Detection of Promising Areas for Hydrocarbon Resources using Satellite Imagery Integrated with...

10
بیستکمین و ی همایش ملي ژئوماتیك- اردیبهشت3131 وکربني با تلفیق امید بخش هیدر آشکارسازی مناطق زمیني فتوگرامتری، یي و فضایي هوارسي موردی بر: ستان قم ایان همدانریم م3 ، عباس مالیان2 ، حمید آقاجاني1 ، صادقیان سعید4 1 . گاه تفرشداری، دانشد نقشه برسی ارشجوی کارشنا دانش[email protected] 2 . ستادیار نقشه اید رجایربیت دبیر شهینشگاه تداری، دا بر[email protected] 3 . صنعتی شاهرودنشگاهن، دایار معدستاد ا[email protected] 4 . ستادیار نقشه ا نقشهاری، آموزشکده بردداری بر[email protected] چکیدهره بهکتشافزمند یک ا نیاحوه استخراج آنزی برای ننامه ریوکربنی و بر هیدرنه، شناخت ذخایر بهیداری بر نظامی روشگیر مند و به کاروین است های ن. ن از روشزما همستفادهعنی ا یعات مکانی مهندسی اط هایی، مکانعات مکاننه اط دورکاوی، سامااف دارد این اهد در نیل بهابی جهانی نقشی مؤثر ی. در این پژوهشی، سنگل دگرسانیل مد تحل و ساختاری با روی، ژئوبوتانیوکربن، شاخص هیدر شناسی ش دورکاوی ونجام شدهزیک ا ژئوفییه پس و س از این مدلعاتیی اط ها استخراج می ها شود. ی به دو بخش فضای دورکاوی( واره تصاویر ماه ای) نی و زمیی هوای و( فتوگرامتری) می تقسیم شود. پردازش داده با هندسی و هایوارهریک تصاویر ماه رادیومتفی سنجنده چند طی ایASTER وETM + ارسازی و کاهشیفیت آشکرتقاء ک و ایه ش فتوگرامتریار با رو و افزایش اعتببهام و خطا ای، سنگعاتی دگرسانی اط ها شناسی، شاخص استخراج می و ساختاریوکربنی هیدر شوند. فی داده کیرسی بر تولیدم جهتنی ه و زمییزیک هوای ژئوفی هایعتبارم جهت ا ساختاری و هعاتییه اط مینجامر ا سنجی کایه د و در نهایت شوعاتی با روشی اط هاوکربنی مطلوب هیدر و نقشه پتانسیلم تلفیق شدهعات مکانی با هنه اط منطق فازی در ساما به دست می آید. واژهدی کلی های: وکربنی، پتانسیل هیدر فتوگرامتری، دعات مکانینه اط ورکاوی، ساما، ستان قم سنجنده استر، ا. 3 - مقدمهوکربنی با هدفطق امیدبخش هیدر آشکارسازی منا در این پژوهش: 1 - اطق دگرسانی آشکارسازی من یدار بهلیت پاهش آهن فریک و افزایش آهن فروس، تبدیل ایوکربنی که شامل، کا هیدر حضور موادط با مرتب کائولینیتبناته در سطح می ، افزایش کر باشد2 - اج خطواره استخر ها و شکستگی ها و گسلای منطقه که ه مناطق رخ می در اینًوکربنی عمدتا هیدرع مواد تجمهد د3 - وکربنی مدل شاخص هیدریه تعیین و ته

Transcript of Detection of Promising Areas for Hydrocarbon Resources using Satellite Imagery Integrated with...

3131اردیبهشت -ملي ژئوماتیك همایشو یکمین بیست

آشکارسازی مناطق امید بخش هیدروکربني با تلفیق

هوایي و فضایي، فتوگرامتری زمیني

استان قم: بررسي موردی

4سعید صادقیان، 1، حمید آقاجاني 2عباس مالیان، 3مریم همدانیان

دانشجوی کارشناسی ارشد نقشه برداری، دانشگاه تفرش. 1

[email protected] برداری، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجاییاستادیار نقشه. 2

[email protected]

استادیار معدن، دانشگاه صنعتی شاهرود. 3

[email protected]

برداریبرداری، آموزشکده نقشهاستادیار نقشه. 4

[email protected]

چکیده

برداری بهینه، شناخت ذخایر هیدروکربنی و برنامه ریزی برای نحوه استخراج آن نیازمند یک اکتشاف بهره

های مهندسی اطالعات مکانی یعنی استفاده همزمان از روش. های نوین استمند و به کارگیری روشنظام

در این پژوهش . یابی جهانی نقشی مؤثر در نیل به این اهداف دارددورکاوی، سامانه اطالعات مکانی، مکان

دورکاوی و ششناسی، شاخص هیدروکربنی، ژئوبوتانی و ساختاری با روتحلیل مدل دگرسانی، سنگ

دورکاوی به دو بخش فضایی . شودها استخراج میهای اطالعاتی از این مدلو سپس الیه ژئوفیزیک انجام شده

های هندسی و با پردازش داده. شودتقسیم می( فتوگرامتری)و هوایی و زمینی ( ایتصاویر ماهواره)

و ارتقاء کیفیت آشکارسازی و کاهش + ETM و ASTERای سنجنده چند طیفی رادیومتریک تصاویر ماهواره

شناسی، شاخص های اطالعاتی دگرسانی، سنگابهام و خطا و افزایش اعتبار با روش فتوگرامتری الیه

های ژئوفیزیک هوایی و زمینی هم جهت تولید بررسی کیفی داده. شوندهیدروکربنی و ساختاری استخراج می

های اطالعاتی با روش شود و در نهایت الیهسنجی کار انجام میالیه اطالعاتی ساختاری و هم جهت اعتبار

منطق فازی در سامانه اطالعات مکانی با هم تلفیق شده و نقشه پتانسیل مطلوب هیدروکربنی

. آیدبه دست می

.سنجنده استر، استان قم، ورکاوی، سامانه اطالعات مکانیفتوگرامتری، دپتانسیل هیدروکربنی، :های کلیدی واژه

مقدمه -3آشکارسازی مناطق دگرسانی -1: در این پژوهش آشکارسازی مناطق امیدبخش هیدروکربنی با هدف

مرتبط با حضور مواد هیدروکربنی که شامل، کاهش آهن فریک و افزایش آهن فروس، تبدیل ایلیت پایدار به

های منطقه که ها و گسلها و شکستگیاستخراج خطواره -2 باشد، افزایش کربناته در سطح میکائولینیت

تعیین و تهیه مدل شاخص هیدروکربنی -3دهد تجمع مواد هیدروکربنی عمدتاً در این مناطق رخ می

3131اردیبهشت -ملي ژئوماتیك همایشو یکمین بیست

از آنجا که الگو و پراکندگی مواد معدنی روی سطح به مواد معدنی زیرسطح اشاره . گیردباشد، انجام میمی

. شناسی منطقه را بررسی نمودسنگ توانتوجه به دگرسانی بسترهای غنی آهنی، رسی و کربناته می دارد، با

( نفتگیرها)باشند، زیرا تجمعات نفتی های مورد بررسی در این زمینه میهای رسوبی مهمترین نوع سنگسنگ

شناسی عمق سنگ مخزن، اطالعات زمینشود و در کنار این تحلیل در سطح انجام می. شوددر آنها ایجاد می

. دشوپوشش سنگ و تله نفتی تأیید می

.]5[ عالئم حضور احتمالی مواد هیدروکربنی در سطح. 1شکل

منطقه مورد مطالعه -2 های دیگر به اثباات رسایده در این پژوهش استان قم که غنی بودن آن از نظر مواد هیدروکربنی با روش

منطقه مورد بررسی یک منطقه خشک و بیابانی اسات و در . به عنوان بررسی موردی در نظر گرفته شده است

این تحقیق به منظور آشکارسازی مناطق غنی هیدروکربنی تصاویر سنجنده استر طبق اصول دورکااوی ماورد

یه جنوب غربی سراجه در پیش پردازش و پردازش قرار گرفته و نقاط پیشنهادی برای محدوده کوه نمک و ناح

در محادوده قام حوضه نفتی البرز قم در شمال غربی، شامال و شارش شاهر . استان قم پیشنهاد گردیده است

شرقی باروند شامال 51°،15َ´تا 55°،35َ´شمالی و طول جغرافیایی 34°،55َ´تا 34°،35َ´عرض جغرافیایی

.]4[ نشان داده شده است 2این محدوده در شکل . شودشرقی شامل می جنوب -غربی

.استان قم( کوه نمک)محدوده مورد بررسی . 2شکل

3131اردیبهشت -ملي ژئوماتیك همایشو یکمین بیست

پیشینه پژوهش -1

از مطالعات شاخصی که در زمینه شناسایی احتمال حضور مواد هیدروکربنی باه روش دورکااوی انجاام

:توان به این موارد اشاره نمود شده است می

Fu (2552) 8به 4و 1به 2، با استفاده از داده استر دگرسانی کانی هیدروکربنی را با نسبت باندی

های کربناته ثانویه به علت نشت هیدروکربن را جدا نمایدتوانست بسترهای قرمز شسته شده و کانیکه می

]9[. Cloutis (1989) و 23/1بیان نمود امضاهای طیفی از بسترهای مواد هیدروکربنی در محدوده طیفی

بر روی تشخیص نشت مواد هیدروکربنی شامل Zhang (2007) تحقیقات .]2[ میکرومتر قرار دارند 31/2

های های شستشوی بستر قرمز، آهن فروس غنی و دگرسانی کانی رسی درچین با استفاده از روشناهنجاری

.]12[ متمرکز بوده است 2لندست ETMپردازشی داده

: به کاربرده شده استعوارض در تصاویر بهبود و بارزسازی برای روش چهار در این پژوهش به طور کلی

، روش کمترین مربعات (Band Ratio)یا کروستا، نسبت باندی (PCA)تحلیل مؤلفه اصلی

(Least Square) کیب کاذب رنگو تر(Color Composite) برای تصاویر.

هاداده -4مساتقر در مااهواره ASTERدر پژوهش حاضر، جهت تحلیل دورکاوی از تصاویر سانجنده چنادطیفی

TERRA 2، ماادون قرماز کوتااه ماوج (متر15باند با توان تفکیک 3) 1باند طیفی در سه محدوده مرئی 14با

سنجنده 8همراه با باند ( متر 95باند با توان تفکیک 5) 3، مادون قرمز حرارتی(متر 35توان تفکیک باند با 6)

ETM+ های رسی، بسترهای غنی آهنی و کربنات، جهت تهیه الیه دگرسانی کانی 2مستقر در ماهواره لندست

ها یش اعتمادپذیری تحلیلشناسی، شاخص هیدروکربنی، ژئوبوتانی و ساختاری و برای کاهش ابهام و افزاسنگ

های فتوگرامتری بردکوتاه، مدل ارتفااع رقاومی از محدوده گنبد نمکی و عکس 45555/1های هوایی از عکس

و زمینای ( مغنااطیس سانجی )های ژئوفیزیاک هاوایی های کیفی ژئوفیزیکی از دادهمتری و برای تحلیل 95

ت در تاقدیس البرز شارقی و غربای بهاره گرفتاه های حفاری شده نفو همچنین موقعیت چاه( گرانی سنجی)

. نشان داده شده است 3روند کلی این پژوهش در شکل . شده است

ها و روال پردازشيروش -5 هااای اطالعاااتی دگرسااانی، در ایاان پااژوهش دو بررساای دورکاااوی و ژئوفیزیااک جهاات اسااتخراج الیااه

. که در ادامه هر کدام شرح داده خواهد شد. شودانجام میشناسی، شاخص هیدروکربنی و ساختاری سنگ

های دورکاویبررسي -6در بخش اول . است( فتوگرامتری) و هوایی و زمینی ( ایتصاویر ماهواره)دورکاوی شامل دو بخش فضایی

اطالعااتی هاای شناسی، شاخص هیدروکربنی، ژئوبوتانی و ساختاری الیاه ابتدا با تحلیل مدل دگرسانی، سنگ

هاای شود و در بخاش دوم جهات کااهش ابهاام و افازایش اعتمادپاذیری الیاه های مذکور استخراج میمدل

قبال از . های هوایی و زمینی فتوگرامتری بهره گرفته شاده اسات اطالعاتی استخراج شده بخش اول از عکس

.انجام شد +ETMهایی روی تصاویر استر و پردازشها، پیششروع به پردازش

1Visible Infra-Red ) VNIR)

2Short-Wave Infra-Red (SWIR)

3Thermal Infra-Red (TIR)

3131اردیبهشت -ملي ژئوماتیك همایشو یکمین بیست

.روند کلی پژوهش. 3شکل

پیش پردازش -7شناسی تصاویر دریافتی از سازمان زمین. پیش پردازش که شامل تصحیحات هندسی، رادیومتری و جو است

قبل از . باشند که تصحیحات هندسی و رادیومتری روی آنها انجام شده استمی L1Bهای رده کشور داده

است، باید تصحیح 9تا 5به باند 4مربوط به نشت سیگنال از باند انجام تصحیح جو، پدیده کروستاک که

و حذف جذب 9باعث ایجاد عوارض جذبی کاذب در باند SWIRشود و عدم اعمال آن به تصاویر محدوده

تغییرات بازتاب قبل و بعد از اعمال این تصحیح نشان داده 1و جدول 4شود که در شکل می 5واقعی در باند

X,Yاز توزیع گوسی دو بعدی با دامنه محاسبه شده و ،]8[ (CCS)درنرم افزار تصحیح کروستاک .شده است

3-6و 2-4، 3-5، 9-15دامنه تغییرات به طور نسبی . به عنوان پارامترهای انحراف معیار استفاده شده است

. ]4[ درصد تخمین زده شده است

کروستاکبعد از تصحيح ينمودار بازتاب طيف کروستاک، سمت راست،قبل از تصحيح ينمودار بازتاب طيف سمت چپ،. 4شکل

3131اردیبهشت -ملي ژئوماتیك همایشو یکمین بیست

.قبل و بعد از اعمال تصحیح کروستاک SWIRمقایسه مقدار بازتاب طیفی باندهای . 1جدول

در این . شودتصحیح اثر جو با هدف تعدیل تابش و بازتابش در تصاویر بعد از تصحیح کروستاک انجام می

به دلیل در دسترس نبودن اطالعات اولیه، زمان و شرایط LOG Residualتصحیح از روش نسبی

این روش از اطالعات آماری خود تصویر جهت کالیبراسیون استفاده نموده و . شودتصویربرداری استفاده می

.]4[ (5شکل )شوند های رادیانس نسبت به میانگین هندسی مکانی نرمال میداده

.LOGتصویر و نمودار طیفی بعد از تصحیح ( LOG 2قبل از تصحیح ( 1تصویر و نمودار طیفی . 5شکل

تحلیل الیه دگرساني -8اکناون پاردازش روی ایان +ETMهای الزم روی تصاویر سانجنده اساتر و بعد از نجام پیش پردازش

های رسی، بسترهای غنی آهنی و شامل تحلیل کانیکه شودانجام میاین بخش های تحلیلبه منظور تصاویر

کربنات است که با سه روش پردازشی ترکیب رنگی، نسبت باندی، تحلیل مؤلفه اصلی یاا کروساتا و کمتارین

های رسای کاه شاامل تبادیل ایلیات پایادار باه دگرسانی کانی. شودمربعات دگرسانی این بسترها تحلیل می

خواهناد 8 درباناد و بیشاترین جاذب را 4باناد در بازتاب را باشد، بیشترینمیکائولینیت و افزایش کائولینیت

در بررسی دگرسانی رسی روش کروستا با نویز کمتر توانست بسترهای رسی که در بعضای منااطق باا . داشت

3131اردیبهشت -ملي ژئوماتیك همایشو یکمین بیست

های رسی از جایی به پوشش گیاهی همسان هستند بهتر از دو روش دیگر تفکیک نماید طوری که انتقال کفه

4ازطرفی کمترین مقداررس هم درتصویر نتیجه کمترین مربعات با باندمدل . یگردرتصویرمشخص استجای د

هاای یا شستشاوی الیاه ( کاهش آهن فریک و افزایش آهن فریوس)دگرسانی بسترهای غنی آهنی .ظاهر شد

مذکور تحلیل شدند داشتند و با هر سه روش 1و بیشترین جذب را در باند 2قرمز بیشترین بازتاب را در باند

دگرساانی بساترهای . شناسی در مورد این دگرسانی به دسات آماد و نتایج مناسبی با توجه به اطالعات زمین

و اساتفاده 8و بیشترین جذب در باند 9و 2کربناته با افزایش کربنات در سطح نیز با بیشترین بازتاب در باند

متشاکل از ) این مناطق در مناطقی که مارن . لیل شدندو هردو روش دیگر تح( 2+9/)8از روش نسبت باندی

با هادف تفکیاک .وجود داشت هر دو کانی را رسی و کربنات را به خوبی نشان داد( های رسی و کربناتهکانی

. ]4[ (6شکل )استفاده شد های مذکورها از تصاویر ترکیب رنگی به دست آمده از تحلیلبهتر این دگرسانی

،(قرمز)آهن فروس ( 3، (آبی)، آهن فریک (سبز)، آهن فریوس (قرمز)رس ( 2، (آبی)، کربناته (سبز)، آهن فریک (قرمز)رس (1. 6شکل

(. آبی)، کربنات (سبز)آهن فریک

شناسيتحلیل الیه سنگ -3بهترین تصویر ترکیب رنگی با و [11] 8/4-4/3-1/2و 2-3-1در این قسمت دو تصویر ترکیب رنگی

4استفاده از روش OIF روش فاکتور شاخص بهینه بهترین ترکیب رنگی جهت با . به کار برده شده است

در آن کمترین همبستگی بین این سه باند با معرفی شد که 9-3-8ترکیب رنگی ،شناسیتحلیل سنگ

های رسوبی عمده تجمعات نفتی در بستر سنگ .ها را ارائه دادن تفکیک بین سنگبهتری OIFبیشترین مقدار

سازند . ها هستندها و تبخیریها شامل ماسه سنگ، سنگ آهک، شیل و کربناتسنگ این دسته. دهدرخ می

تواند سنگ مخزن باشد و های آهکی میمارنی و شیل است که سنگ –های سنگ آهکی قم نیز دارای الیه

به ( گنبدنمکی)ها تبخیری 2-3-1ترکیب رنگی تصویر. [3] أ باشندهای مارنی و شیلی هم سنگ منشالیه

به رنگ صورتی گوشتی، مارن با میان( مارن، شیل و ماسه سنگ)های رسی رنگ سبز تیره، بستر سنگ

در ترکیب رنگی . دادای روشن و رسوبات آبرفتی به رنگ خاکستری را ارائه های کنگلومرایی به رنگ قهوهالیه

وجود رس مخلوط شده با سنگ هیدروکسیل و )ها به رنگ زرد مایل به سبز هم تبخیری 1/2-4/3-8/4

های کنگلومرایی به رنگ آبی روشن و الیه های رسی به رنگ بنفش تیره، مارن با میان، بستر سنگ(سیلیکات

فتی به رنگ صورتی ها است و رسوبات آبررنگ آبی نشان دهنده اکسید آهن در رسوبات آبرفتی بستر سنگ

4 Optimum Index Factor

3131اردیبهشت -ملي ژئوماتیك همایشو یکمین بیست

به دست آمد، این طور OIFاما تصویر ترکیب رنگی که با روش . کندوجود رس روی این رسوبات را بیان می

و هاتبخیری و 8 باند در جذب بیشترین با رس ،9 باند در بازتاب بیشترین با کربناتشود که تفسیر می

تفسیرهای به توجه با. بودند تفکیک قابل تصویر این در 3 باند در بازتاب بیشترین با گیاهی پوشش

آن، روی آهک و رسی هایناخالصی و باوجودنمک تیره بنفش رنگ به نمکی مذکورگنبد

با( رس باالی درصد) مارن روشن، بنفش( سنگ وماسه مارن شیل،) رسی هایسنگ

وجود با آبرفتی رسوبات روشن، بنفش الی البه تیره بنفش رنگ کنگلومرایی هایالیه میان

(.2 شکل) باشدمی صورتی رنگ به آهک و رس

.8/4-4/3-2/ 1 تصویر ترکیب رنگی (3، 2-3-1 تصویر ترکیب رنگی (2، 9-3-8تصویر ترکیب رنگی ( 1. 2شکل

تحلیل شاخص هیدروکربني -31این الیه با در نظر . در این پژوهش به دست آمدکیفی اطالعات رادیومتری شاخص هیدروکربنی با تحلیل

هاای فراطیفای و تعمایم آن باه سانجنده گرفتن محدوده طیفی حساس به ماواد هیادروکربنی در سانجنده

.[6] و در تحلیل به کار گرفته شداستخراج شده چندطیفی استر

تحلیل ساختاری -33در این الیه از . استخراج شد + ETMو هندسی تصاویر استر و رادیومتریاین الیه با توجه به تحلیل اطالعات

تصویر ترکیب رنگی با توان تفکیک طیفی و مکانی بهینه، مدل ارتفاع رقومی و نقشه شیب و جهت شیب که از

و تصویر سه باند اول [2] جنوب و قطری -ن و جهتی شمالاین مدل به دست آمد، فیلتر بدون جهت الپالسی

MNF های رسوبی با هدف تحلیل ساختاری مورد استفاده قرار گرفت و الیه ساختاری جهت تفکیک رخساره

. به دست آمد 9استخراج شده در شکل

1 2 3

3131اردیبهشت -ملي ژئوماتیك همایشو یکمین بیست

. ای با توجه به نقشه زمین شناسی و مقایسه با آنهای استخراج شده از اطالعات هندسی و رادیومتری ماهوارهها و شکستگیگسل .8شکل

فتوگرامتری -32 ای به دست آمدهای تصاویر ماهوارهبا هدف ابهام زدایی و افزایش اعتمادپذیری نتایجی که از تحلیل

برایها از این عکس شدهمحدوده کوه نمک و همچنین مدل سه بعدی ایجاد 45555/1های هوایی عکس از

(بردکوتاه) های زمینیدر کنار این اطالعات از عکس .شناسی و ساختاری بهره گرفته شدتأیید الیه سنگ

گرفته شد نیز جهت ارتقاء کیفیت آشکارسازی و تأیید صحت اطالعات الیه Rollie D7 متریک که با دوربین

(.15شکل )دگرسانی وسنگ شناسی استفاده گردید

شناسی،هوایی و تأیید اطالعات سنگفتوگرامتری ( 2تأیید اطالعات ساختاری هوایی وفتوگرامتری ( 1. 9شکل

.آهنیمدل دگرسانی بسترهای غنی تأیید و زمینیفتوگرامتری ( 4شناسی تأیید مدل سنگو فتوگرامتری زمینی( 3

تحلیل ژئوفیزیك -31

های ژئوفیزیکی که در دو قسمت مغناطیس سنجی و گرانی سنجی هم برای اعتبار سانجی نتایج بررسی

. هاا ماورد اساتفاده قارار گرفات ای و هام در تلفیاق باا ساایر الیاه نتایج حاصال از تفسایر تصااویر مااهواره

1 2

3 4

3131اردیبهشت -ملي ژئوماتیك همایشو یکمین بیست

هااای نفتاای براساااس اخااتالف پدیااده فیزیکاای بااود کااه ههاادف در ایاان بررساای تعیااین ساااختارها و تلاا

ایان باا توجاه باه ویژگای . نتایج آن شناسایی ساختارهای تاقدیس و گنبد نمکی و گسترش سطحی آنها باود

. [10] (11شکل)گرفت اندمورد توجه قرار مناطقی که مغناطیس پایین و گرانی پایین و باال داشته، دو روش

های استخراج شده از هر دو روش مغناطیس سنجی و گرانی سنجی،گسل (1 .15شکل

. های مغناطیس سنجینتیجه تحلیل داده( 3های گرانی سنجی، نتیجه داده( 2

سامانه اطالعات مکاني تحلیل در -34نتایج به دست آمده از هر دو روش دورکاوی و ژئوفیزیک در سامانه اطالعات مکانی با روش منطق فازی

به دلیل قابلیت انعطاف پذیری باال و ماهیت خطی و غیرخطی که دارد، تلفیق شد و نقشه پتانسیل [1]

و با درنظر گرفتن ها تلفیق الیهمفهوم اساس بر . نشان داده شده است به دست آمد 11معدنی که در شکل

تاقدیس و گنبد )وجود عالئم ساختاری (3 های رسوبیوجود بستر سنگ (2دگرسانی باال (1 سه مشخصه

:گرددپیشنهاد میزیر به عنوان نواحی امیدبخش از نظر وجود منابع نفت و گاز منطقه سه ( نمکی

. های حفاری شده، صحت ادعا ثابت شدکوه نمک و تاقدیس البرز که با وجود چاهمحدوده : 1منطقه

.های رسوبیمحدوده کوه یزدان با دگرسانی باال و عالئم تکتونیکی و ساختاری و بستر سنگ: 2منطقه

. های رسوبیمحدوده کوه خضر با وجود عالئم ساختاری و دگرسانی باال و همچنین وجود سنگ: 3منطقه

. 2-3-1موقعیت منطقه مورد مطالعه در تصویر ترکیب رنگی ( 2نقشه پتانسیل هیدروکربنی ( 1 .11شکل

1 2 3

1 2

3131اردیبهشت -ملي ژئوماتیك همایشو یکمین بیست

نتایج و پیشنهادها -35در بخش تحلیل روش دورکاوی استفاده از روش کروستا نسبت به روش تحلیال مؤلفاه اصالی باه دلیال

از طرفای . دادباه دسات ی تار ند، نتیجاه مناساب انتخاب تنها باندهایی که مربوط به کانی ماورد نظار هسات

به کاارگیری تصااویر ترکیاب . های رسی از پوشش گیاهی بسیار مؤثربوداین روش در نمایش و تفکیک کانی

فتوگرامتری در کاهش خطا و افزایش اعتبار کار نقش بسازایی . باعث ارتقاء نتایج گردیدرنگی در تحلیل نتایج

:شود پیگیریبعدی به شرح زیر پژوهش های شودپیشنهاد می ،براساس نتایج حاصل. داشت به کارگیری محدوده طیفی حرارتی برای تحلیل دگرسانی -1

تشکیل مدل سه بعدی از مناطق صعب العبور برای استفاده از جنبه متریک فتوگرامتری زمینی -2

. های اطالعاتیالیهاستفاده از روش همپوشانی وزندار برای تلفیق -3

های اطالعاتی مختلف و الیه ولیدت با پتانسیل مطلوب مناطق هیدروکربنیهدف اصلی این پژوهش تهیه نقشه

در دورکااوی . رفات در این بررسی دو روش دورکاوی و ژئوفیزیک به کار. بود تلفیق در سامانه اطالعات مکانی

رفع ابهام ، های اطالعاتیاستخراج الیه ی،ویرمؤلفه فتوگرامتری زمینی، هوایی و فضایی برای تحلیل تصهر سه

عاتی و هم هم به عنوان یک الیه اطال نیزژئوفیزیک داده های .مورد استفاده قرار گرفتو افزایش اعتمادپذیری

.لیات و کارآمدی روش پیشنهادی را اثبات نمودبررسی نتایج، صحت عم .شدبرده کاربه منظور اعتبارسنجی ب

گیرینتیجه -36به دلیل صرف زمان و هزینه بهینه جهت استخراج مناابع هیادروکربنی، در مرحلاه اکتشااف مقادماتی،

دسترسای باه . آشکارسازی مناطق امیدبخش منابع هیدروکربنی نقش بسزایی در رسیدن به ایان هادف دارد

هاای ت زیاد ممکن است، زمان و هزینه زیادی دربرداشته باشد، کاه اساتفاده از داده منطقه مورد نظر در وسع

. باشددر این مرحله بسیار مؤثر می( ای و فتوگرامتریتصاویر ماهواره)دورکاوی

مراجعنقشه برداری، ، نشریه مهندسی عمران و های گازییابی نیروگاهبه منظور مکان GISاستفاده از منطق فازی در محیط فر، سارا، بهشتی .1

.1389دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، دانشکده فنی،

، های سنجش از دورتکنیک ای وتصاویر ماهوارهشناسی کوه بنگستان با استفاده از های ساختارزمین، تهیه نقشه خطوارهبیک، فروغ .2

.1388نشریه اکتشاف و تولید،

رساله دکتری، ، های نفتیهای گرانی در تعیین پتانسیل هیدروکربوری تلهبررسی قابلیت روش گرادیان کل نرمال دادهآقاجانی، حمید، .3

.، دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشکده نفت، معدن و ژئوفیزیک1388

آشکارسازی مناطق امیدبخش از نظر وجود منابع هیدروکربنی با تلفیق دورکاوی و ن، مریم، مالیان، عباس، آقاجانی، حمید، همدانیا .4 .SMPR ،1392، دومین کنفرانس بین المللی های زمینیداده

5. AVCIOGLU, EMRE, Hydrocarbon microseepage mapping via Remote Sensing for GEMRIK anticline, BOZVA oil field, TURKEY, The School of Natural and Applied Sciences, 2010.

6. Andreoli, G., Bulgarelli, B., Hosgood, B., Tarchi, D., Hyperspectral Analysis of Oil and Oil-Impacted Soils for

Remote Sensing Purposes, Institute for the Protection and Security of the Citizen, EUROPEAN COMMISSION Joint Research Center, 2007.

7. Cloutis, E. A., Spectral reflectance properties of hydrocarbons: remote sensing implications, American Association for the Advancement of Science, 1989.

8. ERSDAC Earth Remote Sensing Data Analysis Center, CROSSTALK CORRECTION SOFTWARE USER’S

GUIDE, March, 2003.

9. Fu, B., Zheng, G., Ninomiya, Y., Wang, C., Sun, G., Mapping hydrocarbon induced mineralogical alteration in

the northern Tian Shan using ASTER multispectral data, Terra Nova, 2007.

10. Luyendyk, A.P.J., Processing of airborne magnetic data, Journal of Australian Geology and Geophysics, 1997.

11. Pena, Sherrie A., Mohamed G., Abdelsalam, Orbital remote sensing for geological mapping in southern Tunisia: Implication for oil and gas exploration, Journal of African Earth Sciences, 2006.

12. Zhang, G., Shen, X., Zou, L., Lu, S., Identifying hydrocarbon leakage induced anomalies using Landsat-7 /ETM+ data processing techniques in the west slope of Songliao basin, China, 2007.