1
Genel İSG NOTLAR İlk toplu
sözlesme----------------------------------------------------------------Fincancılar sözleşme
Ülkemizde ilk Isg belgesi ------------------------------------------Dilaver pasa nizamnamesi 1865
Ülkemizde kaza sonrası işverini tazminat odemeyi yükümlü kılan------Maadin nizamnamesi
Hastalara mesleğini sorunuz------------------------------------------------------------RAMAZZANİ
Ramazzani ...............................................kurşun, civa zehiri meslek hastaliği na sebeb olur
Hipokrat m.ö----------------------------------------------------------kurşun zehirlenmesi tespiti
Galen hastalıklarda çevre faktörü ---------------------------------------------(Miasma teorisi)
Paracellus-toksitoloji babası bütün mad.ler zehirlidir uygun doz zehirle, ilac arası farkı belirler
Bel eğrilikleri ve skrotum kanseri ------------------------------------------------------Pervical pott
Benzen kansere yol açar--------------------------------------------------------------Muzaffer Aksoy
İş kazası ve meslek hastalıklarında maddi sorumluluk--------------------- borclar kanuna göre
4857 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği tarih------------------------------------------------- 2003
Kalite sistemi oluşturmak-------------------------------------------------------------------İSO-9000 Cevre yönetim sistemi------------------------------------------------------------------------İSO 14001
Gıda yönetim ----------------------------------------------------------------------------------İSO 22000
2
İş sağlığı güvenliği yönetim sistemi-----------------------------------------------18001 (OHSAS)
89/391 EEC Çerçeve Direktif Avrupa Birliği mevzuatında Risk Değerlendirme konusunun
düzenlendiği temel mevzuat
WHO DÜNYA SAGLIK ÖRGÜTÜ --- 1946 WHO uluslar arası sağlık kuruluşu Üye oluş
tarihi---------------------------2 ocak 1948 Umumi hıfsısıhha
kanunu-----------------------------------------------------------------------1930
Çalışma bakanlığı kuruluşu----------------------------------------------------------------------1945
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
İLO ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ(türkiyenin girişi 1932) ILO nun faliyete başlama
tarihi---------------------------------------------------------------1919
İşçi, işveren ve devlet temsilcilerini bir araya getiren kuruluş-------------------------------İLO
İLO 155 sayılı sözleşmesi--------------------------isg------çalışanların iş sağlığı ve güvenliği
İLO 161 sayılı sözleşmesi---------------------------------------------------iş sağlığı hizmetleri
İLO 127 sayılı sözleşmesi--------------------------- ---------kişinin kaldırabileceği yuk (55 kg)
İLO 182 sayılı sözleşmesi---------------------------------------- çocukların kötü şartta çalışması
İLO 81 sayılı sözleşmesi--------------------------------------------------------------iş teftişi ile ilgili
İLO 119 sayılı sözleşme--------------------------------------makina koruyucuları ile ilgili mevzuat
Anayasanın 90. maddesi bu şözleşmeleri yasa hükmünde sayaranayasaya aykırılığı ileri sürülerek dava açılamaz
İLO’NUN 4 TEMEL HEDEFİ 1-Çalışma yaşamında standartlar,temel ilke ve haklar
geliştirmek
3
2-Kadın ve erkeklerin insana yakışır işlere sahip olabilmeleri için daha fazla fırsat yaratmak
3-Sosyal koruma programlarının kapsamını ve etkinliğini artırmak
4-Üçlü yapıyı ve sosyal diyaloğu güçlendirmek
İSGGM :İSG konularında mevzuatlar yapmak, Ulusal politikaları belirlemek ve isg programı hazırlamak, standart çalışmaları yapmak, normlar hazırlamak
İSGÜM : Ölçüm analiz ve kalibrasyon yapmak, İLO ile yapılanuluslararası çalışma koşullarını ve çevresini iş yerlerinde isg ve Ve eğitim danışmanlığı hizmeti sunmak isggm alt birimidir
CASGEM :Egitim sertifika kursları düzenlemek ve program yapmak
Avrupa Isg Ajansı --------------------üstadlar(1/111)----------------------------------------OSHA
İş teftişleri ve mevzuatın uygulanmasını kim denetler---------------1979-----------------İTK
Birleşmiş milletler çevre programı --------------------------------------------------------------UNEP
BM Sanayi geliştirme örgütü--------------------------------------------------------------------UNIDO
Türkiyede iş kazası ve meslek hastalığı istatatikliğini----------------------------- SGK tutar
Ulusal İSG Konseyinin başkanı---------------------------------------- ÇSG Bakanlığı müsteşarıdır
Ulusal İSG Konseyinin sekretaryası İş Sağlığı ve GüvenliğiGenel Müdürlüğü tarafından yürütülür
6331 SAYILI YASA 6331 sayılı kanun; Kamu ve özel sektöre ait bütün işlere
ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm Çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.
MUAFİYETLER: Türk silahlı kuvetleri,Genel kolluk kuvvetleri ve Mit
teşkilatı müşteşarlığı Fabrika dikim evi, bakım merkezi hariç
2)Afet acil durum müdahale faaliyetleri
4
3)Ev hizmetleri 4)Çalışan istihtam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve
hizmet üretimi yapanlar 5)Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri
sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan iş yurdu eğitim güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri
6331 SAYILI KANUN RİSKLERDEN KORUNMA İLKELERİ İşverenin genel yükümlülüğü KANUN MADDE 4 – (1) İşveren, çalışanların işle ilgili
sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;
• Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.
• İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerineuyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.
• Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik
yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.• Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki
çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.
(2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.
(3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.
(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.
KANUN MADDE 5 – (1) İşverenin yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde aşağıdaki ilkeler göz önünde bulundurulur:
Risklerden kaçınmak. Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek. Risklerle kaynağında mücadele etmek. ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin
tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek.
Teknik gelişmelere uyum sağlamak. Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla
değiştirmek.(ikame) Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal
ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikasıgeliştirmek.
Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek.
ğ) Çalışanlara uygun talimatlar vermek.
KANUN MADDE 10 – (1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu.
5
Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi.
İşyerinin tertip ve düzeni. ç) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi
özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu.
(2) İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirler.
(3) İşyerinde uygulanacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri, çalışma şekilleri ve üretim yöntemleri; çalışanların sağlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltecek ve işyerinin idari yapılanmasının her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmalıdır.
(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlar.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek,
çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,
Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini,
Tehlike Tehlikeli durum Risk
Potansiyeldir-somuttur ----- koşullar olgunlaşmak üzere -------- yaşanacak zarar-somut
Su ---------------- Suya girmek --------------------- Boğulma
Elktrik ---------------- Kablo ile temas------------------------ Çarpılma
Yüksekte calışma Düşme Ölüm
Gürültü ------------------ Ortamda bulunma ------------------- İşitme kaybı
Kabul edibelir risk seviyesi: yasal yükümlülüklere ve iş önleme politikasına uygun kayıp ve yaralanma oluşturmayacak risk seviyesi
Önleme : iş yerinde yürütülen işlerin bütün safhalarda iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmakve azaltmak için alınan ve planlanan tedbirlerin tümü
Ramak kala : iş yerinde meydana gelen çalışan, iş yeri, yada iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu haldezarara uğratmayan olaydır
Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi
6
ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları,
İşveren yükümlülüğü MADDE 5 – (1) İşveren; çalışma ortamının ve çalışanların
sağlık ve güvenliğini sağlama, sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
(2) Risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmiş olması; işverenin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasıyükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
(3) İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilere risk değerlendirmesi ile ilgili ihtiyaç duydukları her türlü bilgi ve belgeyi temin eder.
Risk değerlendirmesi ekibi MADDE 6 – (1) Risk değerlendirmesi, işverenin oluşturduğu
bir ekip tarafından gerçekleştirilir. Risk değerlendirmesiekibi aşağıdakilerden oluşur.
İşveren veya işveren vekili. iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. İşyerindeki çalışan temsilcileri. ç) İşyerindeki destek elemanları. İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde
belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike
kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar. (2) İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak
üzere işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet alabilir.
(3) Risk değerlendirmesi çalışmalarının koordinasyonu işveren veya işveren tarafından ekip içinden görevlendirilen bir kişi tarafından da sağlanabilir.
(4) İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilerin görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar, görevlerini yürütmeleri sebebiyle hak ve yetkilerini kısıtlayamaz.
(5) Risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişiler işveren tarafından sağlanan bilgi ve belgeleri korur ve gizli tutar.
Risk Değerlendirmesi Aşamaları Risk değerlendirmesi MADDE 7 – (1) Risk değerlendirmesi; tüm işyerleri için
tasarım veya kuruluş aşamasından başlamak üzere tehlikeleri tanımlama riskleri belirleme ve analiz etme, risk kontrol tedbirlerinin karşılaştırılması, dokümantasyon yapılan çalışmaların güncellenmesi ve gerektiğinde yenileme aşamaları izlenerek gerçekleştirilir
(2) Çalışanların risk değerlendirmesi çalışması yapılırkenihtiyaç duyulan her aşamada sürece katılarak görüşlerinin alınması sağlanır.
tehlikeleri tanımlama,,,,,,,, riskleri belirleme,,,,,, analiz etme,,,,,,,, , risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması..... dokümantasyon,,,,,,, yapılan çalışmaların güncellenmesi,, içeriğini yönetmelikten oku,
Çok tehlikeli işlerde risk değerlendirmesi yapmayan işyerlerinde iş derhal durdurulur
7
RİSKLERİN KONTROLU(yönetmelik md.10 özeti) • PLANLAMA (ANALİZ EDİLEREK BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE SIRALAMA
YAPMAK) 2)RİSK KONTROL TEDBİRLERİNİN KARALAŞTIRILMASI (TEHLİKE
KAYNAKLARINI KALDIRMA, İKAME VE RİSKLERLE MÜCADELE)• RİSK KONTROL TEDBİRLERİNİN UYGULANMASI• UYGULAMANIN İZLENMESİ
RİSK DEĞERLENDİRME SÜRELERİ Çok
tehlikelide------------------------------------------------------------------------- 2 yıldabir
Tehlikelide--------------------------------------------------------------------------------4 yılda bir
Az tehlikelide-----------------------------------------------------------------------------6 yılda bir
Aşağı ki durumlarda kısmen veya tamamen yenilenir İş yeri taşınması veya binada değişiklik olması İş yerinde kullanılan teknoloji ve kullanılan malzeme
değişikliği Üretim yöntemi değişikliği İş kazası meslek hastalığı veya ramak kala olayı
gerçekleşmesi Çalışma ortamına ait sınır değerlerde değişiklik Çalışma ortamı ölçüm sonuçları gerekliği İş yeri kaynaklı işyerini tehlikeye atacak durumun ortaya
çıkması
5 ADIMDA RİSK DEĞERLENDİRMESİ 1 )TEHLİKELERİN TESPİT EDİLMESİ 2)RİSKLERİN BELİRLENMESİ VE DERECELENDİRMESİ 3)KONTROL TEDBİRLERİNE KARAR VERİLMESİ 4)KONTROL TEBİRLERİNİN TAMAMLANMASI 5)İZLEME VE TAKİP ETME
RİSK KONTROLÜ HİYERARŞİK DÜZENİ 1)Riskleri kaynağında yok etmek 2)Tehlikeli az tehlikeli ile değiştirmek (ikame) 3)Mühendislik önlemleri
(otomasyon,tecrit,uzaklaştırma,havalandırma,ergonometrik yaklaşım)
4)İdari önlem güvenlik (çalışma suresi,eğitim,bakım onarım,denetim)
• Son çare (Kişisel koruyucular temin ve kullandırma
8
MatrisMetodu(Kantitatif Metot):Risk= İ (ihtimal/Olasılık) *D (derece/şiddet)
Fine-Kinney Metodu (Kantitatif Metot): R=İ*F*D Matris temelli bir metottur. Matris metoduna ek olarak
frekans bileşeni vardır. Acil durumlarda ve çevre olaylarında kullanılır.
Hata Türleri ve Etki Analizi (FMEA) (Kantitatif Metot) FMEA’yı diğer matris temelli metodlardan ayıran bileşeni
“tespit edilebilirlik (farkedilebilirlik)”’tir. FMEA en çok otomotiv sektöründe kullanılır. 4 çeşit FMEA vardır. Bunlar; Sistem, tasarım, proses,
servis Hata Ağacı Analizi (FTA) (Karma Metot) Tümden gelen tek metod dur. Tepe olayı FTA’yı ifade etmektedir. Tehlike ve Çalışabilirlik Analizi (HAZOP) (Kantitatif Metot): Olay Ağacı Analizi/Kaza Sonuç Analizi (ETA) (Karma Metot) Neden Sonuç Analizi (Karma Metot) Hata ağacı analizi ile olay ağacı analizinin karmasıdır. Balık kılçık diyagramı olarak bilinir. Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları/ISO 22000 (HACCP) (Kantitatif
Metot): Gıda endüstrisinde kullanılır. Kontrol Listeleri/Çeklist Metotu (Birincil Risk Analizi) (Kalitatif Metot)
Ön Tehlike Analizi (PrHA) (Kalitatif Metot): Tesisin son tasarım aşamasında kullanılır.
What if (Olursa ne olur) (Kalitatif Metot): Beyin fırtınası metoduyla çalışır.
JSA (Job Safety Analysis) (Kalitatif Metot)/ISO 15044
A ) KANTİTATİF METOTLAR (NİTEL---SAYISAL) MATRİS METODU RİSK = İHTİMAL *ŞİDDET (sonucun derecesi))
(5) * (5) ÇARPIM SONUCUNA GÖRE ; 1,2,3,4,5,6 kabul edilir risk 8,9,10,12,15 bu risklere mümkün olduğu kadar çabuk onlem
9
16,20,25 derhal çalışma (KABUL EDİLEMEZ RİSK) FİNE-KİNNEY-ACİL DURUM METODU RİSK = İHTİMAL * ŞİDDET * FREKANS
(0,2-10) *( sonucun derecesi)* (0,5*10) Acil durum rik analizidir SIRALAMASI KÜÇÜKTEN BÜYÜĞE 1-----DİKKATE ALINMALI 3-----ÖNEMLİ 7-----CİDDİ 15----COK CİDDİ 40----ÇOK KÖTÜ 100---FELAKET OLASI HATA TÜRLERİ VE ETKİ ANALİZİ ( F E M A ) İHTİMAL * ŞİDDET * TESPİT EDİLEBİLİRLİK İmalat sırası ve sonrası hataların tespitinde
kulanılır .imalat sırası ve sonrası çıkabilecek arızalarınbölümleri veya sistemin tümünü nasıl etkileyeceğini analizeder
Riski azaltan faktörlerden biride fark onceden farkedilebilirliği
Çeşitleri Sistem fema---tasarım fema--- proses fema--- servis fema OTOMOTIV ÜRETİCİLERİ KULLANIR TEHLİKE VE ÇALIŞABİLİRLİK ANALİZİ (HAZOP) Prosesin girdi ve çıktılarını kontrol eder kısmen beyin
fırtınası çalışmasıdır Kaza odaklarının saptanması analizleri ve ortadan
kaldırılması -bir olayın olması veya olmaması halinde ne gibi sonuçların çıkacağı sorulur
KİMYA ENDÜSTRİSİ TARAFINDAN KULLANILIR TEHLİKE ANALİZİ VE KRITİK KONTROL NOKTALARI (HACCP) Gıda sektöründe ISO 2200 standardında planlama tehlikeleri
analiz etme Kabul edilebilir ve edilmeyebilir limitleri belirler GIDA SEKTÖRİNDE KULLANILIR
B ) KALİTATİF METODLAR (NİCEL-GÖZLEME DAYALI) CEK LİST METODU LİSTELER HALİNDE SORU VE CEVAPLARLA SONUCA GİDER HATA AĞACI ANALİZİ (F T A) Kaza sonuç analizi olarak bilinir olmaması istenen tepe
olayını tespit edip kazanın sonuna ulaşan olaydır.kök neden iner
Nükleer güc,uzay uçak sistemleri elektronik cihazların tasarımı gibi yer ve sektöelerde Kullanılır
10
SONUÇTAN SEBEBE GİDEN METODDUR ÖN TEHLİKE ANALİZİ ( PrNA ) TESİSİN SON TASARIMI SIRASINDA VEYA ÜRETİME GEÇİLMEDEN
ÖNCEKİ AŞAMADA HANGİ METODUN KULLANILACAĞINI BU METOD CEVAPLAR
ÖNCE SAKINCALI OLAYLAR TANIMLANIR SONRA TEKTEK ÇÖZÜMLERİ YAPILIR
WHAT IF ( YA OLURSA ) JOB SAFETY ANALYİS
C) KARMA METODLAR• OLAY AĞACI ANALİZİ
HERHANGİ BİR TEHLİKELİ OLAYIN YARATABİLECEĞİ ÇESİTLİ SENARYOLARI ANALİZ EDER. Kazayı kaydetmede başlatıcı zincirleme olaylar arasındaki ilişkileri inceler
Koruma sistemlerinin olduğu tesislerde uygulanır (yangın sprinkler sistemi gibi)
• NEDEN SONUÇ ANALİZİ HATA AĞACI VE OLAY AĞACI HARMANIDIR Olaylar arası zinciri tamamlarken istenmeyen olayın neden
meydana geldiğini belirler Balık kılçığı diyagramı MATRİS METODUNDA R= OLABİLİRLİK *
ŞİDDET 1 çok küçük---—yılda bir---------------------------------
çok hafif-iş saati kaybı yok 2 küçük -----------üç
ayda-----------------------------------hafif-----iş günü kaybı yok
3 orta--------------ayda bir----------------------------------orta---------hafif yaralanma
4 yüksek-----------haftada bir-------------------------------ciddi------ölüm,uzuv kaybı
5 çok yüksek---—her gün----------------------------------çok ciddi----birden çok ölü
1,2,3,4,5 kabul edilebilir------8,9,10,12,15 dikkate değer------16,20,25 kabul edilemez
FİNE KINNEY rakamsal sonçları
11
1--- dikkate alınmalı-------------------------------------------hafif ,zararsız
3---önemli------------------------------------------------minör düşük iş kaybı küçük hasar
7---ciddi---------------------------------------------------majör-önemli zarardış tedavi iç gücü kaybı
15 ---çok ciddi-------------------------------------------sakatlık uzuv kaybı,çevresel etki
40--- çok kötü------------------------------------------ölüm,tam maluliyet,Ağır çevre etkisi
100--- felaket-------------------------------------------birden çok ölüm,önemli çevre felaketi
DOMİNO ETKİSİ
Bu teoride olaylar beş domino taşının arka arkaya sıralanarak, birbirini düşürmesine benzetilerek açıklanmıştır. Her kaza beş tane temel nedenin arka arkayadizilmesi sonucu meydana gelir (Kaza - 3 - Zinciri). Şartlardan biri gerçekleşmedikçe bir sonraki gerçekleşmez ve dizi tamamlanmadıkça kaza meydana gelmez.
Sosyal Çevre: Sosyal çevre şartları risklerin alınmasına yada oluşmasına yol açar. Doğa
şartları karşısında insanın fiziki ve sosyal yapısındaki etkileşim bir kaza sebebidir.
İstenmeyen İnsan Davranışları (Kişisel Hatalar):Öfke,dikkatsizlik,yorgunluk,anlama güçlüğü, aldırmazlık vb.
Güvensiz Davranış ve Şartlar: Kötü planlama,koruyucusuz malzeme kullanma,tehlikeli çevre yada çalışma ortamı.
Kaza: Yukarıdaki şartlar bir şeylerin yanlış gitmesine yol açtığında,yaralanma veya herhangi bir şekilde zararla sonuçlanan olayın meydana gelmesi.
Yaralanma: Kişinin zarara uğraması.
Çoğu zaman kazalar yaralanma olmaksızın meydana gelir ve bu durum gözden kaçar. Çok sık olarak son domino taşı yeredüşene kadar bu durum dikkate alınmaz. Domino teorisinin kendi içerisinde doğruları vardır. Fakat gerçekleri
12
sürekli yansıtması açısından da sınırlı bir teoridir. Olayların çok daha fazla tahlili ve bir fotoğrafının çekilmesi çok etken teorisi ve domino teorisinin birlikte değerlendirilmesiyle elde edilebili
Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden.metal,yapı işleri iletehlikeli kimyasallarla çalışan işyerleri, endüstriyel kazaların oluşabileceği iş yerlerinde risk analizi yapılmaması halinde iş durdurulur
Bireysel iş hukuku ------------------------------------------------------------------4857 sayılı kanunda
Sendikalar toplu iş sözleş. Grev ve lokavt-------------------------------------6536 sayılı kanunda
Kıdem tazminatı------------------------------------------------------------------1475 sayılı kanunda
İş kazası ve meslek hastalığı hangi kanunda tanımlanır------------5510 sgk ve 6331 sayılı kanun
İSG HİZMETLERİ YÖNETMENLİĞİ Onaylı defter :iş yeri hekimi ve iş güv.uzmanı tarafından
yapılan tespit, ve tavsiyeler ile gerekli görülen diğer hususların yazıldığı seri numaralı ve bir asıl iki kopyalışekilde düzenlenmiş her iş yeri için tek olan defter
Onaylı defter : baglı bulunduğu çalışma il müdürlüğü-/genel müdürlük-/noter tarafından her sayfası onaylanır
İş katip üzerinden görevlendirme belgeleri--3 gün yazılı bildirimler ise 15 gün içinde onaylanır
İş yeri Çalışanlar arasında yapılan görevlendirmeler işveren tarafından iş sağlığı güvenliği genel müd.lüge---5 gün de bildirilir
Kişilerin sağlık dosyaları saklanma süresi-------------------------------------------------------15 yıl
İsg de iş güv odası 8, hekim muayene odası 8 ,acil müdahale ilk yardım odası 12 m2 olmalı
Osgb de iş güv odası 10,hekim muayene odası 10,acil müdahale ilk yardım 15,bekleme 12 m2 bekleme
OSGB ile yapılan sözleşme 3 nüshadır son nüsha işverev veya osgb tarafından 5 gün içinde isggm bildirilir
13
Osgb cok katlı binalarda hiçbir şekilde bodrum kat da iş yeri açamaz.osgb lerin zemin kat ve müstakil binalarda kurulması esas tır
Osgb yetki belgesi 5 yılda bir vize ettirilir
İSG Kurulu kurulabilmesi için; Elli ve daha fazla çalışanın bulunması ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapılması gerekir.
İSG GÖREVLENDİRME SÜRESİ Az Tehlikeli sınıfta kişi basına iş güv
uzmanı------------------------------------------------6 dak
Tehlikeli sınıfta kişi basına iş güv uzmanı----------------------------------------------------8 dak
Cok tehlikeli sınıfta kişi bası-------------------------------------------------------------------12 dak
10 dan az calışanı olan yerde az tehlikeli sınıf yılda enaz--------------------------------60 dak
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI TAM GÜN ÇALIŞMA Az tehlikeli 2000 kişi için tamgün
calisma-------------------------------------------------1 uzman
Tehlikeli sınıfta 1500 kişi için tamgün--------------------------------------------------------1 uzman
Cok tehlikeli 1000 kişi için tamgün-----------------------------------------------------------1 uzman
Fazlalıkları için yukarıdaki fıkraya uygun ilave yapılır İŞ YERİ HEKİMLİĞİNDE TAM GÜN ÇALIŞMA Çok tehlikelide Tam süreli hekim
-----------------------------------------1000 kişi için Tehlikelide Tam süreli hekim
----------------------------------------------1500 kişi için Az tehlikelide Tam süreli hekim -------------------------------------------2000 kişi için
HEKIM ÇALIŞMASI-----------AZ TEH-TEHLIKELİ-ÇOK TEHLİKELİ----------------ayda 4-6-8 saat
10 dan az çalışanı olan az tehlikeli sınıfta iş yeri hekimi -----------------------------------yılda25 saat
14
DİĞER SAĞLIK PERSONEL----- AZ TEH-TEHLIKELİ-ÇOK TEHLİKELİ -----ayda-6-9-12 saat
10 dan az çalışanı olan az tehlikeli sınıfta Diğer sağlık personeli -----------------------------yılda 35 saat
Belirlenen çalışma süresi nedeniyle işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda işveren; İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi kurar
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI EĞİTİMİ Dersliklerde en fazla kursiyer
sayısı--------------------------------------------------------------25 kişi
Derslikte kursiyer başı bulunması gereken hava miktarı---------------------------------------10 m3
Derslıkte pencerin yerden yüksekliği en fazla----------------------------------------------------90 cm
Derslik kapı genişliği en az-------------------------------------------------------------------------- 80 cm
Sorumlu müdür odası----------------------------------------------------------------------------------10 m2
Eğitici odası tek derslik için--------------------------------------------------------------------------15 m2
Birden fazla derslik varsa------------------------------------------------------------------------------25 m2
Büro hiz.arşiv ve dosya odası -------------------------en az 15----ayrı ayrı olursa toplam 20 m2
Dinlenme yeri ------------tek derslik için en az20 m2 ,birden fazla ise toplam- en az 35 m2 olur
Sorumlu müdür: iş yeri hekimi iş güvenliği uzmanlığı eğitici belgesine sahip kurumum bakanlığa sorumlu kişisi değişmesi halinde en geç 3 gün içinde genel müdürlüğe yazılı bildirilir engeç 30 gün içinde yenisi atanır
Eğiticilerin ayrılması iş katip üzerinde 3 gün içinde genel müdürlüğe bildirilir
İş güvenliği diğer sağlık personeli için en az dört eğitici 1 mühendis ancak ikisi aynı meslekten
İş yeri hekimi iş güvenliği uzmanlığı ve diğer sağlık personeli eğitimi için ikisi hekim ikisi müh,diğer ikisi farklı meslekten 6 eğitici
Eğitim kurumları 5 yılda bir vize
15
Eğiticilerin eğitimi :en az 40 saat kamu kurum ve kuruluşu,üniversiteler
Eğitim kurumu: iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli eğitimi vermek üzere bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum kuruluşları üniversiteler ve türk ticaret kanunu göre faaliyet gösteren şirketler
Eğitici belgesi :en az 10 yıl A sınıfı iş güv.uzm.--en az10 yıl tecrübeli doktora yapmış müh,mim--ilgili kurum küruluşlarda 10 yıl görev yapmış müfettişlere—bakanlıkca ilan müfredata bağlı 4 yıl ders vermiş müh mim.-10 yıl görev yapmış calışma sosyal güv uzmalarına verilir
İş güvenliği uzmanı olabilme şartları A sinıfı :en az 4 yıl B sınıfı ile 4 yılık müh.mim.işsağ
güv konularında doktora yapanlar,müfettişler Genel müdürlük veya bağlı birimlerde en az 10 yıl görev
yapmış müh.mim B sınıfı :3 yıl C sınıfı olarak çalışan B sınıvını veren İş güvenliği uzm. teorik
eğitimi--------------------------------------------------------------180 saat
İş güvenliği uz.Pratik eğitimi-----------------------------------------------------------------40 ssat
İş güv.uzm.toplam eğt.-------------------------------------------------------------------------220 saat
İş güv uzm.belgesini aldığı tarihten itibaren katılacağı eğitim yenilemesi-------------5 yılda
İş güvenliği uzmanı en az --------------------------------------------------30 saat yüzyüze eğitim alır
Diger sağlık personeli eğitimi 90 saaten az olamaz yarısı uzaktan verilebilir
Diğer sağlık personeli yenileme eğitimi 5 yılda bir---------------------------------------- enaz 18 saat
Isg HAK KAZANMA VE DERECELENDİRME C sınıfı belgeye sahip olup 1500 gün prim yatanlar B
sınavına C sınıfı belgeye sahip olup 3000 gün prim yatanlar A
sınavına B sınıfı belgeye sahip olup 1800 gün prim yatanlar A
sınavına Girmeye hak kazanır
Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına katılma,çalışmaları izleme,tedbir alınmasını
16
isteme,teklifte bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsıl etmeye yetkili kişi
Calısan temsilcisi 2ile 50 arasında------------------------------------------------------------1 kişi
Calısan temsilcisi 51 ile 100 arasında---------------------------------------------------------2 kişi
Calısan temsilcisi 101 ile 500 arasında--------------------------------------------------------3 kişi
Calısan temsilcisi 501 ile 1000 arasında------------------------------------------------------4 kişi
Calısan temsilcisi 1001 ile 2000 arasında-----------------------------------------------------5 kişi
Calısan temsilcisi 2001 üzeri arasında--------------------------------------------------------6 kişİ
ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ NİTELİKLERİ
-İşyeri tam süreli çalışanı olmalı -En az 3 yıllık iş deneyimi olmalı -En az orta okul eğitimi almalı -Çalışan temsilcisi seçimle yapılacağı hallerde aday
başvuruları için işveren en az yedi günlük süre ilan eder. -Aday sayısı zorunlu çalışan temsilcisinin 3 katından
fazla olamaz,öğrenim durumu yaş kriteri,isyeri deneyim süresi göz önüne alınarak 2 fırada belirtilen (7)gün den sonra 3 gün içinde ilan edilir.seçim sonucu 5 yıl için geçerlidir.
Sendika bulunması halinde sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak atanır.
Çalışan temsilcisi iş sağlığı güvenliği çalışmalarına katılır,çalışmaları izler tehlikenin kaynağında yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için tedbir isteme teklifte bulunma konularında yetkilidir
ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ
İşe ilk girişte ve işin devamında az tehlikeli iş yerlerinde ---------------------------------8 saat
İşe ilk girişte ve işin devamında tehlikeli iş yerlerinde-------------------------------------12 saat
17
İşe ilk girişte ve işin devamında çok tehlikeli iş yerlerinde--------------------------------16 saat eğitim verilir
Eğitimler 4 saat ve katları şeklinde verilir
ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ Çalışanların eğitimi az tehlikeli
de---------------------------en az-------- 3 yılda bir tekrarlanır
Tehlikeli sınıflarda------------------------------------------------en az--------2 yılda bir tekraralanır
Çok tehlikeli sınıflarda ------------------------------------------en az---------yılda bir tekrarlanır
6 ay süre ile işe ara verenlere işe başlarken bilgi yenileme eğitimi verilir
Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde
yapacağı iş le ilgili mesleki eğitim aldığını belgelemeyenler çalıştırılamaz
İSG KURULARI 50 den fazla çalışanı bulunan ve altı aydan fazla süren
işlerde işveren kurul oluşturur. a)işveren veya vekili b)iş güv.uzmanı c)iş yeri hekimi ç)insan kaynakları ve personelden sorumlu kişi f)çalışan temsilcisi d)bulunması halinde sivil savunma uzmanı e)bulunması halinde formen ustabaşı
KURUL TOPLANTILARI Kurullar en az ayda bir kere toplanır Tehlikeli
sınıflarda----------------------------------------------------------2 ayda
Az tehlikeli sınıflarda-------------------------------------------------------3 ayda toplanabilir,
Toplantı yeri ve gündemi 48 saat önceden kurul üyelerine bildirilir,
18
Ölümlü uzuv kayıplı iş kazalarında kurul üyelerinden biri olağan üstü toplantıya çağırabilir
Toplantıda alınan kararlar imzalanır ve iş verene tebliğ edilmiş sayılır
Toplantılar günlük çalışma saatleri içinde yapılır, GÖREV VE YETKİLERİ İç yönerge hazırlamak İsg konularında çalışanlara yol göstermek İş kazası meslek hastalığı veya bunların olma
potansiyeline karşı araştırma yapmak Tehlike ve önlemleri değerlendirmek İsg eğitimlerini planlamak Bakım onarım çalışmalarında gerekli güvenlik tedbirlerini
denetlemek Acıl durum yangın doğal afet tedbirlerinin yeterliğini
denetlemek Yıllık rapor hazırlamak 6331 sayılı yasadaki çalışmaktan kaçınma taleplerine cevap
vermek ACİL DURUM YÖN . ACİL DURUM: iş yeri tamamı veya bir kısmında meydana
gelebilecek yangın,patlama,tehlikeli kimyasallardan yayılım, doğal afet gibi müdahale ilk yardım ve tahliye gerektiren olaylar
ACİL DURUM PLANI: işyerinde meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak iş ve işler dahil
bilgilerin ve uygulamaya yönelik eylemlerin yer aldığı plan işveren -olumsuz etkileri önleyici sınırlandırıcı tedbirleri alır -olumsuz etkilerden korunmak üzere gerekli ölçüm ve
değerlendirmeleri yapar -planları hazırlar ve tatbikat yapılmasını sağlar -eğitimli yeter sayıda çalışanı her zaman hazır durumda
bulunmasını sağlar -ilk yardım,acil tıbbı müdahale,kurtarma ve yangınla mücadele
konularında dış ekıplerle irtibatı sağlar -acil durumlarda enerji kaynaklarını olumsuz şart oluşturmadan
kesilmesini sağlar Az tehlikeli sınıfta --------------50 çalışana Tehlikeli sınıfta------------------40 çalışana Çok tehlikeli sınıfta--------------30 çalışana a)arama kurtarma ve tahliye b)yangınla mücadele bunları aşan calışan bulunması durumunda tehlike sınıfına göre
30-40-50 kişi için destek elemanı bulundurur.
19
Acil durum planı Tüm işyerleri için Tasarım veya Kuruluş Aşamasından Başlar
Acil Durumların Belirlenmesi, Bunların Olumsuz Etkilerini Önleyici Ve
Sınırlandırıcı Tedbirlerin Alınması, Görevlendirilecek Kişilerin Belirlenmesi, Acil Durum Müdahale Ve Tahliye Yöntemlerinin
Oluşturulması, Dokümantasyon, Tatbikat Acil Durum Planının Yenilenmesi Aşamaları
izlenerek Hazırlanır. Acil durumların belirlenmesi Risk değerlendirmesi sonuçları. Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan
yayılım ve patlama ihtimali. ilk yardım ve tahliye gerektirecek olaylar. Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali. Sabotaj ihtimali. *Alınacak tedbirler, risklerden korunma ilkelerine uygun olur
ve toplu korumayı esas alır. ACİL DURUM TATBİKATI Acil durum planı tatbikatı yılda en az
--------------------------------------------------1 defa Acil plan cok tehlikeli iş yerlerinde
----------------------------------------------2 yılda bir yenilenir
Acil plan tehlikeli iş yerlerinde ---------------------------------------------------4 yılda biryenilenir
Acil plan az tehlikeli iş yerlerinde -------------------------------------------------6 yılda bir yenilenir
Risk değerlendirmesi Çok Tehlikelide----------------------------------------------------------2 yıda bir
Risk değerlendirmesi Tehlikelide-----------------------------------------------------------------4 yıda bir
Risk degerlendirmesi Az tehlikelide---------------------------------------------------------- 6 yıda bi
20
Acil durum risk analizi olarak en fazla-----------------------------------------fine-kinney kullanılır
Acil durum planı iş yeri ----------------------------------------------------------kurulmadan yapılır
Acil durum levhaları ---------------------------------------------------------yeşilyanan ısıklı levhalar
ARAMA KURTARMA EKİBİ-YANGIN EKİBİ Cok tehlikeli 30 çalışana----1arama kurtarma tahliye elemanı
1 yangın elemanı destek elemanı Tehlikeli 40 çalışana----- 1arama kurtarma tahliye elemanı 1
yangın elemanı destek elemanı Az Tehlikeli 50----------- 1arama kurtarma tahliye lemanı 1
yangın elemanı destek elemanı
İŞ HUKUKUN’DAN KISA BİLGİLER Engelli işçi çalıştırma oranı----------------------------
özel de %3------------------kamu da %4 Meydana gelen is kaz.ve meslek hastalığında sgk tarafından
sürekli iş görmezlik geliri bağlanabilmesi için kayıp--------------------------------------------------------------------------%10
Tam iş görmezlikte bağlanan maas----------------------------------------------esas maaşın %70 i
İşçi mazeretsiz atılırsa iş mahkemesine en geç--------------------------------1 ay içinde başvurur
Maaş bağlama için kayıp-------------------------------------------------------------------------%40
Maluliyet için kayıp------------------------------------------------------------------------------%60
Deneme süreli iş en cok----------------------------2 aydır–taraflar tazminatsız fesh yapabilir ancak çalıstığı süre saklı kalmak kaydı ile
Haftalık calışma saatı-----------------------------------------------------------------------------45 saat
Max calışma saatı----------------------------------------------------------------------------------11 saat
21
En fazla mesai süresi günde-----------------------------------------------------------------------3 saat
45 saat üzerindeki fazla calışmalarda-----------------------%50 fazla odeme veya her saat için 30 dk
45 saat altı fazla süreli çalışmalar--------------------------%25 fazla odeme veya 15 dk izin kulanır
Bu izni 6 aylık zaman içinde kulanmalıdır Yılda en fazla mesai süresi
--------------------------------------------------------------------270 saat
Elliden fazla calısanı olan firmalar-----------------------------------------------%3 engelli calıstırır
İş sözleşmesi feshi bildirme süreler 2 aydan 6 aya
kadar---------------------------------------------------------------------------2 hafta
6 ay-18 ay----------------------------------------------------------------------------------------4 hafta
18 ay-36 ay---------------------------------------------------------------------------------------6 hafta
36 aydan fazla------------------------------------------------------------------------------------8 hafta
İşçinin iş kıdeminden yaralanması için gereken kıdem--------------------------------------12 ay
Ücret alacağında zaman aşımı------------------------------------------------------------------5 yıl
Kıdem tazminatında zaman aşımı-------------------------------------------------------------10 yıl
İlo yıllık izin miktarları 4857 sayılı kanuna göre 1-5 yıllık
çalısana--------------------------------------------------------------------------14 gün
5-15 yıl çalışana----------------------------------------------------------------------------20 gün
22
15 yıl üstü -----------------------------------------------------------------------------------26 gün
18 yaşından küçük 50 yaşından yukarı olanların yıllık izni----------------20 günden az olamaz
4 saat ve daha kısa calışmada dinlenme---------------------------------------------------------15 dk
4 saatten 7.5 saat kadar dinlenme-----------------------------------------------------------------30 dk
7,5 saat dan fazla calışma dinlenme --------------------------------------------------------------1 saat
Günde azami 7,5 çalışılacak-------su altı basınçlı hava altında-kaynak işleri- yeraltı işleri-kurşun arsenik işleri cam sanayi işleri-civa sanayi işi-çimento sanayi işi-çinko, bakır sanayi işleri demir çelik işleri pnökonyoz yapan tozlu işler-85 db yi aşan gürültülü işler-tarım sanayi işleri
Günde 7,5 saaten az çalışılacak işler----su altı basınçlı hava içinde çalışma gerektiren işler
(20-25)mt 7saat--(25-30)mt 6saat –(30-35)mt 5saat—(35-40)mt 4 saat gibi
dalgıçlar18 mt 3 saat ---40 mt ½ saat civa izabe fırınları-------6 saat kurşun izabe fırını -------4 saat insektisitler----------------6 saat bu yönetmelikteki kişiler kalan sürelerde başka işte
çalıştırılamaz GECE ÇALIŞMA Çalışma saati gece 11 saat
olup-------------------------------------------------------20:00 ile 06:00
Türkiye’de en küçük çocuk çalıştırma yası--------------------------------------------------------15
18 yaşını doldurmamış hiç bir kimse gece çalışamaz 16 yasını doldurmamış cocuk ve genç işciler ağır ve
tehlikeli işte----------------çalıştırılamaz genç çalışan --------------------------------------- 15
yaşını bitirmiş 18 yaşını doldurmamış çocuk işçi -----------------------------------------14
yaşını bitirmiş 15 yaşını doldurmamış
23
Gece çalısanlar--------------------------------------------2 yılda bir sağlık kontrolünden geçer
Gece postasından gündüz postasına geçişte dinlendirme -------------------------------------11 saat
Kadın çalışan ------------------------------------------------------18 yaşını doldurmuş kadın çalışan
Kadın çalışan gece çalışmalarında en fazla-------------------------------------------------7,5 saat
GEBE KADINLAR Kadın işçiler doğumdan
önce--------------------------------------------------------------------8 hafta
Doğumdan sonra -----------------------------------------------------------------------------------8 hafta
Çoğul gebelikte toplam---------------------------------------------------------------------------18 hafa
Süt izni günlük------------------------------------------------------------------------------------1,5 saat
Gebe ve emziren kadın günde ------------------------------------7,5 saatten fazla çalıştırılamaz
Gebe çalışana-----------------Gebelikleri süresince periyodik kontrolleri için ücretli izin verilir
işveren 100-150 kadın çalışanı olan işyerinde işveren çalışma
yerinden ayrı en fazla 250 mt uzakta emzirme odası kurmak zorundadır.
150 kadın çalışanı olan iş yerinde iş veren 0-6 yaş gurubuçocukların bakılması için yurt kurulması zorunludur yurt 250 mt den uzakta ise iş veren taşıt sağlamak zorundadır
Oda ve yurtların emzirme odalarında her 10 çocuk için 1 kadın çocuk bakıcısı bulunur bir bakıcının kız meslek lisesi çocuk gelişimi bölüm mezunu olması şarttır,
Yurtlarda ise her 20 çocuğa bir çocuk bakıcısı İşveren açtığı oda ve yurtlarla ilgili belgeyi 30 gün
içinde milli eğitim bakanlığı ve bağlı olduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne bildirir
Yurtlarda her çocuğa 3 m2 alan 8 m3 hava her 10 yatağa 1 çocuk banyosu hesap edilir,
24
Kadın çalışan gebe kaldıktan doğuma kadar, emziren kadın doğumdan sonra 1 yıl ---GECE çalıştırılmaz
Dr raporu ile---------------------------------------------------------------------------6 ay uzatılabilr
Gebe çalışanın çalıştığı yerde gürültü en düşük maruziyetdeğeri 80 db yi geçmemelidir,
İş kazaları en çok hangi sektörde---------------------------------–(inşaat 2012)
Ölümlü iş kazaları ençok hangi sektörde----------------------------------------------------inşaat
İşveren İş kazaları sosyal güvenlik kurumuna ---------------------------------------3 günde
İş veren sağlık hizmeti sunucusu veya iş yeri hekimi tarafından bildirilen meslek hastalığını 3 gün içinde -------------------sosyalgüvenlik kurumuna bildirir
Sağlık sunucuları iş kazaları ve meslek hastalıklarını 10 gün içinde sos.güv kuruluna bildirir
Meslek hastalıkları gerekli tedbirlerle (O) lanır İş kazalarını önlenmesi mümkün
olmayan--------------------------------------------------%2
Tehlikeli hareketten meydana gelen kaza----------------------------------------------------%88
Tehlikeli durumdan meydana gelen kaza----------------------------------------------------%10
Ulusal iş güvenliği hedefleri------------------------------------------------iş kazasını % 20 azaltmak
Ulusal iş güvenliği hedefle--------------------------------meslek hastalığı tespitini %539 artırmak
Ulusal iş güvenliği hedefleri---------------------------------------isg labaratuarlarını %20 artırmak
MESLEK HASTALIKLARI Meslek hastalığı ögrenildiği tarihten
itibaren-----------------3 günde sosyal güvenlik kurumuna Meslek hastalığı tanısı konulduk sonra soyal güvenlik
kurumuna--------------------10 gün içinde
25
Meslek hastalığı ilgili özlük dosyaları --------------------------------------------------15 sene saklanır
Ancak yönetmelikteki ozel durumlarda--------------------------------------------------40 sene saklanır
Yeni çalışmalarda Sağlık dosyalarının kopyası eski iş yeritarafından 1 ay içinde gönderilir
Yükümlülük süresi : Çalışmanın bitiminden haklardan yararlanmak için geçen , kabul edilir en uzun süre
Maruziyet süresi : zararlı etkinin başlaması ile hastalığın çıkması için geçen en az süre
Meslek hastalılığında ve iş kazasında yükümlülük---------------------------------Devletindir
A gurubu meslek hastalıkları----------------------------------------------------------kimyasal
B gurubu meslek hastalıkları-----------------------------------------------mesleki cilt deri
C gurubu hastalıklar-------------------------------------------------pnomökonyozlar ve solunum sistemi
D gurubu hastalıklar--------------------------------------------------------------------- bulasıcı
E gurubu hastalıklar-------------------------------------------------------------------fiziki etkenler
TOZLAR Alveollere ulaşan toz
çapı---------------------------------------------------------------------0,5 mikron
Lifsi tozlar-------:uzunluğu 5 mikrondan daha büyük eni 3 mikrondan daha küçük boyu eninin 3 katı olan parçacıklar
Okuyucu------------:İlo uluslararası pönomokonyoz radyografi sınıflandırması konusunda eğitim almış hekim
Solunabilir toz:--------aerodinamik çapı 0,1-5.0 mikron büyüklüğünde kristal ve amorf yapıda toz ile çapı 3 mikrondan küçük uzunluğu çapınını en az 3 katı olan lifsi tozlar
Standart akciğer radyografisi:-------en az 35*35 abadında Toz ölçümü:-iş yeri ortam havasındaki toz miktarının
gravimetrik esasa veya lifsi tozlarda lif sayısına göre belirlenmesi
26
Toz ve zararlı gazların bulunduğu ortamda tavan yüksekliği----------------------------3,5 mt
Zaman ağırlıklı ortalama değer(ZAOD/TWA)------Günlük 8 saat zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama değeri
Tozla mücadele komisyonu yılda------------------------------------------------------2 defa toplanır
Yetişkin insanın bir saate ihtiyacı olan temiz hava-------------------------------------------30 m3
Kişi basına düşen hava------------------------------------------------------------------------------10 m3
Kişi başına düşen hava koğuşlarda----------------------------------------------------------------12 m3
Normal çalışma ortamlarında tavan yüksekliği--------------------------------------------------3 mt
Hastalık yapmayan tozlar -----------------------------------------------------------------İnert tozlar
İnert tozlar-----------akciğere inmesine rağmen yapısal vefonksiyonel bozukluk yapmayan tozlar
ZARARLI TOZLAR Fibrojenık tozlar---silikoz ,asbestoz, pnomokonyoza sebeb
olan tozlar 2012 de en fazla görülen meslek hastalığı( %62si) SİLİKOZ silisyum tazlarından meydana gelir.
Silikosiz için yükümlülük süresi----------------------------------------------------------------10 yıl
Toksik tozlar-------akut,kronik zehirlenmeye yol açan tozlar,kurşun,krom ,ağır metal tozları
Kansorejen tozlar---asbest,arsenik,berilyum nikel tozları Radyoaktif tozlar-----uranyum,seyum,zirkonyum Alerjik tozlar Tane çapı olarak zararsız
tozlar----------------------------------------------0,5 mikrondan küçük
İlo uluslar arası pnömokonyoz değerlendirme katagorisi çizelgesinde
Katagori 0 -------aralıklı muayenelerle takibe alınması Katagori 1 ----- 1 ve üzeri değerler sgk tarafından
yetkilendirilen sağlık sunucularına sevkedilir
27
Tozla mücadele komisyonu yılda 2 defa toplanır ---------görev süresü 3 yıldır
Çalışanın tozla ilgili dosyaları-------yaptıkları iş, çalışma süresi,toz ölçüm gibi sonuçları işten ayrılma tarihinden itibaren 15 yıl saklanır
Üst solunum yollarında kalan tozlar-------------------------------------------------5 ile 50 mikron
Hepa----------------------0,3 mikron aerosolleri 1,52 m/dkhizinda %99.97 oranında tutan kuru tip filtre
Toz maskeleri kaç mikrom tozlardan korumalı------------------------------------0,2-5 mikron
Eşik sınır değeri (ESD)İşyeri havasında var olan 8 saat 40saat maruzıyette sağlı zara vermiyen değerdir
ASBEST Çalışanların maruz kaldığı havadaki aspet konsantrasyonu 8
saatlik ortalama değeri 0,1 lif /m3 ü geçmemelidir, Aspes söküm çalışanı :bakanlıkça kurulan komisyon tarafından
eğitim almış çalışan -Aspestin her türünün çıkarılması işlenmesi ,satılması ve
ithali yasaktır -aspes içeren her türlü malın ithali ve satılması -aspest ürünlerinin veya aspest ilave edilmiş ürünlerin
üretimi YASAKTIR Aspest tozuna maruziyette kayıtlar 40 yıl saklanır HİJYEN Gıda üretim ve parekende iş yerleri Su ve doğal mineralli su üretimi Kaplıca hamam sauna berber kuaför dövme yapılan yerler masaj
ve güzellik salonları Otel motel pansiyon ve misafirhane gibi yerler Komisyon tarafından uygun görülen iş yerleri bu yönetmelik
kapsamındadır Hijyen :her işkolunun özelliğine göre çalışanın kendisinin ve
halkın sağlığını tehlikeye sokmayacak biçimde hizmet vermesinisağlamak amacıyla yapılacak uygulamaların ve alınan temizlik önlemlerinin bütünü
Belge:hijyen eğitimi alan kişilere genel müdürlüğe baglı eğitim kurumlarınca verilen kurs bitirme belgesi belgesi olmayan kişiler bu yönetmelık kapsamındaki işlerde çalıştırılamaz
Eğitim:halk sağlığı korunması amacıyla her iş kolunun özelliğine göre verilecek hijyen eğitimi eğitimler 8 sasaten az olamaz. Eğitimler genel md. Bağlı kurumlar tarafından
28
verilir .is yeri sahibi veya işleteni komisyonca belirlenen çerçe ve doğrultusunda kendi imkanlarıylada verebilir
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ Hücre kültürü :çok hücreli organizmalardan üretilmiş
hücrelerin in-vitro olarak geliştirilmesi Mikro organizma : Genetik materyali replikasyon veya aktarma
yeteneğinde olan hücresel veya hücresel yapıda olmayan mikrobiyolojik varlığı, ifade eder.
Biyolojik etkenler kaç sınıfa ayrılır----------------------------------------------------------4
1.sınıf biyolojik etken-----------------------------------------------------------------hastalık yapmaz
2.gurup ----------------------------------------------------------hastalık yapar-yayılmaz tedavi edilir
3.gurup------------------------------------------------------ağır hastalık yapar-topluma yayılır-tedavi edilir
4.gurup------------------------------------------------------ağır hastalık yapar topluma yayılır-tedavi yok
2,3,4 Guruplarla ilgili çalışmaya başlamadan 30 gün önce işveren bakanlığa bildirim yapar
Hepatit b kızamık,kabakulak,su çiçeği-------------------------------viral enfeksiyon
Tüberkiloz,difteri,boğmaca--------------------------------------------bakteriyel enfeksiyon
Lenfionella -------------------------------------------------vucuda solunum yolu ile girer
Biyolojik risk sonucu istenmesi halinde----------------------çalışma ve iş kurumu il müd. verilir
Kayıtlar özel durumlar hariç 15 yıl saklanır. Kayıtlar çalışmail kurumlarına bildirilir.
Ön bildirimle acılacak iş yerleri ön bildirim istenen guruplar 2-3-4 guruplardır
Brusella :--------------------------------------------------------------------------------kırmızı etle bulaşır
Mutojen madde :solunduğunda deri yolu ile nüfuz ettığinde ağızyoluyla alındığında genetik hastalıklara yol açan
Kansorejen madde: kansere yol açan madde Solunum bölgesi :kişinin kulaklarını birleştiren cizginin orta
noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenün basın ön bölgesinde kalanyarı kısmıdır
29
Periyodik sağlık kontrolleri çok tehlikelide-----------------------------------------------1yılda bir
Periyodik sağlık kontrolleri tehlikelide---------------------------------------------------3 yılda bir
Periyodik sağlık kontrolleri az tehlikelide------------------------------------------------5 yılda bir
Tozlu ortamlarda göğüs radyografisi ----------------------------------------------------------6 ayda
Civa ve Kurşunla çalışanların muayene aralıgı------------------------------------------------3 ay
Haftalık 40 saat çalışma suresinde kurşunun ortalama konsantrasyon 0,075 mg/m3 den fazla ise
Calışanın 100ml lt kanıda 40qm fazla kursun varsa tıbbı gözlem yapılır
KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMI Kişisel koruyucu donanımlarda aranan şart ----------------
Türkçe kulanma kılavuzu ve CE işaret Kişisel koruyucu kendisi ek risk oluşturmamalı Kolayca yerinden çıkmamalı Tehlike bölgesinden yeterli uzaklıkta olmalı Sadece işlem yapılan erişimi kısıtlar Kişisel koruyucular her kullanımdan önce kontrol edilir Kulak koruyucu ambalajı üstündeki NNR-SNRolarak belirtilen
özellik---gürültü azaltma oranı Delinmez tabanlı iş
ayakkabıları------------------------------------------binayıkım işinde
Kaymayı önleyici ayakkabı----------------------------------------------çatıişleri
Deri önlük -----------------------------------------------------------------kaynak işleri
Metal örgülü eldiven-----------------------------------------kesimhanelerde krsim biçak değişiminde
30
Metal uclu ayakkabı---------------------------------------------------depolama yük indirme bindirme
GÜRÜLTÜ Tanımlar: En düşük maruziyet eylem değeri
değeri------------------------------80db(A)veya (ptepe)135db(c)
En yüksek maruziyet eylem değeri............................................85db(A) veya (ptepe) 137db(c)
Maruziyet sınır değeri ---------------------------------------------------------87 veya 140db (c)
Maruziyet sınır değeri alınırken kişisel koruyucuların koruyucu etkısı göz onüne alınır,
Haftalık gürültü maruziyet değeri -----------------------------------------------87 db yi aşamaz
Maruziyet sınır değeri uygularken çalışanlarıın maruziyet tespitinde kişisel koruyucuların kulak koruyucu donanımının etkisi dikkate alınır ,Maruziyet eylem değerinde kulak koruyucuların etkisi dikkate alınmaz
Gürültü ölçer ---------------------------------------------------------------------------------------Dozimetre
Akut işitme kaybı----------------------------------------------------------------------------------120 db
Ağrı eşiği -------------------------------------------------------------------------------------------140 db
Gürültünün yükümlülük süresi -------------------------------------------------------------------6 ay
TİTREŞİM (2002 /44/EC SAYILI AVRUPA PARLEMENTOSU VE KONS.DİREKTİFİ NE PARALEL)
Vucut titresimi: Vücudun tümüne aktarıldığında bel ve omurgada travmaya yol açan mekenik titreşim
El kol titreşimi:insanın el kol sistemine aktarıldığında damar,kemik,eklem sinir, ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşim
31
Maruziyet eylem değeri:aşıldığında titreşimin kontrol altına alınması gereken değer
Maruziyet sınır değeri: titreşime kesinlikle maruz kalınması gereken deger
El kol titreşim günlük etkin değeri---------------------------------------------------------------2,5 m/sn2
El kol titreşim günlük maruziyet sinır değeri---------------------------------------------------5m/sn2
Vucut titreşim etkin değeri------------------------------------------------------------------------0,5 m/sn2
Vücüt titreşim sınır değeri------------------------------------------------------------------------1,15 m/sn2
Özel kosullar: deniz hava taşımacılığında sağlık ve güvenliğin korunması
ilkelerine bağlı kalınması şartı ile iş yeri özelikleri tüm teknik ve idari önlemler rağmen düşürülmüyorsa
b)genel ölçümler maruziyet sınır değeri altında ise ama zaman zaman bu değer aşılıyorsa 40 saatlik ortalama sınır değerinden düşük olmalıdır
c)ortaya çıkan bu risklerin azaltılmsına yönelik çalışmaların yeterliliği çsgb müfettişi tarafından tespitihalinde 4 yıl izin verilir .
El kol titreşimi çift elle kulanılan aygıtlarda ölçümler her el için ayrı yapılır çıkan en yüksek değer kabul edilir
Beyaz parmak ölü parmak hastalığının sebebi nedir----------------------------------------titreşim
KAYNAK Asetılen kaynağında bakır alaşımı kullanılmaz Asetilen
tüpü-----------------------------------------------sarı - ----- hortumu-------------kırmızı
Oksijen tüpü ---------------------------------------------- mavi - --------- hortumu-----------mavi
Argon tüpü ------------------------------------------------açık mavi
Azot tüpü--------------------------------------------------yeşil
32
Hidrojen tüpü ----------------------------------------------kırmızı
Karbondioksit-----------------zehirli--------------------------gri
KAYNAKTA YAPIMINDA ÖNCE ASETİLEN AÇILIR ALEV KONTROLÜ DAHA SONRA AÇILAN OLAN OKSİJENLE YAPILIR
Kapalı alanlarda ark kaynağı yapılırken--------------------------------------doğru akımkullanılır
Kaynak yapılan alanda paravan yuksekliği----------------------------------------------------2mt
Kaynak yapılan yerde duman mıktarı en fazla ---------------------------------------------20 g/m3
Kaynak esnasında cıkan gürültü-------------------------------------------------------85-110 desibel
Elektrik çarpmalarına karşı tedbirler. Elektrik çarpmaları daha çok kaynak makinesi boşta iken
olmaktadır. Kaynak yaparken voltaj 20-30 V iken kaynak makinesi
boşta çalışırken bu voltaj 65 ila 100 V arasına çıkmaktadır.
Doğru akım 20-30 V sonra çarpılma hissi vermektedir 30 V(DC) üstü tehlikelidir. Bu değer AC de 50 V ve üzeridir.
Yanıcı ve yakıcı gazların depolanmasındaki ara mesafe--------------------------------------6 mt
Kursunla çalışılan yerlerde tavan yüksekliği--------------------------------------------------4 mt
Kurşunla yapılacak çalışmalarda kişi bası hava---------------------------------------------15 m3
Havadaki asbest miktarı-------------8 saat içinde------------------------------------------0,1 mg/m3
Havadaki kurşun miktarı-------------------------------------------------------------0,15miligram/m3
Havadaki civa miktarı--------------------------------------------------------------0,075miligram/m3
Arsenikle çalısılan havadaki miktar-------------------------------------------------0,5miligram/m3
33
Fosfor la çalışmalarda cene diş muayenesi-------------------------------------------çene nekrozu
Kadmiyumla çalışmalarda havadaki mıktar---------------------------------------------0,1 mlgr/m3
Kadmiyumla çalışan işçi muayenesi--------------------------------------------------------------6 ay
Tezgah ve aletler arası genişlik en az------------------------------------------------------------80 cm
Işın kaynaklarında gama ve (x) ışınları
için------------------------------------------------kurşun,beton gibi paravan
beta ve nötron lar için---------------------------------------------------plastik ve benzeri paravan
uygun aspirasyon yapılacak ve boşaltılan hava radyasyon yönünden süzülecek
GENEL BİLGİLER İşçi çalışma yeri tavan
yüksekliği-------------------------------------------------------------------3 mt
Toz ve zararlı gazların bulunduğu ortamda tavan yüksekliği----------------------------3,5 mt
İşçi calısma yeri eğimli catılarda ortalama yukseklik----------------3 mt dir.en düşük yeri 2,40 mt
Yetişkin kişinin saatteki ihtiyacı olan hava miktarı---------------------------------------------30 m3
Derslıklerin pencere alanı taban alanının-------------------------------------------- % 10 dan az olamaz
Dersliklerin pencerelerini yüksekliği -------------------------------------------------90 cm fazla olamaz
İşçi çalısma yerlerinde kişi bası hava miktarı----------------------------------------------------10 m3
Rahatlatıcı hava akım hızı--------------------------------------------------------------0,11-0,15 m/sn
34
Rahatsız edici hava akım hızı-------------------------------------------------------------------0,5 m/sn
Koğuşlarda hava miktarı işçi bası---------------------------------------------------------------12 m3
Koğusta tavan yüksekliği-------------------------------------------------------------------------2,80 mt
Koğuşlarda ensektisit(haşere)ve rodentisit(fare ) ilaçlaması-------------------------------6 ayda bir
100 kişi calısan yerlerde erkekler için wc kabini 30 kişi için-----------------------------1 adet wc
100 kişi calısan yerlerde bayanlar için wc kabini 25 kişi için-----------------------------1 adet wc
100 kişiden sonra her 50 kişiye ---------------------------------------------------------------1 adet wc
Yatak araları----------------------------------------------------------------------------------------80 cm
İş yerlerin de iş elbisesi ve normal kıyafetleri ayıran iki gözlü veya iki ayrı dolap sağlanır
Duşların alanı--------------------------------------------------------------------------------------1* 1,20
Duşların soyunma yerleri-------------------------------------------------------------------------2* 1,40
Dusların yukseklıkleri-----------------------------------------------------------------------------1,70 mt
çatılarda ortalama yukseklik----------------3 mt dir.en düşük yeri 2,40 mt
İnsanın hangi bel omuru denge noktasıdır-----------------------------------------------------2. omur
Yapı işlerinde calisanlar hangi yukseklikte kemer takar---------------------------------------3 mt
Yapı işi dışında calısanların kemer taktığı yukseklık-------------------------------------------4 mt
Emniyet kemerllerinin tasıyacağı ağırlık-----------------------------------------------------1150 kg
35
Gecitlerin genişligi insan sayısı ile orantılı en az.--------------------------------------------120 cm
Korkuluk yükseklikleri----------------------------------------------------------------------------100 cm
Korkuluk eteklikleri ------------------------------------------------------------------------------15 cm
Korkuluk ve etek arası ara elemnn ------------------------------------------------------------47 cm
Korkuluklar yandan gelen yüke dayanması---------------------------------------------------125 kg
İskele düşey ve yatay dış elemanları nın çapı----------------------------------------------en az 48,3 mm
Boru korkuluk dikmeleri boru capı en az ------------------------------------------------------1 1/4
Ara korkulukların boru çapı------------------------------------------------------------------1 parmak
Hareketli iskele yüksekliği taban genişliğinin------------------------------------------------3,5 katı
Hangi yükseklikteki merdivenler çelik olmalı---------------------------------------------------4mt
İş yeri merdiven mukavemet katsayısı----------------------------------------------------------------4
İsyeri merdiven hesabında yük---------------------------------------------------------------500 kg/m2
10 metreyi gecen merdivenlerde dinlenme platformu---------------------------------------10 mt bir
Dısarıdan ışık alan yerlerde pencere alanı taban alanını ...........................................1/10 kadar
Sıvı yakıtla aydınlatmalarda tavandan --------------------------------------------------1 mt asağıda
36
Sıvı yakıtta aydıtmada yandan ------------------------------------------------------------30 cm uzakta
Avlular. Acık alanlar,gecitler,dıs yollar------------------------------------------------------------20 lux
Tasıma depolanması iç korıdor yol merdivenler-----------------------------------------------50 lux
Kazan, makına dairesi, soyunma yıkanma yemekhane-----------------------------------------100 lux
Normal Montaj tezgah konserve ,kutulama,------------------------------------------------------200 lux
Koyı renkli dokuma büro devamlı dikkat isteyen yerler--------------------------------------500 lux
Hassas işlerin sürekli yapıldığı yerlerde ------------------------------------------------------1000lux
ELEKTRİK
ELEKTRİĞİN ZARARLARINDAN KORUNMA YOLLARI -topraklama (tüm prizlerden bahçede gömülü topraklama
plakasına hat çekimi) -yalıtma -basılan yerin yalıtılması -küçük gerilim kullanma -kaçak akım rölesi -güvenlik transformatörü -eğitim -sıfırlama en etkisiz kullanma(elektrikli makına ve
araçların gövdelerini nötr iletkene bağlama)
STATİK ELEKTİRİĞI ENGELLEME YÖNTEMLERİ -nemlendirme (madenlerde) -topraklama -iyonizasyon Elektrik le çalışanlara yalıtkan elektrikçi bareti-
yalıtkan eldiven-yalıtkan ayakkabı verilir Statik elektriğe karsı antistatik –iletken ayakkabı
verilir Küçük gerilim
---------------------------------------------------------------------------42 volt
37
Tehlikeli gerilim sınır değeri-------------------------------------------------------------50 volt
Tehlikeli şebeke gerilimi alternatif akımda------------------------------------------50 volt üzeri
Tehlikeli şebeke gerilimi doğru akımda--------------------------------------------120 volt üzeri
şebeke üzerindeki frekans değeri--------------------------------------------------50hz
Kaçak akım rolesi bina girişi sayaçta ----------------------------------------------------300 mili amper
Kaçak akım rölesi bina içi panolarda---------------------------------------------------30 mili amper
Kaçak akım röleleri zorunlu ve sigortadan önce takılır sınır değer------------- 30mA
Madenlerde ocak içi aydınlatma--------------------------------------------------------24 volt
Elektrikli el aletleri nemli ıslak yerlerde küçük gerilime (24-42 volt) bağlanmalıdır
Çalıştırma düğmeleri---------------------------------------------------------------------yeşil
Durdurma düğmeleri---------------------------------------------------------------------kırmızı
Kollu çevirmeli şalterler ----------------------------------------------------1 ve 0konumlu olmalı
Prafudur: yüksek gerilim cihazlarının hat arızsı yıldırım düşmesi gibi aşırı zararlı yüksek gerilim şoklarını ve enerji iletim hatlarında meydana gelen dalgalamaların tahribini önleyen çıhaz
Envesör şalter :iki ayrı enerji kaynagının emniyetle ayrılmasını sağlıyan şalter
Salter konulma şartlarından olan akım şiddeti --------------------------------------32 amper
Alçak gerilim----------------------------------------------------------------------------1000 volt ve altı
38
Snır-----------------------------------------------------------------------------------------1000 volt
Yüksek gerilim etkin değeri -----------------------------------------------------------1000 volt üstü
Orta gerilim------------------------------------------------------------------------34,500 volt-34,5 kv
Yüksek gerilim--------------------------------------------------------------------154,000 volt 154kv
İnsan vucudu için tehlikeli gerilim----------------------------------------------------50 volt—50hz
Topraklama direnci max---------------------------------------------------------------------------5 ohm
Sanayideki topraklama kesiti ---------------------------------------------------------------------4 mm2
Küçük gerilim----------------------------------------------------------------------------------------42 volt
Tehlikeli gerilim ---------------------------------------------------------------------------------50 volt üstü
El ulasım uzaklığı düseyde elektirik hattına----------------------------------------------------2,5 mt
El ulasım uzaklığı yatayda hatta----------------------------------------------------------------1,25 mt
Hattın izin verilen orta gerilim için eğik catıda mesafe-----------------------------------------3 mt
Hattın izin verilen orta gerilim için düz catıda mesafe--------------------------------------- 3,5 mt
Yüksek gerilim hattında ise ------------------------------------------------------------------------5 mt
Elektrik yangınları hangi renkle tanımlanır------------------------------------------------------mavi
Periyodik muayeneler sabit işletmelerde -------------------------------------------------bir yıl
39
Hareketli yer değiştiren işletmelerde--------------------------------------------------------6 ay
Elektrik üretim dağıtım tesislerinde----------------------------------------------------------2 yıl
Enerji nakil hatları-------------------------------------------------------------------------------5 yıl
Pratonerler-----------------------------------------------------------------------------------------1 yıl
Elektronların yönü –eksiden -----artıya doğrudur Akım yönü ise artıdan------ eksi ye dir
TERMAL KONFOR Isı
----------------------------------------------------------------------------------------------- 15-30 c
Nem ------------------------------------------------------------------------------------------%30-%80
Hava akım hızı------------------------------------------------------------------------------0,1-0,3 m/sn
Who --------------18,5 c de-------------%45 ,%65 nem-------0,1-0,3 m/sn hava akım hızı tanımlar
Rahatlatıcı hava akım hızı--------------------------------------------------------------0,11-0,15 m/sn
Rahatsız edici-----------------------------------------------------------------------------0,5 m/sn
Cok buğu gerektiren işlerin sıcaklıkları--------------------------------------------------------15-30 C
Buhar--------------------------- solunum bölgesine geçen 10 qm çapında solunabilir partüküller
Havanın nemini ölçen alet-------------------------------------------------------------------higrometre
Hava akım hızını ölçen alet------------------------------------------------------------------anemometre
40
Radyant ısı------------------------------------------------------------------------------------gloptermometre
Kaldırma araçları Çelik Halat Güvenlik Katsayısı------------------------------------------------ 6
Kanca Güvenlik Katsayısı--------------------------------------------------------------------------------5
Halat kullanılan işlerde biri inip cıkma ve destek diğeri güvenlik halatı olarak ayrı kancalı 2 halat kulanılır
Paraşüt tipi emniyet kemeri verilir kemerin güvenlik halatı bağlantısı sağlanır
Vinçlerin periyodik bakımlarda statik deney beyan edilen yükün en az 1,25 katı ile yapılır
Kaldırma aracları kabul edilen en ağır yükün-------------------------------1,25 katı kaldırabilmeli
Dinamik değerde ise-------------------------------------------------------------------1,1 katı olmalı
Kancaların tasıma gücü el tasımalarda-----------------------------------------------------------3 katı Makına ile çalısmalarda----------------------------------------------------------------------------4 katı Tehlikeli yuk tasımalarında------------------------------------------------------------------------5 katı 5tondan fazla yük tasıyan araclarda fren sayısı----------------------------------------------------2
Kaldırma araclarının tanbur fanşları tanbur çapının -----------------------------------------2,5 katı
Yuk en alt seviyede iken tamburda kalan sarım sayısı---------------------------------------------2
Zincir baklalarında uzama %5 gecerse ---------------------------------------------------kullanılmaz
Kule vinc rüzgar hızı 45 -50 km ise calışma----------------------------------------------yapılamaz
Kompresör basınç değeri müsade edilen en yuksek basıncın------------------------------1,5 katı
41
İŞ EKİPMANLARI
Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişi: Bu Yönetmelikte belirtilen iş ekipmanlarının teknik özelliklerinin gerektirdiği ve ilgili branşlardan mühendis, tekniker ve yüksek teknikerleri,
Bu Yönetmelik kapsamında periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler, bilgilerini Bakanlığa elektronik ortamda kayıt yaptırır.
Periyodik kontrol yapacak kişi ve kuruluşlara akreditasyon, yetkilendirme ve eğitim zorunluluğu getirmeye Bakanlık yetkilidir.
Kumanda cihazları zorunlu haller dışında, tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilir ve bunların kullanımı ek birtehlike oluşturmaz.
Kumanda cihazları, istem dışı hareketlerde tehlikeye neden olmaması gerekir.
Operatör, ana kumanda yerinden tehlike bölgesinde herhangi bir kimsenin bulunmadığından emin olması gerekir.Bu mümkün değilse makine çalışmaya başlamadan önce otomatik olarak devreye girecek sesli ve ışıklı ikaz sistemi bulunur.
iş ekipmanlarının durdurma sistemleri, çalıştırma sistemlerine göre öncelikli olması gerekir.
iş ekipmanı veya tehlikeli kısımları durdurulduğunda, bunları harekete geçiren enerji de kesilecek özelliğe sahip olur.
iş ekipmanının bakım işleri, ancak iş ekipmanı kapalı ikenyapılabilir.
İş ekipmanın bakım ve periyodik kontrolleri ulusal ve uluslararası standartlarda belirlenen aralıklarda imalatçıverileri fen ve tekniğin gerekleri dikkate alınarak yapılır
İş ekipmanı her çalışmaya başlamadan önce operatörleri tarafından kontrole tabi tutulur
42
Kulanım sırasında çatlak gevşeme deformasyon korozyon aşınma gibi durumlar gözle muayene edilir
Gözle muayene operatör veya iş ekipmanını ve işlevini bilen personel tarafından yapılır
Muayeneler haftalık, aylık, üç aylık veya benzeri periyotlarda iş ekipmanı standında imalatçının ön gördüğü aralıkta yapılır Bu muayeneler kayıt altına alınır
Periyodik kontrol süreleri iş ekipmanlarımda ortam koşulları ve kullanım sıklığı basınçlı ekipmanlardaki içerik kayıpları ve korozyon gibi nedenlerle olan bozulmalarda periyodik kontrol süresi kalan örünün yarısını her halukarda 5 yılı aşmamalıdır
Karayoluna çıkan forkliftlerin operatöründe --------------g sınıfı ehliyet aranı
İş sahasında çalışan forklift operatöründe -----------------operatör belgesi yeterlidir
İlgili standartın ön gördüğü süre saklı kalmak kaydı ile periyodik bakımlar aşağıdaki gibi
Elektrik tesisatı topraklama tesisisatı paratoner------------------------------------------yılda bir
Yangın tesisatı,hortum,motopomp,------------------------------------------------------yılda bir
Yangın södürme cihazları standırdında---------------------------------------------
TS ISO 11602-2 Havalandırma ve klima cıhazlarının
kontrolu------------------------------------------yıldabir Akümülatör transformatör
kontrolu------------------------------------------------------yılda bir
Asansör ve yürüyen merdiven kontrolü------------------------------------------------- yılda bir
Buhar kazanları ve kalorifer kazanları --------------------------------------------------yılda bir
Taşınabilir gaz tüpleri kont------------------------------------------------------------------3 yıldabir
43
Taşınabilir asetilen tüpü---------------------------------------------TSE EN 128623 standartında
Sıvılaştırılmış gaz tankları yer altı üstü----------------------------------------------------10yıldabir
Sıvılaştırılmış gaz tanklarını valfleri--------------------------------------------------------5 yılda bir
Lpg tanklarının valfleri kontrol ve testi----------------------------------------------------5yıldabir
Kulanımdaki Lpg tüpleri------------------------------------------------------------------------yılda bir
Kaldırma araclarında periyodik bakım --------------------------------------------------------yıldabir
Basıncla hava tankları----------------------------------------------------------------------------yılda bir
Tehlikeli sıvıların bulunduğu tank depo---------------------------------------------------10 yıldabir
Basınçlı kaplar iç basıncı---------------------------------------------------------------------0,5 bar ^
Basısçlı kaplarda temel hidrostatık test esastır aksi belirtilmedikçe basıncın 1,5 katı yılda bir yapılır
Basınçlı kap çeĢitleri
• Kazanlar, • Gaz tüpleri, • Hava tankları, • LPG tankları, • Kompresörler, • Boru hatları, • Sınai gaz tankları. • Kriojenik tanklar, • Otoklavlar, • Hidrolik akışkan devreleri, • Pnomatik akışkan devreleri, • Soğutma üniteleri,
44
• Hidrofor vb. Her kazanın görünür bir yerine, imalatçı firma tarafından
aşağıdaki bilgiler yazılı bir plaka konulacaktır: • İmalatçı firmanın adı, • Kazanın numarası, • İmal edildiği sene, • En yüksek çalışma basıncı.
Kazanlarda birbirinden ayrı en az iki adet su seviye göstergesi bulunacaktır.
Bunlardan en az bir tanesi camdan olacak ve kırılmaması için mahfaza içine alınacaktır.
Buhar kazanlarında en az iki adet emniyet supabı bulunacak
Basınçlı kapların hidrolik basınç deneyleri, en yüksek çalışma basıncının 1, 5 katı ile yapılacaktır.
Kompresörlerin her kademesinde basınç deneyi, o kademede müsaade edilen en yüksek basıncının 1, 5 katı ile yapılacaktır.
Sabit kompresörler işçilerin çalıştıkları yerden en az 10 mt uzakta olacak
ELLE KALDIRMA İLO nun 128 sayılı tavsiye kararı 18 yaş erkek işçi için 55 kg
dir Bizim mevzuatımız yük miktarı için rakam vermez mevzuatta
yoktur bu bağlamda işçiye yük ağırlığı ile bilgi verme zorunluluğu yoktur
Elle taşımada dikkate alınacak faktörler a)yükün özellikleri (ağır,kaba,dengesiz,vucuttan uzakta ise
vucudun eğilmesi gerekse) b)fiziksel güç gerksimi (çok yorucu,mutlaka vücüt bükülmesü
yapıyorsa,yük ani hareketli ise) c)çalışma ortamı özellikleri(iş yeriyeterli genişlikte
değilse,zemin dengesiz kot farklı ise,sıcaklık durumu uygun değilse)
d)işin gerekleri e)bireysel risk faktörü(yapılacak ise fiziksel yapı uygun
olmalı, giysi ayakkabı uygun olmalı yeterli bilgi ve eğitimli olmalı)
6 ADIM KURALI - planla yükü tanı- asimetrik yaklaş- dizden eğil- yükü çapraz kavra dizden kalk- yükü vücuda yakın tut- yükü yerine koy
45
EKRANLI ARAÇLAR Çalışma merkezi :operatörün oturduğu sandalye ekranlı aracın
konulduğu masa yada düzey operatör çalışan monitör klavye yazıcı telefon faks modem gibi tüm donanımın bulunduğu alan
MONiTÖR Ekran görüntüsü stabil olacak. Ekranda görünen karakterler kolayca seçilecek. Işık
direkt gelmeyecek. Parlaklık, kontrast, …vb operatör tarafından kolayca
ayarlanabilmeli. Ekran her yöne döndürülerek ayarlanabilir olmalı.
Yansıma ve parlamalar engellenecek. Kullanıcıyı rahatsız edebilecek yansıma ve parlamalar
engellenecek. Ekranın ayrı bir kaide veya ayarlanabilir bir masa
üzerinde kullanılması mümkün olmalı. İş veren tarafından verilecek eğitim Ekranlı araçlarla çalışmalarda riskler ve korunma
yolları, Doğru oturuş, Gözlerin korunması, Gözleri en az yoran yazı karakterleri ve renkler, Çalışma sırasında gözleri kısa sürelerle dinlendirme
alışkanlığı, Gözlerin, kas ve iskelet sisteminin dinlendirilmesi, Ara dinlenmeleri ve egzersizler. Vinc periyodik kontrollerinde yapılacak statik deneyde beyan
edilen yükün en az ---------------1,25 katı Dinamik deneyde ise 1,1 katı ile olmalıdır
YAPI İŞLERİ Yapı işleri yönetmeliği Avrupa birliği---------92/57/EEC
sayılı konsey direktifine paralel hazırlanmıştır Sağlık ve güvenlik koordinatörü:---------------------proje
hazırlık ve uygulma sırasında sağlık ve güvenlikle ilgili görevleri yapan gerçek veya tüzel kişi
İşveren ve proje sorumlusu-----sağlık ve güvenlik planı hazrlar veya hazırlanmasını sağlar.saglık ve güvenlik koordinatörü proje süresince sağlık ve güvenlık bilgileri içeren sağlık ve güvenlik dosyaları hazırlar
Saglık ve güvenlik planı: muhtemel riskleri değerlendirip sağlık ve güvenlikle ilgili alınacak tedbirlerin organizasyon şeması,calışma yöntemlerinin ne zaman kim tarafindan yapılmasını göstern plan
46
Yapı işi çalışma iş kurumu il md bildirme sartları---------------30 gün—--20 işçi---500 yevmiye
*Yapı işyeri işverenlerinin veya proje sorumlularının bazışartlara
bağlı olmak kaydıyla yükümlü olduğu hususlar Koordinatör atanması Sağlık ve güvenlik planı hazırlanması Çalışma iş Kurumu il Müdürlüğüne Bildirim
Seviye farkı olan ve düşme sonucu yaralanma ihtimali bulunan alanda yapılan çalışma yüksekte çalışma kabul edilir
Yüksekten düsme ile ilgili hususlar mutlaka acil durum planlarında yer almalıdır.
Yapı işi sırasında veya yapı bitip kulanım başlaması ından sonra yüksekte yapılacak çalışmalarla ilgili yatay ve dikey yaşam hatları ve bağlantı noktaları proje hazırlık aşamasındasağlık ve güvenlik dosyaları ve planında yer alır
Dış cephe asansörüne (Asma iskele) 45 km/saat rüzgar hızından daha fazla hızlarda çalışma yapılmamalıdır
İSG kuralları açısından, 50 km/saat rüzgar hızından daha fazla hızlarda yüksekte çalışma yapılmamalıdır
Yapı iskelelerinde periyodik bakım----------------------------------------------------------------6 ayda
İskele kontrolleri haftada -----------------------------------------------------------------------en az 1 defa
iskelelerin kurulması, sökülmesi veya üzerinde önemli değişiklik yapılması,
görevli inşaat mühendisi, inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri; tersanelerde ise gemi inşaatı mühendisi gözetimi altında ve özel riskleri ve ayrıca aşağıda belirtilen hususları
kapsayan konularda yapacakları işle ilgili yeterli eğitim almış çalışanlar tarafından yapılır.
İskeler üzerine taşıyabileceği azami yük görünecek şekilde
asılmalıdır İskeler arasında köprü gorevi görmek üzere korkuluklu en az 60
cm genişlikte geçitler düzenlenir İskele ile enerji hatları arasındaki en kısa
mesafe-------------------------------------------------3 mt
47
Binaların dayanımına ilişkin değerlendirmede Deprem yönetmeliği ve TS 500 Standartlında yararlanılır
İş yeri ana pano ve tali panolarda seçicilik ilkesine uygun kaçak akım rölesi kulanılır
Ek bilgi: genellikle ana panoda 300 ml amper tali panoda 30 mlamper kullanılır
Yıkım işi yapılacak yerde ne kadar güvenlik alanı bırakılır? Yapı yüksekliğinin 2 katı
Asma iskelelerde kaç kişi çalışır---------------------------------------------------------4 kişi 400 kg
İskelelerde Korkuluk yüksekliği-------------------------------------------------------------100cm
Korkuluğun yandan gelecek yüke mukavemeti--------------------------------------en az 125 kg
Korkuluk topuğu--------------------------------------------------------------------------15 cm
Ana korkuluk ve topuklar arası en fazla mesafe---------------------------------------47 cm
İskele taşıyıcı elemanlarının çapları en az ----------------------------------------------48,3 mm iskelelerde geçiş amacıyla en az 60 santimetre genişliğinde geçitler kullanılır
Kaç basamakta korkuluk bulunur-------------------------------------------------------4 basamakta
Kazı işlerinde yağmurlu havada------------------------------------------------ çalışılmaz
Yer altı çalışmaların da havalandırma sistemi arızasında çalışma durdurulur ve çalışanlar tahliye edilir.
Çeşitli gazların hava ile patlayıcı ortam oluşturacağı yeraltı işlerinde açık alevli lamba ve cihazlar kullanılmaz sigara içilmez
Meskun mahallerde kazı üzerinden köprü geçişler 80 cm enide korkuluklu geçitlerle sağlanır
Madeni iskeler de statik elektiriğe karşı ----------------------------------------------topraklama yapılır
Kat alanları 2000 m2 den fazla olan katların tahliye projeleri mimari projelerden ayrı yapılır
48
Toplam kapalı alanı 1000m2 geçiyorsa tahliye projeleri bina girişinde itfaiyenin kolay ulaşabileceği yere asılır
İtfaiye aracının binaya yanaşabileceği mesafe 45 mt yi geçmemeli
İtfaiye ve yangın için iç ulaşım yolu genişliği en az 4 mtyükseklik en az 4 mt taşıma yükü en az 15 ton
Zemin katta Çalışan sayısı 50 den az ise kaçış koridor uzaklığı 25 metreyi gecmezse kapı adedi------1 olabilir
50 kişiden fazla çalışanı olan yerlerde kaçış yolu genişliği 100 cm den az olamaz eğer burası koridor ise 110cm den az olamaz
Yüksek binalarda kaçış yolları ve merdiven genişliği 120 cm den az olamaz,
Genişliği 200 cm yi gecen merdivenler en az genişlik 100 cm en fazla genişlik 160 cm olack şekilde korkuluklarla bölünür,
Kaçış koridor genişliği 2,10 dan az olamaz Te kanatlı kapı temiz genişliği 80 cm den az 120 cm den
fazla olamaz Yangın güvenlik holleri 120 dk yangına 90 dakıka duman
girmesine dayanıklı olmalıdır Yapı yüksekliği 51,5 mtden az olan binalarda yangın
güvenlik holune gerek duyulmaz Cok tehlikelide cıkıs kapısı
adedi-----------------------------------------25 kişiye 2 çıkış
Bütün yapılarda aksi belirtilmedikçe en az 2 yangın çıkışı bulunması şarttır. kişi sayısı 500 geçerse 3 kapı, 1000 kişiyi gecerse 4 kapı bulunmak zorundadır
Dairesel merdivenler 9,50 fazla olamaz basış genişliği 50 cm den az olamaz
Kaçış rampa eğimleri %10 fazla olamaz Konutlarda herhangi bir noktadan kaçış mesafesi 20 mt yi
gecemez Merdivenin indiği nokta ile çıkış kapı mesafesi 10 mt
yağmurlama sistemi olan yerlerde 15 mt dir Kaçış merdivenlerinde sahanlıklar 17 basamaktan fazla
aralıkta 4 basamaktan az aralıkta olamaz Genişliği 2 mt geçen merdivenler korkuluk ile 100 den az
160 dan cok olayan parçalara ayrılır Merdivenlerin baş kurtarma yüksekliği 2,10 mt az olamaz
sahanlıklar arası kot en fazla 3 mt Basamak yüksekliği 17,5 cmden genişliği 25 cm den az
olamaz
49
Kaçıs yolları genişliği 50 den az calışanda 80 cmden az 50 den fazla çalışanda 100 den az olamaz
Acıl durum aydınlatmaları elektrik kesintisinden sonra 60 dakıka eğer 200 den fazla kullanıcı varsa en az 120 dakıkayanmalıdır
Asansörler kaçış yolu------------------------------------------------------------------- kabul edilemez
Konutlarda Yapı yüksekliği 21 .50 normal mediven yangın mediveni kabul edilir 2 merdiven aranmaz
Konutlarda Yapı yüksekliği 21 .50 fazla 30,50 den az ise merdiven sayısı 2
Konutlarda Yapı yüksekliği 30 ,50 den fazla 51,50 az konutlarda he ikisi korunumlu en az birinde güvenlik holu düzenlenmiş veya basıçlandırılmış 2 merdiven
Konutlarda Yapı yüksekliği 51,5 den fazla ise basınçlandırılmış en az 2 kaçış merdiveni
Yangın dolapları araları 30 mt olacak şekilde düzenlenir Hidrant arası uzaklık cok risklide 50 risklide 100 az
risklide 150 mt alınır Düşük tehlikeli sınıflarda 500 m2 için
---------------------------6 kglık kuru kimyevıtoz yangın tüpü
Orta tehlike yüksek tehlıke içim 250m2 ye --------------------6 kglık kuru kimyevı toz yangın tüpü
Normal kor şeklinde yanan organik katı madde yangını---odun,kömür,kağıt,ot,kumaş------A sınıfı
Sıvı ve sıvılaşabilen yangın---benzin benzol,solvent,katran.alkol—parlama,patlama--------B sınıfı
Gaz yangınları----metan,propan,bütan,doğalgaz temel ozellği patlamadır---------------------C sınıfı
Metal yangınları-------alinyum,lityum,çinko -------karlu alevsiz yüksek sıcaklık-------------D sınıfı
Elektrik yangınları--------------------sadece CO2 tüpü ilesödürülür----------------------------E sınıfı
Bitkisel ve hayvansal pişirme yağları yangını---------yanma ve parlama-----------------------F sınıfı
A tipi yangınlarda--------------------------------------------------------------kuru kimyevi toz ve su
Söndürme yanmayı meydana getiren yanıcı madde ,oksijen ,ısı ,kimyasal reaksiyonlardan birinin saf dışı edilmesi ile gerçekleşir
50
Oksijen hangi değere indirirse yangın söner---------------------------------------------------% 16
Yangın tüplerinde köpükte itici gaz-----------------------------------------------------------CO2
Yangın tüpleri kuru kimyevide itici gaz------------------------------------------------------azot
Yangın sireni ses şiddetı-----------------------------------------------------------------75db-120 db
Parlayıcı sıvı yangınlarında---su kullanılmayacak---------köpük ve karbondioksit, bikarbonat tozu
Alüminyum magnezyum tozlarının yanması, karpitin depolandığı veya su ile temasta zehirli gazların çıkması muhtemel yerlerde asla su kullanılmamalıdır
Magnezyum ve alüminyum talaşalar yangınında sulu karbondioksitli ve köpüklü söndürücü yasaktır. Çemberlemeksuretiyle kuru ince kum gibi yanmaz maddelerle söndürülecek
Petrol sondajlarında en etkili yangın söndürme--------------------------------------------dinamit
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Yanıcı gaz veya sıvı boruları ile ve oksijen depo tankı arasındaki mesafeler
0-10 m3---------------------------------------1 mt 11-50 m3-------------------------------------2 mt 51-100 m3------------------------------------3 mt 101-200 m3----------------------------------4 mt 200-1000 m3---------------------------------5 mt MADENLER Baraj: Yeraltında yangın, su, zararlı gaz ve diğer
tehlikeleri önleyici engelleri, Bür: Yerüstüyle bağlantısı olmayan kuyuyu, Cep: Galeri, vara gel ve vinç dip ve başlarıyla ara
katlarında ve ızgaralarda görevli çalışanların ve ateşlemegörevlilerinin korunmaları amacıyla serbestçe sığınabilecekleri biçimde yapılan yuvaları,
Freno: Varagel üzerinde taşımayı sağlayan sistemi, Grizu: Metanın havayla karışımını,
51
Kademe: Açık işletmelerde belirli aralık, kot ve eğimlerlemeydana getirilen basamak şeklindeki çalışma yerlerini,
Lağım: Taş içerisinde sürülen galeriyi, Nefeslik: Ocak havasının giriş ve çıkış yolunu, Röset: Kuyu ve baş aşağıların dip ve başlarının katlardaki
yatay yollarla olan bağlantı yerlerini, Sıkılama: Lağım deliklerine patlayıcı madde konulduktan
sonra kalan boşluğun gerektiği biçimde doldurulmasını, Şev: Kademe, alın ve yüzlerindeki eğimi, Topuk: işletmelerde güvenlik için bırakılan maden
kısımlarını, Varagel: Dolu araba aşağıya inerken boş arabanın yukarıya
çıkmasını sağlayan ve karşılıklı ağırlık esasına göre, eğimli düzey üzerinde fren ve halat kullanılarak yapılan taşıma yerini,
Ppm------------------1m3 havada bulunan maddenin milimetrecinsinden miktarı
Madenlerdeki hava hızı -------------------------------------------------------8 m/sn yi geçemez
Uel ------------------------------------------------------------------------------gazların üst patlama dilimi
Lel ------------------------------------------------------------------------------gazların patlama limiti
Madende Metan gazının ----------------------------%1,5 i geçmesi halinde elektriik derhal kesilir
Havasında %19 az oksijen, %2 den çok metan, %5 den çok karbondioksit 50 ppm(%0,005)de çok karbon monoksit bulunanyerlerde çalışılmaz,
Sekiz saat çalışmaya müsaade edilen en fazla hidrojen sülfür miktarı 20 ppm(0,002)dir
Tozların havaya karışmasına engel olacak tedbirler alınmadığı taktirde ocak hava girişine 80 mt den yakın eleme ve ayıklama tesisi kurulamaz
Her vardiyada grizu ölçümü yapılır metan %1 altına düşünceye kadar ölçüme devam edilir
Havasında -----------------------------------------------------------------------%19 az oksijen bulunan
Havasında -------------------------------------------------------------------%2 den çok metan bulunan
52
Havasında------------------------------------------------------------------% 0,5 den cok CO2 bulunan
Ortamlarda çalışılmaz Metanı hava ile
karışımına----------------------------------------------------grizu denir
Teknik Nezaretçi :iş sağlığı ve güvenliği gereklerinin yerine getirilmesinden ve işletmenin teknik esaslar çerçevesinde çalıştırılmasından sorumlu, maden mevzuatına göre görevlendirilmiş maden mühendisine;
Teknik nezaretçi, en az 15 günde bir, ocağın işçi çalıştırılan yerlerini denetlemek, sonucunu, noterce onaylı teknik nezaretçi rapor defterine, öngöreceği öneri ve önlemlerle birlikte yazıp imzalamak zorundadır.
Madenlerde acil durum tatbikatı yılda bir kere yapılır Mac-mak degerı müsade edilen azami konsantrasyon
değeri----------- günde 8 , haftada 40 saat Twa -8 saat boyunca veye 40 saat haftalık-madde maruz
kalma zamanı ortalaması STEL-------------------------15 dakikalık sürede
aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri Tlv-c -------------------------------------anlık ta olsun
geçilmemesi gereken konsantrasyon Statik elektrikle yüklenen toz halindeki her türlü
kimyasal patlayabilir
Sağlık ve güvenlik dokümanı: sürekli güncelleştirilir ve denetim için iş yerinde bulundurulur
Sağlık güvenlik dokümanında gerekli durumlarda çalışma izin sistemi uygulanır izni yetkili kişi yazılı olarak verir
Madenlerde bir kişinin taşıyabileceği patlayıcı madde miktarı--------------------10 kg yi geçemez
50 kg den az patlayıcı madde bulunan depolara 90 derece dirsek olan yolla girilir depo en dipte
50 kg de fazla patlayıcı madde bulunan depolara 90 derece 2 dirsek olan yola girilir
Patlayıcı madde deposun da sıcaklık 8c ile 30 c arasında olmalıdır
Lağım elektrikli ateşlemede 5 dak. fitillide 1 saat geçmede yetkili kontrol etmeden girilemez
Patlamamış lağım deliğinin yanına acılan deliğin paralel mesafesi--------------------------30 cm
53
Fitilli ateşlemelerde en fazla açılan delık sayısı---------------------------------------------5 adet
Lağım atıldıktan sonra, elektrikli ateşlemede en az 5 dakika,
fitil veya benzeri ateşlemede 1 saat geçmeden ve yetkilikimseler tarafından dikkatle muayene edilip tehlike kalmadığı bildirilmedikçe ateşleme alanına kimsenin girmesine izin verilmez.
Çalışma gerilimi 42 volt üzerinde ise elektrik kaçağı yapacak aletlerin madeni gövdeleri topraklanır,
Madende demiryollarında eğim---------------------------------------------------------%5 i geçemez
Yaya yolları galeri tabanından 180 cm yüksekte ve araçla galeri yan duvarı arasında 60 cm mesafe kalmalıdır
Taşıma halatıyla kafes arasındaki bağlayıcı parçaların güvenlik katsayısı kafesin tasıyacağı en çok statik yükün 12 katı olmalıdır
Tasıyıcı halatla kafes arasındakı koşum düzeni 6 ayda en az birkere muayene edilir
Elle kazı ve yükleme yapılan açık ocaklarda kademe yüksekliği 3 mt şev açısı sağlam zeminde 60 çöküntülü ezikkum çakıllı arazıde 45 kaygan sulu yerlerde 30 dereceyı gecemez.
Birden çok demiryolu varsa ARAÇ ARALARI-----------------------------------------------------60 cm
Tasıma yolunda metan oranı % 3 gecen kömür ocağı kükürt tozu bulunan kükürt ocaklarında elektrikli lokomotif kullanılmaz.benzinli lokmotif ve araç hiç kullanılmaz.
Ateşlemelerde 25 mt caplı alanda max metan oranı--------------------------------------------%1
24 saat te 50 den fazla işçi calıştıran ocaklarda ------------------------------------1 yangın ekibi
Ocaklarda 3 kişiden az olmamak şartı ile ilk yardım ekıbı çalısanın------------------------%5 i
Ocaklarda 10 kişiden az olmamak şartı ile kurtrma ekibi calısanın--------------------------%3 ü
KİMYASAL MADDELER LE ÇALIŞMA YÖN . EINNEC--------------------------------------------------
avrupa mevcut kiyasal madde envanteri CAS
-------------------------------------------------------kimyasal maddenin kurumlar servisi nosu
54
MSDS -----------------------------------------------------------------------malzeme güvenli bilgi formu
Madde tanımları Solunduğunda,ağız yolu ile alındığında,deri temasında akut
kronik hastalık hasara veya ölüme yol açan madde----------ZARARLI MADDE
Az miktarda solunduğunda,ağız yolu ile alındığında,deri temasında akut kronik hastalık hasara veya ölüme yol açan madde TOKSİK MADDE
Çok az miktarda solunduğunda,ağız yolu ile alındığında,deri temasında akut kronik hastalık hasara veya ölüme yol açan madde ÇOK TOKSİK MADDE
LC 50 ---------------------------------------------------------------------------öldürücü konsantrasyon
Alevlenir maddenin parlama -------------------------------------21C-55C arasında sıvı maddeler
Kolay alevlenir madde :enerji uygulaması olmadan alevlenenparlama noktası sıvı halde 21C altı
Cok kolay alevlenir madde : 0C den düşük parlama noktası ve 35C den düşük kaynama noktasına sahip sıvı maddeler ileoda sıcaklığı ve basıncında hava ile temasında yanabilen gaz haldeki maddelerdir
Twa -8 saat boyunca veye 40 saat haftalık-madde maruz kalma zamanı ortalaması
STEL-------------------------15 dakikalık sürede aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri
Tlv-c -------------------------------------anlık ta olsun geçilmemesi gereken konsantrasyon
Ppm------------------1m3 havada bulunan maddenin milimetrecinsinden miktarı
Kurşunun havadaki kons.0,075 mg/cm3 fazla ise ve çalışanların birinde kurşun seviyesi 40 qg pb/100 ml kandafazla ise tibbi gözetim yapılır
Gazların alt patlama limiti-----------------------------------------------------------------------------LEL
Zehirli madde tozlu,kırlı yerde çalısanların dolap gözü---------------2 adet veya 2 ayrı dolap
Doğalgaz gazın patlama limiti(lel)------------------------------------------------------------%5
55
Lpg patlama limiti----------------------------------------------------------------------------%2-%9
Pis hava da oksijen yüzdesi----------------------------------------------------------------% 20 az
Zehirli hava---------------------CO-AZOT OKSİT-HİDROJEN SÜLFÜR-KÜKÜRT DİOKSİT
Boğucu gaz------------------------------------------------METAN-HİDRO KARBONLAR VE CO2
PATLAYICI gazlardan------------------------------------------CO—metan
YANMAZGAZ--------------------------------------------------CO2
R işareti MSDS üzerinde = risk nosu -----------------------------o malzemenin yol açacığı zararlar
S = güvenlik nosu----------kullanımı sırasında zararlarınıazaltmak için gerekli önlem ve tavsiyeler
Havadan ağır gazlar-----------------------------------------------hidrojen sülfür ,propan,bütan,likit gaz
Havadan hafif----------------------------------------------------------------helyum ,metan ,doğalgaz
Doğalgaz-----------------------------------------------metan+hidrokarbon -----------------havadan hafif
Lpg havadan ---------------------------------------------propan ve bütan--------------------havadan ağır
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
PATLAMALARI ÖNLENMESİ a)patlayıcı ortam oluşmasını onlemek – b)mümkün değilse
patlayıcıların tutuşmasını önlemek c)patlayıcını ortamın zararlı etkileri azaltmak PATLAYICI ORTAM RİSK DEGERLENDİRMESİNDE a)Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı statik elektrik dahil tutuşturucu kaynakların bulunma ve
aktif hale gelme ihtimalleri iş yerinde bulunan madde ve proseslerin etkileşim haline
gelme ihtimali d)patlayıcı ortamlara açık olan veya açılan yerlerin
dikkate alınması gereki
56
İşveren patlamadan korunma dokümanı hazırlar. İşe başlamadan önce hazırlanır değişikliklerde yeniden gözdengeçirilir
Patlayıcı maddelerle ilgili yerler Tehlikeli yerler------Çalışanların sağlık ve güvenliğini
korumak için özel önlem gerektirecek miktarda patlayıcı ortam oluşturabilecek yerler
Tehlikesiz yerler-----Çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için özel önlem gerektirmeyecek miktarda patlayıcıortam oluşma ihtimali bulunmayan yerler
Parlayıcı ve veya yanıcı maddelerin hava ile karışımında bağımsız patlama getirmeyecekleri kanıtlanmadıkça bu maddeler patlayıcı ortam oluşturacak maddeler olarak kabuledilir
BOLGE 0:gaz buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak veya uzun süreli yada sıksık oluştuğu yerler
BÖLGE 1:gaz buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava karışımından oluşan patlayıcı ortamın normal çalışma ortamında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerler
BOLGE 2:gaz buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olmayan yerler yada olsa bile patlayıcı ortamın çok kısa süre kalıcı olduğu yerler
Bölge 20: havada bulut halinde tuşa bilen tozların sürekliveya uzun süreli sık sık patlayıcı ortam oluşturabilecek yerler
Bölge 21: havada bulut halinde tuşa bilen tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturabilecek yerler
Bölge 22: normal çalışma şartlarında havada bulut halinde tutuşabilen tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan olsa bile kısa süreli olarak geçerli olan yerler
Bölge 0-- Bolge 20---------------------------------------1ekipman
Bölge 1-- Bolge 21---------------------------------------1ekipman veya 2 ekipman
Bölge 2-- Bolge 22---------------------------------------1,2 ekipman veya 3 ekipman
İŞ YERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE SAG. VE GÜV.
57
İş yeri bina ve eklentileri: iş yerine bağlı çalışılan alnlar,çalşanın girip çıkabileceği bina tesis dinlenme çocuk emzirme uyku yıkanma muayene bakım mesleki eğitim verilen vb gibi yerler
Acil çıkış kapıları mutlaka dışa açılmalı önünde engel bulunmamalı ve kilitli olmamalı
Acil çıkışlarda elektrik kesilmesi esnasında aydınlatmayı sağlayan başka enerji kaynağına bağlı aydınlatma bulunmalıdır en az 60 dakika
200 çalışanı geçen yerlerde kesintiden sonra 120 dakıka aydınlatmalı
Acil çıkış kapısı döner veya raylı olamaz İş yeri döşemeleri sağlam düz kaymaz ve seviye farkı
bulunmayacak şekilde yapılır Taban ve asmakat burada bulunacak kişi ve markına araç gereci
taşabilecek sekelde yapılır Her iki yöne açılır kapılar saydam malzemeden yapılır saydam
kapıların üzeri işaretlenir Raylı kapılarda devrilmeyi önleyici güvenlik sistemi bulunur Kaçış yolları uygun şekilde işaretlenir kapılar içerden
açılabilir İŞARET LEVHALARI 1)YASAK İŞARETİ---BEYAZ ZEMİN--DAİRE BİCİMİNDE--KIRMIZI
ÇERÇEVE—SİYAH PİKTOGRAM 2)UYARI İŞARETİ---ÜÇGEN BİCİMİNDE---SARI ZEMİN—SİYAH
ÇERÇEVE—SİYAH PİGTOGRAM EMREDİCİ İŞARET: DAİRE BİÇİMİNDE—MAVİ ZEMİN—BEYAZ
PİKTOGRAM 4)ACİL ÇIKIŞ VE İLK YARDIM—DİKDÖTGEN VEYA KARE-YEŞİL
ZEMİN-BEYAZ PİKTOGRAM 5)YANGIN LA MÜCADELE---DİKDÖRTGEN VE KARE –KIRMIZI
ZEMİN-- BEYAZ PİKTOGRAM
Boru renkleri SU-------------------------------------------------------
YEŞİL BUHAR-------------------------------------------------GÜMÜŞ
GRİ YANGIN SUYU ---------------------------------------KIRMIZI HAVA HARİCİ GAZLAR----------------------------SARI HAVA----------------------------------------------------AÇIK
MAVİ ASİTLER-------------------------------------------------MOR EL İŞARETLERİ İÇİN ASGARİ GEREKLER
58
Özellikler El işaretleri kesin, yalın, yapılması ve anlaşılması kolay
olacak ve benzer işaretlerden belirgin bir şekilde farklı olacaktır.
Aynı anda iki kol birden kullanılıyorsa, bunlar simetrik olarak hareket ettirilecek ve bir harekette sadece bir işaret verilecektir.
Yukarıdaki şartlara uymak, aynı anlamı vermek ve anlaşılabilir olmak kaydıyla 3 üncü bölümde gösterilen işaretlerden biraz farklı veya daha detaylı işaretler kullanılabilir.
Özel kullanım kuralları 2.1. İşaretçi: El–kol hareketleri ile İşaretleri veren
kişi, Operatör: İşaretçinin talimatları ile hareket eden kişi İşaretçi, operatöre manevra talimatlarını vermek için el–
kol hareketleri kullanacaktır. 2.2. İşaretçi, kendisi tehlikeye düşmeyecek şekilde,
bulunduğu yerden bütün manevraları görsel olarak izleyebilmelidir.
2.3. İşaretçinin esas görevi; manevraları yönlendirmek ve manevra alanındaki çalışanların güvenliğini sağlamaktır.
2.4. Yukarıda, 2.2’deki şart yerine getirilemiyorsa ek olarak bir veya daha fazla işaretçi konuşlandırılacaktır.
2.5. Operatör, almış olduğu emirleri güvenlik içerisinde yerine getiremeyeceği durumlarda yürütmekte olduğu manevrayı durdurarak yeni talimat isteyecektir.
2.6. Yardımcı unsurlar:- Operatör, işaretçiyi kolaylıkla fark
edebilmelidir.- İşaretçi, ceket, baret, kolluk veya kol
bandı gibi ayırt edici eşyalardan bir veya daha fazlasını giyecek ya da uygun bir işaret aracı taşıyacaktır.
- Ayırt edici eşyalar; parlak renkli, tercihen hepsi aynı renkte ve sadece işaretçilere özel olacaktır.
EL ALETLERİ El Aletleriyle kazaların başlıca nedenleri; Uygun olmayan alet kullanmak, Aletleri yöntemine uygun kullanmamak, Yetersiz bakım, Uygun olmayan depolamadır.
59
EL Aletlerinde GENEL OLARAK ALINMASI GEREKEN Tedbirler Yapılacak işe uygun el aleti seçilmelidir, Periyodik olarak bakımları ve kullanım öncesi
kontrolleri yapılmalıdır, Bakımları ehil kişilerce yapılmalıdır, Uygun yer ve şartlarda muhafaza edilmelidir, Arızalı el aletleri derhal kullanımdan çekilmeli,
yenilenmeli veya tamir edilmelidir, Sapları uygun olmalı, kolayca çıkmamalı, çatlak/kırık
olmamalıdır, Sapları yağlı ve kaygan olmamalı/bırakılmamalıdır, Boru ve çubuk gibi standart olmayan uzatmalar ile
kullanılmamalıdır, Küçük/fırlayabilen parçalarla çalışırken mengene
kullanılmalıdır, Çalışan makinelere durdurmadan el aletleri ile müdahale
edilmemelidir, Aksaklıkların olmaması için; El aletleri takımının iyi planlanması, Bakımlarının iyi yapılması, Kaybolmaması için düzenli kontrol edilmeli El aletlerinin ağaçtan olan sapları aşağıdaki özelliklerde
olmalıdır. • En iyi kaliteli, düzgün yontulmuş, • Uygun biçim ve büyüklükte, • Düzgün yüzeyli, saçaksız ve keskin yüzü bulunmamalı.
Kıvılcımın ihtimali olduğu yerlerde ve işlerde kullanılanel aletleri kıvılcım çıkarmayan cinsten olmalıdır (Ağaçtan, sert lastikten, bakırdan veya bronz gibi çeşitlialaşımlardan).
Çekiç ve Varyoz‟lar, soğuk keskiler, kesiciler gibi aletler dikkatle seçilmiş çelikten yapılmalıdır (seçilmiş çelik – sağlam olacak ancak çok zorlamada kırılacak).
Darbe için kullanılan el aletlerinin (çekiçler, keskilervb.) baş kısımları mantarlaşmaya yada çatlamaya başlar başlamaz uygun bir eğime kadar tesviye edilerek düzeltilmelidir.
Keskin kenarlı veya sivri uçlu el aletleri kullanılmadıkları zaman keskin kenar ve uçlarının koruyucu(deriden kılıf veya başlıklar) altına alınması gerekir.
El aletleri döşemelere, geçitlere, merdiven sahanlıklarına veya işçilerin çalıştığı ya da geçtiği yerlere veya geçenlerin başlarına düşebilecekleri yüksek yerlere bırakılmamalıdır.
60
El aletlerinin konulduğu rafların raf altlıkları 2 cm (en az) olmalı.
Seyyar zımpara taşını kullanmadan önce, daima koruyucusunun yerinde olduğundan emin olun.
Seyyar zımpara taşını kullanırken daima etkili yüz ve göz koruyucusu ve etkili olabilecek kulak koruyucusu kullanın.
Delme kesme esnasında ortaya çıkan tozlar sağlığa zararlı, yanıcı veya patlayıcı olabilir.
Çalışırken uygun koruma önlemleri alınmalıdır. Uygun tozve talaş emme donanımı kullanılır ve koruyucu maske takılır. Doğal havalandırma değil cebri havalandırma kullanılır.
Taşları işlerken toz emme tertibatı kullanılmalıdır Hafif metal tozları yanabilir veya patlayabilir. Aletler hiçbir zaman hasarlı bağlantı kablosu ile
kullanmamalıdır. Elektrikli el aletleri, topraklı hatlarda ve topraklı
prizlerle kullanılmalıdır. Alet ucu, yüzey altında gizli herhangi bir elektik
hattına veya aletin kendi şebeke kablosuna rastlama olasılığı bulunduğundan, aletler sadece izolasyonlu tutamaktan kavranmalıdır.
Altında elektrik, gaz veya su şebekelerinin bulunma olasılığı olan yerlerde delme veya kesme yapılmaz. Bu şebekeleri algılayıp, tespit edecek uygun koruyucu aletlerkullanılmalıdır.
El aletleri, durduracak kadar zorlamamalı. Kablo her zaman aletin arkasında bulunmalı. El aleti elden bırakılmadan önce daima kapatılıp, tam
olarak durması beklenmeli. Fiş sadece, el aleti kapalı iken prize sokulmalı. Alette kullanılan uçların müsaade edilen devir sayısı en azından
aletin boştaki devir sayısı kadar olmalıdır. Alete yük bindirmeden en azından 30 saniye kadar deneme
çalıştırması yapılmalıdır. Hasar görmüş veya titreşimli çalışan uçlar kullanmamalı.
Döner aletleri mengenede sıkmayın. Kazıma/kesme diskleri çalışma sırasında çok ısınır;
soğutmadan önce tutmayın. Kazıma/kesme diskleri ile çalışırken mutlaka koruyucu
kapak takılı olmalıdır. Çalışma yapmadan önce şebeke fişi prizden çekilmelidir. Delme, kazıma, kesme uçları çalışma sırasında çok
ısınır; soğutmadan önce tutulmamalıdır.
61
Taşlama, kesme, delme uçlarını sıkmak ve gevşetmek için taşlama milini, mil kilitleme düğmesi ile sabitlenmelidir.
Kravat, boyun bağı, yüzükler, alyans ve diğer mücevherat ve dolaşabilecek sarkık, uzun kollu giysiler giyilmemelidir.
Daima kişisel koruyucu donanımlar (KKD) kullanılmalıdır. CNC tezgahlarında, tornalarda, matkaplarda, ….v.b
eldiven kullanılmaz, tehlikeyi-riski artırır. Bakım onarıma başlamadan önce aletlerin enerjisinin
kesilmesi gerekir. Seyyar elektrik lambaları düşük gerilimle (24V-42V)
çalışmalıdır. Seyyar elektrik aletleri çift izolasyonlu olmalıdır. Manivela ve sökme aletleri seçilmiş çelikten olmalıdır. Pense ve tel makas kullanılır iken telin uçlarından
birisi uygun şekilde sabitlenmelidir. Havya kullananların kanda kurşun tahlili yapılmalıdır.
Havyalarla çalışırken uygun havalandırma yapılmalıdır. Raspalar manivela gibi kullanılmamalı Vücuda doğru
raspalama yapılmamalı
Top Related