GIỚI THIỆU CHUNG - TaiLieu.VN

Đồ án tốt nghiệp Bộ môm trắc địa công trình

Nguyễn Thế Long Lớp: Trắc địa K51 – Phúc Yên

3

GIỚI THIỆU CHUNG

Việt Nam là một trong những quốc gia đang trên con đường phát triển

mạnh mẽ đi lên hoà nhập với cộng đồng thế giới. Nhà nước và nhân dân ta đã và

đang không ngừng xây dựng cơ sở hạ tầng, nâng cấp và cải tạo các tuyến đường

giao thông nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải và lưu thông hàng hoá cho phù hợp, và

cũng là nhiệm vụ hàng đầu trong chiến lược chung của Đảng và Nhà nước ta.

Giao thông và hệ thống các công trình giao thông có thể xem là “mạch

máu” của mỗi quốc gia. Hệ thống giao thông có vai trò quan trọng và có ý nghĩa

quyết định đến sự phát triển của nền kinh tế đất nước đồng thời cũng là nhịp cầu

giao lưu kinh tế, văn hóa, chính trị giữa các vùng, các quốc gia trên toàn thế

giới. Giao thông còn đảm bảo sự ổn định về công tác an ninh, quốc phòng của

mỗi quốc gia. Do đó vấn đề xây dựng và mở rộng hệ thống đường giao thông để

đáp ứng kịp thời nhu cầu phát triển đất nước là nhiệm vụ hàng đầu.

Khi xây dựng các công trình giao thông, công tác trắc địa là một trong

những công tác quan trọng và luôn đi trước một bước nhằm đảm bảo cho việc

thiết kế và thi công các công trình giao thông chính xác và đảm bảo an toàn cho

công tác xây dựng trên toàn tuyến cũng như việc quản lý khai thác, sửa chữa và

nâng cấp sau này.

Xuất phát từ yêu cầu thực tế nói trên trong thời gian làm đồ án tốt nghiệp

tôi đã nhận đề án tốt nghiệp là: “Nghiên cứu ứng dụng phần mềm Topo, Nova

5.0 trong công tác khảo sát tuyến đường giao thông .

Nội dung chính của đề tài được thể hiện trong 3 chương:

Chương 1: Khái quát chung về tuyến đường

Chương 2: Giới thiệu về phần mềm Topo, Nova 5.0



4

Chương 3: Ứng dụng thực tiến phần mềm Topo, Nova vào công tác khảo sát

tuyến đường.

Phần cuối là phần kết luận và kiến nghị.

Với tinh thần làm việc nghiêm túc và nỗ lực phấn đấu của bản thân và dưới

sự hướng dẫn tận tình thầy giáo ThS. Lê Đức Tình và quý thầy cô giáo trong

khoa trắc địa, nay bản đồ án đã được hoàn thành đúng thời hạn. Nhưng do hạn

chế về thời gian và trình độ nên bản đồ án tốt nghiệp này không thể tránh khái

những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của quý thầy giáo,

cô giáo trong khoa trắc địa cùng các bạn đồng nghiệp.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, tháng 12 năm 2011

Sinh viên thực hiện

Nguyễn Thế Long



5

CHƯƠNG 1

KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TUYẾN ĐƯỜNG

1.1. KHÁI NIỆM VỀ CÁC CÔNG TRÌNH ĐƯỜNG GIAO THÔNG

Các công trình đường giao thông thực chất là các công trình dạng tuyến

kéo dài, các công trình dạng tuyến này thường được thành lập để xây dựng các

tuyến đường giao thông, xây dựng cầu hoặc xây dựng đường hầm… Với mục

đích phục vụ cho việc lưu thông dân sự, quân sự, hay qua lại giữa các vùng, các

lãnh thổ, các quốc gia, các tỉnh các huyện, hay các địa bàn,… với nhau.

1.1.1. Đặc điểm về tuyến đường

Tuyến đường là trục thiết kế của một công trình dạng tuyến kéo dài qua

nhiều vùng, đi theo dải hẹp được đánh dấu ngoài thực địa, được đo vẽ chuyển

lên bản đồ hoặc bình đồ ảnh hay được ghi trước bởi những toạ độ vẽ lên bản đồ

trên mô hình số của bề mặt thực địa.

Nhìn chung tuyến đường là một đường cong không gian bất kỳ và rất phức

tạp. Trong mặt phẳng nó bao gồm các đoạn thẳng có hướng khác nhau và chèn

giữa chúng là những đường cong phẳng có bán kính cong cố định hoặc biến đổi.

Bình đồ dọc tuyến là hình chiếu của bề mặt địa hình trên mặt phẳng nằm ngang,

còn mặt cắt dọc tuyến là hình chiếu trên mặt phẳng thẳng đứng.

Xét trên phương diện mặt bằng tuyến gồm có những đoạn thẳng có phương

hướng khác nhau gồm những đường cong nằm trong mặt phẳng nằm ngang có



6

bán kính cong thay đổi và cố định. Bán kính đường cong càng lớn càng thuận lợi

cho an toàn giao thông. Trên mặt cắt dọc tuyến gồm những đoạn thẳng có độ

dốc khác nhau, khi cần thiết được nối với nhau bằng những đường cong tròn

nằm trong mặt phẳng thẳng đứng. Độ dốc của tuyến đường thông thường không

lớn lắm cho nên để hiện thị rõ ràng thì tỷ lệ đứng của mặt cắt dọc thường được

chọn lớn hơn 10 lần tỷ lệ ngang.

1.1.2. Các loại tuyến đường

Tuỳ theo điều kiện thực địa nơi tuyến đi qua mà chia thành các loại sau:

Tuyến chạy dọc theo thung lũng: Được bố trí trên một bậc thềm của thung

lũng, thông thường nó còn có một mặt bằng và một mặt cắt ổn định nhưng cắt

ngang phần lớn dòng nước. Như vậy đòi hỏi phải xây dựng nhiều cầu cống rất

tốn kém làm cho giá thành toàn bộ công trình cao.

Tuyến đường phân thuỷ: Được bố trí chạy dọc theo các điểm cao nhất của

địa hình. Đây là tuyến đường tương đối phức tạp nhưng khối lượng xây dựng

công trình nhân tạo ít, các điều kiện địa chất đảm bảo. Tuy nhiên ở vùng đồi, núi

thông thường các đường phân thuỷ hẹp và ngoằn ngèo nên tuyến sẽ phức tạp.

Tuyến chạy bám sườn núi: Nằm ở các sườn núi, tuyến có thể thiết kế với

độ dốc đều đặn và bằng phẳng nhưng về phương diện mặt bằng rất phức tạp. Vì

tuyến đường cắt ngang hầu hết các con suối nên đòi hái phải xây dựng nhiều

cầu, cống và do tuyến nằm ở sườn núi nên Thường bị sạt lỡ và khối lượng đào

đắp lớn.

Tuyến cắt qua thung lũng và đường phân thuỷ: Tuyến này chạy qua các

thung lũng và các đường phân thủy về phương diện mặt bằng nó gần như một

đường thẳng, còn về phương diện mặt cắt thường gặp những độ dốc kéo dài, do

đó đây là tuyến khả thi.



7

Nhưng khi định tuyến ở đồng bằng và vùng núi cần tuân thủ những nguyên

tắc sau:

1.1.2.1 Định tuyến ở vùng đồng bằng

Giữa các địa vật có đường bao nên đặt tuyến thẳng. Độ lệch tuyến so với

đường thẳng (tức là độ dài thêm tường dốc) và độ lớn của góc chuyển hướng cần

phải được khống chế trước.

Đỉnh các góc ngoặt chọn đối diện với khoảng giữa các địa vật để cho tuyến đường vòng qua địa vật đó và các góc chuyển hướng của tuyến cố gắng không lớn hơn 200-300

1.1.2.2. Định tuyến ở vùng núi:

Định tuyến theo một độ dốc giới hạn có khối lượng công tác bằng không

chỉ làm giảm độ dốc (hoặc cho độ dốc bằng không) ở những vùng riêng biệt,

những khu vực, những khu vực đòi hái phải tuân theo những quy định nào đó.

Các yếu tố của tuyến và độ cao mặt đất được chọn có lưu ý đến mặt cắt thiết kế

đã lập trước đây và những yêu cầu khi chèn các đoạn thẳng và đường cong.

Phải căn cứ vào độ dốc định tuyến và độ kéo dài cho phép của tuyến đường

mà quyết định vị trí các đỉnh góc ngoặt và độ lớn của chúng. Cần phải loại bỏ

những đường cong có bán kính nhỏ vì ở nơi đó buộc phải làm giảm một cách

đáng kể độ dốc cho phép.

1.1.3. Đặc điểm về cầu

Khi xây dựng các tuyến đường giao thông trên mặt đất thường gặp các

chướng ngại như sông, hồ, khe núi,… để vượt qua các chướng ngại này chúng ta

phải xây dựng các công trình cầu và điều đó diễn ra rất phức tạp.



8

Cầu là một bộ phận cơ bản của hệ thống vượt các chướng ngại vật kể trên,

nó bao gồm các mố cầu, các trụ cầu và các nhịp cầu. Mố là bộ phận liên kết cầu

với các đoạn cầu dẫn. Các trụ đặt sâu dưới lòng sông là chỗ tựa cho các dàn nhịp

trên đó.

Mố cầu là hệ thống liên kết cầu chính với hệ thống đường dẫn, thường

được xây dựng bằng bê tông cốt thép

Trụ cầu là bộ phận để đỡ các kết cấu nhịp cầu, được xây dựng bằng bê tông

cốt thép.

Cả trụ cầu và mố cầu đều có chiều sâu đặt móng tương đối lớn (vài chục

mét) đặt đến tầng lớp đá gốc. Trên bộ phận trụ cầu và mố cầu có các bộ phận

liên kết với cầu được gọi là các gối tựa, nhịp cầu là khoảng cách tính theo trụ cầu giữa hai trục dọc của hai điểm tựa ở hai đầu của nhịp đó.

1.1.4. Phân loại cầu

Việc phân loại cầu được dựa trên những cơ sở sau đây:

- Theo độ lớn (chiều dài cầu), Cầu nhỏ L< 50 m, Cầu trung bình 50 m< L

< 100 m, Cầu lớn 100 m< L < 500 m, Cầu cực lớn L > 500 m

- Phân theo vật liệu xây dựng bao gồm: Cầu gỗ, cầu sắt, cầu bê tông.

- Phân theo mục đích sử dụng bao gồm: Cầu đường sắt, cầu đường bộ, cầu

băng tải.

- Phân loại theo thời gian sử dụng bao gồm: Cầu vĩnh cửu, cầu bán vĩnh

cửu, cầu tạm thời.

- Phân theo cấu trúc hình thái và khả năng chịu tải bao gồm: Cầu dầm, cầu

vòm, cầu treo, cầu kết hợp, cầu quay, cầu ghép.



9

1.1.5. Đặc điểm về công trình hầm

Khi xây dựng một số công trình vì một số điều kiện, nguyên nhân và lý do

khác nhau mà người ta phải tiến hành xây dựng dưới lòng đất, dưới nước. Các

công trình xây dựng dưới đất, nước gọi là các công trình ngầm.

Công trình hầm sử dụng trong giao thông vận tải như: Đường hầm trên

tuyến giao thông, đường sắt, đường bộ,… là một trong những dạng về công trình

hầm.

Một trong những ví dụ điển hình về công trình hầm giao thông đó là công

trình hầm đường bộ Hải Vân. Công trình xây dựng đã đáp ứng được nhu cầu về

giao thông đi lại, là bước ngoặt lớn trong quá trình phát triển kinh tế của đất

nước.

1.2. NỘI DUNG CÔNG TÁC TRẮC ĐỊA TRONG XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG

Công tác trắc địa trong xây dựng các công trình có một ý nghĩa đặc biệt

quan trọng, nó góp phần quan trọng vào tiến độ và thành quả của một công trình.

Nội dung công tác trắc địa trong xây dựng công trình giao thông được tiến hành

qua ba giai đoạn đó là: Giai đoạn khảo sát thiết kế, giai đoạn thi công, giai đoạn

đi vào khai thác sử dụng.

1.2.1. Giai đoạn khảo sát thiết kế

Giai đoạn khảo sát thiết kế là một trong những nhiệm vụ đầu tiên của công

tác trắc địa, được tiến hành qua nhiều giai đoạn bao gồm: Thiết kế tiền khả thi,

thiết kế khả thi, thiết kế kỹ thuật và lập bản vẽ thi công.



10

1.2.1.1. Giai đoạn thiết kế tiền khả thi: Khi xây dựng tuyến đường cần phải thu

thập những tài liệu liên quan đến tuyến đường để sơ bộ đánh giá về sự cần thiết

phải đầu tư xây dựng công trình giao thông về các thuận lợi, khó khăn và sơ bộ

xác định vị trí, quy mô công trình, ước tính tổng mức đầu tư, chọn hình thức đầu

tư cũng như đánh giá hiệu quả về mặt kinh tế, xã hội của dự án. Công tác trắc

địa chủ yếu trong giai đoạn này là:

Tìm hiểu lực lượng lao động trên khu vực khảo sát, chỉ rõ những khu vực

trọng tâm của tuyến, nơi sẽ thực hiện chuyển lưu giao thông của mình sang

tuyến đường thiết kế.

Xác định trên bản đồ tỷ lệ nhỏ các điểm khống chế, vạch ra các phương

án có thể có trên bản đồ tỷ lệ 1/25000 1/10000. Từ đó sơ bộ đánh giá khái

quát ưu, khuyết điểm của từng phương án.

1. Khảo sát địa hình: Nhiệm vụ của giai đoạn này là thu thập tài liệu về

các điều kiện tự nhiên vùng công trình giao thông sẽ đi qua (địa hình, địa chất,

thuỷ văn, nguồn cung cấp vật liệu xây dựng,…), đồng thời điều tra và thu thập

các tài liệu khảo sát đã thực hiện (nếu có), làm việc với cơ quan hữu quan về

thuận lợi, khó khăn, trong xây dựng cũng như trong khai thái công trình. Kết quả

khảo sát sơ bộ đề xuất được hướng tuyến, ước định được quy mô và giải pháp

kinh tế kỹ thuật của công trình.

2. Khảo sát thủy văn: Khảo sát thuỷ văn đối với các tuyến đường là thu thập

các tài liệu sẵn có và điều tra bổ sung (nếu chưa có sẵn) về địa hình, địa chất, khí

tượng, thuỷ văn, tình hình ngập lụt, chế độ dòng chảy của sông, suối trong dòng

thiết kế đường. Làm việc với các địa phương các cơ quan hữu quan về các công

trình đê đập thuỷ lợi, thuỷ điện hiện đang sử dụng và theo các quy hoạch tương

lai. Sự ảnh hưởng của các công trình này tới chế độ thuỷ văn dọc tuyến đường



11

và các công trình thoát nước trên đường, các yêu cầu của thuỷ lợi đối với việc

xây dựng cầu và đường. Trên bản đồ có sẵn vạch đường ranh giới các lưu vực tụ

nước, các vùng bị ngập (nếu có), tổ chức thị sát ngoài thực địa để đánh giá, đối

chiếu với các số liệu thu thập qua tài liệu lưu trữ do địa phương và các cơ quan

chức năng cung cấp.

1.2.1.2. Giai đoạn thiết kế khả thi: Giai đoạn này được thực hiện trên cơ sở các

luận chứng kinh tế kỹ thuật đã được chủ đầu tư phê duyệt và xác định phạm vi

đầu tư xây dựng các công trình. Công việc trong bước thiết kế khả thi bao gồm:

Đo vẽ bình đồ hoặc bình đồ ảnh ở tỷ lệ 1/10000 1/5000.

1. Khảo sát tuyến đường: Quá trình khảo sát phải nghiên cứu các điều

kiện tự nhiên của vùng như (địa hình, địa mạo, địa chất, thuỷ văn, nguồn vật liệu

xây dựng,…) ngoài ra cần chú ý đến những tài liệu khảo sát đã tiến hành trong

những năm trước nếu có. Kết quả khảo sát phải đề xuất được hướng tuyến và

giải pháp thiết kế cho phương án tốt nhất, đề xuất giải pháp thi công đồng thời

phải thoả thuận với chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng về hướng

tuyến và các giải pháp thiết kế chủ yếu.

2. Khảo sát thủy văn: Yêu cầu khảo sát thuỷ văn dọc tuyến đường là

nghiên cứu các hồ sơ thuỷ văn, địa hình, địa chất dọc tuyến đã thu thập được,

đánh giá mức độ chính xác và mức độ tỉ mỉ các số liệu, tài liệu đó so với yêu cầu

khảo sát trong bước nghiên cứu tiền khả thi để lập kế hoạch bổ sung các tài liệu còn thiếu theo nhiệm vụ và nội dung đặt ra trong bước tiền khả thi.

1.2.1.3. Giai đoạn thiết kế kỹ thuật: Sau khi phương án khả thi được trình duyệt

lên cơ quan chủ quản xem xét và phê chuẩn, đơn vị thiết kế tiến hành đưa ra các

thông số cụ thể của công trình (số làn xe, cấp đường, tốc độ xe chạy, kết cấu mặt

đường,...). Đề ra các phương án thi công giải phóng mặt bằng, phương án thi

công và các giải pháp kỹ thuật.



12

Như vậy trong giai đoạn thiết kế kỹ thuật phục vụ cho công trình là rất chi

tiết và cụ thể với mục tiêu là đưa ra các phương pháp công nghệ nhằm thi công

và xây dựng công trình. Do đó nội dung của công tác trắc địa trong giai đoạn

này bao gồm các nội dung sau:

Thành lập lưới khống chế cơ sở mặt bằng và độ cao dọc tuyến.

Thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ lớn của khu vực xây dựng.

Chuyển phương án tối ưu đã chọn ra thực địa.

Đo vẽ mặt cắt dọc, mặt cắt ngang tại các cọc lý trình.

Cắm các mốc giải phóng mặt bằng.

1.2.1.4. Giai đoạn lập bản vẽ thi công: Giai đoạn lập bản vẽ thi công là quá

trình chi tiết hóa giai đoạn thiết kế kỹ thuật bằng phương pháp bản vẽ thi công,

để cung cấp chi tiết số liệu trên bản vẽ cho các đơn vị thi công ngoài thực địa. Vì

vậy giai đoạn này phải chính xác hóa về khảo sát địa hình, địa chất thủy văn để

xác định các yếu tố địa hình.

Như vậy nội dung công tác trắc địa trong giai đoạn này bao gồm các nội

dung sau:

1. Đo kiểm tra mạng lưới khống chế thi công công trình đã được thiết kế

trong giai đoạn thiết kế kỷ thuật.

2. Đo kiểm tra lại một cách chính xác và chi tiết toàn bộ địa hình thi công tỷ lệ lớn 1/500 1/200.

3. Thành lập mặt cắt dọc, cắt ngang của tuyến.



13

4. Khảo sát lại tuyến khôi phục lại tuyến trên thực địa, khảo sát thủy văn bổ

sung các số liệu còn thiếu trong bước thiết kế kỹ thuật.

1.2.2. Giai đoạn thi công

Sau khi giai đoạn khảo sát thiết kế đã hoàn thành công viêc tiếp theo của

trắc địa đó chính là chuyển sang giai đoạn thi công. Giai đoạn thi công chính là

quá trình sử dụng lưới khống chế trắc địa phục vụ cho bố trí công trình và thi

công ở ngoài thực địa cả về mặt bằng và độ cao nhằm đảm bảo công trình được

chính xác và theo đúng thiết kế đề ra.

Bản thiết kế tuyến đã thống nhất trong phòng trứơc đây được chuyển ra

thực địa theo các số liệu và bình đồ tổng thể của khu vực. Từ các số liệu tọa độ

các điểm đặc trưng đã được xác định trứơc chúng ta tiến hành bố trí trên thực

địa, đo đạc và kiểm tra so với tọa độ các điểm đã thiết kế, từ đó đưa ra phương

án hợp lý nhất để đảm bảo cho công trình đạt độ chính xác cao nhất, cũng như

có biện pháp khắc phục với những sự cố có thể xẩy ra trong quá trình thi công.

1.2.3. Giai đoạn khai thác sử dụng công trình

Công tác trắc địa trong thời kỳ này là thành lập mạng lưới quan trắc

chuyển dịch, biến dạng để theo dõi và đánh giá sự ổn định của công trình trong

thời kỳ đi vào vận hành.

Việc thành lập các mạng lưới quan trắc và thời gian quan trắc được phụ

thuộc vào từng loại công trình, đặc điểm của công trình và tính cấp thiết của

công trình.

1.2.4. Yêu cầu độ chính xác của công tác trắc địa trong giai đoạn khảo sát

và thiết kế công trình.



14

Một trong những nhiệm vụ chủ yếu của công tác trắc địa trong giai đoạn

khảo sát và thiết kế công trình chính là để đo vẽ bản đồ tỷ lệ lớn trên khu vực

xây dựng, và lựa chọn phương án thiết kế hợp lý nhất cho xây dựng công trình.

Do đó việc đòi hỏi yêu cầu về độ chính xác cả về mặt bằng lẫn độ cao là vấn đề

đặt lên hàng đầu của công tác trắc địa trong giai đoạn này.

1.2.4.1. Lưới khống chế mặt bằng

1. phân cấp: Lưới khống chế mặt bằng trên khu vực xây dựng công trình

thường thành lập đến tỷ lệ 1:500. Lưới được phân cấp thành nhiều bậc có thể

tóm tắt như sau:

Bảng 1.1. Bảng phân cấp, bậc lưới

2. Mật độ điểm khống chế: Theo quy phạm, mật độ điểm trung bình các điểm

khống chế nhà nước từ hạng I IV được quy định như sau:

Trên khu vực đo vẽ bản đồ tỷ lệ 1:5000 thì cứ 20 30 km2 cần có một điểm

khống chế mặt bằng và 10 20 km2 cần có một điểm khống chế độ cao.

Lưới mặt bằng và độ cao nhà nước

(Lưới tam giác, lưới đa giác hạng II IV; Lưới thủy chuẩn hạng II IV)

Lưới chêm dày khu vực

(Lưới giải tích hoặc đa giác cấp 1,2; Thủy chuẩn kỹ thuật)

Lưới khống chế đo vẽ

(Đường chuyền kinh vĩ, lưới tam giác nhỏ, lưới giao hội,…)



15

Trên khu vực cần đo vẽ bản đồ tỷ lệ 1:2000; 1:1000; 1:500 thì cứ 5 15

km2 cần một điểm khống chế mặt bằng và 5 7 km2 cần có một điểm khống chế

độ cao. Đặc biệt trên các khu vực hẹp có dạng kéo dài thì cứ 5 km2 cần có một

điểm khống chế mặt bằng.

3. Độ chính xác lưới khống chế: Tiêu chuẩn độ chính xác của lưới khống chế

mặt bằng được xem xét trong hai trường hợp sau:

a. Trường hợp 1: Nếu lưới khống chế mặt bằng chỉ thành lập với mục đích

đo vẽ địa hình nói chung thì tiêu chuẩn đánh giá độ chính xác là sai số trung

phương vị trí điểm cấp khống chế cuối cùng so với điểm khống chế cơ sở hay

còn gọi là sai số tuyệt đối vị trí điểm.

Quy phạm quy định: Sai số vị trí điểm của lưới khống chế đo vẽ so với

điểm khống chế nhà nước không được vượt quá 0.2mm trên bản đồ, tức là Mp

0.2mm*M. Đối với vùng cây rậm rạp thì yêu cầu độ chính xác này giảm đi 1,5

lần, tức là Mp 0.3mm*M (Ở đây M là mẫu số tỷ lệ bản đồ cần thành lập).

b. Trường hợp 2: Nếu lưới khống chế mặt bằng được thành lập để phục vụ

cho thi công các công trình thì tiêu chuẩn để đánh giá độ chính xác là sai số

trung phương tương hỗ của hai điểm lân cận nhau thuộc cấp khống chế cuối

cùng hoặc sai số trung phương vị trí tương hỗ giữa hai điểm trên khoảng cách

nào đó.

4.Công thức tính một số dạng lưới

a. Lưới tam giác đo góc: Đối với lưới tam giác đo góc cần cố gắng thiết

kế các tam giác gần với tam giác đều. Trong trường hợp đặc biệt mới thiết kế

các tam giác có góc nhọn đến 200, còn các góc 1400.



16

Chẳng hạn dịch vị dọc của chuỗi tam giác gần đều, sau khi bình sai lưới

theo các điều kiện hình được tính theo công thức:

m L =L n

nnm

b

mb

9

534.)()(

222

(1.1)

Trong đó: n là số cạnh trung gian trên trên đường nối điểm đầu và điểm

cuối của chuỗi.

b

mb là sai số trung phương tương đối cạnh đáy

m là sai số trung phương đo góc

Dịch vị ngang trong chuỗi tam giác như trên được tính theo công thức:

Khi số lượng tam giác trong chuỗi là chẵn

m q =

L

n

nnmm

3.

15

2 222

(1.2)

Khi số tam giác trong chuỗi là lẻ

m q =

L

n

nnmm

552.

15

22

2

(1.3)

Trong đó m là sai số trung phương góc định hướng của cạnh gốc

b. Lưới tam giác đo góc, cạnh kết hợp

c. Lưới tam giác đo cạnh

Các chỉ tiêu cơ bản Hạng IV Cấp 1 Cấp 2

Chiều dài cạnh (km) 1 5 0.5 6 0.25 3



17

Sai số tương đối giới hạn xác định chiều dài cạnh 1:50000 1:20000 1:10000

Góc nhỏ nhất trong tam giác (0) 20 20 20

Góc nhỏ nhất trong tứ giác (0) 25 25 25

Số tam giác giữa các cạnh gốc 6 8 10

Bảng 1.2. Bảng Các chỉ tiêu cơ bản của lưới đo góc canh, lưới đo cạnh

Lưới đường chuyền Tùy thuộc vào diện tích và hình dạng kích thước, vị

trí các điểm gốc mà thiết kế lưới đường chuyền dưới dạng đường chuyền phù

hợp, lưới đường chuyền với các điểm nút hoặc vòng khép.

Việc đánh giá bản thiết kế lưới đường chuyền bao gồm: Xác định sai số tọa

độ các điểm nút, sai số khép tương đối của đường chuyền, sau đó so sánh chúng

với các hạn sai tương ứng. Công thức ước tính gần đúng của tuyến đường

chuyền đơn phù hợp dạng bất kỳ tính theo công thức.

M2 = 21,02

2

2 Dm

ms

(1.4)

Trong đó: D0,1 là khoảng cách từ đỉnh đến điểm trọng tâm G của đường

chuyền.

Sai số khép giới hạn đường chuyền tính theo công thức.

TS

M 12 (1.5)

Với S là chiều dài tuyến đường chuyền

T là mẫu số sai số tương đối cho phép của đường chuyền cấp hạng tương

ứng



18

1.2.4.2. Độ chính xác về độ cao

Độ chính xác và mật độ điểm độ cao được tính toán không những nhằm

tháa mãn cho công tác đo vẽ trong têt cả các gia đoạn thiết kế mà còn phải đảm

bảo yêu cầu của công tác bố trí công trình.

1.2.4.3. Yêu cầu công tác đo vẽ

Để đảm bảo yêu cầu công tác đo vẽ địa hình công trình, sai số độ cao các

điểm của lưới được xác định theo khoảng cao đều giữa các đường đồng mức dựa

vào công thức

m H = 5

1 h (1.6)

Trong đó: m H là sai số trung phương tổng hợp các bậc lưới khống chế độ

cao.

h là khoảng cao đều giữa các đường đồng mức

1.2.4.4. Đảm bảo công tác bố trí công trình:

Khi ước tính độ chính xác và mật độ điểm của các cấp khống chế độ cao,

cần xuất phát từ yêu cầu cao nhất về độ chính xác của công tác bố trí về độ cao

trên mặt bằng xây dựng. Trong công tác này độ chính xác thường được quy

định: Sai số độ cao của mốc thủy chuẩn ở vị trí yếu nhất của lưới sau bình sai so

với điểm gốc của khu vực không vượt quá 30mm.

1.3. THIẾT KẾ TRẮC DỌC CỦA TUYẾN

1.3.1.Những yêu cầu khi thiết kế



19

Thiết kế đường đỏ phải căn cứ vào điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn,…

để đảm bảo đường ổn định vững chắc dưới tác dụng của xe cộ và các nhân tố tự

nhiên sau này.

Căn cứ vào điều kiện cụ thể của đoạn tuyến từ km…- km… với bình đồ tỷ lệ

1/1000 từ đó ta xác định được độ cao tự nhiên tại các cọc Km, H,…

Trên đường đen biểu diễn cao độ tự nhiên dọc theo đọan tuyến, phối hợp

với bình đồ và các bản vẽ trắc ngang để tiến hành thết kế đường đỏ theo một số

nguyên tắc sau:

Đảm bảo tuyến lượn đều, ít thay đổi độ dốc và sử dụng các độ dốc nhỏ

trên toàn tuyến. Khống chế cao độ điểm đầu và điểm cuối.

Độ dốc dọc của tuyến không được vượt quá độ dốc tối đa là 7% và không

được nhỏ hơn độ dốc tối thiểu là 0,5%. Trên những đoạn tuyến cũ đường cong

bán kính nhỏ cần phải triệt giảm độ dốc dọc.

Phải có hệ thống đảm bảo thoát nước tốt từ khu vực hai bên đường và lề

đường, ngăn ngừa sự phá hoại của nước mặt đối với công trình trên nền mặt

đường .

Đảm bảo cao độ đó được xác định trước tại các điểm khống chế. Cao độ

nền đắp tại các vị trí đặt cầu, cống đều lớn hơn cao độ đỉnh cống ít nhất là 0,5m.

Đảm bảo sự lượn đều của trắc dọc tại những vị trí đạt cống.

Các rãnh thoát nước dọc đường cũng phải có độ dốc tối thiểu 0,5%, đảm

bảo thoát nước tốt không bị bồi lắng.

Khối lượng đào đắp ít (khối lượng đào xấp xỉ bắng khối lượng đắp).



20

Ở những chỗ tuyến đường thay đổi độ dốc, nếu hiệu đại số độ dốc lớn hơn

1% thì phải thiết kế đường cong đứng để đảm bảo tầm nhìn tính toán và để trắc

dọc lượn đều, xe chạy được êm thuận. Các bán kính được thiết kế trên đường

cong đứng đều đảm bảo lớn hơn bán kính tối thiểu được tính ở nội dung trước.

Đường cong đứng thiết kế cụ thể là đường cong tròn hoặc parabol bậc hai.

Phối hợp giữa thiết kế trắc dọc với thiết kế bình đồ, trắc ngang và điều

kiện địa hình nhằm tạo ra một tuyến đường hài hòa trong không gian.

Việc thiết kế trắc dọc cần đáp ứng được yêu cầu của các phương pháp thi

công tiên tiến, tránh sự thay đổi độ dốc liên tục không thuận lợi cho thi công và

bảo dưỡng nâng cấp sau này.

Các số liệu cụ thể: Cự ly, cao độ, vị trí cống,… đều được thể hiện trên bản

vẽ trắc dọc tỷ lệ 1/200, 1/500, 1/1000 và 1/5000.

1.3.1.1. Nguyễn tắc thiết kế trắc dọc

Độ dốc dọc ảnh hưởng rất lớn đến tốc độ xe chạy, thời gian xe chạy, năng

lực thông xe, an toàn xe chạy, giá thành vận tải,… nếu độ dốc dọc lớn thì giảm

gía thành xây dựng nhưng trong mọi trường hợp ta cố gắng dựng các độ dốc bộ

và ít thay đổi độ dốc.

Phối hợp các yếu tố trên trắc dọc, bình đồ và nằm trong địa hình cụ thể.

Mục tiêu là trong không gian của một tuyến đường hài hòa nội bộ không che lấp

tầm nhìn, không gây ảo giác có hại cho tâm lý người lái xe.

1. Các điểm khống chế trên trắc dọc



21

Đó là những điểm trắc dọc buộc phải đi qua như các điểm có liên quan

đến cao độ theo quy hoạch, điểm giao cắt cùng mức với đường sắt hay đường

giao thông cấp cao hơn.

2. Điểm khống chế giới hạn

Cao độ nền đường đắp qua bãi sông phải cao hơn mực nước tính toán

(MNTT) có xét tới mực nước dềnh và chiều cao sóng vỗ ít nhất trên 0,5m.

Cao độ nền đường ở các đoạn đường dẫn vào cầu và cao độ nền đường ở

vị trí cống phải cao hơn MNTT là 0,5m

Cao độ nền đường ở những vị trí cống phải đảm bảo chiều cao đất đắp tối

thiểu là 0,5m. Cao độ tối thiểu của mặt nền đường phải cao hơn mực nước ngầm

tính toán, mực nước đọng thường xuyên để đảm bảo khu vực hoạt động của tải

trọng luôn trong tình trạng khô ráo. Thoát nước tốt cho nền đường và khu vực

hai bên đường, đảm bảo các yêu cầu tối thiểu cho nền đường luôn khô ráo,

không nên đào đắp quá sâu để tránh phải xây dựng các công trình chống đỡ.

Trong thiết kế, thường đáy rãnh dọc cùng độ dốc với tim đường. Vì vậy ở

những đoạn đường đào cần thiết kế độ dốc ≥ 0,5% (trường hợp đặc biệt khó

khăn cũng không được < 0,3%).

Khi thiết kế đường đỏ cần chú ý đến điều kiện thi công, không nên thiết

kế đường đỏ đổi dốc lắt nhắt. Phải tuân theo quy định của quy trình với đường

cấp 60 chiều dài các đoạn dốc dọc > 150m.

1.3.1.2. Các phương pháp thiết kế trắc dọc

Căn cứ vào đường cao độ tự nhiêntrắc dọc phối hợp với bình đồ & bản vẽ

trắc ngang ta tiến hành thiết kế đường đỏ theo hai phương pháp sau:

1. Phương pháp thiết kế bao



22

Thiết kế bao tức là cho đường thiết kế lượn theo địa hình tự nhiên tức là đi

song song với mặt đất tự nhiên. Phương pháp này được áp dụng với những địa

hình bằng phẳng hoặc cao độ thay đổi đều độ dốc tự nhiên nhỏ.

2. Phương pháp thiết kế cắt

Thiết kế đường đỏ cắt địa hình tự nhiên tạo thành những đoạn đường đào

đắp xen kẽ. Vị trí đường đỏ được xác định sao cho khối lượng công tác giữa các

đoạn đào đắp tương đối cân bằng, phương pháp này được áp dụng ở những nơi

địa hình mấp mô.

Căn cứ vào địa hình cụ thể của tuyến AB ta kết hợp cả phương pháp đi bao và

phương pháp đi cắt. Ở các đoạn bố trí rãnh dọc, độ dốc dọc của tuyến luôn đảm

bảo ≥ 0,5%. Các điểm đổi dốc được lựa chọn cho trùng với điểm giữa của

đường cong tròn (cọc P) nhưng có nhiều trường hợp không thể áp dụng được.

Độ dốc dọc tối đa cho phép của tuyến là 7% nhưng ở đây độ dốc dọc lớn nhất là

4.01%.

1.3.2. Bố trí đường cong đứng trên trắc dọc

Đường cong đứng được bố trí với độ đổi dốc lớn hơn 1%. Sau khi đó

chọn bán kính đường cong đứng thì các yếu tố còn lại của đường cong được xác

định theo công thức sau:

Chiều dài đường K = R.(i1-i2) (m) (1.7)

Tiếp tuyến đường cong T = R. (m) (1.8 )

Độ dài phân cự P = (1.9)



23

Tung độ các điểm trung gian trên đường cong có hoành độ X được xác định

theo công thức: i = (1.10)

Trong đó:

R: là bán kính đường cong tại điểm dốc của tọa độ tại đỉnh đường cong.

dấu (+) ứng với đường cong đứng lồi.

dấu (-) ứng với đường cong đứng lõm.

i1,i2: Độ dốc của hai đoạn nối nhau bằng đường cong đứng.

dấu (+) ứng với lên dốc.

dấu (-) ứng với xuống dốc.

1.4. Thiết kế nền đường

1.4.1. Thi công nền đường

Nền đường phải là nền tảng vững chắc của phần xe chạy và đảm bảo duy

trì các yếu tố hình học của tuyến đường như thiết kế đã quy định. Vì vậy nền

đường không được biến dạng lớn và phải có cường độ ổn định cao.

1. Về mặt hình học:

Thì nền đường phải có hình dáng và kích thước phù hợp với các yêu cầu

của tuyến và sự ổn định của nền.

2. Về mặt cơ học: Thì phải đảm bảo nền đường ổn định, không có biến dạng

nguy hiểm và cũng không được lún nhiều dưới tác dụng của xe cộ và trọng

lượng của bản thân đường.



24

3. Về mặt vật lý: thì phải đảm bảo tốt nền đường không bị qúa ẩm, không giảm

cường độ trong thời kỳ ẩm ướt, phải có biện pháp kỹ thuật đảm bảo duy trì được

cường độ cao trong suốt quá trình sử dụng.

4. Đất làm nền đường

Đất là vật liệu chủ yếu để xây dựng nền đường. Tính chất và trạng thái của

đất (độ ẩm và độ chặt) ảnh hưởng rất lớn đến cường độ và mức độ ổn định của

nền đường. Cụ thể một số loại đất sau:

a. Đất cát: Đất cát có cường độ cao và ổn định tốt đối với nước (hệ số ma sát

trong của cát tương đối lớn, tính thấm thoát nước tốt và mao dẫn kém). Nhưng

đất cát rời rạc, không dính nên phải có lớp đất dính bọc xung quanh để giữ cho

nền đường không bị phá hoại của mưa, gió,... ta có thể dùng sét trộn vào cát để

tăng độ dính của đất cát.

Vì những ưu điểm như trên, đất cát thường được dùng để đắp nền đường

qua vùng đất yếu, lầy lội.

b. Đất sét: Đất sét vì hạt sất nhỏ nên tính chất hoàn toàn ngược lại đối với đất

cát, khi đã thấm ướt thì khó khô, thể tích dễ bị thay đổi theo trạng thái khô ẩm,

độ mao dẫn lại lớn do đó độ ổn định nước của sét là rất kém. Đất sét khi khô lại

rất cứng, khó đập vỡ và làm nhỏ, khi ướt lại nhão nên dễ phát sinh hiện tượng ụ

cao, ụ sâu và khó đầm nén chặt. Vì vậy đất sét chỉ được dùng ở những nơi đắp

cao, thoát nước tốt và đặc biệt phải có biện pháp đầm nén chặt.

c. Đất bụi: Đất bụi có cỡ hạt 0,005 0,05mm, kém dính và ổn định đối với nước

kém, độ mao dẫn lớn 0,8 1,5m. Loại này có hàm lượng bụi lớn thường khi

mưa thì nhão dễ xói chảy, khi khô thì quá rời rạc và hay sinh bụi.



25

Vì vậy đối với loại đất này rất bất lợi khi xây dựng nền đường và chỉ nên

dùng để xây dựng các lớp dưới của nền đường (dưới khu vực tác dụng).

Tóm lại, loại đất á cát là vật liệu xây dựng nền đường thích hợp nhất, tốt

nhất, sau đó là loại đất á sét. Đất á cát có một số hạt lớn nhất định nên đạt yêu

cầu về cường độ và độ ổn định nước tốt. Đồng thời lại gồm một số hạt nhỏ nhất

định (có chỉ số dẻo nhất định) nên không bị rời rạc quá và rất dễ đầm nén chặt.

5. Một số loại nền đường trong trường hợp thông thường

a. Nền đắp.

Nền đắp có mái dốc bằng đá thì đá có kích cỡ lớn hơn 25 cm và xếp khan

(có chêm chèn) trong phạm vi chiều dày 1,0 2,0m với độ dốc như bảng sau:

Độ dốc mái đường đắp

Khi chiều cao mái dốc

Loại đất đá

< 6 m 6 12 m

Các loại đá phong hoá nhẹ 1 : 1 1 : 1,3 1 : 1,3 1,5

Đá khó phong hoá > 25cm xếp khan 1 : 0,75 1 : 1

Đá dăm, đá sỏi, sạn, cát 1 : 1,3 1:1,3 1: 1,5

Cát to và cát vừa, đất sét và cát pha, đá dẽ

phong hoá. 1: 1,5 1: 1,75

Đất bụi, cát nhỏ. 1: 1,75 2 1: 1,75 2

B¶ng 1.3. B¶ng chªm chÌn ®Êt, ®¸ theo ®é dèc



26

Theo ®é dèc cã thÓ xÕp khan kiÓu giËt cÊp, (kh«ng cÇn t¹o m¸i dèc cã ®é

dèc ®Òu). PhÝa trong ph¹m vi xÕp khan cã thÓ ®¾p ®¸ b»ng çch: §æ ®¸ cì lín

thµnh líp, råi r¶i thªm çc ®¸ th¶i cì nhá lªn trªn vµ dïng lu rung lo¹i nÆng, lu

chÆt cho ®Õn khi ®¸ trªn líp mÆt æn ®Þnh. CÇn tæ chøc r¶i thö ®Ó quyÕt ®Þnh chiÒu

dµy líp ®¸ r¶i, lîng ®¸ chÌn vµ sè lÇn lu cÇn thiÕt. KÕt qu¶ r¶i thö lµ c¨n cø ®Ó

kiÓm tra, nghiÖm thu (kÓ c¶ ®é chÆt cña nÒn ®¾p ®¸).

Trêng hîp nÒn ®¾p ®Êt (çt) qua vïng ngËp níc th× ph¶i ¸p dông ®é dèc

m¸i dèc ®¾p b»ng 1:2, 1:3, ®èi víi ph¹m vi nÒn ®êng díi møc níc ngËp

th«ng thêng vµ b»ng 1:1,75, 1:2 ®èi víi ph¹m vi nÒn ®êng díi níc thiÕt kÕ.

Khi m¸i dèc nÒn ®¾p ®Êt t¬ng ®èi cao th× cø 810m cao ph¶i t¹o ra mét

bËc thÒm réng 1 3m, trªn bËc thÒm cã cÊu t¹o dèc ngang vµ r·nh x©y. Ngoµi ra

m¸i dèc cao nªn ®îc gia cè bÒ mÆt b»ng ®¸ x©y hoÆc çc tÊm bª t«ng ®óc s½n.

- Khi x©y dùng trªn sên dèc, tïy theo ®é dèc cña sên dèc mµ cã çc

biÖn ph¸p xö lý nh sau:

Khi ®é dèc cña sên dèc <20% th× chØ cÇn d·y cá hoÆc ®µo bá líp h÷u c¬

phÝa trªn råi ®¾p trùc tiÕp nÒn ®êng trªn sên dèc. Khi ®é dèc cña sên dèc

2050% th× ph¶i ®¸nh cÊp (bËc). NÕu thi c«ng b»ng thñ c«ng th× chiÒu réng bËc

lµ 1m, nÕu thi c«ng b»ng m¸y th× chiÒu réng bËc lµ 34m (b»ng chiÒu réng lìi

m¸y). B¶n chÊt cña ®¸nh cÊp lµ thay lùc ma s¸t nhá gi÷a nÒn ®¾p vµ sên dèc

b»ng søc chèng c¾t cao h¬n cña ®Êt ®¾p.

Trêng hîp chiÒu cao m¸i dèc >12m ph¶i kiÓm to¸n æn ®Þnh. Khi kiÓm

to¸n æn ®Þnh nÒn ®êng ngËp níc ph¶i xÐt ®Õn ¸p lùc thñy ®éng do gradient

thñy lùc g©y nªn. ChiÒu cao m¸i dèc ®¾p ®Êt kh«ng nªn qu¸ 16m vµ ®¾p ®¸

kh«ng nªn qu¸ 2m.

Trêng hîp ®¾p cao vµ ®¾p trªn sên dèc, nÕu kÕt qu¶ kiÓm to¸n æn ®Þnh

kh«ng ®¶m b¶o th× ph¶i thiÕt kÕ çc gi¶i ph¸p chèng ®ì ®Ó t¨ng ®é æn ®Þnh (kÌ

ch©n, kÌ vai), b»ng ®¸ xÕp khan, x©y v÷a hoÆc bª t«ng xi m¨ng. MÆt m¸i dèc nÒn

®¾p ph¶i ®îc gia cè b»ng çc biÖn ph¸p thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn thñy v¨n vµ khÝ



27

hËu t¹i chç ®Ó chèng xãi lë do t¸c ®éng cña ma, cña dßng ch¶y, cña sù thay ®æi

møc níc ngÇm.

- Çc chç lÊy ®Êt ®Ó ®¾p nÒn ®êng ph¶i ®îc quy ho¹ch tríc vµ ®îc sù

chÊp nhËn cña ®Þa ph¬ng theo nguyªn t¾c lµ: TËn dông çc chç hoang hãa, ®Êt

cã chÊt lîng vµ ®iÒu kiÖn khai th¸c thÝch hîp. Kh«ng ¶nh hëng ®Õn m«i

trêng, tiÕt kiÖm ®Êt ®ai. KÕt hîp viÖc khai th¸c ®Êt víi n«ng, ng nghiÖp (t¹o

n¬i chøa níc, nu«i trång thñy s¶n,…).

b. NÒn ®µo

§èi víi nÒn ®êng ®µo khi x©y dùng sÏ ph¸ ho¹i thÕ c©n b»ng cña çc tÇng

®Êt thiªn nhiªn, nhÊt lµ trêng hîp ®µo trªn sên dèc sÏ t¹o nªn hiÖn tîng sên

dèc bÞ mÊt ch©n, v× thÕ m¸i taluy ®µo ph¶i cã ®é dèc nhÊt ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o æn

®Þnh cho taluy vµ cho c¶ sên nói. §èi víi ®é dèc däc taluy ®µo cÇn quan s¸t,

ph©n tÝch çc yÕu tè sau: Thµnh phÇn tÝnh chÊt c¬ lý cña çc líp ®Êt ®¸. ThÕ n»m

vµ sù ph¸t triÓn cña mÆt nøt, kÏ nøt. Nguyªn nh©n h×nh thµnh ®Þa chÊt (sên tÝch,

®åi ®¸ tÝch, trÇm tÝch,…). TÝnh chÊt kÕt cÊu vµ møc ®é phong hãa cña ®Êt ®¸.

ChiÒu cao m¸i dèc, … ®é dèc cña m¸i dèc taluy nÒn ®êng ®µo ®îc lÊy theo

quy ph¹m 4054-05 cña Bé giao th«ng.

§é dèc m¸i ®êng ®µo khi

Cã chiÒu cao m¸i dèc

Lo¹i vµ t×nh tr¹ng ®Êt ®¸ ≤12m >12 m

Đất loại dính hoặc kém dính nhưng ở trạng thái chặt và vừa đến chặt.

1:1 1:1,25

Đất rời. 1:1,5 1:1,75

Đá cứng phong hoá nhẹ. 1:0,3 1:0,5

Đá cứng phong hoá nặng. 1:1 1:1.25

Đá loại mềm phong hoá nhẹ. 1: 0.75 1:1

Đá loại mềm phong hoá nặng. 1:1 1:1,25



28

Bảng 1.4. Chỉ tiêu độ dốc của mái taluy

Với nền đào đất, chiều cao mái dốc không nên vượt quá 20m, với nền đào

đá mềm, nếu mặt tầng đá dốc ra phía ngoài với góc dốc >25o thì mái dốc thiết kế

nên lấy bằng góc dốc mặt tầng đá và chiều cao mái dốc nên hạn chế dưới 30m.

Khi chiều cao mái dốc cao hơn 12m phải tiến hành phân tích, kiểm toán

độ ổn định bằng các phương pháp thích hợp tương ứng với trạng thái bất lợi nhất

(đất, đá phong hóa bão hòa nước). Với mái dốc bằng vật liệu rời rạc, ít dính thì

nên áp dụng phương pháp mặt trượt phẳng, với đất dính kết thì nên dùng

phương pháp mặt trượt tròn, hệ số ổn định nhỏ nhất phải ≤1,25. Đối với mái dốc

bằng đá, phải có phân tích so sánh với độ dốc của các mái ổn định (mái dốc nền

đường, công trình hoặc mái dốc tự nhiên) đã tồn tại trong khu vực lân cận.

Khi mái dốc qua các tầng, lớp đất đá khác nhau thì phải thiết kế có độ dốc

khác nhau tương ứng, tạo thành mái dốc đào kiểu mặt gẫy hoặc tại chỗ thay đổi

độ dốc bố trí thêm một mặt thềm rộng 13m có độ dốc 510% nghiêng về phía

trong rãnh, trên bậc thềm phải xây rãnh thoát nước có tiết diện chữ nhật, tam

giác đảm bảo đủ thoát nước từ tầng taluy phía trên. Khi mái dốc đào không có

tầng lớp đất, đá khác nhau nhưng chiều cao lớn thì cũng nên thiết kế bậc thềm

như trên với khoảng chiều cao giữa các bậc thềm từ 612m. Khi đào qua lớp đá

cứng chưa bị phong hóa thì có thể dịnh dạng đào nửa hầm. Khi mái dốc có cấu

tạo dễ bị lở, rơi thì mép ngoài của rãnh biên đến chân mái dốc nên có một bậc

thềm rộng tối thiểu là 1m. Khi đã có tường phòng hộ, hoặc khi mái dốc thấp hơn

12m thì không cần bố trí bậc thềm này.

Mái dốc nền đào phải có biện pháp gia cố chống xói lở bề mặt, chống đất

đá phong hóa sạt lở cục bộ (trồng cỏ, trồng cây bụi, bọc mặt neo các ô dàn bê

tông,…) và khi cần xây tường chắn, tường bó chân mái dốc để tăng cường mức

độ ổn định của toàn mái dốc.



29

Phải thiết kế quy hoạch đổ đất thừa từ nền đào, không được tùy tiện đổ

đất xuống sườn dốc phía dưới gây mất ổn định sườn dốc tự nhiên, không được

đổ xuống ruộng, vườn, sông suối phía dưới. Chỗ đổ đất được san gạt thành bãi,

trồng cây cỏ phòng hộ và có biện pháp thoát nước thích hợp.

c. Nền nửa đào nửa đắp

Thường gặp khi nền đường qua các vùng sườn dốc nhẹ (dưới 50%). Lúc

này có thể vận dụng các cấu tạo nói riêng cho phần đào và phần đắp. Khi thi

công cần tận dụng vận chuyển ngang đất từ nửa đào sang nửa đắp.

1.4.2. Xác định khối lượng đào đắp

Khi thiết kế phải xác định khối lượng công tác nền đường để lập dự toán,

tổ chức thi công hay lập luận chứng so sánh các phương án tuyến, khi tính toán

khối lượng công tác nền đường, mặt đường phải căn cứ vào diện tích (hoặc

chiều rộng mặt đường, lề đường, chiều dày lớp kết cấu,…) trên các mặt cắt

ngang và người ta giả thiết giữa các mặt cắt ngang, sự thay đổi của các yếu tố

trên theo quy luật đường thẳng, bỏ qua phần gồ ghề chủa mặt đất (nếu có thay

đổi lớn thì đã rải chèn thêm các cọc địa hình).

Hiện nay việc tính toán các diện tích đào, đắp, các chiều rộng bề dầy,…

nói trên được thực hiện bằng các chương trình máy tính. Khối lượng giữa các

mặt cắt ngang được tính đơn giản bằng công thức sau:

V12= 2

21 FF . L12 (1.10)

Trong đó V12: Là khối lượng cần tính giữa hai mặt cắt 1,2.

L12: Là khoảng cách giữa hai cọc 1,2.

F1,F2: Là diện tích (bề rộng, chiều dày) của mặt cắt 1,2.j



30

Các khối lượng công tác cần tính trên mặt cắt ngang phụ thuộc vào giải

pháp thi công, có thể là: Diện tích đào hữu cơ, vét bùn, đánh cấp đào rãnh,…

diện tích đào, đắp đất đá (lại phân chi tiết thành các cấp đất đá, hệ số đầm chặt K

của các lớp đất,…) diện tích, chiều dày và các loại vật liệu lớp bù vênh. Chiều

rộng các phần mặt đường (các loại kết cấu khác nhau trên mặt cắt ngang, kết cấu

trên mặt đường cũ, kết cấu cạp mở rộng,…), lề đường (gia cố lề, lề đất,…),

chiều rộng lớp vải địa kỹ thuật,… chiều dày các lớp vật liệu đặc biệt,…

Bảng khối lượng được lập riêng cho từng Km và lập bảng tổng hợp khối

lượng cho toàn tuyến.

1.5. THIẾT KẾ MẶT ĐƯỜNG

1.5.1. Các yêu cầu chung với áo đường

Áo đường là công trình được xây dựng trên nền đường bằng nhiều tầng

lớp vật liệu có độ cứng và cường độ lớn hơn so với đất nền đường, trực tiếp chịu

tác dụng của tải trọng xe chạy và sự phá hoại thường xuyên của các nhân tố

thiên nhiên như mưa, gió, sự thay đổi nhiệt độ,… như vậy, để bảo đảm xe chạy

an toàn, êm thuận, kinh tế thì việc xây dựng áo đường cần phải đảm bảo các yêu

cầu sau:

1. Áo đường phải có đủ cường độ chung: Biểu thị qua khả năng chống lại biến

dạng thẳng đứng, biến dạng trượt, biến dạng co giãn do bị kéo uốn hoặc do thay

đổi nhiệt độ. Ngoài ra, cường độ của áo đường phải ít thay đổi theo điều kiện

thời tiết, khí hậu, tức là phải ổn định về mặt cường độ.

2. Mặt đường phải đảm bảo được độ bằng phẳng nhất định: Để giảm sức lăn,

giảm xóc khi xe chạy. Do đó sẽ nâng cao được tốc độ xe chạy, giảm tiêu hao

nhiên liệu và kéo dài tuổi thọ của xe, giảm giá thành vận tải.



31

3. Bề mặt mặt áo đường phải có đủ độ nhám nhất định: Để nâng cao hệ số bám

giữa bánh xe và mặt đường, tạo điều kiện tốt cho xe chạy an toàn với vận tốc

thiết kế và trong trường hợp cần thiết có thể dừng xe nhanh chóng.

4. Áo đường phải có sức chịu đựng bào mòn tốt và sản sinh ít bụi: Vì bụi sẽ làm

giảm tầm nhìn, gây tác dụng xấu đối với hành khách, hàng hóa và làm ô nhiễm

môi trường sinh thái xung quanh. Sử dụng được vật liệu sẵn có của địa phương

và thi công dễ dàng.

Đó là những yêu cầu cơ bản của kết cấu áo đường, tùy theo điều kiện thực

tế, ý nghĩa của đường mà lựa chọn kết cấu áo đường cho phù hợp để thỏa mãn ở

mức độ khác nhau những yêu cầu nói trên.

Hiện nay về mặt cơ học người ta phân kết cấu áo đường thành hai loại chủ

yếu là: Áo đường cứng và áo đường mềm nhằm tìm kiếm các phương pháp tính

toán cường độ và biến dạng thích hợp đối với mỗi loại áo đường để đảm bảo

chúng không bị phá hoại dưới tác dụng của xe trong suốt thời kỳ sử dụng.

1.5.1.1. Áo đường cứng: (Mặt đường bê tông xi măng) là kết cấu có cường độ

lớn, cường độ chống biến dạng (module đàn hồi hoặc module biến dạng) cũng

cao hơn nhiều so với nền đất và đặc biệt nó có khả năng chịu kéo khi uốn lớn,

do vậy nó làm việc theo nguyên lý tấm trên nền đàn hồi và phân bố được áp lực

của tải trọng xe xuống nền đất trên một diện tích rộng làm cho nền đất phía dưới

ít phải tham gia chịu tải.

1.5.1.2. Áo đường mềm: Là kết cấu với tầng lớp đều có khả năng chịu uốn nhỏ

(hoặc không có khả năng chịu uốn) dưới tác dụng của tải trọng bánh xe chúng

chịu nén và chịu cắt trượt là chủ yếu. Cường độ và khả năng chống biến dạng

của nó có thể thay đổi phụ thuộc vào thay đổi của nhiệt độ và độ ẩm. Trong kết

cấu áo đường mềm nền cũng tham gia chịu tải trọng cùng với mặt đường ở mức

độ đáng kể. Áo đường mềm là tất cả các loại áo đường làm bằng các vật liệu



32

khác nhau, trừ mặt đường bê tông xi măng. Xu hướng hiện nay là dùng kết cấu

áo đường mềm cho xây dựng đường ôtô.

1.5.2. Chọn kết cấu áo đường

Kết cấu áo đường gồm hai lớp: Lớp mặt và lớp móng. Việc lựa chọn loại

mặt đường và móng đường căn cứ vào các chỉ tiêu sau:

1.5.2.1. Đối với mặt đường căn cứ vào

- Ý nghĩa cấp hạng kỹ thuật của đường .

- Lưu lượng xe chạy, tốc độ xe chạy tính toán.

- Khả năng cung cấp vật liệu làm đường .

- Phương tiện thi công.

- Điều kiện duy trì, trùng tu và bảo dưỡng, điều kiện khí hậu.

1.5.2.2. Đố với móng đường căn cứ vào

Điều kiện nền đường địa chất thủy văn, thổ nhưỡng, tình hình nguyên vật

liệu sẵn có của địa phương.

Sau khi thiết kế cấu tạo áo đường. Nhiệm vụ của việc tính toán là kiểm

tra, xem xét cấu tạo áo đường đã đề xuất có đủ cường độ không đồng thời tính

toán xác định lại bề dày cần thiết của mỗi loại cấu tạo. Việc tính toán cấu tạo áo

đường gồm ba nội dung kiểm tra về cường độ dưới đây:

Mặt đường có đủ cường độ: Nghĩa là độ lún của mặt đường dưới tác dụng

của tải trọng xe không được vượt quá tải trọng cho phép.

Ứng suất cắt trong nền đất và các lớp vật liệu rời dùng làm lớp móng,

dưới tác dụng của tải trọng xe và các lớp vật liệu trên phải nhỏ hơn ứng suất cắt

cho phép để đảm bảo không xuất hiện biến dạng dẻo. Ứng suất kéo uốn ở đáy



33

các lớp vật liệu liền khối do tải trọng gây ra nhỏ hơn ứng suất kéo uốn của vật

liệu để đảm bảo lớp liền khối đó không bị nứt.

1.5.3. Chọn loại tầng mặt áo đường

Vật liệu làm lớp mặt chủ yếu cần dùng loại ít hoặc không thấm nước, có

cường độ và tính ổn định về cường độ đối với nước và nhiệt độ cao, đặc biệt có

khả năng chống tác dụng phá hoại bề mặt cũng như bào mòn tốt. Vì vậy, ta nên

dùng các vật liệu có cấu trúc liên kết tốt (dùng thêm chất liên kết) có độ chặt

lớn, có cốt liệu được chọn lọc về hình dạng và tình trạng bề mặt để đảm bảo

cường độ (lực dính C và góc ma sát trong) cần thiết và kích cỡ hạt nhỏ để dẩm

bảo chống bong bật tốt. Do vậy nên chọn bêtông, atphan làm cốt liệu cho lớp

mặt.

1.5.4. Chọn vật liệu cho tầng móng áo đường

Vật liệu tầng móng có thể dùng cả các loại cấu trúc rời rạc, kích cỡ lớn, ít

chịu được bào mòn như đá dăm, cấp phối, đất và đá gia cố chất liên kết vô cơ,

sỏi cuội, đá ba, phế liệu công nghiệp, gạch vỡ,… cường độ của lớp móng phía

dưới có cường độ thấp hơn để phù hợp với quy luật truyền ứng suất do hoạt tải.

Đối với khí hậu nhiệt đới như ở Việt Nam chúng ta thì không nên chọn

cát làm lớp móng dưới vì cát rỗng tạo điều kiện thuận lợi cho việc tích tụ ẩm,

đồng thời cát có cường độ thấp không góp phần vào việc chịu tải đáng kể, lại

gây khó khăn cho việc thi công các lớp bên trên. Nếu dùng cát làm lớp đệm thì

phải xây dựng hệ thống rãnh xương cá thật tốt để thoát nước lòng đường.

Để tận dụng vật liệu địa phương ta chọn cấp phối đá dăm để làm lớp

móng đường. Các lớp vật liệu trong kết cấu áo đường từ trên xuống dưới thì

cường độ giảm dần để phù hợp với trạng thái phân bố ứng suất và để giảm giá



34

thành xây dựng. Cường độ của các lớp trên không nên cao hơn từ 1,53 lần lớp

dưới liền nó về Modul đàn hồi hoặc Modul biến dạng.

CHƯƠNG 2:

GIỚI THIỆU CHUNG VỀ PHẦN MỀM NOVA, TOPO

2.1. Giới thiệu về phần mềm Nova 5.0

Nova5.0 là Chương trình thiết kế đường bộ được thực hiện trên nền

AutoCAD 2004 hoặc AutoCAD 2005 với ngôn ngữ lập trình Visual C++. Nova

là sản phẩm liên kết giữa Công ty Hài Hòa và Hãng ViaNova của Nauy.

Với Nova 5.0 có thể thực hiện công tác thiết kế từ dự án tiền khả thi tới

thiết kế kỹ thuật.



35

Sử dụng Nova 5.0 thật đơn giản nhưng lại cho kết quả rất chi tiết hoàn

toàn phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam về thiết kế đường bộ và có thể thiết kế

theo tiêu chuẩn AASHTO.

Các chức năng chính của chương trình:

1. Nhập số liệu khảo sát.

2. Vẽ mặt bằng hiện trạng và thiết kế bình đồ tuyến.

3.Thiết kế trắc dọc, trắc ngang.

4. Tính toán và lập bảng khối lượng đào đặp.

5. Vẽ đường bình độ, dựng phối cảnh mặt đường cùng cảnh quan địa hình

và tạo hoạt cảnh 3D.

2.1.1. Nhập số liệu thiết kế

Nhập số liệu thiết kế nhằm mục đích xây dựng mô hình địa hình dùng cho

các bước thiết kế tiếp theo. Mô hình địa hình có thể được xây dựng từ:

1. Các đường đồng mức, các điểm đo của bản đồ địa hình được số hóa

thành bản vẽ AutoCAD.

2. Các điểm đo từ máy đo toàn đạc điện tử hoặc ghi sổ đo từ máy đo

quang cơ.

3. Số liệu đo trắc dọc, trắc ngang. Trên cơ sở các điểm đo với Nova 5.0,

ngưới sử dụng sẽ xây dựng được mô hình lưới bề mặt tự nhiên và đường đồng

mức. Đây là mô hình địa hình số 3D cho phép nội suy tọa độ (x, y, h) của bất kỳ

điểm nào nằm trong mô hình lưới.

2.1.2. Vẽ mặt bằng hiện trạng và thiết kế bình đồ tuyến



36

Từ số liệu đo có thể thể hiện được mặt bằng hiện trạng khu vực và Trên

cơ sở mô hình địa hình đã được nhập có thể tiến hành vạch các đường tim tuyến

khác nhau của con đường cần thiết kế nhằm chọn được các phương án tối ưu

hoặc là thiết kế nhiều tuyến cùng một lúc, nhất là trong thiết kế tiền khả thi.

Nova 5.0 tự động phát sinh hoặc chèn các cọc và các điểm mia theo yêu cầu.

Các số liệu được tự động cập nhật, cho phép hiệu chỉnh một cách dễ dàng hoặc

bổ sung thêm cho phù hợp với số liệu địa hình thực tế. Nova 5.0 cho phép thiết

kế các đường cong chuyển tiếp hoặc không chuyển tiếp có siêu cao hoặc không

có siêu cao. Nếu có siêu cao thì trong đoạn độ dốc một mái tim quay là tâm cọc

hoặc mép ngoài phần xe chạy hoặc mép lề phần bụng khi chưa mở rộng. Đồng

thời để thuận tiện cho người sử dụng, Nova 5.0 cho phép nhập mới và tra các

tiêu chuẩn thiết kế đường cong và siêu cao. Kết xuất các kết quả phục vụ cho

việc xác định tuyến ngoài hiện trường.

2.1.3.Thiết kế trắc dọc, trắc ngang

Trong trường hợp tuyến dài nhiều cây số Nova 5.0 cho phép tách trắc dọc

ra nhiều đoạn khác nhau trong cùng 1 bản vẽ. Mẫu biểu bảng trắc dọc và trắc

ngang có thể tùy ý thay đổi cho phù hợp với bảng biểu của cơ quan hoặc theo

yêu cầu của nhiệm vụ thiết kế. Trắc ngang có thể sắp xếp cho vừa khổ giấy cần

xuất ra và có thể chọn chức năng in nhiều trang cắt ngang thiết kế chuẩn mà khai

báo cho tuyến.

Nova 5.0 cho phép thiết kế 3 phương án đường đỏ nhằm chọn ra phương

án tối ưu theo khối lượng đào đắp, được tính toán sơ bộ theo mẫu cắt ngang thiết

kế chuẩn khi khai báo các thông só thiết kế tuyến.

Đối với đường trong nội thị Nova 5.0 cho phép thiết kế các giếng thu

nước, cao độ đáy cống ngầm.



37

Trên trắc dọc Nova 5.0 cho phép nhập bề dầy của các lớp địa chất dựa vào

chúng có thể tính toán khối lượng đào của từng lớp.

Trên trắc ngang mặt cắt sẽ được tự động xác định theo độ dốc siêu cao và

mở rộng lề nếu cắt ngang nằm trong đoạn có bố trí siêu cao và có mở rộng. Các

cao độ cắt ngang sẽ bám theo các cao độ thiết kế của từng phương án. Việc thay

đổi phương án đường đỏ các mặt cắt thiết kế trắc ngang sẽ tự động thay đổi theo

phù hợp với cao độ của phương án đường đỏ hiện hành.

Trong một số trường hợp đặc biệt như: Taluy có dật cấp, lề hoặc mặt

đường không khai báo được theo tiêu chuẩn Nova 5.0 cho phép thiết kế mặt

đường, lề, taluy bằng các đường Polyline của AutoCAD sau đó định nghĩa thành

các đối tượng tương ứng của Nova 5.0 rồi copy cho các mặt cắt ngang khác.

2.1.4. Tính toán và lập khối lượng đào đắp

Nếu thiết kế theo TCVN Nova 5.0 sẽ xác định cho gần 70 loại diện tích.

Trên cơ sở các loại diện tích này người sử dụng có thể tổ hợp lại bằng cách xây

dựng các công thức tính sao cho phù hợp với yêu cầu diện tích cần kết xuất, ghi

chúng lên từng trắc ngang. Sau khi điền các loại diện tích trên các trắc ngang và

qua quá trình vi chỉnh Nova 5.0 cho phép tự động lập bảng tổng hợp khối lượng

đào đắp.

2.1.5. Vẽ đường bình độ mặt đường cùng cảnh quan địa hình

Nova 5.0 cho phép thể hiện đường đồng mức của mô hình thiết kế điểm.

Dựng phối cảnh mặt đường thiết kế và bề mặt tự nhiên cùng cảnh quan hiện

trạng, tạo hoạt cảnh. Modul này thường dùng khi thiết kế và trình duyệt dự án

tiền khả thi.

2.2. Giới thiệu chung về phần mềm Topo 5.0

Nhằm phục vụ công tác thiết kế (thiết kế đường, kênh, đê đập, san nền...).

Cần tiến hành khảo sát và thành lập bản đồ địa hình. Đây là bước hết sức quan



38

trọng, quyết định rất nhiều đến kết quả của quá trình thiết kế sau này. Trước đây

quá trình khảo sát và thiết kế gần như tách biệt nhau (xét trên phương diện một

hệ thống thông tin), việc giao tiếp giữa 2 quá trình được thực hiện thủ công: Kết

quả của công tác khảo sát được chuyển sang công tác thiết kế trên cơ sở các sổ

đo, bản đồ giấy hoặc các tập tin bản đồ trên máy thuần tuý về mô tả hình học, rất

ít hoặc không có các thông tin về địa hình số. Người thiết kế gần như phải thực

hiện lại một số công đoạn về nhập dữ liệu địa hình, gây lãng phí về thời gian và

công sức.

Để tự động hoá việc giao tiếp giữa hai quá trình khảo sát và thiết kế, công ty

Hài Hoà họ đã nghiên cứu thiết kế và cho ra đời phầm mềm Topo đây là một

chương trình, phần mềm trợ giúp cho quá trình khảo sát và lập bản đồ địa hình

số. Các bản đồ địa hình do Topo lập ra chứa đựng đầy đủ các thông tin về địa

hình, trên cơ sở đó, người thiết kế tiến hành được công việc của mình luôn, bỏ

qua giai đoạn nhập dữ liệu trung gian, tiết kiệm thời gian, công sức và đảm bảo

tính chính xác, thống nhất của dữ liệu.

Phầm mềm Topo chạy trong môi trường AutoCAD 2004 hoặc AutoCAD

2005 với hệ thống menu, hộp thoại bằng tiếng Việt, có hệ thống trợ giúp trực

tuyến rất thuận tiện cho người sử dụng khi cần tra cứu.

Cách sử dụng như sau:

2.2.1. Nhập dữ liệu

2.2.1.1. Nhập dữ liệu Điểm đo

Lệnh: HNDL

Menu: Nhập dữ liệu/Nhập dữ liệu điểm đo...

Xuât hiện hộp thoại sau:



39

Hình 2.1. Biên soạn các kết quả đo

Cài đặt các thông số ban đầu:

Menu: Công cụ/Cài đặt thông số ban đầu...

Xuất hiện hộp thoại:

Loại máy

toàn đạc

Dạng đo máy

thuỷ bình

Dạng đo máy

kinh vĩ

Các thông số của

điểm mia

Các ô dữ liệu

Tên trạm máy

Điểm định hướng



40

Hình 2.2. Cài đặt các thông số ban đầu

Chức năng:

Đặt ngầm định thông số ban đầu cho dạng thể hiện góc và công cụ đo

đạc tương ứng với dữ liệu cần nhập.

Các thông số mặc định sẽ được lưu vào hệ thống cho lần sử dụng

chương trình sau.

Các dạng thể hiện góc

Thể hiện theo CAD

Chọn nhập đơn vị góc theo đơn vị đặt của AutoCAD.

Ví dụ: Trong AutoCAD đặt dạng góc là

Angles : Deg/Min/Sec

Precision: 0d00’00”

Muốn nhập góc 145o24’34” thì ta nhập là 145d24’34”.

Dạng aaa.mm.sss <Dấu chấm>

Độ phút giây được phân cách bởi dấu chấm “.”.

Ví dụ: muốn nhập góc 145o24’34” thì ta phải là 145.24.34

Dạng aaa.mmsss <Dấu chấm>

Giữa độ và phút được cách bởi dấu chấm “.” giá trị giây được lấy từ số

thứ ba của phần phút.

Ví dụ: Muốn nhập góc 145o24’34” thì ta nhập là 145.2434

Dạng aaa mm sss <Dấu cách>

Độ phút giây được phân cách bởi dấu cách - bằng cách gõ phím dài

trên bàn phím.



41

Ví dụ: Muốn nhập góc 145o24’34” thì ta nhập là 145 24 34

Chọn công cụ đo đạc:

Máy toàn đạc điện tử

Trong máy toàn đạc điện tử nếu máy không tính ra toạ độ điểm ta gọi là

“đo thô” - Raw - yêu cầu kho Biên vẽ BĐ ta phải có bước hiệu chỉnh. Khi mà

điểm được máy tính ra toạ độ ta gọi “đo toạ độ điểm” - Coord.

Các loại máy toàn đạc và các kiểu đo cho bạn chọn:

- Dạng đo thô với máy Nikon DTM sử dụng công cụ trút dữ liệu là

DTM700 với tệp dữ liệu có phần mở rộng là ‘700’.

- Dạng đo thô với máy Nikon DTM sử dụng công cụ trút dữ liệu là Transit

với tệp dữ liệu có phần mở rộng là ‘trn’.

- Dạng đo thô với máy Nikon DTM sử dụng công cụ trút dữ liệu là Nikon

với tệp dữ liệu có phần mở rộng là ‘nik’.

- Dạng đo thô với máy Nikon DTM sử dụng công cụ trút dữ liệu là Nikon

với tệp dữ liệu có phần mở rộng là ‘raw’.

- Dạng đo thô với máy Leica sử dụng công cụ trút dữ liệu là TC với tệp dữ

liệu có phần mở rộng là ‘gsi’.

- Dạng đo thô với máy Leica sử dụng công cụ trút dữ liệu là TPS với tệp dữ

liệu có phần mở rộng là ‘idx’.

- Dạng đo thô với máy SET (Sokia) sử dụng công cụ trút dữ liệu là SDR

với tệp dữ liệu có phần mở rộng là ‘sdr’.

- Dạng đo thô với máy Topcon sử dụng công cụ trút dữ liệu là T-COM

v1.51 với tệp dữ liệu có phần mở rộng là ‘gt6’.

Máy thuỷ bình

- Ghi sổ đo theo dạng chênh cao. Giá trị “chênh cao” là chênh cao tương

đối giữa điểm mia (chân mia) và điểm đặt máy đo (chân máy).



42

- Ghi sổ đo theo dạng cao mia. Chiều cao của tia ngắm trên mia so với chân

mia.

Máy kinh vĩ.

- Ghi sổ đo theo dạng dài xiên. Chiều dài của tia ngắm xiên từ tâm máy cho

tới tia ngắm trên mia.

-Ghi sổ đo theo dạng dài bằng. Chiều dài trên mặt ngang từ máy tới mia.

- Ghi sổ đo theo dạng đo ba dây. Đo bằng máy kinh vĩ ba dây

- Ghi sổ đo theo dạng chiều dài đọc trên mia. Đo bằng máy kinh vĩ với

chiều dài xiên S = (chỉ trên- chỉ dưới)*100

Chiều dài ngang D = S.cosV

Sau khi chọn loại máy đo và dạng thể hiện góc ta chọn nút “Nhận” của hộp

thoại để chấp nhận các thông số cài đặt.

1. Đọc tệp dữ liệu từ máy toàn đạc điện tử

Menu: Thao tác tệp/Mở tệp

Chọn tệp cần mở tương ứng với dạng máy toàn đạc điện tử. Các thông số

được minh hoạ bởi hộp thoại sau:



43

Hình 2.3. Biên soạn kết quả

a. Hiệu chỉnh và sửa đổi thông số trạm máy

Tại ô “Thông số trạm máy” chọn máy đo cần sửa tại ô “Tên”.

Ta có thể thay đổi toạ độ, cao máy, điểm qui 0, toạ độ điểm qui 0.

Sau đó chọn nút “Cập nhật”.

b. Hiệu chỉnh và sửa đổi thông số điểm đo

Trong bảng các điểm chi tiết ta có thể sửa, thêm các thông số điểm chi

tiết. Sau đó chọn nút “Cập nhật” để cập nhật dữ liệu với máy được chọn.

Lưu ý: Đối với máy toàn đạc điện tử Leica đo dạng thô, tệp dữ liệu máy

trút ra không có dấu hiệu phân biệt khi nào tách trạm máy. Vì vậy trong chương

Toạ độ

điểm máy

Điểm định

hướng

Các điểm

mia



44

trình qui định tách trạm máy bằng ghi chú điểm, khi thiết lập một trạm máy mới

người đứng máy thay đổi bốn kí tự đầu của 8 kí tự mô tả điểm chi tiết.

Ví dụ: Trạm máy 1

Ta ghi chú điểm như sau:

Trên màn hình của máy toàn đạc ta Nhập ghi chú điểm tại mục Id:

00010000 , chú ý tới chữ cái in đậm biểu thị điểm chi tiết này thuộc máy đo

0001, và có ghi chú là 0000.

Trong một số máy mới ta có thể ghi được cả chữ cái. Tiện ích hiệu chỉnh

tệp số liệu của máy toàn đạc điện tử.

Menu: Công cụ/Tách trạm máy

Chức năng:

+ Thiết lập trạm máy mới với điểm đo trong máy khác.

+ Tiện ích này nhằm cung cấp cho người sử dụng cách khắc phục lỗi khi đo

không cài đặt trạm máy mỗi khi chuyển máy.

- Thao tác như sau

+ Chọn giới hạn điểm cần tạo trạm máy mới bằng cách bôi đen vùng cần

chọn trên bảng điểm chi tiết

+ Chọn lệnh “Tách trạm máy”.

+ Khai báo trạm máy mới, tách trạm từ điểm bắt đầu tới điểm kết thúc.

+ Chọn nút “Nhận” để tiến hành tách trạm máy.

+ Kết quả xuất hiện trạm máy mới như đã khai báo.

+ Cập nhật lại toạ độ điểm máy và thiết lập điểm qui0.

2. Nhập điểm đo thông qua tệp văn bản toạ độ

Lệnh: HSENZ

Menu: Nhập dữ liệu/Nhập theo tệp văn bản toạ độ...




45

Hình 2.4. chuyển tệp toạ độ lên bản vẽ Chức năng:

- Tạo điểm đo từ tệp văn bản toạ độ.

- Các điểm được soạn theo các cột với các toạ độ X, Y, Z, TT và Mô tả

tuỳ theo yêu cầu.

- Dữ liệu được chọn định dạng các cột theo thứ tự.

- Những cột không có dữ liệu thì ta chọn là “không”.

- Chỉ được áp dụng cho hai cột cuối.

- Tại ô “Dấu phân cách” là dấu phân cách giữa các cột với nhau.

Chương trình trang bị cho ba loại dấu là “dấu TAB, dấu Phảy, dấu

trống”. Thông thường trong chương trình EXCEL khi xuất tệp ra dạng

txt thì dấu mặc định là dấu “TAB”. . .

- Tệp nguồn là ô cho phép người dùng chọn tên tệp đã soạn thảo ở trên.

- Sau khi chọn định dạng và tên tệp ta chọn nút “Nhận” để bắn điểm ra

mà hình.

2.2.1.2. Nhập dữ liệu tuyến

Lệnh: RTDN

Menu: Nhập dữ liệu/Nhập dữ liệu tuyến...




46

Hình 2.5. Nhập dữ liệu trắc dọc trắc ngang tự nhiên

Chức năng:

- Nhập dữ liệu trắc dọc trắc ngang tự nhiên.

- Ghi dữ liệu trắc dọc trắc ngang ra tệp *.ntd.

Các tính năng của menu trên hộp thoại

Cài đặt các thông số lựa chọn

Menu: Lệnh/Lựa chọn...

Comand: TD, TN

Xuất hiện hộp thoại



47

Hình 2.6. Lựa chọn thông số cho trắc dọc, trắc ngang

Chức năng:

Chọn lựa các thông số nhập trắc dọc, trắc ngang tự nhiên. Cài đặt các thông

số mã nhận dạng

Menu: Lệnh/Mã nhận dạng

Xuất hiện hộp thoại sau

Hình 2.7. Cài đặt mã nhận dạng cho các cọc dặc biệt

Chức năng:

Cài đặt mã nhận dạng tại các vị trí cọc đặc biệt để tính các thông số cong

của tuyến.

- Tên cọc là TD1,P1,TC1 cho đường cong tròn.

- Tên cọc là ND1,TD1,P1,TC1,NC1 cho đường cong chuyển tiếp.

Lưu ý: Các ghi chú này không nên gõ chữ có dấu.

2. Nhập trắc dọc tự nhiên

Menu: Lệnh/Trắc dọc




48

Hình 2.8. Nhập dữ liệu trắc dọc tuyến

Chức năng:

Nhập dữ liệu trắc dọc tự nhiên.

Các tính năng từng cột trên hộp thoại:

Nhập tên cọc tại cột tên.

Nhập khoảng cách từng cọc tại cột khoảng cách.

Nhập cao độ tự nhiên tại cột cao độ TN.

Nhập góc tại cột góc chắn cung.

Nhập bán kính cho đường cong chuyển tiếp tại cột bán kính.

3. Nhập trắc ngang tự nhiên

Menu: Lệnh/Trắc ngang

Tên cọc Khoảng cách

giữa các cọc

Góc bù với góc

chuyển hướng



49


Hình 2.9. Bảng nhập dữ liệu trắc ngang tự nhiên

Chức năng:

Nhập trắc ngang tự nhiên ứng với từng cọc.

Các tính năng trên hộp thoại:

Nhập từng trắc ngang ứng với mỗi cọc.

Tại ô F.Code khi bạn kích đúp vào ô này chương trình tải các ký hiệu địa

vật từ trong thư viện ra và cho phép gán địa vật tự động trong khi Biên vẽ BĐ

bản đồ.

4. Chèn thêm cọc

Các mia phải Các mia trái



50

Toolbar: Chọn

Xuất hiện hộp thoại.

Hình 2.10. Chèn cọc mới

Chức năng: Chèn thêm cọc mới vào bảng cọc trắc dọc tự nhiên.

5. Chèn thêm tệp Thực hiện lệnh: chọn menu lệnh -> chèn tệp

Hoặc bấm chuột phải vào vùng đang nhập trên bảng nhập trắc dọc, chọn

chèn tệp.

Chức năng:

Chèn một tệp trắc dọc, trắc ngang đã nhập vào trước vị trí cọc mà con trỏ

đang đứng.

Hình 2.11. Bảng chèn dữ liệu trắc dọc

6. Tìm cọc Cách thực hiện: chọn menu lệnh/Tìm cọc



51

Chọn biểu tượng tìm cọc :

Xuất hiện hộp thoại tìm cọc, nhập tên cọc cần tìm:

Hình 2.12. Bảng tìm cọc

7. Kiểm tra dữ liệu Cách thực hiện: vào menu lệnh / kiểm tra dữ liệu, hoặc chọn biểu

tượng , xuất hiện hộp thoại sau:

Hình 2.13. Bảng kiểm tra dữ liệu trắc dọc, trắc ngang

Nhập khoảng chênh cao độ: Nếu cao độ điểm một - cao độ điểm tiếp theo

mà khoảng chênh, chương trình sẽ đánh dấu điểm có cao độ lơn hơn này. Người

dùng có thể thay đổi giá trị này tại ô Giá trị.

Lệnh dùng để kiểm tra, hạn chế nhập sai cao độ sai trong quá trình nhập

liệu.

Lưu ý: Nếu đang nhập ở khoảng cách cộng dồn thì ta phải nhập theo cộng dồn,

khoảng cách lẻ thì nhập theo khoảng cách lẻ trong ô “Khoảng cách”.



52

2.2.1.3. Địa hình

1. Giới thiệu mô hình địa hình

Để thể hiện chiều thứ 3 của địa hình (độ cao) cần xây dựng mô hình địa hình

số. Tuỳ theo các yêu cầu cụ thể của bài toán khảo sát địa hình, sẽ có các mô hình

địa hình tương ứng với mục đích nhằm phản ánh chính xác nhất về bề mặt của

địa hình tự nhiên.

Trong trường hợp khảo sát theo diện (các điểm đo phân bố tương đối đều

trên một vùng xác định) Mô hình địa hình số tốt nhất là mô hình địa hình số

dạng lưới tam giác (TIN : Triangle Information Network)

Trong trường hợp khảo sát theo tuyến (các điểm đo được bố trí trên các trắc

ngang theo tuyến khảo sát). Sử dụng Mô hình địa hình số dạng tuyến sẽ

mô tả địa hình tốt nhất.

Khi cần tính toán san lấp, Mô hình địa hình số dạng lưới chữ nhật sẽ được

sử dụng (để phù hợp với các phương pháp truyền thống)

Trong các dạng Mô hình địa hình số trên, Mô hình địa hình số dạng lưới tam

giác là cơ bản nhất, từ mô hình này, có thể suy được các mô hình còn lại.

Thuật toán xây dựng mô hình địa hình số dạng lưới tam giác là nối các điểm

gần nhau theo nguyên tắc các tam giác là tam giác Delaunay (tam giác béo).

a. Mô hình TIN

Độ chính xác của mô hình phụ thuộc dữ liệu đầu vào (Độ chính xác các

điểm đo chi tiết, mật độ điểm). Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải dữ liệu đầu

vào chính xác thì sẽ cho mô hình chính xác 100% (phản ánh đúng địa hình) bởi

do mô hình được xây dựng theo một thuật toán nhất định, mà địa hình thì không

có một quy luật cụ thể nào cả.



53

Vì thế, để có được một mô hình thật chính xác, cần có sự can thiệp của con

người.

Phần mềm Topo cung cấp khả năng xây dựng các loại mô hình địa hình số

theo các thuật toán đã được tối ưu, cho kết quả trung thực nhất với số liệu đầu

vào. Ngoài ra một loạt các chức năng Biên vẽ BĐ địa hình sẽ giúp người sử

dụng có được mô hình địa hình như ý.

b. Mô hình địa hình số dạng lưới tam giác (TIN)

- Giới thiệu: Topo Cho phép xây dựng nhiều mô hình TIN trong cùng một

bản vẽ. Mỗi mô hình được xây dựng từ một tập hợp điểm (Point Set). Từ một

tập hợp điểm có thể tạo ra nhiều mô hình (có thể giống nhau).

Mô hình địa hình là một đối tượng (bình thường như bao đối tượng khác

của AutoCAD) được lưu cùng bản vẽ và sẽ hoạt động khi máy cài đặt phần mềm

Topo có bản quyền.

Trong mỗi mô hình có một đường bao địa hình (mặc định là bao lồi của

tập điểm), có thể có một hoặc nhiều lỗ thủng - là những vùng không có thông tin

địa hình, nhiều đường đứt gãy của địa hình (Break Line).

Chức năng chính của địa hình là cho biết cao độ tại bất cứ điểm nào trong

vùng địa hình, phục vụ cho việc khảo sát theo chiều đứng hoặc các bài toán thiết

kế liên quan đến cao độ.

- Các thao tác cơ bản xây dựng mô hình lưới tam giác

+ Xây dựng tập hợp điểm

Lệnh: PSM

Menu: Bản đồ/Quản lý tập điểm

Xuất hiện hộp thoại :



54

Hình 2.14. Quản lý tập điểm

Chức năng:

Quản lý tập hợp điểm để phục vụ trong công việc xây dựng mô hình.

Các tính năng và phương pháp thực hiện

- Đặt tên cho tập hợp điểm tại ô Tên.

- Chọn các loại đối tượng tham gia tập hợp điểm trên Lọc các đối tượng.

- Đối với các điểm đo không phải là điểm của địa hình, được loại bỏ nhờ

mã địa vật của nó.

- Các đối tượng trên có thể được lọc theo lớp

- Bấm phím “Chấp nhận” để chọn các đối tượng trên bản vẽ. Các đối

tượng được chọn sẽ được lọc theo điều kiện đã đặt ở trên.

c. Xây dựng mô hình TIN

Lệnh: DT_CT

Menu: Địa hình/Tạo mô hình lưới tam giác




55

Hình 2.15. Xây dựng mô hình tam giác

Chức năng:

Xây dựng mô hình lưới tam giác thông qua tập điểm đã có sẵn. Các tính

năng và phương pháp thực hiện

- Nhập tên, mô tả của mô hình tại ô mô tả.

- Chọn tập hợp điểm tương ứng để xây dựng mô hình.

- Chọn biên địa hình ,các lỗ thủng , các đường cắt (Polyline 3D).

Lưu ý:

- Việc chọn biên địa hình, các lỗ thủng, các đường cắt có thể thực hiện sau

ở phần hiệu chỉnh.

- Kết thúc sẽ có một đối tượng địa hình trên bản vẽ được xây dựng.



56

Hình 2.16. Mô hình tam giác

Hiệu chỉnh các đối tượng địa hình

Nói chung, mô hình địa hình số sau khi tạo ra thường không chính xác

100%, vì thế cần có sự can thiệp bên ngoài. Các hiệu chỉnh cho mô hình địa hình

TIN là:

- Lật cạnh : đảo đường chéo của tứ giác tạo bởi 2 tam giác kề nhau.

- Xác định đường bao địa hình, khi tạo mới chưa chọn bao hoặc cần xác định

lại đường bao khác.

- Thêm bớt các lỗ thủng (các 3d polyline).

- Thêm bớt các đường đứt (các 3d polyline).

- Thêm bớt các đối tượng tham gia địa hình : điểm đo, các đối tượng khác

của AutoCAD.

Thông tin mô hình địa

hình TIN (Chức năng

xem thông tin động)

Đối tượng địa hình



57

Hình 2.17. Hiệu chỉnh mô hình tam giác

2.2.1.4. Khảo sát tuyến 1. Tạo tuyến

Lệnh: T

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Tạo Tuyến...

Xuất hiện hộp thoại

Hình 2.18. Tạo tuyến trắc dọc, trắc ngang

Hiệu chỉnh các thuộc

tính chung:

Lớp, màu, tên , mô

tả.vv...

Bật tắt chế độ hiệu

chỉnh địa hình

Chế độ hiệu chỉnh địa hình : Lật

cạnh, thêm bớt lỗ thủng, đường

bao, đối tượng tham gia địa hình



58

CChhứứcc nnăănngg::

- Tuyến được xây dựng thông qua tệp số liệu *.ntd.

- Tuyến được xây dựng thông qua vạch trực tiếp tuyến trên bình đồ.

Các tính năng trên hội thoại:

: Chọn tệp dữ liệu đã nhập bằng chức năng Nhập dữ liệu

tuyến...

: Chọn polyline trên bản vẽ -> Xác định điểm đầu tuyến.

Trong số đối tượng được chọn nếu có đối tượng tuyến thì các đối tượng

line và polyline khác sẽ được nối tiếp vào tuyến đó. Nếu trước đó có chọn

tệp số liệu thì số liệu trắc ngang sẽ được gán theo tuyến mới hình thành.

: Pick điểm trên bản vẽ, có thể xác định bán kính cong và

chiều dài chuyển tiếp tại các đỉnh.

Tạo ra đối tượng tuyến trên bản đồ, và người sử dụng có thể hiệu chỉnh tuyến

bằng các cách sử dụng lệnh HECP.

TAB “Tổng thể”:

Hình 2.19. Cài đặt thông số cho tuyến



59

Khoảng lệch so với lý trình cũ: nhập vào các khoảng cách lệch giữa Km lý

trình cũ (đường cũ) so với lý trình mới tính bằng m cách nhau bởi dấu chấm

phẩy.

Ví dụ: 21;32;15 - Km đầu lệch 21m; Km thứ 2 lệch 32m...

Tạo các điểm đo: Tạo các điểm mia khi đo tuyến theo trắc dọc-trắc ngang.

TAB “Hiệu chỉnh”

Khi cập nhật số liệu theo mô hình địa hình toàn bộ số liệu trắc dọc trắc

ngang cũ sẽ được lấy lại theo mô hình.

Cập nhật số liệu từ đường mã hiệu: Các đường mép trái, phải của đường

cũ... trong phạm vi nửa dải dọc tuyến sẽ được cập nhật để thể hiện trên trắc dọc

cũng như là trắc ngang. Đường mã hiệu là đường được nối theo mã địa vật.

Kéo dài trắc ngang hết nửa dải: Khi đo số liệu trắc ngang có thể bề rộng

vùng đo ngắn cho nên khi vẽ trắc ngang tự nhiên sẽ không đều cần phải kéo dài

thêm.

Hình 2.20. Hiệu chỉnh số liệu tuyến

TAB “Mẫu mặt cắt” dùng để khai báo mẫu mặt cắt được định nghĩa

trong mục “Mẫu mặt cắt” được bắt đầu từ “Từ khoảng cách” cho đến “Từ

khoảng cách” của mẫu tiếp theo.



60

2. Phát sinh cọc

Lệnh: GP

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Phát sinh cọc...

Màn hình sẽ hiện hộp thoại sau:

Hinh 2.21. Phát sinh, chèn cọc

Các tính năng trên hội thoại

-Phát sinh các cọc với khoảng cách nhất định được khai báo tại ô “Khoảng

cách giữa các”.

Hình 2.22. chọn vị trí chèn cọc

-Chèn thêm cọc tại khoảng cách trên tuyến được nhập tại ô tương ứng.

-Bấm vào nút “Cọc đặc biệt” để tạo cọc đặc biệt trên bán kính cong .

3. Điền yếu tố tuyến Lệnh: SA



61

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Điền yếu tố tuyến...

Hình 2.23. Điền yếu tố cho tuyến

Chức năng:

- Điền các yếu tố trên tuyến ra bản vẽ.

- Nếu có khai báo nhóm thuộc tính cho các yếu tố được điền mới

thực hiện việc điền các yếu tố đó.

a. Hiệu chỉnh yếu tố cong

Lệnh: EC

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Hiệu chỉnh yếu tố cong...

Hình 2.24. Hiệu chỉnh yếu tố cong

Chức năng:

Dùng để khai báo yếu tố cong tại đỉnh của các đường trên tuyến hoặc trên

trắc dọc.

b. Hiệu chỉnh số liệu tuyến Lệnh: EACD



62

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Hiệu chỉnh số liệu tuyến...

Chức năng:

Dùng để hiệu chỉnh số liệu đo tại trắc dọc, trắc ngang. Xem mục

nhập dữ liệu tuyến.

4. Tạo trắc dọc Lệnh: TD

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Tạo trắc dọc...

Hình 2.25. Tạo trắc dọc của tuyến

Chức năng: Vẽ trắc dọc tự nhiên sau khi đã có tuyến trên bản vẽ.


-Tạo trắc dọc “Từ cọc” đến “Tới cọc”.

-Lý trình đầu: Lý trình được bắt đầu để tính khoảng cách dồn ghi trên bảng

trắc dọc.

- Khoảng cách tổi thiểu: Khoảng cách nhỏ nhất từ phần trên của bảng tới

đường tự nhiên tính theo mm ngoài giấy và từ khoảng cách này để xác

định mức so sánh.

Số hàng phía trên: Khi giá trị > 0 sẽ kẻ ô phần thể hiện trắc dọc phía trên bảng



63

Hình 2.26. Hình trắc dọc minh hoạ

Lưu ý: Để khai báo các thông số trắc dọc xem lệnh mẫu mặt cắt.

Hiệu chỉnh trắc dọc tự nhiên sử dụng lệnh HECP.

Hình 2.27. Hiệu chỉnh trắc dọc

- Mức so sánh đầu: Nếu ta thay đổi thì các mức so sánh còn lại cũng sẽ thay

đổi thêm một lượng chênh giữa giá trị mới và giá trị ban đầu của mức so sánh

đầu.

- Mức so sánh...: Cho phép thay đổi các mức so sánh chi tiết.



64

- Chèn các cọc: Cho phép chèn thêm các cọc theo một khoảng cách nhập

vào.

5. Tạo trắc ngang Lệnh: TN

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Tạo trắc ngang...

Hình 2.28. Tạo trắc ngang tự nhiên

Chức năng:

Vẽ trắc ngang tự nhiên sau khi đã có tuyến trên bản vẽ.


-Tạo trắc ngang “Từ cọc” đến “Tới cọc”.

-Bỏ qua trắc ngang không có số liệu: được đánh dấu thì các cọc không có

điểm mia sẽ không được vẽ trên bản vẽ.

-Nhập số hàng, số cột, khoảng cách giữa các hàng, khoảng cách giữa các

cột.

-Vẽ tất cả các đầu: thì tất cả các đầu trắc ngang đều được vẽ.



65

Hình 2.29. Trắc ngang minh hoạ

Hiệu chỉnh trắc ngang tự nhiên sử dụng lệnh HECP.

Hình 2.30. Hiệu chỉnh số liệu trắc ngang

6. Bảng biểu Lệnh: CET

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Bảng biểu/Mẫu bảng kết xuất...



66

Hình 2.31. Bảng mẫu kết xuất dữ liệu tuyến

Chức năng:

-Nhóm lệnh dùng để khai báo mẫu bảng và đưa ra các bảng kết xuất số liệu

theo tuyến.

-Được dùng để khai báo mẫu bảng biểu kết xuất số liệu theo tuyến bao gồm:

-Toạ độ cọc.

-Bảng yếu tố cong

-Bảng cắm cong: Có thể cắm cong theo toạ độ tuyệt đối hoặc theo toạ độ cực

khi lấy điểm bắt đầu đoạn cong làm gốc, trục X theo hướng tiếp tuyến với đoạn

cong.

-Thứ tự các cột trong bảng kết xuất theo thứ tự hàng trong bảng mẫu kết

xuất.

a. Bảng cắm cong

Lệnh: TCC

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Bảng biểu/Bảng cắm cong...

Hình 2.32. Mẫu bảng cắm cong



67

Chức năng:

Chọn “Bật” hoặc “Tắt” tại các đỉnh để chọn các các đoạn cong cần tiến hành

lập bảng cắm cong.

b. Bảng yếu tố cong

Lệnh: TC

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Bảng biểu/Bảng yếu tố cong

Chức năng:Dùng để thiết lập bảng các yếu tố cong như bán kính cong, chiều

dài chuyển tiếp, mở rộng.... của tất cảc các đoạn cong trong tuyến.

c. Bảng toạ độ cọc

Lệnh: TCP

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Bảng biểu/Bảng toạ độ cọc

Chức năng:

Lập bảng toạ độ của các cọc được chọn trên tuyến.

d. Tuỳ chọn Lệnh: RF

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Tuỳ chọn...


Bảng 2.33. Bảng tỷ lệ và khoảng cách các cọc kết xuất



68

Chức năng:

-Bề rộng nửa dải: Khoảng cách lấy cao độ trắc ngang tính từ tim tuyến khi số

liệu trắc ngang được xác định theo mô hình.

-Thêm điểm mia theo khoảng cách: Khi xác định từ mô hình nếu số điểm

thưa ta có thể thêm các đỉnh bằng cách chèn đỉnh theo khoảng cách nhập vào.

-Số điểm mia bỏ qua không vẽ: Trong trường hợp điểm mia dầy đặc ta có thể

bỏ cách các điểm theo số nhập vào.

-Tỉ lệ lý trình/Khoảng cách: Nếu lý trình tính theo km còn khoảng cách theo

m thì tỉ lệ đó là 1000.

-Tỉ lệ đơn vị vẽ/đơn vị giấy: Nếu đơn vị vẽ tính là m còn đơn vị thể hiện tính

trên giấy khi xuất ra là mm thì tỉ lệ đó là 1000.

-Góc chuyển hướng: Thể hiện góc thay đổi hướng tuyến trên bản vẽ theo góc

chuyển hướng hoặc theo góc quay bàn máy đo.

-Xoá các đối tượng kết nối: Ví dụ các cọc thuộc một tuyến nào đó, khi tuyến

bị xoá thì các cọc thuộc tuyến cũng sẽ bị xoá theo.

e. Tạo mẫu bảng mặt cắt Lệnh: STT

Menu: Địa hình/Khảo sát tuyến/Tạo mẫu bảng mặt cắt...

Xuất hiện hội thoại sau:



69

Hình 2.34. Mẫu bảng mặt cắt

Chức năng:

Khai báo thuộc tính của mẫu bảng trắc dọc, trắc ngang tự nhiên.


Nhóm thuộc tính: Cho phép định nghĩa lớp, kiểu nét, kiểu chữ trong một

nhóm thuộc tính. Sau này các đường nét thể hiện hoặc chữ sẽ thuộc một trong

các nhóm của đối tượng thuộc tuyến, trắc dọc và trắc ngang. Chiều cao chữ thể

hiện sẽ được lấy theo chiều cao của kiểu chữ trong nhóm thuộc tính.

Hình 2.35. Cài đặt thuộc tính cho mặt cắt

Kích thước ký hiệu cọc: Độ dài vạch thể hiện cọc trên tuyến.

Hình 2.36. Thuộc tính của mặt cắt



70

- H đến đầu cờ: Khoảng cách từ mức so sánh của trắc ngang đến vị trí

điền tên cọc hoặc lý trình tính theo mm ngoài giấy khi in ra.

-Tiếp đầu cọc: Nếu khác rỗng sẽ điền tên cọc trên các trắc ngang. Nếu

như trên sẽ điền Cọc: C1

-Tiếp đầu của lý trình: Nếu khác rỗng sẽ điền lý trình của cọc trên các trắc

ngang.

Mẫu bảng: Khai báo mẫu bảng trắc dọc hoặc trắc ngang.

Hình 2.37. Khai báo mẫu bảng trắc dọc, trắc ngang

Khoảng thêm bên trái của bảng: Là bề rộng phần đầu bảng tính theo mm

ngoài giấy.

Khoảng thêm bên phải của bảng: Là bề rộng phần sau bảng so với giới hạn

thể hiện tính theo mm ngoài giấy.

Tiếp đầu mức so sánh: Nếu khác rỗng và có nhóm thuộc tính điền mức so

sánh, các mức so sánh sẽ được điền trên các mặt cắt.



71

Số chữ số thập phân: Nếu bằng -1 các giá trị được điền có số chữ số sau dấu

chấm thập phân lấy theo cài đặt hiện thời của AutoCAD, nếu >=0 sẽ theo giá trị

ta nhập vào.

Xoay: Nếu xoay được “bật” các dòng chữ sẽ được xoay 90o theo phương

nằm ngang.

Căn chiều ngang: Khi “xoay” được bật chữ có thể được căn trái hoặc căn

phải theo bề rộng của hàng.

Theo cọc: Ví dụ cao độ tự nhiên có thể được thể hiện tại cọc nếu “Theo cọc”

được “bật”, nếu không sẽ thể hiện theo đỉnh.

2.2.2. Xây dựng bình đồ

2.2.2.1. Vẽ đường đồng mức

Đối tượng đường đồng mức: Trong phần mềm Topo đối tượng đường đồng mức là Custom Object. Khi làm trơn đảm bảo được độ chính xác địa hình, người sử dụng có thể điều chỉnh được các tham số làm trơn một cách linh hoạt. Khi đường đồng mức được tự động tạo ra trên địa hình, tại các điểm cắt đường break line (taluy, phân thuỷ) sẽ có mức độ làm trơn đảm bảo chính xác địa hình nhất. Ngoài ra, đường đồng mức còn có khả năng thể hiện kiểu nét khác tại các vùng mà nó đi qua. 1. Tạo đường đồng mức trên mô hình địa hình

Lệnh: DRC

Menu: Địa hình /Vẽ đường đồng mức...




72

Hình 2.38. Vẽ đường đồng mức

Chức năng:

Tạo đường đồng mức trên mô hình địa hình đã có sẵn. Các thông số thể hiện

đường đồng mức được khai báo tại hộp thoại.


Chọn mô hình cần vẽ đường đồng mức.

Xác định bước vẽ và tần số điền nhãn, màu đường đồng mức cái.

Xác định phạm vi cao độ vẽ : Cao độ Min, Cao độ Max.

Xác định các tham số điền nhãn.

Hiệu chỉnh các tham số đường đồng mức:

Sử dụng lệnh HECP để hiệu chỉnh các tham số đường đồng mức -> dùng

chức năng sao chép thuộc tính của lệnh để sao chép các thuộc tính vừa sửa cho

các đường khác.

Ở chế độ chọn nhiều đối tượng, chức năng lọc theo tên của lệnh có thể lọc

được các đường đồng mức cái hoặc các đường ở một mức nào đó. Ngoài ra còn

một số thao tác khác trên nhóm đường đồng mức.



73

2. Biến đổi Polyline thành đường đồng mức

Lệnh: PL2C

Menu: Địa hình /Các tiện ích đường đồng mức/Biến đổi

Polyline thành đường đồng mức

Chức năng:

Chọn các đường polyline 2D hoặc 3D -> tự động tạo thành đối tượng

đường đồng mức.

2.2.2.2. Nối các đường đồng mức

Lệnh: MCON

Menu: Địa hình /Các tiện ích đường đồng mức/Nối các đường

đồng mức

Chức năng: Dùng để nối các đường đồng mức có cùng cao độ.

2.2.2.3. Xác định vùng vẽ đường đồng mức

Lệnh: DT_BOUNDARYCONTOUR

Menu: Địa hình /Các tiện ích đường đồng mức/ Xác định vùng vẽ

đường đồng mức

Chức năng:

Chọn các vùng vẽ đường đồng mức (là các polyline kín), khi đó đường

đồng mức sẽ chỉ thể hiện trong các vùng đã chọn.

2.2.2.4. Xác định vùng không vẽ đường đồng mức

Lệnh: DT_HOLECONTOUR

Menu: Địa hình /Các tiện ích đường đồng mức/ Xác định vùng không

vẽ đường đồng đồng mức

Chức năng:

Chọn các vùng không vẽ đường đồng mức (là các polyline kín) trong

vùng đó đường đồng mức sẽ không thể hiện hoặc thể hiện bằng kiểu nét khác.



74

2.2.2.5. Cập nhật các vùng vẽ, không vẽ

Lệnh: DT_UPDATECONTOUR

Menu: Địa hình /Các tiện ích đường đồng mức/Cập nhật các vùng vẽ,

không vẽ

Chức năng:

Khi các vùng vẽ, không vẽ bị thay đổi , chức năng này sẽ tự động cập nhật

lại thể hiện của các đường đồng mức.

Lưu ý: Chức năng xem thông tin động (Shift + pick vào đường) sẽ cho biết cao

độ, chiều dài và diện tích đường đồng mức.

Hiệu chỉnh các tham số trạm đo và điểm đo

Số liệu đo đạc địa hình (từ sổ đo hoặc các tập tin lấy từ máy toàn đạc điện

tử) sau khi Biên vẽ BĐ và triển khai trên bản vẽ, sẽ tạo ra các đối tượng Điểm

mia và trạm đo là các đối tượng của chương trình (Custom Object).

Các lệnh hiệu chỉnh số liệu trạm đo và điểm mia

Sử dụng lệnh DET để hiệu chỉnh cao độ, tên máy, thứ tự điểm, mã địa vật.

Sử dụng lệnh HECP để hiệu chỉnh các thuộc tính hình học.

Chức năng: Xoay điểm đi một góc nào đó, sử dụng nút để chép thuộc

tính xoay cho các điểm mia khác.



75

Hình 2.39. Hiệu chỉnh thuộc tính của đường

- Đổi thuộc tính điểm : Nhắp đúp để gọi hộp thoại hiệu chỉnh các thuộc

tính hình học khác.

Hình 2.40. Thông số của thuộc tính điểm

- Trong phần Điểm đo cho phép thay đổi kiểu chữ, các kích thước hình

học, dạng thể hiện của điểm đo.

- Trong phần Điểm máy cho phép thay đổi cao chữ, kích thước vẽ ký

hiệu máy của đối tượng trạm máy



76

- Các nút , và

quy định việc hiển thị mã địa vật hay

chỉ

- số điểm hoặc cao độ điểm trong hộp Browser của HECP ở chế độ chọn

nhiều đối tượng.

- : Các thông số trên sẽ được lưu độc lập

trên bản vẽ hiện thời (Khi đánh dấu) và không ảnh hưởng đến bản vẽ

khác.

- : Ký hiệu phân cách giữa các mã địa vật

trong trường hợp điểm mia cần thể hiện nhiều mã

Ví dụ: Điểm cần chứa mã của cột điện, mép đường, góc nhà vv... là giao của

nhiều địa hình, địa vật.

- Các thay đổi trên sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ các đối tượng Điểm đo và

Điểm máy trong bản vẽ, dùng lệnh REGEN để cập nhật các thể hiện.

2.2.2.6. Hiệu chỉnh ghi chú

Sử dụng HECP hoặc DET để hiệu chỉnh nội dung ghi chú và kiểu chữ.

- Đối tượng nhà

Tạo nhà

Lệnh: CATO_VENHA

Menu: Biên vẽ BĐ/Đối tượng nhà...

Chức năng:

Tạo đối tượng là nhà trên bản vẽ.

- Các phương pháp tạo nhà



77

Tạo nhà tự động dựa trên mã địa vật của điểm mia.

Pick điểm trên bản đồ để tạo đối tượng nhà.

Hiệu chỉnh

Sử dụng lệnh HECP để hiệu chỉnh đối tượng nhà. Đối với các nhà có hình

chữ nhật, cho phép chọn kiểu nhà.

Hình 2.41. Hiệu chỉnh đối tượng nhà

2.2.2.7. Taluy - Thiết lập thông số

Lệnh: UCTLSET

Menu: Biên vẽ BĐ/Ta luy/Thiết lập các thông số...

Xuất hiện hội thoại sau:

Hình 2.42. Cài đặt thông số vẽ taluy

- Vẽ Taluy



78

Sau khi đã thiết lập các thông số vẽ taluy, tiến hành chọn lệnh Taluy, trên

dòng nhắc xuất hiện các yêu cầu tuỳ chọn phụ thuộc vào việc thiết lập các thông

số vẽ Taluy, khi đó đối tượng chọn sẽ được tiến hành gán kiểu Taluy theo việc

thiết lập các thông số vẽ Taluy.

Lệnh: Taluy

Menu: Biên vẽ BĐ/Ta luy/Vẽ taluy

Command: Chọn mép Taluy :

Command: Chọn chân Taluy

Kết quả tạo được taluy như hình vẽ:

Hình 2.43. Hình ảnh taluy đại diện



79

CHƯƠNG 3:

THỰC NGHIỆM

3.1. KHẢO SÁT ĐỊA HÌNH

3.1.1. Giới thiệu chung

Đường giao thông thi công T1 đi qua xã Tượng Lĩnh, huyện Nông Cống,

tỉnh Thanh Hoá thuộc dự án nâng cấp tuyến đê hữu sông Yên đoạn từ K0+00 –

K16+500

Chủ đầu tư UBND tỉnh Thanh Hoá

Đại diện chủ đầu tư.

Ban quản lý dự án giao thông thuỷ lợi huyện Nông Cống.

Địa chỉ liên hệ: Thị trấn huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hoá

Đơn vị thực hiện: Nhóm sinh viên khóa 51 khoa Trắc địa Trường Đại Học

Mỏ Địa Chất.

3.1.1.1. Quy trình, quy phạm và tiêu chuẩn áp dụng

1. Khảo sát

+ Quy trình đo vẽ bản đồ 296 TCN 43-90 của Cục ĐĐ và BĐ nhà nước.

+ Quy trình khảo sát đường ô tô 22TCN263-2000.

+ Quy trình KS TK nền đường ôtô đắp trên nền đất yếu 22TCN 262-2000

+ Quy trình khoan thăm dò địa chất công trình 22TCN259-2000.

+ Quy trình khảo sát và tính toán đặc trưng dòng chảy lũ 22TCN220-95.



80

2. Áp thiết kế

Thông số thiết kế:

+ Cấp thiết kế nền đường cấp III miền đồng bằng

+ Chiều rộng mặt đường 3.5m.

+ Chiều rộng lề đường 2x1.5m và 2x1.25m.

+ Gia cố 2 x 1.0m.

+ Chiều rộng nền đường 7m và 7.5m.

+ Mái dốc taluy 1:1.5m.

+ Bán kính đường cong nằm nhỏ nhất Rmin > 30m và Rmin > 20m.

+ Bán kính đường cong lồi nhỏ nhất Rmin > 250m và Rmin > 100m.

+ Độ dốc dọc tối đa 10% và 11%. Tải trọng cống H30-XB80,

3.1.1.2. Điều kiện tự nhiên khu vực

1. Địa hình

Thanh Hoá là một tỉnh nằm ở vĩ tuyến 19018’ Bắc đến 20040’ Bắc, Kinh

tuyến 104022’ Đông đến 106005’ Đông, phía bắc giáp các tỉnh: Hoà Bình, Ninh

Bình; Phía nam giáp tỉnh Nghệ An; phía tây giáp tỉnh Hủa Pan nước bạn Lào với

đường biên giới dài khoảng 192Km; phía đông của tỉnh Thanh Hoá mở ra phần

giữa của vịnh Bắc Bộ thuộc biển Đông với bờ biển dài hơn 102 Km diện tích tự

nhiên của tỉnh Thanh Hoá là 11,106 Km, chia làm 3 vùng: Đồng bằng ven biển,

trung du, miền núi, Thanh Hoá có thềm lục địa rộng 18,000km.

Chính vì vậy Thanh Hoá là một trong những tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nề

của bão lũ hàng năm làm cho các tuyến đê trọng yếu ở các huyện Nông Cống,

Hoằng Hoá - Thanh Hoá bị hư hỏng nặng nề.

Do đó việc đầu tư xây dựng nâng cấp tuyến đê hữu sông Yên đoạn từ

Km0+00- Km16+500 và các đường Cứu hộ kết hợp thi công đê là rất cấp thiết.



81

2. Nhiệm vụ của dự án

Bảo đảm an toàn cho tòan bộ nhân dân sống trong các xã Thăng Bình,

Tượng Lĩnh, Tượng văn, Trường Trung, Trường Minh và các vùng lân cận, từng

bước ổn định đi vào sản xuất và phát triển kinh tế địa phương nói riêng và kinh

tế của tỉnh Thanh Hoá nói chung, kết hợp cải tạo môi trường sinh thái.

3. Căn cứ pháp lý

- Luật xây dựng 16/2003/QH11 ngày 26/3/2003.

- Nghị định số 12/2009/NĐ-CP ngày 10/2/2009 của chính phủ về quản lý

dự án đầu tư xây dựng công trình.

- Định mức chi phí quản lý dự án và đầu tư xây dựng công trình kèm theo

quyết định số 957/QĐ-BXD ngày 29/9/2009 của Bộ xây dựng.

- Căn cứ nghị định số 209/2004/NĐ-CP ngày 16/12/2004 của Chính phủ

về quản lý chất lượng công trình xây dựng; nghị định số 49/2008/NĐ-CP ngày

18/4/2008 của Chính phủ về sửa đổi bổ sung một số điều của nghị định số

209/2004/NĐ-CP về quản lý chất lượng công trình xây dựng.

- Thông tư 05/2007/TT-BXD ngày 25/7/2007 của bộ trưởng bộ xây dựng

hưỡng dẫn việc lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình.

- Căn cứ quyết định số:...,/ QĐ-UBND ngày ... tháng ... năm 20..., của

Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hoá về việc phê duyệt chủ trương lập dự án đầu tư

nâng cấp tuyến đê hứu Sông Yên đoạn từ Km 0+00 đến Km 16+500 huyện

Nông Cống tỉnh Thanh Hoá.

- Căn cứ quyết định số:...,/ QĐ-UBND ngày ... tháng ... năm 20..., của

Chủ tịch UBND huyện Nông Cống về việc phê duyệt chỉ định thầu nhà thầu tư



82

vấn khảo sát, lập dự án đầu tư nâng cấp tuyến đê hứu Sông Yên đoạn từ Km

0+00 đến Km 16+500 huyện Nông Cống tỉnh Thanh Hoá.

- Căn cứ hợp đồng kinh tế giữa UBND huyện Nông Cống với Công ty....

3.1.2. Tiến trình khảo sát

3.1.2.1. Thu thập tài liệu

- Thu thập bản đồ 1/10 000, 1/50 000, tài liệu địa chất thuỷ văn của khu

vực đã có. Tài liệu đã được phê duyệt ở bước thiết kế dự án.

a. Công tác trong phòng

Căn cứ vào tài liệu đã thu thập được, tiến hành chuẩn bị toạ độ các điểm

đỉnh, điểm đầu tuyến, điểm cuối tuyến. In ấn bình đồ.

b. Công tác ngoại nghiệp

- Bố trí xác định các điểm cơ bản như: Dựa vào các địa vật cố định (như

cầu, cống, nhà cửa,...) xác đinh các điểm đỉnh, điểm cuối, điểm đầu

- Bố trí lưới đường chuyền cấp 1, cấp 2.

- Đo nối tọa độ, độ cao giữa các điểm đường chuyền mới thành lập với các

điểm gốc đã biết toạ độ, độ cao.

+ Lưới mặt bằng: Do điều kiện và tính chất của công trình, mặt khác tuyến

đường ngắn nên tôi sử dụng hệ toạ độ giả định và đo dẫn từ điểm đầu giả định

tới các điểm trong lưới.

+ Lưới độ cao: Rất may mắn và có sự trùng hợp là trong khu vực đo vẽ có

một điểm độ cao hạng III nhà nước có số hiệu như sau: III(XC – HN) 4, với cao



83

độ H = 4.664m. Sau này tôi dùng điểm này làm điểm đường chuyền cấp 2. TB-1

trùng với điểm III(XC – HN) 4.

- Đo đạc bình đồ tuyến tỷ lệ 1/1000: Đặt máy Toàn đạc điện tử tại các điểm

đường chuyền đã biết toạ độ và độ cao, tiến hành đo đạc chi tiết tới tất cả các địa

vật trong khu vực đo vẽ, với mật độ điểm từ 10- 15m thì dựng một điểm mia.

Riêng các địa vật như cầu, cống thì phải đo vẽ thật chi tiết, và phải đăng ký khẩu

độ dài, rộng của các công trình cầu cống đó.

3.1.2.2. Xử lý số liệu

- Lưới mặt bằng: Tính toán toạ độ các điểm đường chuyền.

- Lưới độ cao: Dùng phần mềm Topo bình sai, với độ chính xác tương

đương với độ chính xác của lưới thuỷ chuẩn hang IV:

fh = ±20 L (mm)

Với L là chiều dài tính bằng km (3.1)

Sau khi tính toán bình sai xong ta có bảng thành quả toạ độ, độ cao như

sau:

Toạ độ

Tên điểm X

(m)

Y

(m)

Cao độ

H(m)

Ghi chú

1 TB-1 2166339.251 571436.816 4.664

2 TB-2 2166420.577 571830.853 3.306



84

3 TB-3 2166337.235 572244.612 3.561

4 TB-4 2166282.184 572658.828 3.330

5 TB-5 2166492.825 572945.123 3.340

6 TB-6 2166852.985 572917.280 11.894

7 TB-7 2166396.087 572832.829 3.501

Bảng 3.1. Bảng toạ độ, độ cao các điểm đường chuyền

- Địa hình: Sử dụng phần mềm Topo 5.0 để chuyển điểm lên bản vẽ

Trên thanh menu của phần mềm Topo chọn: Menu/ Nhập dữ liệu/ nhập dữ

liệu từ tệp txt.../ sẽ xuất hiện hộp thoại sau.

Hình 3.1. chuyển tệp toạ độ lên bản vẽ

+ Phần định dạng chọn là X, Y, Z, Fcode

+ Tệp nguồn chọn nơi có chứa file toạ độ

+ Dấu phân cách chọn dấu phẩy

Sau đó click vào ô “nhận” ta được file bản vẽ như sau:



85

Hình 3.2. File điểm đo

Sau khi ta load được file điểm chi tiết lên bản vẽ, tiến hành sử dụng các

lệnh của chương trình đồ hoạ Autocad kết hợp với chương trình Topo 5.0 để

biên vẽ bình đồ (có phụ lục bình đồ kèm theo).

- Vạch tuyến lại tuyến trên bình đồ 1/1000.

+ Trên bình đồ ta vẽ 1 đường Polyline. Điểm bắt đầu từ điểm đầu, đi qua

tất cả các điểm đỉnh rồi về điểm cuối của tuyến. Với cú pháp PL ↵

+ Khai báo gốc tuyến

Cú pháp : GT ↵

Menu : Địa hình / khảo sát tuyến/ gốc tuyến

Hình 3.3. Tạo tuyến trắc dọc, trắc ngang



86

Sau khi click vào nút ta chọn vào tuyến đã vạch trên

bình đồ.

Tiếp theo click vào nút ta chọn gốc tuyến ở trên bình đồ

cần thiết kế.

+ Hiệu chỉnh yếu tố cong.

Menu: Địa hình/ khảo sát tuyến/ hiệu chỉnh yếu tố cong

Hình 3.4. Hiệu chỉnh đường cong

Ta nhập bán kính R thì chương trình sẽ tự động tính toán cho ta T, P .

+ Chèn cọc: Cú pháp GP ↵

Hình 3.5. Phát phát sinh cọc, chèn cọc

Ta tích vào ô “phát sinh cọc”, ô “xác định trắc dọc tự nhiên” tiếp theo ta click

và ô “nhận” để hoàn tất công việc.

Chèn cọc đặc biệt: Cú pháp: GP ↵

Click vào ô “cọc đặc biệt”, điền các yếu tố cần chèn vào như TD, P, TC



87

Hình 3.6. Tạo các cọc TD, P,TC…

Click vào ô “nhận”

+ Tiếp theo ta điền yếu tố cong, bán kính điền trên tuyến

+ Hiệu chỉnh số liệu tuyến.

Menu/ Địa hình/ khảo sát tuyến/ hiệu chỉnh số liệu tuyến

Hình 3.7. Bảng dữ liệu trắc dọc

+ Tạo trắc dọc: Menu/ Địa hình/ khảo sát tuyến/ tạo trắc dọc



88

Sẽ xuất hiện hộp thoại sau:

Hình 3.8. Vẽ trắc dọc tuyến

Click vào ô “nhận” tiếp theo chọn điểm đặt.

(Có phụ lục trắc dọc kèm theo)

+ Tạo trắc ngang: Menu/ Địa hình/ khảo sát tuyến/ tạo trắc ngang

Hình 3.9. Vẽ trắc ngang tuyến

(Có phụ lục trắc ngang kèm theo)

+ Tạo bảng cắm cong: Menu/ địa hình/ bảng biểu/ bảng cắm cong

Đỉnh Góc R (m) T (m) P (m) K/2 (m) Huớng

Đ1A 147.55' 52.17 15 2.11 14.61 T

Đ1B 74.42' 11.45 15 7.42 10.52 T

Đ1C 137.23' 38.46 15 2.82 14.3 T

Đ2 149.10' 61.65 17 2.3 16.59 T

Đ3 142.35' 59.06 20 3.29 19.28 P

Đ4 87.58' 19.3 20 8.49 15.5 T

Đ5 176.45' 881.3 25 0.35 24.99 T

Đ6 150.01' 82.15 22 2.89 21.5 P



89

Đ7 160.23' 127.3 22 1.89 21.78 T

Bảng 3.3. Bảng các yếu tố đường cong

+ Tảo bảng toạ độ đầu cọc: Menu/ địa hình/ bảng biểu/ bảng toạ độ cọc

BẢNG TOẠ ĐỘ CỌC

STT Tên cọc X(m) Y (m) ZTN ZTK Ghi Chú

1 D1 2166358.389 571428.7714 4.61

2 TC1A 2166358.216 571443.7694 4.18

3 TD2 2166358.189 571446.0747 4.18

4 C1' 2166358.607 571454.0942 3.81

5 C1 2166359.143 571457.6194 3.32

6 P2 2166360.218 571462.491 3.43

7 C2 2166363.855 571472.6391 3.35

8 TC2 2166366.539 571477.777 2.85

9 C3 2166379.074 571499.3374 2.82

10 C4 2166391.637 571520.9513 2.81

11 C5 2166404.203 571542.5637 2.96

12 C6 2166416.769 571564.1761 3.04

13 TD3 2166422.192 571573.497 3.06

.

.

.

91 C75 2166746.501 572944.3957 4.14

92 TD6 2166750.717 572944.5389 4.26

93 C76 2166753.445 572944.927 4.87

94 KM2 2166757.849 572945.5739 4.98

95 P6 2166767.639 572947.9099 4.33

96 TC6 2166787.149 572956.7711 5.89

97 C77 2166808.368 572969.9897 8.33

98 TD7 2166827.57 572981.9513 9.3



90

99 C78 2166839.253 572988.4046 10.98

100 P7 2166846.962 572991.8383 10.78

101 TC7 2166867.755 572998.2759 10.8

102 C79 2166872.64 572999.3408 10.37

103 C80 2166874.594 572999.7667 10.17

104 C81 2166896.09 573004.4523 11.17

105 C82 2166898.044 573004.8783 12.08

106 C83 2166922.47 573010.2028 13.95

Bảng 3.4. Bảng toạ độ các cọc chi tiết

Bước tiếp theo ta tiến hành in ấn, lập báo cáo địa hình, bảng tổng hợp khối

lượng khảo sát địa hình. Giao nộp cho thiết kế.

Trên đây là ta đã hoàn thành nhiệm vụ khảo sát của 1 tuyến đường

d. Đóng gói giao nộp tài liệu khảo sát

Tài liệu giao nộp gồm có:

- Báo cáo khảo sát địa hình.

- Lập bảng khối lượng khảo sát .

- In ấn tài liệu, đóng quyển (Tài liệu giấy được in thành 7 bộ).

- Phần số copy tất cả tài liệu, (bao gồm cả File *.ntd) vào một đĩa CD.

Trên đây ta đã hoàn tất công việc khảo sát của một tuyến đường.

3.2. THIẾT KẾ

Sau khi hoàn tất phần khảo sát ta tiến hành dùng phần mềm Nova 5.0 để

thiết kế. (Thiết kế trực tiếp trên fle *.ntd mà phần khảo sát đã giao nộp)

Số liệu đầu vào

Có các cách đưa số liệu đầu vào là :

- Các đường đồng mức, các điểm đo của bản đồ địa hình đã

được số hoá thành bản vẽ AutoCAD.

- Số liệu đo trắc dọc, trắc ngang.



91

- Từ File toạ độ dạng (*.txt).

- Từ File trắc dọc, trắc ngang (*.ntd).

Trong bài toán này chúng tôi xin trình bày cách thiết kế một

tuyến đường từ File *.ntd

Cụ thể cách đưa số liệu đầu vào như sau:

3.1.3.1. Thiết kế trắc dọc

Bước1: Khai mẫu bảng biểu trắc dọc, trắc ngang :

Cú pháp: BB ↵

Menu : Tuyến/ Khai báo/ Khai báo mẫu bảng biểu

Hình 3.10. Khai báo bảng biểu trắc dọc, trắc ngang

Bước 2: Vẽ trắc dọc tự nhiên :

Cú pháp: TD ↵

Menu : Tuyến/ Trắc dọc tự nhiên/ Vẽ trắc dọc tự nhiên



92

Hình 3.11. Vẽ trắc dọc của tuyến

Trong bước này ta có thể khai báo lại bảng biểu , có thể chọn vào tự động

thay đổi. Mức so sánh cho phù hợp với việc bố trí khổ giấy thuận lợi cho công

việc in ấn sau này. Sau đó chỉ điểm chuột trái để chọn điểm đặt trắc dọc, ta được

trắc dọc tự nhiên.

Bước 3: Điền mức so sánh trắc dọc :

Cú pháp : DSSTD ↵

Menu: Tuyến/ Trắc dọc tự nhiên/ Điền mức so sánh

Bước 4: Thiết kế đường đỏ

Cú pháp: DD ↵

Menu: Tuyến/ Thiết kế trắc dọc/ Thiết kế trắc dọc




93

Hình 3.12. Thiết kế đường đỏ trên trắc dọc

Bước 5: Điền thiết kế trắc dọc :

Cú pháp: DTK ↵

Menu : Tuyến / Thiết kế trắc dọc / Điền thiết kế

Hình 3.13. Điền thiết kế trắc dọc

Chọn ta được trắc dọc hoàn thiện.



94

Hình 3.14. Trắc dọc thiết kế

(Có phụ lục trắc dọc kèm theo)

3.1.3.2. Thiết kế trắc ngang

Bước 6: Vẽ trắc ngang tự nhiên :

Cú pháp: TN ↵

Menu : Tuyến/ Trắc ngang tự nhiên/ Vẽ trắc ngang tự nhiên

Hình 3.15. Vẽ trắc ngang tự nhiên của tuyến

Điền các thông số, sau đó ta được các trắc ngang tự nhiên.



95

Hình 3.16. Trắc ngang tự nhiên

Bước 7: Thiết kế trắc ngang

Cú pháp: TKTN ↵

Menu : Tuyến/ Thiết kế trắc ngang/Thiết kế trắc ngang

Hình 3.17. Thiết kế trắc ngang

Chọn vào để khai báo mẫu mặt cắt.



96

Hình 3.18. Khai báo số liệu trắc ngang thiết kế

Chọn sau xuất hiẹn hộp thoại.

Hình 3.19. Khai báo Taluy thiết kế

Chọn để kết thục khai báo. Trên trắc ngang xuất hiện



97

Hình 3.20. Thiết kế Taluy trên trắc ngang

Bước 8: Điền thiết kế trắc ngang : DTKTN

Cú pháp: DTKTN ↵

Menu : Tuyến/ Thiết kế trắc ngang/Thiết kế trắc ngang




98

Hình 3.21. Thiết kế trắc ngang

Chọn trên trắc ngang xuất hiện.

Bước 9: áp khuôn áo đường : APK

Cú pháp: APK ↵

Menu: Tuyến/ Thiết kế trắc ngang/ Tạo các lớp áo đường

Hình 3.22. Áp khuôn áo đường

Vào khai báo khuôn

Hình 3.23. Khai báo khuôn áo đường



99

Chọn số lớp cần thiết kế và khai báo các lớp gồm tên lớp và chiều dày tương

ứng. Chú ý ở đây ta có thể khai báo nhiều khuôn áo đường. Sau đó chọn

. Ta được trắc ngang có áp khuôn áo đường.

Hình 3.24. Trắc ngang đã được áp khuôn áo đường

(Có phụ lục trắc ngang kèm theo)

3.1.3.3. Tính diện tích

Bước 10: Lập bảng tính diện tích :

Cú pháp: LBDT ↵



100

Hình 3.25. Lập bảng tính diện tích

Trong hộp thoại việc tính toán các diện tích có thể theo tiêu chuẩn

đã chọn hoặc ta cũng có thể tự khai báo lại công thức :

Hình 3.26. Nhập biểu thức để tính diện tích

Sau đó ta có thể lưu lại thành file để sử dụng sau này:

Bước 11: Tính diện tích :

Cú pháp: TDT ↵

Menu : Tuyến/ Diện tích/Tính diện tích

Lúc này chương trình sẽ tự động tính diện tích, bước này tạo

cơ sở cho việc xuất các bảng biểu về diện tích .



101

Bước 12: Điền diện tích :

Cú pháp: DDT ↵

Menu : Tuyến/ Diện tích/Điền giá trị diện tích

Ta cũng có thể khai báo các thông số sẽ điền ra trắc ngang. Tại đây ta

cũng có thể sửa lại công thức tính đã khai báo tại phần trước.

Hình 3.27. Lập bảng diện tích từng cọc

Khi đó diện tích đào đắp sẽ được điền vào trắc ngang tương ứng.

Được thể hiện trên hình:

Hình 3.28. Trắc ngang đã được thiết kế, áp khối lượng đào đắp hoàn chỉnh

(Có phụ lục trắc ngang đã thiết kế, áp khối lượng đào đắp kèm theo)



102

3.1.3.4. Xuất các bảng biểu

Bước 12: Lập bảng diện tích :

Cú pháp: LBGT ↵

Menu : Tuyến/ Bảng biểu/ Bản:g khối lượng từ giá trị điền

(Có phụ lục bảng tổng hợp diện tích kèm theo)

Bước 13: Xuất bảng thống kê các yếu tố hình học tuyến

Cú pháp: TKYTT ↵

Menu : Tuyến / Bảng biểu/Thống kê các yếu tố hình học tuyến

Hình 3.29. Bảng các yếu tố hình học của tuyến



103

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Phan Văn Hiến (2001) Trắc địa công trình, Nhà xuất bản giao thông vận tải.

[2]. Tài liệu hưỡng dẫn sử dụng phần mềm Topo. Công ty Hải Hoà.

[3]. Tài liệu hưỡng dẫn sử dụng phần mềm Nova. Công ty Hải Hoà.

[4]. Nguyễn Quang Tác. Trắc địa ứng dụng độ chính xác cao. Giáo trình cao học

Đại học mỏ - Địa chất. Hà Nội, 1998

[5]. Tiêu chuẩn ngành 96 TCN 42-90. Quy phạm đo vẽ bản đồ địa hình. Tỷ lệ

1:500, 1:1000,1:2000 và 1:5000 (phần trong phòng).

[6]. Tiêu chuẩn ngành 96 TCN 42-90. Quy phạm đo vẽ bản đồ địa hình. Tỷ lệ

1:500, 1:1000,1:2000 và 1:5000 (phần ngoại nghiệp).

[7]. Quy phạm trắc địa công trình GB. 50026-93. Bắc Kinh 1993.

[8]. Aphanaxiev V.G., Muraviev A.V. Trắc địa và trắc địa mỏ trong xây dựng

giao thông. Matxcơva, Nhedra 1988 (bản tiếng Nga).

[9]. Levtruc G.p. và nnk. Trắc địa ứng dụng – các công tác trắc địa trong khảo

sát và xây dựng công trình. Matxcơva, Nhedra 1983 (bản tiếng Nga).

[10]. Luật xây dựng số 16/2003/QH11 ngày 26/11/2003.

[11]. Các tiêu chuẩn thiết kế TCXD VN 285- 2002. Bộ xây dựng.



104

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Sau thời gian làm việc khẩn trương và nghiêm túc, bản đồ án tôt nghiệp với

đề tài là “Ứng dụng phần mềm Topo, Nova 5.0 vào công tác khảo sát tuyến

đường giao thông” với ứng dụng thực tiễn là khảo sát và lập BVTC tuyến đường

T1 thuộc dự án nấng cấp tuyến đê hữu Sông Yên huyện Nông Cống tỉnh Thanh

Hoá. Từ những kết quả thực tế tôi rút ra một số kết luận sau.

Đồ án đã nêu rõ công tác trắc địa đối với việc khảo sát và thiết kế tuyến

đường thi công thuộc dự án nâng cấp tuyến đê hữu Sông Yên huyện Nông Cống

tỉnh Thanh Hoá, với trọng tâm là đo vẽ bình đồ tuyến và vẽ mặt cắt địa hình,

tính khối lượng đào đắp nhằm phục vụ cho mục đích thiết kế.

Quá trình thực hiện nêu lên một số phương pháp để xử lý số liệu và thành

lập bản đồ mặt cắt địa hình bằng các phần mềm trắc địa.

Với việc ứng dụng và thực hiện công tác trắc địa cũng như các giải pháp

công nghệ trên, ta thấy đơn giản và thuận lợi hơn so với công nghệ truyền thống,

đồng thời độ chính xác của nó cũng đảm bảo được yêu cầu đề ra .

Do khả năng trình độ có hạn nên việc trình bày nội dung bản đồ án không

thể tránh khỏi những khiếm khuyết. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến

của quý thầy cô giáo trong bộ môn trắc địa cùng các bạn đồng nghiệp để đề tài

hoàn thiện hơn.

Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo hưỡng dẫn Th.S Lê Đức

Tình cùng các quý thầy cô và các đồng nghiệp đã giúp đỡ chỉ bảo tôi hoàn thành

đồ án này..

Tôi xin chân thành cảm ơn.

Sinh viên thực hiện



105

Nguyễn Thế Long

MỤC LỤC

Giới thiệu chung…………………………………………………………………3

Chương 1

KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TUYẾN ĐƯỜNG

1.1. khái niệm về các công trình đường giao thông………………………......5

1.1.1. Đặc điểm về tuyến đường…………………………………………………5

1.1.2. Các loại tuyến đường…………………………………………………..….6

1.1.3. Đặc điểm về cầu…..………………………………...……………..…..….7

1.1.4. Phân loại cầu…………………………………………………...………….8

1.1.5. Đặc điểm về công trình hầm………………………………………………8

1.2 Nội dung công tác trắc địa trong xây dựng công trình giao thông……...9

1.2.1. Giai đoạn khảo sát thiết kế………………………………………………..9

1.2.2. Giai đoạn thi

công……………………………………………….……….12

1.2.3. Giai đoạn khai thác sử dụng công trình………………………………….12

1.2.4. Yêu cầu độ chính xác của công tác trắc địa trong giai đoạn khảo sát và

thiết kế công trình………………………………………………………………12

1.3. Thiết kế trắc dọc của tuyến…………………………………………...….17

1.3.1.Những yêu cầu khi thiết kế……………………………………………….17

1.3.2. Bố trí đường cong đứng trên trắc dọc………………………………...….20



106

1.4. Thiết kế nền đường………………………………...……………………..21

1.4.1. Thi công nền đường……………………………………………………...21

1.4.2. Xác định khối lượng đào

đắp…………………………………………….26

1.5. Thiết kế mặt

đường……………………………………………………….28

1.5.1. Các yêu cầu chung với áo

đường………………………………………...28

1.5.2. Chọn kết cấu áo đường…………………………………………………..29

1.5.3. Chọn loại tầng mặt áo

đường…………………………………………….30

1.5.4. Chọn vật liệu cho tầng móng áo đường………………………………….30

CHƯƠNG 2

GIỚI THIỆU CHUNG VỀ PHẦN MỀM NOVA, TOPO

2.1. Giới thiệu chung về phần mềm nova

5.0...................................................32

2.1.1. Nhập số liệu thiết kế……………………………………………………..32

2.1.2. Vẽ mặt bằng hiện trạng và thiết kế bình đồ tuyến……………………….33

2.1.3.Thiết kế trắc dọc, trắc ngang……………………………………………..33

2.1.4. Tính toán và lập khối lượng đào

đắp……………………………….…….34

2.1.5. Vẽ đường bình độ mặt đường cùng cảnh quan địa hình…………………34

2.2. Giới thiệu chung về phần mềm Topo 5.0..................................................34

2.2.1. Nhập dữ

liệu……………………………………………………………...35



107

2.2.2. Xây dựng bình đồ………………………………………………………..54

CHƯƠNG 3

THỰC NGHIỆM

3.1. khảo sát địa hình………………………………………………………….72

3.1.1. Giới thiệu chung…………………………………………………………72

3.1.2. Tiến trình khảo sát……………………………………………………….74

3.2. Thiết kế…………………………………………………………………....82

Tài liệu tham khảo……………………………………………………………...93

Kết luận và kiến nghị…………………………………………………………...94



108

§å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n: Tr¾c ®Þa c«ng tr×nh

SV: NguyÔn ThÕ Long Líp Tr¾c §Þa K51-Phóc Yªn

GIỚI THIỆU CHUNG - TaiLieu.VN

Documents

Transcript of GIỚI THIỆU CHUNG - TaiLieu.VN