1

ظب بی ؼطفتی ار ثب هلذبؾتب طتیىی زاف فم زیط

چىیس:

ثب ضا زض پ تبضید، تجبضقبؾی ؼطفتی ذبؾتب فم تضیح ظی بی ؼطفت قبذتی ثؿظ آ

اظ ظط زاف ثطضؾی قی بی ار تفؿیطی طتیىی ثب هل ؾق ی زس؛ ؾت

ار ار رؿت، ؾر فت:م اظ چبض قی ار تفؿیطی ثب ی تا طتیه

تحی ظثب بی اظ یه ؾی ث تابیی اؾت؛ ار ای و م ثبظثب قبذتی -تبضیری تفؿیطی

اظ ؾی زیط ف تىی اؾت ت جبت تزض پطز كبیی اظ غمب ؾیهی لسی والؾقب

، تسا آ فؿطا فؿطا عطاظ رؿتآ پیؾت ث فؿطا عطاظ رؿت ضرع زض ط ت ضا

جبی ؼطفتی حبو ثط چی ای ار ذبؾتب زاف فم اؾت. ، ی زاس.تب ث اطظ ای ؿیط

یؿت زض وبض حىبتف قفبف م زض ؾغح ، اظ یه ؾی، فم آ اؾت وزضوی اظ

ثب تب ،اظ ؾی زیط ، زاضز زالت فجیبتطا ثب ( 48)ض.ن. لطآ وطی، عض: تكبثبت

ظثب قبؾی بضت بی شی اػبطارؼ ث ؾؿ طاتت تفؿیطی ؾت ؼتجط ثطآس اظ آ

ث ثبظقبؾی ؾط اظ بؾط زض یب اج اعالػبتی و زؾت اسضوبض ػ تفؿیط ای توالؾیه

.یس فی ؼتجط اظ ت حبن ززؾت یبظت ؿتس

،ث تطتیتؿتس و، اوكی، -اتمبزی ت-ا، تبضیری-ت ،متفؿیطی ثب ؾ ار زیط

، بیتب، زضن پؿت سض تىی ثط ػی اظ ت سضف ذبؾتب ب بی ثیبزطایب،

.ی ثبقسآ اظػ فتبضی

تمطیط ضغ فم، و ذز م زض ار ثب «ػمالیت»قتبض پیف ضی ث تضیح ای چبض

.ی پطزاظزحه ار رؿت اؾت، زض لجب آ ب

، ت مسؼار تفؿیطی، طتیه، ماغب ویسی: فم، اىب ؼطفتی،

2

:مقذمه

یىیغبؼ طت ضطضت»، «زاف فم یىیغبؼ ذبؾتب طت یؼب»زض مس ث ؾ جحج

ی پطزاضی:« ث م یىیطارؼ طت یب یتع حبو ثط ق» « ذبؾتب فم

فم تطی زؾت آضز زاكی تس اؾالی معنای مطالعه خاستگاه هرمنوتیکی دانش فقه:

اؾت. ث ثی ضا طفت ای اط ازػب وی و ثرف ی اظ تا اؾتؼساز ؿبب زض ؿیط تبضید

زض . حبن تالـ بیی اظ ای زؾتطزیس اؾت تبضید ؾبظ نطف تؾؼ غبؼ ای زاف

.ث ب تم طزیس اؾت« زاف فم»لبت

چی غبؼ ای اعابتی زاضز و تر ث آ ب زلت ؛اؾت ذغیط ضطضی غبؼ تبضید فم

ضا غضف تط اظ چس چ تؾؼ تبضیری آ زضویافعایف ی زس ازب ای ا زض پػكط ض

كؼط ثط غبؼ تبضیری فم، ف تضیح ثؿتط تس فطا ی آضز. اظ ر اعابتی ثطای

ای زاف اؾت؛ ث ظثب زیط یىی اظ پیف یبظب زض ثطضؾی تبضیری فم، پػف زض ظی تؾؼ

زضن ؼطفت و پػكی ثؿتط ؼطفتی تؾؼ ای زاف اؾت؛قى یطی ؼطفتی بی

قبذت ب ضا اظ ح تىب غتب ی ثركس زبیس قبذتی ب ضا اظ ضؼیتی و ث تس فم ا

.ؿتطـ ی زسؿتطـ ای زاف زض تبضید

بیت یػ زاف فم زض ظط طفت: زض وبض اؾت و ثبیس آ ضا الحظ ای ای زض ازب

زض افك تس زیط زاف بی ثطآس ثبآ ؼطفت قبذتی ؾجت ی قز و غبؼ ذبؾتب ثؿتط

زض پی زاضز؛ زاف فم لغؼی كرماضتجبعی «ظثب»فم ثب تفبتی رسی زاقت ثبقس.اؾالی

پسیس آس اؾت. ی ؿئ ب ضا ثب م طتیه زض غبؼ ذبؾتب زاف فم «م»طارؼ ث

فت مج ای ثؿب ضز اربع تؼطیفی ؼطفزض طتیه، آ و طتجظ ی بیس.

زض غبؼ ذبؾتب ؛ ث ی زی(Bleicher, 1980:1) اؾت.« ظطی یب فؿف تفؿیط ؼب»، قس اؾت

زض زاف فم فؼب فم اظ ظط زاف طتیه ب فطنت آ ضا ی یبثی و ث ثطضؾی غك تفؿیطی

ثپطزاظی.

قبذتی ؼطفت ضا قبذت: سف قتبض ثطضؾیسف ای قتبض ا ثب تر ث تضیحبت ثبال ی ت

اظ م ث فمیبطارؼ غبؼ چس چ ضا ث سف ب اؾت. ای زاف فمذبؾتب طتیىی

3

اظ آ رب و ، زض ثیب سف قتبض ثبیس فت،ث ظثب زیط ؛ؾق ی زسظط زاف طتیه

ثب زض ز تبضیدار ای تفؿیطی ضیك زض قى طفت اؾت طارؼ ث م پی زضفم زاف

آ قبؾبیی ث ثب سزیطی اظ زاف طتیه زض قتبض پیف ضی ی وقی تب ضزهنبت زا

اؾت. ثز حى فطب فم زض طارؼ ث هنبت ثط ح ػمالیتی ثپطزاظی وشیت

ایس ایت ازب چی غبؼ ای زض آ اؾت و : خاستگاه فقه هرمنوتیکیمطالعه ضرورت

ی حط زض ثؿتط تفؿیط ضؾبسث تؼیك زضن ب اظ حسز حغض ؼطفتی زاف فم وه ی ضز

تغض ای ح تح ؿیطث ضا چی غبؼ ای چی ب ب تس آ ضا كرم ی ؾبظز.

ی كبیس و ث ضا پیف ضیب تبظؼسی تبظ ی ثركس فطنتی تبضید، ث فطز زض فطاظ ،زاف

ی و، ث ت؛ تحالزضیبثیتبضیری ای و ثط ای زاف صقت اؾت تقبؾبیی ؾطقت تحالف

ظیط ی )ضیىطزبی یػ طتیىتر ث التضبی ایت م تفؿیط هل زض ای زاف، ثب

اػتجبضیبثی، اػتجبضظزایی، وبی قس، حبقی ای قس، ػیه طزیس غطز طزیس ثطذی اظ

. ی تا آ ب ضا تضیح زاز ( ثطذی زیطبجلتفؿیطی، زض تبضیری تفبؾیط، یب رطیب بی

انی قتبض پیف اظ ضز ث جبحج : تنوع حاکم بر شیوه های مراجعه هرمنوتیکی به نص

ای یػار تفؿیطی ب زض زاف فم ث .ضا زض مس یبزآض قیزیطی اؾت تب ىت الظ

اظ ضصض تغضآ ضا آ و فم، زاف ث مثب ای ط ار چ آ و؛ ی پطزاظی ثب م

اظ كرهی تبضیریحبن قی فم زاف ث ظثب زیط .، زط ی قزی قبؾی اـ تبضیری

زضرؿتی ذز ظایف فم زض مغ اظ ای ضیاؾت؛ زض ؿیط تبضید تضیىطز ث

،مثب طتیىیار بقی اظ ؼطفتی زض ػطن اىب بی ،رتهبت ىبی ظبی یػ ای

ضا ثط ثؿتط اىب بی ظض یبفت اؾت زض اؾتطاض تغض تبضیری ذیف ذظ ؾیط كرهی

.پیز اؾت ،م اظ ح ذبنی اظ طارؼ طتیىی ثبقی

تفؿیط فمی اظ چس چ قى یطی زض غبؼ ای طتیىی اظ ذبؾتب فم ثبیس پی ری

ؾد قبؾی رت تضیح ذبؾتب فم اظ ظطی طتیىی، ثبیس ث ثبقی؛ ث ظثب زیط هل

4

طارؼ ؾغح تفؿیطی حبن اظ ثپطزاظی 1(ت مسؼهل )قی بی ار ثب طتیىی

چی ضیىطزی ث فم كب ی زس و ط طارؼ ای ث م زط .ضا تضیح زیث ت مسؼ

ث تیس عاض بی فمی، زاف فم، ی طزز.

غكزؾت و اظ چبض زض الغ غبؼ طتیىی قی بی طارؼ ث م كب ی زس و

ی طی زضی آ ضا اظ زیع تبضید میه ثبض :ی تا یبز وطز مزض ار ثب یتفؿیط

؛ زض ب تبضیری ث ت یه ثبض آ ضا اظ ثبضی زیط طارؼ ای ؿتمی ث آ ضا سف لطاض ی زی

تحی ثط زیی اتمبزی ظطتفبؾیط زض زیی ثطآس پیطاف ی طی ثبضی زیط اظ زیع

ى اؾت ثب حبػ تبضید یع فبضؽ اظ طارؼ ای ؛ چب و زض آ ضا غبؼ ی وی تبضیری

سف ثطلطاضی ىب ای ثب طارؼ وی ى اؾت و آ ت ث ؼبی رؿتی زضیبفتسف

آ ضرع وی.ؼبنط اىكبفی، آ و طتیؿی بی ؿتی قبؼ ی یس، ث

یبز وطز: محبن آ و ی تا اظ چبض قی طارؼ تفؿیطی ث

–یاتمبزار تفؿیطی 3ا؛-ضـ تار تفؿیطی 2؛ظثب قبذتی-یریتبض ار تفؿیطی

5اوكی.-ربعتار تفؿیطی ، بیتب، 4ی؛رتبضی

ثط اؾبؼ ضـ ا ذبؾتب زاف فم اؾت؛ چب و، طارؼ ثط اؾبؼ ضـ ز مطارؼ ث

یع، و حبن زضوی مذبؾتب ثطزاقت بی ثیبزطا اظ اؾال ی ثبقس؛ طارؼ ع ؾ ث

ث ت ذت ی قز 6«غبؼبت زی»ب ػم سض اؾت، ث پػكی اظ رؽ ؼبنط اظ ربی

. ع چبض یع زضیبفتی اظ ت ضا ؾجت ی طزز و، ای ثؿب زض ثتطی تمطیط قبؾی سض ی ازبس

تب طارؼ ای اظ ع .اضظیبثی وطز 7«طتیه ؿتی قبؾب»ثتا آ ضا اظ رؽ قبذت بی

زض ازا تضیح ذای زاز و ػت ایت یبثی م زض غبؼ ای طتیىی اظ فم، لطاضیطی آ زض ثطتطی 1

اؾت. (Canonical texts) «ت بی قطػی»ربیب زض یب زیط 2 Historical-grammatical method

3 Proof-text method

4 Historical-critical method

5 Reader-response method

6 Religious studies

7 Ontological hermeneutics

5

ؾ قی فطا ی آضزث فم ی ازبس ظی بی ؼطفتی الظ ثطای ؿتطـ ای زاف ضا ا

ثؼسی ار ؿتؼس تیس چی لبثیتی یؿتس.

هل زیی ذزتفؿیطی ث تع حبو ثط قی بی طارؼ ی رب ثبیس یبزآض قی و ای

ؼطفت قبؾب ب اظ چی اتظبض تبثؼی اظ ضیك زض ؿئ ای ؼطفت قبذتی زاضز. زض الغ ای تع

و اىببت، حتالت ظبط ی قز «ت»ضیىطزی پیكیی ث طارؼ ای اؾت اظ پی

ب ؿیطی تفار ث ظثب زیط (Kennard, 1999 )اظ طارؼ ضا مطض ی ؾبظس.ط ؾد مسضات

ای اؾت و زض آ ث ؾط ی ثطی فبضؽ اظ ظب ؼطفت قبذتی 8رب-ثب ت حه ظیؿت

(Helder, 2011: 11-12 )ىب ضخ ی زس.

ای الحظ طتیىی تیز ای غمی زاضز و آبی ب ضا اظ غبؼ ذبؾتب طتیىی زاف

ب لسی زض فضبی ؼطفتی رب لسی حمك قس اؾت زض ب ث ت زض رفم ؿتطـ ی زس:

چی ار ای زض رب رسیس تبؾت ثب ؾغح آ ثؿظ یبفت اؾت؛ چب و اتساز ظایب

ؿتؼس ؿتطـ زض ؾپط ؼطفت قبؾب ای اظ ؾد التضبئبت اتظبضات چی ربی اؾت ثب

فم اظ رؽ زاف ػت ای لضبت آ اؾت و . زضوی ؼبنط ؾبظبضی زاضز 9اىببت ؼطفتی

ی تا زاكی لسیی ضا 10«یػی بی كب قبؾب»بی لسی، رسیس، اؾت ث ای تطتیت

چی لؼیتی ای زاف ضا اظ ایفبی وبضیػ بی ث ضظ قس . پطاضح اؾت و اظ آ تلغ ثز

ی زاضز. ی ث اض ؿتحسح، زض حظ التساض زابیی ذز، ثبظ پبؾری

8 life world

9 Epistemological contingencies

10 Typological features

6

ی تا غك حبو ثط تمؿی ثسی غبت قتبض ضا زضیبفت. آسزض مس ثب حبػ آ چ

قتبض قب چبض ثرف یه تیز یطی اؾت. ثرف رؿت ث تضیح ذبؾتب طتیىی

ت مسؼ ) باظ آ رب و قبؾبیی قی ضزضیی فمیب ث ،زاف فم اذتهبل زاضز؛ پؽ اظ آ

ار ظطیبت ضلیت ) ع ز، ؾ چبض ، تحی، ط قبؾبیی زض (مع ا طارؼ ث

ؾ قی زیط ار ثب م یع تضیح زاز قس اس. تالـ یؿس ،اؾت ت مسؼ( ثب یتفؿیط

ظایف ؿتطـ زط ث ذبؾتب طتیىی اظ ضصض اضای چی تضیحی، آ ثز اؾت و

ث نضت زلیك تطی ضز ثطضؾی لطاض زس. پؽ اظ ای چبض ثرف، زض ثرف تیز زاف فم ضا

یطی، مس فمی ؾ ضیىطز غیطفمی آس اؾت.

)خاستگاه دانش فقه ( زبان شناختی -یخیتار یمواجهه تفسیریکم:

زض رب اؾال ثب ت، یب ب م، ظثب قبذتی -تبضیریانی تطی زؾت آضز تبضیری ار

ؿتطـ سا زاف فم ثز اؾت؛ اجت ای ث ؼبی آ یؿت و ط ع ار ای ظایف

مراجعه به نص

تفسیر متن از معبر شناختی تاریخی

از دهلیز تفاسیر تاریخی دینی به عمل آمده از متن

زبان -مراجعه تاریخی شناختی

دانش فقه

از دهلیز مطالعه ای تاریخی و تحلیلی پیرامون متن

-مراجعه تاریخی انتقادی

متن شناسی مدرن

تفسیر متن فارغ از مراجعه به شناختی تاریخی

مراجعه با هدف کشف معنای نخستین متن بدون توجه به تفاسیر

تاریخی آن

گواه-مراجعه متن

فهم بنیادگرایانه از متن مقدس

مراجعه با هدف مکالمه با متن و انکشاف درکی معاصر و شخصی

از آن

واکنشی-مراجعه متن

تخاطب پست مدرن با متن مقدس به مثابه عمل گفتاری

7

تبضیریػمالیت آ مسؼ زض رب اؾال ث فم، ث خبث هل یب تثب ظثب قبذتی -تبضیری

چی ار ای زض تبضید اؾال ث چب ؛ ثى ث آ ؼب اؾت وثبقس، ازبیس ای و ی قبؾی

11فطا آس اؾت. ،اظ پی آ ،آ زؾتزؾت آضزی ذت قس اؾت یطاث ی اظ

ثب قبؾبیی ت،ضا، چب و اظ ػا آ كرم اؾ مث ظثب قبذتی -تبضیریطارؼ تفؿیطی

ای ز یػی پطز اظ غك .ظثب قبؾی تبضید آ ی تا ثبظقبذت:ز یػی طوعی

تفؿیطی ضا زض ای ضیىطز مس و چس چ فطایس طارؼ ث طتیىی یػ ای ثطی وك

كرم ی ؾبظز. شیال ای ز یػی ضا تضیح ی زی:

ظزیط ثطای تفؿیطی ثی بسی ضا التساض مثب ظثب قبذتی -تبضیریار : یضیىطز یػ تبضیر

اػتجبضثرف ث ضا ثط رطیب بی ؛ اػتجبضی و وتط یػ ای فؿطا ت فطا ی آضزای تبضیری اظ

ای التساض زؾت و زض ز حظ لبث تضیح اؾت:. ؾجت ی قز اظ ت حت ؼبی ى

ػی م طوعی ثب ظثب قبذتی -تبضیری: ار ط التساض فؿطا عطاظ رؿتػی -

؛ ث ؿتسآ ثبلطاثت اػتجبضی ؾجت ی قز و ثطذزاض اظایت تفؿیطی ضا ثطای وؿبی

لطآ، غبثك اسیك قیؼی، ثط مػا تفبؾیط جی ىط اؾال )ل( ابب )ع( اظ

ثی ی، اظ التساض ػیى، اظ ای ضی اؾتطرح اظ ت وبال زیط تفبؾیط حت

.اؾتثطذضزاض متهض ثطای ی ثسیی زض تضیح چس چ ؼب

اط زض فؿطا عطاظ رؿت ثب ػی ار تفؿیطی : ػی ط التساض تفبؾیط تبضیری -

ثب پؽ اظ ایكب فؿطا، ط چس ؛ثط ؿتیضثب ت ، یب عزیه ث ؿتمی،ؿتمیوبثیف

ث ػ ث تفبؾیط ؼتجطتطزض اوخط الغ ث ت و یك ، سف زؾتیبثی ث تفؿیطی اظ ت

عجم ا )ث ػا پیبجط )ل( ابب )ع( زض تؾظ فؿطا عطاظ رؿت آس اظ آ

11

و ح ثؿظ ؿتطـ یق بزآضیثب ت یطیاظ ار تفؿ یق یا حیاظ تض فیضؾس، پ یالظ ث ظط

Religious) «یغبؼبت ز»(، زاف Theology) بتیث ت زض رب ؼبنط زاف ا یىطزیض یچ

studiesیذاس آس، زض غبؼبت ز ؾ یطیضـ ضـ تفؿ یا حی(، اؾت؛ چ آ و، چب و زض تض،

یق ی. زض الغ اط ابثسیاؼىبؼ ی كیسال زض تحم یا یتاس ث ق یاػتمبزات پػكط بت،یثطذالف ا

زض رب ؼبنط یىطزیض یزاف فم ضا ؾجت قس اؾت؛ چ س،ی تسابت آ زض رب رس ،یار زض رب لس

اؾت. سیزاضز، ازب ییزض ز یب یفم زكغ و چ بت،یث ا

8

بی ثؼسی ثبظتىطاض ی قز؛ ثب ای زض ضیىطز ای طارؼ ی وس. اسیك قیؼی(

ث ؾیط لجی ذز بتفبت و عی ای فطایس تىطاض قس ط ثبض تفؿیطبی ث ػ آس اظ تف

س ، ث ای تطتیت، ی ق ی ؿجینبحت التساضتفؿیطی، لسیی یطاث خبث ثركی تبظ اظ

ظزیط ای اظ ضع ی تط، س و، زض ؿیط تضیح تقیح تفبؾیط طوعثرت آ ضا ی یبث

و قس یتفؿیط پیؾترطیب ثركی اظ ب ، ث ای تطتیت،س طزالغ تط ؾیطی تبظ بتف

زض رؿت رت تفؿیط آ قى طفت ثزس. حبن آ و ب ثب رطیب پیؾت ای اظ

ز تب عجمبت ثبالتط ی آغبظ تبظ تطعجمبت پبیی تط و اظ ،اجبقت قس ثط یىسیطتفبؾیط

ث قی ای یطی زض و ىبیع اػتجبضی، ای .ضثط ی قیلسیی تط تسا ی یبثس

ؿتطـ ی یبثس اظ ؿی ث ؿی زض ع تبضید فم ظب زابیی ب ؾطاؾط اپیؿت یب

، فطاتط اظ اػتجبض فؿطا، اظ ؾغحی ث ؾغح زیط زض افك ط زض ثط تسا ی یبثس

ثطای رطیب بیی یػ زض ز تبضید فطا ی آضز ث ػی ثطذی یع اػتجبضی تبضیری ضا

رطیب ب ضا زض لؼیت فطاظ ثطذی زیط ضا زض لؼیت فطز ی كبس. حبن آ و

فطایس تبضیریزض ای ػی تمسؼ ؾبذتبضی ثطای ثطذی اظ رطیب ب تفبؾیط ث ػ آس

؛ ث ظثب زیط چی ربیبی ثطای ثطذی زیط فطا ی آیس؛ زض حبی و قى ی یطز

رطیب بی رتف تفؿیطی ضا ؿجت ث م ،ىبیع بی التساض ثركی اػتجبض آفطیی

ایزبز ی وس.ب ؾبذتبض ی زس آضایف بی رتف ػیه ضا زض لجب آ

:ظثب قبذتی ضیىطز یػ

ظثب ث خبث یه اؾغث اػتمبز ،مسؼیب م ثب ت ظثب قبذتی -تبضیریار یػی ز

ی زایی زض طح اتمب ؼبذغب زض ؼطو غعـ اب ( Vanhoozer, 2009) 12؛شاتب لبث اػتبز

زض بی آ ضا ثبیس ضیك وطفت اؾت م ظثب قى زضوی یػ اظ ثط پبیاؾت. چی بی

زاف بی ز زض ؾطاؽ طفت. ضیىطزی اظ ای زؾت ث ظثب 13«ثب قبؾی لسیظ»آبی بی

14«ػ اغبت»ػطثی، یب ؿبب، تحی بی لط ؾغبیی «نطف ح»والؾیىی ظیط

12

Trustful Medium 13

Old linguistics 14

Etymologia

9

والؾیه ای ضیىطز .حضضی پطض زاضز (Amsler, 1989: 15-59) ؿیحیب، یبالتی،

ظثب قبؾب ثب ب ح زضن آؾتی اظ ظثب یع قبذت ی قز؛ زضوی و ثط پبی آ اغ لسیی

17ب ضا ث ؼب 16«كب بی فطو»ثط ؼبی ؿتس ث خبث 15زا ،ب ,Russell) ؛ی ضؾبس

چ ط چس ى اؾت زض ازب ای ، زض طح اتمب اظ زا ث س، كىالتی (2013

مهز بت ث تؼی بزضؾت پیف آیس؛ وب ای و ى اؾت ازب ای )اتمبتحطیف یب

، ظیط ز ثز وال یب ػس آبی اظ لطائ ظثبی یبتؼسزی ظثب قبذتی ربعت( ث زالی

یؿط طزز. چی زضن والؾیىی اظ ظثب ث ؼبی تؼیی ؾطقتی یػ وبال یب تب حسی مبی ...

ثطای ظثب زی یؿت. زض الغ، غبثك ظثب قبؾی والؾیه، كىالتی اظ ای زؾت زض طح اتمب

فمیب، پؽ اظ اظ ای ضی ای و ت زیی ثطای ت غیطزیی تهض اؾت. یؼب ثطا

لج حزیت ظاط، ث وكف ظضات وبت قبضع پطزاذت اس كب ی زس و ثطای ایكب، ث

یػ آ ب و زی زض لؼیت ثیب احىب تكطیغ اؾت، ظثب زی ظثبی ػطفی ػمالیی اؾت.

(50: 1381)ؾبپض،

طز ث م ظثب ضا تفبت وطز اؾت، ب اف ؼبنط ظثب قبؾی، و ث قی ای ؾبذتبضی ضیىز

اظ چس ضا، ثطذالف پیكییب، زض لؼیت تبضیری یػ ای ثطای تحی زضن ظثب قبذتی لسی

لطاض ی زس. اظ ظط چی آبی ای ی تا فت و ز یػی انی م چ طارؼ ث

اظ لطاض ظیط اؾت: مثب بذتی ظثب ق-تبضیریضیىطز ظثب قبذتی ؿتتط زض ار

زض اتمب غطو ف یب ثبض ث ظثب ث خبث اؾغ ای زض اتمب ؼب و اطچ ثی عطف -

لؼیت اثب، ایب بضؾبیی زض بء اؾت؛ اب زائب زض ؼطو لطاضیطی زضلبث اتىبت

الظ اؾت تب بضت بی ازب ظیف ذز ی ثبقس ، اظ ای ضی، ث نضت پیؾت

جبت آ تیس پیچیسی بزلیمی ثطای وسكبیی اظ ظثب قبؾب قبذتی زاكی

طزز ث وبض طفت قز.

15

Signify 16

Given signs 17

Sense

10

ث خبث لؼیتی كضی چس ؾغحی و مسؼ طوعی، م ، یب تزضن اط ظثبی حی -

ث ضغ آ و زض ثطذی اظ ؾغح اظ ثطذی اظ ظایب غیطقفبف یب وتط قفبف اؾت؛ اب، زض

تطی حبت ظسی بیت، حبی تهیطی وب، تب تب اظ غة تطی ر ربزا

زض ؾغح رتف ضت فكطز اؾت؛ تهضی و آ ضا، زض لبت ظثب قبذتی یػ ذز، ث ن

ىت لبث تر آ و اثؿتی ث زاف والؾیه نطف ح تب زض 18اضای ز اؾت.

تضیح چس چ ف فمیب اظ غك طارؼ ث ت یب م مسؼ، آ و تضیح زازی،

ی پیؾت ثحج ظط زض ث رس حط الغ قس اؾت؛ ثى، زض ؾغحی زیط، زض تیس رطیب ب

ع تبضید فم یع وبضوطزی حیبتی یبفت اؾت ثؿتط ؿتؼسی ضا ثطای ایزبز تبضید پطضمی اظ

جبحخ بظط پیف ضی فمیب ؿتطز اؾت؛ ث ظثب زیط اساضی فم ث ظثب قبؾی

طز كبیی اظ ، رت پموالؾیه زض ایت آ زض تضیح غك طارؼ ث تفبؾیط

جبت زالت تكبثبت آ، زیس ی قز زض اىبی و شی تحی زؾت

19.آضزبی ای زاف پیف ضی آفطیسب آ كز اؾت كبس ی طزز

یػ ث تبضید )ضیىطزضا مث ظثب قبذتی -تبضیریزض ؾغض ثبال ز یػی انی ار

شی جبحج ػطض طزیس، ی وقی، او، بی ث پیف ی ی ؛زازیتضیح (ظثب

مسؼ م ىبیع طتیىی زط ث تیس زاف فم ضا زض اتساز ار ای اظ ای زؾت ثب ت

: ث نضت ذالن ی تا فت و زاف فم س ؿتطـ چطذ اػتجبضیبثی پیؾت تضیح زی

فتی، زض فضبی بی ب تبضیری آ یػی تضیح تبضیری، آ و زض طایسیتفبؾیط زض ف

تضیح ، اؾت؛ تضیح زازی ز ؾب و زض یػی ، آ ف یػ آ اظ ظثب والؾیهزاف ح

18

ثعضي ثطآس اظ یریتبض یب ؿتیاپ طیاؾت زض ز بیؼیزؾت حهط ث ق یاظ ا یىطزیابقت و ض سیجب

یزض صج یقز؛ ثى ثطػىؽ، ط چس ث زال ی سیظثب قبذتی ثب ت مسؼ ز-تبضیری طیار تفؿ

طیؼتجطتط ث وتط ؼتجط زض ز طی حمبت تفبؾ طیث اط تفؿ ىطزیضا زض ض یكبس ا فیوبث تیتفبت، ضؼ

تیا یؼیآ اؾت و ظب ق تیالؼحب یتا ؾطاؽ طفت؛ ثب ا ی عیس زاف فم یصج ییظببت زاب

ػی ییظببت زاب ،یتط بفتیتسا یری ث حبػ تبض ،یاظ ثعضتط یىی بطیث یؼیق كیاػتجبض فؿطا زض اس یثس

حظ اؾت. یزض ا ییز19

هقل زباى در هطالع دیي اویتی فرااى دارد؛ تا آى جا ک هی تاى زجیر ای از پژص ا را در ایي حز هطاذ کرد

در ادبیاتی از ایي دست بسیار هن است. برای هطالع بیص تر در ارتباط با (Religious language« )زباى دیی »اصطالح

(Harris, 2002: 27-76زباى دیي هراجع کیذ ب )

11

ث م ، ػی التساض بقی اظ تفؿیط ت مسؼ ث ػا زض اسیك قیؼیثیف تط آ و،

فؿطا ضز بی پبیی تط زضتط ث ػا فؿطا عطاظ رؿت، زض ؾغحی ث بب )ع( ازؾت

زچبض چطذكی طتیىی طزیس اؾت زض طاح ثؼسی حب ای التساض ؛ ثب ای تم قس اؾت

طارؼ ثیف اظ آ و شی زض عجمبت پبیی تط اظ ابب ؼه )ع( اػتجبضآفطی یتفؿیطبی ىبیع

یب ؾت یط ؼتجطتط اظ ت،ؾبمسؼ طوعی قى ثیطز زض حبقی تفبؾیط ثطآس اظ تف م ت ث

ث ظثب زیط ؾبذتبض تفؿیطی ثطآس اظ اػتیبض ؛طفت اؾتقى ،ابب )ع(ؾت جی )ل(

تفؿیطی ؿ فؿطا عطاظ رؿت ذز س چطذكی طتیىی زض ىبیع اػتجبضیبثی رطیب بی

اظ آ، تطمسؼ و تفبؾیط ؼتجطیب م ، ط ثبض، عب ت قس اؾت. حبن آ وبی ثؼسی

ای غك، ث ای تطتیت فت اس اظ آ، اػتجبض یب تطزض ب بی ثؼسی، تفبؾیط ؼتجطتط اظ تفبؾیط ؼتجط

اظ ضؼیتی .آضز اؾتفطا زض تبضید ا اظ اػتجبض ض ضؾی تبظالی بی زض ثبظتیس پیؾت ذز،

ػ آس پیطا اجبقت رسی تط اظ تفبؾیط ث ، ظب ثب زض قس اظ تفبؾیط رؿتیای زؾت،

و ؿ بی تؼسز تفؿیطی ثؼسی ار ثب قس اؾت ؾجت ؾبظ آ آضز اؾتضا فطا م

ث ای تطتیت ؛رؿتی طزس م تطی زض اضتجبط ثب زفتب بی تع تط عجمبت رتف تؼس

ث یاػتجبض ثرك رطیب اؾت ؾط ثط ضز «تفبؾیط ی اظتبضیر»، «تفبؾیط تبضیری»پؽ اظ ستی اظ ز

تبضیری و ذز حبیع التساضی ػیه قس اؾت؛ زطید تفبؾیط ؼتجط تبض زبزیث ا یریتبض طیتفبؾ

ؾبی ثز اؾت طتجبپیطا آ تیس فتب بی ؼبثرفث ؼبی هل ثركیزض تؼی

.ؿتسا طزیس اؾتثط اىب بی تفؿیطی پیف ضی ؿ بی رسیستط ػیه تفؿیطی آ ب

رطیب ای قى یطی ، آ و ظثب قبؾی والؾیه ی یس، زض والؾیه لبثیت بی ظثب

حیبتی اؾتطاتػیه ثز اؾت. زض الغ شی پصیطـ زضوی اظ ای زؾت اظ ظثب ثز پیؾت تفؿیطی

، و زض لبت تتزیطیبة پیچیس، ثطای ضا یبثی ث ؼبی س برتی لغؼی، ط چاؾت و ث

س ی قس اؾت.زض زؾتطؼ زی اؾت،ثز تفؿیط قس تؼسز ثب زضربت اػتجبض تفبت تفؿیطی

اؾت و ی تا زضوی تجبضقبؾب اظ یت ظثب قبذتی ثب حبػ ای ز یػی تبضیری

ؼطفتی زاف فم تحهی وطز:

12

زاف فم حبن ثؿظ ؿتطـ ظزیط ای اظ تفبؾیط زض عجمبت رتف آ، ىبیع بی زؾتیبثی ث

یری ؾت بی ثطآس اظ آ، ای تفبؾیط زض ؾغح حت ثطای آ، ضی بی وكف ضجظ تبض

فتب بی حبی پطضـ زس آ، ىبیع بی قبؾبیی ؾط اظ بؾط زض آ، رط ثحج بی

ػی پیطا غك اػتجبض زض زض پیطا آ ظزیط ای اظ بضت بی ظثب قبذتی ضز یبظ

ض زض آ ثط اؾبؼ چی بضت بیی زض ؿیط كز ضع ضاظب تكریم ؾغح رتف اػتجب

اؾت.

مؿت ث ؾا اظ چس چ طارؼ ث ازپبؾری یػ تبضیری ضا فم ی تا ث ای تطتیت،

اظ زیع الی بی تفبؾیط تبضیری حبیع زضربت ،اظ آث ػ آس تفبؾیط عطاظ رؿت ػیه

اػتجبض تع تؼسز؛ پبؾری و ثیبط تسثیط تبضیری فمیب ثطای ػجض اظ كىالت ؾبذتبضی زض

چطذ ای اظ فطایسبی تفؿیطی بضت بی ب ضا ثب ، فمب ث ظای . ای ثز اؾت مزضن

ضثط ی وس و زكغ ف قبذت رتفظاك زاكی پیطا آ زض ع تبضید اف

تىیف اظ ت هل ؿتس.

شیال ثطذی اظ یػی بی انی زاف فم ضا، اظ ظط ىبیع بی ؼطفتی حبو ثب حبػ آ چ آس

آ، طض ی وی:ثط

مزض طارؼ ث تفبؾیط عطاظ رؿت اظ فم زاف : زض زاف فم ىبیع بی اػتجبضثركی ث تفبؾیط

، شی تؾؼ ثؿظ ، ث حبػ تبضیری یبفت اؾتتس و پیطا آ تفبؾیط اؾت تفبؾیط ثطآس

كطػیت ؿتطـ پیسا وطز اؾت؛ ؿتطقی و، اظ یه ؾی، طتجب ثب طتجب چی لؼیتی اؾت و

زض فتبی( پیطا تفبؾیط طرغ یب ؼتجطتط ضؾیت آفطیی )یب ب رطیب 20 لبػس ؾبظی ثركی

ای عطز حبقی طا ثز اؾت ، اظ ؾی زیط، زض زض ذز س رطیب بی ؾبذتبضی طی

ثؿتط پطضمی اظ ، طزیس اؾت. زض فضبیی اظ ای زؾت، «وتط ؼتجط»یب «تفبؾیط بؼتجط»قس پیؾت

فمیب ؿتطز اؾت ػطن بی غبؼبت فمی زض ع تبضید ؾطقبض اظ پیف ضیثحج غبؼ

جبحخ بظط طزیس بؾت

20

Formulating

13

پبی زیؿپی بی یػ ذز ث تیس عجم ثسی : زاف فم ثطزاف فمربیب ػیه حبال

و زاضسب پصیطفت ایؾر ی یی، زض الغ، زافاعالػبت السا ی وس. بی و اظ

اظ التساضی یػ ، فمیب ػببآ و تطیغی فم ب ی س یب حبال ای زاف،

تیس ػی ی ث م ت مسؼ . ث ای تطتیت فطایسبی تفؿیطی بقی اظ طارؼ ث ثطذضزاضس

ىت آ و فم تب یب ػبب غیطػبب؛ تس.اظ آ حفبظت ی و «ػبب»ازبس و

ثطذی اظ ثى یب ػبب یع رطیب بی اػتجبضثرف التساض آفطی ایزبز ی وس. حبن آ و

،یعػهط ػبب ثطذی اظ ازاض اػتجبضی افع تط اظ زیطا ی یبثس؛ چب و زض یب ػبب

ثطذی زیط ، بیتب، تفبؾیط ط ثؾیط ثطذی ػبب بتف بی اػتیبضثرف زض وبض،ث تر ث ىبیع

تفبؾیط ثط مثب ظثب قبذتی -تبضیریظب زابیی تىی ثط ار ای تفؿیط ػبب ثطآس اظ

،وؿبی و ذبضد اظ ای زایط ؿتس ، غبثك تطیغی یػ ای ظب، ػبی عجم ثسی ی قس

قس غك طتیىی ػیه اظ و ثطتطی ی یبثس؛ ثطتطی ای ، غبثك لبػس فیای قی ث

21زض فم ذجط ی زس.ط زیط یه تفؿیط حبقی ای قس تفبؾی

فم، شی بضتی ظثب هل زض فم:تفىیه صاضی ؼطفتی یب هل الی بی تفبؾیط

قبذتی تزطث ای تبضیری، آ لبثیت یػ ضا یبفت زض ذز پطضز و رطیب پیؾت تیس حظ

ؾغح بی التساض ضا زض ظثب فمی ؾبذتبض زس ، فبن بی تفىیه صاضا ؼبثركی ضا یب

م زض عجمبت تؼسز تفبؾیط تفبؾیط ماظ ، تفبؾیط ضز پبیی تطمم، تفبؾیط طوعی رتف

ح جبحخ 23، اؾتسال بی عاع آفطی پصیطفت قس 22 طزیس ، اؾتسال بی فه ثسیآ

لبی 25زػبی غطز ،بیتب ، اب ضز ثبظیی تىطاض قس 24اؾتسال بی حبقی ای بظط،

ػطن انی ت م طوعی تفبؾیط زضر زض ای یب تطی تفىیه صاضی یب ز ز.ق

21

بی یقز زاف حبن آس اظ آ، چب اؾغ یت مسؼ ط ثبض فطاخ تط طایقى طفت پ بتیازث

طیاظ تفؿ یثؿظ تبالت بق یفطاخ تط قس عب ث ؼب یطزز؛ طچس ا یتط غیط ثبض ؾ یت فؿط اطظ

افتس. یزاف اتفبق یزض یحظ ب حیآظـ تكط ؾتیپ یب بیاظ ز رط ،یبضیثؿب زض الغ ثؿ ی، ا ؿتی22

Articulated arguments 23

Debatable arguments 24

Marginal arguments 25

Rejected claims

14

رؿت اظ آ، اظ یه ؾی، تفبؾیط تبضیری اظ تفبؾیط زضر رؿت ؾؿ تفبؾیط پی زض پی آ،

. ایت ای تفىیه صاضی آ رب كرم ی قز و ثسای، ط چس اؾتاظ ؾی زیط، ثز

ای زاف پؽ اظ و زض ع تبضید ثرف انی ازثیبت فمی حه تبالت پطزا ای اؾت

ػطض طزیس اس، اب جبی ؼطفت قبذتی حبو ثط رطیب تیس اػتیبض طح اضای هل طوعی

هل ت طوعی ایتی ثی ، ای ثرف ب، ثىزض ای زاف التضبی آ ضا زاقت اؾت و

اظ ربیب آ ب پیطاف ثطلطاض طزز. زض الغ ب ثسی یبثس وطثس ؼطفتی یػ ای ثطای حفبظت

زض فم وبثیف ثب ذغط طظی كرهی یب هل تفبؾیط طوعی آ، ث یػ زض ثبالتطی

تفؿیط م نبزض قس اؾت، ثب زیط تبالت فمی و زضعجمبت زض انی تطی ؾطقبذ بی ذز

تفبت اػتجبض ضا زض ؾی ذز كب ی زس، زض ا ضثط ؿتی. ای طظثسی ؼطفتی، و رطیب

صاضا صات ؾت یب ؾت پیبجط )ل(، ؾیط نحبث )ث یػ ذفبی چبضب( آضاء ثیب

چبضب انی، اظ یه ؾی، فؿطا قبضحب تبضیری آ ب، اظ ؾی زیط، كبس ی

بی ایت لؼیت تفبت م نبزض قس اظ عجم طزز؛وب ای و زض اسیك قیؼی، ث التض

آ، چی تفىیىی ث قی ای رسی تط زلیك تط یب ؾت لی فؼی پیبجط )ل( فؿط رؿت

. قى طفت اؾت او لبث ثبظقبؾی اؾتابب )ع( ثب فمیب ازاض اعاض رتف تبضیری

)ذبؾتب ضیىطز ثیبزطایب( متن مقذسنص و با گواه-متن مواجهه تفسیردوم:

اظ ظط ،ظثب قبذتی-ا ثب ت مسؼ، ثطذالف ار تفؿیطی تبضیری-ار تفؿیطی ت

تبضیری اظ تفبؾیط زض زض ثس طاػبت تبضید ث ت ی طزقى طفت زض ؾت بی تفؿیطی

طارؼ پؽ ظی ض ؾط زاضز. زآ بثضا وبثیف ؿتمی ؾزای ار ای ؛ ثىف ت یؿتؿیط

اظ زی زؾت ث ت زضوی ز ؾی اظ صقت اؾت:ای

؛ت مسؼزضذكف آضب قطی غة زض مغ عالیی رز اػتمبز ث -

قى یطی تبضیری اظ ذغب) ممغ غة اظ اػتمبز ث ذغب ضفت زض قس تبضید -

.زض پی(بی پی ضی

15

، ث ث ت ی طز زض فطاؽ ؾت بی تفؿیطی تبضیری ط التساض بقی اظ آو ، چی ار ای

26«تحت افظی ت»تفؿیط رس ؿتؼس ، زی، ماؾت. تیس عاض بی ثیبزطایب زض ف

27طاییثیبزثبیس ذبؾتب چی طایكی ث ت ضا حبن چی طقی ث آ اؾت؛ اظ ای ضی

. زاؿت

زضذكف بی ای ث ت، ث ضغ رؿتزی آضب قط ذز زض مغ عالیی قى یطی

اظ ت والؾیه ؾبثم زاض زضا رسیس اؾت ثب ؾد قبؾی زضن حبن، ت زض تبضید

تضیح مثب ب قبذتی ظث-تبضیریصقتب، آ و زض ار ؾبظبضی ساضز. زض الغ

آ پصیطـ التساض ػیه حبال ؾت زض ف آ ؼجط ؾت تؼبلت ضای ث رع ػجض اظ زازی،

. ث قی ای زیط ث ت ی طیؿتس ی قبذتس

صجی ضحبیب انالح زض پی قضقی فىطی ، ثطای ای ثبض،ضیىطز ثیبزطا زض طارؼ ث ت

ازیت ػی ؾت بی پطعغطاق ؾرت یطا ویؿبی ضی وبتیه زض طارؼ ث طا

پطعغطاق تخجیت ی تفؿیطیبثبء پطتؿتبتیع، زض مبث ؾت ثطظ ظض یبفت؛ بی و آ

تبضیری فبضؽ اظ تفبؾط ویؿبئی ، ث ت ذزثب طارؼ ، قضیسس وقیسس تب طزیس ویؿبی ض

ضا تضیح زس. ت مسؼ ، رز

كبس یبزطایی زض رب اؾال یع رطیب كبثی ضا ی تا زض تضیح چس چ قى یطی ث

وبض یطی اظ ؛ ثب ای تفبت و قضـ ثطذی اظ ؿبب ػی تفبؾیط ؾتی ػبب اظ توطز

، زض فضبی جب آ قبذت ی قزبؼ االظط ریب ا ؾت زض ، و ی تفؿیطیؾت بی تبضیر

اظ ؾی زیط ضخ غیط طز ؾبالض ؿتجسفؽ یط حضض اؾتؼبض، اظ یه ؾی، حىت بی

فؼال مثیبزطایب اؾالی احؿبؼ ی وطزس و زضن ػبب فمیب اظ زی زض الغ زاز.

زض لجب كىالتی ظیط انی تطی ؾالح ب اؾت ضا ث لبثیت بی اؾتحهب كس زی، ث خبث

اؾتؼبض اؾتجساز حىت بی زی ؾتیع، ی ثطز اظ ای ضی ثبیس ثب وبض بز ؾت بی

كت. تبضید پكت ؾط آ ث ذز ت ثبظ تفؿیطی ایكب

26

Literal interpretation of the text 27

Fundamentalism

16

ربیب اؾتطاتػیه رز زاضز و ثبیس ث آ پطزاذت:ىت ی یی اؾالی زض تضیح ثیبزطا

فؿطا ضز رؿت ت مسؼ زض اسیك اؾالی تب آ رب ایت زاضز و حتی لطائت بی ثیبزطا

یع، زض بیت، تفبؾیط تبضیری ث ػ آس اظ تفبؾیط آ ب ضا اظ ت مسؼ ثی اػتیبض زیس اس

ؾیط آ ب ضا اظ ت مسؼ؛ ث ظثب زیط طارؼ ثیبزطایب اؾالی ث مغ عالیی زضذكف ت تفب

تربف ثب زضن مسؼ چب اظ ؼجط ثركی اظ ؾت ثز اؾت؛ ط چس ای ثرف اظ ؾت، زض

ظ ت تبضید وكیس كس اؾت نطفب تفبؾیط عطاظ رؿت ث ػ آس ا ث، اظ اؾتطاض ؾت فمیب

ی زس.مسؼ ضا، زض وبض ت مسؼ، ضز تر لطاض

)ذبؾتب زضیبفت سض تىی متن مقذسنص و با انتقادی-یختاریمواجهه تفسیر سوم:

(هل زییثط غبؼبت ت قبؾی رسیس اظ

ػهط 28«اتمبزیػمالیت »وبضثؿت ت مسؼ حبن م ثب اتمبزی-تبضیری تفؿیطیار

ثطذالف غبؼبتی، ضیىطزای اؾت. اػ اظ مسؼ یب غیطمسؼ، 29،«ت تبضیری»زض غبؼ رسیس

غبؼبت اؾت، یب مثب ظثب قبذتی -تبضیری فمی و حبن ار تفؿیطیپػف بی

آاػتمبز ث طا ثب 30«ایب رؿتزیف »زكغ چ زاف فم و ،زض ػهط رسیس ایبتی

بی وبال ثی اظ ظط ف زض زیی ث تبضی ی طز، (Lieven, 2009: 3-18) ،ی ثبقس

ػالل س 31«ثب تػبتف غبؼ ػی پسیساض زی»ث عطفب ث م پػف زض ثبة زی زاضز

تبضیری ث خبث ضػی ثطای ثطضؾی ت مسؼ زییغبؼبت زی ث سض ضیىطزبی .اؾت

ذطز اتمبزی ظض یبفت زض ػ اؿبی ضاثظ پػف بی تىی ثط سس ی وقی طػی

س زضوی ػی، آ آ، ثجستؼسز تع سض ضا ث وبض تحی ت مسؼ، حاقی رات

چی ؛طزز، اظ ای حظ غبؼبتی تحهی وسثیب ی ؼبنط تزطثی اؿبی و زض ػ

ی اؾت تفبتی فبحف زاضز. ا مضیىطزی ثب غبؼ فمی، و پی ری وكف غطو قبضع اظ ز

32،اسیك ضقطیسض ثطآس اظ ز غبؼبت زی زیؿیپیی ؿئ اظ آ رب بقی ی قز و

28

Critical rationality 29

Historical text 30

Faith seeking understanding 31

Scientific study of the phenomenon of religion in its diversity 32

enlightenment thought

17

ف ذطز آزی ، اؾت. وبت ثط ای اػتمبز ثز و ابئ وبت چ آ اسیكسا ث ب

,Olson ).اؾت 33«عاضبی شیاث»حبو ثط لبزض ث قبذت ط چیعی زض چبضچة حسزیت بی

،تبحط اظ غبؼبت تزطثی ربؼ قبؾب ثعضی ظیط بوؽ ثطغبؼبت زیی، چی، (13 :2010

,Weber) ارتبػی تبضیری زض ؾطبی زاضی سض ی یبفت،زی ضا تؿطیغ ثرف فطایسبی و

زضوی، و ثطای زی ربیبی ضفیغ زض ب ؾبظی طزای ظببت ایی (2013

,Redden) قى طفت اؾت (Durkheim, 2001 )،لبی ثزارتبػی ث قی ای ایسئغیه

Bailey and Faiths, 2011: 3 ) .

-تبضیری، ثطذالف ضیىطز زض غبؼبت زی ت مسؼم اتمبزی ثب -تبضیری طییار تفؿ

ؿتم اظ ؼتمسات ثط اؾبؼ اؾتبساضزبی تزطثی ث ذز ی یطز، ؾی ای اتمبزی ظثب قبذتی

فتب بی تبضیری حاقی آ تح ار ثب ث تزعی تحی پػكط ایب ی،

؛ پطاضح اؾت و ای یػی یع ثب آ چ ػبب ػطن فم فمیب ازب ی ی طززتطوع

ث م اتمبزی ثب-بقی اظ ار تفؿطی تبضیریتالـ اتمبزی زس تفبتی فبحف اؾبؾی زاضز.

مسؼ ؾجت ی قز زض طارؼ ث ت ی ضاسضتیس عاض بی فمی ی ازبس؛ ثى ازثیبت

. اؾت 34ت قبؾیو ر ت آ

تفبت اؾت؛ دی طارؼ ث تبض یزض ط ز حظ ظثب قبؾثب فمیب ت قبؾب سض ىطزیض

ی تضیح زازی،ظثب قبذتی -تبضیری، چب و زض تضیح ار تفؿیطی بیفم

لطاض ت طیػ نطف ح ضا اثعاض قبذت تفؿ طیظ یظثب قبذت هیوالؾ یوقسزاف ب

ییث ؿت ؼب یت مسؼ ضام ؼتجطتط اظ یریتبض طیاظ تفبؾ یا طیثب اػتبز ث ظززس

ثط یطی اظ بتب ث ثطآس ،ت قبؾبث زؾتیبثی اؾت ثیبثس؛ زض مبث لب یط التساض ؾت یآ و ش

لاػس ث زؾت زس ثب وبضثؿت 36«تبضیری اتمبزی اظ ت» 35،«اتمبزی تضـ بی سض »

ظی » زض اضتجبط ثب37«تهحیح اتمبزی حسیج» چ ،وتبثكبؾی اتمبزی هحیح تبضیریاتمبزی ت

33

Intellectual tools 34

Textology 35

Modern Text-Critical Methods 36

Critical history of text 37

Critical authentication of Hadith

18

ضا ضز 40«تفبؾیط زیی لبث پصیطـ ثز» 39«انبت سی تبضیری ت زیی» 38،«آ تبضیری ف

د اػتجبضؾزی ؿؿت قزط لطاض زس. زا ثطضؾی بیی اظ ای زؾت ث غبؼ تبضیریی ثطضؾی

چی ؛ی ازبسرسیس 41«وتبة قبؾی اتمبزی»جتی ثط اؾتبساضزبی شی پػف بییآ ب

ضیك زض لط ثیؿت اؾت شیتی سض تهحیح ت مس تبضیری حبن م زضوی اظ

زض حبی و ت پػی بی فمی اال چی سفی ضا تؼمیت ی وس (24: 1385یسؾبالض، )ا؛زاضز

ساضز. ظبضیحبیب ثب ىبیع بیی اظ ای زؾت ؾب

زؾت ظز ث تیس زاف بیی ظیط ان فم مزاف فم زض رطیب پػف بی ذز پیطا

آضز ضی م ث ثط یطی اظ زاف بیی ظیط ػ ح ػ وال زض فطایس طارؼ ث اؾت

، ض احضبض ط وبال رسیسی اظ زاف بی ؼبنط زض غبؼبت زی ضیىطزاؾت؛ زض مبث

ط طز اؾت اظ وچسری حظ پػف بی ت قبؾب ضا ثؿیبض فطاخ ؿیط غبؼبت ذز،

زض الغ زاف بی ؼبنط ػ اؿبی زض ای حظ ثط طفت اؾت. بثیف ؿتطز ای اظ و

اؿب »بی زؾت آضزبی زاف بیی ظیط پ 42،«ت مسؼ طارؼ تزطثی ث»غبؼبت زی زض ؿیط

ضا قبؾی » 46،«رغطافیبی زی» 45،«تبضید زی» 44،«اؿب قبؾی فطی زیی» 43،«قبؾی زیی

ى اؾت ث ظط 49.زیی كز اؾت مزض ثبة ضا ث پػف 48«ربؼ قبؾی زی» 47«زی

آیسو فمیب یع اظ زاف بی تؼسز ػ اؿبی زض ضا ضع قبؾی ثط ی یطس؛ ثب ای حب

ثب ثط زض ضا ضع قبؾی تؼسز یاظ زاف بجبیس اظ ذبعط زض زاقت و ثط یطی فمیب

ف چس چ تىب زض ؿیط یتؼسز ػ اؿب یاظ زاف ب یپػكطا غبؼبت ز یطی

اظ ز ؾد ی ثبقس. زاضز توبال تفب ی اثؼبز رتف ز متح

38

Historical context of understanding 39

Historical authenticity of religious texts 40

Acceptability of religious interpretations 41

Critical bibliography 42

Experimental approach t holy text 43

Anthropology of religion 44

Cultural anthropology of religion 45

History of religion 46

Geography of religion 47

Psychology of religion 48

Sociology of religion Postcolonial) ییضز اتمبز غبؼبت پؿباؾتؼبضطا یپیؿیز یاؾت و ا یضطض عیىت یا یبزآضی 49

studiesی مس قطق قبؾ س،ی(، اظ ر ازاضز ؾؼ (Orientalism ،)الغ قس اؾت ی ( Said, 1978)

19

قی ، اؾت ػم ؿتم ذزثیبز زض غبؼبت سض زی، وىبیع قبذت زض الغ

ػی عاض بی تزطثی و ثط اؾبؼ طایكی تبضیری اتمبزی ث اؾتبز قاس زی، ار آ ثب

ی وس، ثب ب بی وكف امهزی فم اظ غطو قبضع ثیب اؾت؛ ث ظثب تبییس ذز ضا ضز یب

تبثسزط تی ث فم ضا ثطی تؼسات تبفیعوی ، ماتمبزی ثب -زیط ار تفؿیطی تبضیری

اضاز » یزؾت یبثی ث ؼبت زض طارؼ ث سف آ بثطذالف فمیب و حممب ای ػطن،

(Gearon, 2013: 100) ؛ضی ی آضس 51ث پسیساضقبؾی زی، اؾت بت ربت اظ 50 «طزیس

و ثیبط غبؼ ای ثی عطفب اظ چس چ ظایف ؿتطـ زی، فتب بی تؼسز یىطزیض

52زض ثیط آ، اؾت. چی ب ثرف ػس ای اظ سافؼب غبؼ سض زی ث ظثب زیی

: 1388تجبضفیطظربیی، غیطقبذتبضی اؾت و غبثك آ ای ظثب غیطالغ ب لساز ی قز؛)ػی

50

Intended meaning 51

Phenomenology of religion 52

اتمبزی سض ، -ظثب قبذتی فمی ضیىطز تبضیری-ثطذی وقیس اس تب ضای یب ضا، یب ضیىطز تبضیری

زضن تبضیری تزطثی پیس ثعس. حبن چی تالـ بیی قى یطی ثیبثس ف زض زیی تؼجسا ضا ث

شی ضیىطزی اظ ای زؾت ضز تر رسی الغ قس اؾت. ای 52«تزطث زیی»ثز اؾت. ف 52«ایبت یجطا»

وس ، اظ ر، ضیىطز اظ ایس طوعی لبثیت ت ؾپطز ث تزطث ای زیی فطزی ث خبث كب ضیىطز زیی یبز ی

تزطث ط فطز ضا، چ تزطث جی، اظ ایت ثطذضزاض ی ثیس؛ قبیس ثتا فت ثطذی اظ ؾغح جبحج زوتط

ػجساىطی زوتط ؾطـ زض اضتجبط ثب ایت تزطث جی ثب ظط زاقت ث چی ضیىطزی شی ػا وال ایبت

( 1378یجطا تضیحی حه ثیبثس. )ؾطـ،

غبثك ایبت یجطا طارؼ تفؿیطی ظثب قبذتی اػهبض ثؼسی ث حی ث خبث جغ تضیح ضفتبضب وطزاضبی

پبیبی، آ و زاف فم ازب ی زس، ثس ایت ؼطفی ی طزز؛ چطا و م ت مسؼ، زض الغ، زض

ضظیبثی ی قز؛ ط چس، چب ث ضغ چی ضیىطزی، تزطث افك یه تزطث اظ ثی بیت تزطث بی ى ا

جی بة تط زضذكب تط اظ ط تزطث زیطی قبذت ی قز. زض الغ ایبت یجطا ، چ زیط بی

تبویس ی ضظز . « ذهت فطزی قبذت»اسیك یجطای ثط

بض اؾت اظ ز آ زبی ثطای ضیىطز تىیف طا ث زی كز پطاضح اؾت و چی ضیىطزی ثب فم بؾبظ

ی قز. چی ضیىطزی، ای ثؿب ثتا فت، ثب زی طایی ؾبظب س یع ؾبظبضی چسای ساضز زض بیت اظ

بی، تؼسات زیی ز آ ؾبظب زی یب زی ؾبظب یبفت تبضید س، و قب ظزیط ای اظ اػتمبزات حهطی پبی

اذطی تىبیف قرهی ػی اؾت، ر ی طزز تب، زض فطو ایزبز ػی تؼس بضاءطایب، ث

ؾغحی اظ ؼیت طایی ذت ی طزز.

20

( ث ای تطتیت زض چی غبؼ ای ف ت ث ؼبی زؾتیبثی ث ؼبی سظط بت یؿت؛ ثى، 13

ثیف اظ ط چیع، ث ؼبی تضیح اىب تبضیری زط تی ث ایزبز آ اؾت

)ذبؾتب ضیىطز ؿتی متن مقذسنص و با یواکنش-مخاطب یمواجهه تفسیر چهارم:

(قبؾب طتیىی ث ت

ار فمی، ار ای ثطآس اظ ؾت ت مسؼم ثب یاوك-طی ربعتیار تفؿ

ثب ت اؾت. 53ار ای قرهی یب، چط ث چط، ای ثطآس اظ ؾت سضیؿتی؛ ثى

قرهی تربعت اؾتطاتػیه لؼیت ربیب ربعت ت ضا لطاضیطی زض اظ ای زؾتار ای

زاس؛ ی 54ی زس،ثب آ، آ و طتیؿی بی ػالل س ث اسیك پؿت سض تضیح

، چ فم والؾیه یب غبؼبت زیی سض، زض اتبی رطیبی تبضیری و آ و ربیب ی ضا

اظ یه ؾی ثب ت زضوی اظ ار تفؿیطی ثب چی .ث ت ضؾیساظ ؼجط آ ثبیس اظ آ ػجض وطز

اظ ؾی ؾبظبضی ساضز ؼب ی یبثس، تبفیعیه زیی ث، و ثط پبی اػتمبز التساض تفبؾیط بقی اظ ت

طارؼ ث زاف بی ذطزپبی سض ضیىطز تحیی اػتجبض ف سض، و بقی اظ التساض زیط ثب

اتمبزی ثط طا زیی اؾت، طای ی وس؛ ث ظثب زیط چی ار ای ثب ت مسؼ ب ضا

مسؼ زض ز فتب بی زض هل تاػ اظ تبضید تفبؾیط ثط تفبؾیط 55،«لیز تبضیری»اظ

ض اظ ثؼسی زض بی ثط زیی ث آ ی ضس آ زثطصقت ثط زیی ثطآس اظ آ تبضید

اط زض ار زضیبفت آ فبضؽ اظ لیس ثسبی صقت ی س. فطزی ربعت ت ضا زض لؼیت

زض پی ػجض اظ تبضیری تفبؾیط ػیهاظ پؽ مزضن ؼبی ظثب قبذتی -تبضیریتفؿیطی

نضت ی طفت اط قبؾبیی رتهبت تبضیری ت زض نطفی حی كىالت ظثب قبذتی

اتمبزی ثب ثط یطی اظ تابیی بی ذطز آزی زض غبؼ تبضید پی ری تضیح -ار تبضیری

ىبیع بی قى یطی ت مسؼ ؿتطـ فتب بی تبضیری پیطا آ ثز زض ای رب آ

ثب ت اؾت. طتیىی ث نضت قرهی اىكبفی چ ایت زاضز ار ای

53

Face to face

54

55 Historical constraints

21

، ت مسؼ ضا زض مار ای اظ ای زؾت ثب ثب ثط یطی اظ ازثیبت ظثب قبؾی ثبیس فت و

ته ته ی طس. زضن ت ث خبث ػ فتبضی 56(Searle, 1969) «ػ فتبضی» لبت

ی زس و تب ث حب ثطای زیطا تىطاض قس اؾت ربعجب ضا زض لؼیت ثی ظیط ثسیؼی لطاض

، زض زیط طارؼبتف ث ب ت زض قطایظ ظبی ىبی یع ضحی زیط، ب ثطای ذز ربعج

لطاض ی زض الغ بت ربعت ت، زض چی ار ای، زض لؼیتی چط ث چطلبث تىطاض اؾت.

ت ایزبز ی ضؼیت یػ ربعت ثب ت ضاثغ ای زیبىتیه ضا یب ار ای ای یطس؛

وس.

جی )ل(، زض ثؼسی زض رؿت ، چ فمیب ،چی ار ای مب تربعت ثب ت ضا

، چ سضیؿت بی ػم طا یب، ثعضاضا اظ ؼجط تفبؾیط ای ،ابب )ع( ؾپؽ طز

غبؼ ای ثطذضزاض او غیطرز )ث قی ای و او ظیف ػی ب ازب ربعجب تبضیری

ت زضوی حظ ای زض حظ ذغبة اظ پیطا ایكب ثبقس( ی زاس؛ ثىاظ اؾتبساضزبی ػی

اظ 59«شی» 58«قرهی»ػی زضیبفت 57«حمیمت زیی». زض ایزب قس زفبع ی وسمسؼ الغ

60«ىخط» اطی ت ضا ؾجت ی قز اظ ای ضی تربعت ثب ت مسؼ، ث قی ای ثیبزی،

. ث ل پ ضیىض ی ازبس 61«ؿر بی فطاا حمیمتظض »ؼطفی ی قز. چی ضیىطزی ث

تبظ رب تبظ ای اظ ، ث ای تطتیت، ب ذاس یه ت ی قز 62«زض رب ذیف س»ت

56

Speech act ( یب ػ فتبضی ث ؿجت لهسintentionظثب ) اقبض زاضز ظثب ضا ث خبث فطی ثطای ػ

(action) ( قبؾبیی ی وس؛ فط یب لبجی و ی تا اظ آ شی ػا ضفتبض اظ ضی لهسintentional

behavior) یبز وطز. غبثك ای تئضی، و اطچ ذبؾتبی ظثب قبؾب زاضز ی او وبضوطزی ثیبضقت

بضیػ بی ظثب زض ػطن بی رتف غبؼ یبفت اؾت، الظ اؾت ثطای فیس ظثب یس، لهس ای زض تضیح و

ی ضا زاؿت؛ لهسی و زض ظثب تجض یبفت اؾت ث خبث ػی ظثبی ثطظ ظض پیسا ز اؾت. پػكطا

ضا پیف وكیس تؾؼ زاز اس. « اؾپیچ اوت»ی ظیط یتكتبی، آؾتی ؾط ظی بی ظطی یع تئضی

ثطای غبؼ ثیف تط طارؼ ویس ث وتبة تبضید ؾبظ تبحیطصاض رب ؾط.57

Religious truth 58

Individualistic 59

Subjective 60

Pluralistic 61

Many versions of truth 62

Productive in its world

22

مس ؼغف »اظ ظض ، چی،ای ضیىطز (Gallagher, 1992: 130-131 ).طززؼب كز ی

(McKnight, 2005) .زض غبؼ وتت مسؼ زفبع ی وس 63«ث ذاس

63

The Emergence of Reader-Oriented Criticism

• زبان شناسی مدرن و متن شناسی علمی

• زبان شناسی پست مدرن و تخاطب شخصی با متن

• تحلیل های زبان شناختی کالسیک

• تحلیل های زبان شناختی کالسیک

رویکرد بنیادگرایی به متن مقدس

رویکرد فقیهان به متن مقدس

مطالعه تاریخی متن مقدس

مواجهه مخاطب واکنشی با متن و درک آن به مثابه

عمل گفتاری

از هعبر تفاسیر تالش برای فن هتي

تاریخی ب عول آهذ از آى

تالش برای فن هتي از هظر داص

ای علم اسای بررسی ای

اتقادی تاریخی

بی اعتایی ب تفاسیر دیی تاریخی

ب عول آهذ از هتي هراجع

ذف استخراج هستقین ب آى با

اذیط اصیل الی دییبی اعتایی ب تفاسیر تاریخی دیی

ب عول آهذ از هتي قرارگیری در

هعرض آى با ذف فن ضخصی آى

ب هثاب عوولی گفتاری

ریکردای عالق هذ ب جاى

قذین )ایذ آلیسن جاى قذین(

ریکردا

ی ضخصی

ب هتي

)بیاد گرا

یا تخاطب

اضی از

عول

گفتاری(

ریکردای عالق هذ ب جاى

(جذیذجذیذ )ایذ آلیسن جاى

ریکردا

ی تاریخی

)ست

دیی یا

هطالعات

تاریخی(ب

هتي

نص

23

نتیجه گیری:

كرم ی ؾبظز؛ ذبؾتب تیس ثؿظ تبضیری زاف فم ضا م غبؼ چبض ار تفؿیطی ثب

ار ای اؾت چی . شیاؾت( ظثب قبذتی -یار رؿت )تبضیراسیك فمیب ذبؾتب

ؾت بی اسیك بی ث خبث ز طفت اؾت ؼتجطی قى ثسثبال ، ؾت تفؿیطی م پیطاو

. ؿتطـ پیسا وطز اؾت، تؾظ فمیب ازاض رتف ضقس یبفت زض فطایسی اجبقی تىبی، فمی

ار ای اظ ای زؾت اظ یه ؾی ث ضی ب فطایسبی فمی زض ز تبضید فبزاض اؾت اظ

ی جبت ؾی زیط، غبثك قبذتی جتی ثط ظثب قبؾی والؾیه، چس چ ط كبیی اظ ا

ی كىالت ظثبی ضا زض ؿیط زؾتیبثی ث ت تفبؾیط آ وه یطی اظ تىیه بی ثطضؾی ح

نطفی ی زاس.

ا( ذبؾتب زضن ثیبزطایب اظ زی اؾت؛ زضوی و، فبضؽ اظ ؾت بی -ار ز )ت

تفؿیطی ثبیس زض تبضید اؾال، ث ت ثبظ ی طزز ی وقس، ثب ضب وطز ت اظ ز لیس

زضوی اظ ت بی ثسبیی اظ ای زؾت، اظ آ پبؾری ؾطیغ ثطای كىالت رز ثیبثس. چی

ثؿیظ ؾبز یطا ث آ زاضز.

ذبؾتب غبؼبت زیی اؾت؛ غبؼبتی و اظ چك اساظی ثط اتمبزی(-)تبضیری ؾار

طا ث زی ی طس ی وقس، ثب وه یطی اظ زاف بی ػ اؿبی ؼبنط، ضای ث

ت، آ و چی ار ای ثب ت زض ظط زاضز، ف بكزی بی تبضیری ت ثیبثس.

اطی زیی و م ای ػی، ث ؼبی سض و، اؾت ث زؾت آضزبی ػ اؿبی زض ای

حظ، ظیط بضت بی ت قبؾی سض ىبیع بی قبذتی ضز یبظ زض ف فتب بی

، یبظ زاضز.تبضید قى طفت پیطا ت

اوكی( ذبؾتب ف طتیىی پؿت سض اظ ت اؾت؛ فی و - بیتب ار چبض )ت

ی ثؿیظ حب پیبی ذغی ی یبثس؛ اظ ؼجط ؾت یب تبضید ث ت ی طز ت ضا ث خبث اط

24

ضی قبؾبیی ی وس ، تبحط اظ ػ فتبف ت ضا لطاضیطی ربعت زض لؼیتثى ار ثب

.لبی ی قزاىب زضذكف قبذتی حهط ث فطز ث چی زضوی، ثطای ط ار ای ثب ت

ث مس ؾ غك ار زیط پطزاذت اؾت آ ب ضا ذطد م چب و آس ار فمی ثب

ثط ازب ای ؼطفی وطز اؾت؛ اظ ؾیبق تبضیری زض ف ت ػس طاػبت ضاثظ فی حبو

چ آ و زؾت و ثركی اظ التساض ت، غبثك ف فمیب، ث تفبؾیط تبضیری ث ػ آس اظ آ

زض الغ ثطای فمیب ط التساض ؾت ث خبث تب ؼجط ؼتجط ثطای ضا یبثی ث ػمالیت اتمب یبفت اؾت.

غطح طزیس اؾت. ت

ی بی ار تفؿیطی ثب ت مسؼ چی نضت ثسی بی لبث تری ضا زض غك غبؼ ق

كب ی زس. زض تضیح ای نضت ثسی ب ی تا اظ ز ؾد غبؼ ت مسؼ ار ای

ؾر ث یب آضز:

:م یى. ضیىطز تبضیری یب قرهی زض ار ثب

اتمبزی )غبؼبت زی سض( اظ ؼجط تبضید ث ت -)فم( تبضیریظثب قبذتی -تبضیریز ار

ی طس؛ ط چس ای تبضید ثطای ای زض زیی حبن التساض ط تفبؾیط ؼتجط ثطای زی

ثط زیی حبن مس ثطضؾی بی اتمبزی بقی اظ ػ اؿبی رسیس پیطا ت فتب بی

ا )ب -طا آ زض تبضید اؾت؛ زض مبث، زض ؾی زیط، ز ار تقى طفت پی

اوكی )ب پؿت سض ثطآس اظ ابقت ت ث خبث ػ فتبضی( فبضؽ اظ -ثیبزطایب( ت

جب لطاض ی زس. م چی بی ث تبضید، طارؼ ای ػی اطاؼ ضا ث ذز

آیؿ رب لسی یب ضیىطز ث رب رسیس زض ار ثب ت:ز. ثبض ایس

ا، و ضا ث ثیبزطایی ی -، و زط ث فمی ی طزز، تظثب قبذتی-ز ار تبضیری

ثطز، اظ ػی ایس آیؿ زفبع ی وس و طرع ث صقت اؾت. ط ز، اطچ اظ ز چك اساظ

- آ ضا زض صقت ی یبثس ث آ ایس ی ثسس؛ زض مبث ز ار تبضیریتفبت، ضؼیت ایس

اوكی، و تربعجی پؿت سض تبؾت ثب -اتمبزی، و یبی غبؼبت زی سض اؾت، ت

چك ث رب صقت ػ فتبضی زیس ت ضا زض ظط زاضز، حبیع چی ایس آیؿی یؿتس

.اضسلسی س

25

ظثب قبذتی ثب م:-مس فمی ؾ ار غیط تبضیری

ظثب قبذتی -زاف فم، زض ثیبز ؼطفتی تزطث ظیؿت ذز، ار بیی غیط اظ ار تبضیری

اظ س ػ، ضیىطزبی ؾ اـ. فمی، ث اؾتبز زضن زض زیی تبضیری ؼتجط ی یبثس مثب ضا

اوكی -تحیی، پؿت سض ت-)سض تبضیریظثب قبذتی -ب تبضیریب غیط اظ

زالالت ػم ؾی ی ذبضد اظ چجط ف نحیح تم ا( ضا ذطد اظ لاػس -ثیبزطای ت

ػمالیت بیی ای زاف ی ثیس؛ اظ ای ضی، ث نضت كرم، آ ب ضا غیطترههی زاس

غیطحطف ای زجراب ثبظ ی قبؾس. م ف ت زضضا اظ ای زؾت

قى حبی الی بی تفؿیطی تبضیری ثطای فم ضا یبثی ث پیچف ب پقف بی ت فبضؽ اظ ؾت

64«ظی ظزایی»طفت پیطا آ ث م »ی ازبس حبنی رع تحطیف )یب الؼی اـ ت اظ ثؿتط

. شی چی ضیىطزی اؾت و عطح ت ذبضد اظ ؾت بی تبضیری ضزسا 65«(ذبضد اظ ؾیبق

ؼطفی ی قز ؼد یب بوب آ فی قبذتیغیطتبحط اظ ظثب قبؾی والؾیه ؾبذتبضبی

زض بیت زچبض وذ ضـ قبذتی ث زالی ؼطفت قبذتی و، ث ط ضی، ث زالی

ی قز ، آ و فم تضیح 67«هبزض ث غة» 66«زضؾتتؼی ب»اسیكی بیی ظیط

ی زس، ضا ث حمیمت زی ی ثطز.

ؾبظبضی « وبضیػ بی ضز اتظبض اظ زی»مس فمی اظ ار بی تفؿیطی غیطفمی ثب م ثب

فطاؽ چی زضوی زاضز طظبی یتی تبضیری زیی ضا ضز حبیت لطاض ی زس؛چ آ و، زض

اظ زی، ث ظط ی ضؾس و آ چ زض پی ار تفؿیطی ثب م قى ی یطز زی، ث خبث

ظزیط ای اظ اػتمبزات ؾبظب یبفت ث اط تؼبی لسؾی فتب بی پیطای آ، و م

ذاس ثز.زجرای، ای ثؿب تب حس ظیبزی ث حبػ ظطی چسری پطاوس،

64

Decontextualized 65

Contextomy 66

Fallacy of composition 67

Quote mining

26

بثغ:

لطآ وطی، ؾض عض. -

.1378ؾطـ ػجساىطی ، ثؿظ تزطث جی ، تطا : ؾؿ فطی نطاط ، -

. ػطفی ػمالیی ثز ظثب زی زض حظ تكطیغ تمی. لجؿبت. حس راز ؾبپض، -

.1381، پبییع 25قبض

ی ظثب زی لطآ. آیی حىت. قبض ز، تجبضفیطظربیی، ضضب. فغطت ػی -

.1388ظؿتب

حز ایسؾبالض، تبضیرچ ای اظ تهحیح ت زض غطة ظی زض یب ؿبب(، آیی -

.1385یطاث، زض رسیس، قبض ز ؾ، تبثؿتب پبییع

- Amsler, Mark. Etymology and Grammatical Discourse in Late

Antiquity and the Early Middle Ages. Amsterdam and

Philadelphia: John Benjamins Publishing, 1989.

27

- Bailey, Michael and Redden, Guy. Mediating Faiths: Religion and

Socio-cultural Change in the Twenty-first Century. Farnham:

Ashgate Publishing, Ltd., 2011.

- Bleicher, Josef. Contemporary hermeneutics: hermeneutics as

method, philosophy, and critique. London: Routledge & Kegan

Paul, 1980.

- Durkheim, Emile. The Elementary Forms of Religious Life. Trans.

Carol Gosman. New York: Oxford University Press, 2001.

- Gallagher, Shaun. Hermeneutics and Education: Essays in

Postmodern Theology. Albany: SUNY Press, 1992.

- Gearon, Liam. On Holy Ground, the Theory and Practice of

Religious Education. London and New York: Routledge, 2013.

- Harris, James Franklin. Analytic Philosophy of Religion (Volume

3 of Handbook of Contemporary Philosophy of Religion). New

York: Springer, 2002

- Helder, Bodil. Textual Analysis. Rosenørns Allé:

Samfundslitteratur, 2011.

- Kennard, Douglas Welker. The Relationship Between

Epistemology, Hermeneutics, Biblical Theology and

Contextualization: Understanding Truth. Ny.: Edwin Mellen

Press, 1999.

- Lieven, Boeve. Mutual Interruption. Toward a Productive Tension

between Theology and Religious Studies. Louvain Studies. 2009:

vol: 34.

28

- McKnight, Edgar. Postmodern Use of the Bible: The Emergence

of Reader-Oriented Criticism. Nashville: Abingdon, 1988. Repr.,

Eugene, Ore. Wipf & Stock, 2005.

- Olson, Carl. Religious Studies: The Key Concepts. London New

York: Routledge, 2010.

- Russell, Gillian and Graff Fara, Delia (Editors). Routledge

Companion to Philosophy of Language. New York And Abingdon:

Routledge, 2013.

- Said, Edward. Orientalism. Harmondsworth: Penguin Books, 1978

- Searle, John R. Speech Acts: An Essay in the Philosophy of

Language. London: Cambridge University Press, 1969.

- Vanhoozer, Kevin J.: Is There a Meaning in This Text. Grand

Rapids: Zondervan, 2009.

- Weber, Max. The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism.

London: Routledge, 2013.