E-book is created by

158
E-book is created by www.shanyoma.org

Transcript of E-book is created by

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.sha

nyom

a.or

g

E-book is created by www.Shanyoma.org

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.sha

nyom

a.or

g

E-book is created by www.Shanyoma.org

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.sha

nyom

a.or

g

jzefYcsda&;

a'gif;pmay

113? 33 vrf;(tv,fvrf;)? &efukefNrdKU/

zkef;-273210

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.sha

nyom

a.or

g

a'gufwmvSab

tNidrf;pm; jrefrmpmygarmu©? vef'efwuúokdvf

0D&d,ukdxl ÓPfESifhcsL

uHu az;rol

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.sha

nyom

a.or

g

a'gufwmvSab

0D&d,ukdxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol

ykHESdyfrSwfwrf;

xkwfa0ol-OD;ausmf[if;? ,kHMunfcsufpmay? 113? 33 vrf;? ausmufwHwm;NrdKUe,f?

&efukefNrdKU/ rsufESmzkH;ESifhtwGif;pmom;ykHESdyfol-a':wif&D(02839) eef;oZifykHESdyf

wkduf? trSwf-196(ajrnDxyf)? 39 vrf;? &efukefNrdKU/ pmtkyfpmwrf;ykHESdyfxkwfa0cGifh

jyKtrSwf 649^2001^(6)/ rsufESmzkH; ykHESdyfxkwfa0cGifhjyKtrSwf 675^2001(8)/

yxrtBudrf? 2001 ckESpf? atmufwkdbmv

apmifa& 500 wefzkd; 400 usyf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.sha

nyom

a.or

g

rmwdum

trSmpm 1

1/ c&J&Gmjrefrmpmoifausmif;? 1918-22 2

2/ armfvNrdKiftpkd;&txufwef;ausmif;? 1928-31 2

3/ &efukefwuúokdvf? 1931-38 3

4/ vef'efwuúokdvf ynma&;aumvdyfausmif;? 1938-39 4

5/ ta&SUwkdif;(ESifhtmz&du)ynm&yfrsm;ausmif;? 1944-80 4

uHESifhuRefawmf

ed'gef; 7

1/ c&J&Gm 7

2/ &Gmausmif;? 1918-23 8

3/ armfvNrdKiftpkd;&txufwef;ausmif;? 1923-31 9

4/ &efukef,leDAmpDwDaumvdyfausmif;? 1931-38 19

4-1/ yxrESifh'kwd,ESpfOypm0dZÆmwef;? 1931-33 22

4-2/ yxrESpf0dZÆm? 'kwd,ESpfESifhwwd,ESpf*kPfxl;wef;? 1933-36 23

4-3/ r[m0dZÆmwef;om; enf;jyq&m 1936-38 29

5/ ynmawmfoif 34

6/ vef'efwuúokdvfynma&;aumvdyfausmif;? 1938-39 43

7/ ta&SUwkdif;ESifhtmz&duwkdufynm&yfrsm; aumvdyfausmif;

1939-44 50

8/ tbd"mefjyKpkol? 1946-48 53

9/ uxdu? 1948-54 55

10/ 'kygarmu©? 1955-65 56

11/ ygarmu©? 1966-80 61

12/ jrefrmjynf 63

13/ uHESifhuRefawmf ed*kH; 64

14/ ypöKyÜefuH 67

15/ uHtusKd; 72

16/ t"d|mef 72

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.sha

nyom

a.or

g

wpfoufvsm oifcef;pmrsm;

pum;csD; 75

1/ c&J&Gmom;ESifhADZ 75

2/ &Gmausmif;om;(1918-21) 78

3/ armfvNrdKifNrdKUtpdk;&txufwef;ausmif;? 1923-31 82

4/ &efukefwuúokdvfaumvdyfausmif;om;? 1931-38 90

5/ vef'efwuúokdvfynma&;aumvdyfausmif;om;? 1938-39 97

6/ vef'efwuúokdvfta&SUwkdif;ynm&yfaumvdyfausmif;om;?

1939-44 105

7/ udef;b&pfNrdKU? 1944-54 111

8/ 0Jvif;yef;jcHNrdKU 116

8-1/ 'kygarmu©? 1955-65 117

8-2/ ygarmu©? 1966-80 125

9/ jynfawmfjyef? 1988-81 131

9-1/ bkHbkdif? Ekd0ifbmv 13-15 &uf 132

9-2/ a'vDNrdKUopf? Ekd0ifbmv 16 &uf? t&uf 20 133

9-3/ umvuwåm;NrdKU? Ekd0ifbmv 21-23 &uf 136

9-4/ ywfwem;(ygwvdykwf)NrdKU? Ekd0ifbmv 24-26 &uf 139

9-5/ Am&mPoDNrdKU? Ekd0ifbm 27-t&uf 30 140

9-6/ umvuwåm;NrdKU? 'DZifbm 1 &uf 2 &uf 143

9-7/ r'&wfNrdKU? 'DZifbm 2 &uf 3 &uf 143

9-8/ udkvHbkdNrdKU? 'DZifbm 4 &uf 13 &uf 145

9-9/ puFmyl? 'DZifbm 13-21 &uf 146

10/ jynfawmfjyef? 'DZifbmv 21 &uf we*FaEGaeY 149

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(1)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

trSmpm

]uHESifhuRefawmf}&,f? ]wpfoufwmrS oifcef;pmrsm;}&,fqkdaom uRefawmf\

aqmif;yg;&SnfBuD; ESpfapmifwkdYudk a'gif;pmayu vkH;csif;pmtkyf ykHESdyfxkwfa0vkdí pmtkyf

trnfESifh]trSmpm}udk rpyg&ef arwåm&yfcHpm &&SdcJhonfrSm Mumanmif;oGm;ygNyD/ cJwH

aumufukdif\/ pdwfnpfp&m tjzmjzmay:vmojzifh ra&;jzpf/ ,ckrS tjrifÓPfay:vm

NyD; pmtkyfudk ]]0D&d,udk xl? ÓPfESifhcsL? uHu az;rol}}[lonfhtrnfonm uifyGef;wyf

um þ]trSmpm}udk csD;jr§ifhvkdufyg\/

þtrSmpmonf pmtkyf\ed'gef;(Preface)jzpfyg\/ pmtkyfxJyg t"dutcsuf

y"metuGufrsm;udk pmzwfy&dowfwkdYtusKd;iSm a&SUawmfajy;tjzpf tusOf;csKyf wifjy

xm;ygonf/ vlwpfOD;wpfa,mufonf uHÓPf0D&d,okH;yg;&Sdonfteuf ÓPfb,favmuf

xkwfxkwf? 0D&d,b,favmufpkdufpkduf? ykaAÁpuwESifhypöKyÜefuHESpfyg;? rvkdufygu vkd&m

qE´jynfhpkHcJ\/ jynfhpkHOD;awmh wif;jynfhusyfjynfh rjzpfEkdifyg/ yxr þpum;rSefaMumif;

udk MuKHawGYcJhorQxJrS jzpf&yfokH;&yfwkdYudk yGJOD;xkwfjyygrnf/ NyD;aemuf uHu uRefawmfwkd;

wufBuD;yGm;ap&ef rprnfhyk*¾KdvfawG odkYr[kwf tajctaeawG zefwD;ay;ojzifh rarQmf

vifh0Hhaom atmifjrifa&;? rvSrf;&Jaom &mxl;rsKd;? rxkdufwef[k oabm&aom ausmf

aZmrItpkpkwkdYudk &&SdykHwkdYudk vdyfjymrvkHYwvkHESifho&kyfazmfjyygrnf/

tqkdyg yk*¾KdvfokH;OD;teuf ESpfOD;rSm jrefrmjynfu usefwpfOD;rSm t*FvefrSt

oD;oD;jzpfMuygonf/ yxrtrsKd;om;rSm ÓPfaumif;? 0D&d,&Sd vlvwfykdif;xd ra&&mt

jzpftysufrsm;ESifhMuKHawGYcJh&onf/ BuD;rS uHulojzifh vlwpfvkH; olwpfvkH;taeESifhxif

ay:ausmfMum;Opömaygrsm;aeol jzpfonf/ 'kwd,yk*¾KdvfrSm wuúodkvfynm&SifBuD;/ 0D&d,

pkdufygaomfvnf; uHrvkdufí &oifh&xkdufonfh&mxl;XmeEÅ&? ypönf;Opöm"e r&&SmbJ t

Nidrf;pm;,loGm;&&Smyg\/ *kPfowif;um; vif;yg\/ wwd,NAdwdoQtrsKd;om;rSm udef;

b&pfwuúokdvfrS t*Fvdyfynm&Sif/ t*Fvdyfbmompmaybufü xl;cRefajymifajrmuf\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(2)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

tydkYtcs awmf\/ *E¦0ifajrmuf pmtkyfpmwrf;awG jyKpk\/ xifay:ausmfapm\/ odkY

aomf ygarmu©&mxl;tem;ruyfEkdifbJ uxdutjzpfjzihfom tNidrf;pm;,loGm;&ef uHu

pDrHoGm;yg\/

ukd,fhudk,fudkazmf rolawmfckepfyg;[k qkd&kd;pum; &Sdyg\/ c&J&Gmuav;wGif arG;

zGm;? rkdif 8000? 9000 avmufa0;onfhNAdwdefjynfü BuD;yGm;? EkdifiHjcm;rSm ausmfMum;wef

orQ ausmfMum;cJhol uRefawmfhtaMumif; uRefawmfazmf&onfrSm xlonfh0D&d,? csLonfh

ÓPfu &oifhonfhtusKd;aus;Zl;xuf tqrwef BuD;rm;aom qkvmbf&cJhonfrSm uHu

taz;rçBuD;az;rí jzpfaMumif;udk rD;armif;xkd;jyvkdí azmfweforQazmfjy&ygawmhrnf/

uRefawmfhtaMumif; pOf;pm;rdwkdif; rdw¬Dvmuefaygif&kd;rS a&T&kyfuav;orkdif;udk

ajymjyEkdifojzifh rif;&mZmbGJYESifhrif;BuD;pGmapmfuJ\olaumif;tjyKcH&NyD; tif;0aejynf

awmfwGif rif;okH;quf 0efBuD;tjzpf cpm;&onfh0efZif;&GmrS uHtusKd;ay;onfhtonf

om;uav;tjzpfudk owd&rdyg\/ uRefawmfhrSmvnf; awmom;uav; jzpfyg\/ uHrp

ojzifh aA'ifq&m? ausmif;q&m? wuúokdvfq&mawGESifhMuKHawGY&NyD; ulnDwGef;ydkYay;vkdY

t*Fvefa&muf? tBuD;tuJrsm;u todtrSwfjyKojzifh xkdjynfü tESpfokH;q,ftwGif;

tjrifhqkH;&mxl; &vmyg\/ azmfjyyg&ap/

1/ c&J&Gm jrefrmpmoifausmif; 1918-22

jrefrmjynfawm&Gmuav;rSm 1913 ckESpfwGif arG;zGm;yg\/ uRefawmhfxufom;

a,musfm;uav; okH;vt&G,füqkH;yg;oGm;ygonf/ uRefawmf wpfESpfo; t&G,favmuf

wGif aA'ifq&mu t"dywdzGm;? rif;jzpfvQifjzpf? rjzpfvQif bkef;BuD;jzpfrnf[k a[m\/

pmoifausmif;q&mOD;zkd;cspfu pmawmfonf? t*Fvdyfausmif; ydkYyg[kajym\/ q&mOD;tkH;

jru t*Fvdyfpmoifay;ojzifh uRefawmfu t*Fvdyfpmqufoifcsif\/ þtaMumif;

aMumif;wkdYaMumifh BuD;yGm;&mBuD;yGm;aMumif; vrf;ay:pa&mufcJh&ygonf/ aemifaomt

cg uRefawmf jyefpOf;pm;Munfhonf/ ightpfudk tedpöa&mufoGm;vkdYom 'Db0 a&muf&wm

vm;[k awG;rdyg\/

2/ armfvNrdKiftpkd;& txufwef;ausmif; 1923-31

,cktcg trSwf(1) tajccHynmtxufwef;ausmif;[k wGifaeaomtpkd;&t

xufwef;ausmif;odkY wwd,wef;om;tjzpfESifh 1923 ckESpfü a&mufvm\/ arG;ouú&mZf

udk jrefrmvkday;onf/ q&mu t*Fvdyfvkd 1915 [krSwfykHwifcJh&m þouú&mZfjzifh 1980

jynfhESpfü vef'efwuúokdvfrS tNidrf;pm;,lcJh\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(3)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

uRefawmfhb0 xdyfwef; a&mufzkdY ykHoGif;ay;onfh aus;Zl;&Sif ausmif;BuD;yif/

8 wef;a&mufonfhtcg jrefrmpmESifhjrefrmorkdif;udk t*Fvdyfoifjyonfh q&mOD;pHxGef;

atmifESifhqkHpnf;&\/ q&mu bDatatmifwJhtcg EkdifiHjcm;oGm;&atmif BudK;pm;yg[k

tm;ay;pum; ajymMum;onf/ NydKifbufarmifarmifxGef;ESifhtuf(pf)au? 'wåm;wkdYay:

vm\/ 8 wef;? 9 wef;? 10 wef; pmar;yGJrsm;ü NydKifMuonf/ rdwfrysufyg/ wpfa,muf

wpfvSnfhpD yxrae&m&Muonf/ armifarmifxGef;u jrefrmwpfjynfvkH;wGif wwd,pGJ

onf/ uRefawmfESifh'wåm;wkdY 5 bmompD *kPfxl;ESifhatmifonf/ tm;vkH; paumvm;&Spf

25 usyfpD &\/

armifarmifxGef;crsm rdbrwwfEkdif&Smí wuúokdvfra&mufyg/ 'wåm;um;a&muf

\/ t*Fvdyfpm odkYr[kwf orkdif;*kPfxl;,lrnf[kajym\/ olYtazu q&m0efvkdif;vkduf&

rnf[k twif;t"r®oif,lapojzifh 0goemrygí 'kwd,ESpf Oypmwef; pmar;yGJüus\/

ausmif;xGufNyD; tazESifhopfukefonf vkyfonf/ uRefawmfwpfOD;wnf;ukdom uHu

acgif;acgufNyD; twef;qkH;onftxd oif,lapyg\/

3/ &efukefwuúokdvf? 1913-38

uRefawmfonf yk*Hausmif;aqmifü ae&m&onf/ 'ktaqmifrSL;um; OD;umjzpf

yg\/ uRefawmfhacgif;xJ rGefjrwfqkH; toufarG;0rf;ausmif;ESpfausmif;&Sdw,f/ q&m0ef

ESifhq&m/ ol&JabmaMumifonfhuRefawmfrSm aoG;xGufoH,kd zm;awG bmawGcGJonfudkjrif

&ojzifh q&mtjzpfESifhom t&kd;xkwfayawmhrnf[koEéd|mefcsvkdufonf/ a':a':wkdYu

rkd;usa&Tukd,f tkdifpDtuf? odkYr[kwf bDpDtuf wpfa,mufjzpf&ef wkdufwGef;onf/ aus;

Zl;&Sifrsm;tm; ysm;&nfjzihf 0rf;csxm;&yg\/

wwd,ESpfwGif *kPfxl;,lrS paumvm;&Spfqufay;rnf[laomay:vmonfht

a&;ü q&mOD;um az;rrIESifhygarmu©q&mBuD; vk(pf)aumif;rIaMumifh jrefrmpm*kPfxl;,l

jzpf? yxrwef;*kPfxl;jzifh bDat pmar;yGJatmif trfatbGJYqGwfcl;NyD; ynmawmfoif

paumvm;&Spf&? t*FvefoGm;&onf[kqkdvQif rSm;rnfrxif/ paumvm;&Spfay;onfqkd

aomowif;udk rdwfaqG wpfa,muf vmajymrS od&ojzifh rydwfrD aemufqkH;&ufwGif

avQmufvTmuref;uwef; wifvkduf&yg\/ paumvm;&Spf EIwfar;cGef;pmar;yGJü q&m

BuD;OD;azarmifwif vrf;aMumif;jyar;cGef;rsm;aMumifhvnf;aumif;? aumfrwDtzGJYtrsm;

pku oabmusívnf;aumif;wkdYaMumifh ta&G;cH&ygonf/ ÓPfESifh0D&d,u 30 &mckdif

EIef;pD? uHu 40 &mckdifEIef;[k ,lqrdyg\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(4)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

4/ vef'efwuúokdvf ynma&;aumvdyfausmif;? 1938-39

1938 ckESpf Mo*kwfvwGif &efukefrS tdE´d,? tdE´d,rS jyifopf? jyifopfrS t*Fvef

odkYoabFmwpfwef rD;&xm;wpfwefESifh rkdif 8000? 9000 c&D;udk wpfa,mufwnf;oGm;&

rnfudk wvefYvefYESifhjzpfaeonf/ odkYaomf tqifajycsifawmh &efukefrS rmaq;(vf)txd

*syfqifaumvdyfausmif;rS c&pf,mefbkef;awmfBuD;ESifhrmaq;(vf)rS vef'eftxd tdE´d,

ausmif;om;rsm;udk tazmfvkyfoGm;&yg\/ vef'efNrdKU jrefrmtoif;twGif;a&;rSL;OD;ukd

av;ESifhausmif;om;wpfOD;u qufoG,fay;\/ aemufudkvnf; t&m&m tqifajyajy

oGm;yg\/

aumvdyfausmif;ü ausmif;om;tjzpf rSwfykHwifonfhaeYrS pmar;yGJatmifoGm;

onftxd txpftaighr&Sd udpöt00 pif;vkH;acsm NyD;pD;cJhyg\/ Oyrm ausmif;om;tjzpf

rSwfykHwif&ef yxraeYoGm;onf/ ÓPfrxkwf 0D&d,rpkduf&bJ &efukefwuúokdvfpmMunfh

wkdufrSL; OD;cifaZmf\c,fr 'ktwGif;a&;rSL;ESifhawGY&\/ wpfxkdifwnf;ESifhNyD;oGm;onf/

uRefawmfhusLwm rpöwmtif? pD? paumh(zfS)ESifhawGYonf/ a&S;b0u aumif;rI

ukokdvftwljyKcJhzl;vkdYvm;rod/ ynma&; qufqHa&; ta&;a&;t&m&mwkdYü pdwfwkdif;us

jzpfjzpfoGm;&yg\/ pmar;yGJatmifoGm;onfhtcg olYxHrS rawmif;bJ tvkyfavQmufvQif

tokH;jyKzkdY axmufcHpm a&;ay;ygonf/ tdE´d,ausmif;om;ESpfOD;udk usLwmtaMumif;

ajymjy&m olwkdYu ]rpöwmab? cifAsm; tifrwef uHaumif;w,f/ uRefawmfwkdY usLwmu

awmh uRefawmfwkdY vlrsKd;jcm;jzpfvkdYvm;rod? qufqHa&; tifrwef nHhzsif;w,f/ uRef

awmfwkdYudk txifao;w,f}[k ajymygonf/

pmar;yGJatmifNyD; bDtD;'D(B.Ed.)? trf? tD;'D(M.Ed.)ponfhtqifhjrifhbGJYrsm;t

euf b,fbGJY,lvQif aumif;ygvdrfhvkdY rMumrMum acgif;ukwfpOf;pm;aewkef; OD;0ef(rif;ok

0Pf)a&mufvm\/ vef'efwuúokdvf ta&SUwkdif;ynm&yfrsm;ausmif;rS jrefrmpm'kygarm

u©? jrefrmt*Fvdyftbd"mef jyKpkaeol a'gufwmpwl;0wf awGYcsifonfqkdNyD; uRefawmfhudk

ac:oGm;yg\/ awGY\/ jrefrmbmompmay yg&*lpmwrf;a&;onf/ bGJY&onf/ aemufqkH;

vef'efwuúokdvfü ygarmu©jzpfvm\/ þtaMumif;udk pOf;pm;rdwkdif; r[mZeuZmwf

awmfBuD;xJ ckepf&ufvkH;vkH; ork'´&mxJ ul;cwfaeonfhZeurif;om;uav;[m rPdar

cvm u,fwifoGm;vkdY aemufqkH;rif;jzpfoGm;ykHudk ajy;owd&rdyg\/ ausmif;om;b0rS

ygarmu©jzpfvmonfh'@m&Dqefonhfoepfudk rusOf;csKyf wifjyygrnf/

5/ ta&SUwkdif;(ESifhtmz&du)ynm&yfrsm;ausmif;? 1944-80

1939 ckESpf pufwifbmv 3 &ufaeYwGif 'kwd,urÇmppfBuD; jzpfygonf/ uRef

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(5)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

awmf atmufwkdbmvü ausmif;om;jzpfvm\/ q&mBuD;u wpfNrdKUwnf;ae ausmif;

tkyfBuD; ygarmu©tm(&f)? wefemxH ac:oGm;NyD; rdwfqufay;\/

ppftwGif; yg&*lbGJYpmwrf; a&;&onfrSm vlyifyef; pdwfyifyef;jzpf&\/ vef'ef

pmMunfhwkdufawGwGif tcsuftvufrsm; &Smwkef; AkH;awGusvkdus? *smrefawG b,fawmh

t*Fvefudk vma&muf0ifpD;rvJudk pdwfwxifhxifhESifh ae&ESifh/ aemufqkH; 1944 ckESpfwGif

uRefawmf yg&*lbGJY&? q&mBuD;u ygarmu©bGJYESif;cH&? ppfBuD;vnf;NyD;? ausmif;BuD;vnf;

ta&SUawmiftm&SESifhtmz&duynm&yfrsm;ausmif;[lí jzpfvm&kHruao;? ausmif;tkyf

BuD;vnf; ]qm}bGJYESif;cH&ygonf/

1948 ckESpf arvwGif q&mBuD;ESvkH;a&m*gjzifhtedpöa&mufoGm;ygonf/ atmuf

wkdbmvü uRefawmfhtm; jrefrmpm uxdu&mxl;ay;tyfyg\/ q&mBuD; pma&;oGm;í

uRefawmfjzpfvm&onf[k aemufrSod&yg\/ 1949 ckESpf atmufwkdbmvwGif ausmif;

tmPmykdifwkdYu a'gufwm 'D? *sD? tD? a[m(vf)udk tm&Sta&SUawmif orkdif;ygarmu©&m

xl;ay;tyfNyD; wpfcsdefwnf;rSmyif uRefawmfwkdY\ta&SUawmiftm&SESifhuRef;rsm;bmom

pmayXmerSL;tjzpf cefYtyfvkdufyg\/ XmerSL;rSm &efukefwuúokdvfü 1920 jynfhESpfrS

1934 ckESpftxd orkdif;ygarmu©tjzpf trIxrf;cJhojzifh uRefawmfESifhoduRrf;cJhyg\/

uRefawmfonf uxducefYpmxJ ygonfhtwkdif; pmayykdYcs? okawoevkyf? EkdifiH

jcm;pmMunfhwkdufwpfwkdufü jrefrmpmay wkd;yGm;&mwkd;yGm;aMumif; ulnDcJh\/ pmtkyfESifh

aqmif;yg;awG ykHESdyfxkwfa0cJhonf/ 1954 ckESpf 'DZifbmvü XmerSL;ygarmu©a[m(vf)

u ausmif;tkyfBuD; oabmwlnDcsuft& uRefawmfhudk 'kygarmu©cefYtyf&ef wuúokdvfodkY

pmwifvkdufygonf/ 1955 ckESpf Zefe0g&DvwGif 'kygarmu©bGJYudk qD;edwfu uRefawmfhtm;

tyfESif;cJhyg\/

uRefawmf tm;&0rf;om jzpfoGm;yg\/ ukd,fhudk,fudk ukd,ftxifrBuD;rdyg/ quf

NyD;ygarmu©jzpfOD;rnf[k rarQmfrSef;rdyg/ atmufygtaMumif;aMumif;wkdYaMumifh jzpfyg\/

wuúodkvfwGif w&kwf? *syef? tm&AD? ooFou&kduf ponfhr[mbmom&yfBuD;rsm;ESifhjref

rm? rGef? ,kd;',m;? uarÁm'D;,m;? rav;&Sm;? AD,uferfpaom plVbmom&yfi,frsm; ESpf

rsKd;ESpfpm; &Sdonf/ bmom&yfBuD;rsm;rSmom ygarmu©cefYyg\/ aemufwpfcsufu 1958

ckESpfwGif ausmif;tkyfBuD;a[mif;ESifh1959 ckESpfwGif ygarmu©a[m(vf)wkdY toD;oD;t

Nidrf;pm; ,loGm;Muygonf/

uRefawmfwkdYXmerSL;tjzpf o'´aA'? bmomaA'XmerS 'kygarmu©tif? pD? p

aumhtm; cefYtyfvkdufyg\/ 1965 ckESpfwGif rpöwmpaumh ygarmu©jzpfoGm;ojzifh xkdXm

erS 'kygarmu©rpf(pf)tD? a*s? at? [if'gqiftm; XmerSL;ae&mudk ausmif;u tyfESif;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(6)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

vkdufyg\/ uRefawmfhZmwmwufvmudef; MuKHvmygonf/ q&mrBuD;onf jrefrmjynfodkY

1954 ckESpfwGifoGm;NyD; csif;bmompum;taMumif; pepfwus avhvmonf/ 1965 ck

ESpfwGif Tidim Chin (wD'defcsif;)bmomqkdonfhpmtkyf xGufvmonf/ uRefawmfhudk vuf

aqmifay;onf/ 1965 ckESpf 'DZifbmvü ygarmu©jzpfvmaom q&mrBuD;u uRefawmfh

tm; jrefrmpmygarmu©&mxl; tyfESif;yg&ef xkdESpfrSmyif vef'efwuúokdvftmPmykdifwkdYxH

axmufcHpma&;vkduf\/ 1966 ckESpf Zefe0g&DvwGifjrefrmpmygarmu©bGJYay;tyfaMumif;

pm&yg\/ &cJvSaom 'kv’bwpfyg; &oGm;ygNyDwum;[k O'gef;usL;rdygonf/

uRefawmf ygarmu©jzpfvmNyD; onfaemufrS XmerS 'kygarmu©okH;OD;wkdY wpfOD;NyD;

wpfOD; ygarmu©&mxl; ay;tyfcHcJhMu&ygonf/ uRefawmfwkdYuJhodkY wpfbmomwnf;ESifhcsD;

jr§ifhcH&onfr[kwfyg/ rpöwmtdwf(csf)? t,f(vf)? a&Sm;wkd;u rGefcrmbmom&yfrsm;? rpö

wm *sD? bD? rD;(vf)em;u MopaMx;&Sif; bmom&yfrsm;? rpöwm tD? tdwf(csf)? tuf(pf)?

qif;rGef;u ta&SUawmiftm&S bmom&yfESifhpmaytoD;oD;rsm;jzifhom ygarmu©b0

a&mufcJhMu&ygonf/

uRefawmf tNidrf;pm;,lvmNyD;onfaemuf ynm&SiftcsKdUu q&mBuD; Chair (uk

vm;xkdif)udk b,fol&rvJ[k ar;jref;Muonf/ uRefawmfu ]uRefawmhfqDrSm ukvm;xkdif

rajymeJY Stool (xkdifckHuav;)awmif r&Sdbl;}[k ajymNyD; &Sif;jyrS r[mbmom&yfxJ ryg

aom jrefrmbmomtwGuf ygarmu©&mxl; rxm;aMumif;udk odMu&\/ xkdYaMumifhvnf;

ynm&SifwpfOD;u ]q&mBuD;[m yxrOD;qkH;eJYaemufqkH; jrefrmpmygarmu©yJaygh}[krSwf

csufcsvkdufyg\/ (Chair qkdonfht*Fvdyfpum;vkH;onf ygarmu©&mxl;txdrf;trSwf[k

qkd&ygrnf/)

1948 ckrS 1980 jynfhESpftwGif; uRefawmfhuHonf iSufcg;ysHouJhodkY edrfhvkdufjrifh

vkdufrjzpfbJ tjrifhbufodkYom OD;wnfNyD; tjrifhqkH;b0odkY aemufqkH;a&mufoGm;yg\/

tHhp&myif/ aemif b,fvkdzefwD;vmOD;rnfudk apmifhMunfhMupkdY&JU/ toufawmh 86 ESpfxJ

0ifvmygNyD/

armfvNrdKif vSab

1998

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(7)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

uHESifhuRefawmf

ed'gef;

þaqmif;yg; y#doaE¨wnfcJhonfrSm 1981 ckESpftwGif;u jzpfygonf/ uRef

awmf t*FvefjynfrS 1980 jynfhESpf 'DZifbmvu jyefa&mufvmNyD; armfvNrdKifNrdKUü Zefe

0g&Dv 3 &ufaeYwGif tajcpkdufonfhtcg tNidrf;pm;jzpfvmonfrkdY tzwf ta&; tawG;

bufrSm tcsdef&vm\/ touft&G,f BuD;&ifhol trsm;pk"avhtwkdif; i,f&G,fpOfb0rS

onf ae&onfhtckduftwefYxd wpfpwpfp pm;jrKHUjyef&if; ay:vmaom jrifuGif;rsm;udk

rSwfpkrsm; a&;csxm;onf/

]ighZmwduawm&Gm? rdom;pkuukefonfv,form;rsKd;? b,fhES,frsm; &Gmausmif;

u armfvNrdKift*Fvdyfausmif;udk a&muf? wpfqifhwufNyD; &efukefwuúokdvfudk oGm;?

aemufqkH; t*FvefrSm ynmqufvufoifMum;? vef'efwuúokdvfrSm tvkyf&? ae&mwus

jzpf? ESpfaygif; 40 ausmfaexkdifcJh&w,f/ 'Dvkd rarQmfvifhcJhwJhc&D;pOfrsKd; avQmufvm&wm

bmaMumifhvJ/ uHaMumifhyJvkdY ,lqw,f/ tvkyf&,fvkdY t"dyÜg,f&wJhtwdwfuH&JUaumif;

usKd;pH qkd;usKd;cH&NyD; ypöKyÜefuHudk igjyKjyifEkdiforQ jyKjyifcJhvkdYvnf; tckb0rSm uHaumif;

vmwJhtcg wpfqifhwkd;? uHqkd;vm&if wefYem; oGm;&wm ighudk,fawGYyJvkdY}pOf;pm;rdykHudk

trSDjyKNyD; uRefawmfhtw¬KyÜwådtusOf;csKyfudk o&kyfazmfjyxm;ygonf/1

1/ c&J&Gm

uRefawmfhudk pufBuD;av;yg;xJygonfhywd&lya'o ryDo[k ynm&Sifrsm;uqkd&

rnfhc&J&Gmuav;wGif zGm;jrifonf/ armfvNrdKifNrdKUESifhrkdif 40? aumhu&dwfESifh 17 rkdif?

*sKdif;&GmrS 2 rkdifcefY toD;oD;a0;NyD; *sKdifjrpfxJ pD;qif;vmaom vIdif;bGJYjrpfvuf,murf;

ay:wGif wnf&Sdyg\/ taz\tar rkqdk;rtbGm;u rdom;pkudk OD;pD;onf/ 2 ESpfom;t

&G,fu uRefawmhfudk a':BuD;? a':vwf? a':av;? a':axG; tysKdBuD;av;OD;wkdYu tpfukd

jzpfol udkarmifaiGESifha,mufra':cifcifwkdYxHrS awmif;,lNyD; arG;pm;Muyg\/ oabm

aumif;vSaomararwGif xkdtcgu EkdYpkdYom;uav; &Sdonf/ azazararwkdYu aumhu

&dwfü aexkdif&ef pDpOfaecsdefjzpfyg\/

uHonf qef;Mu,fvSonf/ ararü om;OD;wpfa,muf arG;onf/ tzwfrwifcJh

yg/ tpfudkjzpfolom touf&Sifaeygu a':a':wkdYu olYtm; arG;pm;aumif;arG;pm;rnf

1/ yg&SdonfhtaMumif;t&mtawmfrsm;rsm;udk a'gufwmvSab ynmyg&rDpmtkyfxJ awGYjrifEkdifyg\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(8)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

[k awG;rdyg\/ odkYjzpfygu uRefawmfhb0orkdif; ajymif;vJoGm;p&m taMumif;&Sdygonf/

xdktcgu tbGm;ESifhtwl om; vlysKdBuD;ESpfa,muf? tqkdyg a':a':av;

a,muf? aqGrsKd;eD;pyftdrfazmfESpfa,muftjyif tvkyform;av;ig;a,muf&Sdyg\/ t

bGm;onf orD;rsm;tultnDjzifh ukefpkHqkdifuav;wnfxm;NyD; v,f 4-5-10 cif;wkdYt

euf tcsKdUudk ukd,fydkifvkyf? tcsKdUudk wpf&GmxJwGif woD;wjcm; tkd;tdrfcGJaeaom tdrf

axmifonforD;ESifhom;wkdYuvkyf? usefv,frsm;udk oD;pm;cs iSm;xm;onf/ aX;vnf; r

aX;? qif;&Jvnf; rqif;&Jonfh&GmrsufESmzkH; jzpfygonf/

uRefawmfhudk arG;pm;NyD; rMumrD aA'ifq&mwpfOD;udkac:í ZmwmzGJYaponf/

q&mu t"dywdzGm;jzpfol armifvSabonf rif;jzpfvQif jzpf? rjzpfvQif bkef;BuD;jzpfrnf

[k a[myg\/ od'¨w¬rif;om;uav;tm; ykPÖm; 8 a,mufwkdYu pMu0aw;rif;jzpf&if

jzpf rjzpf&if bk&m;jzpfr,fqkdwJha[mudef;udk oGm; owd&rdyg\/

uRefawmf\yifukd,fp&kduf i,f&G,fpOfuwnf;u jyonf[ka':a':wkdYu ajymyg

onf/ pmtkyfukd cspfvnf; cspf? &kdvnf; &kdaoonf[l\/ ikdonfhtcg pmtkyfay;vkdufvQif

wdwfoGm;onf/ [kdzwf'DzwfESifh pmtkyfzufNyD; tdyfaysmfoGm;onf/ rawmfwq pmtkyfukd

eif;rdvQif xkdif&Sdckd;onfudkawmh rSwfrdyg\/ usDpm;oefonfhwpf0rf;uGJtpfudktpfrrsm;u

uRefawmfhajcz0g;udk pmtkyfESifh0kdif;wkdYonfhtcg ywfywfvnf xkdifuefawmh&onfrSm o

em;p&maumif;í a':a':wkdYu atmfNyD; ESifxkwf&onf/

2/ &Gmausmif;? 1918-23

ig;ESpfom;t&G,fwGif &Gmausmif; q&mBuD;OD;zkd;cspfxH tyfESHonf/ pmawmfí

q&mBuD;cspfonf/ aeYv,fpm pm;csdef ausmif;vTwfonfhtcg uRef;qkdwm bmvJ? qef

wpfwif; wpfusyfcGJ? 12 wif; b,favmufvJponfhyx0DESifhpdwfwGufrsm;udk q&muar;

onf/ t&ifqkH;ajzEkdifol tapmqkH;vTwfvkduf\/ onftxJ uRefawmfygpNrJyif/ tjrifh

qkH;jzpfonfhpwkw¬wef; a&mufoGm;onf/ wpfaeYaomf av;twwf wpfzufurf;cwfonfh

bk&m;avmif;to'dorif;om;taMumif; zwf&onf/ pdwfxJ pGJaeonf/

q&mOD;zkd;cspfonf &GmBuD;wpf&GmodkY ausmif;q&mBuD;tjzpf ajymif;&rnfrkdY r

oGm;rD tbGm;tm; vmuefawmhEIwfquf\/ uRefawmfu reD;ra0; tdrfa&SUujyifwGif

xkdifae\/ armhMunfhvkduf&m edrfhedrfhuav; oD;aeaom o&ufoD;wpfwGJudk tn§mESifhwuG

jrifrdonf/ rjzpfEkdifbl;[k &kwfceJ ajymrdonf/ xkdtcg tem;&Sd wpf0rf;uGJtpfudk]bmr

jzpfEkdifbl;vJ}[kar;\/ uRefawmfu to'dorif;om; ypfvkdufwJhjrm;[m tn§mudkazmuf

NyD; tay:bufoGm;vsufueJY o&ufoD;wGJ rusvmbJ&Sdaew,f/ jyefusvmwJhjrm;ujzwf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(9)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ypfvkdufrS atmufusvmwmudk rjzpfEkdifbl;vkdY ajymwmyg[k ajzvkdufonf/ olu ]rif;

pm&l;yJ? bmawG avQmufajymaevJ}[kaigufvkdufonf/

tem;&Sd q&mOD;zkd;cspfu Mum;ojzifh xGufvmNyD; ]rif;om;[m bk&m;avmif;udk;

uG,fh? jzpfEkdifwmaygh}[k&Sif;jyonf/ tbGm;tm; ajr;uav;udk t*Fvdyfausmif;wGif

ynmqufvufoifMum;&ef wkdufwGef;oGm;ygonf/

q&mOD;zkd;cspfae&mudk q&mOD;tkef;jru qufcHonf/ t*Fvdyfpmwwfonf/ 4-

5-6 wef;atmifonf[k qkdygonf/ uRefawmf pmawmfw,f/ t*Fvdyfausmif;qufoGm;zkdY

ckuwnf;u jyifqifxm;&r,fqkdNyD; nae 4 em&D ausmif;vTwfcsdefwGif t*Fvdyfpm at bD

pD 'D poifay;yg\/ ]tkdif}wkdY? ],l}wkdY tqifha&mufaeNyD/ wpfnae tdrfjyefa&mufonfht

cg ]tkdifpmtkyf? tkdifcJwH? tkdifausmufoifykef;}[k wpfajymwnf; ajymae&m wpfaeYu

rif;pm&l;yJ[kajymaomtpfudkwpf0rf;uGJ a&mufvmí ]bmawG acG;vkd wpftkdifxJ tkdifae

&wmvJ}[k ar;\/ uRefawmfu ]uRefawmhfpmtkyf? uRefawmhfcJwH? uRefawmfhausmufoif

ykef;vkdYajymaewmyg}[kqkd&m olu t*Fvdyfausmif;wGif av;wef;a&mufNyDrkdY ]tkdif(I) r

[kwfbl;? rkdif(My)vkdYajym&w,f/ rkdifqkdwm uRefawmf\t"dyÜg,f&w,f}[kqkdNyD;xGufoGm;

ygonf/

pwkw¬wef; atmifoGm;NyD/ uRefawmfhaemifa&;twGuf a':a':awG acgif;csif;

&dkufNyD; wkdifyifMuonf/ ]aA'ifq&mu rif;jzpf&ifjzpf? rjzpf&if bkef;BuD;jzpfr,f}vkdYa[m

xm;w,f/ q&mawGuvnf; t*Fvdyfpm qufoifay;ygvkdYajymw,f/ wkdYwluav; abmf

'gxm;zkdY wpfv usyfaiG 30 ydkYay;zkdY wwfEkdifovm;}vkdYaqG;aEG;MuNyD; tbGm;\tvkdqE´

udk ar;Muonf/ tbGm;u ]ykdYyg}[kqkdojzifh armfvNrdKiftpkd;&txufwef;ausmif;(,ck

txu-1)okdY 1923 ckESpfwGif xm;&ef qkH;jzwfvkdufMuonf/

3/ armfvNrdKif tpkd;&txufwef;ausmif; 1923-31

ausmif;rzGifhrD wpf&ufwGif tbGm;ESifha':a':wkdYudk uefawmhNyD; txufygtpf

udkwpf0rf;uGJ? ol\tpfudk 10 wef;orm;wkdYESifhtwl ZGefv wpfaeY eHeuf 8 em&DtcsdefwGif

*sKdif;&GmokdY orÁefjzifh oGm;Muonf/ wpftdrfom;vkH;vkdvkdESifhupm;azmf upm;zufrsm;u

qdyfurf;odkY qif;ydkYMuygonf/ *sKdif;&GmodkY 8 em&DcGJcefY a&mufoGm;onf/ usKH'kd;rS 9 em&D

xGufvmaom {&m0wDukrÜPDykdif ESpfxyfoabFmay:odkY orÁefjzifh oGm;NyD;wufMuonf/

tay:xyfü zsmwpfcsyf wpfrl;(wpfusyf\ 8 ykH 1 ykH ,ckEIef; 12 jym;cGJ)ESifh0,fNyD; xkdif

vkdufoGm;Muyg\/ ausmif;aevkdaomqE´u tdrfatmufarhaompdwfudk zkH;vTrf;oGm;yg

onf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(10)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

a&pkefrdojzifh armfvNrdKif ukvm;wef wHwm;odkY em&Djyef 2 csufavmufwGif qkduf

vm\/ tpfukdESpfa,mufESifhtwl ,cktcg jyifOD;vGifwGifom jrif&onfhjrif;&xm;vkH;

jzifh abmf'gaqmifodkYoGm;Muonf/ vrf;wGif jrif&aom&Icif;wkdYudk awmom;yDyD wtHhw

MoMunfhoGm;\/ 'kwd,urÇmppfBuD;twGif; *syefAkH;xdí ysufpD;oGm;&aom 0dwkd&d,bk&if

rBuD;vufxufu aqmufcJhonfhweoFm&Dvrf;&Sd wkduftaqmifBuD;odkYa&mufvmMuonf/

aMumufpdwfawG ay:vmNyD; tpfudkBuD;vufudk qGJxm;rd\/ olu 10 wef;ausmif;om;rkdY

ajrnDxyf&Sd ESpfa,muftdyfcef;wpfcef;ü rdwfaqGwpfOD;ESifhae&onf/ uRefawmfESifholYnD

wkdYudk yxrxyf&Sd (domitory)ac: bkHcef;BuD;wGif wjcm;ausmif;om;rsm;ESifhtwl ae&mcs

ay;onf/ py&ifukwifcsnf;yif/

nae 6 em&Dü okH;a,mufom; xrif;pm;cef;BuD;odkY oGm;Muonf/ tpfudkBuD;

rdwfaqGESifhav;a,muftwl wpfpm;yGJwGif npmpm;\/ ZGef;cuf&if;ESifhpm;&onf/ rukdif

wwfí olwkdYudk vkdufwkNyD; pm;onf/ aemifESpfaygif; 40 twGif; t*FvefjynfwGif ZGef;

cuf&if;"m;ESifhpm;&onfha&SUawmfajy;edrdwf[k qkd&ygrnf/ ntdyf&m0ifonhftcg tdrf

vnf; atmufarh aemufwpfaeYbmjzpfrnfudkvnf; awG;aMumufrd&if;tdyfaysmfoGm;\/

aemufwpfaeY eHeuf 6 em&DcefY xonf/ a&csKd;cef;odkYoGm;NyD; oGm;yGwfwHwGif

oGm;wkdufaq;wifí oGm;wkdufonf/ tqef;yif/ &GmrSm qm;jzihfom oGm;ukdyGwfonf/

eHeuf 8 em&Drxkd;rD pm;NyD; rkdif0ufcefYa0;aom opfom;jzifhNyD;onfhtpkd;&txufwef;

ausmif;odkYoGm;onf/ tpfudkBuD;u ausmif;tyfay;\/ 'kwd,ausmif;tkyfBuD;xHrS pm,l

NyD; wwd,wef;q&mOD;apmrlpDxH tpfudkBuD; ac:oGm;yg\/ q&monf u&iftrsKd;om;

touf 30 cefY&dSygrnf/ jyKH;jyKH; jyKH;jyKH;ESifh/ aMumufpdwfajyoGm;onf/ a&SUwef;ckH wpfckH

ü xkdifap\/ 9 em&D ausmif;wufcsdefü pmpoifonf/ twef;om; 28 a,muf 30 cefY

om &Sd\/ jrefrmausmif;rS 4 wef;atmifolwkdYtm; ausmif;wGif tedrfhqkH;jzpfaom3wef;

wGif 0ifcGifhjyKygonf/ tcsKdUausmif;om;awG touf 14 ESpf 15 ESpfcefY &SdMuonf/

rMumrD tom;usvm\/ aMumufpdwfaysmufNyD; jypm;csifpdwfay:vm\/ wpf

aeYaomf t*Fvdyfpmoifcsdefü The cat is on the mat (aMumif zsmay:rSm &Sdonf)0gusukd

b,folzwfjyEkdifovJ[k q&mu ar;onf/ uRefawmf vufnd§K;axmifonf/ zwfckdif;\/

]o,fcJuf(xf) tpf(Zf)atmef; o,frJuf(xf)]tpm; ]onf uuf tpf(pf)tkef;onfruf}[k

zwf\/ q&mu rSm;onfhtoHrsm;udk axmufjyNyD; txl;ojzifh ]tkef;onf}r[kwf

]atmef;o,f}[k ajymjy\/ xkdrSpí ]tkef;oD;}[k uRefawmfhudk twef;om;tcsKdUu bGJY

wyfay;vkdufyg\/

wpfaeYaomf owfykHa&;&onf/ q&mu pmwpfyk'fudk zwfjyNyD;aemuf wpfykd'fpD

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(11)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

zwfonf/ wynfhwkdYu vkdufa&;onf/ NyD;onfhtcg wpfyk'fvkH; jyefzwfjy\/ uRefawmf

ESifhtwl ESpfa,muf okH;a,muf ZuGJ&onf/ tm;vkH;rSefonf[laom oauFwjzpfyg\/

t*Fvdyfvkd Right rSefonfqkdonfhyxrtu©&m R udkrsm; wka&;avovm;[k,lqrdonf/

ZuGJ&oltm;vkH; ig;rdepfcefY xkdifckHay: &yfjy&\/ rmefrme wuf<uvmjyefNyD/

twef;xJwGif ESpfywfwpfBudrf? okH;ywfwpfBudrf aomMumaeYwkdif;vkdvkd tprf;

pmar;yGJ vkyfonf/ wpfcgaomf *Pef;ocsFmjzpfyg\/ *Pef; 5 yk'fudk wGuf&ef 2 em&Dt

csdef&\/ 1 em&DcGJMumaomf ajzNyD;í acgif;armfum tcef;xJrS xGufvmonf/ wevFmaeY

ausmif;jyefzGifhaomf tcef;xJ EkdYwpfbkwfay: emrnfESifhwuG &onfhtrSwfrsm;wGJíuyf

xm;\/ uRefawmf trSwf 100 teuf okn &onf/ t&SufwuGJ tusKd;enf;&ygawmh

onf/ oifcef;pmwpfck &oGm;\/

4 wef;odkYa&mufNyD; 4 wef;ESifh 7 wef;rsm;ü xkdtcgu tpkd;&pmar;yGJ0if&onf/

ausmif;wGif xkdESpfwef;üom (at)ESifh(bD)cGJxm;onf/ uRefawmf(at)twef;ü ae&\/

twef;q&mum; rpöwmqwåm;(Sattar)jzpf\/ oabmaumif;ygonf/ bDtwef;rS q&m

um; OD;zkd;ausmf/ pdwfwkdonf/ ausmif;om;rsm;udk wpfcg wpfcg &kdufonf[k od&yg\/ 4

wef;rS 7 wef;txd uRefawmf\todynm? tusifhpm&dwåESifhnOfudk rodrom aumif;&m

qDokdY qG,foGm;onfhtawGYtMuKH? tjzpftysufwkdYudk tvsOf;oifhí azmfjyygrnf/

q&mqwåm;onf jrefrmrlqvifjzpfonfhtm;avsmfpGm olYvlrsKd;t0wftpm;ESifh

ausmif;okdYvmonf/ twef;xJ at;at;aq;aq; oifjyonf/ vdrfvdrfrmrmaezkdY? pm

BudK;pm;zkdY qkH;ronf/ tpfaeYrsm;ü ausmif;om;wpfpkudk tdrfodkYac:NyD;auR;arG;\/

4 wef;rS 6 wef;txd abmf'gaqmifausmif;om;wkdYudk we*FaEGeHeufwkdif; t

Nidrf;pm; 6 wef;jyq&mOD;cspfarmifu qkH;rpum; vmajyma[monf/ tkwfaygif;wkdufykH

tusÐESifhcefYnm;yg\/ jiifjiifomomESifh ynmcRefol? tarrdb q&morm;wkdYudk odwwf

ol? pnf;urf;&Sdol ponfwkdY aumif;pm;ykHESifhjynfolYusifh0wftcsKdUwkdYudk ykHwkdywfprsm;jzifh

&Sif;jyonf/

xkdESpfrsm;twGif; yxrtpü 0HykavGuav;(Wolf cub)? xkdaemuf paumuf

(Scout)tjzpf cH,lMuonf/ 0HykavGuav;rsm;acgif;aqmifwkdYum; q&mOD;zkd;ausmfESifh

pwkw¬wef;t*Fvdyfpmq&mr rpf(pf)&rf;(Ram)? paumufvlBuD;u abmf'gaqmifrSL;ESifh

tm;upm;q&mu&iftrsKd;om;OD;pHEkwkdY jzpfygonf/ aqmifyk'faumif;awGcsnf;yif/ o

wd0D&d,tNrJ&Sdyg/ opömapmifhyg/ ukd,fhajcaxmufay: udk,f&yfwnfygponfwkdYjzpfyg\/

tusifhp&kduf ykHoGif;csdefumvtwGif; þaqmifyk'frsm;u tawmfhudk aus;Zl;jyKygonf/

'DZifbmvausmif;ESpfywf ydwfonfhtcg usKdu©rDodkYoGm;NyD; wpfywfaeMuonf/ BudK;csnf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(12)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ykHcsnfenf;? a&epfoludk u,fenf;? a&S;OD;olemjyKtwwf ponfwkdYudk oifjy? vkyfMunfh

Muonf/ aysmfonf/ ntdyf&m0ifonfhtcg tdrfudk vGrf;onf/ tbGm;a':a':wkdYESifhESpf

ywfae&rnfhtpm; wpfywfom ae&rnfhta&;udk awG;NyD; ESajrmrdyg\/

yOörwef;wGif q&mOD;bopfESifht*Fvdyf-tdE´d,ujym;q&mr rpöpfrleD(Mooney)

wkdYoifjyonf/ q&mronf rpf(pf)&rf;\tpfr jzpfygonf/

OD;bopfonf wkdufykHtusÐESifh&I;zdeyfESifhcHhonf/ bkdifpu,fjzifh ausmif;vmonf/

jyKH;jyKH;ESifhtoiftjy aumif;onf/ pmawmfolawGudk rsufESmomay;onf/ rawmfolawG

olYenf;olY[efESifh 'Pfcwfavh&Sdonf/ *Pef;wGufcsdef? tufaq;a&;csdefrsm;ü tcef;xJ&Sd

ESpfa,mufxkdifckHwef;Mum; acgufwkHYacgufjyef vrf;avQmufNyD; vkdufMunfhonf/ trSm;jrif

vQif ausmif;om;ajcaxmufudk &I;zdeyfjzifh rodrom eif;vkdeif;? Zufudk vuf0g;jzifh remh

wem &kdufvkd&kdufonf/ uRefawmf wpfcgrS 'Pfcwf rcH&yg/ rMumrMum ]rif;wkdY omoem

qkdwm bmvJvkdYod&JUvm;}[kar;onf/ ]rodyg}[kajz\/ ]ig aemufrS ajymr,f}[k qkdNyD; 5

wef;omatmifoGm;onf rod&yg/

wpfaeYaomf twdwfedrdwftaMumif; pmtkyfxJ ygvm\/ q&mu ig &Sif;jyr,f

qkdNyD; atmufygtwkdif; ajymjyonf/

wpfnae 4 em&D ausmif;rS tdrfudk bkdifpu,feJYjyefvmw,f/ vrf;ckvwfwpfae

&mrSm ajrmif;uav;xJ puúLxkyfwpfxkyf jrifrdvkdY qif;Munfhw,f/ txkyfxJ aiG 1000

avmufawGY&w,f/ bmvkyf&rSef; rodbl;/ q&m tkdif,mvefxD xkd;xm;w,f/ 'DaiGawG

ig,lxm;vkduf&if usdef;ausNyD; xDaygufawmhrSm r[kwfawmhbl;vkdY pOf;pm;rdwJhtwGuf

vmwJhvlwpfa,mufa,mufudk ay;vkdufr,fvkdY qkH;jzwfvkdufw,f/ wpfa,mufrSray:

vmbl;/ q&mvnf; ESajrmwmeJY tdrfjyef,loGm;wmyJ/ rMumcifyJ tkdif,mvefxD odef;xD

yxrqkrSm *Pef;wpfvkH;vGJoGm;aMumif; rdwfaqGxHrS aMu;eef;&w,fuG,fh[kqkdyg\/

NyD;aemuf twdfwfqdkwm aemifjzpfr,fhtjcif;t&m? edrdwfqkdwm jzpfvmr,fht

aumif;tqkd;awGudk BudKwifjyvmwm? usdef;ausw,fuawmh rsm;rsm;&r,fhtpm; enf;

enf;&NyD; ausoGm;wmayghuG,f[kajymonfudk rSwfrdygonf/

q|rwef;q&mum; w&kwftrsKd;om;OD;wefvIdif[kwfjzpfygonf/ ausmif;rSq

&mrwpfOD;jzpfol olYZeD;ESifhausmif;odkY eHeuf&xm;vkH;ESifhvm nae &xm;vkH;ESifhjyefonf/

toiftjyaumif;onf/ pdwfwkdonf/ xkdtcsdefu umvuwåm;wuúokdvfrS 0dZÆmbGJY,l&ef

pkdif;jyif;ae\/ uRefawmf t*FvefrSjyefa&mufvmaomtcg q&monf tpkd;&txuf

wef;ausmif;wGif ausmif;tkyfq&mBuD;jzpfonfomru BuD;BuD;rmpwm&mxl;awG&NyD;

tNidrf;pm;,loGm;aMumif; Mum;od&í q&mBuD;udk *g&0jyKzkdYarmfvNrdKifNrdKU aetdrfodkYoGm;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(13)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

onf/ &efukefajymif;oGm;NyD[k ajymyg\/ rMumrD tedpöa&mufaMumif; od&í rawGYjzpfcJh

&yg/

owårwef; a&mufvmaomtcg uRefawmhfudk ]tkdif[m uRefawmf? rkdif[m uRef

awmf\}[kjyifay;olvnf; jzpf? to'dorif;om;taMumif;ESifhywfoufí ]rif;pm&l;yJ}

[kajymolvnf;jzpfonfhtpfudkwpf0rf;uGJonf owårwef; ESpfcgusí uRefawmfrDvmo

jzifh ausmif;xGufoGm;onf/ uRefawmfhnD armifboGifqkdolvnf; pmawmfojzifh a':

a': wkdYu r&SdrJh&SdrJhESifh&kef;uefNyD; ausmif;xm;ay;onf/ xkdESpfrSmyif uRefawmfwkdYabmf'g

aqmifbkdukef;rS uefokH;uef&Sd taqmufttkHBuD;odkYajymif;vmonf/ r[mNrdKifbkef;awmf

BuD;ausmif;ESifh teD;uav;yif/

armifboGifuav;onf uHtusKd;ay; raumif;vSyg/ uRefawmfwkdY rdom;pkwGif

uRefawmf? armifboGif? r&IpdefESifharmifjrifhodef;wkdY &dSygonf/ uRefawmf 6 ESpfom;t&G,f

wGif nDrr&Ipdef &ifMuyfa&m*gjzifh qkH;ygonf/ 7 ESpfom;wGif arara':cifcif tedpö

a&mufonf/ tbGm;u tcgvnfom;uav; armifjrifhodef;udk aumhu&dwfrS c&J&GmokdY,l

vm\/ armifboGifukdawmh azazrkqkd;zkdOD;armifaiGESifhxm;&pfcJhygonf/ olt&G,fa&muf

onfhtcg t*Fvdyfausmif;odkYydkYay;\/

uRefawmf aemufqkH;ESpf *kPfxl;wef;a&mufonhftcg olonf 10 wef;atmif

aeygNyD/ wuúodkvfausmif;oGm;&ef tdrfu axmufyHhzkdY aiGaMu;tiftm; r&Sdyg/ olonf

tv,fwef;q&mjzpf oifwef;axmufyHhaMu;&ojzifh ynm qufvufoifMum;\/ NyD;qkH;

onfhtcg q&mjzpfvmonf/ 'kwd,urÇmppfBuD;NyD;cgeD; *syefawG rajy;rD armfvNrdKif

axmifxJ olYudk oGif;xm;\/ axmifxJü oltoufaysmufoGm;&Smonf/ armifjrifhodef;udk

vnf; tpkd;&ausmif;wGif xm;onf/ 10 wef;pmar;yGJr0ifrD rdef;rckd;ajy;\/ ppfNyD;onfh

tcg SAMB wGif0ifa&mufvkyfudkifonf/ BudK;pm;rIaMumifh Bench Clerktjzpfjzifhaemuf

qkH;tNidrf;pm;,loGm;\/ ,cktcg &[ef;abmifwGif &Sdaeyg\/

wpftlxkHYqif; nD&if;tpfudk tusKd;ay;ykHcsif; uGmjcm;vSygacsuvm;/

owårwef;wGif ESpfwef;cGJjcm;xm;onf/ uRefawmf q&mqruf(Samad)\at

twef;wGif ae&onf/ xkdtcgu emrnfausmf Zmwfvkdufrif;om;armifbwifhESifhwlo

jzifh twef;om;tcsKdUu q&mbwifh[k olYudkac:onf/ tm;&yg;&pmoifay;onf/

ynma&;wGif ol\aus;Zl;BuD;rm;yg\/

t|rwef; a&mufonhftcg uRefawmf\b0atmifjrifrIajcvSrf; a&SUodkYt&Sdeft

[kefwkd;wufpjyKygNyD/ q&mtcsKdU\oifjyaumif;rI? tm;ay;rIESifhuHZmwm wuf<urIwkdY

aMumifh qkd&ygrnf/ 1876 ckESpfavmufu aqmufcJhaom opfom;ausmif;aqmifBuD;rS 8

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(14)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

wef;a&mufonhf 1928 ckESpfwGif tkwfausmif;aqmifBuD;odkY ajymif;a&TU&onf/

uRefawmfhudk ajrawmifajr§mufay;aom aus;Zl;&Sifrsm;um; ausmif;tkyfq&m

BuD; rpöwm'AÁvsLtdwf(csf)tD;Am;(W.H.Eva)? q&mOD;pHxGef;atmif? rpöwmc&def;(Crane)?

rpöwm'wf(Dutt)? rpöwma&mif;(Rao)ESihfrpf(pf)trf? abm'D;um;(M.Bodeker)wkdYyif/

oif,l&aombmomrsm;onf jrefrmpmrSvGJí tm;vkH;t*Fvdyfvdkcsnf; jzpfyg\/

xdktcsdefu &efukefarmfvNrdKiftpkd;&txufwef;ausmif;ESifhawmifBuD;&Srf;apmf

bGm;ausmif;rsm;ü ausmif;tkyfBuD;wkdYonf NAdwdoQvlrsKd;wkdYom jzpfonf[kod&yg\/ rpö

wmtD;Am;onf a0v(Wales)e,fom;? 8 wef;? 9 wef;? 10 wef;rsm;ü NAdwdoQ&mZ0if

oifjyonf/ tvGefpepfusyg\/ taMumif;t&mwpfck roifjyrD &mZ0ifpmtkyfxJ xkdt

aMumif;udk BudKwiftzwfckdif;xm;ygonf/

oifjyrnfhaeYü yxrwnfaqmufrnfhukd,fxnf\y"metpdwftydkif;rsm;udk

acgif;pOftjzpf oifykef;BuD;ay: a&;csonf/ xkdYaemuf acgif;pOfrsm;udk wpfckNyD;wpfck

jznf;jznf;&Sif;jyoGm;&if; aemufqkH; taqmufttkHay:vmatmif wnfaqmufjyonf/

NyD;aemuf twef;xJ jyefa&;ckdif;onf/ NyD;vQif pmtkyfawG jyef,loGm;\/

aemufwpfBudrf &mZ0ifoifcsdefü jyefay;onf/ pmtkyfawGtxJ 10 rSwfteuf

oknrS 8 rSwftxd&aMumif; awGY&onf/ 2 rSwfom&aom ausmif;om;onf zsif;ír[kwf

yg/ rifjzifh a&;xm;aom pmvkH;wpfvkH;jcpfNyD; jyifa&;vQif wpfrSwfavQmhcHxdojzifh 8 vkH;

jyifa&;rdaomaMumifhjzpfygonf/ ra&;rD pOf;pm;? &onfhpmvkH; aocsmrSa&;apvkdaom

pnf;urf;&kdufoGif;ay;rIaMumifh[k q&mBuD;u ajymyg\/

aemuf pnf;urf;abmifwpfckukdvnf; q&mBuD;xHrS &cJhygao;onf/ ausmif;

aygif;pkHabmvkH;upm;NydKifyGJwGif wpfcgaomf uRefawmfwkdYausmif;ESifh*syfqifa,musfm;u

av;txufwef;ausmif; ,SOfNydKifupm;&ef olwkdYausmif;0if;odkY uRefawmfwkdYoGm;Muonf/

uRefawmfwkdY bwfpum;taMumif;wpfckaMumifh ig;rdepf aemufusrS a&mufoGm;onf/

q&mBuD;u okefrIefaomrsufESmxm;BuD;ESifhBudKqkdNyD; ]Punctuality means five minutes

before the time}(ig;rdepfapmapma&mufwm tcsdefrSefvkdYqkdw,f)[kajym\/ uRefawmf-

wkdYvnf; ][kwfygw,f cifAsm;}qkdNyD; abmvkH;uGif;xJ qif;oGm;Muonf/ uRefawmfwkdYu 1

*kd;? *syfqifu *kd;r&SdESifhtEkdif&oGm;í pdwfajyoGm;[ef jyKH;aeyg\/

q&mOD;pHxGef;atmif/ jrefrmpmESifhjrefrm&mZ0ifq&monf &ckdiftrsKd;om;?wkduf

ykHtusÐ? acgif;aygif;? &I;zdeyfESifhcHhnm;vSygonf/ rpöwm*sD? tD;? [maA;(G.E.Harvey)\

jrefrm&mZ0iftwkdcsKyfudk t*Fvdyfvkd oifjy&mü &Sif;vif;jywfom;vGef;vSyg\/ jrapwD

ausmufpmtaMumif; em;axmif&í BudKufvGef;vSojzifh oufqkdif&mpmykd'fudk ESpfcgokH;cg

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(15)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

zwf&m ,ckxd tvGwf&aeyg\/ q&monf abmf'gaqmifrSL;vnf; jzpfojzifh twef;

wGifomru ausmif;aqmifüvnf; awGY&yg\/ uRefawmfhudk cifonf/ 10 wef;atmif

vQif wuúokdvfoGm;? EkdifiHjcm;wGif ynmqufoif&ef cPcP tm;ay;\/ xkdpum;onf

OD;aESmufxJ tNrJwap ckdatmif;aeygawmhonf/

8 wef;ü cHpm;&aomtawGYtMuKHESpf&yf ajymjyvdkyg\/ wpfaeYaomf xkdtcgu

rif;wkdifyiftrwf Member of the Legislative Council(twkdaumufM.L.C)jzpfaeolOD;

xGef;0if;udk zdwfí ausmif;ü a[majymyGJwpfyGJ usif;yygonf/ q&mOD;pHxGef;atmifvnf;

wufa&mufem;axmifonf/ OD;xGef;0if;u ola&mufcJhaom jynftcsKdUtaMumif;udk t*F

vdyfvkdajyma[monf/ yGJtNyD;wGif oluJhodkY t*Fvdyfpum;ajymwwfcsifpdwf ay:vmonf/

q&mu ]ol tm0ZÆef;&Tifw,f/ toHw,fryDobl;}[kqkd\/ uRefawmf em;rvnfaom

bunkum pum;vkH;udk q&mtm; ar;Munfhí &Sif;jy&m ta&r& tzwfr&pum;[k od&

onf/ xkdtcg OD;xGef;0if;uJhokdY EkdifiHjcm;a&mufvkdaomqE´ jzpfvmonf/

uRefawmfwkdY jrefrmpmoifaecsdefwGif 'kynm0efOD;cspfpk a&mufvmonf/ tvGef

0NzdK;onf/ q&mrsm;xkdifonfhvufwifukvm;xkdifay: MuyfMuyfwnf;wnf; xkdifcs\/

a&SUwef;wGif xkdifaeaom uRefawmfhtm; q&moifjyaeaom rJZmawmifajc&wkESifhpyf

vsOf;í ]zkd;pdefqkdwJhrJZmawmifajc&wkudk Mum;zl;ygovm;}[k ar;onf/ uRefawmfu

]"mwfjym;xJ ygwmudkyJ Mum;zl;ygw,f}[kajz&m ynm0efu ]qkdwm rrSefbl;}[kajymonf/

uRefawmfu ]qkdjyygvm; ynm0efBuD;}[k t&JpGefYNyD; awmif;yefonfhtcg ]igvnf; rqkd

wwfbl;}[kajym&m wpfwef;vkH; 0kdif;&,fMu\/ q&mu jyKH;wkH;wkH;/ uRefawmfonf oluJh

odkY 'kynm0ef jzpfcsifaompdwf jzpfay:vmygonf/

rpöwmc&def;(Crane)/ t*Fvdyf-tdE´d,vlrsKd;pyf/ axmifaxmifarmif;armif;

EIwfcrf;arG;oufoufESifh/ rsufESmtpOfvkdvkd csKdaewwfonf/ oabmaumif;oavmuf

ocsFmtoiftjy pepfusvSonf/ cufonfhykpäm vG,foa,mifa,mifjzpfatmif jyKvkyf

pGrf;aqmifEkdif\/ ykpämwpfyk'foifjyNyD;onfaemuf vufz0g;ESpfzufudk pkNyD; vufoD;ykHjyK

um auseyf[efjzifh twef;om;rsm;tm;Munfhaeonf/ cspfp&maumif;vSonf/

yx0D0ifESifh*sDatmarBwD q&mrpöwm'wf(Dutt)/ bef*gvDtrsKd;om;? b,f

bufvufaumuf0wf aumufaeonf/ vufukdifwkwfaumuf ukdifíavQmufonf/ em;

0ifatmif oifjyEkdifpGrf;&Sdonf/ urÇmBuD;vkH;aMumif;udk jy|mef;onfhpmtkyfudk rSDNyD;oifjy

ykHudk ckxdrSwfrdaeygao;onf/ *sDatmarBwDoifaewkef; twef;udk ausmckdif;NyD;ausmuf

oifykef;BuD;ay: a&;jyaecdkuf ukdatmifnTefYqkdolu aemufrSvufoD;jyonf/ q&mu

]aemufwcg 'Dvkdvkyf&if ighudk tqkd;rqkdeJY}[kBudrf;vkduf&m atmifnTefYvefYjzefYoGm;yg\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(16)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

rsufrSefxJü jrif[efwl\/

wpfcgaomf olay;xm;aom oifcef;pmudk ar;&m twef;om;awmfawmfrsm;

rsm;u rajzEkdifojzifh pdwfqkd;NyD; r[kwf r[wf vkyfZmwft*Fvdyfpum;jzihf If you learn your lesson I'm the goodest teacher; if you don't learn your lesson I'm the baddest teach-

er [kqkdygawmh\/ ]rif;wkdYpmusufvm&if ig taumif;qkH;q&m? rusufvm&if igtqkd;

qkH;q&m}[kqkdvkdyg\/ ]best}tpm; goodest, worst tpm; baddest [ka'goxGufvGef;í

okH;rd[ef wlyg\/

ausmif;om;tcsKdUu aemufuG,fwGif ajymifaemufMuonf/ EIwfusKd;oGm;MuvkdY

vm;rod wpfnae ausmif;qif;csdefü abmf'gaqmifodkYjyef&ef tBudKtykdYum;udk apmifh

aepOf ausmif;tkyfBuD; aygufvmonf/ xkdtckduf udkb[efqkdolu olYwpf0rf;uGJtpfudk

udkwifarmiftm; You are the baddest boy [kajymvkdufoHudk ausmif;tkyfBuD; Mum;oGm;

&m What did you say, Ba Han? (b[ef rif;bmajymovJ)[kar;vkduf\/ Sorry Sir, I

mean worst; not baddest (cGifhvTwfygq&mBuD;? uRefawmfajymvkdwmu baddest r[kwf?

worst ygcifAsm;[k ajymygonf/

*Pef;ocsFmq&mrpöwma&mif;(Rao)/ bef*gvDtrsKd;om;/ tvGef&kd;onf/ t

wef;om;rsm;udk aMumuf[efwl\/ toiftjyawmfonf/ cufcJonfhykpämrsm;udk em;

vnfatmif &Sif;jyEkdifpGrf;&Sdonf/ aus;Zl;BuD;vSygayonf/

t*Fvdyfpmq&mrrpf(pf)trf(rf)abm'D;um;(M.Bodeker)/ t*Fvdyf*smrefu

jym;/ bD? at bGJY&onhftrsKd;orD;/ 26 ESpf ywf0ef;usift&G,f? vSyacsmarGYonf/

ausmif;om;BuD;tcsKdU ydk;yef;Mu\/ toiftjyem;&Sif;vSyg\/ jyKH;jyKH;ESifhajymqkdavh&Sd

onf/ rSwfrdorQajym&vqif Anthony Hope \ Rupert of Hentzau ESifh Conan Doyle

a&;onfh The Exploists of Brigadier Gerard pmtkyfESpftkyfESifh Wikkiam Wordsworth \

uAsmtcsKdUudk oifonf/ (Rupert of Hentzau udk om; Akdvf0trnfjzifh &kyf&Sif&kduful;onf

[k od&onf/)tywfpOf tufaq;a&;aponf/ tBudKufqkH;uawmh twef;om; 28

a,mufteuf wpfa,mufudk a&G;NyD; &kyfvkH;ay:atmif y&d,m,fenf;jzifh azmfxkwf&jcif;

jzpfyg\/ yGJusygonf/

8 wef;onf uRefawmfhtm; wkd;wuf&m wkd;wufaMumif;pNyD; vrf;cif;ay;vkduf

onf/ q&mrsm;\t&dyftm0goatmuf ynmyef;rsm;udk cl;qGwfaecdkuf NydKifzufESpfOD;

ay:xGufvm&m BudK;pm;vkdaomtm;rmefwufvmygonf/ wpfOD;u jrefrmudkarmifxGef;?

usefwpfOD;u bef*gvDtrsKd;om; tuf(pf)? au? 'wåm;(S.K Dutt)jzpfyg\/ olwkdYudk 7

wef;wkef;u rjrifrdyg/ bDtwef;ursm;vmovm;? wjcm;ausmif;u ajymif;vmovm;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(17)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

rajymwwfyg/

8 wef;rS 10 wef;txd yxr? 'kwd,ESifhwwd,oifwef;tywfukefonfhtcg

wkdif; pmar;yGJvkyfonf/ atmifpm&if; xGufvmonfhtcgwkdif; tqkdyguRefawmfwkdY okH;

a,mufonf aemufqkH; 10 wef; pmar;yGJBuD;rSty yxr? 'kwd,? wwd,ae&mrsm;udk

wpfa,mufwpfvSnhfpD vuf0g;BuD;tkyfxm;onf/ okH;OD;om; csdwfxm;aomatmifpm&if;

udk MunfhNyD; yxr&olu usefESpfOD;u ravmufav;pm;[efESifhMunfhonf/ remvkd0efwkd

rI uif;onf/ tcsif;csif; rcHcsifatmif usDp,fonfhtaejzifhom jyKvkyfjcif;jzpfonf/

jyefpOf;pm;Munfhvkdufonfhtcg uRefawmf\Oyw¬rÇuuHtusKd;ay;p[kjrif&ygonf/

1931 ckESpf rwfvü jrefrmwpfjynfvkH; 10 wef;pmar;yGJrusif;yrD 3-4-5 v

avmufwGif xifyg\/ ausmif;tkyfBuD;rpöwmtD;Am;ynm0ef(,ckwkdif;ynma&;rSL;)cefY

tyfjcif; cH&onf/ ol\ae&mokdY uRefawmf 3-4 wef;u ausmif;tkyfBuD;jzpfcJhonfhrpö

wm tD'AÁvsLbwfx&uf(pf)(E.W. Buttress)a&mufvmonf/ oabmaumif;NyD; 10wef;

om;awGESifh&if;ESD;onf/

pmar;yGJrusif;yrD wpfywftvkdwGif ausmif;tkyfBuD;u abmf'gaqmifrS 10

wef;orm;wkdYtm; rk'kHuefBuD;qDodkY ac:oGm;NyD; Z&yfrsm;ü oGm;xm;yg\/ abmf'gaqmif

&Sd rk'kHrS olaX;om;rsm; tazwkdYu aea&;xkdifa&; pma&;aomufa&; tbufbufü pDrH

cefYcGJay;onf/ aysmfoavmuf pmar;yGJtwGuf pdwfylrdNyD; aemufqHwif;aeygonf/

ausmif;tkyfBuD;u ausmif;om;awG pmusufNyD;om; &SdESifhaeNyDrkdY pmar;yGJtcef;xJacgif;

&Sif;&Sif;ESifh 0ifoGm;NyD; ajzqkdapvkdonf[kajymygonf/ paeaeY abmf'gaqmifodkYjyefvm

Muonf/ we*FaEGaeYü pmaET;olaET; tem;,lol,l? wevFmaeY pmar;yGJ ajzMuonf/

uRefawmf ajzvkdY aumif;aumif;&yg\/

pmar;yGJNyD;aomtcg c&J&GmodkY jyefvmonf/ uRefawmfonf 8 wef;txd zdeyf

rygbJ ausmif;wufcJhonf/ xkdtwef;a&mufrS a&SUxkd;zdeyf0,fpD;onf/ abmf'gaqmifrS

Opöm&Sifom;tcsKdUu t*FvefrS vif;ewf(Leonards)? qufqGrf;(Saxone)&I;zdeyfrsm; rSm,l

NyD; pD;Muonf/ wpf&HvQif usyf 3-4 q,favmuf usonf[kxifyg\/ a&SUxkd;um; 6 rl;

3 rwf? 1 usyf/ 10 wef;a&mufaomtcg &I;zdeyfpD;vkdaomqE´ jzpfay:vm\/ armfv

NrdKifü vkdufMunfh&m 0Idufwa0; tifvdwf'avm(Whiteaway and Laidalaw)ukrÜPDrS 12

usyfwef aumruf(Comet)&I;zdeyfudk awGY&onf/

a':a':rsm;xH 0,fay;&ef pmwpfapmif ESvkH;Mum;xJu xGufvmonhfpum;vkH;

rsm;jzifh pDumywfukH; a&;vkdufyg\/ pmzwfMunfhMuNyD; oem;u&kPmoufí aiGydkYay;

vkdufygonf/ &GmjyefoGm;aomtcg *kdufESifh&IdufESifh &I;zdeyfpD;NyD; jrpfurf;wHwm;ay:wuf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(18)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

vm&m ajcacsmfusonfudk rSwfrdyg\/ xkdtcgrSpNyD; &I;zdeyfrpD;onfrSm t*Fvefa&muf

onfhtcsdefxd jzpfyg\/ a':a':wkdYum; wlawmfarmif *kdufudk MunfhNyD; jyKH;aeMuonf/

a':av;u tref pmar;yGJajzvkdY&ovm;[kar;onf/ uRefawmf i,fi,fuav;

u xrif;qmonftcg refref[kajym&mrS &&Sdaomtrnfjzpfyg\/ uRefawmfu taysmhyJ

[k ajzvkdufonf/ rmefwuf<uaecsdefudk;/ a':av;u]tref 'DESpfaiGwGif;eufaevkdYaemif

ESpfcgrS wuúokdvfoGm;wmayghaemf/ wpfv usyf 50? 60 qkdwm enf;wm r[kwfbl;/ aemif

ESpfcg acsmifvnfoGm;aumif;yg&JU}[k ajym&m acgif;xJrkdufceJ jzpfoGm;NyD; wpfESpfwpfrkd;

BudK;yrf;wnfaqmufcJhaom arQmfvifhcsuf taqmufttkHBuD;onf vQyfwpfjyuftwGif;

NydKuGJoGm;ygawmh\/ q&mpHxGef;atmif\tm;ay;rIaMumifh bDatatmifNyD; EkdifiHjcm;

oGm;oifvkdaomqE´onf pD;yGm;a&;'Pf rIef;í okOf;oGm;NyD/

wpfzufrS jzpforQtaMumif; taumif;csnf;[kawG;NyD; usefwpfzufrS rif;jzpf

&ifjzpf? rjzpf&if bkef;BuD;jzpfr,f[laom aA'ifq&m\pum;udk ,kHMunfukd;pm;aeyg\/

wlawmfarmif BuD;yGm;vkdonfukd jrifvkdaoma':av;\rajymcsifbJ ESpfajym

vkduf&aom pum;onf rSef\/ 1931 ckESpfwGif urÇmESifhtrQ pD;yGm;a&;usqif;rIaMumifh

vltrsm;wkdYonf qifrS uRJ? uRJrS <uuf jzpfoGm;&kHrubJ tcsKdU udk,fhudk,fudk,f owfao

MuolawGvnf; trsm;tjym;yif/

{NyDvavmufwGif xifyg\/ uRefawmfhnD armifboGif armfvNrdKifodkY udpöwpfck

ESifhqif;oGm;NyD; jyefvmonf/ owif;pmwpfapmif udkifvm\/ qdyfurf;rS olwufvm&m

uRefawmfhudk jrifjrifcsif; ]udkBuD; pmar;yGJ atmifw,f}[k atmfajymvkdufonf/ uRefawmf

u ]ajymzkdY rvkdbl;}[k cyfqwfqwfajzí rNyD;rD *kPfxl;ig;ck(,ck 'D 5 vkH;)&w,f}[kquf

qkdvdkuf\/ uRefawmfvnf; olYvufxJu owif;pm,lNyD; Munfhonf/ rSefaMumif;awGY\/

xkdumvü 10 wef;pmar;yGJ0ifausmif;om;rsm; ,ckvkd aomif;ESifhcsDNyD; rrsm;ojzifh pm

ar;yGJatmifpm&if; owif;pmawGxJ ykHESdyfxkwfa0Ekdifygonf/

uRefawmfvnf; a':av;&Sd&mqDodkYoGm;NyD; ]a':av; uRefawmf *kPfxl;ig;bm

omeJYatmifw,f/ paumvm;&Spf wpfv 25 usyf&r,f/ 'DaiGeJY ausmif;aqmifrSm aec?

pm;c umrdr,f/ usyf 60 ydkYzkdY rvkdawmhbl;/ ausmif;vc 9 usyf? rkefYzkd;? 'kdbDzkd;? pmtkyf

zkd;twGuf armfvNrdKifausmif;rSmwkef;uvkdyJ usyf 30 yJay;ygawmh}[k u&m;rSa&vTwf w

wGwfwGwfajymygonf/ a':av;u ]wuúokdvfudk ykdYay;yghr,f? a&oGm;csKd;awmh}[kqkd\/

jrpfurf;yg;odkY qif;oGm;um tusÐcRwf a&vJvkHcsnfudk cg;awmif;usKduf? rkd;rcyifwpfyif

ay:wufNyD; a&xJ 'kdifAifxkd;csvkdufonf/ tvsifvkdvkdESifhacgif;pdkufpkdufrus &ifywfESifh

usojzifh &ifywfwpfckvkH; eD&JoGm;yg\/ *&krpdkufyg/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(19)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

npmpm;onf/ tbGm;u ajr;twGuf *kPf,lonf/ BuD;yGm;ygap[k qkawmif;

ay;\/ a':a':awGu 0rf;omvkH; qkdYaeMuonf/ uHonf wavmu trnf;? tckawmh

tjzLyguvm;/

4/ &efukef,leDAmpDwDaumvdyfausmif;om;? 1931-38

,cktcg y#davmrenf;jzifh jyefMunfhonfhtcg uHtusKd;ay;ykHudk wa&;a&;jrif

rdyg\/ aA'ifq&ma[mudef;? ausmif;q&mwkdY\tm;ay;rI? tbGm; a':a':wkdY\aus;

Zl;aMumifh uRJajc&muGufxJrS zm;oli,fESifhwlol awmom;uav; uRefawmfonf olYtzkdY

BuD;rm;vSaom armfvNrdKifodkY a&muf? t*Fvdyf-jrefrmtpkd;& txufwef;ausmif;wGif

acwfynmoifcGihf&cJh\/ ywf0ef;usif vIHYaqmfrIaMumifh ikHaeaom todÓPfonf yGifh

pjyKvm\/ 8 wef;a&mufonfhtcg q&mrsm;? txl;ojzifh q&mpHxGef;atmif\ Mo0g'

aMumifhyGifhvmonf/ xkdrSwpfqifh q,fwef;atmifí &cJhaom paumvm;&SpfaMumifh &ef

ukefwuúokdvf0ifcGifh&aomtcg um;um;pGifhvmygawmh\/

uRefawmfwkdYacwfu &efukefwuúokdvfü 0dZÆmodyÜHynm&yfrsm; qnf;yl;vkdolwkdY

onf ,leDAmpDwDaumvdyf (University College) ESifh*syfqifaumvdyf (Judson College)

ausmif; wpfausmif;ausmif;odkY oGm;Muonf/ xkdaumvdyfrsm;tjyif rEÅav;Oypmaum

vdyf(Intermediate College)&Sdyg\/ xkdaumvdyfodkY txufjrefrmjynfrS 10 wef;atmifol

awG oGm;Muyg\/ uRefawmfu ,leDAmpDwDaumvdyf0if&ef avQmufonf/ &efukefudk b,f

vkdoGm;&rvJ/ wpfoufESifhwpfudk,f wpfcgrS ra&mufzl;yg/ uHaumif;csifawmh uRefawmf

ESifh 10 wef;wGif wpfckHwnf;xkdif wpfESpfwnf;atmif? emrnfvnf; wlonfharmfvNrdKifrS

olaX;om;udkvSazu olESifhtwloGm;&ef ac:í oGm;ygonf/

1931 ckESpf ZGefv yxrtywf wpfckaomnaewGif udkvSaz? olYrdwfaqGukdpdk;

nTefY? ukdygvGifESifhuRefawmfwkdYav;a,muf armfvNrdKifrS rkwårodkY {&m0wDukrÜPDykdif ESpf

xyf oabFmjzifh nae 6 em&DcGJtcsdefavmuf ul;oGm;Muonf/ ,ckuJhodkY rwkd;a0SY&bJ

acsmifacsmifcsdcsdoGm;&ygonf/ rD;&xm;wGJ xkd;vmonfhtcg udkvSazu BudKwifoD;oefY

iSm;xm;aom av;a,muftdyf? &Spfa,mufxkdif 'kwd,wef;wGJxJ 0efpnfpv,frsm;ESifh0if

a&mufxkdifMuonf/ xkdwGJwHcg;wGif vSazESifhtzGJYuyfjym; csdwfxm;ygonf/

xkdumvu yxrwef;? 'kwd,wef;ESifhwGJab;ü jrefrmtu©&m 'axG;ESifhwlonfh

t*Fvdyf*Pef; 3 xkd;xm;onfh'axG;wef;ac: wwd,wef; toD;oD;&Sdyg\/ 'kwd,wef;

tcef;ab;ESpfbufESpfcsufü zkHxkdifckHESpfckESifhtay:bufwGif tdyf&ef zkHtdyf&mESpfck&dSonf/

twGif;bufrSuvefYxkd;xm;vQif tjcm;c&D;onfrsm;rwufvmEkdifyg/ wuúokdvfausmif;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(20)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

om;rsm; rD;&xm;c wpf0ufom ay;&yg\/

9 em&Dausmfausmf rD;&xm;xGufonf/ &xm;ay: pum;wajymajymESifhoGm;&if;

tdyfaysmfoGm;Mu\/ &efukefblwmBuD;odkY eHeuf 5 em&DavmufwGif qkdufa&mufvmonf/

ausmif;aqmifrsm;qDodkY oGm;&ef apmvGef;vSao;ojzifh udkvSaz\rdwfaqGwpfOD;tdrfodkY

oGm;Muonf/ rsufESmopf eHeufpm pm;\/ udkvSazESifhukdpkd;nTefYwkdYu awmom;ukd

&efukef NrdKUvkdufjyr,f[kqkdNyD; uRefawmfhtm; ac:oGm;ygonf/ udkpkd;nTefYu ESpfBuD;orm;

ausmif;om;? ukdvSazu olaX;om; &efukefudk rMumcPa&mufaeus? uRefawmfum; &ef

ukefajrudk yxrtBudrf eif;zl;ol/

wpfae&mokdY ac:oGm;onf/ vrf;rBuD;ESpfbufESpfcsuf OD;wkdufaeaomvrf;u

av; wpfvrf;ay: uRefawmfhudk vuf0Jab;em;xm;NyD; avQmufoGm;onf/ xkdvrf;qkH;

oGm;onhftcg jyefvSnfhvmonf/ pavQmufonfhae&m jyefa&mufvmaomtcg uRef

awmfhudk MunfhNyD;&,fMu\/ þvrf;onf rdef;rysufrsm; usufpm;&mt&yf/ vrf;avQmuf

oGm;onfha,musfm;rsm;udk xGufNyD; EIwfqufavh&Sdojzifh þtjzpfrsKd;ESifhMuKHvQif uRef

awmfb,fvkdwkHYjyefrnfudk jrifvkdí vrf;ovm;jcif;jzpfaMumif; od&yg\/

aeYv,fpm apmapmpm;? paumhaps;(Scott Market),ckAkdvfcsKyfaps;wGif vkd

tyfonfht&mtcsKdUwkdYudk 0,fNyD; wuúpDwpfpD;jzifh wuúokdvfe,fajrokdY oGm;Muonf/ udk

vSaz? udkpkd;nTefYESifhudkygvGifwkdY okH;a,mufpvkH;u jynfausmif;aqmif? uRefawmfu yk*H

ausmif;aqmifwGif toD;oD;tcef;&xm;ESifhMuygNyD/ uRefawmfhausmif;aqmifwGif uRef

awmfhudk csxm;NyD; olwkdY xGufcGmoGm;onf/

yk*HaqmifwGif ausmif;om;wpfOD; nTefjycsuft& &kH;cef;odkYoGm;onf/ t&m&Sd

wpfOD;u trnf? vdyfpmudk awmif;onf/ oufowfvGwfESifhoufowf b,f[mpm;ovJ

[k ar;\/ oufowfvGwf[k ajzvkdufonf/ xkdaemuf atmufxyf tay:xyf&Sd vGwfvyf

&m tcef; wpfcef;cef;ü aeEkdifonf[kajym&m yk*Hvrf;udk rsufESmrlaeaom atmufxyf

tcef;wpfcef;udk a&G;,lvkdufonf/ yk*Haqmifonf pwk&ef;ykHoP²mefjzpfonf/ tv,f

uGufvyfwGif jrufcif;&Sdonf/ tjyifESifhtwGif;cef; ESpfcef;pD ausmcsif;uyfae\/ t

wGif;cef;aeolrsm;onf uGufvyfwpfbuf&Sd tcef;om;rsm;ESifhvSrf;awGYEkdif\/

uRefawmfonf oufowfvGwf pm;onfrSm bmoma&;oufoufaMumifhr[kwf

yg/ ukd,fawGYukd,fMuKHrIaMumifh jzpfyg\/ c&J&Gmtdrfü uRJ? EGm;? qdwf? 0uf? 0rf;bJ? Muuf?

iSufawG arG;xm;onf/ aeYpOfESifhtrQ awGYae&onf/ wpfcgwpfcg Muufom;[if;csuf

pm;vQif xrif;pm;aecdkuf ig aeYv,fu awGYcJhwJhMuufrBuD;vm;? 0rf;bJom;[if;pm;ae

wkef; ig reufu 0rf;bJjcHxJ O aumufcJhwJh0rf;bJrvm; ponfhcHpm;rIawG ay:vmNyD; rsKd

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(21)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

írusjzpf&zef rsm;vGef;íyif/

uRefawmfhtcef;rSm tjcm;tcef;rsm;uJhodkY rSefwpfydkif; wHcg;ayguf? rSefjywif;

aygufESifh/ tcef;xJü rSefjywif;aygufteD; pm;yGJukvm;xkdifESifhESpfawmifausmfausmft

uGm tcef;eH&Huyfvsuf ckwifwpfvkH;pD toD;oD;&Sdonf/ 6 em&DcGJavmufwGif npmqif;

pm;onf/ tpm;taomuf taetxkdifESifhpyfvsOf;í oufqkdif&mwGif tpD&ifcHygrnf/

n 9 em&Dtcsdefü a':axG; csKyfay;vkdufonfhZmjcifaxmifudk axmif? yef;xkd;ay;xm;

aom acgif;tkH;pGyfudk acgif;tkH;wGifpGyf? tdyf&mcif;udk cif;? apmifjcKHNyD; tdyf&m0ifyg\/

armfvNrdKif abmf'gaqmifwGif aecJh&aom uRefawmfonf þrQcrf;em;vSonfh

taqmifta,miftajctaeESifhrarQmfvifhbJjzKef;ueJMuKHawGY&ojzifh tlaMumifaMumif

a,mifawmifawmifESifh&Sdae&\/ bGm;bGm; a':a':wkdY\r[maus;Zl;udk wa&;a&;awG;

NyD; tdyfaysmfoGm;ygonf/

yk*Hausmif;aqmifonf yk*Hvrf;wGif olcsnf;oyfoyf oHwkdifrsm;umxm;onfh

0if;xJwGif &Sdonf/ 'kwd,urÇmppftwGif; AkH;xdí ysufpD;oGm;onf/ xkdae&mü aemuf

xyfaqmufonfhwuúokdvfvlysKdrsm;q&maqmifwGif 1957-58 ckESpf uRefawmf jrefrm

jynfjyefvmonfhtcg xkdtaqmifwGif aecJhygonf/ cJwpfypfavmuftuGmü oxkHESifh? xkd

aemuf yJcl;? ppfudkif;? yif;,? tif;0ausmif;aqmifwkdYonf 0if;wpf0if;xJ &SdMu\/ t

aqmifrSL;(Warden)t*Fvdyfpmygarmu©rpöwmza&Zm(Frazer)u taqmifteD;wkduftdrf

ESifh? 'ktaqmifrSL;(Deputy Warden)wkdYjrefrmrlqvif ocsFmuxduOD;umutaqmifxJ

ü rdom;pkrsm;ESifhoyfoyftcef;rsm;ü aeonf/ pnf;urf;BuD;onf/ xkdacwfü uxdu

rsm;onf udk,fydkifum; '&kdifbmiSm;NyD; ausmif;wufEkdifonf/ taqmifusLwmrsm; t

ay:xyfESifhatmufxyfü wpfOD;pD &Sdonf/

eHeufapmapm bef;(bun)rkefYwpfvkH;ESifhvufzuf&nfwpfcGuf &ygonf/ eHeufpm

udk 8 em&Dtcsdefpm;onf/ oufowfvGwform;rsm;u [if;rnfig;rsKd;? oufowfpm;ol

wkdYu okH;rsKd;&onf/ npmvnf; xkdenf;wlwlyif/ ovif;ausmufjym;cif;av;axmifpm;

yGJü av;a,muf xkdifpm;Muonf/ npmpm;onfhtcg wkdufykH? tjyiftusÐ 0wfvm&\/

nae ausmif;utjyef 4 em&D ywf0ef;usifü bef;rkefYwpfvkH; vufzuf&nfwpfcGuf &yg

ao;\/ wpfv 25 usyfESifhae& pm;&onfrSm aeaysmfpm;aysmfygonf/ npm pm;NyD; pm

zwfcef;ü acwåtem;,l pmzwf? 8 em&Dü ukd,fhtcef;udk,f jyefae&\/ q&mOD;umonf

xkdtcsdefü 0wfrysuf nwkdif; vSnfhvnfppfaq;ygonf/

ausmif;rzGifhrD ESpf&uf okH;&ufwkdYü ausmif;om;opfrsm;onf aumvdyfausmif;

&kH;cef;rsm;ü rSwfykHwif? aiGay;oGif;&onf/ ,ckacwfvkd OD;a&rrsm;vSí rdepfydkif;ü udpö

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(22)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

NyD;qkH;\/ yxrESpf Oypm0dZÆm(Intermediate of ArtstwkdaumufI.A.)twef;om;wkdYonf

r,lrae& t*FvdyfpmESifhjrefrmpmtjyif tjcm;okH;bmom,l&onf/ uRefawmfu orkdif;?

yx0D0ifESifh tydkjrefrmpm a&G;NyD; xkdig;bmomwGJudk avQmufvTmxJ xnfhvkduf\/ uRef

awmfonf 10 wef;pmar;yGJatmifNyD;uwnf;u jrifhjrwfonf[k oabm&aomq&m odkY

r[kwf q&m0eftjzpfjzifh toufarG;vkdygonf/ odkYaomf q&m0efavmif;rsm; twef;awG

ü zm;wkdYbmwkdY aoG;&J&J oH&J&J cGJaeonfudk jrif&aomtcg uRefawmfhpdwfaeoabmxm;

ESifho[Zmw rjzpfí þrGefjrwfonfhtvkyfudk vufvTwfvkduf&yg\/

armifr,fopfvGifaeY a&mufvmNyD/ cef;rBuD;xJ 0ifxkdif\/ cyf&GHU&GHU? cyfvefY

vefY cyf&Sdrf;&Sdrf; jzpfrdonf/ jrefrmjynf ausmif;aygif;pkHrS vufa&G;pif xdyfydwf 20 ausmf

avmufESifhNydKifNyD; 0dZÆmbGJY,l&rnfhta&; awG;ylrdonf/ rSwfrdoavmuf ajym&vQif yg

armu©av;ig;OD;wkdYu pifjrifhay:wufNyD; wpfvSnfhpD olwkdYydkYcsrnfhbmom&yftaMumif;

&Sif;jyonf/ olwkdYtxJ q&mBuD;OD;azarmifwifukdom ,ckjrifaerdygonf/

oifwef;rsm; ponfhtcg uRefawmf,laom a&S;a[mif;ESifh acwfopfOa&mywkduf

&mZ0if? yx0D0ifbmomrsm;ü 10 a,mufcefY&Sdaom ausmif;om;wdkYESifhtwl S Class ac:

txl;(Special Class)vkdufwuf&onf/ yxrESpf 'kwd,ESpf Oypm0dZÆmpmar;yGJudk wpfESpf

wnf;ESifhajzqkdrnfhvl&nfcRefawG jzpfygonf/ uRefawmfvnf; &ifaygifwef;vkdufonf/

wpfvcefYMumaomf aoG;tm;enf;a&m*g0ifvmonf/ tdrfjyefNyD; armfvNrdKifwGif q&m0ef

OD;om'ifESifhukocHonf/ ykpGefpdrf;aum rpm;csifbJ pm;&onfudk rarhEkdifyg/ wpfveD;yg;

pmESifhuGma0;cJhí xkdtwef;udk qufrwufawmhyg/ igaumif;zkdY uHu pDrHwmyJav[kpdwf

ajz&ygonf/ aemiftcg rSefaMumif;udk MuKHawGY&yg\/

4-1/ yxrESifh'kwd,ESpf Oypm0dZÆmwef;? 1931-33

t*Fvdyfpm? &mZ0ifESifhyx0D0ifwkdYonf tqifhtwef; jrifhvSojzifh tBudK;pm;

BuD;BudK;pm;vkduf&onf/ yxrESpf Oypmwef;udk acsmacsmarmarm atmifoGm;onf/ 30

&mckdifEIef;om atmifonfqkdaom 'kwd,ESpfOypmwef;udk pGrf;tm;&SdorQ ajz\/ ajzNyD;

tdrfjyef&ef pDpOfaewkef; cifrif&if;ESD;aom a&Tbkdom;udkvSabmfu olESifhtwl a&Tbkdvkduf

vm&ef r&ru qG,fí vkdufygoGm;onf/ ig armfvNrdKif? &efukefa&mufzl;NyD/ tck rEÅav;

ESifha&Tbkd a&muf&awmhr,f[laom tawG;vkH;ay:vmí 0rf;omovkdvkd jzpfrdyg\/

xkdtcg tif;0-ppfudkfif;wHwm;BuD; raqmufcJh&ao;yg/ rEÅav;rSjrpfqdyfodkYrD;

&xm;jzifhoGm;? ppfudkif;udk ul;wkdYul;NyD; rD;&xm; qufvufpD;oGm;&onf/ a&Tbkda&muf

onfhtcg udkvSabmf\taz txufwef;a&SUaeOD;oDvESifhtara':cif,kwkdYu vIduf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(23)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

vIdufvSJvSJ {nfhcHyg\/ tnmxrif;[if;ESifharmfvNrdKifom;yg;pyf odyfr[yfpyfyg/ Mum

awmh tom;usoGm;onf/ wpfck tpD&ifcHvkdygonf/ uRefawmf ausmif;wGif oufowf

vGwfpm;onfrSm rSef\/ vlrsm; ac:auR;onfhtcg &kdif;&musrnfpdk;í trJom;uvGJí

tm;vkH;pm;&ygonf/ a&owå0gudk ykdESpfoufygonf/

b0wmwGif aumif;usKd;qkd;usKd;ESifhMuKHawGYpNrJyif/ aysmfaysmfyg;yg; aeaeckduf

&efukefrS aMu;eef;wpfapmif a&mufvmonf/ Oypmwef; pmar;yGJwGif vSab atmifw,f

vSabmf usw,fwJh/ uRefawmfhtwGuf 0rf;omoavmuf udkvSabmftwGuf 0rf;enf;rd

onfrSm trSefyif/ olYtazu qlonf/ uRefawmfu awmif;yefNyD; aemufwpfESpfxm;zkdY

ajymygonf/ oabmwlvkdufonf/

uRefawmf 0rf;omoGm;&onfrSm taMumif;&Sdyg\/ pmar;yGJajzNyD; 0dÓP0g'

(Spiritualism)0goemygol rdwfaqGwpfa,muf ac:oGm;í 0dÓP0g'avhvmyGJ Seance

udk oGm;yg\/ xkdyGJa&mufaomtcg bD;av;bD;wyf ysOfjym;(Planchette)ay: vufwifNyD;

0dnmOfudk pmar;yGJ atmifratmif ar;&m ysOfjym;uav; bD;awGu [dka&GU'Da&GUESifh pm

a&;jyyg\/ pmu ratmifbl;wJh/ uRefawmfvnf; pdwfnpfvkdufwm aocsifapmfeHoGm;

wmyJ/ atmifpm&if;ESifh wpfvGJpD jzpfaeNyD/

4-2/ yxrESpf0dZÆm? 'kwd,ESpfESifhwwd,ESpf *kPfxl;wef;? 1933-36

pmar;yGJudk wpfbmomrSmrS *kPfxl;r&bJ atmifonf/ yxrESpf0dZÆmwef;odkY

a&mufvmNyD/ t*Fvdyf? jrefrmpmESifhyx0D0if,lonf/ twef;awGvkdufwufaewkef; jzKef;

qkd tkyfcsKyfa&;tzGJYrS pmwpfapmif&onf/ paumvm;&Spf &olawGtm;vkH; *kPfxl;wef;

wuf&rnf[laom Oya'&Sdonf/ rwufygu paumvm;&Spf jyeftyf&rnf[l\/ uRef

awmf &wufrat; jzpf&ygawmhonf/ *kPfxl;wef;wufvQif aemuf wpfESpf ae&rnf/

a':a':wkdYu qufxm;csifyg\/ odkYaomf aemifa&;udk awG;ylrdonf/ xkdYaMumifh &kd;&kd;0dZÆm

bGJYyJ ,l&ef qkH;jzwfNyD; pmawmfNyD; qif;&Jolrsm;tm; axmufyHhaMu; wpfv usyf 40 ay;

onfhpwkdifyif;(Stipend)&&ef avQmufvTmwifvkdufonf/

wpfaeYaomf pwkdifyif;bkwfu ac:awGYyg\/ bkwfobmywdu ta&SUwkdif;yg

armu©rpöwm*sD? tdwf(csf)? vk(pf)(G.H.Luce)? tzGJY0ifESpfOD;teuf wpfOD;rSm q&mOD;um?

usefwpfOD;um; ocsFmuxduOD;zkd;okH[k xifygonf/ aumif;aumif; rrSwfrdawmhyg/

olYpm;yGJwGif rsufESmcsif;qkdifxkdifrdonfhtcg tvkdrusaom rsufESmESifhq&mBuD;

vk(pf)u uRefawmhfudk Munfhonf/ u&kPm a'gaomtMunfh[k aemufrS od&onf/ NyD;

aemuf avQmufvTmudk vuf0g;ESpfzufjzifh vkH;um trIdufykH;xJ ypfxnfhvkdufonf/ uRef

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(24)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

awmf aMumuf'l;awG wqwfqwf wkef? &ifu ckefESifh/ q&mBuD;uawmh bmrQrajym/ wk

PSdabmvkyfae\/ ESpfrdepfcefY Mumrnfxifygonf/ q&mOD;umu raeEkdifvkdY oGm;EkdifNyD[k

ajymí okwfajcwifNyD; tcef;xJrS ajy;xGufvmonf/ cef;jyif&Sd olwkdYtvSnfhudk apmifh

aeaomausmif;om;wpfpk uRefawmfhudk MunfhaeMu\/

xkdaeY nae 8 em&DtcsdefavmufwGif tcef;xJ aemifa&;udk pOf;pm;aeckduf q

&mOD;um\ajcoHudk Mum;&onf/ tcef;jyifbufü &yfoGm;ojzifh jywif;cef;pD;udk qGJNyD;

tjyifbufMunfhonf/ olYudk rjrif/ wHcg;cef;pD; qGJMunfhrS jrifí wHcg;zGifhum xGufvm\/

jrifjrifcsif; q&mu ]ygarmu©vk(pf) rifhudk tifrwef pdwfqkd;aew,f/ olykdYcswJhta&SU

wkdif;&mZ0ifbmomrSm rif; awmfw,fwJh/ wpfbmomomrSm *kPfxl;,lapcsifowJh}}[kqkd

onf/ uRefawmfu ]aemufwpfESpf xyfaezkdY wwfEdkifrS wwfEkdifr,fq&m? pD;yGm;a&; us

qif;aevkdYyg}[k jyefajym&m? q&mu ]eufjzefcg q&mBuD;eJYoGm;awGYvkduf? rifhudk ol awGY

csifowJh}qkdNyD; xGufcGmoGm;onf/

aemufwpfaeY eHeufydkif; q&mBuD;tcef;qD oGm;onf/ ausmif;tkyfBuD; cGifhokH;

vESifhNAdwdefjyefoGm;ojzihf acwåausmif;tkyfBuD;jzpfae\/ olu ]xkdifyg? xkdifyg}[krsuf

ESmcsKdcsKdESifhajymí pdwfoufom&m &oGm;onf/ NyD;aemuf q&mBuD;u ]jrefrmpm? &mZ0if

eJYyx0D0if bmomawGrSm *kPfxl;,lEkdifwJhtrSwfawGeJYatmifw,f? tdrfu b,favmufydkY

ay;aeovJ}[kar;í ]25 usyf usyf 30 ygq&mBuD;}[k ajz&m ]'Dvkdqkd ausmif;vc 12

usyfray;eJYawmh b,fbmom *kPfxl;,lcsifovJ}[kqufar;\/ uRefawmfu bmaMumifh

rSef;rod ]jrefrmpmygq&mBuD;}[k ajymaomf t*Fvdyfvkd]Splendid, Splendid }(odyfaumif;

wmyJ? odyfaumif;wmyJ)[katmfajymvkdufyg\/

þ0pDuH\tusKd;qufonf 0dZÆm*kPfxl;ESifhr[m0dZÆmwef;wkdYwGif jrefrm? rGef?

ysLausmufpmrsm;udk oifjyay;aom q&mBuD;ESifhaemifav;ESpftwGif; qkHpnf;&NyD; tod

ynmwkd;yGm;&onf/ xkdYxufrSmrl MuHBuD;pnf&m rarQmfvifh0HhonfhBuD;rm;vSonfhtajct

aea&mufatmif wmplay;rIwpfck[k qkd&ygrnf/

aomu uif;a0;í at;at;aq;aq; yxrESpf 0dZÆmwef;qufwufcJhonf/

avQmavQm&I&IatmifjrifoGm;&mü jrefrmpmwGif trSwftawmfrsm;rsm;&ojzifh 1934-

35 ckESpfü 'kwd,ESpf *kPfxl;wef;om;tjzpf ygarmu©OD;azarmifwifu todtrSwfjyK

vkdufygonf/ uRefawmfESifhtwl udkvSarmif(£E´eDEG,f)ESifh*syfqifaumvdyfrS rpdk;jrifhwkdY

twef;wufMu\/ tcsKdUoifwef;rsm;ü jy|mef;xm;aom pmtkyftcsKdU wkdufqkdifaeí

wwd,ESpf*kPfxl;wef;om;rsm;jzpfonfhudkcsrf;jr(jrauwk)? udk'kd;? udkat;jrifh? udkouf

wifwkdYESifhqkHawGY&onf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(25)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

OD;0ef? OD;wkd;atmifESifha':cifapmrlwkdYum; 1934 ckESpf pmar;yGJatmifjrifoGm;

MuNyDrkdY r[m0dZÆmwef;odkY wufvSrf;oGm;MuNyD/ OD;0ef yxrwef; qGwfcl;oGm;aMumif; od&

aomtcg olYudk tm;usrd\/ wuúodkvforkdif;ü jrefrmpmwGif xkduJhodkY xl;cRefpGmatmif

jrifoGm;cJhol OD;pdefwif(odyÜHarmif0)wpfOD;om &SdcJhzl;\/ olwkdYESpfOD;ESifhajc&mwkdif;zkdY

r[kwf olwkdYajc&m eif;Ekdif&ef ÓPf 0D&d, pdkufxkwfrnf[k oEéd|mefcsvkdufyg\/

pmBudK;pm;rnf[k oEéd|mefcsNyD;onfESifhyk*Hausmif;aqmif abmfvkH;toif;uyÜ

wdefu uRefawmfhudk r&ru twif;upm;apyg\/ ausmif;aqmifaygif;pkHAkdvfvkyGJwGif

,SOfNydKifupm;&\/ armfvNrdKiftpdk;&ausmif;om;b0uyif tm;upm; 0goemygcJhyg

onf/ um,vIyf&Sm;rI zswfvwfMuHhckdifvmonf/ ÓPfvIyf&Sm;rI jrefqefvmNyD; uGufausmf

jrifvmwwfonf/ pmusufysufonf/ tcsdefukefonf/ odkYaomf tpGef;bufreif;bJ t

v,fvrf;vkdufygu um,ÓPESpfzufpvkH; oefpGrf;vmonf[kqkdcsifyg\/

odkYESifh aemufqkH; yk*HaqmifESifhoxkHaqmifwkdY &Srf;ESifhqif v,fjyifwGif awGYMuo

vkd AkdvfvkyGJü qkHMuonf/ upm;olrsm;omru Munfh&Itm;ay;olrsm;yg wif;rmpdwfawG

ay:vm\/ oxkHoHvufoD;wJh? yk*Hudk aqmfr,f[k atmfolatmf? &mZ0ifudk Munfh yk*Hu

oxkHudk b,fvkdvkyfvkdufovJ[k qkdolu qkdMuonf/ tawmfMurf;onfhyGJ/ ausmif;tkyf

BuD;rpöwmpavmh(pf)(Sloss)udk,fwkdif olYudk,fxnfBuD;udk rí [dkajy;onfajy;ESifh 'kdifvl

BuD;vkyf\/ q&mOD;umu yk*Haqmifom;wkdYtm; xdef;csKyf? q&mBuD;OD;azarmifwifu

oxkHaqmifom;wkdYudk tkyfxdfef;xm;onf/ uRefawmfhaygifESifhajcovkH;awG 'Pf&mrsm;ESifh

yGJtNyD; awGY&yg\/ yxrwpfcsD oa&yGJ? 'kwd,tcsDvnf; xkdenf;ESifESif/ ausmif;tkyf

BuD;u 'kdif;qkBuD;udk ajcmufvpD ,lMu&ef qkH;jzwfay;vkduf\/

'kwd,ESpf oifwef;wGif jrefrmpmtwGuf pmar;yGJ r&Sdyg/ odkYaomf jrefrmpm*kPf

xl;,lolwkdif; t*Fvdyfbmomü pmar;yGJatmifrS bGJY&yg\/ xkdpmar;yGJudk 'kwd,ESpfrSmjzpf

jzpf? wwd,ESpfrSmjzpfjzpf ajzEkdif\/ uRefawmfu xkdESpftukefü ajz&ef qkH;jzwfvdkufyg

\/

uRefawmfonf yxrESpf 0dZÆmwef;rSpí t*Fvdyfbmomü oifwef;(Tutorial

class) wpfywfwpfcg wuf&\/ t*FvdyfpmpDpmukH;a&;NyD; t*FvdyfpmXmerS oufqkdif&m

q&mwpfOD;udk ay;&\/ q&mu jyifqifNyD;aemuf wpfywfjyefay;onf/ twef;xJü 10

a,mufcefY &Sdonf/ yxrESpfü tdE´d,trsKd;om;q&m? 'kwd,ESpfwGif tkdif,mvefrSt*F

vdyfpmyg&*lbGJY,lvmol a'gufwmxifatmif vufatmufwynfcH&\/ uHaumif;onf[k

qkd&rnf/ a&;onfhtufaq;wkdif; 10 rSwfteuf 6 rSwfxufrenf; &yg\/ olvnf;jyKH;

jyKH;ESifhtm;ay;pum;ajymyg\/ q&mhaus;Zl;aMumifh t*Fvdyfpm pmar;yGJatmif&kHru

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(26)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

aemiftcg t*Fvdyfpmu uRefawmfhaumif;pm;a&;udk zefwD;ay;\/

'kwd,ESpfwGif oufowfvGwfpm;ol udktkef;ESifhrdwfaqGjzpfvmonf/ oluJhokdYyif

yifeDtusÐ0wfonf/ we*FaEGaeYeHeuf apmapmwkdif; a&Twd*kHbk&m;odkY ajcusifavQmuf?

bk&m;rSm &Spfyg;oDv,lNyD; R.E.T.(Rangoon Electric and Tramway Co.)bwfpfum;BuD;

ESifh ausmif;aqmifodkYjyefvmMuonf/ olonf jrefrmjynfvGwfvyfa&;&atmif BudK;yrf;

aeolwpfOD; jzpfyg\/ aemifaomf t*FvefwGif ynmawmfoiftjzpfESifhqkHpnf;&? jrefrm

oHtrwftjzpfESifh awGYqkHcJh&onf/

1935-36 ckESpfü wwd,ESpfBuD;orm; jzpfvmNyD/ 'kwd,ESpfjrefrmpm*kPfxl;t

wef;om; rapmoif? udkarmifBuD;? *syfqifaumvdyfausmif;rS udkarmifarmifwifwkdYESifht

csKdUoifwef;rsm;ü awGYqkH&onf/ 1927 ckESpfrS 1934 ckESpftxd xkdckepfESpftwGif; odyÜH

armif0ESifhrif;ok0PfwkdYESpfOD;om &cJhaomyxrwef;*kPfxl;yef;udk qGwfcl;vkdaomtmoD

oonf jyif;jyvSyg\/ vkdcsifwkdif; r&yg/ ÓPfESifh0D&d, xkwfaomfvnf; uHulnDay;rS&

ygrnf/ odkYESifh ae&m wpfaeYaomf udktkef;u ausmif;om;or*¾xkwf tkd;a0r*¾Zif;jrefrm

pmu@wGif t,f'Dwmvkyfygvm;[k ajymvm\/ uRefawmfu pOf;pm;yg&ap[k qkd\/

r MumrD ,leDbmpDwDaumvdyfr*¾Zif;tzGJYrS xkdu@t,f'Dwmtjzpf vufcH&ef qkdvmí

vufcHvkdufygonf/

uRefawmf\aemifa&; taumif;tqkd;ukd qkH;jzwfay;rnfhpmar;yGJudk 1936 ck

ESpf rwfvü usif;yygawmhrnf/ acgif;at;at;xm; pdwfryleJY? jzpforQ taMumif; t

aumif;csnf;yJ[k ukd,fhudk,fudk w&m;csonf/ w&m;rus wusyif/ &moDOwkuyl? pdwfu

ylaeí pmar;yGJ eD;uyfvmaomtcg wpfaeY a& av;-ig;Budrf csKd;&onfhtajcqkdufvm

onf/ tkd;a0r*¾Zif;xGufvmNyD/ i&JacG;BuD; vGwfoGm;NyD[lonfhaqmif;yg; ygvm\/ udk

,fykdifpmMunfhcGifhudk azaz:0g&Dvv,fü &onf/

aumvdyfausmif;tajctae vIyfvIyf&G&G jzpfpjyKvmygNyD/ xkdaemuf ]ausmif;

tkyfBuD;u tkd;a0r*¾Zif;t,f'Dwmudkatmifqef;tm; aqmif;yg;a&;oltrnfudk ar;

w,f? rajzbl;/ udkatmifqef;udk ausmif;xkwfvkdufNyD}[laom owif;Mum;&yg\/ az

az:0g&Dv 26 &ufaeY naeapmif;ü ausmif;om;or*¾toif;wkdufü ta&;ay:tpnf;

ta0;ac:NyD; b,fvkdta&;,lrvJqkdonfudk aqG;aEG;onf/

rpöwmtrf? at? &m&Spf(M.A.Raschid)u Ouú|OD;Ekae&mwGif obmywdtjzpf

aqmif&Guf\/ rSwfrdorQ ajymjyygrnf/ &Sdwf(uf)pyD;,m;(Shakespeare)a&;onfh*sL;vd

&(pf)qD;Zm(Julius Caesar)jyZmwfrS rwf(uf)tef;awmfeD;(Mark Antony)\y&d,m,fa0

0kpfpum;udk oGm;owd&rd\/ olu ]'D {&mrta&;udk acgif;at;at;xm;pOf;pm;NyD; qkH;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(27)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

jzwfMuyg}[kqkdonfESifhwpfNydKifeuf axmifhwpfaxmifhrS ]oydwf oydwf? arSmufarSmuf}

(Strike, Strike)qkdonfhatmfoHrsm; ay:xGufvm\/ xkdtcg obmywdu ]t&ifrvkdMueJY

aemf? pOf;pOf;pm;pm; vkyfMuyg? wkdYrsm;vnf; bmrSrpDpOfxm;ao;ygbl;/ trsm;qE´t

wkdif; aqmif&Gufay;yghr,f}[kajymí rqkH;rD ]xGufr,f? xGufr,f}[laomtoH wpfcef;

vkH; qlnHoGm;yg\/

tjyifbuf jrif&oavmuf Munfhvkdufonfhtcg bwfpfum;BuD;awG vrf;ay:

wGif pDwef;&yfaeMuonfudk awGY&ygawmh\/ uRefawmfwkdYtm;vkH; bwfpfum;ay:wuf

Muonf/ tenf;i,fom usefyg\/ a&Twd*kHukef;awmfay:&Sd Z&yfrsm;wGif or*¾aumfrwD

vlBuD;rsm;uausmif;aqmiftvkduf wkdufykHtusÐ? &SyftusÐ? vkHcsnfESifhtjcm;ausmif;om;

rsm;enf;wl xGufvm\/ ta&;ay:npm pm;&\/ aemufaeYrsm;ü tvGefaumif;rGefaom

tpm;taomufawG &yg\/ uRefawmfwkdYvnf; aemufwpfaeYrSmrS vkd&mypönf;rsm;udk

ausmif;aqmifodkY jyefNyD;,l&ygonf/

ukef;awmfay:ü wpfveD;yg; aeMuonf/ aeY oydwfwm;\/ n a[majymyGJawG

vkyfonf/ ,leDAmpDwDaumvdyfrS 70? 80 &mckdifEIef;xGufvmMuonf/ *syfqifaumvdyfu

ausmif;ol? ausmif;om;awG enf;vSyg\/ olwkdYtxJ rpdk;jrifh ygvmyg\/ wpfveD;yg;

MuHhMuHhckdifcdkif aeMuonf/ awmif;qkdcsufrsm; tm;vkH;vkdvkd &&Sdí oydwfvSefvkdufonf/

oydwfaumfrwDu ausmif;olausmif;om;vdyfpmawG ,lxm;yg\/

uRefawmf c&J&GmodkYjyefvmonf/ rkd;NydKtrsm;eJYaygh/ jzpforQtaMumif;taumif;

csnf;[laom cH,lcsufudk vufukdifxm;\/ a':a':wkdYu pdwfylonfrSm twkdif;rodyif/

14 ESpf 14 rkd; BudK;pm;cJh&orQ ynmawG tv[ó jzpfoGm;&awmhrvm;[k pdk;&drfaeMu

ykHay:yg\/ uRefawmfu uHyJav[k ESpfodrfh\/ a&epfolwpfa,muf vufvSrf;rDzkdY&m

aumuf&kd;ukdyif zrf;qGJxm;ovkd ig rif;jzpfr,fvkdY a[mudef;&Sdw,f? jzpf&r,f[laomt

awG;ukd vSrf;qGJxm;onf/

&GmwGif wpfywfausmfausmfcefY aeaewkef; wpfaeYaomf awmfawmfpepfusvS

onfh oydwfaumfrwDrS aMu;eef;&onf/ c&J&GmESifhaumhu&dwfNrdKUMum;&Sd usKH'kd;aMu;eef;

wkdufrSwpfqifh ydkYay;\/ csD;rGrf;p&myif/ {NyDv rrSwfrdawmhonfhaeY&ufwGif pmar;yGJvm

ajz&ef ygyg\/ a':a':wkdYvnf; oabmacGY uRefawmfvnf; raemawGYoGm;\/ rqkdif;r

wG &efukefudk tm;csif;oGm;yg\/

pmar;yGJ pygNyD/ tpDtpOfum; ar;cGef;pm&Guf &SpfrsKd;&Sdonfhteuf wpfaeYvQif

wpfrsKd;ajz&onf/ ESpfpOfyxrqkH;aeY ar;aeusrSm ysKdUESifhoufqkdifonf/ xkdESpfü bm

aMumifhrSef;rod armfuGef;ar;cGef; xGufvm\/ uRefawmfhrSm 'kwd,ESpf wwd,ESpf xkdESpf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(28)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ESpfvkH;vkH; usufrSwf&Gwfqkda&;om;xm;onfhtay: uHu ulojzifh aumif;aumif;ajzí

&yg\/ ausmif;aqmifjyefa&mufvmNyD; tyef;ajzaecdkuf *syfqifaumvdyftrsKd;orD;

rsm;ae bifwef(Benton)aqmif(tck oD&daqmif)rS vlwpfa,muf pm wpfapmifvmay;

onf/ rpdk;jrifhxHrS awGYvkdaMumif; jzpfyg\/

uRefawmfvnf; oGm;awGYygonf/ {nfhcef;axmifh wpfaxmifhwGif nd§K;i,fpGmxkdif

aeonfhrpkd;jrifhqD oGm;onf/ uRefawmhfudk jrifjrifcsif; csKH;csKH;cs idkygawmh\/ olonf

wpfyGJxkd;enf;jzifh ,aeYeHeuf ar;cGef;twGuf ysKdUudk avhvmoGm;onf/ ar;onfum;

armfuGef; jzpfae\/ {nfhcef;rS tjcm;vlrsm;u wpfaphwpfapmif; MunfhaeMuonf/ uRef

awmf aerxd xkdifrwwf jzpfae&mrS ]ar;cGef;ckepfrsKd; usefygao;w,f? tm;ri,fygeJY}[k

tm;ay;pum; ajymum jyefvmonf/ yk*HaqmifrS tcsKdUrdwfaqGrsm;u uRefawmhfukd ]zkd;

aumf? zkd;aumf}[k atmfMuonf/ uRefawmf&Sif;jyrS wdwfoGm;Muawmhonf/

pmar;yGJNyD;onfhtcg tdrfjyefoGm;ygonf/ atmifpm&if;udk owif;pmxJawGY&

\/ uRefawmfu yxrwef;Ä ? udkvSarmifu 'kwd,wef;? rpdk;jrifhu wwd,wef;*kPfxl;

wkdYjzifh toD;oD;atmifjrifaMumif; od&í a':a':wkdYu 0rf;omt,fvJjzpfMuygonf/

udkvSarmif rpkd;jrifhtaztarwkdYurl b,fvkdrsm; aeMuygvdrfh/

a':a':wkdYu aA'ifa[mudef;t&vnf; jzpf olwkdYcrsm uRefawmfBuD;yGm;apvkd

ívnf; jzpfojzifh tkdifpDtuf? bDpDtuf pmar;yGJ0if&ef wkdufwGef;Muonf/ uRefawmfu

q&mtjzpfjzifh toufarG;vkdaMumif; ajymyg\/ tazjzpfol OD;armifaiGvnf; owif;

Mum;&í c&J&GmodkY acwåjyefvmonf/ olvnf; uRefawmfhudk aumhu&dwfNrdKU&dS olYtdrfodkY

ac:oGm;onf/ aumhu&dwfü rdwfaqGrsm;tdrfawGodkY oGm;vnfonf/ *kPf,lvkdí[kqkdcsif

yg\/ rdwfaqGwkdYvnf; om;aumif;wpfa,muf ausmufaumif;wpfaph&onfhzcif[kcsD;

usL;Muojzifh 0rf;omae\/

uRefawmfonf rif;pdk;&mZmtzGJYxJ r0ifvkdí q&m odkYr[kwf q&m0eftjzpfjzifh

toufarG;vkdaMumif; qkdcJhNyD;ygNyD/ taMumif;&Sdyg\/ armfvNrdKiftpdk;&txufwef;

ausmif;ü aepOftcgu aeYv,fpm pm;csdef 1 csufrS 2 csuftxd tm;vyfcsdefrsm;wGif

ausmif;rS 5 rdepfausmfausmf avQmufvQif a&mufonfh&kH;BuD;odkY wpfcgwpf&HoGm;NyD; ppf

aq;aomtrIwkdYudk em;axmifavh&Sdonf/ jrifuGif;trsKd;rsKd;wkdYESifhqkHcJh&onf/ ,if;wkdYt

euf wpfBudrfaomf t*Fvdyfw&m;olBuD;wpfOD; tcef;xJ vufxdyfESifhw&m;cHwpfa,muf

tm; yefcsmbDykvdyfESpfa,mufu &kdifz,faoewfrsm;ESifhapmifhaeonfudkawGY&\/ w&m;Ä rusef;rmí S.Class udk pGeYfvGwfcJh&ojzihf igaumif;zkdY pDrHwmyJav[k pdwfajz&ygonf/ aemiftcg rSefaMumif;ukdawGY&onf

[k a&;cJhyg\/ S.Class ukd wpfESpfwnf;ESifhatmifcJhygu jrefrmpm*kPfxl;,ljzpfrS ,ljzpfrnf/ ,ljzpfygu OD;csrf;jr? OD;'kd;wkdYESifh

aemufqkH;pmar;yGJ NydKifajz&ygrnf/ yxrwef;*kPfxl;ESifhatmifcsifrS atmifrnf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(29)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

olBuD;u csay;onfhtrdefYudk jrefrmvkd jyefajymonfhtcg w&m;cHrdef;rESifhtrsKd;rsm;u

0kdif;idkMuoH Mum;&\/ aopm;aoapvm; wpfoufwpfuRef;vm;qkdonfudk rMum;&í

rodyg/

þted|m&kH MuKHawGY&vkdYvm; odkYr[kwf awrdZmwfawmfBuD;acgif;xJ pGJaevkdYvm;

rajymwwfyg/ axmifcs&rnfh0efxrf;&mxl;rsKd;udk a&Smif&Sm;&ef pdwfxJ ay:vmygonf/

tu,fí tkdifpDtuf bDpDtuf pmar;yGJatmifygu (atmifcsifrS atmifrnf)xdyfwef;

ra&mufrDpyfMum; trIppfaq;&rnf/ tjypf&SdvQif axmifcs&rnfrSm rkcs/

a&SUudk b,fvkdpcef;oGm;&rnfudk pOf;pm;aewkef; ygarmu©OD;azarmifwifxHrS

pm&ygonf/ ]jrefrmpmXmewGif enf;jyq&musLwm vkdw,f/ tcsdefykdif;eJYtrIxrf;&if;

r[m0dZÆmtwef; wufygvm;/ wpfv 64 usyf&r,f}[k pmxJyg&Sd\/ a':a':wkdYu pdwf

ryghwygESifhoabmwlvkdufMuí vufcHvkdufygonf/ uGrf;oD;BudKufol awmifila&mufoGm;

&NyD/ aemif bmjzpfvmOD;rvJ/

4-3/ r[m0dZÆmwef;om;? enf;jyq&m? 1936-38

1936 ck ZGefvü tvkyf0ifygonf/ pcgpu cyfvefYvefY cyf&Sdrf;&Sdrf;/ twefMum

aomf tom;usoGm;ygawmh\/ Ekd0ifbmv 24 &ufaeY naeapmif;wGif usif;yaom bGJY

ESif;obifyGJwufNyD; bGJYvufrSwf,lyg\/ ta&SUwkdif;bmom&yfrsm;XmerS yxrwef;ESifh

*kPfxl;wef;atmifolygVdbmomrS udkbausmfESifhuRefawmf a&SUpOfaemufqufbGJYvuf

rSwf udk t"duywdjzpfol jrefrmjynfbk&ifcH qmtm;csDabm(vf)aumhc&def;(Archibald

Cochrane)xHrS &&Sdonf/ yGJtNyD; ed*kH;csKyf rdefYcGef;ajym&mü t"dywd0wfvkHESifhOD;xkyfudk bGJY

wpfckrS r&bJESifh0wfqif&aMumif;qkdonfhed0gawmpum;udk Mum;&í tawmfyif MunfndK

oGm;rdyg\/

bGJYESif;obifcef;rBuD;rS xGufvmonf/ wHcg;ayguft0wGif 1931 ckESpfu pNyD;

uGJuGmcJhonfhudkarmifxGef;ESifhyufyif;qkHrdygonf/ udkarmifxGef;onf xkdESpf 10 wef;pm

ar;yGJü jrefrmjynfwpfjynfvkH;rSm wwd,ae&mrS atmifjrifw,f/ wuúokdvfydkYzkdY&m rdb

rsm;u wpfvusyf 30 rwwfEkdifvkdY roGm;&&Smbl;wJh/ 'gaMumifh q&mtwwfoifausmif;rSm

paumvm;&Spf&vkdY tv,fwef;q&mjzpfoifwef; wufNyD;aemuf q&mvkyfaew,fwJh/

'wåm;taMumif; ar;Munfhawmh 'wåm;vnf; paumvm;&Spf&w,f/ t*Fvdyfpmr[kwf&if

&mZ0ifbmomrSm *kPfxl;,lzkdY MuHxm;w,f/ 'gayr,fh olYtazu q&m0eftwwfoift

wif;t"r®oifckdif;vkdY 'kwd,ESpf OypmodyÜH(I.Sc)wef;rSm pmar;yGJusoGm;NyD; tazeJYtwl

wl opfukefonf vkyfaeowJh/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(30)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

uRefawmfwkdYokH;a,muf uH tusKd;ay;ykH uGmjcm;vSacsuvm;/ wpfckawmh&Sdyg

\/ aemufqkH; okH;a,mufpvkH; uHwltusKd;ay;qkdovkd jzpfoGm;Muygonf/ 'kwd,urÇm

ppfBuD; NyD;onfhtcg ukdarmifxGef; bDat pmar;yGJatmifNyD; ukefoG,fa&;0efBuD;XmerSm

yxrtwGif;0efjzpfvmaMumif;udk okH;ESpfavmufu uRefawmfhudk armfvNrdKifrSm vmawGY

onfhtcg ajymjyygonf/ 'wåm;u umvuwåm;rSm opfukefBuD;jzpfonf/ 1979 ckESpf

tar&duefjynf&Sd olYom;qD oGm;vnf&mrS tjyefwGif t*Fvefjynfü uRefawmfhxH vm

vnfí jyefaygif;xkyf&onf/ 1980 jynfhESpf Ekd0ifbmv uRefawmf jrefrmjynftjyefc&D;

ü Ak'¨*g,mokdY roGm;rD umvuwåm;ü olESifhwpfzef jyefawGY&\/ 2 ESpfavmufu olqkH;

oGm;yg\/ udkarmifxGef;u wpfESpfavmufu tedpöa&mufoGm;ygonf/ uRefawmfu vef

'efwuúokdvfrSm ygarmu©? ,ck yifpifpm;/

tcsdefykdif;enf;jyq&m tvkyf&onfhtcg igawmifhwwJhq&mrsKd; jzpfvmNyD[k

auseyfrI&oavmuf aMumufpdwftenf;i,fay:vm\/ Oypmwef;om;rsm;ESifhtouf

csif; ruGmjcm;vSyg/ tcsdefjynfhusLwmawGvkd acgif;aygif; raygif;&onfrSmawmfygao;

\/ wm0efum; rBuD;vSyg/ tufaq;a&;? t*FvdyfrS jrefrmbmomjyefckdif;NyD; jyifay;?

rSwfcsufcs? pmtkyfawG jyeftyf/ wpfcgwpfcg acwfa[mif;acwfopf jrefrmpmayyg t

csuftvufawG aqG;aEG;onf/ ausmif;oltcsKdU &Sdojzifh &Suftrf;trf;jzpfovkd jzpf

wwf\/

OD;azarmifwif jrefrmpmwefzkd;jr§ifhwifa&;pDrHudef;ü vlrsKd;jcm;ausmif;om;

tm;vkH; jrefrmpmatmufwef; pmar;yGJajz&rnf[lonfhpnf;urf;aMumifh xkdausmif;ol

ausmif;om;tcsKdUtm; jrefrmpmudk 'kH&if;upí wpfywfvQif wpfBudrf ESpfBudrf oifay;&

ygao;onf/ wpfcgwpfcg ikdtm;xuf &,ftm;oefyg\/ þyJ a&ul;onfudk ajryJ a&ul;

onf[k teufay;vkd ay;onf/

r[m0dZÆmausmif;om;tjzpfESifh tcsKdUoifwef;rsm;ü jrefrm-t*Fvdyfpm,lNyD;

r[m0dZÆmwef;wufaeol OD;odef;[ef(aZmf*sD)ESifhudkvSarmif? tcsKdUwGif wwd,ESpf jrefrm

pm*kPfxl;wef; rapmoif? ukdarmifarmifBuD;? udkarmifarmifwifwkdYESifhjyefqkHpnf;Mu&jyef

onf/ OD;odef;[efonf bDatatmifNyD;aemuf NrdKUrausmif;wGif q&mvkyfae&mrS xGuf

NyD; trfatbGJY,l&ef aumvdyfodkYa&mufvm\/ udkvSarmifvnf; bDat&kd;&kd;bGJYESifhraus

eyfao;í qufNyD; ynmqnf;yl;onf/ uRefawmfod&oavmuf ajym&vQif OD;vSarmif

ESifhygarmu©OD;azatmifwkdY ynmawmfoiftjzpfESifhtar&duudk oGm;Muonf/ wpfESpfcGJ

Mumonfhtcg M.Sc bGJY,lvmMuNyD; OD;azatmifu Ak'¨wuúodkvfausmif;tkyfBuD;? OD;vS

armifu xkdwuúokdvfpmMunfhwkdufrSL;tjzpfjzifh trIqufvufxrf;&GufMuonf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(31)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

uRefawmfonf 0dZÆm*kPfxl;wef; bGJY&&ef avhvmusufrSwfoiftHxm;NyD; acgif;

xJodkavSmifxm;onfhjrefrmpmay todynm&yfrsm;udk jzefYjzL;vkdívm;? vli,fyDyD jypm;

vkdívm; rajymwwfyg/ jrefrmpmaytuJcwf okH;oyfa&;udk ]jrefrmpmay {nfhcHpmwrf;}

acgif;pOfjzifh aqmif;yg;rsm; wpfapmifNyD;wpfapmif a&;um *E¦avmur*¾Zif;xJ xnhf

onf/ t,f'Dwm OD;cefYuvnf; vufcHNyD; ykHESdyfay;\/ &Sifr[m&|i,f&G,fpOftcguuJh

odkY rmefrme t&dyfta&mifoef;aeykHudk aqmif;yg;tcsKdUwGif ,ckjrif&ygonf/ tawG;t

ac: r&ifhusufao;onfhvu©PmtcsKdUudkvnf; awGY&yg\/

rEÅav;OD;armifarmifwif\aus;Zl;aMumifh xkdaqmif;yg;rsm;onf 1966 ckESpf

rSpNyD; pmtkyftjzpf a&mufcJhygonf/ vlodrsm;vmyg\/ ,aeYjrefrmynm&Sifrsm; pmay

taMumif; aqG;aEG;onfhtcg uRefawmfhta&;tom;ESifhywfoufí xkdpmtkyfudkom OD;

pm;ay;NyD; a&;om;ajymqkdaeMuonf/ vef'efwuúokdvfq&mb0u jyKpkcJhaom pmwrf;

pmtkyfawGudkum; Oayu©m&IMuyg\/ xkdta&;tom;wkdYum; t*FvdyfbmomESifhjzpfae

ívm;rodyg/

'kwd,ESpf r[m0dZÆmwef;odkY a&mufvmNyD; ynma&jyif yifv,fBuD;xJ r[mZeu

rif;BuD;uJhodkY urf;rjrif ul;cwfaeonf/ rPdarcvmewforD; ray:vmao;yg/ igbGJY

& NyD;&if wuúodkvfrSmyJ tcsdefjynfh usLwm qufvkyf&rvm;/ txufwef;ausmif; wpf

ausmif;rSm q&moGm;vkyf&rvm;[laom arG;cGef;udk BudK;pm;NyD; ajzonf/ rajyyg/ yxr

t&G,f ynm? 'kwd,t&G,f Opöm/

wuúokdvfoifwef; 'kwd,tywfukefqkH;cgeD;NyD/ 1938 ckESpfopfodkY ul;vmygNyD/

we*FaEGaeY wpfaeY naeapmif;wGif rdwfaqGwpfa,mufESifh*vkyf&kH(,ck*kPf)wGif t*F

vdyf&kyf&Sifum;wpfum; oGm;Muonf/ tNyD;wGif zkduf(csf)puGJ,m;(Fytche)(,ckAE¨Kv)

yef;jcHxJ&Sd pm;aomufqkdifü vufzuf&nfoGm;aomufMuonf/ a&SUa&;udk rdwfaqGESifh

aqG;aEG;aewkef; yk*Hausmif;aqmifrS oli,fcsif;wpfa,muf aygufvm\/ olu awGYawGY

csif; ]ukdvSab? owif;pmawGxJ ynmawmfoif paumvm;&Spf tawmfrsm;rsm; ay;r,f

vkdY aMumfjimxm;w,f/ ynma&;twGuf wpfckygw,f/ yxrwef; *kPfxl;&olrS avQmuf

&rwJh/ rawGYbl;vm;}[kar;ygonf/

uRefawmfMum;Mum;csif; ikdifoGm;onf/ NyD;aemuf ]uRefawmf trIrJh trSwfrJhae

rdvkdY rawGY&bl;/ b,fawmh avQmufvTmawG ydwfrvJ}[k ar;\/ oli,fcsif;u ]eufjzef

nae 4 em&DrSm}[k ajym\/ uRefawmfESifhvkdufvmonfhrdwfaqGu ]ukdvSab? cifAsm;uH

Zmwm jrifhvmykH ay:vmNyD? avQmufom avQmufvkduf}[kqkd\/

aemufwpfaeY eHeufapmapm yk*Hausmif;aqmifrS aemiftcg vef'efwuúokdvf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(32)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ygarmu©jzpfrnfholudkvSjrifhudkac:NyD; puú&Daw;&d,uf(Secretariat)0efBuD;rsm;&kH;&Sd ynm

a&;0efBuD;&kH;cef;wGif avQmufvTmawGawmif;? jznfhxnfhNyD; wifoGif;vkdufonf/ xDxkd;

onfhoabmygaumif; ygygvdrfhrnf/ ,ck jyefpOf;pm;Munfhvkdufonfhtcg &efukefNrdKUvuf

zuf&nfqkdifawG wpfjyKHwpfacgif;BuD; &Sdonfhteuf xkdaeYü xkdvufzuf&nfqkdifudkrS xkd

oli,fcsif; vmNyD;aomuf&onfrSm b,fewfaumif;ewfjrwfu ydkYvkdufygovJ/ aemuf

wpfaeYrS owif;Mum;&ygu tvmaumif;aomfvnf; tcgaESmif; jzpf&ygrnf/ Zeurif;

BuD;udk rPdarcvmu,fwifonfhtcef;rsKd;odkY qkdufa&mufvmNyDvm;/

rMumrD uRefawmfhxH ynmawmfoif paumvm;&SpftwGuf pmar;yGJvmajz&ef

pm a&mufvmygonf/ oGm;ajz\/ pmar;yGJ aumif;usKd;qkd;usKd;udk od&ef &efukefwGif

apmifhqkdif;aeonf/ wpfaeYaomf pdwfajyvufaysmuf rdwfaqGwpfa,muftdrfodkY zdwfac:

íoGm;onf/ pum;xkdifajymae&if; aA'ifq&m aA'ifq&m[kvrf;ay:rS atmfoHMum;í

rdwfaqGu xGufac:NyD; uRefawmfhudk wGufay;&ef ajymonf/ ig;rl;vm;? wpfusyfvm;

rodawmhyg awmif;onf/ tawmfrsm;rsm; a[m\/ trSwfrxif em;axmifae&mrSrlq

vifaA'ifq&mu]]qm[pf(vlBuD;rif;)taemufzufudk oGm;&zkdYjrifw,f}}bkHbkdifvm;vkdY

ar;&m ]]ruúm;xuf ydka0;w,f? [dkrSm tazBuD;vkd cifrifyD; rçpr,fhvlBuD;okH;OD;eJYawGY

r,f/ aumif;pm;r,f}}pwJha[mudef;tjyif tjcm;taMumif;awGvnf; ygygao;\/

okH;ywfcefYtMum ynmawmfoif bkwftzGJYu ac:awGYygonf/ ynma&;ynm

awmfoifqktwGuf ajzqkdolwkdYudk qefcgpdyfjzifh wkdufcs&m t*Fvdyfpmyxrwef;ESifh*kPf

xl;atmifolrpöwm*Refrl;eD(John Mooney)? 0dZÆm&kd;&kd;bGJYpmar;yGJwGif yx0Dbmomü *kPf

xl;jzifh atmifí FRGS bGJY&ol OD;at;armifESifhuRefawmfwkdYokH;OD; usef&pfcJhonf/

rpöwmrl;eDudk OD;qkH;ac:awGY\/ rMumyg/ tcef;xJrS xGufvm\/ a'goa&mif

vTrf;aeí rnf;aeaom rsufESmay: teDa&mifoef;aeygawmhonf/ olu t*Fvdyfvkd

]]wpfae&mrS bugger(&kdif;pdkif;onfhtokH;tEIef;)wpfaumifu ar;cGef;wpfckar;vkdY ajzae

wkef; aemufwpfaumifu wpfae&mrS ar;jyefw,f/ How the hell could I answer both

of them (igvacG;rSyJ? igb,fvkd ESpfaumifpvkH;udk ajzEkdifrwkef;)}}vkdYajymNyD; xGufoGm;yg

onf/ uRefawmf 0rf;rombJ oem;rdonf/ 1936 ckESpf Ekd0ifbmv 24 &ufaeYwGif

olonf uRefawmfESifhtwl bGJYvufrSwf wuf,lcJhygonf/

OD;at;armif tvSnfhjzpfí oltcef;xJ &ifzkH;tusÐ? acgif;aygif;? Aefaumufyk

qkd;ESifh0ifoGm;ygonf/ twefMumaomf jyKH;jyKH;ESifhxGufvmonf/ uRefawmf &NyD[kqdkNyD;

xGufcGmoGm;\/ uRefawmfvnf; pdwf"mwfusqif;oGm;yg\/

uRefawmfhemrnfac:í tcef;xJ 0ifoGm;ygonf/ yk*¾Kdvf 10 OD;ru xkdifaeonf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(33)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

udk awGY&ojzifh ighudk bmrsm; ar;vkdY bmawGajz&rvJ[k awG;ylNyD; ukvm;xkdifwGif xkdif

csvkduf\/ xkdyk*¾KdvfwkdYteuf xkdtcsdefwGif wuúokdvfaumvdyfausmif;tkyfBuD;jzpfae

aom q&mBuD;OD;azarmifwifESifhjrefrmjynf ynma&;tpD&ifcHpma&;aomarmfuGef;xdef;

a[mif;rpöwmuifbJ(vf)(Cambell)wkdYudkom rSwfrdygawmhonf/ ar;onfhar;cGef;tcsKdU

udkom wifjyyg&ap/

tzGJY0if/ /bmjzpfvkdY 'Dpaumvm;&Spfudk avQmufygovJ/

uRefawmf/ /uRefawmf wuúodkvfausmif;a&mufpuwnf;u rGefjrwfwJhq&mtjzpf

eJYtoufarG;csifvkdYyg/

tzGJY0if/ /bDpDtuf? tkdifpDtufpmar;yGJawG 0ifajzzkdY rMuHpnfbl;vm;/

uRefawmf/ /b,fwkef;urS rMuHpnfcJhzl;yg/ (bmjzpfvkdYvJ[k qufar;&m)uRefawmf

vlawGudk axmifrcscsifvkdYygcifAsm/

'ktzGJY0if/ /rpöwmuifbJ(vf)&JUtpD&ifcHpmudk zwfNyD;yvm;? b,fvkdoabm&o

vJ/ &J&Jomajzyg/ olrJay;ykdifcGifh r&Sdbl;/

uRefawmf/ /('ku©ygyJ? ig[dkwpfuGuf 'DwpfuGufyJ zwf&ao;w,f/ 0denf;vGwf

atmif ajzr,f[k pdwful;rdNyD;)ta&;BuD;wJhtuGufuav;awGom zwfNyD;ygao;w,f/

uRefawmf rajzyg&apeJY/ A little learning is a dangerous thing (rodwod udpöudkajz&if

'ku©a&mufwwfygw,f)/ rpöwmuifbJ(vf)u jyKH;aeonf/

OD;azarmifwif/ /&mZ0wf0efaxmuf(Deput Superintendant)&mxl;ay;r,fqkd&if ,lr

vm;/

uRefawmf/ /r,lcsifygbl;/ (bmjzpfvkdYvJ[kar;&m)aoewfudk tifrwefaMumuf

w,f/ rudkifcsifygbl;q&mBuD;/

OD;azarmifwif/ /tjrwfawmfaMu; 0efaxmuf&mxl;aum/

uRefawmf/ /r,lyg&apeJY(bmaMumifhvJ)/ uRefawmfu [moykHjyifwpfck zwfrdvkdY

yg/ (ajymjyprf;)/ vlwpfa,muf[m wpfaeY vrf;avQmufoGm;wJhtcg pkyfxm;wJhMuHzwf

rsm;ykH ESpfykHudk awGYowJh/ wpfykHrSm yk&GufqdwfawGtkHaeNyD; wpfykHrSmawmh yk&GufawG uif;

aew,f/ 'geJY vlwpfa,muf olYtem;a&mufvmwJhtcg MuHzwfESpfykHudk vufnd§K;xkd;jyNyD;

qef;w,fvkdY olu ajymawmh xkdvl rqef;ygbl;Asm/ yxrtykHu &kd;&kd;vl pkyfxm;wm/ 'k

wd,tykHu tjrwfawmfaMu; 0efaxmufwpfa,mufpkyfxm;wmygvkdY ajymowJh/ tzGJY0if

awmfawmfrsm;rsm;u &,fMu\/ wpfOD;ESpfOD;u qufNyD; ar;cGef;xkwfygao;\/

paumvm;&Spf &ESifhr& tajz wGJavmif;&SdaeonfhumvtawmtwGif; qwf

wiHhiHh cHpm;rIonf pdwfylwwfoltm; pdwf'ku©ay;wwfonf/ ESpfywfcefY Mumonfudk ESpf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(34)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ESpf[k xif&\/ aemufqkH; paumvm;&Spf ay;tyfonfhpmudk ynma&;0efBuD;XmetwGif;

0eftuf(zf)bD? tm;Ekd;(F.B. Arnold)xHrS &&Sdygonf/ 0efxkyfBuD;usoGm;ygNyD/ teEÅol&d

,trwfa&;onfqkdaom trsufajzvuFmudk twkckd;um ]olwnf;wpfOD;? atmifyef;cl;

aomf? olwpfOD;rSm r&umom? "r®wmwnf;}}[k pyfqkdrdyg\/

jzpfysufukefpif jyefqifjcifvkdufaomtcg EIwfar;cGef; ajzqkdol uRefawmfwkdYokH;

a,mufteuf rpöwmrl;eD&zkdY tav;omaeonf/ olu t*FvdyfpmrSm yxrwef;ESifh8kPf

xl;atmifol/ okdYaomf xkdumvü rsKd;cspfpdwf"mwf vTrf;rkd;aecsdefjzpfí ol wpfyef;&IH;ae

\/ udkat;armifum; r&xkdufyg/ paumvm;&SpftwGuf xkwfxm;onfhOya'ESifhrnDbJ

olYygarmu©rsufESmaMumifh 0ifcGifh&onf/ bDat*kPfxl; yxrwef;ESifhratmifyg/ yx0D

bmomü *kPfxl;ESifh&kd;&kd;0dZÆmbGJYom &yg\/ FRGS um; trSefqkdaomf wuúokdvfwpfckckrS

tyfESif;aom'D*&Dr[kwfyg/ *kPfxl;aqmifbGJY[kqkd&ygrnf/ &Sif;jyygrnf/

FRGS onf Fellow of the Royal Geographical Society (awmf0ifyx0D0iftoif;

vlBuD;)[kteuft"dyÜg,f &onf/ þbGYJonmvkdcsifolonf xkdtoif;vlBuD;wpfOD;u t

qkdwifoGif;? wpfOD;u axmufcHonfhavQmufvTmESifhtwl t*FvdyfaiG ig;*Ded(,ckig;aygif

ig;yJed)udk toif;BuD;odkYydkYvkdufvQif FRGS jzpfvmyg\/ xkdenf;wl FRHS ac:(Fellow of

the Royal Horticultural Society)awmf0ifO,smOfpdkufysKd;a&;toif;vlBuD;bGJY cH,lvkdol

onf tqkdygvkyf&kd;vkyfpOftwkdif; oufqkdif&mtoif;vlBuD;wpfOD;u tqkdwifoGif;? wpf

OD;u axmufcHonfhavQmufvTmESifhtwl toif;BuD;odkY aiGydkYvkdufygu xkdbGJYonm&yg\/

1956-57 ckESpftwGif; uRefawmfwkdYausmif; a&mufvmol rdwfaqGwpfa,mufu jrefrm

jynfudk tNrD;wyfNyD; jyefcsifonf[kajymojzifh ausmif;rSq&mokH;OD;ESifhuRefawmfu olY

qE´jynfh0atmif aqmif&Gufay;vkdufaomaMumifh FRGS, FRHS bGJYonmrsm;ESifhjrefrm

jynf jyefoGm;ygonf/

1938 ckESpf rwfv pmar;yGJwGif r[m0dZÆmpmar;yGJudk atmifygonf/ ynmawmf

oif paumvm;&Spf&&SdolwkdYteuf bmomt&yf&yfü xkdESpfrSbGJY&olwkdY EkdifiHjcm;wGif ynm

qufvufoif,lEkdif&ef arvtwGif; txl;bGJYESif;obif usif;yay;onf/ uRefawmftyg

t0if tjcm; 4-5-6 OD;bGJYvufrSwf,lMu\/ olwkYdtxJ OD;odef;[efESifhudkarmifarmifc

wkdYtm; jrifrdonf/ uRefawmf wpfaeY BudKwifiSm;xm;onfhwuúpDorm; tcsdefrDrvmí

uRefawmf ta&mufaemufusoGm;&yg\/

5/ ynmawmfoif

t*FvefoGm;&ef jyifqifpjyK&NyD/ ynma&;0efBuD;Xme twGif;0efxHrS pmwpf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(35)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

apmifxyfa&mufvmyg\/ uRefawmfhtwGufvef'efwuúokdvfynma&;aumvdyf(Institute

of Education)wGif ae&m&NyD/ pufwifbmv wwd,tywfü ausmif;pzGifhrnfrkdY tjcm;

ynmawmfoifrsm;ESifhtwl Mo*kwfvrukefrD xGufrnfhoabFmESifhoGm;vQif ausmif;aemuf

usrnf/ armifvSab oGm;&rnfhc&D;pOfudk jyifay;xm;onf/ ynma&;0efBuD;XmeokdYvm

NyD; EkdifiHul;vufrSwf&&ef avQmufvTmwifonfhtcg ajymjyygrnf[k pmxJyg\/ vef'ef

wuúokdvf vufatmuf&Sd aumvdyfausmif; 4-5-6 q,fausmfwkdYonf ESpfpoifwef;rsm;

a,bk,stm;jzifh atmufwkdbmv yxrtywf Ak'¨[l;aeYwGif pyg\/

uRefawmf oGm;yg\/ c&D;pOfudk jyonf/ wpfvMumrnfhc&D; 18 &ufESifha&muf

rnfhta&;udk od&yg\/ &efukefrS umvuwåm;? xkdrS bkHbkdif? xkdrSjyifopfjynfawmifbuf

&Sd rmaq;(vf)NrdKU(Marseilles)? xkdrS ajrmufydkif;oabFmqdyf uJav(Calais)? xkdrSt*Fvef

jynfawmifbuf&Sd 'dk;Am(Dover)? 'dk;AmrS vef'efodkYjzpfyg\/ jrefrmjynfwGif aumhu&dwf?

armfvNrdKif? &efukef? rEÅav;? a&TbkdokdYom a&mufzl;onfhuRefawmfonf tqkdygEkdifiHjcm;

c&D;pOfukd wpfa,mufwnf; oGm;&rnfrkdY cyfvefYvefYyif/ odkYaomf ra&mufzl;wJhNrdKUrsm;

a&mufr,f? rjrifzl;wmawGudk jrif&r,fhta&;udk awG;rdNyD; tm;rmefwufvmyg\/ EkdifiH

ul;vufrSwf Mo*kwfvrSm vm,l [k ajymyg\/

tdrfrjyefEkdifao;yg/ uRefawmfhrdwfaqGBuD; udkvSabmfwpfa,muf 'kwd,ESpfOy

pm0dZÆmwef; pmar;yGJokH;Budrfusojzifh rdbrsm;u rEÅav;rS olaX;orD;ESifhae&mcsay;

rnf[k ajymí rEÅav;oGm;&yg\/ vufxyfyGJtNyD; a&TbkdoGm;NyD; &GmodkYjyefvmygonf/

uRefawmf oifwef;NyD;vQif jrefrmjynfjyefvmrnf[laom0efcHcsufvufrSwfa&;

xkd;&ygOD;rnf/ 0efcH&ef ypönf;jynfhpkHonfholwpfOD; vkduf&Sm&m arG;pm;onfhtysKdBuD;a':

a':av;OD;wkdYteuf a':vwfESifhtdrfaxmifusESifhaeaom olaX;udk awGY&\/ xkdOD;av;

udk ac:NyD; armfvNrdKif&Sd jrefrmtrsKd;om;ta&;ykdifESifhcsdef;NyD; oGm;awGYyg\/

t&m&SdBuD; tcef;xJ 0ifoGm;Muonf/ xkdifyg[k rajymbJ odvkdonfhtaMumif;

t&mudk ar;jref;aewkef; OD;av;u tvsm;xkd;arSmufcsvkduf&m uRefawmfu qGJxlNyD; OD;

av;xyg? 'Dvkdt&m&SdrsKd;okH;a,muf OD;av;iSm;xm;EkdifwJholjzpfygw,f[k wkd;wkd;ajym

vkduf\/ xkdtcgrS xkdifyg[kt&m&SdBuD;u ajymygawmhonf/ 0efcHcsufudk vufrSwfxkd;NyD;

jyef,lvmyg\/

c&J&GmodkY uRefawmfjyefvmonf/ a':a':wkdYu 0rf;omrqkH;/ t&ifu wtuf

tufajymcJhaom tkdifpDtuf? bDpDtufwkdYudk owdr&awmhbJ wlarmiftwGuf *kPfwufae

Muyg\/ &Gmol&Gmom;tcsKdUu]]Akdvfr r,lvmeJYaemf? olwkdY ig;ydrpm;wwfbl;}}qldoluqkd

/ ]]jyefa&mufvmwJhtcg wkdYrsm;udk todrvkyfbJ ae&ifawmh odMua&mhaygh}}[kBudrf;olu

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(36)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

Budrf;? i,fi,fu upm;azmf upm;zufwkdYuvnf; &GHUovkd? 0rf;omovkdESifhMunfhaeMu

ESifh/ cspfp&maumif;vSwJh&kd;om;wJh&Gmol&Gmom;awG/

xGufcGmoGm;rnfheHeufwGif tv,facgifrS tzGm;? vuf,mbufrS om;rsm;? vuf

0JbufrS orD;rsm; xkdifaeolwkdYtm; uRefawmfOD;okH;Budrfcsum uefawmhonf/ toD;oD;

qkay;Mu\/ okH;ESpfausmfausmfrSm uRefawmf jyefvmwJhtcg tzGm;? taz? a':a':wkdYudk

vkyfauR;yghr,f[k uwdjyKyg\/ odkYaomf uHu wpfrsKd;wpfrnf zefwD;cJhrnfudk BudKwifr

jrif&yg/

&efukefwGif MumMumrae&yg/ tpkd;&u vef'efa&mufvQif ta&;ay:okH;Ekdif&ef

jrefrmusyfaiG 450ESifhnDrQonfhaygifpwmvif 30 vkdrnf[kajymojzifh wpf0rf;uGJawmfol

,pfrsKd;0efaxmuf tpfudkuay;onf/ xkdaemuf EkdifiHul;vufrSwfudk twGif;0ef&kH;üoGm;

,lonf/ Mo*kwfvxJwGif jzpfyg\/ ukvm;-jrefrmt"du&kPf;jzpfaeygNyD/ wuúpDwpfpD;

iSm;oGm;onf/ wuúpDarmif;orm;ESifhtwl tazmwpfa,muf ygvmonf/ wuúpDxJ 'g;

&SnfBuD;ESpfvuf? vSHESpfvuf ygvm\/ jrefrmyDyD q&m bmrSraMumufygeJY? toufeJYvJNyD;

umuG,fay;yghr,f[ktmrcHMuonf/ ajymonfhtwkdif; vkyfrnfholawG toGiftjyifujy

aeonf/

ynma&;0efBuD;&kH;okdY ab;roD &efrc a&mufoGm;ygonf/ oufqkdif&mt&m&Sd

BuD;wkdYu EkdifiHul;vufrSwf? oabFmrD;&xm;vufrSwf xkwfay;\/ ,loGm;aomjrefrmaiG

450 udkvnf; t*FvdyfaiGESifhvJay;yg\/ aygifpwmvif 30 &yg\/ NyD;aemuf vrf;c&D;

tqpfqpfwGif tqifajy&ef c&D;onfrsm; BudKzkdY aomrwf(pf)uGwfukrÜPD(Thomas Cook

Company)rS udk,fpm;vS,fwpfa,mufpD apmifharQmfaernf/ rylygESifh[kajymMu\/ wnf;

tdrfodkY ab;roD &efrcbJ jyefa&mufvmygonf/ wuúpDarmif;orm;tm; qkcsvkduf\/

pufwifbmv 9 &ufaeYwGif NAdwdoQtif;'D;,ef;pwif;(rf)e,fADa*;&Sif;ukrÜPD

(British Indian Steam Navigation Company twkdaumuf bD? tkdif? tufpf? tif BISN)

ykdif yifv,ful;oabFmjzifh umvuwåm;odkYoGm;yg\/ ausmif;aezufoli,fcsif;awG rdwf

aqGawG trsKd;awG vkdufykdYMu\/ xkdolwkdYtxJ tdE´d,trsKd;om;uav;wpfa,mufudk

awGY&onf/ usLwmaygufpb0u jrefrmpmoifay;cJhzl;onfhqif(Sen)qkdoljzpfyg\/ olY

aqGrsKd;wpfa,mufudk vkdufydkY&if; uRefawmfhudk jrifí vmEIwfqufonf/ olu uRefawmfh

udk oabFmay:&Sd uRefawmhftcef;xd ac:oGm;onf/

eHeufydkif;wGif oabFmxGufonf/ t*FvefjynfoGm;&rnfrkdY 0rf;omonf/ jref

rmjynfESifhcGJcGm&rnfaMumifh 0rf;enf;\/ b,f[mbufykdwdrf;onfudkum; rajymwwfyg/

&efukefjrpf0rS yifv,fxJ a&mufvmonf/ a&Twd*kHbk&m;udk ta0;rSvSrf;uefawmhyg\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(37)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

wpfa,mufwnf; a,mifvnfvnfESifhukef;ywfay: avQmufonf/ {nfhcef;xJ0ifoGm;

onf/ taemufEdkifiHom;wpfOD;eSifhawGYyg\/ touf 50 ausmfausmfcefY &Sdygvdrfhrnf/ ol

u pEIwfqufí xkdifpum;ajym&mrS *syfqifaumvdyfausmif;rS aqm ,m;ba&;(Sauer

Brei)ac: c&pf,mefbkef;awmfBuD;jzpfaMumif; od&yg\/ tNidrf;pm;,lNyD; Zmwdcsufa<u

uae'g(Canada)jynfodkY jyefoGm;jcif;yif/ aumif;aomawGYqkHrI[k,lqrdyg\/

aeYv,fpm npmauR;onf/ xrif;[if;rsm;&\/ vufzuf&nfvnf; Mum;wGif

wkdufygao;onf/ ntdyf&m 0if\/ wpfa,mufwpfcef;pD&\/ pufckwfoHESifhvIdif;oHrsm;

em;axmif&if; tbGm;? a':a':wkdYESifhazazhudk pdwfxJ &Sdckd;arwåmydkYonf/ jrefrmjynfrSm

aewkef; aiGr&Sdí udkvSabmfESifhtwl rEÅav; a&TbkdwkdYokdYom a&mufzl;onf/ tckawmh rkdif

8000 ausmf a0;onfht&yfqDodkY c&D;ESifaeNyD/ [kda&mufonhftcg uHu b,fvkdpDrHNyD;

ae&mcsay;ygvdrfhr[k awG;&if; tdyfaysmfoGm;yg\/

eHeufpm oGm;pm;onf/ taemufEdkifiH tpm;tpmauR;\/ uGef;zvdwf

(Cornflake)udk EGm;EkdYqrf;? oMum;jzL; pm;? 0ufaygifajcmufaMumf? MuufOaMumfudk aemuf

xyfay;onf/ aygifrkefYuif axmywfokwfudk ,kdESifhtwl vufzuf&nfjzifh ed*kH;csKyfvkduf

onf/ uRefawmfESifhtwl wpfpm;yGJwnf; xkdifpm;aeaom tdE´d,trsKd;om;onf MuufO

aMumfom pm;onfudk owdxm;rd\/ aemif t8FvefwGif pm;&rnfha&SUawmfajy;tpm;t

pmwkdYyif/ naeapmif; 3 em&Dtcsdefavmuf umvuwåm;oabFmqdyfodkY qkdufa&mufvm

onf/

oabFmqdyfrSm [dkMunfh 'DMunfhESifhwufvm&m vlawGMum;xJ rpöwmvSab(Mr.

Hla Pe)[lpmvkH;BuD;rsm; yg&Sdonfhwkwfjzifh axmifxm;onfh uwfjym;BuD;udk ajr§mufjyxm;

aom t*FvdyfvlrsKd;wpfa,mufudk jrif&í olYqDoGm;onf/ olu ]uRefawmf Thomas

Cook rSudk,fpm;vS,fyg/ pDpOfxm;wJhtwkdif; cifAsm;udk vmBudKolyg}[k ajymoHMum;&í

tm;wufoGm;ygonf/ [dkacwfu 'Dvkdukd;[kpma&;&if; awG;rdyg\/

uRefawmfhtm; rvSrf;rurf;&Sd [kdw,fBuD;wpfckqD ac:oGm;NyD; {nfhcef;xJxm;

onf/ ]uRefawmf 6 em&DrSm vmr,f/ bkHbkdifoGm;r,fhrD;&xm;qD ac:oGm;r,f/ 'DrSmacwå

em;aeyg}[kqkdNyD;xGufoGm;ygonf/ uRefawmfvnf; cPMumaomf qmovkdvkdjzpfvmo

jzifh em&DMunfhvkduf&m 5 em&Dxkd;aeNyDrkdY xrif;pm;cef;xJ0ifoGm;\/ pm;yGJxkd;wpfa,muf

ESifhawGYonf/ ]'DrSm npm pm;vkdY&ovm;? xrif;[if; &ovm;}[kar;\/ ]xrif;[if; r

[kwfygbl;/ taemufwkdif;tpm;tpmyJ &ygw,f}[kajymonf/ xkdtcgu xkdtpmrsKd;ESifh

rwif;wdrfí jyefxGufvm\/

6 em&Dxkd;vQif ukd,fpm;vS,fay:vmNyD; rD;&xm;qD ac:oGm;ygonf/ cspfvSpGm

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(38)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

aom a':a':wkdYu ay;vkdufaomig;ydaMumf? o&ufoD;oeyfESpfykvif;yg jcif;uav;udk

uRefawmfu qGJ? olu vufqGJom;a&aowåmESpfvkH;udk,lí wuúpDwpD;iSm;NyD; blwm&kHodkY

oGm;Muonf/ BudKwifoD;oefYiSm;xm;onfhyxrwef;wGJ wpfwGJay:wufMuonf/ vm;

vm;/ bkef;awmfBuD;aqm,m;ba&;ESifhoGm;awGY&jyefyg\/ ESpfa,muftdyfwGJxJ uRef

awmfESifholwkdYomjzpfí tcefYoifhvSygonf/ olvnf; uRefawmfESifhwpfwGJwnf;pD; wpfc&D;

wnf;oGm;&rSmrkdY oabmusykH ay:yg\/ ukd,fpm;vS,ftm; aus;Zl;wifpum; ajymMum;

onf/ EIwfqufNyD; xGufcGmoGm;\/

wGJxJ acwåxkdif? ypönf;awG ae&mcsNyD; wGJwHcg;aomhcwfum pm;aomufwGJ&Sd&m

ü aqm,m;ba&;ESifhnpm oGm;pm;Mu\/ ta&SUtaemufwkdif;jynfrsm; tpm;tpm&yg

\/ uRefawmfu xrif;[if;? tazmfc&D;onfu taemufwkdif;jynf tpm;tpmrSmpm;yg

onf/ wGJjyefa&mufMuonf/ oGm;wkduf yg;pyfaq; acwåxkdifpum;ajymum tdyf&m0ifMu

\/ a&csKd;cef; tdrfomESifhrsufESmopfcGufawG oefYjyefYvSyg\/ rD;&xm; wpfnvkH;ckwf

armif;aeyg\/ eHeufvif;aomf rsufESmopf eHeufpm oGm;pm;Mu\/ c&D;oGm;&if; jyif

bufMunfhonf/ jrefrmjynfjrufcif;awGESifh rwlyg/ ajrjyifü [dE´L rlqvifbk&m;&Sdckd;

ausmif;ESifhyvDrsm; jrif&onf/ awmifukef;rsm;ay:ü jrefrmjynfrSmuJhodkY apwDykxkd;rsm;

rjrifrdyg/ vrf;ab;ESpfbuf&Sd v,fuGif;rsm;ukdum; owdrlrd\/

aemufwpfaeY eHeuf tdyf&mrS Ekd;vmaomtcg tdE´d,jynf taemufbufawmif

ukef;qifhBuD;(Western Ghats)rsm;ay: ausmfjzwfoGm;aeygNyD/ ESif;jrLawGqkdif;um csrf;

pdrfhpdrfh jzpfvm\/ aemufqkH;ü bkHbkdifNrdKU blwm&kHBuD;odkY qkdufa&mufvmygonf/ xGuf

aygufwGif umvuwåm;rSmuJhodkY udk,fpm;vS,fwpfa,muf vmBudKESifhae\/ uRefawmfhudk

oabFmqdyf&Sd tuf(pf)? tuf(pf) &m0g;yif;'D(S.S.Rawalpindi)ac:oabFmBuD;qDac:oGm;

ygonf/ &efukef umvuwåm;oGm;oabFmxuf q,fqru BuD;rm;vSonfh{&mroabFm

BuD;/ udk,fpm;vS,fu uRefawmfhudk BudKwifoD;oefYiSm;xm;aom tcef;odkYac:oGm;NyD; ae

&mcsay;um EIwfqufí oabFmay:rSqif;oGm;\/

aemuf ESpfem&DcefYMumaomf oabFmBuD; urf;u cGmxGufoGm;onfhtcg urf;ay:

rS bifc&mtzGJYu 0rf;enf;zG,f&m wD;vkH;rsm;jzifh EIwfqufonf/ aMuuGJrdí rsuf&nfrsm;

pkdYvmonf/ crf;em;vSonfhbkHbkdifoabFmqdyfBuD;udk rsufpdwpfqkH;MunfhNyD; tcef;odkYjyef

vm\/ þoabFmBuD;onf cHhnm;xnf0gvSonfESifhtrQ toGm;vnf;jrefvSygonf/ xdkY

aMumifh 'kwd,urÇmppfBuD;twGif;u twfvefwdwf(Atlantic)ork'´&mxJ *smrefa&ikyf

oabFmawGudk ESdrfeif;aeaomNAdwdoQppfoabFmrsm;tm; taxmuftyHhay;aewkef; a&

ikyfoabFmvufcsufjzifh jrKyfoGm;&&Sm\/ xkdowif;Mum;&aomtcg pdwfraumif;jzpfrd

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(39)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ygonf/

aeYv,fpmudk us,fjyefYcrf;em;aompm;aomufcef;wGif pm;onf/ pm;p&mtrnf

pm&if;onf wpfayeD;yg;t&Snf? &SpfvufrcefYtus,f puúLuwfjym;ESpfzufjynfhESufae

\/ aqm;,m;ba&;udk rawGY&í ra&G;wwfyg/ xrif;[if;om rSmpm;onf/ jrefrm-td

E´d,[if;r[kwf/ tdE´d,-t*Fvdyfujym;jzpfaeonf/ 0dkift&uftrsKd;rsKd; &onf/ [kdt

cgu raomufwwfyg/ tcsKdyGJawG? bDpuGwfaxmywf 'defcJawGvnf; auR;\/ pm;NyD;

{nfhcef;ü oGm;xkdifonf/

{nfhcef;xJü tdE´d,trsKd;om; vli,fvl&G,f 10 a,muf 15 a,mufwkdYESifhawGY

onf/ pum;vufqkHusoGm;onfhtcg trsKd;om; ESpfa,mufESifhtrsKd;orD; wpfa,mufwkdY

u uRefawmfhuJhodkY vef'efwuúokdvfynma&;aumvdyfwGif ynmqnf;yl;rnf[kod&\/

aeYv,f 4 em&Dxkd;onfhtcsdefxd wdwfqdwfae\/ tem;,lMuí jzpfyg\/ xkdtcsdefrS 5

em&Dtxd ukef;ywfay: upm;rsKd;pkH upm;ol upm;? vrf;avQmufol avQmufMuonf/

npmudk 6 em&DtcsdefrSm pauR;ygonf/ taemufEkdifiHol EkdifiHom;rsm;u 0wf

pkHESifhta&SUwdkif;om;rsm;u yGJxkdift0wftpm;rsKd;rsm;ESifhvmpm;Muonf/ uRefawmfu

awmh ykd;vkHcsnf? wkdufyHkESifh/ aqm,m;ba&;ESifhawGYonf/ olYtem; oGm;xkdifpm;\/ aeY

v,fpmxuf [if;rnfrsm;\/ tcsKdUrSm uRefawmfrwwfonfhjyifopfbmomjzifh/ aemif

udktusifhygoGm;atmif t*Fvdyftpm;tpmudkaqm,m;ba&;tultnDjzifhrSmpm;onf/

OD;qkH; tjrnf;(Hors d'oeuvres)? 'kwd, qGwfjyKwf(Soup)? wwd, ig;aMumf/ pwkw¬ t

uif? tjyKwf? taMumf tom;trsKd;rsKd;ukd tm;vl;aMumf^jyKwfESifhtjcm;[if;oD;[if;

&GufESpfrsKd;/ yOör tcsKdyGJ/ q|r bDpuGwfESifh'defcJtrsKd;rsKd;/ aemufqkH; umzD? vufzuf

&nf BudKuf&m aomufEkdifonf/ [if;rnfwpfrsKd;qkd 0dkifwpfrsKd;ay;\/

yxrü vQmrawGYvSyg/ 4-5 &uf qufpm;Munfhonfhtcg t&nfvnfoGm;onf/

aeYv,fpmudkawmh xrif;ESifh[if;om pm;yg\/

yifv,fvIdif;wpfBudrfrl;onf/ rl;onhftcg tefNyD; igawmh aoawmhr,f[kxif

&avmufatmif rcsdrqHh cH&\/ tpm;wpfeyfESpfeyf vGwfoGm;onf/ oabFmq&m0efvm

Munfh\/ aq;ay;onf/ vufzuf&nf? umzD&nfom aomufonf/ trl;ajyoGm;aomt

cg arhaysmufoGm;onf/ vef;qef;vmNyD; tpm;taomuf aumif;vmonf/

wpfaeYwpfaeYESifh yifv,feD(Red Sea)xJ oabFmBuD;0ifvm\/ vIdif;avNidrfouf

vmonf/ npmpm;NyD; oabFmyJhykdif;wGif xkdifonf/ rkd;ay:u vudkMunfh? atmufa&jyif

udk &IESifhbmudk arQmfrSef;? b,fudk wrf;&rod/ vIdif;wtdtdMum; ckwfarmif;oGm;aomo

abFmay:ygoGm;onf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(40)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

tcsdefrMumrD yifv,feD«&uf('f)qD;Red Sea»ESifhajrxJyifv,f(r,f'Dwm&def;ed

,if;qD;The Meditterranean Sea)Mum; qufoG,fxm;aom pl;tuf(Suez)wl;ajrmif;BuD;

udk jzwfvm\/ oabFmESpfpif; ra&SmifomonfhtuGufrsm;wGif yxra&mufonfhoabFm

apmifhqkdif;ay;&ef wl;ajrmif;auGYBuD;awG &Sdonf/ xkdtcg uif;0efrif;BuD; vef'efoGm;aeY

pOfrSwfwrf;yg ]rjzpfawmif; jzpfykH/ &ufwpD;-rpf'D;wma&ESifhurf;ESpfaxG tajcqufvkdY?

0ifxGufum EkdifiHyGm;ap[k? &Snfvsm;ajrmfac:wwfygbd? rkd;ewfuRef,kH}[laompmESpfykd'fudk

&Gwfqkdrdyg\/ odkYESifh jyifopfjynfawmifbuf oabFmqdyfNrdKU rm;aq;(vf)odkYa&muf\/

uRefawmfESifhtwl tdE´d,ausmif;ol ausmif;om;tm;vkH;vkdvkdyif qif;vmMu

onf/ bkHbkdifoabFmqdyfrSmuJhodkY aomrwf(pf)uGwfrS udk,fpm;vS,fvmBudK\/ rvSrf;r

urf;&Sd blwm&kHü qkdufxm;aom rD;&xm;qDac:oGm;NyD; wpfa,mufpD; yxrwef;wGJt

cef;xJ ykdYay;onf/ jyifopfwGJapmifhwpfa,muf 0ifvmNyD; jyifopfvkd EIwfqufonf/ olu

t*Fvdyfvkd rwwfwwwf? uRefawmfu jyifopfpum; 4-5-6 vkH;wwfESifhESpfa,mufom;

pcef;oGm;Muonf/ wGJcef;xJ tdyf&mrjrifí ajcESifhvufESifht&dyfjyNyD; ar;\/ olu vpf

(Lit)tdyf&m[kajym&m uRefawmfacgif;ndwfjyonf/ eH&H&Sd cvkwfwpfck ESdyfvdkufaomtcg

eH&HxJjrKyfaeaom tdyf&m a'gifvkdufusvmygonf/

tdyfzkdYudpö NyD;oGm;ygNyD/ pm;zkdYta&; usefonf/ uRefawmfu Dinner(npm)[k

ajym&m t*Fvdyf-jyifopf ESpfbmomü toHqifwl,dk;rSm;jzpfaeojzifh 0D;0D;(Wee, Wee)

[kwfuJh [kwfuJhqkdum vufckepfacsmif;axmifjyNyD; pm;aomufwGJ&Sd&m vufnd§K;nTefjy

onf/ uRefawmfu aus;Zl;wifygw,fqkdaom jyifopfpum;(Mercie)[k ajymaomtcg

uRefawmf em;rvnfonfhpum;vkH;awG ajymNyD; jyKH;íxGufcGmoGm;\/ xkdwpfvkH;p ESpfvkH;

p jyifopfpum;rsm;udk bkef;awmfBuD;aqm,m;ba&;xHrS oif,lcJhyg\/

7 em&D xkd;onfhtcg pm;aomuf&mwGJodkY tcef;udk aomhcwfNyD; oGm;onf/ uH

tm;avsmfpGm ynmwwfNAdwdoQtrsKd;om;BuD;wpfOD;udk awGYí olYpm;yGJrSm xkdifcGifhawmif;

NyD; xkdif\/ oabmaumif;NyD; &nfrGefoljzpfonf/ olYtMuHÓPfawmif;í BudKuf&mtpm;

tpmrsm; rSmNyD;pm;ygonf/ olonf NAdwdefjynfwuúokdvf ausmif;wpfausmif;rSq&mwpf

a,mufjzpfaMumif; pum;ajym&if; od&\/

tcef;wHcg;aomhcwfNyD; wpfnvkH; tdyfonf/ eHeuf 6 em&Davmuftcsdef yg&D

(Paris)blwm&kHodkYqkdufvmonf/ wGJjyLwif;aygufudk zGifhMunfhonf/ pmtkyfawGxJomzwf

zl;onfhyg&DNrdKU[m 'gyguvm;[kqkdrdonf/ eHeufpmoGm;pm;NyD; wpfvrf;vkH; rsufpdpm;yGJ

xdkifvkdufcJh\/ uJav;odkYem&Djyefwpfcsufavmuf xifyg&JU a&mufvmonf/ ukd,fpm;vS,f

vmBudKNyD; ul;wkdYoabFmay:odkY ydkYay;onf/ a&mufESifhaeaom tdE´d,trsKd;om;tkyfpk

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(41)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

em; 0ifxkdif\/ 'kd;Am;qdyfurf;qDodkY pufwifbmv 26 &uf 3 em&Davmuf qkdufa&muf

\/

uRefawmfwkdY ukef;ywfay:wufMuonf/ vl0ifvlxGuf ppfaq;&mü wef;pDaeMu

&m uRefawmhfEkdifiHul;vufrSwf &SmrawGYojzifh aMumuftm;vefYtm;ESifh a&SUwpfvSrf;wkd;

NyD; ajrjyifay: &Sm\/ t*FvdyfvlBuD;wpfOD;u ]ausmfrwufeJY? rifhae&m rif;jyefoGm;}[k

Budrf;aewkef; a&SUem;&Sd vlwpfa,muf\ajcaxmuftem; oGm;awGYonf/ aumuf,lNyD;

]'DrSm 'DrSm 'gudk vkduf&Smwmyg}[k jyvkduf&m &Sufudk;&Sufuef;ESifhrsufESmydk;owfí aevkduf

\/

'kd;Am;rSwpfqifh vef'efodkYrD;&xm;ESifhoGm;onf/ tdE´d,trsKd;om;wkdYESifhwpfwGJ

wnf;pD;oGm;\/ vef'ef0dwkd&d,(Victoria)blwm&kHBuD;odkY qkdufa&mufvmonf/ uRefawmf

rxGufcGmvmrD wuúokdvfarmfuGef;xdef; rpöwmxif;pDu vef'efa&mufvQif vef'ef&Sd jref

rmtoif;opf«New Burma(Myanmar)Club»rStrIaqmifwpfOD;OD;vmBudKrnf[kajymcJho

jzifh pBuøwGif vkdufMunfh&m wpfa,mufudkrS rawGY&í acgif;BuD;oGm;onf/ 'ku©yJ? igbm

vkyf&rvJqkd&if; rvSrf;rurf;&SdonfhuRefawmfESifhwpfausmif;wnf;aernfhtdE´d,trsKd;

om;qD om;a&aowåmESpfvkH;qGJNyD; ]cifAsm; b,fukdoGm;rvkdYvJ}[kar;\/ ]a*gif0gvrf;

(Gower Street)&SdtdE´d,toif;(Indian Club)qDoGm;r,f? vkdufrvm;}[kajym&m ]vkdufr,f}

[kqkdNyD; wuúpDwpfpD;iSm;í oGm;\/

toif;&SdonfhtaqmufttkHBuD;odkYa&mufoGm;onf/ uRefawmfu wuúpDcxkwf

ay;vkdufNyD; tcef;BuD;wpfckxJ 0ifoGm;Muonf/ uRefawmf,lvmaom o&ufoD;oeyfESifh

ig;ydaMumfykvif;awG oabFmay: usef&pfcJhí ESajrmrdygonf/ tcef;xJa&mufonfhtcg

olYudk vufrvTwfbJ arQmhvkdwG,fxm;\/ ]uRefawmf w,fvDzkef; rqufwwfbl;? jrefrm

toif;opfqD w,fvDzkef; qufay;ygvm;}[k awmif;yef\/ ol w,fvDzkef; tnTef;pm

tkyfBuD;xJ MunfhNyD;qufay;ygonf/ uRefawmf jrefrmjynfü wpfcgrS w,fvDzkef; rquf

zl;yg/

rMumrD ]&NyD}[kajymNyD; uRefawmhfhtm; w,fvDzkef; vSrf;ay;\/ wpfzufrS ][J

vkd;? jrefrmtoif;opfuyg}[laomjrefrmtoHMum;&í ]jrefrmjynfu ckwifyJa&mufvm

wJhvSabyg}[kajym&m ajymaeolu ]udkvSab? uRefawmf udkav;yg}[kajymvkdufaomt

cg ]ukdav;? 0rf;omvkdufwm}[k0rf;yef;womESifhatmfajymvdkufonf/ xkdtcg udkav;u

]atmifr,fav;? em;tkH uGJoGm;NyDvm; rodbl;}[k &,foHESifhajymNyD; ]ck b,fu qufae

ovJ? b,frSroGm;eJY? uRefawmfvmBudKr,f}ar;&m ]tdE´d,toif;BuD;u}[kajzaomtcg

]b,frS roGm;eJY/ uRefawmfvmBudKr,f}[kqdk\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(42)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ukdav;ESifhuRefawmf yk*Hausmif;aqmifwGif twlaecJhzl;ygonf/ ynmawmfoif

qkukd 1936 ckESpfü &í a&mufae\/ wuúpDwpfpD;jzifh vmNyD; reD;ra0;&Sd ab;vD(Bailey)

vrf;ay:&Sdtoif;wkdufodkY ac:oGm;onf/ olu twGif;a&;rSL;jzpfaeaMumif;? aezkdYt

cef;ukdvnf; iSm;ay;rnfjzpfaMumif; ajymygonf/

toif;taqmufttkHodkY a&mufvmonhftcg udkuHBuD;qkdolu qif;BudK\/

]rpöwmxif;pDxHu aMu;eef;&ygw,f/ udkvSab 27 &ufaeY(eufjzef)vef'efa&mufr,fvkdY

ygwmrkdY 0dwkd;&d,m; blwm&kHrSm oGm;rBudKwmyg}[k&Sif;jyonf/ NyD;aemuf teD;tem;&Sd t

*Fvdyfpm;aomufqkdifwpfqkdifodkY okH;a,mufom; npmoGm;pm;Mu\/ odk;om;qDjyefuif

(Roast Lamb)? tmvl;aMumf? aumfzDyef;? yJawmifhjyKwfwkdYpm;\/ tcsKdyGJvufzuf&nfjzifh

tqkH;owfonf/ 0rf;0\/ tqmrajy/

uRefawmfaernfhausmif;trnfudk ar;onf/ ynma&;aumvdyf(Institue of Ed-

ucation) [kajym&m bm;em'fvrf;(Bernard Street)&Sd eHygwf 45 tdrfodkYac:oGm;ygonf/

uHaumif;csifawmh yxrxyfvrf;bufrsufESmrlaeaom wpfa,muftdyftcef; &ygonf/

tkdif,mveftrsKd;orD;nDtpfrESpfa,muf\abmf'gaqmifjzpfygonf/ reufpmESifhtcef;

cwpfywfrSm 1 aygif 5 oQdvifay;&\/ uRefawmfwkdY paumvm;&Spf wpfvudk 18 aygif&

\/ xkdumvu 1 aygifvQif jrefrmaiG 15 usyfEIef;ESifhvJvS,fEkdifonf/ xkdtcef;rsKd; ,ck

tcg wpfywf aygif 50 avmuf ay;&ygvdrfhrnf/

uRefawmhfae&monf tbufbufrSMunfhvQif tqifajyaMumif; awGY&yg\/ 10

rdepfavQmufvQif ausmif;a&mufonf/ aetdrfa&SUwnfhwnfhwGif ajratmuf&xm;blwm

&kH? 3-4 rdepfavQmufvQif bwfpfum;rSwfwkdifrsm; awGY&\/

ntdyf&m0if\/ jrefrmjynfrS rxGufcGmvmrD ygarmu©vk(pf)rSmMum;vdkufonfht

wkdif; tdyf&may: rtdyfbJ tkdif'ga'gif;(eider down)iSufarG;zkHatmuf *Grf;apmifESifharGY&m

Mum; wkd;0iftdyf&\/ Muyfwnf;ovkdvkdjzpfrdonf/ igb,fa&mufaeygvdrfh[k t*Fvefjynf

yxrOD;qkH;nü awG;rd\/ eHeuf 7 em&D Ekd;onf/ n0wf&kHcRwf? aeY0wf&kH &SyftusÐ?

abmif;bD? ajcpGyf? zdeyf0wfNyD; xrif;pm;cef;xJ qif;oGm;onf/

tcef;xJü yk*Hausmif;aqmifae oufowfvGwfpm;? Oykofapmifhzufudktkef;? udk

xifvif;jr? udkwufxG#fESifhudkpHzkd;oif;wkdYudk awGY&í 0rf;omtm;& EIwfqufpum;ajymyg

\/ udktkef;ESifhukdxifvif;jrwkdYu ynma&;oifwef; wufaeolrsm;? udkwufxG#fu yg&*l

bGJYpmwrf;a&;aeolwkdY jzpfMuonf/ udkpHzkd; oif;bmtwGufvmonfudk arhoGm;ygNyD? udk

tkef;um; oufowfvGwf pm;NrJpm;aewkef;yif/

uRefawmfhpm;yGJwGif ajymif;zl;aphukd pufjzifh tjym;uav; vkyfxm;onfhaumef;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(43)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

zvdwf(Corn flake)vmay;í EGm;EkdYavmif;? oMum;jzL;pm;\/ xkdaemuf MuufOESifh0uf

aygifajcmufaMumf &ygonf/ aemufqkH; aygifrkefYuif axmywfokwfESpfcsyfokH;csyfudk

vdar®mf,kdESifhpm;? vufzuf&nfacsm ESpfcGufaomuf\/ eHeufpm NyD;oGm;\/

6/ vef'efwuúodkvf ynma&;aumvdyfausmif;? 1938-39

aemufwpfaeY pufwifbmv 27 &ufaeY eHeufwGif ynma&;aumvdyfausmif;

odkY oGm;yg\/ vef'efwuúokdvftkyfcsKyfa&;taqmufttkH\tykdif;wpfydkif;wGif &Sdonf/

0if;BuD;wpf0if;xJrSmyif taqmufttkHopfwpfaqmifudk jrif&í tem;&Sdvlrsm;udk ar;

Munfh&m ta&SUwkdif;ynm&yfrsm;ausmif; jzpfaMumif; od&onf/

'kwd,urÇmppfBuD; NyD;onfhtcg ta&SUwkdif;ESifhtmz&duynm&yfrsm;ausmif;[k

trnfajymif;NyD; uRefawmf xkdausmif;om;jzpfvmrnfudk rarQmfrSef;rdyg/

ynma&;aumvdyfausmif;xJ a&mufvmaomtcg ausmif;om;opfrSwfykHwif

cef;&Sdonfhae&mudk tapmifhwpfOD;tm; ar;\/ nTefjy&mokdY oGm;NyD; tcef;wHcg;acguf

onf/ 0ifvmyg[laomtrsKd;orD;oHMum;&í 0ifoGm;onf/ ausmif;rS 'ktwGif;a&;rSL;

(Deputy Secretary)trsKd;orD;rpf(pf)um;(Carr)u azmfazmfa&Ga&G EIwfqufpum;ajym&

ygonf/ jrefrmjynf [kdufukwftNidrf;pm;w&m;olBuD; qm0DvD,Hum; (Sir William Carr)

\'kwd,orD; jzpfaewmudk;/ uHaumif;csifawmh uRefawmf tcef;xJrSmomxkdifaeNyD;

udpötm;vkH;udk pum;ajym&if; aqmif&Gufay;ygonf/ ol\tpfronf &efukefwuúokdvf

wGif xdktcsdefu t*Fvdyfpm'kuxduvnf;jzpf? pmMunfhwkdufrSL;OD;cifaZmf\ZeD;vnf;jzpf

ae\/

aemufwpfaeY pufwifbmv 28 &uf(Ak'¨[l;aeY)ü oifwef;zGifh\/ oufqkdif&m

ygarmu©rsm;ESifh'kygarmu©? uxdursm;u rdefYcGef;ajymNyD; jy|mef;onfhpmtkyfESifhtnTef;

pmtkyfwkdY\pm&if;ay;onf/ wuf&rnfhoifwef;rsm;rSm ynma&;oabmw&m;? BudKuf

ESpfouf&m bmomoifjyenf;? tajccHpdwfynm? ynma&;pdwfynm? vuf&Sdt*Fvefynm

a&;pepfESifh&mZ0iftjyif usef;rma&;wkdYyif/ acgif;em;yef;BuD;oGm;onf/

qnf;yl;cJhaom ynm&yfrsm;ESifhyufyif;yg &ifqkdifae&aombmom&yfrsm;onf

bkef;BuD;ESifhbD;yrm/ odkYaomf twef;awGrwufrD qkdif&mpmtkyfawGudk BudKwifzwfxm;?

twef;xJ vufcsmem;axmif&if; rSwfpkawGa&;cs/ twef;qif;onfhtcg pmtkyfESifh,SOf

NyD; jyefa&;? xkdYaemuf tnTef;pmtkyfawG avhvmum tqkdygbmom&yftwGuf a&;xm;

onfhtcsufrsm;udk xyfjznfhpGufxnhf\/ tm;onfhtcgwkdif; pmMunfhwkdufxJüom tcsdef

ukefcJhonf/ ESpfvavmufMumaomf t&nfvnf tenfusp jyKvm\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(44)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

wefzkd;&SdvSonfhtcsdefESifhaiGudk okH;usKd;eyf&atmif aeYv,fpmudk ausmif;pm;

aomufcef;rü twef;ol twef;om;rsm;ESifhpm;onf/ pm;&if;Mum;cJh&onhfvufcsmESifh

ywfoufí olwkdYESifhaqG;aEG;onf/ olwkdYudk ar;jref;\/ wpfcsufckwf ESpfcsufjywf[kqkd&

ygrnf/ NyD;aemuf þuJhokdY awGYzefrsm;í rdwfaqGaumif;rsm;&onf/ aeYv,fpmtwGuf

1 oQDvif 6 yJedom ukefusygonf/ 1 aygifrSm oQdvif 20? 1 oQdvifrSm 12 yJed/ jrefrmaiG

ESifhvJvS,fEIef;onf 1 aygifudk 15 usyf&ojzifh pm;aomufconf jrefrmaiG wpfusyfywf

0ef;usifom usonf/ &onhftpm;tpmum; qGwfjyKwf? om; ig;ESifhtcsKdyGJwkdYjzpfyg\/

,cktcg þtpm;tpmrsKd; ESpfaygifESifh&vQif uHaumif;yif/

&cJhonfhrdwfaqGaumif;rsm;teuf ESpfOD;wkdYtaMumif;om ajymjyvdkygonf/

wpfOD;u rpöwm[J&pfqifcswf(csf)? (Harrison Church)? wpfOD;uawmh rpöwm*GwfzJvkd

(Goodfellow)/ cswf(csf)onf pmtvGefawmfonf/ ESpfukefpmar;yGJü *kPfxl;jzifh atmif

onf/ 'kwd,urÇmppfBuD;twGif; ausmif;wpfausmif;wGif txufwef;jyq&mtjzpfESifh

toufarG;onf/ ppfBuD;NyD;aomtcg vef'efwuúokdvfpD;yGm;a&;ESifhEkdifiHa&;ynmaum

vdyfausmif;(School of Economics and Political Science)rSm uRefawmfu ta&SUwkdif;ESifh

tmz&duynm&yfrsm; aumvdyfausmif;(School Oriental and African Studies)rSmtoD;

oD; trIxrf;onf/ uxdu? 'kygarmu©? ygarmu©&mxl;rsm;udk wpfOD;ESifhwpfOD; ra&S;r

aESmif; &onfhtjyif 0Jvif;yef;jcHNrdKU(Welwyn Garden City)wGif rvSrf;rurf;ü tdrf0,f

NyD;aeMuonf/

*GwfzJvkdrSm Nidrf;csrf;a&;orm;? ppfudk rESpfoufyg/ ppftwGif; ppf0ifrwkdufbJ

&efolYAkH;awG y,f&Sif;a&;wyfxJ 0if trIxrf;rnf[k uRefawmhfudk ajymoGm;onf/ aemif

tcg olESifhrawGY&awmhyg/

uRefawmfonf yx0D0ifudk txl;jyKoifjyenf;bmomtjzpf ,lonf/ uRefawmf

ESifhtwl þtwef;wufonfhausmif;om;ausmif;ol 30 cefY&dSygonf/ olwkdYtxJ txuf

ygrdwfaqGESpfa,mufwkdYvnf; yg0ifonf/ uRefawmfwkdY usLwmonf rpöwmtef(ef)pD p

uyf(zf)(N.C. Scarfe)jzpfyg\/ jrefrmjynfwuúodkvfrsm;rSmuJhodkY enf;jyq&momru u

xdu[kvnf;ac:Ekdifygonf/ pmar;yGJü t&m0ifonf/ oabmaumif;onf/ vlrsKd;jcm;

ausmif;olausmif;om;wkdYESifhcifrif&if;ESD;pGm qufqH\/ uRefawmf uHaumif;ygonf/

wuúokdvfoifwef; okH;ywftwGif; wpfywfvQif wpfBudrf tufaq;a&;&onf/

þtufaq;rsm;onf pmar;yGJcsdefcGifwGif tatmif? t&IH;ay;onfhtav;wpfckjzpfyg

onf/ yxrtufaq;udk a&;NyD; usLwmudk ay;vkdufonf/ jyef&aompmtkyfxJ atmuf

ygrSwfcsufESifhwuG trSwf B (60-65)ay;xm;\/Your written English is splendid. No

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(45)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

one would know you wern't English. Why is spoken not good? (rif; t*Fvdyfpm[m

aumif;vkdufwm? rif;udk vlrsKd;jcm;vkdY b,folurS ,lqr,fr[kwfbl;/ tajympum;us

awmh bmjzpfvkdY raumif;&ovJwJh)

ukd,fhudk,fudk txifBuD;rdonf/ aemufwpfBudrf tpGrf;jyNyD; tufaq;a&;onf/

pmtkyfxJ trSwf C (50-55)ay;NyD; aumufEkwfcsuf þuJhodkY ay;xm;\/ Rather alot of

trite sayings and quotations. Too many precepts (&kd;aeonfhtqkdtrdefYawG? pmtkyfrSt

udk;tum;awGeJY jynfhESufaew,f/ w&m;a[mwmawG rsm;vGef;w,fwJh/)

wwd,tufaq; a&;onfhtcg usLwm\axmufjycsufrsm;udk a&SmifNyD; yif

ukd,ftjrifÓPfokH;um tcsuftvufawGudk wifjyygonf/ þtBudrfü Good (aumif;

w,f)vkdYa&;NyD; B+(70)ay;vkdufyg\/

ESpfywfokH;ywf wpfBudrfqkdovkd yx0D0ifESifhqkdifonfhtaMumif;t&mwpf&yfudk

a&G;cs,fNyD; ajyma[myGJ aqG;aEG;yGJ vkyfygonf/ tzGJYom;trsm;pku yg0ifqifETJ&onf/

wpfaeYaomf uRefawmf jrefrmjynftaMumif; ajyma[m&ef tvSnfha&mufvmonf/

rprD usLwmrpöwmpuyf(zf)u w&kwfbmomESifha&;xm;onfhum;csyfuav;wpfcsyfudk

ausmufoifykef;BuD;ay: qGJxm;\/ olu jyKH;jyKH;ESifhw&kwfpmxJ bmygovJqkdwm odMu

ovm;[kar;\/ xkdtcg w&kwftwef;om;rpöwm0rf(Wang)u ]q&mBuD;? q&mBuD;?

pmawG[m apmufxkd;jzpfaeygw,f}[kajym&m ]at; at; 'gudk igowdrxm;rdbl;uG,f?

onf;cHyg}[kqkdNyD; jyifcsdwfxm;vkdufonf/ pmxJygonfrSm ]pum;wpf&m? pmwpfvkH;}jzpf

yg\/

uRefawmfonf BudKwifavhvmxm;aom jrefrmjynftaMumif;udk rdepf 40 cefY

ajyma[myg\/ yxrqkH;tBudrf ynmwwfNAdwdoQtrsKd;om;trsm;pk yg0ifonfhausmif;

om;a&SUarSmuf t*Fvdyfvkd xajym&onfrSm cyfaMumufaMumuf cyf&GHU&GHUjzpfrdonf/ NyD;

onfhtcg ar;olu ar;? aqG;aEG;olu aqG;aEG;onf/ yx0D0ifuRrf;usifMuolrsm;rkdY ol

wkdYpum; tom;ygyg\/ usLwmu aemufqkH;a0zefajymqkdum ed*kH;csKyfvkdufygonf/

yxrtufaq;atmufü ]tajympum;usawmh bmjzpfvkdY raumif;&ovJ}[l

onfhusLwm\rSwfcsuf acgif;xJpGJaeonfu wpfaMumif;? wuúokdvf'kwd,tywfoif

wef;twGif; vef'efNrdKU&Sd pmoifausmif;wpfausmif;wGif ausmif;om;awGudk oifjy&rnfh

wm0ef&SdíwpfaMumif;wkdYaMumifh vlykHMum; pum;ajymtwwf(elocution)oifonfhn

ausmif;wufonf/ ]ig;ydoHeJYajymvkdYrjzpfbl;? ausmif;om;awG em;rvnf&kHru 0dkif;&,f

Mur,f}qkdNyD; ESpfí oif,lygonf/ aemufqkH; xkdausmif;enf;jyq&mwkdYu av,lavodrf;

vnf;aumif;? toHvnf; yDovmNyDrkdY wpfzufom; NAdwdoQvlrsKd;rsm; tcuftcJr&Sdem;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(46)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

vnfrnfhtqifhtwef; a&mufNyD[kajymí oifwef;rwufawmhyg/

wuúokdvfyxroifwef; tywf 10 ywfMumaomf ausmif;av;ywf ydwfvkduf

\/ wpfaeYaomf atmufpzkYd wuúodkvfwGif bDvpfbGJYpmwrf;a&;aeolOD;0efonf uRef

awmfhxH vmvnfonf/ olYpmwrf;? pmwrf;BuD;Muyfolrpöwm*sD? tD? [m;aA(G.E.Harvey)

ESifhwuúokdvftaMumif;rsm;udk ajymjyygonf/ em;axmifí aumif;vSyg\/ xkdaemuf n

pmoGm;pm;Muonf/

vufpwm;puGJ,m;(Lececester Square)odkY ajratmuf&xm;ESifhoGm;NyD; blwm

&kHESifhra0;vSonfhrufupif;(Maxim)w&kwfpm;aomufqkdifü pm;Muonf/ [if;csKd? [if;

oD;[if;&GufaMumf? tom;aMumfcsufwpfcGufpDESifhxrif; vkdoavmuf&onfhtxJ a&aEG;

Murf;aomufcsifoavmuf aomuf&onf/ wpfa,mufvQif 2 oQDvif 9 yJedESifhpm;yGJxkd;

ukd ay;onfh 3 yJed? aygif; okH;oQDvifom usonf/ ,cktcg wpfOD;vQif 3-4 aygifay;&

aumif; ay;&ayvdrfhrnf/ aMomf a&S;acwfa[mif;? a&S;acwfa[mif;/ tjyefwGif qkdif

wpfqkdifa&SUcef;rSeftdrfxJ acG;om;uav;awG jrif&onf/ OD;0efu ]uRefawmfwkdY a&S;b0

u 'DvkdacG;uav;awG rdom;pkrS cGJNyD;a&mif;pm;cJhvkdY ckvkdwkdif;wpfyg;rSm rdbrsm;eJYuGJae&

wm}[kqkdonf/ uRefawmfu ]aumif;wJhacwåuGJjcif; r[kwfbl;vm;}[kajym&m olujyKH;

aeonf/

1939 ckESpf 'kwd,oifwef;tywf Zefe0g&DvwGif pygonf/ uRefawmfwkdY vef

'efNrdKU ausmif;wpfausmif;odkYoGm;NyD; t*FgESifhMumoyaw;aeYrsm;wGif pmoifjyMu&\/

uRefawmfonf vef'efta&SUykdif; tv,fwef;ausmif;wpfausmif;wGif wm0efusonf/

qif;&Jonfh&yfuGuf jzpfyg\/ yxraeYü ausmif;tkyfBuD;ESifhoGm;awGY&onf/ tvGefo

abmaumif;\/ pum;nifnifomomESifhuRefawmfoif&rnfhyx0D0ifbmomESifhpyfvsOf;

íajymjyonf/ jy|mef;aompmtkyfrsm;udkjyNyD; twef;jyq&mESifhrdwfqufay;ygonf/

oifjyrnfhykH oifjyenf;rsm;udk acgif;pOfawGwyfNyD; Ak'¨[l;aeYwGif BudKa&;csxm;NyD; t

BudrfBudrfzwfonf/

Mumoyaw;aeY oGm;onfhtcg twef;jyq&mESifh 9 em&Drxdk;rD q&mawG em;

aecef;wGif oGm;awGYonf/ tcef;xJ&Sd q&mawGESifhrdwfqufay;NyD; 9 em&Dtcsdef olYt

wef;odkYoGm;Muonf/ 12 ESpf 13 ESpf ausmif;olausmif;om; 25 a,mufavmufu xNyD;

EIwfquf\/ q&mu uRefawmfhtrnfESifhtrsKd;Zmwdukd ajymjy\/ yxrtcsdefwGif q&m

ukd,fwkdif &mZ0ifoifjyonf/ wpfqufwnf; roifyg/ oifvkduf ar;cGef;awG ar;vkduf?

vufnd§K;axmifonfhausmif;om;ausmif;oludk ar;vkdufESifhNrdKifNrdKifqkdifqkdif NyD;oGm;\/

45 rdepfcefY MumonfhtwGif; uRefawmf em;pkdufaxmifaeonf/ ynmwkd;yGm;vm\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(47)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

aemufwpfcsdef q&mwpfOD; bmomwpfbmom vmoif\/ twef;jyq&mxGuf

oGm;\/ uRefawmfu em;axmifonf/ olYtwef; NyD;oGm;aomtcg twef;jyq&m0ifvm

NyD; uRefawmf a[mfvefjynfyx0DoifjyykHudk tuJcwfonf/ NyD;onfhtcg olu apwem

ESifha0zefajymqkd\/ em&Djyefwpfcsufü olESifhuRefawmf aeYv,fpm ausmif;pm;aomuf

cef;oGm;pm;Muonf/ ausmif;tkyfBuD;ESifhqkHonf/ qGwfjyKwf? ig;ESifhtmvl;aMumf? tcsKd

yGJpm;? vufzuf&nfaomufMuonf/ nae ol ESpfcsdef? uRefawmf wpfcsdef oifNyD; 4 em&D

ausmif;vTwfaomtcg tdrfjyefMuyg\/

aemuf t*FgaeYü usLwmrpöwmpuyf(zf)ESifhtjcm;usLwmwpfOD;wkdY uRefawmf

oifjyykHudk vmí em;axmifonf/ NyD;onfhtcg oabmusonfhrsufESmESifh twef;q&mudk

a&m uRefawmhfudkyg EIwfquf xGufoGm;onf/ q&mu ]rif; toiftjy aumif;w,f?

aemif tusifh&wJhtcg ydkaumif;zdkY tvm;tvm igjrifw,f}[kajymyg\/ xkdaemuf uRef

awmfu q&mhtm; ]uRefawmf jyóemwufwJhausmif;om;wpfa,muf(Problem Child)

taMumif; pmwrf;a&;&r,f/ qmvDAif(Sullivan)udk rlwnfNyD;a&;&&if raumif;bl;vm;}

[k tMuHÓPfawmif;&m ]a&;yg? a&;NyD; ighukdvJ jyOD;aemf}[kqkdyg\/

qmvDAifonf tifrwefqif;&Jyg\/ olESifhwpfywfwpfBudrf pum;pjrnfajym?

rdbrsm;taMumif; wD;acgufMunfhonf/ wpfcgwpfcg olYaeYv,fpmpm;zkdY wpfoQdvifay;

vkdufonfhtcg aus;Zl;wifírqkH;yg/ olYtdrfokdYvnf; uRefawmfhudk ac:oGm;NyD; tarrdb

rsm;ESifhawGYaponf/ tcef;BuD;wpfcef;xJ rdom;pk tdyfvnf;tdyf? xkdifvnf;xkdif? ae

vnf;ae? pm;vnf;pm;&onfudkjrif&í &ifxkremjzpfrd&yg\/ a&;NyD;onfhpmwrf;udk q

&mtm; yxrjyNyD; usLwmvufxJ pmar;yGJ rusif;yrD tyfvdkufygonf/

onfvkdESifh'kwd,oifwef;tywfukefcJh\/ rwfv tDpwm(Easter)yGJawmftwGuf

ausmif;av;ywfydwf\/ rydwfrD usLwmu yx0Dynm vufawGYpl;prf;zkdY c&D;ESpfywfxGuf

NyD; uGif;qif;avhvmr,f/ t*FvefeJYqGpfZmvefjynf ESpfjynf b,fjynfrSm avhvmrvJ[k

ar;\/ trsm;pku qGpfZmvefajymojzifh qGpfZmvefjynfokdY yx0D0iftzGJYom; 30 wkdYt

euf oGm;rnfhausmif;om; 20 ausmfukd usLwmESifhZeD;wkdYacgif;aqmifvsuf c&D;pxGuf

Muonf/ þuGif;qif;avhvma&;taMumif;udk a'gufwmvSab ynmyg&rDpmtkyf(1993

ckESpf pufwifbmvxkwf)pmrsufESm 214 rS 218 txd tjynfhtpkHa&;cJhNyDrkdY þae&mwGif

a&;jy&ef rvkdawmhNyD/ vef'efNrdKUodkY {NyDv 30 &ufaeYü jyefa&mufvmMuyg\/

ZGefv 28 &ufaeYü a&;ajzpmar;yGJ pwifusif;yygawmhrnf/ aeYrod? nrod

qkdif&mpmtkyfawGzwf? rSwfpkawGMunfh? tcsuftvufawG jyefaEG;onf/ wpfaeYaomf

ausmif;pmMunfhwkdufrStxGuf oabFmay:ü odcJh&aom tdE´d,ausmif;om;ESifhawGY\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(48)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ol\usLwmtaMumif;udk ajymjyonf/ olYpum;Mum;&onhftcg uRefawmhfusLwm uRef

awmhftay: rnfrQaumif;onfudk odvm&onf/ uHudk aus;Zl;wifyg\/

a&;ajzpmar;yGJudk ajzonf/ 10 wef;ESifhjrefrmpm*kPfxl;wef;pmar;yGJrsm;rSmuJh

okdY tm;r&yg/ &ufrMumrD uRefawmfhausmif;ü vufawGYtoiftjy pmar;yGJvkyfyg\/ xkd

aeYeHeuf jrefrm0wfpkH(acgif;aygif;ryg)udk vufqGJtdwfxJ ,loGm;onf/ q&mrsm; em;ae

cef;ü t0wftpm;vJonf/ rMumrD usLwmrpöwmpuyf(zf)ESifhygarmu©wpfOD;a&mufvm

\/ twef;om;rsm; rodwmudk odatmif olwkdYodwmu poif&m\[lonhfoabmw&m;

vufudkifxm;NyD; jrefrmjynf&moDOwktaMumif;udk oifjyygonf/

twef;xJ jrefrmt0wftpm;jzifh0ifvmonf/ twef;om;wkdYu tm;? tl;ponfh

toHrsm;jyKum xíEIwfqufonf/ jrefrmjynfatmufydkif;a'o &moDOwktaMumifoif

jyr,f/ tJ'DrSm aEG? rkd;? aqmif; &,fvkdY OwkokH;yg; &Sdw,f/ t*FvefrSm b,fESpfrsKd;&SdovJ

av;rsKd;&Sdygw,fvkdY ajzMuonf/ aEGrSm tylcsdef 100 txd wufw,f[kqkdvkduf&m tkd;?

tm;[katmfMujyefonf/ t*Fveftylcsdef b,favmuf&SdovJ/ tjrifhqkH; 80 'D*&D 85 'D

*&DygyJ/ 'gayr,fh wpfcgwpfcgrS 'Davmufylwmyg[k wpfa,mufu xajzonf/

rkd;wGif;av;vrSm rkd;vufr 200 txd &Gmwwfw,f[kajym&m rsufvkH;jyL;oljyL;

oGm;onf/ t*FvefrSm 'Davmuf r&Gmbl;[kwpfa,muf xajymonf/ aqmif;wGif;rSm rkd;

r&Gm ESif;usonfudk olwkdYod\/ aqmif;wGif; atmufjrefrmjynfrSm tedrfhqkH; 60-65 'D*

&Dtxdom tat;"mwfusqif;w,f? t*FvefrSm b,ftxd usqif;ovJ[kar;\/ vuf

nd§K;axmifonfhtwef;oluav;u okn? wpfcgwav tEkwfvu©Pm 4-5-6 txd us

qif;wwfw,f[kajz\/ 'Dt0wftpm;rsKd; 0wfvkdY&rvm;[kjrefrmt0wftpm;udk vuf

nd§K;xkd;jyNyD; ar;&m r&yg[kajzMuonf/

t*FvefrSm *sKH b,fvkdpdkufovJ[kar;&m wpfa,mufu xajz\/ uRefawmfu

&THUxJ pyg;pdkufzkdYudk x,fxkd;? xGef,uf? pufwkH;ckwfonfrStp aumufpkduf? pyg;&dwf? avSY

onftxd "mwfykHum;csyfBuD;rsm;ESifh&Sif;vif;ajymjy\/ xkdYaemuf uRefawmfuar; ol

wkdY uajz? olwkdYuar; uRefawmfuajz&if; rdepf 40 jynfhoGm;\/ tawmfNrdKifonf/ usL

wm u raemawGY? ygarmu©u oabmacGYoGm;ykHay:NyD; uRefawmfhudkEIwfqufumxGufcGm

oGm;Muygonf/ em;axmifaeaom twef;jyq&mu Congratulations (uRefawmf o

abmusw,f)[kvmajym\/ twef;om;tcsKdUu tusÐESifhvkHcsnfudk vmudkifMunfhNyD;ar;

Muonf/ q&mu rpöwmab armaeNyDuG,fh? oGm;MuawmhqkdrS xGufcGmoGm;Muonf/

pmar;yGJatmifpm&if; xGufaomtcg Pe, Hla(abç vS)trnfudk awGY&aom

aMumifh aMomf tHhzG,f&mwpfyg; avmurSm jzpfcJhNyDuvm;[k &Gwfqkdrdygonf/ ÓPf0D&d,

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(49)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

pGrf;tm;xuf uHwGef;tm;aMumifh atmifjrif&onf[k ,lqrdyg\/

yx0D0iftzGJYom;wkdYxJ vlawmfawGyg\/ uRefawmhfrdwfaqG rpöwm[J&pfqifcswf

(csf) onf *kPfxl;ESifhatmifonf/ 10 &mckdifEIef;omusonf[kxifyg\/ pmar;yGJatmif

olwkdY atmifyGJcHonfhtaejzifh ruf(vf)pifw&kwfxrif;qkdifwGif aeYv,fpm aysmfaysmf&Tif

&Tif pm;aomuf&if; pmar;yGJusolrsm;twGuf acwåESpfrdepfcefY NidrfoufpGm aeMuonf/

þrQavmuf cspfcif&if;ESD;olrsm;jzpfMuonf/ NyD;aemuf wpfa,mufvdyfpm wpfa,muf

,laewkef; ausmif;olwpfOD;u ]wkdYrsm;[m wpfpif;ESifhwpfpif; qkHrdNyD; cGmxGufoGm;wJhyif

v,fxJrS oabFmawGeJYwlw,f? b,fawmh jyefawGYMuOD;rvJ rodbl;aemf}[k0rf;enf;oH

jzifh ajymonfhpum;udk ckxd rSwfrdaeygao;\/

uRefawmfhxH wuúodkvft"dywdESifhausmif;tkyfBuD;wkdY xkd;xm;aomvufrSwfyg

'DyvkdrmbGJYpm&GufBuD; pmwkdufrS a&mufvmonf/ uRefawmfhusLwmrpöwmpuyf(zf)ac:í

oGm;awGYonf/ uRefawmfhtm; axmufcHpmwpfapmifudk a&;ay;onf/ pmapmifatmuf

wGif olYvufrSwfESifhynma&;aumvdyfausmif;tkyfBuD; rpöwmtuf(zf)uvyf(F.Clarke)

vufrSwfrsm; xkd;xm;\/

tcsKyfrSm ]rpöwmvSabonf t*FvefwGif ynmvmoifojzifh aus;Zl;rsm;pGm

jzpfxGef;oGm;onf/ ol&&SdonfhtcGifhta&;rsm;udk pdwfa&mudk,fyg Ekdifeif;pGm tokH;cscJh

onf/ oifwef;rsm; wufaeonfhMum; tcsKdUtcsdefrsm;wGif vef'efNrdKU ausmif;rsm;wGif

yx0D0if? *Pef;ESifht*Fvdyfpmrsm;udk ydkifydkifEkdifEkdif ydkYcspGrf;onf/ vef'efausmif;om;u

av;wkdYtm; olwdkYem;vnfonfha0g[m&tokH;tEIef;wkdYjzifh oifjy&onfrSm vG,fulaom

udpör[kwfyg/ odkYjzpfvifhupm; ol\ESpfoufp&mtrlt&m? wnfNidrfaom rjzpfraevkyf

rnfhpdwfxm;jzifhoifjy&m pum;tokH;tEIef;ESifhenf;edó&nf;ESpfckpvkH;wGif txl;atmif

jrifcJhonf/ xkdYtjyif yifwkdifq&mwpfOD; rusef;rrmjzpfaeckduf ol\ae&mü wm0efrsm;

udk xrf;aqmifcJhao;onf/

rpöwmabonf tcsdeftawmfMumMum ausmif;trsKd;rsKd;ESifhynma&;tzGJYt

pnf;tzkHzkHwkdYudk avhvmcJhonf/ oufqkdfifonfhynm&yfudk qnf;yl;cJh\/ t*FvdyfpmESifht

*Fvdyfynma&;tawG;tac:wkdYudk ukHvkHem;vnfEkdifeif;aMumif;udk ol\ta&;tom;rsm;

u oufaojyxm;onf/ jrefrmjynfodkY jyefvmonfhtcg <u,f0wdusrSefuefaomtod

ÓPf? tzkd;wefonfhtjrifÓPfrsm;onf olESifhwpfygwnf; ygoGm;rnf/ þt&nftcsif;

rsKd;jzifh jynfh0aeoltm; 0efxrf;cefYrdonfhrnfonfhtmPmydkifrsKd;rqkd olrnfrQBuD;rm;

onfhtusKd;udk o,fykd;rnfhta&;udk rvGJraoG awGY&ayrnf}}[lí yg&Sdyg\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(50)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

7/ ta&SUwkdif;ESifhtmz&duynm&yfrsm; aumvdyfausmif;? 1939-44

pmar;yGJ atmifNyD;onfhaemuf txkyfBuD;usoGm;onf/ ukd,fpdwfayghyg;oGm;\/

pm;0iftdyfaysmfonf/ ZlvkdifvtwGif; acgif;at;at;xm;NyD; aemufquf bDtD;'D(B.

Ed)? trf(rf)tD;'D(M.Ed)bGJYESifhynma&;r[m0dZÆm(M.A)bGJYwkdYteuf b,fbGJY,l&rnfudk

pOf;pm;onf/ a0cGJír&yg/ ewfnTef;ydkYí xifyg&JU OD;0ef(rif;ok0Pf)aygufvmygonf/

atmufpzkdYwuúokdvfrS bDvpf(B.Litt)&NyDjzpfí jrefrmjynfodkY vykdif;twGif; jyefygawmh

rnf/ olu uRefawmfhtaMumif;udk a'gufwma*sat pwl;0wf(J.A. Stewart)tm;ajymjy

í uRefawmhfudk awGYcsifaMumif;? uRefawmfoGm;rnfqkdvQif olac:oGm;rnfjzpfaMumif;

ajymyg\/ uRefawmfvnf; awGYcsifygonf[kajzvkdufygonf/

ESpf&ufavmuftMum OD;0efESifhtwl vef'efrS rkdif 30 cefYa0;aom a'gufwmp

wl;0wfaexkdif&m bda&Smh(zf)pawmhzkdY(Bishop's Stortford)NrdKUokdY &xm;jzifh oGm;ygonf/ rd

epf 30 tMumwGif a&mufoGm;Muonf/ q&mBuD;onf jrefrmjynfwGif tkdifpDtuf0efxrf;

tjzpf tESpf 30 eD;yg;trIxrf;cJhonf/ 1933-34 ckESpfü yifpif,lNyD; jrefrmtrsKd;orD;

ZeD;a':cifav;ESifhtwl t*FvefodkYjyefvmonf/ jrefrmpm jrefrmESifhrGefpum;wwfonf/

,cktcg vef'efwuúokdvfta&SUwkdif;ynm&yfrsm;ausmif;ü jrefrmpm 'kygarmu©jzpfae

onf/ jrefrmjynfwGif vkyfazmfudkifzuf b0wl rpöwm qD? 'AÁvsL? 'ef;(C.W. Dunn)ESifh

vufwGJNyD; jrefrm-t*Fvdyf tbd"mefBuD;udk jyKpkaeyg\/

q&mBuD;u awGYawGYcsif; &if;ESD;pGmjzifh bmqufvkyfzkdY tpDtpOf&SdaMumif; ar; \/

uRefawmfu ynma&;txufwef;'D*&Dwpfckckudk ,l&ef MuHpnfaeaMumif;ajymaom tcg

]jrefrmjynf ynma&;twGuf 'DyvkdrmeJYvkHavmufygNyD/ jrefrmpmay wkd;wufatmifpepf

wus oifMum;zkdYoufqkdif&m jrefrmbmompmay yg&*lbGJYpmwrf;a&;ygvm;}[kjrefrmvkd

wkdufwGef;ygonf/ rkwfqdwfysm;pGJudef;ESifhrarQmfvifhbJ jzKef;ceJ MuKHawGY&í tHhtm;oifh

oGm;NyD;aemuf ]tcGifh&&ifawmh pmwrf;a&;csifwmaygh}[kajzvkdufyg\/ q&mBuD;u ol

oufqkdif&mqD pma&;tcGifhawmif;rnf}[kajymygonf/ a':cifav;u jrefrmxrif;[if;

rsm; auR;arG;NyD; jyefvTwfvkdufonf/

uRefawmf yg&*lbGJY,l&ef Mo*kwfvtwGif; jrefrmtpkd;&xHrStrdefYusvmaMumif;

udk Mum;od&yg\/ 0rf;omtm;& &SdaepOf udkvSausmfa&mufvm\/ yk*Hausmif;aqmifae

azmfaezufjzpfonf/ wpfESpfESpfESpfavmufu wd&pämefaq;uk ynmawmfoifpaumvm;

&Spf&í t*Fvefa&mufaeonf/ avmavmq,fwGif t*Fvefta&SUbuf yifv,furf;ajc

NrdKU *&dwf,m;armuf(of)(Great Yarmouth)wGif wd&pämefaq;ukq&m0efBuD;xHü vuf awGY

twwfynmoif,lae\/ olaeonfhNrdKUodkY tyef;ajzvmvnf&ef ajymyg\/ a&mufzl;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(51)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

w,f&dSatmif oleJYoGm;r,fvkdY0efcHvkdufonf/ xdktcsdefu *smreDtmPm&Sif [pfwvm

(Hitler) \ya,m*aMumifh Oa&mywkdufwGif ppf&dyfppfaiGY oef;ESifhaeNyD/

pufwifbmv 2 &ufaeYwGif udkvSausmfESifhtwl rD;&xm;jzifh oGm;onf/ vrf;

wpf0uf tpfy(pf)0pf(csf)(Ipswitch)NrdKU blwm&kHodkY qkdufonfhtcg t*FvdyftrsKd;om;u

av;wpfa,muf wufvmNyD; [pfwvm ykdvef(Poland)udk 0ifwkdufNyD[kajymygawmh\/

NAdwdoQESifhjyifopftpkd;&wkdYu ykdvefr[mrdwf jzpfaeojzifh olwkdYESpfOD;pvkH; 0ifulvQif ppf

jzpfrSm rkcs[laomtawG;onf acgif;xJ aqmifh0ifvm\/ udk,fhpdwfudk,fajzqkdovkd olwkdY

0ifulcsifrS ulrSmyJav[laomtawG;ESifh ajzvkdufonf/ udkvSausmfuvnf; ]ppfjzpfcsifrS

jzpfrSmyg}[kqkd\/ qufvufoGm;Muonf/

,m;armuf(of)wGif tcef;wpfcef; iSm;aeonf/ yifv,furf;ajcoJjyifodkYoGm;

onf/ pdwfxJ ckd;vdk;ckvkjzpfaeonf/ aemufwpfaeY eHeuf 11 em&DavmuftcsdefwGif a&

'D,kdem;axmifaewkef; NAdwdoQeef;&if;0efBuD; rpöwmcsdefbm;vdef(Chamberlain)u jyif

opftpkd;&ESifhtwl ydkvefudk ulrnf[k tyGifhtvif; aMunm\/ ppfpjzpfNyD/

,m;armuf(of)wGif wpfywfae\/ udkvSausmfu teD;tem;&Sd yifv,furf;ajc

NrdKUrsm;qD vkdufykdYygonf/ odkYaomf aomuNidrf;aq; &SmrawGYí aysmfoifhoavmuf r

aysmfcJh&yg/ vef'efodkY jyefvmonf/ þjzpf&yfonf uRefawmf\b0vrf;aMumif; rnfrQ

twkdif;twmtxd ajymif;vJoGm;aponfudk aemiftcgrS od&ygawmh\/

jrefrmynmawmfoifawGteuf jyefcsifolrsm;udk jyefydkYay;rnf/ ynmqufvuf

oifMum;vkdolwkdYtm; oifcGifhjyKrnf[kjrefrmtpkd;&u aMunmyg\/ tcsKdUjyefoGm;Mu

onf/ OD;0ef? q&mOD;odef;[efwkdYu bGJY&NyD;NyDrkdY uRefawmfwkdYESifhcGJcGmoGm;Muonf/ ukdom

vS? ukdvSjrifh? udkvSausmf? ukdarmifarmifc? uRefawmfESifhtcsKdUwkdYu ynmqufvufoif

Mum;&ef ae&pfMuonf/

rjyefjzpfonfrSmvnf; uRefawmfwkdY uHaumif;onf[kqkd&ygrnf/ jyefygu *syef

vufatmuf okH;ESpfokH;rkd; i&Ja&muf&rnf/ bGJYvnf; vufvGwfoGm;rnf/ q&mBuD;a'guf

wmpwl;0wfu vef'efwGif *smrefAkH;tEÅ&m,f rsm;rnf/ bda&Smh(zf)pawmhzkdYrSm vmaezdkY

ajymí xkdNrdKUwGif oGm;ae\/

q&mBuD;u uRefawmfhudk t*Fvdyfpum; ykdwwfap&efESifht*Fvdyf"avhxkH;pH ykdod

em;vnfap&ef t*FvdyfZeD;armifESHtdrfwGif xm;ygonf/ tdrf&Sifa,musfm;onf touf

70 cefY&Sd ynmwwft*FvdyftrsKd;om;yifpifpm;ausmif;q&mBuD;? ZeD;onfu ynmwwf

jyifopftrsKd;orD;BuD;/ q&mBuD;ESifhrpöwm'ef;wkdYudk uRefawmfra&mufrD ESpfESpftawm

twGif; tbd"mefjyKpk&mü vma&mufulnDcJhonfhOD;cifarmifvwf aeoGm;onfhtdrfjzpfyg

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(52)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

onf/ q&mBuD;tdrfESifhtvSrf;ra0;yg/ 10 rdepf ausmfausmf avQmufvQifa&mufonf/

atmufwkdbmvqef;wGif q&mBuD;wkdY\ta&SUwkdif;ynm&yfrsm;ausmif;(aemif

tcg emrnfausmfta&SUwkdif;ESifhtmz&duynm&yfrsm;ausmif;)wGif ausmif;om;tjzpf

rSwfykHwifonf/ xkdtcgu q&mOD;a& 25 a,mufavmufESifhausmif;om; 100-200

avmufom &Sdygao;\/ 3-4 &ufMumaomtcg wpfNrdKUwnf;aeaomausmif;tkyfBuD;yg

armu©&yf(zf)wm;em(Ralph Turner)tdrfodkY uRefawmfhudk ac:oGm;ygonf/ rdwfqufay;

onf/ oabmoum, aumif;onfha&jynfhtkd;BuD;ESifhwlaom? ouúwESifhtjcm;tdE´d,

bmomrsm; uRrf;usifaom ynm&SifBuD;udk jrifrdrdcsif; MunfndKpdwf wzGm;zGm;ay:vmyg

awmhonf/ q&mBuD;u uRefawmf jrefrmbmompmayESifhywfoufwJhyg&*lbGJYpmwrf;a&;

r,f[k ajymjyaomtcg ]aumif;w,f? aumif;w,f? aemif wkdYausmif;rSm jrefrmu@wkd;

yGm;a&;&awmhrSmaygh}[k aq;wHaomuf&if; ajymyg\/

trSwfrxif þawGYqkHrItaMumif;rS ay:xGufvmonfhaumif;usKd;qufrsm;

wpfqifhNyD;wpfqifh uRefawmfcHpm;&ykHudk þaqmif;yg;aemufydkif;wGif pmzwfy&dowfwkdY

MuKHawGYMu&ayvdrfhrnf/ ausmif;tkyfBuD;onf 'kwd,urÇmppfBuD;NyD;onfhtcg ]qm}bGJY&

onf/

q&mBuD;ESifhrnfonfhtaMumif;udk rnfodkYrnfykHESifh pmwrf;jyKpk&rnfhta&;aqG;

aEG;onf/ 1879 ckESpfwGif OD;ykwfeD a&;onfhjynfolYjyZmwfjzpfonfhukr®m&jyZmwf t

aMumif; wifjy&ef tMuHay;\/ yxrykdif;rSm ed'gef;? 'kwd,ykdif;rSm #Dum[k tMurf;zsif;

tm;jzifh owfrSwfay;onf/ ]ed'gef;ykdif;yg bmomjyefudk yxrpwifjyKvkyf? NyD;awmh#Dum

a&;? 'Dvkdvkyf&if;eJY pmwrf;&kyfvkH;ay:vmr,f}[kqkd\/ rSefygonf/ ay:vmonfh&kyfvkH;

um; tydkif;(1)ykHESdyfpufjrefrmjynfwGif;odkY a&mufvmNyD; wGifus,fvmykH/ 2/ jyZmwfq&m

ESifhjyZmwfrsm;/ 3/ jyZmwfrsm;yg(1) tajympum;ESifh(2)tqkdpum; um&efenf;pepf

rsm;/ 4/ jynfolYjyZmwfrsm;rS a&mifjyef[yfonhfvlrIa&;&mtajctae/

tcef; 2 ukr®m&jyZmwf? 1/ OD;ykwfeDtaMumif;? 2/ OD;ykwfeDpmayta&;tom;

edósnf;? 3/ ukr®m&jyZmwf tusOf;csKyf? 4/ Zmwfaqmifrsm;/

tykdif; 2 bmomjyef? tydkif; 3 #DumwkdYjzpfMuygonf/

wpfzufrS þokdYvkH;yef;aewkef; q&mBuD;wkdY\tbd"meftwGuf jyKpkxm;aomrl

Murf;rsm;udk zwfNyD; 0kdif;ulay;aeonf/ ppftwGif; pmwrf;ESifhtbd"mefjyKpkykHrsm;udk t

awG;tjrifpmapmifawGxJwGif ygESifhNyD/ NyD;aemuf þaqmif;yg;acgif;pOfESifhvnf;rouf

qkdifonfrkdY csefvSyfxm;yg\/

ppfjzpfNyD; rMumrD bDbDpDu jrefrmjynfodkY toHvTifhay;&ef ajymvmonf/ jiif;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(53)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

qkdvkdufonf/ 1941 ckESpf *syefawG ppfxJ0ifvmonfhtcg wpfzefvmajymjyef\/ w&kwf

jynfudk 1936 ckESpfavmufuwnf;u pNyD; tEkdifusifhESdyfpufuvljyKcJhonfhvlrqefonfh

olwkdYtm; rkef;wD;&GH&SmvSojzifh vufcHvkdufyg\/ xkdtcg uRefawmfESifhudktkef;wkdYcGmNyJMu

\/ olESifhuRefawmfwkYd wuúokdvfausmif;om;b0u yk*Hausmif;aqmifwGif oufowf

vGwfpm;? a&Twd*kHbk&m;odkY we*FaEGeHeufapmapmBuD;oGm;? Oykofapmifh? yifeDtusÐ0wf?

tcsKdUtaqmifom;rsm;ESifhjrefrmjynfvGwfvyfa&;twGuf BudK;yrf;vkyfukdifcJhMuonf/

xkdYaMumifh þowif;udk olMum;onfhtcg uRefawmfhtm; opömazmuf[kac:yg\/ uRef

awmfu I would rather trust the devil I know than the devil don't (uRefawmfrodwJho&J

xuf odwJho&Judk ,kHw,f/)edrSaomif aemifrSodr,f[kajymvkdufygonf/

yxrwpfywfvQif wpfBudrf? aemufawmh ESpfBudrf? yg&*lpmwrf;NyD;onfhtcg wpf

ywf ig;BudrftoHvTifhygonf/ 1940 jynfhESpfwGif q&mBuD;wkdYtbd"mef twGJ(1)xGufvm

onf/ uRefawmf qufvufulnDjyKpk\/ 1944 ckESpfü q&mBuD;u ygarmu©jzpf? uRef

awmfu yg&*lbGJY,l? *smrefwkdYu vufeufcs? vmbfr[mBuD;wkdYudk &Muonf/ uRefawmfbGJY

&NyDrkdY ynmawmfoif paumvm;&Spf r&awmhyg/ bDbDpDrS &onfhaiGESifhae&ygonf/

1945 ckESpf Zlvkdifvü *syefawG vufeufcsonf/ urÇmwpf0ef;vkH; owå&EÅuyf

rS xGufajrmufvm\/ tdE´d,jynf qif;rvm;NrdKUwGif ppftwGif; &kH;pkdufaeaom jrefrm

tpkd;&u jrefrm-t*Fvdyftbd"mefBuD; pDrHudef;a&;qGJonf/ aygif pwmvif wpfaomif;

ay;rnf/ t,f'DwmESpfOD;wkdYtm; ulnD&ef pmjyKokH;OD;cefYay;rnf/ wpfESpfwpfwGJxkwfvkyf

&ef &nfrSef;xm;onf[kqkd\/ q&mBuD;u uRefawmhfudk ]ab wwfxm;wJhynmeJYtoHvTifh

tvkyf[m jy'g;wpfvrf; oHwpfvrf; jzpfaew,f? tbd"mef&kH;rSm vmvkyfyg}[kajymonf/

uRefawmfu oabmwlonf/ odkYaomf bDbDpDu ]jrefrmjynfrS vlpm;&rS EkwfxGufcGifhjyK

r,f}[k wnfqJppfOya't& wm;qD;xm;\/ uRefawmfum; tcsdef&wkdif; vma&mufjyK

pkyg\/

8/ tbd"mefjyKpkol? 1946-48

1946 ckESpf jrefrmjynfrS OD;wifarmif a&mufvmrS tbd"mefavmuxJ ajcpkHypf

0ifvmEkdif\/ q&mBuD;onf wpf{u us,f0ef;onfholYjcH0if;xJ tbd"mef&kH;aqmufonf/

udef;b&pf&Sm;e,fxJ&Sd rJ&'uf(of)&Gmuav;wGif aecJhaom rpöwm'ef;onfvnf; bda&Smh

(zf)pawmhzkdYwGif tdrfBuD;wpfaqmif0,fNyD;ajymif;vmonf/ vpfvyfaeaomwpfae&mwGif

q&mawmfOD;ao|dvtm; cefYonf/ usefwpfae&mü q&mBuD;wkdYausmif;wGif yg&*lbGJYpm

wrf;a&;aeol OD;wufxG#fu vcr,lbJ wpfywfvQif okH;&uf vkyftm; vmay;onf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(54)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

wufnDvufnDvkyfí t&Sdef&um &Sdao; 1946 ck 'DZifbmvwGif tbd"mefukd

jrefrmjynfü jyKpkygu ydkjrefjrefNyD;pD;rnf/ xkdYaMumifh jyefydkYay;yg&ef &efukefwuúokdvftkyf

csKyfa&;tzGJYopfu awmif;qkdaompm a&mufvmyg\/ t,f'DwmwkdYu rvkdufavsmyg/

vdyfcJwif;vif; jzpfaewkef; q&mawmfOD;ao|dvu ,lEkdufwufuif;'rf;wGif tcsdefjynfh

omoemjyKzkdY 1947 ckESpf Zlvkdifvü xGufcGm<uoGm;onf/ 1948 ckESpf azaz:0g&DvwGif

OD;wufxG#f tbd"mef&kH;odkYrvmawmhyg/ xkdYxuf qkd;&Gm;aomtysufw&m;um; 1947 ck

ESpfu ESvkH;a&m*guRrf;aeaMumif;odcJh&onfhq&mBuD;pwl;0wfonf 1948 ckESpf arv 1

&ufaeY oef;acgifausmfwGif tedpöa&mufoGm;&jcif;yif/

MuHMuHzefzef q&mBuD;tedpöa&mufrnfhn rwkdifrD naecif; em&Djyef 3 csuf-

wGif &efukefwuúokdvf ygarmu©csKyfa'gufwmxifatmif q&mBuD;tdrfodkYa&muf

vmonf/ uRefawmhfudk jrefrmjynf jyefac:oGm;vkdaMumif; ajym\/ q&mBuD;u vS-

abudk bm&mxl; ay;rvJ[kar;onf/ jrefrmpm'kygarmu©[kajzonf/ q&mBuD;u

tdyf&mxJrSaeNyD; pdwf qkd;rmefqkd;ESifhDamn it, Pe has every prospect of becoming Profes-

sor of Burmese(Myanmar)in the University of London (bmajymvkdufovJ? ab[m vef

'efwuúokdvfrSm jrefrmpmygarmu©jzpfzkdY tvm;tvm&Sdw,f)[kajymvdkufonf/

aemufwpfaeY eHeuf 10 em&Davmuftcsdef a'gufwmxifatmif udef;b&pfNrdKU

rSaeNyD; q&mBuD;tdrf zkef;qufonf/ uRefawmf xl;onf/ q&mu ]q&mBuD; tedpöa&muf

oGm;aMumif; Mum;&vkdY 0rf;enf;ygw,f}[k pum;OD;oef;NyD; jrefrmjynfjyefvm&ef ajym

jyefonf/ uRefawmfu vuf&Sdtbd"meftwGJ 2 udk rpöwm'ef;ESifhtwl NyD;atmifvkyfr,f

vkdYq&mBuD;udk uwdjyKxm;aMumif; ajymygonf/

uRefawmf &mxl;BuD;BuD; rufí vufrcHjcif; r[kwfyg/ uRefawmfESifhtwl t*F

vefwGif ynmawmfoiftjzpfaeNyD; jrefrmjynfokdY jyefoGm;Muol udkomvS? ukdvSjrifh? udkvS

ausmf? udkarmifarmifcwkdYonf qkdif&mXmersm;ü ygarmu©awGjzpfESifhaeMuygNyD/ 1957 ck

ESpfwGif jrefrmjynfodkY 10 vcefYjyefNyD; jrefrmbmompmay,Ofaus;rIudk avhvmonfhtcg

udktkef;ESifh0efBuD;tcsKdUu ygarmu©csKyf&mxl;ay;urf;onf/ r,lbJ t*FvefodkYjyefvmyg

\/

15 &uf? t&uf 20 Mumonfhtcg jrefrmtpkd;&u uRefawmfhvcudk &yfpJvkduf

onf/ emrnf&if;jzifhvnf;aumif;? aumif;pm;apvkdol? jynfcspfolponfh emrnf0Sufrsm;

jzifhvnf;aumif; jyefvm&ef aMu;eef;pmawG ydkYyg\/ xkdumvu udef;b&pfwGif uRef

awmftcef;iSm;aeonfhtdrfykdif&Siftm; olYqkdifü tcsdefydkif;ESifhtvkyfvkyf&ef ajymMunfh

onfhtcg uRefawmfhudk oem;cifrifojzifh vkyfEkdifonf[kajymonf/ rpöwm'ef;uvnf;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(55)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

aygifpwmvif 30 ay;onf/ r,lí twif;tdwfxJxnfhay;\/ ZGefvwGif ta&SUwkdif;

ESifh tmz&duynm&yfrsm;ausmif;[kemrnfajymif;xm;onfhuRefawmfhausmif;u jrefrm

pmuxdu&mxl; urf;vSrf;vmonf/ pufwifbmvü vufcHvkduf\/ atmufwkdbmv

qef;wGif tvkyf0ifonf/

9/ uxdu? 1948-54

uxducefYpmxJ uxdu0wå&m;ukd aqmif&Guf&if; qkdif&mbmomwkd;wufBuD;yGg;

atmif okawoevkyfzkdYvnf;yg&dS\/ ppfBuD;NyD;uwnf;u þausmif;wGif XmeawG wkd;

csJUvkdufonfESifhtrQ q&mOD;a&vnf; wkd;yGm;vm\/ Xmetopfwpfcku ta&SUawmif

tm&SESifhuRef;rsm; bmompmayjzpfygonf/ þtyifBuD;\tukdif;wpfukdif;onf jrefrm

bmompmayyif/ ae&muvnf; y#d&lya'o? pmtkyfpmwrf;awGuvnf; jynfhpkH? ywf0ef;

usifynm&SifawGuvnf; tm;usp&maumif;vSqkdawmh tm;usrcH BudK;ukwfvkyfcJh&m

32 ESpfMumMum yifpif,lawmhrS ausmif;u xGufcGmvmyg\/

tvkyfp0ifNyD;onfaemuf jrefrmbmompmayESifhjrefrmtbd"mefpef;yGifhvmzkdY

tajctaeokH;&yf ay:xGef;vmyg\/ 1949 ckESpf atmufwkdbmvü ygarmu© 'D? *sD? tD?

a[m(vf)(D.G.E. Hall)tm; ausmif;u ta&SUawmiftm&SXmerSL;ESifhorkdif;ygarmu©&m

xl;rsm; ay;tyfvdkufjcif;? rpöwmtdwf(csf)? tuf(zf)? qm;(vf)(H.F. Searle)udk xkdESpfrSm

yif ,m,DjrefrmpmuxducefYvkdufjcif;ESifh&efukefwuúokdvftmPmykdiftzGJYu jrefrmtbd

"mefjyKpkrIudk ausmif;okdYvTJtyfay;vkdufjcif;rsm; jzpfyg\/

ygarmu©a[m(vf)onf &efukefaumvdyfudk wuúokdvftqifhtwef;odkY jr§ifhwif

zGifhvSpfvdkufonfh 1920 jynfhESpfwGif orkdif;ygarmu©tjzpfjzifh a&mufvmonf/ 1934 ck

ESpfü ukd,fa&; ukd,fwmtwGufaMumifh t*Fvef jyefvmNyD; aux&rf;(Caterham)NrdKU&Sd

ausmif;BuD;ü ausmif;tkyfBuD;vkyfcJhonf/ odkYaomf jrefrmjynfoHa,mZOfudk rjzwfEkdifyg/

jrefrmjynforkdif; tapmifapmifa&;cJh\/

rpöwmqm;(vf)onf q&mBuD;pwl;0wf? rpöwm'ef;wkdYESifhtwl tkdifpDtuf0ef

xrf;tjzpfESifhESpfaygif; 30 eD;yg; trIxrf;cJhonf/ jrefrm-t*Fvdyftbd"mefjzpfajrmuf

a&;udk q&mBuD;pwl;0wfESifhtwl jrefrmjynfwGif&SdaepOf pdkif;jyif;cJh\/ tbd"mefukd

ausmif;odkY &efukefwuúokdvfu vTJajymif;ay;cJhonfhtcg tbd"mef&kH;udk bda&Smh(zf)pawmh

zkdYrS ausmif;odkYajymif;vmojzifh rpöwm'ef;onf ausmif;odkY wpfywf 5 &ufvmNyD; rpöwm

qm;(vf)? uRefawmfESifhtwl jyKpkyg\/ tbd"meftwGJ 2 udk rpöwm'ef;ESifhuRefawmfu

1950 jynfhESpfü ykHESdyfxkwfa0ygonf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(56)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

1954 ckESpfwGif uHZmwmjrifhvmívm;rod? uRefawmfhtm; csD;jr§ifhay;olrsm;

ay:vmyg\/ XmerSL;ygarmu©a[mvfonf uRefawmfhudk 'kjrefrmpmygarmu©&mxl; ay;

vkdonf/ ay;xkdufonfht"dut&nftcsif;rsm;rSm um,uH&Sif\pmwrf;pmtkyft&nf

taoG;ESifhOD;a&;ESifhol\*kPfowif;wkdYjzpfMuygonf/ 1948 ckESpfu uxdu&mxl;cefYpm

xJ qkdif&mbmom&yfwGif okawoevkyf&monf[lonfht& 1949 ckESpfupNyD; wwfEkdif

orQ BudK;pm;NyD; aqmif;yg;awGa&;onf/ 1950 jynfhESpfü rpöwm'ef;ESifhyl;wGJNyD; jrefrm

-t*Fvdyftbd"mef twGJ 2 udk ykHESdyfxkwfa0cJhonf/ 1952 ckESpfwGif uRefawmhfyg&*lpm

wrf; ukr®m&jyZmwf yxrwGJudk ausmif;u ykHESdyf&kdufxkwfay;\/ 1953 ckESpfrSm 'if;rwf

jynfNrdKUawmfudkyifa[;*if(Copenhagen)NrdKU awmf0ifpmMunfhwkdufu zdwfíoGm;onf/

XmerSL;u ausmif;tkyfBuD;ESifhwkdifyifNyD; uRefawmfhukd wuúokdvfq&m'kygarmu©

&mxl;tyfESif;yg&ef wuúokdvftmPmykdiftzGJYokdY pmwifvkdufygonf/ qD;edwf(Senate)o

abmwlnDrIt& 1955 ckESpf Zefe0g&DvrSpí uRefawmfhtm; jrefrmpm'kygarmu©bGJYtyf

ESif;vkdufaMumif;udk 'DZifbm 8 &ufaeYü wuúokdvfausmif;tkyfBuD;xHü pm&cJhyg\/ cefY

tyfykH cefYtyfenf;rsm;udk ]]a'gufwmvSab-ynmyg&rD}}pmrsufESm 34-36 rsm;ü wifjy

NyD;jzpfyg\/

10/ 'kygarmu©? 1955-65

1944 ckESpfü yg&*lbGJY&NyD;onfaemuf q&mBuD;pwl;0wfxH cGifhyefum ynmya'

omyifBuD;ESifhwlonfhudef;b&pfNrdKUwGif oGm;aeygonf/ wuúokdvfNrdKU\ynmt&omcH

pm;vkdí jzpfygonf/ jrefrmjynfESifhqkdifonfhpmtkyfrsm; &Ekdifaom [[fzm;(Heffers)ac:

qkdifBuD;&Sdonf/ bDbDpDrS&onfhaiGrsm;jzifh 0,fNyD; pkaqmif;cJh&m ESpfaygif; 100 ausmfrQ

ruu ykHESdyfcJhonfhpmtkyfawG&í yDwdjzpfaeonf/ rdwfaqGrsm;ESifhwuúokdvfNrdKU&Sd aum

vdyfausmif;awGudk vkdufavQmufMunfhonf/ ouúwbmomESifhtjcm;bmomrsm;ü uRrf;

usifolygarmu©qm[J&kd;ab;vD(Sir Harold Bailey)ESifhoduRrf;vmonf/ &mrZmwfBuD;t

aMumif;aqG;aEG;\/ ol\aumvdyfausmif;ü q&mawGESifhtwl npmpm;&ef tBudrfBudrf

zdwfauR;onf/ tcGifhMuKHvQif q&mawG npmpm;ykH a&;jyygrnf/ wpfaeYaomf udef;b&pf

wuúokdvfAk'¨bmomtoif;u uRefawmfhtm; twif; toif;Ouú|tjzpf wifajr§muf

vkdufyg\/

cspfcifaygif;oif;qufqHjcif;onf aemufqkH;auGuGif;&ygonf/ 'kygarmu©jzpf

vmonfhtcg vef'efwuúokdvfu xkwfxm;onfhOya'wpf&yfrSm wuúokdvfq&mrsm;onf

vef'efESifhrkdif 30 twGif;üom aexkdif&rnf[kqkdxm;ojzifh rkdif 60 eD;yg;a0;onfhudef;b

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(57)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

&pfNrdKUrS cGmcJh&ygawmh\/ uRefawmf 1948 rS 1954 ckESpftwGif; aumvdyfausmif;q&m

uxdutjzpfjzifh udef;b&pfrS vef'efodkY wevFmaeYrS aomMumaeYtxd aeYpOfvmNyD;pm

ayykdYcs? tbd"mefjyKpkonf/ rD;&xm;jzifh 1 em&D 10 rdepfomMumyg\/ ausmif;rSq&mt

awmfrsm;rsm;onf vef'efjyifbuf rdkif 30 twGif;&Sd NrdKUrsm;rS rD;&xm; armfawmfum;rsm;

jzifh ausmif;vmwufMuonf/

rkdif 30 twGif;&Sd ajccif;vufcif; omonfhNrdKUrsm;vkdufMunfh&m rkdif 20 cefYa0;

onfh0Jvif;yef;jcHNrdKU(Welwyn Garden City)udk oabmusNyD; tdrfwpfvkH;0,fum tajc

pdkufonf/ taMumif;ESpf&yfaMumifh jzpfyg\/ vef'efodkYtoGm;c&D;onf blwm&kHokH;&kHwGif

qkdufaomfvnf; rdepf 20 ausmfausmfom Mumonf/ c&D;onfrsm; tvkyfoGm;csdef eHeuf

7 em&DrS 9 em&Dtxd? tvkyfjyefcsdef 4 em&DrS 6 em&Dtxd 15 rdepfwpfBudrf rD;&xm;wpf

pD;xGufonf/ NrdKUwGif; vlae&yfuGufrsm;ü opfyif? yef;yifrsm;ESifhaetdrfrsm;rSmvnf; jcH

0if;twGif; opfyifyef;yif oD;yifjrufcif;rsm;ESifhrkdY omaomifhom,m&SdvSyg\/

uRefawmhfjcHonf {u 3 rl;cefY us,fonf/ opfyif 10 yif? yef;yiftcsKdUESifhtdrf

ywfvnf jrufcif;&Sdonf/ toufBuD;onfhtdrfykdif&Sifvifr,m;wkdYrSm rjyKjyifEkdifí jcHonf

vSyoifhoavmuf rvSybJ&Sd&m uRefawmf pDrHudef;wpfckqGJNyD; jcHudk &kyfoGif;wjznf;jznf;

ajymif;vJvmap\/ opfyifawGrsm;vGef;vSí yef;yifawGESifhjrufcif;avmif;&dyfusonf/

4-5 yifcefY tjrpfygwl;ypfay;yg[k pnfyifom,ma&;&kH;udk pmwif\/ okH;yifom z,f&Sm;

ay;\/ yef;aph? yef;yif? opfawmf? yef;oD;yifrsm; rSmNyD;pkduf? jrufcif;udk jyefcif;? jruf

jzwfpufjzifh wpfywfwpfcg 1 em&D 15 rdepfMum jzwfESifhv,form;rsKd;&kd;rS qif;oufvm

ol uRefawmfonf BudK;yrf;cJh&m usufoa&&SdonfhtoGiftjyifaqmifvm\/ rmvD&Sdonf/

vkyfcBuD;ojzifh riSm;yg/

uRefawmfhtdrfodkY a&mufzl;onfhausmif;om;rsm; 20 ausmf 30 wkdYESifhjrefrm{nfh

onfawmfawGu txufyg ta&;tom;rSefaMumif; axmufcHMuayvdrfhrnf/ uRefawmf

vnf; 'DvkdtajctaersKd; qkdufvmykHudk r,kHEkdifí tHhMoawGa0rdonf/ trSefajym&vQif

xkdtdrfESifhyef;jcHudk vufiif;0,fEkdif&ef aiGr&Sdyg/ uRefawmf aiGtyfxm;onfhbPfwkdufrS

aiGacs;0,f&onf/ wpfvvQif uRefawmfhvc rnfrQ&aMumif; odaeonfhbPfwkdufu &m

jzwfwpfOD;apvTwfNyD; tdrf\wefzkd;ukd jzwfaponf/ xkdaemuf tdrfwefzkd; okH;ykHESpfykHxkwf

ay;rnf/ twkd;ESifhwuG wpfv wpfBudrf rSefrSef 25 ESpftwGif; ausatmif zJhqyfay;ygh

rnfhpmcsKyf csKyfqkd\/ aiGxkwfay;í 0,fEkdifyg\/

ausmif;wGif jrefrmpm*kPfxl;wef;om;wpfOD;udk oifjy/ tbd"mefwpfaeukef

wpfaecef; jyKpkívm&m twGJ 3 udk rpöwm'ef;? uRefawmfESifhrpöwmqm;(vf)wkdY 1955 ck

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(58)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ESpfü xkwfa0cJhonf/ twGJ 4 udk qufvufjyKpkaecdkuf *kPfxl;,lonfh'kwd,ausmif;ol

onf 1956 ckESpfwGif atmifjrifoGm;ojzifh 1957 ckESpf pufwifbmvü ausmif;u ukef

usp&dwfcHNyD; jrefrmjynfü jyefavhvm&ef uRefawmfhudk wpfESpftcGifhay;vkduf\/ oabFm

jzifh oGm;&ojzifh wpfvMumrS a&mufonf/ vrf;wGif udkvHbkdü okH;av;&ufqkdufojzifh

pG,fawmf&Sd&m uE´D(Kandy)odkY wuúpDiSm;NyD; pG,fawmfukd zl;yg\/

19 ESpfuGJuGmcJhaom jrefrmjynfajrreif;rdrD &efukefodkY oabFmcsOf;uyfvmonfh

tcg a&TajymifajymifESifha&Twd*kHbk&m;udk zl;jrif&onf/ pdwfxJ vIdufvIdufvSJvSJ jzpfoGm;rdyg

\/ rdwfaqGawG trsKd;awGESifhjyefqkH&onfhtcg &kyfykdif;qkdif&m ajymif;cJhaomfvnf; pdwf

ydkif;qkdif&m rajymif;vJoGm;ao;onfudk awGY&yg\/ ppftwGif; c&J&GmrS armfvNrdKifodkY

ajymif;a&TUvmMuonfhtdrfoltdrfom;rsm;teuf tbGm;? a':av;wkdYESifhaumhu&dwfwGif

aexkdifaeaom zcifOD;armifaiGwkdY tedpöa&mufoGm;Mu&SmNyD/ odkYaomf a':BuD;? a':vwf

a':axG;wkdYESifhjyefqkHpnf;rdí 0rf;yef;wom&Sdaewkef; rMumrD Z&maxmif;í a':BuD;

uG,fvGefoGm;jzifh ,lusKH;r&jzpfcJh&onf/ uRefawmf tvkyf&uwnf;u aus;Zl;&SifBuD;wkdY

tm; vpOf aiGrSefrSef ydkYay;onfhtjzpfudk jyefpOf;pm;&if; pdwfajz&ygawmh\/

&efukefwuúokdvfwGif jrefrmuAsm? vuFmtaMumif;udk t*Fvdyfvkdajyma[m

onf/ jrefrmpm*kPfxl;wef; vkdufwufonf/ OD;0ef? OD;odef;[ef? ygarmu©OD;at;armif

wkdYESifhpmaytaMumif; aqG;aEG;\/ OD;0ef uruxvkyfí jyKpkaeaom jrefrmtbd"mef

&kH;ü tm;wkdif;oGm;NyD; avhvmyg\/

'DZifbmvwGif rEÅav;'D*&DaumvdyfodkY oGm;yg\/ ausmif;tkyfBuD;um; OD;udk

av;/ uRefawmfhudk zufvJwuif;BudKqkdyg\/ uRefawmfhxuf wpfESpfapmapm jrefrmpm

*kPfxl;bGJY,loGm;aomOD;csrf;jr(jrauwk)onf jrefrmpmygarmu©jzpfaeNyD/ uRefawmfh

tm; ysLysLiSmiSmauR;arG;yg\/ OD;udkav;u olYausmif;wGif trIxrf;&ef wkdufwGef;yg\/

jrefrmpmXme BuD;yGm;wkd;wufvkdonf/ *kPfowif; ysHUESHYvkdonf/ jrefrmpmXmeü ygarmu©

twef;ESifhnDrQaom okawoenTefMum;a&;rSL;&mxl;urf;vSrf;yg\/ uRefawmf pOf;pm;

yg&ap[k rwifrus ajymcJh&yg\/

jrefrmpmXmeu BuD;rSL;NyD; jrefrmpmaytaMumif; a[majymyGJBuD;usif;yyg\/

ausmif;om;awGomru t&yfom;rsm;yg wufa&mufem;axmifMuonf/ vlxkOD;vSu

olYwynfhrsm;ESifhvmNyD; "mwfykHawG &kduf? owif;pmxJ xnhf\/ aemufwpfBudrf acwfopf

jrefrmpmaytaMumif; t*Fvdyfvkd a[majymygqkdí vkdufavsmnDaxG usifh&jyefayonf/

yd#uwfokH;ykHtm*kHaqmifaom rif;uGef;q&mawmfOD;0dpdwåom&udkvnf; oGm;zl;\/ q&m

awmfESifhpum;pjrnfajym\/ pdwfxJ ig tvGwfusufxm;wJht*Fvdyfvkd pmykd'fawG? *kPf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(59)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

xl;wef;wufaewkef; t&usufxm;wJhjrefrmpmykd'fawGeJYpm&if jrifhrkd&fawmifeJYqD;aph

avmufuGmyguvm;[k awG;awmNyD; q&mawmf\ynmyg&rDudk tm;uscsD;usL;aewkef;

q&mawmfu olY"mwfykHudk ay;oem;awmfrlojzifh vufcHum ,ckxufwkdif bk&m;pifwpf

ae&mü qGJxm;yg\/

aemufwpfaeY yif;, a&Tpnf;ckHapwDudk oGm;zl;\/ apwDy&0kPfxJ ql;avql;

awGjynfhESufaeojzifh wuúokdvfrSq&mwpfOD;u zdeyfjyefpD;rnfvkyf&m wpfa,mufu AdrÁd

om&rif;vkd ajcz0g; "m;cGJcH&r,fajymí jyefcRwfonf/ xkdrS*E¨m&kHausmif;wkdufq&mawmf

BuD;OD;Zeumbd0Houdk oGm;zl;onf/ ausmif;wkdufBuD;wGif r[kwf/ ausmif;aqmifuav;

ü oDwif;okH;aeonf/ zdeyfcRwfí tay:wufrnftvkyfwGif pD;wufvm 'umuav;[k

ajym\/ cufygbd/ AdrÁdom&rif;vkdvnf; rjzpfcsif? q&mawmhftrdefYudkvnf; rvGefqef0Hh

jzpfaewkef; pD;om pD;vmyg[kqkdjyefí pD;wufoGm;&ygonf/

q&mawmfonf ygVdrS jrefrmjyef&mü jrefrmqefqef jrefrmrsm; em;vnfatmif

jywfom;MunfvifvSí txl;MunfndKrdyg\/ ausmif;wkdufBuD;ür[kwf/ taqmifu

av;wGif oDwif;okH;aeonfudk jrif&aomtcg ydkNyD; MunfndKoGm;ygonf/ oDv orm"d

ynmESifhjynfhpkHol yk*¾KdvfBuD;tm; tBudrfBudrf &Sdckd;OD;wif uefawmhNyD; xGufcGmvm\/

rEÅav;wGif &SdaepOf ausmif;aezuf cspfrdwfaqGBuD; udkvSabmfESifhjyefqkHyg\/

qkdcJhNyD;onfhtwkdif; rEÅav;rS tdrfaxmifuscJhonfholaX;orD;ESifhwpfESpfrQom aygif;&NyD;

ZeD;aoqkH;oGm;onf/ xkdYaemuf olYrdbrsm; tedpöa&mufonf/ qif;&JEGrf;yg;aeonfudk

awGY&í 0rf;enf;yufvufjzpf&\/ 'kwd,tdrfaxmifESifhaeaomtdrfodkY uRefawmf oGm;vkd

onf/ ol rac:oGm;yg/ olESifhuRefawmf twloGm;onfhtcg olYudk ta&;ay;cJhzl;onfhol

wkdYu olYtm; *&krpdkuf? uRefawmfhudkom todvkyfMuonf/ uRefawmfwkdYonf a&S;b0u

uH\upm;p&mawGvm;/

&efukefodkY Zefe0g&Dv tukefavmufwGif jyefvmonf/ wuúokdvfü jynfolYacwf

opfpmay ay:xGef;vmykHtaMumif;udk t*Fvdyfvkda[majym\/ bmompmay ,Ofaus;rI

ESifhqkdif&m tcsuftvufawG &orQ pkaqmif;yg\/

wpfaeYaomf OD;tkef;ESifh0efBuD;tcsKdUu uRefawmhfudk jrefrmjynfjyefvm&ef em;cs

onf/ &efukefwuúokdvf ygarmu©csKyf&mxl; urf;vSrf;vm\/ uRefawmfu ]vuf&Sdygarm

u©csKyfudk b,frSmoGm;xm;rvJ}[k ar;&m wpfOD;u t*Fvdyfvkd ]We'll Kick him upstairs}

(tay:xyfudk wGef;ydkYvdkufr,f)? 'kt"dywd cefYr,f[kqkdvkd\/ uRefawmfu wpfaeY uRef

awmfhudk oabmruswJhtcg ]Will you kick me downstaris}(atmufxyfqD uefcsvkdufr

vm;)[kar;&m rjzpfap&ygbl;[k uwday;Muonf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(60)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

uRefawmfonf ynmyg&rDjznfhvkdol pmay0goem&Sif? tkyfcsKyfa&;ü pdwfrygyg/

ausmif;om;axmifaomif;wkdY\ynma&; pm;aomufaexkdifrIponfwkdYESifhtcsdefukefae

& rnfqkdvQif okawoevkyf pmwrf;pmtkyfa&;zkdY tcsdefqif;&Jygrnf[k taMumif;jyum

vufrcHcJhyg/ uRefawmf jrefrmjynfrS rjyefvmrD zqyv ESpfjcrf;uGJoGm;yg\/

t*Fvef jyefa&mufvmNyD;onfaemuf 10 vtwGif; ysufuGufcJhonfhvkyf&kd;vkyf

pOfudk qxufxrf;ydk; aqmif&Gufyg\/ uRefawmf ta0;a&mufaewkef; rpöwm'ef;? rpö

wmqm;(vf)ESifh 1954 ckESpfu uxducefYvkdufonfhrpöpfat? tJavmh(A.Allott)wkdYu

t bd"mefqufvufjyKpkae\/ 1958 ckESpfü rpöwm'ef;tem;,loGm;onf/ twGJ 4 udk

1963 ckESpfwGif uRefawmf? rpöwm qm;(vf)ESifhrpöpftJavmhwkdYu ykHESdyfxkwfa0onf/

1965 ckESpfwGif rpöwmqm;(vf)u tNidrf;pm;,loGm;&m ol\ae&mü rpöwm a*s? tkduJ

(vf)(J.Okell)u uxdujzpfvmonf/ cspfcifaygif;oif;qufqHjcif;onf aemufqkH;auG

uGif;qif;&Jygwum;/ rpöwmqm;(vf)ESifhrpöwm'ef;wkdYonf 1965 ckESpfESifh1966 ckESpf

rsm;wGif toD;oD; tedpöa&mufoGm;Muyg\/

1962 ckESpf 'DZifbmvwGif b,f(vf)*srf(Belgium)jynf b&yfqJ(vf)(Brussels)

NrdKU vlrIa&;&mynmaumvdyfausmif;u zdwfí uRefawmfwkdYausmif;rS q&mokH;OD;wkdYESifht

wl oGm;a&mufajyma[myg\/1 1964 ckESpf Zefe0g&DvwGif tdE´d,jynf a'vDNrdKUopfwGif

urÇmhta&SUwkdif;ynm&Sifrsm; uGef*&ufokdY ausmif;tkyfBuD;ESifhuRefawmftygt0if tjcm;

q&mckepfa,mufwkdY wufa&mufMuNyD; ukd,fESifhqkdif&m bmom&yfrsm;udk ajyma[maqG;

aEG;Muonf/2 1965 ckESpf Zlvkdifvü *smreDjynf z&efYzkdY(Frankfort)NrdKU ta&SUtm&Saum

vdyfausmif;rS zdwfjyefí wm0efausaus ajyma[m&ay\/3 aemifvnf; jyifopf? *smreD

jynfrsm;ü 4-5-6 Budrf a[majym&ygao;\/

,ckjyefvnfqifjcifokH;oyfvkdufonfhtcg atmufygtaMumif;rS tusKd;quf

rsm;udk jrifrdyg\/ uRefawmf uxdujzpfNyD;onfaemuf Oa&mywkdufwGif txl;ojzifh jyif

opfESifh*smreDjynfrsm;rS ynma&;tzGJYtpnf;ESifhaumvdyfausmif;rsm;ü jrefrmbmompm

ayXmersm; wpfpwpfp wnfaxmifvmMuonf/ tqkdygynm&yfrsm; e,fy,fwkd;csJUvmvkd

MuonfESifhtrQ uRefawmfhowif; Mum;od&onfhxkdtzGJYtpnf;ESifhwuúokdvfwkdYu zdwfac:

Mu\/ aumif;aomwkdufqkdifrIjzpfygawmh\/ vef'efwuúokdvfu &mxl;wkd;ay;&ef pOf;

pm;onfht"dutcsuf ESpfcsufrSm a&;om;jyKpkonfhpmtkyfpmwrf;t&nftaoG;? OD;a&

ESifhtjcm;wuúodkvfrsm;rS zdwfac:jcif; cH,l&rIrsm;yif/1/ a'gufwmvSab? ynmyg&rD? pmrsufESm 127-38 &I(1993 ckESpfxkwf)

2/ ,if; 239-51 &I/

3/ ,if; 252-262/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(61)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

*smreDrS jyefa&mufvmNyD; ESpfvtMum pufwifbmvü wpfoufwGif rarhEkdif

onfh&v'f&zkdYudef; qkdufvmygawmh\/ xdktcsdefwGif uRefawmfonf rMumao;rDu tedpö

a&mufoGm;aom rpöwmqm;(vf)ESifhuifqma&m*gjzifh qkH;oGm;&&SmonfhrdwfaqGwkdYt

aMumif; acgif;xJ 0rf;enf;pdwfawG vIyfvIyf&G&G jzpfaeyg\/ uRefawmfESifh*ReftkduJ(vf)wkdY

q&mrsm; tyef;ajztcef;xJ vufzuf&nfaomufaepOf XmerSL;0ifvmNyD; olESifhzdef;ETJcg

wevFmaeYwGif aeYv,fpm pm;&ef zdwf\/1

csdef;xm;onfhaeYwGif twlpm;aewkef; uRefawmfhtm; ygarmu©cefY&ef XmerSL;t

zGJYu oabmwlvkdY wuúodkvfxH pmwifr,f/ udk,fa&;ukd,fwmESifhwuG a&;om;jyKpkwJhpm

tkyfpmwrf;rsm;udk ausmif;puú&Daw&D(twGif;a&;rSL;)xH ay;tyfxm;&ef ajymyg\/

ajymonfhtwkdif; aqmif&Gufonf/ 'DZifbmv 8 &ufaeYwGif uRefawmfhtm; jrefrmpmyg

armu©bGJY tyfESif;aMumif;pmukd wuúokdvfausmif;tkyfBuD;xHrS &yg\/ 18 &ufaeYxkwf

vef'efwkdif;(The Time)owif;pmBuD;xJ þowif; ygvmonf/ 1966 ckESpf Zefe0g&Dv

qef; 1 &ufaeYrSpNyD; ygarmu©jzpfvm\/

11/ ygarmu©? 1966-80

uRefawmfhtwGuf *kPf,lonfhpmawG aumif;pm;apvkdolwkdYxHrS &ygonf/ ,if;

wkdYtxJ tNidrf;pm;,loGm;onfhausmif;tkyfBuD;qm&yf(zf)wef;emxHrS pmonf uRefawmfh

ESvkH;om;udk ukdifvIyfvkduf\/ ]vSab? rif; &mxl;wkd;vkdY *kPf,lygw,f/ rifhq&mBuD;pwl;

0wfom &Sdygu b,favmuf yDwdjzpfaervJaemf}[kpojzifh yg&Sdonf/ xkdtcg 18 ESpf

avmufu ]vSab[m vef'efwuúokdvfrSm ygarmu©jzpfzkdY tvm;tvm&Sdw,f}[kq&mBuD;

pwl; tedpöra&mufrDuav;wGif a'gufwmxifatmiftm; ajymvTwfvkdufonfhpum;udk

jyefMum;rdyg\/

ausmif;twGif;a&;rSL; rpöwm8Refb&ufuif(John Bracken)ESifhawGYonf/ olu

]vSab? cifAsm; a&Tajcxdyf cwfcHxdNyD r[kwfvm;? ausmif;u xGufvkdYr&awmhbl;}[kajym

onf/ OD;ay:OD;uJhodYk rSwfÓPfaumif;onfhb&ufuifonf 1955 ckESpfu uRefawmf 'kyg

armu©&mxl;&aomtcg ]vSab? cifAsm; aiGajcxdyf cwfcHxdNyD}[laom olYpum;udk owd

&í ajymjcif;jzpfyg\/

ynma&;0efxrf; ykxkZOfwpfa,mufonf xdyfwef;a&mufvm&onfrSm ynm

qkH;cef;wkdifa&mufí r[kwfyg/ uH ÓPf 0D&d,aMumifh[k qkd&ygrnf/ wwfxm;onfhynm

u vufwpfqkyfpm? rwwfao;onfhynmum; r[mork'´&m[laomcH,lcsufonf acgif;

1/ a'gufwmvSab? ynmyg&rD? pmrsufESm 77-86/ (1993 ckESpfxkwf)

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(62)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

xJ pGJaeojzifh igESifhigom EIdif;p&m[laompdwfxm;onf &SdzkdYa0;pG? pdwfyifrul;rdacs/

ynmudk qufvufqnf;yl; jzefYcsdaecJh&m 1966 ckESpfrS tNidrf;pm;,lonfh 80 jynfhESpft

wGif; aqmif;yg; 15 apmifESifhvkyfazmfudkifzufrsm;ESifhtwl tbd"mefjyKpk&m 1965 ckESpf

ü twGJ 5? 1980 jynfhESpfwGif twGJ 6 ykHESdyfxkwfa0cJhyg\/

txufyg tcsKdU tusKd;qufwkdYaMumifh xifyg\/ 1967 ckESpf Zefe0g&Dv 16

&ufaeYpGJyg emrnfausmf vef'efowif;pmxJ uRefawmfESifhtbd"meftaMumif; ygvm

onf/ 1968 ckESpf rwfv 11 &ufaeYwGif The Manchester Guardian owif;pmxJ uRef

awmfhtaMumif;udk "mwfykHESifhwuG pmwpfrsufESmvkH; a&;xm;onfudk awGY&ygonf/ t*F

vefjynfajrmufydkif;&Sd refcsufpwm wuúokdvfbmomaA'ESifho'´aA'ygarmu©u xkdo

wif;udk zwfvkduf&í uRefawmfhxH pma&;yg\/ olYXmewGif jrefrmbmomaA'? o'´aA'

ESifhqkdifonfhr[m0dZÆmbGJYpmwrf;wpfapmif wifoGif;xm;onf/ jyifypmppft&m&Sdtjzpf

aqmif&Gufyg&ef arwåm&yfcHaMumif; pmxJygonf/ uRefawmf oabmwlvkdufí ykdYvkduf

onfhpmwrf;udk zwfMunfh&m tqifhtwef;jrifhojzifh tatmifay;vkdufygonf/

1983 ckESpf 'DZifbmvv,favmufü t*Fvef&Sd rdwfaqGwpfa,mufxHrS pmwpf

apmifESifhtwl xkdESpf Ekd0ifbmv t&uf 30 aeYxkwf vef'efwkdif;(The Time)owif;pmrS

jzwfydkif;uav; wpfydkif;&yg\/ jzwfykdif;udk rSefaygifxJ xnfhNyD; pmMunfhcef;xJ qGJxm;yg

[kyg&Sd\/ t*Fvefü 'DZifbmv emwmvl;yGJawmftwGif; pmzwfy&dowfzwf&Ioifhonfh

pmtkyfrsm;udk pmtkyfta&;tom;yg&*l wpfOD;OD;u BudKwifa&G;cs,fay;avh&Sdonf/ xkd

ESpfü a&G;cs,fay;onfhyg&*lu ol\pmMunfhcef;pmtkyfpifwGif 1962 ckESpfu ykHESdyfxkwf

a0cJhaom uRefawmf\jrefrmpum;ykH Burmese(Myanmar)Proverbs pmtkyfudk 0,f,lNyD;

xm;onfhtaMumif; jzwfykdif;uav;xJ ygvmyg\/

txufygowif;pmawGxJ ygonfhowif;awGudk zwf&onfhtcg uRefawmfBudK;

pm;NyD; a&;cJhorQxJrS tm;vkH; tv[órjzpfbJ tcsKdU vlod&SifMum; usef&pfcJhygwum;

[k ,lqrdum wpftm;wufNyD; ESpfNcdKufpGm aerdyg\/

odkYuvkd &mxl;wkd; vlodrsm;cJhaomfvnf; b0ifjrifhvmzkdYa0;pG/ ukd,fhudk,fudk

ouFmruif;jzpfvmrdygonf/ todynmrsm;rsm;wwfvmavav udk,frwwfaMumif;

odvmavavyif/ þokdYcHpm;ae&ckduf 1967 ckESpf 'DZifbmvwGif *smreDjynf z&efYzkdY t

a&SUtm&Synm&yfrsm;aumvdyfausmif;1rS 'kwd,tBudrf a[majym&ef zdwfac:jyefonf/

xkdYaemuf 1970 jynfhESpfZefe0g&DvwGif *smreDjynf[dkuf',f(vf)bwfNrdKU awmiftm&S

aumvdyfausmif;2? 71 ckESpf arv3? 73 ckESpf atmufwkdbmv4? 1980 jynfhESpf ZGefv5?1/ a'gufwmvSab? ynmyg&rD(1993 ckESpf? pufwifbmvxkwfpmapmif) pmrsufESm 263-69/

2/ ,if; rsufESm 269-273/ 3/ ,if;rsufESm 274-284/ 4/ ,if;rsufESm 285-295/ 5/ ,if;rsufESm 296-306/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(63)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

84 ckESpf arv1? rsm;wkdYü jyifopfjynf yg&DNrdKU&Sd aumvdyfausmif;rsm;u zdwfMum;ojzifh

oGm;NyD; ajyma[m&? pmar;yGJBuD;wpfyGJ ppfaq;cJh&ygao;\/

12/ jrefrmjynf? 1980-95

vef'efwuúokdvfü aemuf ESpfESpf qufvufvkyfcGifh&Sdaomfvnf; tNidrf;pm;,lNyD;

1980 jynfhESpf Ekd0ifbmvwGif Zmwdcsufa<u jrefXmaeqDodkY jyefvmygonf/ tcsKdUu wkdY

rsm;omqkd&if rjyefvmbl;? tcsKdUu udk,fhjynfudk; jyefvmwm aumif;ygw,f[kajymqkdMu

onf/ uRefawmfu tcsdefa&muf&if 'DvkdvkyfzkdY uH'g&dkufwmu nTefMum;vkYd jyefa&mufvm

wmyg[k taMumif;jyygonf/

1981 ckESpf Zefe0g&Dv 3 &ufaeYü armfvNrdKifNrdKU 5(at)awmif0kdif;vrf;wGif Z

eD;onf 78 ckESpfu BudKwifwnfaqmufxm;aom tdrfwGif tajcpkdufcJhyg\/ wdwfqdwf

Nidrfoufaom &yfuGufwGif tus,fay 150? tvsm;ay 220? tkwfwHwkdif; oHyef;rsm;t

wGif;&Sd tdrfwGifae&onfrSm uHtusKd;ay;íjzpfonf[k,lqrdyg\/ O,smOfpkdufysKd;a&;

0goemxkHonfhuRefawmhftzkdY ewfwkdYzef a&ueftoifh Mumtoifhyif/ tkef;yif 28 yif? o

&ufyif 12 yif ywfvnf&Sdaom jcHBuD;xJ vrf;rS tdrfrsufESmpmtxd ay 70 us,fjyefYaom

ajrjyifwGif jrufcif;ESifhyef;yif trsKd;pkHwkdYjzifh uRefawmf wDxGifwefqmqifvkdufonf/

uRefawmhfpmMunfhcef;onf ,lvmaom pmtkyfaygif; 3-4-5 axmifxm;&efae

&mr&Sdojzifh ab;em;&Sd armfawmfum;&kHESifhaygif;pyfvkdufNyD; armfawmfum;&kHwpf&kH xyf

aqmuf&yg\/ odkYESifh rNyD;ao;/ tdrfESifhrvSrf;rurf;wGif {nfhonfrsm; wnf;ckdEkdif&ef

wkdufuav;wpfvkH; aqmufonf/ t*FvefjynfwGif aeonfhpwkdifrsKd;jzpfatmif jyKvkyf

jcif;jzpfonf/

uRefawmf armfvNrdKifjyefa&mufvmonfhtcg a':axG;rSty aus;Zl;&SifBuD;tm;

vkH; r&SdawmhNyD/ a':axG;onf a':vwf\orD;tjyKtpkESifh'kdif0efuGif;wGif tdrfw-

pf aqmif rD;wpfajymifESifhaeonf/ odkYaomf pdwfroufomp&m oli,fjyefaeygNyD/ uRef

awmfvnf; Munfh&Iay;ygonf/ 1988 ckESpf {NyDv 6 &ufaeYü touf 85 ESpft&G,fwGif

b0wpfyg; ajymif;oGm;&&Smyg\/

1980 jynfhESpfu jrefrmjynfodkY tNyD;tykdif jyefvmonfhtcg a':axG;? ZeD;onf

\tpfrBuD;? aus;Zl;&SifwpfOD;jzpfol ZeD;cJtkdESifholZeD;wkdYudk jrwfpGmbk&m;yGifh&m tdE´d,

jynf&Sd Ak'¨*g,m? yOö0*¾Dig;yg;wkdYtm; w&m;OD;a[m&mrd*'g0kefawmESifhpG,fawmf&Sd&m oD&d

vuFmrS uE´DwkdYodkY ac:oGm;&ef tMuHjzpfay:vmojzifh pma&;taMumif;Mum;onf/ a':

1/ a'gufwmvSab? ynmyg&rD/(1993 ckESpf? pufwifbmvxkwfpmapmif) pmrsufESm 307-318 &Iyg/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(64)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

axG;rSm xkdtcgü oli,fjyefcsifovkdvkdjzpfae? cJtkdvnf; rusef;rrmaeojzifh rvkdufEkdif

Muyg/ ZeD;tpfrBuD;ESifhorD;om umvuwåm;rSmapmifhaeNyD; uRefawmfwkdYESifhtwl emv

E´mwuúokdvf? &mZN*dK[f? Ak'¨*g,mESifhrd*'g0kefawmodkY a&mufcJh&yg\/ xkdokdYjzpfajrmuf

oGm;&onfrSm umvuwåm;wGif opfukefonfBuD;jzpfaeonfharmfvNrdKiftpkd;&txuf

wef;ausmif;ü ausmif;aezuf rpöwmtuf(pf)? au? 'wåm; aus;Zl;aMumifh[kqkd&ygrnf/

olYwynfhwpfa,muf uRefawmfwkdYESifhtwl xnfhvkdufí ae&mwum tqifajyoGm;yg\/

uE´DwGif pG,fawmfzl;&ef tpfrBuD;ESifhorD;wkdY rvkdufEkdifMuojzifh ,kd;',m; Aef

aumuf&Sd jrbk&m; zl;NyD; jrefrmjynfodkY jyefoGm;Muonf/ a':axG; rvdkufEkdifonfhtwGuf

,lusKH;r& woojzpfrdyg\/

13/ uHESifhuRefawmf

ed*kH;

y#davmrÓPfESifharG;zGm;wJhaeYrS ,aeYtxd b0jzpfpOfudk jyefvnfvTrf;jcKHMunfh

vkdufMupkdY/

uH[m uRefawmhfudk b,f0rf;xJrS b,faeY b,f&uf b,ftcsdefrSm arG;vkdY owf

rSwfNyD;wJhaemuf b0jzpfpOfudk Z,m;cs jy|mef;vkdufykHay:yg&JU/ MunfhMuyg/ tbGm;rdom;

pkrSm uRefawmfhudk arG;zGm;w,f/ tysKdBuD;a':a':wkdYav;OD;wkdYESifha&pufqkHvkdY awGYMu?

arG;pm;MuwmyJ/

c&J&Gm ausmif;NyD;wJhtcg aA'ifq&ma[mudef;? q&mawG wkdufwGef;rIESifhwlu

av; aumif;pm;ygapawmhqkdwJhapwemaMumifh armfvNrdKif tpkd;&txufwef;ausmif;

rSm abmf'gtjzpf xm;w,f/ y#d&lya'oa&mufoGm;&wmaygh/ rsufpdBuD; em;BuD;vmwJht

jyif udk,fhajcaxmufay: ukd,f&yfwnfEkdifpjyKw,f/ NyD;awmhvnf; uRefawmfh&JUwkd;wuf

a&;ESifhtoufarG;&m vrf;pay:vmatmif zefwD;wJhtaMumif;okH;&yfESifhqkHpnf;cJh&yg

w,f/ aqmif;yg;wpfapmifxJ wpfae&mrSm ajymjycJhwJhtwkdif; armfvNrdKif&kH;BuD;rSm tjypf

&SdwJhw&m;cHawGudk w&m;olBuD;u trdefYcsvkdufwJhtcg jrif&wJhted|m&kH&,f? uRefawmfhudk

&Spfwef;rS q,fwef;txd oifjywJhq&mOD;pHxGef;atmif&JUbDatatmifNyD;&if EkdifiHjcm;

oGm;oifEkdifatmif BudK;pm;zkdY Mo0g'&,fESifh10 wef;pmar;yGJudk paumvm;&SpfESifhatmif

jrifwm&,fwkdY jzpfygw,f/

paumvm;&Spf&vkdYom wuúokdvfe,fajreif;rd&aMumif;udk tpD&ifcHcJhygNyD/ xkd

pOftcgu ,leDAmpDwD aumvdyfausmif;&,fvkdYtrnfwGifcJhwJhausmif;rSm 'kwd,ESpf tkdif

atudk *kPfxl;wpfbmomrS r&ayr,fhvkdY trSwftawmfrsm;rsm;ESifhatmifNyD; yxrESpf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(65)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

0dZÆmwef;udk a&mufw,f/ ESpfvavmuftMum uRefawmf&JUtckxd tdyfrufrufaeovkd

jzpfaeao;wJhvef'efwuúodkvfygarmu©jzpfzkdYvrf;aMumif;ay: a&mufatmif zefwD;ay;

wJhpmwpfapmifudk wuúokdvftmPmydkifrsm;xHrS &yga&m/ r,l&if paumvm;&Spfjyeftyf&

rwJh/ 'Dta&;udk q&mBuD;rpöwm *sD? tdwfcsf? vkpfu apwemESifhukdifwG,fajz&Sif;ay;vkdY

jrefrmpm*kPfxl;,lvkdufw,f/

'DvkdESifh 'kwd,ESpfjrefrmpm*kPfxl;wef; wufaewkef; a'gufwmxifatmifESifht

*Fvdyfpm tufaq;a&; oifwef;rSm qkHpnf;&w,f/ q&mu tm;ay;ulnDajr§mufpm;vkdY

t*Fvdyfpmudk tcsdefydkay;NyD; zwf&I? BudK;pm;NyD; a&;cJhwJhtusifh wpfoufvkH;ygvmwmyJ/

aemifa&;twGuf jyifqifxm;ovkd jzpfaewmaygh/

wwd,ESpf *kPfxl;wef; pmar;yGJajzcgeD;rSm wuúokdvfausmif;om;awG oydwf

arSmufMuyga&m/ ig&JUynma&;vrf;p wkH;oGm;NyDvkdYxifrdygw,f/ 'gayr,fh rwkH;ao;?

pm ar;yGJ0ifajz&ygw,f/ ÓPfESifh0D&d,u &mckdifEIef; 50? uHu &mckdifEIef; 50 wkdY&JUwefckd;

aMumifh yxrwef;rS atmifoGm;&w,fvkdY ckxd ,kHMunfaerdwmyJ/

r[m0dZÆmwef; wuf&if; tcsdefykdif; enf;jyq&m0ifvkyfygw,f/ wuúokdvf&JU

aemufqkH;bGJY&wJhtcg toufarG;jrLzkdY tvkyfwpfckckudk &Sm&awmhr,f/ wuúokdvfa&muf

puwnf;u rGefjrwfwJhq&mtjzpfESifht&kd;xkwfr,fvkdY cH,lxm;csuftwkdif; wuúodkvfrSm

yJ tcsdefjynfhq&mvkyf&rvm;? txufwef;wpfausmif;ausmif;rSm q&m 0ifvkyf&rvm;

vkdY a&SUa&;pOf;pm;aewkef; jzKef;qkd owif;aumif;wpfck Mum;&yga&m/ 'guawmh ynm

awmfoif paumvm;&Spf taMumif;ygyJ/ '@m&DykHjyifvkd jzpfaevkdY vkdtyfcsuftcsKdUudk

wpfzeftpD&ifcHyg&ap/

1938 ckESpf t0ifavmufrSm xifyg&JU/ ,ck AE¨Kvyef;jcH? [dkacwfu zdkufcsfpuGJ

,m;xJ&Sd vufzuf&nfqkdifrSm oli,fcsif;wpfa,mufESifhvufzuf&nf aomufaewkef; &ef

ukefNrdKUxJ 'kESifha';&SdwJhvufzuf&nfqkdifawGteuf MuHMuHzefzef 'Dqkdifudk 'DaeY&uf? 'Dt

csdfefrSmrS rdwfaqGwpfa,muf a&mufvmw,f/ olu awGYawGYcsif; udkvSab ynmawmfoif

paumvm;&SpfawG tpkd;&u ay;r,fvkdY owif;pmxJ aMumfjimxm;w,f/ ynma&;t

wGufvnf; ygw,f/ yxrwef;*kPfxl;ESifhatmifwJholrS avQmuf&rwJh/ rawGYzl;vm;vkdY

ar;w,f/ rawGYrdbl;? b,fawmh avQmufvTm ydwfrvJvkdYjyefar;wJhtcg eufjzef nae 4

em&DrSmvkdYajymygw,f/ b,folursm; 'DqkdifqD olYudk nTef;vkdufygvdrfh/

aemufwpfaeY eHeuf rdwfaqGwpfa,mufudk ulazmfavmifzuftjzpfeJY tck 0ef

BuD;rsm;&kH;? [kdacwfu puú&Daw;&d,uftwGif;0efrsm;&kH;udk oGm;w,f/ ynma&;0efBuD;

XmerSm avQmufvTmawmif;? vkdtyfwmawGudk rdwfaqGtultnDESifhjznfhxnfhNyD; oufqkdif

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(66)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

&mt&m&SdxH tyfcJhw,f/

pmar;yGJ 0ifajzw,f/ ajzNyD; rMumcif oli,fcsif;wpfa,muftdrfrSm oli,fcsif;

u tdrfa&SUa&mufvmwJhrlqvifvlrsKd;aA'ifq&mudk uRefawmfha&SUa&; ar;ay;w,f/

ruúm;xufa0;wJhjynfudk oGm;&r,fvkdY a[mygw,f/ rSefygapvkdY qkawmif;vkdufygw,f/

pmar;yGJ atmifw,f/ atmifwJholteuf uRefawmfygqkd&if okH;a,mufwkdYudk bkwftzGJYu

EIwfar;cGef; ar;w,f/ q&mBuD;OD;azarmifwifu vrf;aMumif;ay;NyD;ar;vkdY uRefawmfh

udk tzGJYu rJay;a&G;cs,fvdkufw,f/ trSefqkd&if t*Fvdyfpm yxrwef; *kPfxl;ESifhatmif

wJholudk a&G;zkdYoifhw,fvkdY oabm&yg&JU/ uRefawmfoif,lzkdY apvTwfvkdufwJhbmom&yfrSm

uRefawmfatmifoGm;vkdY rw&m;bl;vkdY b,folrS pGyfpGJp&m oufao&Smr&wmrkdY 0rf;omrd

wmaygh/

uHu ig Munfh&Iapmifha&SmufvmwJh ighwynfh[m 'Dbmom&yfrSm qufvufNyD; 'D*

&D,l&if aumif;pm;rSm rkcs/ 'gayr,fh ydkaumif;pm;&atmif ig rpvkdufr,fqkdNyD; OD;0efukd

uRefawmhfqD ykdYvkdufvkdY uRefawmf q&mBuD;a'gufwmpwl;0wfxH a&mufoGm;&yga&m/ q

&mBuD;vufatmufrSm yg&*lbGJYpmwrf;a&;? jrefrmt8Fvdyftbd"mefjyKpkvkdY yg&*lbGJY&? t

bd"mefjyKpkenf;wwf? aemufqkH; q&mBuD;tedpöa&mufwJhtcg ol&JUausmif;rSm jrefrmpm

uxdujzpfvm&w,f/ a&S;ukokdvfuH tusKd;ay;rIaMumifh aus;Zl;&Sif ausmif;tkyfBuD;qm

&yfzfwef;em? ta&SUawmiftm&SXmerSL; ygarmu©a'gufwm'D? *sD? tD? a[mvf? ol&JUt&kduf

t&m qufcHol ygarmu©q&mrrpötD? a*s? [if'gqifwkdYESifhqkHpnf;&ygw,f/

uxdujzpfNyD; ckepfESpftMumrSm XmerSL;u axmufcH? ausmif;tkyfBuD;u o

abmwlvkdY wuúokdvfqD pmwifvkdufwJhtcg wuúokdvfu uRefawmfhudk jrefrmpm'kygarmu©bGJY

tyfESif;vkdufyga&m/ 1957-58 ckESpftwGif; uRefawmf 10 vcefY bk&m;vnf;zl; vdyfO

vnf;wl;qkdovkd trdjrefrmjynfudk jyefvmNyD; jrefrmpmayynm qufvufqnf;yl;w,f/

t*FvefudkjyefrvmrD zqyv0efBuD;tcsKdUu uRefawmhfudktxifBuD;NyD; &efukefwuúokdvf

ygarmu©csKyf&mxl; urf;vSrf;chJw,f/ *kPf,lp&mayaygh/ 'gayr,fh uRefawmf0goemygwJh

okawoevkyfief;? tbd"mefjyKpka&;? pmtkyfpmwrf;a&;om;xkwfa0rI xdcdkufrSmpkd;vkdY

vufrcHcJhyg/ vufcH&if wuúokdvfygarmu©csKyftjzpfESifh tNidrf;pm;,l&rSmudk uHu rvkd

vm;vkdYxifyg&JU/

1958 ckESpf ZGefvrSm t*Fvefjyefvmw,f/ ckepfESpftwGif; jrefrmbmompmay

wkd;yGm;vmzkdYom &nfpl;NyD; vkyfaqmifaew,f/ ygarmu©&mxl;udk rarQmfrSef;0Hhyg/ jrefrm

bmom[m ausmif;rSm ydkYcsaewJhw&kwf *syef? ta&AD? ouúwbmomwkdYESifhpm&if i,fvS

wmrkdY ynm&Siftrsm;pku ravhvmMu? jrefrmjynfuvnf; vGwfvyfa&; &oGm;NyD; "eo

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(67)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

[m,EkdifiHr[kwfqkdawmh ygarmu©&mxl; Munfhav a0;av qkdovkd jrif&vkdYjzpfygw,f/

'gay,fh uHxrf;vmwmudk rjrif&bl;aemf/

1959 ckESpfrSm ygarmu©a[mvf tNidrf;pm;,loGm;w,f/ 'kygarmu©wpfOD; Xme

rSL;jzpfvmw,f/ uRefawmfhZmwm xGef;awmufvmvkdY 'Dq&mBuD;[m 1963 ckESpfusawmh

ygarmu©&mxl;ESifhwjcm;XmewpfckrSm XmerSL;cefYcHcJh&w,f/ olYae&mudk ygarmu©q&mr

BuD;rpötD? a*s? [if'gqifu qufcHvkdufw,f/ csD;ajr§mufoifhol csD;ajr§muf&m\qkdwJh cH

,lcsufESifhuRefawmfhukd &mxl;wkd;ay;zkdY wuúokdvfudk 1965 ckESpfrSm axmufcHpma&;ykdYvkduf

w,f/ 1966 ckESpfrSm 'kv’b &cJwJhygarmu©&mxl; &vmw,f/

uRefawmf 1980 jynfhESpf jrefrmjynfudk jyefvmNyD;wJhaemuf uRefawmfhae&mrSm

b,folYudkrS rcefYawmhyg/ wuúodkvftodkif;t0ef;u rdwfaqGtcsKdUu q&mh Chair(cs,f

,m)udk b,fol&rvJvkdYar;ygw,f/ cs,f,m&JUrlvteufu ukvm;xkdifjzpfw,f/ 'Dae&m

rSm ygarmu©ae&mvkYd qifhyGm;teufESifhokH;xm;ygw,f/ uRefawmfu uRefawmhfqDrSm uk

vm;xkdifrajymESifh xdkifckHawmifr&SdcJhbl;/ uRefawmhf ae&mrskKd;vnf; vef'efwuúodkvfrSm&Sd

awmhrSm r[kwfbl;/ jrefrmpmvnf; tawmfwwf? bmomrSmvnf; tifrwefuRrf;usifwJh

uRefawmfhwynfhausmf rpöwm*ReftkduJvf wpfa,mufudkawmifrS jrefrmpm'kygarmu©bGJY

rtyfESif;bJ txufwef;uxdu &mxl;udkom ay;vkdufwm MunfhayawmhvkdY ajzvkdufyg

w,f/ tJ'Dtcg wpfa,mufu 'Dtwkdif;rSef&if q&m[m vef'efwuúokdvfrSm yxrqkH;ESifh

aemufqkH; jrefrmpmygarmu©&,fvkdY O'gef;wGifawmhrayghwJh/

14/ ypöKyÜefuH

uRefawmf 'Dvkdb0rsKd; a&mufvm&wm twdwfESifhypöKyÜefuHESpfuH tusKd;ay;rI

aMumifhvkdY ,lqygw,f/ 'dAÁpu©KÓPfr&vkdY yxruHudk rodyg/ odwJh'kwd,uHukdom wifjy

yghr,f/

uHqkdwm tvkyf? tvkyfrSm aumif;usKd;qkd;usKd;yJvkdY vlNydef;yDyD em;vnfxm;yg

w,f/ bmawGvkyfcJhovJ/ i,fpOfawmifaus;uav;b0uwnf;upmtkyfukdbmaMumifh

rSef;rod? &kdaow,f? cspfw,f? rawmfwq eif;rdwJhtcg xkdif&Sdckd;wmyJ/ BuD;vmawmhvJ

pmtkyfawGpkw,f/ ausmif;rSmjzpfjzpf? tdrfrSmjzpfjzpf c&D;oGm;aewkef;jzpfjzpf pmtkyfESifh

rsufESm rjywfygyJ/ 'gaMumifhvnf; wpfae&mrSm ajymcJhwJhtwkdif; tzdk;rjzwfEkdifwJhpmtkyf

awG av;ig;axmif jyef,laqmifvmw,f/

ynma&;rSmqkd&if armfvNrdKiftpkd;&txufwef;ausmif;rSma&m? wuúokdvfrSmyg

rwef;om;awG rodvkdY vmar;&if q&mpm;rcsef ajymjyygw,f/ remvkd 0efwkdpdwf wpf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(68)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

pufurS r&Sdyg/ q&mjzpfvmwJhtcgvnf; odorQ wwforQ tdwfoGefzmarSmuf oifjycJh

w,f/ vef'efwuúokdvfta&SUwkdif;ESifhtmz&duynm&yfrsm; ausmif;rS jrefrmpmuxdu

wkdYudkvnf; jrefrmpmayt<uif;rJh ajymjy&Sif;jyay;w,f/ tcsKdUjrefrmtodrdwfaqGwkdYu

q&m 'Dausmif;rSm t*Fvdyfvkd oifjy&w,f/ wpfaeYusawmh 'Dt*Fvdyfq&mawG q&mh

xuf ausmoGm;r,fvkdYajymMuw,f/ uRefawmfu uRefawmfhxuf ynmyg&rD&ifhvkdY ausm

oGm;csif ausmygap? q&m tNidrf;pm;,loGm;wJhtcg q&mhae&mrSm oifjyoGm;&r,fholawG

r[kwfvm;vkdY w&m;csvkdufygw,f/

tqkdygADZudk uRefawmf vef'efwuúokdvfynma&;aumvdyfrSm aewJhtcgu &cJh

w,f/ ynmoif,lwJh&nf&G,fcsufrsm;teuf vljzpfusKd;eyfatmif vlYtusKd;o,fydk;&r,fh

tcef;wpfcef; ygw,f/ 'gaMumifh t*FvefrSm &Sdaewkef; jrefrmausmif;om;rsm; aea&;?

xkdifa&;? vlrIa&;ESifhynma&;taMumif; tawmfrsm;rsm;ukd ynmyg&rDa'gufwmvSab

pmtkyfxJ a&;jyxm;cJhNyD/ ta&;ygwJhjzpfpOftcsKdUudkom ajymjyygr,f/

jrefrmausmif;om;wcsKdU aea&;xkdifa&;rSm tqifrajyMuyg/ olwkdYteuf vef

'efwuúokdvf&JUausmif;aqmif wpfaqmifjzpfwJh International Hall (vlrsKd;pkausmif;

aqmif)rSm aevkdolawG &Sdw,f/ taqmifvkdcsifolawGu uRefawmfhudk vmajymw,f/

wkdufqkdifcsifawmh 'ktaqmifrSL;[m uRefawmfwkdYausmif;u puú&Daw&D(twGif;a&;rSL;)

jzpfw,f/ uRefawmfESifhcifygw,f/ olYudk oGm;ajymwkdif; &ygw,fvkdY b,fawmhrS0efrcHbl;/

BudK;pm;NyD; Munfhvkyfay;ygr,fqkdwJhtajz ay;wmcsnf;yJ/ 'gayr,fh ausmif;om;tcef;

&oGm;wmyJ/ trSefajym&&if 'Dausmif;aqmif[m "eo[m,jynfrsm;ESifhNAdwdefjynfu

ausmif;om;awGtwGufom jzpfygw,f/ oufqkdif&mjynf&JUvlOD;a& tcsKd;tpm;t&

ausmif;om;awGudk vufcHw,f/ tcsdeftawmfMumvmwJhtcg 'ktaqmifrSL;u ]vSab?

wkdYtaqmifrSm jrefrmausmif;om;awG rsm;oxuf rsm;vmNyD? wpfaeYus ausmif;aqmif

udk tydkifpD;rSm pkd;&drfrdw,f}vkdY &,fp&m ajymvmw,f/

wpfaeYrSm jrefrmtrsKd;orD; q&m0efwpfOD; uRefawmfhudk ausmif;rSm vmawGY

w,f/ ol Y.W.C.A (0kdif'AÁvsLpDat)rSm aeae&wm raysmfbl;/ jrefrmjynfrSm usefaewJh

olYcifyGef; tedpöa&mufoGm;w,fvkdY nu tdyfrufrufw,f/ bGJYvGefausmif;olausmif;

om;awGaewJh Lillian Penson Hall (vDvsifyifpif)ausmif;aqmifrSm aecsifygw,fvkdYrsuf

&nfpufvufESifhajym&Smw,f/ ausmif;aqmifrSm tcef;&atmif pDpOfay;vkdufw,f/ NyD;

awmh pdwfa&m*gq&m0efwpfOD;ESifhvnf; qufoG,fay;vkdufvkdY udpöawG ajyvG,foGm;yg

&JU/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(69)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

vef'efESifhrkdif20avmufa0;wJh0Jvif;yef;jcHNrdKU&SduRefawmfhtdrfudk jrefrmausmif;

om;awG pae we*FaEGaeYrsm;rSm tkyfpkESifhvmavh&Sdw,f/ rvmcif w,fvDzkef;ESifhtcGifh

awmif;w,f/ tvmblwm&kHrSm um;ESifhoGm;BudK? tjyefum;ESifhblwm&kHudk ydkYay;? tdrfrSm

aeYv,fpm auR;w,f/ uRefawmfhZeD;u zG,fzG,f&m&m jrefrm[if;awG csufw,f/ Akduf

wif;jyefwJhtcg rD;&xm;p&dwfvnf; ay;vkduf&ao;&JU/ vmwJhausmif;om;awG[m p

aumvm;&SpftrsKd;rsKd; &Muw,f/ ,ltifef(U.N)? 'AÁvsLtdwfcsftkd(W.H.O)? ukdvHbkdy

vif(Colombo Plan)ESifhjrefrmEkdifiHrsm;rSygyJ/ ,ltifefESifh'AvsLtdwfcstdpaumvm;&Spf

orm;awGudk csefvSyfNyD; udkvHbkdESifhjrefrmEkdifiHrS paumvm;&Spf&olawGudkom ay;ygw,f/

olwkdY ykdt&enf;vkdYaygh/

wpfcgwpfcg ausmif;om;wcsKdU vufESdyfpufpmtkyfpwJhypönf;awG 0,fzkdYaiGvm

acs;w,f/ uRefawmfu aiGracs;bl;/ jyefray;Ekdif&if rsufESmysufr,f/ aiGay;r,f/ ,l

oGm;/ jyefay;EkdifwJhtcg ay;? ray;Ekdif&if q&m edAÁme ypöa,m a[mwk vkyfvkdufr,fvkdY

ajymygw,f/ wcsKdUu jyefqyf? wcsKdUu jyefrqyfyg/

vlrIa&;&mqD vSnfhMupdkY/ vef'efrSm ezl;pmqkHMuwJhpkHwGJESpfwGJu awmif;yef&SmvkdY

vufxyfay;vkduf&ygw,f/ 'Dvkdrvkyfcif jrefrmtpkd;&xHu tcGifh & r& ar;&ao;w,f/

r&bJ olwkdYtvkd vkdufcJh&if tpkd;& tNidKtjiif cH&rSmpkd;vkdYaygh/ yxrtwGJ r*Fvmaqmif

yGJrSm uRefawmfu vufxyfay;? ezl;pm qkHykHudk ajym? qkH;rMo0g'pum;ESifhqkawmif;r*F

vmrsm;udk t*Fvdyfvkd ajymw,f/ bDbDpD OD;wifarmifu jrefrmvkd >rufMum;ygw,f/ <u

a&mufvmMuwJhjrefrmESifhEkdifiHjcm;{nfhonfawmfawGudk vufzuf&nf rkefYrsKd;pkHESifh{nfhcH

auR;arG;w,f/

'kwd,yGJu ykdNyD;{nfhonfawmfrsm;NyD; ykdcrf;em; cHhnm;ygw,f/ {nfhonfawmf

awG 50-60 avmuf txJrSm vlrsKd;jcm; ygarmu©awGESifhynm&Sifrsm; ygw,f/ yxrvuf

xyfyGJrSmvkd r*Fvmtcrf;tem;jyKay;w,f/ 'gayr,fh olpdrf;wpf&HqH ESpfOD;nm;&wm Ak'¨

bmomt,l0g't&qkd&if a&S;b0u cszl;wJha&pufyEéufcJhwJhopömaMumifh? [dE´Lbmom

t&qkd&if ezl;pmygwmaMumifhvkdY csJUxGifajymjyvkdufw,f/ tcrf;tem;tNyD;rSm aeYv,f

pmESifh{nfhcHauR;arG;w,f/ MopaMw;vsm;vlrsKd; ygarmu©u ajymwJhpum;[m pdwf0ifpm;

p&m aumif;w,fvkdYqkdNyD; ]cszl;wJha&puf? yEéufcJhwJhopöm}taMumif;ar;vkdY BudK;pm;NyD;

&Sif;jyvdkuf&ao;&JU/ wpfESpfcGJausmfausmf MumwJhtcg 'kwd,twGJu ZeD;onfu orD;u

av;ESifh0rf;bJuif wpfuif ausmif;udk ,lvmNyD; uefawmhwmudk jrifrdaeygao;/

ynma&;rSm ausmif;om;awG uRefawmfhudk OD;aESmufajcmufapw,f/ 'gayr,fh

olwkdYta&; ajz&Sif;ay;vkdY uRefawmf yg&rDjznfhEkdifw,f/ trsm;BuD;teuf wcsKdUukdom

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(70)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

a&;jyygr,f/1

&efukefwuúokdvfu q&mwpfa,muf yg&*lbGJYpmwrf;vmjyKpkw,f/ uRefawmfu

wGJzufpmwrf; BuD;MuyfoltaeESifholESifh wpfcgwpfcg aqG;aEG;w,f/ wpfaeY olESifhaqG;

aEG;aeckduf 1936 ckESpfu bDat yxrwef; *kPfxl;atmifvufrSwfudk a&SUpOfaemufquf

t"dywdxHrS vufcH&,lcJhwJhOD;bausmf MuHMuHzefzef uRefawmfhtcef;xJ 0ifvmyga&m/ OD;

bausmf[m tkdifpDtuf pmar;yGJatmifNyD; ynma&;0efBuD;XmerSm yxrtwGif;0efjzpfae

wmudk;/ ol 'Dausmif;om;udk awGYw,f/ pl;pkdufMunfhw,f/ uRefawmfESifhaxG&mav;yg;

ajymNyD;xGufoGm;w,f/ twefMumawmh ol jyef0ifvmNyD; ]uGefjrLepfausmif;om; b,fh

ES,f 'Dausmif;a&mufaeovJ}vkdYar;&if; jyefykdYrSjzpfr,fvkdY qkdyga&m/ uRefawmfu olYudk

ppfaq;ar;jref;NyD;ygNyD? uGefjrLepfvlxGuf jzpfaeNyDvkdY &Sif;jyvdkufw,f/

'Dausmif;om; yg&*lbGJY&oGm;w,f/ jrefrmjynfjyefa&mufawmh ygarmu©rMumcif

jzpfoGm;wJhtcg pmwrf;pmtkyfawG a&;NyD; ynm&Siftaygif;udk todynma&at;wkduf

auR;w,f/ uRefawmf ESpfaxmif;tm;&jzpfrdwmaygh/

bmom&yfwpf&yfrSm &efukefwuúokdvfu q&mwpfa,muf vef'efwuúokdvfaum

vdyfausmif;wpfausmif;rSm bGJYvGef'D*&DtwGuf oifwef;vmwufw,f/ pmar;yGJusw,f/

pmar;yGJ cef;rBuD;xJ ar;cGef;pm&Gufay;wm aemufusNyD; tajzpm&Gufodrf;wmapmw,f

vkdY uRefawmfhudk vmwkdifw,f/ uRefawmfwkdYausmif;rS ol,lwJhbmomESifhqkdifwJhuRefawmfh

rdwfaqGygarmu©wpfOD;udk ajymjyvkdY oGm;pkHprf;wJhtcg tajzpm&Gufrsm;udk olawGYNyD;NyD/

atmifrSwf&zkdY tqifhrwef;rrDbl;vkdYajymjyw,f/ aemufwpfBudrf ajzw,f/ atmifoGm;

NyD; &efukefwuúokdvfrSm tcsdefwefawmh ygarmu©jzpfoGm;w,f/

&efukefwuúokdvfuyJ q&maygufpESpfa,muf ausmif;rSm bGJYvGef'D*&Dvm,lMu

w,f/ ESpfa,mufpvkH; pmwrf;jyKpk? a&;ajzpmar;yGJ0ifMuw,f/ ESpfa,mufpvkH;&JUpm

wrf;awG tatmifay;vkdufw,f/ ESpfa,mufpvkH; a&;ajzpmar;yGJrSm usw,f/ uRef

awmfu oufqkdif&mXmerSL;xH olwkdYESpfOD;ukd jrermjynf &efukefNrdKU&Sd NAdwdoQoH&kH;rSmaemuf

xyfwpfBudrf ajzqkdcGifhjyKzkdY toem;cHygw,f/ tcGifhjyKvkdY olwkdYajzMuw,f/ wpfa,muf

atmif wpfa,mufusoGm;ygw,f/ olwkdY 'DvkdajzEkdifzkdY tcGifh&atmif pDpOfay;wJhyk*¾Kdvfu

awmh wjcm;r[kwf/ bmomaA'ESifho'´aA'XmerSL; ygarmu©rpf(pf)tD? a*s? [if'gqif

ygyJ/

ygarmu©[if'gqif[m ta&SUawmiftm&SXmerSL; vmvkyfw,f/ 1966 ckESpfrSm

uRefawmfhudk ygarmu©&mxl; &atmif axmufcHNyD; aemufESpfESpfMumawmh olESifhqkdifwJht

1/ a'gufwmvSab? ynmyg&rD? pmrsufESm 164-166&I(1993 pufwifbmv yxrESdyf)

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(71)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

qkdygbmomESifho'´aA'XmerSL;jzpfoGm;ygw,f/ jrefrmjynfudk 1954 ckESpfrSm vmw,f/

jrefrmtpkd;& tcGifhjyKcsuft& q&mBuD;ygarmu©*sD? tdwf(csf)vk(pf)? tar&duefq&mBuD;

ESpfOD;? jrefrmq&mwpfOD;wkYdESifhcsif;jynfe,fwD;wdrf(Tiddim)NrdKUudkoGm;NyD; csif;bmomp

um;udk avhvmw,f/ 10 ESpfMumwJhtcg avhvmcJhwJhykHjyifESpfckudk trSDjyKum o'´aA'

enf;ESifhcsif;bmompum;wpfuGufudk cGJjcrf;pdwfjzm o&kyfazmfxm;wJhpmtkyfudk 1965 ck

ESpfrSm a&;om;xkwfa0cJhygw,f/ jrefrmausmif;olausmif;om;wkdYudk cifrifwJhq&mrBuD;

r&SdawmhNyD/

aemufwpfa,mufuawmh vef'efNrdKU ajrmufbuf&Sd twwfynmoifaumvdyf

ausmif;rS jrefrmausmif;om;yg/ txnfvkyfief;ynm qnf;yl;w,f/ ZGefvpmar;yGJajz

w,f/ ratmifvkdY uRefawmfESifhbmvkyf&rvJvkdYvmwkdifyifw,f/ ol jrif;aumif;cGmvdyf

jzpfykHay:vkdY aemufxyf pmar;yGJ b,ftcg vkyfrvJvkdYar;awmh pufwifbmvwJh/ 'Dvkdqkd

&if rif; ausmif;tkyfBuD;xHrS axmufcHpmawmif;NyD; aemufxy fokH;vqufaezkdY tpkd;&qD

rSm arwåm&yfcH? tcGifh&&if pmar;yGJxyfajzvkdY tMuHay;vkdufw,f/ ajzw,f? atmifoGm;

w,f/

aemufqkH; uRefawmf jrefrmjynfudk jyefr,fh 1980 jynfhESpfrSm jrefrmynmawmf

oifausmif;om;wpfa,mufudk u,fq,frIwpfck vkyfay;cJhygw,f/

wpfnae 6 em&DtcsdefrSm w,fvDzkef;vmw,f/ ac:olu olYemrnfudkajymNyD;

]q&mBuD;? tckyJ vef'ef[dof&kd; (Heathrow)avqdyfu vef'ef&yfq,fpuGJ,m;(Rusell

Square)&Sd [dkw,fwpfckqD wuúpD'&kdifbm ac:vmvkdY a&mufaew,f/ '&kdifbmukd wuúpD

c ay;vkdufw,f/ olu aiGjyeftrf;r,fqkdNyD; xGufoGm;vdkufwm ckxd jyefrvmao;bl;/

uRefawmfvnf; bmvkyf&rSef; rodvkdYq&mBuD;qD w,fvDzkef; qufvkduf&w,fvkdYajym&Sm

w,f/

uRefawmfu w,fvDzkef;eHygwf b,fu&ovJvkdY ar;awmh jrefrmjynfacwåjyef

a&mufaewJhq&mBuD;&JUZeD; a':oef;jrqDu q&mBuD;udk ay;zkdYpmwpfapmif ,lvmw,f/

tJ'Dpmtdwfay: q&mBuD;&JUvdyfpmESifhw,fvDzkef;eHygwfawG ygvmygw,fvkdYajzw,f/ 'D

vkdqkd&if cka&mufaewhJ[kdw,f&JUemrnfESifhw,fvDzkef;eHygwfudk ay;yg/ b,fudkrSroGm;ESifh/

q&m jrefrmoH&kH;u 'kwd,twGif;0efqD w,fvDzkef;ESifhtaMumif;Mum;r,f/ 1 em&Dt

wGif; oH&kH;u t&m&SdwpfOD;OD; vmrac:&if q&mhqD w,fvDzkef; jyefquf/ q&m vmNyD;

tdrfudk ac:vmr,fvkdYajymvkdufw,f/

uRefawmf 'kwd,twGif;0efqD w,fvDzkef; qufw,f/ olYudk tusKd;taMumif;

ajymjywJhtcg olu ausmif;om;udk oGm;awGYNyD; jyóem&Sif;ay;yghr,f/ pdwfcsyg q&m

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(72)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

BuD;vkdY uwday;vkdufygw,f/ bmoHrS qufrMum;awmhvkdY 12 em&DrSm tdyf&m0ifw,f/

aemufwpfaeY eHeuf ausmif;om;u [dkw,frS w,fvDzkef;qufvkdY uRefawmfae

wJh0Jvif;yef;jcHNrdKUudk ac:vmw,f/ nu oH&kH;rSt&m&SdwpfOD; [kdw,fudk vmw,f/ [dk

w,frSmyJ tJ'DnrSm xm;NyD; aemufwpfaeY oH&kH;udk vmygvkdYrSmoGm;w,fvkdYajymjyygw,f/

roef;jrpmudkay;w,f/ ausmif;om;udk MunfhvkdufygvkdYygw,f/ uRefawmf olYudk eHeufaeY

v,fpm auR;NyD; oH&kH;qD ac:oGm;w,f/ olYtjzpfudk jrif&wJhtcg 1938 ckESpfu vef'ef

a&mufvmwJhnaeapmif;rSm wpfa,mufwnf; aomifjyifvTwfwJhacG;vkd jzpfaewkef; tdE´d

,toif;rS c&D;oGm;azmfoGm;zuf tdE´d,trsKd;om;uav;tultnDESifhjrefrmtoif;

opftwGif;a&;rSL; udkav;ESifhqufoG,frdrS pdwfat;oGm;&wJhta&;udk oGm;awG;rdyg&JU/

15/ uHtusKd;

t*FvefrSm ausmif;om;ausmif;olwkdYudk ulnDrp pmayykdYcs pwJhaumif;rIukokdvf

jyKqkdwJhypöKyÜefESifhtwdwfuHwkdY&JUtusKd;ay;rItcsKdUudk þaqmif;yg;rSm wifjyNyD;ygNyD/

aemufqufwGJtjzpfESifhwpfckajymjyvkdygw,f/

uRefawmf 1980-81 ckESpf arG;&mZmwdrSm tajcrpdkufrD 1979 ckESpf uRefawmfwkdY

ausmif; tDpwm(Easter)yGJawmftwGuf ig;ywfydwfwJhtcg jrefrmjynfacwåjyefvmw,f/

jrefrmjynftajctaeudk pkHprf;? armfvNrdKifrSm ZeD;onfaqmufxm;wJhtdrfESifhjcHudk Munfh

&IokH;oyfzkdYjzpfygw,f/ &efukefor®w[kdw,frSm acwåwnf;aewkef; wpfnaeapmif;t

csdef t*Fvefjyefausmif;olausmif;om; 20 ausmf? 30 avmuf? wcsKdUu ZeD;onfawGESifh

wcsKdUu tarrsm;ESifhor®w[kdw,f{nfhcef;udk a&mufvmMuw,f/ b,fu owif;&ovJ

rodyg/

0rf;omtm;& EIwfqufMu? pum;pjrnfajymMuNyD; ausmif;om;ausmif;olawG

xkdufuefawmhMuyga&m/ trf;wrf;wrf; jzpf&mrS qkrGefqkaumif; awmif;ay;vkdufygw,f/

EkdifiHjcm;om;{nfhonfwcsKdU 'DjrifuGif;udk awGYwJhtcg wtHhwMoESifhMunfhaeMuw,f/ *g&

a0gp ed0gawmp/

16/ t"d|mef

jrefrmjynfrSm aowJhtxd aer,fvkdY qkH;jzwfxm;NyD/ jzpf rjzpf uHu b,fvkdpDrH

vmrvJqkdwm rodyg/ rif;wkdY rnfonf arG;&yfajr? bdodufcH&mt&yf? ppfatmifjrif&mae

&mwkdYukd rarh&mvkdYtqkd&Sdw,f/ uRefawmfuawmh vlomrefyg/ 'gaMumifh arG;&yfajr?

ynmoifMum;&mausmif;? BuD;yGm;&mt&yfrsm;udk rarh&mvkdY ESvkH;xJpGJxm;ygw,f/ rarh

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(73)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

aMumif; b,fvkdvkyfjyrvJ/ vkyfjyaeovJ? vkyfjyOD;rvJ? ynmyg&rDjznfh? ZD0dw'gejyKjy

r,f? jyKaew,f? aoNyD;wJhaemufvnf; jyKOD;r,fvkYdt"d|mef jyKxm;w,f/

uRefawmfESifhZeD;wkdY[m Z&mt&G,f toufu pum;ajymaeygNyD/ usef;rma&;?

aea&;? xkdifa&;twGuf &SdwJhOpömwkdYudk z,fxm;NyD; t"d|mefESpfcsufjynfhatmif aqmif&Guf

r,fvkdYoEéd|mefcsxm;NyD;ygNyD/ arG;&yfajr c&J&Gmudk rjyef&Jao;wmrkdY acwåcsefvSyfxm;NyD;

c&J&GmqkdwJhjrefrmjynftwGufawmh ZD0dw'ge jyKwefoavmuf jyKcJhjyKaejyKOD;r,f/ armf

vNrdKifaq;&kHBuD;udk aiGykdaiGvQH&SdvmwJhtcg aiGya'omyifpkdufay;r,f/ aemifudkvnf;

bPfwkdufrSm&SdwJhaiG&if;rS &wJhtwdk;wcsKdUudk wpfESpfwpfBudrf ykdYay;r,fvkdY aowrf;pma&;

xm;ygao;w,f/

BuD;yGm;&m t&yfjzpfwJht*Fvefjynfudkawmh rarhygbl;/ 'gayr,fh csrf;omwJhjynf

wpfjynfqkdawmh ynmyg&rDrjznfhvnf; repfemoGm;ygbl;/ ZD0dw'gewpfckawmh jyKyg&JU?

rkef;wD;aMumufp&maumif;wJhuifqma&m*gwkdufzsufa&; &efykHaiGtwGuf xnfhw,f/

aemufvnf; xnfhzdkY &nfpl;xm;ygao;&JU/ uRefawmfht*FvdyfrdwfaqG okH;av;a,muf

uRefawmfhrsufpdatmufrSm toufaysmufoGm;wm ckxd jrifae&wkH;ygyJ/

ynmoifMum;&m ausmif;rsm;uawmh armfvNrdKiftpkd;&txufwef;ausmif;

(tck txu-1)? &efukefwuúokdvf? vef'efwuúokdvfynma&;aumvdyfESifhta&SUwkdif;

ESifhtmz&duynm&yfrsm; aumvdyfausmif;wkdYjzpfygw,f/ vufiif; aiGaMu;tajctae

t& armfvNrdKif txu-1 rSm aiGya'omyif pdkufay;xm;w,f/ ynmawmfNyD; qif;&JwJh

ausmif;olausmif;om;wdkYudk armfvNrdKif &efukefwpfwuúokdvfrSm ynmqufvufoif

Mum;apzkdYyJ/ aemifvnf; xnfhay;OD;r,f/ uRefawmfESifhausmif;aebuf NydKifzufjzpfwJh

udkarmifxGef;&JUuHMur®mudk owd&vkdY 'DvkdpDpOfay;ygw,f/ trSwf 6 ausmif;udkvnf; aiG

wpfodef; ya'omyif pkdufay;xm;NyD;ygNyD/ jzpfEkdifvQif armfvNrdKif&Sd ausmif; 11 ausmif;

12 ausmif;vkH;udk aiGya'omyif pkdufay;zkdY &nfoefxm;yg&JU/

NyD;awmhvnf; armfvNrdKif jrapwDpmoifwkdufausmif;udkvnf; tvSLvkyfygOD;

r,f/ txu-1ESifh'Dpmoifwkdufudk aemufxyfaxmufyHhOD;r,fhtjyif qufvufay;zkdYvJ

aowrf;pma&;xm;ygao;w,f/ wpfckawmh &Sdw,faemf/ ynm[lonf jrwfa&Ttkd;? Opöm

[lonf rsufvSnfhrsKd;wJh/ MuHwkdif;vnf; rjzpf? rMuHbJESifhjzpfwmudkvnf; owdrlrdyg&JU/

ynma&;avmu oHo&mrSm usifvnfcJhMu&wJhtodrdwfaqGwpfawGwkdY&JUtjzpf

tysufrsm;udk jyefvnfqifjcifrdw,f/ txufwef;ausmif;? wuúokdvfaumvdyfausmif;

awGrSm tcdkuftwefY ynmtwlwlqnf;yl;cJhzl;wJhtck touf 70 t&G,f&SdolwkdYwcsKdU[m

ynmt&nftcsif;tvkduf &xkdufvsufuESifh r&Mu? &wJholawGuvnf; Mur®miifvkdYBuD;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(74)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

yGm;oifhoavmuf rBuD;yGm;MubJ tNidrf;pm;,loGm;Mu&&Smw,f/ wcsKdUuvnf; ynm

awmfygvsufuESifh aiGaMu; rwwfEkdifvkdY yef;wkdifra&mufbJ vrf;ckvwfrSm usef&pfaeol

usef&pfaeMuwmudk awGYMuKHqkHjrif&yg&JU/ olwkdYb0rsKd;ESifhpm&if ig tifrwd tifrwef t

ckxd uHavmif;vSavjcif;vkdY owdw&m; &rd&if; uHESifhuRefawmf aqmif;yg;&SnfBuD;udk ed

*kH;urÜwf tNyD;owftyfygw,f/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(75)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

wpfoufvsmrS oifcef;pmrsm;

Live and Learn

pum;csD;

uRefawmfonf wpfaeYrSm pmMunfhcef;xJ pm;yGJwGif xkdifaepOf vuf 3 qpfcefYt

&Snf&Sd tpnf;vkdufodrf;xm;aom a&;NyD;om; cJwHwkduav;rsm;qD rsufpda&mufoGm;onf/

xkdcJwHwkduav;rsm;um; aqmif;yg;awG a&;&mü tokH;jyKcJhonfhcJwH&Snfrsm;\tydkif;t

prsm;yif/ rifjzifha&;vQif rSm;oGm;onfhtcg tjyif&cufí cJwHudkom tokH;jyKcJhonfrSm

MumjrifhcJhygNyD/

xkdtcg yk*Hjynf uspGmrif;BuD;vufxuf touf 60 ausmft&G,ftkd &[ef; OD;

usnfayGYonf wpfaeYvQif wHyl wpfaxmufpm yd#uwfokH;ykH usufrSwfojzifh wwfoGm;

aMumif;udk owdoGm;&rdygonf/ uRefawmfvnf; ig 'Dtouft&G,f a&mufaeNyD/ 'DcJwH

wkduav;awG wpfaxmufpDavmuf b0wpfqpfqpfrSm bmoifcef;pmawG&cJhovJvkdYxkdif

pOf;pm;NyD; pm;NrHKUjyefrd\/ t&kd;[kac:&rnfhpdwfxJay:vmaomtjzpftysufrsm;ESifha&;

xm;onfh'kdif,m&Drsm;rS &vmonfhtcsuftvufrsm;udk tom;[kqdk&rnfhMuKHawGYcJhonfh

b0oifcef;pmrsm;jzifh rHNyD; &kyfvkH;ay:atmif wifjyygrnf/ &kdufESdyfNyD;oGm;onfh aemif

awmf]uHESifhuRefawmf}ukd tjznfhcHaqmif;yg;? ,cknDawmf ]wpfoufvsmrSoifcef;pmrsm;

} ukd tjznfhaqmif;yg;[kuifyGef;wyfvdkyg\/

1/ c&J&Gmom;ESifhADZ

uRefawmf arG;zGm;vmuwnf;u ygvmaomADZukd uH? ÓPf? 0D&d,ESifhywf0ef;

usifwkdYu jyKjyifajymif;vJay;cJhonf/ ay;cJhonfhtwkdif; 0wfrI? pm;rI? aea&;? xkdifa&;?

aiGa&;aMu;a&;rStp ynma&;ESifhtusifhpm&dwåtxd uRefawmhfb0tuGufuGufwkdYü&

aom oifcef;pmrsm;udk rSwfom;rSwfrdorQ wifjyoGm;ygrnf/

]uHESifhuRefawmf}aqmif;yg;xJü qkdcJhonfhtwkdif; 8 ESpfom;t&G,fxd tbGm;ESifh

arG;pm;aom a':BuD;? a':vwf? a':av;? a':axG;wkdYESifhc&J&GmwGifaeonf/ yxrOD;

qkH;rSwfrdonfrSm i,fi,fuav;uwnf;u pmtkyfukd eif;rd? ajcaxmufESifhxdrdwkdif; odkY

r[kwf wpfOD;OD;u pmtkyfjzifh ajcaxmufudkvmwdkYwkdif; xkdifuefawmhjcif;yif/ bmaMumifh

þuJhodkY pmtkyfudk bk&m;wpfql *lwpfvkH;uJhodkY oabmxm;onfrSm b,fu wwfvm

onfudk rajymwwfyg/ toufBuD;vmí armfvNrdKiftpdk;&txufwef;ausmif;(,ck t

xu-1)a&mufonfhtcg BudKufESpfoufonfht*Fvdyf? jrefrmpmtkyfrsm;ESifhqk&aompm

tkyfawGudk w&kdwao odrf;qnf;xm;onf/ &efukefwuúokdvfausmif;om;b0wGifvnf;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(76)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

xkdenf;wlyif/ xdkYjyif &orQ &efukefwuúokdvfaumvdyfausmif;r*¾Zif;rsm;ESifh*E¦avmu

r*¾Zif;rsm;udkvnf; ouú&mZfpOfvkduf pmtkyfawG csKyfí pkaqmif;xm;yg\/

odkYaomf tjrwfwEkd;xm;aom xkdxkdpmtkyfrsm;rSm tedpöoabm rvGefqefEkdifo

jzifh udpöacsmoGm;í ESajrmwojcif; ckxd jzpfae&yg\/ 'kwd,urÇmppfBuD;twGif;u c&J

&GmrSpmtkyfrsm; vlrormrsm; vufcsufjzifh aysmufysufoGm;&onf/ 1938 ckESpf t*Fvef

odkY ynmawmfoiftjzpf oGm;&onfhtcg &efukefNrdKU&Sd rdwfaqGtdrfü xm;&pfcJhaompmtkyf

rsm; AkH;xdí aysmufysufoGm;Mu&Sm\/ 1995 ckESpf 'DZifbmvü armfvNrdKifwuúokdvfrS

uxdujzpfol ESrwpf0rf;uGJu vmay;í&aom pmtkyfawGxJ qk&onfhpmtkyftcsKdUygvm

í twkdif;rod 0rf;omrdyg\/

t*FvefwGif &SdaepOf pmtkyfpkaqmif;vkdaomtxkH0goemaMumifh a&S;OD;pGm jref

rmjynfESifhqkdifonfhpmtkyfpmwrf;awG? xkdYaemuf ynm&ifhoefvmonfESifhtrQ tjrif

us,fvmojzifh pkaqmif;onfhpmtkyftrsKd;tpm;awG e,fus,fjyefYvmygawmh\/ udk;

uG,f&mAk'¨bmomrStp c&pf,mef? tpövrf? [dE´LbmomtqkH;? bmomaA'? o'´aA'?

rEkóaA'ponfhaA'rsm;tjyif bmomrsKd;pkH tbd"mefrsm;udkyg pkaqmif;vmonfhpmtkyf

pmwrf;bPfwkdufxJ odrf;qnf;xm;yg\/ uRefawmfonf ynmawmfoifb0wGif wpfv

vQif t*Fvdyfaygif 18 aygifÄ om &ygonf/ aea&;xkdifa&; pm;rIaomufrIrsm; Ekwfvkduf

vQif wpfvukefvQif ig;aygif rusefYwusefyif/ xdktxJrS zJhNyD; pmtkyfrsm;0,fonf/

1939 ckESpf? pufwifbmv 3 &ufaeYwGif 'kwd,urÇmppfBuD;jzpfvmonf/ xkdt

cg tar&dueftpkd;&ydkif;uvnf; jrefrmjynfESifhqkdifonfhpmtkyfpmwrf;awG p0,f\/

vef'efNrdKU&Sd Luzac&Co., Kegan PaulESifhProbsthain., udef;b&pfNrdKUrS Heffers atmufpzkdY

NrdKUrS Black Well paomta&SUwkdif;rS pmtkyfrsm;a&mif;onfhqkdifawGwGif tar&duefrsm;

ESifhuRefawmf NydKif0,f&onf/ olwkdYrSm aiG&Tifojzifh uRefawmfwpfyef;&IH;&onf/ okdYaomf

udef;b&pfNrdKUrS Heffers pmtkyfqkdifu refae*sm Mr.Sharp (&Syf)olonf uRefawmfhukd o

em;ívm;rod? pmtkyfawG odrf;xm;um uRefawmfhtm; yxrjyNyD; r0,frSom tar&d

uefrsm;udk a&mif;yg\/

uRefawmf yg&*lbGJYpmwrf;udk 1939 ckESpfrS 1944 ckESpftxd BuD;Muyfapmifrol

vnf;jzpf? jrefrm-t*Fvdyftbd"mefBuD;udk 1948 ckESpf? Ekd0ifbmvtxd twlwljyKpkcJhol

vnf;jzpfonfh ygarmu©a'gufwma*s? at? pwl;0wf(J.A.Stewart)u ]ab? Heffers rSjref

rmjynfeJYqkdifwJhpmtkyfawG b,fol0,fovJqkdwm? OD; ckrSodw,f}[k wpfaeYwGif jzKef;ceJ

ajymyg\/ q&mBuD;u ]wpfaeYu OD; udef;b&pfa&mufoGm;vkdY Heffers qkdifxJ0ifoGm;

w,f/ jrefrmjynfeJYqkdifwJhpmtkyfawG Munfhcsifygw,fvkYdajymwJhtcg rpöwm&Syfqkdolu ]&Sd

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(77)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ygw,fcifAsm? 'gayr,fh jrefrmausmif;om; wpfa,mufudk jy&OD;r,f/ ol r,lbl;qkdrS

a&mif;r,fvkdYjyefajzw,f}[k wpfaeYwGif ajymygonf/

t*FvefwGif ESpfaygif; 40 ausmfaecJhonfhtwGif; ausmif;om;b0rS q&mjzpf

vmaomtcg pmtkyfrsm; ykd0,fvmEkdifonf/ xkdYaMumifhvnf; pmtkyfOD;a& wkd;vm\/

1980 jynfESpf jrefrmjynfodkY tNyD;tykdif jyefrvmrD &Sm;yg;vSonfhtzkd;te*¢wefaompm

tkyfrsm; &maxmifESihfcsDNyD; ygvmonf/ rjyefrD wuúokdvfpmMunfhwkduftcsKdUu axmuf

vSrf;ar;jref;yg\/ &mjzwftcsKdUu a':vmwpfaomif;ru wefzkd;xm;ygonf/ ra&mif;

yg/ atmufyg cH0efcsufrsKd;ay;onfhjrefrmjynfrS wuúokdvfausmif;odkY apwemokH;wef

jywfom;pGmjzifh vSLygrnf/ þonfum;-

(1) þpmtkyfawGudk tjcm;pmtkyfrsm;ESifha&maESmrxm;bJ bmom&yfrsm;tvkduf AD&kd

awGxJrSm oyfoyfxm;&rnf/

(2) AD&kdawGezl;pD;rsm;wGif (u) tNidrf;pm;ygarmu©a'gufwmvSabESifhZeD;a':oef;jrab

aumif;rI[lívnf;aumif;? (c) þpmtkyfrsm; ckd;,lol? pmtkyfrSpm&Gufqkwf,lolonf i

&Jopfikwfjzpfygapaom0f}[lívnf;aumif; pmwrf;rsm; xkd;xm;&rnf/

(3) pmtkyfrsm;twGuf uufwavmufwpftkyf oyfoyfvkyfxm;&rnf[l\/

xl;qef;onf[kqkd&rnfhADZt*Fgwpf&yfum; tpm;pm;&mESifhqkdifyg\/ uav;

b0u vlBuD;rsm;ESifhtwl xrif;0dkif;ü 0ifrpm;&yg/ tdrfazmf a':ESif;jru oyfoyfjyif

NyD; yef;uefxJ xnfhauR;onf/ 0rf;bJOjyKwfwpfvkH;? ykpGefajcmufrIefYudk yJqDESifhe,fxm;

onfhxrif;yGJ/ xrif;udk t&ifavG;onf/ ukefcgeD;rS bJOudk pm;\/ om;ig;ESifhqkdvQifvJ

om;ig;tenf;i,fudkom yxr xrif;ESifhpm;? NyD;cgeD;rS om;ig;rsm; tukefpm;\/ xkdt

&G,fu pmrwwfao;ojzifh 0efZif;rif;&mZmu &mZm"d&mZftrwfBuD; oD[yawhay;onfh

MuHykdif;udk t&omcHpm;vkdí tzsm;rSpm;NyD; pkyfpm;onfhtaMumif;udk rodao;yg/ odkYjzpf

í þ"avhudk b,fupNyD; &vmaMumif; rajymwwfyg/

xrif;0kdif;wGif 0ifpm;&onfhtcgvnf; yxryGJOD;xGufp [if;csKd? vufokyf? ig;yd

wkdYp&mrsm; pm;NyD;rS om;ig;[if; wpfwkH; ESpfwkH;ESifhtqkH;owf xrif;jzifh avG;\/ armf

vNrdKiftpkd;&txufwef;ausmif;abmf'gaqmif? &efukefwuúokdvf yk*Hausmif;aqmifrsm;

üvnf; þtcsKd;twkdif;yif/ odkYaomf t*Fvefa&mufonfhtcg wpfrsKd;wpfrnf ajymif;

vkduf&onf/ xkdjynfoljynfom;rsm;onf om;ig;tjyKwf? tmvl;aMumf? tuif? tcsuf

wkdYudk tmvl;jyKwf? tmvl;aMumfESifh[if;oD;[if;&Guf 2 rsKd;udk yef;uefjym; 1 csyfxJxnfh

um "m;cuf&if;rsm;jzifh pm;íjzpfyg\/ 1980 jynfhESpf jrefrmjynfodkY jyefa&mufvmaom

tcg 'kH&if;odkYjyefvnfvm\/ þtcsufudk awG;rdwkdif; tufaq;ponfta&;tom;t

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(78)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

pDtukH;wkdYwGif txda&mufqkH;tcsufjzifh tqkH;owfonfudk owd&rdyg\/

2/ &Gmausmif;om; (1918-21)

&kd;&kd;vlom; rSeforQ &SpfESpf udk;ESpfom;t&G,fxd ywf0ef;usifjc,fvS,frItrsm;

pkudk vufcHwwfonf[kpdwfynm&SifwkdYu qkdMu\/ xkdYaMumifhvnf; a*s;Zk,pf(Jesuit)c&pf

,mefbkef;awmfBuD;wpfyg;u ]cifAsm;wkdY&JUuav;rsm;udk usKyfukd ay;xm;yg? udk;ESpfus

&if jyef,lMuyg}[kqdkaMumif; pdwfynmpmtkyfwpftkyfxJ zwfzl;ygonf/ uRefawmf\udk;

ESpf q,fESpftxd aemifpm&dwåudk jyKjyifajymif;vJoifhoavmuf jyKjyifonf[kqkd&rnfht

awGYtMuKHtcsKdUudk rSwfrdorQ a&;jycJhNyD; ckvnf; quftpD&ifcHygOD;rnf/

ig;ESpfom;t&G,f &Gmausmif;wGif pNyD;aeonf/ eHeuf&Spfem&DrS udk;em&Dtxd?

aeYv,f q,fem&DrS wpfem&Dtxd? nae ESpfem&DrS av;em&Dtxd ausmif;wufonf/ Mo

umotp ig;yg;oDvtqkH; ausmif;qif;csdefü twef;BuD;orm; av;wef;ausmif;om;

wpfa,mufu wkdifoGm;&m vkdufqkdMuonf/ q&mOD;zkd;cspfu ig;yg;oDvyg ygVdpum;vkH;

rsm;udk &Sif;jyonf/ wjznf;jznf; teufawGudk odvm\/ bmoma&;ESifhpvkH;a&pí awGY

xdcgpüyifvQif ausmif;&uf&Snfydwfonfh&ufrsm; tawmtwGif; arG;pm;onfha':a':

av;a,mufteuf okH;a,muf? tpfudkwpf0rf;uGJwpfa,muf? aqGrsKd;awmfpyfolarmfv

NrdKifrS tysKdBuD;wpfa,mufESifhuRefawmfyg aygif;ajcmufa,mufwkdY usKdufxD;&kd;bk&m;oGm;

zl;Muygonf/

rkwårrS usKdufxdkblwmokdY rD;&xm;&kd;&kd;twef;jzifh oGm;Muonf/ vufrSwfrsm;

tvG,fwul 0,fí&onf/ Zif;usKdufawmif? ukvm;rawmifrsm;udk vlBuD;rsm;jyí yxr

tBudrf jrif&onf/ yx0D0if pmtkyfxJ zwf&onfhtcg ydkíodcsifvmonf/ aemifvnf;

1931 ckESpfrS 1938 ckESpftxd &efukefwuúodkvfausmif;om;tjzpfESifhwpfESpfvQif av;

ig;ajcmufBudrf jrif&\/ ukvm;rawmifonf ukvm;rBuD; yufvuftdyfaeykHESifhwl

onf[k xifrdyg\/ usKdufxkdblwmodkY naeapmif;wGif a&mufonf/ vufrSwfppfu uRef

awmfhvufrSwfudk awmif;&m tysKdBuD;u 'Doli,f ig;ESpfrjynfhao;bl;[kajymonf/ uRef

awmfu ig;ESpfausmfNyD[k Mum;u 0ifawm&m tysKdBuD;u uRefawmhfem;udk vdrfvkduf\/

rkom0g'a&SmifcsifvkdYvm;? toufBuD;aMumif; jycsifvkdYvm; rodyg/ trSeftwkdif; ajym

vkdufí 'Pf&kdufcH&ygonf/

blwm&kHrS uifyGef;csKHpcef;odkY bwfpfum;jzifh oGm;Muonf/ ae0if&Dwa&mü

ukef;awmfay: pwufMuonf/ rsm;vSonfhbk&m;zl;rnfholawG/ oufBuD;olawG xrf;pif

ESifhwcsKdU? awmifa0S;ESifhwcsKdU? vli,fvl&G,fawGu aysmfaysmfyg;yg;? vlvwfykdif;u £a`E´

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(79)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

&&/ uRefawmfvnf; bmrodnmrodESifh pdwftm;wuf<upGmjzifh a&SUuajy;vkduf? avQmuf

vkdufESifh/ xkdpOftcguom &Sifr[m&|om&\a&TpufoGm; awmvm;udkom odrnfqkdvQif

]pl; pl; edAÁmef? a&mufrnfrSefí? {uefwaqm? ,m,DaMumudk? oabmpdkufpkduf? vrf;&kd;

vkdufaomf. . . }[laom pmydk'fudk &GwfqkdrdrnfrSmyif/ xkdtcgu &kyfykHxJ jrif&aomxl;qef;

onfhbk&m;qDom a&mufcsifpdwf apmaeyg\/ edAÁmefa&mufrnfudkum; rodyg/ oef;acgif

ausmftcsdefavmuf xifyg\/ ukef;awmfay: ajccsrdonf/ Z&yfwpfaqmifwGif pwnf;

cs? bk&m;udk oGm;uefawmhMuyg\/

aemufwpfaeYeHeuf bk&m;udk oGm;zl;í qGrf;uyfMuonf/ vltcsKdU apwDwnf&Sd

&m ausmufwkH;BuD;udk Budrfjzifh wpfae&mü axmufum wGef;Munfhonf/ BudrfvkH;av;u

nTwfvkduf rwfvkdufESifh/ wpfydkif;ausmfausmfom wifaeonfhausmufwkH;BuD; wpfzuf&Sd

acsmufxJ usoGm;avrvm;[k uRefawmf aMumufaMumufESifhMunfhae\/ usroGm;bJ

acsmufbuf ,drf;,kdifum rwfwufvm\/ touftwefi,f BuD;vmaomtcg usKduf

xD;&kd;orkdif;vnf; zwf&? ZmwfyGJwGifvnf; Munfh&í bk&m;taMumif; odweforQ odvm

&\/

usKdufxD;&kd;a0g[m&onf rGef]usmf£od,dk0f}rSvmonf/ bk&m;&aohacgif;ay:

&Guf=&aohacgif;&Gufxm;onfhbk&m;[k teuf&onf/

aemufwpfaeYn aEGacgifacgifwGif tumv avBuD;rkd;BuD;usygawmhonf/

uRefawmfvnf; aMumufvGef;í vlBuD;awG tem;u rcGmyg/ w&kwfajcao;rwpfa,muf

bk&m;MunfndKvGef;vSojzifh reif;tyfaom ae&may: oGm;wufrdí þokdYjzpf&aMumif;

od&onf/ um,uH&Sifrvnf; aMumuf'l;awGwkefNyD; trSm;udk onf;cHyg&ef bk&m;udka&m

vlawGudkyg awmif;yefonf[k ajymoHMum;&onf/

tjyefc&D;wGif uifyGef;csKHpcef;ESifhusKdufxkdNrdKUMum;&Sd &mbmjcHydkif&SifolaX;u

armfvNrdKifrS tysKdBuD;udk zdwfí uRefawmfwkdY olYtdrfü ESpfnwnf;ckdMuonf/ jcHxJ&Sd prf;

acsmif;xJ uRefawmfa&ul;onf/ aysmfonf/ c&J&Gm jyefa&mufNyD; rMumrD iSufzsm;a&m*g

pGJuyfygawmh\/ csrf;vkdufonfrSm rcHr&yfEkdifyg/ pma&;&if; csrf;wufvmrdonf/ apmif

txyfxyf jcKHvnf; raEG;yg/ a&aEG; ylylaomufcsrS acwåtcsrf;oufom&m &\/ a&mf

bmjcHxJrS opf&Gufrsm; a&m>yrf;aeonfhprf;a&udk aomufrdí a&m*g&onf[kxifrdonf/

aemiftcgrS a&aMumifr[kwf? jcifaMumifh[k odvm&yg\/

tbGm;ukoay;onf/ t*Fvdyfaq;ESifhvm; jrefrmaq;ESifhvm; rodyg/ tjrpf

jywfoGm;onf/ &moDOwk at;jronfhNAdwdefjynfü jcifuif;&Sif;ojzifh iSufzsm;a&m*gr&Sd

yg/ jrefrmjynfodkY jyefa&mufvmonfhtcg armfvNrdKifwGif tajcpkdufae&m olpdrf;wpf&HqH

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(80)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

a&m oduRrf;olrsm;yg iSufzsm;a&m*gjzifh toufaysmufoGm;MuaMumif; od& awGY&íaq;

&kHü ZD0dw'gejyK&ef oEéd|mefcsvkdufyg\/

rESpfNrdKU rESpfvkdYonfh0efudk i,fi,fuwnf;u ZGwfESpfí xrf;aqmifcJh&ojzifh

BuD;vmaomtcg aumif;usKd;cHpm;vm&onfudk owdrlrdyg\/ tbGm;xHü EGm;taumif

50 cefY&dSonfhteuf EkdYpm;EGm;r tawmfrsm;rsm;yg&Sdonf/ tdE´d,trsKd;om;BuD; OD;ajy;

qkdolu EGm;EkdYn§pf? uRefawmfu ausmif;rwufrD 50d om;EkdYykvif;okH;av;ykvif;ukd vuf

qGJjcif;ESpfjcif;xJxnfhNyD; &Gm&kd;wpfavQmuf vnfa&mif;onf/ azmufonfawG &Sdí ukef

onfom rsm;yg\/ usefvQif a':a':wkdYu csufNyD; uRefawmf aomufEkdifoavmuf wkduf

ygonf/ &Gmol&Gmom;tcsKdUu EGm;EkdYukvm;av;[kac:aomtcg pdwfqkd;rdonf/ ra&mif;

bJ xm;onfhEGm;EkdYokH;av;ydómudk OD;ajy;u axmywfcsufonf/ axmywfrjzpfrD 'def

csOftqifh a&mufonhftcg OD;ajy; ay;í oMum;ESifhpm;Munfh&m cHwGif; awGYyg\/ aemif

ESpfaygif; 20 ausmfcefY Mumaomf uHxajrmufí t*Fvef a&mufonfhtcg ,dk;,uf

(Yoghurt)ac: 'defcsOfwpfrsKd; pm;&onf/ c&J&Gmjzpf 'defcsOfukd owd&rdyg\/

rvkyfcsifaom tvkyf ZGwfESpfvkyfí udk,fcHpdwfonf pnf;urf;aovmonf/

BuD;jyif;vmaomtcg yxr rzwfcsif rusufvkdaom pmvkH;? pmykd'fawG ESpfNyD; zwfusuf

ojzifh zwfusufcsifpdwf ay:vmaomaMumifh ynma&;avmuü atmifyef;rsm; qGwfcl;

vm\/

pyg;rsm; &dwfodrf;? usDoGif;NyD;aemuf t0,fawmfawGudk a&mif;onfhtcg uRef

awmfu *&kdUcsKd;&onf/ pmom zwfcsif\/ *&kdUrcsKd;vkdyg/ 10 xpf xpfxm;aom 0g;wkwf

acsmif;ao;uav;rsm;udk wpfacsmif;pD udkifxm;&onf/ pyg;jcifolu wpfwif;[katmf

vkdufonfhtcgwkdif; wpfxpfudk tomusKd;&kHcsKd;NyD; wpfcsKd;[k jyefatmf&\/ odkYESifh ESpf

csKd; okH;csKd;rS 1 csKd;&vQif wpfwkdifusKd;NyD[katmfí *&kdUwkwfacsmif;udk csxm;vkdufonf/

aEGOwk ylonfh&moDwGif wif;aygif; &mESifhcsDNyD; jcif&ojzifh tdyfridkuf&atmif renf;BudK;

pm;ae&onf/ rSm;vQif jyefjyifjcifí r&yg/ tm&kHpkdufjcif;ESifhonf;cHjcif; usifhom;&kduf

oGif;ay;rI jzpf\/

*g&a0gp ed0gawmp[lonfh ]p} ESpf ]p}udkvnf; usifhokH;cJh&ao;onf/ tdrfwGif

a&m ausmif;rSmyg vlBuD;rsm;a&SU jzwfavQmufonfhtcg ukef;oGm;? wpfckckudk vufESpf

zufESifheJYay;? vufESpfzufESifh,l? ta':t&G,f ta':? OD; t&G,f OD;? t&G,ftvkduf BuD;

awmf bBuD; pojzifh ac:yg/ vlBuD;wpfa,mufu ac:vQif cifAsm;? AsmvkdYxl;? bmvJvkdY

rxl;eJY/ ajzwJhtcg [kwfuJhvkdYajym? tif;vkdY rajymeJY ponfwkdY oifay;onf/ atmifaom

tESHrsm;&Sdaom pyg;yifrsm;onf ukdif;nTwfaeNyD; okefzsif;aomtESHawG &SdonfhtyifwkdY

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(81)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

rSm axmifrwfaeonfhpmykd'fudk zwf&onfhtcg teufom i,fi,fu od\/ BuD;rSoabm

w&m; odvmí oifcef;pmtjzpf acgif;xJ oGif;xm;ygonf/

]raumif;jrpfwm? aumif;&mnTefvwf}qkdovkd uRefawmf 0pDuHusL;vGefrdí wpf

cgom t&kdufcH&zl;yg\/ tpoefaom wpf0rf;uGJtpfudkwpfa,mufu rBudKufonfhp

um; vmvmajymzefrsm;í rcH&yfEkdifvGef;ojzifh tremypum;wpfcGef; xGufoGm;rdonf/

uHqkd;csifawmh reD;ra0;&Sd tbGm; Mum;oGm;ojzifh aemufudk 'Dpum;rsKd; b,fawmhrS r

okH;&bl;qkdNyD; ]ajymOD;rvm;} ]rajymawmhygbl;} okH;cgar; okH;Budrfajzí BudrfvkH;jzifh wif

yg;udk okH;csuf ESufvkdufonf/ xkdtcgrSpNyD; z&ko0gpm &kdif;jywkdif;xGmaompum;rsKd; r

okH;rdatmif owdorÜZOfw&m; vufukdifxm;ygonf/ &efukefwuúokdvfa&mufonfhtcg

pdwfqkd;vGef;rSom acG;rom; pum;vHk;rsKd; okH;wwfonf/ t*FvefrS jrefrmjynfodkY 1957

-58 ckESpf acwåjyefvmonfhtcg nDi,ftm; pdwfqkd;vGef;vSojzifh acG;rom;[kqkdrdonf/

&kwfjcnf; ightarudk igapmfum;rdNyDwum;[k qkdum tedpöa&mufoGm;ESifhaom rdciftm;

&nfpl;awmif;yefum tBudrfBudrf uefawmhvkdufygonf/

&Gmausmif;om;tjzpf aemufqkH; ESpfESpftwGif; 0rf;enf;p&m? tonf;zkdp&mjzpf

cJhonfhtjzpfESpfjzpfudk tusOf;csKH; tpD&ifcHyg&ap/

uRefawmf\tazü tpfrwpfOD;ESifhtpfudkwpfa,muf &dSonf/ tBuD;awmfol

onf bm;tHNrdKU aemifvkH&GmrS trsKd;om;wpfOD;ESifhtdrfaxmifusonf/ tvGefodu©morm

"dESifhjynfhpkHojzifh tpdk;&u c&J&GmolBuD; cefYonf/ bBuD;onf rGwfqvifrsm; 0ufom;&GH

oavmuf t&ufudk rkef;wD;onf/ olonf &Gm\awmifbuf&Sd awmifuwkef;ay:ü bk&m;

wpfqlwnfonf/ uRefawmfwkdYtkwfawG? oJawG o,fay;onfudk rSwfrdaeygao;onf/

bk&m;wnfí xD;awmfwifNyD;onfhtcg MunfhcsifyGJESpfncHay;\/ &Gmom;awG aysmfMu

onf/ þyGJawmftwGif; t&ufaomufol b,folrqkd xdyfwkH;xJ 24 em&D xnfhxm;rnf

[kowday;xm;ojzifh rnfolrS raomuf0HhMuyg/

&GmolBuD;onf jrpfnmvIdif;yGJ acsmif;zsm;rS u&ifvlrsKd; armifuav;qkdolESifht

vGefcifrif&if;ESD;onf/ wpfaeYaomf armifuav;onf t&ufeHY wpfaxmif;axmif;ESifhc&J

&GmodkY a&mufvmygawmhonf/ oli,fcsif;ESifhoGm;awGY&m cgwkdif;uJhodkY vufcHpum;rajym

bJ xdyfwkH;xJ 24 em&D xnfhcsKyfxm;yg\/ &Gmol&Gmom;wkdY jrifojzifh t&SufwuGJ tusKd;

enf;jzpf&aom armifuav;onf tcsKyfrSvGwfvmaomtcg ]a[h olBuD; eifxrif; 00

ompm;xm;awmh}[kqkdNyD; xGufoGm;onf/ rMumrD olBuD; tedpö a&mufoGm;&onf/ &Gmol

&Gmom;awGu ]armifuav; tyif;xnfhvkdY aow,f/ 0rf;xJrSm tvkH;BuD; awGYw,f}[k

ajymolajymMu/ tcsKdUu ]bkef;uH rBuD;bJ bk&m;wnfvkdY bkef;ydaow,f}[kajymolajym

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(82)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

Muonf/

tyif; &Sd r&Sd azazudk touf twefi,f BuD;vmonfhtcg ar;Munfhonf/ az

azu olMuKHawGYcJh&onfhtjzpfwpfckudk ajymjy\/ rdwfaqGwpfa,mufu tyif;xnhfwwf

onfhu&iftbkd;BuD;udk tyif;xnfhenf; oifay;&ef tBudrfBudrfawmif;yefonf/ wpfaeY

aomf xkdtbkd;BuD;u ]igoifay;r,f}[kqkdNyD; olYudk "m;&Snfwpfvufay;um xlxyfonfh

awmBuD;wpfawmxJ ac:oGm;onf/ xkdvludk a&SUu oGm;apNyD; olu aemufrSvkdufonf/

oGm;&mvrf;wpfavQmuf vrf;ay:xkd;xGufaeaom opfudkif;awG? EG,fyifawG ponfht

umtqD;rsm;udk a&SUvlu z,froGm;bJ "m;ESifh&Sif;oGm;\/ awmwef;rS v[mjyifa&muf

oifhtcg tbdk;BuD;u ]oli,fcsif;? eifhudk ig roifay;awmhbl;}[kajymygawmhonf/

tyif;ynmwwfol[m pdwf rvsif vufrjref&bl;/ xpfceJjzpfwkdif; tyif;r

xnfh&bl;/ rsuf&nfBuD;i,f us&wJhtcgrsKd;rSom ynmudk okH;&w,f/ vrf;rSm opfudkif;

awG EG,fawGudk vufeJYz,froGm;bJ "m;eJY&Sif;oGm;wm axmufawmh oli,fcsif;[m pdwf

jrefol vufjrefol jzpfw,f/ 'DynmrsKd;eJY rawmfbl;}[k &Sif;jyaMumif; azazu ajymjy

onf/ þonfvnf; oifcef;pmwpf&yf/

olBuD; tedpöa&mufoGm;NyD; twefi,fMumaomf olBuD;uawmf armif\ZeD;onf

uav;zGm;&if; rD;wGif;orD;ESifhtwl nwGif;csif; qkH;oGm;onf/ tpdrf;jzpfonf[k,lqNyD;

nOfhrul;rD jr§Kyfvkduf&onf/ atmufvrf;q&mawG wl;azmfum vkd&mtokH;csrnhfta&;

awG;NyD; ocsKØif;ü ntcg ckepf&uf tapmifhta&Smuf xm;&onf/ uRefawmfvnf; vli,f

yDyD aMumufpdwfawG trsKd;rsKd;ay:vmNyD; bBuD;jzpfoltdrfodkYroGm;&Jyg/ toufBuD;vm

onfhtcg xyfrHMuKHawGY&? em;a&0vmonf/ MuHMuHzefzef ESpfaygif; 20 ausmfMumvm

aomf t*FvefodkY ynmawmfoiftjzpf oGm;&í 1939 ckESpfrStp jrefrmt*Fvdyftbd"mef

jyKpkonfhtcg ]tpdrf;} ]tyif;}ponfhyk'frsm;\teufESifhoabmw&m;rsm;udk &Sif;jy&

onf/Ä xkdtcg wdwdusus oabmaygufvmygawmhonf/

3/ armfvNrdKifNrdKU tpdk;&txufwef;ausmif; 1923-31

c&J&GmrS armfvNrdKifNrdKU tpkd;&txufwef;ausmif; abmf'gaqmifodkY 1923 ck?

ZGefvtpavmufwGif a&mufvmonf/ xkdtcgwGif ae&majymif;a&TUpkdufay;vkdufaom opf

yifysKduav;ESifhwlyg\/ ywf0ef;usifvnf; uGJjym;? taetxkdif tpm;taomufvnf;

jcm;em;/ odkYaomf i,f&G,fao;olrkdY p&kduf"avh vkdufemusifhokH;ojzifh wjznf;jznf;&Sif

oefxGm;usKdif;vmcJhonf[k qkd&ygrnf/

Ä A Burmese English Dictionary., pt II 87; pt IV 226-27.

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(83)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

NAdwdoQvlrsKd;ausmif;tkyfBuD;jzpfol Mr. E.W.Buttress(tD? 'AÁvsL? bwfx&uf

(pf)ESifhZeD;wkdY ausmif;aqmifü aeMuonf/ xkdacwftwGif; &efukeftpdk;&ausmif;? armf

vNrdKiftpdk;&ausmif;ESifhawmifBuD; &Srf;apmfbGm;rsm;ausmif;? okH;ausmif;wGif NAdwdoQt

rsKd;om;wkdYudkom ausmif;tkyfBuD; cefYonf[kod&ygonf/ uRefawmf &SpfESpftwGif; aecJh

wkef; Mr. Buttress, Mr(?)(zSifav;qif)? Mr. W.G.F. Wedderspoon ('AÁvsL? *sD? tuf(zf)?

0uf'gpyGef;)? Mr. W.H.Eva('AÁvsL? tdwf(csf)tDAm;)aygif;av;OD; ausmif;tkyfBuD;tjzpf

wm0efxrf;aqmifcJhMuonf/ xkdyk*¾KdvfwkdYteuf Mr. Wedderspoon uvGJí tm;vkH;ausmif;

aqmifü aeMuonf/ Mr. Wedderspoon u oHvGifyef;jcHxJ&Sd olYtaztdrfü ae\/

abmf'gaqmiftkyfcsKyfa&;onf pepfusonf/ tc&mum; ausmif;tkyfBuD;/ olY

vufatmufü 'ktaqmifrSL;? Prefect (ausmif;om;csKyf)ukdvGef;az? monitor (ausmif;

om;rSL;)udkom'if/ txufwef;ausmif;om;rsm;jzpfMuonf/ aea&;xkdifa&;? pm;a&;

aomufa&; pnf;urf;xdef;odrf;olrsm; jzpfMuonf/ ukdvGef;azonf OD;wkd;atmif(uko)

\tpfudk/ El;nHhodrfarGYonf/ jyHK;jyHK; jyHK;jyHK;ESifh/ t*Fvdyfvkd olYtrnfudk Lun Pe [kaygif;

onf/ cifrifol ausmif;tkyfBuD;u Lun udk ]vGef;}tpm; ]vef}[kvnf;aumif;? Pe udk

]az} tpm; ]yD;}? ]zD;}[kvnf;aumif; toHxGufjzifh ac:aomaMumifh ausmif;om;rsm;u

&,fMuí ol raewwf rxkdifwwf jzpfonf/ udkom'ifum; tenf;i,fMurf;onf/ yg0g

jyvkdonf/

pae? we*FaEGaeYrsm;ü abmf'gaqmifwGif tjyifxGufvkdolwkdYu udkvGef;az odkYr

[kwf udkom'ifxHrS xGufcGifhjyK,lMu&onf/ udkom'ifu wpfcg wpfcg tikdufzrf;vkdojzifh

olYtac:ta0:t& Check-roll (csufu&kd;)vkyf\/ trSefqkdaomf roll-call (&kd;acgvf)om

jzpfonf/ rnfolawG &Sd r&Sd od&ef jzKef;qkd cef;rBuD;xJ ausmif;om;awG vm&ef acgif;

avmif;xkd;\/ pkHnDvQif ukdom'ifu trnfrsm;udk pm&if;MunfhNyD; wpfOD;pD ac:onf/

trnf&Sifupresent sir(&Sdygw,fcifAsm)[kxl;&onf/ r&Sdolukd ausmif;tkyfBuD;xHydkYonf/

yxrqkH;tBudrfü present, sir qkdonfrSm bmrSef;vnf; rod? toHudkvnf; ususee r

Mum;&ojzifh resent, sir [kom xl;vkduf\/ pnf;rsOf;&Sdonf/ pnf;rsOf;abmifwGif; ae&

rnf[laom oifcef;pmyif/

a&mufcgprS ESpfESpf okH;ESpftwGif; i,f&G,fEkysKdaeao;ojzifh ywf0ef;usifwGif

jzpfysufaerItpkpkukd owdrlrdrI twefi,fom &Sdyg\/ ckepfwef;a&mufrS bdkukef;&yfuGuf

rS armifiH &yfuGuf&Sd uefokH;ueftem; abmf'gaqmifBuD;odkY ajymif;oGm;onhftcgrS odvkd

Mum;vkd jrifvkd vkyfvkdpdwfawG ay:vmygawmhonf/ abmf'gaqmiftaMumif; rsufpdzGifh

em;pGifhaerdojzifh abmf'gaqmifavmuudk wpfpwpfp odvm&onf/ ausmif;om;rsm;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(84)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

onf ,ck rGefjynfe,fESifhweoFm&Dwkdif;ac: a'orsm;rS trsKd;om;uav;awGom rsm;yg

\/ v,fydkif&Sif? ukefonf? vcpm;BuD;i,f? olaX;ol<u,f om;? ajr;? wlawmfolawGjzpf

Muonf/ vlawvlaumif;? ÓPfrJh? ÓPf&Tif? vljzKef;? vlacRwm trsKd;rsKd;yif/ om"u

aqmifygrnf/

pmudk ypfxm; awmrS v,form; om;wpfa,mufonf bif*sKd(Banjo)&l;aeNyD;

tm;vQif pmrusuf bif*sKdukdom w'uf'uf wD;aevkdí rdbrsm;xHodkY ausmif;rSm tifr

wef ta&;BuD;wJhbif*sKdqkdwJhypönf;wpfck 0,fvkdygw,f/ aiG usyf 30? 40 ykdYay;yg[laom

pmwpfapmif a&;vkdufonf/ t*Fvdyfpmrwwf vl&kd;taztarwkdYu ynma&;ESifhqkdifwJh

ypönf;yJ[k oabm&NyD; aiGydkYay;vkdufonf/ pmar;yGJus? ausmif;xGufoGm;&onf/

wpfaeYaomf 'kwd,taqmifrSL;u ausmif;om;wpfa,muftm; ]ighem&D &yfae

w,f/ oGm;wkdufvkdufprf;}[kckdif;vkdufonf/ em&Dudk aemufbufrS zGifhNyD; qyfjym&nfESifh

oGm;yGwfwHjzifh wkdufNyD; jyef,lvmonf/ 'ktaqmifrSL; &ifusKd;onf ]rifhudk abmf'gaqmif

u em&DeJYtcsdefwkdufckdif;wmuG/ ighem&Dawmh ysufygNyD}[k nnf;nLoHudk Mum;&yg\/ xkd

ausmif;om;onf 10 wef;ratmifbJ ausmif;xGufoGm;&onf/ abmvkH;tuefawmfo

jzifh taumufcGef&kH;ü tvkyf&oGm;onf/

ykd;pkef;MuL;awGMum;xJ aemiftcg bdvyfjyef 0wfvkHawmf&? opfawmrif;BuD;?

tkdifpDtuf? bDpDtuf ynma&;rif;BuD;avmif;awG abmf'gaqmifü tvQKdvQKdtywfw

ukwf ÓPfESifh0D&d, xkwfaeol ausmif;om;rsm; &Sdygao;\/ aemiftcg tcsKdUudk NAdwdef?

jyifopf? *smreDESifhjrefrmjynfwGif jyefawGY&onf/ armfvNrdKiftpkd;&txufwef;ausmif;

om;a[mif;rsm; tcsif;csif; *kPf,lMuonf/ abmf'gaqmifü olwkdYtcef;xJ pmBudK;pm;

ykH? aeykHxkdifykH? ajymqkdykHwkdYudk twkckd;rd\/

xkdolwkdYteuf 10 wef;ausmif;om;udkbausmfqkdol\aus;Zl;udk rarhEdkifyg/

uRefawmfhudk vmrdwfzGJYonf/ pae? we*FaEGaeYrsm;ü aps;BudKrS ajryJ,dk? ESrf;yspfrIefYponf

wkdY 0,fvmNyD; naeapmif;tcsdef abmf'gaqmifESifhar"m0Dausmif;Mum; opfyifBuD;rsm;

atmufü xkdifpm;&if; oloif&aom zwf&aom t*Fvdyf0w¬KawGudk pDum ywfukH;ajymjy

onf/ aemiftcg tusKd;&SdvSyg\/ t*Fvdyfpm tcuftcJ&Sdonfhtcg olYudk ar;wkdif;pdwf

&Snfvuf&SnfESifh ajzjyonf/ touf&Sifaewkef;vm;? b0ajymif;oGm;NyDvm; rodyg/ ar-

wåmydkYvsufyg/ a*gaPe a*gaPm? omraPe omraPm/

uRefawmfwkdYacwfu eHeufpm abmf'gaqmifrSm pm;? ausmif;oGm;onf/ em&Djyef

wpfcsufrS ESpfcsuftxd ausmif;vTwfxm;onfhtcsdeftwGif; q&m? q&mrrsm;u vGJí

ausmif;om;awG wpfa,mufurS xrif;bl; ausmif;okdY r,lvmyg/ ausmif;0if;xJ&Sd qkdif

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(85)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

toD;oD;ü aeYv,fpm 0,fpm;onf/ uRefawmfonf okH;ç av;ç ig;ç ajcmufwef;rsm;ü

wpfyJ(wpfusyf 16 ykHwpfykH),ckajcmufjym;ausmfausmf/ 7 wef;rS 10 wef;txd wpfrl;

(,ck 12 jym;cGJ)rkefYzkd;&onf/ xrif;vufokyf? rkefY[if;cg; qrlqmwkdY wpfrsKd;rsKd;pm;? a&

cJwkH; xnfhxm;aom &Svbuf&nfwpfcGuf wpfjym;aomuf? tqmajyoGm;onf/ ydkufqH

&Sifom;rsm;um; wpfrwf(25 jym;)? ig;rl;(jym; 50)? wpfusyftxd okH;Muonf/ aiG&Sm;

ojzifh acRwmokH;&onfhpepfudk tusifhygvmí aiGrsm;onfhbdvyfESifharmfvNrdKifrSm usifh

okH;aeygonf/

xkdtcgrSpí t0wftpm;üvnf; acRwma&;pepf tpysKd;cJhygao;onf/ &Syft

usÐokH;av;xnfudk tdrfu a':axG; csKyfay;onf/ tay:tusÐESpfxnfudkawmh armfv

NrdKif pl&wDbZmac: aps;BuD;ü csKyf,l\/ xkdacwfu ausmif;wGif ausmif;om;wkdif; t

ay:tusÐ 0wf&onf/ ESpfusyf okH;usyfwef csnfvkHcsnf av;xnf/ av;ig;usyfwef ykd;

vkHcsnfokH;xnf/ wpfcgwpf&H a':a':rsm;u ydk;xbDudk &SmxnfjzKwfNyD; ay;ygonf/ ]o

e}w,fqkdonfudk rod? yGJvrf;obifwGif 0wfqifonf/ þNcdK;jcHa&;onf xkdtcgrSpí

&efukefwuúokdvfudk jzwfausmfum NAdwdefjynftxd ygoGm;onf/

xkdb0wkef;uvnf; &Spfwef;a&mufrSom a&SUxkd;zdeyf pD;yg\/ 10 wef;a&muf

onhftcg abmf'gaqmifrS Opöm&Sifom;tcsKdUu t*FvefrSwpf&efvQif usyfokH;av;q,f

avmuf usonfh&SL;zdeyfrsm; rSm,lpD;onfudk tm;usNyD; a':a':rsm;xH toem;cHpma&;

vkduf\/ a':a':wkdYu aiGydkYay;vkduf\/ 12 usyfwef aumruf(Comet)&SL;zdeyfwpf&ef

udk armfvNrdKif&Sd 0dkufwa0; tifvdwf'avmukrÜPD(Whiteaway and Loudalaw Company)

rS0,fpD;\/ &Gmtjyef urf;em;wHwm;ay: wufvm&m ajcacsmfusoGm;onf/ xkdtcgrSp

í t*FvefodkY 1938 ckESpfa&mufonftxd &SL;zdeyfudk vSnfhrMunfhawmhyg/

tajccHynmausmif;rsm;ü jrefrmt0wftpm;ESifhausmif;wufonfhausmif;

om;wkdif; qkdcJhonfhtwkdif; tjyiftusÐ0wf&yg\/ ig ausmif;om;jzpfw,f/ pnf;apmifh

&r,f[laom pdwfxm;rsKd; 0ifwwfí uysufu,ufvkyf&ef 0efav;onf/ NrdKUolNrdKUom;

wkdYuvnf; ausmif;om;rSef;odí ta&;ay;avh&Sdyg\/

ckepfwef;pmar;yGJNyD;í c&J&GmokYd rwfv ausmif;ESpfv ydwfaomtcg jyefvm

onf/ tbGm;u ]toufBuD;NyD? ighajr;okH;a,mufudk &SifomraP tjzpfeJY jrifcsifw,f}

[k ajymí a':a':wkdYu uRefawmfESifhnDESpfa,mufwkdYudk &SifjyKay;&ef pDpOfaeckduf OD;

av;awmfolwpfOD;u olYom;tBuD;udk xnfhjyKay;yg[k ajymvm\/ &SifjyKyGJü pkHrjzpfp

aumif; r omjzpf&r,f[laomavmuD0g'udk vkdufí ytkd0fhtrsKd;om;uav; armifjrqkd

oludk udwådrom;tjzpf ig;a,muf &SifjyK&ygonf/ &GmvkH;uRwf rD;ckd;wdwf xrif;&nf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(86)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

acsmif;pD;onfhtvSLyGJBuD; usif;y\/

udk&iftjzpf ckepf&ufaeNyD; vlxGufvmonf/ tbGm;u yDwdyGm;onf/ azazae

&yf aumhu&dwfjyef&ef uefawmhonfhtcg rsuf&nfpdkYxGufvmonf/ uRefawmf 7 ESpf 8

ESpfom;t&G,fu tedpöa&mufoGm;aom olYacR;r uRefawmfwkdYtar a':cifcifudk owd&

í jzpf\/ uRefawmfwkdY qHcspOftcguvnf; cifcifa& trQ ,lygawmhaemf [kajymoHukd

Mum;cJh&\/

uRefawmfvnf; avmukwå&mA[kokw &onf/ ausmif;? ouFef;? qGrf;? aq;

av;yg;udk &nfrSef;um tzsif;qkH; wpfaeYav;Budrf ykwD;pdyf&onf/ ypönf;av;yg;'g,

umteufudk aumif;aumif;BuD; oabmaygufvmonf/ udk&iftjzpfESifhnwkdif; bk&m;&Sd

ckd;onfhtcg &Gwf&aom *kPfawmfudk;yg;teufudk q&mawmfOD;"r®u &Sif;jyí odvm&

onf/ r*FvmaqmifyGJ wpfyGJü bdodufq&mu udk;yg;teufudk zGifhjyonfhtcg igodygw,f

[k rmeaxmifvTm;zl;\/ omraPtaeESifhqGrf;pm;onfhtcg yvkyfyavmif; rpm;&?

[if;csKdudk jrnfatmif raomuf&? yef;uefjym; ab;EIwfcrf; ayusHvQif vufacsmif;rsm;

jzifh oefYpif&onf/ þ"avh wpfoufvkH; ygoGm;onf/

q&mawmfOD;"r®onf um,uH 0pDuH csKd;azmufolwkdYtm; cyfMurf;Murf;qkH;rwwf

onf/ tcsKdU'g,umwkdYu OD;"r®('g;r)udk OD;ykqdef[kbGJYay;Muonf/ w&m;csí ,pfxkyf

&Gmom;wpfa,muf t&ufjzwfygrnf[k 0efcHvkdufonf/ rMumrD xkd&Gmom; t&ufrl;ae

ojzifh tyif;xnfhcH&í tedpöa&mufoGm;&onf[kqdkaom&GmolBuD;\brsKd;bkd;wlonfh

om; &GmolBuD;u xdyfwkH;xJ xnfhcsKyfxm;onf/ þowif;udk q&mawmfMum;ojzifh t

csKyfrS vGwfvmaomtcg qifhac:vkduf\/ ]bmjzpfvkdY uwdzsuf&ovJ}[k ar;&m ]wynfh

awmf bk&m;xHrS t,lcH0ifNyD; aomufygw,fbk&m;}[kavQmufonfhtcg tem;&Sd BudrfvkH;

jzifh &kduf&m &Gmom;ajy;&\/ aemif awmfawmfMumawmh t&ufjywfoGm;onf[l\/

&Gmom;wpfa,mufonfvnf; pum;ajymonfhtcgwkdif; npfnrf;aompum;wpf

vkH;udk tzsm;qGwfajymqkdaom 0oDygaeonf/ toufBuD;ol *kPf&SdolwkdYESifhajym&mü arh

rSm;xGufqkdrdvQif ]aAG r,lygeJY? tusifhygaevkdYyg? uefawmhyg&JU}[kawmif;yefonf/ wpf

aeYaomf q&mawmfESifhpum;ajymae&m tusifhqkd;azmufvmí q&mawmf BudrfvkH;qGJNyD;

vkduf&kdufojzifh ajy;&ygawmh\/ aemiftcg wjznf;jznf; 0oDaysmufoGm;onf/ þvnf;

oifcef;pmwpf&yfyif/

t*Fvdyfausmif;vmaeptcgu t*Fvdyfpm wwfzkdY? pmar;yGJESpfpOfatmif&efjzpf

ygonf/ odkYaomf olpdrf;wpf&HqH abmf'gaqmifrsm;ESifhvufyGef;wwD;ae&?? twef;om;

rsm;ESifhawGYqkHaqG;aEG;jiif;ckHMu? jrefrmjynfom;ESifhEkdifiHjcm;om;q&mrsm; oifMum;jyo

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(87)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

Mo0g'ay;vkdufem&? tm;upm;xJ yg0ifponfjzpfuGufrsm;aMumifh tawG;tac:awGt

jrifawG ajymif;vJ&ifhusufvmonf/ 8 wef; 9 wef;rsm;udk trSwfawG rsm;rsm;ESifhausmf

vTm;vmNyD; aemufqkH; 10 wef;odkY a&mufcJh&NyD/ aemifudk b,fvkdtoufarG;NyD; 0rf;

ausmif;&rnfhta&; ÓPfrDorQ pawG;rdNyD/ or®mtmZD0jzpfaomq&m odkYr[kwf q&m0ef

tvkyfjzifh toufxufqkH; aexkdifoGm;&ef qE´ acgif;xJ0ifvmygawmh\/

avmu"r®wmt& jzpfpOfrsm;wGif taumif;ESifhtqkd; 'GefwGJaewwfonf/

ausmif;tdyfausmif;pm;tjzpfu rSefaMumif; oufaoom"ujyyg\/ rdbtkyfxdef;olwkdY

ESifh rae&í udk,fhavS udk,fxkd;&onf/ aea&;? pm;a&;? aomufa&;? aiGa&;aMu;a&; t

a&;ta&;wkdYü udk,frSm;vQif udk,fcH? rSefvQif udk,fpH&onf/ aemifa&;twGuf tusifhpm

&dwåykHoGif;ay;onf/ ukd,fhajcaxmufay: ukd,f&yfwnf&rvm;? vlrsm;udk rSDckdtm;xm;r

vm;? ezl;uacR; ajcr usatmif vkyfaqmifrvm;? tacsmif jzwfvrf;enf; vkdufrvm;

ponfhtcsuftrsm;BuD;udk qkH;jzwf&rnfhtjzpf[k qkd&ygonf/

tqkd;taumif;ESifhpyfvsOf;í wpfqufwnf;yif aeonfhausmif;rS oifq&m

jrifq&m Mum;q&mwkdY tcef;u@vnf; yg0ifygao;\/ uRefawmf &Gmausmif;rSm armfv

NrdKiftpkd;&txufwef;ausmif;? ,leDbmpDwDaumvdyfausmif;? vef'efwuúodkvfynma&;

aumvdyfausmif;ESifhta&SUwkdif;ESifhtmz&duynm&yfrsm; aumvdyfausmif;rsm;ü q&m

aumif; wynfhcH&í tusKd;yGm;vmykHrsm;udk uHESifhuRefawmf aqmif;yg;rsm;wGif tpD&ifcH

cJhNyD;ygNyD/ 10 wef; ratmifrD av;ç ig;vavmufu wefzkd;&SdvS? b0udk jyKjyifajymif;vJ

EkdifvSonfhtcsdefudk av;pm;&rnfhoifcef;pmwpf&yfudk tawG;tjrif pmpOf 116Ä wGif qkd

cJhonfhtwkdif; ausmif;tkyfBuD; 'AÁvsL? tdwf(csf)? tD;Am;xHrS &cJhygao;\/

ausmif;aygif;pkH abmvkH;upm;NydKifyGJwpfyGJwGif uRefawmfwkdYtoif;udk o,f

aqmifoGm;onfhbwfpfum; abmvkH;uGif;odkYig;rdepfta&muf aemufusojzifh q&mBuD;u

]ig;rdepf apmapma&mufwm tcsdefrSefvkdYqkdw,f}[kajymoHMum;onfhpum;udk ckxufxd

arhypfí r&yg/ 1938 ckESpfrS 1980 jynfhESpftxd NAdwdefjynfwGif aepOfumvwpfavQmuf

vkH;wGifvnf;aumif;? 1980 jynfhESpfrS ,ckpma&;aeaomtcsdefxdvnf;aumif; tcsdef

ukd tav;wrl ta&;,lcJhonf/ armfvNrdKifwGif þta&;ESifhpyfvsOf;í tzsif;qkH; av;

ig; ajcmufBudrf pdwfuGuf pdwfysufjzpfrd\/ Oyrm -

wpfcgaomf r*Fvm{nfhcHyGJwpfyGJwGif eHeuf 10 em&Dtcsdef Mo0g'pum;ajymMum;

ay;&ef zdwfxm;ojzifh 9 em&D 45 rdepftcsdefü a&mufESifhaeonf/ apmifhaeonf/ 10 em

&Dxkd;vnf; ZeD;armifESHESifht&Hawmfrsm;ra&mufvm? 10 em&DcGJvnf; ray:vmao;/ 11

Ä rsufESm 11

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(88)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

em&Dxkd;onfhtcg tcsdefrav;pm;olrsm; ypfoGm;awmhr,f[kqdkNyD; {nfhcHyGJtcef;rS pdwf

vkdufrmefyg xGufvm&m ZeD;armifESHESifht&Hawmfrsm;ESifhtayguf0ü wkd;rdae\/ AD'D,kd&kduf

aewm tqifrajyvkdY aemufus&aMumif; onf;cHyg[kawmif;yefojzifh jyef0ifvm&yg

onf/

t*Fvdyfausmif;vmaep tcsdefu t*FvdyfpmwwfzdkYESifh pmar;yGJ ESpfpOfatmifzdkY

jzpfonf/ odkYaomf tvTmvTm vlwef;pm;om;rsm;ESifhvufyGef;wwD;ae&? twef;om;awG

ESifhawGYqkH? aqG;aEG;? jiif;ckH? EkdifiHjcm;om;ESifhjrefrmjynfom; q&mawG\oifjyMo0g'em

cH&? tm;upm;yGJawGxJ yg0ifrIwkdY jzpfuGufrsm;aMumifh tawG;tac: tjrifrsm;ajymif;vJ

&ifhusufvmonf/ 8 wef;? 9 wef;rsm; ausmfvTm;vmNyD; 10 wef;odkY a&mufcJhNyD/ aemifudk

b,fvkdtoufarG;vkdY b,fykH0rf;ausmif;&rnfhta&; p awG;rdvmNyD/ ukokdvfr&onfhq

&m odkYr[kwf q&m0eftvkyfjzifh aexkdifvkdaomqE´ wpfpwpfp acgif;xJ 0ifvmpjyKay

NyD/

þodkY tawG;e,fxJ epfajrmaepOf 'DZifbmv ausmif;ESpfvydwfaomtcg tdrf

jyefvmonf/ a':a':awG? aqGrsKd;om;csif;rsm;ESifhcifrifol &Gmol&Gmom;tcsKdUwkdY ZGJu

yif? q'´ef*lwkdYodkY bk&m;zl;oGm;&ef jyifqifpdkif;jyif;Mu\/ vSnf;ig;pD;jzifh vlta,muf 20

cefYwkdYu c&D;xGufMuonf/ awmolawmifom;rsm; ydkifqkdifaom ,mOfrsm;jzifh oGm;Mu\/

armfawmfum;vnf; r&Sd/ &Sdvnf; vrf;raygufojzifh vSnf;udkom tm;ukd;&ygonf/

acgif;aqmifu uRefawmhftpfudkwpf0rf;uGJ &GmolBuD;jzpfygonf/ txufü qkdcJhaom ukd

&ifarmifuav; tyif;xnhfíaoonfh&GmolBuD;\om;BuD;yif/

vrf;c&D;wGif umuG,f&ef vufeuf[lí olBuD;\ESpfvkH;jyL;aoewfom &Sdyg\/

ntcsdef c&D;oGm;? eHeufrS naecsrf;txd em;aeNyD; c&D;qufMuonf/ rSwfrdorQajym&

vQif av;&ufcefY Mumaomtcg &wemokH;yg; t&dyfckdí oGm;ojzifh cvkwfrxd ql;rNid a

emifvkH&GmodkYqkdufa&mufvmonf/ &GmolBuD;\zcif Zmwdcsufa<u arG;&yfajrjzpfygonf/

xl;qef;pGm aoqkH;&onfhzciftaMumif;udk oufqkdif&mtuGufü a&;jyxm;yg\/

aemufwpfaeY eHeufapmapm ZGJuyifawmifqDodkY vSnf;rsm;jzifh c&D;ESifMuonf/

pm;p&mrsm; vG,fí ay 3000 jrifhaom awmifxdyf&Sd apwD&Sd&modkY tm;oGefcGefpkdufwuf

Mu\/ 2 em&Dausmf 3 em&DavmufwGif xifyg\/ awmifxdyfqDa&muf? bk&m;udk zl;ajrmf

&onfhtcg tarmajyoGm;ovkdvkd xifrd\/ rkefY? opfoD;? trsKd;rsKd;wkdYESifhqGrf;awmfwif?

za,mif;wkdifrsm;xGef;? &Sdckd;ylaZmfMuonf/ awmifBuD;z0g;atmuf[laompum;ukd owd

&rd\/ awmifxdyfrS&Icif;rsm;um; tHhrcef;yif/ aemifvkHrS vltcsKdUu bk&m;udk wpfywf

vSnfhvQif qkawmif;jynfhonf[k ajymí uRefawmfvSnfhMunfhyg\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(89)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

oHvGifjrpfbuf rsufESmrlaom acsmufurf;yg;ESifhapwDMum;wpfa,mufom oGm;

Ekdifonfhvrf;usOf;uav;odkY a&mufvmaomtcgÄ tonf;,m;vm\/ pma&;aewkef;yif

,m;wufvmonf/ apwDypö,Hudk NrJNrJudkif? ausmbufvSnfhrMunfhbJ *kPfawmfudk;yg;&Gwf?

ab;wkdufqufavqmufoGm;&m wpfywfjynfhoGm;\/ þodkYukokdvfaumif;rIjyK&onfht

usKd;qufaMumifhvm; rodyg/ rwfv q,fwef;pmar;yGJwGif ig;bmom*kPfxl;&avo

vm;[k awG;rdygawmhonf/

aemufwpfaeY q'´ef*lodkYoGm;Muonf/ *lxJ0if&ef twefi,fwufoGm;&onf/

rD;&SL;rD;wkdif vufESdyf"mwfrD;rsm;ESifh0if&onf/ rD;&SL;rD;u vufESdyf"mwfrD;xuf ydkvif;ykH

&\/ q'´efqifrif;udk &nfpl;NyD; zefwD;xm;onfh*lBuD;onf uRefawmfhtxif ukduf 200

avmuf &Snfrvm; rodyg/ qif;wkawmfapwDuav;rsm;jzifh jynfhESufaeonf/ *lxJtrkd;

ay:rStqufrjywfqkdovkdusaeonfha&pufrsm;wefckd;aMumifh ausmufqGJyef;(Staloctite)

ESifhausmufqGJrkd;arQmf(Stalagmite)wkdYudk yxrqkH; awGY&ojzifh tHhrcef; jzpfrdyg\/ tqkd

yg t*Fvdyfpum;ESpfvkH;udk ausmif;jyefa&mufonfhtcg q&mt&if; OD;pHxGef;atmifxHrS

Mum;od&yg\/ arharhaysmufaysmufESifhae&m &efukefwuúodkvf wwd,ESpf jrefrmpm*kPf

xl;wef; wufaewkef; ygarmu©*sD? tdwf(csf)? vk(pf)xHrS wpfzef Mum;od&rS rSwfrdygawmh

\/

ta&;ygonfhpum;vkH;opf? pum;yk'fopfwpfvkH; wpfyk'fudk yxrMum;NyD;aemuf

trIrJh trSwfrJhaevQif rMumrD arhoGm;\/ xkdYaMumifh wpfcg wpfcg owd&wkdif; ÓPfudkqG

ay;rS udk,fydkifjzpfvmaMumif; odvm&yg\/

c&J&Gm jyefa&mufvmonf/ tdrfwGif tjcm;aqGrsKd;wkdYESifhae&pfcJhaom tbGm;ESifh

a':a':wpfa,mufwkdYtm; trQa0&m tbGm;u om"kokH;Budrfac:í tm;&ESpfaxmif;

jzpfrdyg\/

t*Fvdyfausmif;wGif 8 ESpfcefYaecJh&mu aeom;usvmNyD/ pm;onfhtcg ZGef;cuf

&if;ESifh? a&csKd;onfhtcg bkHbkdifrSm pmusufonfhtcg "mwfrD;a&mifatmuf? oGm;vmonfh

tcg bwfpfum;? &xm;vkH;? vefcsm;ESifhae&mwum awm&GmESifhuGmjcm;jcif;BuD; uGmjcm;

aeojzifh b0ifjrifhcsifovkdvkdjzpfvm\/ &Gmjyefa&mufawmh a[ma[m'kdif;'kdif;qufqH?

&kd;&kd;om;om;aexkdifykHwkdYudk jrifawGY&onfhtcg omraPe omraPm qkdovkd b0udkjyef

owd&NyD; awm"avhudk ESpfoufvmrdjyef\/ Oyrm ESpfckom jyyg&ap/

uRefawmhfudk tvGefcspfonfhOD;zkd;azqkdolonf ESpfpOf oDwif;uRwfvwkdif; usif;

yonfhavSNydKifyGJrsm;udk &GmeD;csKyfpyf*sKdif;&GmwGif MunfhNyD;tjyefwGif a&cJrkefYESpfwkH;udkiSufÄ ,cktcg xkdae&mwGif tkwfwHwkdif; umxm;NyD[k od&ygonf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(90)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

aysmzufESifhvkHatmifxkyfí cg;ykdufxJ xnfhvm\/ uRefawmhfqD vmNyD; ajzauR;&m a&cJ

rkefYb0rS a&b0odkY a&mufaeojzifh pdwfraumif; jzpf&&Sm\/ uRefawmf,lNyD; aomufjy

vkdufrS &,fEkdifawmh\/

jrpfwpfbufurf;&Sd &Gmwpf&Gmüaeaom u&ifvifr,m;ESifhorD;uav;wkdYonf

rkd;OD;usü tbGm;xHrS aiGacs;? uRJrsm; iSm;NyD; v,fvkyfonf/ aEGayguf pyg;&dwfodrf;í

wvif;ay: a&mufonfhtcg ta<u;udk pyg;jzifhacsonf/ uRefawmf a':av;ESifhpyg;

vkdufoGm;\/ ig;csOfxkyfudk ajzí vSD;? [if;csKd? wkdYp&m ig;ydESifhauR;onf/ auseyf&

atmif uRefawmf renf;rsKdcs&onf/ trsKd;om;u ]wkdYrsm; em;wpfzufxJ azmuf? "m;

wpfzufxJ aoG;? pum;wpfcGef;xJ ajymw,f}[k ajzmifhrwfaMumif;ajymjyonf/ trsKd;

orD;u a':av;tm; ]oli,fcsif; rapmwif? eifhwludk igBudKufw,f/ ighorD;eJYrsKd;xkd;yg

vm;}[kqkd\/ uRefawmfvnf; rsufESmb,fvkdxm;&rSef; rod/ a':av;u ]i,fygao;

w,f? aemufawmh ajymMuwmaygh}[k a&vkdufig;vkduf ajymyg\/

'kwd,urÇmppfBuD;twGif; tqkdygrdom;pkygonf rygonfrodyg/ xkdAk'¨bmom

&GmrS u&iftrsm;tjym;u &kd;om;onfqkdaomfvnf; jrpfwpfzufurf; ul;NyD; awmrD;

avmif awmaMumif vufcarmif;cwfqkdouJhodkY uRefawmfwkdY&GmrSm vmvkMuonf/ uRef

awmftm; upm;yGJrS &xm;aom qkawG? ynma&;xl;cRefí qkawGESifhpmtkyfawGygoGm;

onf/ ppfBuD;NyD;í rNidrfrouf jzpfaewkef; armfvNrdKifodkY ajymif;a&TUaexkdifvkyfudkifpm;

aomufMuonfhvli,fvl&G,fuav;wkdYonf pkdifaumfí csKHay:a&mufqkdovkd NrdKUü ynm

oifMum;cGifh&Muonf/ ynmt&nftcsif;tavsmuf vcpm; 0efxrf;tvkyfrsm;ESifht

awmfrsm;rsm; &SdaeMuaMumif;udk 1958 ckESpfwGif jrefrmjynf acwåjyefvmonfhtcg awGY

&aomaMumifh 0rf;omrdyg\/ tqkd;xJrS taumif;&v'fwpfckyif/

4/ &efukefwuúokdvf aumvdyfausmif;om;/ 1931-38

1931 ckESpf rwfvwGif 10 wef; pmar;yGJajzNyD;aemuf ZGefvqef;ü xkdtcgu

a&yef;pm;aeaom tac:ta0:t& aumvdyf*sif(Collegian)aumvdyfausmif;om;jz

pf vmonf/ pdwful;pdwfoef; twefi,f&ifhusufvmonf[kqkd&ygrnf/ 10 wef;wkef;u

q&mr[kwf&if q&m0eftjzpfESifhtoufarG;rnfhtMuHtpnfESpfckteuf q&m0efb0ESifh

a0;&rnfhudef; ay:vm\/ wuúokdvfq&m0efavmif;rsm; oifwef;ü zm;wkdY bmwkdYcGJpdwf

&ojzifh aoG;xGufoH,kd rjrifvkdaom uRefawmfrSm q&mtvkyfom tm;xm;&m&Sdygawmh

onf/

q,fausmfouft&G,ftaejzifh avzrf;'ef;pD; trIrsKd;vnf; acgif;xJ oGif;rd

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(91)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

onf/ aemufqkH;ywf0ef;usifü tjrifrsm;rS xkdacwfu txufwef;q&mrsm; olwkdYvpm

jzifh vlESifholESifh wlatmif aeEkdifonfudk jrif&od&onf/ bDat? bDtufpDbGJY&olonf t

xufwef;q&mtjzpfESifhwpfvvQif 175 usyf? 180 usyf p&onf/ pm;zkdYaomufzkdY 0wfzkdY

avmufonf/ 0goemygonfhtvkyfudk vc usyf 200 ESifhvkyf&onfu rESpfNrdKUaom t

vkyfudk wpfv 400 ESifhvkyf&onfxuf pdwfcsrf;om\/ ywf0ef;usifcHpm;rI(atmosphere)

uvnf;aumif;? tBuD;tuJuvnf; ,kHMunfygu vkyfief;ü]ql;ajimifhopfikwf? cvkwf

wHoif;? wGif;usif;r&Sd}vQif ynmvnf; wkd;wuf? tvkyfvnf; oGufvuf? ukokdvfvnf;

qufquf&ygrnf/ q&m rjzpf jzpfatmif BudK;yrf;awmhrnf[k xkdtcgrSpí ,wdjywfqkH;

jzwfvkduf\/

arQmfrSef;onfxuf jrwfrGef&wem tmp&d,q&m aemiftcg jzpfvmonfudk cH

pm;MuHKawGYvm&ygawmh\/

tzGJYwpfzGJY? &yfuGufwpfuGuf? tkyfpkwpfpkwkdif;wGif t0wftpm; tajymtqkd? t

aetxdkif? trlt&mwkdYESifhpyfvsOf;í usifhxkH;(ethos)&SdMuonf/ wuúokdvfausmif;om;

rsm;teuf vlenf;pku vGJí usifhokH;Muyg\/ pdwf0ifpm;p&mvnf; aumif;? ynmvnf;

ay;aom wuúokdvfZmwfckHay:rS jrifuGif;tcsKdUudk wifjyyg&ap/

xkdacwfu ,leDbmpDwDaumvdyfausmif;om;tm;vkH;wkdYonf ausmif;wuf? t

jyifxGufonfhtcg wkdufykHtusÐ? a<uwifxm;aom pwpfaumfvm Stiff collorÄ odkYr[kwf

aumfvmESifh&SyftusÐ? ydef;wef;? ajcn§yf? aemufydwfzdeyfaysmhaysmh(Pump shoes)0wfqif

,ifxm;onfhjrefrmausmif;om;rsm;udk aeYpOfESifhtrQ jrifMu&yg\/ xkdenf;wl wpfzuf

rSvnf; bD;qHywf(a'gufcsm)qHxkH; xkH;í &ifaph&ifzkH;tusÐESifhxbDrsm; ususee0wfqif

xm;aomtrsKd;orD;rsm;udkvnf; pmoifcef;xJESihfNrdKUxJwGif aeYpOfESifhtrQqkdovkd jrif&

yg\/ 0wfpm;qif,if xkH;zGJYrIwGifom r[kwfbJ trlt&mESifhtajymtqkd ponfwkdYwGif

wuúokdvfausmif;om; ausmif;olESifh&kd;&kd;t&yfol t&yfom;rsm; uGJjym;jcm;em;yg\/

vlrSmt0wf awmif;rSmtuGyf qkdonfhpum;onf t0wfaMumifhom jrifolrsm;u

av;pm;onfhteuf wpfckwnf; rxGufyg/ t0wfu jr§ifhwifay;aom*kPfudk um,uH&Sif

ukd,fwkdifu owdrlNyD; tajymtqkd trlt&mwkdYüvnf; odu©mapmifhpnf; vmwwf\/

oyf&yfaom tusÐ? abmif;bD odkYr[kwf vkHcsnf0wfqifay;xm;aom uav;oli,fonf

&THUawG? zkwfawGxJ xkdifrcsouJhokdYyif/ tcsif;csif; aemufajymifcsifaemufajymifMurnf/

vlykHMum;xJ igonf wuúokdvfausmif;om;[laom tawG;0ifvmojzifh £a`E´odu©mapmifh

pnf;MuNyD; tajymtqkd a0g[m&tokH;tEIef;wkdYudk *&kpkdufavh&SdMu\/ pnf;urf;ysufol

Ä aumfvmr[kwf vnfcGefomjzpfonf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(92)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

rsm; enf;oavmuf pnf;urf;apmifholawG rsm;yg\/ xl;jcm;olrsm;vnf; &Sdygao;onf

rSm "r®wmyif/

rSwfrdoavmuf ajym&vQif xl;jcm;olrsm;um; ocifApdefESifha':apmoifwkdYjzpf

Muygonf/ ESpfOD;pvkH; avmuukd pGefYcGmoGm;&SmMuygNyD/ ocifApdefonf Akdvfauwkdwkdn§yf

(Crew cut)ESifh/ ckHzdeyfpD;NyD;twef;wufonf/ owåd&Sdonf/ a':apmoifonf armfvNrdKif

ol/ uRefawmf wwd,ESpf jrefrmpm*kPfxl;wef;om;/ olu 'kwd,ESpf *kPfxl;wef;olt

jzpfESifh tcsKdUtwef;awG twlwlwuf&onf/ uRefawmfhudk ol MunfndKovkd olYudkvnf;

uRefawmfav;pm;yg\/ yxrESpfü qHav;wkdxm;NyD; o&ufxnftusÐ? csnfxbDESifhckHzd

eyfpD;xm;onfudk oifwef;xJ awGY&yg\/ olwkdY owådAswådudk csD;rGrf;rd\/ trSefqkdaomf

tjyifAef;ü wpfrsKd;jzpfaeaomfvnf; tZöswåtwGif;oP²mefwGifum; tjcm;wuúokdvf

ausmif;om; ausmif;olwkdYESifhrjcm;em;yg/

ausmif;om;rsm;teuf ynmvkdvm; BuD;yGm;csifolrsm; &SdouJhodkY wuúokdvf

ausmif;om;b0udk yDwdyGm;aeNyD; aysmfyg;awavaeol ponfwkdY &SdMuygao;\/ yDwd

yGm;aeolwpfOD;rSm xl;qef;vGef;vSí owdxm;rdyg\/ &mcdkifEIef; 30 ausmfausmf ywf0ef;

usif OD;a&omatmifonfh'kwd,ESpfOypm0dZÆm(Intermediate of Arts)wef; pmar;yGJü ig;

Budrfusol ausmif;om;BuD;wpfa,mufonf qufvufaeOD;rnf[k MuHpnfaewkef; wl

awmfarmif rDvmí ausmif; rxGufcsif xGufcsifESifh xGufoGm;&\/

uRefawmfhtm; oifcef;pmrsm; ay;aom yk*Hausmif;aqmifrS ausmif;om;okH;

a,mufESifhwuúokdvfrS q&mBuD;wpfOD;taMumif;rsm;jzifh &efukefwuúokdvfausmif;om;

tcef;udk ed*kH;csKyfygrnf/

ausmif;om;okH;OD;pvkH;wkdYonf uRefawmfhtm; vlYtjzpfoepf wpfqpfpD jyay;yg

\/ yxrwpfOD;u oda,mifum;[k qkd&ygrnf/ uRefawmfESifhajymrem qkdrem/ paeaeY

wpfaeYü ol tygt0if uRefawmfwkdYav;a,muf paumh rwfuuf(,ck AkdvfcsKyfatmif

qef;aps;)odkYoGm;Muum udpötoD;oD; tou tou aqmif&GufMuonf/ Zmwfaqmif

um qHyifoGm;n§yfonf/ csdef;xm;aom ae&mü aemufqkH; jyefqkHMuonf/ rsufESmysuf

ysufESifh ol aygufvmonf/ ]ukdvSab? uRefawmfhudk vG,f&if ig;usyf acs;yg/ ausmif;

aqmif jyefa&mufawmh jyefay;yghr,f}[kajym&m bmaMumifh aiGvkd&ovJ[k ar;onfhtcg

atmufygtwkdif; od&yg\/

paumhrwfuuf qHyifn§yfqkdifrsm;ü ,cifu n§yfcwpfrwf(,ck 25 jym;)omay;

&onf/ xkdaemuf acwfqefqef wkd;wufajymif;vJvm&m qHyifn§yfc wpfusyfay;vm&

\/ NyD;aemuf qHorIrsm; xGifvmonfESifhtrQ oçorQ tcay;&onf/ olYqHyif n§yfNyD;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(93)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

onfhtcg qHn§yform;acwfopf qwåmonfu singe vkyfrvm;? shampoo vkyfrvm;?

massage vkyfrvm;? manicure vkyfrvm;[k t*Fvdyfvkdar;wkdif; bmrod nmrodeJYar;

wkdif; vkyfr,fcsnf; ajzowJh/ qHyifn§yfNyD; usefqHyif tpGef;tprsm; nDoGm;atmif rD;

Nrd§Kufay;? acgif;avQmfay;? acgif;udk ESdyfe,fay;? ajconf;vufonf; vSD;ay;onf/ tm;

vkH;twGuf ig;usyfawmif;vkdYay;cJh&aMumif; ajymjy\/ xkdtcsdefumvu vufzuf&nf

wpfcGuf wpfyJ(ajcmufjym;),ck wpfq,fusojzifh (,ck ESpfq,fusyfjzpfaeygonf/)ig;

usyfwefzkd; ,ckumv rnfrQjzpfrnfudk pmzwfol y&dowfwkdY awG;Muygawmh/

uRefawmf Mum;zl;onfhykHwpfykHudk owd&í olYtm; ajymjyum w&m;csvkduf&

onf/ t*Fvdyfpum;vkH; okH;vkH;omwwfxm;onfhvlwpfa,muf[m vlrsm; bmajymajym

Yes, No, Very Good pum;vkH;wkdY&JUteufrsm;udk rodbJ jyefajzowJh/ wpfaeYusawmh ol

rckd;&bJ ckd;w,fvkdY pGyfpGJcH&NyD; ckH&kH;wifw,f/ w&m;olBuD;u ckd;ovm; ar;? Yes ([kwf

uJh) vkdYajz? jyefray;bl;vm; ar;? No (ray;bl;)vkdYqkd? rif;udk axmif ajcmufv csr,fvkdY

pD&ifcsufcswJhtcg Very Good (tifrwefaumif;w,f)vkdYjyefajymwJhtwGuf axmifeef;pH

&owJhuG,fhvkdY ajymjyvdkufw,f/ qHool\pum;av;vkH;wkdYudk Mum;aeus r[kwfojzifh

ol odpGrf;ykH ray:yg/ wuúokdvfausmif;om;jzpfaeí rodonfudk jyefar;vQif txif

ao;cH&rnfpkd;í em;vnfa,mif? oda,mif? wwfa,mifum; vkyfcJh[ef wlyg\/

'kwd,um; txufwef; trdefYawmf&a&SUae\wpfOD;wnf;aom om;/ tvGef

yif &if;ESD;onfholi,fcsif; twef;om;/ ÓPfaumif;oavmuf 0D&d,csKdUwJhyg\/ jzpfcsif

awmh wuúokdvfa&mufonfhyxrESpfwGif ayghayghqqaeol ESpfBuD;orm; olaX;om;rsm;

ESifhaygif;oif;qufqHNyD; tjyifxGufvnfum pmudk Oayu©mjyKxm;\/ yxrESpfOypm0d

ZÆmwef;(First Intermediate of Arts)pmar;yGJwGif qefumusJusJESifhcscJhí atmifonf/ 'kwd

,ESpf Oypmwef; a&mufonhftcg uRefawmfESifhtuRrf;0ifvm\/ ayghayghpm; ayghaygh

oGm; tusifhwG,faeaomtjrpfonf ckdifNrJaeavNyD/ wpfOD;wnf;aom om;uav;ukd

qkH;ray;yg[kpma&;vkdufonfholYtaz tarwkdY\arwåm&yfcHcsufaMumifh em;csygonf/

aemufwpfESpf pmar;yGJ ajzrnf[kajym\/

olonf t*FvdyfESifhjrefrm yifwkdifbmomrsm;tjyif orkdif;? pD;yGm;a&;ESifh,kwåd

aA'bmom&yfrsm; ,lxm;onf/ ,kwådaA'ESifhpD;yGm;a&;wGif usonf/ aemufwpfESpfü

,kwådaA'tpm; pdwfBudKufjrefrmpm ,lap\/ pmar;yGJeD;onfhtcg uRefawmfu rSwfpk

awG a&;ay;onf/ þbmomü atmifonf/ pD;yGm;a&;ü usjyef\/ aemufwpfESpf pD;yGg;

a&;bmomtpm; yx0D0ifbmomodkY ajymif;,lap\/ uRefawmf rSwfpkawG a&;ay;\/

odkYaomf ajrykHawGqGJ&? pm&if;Z,m;awG jyK&onfrkdY ol us&IH;jyef\/ uRefawmf 1936 ck

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(94)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ESpfwGif jrefrmpm*kPfxl;wef; atmifonfhESpfü taztarwkdYu rEÅav;rSolaX;orD;wpf

a,mufESifhae&mcsay;vkdufonf/ wpfESpfom aygif;&onf/ ZeD;qkH;oGm;í rkqkd;zkdjzpf&&Sm

\/ 1957-58 ckESpf t*FvefrSjrefrmjynfodkY acwåjyefvmonfhtcg olYaemuftdrfaxmif

ESifhqif;&JEGrf;yg;aeonf/ ausmif;aeazmfaezuftcsKdUESifhawGYonfhtcg olYudk tav;rrl

uRefawmfhudkom ta&;,lMuí &ifusKd;&ygawmh\/

wwd,ausmif;om;rSmrl 'kwd,ESpf 0dZÆmtwef;om;/ pdwfoabmaumif;trlt

&maysmhaysmif;í vlcspfvlcif aygrsm;yg\/ wpfnaomf npmpm;NyD;tcsdefwGif olYtcef;

xJ ua,mifacsmufcsm; ajymqkdae\/ taqmifusLwmac:í 'ktaqmifrSL;q&mOD;um

a&mufvmonf/ csufcsif; wuúokdvfaq;&kH(Sanatorium)rSq&m0efa&mbwf(Roberts)udk

taMumif;Mum;í a&mufvm\/ q&m0ef prf;oyfppfaq;NyD; aq;ay;oGm;\/ q&mOD;

um xGufoGm;aomtcg vlem ydkaomif;usef;vmojzifh oduRrf;onfholYoli,fcsif;wpf

a,mufu olY&nf;pm; Opömapmifhr 0ifyl;onf[kajym&m uRefawmfu pdwfykwD;udk vnf

yif;ü pGyfay;onf/ taqmifom;tcsKdUu vufzGJYawGudk vufaumuf0wfESifhvufarmif;

rSmcsnfay;\/ twefi,fMumaomf oufomvmNyD;bmrSrjzpfouJhodkY pum;pjrnfpajym

ygawmhonf/

þrdpäm'd|dpGJvrf;rI(Superstition)rsm;ESifhuRefawmf ,Ofyg;aeygNyD/ zcifonf t

*¾d&wf? txufvrf;ESifhtjcm;avmuDynm&yfrsm;udkvkdufpm;aomaMumifh tazhtdrfacwå

oGm;aeonfhtcgrsm;ü olESifh0goemcsif;wlolwkdYukd awGYcJhzl;yg\/ wpfcgaomf uRefawmf

r,kHMunfaMumif; ajymí q&mwpfOD;u vufzGJYwpfck uRefawmfhvufxJ qkyfxm;apNyD;

rEÅef&Gwfonf/ NyD;aemuf]rif;vufudk jzefYvkdY r&awmhbl;}[kqkd\/ jzefYjyvkduf\/ aemuf

wpfBudrf jzefYxm;aom vufz0g;xJ xkdvufzGJYukdyifxnfhNyD; rEÅefpkwfjyef\/ NyD;vQif ]vuf

z0g;qkyfvkdYr&awmhbl;}[kqkdjyef\/ qkyfjyvkdufonf/ azaztm; olu ]q&mhom;[m

pdwf tifrwefckdifw,f}[k qifjcifay;onf/

wuúokdvfausmif; ESpfvydwfí &GmodkY uRefawmf jyefvm\/ rdpäm'd|d,kHMunfrIwpf

ckESifhvmwkd;ae&jyefygonf/ oBuFeftawmtwGif; olpdrf;wpfa,muf acgif;ydwfawm0uf

pG,f[kqkdonfh 0ufpG,fwpfck olBuD;xH ,lvm\/ ]olBuD;rif;? 'D0ufpG,f[m aoewfyD;

w,f/ uRefawmfhvnfyif;rSm csnfqGJxm;r,f/ olBuD; aoewfeJYypfyg}[k qkdvmonf/ ,kH

wrf;pum; ajymaeonf[koabm&aomolBuD;u ]ig vlowfrIeJY pufwkdifrwufcsifbl;?

0ufpG,fudkom opfom;wpfwkH;rSm csnfqGJxm;}[kajym\/ ypfrSwfudk ay 20? 30 avmuf

u ESpfvkH;jyL;aoewfjzifh ypfvkduf&m 0ufpG,fa&m opfwkH;yg vGifhpifoGm;ygawmh\/

þolBuD;um; tjcm;ol r[kwfyg/ uRefawmf &Gmausmif;om;b0u acsmif;zsm;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(95)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

rS armifuav; tyif;xnfhí tedpöa&mufoGm;&onf[kqkdaom uRefawmfhbBuD;awmfol

\om;? t*Fvdyfausmif;om;b0u ZGJuyif? q'´ef*lwkdYqD c&D;acgif;aqmifNyD; ac:oGm;ol

uRefawmfhwpf0rf;uGJ tpfukdyif/

ya,m*trsKd;rsKd;ESifhpyfvsOf;í uRefawmfhazazxHrS Mum;zl;í em;0aeygNyD/

wpfcgrS rMuKHzl;yg/ 1957 ckESpf t*FvefrS acwåjyefvm&m awmifBuD;ESifhuavmodkY {NyD

vtwGif; oGm;vnfygonf/ uavmNrdKUykdif tdrfü acwåwnf;ckdaeckduf nwpfnü npm p

m;NyD;pum;pjrnfajymaewkef; a*:&cg;vlrsKd;wpfa,muf ysm,D;ysm,mESifhtdrfokdYa&muf

vmygonf/ ol\rdef;r wufaeonf/ vma&mufukoay;yg&ef wkefvIyfacsmufcsm;pGmESifh

awmif;yef&Sm\/

NrdKUykdifvnf; &dk;&kd;wufonfhtemrsKd;r[kwf? ya,m* 0ifaeonf[kajymNyD; ouf

qkdif&m aq;vG,ftdwf aq;BudrfvkH;rsm;udk ,ll\/ uRefawmfhudkvnf; awGYzl;onf&Sdatmif

olESifhtwl vkdufvm&ef ac:ygonf/ uRefawmfvnf; ESpfcgrac:&bJ vkdufoGm;\/ rdef;r

ydefydefuav;wpfa,muftm; a,musfm;BuD;wpfOD;u vufESifhzdxm;aomfvnf; xxvm

\/

NrdKUtkyfu uGrf;&Gufref;NyD; auR;onf/ rpm;yg/ BudrfvkH;jyrS pm;ygawmh\/ a&

ref;wkdufonf/ aomufonf/ rMumrD vlaumif;yuwd jzpfvm\/ NrdKUykdifu cifyGef;onf

tm; &kd;&mewfzrf;pm;onf/ yojzpfatmif yovkdufyg[krSmMum;NyD;tdrfodkYjyefvmonf/

tqkdyg xkd,kHMunfrIrsm;udk jrefrmvlrsKd;txufvTmrS atmufvTmtxd vufcH

xm;Muonfhtjyif usrf;wwfyk*¾KdvfBuD;rsm; jzpfMuonfhbm;rJhq&mawmf? awmifwGif;BuD;

q&mawmfcifBuD;azsmfwkdYESifhjrefrma&m t*Fvdyfyg pmqkdawmfBuD;rsm;jzpfaom OD;yknESifh

&SdwfpyD;,m;(Shakespeare)wkdY\ta&;tom;rsm;üvnf; okdufwkdY? wapäwkdY toD;oD;yg

0ifyg\/

i,f&G,fpOfuwnf;u BuD;vmonfhb0wpfavQmufü txufyg xdwfvefYp&m

rsm;tjyif aMumuf'l;wkefp&mtjzpfrsKd;ESifhvnf; qkHpnf;cJh&ygao;\/ tenf;i,fom

wifjyygrnf/ rkd;wGif;umv c&J&GmrSm armfvNrdKifNrdKU tpkd;&ausmif;odkYvmonfhtcg armf

vNrdKifawmif&kd;wef;rS jrif&onfh*sKdif;jrpf&Sd bk&m;jzLtauGYü rkd;oufavjyif;usonfESifh

wpfcgwpfcg &ifqkdif&\/ xkdtcg csxm;onfhoabFmtum wm&ywfrsm;ukd vdyfwifxm;

&onf/ oabFmvufrSwfppfu &kd;aeNyDjzpfí ul;wkdYcawG ikHxm;Mu[kajym&m c&D;onf

rsm; vefYzsyfoGm;Mu\/ tcsKdUrdef;rBuD;awGu ]eifom ikHxm;NyD; ao&GmoGm;}[katmf[pf

Muonf/ uRefawmfum; bk&m;ukdom &Sdckd;aeyg\/

xkdrSwpfqifh t*FvefodkY 1938 ckESpfwGif oabFmc&D;wGif vIdif;wHydk;rdonfhtcg

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(96)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

'kwd,urÇmppfBuD;twGif; *smrefawG AkH;vmBuJonfhtcg? ppfNyD;oGm;í jyifopf? *smreD p

onfwkdYrSzdwfMum;í av,mOfjzifh oGm;onfhtcg jrefrmEkdifiHjyefa&mufNyD; taemufEkdifiH

odkY aq;ukzkdY? usef;rma&; ppfaq;zkdYESifhtjcm;ta&;BuD;aomudpörsm;aMumifh av,mOf

jzifh oGm;onfhtcgwkdif; *kPfawmfukd;yg;? "m&Py&dwfawmfrS ]Ak'¨geH ZD0dwó? eouúmau

epd. . . }ESifhorÁKa'¨ bk&m;&Sdckd;pmrsm; ponfwkdYudk &Gwfqkdonf/ ukodkvfvnf;&? pdwfvnf;cs

&yg\/

wuúokdvfausmif;om;tjzpfESifhaewwfvQif tjrwf? raewwfawmh tusKd;reyf

yg/ ausmif;aqmifom;rsm;ESifhtwlaeNyD; aeYpOfESifhtrQ awGYqkHar;jref; aqG;aEG;jiif;ckH

&mü t,ltq tawG;tac: qkHpnf;aygif;pyfrIrSvnf;aumif;? a[majymyGJ? tacst

wifajymyGJrsm; wufa&muf&müvnf;aumif; ÓPfopf ÓPfqef; aygufzGm;vmonf/

q&mawmfq&maumif;wkdY\cGJjcm;pdwfjzma0zef qef;ppfenf;pepfrsm;jzifh oifjyMu&mrS

ukd,fykdifÓPfrsm; wkd;yGm;xufjrufvmyg\/

1935-36 ckESpftwGif; jrefrm-tdE´d,cGJa&;wGJa&;twGuf NAdwdoQtpkd;&ESifhaqG;

aEG;NyD; jrefrmjynfodkY jyefa&mufvmaom jrefrmukd,fpm;vS,fwkdYonf wuúokdvfausmif;

om;or*¾cef;rBuD;ü tacstwif ajymqkdMu\/ wGJa&;acgif;aqmif a'gufwmbarmfESifh

cGJa&;acgif;aqmifOD;bazwkdY yg0ifMuygonf/ tjcm;yk*¾Kdvfrsm;teuf a':jrpdefudkom

aumif;aumif; rSwfrdygawmhonf/

a'gufwmbarmfonf bdvyfjyef 0wfvkHawmf&? Oya'yg&*lbGJY&? t*Fvdyfpum;

ajym&mü 'dk;vkdarT a&vkdaESmufEkdifpGrf;onf/ tajymXmefu&kdPf;usNyD; acsmarGYoGufvuf

onf/ t*FvdyfoH0JvGef;í OD;baz\trnfudk ]OD;b-zfat}[kac:\/ OD;bazum; t

*Fvdyfpum;udk a&vJjzifh okH;Ekdif\/ odkYaomf bGJY&NyD;uwnf;u ajymcJhonfhjrefrmqefqef

0oDygvmojzifh government udk gaw-ver-min (a*gAm;rif;)[lívnf;aumif;? practical

udk prac-ti-kel (y&wDu,f)[kvnf;aumif; toHxGufygonf/

a':jrpdefonf emrnfausmfOD;aratmif\orD;/uGefAifh(Convent)ausmif;xGuf?

orkdif;bmomjzifh &efukefwuúokdvfrS r[m0dZÆmbGJYESifhatmufpzkdYwuúokdvfrS B.Litt (bD

vpf)bGJYrsm; &onf/ &kyfacsm tajymvnf;yDo? aumif;vnf; aumif;vSyg\/ &efukefw

uúokdvfausmif;olb0u jrefrmtrsKd;om;q&mwpfOD; cspfBudKufa&; ratmifjrifojzifh

&l;oGm;onf[kod&ygonf/ wGJa&;bufrS EkdifoGm;onf[kxifyg\/ rrSwfrdawmhyg/ or*¾

taqmufttkHrS jyefvmonhftcg xkdyk*¾KdvfBuD;okH;OD;wkdYvkd ajymwwfcsifygbd[laomqE´

jyif;jyvmygonf/

wuúokdvfynma&;\obm0,kwådoifcef;pmwpf&yfESifhwuúokdvfausmif;om;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(97)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

tcef;udk ed*kH;csKyfyg&ap/ uRefawmfwkdYacwfu "mwkaA'Xmeü NAdwdoQygarmu©wpfOD;&Sd

onf/ wynfhrsm;udk pOf;pm;ÓPf tokH;jyKwwfapvkdaom apwem&Sdonf/ odkYaomf t

xufwef;ausmif;rS wuúodkvfpmoifcef;odkY jzKef;ceJ a&mufvmaom olYwynfhopftcsKdU

twGuf apwemonf a0'emjzpfvmyg\/ wpfaeYwGif vufcsmay;aepOf H2O tmaygudk

yx0D"mwf[k ajymvkduf\/ acwå&yfem;NyD; a&SUqkH;ckHwef;rS ausmif;om;rsm;\rSwfpkpm

tkyfawGudk vmjy&ef ajym\/ yx0D"mwf[k a&;rSwfxm;rdonfholawGudk tcef;jyifarmif;

xkwfvkdfonf[kod&yg\/ ygarmu©u olonf odjrifESHYpyfÓPf &xm;olr[kwf? olajym

wkdif; r,kHeJY? OD;aESmufudk tokH;jyKyg[lonfhMurf;wrf;vSaom oifcef;pmay;vkdufjcif;

yif/

uRefawmfonf jrefrm0dZÆm*kPfxl;wef; atmifoGm;NyD;aemuf r[m0dZÆmwef;wuf

&if; tcsdefykdif;enf;jyq&mtjzpf trIxrf;yg\/ xkdtawmtwGif; jrefrmpmay {nfhcHpm

wrf;rsm;udk ajrprf;c&rf;ysKd;qkdovkd a&;NyD; *E¦avmur8¾Zif;xJ xnhfcJhyg\/ xdktcgu

aemifumv vef'efwuúokdvfü q&mb0ESifhaqmif;yg;? pmwrf;? pmtkyfawG a&;&rnfh

udef;udk awG;rjrifrdao;yg/

5/ vef'efwuúokdvf ynma&; aumvdyfausmif;om;/ 1938-39

ynma&;bGJYwpfbGJY,l&ef ynmawmfoif paumvm;&Spfqk&í 1938 ckESpf puf

wifbmvqef;avmufwGif t*FvefodkYoGm;&ygrnf/ xkdESpfwGif t*FvefokdY oabFmjzifh

oGm;Murnfhynmawmfoifrsm;ESifhtwl vkdufoGm;&rnf[k,lqxm;ygonf/ jzpfcsifawmh

uRefawmf oifwef;wuf&rnfhaumvdyfausmif;onf olwkdYtoD;oD; oGm;aeMu&rnfhaum

vdyfausmif;rsm;xuf wpfywfapmapmzGifhrnfjzpfí olwkdYESifhwpfoabFmwnf; oGm;ygu

wpfywf aemufusoGm;rnf/ xkdYaMumifh tpdk;&u uRefawmfhtm; jrefrmjynfrS tdE´d,? td

E´d,rS jyifopf? jyifopfrSt*FvefodkY a&wpfwef ukef;wpfwefvTwfvkduf&m 18 &uftwGif;

t8FvefokdY a&mufoGm;ojzifh tcsdefrD oifwef;wufEkdifygawmhonf/

jrefrmjynfü rkdif okH;ç av;&mom a0;aom rEÅav;? a&TbkdwkdYqDodkY ac:oGm;aom

rdwfaqGESifhtwl oGm;zl;onfhuRefawmfhrSm rkdif 8000 ausmf 9000 a0;onfht*FvefodkYo

abFmwpfwef? rD;&xm;wpfwefESifhwpfOD;wnf; oGm;vm&yg\/ tcuftcJawGYMuHK? t

usyftwnf;rsm;ESifhqkHcJh&um aemufqkH;tm;vkH;udk ausmfvTm;EkdifcJhNyD; vkd&mokdY a&mufcJh&

ygonf/ ]twåm[d twåaem emaxm} rdrdomvQif rdrdukd;uG,f tm;xm;&maywnf;qkd

aom pum;vkH;rsm; teuft"dyÜg,fudk ,kHMunfvufcHvmNyD; tqkdtrdefYtwkdif; usifhokH;

vmygawmhonf/ aemifvnf; wpfukd,fwnf; &kef;uefum usifhokH;oGm;ojzifh jrefrmESifhr

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(98)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

wl wpfrlxl;jcm;uGJjym;onfhtaetxkdif tpm;taomuf? tajymtqkd? "avhtusifh?

,Ofaus;rIrsm;tjyif &moDOwkESifhynma&;ponfwkdYudk ajz&Sif;ausmfeif;oGm;Ekdifonfht

jzpfrsKd; a&mufcJh&yg\/

uRefawmfonf 1938 ckESpfrS 39 ckESpftwGif; vef'efNrdKU? 1939 ckESpfrSonf 44

ESpftxd bda&Smh(zf)pawmhzkdY(Bishop's Stortford)? 1944 ckESpfrS 54 ckESpfrsm;twGif; udef;

b&pf(Cambridge)? 1954 ckESpfrSpNyD; 1980 jynfhESpfwkdifwkdif 0Jvif;yef;jcHNrdKU(Welwyn

Garden City)toD;oD;wkdYwGif aexkdifcJhyg\/Ä aexkdifrIrStp ynma&;txd awGYqkHMuKHcJh

&onfhtjzpftysuf tcuftcJ jyóemponfrsm;rS &cJhaom oifcef;pm? Oya'oESifhA

[kokwt00wkdYudk aumufEkwfí qkdif&m tuGufuGufwkdYü wifjyoGm;ygrnf/

ynma&;aumvdyfausmif;om;tjzpfESifh 10 rdepfcefY avQmufvQif ausmif;a&muf

onfh&yfq,fyef;jcH(Russell Square)&yfuGuf&Sd trSwf 45? bm;e'fvrf;(Bernard Street)

wGif tcef;iSm;aeonfhtaMumif;udk ]uHESifhuRefawmf}aqmif;yg;xJü azmfjyNyD;ygNyD/ ESpf

xyf taqmufttkHuav;? iSm;aeol q,fa,mufteuf ig;a,mufrSm jrefrmausmif;

om;rsm; jzpfMuyg\/

ae&kd;aepOfrSm ausmif;zGifhxm;onfhtawmtwGif; eHeufpmpm;? ausmif;oGm;?

twef;wuf? aeYv,fpm ausmif;üpm;? tm;vyfonfhtcsdef ausmif;om;rsm; em;aecef;

wGif ausmif;om;ausmif;olrsm;ESifhpum;ajymvkdajym? pmMunfhwkdufxJ pmoGm;zwfvkdzwf?

twef;NyD;vQif tcef;jyef? npmudk jrefrmausmif;om;tcsKdUESifhw&kwf? tdE´d,pm;aomuf

qkdif wpfqkdifqkdifü pm;? tcef; jyef? pmusuf? tdyf&m0ifESifhwpfaeukefoGm;\/ onft

wkdif;qkdvQif pmzwfy&dowf pdwfxJ NiD;aiGYp&m aumif;vSwJhb0yguvm;[kawG;rdayvdrfh

rnf/ rrSefyg/

uRefawmfonf ynma&;aumvdyfausmif;ü ynma&;'Dyvkdrmvm,l\/ &efukef

wuúokdvfrS qnf;yl;cJhaom jrefrmpmay ausmufpmrsm;ESifhvkH;0roufqkdifonfhynma&;

oabmw&m;? pdwfynm? t*Fvdyfynma&;? orkdif;ESifhoifjyenf;pepfponfhbmom&yf

rsm;ESifhvkH;yef;ae&wkef; pm;a&;aomufa&;? aea&;xkdifa&;rsm;ü qkHpnf;&aomjyóem

tjzmjzmudk ajz&Sif;&\/ Oyrm-a&csKd;onf qkdMuygpkdY/ jrefrmjynfrSmuJhodkY a&at;ESifhr

[kwf? a&aEG;ESifh/ a&csKd;cef;xJ&Sd *uf(pf)(gas)"mwfaiGYrD; rDwmaowåmxJ wpfoQDvifjym;

xnfh? a&ykdufzGifh? *uf(pf)rD;aygufudk rD;Nid§? a&yef;rS yef;xGufvmonfha&aEG;udk tavm

awmf jzpfatmif a&at;ydkufrS a&at;ESifha&mpyf csKd;&\/ tdyfcef;xJ csrf;at;onfht

cg rDwmaowåmxJ wpfoQDvifxnfh? *uf(pf)rD;zkdrD;Nid§? taEG;"mwf&\/ t*FvefrSm 'Dvkdyg

Ä þtaMumif;t&mrsm;udk ]uHESifhuRefawmf}aqmif;yg;xJ qkdcJhygNyD/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(99)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

uvm;[laomtjrif&vm\/

pae? we*FaEGaeY ausmif;ydwf&uftwGif;om ausmufrD;aoG;rD;zkday;xm;aom

xkdifcef;vnf;[l? eHeufpm pmcef;vnf; rnfonfhtcef;BuD;xJ pmzwf? pma&; tvkyfvkyf

onf/ taEG;aiGYtwGuf oQDvifawG rokH;csifí jzpfyg\/ usefaeY ausmif;zGifh&ufrsm;wGif

n 9 em&Dtcsdefxd ausmif;pmMunfhwkdufü tcsdefukefap\/ ausmif;om;ausmif;olawG

tawmfrsm;rsm;udk awGY&yg\/

tpm;taomufESifhpyfvsOf;í tdrf&Sifrrsm; ay;onfht*FvdyfeHeufpmudk yxr

ü rwif;wdrfovkdvkd &Sdaomfvnf; Mumawmh yg;pyfESifhtvGrf;oifhoGm;ovkdvkd&Sdvm\/

aeYv,fpm om;ig;csufjyKwf? uif? aMumfESifhyifwkdif tmvl;jyKwf? tmvl;aMumf? [if;oD;

[if;&GufjyKwfESpfrsKd;wkdYudkum; pm;í awmfawmfESifhtom;rusyg/ t*FvefwGif ESpf0g&ifh

aeaom vlwpfOD;wpfa,muftm; ]udk,fhvl}qkdonfhpum;vkH;ESifhtpcsD ajymavh&SdolOD;

wufxG#fu ]ukd,fhvl? t8Fvdyftpm;tpm[m Arm? w&kwf? tdE´d,tpm;tpmawGvkd r

qdrfh? rtDvkdY tpmaMuvG,fNyD; tm[m&jzpfw,f}[k rMumrMum ajymí atmifhtD;pm;

onf/ Mumawmh cHwGif; awGYvmyg\/ tajctaet& aemif t*FvefjynfwGif aeonfh

ESpfaygif; 40 twGif; t*FvdyfESifhtaemufwkdif;tpm;tpmrsm;udkom pm;onf/ jrefrm

jynf jyefa&mufvmaomtcgü jrefrmtpm;tpm jyefpm;\/

uRefawmf c&J&GmwGif i,fi,fuaewkef; bdvyfjyef jrefrmvlrsKd;tkdifpDtuft&m

&SdwpfOD; e,fydkiftjzpfjzifh e,fvSnfhvmonfhtcgwkdif; uRefawmhftpfudk wpf0rf;uGJolBuD;

tdrfü wnf;yg\/ olESifhtwl vufatmufi,fom;tjyif pm;awmfcsuf tdE´d,vlrsKd;wpf

a,muf ygvmavh&Sd\/ olYwynfhrsm;udk olBuD;tdrfu Muufom;? 0ufom;ponfh[if;rsm;

csufauR;onf/ e,fydkifu t*Fvdyfvkd olYpm;awmfcsuf pDrHay;onfhpGyfjyKwf? Muufom;

odkYr[kwf 0ufom;? tcsKdyGJESifhnpmpm;onfudk awGY&yg\/ xkdtcgu vli,fyDyDt*Fvdyf

qefonf[k tjypfwifonfudk tckrS rSm;rSef;od\/ uRefawmf 1980 jynfhESpfu jrefrmjynf

jyefvmonfhtcg xdkyifpifpm; tkdifpDtuft&m&Sdtm; oGm;awGYyg\/ npmukd t*Fvdyfvkdom

pm;aeonfudkjrif&onf/ touft&G,f tawmftkdrS tedpöa&mufoGm;ygonf/

t*Fvdyfvkdpm;wwfí tusKd;wpfck &cJhykHudk ajymjyygOD;rnf/ uRefawmfwnf;tdrf

rS wpfcgwpfcg xGufNyD; qkdifBuD; qkdifi,fawGESifhjynfhESufaeaom apmuforf;wrf;vrf;

(Southampton Row)ac: vrf;rBuD;ay: avQmufNyD; qkdifawGudk Munfhonf/ wpfcgaomf

vufywfem&DwpfvkH;udk qkdifwpfqkdifü jrifrdí qkdif&Siftm; tzdk;pm;em; ar;&m 7 aygif

oQDvif[kajym\/ em&Dudk BudKufvGef;í 0,fcsifonf/ wpfv 18 aygifom &onfhpaum

vm;&SpfaiGxJrS 7 aygif 7 oQDvifokH;vkdufvQif 10 &uf AkdufarSmufae&rnfudk pkd;í pdwf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(100)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

roufompGmESifhxGufvm\/ aemufwpfywf xkdqkdifokdYoGm;onf/ vlrsm; 0,f,lloGm;rnf

pdk;í jzpfcsif&mjzpf[kqdkNyD; vufywfem&Dukd 0,fvkdufygonf/

em&DywfNyD; tcef;odkYjyefvm\/ uHtm;avsmfpGm uRefawmfESifhnpm twlpm;&ef

vmapmifhaeonfhjrefrmjynfzGm; w&kwftrsKd;om;t[defESifhawGYyg\/ olYtm; uRefawmhf

jzpfpOfudkajymjyonf/ acRwma&;bk&ifu ]ukdvSab? bmrS pdwfryleJY? wpfvESpfvtwGif;

7 aygif 7 oDQvif jyefpkrdatmif uRefawmf vrf;jyay;r,f}[kqkdNyD; w&kwf? tdE´d,? t*F

vdyfpm;aomufqkdifBuD;awGqD rac:oGm;bJ ig;aMumfESifhtmvl;aMumfqkdifuav;wpfqkdif

odkY oGm;onf/ ig;wkH;BuD; wpfwkH; 3 yJeD? tmvl;aMumf vufwpftkyfpm 3 yJeD? aygif; 6 yJ

eDay;NyD; npmpm;\/ wpfcg wpfcg tom;rkefY(Pie)wpfck/ wpfcg wpfcg tom;n§yfaygif

rkefY (Sandwich)ESpfcsyfESifhvufzuf&nf cGufBuD;wpfcGuf aygif; 1 oQDvif tukefcHNyD;NcdK;jcH

cJh&m wpfvausmfausmfwGif 6 aygifcefY (120 oQDvif)pkrdí pdwfat;oGm;ygonf/ þvuf

ywfem&Dudk av;ç ig;ESpfywfNyD; odrf;xm;&m ckxd &Sdygao;onf/

pm;aomuf&mü jrefrmjynfü vkyfavhvkyfx&Sdaom tusifhtcsKdUukd rjyKvkyf&ef

owdxm;&yg\/ touft&G,f twefi,fBuD;í p&kduftcsKdUykHoGif;xm;ESifhNyDjzpfaom

ukd,fhaiGESifhudk,f'D*&Dvm,lonfhjrefrmtrsKd;om;BuD;wpfOD;onf uRefawmfESifhtwl tdE´d

,pm;aomufqkdifwpfqkdifü xrif;[if;pm;NyD;onhfaemuf a&cGufudk ukdifNyD; qkdifjyifbuf

xGuf? vrf;ay:&yfum yvkwfusif;í a&awG axG;ypfonf/ vrf;avQmufoGm;olrsm;u

wtHhwMo MunfhaeMuonf/

uRefawmfwkdY pum;tajymtqkdrSmvnf; tcuftcJ awGYwwfonf/ uRefawmf

wkdYajymonfudk em;vnfolrsm;yg\/ uRefawmfhrSm 'kwd,ESifhwwd,oifwef; tywfESpf

ywfü vef'efNrdKU&Sd ausmif;rsm;ü pmoifjy&rnf/ ausmif;olausmif;om;uav;wkdY em;

vnfatmif Xmefu&kdPf;usus ajymwwf&ef nausmif;wuf oif&yg\/ wpfaeY uRef

awmf vrf;avQmufoGm;aepOf a&SUu avQmufoGm;aom jyifopfvlrsKd;wpfa,mufu cyf

xlxl t*Fvdyfwpfa,muftm; ]What o'clock?}[k ar;\/ t*Fvdyfu acgif;cgNyD;]usKyf

em;rvnfbl;}[kqkdum jyefajymí a&SUqufavQmufoGm;onf/ trSefrSm ]What time is

it?}[kar;&m\/ uRefawmfu raeEkdifbJ ]em&Djyefwpfcsuf}[kajymonfhtcg olu ]aus;

Zl;wifygw,f/ olwkdYpum; olwkdY em;rvnfbl;}[k jypfwifajymqkdum oGm;ygawmhonf/

wpfnaewGif uRefawmfwkdYausmif;ü aumef;qwf(Concert)wD;qkdyGJ usif;yyg

onf/ tdE´d,ausmif;om;wpfa,muf a&mufvmNyD; tcef; wHcg;apmifhtm; b,ftcsdef

uGef;qwf prvJ[k toH0J0JESifhar;onf/ wHcg;apmifhu em;rvnfí acgif;cgjy\/ ESpf

Budrf okH;Budrfar;onf/ ESpfBudrf okH;Budrf acgif;cgjyonf/ olwkdYtem;&Sd uRefawmfu

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(101)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

]aumef;qwf(xf)}[kajymrS ]]7 em&D}}[kjyefajzygawmh\/

uRefawmfwkdY a&mufcgpu t*Fvefü ta&SUwkdif;om;rsm; enf;yg;ygonf/ &Sd

onfhteuf tdE´d,? *syef? w&kwfvlrsKd;wkdYom rsm;yg\/ uRefawmfwkdY jrefrmrsm;ESifhqkH

onfhtcg txl;ojzifh vli,fvl&G,fESifhA[kokwenf;yg;olrsm;u ]csifcsif}(w&kwf)? okdYr

[kwftdE´d,? odkYr[kwf *syef[kac:vkdac: ajymifvkdajymifwwfonf/ Oayu©m&I *&krpkduf

bJaevQif aumif;yg\/ raevQif ydkqkd;vm\/ ]wpfcgaomf xrif;pm;NyD; yvkwfusif;

aom jrefrmtrsKd;om;BuD;onf vef'efNrdKUESifhrkdif 60 a0;aom yifv,furf;ajc&Sd [kdw,f

wpfckü tyef;ajz oGm;wnf;ygonf/ naeapmif;ü urf;yg;vrf;ay: avQmufaewkef;

vli,fvl&G,fwpfpku aemufuvkdufNyD; ]*syef? w&kwf? tdE´d,}[ktcsif;csif; tjiif;yGm;

oHudk rcHr&yfEkdifojzifh ig ArmjzpfaMumif; jyr,fqkdNyD; [dkw,fodkYjyefum acgif;aygif;?

wkdufykH? ykd;vkHcsnfESifhjyefxGufvmonf/ teD;tem; apmifhaeaomvli,fvl&G,fwkdYu t

rsKd;orD;[kqkdum aemufu aumufaumufygatmif vkdufygawmhonf/ csufcsif;[kdw,f

jyefNyD; t0wftpm; vJypfvkduf&\/

toufBuD;vmí "avhp&dkuf ajymif;vJ&ef cufoavmuf toufi,fi,fu

ajymif;vJ&ef vG,fwwfonf/ jrefrmjynfrS 16 ESpf 17 ESpft&G,f&Sd olaX;om;uav;wpf

a,mufonf txdef;tuGyfrJh vef'efodkYvmNyD; udk,fhaiGESifhudk,f vQyfppftif*sifeD,mt

wwfudk emrnfausmf ausmif;BuD;wpfausmif;ü vmqnf;yl;\/ ynmroifbJ yvTm;aom

twwf twkckd;\/ av;ç ig;v Mumonhftcg tzkd"mwf(positive)ESifhtr(negative)wkdYudk

cGJjcm;rwwf/ t0wftpm;ü avmfvnf wwf? *kdufxkwfwwfvmonf/ ]wpfESpf 52 ywf&Sd

ovkd olYqDrSm 0wfpkH 52 pkH &Sdw,f/ &SyftusÐeJYvkdufwJhvnfpnf;awGvnf; &Sdao;w,f}[k

olESifhwpftdrfwnf;aeol ausmif;om;wpfa,mufu ajymyg\/ um;onf[k xifyg\/

wpfnae olESifhtwl w&kwfpm;aomufqkdifü npm oGm;pm;&ef csdef;xm;í olY

qD uRefawmfoGm;yg\/ tawmfMumMum apmifh&í uRefawmf atmfaiguf&m olESifhwpf

tdrfwnf;aeolu ]b,f0wfpkH 0wf&rvJ/ 0wfpkHeJYvkdufwJh&SyftusÐ? &SyftusÐeJYyem&r,fh

vnfpnf;vkduf&SmaevkdYyg}[kajymonf/ uRefawmfu &Sifbk&if wpfcgxGuf yJBuD;wpfavS

csuf[katmfrS xGufvm\/ npm pm;NyD; qkdifxJ aq;jyif;vdyf n§dNyD; aomufawmh\/ jref

rmjynfrSmuJhodkY wpfjym;wef ESpfjym;wefrsm; r[kwfyg/ aps;tvGefBuD;onf/ <u,f0ol

rsm;ESifhaeYv,fpm npm pm;yGJtcrf;tem;rsm;üom aomufavh&Sd\/ uRefawmfvnf;

yg;pyf ,m;onf/ rajymyg/ aemufqkH; jrefrmjynf jyefvmonfhtcg trsKd;tdrfwpftdrfü

aeae&onf/ tvGJokH;pm;vkyfonfhb0ESifhaiGudk ESajrmrdyg\/

aumvdyfausmif;ü yxroifwef;tywf 'DZifbmvwGif NyD;qkH;oGm;NyD;aemuf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(102)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

'kwd,tywftwGif; &ufowåwpfywfvQif t*FgESifhMumoyaw;aeYrsm;ü vef'efNrdKU&Sd

ausmif;wpfausmif;wGif q&mavmif;tjzpfjzifh pmoGm;oifjy&aMumif;udk ]uHESifhuRef

awmf}aqmif;yg;ü a&;jycJhNyD;ygNyD/ yxrqkH;tBudrf ausmif;oGm;onfhaeYü ausmif;tkyf

BuD;ESifhawGY&onf/ touf 50 ausmf t&G,f&SdNyD; oabmtvGefaumif;onf/ tajymt

qkd nifomonfht*FvdyfvlrsKd;jzpfyg\/ odvkd&mrsm; wpfOD;ESifhwpfOD; ar;jref;ajymqkdNyD;

aemuf aemuftywf t*FgaeY n 6 em&Dtcsdef npm pm;&ef zdwfac:yg\/

aqmif;wGif;tcg c&D;oGm;&onfrSm u&duxEkdifvSyg\/ ESif;awG wzGm;zGm;us

vkdus? rusvQif parmh(*f)(smog)Ä ac: rD;ckd;(Smoke)ESifhjrLarSmifwkdufBuD;ac:(fog)zkH;

vTrf;aeojzifh a&SUudk okH; av; ayyifvQif rjrif&onfhtajctaewGif oGm;vm&yg\/

wpfcgaomf uRefawmfwkdYausmif;rS tdE´d,trsKd;om;ausmif;om;ESifhuRefawmf oufqkdif

&mausmif;rsm;ü pmoGm;oifjy&ef bwfpfum;udk apmifhae&m olu olYvufudkify0gxJ ESyf

n§pfxkwfvkduf\/ y0gxJMuyfckd;ESifhwlaom trnf;uGufBuD; jrif&aomtcg ]tmavav;

uRefawmhf0rf;xJ 'D[mawG b,favmufrsm; 0ifaeNyDvJ rodbl;aemf/ uRefawmf t*Fvef

a&mufwmrS okH; av;vyJ &Sdao;w,f/ aemufESpfESpfavmufae&ifawmh tqkwfawG zkH;

oGm;awmhrSmyJ}[k nnf;nLyg\/ xkdacwfu t*FvefjynfwGif rD;ckd;uif;onfhausmufrD;

aoG;awG ray:ao;í þ'ku©rsKd; MuKH&yg\/

ausmif;tkyfBuD;tdrfodkY nae 6 em&D 45 rdepfwGif a&mufoGm;onf/ uRefawmf

tdrfa&SUwHcg;&Sd vufESdyfacgif;avmif;uav;udk ESdyfvkdufonf/ oludk,fwkdifvmí wHcg;zGifh

ay;NyD; {nfhcef;odkY ac:oGm;onf/ aumfaZmcef;vkH;jynfh? wpfa,mufxkdif zkHukvm;xkdifESpf

vkH;? okH;a,mufxkdif zkHukvm;xkdifBuD;wpfvkH;? pm;yGJykwpfvkH;ESifhqGJxkwfvkdufvQif pm;yGJokH;

vkH;jzpfvmonfhokH;xyfpm;yGJwpfvkH; &Sdonf/ uRefawmf Ak'¨bmomjzpfí t&ufrwkduf? t

csKd&nfom ay;onf/ xdktcguvnf; uRefawmf t&ufraomufwwfao;yg/ olYorD;udk

ac:NyD; uRefawmfESifhrdwfqufay;\/ rMumrD orD; r*FvmaqmifrnfhtaMumif;ajym

onf/ ZeD;u npmpm;yGJ pDrHaeí acwåom xGufvmNyD; uRefawmfhudk EIwfqufonf/ uRef

awmfwkdY t*Fvefjynf &moDOwktaMumif;? jrefrmjynftaMumif; ajymMu\/

ZeD;vmac:í xrif;pm;cef;xJ oGm;Muonf/ axmifhrSefpwk*Hpm;yGJwGif cifyGef;

onfu xdyfbuf? ZeD;onfu rsufESmcsif;qkdifbuf? uRefawmfu ausmif;tkyfBuD;vuf

,m? orD;u vuf0JbuftoD;oD; xkdifMuonf/ tdrfazmftrsKd;orD;u yxrpGyfjyKwf,l

vmonf/ pGyfjyKwfaomuf? bef;aygifrkefY(bun)udk axmywfokwfpm;\/ aemufyGJu ig;

aMumfjzpfonf/ ig;aMumf &Spfaumifudk MuufOykH yef;uefjym;BuD;xJ ,lvm\/ NyD;aemuf

Ä smoke a&SUrS sm pmvkH;ESifh fog aemufrS og pmvkH;ESpfvkH;aygif;pyfí smog jzpfvmonf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(103)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

tmvl;aMumf? a8:zDyef;jyKwf? rkefvmOeDjyKwf wpfyef;uefpD xnfh,lvm\/ ig;ESifhpm;&ef

aqmh(pf)tjyif qm;? i&kwfaumif;rkefY? rwfpwwf(mustard)zefcGufuav;awG &Sd\/

ausmif;tkyfBuD;u yxr ig;aMumfwpfaumifudk oHrPd a8:jym;ESifhrNyD; xnfhay;onf/

yef;uefudk tdrfazmfu ZeD;onfqD ,loGm;\/ ZeD;u aus;Zl;wifw,f[kqkd\/ xkdenf;

twkdif;yif xnhfay;onfhig;aMumfyef;uefudk uRefawmfhqD? aemuf wpfyef;uefudk orD;qD

toD;oD;ay;onfhtcg aus;Zl;wifonf[kajymMuonf/ aemufqkH;rS ausmif;tkyfBuD;u

olYtwGuf ol,l\/

rNyD;ao;yg/ tdrfazmfu [if;oD;[if;&Guf yef;uefrsm;udk wpfOD;xJ ,lvmay;&m

vkdoavmuf ZGef;BuD;jzifh cyf,lMu\/ NyD;aemuf pm;Mu\/ ausmif;tkyfBuD;u trJom;?

okd;om; auR;csifonf/ uRefawmf Ak'¨bmomjzpfí ig;aMumfawmh pm;acs&JUoabm&NyD;

auR;&aMumif; ajymyg\/ NAdwdoQynm&Siftrsm;pkwkdYonf {nfhonfudk vufzuf&nf

aomuf? aeYv,fpm npm pm;aomufyGJ zdwfauR;onhftcg {nfhonfaeom;usap&ef?

pm;&if; t&dyfMunfhí pum;ajymavh&Sd\/ pm;a&;aomufa&;? aerIxkdifrI? oGm;rIvmrI

ESifh ynma&;taMumif;udk pyfpkonfhtaeESifhrar;? apwema&SUxm;NyD; ar;\/ uRef

awmfu ajymjyonf/

ausmif;tkyfBuD;u ynmoifMum;a&;udk pdwfyg0ifpm;pGm ar;onf/ NyD;aemuf

olu ]armif t*Fvdyfpum;ajymwm racygbl;/ b,fESpfESpfrsm; oifcJhovJ}[kar;\/

uRefawmfu ]15 ESpfausmfausmf MumygNyD/ jrefrmjynfrSm 'DrSmvkd aeYwkdif; ajymcGifhr&Sdyg

bl;/ 'Da&mufawmhvJ q&mBuD;ausmif;rSm pmvmroifjycif nausmif;rSm wpfvausmf

ausmf tajymoif,lcJhvkdY 'Davmufajymwwfygw,f}[kajymjy&m olu 'You'll go along

way in life'(armif aemifudk BuD;yGm;r,fhtvm;tvm &Sdw,f)[krSwfcsufcsvkdufonf/

xkdtawmtwGif; ig;aMumfwpfyef;uef ukefoGm;í tdrfazmfu vmay;onf/

uRefawmfu ]awmfygNyD/ aus;Zl;wifygw,f}ajymyg\/ NyD;aemuf tcsKdyGJ? bDpuGwf? axm

ywf? 'defcJudk auR;onf/ NyD;onfhtcg {nfhcef;xJ oGm;Mu\/ aumfzD,lvmay;í aomuf

Mu? pum; qufvufajymMuESifh 9 em&Dxkd;cgeD;wGif aus;Zl;wifpum; ajymMum;onf/

jrefrmjynfrS,lvmaom vG,ftdwfvSvSuav;wpfvkH;udk ausmif;tkyfBuD;tm; trSwfw&

vufaqmifay;&m olu ]tawmfyJ? usKyforD; r*FvmaqmifyGJrSm vufaqmifay;r,f}[k

ajym\/ orD;u ]tkd vSvkdufwJhtdwfyJaemf}[kqkdyg\/ tdrfa&SUwHcg;txd uRefawmhfudk

okH;OD;pvkH; vkdufydkY\/ uHaumif;csifawmh tjyifbufwGif parmh(*f)vnf; rzkH;vTrf;? ESif;

vnf;rusaeí aetdrfodkY acsmacsmarmarmjyefa&mufvm\/ ausmif;tkyfBuD;tdrfrS{nfh

cef;ESifhpm;aomufcef;rsm;rSmuJhodkY ausmufrD;aoG;rD;zkdrsm; r&Sdaomtdyfcef;ü *uf(pf)rD;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(104)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

zkdc wpfoQDvifxnhf? t0wftpm;vJ? rD;vIHNyD; tdyf&m0if\/ NAdwdoQvlrsKd;wkdY\,Ofaus;

rIwpfckudk jrnf;cJh&NyD[kpOf;pm;&if; tdyfaysmfoGm;ygonf/

ynma&;aumvdyfausmif; 'kwd,oifwef;tywf ukefqkH;onfhtcg uRefawmfwkdY

yx0D0if oifMum;enf;udk txl;bmomtjzpf ,lonfhausmif;om;ausmif;ol 20 ausmf

wkdY qGpfZmvefjynfodkYoGm;NyD; uGif;qif;avhvmykHrsm;udk a'gufwmvSab ynmyg&rDpmtkyf

(1993 ckESpfxkwf)pmrsufESm 214 rS 218 txdwGif tpD&ifcHcJhygNyD/ awGYMuKHcJh&aoma'

oEÅ&A[kokwwkdYonf rsm;oavmuf tusKd;&cJhyg\/ Oa&mywkdufom;wkdYaea&; xkdif

rI tajymtqkd qufqHa&;wkdYtwGuf ed'gef;ysKd;cJhjcif; jzpfyg\/ aemiftcg ppfBuD;NyD;í

1952 ckESpfrS 84? 86 ckESpftwGif; zl;pmygí 'if;rwf? jyifopf? *smreDjynfwkdYodkY tacguf

tacguftcgcg oGm;&onfhtcg a&SUqufvlvkyf&ef todÓPfESifhynmrsm; wkd;yGm;vmyg

\/

aemufqkH; oifwef;tywfukefaomtcg pmar;yGJatmifoGm;í ynma&;'Dyvkd

rmbGJY &cJhyg\/ 1938 ckESpf? pufwifbm wwd,tywfrSpí 1939 ckESpf? ZGefv wwd,

tywftxd NAdwdoQvlrsKd;ausmif;olausmif;om; trsm;pkMum; ajymufwdajymufMum;

tdE´d,? w&kwfvlenf;pkawGeJYtwl twef;wuf? aqG;aEG;zvS,fyGJwufum ynma&;t

wwf qnf;yl;cJhonf/ yxrawmh cyfvefYvefY cyfaMumufaMumufyif/ NAdwdoQawGavmuf

t*Fvdyfpum; rajymwwf? olwkdYvkd pma&;rydkifbl;/ 'Dvkdwpfyef;&IH;ayr,fh edrfhuspdwfxm;

rI(inferiority complex)acgif;xJ wpfcgrS r0ifcJhyg/ BudK;ukwfNyD; ÓPfn§pfxkwfvkdY uHu

vkdufvmNyD; pmar;yGJ atmifcJh&onf[k,lqrdyg\/

atmifyGJcH&jcif; taMumif;&if;xJ wpfck&Sdao;onf[k qdkcsifyg\/ þonfu

uRefawmfhusLwm rpöwmtifqDpuwf(zf)(N.C. Scarfe)jzpfygonf/ uRefawmfwkdY vkduf

wuf&onfhvufcsmawGxJu t"dutcsufBuD;awGukdom ygarmu©rsm;u ajyma[moGm;

yg\/ tao;pdwfESifhuGif;qufrsm; jznfhpGuf&ef &nfnTef;pmtkyfawGxJ &Smzwf&onf/ &

vmonfhtcsuftvufawGudk pepfwus wifjyenf;udk usLwmu axmufjyonf/ usL

wmESifhuRefawmf a&S;u a&pufygvmívm; rodyg/ uRefawmfhudk cifrif&if;ESD;pGm qufqH

NyD; oifjy\/ atmifvufrSwf &NyD;onfhaemuf uRefawmf rawmif;qkdbJ zwfMunfhonfh

tcg ightwGufyJ [kwf&JUvm;[kxif&atmif ajymifajrmufvSonfhaxmufcHpmwpfapmif

csD;jr§ifhvkdufygao;\/ uHESifhuRefawmf aqmif;yg;xJ wpfae&mwGif azmjfyxm;ygonf/

oifwef;wufaeolrsm;txJ txl;oifjyenf; bmomtjzpf uRefawmfu yx0D

0if? uRefawmfodonfh tdE´d,ausmif;om;ESpfa,mufteuf wpfa,mufu orkdif;? wpf

a,mufu ocsFmudk toD;oD;,lMu\/ yxrausmif;om; usLwmu olESifhrif;wkdif;aus

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(105)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

qufqHaMumif;? 'kwd,ausmif;om;u olYudk usLwmu txifao;ykH&aMumif; ajymjy

aomtcg uRefawmfonf rpöwmpuwf(zf)tm; twkdif;xuftvGef aus;Zl;wifrdyg\/

jrefrmjynfwGif tdE´d,trsKd;om;aA'ifq&mu ]qm[pf(Sahib)a&mufr,fhjynfrSm qm

[pfudk tazvkd ulnDrpr,fhvlBuD;okH;OD;eJYawGYr,f}[kxkwfcJhaom a[mudef;t& uRef

awmfhusLwmvnf; wpfa,muf ygavovm;[k ckxufxd awG;rdaeygonf/

vef'efNrdKUwGif aumvdyfausmif;om;tjzpfESifhaecJhonfhwpfESpftawmtwGif;

uRefawmfhb0 wnfaqmufa&;twGuf bmawGpkaqmif;xm;rdygovJ/ t"dutcsufrsm;

udkom wifjyyg&ap/ ynma&;ESifhywfoufí euef;wpfvkH;udkrS rodonfhuRefawmfonf

BudK;pm; bk&m;rjzpfaomfvnf; 'Dyvkdrm &cJhonf/ ynma&; oabmw&m; wD;acgufrd

onf/ xkdrSwpfqifh ynmoifMum;onfh&nf&G,fcsufwpfckonf vlom;tcsif;csif; ulnD

apmifrEkdif&ef jzpfonf[kod&í vlYtusKd; onfykd;vkdaomqE´ay:vm\/ onfykd;cJhonf/

touf&Snfoa&GU onfydk;ygOD;rnf/

vlrsKd;jcm;rsm;ESifhqufqH&ojzifh olwkdYtaetxkdif? tajymtqkd? "avhp&kduf?

,Ofaus;rItcsKdUwkdYudk em;vnfvmí vlt0g;0NyD; vlYabmift0ifqHhvmonf/ vlwpfOD;

OD;u wpfckckudk udk,fEIwfESpfyg;jzifh ulnDrçpay;urf;onfhtcg aus;Zl;wifygonfqkdonfh

"avh&vmonf/ taemufEkdifiHwGif ajym&kd;ajympOfjzpfaomfvnf; jrefrmjynfjyefa&muf

vmonfhtcg þtokH;tEIef;jyKygu tcsKdUvlwkdYu trf;wrf;wrf;jzpfaeonfudk jrif&í

uRefawmfvnf; bmajymvkd ajym&rSef;ukd rodawmhyg/ uRefawmf\ÓPESifhpdwåwkdYonf

toGifwpfrsKd; aqmifvmNyD/

6/ vef'efwuúokdvfta&SUwkdif;ynm&yf aumvdyfausmif;om;/

1939-44

uRefawmf ynma&;aumvdyfausmif;(Institute of Education)rS þta&SUwkdif;

ynm&yfrsm;ausmif;1odkY bmaMumifh ajymif;oGm;onfudk ]a'gufwmvSab ynmyg&rD}pm

tkyf (1993 ckESpf)rsufESm 149-150 rsm;wGif a&;jycJhygNyD/ 'kwd,urÇmppfBuD; 1939 ck?

pufwifbmv 3 &ufaeYwGif jzpfonf/ yg&*lbGJY ,lvkdoltjzpf atmufwkdbmvqef;wGif

rSwfykHwifonf/ touf 50 ausmft&G,f oabmvnf;aumif;? El;nHhodrfarGYaom armfuGef;

xdef;rpf(pf)bD;Apf(pf)(Beavis)u rSwfykHwifay;onf/ aemufrsKd;qufwGif þtrsKd;orD;vkd

ynmwwfNyD;qufqHa&;ü odrfarGYaom txufwef; aumvdyf0efxrf;rsm;teuf awGY &Sd

&ef cJ,Of;yg\/ 1/þausmif;(School of Oriental Studies)onf 'kwd,urÇmppfBuD;NyD;oGm;aomtcgta&SUwkdif;ESifhtmz&duynm&yfrsm;ausmif;

(School of Oriental and African Studies)jzpfvmonf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(106)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

uRefawmf pmwrf; BuD;Muyfonfhq&mBuD; a'gufwma*s? at? pwl;0wf(J.A.

Stewart)tMuHay;csuft& vef'efrS rkdif 30 a0;onfhq&mBuD;aexkdif&m bda&Smh(zf)pawmh

zkdY(Bishop's Stortfort)okdYajymif;vmNyD; NAdwdoQrdom;pktdrfwGif aeyg\/ aexkdifpm;aomuf

a&;? ynma&;wkdYü tajymif;vJBuD;jcif; ajymif;vJvm\/

tcef;iSm;aeoltjzpfrS touf 60 ausmft&G,f tdrf&SifNAdwdoQvlrsKd;yifpifpm;

ausmif;q&mESifhjyifopfZeD;onfwkdYtdrfü t*FvdyftrsKd;om;BuD;wpfOD;? trsKd;orD;BuD;

wpfOD;ESifhtwl aeonfhb0odkYa&mufcJh&NyD/ eHeuf? aeYv,f? npmrsm;udk tm;vkH;pm;yGJ

wGif xkdifpm;Muonf/ pdwf0ifpm;p&mawG ajymqkdaqG;aEG;Muonf/ t*Fvdyfpum;tajym

oGufvmonf/ t*Fvdyf"avhp&kduf ydkem;vnfvmonfhtusKd;aus;Zl;cHpm;&\/

q&mBuD;tdrfESifhra0;vSyg/ jzwfvrf;uoGm;vQif 10 rdepfcefYESifha&mufyg\/

bDbDpDrS jrefrmjynfokdY toHvTifhay;c &vmaomtcg bkdifpu,fwpfpD; 0,fonf/ tvsif

vkd ta&;BuD;onfhudpörsm;ay:vQif okH;zdkYxm;yg\/ aeYwkdif; q&mBuD;pmMunfhcef;vnf;

jzpf? tbd"mef&kH;vnf; jzpfonfhtcef;BuD;odkYoGm;onf/ yg&*lbGJYpmwrf;twGuf okawo

eudpö? tcsuftvufpkaqmif;a&;ESifhwifjyykH wifjyenf;rsm;udk aqG;aEG;onf/ q&mBuD;

u enf;vrf;jyonf/ uRefawmfu vrf;aMumif;vkdufNyD; vkyfaqmif\/ yGJOD;xGufjzpfojzifh

t,ltq ta&;tom;? twiftjywkdYwGif trSm;rS trSefay:vm? ay:vmonfrsm;udk

ajrprf;c&rf;ysKd;onf/ okH;vavmufMumrS taqmifta&SmifawGESifhjynfhESufaeaompm

wrf;oabmw&m;rsm;udk jrifvmrdyg\/

uRefawmf yg&*lbGJY&NyD; ausmif;wGif uxdujzpfaepOf bDbDpDü wm0efxrf;aqmif

aeol emrnfausmf 0w¬Ka&;q&m jrefrmwpfOD;onf uRefawmfESifhvmawGYonf/ olu yg&

*lbGJYpmwrf;udk jrefrmvkdom a&;&rnfqkd&if yg&*lbGJY 3 bGJY,lEkdifrnf[kajymygonf/ uRef

awmfu ]emrnfausmf t*Fvdyf0w¬Ka&;q&mawGxJrS yg&*lbGJY&olwpfa,mufrSr&Sdygvm;?

bmjzpfvkdY 'DbGJY r,lMuovJ}[kar;&m olu pyfjznf;jznf; vkyfaeonf/ 0w¬Ka&;awmfwJh

OD;aESmufeJYyg&*lpmwrf;a&;vkdYr&bl; ajymvkduf&m olu bmrSjyefrajymyg/

vef'efNrdKU ynma&;aumvdyfausmif;wGif ausmif;om;rsm;ESifhaeNyD; þNrdKUu

av;wGif wpfa,mufwnf; q&mBuD;ESifhyg&*lpmwrf;twGuf ar;jref;aqG;aEG;? q&mBuD;

ESifhrpöwmqD? 'AÁvsL? 'ef;(C.W. Dunn)wkdYudkjyKpkaeonfhjrefrm-t*Fvdyftbd"mefBuD;tm;

wwftm;orQ tultnDay;aeonfrSm b0csif; jcm;em;vSyg\/ [kdtcgwkef;u q&m

awG ykdYcsonfhvufcsmawGudk vkdufwuf? cktcgwGif ukd,fh'l;ukd,fcRefNyD; pmwrf;NyD;atmif

a&;ae&onfrSm pdwfxJ bmvkdvkdESifhjzpfae\/ MuKHawGY&onfhb0tqpfqpfwkdY\wpfqpf

jzpfonf/ aemuf b,fvkdtqpfrsKd;ESifhqkH&OD;rvJ[kawG;rdyg\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(107)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

q&mBuD;onf wuúokdvfwGif jrefrmpm'kygarmu©jzpfaeonf/ aumvdyfausmif;

wGif&Sdaom tdE´d,? jrefrm? oD&dvuFmXmerSL;Ä wm0efxrf;aqmifae&ojzifh ausmif;odkY

wpfywfvQif okH;&ufoGm;NyD; Xmeqkdif&m udpörsm;udk ajz&Sif;ay;onf/ uRefawmfvnf; xkd

enf;wl vef'efodkYESpfBudrf okH;Budrf oGm;NyD; NAdwdoQjywkduf? tdE´d,&kH;awmf? pmMunfhwkduf?

ausmif;pmMunfhwkdufwkdYodkYoGm;í vkdonfhpmtkyfawG&Sm? rSwfpkawG a&;onf/

wpfcgaomf jrefrmjyZmwfpmtkyfawG pkHvSaom tdE´d,&kH;awmfpmMunfhwkdufü pm

tkyfawGESifhvkH;yef;ae&m nae 4 em&DausmfausmfrS pmMunfhwkdufu xGufvm\/ jrefrmh

rdwfaqGtcsKdUESifhnpm oGm;pm;\/ tdrfjyef&ef blwm&kHoGm;&m *smrefAkH;BuJav,mOfawG

a&mufvmojzifh eD;&majratmufrD;&xm;blwm&kHokdYoGm;NyD; rD;&xm;qkduf&m pBuøodkYa&GU

vsm;avSum;jzifh qif;oGm;onf/ vlawG tpkvkduf tjyKHvdkuf a&mufESifhaeMuNyD/ uRef

awmfvnf; touf 60 ausmft&G,f trsKd;om;BuD;tem; oGm;xkdifae\/ blwm&kHywf

0ef;usifwGif *smrefav,mOfawG AkH;wzGJzGJBuJae\/

uRefawmfwkdY AkH;usif;tjzpf ckdvIHaeaomblwm&kHonf [dk(vf)aAmef(Holborn)[k

ac:\/ blwm&kHrsm;teuf teufqkH;ajratmufpBuø&Sdonf/ &,farmaeol? jyufvkH;xkwf

aeol? rIdifaeol? aomua&mufaeolawGESifha&m>yrf;aeyg\/ uRefawmfhtem;&Sd trsKd;

om;BuD;u oli,fuav; aMumufovm;[k ar;&m aMumufwmaygh[k ajz\/ olu bmrS

aMumufp&m r&Sdbl;? usvmwJhAkH;rSm rifhemrnf yg&if xdr,f? ryg&if rxdbl;[kajym\/

uRefawmfu ]'Dvkdqkd&if OD;BuD; bmjzpfvkdY 'DrSm vmaeovJ}[kar;aomtcg ]rif; ighudkt

ikdufrdoGm;NyD}[k &,fNyD;ajymygonf/ tcuftcJMuKH? 'ku©awGY? pdwfysufp&m wpfckckESifhqkH

&onfhtcg jyufvkH;xkwfNyD; pdwfajzwwfolt*FvdyfvlrsKd;tawmfrsm;rsm; &Sdyg\/

*smreftmPm&Sif[pfwvmonf 1940 jynfhESpfü jyifopfjynfudk odrf;ydkufvkduf

onfhtcg Oa&mywkdufü olYudk ckcHaeolqkdí NAdwdefwpfjynfwnf;om usefawmhonf/ þ

jynfudk aeYvm; nvm; b,fawmh0ifpD;rvJ? 0ifpD;vkdY&&ifawmh 'ku©yJ[k awG;aMumufrd

\/ odkYaomf uHaumif;csifawmh 1941 ckESpf ZGefvwGif *smreDu &k&Sm;udk 0ifwkduf? 'DZif

bmvü *syefu tar&duefykdif ykvJqdyfurf;(Pearl Harbour)udk AkH;BuJzsufqD;ypfojzifh

NAdwdefjynfonf tiftm;BuD;EkdifiH ESpfEkdifiHjzpfaom&k&Sm;ESifhtar&duefwkdYESifhr[mrdwfb0

a&mufcJhonf/

xkdtawmtwGif; avwyfwGif trIxrf;aeaom q&mBuD;\om;tBuD;qkH;av

,mOfrSL;a&mbwf(Robert)onf £wvDjynfppfajrjyifü av,mOfysufusí toufqkH;

oGm;aMumif;owif;&onf/ rMumaomumvwGifNAdwdoQavwyfAkH;BuJ av,mOfysHrSom;Ä Department of India, Burma(Myanmar) and Ceylon (Srilanker). aemifwGif Department of the languages and cultures of South East Asia and

the Islands jzpfvmonf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(108)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

vwf*suf(Jack)onf *smreDjynf wpfae&mudk AkH;oGm;BuJ&m av,mOfypfcscH&í aoqkH;

jyef\/ ESpfOD;pvkH; udef;b&pfwuúokdvfrS 0dZÆmbGJY&olcsnf;yif/ *sufonf raorD &JpGrf;

owådBuD;pGmjzifh *smrefav,mOfrsm;udk ypfcscJhí wHqdyfwpfck csD;jr§ifhcHcJh&zl;\/

tarjzpfol a':cifav;rSm rsuf&nfpufvufESifh/ uRefawmfhudk awGYwkdif;idkonf/

uRefawmfvnf; tedpö? 'ku©? tewå? ocFg&w&m;awGESifhrESpfodrfhvkdyg/ tylrD; [kef;[kef;

awmufaecdkuf xdkuJhodkYw&m;csygu rD;ykHBuD;udk a&cGufuav;ESifhNidrf;aeonfESifhwlyg\/

a&mbwfESifhuRefawmfonf touft&G,fcsif; rwdrf;r,drf;yg/ nDtpfudkvkd jzpfaeMuwJh

olwpfa,muf i,fi,feJYqkH;oGm;wm a':a':eJYxyfwl aMuuGJygw,f/ *sufvJ nDvkdjzpfae

vkdY uRefawmfvJ ,lusKH;r& jzpf&ygw,f[kom ajymEkdifyg\/ q&mBuD;um; pdwfcdkifyg\/

*sufqkH;aMumif; owif;&onfhaeYü ]wkdYrsm;? ab&JUpmwrf;taMumif; aqG;aEG;&atmif}

[kajym\/ uRefawmfu ]OD; aeygap? aemufawmh vkyfMuwmaygh}[k awmif;yefonf/ r

&yg/ wpfem&DcefYMumaomf rsuf&nfpdkYvmovkd jrif&onf/

q&mBuD; pdwfxdckduf&jcif;taMumif;rsm;wGif om;ESpfa,muf udef;b&pfwuú

okdvfü ynmoifMum;aepOf olwkdYESpfOD;0goemygonfhbmom&yfrsm;udk r,lapbJ acgr?

a&mr(Classics)bmomrsm;udk twif;,lckdif;onfhtcsufvnf; yg0ifaumif; yg0ifayvdrfh

rnf// a&mbwfonf tDvufx&Gefed(Electronics)twwfynm 0goemyg\/ tazu

acgr a&mrbmomrsm;udk twif;,lcdkif;onf/ 0dZÆmbGJYudk wwd,wef;*kPfxl;ESifhatmif

jrifoGm;\/ *sufonf t*Fvdyfbmom,lNyD; owif;pmq&mtjzpfESifhtoufarG;vkdonf/

tazu acgr a&mrbmom t"r®,lapjyef\/ 'kwd,ESpfü olYusLwmu t*Fvdyfbmom

ajymif;ay;vkdufí 'kwd,wef;*kPfxl;jzifh 0dZÆmbGJY&oGm;onf/ ppfBuD;NyD;onfhtcg owif;

pmq&mvkyfrnf[kajym&m rdcifu cJwHwpfacsmif; pmtkyfeJY[dkajy; 'Dajy; owif;axmuf

rsKd; xifrSwfí oabmrwlMuyg/ uRefawmfu owif;pmq&m? t,f'DwmawG[m *kPf&Sd

aMumif; vcaumif;aumif;&aMumif; ajymjyrS oabmusoGm;onf/

q&mBuD;wGif qkH;oGm;aom om;tBuD;ESpfa,mufatmuf a':e,fvf(Donald)

ac: wwd,om;ESifh*sJeuf(Janet)qkdonfhorD;uav;wpfa,muf &Sdao;onf/ a':e,f

(vf)tvSnfha&mufonfhtcg BudKufwmom ,lyg[kq&mBuD;ajymojzifh 0goemygaomAdok

umynm0dZÆmpmar;yGJwGif udef;b&pfwuúodkvfrS yxrwef; *kPfxl;jzifh atmifoGm;onf/

xkdumvu taz\MoZmudk rSefrSef rrSefrSef emcHolawG rsm;onf/ armfvNrdKifNrdKUtpkd;&

txufwef;ausmif;rS ausmif;aezuftuf(pf)au? 'wåm;\tjzpfudk oGm;owd&rdyg\/Ä

ppfBuD;NyD;onfhaemufrsKd;qufwGiftazESifhajc&mwkdif;ol? tbESifhwpfvBuD;olom;orD;

Ä &efukefwuúokdvfwGif orkdif; odkYr[kwf t*Fvdyfpm*kPfxl;,lvkdonf/ olYtaru q&m0eftwwf twif;oifckdif;onf/

'kwd,ESpftkdiftufpD(I.Sc)twef;ü

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(109)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

rsm; NAdwdefwGif yGm;rsm;vm\/ taumif;tqkd; tusKd;qufudk orkdif;u qkH;jzwfay;yg

vdrfhrnf/

orD;uav;*sJeufonf tajccHynmNyD;pD;oGm;onfhtcg &uf'if;(Reading)wuú

okdvfü 0if;jcH&Icif;jyKjyifjcif;Adokumtwwfynm(Landscape Architecture)oif,lonf/

1951-52 ü 0dZÆmbGJY&onf/ q&mBuD; tedpöa&mufESifhaeygNyD/ xkdwuúokdvfrS t*Fvdyft

rsKd;om;wpfOD;ESifharwåmrQaeojzifh tartm; ol vufxyfvkdaMumif; zGifhajym\/ a':

cifav;u i,fygao;w,f[kqkd\/ xkdtcg 21 ESpft&G,fwGif tdrfaxmifusonfhrdcif

tm; ]rmrD? ',f'DeJYb,ft&G,fu tdrfaxmifjyKovJ}[kar;&m tarrSm olYpum;ESifholrd

aeojzifh tajz&cufNyD; ]rmrD pum;em;axmifyg? orD;xuf arar xrif;t&ifpm;olyg}

[kajymvdkuf\/

xkdodkYajymqkdaecdkuftem;wGif &Sdaeaom uRefawmfhtm; ]xrif; t&ifpm;w,f

qkdwm bmvJOD;}[k uRefawmfhudk jrefrmvkd ]OD;}ac:aeus *sJeufu t*Fvdyfvkdar;onf/

]*sJeufxuf toufBuD;w,f}[k t*Fvdyfvkd jyefajzvkduf\/ olu ]toufBuD;wkdif; avm

utaMumif;udk i,folxuf ydkrodygbl;}[kajymyg\/ tarxuf orD;u wpfvBuD;oGm;

í aemufqkH;wGif a':cifav;u oabmwlvkduf\/

1940 jynfhESpfwGif *syefawG ppfxJ0ifvmonf/ 1939 ckESpf Oa&mywGif ppfjzpf

cgpu uRefawmfhtm; jrefrmjynfodkY toHvTifhyg&ef bDbDpDu urf;vSrf;vmonf/ uRef

awmfbmaMumifh jiif;qkdvkdufaMumif; *syefawG ppfxJyg0ifvmrS bDbDpD 'kwd,tBudrfurf;

vSrf;vmcsufudk bmjzpfvkdY vufcHvkdufaMumif;udk uHESifhuRefawmf aqmif;yg;wGif &Sif;jycJh

ygNyD/ rMumrDaom vrsm;twGif; tm&SwkdufwGif ppfokYHyef;rsm;udk *syefawG &ufpufn§Of;

qJonfhowif;awG Mum;&\/ wpfaeYwGif uRefawmf NrdKUxJ pmtkyfwpftkyf oGm;0,f&m

vrf;wGif touf 50 ausmft&G,f tarESifh 25 ESpfcefYorD;jzpfolwkdYESifhqkHrd\/ awGYawGY

csif; ]*syefvl,kwfrm? 'DNrdKUrSm raeeJY? eifhjynfudk jyefoGm;}[ka'gowBuD;ESifhorD;u ajym

yg\/

uRefawmfu pdwfrqkd;bJ at;at;aq;aq;ESifh]uRefawmf *syef r[kwfbl;/

jrefrm? jrefrm/ wkdYvlrsKd;awGudkvnf; ]'DaumifawG ESdyfpufn§Of;yef;aew,f}[kajym&m ol

u &Sufudk;&Sufuef;ESifhawmif;yefyg\/ orD;\a,musfm;onf *syefYvufxJ ppfokHYyef;jzpf

aeaMumif; ajymjyrS od&ygonf/ xkduJhodkY jzpfcJhonfhaeY&ufrwkdifrD wpfywfavmufut

xd xkdNrdKUwGif ta&SUwkdif;om; vlrsKd;jcm;qkdí uRefawmfwpfa,mufwnf;om aexkdifae

\/ wpfywfavmufurS *syefvlrsKd;av;a,muf a&mufvmonf/ uRefawmf pkHprf;Munfh

onhftcg MuufOudk ud&d,mwpfckESifhppfaq;MunfhNyD; txD;tr aygufrnf[ka[mudef;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(110)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

xkwfEkdifonfhyg&*lawG[kod&\/ uRefawmfhudk xkd*syefawG xifrSwfNyD; trsKd;orD;yg;pyf

o&rf;vdkuf[ef wlyg\/

pmwrf;vnf;a&;? tbd"mefudkvnf; 0kdif;ulnDaeonfhMum;xJ bda&SmhzfpawmhzkdY

ü bmaMumifh vmae&onfudk awG;rdonfhtcg tbGm;xHrS Mum;cJh&onfhol\tazjzpfykH

udk oGm;owd&rdyg\/ olwkdYaexkdifonfh&efukefajrwGif rNidrfroufjzpfí rGefvlrsKd;taz

onf orD;uav;tbGm;udk t0wftpm;? pm;p&mtcsKdUESifhawmif;wpfvkH;xJxnhf? w

jcm;awmif;xJwGif om;uav;udk ypönf;tcsKdUESifhxnfhNyD; qkdif;ESifhxrf;? ZeD;onfudk vuf

wGJum armfvNrdKifbufodkY ajy;vmNyD; tajcpkdufvmonfhykHESifhwlaeyg\/

uRefawmf pdwf"mwfrusqif;yg/ wpfckckvkyfvQif aeYrod nrod pm;csdef tdyfcsdef

rod? rNyD;rcsif; vkyfonfhtusifhygvmojzifh vdyfacgif;a&m*gpGJuyfvmyg\/ q&m0eft

uktocH,l&if; qufvkyfonf/ 1944 ckESpfwGif ]bk&m;vnf;NyD;? NrdKUBuD;vnf;ywf? uef

jrwfvnf; jzpf? rl;jrpfvnf;ayguf. . . }qkdouJhodkY q&mBuD;u ygarmu©? uRefawmfu yg&*l

bGJY&? 'kwd,urÇmppfBuD; Oa&mywkdufü arvü NyD;qkH;oGm;yg\/

uRefawmfonf bda&Smh(zf)pawmhzkdYwGif aepOfuwnf;u udef;b&pfrS jrefrmrdwf

aqGwpfa,mufac:í olYtcef;iSm;aeonfhtdrfwGif aomMumaeYnaerS wevFmaeYeHeuf

txdaeNyD; bda&Smh(zf)pawmhzkdYodkY jyefvmonf/ þodkYtem;,lonfhtcg acgif;&Sif;oGm;NyD;

tvkyfykdvkyfaponfhpdwf ay:vm\/ wpfcsdefwnf;rSmyif udef;b&pfNrdKU\teHYt&om

(atmosphere)udk BudKufESpfoufvmonf/ xkdYaMumifh 1944 ckESpfwGif bGJY&NyD;aomtcg q

&mBuD;tm; uRefawmf bDbDpD0wå&m;tm;onfhaeYwkdif; tbd"mefvmjyKpkygr,f/ udef;b

&pfrSm aeyg&ap[kajymNyD; udef;b&pfodkYajymif;oGm;yg\/

1945 ckESpf Zlvkdifvü *syefawG vufeufcsonf/ bDbDpDu wpfywf ESpf&uf? okH;

&uftpm; ig;&uf jrefrmjynfodkY toHvTifh&ef ajymyg\/ vufcHvkdufNyD; rMumrD jrefrmt

pkd;&u jrefrm-t*Fvdyftbd"mefBuD;twGuf wpfESpfvQif aygif 10000 axmufyHhrnf/ pm

jyKokH;a,mufcefYNyD; wpfESpf tbd"mef wpfwGJxkwfEkdif&ef pDrHxm;onf[laom pmudk &yg

\/ q&mBuD;u uRefawmfhudk wpfae&mü cefYonf/ ]ab wwfxm;wJhynmeJYtoHvTifhwJh

tvkyf[m jy'g;wpfvrf; oHwpfvrf;vkd jzpfaew,f/ bDbDpDrSmxuf vcwpf0ufavmuf

yJ &r,f/ 'gayr,fh bmompmaybufrSm ynmwkd;yGm;r,f}[kajym\/ uRefawmfvnf; bD

bDpDrS EkwfxGufcGifh awmif;onf/ jrefrmjynfrS vlpm;&rS xGufcGifhjyKrnf[kppftwGif;xkwf

xm;onfhOya't& wm;xm;yg\/

vlwpfOD;onf wwfxm;onfhynmjzifh ol0goemygaom toufarG;rIwpfckckü

pdwfvnf;csrf;om xkdufoifhonfhvpmvnf;&ygu olvnf; aumif;pm;? tvkyfXmevnf;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(111)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

BuD;yGm;? wkdif;jynf*kPfowif;vnf; xGef;vif;vm&ef tcGifhtvrf; ay:vmonf/ rvTJ

omí 0goemrygaomtvkyfudk vkyfae&ygu pm;zkdYaea&;om&NyD; tbufbufürnfodkY

rS aus;Zl;rxGef;um;bJ okOf;oGm;Ekdif\/ b0udk þuJhodkY tvGJokH;pm; vkyfaeolawG b,f

avmufrsm; &SdMuygovJ/

1946 ckESpfwGif tbd"mefvkyfief;xJ ajcpkHypf0ifvmEkdifyg\/ pmjyKyk*¾KdvfESpf

a,mufESifhvkyftm;ay;wpfa,mufwkdY t,f'DwmESpfOD;wkdYtm; ulnDMuonf/ odkYaomf

1946-47 ckESpftwGif; pmjyKyk*¾KdvfESpfOD;xGufoGm;Mu? 48 ckESpf arv 1 &ufaeYnwGif

q&mBuD; ESvkH;a&m*gjzifh tedpöa&muf? uRefawmfvnf; jrefrmtpkd;&xHrS vpmr&awmhyg?

Mur®mqkd;ab;wpfBudrfESifhrat;[lonfht*Fvdyfpum;ykHudk owd&rdyg\/

rpöwm'ef;ESifhuRefawmfom usef&pfawmhonf/ odkYaomf tbd"meftwGJ 2 udk

xkwfjzpfatmif xkwfrnf[laomZGJESifhqufvufjyKpkaeonf/ uRefawmfaecJhaom vef'ef

wuúokdvfta&SUwkdif;ESifhtmz&duynm&yfrsm;ausmif;u uRefawmhfudk 1948ckESpfatmuf

wkdbmvqef;wGif jrefrmpmuxdu &mxl;urf;vSrf;vmí vufcHvkdufonf/ &efukefwuú

okdvfwGif 1922 ckESpfrS 1934 ckESpftxd &mZ0ifygarmu©jzpfcJhonfhjrefrmjynfESifhjrefrm

vlrsKd;wkdYudk cspfcifonfhygarmu©a'gufwm'D? *sD? tD? a[m(vf)(D.G.E.Hall)tm; 1949

ckESpfü tm&Sta&SUawmiforkdif;ygarmu©? ta&SUawmiftm&SESifhuRef;rsm; bmompmay

XmerSL;? xkd&mxl;ESpfckay;tyfvkdufonf/ jrefrmt*Fvdyftbd"mefjzpfajrmufa&;BudK;

yrf;cJhol tkdifpDtuf0efxrf;a[mif; rpöwmtdwf(csf)? tuf(zf)qm;(vf)(H.F.Searle)tm;

vnf; jrefrmpm,m,Duxdutjzpf cefYvkdufonf/ tbd"mefESifhjrefrmpmay wnfNrJckdifcHh

oGm;\/

1940 jynfhESpfü Oa&myppfajrjyifwGif wpfudk,fwnf; txD;usefaeaomfvnf;

avScGufcsnf;usef tvHrvSJbl;[k MuHhMuHhckdifcdkif &yfwnfaeaom NAdwdefjynfonf 1944

ckESpfü tar&du &k&Sm;wkdY\tultnD&ojzifh 'kwd,urÇmppfBuD;wGif *smreDudk tEkdif&

onfhxkH;udk ESvkH;oGif;rdyg\/

7/ udef;b&pfNrdKU(Cambridge) 1944-54

*dkPf;csKyfydkifqkdifonfhpawmhjrpf jzwful;&mNrdKU[kteuf&aom Bishop's Srort-

ford NrdKUrS udef;(Cam)jrpf wHwm;[laom Cambridge NrdKUodkY vmNyD; t*FvdyftrsKd;orD;

BuD; nDtpfrESpfa,mufaetdrfü tcef;iSm;aeonfrSm wpfESpfcefY MumcJhNyD/ ESpfaygif; 700

avmufuwnf;u aumvdyfausmif;wpfausmif;NyD;wpfausmif; bk&ifawG bkef;awmfBuD;

awG olaX;ol<u,fawG wnfaxmifcJh&m uRefawmf a&mufonfhESpfwGif trsKd;om;aum

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(112)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

vdyf 18 ausmif;? trsKd;orD; aumvdyfokH;ausmif;? aygif; 21 ausmif;&SdESifhaeNyD/ pmar;

yGJusif;yrI? bGJY'D*&DtyfESif;rIq&mrsm; cefYxm;rIponfhtrIwkdYwGif wuúokdvfu udkifxm;yg

onf/

NAdwdoQacwfu &efukefwuúokdvf&Sd aumvdyfausmif;awGuJhodkY wpfpkwnf;r[kwf

yg/ wpfNrdKUvkH; jyefYusJaeyg\/ aumvdyfausmif;wkdif; ausmif;tkyfBuD;? ygarmu©? q&m

rsm;ESifhcefYxm;onfhzJvkd(Fellow)ac:ynm&Sifrsm; &Sdonf/ aumvdyfausmif;wkdif; udk,f

ydkiftkyfcsKyfa&; &&Sd\/

udef;b&pfa&mufcgpu todrdwfaqG ausmif;om;rsm;? olwkdY\q&mrsm;ESifh

aygif;oif;qufqHygonf/ we*FaEGaeYrsm;wGif naeapmif; 4 em&Dtcsdef vufzuf&nf

qkdifBuD;wpfqkdifü uAsmzwfyGJ usif;yavh&Sdonf/ oGm;a&mufem;axmifonf/ y&dowfu

a0zefaqG;aEG;onf/ tm;&p&m? twk,lp&maumif;\/ pmayynmwkd;yGm;vmonf/ t

yef;ajzonfhtaeESifhpae? we*FaEGaeYrsm;ü udef;jrpfxJü yefY(punt)ac: 0rf;jym;jym;? OD;

ESifhyJh jywfjywf avSudk xkd;0g;xkd;í a&pkefa&qef jrpfwpfavQmuf vkdufvHMunfh&Ionf/

udef;jrpfonf ay 50 rS ay 70 ausmfom us,fonf/ jrefrmjynfwGif acsmif;[komac:yg

rnf/

&uftm;rsm;ü rdwfaqGrsm;u zdwfojzifh olwkdYaexkdifonfhaumvdyfausmif;rsm;

odkY oGm;onf/ olwkdYonf tdyfcef;ESifhxkdifcef; ESpfcef;&onf/ vufzuf&nfaomuf rkefYpm;

&if; olwkdY,lonfhbmom? arQmfrSef;xm;onfhtvkyftukdifrsm;udk ajymjyonf/ ausmif;

om;rsm; vufcsmwufcsifrS wufonf/ ta,muf 20 avmufudk usLwmwpfa,mufa0

ykHcsxm;NyD; ESpfywfvQif wpfBudrfqkdovkd usLwmay;onfhtufaq;a&;NyD; zwf&onf/

usLwmonf jrefrmwuúokdvfrsm;rSmuJhodkY enf;jyq&mr[kwfyg/ oufqkdif&m bmomü

uRrf;usifonfhq&mBuD;awG jzpfonf/ okH;ESpfukefí ppfaq;rnfhpmar;yGJrsm;wGif b,f

wynfhawG yxr? 'kwd,? wwd,wef; *kPfxl;ESifhatmifrnf[k ajymEkdifpGrf;&Sdonf[kod&

yg\/ &onfhbGJYtm;vkH;rSm 0dZÆm(B.A)8kPfxl;csnf; jzpfonf/ odyÜH(B.Sc)bGJYr&Sdyg/

umvtwefi,fMumaomtcg ausmif;om;wpfpku udef;b&pfwuúokdvfAk'¨bm

omtoif; zGJYygonf/ uRefawmhfudk Ouú|tjzpf twif;wifajr§mufvkdufonf/ a[majym

yGJwkdif;rSm obmywdvkyf&\/ wpfcgaomf emrnfausmf t*FvdyfAk'¨bmom0if 0wfvkHawmf

&BuD;rpöwmc&pfprwf[rf;z&D(Christmas Humphrey)udk zdwfac:onf/ olu Ak'¨bmom

qkdwm bmvJtaMumif;udk tusOf;csKH; ajyma[monf/ em;axmifí aumif;vSyg\/

]Ak'¨bmom}qkdaompmtkyfa&;ol jzpfygonf/ ajyma[myGJtNyD;wGif oD[kdVf(oD&dvuFm)rS

ausmif;om;u xNyD; ]vlBuD;rif;[m 0wfvkHawmf&? tpkd;&a&SUaecsKyfwpfOD; jzpfw,f/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(113)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

wpfcgwpfcg w&m;cHtcsKdUudk axmifydkY&atmif avQmufvJ&rSmaygh/ Ak'¨bmomwpfa,muf

[m 'Dvkdvkyf&wm b,fvkdtajzay;rvJ}[kar;\/ ol BudK;pm;NyD; ajzonf/ rajyyg/ o

bmywdvkyfol uRefawmfvnf; ru,fEkdifyg/

udef;b&pfNrdKUwGif ta&SUwkdif; tjynfjynfqkdif&m pmtkyfawG &Ekdifaom urÇm

ausmf [ufzm;(Heffers)ac: pmtkyfqkdifBuD; &Sdygonf/ NrdKUxJ a&mufwkdif; 0ifMunfh\/

awGY&onfhjrefrmjynftaMumif; pmtkyfa[mif;pmtkyfopfrsm;? jrefrmbmomxJrS arG;

pm;pum;vkH;rsm;ESifhqkdifaompmtkyf? Ak'¨bmom? [dE´L? rlqvifbmompmtkyfrsm;? rEk

óaA'? bmomaA'? o'´aA'paom pmtkyfrsm;udk 0,fonf/ Mumaomtcg xkdXmetkyf

csKyfolrpöwm&Syf(Sharp)ESifhcifrif&if;ESD;vmojzifh uRefawmfvkdcsifonf[koabm&aom

pmtkyfrsm;udk odrf;xm;um uRefawmfhtm; jyNyD; rvkdcsifrS olwpfyg;udk a&mif;onf/

wpfaeY tbd"mef&kH;ü uRefawmftbd"mefjyKpkae&m q&mBuD;u ]ab? [ufzm;

pmtkyfqkdifu jrefrmjynfeJYqkdifwJhpmtkyfawG b,fol0,f0,f oGm;ovJqkdwm OD;odNyD}[k

ajymygonf/ q&mBuD;onf wpfaeYwGif udef;b&pfa&mufoGm;onf/ [ufzm;pmtkyfqkdif

0ifMunfhNyD; rpöwm&Syfudk jrefrmjynftaMumif; pmtkyfawG 0,fvkdaMumif; ajymonf/ rpö

wm&Syfu ]&Sdyg&JU? 'gayr,fh ra&mif;cif a'gufwmvSabudk jy&OD;r,f}[k ajymvTwfvkduf

í jzpfyg\/ vef'efNrdKU&Sd ta&SUwkdif;qkdif&m pmtkyfta&mif;qkdif ESpfqkdifokH;qkdif &Sdygao;

\/ &orQpmtkyfawG 0,fygonf/ xkdtcsdefu pNyD; pmtkyfaiGwefzkd;r[kwf ynmwefzkd;

odvmyg\/ ,cktcg uRefawmfhxHü pmtkyfokdufBuD; wpfodkuf &SdaeygNyD/ aoonfhtcg

Opömapmifh rjzpf&ef wuúokdvfausmif;wpfausmif;udk raorD vSLoGm;ygrnf/

[ufzm;qkdifodkY wpfcgu oGm;&if; udef;b&pfwuúokdvfrSygarmu©wpfOD;ESifht

rSwfrxif awGYqkHcJh&onf/ MopaMw;vd,ef;(Australian)vlrsKd; udef;b&pfwuúokdvfrS

ta&SUwkdif;bmomrsm;ygarmu©(aemiftcg ]qm})[J&kd;ab;vD(Harold Bailey)jzpfyg\/

uRefawmfhtaMumif; ar;NyD; q&mBuD;u b,faeYb,f&ufrSm bk&ifr\aumvdyf(Queen's

College)&Sd ol\tcef;odkY nae 5 em&Dtcsdefvm&ef zdwfac:yg\/ uRefawmfoGm;onf/

cHhnm;aom ae&mxkdifcif;jzpfonf/ pmMunfhcef;? tdyfcef;? a&csKd;cef;ESifhtdrfomcef;wGJ

xm;onf/ vufzuf&nf wkduf rkefYauR;onf/ &mrZmwfawmfBuD; taMumif; ar;onf/

uRefawmf odoavmuf ajymjy\/ ouúwpmayrS r&Sif;vif;aomtaMumif;t&mtcsKdU

ESifhygVdbmomrS tjiif;yGm;aeaom tcsuftcsKdUudk ar;onf/ ol &Sif;jyonf/ xkdtcg igh

ynmonf oli,fwef;? olYynmonf 0dZÆmwef;xuf jrifhaeyguvm;[k awG;aewkef; av;

&uftMum wpfnaewGif olESifhnpm vmpm;&ef zdwfojzifh vufcHvkduf\/

roGm;rD wuúodkvfrS uRefawmfhrdwfaqG q&mwpfOD;tm; ygarmu©taMumif;udk

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(114)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ar;onf/ q&mu ]'D ygarmu©[m ynm&Sdya*;BuD;yJ/ wpfcgu *syefjynfudk oabFmeJY

tvnfoGm;w,f/ oabFmay:rSm rD;jcpfwpfzm awGYvkdYrD;jcpfay: yg&SdwJh*syefpmawG zwf

Munfh&if;eJY *syefpm wD;acgufrdoGm;w,f/ qufvufavhvmvkdY tawmftwef wwfoGm;

owJh}[kajym\/ ,kH&rSmvnf; cufcuf? r,kH&rSmvnf; cufcuf/

csdef;xm;onfhnaewGif ygarmu©tcef;odkY 5 em&DcGJtcsdef a&mufoGm;onf/ 6

em&Dü aumvdyfausmif; xrif;pm;cef;BuD;xJ qif;oGm;NyD; pifjrifhay:odkY ygarmu©u ac:

oGm;um ausmif;tkyfBuD;? ygarmu©tcsKdUESifhrdwfqufay;\/ npm rpm;rD bk&m;ocif

tm; aus;Zl;wifpum; vufwifbmomjzifh &GwfqkdMuonf/ pifjrifhatmuf ab;em;tm;

vkH; a*gif;(gown)0wfxm;aom ausmif;om;rsm;u opfom;pm;yGJ&Snfab;&Sd cHk&SnfBuD; ay:

xkdifpm;onf/ &kd;&kd;ausmif;om;rsm;u 'l;qpfavmuf cyfwkdwkd? paumvm;(scholar)ac:

paumvm;&Spf&olwkdYu a*gif;cyf&Snf&Snf 0wfNyD; pm;&if; cyfwkd;wkd; ajymMu aqG;aEG;Mu

[efudk cyfvSrf;vSrf;rS jrif&onf/

q&mrsm;um; cHhnm;onfhopfom;pm;yGJ&SnfBuD;udk 0kdif;xkdifNyD; tzdk;wefa<uyef;

uefrsm;xJ pm;yGJxkd;awG xnfhay;aom pm;p&mwpfrsKd;vmvQif 0kdifwpfrsKd;aomufum

pm;onf/ aemufqkH; pm;yGJxkd;wpfa,mufu ausmif;tkyfBuD;xH ydkY(port)0kdift&ufykvif;

,lvmNyD; 0dkifcGufxJ avmif;xnhfay;onf/ olu aomufMunfhNyD; q&mrsm; aomuf&ef

ykvif;ukd vuf,m&pf urf;vSrf;apyg\/ ygarmu©abvDu olYvuf0Jbuf&Sd ygarmu©wpf

a,mufESifhajymvkduf? uRefawmfhudk ajymvkdufESifh/ uRefawmfvnf; ab;em;xkdifaeaom

t*Fvdyfpmygarmu©ESifhpum;vufqkHusaeonf/ olYausmif;om;wcsKdUu tufaq;a&;

NyD; vmjyw,f/ o'´gtaMumif;ajymw,f/ usKyfu ]ig t*Fvdyfo'´g rwwfbl;/ rif;a&;

wm pum;zGmw,f/ tcsufrusbl;vkdY ajymvkdufw,f}[kajymjyygonf/ olESifhtawmf&if;

ESD;oGm;ygonf/

aemifvnf; ygarmu©u npmpm;yGJ zdwfygao;onf/ t*Fvdyfpmygarmu©u

uRefawmfhem;vmxkdifonf/ ausmif;om;wcsKdU t*Fvdyfpm ra&;wwf[k Mum;&í yxr

tHhMordonf/ aemufrS a&;wJhae&mrSm wkdwkd&Sif;&Sif; vkd&if;a&mufatmif a&;rjyEkdifrIudk

qkdvkdaMumif; od&\/ þygarmu© pum;ajymaumif;oavmuf tpm;vnf;aumif;onf/

ygarmu©abvDu tpm;taomuf NcdK;jcHonf/ ig;aMumf? tmvl;aMumf? pm;onf/ trJ

om;? okd;om;? 0ufom;? Muufom; ponf yGJrsm;vmvQif tom;tenf;i,fudk tmvl;?

[if;oD;[if;&Gufcyfrsm;rsm;ESifhpm;onf/ t&ufvnf; wpfcGufwavom aomufonf/

tcsKdyGJudkvnf; wkdYueef; qdwfueef;/ &aohESifhwlvSyg\/

ygarmu©rsm;ESifhaumvdyfausmif;rSynm&Sif[ka&G;ajr§mufxm;aomzJvkd(Fellow)

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(115)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

wkdY tcrJhnpm pm;&onf/ ausmif;om;rsm;u pm;aomufc ay;&onf/ ausmif;om;

rsm;onf vufcsmwuf? qkdif&musLwmESifhtufaq;jy&ef vmawGYonfhtcg NrdKUxJ nt

csdefxGufaomtcgrsm;ü a*gif;0wf&onf/ £a`E´r&onfhtrIwpfckckjyKrdonfhtcg vSnfh

vnfapmifhMuyf pnf;urf;xdef;odrf;ol ya&mhuwm(Proctor)qkdolu emrnfESifhaumvdyf

ausmif;trnfar;NyD; pmtkyfxJ rSwfxm;onf/ xkdaemuf xkdufoifhaom 'Pfcwfonf/

xkdenf;wl ntcg tjyifbufü a*gif;rygbJ oGm;vmaeonfhausmif;om;udk ya&mhuwm

jrifvQif 'PfcwfcH&ygonf/ a*gif;onf wuúokdvfodu©myk'f\trSwfonmwpfckyif/

1946 ckESpfu xifyg\/ wpfreuf uRefawmf bda&Smh(zf)pawmhzkdYtbd"mef&kH;odkY

oGm;&ef rD;&xm;xJ xkdifaewkef; touf 28-29 ESpft&G,favmuf&Sd NAdwdoQtrsKd;om;

wGJxJ 0ifvmNyD; uRefawmfhtem; vmxkdifonf/ olu ]uRefawmfhtrnf *Refb&yf(zSf)(John

Brough)yg/ vef'efNrdKU NAdwdoQjywkdufrSm trIxrf;aeygw,f/ q&mBuD;ygarmu©pwl;0wf

eJYawGYcsifygw,f/ q&mBuD;udk ajymay;yg}[kqkd\/ uRefawmf b,folrSef; olodonf/

uRefawmfu ]ajymay;yghr,f}[k0efcHonf/ bda&Smh(zf)pawmhzkdYblwm&kHwGif uRefawmfqif;

onf/ ol vef'efodkYqufvufoGm;\/

tbd"mef&kH;wGif q&mBuD;tm; a'gufwmbvyf(zf)(Bulff)taMumif; ajymjy

onf/ q&mBuD;u &,fNyD; bvyf(zf)r[kwfygbl;? b&yf(zf)[kajymonf/ (bvyf(zf)(bluff)

yk'fonf uvdrfus? nm0g;qkdaomteuf&\/) xdktrsKd;om;onf q&mBuD;uJhokdY paumh

(Scott)vlrsKd;jzpfonf/ tuf'ifbm;&m;(Edinburgh)wuúokdvfrS acgr a&mrbmomrsm;

wGifvnf;aumif;? udef;b&pfwuúokdvfrS ouúwbmomwGifvnf;aumif;? 0dZÆmbGJYudk yx

rwef;ESifhatmifonfhjyif ouúwbmomü yg&*lbGJY&xm;ol [l\/ pmtkyfpmwrf;awGvnf;

xkwfa0cJhNyD/

q&mBuD;wkdYausmif;ü ouúwbmomygarmu©&mxl; vpfvyfaeí owif;pmxJ

aMumfjimxnhfxm;onfudk a'gufwmb&yf(zf)awGY&ojzifh q&mBuD;ESifhawGYvkd[ef wlyg

onf/ wuúokdvfu avQmufvTmawG ac:onf/ olESifhtwl ausmif;rS touf 50 ausmf

t&G,f&Sd ouúwbmomtxufwef;uxduESifhtjcm;yk*¾Kdvfrsm;vnf; avQmufMu\/ w

uúokdvfu Oya't& bkwfwpfzGJYzGJYNyD; avQmufolrsm;\t&nftcsif;? a&;om;xkwfa0

onfhpmtkyfpmwrf;rsm;udk ppfaq;NyD; aemufqkH; a'gufwmb&yf(zf)udk cefYvkdufonf/ t

xufwef;uxdu yifpif,loGm;ygonf/ aMomf? vef'efwuúokdvfygarmu©&mxl; ay;wJhp

epf[m 'Dvkdukd;[laomtcsufudk xkdtcg odoGm;&ygawmh\/

qkdcJhonfhtwkdif; q&mBuD;tedpöa&mufoGm;NyD; rMumrD uRefawmhfudk ta&SUwkdif;

ESifhtmz&duynm&yfrsm;ausmif;u jrefrmpmuxducefYvkdufonf/ wevFmaeYrS aom

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(116)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

MumaeYtxd pmayykdYcs? pae we8FaEGaeYrsm;ESifhausmif;&uf&Snfydwf&ufrsm;ü rpöwm'ef;

ESifhtwl tbd"mefjyKpkonf/ okawoevkyfonf/ tbd"mefESifhokawoe ewfrsm;zrf;

pm;xm;ívm; rodyg/ pmwrf;tapmifapmif xGufvm\/ 1952 ckESpfü tbd"mef twGJ

2 ESifhuRefawmfhyg&*lbGJYpmwrf; ukr®m&jyZmwf yxrwGJ a&SUpOfaemufquf xGufvm\/

1953 ckESpf 'if;rwf(Denmark)jynf ukdyifa[;*if;(Copenhagen)NrdKUawmfrS wuúokdvfyg

armu©wpfOD; zdwfí bk&ifhpmMunfhwkduf(The Royal Danish Library)wGif jrefrmpmayyk&

ykdufrsm;udk oGm;a&mufppfaq;NyD; uufwavmuf vkyfay;cJhonf/ xkdESpfrSmyif tbd"mef

&kH;udk bda&Smh(zf)pawmhzkdYrS ausmif;okdY ajymif;vmojzifh tbd"mefudk ydkNyD; tcsdefay;Ekdif

\/

txufyg tusKd;qufwkdYaMumifh 1955 ckESpf Zefe0g&Dvü vef'efwuúodkvfu

jrefrmpm'kygarmu©bGJYudk uRefawmfhtm; tyfESif;vkdufyg\/ wkdif;wpfyg;om; BudK;pm;í

bk&m;rvkdY þbGJYrsm;&onf[k ,lqNyD; ay:xGufvmaom yDwdtay: tpGef;txif;wpfck

jzpfvmonf/ uRefawmf tonf;pGJcspfonfhudef;b&pfwuúodkvfNrdKUrS cGJcGm&rnfhta&;

yif/

8/ 0Jvif;yef;jcHNrdKU(Welwyn Garden City) 1954-80

trSDr&Sd bk&m;awmif ryGifhEkdif[laompum;&Sdygonf/ yxr uRefawmf uxdu

&mxl;&onfhtaMumif; jzpfygonf/ 1939 ckESpfrS 48 ckESpftxd q&mBuD;? rpöwm'ef;wkdY

ESifhvufyGef;wwD; tbd"mefjyKpkcJhonf/ rpöwm'ef;onf olaeonfh&Gmuav;wGif tbd

"mefwnfyk'ftcsKdUzGifhaeonf/ ESpf&ufokH;&uf wpfBudrf tbd"mef&kH;odkYvmNyD; q&mBuD;ESifh

aqG;aEG;wkdifyifonf/ olra0cGJEkdifaom pum;ykd'fESifhpum;vkH;pm&if;,lvmum uRefawmfh

tm; cufqpfrsm;udk ar;onf/ tawmfrsm;rsm;onf uRefawmf bDat*kPfxl;wef;tvGwf

usufxm;aom pmykd'frsm;jzpfí tbd"mef&kH;xJ&Sd qkdif&mpmtkyfqGJxkwf pmykd'fukdjy teuf

zGifhay;onf/ av;ig;ajcmufBudrf þuJhodkYjyKvkyfcJh&m q&mBuD; uRefawmfhudk txifBuD;

vmonf/ uRefawmhfaemifa&; aumif;pm;zkdY yEéuf&kdufay;onfESifhwl\/

tbd"mef&kH;okdY vmvnfMuonfhjrefrmausmif;om;tcsKdUudk q&mBuD;u wpfcg

wav cufqpfar;onf/ ajzMuonfhtajz rSefovm;[k wynfhausmfudk vSrf;ar;\/

rsufESm xm;&cufvSyg\/ tvdr®mÓPf okH;um rSefw,fvkdYxifygw,f[k ajzygonf/

ausmif;om;awG jyefawmhrS rSefonf rrSefonfrsm;udk ajymjyyg\/ wpfaeYaomf olYZeD;

a':cifav;tm; ]abudk jrefrmjynf rjyefbJ wkdYausmif;rSm tvkyfvkyfzkdY wkdufwGef;r,f}[k

ajymoHudk em;pGefem;zsm; Mum;&\/ q&mBuD;tedpöa&mufNyD; av;ig;vtMum ausmif;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(117)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

u uRefawmfhudk tvkyfurf;vSrf;vmonfrSm q&mBuD; b0rajymif;rD BudKwifpma&;xm;

aomaMumifh[k wGufrdyg\/ 0efZif;rif;&mZmtjzpfudk ,ck oGm;owd&rdyg\/

8/ 1 'kygarmu©? 1955-65

'kwd,tBudrf XmerSL;ygarmu©a'gufwma[m(vf)\axmufcHcsufESifhausmif;

tkyfBuD; oabmwlnDrIaMumifh uHESifhuRefawmf aqmif;yg;xJ ygonfhtwkdif; 1955 ckESpf

Zefe0g&DvwGif 'kygarmu©jzpfcJhygNyD/ aemifvnf; trSDaumif; ay:vmojzifh ygarmu©b0

a&mufvmykHudk jrif&ygOD;rnf/

ÓPfwkd;yGm; xufjrufaponfh wuúokdvfNrdKUrS pdwfom,m MunfEl;atmif zef

aqmifpGrf;aomyef;jcHNrdKUokdY ajymif;a&TUNyD; udk,fydkiftdrfESifhtajcpkduf&onfrSm uHÓPf0D&d

,wkdYaus;Zl;aMumifhyif/ vef'efwuúodkvfrS ygarmu©ESifh'kygarmu©wkdYonf wuúokdvfESifh

rkdif 30 twGif;&Sd NrdKU&Gmrsm;wGifom ae&rnf[laom Oya'&Sdí uRefawmfhudk 'kygarmu©

&mxl;ay;&ef wuúodkvfodkYavQmufvTmwifoGif;onfhowif;oefYoefY Mum;&vQif Mum;&

csif; ESvkH;arGYavsmfzG,faumif;aom NrdKUudk armfawmfum;jzifh vkduf&Smonf/ 0Jvif;yef;jcH

NrdKUa&mufonfhtcg &Sm;&wfyef;jcH(Sherrards Park)&yfuGufqD a&mufvmonf/ vSyonfh

tdrfwpftdrfvkH; a&mif;&ef qkdif;bkwf pdkufxm;onf/

xkdtcg igawmh 'Dausmif;rSm touf 65 ESpf 67 ESpf yifpif,lwJhtxd wm0ef

xrf;aqmif&r,fhtvm;tvm &Sdw,f/ tdrfiSm;ae&if aemufqkH; bmrSvufqkyfvufudkif

jyp&mr&Sd/ tdrf0,fNyD;aeygu yifpif,lwJhtcg ukd,fydkifypönf;wpfcktaeeJY usefaer,fvkdY

pOf;pm;rdí tdrfydkif&Sifudk ar;Munfh&m a&mif;ay;rnfhtdrfa&mif;tdrf0,f ukrÜPDqDodkYvTwf

vkduf\/ qkdifxJwGif a&mif;rnfhtdrf"mwfykHESifhwuG tdyfcef;? {nfhcef;? rD;zkdcef;? a&csKd;cef;

b,fESpfcef;&SdaMumif;udk azmfjyxm;NyD; a&mif;rnfhaps;udkyg jyxm;onf/ qpfonf? aps;

wnfhonf/ a&SUaewpfOD;Xm;NyD; þtdrfESifhywfoufí t&Iyft&Sif; &Sdr&Sd pkHprf;ckdif;onf/

aemufqkH;0,fvkdufonf/ tdrfwpfvkH; 0,fykHudk uHESifhuRefawmf aqmif;yg;xJ tus,fw

0ifh azmfjycJhygNyD/

aysmf&mrSm rae&? awmf&mrSm ae&[laom qkd&kd;pum;&Sdonfht& uRefawmfaysmf

&mrS awmf&mokdY ajymif;a&TUvm&m awmf&mrS aysmf&m wjznf;jznf; jzpfvmygonf/ udk,fh

tdrfudk,f ae&onfrSm iSm;ae&onfhb0ESifhtbufbufrSm uGmjcm;onf/ aea&;? xkdif

a&;? pm;a&;? aomufa&;rsm;udk ukd,fwkdifOD;aqmif&onf/ ukd,fhtpGrf; udk,fhtpodvm&

\/ wpfESpfcefYMumaomf aeom;usvm\/ odkYaomf pmtkyfOD;a& wkd;vm? pmMunfhcef;u

i,fojzifh tdrfudk a&mif;NyD; rvSrf;rurf;&Sd yifhwvDyef;jcH(Pentley Park)&yfuGufrS tdrf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(118)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

BuD;wpfaqmifudk 0,fyg\/

tdrfaxmif y&dabm*? tkd;tif cGufa,muf? jrm;ajrmifvSaom pmtkyfawG ydkY

aqmifzkdY&m tdrfajymif;a&;tzGJYvufxJ tyfvkdufonf/ uRrf;usifvdr®mol av;ig;a,muf

wkdY txl;um;BuD;jzifh vmonf/ ypönf;tm;vkH; raysmufr&S? ruGJrysufapbJ uwfbkwf

aowåmawGxJ {nfhcef;? tdyfcef;? pmMunfhcef;? rD;zkdcef;? tcef;cef;qkdif&m ypönf;rsm;udk

pepfwus cGJjcm;um tdrfopfodkY ajymif;a&TUay;NyD; qkdif&mtcef;rsm;qDodkY ,loGm;í ae

&mwus xm;ay;ygonf/ tao;pdwfrsm;udk uRefawmf cefYcGJay;&\/

þtdrfonf ukef;jrifhuav;ay:wGif vrf;ESpfoG,f aygif;pnf;&mü wnfae

onf/ tdrfa&SUjzwfoGm;aom vrf;wpfbufwGif Bwd*HuRef;ykHoP²mefjrufcif;ESifhopfyif

awG? ab;ESpfbuf ESpfcsufü vrf;ESpfoG,f? tdrfaemufaz;wGif tdrfESpfvkH;&Sd\/ yef;jcH

onf 3 rl;cefY us,f0ef;onf/ taqmufttkHrsm;onf yxrwef;pm;rsm;jzpfonf/ rD;zkd

cef;BuD;udk azmhcif;xm;\/ tjcm;tcef;rsm;ESifhjywif;aygufrsm;udk t*FvdyfuRef;om;

ac: tkwf(cf)(Oak)jzifh vkyfxm;onf/ þtdrfESifhywfoufí uRefawmfhtm; jrefrmoHt

rwfBuD;xifNyD; NrdKUrSxkwfa0aom owif;pm owif;axmuf vmawGYqkHykHukd uHESifhuRef

awmfaqmif;yg;xJ a&;jycJhygNyD/

,cifaecJhonfhtdrfuJhodkY aps;ESifhvnf;eD; blwm&kHESifhvnf; ra0;yg/ cyfjrefjref

avQmufvQif 10 rdepfESifhblwm&kH a&mufonf/ eHeuf 10 rdepf? 15 rdepfwpfBudrf vef'ef

odkYoGm;onfhrD;&xm;&Sdonf/ rkdif 20 c&D;udk vrf;wGif blwmqkdufaomfvnf; 25 rdepft

wGif; vef'efodkYaygufonf/ vef'efa&muf ajratmuf&xm;pD;? aemuf wpfblwmwGif

"mwfavSum;ESifhwuf? ausmif;udk 3 rdepfavQmuf a&mufoGm;onf/

uRefawmftdrfESifhrkdif0ufe,fajrtwGif; vef'efrS q&mav;OD;aeonf/ wpfOD;

rSm tjcm;r[kwf 1938-39 ESpftwGif; ynma&;aumvdyfausmif;ü wpfwef;wnf;aecJh

ol [J&pfqifcsyf(csf)(Harrison Church)[lonfyif/ tm;vkH; NAdwdoQvlrsKd;rsm;/ csyf(csf)u

pD;yGm;a&; tjcm;okH;OD;wkdYu &lyaA'? *smrefESifh*syefbmom q&mtoD;oD; jzpfMuyg

onf/

vef'efrS udef;b&pfNrdKUudk jzwfNyD; ajrmufbuf paumhwvefjynfodkY oGm;aom

rD;&xm;vrf;BuD;onf 0Jvif;yef;jcHNrdKUudk ta&SUbufydkif;ESifhtaemufbufydkif; jzpfoGm;

atmif tv,facgifrS jzwfoef;oGm;\/ ta&SUjcrf;wGif puf&kHawGESifhvlaetdrfawG&Sdí 2

oQDvif 6 yJeda'o[korkwfMu\/ taemufjcrf; awmifbufykdif;udk 10 oQDvifa'o? uRef

awmfwkdYaeonfh ajrmufbufydkif;udk 1 *Ded(1aygif 1oQdvif)Ä a'o[ktoD;oD;trnfrsm;

Ä 1 aygifwGif oQdvif 20? 1 oQdvifwGif 12 yJed &Sdonf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(119)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ay;xm;onf/ aeonhftdrfESifhvlawG\wefzkd;udk &nfnTef;NyD; [moaESmaomtac:t

a0:rsm;[k qkdcsifyg\/

wevFmaeYrS aomMumaeYtxd aeYpOfvkdvkd vef'efudkoGm; vef'efu jyefESifhvkyf

ae&m vlwpfa,mufESifhwGJxJ rMumcP qkHrd\/ wpfaeYaomf olESifhqkHrdaomtcg pyfpkvkd

í ]cifAsm;? 0Jvif;yef;jcHNrdKUom; r[kwfvm;/ cPcPawGYvkdYyg/ taemufydkif;rSmvm;? t

a&SUykdif;rSmvm; aewm}[kar;\/ uRefawmfu taemufydkif;rSmyg[kajz\/ olu ajrmuf

buf&yfuGufvm;? awmifbuf&yfuGufvm;[kxyfar;onf/ uRefawmfu ajrmufbuf&yf

uGuf trSwf 25? yifhwvDyef;jcHvrf;rSm[k ajymvkduf&m olu "You are a toffee nose"

(cifAsm; ]blZGm;}bourgeois yJ)[k&,fNyD;ajymvkduf\/ &efukefrSmvnf; 0if;'g;rD;,m;? a&T

awmifMum;? tif;,m;NrdKifvrf;awGrSmaewJhyk*¾KdvfawGudk tcsKdUvlawGu þodkYoabm

xm;avrvm; rodyg/

udef;b&pf&Sd vGKdufbPf(Lloyds Bank)rS uRefawmfhaiGrsm;udk 0Jvif;yef;jcHNrdKU

vGKdifbPfodkY ajymif;vkduf&onf/ uRefawmhfvcrsm;ukd vpOfrSefrSef ausmif;u bPfwkduf

odkY ydkYay;í uRefawmf rjrif&yg/ jrif&onfrSm vukefonfhaeY Xmeq&mrsm; emrnfwyf

xm;onfhuRefawmhftHcGufxJ xnfhxm;ay;onfhvcpm&Gufuav;om jzpfyg\/ pm&Guf

ay:vcu b,favmuftjrwfawmfaMu;ESifhaq;ukorItwGuf Ekwfxm;í b,frQusef

aMumif; jyxm;\/

vcESifhtjcm;0ifaiGrsm;b,favmuf0ifonfhteuf tb,frQokH;í b,favmuf

usefonhf&Sif;wrf;udk bPfwkdufu vpOf 21 &ufaeYü ydkYay;onf/ tdrfwGif udk,fhajcapmifh

vufapmifhtjzpf aiGtenf;i,fom xm;onf/ vkdonfhtcgrS bPfrS xkwfokH;onf/ wpf

cgxkwfokH; av;rdepfom Mumonf/ aygif 50 Ä xkwfonfqkdMuygpkdY/ aygif 50 a&;xm;

aomcsufvufrSwfud kaiGudkifpma&;xH ay;onf/ olu csufvufrSwfudk MunfhNyD; b,fvkd

vkdcsifygovJ[kar;onfhtcg 10 aygifwef 3 csyf? 5 aygifwef 2 csyf? 1 aygifwef 10 csyf

[kajymonfESifhwpfNydKifeuf awmif;ovkd xkwfay;vkdufyg\/ aiGoGif;onfhtcgvnf; r

Mumyg/ jrefrmjynfrSmuJhodkY aomif;odef;ESifhcsDNyD; rvkyfyg/ csufvufrSwfawGom rsm;yg\/

þvufrSwfawG ay;vkdufonfhtcg aiGudkifpma&;u bPfwkduftrnf acgif;pnf;yg pm

&Gufay: 10 wef csufvufrSwf? 50 wefcsufvufrSwfponfwkdYudk a&;cs? wHqdyfESdyfNyD;

um,uH&Sifudk ay;vkdufygonf/ qkdifBuD;rsm;rS aomif;odef;csDNyD; aiGoGif;ykHudk uRefawmf

rodyg/

tdrfydkifum;ykdif&SifjzpfvmNyDrkdY b0oifcef;pmrsm; xyf&vmyg\/ tcsdefwefzkd;

xm;jcif;yif/ tdrf? a&? rD;paom tcGefrsm; w,fvDzkef;ponfhtcrsm;ESifhum;? wDADvkdif

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(120)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

pifpaom vkdifpifrsm;ay;zkdY tcsdefra&mufrD ESpfywfavmufuwnf;u awmif;cHvTmawG

udk pmwkdufrSwpfqifh ydkYay;onf/ &&SdaMumif; vufcHpm vkdvQif ay;rnf[kvnf; awmif;cH

vTmxJyg\/ tcGeftcrsm;ESifhpyfvsOf;í awmif;cHvTmESifhtwl csufvufrSwfudk oufqkdif

&mXmeodkYpmwkdufrSwpfqifh ay;vkduf&kHESifhudpöat;oGm;onf/ wDADvkdifpifukdvnf; þt

wkdif;yif/ okdYaomf um;vkdifpifudkum; teD;qkH;pmwkdufBuD; odkYr[kwf OD;a&renf;vSonfh

pmwkdufuav;awGqD oGm;í avQmufvTmjznfhNyD; vkdifpifa[mif;ESifhtwl aiGacsvQif t

opfudk rdepfydkif;twGif; &yg\/

vpOf yifpifpm;? tywfpOf yifpifpm; ESpfrsKd;&Sdonfhteuf yxrtrsKd;wGif vkyf

ief;&Sifrsm; pDpOfay;xm;onfht& vpOfcsufvufrSwf&onf/ 'kwd,tpm;ü olwkdYudk,f

wkdif odkYr[kwf udk,fpm;vS,fu pmwkdufokdYoGm; yifpifpmtkyf jyvQif &xkdufonfhaiGudk

xkwfay;ygonf/ tcsdefonf aiG [laomt*Fvdyfqkd&kd;pum; &Sd\/ tcsdefjzKef;vQif aiG

jzKef;onf rnf\wJh/

vkdifpifESifhywfoufí armfvNrdKifwGif 12 ESpfavmufu MuKHcJh&onfhtjzpfwpf

jzpfudk wifjyyg&ap/ armfawmfum;bD;cGefudk {NyDvqef;ü ay;&onf/ uRefawmfhZeD;u

jrefjref&atmif rwfvqef;uwnf;u aiGoGif;xm;\/ {NyDvqef;aomf ol oGm;,lyg\/

tjyifxGufcJaom uRefawmfonf xkdaeYu udpöwpfckaMumifh olESifhygoGm;onf/ uRefawmfh

ZeD; pm&Gufuav;,lvmNyD; uRefawmfhudk jy\/ rl&if;ü 8 &ufaeY a&;xm;onfudk 28 &uf

aeYjyifvkdufonf/ uRefawmfvnf; pdwfwGuf wGufMunfh&m 28 &ufonf we*FaEGaeYjzpf

aeaMumif; od&í um;xJrSxGufNyD; &kH;cef;xJ 0ifoGm;onf/ uRefawmfodaom tBuD;tuJ

tjyifxGufaeojzifh &kH;om;rsm;udk we*FaEGaeY tvkyfvkyfMuwm csD;rGrf;p&myJ/ ig t

xufudk pmwif&if xrif;tkd;uGJr,f/ ig i&JBuD;r,f [krwifrusajymNyD; xGufvmonf/

15 rdepftMum tBuD;tuJu armfawmfqkdifu,fESifh,lvmay;ygonf/

ZeD;onfu w&m;0ifonfhudpöwpfckwGif tultnDay;yg&ef t&m&SdBuD;wpfOD;

tm; arwåm&yfcHyg\/ yk*¾KdvfBuD;u rwwfEkdifbl;[kajymaomtcg ZeD;u t*Fvefü þ

uJhodYk Oya'abmiftwGif;jzpfonfhtrsKd;rsm;wGif b,fenf;b,fykH vkyfay;ygonf[kqkd

&m t&m&SdBuD;u t*Fvefudk jyefoGm;ygvm;[k bkrIwfvkdufonf/ þuJhodkY vlykHMum;npf

ywfonfhukd,fht0wfawG avQmfjyaeonfrSm taMumif;&Sdygonf/ tpdk;&u ta0;a&muf

jrefrmrsm;udk ukd,fhwkdif;ukd,fhjynf jyefvmapvkdaom apwemxm;onf/ tu,fí bPf

wkdufü aiGoGif;? aiGxkwf? bD;cGef,l&mrsm;ü MuefYMum? t&m&SdBuD;rsm;u vdr®mÓPfrokH;

vQif xkdolwkdY aea&;xkdifrI tqifrajyrnfudk qif0efuawmf taMumifhtMursKd;ESifha&;

vkduf&yg\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(121)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

azmfjyyg Am[D,awGESifh tcsdeftukefrcH&ojzifh ynma&;ESifh0goemygaom O

,smOfpkdufysKd;a&;wkdYwGif apmufcsum aqmif&Guf&ef wpfywf? wpfv? ajcmufv? wpfESpf

twGuf pDrHudef;rsm;udk a&;qGJNyD; aqmif&Gufonf/ udpörsm;vS? vlYb0rSm txpftaight

jzmjzm ay:vm\/ aqmif;yg;wpfapmifudk okH;vESifhtNyD;a&;rnf[k a&;aewkef; Oa&my

rS wuúodkvfwpfcku zdwfí ajyma[m&ef pmwrf;ESifhvkH;yef;ae&\/ jrefrm? t*Fvdyft

bd"meftwGuf wnfyk'f b,fESpfyk'f wpfvtwGif;tNyD;a&;rnf[k BudK;yrf;aeckdufaemuf

vrSmusif;yrnfh aqG;aEG;zvS,fyGJü ajyma[m&ef wm0efusojzifh tm&kHajymif;oGm;NyD;

vlu MuH uHu wpfrsKd; zefvkdufonf/

awm&GmrSmarG;? arG;&mrS ygvmaom pkdufysKd;a&;ADZonf tdrfESifhjcHydkif&Sifjzpfvm

aomtcg zl;yGifhvm\/ toufBuD;aomtdrfydkif&Sifa[mif;\vspfvsL&IcHxm;&aomyef;

jcHudk &Iyg? *E¨m&kHESpfyg;ESifhjynfhpkHatmif pdkif;jyif;ygonf/ t8Fvefü Ekd0ifbmvtukefrS

rwfvqef;txd xm0&t&Gufrsm; pdrf;vef;onfhtyifrsm;rSty tyiftm;vkH; t&Guf

awGa<uonf/ xkdtcsdefü rwfrStp Ekd0ifbmvtxd wpfcsdefvkH; tvSnfhusyGifhrnfhyef;O

yef;yifrsm;udk uufwavmufMunfhNyD; rSmonf/ rwfvü &GufEkxGufpjyKonfhESif;qDyif

300 ausmfudk pepfwus n§yfonf/ yef;Oyef;yifawG ppkdufonf/

tcsdefwefaomf yef;rsKd;pkH yGifhvmonf/ 0Jvif;yef;jcHNrdKUO,smOfpdkufysKd;a&;t

oif;Ouú|u ]q&mBuD;jcHudk zGifhay;NyD; 0goemygolawG vmMunfhygap/ olwkdYqDu 0ifc&

wJhaiGudk toif;udk vSLyg}[kajym\/ uRefawmfu olwkdY ]tvum; vmMunfhMuygap/ aiG

awmh r,lygapeJY/ ajray:BuD; ajrBuD;udk tvSqifol touf&Snfonf}[kjyefajym&m &,f

aeyg\/ ÓPfESifh0D&d,ukd t&if;cHNyD; yef;jcHudk wefqmqifxm;onfhyef;rmvfopfyifrsm;

ukd jrif&í yGm;vmaomyDwdonf uRefawmfa&;onfhpmtkyfwpftkyf pmwrf;wpfapmif&kduf

ESdyfxkwfa0onfhtcg cHpm;&aomyDwdESifhxyfwl xyfrQjzpfyg\/ 0goembm*D qufwkdif;rD

qkdovkd jrefrmjynfjyefa&mufNyD; tdrfywf0ef;usif&Sd yef;jcHudkvnf; v[mjyifrS yef;O,smOf

tjzpf zefwD;vkdufonf/ jrefrmjynfwGif rkd;okH;av;vom &Gm\/ t*Fvefü wpfESpfvkH;&Gm

\/

yef;jcHvnf;vS? tdrfuvnf; cHh? vloefYvljyefYwkdYaexkdifMuaom yifhwvDyef;jcH

vrf;&Sd &yfuGufwGif vlrsKd;jcm;qkdí uRefawmfwpfOD;wnf;om aeyg\/ xkdYaMumifhvnf;

0Jvif;wkdif;(Welwyn Times)owif;pmwkdufrS owif;axmufu uRefawmfhudk jrefrmoH

trwfBuD;[k,lqum owif;pmxJ xnfha&;&ef uRefawmfhudk vmawGYaMumif;? uRefawmfh

udk,fa&;ukd,fwmtcsKdUudk owif;pmxJ a&;jyaMumif;rsm;udk ]uRefawmfESifhuH}taMumif;

wGif a&;jycJhygNyD/ uRefawmfhudk owif;pmzwfoltrsm;pku atmufygtwkdif; odvmMu

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(122)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

\/ jrefrm-t*Fvdyftbd"mefjyKpkol? vSyaom yef;O,smOfydkif&Sif? vef'efwuúokdvfrSjref

rmpmygarmu©/

1957-58 ckESpfwGif ausmif;u jrefrmbmompmay,Ofaus;rIrsm;udk acwfopf

rsufpdESifhjyefMunfhNyD; &orQ ynmrsm; pkaqmif;&ef jrefrmjynfodkY oGm;zkdY tcGifhjyKvkduf\/

wifjyNyD;ESifhcJhaom jrefrmjynfoGm;rSwfwrf;xJ razmfjycJhrdonfhuRefawmfhb0 oifcef;pm

wpf&yfudk tpD&ifcHvkdyg\/

uRefawmfa&mufNyD; ESpfvcefYtMumrSm &efukefwuúokdvf q&mrsm;toif;u

vufzuf&nfyGJESifh{nfhcHygw,f/ {nfhcHyGJrSm &efukefwuúokdvfudk vef'efwuúokdvfrSjrefrm

pmygarmu©tjrifudk vufwef;ajyma[mygvkdYarwåm &yfcHyga&m/ uRefawmfu a&mufwm

vnf; rMumao;? {nfhonfvnf;jzpf? wpfckck tajymrSm;oGm;&if tdrfonftNidKtjyifcH&

rSmpkd;&drfrdvkdY rajymvkdyg/ 'gayr,fh r&ru awmif;yefwJhtwGuf acgif;xJ ay:vmwm

awGudk rD;armif;xkd;jyvkdufygw,f/

wuúokdvf&JUt"duwm0ef[m ESpfckjzpfw,f/ &xm;wJhtodeJYtwwfynmudk

odrf;qnf;xm;? r&ao;wJhtopfynmrsm;udk okawoevkyfzkdYygyJ/ &efukefwuúokdvfrSm

wynfhu tqrwef rsm;NyD; q&mawG&JUOD;a&u tcsKd;tpm;rrQatmif enf;aew,f/ jy

|mef;wJhpmtkyfawGudk q&mawGu ydkYcsae&vkdY 'kwd,wm0efudk ausyGefatmif aqmif&Guf

zkdY tcsdefr&Mu&Smbl;/ 'Dtwkdif;oGm;ae&if wuúokdvf[m toa&jrifhwJhtxufwef;

ausmif;tqihf(Glorified High School)jzpfoGm;rSmyJ/ tm;enf;csufudk jyKjyifzkdY aiGtm;

vltm; vkdygw,f/ aemuf tm; aysmhrIwpfckuawmh jy|mef;wJhpmtkyfawGaygh/ jrefrmjynf

rvmcif tdrfvmvnfoGm;wJhtif*sifeD,mausmif;om;wpfa,mufu ol oifwef;wufwJh

tcgrSm jrefrmjynfrSm jy|mef;wJhpmtkyfawG[m tESpf 20 aemufusaew,fvkdY wkdifygw,f/

þum; tusOf;csKyfom jzpfygonf/

aemufwpfaeYxkwf owif;pmwpfapmifrSm pmvkH;rnf; acgif;pD;ESifh]a'gufwmvS

abaqmfNyD? &efukefwuúokdvf a&Smfonf}[kygvmyg\/ armfuGef;xdef;ESifhtmPmydkiftcsKdU

\tNidKtjiifcH&ygonf/ apwemonf a0'emjzpf&NyD/

odkYaomf 0efBuD;tcsKdUESifhOD;tkef;wkdYu uRefawmfhudk ygarmu©csKyf&mxl;urf;vSrf;

vmonf/ uRefawmfonf tkyfcsKyfa&;ü pdwfr0ifpm;í aus;Zl;wifpGmjzifh vufrcHbJ t

*FvefodkYjyefvmyg\/ pmayykdYcs? tbd"mefjyKpk? okawoevkyf? pmtkyfpmwrf;awGa&;?

aqG;aEG;zvS,fyGJawG? zdwfMum;xm;aom wuúokdvfrsm;qDoGm;? uGefz&ifhawG wufa&muf

aeonf/ 1958 ckESpf uRefawmf jrefrmjynfrS jyefa&mufvmonfhtcg ausmif;tkyfBuD;t

opfESifhawGY&yg\/ xkdtcgrSpí ,cifu ta&SUwkdif;ESifhtmz&dubmom&yfrsm;udk ta&;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(123)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ay;NyD; ydkYcsaeaomausmif;onf rEkóaA'? Oya'? t,l0g'bmomponfhbmom&yf

rsm;bufodkY OD;wdrf;vm&kHru OD;pm;ay;vmojzifh bmompmayonf tawmfhudk rsufESm

i,foGm;yg\/

avmuwGif oyÜg,jzpfonfhae&mü oifhwifhavsmufywfaom vc&? 0goemyg

aom tvkyfudk vGwfvGwfvyfvyf vkyfae&olonf avmuedAÁmef a&muf&onfESifhwlyg\/

tvkyfvnf; wGifus,f? tvkyf&Sifvnf; BuD;yGm;ausmfMum;vmonf/ uRefawmfvnf; t*F

vefjynf&Sd wuúokdvfaumvdyfausmif;rsm;wGif wm0efxrf;aqmifaeonf/ NAdwdoQvlrsKd;

pkrsm;ESifhtrsm;tm;jzifh qufqHae&onf/ taemufEkdifiHtpm;tpmrsm;udkomrSD0Jaeo

jzifh igb,fa&mufaeonfudk owdrxm;rdonfhtjzpfrsKd; a&mufcJh&\/ jrefrmoH&kH;rSm oH

trwfBuD;? oHt&m&SdBuD;i,fESifhjrefrmausmif;om;rsm; tdrfvmvnfonfhtcg igjrefrm

vlrsKd;yJ[k awG;rdNyD; jrefrmjynfudk atmufarhrdygonf/

tvkyfcGifwGifom tcsdefukefaeygu jyifyESifhtquftoG,fjywfNyD; ]qifpG,fwJ

eef;}(Ivory castle)wGif aeonfhb0rsKd; ra&muf&atmif wpfNrdKUwnf;aeol wuúokdvf

q&mrsm;ESifhZeD;wkdYudk zdwf? aeYv,fpm odkYr[kwf npmauR;? olwkdYtjyeftvSef zdwf&modkY

oGm;? NrdKUxJ&Sd ukefpkHqkdifBuD;ESifhtjcm;qkdifawGodkYoGm;? NrdKUolNrdKUom;rsm;ESifhawGYqkH pum;

pjrnfajymonf/ aEGumv ausmif;okH;vydwfcsdefrsm;ü bufx&Dtm;jznhfovkd yifv,f

urf;ajcNrdKUrsm;? odkYr[kwf bk&m;vnf;oGm; vdyfOvnf;wl; qkdovkd uRefawmfzwfxm;

onfht*Fvdyf0w¬KESifhuAsmrsm;xJyg pdwf0ifpm;p&maumif;onfhae&mrsm;ESifhtaqmuf

ttkHrsm;udk oGm;avhvmyg\/ Oyrm tenf;i,om jyyg&ap/

uRefawmf oiftHzwf&IcJh&onfht*FvdyfuAsmq&mBuD;0DvsH0'fp0of(William

Wordsworth)aecJhaom tif;tkdifrsm;a'o(Lake District)odkYa&mufoGm;onf/ aetdrf

ESifhywf0ef;usifudk Munfhonf/ 'ufzId;'D;(vf)(Doffodils)yef;rsm; uAsmacgif;xJ 0ifvm

aomtcg ydkrkdt&omcHpm;&yg\/ 1968 ckESpfu tm(&f)? 'D? bvufrkd;(R.D.Vlackmore)

a&;aom avmem'Gef;(Lorna Doone)? 0w¬Kpmtkyfudk BudKufvGef;í ESpfcgcefY zwfNyD;cJhNyD/

Zmwfvrf;wnf&m tdwfu(pf)rkd;(Exmoor)a'o oGm;vnfonfhtcg Zmwfvkduf*Ref&pf('f)

(John Ridd)ESifhZmwfvkdufrif;orD;wkdY r*Fvmaqmifonf[kqkdaom bk&m;&Sdckd;ausmif;xJ

0ifavhvm\/ vufxyfaepOf vlqkd;BuD;u aoewfESifhypfí avmem(Lorna)xdrSefoGm;ykH?

Zmwfvdkufu vlqkd;BuD;udk vkdufowfcef;rsm; rsufpdxJ jrifrdí 0w¬Kwpfpdwfwpfykdif;t&

omudk jrnf;rdyg\/

jrefrmjynfwGifvnf; pmay0goemygolESifhynm&SifwkdY rJZmawmifajcodkY? a&Tpuf

awmfbk&m;&Sd&mqDodkYESifhayav;yif &Sifav;yg; zGm;jrif&m awmifwGif;BuD;NrdKU ponfwkdYodkY

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(124)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ajcOD;vSnfhoifhonf[koabm&yg\/ odkYrSom oufqkdif&m pmqkdawmfwkdY\ta&;tom;

rsm;udk ydkrkdxdawGYcHpm;Ekdifrnf[kqkdcsifyg\/ aemufwpfcsufum; vef'efNrdKUBuD;ESifhtjcm;

NrdKU&Gmtrsm;tjym;wGif emrnfausmf pmqkdawmfrsm; aecJhaomtdrfrsm; a&SUwHcg;ayguf

em;ü b,fpmqkdawmfBuD; b,fckESpfrS b,fckepfESpftxd aeoGm;onf[laomqkdif;bkwf

uav;xkd;xm;jcif;yif/

wkdif;jynfwpfjynf\ BuD;yGm;csrf;om emrnfausmfMum;rIonf (industry)ac:

xkwfukeft&nftaoG;yrmPESifh(Service)ac:0,folrsm; auseyfap&ef tusKd;aqmif

Ekdifonfhtwkdif;twmay: trSDjyKaeonf/ xkdenf;wl wuúodkvfausmif; wpfausmif;\

BuD;yGm;ausmfMum;rIonf arG;xkwfay;onfht&nftcsif;jynfhpkHaom ynm&Sifaumif;rsm;

ESifhokawoe&kdufESdyfxkwfa0onfhpmtkyfpmwrf;t&nftaoG;ESifhOD;a&tay: trSDjyKae

\/ þrlt& ausmif;owif; rnd§K;&avatmif 90 &mcdkifEIef; q&mawGu BudK;yrf;

aqmif&GufaeMuonf/ uRefawmfvnf; wpfOD;yg0if\/ okdYESifh aeYudk &uf? &ufudk v? v

ukd ESpfpm;cJh&m wwd,trSDaumif;wpfck ay:vmí 1966 ckESpf Zefe0g&DvwGif uRefawmfh

tm; vef'efwuúokdvfu jrefrmpmygarmu©bGJYudk tyfESif;cJh\/ (a'gufwmvSab ynmyg

&rD 77-83 &I)

BudK;yrf;usKd;eyfonf[krqkdcsifyg/ qkdygu uRefawmf þ&mxl;udk &nfrSef;ívkyf

&musrnf/ r[kwf&yg/ ykxkZOfom;yDyD þ&mxl;ukd vkdcsif\/ odkYaomf rarQmfrSef;0Hhyg/

,ck&NyD; b,fvkdpcef;oGm;&rvJ/ MuHMuHzefzef þuJhodkYjzpfcJhNyD;onfaemuf rMumrD aus;

Zl;&SifXmerSL;udk ol uRrf;usif&m o'´aA'bmomaA'XmerSL; cefYvkduf\/ xkdtcg uRef

awmfwkdY ta&SUawmiftm&SESifhuRef;rsm; bmompmayXmetwGuf XmerSL;wpfOD;cefY&ef

ausmif;u wD;acgufMunfh&m xkdtcgu xkdXmeü ygarmu©qkdí uRefawmfwpfOD;om&Sdo

jzifh uRefawmhftm; urf;vSrf;vmyg\/ vc ydk&rnf/ *kPf&Sdrnf/ odkYaomf 0goemygaom

vkyfief; xdckdufrnf/ uRefawmf vufrcHí 'kygarmu©wpfOD;tm; XmerSL;cefYvdkufygonf/

1958 ckESpfu &efukefwuúokdvf ygarmu©csKyf&mxl;udk jiif;y,fvkdufonfhtaMumif;udk

pmzwfy&dowfwkdY odESifhMuygNyD/

XmerSL;onf tkyfcsKyfa&;ü vdr®monf/ tpnf;ta0;rsm;ü tay;t,luRrf;

usifonf/ okawoe pmtkyfpmwrf; jyKpkrIü 0goemygoifhoavmuf rygí 'kygarmu©

omjzpfaeao;onf/ uRefawmfu tpnf;ta0; wufonfrSm tcsdefukef vlyef;NyD; uRef

awmfhpDrHudef;rsm; xdckdufonf[k cH,lxm;yg\/ xkdYaMumifh ygarmu©rsm; rwufrae&

ynma&;tzGJY(Academic Board)om wufr,f/ wjcm;aumfrwDtzGJYawGxJ emrnfrxnfh

eJY[k XmerSL;tm; ajymxm;ygonf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(125)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

8? 2/ ygarmu©/ 1966-80

ygarmu©jzpfNyD; yxrwpfywfavmufu a,mifwda,mifuef;ESifhavxJ vrf;

avQmufaeoa,mifa,mif/ ausmif;oGm;onf/ vdyfjymrvkHovkdvkdESifh0ifoGm;onf/ o

wif;Mum;ESifhNyD;aom ay:wmrsm;u EIwfquf csD;usL;onf/ cifrifaom q&mawGu

vufqGJEIwfquf*kPf,laMumif; ajymonf/ pmykH;xJ csD;usL;pmawG a&mufaeonf/ av;

xyf&Sd ygarmu©vSab pmwef;xkd;xm;aomaxmifhtcef;BuD;xJ 0ifoGm;onf/ tcef;udk

okH;oyfonf/ tbd"mef pmtkyfpOfawG? uwfjym;aowåmawG eH&HwpfavQmuf pDwef;ae

onf/ cef;vkH;jynfhaumfaZmcif;xm;onf/ pm;yGJukvm;xkdifü xkdifí ausmif;rS q&mwpf

a,mufESifhwkdifp&mwpfck &Sdí aeYv,fpm pm;aomufcef;ü twlpm;&ef olYtcef;odkY w,f

vDzkef;qufonf/ oGm;pm;\/ jyefvm\/ q&mtcsKdU tcef;wHcg;acgufNyD; 0ifvm\/

wynfhtcsKdUvnf; xkdenf;wlyif/ q&mawGESifhpum;ajym? wynfhawGESifhpmoifcsdef nd§EIdif;

aqG;aEG;onf/ wpfaeukefoGm;onf/

ausmif;wGif yxr? 'kwd,? wwd,oifwef;okH;ywf&Sdonf/ atmufwkdbmv

qef;rS 'DZifbmvtv,ftxd yxroifwef;ywftwGif;tvGeftvkyf&Iyfonf/ ausmif;

ydwf&uftwGif; okH;ESpfqufwkduf uRefawmf zsm;onf/ q&m0efvmMunfhonf/ olu ]q

&mBuD; oifwef;tywftwGif; ylyifaomu jzpfcJhw,f/ tckvkd tem;,lwJhtcg pdwfat;

oGm;vkdY 'Dvkdjzpf&wmyg/ pdwfrylygeJY}[kESpfodrfhonf/ uRefawmfu pdwfxJ ighbkef;ydavo

vm;[k xifrdyg&JU/ wwd,ESpfvnf; þuJhodkYzsm;í q&m0ef wwd,tBudrfa&mufvm\/

aq;ay;NyD; ]aemifESpfcg 'Dtcsdef vmOD;r,f}[k roGm;rDajymaomtcg ]rdwfaqGtjzpfeJY

vmapcsifygw,f/ q&m0eftaeeJY rvmygapeJYvkdYqkawmif;aeygw,f}[k ajym&m olu

&,farmNyD; xGufoGm;yg\/

uRefawmf ausmif;oGm;onfhtcg wpfcgwpf&H udef;b&pfrS vmaomrD;&xm;?

wpfcgwpfav 0Jvif;yef;jcHrSxGufvmaom rD;&xm; pD;onf/ wpfreufü udef;b&pfrSvm

aom rD;&xm;qkdufí wGJwpfwGJwnf; wpfcgwpfcg jrif&aom vlvwfvl&G,f t*Fvdyft

rsKd;om;ESifhab;csif;qkdifxkdif&\/ olu odcsifaZm rzdESdyfxm;EkdifykHESifh]cifAsm; vef'ef

oGm;w,f/ rodvkdY ar;yg&ap/ bmvkyfygovJ}[kar;\/ uRefawmfu ajymjyonfhtcg

]vufaxmufuxduvm;}[kar;\/ r[kwfyg[k qkdNyD; cyfrqdwf aevdkufonf/ olu ]u

xduvm;? txufwef;uxduvm;? 'kygarmu©vm;}[kqufar;wkdif; ]r[kwfyg}[kcsnf;

ajzvkdufonhftcg aemufxyfqufrar;awmhyg/ aemiftcg tjcm;wuúokdvfrsm;rSq&m

rsm;ESifhqkHpnf;&NyD; pum;pyfrdí &mxl;taMumif;udk awmufMunfhonhftcg ]cifAsm; yg

armu©vm;}[kpí ar;yg\/ 'kwd,tBudrf b0oifcef;pm&í jzpfyg\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(126)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ygarmu©b0ESifh 15 ESpf aecJh&pOfu ysrf;rQjcif;tm;jzifh 2 ESpf wpfBudrfqkdovkd

jyifopf*smreDjynfrsm;qDodkY ynma&;udpöjzifh a&mufcJh&onfhtaMumif;udk uHxrf;vm

onfudk rjrif& aqmif;yg;rsm;wGif a&;jyNyD;ygNyD/ xkdwkdif;jynfrsm;&Sd xif&Sm;aomtaqmuf

ttkHBuD;rsm; jrif&í twk,lzG,frsm;udk tajctaeay;wkdif; wifjycJhygNyD/ þtcef;ü

jyifopf? *smrefvlrsKd;wkdY\aexkdifpm;aomufrI? ,Ofaus;rIESifhpnf;urf;rsm;rS&aom qif

jcifzG,ftcsKdUudk tpD&ifcHvkdyg\/

NAdwdoQvlrsKd;rsm;ESifhrwl jyifopf? *smrefwkdYonf eHeufpmudk aygifrkefYaxmywf

okyf,kdESifhpm;? umzDaomuf&kHESifhNyD;yg\/ aeYv,fpm odkYr[kwf npmudk aumif;aumif;

pm;avh&Sdonf/ jyifopfu 0kdift&uf? *smrefu bD,mudk a&vkd aomufonf/ jyifopfjynf

ü vufzuf&nfaomufol r&Sdoavmufyif/ umzDrnf;udkom okH;aqmif\/ *smrefawG

vnf; xkdenf;twlyif/ jyifopfjynfü a&awmif;aomufvQif xl;qef;aomtrlt&mESifh

Munfhwwfyg\/ vrf;jzwful;onfhtcg *smrefrsm;u pnf;urf;ao0yfoavmuf jyifopf

vlxku trIrxm; um;awGMum;oGm;onfudk rMumcP jrifrdyg\/

wuúpDrsm;ESifhoGm;vmonfhtcg *smref'&dkifbmwkdYu ydkí usihf0wfapmifhxdef;wwf

onf/ wpfcgu uRefawmfESifhrdwfaqGwpfOD; yg&DwGif jrefrmoH&kH;odkYoGm;Muonf/ wpfae

&mü vrf;ajr§mifwpfckrS wuúpDonf rif;vrf;rBuD;odkY 0ifvmonfhtcg uRefawmfwkdYwuúpD

orm; a&Smif;wdrf;ay;vkdufí twkdufrcH&yg/ xkdaemuf wuúpDorm;ESpfOD; ab;csif;,SOf

armif;um &efawGYMuyg\/ wpfcPtMum uRefawmfwkdY'&kdifbmu armfawmfum; armif;

wHudk ukdifxm;onfhvufESpfzufudk 15 puúefYcefYeD;yg; ajr§mufNyD; jyifopfvkd Mon dieu (My

god)[k tHhMooHESifhatmfvdkuf\/ uRefawmfvnf; ao&rnfhab; aMumufNyD; a&SUxkdifckHudk

twif;udkifxm;ygonf/ um; rwkdufonfrSm awmfygao;\/

wuúpDum;qkdí [kduf'vbwf(Heidel berg)NrdKU? awmiftm&Saumvdyfausmif;

{nhfonftjzpfESifhaeonfhtcg wpfae&mrS wpfae&modkY oGm;wkdif; urÇmausmf Mercedes

Benz rmpD;'d(pf)bif;(Zf)wuúpDum;rsm;udkom iSm;pD;yg\/ &aohpdwfajzaygh/ wpfnae

7 em&DcGJavmuftcsdefwGif NrdKUuav;wpfNrdKU&Sd ygarmu© tD? qmudqD,ef E.Sarkisyanz

tdrfrS npm pm;NyD; [kduf',fvbwfNrdKUodkYjyefvm&ef wuúpDwpfpD; iSm;\/ um;xJ uRef

awmfESifhrdwfaqG 0ifxkdifonfhtcg trsKd;orD;'&kdifbmjzpfaeaMumif;udk awGY&í tHhMoae

wkef; olYab;em; 0yfae&mrS xMunfhonfhacG;BuD;wpfaumifjrif&ojzifh vefYjzefYoGm;\/

ol\cifyGef; npm pm;aeí ol Mercedes Benz udkarmif;&aMumif;? vlrormwkdY&ef um

qD;&ef vdr®maomacG;BuD;udk tazmfac:cJh&aMumif; ajymjyí od&yg\/

wnf;ckdonfh[kdw,fjyefa&mufvm\/ *smreDjynf ckvkdcsrf;om<u,f0aeonfrSm

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(127)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

trsKd;orD;utp 'DvkdBudK;yrf;vkyfaqmifaevkdYyJ[kawG;rd&if; wpfqufwnf;*smreDjynf

rSm tzkd;jrifh*kPfwifhwJhum;rsKd;udk 1970 jynfhESpfuwnf;u wuúpDtjzpf okH;aew,f/ t

ck 1965 a&mufaewmawmifrS jrefrmjynfrSm um;ydkif&Sif 90 ausmf&mckdifEIef;[m jyKjyif

rGrf;rHNyD; *syefjynfrS ydkYvdkufwJhwpfywf&pfESpfywf&pf um;awGukd *kPf,lum pD;aeonfudk

awGY&í pdwftawmfxdcdkufoGm;rdyg\/

1967 ckESpf z&efYzkdYNrdKU ta&SUtm&Synm&yfrsm;ausmif;ü 'kwd,tBudrf jynfolY

acwfopf jrefrmpmaytaMumif;? a[majymNyD; tjyefwGif &kdif;(Rhine)jrpfudk pkefqif;? udk

vkH;(Cologone)NrdKUwGif ESpfntdyfNyD; 'l;Z,f(vf)a'gh(Dusseldorf)NrdKUoGm;í vef'efodYkav

,mOfESifhjyefvmonf/ (a'gufwmvSab-ynmyg&rD 268-9 &I)t&ifwpfacgufu tcsdef

r&í ravhvmcJh&aom tHhbeef; {&mrukdvkH;bk&m;&Sdckd;ausmif;BuD;udk aphaphpyfpyfokH;

oyfae&if; wpfydkif;wpfysuf jzpfaeaom rif;uGef;apwDBuD;udk owd&rdyg\/

9 &mpkESpfu þrQavmuf rBuD;rm;aom bk&m;&Sdckd;ausmif;uav;udk wnfonf

[k od&yg\/ 1248 ckESpfu rD;avmifuRrf;oGm;NyD; jyefwnfonf/ wjznf;jznf; csJUxGif

wnfaqmufvm&m 1880 jynfhESpfü vuf&Sdt&G,ftpm; wnfaqmufNyD;pD;onf/ bkd;

awmfbk&m;onf ouú&mZf 1790 jynfhESpf wydkYwGJvqef; 5 &uf we*FaEGaeY rif;uGef;yk

xkd;awmfBuD; zdeyfawmfa&TtkwfaiGtkwfpí cif;awmfrlonf/ ewf&GmpHawmfrlonfh 1891

ckESpftxd 29 ESpfwkdifwkdif qufvufwnfawmfrl\/ ajr;awmfbBuD;awmfESifhrif;tquf

qufwkdYNyD;atmif rwnfaqmufbJ udk,fhaumif;rIukokdvf apwDykxkd;rsm;udkom toD;oD;

wnfawmfrlcJhMuojzifh rif;uGef;ykxdk;awmfBuD;onf udkvkH; bk&m;&Sdckd;ausmif;BuD;uJhokdY tHh

zG,fwpfyg; rjzpfcJh&onfrSm 0rf;enf;p&myg/

udkvkH;rS [kdw,fBuD;wpfck av;xyf&Sd tcef;wpfcef;ü wnf;ckdonf/ eHeuf 4 em

&DtcsdefEkd;í tcef;jywif;aygufzGifhvkduf&m avtm;zdwl;pufjzihf tvkyform; av;çig;

ajcmufOD; wGif;wl;oH Mum;&ojzifh aMomf-tcgrJh tvkyf vkyfaeMuoukd;[ktHhMord\/ 'l;

Z,f(vf)a'ghokdY a&mufoGm;onhftcg ykdítHhMooGm;rdygawmhonf/ ppftwGif;u r[mrdwf

rsm; AkH;BuJav,mOfawG vufcsufaMumifh puf&kHvlaetdrfawG aMurGoGm;cJh&onf/ þNrdKU

wGif cHhnm;xnf0gaom taqmuftODopfBuD;awG tNydKif;NydKif;ESifhjzpfaeonfudk awGY&Sd

&íyif/

ppfBuD;tNyD; aygifrkefY? [if;oD;[if;&Guf om;ig;0,f&ef wGef;vSnf;uav;xJ

*smrefrwfaiG ,loGm;&onftxd cRwfjcHKuscJh&onfh*smreDjynfonf bmaMumifh OD;armh

acgif;axmifvmNyD; ,cktcg taX;qkH;EkdifiH wpfEkdifiHjzpfae&ygovJ/ 1949 ckESpfrS

1961 ckESpftxd 0efBuD;csKyftjzpf wm0efxrf;aqmifcJhonfh[mtuf'ifaemif0g(Herr

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(128)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

Adenauer)\vdr®maom pDrHcefYcGJrIaMumifhvnf;aumif;? *smrefvlrsKd;&mckdifEIef; 70 ausmf

wkdY\wnfMunfaom pm&dwå? BudK;yrf;aomvkHYv? aooyfaompnf;urf;wkdYaMumifh þt

qifhrsKd;odkY a&mufcJh&yg\/ twk,lzG,f aumif;vSonfhoifcef;pm/

pnf;urf;qkdí z&efYzkdYNrdKUwGif uRefawmf? *ReftkduJ(vf)OD;wifaxG;wkdY *smref yg

armu©ESifhvljywfaom vrf;udk rD;yGKdihfrS ul;&ef vkyfonfhtcg rD;eDjyxm;\/ uRefawmf

wkdYu ,mOfwpfpD;rSrvmojzifh jzwful;&ef ajymonfhtcg ygarmu©u rD;pdrf;jyrSul;ygqkd

í apmifhqkdif;ae&onf/ bD,mqkdifwpfqkdifxJ 0ifoGm;Mu\/ qkdif&Sifu bD,mcGufBuD;awG

xJ jznfhxnfhay;aom cGufawGudk pm;yGJxkd; ,lvmay;onf/ ygarmu©u raomufESifhOD;[k

qkdum cGufawGukd Munfhaeonf/ tjr§Kyfrsm; jy,foGm;onfhtcg cGufawGxdyfwGif jyxm;

onfhtrSwfonmatmuf bD,mtqifhavsmhaeonfudk jrif&í ygarmu©u trSwfonm

txd tjznhfckdif;\/ pnf;urf;? pnf;urf;/

*smrefygarmu©wkdif; yg&*lbGJY&olawG jzpfygonf/ NAdwdoQwuúodkvfrsm;ü yxr

'D*&D[ktodtrSwfjyKonfhbDat? bDtufpDbGJY&rSom ygarmu©jzpfEkdifovkd *smrefwuú

okdvfrsm;wGifvnf; yg&*lbGJY&&Sdxm;rSom þ&mxl;rsKd; &cGifh&Sdyg\/ tvkyfudpöwpfckü NAd

wdoQygarmu©wpfOD;u vufrSwfxkd;onfhtcg ol\c&pf,meftrnf twkdaumufESifhem

rnfudkom a&;yg\/ *smrefygarmu©url ygarmu©? a'gufwm? c&pf,meftrnfESifhemrnf

tm;vkH; a&;xnhfavh&Sdonf/ jyifopfygarmu©awGu c&pf,meftrnfESifhemrnf usm;? r

cGJjcm;NyD; vufrSwfxkd;jyonf/

*smrefygarmu©rsm;onf &mxl;cefYtyfjcif;rcH&rD okawoDb0upNyD;pkHaxmuf?

a&Tusifol? olzkef;pm;taeESifhoufqkdif&m bmom&yfuRrf;usif&ef BudK;yrf;ykHudk om"u

wpfckjyygrnf/ ,cktcg bmvif;wuúokdvf ygarmu©jzpfaeolonf rGefbmomESifhywf

oufí b,folawGESifhawGYqkH&rnfqkdonfudk pOf;pm;NyD; om;awGYonf/ 18 ESpfavmufu

rpöwmc&pf,mefabmif;0g;(Christion Bauerl)onf uRefawmhfudk ausmif;rSmvmawGYNyD;

rGefbmompmaytaMumif; ar;yg\/ 0dZÆm*kPfxl;wef;ESifhr[m0dZÆmwef;ü qnf;yl;cJh&

onfhynmESifhygarmu©*sD? tdwf(csf)vk(pf)(G.H.Luce)xHrS&cJhonfhA[kokwrsm;udkazmuf

onfcsyg\/ tcsKdUudk olodESifhNyD;ygNyD/ uRefawmfvnf; wwfa,mifum; rvkyfvkdojzifh

ausmif;rSrGefygarmu©tdwf(csf)? t,f(vf)? a&Smwkd;(H.L. Shor-to)qDac:oGm;NyD;rdwfzGJYay;

um tyfESHcJhonf/

arharhaysmufaysmufESifhaecJh&m 1993 ckESpf uRefawmfESifhZeD;onfwkdY vef'efwGif

usef;rma&; ppfaq;&ef aowrf;pma&;zkdY wJApfpawmh(cf)(Taui-stock)[kdw,fwGif wnf;

aewkef; ygarmu©abmif;0g; a&mufvmyg\/ MuHMuHzefzef b,folu vrf;nTefvkdYa&muf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(129)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

vmygvdrfh/ olu uRefawmfESifh1977 ckESpfü awGYNyD;onfhaemuf jrefrmjynf0ifcGifhr&í

,kd;',m;jynfudk tacgufacguftcgcg a&mufaMumif;? xkdjynfrSm rGefvlrsKd;wkdYESifhawGY&

aMumif;? AefaumufNrdKUrS pmMunfhwkduf jywkdufawG&Sd rGefayyk&ydkuf? pmtkyfpmwrf;awGudk

aphaphpyfpyf okH;oyfaMumif; ajymjyyg\/ xkdaemuf jrefrmjynfudk vmcGifh&vQif vmNyD;

rGefjynfe,fNrdKUawmf armfvNrdKifESifhusKdufra&m? rk'kH? Zif;usKdufponfhNrdKU&Gmrsm;odkYoGm;vkd

onf[k qkdyg\/ uRefawmfu ]cifAsm;[m rGefokawoD ynm&Sifomjzpfw,f/ EkdifiHa&;udk

vufeJYrS rwkdYyg/ armfvNrdKifvmcGifhjyKzkdY &efukef&Sd ynma&;XmerSm tcGifhawmif;yg}[koif

ÓPfay;vkduf\/

1995 ck? rwfv 22 &ufaeY naeapmif;rSm ygarmu©abmif;0g;u armfvNrdKif

NrdKU oHvGif[dkw,fa&mufaeaMumif; w,fvDzkef;qufyg\/ tdrfodkYum;jzifh ac:vmNyD; olY

tpDtpOfawGudk ar;&m rGefjywkdufESifhpmMunfhwkduf Munfh&I&ef? &efukefNrdKU rGefbkef;awmf

BuD;ausmif;q&mawmfxHrS armfvNrdKifomoemh 2500 jynfhbkef;BuD;ausmif;&Sd &[ef;rsm;

odkY ay;onfhpmygvmojzifh xkdausmif;odkYoGm;&ef? tcGifh&vQif bDvl;uRef;? usKdufra&m?

rk'kH? Zif;usKduf? uRJjcHwkdYqDokdY oGm;NyD; rGefpum;okawoejyK&ef pDpOfxm;aMumif; ajymyg

\/ jrefrmpum;xuf rGefpum; ykdajymwwfonf/ vkdvdkrnfrnf t*Fvdyfpum;wwfq&m

wpfa,mufESifhrdwfzGJYay;vkduf\/ rGeftoif;u um;jzifh oGm;vkd&m vkdufydkYonf/ um;ysuf

í bDvl;uRef; rl'Gef;&GmodkYra&mufcJh&yg/

rwfv 28 &ufaeY armfvNrdKifwuúokdvfodkY tqkdygq&mESifhoGm;onf/ ygarmu©

csKyf? jrefrmpm? t*Fvdyfpm ygarmu©rsm;ESifhawGYqkHaqG;aEG;NyD; tdrfodkYa&mufvmonf/

EIwfqufyGJtaeESifhpm;awmfqufqkdifwpfqkdifü aeYv,fpmauR;onf/ vmrnfhZGef? Zlvkdif

ESpfvwGif armfvNrdKifokdYvmum rGefbmompmayESifhtbd"meftwGuf okawoevkyfrnf[k

ajymyg\/ 29 &ufaeY &efukef jyefoGm;onf/ ZGJowådudk av;pm;rdonf/

*smrefwuúokdvfrsm;ü ygarmu©&mxl;cefYxm;&mwGif ppfaq;a&;onf NAdwdoQ

wuúokdvfrsm;rSmxuf wpfqifhydkrsm;onf/ yxravQmufvTmrsm;ac:? okcrdefESpfOD;tyg

t0if bkwftzGJYu avQmufvTm&Sifrsm;\ynmt&nftcsif;? *kPfowif;ESifhykHESdyfxkwfa0

onfhpmtkyfpmwrf;awGudk okcrdefrsm;u ppfaq;NyD; oifhavsmfonfhyk*¾KdvfwpfOD;tm;cefY

&ef 'kt"dywd? wuúokdvfausmif;tkyfBuD;ESifhbmom&yfqkdif&m r[mXmerSL;wkdYxd axmuf

cHvkdufonf/ þum; NAdwdoQwuúokdvfawG\vkyf&kd;vkyfpOfyif/ *smrefwuúokdvfrsm;ürl

um; bkwftzGJYu avQmufxm;olwkdYteuf oifhavsmfonf[koabm&ol okH;OD;udk ynm

a&;0efBuD;xHydkY? 0efBuD;u oabmusolwpfOD;tm; cefYvkdufonf/ þae&mü EkdifiHawmf

\ynma&;0efBuD; r[kwf/ jynfe,frS ynma&;0efBuD;jzpfygonf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(130)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

ygarmu©abmif;0g;uJhodkY todynmwkd;yGm;&m wkd;yGm;aMumif;twGuf tyifyef;

cH ZGJoefoefESifhBudK;yrf;cJhol jyifopfygarmu©ZeD;armifESH vlpD;&ef(Lucien)ESifh'ed(pf)b&J&

Ekd;(Desise Bernot)wkdYtaMumif;udk ynmyg&rDa'gufwmvSab pmtkyfpmrsufESm txl;o

jzifh 276? 293 ESifh 309 wkdYwGif azmfjyxm;yg\/ vlpD;&efonf rEkóaA'ygarmu©? 'ed

(pf)onf jrefrmpmygarmu©/ þynm&Sifrsm;onf oufqkdif&mbmom&yfrsm;twGuf uGif;

qif;avhvmNyD; tjcm;ynm&Sifrsm;ESifhokawoD aomwkZetusKd;iSm pmtkyfpmwrf;awG

a&;om;jyKpkMuonf/ roGm;rD oufqkdif&ma'oESifhynm&yfrsm; em;vnfolwkdY\wkdifyif

aqG;aEG;Mu\/ om"utcsKdUwkdYudkom jyyg&ap/

þynm&SifESpfOD;wkdYonf 1951-52 ckESpftwGif; ygupöwefta&SUbufppfw

aumif; awmif;ukef;rsm;qD oGm;Muonf/ tqif;&JcHum cifyGef;u csif;vlrsKd;wkdYt

aMumif; ZeD;u csif;vlrsKd;wkdYbmompum;taMumif;udk ynmom; ygyg Les Khyand des

Collines ]ppfwaumif; awmifukef;rsm;rS csif;vlrsKd;}pmtkyfxkwfa0cJhonf/ xkdaemuf

qufvufNrdKU rem;rae okawoevkyfpmwrf;awG a&;om;xkwfa0cJh&m ZeD;onfu yg&

*lbGJYxuf jrifhonfh doctorat d'Etat bGJYudk 1970 jynfhESpfü tyfESif;cH&onf/ cifyGef;onf

udk 1980-82 ckESpfavmufwGif r[mynmausmftjzpf csD;jr§ifhonfhtaejzifh urÇmausmf

College de France u ygarmu© cefYtyfvdkufyg\/ *kPfjyKxkdufolrsm;udk *kPfjyKjcif;om

jzpfygonf/

uRefawmfwkdY ausmif;wGifvnf; þuJhodkY csD;jr§ifhcH&ol &SdonfwkdYteuf ygarmu©

wpfOD;udkom rD;armif;xkd;jyygrnf/ þyk*¾Kdvfum; ygarmu©rpf? tD? a*s? [if'gqif(E.J.

Henderson)yif/ q&mrBuD;onf owåaA'uxdu b0upNyD; rrSdwfrokef BudK;pm;tm;

xkwfokawoe vkyfcJhonf/ ta&SUwkdif;rSjrefrm? rGef? u&if ponfhbmompum;rsm;udk

jrefrmjynfrS xkdbmomrsm; ynm&SifwkdYtultnDjzifh cGJjcm;pdwfjzm avhvmNyD; aqmif;yg;

awG a&;onf/ þtusKd;ay;qufrsm;aMumifh 0dZÆmbGJYom &xm;onfhq&mrBuD;onf

1963-64 ckESpfwGif ygarmu©jzpfvmNyD; ta&SUawmiftm&SESifhuRef;rsm; bmompmayXm

erSL;&mxl; &yg\/

1954 ckESpfwGif &efukefwuúodkvfodkYvmonf/ tpdk;&tm;ay;rIt& ygarmu©*sD?

tdwf(csf)vk(pf)(G.H. Luce)? tar&duefynm&Sifa'gufwmoD,kd'dkpwef;(Theodore Stern)?

&efukefwuúokdvfrEkóaA'XmerS q&mOD;armifapmwkdYESifh csif;jynfe,f wD;wdef(Tiddim)

NrdKUodkY ,mOfESifhwpfrsKd;? ajcusifwpfwef tyifyef;cHum oGm;NyD; ajcmufywfMumMum csif;

bmompum; avhvmonf/ wD;wdefrSpmwwfyk*¾KdvfESpfa,mufxHrS csif;ykHjyifESpfck,lNyD;

olwkdYtultnDjzifh csif;bmompum;udk owåaA'enf;jzifh cGJjcrf;pdwfjzmonf/ q&mBuD;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(131)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

vk(pf)? a'gufwmpwef;wkdYESifhaqG;aEG;onf/ &onfh&v'fjzpfaom wD;wdefcsif;bmomwpf

pdwfwpfydkif;ukd owåaA'enf;jzifh pepfwus &Sif;jy\/ tqifhtwef;jrifhojzifh atmufp

zkdY'fwuúokdvfykHESdyfwkdufu 1965 ckESpfü &kdufESdyfxkwfa0cJhyg\/

XmerSL;q&mrBuD;u ol\Tiddim Chin, A Descrcptive Analysis of Two Toxts

(wD;wdefcsif;bmom? pmudk,fESpfudk,fudk cGJjcrf;pdwf jzm &Sif;vif;jyoxm;onf)qkdaompm

tkyfukd uRefawmfhtm; vufaqmifay;onf/ xkdESpfrSmyif uRefawmf jrefrmpmygarmu©

jzpfxkdufonfht&nftcsif;&SdaMumif;udk axmufcHí ausmif;u wuúokdvfodkYpmwifvkduf

&m 1966 ck Zefe0g&DvwGif ygarmu©jzpfvmygonf/ q&mrBuD;onf uRefawmfqkdcJhNyD;

onfhtrSDo[J okH;ckteuf wpfckjzpfygonf/ 1986 ckESpfavmufwGif NAdwdoQr[mynm

ausmftzGJY(The British Academy)uay;awmifhay;cJonfh F.B.A(Fellow of the Brit-

ishAcademy) NAdwdoQr[mynmausmftzGJY0ifbGJYudk q&mrBuD;tm; tyfESif;vkdufygonf/

uRefawmfonf txufygEkdifiHjcm;rS ynm&SdBuD;rsm;taMumif;awGudk oGm;&nf

wjrm;jrm;ESifha&;jyaeonfrSm tarausmf a'G;awmfvGrf;onfvnf; r[kwfyg/ ewfu&m

usD;armaeonfvnf; r[kwfyg/ xdkyk*¾KdvfwkdYuJhodkY ,ckxd orkdif; ajymifajrmufatmif r

aqmifpGrf;Ekdifao;onfhjrefrmynm&Sifrsm;tm; wpfydkif;wpfp uefYvefYum vSpfjyvkduf

jcif;omjzpfyg\/ uRefawmfwkdYonf b0vrf;wpfavQmuf tcsdefESifh,SOfNydKifoGm;aeMu

onf/ uRefawmfwkdYom &yfaeEkdif\/ tcsdefu r&yf/ uRefawmfwkdYom aemufjyefqkwf

Ekdifonf/ tcsdefudk aemufjyefqGJír&/ xkdyk*¾KdvfwkdYuJhokdY orkdif;0ifynm&SifBuD;rsm;jzpf&

atmif ynmyg&rDpjznfhMuygpdkY/ uRefawmfwkdY BudK;pm;NyD; vkyfcJhonf/ olwkdYtqifhtwef;

rrDcJhay/ ,cktcg toufBuD;&ifhNyDrkdY acwfopfynm&Sifavmif;wkdYom &mZ0ifpmwif

avmufaomynm&SdBuD;rsm; jzpf&ef BudK;yrf;Muyg[karwåm&yfcHygonf/

9/ jynfawmfjyef 1980-81

uRefawmfhtouf 3 ykH 2 ykH 42 MumMum t*FvefwGif aecJhNyD;onfaemuf 1980

jynfhESpf Ekd0ifbmv 12 &ufaeYwGif Zmwdcsufa<u jrefabmifjynfodkYjyefvmygonf/ uRef

awmf touf 62 ESpf&Sdvmonfhtcg ausmif;u 65 ESpf odkYr[kwf 67 ESpftxd trIquf

xrf;rvm;[kar;vmonf/ uRefawmfu ]65 ESpfjynfhonfhESpfrSm tNidrf;pm;,lvkdygw,f/

jrefrmjynfjyefaer,f}[kajzvkdufyg\/ ausmif;u uRefawmf aemuf 2 ESpf aecsifvQif

vufcHrnf/ y#d&lyXmevnf;jzpfí pmtkyfpmwrf;awGvnf; jynfhpkH? ÓPfcsif;zvS,fEkdif

onfhynm&Sifrsm;vnf; r&Sm;? y0wådjzpfonfht*Fvefjynfonf 'kwd,Zmwdcsufa<uXmae

vkdjzpfaeygNyD/ bmjzpfvkdY jyefvmygovJ/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(132)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

taMumif;aMumif;wkdYaMumifh jzpfyg\/ arG;ajr&yfudk rarhtyfvkdY&onfhyifpifrS

m vnf; vkHavmuf&kHru MuH&G,fxm;onfhZD0dw'gejyK&efESifhynmyg&rDjznfh&ef vkyfaqmif

EkdifaMumif;od&vkdY jrefrmpmuxdursm; wufvrf; rydwfqkdYxm;vkdvkdY ponfht"du]vkdY}wkdY

aMumifh[kqkd&ygrnf/ jrefrmjynfodkY wkduf&kdufrjyefvmbJ bk&m;vnf;zl; vdyfOvnf; wl;qkd

ovdk tdE´d,jynfwGif acwåaeNyD; t*¾&(agra)NrdU&Sd urÇmausmfw(*sf)r[m(vf)(Taj Mahal)

ESifhtjcm;orkdif;0iftaqmufttkHrsm;tjyif Ak'¨*g,m? rd*'g0kefESifhAm&mPoDjynfBuD;p

onfrsm;udk avhvm&ef pDpOfxm;onf/

rxGufvmrD 0Jvif;yef;jcHNrdKU[kdw,fwpfckü uRefawmfESifhZeD;onfwkdYonf wpfv

avmuf aeMuygonf/ aumfaZmfrsm;rStp tdrfaxmify&dabm* tkd;tifcGufa,mufyef;

jcHjyKjyifa&;ud&d,m? abavqmtxd taxmifaxmifaompmtkyfESifhpmtkyfpifrsm;ygr

usef ykdYaqmifa&;udk,fpm;vS,f(Shipping agent)tm; xkyfykd;apNyD; oabFmjzifh ydkYckdif;yg\/

NyD;aemuf 25 ESpfvkH;vkH; ,k,k,, rGrf;rHxm;aom yef;jcHESifhtdrfudk aemufqkH;Munfhjcif;

jzifh Munfhonf/ rsuf&nfpdkYvmonf/ t*FvefodkY rnfonfhtcg jyefa&mufvmrnfrodí

vef'efrS tdE´d,? tdE´d,rS oD[kdVf(oD&dvuFm)? oD[kdVfrS puFmyltxd av,mOfyxrwef;

ESifhjyefvmonf/

tqkdyg Ekd0ifbmv 12 &ufaeYnwGif tdE´d,avaMumif;rS av,mOfpD;vmonf/

av,mOfysHay: rwufrD tem;,lcef;ü &uf&ufa&ma&m auR;arG;onf/ tazsmf,rum

wkdufonf/ av,mOfyxrwef; tcef;xJ 0ifxkdifrdí rMumrDvnf; xdkenf;ESifESifyif/

vdyfjymrvkHovkdvkd jzpfrdonf/ n 8 em&D rdepf 20 ü av,mOfxGufonf/ 9 em&Dausmf

ausmf npm auR;onf/ a&G;cs,fEkdifonfhtpm;tpmrsm;um; pkHvSyg\/ olaX;ol<u,f

awG\pnf;pdrfrsKd;udk tuJcwfrdonf/ aiGudk a&vkd okH;pGJEkdifolwkdYaeykHxkdifykHrsKd;udk odvkdí

vnf; þuJhodkY yxrwef;ESifhvm&jcif; jzpfyg\/ eHeufpm? aeYv,fpm auR;onf/ uRef

awmfwkdYESifhtjcm;c&D;onfrsm;tjyif bkHbkdifrSukefonfBuD;wpfOD;ESifhjrefrmEkdifiHü tdE´d,

oHtrwftjzpf trIxrf;cJholwpfOD; ygvmonf/ a'vDNrdKUopfwGif av,mOfqkdufNyD; bkH

bkdifokdY qufysHoGm;\/ a'opHawmfcsdef nae 6 em&D a&muf\/ avqdyfrS 7 em&DrS xGuf

vmEdkif\/

9-1/ bkHbkdif? Ekd0ifbmv 13-15 &uf

wuúpDwpfpD; iSm;NyD; vef'efwGif rdwfjzpfcJhonfhtdE´d,ukefonftm; BudKwifiSm;

ckdif;xm;aom w(*sf)r[m(vf)(Taj Mahal)[dkw,fodkY oGm;onf/ iSm;rxm;[kajymojzifh

wuúpDorm;vkdufydYk&m &pfw(Zf)(The Retz)[dkw,fü tcef;&í wnf;ckdygonf/ bkHbkdifü

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(133)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

okH;n wnf;onfrSm oDaygrif;ewf&GmpHonfh&wem*D&duRef;odkY oGm;Munfhvkdí yl;em;NrdKU

wGif ouúw-t*Fvdyf tbd"mefBuD;jyKpkaeol a'gufwm tif? qif(Dr.N.Sen)ESifhoGm;awGY

csifí bkHbkdifNrdKU&Sd odaumif;p&m Munfhaumif;p&mrsm; avhvmvkdí jzpfygonf/ &wem

*D&dodkYoGm;&ef pkHprf;Munfhonf/ oGm;rnfhav,mOf rSefrSefrysH? wnf;ckdzkdY[kdw,fvnf;&?

r& ponfwkdY tcuftcJaMumifh tMuHudk vufvTwfcJh&\/

yl;em;oGm;&ef blwm&kHudk oGm;í tuJcwfMunfhonf/ blwm&kHokdYtoGm; blwm&kH

rS xGufvmonfhvlxkBuD;onf aMumufvefYp&maumif;atmif rsm;vGef;vSí ZeD;onf r

oef;jrESifhtwl wkd;acGYroGm;vdkojzifh 'kwd,tBudrf vufavQmhvkduf&jyef\/ odkYaomf w

wd,vdkzwfum; jynfhyg\/ tdE´d,c&D;oGm;vma&; owif;jzefYcsdrIbkwf(The India Travel

Information Board)u pDpOfay;onfhc&D;onfwif um;BuD;jzifh naeapmif; 2 em&DcGJwGif

avQmufMunfhMuonf/ wuúodkvfESifhaumvdyfrsm; a0vrif;om;jywkduf? wGJvGJwGJavmif;

yef;jcH(Hanging Garden)? urvmae&l;O,smOf? rPdb0efac:*E´Djywkduf? rvmbmawmif

ukef;? *sdef;(usrf;*efxJyg ed*P²)wkdY\a&TESifhaiGbk&m;&Sdckd;ausmif;? a&owå0grsm;O,smOf

(aquarium)ponfwkdYudk wwfodvdr®monfhtrsKd;orD;wpfa,mufu vkdufyg&Sif;vif;jyo

onf/

wpfae&mwGif awmpyfwpfckodkYa&mufaomtcg c&D;onfrsm;udk trsKd;orD;u

pifjrifhBuD;ay:wGif&Sd vlaotavmif;awGudk nTefjyonf/ zm&pDvlrsKd;rsm;jzpfonf/ t

avmif;awGudk rD;vnf;&IdU? ajrüvnf; rjr§KyfbJ usD;iSuf vif;wpm auR;onf[k ajymjyyg

onf/ awmfawmfqef;onfhxkH;wrf;"avhyif/ [dkw,fodkY nae 7 em&DavmufrSjyefa&muf

vm\/ bkHbkdifwGif MumMumraebJ a'vDNrdKUopfodkY oGm;&ef qkH;jzwfvdkufyg\/

9-2/ a'vDNrdKUopf? Ekd0ifbmv 16 &uf? t&uf 20

eHeufapmapm tdyf&mrS x? [kdw,fc &Sif;onf/ pm&if;udkifu olYtwGufaum

[k ajymojzifh auseyfatmifay;vkduf&ao;onf/ tdE´d,jynf trIxrf;awGudk þuJhodYk

vufzuf&nfzkd;rsKd; ay;&onfrSm wuúpDiSm;NyD; Santa Cruz avqdyfodkY 6 em&D 15 rdepf

wGif oGm;\/ av,mOfwpfem&D aemufusí 8 em&DcGJrS xGufonf/ yxrwef;rS oGm;&\/

eHeufpm raumif;vSyg/ a'vDNrdKUopfodkY 10 em&D 25 rdepfü qif;oufvmonf/

ZeD;onf roef;jr av,mOfwuf vufrSwf &SmrawGYojzifh avqdyfrSxGufcGifhrjyK

yg/ 0efxrf;vufzuf&nfzkd; vkdonf/ ray;yg/ vef'efrS a'vDNrdKUopftxd 0,fvmaom

av,mOfvufrSwfjzwfydkif;xkwfjyrS xGufvmMu&onf/ jyifybufü apmifhaeaom rpöwm

acsmif'&D(Chowdary)u tm;&0rf;omBudKqkd\/ bkHbkdifrS rxGufcGmvmrD w,fvDzkef;jzifh

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(134)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

BudKwiftaMumif;Mum;xm;í ol a&mufESifhaeyg\/ olonf armfvNrdKifNrdKU tpdk;&txuf

wef;ausmif;ü 1928 ckrS 1931 ckESpftxd twlwlaecJh? 8 wef; 9 wef; 10 wef;rsm;wGif

NydKifbufjzpfonfhrpöwmtuf(pf)? au? 'wåm;(S.K.Dutta)\orufjzpf\/ a'vDNrdKUopf

wGif 0wfvkHawmf&tjzpfjzifh toufarG;aeygonf/ ol BudKwifiSm;xm;ay;onfhtuúbm

(AK.bar)[kdw,fodkY wuúpDjzifh okH;a,mufom; oGm;Mu\/

[dkw,fonf taqmufttkHtopfjzpfonf/ 1954 ckESpfu ta&SUwkdif;qkdif&m

urÇmynm&Sifrsm;\(26)Budrfajrmuf uGef*&ufvmwufpOfuÄ wnf;ckdcJh&onfhtmaomu

(Asoka)[dkw,favmuf rcHhnm;yg/ wnf;ckdc ydkoufomyg\/ tcef;eHygwf 634 jzpf

onf/ okH;xyfrS Munfhvkdufonfhtcg jrifuGif;rSm &Icif;om,mvSygonf/ rpöwmacsmif'

&DESifhaeYv,fpm twlpm;onf/ ol jyefoGm;aomtcg tem;,laeckduf tcef;oefY&Sif;ol

tdE´d,vlvwf&G,f wpfa,muf aygufvmonf/ emrnfrSm vSxGef;? jrefrmjynfzGm;? jrefrm

pum; oGufvufpGm ajym\/ jrefrmjynfudk atmufarhonf[kqkdyg\/ [dkw,ftaMumif;

odaumif;p&mrsm; ar;NyD; vufzuf&nfzkd;ay;í vTwfvkdufonf/ npmudk rSmNyD; tcef;

xJ pm;onf/ Muufom;uif? eHjym;? aygifrkefY? vufzuf&nf? aumfzDjzpfyg\/

17 &ufaeY/ /eHeufpmtcef;xJwGif pm;onf/ t*Fvdyftpm;tpm&onf/

eufjzef t*¾&(agra)oGm;&ef vufrSwfESpfapmif BudKwif0,fxm;vkduf\/ usyfaiG 410

(Rs 410)usonf/ aeYv,fpmudk pm;aomufcef;ü qif;pm;onf/ vltawmfrsm;rsm;awGY

&\/ tdyfcef;ü em;aeckduf 2 em&DcGJwGif w,fvDzkef;vmí a'vDNrdKUopf NrdKUa[mif;avh

vm&ef urÇmvSnfhc&D;onfwifum;BuD;jzifh uRefawmfwkdYoGm;Muonf/ NrdKUopfNrdKUa[mif;

rsm;ü pu©Ktm&kHxJ 0ifvmonfrsm;udk r,kHEkdifavmufatmif jzpf&yg\/ &kdif;&kdif;ajym&

vQif olaX;&kyfESifholawmif;pm;&kyfrsm;yif/

NrdKUopf&Sdwifhw,fvSyaom 0if;xJrS cHhnm;aomtdrfrsm;onf t*Fvefjynft

vwfwef;pm;ESifhtxufvTmwkdY\tdrfrsm; a&mifjyef[yfaeonf/ vrf;rsm;onfvnf;

oefYjyefY&Sif;vif;us,f0ef;\/ NrdKUa[mif;e,fedrdwf jzwfvdkufonfESifhwpfNydKifeuf r,kHEkdif

p&m jrifuGufawG rsufpdxJ wkd;acGY0ifvm\/ taqmufttkHawGu npfwD;npfywf? vrf;

rsm;ay: trIdufo&kdufawGMum; qdwfEGm;awGESifh/ vlcsif;wlaomfvnf; bmaMumifh þuJh

odkYjcm;em;ygoenf;[kawG;rd\/ xkdaemuf tufbmbk&if\cHwyfeD(Red Fort)? tmz*ef

ppfyGJEkdiftxdrf;trSwfausmufwkdif/ tmaomurif;BuD;\trdefYaMumfjimwkdif ponfwkdYudk

Munfh&Iavhvmonf/ trdefYaMumfjimwkdif trsm;tjym;onf ausmufay:xGif;xm;aomf

vnf; þae&mwGif oHwkdifay: a&;xkd;xm;\/ [kdw,fodkY nae 6 em&DrSjyefa&mufvm

\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(135)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

18 &ufaeY/ /t8¾&mNrdKUodkYoGm;vnf&ef p&efaiGusyf 310 BudKwifay;xm;

onf/ roef;jru tpm;rSm;í 0rf;oGm;ae\/ zsufypfzkdYajymaomfvnf; oabmrwlyg/

0rf;wm;aq;ESpfvkH; pm;NyD; eHeuf 7 em&D 55 rdepfwGif ta0;ajy;armfawmfum;BuD;ay:

tjcm;c&D;onfrsm;ESifh wufMuonf/ avat;pufygonf/ xkdifckHrsm; aysmif;tdonf/

10 em&DcGJ udkpd(Kosi)NrdKUokdYa&mufaomtcg eHeufpm qkdifwpfqkdifü auR;\/ roef;jr c

rsm rpm;Ekdif&SmbJ ]a&csKd;cef;}ajy;&onf/ t*¾&modkY 12 em&D 15 rdepfwGif a&mufvm

onf/ ,rkefemjrpfurf;&Sd w(*sf)r[m(vf)(Taj Mahal)ac: urÇmtHh&mwpfyg;jzpfonfhAd

rmefBuD;odkYoGm;onf/

&Sm;8s[ef(Shah Jahan)r*kdbk&if (1627-58)onf ikHxm;rwwf cspfjrwfEkd;vSonfh

1612 ckESpfwGif tdrfedrfhpHb0u vufxyfcJhaom rGrfw(Zf)r[m(vf)(Mumtaz Mahal)

rif;orD;onf 1631 ckESpfü rD;wGif;uav;zGm;&if; tedpöa&mufoGm;&Sm\/ jr§KyfESH&ef *l

ocsKØif;Adrmefudk pusifausmufjym;rsm;jzifh wnfaqmufonf/ tvkyform; ESpfaomif;

cefYESifhxm0pOf vkyfaqmifap&m 22 ESpfMumrS NyD;pD;aom[l\/ Adrmefjyifybufrsm; vSnfh

vnfMunfh&INyD; AdrmefxJ 0ifMunfhMuonf/

*locsKØif;tcef;xJ r0ifrD uRefawmfwkdY zdeyfawG ywfvnf tapmifhrsm;ay;onfh

t0wfjzLpawG ywfMu&\/ vifr,m;ocsKØif;wkdif;wGif vif*l r,m;*lonf tv,fusus

&SdpNrJyif/ odkYaomf rdzk&m;\*lu tv,fwnfhwnfh bk&ifh*lu ab;bufü &Sdae\/ olewf

&GmpHonhftcg t&kduft&mcHol om;awmfu aemufxyfAdrmef raqmufay;bJ Muifvsm

awmfab;em; oN*ØK[fcJhjcif; jzpfyg\/

aeYv,fpmukd 2 csufcGJwGif pm;aomufqkdifBuD;wGif auR;onf/ *smrefZeD;armif

ESHESifhwpfpm;yGJwnf; pm;&m roef;jr tpm;enf;onfudk olwkdYowdrlrdojzifh ar;\/ &Sif;

jy\/ olwkdYu a&aEG;Murf; cyfususoMum;xnfhNyD; aomuf&ef tMuHay;onf/ roef;jr

u a&aEG;Murf;aomufvQif tdyfraysmf[kqifjcifay;\/ olwkdYwkdufwGef;í aomuf&m

wpftkd; ukefoGm;onf/ [kdw,fodkYjyefa&mufNyD; tdyf&m0ifMuonf/ wpfnvkH; odk;ae

atmif roef;jr tdyfygawmhonf/ xkdtcg ZmwfyGJxJ wuúokdvfrS jyefvmaomrif;om;

rif;orD;wkdY\udk,f&HawmfESpfa,mufteuf wpfa,mufu ]igvufzuf tpdwfom;pm;xm;

w,f/ 'Dn ocifeJYocifr tdyfwJhtcg ig "m;xrf;NyD; tdyfzefapmifhr,f}[kajymNyD; wpfn

vkH; tdyfonfhtuGufudk jrifrdonf/

uRefawmfwkdY naeapmif; 3 em&DcGJwGif tjyefc&D; pMu\/ a'vDwGif jrifcJhonfh

a&mifeDcHwyfxuf BuD;rm;xnf0gonfhcHwyfeDxJ 0ifMunfhMuonf/ t*¾&mNrdKU&SdMunfh

aumif;p&m taqmufttkHawGukdvnf; avhvmMu\/ udkpdNrdKUwGif vufzuf&nf okH;

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(136)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

aqmifNyD; xGufvmMu&m [dkw,fodkY n 11 em&D jyefa&mufMu\/ c&D;yef;oavmuf

tusKd;eyfonf[k,lqrdyg\/ þbk&ifonf a'vDNrdKUudk 1639-48 ckESpftwGif; wnf

axmifonf/ wkdif;oljynfom; vltrsm;tusKd; rnfrQonfykd;onfudk rodyg/ tonf;pGJ

cspfcspfZeD;twGuf tvkyform;aygif; ESpfaomif;jzifh 22 ESpfMumMum þAdrmefudk ZGJeyJESifh

wnfaqmufcJhonfhpdwfxm;udk pdwfynm&Sif r[kwfojzifh rpOf;pm;wwfatmif jzpfaerdyg

\/

w(*sf)r[m(vf)Adrmefudk pOf;pm;rdwdkif; bkd;awmfbk&m;\rif;uGef;apwDawmfBuD;

udk owd&rdygonf/ &Sm;onfhavmuDa&;oufouf cspfZeD;twGuf okckrynmvuf&m

ajrmufvSonfhAdrmefBuD;udk NyD;pD;atmif aqmufoGm;Ekdifonf/ bkd;awmfbk&m;um; avm

ukwå&momoema&;twGuf apwDawmfBuD;udk wnf&mü vufprowfEkdifcJhyg/ tusKd;ay;

jcif; uGmjcm;vSacsuvm;/

19 &ufaeY/ /21 &ufaeYwGif umvuwåm;odkYoGm;&ygawmhrnf/ pDpOf&ef&Sd

ao;\/ rpöwmacsmif'&Du vTwfawmf&kH;BuD;(Superme Court)a&SU&Sd taqmufttkHwGif

vufrIynmypönf;rsm; jyyGJ&Sdonf/ em&Djyef 3 csufü um;jzifh vmac:rnf[kw,fvDzkef;

quf\/ ajymonfhtwkdif; ZeD;armifESHESifhom;orD;aygif; av;a,muf armfawmfum;jzifh

aygufvmMuonf/ tawmhfudk pdwf0ifpm;p&m aumif;onfhtxufwef;pm;ypönf;rsm;udk

jrif&onf/ 1 em&Dausmfausmfavhvmonf/ rpöwmacsmif'&Duvyfü vufzuf&nfaomuf

MuNyD; [dkw,fodkYac:vm\/

nae 7 em&Dü {nfhonfrsm;udk npmauR;onf/ pm;MuNyD;onfaemuf umvu

wåm;NrdKU&Sd rpöwmacsmif'&D\a,mu©r? uRefawmf\ausmif;aebufrdwfaqG rpöwmtuf

(pf)au 'wåm;xH w,fvDzkef;qufonf/ atmfwkdr&Sdí BudKwifNyD; [dkw,frS w,fvDzkef;

orudk eHygwfay;&onf/ 9 em&D 15 rdepfwGif &rnf[kqkdaomfvnf; 10 em&D 15 rdepfrS

rpöwm'wåm;ESifhpum;ajym&\/ a&mufrnfhaeYtcsdefudk ajymNyD; umvuwåm;ü txuf

wef;usus [dkw,fwGif ESpfa,muftdyftcef; ESpfcef;? Ekd0ifbmv 21 &ufaeYrS piSm;xm;

ay;&ef ajymygonf/ tdE´d,jynfwGif xkdtcgu ta0;ajymw,fvDzkef; ajymonfhtcg t

csdefukef vlyef; jzpf&yg\/

t&uf 20 aeYwGif NrdKUxJ&Sd aumaemhyavh(pf)(Connaught Place)&yfuGufodkY oGm;

onf/ bdkifBuD;rsm; pka0;&mXmejzpfonf/ &aohpdwfajzvkdufMunfh\/

9-3/ umvuwåm;NrdKU? Ekd0ifbmv 21-23 &uf

21 &ufaeY eHeuf 4 em&DcGJx? vufzuf&nfaomuf? [dkw,fcpm&if;&Sif;? 5 em&D

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(137)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

cGJwGif wuúpDjzifh avqdyfoGm;onf/ 7 em&DcGJü umvuwåm;odkYav,mOfjzifh xGufcGmvm

Mu&m 8 em&D 55 rdepfwGif qkd;vfa&mufvmonf/ rpöwm'wåm; vmBudKyg\/ olu roef;

jrtpfrBuD; a':oef;pdefESifhorD; raX;aX;wkdYavqdyf{nfhcef;ü&SdaMumif; ajym&m acgif;

eyef;BuD;oGm;ygawmh\/ þta&;udk ajz&Sif;jyygrnf/

uRefawmf Ekd0ifbmvwGif jrefrmjynf rvmrD av;vavmufuwnf;u uRef

awmfhudk arG;pm;aoma':a':av;OD;teuf touf&Sifusef&Sdaeonfha':axG;? aus;Zl;

&SifaemufwpfOD;jzpfaom tpfudkwpf0rf;uGJawmfolESifhZeD; roef;jrudk zcif tedpöa&muf

oGm;NyD;uwnf;u Munfh&Iapmifha&SmufvmaomtpfrBuD;wkdYtm; Ak'¨*g,mESifhyOö0*¾Dig;yg;

wkdYtm; jrwfpGmbk&m; w&m;OD;a[maom rd*'g0kefawmrsm;qDodkY vkdufykdY&ef pDrHudef;a&;

qGJxm;NyD; oufqkdif&m yk*¾KdvfwkdYxH pma&;vkdufyg\/ jzpf&ykHu a':axG;rSm oli,fpjyef

aeESifhNyD/ wpf0rf;uGJtpfudkESifhZeD;rSmvnf; usef;rma&; raumif;Muyg/ xkdYaMumifh tpfr

BuD;a':oef;pdefESifhorD;a':aX;aX;wkdYtm; umvuwåm;odkY Ekd0ifbmv 22 &ufaeY t

a&mufvmzkdY pmBudKwifa&;xm;vkdufonf/ odkYaomf Ekd0ifbmv t&uf 20 aeY olwkdYESpfOD;

a&mufESifhaeMuNyD/

avqdyf{nfhcef;odkY 0ifoGm;aomtcg a':oef;pdefESifhorD; tm;&0rf;omBudKqkd

Muonf/ bmaMumifh 22 &ufaeYwGif vm&ef csdef;xm;vsufueJY t&uf 20 aeYü a&muf

vm&ygovJ[kar;&m atmufygtwkdif; ajzMuyg\/ tarESifhorD; EkdifiHul;vufrSwfrsm;

16 &ufaeYwGif &onfhtcg t&uf 20 aeYü umvuwåm;avqdyfa&mufonhftcg ta&;

MuKHygu zkef;qufEkdif&ef rpöwm'wåm; w,fvDzkef;eHygwf ay;xm;ojzifh quf&m rpöpf'

wåm;a&mufvm\/ ]a':wef;pdef? a':wef;pdef}ac:oHMum;í rpöpf'wåm;qDoGm;onf/ ol

wkdYudk umvuwåm;wGif aps;tBuD;qkH; tdk;bm;&GKdif;*&ef;(Oberoi Grand)[kdw,fBuD;qD

odkYac:oGm;\/

[kdw,fBuD;wGif aeYv,fpmpm;csdef a&mufonf/ rSmpm;\/ Muufom;[if;usyf

80? (,ck 200)? ig;[if; usyf 60(,ck 100)ponfhaps;EIef;rsm; awGY&wkdif; trav;[k

atmfMuonf/ ygvmonfhaiGESifhray;Ekdifíjzpfyg\/ rpöpf'wåm;u ]udpör&Sdbl;? pm;om

pm;yg? q&mBuD;vm&if ta<u;qyfay;r,f}[kajymojzifh aeYv,fpm npm pm;Mu&

aMumif; ajymjyygonf/ þ[mvnf; oifcef;pmwpfckyif/ uRefawmfom BudKwifNyD; aX;

aX;xHokdY'wåm;\vdyfpmESifhw,fvDzkef;eHygwfom ray;xm;cJhygrl b,fvkdpcef;oGm;Murnf

udk awG;rd&if; &ifckefrdygonf/ aeYv,fpmudk 'wåm;tygt0if uRefawmfwkdYig;a,muf

aysmfaysmfyg;yg; pm;MuNyD; Ak'¨*,moGm;rnfhc&D;pOfudk aqG;aEG;Muonf/

22 &ufaeY/ /eHeufpm pm;MuNyD; roef;jrESifhaX;aX;wkdYaps;oGm;Mu\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(138)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

uRefawmfu a':oef;pdefESifhaecJh\/ olwkdYjyefvmonfhtcg ,ckacwfwGif awGYcJhonfh]y

xmeD}(ukvm;yJavSmf)ESifhopfawmhoD;rsm; 0,fvm\/ ESpfaygif;rsm;pGm rpm;&aom yxm

eDudk pm;Mu\/ roef;jru olawmif;pm;wpfa,muf ykdufqHvmawmif;í ay;vkduf&m ol

awmif;pm; 20 ausmf 0dkif;vmojzifh ajcukefokwf&aMumif; ajymjy\/

Ak'¨*,moGm;zdkY raeYnu 'wåm;ESifhwkdifyifonf/ olu &mZm(Raja)qkdol olYt

rsKd;om;uav;wpfa,mufudk Ak'¨*,moGm;zkdY tazmtjzpf xnhfay;vkdufrnf/ zsufzswf

vwfvwf 25 ESpft&G,fcefY? ywfwem;(Patna)ac: ygwvdykwfNrdKUrSwpfqifh Ak'¨*,moGm;

&rnfrkdY ywfwem;odkYoGm;zdkY yxrwef;vufrSwfav;apmif 0,f&ef aemufwpfaeYü vlwpf

a,mufvTwfay;rnf[kajymygonf/ xkdaeY aeYv,fpm pm;NyD; rMumrD touf 60 t&G,f

vlBuD;a&mufvm\/

oufqkdif&mXmeokdY vufrSwfrsm; 0,f&efESifhntdyfwGJwpfwGJiSm;zkdY oGm;Muonf/

Xmeü pma&;wpfa,mufESifhawGYonf/ eufjzef ywfwem;oGm;zkdY yxrwef;vufrSwfrsm;

r&Sdawmhbl;[kajymonf/ tazmftbkd;BuD;u &kH;tkyftcef;odkYac:oGm;\/ uRefawmfu

&Sif;jyonf/ ]vufrSwfvnf; &ygapr,f? wGJtwGufvnf; Munfhvkyfay;yghr,f/ 'Dpmudk

oufqkdifoludk ay;yg}[kajym\/ uRefawmfhxH aiGusyf 50 pmtdwfxJ xnfhNyD;ay;vkduf\/

pmay;&ef tazmfac:oGm;&m ,cifu pma&;qDa&mufoGm;awmhonf/ rsufESmokefokef

rIefrIefESifhyxrwef;vufrSwfav;apmif xkwfay;vkduf\/ ntdyfwGJ eHygwfyg pm&Gufukd

vnf; &cJh\/ xkdaeYn 'wåm;ESifhZeD; vmEIwfqufonf/

23 &uf/ /tawmfhudk tvkyf&Iyfonf/ OD;aESmufajcmuf&onfhaeYyif/

nae 6 em&DcGJwGif &mZm vkdufvmonf/ olYtwGuf vufrSwf0,fzkdYESifhtokH;p&dwfay;vkduf

NyD; wuúpDjzifh a[mif&m;(Howrah) blwm&kHodkY oGm;Mu\/ BuD;vkdufonfh{&mr blwm&kH?

rsm;vkdufonfhaMumufp&mhvltkyfBuD;/ vlESpfa,mufu vSnf;wpfpD;pD qGJvm? vltkyfBuD;

wpftkyfu 0ifvmaeojzifh a':oef;pdeftm; wkdifwpfwkdifem; &yfapNyD; uRefawmf? &mZm?

roef;jr? aX;aX;wkdYu vufqGJaowåmav;vkH; &Hum 0kdif;xm;Muonf/ rD;&xm; 7 em&D

cGJwGif 0ifvmonf/ uRefawmfwkdYwGJudk &mZmoGm;&Sm&m awGYojzifh wGJay:wufxkdifrdrS t

vkH;BuD; usoGm;ygawmhonf/ 0,fvmonfhpm;p&mawG pm;aewkef; vufrSwfppfvm\/

rD;&xm; 8 em&DxGufonf/

yxrwef; tEGwåonm ryDovSyg/ oefYjyefYa&; toGm;nifomrI rcHpm;&yg/

wpfnvkH; ckwfoGm;&m eHeuf 5 em&DcGJwGif ywfwem;odkY a&mufoGm;onf/ wuúpDjzifh BudK

wifiSm;xm;onfharm&,(Mauraya)[dkw,fodkY oGm;onf/ r*FvmaqmifyGJESifhoGm;wkd;ae

yg\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(139)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

9-4/ ywfwem;(ygwvdykwf)NrdKU? Ekd0ifbm 24-26 &uf

24 &uf/ /tcef;eHygwf 207 ESifh 209 &onf/ vufzuf&nf? aumfzD

wkdufyg\/ c&D;onf qufqHa&;t&m&Sd trsKd;orD;u ae&onfrSm oyÜg& jzpf rjzpf w,f

vDzkef;ESifhar;yg\/ eHeufpm pm;? tem;,l? wpfa&;wpfarm tdyfMuonf/ NyD;aemuf bl

wm&kHodkY &mZmESifhoGm;NyD; Ak'¨*,mc&D;twGuf wuúpDiSm;onf/ vrf;wGif emvef'gwuú

okdvfESifh&mZN*dK[fjynf 0ifMunhfrnf[k '&kdifbmtm; ajym\/ 325 usyfESifhaps;wnfhoGm;

onf/ c&D;um; 95 rkdif a0;onf[kod&ygonf/ 10 em&Dtcsdef xGufonf/ emvef'g (Nal

anda)bkef;BuD;ausmif;wuúokdvfÄ odkY 12 em&DcGJü a&muf\/

7 &mpkESpfwGif omoemawmfud kcsD;yifhaeaom &[ef;awmfrsm;ESifha0'? [dE´L'

óeduaA'? ,kwådaA'? aq;ynm&yfrsm; qnf;yl;aeaomausmif;om;rsm;jzifh jynfhESuf

aeaom taqmufttkHBuD;onf tcGHom usefygawmhonf/ tdE´d,tpkd;&u wl;azmfNyD;

xdef;odrf;xm;íom uRefawmfwkdYjrif&yg\/ ausmif;a[mif;? apwDa[mif;ponfwkdYudk

vnf; MunfhMu\/ xkdrSwpfqifh &mZN*dK[fodkYoGm;\/ NrdKUxJ0if&ef tcsdefr&yg/ 0dkif;&Hvsuf

&Sdonhfawmifig;vkH;tcsKdUukdom jrifcJh&\/ *g,mNrdKUuav;odkY qufoGm;onf/ nae

apmif; 3 em&Dü a&mufoGm;\/ aeYv,fpm pm;NyD; Ak'¨*,modkY c&D;jzefYonf/

taomurif; bk&m;yGifh&mXmeü wnfaqmufxm;aom r[maAm"dapwDawmf

vkdPf*lawmfxJ 0ifMunhfMuonf/ Ak'¨&kyfyGm;awmfudk uefawmhonf/ aiGtcsKdUvSL\/ bk

&m;yGifh&maAm"dyifudk zl;ajrmf\/ rlvaAm"dyif r[kwf/ yifyGm;[kod&yg\/ tawmfBuD;rm;

t&GufawGESifhzm;zm;yif/ NyD;aemuf &wempBuøawmfudkvnf; Munfhum jrwfpGmbk&m;pBuø

avQmufaeykHudk pdwfxJrSef;qum OD;nTwfygonf/ wpfae&mwGif wdAufvlrsKd;ESifhwlonfh

trsKd;om;wpfa,muf bk&m;0wfjyKykHqef;onf[koabm&í Munfhrdonf/ rwfwyf&yf

&mrS ajray:0rf;vsm; xkd;arSmufcsum tBudrfBudrf uefawmhonf/

5 em&DcGJwGif ywfwem;odkYjyefMuyg\/ [dkw,fokdY 9 em&DwGif jyefa&mufvm\/

aumfzD? vufzuf&nf? udwfrkefYpm;aomufNyD; armarmESifhtdyf&m0ifMu\/

25 &uf/ /ywfwem;wGif tyef;ajzonf/ [dkw,frefae*smu Am&mP

oDjrdKU&Sd taomh(uf)(Ashok)taomu[kdw,fodkY ESpfa,muftdyfcef; ESpfcef; w,fvuf

(telex)&dkufNyD; BudKwifiSm;xm;ay;onf/ [dkw,fajrnDxyf&Sd ukefqkdifBuD;wGif roef;jr?

aX;aX;wkdYESifhvkdufavQmufMunfhaepOf &mZm a&mufvmonf/ ]eufjzefcg? Am&mPoDoGm;

pkdY yxrwef; vufrSwfav;apmif uaeY BudKwif 0,fxm;&r,f}[kajymojzifh usoifhorQÄ 5 &mpkavmufu wnfaxmifcJhaom emvef'gausmif;BuD;odkY 7 &mpkESpfwGif a&mufvmaomw&kwfynm&Sif ,Grfcsrf;(Hsuan

Tsang)u ausmif;om; 10ç000 &SdaMumif; rSwfwrf;wGif a&;cJhonf/ ygarmu©b,f&Srfu ausmif;tus,ft0ef;t& xkdOD;a&

r&SdEkdifaMumif; qkdyg\/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(140)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

aiGudk ay;vkdufonf/

26 &uf/ /Am&mPoDNrdKUodkY wpfoufvkH; tjynfjynfwGif oGm;vmchJ&

onfhc&D;rsm;teuf r,kHEkdifavmufatmif pnf;urf;rJhvlrqefonfhc&D;rsKd; MuHKcJh&yg\/

pBuø 7 ü 12 em&D rdepf 40 wGif &xm;qkdufrnfqkdí rGef;wnfhcsdefuwnf;u a&mufae

onf/ em&Djyef 2 csufrS a&mufvmawmhonf/ uRefawmfwkdY\xkdifckHrsm;&Sd&m yxrwef;

wGJokdYwuf&m tjcm;rqkdifolrsm;uvnf; wkd;a0SYwufMuonf/ rsufrSefjyKwfusí jyef

aumuf&onf/ wGJxJa&mufawmhvnf; xkdifckHrsm;ay: tjcm;vlrsm; xkdifaeMu\/ t&m

&SdawGudk vkduf&Smonf/ MuufaysmufiSufaysmuf aysmufaeMu\/

a':oef;pdefwpfa,mufwnf;om xkdifckH&onf/ aX;aX;u xkdifckHvufwHay:

xkdif\/ roef;jrESifhuRefawmfwkdYu xkdifckHtay:&Sd ypönf;wifwef;ay:ü ae&m&onf/

&mZmu a':oef;pdefESifhaX;aX;wkdYtem; tapmifhta&Smuftjzpf &yfaeonf/ uRefawmfh

rsufESmcsif;qkdif ypönf;wifwef;ay:ü xkdifaeaom tdE´d,ausmif;om;BuD;wpfa,mufu

aX;aX;udk ac:awmMunfh Munfhae\/ uRefawmfhudk jrifawmhrS &Suf&SufESifhr[kwfr[wf

vkyfZmwf t*Fvdyfpum;jzifh EIwfqufonf/ uRefawmfu olYtaMumif;udk t*Fvdyfvkdjznf;

jznf; ar;onf/ rajymwwf ajymwwfESifhywfwem; wuúokdvfrSr[m0dZÆmbGJY &oljzpf

aMumif; od&\/ tdE´d,jynf\ynma&;tqifhtwef;onf vGwfvyfa&;&NyD;uwnf;u

þtqifhrsKd; a&mufaeyguvm;[k awG;rdí oem;rdyg\/ rD;&xm; em&Djyef 2 csufcGJrS

xGuf\/

em&D0ufyif rMumao;? rD;&xm; &yfonf/ ausmif;om;rsm; qif;oGm;Muonf/

blwm&kHudk rjrif&yg/ qif;vkdonfhae&m qif;csifwkdif; ta&;ay:BudK;qGJ? rD;&xm;&yfvQif

qif;Muonf/ wpfwGJvkH; jynfhusyfaeonf/ qif;oGm;onfhausmif;om; wufvmonfh

ausmif;om;awGESifh &Iyf&Sufcwfae\/ 2 em&DMumrS roef;jrESifhuRefawmf xkdifckHay:xkdif

cGifh&\/ &xm;vnf; &yfvkdufoGm;vkdufESifh nbufa&mufvmonf/ wGJxJ rD;vkH;rsm;&Sd

onf/ rvif;yg/ 8 em&DcGJ tcsdefü pnf;urf;rJHonfhbD[m(Bihar)e,frSxGufvm&ykHay:

í t*Fvdyfvkd ]K}pmvkH;ESifhemrnfponfhblwm&kH a&mufvm\/ xkdtcgrS ay:awmfrlvuf

rSwfppfawG? tifpyufwmawG aygufvmMu\/ vufrSwfr&Sdolrsm;udk 'Pf&kduf? &kd;&kd;t

wef;vufrSwfjzifh yxrwef; xkdifckHay: xkdifaeolawGudk z,f&Sm;ypfonf/ rD;vkH;awG vif;

vm\/ uRefawmfvnf; tdyfvkdufonfrSm umoD(Kasi)blwm&kHa&mufrS Ekd;vmonf/

9-5/ Am&mPoDNrdKU? Ekd0ifbm 27- t&uf 30

Am&mPoDodkY 8 em&Dtcsdef a&muf&rnfhtpm; 11 em&DcGJa&mufvmyg\/ taomh

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(141)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

(uf)(tmaomu)[dkw,fwGif 11 em&DcGJrSrsufESmjyEkdif\/ npmpm;&ef tcsdefvGefaeNyDrkdY

tom;n§yfaygifrkefY? udwfrkefY? pGyfjyKwfrsm;ESifhom wif;wdrf&ygawmhonf/

27 &ufaeY/ /c&J&Gmjrefrmpmoifausmif;rStp &efukefwuúokdvftxd jref

rmpmtkyfawGxJ zwfcJh&aom Am&mPoDNrdKUodkYa&mufvmNyD; eHeufpmpm;NyD; tjyifbuf

xGufMunfh&m jrif&aom 20 &mpkESpf Am&mPoDonf ESpfaygif; 2000 ausmfavmufu &Sd

cJhaom Am&mPoDESifhuGJjym;rnfudkodyg\/ tcsdef&orQvkdufavhvm&ef qkH;jzwfvkduf\/

urÇmvSnfhc&D;onfrsm; oGm;vma&;qkdif&m XmeodkYoGm;í pkHprf;onf/ aeYv,f

pmpm;NyD; wuúpDjzifh yxr**Fgjrpfurf;yg;odkY oGm;Muonf/ [dE´Lbmom0ifrsm; tjrwfw

Ekd;xm;aomjrpfxJa&csKd;? a&pdrfaeolawG 'kESifha';yif/ jrpfa&csKd;vQif tjypfuif;pif

onf/ pdwfcsrf;om ukd,fusef;rmonf[k ,lqaomaMumifhyif/ a&qdyfxdyfwGif tavmif;

rsm; rD;oN*dK[fxm;onfudk awGY&\/ jymrsm;udk a&xJarQmonf[kod&\/ xkdrSaX;aX;ESifh

roef;jrwkdYu qkdifawGwGif aps;0,faewkef; &mZmudk ac:NyD; Am&mPoDwuúokdvfudkoGm;

Munfhyg\/ tawmhfudk BuD;onfhtaqmufttkHpkBuD;jzpfyg\/ ouúwbmomü ausmf

Mum;onf[k owif;ay:xGufaeyg\/

xkdtckduf vef'efwuúodkvf uRefawmfwkdYausmif;ü ouúwbmomwGif yg&*lbGJYpm

wrf;vmjyKpkaeol tdE´d,ausmif;om;tcsKdUudk ajy;jrifrd\/ Am&mPoDwuúokdvfü yg&*l

bGJY r,lbJ tarausmf a'G;awmfvGrf;qkdovkd vef'efwuúodkvfrSmrS vm,lovJ[kolwkdYudk

ar;Munfh&m vef'efwuúodkvfrSm enf;edó,u ykdaumif;vkdY vef'efwuúokdvfrS&wJhbGJYu

tdE´d,wuúokdvfrS&wJhbGJYxuf rsufESmBuD;vkdY[laomtajzMum;onfrsm;udk owd&rd\/

w&kwf? *syefbmomrsm;ü yg&*lbGJYvm,lol t*Fvdyf? w&kwf? *syefausmif;om;rsm;xHrS

vnf; xkdtajzrsKd;udk &&SdcJhyg\/

Ekd0ifbmv 28 &uf aemufwpfaeYwGif eHeufpm pm;MuNyD; uvwf[kdw,f(Clark

Hotel)odkYajymif;a&TU&ef jyifqifMuonf/ [dkw,fwpfckü wnf;ckdrnfqkdvQif Oya'pnf;

urf;t& rGef;wnfhtcsdefrSom tcef;xJ0if&\/ onfhxuf apmapm0ifaeygu wpfaeYt

wGuf ay;&\/ xkdYaMumifh uRefawmfwkdY 11 em&DcGJrS wuúpDjzifh 0efpnfpv,frsm;ESifhoGm;

Muonf/ AsL&kdua&pDenf;t& pm&Gufpmwrf;awG jznfh&onf/ NyD;rS tcef;aomhawG &í

tdyfcef;qDodkY [dkw,fay:wmrsm; ac:oGm;\/ 2 em&DwGif rd*'g0kefodkYoGm;&ef vufrSwf

0,fxm;ESifhojzifh ypönf;awGae&mcs? tcef;awGudk okH;oyf\/ yxrxyfü&Sdaomtcef;

rsm;rStjyifbuf &Icif;onf omawmifhom,m &SdvSyg\/ aeYv,fpm pm;NyD;a&mufvm

aomc&D;onfwif um;BuD;jzifh xGufcGmvmMuonf/

c&D;onf 20 ausmfESifhvkdufjyol wpfOD;ygvm\/ uRefawmfonf Zdew¬yumoeD

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(142)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

usrf;ESifhtaomurif;BuD;\orkdif;udk zwfxm;ojzifh rd*'g0kefokdYa&mufcsifaZmBuD;vm

\/ a&mufí vkdufjyol ac:oGm;&m oGm;Mu\/

OD;pGm yOö0*¾Dig;yg;tm; jrwfpGmbk&m; "r®pMumw&m;OD;a[mawmfrlaomt&yf

odkY a&muf\/ xdkae&m trSwfw& jzpfapjcif;iSm taomurif;BuD;u "r®puúapwDudk

wnfxm;cJh\/ ysufpD;aeaomtaqmufttkHawGMum;xJ wpfydkif;wpfpusef&Sdaeonfh

tkwfykHudkom zl;jrif&onf/ xdkaemuf tewåvu©Pokwf a[mMum;awmfrlcJhaomtuGuf

[ktxdrf;trSwftjzpfjzifh rif;BuD;u wnfxm;cJhaom "r®&mZduapwDudk uefawmhcJh

onf/ ,cktcgum; ,dk,Gif;BuD;ru ,kd,Gif;aeayNyD/ reD;ra0;ü taomupkdufxlcJhonfh

ausmufpmwkdifBuD;udk jrifcJh&ygonf/ usKd;yJhaeaom xdyfykdif;udk tdE´d,tpkd;&a&S;a[mif;

okawoejywkdufxJwGif awGY&onf/ rd*'g0kefonf orifrsm; ckdvIH&mawm[kqdkojzifh o

rifrsm; arG;xm;onfudk jrif&yg\/

pdwfroufomp&m tjcif;t&mrsm;udk awGYjrif&onfhtcg tppt&m&m ocFg&

ayyJ[krdrdukd,fudk rdrdESpfodrfh&onf/ (rd*'g0kefawmtaMumif; tus,fw0ifhodvkdolrsm;

onf rif;,ka0\]&mZN*dK[f}pmtkyf pmrsufESm 85 rS 96 txd &IMuyg/) xkdrSwpfqifh Am

&mPoDNrdKU\r[m&mZmeef;awmfa[mif;udk oGm;avhvmMuonf/ tHhrcef;&myif/ 0ifr

MunfhrD bef*vkdwpfckü vufzuf&nfaomufMu&\/ aiGuka#uk#m tukeftus cHum

aqmufxm;onfheef;awmfBuD;onf **FgjrpfESifhyPmpm;vSyg\/ eef;xJ&Sd ypö,rsm;Munfhí

rukefEkdifatmif rsm;vSygonf/

t&uf 30 aeY umvuwåm;odkYjyefawmhrnfrkdY tem;,lMuonf/ aX;aX;ESifhr

oef;jrwkdY aps;0,fvkdí vkdufoGm;\/ xkdtcgor,ü uRefawmf pD;u&ufaomufojzifh

a&mhoref(Rothman)pD;u&ufvkduf&Sm&m tdE´d,vli,fwpfa,mufu vkdufjyrnf[kqkdNyD;

ydk;xnfqkdifodkYac:oGm;\/ pD;u&uftpm; ydk;xnfawG jy\/ uRefawmf aigufvkdufonfh

tcg vlBuD;wpfa,mufu *syefvkyf Mu,fckepfyGifhwHqdyfyg pD;u&ufawG ,lvm\/ vlvdrf

vlaumufawGqkdNyD; qkdifuxGufvmonf/ [kdw,fodkY jyefvm&m &mZmu umvuwåm;odkY

rD;&xm;ESifhjyefawmhrnfrkdY vmEIwfqufonf/ npm 7 em&Dtcsdefpm;NyD;aemuf tat;rd

í rtDromjzpfonf/ aq;aomufNyD; tdyf&m0if\/

Ekd0ifbmv &uf 30 aeY eHeuf [dkw,fc &Sif;vif;onf/ {nfhvufcHolESifhtjcm;

vkyfom;rsm;tm; vufzuf&nfzkd; ay;NyD; avqdyfokdYwuúpDjzifh xGufvmMu\/ av,mOf

10 em&D qkdufonf/ 10 em&DcGJxGufrnf[kqkd\/ 11 em&D 5 rdepfrSxGufjzpf\/ umvu

wåm;avqdyfodkY 12 em&Dausmfausmf a&mufvmonf/ &mZmvmBudKonf/ avqdyf&Sd t

aomu[kdw,fü wnf;yg\/ tat;rda&m*g ydkqkd;vm\/ t*Fvdyfaq; 2 vufaomuf?

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(143)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

npm pm;? tdyf&m 0ifonf/

9-6/ umvuwåm;NrdKU? 'DZifbm 1 &uf 2 &uf

'DZifbm 1 &uf/ /a':oef;pdefESifhorD;aX;aX;wkdYESifhcGJ&awmhrnf/ olwkdYu Aef

aumufokdYoGm;NyD; &efukefjyefMurnf/ roef;jrESifhuRefawmfwkdYu r'&wfNrdKUrSwpfqifh oD

&dvuFmodkYc&D;qufrnf/ tawmfhudk OD;aESmufajcmuf&onfhreuf/ Am&mPoDNrdKUrSmu

wnf;u c&D;onfydkYaqmifa&;XmewGif umvuwåm;rS AefaumufvufrSwfESpfapmifht

wGuf umvuwåm;&Sd xkdif;avaMumif;ukrÜPDodkY wJvuf(Telex)&kdufxm;\/ tckawmh

vufrSwf r&Ekdifyg[kqkd\/ roef;jru &mZmESifholYrdwfaqG &GKdif(Roy)udkac:NyD; c&D;oGm;

tusKd;aqmif(Travel Agent)wpfOD;qD oGm;onf/ em&Djyef 2 csufwGif roef;jrrId&aom

rsufESmESifhvufrSwfESpfapmif&vmNyD; a':oef;pdefESifhaX;aX;wkdY AefaumufoGm;&ef av

qdyfodkY vkdufydkY\/

jrefrmjynfjyefa&mufí aX;aX;wkdY jyefawGYaomtcg olwkdY&oGm;aomvufrSwf

ESpfapmifonf yxrwef; vufrSwfrsm;jzpfaMumif; od&onf/ olwkdYav,mOfOD;ydkif;üpD;&

onf/ aeYv,fpm auR;onfhtcg olwkdYtcef;ESifhaemufbufcef;Mum; cef;qD;qGJydwfvdkuf

onf[kajymjyonfhtcg c&D;oGm;tusKd;aqmifu roef;jrtm; &kd;&dk;wef;vufrSwfqkdNyD;

yxrwef;vufrSwfrsm; a&mif;vkduf\/ vlvdrfvlnmawG aygvSonf/ Am&mPoDNrdKUü c

&D;oGm;tusKd;aqmifwpfa,mufu a':oef;pdefESifhaX;aX;twGuf umvuwåm;&Sd ,kd;'

,m;avaMumif;odkYvufrSwfESpfapmif wJvuf(Telex)&kdufvkdufNyD[kqkdNyD; uRefawmhfxHrS

ukefuscawmif;í ay;vkduf\/ umvuwåm; a&mufonhftcg vufrSwfrsm; r&yg/ uRef

awmfhudk Rothman pD;u&uf0,fay;rnf[kqkdNyD; ydk;xnfawGxkwfjy\/ NyD;aemuf Mu,fck

epfvkH;*syefpD;u&ufjy\/ vlvdrfvlnmawGMum; wkd;cJh&onf/ vl&kd;ocsKØif;rSmom&Sdw,f

qkdonfhpum;udk ,kH&awmhrvkdvkd jzpfrdyg\/

roef;jrESifhuRefawmfwkdYom usef&pfae\/ rm'&wfNrdKUrSwpfqifh oD&dvuFmodYk

oGm;&rnfrkdY rm'&wfodkYoGm;&ef av,mOfvufrSwfESpfapmif&\/ oD&dvuFmoGm;zdkY&m vef

'efrSmuwnf;u yxrwef;vufrSwfESpfapmif 0,fESifhxm;NyD;rS r'&wfrS ukdvHbkdodkY'DZif

bmv 5 &ufaeYoGm; av,mOfwGif xkdifckH& r& ]wJvuf}ESifhoD&dvuFmavaMumif;odkYar;

&m &rnf[kod&ojzifh npm pm;0ifNyD; tdyfí aysmfoGm;yg\/

9-7/ r'&wfNrdKU? 'DZifbm 2 &uf 3 &uf

'DZifbmv 2 &uf/ /r'&wfNrdKUodkYoGm;rnfhaeY/ pDrHp&m vkyfp&m? ay;p

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(144)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

&m&Sdonfrsm;udk aqmif&GufNyD; aeYv,fpm pm;? tcef;rSqif;vm&m rpöwmuifra&mef

*&efY(Cameron Grant)qkdolESifhawGYqkHonf/ a[mifaumif&SdEkd;Ampukd;&Sm;bPfwkduf(Nova

Scotia Bank)rS vufaxmufrefae*smjzpfonf/ azmfazmfa&Ga&G EIwfqufonf/ olESifht

wl wuúpDjzifh avqdyfokdYoGm;Muonf/ wuúpDc olay;\/ &mZmESifha'vDNrdKUopfwGif qkH

pnf;cJh&aom 0wfvkHawmf& rpöwmacsmif'&DESifhjyefawGY&\/ uRefawmfhrdwfaqG ola,mu©

r'wåm;tdrftvnfvm&if; a,mu©rajymjyí vmydkYonf[kqkd\/ olwkdYaus;Zl;aMumifh

ypönf;awGtm;vkH; av,mOfay: a&mufMuonf/

av,mOfonf naeapmif; 3 em&D 15 rdepfü xGuf\/ tpm;tpm auR;\/ r

aumif;vSyg/ rpöwm*&efYu rJhjyonf/ r'&wfokdY 5 em&D 15 rdepfwGif qif;oufvmonf/

rpöwm*&efYu ol wnf;rnfh w(*sf)udkrkd;&efY(Taj Comorant)wGif wnf;&ef ajym\/ uRef

awmfu csKd;vm;(Chola)[dkw,fodkYvmrnfhtaMumif; wJvuf&kdufxm;NyD;ESifhNyD[k&Sif;jyyg

\/ avqdyftxGufü csKd;vm;[kdw,frS vlwpfa,mufESifhawGYí [kdw,fa&mufvQif c&D;

onfBudKtrsKd;orD;tm; ay;yg/ [dkw,fc wpfn usyf 340 usrnf[kqkd\/ av,mOfrS

uRefawmhfypönf;rsm;udk apmifhaepOf ol a&mufvmNyD; [kdw,fc usyf 320 omjzpfonf[k

ajymjyefonf/ uRefawmfvnf; pdwfwkdvmNyD; ]ighudk yavmif;yvJ rvkyfaeeJY igrefae*sm

udk wkdif&if eif tvkyfjyKwfoGm;r,f}[kBudrf;armif;vkdufonf/ vlnmawGudk ykdowdxm;

vm\/

c&D;onfrsm; wnf;ckd&m [kdw,frsm;qDodkY c&D;onfaqmif bwfpum;BuD;u

vkdufykdYonf/ NAdwdoQtdrfa&SUrif;om;csm;(vf) CharlesvmvnfrnfhtwGuf vrf;wGif crf;

crf;em;jyifqifxm;onfudk jrif&onf/ [dkw,fodkY 7 em&Dtcsdefa&mufvmonf/ {nfhBudK

trsKd;orD;u ,kdpkHygaom puúLaowåmuav;wpfvkH;ay;onf/ ay:wmu c&D;oGm;ao

wåmrsm;udk tcef;eHygwf 224 odkY,loGm;ay;\/ tawmfus,fNyD; ajccif;vufcif;om

onfhtcef;yif/ 8 em&DwGif pm;&onfhnpmaumif;oavmuf aps;BuD;yg\/

'DZifbmv 3 &uf/ /oD&dvuFmodkY eufjzefoGm;ygrnf/ udkvHbkdNrdKUwGif

wnf;rnfh*g;(vf)azh(pf)(Galle Face)[kdw,fodkYwJvuf&kdufonf/ tcef; &\/ r'&wfNrdKU

xJ oGm;í avQmufMunfh&if; ypönf;tcsKdU0,f\/ naeapmif; 2 em&DwGif c&D;onfrsm;

vkdufjyonfhbwfpum;jzifh vSnfhvnfMunfh&I\/ vrf;jytrsKd;orD;u jrifuGufrsm;udk

&Sif;jy\/ yef;csDjywkdufrsm;? yef;csDum;rsm;? yef;ykrsm;yif tawmfvuf&majrmufonf/

cHwyfawG? bk&m;&Sdckd;ausmif;awGqDvnf; a&mufcJh\/ bk&m;&Sdckd;ausmif;tcskKdUü teDrIefY

awG ezl;ay:wm;ay;onf/ zdeyfcRwf0if&onf/ urÇmay:wGif 'kwd,t&SnfqkH;[kqkdonfh

yifv,furf;ajcay: avQmuf&yg\/ [kdw,fodkY n 7 em&DrSjyefa&mufyg\/ npm pm;/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(145)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

jrif&onfht&mrsm;udk pm;jrHKUjyef&if; tdyf&m0if\/

'DZifbmv 3 &uf/ /oD&dvuFmodkY eufjzefoGm;ygrnf/ udkvHbdkokdYoGm;&yg

awmhrnf/ xkH;pHtwkdif; [kdw,frS rGef;wnfhtcsdef tdyfcef;aomhrsm; jyeftyf&onf/ {nfh

BudKtrsKd;orD;tm; [dkw,fü nae 5 em&DtxdaecGifhjyK&ef ajym&m aeyg[kqkdyg\/ rkd;

vnf; onf;xefpGm &Gmaeonf/ acwåpJaeckduf tjyifxGufNyD; aps;0,f? [kdw,fü aeYv,f

pm pm;í tem;,laeyg\/ 6 em&DcGJwGif wuúpDiSm;NyD; avqdyfodkYoGm;Muonf/ rkd;u

onf;? arSmifuarSmifESifhavqdyfoGm;vrf;ü wpfckckjzpfygu arSmifrnf;aeonfhMum;u

bmvkyf&rnfudk pOf;pm;aeckduf avqdyfodkY acsmacsmarmarm a&mufoGm;onf/ wuúpD

orm;u tcykdawmif;í ay;vkdufyg\/

9-8/ udkvHbkdNrdKU? 'DZifbm 4 &uf 13 &uf

xGufonf/ yxrwef;rSpD;oGm;í npm aumif;rGefvSonf/ roef;jru 0rf;ysuf

aeí rpm;Ekdif&Smyg/ 10 em&D rdepf 50 wGif ukdvHbkdodkY qif;oufvm\/ avqdyftxGuf

ü &ef*spf0D;&wGef;*g;(Ranjit Wiratunga)qkdolu *g;(vf)azh(pf)[kdw,fodkY vkdufykdYay;r,f/

wuúpDriSm;ygeJYajymí vkdufoGm;onf/ olu c&D;onfvkdufydkYa&;ukd,fpm;vS,fjzpfaMumif;

oD&dvuFmuRef;wGif oGm;vkd&m ac:aqmifay;rnfjzpfaMumif; ajymyg\/ pum;ajymodrf

arGY? &kd;om;ajzmifhrwfykH ay:\/ rkdif 20 a0;aomc&D;udk 45 rdepfESifha&mufvm\/ [dkw,f

ü {nfhBudKtrsKd;orD;u vufcHpum;ajymonf/ opfoD;trsKd;pkHauR;\/ t*Fvdyf0dwkd&d,

bk&ifr(queen Victoria)vufxufu aqmufvkyfxm;[ef wlaom [kdw,fBuD;yif/ &aom

tcef;um; us,fjyefYcrf;em;vSygayh/ crf;em;oavmuf tcef;u BuD;yg\/

'DZifbmv 5 &uf/ /eHeuf 9 em&DcGJtcsdef &ef*spf0D&wGef;*g; zkef;quf

NyD; vmawGY\/ oD&dvuFmuRef;odkY 5 &uf avQmufvnfrnf/ orkdif;0ifNrdKUrsm;? taqmuf

ttkHESifhodaumif;p&mawGudk Munfhcsifw,f[kajym\/ [dkw,frSc&D;onfydkYaqmifa&;

ukd,fpm;vS,fu uRefawmfhudk olYtcef;qD ac:oGm;NyD; vlrormawG rsm;w,f/ owdxm;

yg[kwaphwapmif; ajym\/ uRefawmfu avQmufMunfhcsifwJhae&mrsm;qD 5 &ufvSnfh

vnfoGm;vkdw,f/cifAsm; pDpOfay;Ekdifrvm;[kar;\/ ol ray;Ekdifyg/ uRefawmfvnf;

&ef*spfESifhta&;qkd\/ tzkd;tc wnfhoGm;onf/ [kdw,frSudk,fpm;vS,fu tcJraMuí

roef;jrtm; roGm;&ef aoG;xkd;jyefonf/

5 &ufc&D;twGuf aygifpwmvif vJ&ef vkdonf/ em&Djyef 2 csufcGJü &ef*spfonf

jyifopfum;wpfpD;jzifh a&mufvm\/ udkvHbkdNrdKUodkY vkdufavQmufjy\/ bPfwkdufxJwGif

aiGvJonf/ vJvkdolu rsm;? 0efxrf;u enf;í tawmfMumMum apmifh&\/ t*Fvefjynf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(146)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

rS pepfacgif;xJ a&mufaeaom uRefawmfonf pdwfwkdrd\/ &kd;&kd;vJolrsm;udk 1 aygifvQif

usyf 40 ywf0ef;usif urÇmvSnfhc&D;onfrsm;udk usyf 51 ausmfausmf ay;\/ vrf;c&D;

twGuf usef;rma&;ESifhpyfvsOf;í aq;awG 0,fonf/ 13 &ufaeY puFmyloGm;&ef vef

'efrSBudKwif0,fvmonfhvufrSwfrsm;udk puFmylavaMumif; ukrÜPDü oGm;jy\/ oGm;jzpf

onf[kajymjyonf/

'DZifbmv 6 &uf/ /tEk&m"yl&okdY c&D;xGufawmhrnf/ u'rÜjrpfurf;

yg;ay:wGif tEk&m"eu©wfESifh,SOfNyD; 4 &mpkbDpDü wnfonhfNrdKU[kod&ygonf/ &ef*spfESifh

twl pmvd,? pled(Saliya, Sunil)wkdYESpfa,muf NAdwdoQvkyfum;jzifh a&mufvmMuonf/

qmvd,u um;armif;? pleDu tazmftjzpfjzifh tEk&m"yl&okdY 9 em&Dtcsdef c&D;pxGuf

\/ xkdaeYrSpí 'DZifbm 12 &uf aomMumaeYtxd tdE´d,ork'´&mrS ykvJ&wem[korkwf

cH&onfhoD&dvuFmuRef;ukd armfawmfum;jzifh wpfae&mrS wpfae&mqDodkY avQmufvnfMu

yg\/ zwf&Ixm;onfhplV0if? r[m0ifrsm;xJrS orkdif;0ifXmersm;ESifhomoemhedum,ap

wD ykxkd;rsm;? qif;wkawmfrsm;udk avQmufMunfhzl;ajrmfí tm;rvkd tm;r&jzpfcJh&onf/

þaqmif;yg;onf wpfoufvsmESifhoifcef;pmrsm;ESifhoufqkdifojzifh tqkdygawGYMuKHcHpm;

rIrsm;udk acwåaw;xm;NyD; tcgtcGifhMuKHygu wifjyygrnf/ avmavmq,fü oufqkdif

&m taMumif;rsm;qDodkY OD;vSnfhMuygpkdY/

9-9/ puFmyl? 'DZifbm 12-21 &uf

orkdif;ynmvnf; jynfh0? pdwfvnf; om,mMunfEl;vSonfhoD&dvuFmc&D;pOf

onf 'DZifbmv 11 &ufaeY udkvHbkdNrdKUodkYjyefa&mufonfhtcg NyD;qkH;oGm;yg\/ xkdaeYESifh

12 &ufaeYrsm;ü Munfhoifhjrifxkdufonfhae&mXmersm;ESifh taqmufttkHrsm;udk vkduf

Munfh? 0,foifh 0,fxkdufonfht&mrsm; 0,f\/ &ef*spf0D;&wGef;*g;\wynfhESpfOD;wkdYu

vkdufydkYay;onf/ pmvdqkdolu jrefrmjynfodkYvkdufvmNyD; uRefawmfhum; armif;ay;rnf[k

ajymonf/ ysm;&nfESifh0rf;csvkduf&ygonf/ 13 &ufaeYü uRefawmfwkdY puFmylokdYoGm;Mu

\/ pmvd,wkdYavqdyfokdY vkdufydkYonf/ bkd;tif; 747 (Boeing 747)av,mOfBuD;onf eH

euf 10 em&D 55 rdepfwGif xGufonf/ yxrwef;c&D;onfawGrdkY yxrwef; aeYv,fpm

auR;onf/ ykpGefxkyfBuD;? pwm;*sif(Stargeon)ac:ig;BuD;OwkdYponfrsm;yif/ jrefrmjynf

a&mufzl;onfht*FvdyfZeD;armifESHwkdYESifhav,mOftay:xyfü aumfzDaomuf&if; pum;

ajymoGm;Mu\/ tcsdefukefrSef;rod ukefoGm;onf/ &Sifi,f0rf; 0ifzl;onfhol &SifBuD;0rf;

xJ 0ifzl;ayNyD/

puFmylavqdyfodkY 3 em&D rdepf 20 tcsdef(a'opHawmfcsdef 5 em&D rdepf 20)wGif

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(147)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

oufqif;vmonf/ jrifuGif;um; xl;jcm;vSyg\/ crf;em;BuD;us,fonfhavqdyfBuD;ay

wnf;/ rdwfaqGBuD; a'gufwmusifpGdvmBudKaeonf/ pmxJrSmxm;onfhtwkdif; [kdw,fodkY

rac:oGm;bJ olaexkdif&m 704? r,f&D;em;&dyfjrHK(704, Marina House)odkYrmqD;'D;(pf)bif;

(Zf) (Marcedes Benz)um;BuD;jzifh ac:oGm;onf/ ]q&m? [kdw,favmuf raumif;bl;qkd

&if uRefawmf [dkw,fwpfckqD ac:oGm;yghr,f}[kajymí aevkduf&ygonf/

a'gufwmusifpGdonf LL.M(Oya'bGJY)? yg&*lbGJY&NyD; 0wfvkHawmf&(Barrister-at-

Law)wpfOD;vnf;jzpfaeonf/ puFmylwGif tvkyfBuD;tudkifBuD;ESifhae&musaeoljrefrm

wpfOD;yif/ yg&*lbGJYpmwrf;udk vef'efwuúokdvf uRefawmfwkdYausmif;rSygarmu©rpöwm*

vuf[D;(vf)(Gledhill)vufatmuf&Sd 1965 ck ywf0ef;usifwGif jyKpkcJhygonf/ rpöwm*

vuf[D;(vf)onf ,cifu &efukef[kdufukwf&kH;wGif w&m;olBuD;wpfOD; jzpfcJhzl;\/ pm

wrf;twGuf jrefrmrif;tkyfcsKyfykHpmwrf;? a&pBudKckHawmfjzwfxkH; ponfwkdYavhvm&ojzifh

vef'efwuúokdvfu uRefawmfhudk wGJzufpmwrf;BuD;Muyfoltjzpf cefYtyfvkdufonf/ uRef

awmfESifhwpfywfwpfcg? ESpfywfwpfcg qkdovkd vmawGYNyD; ay:vmaomjyóemrsm;udk

aqG;aEG;onf/ aus;Zl;wifí rqkH;yg/ aemuf puFmyludk b,fawmh vm&rvJqkdwm rod

bl;? tzsif;qkH;wpfywfavmufaeyg[kwkdufwGef;í aecJh&\/ puFmylodkY aemuftBudrf

aygif; ajrmufjrm;pGm a&mufcJh&ygao;\/

puFmylwGif xkdtcgu &SdESifhaeonfhjrefrmvlrsKd;rsm;teuf a'gufwmarmifarmif

at;? apmeED́ESifhcifyGef;OD;atmifazwkdYtjyif &pfcswfoef;atmifESifhvnf; qkHpnf;cJhygao;

\/ twlpm; twloGm;vnf;jzpfcJh&ao;\/ a'gufwmarmifarmifat;onf tuf(zSf)?

tm(&f)? pD? tuf(pf)(FRCS) Fellow of the Royal College of Surgeons) bGJYudk vef'ef?

tuf'if;bm;&m;(Edinburg)ESifh*vyfp*kd;(Glasgow)NrdKUrsm;&Sd XmeokH;XmewkdYrS&cJhonf/

OD;atmifazonf pufrIvufrIoifausmif; wpfausmif;ü q&mjzpfaeonf/ a'gufwm

armifarmifat;ESifhZeD;a':vSvS0if;Ä wkdYudkvnf;aumif;? OD;atmifazESifhapmeE´DwkdYukd

vnf;aumif; vef'efwGif vlod&SifMum; uRefawmfvufxyfay;cJhyg\/ &pfcswfoef;atmif

onf uRefawmf udef;b&pfNrdKUü aexkdifpOf olu udef;b&pfwuúokdvfwGif ausmif;om;

jzpfaeonf/ puFmylü [dkufukwf&kH; 0wfvkHawmf& a&SUaeBuD;wpfOD; jzpfaeNyD/ tm;vkH;jyef

qkHpnf;&onfhtcg ESpfodrfhpdwfonf taMumtjcifxJ pdrfh0ifoGm;yg\/

puFmylwGif &ufowåwpfywf aexkdifpkaqmif;0,fjcrf;cJhonfhypönf;rsm;onf t

*FvefwGif aexkdifaepOf av;ig;vtwGif; aeYpOfokH;zkdY0,fonfxuf rsm;yg\/ avmb

BuD;ír[kwfyg/ jrefrmjynfjyefa&mufonfhtcg aqGrsKd;rdwfaqGponfwkdYtm;vufaqmif

Ä a':vSvS0if;onf xkdtcgu jrefrmjynfwGif &Sdaeonf/

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(148)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

yg;vkdíESifhuRefawmfwkdY okH;vkdí jzpfyg\/ taumuftcGefenf;yg;í aps;oufomyg\/

&efukefNrdKUokdY rjyefrD wpf&uf? 'DZifbmv t&uf 20 aeYü puFmylwpfbufurf;

&Sd pifwkdqm(Sentosa)uRef;uav;qD OD;atmifazwkdYZeD;armifESH ac:oGm;í a&mufoGm;

ygonf/ aumif;uif,HrS "mwfBudK;tm;ESifhoGm;onfh,mOfuav;ay: pD;oGm;&onf/ yif

v,fa&vufMum;ay: ta&mufrSm;NyD; atmufokdYikHYMunfhrdojzifh tonf;at;um xdwf

vefYwkefvIyfoGm;rdygonf/ tawmhfudk jrifhí jzpfyg\/ uRef;ay:&Sd jywkdufxJ 'kwd,urÇm

ppfBuD;tNyD; *syefppfAkdvfBuD;awGu r[mrdwfppfAkdvfBuD;rsm;xH vufeufcsonfhtcrf;t

em;udk za,mif;&kyfykHrsm;ESifho&kyfazmfjyxm;yg\/ *syefawG oifcef;pm &ovkd tiftm;

wefckd;jzifh urÇmudk tkyfpkd;vkdolwkdY aemiftcg owdjyKzkdY aumif;yg\/

þ&kyfykHrsm;udk jrif&onfhtcg 1940 jynfhESpfavmufu vef'efwuúokdvfta&SU

wkdif;ESifhtmz&duynm&yfrsm;ausmif;ü jrefrmpum;ajymoifwef;vmwufonfhNAdwdoQ

ppfAkdvfBuD;i,fta,muf 100 ausmfwkdYtm; oGm;owd&rdyg\/ ESpfvokH;vtwGif; t

ajccHpum;vkH;? pum;yk'f? 0guswkduav;rsm;udk vmoif,lae&m zkwfylrD;wkduf ydkYcsay;&

\/ wpfaeYaomf jrefrmEkdifiHawmfrSOD;apmonf ausmif;odkYa&mufvmonf/ tcef;xJ0if

vm 0ifjcif; jypm;vkdonfhNAdwdoQppfAkdvfuav;wpfOD;u ]rm&JUvm;}[kEIwfcGef;qufvkduf

onf/ OD;apmu ]rmygw,f}[kjyefajymNyD; ]rm&JUvm; tpm; rmyg&JUvm; ajym&r,f/ po-

lite (,Ofaus;wJh)pum;vkH;jzpfwJh]yg}ukd xnhfokH;oifhw,f[kt*Fvdyfvkd axmufjyvdkuf

onfudk ,ckxufxd Mum;aerdygonf/

oifwef;NyD;onfhtcg ppfAkdvfrsm;udk jrefrmjynfqDodkYydkY&m vrf;ckvwfwGif *syef

awG puFmyludk 0ifwkdufrnfhta&;ukd ajy;jrifrdojzifh puFmylokdYvrf;vTJykdYvkdufonf/ xkd

uRef;wGif tm;rwef rmefavQmhqkdouJhokdY vufeufcsí toufraoolwkdY ppfokHYyef;b0

okdY a&mufMu&onf/

eufjzefwGif jynfawmfjyef&ygawmhrnf/ vmcJhonfhvrf;wGif tdE´d,ESifhoD&dvuFm

jynfrsm;udk jzwfausmfcJhonf/ ESpfaygif; 40 ausmf t*FvefwGif aecJhNyD; tdE´d,jynfodkY

a&mufvmonfhtcg qufoG,fa&;vlrIa&;&mwkdYü pdwfroufomp&m jrif&í pdwfwpfrsKd;

wpfrnfjzpfoGm;&yg\/ a'vDNrdKUopfrS umvuwåm;odkYw,fvDzkef;qufonfhtcg 1 em&D

MumrS&yg\/ ywåem;rS Am&mPoDodkYoGm;onfhc&D;wGif ausmif;om;rsm; tjyKtrlrsm;

onf ajymr,kH MuHKzl;rS,kH&\/ aea&;xkdifa&;wGif <u,f0olESifhqif;&Jom;rsm; tqifht

wef;uGm[csufonf pdwfroufomp&mrsm; ay:xGufaeyg\/ wpfywfomae&onfhpuFm

ylrSmum; aps;0,fonfhtcg pm;aomufonfhtcg tvnftywfoGm;onfhtcg pnf;urf;

pepf&kdaoMuonfudk jrif&onf/ qif;&Jom;rsm;xuf csrf;omolawG OD;a&rsm;onfudk

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(149)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

awGYrd\/

t*FvefjynfrS jrefrmjynfodkYwkduf&kdufrjyefbJ xkduJhodkY Mum;jzwfc&D;okH;axmuf

oGm;cJh&onfrSm uRefawmfhtwGuf tusKd;tjrwf&&SdcJhonf/ jrefrmjynf jyefa&mufonfh

tcg taumif;jrifjrif tqkd;jrifjrif eurÜwd rwkefrvIyf &Sdaumif;yg\/

10/ jynfawmfjyef/ 'DZifbmv 21 &uf? we*FaEGaeY

tqkdyg aeYwGif &efukefodkY uRefawmfESifhroef;jrwkdY jyefvmMuygonf/ a'gufwm

usifpGdESifhtjcm;jrefrmrdwfaqGrsm; avqdyfodkYvkdufydkYMuonf/ xGufcGmoGm;&rSm OD;av;ae

\/ 12 em&D 48 rdepfwGif av,mOfxGufonf/ &efukefavqdyfodkY 3 em&D 35 rdepf(jrefrm

pHawmfcsdef 2 em&D 35 rdepf)ü qif;oufqkdufvm\/ aqGrsKd;rdwfaqGawGESifht*FvefwGif

awGYcJhaom ausmif;olausmifom;wpfcsKdU avqdyfnTwfrwwf vmBudKaeMuonf/ ESHYpyf

atmif pum;rajymvdkuf&yg/ aqGrsKd;wpfOD;u uRefawmfhudk txifBuD;NyD; urf;em;[kd

w,frS taumif;qkH; tcef;udk iSm;xm;ay;í oGm;ae&yg\/

&efukefNrdKUwGif 12 &ufaecJhonfhtawmtwGif; aemifa&;twGuf vef'efwuú

okdvfESifht*FvefjynfrS&onfhyifpifrsm;teuf wpfvvQif aygifpwmvif rnfrQudk jrefrm

EkdifiHjcm;ukefoG,fa&;bPfokdY vpOfydkYay;&ef t*FvefrS bPfwpfbPfESifhpDpOfay;&onf/

avmavmq,fwGifvnf; aygifpwmvif tawmfrsm;rsm;udk tqkdygbPfodkYxnhfxm;&yg

ao;onf/ jyefrvmrD t*FvefrS BudKwifydkYxm;ay;onfh xkxnfBuD;rm;vSaom tdrf

axmify&dabm*rsm;ESifh topfusyfcRwf armfawmfum;wpfpD;wkdY a&mufvmonfhtcg t

cGefaqmifzkdYjzpfyg\/

aqGrsKd;rdwfaqGrsm;ESifh t*Fvefü uRefawmf apmifha&SmufcJhonfh ausmif;ol

ausmif;om; tarrdbwkdYu aeYv,fpm npm zdwfauR;&ef um;jzifh vmac:jyefykdYay;Mu

onf/ uRefawmf csOfaygifaMumfESifhykpGefBudKufonf[k b,folu owif;vTifhxm;onf

rodyg/ tdrf&Sifawmfawmfrsm;u ykpGef[if; csOfaygifaMumfudk yifwkdifxm;NyD; auR;arG;yg

onf/ uG,fvGefoGm;&Smonfhq&mOD;odef;[ef(aZmf*sD)u csOfaygifaMumf? ykpGefjyKwf? ykpGef

rD;zkwfESifhykpGef[if;wkdYESifhauR;arG;yg\/ jrefrmhapwem/ ykpGefxkyfaps; xkdtcg csKdíawmf

ygao;\/

þta&;ESifhpyfvsOf;í t*Fvefü uRefawmfhrdwfaqG t*FvdyftrsKd;om;wpfOD;

\tjzpftysufudk oGm;owd&rdyg\/ rdwfaqGonf rice pudding ac: EkdYCemxrif;udk &GH

rkef;\/ olvufxyfNyD; ZeD;onfESifhyifv,furf;ajc&Sd [dkw,fü oGm;ae\/ olY"mwfudkod

aomrdwfaqGwpfa,muf [kdw,frefae*smxH aMu;eef;&kdufvkdufonf/ [dkw,fodkYa&muf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(150)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

vmonfhrnfolrnf0gonf EkdYCemxrif;udk BudKufonf/ aeYv,fpm? npm pm;wkdif;tcsKd

yGJtjzpf olYudk auR;yg[kaMu;eef;pmxJ yg&Sd\/ tdrfaxmifonfopfonf rBudKufaomf

vnf; wpfBudrf ESpfBudrf ESpfpm;\/ okH;Budrfa&mufaomf a'goxGufNyD; bmaMumifh 'DtcsKd

yGJBuD;yJ ay;&ovJ[k refae*smtm; ar;\/ aMu;eef;pm xkwfjyí awmif;yefvkduf&\/

uRefawmfum; BudKufí ay;wkdif; pm;yg\/

uRefawmhfudk rdpäm'd|drsm; xifrSwfaeMuvkdYvm; rodyg/ a&Twd*kH? ql;av? Akdvfw

axmifbk&m;? yJcl;rS a&Tarmfa"m? a&Tomavsmif;ponfhbk&m;rsm;qD ac:oGm;Muyg\/

uRefawmfonf Ak'¨bmomtppf a&ra&myg/ wpfae&mwGif ajymcJhNyD;ygNyD/ t*Fveftdrfü

bk&m;pif&Sdonf/ qif;wkawmfrsm;ESifhapwDawmf"mwfykHrsm; &Sdonf/ nwkdif; ykwD;pdyfonf/

olwpfyg; tusKd;,kwfatmif um,uH? 0pDuH? raemuH? wpfuHuHESifhrypfrSm;rdatmif okH;

yg;oDv apmifhxdef;ygonf/ bk&m;&l;olawmh r[kwfyg/

tcsKdUrdwfaqG todtuRrf;rsm;u uRefawmf jrefrmpum;yif aumif;aumif;

ajymwwfavao;&JUvm;[k oHo,jzpfaeMuygonf/ vef'efwuúokdvfrSmjrefrmpmayydkY

cs? pum;udk oifMum;? jrefrmausmif;om;rsm;ESifhtqufrjywf xdawGY? 1938 ckESpfwGif

jrefrmpmESifhr[m0dZÆmbGJY,lNyD; jrefrmtrmcHtjzpfjzifh t*FvefoGm;cJhol uRefawmfonf

tb,frSmvQif jrefrmpum; arhoGm;EkdifyghrvJ/

tcsKdUu bmjzpfvkdYjyefvm&ovJ/ [kdrSm aea&maygh[k ajymyg\/ uRefawmfu

apwemudk av;pm;ygw,f/ uRefawmfhrSm arG;&mt&yf? ynmoif&mt&yf? BuD;yGm;&mt

&yf 'DokH;&yfudk rarhtyf&bl;qkdwJhcH,lcsuf&SdvkdY jyefvmygw,f/ uRefawmf paumvm;&Spf

&vkdY &efukefwuúokdvfoGm;Ekdifw,f/ paumvm;&Spf&vkdY t*Fvefa&muf&NyD; vleJYoleJY wl

atmifaeEkdifw,f/ aiGawGpkr,f/ tawmftwef&wJhtcg ynmawmfNyD; csKdUwJhwJhausmif;

om;tcsKdU wuúokdvfoGm;Ekdifatmif aiGya'omyif pdkufay;r,fvkdY oEéd|mefcsxm;w,f[k

ajymjyyg\/ ya'omyif ESpfyifpkdufxm;NyD;ygNyD/ aemifa&;twGuf pk&? aq;zdk;0g;cukefus

&? z,fxm;&? rGefjrwfwJh tvSLuav;awGvkyf&vkdY twefMum MuefYMumcJh&ygonf/ aemif

touf&SnfvQif aemufxyf 10 yifavmuf pkdufygOD;rnf/ jzpf rjzpf rajymwwf/ uHyJ

av/

EkdifiHawmfrS 0efBuD;tcsKdUESifhodyg\/ MoZmanmif;olwpfOD;u &efukefwGif tajc

pdkufzkdYajymygonf/ uRefawmfu vlat;? pmayeJYaysmfarGYygw,f/ wdwfwqdwfat;csrf;

om,mwJha'orSmom tajccsyg&ap/ uRefawmf awmom;/ t*Fvefjynf vef'efNrdKUBuD;

rSm wpfESpfom aecJhw,f/ usef tESpf 40 ausmftwGif; wdwfqdwfNidrfoufwJhbda&Smh(zf)p

awmhzkdY(Bishop's Stort ford) vSyom,mwJhudef;b&pfwuúokdvfNrdKUESifhaemufqkH; 25 ESpf

E-b

ook

is c

reat

ed b

y w

ww

.Sha

nyom

a.or

g

(151)

0D&d,udkxl ÓPfESifhcsL uHuaz;rol a'gufwmvSab

twGif; 0Jvif;yef;jcHNrdKU(Welwyn Garden City)toD;oD;wkdYrSm aexkdifcJhygw,f[kajym

yg\/ 0efBuD;u armfvNrdKif[m Intellectual Desert (ynm&Sifacgif;yg;wJhvGifjyif)[kqkd&m

uRefawmfu I'll tunr it into Intellectual Oasis (ynm&SifawG ckdvIH&m &dyfjrHKtjzpf ajymif;

ypfr,f)[k avvkH;xGm;xGm;ESifh<um;vkdufyg\/

odkYESifh armfvNrdKifodkY 1981 ckESpf Zefe0g&Dv 3 &uf paeaeYwGif av,mOfjzifhjyef

vmMuygonf/ usKdufoefvef? OD;Zde? usKdufokwfapwDwkdY&Sd&mqDodkY uefawmhvkdufygonf/

xkdtcg twefi,f acgifonf[kqkd&rnfh 5(at) awmif0dkif;vrf;&Sd {u 3 rl;cefY us,fjyeYf

onfhtkwfwHwkdif; ywfvnfcwfxm;onfhtdrfa*[muav;qDodkY vmBudKaomrdwfaqGwkdY

ac:vmí eHeuf 8 em&DcGJtcsdefwGif tdrfxJ0ifrdMuyg\/ t*FvefrS ,lvmaom ypönf;ypö

,rsm; ra&mufao;ojzifh roef;jr 0,f,lxm;onfhtdrftokH;taqmifwkdYjzifh opfr&cif

0g;aygif;uGyf qkdouJhodkY ae&onf/

narmarmESifhapmapmtdyf&m0ifonf/ eHeuf 6 em&DcefYü bJ-tJ-tJ? tHabm

ponfhtoHrsm; Mum;&m xMunfh\/ tjcm;r[kwf tdrfrS ay 70 cefYa0;onfhvrf;rBuD;

ay: EGm;ESihfqdwfwkdY avQmufoGm;aeonfudk awGY&ygawmh\/ jcHxJ qif;Munfh&m tkef;yif?

o&ufyifESifhtjcm;opfyifrsm;udk awGY&onf/ yef;yifrsm;um; Avmew¬d/ aemifudk b,f

uJhodkY pcef;oGm;&rvJ/ apmifhMunfhMupkdY/

vSab