Languages of Early Modern Manuscript Culture in Bohemia
Transcript of Languages of Early Modern Manuscript Culture in Bohemia
„Yet for at least two centuries the procreative pen and its many different and individual offspring complemented and at times rivalled the pressʼs more uniform products.“
(Henry R. Woudhuysen, 1996)
Printing and the culture of printed books…
Manuscript culture after the advent of print
• Closer to orality than print• Functions primarily on the local level
• Strengthens family and community bonds and the local identity
• Can defend group interests (e.g. religious sectarians)
• (Mostly) not subject to censorship• Reflects more precisely the language choices of users
Scribes / authors• elite
– Renaissance poets– conservatives with antiquarian interests– Students– Monks– aristocrats…
• non-elite (socially disadvantaged)– regional (esp. from rural areas)– lower class– religious sectarians– women
Elite culture popular culture
16th c. 19th c.
Scribal publication (manuscript publication)
• Manuscript, but not private
• Harald Love (1993):– authorial publication
– entrepreneurial publication•professional scribes (scriptoria)
– user publication
LINDA, Jaromír; STICH, Alexandr; FIDLEROVÁ, Alena; ŠULCKOVÁ, Martina: Repertorium rukopisů 17. a 18. století z muzejních sbírek v Čechách. Díl I/1, 2, A–J. Praha: Karolinum, 2003, 779 s. ISBN 80-246-0610-0. FIDLEROVÁ, Alena; BEKEŠOVÁ, Martina: Repertorium rukopisů 17. a 18. století z muzejních sbírek v Čechách. Díl II/1, 2, K–O. Praha: Karolinum, 2007. 843 s. ISBN 978-80-246-1459-5.
• Bohemia• Museum
collections• 17th-18th
century• all languages
and all genres• Elite culture
slightly underrepresented
• So far published parts:• 94 museums• 3298
manuscripts
Manuscripts in Repertorium according to the language (in %)
CzechGermanLatinCzech-GermanCzech-LatinGerman-LatinCzech-German-Latin
Manuscripts in Repertorium according to the language 1Language(s) Absolut
e number
%
Czech 1362 44,88German 1078 35,52Latin 307 10,12Czech-German 63 2,08Czech-Latin 60 1,98German-Latin 89 2,93Czech-German-Latin 22 0,72French 10 0,33
Manuscripts in Repertorium according to the language 2Language(s) Absolu
te number
%
Italian 3 0,09Hebrew 6 0,19Slovak 5 0,16Old Church Slavonic
3 0,09
German-French 4 0,13Latin-French 2 0,07Latin-Italian 2 0,07
0
20
40
60
80
100
120
140
160
3 4 629
45 44
91
8 16 19
31
37 48
57
GermanCzech
Disparate development: Languages in dated prayer books from
1731-1800
German and Czech prayer books
German
% Czech %
Broumov 11 100 0 0Česká Lípa
45 100 0 0
Děčín 16 100 0 0České Budějovice
44 73 16 27
Jindřichův Hradec
18 44 23 56
Kladno 4 40 6 60
Hradec Králové
9 25 25 75
Kolín 4 27 11 73Chrudim 2 13 14 87Chotěboř 0 0 10 100
Culture difference: Genres only in Czech (plus Latin)
• Sung Passion of Christ (Palm Sunday, Good Friday)
Hierarchy of languages – plurilingual text
• Miscellany of Latin, German, Greek, and French printed and manuscript texts:– „Polyanthea Nova Rara & Invia Seu Dictorum maximo [!] memorabiliu[m], locoru[m] insignium, Exemploru[m], apothegmatu[m] seu doctrinarum Politico-moraliu[m], emblematu[m], lem[m]atu[m], similitudinu[m] atq[ue] Sententiaru[m] graecoru[m] vel Latinoru[m] celebrioru[m]; Axiomatu[m] tu[m] Iuris, tu[m] aliaru[m] scie[n]tiaru[m] et artiu[m] peno [!] omniu[m] Congeries plenissima, Messis uberrima, ac Promptuariu[m] locupletissimum. Ex Libris et M[anuscripti]s diversorum idiomatu[m] cum sacris tu[m] profanis, tu[m] vetustiorib[us] tu[m] rece[n]tiorib[us] Togatoru[m], sagatorum, Patru[m], Philologoru[m], Ictoru[m], & Medicorum erutum et collectum pro conversandi arte, et vitae Com[m]uni, ad feliciter nunc et tunc vivendu[m], virtutes implantandas, risu[m] movendu[m], pungendu[m], serijs jocu[m] miscendu[m] in prosa et metro ta[m] lectu jucundum, qua[m] fructu foecundum. Recessit Sylva Epitaphorum, cum appendice lusuum et salium urbanorum. Studio, industria, ac Labore Fr[ancisci] Waizenbek [1]732.“
Hierarchy of languages – title and text
• Czech sermons:– „Conciones christiano=Catholicae breves, intellectu faciles, Sententiis S[anctae] Scripturae, et S[anctorum] Patrum Roboratae, Deo cor movente (nam Solus Deus potest Sine Doctoribus perfecti [?] imbuere nam Doctores Sine Deo nihil pro¤ciunt, illi foris tantum agunt, Sed Deus corda instruit et illuminat. Thom[ae] Kemp[ensis]) fructuosae, Rudi Plebeculae dictae, et humili stylo ac calamo a me P[atre] Stephano Brich S[acri] ord[inis] Cis[terciensis] M[onaste]rij B[eatae] V[irginis] M[ariae] de Sancta-Corona Professo Cžernicij aliquot Annorum Spatio indigno Curato conscriptae A[nn]o 1774. […] Pars Prima.“
• German lectures:– „Materia de Matrimonio Ex Jure Ecclesiastico Privato. Juxta Jllustrissimum, ac Doctissimum D[omi]num D[omi]num Josephum Joannem Pehem, ejusdem Studii Professorem publicum in Universitate Vindobonensi 1795.“
• Czech interrogation record:–„Examen Matthiae Haczaperka Subditi dominij dobržissensis habitum 4. [Octo]bris A[nn]o 1725.“
Hierarchy of languages - bilingual titles
• „Materia=Medica oder die Arzney mittel Lehre Durch Anordnung von Johann Gottlieb Wolstein der Arzney und Wund Arzney Doctor, Director, und Professor der Pracktischen Vieharzeney in den Kais=Königs=Thierspital. Erkläret von H[err]n. Mengmann Apothecker allda. de Anno [1]785.“
• „ELEMENTA ARITHMETICAE Practicae Generalis Neb Počatkowe vměňj početnyho hlawnjho. K snadnemu prospěchu, a užjwaňj nowotnjm učencum vměňj početňjho nabytj žadostjwym w Cžeskem gazyku na swětlo uwedene w Kralowem Hradcy nad Labem a Josepho Pyllarž A[rtium] L[iberalium] et Praelectionum Academicorum in Universitate Pragensi Auditore.“
• „SPECULATIVA ARTIS MOLITORIAE PRAXIS. Neb Aučjnlywe Ržemesla mlynařskyho Cwičenj, s přypogenym gak Auduw mlegnskych, tak wodnjch, wnjtřnjch, y zewnjtřnjch zakladuw, a spolu na njch stogicych Stroguw wiobrazenjm. Podle Mathematickyho Umenj spořadane.“