Futbol totalny czyli o konwergencji piłki nożnej i kultury
32
Marek Średniawa Futbol totalny, czyli o konwergencji piłki nożnej i kultury Pisarze wobec futbolu, Lublin, 4-5 czerwca 2012
Transcript of Futbol totalny czyli o konwergencji piłki nożnej i kultury
Marek Średniawa
Futbol totalny, czyli o konwergencji piłki nożnej i kultury
Pisarze wobec futbolu, Lublin, 4-5 czerwca 2012
"Twierdzę otóż, że bitwę można wygrać albo przegrać" Nicolo Machiavelli, O sztuce wojny
„Każdy mecz można przegrać, wygrać albo zremisować”,
Kazimierz Górski
2
Trener Rinus Michels, lata 1970. Wszyscy piłkarze uczestniczą w grze w ataku i obronie maksymalne wykorzystanie pozycji boiskowych płynna zmiana pozycji na boisku
Ajax Holandia
Ajax – Inter 2-0, 1972 ▪ „śmierć catenaccio”
Holandia MŚ 1974
FC Barcelona Cruyff jako trener – 1988-1995
Hiszpania, CF Barcelona, AC Bilbao „Tiki-taka”
3
Mniej ważna Marginesowa sfera Realizacja, co najwyżej
w zmistyfikowanej postaci kompensacja
Główna sfera Poważne sprawy
4
Sport, w tym piłka nożna
„Normalne życie i praca”
Miesięcznik Literacki nr 8, sierpień 1976, str. 109-116.
Czy gra, sama w sobie, może być nośnikiem wartości estetycznych?
Czy tylko narzędzie do ich uzyskiwania w innej sferze
Czy może być coś pięknym, coś:
Co nie jest ważne jak wszystko dokoła?
Sposób asymilacji świata
Stymulator rozwoju inteligencji
5
Integralny element kultury
Zawsze jest miejsce na stadionie dla pięknego czynu
Stadion i boisko zachęcają do zademonstrowania kunsztu i zalet charakteru
Nauka pokonywania przeciwności losu
Pogłos kalokagatii
sport i gra narzędziem uzyskiwania harmonii ducha i ciała
6
Kategoria piękna nie tylko odnosi się do sztuki
Ścisły związek ze sztuką w pozaartystycznych zastosowaniach
Kryteria kulturowe
Reguły gry jako wspólny element sztuki i sportu
Różne style gry i ich
ewolucja WM
Catenaccio
Brasiliana
Futbol totalny
„Tiki-taka”
7
Sztuka
Złożoność i nieczytelność reguł
Rozmycie granic
„Wszystko co ujdzie Ci na sucho „
▪ McLuhan/Warhol
Zagubienie przeciętnego odbiorcy – nie jest w stanie wytłumaczyć piękna rzeczy ani sensowności działań artystycznych
Gra piłkarska
Czytelne i demokratyczne reguły
Ogólna dostępność
Łatwość oceny piękna
Pojęcie „fair play”
Ograniczenie czasowe aktu estetycznego
Model teoretyczny
Zbiór reguł i ich naruszeń (fauli)
8
9
Stadion
Drużyna
Trener
Gwiazdy
Ważne mecze
Gra zespołowa
Doping i aplauz
Scena
Trupa aktorska
Reżyser / dyrygent
Gwiazdy, soliści
Premiera
Orkiestra
Brawa
Jiři Černý, Fotbal je hra! wyróżnia dwa rodzaje piękna:
1. Piękno gry
2. Gra na piękno
Wzajemne wykluczenie
Zawężająca interpretacja!!!
10
Kryteria piękna gry: Przeprowadzenie przez drużynę własnej strategii Demonstracja możliwości i umiejętności
▪ Gra indywidualna i zespołowa
Płynność i jakość techniczna Inteligencja i myślenie i w grze Dramaturgia Równorzędny i wymagający przeciwnik Częste i liczne akcje podbramkowe Skuteczność Wizerunek uczestników (drużyny, sędziowie, widzowie) Arena – stadion Gole!
11
Pierwotny sens piękna gry Samowystarczalność, leżąca wprost w niej samej, w
jej przebiegu i realizacji - cel gry leży w niej samej
By stał się nośnikiem funkcji estetycznej, cel musi pozostać w ukryciu
Funkcje symboliczne i kompensacyjne Idealna realizacja sprawiedliwości
Odrzucenie fałszu, pozorowania gry, braku zaangażowania Gra musi być traktowana poważnie – jak życie, jak
każda sytuacja, w której chodzi o wszystko
12
13
Dynamizm piłkarza, 1913
14
Malarski realizm piłkarza – kolorowe masy w czwartym wymiarze, 1915 The Art Institute of Chicago Warszawa, Polski Klub Sztuki, wystawa Kazimierza Malewicza, 20-27 marca, 1927 Wpływ fizyki czasoprzestrzeni
15
Pele, 1977-79 Praca ukradziona w 2009 roku z prywatnej kolekcji Richarda L. Weismana
16
Ostatnia Wieczerza, Leonard0 da Vinci
Fotografia autora
17
George Best, 6/1969, Sailors Cup, Bar w ulubionym pubie w Palma Nora
George Best podpisujący piłkę, hotel w Marbelli, 1972
Źródło: http://www.flickr.com/photos/mcshanebest/3564418076/sizes/l/in/photostream/
Styl fotografii jak zdjęcia Helmuta Newtona …
18
Manchester United vs. Arsenal, Old Trafford, 10/ 1967
Źródło: http://www.allposters.pl/-sp/Manchester-United-vs-Arsenal-Football-Match-at-Old-Trafford-October-1967-plakaty_i4155095_.htm
19 Źródło: http://www.warhol.org/webcalendar/event.aspx?id=2924
Wrzesień 12, 1970, Manchester United - Coventry 2-0.
George Best, nr 11 – zapis całego meczu z perspektywy jednego zawodnika
"the true extent to which the sport is all about
teamwork„ Warholowski klimat obrazu
20
21 Źródło: http://video.google.com/videoplay?docid=3065048138021773770
Mecz Real Madryt - Villareal, 23 kwietnia , 2005, z perspektywy jednego zawodnika
22
Plakat reklamujący mecz Francja-Włochy, 1935
23
Bramkarz, litografia, 1981-82 Plakat, Mistrzostwa Świata, Hiszpania, 1982, Madryt
24
Janusz Głowacki – Mecz
Kazimierz Wierzyński – Match footballowy
Ryszard Kapuściński – Wojna futbolowa
Jerzy Pilch – Bezpowrotnie utracona leworęczność
Krzysztof Mętrak – eseje i felietony w tygodniku Piłka Nożna
Stefan Szczepłek – Deyna i felietony w Rzeczpospolitej
Peter Esterhazy – Niesztuka
Umberto Eco – Zapiski na pudełku od zapałek „Nie lubię kibica, bo ma dziwny rys charakteru: nie rozumie, dlaczego ty nie
jesteś kibicem, i stara się rozmawiać z tobą tak, jakbyś nim był.”
25
26
Graffiti, Starogard Gdański, ul. Lubichowska 86, dom rodzinny Kazimierza Deyny Projekt i wykonanie: [email protected] (studenci ASP w Toruniu)
[…] Sytuacja staje się szczególnie trudna w przypadku rozmowy z taksówkarzem. - Widział pan Viallego? - Nie, musiał przyjść, kiedy akurat wyszedłem. - Obejrzy pan wieczorem mecz? - Nie, muszę zająć się księgą Zet Metafizyki, wie pan, chodzi o Stagirytę. - Dobrze, niech pan zobaczy, a potem sam powie. Dla mnie Van Basten mógłby zostać Maradoną lat dziewięćdziesiątych, a jak pan myśli? Ale ja nie spuszczałbym z oka Hagiego.
I tak się toczy rozmowa — jakby gadać do ściany. I nie w tym rzecz, że jego nie obchodzi, czy mnie obchodzi. Rzecz w tym, że on nie jest w stanie pojąć, że kogoś może to nie obchodzić. Nie pojąłby tego, nawet gdybym miał troje oczu i parę czułków na zielonych łuskach potylicy. Nie uświadamia sobie odmienności, różnorodności i nieporównywalności możliwych światów.
28
29
• Linie przerywane oznaczają możliwe drogi poruszania się zawodników w ataku i grę bez piłki
• Ciągłe linie oznaczają podania • Mnogość wariantów dla gry w
trójkątach i pop przekątnej
To co czyni życie codzienne interesującym polega na tym, że próbujemy je przetworzyć na coś co jest bliskie sztuce. I taki właśnie jest futbol. Gdy oglądam [FC] Barcelona, to jest sztuka.” Arsene Wenger
Źródło: http://www.thehardtackle.com/2010/fc-barcelona-football-is-art-%E2%80%93-part-3/
30
Messi grający jako fałszywa 9 przemieszcza się do środka boiska by wspomóc Iniestę i Xaviego, co sprawia, że obrońcy drużyny przeciwnej nie wiedzą kogo kryć
W świecie piłki możliwe są tylko dwa
scenariusze, masz piłkę albo jej nie masz
Pep Guardiola
Źródło: http://www.thehardtackle.com/2010/fc-barcelona-football-is-art-%E2%80%93-part-3/
31 Źródło: http://www.soccerart.pl/index.html
32
„Panie Turek! niech Pan kończy ten mecz!”
„Panie Marek! niech Pan kończy ten referat!”
http://www.youtube.com/watch?v=33qR5XD_5gs
Tomasz Zimoch, Broendby-Widzew, eliminacje LM, 1996
