ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΓΑΛ 504e devoir

ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΑΑ.Μ: 69357

Larissa, le 2 mai 2011

« Je me souviens d’avoir vu dans uncirque un jongleur faisant tourner unedizaine d’assiettes en équilibre sur lestiges souples. Perdant peu à peu de la

vitesse, chaque assiette menaçait detomber. Tout l’art du jongleur était de

repérer les assiettes sur le point dechuter et de relancer leur rotation. Dansune pédagogie différenciée bien pensée,

l’enseignant devient un tourneurd’assiettes d’un genre particulier. »

Ph. Perrenoud « De l’organisation du travail dépendla rencontre entre chaque élève et le savoir »

Sommaire

1

Introduction ……………………………………………………….……………….………3

Chapitre 1:La pédagogie différenciée : le concept ………………….……….

…….4

Chapitre 2 : La différentiation et la réalité grecque ….....

……….……..….……11

Chapitre 3 : Avantages-inconvénients-propositions ............

…………….……21

Epilogue …………………………………………………………………………..…….…23

Bibliographie …………………………………………………………..………..…….…24

Table des matières ……………………………………………………..……..…….....25

Annexes …………….…………………………………………………………….….…...26

Introduction

2

Il nous a fallu un bon nombre d’années de travail àl’éducation nationale grecque pour vérifier notrehypothèse initiale qu’il n’y a pas de classes de vingtcinq élèves, mais vingt cinq élèves regroupés dans uneclasse ; des élèves des capacités cognitives différentes,des âges différents, provenant des milieux nationaux etsocio-économiques différents. Les lois régulant lesaffaires de l’éducation nationale grecque interdisent auxenseignants de réarranger leurs classes suivant leurscaractéristiques particulières. Cette hétérogénéité éventuelle, qui prend des formesdifférentes selon la classe, et dont les composants sedéfinissent chaque fois sur place, est-elle alorsgérable et comment ? Quelle est la place de ladifférentiation de l’enseignement dans l’écoled’aujourd’hui ? La pédagogie différenciée est peut-êtrela solution désirée à un ou plusieurs problèmes de basede l’éducation ? C’est à ces questions, qui préoccupentun grand nombre de professeurs partout dans le monde, quenous allons essayer de répondre dans notre devoir.Puisque notre expérience concerne surtout l’écolegrecque publique, c’est sur l’expérience grecque que nousallons nous baser.Nous prenons comme base l’extrait du livre Intégrerl’enseignement stratégique dans sa classe (sous la direction d’AnniePresseau, ed. Chenelière-McGraw-Hill, Québec, 2004, p.187-189), sous titre « La différentiation pédagogique de LucPrud’homme », pour développer une réflexion critique sur leconcept de la pédagogie différenciée et sur sonapplicabilité à la réalité scolaire grecque.Nous allons d’abord nous centrer sur les croyancesnécessaires à une mise en œuvre authentique de ladifférentiation, expliquer la signification du terme élèveactif dans une telle perspective, examiner l’importance dela métacognition dans une perspective d’ouverture à ladiversité. Ensuite nous allons repérer, basées sur notrepropre expérience, comment le professeur peut sepréoccuper de la diversité, quand on se retrouve devant30 élèves, nombre qui correspond à la prévision de la loide l’éducation pour l’école grecque (27 suivant unedernière décision du Ministre de l’Education), examinerles limites de la différentiation, afin qu’on ne perde

3

pas la cohérence, donner quelques exemples de bonnespratiques tirés de nos classes. Nous allons passer par lasuite aux résultats d’une petite enquête que nous allonsmener sur les représentations que se font les enseignantsde FLE de leurs propres démarches de différentier leurscours, pour aboutir à nous prononcer sur les avantages etles contraintes de l’application de la pédagogiedifférenciée à la réalité scolaire grecque. A la fin denotre devoir, nous ferons nos propositions éventuellessur ce sujet.

Chapitre I : La pédagogie différenciée. Leconcept.

Dans l’extrait que nous examinons (d’ici appelél’extrait), on définit la différenciation pédagogiquecomme « une façon de penser l’enseignement dans un groupequi consiste essentiellement à construire, élèves etenseignants ensemble, des situations qui deviennent despasserelles de différentes formes donnant accès au mondede l’apprentissage, de la participation et del’autonomie ». Cette citation rappelle vivement l’avis dePrzesmycki (2004 : 10) qui définit la pédagogiedifférenciée comme :

- Une pédagogie individualisée qui reconnait l’élèvecomme une personne ayant ses représentations propresde la situation de formation ;

- Une pédagogie variée qui propose un éventail dedémarches, s’opposant ainsi au mythe identitaire del’uniformité, faussement démocratique, selon lequeltous doivent travailler au même rythme, dans la mêmedurée, et par les mêmes itinéraires.

Cette pédagogie se doit être authentique, c'est-à-dire« répondre concrètement aux différences des élèves face àun travail » de même qu’efficace, c'est-à-dire « leurdonner le maximum de chances de le réussir » (Przesmycki,2004 : 30). Les croyances nécessaires à une mise en œuvreauthentique de la différentiation sont de naturephilosophique en tant que de nature didactique.

4

I.1. Les croyances nécessaires à une mise en œuvreauthentique de la différenciation

Comme le constate l’auteur de l’extrait : « ladifférenciation pédagogique relève d’abord et avant toutd’une attitude, d’une croyance profonde en l’idée quetous les élèves peuvent progresser et réussir ». A labase même de sa définition, il y a une idéologiefortement humaine, liée à l’idée « que tous les êtreshumains peuvent s’engager dans une quête de bonheur ausein de leur communauté ». Selon Przesmycki (2004 : 11) : « des valeursphilosophiques humanistes autant que des théoriesdidactiques légitiment la pratique d’une pédagogiedifférenciée ». Sur le plan philosophique, elle distinguela confiance dans les potentialités de l’être humain etson éducabilité, le respect de la personne, la convictionque l’école est le lieu de l’éducation à la citoyenneté,l’idéal de l’égalité des chances pour tous, laresponsabilité des adultes vis-à-vis des générationsfutures. Sur le plan didactique, elle soulignel’importance du sens et des éléments d’orientation donnésà l’apprentissage, la possibilité offerte à chaque élèved’être partie prenante de l’activité proposée et laportée de l’interaction sociale et cognitive (ibid : 11).Notre expérience à l’éducation secondaire grecque nousfait partager leurs idées en ce qui concerne lescroyances philosophiques en tant que didactiquesprésupposées pour qu’on arrive à différencier sapédagogie.

1.2. Le concept de l’élève actif.

Pour Cuq (2003 :190) : « Un groupe-classe ne rassemblejamais des élèves qui seraient tous dotés d’un profilidentique d’apprentissage, qu’il s’agisse de leur niveaupréalable dans les acquis, de leurs conduitesd’apprentissage ou de leurs intérêts et motivations ».Dans une école qui réunit des apprenants de tous lesmilieux ethniques et sociaux, de toute capacité cognitivedans une seule classe, une école qui fixe un enfant dans

5

une classe pendant des heures entières, la passivité del’élève semble être la conséquence naturelle. Celaaboutit évidemment à l’échec scolaire. Selon l’extrait,c’est « le désir de lutter contre l’échec scolaire, defavoriser la réussite de tous ces jeunes que lesenseignants accompagnent au quotidien ». La pédagogie différenciée est appelée alors à motiver sesapprenants, à les rendre actifs, à les intégrerconsciemment dans la procédure de l’apprentissage.Suivant Meirieu (sd-b : sp), pour faire cela il y a deuxconditions principales :

 que cet apport ‘lui parle’ et qu’il vive comme ‘pouvant,en quelque sorte, venir de lui et, d’autre part, qu’ilreprésente une différence significative qu’il puisseprendre en compte parce qu’elle se propose sur un fond deressemblance qui, seule, la rend intelligible etacceptable .

Il faut donc motiver l’élève passif et puis lui enseignerd’apprendre à apprendre ayant comme objectif l’obstaclefranchissable pour lui et non pas de difficulté au dessusde ces propres compétences. Przesmycki (2004 : 36-37) constate qu’à travers unepédagogie différenciée au sein d’un groupe restreint dansune classe, les élèves qui présentent des problèmesgagnent confiance en eux, se mettent à participer et mêmeprendre des initiatives et que finalement :

L’articulation entre la reconnaissance positive del’individu-élève dans la première étape, la stimulationet la sécurité dans la seconde étape, avec laconstruction collective d’un savoir commun ou chacun a saplace et sa part dans la troisième étape, fait que toussont des « acteurs » de l’apprentissage.

La motivation de l’apprenant, c’est une bonne base detout apprentissage, source principale de la réussitescolaire où elle se traduit comme « désir d’agir » et« désir d’apprendre ». Elle est intrinsèque, née d’action ouextrinsèque, née d’une récompense extérieure, et diffèreselon des facteurs comme le sens qu’un élève trouve àl’apprentissage, l’orientation de ses intérêts, sesbesoins d’effectuer une tâche, le plaisir qu’il en

6

ressent, son degré d’énergie, l’image de soi et desautres (Przesmycki 2004 : 84)De l’autre côté, en paraphrasant les fameux « Droits dulecteur » Perrenoud (1995 :2) aboutit à un décalogue des« Droits imprescriptibles de l’apprenant » qu’à notreavis tous les enseignants devaient tenir en compte avantmême de commencer à différencier leur propre enseignementen classe de FLE :

Les droits imprescriptibles de l’apprenant

1. Le droit de ne pas être constamment attentif2. Le droit à son for intérieur

3. Le droit de n’apprendre que ce qui a du sens4. Le droit de ne pas obéir six à huit heures par jour

5. Le droit de bouger6. Le droit de ne pas tenir toutes ses promesses7. Le droit de ne pas aimer l’école et de le dire

8. Le droit de choisir avec qui l’on veut travailler9. Le droit de ne pas coopérer à son propre procès

10. Le droit d’exister comme personnePour Perrenoud, faire l’enfant aimer le travail en classeprésuppose un respect de ce décalogue. Notre pratique enclasse nous a fait être nous aussi de l’avis qu’un enfantqui ne se sent pas à l’aise en classe n’apprend jamais ;de même qu’un enfant dans une classe qui ne respecte nises capacités ni son propre rythme. 1.3. La métacognition

Par le terme métacognition on entend

 la représentation que l’élève a des connaissances qu’ilpossède et de la façon dont il peut les construire et lesutiliser. Un des meilleurs prédicateurs de la réussitescolaire est justement la capacité de l’élève à réfléchirsur ses connaissances et à comprendre les raisonnementsqu’il engage pour utiliser et construire de nouvellesconnaissances. Il faut donc rendre les élèves conscientsdes stratégies d’apprentissages qu’ils mettent en œuvrepour apprendre et comprendre le monde. La métacognitionest indissociable de connaissance de soi et de confianceen soi. Ce sont les concepts-clés sur lesquelsl’enseignant se base pour élaborer la relation entrel’élève et le savoir 

7

(Devolvé, 2006 :2), 

La métacognition est l’habileté qui différencie lesélèves qui n’éprouvent pas de difficultés de ceux qui enéprouvent. Cyr indique que « les élèves qui sont avancésdans leur apprentissage d’une L2 font un plus grand usagede stratégies métacognitives que les débutants » (Cyr,1998 : 42). Il distingue six stratégies métacognitives :L’anticipation ou la planification, l’attention, l’autogestion,l’autorégulation, l’identification du problème et l’autoévaluation(ibid : 43-46). Si la métacognition est considérée comme une bonne basepour la pédagogie différenciée, en ce qui concernel’élève, il y a des voix sceptiques, comme celle deRomainville (2000 : 3), qui résume ses doutes en troisquestions :

La première est de savoir pourquoi, alors qu’un élève semontre capable d’effectuer une action, il ne parvient pasà dire comment il fait. […] La deuxième question est desavoir pourquoi, alors qu’un élève sait ce qu’il devraitfaire et comment il devrait le faire, il ne le fait pasou ne parvient pas à le faire. […] Le deuxième cas defigure décrit ci-dessus fait l’hypothèse que laconceptualisation précède l’action ou, du moins,l’accompagne. Mais le contraire est aussi possible :parfois, la conceptualisation s’effectue a posteriori.

La plupart d’enseignants militants se sont aussiinterrogés au moins une fois dans leur vieprofessionnelle sur les problèmes posés par Romainville,sans toujours obtenir des réponses applicables à tous lescas possibles. Il paraît que la notion du transfert de lataxonomie de Bloom a un rôle essentiel à l’explicationde ce problème (cf. Tagliante, 2005 :27) et peut répondreaux questions de Romainville.

1.4. La différenciation et la vérité scolaire

Comment se préoccuper de la diversité des élèves quand onse retrouve devant une classe de 27 à 30 apprenants ?Pour nous, l’essentiel n’est pas tellement le nombre quela motivation. Comme le constate Perrenoud (2001 : 4-5) :« Le nombre d’élèves n’est pas sans importance, mais on

8

ne peut aujourd’hui le dissocier de l’organisation dutravail et des compétences des professionnels ». Dans laréalité scolaire grecque, malheureusement, cela doitconfronter le manque presque total de formation des profsou la formation très limitée, provenant la plupart defois d’une initiative individuelle.Le curriculum pressant et le système d’évaluation qui neporte pas sur les compétences imposées par le curriculumrompent presque tout effort d’enseignement nontraditionnel dans une classe grecque. Même si la loiprévoit un enseignement basé sur des objectifs concrets,le système évaluateur sommatif est tellement traditionnelque pour que l’enseignant se débrouille, il faut qu’ilsoit vraiment traditionnel dans ses méthodesd’enseignement. Les méthodes ‘novatrices’ présupposentune évaluation novatrice aussi. D’ailleurs, un professeurqui suit des méthodes un peu plus novatrices pour lavérité scolaire grecque, doit confronter la direction del’école et les collègues soupçonneux sinon méfiants, quitrouvent ces méthodes perte de temps. C’est ainsi quedans l’éducation grecque il paraît que le nombred’enfants par classe est le problème le moins sévère.

1.5. Les limites de la différenciation.

Pour nous, la différenciation, consciente ouinconsciente, ne peut être considérée comme la seuleméthode efficace, mais comme une méthode entre autres.Dans une époque exigeante comme la nôtre, qui demande lemaximum d’efforts de la part de tous et qui connectel’effort au milieu scolaire avec la possibilité deprospérité de la vie future de l’élève, ladifférenciation devra quand même connaître des limites.L’enseignant ne peut exercer cette pratique infinimentdans une classe. Il doit trouver une manière pour retenirl’idée de classe comme ensemble. L’apprenant ne doit enaucun cas se sentir que sa classe consiste de deux outrois élèves (son groupe) ou- pire encore – qu’il ytravaille toujours seul. L’auto-stigmatisation ou lastigmatisation de la part de ses camarades détruirait laconfiance en soi, facteur nécessaire pour qu’un apprenant

9

se motive. Dans ce cas nous sommes de l’avis de Cuq(2003 :191) : 

La pédagogie différenciée ne constitue pas une méthodepédagogique […] C’est une démarche pédagogique qui prendplace à l’intérieur de choix méthodologiques plusgénéraux, et qui permet d’apporter une réponse àl’hétérogénéité des élèves. Pour autant, cette démarchene s’applique pas forcement à tous les moments del’apprentissage. Elle peut alterner avec des momentsd’apprentissage collectifs par lesquels le grouperetrouve sa cohérence et se donne des repères communs.

Il faut maintenir l’équilibre, sans s’éloigner du noyaudes objectifs et ne pas perdre l’idée de la classe, parcequ’à l’école ce n’est pas seulement les savoirs quidoivent nous intéresser, mais les savoir-être aussi,comme la solidarité de la classe et le lien d’amitiéentre camarades, qui sont aussi importants pour leurévolution psychique que les savoirs.

1.6. Les bonnes pratiques de différenciation

Przesmycki (2004 : 98-116) propose un bon nombre depratiques de différenciation et de remédiationapplicables à la classe de FLE. Elle propose partir del’individu-élève dans une première étape, passer àl’organisation d’une étape individuelle de réflexion,ensuite passer à une deuxième étape, pour établirl’interaction sociale et cognitive en groupes restreints,pour débloquer la communication, favoriser lasocialisation, faire naître la confiance en soi, susciterla motivation. Dans ce stade elle conseille d’utiliserplusieurs techniques de groupe, dont elle procure un bonnombre. Finalement elle propose une troisième étape deréorganisation en grand groupe des différents contenus.De sa part Cuq (2003a : 403) pense que :

Les pratiques d’intervention ne répondent pas toujours aumême objectif et n’occupent pas toujours la même placedans le déroulement de la classe. Elles ne peuvent doncpas être systématisées et ne sont pas totalementinterchangeables : en un mot, ce ne sont pas des recettes

10

qu’on peut plaquer sans réflexion sur un canevas rigidede classe 

De notre expérience,  nous pouvons dire que ladifférenciation présuppose un cours flexible suivant laclasse, sa forme, les caractéristiques qualitatives deson hétérogénéité et ses besoins. La définition concrètede l’hétérogénéité est très importante pour avoir recoursaux méthodes efficaces. En ce qui concerne nos proprespratiques de différenciation dans notre classe de FLE,elles dépendent surtout des facteurs susmentionnés.D’abord pour rassurer la continuité de notre effort,puisque dans notre établissement il n’y a pas d’autrecollègue qui différencie sa pédagogie, nous essayons entant que possible de prendre une classe pendant troisans, pour que les apprenants soient habitués à nosméthodes et pour éviter de causer un choc aux collègues‘traditionnels’, qui seraient appelés d’enseigner à uneclasse qui a travaillé de cette manière pendant toute uneannée. Bien sûr les enfants doivent affronterl’évaluation sommative de la fin d’année où lesdirections du Ministère causent un assez grand problème.La différenciation ethnique est assez facile à gérer,puisqu’ Albanais, Roumains et Vlaches parlent déjà deslangues d’origine latine, alors par exemple quand nousenseignons les nombres, les jours ou les mois, on emploietoutes les langues pour arriver à l’objectif. Ladécouverte de la racine commune de leurs langues motivebien les apprenants. Pour gérer l’ennuie des enfants qui font des cours defrançais hors l’école, nous leur attribuons le titre denotre aide et ces jeunes tuteurs s’occupent de leurscamarades qui ont un rythme plus lent. Cette année ilsont imposé cette méthode à l’enseignante qui nous aremplacées à l’école. C’est ainsi qu’on gère aussi ladifférence des rythmes.En ce qui concerne les plus faibles, s’il s’agit deremédiation, on leur donne des fiches supplémentairesqu’on travaille ensemble pendant ou hors cours pourcouvrir la distance vers l’objectif. S’il s’agitd’apprentissage dans un sous-groupe, leurs sous-tâches ausein du groupe sont un peu plus faciles, pour favoriserl’estime de confiance en soi, et pour ne pas avoir peur

11

du travail d’équipe. En même temps, il y a des tâchessupplémentaires et plus exigeantes pour ceux qui fontcours ailleurs et qui s’ennuient énormément.Pour conclure, nous devons dire que nous donnons un grandpart de notre attention aussi aux enfants qui affrontentoccasionnellement des problèmes familiaux ou personnelspour autant que cela dure. Cette tâche est facilitée parle milieu social de la petite ville où nous travaillonset où les informations circulent très rapidement.

Chapitre 2 : La différenciation et laréalité grecque

2.1. L’entretien guidé

2.1.1. La Problématique

Notre modeste recherche concerne la part consacrée à lapédagogie différenciée dans les collèges grecs, selon lesreprésentations qu’en font des enseignants grecs de FLEde leurs propres démarches de différencier leurs cours.Dans ce but nous avons conduit une courte enquête auprèsd’un nombre d’enseignants très limité (3 personnes), àl’aide des entretiens semi-guidés (semi directifs).

2.1.2. Hypothèses de recherche

Nous avons des raisons de considérer que les enseignantsgrecs du FLE qui travaillent à l’enseignement secondairepratiquent consciemment ou non une pédagogie différenciéedans leurs classes. Nous allons explorer les indices dedifférenciation de divers paramètres de l’enseignement duFLE et examiner les représentations que les enseignantsdu FLE de la secondaire grecque se font par rapport àleurs démarches pour différencier leurs cours dans uneréalité scolaire qu’ils vont définir comme favorable ounon dans cette direction.2.1.3. Objectifs de la recherche

12

Notre objectif principal est d’examiner si cesprofesseurs pratiquent consciemment ou inconsciemment lapédagogie différenciée dans leurs classes, s’ils ontconscience de l’hétérogénéité dans leurs classes et s’ilspeuvent la définir comme telle (questions 4, 5, 10, 11,17), s’ils peuvent définir le terme différenciation enpédagogie (7, 23), quelles pratiques de différenciationils suivent (6, 8, 9, 12, 18), quels problèmes ilsenvisagent pendant leur effort par rapport aux enfants,aux collègues et à l’éducation en général 13, 14, 20),quels sont les résultats de la différenciation ( 19, 20,21), quels seraient les problèmes d’une applicationgénérale de cette méthode à la secondaire grecque (15,16) . Finalement examiner la représentation qu’ils sefont de leur formation (15,16, 22), de leur rôle dans laclasse (24) et leur vision du monde scolaire où ladifférenciation serait la pratique officielle, ainsi quedu monde scolaire idéal pour eux (22).

2.1.4. Type de recherche

Il s’agit d’une étude des cas, étude qualitative,puisqu’on s’est contenté à un échantillon très limité etpas représentatif. Le type de recherche choisi c’estl’entretien semi-guidé (semi-directif) basé sur un guide,un corpus de questions avec leurs questions explicativesnécessaires (transcriptions des entretiens en annexes).Ceci nous a donné la possibilité de dégager lesreprésentations, les motivations, les opinions descollègues par rapport aux objectifs de notre enquête.

2.1.5. Nombre de questions

Le guide consiste de vingt quatre questions, quirépondent aux objectifs visés, plus des questionsexplicatives là où la conversation s’engageait avecdifficulté, pour éviter les blocages. Le questionnaire aété respecté en général, sauf de petites différenciationsdues à la conversation.

13

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ-ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1.Πού εργάζεστε;2.Στη δουλειά σας επιλέγετε εσείς τη μέθοδο διδασκαλίας; Αν το κάνετε ή εάν θα το κάνατε με ποια κριτήρια θα επιλέγατε;3. Χρησιμοποιείτε και άλλο διδακτικό υλικό πλην της μεθόδου; (Εάν πει ναι : - Πού το βρίσκετε;-Πόσες διδακτικές ώρες αφιερώνετε στη διδασκαλία αυτού του υλικού;-Πώς οργανώνετε τη διδασκαλία του υλικού αυτού;- Οι μαθητές σας συμμετέχουν στην επιλογή του υλικού ή στον καθορισμό του τρόπου δουλειάς;)(Εάν πει όχι:- Ακολουθείτε τις οδηγίες της συγγραφικής ομάδας για τη διδασκαλία ή διαφοροποιείστε; Πού εστιάζεται η διαφοροποίηση;)4. Οι τάξεις σας είναι ομοιογενείς;5. Σε ποιους τομείς διακρίνετε ανομοιογένεια;6. Πώς τη χειρίζεστε;(Διευκρινιστικά: Ο χειρισμός γίνεται παράλληλα ή κατά σειρά; Εντός ωραρίου ή εκτός;)7. Τι σημαίνει για σας ο όρος διαφοροποιημένη ή εξατομικευμένη παιδαγωγική;8. Οι στόχοι των μαθημάτων σας από τι ποσοστό παιδιών θαλέγατε ότι επιτυγχάνονται;9. Θεωρείτε ότι υπάρχει τρόπος να συγκλίνουν οι επιδόσεις(ή οι αποδόσεις) των παιδιών; Ποιος θα ήταν αυτός;10. Οι μαθητές σας συμμετέχουν όλοι ενεργά στο μάθημα;11. Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι ένας μαθητής δε συμμετέχει ενεργά στο μάθημα;12. Πώς ενεργοποιείτε έναν μη ενεργό μαθητή;13.Υπάρχουν καθηγητές άλλων μαθημάτων στο σχολείο σας πουεξατομικεύουν την παιδαγωγική τους; Συνεργάζεστε μαζί τους; Με ποιο τρόπο;14. Οι συνάδελφοι της ειδικότητας συνεργάζεστε στην εξομάλυνση τέτοιων προβλημάτων στο σχολείο; Τι αφορά η συνεργασία;15. Τι αλλαγές θα απαιτούσε η εφαρμογή ενός συστήματος εξατομικευμένης διδασκαλίας στην τάξη σας; 16. Μια τέτοια αλλαγή πώς θα σας έκανε να αισθανθείτε;

14

17. Τελικά, η ετερογένεια στις τάξεις είναι καλό ή κακό; Για ποιους λόγους;18. Θα εφαρμόζατε την εξατομικευμένη διδασκαλία στην τάξησας; Κάτω από ποιες προϋποθέσεις; 19. Μια τέτοια διαδικασία ευνοεί όλους τους μαθητές;20. Τι συναισθήματα σας δημιουργεί η προοπτική μιας γενικευμένης εφαρμογής της εξατομικευμένης παιδαγωγικής στην εκπαίδευση;21. Μια τέτοια γενίκευση πώς πιστεύετε ότι θα επηρεάσει εσάς; Πώς τους μαθητές σας; Οι γονείς πώς πιστεύετε ότι θα αντιδρούσαν σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Πώς θα επηρεαζόταν το σχολείο; Πώς η εκπαίδευση;22. Περιγράψτε μου την ιδανική για σας τάξη, την ιδανική μέθοδο, το ιδανικό σχολείο.23. Στο τέλος της συζήτησής μας θα θέλατε να μου πείτε αυτή τη στιγμή τι σημαίνει για σας ο όρος διαφοροποιημένηή εξατομικευμένη παιδαγωγική;24. Ποια είναι η δική σας θέση μέσα στην τάξη;

2.1.6. L’échantillon

Notre échantillon, en aucun cas spécifique oureprésentatif, consiste de trois professeurs de FLE,choisies au hasard entre nos propres connaissances. Ils’agit d’un échantillon très limité pour examiner desreprésentations, pourtant les réponses ont relevéquelques tendances assez répandues dans le corps deprofesseurs de FLE. C’étaient toutes les trois desfemmes, puisque c’est assez difficile de trouver deshommes dans notre métier, et pour aider à avoir desrésultats un peu plus crédibles, on s’est limitée auxenseignantes de la secondaire et plus spécifiquement ducollège.Leurs âges : 29, 46, 51 ans, couvrent presquetrois « générations » différentes de professeurs et desmentalités plus ou moins différentes. En plus, uned’entre elles travaille à Athènes, une à Larissa et une àune petite ville des alentours de Larissa et cela varieencore un peu l’échantillon. Pour conclure il fautsignaler que deux travaillent au collège pendant 14 et 18ans, tandis que la troisième vient d’y commencer (c’estla première fois qu’elle travaille dans une école).

15

2.1.7. Méthodologie de la recherche

Notre méthodologie consiste d’un petit nombred’entretiens oraux donnés directement à nous. La divisiondes questions initiales par rapport aux objectifs estsusmentionnée au sous-chapitre 2.1.3. et fait aussipartie du tableau du sous-chapitre 2.2.1. On a commencépar quelques questions typiques, pour gérer l’embarrasinitial, et puis on a avancé du général au particulier,mais avec des flashes back. On a ensuite avancé à une transcription détaillée desentretiens. On a choisi à ce propos un système assezsimple de transcription (donné en annexes).

2.1.8. Déroulement de l’entretien

Le recueil de données s’est fait pendant les vacances dePâques, chez les collègues, pour qu’elles se sentent plusà l’aise et à l’heure convenable pour elles. Leur bonnevolonté de parler, surtout pendant les vacances, a étésurprenante. La durée des entretiens varie de 25 à 35 minutes selon lenombre de questions explicatives. Nous avons choisil’emploi du pluriel pour prendre une distance par rapportaux collègues, qui sont plus ou moins nos amies. Ils sontenregistrés à notre mobile et transcrits (lestranscriptions accompagnées chacune d’un petit résumé enfrançais se trouvent en annexes).

2.2. Les résultats

2.2.1. Présentation des données

Objectifs

Questions

Enseignante A

Enseignante B

Enseignante C

Pointscommuns

QuestionsIntroducti

vesrelâchante

s

1, 2, 3

Définitiondu terme

7,23 7 : Une méthode,

7 : Je l’applique

7 : Je pense que

-Il s’agitd’une

16

différenciation pédagogique.

mais je doute qu’elle puisse êtreappliquée àla réalité grecque et,si cela se faisait, qu’elle soit efficace.23 : Besoinpour l’école mais, si elle est appliquée comme une directive du Ministère elle ne serait plusdifférenciée. Alors c’est plutôt philosophique que réel. Je necrois pas qu’elle s’applique en Grèce. Jamais.

sans savoircomment23 : C’est une méthodequi veut aider l’éducation, c’est la meilleure chose de celles qui existent ence moment en classe, mais je ne sais pas comment ce sera si cela s’applique dans toutesles classes. Enthéorie, c’est la meilleure méthode.

cela veut dire comprendre les particularités de chaque élève ou ses compétenceset insisterdans quelques points ou non.23 : Distinguer la personnalité de chaqueenfant isolement sans regrouper tous dans une classe.

méthode

- Ne peut bien s’appliquer sans formation.

- Doute qu’elle soit efficace

- Réserves

a)Conscience de l’hétérogénéitédans leursclasses etde ses types

4, 5, 10,11,

- Oui

-Ethnique, sociale, économique,Passivité due au manque de confiance,à la timidité, au manque d’intérêt pour l’école en

- Oui

- Ethnique,sociale, économique,Passivité due au manque de confiance, à la timidité, au manque d’intérêt pour la matière,

- Oui

- Ethnique,sociale, économique,passivité due au manque de confiance, à la timidité, àla peur desfautes, au manque d’intérêt

- Oui

- Ethnique, sociale, économique, passivité due au manque de confiance,à la timidité, au manque d’intérêt

17

b) Conceptionde l’hétérogénéité comme bonne ou mauvaise pour l’éducation

17

général, aumanque de choix du cours, aux sujets qui ne les intéressentpas, à l’efficacité des élèves, auxrythmes personnels

-Ni bonne ni mauvaise, mais une situation qu’on peut gérer

découragement dû au manque d’efficacité personnelle, aux sujets qui ne les intéressentpas

-Naturelle,nous apprend de coexister dans un monde hétérogène

- Attitude philosophique : «  je voudrais que le fortapprenne à attendre, ce serait une conquête humaine »

et l’attitude négatif envers l’école en général, aux sujets qui ne les intéressentpas

- Parfois bonne, celafait marcher l’émulation, parfois mauvaise.

pour la matière etpour l’école engénéral, aux sujetsqui ne lesintéressent pas.

- Situation naturelle parfois bonne ou mauvaise.

Pratiques de différenciation dansleurs cours

6, 8, 9, 12,18

- Choix du matériel supplémentaire surtoutsur Internet

-Parfois lechoix du matériel sefait par les élèves,mais pas laprocédure parce que « cela créedes

- Différenciele travail par la méthode selon la classe.

-Continue la pratiquedes groupesqui se sontdéjà formésà l’école primaire oùla plupart

- Différenciele travail par la méthode selon la classe.

- Le choix du matérielse fait rarement par les élèves, mais la planificati

- Deux surtrois pensent que les enfants peuvent proposer du matériel mais ne peuvent prendre activementpart à la planification.

18

situations chaotiques »

- Cours supplémentaires hors horaire scolaire (en généralcela n’a pas marché)

- Différenciation en parallèle

- Motiver les élèves en ce qui concerne pourquoi c’est utiled’apprendrele français

-Choisir des tâches suivant leurs propres intérêts

- Tutorat par le biais des élèves qui font déjà cours hors de l’école: « les enfants l’ont demandé » (déjà

d’enfants étaient ensemble.

- La différenciation se fait dans l’horaire scolaire

-Différenciation en parallèle

- Elle différenciepour dépasser ladifficulté des enfantsplus âgés qui ont formé un groupe dansla classe.

-Choisir son matériel dans la méthode, suivant ce qui intéresserait les élèves.

-S’occupe plus des enfants quiont besoin parce que si elle s’occupe

on se fait toujours par l’enseignant.

- Le travail surInternet concerne surtout la recherche de dictionnaires électroniques ou des informations.

- Différenciation en parallèle.

-Manque de formation psychologique, pourtant ladifférenciation « te fait un psychologueaussi »-Choisir son matériel dans la méthode, suivant ce qui intéresserait les élèves.

- Différenciation en parallèle

- Elles choisissent le matériel suivant les intérêts des apprenants.

19

habitués depuis l’année dernière avec un autre enseignant)

aussi des bons élèveselle va avoir un écart aux objectifs. (Différencie quantitativement les mêmes objectifs selon le groupe)

Coopération au domaine dela différenciation au sein de l’école etproblèmes qu’elles envisagentpendant leur effort parrapport aux apprenants, aux collègues et au système éducatif en général

13, 14, 20

- 30%-40% de professeurss’intéressent aux méthodes nouvelles. Pour eux seulement c’est « unequestion d’honneur de voir leurs élèves se distinguer des autres et avancer ».

-Ceux qui pratiquent la coopérationau domaine de la différenciation le font plutôtpar intuition et par leurpropre formation.

-Pas d’objectifsclairs sur

- Il y a des profs qui s’intéressent à centrer leur cours sur les besoins desenfants et d’autres qui ne le feraient jamais.

- La majorité des plus âgés ne s’occupent pas de nouvelles techniques et n’offrent pas leur support auxplus jeunes.

-Les plus jeunes

- Sur plus de 30 collègues il n’y a que deux avec lesquelles elle discute lesproblèmes des enfants. L’une continue les discussionsque l’autrea commencées avec les enfants.

- A partir de l’annéeprochaine elles vont pénétrer l’une à la classe de l’autre pour évaluer leur travail.

-Elle n’a jamais

- La plupart deprofs surtout deceux de français ne s’intéressent pas à la différenciation.

- La plupart deprofs considèrent un tel effort comme perte du temps.

- Deux surtrois se sentent abandonnées par le Ministère et sententun manque de formation

20

ce sujet dela part du Ministère de l’EducationNationale.

-Pas de formation.

- Plusieurscollègues considèrentla différenciation comme perte du temps.

- Les directeurs la considèrentcomme source de bruit.

essaient d’aider l’un l’autre à cause de lapeur qu’ilséprouvent se trouvantau début deleur carrière.

- Les profsles plus âgés n’ouvrent pas la porte de leur classeaux plus jeunes.

- Elle ne discute avec les autres profs de français que du curriculum.

_ Elle pense que même une caricature de différenciation peut changer le climat sec et autoritairequi existe aux écoles d’aujourd’hui.

coopéré avec l’autre prof de français. (Elle la décrit comme insupportable)

-Elle soupçonne toute reforme provenant du Ministère.

- Elle déteste la mémorisation stérile

- Elle désirerait des directives de la part du Ministère qui lui laisseraient pourtant la liberté d’agir et de planifier pour sa classe.

Les résultats de la différenciation

19, 20, 21

- Une telleméthode favorise surtout lesplus

- Je ne sais pas sic’est la meilleure méthode que

Je ne sais paspour quelques enfants ce

- Bénéfique pour un grand nombre

21

faibles desélèves, mais peut être bénéfique pour les bons élèvesaussi.

- Il devrait d’abord être testéede manière expérimentale.

l’homme a trouvée pour enseigner ses enfants.

- Meilleur que ce qui existe

- Sentimentd’optimisme, sentiments positifs envers la méthode.

- Il m’offriraitle prétextede faire des choses différentesdans ma classe

- Bénéfiquepour les élèves. Peut réduire lesproblèmes

- Besoin depériode expérimentale de 3-5 ans pour nepas ‘blesser’ les élèves et pour pouvoir corriger laméthode et persuader parents et profs.

serait peutêtre bénéfique, pour d’autres ceserait difficile de changer leurs habitudes de classe.

- Pour moi ce serait positif, jeme sentirais justifiée, ce serait une occasion pour quelque chose de différent

- Les élèves seraient curieux et satisfaits

- Ce seraitpositif pour l’enseignement et mêmepour la société

d’élèves, surtout pour les moins doués.

- Deux surtrois pourraientfaire les choses qu’elles veulent faire en classe et qu’elles ne peuventpas.

- Besoin d’une période expérimentale.

- Deux surtrois pensent que ce serait positif pour l’enseignement.

22

- pas grandchangement pour l’enseignement.

Quels seraient les problèmes que causerait une application généralede cette méthode à la secondairegrecque.

15, 16 - Autant qu’on différencieson travail, laclasse ne va jamais être homogène.

- L’école allait perdre son rythme habituel. Il y auraitbesoin de curricula et des horaires plus souples.

- Le professeur travaillerait beaucoupplus qu’aujourd’hui

- La plupart de profs allait essayer d’arrêter une telle reforme comme d’autres auparavant.

- Les parents ne

-Pour assezde profs ceserait difficile parce qu’ils devraient changer leurs habitudes

- Les parents conservateurs seraientpeut-être contre.

-Distinctionentre la formation et la situation réelle de classe.

-Les parents quis’intéressent à leurs enfants seraient positifs ; ceux qui ‘stationnent’ leurs enfants à l’école ou ceux qui considèrentce système comme donnéseraient négatifs.

- Pour l’école ce serait positif. Ilproduirait des gens cultivés qui pourraient déployer une problématique.

- Deux surtrois pensent que cela ajouteraitdu travailaux enseignants.

- Les parents conservateurs seraient peut-être contre ce type de méthode.

- Ce serait bénéfique pour l’enseignement, mêmesi cela allait transformer l’école traditionnelle.

23

vont pas serelâcher même s’il fallait.

- Ce seraitbénéfique pour l’enseignement.

La vision qu’elle sefait de soi dans la classe

24 - Patron dela classe

- Peur faceà la classe

- Coordonner- Donner des directions- Problématiser- Apprendre- J’essaie ne pas êtrele chef de la classe (sans succès).

- Deux surtrois ont consciencede leur comportement autoritaire en classe. Latroisième éprouve lapeur du prof nouveau.

La vision de l’écoleidéale

22 - La classeidéale consiste de15 élèves au maximum

- La méthode idéale est celle que je choisis ou que je produis selon la classe.

- Les élèves seraient motivés et centrés surleur travail

- La classeidéale est multicolore, multi culturelle,jouit d’un bon climat de coopération, de tolérance, de solidarité et aide lesenfants à apprendre àapprendre, ne met personne decôté.

- La méthode

La classe idéale est une classe hétérogène,de 15 personnes voulant apprendre ou au moinschercher.

- La méthode idéale comme manuel n’existe pas. La méthode d’apprentissage est celle qu’on

- A proposde la classe idéale, deux sur trois coïncidentau nombre d’élèves limité en 15, et qui seraient motivés.

- La méthode idéale s’adresse à une classe spécifiqueet prend

24

- L’école idéale serait ouverte à la société et à tout le monde, sans curriculum pesant sur nous tous, l’élève aurait pu choisir lesmatières qui l’intéressent et ne serait pas fixé à sa place pendant desheures entières.

idéale prend en compte l’époque, la société courante etles besoinsde l’apprenantdans la viequi l’attend.

- L’école idéale n’existe pas. Tout ce qui est humain ne peut pas être idéal.

apprend auxséminaires,être animateur et observateurdans ma classe, laisser lesenfants prendre desinitiatives.

- Dans l’école idéale, lesenfants viendraientvolontiers.C’est peut-être l’utopie.

en compte ses besoins.

- L’école idéale n’existe pas ou estabsolumentutopique.

2.2.2. Interprétation des résultats

Les résultats de notre enquête ont vérifié notrehypothèse initiale que les enseignants grecs du FLEpratiquent une pédagogie différenciée dans leurs classes,même s’ils ne sont pas bien préparés pour cela et bienque la différenciation ne soit pas une pratiqueofficielle de l’enseignement grec.En ce qui concerne leurs représentations, nous pouvonsconstater que pour eux, la différenciation est uneméthode qu’ils ne savent pas employer à cause du manquede formation et qu’ils doutent qu’elle soit efficace.Ils reconnaissent leurs classes comme hétérogènes etpeuvent définir leurs secteurs d’hétérogénéité. Leurconcept de l’hétérogénéité est qu’il s’agit d’unesituation naturelle qui peut être bonne ou mauvaise. Ilsdifférencient en parallèle, dans l’horaire scolaire.Pour confronter la passivité et l’échec scolaire, ilschoisissent leur matériel suivant la conformité aux

25

intérêts de leurs élèves, la plupart de fois les laissentproposer le matériel, mais ne pas planifier leurs cours.Ils emploient des techniques de différenciation, mais pasles mêmes.Ils éprouvent la méfiance de la part de leurs camarades,chose qui rend la coopération difficile, sinoninexistante, la majorité des autres enseignantsconsidérant cette méthode comme perte totale de temps.Ils se sentent aussi abandonnés du Ministère et desConsuls. Ils croient que la différenciation est bénéfique pourleurs élèves, surtout ceux moins doués, et pourl’enseignement en général, et seraient disposésd’accepter l’application générale de cette méthode aprèsun période expérimental. Enseignants et parentsconservateurs pourraient quand même réagir à cetteapplication générale. La vision qu’ils se font de l’école idéale est plutôtpessimiste et celle de leur rôle dans la classe n’est pasconforme à la philosophie de la différenciation qui veutdes enseignants-animateurs et pas autoritaires.

Chapitre 3 : Avantages-Inconvénients-Propositions

3.1. Les avantages de l’application de la pédagogiedifférenciée à la réalité scolaire grecque

Les avantages de l’application de la pédagogiedifférenciée à la réalité scolaire grecque concernentsurtout les élèves : les savoir-être comme lasolidarité, la coopération, l’amitié entre camarades, lalutte collective vers des objectifs communs,l’amélioration des relations dans la classe, le travailselon leur capacités, qui aboutit à avoir moins d’échecet d’abandon scolaire, la réduction des discriminations,l’intégration au groupe des élèves qui autrement seraientrestés à la marge, la responsabilisation, l’estime desoi, la réduction ou la gestion du stress, les savoir-apprendre comme l’organisation d’un travail plus

26

autonome, la métacognition, la gestion mentale. Parrapport à l’apprentissage, on a la réduction des écartsentre bons élèves et faibles, l’augmentation del’efficacité d’une classe, les objectifs qui sontatteints plus facilement.Les avantages pour les professeurs concernent plutôt lavariété dans leur travail, qui le rend plus intéressantet le sentiment de satisfaction tiré d’une classe quimontre du progrès.

3.2. Les inconvénients de l’application de la pédagogiedifférenciée à la réalité scolaire grecque

Contrairement aux avantages, les inconvénientsconcernent plutôt les enseignants : plus de travail enclasse et à la maison, problèmes de gestion de temps dansla réalité scolaire quotidienne, curricula pesants,méfiance de la part des collègues et des parents,sentiment de solitude dans ce combat contre l’échecscolaire, difficulté à s’adapter à une classe oùl’enseignant n’aura pas le premier rôle, manque deformation qui crée encore plus de stress. Par rapport auxélèves on a toujours le risque de stigmatisation, lerisque de perdre l’estime en soi, dû au manque deformation des enseignants. En plus pour les bons élèvesdifférencier est synonyme de ralentir. Nous devons à ce point ajouter notre problématique denature philosophique qui a à faire surtout avec cettecourse effrénée vers la perfection, supportée aussi parPisa. A notre avis tout ce qui est parfait n’est pastoujours beau et tout ce qui est beau n’est pas toujoursparfait. Nos principes humanitaires n’excluent personne.La discrimination n’est pas dans notre mentalitéeuropéenne, qui s’est basée sur les philosophes. Dans lasituation économique, défavorable pour toute l’Europe,nous devons finalement nous décider si notre éducationsuit nos principes traditionnels comme l’égalité parnaissance, la liberté de choix et de la pensée, laliberté de nous exprimer, la fraternité ou la logiquecynique et perfectionniste de Wall Street. Ce sera chacunpour soi ou chacun aidant l’autre ? Ce sera lacollectivité ou les pratiques individualistes ? La

27

logique quantitative de Pisa ou la logiquetraditionnellement européenne qui n’exclue personne àcause des faiblesses qui la plupart de fois ne sont dus àlui? En d’autres termes ce sera la différenciation pouraider les plus faibles ou l’individualisation sousl’objectif de faire avancer encore plus les meilleurs ?

3.3. Propositions

Pour que l’échec scolaire se réduise en Grèce, ilfaudrait un changement quasi-total de l’éducation. Lajoie d’apprendre doit pénétrer en classe et pas seulementles objectifs. Le choix de la part des enfants desmatières, des cours à faire et des sujets qui vraimentles intéressent les motiverait. La métacognition estimportante parce qu’à l’époque d’internet où lesinformations sont un peu partout, l’important n’est pasapprendre, mais apprendre où chercher l’information etcomment la gérer. La quantité des connaissancestransmises à l’école doit être réduite au profit del’apprentissage des techniques d’autonomie. Celaréduirait aussi la tension et redonnerait à l’école unedirection humanitaire. Pour arriver à ce but on devraitd’abord rééduquer les enseignants. Puis reformer lescurricula. Enfin rendre l’ambiance scolaire agréable. Onsaurait que cela est bien fait, quand les enfants iraientvolontiers à leur cours.

Epilogue

Il parait qu’au XXIe siècle où toutes les croyances dusiècle des lumières se mettent en cause de la part desexigences des marchées et où l’éducation est constammentmenacée du rétrécissement et de l’expansion de laspécialisation à sa place, les valeurs traditionnellesliées aux droits de l’homme, qui proviennent du simplefait de sa naissance, survivent encore. Le droit au biende l’éducation est primordial entre elles, de même que ledroit de l’égalité des apprenants lié cette fois non pasau droit d’aller à l’école, mais au droit d’exiger de lapart de l’école de faire tout effort possible pour que

28

tous les élèves apprennent dans un environnement oùl’enfant aura un rôle primordial. Comme aurait ditMeirieu, c’est conforme à l’humanisme, c’estdémocratique, c’est rassurant.

BIBLIOGRAPHIE

CUQ, J.-P., (2003), « Dictionnaire de didactique du français », Paris, CLEInternational.CUQ, J.-P., (2003a), « Cours de didactique du français langue étrangère etseconde », Grenoble, PUG.

CYR, P., (1998), “Les Stratégies d’apprentissage”, Paris, CLE International.

DEVOLVE, N. (2006), “ Métacognition et réussite des élèves”, http://www.cahiers-pedagogiques.com/spip.php?article2767

MEIRIEU.P., (sd-a) « Dix renversements nécessaires pour construire une Ecole démocratique … » http://www.meirieu.com/MANIFESTESETPROPOSITIONS/dixrenversements.pdf

MEIRIEU.P., (sd-b) « Individualisation, différenciation, personnalisation : de l’exploration d’un champ sémantique aux paradoxes de la formation » http://www.meirieu.com/MANIFESTESETPROPOSITIONS/PRINCIPES.pdf

PERRENOUD, P., (2005), « L’Ecole face à la diversité des cultures », Genève, http://www.unige.ch/fapse/SSE/teachers/perrenoud/php_main/php_2005/2005_16.html

PERRENOUD, P., (1995), « Les Droits imprescriptibles de l’apprenant ou comment rendre le métier d’élève plus vivable », in Educations, no 1, dec.94-janv.95, Genève, p. 56-62.

PERRENOUD, P., (2001), « Individualisation des parcours et différenciation des prises en charge », in Educateur, no 11 Octobre 2001, Genève, p. 26-31.

PROSKOLLI, A., (1999), « Différencier les composantes du cours de FLE pour optimiser l’apprentissage », Patras, UOH.

PRZESMYCKI, H., (2004), « La Pédagogie différenciée », Paris, Hachetteéducation.

ROMAINVILLE, M., (2000), « Savoir comment apprendre suffit-il à mieuxapprendre ? Métacognition et amélioration des performances », in Pour une pensée réflexive en éducation- Collection Education-recherche, Namur, p. 71-85. http://www.fundp.ac.be/pdf/publications/35839.pdf

29

TAGLIANTE, C., (2005), « l’Evaluation et le Cadre européen commun », Paris, CLEInternational.Table des matières

Introduction ………………………………………….…………………………..………..3

Chapitre 1 : La pédagogie différenciée. Le concept ……………..

…………..……4

1.1. Les croyances nécessaires à une mise en œuvre authentique

de la

différenciation ……………………………………………………………..…….….4

1.2. Le concept de l’élève actif …………………………………..…………………….5

1.3. La métacognition ..……………………………………………………………….....7

1.4. La différenciation et la vérité scolaire ………………..

…………………………8

1.5. Les limites de la différenciation ……………………………………….……….. 8

1.6. Les bonnes pratiques de différenciation ………………………………..…….

9

Chapitre 2 : La différenciation et la réalité grecque

………………….…..…….11

2.1. L’entretien guidé ………………………………..……………………………….. 11

2.1.1. La Problématique ……………………………………………………...………. 11

2.1.2. Hypothèses de recherche ……………………………………………..…….. 11

2.1.3. Objectifs de la recherche …………………………………………….………. 12

2.1.4. Type de recherche …………………………………………………………….. 12

2.1.5. Nombre de questions …………………………………………………..……. 12

2.1.6. L’échantillon ……………………………………………………………………. 14

2.1.7. Méthodologie de la recherche ………………………………………………. 14

2.1.8. Déroulement de l’entretien …………………………………………………. 14

2.2. Les résultats ………………………………………………………………………. 15

2.2.1. Présentation des données …………………………….…………………….. 15

2.2.2. Interprétation des résultats ……………………………………….………… 20

30

Chapitre 3 : Avantages- Inconvénients- Propositions …..…….

…………..…...21

3.1. Les avantages de l’application de la pédagogie

différenciée à la

réalité scolaire grecque ……………………………………………………… 21

3.2. Les inconvénients de l’application de la pédagogie

différenciée à la

réalité scolaire grecque ……………………………………………………… 22

3.3. Propositions ………………………………………………………………………. 23

Epilogue ………………………………………………………….…………..……..…… 23

Bibliographie ……………………………..……………………………..……….……...24

Table des matières ……………………………………………………………..…….…25

Annexes …………………………………………………….……………………...……..27

31

ΑΝΝΕΧΕS

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Module ΓΑΛ 51

Sur la transcription (1er devoir)

Ce que nous entendons est un compromis entre ce quenous fournit la perception elle-même et ce que nousreconstruisons par l’interprétation de ce que lelocuteur veut dire. En effet, c’est par un calcul del’interprétation la plus plausible que nous choisissonsentre deux possibilités phoniques voisines (Blanche-Benveniste, 1997, p 27).

1. On écrit ce qu'on entend! (ex: je sais pas oushais pas, repétitions ect)

2. On note les tours de parole en adoptant uneabréviation pour chaque locuteur. ex: Journaliste(dorenavant J.) - Acteur (dorenavant A.)

3. On utilise des tirets et on change de ligne chaquefois que le locuteur change (v. exemple de transcriptionTome 1, p.30)

4. On numérote les lignes pour qu'on puisse renvoyerlors de l'analyse.

5. Interjections fréquentes: ben!, euh!, hein!,ouais!, oh!, bof!, zut!

32

6. On utilise la ponctuation de l'écrit (pourfaciliter la tache), c.a.d. virgules, points,points d'exclamation, de suspension etc.

7. On note entre parenthèses tout commentaireparaverbal et tout ce qui peut servir à l'analyse.

ex: (rires), (ironie), (hochement de la tête- ironie), (angoisse),(exaspération). On note également chaque (pause= (…)).8. Pour montrer les accents d'insistance on peut soit

écrire en caractères gras, soit souligner les mots(ex: C'est Jean qui a volé)

Il serait peut-être utile pour l’analyse de noter aussi :1. Les interruptions (p.x ///)2. l’incompréhensible (p.x XXX), 3. l’orthographe du choix (p.x des ami(e)s)4. les amorces des mots (p.x des ca- des cases

vides) --------------------------------------------------------- N’oubliez pas d’accompagner votre transcription d’un

bref compte rendu portant sur l’ensemble de l’interviewsélectionnée et d’une fiche signalétique desconventions adoptées pendant la transcription.

- Gardez la cassette audio ou bien vidéo. Il se peut quenous la demandions.

- Il serait souhaitable que les devoirs soient tapés à l’ordinateur.

Απομαγνητοφώνηση πρώτη

Ε.Τ. ΠΕ 05 Καθηγήτρια 51 ετών σε περιφερειακό γυμνάσιο-μόνιμη-αποσπασμένη.

Résumé

Elle travaille dans un collège des alentours de Larissa. Elle est àl’éducation nationale il y a 14 ans. Elle remplace une camarade qui achangé de poste. Pour elle la pédagogie différenciée est une méthode entre autres, elledoute qu’elle puisse être appliquée à la réalité grecque et qu’elle soitefficace.Consciente de l’hétérogénéité dans ses classes, elle la définit commeethnique, sociale, économique. La passivité des élèves est due au manquede confiance, à la timidité, au manque d’intérêt pour l’école en général,au manque de choix du cours, aux sujets qui n’intéressent pas lesapprenants, à l’efficacité des élèves, aux rythmes personnels. Elle n’estni bonne ni mauvaise pour l’éducation, mais une situation qu’on peut

33

gérer.Le choix du matériel supplémentaire à enseigner se fait surtout surInternet, parfois cela se fait par les élèves, mais pas la planificationdu cours, parce que « cela crée des situations chaotiques ». Les courssupplémentaires pour les plus faibles se font hors horaire scolaire, maissans beaucoup de succès, la différenciation se fait en parallèle. Ellemotive ses élèves en leur expliquant l’utilité d’apprendre le français, etelle choisit les tâches suivant leurs propres intérêts. Elle emploie lesélèves qui font cours hors de l’école, comme tuteurs intermédiaires poursurveiller aux plus faibles. Elle ne pratique la coopération qu’avec un 30-40% des ses collègues quis’intéressent aux nouvelles méthodes pédagogiques, même s’ils le font parintuition plutôt que par formation. Elle accuse le Ministère, lesdirecteurs et les consuls d’indifférence. Elle croit que la pédagogie différenciée est bénéfique pour tous lesélèves, mais qu’elle favorise surtout les plus faibles. En tout cas,n’importe combien on différencie, la classe ne va jamais être homogène. Sipourtant, après un période d’expérimentation il y aurait une applicationgénérale de cette méthode au collège grec, les professeurs seraientnégatifs, parce qu’ils allaient travailler plus, l’école perdrait sonrythme habituel, les parents n’allaient pas se relâcher, mais ce seraitbénéfique pour l’enseignement. Elle se sent le « patron » dans sa classe.Pour elle la classe idéale consiste de 15 élèves motivés, la méthodeidéale dépend de la classe, l’école idéale serait ouverte au monde, sanscurriculum pesant, et les élèves auraient pu choisir les matières qui lesintéresseraient et ne resteraient pas fixés à leur place pendant desheures.

Ε: Πού εργάζεστε;Α: Σε δημόσιο σχολείο, σε γυμνάσιο, με απόσπαση.Ε: Στη δουλειά σας επιλέγετε εσείς τη μέθοδο διδασκαλίας; Αν το κάνετε ή εάνθα το κάνατε με ποια κριτήρια θα επιλέγατε;Α: Δεν επιλέγουμε πια εμείς τη μέθοδο διδασκαλίας/ είναι πλέον κρατική//ένα/ μια μέθοδος ΧΧΧ// Αν βέβαια επέλεγα/ συνήθως την επιλέγω ανάλογα με τηντάξη στην οποία θα τη χρησιμοποιήσω/ δηλαδή μια τάξη με/ επίπεδο υψηλό/ θα …χρησιμοποιούσα μια πιο δύσκολη μέθοδο/ μια τάξη με πιο χαμηλό επίπεδο θα/χρησιμοποιούσα μια μέθοδο πιο/ (γέλιο) πιο απλή//Ε: Χρησιμοποιείτε και άλλο διδακτικό υλικό πλην της μεθόδου;Α: Ναι/ όσο μπορώ/ όσο μου επιτρέπεται από το /αναλυτικό πρόγραμμα/χρησιμοποιώ και άλλο υλικό//Ε: Το υλικό αυτό πού το βρίσκετε;Α: Πού το βρίσκω;// Στο διαδίκτυο το βρίσκω στο //σε βιβλία σε παλιέςμεθόδους/…κυρίως στο διαδίκτυο/ το βασικό υλικό ή μπορεί να είναι ένατραγούδι πάλι στο διαδίκτυο θα το βρω άρα (γέλιο)/ στο διαδίκτυο/κυρίως//Ε: Πόσες διδακτικές ώρες αφιερώνετε στη διδασκαλία αυτού του υλικού;Α: Aουφ/πολύ λίγες//δυστυχώς με τα αναλυτικά προγράμματα να πιέζουνε και μετη συνάδελφο της ειδικότητας από την άλλη μεριά που/ είναι πιο παραδοσιακήνα τρέχει/ είναι πάρα πολύ δύσκολο ν’ αφιερώσω πολύ χρόνο στη διδασκαλίααυτού του υλικού//Ε: Πώς οργανώνετε τη διδασκαλία αυτού του υλικού;Α: Ε/καταρχήν βγάζω τους στόχους//όταν επιλέξω τους στόχους, την ….ανάλογα//

34

Ε: Οι μαθητές σας τι συμμετοχή έχουν στην επιλογή του υλικού και στοσχεδιασμό του τρόπου δουλειάς;Α: Συμμετέχουν οι μαθητές στην επιλογή του υλικού;// Καμιά φορά /αν δηλώσουντη διάθεσή τους να δουλέψουνε πάνω σ’ ένα/ τραγούδι ή σ’ ένα φιλμ/ σε κάτι/ναι// στην επιλογή/ όχι στον τρόπο όμως όχι όχι όχι στον τρόπο δουλειάςγιατί/ τα παιδιά συνήθως δημιουργούν χαοτικές καταστάσεις (γέλιο)/ μέσα στηντάξη και αισθάνομαι ότι πρέπει πάντα να αισθάνονται ότι υπάρχει αφεντικό//Ε: Οι τάξεις σας είναι ομοιογενείς;Α: Ομοιογενείς/ δε νομίζω να υπάρχουν ομοιογενείς τάξεις// γενικά//Ε: Σε ποιους τομείς διακρίνετε ανομοιογένεια;Α: Σε ποιους τομείς έχουμε ανομοιογένεια;/ έχουμε ανομοιογένεια στιςεθνικότητες// έχω παιδάκια από τη Ρουμανία/ από την Αλβανία/ από τηνΟυκρανία/ Ρομά/ παιδάκια από εδώ/ παιδιά αξιωματικών που έχουνε άλλεςπαραστάσεις/ παιδιά από οικογένειες που τα προσέχουνε/ παιδιά απόοικογένειες που δεν τα προσέχουνε/ παιδιά από τις αριστοκρατικές ας πούμεοικογένειες αν το δεχθούμε ότι υπάρχει αριστοκρατία στην Ελλάδα/ παιδιά από(γέλιο) τις λαϊκές οικογένειες // μ’ όλων των ειδών τα παιδιά//Ε: Πώς τη χειρίζεστε;Α: Πώς χειρίζομαι την ανομοιογένεια/ να σας πω/στην αρχή/την πρώτη χρονιάπου δούλεψα σε σχολείο παρέλαβα ένα υλικό με γκαπς τεράστια/ μέσα/ καιπιστεύοντας ότι όλα τα παιδιά μπορούν να αποδώσουνε το ίδιο/ είχα ζητήσει νακάνω (γέλιο) να κάνω κάποια μαθήματα στα παιδιά εκτός ωραρίου/ να μάθουντουλάχιστον το αλφάβητο/ αλλά αυτό προσέκρουσε σε πάρα πολλά// στηδιευθύντρια που φοβόταν μήπως πάθει κάτι το σχολείο ή κάποιο απ’ τα παιδιά/δικαίως/ στα παιδιά που είχανε φροντιστήρια και καμία διάθεση να κάνουνεγαλλικά/ στη μη διάθεση να κάνουνε γαλλικά/ να πω την αλήθεια λίγο και στηδικιά μου την τεμπελιά/ που ήταν βολικότερο να γυρίζω σπίτι μου στις δυόμισηη ώρα παρά να πρέπει να κάθομαι μια ώρα πίσω με απρόθυμα παιδιά για το δικότους καλό// (Αναστεναγμός) τώρα σήμερα/ με διάφορους τρόπους/ δηλαδή/ ξέρετεποιο είναι το βασικό πρόβλημα ανομοιογένειας στην τάξη αυτή τη στιγμή;/ πέρααπ’ όλα τα διαχειρίσιμα/ ένα από τα πολύ σοβαρά προβλήματα είναι τα παιδιάπου κάνουν μάθημα έξω// αυτά βαριούνται/ στην τάξη/ ε/ τους χρησιμοποιώ σανβοηθούς μου/σαν βοηθούς μου//τα παιδιά το πρότειναν/ κι αν υπάρξει έναπρόβλημα που δεν μπορούν να το διαχειριστούν με φωνάζουν εμένα//ομοτε ασκώτην εποπτεία των παιδιών που ασκούν (γέλιο) διδακτική στα παιδιά//με οδηγίεςόμως/ όχι/ έτσι//ε//Ε: Ο χειρισμός γίνεται παράλληλα ή κατά σειρά; Εκτός ωραρίου ή εντός;Α: Συνήθως παράλληλα//κατά σειρά/εντάξει// εντός ή εκτός ωραρίου// συνήθωςεντός αλλά αξιοποιώ πολλές φορές και τα διαλείμματα και τις εκδρομές/ αναυτό λέγεται εκτός ωραρίου//Ε: Τι σημαίνει για σας ο όρος διαφοροποιημένη ή εξατομικευμένη παιδαγωγική;Α: Διαφοροποιημένη παιδαγωγική//αχ// εξατομικευμένη παιδαγωγική/ωραία θαήτανε// αλλά/ νομίζω ότι τα προβλήματα του ελληνικού σχολείου (αναστεναγμός)δεν επιτρέπουνε την διαφοροποιημένη παιδαγωγική// να σας πω και κάτι/ ότανένα παιδάκι σου έρχεται από το δημοτικό μη ξέροντας ούτε ελληνικά/ τιμπορείς ν’ απαιτήσεις απ’ αυτό το παιδί στην ξένη γλώσσα;// έλα παιδάκι μουνα σου μάθω γαλλικά μπας και πας στη Γαλλία να μιλήσεις γιατί/ εδώ/αποκλείεται;// πολύ δύσκολο (βαθύς αναστεναγμός)// άρα το τι σημαίνει μπορών’ απαντήσω ότι για μένα σημαίνει / μια μέθοδο/ διατηρώ σοβαρές επιφυλάξεις/εάν ποτέ μπορέσει να εφαρμοστεί στην Ελλάδα/ κι αν μπορέσει να εφαρμοστείκατά πόσον θα είναι αποτελεσματική// όχι δηλαδή ότι το σημερινό σχολείοείναι αποτελεσματικό προς Θεού//Ε: Οι στόχοι των μαθημάτων σας από τι ποσοστό παιδιών θα λέγατε ότιεπιτυγχάνονται;Α: Οι στόχοι των μαθημάτων μου/ επιτυγχάνονται από ένα/ πάρα πολύ μικρόποσοστό παιδιών αναλογικά// εξαιρώ τα άριστα παιδιά τα οποία ούτως ή άλλως

35

μαθαίνουν απ’ έξω// αλλά τους στόχους των μαθημάτων μου στο 90-100% τουςέχουν πιάσει στα χρόνια που δουλεύω στην εκπαίδευση/ έχουν πιάσει από έναδυο παιδιά το χρόνο// τα υπόλοιπα παιδιά πιάνουνε / ένα ποσοστό γύρω στο 70%που το θεωρώ ικανοποιητικό/ αλλά υπάρχουν και παιδιά για τα οποία δενμπορούμε να μιλήσουμε για στόχους και θα το θεωρούσα και γελοίο να πιάσουντους στόχους στα γαλλικά γιατί δεν πιάνουν τους στόχους σε κανένα απολύτωςμάθημα//Ε: Θεωρείτε ότι υπάρχει τρόπος να συγκλίνουν οι επιδόσεις (ή οι αποδόσεις)των παιδιών; Αν ναι ποιος θα ήταν αυτός;Α: Να συγκλίνουν προς τα πού;// να συγκλίνουν προς τα επάνω;/ να πιάνουν ταπαιδιά που πιάνουν το 100% είναι απίθανο/ να πιάσουν ένα ευπρόσωπο ποσοστόθέλει πάρα πολύ/ να… η πρόσθετη διδακτική στήριξη είναι μια προσπάθειαδιαφοροποιημένης ας πούμε διδασκαλίας/ εξατομικευμένης/ καταργήθηκε// στηνπράξη καταργήθηκε/ εντελώς εφαρμόζεται πλέον μόνο στα παραμεθόρια/ χωριά//δεν υπάρχει διάθεση του κράτους να πιαστούν οι στόχοι// και / πολλές φορές/δεν υπάρχει διάθεση και δικιά μας να πιαστούν οι στόχοι// ούτως ή άλλως δεναξιολογούμαστε/ έτσι;//(βαθύς αναστεναγμός)// η πρόσθετη διδακτική στήριξηείναι ένας τρόπος// η διαφοροποίηση της διδασκαλίας στην παραγωγή του υλικούαπό εμάς τους ίδιους/ για την τάξη μας είναι// αλλά πιστέψτε με είμαιμειοψηφία στο σχολείο// μειοψηφία (αναστεναγμός//Ε: Οι μαθητές σας συμμετέχουν όλοι ενεργά στο μάθημα;Α: Εξαρτάται τι εννοούμε ενεργή συμμετοχή// εάν προσέχουν όλοι στο μάθημα;/αυτό το απαιτώ// συγκεντρώνω την προσοχή τους/ αυτό βέβαια σημαίνει// ναξεχάσεις το κρύψιμο πίσω απ’ την έδρα/ να κυκλοφορήσεις μες στην τάξη// ναείσαι εκεί και να κάνεις ερωτήσεις σε όλους/ ναι// με αυτή την έννοια…/ τώραη ενεργός συμμετοχή δηλαδή το παιδί που θα σηκώσει το χέρι και θα μουμιλήσει/ αυτό δεν επιτυγχάνεται πάντα// υπάρχουν παιδιά/ που στη γαλλικήγλώσσα ειδικά αγόρια που ντρέπονται/ που φοβούνται την προφορά/ αυτάχρειάζεται ήδη να τα εξομαλύνεις απ’ τα πρώτα μαθήματα/ αλλά και πάλιυπάρχουν παιδιά που δεν τους ενδιαφέρει// ξέρετε όταν ένα παιδί δεν έχειεπιλέξει το μάθημα που κάνω/ βρίσκεται απλά εκεί γιατί η επιλογή είναι ήγαλλικά/ ή γερμανικά/ ή ιταλικά/ δεν είναι η επιλογή συνολικά ξένες γλώσσεςή περισσότερη φυσική/ ή περισσότερη γυμναστική// όταν λοιπόν ένα παιδί δενεπιλέγει// πώς/ περιμένεις/ και να είναι ενεργό;// όχι/ οι μαθητές μου δενσυμμετέχουν όλοι ενεργά στο μάθημα// είμαι από τους τυχερούς καθηγητές πουπολλοί μαθητές μου συμμετέχουν ενεργά στο μάθημα//Ε: Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι ένας μαθητής δεν συμμετέχει ενεργά στομάθημα;Α: Δεν συμμετέχει ενεργά/ κυρίως γιατί δεν ενδιαφέρεται// δεύτερον/ γιατίέχει επιλέξει να μην τον ενδιαφέρει το σχολείο συνολικά// και γιατί τοσχολείο δεν κάνει τίποτα γι’ αυτό// οι… μαθητές απαξιώνουν την εκπαίδευση/και την απαξιώνουν… ξέρετε είχε γίνει κάποτε μια έρευνα// τα έξυπνα παιδιά/είναι αυτά που κυρίως/ απαξιώνουν την εκπαίδευση// δηλαδή το σχολείο μας/ σεποιόν μαθητή απευθύνεται το σχολείο μας;// παλιά/ όταν ήμουνα μαθήτριααπευθυνόταν στο μέσο καλά διαβασμένο μαθητή// τώρα αυτό έχει τελειώσει// ομέσος μαθητής δεν υπάρχει// διαβάζει πολύ/ κάνει φροντιστήριο και είναιάριστος// στη μέση υπάρχει ένα μεγάλο κενό// έχεις λοιπόν να διαχειριστείςστην πραγματικότητα δυο τμήματα// ένα τμήμα με επιδόσεις γύρω στο 17 κι έναμε επιδόσεις γύρω στο 10/ λίγο πάνω/ λίγο κάτω// διαφοροποιείται ηπαιδαγωγική ανάλογα;// ξέρω ότι οι περισσότεροι συνάδελφοι αφήνουν το κάτωποσοστό στην ησυχία του// και το κάτω ποσοστό είναι στην ησυχία του/ και μετη φιλανθρωπία των συναδέλφων παίρνει κι ένα απολυτήριο κάποτε//(αναστεναγμός)//Ε: Πώς ενεργοποιείτε έναν μη ενεργό μαθητή;Α: Προσπαθώ να του δώσω κίνητρο// είτε αυτό είναι ένα κίνητρο της πλάκαςστην πρώτη τάξη/ να ξέρεις πρέπει να μάθεις γαλλικά γιατί οι πιο ωραίες

36

τουρίστριες είναι οι γαλλίδες // μέχρι δίνοντάς τους κίνητρο για την αγοράεργασίας μεθαύριο που απαιτεί ξένες γλώσσες και για την ισχύ της γαλλικήςγλώσσας σε παγκόσμιο επίπεδο// (αναστεναγμός) έτσι// μετά μέσα στην τάξη δεντους αφήνω σε ησυχία/ αυτό κάνω// προσπαθώ να τους βρίσκω θέματα που τουςενδιαφέρουν/ προσπαθώ να κάνω αναγωγή πάντα σε θέματα που ενδιαφέρουν ταπαιδιά… το προσωπικό ενδιαφέρον είναι κάτι σημαντικό/ αν δεν ενδιαφέρονταικοιμούνται// κι ας μην ξεχνάμε ότι και το αναλυτικό πρόγραμμα έτσι όπωςείναι φτιαγμένο/ ένα επτάωρο/ όπου το παιδί είναι στο θρανίο καιμπαινοβγαίνουν διάφοροι χωρίς καμιά λογική μέσα/ δηλαδή μπορεί να κάνει τηνπρώτη ώρα μουσική όταν είναι φρέσκο/ τη δεύτερη ώρα που είναι στην καλύτερήτου απόδοση/ να κάνει/ καλλιτεχνικά/ και να κάνει/ μαθηματικά την έβδομηώρα/ αυτά είναι με βάση και τις οδηγίες του υπουργείου/ που σας λέω/ άρα τινα περιμένει;// α/ πώς τον ενεργοποιώ;// τον πιέζω να προσέξει// καιφροντίζω τα πράγματα που κάνουμε να είναι ενδιαφέροντα// για το παιδί// καινα επιτυγχάνονται οι στόχοι του μαθήματος μέσα από αυτά τα πράγματα//Ε: Υπάρχουν καθηγητές άλλων μαθημάτων στο σχολείο σας που διαφοροποιούν τηνπαιδαγωγική τους; Συνεργάζεστε μαζί τους; Με ποιον τρόπο;Α: (Γέλιο) Λοιπόν/ στους συλλόγους των καθηγητών/ υπάρχει ένα πολύ μεγάλοκενό/ πάρα πολύ μεγάλο κενό/ στο σαράντα με εξήντα/ τριάντα με εβδομήντα/δηλαδή υπάρχει ένα τριάντα με σαράντα τοις εκατό των καθηγητών πουενδιαφέρεται για νέες μεθόδους/ να κάνει τα παιδιά να ενδιαφερθούνε/ πουιδρώνει μες στην τάξη/ που προσπαθεί/ που θεωρεί ζήτημα τιμής/ ο μαθητής τουνα ξεχωρίζει// υπάρχει ένα εξήντα εβδομήντα τοις εκατό που ασχολείται με τοαν θα πάρουμε αύξηση/ πόση αύξηση θα πάρουμε/ πώς θα γλυτώσουμε αγγαρείες/πώς θα ξεφορτωθούμε τα άχρηστα τμήματα/ πώς θα πάρουμε ένα καλό τμήμα να μηντο δουλεύουμε και πολύ και μας ζαλίζει// (Γέλιο) έτσι όπως πάει ηεκπαίδευση// είναι καράβι ακυβέρνητο// ναι/ υπάρχουνε λοιπόν μαθητές καικαθηγητές/ ή μάλλον καθηγητές που ασκούν εξατομικευμένη παιδαγωγική// καιναι συνεργάζομαι μαζί τους, ανταλλάσσουμε υλικό, προσπαθούμε ο ένας ναβοηθήσει τον άλλο, αλλά μη φαντάζεστε/ κι εμείς στο σκοτάδι πάμε διότι/ ούτεσυμβουλευτική μας ασκείται/ ούτε σεμινάρια περνάμε/ ούτε το υπουργείο έχειξεκάθαρους στόχους σε ότι αφορά το…// τίποτε// κοιτάξτε την τελευταίαμεταρρύθμιση/ τίποτε// κανένας ξεκάθαρος στόχος πουθενά// στόχοι ευχολόγια//καμία/ κανένας ξεκάθαρος στόχος// αλλά ό,τι μπορούμε κάνουμε// προσπαθούμενα συνεργαστούμε//Ε: Οι συνάδελφοι της ειδικότητας συνεργάζεστε στην εξομάλυνση τέτοιωνπροβλημάτων στο σχολείο;Α: Ε/ με τη συνάδελφο της ειδικότητας/ είμαστε εντελώς διαφορετικοί στοντρόπο// δουλειάς// εκείνη είναι πολύ παραδοσιακή// εγώ είμαι ανοιχτή στιςνέες μεθόδους εκείνη θεωρεί τις νέες μεθόδους χάσιμο χρόνου// λέει ότι/ καιδεν είναι και λάθος/ έτσι μάθαμε κι εμείς με παραδοσιακή μέθοδο και δενείναι κατ’ ανάγκη λάθος// οι καινούργιες μέθοδοι δεν είναι πανάκεια/ έτσι;//λέει λοιπόν ότι από τη στιγμή που εμείς μάθαμε με την παλιά μέθοδο μια χαράείναι η παλιά μέθοδος/ κόβει, δέρνει, φωνάζει// κι όταν της μιλώ για κάτι//αν της δώσω ένα φύλλο εργασίας που έχω κάνει μου λέει κι αυτό πόσες ώρες θατο δουλέψεις; Λέω δυο τρεις// χάσιμο χρόνου/ θα χάσεις μισή ενότητα// τι νασυνεννοηθείς;// παρόλα ταύτα εγώ επιμένω και της δίνω το υλικό που παράγω/μπας και καμιά φορά τα παιδάκια της τάξης του καταφέρουν να δουλέψουν και μεάλλο τρόπο// πάντως σε γενικές γραμμές τα αποτελέσματά μας είναι πάνω κάτωτα ίδια// να μη λέμε και υπερβολές//Ε: Τι αλλαγές θα απαιτούσε η εφαρμογή ενός συστήματος εξατομικευμένηςδιδασκαλίας στην τάξη σας;Α: Αχ/ ένα άλλο σχολείο ίσως// μια άλλη εκπαίδευση;// ένα μοντεσσοριανόσχολείο;// βιωματικό;// απ’ την αρχή όμως/ απ’ το δημοτικό// τονηπιαγωγείο;// ξέρεις ότι ένα απ’ τα μεγαλύτερα προβλήματα της εκπαίδευσηςσήμερα είναι το δημοτικό;// οι βάσεις που παίρνουν τα παιδιά επαφίενται στο

37

δάσκαλο/ να μη σας πω τραγικές ιστορίες για παιδιά που/ δεν ασχολείταικανένας μαζί τους/ για τους δασκάλους που κρεμιούνται πάνω στους γονείς γιανα μάθουν στο παιδί// ένα παιδάκι που είναι από την Αλβανία και που οιγονείς του ίσα ίσα μιλάν τα ελληνικά/ τι πιθανότητες έχει να πάρει βοήθειααπό το σπίτι;// μετά λοιπόν από έξι χρόνια σ’ ένα τέτοιο δημοτικό έρχονταιστο γυμνάσιο και (γέλιο) έρχονται// αντιμέτωπα με ένα άλλο σύστημαδιδασκαλίας/ όπου διάφοροι καθηγητές μπαίνουν βγαίνουν μες στις τάξεις καιφέρνει ο καθένας τη σοφία του/ τι μου λέτε τώρα; / είναι τραγικό όλο// Θααπαιτούσε ένα διαφορετικό αναλυτικό πρόγραμμα// ή στόχους μόνο/ τους οποίουςθα έπρεπε εγώ να καθορίσω πώς θα τους φτάσει η τάξη// κι εκεί μέσα θαμπορούσα και να διαφοροποιήσω τη διδασκαλία μου και να χρησιμοποιήσω ταπράγματα που πιστεύω εγώ ότι είναι καλά για τα παιδιά/ και να κάνω παραγωγήδικού μου υλικού αλλά// να θυμάστε ότι παράγουμε υλικό το τριάντα με σαράντατοις εκατό// οι υπόλοιποι θα αγόραζαν έτοιμα βοηθήματα/ θα έκαναν τα ίδιακαι το αποτέλεσμα θα ήταν το ίδιο ξανά//Ε: Μια τέτοια αλλαγή πώς θα σας έκανε να αισθανθείτε;Α: Ξέρετε/ αυτές οι αλλαγές σε ξεβολεύουν// σε ξεβολεύουν// εκεί που έχειςένα ωραίο βόλεμα μέσα στην τάξη/ που ξέρεις ότι μπεις βγεις/ μπεις δενμπεις/ κάνεις δεν κάνεις/ μήνας μπαίνει μήνας βγαίνει τα χρόνια θα περνάνε/θα βγεις στη σύνταξη θα ‘ ναι όλα καλά// ξαφνικά σε βάζουν μέσα σε μια τάξηνα εφαρμόσεις τις νέες θεωρίες//ε/ θα με έκανε να αισθανθώ λίγο αμήχανα/σίγουρα/ κι εξαρτάται βέβαια και πώς φτάνεις εκεί/ έτσι;// ε/ αν δεν έχειςτο σύμβουλο δίπλα σου/ αν δεν έχεις τη συμβουλευτική δίπλα/ αν δεν έχεις τοσεμινάριο δίπλα/ αν δεν έχεις τη βιβλιοθήκη δίπλα/ αν δεν έχεις τη βοήθειαδίπλα/ το ηλεκτρονικό μέσο δίπλα// μας πετάνε μέσα σε μια τάξη και μας λένενα κολυμπήσουμε/ κι η τάξη είναι ωκεανός// εάν/ κοιτάξετε/ την κατάρτιση τωνσυναδέλφων θα απογοητευτείτε// οι περισσότεροι δεν έχουν κάνει τίποτε μετάαπό το πτυχίο// άντε μια φορά το χρόνο περνάει ένας σύμβουλος// όσο πιομακριά είναι το σχολείο γιατί έχει (κάνει το σήμα των χρημάτων με τα δυοδάχτυλα)/ περνάει τακτικά// σε ένα σχολείο σαν το δικό μας βλέπεις σύμβουλομια φορά στο χρόνο/ τι συμβουλευτική να ασκηθεί έτσι;// έτσι ασκείται ησυμβουλευτική;// τέλος πάντων// ναι/ θα μ’ έκανε να αισθανθώ άβολα αν ηκατάσταση ήταν έτσι/ αλλά εάν με άφηναν στην ησυχία μου/ δηλαδή γιατί ήμουνακαλύτερη καθηγήτρια όταν ήμουνα στο φροντιστήριο;// ήμουνα καλύτερηκαθηγήτρια όταν ήμουνα στο φροντιστήριο πρώτον/ διότι επέλεγα μόνη μου τοντρόπο διδασκαλίας// δεύτερον επέλεγα μόνη μου το πώς θα χωρίσω τα παιδιά//τρίτον ήμουνα υπεύθυνη για την αποτυχία τους ή την επιτυχία τους/ και ηενδεχόμενη αποτυχία τους είχε επίπτωση σε μένα// άρα έπρεπε να μηχανευτώ ένασωρό τρόπους για να τα κάνω να δουλέψουν/ ώστε να πετύχουν/ ώστε να έχωδουλειά και την επόμενη χρονιά// νομίζω ότι αυτά είναι τα τρία συστατικά τηςεπιτυχίας//Ε: Τελικά η ετερογένεια στις τάξεις είναι καλό ή κακό; Για ποιους λόγους;Α: Θα σας πω// για τους παραδοσιακούς δασκάλους/ η ετερογένεια είναι κακό//σπάει το κλίμα προσοχής και δεν μπορείς να δουλέψεις// ε/ για τους πιοσύγχρονους/ η ετερογένεια δεν είναι ούτε κακό ούτε καλό// είναι κατάσταση//είναι μια κατάσταση/ την οποία μπορείς να τη χειριστείς επ’ ωφελεία σου// ήεπ’ απωλεία// έτσι;// να τη χειριστείς επ’ ωφελεία σου δημιουργώντας έναενδιαφέρον για τα παιδιά// ξέρω ‘γω/ θέλεις να κάνεις τα έθιμα του Πάσχα στηΓαλλία/ θα βγάλεις το υλικό σου και θα πεις και στα παιδάκια απ’ την Αλβανίακι απ’ τη Ρωσία να φέρουν το δικό τους/ κι όλοι μαζί θα δούμε τα έθιμα τουΠάσχα// είναι σημαντικό να αξιοποιήσεις επ’ ωφελεία σου τηδιαφορετικότητα//δεν ξέρω πόσο αυτό θα μπορούσε να γίνει σε διάρκεια/έτσι;//Ε: Θα εφαρμόζατε την εξατομικευμένη διδασκαλία στην τάξη σας; Κάτω από ποιεςπροϋποθέσεις;Α: Εννοείτε σαν σύνολο/ έτσι;// μμμ/ ναι// αλλά θα έπρεπε να έχω εγγυήσεις

38

και δε θα έρθει ο σύμβουλος να μου πει γιατί δεν ολοκλήρωσα// ότι δε θα μουδίνουνε το βιβλίο και θα μου λένε ολοκλήρωσε το// παρεμπιπτόντως είναι χάλιατα τελευταία βιβλία που μας έστειλαν// χειρότερα από ποτέ// ε/ εάν λοιπόνμου δινότανε η ελευθερία/ η στήριξη/ η συμβουλευτική/ ναι// με αυτές τιςπροϋποθέσεις θα το εφάρμοζα//Ε: Μια τέτοια διαδικασία ευνοεί κάποιους μαθητές;Α: Σίγουρα/ αυτά που ευνοούνται είναι τα αδύναμα παιδιά// έτσι;// τα αδύναμαπαιδιά ανεβάζεις στο υψηλό επίπεδο// τα παιδιά του υψηλού επιπέδου όμωςμπορεί επίσης να ωφεληθούνε/ δηλαδή/ αν ξεχάσουμε την τάξη των μικρώνκαθηγητών/ που εφαρμόζω/ γιατί δεν έχουν και κανέναν άλλο λόγο να…// έναπαιδί καλό μπορείς να το δουλεύεις παράλληλα με τα παιδιά που δεν είναι τόσοκαλά σε επιδόσεις και να το πας παραπέρα// πέρα απ’ το φροντιστήριο// πέρααπό την τάξη// αυτό το κάνω καμιά φορά στο μέτρο που μπορώ/ και τα παιδιά τοδέχονται με πολύ μεγάλη χαρά// ξέρετε/ τα παιδιά τα οποία κάνουν έξωμαθήματα/ πλήττουν πολύ μέσα στην τάξη// δηλαδή όλα μαζί πλήττουν στααγγλικά και στα γαλλικά πλήττουν τα μισά// ε/ η διαδικασία λοιπόν αυτή/ευνοεί μεν τα αδύναμα παιδιά/ αλλά τα… τα καλά παιδιά/ θα μπορούσε επίσης νατα ευνοήσει περισσότερο/ τους καλούς μαθητές//βέβαια δεν θα πιάναν ποτέκοινούς στόχους/ ακόμα κι έτσι// δηλαδή/ αν δουλεύεις το καλό παιδί και τοανεβάζεις/ το… το αδύναμο παιδί δεν μπορεί ποτέ να φτάσει εκεί που είναι τοκαλό παιδί// άρα θα πρέπει να επιλέξεις και να διαφοροποιήσεις τουςστόχους// έτσι;// άρα δεν θα πετύχεις την ομοιογένεια ποτέ//Ε: Τι συναισθήματα σας δημιουργεί η προοπτική μιας γενικευμένης εφαρμογήςτης εξατομικευμένης παιδαγωγικής στην εκπαίδευση;Α: Αμφιβολία/ βασικά/ φοβερή αμφιβολία για τον τρόπο και το πώς/ το αν είναιδυνατόν το σημερινό σχολείο/ το υπουργείο/ το συγκεκριμένο ή το προηγούμενοή το επόμενο/ ή ένας υπουργός που δεν ξέρει πώς λειτουργεί μια τάξη και τηβλέπει μόνο σαν οικονομική απόδοση/ ή σαν δείκτες/ το τι θα μπορούσε ναγίνει// λοιπόν/ η προοπτική λοιπόν/ μιας γενικευμένης εφαρμογής/ μουδημιουργεί τον τρόμο που δημιουργεί η κάθε γενικευμένη εφαρμογή τωνπραγμάτων// από την άλλη μεριά βέβαια/ δε θέλω να θεωρηθεί αυτό ότι είμαικλειστή// είμαστε ανοιχτοί σε αλλαγές// κι όταν σκέφτεσαι το συμφέρον τωνμαθητών κάθε πράγμα που μπορεί να παρακινήσει τους μαθητές/ να δουλέψει/είναι επιθυμητό// αλλά διατηρώ σοβαρές επιφυλάξεις//Ε: Μια τέτοια γενίκευση πώς πιστεύετε ότι θα επηρέαζε εσάς; Α: Τι θα μου έκανε εμένα μια τέτοια γενίκευση;// μια τέτοια γενίκευση// θαμε έβαζε να δουλέψω περισσότερο/ από αυτό που δουλεύω// αλλά μερικούςσυναδέλφους θα τους έβαζε να δουλέψουν πολύ περισσότερο.Ε: Και τους μαθητές;Α: Ειλικρινά/ δεν ξέρω// ε/ θέλω να ελπίζω ότι από τη στιγμή που θα// πουστόχος θα ήταν κάτι κοντά στα ενδιαφέροντά τους/ ίσως θα ενδιαφέροντανπερισσότερο// σίγουρα από τη σημερινή κατάσταση/ κάτι καλύτερο θα ήταν.Ε: Οι γονείς πως πιστεύετε θα αντιδρούσαν σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο;Α: Οι γονείς;/ κι ο καημένος ο γονιός (γέλιο)/ το φυσικό θα ήταν να σας πωότι οι/ σε μια τέτοια διδασκαλία/ όπου το μάθημα θα ολοκληρωνόταν στην τάξη/οπωσδήποτε ο γονιός θα απαλλαχθεί από τα φροντιστήρια// δεν θα απαλλαχθεί//η νοοτροπία στην Ελλάδα είναι τέτοια// το καινούργιο αμέσως αμέσως χτίζειτρία καινούργια φροντιστήρια// θα ήλπιζα λοιπόν ο γονιός να χαλαρώσει// αλλάδεν το πολυπιστεύω//Ε: Πώς θα επηρεαζόταν το σχολείο;Α: Το σχολείο θα απορρυθμιζόταν/ διότι το σχολείο θα έπρεπε να εφαρμόσει πιοευέλικτα προγράμματα/ και αυτό το πράγμα θα δημιουργούσε πανικό στοδιευθυντή/ στον κάθε διευθυντή// γιατί οι διευθυντές είναι αυτοί που θέλουντα παιδιά να είναι μέσα στις τάξεις/ ακίνητα στο διάλειμμα/ ακίνητα στιςτάξεις/ ώστε η μέρα να περνάει και να μην κάνουμε τίποτα// να μην πάθουνεκάτι//

39

Ε: Και η εκπαίδευση, πώς θα επηρεαζόταν;Α: Στην εκπαίδευση/ θεωρώ ότι μάλλον θα ωφελούσε// βέβαια αν κάτι δεδοκιμαστεί πειραματικά/ αν κάτι δε δοκιμαστεί σε βάθος/ νομίζω ότι ( γέλιο)δεν μπορείς να πεις// θεωρώ όμως ότι κατά πάσα πιθανότητα από το χάλι τοσημερινό κάτι καλύτερο θα γινόταν// μα από τον πάτο/ από το πάτωμα μόνο προςτα πάνω μπορείς να πας//Ε: Περιγράψτε μου την ιδανική για σας τάξη.Α: Καταρχήν/ για μένα/ μια ιδανική τάξη θα ήταν μια τάξη όχι των 27/ αλλάτων 15 μαθητών// τρία τέσσερα γκρουπάκια παιδιών/ που να μπορείς να ταδουλέψεις// καλά// κι άνετα// όχι πάνω// δηλαδή μια τάξη γλώσσας θα έπρεπενα είναι όπως στο φροντιστήριο//δώδεκα/ δεκαπέντε παιδιά/ το περισσότερο//θα μπορούσε να γίνει/ εάν πραγματικά λειτουργούσε καλά η παράλληληδιδασκαλία/ αλλά/ βλέπετε/ ότι επειδή έχουμε αναγκαστεί για να έχουμεδουλειά να γίνουμε ντίλερ της δουλειάς μας/ έτσι είχε πει η σύμβουλος/προσπαθούμε και παίρνουμε περισσότερα παιδιά/ οπότε μοιραία φτάνουμε σε μιακατάσταση/ όπου έχω εικοσιπέντε παιδιά μέσα στην τάξη// και πέστε μου εσείςτώρα είναι αυτή η ιδανική τάξη;// όχι/ για κανένα μάθημα// σίγουρα λοιπόν/ ηιδανική τάξη θα ήταν μια τάξη με// που θα μου έδινε τη δυνατότητα να επιλέγωμόνη μου τα μέσα διδασκαλίας// η ιδανική τάξη θα ήταν αυτή που/τα παιδιά θαείναι επικεντρωμένα στη δουλειά/ και θα έχουν πεισθεί για το ότι θαωφεληθούνε απ’ τη δουλειά// αλλά αυτό προϋποθέτει ένα άλλο σχολείο//Ε: Περιγράψτε μου την ιδανική για σας μέθοδοΑ: Ιδανική μέθοδος δεν υπάρχει// ιδανική μέθοδος είναι αυτή η οποία είναιιδανική για τη συγκεκριμένη τάξη// άρα η μέθοδος η ιδανική/ θα ήταν ημέθοδος που θα έφτιαχνες μόνος σου/ για τους συγκεκριμένους μαθητές σου/αλλά αυτό θέλει δουλειά από μας/ και δεν είμαι καθόλου σίγουρη ότι τοκαθηγητικό δυναμικό των σχολείων μας είναι διατεθειμένο να κάνει πράξη ένατέτοιο έργο//Ε: Περιγράψτε μου το ιδανικό για σας σχολείοΑ: Το ιδανικό για μένα σχολείο// (Γελάει δυνατά) αχ/ είναι ανοιχτό στηνκοινωνία και στους ανθρώπους/ και στα μέσα και// είναι εκεί που μέσα στηντάξη ο γονιός μπορεί να παρακολουθήσει ένα μάθημα και να παρέμβει/ οσυνάδελφος/ ή ο Δ/ντής// ή να αποφασίσουμε ότι μπορούμε σήμερα να κάνουμεδυο συνάδελφοι μαζί το μάθημα μας/ και θα μπορούμε να δουλέψουμε// όπου τοπρόγραμμα δε θα κάθεται σαν μπαμπούλας πάνω απ΄ το κεφάλι μου// όπου τοπαιδί δε θα συσσωρεύει ένα σωρό ετερόκλιτα μαθήματα// αχ αυτά τα καημένα ταπαιδιά/ μπείτε στη θέση τους μια φορά// μπείτε στη θέση τους// έρχονται οκτώη ώρα το πρωί και κάθονται στο θρανίο και σηκώνονται στις δυο παρά δέκα//εμένα αν με βάλεις στο θρανίο οκτώ με δυο παρά δέκα/ στις τρείς ώρες θα χωκάνει επανάσταση// πώς το κάνουμε αυτό;//

Ε: Τώρα, μετά από τη συζήτησή μας τι σημαίνει για σας διαφοροποιημένηπαιδαγωγική;Α: (αναστεναγμός) τώρα λοιπόν μετά από όλα αυτά / πώς βλέπω τώρα τηδιαφοροποιημένη παιδαγωγική// η διαφοροποιημένη παιδαγωγική είναι ανάγκη/για το σχολείο// όμως/ ο τρόπος που θα εφαρμοσθεί/ θα πρέπει πάλι να είναιδιαφοροποιημένος/ / δηλαδή/ αν η διαφοροποιημένη παιδαγωγική έρθει σανντιρεκτίβα από το υπουργείο/ και εφαρμοσθεί με όρους ντιρεκτίβας/ παύει ναείναι διαφοροποιημένη// άρα είναι κάτι φιλοσοφικό περισσότερο/ παράπραγματικό/ αλλά με βάση αυτούς τους όρους/ δεν πιστεύω ποτέ ότι θα γίνειπράξη// ποτέ όμως//Ε: Σας ευχαριστώ για το χρόνο που μου διαθέσατεΑ: Κι εγώ σας ευχαριστώ// πάντα είναι χρήσιμη μια τέτοια κουβέντα μεταξύσυναδέλφων//

40

Απομαγνητοφώνηση δεύτερη

Ε.Π., 29 ετών, σε Γ/σιο «λαϊκής» γειτονιάς της Αθήνας, αναπληρώτρια

Résumé

C’est sa première année de travail à l’éducation nationale. Elle applique la différenciation pédagogique sans savoir comment. Pour elle c’est une méthode qui veut aider l’éducation, meilleure de celles qui existent en cemoment en classe en théorie. Elle a conscience de l’hétérogénéité de ses classes qu’elle définit comme ethnique, sociale, économique. La passivité de ses élèves est due au manque de confiance, à la timidité, au manque d’intérêt pour la matière, leur découragement est du au manque d’efficacité personnelle, et aux sujets qui ne les intéressent pas. Elle considère l’hétérogénéité comme naturelle dans un monde hétérogène. Son attitude philosophique : « Je voudrais que le fort apprenne a attendre, ceserait une conquête humaine ». Elle différencie son travail par le manuel selon la classe, elle continue la pratique des groupes qui se sont déjà formés a la primaire ou la majorité était ensemble. La différenciation se fait dans l’horaire scolaire, en parallèle. Elle différencie aussi pour dépasser le problème des enfants plus âgés qui ont formé un groupe dans laclasse. Elle choisit son matériel suivant les intérêts de ses élèves. Elle s’occupe plus des enfants qui ont besoin pour ne pas avoir un écart aux objectifs. Elle différencie quantitativement les mêmes objectifs selonle groupe. Elle se plaint des collègues qui n’ouvrent pas leurs classes aux plus jeunes. Pour elle il y a des profs qui s’intéressent a la

41

différenciation et d’autres qui ne le feraient jamais. Il y a la solidarité entre les profs les plus jeunes. Elle ne discute avec les autres profs de français que du curriculum. Elle trouve l’école d’aujourd’hui stérile et autoritaire. En ce qui concerne la différenciation elle se montre réservée, mais optimiste la considérant bénéfique pour les élèves, mais il faudrait d’abord un période d’expérimentation. Pourtant elle pense que les parents et les profs conservateurs seraient contre l’application générale de cette méthode. Elle éprouve peur face a son métier a cause de son manque d’expérience. Pour elle l’école idéale n’existe pas, mais la classe idéale est multicolore, multi culturelle et jouit d’un bon climat de coopération, de solidarité, de tolérance. Les enfants doivent apprendre à apprendre et personne ne doit se mettre de cote. La méthode idéale prenait en compte lasociété courante et les besoins de l’apprenant dans la vie qui l’attend.

Ε:- Πού εργάζεστε;Α: - Σε γυμνάσιο // αναπληρώτρια//πρώτη χρονιά// Ε: - Στη δουλειά σας επιλέγετε εσείς τη μέθοδο;Α:- Ε/όχι/δυστυχώς//όχι//Ε: - Δουλεύετε με την κρατική μέθοδο;Α: - Ε ναι ναι ναι// Είναι λίγο δεσμευτική//Ε: - Εάν επιλέγατε εσείς μέθοδο/ με ποια κριτήρια θα το κάνατε;//Α: - Ε/εντάξει// Παίζει ρόλο το σχολείο με τι παιδιά έχεις να κάνεις/ έτσι/ πώς ΧΧΧ το τμήμα// στη δική μου την περίπτωση ας πούμε με τα Γαλλικά/ το μεγαλύτερο ποσοστό δεν έχει καμία προϋπάρχουσα γνώση εκτός τάξης πρώτα απ’ όλα/ και δεύτερον δεν υπάρχει και πολύ μεγάλη διάθεση// οπότε θα προτιμούσα να βρω τρόπους άλλους/ και να το κάνω όσο γίνεται πιο ενδιαφέρον με τραγούδια/ με ταινίες/ αλλά δε έχουμε και το υλικό στο σχολείο που να το βοηθάει αυτό το πράγμα//Ε: - Άρα χρησιμοποιείτε και άλλο υλικό εκτός από τη μέθοδο στην τάξη…Α: - Όχι/ είπα ότι θα ήθελα να το χρησιμοποιήσω/ αλλά… μένω στη μέθοδο//Ε: - Όταν δουλεύετε με τη μέθοδο/ ακολουθείτε τις οδηγίες της συγγραφικής ομάδας για τη διδασκαλία ή διαφοροποιείσθε;Α: - Ε/ κοιτάξτε/ ο κορμός μένει σύμφωνα με τις οδηγίες/ αλλά/ επειδή έχουμενα κάνουμε πάντα με ανθρώπινο δυναμικό/ δεν μπορείς να πεις ότι ακολουθείς κατά γράμμα όλες τις οδηγίες// καθοδηγεί λίγο δηλαδή και το τμήμα προς τα πού θα πάς//Ε: - Άρα η διαφοροποίηση εστιάζεται σε ποια σημεία;Α: - Θα σας πω//εεε// θέλετε να μου το διευκρινίσετε λίγο παραπάνω;Ε: - Ας πούμε/ παραλείπετε κάποια κομμάτια από τη μέθοδο αν το κρίνετε ότι είναι δύσκολο για την τάξη;Α: - Μπα/όχι// δεν είναι παραλείψεις/ είναι κυρίως προσθήκες// απλά παραλείψεις αποκλείεται να γίνουνε// ίσως να δοθεί λιγότερη βαρύτητα σε κάποια πράγματα που κρίνω εγώ ότι δε χρειάζεται να δίνω τόση βαρύτητα/ και να τα δώσουμε παραπάνω σε κάτι άλλο//Ε: - Οι τάξεις σας είναι ομοιογενείς;Α: - Είναι ομοιογενείς προς τα κάτω (γέλιο)//Ε: - Σε ότι αφορά δηλαδή στην επίδοση…Α: - Ναι//Ε: - Ως προς τη σύνθεση;Α: - Ε/ εντάξει// είναι αρκετά πολυπολιτισμικό το τμήμα//Ε: - Άρα η ανομοιογένεια αφορά ποια στοιχεία;Α: - Λοιπόν// η ανομοιογένεια πρώτα απ’ όλα αφορά την ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

42

προέλευση//Ε: - Τι παιδιά έχετε δηλαδή;Α: - Έχουμε και παιδιά που είναι γεννημένα στην Ελλάδα που όμως οι γονείς τους είναι μετανάστες// έχουμε και παιδιά που έχουν έρθει σαν μετανάστες/ και είναι λίγο πιο μεγάλα από τα υπόλοιπα ας πούμε/ ε/ έχουμε και παιδιά πουείναι Έλληνες οι γονείς τους/ Έλληνες κι αυτά// και…// αλλά προέρχονται από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα// είναι λιγότερα τα παιδιά που έρχονται / πουπροέρχονται από μια καλή οικονομική κατάσταση/ και τα περισσότερα είναι από πιο χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα//Ε: - Και πώς χειρίζεστε την ανομοιογένεια στην τάξη;Α:- Θα σας πω// αν εξαιρέσετε γενικά τη δυσκολία με τα παιδιά που είναι μεγαλύτερα/ που είναι λίγο σαν ομάδα/ νιώθουνε κι αυτά λίγο/ μόνα τους ας πούμε/ τα υπόλοιπα παιδιά επειδή είναι κι απ’ το δημοτικό μαζί/ επειδή είναικοντά τα σχολεία/ ε/ έχουνε από μόνα τους έτσι έναν τρόπο/ δηλαδή είναι δουλεμένο τμήμα ας πούμε//Ε: - Δηλαδή βρήκατε μια πιο έτοιμη κατάσταση;Α: - Ναι/ και ξέρανε τα παιδιά ας πούμε/ ποια είναι πιο αδύναμα/ και ποια είναι από μόνα τους…/υπάρχει μια γνώση και για τον εαυτό τους και για τ’ άλλα παιδιά// ίσως θα μπορούσαν να δυσανασχετούν τα παιδιά αυτά που τα πάνε πιο καλά στο μάθημα/ σε σχέση με τα άλλα/ που ναι και πολλά/ που δεν τα παν τόσο καλά και θέλουν να τα πεις και δυο και τρεις και τέσσερες φορές/ αλλά επειδή έχουν αυτή τη σχέση τα παιδιά/ είναι από μικρά μαζί/ τα βλέπεις ότι έχουν υπομονή/ έχουν μια κατανόηση/ όχι όλα / αλλά το μεγαλύτερο μέρος// όσοι από τους συμμαθητές τους ας πούμε θέλουν λίγο παραπάνω/ τείνουν κι έτσινα βοηθήσουνε ας πούμε//Ε: - Άρα αφήνετε στην άκρη τα παιδιά που δεν έχουν πρόβλημα και δουλεύετε περισσότερο με αυτά που έχουν πρόβλημα//Α: - Ναι/ γιατί είναι και η πλειοψηφία εδώ που τα λέμε// στο συγκεκριμένο μάθημα/ δεν ξέρω πώς είναι στ’ άλλα τα μαθήματα/στα Γαλλικά/ βλέπω ότι το χουνε περισσότερο ανάγκη / αλλά και τ’ άλλα τα παιδιά που τα πάνε πιο καλά ας πούμε/ δεν / αισθάνομαι/ ότι/ ίσως να μπορούσαν να πάρουν περισσότερα πράγματα/ αλλά δεν/ μπορούσε το τμήμα να προχωρήσει έτσι // Θα δημιουργείτο μεγάλο κενό…//Ε: - Ενώ τώρα απλά φρενάρουνε τα καλά παιδιά;Α: - Τα καλά παιδιά…/ τα/ αυτά που το χουνε περισσότερο/ ή που έχουνε κάνει λίγο παραπάνω γαλλικά έξω//Ε: - Οι χειρισμοί αυτοί που κάνετε ώστε η τάξη κάπως να συγκλίνει/ γίνονται πάντα εντός ωραρίου ή και εκτός ωραρίου;Α: - Εντός ωραρίου// ε/ γι’αυτό και/ εντάξει/ τα παιδιά έχουν ήδη φορτωμένο πρόγραμμα/ με άλλα πράγματα για να βγουν εκτός ωραρίου//Ε: - Για να καταλάβω πώς γίνεται το μάθημα/ η διαφοροποίηση της διδασκαλίας γίνεται παράλληλα ή κατά σειρά;Α: - Όχι/ παράλληλα//Ε: - Δηλαδή/ δίνετε μια άσκηση ας πούμε στα δυνατά παιδιά και περισσότερα στα πιο αδύναμα;Α: - ‘Όχι/ όχι//δεν πάει έτσι //ε/ θα σας πω πώς γίνεται// δίνω την ίδια άσκηση/ η οποία είναι άλφα/ βήτα/ γάμμα / ας πούμε/ σε δυσκολία// και είναι όλες για όλους// απλά δεν περιμένω απ’ όλους να λύσουνε και τα τρία κομμάτια της άσκησης// περιμένω να μου λύσουνε αυτοί το άλφα και είμαι ευχαριστημένη/ μ’ αυτό/ από άλλους περιμένω να μου λύσουνε μέχρι το βήτα κι άμα πάνε και παρακάτω ακόμη καλύτερα/ και για τα παιδιά αυτά που έχουνε μια καλύτερη επαφή με τη γλώσσα/ περιμένω να μου τις λύσουν όλες// έτσι διαφοροποιείται λίγο ο στόχος όχι ποιοτικά/ ποσοτικά//Ε:- Τι σημαίνει για σας ο όρος διαφοροποιημένη ή εξατομικευμένη παιδαγωγική;Α: - Έχω διδαχθεί γενικά παιδαγωγικές μεθόδους στο πανεπιστήμιο/ και για το

43

ΑΣΕΠ/ τώρα να σας πω την αλήθεια επειδή είναι κι η πρώτη μου χρονιά/ ε/ δεν μπορώ να σας πω για την εφαρμογή/ ακριβώς// πάει λίγο με το πώς πάει κι αυτόας πούμε/ γιατί / έχω άλλα πράγματα να καλύψω για την ώρα/ ε/ όπως το να κάθομαι μες στην τάξη και να μην τρέχω να φύγω (γέλιο) // δεν είναι τραγικά και τα πράγματα/ απλά είναι πρώτη φορά/ θα συνηθίσω//Ε:- Τι σημαίνει λοιπόν για σας ο όρος διαφοροποιημένη ή εξατομικευμένη παιδαγωγική;Α: - Είναι κάτι που το εφαρμόζουμε/ και είναι κάτι που το εφαρμόζω χωρίς να ξέρω να το εφαρμόζω…//Ε: - Οι στόχοι των μαθημάτων σας από ποιο ποσοστό παιδιών θεωρείτε ότι επιτυγχάνονται;Α: - Άμα βάλουμε τους στόχους των μαθημάτων σε μια κλίμακα ας πούμε από το ένα ως το επτά σε δυσκολία/ ΧΧΧΧΧΧ μέχρι το τέσσερα επιτυγχάνεται σε ένα ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό // από κει και πάνω…Ε: - Το οποίο πώς εσείς το κρίνετε το ποσοστό/ ικανοποιητικό ή όχι;//Α: - Με τα δεδομένα της τάξης μου ικανοποιητικό//Ε: - Άρα σε ένα εβδομήντα τοις εκατόΑ: - Μπορεί και ογδόντα τώρα που το σκέφτομαι //Ε: - Εάν σας ζήταγε κάποιος να συγκλίνουν οι επιδόσεις/ να συγκλίνει η απόδοση των παιδιών/ θα θεωρούσατε ότι υπάρχει ένας τρόπος να γίνει αυτό το πράγμα και ποιος θα ήταν αυτός;//Α: - Να μειωθούν οι απαιτήσεις μάλλον// γιατί δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι το ίδιο υπόβαθρο// δηλαδή άμα τώρα τα πέντε μου τα παιδιά απ’ τα είκοσι πηγαίνουνε κι έξω και κάνουνε γαλλικά κάνουν φροντιστήριο/ κι άλλα πέντε δενέχουνε καμία επαφή με τη γλώσσα δεν ακούνε ούτε τραγούδια/ δε βλέπουνε ταινίες/ δε/ δεν έχουν/ δεν την ακούνε ποτέ/ και τ’ άλλα δέκα είναι σ’ έναμέσο επίπεδο / ε/ δεν ξέρω πώς θα μπορούσε να συγκλίνει/ η απόδοση/ ως προς τα πάνω/ μάλλον/ θα έπρεπε να/ μειωθεί κάποιων ο μέσος όρος ας πούμε/ ο στόχος/ και να ανέβει/ να προσπαθήσουν λίγο περισσότερο οι υπόλοιποι//Ε: - Οι μαθητές σας συμμετέχουν όλοι ενεργά στο μάθημα;Α: - Ε/ δεν μπορώ να πω ότι συμμετέχουν όλοι ενεργά στο μάθημα// προσπαθώ/ όσο γίνεται/ να το κάνω ενδιαφέρον/ να ρωτήσω και κάτι εύκολο ίσα ίσα για να δώσω…/ αλλά κι αυτό/ κάποιες φορές να πούμε δε βλέπω…/ συμμετοχή//Ε: - Γιατί πιστεύετε ότι ένας μαθητής δε συμμετέχει ενεργά στο μάθημα;Α: - Ένας λόγος πιστεύω είναι ότι/ αδιαφορεί για το μάθημα// βέβαια / ο λόγος για τον οποίο μπορεί κάποιος ν’ αδιαφορεί για το μάθημα / ε// δεν είναι μόνο το ότι δεν του αρέσει απλά έτσι όπως το διαβάζει// μπορεί να αισθάνεται ότι δεν τα καταφέρνει/ και να μη θέλει να προσπαθήσει/ πάνω σ’ αυτό/ γιατί σου λέει ούτως ή άλλως δεν τα καταφέρνω/Ε: - Να εγκαταλείπει δηλαδή…//Α: - Ναι/ ουσιαστικά να εγκαταλείπει// τώρα με λίγη υποστήριξη /ε/ και με λίγο πώς θα το παρουσιάσεις το πράγμα// έχω δει πολλές φορές ας πούμε να/ ναγίνεται αυτό το πράγμα μέσα σε μια παράδοση//Ε: - Άρα ενεργοποιείτε έναν μη ενεργό μαθητή υποστηρίζοντάς τον//Α: - Υποστηρίζοντας…/ φέρνοντάς τον και λίγο στα μέτρα των ενδιαφερόντων κάποιου ας πούμε// δηλαδή/ παρατήρησα/ ότι / κάποια παιδάκια αγοράκια/ που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο και το στοίχημα και μ’ αυτά/ ξέρανε ομάδες γαλλικές που είχανε μέσα στ’ όνομα την πόλη ας πούμε/ είχανε ή κάποιες άλλεςλέξεις που ξέρουν να τις λένε δεν ξέραν τι σήμαιναν/ κι ενδιαφέρθηκαν πάρα πολύ όταν αρχίσαμε να συζητάμε/ γι’ αυτό το πράγμα/ για ΧΧΧΧ και τα λοιπά// και μετά απ’ αυτό/ επειδή νιώσανε κι αυτά καλά/ε/ και στο επόμενο μάθημα/ που δε μιλούσαμε πλέον για κάτι που ήταν στο ενδιαφέρον τους/ παρέμεινε το ενδιαφέρον αυξημένο σε σχέση με τις άλλες φορές// όχι ψηλό/ αυξημένο//Ε: - Στη διάρκεια που τ’ αγόρια κάνανε αυτή τη συζήτησης/ τα κορίτσια τι έκαναν;

44

Α: - Ε/ τα κορίτσια κι αυτά/ δεν είναι ότι είναι ανίδεα/ ας πούμε μιλούσαμε γενικά για λέξεις γαλλικές που θα θέλαμε να… που χρησιμοποιούμε και δεν ξέρουμε τι ακριβώς σημαίνουν// τον πρώτο καιρό/ στα πρώτα μαθήματα// δεν είχαμε αφιερώσει όλο το μάθημα στο να μιλάμε για το ποδόσφαιρο/ απλά/ άκουγαν/ και περίμεναν να συζητήσουνε κι αυτά τα δικά τους//Ε: - Άρα θεωρείτε ότι το να κινηθείς στα ενδιαφέροντα των παιδιών είναι κάτιπου τα ενεργοποιεί;Α: - Σίγουρα/ το να δείξεις ενδιαφέρον για τα ενδιαφέροντά τους//Ε: - Τι άλλο μπορεί να κάνει κάποιος για να ενεργοποιήσει ένα μη ενεργό μαθητή;Α: - Νομίζω ότι / το βασικό είναι να υπάρχει μια ανθρώπινη αντιμετώπιση// στα παιδιά// χωρίς να θέλω να κατακρίνω κανέναν απ’ τους παλιούς συναδέλφουςας πούμε/ε/ υπάρχει μια νοοτροπία γενικότερα/ μιας ενεργούς κατηγοριοποίησης// στις τάξεις μέσα// δηλαδή. Δεν ξέρω αν γίνεται ηθελημένα ή αθέλητα αλλά μέσα σ’ ένα πολύ μικρό διάστημα/ ας πούμε με το που αναλαμβάνει ένας καθηγητής μια τάξη/ έχει κάνει τις κρίσεις του// μέσα σε δεκαπέντε μέρες ένα μήνα έχει κάνει τις κρίσεις του/ και μετά ξεκινάει να συμπεριφέρεται σύμφωνα με αυτές τις κρίσεις που χει κάνει// οπότε/ δεν καταλαβαίνουνε ότι υπάρχει και η πιθανότητα/ να χουνε κάνει λάθος κατηγοριοποίηση/ κι ίσως είναι παιδιά που χάνονται έτσι// σ’ αυτό το κομμάτι// ε/ τώρα ανθρώπινη αντιμετώπιση εννοώ / το να μπορείς να κρατάς τονεαυτό σου πίσω/ απ’ το να δείξεις συμπάθειες αντιπάθειες/ στο να πεις πιο εύκολα μια κακή κουβέντα σε κάποιον/ παρά σε κάποιον άλλο/ και ειδικά τα παιδιά που δεν είναι καλοί μαθητές/ ξεχνάμε ότι ίσως να ναι και πιο ευάλωτα / στην κριτική/ από εκείνα που είναι καλοί μαθητές/ γιατί ούτως ή άλλως αυτοεπιβεβαιώνονται με την απόδοσή τους//Ε: -Στο θέμα των συναδέλφων// υπάρχουν καθηγητές άλλων ειδικοτήτων στο σχολείο οι οποίοι να εξατομικεύουν ή να διαφοροποιούν την παιδαγωγική τους; / και αν ναι υπάρχει συνεργασία ανάμεσα σε σας κι εκείνους και τι μορφή έχει αυτή;//Α: - Υπάρχουν καθηγητές που κάνουν ένα επιτυχημένο μάθημα/ και καθηγητές πουδεν κάνουνε// αυτοί που κάνουν το επιτυχημένο μάθημα δεν νομίζω ότι έχει να κάνει τόσο πολύ με το εξατομικευμένο όπως ορίζεται στα παιδαγωγικά βιβλία.. έχει να κάνει πιο πολύ/ με το ότι αυτό που κάνουνε/ εκείνη τη στιγμή/ το θεωρούν οι ίδιοι πρώτα απ’ όλα ωραίο/ σημαντικό/ και τα λοιπά/ κι έχουν/ μιαανάγκη να το μεταδώσουνε/ και συνήθως αυτό φαίνεται/ απ’ όσο μου λένε τα παιδιά/ ότι δε βαριέται ο καθηγητής/ μιλάει/ το πάει από εδώ/ το πάει από εκεί/ ακούει τις απορίες/ είναι και παιδιά που είναι ντροπαλά/ και δεν μιλάνε/ και δε φαίνονται / αλλά λύνονται οι απορίες τους παρόλα αυτά/ μέσα από…// κι επίσης τους δημιουργεί μια διάθεση να ρωτήσουν/ να κάνουν να ράνουν// σ’ αυτό το/ αν αυτό μπορούμε να το θεωρήσουμε εξατομικευμένο/ ναι/ γενικά είναι/ στις πιο μεγάλες ηλικίες/ είναι λίγοι οι καθηγητές που κάνουν ένα τέτοιου τύπου μάθημα// ε/ και/ τώρα σε μας που ‘μαστε νεότεροι κι είμαστε και λιγότεροι/ υπάρχει μια συνεργασία ναι/ γιατί είναι και/ είναι και/ ο φόβος της αρχής της καριέρας/ που θέλουμε λίγο μια υποστήριξη μεταξύ μας/ την οποία δεν τη βρίσκουμε και εύκολα στους μεγαλύτερους συναδέλφους/ οι οποίοι είναι και/ πιο πολύ να ‘ρθουν δασκαλίστικα προς τα εμάς/ παρά συναδελφικά και υποστηρικτικά//Ε: - Οι συνάδελφοι της ειδικότητας/ συνεργάζονται μαζί σας στην εξομάλυνση τέτοιου είδους προβλημάτων;/ και τι αφορά αυτή τη συνεργασία;//Α: - Η αλήθεια είναι ότι έτσι όπως είναι τα πράγματα αυτή τη στιγμή/ λόγω και της ηλικίας μου και λόγω του ότι είναι πολύ πρόσφατη/ συνεργάζομαι εγώ μαζί τους// δηλαδή αυτοί οι δυο που ‘ναι μεγαλύτεροι και τα λοιπά/ έχουν έναπρόγραμμα δικό τους/ έχουν ένα τρόπο που λειτουργούν όλα αυτά τα χρόνια/ ε/ εγώ δεν έχω τόσα περιθώρια/ στα πλαίσια της συναδελφικότητας ας πούμε/ ναι /

45

ούτε το θάρρος να προτείνω/ είναι κι η πρώτη μου χρονιά/ περιμένω/ και πάω με τα δικά τους συστήματα/ ε/ τώρα δεν ξέρω πώς γίνεται το δικό τους μάθημα/δεν έχω μπει/ να παρακολουθήσω/ ε/ όσες φορές είχα χρειαστεί κάποια βοήθεια/την είχα/ ε/ αλλά δεν ήτανε θέματα διαχείρισης της τάξης μου/ δεν είχα και τόσο πρόβλημα για να πάω να τους ζητήσω βοήθεια σ’ αυτό/ ήταν πιο πολύ πάνω στην ύλη/ στη διαχείριση της ύλης//Ε: - Εάν εφαρμοζόταν στην τάξη σας ένα σύστημα διαφοροποιημένης ή και εξατομικευμένης διδασκαλίας τι αλλαγές θα απαιτούσε αυτό στην τάξη για να λειτουργήσει;Α: - Θεωρώ ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα δεν μπορεί να έχει επιτυχία μεγάλη κατ’αρχήν/ σ’ αυτό το πλαίσιο της σχολικής τάξης // με τα θρανία/ τα παιδιά/ τα μολύβια/ το μαυροπίνακα/ την κιμωλία/ κι εμένα μέσα// πιστεύω ότι αν είναι να διαχειριστείς μια τέτοια κατάσταση / επειδή είναι πολύπλοκο/ και για ένανάνθρωπο να διαχειριστείς μια τέτοια κατάσταση/ επειδή είναι πολύπλοκο/ και για έναν άνθρωπο να το χειριστεί αυτό/ και για τα παιδιά/ ε/ θα ήτανε προτιμότερο να υπάρχει ένα υπόβαθρο μέσων/ μιλάω για υπολογιστές/ μιλάω για προτζέκτορα/ διαδραστικό πίνακα που θα το έκανε πιο εύκολο και πιο προσβάσιμο αυτό/ δηλαδή αν χρειαζόταν να πω για μια αλλαγή μόνο / θα έλεγα αυτό// ας έχουμε υπολογιστές ας πούμε//Ε: - Εάν όλα αυτά γινόντουσαν το σχεδιασμό του μαθήματος ποιος θα τον έκανε;Α: - Χωρίς μια γενική κατεύθυνση πανελλαδικά/ δε γίνεται να λειτουργήσεις/ απλά πιστεύω ότι θα ήταν λίγο πιο ελεύθερη στη δομή και στην ύλη της// θα άφηνε ένα παραπάνω ρόλο στον καθηγητή να ορίσει το μάθημά του//Ε: - Οι μαθητές θα μπορούσανε να ορίσουνε το μάθημά τους; Α: - Ε/ ναι/ φυσικά// όποιος πιστεύει γενικά ότι οι μαθητές δεν ορίζουνε το μάθημα/ κάνει πολύ μεγάλο λάθος/ δηλαδή.. δεν πας/ απατάς τον εαυτό σου αν πιστεύεις ότι αυτή την ύλη που έχεις να βγάλεις/ θα τη βγάλεις και θα ‘ναι εντάξει για όλους// άμα πας με το ρυθμό της τάξης που διαφέρει/ δηλαδή πιστεύω στο Μαρούσι ας πούμε/ η τάξη που έχω εγώ / η πρώτη/ η δευτέρα γυμνασίου/ δεν είναι το ίδιο πράγμα/ όπως η δική μου// η τάξη σε πάει/ τώρα // άμα έχεις την ευκολία και δεν υπάρχει πρόβλημα να πας λίγο πιο αργά/ή να πας λίγο πιο γρήγορα/ ε/ αυτό ο μέσος όρος/ ο μέσος άνθρωπος για μένα δεν υπάρχει αυτό το πράγμα// δεν μπορείς να στοχεύεις ας πούμε στο να έχουμεμια μέση καλή επίδοση όλοι και λοιπά// το καλό είναι να καταλαβαίνεις ότι ο καθένας εκεί μέσα κάτι μαθαίνει/ να του μάθεις να μαθαίνει γενικά/ και από κει και πέρα άμα πετύχει αυτό το στόχο// τα άλλα μετράνε/ αλλά λιγότερο//Ε: - Τα παιδιά παίρνουν ένα κομμάτι του σχεδιασμού/ προτείνουν θέμα/ διαδικασία;Α: - Αυτό βέβαια θα ήταν πολύ πιο δύσκολο θέμα για τον καθηγητή/ αλλά σίγουρα θα ήταν πιο αποδοτικό για τα παιδιά//Ε: - Δηλαδή πώς θα σας έκανε να αισθανθείτε;Α: - Είμαι και σ’ αυτή την ηλικία που ‘χω και όρεξη/ και/ θα μου άρεσε/ θα μου προκαλούσε το ενδιαφέρον πολύ περισσότερο από το πώς μπορώ να κάνω τώρα το μάθημα/ που κι εμένα με περιορίζει// ίσως τώρα σ’ έναν άνθρωπο που είναι πιο φορτωμένη η ζωή του απ’ τη δική μου/ να του φαινόταν βουνό και κούραση και ειδικά άμα έχει συνηθίσει να χρησιμοποιεί έναν άλλο τρόπο / και ξαφνικά να του πέσει απ’ τον ουρανό τόσο σκληρή δουλειά// γιατί πιστεύω/ότι/ θα ‘τανε σκληρή δουλειά κάθε φορά/ θέλει κι άλλες δεξιότητες/ πέρα από την εκπαίδευση και το να κατέχεις τη γλώσσα/ και κάποιες παιδαγωγικές μεθόδους//θέλει πράγματα που είναι και δύσκολο να καλλιεργηθούν/ ας πούμε / να συναισθάνεσαι λίγο την κατάσταση/ να ‘σαι δημιουργικός/ να ‘χεις μια φαντασία/ να μπορείς να συνδυάσεις κάποια πράγματα/ δε νομίζω ότι θα μπορούσε να εφαρμοσθεί από τον οποιοδήποτε// εκτός άμα φροντίσουνε να κάνουνε μια τέτοια κατάρτιση/ και σ’ αυτά τα πράγματα στους καθηγητές// δηλαδή / σεμινάρια δημιουργικότητας; // σεμινάρια ευέλικτης σκέψης; // δεν

46

ξέρω πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό//Ε: - Κάτω λοιπόν από ποιες προϋποθέσεις θα την εφαρμόζατε στην πράξη;Α: - Κατ’ αρχήν/ να είναι μαθητές οι οποίοι να είναι σε τέτοια κατάσταση πουνα νιώθουν ότι τους προσφέρει κάτι το μάθημα/ και να ενδιαφέρονται γι’ αυτό/γιατί κι εγώ/ έχω κάνει τις σπουδές μου/ μ’ενδιαφέρει // και θέλω να μεταδώσω γνώσεις/ δε θέλω να υποβιβάζεται το γνωστικό μου αντικείμενο// οπότε να υπάρχει μια δεκτικότητα ως προς αυτό// να υπάρχει ένα ενδιαφέρον ναμάθουν τα παιδιά κάποια πράγματα/ ΧΧΧΧΧΧΧΧ //έπειτα να υπάρχει μια σύμπνοια γενικά στο σχολείο/ ως προς το πώς γίνεται το μάθημα/ δηλαδή να μη με βλέπουνε σαν εξωγήινο/ ότι έφτασα εγώ από τον Άρη και ξεκίνησα να μιλάω στα παιδιά πάμε παιδιά με τους ρυθμούς σας και τα λοιπά κι αυτοί να προσπαθούν να λύσουν ασκήσεις στον πίνακα/ δεν υπάρχει γενικά αυτό το πράγμα// ε/ και τρίτον / να υπάρχει ένα υπόβαθρο ας πούμε από το υπουργείο παιδείας/ που να στηρίζει τέτοιες δράσεις με υλικό// ε/ τέλος πάντων/ να προσπαθήσουνε κι αυτοί να βρούνε τα κατάλληλα μέσα/ να δώσουν μια κατεύθυνση/ σ’ όλους τους καθηγητές/ να/ να κινηθούνε προς τα εκεί//Ε: - Αν εφαρμόζατε τη διαδικασία αυτή τελικά/ αυτό θα ήταν ευνοϊκό για όλουςτους μαθητές;Α: - Θα ήταν πιο ευεργετικό σίγουρα/ συγκριτικά/ με το πώς είναι τώρα τα πράγματα// για όλους τους μαθητές ; // εντάξει/ δε νομίζω ότι ψάχνουμε να βρούμε / αυτό το πράγμα που θα λύσει / όλα τα προβλήματα // το θέμα είναι ναμειώσει τα υπάρχοντα προβλήματα/ να κάνεις κάτι καλό// κάτι καλύτερο βασικά/όχι κάτι καλό// και / το κακό με την εκπαίδευση να σας πω ποιο είναι // πρώτα κάνεις / και μετά βλέπεις και τι αποτέλεσμα έχει αυτό // ε/ και μετά /άμα δεν είναι καλό το αποτέλεσμα/ αυτοί που το ‘παθαν/ δεν μπορείς να το διορθώσεις/ να τους ξαναγυρίσεις πίσω δυο χρόνια να κάνουν άλλη μέθοδο// θα πάρεις τους επόμενους και θα πειραματιστείς // οπότε πας έτσι// Βλέπεις//Ε: - Η πιθανότητα μιας γενικευμένης εφαρμογής της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής στην εκπαίδευση τι συναισθήματα σας δημιουργεί;Α: - Δεν ξέρω αν είναι η καλύτερη μέθοδος // που έχει βρει ο άνθρωπος/ για να διδάσκει τα παιδιά του// δεν ξέρω // σίγουρα είναι μια μέθοδος που θα μπορούσε να δοκιμαστεί// απουσία κάτι άλλου / ας πούμε // και σίγουρα είναι καλύτερο / από αυτό το σύστημα που υπάρχει εδώ στην Ελλάδα / που είναι λίγο πίσω γενικά // δηλαδή / δεν έχει πολύ μεγάλη διαφορά / το πώς διδάχτηκα εγώ στο σχολείο / με το πώς διδάχτηκε η μητέρα μου // που ίσως να μην έχει και πολλή διαφορά με το πώς διδάχτηκε η γιαγιά μου// ε/ τώρα το τι συναισθήματα νιώθω με την πιθανότητα αυτή/ το να εφαρμοστεί γενικότερα/ είναι μια αισιοδοξία// ότι πάμε προς τα/ τέλος πάντων // το φοβάμαι και λίγο (γέλιο) /να σας πω την αλήθεια / γιατί/ σας είπα δεν είναι όλοι οι άνθρωποι κατάλληλοι γι’ αυτό το πράγμα / αλλά από αυτό που υπάρχει τώρα / έστω μια καρικατούρα διαφοροποιημένης παιδαγωγικής να εφαρμοστεί / θα είναι καλύτεροαπ’ αυτό το πράγμα το στεγνό / το ξερό/ το / το εξουσιαστικό που υπάρχει μέσα στις τάξεις αυτή τη στιγμή //Ε: - Άρα εσάς μια τέτοια γενίκευση με ποιο τρόπο θα σας επηρέαζε;Α: - Εμένα θετικά θα μ’ επηρέαζε / γιατί σας είπα / επειδή είμαι τώρα στην αρχή της καριέρας μου / θα ήταν λες και μου δικαιολογούνε το να κάνω / διαφορετικά πράγματα μες στην τάξη μου //Ε: - Τους μαθητές;Α: - Οι μαθητές πιστεύω θα βρίσκαν τη χαρά τους / σ’ αυτό το πράγμα // στο να υπάρχει μια ποικιλία γενικά//Ε: - Οι γονείς πώς θα αντιδρούσαν;Α: - Ε/ τώρα οι γονείς / είναι οι γονείς που ‘χουνε πάει σε σχολεία / αυτά που ‘χουμε πάει κι εμείς όλοι / κι όχι πρόσφατα/ ε/ δεν ξέρω// δεν μπορείς να πεις πώς θ’ αντιδράσουν οι γονείς // έχει να κάνει αυτό με την προέλευση του καθενός // ίσως οι πιο συντηρητικοί άνθρωποι να μην το βλέπουνε με καλό μάτι // αλλά είναι οι ίδιοι άνθρωποι που όταν θα πήγαινε στο δημοτικό το

47

παιδί τους θα πηγαίναν στο δάσκαλο να του πούνε //άμα κάνει βλακείες ρίξ’ του και καμία/ δεν κάνει και τίποτα //Ε: - Το σχολείο σας πώς θα επηρεαζόταν;Α: - Αυτά δεν γίνονται ξαφνικά και μέσα σε μια μέρα // προφανώς // είπαμε ότι ο καθένας χρειάζεται μια άλφα κατάρτιση για να φτάσει / να διαχειριστεί διαφορετικά // ειδικά όταν έχει μάθει ο άλλος είκοσι χρόνια ας πούμε να κάνει μια δουλειά μ’ έναν τρόπο// να του πεις κάν’ την μ’ έναν άλλο // ε/τώρα έτσι όπως είναι τα πράγματα πιστεύω ότι θα έφερνε μια σύγχυση // αλλάείμαι αισιόδοξη και προς το αποτέλεσμα // δηλαδή / το άμεσο αποτέλεσμα δε θαήταν ευχάριστο σίγουρα // θα είχαμε και διαμαρτυρίες / θα είχαμε ειδικά από τους καθηγητές πιστεύω / αλλά και από τους γονείς // αλλά εν τέλει πιστεύω ότι αν υπήρχε μια επιμονή / θα βλέπαμε καλά αποτελέσματα / σε δυο σε τρία σεπέντε χρόνια;//Ε: - Για την εκπαίδευση;Α: - Θα είναι μια λεπτομέρεια που αλλάζει // δεν είναι στη δομή του πράγματος // αντί να το κάνουμε έτσι / να το κάνουμε λίγο αλλιώς // και δενπιστεύω ότι στην εφαρμογή θα είναι …/ πιστεύω ότι θα βγει κάτι σαν ένα μπόλιασμα / ένα κράμα εν τέλει / κάτι όχι αυτούσιο το πρόγραμμα / αλλά πώς έχει μάθει ο καθένας / άντε να βάλω και λίγο απ’ αυτό/ άντε να βάλω και λίγοαπό ‘κείνο/ εν τέλει ίσως να φαινότανε // να ‘τανε και μικρή η διαφορά//Ε: - Τελικά θέλετε να μου περιγράψετε την ιδανική για σας τάξη;Α: - Ναι // η ιδανική για μένα τάξη είναι πολύχρωμη / είναι πολυπολιτισμική / ε/ είναι τέτοια που να επιτρέπει στα παιδιά / να έχουν ένακλίμα συνεργασίας // με ενδιαφέρει πολύ περισσότερο / να έχουνε κοινά πράγματα να φέρουν εις πέρας / να κάνουνε πράγματα που να τα δένουν μεταξύ τους // με ενδιαφέρει πολύ περισσότερο να μαθαίνουνε / επειδή είμαστε και σεμια εποχή τώρα που δεν έχει καμιά σχέση με τις προηγούμενες εποχές / είμαστεστην εποχή της πληροφορίας // και ουσιαστικά αυτό που έχουμε να κάνουμε τώρα(χτυπάει το χέρι στο τραπέζι) είναι μια διαχείριση πληροφοριών // δεν είναι μια πρόσθεση πληροφοριών // τις πληροφορίες τις έχουμε γύρω μας // είναι μιαδιαχείριση // να μάθουμε να δίνουμε / να παίρνουμε / να ξεδιαλέγουμε / να καταλαβαίνουμε τι είναι τι / πολύ περισσότερο από το να απομνημονεύουμε και να αποστηθίζουμε πράγματα // το να μάθω πώς / όχι να μάθω τι // να μάθω πώς / βασικό / και επίσης / αυτό που είναι πολύ βασικό για μένα είναι το να καλλιεργείται τέτοιο κλίμα μέσα στις τάξεις / απ’ όπου ξεκινάει / μετά την οικογένεια είναι ο επόμενος μεγαλύτερος πυρήνας / κοινωνικός/ να μαθαίνουμε άλλους τρόπους πλέον // να μη μπαίνει κανείς στην άκρη // να ‘μαστε όλοι σ’ ένα όσο γίνεται / σ’ ένα τέτοιο κλίμα που να ευνοεί την ανοχή / τη συνεργασία / την αλληλεγγύη / τέτοια πράγματα // και να ξέρουμε τι εννοούμεμ’ αυτά τα πράγματα //Ε: - Ποια είναι λοιπόν η ιδανική μέθοδος;Α: - Για μένα είναι εκείνη που λαμβάνει υπόψη την εποχή / στην οποία μεγαλώνει ένας άνθρωπος / την κοινωνία που τον περιμένει / να τον υποδεχτεί / και το τι θα χρειαστεί στη ζωή του / δηλαδή το τι χρειαζότανε η γιαγιά μου και το τι χρειάζομαι εγώ στις δυο διαφορετικές κοινωνίες στις οποίες ζήσαμε και ζούμε // θέλω να γίνεται αντιληπτό από το εκπαιδευτικό σύστημα / και να γίνεται πράξη //Ε: - Άρα το ιδανικό σχολείο πώς θα ‘τανε;Α: - Το ιδανικό σχολείο μάλλον δε θα ‘χε μέσα άνθρωπο (γέλιο) // δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ιδανικό σχολείο // δεν υπάρχει // τίποτα ιδανικό δε θα ‘ταν από τ’ ανθρώπινο είδος φτιαγμένο //Ε: - Τελικά, η ετερογένεια στις τάξεις είναι καλό ή κακό;Α: - Καλό είναι // τίποτα δεν είναι ομοιογενές στον έξω κόσμο // όλα ετερογενή είναι // και καλύτερα είναι να μάθουμε να συνυπάρχουμε σ’ έναν κόσμο ετερογενή/ παρά να επιδιώκουμε μια ΧΧΧΧΧΧ ομοιογένεια / που αυτά είναικαι κακά πράγματα εδώ που τα λέμε // και να σας πω και την αλήθεια / σε μια

48

ετερογενή τάξη // θα ήθελα να μάθει όχι ο αδύναμος να τρέχει / αλλά ο δυνατός να περιμένει // άμα επιτευχθεί αυτό το πράγμα / άμα επιτυγχάνεται κάθε φορά αυτό το πράγμα σε μια ετερογενή τάξη / νομίζω ότι είναι ανθρώπινο επίτευγμα // Ε: - Τώρα λοιπόν που ολοκληρώθηκε η συζήτησή μας, θέλετε να μου πείτε αυτή τη στιγμή τι σημαίνει για σας ο όρος διαφοροποιημένη – εξατομικευμένη παιδαγωγική;Α: - Είναι μια μέθοδος που θέλει να βοηθήσει τον τρόπο εκπαίδευσης/ και είναι καλύτερη από ό,τι υπάρχει αυτή τη στιγμή στην πράξη / η οποία δεν ξέρωπώς θα είναι εν τέλει / στην εφαρμογή της // θεωρητικά ακούγεται καλύτερη //αυτό//Ε: - Σας ευχαριστώ πάρα πολύΑ: - Παρακαλώ

Απομαγνητοφώνηση Τρίτη

Ε.Κ., 46 ετών, σε Γ/σιο του κέντρου επαρχιακής πόλης, μόνιμη.

Résumé

Elle travaille à un collège central de Larissa, elle travaille à l’éducation secondaire il y a 18 ans. Pour elle différenciation signifie comprendre les particularités de chaqueélève ou ses compétences et insister dans quelques points ou non, de même que distinguer la personnalité de chaque enfant isolement sans regrouper tous dans une classe.Elle a conscience de l’hétérogénéité dans ses classes qu’elle définit comme ethnique, sociale, économique. La passivité des élèves est due au manque de confiance en soi, à la timidité, à la peur des fautes, au manqued’intérêt pour la matière et l’école en général, aux sujets qui ne les intéressent pas. Il s’agit d’une situation parfois bonne parce que cela fait marcher l’émulation, parfois mauvaise.Elle différencie le travail en travaillant par le manuel en classe tenant compte des intérêts de ses élèves. Le choix du matériel hors manuel se fait rarement par les élèves, mais la planification du cours se fait toujours par l’enseignant. Le travail sur Internet concerne surtout la recherche de dictionnaires électroniques ou des informations. La différenciation se fait en parallèle.Entre ses collègues il n’y a que deux avec lesquelles elle discute des problèmes de classe dont aucune de FLE. Elle soupçonne toute reforme provenant du Ministère. Elle déteste la mémorisation stérile, base de méthodes d’aujourd’hui en Grèce. Elle désire plus de liberté à son travail. La différenciation serait peut être bénéfique pour quelques enfants, pour elle se serait positif, elle se sentirait justifiée. Elle

49

croit que les élèves seraient curieux et satisfaits d’une application générale de cette méthode et que ce serait bénéfique pour l’enseignement et même pour la société. Les parents qui s’intéressent à leurs enfants seraient bénévoles, les autres non. Elle essaie de ne pas être le chef de sa classe, mais sans succès.La classe idéale pour elle serait hétérogène de 15 élèves motivés. Elle croit qu’appliquer les nouvelles méthodes présuppose une bonne formation, qu’elle n’a pas. Sa philosophie : « Dans l’école idéale, les enfants viendraient volontiers. C’est peut-être l’utopie ».

Ε: - Πού εργάζεστε;Α: - Σε Γ/σιο-Λύκειο της πόλης//Ε: - Στη δουλειά σας επιλέγετε εσείς τη μέθοδο διδασκαλίας;Α: - Ε/ ναι/ όσο είναι δυνατόν την επιλέγω //Ε: - Με ποια κριτήρια την επιλέγετε;Α: - Εκείνο που παίζει νομίζω το μεγαλύτερο ρόλο είναι η τάξη // το υλικό που έχεις/ μέσα σε μια τάξη/ ο αριθμός των μαθητών/ ο χρόνος που έχεις στη διάθεσή σου //Ε: - Εκτός από το βιβλίο του οργανισμού ή τη μέθοδο που ακολουθείτε/ χρησιμοποιείτε κι άλλο διδακτικό υλικό;Α: -Οπωσδήποτε λεξικά/ γραμματική/ οπωσδήποτε/ σπανιότερα μπορεί να τα παραπέμψω στο ιντερνέτ για να δουν κάτι πιο συγκεκριμένο / ή μπορεί να χρησιμοποιήσω και βιβλίο άλλης ειδικότητας / άλλου μαθήματος / όπως είναι τακείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας ας πούμε / για να δουλέψω πάνω στη γλώσσα // άρα το υλικό το βρίσκω παντού/ και κυρίως σε άλλα βιβλία //Ε: - Πόσες διδακτικές ώρες αφιερώνετε θα λέγατε στη διδασκαλία αυτού του υλικού / του εκτός εγχειριδίου και μεθόδου; Α: - Όχι τις περισσότερες // δηλαδή το πιο πολύ το ίδιο το βιβλίο / επειδήέχει πολλά μέρη / σου δίνει μια ποικιλία / μπορεί να σταθείς κι εκεί // σε συγκεκριμένες ενότητες // και να μη χρειαστείς κάτι παραπάνω//Ε: - Η διδασκαλία αυτού του υλικού του εκτός εγχειριδίου πώς οργανώνεται;Α: - Οι κατευθύνσεις δίνονται από εμένα // δηλαδή μπορεί να παραπέμψω τα παιδιά στο να μπουν σε μια ιστοσελίδα συγκεκριμένη να βρουν παραδείγματος χάριν ένα ηλεκτρονικό λεξικό για να βρούνε κάτι //από κει και πέρα / ανάλογαμε τον τρόπο δουλειάς και με το κομμάτι που έχουμε να δουλέψουμε / αν γίνονται ομαδικές εργασίες δουλεύουν πιο πολύ τα παιδιά και λιγότερο εγώ //Ε: - Τα παιδιά έχουν λόγο στην επιλογή του θέματος και του τρόπου διδασκαλίας;Α: - Όχι τις περισσότερες φορές / αλλά κάποιες φορές έχουν // και υπάρχουν μάλιστα περιπτώσεις όπου άλλα πράγματα έχω βάλει εγώ στόχο να τους πω/ κι αλλού με πάνε εκείνα // άρα πολλές φορές αναπροσδιορίζουν το στόχο //Ε: - Οι τάξεις σας είναι ομοιογενείς;Α: - Όχι// ποτέ δεν είναι //Ε: - Σε ποιους τομείς διακρίνετε ανομοιογένεια;Α: - Σε όλους// καταρχάς υπάρχουν πολλά παιδάκια που είναι από άλλες χώρες /κι έχουν πολύ συγκεκριμένα προβλήματα / ας πούμε δεν ξέρουν όλα στον ίδιο βαθμό την ελληνική γλώσσα / επίσης κοινωνικά / το κοινωνικό επίπεδο/ ή διάφορα άλλα προβλήματα που υπάρχουν μέσα στην τάξη / όχι// καμία ομοιογένεια δεν υπάρχει/ σε τίποτα //Ε: - Στο μαθησιακό τομέα; Παθολογικές περιπτώσεις;Α: - Α/ όχι // φέτος όχι // άλλα χρόνια όμως είχα // φέτος έτυχε να μην έχω //

50

Ε: - Πώς χειρίζεστε την ανομοιογένεια; Α: - (γέλιο) Εξαρτάται από το υλικό της τάξης κι από τα συγκεκριμένα παιδιά // αναλόγως // δύσκολη είναι αυτή η ερώτηση// αναλόγως το χρόνο που έχεις στη διάθεσή σου / αναλόγως το συγκεκριμένο μάθημα / κι αναλόγως το τι θες να πετύχεις // τις προτεραιότητες που έχεις δηλαδή σε κάθε φάση //Ε: - Σε ποιο ποσοστό πιστεύετε ότι επιτυγχάνονται οι στόχοι των μαθημάτων σας;Α: - Ποικίλλει το ποσοστό// άλλοτε είμαι ικανοποιημένη/ άλλοτε όχι πολύ//Ε: - Τι ποσοστό παιδιών πιάνει το στόχο;Α: - Τώρα εξαρτάται από την τάξη // δηλαδή υπάρχουν τμήματα που μπορώ να πω ότι κατά ένα εβδομήντα πέντε τοις εκατό / τα τρία τέταρτα της τάξης έχουν καταλάβει // υπάρχουν όμως και τμήματα που αυτό το ποσοστό πέφτει και κάτω από πενήντα τοις εκατό //Ε: - Το ποσοστό του εβδομήντα πέντε τοις εκατό το θεωρείτε ικανοποιητικό;Α: - Ναι/ πολύ//Ε: - Για σας τι σημαίνει ο όρος διαφοροποιημένη ή και εξατομικευμένη παιδαγωγική;Α: - Φαντάζομαι σημαίνει το να μπορεί ο εκπαιδευτικός να καταλάβει τις ιδιαιτερότητες κάθε μαθητή / ή τις δεξιότητες που αυτός μπορεί να έχει / καιαναλόγως να επιμείνει σε κάποια πράγματα ή όχι //Ε: - Θεωρείτε ότι υπάρχει ένας τρόπος να συγκλίνουν ως προς το στόχο οι επιδόσεις των παιδιών;Α: - Αν αλλάξει το σχολείο (γέλιο)// Αν (αναστεναγμός) αλλάξει το σχολείο σεκάποια πράγματα ίσως να υπάρχει // τώρα στη συγκεκριμένη λειτουργία του σχολείου δεν νομίζω να είναι εύκολο αυτό //Ε: - Οι μαθητές σας συμμετέχουν ενεργά στο μάθημα;Α: - Όλοι όχι // αλλά συμμετέχουν αρκετά // και συμμετέχουν δηλαδή και ανεξάρτητα από το επίπεδο που έχει ο καθένας / και παιδιά που είναι πολύ χαμηλού επιπέδου / συμμετέχουν //Ε: - Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι ένας μαθητής δε συμμετέχει ενεργά στο μάθημα;Α: - Για πάρα πολλούς// υπάρχουνε μαθητές οι οποίοι ντρέπονται ή φοβούνται ότι θα κάνουν λάθος/ που είναι η πιο συνηθισμένη περίπτωση // υπάρχουν μαθητές οι οποίοι είναι αρνητικοί απέναντι στο σχολείο // δεν τους κάνει το σχολείο // συμβαίνει κι αυτό //Ε: - Πώς ενεργοποιείτε ένα μη ενεργό μαθητή;Α: - Δύσκολη ερώτηση κι αυτή // γιατί εξαρτάται από τον κάθε μαθητή // (γέλιο δυνατό) εξαρτάται // δυστυχώς ή ευτυχώς ο καθηγητής πρέπει να ‘ναι και ψυχολόγος παράλληλα για να καταλαβαίνει και τις ιδιαιτερότητες και το τισυμβαίνει σε κάθε παιδί και πώς πρέπει να το χειρίζεσαι // δηλαδή είναι παιδιά που θέλουν τόνωση ας πούμε / της αυτοπεποίθησής τους/ για να μπορέσουνε να πουν / και βγαίνουν από αυτό το κλείσιμο που έχουν / και μιλούν // είναι άλλα παιδιά που πρέπει να βρεις το δικό τους κουμπί / να τους κινήσεις το ενδιαφέρον / γιατί δεν βρίσκουν κανένα ενδιαφέρον στο μάθημα // αναλόγως/ κατά περίπτωση //Ε: - Ποιος θα ήταν ο τρόπος να συγκλίνουν οι επιδόσεις των παιδιών;Α: - Το να βρίσκεις τα ενδιαφέροντα του καθενός ( γέλιο) // δηλαδή ο στόχος μπορεί να είναι ένας/ αλλά ο τρόπος που θα φτάσεις σ’ αυτό το στόχο δεν είναι ένας/ έτσι; // είναι διαφορετικός ο τρόπος//Ε: - Θεωρείτε ότι αυτό είναι διαφοροποιημένη παιδαγωγική;Α: - Ε ναι // είναι// αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολο και δυστυχώς δε σου δίνειτο ίδιο το σύστημα τη δυνατότητα να εφαρμόζεις / έστω κι αν θεωρητικά το θέλεις //Ε: - Υπάρχουν καθηγητές άλλων ειδικοτήτων στο σχολείο σας που διαφοροποιούν ή εξατομικεύουν την παιδαγωγική τους; // αν ναι / συνεργάζεστε μαζί τους καιμε ποιο τρόπο; //

51

Α: - Σε σύνολο τριάντα τόσων συναδέλφων που είμαστε στο σχολείο/ έχω ξεχωρίσει/ τι έχω ξεχωρίσει; // θεωρώ ότι δυο άτομα είναι / σκέφτονται έτσι // δυο // μια θεολόγος / και μιακαλλιτεχνικών // ε…// καταρχάς συζητάμε για όλα τα προβλήματα των παιδιών / των τμημάτων που μοιραζόμαστε / πολλές φορές όταν μπαίνει η μια μετά την άλλη μέσα συνεχίζουμε η μία τη συζήτηση που είχε η άλλη και είναι πάρα πολύ ωραίο / κι εκείνο που έχουμε σκεφτεί να κάνουμε απ’ του χρόνου / είναι να μπαίνει η μια στο μάθημα της άλλης όποτε έχει κενό // για να μπορέσουμε να δούμε με τα μάτια κάποιου μεγάλου / κάποιου άλλου / πώς είμαστε εμείς απέναντι στα παιδιά //Ε: - Συνεργάζεστε με συναδέλφους της ειδικότητας;Α: - Όχι / της ειδικότητάς μου δεν έχει τύχει //Ε: - Αν χρειαζόταν να εφαρμόσετε ένα τέτοιο σύστημα διδασκαλίας στην τάξη σας / αυτό τι θα απαιτούσε;Α: - Χρόνο // το πρώτο//Ε: - Αυτό πώς θα μπορούσε να εξασφαλισθεί;Α: - Χμ // αυτό θα μπορούσε τουλάχιστον με δίωρα συνεχόμενα ας πούμε // γιατί χρειάζονται δυο διδακτικές τουλάχιστον για να κάνεις ένα φύλλο εργασίας ας πούμε // μια ευέλικτη ζώνη // κάπως έτσι // ένα ωράριο λίγο διαφορετικό // χρόνος είναι το πρώτο//Ε: - Και μετά;Α: - Καταρχάς θα ‘πρεπε πιστεύω να ‘χουμε φτάσει σ’ ένα επίπεδο τέτοιο με ταπαιδιά / που να ξέρουμε τι κάνουμε // δηλαδή να μην είναι παιδιά καινούργια / της πρώτης γυμνασίου ας πούμε που σε βλέπουν και τα βλέπεις γιαδυο μήνες // δε νομίζω ότι γίνεται αυτό // απαραίτητη προϋπόθεση είναι να γνωρίζεις τα παιδιά / για να ξέρεις και πώς θα δουλέψεις //Ε: - Αυτό θα μπορούσε να γίνει με διαγνωστικά τεστ ας πούμε;Α: - Όχι // μέσα από το χρόνο που δουλεύεις με τα παιδιά / θα μπορούσε να γίνει αργότερα // όχι την πρώτη χρονιά που είσαι μαζί τους // θεωρώ δηλαδή ότι είναι κάτι που μπορεί να γίνει δευτέρα τρίτη γυμνασίου αρχές λυκείου // όχι στην πρώτη //Ε: - Εάν γινόταν μια τέτοια αλλαγή/ πώς θα σας έκανε να αισθανθείτε;Α: - Δικαιωμένη// (δυνατό γέλιο διαρκείας)// διότι κάποια πράγματα / τα οποία σε θεωρητικό επίπεδο έχουμε μέσα μας και τα συζητάμε και τα ονειρευόμαστε / θα μου δινόταν η ευκαιρία νατα δω στην πράξη πώς δουλεύουνε (γέλιο) //Ε: - Τελικά η ετερογένεια στις τάξεις είναι καλό ή κακό ; / Για ποιους λόγους; //Α: - Εδώ δεν έχω κατασταλάξει ακόμη // θεωρώ δηλαδή σε κάποιες περιπτώσεις ότι η ετερογένεια είναι θετική / από την άποψη ότι βλέποντας ο ένας τον άλλοότι δεν τα παίρνει / ή ότι λειτουργεί ο συναγωνισμός περισσότερο και τα λοιπά / σε κάποιες περιπτώσεις όμως νομίζω ότι δε λειτουργεί σωστά //Ε: - Θα είχατε τη διάθεση να εφαρμόσετε πρακτικές διαφοροποίησης στην τάξη σας και κάτω από ποιες προϋποθέσεις; // ποιους όρους θα θέτατε αν υπήρχε δυνατότητα να θέσετε όρους;//Α: - Το να είχα μεγαλύτερη ελευθερία από το ίδιο το σύστημα / σε σχέση με τοαναλυτικό // το να μην είχα πολλούς περιορισμούς στο εξεταστικό συγκεκριμένα// δηλαδή να μπορούσα αυτή τη διδασκαλία που θα εφάρμοζα με αυτό τον τρόπο να εξετάσω και τα παιδιά αργότερα // το θεωρώ πολύ σημαντικό αυτό // και ο χρόνος βέβαια που είπα και πριν / έτσι; // να βγαίνει η ύλη δηλαδή / αλλά ναβγαίνει με έναν άλλον τρόπο //Ε: - Εάν εφαρμοσθεί αυτή η παιδαγωγική/ αυτό θα ευνοούσε όλα τα παιδιά σε μια τάξη;Α: - Δεν μπορώ να το ξέρω αυτό // πιστεύω ότι κάποια παιδιά μπορεί και να μην τα βοηθούσε // γιατί τα παιδιά έχουνε μάθει πολλά χρόνια σ’ αυτό / το άλλο / το σύστημα/ της παπαγαλίας/ και πιστεύω ότι κάποιος ή κάποιοι δεν θα

52

το καταλάβαιναν κιόλας // και θα δυσανασχετούσαν ενδεχομένως //Ε: - Θα μπορούσαν έτσι να συγκλίνουν οι στόχοι;Α: - Τώρα αυτό αν δεν το εφαρμόσω στην τάξη/ δεν μπορώ να το απαντήσω//Ε: - Αν αύριο το Υπουργείο έβγαζε μια οδηγία ότι ξεκινάει η γενικευμένη εφαρμογή της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής στην εκπαίδευση/ τι συναισθήματα θα σας δημιουργούσε αυτό;Α: - Και θετικά/ γιατί θα ‘ταν κάτι διαφορετικό/ αλλά κι έναν προβληματισμό σχετικά με το τι κατευθύνσεις θα δινόντουσαν από το υπουργείο και τι περιορισμούς θα είχαμε//Ε: - Ποιες κατευθύνσεις θα ήταν επιθυμητές και ποιες θα θεωρούσατε προβληματικές ή ανεπιθύμητες;Α: - Το υπουργείο δε μας έχει συνηθίσει μέχρι τώρα σε καινούργιους τρόπους διδασκαλίας/ έτσι; // πάρα πολλά χρόνια τώρα / εκείνο που καλλιεργεί/ είναι μόνο/ η παπαγαλία / η στείρα αποστήθιση και τα λοιπά // παρόλο που σε θεωρητικό επίπεδο τα λένε όλοι διαφορετικά // οπότε θα ‘χα έναν προβληματισμό σχετικά με το τι θέλουν να περάσουνε και με ποιον τρόπο (η ένταση της φωνής χαμηλώνει) θα το περάσουν αυτό // απ’ αυτή την άποψη / γιατί κατευθύνσεις σίγουρα θα χρειαζόμασταν γιατί κι εμείς δεν ξέρουμε / ακριβώς // θα θέλαμε έναν μπούσουλα // αλλά θα ‘πρεπε να ‘ναι ανοιχτός λιγάκι / ελεύθερος / να σου δίνει δηλαδή εσένα / να κινεί το δικό σου το ενδιαφέρον ώστε να ψάξεις κι άλλα //Ε: - Άρα μια τέτοιου είδους γενίκευση εσάς πώς πιστεύετε ότι θα σας επηρέαζε;Α: - Καταρχήν θετικά // ναι// Ε: - Με ποια έννοια;Α: - Στο ότι θα γινόταν / ήταν μια ευκαιρία να γίνει κάτι διαφορετικό// γιατί έτσι όπως είναι τώρα το σύστημα / το εκπαιδευτικό / δεν ικανοποιεί / ούτε τα παιδιά ούτε εμάς//Ε: - Άρα θεωρείτε ότι κι οι μαθητές σας θα ήταν ικανοποιημένοι; Α: - Ναι // περίεργοι και ικανοποιημένοι / γιατί / οι περισσότεροι του λάχιστον / έτσι; // γιατί δυστυχώς εκείνο που βλέπω τα τελευταία χρόνια είναι ότι το σχολείο δεν κινεί κανένα ενδιαφέρον των παιδιών //Ε: - Οι γονείς;Α: - Οι γονείς // οι γονείς (δυνατό γέλιο) // οι γονείς πιστεύω ότι / εντάξει/ θα ήτανε όπως είναι και τώρα // κάποιοι οι οποίοι είναι πιο προβληματισμένοι και ενδιαφέρονται πραγματικά για τα παιδιά τους και για το τι παίρνουν από το σχολείο θα ήταν πιο θετικοί / απέναντι σε κάτι καινούργιο/ οι άλλοι οι οποίοι απλώς παρκάρουν τα παιδιά τους ή θεωρούν ότι αυτό το σύστημα είναι δεδομένο και πρέπει να συνεχίσει θα ήταν αρνητικοί //Ε: - Το σχολείο σας πώς θα επηρεαζόταν ;Α: - Πιστεύω θετικά // καταρχάς ότι θα ‘βγαζε πραγματικά μορφωμένους ανθρώπους // οι οποίοι τώρα δεν υπάρχουν // κι ανθρώπους με προβληματισμούς // οι οποίοι τώρα δεν υπάρχουν // μ’ αυτή την έννοια πιστεύωθα ‘ταν διαφορετικά //Ε: - Άρα στην εκπαίδευση τι αντανάκλαση θα είχε;Α: - Βέβαια θετική // σ’ όλη την κοινωνία θα είχε / όχι στην εκπαίδευση μόνο// σ’ όλη την κοινωνία // γιατί δε θα βγάζαμε καρμπόν // θα βγάζαμε ανθρώπους με προβληματισμούς // ΧΧΧΧΧ//Ε: - Περιγράψτε μου την ιδανική για σας τάξηΑ: - Χμ // ιδανική τάξη // (βαθύς αναστεναγμός) // δεκαπέντε άτομα // (γέλιο) δεκαπέντε άτομα σίγουρα // ποικίλα / χωρίς ομοιομορφία / έτσι; // από διάφορα κοινωνικά αν θέλετε επίπεδα // αλλά με όρεξη να μάθουν //Ε: - Αν δεν έχουν όρεξη να μάθουν; Α: - Τουλάχιστον να ‘χουν την όρεξη να ψάξουν // να προβληματιστούν // δηλαδή / αυτό το απόλυτο τίποτε με ενοχλεί // δε θέλω τίποτε / δε μου κάνει τίποτα / δε μ’ αρέσει τίποτα να μάθω// με προβληματισμό / με όρεξη / με με

53

με με ερωτήσεις / ναι / και με έλεγχο έτσι; / ότι γιατί πρέπει να το μάθω αυτό; // αυτό ναι// αλλά όχι το απόλυτο τίποτε //Ε: - Η ιδανική μέθοδος;Α: - Ιδανικό εγχειρίδιο δεν νομίζω να υπάρχει // ιδανική μέθοδος (γέλιο) / ναι αυτή την οποία μας καλλιεργούν συνέχεια / μας μαθαίνουνε και μέσα από τα σεμινάρια / ότι πρέπει τα παιδιά να ‘ναι αυτά που διαμορφώνουνε / εμείς να είμαστε παρατηρητές και να κατευθύνουμε / και να μην είμαστε αυτοί οι οποίοι λέμε λέμε λέμε λέμε συνέχεια // θεωρητικά είναι πολύ ωραία αυτά όλα // στην πράξη είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστούν //Ε: - Ποιος είναι ο κυριότερος λόγος που δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην πράξη;Α: - Όλα // το πώς λειτουργεί το σύστημα και το σχολείο//Ε: - Άρα υπάρχει μια ανακολουθία ανάμεσα στις οδηγίες της συμβούλου και στο ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα;Α: - Βέβαια // βεβαίως // και ανάμεσα σε αυτά που μας λένε οι σύμβουλοι όλοι και τα σεμινάρια τα οποία παρακολουθούμε και σ’ αυτά που πραγματικά γίνονται // στους στόχους δηλαδή // οι στόχοι τελικά μπορεί να είναι σε θεωρητικό επίπεδο πάρα πολύ ωραίοι / αλλά ο τρόπος και το σύστημα ολόκληρο (γέλιο) σε πάει απ’ την άλλη μεριά εντελώς… αντίθετα //Ε: - Το ιδανικό σχολείο:Α: - Ένα σχολείο όπου τα παιδιά θα ερχόντουσαν μόνα τους χωρίς να είναι υποχρεωμένα // πολύ θεωρητικό και ουτοπικό // αυτό θα ήταν όμως //Ε:- Και πώς θα μπορούσε να το καταφέρει κανείς αυτό;Α: - Α/ δε νομίζω πως θα μπορούσε να το καταφέρει (δυνατό γέλιο) / έτσι όπωςείναι η κατάσταση //Ε: - Τώρα λοιπόν που κλείσαμε όλον αυτόν τον κύκλο, πώς θα χαρακτηρίζατε με δυο τρεις λέξεις την έννοια διαφοροποιημένη παιδαγωγική;Α: - Το να ξεχωρίζεις την προσωπικότητα του κάθε παιδιού μεμονωμένα / χωρίς να τα κάνεις όλα μια ομάδα μέσα σε μια τάξη // μια κονσέρβα // αυτό //Ε: - Και με δυο τρεις λέξεις η δική σας θέση μέσα στην τάξη;Α: - Συντονίζω / και νομίζω είναι σημαντικό αυτό // κατευθύνω / έτσι; // προβληματίζω // μαθαίνω // και προσπαθώ να μην είμαι ο αρχηγός / όχι πάντα με επιτυχία (δυνατό γέλιο) // το λέω // μην τα λέμε κι όλα καλά // προσπαθώ να μην είμαι ο αρχηγός // προσπαθώ //Ε: - Ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σαςΑ: - Να ‘στε καλά

54