1

Genel İSG NOTLAR İlk toplu

sözlesme----------------------------------------------------------------Fincancılar sözleşme

Ülkemizde ilk Isg belgesi ------------------------------------------Dilaver pasa nizamnamesi 1865

Ülkemizde kaza sonrası işverini tazminat odemeyi yükümlü kılan------Maadin nizamnamesi

Hastalara mesleğini sorunuz------------------------------------------------------------RAMAZZANİ

Ramazzani ...............................................kurşun, civa zehiri meslek hastaliği na sebeb olur

Hipokrat m.ö----------------------------------------------------------kurşun zehirlenmesi tespiti

Galen hastalıklarda çevre faktörü ---------------------------------------------(Miasma teorisi)

Paracellus-toksitoloji babası bütün mad.ler zehirlidir uygun doz zehirle, ilac arası farkı belirler

Bel eğrilikleri ve skrotum kanseri ------------------------------------------------------Pervical pott

Benzen kansere yol açar--------------------------------------------------------------Muzaffer Aksoy

İş kazası ve meslek hastalıklarında maddi sorumluluk--------------------- borclar kanuna göre

4857 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği tarih------------------------------------------------- 2003

Kalite sistemi oluşturmak-------------------------------------------------------------------İSO-9000 Cevre yönetim sistemi------------------------------------------------------------------------İSO 14001

Gıda yönetim ----------------------------------------------------------------------------------İSO 22000

2

İş sağlığı güvenliği yönetim sistemi-----------------------------------------------18001 (OHSAS)

89/391 EEC Çerçeve Direktif Avrupa Birliği mevzuatında Risk Değerlendirme konusunun

düzenlendiği temel mevzuat

WHO DÜNYA SAGLIK ÖRGÜTÜ --- 1946 WHO uluslar arası sağlık kuruluşu Üye oluş

tarihi---------------------------2 ocak 1948 Umumi hıfsısıhha

kanunu-----------------------------------------------------------------------1930

Çalışma bakanlığı kuruluşu----------------------------------------------------------------------1945

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

İLO ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ(türkiyenin girişi 1932) ILO nun faliyete başlama

tarihi---------------------------------------------------------------1919

İşçi, işveren ve devlet temsilcilerini bir araya getiren kuruluş-------------------------------İLO

İLO 155 sayılı sözleşmesi--------------------------isg------çalışanların iş sağlığı ve güvenliği

İLO 161 sayılı sözleşmesi---------------------------------------------------iş sağlığı hizmetleri

İLO 127 sayılı sözleşmesi--------------------------- ---------kişinin kaldırabileceği yuk (55 kg)

İLO 182 sayılı sözleşmesi---------------------------------------- çocukların kötü şartta çalışması

İLO 81 sayılı sözleşmesi--------------------------------------------------------------iş teftişi ile ilgili

İLO 119 sayılı sözleşme--------------------------------------makina koruyucuları ile ilgili mevzuat

Anayasanın 90. maddesi bu şözleşmeleri yasa hükmünde sayaranayasaya aykırılığı ileri sürülerek dava açılamaz

İLO’NUN 4 TEMEL HEDEFİ 1-Çalışma yaşamında standartlar,temel ilke ve haklar

geliştirmek

3

2-Kadın ve erkeklerin insana yakışır işlere sahip olabilmeleri için daha fazla fırsat yaratmak

3-Sosyal koruma programlarının kapsamını ve etkinliğini artırmak

4-Üçlü yapıyı ve sosyal diyaloğu güçlendirmek

İSGGM :İSG konularında mevzuatlar yapmak, Ulusal politikaları belirlemek ve isg programı hazırlamak, standart çalışmaları yapmak, normlar hazırlamak

İSGÜM : Ölçüm analiz ve kalibrasyon yapmak, İLO ile yapılanuluslararası çalışma koşullarını ve çevresini iş yerlerinde isg ve Ve eğitim danışmanlığı hizmeti sunmak isggm alt birimidir

CASGEM :Egitim sertifika kursları düzenlemek ve program yapmak

Avrupa Isg Ajansı --------------------üstadlar(1/111)----------------------------------------OSHA

İş teftişleri ve mevzuatın uygulanmasını kim denetler---------------1979-----------------İTK

Birleşmiş milletler çevre programı --------------------------------------------------------------UNEP

BM Sanayi geliştirme örgütü--------------------------------------------------------------------UNIDO

Türkiyede iş kazası ve meslek hastalığı istatatikliğini----------------------------- SGK tutar

Ulusal İSG Konseyinin başkanı---------------------------------------- ÇSG Bakanlığı müsteşarıdır

Ulusal İSG Konseyinin sekretaryası İş Sağlığı ve GüvenliğiGenel Müdürlüğü tarafından yürütülür

6331 SAYILI YASA 6331 sayılı kanun; Kamu ve özel sektöre ait bütün işlere

ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm Çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.

MUAFİYETLER: Türk silahlı kuvetleri,Genel kolluk kuvvetleri ve Mit

teşkilatı müşteşarlığı Fabrika dikim evi, bakım merkezi hariç

2)Afet acil durum müdahale faaliyetleri

4

3)Ev hizmetleri 4)Çalışan istihtam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve

hizmet üretimi yapanlar 5)Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri

sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan iş yurdu eğitim güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri

6331 SAYILI KANUN RİSKLERDEN KORUNMA İLKELERİ İşverenin genel yükümlülüğü KANUN MADDE 4 – (1) İşveren, çalışanların işle ilgili

sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;

• Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.

• İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerineuyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.

• Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik

yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.• Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki

çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.

(2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.

(3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.

(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.

KANUN MADDE 5 – (1) İşverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulur:

Risklerden kaçınmak. Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek. Risklerle kaynağında mücadele etmek. ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin

tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek.

Teknik gelişmelere uyum sağlamak. Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla

değiştirmek.(ikame) Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal

ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikasıgeliştirmek.

Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek.

ğ) Çalışanlara uygun talimatlar vermek.

KANUN MADDE 10 – (1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu.

5

Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi.

İşyerinin tertip ve düzeni. ç) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi

özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu.

(2) İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirler.

(3) İşyerinde uygulanacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri, çalışma şekilleri ve üretim yöntemleri; çalışanların sağlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltecek ve işyerinin idari yapılanmasının her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmalıdır.

(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlar.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek,

çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,

Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini,

Tehlike Tehlikeli durum Risk

Potansiyeldir-somuttur ----- koşullar olgunlaşmak üzere -------- yaşanacak zarar-somut

Su ---------------- Suya girmek --------------------- Boğulma

Elktrik ---------------- Kablo ile temas------------------------ Çarpılma

Yüksekte calışma Düşme Ölüm

Gürültü ------------------ Ortamda bulunma ------------------- İşitme kaybı

Kabul edibelir risk seviyesi: yasal yükümlülüklere ve iş önleme politikasına uygun kayıp ve yaralanma oluşturmayacak risk seviyesi

Önleme : iş yerinde yürütülen işlerin bütün safhalarda iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmakve azaltmak için alınan ve planlanan tedbirlerin tümü

Ramak kala : iş yerinde meydana gelen çalışan, iş yeri, yada iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu haldezarara uğratmayan olaydır

Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi

6

ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları,

İşveren yükümlülüğü MADDE 5 – (1) İşveren; çalışma ortamının ve çalışanların

sağlık ve güvenliğini sağlama, sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.

(2) Risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmiş olması; işverenin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasıyükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

(3) İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilere risk değerlendirmesi ile ilgili ihtiyaç duydukları her türlü bilgi ve belgeyi temin eder.

Risk değerlendirmesi ekibi MADDE 6 – (1) Risk değerlendirmesi, işverenin oluşturduğu

bir ekip tarafından gerçekleştirilir. Risk değerlendirmesiekibi aşağıdakilerden oluşur.

İşveren veya işveren vekili. iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. İşyerindeki çalışan temsilcileri. ç) İşyerindeki destek elemanları. İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde

belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike

kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar. (2) İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak

üzere işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet alabilir.

(3) Risk değerlendirmesi çalışmalarının koordinasyonu işveren veya işveren tarafından ekip içinden görevlendirilen bir kişi tarafından da sağlanabilir.

(4) İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilerin görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar, görevlerini yürütmeleri sebebiyle hak ve yetkilerini kısıtlayamaz.

(5) Risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişiler işveren tarafından sağlanan bilgi ve belgeleri korur ve gizli tutar.

Risk Değerlendirmesi Aşamaları Risk değerlendirmesi MADDE 7 – (1) Risk değerlendirmesi; tüm işyerleri için

tasarım veya kuruluş aşamasından başlamak üzere tehlikeleri tanımlama riskleri belirleme ve analiz etme, risk kontrol tedbirlerinin karşılaştırılması, dokümantasyon yapılan çalışmaların güncellenmesi ve gerektiğinde yenileme aşamaları izlenerek gerçekleştirilir

(2) Çalışanların risk değerlendirmesi çalışması yapılırkenihtiyaç duyulan her aşamada sürece katılarak görüşlerinin alınması sağlanır.

tehlikeleri tanımlama,,,,,,,, riskleri belirleme,,,,,, analiz etme,,,,,,,, , risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması..... dokümantasyon,,,,,,, yapılan çalışmaların güncellenmesi,, içeriğini yönetmelikten oku,

Çok tehlikeli işlerde risk değerlendirmesi yapmayan işyerlerinde iş derhal durdurulur

7

RİSKLERİN KONTROLU(yönetmelik md.10 özeti) • PLANLAMA (ANALİZ EDİLEREK BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE SIRALAMA

YAPMAK) 2)RİSK KONTROL TEDBİRLERİNİN KARALAŞTIRILMASI (TEHLİKE

KAYNAKLARINI KALDIRMA, İKAME VE RİSKLERLE MÜCADELE)• RİSK KONTROL TEDBİRLERİNİN UYGULANMASI• UYGULAMANIN İZLENMESİ

RİSK DEĞERLENDİRME SÜRELERİ Çok

tehlikelide------------------------------------------------------------------------- 2 yıldabir

Tehlikelide--------------------------------------------------------------------------------4 yılda bir

Az tehlikelide-----------------------------------------------------------------------------6 yılda bir

Aşağı ki durumlarda kısmen veya tamamen yenilenir İş yeri taşınması veya binada değişiklik olması İş yerinde kullanılan teknoloji ve kullanılan malzeme

değişikliği Üretim yöntemi değişikliği İş kazası meslek hastalığı veya ramak kala olayı

gerçekleşmesi Çalışma ortamına ait sınır değerlerde değişiklik Çalışma ortamı ölçüm sonuçları gerekliği İş yeri kaynaklı işyerini tehlikeye atacak durumun ortaya

çıkması

5 ADIMDA RİSK DEĞERLENDİRMESİ 1 )TEHLİKELERİN TESPİT EDİLMESİ 2)RİSKLERİN BELİRLENMESİ VE DERECELENDİRMESİ 3)KONTROL TEDBİRLERİNE KARAR VERİLMESİ 4)KONTROL TEBİRLERİNİN TAMAMLANMASI 5)İZLEME VE TAKİP ETME

RİSK KONTROLÜ HİYERARŞİK DÜZENİ 1)Riskleri kaynağında yok etmek 2)Tehlikeli az tehlikeli ile değiştirmek (ikame) 3)Mühendislik önlemleri

(otomasyon,tecrit,uzaklaştırma,havalandırma,ergonometrik yaklaşım)

4)İdari önlem güvenlik (çalışma suresi,eğitim,bakım onarım,denetim)

• Son çare (Kişisel koruyucular temin ve kullandırma

8

MatrisMetodu(Kantitatif Metot):Risk= İ (ihtimal/Olasılık) *D (derece/şiddet)

Fine-Kinney Metodu (Kantitatif Metot): R=İ*F*D Matris temelli bir metottur. Matris metoduna ek olarak

frekans bileşeni vardır. Acil durumlarda ve çevre olaylarında kullanılır.

Hata Türleri ve Etki Analizi (FMEA) (Kantitatif Metot) FMEA’yı diğer matris temelli metodlardan ayıran bileşeni

“tespit edilebilirlik (farkedilebilirlik)”’tir. FMEA en çok otomotiv sektöründe kullanılır. 4 çeşit FMEA vardır. Bunlar; Sistem, tasarım, proses,

servis Hata Ağacı Analizi (FTA) (Karma Metot) Tümden gelen tek metod dur. Tepe olayı FTA’yı ifade etmektedir. Tehlike ve Çalışabilirlik Analizi (HAZOP) (Kantitatif Metot): Olay Ağacı Analizi/Kaza Sonuç Analizi (ETA) (Karma Metot) Neden Sonuç Analizi (Karma Metot) Hata ağacı analizi ile olay ağacı analizinin karmasıdır. Balık kılçık diyagramı olarak bilinir. Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları/ISO 22000 (HACCP) (Kantitatif

Metot): Gıda endüstrisinde kullanılır. Kontrol Listeleri/Çeklist Metotu (Birincil Risk Analizi) (Kalitatif Metot)

Ön Tehlike Analizi (PrHA) (Kalitatif Metot): Tesisin son tasarım aşamasında kullanılır.

What if (Olursa ne olur) (Kalitatif Metot): Beyin fırtınası metoduyla çalışır.

JSA (Job Safety Analysis) (Kalitatif Metot)/ISO 15044

A ) KANTİTATİF METOTLAR (NİTEL---SAYISAL) MATRİS METODU RİSK = İHTİMAL *ŞİDDET (sonucun derecesi))

(5) * (5) ÇARPIM SONUCUNA GÖRE ; 1,2,3,4,5,6 kabul edilir risk 8,9,10,12,15 bu risklere mümkün olduğu kadar çabuk onlem

9

16,20,25 derhal çalışma (KABUL EDİLEMEZ RİSK) FİNE-KİNNEY-ACİL DURUM METODU RİSK = İHTİMAL * ŞİDDET * FREKANS

(0,2-10) *( sonucun derecesi)* (0,5*10) Acil durum rik analizidir SIRALAMASI KÜÇÜKTEN BÜYÜĞE 1-----DİKKATE ALINMALI 3-----ÖNEMLİ 7-----CİDDİ 15----COK CİDDİ 40----ÇOK KÖTÜ 100---FELAKET OLASI HATA TÜRLERİ VE ETKİ ANALİZİ ( F E M A ) İHTİMAL * ŞİDDET * TESPİT EDİLEBİLİRLİK İmalat sırası ve sonrası hataların tespitinde

kulanılır .imalat sırası ve sonrası çıkabilecek arızalarınbölümleri veya sistemin tümünü nasıl etkileyeceğini analizeder

Riski azaltan faktörlerden biride fark onceden farkedilebilirliği

Çeşitleri Sistem fema---tasarım fema--- proses fema--- servis fema OTOMOTIV ÜRETİCİLERİ KULLANIR TEHLİKE VE ÇALIŞABİLİRLİK ANALİZİ (HAZOP) Prosesin girdi ve çıktılarını kontrol eder kısmen beyin

fırtınası çalışmasıdır Kaza odaklarının saptanması analizleri ve ortadan

kaldırılması -bir olayın olması veya olmaması halinde ne gibi sonuçların çıkacağı sorulur

KİMYA ENDÜSTRİSİ TARAFINDAN KULLANILIR TEHLİKE ANALİZİ VE KRITİK KONTROL NOKTALARI (HACCP) Gıda sektöründe ISO 2200 standardında planlama tehlikeleri

analiz etme Kabul edilebilir ve edilmeyebilir limitleri belirler GIDA SEKTÖRİNDE KULLANILIR

B ) KALİTATİF METODLAR (NİCEL-GÖZLEME DAYALI) CEK LİST METODU LİSTELER HALİNDE SORU VE CEVAPLARLA SONUCA GİDER HATA AĞACI ANALİZİ (F T A) Kaza sonuç analizi olarak bilinir olmaması istenen tepe

olayını tespit edip kazanın sonuna ulaşan olaydır.kök neden iner

Nükleer güc,uzay uçak sistemleri elektronik cihazların tasarımı gibi yer ve sektöelerde Kullanılır

10

SONUÇTAN SEBEBE GİDEN METODDUR ÖN TEHLİKE ANALİZİ ( PrNA ) TESİSİN SON TASARIMI SIRASINDA VEYA ÜRETİME GEÇİLMEDEN

ÖNCEKİ AŞAMADA HANGİ METODUN KULLANILACAĞINI BU METOD CEVAPLAR

ÖNCE SAKINCALI OLAYLAR TANIMLANIR SONRA TEKTEK ÇÖZÜMLERİ YAPILIR

WHAT IF ( YA OLURSA ) JOB SAFETY ANALYİS

C) KARMA METODLAR• OLAY AĞACI ANALİZİ

HERHANGİ BİR TEHLİKELİ OLAYIN YARATABİLECEĞİ ÇESİTLİ SENARYOLARI ANALİZ EDER. Kazayı kaydetmede başlatıcı zincirleme olaylar arasındaki ilişkileri inceler

Koruma sistemlerinin olduğu tesislerde uygulanır (yangın sprinkler sistemi gibi)

• NEDEN SONUÇ ANALİZİ HATA AĞACI VE OLAY AĞACI HARMANIDIR Olaylar arası zinciri tamamlarken istenmeyen olayın neden

meydana geldiğini belirler Balık kılçığı diyagramı MATRİS METODUNDA R= OLABİLİRLİK *

ŞİDDET 1 çok küçük---—yılda bir---------------------------------

çok hafif-iş saati kaybı yok 2 küçük -----------üç

ayda-----------------------------------hafif-----iş günü kaybı yok

3 orta--------------ayda bir----------------------------------orta---------hafif yaralanma

4 yüksek-----------haftada bir-------------------------------ciddi------ölüm,uzuv kaybı

5 çok yüksek---—her gün----------------------------------çok ciddi----birden çok ölü

1,2,3,4,5 kabul edilebilir------8,9,10,12,15 dikkate değer------16,20,25 kabul edilemez

FİNE KINNEY rakamsal sonçları

11

1--- dikkate alınmalı-------------------------------------------hafif ,zararsız

3---önemli------------------------------------------------minör düşük iş kaybı küçük hasar

7---ciddi---------------------------------------------------majör-önemli zarardış tedavi iç gücü kaybı

15 ---çok ciddi-------------------------------------------sakatlık uzuv kaybı,çevresel etki

40--- çok kötü------------------------------------------ölüm,tam maluliyet,Ağır çevre etkisi

100--- felaket-------------------------------------------birden çok ölüm,önemli çevre felaketi

DOMİNO ETKİSİ

Bu teoride olaylar beş domino taşının arka arkaya sıralanarak, birbirini düşürmesine benzetilerek açıklanmıştır. Her kaza beş tane temel nedenin arka arkayadizilmesi sonucu meydana gelir (Kaza - 3 - Zinciri). Şartlardan biri gerçekleşmedikçe bir sonraki gerçekleşmez ve dizi tamamlanmadıkça kaza meydana gelmez.

Sosyal Çevre: Sosyal çevre şartları risklerin alınmasına yada oluşmasına yol açar. Doğa

şartları karşısında insanın fiziki ve sosyal yapısındaki etkileşim bir kaza sebebidir.

İstenmeyen İnsan Davranışları (Kişisel Hatalar):Öfke,dikkatsizlik,yorgunluk,anlama güçlüğü, aldırmazlık vb.

Güvensiz Davranış ve Şartlar: Kötü planlama,koruyucusuz malzeme kullanma,tehlikeli çevre yada çalışma ortamı.

Kaza: Yukarıdaki şartlar bir şeylerin yanlış gitmesine yol açtığında,yaralanma veya herhangi bir şekilde zararla sonuçlanan olayın meydana gelmesi.

Yaralanma: Kişinin zarara uğraması.

Çoğu zaman kazalar yaralanma olmaksızın meydana gelir ve bu durum gözden kaçar. Çok sık olarak son domino taşı yeredüşene kadar bu durum dikkate alınmaz. Domino teorisinin kendi içerisinde doğruları vardır. Fakat gerçekleri

12

sürekli yansıtması açısından da sınırlı bir teoridir. Olayların çok daha fazla tahlili ve bir fotoğrafının çekilmesi çok etken teorisi ve domino teorisinin birlikte değerlendirilmesiyle elde edilebili

Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden.metal,yapı işleri iletehlikeli kimyasallarla çalışan işyerleri, endüstriyel kazaların oluşabileceği iş yerlerinde risk analizi yapılmaması halinde iş durdurulur

Bireysel iş hukuku ------------------------------------------------------------------4857 sayılı kanunda

Sendikalar toplu iş sözleş. Grev ve lokavt-------------------------------------6536 sayılı kanunda

Kıdem tazminatı------------------------------------------------------------------1475 sayılı kanunda

İş kazası ve meslek hastalığı hangi kanunda tanımlanır------------5510 sgk ve 6331 sayılı kanun

İSG HİZMETLERİ YÖNETMENLİĞİ Onaylı defter :iş yeri hekimi ve iş güv.uzmanı tarafından

yapılan tespit, ve tavsiyeler ile gerekli görülen diğer hususların yazıldığı seri numaralı ve bir asıl iki kopyalışekilde düzenlenmiş her iş yeri için tek olan defter

Onaylı defter : baglı bulunduğu çalışma il müdürlüğü-/genel müdürlük-/noter tarafından her sayfası onaylanır

İş katip üzerinden görevlendirme belgeleri--3 gün yazılı bildirimler ise 15 gün içinde onaylanır

İş yeri Çalışanlar arasında yapılan görevlendirmeler işveren tarafından iş sağlığı güvenliği genel müd.lüge---5 gün de bildirilir

Kişilerin sağlık dosyaları saklanma süresi-------------------------------------------------------15 yıl

İsg de iş güv odası 8, hekim muayene odası 8 ,acil müdahale ilk yardım odası 12 m2 olmalı

Osgb de iş güv odası 10,hekim muayene odası 10,acil müdahale ilk yardım 15,bekleme 12 m2 bekleme

OSGB ile yapılan sözleşme 3 nüshadır son nüsha işverev veya osgb tarafından 5 gün içinde isggm bildirilir

13

Osgb cok katlı binalarda hiçbir şekilde bodrum kat da iş yeri açamaz.osgb lerin zemin kat ve müstakil binalarda kurulması esas tır

Osgb yetki belgesi 5 yılda bir vize ettirilir

İSG Kurulu kurulabilmesi için; Elli ve daha fazla çalışanın bulunması ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapılması gerekir.

İSG GÖREVLENDİRME SÜRESİ Az Tehlikeli sınıfta kişi basına iş güv

uzmanı------------------------------------------------6 dak

Tehlikeli sınıfta kişi basına iş güv uzmanı----------------------------------------------------8 dak

Cok tehlikeli sınıfta kişi bası-------------------------------------------------------------------12 dak

10 dan az calışanı olan yerde az tehlikeli sınıf yılda enaz--------------------------------60 dak

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI TAM GÜN ÇALIŞMA Az tehlikeli 2000 kişi için tamgün

calisma-------------------------------------------------1 uzman

Tehlikeli sınıfta 1500 kişi için tamgün--------------------------------------------------------1 uzman

Cok tehlikeli 1000 kişi için tamgün-----------------------------------------------------------1 uzman

Fazlalıkları için yukarıdaki fıkraya uygun ilave yapılır İŞ YERİ HEKİMLİĞİNDE TAM GÜN ÇALIŞMA Çok tehlikelide Tam süreli hekim

-----------------------------------------1000 kişi için Tehlikelide Tam süreli hekim

----------------------------------------------1500 kişi için Az tehlikelide Tam süreli hekim -------------------------------------------2000 kişi için

HEKIM ÇALIŞMASI-----------AZ TEH-TEHLIKELİ-ÇOK TEHLİKELİ----------------ayda 4-6-8 saat

10 dan az çalışanı olan az tehlikeli sınıfta iş yeri hekimi -----------------------------------yılda25 saat

14

DİĞER SAĞLIK PERSONEL----- AZ TEH-TEHLIKELİ-ÇOK TEHLİKELİ -----ayda-6-9-12 saat

10 dan az çalışanı olan az tehlikeli sınıfta Diğer sağlık personeli -----------------------------yılda 35 saat

Belirlenen çalışma süresi nedeniyle işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda işveren; İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi kurar

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI EĞİTİMİ Dersliklerde en fazla kursiyer

sayısı--------------------------------------------------------------25 kişi

Derslikte kursiyer başı bulunması gereken hava miktarı---------------------------------------10 m3

Derslıkte pencerin yerden yüksekliği en fazla----------------------------------------------------90 cm

Derslik kapı genişliği en az-------------------------------------------------------------------------- 80 cm

Sorumlu müdür odası----------------------------------------------------------------------------------10 m2

Eğitici odası tek derslik için--------------------------------------------------------------------------15 m2

Birden fazla derslik varsa------------------------------------------------------------------------------25 m2

Büro hiz.arşiv ve dosya odası -------------------------en az 15----ayrı ayrı olursa toplam 20 m2

Dinlenme yeri ------------tek derslik için en az20 m2 ,birden fazla ise toplam- en az 35 m2 olur

Sorumlu müdür: iş yeri hekimi iş güvenliği uzmanlığı eğitici belgesine sahip kurumum bakanlığa sorumlu kişisi değişmesi halinde en geç 3 gün içinde genel müdürlüğe yazılı bildirilir engeç 30 gün içinde yenisi atanır

Eğiticilerin ayrılması iş katip üzerinde 3 gün içinde genel müdürlüğe bildirilir

İş güvenliği diğer sağlık personeli için en az dört eğitici 1 mühendis ancak ikisi aynı meslekten

İş yeri hekimi iş güvenliği uzmanlığı ve diğer sağlık personeli eğitimi için ikisi hekim ikisi müh,diğer ikisi farklı meslekten 6 eğitici

Eğitim kurumları 5 yılda bir vize

15

Eğiticilerin eğitimi :en az 40 saat kamu kurum ve kuruluşu,üniversiteler

Eğitim kurumu: iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli eğitimi vermek üzere bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum kuruluşları üniversiteler ve türk ticaret kanunu göre faaliyet gösteren şirketler

Eğitici belgesi :en az 10 yıl A sınıfı iş güv.uzm.--en az10 yıl tecrübeli doktora yapmış müh,mim--ilgili kurum küruluşlarda 10 yıl görev yapmış müfettişlere—bakanlıkca ilan müfredata bağlı 4 yıl ders vermiş müh mim.-10 yıl görev yapmış calışma sosyal güv uzmalarına verilir

İş güvenliği uzmanı olabilme şartları A sinıfı :en az 4 yıl B sınıfı ile 4 yılık müh.mim.işsağ

güv konularında doktora yapanlar,müfettişler Genel müdürlük veya bağlı birimlerde en az 10 yıl görev

yapmış müh.mim B sınıfı :3 yıl C sınıfı olarak çalışan B sınıvını veren İş güvenliği uzm. teorik

eğitimi--------------------------------------------------------------180 saat

İş güvenliği uz.Pratik eğitimi-----------------------------------------------------------------40 ssat

İş güv.uzm.toplam eğt.-------------------------------------------------------------------------220 saat

İş güv uzm.belgesini aldığı tarihten itibaren katılacağı eğitim yenilemesi-------------5 yılda

İş güvenliği uzmanı en az --------------------------------------------------30 saat yüzyüze eğitim alır

Diger sağlık personeli eğitimi 90 saaten az olamaz yarısı uzaktan verilebilir

Diğer sağlık personeli yenileme eğitimi 5 yılda bir---------------------------------------- enaz 18 saat

Isg HAK KAZANMA VE DERECELENDİRME C sınıfı belgeye sahip olup 1500 gün prim yatanlar B

sınavına C sınıfı belgeye sahip olup 3000 gün prim yatanlar A

sınavına B sınıfı belgeye sahip olup 1800 gün prim yatanlar A

sınavına Girmeye hak kazanır

Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına katılma,çalışmaları izleme,tedbir alınmasını

16

isteme,teklifte bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsıl etmeye yetkili kişi

Calısan temsilcisi 2ile 50 arasında------------------------------------------------------------1 kişi

Calısan temsilcisi 51 ile 100 arasında---------------------------------------------------------2 kişi

Calısan temsilcisi 101 ile 500 arasında--------------------------------------------------------3 kişi

Calısan temsilcisi 501 ile 1000 arasında------------------------------------------------------4 kişi

Calısan temsilcisi 1001 ile 2000 arasında-----------------------------------------------------5 kişi

Calısan temsilcisi 2001 üzeri arasında--------------------------------------------------------6 kişİ

ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ NİTELİKLERİ

-İşyeri tam süreli çalışanı olmalı -En az 3 yıllık iş deneyimi olmalı -En az orta okul eğitimi almalı -Çalışan temsilcisi seçimle yapılacağı hallerde aday

başvuruları için işveren en az yedi günlük süre ilan eder. -Aday sayısı zorunlu çalışan temsilcisinin 3 katından

fazla olamaz,öğrenim durumu yaş kriteri,isyeri deneyim süresi göz önüne alınarak 2 fırada belirtilen (7)gün den sonra 3 gün içinde ilan edilir.seçim sonucu 5 yıl için geçerlidir.

Sendika bulunması halinde sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak atanır.

Çalışan temsilcisi iş sağlığı güvenliği çalışmalarına katılır,çalışmaları izler tehlikenin kaynağında yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için tedbir isteme teklifte bulunma konularında yetkilidir

ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ

İşe ilk girişte ve işin devamında az tehlikeli iş yerlerinde ---------------------------------8 saat

İşe ilk girişte ve işin devamında tehlikeli iş yerlerinde-------------------------------------12 saat

17

İşe ilk girişte ve işin devamında çok tehlikeli iş yerlerinde--------------------------------16 saat eğitim verilir

Eğitimler 4 saat ve katları şeklinde verilir

ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ Çalışanların eğitimi az tehlikeli

de---------------------------en az-------- 3 yılda bir tekrarlanır

Tehlikeli sınıflarda------------------------------------------------en az--------2 yılda bir tekraralanır

Çok tehlikeli sınıflarda ------------------------------------------en az---------yılda bir tekrarlanır

6 ay süre ile işe ara verenlere işe başlarken bilgi yenileme eğitimi verilir

Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde

yapacağı iş le ilgili mesleki eğitim aldığını belgelemeyenler çalıştırılamaz

İSG KURULARI 50 den fazla çalışanı bulunan ve altı aydan fazla süren

işlerde işveren kurul oluşturur. a)işveren veya vekili b)iş güv.uzmanı c)iş yeri hekimi ç)insan kaynakları ve personelden sorumlu kişi f)çalışan temsilcisi d)bulunması halinde sivil savunma uzmanı e)bulunması halinde formen ustabaşı

KURUL TOPLANTILARI Kurullar en az ayda bir kere toplanır Tehlikeli

sınıflarda----------------------------------------------------------2 ayda

Az tehlikeli sınıflarda-------------------------------------------------------3 ayda toplanabilir,

Toplantı yeri ve gündemi 48 saat önceden kurul üyelerine bildirilir,

18

Ölümlü uzuv kayıplı iş kazalarında kurul üyelerinden biri olağan üstü toplantıya çağırabilir

Toplantıda alınan kararlar imzalanır ve iş verene tebliğ edilmiş sayılır

Toplantılar günlük çalışma saatleri içinde yapılır, GÖREV VE YETKİLERİ İç yönerge hazırlamak İsg konularında çalışanlara yol göstermek İş kazası meslek hastalığı veya bunların olma

potansiyeline karşı araştırma yapmak Tehlike ve önlemleri değerlendirmek İsg eğitimlerini planlamak Bakım onarım çalışmalarında gerekli güvenlik tedbirlerini

denetlemek Acıl durum yangın doğal afet tedbirlerinin yeterliğini

denetlemek Yıllık rapor hazırlamak 6331 sayılı yasadaki çalışmaktan kaçınma taleplerine cevap

vermek ACİL DURUM YÖN . ACİL DURUM: iş yeri tamamı veya bir kısmında meydana

gelebilecek yangın,patlama,tehlikeli kimyasallardan yayılım, doğal afet gibi müdahale ilk yardım ve tahliye gerektiren olaylar

ACİL DURUM PLANI: işyerinde meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak iş ve işler dahil

bilgilerin ve uygulamaya yönelik eylemlerin yer aldığı plan işveren -olumsuz etkileri önleyici sınırlandırıcı tedbirleri alır -olumsuz etkilerden korunmak üzere gerekli ölçüm ve

değerlendirmeleri yapar -planları hazırlar ve tatbikat yapılmasını sağlar -eğitimli yeter sayıda çalışanı her zaman hazır durumda

bulunmasını sağlar -ilk yardım,acil tıbbı müdahale,kurtarma ve yangınla mücadele

konularında dış ekıplerle irtibatı sağlar -acil durumlarda enerji kaynaklarını olumsuz şart oluşturmadan

kesilmesini sağlar Az tehlikeli sınıfta --------------50 çalışana Tehlikeli sınıfta------------------40 çalışana Çok tehlikeli sınıfta--------------30 çalışana a)arama kurtarma ve tahliye b)yangınla mücadele bunları aşan calışan bulunması durumunda tehlike sınıfına göre

30-40-50 kişi için destek elemanı bulundurur.

19

Acil durum planı Tüm işyerleri için Tasarım veya Kuruluş Aşamasından Başlar

Acil Durumların Belirlenmesi, Bunların Olumsuz Etkilerini Önleyici Ve

Sınırlandırıcı Tedbirlerin Alınması, Görevlendirilecek Kişilerin Belirlenmesi, Acil Durum Müdahale Ve Tahliye Yöntemlerinin

Oluşturulması, Dokümantasyon, Tatbikat Acil Durum Planının Yenilenmesi Aşamaları

izlenerek Hazırlanır. Acil durumların belirlenmesi Risk değerlendirmesi sonuçları. Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan

yayılım ve patlama ihtimali. ilk yardım ve tahliye gerektirecek olaylar. Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali. Sabotaj ihtimali. *Alınacak tedbirler, risklerden korunma ilkelerine uygun olur

ve toplu korumayı esas alır. ACİL DURUM TATBİKATI Acil durum planı tatbikatı yılda en az

--------------------------------------------------1 defa Acil plan cok tehlikeli iş yerlerinde

----------------------------------------------2 yılda bir yenilenir

Acil plan tehlikeli iş yerlerinde ---------------------------------------------------4 yılda biryenilenir

Acil plan az tehlikeli iş yerlerinde -------------------------------------------------6 yılda bir yenilenir

Risk değerlendirmesi Çok Tehlikelide----------------------------------------------------------2 yıda bir

Risk değerlendirmesi Tehlikelide-----------------------------------------------------------------4 yıda bir

Risk degerlendirmesi Az tehlikelide---------------------------------------------------------- 6 yıda bi

20

Acil durum risk analizi olarak en fazla-----------------------------------------fine-kinney kullanılır

Acil durum planı iş yeri ----------------------------------------------------------kurulmadan yapılır

Acil durum levhaları ---------------------------------------------------------yeşilyanan ısıklı levhalar

ARAMA KURTARMA EKİBİ-YANGIN EKİBİ Cok tehlikeli 30 çalışana----1arama kurtarma tahliye elemanı

1 yangın elemanı destek elemanı Tehlikeli 40 çalışana----- 1arama kurtarma tahliye elemanı 1

yangın elemanı destek elemanı Az Tehlikeli 50----------- 1arama kurtarma tahliye lemanı 1

yangın elemanı destek elemanı

İŞ HUKUKUN’DAN KISA BİLGİLER Engelli işçi çalıştırma oranı----------------------------

özel de %3------------------kamu da %4 Meydana gelen is kaz.ve meslek hastalığında sgk tarafından

sürekli iş görmezlik geliri bağlanabilmesi için kayıp--------------------------------------------------------------------------%10

Tam iş görmezlikte bağlanan maas----------------------------------------------esas maaşın %70 i

İşçi mazeretsiz atılırsa iş mahkemesine en geç--------------------------------1 ay içinde başvurur

Maaş bağlama için kayıp-------------------------------------------------------------------------%40

Maluliyet için kayıp------------------------------------------------------------------------------%60

Deneme süreli iş en cok----------------------------2 aydır–taraflar tazminatsız fesh yapabilir ancak çalıstığı süre saklı kalmak kaydı ile

Haftalık calışma saatı-----------------------------------------------------------------------------45 saat

Max calışma saatı----------------------------------------------------------------------------------11 saat

21

En fazla mesai süresi günde-----------------------------------------------------------------------3 saat

45 saat üzerindeki fazla calışmalarda-----------------------%50 fazla odeme veya her saat için 30 dk

45 saat altı fazla süreli çalışmalar--------------------------%25 fazla odeme veya 15 dk izin kulanır

Bu izni 6 aylık zaman içinde kulanmalıdır Yılda en fazla mesai süresi

--------------------------------------------------------------------270 saat

Elliden fazla calısanı olan firmalar-----------------------------------------------%3 engelli calıstırır

İş sözleşmesi feshi bildirme süreler 2 aydan 6 aya

kadar---------------------------------------------------------------------------2 hafta

6 ay-18 ay----------------------------------------------------------------------------------------4 hafta

18 ay-36 ay---------------------------------------------------------------------------------------6 hafta

36 aydan fazla------------------------------------------------------------------------------------8 hafta

İşçinin iş kıdeminden yaralanması için gereken kıdem--------------------------------------12 ay

Ücret alacağında zaman aşımı------------------------------------------------------------------5 yıl

Kıdem tazminatında zaman aşımı-------------------------------------------------------------10 yıl

İlo yıllık izin miktarları 4857 sayılı kanuna göre 1-5 yıllık

çalısana--------------------------------------------------------------------------14 gün

5-15 yıl çalışana----------------------------------------------------------------------------20 gün

22

15 yıl üstü -----------------------------------------------------------------------------------26 gün

18 yaşından küçük 50 yaşından yukarı olanların yıllık izni----------------20 günden az olamaz

4 saat ve daha kısa calışmada dinlenme---------------------------------------------------------15 dk

4 saatten 7.5 saat kadar dinlenme-----------------------------------------------------------------30 dk

7,5 saat dan fazla calışma dinlenme --------------------------------------------------------------1 saat

Günde azami 7,5 çalışılacak-------su altı basınçlı hava altında-kaynak işleri- yeraltı işleri-kurşun arsenik işleri cam sanayi işleri-civa sanayi işi-çimento sanayi işi-çinko, bakır sanayi işleri demir çelik işleri pnökonyoz yapan tozlu işler-85 db yi aşan gürültülü işler-tarım sanayi işleri

Günde 7,5 saaten az çalışılacak işler----su altı basınçlı hava içinde çalışma gerektiren işler

(20-25)mt 7saat--(25-30)mt 6saat –(30-35)mt 5saat—(35-40)mt 4 saat gibi

dalgıçlar18 mt 3 saat ---40 mt ½ saat civa izabe fırınları-------6 saat kurşun izabe fırını -------4 saat insektisitler----------------6 saat bu yönetmelikteki kişiler kalan sürelerde başka işte

çalıştırılamaz GECE ÇALIŞMA Çalışma saati gece 11 saat

olup-------------------------------------------------------20:00 ile 06:00

Türkiye’de en küçük çocuk çalıştırma yası--------------------------------------------------------15

18 yaşını doldurmamış hiç bir kimse gece çalışamaz 16 yasını doldurmamış cocuk ve genç işciler ağır ve

tehlikeli işte----------------çalıştırılamaz genç çalışan --------------------------------------- 15

yaşını bitirmiş 18 yaşını doldurmamış çocuk işçi -----------------------------------------14

yaşını bitirmiş 15 yaşını doldurmamış

23

Gece çalısanlar--------------------------------------------2 yılda bir sağlık kontrolünden geçer

Gece postasından gündüz postasına geçişte dinlendirme -------------------------------------11 saat

Kadın çalışan ------------------------------------------------------18 yaşını doldurmuş kadın çalışan

Kadın çalışan gece çalışmalarında en fazla-------------------------------------------------7,5 saat

GEBE KADINLAR Kadın işçiler doğumdan

önce--------------------------------------------------------------------8 hafta

Doğumdan sonra -----------------------------------------------------------------------------------8 hafta

Çoğul gebelikte toplam---------------------------------------------------------------------------18 hafa

Süt izni günlük------------------------------------------------------------------------------------1,5 saat

Gebe ve emziren kadın günde ------------------------------------7,5 saatten fazla çalıştırılamaz

Gebe çalışana-----------------Gebelikleri süresince periyodik kontrolleri için ücretli izin verilir

işveren 100-150 kadın çalışanı olan işyerinde işveren çalışma

yerinden ayrı en fazla 250 mt uzakta emzirme odası kurmak zorundadır.

150 kadın çalışanı olan iş yerinde iş veren 0-6 yaş gurubuçocukların bakılması için yurt kurulması zorunludur yurt 250 mt den uzakta ise iş veren taşıt sağlamak zorundadır

Oda ve yurtların emzirme odalarında her 10 çocuk için 1 kadın çocuk bakıcısı bulunur bir bakıcının kız meslek lisesi çocuk gelişimi bölüm mezunu olması şarttır,

Yurtlarda ise her 20 çocuğa bir çocuk bakıcısı İşveren açtığı oda ve yurtlarla ilgili belgeyi 30 gün

içinde milli eğitim bakanlığı ve bağlı olduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne bildirir

Yurtlarda her çocuğa 3 m2 alan 8 m3 hava her 10 yatağa 1 çocuk banyosu hesap edilir,

24

Kadın çalışan gebe kaldıktan doğuma kadar, emziren kadın doğumdan sonra 1 yıl ---GECE çalıştırılmaz

Dr raporu ile---------------------------------------------------------------------------6 ay uzatılabilr

Gebe çalışanın çalıştığı yerde gürültü en düşük maruziyetdeğeri 80 db yi geçmemelidir,

İş kazaları en çok hangi sektörde---------------------------------–(inşaat 2012)

Ölümlü iş kazaları ençok hangi sektörde----------------------------------------------------inşaat

İşveren İş kazaları sosyal güvenlik kurumuna ---------------------------------------3 günde

İş veren sağlık hizmeti sunucusu veya iş yeri hekimi tarafından bildirilen meslek hastalığını 3 gün içinde -------------------sosyalgüvenlik kurumuna bildirir

Sağlık sunucuları iş kazaları ve meslek hastalıklarını 10 gün içinde sos.güv kuruluna bildirir

Meslek hastalıkları gerekli tedbirlerle (O) lanır İş kazalarını önlenmesi mümkün

olmayan--------------------------------------------------%2

Tehlikeli hareketten meydana gelen kaza----------------------------------------------------%88

Tehlikeli durumdan meydana gelen kaza----------------------------------------------------%10

Ulusal iş güvenliği hedefleri------------------------------------------------iş kazasını % 20 azaltmak

Ulusal iş güvenliği hedefle--------------------------------meslek hastalığı tespitini %539 artırmak

Ulusal iş güvenliği hedefleri---------------------------------------isg labaratuarlarını %20 artırmak

MESLEK HASTALIKLARI Meslek hastalığı ögrenildiği tarihten

itibaren-----------------3 günde sosyal güvenlik kurumuna Meslek hastalığı tanısı konulduk sonra soyal güvenlik

kurumuna--------------------10 gün içinde

25

Meslek hastalığı ilgili özlük dosyaları --------------------------------------------------15 sene saklanır

Ancak yönetmelikteki ozel durumlarda--------------------------------------------------40 sene saklanır

Yeni çalışmalarda Sağlık dosyalarının kopyası eski iş yeritarafından 1 ay içinde gönderilir

Yükümlülük süresi : Çalışmanın bitiminden haklardan yararlanmak için geçen , kabul edilir en uzun süre

Maruziyet süresi : zararlı etkinin başlaması ile hastalığın çıkması için geçen en az süre

Meslek hastalılığında ve iş kazasında yükümlülük---------------------------------Devletindir

A gurubu meslek hastalıkları----------------------------------------------------------kimyasal

B gurubu meslek hastalıkları-----------------------------------------------mesleki cilt deri

C gurubu hastalıklar-------------------------------------------------pnomökonyozlar ve solunum sistemi

D gurubu hastalıklar--------------------------------------------------------------------- bulasıcı

E gurubu hastalıklar-------------------------------------------------------------------fiziki etkenler

TOZLAR Alveollere ulaşan toz

çapı---------------------------------------------------------------------0,5 mikron

Lifsi tozlar-------:uzunluğu 5 mikrondan daha büyük eni 3 mikrondan daha küçük boyu eninin 3 katı olan parçacıklar

Okuyucu------------:İlo uluslararası pönomokonyoz radyografi sınıflandırması konusunda eğitim almış hekim

Solunabilir toz:--------aerodinamik çapı 0,1-5.0 mikron büyüklüğünde kristal ve amorf yapıda toz ile çapı 3 mikrondan küçük uzunluğu çapınını en az 3 katı olan lifsi tozlar

Standart akciğer radyografisi:-------en az 35*35 abadında Toz ölçümü:-iş yeri ortam havasındaki toz miktarının

gravimetrik esasa veya lifsi tozlarda lif sayısına göre belirlenmesi

26

Toz ve zararlı gazların bulunduğu ortamda tavan yüksekliği----------------------------3,5 mt

Zaman ağırlıklı ortalama değer(ZAOD/TWA)------Günlük 8 saat zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama değeri

Tozla mücadele komisyonu yılda------------------------------------------------------2 defa toplanır

Yetişkin insanın bir saate ihtiyacı olan temiz hava-------------------------------------------30 m3

Kişi basına düşen hava------------------------------------------------------------------------------10 m3

Kişi başına düşen hava koğuşlarda----------------------------------------------------------------12 m3

Normal çalışma ortamlarında tavan yüksekliği--------------------------------------------------3 mt

Hastalık yapmayan tozlar -----------------------------------------------------------------İnert tozlar

İnert tozlar-----------akciğere inmesine rağmen yapısal vefonksiyonel bozukluk yapmayan tozlar

ZARARLI TOZLAR Fibrojenık tozlar---silikoz ,asbestoz, pnomokonyoza sebeb

olan tozlar 2012 de en fazla görülen meslek hastalığı( %62si) SİLİKOZ silisyum tazlarından meydana gelir.

Silikosiz için yükümlülük süresi----------------------------------------------------------------10 yıl

Toksik tozlar-------akut,kronik zehirlenmeye yol açan tozlar,kurşun,krom ,ağır metal tozları

Kansorejen tozlar---asbest,arsenik,berilyum nikel tozları Radyoaktif tozlar-----uranyum,seyum,zirkonyum Alerjik tozlar Tane çapı olarak zararsız

tozlar----------------------------------------------0,5 mikrondan küçük

İlo uluslar arası pnömokonyoz değerlendirme katagorisi çizelgesinde

Katagori 0 -------aralıklı muayenelerle takibe alınması Katagori 1 ----- 1 ve üzeri değerler sgk tarafından

yetkilendirilen sağlık sunucularına sevkedilir

27

Tozla mücadele komisyonu yılda 2 defa toplanır ---------görev süresü 3 yıldır

Çalışanın tozla ilgili dosyaları-------yaptıkları iş, çalışma süresi,toz ölçüm gibi sonuçları işten ayrılma tarihinden itibaren 15 yıl saklanır

Üst solunum yollarında kalan tozlar-------------------------------------------------5 ile 50 mikron

Hepa----------------------0,3 mikron aerosolleri 1,52 m/dkhizinda %99.97 oranında tutan kuru tip filtre

Toz maskeleri kaç mikrom tozlardan korumalı------------------------------------0,2-5 mikron

Eşik sınır değeri (ESD)İşyeri havasında var olan 8 saat 40saat maruzıyette sağlı zara vermiyen değerdir

ASBEST Çalışanların maruz kaldığı havadaki aspet konsantrasyonu 8

saatlik ortalama değeri 0,1 lif /m3 ü geçmemelidir, Aspes söküm çalışanı :bakanlıkça kurulan komisyon tarafından

eğitim almış çalışan -Aspestin her türünün çıkarılması işlenmesi ,satılması ve

ithali yasaktır -aspes içeren her türlü malın ithali ve satılması -aspest ürünlerinin veya aspest ilave edilmiş ürünlerin

üretimi YASAKTIR Aspest tozuna maruziyette kayıtlar 40 yıl saklanır HİJYEN Gıda üretim ve parekende iş yerleri Su ve doğal mineralli su üretimi Kaplıca hamam sauna berber kuaför dövme yapılan yerler masaj

ve güzellik salonları Otel motel pansiyon ve misafirhane gibi yerler Komisyon tarafından uygun görülen iş yerleri bu yönetmelik

kapsamındadır Hijyen :her işkolunun özelliğine göre çalışanın kendisinin ve

halkın sağlığını tehlikeye sokmayacak biçimde hizmet vermesinisağlamak amacıyla yapılacak uygulamaların ve alınan temizlik önlemlerinin bütünü

Belge:hijyen eğitimi alan kişilere genel müdürlüğe baglı eğitim kurumlarınca verilen kurs bitirme belgesi belgesi olmayan kişiler bu yönetmelık kapsamındaki işlerde çalıştırılamaz

Eğitim:halk sağlığı korunması amacıyla her iş kolunun özelliğine göre verilecek hijyen eğitimi eğitimler 8 sasaten az olamaz. Eğitimler genel md. Bağlı kurumlar tarafından

28

verilir .is yeri sahibi veya işleteni komisyonca belirlenen çerçe ve doğrultusunda kendi imkanlarıylada verebilir

BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ Hücre kültürü :çok hücreli organizmalardan üretilmiş

hücrelerin in-vitro olarak geliştirilmesi Mikro organizma : Genetik materyali replikasyon veya aktarma

yeteneğinde olan hücresel veya hücresel yapıda olmayan mikrobiyolojik varlığı, ifade eder.

Biyolojik etkenler kaç sınıfa ayrılır----------------------------------------------------------4

1.sınıf biyolojik etken-----------------------------------------------------------------hastalık yapmaz

2.gurup ----------------------------------------------------------hastalık yapar-yayılmaz tedavi edilir

3.gurup------------------------------------------------------ağır hastalık yapar-topluma yayılır-tedavi edilir

4.gurup------------------------------------------------------ağır hastalık yapar topluma yayılır-tedavi yok

2,3,4 Guruplarla ilgili çalışmaya başlamadan 30 gün önce işveren bakanlığa bildirim yapar

Hepatit b kızamık,kabakulak,su çiçeği-------------------------------viral enfeksiyon

Tüberkiloz,difteri,boğmaca--------------------------------------------bakteriyel enfeksiyon

Lenfionella -------------------------------------------------vucuda solunum yolu ile girer

Biyolojik risk sonucu istenmesi halinde----------------------çalışma ve iş kurumu il müd. verilir

Kayıtlar özel durumlar hariç 15 yıl saklanır. Kayıtlar çalışmail kurumlarına bildirilir.

Ön bildirimle acılacak iş yerleri ön bildirim istenen guruplar 2-3-4 guruplardır

Brusella :--------------------------------------------------------------------------------kırmızı etle bulaşır

Mutojen madde :solunduğunda deri yolu ile nüfuz ettığinde ağızyoluyla alındığında genetik hastalıklara yol açan

Kansorejen madde: kansere yol açan madde Solunum bölgesi :kişinin kulaklarını birleştiren cizginin orta

noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenün basın ön bölgesinde kalanyarı kısmıdır

29

Periyodik sağlık kontrolleri çok tehlikelide-----------------------------------------------1yılda bir

Periyodik sağlık kontrolleri tehlikelide---------------------------------------------------3 yılda bir

Periyodik sağlık kontrolleri az tehlikelide------------------------------------------------5 yılda bir

Tozlu ortamlarda göğüs radyografisi ----------------------------------------------------------6 ayda

Civa ve Kurşunla çalışanların muayene aralıgı------------------------------------------------3 ay

Haftalık 40 saat çalışma suresinde kurşunun ortalama konsantrasyon 0,075 mg/m3 den fazla ise

Calışanın 100ml lt kanıda 40qm fazla kursun varsa tıbbı gözlem yapılır

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMI Kişisel koruyucu donanımlarda aranan şart ----------------

Türkçe kulanma kılavuzu ve CE işaret Kişisel koruyucu kendisi ek risk oluşturmamalı Kolayca yerinden çıkmamalı Tehlike bölgesinden yeterli uzaklıkta olmalı Sadece işlem yapılan erişimi kısıtlar Kişisel koruyucular her kullanımdan önce kontrol edilir Kulak koruyucu ambalajı üstündeki NNR-SNRolarak belirtilen

özellik---gürültü azaltma oranı Delinmez tabanlı iş

ayakkabıları------------------------------------------binayıkım işinde

Kaymayı önleyici ayakkabı----------------------------------------------çatıişleri

Deri önlük -----------------------------------------------------------------kaynak işleri

Metal örgülü eldiven-----------------------------------------kesimhanelerde krsim biçak değişiminde

30

Metal uclu ayakkabı---------------------------------------------------depolama yük indirme bindirme

GÜRÜLTÜ Tanımlar: En düşük maruziyet eylem değeri

değeri------------------------------80db(A)veya (ptepe)135db(c)

En yüksek maruziyet eylem değeri............................................85db(A) veya (ptepe) 137db(c)

Maruziyet sınır değeri ---------------------------------------------------------87 veya 140db (c)

Maruziyet sınır değeri alınırken kişisel koruyucuların koruyucu etkısı göz onüne alınır,

Haftalık gürültü maruziyet değeri -----------------------------------------------87 db yi aşamaz

Maruziyet sınır değeri uygularken çalışanlarıın maruziyet tespitinde kişisel koruyucuların kulak koruyucu donanımının etkisi dikkate alınır ,Maruziyet eylem değerinde kulak koruyucuların etkisi dikkate alınmaz

Gürültü ölçer ---------------------------------------------------------------------------------------Dozimetre

Akut işitme kaybı----------------------------------------------------------------------------------120 db

Ağrı eşiği -------------------------------------------------------------------------------------------140 db

Gürültünün yükümlülük süresi -------------------------------------------------------------------6 ay

TİTREŞİM (2002 /44/EC SAYILI AVRUPA PARLEMENTOSU VE KONS.DİREKTİFİ NE PARALEL)

Vucut titresimi: Vücudun tümüne aktarıldığında bel ve omurgada travmaya yol açan mekenik titreşim

El kol titreşimi:insanın el kol sistemine aktarıldığında damar,kemik,eklem sinir, ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşim

31

Maruziyet eylem değeri:aşıldığında titreşimin kontrol altına alınması gereken değer

Maruziyet sınır değeri: titreşime kesinlikle maruz kalınması gereken deger

El kol titreşim günlük etkin değeri---------------------------------------------------------------2,5 m/sn2

El kol titreşim günlük maruziyet sinır değeri---------------------------------------------------5m/sn2

Vucut titreşim etkin değeri------------------------------------------------------------------------0,5 m/sn2

Vücüt titreşim sınır değeri------------------------------------------------------------------------1,15 m/sn2

Özel kosullar: deniz hava taşımacılığında sağlık ve güvenliğin korunması

ilkelerine bağlı kalınması şartı ile iş yeri özelikleri tüm teknik ve idari önlemler rağmen düşürülmüyorsa

b)genel ölçümler maruziyet sınır değeri altında ise ama zaman zaman bu değer aşılıyorsa 40 saatlik ortalama sınır değerinden düşük olmalıdır

c)ortaya çıkan bu risklerin azaltılmsına yönelik çalışmaların yeterliliği çsgb müfettişi tarafından tespitihalinde 4 yıl izin verilir .

El kol titreşimi çift elle kulanılan aygıtlarda ölçümler her el için ayrı yapılır çıkan en yüksek değer kabul edilir

Beyaz parmak ölü parmak hastalığının sebebi nedir----------------------------------------titreşim

KAYNAK Asetılen kaynağında bakır alaşımı kullanılmaz Asetilen

tüpü-----------------------------------------------sarı - ----- hortumu-------------kırmızı

Oksijen tüpü ---------------------------------------------- mavi - --------- hortumu-----------mavi

Argon tüpü ------------------------------------------------açık mavi

Azot tüpü--------------------------------------------------yeşil

32

Hidrojen tüpü ----------------------------------------------kırmızı

Karbondioksit-----------------zehirli--------------------------gri

KAYNAKTA YAPIMINDA ÖNCE ASETİLEN AÇILIR ALEV KONTROLÜ DAHA SONRA AÇILAN OLAN OKSİJENLE YAPILIR

Kapalı alanlarda ark kaynağı yapılırken--------------------------------------doğru akımkullanılır

Kaynak yapılan alanda paravan yuksekliği----------------------------------------------------2mt

Kaynak yapılan yerde duman mıktarı en fazla ---------------------------------------------20 g/m3

Kaynak esnasında cıkan gürültü-------------------------------------------------------85-110 desibel

Elektrik çarpmalarına karşı tedbirler. Elektrik çarpmaları daha çok kaynak makinesi boşta iken

olmaktadır. Kaynak yaparken voltaj 20-30 V iken kaynak makinesi

boşta çalışırken bu voltaj 65 ila 100 V arasına çıkmaktadır.

Doğru akım 20-30 V sonra çarpılma hissi vermektedir 30 V(DC) üstü tehlikelidir. Bu değer AC de 50 V ve üzeridir.

Yanıcı ve yakıcı gazların depolanmasındaki ara mesafe--------------------------------------6 mt

Kursunla çalışılan yerlerde tavan yüksekliği--------------------------------------------------4 mt

Kurşunla yapılacak çalışmalarda kişi bası hava---------------------------------------------15 m3

Havadaki asbest miktarı-------------8 saat içinde------------------------------------------0,1 mg/m3

Havadaki kurşun miktarı-------------------------------------------------------------0,15miligram/m3

Havadaki civa miktarı--------------------------------------------------------------0,075miligram/m3

Arsenikle çalısılan havadaki miktar-------------------------------------------------0,5miligram/m3

33

Fosfor la çalışmalarda cene diş muayenesi-------------------------------------------çene nekrozu

Kadmiyumla çalışmalarda havadaki mıktar---------------------------------------------0,1 mlgr/m3

Kadmiyumla çalışan işçi muayenesi--------------------------------------------------------------6 ay

Tezgah ve aletler arası genişlik en az------------------------------------------------------------80 cm

Işın kaynaklarında gama ve (x) ışınları

için------------------------------------------------kurşun,beton gibi paravan

beta ve nötron lar için---------------------------------------------------plastik ve benzeri paravan

uygun aspirasyon yapılacak ve boşaltılan hava radyasyon yönünden süzülecek

GENEL BİLGİLER İşçi çalışma yeri tavan

yüksekliği-------------------------------------------------------------------3 mt

Toz ve zararlı gazların bulunduğu ortamda tavan yüksekliği----------------------------3,5 mt

İşçi calısma yeri eğimli catılarda ortalama yukseklik----------------3 mt dir.en düşük yeri 2,40 mt

Yetişkin kişinin saatteki ihtiyacı olan hava miktarı---------------------------------------------30 m3

Derslıklerin pencere alanı taban alanının-------------------------------------------- % 10 dan az olamaz

Dersliklerin pencerelerini yüksekliği -------------------------------------------------90 cm fazla olamaz

İşçi çalısma yerlerinde kişi bası hava miktarı----------------------------------------------------10 m3

Rahatlatıcı hava akım hızı--------------------------------------------------------------0,11-0,15 m/sn

34

Rahatsız edici hava akım hızı-------------------------------------------------------------------0,5 m/sn

Koğuşlarda hava miktarı işçi bası---------------------------------------------------------------12 m3

Koğusta tavan yüksekliği-------------------------------------------------------------------------2,80 mt

Koğuşlarda ensektisit(haşere)ve rodentisit(fare ) ilaçlaması-------------------------------6 ayda bir

100 kişi calısan yerlerde erkekler için wc kabini 30 kişi için-----------------------------1 adet wc

100 kişi calısan yerlerde bayanlar için wc kabini 25 kişi için-----------------------------1 adet wc

100 kişiden sonra her 50 kişiye ---------------------------------------------------------------1 adet wc

Yatak araları----------------------------------------------------------------------------------------80 cm

İş yerlerin de iş elbisesi ve normal kıyafetleri ayıran iki gözlü veya iki ayrı dolap sağlanır

Duşların alanı--------------------------------------------------------------------------------------1* 1,20

Duşların soyunma yerleri-------------------------------------------------------------------------2* 1,40

Dusların yukseklıkleri-----------------------------------------------------------------------------1,70 mt

çatılarda ortalama yukseklik----------------3 mt dir.en düşük yeri 2,40 mt

İnsanın hangi bel omuru denge noktasıdır-----------------------------------------------------2. omur

Yapı işlerinde calisanlar hangi yukseklikte kemer takar---------------------------------------3 mt

Yapı işi dışında calısanların kemer taktığı yukseklık-------------------------------------------4 mt

Emniyet kemerllerinin tasıyacağı ağırlık-----------------------------------------------------1150 kg

35

Gecitlerin genişligi insan sayısı ile orantılı en az.--------------------------------------------120 cm

Korkuluk yükseklikleri----------------------------------------------------------------------------100 cm

Korkuluk eteklikleri ------------------------------------------------------------------------------15 cm

Korkuluk ve etek arası ara elemnn ------------------------------------------------------------47 cm

Korkuluklar yandan gelen yüke dayanması---------------------------------------------------125 kg

İskele düşey ve yatay dış elemanları nın çapı----------------------------------------------en az 48,3 mm

Boru korkuluk dikmeleri boru capı en az ------------------------------------------------------1 1/4

Ara korkulukların boru çapı------------------------------------------------------------------1 parmak

Hareketli iskele yüksekliği taban genişliğinin------------------------------------------------3,5 katı

Hangi yükseklikteki merdivenler çelik olmalı---------------------------------------------------4mt

İş yeri merdiven mukavemet katsayısı----------------------------------------------------------------4

İsyeri merdiven hesabında yük---------------------------------------------------------------500 kg/m2

10 metreyi gecen merdivenlerde dinlenme platformu---------------------------------------10 mt bir

Dısarıdan ışık alan yerlerde pencere alanı taban alanını ...........................................1/10 kadar

Sıvı yakıtla aydınlatmalarda tavandan --------------------------------------------------1 mt asağıda

36

Sıvı yakıtta aydıtmada yandan ------------------------------------------------------------30 cm uzakta

Avlular. Acık alanlar,gecitler,dıs yollar------------------------------------------------------------20 lux

Tasıma depolanması iç korıdor yol merdivenler-----------------------------------------------50 lux

Kazan, makına dairesi, soyunma yıkanma yemekhane-----------------------------------------100 lux

Normal Montaj tezgah konserve ,kutulama,------------------------------------------------------200 lux

Koyı renkli dokuma büro devamlı dikkat isteyen yerler--------------------------------------500 lux

Hassas işlerin sürekli yapıldığı yerlerde ------------------------------------------------------1000lux

ELEKTRİK

ELEKTRİĞİN ZARARLARINDAN KORUNMA YOLLARI -topraklama (tüm prizlerden bahçede gömülü topraklama

plakasına hat çekimi) -yalıtma -basılan yerin yalıtılması -küçük gerilim kullanma -kaçak akım rölesi -güvenlik transformatörü -eğitim -sıfırlama en etkisiz kullanma(elektrikli makına ve

araçların gövdelerini nötr iletkene bağlama)

STATİK ELEKTİRİĞI ENGELLEME YÖNTEMLERİ -nemlendirme (madenlerde) -topraklama -iyonizasyon Elektrik le çalışanlara yalıtkan elektrikçi bareti-

yalıtkan eldiven-yalıtkan ayakkabı verilir Statik elektriğe karsı antistatik –iletken ayakkabı

verilir Küçük gerilim

---------------------------------------------------------------------------42 volt

37

Tehlikeli gerilim sınır değeri-------------------------------------------------------------50 volt

Tehlikeli şebeke gerilimi alternatif akımda------------------------------------------50 volt üzeri

Tehlikeli şebeke gerilimi doğru akımda--------------------------------------------120 volt üzeri

şebeke üzerindeki frekans değeri--------------------------------------------------50hz

Kaçak akım rolesi bina girişi sayaçta ----------------------------------------------------300 mili amper

Kaçak akım rölesi bina içi panolarda---------------------------------------------------30 mili amper

Kaçak akım röleleri zorunlu ve sigortadan önce takılır sınır değer------------- 30mA

Madenlerde ocak içi aydınlatma--------------------------------------------------------24 volt

Elektrikli el aletleri nemli ıslak yerlerde küçük gerilime (24-42 volt) bağlanmalıdır

Çalıştırma düğmeleri---------------------------------------------------------------------yeşil

Durdurma düğmeleri---------------------------------------------------------------------kırmızı

Kollu çevirmeli şalterler ----------------------------------------------------1 ve 0konumlu olmalı

Prafudur: yüksek gerilim cihazlarının hat arızsı yıldırım düşmesi gibi aşırı zararlı yüksek gerilim şoklarını ve enerji iletim hatlarında meydana gelen dalgalamaların tahribini önleyen çıhaz

Envesör şalter :iki ayrı enerji kaynagının emniyetle ayrılmasını sağlıyan şalter

Salter konulma şartlarından olan akım şiddeti --------------------------------------32 amper

Alçak gerilim----------------------------------------------------------------------------1000 volt ve altı

38

Snır-----------------------------------------------------------------------------------------1000 volt

Yüksek gerilim etkin değeri -----------------------------------------------------------1000 volt üstü

Orta gerilim------------------------------------------------------------------------34,500 volt-34,5 kv

Yüksek gerilim--------------------------------------------------------------------154,000 volt 154kv

İnsan vucudu için tehlikeli gerilim----------------------------------------------------50 volt—50hz

Topraklama direnci max---------------------------------------------------------------------------5 ohm

Sanayideki topraklama kesiti ---------------------------------------------------------------------4 mm2

Küçük gerilim----------------------------------------------------------------------------------------42 volt

Tehlikeli gerilim ---------------------------------------------------------------------------------50 volt üstü

El ulasım uzaklığı düseyde elektirik hattına----------------------------------------------------2,5 mt

El ulasım uzaklığı yatayda hatta----------------------------------------------------------------1,25 mt

Hattın izin verilen orta gerilim için eğik catıda mesafe-----------------------------------------3 mt

Hattın izin verilen orta gerilim için düz catıda mesafe--------------------------------------- 3,5 mt

Yüksek gerilim hattında ise ------------------------------------------------------------------------5 mt

Elektrik yangınları hangi renkle tanımlanır------------------------------------------------------mavi

Periyodik muayeneler sabit işletmelerde -------------------------------------------------bir yıl

39

Hareketli yer değiştiren işletmelerde--------------------------------------------------------6 ay

Elektrik üretim dağıtım tesislerinde----------------------------------------------------------2 yıl

Enerji nakil hatları-------------------------------------------------------------------------------5 yıl

Pratonerler-----------------------------------------------------------------------------------------1 yıl

Elektronların yönü –eksiden -----artıya doğrudur Akım yönü ise artıdan------ eksi ye dir

TERMAL KONFOR Isı

----------------------------------------------------------------------------------------------- 15-30 c

Nem ------------------------------------------------------------------------------------------%30-%80

Hava akım hızı------------------------------------------------------------------------------0,1-0,3 m/sn

Who --------------18,5 c de-------------%45 ,%65 nem-------0,1-0,3 m/sn hava akım hızı tanımlar

Rahatlatıcı hava akım hızı--------------------------------------------------------------0,11-0,15 m/sn

Rahatsız edici-----------------------------------------------------------------------------0,5 m/sn

Cok buğu gerektiren işlerin sıcaklıkları--------------------------------------------------------15-30 C

Buhar--------------------------- solunum bölgesine geçen 10 qm çapında solunabilir partüküller

Havanın nemini ölçen alet-------------------------------------------------------------------higrometre

Hava akım hızını ölçen alet------------------------------------------------------------------anemometre

40

Radyant ısı------------------------------------------------------------------------------------gloptermometre

Kaldırma araçları Çelik Halat Güvenlik Katsayısı------------------------------------------------ 6

Kanca Güvenlik Katsayısı--------------------------------------------------------------------------------5

Halat kullanılan işlerde biri inip cıkma ve destek diğeri güvenlik halatı olarak ayrı kancalı 2 halat kulanılır

Paraşüt tipi emniyet kemeri verilir kemerin güvenlik halatı bağlantısı sağlanır

Vinçlerin periyodik bakımlarda statik deney beyan edilen yükün en az 1,25 katı ile yapılır

Kaldırma aracları kabul edilen en ağır yükün-------------------------------1,25 katı kaldırabilmeli

Dinamik değerde ise-------------------------------------------------------------------1,1 katı olmalı

Kancaların tasıma gücü el tasımalarda-----------------------------------------------------------3 katı Makına ile çalısmalarda----------------------------------------------------------------------------4 katı Tehlikeli yuk tasımalarında------------------------------------------------------------------------5 katı 5tondan fazla yük tasıyan araclarda fren sayısı----------------------------------------------------2

Kaldırma araclarının tanbur fanşları tanbur çapının -----------------------------------------2,5 katı

Yuk en alt seviyede iken tamburda kalan sarım sayısı---------------------------------------------2

Zincir baklalarında uzama %5 gecerse ---------------------------------------------------kullanılmaz

Kule vinc rüzgar hızı 45 -50 km ise calışma----------------------------------------------yapılamaz

Kompresör basınç değeri müsade edilen en yuksek basıncın------------------------------1,5 katı

41

İŞ EKİPMANLARI

Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişi: Bu Yönetmelikte belirtilen iş ekipmanlarının teknik özelliklerinin gerektirdiği ve ilgili branşlardan mühendis, tekniker ve yüksek teknikerleri,

Bu Yönetmelik kapsamında periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler, bilgilerini Bakanlığa elektronik ortamda kayıt yaptırır.

Periyodik kontrol yapacak kişi ve kuruluşlara akreditasyon, yetkilendirme ve eğitim zorunluluğu getirmeye Bakanlık yetkilidir.

Kumanda cihazları zorunlu haller dışında, tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilir ve bunların kullanımı ek birtehlike oluşturmaz.

Kumanda cihazları, istem dışı hareketlerde tehlikeye neden olmaması gerekir.

Operatör, ana kumanda yerinden tehlike bölgesinde herhangi bir kimsenin bulunmadığından emin olması gerekir.Bu mümkün değilse makine çalışmaya başlamadan önce otomatik olarak devreye girecek sesli ve ışıklı ikaz sistemi bulunur.

iş ekipmanlarının durdurma sistemleri, çalıştırma sistemlerine göre öncelikli olması gerekir.

iş ekipmanı veya tehlikeli kısımları durdurulduğunda, bunları harekete geçiren enerji de kesilecek özelliğe sahip olur.

iş ekipmanının bakım işleri, ancak iş ekipmanı kapalı ikenyapılabilir.

İş ekipmanın bakım ve periyodik kontrolleri ulusal ve uluslararası standartlarda belirlenen aralıklarda imalatçıverileri fen ve tekniğin gerekleri dikkate alınarak yapılır

İş ekipmanı her çalışmaya başlamadan önce operatörleri tarafından kontrole tabi tutulur

42

Kulanım sırasında çatlak gevşeme deformasyon korozyon aşınma gibi durumlar gözle muayene edilir

Gözle muayene operatör veya iş ekipmanını ve işlevini bilen personel tarafından yapılır

Muayeneler haftalık, aylık, üç aylık veya benzeri periyotlarda iş ekipmanı standında imalatçının ön gördüğü aralıkta yapılır Bu muayeneler kayıt altına alınır

Periyodik kontrol süreleri iş ekipmanlarımda ortam koşulları ve kullanım sıklığı basınçlı ekipmanlardaki içerik kayıpları ve korozyon gibi nedenlerle olan bozulmalarda periyodik kontrol süresi kalan örünün yarısını her halukarda 5 yılı aşmamalıdır

Karayoluna çıkan forkliftlerin operatöründe --------------g sınıfı ehliyet aranı

İş sahasında çalışan forklift operatöründe -----------------operatör belgesi yeterlidir

İlgili standartın ön gördüğü süre saklı kalmak kaydı ile periyodik bakımlar aşağıdaki gibi

Elektrik tesisatı topraklama tesisisatı paratoner------------------------------------------yılda bir

Yangın tesisatı,hortum,motopomp,------------------------------------------------------yılda bir

Yangın södürme cihazları standırdında---------------------------------------------

TS ISO 11602-2 Havalandırma ve klima cıhazlarının

kontrolu------------------------------------------yıldabir Akümülatör transformatör

kontrolu------------------------------------------------------yılda bir

Asansör ve yürüyen merdiven kontrolü------------------------------------------------- yılda bir

Buhar kazanları ve kalorifer kazanları --------------------------------------------------yılda bir

Taşınabilir gaz tüpleri kont------------------------------------------------------------------3 yıldabir

43

Taşınabilir asetilen tüpü---------------------------------------------TSE EN 128623 standartında

Sıvılaştırılmış gaz tankları yer altı üstü----------------------------------------------------10yıldabir

Sıvılaştırılmış gaz tanklarını valfleri--------------------------------------------------------5 yılda bir

Lpg tanklarının valfleri kontrol ve testi----------------------------------------------------5yıldabir

Kulanımdaki Lpg tüpleri------------------------------------------------------------------------yılda bir

Kaldırma araclarında periyodik bakım --------------------------------------------------------yıldabir

Basıncla hava tankları----------------------------------------------------------------------------yılda bir

Tehlikeli sıvıların bulunduğu tank depo---------------------------------------------------10 yıldabir

Basınçlı kaplar iç basıncı---------------------------------------------------------------------0,5 bar ^

Basısçlı kaplarda temel hidrostatık test esastır aksi belirtilmedikçe basıncın 1,5 katı yılda bir yapılır

Basınçlı kap çeĢitleri

• Kazanlar, • Gaz tüpleri, • Hava tankları, • LPG tankları, • Kompresörler, • Boru hatları, • Sınai gaz tankları. • Kriojenik tanklar, • Otoklavlar, • Hidrolik akışkan devreleri, • Pnomatik akışkan devreleri, • Soğutma üniteleri,

44

• Hidrofor vb. Her kazanın görünür bir yerine, imalatçı firma tarafından

aşağıdaki bilgiler yazılı bir plaka konulacaktır: • İmalatçı firmanın adı, • Kazanın numarası, • İmal edildiği sene, • En yüksek çalışma basıncı.

Kazanlarda birbirinden ayrı en az iki adet su seviye göstergesi bulunacaktır.

Bunlardan en az bir tanesi camdan olacak ve kırılmaması için mahfaza içine alınacaktır.

Buhar kazanlarında en az iki adet emniyet supabı bulunacak

Basınçlı kapların hidrolik basınç deneyleri, en yüksek çalışma basıncının 1, 5 katı ile yapılacaktır.

Kompresörlerin her kademesinde basınç deneyi, o kademede müsaade edilen en yüksek basıncının 1, 5 katı ile yapılacaktır.

Sabit kompresörler işçilerin çalıştıkları yerden en az 10 mt uzakta olacak

ELLE KALDIRMA İLO nun 128 sayılı tavsiye kararı 18 yaş erkek işçi için 55 kg

dir Bizim mevzuatımız yük miktarı için rakam vermez mevzuatta

yoktur bu bağlamda işçiye yük ağırlığı ile bilgi verme zorunluluğu yoktur

Elle taşımada dikkate alınacak faktörler a)yükün özellikleri (ağır,kaba,dengesiz,vucuttan uzakta ise

vucudun eğilmesi gerekse) b)fiziksel güç gerksimi (çok yorucu,mutlaka vücüt bükülmesü

yapıyorsa,yük ani hareketli ise) c)çalışma ortamı özellikleri(iş yeriyeterli genişlikte

değilse,zemin dengesiz kot farklı ise,sıcaklık durumu uygun değilse)

d)işin gerekleri e)bireysel risk faktörü(yapılacak ise fiziksel yapı uygun

olmalı, giysi ayakkabı uygun olmalı yeterli bilgi ve eğitimli olmalı)

6 ADIM KURALI - planla yükü tanı- asimetrik yaklaş- dizden eğil- yükü çapraz kavra dizden kalk- yükü vücuda yakın tut- yükü yerine koy

45

EKRANLI ARAÇLAR Çalışma merkezi :operatörün oturduğu sandalye ekranlı aracın

konulduğu masa yada düzey operatör çalışan monitör klavye yazıcı telefon faks modem gibi tüm donanımın bulunduğu alan

MONiTÖR Ekran görüntüsü stabil olacak. Ekranda görünen karakterler kolayca seçilecek. Işık

direkt gelmeyecek. Parlaklık, kontrast, …vb operatör tarafından kolayca

ayarlanabilmeli. Ekran her yöne döndürülerek ayarlanabilir olmalı.

Yansıma ve parlamalar engellenecek. Kullanıcıyı rahatsız edebilecek yansıma ve parlamalar

engellenecek. Ekranın ayrı bir kaide veya ayarlanabilir bir masa

üzerinde kullanılması mümkün olmalı. İş veren tarafından verilecek eğitim Ekranlı araçlarla çalışmalarda riskler ve korunma

yolları, Doğru oturuş, Gözlerin korunması, Gözleri en az yoran yazı karakterleri ve renkler, Çalışma sırasında gözleri kısa sürelerle dinlendirme

alışkanlığı, Gözlerin, kas ve iskelet sisteminin dinlendirilmesi, Ara dinlenmeleri ve egzersizler. Vinc periyodik kontrollerinde yapılacak statik deneyde beyan

edilen yükün en az ---------------1,25 katı Dinamik deneyde ise 1,1 katı ile olmalıdır

YAPI İŞLERİ Yapı işleri yönetmeliği Avrupa birliği---------92/57/EEC

sayılı konsey direktifine paralel hazırlanmıştır Sağlık ve güvenlik koordinatörü:---------------------proje

hazırlık ve uygulma sırasında sağlık ve güvenlikle ilgili görevleri yapan gerçek veya tüzel kişi

İşveren ve proje sorumlusu-----sağlık ve güvenlik planı hazrlar veya hazırlanmasını sağlar.saglık ve güvenlik koordinatörü proje süresince sağlık ve güvenlık bilgileri içeren sağlık ve güvenlik dosyaları hazırlar

Saglık ve güvenlik planı: muhtemel riskleri değerlendirip sağlık ve güvenlikle ilgili alınacak tedbirlerin organizasyon şeması,calışma yöntemlerinin ne zaman kim tarafindan yapılmasını göstern plan

46

Yapı işi çalışma iş kurumu il md bildirme sartları---------------30 gün—--20 işçi---500 yevmiye

*Yapı işyeri işverenlerinin veya proje sorumlularının bazışartlara

bağlı olmak kaydıyla yükümlü olduğu hususlar Koordinatör atanması Sağlık ve güvenlik planı hazırlanması Çalışma iş Kurumu il Müdürlüğüne Bildirim

Seviye farkı olan ve düşme sonucu yaralanma ihtimali bulunan alanda yapılan çalışma yüksekte çalışma kabul edilir

Yüksekten düsme ile ilgili hususlar mutlaka acil durum planlarında yer almalıdır.

Yapı işi sırasında veya yapı bitip kulanım başlaması ından sonra yüksekte yapılacak çalışmalarla ilgili yatay ve dikey yaşam hatları ve bağlantı noktaları proje hazırlık aşamasındasağlık ve güvenlik dosyaları ve planında yer alır

Dış cephe asansörüne (Asma iskele) 45 km/saat rüzgar hızından daha fazla hızlarda çalışma yapılmamalıdır

İSG kuralları açısından, 50 km/saat rüzgar hızından daha fazla hızlarda yüksekte çalışma yapılmamalıdır

Yapı iskelelerinde periyodik bakım----------------------------------------------------------------6 ayda

İskele kontrolleri haftada -----------------------------------------------------------------------en az 1 defa

iskelelerin kurulması, sökülmesi veya üzerinde önemli değişiklik yapılması,

görevli inşaat mühendisi, inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri; tersanelerde ise gemi inşaatı mühendisi gözetimi altında ve özel riskleri ve ayrıca aşağıda belirtilen hususları

kapsayan konularda yapacakları işle ilgili yeterli eğitim almış çalışanlar tarafından yapılır.

İskeler üzerine taşıyabileceği azami yük görünecek şekilde

asılmalıdır İskeler arasında köprü gorevi görmek üzere korkuluklu en az 60

cm genişlikte geçitler düzenlenir İskele ile enerji hatları arasındaki en kısa

mesafe-------------------------------------------------3 mt

47

Binaların dayanımına ilişkin değerlendirmede Deprem yönetmeliği ve TS 500 Standartlında yararlanılır

İş yeri ana pano ve tali panolarda seçicilik ilkesine uygun kaçak akım rölesi kulanılır

Ek bilgi: genellikle ana panoda 300 ml amper tali panoda 30 mlamper kullanılır

Yıkım işi yapılacak yerde ne kadar güvenlik alanı bırakılır? Yapı yüksekliğinin 2 katı

Asma iskelelerde kaç kişi çalışır---------------------------------------------------------4 kişi 400 kg

İskelelerde Korkuluk yüksekliği-------------------------------------------------------------100cm

Korkuluğun yandan gelecek yüke mukavemeti--------------------------------------en az 125 kg

Korkuluk topuğu--------------------------------------------------------------------------15 cm

Ana korkuluk ve topuklar arası en fazla mesafe---------------------------------------47 cm

İskele taşıyıcı elemanlarının çapları en az ----------------------------------------------48,3 mm iskelelerde geçiş amacıyla en az 60 santimetre genişliğinde geçitler kullanılır

Kaç basamakta korkuluk bulunur-------------------------------------------------------4 basamakta

Kazı işlerinde yağmurlu havada------------------------------------------------ çalışılmaz

Yer altı çalışmaların da havalandırma sistemi arızasında çalışma durdurulur ve çalışanlar tahliye edilir.

Çeşitli gazların hava ile patlayıcı ortam oluşturacağı yeraltı işlerinde açık alevli lamba ve cihazlar kullanılmaz sigara içilmez

Meskun mahallerde kazı üzerinden köprü geçişler 80 cm enide korkuluklu geçitlerle sağlanır

Madeni iskeler de statik elektiriğe karşı ----------------------------------------------topraklama yapılır

Kat alanları 2000 m2 den fazla olan katların tahliye projeleri mimari projelerden ayrı yapılır

48

Toplam kapalı alanı 1000m2 geçiyorsa tahliye projeleri bina girişinde itfaiyenin kolay ulaşabileceği yere asılır

İtfaiye aracının binaya yanaşabileceği mesafe 45 mt yi geçmemeli

İtfaiye ve yangın için iç ulaşım yolu genişliği en az 4 mtyükseklik en az 4 mt taşıma yükü en az 15 ton

Zemin katta Çalışan sayısı 50 den az ise kaçış koridor uzaklığı 25 metreyi gecmezse kapı adedi------1 olabilir

50 kişiden fazla çalışanı olan yerlerde kaçış yolu genişliği 100 cm den az olamaz eğer burası koridor ise 110cm den az olamaz

Yüksek binalarda kaçış yolları ve merdiven genişliği 120 cm den az olamaz,

Genişliği 200 cm yi gecen merdivenler en az genişlik 100 cm en fazla genişlik 160 cm olack şekilde korkuluklarla bölünür,

Kaçış koridor genişliği 2,10 dan az olamaz Te kanatlı kapı temiz genişliği 80 cm den az 120 cm den

fazla olamaz Yangın güvenlik holleri 120 dk yangına 90 dakıka duman

girmesine dayanıklı olmalıdır Yapı yüksekliği 51,5 mtden az olan binalarda yangın

güvenlik holune gerek duyulmaz Cok tehlikelide cıkıs kapısı

adedi-----------------------------------------25 kişiye 2 çıkış

Bütün yapılarda aksi belirtilmedikçe en az 2 yangın çıkışı bulunması şarttır. kişi sayısı 500 geçerse 3 kapı, 1000 kişiyi gecerse 4 kapı bulunmak zorundadır

Dairesel merdivenler 9,50 fazla olamaz basış genişliği 50 cm den az olamaz

Kaçış rampa eğimleri %10 fazla olamaz Konutlarda herhangi bir noktadan kaçış mesafesi 20 mt yi

gecemez Merdivenin indiği nokta ile çıkış kapı mesafesi 10 mt

yağmurlama sistemi olan yerlerde 15 mt dir Kaçış merdivenlerinde sahanlıklar 17 basamaktan fazla

aralıkta 4 basamaktan az aralıkta olamaz Genişliği 2 mt geçen merdivenler korkuluk ile 100 den az

160 dan cok olayan parçalara ayrılır Merdivenlerin baş kurtarma yüksekliği 2,10 mt az olamaz

sahanlıklar arası kot en fazla 3 mt Basamak yüksekliği 17,5 cmden genişliği 25 cm den az

olamaz

49

Kaçıs yolları genişliği 50 den az calışanda 80 cmden az 50 den fazla çalışanda 100 den az olamaz

Acıl durum aydınlatmaları elektrik kesintisinden sonra 60 dakıka eğer 200 den fazla kullanıcı varsa en az 120 dakıkayanmalıdır

Asansörler kaçış yolu------------------------------------------------------------------- kabul edilemez

Konutlarda Yapı yüksekliği 21 .50 normal mediven yangın mediveni kabul edilir 2 merdiven aranmaz

Konutlarda Yapı yüksekliği 21 .50 fazla 30,50 den az ise merdiven sayısı 2

Konutlarda Yapı yüksekliği 30 ,50 den fazla 51,50 az konutlarda he ikisi korunumlu en az birinde güvenlik holu düzenlenmiş veya basıçlandırılmış 2 merdiven

Konutlarda Yapı yüksekliği 51,5 den fazla ise basınçlandırılmış en az 2 kaçış merdiveni

Yangın dolapları araları 30 mt olacak şekilde düzenlenir Hidrant arası uzaklık cok risklide 50 risklide 100 az

risklide 150 mt alınır Düşük tehlikeli sınıflarda 500 m2 için

---------------------------6 kglık kuru kimyevıtoz yangın tüpü

Orta tehlike yüksek tehlıke içim 250m2 ye --------------------6 kglık kuru kimyevı toz yangın tüpü

Normal kor şeklinde yanan organik katı madde yangını---odun,kömür,kağıt,ot,kumaş------A sınıfı

Sıvı ve sıvılaşabilen yangın---benzin benzol,solvent,katran.alkol—parlama,patlama--------B sınıfı

Gaz yangınları----metan,propan,bütan,doğalgaz temel ozellği patlamadır---------------------C sınıfı

Metal yangınları-------alinyum,lityum,çinko -------karlu alevsiz yüksek sıcaklık-------------D sınıfı

Elektrik yangınları--------------------sadece CO2 tüpü ilesödürülür----------------------------E sınıfı

Bitkisel ve hayvansal pişirme yağları yangını---------yanma ve parlama-----------------------F sınıfı

A tipi yangınlarda--------------------------------------------------------------kuru kimyevi toz ve su

Söndürme yanmayı meydana getiren yanıcı madde ,oksijen ,ısı ,kimyasal reaksiyonlardan birinin saf dışı edilmesi ile gerçekleşir

50

Oksijen hangi değere indirirse yangın söner---------------------------------------------------% 16

Yangın tüplerinde köpükte itici gaz-----------------------------------------------------------CO2

Yangın tüpleri kuru kimyevide itici gaz------------------------------------------------------azot

Yangın sireni ses şiddetı-----------------------------------------------------------------75db-120 db

Parlayıcı sıvı yangınlarında---su kullanılmayacak---------köpük ve karbondioksit, bikarbonat tozu

Alüminyum magnezyum tozlarının yanması, karpitin depolandığı veya su ile temasta zehirli gazların çıkması muhtemel yerlerde asla su kullanılmamalıdır

Magnezyum ve alüminyum talaşalar yangınında sulu karbondioksitli ve köpüklü söndürücü yasaktır. Çemberlemeksuretiyle kuru ince kum gibi yanmaz maddelerle söndürülecek

Petrol sondajlarında en etkili yangın söndürme--------------------------------------------dinamit

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Yanıcı gaz veya sıvı boruları ile ve oksijen depo tankı arasındaki mesafeler

0-10 m3---------------------------------------1 mt 11-50 m3-------------------------------------2 mt 51-100 m3------------------------------------3 mt 101-200 m3----------------------------------4 mt 200-1000 m3---------------------------------5 mt MADENLER Baraj: Yeraltında yangın, su, zararlı gaz ve diğer

tehlikeleri önleyici engelleri, Bür: Yerüstüyle bağlantısı olmayan kuyuyu, Cep: Galeri, vara gel ve vinç dip ve başlarıyla ara

katlarında ve ızgaralarda görevli çalışanların ve ateşlemegörevlilerinin korunmaları amacıyla serbestçe sığınabilecekleri biçimde yapılan yuvaları,

Freno: Varagel üzerinde taşımayı sağlayan sistemi, Grizu: Metanın havayla karışımını,

51

Kademe: Açık işletmelerde belirli aralık, kot ve eğimlerlemeydana getirilen basamak şeklindeki çalışma yerlerini,

Lağım: Taş içerisinde sürülen galeriyi, Nefeslik: Ocak havasının giriş ve çıkış yolunu, Röset: Kuyu ve baş aşağıların dip ve başlarının katlardaki

yatay yollarla olan bağlantı yerlerini, Sıkılama: Lağım deliklerine patlayıcı madde konulduktan

sonra kalan boşluğun gerektiği biçimde doldurulmasını, Şev: Kademe, alın ve yüzlerindeki eğimi, Topuk: işletmelerde güvenlik için bırakılan maden

kısımlarını, Varagel: Dolu araba aşağıya inerken boş arabanın yukarıya

çıkmasını sağlayan ve karşılıklı ağırlık esasına göre, eğimli düzey üzerinde fren ve halat kullanılarak yapılan taşıma yerini,

Ppm------------------1m3 havada bulunan maddenin milimetrecinsinden miktarı

Madenlerdeki hava hızı -------------------------------------------------------8 m/sn yi geçemez

Uel ------------------------------------------------------------------------------gazların üst patlama dilimi

Lel ------------------------------------------------------------------------------gazların patlama limiti

Madende Metan gazının ----------------------------%1,5 i geçmesi halinde elektriik derhal kesilir

Havasında %19 az oksijen, %2 den çok metan, %5 den çok karbondioksit 50 ppm(%0,005)de çok karbon monoksit bulunanyerlerde çalışılmaz,

Sekiz saat çalışmaya müsaade edilen en fazla hidrojen sülfür miktarı 20 ppm(0,002)dir

Tozların havaya karışmasına engel olacak tedbirler alınmadığı taktirde ocak hava girişine 80 mt den yakın eleme ve ayıklama tesisi kurulamaz

Her vardiyada grizu ölçümü yapılır metan %1 altına düşünceye kadar ölçüme devam edilir

Havasında -----------------------------------------------------------------------%19 az oksijen bulunan

Havasında -------------------------------------------------------------------%2 den çok metan bulunan

52

Havasında------------------------------------------------------------------% 0,5 den cok CO2 bulunan

Ortamlarda çalışılmaz Metanı hava ile

karışımına----------------------------------------------------grizu denir

Teknik Nezaretçi :iş sağlığı ve güvenliği gereklerinin yerine getirilmesinden ve işletmenin teknik esaslar çerçevesinde çalıştırılmasından sorumlu, maden mevzuatına göre görevlendirilmiş maden mühendisine;

Teknik nezaretçi, en az 15 günde bir, ocağın işçi çalıştırılan yerlerini denetlemek, sonucunu, noterce onaylı teknik nezaretçi rapor defterine, öngöreceği öneri ve önlemlerle birlikte yazıp imzalamak zorundadır.

Madenlerde acil durum tatbikatı yılda bir kere yapılır Mac-mak degerı müsade edilen azami konsantrasyon

değeri----------- günde 8 , haftada 40 saat Twa -8 saat boyunca veye 40 saat haftalık-madde maruz

kalma zamanı ortalaması STEL-------------------------15 dakikalık sürede

aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri Tlv-c -------------------------------------anlık ta olsun

geçilmemesi gereken konsantrasyon Statik elektrikle yüklenen toz halindeki her türlü

kimyasal patlayabilir

Sağlık ve güvenlik dokümanı: sürekli güncelleştirilir ve denetim için iş yerinde bulundurulur

Sağlık güvenlik dokümanında gerekli durumlarda çalışma izin sistemi uygulanır izni yetkili kişi yazılı olarak verir

Madenlerde bir kişinin taşıyabileceği patlayıcı madde miktarı--------------------10 kg yi geçemez

50 kg den az patlayıcı madde bulunan depolara 90 derece dirsek olan yolla girilir depo en dipte

50 kg de fazla patlayıcı madde bulunan depolara 90 derece 2 dirsek olan yola girilir

Patlayıcı madde deposun da sıcaklık 8c ile 30 c arasında olmalıdır

Lağım elektrikli ateşlemede 5 dak. fitillide 1 saat geçmede yetkili kontrol etmeden girilemez

Patlamamış lağım deliğinin yanına acılan deliğin paralel mesafesi--------------------------30 cm

53

Fitilli ateşlemelerde en fazla açılan delık sayısı---------------------------------------------5 adet

Lağım atıldıktan sonra, elektrikli ateşlemede en az 5 dakika,

fitil veya benzeri ateşlemede 1 saat geçmeden ve yetkilikimseler tarafından dikkatle muayene edilip tehlike kalmadığı bildirilmedikçe ateşleme alanına kimsenin girmesine izin verilmez.

Çalışma gerilimi 42 volt üzerinde ise elektrik kaçağı yapacak aletlerin madeni gövdeleri topraklanır,

Madende demiryollarında eğim---------------------------------------------------------%5 i geçemez

Yaya yolları galeri tabanından 180 cm yüksekte ve araçla galeri yan duvarı arasında 60 cm mesafe kalmalıdır

Taşıma halatıyla kafes arasındaki bağlayıcı parçaların güvenlik katsayısı kafesin tasıyacağı en çok statik yükün 12 katı olmalıdır

Tasıyıcı halatla kafes arasındakı koşum düzeni 6 ayda en az birkere muayene edilir

Elle kazı ve yükleme yapılan açık ocaklarda kademe yüksekliği 3 mt şev açısı sağlam zeminde 60 çöküntülü ezikkum çakıllı arazıde 45 kaygan sulu yerlerde 30 dereceyı gecemez.

Birden çok demiryolu varsa ARAÇ ARALARI-----------------------------------------------------60 cm

Tasıma yolunda metan oranı % 3 gecen kömür ocağı kükürt tozu bulunan kükürt ocaklarında elektrikli lokomotif kullanılmaz.benzinli lokmotif ve araç hiç kullanılmaz.

Ateşlemelerde 25 mt caplı alanda max metan oranı--------------------------------------------%1

24 saat te 50 den fazla işçi calıştıran ocaklarda ------------------------------------1 yangın ekibi

Ocaklarda 3 kişiden az olmamak şartı ile ilk yardım ekıbı çalısanın------------------------%5 i

Ocaklarda 10 kişiden az olmamak şartı ile kurtrma ekibi calısanın--------------------------%3 ü

KİMYASAL MADDELER LE ÇALIŞMA YÖN . EINNEC--------------------------------------------------

avrupa mevcut kiyasal madde envanteri CAS

-------------------------------------------------------kimyasal maddenin kurumlar servisi nosu

54

MSDS -----------------------------------------------------------------------malzeme güvenli bilgi formu

Madde tanımları Solunduğunda,ağız yolu ile alındığında,deri temasında akut

kronik hastalık hasara veya ölüme yol açan madde----------ZARARLI MADDE

Az miktarda solunduğunda,ağız yolu ile alındığında,deri temasında akut kronik hastalık hasara veya ölüme yol açan madde TOKSİK MADDE

Çok az miktarda solunduğunda,ağız yolu ile alındığında,deri temasında akut kronik hastalık hasara veya ölüme yol açan madde ÇOK TOKSİK MADDE

LC 50 ---------------------------------------------------------------------------öldürücü konsantrasyon

Alevlenir maddenin parlama -------------------------------------21C-55C arasında sıvı maddeler

Kolay alevlenir madde :enerji uygulaması olmadan alevlenenparlama noktası sıvı halde 21C altı

Cok kolay alevlenir madde : 0C den düşük parlama noktası ve 35C den düşük kaynama noktasına sahip sıvı maddeler ileoda sıcaklığı ve basıncında hava ile temasında yanabilen gaz haldeki maddelerdir

Twa -8 saat boyunca veye 40 saat haftalık-madde maruz kalma zamanı ortalaması

STEL-------------------------15 dakikalık sürede aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri

Tlv-c -------------------------------------anlık ta olsun geçilmemesi gereken konsantrasyon

Ppm------------------1m3 havada bulunan maddenin milimetrecinsinden miktarı

Kurşunun havadaki kons.0,075 mg/cm3 fazla ise ve çalışanların birinde kurşun seviyesi 40 qg pb/100 ml kandafazla ise tibbi gözetim yapılır

Gazların alt patlama limiti-----------------------------------------------------------------------------LEL

Zehirli madde tozlu,kırlı yerde çalısanların dolap gözü---------------2 adet veya 2 ayrı dolap

Doğalgaz gazın patlama limiti(lel)------------------------------------------------------------%5

55

Lpg patlama limiti----------------------------------------------------------------------------%2-%9

Pis hava da oksijen yüzdesi----------------------------------------------------------------% 20 az

Zehirli hava---------------------CO-AZOT OKSİT-HİDROJEN SÜLFÜR-KÜKÜRT DİOKSİT

Boğucu gaz------------------------------------------------METAN-HİDRO KARBONLAR VE CO2

PATLAYICI gazlardan------------------------------------------CO—metan

YANMAZGAZ--------------------------------------------------CO2

R işareti MSDS üzerinde = risk nosu -----------------------------o malzemenin yol açacığı zararlar

S = güvenlik nosu----------kullanımı sırasında zararlarınıazaltmak için gerekli önlem ve tavsiyeler

Havadan ağır gazlar-----------------------------------------------hidrojen sülfür ,propan,bütan,likit gaz

Havadan hafif----------------------------------------------------------------helyum ,metan ,doğalgaz

Doğalgaz-----------------------------------------------metan+hidrokarbon -----------------havadan hafif

Lpg havadan ---------------------------------------------propan ve bütan--------------------havadan ağır

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

PATLAMALARI ÖNLENMESİ a)patlayıcı ortam oluşmasını onlemek – b)mümkün değilse

patlayıcıların tutuşmasını önlemek c)patlayıcını ortamın zararlı etkileri azaltmak PATLAYICI ORTAM RİSK DEGERLENDİRMESİNDE a)Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı statik elektrik dahil tutuşturucu kaynakların bulunma ve

aktif hale gelme ihtimalleri iş yerinde bulunan madde ve proseslerin etkileşim haline

gelme ihtimali d)patlayıcı ortamlara açık olan veya açılan yerlerin

dikkate alınması gereki

56

İşveren patlamadan korunma dokümanı hazırlar. İşe başlamadan önce hazırlanır değişikliklerde yeniden gözdengeçirilir

Patlayıcı maddelerle ilgili yerler Tehlikeli yerler------Çalışanların sağlık ve güvenliğini

korumak için özel önlem gerektirecek miktarda patlayıcı ortam oluşturabilecek yerler

Tehlikesiz yerler-----Çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için özel önlem gerektirmeyecek miktarda patlayıcıortam oluşma ihtimali bulunmayan yerler

Parlayıcı ve veya yanıcı maddelerin hava ile karışımında bağımsız patlama getirmeyecekleri kanıtlanmadıkça bu maddeler patlayıcı ortam oluşturacak maddeler olarak kabuledilir

BOLGE 0:gaz buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak veya uzun süreli yada sıksık oluştuğu yerler

BÖLGE 1:gaz buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava karışımından oluşan patlayıcı ortamın normal çalışma ortamında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerler

BOLGE 2:gaz buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olmayan yerler yada olsa bile patlayıcı ortamın çok kısa süre kalıcı olduğu yerler

Bölge 20: havada bulut halinde tuşa bilen tozların sürekliveya uzun süreli sık sık patlayıcı ortam oluşturabilecek yerler

Bölge 21: havada bulut halinde tuşa bilen tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturabilecek yerler

Bölge 22: normal çalışma şartlarında havada bulut halinde tutuşabilen tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan olsa bile kısa süreli olarak geçerli olan yerler

Bölge 0-- Bolge 20---------------------------------------1ekipman

Bölge 1-- Bolge 21---------------------------------------1ekipman veya 2 ekipman

Bölge 2-- Bolge 22---------------------------------------1,2 ekipman veya 3 ekipman

İŞ YERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE SAG. VE GÜV.

57

İş yeri bina ve eklentileri: iş yerine bağlı çalışılan alnlar,çalşanın girip çıkabileceği bina tesis dinlenme çocuk emzirme uyku yıkanma muayene bakım mesleki eğitim verilen vb gibi yerler

Acil çıkış kapıları mutlaka dışa açılmalı önünde engel bulunmamalı ve kilitli olmamalı

Acil çıkışlarda elektrik kesilmesi esnasında aydınlatmayı sağlayan başka enerji kaynağına bağlı aydınlatma bulunmalıdır en az 60 dakika

200 çalışanı geçen yerlerde kesintiden sonra 120 dakıka aydınlatmalı

Acil çıkış kapısı döner veya raylı olamaz İş yeri döşemeleri sağlam düz kaymaz ve seviye farkı

bulunmayacak şekilde yapılır Taban ve asmakat burada bulunacak kişi ve markına araç gereci

taşabilecek sekelde yapılır Her iki yöne açılır kapılar saydam malzemeden yapılır saydam

kapıların üzeri işaretlenir Raylı kapılarda devrilmeyi önleyici güvenlik sistemi bulunur Kaçış yolları uygun şekilde işaretlenir kapılar içerden

açılabilir İŞARET LEVHALARI 1)YASAK İŞARETİ---BEYAZ ZEMİN--DAİRE BİCİMİNDE--KIRMIZI

ÇERÇEVE—SİYAH PİKTOGRAM 2)UYARI İŞARETİ---ÜÇGEN BİCİMİNDE---SARI ZEMİN—SİYAH

ÇERÇEVE—SİYAH PİGTOGRAM EMREDİCİ İŞARET: DAİRE BİÇİMİNDE—MAVİ ZEMİN—BEYAZ

PİKTOGRAM 4)ACİL ÇIKIŞ VE İLK YARDIM—DİKDÖTGEN VEYA KARE-YEŞİL

ZEMİN-BEYAZ PİKTOGRAM 5)YANGIN LA MÜCADELE---DİKDÖRTGEN VE KARE –KIRMIZI

ZEMİN-- BEYAZ PİKTOGRAM

Boru renkleri SU-------------------------------------------------------

YEŞİL BUHAR-------------------------------------------------GÜMÜŞ

GRİ YANGIN SUYU ---------------------------------------KIRMIZI HAVA HARİCİ GAZLAR----------------------------SARI HAVA----------------------------------------------------AÇIK

MAVİ ASİTLER-------------------------------------------------MOR EL İŞARETLERİ İÇİN ASGARİ GEREKLER

58

Özellikler El işaretleri kesin, yalın, yapılması ve anlaşılması kolay

olacak ve benzer işaretlerden belirgin bir şekilde farklı olacaktır.

Aynı anda iki kol birden kullanılıyorsa, bunlar simetrik olarak hareket ettirilecek ve bir harekette sadece bir işaret verilecektir.

Yukarıdaki şartlara uymak, aynı anlamı vermek ve anlaşılabilir olmak kaydıyla 3 üncü bölümde gösterilen işaretlerden biraz farklı veya daha detaylı işaretler kullanılabilir.

Özel kullanım kuralları 2.1. İşaretçi: El–kol hareketleri ile İşaretleri veren

kişi,  Operatör: İşaretçinin talimatları ile hareket eden kişi İşaretçi, operatöre manevra talimatlarını vermek için el–

kol hareketleri kullanacaktır. 2.2. İşaretçi, kendisi tehlikeye düşmeyecek şekilde,

bulunduğu yerden bütün manevraları görsel olarak izleyebilmelidir.

2.3. İşaretçinin esas görevi; manevraları yönlendirmek ve manevra alanındaki çalışanların güvenliğini sağlamaktır.

2.4. Yukarıda, 2.2’deki şart yerine getirilemiyorsa ek olarak bir veya daha fazla işaretçi konuşlandırılacaktır.

2.5. Operatör, almış olduğu emirleri güvenlik içerisinde yerine getiremeyeceği durumlarda yürütmekte olduğu manevrayı durdurarak yeni talimat isteyecektir.

2.6. Yardımcı unsurlar:- Operatör, işaretçiyi kolaylıkla fark

edebilmelidir.- İşaretçi, ceket, baret, kolluk veya kol

bandı gibi ayırt edici eşyalardan bir veya daha fazlasını giyecek ya da uygun bir işaret aracı taşıyacaktır.

- Ayırt edici eşyalar; parlak renkli, tercihen hepsi aynı renkte ve sadece işaretçilere özel olacaktır.

EL ALETLERİ El Aletleriyle kazaların başlıca nedenleri; Uygun olmayan alet kullanmak, Aletleri yöntemine uygun kullanmamak, Yetersiz bakım, Uygun olmayan depolamadır.

59

EL Aletlerinde GENEL OLARAK ALINMASI GEREKEN Tedbirler Yapılacak işe uygun el aleti seçilmelidir, Periyodik olarak bakımları ve kullanım öncesi

kontrolleri yapılmalıdır, Bakımları ehil kişilerce yapılmalıdır, Uygun yer ve şartlarda muhafaza edilmelidir, Arızalı el aletleri derhal kullanımdan çekilmeli,

yenilenmeli veya tamir edilmelidir, Sapları uygun olmalı, kolayca çıkmamalı, çatlak/kırık

olmamalıdır, Sapları yağlı ve kaygan olmamalı/bırakılmamalıdır, Boru ve çubuk gibi standart olmayan uzatmalar ile

kullanılmamalıdır, Küçük/fırlayabilen parçalarla çalışırken mengene

kullanılmalıdır, Çalışan makinelere durdurmadan el aletleri ile müdahale

edilmemelidir, Aksaklıkların olmaması için; El aletleri takımının iyi planlanması, Bakımlarının iyi yapılması, Kaybolmaması için düzenli kontrol edilmeli El aletlerinin ağaçtan olan sapları aşağıdaki özelliklerde

olmalıdır. • En iyi kaliteli, düzgün yontulmuş, • Uygun biçim ve büyüklükte, • Düzgün yüzeyli, saçaksız ve keskin yüzü bulunmamalı.

Kıvılcımın ihtimali olduğu yerlerde ve işlerde kullanılanel aletleri kıvılcım çıkarmayan cinsten olmalıdır (Ağaçtan, sert lastikten, bakırdan veya bronz gibi çeşitlialaşımlardan).

Çekiç ve Varyoz‟lar, soğuk keskiler, kesiciler gibi aletler dikkatle seçilmiş çelikten yapılmalıdır (seçilmiş çelik – sağlam olacak ancak çok zorlamada kırılacak).

Darbe için kullanılan el aletlerinin (çekiçler, keskilervb.) baş kısımları mantarlaşmaya yada çatlamaya başlar başlamaz uygun bir eğime kadar tesviye edilerek düzeltilmelidir.

Keskin kenarlı veya sivri uçlu el aletleri kullanılmadıkları zaman keskin kenar ve uçlarının koruyucu(deriden kılıf veya başlıklar) altına alınması gerekir.

El aletleri döşemelere, geçitlere, merdiven sahanlıklarına veya işçilerin çalıştığı ya da geçtiği yerlere veya geçenlerin başlarına düşebilecekleri yüksek yerlere bırakılmamalıdır.

60

El aletlerinin konulduğu rafların raf altlıkları 2 cm (en az) olmalı.

Seyyar zımpara taşını kullanmadan önce, daima koruyucusunun yerinde olduğundan emin olun.

Seyyar zımpara taşını kullanırken daima etkili yüz ve göz koruyucusu ve etkili olabilecek kulak koruyucusu kullanın.

Delme kesme esnasında ortaya çıkan tozlar sağlığa zararlı, yanıcı veya patlayıcı olabilir.

Çalışırken uygun koruma önlemleri alınmalıdır. Uygun tozve talaş emme donanımı kullanılır ve koruyucu maske takılır. Doğal havalandırma değil cebri havalandırma kullanılır.

Taşları işlerken toz emme tertibatı kullanılmalıdır Hafif metal tozları yanabilir veya patlayabilir. Aletler hiçbir zaman hasarlı bağlantı kablosu ile

kullanmamalıdır. Elektrikli el aletleri, topraklı hatlarda ve topraklı

prizlerle kullanılmalıdır. Alet ucu, yüzey altında gizli herhangi bir elektik

hattına veya aletin kendi şebeke kablosuna rastlama olasılığı bulunduğundan, aletler sadece izolasyonlu tutamaktan kavranmalıdır.

Altında elektrik, gaz veya su şebekelerinin bulunma olasılığı olan yerlerde delme veya kesme yapılmaz. Bu şebekeleri algılayıp, tespit edecek uygun koruyucu aletlerkullanılmalıdır.

El aletleri, durduracak kadar zorlamamalı. Kablo her zaman aletin arkasında bulunmalı. El aleti elden bırakılmadan önce daima kapatılıp, tam

olarak durması beklenmeli. Fiş sadece, el aleti kapalı iken prize sokulmalı. Alette kullanılan uçların müsaade edilen devir sayısı en azından

aletin boştaki devir sayısı kadar olmalıdır. Alete yük bindirmeden en azından 30 saniye kadar deneme

çalıştırması yapılmalıdır. Hasar görmüş veya titreşimli çalışan uçlar kullanmamalı.

Döner aletleri mengenede sıkmayın. Kazıma/kesme diskleri çalışma sırasında çok ısınır;

soğutmadan önce tutmayın. Kazıma/kesme diskleri ile çalışırken mutlaka koruyucu

kapak takılı olmalıdır. Çalışma yapmadan önce şebeke fişi prizden çekilmelidir. Delme, kazıma, kesme uçları çalışma sırasında çok

ısınır; soğutmadan önce tutulmamalıdır.

61

Taşlama, kesme, delme uçlarını sıkmak ve gevşetmek için taşlama milini, mil kilitleme düğmesi ile sabitlenmelidir.

Kravat, boyun bağı, yüzükler, alyans ve diğer mücevherat ve dolaşabilecek sarkık, uzun kollu giysiler giyilmemelidir.

Daima kişisel koruyucu donanımlar (KKD) kullanılmalıdır. CNC tezgahlarında, tornalarda, matkaplarda, ….v.b

eldiven kullanılmaz, tehlikeyi-riski artırır. Bakım onarıma başlamadan önce aletlerin enerjisinin

kesilmesi gerekir. Seyyar elektrik lambaları düşük gerilimle (24V-42V)

çalışmalıdır. Seyyar elektrik aletleri çift izolasyonlu olmalıdır. Manivela ve sökme aletleri seçilmiş çelikten olmalıdır. Pense ve tel makas kullanılır iken telin uçlarından

birisi uygun şekilde sabitlenmelidir. Havya kullananların kanda kurşun tahlili yapılmalıdır.

Havyalarla çalışırken uygun havalandırma yapılmalıdır. Raspalar manivela gibi kullanılmamalı Vücuda doğru

raspalama yapılmamalı