Hindistan’da Aryan-Dravid Dilleri Ayrışması

ve Aryan İstilası Teorisi

Yrd. Doç. Dr. İzzet Çıvgın

Mardin Artuklu Üniversitesi,

İktisadi ve İdari Bilimler Fak.

Hint-Aryan ve Dravid Dillerinin Yayılımı

Hint-İran Dilleri (Üst-aile)

Hint-Avrupa Dil Ailesi (Dünya)

Hint-Avrupa Dilleri (Avrasya)

Aryan terimi, kökeni ve anlamı

• Ârya sözcüğünün telaffuz edildiği en eski kayıt, 3000 yıldan yaşlı olduğu sanılan Sanskritçe “Rigveda”dır.

• Ârya, Rigveda’da soylu, onurlu, iyi doğumlu anlamına gelir. Terim, geniş anlamıyla “Veda”lar dinine inanan herkesi (Hinduların atalarını ve kendilerini) kapsar.

• Âryaların “öteki”si, “Dasa” ya da “Dasyu”dur. Bunlar, aynı coğrafyadaki “Ârya-olmayan”, “Ârya tanrılarına inanmayan, Arya kültürünü tanımayan” topluluklardır. “Dasyu” sonraları “köle” anlamını verecektir.

Eski İran dilinde âryan terimi

• Eski Pers metinlerinde, ârya bir dile, bir etnik topluluğa ve bir ülkeye karşılık gelir: “Arya ülkesinde Arya dili konuşan Aryalar yaşar”.

• Bugün kullandığımız “İran” sözcüğünün en eski hali “Airya”dır ve İran dışındaki dünya “Anairya” (İran-olmayan) biçiminde tanımlanır.

• Pers Kralı Kserkses (MÖ. 485-465) dönemine ait bir kayıtta Perslerin Arya soyundan geldiği açıkça belirtilir. Aynı çağda yaşayan Herodot, İstoriai’da Perslerle akraba olan Medlerin eskiden “Arioi” adıyla tanındıklarını nakleder.

“İstila teorisi”ne göre, göçle gelenler ve istilaya uğrayan

yerliler • Rigveda’nın sahibi olan Aryanlar Hint alt-kıtasına MÖ. 1500-1200’de geldiler.

• Yerliler/“Dasa”lar, istila sonucunda ikinci sınıfa düştüler, hatta köleleştirildiler.

• 1920’lerde dünyanın en eski 3. uygarlığı olan İndus-Harappa’nın Kuzeybatı Hindistan’da kurulduğu kesinleşince, alt-kıtanın güneyine ve batısına itilen yerli “Dasa”ların bugünkü Dravid topluluklarının ataları ve Harappa uygarlığının kurcusu oldukları öne sürüldü.

Harappa Uygarlığı kronolojisi

• Erken Harappa (MÖ. 3200-2500): • Olgun Harappa (MÖ. 2500-1900): Kalabalık kentler, Yakın-Doğu ile yoğun takas ilişkileri, mühürler ve olgunlaşamayan Harappa yazısı

• Geç Harappa (1900-1300): Kentlerin ortadan kalkışı, daha az karmaşık köy yaşamına dönüş, yazının olgunlaşamadan sönmesi

• Harappa-Sonrası – 2. Kentleşme Evresi (MÖ. 800-200): Uygarlığın İndus’tan Ganj’a kayışı

Olgun Harappa Devri’nde İndus Uygarlığı (MÖ.

2500-1900)

Hint-Avrupa dilleri konuşan

toplumlara dair sorular• Hint-Avrupa dil ailesi nasıl genişledi?

• Bir Hint-Avrupa anayurdu var mıdır?• Bir Ön-Hint-Avrupa dilinden söz edilebilirse bu dil hangi dönemde çeşitlendi?

• Ön-Hint-Avrupa (ÖHA) toplumunun yaşam ve geçim biçimi nasıldı?

Kurgan Yayılımı Teorisi

Kurgan Teorisi’nin ana hatları

• ÖHA Anayurdu: Kuzey Karadeniz-Hazar• Geçim tarzı: Göçebe-otlatıcılık• Bitki örtüsü: Bozkır• Ayırıcı özellik: Atın evcilleştirilmiş oluşu, ilk atlı arabaların kullanıma girişi

• Teorinin ilk sahibi: Lituanyalı arkeolog Marija Gimbutas

Neolitik Dönem’de çiftçi-otlatıcı kültürün

Anadolu’dan göçlerle yayılışı

Yayılım tarihi: ~ MÖ. 7000

Anadolu Teorisi’nin ana hatları

• ÖHA Anayurdu: Güneybatı Anadolu• Geçim tarzı: Çiftçi-Otlatıcılık, Köylülük

• Bitki örtüsü: Tarıma elverişli araziler• Ayırıcı özellik: Bereketli Hilal’de doğan tarım kültürünü içselleştirmiş köylülerin yeni toprak aramak için Avrupa’ya göçü

• Teorinin ilk sahibi: Britanyalı dilbilimci Andrew Colin Renfrew

Kuzeydoğu Anadolu – Ermenistan Teorisi

Ermenistan Teorisi’ne Dair

• Anayurt: Doğu Anadolu - Ermenistan• Geçim tarzı: Bozkırdan daha yumuşak iklim nedeniyle tarım ve görece yerleşik çobanlık

• Bitki örtüsü: Dağlar, dağ gölleri, akış hızı çok yüksek nehirler

• Ayırıcı özellik: Dilbilimsel ve filolojik kanıtlara göre, bozkırdan ılıman, ovadan sert yaşam koşulları nedeniyle karma geçim ekonomisi

• Teorinin sahipleri: Rus filolog V. V. İvanov ve Gürcü dilbilimci Tamaz V. Gamkrelidze

Hint milliyetçiliği ve istila teorisine itiraz: “Aryanlar Hindistan’ın

yerlisidir”.Hipotezin ana hatları:1- Hinduizm’in en eski kutsal metni olan Rigveda, istila teorisinde iddia edilenin aksine MÖ. 1500-1200’den daha eskidir ve orada Aryanların Hindistan’a göçle geldikleri asla belirtilmez.

2- Hint-Aryanlar, Ganj Uygarlığı’ndan da önce Hindistan’ın ilk uygarlığı olan İndus/Harappa kültürünün kurucusudurlar.

İndus Uygarlığı’nı kuranların bugünkü torunları kimler?

• Yerli-Aryan teorisi: Hindistan’ın kuzey ve orta kısımlarına yayılmış olan Hint-Aryanlar (%74)

• İstila teorisi: Günümüzde yarımadanın en güneyinde yaşayan Dravid toplulukları (%24)

• Bugün Hindistan nüfusunun %1’ini temsil eden ve Munda dilleri konuşan kuzeydoğu toplulukları?

• Harappa mühürlerindeki yazı çözülemediği için, İndus’da MÖ 3. binyılda yaşayan ahali ile bugünkü halklar arasında etnik-dilsel bağ kurulamıyor.

Harappa’nın çöküşü: Barbar İstilası mı, içsel nedenler mi?

• Harappa kentlerini/uygarlığını Kuzeybatı Hindistan’dan İndus’a giren Aryanlar mı yıktı?

• Toplumsal anomi?• Uzun mesafeli takas ağlarının zayıflaması, mal girişinin sekteye uğraması?

• İklim değişikliği (Kuraklaşma ve suyun azalması)?

• Nehir yatağının değişmesi?• Su yönetimi sorunları: insan kaynaklı ekolojik yıkım?

Sonuç: Aryan istilası teorisini güçlü kılan argümanlar

1- Hindistan, tarihi dönemlerde de hep kuzeybatıdan istilaya uğradı: Pers, Grek, Kuşan, Parth, Ak-Hun, Moğol ve Afgan istilaları; İslami fetihler. Tek ayrıksı örnek, güneyden/denizden gelen kolonici Batılılardır.

2- İnsanlık Tarihi’nde, uygarlık kurucusu yerleşik-kentli-yazılı-devletli toplumların bozkıra doğru göç ettikleri ve sonu belirsiz maceralara atıldıkları görülmemiştir.

3- Dilsel akrabalıktan da çıkarılabileceği gibi, bütün Hint-Avrupa toplumları tarihöncesi devirlerde birbirlerine çok yakın coğrafyalarda yaşamış olmalıdırlar ve bu coğrafyanın Hindistan olma olasılığı çok düşüktür.