FETHULLAH GÜLEN’DE SOSYAL AHLÂK TASAVVURU / FETHULLAH GÜLEN's SOCIAL MORALITY IMAGINATION...
Transcript of FETHULLAH GÜLEN’DE SOSYAL AHLÂK TASAVVURU / FETHULLAH GÜLEN's SOCIAL MORALITY IMAGINATION...
T.C.EGE ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜSosyoloji Anabilim Dalı
FETHULLAH GÜLEN’DE SOSYAL AHLÂKTASAVVURU
DOKTORA TEZİ
Yavuz ÇOBANOĞLU
DANIŞMANI : Prof. Dr. Nihat ERDOĞAN
İZMİR-2008
İÇİNDEKİLER
Önsöz...................................................iii
Giriş......................................................1
I. BÖLÜMKavramsal Çerçeve...............................12“Sosyal Ahlâk” Kavramı Çerçevesinde Birey, Toplum ve Devlet
İlişkileri: Kant, Hegel, Durkheim, Weber.................12
II. BÖLÜMMetodolojik Yaklaşım............................43A) Dil, İdeoloji, Söylem.................................45
B) Neden Söylem Analizi?.................................49
III. BÖLÜMFethullah Gülen’in Sosyal Ahlâk Tasavvurundaki Ana
Temalar.........................................56A) Dini Temalar..........................................58
2
a. Kur’an..............................................65
b. Peygamber...........................................73
c. İman, Amel ve İnanç.................................77
d. Günah ve Sevap......................................86
B) “Geleneksel” Temalar..................................94
a. Terbiye.............................................96
b. Anne ve Baba Otoritesine Saygı.....................109
c. Tecrübe............................................114
d. Evlilik............................................116
e. Namus, İffet ve Nefis..............................122
f. Cemaat ve Dayanışma................................130
C) “Modern” Temalar.....................................136
a. Aile/Yuva..........................................139
b. Eğitim.............................................144
c. Akıl...............................................149
d. İlim ve Teknoloji..................................156
e. İlerleme Düşüncesi.................................167
IV. BÖLÜMSosyal Ahlâk Tasavvuru Açısından Ahlâkî Söylemin
İnşası..........................................174A) Kamusal Alanının Ahlâkî Düzeni.......................174
a. Varolmanın Kaçınılmaz Şartı: Devletin Bekâsı.......183
3
b. Toplumsal Disiplinin Ahlâkî Sureti: Otoriteye Saygı195
c. Geçmiş ve Gelenek ile Resmî Bir Bağlantı: Vatan ve
Millîlik Düşüncesi.................................202
d. Batılılaşmaya Karşı Güvenli Bir Sığınak: Cemaatleşme
...................................................212
e. Birlikte Yaşabilmenin Ahlâkî İlkeleri: Hoşgörü ve
Diyalog............................................223
B) Özel Alanın Ahlâkî Düzeni............................236
a. Kişilik Üzerinden Kimliğin Tarifi..................238
b. Korku ve Endişe İçinde Yaşamak.....................246
c. Eylem ve Aksiyona Geçmenin Önemi...................251
d. Gündelik Hayat İçin Ahlâkî Yol Haritaları..........259
SONUÇ“Altın Nesil” İdeali Etrafında Postmodern İzler
Taşıyan Bir Sosyal Ahlâk Hareketi: Gülen Cemaati268
Kaynakça................................................293
Gülen’den Seçilmiş Kaynakça..................................306
Özet....................................................310
Abstract.................................................311
Özgeçmiş................................................312
4
ÖNSÖZAhlâk sorunu, kökleri belki de insanlık tarihi kadar
eski bir meseleyi bizlere işaret etmektedir. Bununla
birlikte değişimin kaçınılmazlığının, tarih boyunca ahlâk
ilkelerini/normlarını farklı hızlarda da olsa değiştirdiği
söylenebilir. Dolayısıyla, nedenleri farklı da olsa, hızlı
değişimin yarattığı ahlâkî boşluklar, her dönemde ahlâk
sorununu en tartışmalı konulardan biri haline getirmiştir.
Antik Yunan Devletleri’nin sarsıntılı dönemlerinden,
Ortaçağ’a damga vuran Hıristiyan dünyanın sonunu hazırlayan
Rönesans ve Reform hareketlerine, Fransız İhtilâli’nin kaos
ortamından Bolşevik Devrimi’nin komünist dünya tasarımına,
I. ve II. Dünya Savaşları ertesinin yıkıntılarından
Sovyetler Birliği’nin çöküşüne ve hatta günümüzdeki
küreselleşme olgusuna kadar Dünya tarihinde iz bırakmış bir
çok olay, toplumların ahlâkî olarak sarsıldığı pek çok
durumla sonuçlanmıştır.
Bütün bu toplumsal bunalım anlarında kendisi de bir
ahlâkî varlık olan insan, kaçınılmaz şekilde bir ahlâkî tercihe
zorlanmaktadır. Fakat, zaten doğumuyla birlikte toplumsal
olarak inşa edilen bir ahlâkî yapının içerisine düşen
insanın bu seçiminde ne kadar özgür olduğu da ayrı bir
tartışma konusudur. Bu seçim sonrasında yaptığımız ahlâkî
tercihlerimizden dolayı başımıza çok da iyi şeyler gelmesi
ihtimalinin düşüklüğü, insanları, bireysel tercihler ile
5
toplumsal normlar arasındaki çatışmalı bölgeye doğru
sürüklemektedir.
Öyle ki, insanın ahlâkî bir varlık olması beraberinde
“iyi olanı/iyi olduğunu düşündüğünü” yapma çabasını getirse
de, bu onun her zaman “iyi olanı yaptığı” ya da “iyi
olduğu” anlamına gelmemektedir. Kezâ ahlâk, sadece iyi ile
kötü arasında geçen bir durum da değildir ve bu tanım
ahlâkın kapsamını, onu basitleştirecek şekilde,
daraltmaktadır. Buna karşın “iyi” ile “kötü” arasına
çizilen sınırlar daha önceden belirlenmiş olsa da, birey
için daima bir yorum payı bulunur. Bu nedenle, çoğu kez bu
kişisel yorum payı üzerinden davranışlar
meşrulaştırılmakta, “iyi” ile “kötü”nün zemini duruma,
zamana, riske, hatta politik, maddî veya kişisel çıkar
ilişkilerine göre değişebilmektedir. Bu durum, Zygmunt
Bauman’ın “ahlâkın müphemliği” dediği halden de öte bir
şeydir. Çünkü burada ahlâkî davranış olarak yapılan her türlü
eylem, zamanın havasına göre durum değiştirebildiği için
öncelikle ahlâkın tutarlı ve ilkeli olma şartlarına
uymamaktadır.
İşte bu yüzden, günümüzde yaşadığımız bütün bu
tutarsızlık, ilkesizlik ve “ahlâklılık” adına sunulan ahlâk
yoksunu düşünce ve hareketler, benim bu çalışma konusunu
seçmemdeki en önemli etkendir. Çünkü kuraldır ki, insan
rahatsızlık duyduğu konuya daha fazla ilgi duymakta ve o
konu üzerine diğer konulara oranla daha yoğunluklu olarak
6
kafa yormaktadır. Ahlâk gibi oldukça verimli ama bir o
kadar da toparlanıp metne dökülmesi güç ve sosyolojik
literatürde az yer alan bir konuya ilgi göstermem, bu
çalışmanın benim açımdan zahmetli olan kısmını
oluşturmuştur.
Sonuç olarak, bir konuyu anlama ve anlaşılır kılma
yolunda gösterilen her çaba, içerisinde emek, özveri, sabır
ve çalışma gücü isteyen bir süreci kapsar. Aynı süreçte pek
çok mecburiyeti bir koltuğa sığdırmanın zorluğu, bu
satırların yazarının omuzlarında tarifsiz acılar
bırakmıştır. Bu nedenle, bu süreçte yaşadığım bütün
zorluklar hayatım boyunca unutamayacağım anılar olarak
hafızamda hep taze kalacaktır.
Her çalışma gibi, bu çalışma da bazı kişilerin
özendirme, yol gösterme ve bilimsel desteklerinin izlerini
taşıyor. Öncelikle, tezimin son bir yılını kapsayan sürede
emekli olmasına rağmen büyük bir özveri göstererek tez
sürecime katkısını kesmeyen Sayın hocam Prof. Dr. Ülgen
OSKAY’a burada teşekkürlerimi belirtmek isterim. Onun dört
yıl süren tez görüşmelerimizde beni ilgiyle dinleyen,
tartışan ve getirdiği eleştiriler ile bu çalışmanın ortaya
çıkmasına yaptığı katkılar, benim için hep minnettarlıkla
anılacaktır.
Çalışmamın son yılında danışmanlığımı üstlenen Prof.
Dr. Nihat Erdoğan’a da mevcut süreci tamamlamamda
7
gösterdiği anlayış ve kolaylık için ayrıca teşekkür etmem
gerekmektedir.
Tez izleme komitemde yer alan ve gerek tez izleme
toplantılarında, gerekse de tez ile ilgili görüşmelerimizde
yönlendirici ve zihin açıcı yardımlarını benden esirgemeyen
Prof. Dr. Önal SAYIN ile Doç. Dr. Nilgün TOKER KILINÇ’a
değerli tavsiyeleri için çok teşekkür ederim. Bazı tez
izleme toplantılarındaki onların bana gösterdiği anlayışın
bu çalışmayı sürdürmemde olumlu anlamda etkiler yaptığını
da özellikle söylemek istiyorum.
Ayrıca sosyoloji bölümünden bu çalışmaya ufak da olsa
katkısı olmuş diğer hocalarımın yardımları da benim için
önemle hatırlanacaktır. Son olarak, bu tezi bitireceğime
olan inançlarını her fırsatta dile getiren herkese de gönül
desteklerinden dolayı minnettarım.
Kişisel bir anı olarak belirtmek isterim ki, son ödevi
teslim ettiğim ve doktoranın ders aşamasını bitirip tez
aşaması sürecine fiili olarak başladığım ilk gün uğradığım
bir kitapçıdan Alan Moorehead’ın “Darwin ve Beagle
Serüveni” adlı kitabı aldığımı anımsıyorum. Eve dönerken
otobüste inceleme fırsatı bulduğum bu eserde genç Darwin,
Beagle adlı gemiyle Galapagos Adaları’na doğru yolculuğa
çıkmaktaydı. Oysa ki, kitapta da ustalıkla işlendiği gibi,
yaşadıkları ve karşılaştıkları sonucu bu yolculuk ne
kendisinin ne de çevresindekilerin tahmin edemeyeceği kadar
ilginç bir sonla bitecekti. O gün içerisinde bulunduğum
8
durum ve teze başlama heyecanının da etkisiyle, Charles
Darwin’in araştırma için yola çıkma macerasıyla kendi
sürecimi benzer görmüş ve evde kitabın içerisine “Beagle
bugün demir aldı” diye yazmıştım. Evet, Beagle o gün demir
almıştı, bugün ise dört yıl süren bir yolculuğun sonunda
yorgun ama gururlu bir şekilde yola çıktığı limana geri
döndü. Okuyacağınız bu çalışma, işte bu yolculuğun bir
ürünüdür.
KAYNAKÇAIII. Ulusal Risale-i Nur Kongresi: I. Masa Sonuç Bildirisi
& Deklerasyon, İstanbul-26 Mart 2006
ABANT PLATFORMU: Din-Devlet ve Toplum, Gazeteciler ve
Yazarlar Vakfı Yayınları, İstanbul-2000
ABERCROMBIE, Nicholas, HILL, Stephen, TURNER, Bryan S:
Dictionary Of Sociology, Penguin Boks, London-1994
AGAİ, Bekim: “Gülen Hareketinin Eğitim Etiği”, Laik Devlet
ve Fethullah Gülen Hareketi, (Der: M. Hakan Yavuz & John L.
Esposito), (Çev: İbrahim Kapaklıkaya), Gelenek Yayınları,
İstanbul-2004
AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali: Eski Yunan’da Siyaset Felsefesi,
Verso AŞ., Ankara-1989
9
AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali & KÖKER, Levent: İmparatorluktan
Tanrı Devletine, İmge Kitabevi, Ankara-1996
AHMED, Akbar S. : Postmodernizm ve İslam, (Çev.: Osman Ç.
Deniztekin), Cep Kitapları A.Ş., İstanbul-1993
AKARSU, Bedia: Ahlâk Öğretileri, Remzi Kitabevi, İstanbul-
1982
AKSEKİ, A. HAMDİ: İslâm Dini – İtikad, İbâdet ve Ahlâk,
Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara-1972
AKTAY, Yasin: “İslâm Ahlâkı ve Modernliğin Ruhu”, Bilgi ve
Hikmet, Bahar 1993/2
AKTAY, Yasin: “Diaspora ve İstikrar / Bir Bilgi Yapısındaki
Kurucu Elementler”, Laik Devlet ve Fethullah Gülen
Hareketi, (Der: M. Hakan Yavuz & John L. Esposito), (Çev:
İbrahim Kapaklıkaya), Gelenek Yayınları, İstanbul-2004
ALKAN, Türker: Siyasal Ahlâk ve Siyasal Ahlâksızlık, Bilgi
Yayınevi, Ankara-1993
ALTHUSSER, Louis: İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları,
(Çev: Yusuf Alp, Mahmut Özışık), İletişim Yayınları,
İstanbul-1994
ARMAĞAN, Mustafa & ÜNAL, Ali: Medya Aynasında Fethullah
Gülen / Kozadan Kelebeğe, (Der: Mustafa Armağan & Ali
Ünal), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Yayınları, İstanbul-
1999
10
ARON, Raymond: Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, (Çev:
Korkmaz Alemdar), Bilgi Yayınevi, Ankara-1994
ARSLAN, Abdurrahman: “Seküler Dünyada Müslümanlar”,
Birikim-Temmuz-1997
ARSLAN, Ahmet: İslâm, Demokrasi ve Türkiye, Vadi Yayınları,
Ankara-1999
ARSLAN, Hüsamettin: Epistemik Cemaat / Bir Bilim
Sosyolojisi Denemesi, Paradigma Yayınevi, İstanbul-1992
ATALAY, Orhan: Doğu-Batı Kaynaklarında Birlikte Yaşama,
Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Yayınları, İstanbul-1999
AYDIN, Mehmet S. : Tanrı-Ahlâk İlişkisi, Türkiye Diyanet
Vakfı Yayınları, Basım yeri ve Basım Tarihi Belirtilmemiş
AQUINO’LU Thomas: “Summa Theologica (165-1269 yılları),
IaIIae, soru XCI, konu 2, sonuç ve yorum” adlı eserinden
aktaran: CUVILLIER, Armand: “Felsefe Yazılarından Seçilmiş
Metinler”, (Çev.: M. Mukadder Yakupoğlu), Bilim ve Sanat
Yayınları, Ankara-1996
BARTHES, Roland: Göstergebilimsel Serüven, (Çev: Mehmet
Rifat & Sema Rifat), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul-1993
BAUMAN, Zygmunt: Postmodern Etik, (Çev.: Alev Türker),
Ayrıntı Yayınları, İstanbul-1998
BAUMAN, Zygmunt: Küreselleşme, (Çev.: Abdullah Yılmaz),
Ayrıntı Yayınları, İstanbul-1999
11
BENHABIB, Seyla: Situating The Self / Gender, Community and
Postmodernism in Contemporary Ethics, Routledge, New York-
1992
BERGSON, Henri: Ahlâkın ve Dinin İki Kaynağı, (Çev: M.
Mukadder Yakupoğlu), Doğu Batı Yayınları, Ankara-2004
BİLGİ ve HİKMET: “Medine Vesikası – Bir Arada Yaşamanın
Formülü Nedir?”, Kış-1994, sayı: 5
BİLGİN, Nuri: Kolllektif Kimlik, Sistem Yayıncılık,
İstanbul-1995
BİLGİN, Nuri: İçerik Analizi, Ege Üniversitesi Edebiyat
Fakültesi Yayınları, Basım No: 109, İzmir-2000
BİRİKİM: “Medine Vesikası Üzerine Tartışmalar (II)”, Nisan-
1993, sayı: 48
BORATAV, Korkut: Türkiye’de Devletçilik, İmge Yayınevi,
İstanbul-2005
BULAÇ, Ali: “Medine Vesikası Üzerine Tartışmalar”, Birikim,
Mart-1993, Sayı: 47
BULAÇ, Ali: “Medine Vesikası Üzerine Tartışmalar (II)”,
Birikim, Nisan-1993, Sayı: 48
BULAÇ, Ali: Modern Ulus Devlet, İz Yayınları, İstanbul-1998
BUMİN, Kürşat: Otoriter Demagoji / Farklı Ol, Benim Gibi
Ol, İletişim Yayınları, İstanbul-2002
12
BURRELL, Sidney A. : “Calvinism, Capitalism, and the Middle
Classes: Some Afterthoughts on an Old Problem”, The Journal
of Modern History, Vol. 32, No. 2 (Jun., 1960)
CAN, Eyüp: Fethullah Gülen Hocaefendi ile Ufuk Turu,
Röportaj kitap, Ad Yayıncılık, İstanbul-1996
CAN, Kemal: “ ‘Yeşil Sermaye’ Laik Sisteme Ne Yaptı?”,
Birikim, Temmuz-1997, Sayı: 99
CASSIRER, Ernst: Devlet Efsanesi, (Çev: Nejla Arat), Remzi
Kitabevi, İstanbul-1984
CHIDIONESCO, Viladimir: “Karakter Terbiyesini Sağlayacak
Bir Din Telâkkisi”, Son Asrın İlim ve Fen Adamlarına Göre
İLİM-AHLÂK-ÎMAN, (Derleyen: M. Rahmi Balaban), Diyanet
İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara-Tarihsiz
COHEN, Anthony P. : Topluluğun Simgesel Kuruluşu, (Çev:
Mehmet Küçük), Dost Yayınları, Ankara-1999
COLES, Robert: The Moral Intelligence of Children / How to
Rise a Moral Child, Random House, New York-1997
COMTE, Auguste: Pozitivizm İlmihali (Le Catechisme
Positiviste), (Çev: Peyami Erman), Bilim ve Kültür Eserleri
Dizisi, Batı Klâsikleri, M.E.G.S.B. Devlet Kitapları, Milli
Eğitim Basımevi, İstanbul-1986
COWARD, Rosalind/ ELLIS, John: Dil ve Maddecilik, (Çev:
Esen Tarım), İletişim Yayınları, İstanbul-1985
13
CUVILLIER, Armand: Felsefe Yazılarından Seçilmiş Metinler,
(Çev: M. Mukadder Yakuboğlu), Bilim ve Sanat Yayınları,
Ankara-1996
ÇAĞRICI, Mustafa: “İslâm’da Eğitim-Ahlâk Meseleleri ve
Toplum Kalkınması”, İslâm Üzerine Düşünceler, Türkiye
Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara-1988
ÇAHA, Ömer: “İdeolojik Kamusalın Sivil Kamusala Dönüşümü”,
Doğu-Batı, Kasım/Aralık/Ocak-1998-9, Sayı: 5
ÇALIŞLAR, Oral: Fethullah Gülen’den Cemalettin Kaplan’a
(İslamiyet Üzerine Söyleşiler), Pencere Yayınları,
İstanbul-1997
ÇINAR, Menderes: “Yükselen Değerlerin İşadamı Cephesi:
MÜSİAD”, Birikim, Mart-1997, Sayı: 95
ÇOBANOĞLU, Yavuz: Tecrübeliler Cumhuriyeti, Radikal,
07.01.2004-Çarşamba
ÇUBUKÇU, İ. Agâh: İslâm’da Ahlâk ve Manevi Vazifeler,
Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Basım Yeri
Belirtilmemiş-Tarihsiz
DEMİR, Fahri: İslâm Ahlâkı, Diyanet İşleri Başkanlığı
Yayınları, Halk Kitapları Serisi 116, Basım Yılı ve Yeri
belirtilmemiş
DEVELLİOĞLU, Ferit: Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat,
Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara-1986
14
DITTMER, Lowell: “Political Symbolism/Toward a Theoretical
Synthesis”, World Politics, Vol.29, No: 4, July-1977
DİRLİK, Arif: “Bir Paradigma Olarak Çin Kapitalizmi Üzerine
Düşünceler”, Toplum ve Bilim, Kış-1995
DUBIEL, Helmut: Yeni Muhafazakârlık, (Çev: Erol Özbek),
İletişim Yayınları, İstanbul-1998
DUMAN, Doğan: Demokrasi Sürecinde Türkiye’de İslâmcılık,
Dokuz Eylül Yayınları, İzmir-1999
DURAN, Bünyamin: Akıl ve Ahlâk, Nesil Yayınları, İstanbul-
2002
DURKHEIM, Emile: Meslek Ahlâkı, (Çev: Mehmet KARASAN),
M.E.G.S.B. Yayınları, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul-1986
DURKHEIM, Emile: Selected Writings, (Edited: Anthony
Giddens), Cambridge University Press, New York-1991
DURKHEIM, Emile: Sosyolojik Yöntemin Kuralları, (Çev: Cenk
Saraçoğlu), Bordo-Siyah Klasik Yayınlar, İstanbul-2003
DURKHEIM, Emile: Ahlâk Eğitimi, (Çev: Oğuz Adanır), Dokuz
Eylül Yayınları, İzmir-2004
DUVERGER, Maurice: Politikaya Giriş, Varlık Yayınları,
İstanbul-1964
EAGLETON, Terry: İdeoloji, (Çev: Muttalip Özcan), İletişim
Yayınları, İstanbul-1996
15
EGE, Ragıp: “Medine Vesikası Mı, Hukuk Devleti Mi?”,
Birikim, Mart-1993
ELIADE, Mircea: Mitlerin Özellikleri, (Çev.: Sema Rifat),
Simavi Yayınları, İstanbul-1993
ERDOĞAN, Lâtif: Fethullah Gülen Hocaefendi “Küçük Dünyam”,
Ad Yayıncılık , İstanbul-1995
EROL, Nuran: New York Times Gerçeği nasıl Kuruyor? adlı
makale, Toplum ve Bilim, Güz-1995
FAKHRY, Majid: Ethical Theories in Islam, E.J. Brill,
Leiden-The Nedherlands, 1994
FEATHERSTONE, Mike: Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, (Çev:
Mehmet Küçük), Ayrıntı Yayınları, İstanbul-1996
FOUCAULT, Michel: Hapishanenin Doğuşu, (Çev: Mehmet Ali
Kılıçbay), İmge Kitabevi, Ankara-1992
GARAUDY, Roger: Sosyalizm ve Ahlâk, (Çev: Selâhattin
Hilâv), Gerçek Yayınevi, İstanbul-1965
GAZÂLÎ İmâm-ı: İslâm Ahlâkı, (Ter: ÂKİF Nuri), Sinan
Yayınevi, İstanbul-1969
GAZALİ, İmâm-ı: Huccet-Ül- İslâm Eyyühel Veled Tercümesi,
(Tercüme ve Hazırlayan: Hüseyin Hilmi Işık), İhlâs Vakfı
Yayınları, İstanbul-1979
16
GELLNER, Ernest: Milliyetçiliğe Bakmak, (Çev: Simten Coşar
& Saltuk Özertürk & Nalan Soyarık), İletişim Yayınları,
İstanbul-1998
GIDDENS, Anthony: Modernliğin Sonuçları, (Çev: Ersin
Kuşdil), Ayrıntı Yayınları, İstanbul-1994
GOETHE, Yohann Wolfgang Von: Faust, (Çev.: Sadi Irmak),
İstanbul Kitabevi, İstanbul-1973
GÖKALP, Ziya: “Millî Terbiye III-Terbiyenin gayesi nedir?
Fert mi, yoksa millet mi?”, Makaleler V, (Yayına
Hazırlayan: Rıza Kardaş), Kültür Bakanlığı Yayınları,
Ankara-1981
GÖKBERK, Macit: Felsefenin Evrimi , MEB Basımevi, İstanbul-
1979
GÖKBERK, Macit: Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul-
1990
GÖLE, Nilüfer: Mühendisler ve İdeoloji, (Çev.: Eli Levi),
İletişim Yayınları, İstanbul-1986
GÖLE, Nilüfer: “80 Sonrası Politik Kültür”, Türkiye’de
Siyaset: Süreklilik ve Değişim, (Der: Ersin Kalaycıoğlu &
Ali Yaşar Sarıbay), İstanbul-Tarihsiz
GÖLE, Nilüfer:“Muhafazakârlığın Manalandırdığı Modernlik”,
Fethullah Gülen Hocaefendi ile Ufuk Turu, AD Yayıncılık,
İstanbul-1996
17
GÖLE, Nilüfer: İslâm’ın Yeni Kamusal Yüzleri/Bir Atölye
Çalışması, Metis Yayınları, İstanbul-2000
GÖRMÜŞ, Alper: “Uzun Vadeli ‘Kazanma’ Mücadelesi”, NTV MAG,
Ekim-2000
GÖZE, Ayferi: Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, Beta Basım
Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul-1989
GRAMSCI, Antonio: Hapishane Defterleri, (Çev: Kenan Somer),
Onur Yayınları, İstanbul-1986
GREGOIRE, François: Büyük Ahlâk Doktrinleri, Varlık
Yayınları, İstanbul-1971
GULBENKIAN KOMİSYONU: “Sosyal Bilimleri Açın” , (Çev: Şirin
Tekeli), Metis Yay.-1996
GÜLALP, Haldun: Kimlikler Siyaseti / Türkiye’de Siyasal
İslâm’ın Temelleri, Metis Yayınları, İstanbul-2003
GÜLAY, Erol N.: “The Gülen Phenomenon: A Neo-Sufi Challenge
to Turkey’s Rival Elite?”, Critique; Critical Middle
Eastern Studies, Vol. 16, No. 1, Spring 2007
GÜNDEM, Mehmet: Fethullah Gülen’le 11 Gün, Alfa Yayınları,
İstanbul-2005
GÜNDÜZ, Mustafa: Ahlâk Sosyolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara-
2005
GÜNGÖR, Erol: Ahlâk Psikolojisi ve Sosyal Ahlâk, Ötüken
Neşriyat A.Ş., İstanbul-2000
18
GÜREL, Şevket: İslâm’da Adâb-ı Muaşeret (Ahlâk-Terbiye),
Sondoğan Yayınları, İstanbul-1976
HABERMAS, Jürgen: Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, (Çev:
Tanıl Bora & Mithat Sancar), İletişim Yayınları, İstanbul-
1997
HAWKINS, M. F. : “Comte, Durkheim and The Sociology of
Primitive Religion”, Sociological Review, Vol. 27, No: 3,
1979
HEGEL, Georg Wilhelm Friedrich: Hukuk Felsefesinin
Prensipleri, (Çev: Cenap Karakaya), Sosyal Yayınlar,
İstanbul-1991
HEIMSOETH, Heinz: Immanuel Kant’ın Felsefesi, (Çev:
Takiyettin Mengüşoğlu), Remzi Kitabevi, İstanbul-1986
HELD, David: “Central Perspectives on the Modern State”,
(Eds.: David Held), State and Societies, New York University
Pres, New York-1983
HILLACH, Ansgar: “Siyaset Estetiği: Walter Benjamin’in
‘Alman Faşizminin Kuramları’ ”, Walter Benjamin / Estetize
Edilmiş Yaşam, (Der. ve Çev.: Ünsal Oskay), Dost Kitabevi,
İstanbul-1982
IRMAK, Hüseyin: “ ‘Medine Vesikası’ Tartışmaları Üzerine
İki Soru”, Birikim, Haziran-1994
İLMİHAL Cilt I (İman ve İbadetler), Türkiye Diyanet Vakfı-
İslâm Araştırmaları Merkezi, İstanbul-Tarihsiz
19
İLMİHAL Cilt II (İslâm ve Toplum), Türkiye Diyanet Vakfı-
İslâm Araştırmaları Merkezi, İstanbul-1999
İNAL, M. Ayşe: Haberi Okumak, Temuçin Yayınları, İstanbul-
1996
İNSEL, Ahmet: “Altın Nesil, Yeni Muhafazakârlık ve
Fethullah Gülen”, Birikim, Temmuz-1997, Sayı: 99
İNSEL, Ahmet: “Yeni Muhafazakârlık ve Fethullah Gülen”,
Yeni Yüzyıl, 25 Nisan 1997
İNSEL, Ahmet: “Neofeodal Devlette İlerlerken”, Radikal İKİ,
04 Mart 2007-Pazar
JAMESON, Fredric & LYOTARD, Jean-François & HABERMAS,
Jurgen: Postmodernizm, (Der: Necmi Zeka), (Çev: Gülengül
Naliş & Dumrul Sabuncuoğlu & Deniz Erksan), Kıyı Yayınları,
İstanbul-1994
JAY, Martin: Diyalektik İmgelem / Frankfurt Okulu ve Sosyal
Araştırmalar Enstitüsü Tarihi 1923-1950, (Çev.: Ünsal
Oskay), Ara Yayıncılık, İstanbul-1989
KADIOĞLU, Ayşe: “Yeni Muhafazakârlık Savaş Sever”, Radikal
Gazetesi eki Radikal İKİ, 02.02.2003
KANDİYOTİ, Deniz: “Kadın, İslâm ve Devlet: Karşılaştırmalı
Bir Yaklaşım”, Toplum ve Bilim, Bahar-Sayı: 53
KANT, Immanuel: Ethica-Etik Üzerine Dersler, (Çev: Oğuz
Özügül-Latinceler: Yasemin Özcan), Pencere Yayınları,
İstanbul-2003
20
KARA, İsmail: İslâmcıların Siyasî Görüşleri I (Hilafet ve
Meşrutiyet), Dergâh Yayınları, İstanbul-2001
KARASAN, Mehmet: “Çevirenin Önsözü”, Meslek Ahlâkı’nın
içinde, (Yazar: Emile Durkheim, Çev: Mehmet Karasan),
M.E.G.S.B. Yayınları, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul-1986
KAZANCI, A. Lütfi; ALGÜL, Hüseyin; ÇETİN, Osman; ERDİNÇ,
Cahit; ÖZDEMİRCİ, Hamza: Dinî Bilgiler Ders Kitabı (İtikad-
İbadet-Siyer-Ahlâk), Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları,
Ankara-1985
KILIÇBAY, Mehmet Ali: Doğu’nun Devleti Batı’nın
Cumhuriyeti, Gece Yayınları, Ankara-1992
KINALIZÂDE ALİ EFENDİ: Ahlâk (Ahlâk-î Alâ’î), (Baskıya Haz:
Hüseyin Algül), Tercüman Gazetesi 1001 Temel Eser, Kervan
Kitapçılık AŞ.-Basım Tarihi Belirtilmemiş
KIRAY, Mübeccel Belik : Ereğli / Ağır Sanayiden Önce Bir
Sahil Kasabası, Bağlam Yayıncılık, İstanbul-2000
KIVANÇ, Ümit: “İslâmcılar & Para-Pul: Bir Dönüşüm
Hikâyesi”, Birikim-99, Temmuz-1997
KOZANOĞLU, Can: İnternet Dolunay Cemaat, İletişim
Yayınları, İstanbul-1997
KÖMEÇOĞLU, Uğur: “Kutsal ile Kamusal: Fethullah Gülen
Cemaat Hareketi”, İslamın Yeni Kamusal Yüzleri, (Der:
Nilüfer Göle), Metis Yayınları, İstanbul-2000
21
KÖSEMİHAL, Nurettin Şazi: Durkheim Sosyolojisi, Remzi
Kitabevi, İstanbul-1971
Kur’ân-ı Kerim ve İzahlı Meâli: El-A’raf Sûresi, 199.
Ayet, (Türkçeleştiren: Ahmed Davudoğlu), Seha Neşriyet ve
Ticaret A.Ş., İstanbul-1988
KURU, Ahmet T. : “Modernite ile Müslüman Gelenek Arasında
Bir Orta Yol Arayışı: Fethullah Gülen Örneği”, Laik Devlet
ve Fethullah Gülen Hareketi, (Der: M. Hakan Yavuz ve John
Esposito), Gelenek Yayınları, İstanbul-2004
LAÇİNER, Ömer: “Postmodern Bir Dinî Hareket: Fethullah Hoca
Cemaati”, Birikim-76, Ağustos-1995
LALANDE, Andre: Kısa Gerekçeli Pratik Ahlâk, (Çev: M.
Coşkun Değirmencioğlu), MEB Yayınları, Ankara-2003
LEFEBVRE, Henri: Modern Dünyada Gündelik Hayat, (Çev: Işın
Gürbüz), İstanbul-1998
MARCUSE, Herbert: “Baskıcı Hoşgörü”, Görünmeyen Diktatör,
(Çev: Tanju Akerson), Derleyen ve Basan: Ararat Yayınevi,
İstanbul-1969
MARDİN, Şerif: Bediüzzaman Said Nursi Olayı, (Çev: Metin
Çulhaoğlu), İletişim Yayınları, İstanbul-1992
MARDİN, Şerif: Din ve İdeoloji, İletişim Yayınları,
İstanbul-1993
MARDİN, Şerif: Türkiye’de Toplum ve Siyaset, İletişim
Yayınları, İstanbul-1994
22
MARDİN, Şerif: Türk Modernleşmesi, (Çev: Mümtaz’er Türköne
& Tuncay Önder), İletişim Yayınları, İstanbul-1994
MARDİN, Şerif: “Türkiye Ne Malezya Olur Diyebilirim Ne De
Olmaz”, Ayşe Arman ile Röportaj, Hürriyet, 16 Eylül 2007
MICHEL, Thomas: “Sufism and Modernity in the Thought ofFethullah Gülen”,http://en.fgulen.com/content/view/2127/28/
MILLS, C. Wright: Toplumbilimsel Düşün, (Çev.: Ünsal
Oskay), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara-1979
ÖKE, Mim Kemal: Sunuş, GÜLEN, M. Fethullah: Yeşeren
Düşünceler (Çağ ve Nesil 6), Nil Yayınları, İzmir-1996
ÖVÜN, Özge: “Fethullah Gülen Düşüncesinde Kadının Yeri”,Berna Turam ile Söyleşi, Washington, 11.03.2006,http://www.voanews.com/turkish/archive/2006-03/2006-03-11-voa8.cfm ÖYMEN, M. Münir Raşit: Ahlâk Eğitimi ve Ahlâkın Testle
Ölçülmesi, Yayımlar ve Basılı Eğitim Malzemeleri Genel
Müdürlüğü, İstanbul-1975
ÖZCAN, İsmail: “İslâm Dininin Yeniliklere ve Sosyal Adalete
Bakışı”, İslâm Üzerine Düşünceler, Türkiye Diyanet Vakfı
Yayınları, Ankara-1988
ÖZDALGA, Elisabeth: İslâmcılığın Türkiye Seyri / Sosyolojik
Bir Perspektif, (Çev: Gamze Türkoğlu), İletişim Yayınları,
İstanbul-2006
ÖZDALGA, Elisabeth: “Worldly Asceticism in Islamic Casting
Fethullah Gülen’s Inspired Piety and Activism”, Critique,
23
sayı: 17 (Autumn)
ÖZEK, Ali: Hadislerle Ahlâkî Davranışlar, Hisar Yayınevi,
İstanbul-1979
ÖZEL, İsmet: Üç Mesele: Teknik, Medeniyet ve Yabancılaşma,
Çıdam Yayınları, İstanbul-1992
ÖZLEM,Doğan: Etik-Ahlâk Felsefesi- , İnkılap Yayınevi,
İstanbul-2004
ÖZSOY, Osman: Fethullah Gülen Hocaefendi ile Canlı Yayında
Gündem, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul-1998
PAZARLI, Osman: İslâmda Ahlâk, Remzi Kitabevi, İstanbul-
1980
POLAT, Fatih: “ ‘Ilımlı İslam’ın Ahir Zaman Peygamberi
Fuller ve Misyoneri Fethullah Gülen”, Özgürlük Dünyası,
Haziran-2004
POOLE, Ross: Ahlâk ve Modernlik, (Çev: Mehmet Küçük),
Ayrıntı Yayınları, İstanbul-1993
POPPER, Karl Raimund: Açık Toplum Düşmanları, Cilt II,
(Çev.: Harun Rızatepe), Türk Siyasî İlimler Derneği
Yayınları, Ankara-1968
RAINBOW, Paul & SULLIVAN, William: “Yorumcu Eğilim: Bir
Yaklaşımın Doğuşu”, Toplum Bilimlerindeki Yorumcu Yaklaşım,
(Çev: Taha Parla), Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul-
1990 ; Orijinal metin: TAYLOR, Charles: Interpretation and
Sciences of Man, Edited By: P. Rainbow & W. Sullivan,
24
Interpretive Social Science, (Berkeley: University of
California Pres-1979)
ROBINS, Kevin: İmaj, (Çev.: Nurçay Türkoğlu), Ayrıntı
Yayınları, İstanbul-1999
RODINSON, Maxime: İslam ve Kapitalizm, (Çev.: Orhan Suda),
Hürriyet Yayınları, İstanbul-1978
SABBAH, Fetna Ayt: İslamın Bilinçaltında Kadın, (Çev:
Ayşegül Erol), Ayrıntı Yayınları, İstanbul-1992
SAKAOĞLU, Necdet: “Medeniyet Değişmeleri Çerçevesinde Türkler’de
Ailede Eğitim”, Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi,
(Der.: Ezel Erverdi), T.C. Başbakanlık Aile Araştırmaları
Kurumu, Cilt-I, Ankara-1992, s. 373-374
SARIBAY, Ali Yaşar: Postmodernite, Sivil Toplum ve İslâm,
İletişim Yayınları, İstanbul-1994
SARIBAY, Ali Yaşar: Siyaset, Demokrasi ve Kimlik, Asa
Kitabevi, Bursa-1998
SARIBAY, Ali Yaşar & ÖĞÜN, Süleyman Seyfi: Bir Politikbilim
Perspektifi, Asa Kitabevi, Bursa-1998
SARITOPRAK, Zeki: “Fethullah Gülen/Nev’i Şahsına Münhasır
Bir Sûfî” adlı makale, Laik Devlet ve Fethullah Gülen
Hareketi, (Der: M. Hakan Yavuz & John L. Esposito), (Çev:
İbrahim Kapaklıkaya), Gelenek Yayınları, İstanbul-2004
SARUP, Madan: Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, (Çev: A.
Bâki Güçlü), Ark Yayınları, Ankara-1995
25
SAYILI, Aydın: Ortaçağ İslâm Dünyasında İlmî Çalışma
Temposundaki Ağırlaşmanın Bâzı Temel Sebepleri (Avrupa ile
Mukayese), D.T.C.F. Felsefe Araştırmaları Enstitü Dergisi,
Cilt 1, Ankara-1963
SENNETT, Richard: Kamusal İnsanın Çöküşü, (Çev.: Serpil
Durak & Abdullah Yılmaz), Ayrıntı Yayınları, İstanbul-1996
SEVİNDİ, Nevval: Fethullah Gülen ile New York Sohbeti,
Sabah Yayıncılık, İstanbul-1997
SHIVELY, W. Phillips: Power & Choice / An Introduction to
Political Science, Mc Graw-Hill, Inc. , USA-1995
SILVERMAN, David: “Texts”, Interpreting Qualitative
Data/Methods For Analysing Talk, Text and İnteraction, Sage
Publications, London-1997
SMITH, Anthony D.: Millî Kimlik, (Çev: Bahadır Sina Şener),
İletişim Yayınları, İstanbul-1994
SÖZEN, Edibe: Söylem / Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve
Refleksivite, Paradigma Yayınları, İstanbul-1999
SWINGEWOOD, Alan: Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi, (Çev:
Osman Akınhay), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara-1998
ŞAYLAN,Gencay: “Türkiye’de İslamcı Siyaset”, Verso
Yayınları, Ankara-1992
ŞEKER, Mehmet: İslâm’da Sosyal Dayanışma Müesseseleri, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara-1991
26
ŞENTÜRK, Lütfi: İslâm Dininde Haramlar ve Büyük Günahlar,
Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Basım Yeri Verilmemiş-
Tarihsiz
TALİMCİLER, Ahmet: “İçerik Analizi”, Basılmamış Ders
Notları, 1998
TANYOL, Cahit: Sosyal Ahlâk/ Laik Ahlâka Giriş-I, İstanbul
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul-1960
TAVUKÇUOĞLU, Mustafa & ERDEM, Hüsamettin: Eğitim
Fakülteleri için Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi, Mikro
Yayınları, Ankara-2002
TEICHMAN, Jenny: Social Ethics / A Student’s Guide,
Blackwell Publishers Ltd., Oxford-1999
THERBORN, Göran: İktidarın İdeolojisi ve İdeolojinin
İktidarı, (Çev: İrfan Cüre), İletişim Yayınları, İstanbul-
1989
THOMPSON, John B. : Studies in the Theory of Ideology,
Blackwell, Cambridge,1984
THOMSON, Anne: Critical Reasoning in Ethics / A Practical
Introduction, Routledge, London-1999
TIRYAKIAN, Edward A.: “Emile Durkheim”, Sosyolojik
Çözümlemenin Tarihi, Der.:Tom Bottomore & Robert Nisbet,
(Çev: Mete Tunçay & Aydın Uğur), (Makaleyi Çev: Ceylan
Tokluoğlu), V Yayınları, Ankara-1990
27
TOĞUŞLU, Erkan: “Gülen’s Theory of Adab and Ethical Values
of Gülen Movement”, “Değişen İslâm Dünyası: Fethullah Gülen
Hareketinin Katkıları” konulu Konferansa sunulan tebliğ,
London School of Economics, 26-27 Ekim 2007
TOPÇU, Nurettin: Ahlâk Nizamı, Hareket Yayınları, İstanbul-
1970
TOPRAK, Zafer: İttihat-Terakki ve Devletçilik / Türkiye’de
Ekonomi ve Toplum (1908-1950), Tarih Vakfı Yurt Yayınları,
İstanbul-1995
TOURAINE, ALAIN: Modernliğin Eleştirisi, (Çev: Hülya
Tufan), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul-1995
TOURAINE, ALAIN: Eşitliklerimiz ve Farklılıklarımızla
Birlikte Yaşayabilecek Miyiz?, (Çev: Olcay Kunal), Yapı
Kredi Yayınları, İstanbul-2000
TUNAYA, Tarık Zafer: İslâmcılık Cereyanı, Baha Matbaası,
İstanbul-1962
TURAM, Berna: “Millî Sadâkatler ve Uluslararası
Yükümlülükler / Kazakistanda’ki Gülen Cemaati Örneği”, Laik
Devlet ve Fethullah Gülen Hareketi (der: M. Hakan Yavuz &
John L. Esposito), (Çev: İbrahim Kapaklıkaya), Gelenek
Yayınları, İstanbul-2004
ULUDAĞ, Süleyman: İslâm’da Emir ve Yasakların Hikmeti,
Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara-Tarihsiz
28
ÜNAL, Ali: Bir Portre Denemesi M. Fethullah Gülen, Nil
Yayınları, İstanbul-2002
ÜNAL, İsmail: Fethullah Gülen’le Amerika’da Bir Ay, Işık
Yayınları, İstanbul-2001
VAN DIJK, Teun A. : “The Interdisciplinary Study of News as
Discours”, A Handbook of Qualitative Methodologies for Mass
Communication Research, (Edited By: Klaus Bruhn Jensen &
Nicholas W. Jankowski), Published by Routledge, London-1991
VERGİN, Nur: “Ufuk Turu Bir Analiz Değil, Bir Beste”,
Fethullah Gülen Hocaefendi İle Ufuk Turu, (Der.: Eyüp Can),
Ad Yayıncılık, İstanbul-1996
VIROLI, Maurizio: Vatan Aşkı, (Çev: Abdullah Yılmaz),
İletişim Yayınları, İstanbul-1997
WEBER, Max: Sosyoloji Yazıları, (Çev: Taha Parla), Hürriyet
Vakfı Yayınları, İstanbul-1993
WEBER, Max: Protestan Ahlâkı ve Kapitalizmin Ruhu, (Çev:
Zeynep Gürata), Ayraç Yayınları, Ankara-1997
WOODHALL, Ruth: “Organizing the Organization, Educating the
Educators: An Examination of Fethullah Gülen's Teaching and
the Membership of the Movement”,
http/www.fethullahgulenconference.
orghoustonproceedingsRWoodhall.pdf
YAVUZ, Kerim: “Din ve Güven”, Sosyal Bilimlerde Güven,
(Edit: Ferda Erdem), Vadi Yayınları, Ankara-2003
29
YAVUZ, M. Hakan: “Gülen, Çağdaş Bir Ulema-Aydın”, Medya
Aynasından Fethullah Gülen / Kozadan Kelebeğe, (Der:
Mustafa Armağan & Ali Ünal), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı
Yayınları, İstanbul-1999
YAVUZ, M. Hakan: “Gülen Hareketi / Türk Püritenler”, Laik
Devlet ve Fethullah Gülen Hareketi, (Der: M. Hakan Yavuz &
John L. Esposito), (Çev: İbrahim Kapaklıkaya), Gelenek
Yayınları, İstanbul-2004
YAVUZ, M. Hakan: “Kamusal Alanda İslâm / Nur Hareketi
Örneği”, Laik Devlet ve Fethullah Gülen Hareketi, (Der: M.
Hakan Yavuz & John L. Esposito), (Çev: İbrahim
Kapaklıkaya), Gelenek Yayınları, İstanbul-2004
YAVUZ, M. Hakan & ESPOSITO, L. John: “Türkiye’de İslâm:
Laik Yoldan Geri Dönüş Mü?” adlı makale, Laik Devlet ve
Fethullah Gülen Hareketi, (Der: M. Hakan Yavuz & John L.
Esposito), (Çev: İbrahim Kapaklıkaya), Gelenek Yayınları,
İstanbul-2004
YAVUZ, M. Hakan: “Is There a Turkish Islam? The Emergence
of Convergence and Consensus”, Journal of Muslim Minority
Affairs, Vol. 24, No: 2, October-2004
YAZAR İSMİ YOK, Dinî Bilgiler Kılavuzu, Diyanet İşleri
Başkanlığı Yayınları, Ankara-1985
YENİŞEHİRLİOĞLU, Şahin: Hegel Felsefesi’nde Birey, Toplum,
Devlet İlişkileri, Birey ve Toplum Yayınları, Ankara-1985
30
YÜRÜŞEN, Melih: Liberal Bir Değer Olarak Ahlaki ve Siyasi
Hoşgörü, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul-1996
ZUBAIDA, Sami: İslâm, Halk ve Devlet, (Çev: Sami Oğuz),
İletişim Yayınları, İstanbul-1994
31
FETHULLAH GÜLEN’DEN SEÇİLİ KAYNAKÇA
“Sonsuz Nur” SERİSİ:
GÜLEN, M. Fethullah: İnsanlığın İftihar Tablosu (Sonsuz Nur
1), Feza Yayıncılık, İstanbul-1994
GÜLEN, M. Fethullah: İnsanlığın İftihar Tablosu (Sonsuz Nur
2), Feza Yayıncılık, İstanbul-1994
GÜLEN, M. Fethullah: İnsanlığın İftihar Tablosu (Sonsuz Nur
3), Nil Yayınları, İzmir-1996
“Kırık Testi” SERİSİ:
GÜLEN, M. Fethullah: Kırık Testi, Zaman Kitapçılık,
İstanbul-2003
GÜLEN, M. Fethullah: Sohbet-i Cânan (Kırık Testi 2),
Gazeteciler ve Yazarlar Derneği Yayınları, İstanbul-2004
GÜLEN, M. Fethullah: Gurbet Ufukları (Kırık Testi 3),
Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Yayınları, İstanbul-2004
GÜLEN, M. Fethullah: Ümit Burcu (Kırık Testi 4), Türkiye
Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Yayınları, İstanbul-2005
GÜLEN, M. Fethullah: İkindi Yağmurları (Kırık Testi 5),
Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Yayınları, İstanbul-2006
32
GÜLEN, M. Fethullah: Diriliş Çağrısı (Kırık Testi 6),
Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Yayınları, İstanbul-2007
GÜLEN, M. Fethullah: Ölümsüzlük İksiri (Kırık Testi 7),
Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Yayınları, İstanbul-2007
“Çağ ve Nesil” SERİSİ:
GÜLEN, M. Fethullah: Çağ ve Nesil 1, Nil Yayınları, İzmir-
2006
GÜLEN, M. Fethullah: Buhranlar Anaforunda İnsan (Çağ ve
Nesil 2), T.Ö.V. Yayınları, İzmir-1996
GÜLEN, M. Fethullah: Yitirilmiş Cennete Doğru (Çağ ve Nesil
3), T.Ö.V. Yayınları, İzmir-1995
GÜLEN, M. Fethullah: Zamanın Altın Dilimi (Çağ ve Nesil 4),
Nil Yayınları, İzmir-2005
GÜLEN, M. Fethullah: Günler Baharı Soluklarken (Çağ ve
Nesil 5), Nil Yayınları, İzmir-2003
GÜLEN, M. Fethullah: Yeşeren Düşünceler (Çağ ve Nesil 6),
Nil Yayınları, İzmir-1996
GÜLEN, M. Fethullah: Işığın Göründüğü Ufuk (Çağ ve Nesil
7), Nil Yayınları, İzmir-2005 GÜLEN, M. Fethullah:
Örnekleri Kendinden Bir Hareket (Çağ ve Nesil 8), Nil
Yayınları, İstanbul-2003
33
“Asrın Getirdiği Tereddütler” SERİSİ:
GÜLEN, M. Fethullah: Asrın Getirdiği Tereddütler 1, Nil
Yayınları, İzmir-1996
GÜLEN, M. Fethullah: Asrın Getirdiği Tereddütler 2, Nil
Yayınları, İzmir-1998
GÜLEN, M. Fethullah: Asrın Getirdiği Tereddütler 3, T.Ö.V.
Yayınları, İzmir-1991
GÜLEN, M. Fethullah: Asrın Getirdiği Tereddütler 4, T.Ö.V.
Yayınları, İzmir-1997
“Fasıldan Fasıla” SERİSİ:
GÜLEN, M. Fethullah: Fasıldan Fasıla 1, Nil Yayınları,
İzmir-1995
GÜLEN, M. Fethullah: Fasıldan Fasıla 2, Nil Yayınları,
İzmir-1995
GÜLEN, M. Fethullah: Fasıldan Fasıla 3, Nil Yayınları,
İzmir-1996
GÜLEN, M. Fethullah: Fasıldan Fasıla 4, Nil Yayınları,
İstanbul-2001
GÜLEN, M. Fethullah: Fikir Atlası (Fasıldan Fasıla 5), Nil
Yayınları, İstanbul-2006
34
“Prizma” SERİSİ:
GÜLEN, M. Fethullah: Prizma 1, Nil Yayınları, Almanya-1997
GÜLEN, M. Fethullah: Prizma 2, Nil Yayınları, Almanya-1997
GÜLEN, M. Fethullah: Prizma 3, Nil Yayınları, İzmir-1999
GÜLEN, M. Fethullah: Prizma 4, Nil Yayınları, İstanbul-2003
GÜLEN, M. Fethullah: Kendi İklimimiz (Prizma 5), Nil
Yayınları, İzmir-2007
GÜLEN, M. Fethullah: İnancın Gölgesinde 1, Nil Yayınları,
Ankara-1996
GÜLEN, M. Fethullah: İnancın Gölgesinde 2, Nil Yayınları,
Ankara-1996
GÜLEN, M. Fethullah: Ruhumuzun Heykelini Dikerken, Feza
Gazetecilik AŞ., İstanbul-1998
GÜLEN, M. Fethullah: Kendi Dünyamıza Doğru (Ruhumuzun
Heykelini Dikerken 2), Nil Yayınları, İzmir-2005
GÜLEN, M. Fethullah: Altın Nesil, (Der.: Latif Erdoğan),
Akyol Matbaa İşletmesi, İzmir-1976
GÜLEN, M. Fethullah: Kur’ân’dan İdrake Yansıyanlar 1, Feza
Gazetecilik A.Ş. , İstanbul-2000
GÜLEN, M. Fethullah: Fâtiha Üzerine Mülâhazalar, Nil
Yayınları, İzmir-1996
35
GÜLEN, M. Fethullah: İrşâd Ekseni, Nil Yayınları, İzmir-
2001
GÜLEN, M. Fethullah: İ’lâ-yı Kelimetullah veya Cihad, Nil
Yayınları, İzmir-2001
GÜLEN, M. Fethullah: Çekirdekten Çınara (Bir Başka Açıdan
Ailede Eğitim), Nil Yayınları, İstanbul-2002
GÜLEN, M. Fethullah: İnsanın Özündeki Sevgi, Ufuk
Kitapları, İstanbul-2003
GÜLEN, M. Fethullah: Ölçü veya Yoldaki Işıklar, Nil
Yayınları, İstanbul-2003
GÜLEN, M. Fethullah: Beyan (Yağmur Serisi 1), Nil
Yayınları, İzmir-2004
GÜLEN, M. Fethullah: “Devlete İnanırım, Devletçi Değilim”,
M. Hakan Yavuz ile Röportaj, Milliyet-11.08.1997
GÜLEN, M. Fethullah: “Bulgar Gazetecilerin Sorularına
Cevaplar”, Medya Aynasında Fethullah Gülen (Kozadan
Kelebeğe), Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Yayınları,
İstanbul-1999
GÜLEN, M. Fethullah: “Tecdit-Teceddüt ya da Yenilenme ve
Yenileşme fantezisi”, 23.06.2004,
http://tr.fgulen.com/content/view/12377/3/
GÜLEN, M. Fethullah: Essays, Perspectives, Opinions, The
Fountain, Turkey-2002
36
GÜLEN, M. Fethullah: Peygamberimizin Yüce Ahlâkı, Peygamber
Sevgisi VCD’si, 14 Nisan 1991-Fatih Câmiî Pazar Vaazı, 1.
CD, Nil Yayınları, İstanbul-Yayın Tarihi yok
GÜLEN, M. Fethullah: Kahramanmaraş Vaazı-Allah’a ve
Resulü’ne Muhabbet (Anadolu Vaazları-1), 20 Şubat 1976,
Audio CD, Nil Yayınları, İzmir-2006
GÜLEN, M. Fethullah: İktisadî Mülâhazalar, Kasetlik Sohbet
Seti, 21-28, Nil Sesli Görüntü Eserleri Paz. San. ve Tic.
A.Ş., İstanbul-Tarihsiz
GÜLEN, M. Fethullah: İnterstar Tv’de yayınlanan röportajı,
6 Temmuz 1995; Web sayfası adresi:
http://tr.fgulen.com/content/view/233/5/
37