CONFICIENDOR f M

V A L C O R D I

P H A R M A C O R V I

. C O N F I C I E N D O R f M ,

t h i a e L o b e l 11 fchoiiis, emenda-* tkmibus, & aufhriis.

AccefUt hac y It ima editione G v i l i e l m i R o n d e l e t i i de Tbcriaca tranatus,

nunquam antea editus.

D i r p e n f a t o r i u n i j

S I V E

Cum P e_.t r i C o v d e" b e r g i & M a t -

V T P V 1 V 1 S ;

L r G D V K J,A P y D I O A N. ANTo h v g v e t ^

Sub mer/igmo Spherse, via Mercuriali.H V G V E T A N;

M. D C.

L E C T O R I .

Scias j benigne LeSior, afierifcos fpar- fim in hoc libella obuiosloca emendata,mu* , tata, vel refiimta denotare.

V I R T V T V M O M N IG E N E R E C L A R I S S , V I R O x>. G e r a r d o G r a m a i o , Domino Vefalice Comitis, ac aerarij bellici Quseftori Statuum dignilfe|io>Petj.us Cou-

'denbergius S. P. **denbergius S. P.©

V mR derij Cordi de co/cie dis Pharmacis libelluChrifiopho- rus Platinus pralofue ejfet co- miforus progauit me,vt/i quid

habere quiod editione ifia iuuare po/fet, cum fiudiojis comunicare .Fuit enim optimo 'viro femperpropofuu,vt quos libros imprimit3no niji eme dati forne e foa o/ficin apro dire /in at. Quamobrem, vt de ipfius incredibilitacea diligentia & fumptujn omni dijciphnaru genere dottifsimoru virorum opera vtitur. Ego vero,etfi qua iam olim in hunc Cordi libellum ( queego,quicquid dicat prafatio anonyma,pnfl obitum aubloris in lucem ha- redum vel amicoru cura prodiiJfes certis de caufsisperfaafum habeo ) annotauera, non ejfent apud me tanti momenti, vt vel femel de illorum editione cogitauerim-.tamennon

A %

i

.

^ E P I S T O L A .■potui non homini mihi a m i c i , f i m o hone- fia peteti morem gerere. Qjtare vefpertinas

. aliquot hac hyerne horas, y3/c wefcriberevel legere per mittebat fiibelli huius correctioni dedi, maximo mendoru numero fublato ,.in fimm quaque ordinem re- ftinti j multis iterum ipftus auctoris adieElis medicaminibus, hactenus htc fueruntde fiderat a,it a vt opera me meam non male pofuiffe confdatvbi a nonullis haud immerito notatur, explicatefitbndlis id rationibus doceos& nonnunqudineptas quorunda reprehenfiones refuto, qua filo nmitatisfiu- dio fine vilis rationibus videtur inueEta. Si quid auted me erit omiffum,copiose & diti- ■genter excutietur in magno meo huius fari' na opere^quodfortajfe aliquado medicis & ■pharmacopoeis no minorem voluptate quam vtilitate adferet. Gguod vero illud nondum perfida & publice,maximas habeo & gra- uifiimas cofili] mei cauffasaum quod eorum fauore riofubleuer3quorum intererat curare vttale quid diligenterprafiriberetur 3 tu quod temporafint emfinedi, vtplures fiant alipta3qndm experti Thfedici & Pharma- copoei, Gpita de re cum mecum cogito, nihil

fero

E P I STOLA*fero molefms}quam getis noftra infcitia qua cim in aliis fere rebus omnibus nulli nationifecunda,nufquaaquepeccat,3q u ' quddnoftri ordinis hominibus fit iniquior. Id vero pluribus verbis aperire non efi ne-

' ceffe' §llfs enim efi vel mediocriter in pharmacopolis verfatus, cui hoc non fit notifii- mum ? Magnafpes eratpraterea Joannem Goropium Becanum, no tantum rei M edi- cafed vniuerfa Philofophia & antiquitatis peritijfimu vim, aliquid de pharmaceutice ficrip turum Dquod vtinamfecijfetgfed quia nunc omnidoUrina refertu opus .quod vere veneranda antiquitatisplauflrurn quis appellet pra manibus habetpaofirts certe rebus vacare nopotejhideoque 'nec hortuTvtcon- flituerat, colere. Id quidem ego totis fere viginti annis feci fiedulo; & quidem nunc maximis laboribus & impenfs, ad fexcen- ta exoticam flirpium genera in meo florere hortulo quotidie, etf rei familiaris cum ia- Ultra & difpendio, maxima tamen cu voluptate cerno. Et n if cultorpauper is horti ejfet pauperior,darern operam ne quid mihi dee([et,quod noftra f,alte tellus, licetfiumma cura , ferre poffet. Interea id quod pojfum

A 3

E P I S T O L A .Illigo,quando quod volo non licet. Spcran* dum,inquit Euripides,^ferendum. Ccete- fum ,vt ad inflitutum redeam, qua in hoc bpufculo profliti , illa tibi Gerarde Gra- maiefingulam omnium bonarum artium patrone,dico dedicoque.-partim vt obfemattam erga te meam tefliffcer,partim vt hoc qualiacurnque nominis tui aulloritate munita,inuidiam & calumnias tanto facilius ferant. Sufcipies ergo hoc , quo tua eft humanitas , benigno vultu, quo Petrum Cou- denbergium in tuam iam pridem clientela recepifli,& receptum conjlanter tueri pergis. Vale,Mocenas optime. E x officina noflra pharmaceutica, Antuerpio, Kalend. Martiis cIo. Io. l x v i i i .

I O A N N ES P O S T H I V SD. M E D I C V S G E R M A N V S.

pharmaca qua Cordtu: 'variis collegit in hortis Latus agens ani tempora 'verna fu i ,

P o f obitum in multos tranfcnpta fulrc libellos,Verum his errores non tolerandi inerant.

JQuos gelido "veniensPetrus de monte remouit, i/lifiende fida pharmaca cunila manu.

TDij tibi, Coudenbergt fenis dent Keflons annos,V t quod, habes,ingens perficiatur opus.

P E.AE-

P R £ F A T I O P R I S JE D I T I O N I S , A D |

L E C T O R E M . <|§

V m Valerias Cordus,Euriti/if celeberrimi Medici filius, ftud^ ru gratia Italiam petiturus,obitef ad vrbe notha Norimberga

ueniflec , atque cudodis quibufdam ac bonis viris,praecipue Medicis,mutuam notitia,amicitiam, familiaritatemq; ftudiose cotraheret inter cetera,quf de bonis litteris atque re Medica,vitro citroque inter eos familiariter , vt fieri folct;agitata funt, metio incidit Difpefa- torij, quod ipfe ex omni genere bonorum au- doru, cum veteru,tu recentium, de Pharmacorum omniu,quatenus in rfu funt,coficicn- dorum ratione colledum,diligenter & emendat iffi me cofcripferat.Cumque coftaret,illud iam antea in aliquot Saxoniae vrbibus, prteei- puis Medicis approbatibus, in vfum publicu fuifie receptu imerimq; tamen ab eo & locupletatu,& annotationibus eruditis magis atq; magis illuftratum, rogatus fuit a copluribus, vt illud ipfum etiam noftris Pharmacopolis impcrtiret.-Cordusaute,etfiad iuuandamrem Medicam iam tum mirifice efiet accefus,pro fua tamen modeftia atque prudentia,nonnihil fubuerebatur priuatam fuam audoritatein ad Pharmacopolas permouedos,ponderis haud- quaquam fatis efie habituram. Itaque librum fuu Senatui potius offert, tum dernu in vfum, publicum aflumendu, cum efiet illius iudicio & audoritate comprobatus. Senatus vero,pro

A. 4

!K->

h

i

i i

! ?

p r a e f a t i o .udiofos omnes propenfione,ac reipu-

mni ex parte iuuandazdiligetiaac foli- e,officiu illud Cordi perquam gratum

, iibrumq,- collegio Medicorum,Cordo , perlegendu & exaniinadu tradidit:

t ii quid mutandu, adiiciendumve arbitratu- i e£fent,id audore non modo fciente,verum

etiam cbnfentiente fieri poflet.Quod cum fe~ dulo.ae magna diligentia fadum efiet, Senatusque ex Medicorum cenfura iam intellexif- fet,nihil hadenus abfolutius aut emendatius in hoc defcriptionum genere typis inuulga- tum efie,librum no folum in publicum edendum,verum etia Pharmacopolis,vt eum veluti lumen quodda deinceps fequantur,offerendum efie decreuit.Cuius quidem editioni,hac quoque de caufia ftudiofius inuigilatu effc , vc audore in teri m in Italia . du ad meta ftudio- rum Tuorum quam acerrime cotendit,imma- tuira morte fublato,ah'quid tamen illius exta* rct, quod ingeniu eius & indqdria pofteritati reflaretur,cumque ab obliuione vindicaret.

Hoc igitur. Valeriy Cordi,cadidiflimi & di- ligetiffimi iuuenis monumentu qualecunque, certe non poenitendum,Itudiofe ledor,obuiis vinis amplcderes&fi quid ex eo iuuaberis(iuuaberis autem , nifi fallor , quam plurimum) ampliflimoNorimbergenfi Senatui, cuius liberali tate tibi eomunicarur,gratias habe. Sia autem aliquid in eo difplicuerit, ne Audore mortuu iuhumaniter caluniisimpete:fed ab- Tolutiore opere in publicu ededo,illu vincere, & nome eius obicurare cotende.Et bene vale.

I NDEX

Titulorum Index.

Pharmacopceum qualem effe deceat. Confetlioriesa.rdma,tic&.Confeftiones Optata.Condita.Confer ua.Syrupi.Rob.Lohoch.Lenitiua & Solutius.Pilula.Trochifci.Olea.Vnguenta.Cerota.Rmplafra.Praparattones quortlndam fmplicium.Ponderum ratio & nota.Accejfermt nune pnmum Vnl.Cordi De purgant tum

medicamentorum extrafhone, ac Oleorum arttfi- eiofa dtShUatione (prater nonnulla pharmaca locis fuis inferta)libellus. pag. 3 16.

Epitaphium cmfdem. pag. 3 3 £,A P P E N D I C I S E X I A-

coboSyluio?I N D E X .

De coUe£lione,Repoftione,& D aratione Simpliciu.t ag -n ? ‘

De Adulterationibus Simplicium medicamentorum cognofcendis. pag. 5 44. (p a g .jji .

De Simplici aliquo abfolute fcripto, quid accipiendil De Succedaneis fcilicet,JSUndpro Jd)uo. pag.384.: ’ " * 5

M 'x$-p a g .ip . pag.6 t;

pag, 11 p a g .l l j .

p u g n o:

pag. 13%. pag.ifrt. pag. 19 4* p a r .z i j ,

t ag - l 3 9 - par. z 6j.pag 19 hp/tg.z9* . M i PS- H 31J

M E S V S I I P H A R M A C Orum conficiendo

rum ratio.

Qualem virumTharmacoyoeum ejfe deceat.

a g n v m praefidiu humanae imbecillitati in Medicina litu eft, vt Homerus omnium poetarum praeftantiffimus, Medicum non

________line caufa waXXaiv cf-vTaitov uXX.CHtpronuntialfe videatur.Verum huius laudis, vt nunc quidem Medicina adminiftratur,non e- xiguam partem Pharmacopola fibi vindicat, cum fit Medici quafi dextra manus,periclitc- turque ipfius culpafazpe, non folum aegri valetudo verum etiam Medici,quantumuis praef- tantis,fama & exiftimatio,cum ea quae Medicus redte praeferibit, parum dextre exequitur, aut materia vtitur exoletaaut adulterata.Inde enim frequenter accidit, vt aeger vel non iu- uetur omnino, vel, quod multo peius eft,etia laedatur. Medicus autem praeterquam quod pro imperito habetur, etiam in errorem ducitur,dum fe aut de morbo non re&e iudicafle aut non debita medicinaadminiftrafle fufpi- catur. Quare non temere quemlibet ad huius

mu

k

P R O OE M I V M.muneris fundione admittere deberet, qui a gubernacularem publicarufedent.Yemm illi vt volet,fuo fugatur offici o.|j||ridoneu Pharmacopola paucis delineabimus, vt ineptos & improbos a fudione ta periculofa fubmouea- mus,idoneos aure ad hoc munus capeilendum alacriores reddamus.

Principio,Latina linguae no vulgariter tantum fed ad munditieffi & proprietatem vfque peritum efle oportet, vt ea qua eruditi Medici, vel in genere, vel in fpecie ipfi prasfcribunt, rede & exade intelligere poffit.Neque confidat fefatis inftrudum efl‘c,fi femel vulgarem, quadam viam fundionis fuae,quali artificium manuariu perdidicerit. Na qua multa quotidie noua conficiendam medicinam ingenia inueniatur, multa etiam veteru obliuione fe- pulta,iterum in lucem eruatur, noua illi itide quotidie difcedaerut, neque feper habere poterit alique,qui ea ipfi quafi per manus tradat, & adoculu dcmoftret, ex eruditoru virorum defcriptionibus ea vt difcat necefle eft.Quare fi Latinae linguae probe peritus non fuerit,frudu nouorum ingenioru,aut omnino,aut magna exparte expers manebit.

Deinde opus eft illi etia cognitione rerum minime vulgari, aut protrita , earum praefertim quae proprie ad fundione eius pertinent, cuiufmodifunt fimplicia omnia, quorum defcriptiones ex praeftantiffimis audoribus petitas,ad res ipfas coferre debet,donec exadam illorum cognitionem hauriat, & prorfus.im-

A 6

bibat. Cognita vero., vifu,guftu, olfadu, tadu, " & alii?debitis modis faepeac diligenter exa-

minet>non foliim vt fa.lfa a veris,& adulterata a fincerisjverum etiam vt prteftatifllma a me- diocribus, & mediocria a degeneribus difcer- nere confuefcat.

Eft & alia caufa cur tam diligenti examine opus fit,quaeda enim alioqui grata,& falubria, obinfigne taroeacrimoniam in vafculis aereis decoda, aut inftru mentis ferreis diu tradata, ram te-trum ac horribile virus inde corrahStj vt guftu fiant abominanda, &cuiuis valenti ventriculo intolerabilia. Quare hoc quoque fcire debet quo genere vafcnlorum & inftrumentorum, vnaquaeque medicina fit coquenda, tradanda,& conferuanda.

Hanc curam,alia quafi huic connexa fequi-tur/cilicetjvt herbas,flores,frudus,femina,ra-dices,debito tempore colligat,& rite reponat, ne vel parum efficacia fint, vel putrefeant, aut nimis arefada virtutem omnem amittant.

Habeat etiam aedes falubri loco fitas,ac variis reponendis conferuandifque accomodas. nonnulla enim humido,pleraque calido,quaedam ficco, quaedam etiam frigido loco reditis conferuantur:quam varietatem non quaelibet domus praeftarcpoteft.

Diuitiae quoque faltem mediocres adfint oporter, in primis autem animus liberklis,ab auaritia fordibufque alienus. Diuitiae enimhoc praedare poterunt,vtcommodehabitet,& Medicinas quae emendae funt , fuo tempore quam optimas coemat. Animus autem libe

ralis,

P R O OE M X V M.ralis,minimeq di],aut lacii fu bentius,quam comparet

Iam fimplicibus medicinis omnibus diligerer colledis, coemptis & repolitis,fuceedit in- duftria compolitarum rite difpenfandarum, vbi eum in primis vigilantem & circumlpe- d:um elle oportet. Nec temere confidet ingenio fuo in fuccedaneis eligendis, fed peritum Medicum confulet , quem etiam omnino in conficiendis Opiatis, & fimilibus praeftanti- bus, ac magni momenti medicinis, vt praece- ptorem & i-udicem adhibebit:cui adiunget, fi commode fieri, poterit , vnum & alterum bonum atque dodum virum, vel Senatorij ordinis, vt eos haoeat vel uti teftes fuae diligentiae, ind.uftiiae ac fidei. Deinde quamque medicina ficrite praeparatam,debito ac praefcrip.to tempore fermentari finat,antequam eam in 'vfum publicum expendar.

Nec minor in eo fides requiritur in reiicien- dis fimplicibus atque compofitis.quam in iifdem reponendis & componendis.Debet enim fingulis menfibus,autfaepius etiam, omnia lu- 11 rare , & diligenter confiderare , vt corrupta, putria,mucofa,exoleta,& quouis modo inutilia , vel inefficacia reddita,reiiciat, bona fide, nec in iis quaerat fuum lucrum, quibus aeoro- to crearetur vitae periculu : fed fit,vt diximus, animo liberali & magno, cogitetque paruum illud damnum,fide fua iam perfpeda,maioris, fibi lucri caufara fore.

ue auarus, cauebitj ne ccmpen ii caula,deteriores vili pretio li~* praelfantiflimas,paulo 1‘argioi

Haec

P R O O E M I V M

& lC

aut fimilibus ludis deditus, ne compotationibus gaudeat, aut alloqui vinofus vel ebriofus» neque foedis amoribus implicatus teneatur. Alea enim negligentiam parit, ebrietas errores, obliuione & ftuporem inducit: turpis vero amor, etiajreneficia illi extorquere poffet.

Quare omnino, fi fieri poteft , maritus fit, cui cum vxore rede conueniat,liberofquc habeat, quos honefte educare ftudeat,huiufmodi enim pignoribus obftridus,vagas libidines decertabitur,neque illis fomenta fciens fub- miniftrabic: & pofteritati fuas confulens bonam confcientiam feruare adnitetur,nec metu, nec gratia, nec prece nec pretio,ad vllum veneficium impelletur.

Quod fiaccefferit vera pietas,hoc cft,timor Dei,& fides in Chriftum.charitas erga proximum, & fpes futuras vitas, omnia erunt tutiora, illuftriora& feliciora. Tum enim cogitabit : Si quid per negligentiam in vitam auc valetudinem proximi peccauero , iudicium Dei non effugiam: quanto minus effugiam,fi fciens ac prudens venenum dedero , abotium procurauero , aut aliquod aliud ingens atque infigne flagitium defignauero ? Et fi humanitas eorum qui infirmos & asgrotos tantum vi- fitare folenc, Chrifto adeo grata eft,vc illitd beneficium infeipfum collatum efle affirmer, quanto gratior erit illi mea cura& folicitudo, dum ftudeo illis Medicinas redecemponere.

tempef

Hasc omnia cum indefeflam diligentiam animum fibi femperprasfentem requirant: equoque obferuare conuenit, ne fit aleae

P R O O E M l Y M .tempeftiue exibere : & non propser tantum , verum etiam humanitatis re operam clare, vt melius habeant & couua lefcant?

Haec & fimilia fi cogitabit, vitro , ac fua fponte,erit humanus, placidus,affabilis, beni- gnus,alacris, in primis autem mitis erga pauperes , & commodus erga imperitos , non enim in eorum ineptias , fed in neceflitate aegroti refpiciet,ac Deum omnium infped rem ac iudicem prae oculis habebit]: qui re£t agenti longe maiora & beatiora praemia lar gierur , quam ab yllo mortalium perfolui pollint.

C O N F E C T I O N E S

A R O M A T I C A .

Aromaticum Garyophyllatum defcri- ptioms MefuA.

^£,Garyophy!Iorum 3 vij.Macis Zedoariae Galangae Santali Machoziri Trochifcorum Diarhodon Cinnamomi Ligni aloes Spicae Indicae Piperis longi Cardamomi minoris ana 3 j. Rofarum 3 iiij. Glycyrrhizaerafae Galliae mofchataevera: a n a s ij .Folij. ] Sumatur eius loco c<tfiA lignea vera,aut du

plex pondus Cinnamomi'.]Cubebarum ana 3 ij. Ambrae 3 j. Mofchi 3 fi. Sacchari optimi.

v At.

CONFECTI ONE S VAL. CORDI ANNOTAT. '

I n confeClionibus aromaticis adfaccharilihtam vnampendentem £ xtj.accipiatur j fpecierum.

M y R .o p o L ae accipiant in confeCltontbus libram continentem % xij & fecundum hanc diuidan- tur vncia,dragma & fcrupuli. Scrupulus vero pendent grana eledla xx. Nicolao prafertim.

G a i a N G AE, id efi,minoris Galanga & rufie aperis aromatici: nam afifirtur hodie noua quadam alanga magna,craffa,fonsfubrufa, intus xtngtberis

aRiditate & filis,guSlu acerrima, fine aromatica a- liqua g ratia , hac in nullas confectiones Galanga nomine imicicnda efi.JShtod femel dixijfe fatis fit.

SANT A L y M Macholfiri,efi fpecies citrini fan- tah,odoratifiima,& valde aromatico, tagufiu quam odore:&affertur ad nos cum fantalo albo, & citrtm yulgari.

g l y c i r r h i z a efi dulcis radix, quam hodie rfitato nomine Liquiritiam appellant.

F o L I y M nondum allatum efi ad nos in Ger maniam,quare cum eo careamus, neceffe efi eius loco aliquod fuccedaneum accipere. E fi autem eius fuccedaneum,yt Galenus nobis reliquit, Spica Indica, aut Calla lignea yera.Cum autem hac confeClio alioquin capiat Spicam Indicam, Folij vice cafiam ligneam veram accipiendam ejfe cenfeo.

M o s c H i feribendum efi-. nam Mufci appellatione,arborum viUofa canities dicitur.

P e t r i Coudebergi Scholia.

Santalum Machoz efi: fpecies, &c. ] Santali '-fytfitrini duas reperiri fpecies , cum Cordum dicere

Iran

a r o m a t i c a , 17TrancifcHS Alexander in fuo Apolline miretur, nos eafiem quoque ijfdem ac eruis a Lufit anis Antuerpiam adueflos interdum obferuauimus. Vnam nempe ( Santali albi corde adrufedinem accedente ignaris quandoque imponitur) inter vulgarem optimam, ex pallido rufefcentem , odoratam ac aromaticam. Alteram verb prorfus luteam , aut quaji croco ifneiam,odoratifimam & valde aromaticam tam guFht quam odore, vt & Cordus a it : atque infuper vngumofam, fed eam admodum raram. De hac itaque fpecie cum Cordum hic locutam ejp exiliimem , non eapropter tamen idipfum quartum Santalum dici debere putamur , vt Trancifcus jlniilre colligit: haud fe - cus atque nigri Pileris Jbecies,plures cum Jint, magnitudine, duritie, pondere atque acredine differentes, illorum aliquod quartum Piper efje dici non pojsit. CAerum de Santahs plura , eA- que magis indubitata, quam a quoquam haPle- nus fcriptitalum e jl , qui cupit, Garri*, ab Horto de Aromatibus Indicis libellum,nuperrime eos Lujitamco in Latinam linguam a Car olo Clujio conuerfum,corifulat.

Foliam.] Polio tribus neruis diflintto,laurine Jimili, quod Poli) Indi nomine in o ff cinis paf- fim proB at, Folij in medicamentis locum non incommode obtinere po fh t , dum genuinum adferatur , haberique abunde queat. De hoc quoque pluribus Garci* libellus.

Ventriculu & cor c5 fbrtat,iaaufea& vomitu ledat,& valet contra putrefa&ione in partibus verriculi. Mebra vero nutritionis calefacitjac.YCtofitates diffoluit&tenmnac.

Arv

e8 c o n f e c t i o n e s

romaticum Rofarum Gabrielis, defcript.Mefua.

'IL. Rofarum rubrarum 3 xv, Glycyhhizxrafae 3 vij.Ligni Aloes Santali Machoziri ana 3 i»j„ Cinnamomi cle£li 3 v.Wacis Garyophyllorum ana 3 ij fi. Gumini Arabici Tragacantha: ana 3 ij. 9 ij.Nucis mofchata: Cardamomi minorisGalangre ana 3 j.Spica: Indica: Ambitegrifea: ana £ ij. Mofchi 3 ]• Sacchari.

C a r d a m o m i , videlicet minoris: nam cum (impliciter Car damemum,fer ibunt au flores, minus cardamomum,id ef,vfuale mtelligunt.

MjO s c H I hoc ejl,vt vulgo dicitur corrupto vocabulo, Mufci,pus illud aromaticum,

V E N T R i c v L O imbecillo, aliifquc nutritioni deferuientibus inftrumetis fuccurrit. Verriculi humiditatem, omnemque ineo putredinem emendat,conco&ionem iuuat, & ex morbo coaualefeentibus auxiliatur.

Dlanlfum D.M efta,Anih eledli 3 xx.

Glycyrrhiza: rafa: Maftiches ana | j.Carei [ ideftf\ Macis Galangae Fteniculi Zingiberis Cinnamomi ana 3 v.Macropiperis MelanopiperisLeucopiperis Cahminrha: PyrethriCafite lignea: vera: ana 3 ij.

Car

A R OMA T I C A E . 1$Cardamomi minoris Garyophyllorum Cubebarum Spicae IndicaeCroci ana $ ]. fi. Saccari.

M a s t i c h e s hoc eft, vt vulgo dicitur, M aiiichis.

C a s s i a lignea vera debet accipi, quamt- per coepit afferri, figura Cinnamomi , gu flu aliquantulum lubrica,& Cinnamomi amula'.at non Me parttus cortex faporis tnfiptdi ac Jliptici i vt haflenm facium ejl.

Craffis flatibus in ventriculo natis,eiuf- demqueperfri&ioni fuccurrit. Pituitam in eo cruda abfumit,tufsiq; diuturnae prodeft.

Diambra D Aiefm,'IJL. Cinnamomi Doronici Garyophyllorum Macis Nucis Mofcatte Folij [ aut fuccedanei eius.] Galangae ana 3 iii.Spicae Indicae Cardamomi maioris ana 3 j- Zingiberis 3 j.fi.Santali Citrini Ligni aloes Piperis longi ana 3 ij.Ambrae 3 j.Mofchi 3 fi.Sacchari albiffimi,.

C o n t r a omnem corporis imbecillitatem efficax eft, omnemqj corporis per- fridionem difcutit,natiuum lufcitat calorem,& rediuiuum recreat,refarcitqjeos qui frigido torquetur humore. Iuuat articulos» & membris omnibus magnifice fubuenir. Ventriculum faftidientem , quique cibum cotinere non poteft,roborat: & inappeten» tia cibi fumme corrigit,cor ipfum roborar.

Diatbtf

* w

5 0 C O N F E C T I O N E S

A Diathamaron 7) . Nicolai, •1 ,. Anthophylldrum zingiberis ana 3 v. J) j g xvj. CinnamomiGariophyll ana'3 iiij. J)j g iiij.Carnium Dadlyiorum 3 iij.b .gviij,

* Galangae Spicae Indicae Zedoaria:Cofti Pyrethri . Coraliij rubri Rheupontici [accipiatur eius penuria Rha-

bdrbdrum fic rotatum.]Saliunca: Tragacanthae Anacardij Odium Daftylorum Carpobalfami Anift

* Baccarum Iuniperi ana 3 ij. J ij. g viij. Leucopiperis

* Macropiperis ana 3 j. j.g j,g ij. Limatura: auri puri Limaturae argenti meri

*■Offium e corde cerui ana 9 ij.R £ yj. Rafurie EborisMofchi ana^ j.g vij. Aihbrae £)j. Sacchari.

1 HAHAE Arabibus Ddflylum palmat arboris fruflum pgnificat,rnde confefhom nomen

* Diathamaroir.cornipte Diacameron.A n t h o p h u l i funt grandes Gariophyl

li, qui ad maturitatem peruenerunt, nucleo intus duro bjjidoque, fapore non tam acres rt Garyo- phylltspr ater quam in fupcrflcie.

C o s T r, ndelicet albtferuidum & aromaticum jdporem habentis.Non vulgaris iUitts grandis,qui t et er r imum & rancidum faporern habet, & adulterinus ejl, atque ex Heluetiortim Alpibus & Italia ad nos affertur.

C a r p o b a l s a m 1] Non habentur Opo-balfa

ZIA R O M A T I CAE. balftmtim, Carpobalfamum, & Xylobalfamum,

fecundum eorum vera defcaptionem : verum cum experientia didicerimus ,qubd olea Cinnamomi & Gariophyllorum fecundum noSlram artem diShllandi, veteribus ignotam,parata, in probis B alfam iveri, & virtutibus f milia efje ( quare etiam pro Opobalfamo , oleum Garyophillorum in Theriaca noslra accepimus: ) non inconful- tum effe,ji quis pro Carpobalfamo acciperet Cu- bebas, aut Ganophylla ,■ fine etiam Cardamo- mum,aut aliud femen , quod haberet mordacitatem inguftu , cum quadam redolentia fecundum Carpebat fim i defcriptionem, fi horum nullum antea effet in defcriptione-

S a l i v n c a Germanicum ejl vocabulum, quo fignificatur Spica Celtica vera , quam in pharmacopolijs Spicam Romanam appellant. Sed in Nicolao Alexandrino Gr<eco, inuemtur loco Saliunca Elelifyhacum,id ejl, Saluia, pr^fi^- tim in Aurea Alexandrina.

L i m a t v r a auri & argenti: Cum aurum fit metallicum & valde ponderofum corpus, limatura eius vel fcobsfemper fundum petit, nec aqualiter confectionibus cSmifcetur, quare & hic & reliquis omnibus locis,fumantur folia auri.

P. C. S C H O L.Pondera apud Cordum haccein compofitione A

depramtiftma reBitui:fednm veluti L . Tuch- fnis ex fuo Myrepfo vult , hocce inmedicamento irinumerlfque ahjs corruptifsimo.

Corallium album, quod d C ordo perperam ap-B pofitum erat,deleui.

E f f i c a c i t e r prodeft difficulter fpiran-

x t C O N F E C T I O N E Slantibus , arteriacis» tufhentibus, tabidis Sc omm thoracis & ftomachi ofFenfae: Aquae fubtcr cutem fulae,renum doloribus »• V o luptatem parit,corporaque faginat»

‘D ia c a la m in th o n D .M e fu a .

Calamintha: montanae Calaminthx campeltris Sefelinos Petrofelini Macedonici ana 3 vj. Zingiberis 3 iij. Seminis Apij. ComarumTymi ana 3 ij.Liguftici 3 .VJ. Piperis 3 xij. Sacchari albi/Timi.

C a l a m i n t h a montana n&fcitur co- ptofifitme in montibus circa Confluentiam vr~ bem ad Rheni & MofelU confluentes.

C a l a m i n t h a campeflris, hoc efl, yfualis Calamintha,qua maruis nafcitur Mefite fluuialem [requirit) hac enim efficacior ejl» fitam in humidis locis nata. Germanice Korn- myntfyoeatur.

S t S E t i o s , i d e f l , Sifelios, quod etiam Siler montanum yocatur.

C o m a u v m Thymi,id efl , fummitatunt foliorum,& floram Thymi.

P e t r o . S E L I N V M Macedonica ndefi Olufatrum,yel,yt corrupte pronuntiant, Olixa- trum,aut Alexandrum ; femine oblongo, magne, nigro, amaro,ac myrrham amulante fapere. Sed quia iam yero Macedonico Pet^ofelino caremus, beet nobis eius loco Olufktri femen accipere[quod yulgo in Parmacopolijs PetrofeUnum Macedonicum ,falsb tamen, appellatur ) donec aliquando yerum nobis contingat.

P X P E.

A R O M A T I C AE. Z /P l P E R i s , id ejl, piperis nigri: nam cum

piper fimpliciter pronunciamns ,/emper nigrum tntelligimus.

A v m u t f R iis quos cibi faftidiu vrget,appetetiam reuocansc^gre quoq,- fpirantibus , ventriculo refrigerationem fen- tienti,& flatibus diftento,confert.

Diacalaminthon Galeni,Sanitatis *tuenda 3lib. 4*

CalaminthaePuIegij Petrofelini, Sefelinos a n a | j .Apij Cacuminum Thymi ana § ij. Liguftici feminis § viij.Piperis f . xxiiij. Sacchari.

C r a s s a ac lenta attenuat & difeutit,* vrinas mouet,ac mulieribus menfes.

Diacuminum. D.Nicolai*^ C u m i n i praeparati [ id ejl,pridie in acefo*

infujt,& iterum exiccati.]CinnamomiGaryophyllorum ana 5 ij.R.Melanopiperis A.Zingiberis ana 3 ij. g y.GalangaeTymbrae [ loc»fume Satureiam.J Calamintiue ana 5 j. £ ij,AmmiosLiguftici ana 5 j. g.xyiij*Macropiperis 3 j.Spic* Indicae Cardamomi

Nucis

24 c ° N I B C T I O N E SNucis Mofchatas ana j ) i j . fi.Sacchari.

T Y MERA efi proprie Satttreia /ylueSlris, <circa quam nafcitur Cnfcuta Epithymo fim ilis, qua Epithymbrufnappellatu^ Affertur iam ad hos ex Orientalibus partibus,'veltikm rarb,idcoque in defeflu eius fati nam Thymbram, hoc efi, Satft- reiam accipere nobis licet.

P. C. S C H O t ,Ana 3 ij.fi.Cacutit Euchfim,. 3 itj. ► ) ij. ex

Fpudomyreto fuo legendum exithmans.A r t e r i a c i s , difficultati fpirandi,

tufficuloiis, inflationibus efficaci cfh adiu- mento.Noxam ventriculi corrigit, conco- itionem adfert, adftriclionum vitia fanat.

Diacinnamomum Mefua* •

Cinnamomi tenuis 3 xv. Cinnamomi craffi boniEnulai ana 3 iiijV Gaianga: 3 vij.Garyophyllorum Piperis longi Cardamomi maioris Cardamomi minoris Zingiberis Macis Nucis mofcatseLigni aloes ana 5 ij. Croci 3 j.Saccharitabarzeth 5 y.Sachari albiffimi

S a c c h a r i tabar eih , id efi psirifsimi atque optimi Sacchari,cuius 3 v.mifcentmfpecie- busddqueideo hoc loco accipitur,yt jpecies ea melius conferucntur adrfum. Vllimum- Saccharum additur,cum yisrotuiasfacere exfpeciihus..

p. c.

M K O M A T I C AE.

x>. c. s c h o r.

Cinnamomi tenuis, Cinnamomi crafli.l T ef Daifmi vel potius Darchmi, lignum Cht- nenfe , ceu lignum o foratum., hoc eji Clpmamo- mum , tancjuam amomum , fiue Cinamomum intedigunt Perfia atqueficnptores. A ra- bes s cortices quandoqhe ligna appellantes 3 y$ Xyloanamomum Gr&ci. Jghiod intstim crafU corticis e f i , Cinnamomum vc eant' Per Darfeni Cinami igitur , Cinamomum crafii corticis„ tamquam 1 igneum fignificare volunt , eli enim & tn genere era fim is Cmamomi, q u o d & ra L de bonum ejt, hoc eji , acre , odoratum ac aroma- tuum. Nec faret hac Me fit a m e n s v h i crafi- fium Cinamomum requirit , fims rationibus ». quas perpendat Franufia Alexand. ApeUo operi . tet. Itaque Cinnamomum tenuis corticis elt, itum , per fie, aque atque per Darfieni .Cinnam& crajit corticis Cinamomum bonum, , disimclsm

cum Cordo hic interpretandum, mteUigendum^iu que legendum ex ijh m o : vtrumque, linquam 'm

fuogenere optimum. D e Cinnamomo autem & Cafia , GarcU de Aromatibus librum qltem aixi, confiule: vbi dodiflimorum etiam haclemu "virorum de Infice rebus altercationes amles, pTOr ~

Jijq u e futues ejfie animadvertes.

Cyminum a Cordo hme medicamento temere impojhum hortante & id quoque Fuchfio, M o- ® nuchis id prius monflrantibus,expunxi.

fi s t meciscina falabris ad inimorofita- tern ventriculi , & putrefadboncm m eo,*v a-sgma digenrJ& digeitionem adiuuat.

i 6 C G N E E C T f O M E S

Dianthos D. Nicolai.'!jj Florum Rorifmarini j.Violarum Rofarum Gly.cyrrhizte ana 3 vj.Garyophy Horum Spicee Indicae Nucis Mofchatte Galangae CinnamomiZingiberis Zedoarite Macis Ligni aloesCardamomi Anili Anethi [-videlicet ftminis.~] ana 3 iiij. Sacchari.

P r o d e s t praeter rationem tribulatis,cardiacis, animi laetitiam auget. Eos roborat qui a. longo morbo debiles adhuc fefe recolligunt, ventriculum perpukhre emendat.

‘Diamargaritonfrigidum D.Nicolau

2£. Nucleorum fem. CitrulliCucurbitae Melonis Cucumeris

Seminis portulacae Papauerisalbi

Santali albiSantali mofchatellini [id e fl,Cur ini boni odo- Ligni aloes Zingiberis (r«.]Rofarum rubrarumFlorum Nymphaeae albe [idejl, Nenupharis. j Florifm Boraginis Myrrillo'rum verorum ana 3 j.Coralli j albi Corallii rubri ana 5 1?.

a r o m a t i c a e . 27Margaritarum 3 iij.Sacchari.

N v c l e v s feminum ,efi ipfa in medio feminum medulla. Sunt autem eximendi horum feminum nuclei, cum tam prnp aranda ejl confeflio hdc aut a lia , qua durare debent: nam diu ante exempti rancidi fiunt.

O mnivm virium imbecillitatem firmar, iis quos animus deficic, liue a corde liue a ftomacho deliquium originem ducar, omnem noxae caufam vitalium partium difcutit. Infupcr afthrnaticis,tufliennbus, tabidis auxiliatur. Longo morbo deie&os, & imbecillitate languentes recreat, &ad pri- ffinum robur conducit. P

'Diamargariton calidum D .jfuicenm .

'2/C. Margaritarum non perforatarum Pyrethri ana 3 j. Zingiberis Maftiches ana 3 iiij.Zedoariae Doronici Seminis apij Calis Cardampmi Nucis mofchatai M ac*s Cinnami ana 3 ii.Been albi Been rubei PiperisMacropiperis ana 3 iij.Cinnamomi 3 v.Sacchari.

P- c . S C H O L ,Zedoariae. ] Auicenna exemplaria editionis

pemltim* , Zurambet, pcfirema autem « Val- B 1

a S C O N F E C T I O N E S "grifio inquam exhibita , Ztdoanelegunt, vt‘ hinc yosum harum & rerum vicinbtctyem atcjueam-

'btgakdtem (de quibus aplenfjue concertatm)tibi expendendam nunc relinquam.

B Doronici.] L.Fucbfus Dorenicum hic ex* punxit, quod tamen omnia Auicenna exemplaria aptiflime etiam recipiunt.

Cafia?.] Cum Cordus huius loco rad. Tapfix pefiime haberet , cor redi tora Auicenna exemplaria Seitaragi legunt, nonnulla Capfix, quod no» m f Cafta eft. Nam ineptiores Itali etiam Cajiam addita p a n te f Cappam feribere /olent. Seyta- ragi autem cum plura. fg m fca ta habeat, littera vniusforptan aut carentia, aut mutatione ( vt en plurimis diHionibus vfu veniWpguandoque L e- pidiuim deftgnat,quandoque Capanr.quam hic in- tslligendam , commodiflimeque indendam dico. 6)uare Francifci Alex. ApollinisJlupidam perti

naciam Fuch/io etiam mihi afipulante, demiror, lappam hic {medicamento huic adeo iniquam) f.'umendam effe. mordicus defendentis. Interim non tantum quomedo C in T mutata, fed Radicis -vox accedere qui potuerit, forf.m exclamabit urver um Lacor.es habeo hic mihi imperantes.

D Cinnami. 3 voce Cordus carebat, xque atque Bcen Albi. In Auicenna.Cherfe legitur quod Cmnamum interpretantur:

Valet mulieribus, rectiiicat enim difpo iit io nem matricis,& ventriculoiu earum.

Diamofchum dulce D,I\deJiu&,%, Croci Doronici.2edoauas Lieni aloes.

Macis

A R O M A T I C A E Macis ana g ii. Margaritarum albarum Caarabae [id e fi, Succini.’] Corallij rubri ana g ij. fi, Galliae mofchatx verae Ocimi citrati ana g j. fi. Beenalbi Been rubri

Serici crudi tofti

Fohj [autfiiccedanei eius.] Spicas Indica - Gatyophyllorum ana g j.Zingiberis Cubebarum Piperis longi ana 3 j, fi.Mofchi 3 ij.Sacchari albi.

O c i M v j t citratum non efi MelijJh , fed Jftecies quadam Ocimi fiue Bajilici, odore Mcdifia aut citrei mali, cuius defcSlu, garyophyilatum O- cimum f'umi pote fi.

Pk.odf.st contra cordis palpitationemVei cjuoq; cui tumultuofa in {'omnia obuerfantur,ite iis qui incertis timoribus coriipiuru tur. Malis cerebri frigidis, vertigini,comitialibus, & difficulter {pirantibus fuccurric

Diamofchum amarum D.Mtfua.Croci Doronici

Zedoaria: Ligni aloesMacis ana 5 ij.Margaritarum albarum Serici crudi tofti Ciiatabar.Corallij rubri ana g ij. j».Galliae Mofchatce verae Ocimi citrati ana g j, fi,Been albi Been rubri

B j

3 0 C O N F E C T I O N E SFolij [sut fu ccedanei eius.]Spicae IndicaeGaryophyllorum ana 5 j.Zingiberis Cubebarum Piperis )on»i ana 2; i. /$.Mofchi 3 ij.Abfinthij

* Rofarum ana 3 iij. x Aloes loca: 3 iiij.

Caftorei.Liguftici ana 5 j.Cinnamomi 3 ij. E. sacchari.

x s e r i c v m crudum tofiiimfignif.cat Serica bombycis vella s, nudo colore tindum , nidlieg. humori aut facco qui tingendo f t , incoftpmifed tale quale natura efifd ilicfe inditum, ac ddnec conteri p o fit tofum aut affatum : vulgo dicitur. Sericum rjhim , quamuis comburi non debeat ,fcd torreri aut affari tantum.

P. C. S C H O t ,A Setampro Serico Cordus vndiquaque barba

r i legebat.H fc cofediio valetior eftad ea quae Cupra

di dia funt:& proprie ad exficcandurn humi- cl it at es ventriculi,& pucrefadlioncs eius.

D ia g a la r ig a D .A fe fu a .

2f . Galangae.Ligni aloes ana 3 vj.G a r y o p h y 11 o r n m MacisLiguftici ana 3 ij.Zingiberis Macropiperis

A R O M A T I C AE. 31Leucopiperis Calami aromatici Cinnamomi ana 3 j. />.Calaminthac ficca: Mentha; ficcaeCardamomi maiorisSpica: Indicas Seminis Api|SeminisFoeniculi Seminis /.niliSeminis Carni ana 3 j.Sacchari albidi mi.

p . c . S C H O L .

3 vj ] Legendum Me 3 'rj.Eachfius rsile >Jio. net,non 3 t* Cordus male habebat.

y a. l e x aduerfus crgfhores flattisiacidos rudius, prauamqueconcodlioncm. Irem a- dtiories ventriculi & iecoris a frigiditate impedicas , robuftiores reddit, eafdeftique emendat.

‘Niapcnidion D . Nicolai,Penidiarum | ij. *

linearumAmygdalorum dulcium Papaueris albi ana 3 iiij. 3 j.Cinnamomi Garyophyllorum Zingiberis Succi. Glycyrrhiz* Tragacanthae Gummi Arabici Amyli can dididi mi Seminis enucleati Cucurbita:

Citrulli CucumerisMelonis ana 3 j. 3 ij,

Camphora: 7) H.Sacchari' albifsimi.

■4k**

B 4

'5 1 'C O N T l C T f Q S E SA m y L v M hodie corrupto vocabulo dicitur

Jirnydum.

' p’ c - SCHOL.h Bele ni Amygd. amaras, quas Cordus perperam

addiderat.

a l e t aduerfus Omnem thoracis no.- Karnituili m a frigore contractam, vocis ia- ctaram .mabidisdenique & purulenta excreantibus fuccurrit.

Diairis fimplex,Ifs Ireos | /?. Sacchari candiSpecierum diatragacanthi frigidi ana 3 ij. Sacchari albjfltmi.

Po x e s t fere eadem quod feqiiens5licet > imbecillius.

Diairis Salomonis >ex Nicolao0^ Iridis 3 j.Pulegij HylTopi Giycyrrhizse ana 3 vj.

* Tragacanthae Amygdalorum PinearumCinnamomi Piperis ana 3 i ii.Caricarum Pallularum enucleatarum Carnium dadtylorurn ana 3 iij. fi..Styracis calamkte rubete [potius rufa , legit

p- c-] 3 ij. $ j.Sacchari albiffimi.

T ufliciilofis, difficulter fpkantibus.au.xi- - iiatuTjabfcilKrVocis iaduram refar.cit3 q.u*e.

refrigeratione contrada fit.' Di.itra-

Zingiberi:

t

35

Diatragacanthumfrigidum D. Nicolai,

^..Tragacantha: albiffimae | Lj. Gummi Arabici % i. 2 ii.Amyli § JL Glycyrrhiza:Nucleorum feminumCucurbitae

Cucumeris Citrulli Melonis ana .5 ij„ .

Cam p h o rjE 9 1!.Peni diarum 3 iij.Sacchari albiffimi.

Medetur omnibus pulmonu & thoracis viciis aridis,maxime tabidis,macie cofe&is. Inflamationelaterislaboratibusjomnibusq. tuifib® calidis & ficcis,exafperationi lingua: & fauciu.Deuoratu tadiu aegrotas in ore co- rineat,quo ad liquefadu peifecde exugacur

Diatragacanthum calidum D . Nicolai.

3f.. Gummi Tragacantha: | iiij.'Hyilopi Pineorum nucleorum Amygdalorum amborum,purgatorum Seminis Lini ana § vj. Seminis foenigrijje Cinnamomi ana § f .Glycyrrhizae rafse Succiglycyrrhiza: .Eingiberis ana .3 ij.Sacchari albi.

Valet tuffietibus ex frigido phlegmate,Sc. non valetibus eiicere, aftmaticis empyicis»

R£ihel9^5,fufpirioiis;pipnenmonicis, phtlu B T

A R O M A T I C A E .

*

54 CONJECTIONESii cis,& ad omne coaidtacione pedtoris, flo-. maelium confortat, digeftionem procurat.

'Manus Chrifii perlata,.fy. Sacchari clarefacti tb j.Aquae.rofarnm tb (s.

Cocoquatur dum aquarofacea igni eua- nefcac, & faccharu iuftam crafficie cofequa- tur, in fine margaritam minutiffime tricarum f .addatur,atque fu per marmor aqua rofacea infperfum infundatur,& fiatrotulf.

p- c. s c h o i.■ Jfhiantis cachinnis Cordus, & tamquam CJtci

caco duce Fuchf. Colonienjes medici,ac Francifc. utlcX' uipollo, vel pueris Fharmacopeeorum, hoc fcriptofefe deridendos exhibuerint , vix exprimi pofhf.vt hinc non traftari a fabris fabrilia , lucide- terni queat. Fo paflo quod hutufcemodi imagina- Yiis 5 extraque dYCttum Medtcornm quovundutu

fcnptiombus,nullam debitam mifcendi conficiendi- que rationem,vt neque modum, & ex confeqnenti parum aut nihil artis fua frugis,operlfque manua- rij commodi, hauriredtfcercvepofimt Pharmaco- pceum margaritas , oleum & operam omnem fie - qnentifiime perdere , ac vitiatas materias porcis obticere vehnt.

m e d e t v R deiedis viribus, ardentibus febribus,& imaginationes falfas abolet.

Diahyffopum D. Nicolai, vp. Hyffopi Ireos Thymi Melanopiperis ana 3 xxx. tu k g ijTym brae[f m loco fume Satureiam.

Ruta:

A R O M A T I C A E ,■ Rutae Cumini ana 3 xx.Carnium dadylorum Tragacanthae- Glycyrrhizae :Caricarum pinguiu Paffularq enucleataru Poeniculi ana 3 x.Zingiberis Sem.Anifi

CaruiLiguftici * ana. 5 v.

SacchariAccommodatum eft ad capitis quereiam

cx frigido,vua exiccat,arterias purgat, tuffim copefcit,omnes frigiditates pedoris & ftomachi emedat,digeftione procurat,pleuriticis & empy icis mirabiliter opitulatur.

Diacoftum ‘D .M efua.%l. Cofti candidi,aromatici,amari Cafia: ligneae verae Cinnamomi ana 3 Seminis Api) Seminis Aniii Schaenanthi Rhabarbari ana 5 ii).Afari 3 iiij.Croci Ariftolochiae Myrrhae, ana .3 ij.Sacchari

S c o e n a n t h i , hodie corrupto nomine, dicunt Sequinanthum.

C o s t i a m a r 1,capit bifce annis afferri loco yert cofti adulterinus quidam , qui nequaquam accipiendus ejl,yt fupra ditium eji, fcd candidus,amarus & aromaticus.

' A s A R 1 jd e f i , radicum eius.foU enim radi- ecs ad medicinam accipi debent.

B 6

£& >

C O N I E C T I O N E S V a l e t ad dolorem vifcerum &oppi-

la&ibnem in eis,& adprincipiu hydropifis.

Diarhc-don Abbatis^ ex Nicolao.. -

Santali albiSdntali rubri ana 5 ij. fi„Tragacanthae Gummi Arabici Spodij ana 3 ij.Afari MaftichesSpicae Indicae CardamomiSacci Glycyrrhizae Croci X yloalocs [idef,ligni aloes]Garyophyilorum

^.Galliae mofchatae Nicolai Anifi FoeniculiCinnamomi RhabarbariSeminis Ocimi Berberis [id eJl,ac inorum eius.]Seminis Scariolae Seminis Portulacas Nucleorum feminis Cucurbitae

Citrulli Cucumeris Melonis Seminis Papaueris albi ana 3 j. MargaritarumOffis e corde cerui ana 3 i?Sacchari Cadi [vt eo melius fpecies cdfer nentur,1 Rofiuum ana 3 j. 3 iij.Camphorae g vij.Mofchi g iij. fi.Sacchari albiffimi.

; S g a r i o l a proprie cfi Endiuia illa vulgaris/, qmm derfo foliorum ejl ffhtefa. Jgitid

autem

A R O M A T I C AE. 37autem 'vera jit F.udima,vbi locus pofiulauerittdi- scirias.

I V c. S c h o i . (gri.Berberis.facinifunt hicfructus Berberis inte-~ • Scariola. ] Cordum non nouijje Scariolatn hoc

nomine fulgurem admodum plantam monente •<& ■id FranCif:o Jllcx. fatis liqmtysx eo quod in foliorum dorfo eam fptnofam fa c ia t , yt Sonchum f r s 0cutis habuifje videatur.

V a l e t aduerfus ventriculi caloremde- cinorisdiems,puimonumque.Contra virectum dolores,& omnem totius corporis nexam a calore proficifeentem.

Dialacca maior D<,2kfejtix»W-- Lacca: pr*parat*[<?j»j praparatioin fn e habebitur.']

Rhabarbail ana g iij.Spica: Indic* *Maftiches ApijColiculorum Scoenanthi Ablui tbjj Succi Eupatorij Mefu*Ammicos Sabin*Amygdalorum amarorum C olli M yrth*Rubea: tinctorum E amiculi Anili AfariAriftolochi* rotund* ver*Gentiana:- Croci Cinnamomi Hyifopi Cafi*ligne* ver* Sumarum $ch«nanthi Bdellij ana 5 j. i?.Piperis

?3 C O N F E C T I O N E SZingiberis ana 3 j.Sacchari albidiori.

C q L i- e x ■ i' .0 R v M Seheenanthi ] herba hac aromatica 'a Gracis dicitur 0 0 iv®- , id efi, Schcenus , 0-' fignificatiuncum aromaticum , qui hatlenus improprie ditius ejl Squinanthum.Nam Scheenantkum [lue <r%oivu «v#©-* > fignificat iunci huius aromatici florem,qui non affertur ad nos.In hanc autem compojiiionem ingreditur , b is Schce- nantlmm,hoc quidem loco coliculi autftipites eius, inferius yero fummitateseiufdem.

S v M M i T A T Y M Seheenanthi,id efi,flori* eiustnam flores in fummitate huius herba confiitu- tifunt,& proprie Schcenanthum appellantur :fed qui aflores non ad nos feruntur , cogimur tenerrimas eius partes in cacumine decerptas, eorum rice medicamentis mifcere.

B S V c c 1 Eupatorij~\ hic fuccus non debet f e r i exyulgari Eupatoria, neque exEupatorio Graco- rum, id efi, Agrimonia falso hodie yocata , fed ex Eupatono quod Mefue defcnbit.Efl autem Eupa- torium Mefitta ea herba,qua ab Italis dicitur Gra tia D ei, flue Gratiola,cuius magnus efi prouentus Vrittemberga in pratis ad Albim fluuium . f i - tis.

A p. c. SCHOl .i. Anflolochiam longam erronee in contextum

. d Cordo mtrufam,deleui. * .Succi Eupatorij.]Gratiolayocata, purgato-,

tia herba,foliis byjjopi, Eupatorium Mefua haud dubio,yt & L.Fucbfius,Mathiolus, ac Franofius Alex.reCle monent,ejje non potefi. Satius igitur e-

' rityAgeratum Diofcoridti , quod & hodie Eupa-torlj

A R O M A t I C AE, 39torij Mefues nomen obtinuit, in eius locum fitbjli- tuere,donec melius doceatur.

V a l e t aduerfus frigus v 01ri c u 1 i, o bflru- dtiones, inflationes iednoris , & £enu duritias fanat, aqua: inter cutem caufas omnes difcutit.mefes ciet, flatuofos fpiritus ab alto corpore abigit.

V iacurcum af d efia t»

maior D.Adefua.Croci Afari

.Petrofelini Macedonici Cauci AniliApij ana 3 iiij. / _ ■Rhabarbari Meu Spicae Indica ana 3 vj. £&*)&*Colli MyrrhaeCalla: lignae verae Schoenanthi

'Carpobalfamifdwtaliquodfuccedaveum, ytfu~ per tus fgnt fi catum e f . j

R ubis tin&orum Succi AblinthijSucci Eupatorij 'bAtC\xx\].i-GratioU.'\ • Opobalfami [aut aliquodfuccedaneum,ftue oleu

GaryopbyUorum, aut aliud crajfum odoriferum 'oleum] . ana 3 ij.

Calami aromatici Cinnamomi ana 5 ]. IS.Scordij [videlicet veri.~\Scolopendris[ccf£Mc/? intellige.]Succi glycyrrhizae ana 3 ij.Tragacantha: 5 j„Sacchari albiflimi,

Gon-

Z

.40 C O N F E C T I O N E SCofe.rt ad aegritudines antiquas,& cache

xiam,& ad hydropifim iuuametu eft mani- feftu & eradicat aegritudines hepatis & lienis chronicas,qu<g ia induratae funt,& cofert ad corruptione ftomachi,& humiditatefri- gidam,& vetolitates groffas in eis,- & ad dolorem renum & velicae,& vrina prouocat,

/Diaprajjium D. Nicolai,^..Praffij 5 v. 1?.

1 Tragacanthae Pinearum mundatarum Amygdalorum dulcium Piftaciorum Carnium da£tyloi'um Caricarum pinguium PaiTularum enucleatarum ana | iij. iL

' Cinnamomi Garyophyllorum Nucis mofchat»-Macis Ligni aloes

. Galangae Spicae Indic»; Zingiberis Zedoari»

Glycyrrhizae Rhapontici Anacardij Styracis calamitasGalbani TerebinthinaeMaftiches ' MyrrhaeIreos Ariftolochiae rotundasCorticum radicum Capparis

-Gentianae Melanopiperis .Anifi FosniculiAnethi Api jPetrofelini Macedonici Saxifragi» ana 5 ij.Hermodafty lorum

■ Origa

A r o m a t i c a . 4 1'Origani PeucedaniSchoenantht Cardamomi ^Leu copi perisCarui Liguftici ' ^Vincecoxic i ana 3 j. gEalfamitre PulegijDi clam ni CreciciCofri PyrethriThymbra: Bafiiiccmis. .Papomje [ videlicet radicis eius dutfeminkf] Macropiperis Amomi Sinoni Orobiveri ana 3 j. g ij. f>. Xylobalfami [ aut fnccedaneumaliquod' fimi- ■

le defcriptioni Xylobalfami.}]Caiue frfluhc :Coralli j rubri R a fur a: EborisCarpobalfami [ aut aliquod fuccedaneum., X

']Dauci Cretici ana 3 n- Mofchi- Ambra; ,Odis e corde cerui ana g xiiij. Saccari albiflimi.

Saxiiragia in Italia dicitur ea herba quam in Germania Pimptnellam vocamus». Itah habc-ht diusrfam Pimpinellam.

Bals a MiTAE.] Nicolaus Alexandri- . nus Latine imprefjus,non Balfamitam habet, fed . Balfam um: (hpiifcat tamen Balfami vox, non- n m q m m etiam Mentam t cuius Jpecies eft B a l- famita , hoc loco recipienda: nam fi B alfam i' lh qm rem mtellexijjet N icolaus, non fimplicitev . Balfamum, fcd QpobaifamumpofwJJet. .

£ ,j NiO N v m fecundum M attha im Syhsa*- :ncsx&

4-2 C O N F E C T I O N E S. •• tu u m efi Petrofelinum agreBe. Sed de eo mfirh i „

(inno i (itionibus A urea Alexandrina.C A.S I ae' f iB u U nomme hoc loco nequa-

debet mtelligi Cafia fifiula,cuius n igri me- dtilla bilem per alitum purgat-, fed C afit lignea

e m a n ca jit* Cinnamomo fimilis. efi: nam hac etiam apud probatos v et eres auftores Cafia M u la vocatur }

B D a v c v S Creticus hodie ignotus efi idebpojfirmus eius loco Sefieli Creticum accipere,,d efi BervvurtZf , aromaticam herbam foliis fen icu li,

Jed-muUo minoribus.

p - C. S C H O JL.A ■ B a lU m n x . ] Cum Nicolai codex,vt & Cor

dus faletur,Balfiami tegaf,eo non herba Balfam i- ta vocat a,neque cum Fucbfio JBalfiami veri folia,

Jia oleum feufiuccus ver, Balfiamh Opobalfiamum ve ,ne intellegendum effis cxiBim o.

B Daucas Creticus.] Bervvurtx. Germanis vocata herba , feu Paniculus p oremus B eln s, non efi Sefieli Creticum , vt neque Daucus Cre- ticu.-fed potius M eum Diofic. aut ili, proximum.

Daucus autem Creticus verus, Diofic. delineatio«. m adamnfitm conueniens femine aeri,albo , hir-

Juto, oblongo, nuperrime cognofe, ccepit, v i-

J p & a T ’’Sanat capitis vertigines, oculoru caligi

nes abilergic,palatu &arcerias purgat,diitil. a u ‘KVUX alli'n,S,t.J=im dolore mitigat. Afthmat.eis& fuijliriofe peculiariter opi-

tulatunpe&oris & pulmonis caufas fedle amputat.Stomachi & liepatis dolores & de

bilitates

A R O M A T I C / £ . , 4 $bilitates fedaca fpleneticoru. & plcuritico- ru anguilias paragorifat, omni ii intraneo-

‘H-Lim viciis prodeft,infl$tiones & toifioiies ab eis aufert.Nephriticos,calculofos,ftran- guriofos & colicos purgat , & dolorerele-

. uat.Saepius autem funrptum,colore pallida emendat,mefes deducit, & in ordinem debitum redigit.Typos quotidianos & quartanarios reprimit. C£ui aure hoc ele&uario vfus fuerit, a multis confemabitur morbis,

Diation fantalon 1) .Nicolai. ■ ^Tantali albi Santali rubri Santali citrini RofarumSacchari ana 3 iiij.Rhabarbari Spodi jSucci Giycyrrhizae

feminis portulacae ana 3 i]. 5 f t . g r , myli G ummi A rabiei

TragacanthaeNucleorum feminis Melonis, ,

Cucumeris Cucurbitae Citruli Seminisfcariolae ana 3 j. ft.Camphorae 5 j.Sacchari albifTimi.

S c a r i o l a efi Endiuia vulgaris, cuius folia in dorfo habent fpnw;a$tvt diCium eji fuprk in diarhodum Abbatis.

Pollet aduerfus iecinoris & ventriculi calorem mirum in modum, tabidis & regio morbo correptis itidem prodell.

Diaxyloalces D.Mefua.Ligui aloes crudi.

Rojfa-

44 C O N F E C T I O N E S Rotarum ana £ j.Garyophyllorum Spicae Indicae Macis. Nucis raofchatceGallia mofchatae Mefuae Cabebanim Cardamomi maioris Cardamomi .minoris.

* Zingiberis Maftiches 'CinnamomiCyperi SchocnamhiZedoariae BeenalbiBeen rubri'Folij [ aut macisfiue fpic-e nardi ]Serici crudi MargaritarumCoralli) rubri Charab*Foliorum citrei mali Corticum citrei mali Ocimi garyophyllati Sifymbrij MentseficcaeSampfuchi f id ejl maior ana .i Piperis longiZingiberis ana 3 iiij.Mofcbi boni £ j<Ambrae 5 j.Sacchari albiffimi

C y p e r i , vsdelicet Cyperi rotundi: nari rotunda radices Cyperi proprie & /impliciter ab auctoribus Cy penis vocantur .Longis vero radicibus Cyperus, vocatur ak ijfdem Cyperis. 6)m - mam verb non femper rotundum habere licet~tie- cejje ejl in penuria eius,longo v ii.

S i s y m b r i v m e/t menta aquatica n i- gricanttbus, vt purpura,caulibus.

P s. p u e s r malis vetnculi,cordis,ieci-.nonc

A R O-M' A T I C' A3, _ 4 $f notis frigidis,animae defe£fioni,conca(5lio-' niq;. Ons faetorem abigit, laetitiamq; paris.

Diatrionpipereon Mefm .'Jpi. Macropiperis Melanopiperis Leucopip^ris ana § v.Zingiberis •" - Thyini.Anili ana'1 3 ij,

i Spicae Indicae Anvmios t' Amomi f gwod ?jo» habetur, <& loce eius capi#*

tur carpefittm jiue cubeba,aut calamus aromaticus officinarum,qui pro vero acoro habetur.1

Cinnafnonii ana 3 j.Caliae ligneae Seminis Apij

Selelios. Afari

Enulae ficcts ana. 3 Saccari albiflimi.

Refrigerato ventriculo, & acido luciuit, quartanis, exolutis, iecinorolis^Sc inflatio- mbus auxiliatur.Item tuflientibus.

]Jia.z,ingibeT CD. Nicolai»^ .Z in gib eris Galangae

\ Gariopbyilorum CinnamomiNucis mofchatae Granorum paradiSi

Piperis longi Macis.C ardam omi Spkae Indicae ^Rhabarbari Rofarum rubrarum ana g XV Pinearum mundatarum § $• Phifticorum f i d ejl IJt&aciorum ] 5 ij,Anili Eceniculi.Glycyrrhizierap Croci ana 3 &•

7 f . C ° N F E C T I O N E Siaccnanalbiflimi._ Ventriculum roborat & firmat.

_ E leti narium Ducis D .N ic o la i?.Ani.K . 3 ij? g - xr.tjiycyrrhiztEMaftiches ana 3 ij. Z Vr Cinnamomi 55

3 j. f X7.Xylocana; Calamhh*Daucr Pyrethri Piperis albi Piperis longiCypen [fedicet mundt.]Schosnanthi i leosAmomi [ autfuccedaneum eius.]

faccedaneum eius 1 Alari ana £) j.Spicte Indicte Croci

. Gummi Arabici Tragacantha:

c l h T h' Galami aromatici

C a t o S ^ iIigufticr Seminis OlufatriBaccari Irin,peri Sefelios i entaphylh [ -videlicetradicem'eius. 1 Seminis Afparagi Seminis citriAcori aut loco eius Galunva 1 Ammios Rhabarbari

a 'r o m a t i c a e ,Bafilici garyophyliaci Milij folis.Seminis S axifragiae Nucleorum feminis Citrulli.

CucumerisMelonis Cucurbitas

L Seminis Scariolae Petrofelini

Been albi Been rubriStyracis calamita:

i Cardanromi ana 9 fi. g v.Penidiarum 5 iiij. 3 ij. fi.

i Saccari albiflimi.C h a m a e d r i o s » videlicetver<e, qus

folia habet femilia quercus nafeitur in montibus le n a ,& inter Herfepruck atfy Ambergam O l v s a t R i femen,ejl magnum femen quod

in omnibus Pharmaco poliis dicitur Macedonicum feue Petro felinum Macedonicum.

Valet ad indigeftione & ventofitate ftomachi & inteftinorUj&ileidolore&lapidis,

E-le Suarium de Gemmis D,Mefu<&«y i. Margaritarum albarum 3 kj. Sapphiri Hyacinthi Sardae GranatorumSmaragdi ana 3 j. ii.Zedoariae DoroniciCorticum Citrei mali MacisSeminis Ocymigaryophyllati ana 3 jj..Corallij rubri CharabaeRafurae Eboxis ana 9 ij. - .*>Been albi Been rubri

48 CO N l E C T l O H $ 3'-Garyophyiloram Zingiberis 'Piperislongi Spicos indicte

. Tolij-[ ant fuccedanei eius.Croci

^ Carda raomi ana 3 j.Trochifcorum Diarhodoa Ligni aloes ana 3 v.Cinnamomi Galangse Zurumbeth ana 3 j. fi.■ Holiorum Auri

^Foliorum Argenti ana £) ij.Ambrte 3 ij. Mofchi 3 Saccari albiflimi.

S a p p h i r v s 0 Smaragdus qui paflim. m Myopoljs habetur,nihil yalent,cum flammam edant m igne, 0 ex argenti fodinis colligantur JQuare,omittendifunt,aut loco eorum,deHyacin, tho 0 Granato maius pondus fumatur.

S- ARDa ejlgemma qua neotericis Carneo- Id yocatur j quod diligenter ejl notandum. Ha- {lenus enim qualis effet gemma Sarda; ignoraui- mus omnes.

Z V.R v MB E h t ejl fpecies Zedoaria ,qua radicem habet rotundam 0 glohofam, 0 affertur cum Zedoaria longa.

P, C. S C H O I . Zurumbeth.ell: fpec. ] Inter tres Zedoaria

fpecies qua Antuerpiam aduebuntur radiculis oblongis, quartum quid optimo Zcdoano potifft- mUm immixtum repentur , rotundis globulis, 0 ea propter trtmcofa Zedoaria a Materiali- fis noSins vocitata: hac vientur ryrumbeth-

loco

(

A R O M A T I C AE. 49hcct Tbarmacopeei, & Garciam ab Horte de A.~ vomaubus Jndicts lufce de rebus confulant, plura nofcere qui voluermt." fyYYv

Malis cordis,vetriculi,cerebri, ieeinoris» & vteri frigidis auxiliatur. Ite palpitationi cordis,defedtioni animae,ac coco£tioni:tri- fUtiara denique citra caulam orta arnouec,

Elethotrium Iuftimim D.Nicolai*'If. Cinnamomi!• olij [autfuccedanei eius.] CoftiNardi [td e f i , Spica Indica]Cafiae ligneae Arifiolochiaelongae Ariftolochiae rotundae Enulae campanse Hyffopi Pulegij Artemiiiae Pentaphylli [videltcet radicis eius.] Leucopiperis Orobi veriPetrofelini LigufticiOlufatri [ i. Petrefilim Macedonici vocati.] Seminis Yrcicae

Milij SolisSaxifragis feminis [ fumatur eius loco femen

pimpmella no&ra, Germanorum Videlicet,nony Sangmforba vacata. J

Baccarum Iuniperi Seminis:Afparagi Silerismontani

Seminis Api j Seminis AnethiSeminisRutae Seminis Citrei.raali<5 e m i n is Fce n i cu 1 i S emin is A nili Baccarum Lauri ana 3 1. 1?.Sacchari albiffimi.

Yalet ad dolore renum, calculos frangit,6 arenas expellit,ac ftranguriam diflolmt* C

Confifilio Liberans [Jfbilicetapejle.j'Ifi- Radrcam Tormentillae Seminis 'acetofae

En*diuiarCoriandri praeparati Citrei mali ana 3 j. 1$.

Santalorum omnium Didamni albi ana 3 j*Boli Armeni praeparati Terrae ligillatae [lecoeius Bolus leuanticm , id

ejl,orientalis,fumatur.] ana 3 iij. Margaritarum Corallij-albiJCorallij rubri CharabaeRafurae EborisSpodi] [id efl, Eboris yfli,de quo in fine.]|Offis e corde cerui Been albi Been rubriDoronici CardamomiCinnamomi MacisLigni AloesCaliac ligneae [autfinccedaneum eius.J £roci Zedoarice ana 3 fi.Smaragdi [loco eius Hyacinthi aut Granati.] Hyacinthi GranatiSerici crudi incili & torrefa&i ana 3 j. PenidijSacchari Candi. ana 3 ij..Florum Nenupharis [ideJl,Nymph*ai ] BugloffieRofarum ana 3 j.Camphorae g vij.Mofchi

Ara

J Q C O N F E C T I O N E S

a r o m a t i c a e . 51Ambrse ana g iij.Sacchari albifiimi.

Contra peftera plurimum valet, tutatiir corpus ne .laedatur a pefti/ero aere',. ^ pra- feruat humores a corruptione. * ...

Confeciio Cardialis.

Margaritarum Spodi j [id eji, Eboris vfti. J Granatorum verorum Cinnamomi Torm entilla BoliArmeni ana 3 iij,Santalorum omnium Rafura Eboris Ynicornu ana 3 ij. Hyacinthorum Sapphiri [loco eius maius pondus Hyacinthi.] Corallij albi Corallij rubriCharaba albi Valeriana vera Diftamni ZedoariaLigni aloes ana 3 j.Terra figillata [aut Boli leudtici.Jjec efi}orie»~

talis.] 3 j. 3 ij.Serici crudi modicum torrefadi 3 ij. Oflium ecordecerui 3 j. fi,Been albiBeen rubri ana 3 ij- Foliorum auri fini numero v.MofchiArnbra ana g x.Sacchari albifiimi.

P ra e s e r v a t cor a p efte ,C 2*

Elecluarium UtitU Galeni ex Nicolao,

Florum Ocymi garyophyliati Croci Zedoaria:Xy lobalfami [pro quo lignum aloes, cum in ijh t

defcribttone non habeatur.^

Garyophyl lorum- Corticum citrei mali Galangce MacisNucis mofchatte Styracis calamitce ana 5 ij.b.Anili RafuratEborisThymi Epithymi ana 3. j.Camphorae Mofchi Ambite Margaritarum perforatarum Ofllum de corde cerui ana 3 /?.Auri foliati meri [idefljuftfitm.J

* Argenti foliati meri ana 3 /$,Sacchari albidi mi Fiat confectio folida.

Si vero volueris facere in forma liquida /lue opiatte,tunc adde Succi Cydoniorum

Pomorum odoratorum dulcium -BorasinisOYim veteris optimi, ana partes xquales:

in tanta mefura,quanta defpumando & decoquendo faccharo fatis fuerit.-nulla enim aqua faccharu didoiui aut decoqui ad fpif- htudinem debet in hac confeftione.

Laetitiam colorifque bonitatem edicit,conco&ione iuuat,& canitiem retardat.

Elefluarmn

5 2 C O N F E C T I O N E S

S3E U f t u a r w m L a t i f ic a n s R h a fts . ■

^.M eliflaz Corticum citrei mali iGaryophyllorum Gallis mofchate Mefus Maftiches Croci *Cinnamomi Nucis mofchatsCardamomi ^I\Teremifch[/w qu» potcfl femen p&oniA accipi. ] Been albi • Been rubriZedoaris Doroniciseminis Ocimiseminis Ocimi garyophyllati ana 3 1?. ■ Mofchi g xxiiij. ^sacchari albiflimi.Fiat confedtio in tabulis.

si vero volueris facere in liquida forma, vt decet, tunc prsdicdas fpecies fequenti syrupo mifce,& fac in modum opiats. 2/l.Myrobalanoru Chebularu,numero xx.

Emblicarum numero xxx.Aquseib iij.aut quantu fuflicit.Coquan-

tur trirs myrobalani in prsdidla aqua, do> nec remaneat tertia pars,deinde coia.Cola- tur adde mellis defpumati tb j.loco pdidfi facchari, bulliat poftea vfq; ad iuftaTpidr- tudine,& infperge fpecies prsdidhs , poftquam feruor syrupi remifldor facdus fueric.

N e r e m i s c h apud iihaftn efl Rofr a fi- nina.Auerrois autem interpres dtcit.P49ni.am efje rofam afmorum. Prgo fecundum bime N erem ifh idemejjet quodP^oniamifi Rhajis de rtraque, id eft, de Neremifcb & de Pronia,duo propria faceret capituli,tamquam de rebus diuerfs. Certo i&i- turftatuere nonpoffunm sqmd fit Neremifcb;

C j

A R O M A T I C A E ,

J 4 C O N F E C T I O N E SCofortat omnia membra principalia, ex

.quibus virtutes manat naturales & anima- lesjiuuac calore naturalem, & fpiritu viuifi- cat, copefcit malas cogitationes; & bonos mores,Ia2titiam1|ue 8c gaudium gignit.

Eie tiliarium P Urifare oticum,feu potius, Pleres archonticon, 7) . Nicolai.

¥ y Cinnamomi Garyophyll orumLigni aloes ~ 'Spica: IndicaZingiberis Schcenanthi -yperi

Galangse Nucis mofchatae Spodij

Rofarum Violarum ana 3 j. g xv.Poliy [loco ipfius Macti fum atur.]

Glycyrrhiza: MaftichesStyracis calamitaeSarnpfuchi [id efi, Maior an a.]B ali amita: OcimiCardamomi Macropiperis.Leucopiperis Myrtillorum

* Corticis Citrei mali ana 9 ij. % v. Margaritarum fplendidarum Bcen albi Been rubriCoralli] rubriSerici tofti ana 3 i. g ii. R,Mofchi g vij. ,R.Camphora: g v.Sacchari albiffimi.

Triftibus,melancholicis, imbecillo ventriculo, deliquio animi a corde proficifceti

fuccurric.

A R O M A T I C A E . J ffuccurrit.Memoria amiffam recuperat,fenfus acuit, comitialibus & afthmaticis pro- defl, omnemque cerebri debilitate aufert.

Lithontribon D.Nicolai.Spica: Indica: Zingiberis

Xylobalfami [aut ligni aloes,vtfuprd.]Acori [fiue calami aromatici' hodie v ocati* CinnamomiPeucedani [videlicet radicis eius.]Meu [ loco eius accipe Sefeli Cretici radicem , ici

efijBervvurtx,-Germanis vocatam.] Melanopiperis Macro piperisLeucopiperis Saxifragiae ana 3 ij. fs. Opobalfami [ loco eius fumatur oleum ex granis

Iuniperi.]Garyophyllorum Cofti RhaponticiGlycyrrhizae CyperiTragacanthaeSeminis Olufatri [ eft femen quod Macedoni

cum vulgo perperam vocant.]Chamaedryos Seminis Apij

Ammios Afparagi Ocimi V ities Citrei mali ana 3 j. g xv.

Folij [aut/uccedanei eius.]Croci SchcenanthiLigneae Cafias [autfuccedanci eius.]Bdellij MaftichesIreos AmomiLiguftici Milij folisPecrofelini Macedonici Sefelios Sinoni [de quo fuprd.]

C 4

'$& C O N F E C T I O - N E SC-ardamomiAnethi Euphorbi)Lapidis Lyncis Olei Nardini OleiM ofcheliai ana 3 i?, g yij. ]?. sacchari albillimi.

Si volueris facere in forma Opiatte, tuae «peciebus adde triplum mellis defpumati, ioco ficchari: diutius enim durant fpecies meile exceptaequam faccharo: potcft tamen vtroque modo fieri.

Olei Mofchelini praeparatio infra habebitur.

p . c . s c h o i .A Meu.] Sefeli Creticum Cardo 'vocatum qued

Bervyurtx.Germ ani, Fcenicttlu porcinum Beln-x appellant , ejfe fpftfiimum M ettfi» Meum D t f f . omnino perfuafum habeo. Nec radicent eius tantam .tamve crajjam ejje,(natalibus pr&fertim locis natam) neque tam gr au iter olere,yeluti AI at h 10- lus m etuit, i t neque tenuitatis nec odoris'd. Diofc. ‘defcnptos lim ites, ita tranfire putem, qm ngenuinum Meum ejfe queat: Crafitudo cum craritudine comparanda cum J it, jim ul atque fuauiter olere, u?1 jimpliciter odoratum ejfs, aliquantulum cum etiam differant. Eo modo , v t qua de Meo Mftnria ac SiJIya Monachi objeruarunt feri- bunt:ego,ytp6te mihi quoque comperta,approbem, illisct* manus dem. Proinde f quijpiam adhuc ni— hdominus refragari yoluerit,pro Meo vero tamen eo tantifper ytentur Plurmac opes i .deferto dio quo haflenus y ji funt nostrates, dum ipfe Dtof:. Gemas nobis aliud proferat. Cateriim imprudenter admodum Matbiolum carpit Fuchjius, quod dis

ynd

----------------■ ------------------------------------------------------

A R O M A T I C A E . 5 7'viia cum Monachis Jianc herbam Apulis Imperatoriam nominari inqumt,quam Angelicam e[Je (fic a Germanis appellatam}m<iCe interpretatur Fuch- Jius: cum Imperatoria nomine ab tfihoc Meo admodum diuerfa a Germanis demenjirenturplanta,

Praeclaru ad indigeftionem ftomachiex frigiditate.llioru lumboruque dolores co- peicit, lapides in renibus & vefica potenter cofrino;it,& inde mirabiliter expellit. Stra- guriam & dyfuriam eveftigio foluit.

Rofata Nouella D.Nicolai.7JL. Rofarum SacchariGlycyrrhizae ana § j- 3 j- 5 Cinnamomi 3 ij. 3 ij. minus g ij- Garyophyllorum Nardi f/W ejl, Spica Indica.]Zingiberis Galangae *Nucis mofchatae Zedoariae Styracis calamita: CardamomiSeminis Apij ana 9 j- g vj.Sacchari albiflimi.. *

C o n f e r t apprime calori & ficcitati ftomachi,cordis,hepatis & pulmonis. Sitim compefcit & vomitum, abfcindit debilitate ftomachi,adftringic laxa. Cardiacis fubue- n it, fudorem diaphoreticum reprimit , ex chronica infirmitate debiles recreat.

Elettuanum Diapdonias.Tf,. Radicis Paconiae % j,Macis Spicse IndicaeCroci Coralliorum rubrorum

C .5

j-8 C O N T E CT T O N E SMargaritarum non perforatarum Maftiches ana 3 fi.

. Myrtillorum verorum 3 j. fi. Cinnamomi Nucis mofchatae Garyophyllorum - Folij [loco emi Cajia lignea vera J Zingiberis Piperis longi Cardam om iGranorum paradifi ana 3 ij. Glycyrrhizx 3 v.Anacardi 3 j. fi.Mofchi A m b r a t a n a g . v j .Sacchari albiflimi

Fiat confedio in tabulis in aftatc.In hyeme vero adde fpeciebus triplummel- lis defpumati,& conficiatur eleduarium.

C o n i e r t epilepfiae.

Ele tiliarium Refumptimm ¥ D. Nicolai.

^.Rofarum Glycyrrhizre Sacchari ana 5 ij. g v.Gummi Arabici Tragacanthte ana 3 ij. 9 ij.Santali albiSantalirubri ana 3 j . f i . Papauerisalhi Succi Glycyrrhizae Amyli Seminis Portulacas Laducce Scariolae ana 3 iij.Garyophyllorum

* Spodi)[pro eo EborisyJU.']Cinnamomi ana 5 j.

Zi </

A R O M A T I C A E . 39ZingiberisStyracis calamitae ana 5 ij.Croci g v.Penidiarum § fi.Nucleorum feminis Cucurbitas

Citrulli Cucumeris Melonis ana 5 ij. Seminis Cydoniorum ^ ij. Amygdalorum dulcium Pineoru nucleoru Berberis Seminis Maluae ^Seminis Coti fiue Bombacis Seminis violarum Sebeften ,Nymphaeas ana 3 ij.Cu Syrupi violati quantitate fufflcienti fiat Eleftuarium.

R e s t a v r a t humiditatem radicalem, lenit,humediat,nutrit,cofortat.Aperit po ros,obfiftit choleras,fedat febre, tuttim & fi tim.Reftituit integras v ires,& priftinam fa- nitatem,extenuatis, confumptisSc he&icis.

Diae orum D.2tifefuayin fua praxhcap.h * de affectibus nemorum.

Radicum Secacul Acori Pinearum ana Ife j. fi.Radices Secacul mudat£ & incis? coquatur

in aqua clara,donec aqua cofumatur, poftea optime piffcentur,& in minutiflimas.partes conterantur,doneepuiti fimiles fiant. Dein adfude eis mellis odorati & optime defpu- matilx.coquatur leto igne,donec to aaqua, quam radices Secacul imbiberut, in vapore refoluta fit, diligenter agitando, ne ad vafis fundum aduratur radices.Cum autem iuftae

C 6

£>0 C O N F E C T I O N E Sfpiflirudinis cofiftentia acquifiuerit>ab i^ne

. ([cponica; & adde radices Acori tenuiflune '*•' t>ritaSj& Pineas minutilfime incifas , cum

lublequenti puluere optime miftas.V- Piperis | j Piperis iongi

A Garyophyllorum Zingiberis Macis ana 3 iiij.Nucis moichatte Galangaj Cardamomi ana 3 iij. , • **'

Omnia iftafimul cum meile & radicibus Sccacul mifceto & vnito,diligenter agitando ne grumi aliqui relinquantur.

B S e c a c v l verti, eji Sifer,quod Germani vocat Gritxelmorems& Klingelmorem, Galli Efcheruis O- Seruiles,Bauari Nudle,Sueui Geyrle.

A c o r v s,id eji,vulgo vocatas Calamus aromaticus. Mefue inbet etiam Acori radices elixari. Sed quia nos recentes & virides non habemus, vt ij qui in calidis regionibus habitant,ideo melius eji eas tntas melli admifeere.

P. C. S C H 0 L,Rofas e contextu a Cordo perperam impoftas,

A Tuchfio quoque &'id volente,fufluli.Secacul verum.] Secaculnon efl Sifer,vt Cor-

B dus cxifhmat: fedveluti Francifco Aletcand. quoque placet, efje pojfet ea planta quam C.rithmum fpnmfum ,feu Pa&inacam mannam vocant Mon- fpelujjani.-vride mihi in horto meo a Mathia Lobe- lio do di ore Medico femine tranfmiffo , nunc viret. Genuinum interim f id non fuerit , in eius locum tamen commode fubfitui pojfet,refpondentibus facultatibus : dum Arabs qmfpiam ipftflimum nobis €ommonfrauerit,

Con

A R O M A T I C AE. <?IConfert mirum in modum aegritudinibus

neruorum,acuit omnesfenfus & ingenium, fedat dolores capitis, eft peculiare remediu. frigidarum ggritudinum,fenum,& maxinie cararrhi. • i

F ulnis ad Epithemata cordis*'If. Santali rubri' § j.Corticum fitrei mali Santali albi Rofarum *• Coralli] albiCoralli j rubri CharabaeSpodij [accipe Eboris ana | /?„Offis cordis ceruini Croci ana 3 j.Specierum Laetitiae Galeni Specierum ele&uari j de Gemmis Specierum Diamargariton ana 9 iiij. Camphorae 9 j.In puluerem reda&aefpecies comifceantur.

EPulnis ad Epithemata hepatis. Rofarum Santali albi Santali rubri

Abfinthij Schoenanthi Spodij [pro eo Eboris Spicae Indicae ana § Ii.Contrita in puluerem mifce & repone.

C O N F E C T I O N E S

O P I A T A E .K

Diaolihanum D.Nicolai,If,. Caftorei Opij.Hyofcyami albi ana 3 iij.

Caffiae

C O N F E C T I O N E S Cafiarligneae 3 ij. 9 ij.Folij [antfuccedanei eorum.]CrociThuris mafculi ana 3 ij.RhaponticiAmomi^w quo Carpefium] ana 3 j. 9 ij. Myrrhae 3 j. fi.Vzonix Styracis calamita: Macropiperis ana 5 j.Spicae Indicae Pyrethri EuphorbijLeucopiperis ana 9 ij. fi.Mellis defpumati triplex pondus.

E s t vero obferuandum in omnibus opiatis,vt finguhs vnciis jfiecierum,mifceatur tres vncia. mellis deftumati.Si minus fuerit, exiccatur confeflio

facilefi vero plus addatur,vires eius difperguntur.T H v s Mafculum.efi Thus album autflauH

puridimum in globulos rotundes fmgulos,aut tefli- culorum figura geminos concretum, ideoque Mafculi cognomen accepit.

V t 1 L e eft addiuerfas pafliones capitis,hemicranicum dolorem placat,&fuper- cili; lachrymas potenter ftringic , fauces rheumatizatas & arterias lenir.Haemoptoi- cis & tuffientibus medetur.Vomitum compefcit,dolorem ftomachi &naufeam aufert. Peripneumonicis,pleureticks,empyicis fine dubio fubuenit.Gonorrhoeam & fatyriafim emendat, & menftrualemfanguiuemfiftit.

Mufa

o p I A T AE.

Mufa Eneafiue Zaz,enea,vel Egete a & D . Mefua.

IjL. CaftorciMrrhae OpijMelanopiperis Macropiperis Galbani CoftiCinnamomi PhuMeu [aut loco eius SefeU Creticum,id efi , Ber- Dauci Afari (vvurtz..]Croci ana 5 iiij.Mellis defpumati optimi triplex pondus,

p. c . S c h o l .Mufa. [ Erronee a Cordo Mufa bete confettio

infcribitur,veluU & Francif. Alex-rite obferuauit cum Sagxfnea a Mcfue vocetur, Mufa enim Enea apud Nicolaum Tonfeclio efl,ab hac plurimum differens.

V a l E t a d o m n e s p a f f i o n e s f r i g i d a s , v e n t o f i t a t e s e r a d a s , & d o l o r e m d e n t i u m c o r r o f i o n e m e o r u m , & a d f r i g u s f t o m a c h i ,

t a r d i t a t e m d i g e f t i o n i s , c o l i c a m , d i f f i c u l t a t e

v r i n a e , & ad f r i g u s & p h l e g m a , & a d m u c c o - • f i t a c e m vrinae.

Philonium Maius,fiue Romanum D. Nicolai9

JjL. LeucopiperisHyofcyamialbi [ .i.f minis eius ] ana 3 y. sfsOpi/ 3 ij . f i .Cadas lignese [auffuccedanei eius] 3 j. fi. Seminis Api; 3 APetrofelini Macedonici Foeniculi

D$ocS

6i

6 4 C O N F E C T I O N E S•Dauci Cretici ana 3 $•Croci g j. Spic* Indic*Zedoari*Pyrethri, ana 9 15. g y.Cinnamomi 3 j. h.Euphorbi j Cofti ana 5 j.Mellis defpumati optimi triplex pondus.

Pro Dauco Cretico accipere licet Sefeli Cretis cum,id eJi}Ben>vurt%.

P. c . s c h o l ,Sem.Apij 3 j . & paulopoft, Sem. Dauci

ana 3 i? ] Pro 3 j. Cordus male j. ficuti & pro 3 1? erronee 9 j , legebaf.yt Francifca jllex.^uoque placet.

Emendat tuflim cum vino mulco oblatu» pcripneumoniam cu hydromelite, fanguinis fpurum cum polygoni* luceo, Indige- flionem ftomachi & vomitum cum poLca* dolorem hepatis cu oenomelite curat,fpleneticis&: auriginofiscu oxymelite fubue- nic,coeliacis,cum apozemate pegani.Pleuri- ticisjiliolis,.nephriticis & vdic£ fymptoma- jis cholcncis medetur.

P hilonium D.A4efu£.iy ‘I f Piperis albi

Seminis Hyofcyami albi ana 3 xx.Opi/ 3 x, Croci 3 y.Spic nardi Indic£ Pyrethri Caftorei ana 3 j.Mellis defpumati optimi triplum pondus.

M i r v m in modu mitigat dolores, prg- s i p u e llomachi,matricis,lateru, totius ven

tris.

O P I A T AE.'tris,& colica cu decotione chamaemeli vel tutae, & ftacim prouocat fomnucum aqua./’ lactucae vel fyrupo papaueris.Tollit dolore capitis cum decoctione ftcechadis , probi- .• bet catarrhum cum decotione olibani vel fpicae. Contra fpafmum & Paralyfim bibitur cum decotions pucis mofchatae. Faci- . licar anhelitum cum decotione baccarum lauri vel hyfTopi, & fediic .tullim cum aqua mellis. Prouocac vr inaniae ili tat initum,& frangit lapides vcficscr , cum decotione Saxifragi® vel aqua apij.Goinpetcic vomitum & fluxum £ang.uinjs ex oie,cum fucco plantaginis vel decotione maftiches , & fedac prouocationes & fingultus, & vitis matricisJ& potenter fomnum inducit.

Philonium ex Galeno & P g i n e t a , ■2£. Croci . 5 v.Pyrethri EuphorbijSpicae Indicae ana 5 .j.Piperis albi 3 xx. AHyofcyami 3 viij.Lachrymae Papaueris 3 x.Mellisdefpumati optimi triplum.

P. C. S C H O L.Hyofcyami 3 viij.] Cum non Galeni-, fed A

T .Mgineta tantum corrupta exemplaria perperam legant Hyofcyami.5 viij. atque ex Cmiarif I)oLibdla 3 xx. pro 3 viij. rejlituenda fnt cum Mefues deferiptione hocpailo coaueniet j vtpote qui ex hifce eandem defumpfertt ; Caflorium in Euphorbij 'locumfnbHitutumfi exceperis.

Fhile .

c o n f e c t i o n e s Philonium T er ficum fD.Mefua.

^•Piperis albi. JM) ofcyami sibi 3113 3 x x Opij

. Terne figillatae ] pro qua Boli Armem v t fu - Pra J ana 3 x.

Lapidis Hasmatitis Croci ana 3 y, Cartorei Spicae IndicaeEupnorbij PyrethriMargaritarum CharabaeZedoariae Doron iciTiochifcorum Ramich [ de quibus infra ] Camphora 3 j. ( ana 3 j.Mellis rofati optimi triplum.

p. c. s C H O L.Pipetis albi. ] Infulse admodum Papauer in

bu;us locum fubrogauerat C o r d u s , q u o d f u b o - luitfacile Fuchftu :fequentibus nihilominus Cordum Colonienfibus medicis,i„ ab ipfis, eunkato non ita diu Difpenfariolo.

I n v e n t v m eftad retinendum fan- guitrem* menftruorum, hsemorrhoidarum tiuxum ventris, vomitum, & fputu fammi- neum ; praefertim fi cum fucco plantaginis duiolutiim bibatur,& ad fluxum meftruo. FUm mittatur in vuluam, 8c ad fluxum Caa-

'■ \#p€exi?riaciuum clyfterizetur. Confo- Midatferme vlcera&venas,&nihil eft quod

magis & tutius preferuet ab abortu prse- gnantem grauidarn. f

Requies Nicolai.Rofarum

Vio

< 7O V I A T AE,

Violarum ana 3 iij.Opij HyofcyamiPapaueris [ videlicet albi,]Mandragora: [ videlicet c rt.radicis eius. ] Scariolae [ videlicet feminis.]Lactuca: [ videlicet feminis.]Seminis Portulaca:

PfylijNucis Mofchatae Cinnamomi Sacchari ana 3 ]. fi.Santali albi Santali citriniSantali. rubri Spodij^Tragacanthae ana 9 ij- g v.Mellis defpumati opeimi triplam.

R e q j t 1 e s d i c i t u r , q u i a r e q u i e m a c c i

p i e n t i b u s p ra efta t : m a x i m e t y p i c e f e b r i c i t a n t i b u s , q u o t i d i a n a r i i s , t e r t i a n a r i i s , q u a r

t a n a r i i s , a c u t i s - & p e r a c u t i s .

Tryphsra magna D.Nicolai.I f . Opij 5 ij.C i n n a m o m iGaryophy Horum GalangaeSpicae Indicte ZedoariaeZingiberis CoftiStyracis calamitae Calami aromatici CyperiIridis Illyricae PeucedaniAcori f aut calami aromatici hodievocati.] Mandragorae Nardi CelticaeRo fatum PiperisSem.Anili

C O N T E C T I O N E S

Petrofelini Macedonici * . Dauci.ami Cumini• ■ . ' . J---- V.UU11IU

• •; Ocimi . ana 3 j.• M e l l i s d e fp u m ati o p t im i tr ip lu m .

• . . I R I S % r ic a ,e fi eadem qtt* in Pharmaco-■ pohjs dicitur Ireos.

.. N a R d v s Celtica fine Spica Celtica,& Sa- hunca e f i eadem herba f i a in Pha-macoboliisdtctrur Spica Batmana. .

A v x 1 l 1 a t v r dolori ftomacfn ex .nigidirate,& cii accepta fuerit, {fatim patientem ad fudorem prouocat.Phreneticis, & mulieribus quae ex melancholia de matrice mfomnes funt,rheumaticis,peripncu XRomcis,& qui excernunt excremetacum

■ iangume,vtiliflima eft.

Tfifihera minor Foenonis ex Mefue*2C. M y r o h a la n .C h e b u Ia r u m

Bdlericarum Indarum Emblicarura Nucis mofchatas ana 3 . v .

*Nafturfija{fati Afari O r ig a n i Perfici P ip e r is

Cyperi ana 3 iiij.Scoria: ferri, quinque diebus in aceto ma

cerata:, 8c deinde tolite 3 Xx.Mii obalani cum butyro recenti no fa-

*lc° an^tur modicum,reliqua oleo amy<r- daliuo dulci nmoluantur: deinde addantur

Zingiberis. Nardi Indica:

AmmiosFrudlus Tamarifci fatiua:

Scoenanthi

Mofchi

o P I A T AE.

Mofcbi 3 j-Mellis defpumati triplex pondus.

Oportet aute diligerer attedere, ne My- robalani coburatur ,cu. in butyro aflautur. . •

O r i g a N V M Perfunm,idem efiquod ori- . «anum Orientale: najcitur etiam <» Creta infula» . & Gracia: habet autem faratlos, capitula,folia,& ramulos maioranafirmhaffaporem vero, inter Satureiam & dictamnum Creticum medium». ejhL valde odoratum & aromaticum affertur ex OrierltHn Italiam : loco autem em accipere licet ViUamnum Creticum verum.

T a m a r i S c v s fatiua arbor efl procerae fed ea nos caremus, ideoque cogimur loco em no- ftratis Tamarifci foliis vti.

S c o r i a ferri, proprie fgnifcat ferri recrementum, id efi, eyfenfchlaken Germanis voca.- tum,verum id non debet hoc loco accipi,fed Squama aut Batitura ferri optimi aut. Chalybis,quamGraci Stomoma appellant.

V a l e t ad corruptionem & exuberantiam menftruorum, & haemorrhoida* rum, & ad corruptionem formae,& debilitatem ftomachi, & deftruithumorem crudum ^ clarificat calorem. Confortat veficam,3c abfeindit fluxum ventris.

Tryp hrra S arrae micaP . Mefiea..

% . Myrobal. CbebulorumIndorum Bellericorum Emblicorum Citrinorum ana 3 v.Cimi amomi Leucopiperis

Macr©:

<TS>

w

I

70 C O N F E C T I O N E SMacropipcris .Melanopipcris Secacul { id eJl-,Siferp,n fuprd. J

. F°iij [autfuccedanet.2 , Spfcae

'Csrdamomimaioris Cardamomiminoris • • Cafiae ligneae [ aut fuccedanei eius. J

Sei Caragi Indi CyperiAp1] . . ■ Linguae auisGaryophyllorum Been albi Bcen’rubri

n- Zingiberis ana 3 ij.Nucis mofchatae Macis Sefami excorticari ana 3 iij, Amygdalorum dulcium Amygdalorum amarorum 'aiia 3 y. Ligni aloes Rhabarbari . 7®-ut^ Seminis feniculiMaftiches ana 3 ij.Ocimi garyophyllati Menthae ficcae Origani Perfici [ eius loco Ditlamnum Cre

ticum accipe. ] ana 3 j. /5.Fricetur Myrobalani trit£ cu butyro vac

cino recenti & non falito,aliae vero fpecies cum oleo amygdalino dulci, & colice cuna mellis defpumati optimi triplo,.

S e c a c v i , non eft lrtngus Jiue Eringium, neque Iringus qui habet folia Cretami marini, neque Sigillum Salomonis. Sed verum Secacul efi “veterum Sifer, hoc cjl radix illa qua Germanice dicitur Klingclmorn, Gritaflmorn, Nudlen, & & Geyrlen:Gallice Efcheruis & Sermlles,

L 1 n G v A auis,ejl femen fraxini.S e i t a r a g i ludum,ejlberha N-.&urtyj

odore

I.1

O P I A T A E . 7 1odore & fapore,foltjs longis,radice fm ili eius herba quam Merretich yocanl Germani, & Fejfer- yrurt%. Raphanum magttkm.

C o n c o c t i o n e m ventriculi Sc hepatis Tuo calore iuuat,ob id flatus diflipat,.- humores in vetriculo& aliis vifceribus putres abfumitjoris &corporis odore &: calore comendat ,laflitudine tollit. Sanitatem pr fenterii tuetur,& morborum generatione prohibet, Vehere auget, haemorrhoides

Trfphera Perfica D.Mefua. (fanat’•^.Succorum Solatri flue Solani

Endiuiae vera: & fatiuae Apij an-a ib ij. 4*

- Lupulorum depuratorum ib j. Proiiciantur defuper Violarum ficcarum aut viridium.Rofarum ana § iij. %Folliculorum Senae § ij.Agarici § j.Prunoru Damafcenor u pinguiu numeroL. ^ Cufcutx § fi.Spica: Indicae 3 iij.Bulliant molliufculo igne,donec fuperfint Et eiiciantur Epithymi 3 xt. ( ib ij, Myrobalanorum Citrinorum

ChebulorumIndorum fricatorum in oleo amygda- -k

lorum dulcium ana 3 ij.Bulliant leuiter, deinde ab igne depo

nantur & percolentur , atque diffoluantur in ynaparteiftius percolati

Tama

7* C O N F E C T I O N E STamarindorum recentium ? jij. M'anna: ele&ae §-> j. fir.Pulpae oafliae | iiij. •Sacchari violati; ib j.• Percoletur & mundetur a granis & fordt-

. bus, atq; in alia aquae partem proiiciantur Sacchari albi (limi fb iij.Aceti vini tb j. fCoquatur leuiufculo jgne,deindeproiicia.

tur (uper illud qd diflblutu eft in fuccis, & aggregetur fimul in vnu.apqj coquatur donec mellis crallitie obtineat: paftrembin. puluere reda<% fequetesfpeciesinfpergan- Rhabarban optimi £ ij. ( tur„.Myrobalan. Citronorum j. fi.

Chebulorum Indorum ana | j.BellericorumEmblicorum ana 3 iiijL

Seminis. Fumiterrae Trochifcorum Diarhodon Macis MaftichesCubebarumSpodij [ loco eius Eboris v&i, J Santali citrini ana 3 ij.Nucleorum feminis Cucuibitx

% Citruli CucumerisMelonis ana 3 ij. fi.

.An i fi 3 iiij..Spicae Indicte 5 ij.

Inuoluantur hae fpecies in oleo violato* & confectio reponatur in yafe vitreo.

Cs>N

C c n j b r t febribus-acutis, & inflammationi (lomacia & hepatis, idferms calidis. Oe oppilatiolie incolurnitatenf acquirit: .Vifu.ni a fumis cholericis deperditum,:, reparat. Sitim mitigat, morbos, adulfionis fieri prohibet.

ConfetHo ylnacardina.D.Aiefttce,Tf. Piperis nigriPiperis longiM y r o b al. C h e b u 1 o r u m• Emblicorum Bellericorum IndorumCaftorei ana 5 ij.

■ Cofti AnacardijSacchari tabarz.eth,Burungi ABaccarum Lauri ana 5 vj.Cyperi 3 iiij.

Anacardi per fe terantur , & aliis tritis admifeeantur: deinde omnia cum butyri recentis non faliti &Mellis defpumati ana 3 v. fi.

Simul codis bullitione vnica coficiatur> p. c.f s c h o l ■

Burungi.] Cordus huius loco femen Eruc&po- h,. fiierat jianc dtCUonem ita interpretatus:cum Me- liffitmeffie exijltnientfAeriqise,vt & monet Fitcb- Jius, Matbiolo aliter feritiente.. Si vero dtflionem hanc Erue<e femen efje Mcfua, mens fuerit, per id. Sinapi femen it eoiore album fulgo lue nuncupa- tum,atque ah officinis nojlrts perperam Eruca: femen vocitatum,intelligendum erit5 ab huius con- echonis virium Jcopo non alienum.

7 4 C O N T E C T I O N E SE s t cofedho fapietu,& eoru qui deilde-

ranc fciretacuit enim intelleftumdubtilifat fenfum,memoria rccuperat,& coferc dolori ftomachi & ventris a frigiditate fa£to,& clarificat languinem,calorem bonum facit.

tAurea Alexandrina D.Nicolai.7JL- A far i (pra ]C,arpobalfami [aut aliquodfuccedaneum,rt fu~ Sem.Hyofcyami albi ana 3 i), fi. Garyophyllorum OpijThebaici MyrrhaeCyperi rotundi ana 3 i j . T

^ Balfami[/oco eius oleum Garyophyllorum.] Cinnamomi Tolij [aut fuccedanei eius.]Zedoariae ZingiberisColfi veri Coralli]Cafiaeligneae verae Euphorbi)T ragacanthte Thuris mafeuli Meu [W potius M ei.]Styracis calamitae ■ :-■ ■ ■ .-

. Saliuncae [,id ejl, Spica Celtica, qua nunc Roma- na dicitur. Sed in Grato Alexandrino habetur T,lehjphacon,id eff,Saluja.Cardamomi minoris Sefelios

D Seminis Napi Seminis faxifragiaeB Anethi / ' . ' '

Anili ana 3 jr . . 4 Ligni aloes

£ RhaponticiAlipta; mofchatae Caftorci

7SO P I A T AE.

Spicae nardi Indicae . Galangae Opopanacis 'Anacardij.Maltiches Sulphuris viuiRadicis Paeoniae •Eringij [ videlicet radicis eius. ]Rofarum ThymiAcori veri \Jiue Calami aromatici.]Pulegij Ariftolochiae longsGentianaeCorticum rad.Mandragorae Chamaediyos PhuBaccarum Lauri Ammi [ id ejl,arnmcos.'] *Dauci Cretici [ eius loco licet accipere Se feli

Cretkum ytd efljsBervvurtx..]Macropiperis LeucopiperisXylobalfami [ aut aliquod fuccedaneimi.] Sem.Carui

Amomi PetrofeliniLiguftici RutaeSinoi ana 3 fi.

Auri co£t\[t.omnmoigne depurati & ftnceri.] Argenti meriMargaritarum albarum ^Blattae ByzantiaeOffis e corde cerui ana g xy. *Limaturae Eboris /Calami aromaticiPyrethri ana g vij. *Mellis defpumati triplum.

I n Graco Alexandrino Nicolao etiam aliet quadam pretiefa habentur in fine,niji fallor. Sicut yidebiturji m lucem venerit.

D i

7& C O N F I C T I O N E SMyrrhai, A dtm rim m £tor,fuem Rue!^

Itus intirpretatus e j i , pro Myrrha habet M yrti baccarum, td eji, Myrttilorum, facili ex altera tn alterutram -vocem lapfutuam Myrta in plurali n u

trii ro Gr&ctsfrnit fructus M yrti,q ua vox magnam habet firniliUidmem cum Myrrha.

M i f -verones caremus, eius loco,accipere licet

Sifonis femen,quod tam dicitur Am om um ,aut $e-

fe li Creticum,hoc eji B .r w u r tf , fcdhoc inferius

eji accipiendum pro Dauco Cretico.N A P v s , ejl part*a,denfa, acfolida rapa,quit

appellamus Germanice M erf burg ifch , Bortfel*

dilfch.& banjchrttblein,P h v verum , quod ad medicinam requirunt

A-udiores,non eji Valeriana, vulgaris,nempe agre-

flis :fedalia herba qua Germanice dicitur G a r -

tenfdim kfTeriacikrattt & Spicvvurtxel. Caulem

& fores habet Valeriana , radicem maiorem

«dotatiorem, fo lia longi O 1 mollia, colitur d. nobis

in horiis.‘D A MO.MVM verum j eji Rofa H ierichiitis odo -

ratdfed eo Pharmacopola, haflenus c aruerunt,eius

fwccedaneum eji verus acorus aut carpe fiam.

£ S i N o n v M f a s Sifon , fine S i im u s , fute.

Sinon,ef femen nigrum aromaticum > quod hodie. Amomum m Pharmacopolas vocitatur falso.

AmharvM Margaritaqurt)| hoc e f ,perforat a- r t m & n o n perforatarum,: alij legunt albarum Margaritaru, Actuarius habet Jlwpliciter Mar~- gantarum : non male ergo quis agetfi tam perforatarum quam non perforat arum, ana f) Is.g vj. & iS acceperit,it a ex ytnfque vm m fiet pondus, videlicet vt Nicolaus habet, 3 ]■ g xiif.

'O P I A T AE, 77P. C. S C H O t .

Balfami.J legebat Cordas au flo - ris potius mentem interpretans & ponens, quam •vocem eam quam receperat feritans. Fer Balfamii vero abfolutefcripttttn, herbam ipfam ipjrus B a lfam i fruticis intelUgi vult Fuchf. Myrepjum X y- lobalftmo, Carpobalftmo, Opobalfamo,& JBalft- mo&uatuor diHinChs vocibus vti perbibens. Sed eundem Myrepfum quatitor illis fim ul in eodem vfurpari medicamento , nec dicit nec demonThrat. fSjuareptr Balfammn, Nicolaum fuccum f u O- pobalfamum intellexife, vna cum Urancif. A le x . Apolline cenfeo.

Sem.Napi.] Seminis Sinapis legit Fuchf ns g huius loco ex Myrepfo,cui & aliquot vetuflamea exemplaria confentiunt.

Rhapontici.] Rbabarbari perperam legebat Cordus, indicante & id quoque Fucbfo, quod a C IRhapontico diuerftrm cf. Idipfum autem adamitf- fnn Diefcoridis deferiptioni ccnuenicns, hifce nu- perrimis annis primum adferrt demio atque ii pe-> ritioribus nonnullis comofa coepit. Non ita diu enim eius vncias paucas [rariufculum imm adhuc ejl) exvrbe Veneta frn qua.tum agebat,adme dono mifityion minus cloBus, quitm hacce in nofira arte fi quis alius verfatifsitnus atque diligettf imus Va- lerand us D oreus,Lugduni pharmacanunc factes, Veritm in huius Rbap.pemma Rbabarbaro non incomm odevteris.

Amomum verum.] Rofa Hierichuntis vocata vulgoyAmomum hercle ejfe nonpotef -,Vt Ma- G thiol. Fuchfus, & Francife.Alex.reftefentiunt, ffruareeius vtcndumfuccedaneo.

D 3

78 C O N J E C T I O N E SE SinoUti.} Cordi mentem vt neque AngttiUara

jritettigit Francifci A le x . Apollo. Dicere enim vo- lutySinonu Jett Sinonem -veru, ejje femen quoddam nigrum,acre,aromaticum,exiguiiiaptj femini (imi- Is,eius herba, inquam, cuius imago d. Hieronymo Tragox& Cordo, Sifonis nomine depifla e(l,ac cuius femen Belgij atque Germania officina A m omum falso yocita.nt,procfe eo (inijlre 'vtuntm , Id- ipfitm interim f i Sinonum no fuerit, facultate cum iUi f it fatis-vicinum,pro eodem yfui e[fe poterit.

p Ambarum Margar.] Cum ita legeret Cordus vnd cum multis a liis, longe aliter fefe res habet,nempe yt in contextu reflitui.

O o N T r a defluxiones capitis frigore conceptas efficax effc > oculorum lachrymas exiccat,dentium dolores lenit,aduerfus capitis cruciatum fummopere proddd. Illitu fronti comitiales, infanos, vertiginofos, & in vniuerfum omnem capitis noxam mjal- cet. Tabidis , tufliculolis, humorem a thorace reiicietibus,cardiacis, fanguinem exe- crantibus prtefenti eft auxilio , lfchiadicis, coli& renum cruciatibus. Aduerfus illoru noxam,difficultatem eiufdem ffcil-licidium valet, calculo?^mminuit,omni ventris malo liberat.(Quotidianis & tertianis febribus circa acceffionis initium , fuf- feruefado ftoecbadis iufculo,medetur.

Diacodiumfimplex D.Afefua.* 2£. Capitum Papaueris mediocrium flacci

dorum numero x.* Macerata horis xxiiij. in Aqu$ c leftis fex-

tario

OP I A T A t . 7 9tario vno,coquantur ad tevtias,^eft, radia vfque quo tenia pars aquas fuperfit., Colaturas expreiTx adde

Sapae optimos ad tertias cod x 3 iij.Mellis optimi \ j.Coquantur ad perfectionem.

Diacodium compoiitam vero vt fiat, addantur Acacias,non ita arida:,fed liquidas Rubix tindorix Hypociftidis Croci , MyrrhaeBalauftiorum [hoc efi,florum malogranat.fii.ue~

ueSlrium. ana 5 j.Rarnich 3 iiij.

F L A c c i d o R v M, id efi, non omnino recentium, neque aridorum,fed medio habitu■, qualia

funt pridie decerpta. Si vero ficciorafuerint capi ta,biduo maceranda erunt. ■

S e x t a r i v s m en fur a genus efi , quod fi.- meile repleatur, pendet | xx x. f i oleo, pandet 3 xviij. fi yero aqua repleatur, pendet aqua 3 xx. hoc autem loco accipiendus efi fextanus aqu^ colefiis : ergo aqua oportet ejfe vncias xx.ponderales, Variant tamen Auclores m fextarij definitione,vt infertus in vngueh^s dicetur.

H y p o c i s t i s «. id efi, vt hodie corrupto nomine vocant,Hypociftidos.

R a M [ C H , conipofitio efi peculiaris, qu<e. ponitur m Trochifcis.

M E l L r S quantitas admodum parita videtur efie in hac confe&ione. Aftuarins aliud habet Diacodionsquod huic fubnciemusfiatim.

D i a c o d i o n f i m p l e x c o n f e r t e i s q u i b r i s

e x c a p i t e ad p e d t i s <Sc ad p u l m o n e m f u b -

D 4

$0 ' CONFECTI ONESfiles catharrhi defluunt, & funt catifa tnlTis.

* Copolitum aute,natura: impetum liftic,& fanguinis reiebtronea vifceribus thoracis.

DiacodionD.yicluarij.. ,^.CapitaPapaueris,neq,- perquam viridia,

neqj etia ariditate exucca , numero xiiij. Rofarum 3 ]. 9 j. K.Croci Acacia:Dulcis radicis [td efl,-Glycyrrbiic<ef ana 3 j.

* Armenac glebae [id eJl}Bolt Armenx.] * /$. Cinnamomi . HaliHypociftidis.Horum fylueftris Punicc [;d ef.Balaufioruf

ana 3 }.Myrti Dauci ana f j,Coralli j candidi [*d ef,alhi ]Corallij rutili [id ef,rubri.]Rhois culinarij \_id efl,obfoniorum.J- Sanguinis Draconis Horum Althaea: ana 3 j. seminis portulaca; 9 j. 15.

Capita papaueris in cgledi imbrefofficie- ti duos dies m^ferato , poftridie ad tertias coqui to,& decb&um expreHum ad iultam confidentia coquito cum mellis optimi ffe ij.Poftremo depolito ab igne vafe , fpecies fubtilillime tritas adiicito,& benevnito.

j* 3 . hoc fignutn ftgmfcat pondus, quod 'dicitur Siliciam, pendet autem tantum quantum 5 ij. & eft quarta pars vnerx vmus.

H a l v s aut Halum fue Alum , eft Confo- Uda fascatilis, id efi, Sympbytum petreum, quod

badie

O P I A T AE. 8 thodie non habent Pharmacopola , ideoque -nccefie efi Symphyti, fiue Confoltda maions radices accipere,nam Galenus d icit, vtile ejje magnum Sym- phytum,td efi,Confohdam , ad omnia ad qua, Pe- lraum,'id efi, Alum.

R H v s Culinarium, id efi,quod nunc 'vocant „Arabico nomine fumachioportet autem enucleatu, & pulpam eius accipere.Avxil io eft cosliAciSjd.yfentericis, lenitati inteftinoru, alui profluuio cu aqua coelefti, in qua fporliu inferbuerit aut fuccinu tor- refadlum,vel cu ftillaticio rofarum liquore.

Diacafionmn 2). Nicolai.Caftorij

Myrobalanorum.citrinorum ana 3 iij» minus g j, fi.

Aflas foetidae Myrrha:Euphorbij ana 3 j- g xvij.Aloes 3 j. fi. minus g /, *Foli j [aut fuccedanei eiusd\Antimonij [id efi,Pyrethri..[Glycyrrhizae Tragacantha:Calami aromaticiNitri GalbaniSchcenantiai Opopanacis

‘Spicas Nardi IndicaeSagapeni Nucis mofchatasCaliae ligneae LeucooiperisMacropiperis Melanopiperisy. ylobalfami [aut fuccedanei eius. ]Carpobalfami [autfuccedanei au;.]Colocynthidis Rhapontici *

* >

§2 COt JTECT I ONESStyracis calamitas Zingiberis Cinnamomi ana z j. p ij<Staphifagrix °Dauci Foeniculi Petrofelini Apij Sileris montani Baccarum Lauri

jfPetrolei Seminis SinoniStyracis rubrae[/defl.rufa pttrifiim4.£

^Sanguinis draconis Cardamomi maioris & minoris

Thuris AgariciMaftiches Salis Hammoniaci Zedoarias Anifi ana 3 j. g ix.

\ Thymbrae HyflopiChamaedryos Pulegij Origani BalfamitaeOcimi Brancas Vrfinas,D i damn i [videlicet Cretenfis. ]Seminis Rutas Ariftolochia: lonoa; Ariftolochise rotundae Ari Mabathematicuni A fari Sal u iae [videlicet minoris.]

^Rofarum Bdellij ana g xviij.Epithymi Polypodij querciniOpoballami [locoemsoleum GaryophyHorum j

ana g xiiij.Alypiados

* Capparis [id ej},radiciseius.] ana g xij„ Anacardij Sabinas Gentianas Corticum rad.Mandragoras ana g x.

* PeucedaniAbfin

O P I A T AE. 8 ?Abfinthij ana g vij. 'reos g iij.Mellis defpuman eripiam.

P e t r o l e v m hoc Lo.co accipiendum ejl clarum,Jlauum atque liquidifsima tenuitatis: & non nigrum & crajjum

S t y r a c i s rubea, id e jl , calamita rube*: hoc enim loco non ejl accipiendus cortex illefufcus & aridus, quem vocant Thymiama , atque male Storacem rubeam.Sed Styracis calamit a purifsima gutta,quibus rufus ejl color.

S a l i s Hammoniaci, hodie dicunt Armo- niaci,ejl autem hic duplex Fachtius, quo v.tuntur Chymijla, A uri fabri & Aerartj. Atque Natiuus, qui ad medicinam recipitur. Cum autem careamus natiuo, necejfe ejl eius loco fale gemmeum accipere. Nam hoc loco non requiritur fal hammoniacusfa- flitius,vt puto,poteJl tamen tantilla eius portio tuto mifceri tam mnierojis fimplicibus Intius ccmpo- jit tonis.

B r a ,n c A Vrftnd,hoc loco nen fignifcat eam herbam quam Germani Bernklavv vocant, foliis afperis,vmbella & femine Anethi.odore & faportp amicum,radice acri & feruidafed eam brancam qua in Italia Vrjtna vocatur,radicibus longis,Tragacantha modo mucojis.

M a B ATH E M A T 1 CY u,aiunt effe cauliculi fituejlris fuccum,efl autem cauliculus feu cau lis agrejiis id olus quod Cato & alij rei rujlica jcriptores apud Latinos BrafsicamJilueJlrem vocant,cuius multa funt fpeciesr

A l y p i a s,fiue Alypum,qni d f it , nondum 'cohjlatj. qUidani interpretantur Mexereon , id efi yChcthtelaam , fed falso : vtrumqne enim feor-

.3 • ■ V'" i ; ‘ D •<?

8 4 C O N T E C T I O N E SJuni peculiari capite ab nudioribus depingitur: f i - res habet acres,& atram bilem pe'r alnum purgandi. Pojfinmus autem eius loco accipere Epithymurni Thymbram,aut Thymum. >

2 * C. s c H o L.A Huius confedtonis deficriptionem cum non effie

legitimam, f id corrjuptifiiimam Fuchffius & Fran- cificus Ahx.meritb conquerantur, td/7J «05 hiejux integritati rejrttutmus, cjuamcjuam non ex Fucbjii Myrepfio depratujsimo,yi necpue ex Francifi. Apolline.

B Alypiasfiue Alypum.] Eius,cjuahoc nominehodie cognoficttnr , herbam affabre tibi Mathiolus infiuisiUis heroicis commentariis depicla exhibet.

C o n j e r t cephalalgicis,-epilepticis, ver tiginolis,hemicranicis,paralyli omniu, me- brorurnj& omnibus frigidis tegricudmibuSj tempore frigi d Guaoeem i b u s c o nfer t.

Michleta D . 2Vicolai.1JL. Myrobalan.citrinorum

ChebulorumIndorum omnium toftorum ana 3 ij.ih

Myrobal.Bellericorum Emblicorum toftorum ana' 3 ij.

Nafturtij tolli [tdejlfiemtnis eius] 3 ij. ]y. Cumini AniliFoeniculi AmmiosCarui ana 3 J. /$.

Omnia cruda teratur & maceretur.in aceto vini modico xxiiij.horis, exiccetir cum infperfo aceto,poftea torreantur fupra prunas,tollis addantur fubfequentia>

O 3? I A T A£, Sj-Spodij [rde/LE&am tHi.]Balauftioium' -Pulpae dumachij MaftichesGumini Arabici ana 3 j. g xv.

Omnia cum oleo rofato fricentur, & comifceantur cum Syrupi myrtini triplo.

Proprie valet ad haemorrhoides,& ad ventris toriionem & rugitu lyenteri?,& dyfen- *eriae,& optima effc omni folutioni ventris.

Elefluarium de B'accis lauri D.RhaJis.

1JL. Pol.Rutaeliccoruin 3 x.Ammios Cumini NigellaeLiguftici [id.eft feminis eius, jOrigani . CaruiPetrofdini 38Amygdalorum amarorumPiperis nigri Piperis longi"Mcntaftri Dauci AroriBaccarum LauriCaflorei ana 3 ij. rSagapeni | fi.Opopanacis 3 iij.Mellis defpumati triplu | iiij.3 vii.j

S a g a p e n v m corrupto nomine rocntur Serapinum in Pharmacopolis■ j V a l e .t ad colicam & iliacam paflrone,

Sc doloribus.inteftinorum ex caufa frigida vel ventofa confert.

Vi*

86 C O N I I C T I O N E S

,«’ • DiafatyrionD.Nicolai.

' If, Tefticulprum Satyrij recetiu denforum Radicum Paftinacte farinae recentium Radicum Secacul \_id' efl,Griet%elmorn- ]Nucis Indicte Pinearum Piftac iorum ana 3 xij. /S. .Garyophyllorum Zingiberi AnifrEructe feminisLingua: auis [.i feminis fraxini.] ana 3 v,

* g x v .Cinnamomi, Caudarum ScinconjmSeminis bulbi ana 3 ij /L Mofchi g vij. $.

* Mellisdefpumati optimi fe ii).S a t y r i o n habet 'duas radices,vnam fo -

lidam,alteramflaccidam: ex his tantum fumend<e funt denfie & fohd<e.

S £ m i n i s Bulbi: Bulbus vulgo nonefi co- gmtm: quare eius loco m ic a femen accipere licet.

S c 1 n C 0 R v M,notandum eft in primis non e(Je accipienda reptilia illd quadrupedia exfojsis qua nos vocamus Vva[fermolchen,fike Vvajfer E'y- dexen,v,i haflenus fathtattlm eft.Veri autem Sctn~ ci iam denub in copia afferuntur ek Alexanffrta ■Aegypti,quos ii Materiali f i s ex fetant Fharmaco~ poU ippoferum. ■

P o l x e t cotra vefica2 &renu imbecillitate,iis etiam auxilio eft, qui vrinam reddere nequeunt,venere ftimulat,eaque certa de cauffa ceilantermhaud fegniter reftituit.

Drk

8 7Diafatyrion aliud D./Mefaa,.

* * *:C Secacul albi & mundi,& elixati imdeco- •

d o cicerum *quornm prima aqua in qua decoquebamur,fit eifufa tb p

Tefticulorum vulpis viij. - Radicis Raphani | iij. * <Radicis Luph plani § ij

Teratur hae tres radices pofteriores,& infundantur fuper easladis bubuli aut ouilis ; tantu, vt lac duos digitos emineat,adiicedo Olei fefaminiButyri recentis non faliti ana | iiij.

Coquatur cum facilitate vfque ad cofum- ptionem ladis,& donec omnino remollitae fintradices&i habeant iuftam fpiffitudinem inflat pultis craffiorismam fi aqueu quod in lade & radicibus eft,no confumatur, fitum contrahit hoc medicamentum.

Poftea effunde omnibus hifce praedidis radicibusMellis defpumati optimi fb vj.Succi Ceparum recentium lb j.

Coque omnia fimul ad perfedam deeo- dionem,deinde ab igne depone,& infperge fubfequetiufpecieru minutiffimu puluere. Caudarum Scincicu renibus & fumine | j. Seminis Erucae Zingiberis Been albi Been rubriLinguae auis [idejl,feminisfraxmi arboris.] Seminis nafturtij Cinnamomi Piperis longi Seminis Bauqiae Seminis napi

Pui

O 1? I A T AE.

88 C ONF E C T I ONE SPulpae feminisafparagi maxime recetisana

3 ^ ij-Cofice eum eisrvltimo vero adiiciatur fub.

* fequenti^,* Pinearum mundatarum ib j ’.

Fifticorum[.t Piflaciorum mundatorum] x. Cerebellorum paflerum ij.Confice & mifce omnia optime, & aroma

tiza cum Mofchiboni 3

R a d i c i s Rapbani}videlicetfatiui, quam ’vocamus Rettich

L v p h planum] Duplex efl Luph[id efl, Ser- pentaria)crifpum fcilicet ■ & planum,Cnfpumfolia habet diuifa & cn/pa.Planum vero lata & plana yeluti Aron,ynde vtrique nomen inditum efl, Vulgo autem apud nes caremus Zuph,td efl,y er a Ser- peutaria:ideo eius loco accipienda funt radices herba quam Aron vocant. - fl

^ T e s t i c v l i yulpis] hoc loco non funt accipiendi tefles animalis dtfh vulpesfld radices Sa- tynjfme Orchios;qu* habent flmilitudinem testiculorum vulpium. Vnde etiam nomen herba aece- pit,qua in re quofdam turpiter erraffe flio.

N A P v s eflparuum, oblongum , denflumque rapum : cuius funtjpeciesplures, Bayerrtfche ru- blein,Stechmblein,Merfeburgifch & Bortfeldifch rubletn.

B a v c i a efl paftinaca fatiua flue Caryota, Ghelbenmorem Germani vocant.

F 1 s T x c v-M flue Phifluum, idem efl quod Piflachium flue Pittacium*

Tefticuli vulpis hoc loto-.] Cordus hic *Qrcbin cum Satyrioae 'confundit , vtriteincjuii Tranctfcns A lex.6)uarc orchiosdtflio deleda cjl.

V a l e t ad erectionem virgae,'tnulcipli- cat fperma>& defiderium coeundi.

Tbsriaca D . Androinachi,ex Aetio.Trochifcorum fcylliticorum 5 xlviij.

Trochifcoru de vipera,feuPaftilioruThe- riacoru Trochifcoru Hedychroi Piperis nigri OpijThebaici recentisarra3 xxviij» Rofaru iiccarii Scordi) Cretici Seminis Buniadis agreftis Iridis Illyricae Agarici albi Pontici [id efi in Ponto nati. ] Cinnamomi Succi Glycyrrhizae ficci Opobal- farai [ loco eius olet Garyophyllord.} ana 3 xij. Myrrha Troglodyticae Coci Cilicij Zingiberis Rheupotici £ ideft,Rhab<trbari'] '

Radicum Qginqucfolij Calaminthac mo- tanae Marrubij comaru Stcecadis cacumina & foliorum Petro felini Macedon. Cofti recentis [ -videlicet veri,noti adulterini. ] Piperis albi Piperis longi Dictamni 'Cretici Thuris mafcuh Schoenanthi [ tdeft Iunci odorati fons. ] Terebinthinae Chiae. [ i.in Chio infula nata. ] Cafiae fiftulae videlicet Cnfia lignea vera.]Spicae nardi ana '3 vj.Gentianae radicis Polij comarum Sty-* racis cala mirae Sefelios Maflilienfis Abrotoni Seminis Thlafpios Animij A Charnaedryos comarum Chamaepityos

. 90 C O N S E C T I O N E Scomarum Hypociftidisfucci Malobathri foliorum Spicie Celtica [ id

ejl.fpic<e Romana. ] v. Anifi Helladici [ hoc cfl cognometf Anifi a re

gione,vbi optimum ejb]Mei Athamancici ] vulgo meu.J Pceniculi feminis

^Sigilli Lemnij [aut eius penuria Boli Arment.] Chalcitidis femiaftatae Amomi racemi Acori radicis PhuPotici [accipe veru,q»odin hortis colitur.3 Carpobalfami Hyperici cacuminum

* Acaciae liquidioris Gummi vermiculati Cardamomi ana 3 iiij.Dauci Cretici Galbani puri Opopanacis Sagapeni Perfici Bituminis Iudaici [ id ejl,Afphalti.] Centaurij minoris comarum Caftorij Ariftolochia: tenuis ana 5 ij.Vini veteris odorati, quantum liquoribus

& gtimmis diffoluendis fatisfecerit. Mellis defpumati optimi triplum.Hoc eft Ifc xiiij. 3 v). vt fequetur paulo poft.

Confice fic:Cinnamomu Crocumq; (vt Aecius vult ) vnumquodq; per fe terito , Sc fi.Y.oles etia Rhabarbarum & Hedychroos Trd'chifcos:rnifce deinde inuicem optime, poftea reliquas herbas ac radices.& omnia arida fimiliter tundito,femperftmilia cum fuis fimilibus,aromata per fc ac reliquactia perfe feorfum.Poftea ( vt Aetiu imitari eft: animqs)Crocu;Cafia,Cinnamomu,& Lem nia terra in pila cu vino optimo tere atque

vnno,

-

O V I A T AE. 51vnito.ac reliqua omnia fecundu artem addito,&melle defpumato vniuerfa excipito.

Ego vero ita prjeparare confueui fimili fere ratione.

Piper nigrum Piper album Piper logum Irideru Illyrica Zingiber Coftu A m ornum [ aut eius fuccedaneum.]Acorum Cardaraomum Carpobalfamum, Incidenda minutim concidito,& in minu- tillimu puluere conterito,& per anguftiffi- mum cribrum excernito, poltea in fcatula diligeter,ne expiret,e.xu:uda reponito,donec reliquis admifceas. Poftea

Radicas Quinquefolij Gentianam Meon [ aut eius fuccedaneum. ] Phu Dauci Cretici radicem [aut eius fuccedaneum.] Ari- ftolochia: tenuis radicem Rofas Tro- chifcos fcylliticos Scordiam Trochifcos de vjpera Calaminthen montanam Mar- rukij comas Stoechadis comas Didam- num Creticum Schcenanthurn Polij montani comas Abrotonum Chamtedryos comas Chamspityos comas Nardum Celtica Hyperici comas Centaurij minoris comas, atq; Caftoriu, & femina omnia.

Concidito omnia minutim , teritoq; in, tenuiflimu puluere,& per anguftiffimu cribra excutito. Exculfum puluere praedido quem repofuifti adiicito, diuq; donec per- fede comifti fint,in mortario terito,adbibita diligeti cura , ne quid inter tundedum excernendumq; pereat,aut temere ponderi decedat: mox e mortario exemptu puluere

iterum

'9 *. C O N I E C T I O K E Siterum ne expuetreponito,Yfquq.qub om* -nia conficiantur.Interea ^.Agarici optimi albifhmi,atque in longa rebtaque capillamenta fiffilis, frufta e ledi a , ab bis fcobein

„ deradito 3 ij.ledquia no facile per fe tunditur, neq; etiam cum aliis,propterea quod in puluercm volatilem refolutus euanefcit, 'ita vt multum ponderi eius decedat; ideo ad fcobem Agarici pracdidla infunde optimum vinum , & fac Trochifcos minutos in tepida vmbra exiccandos, exiccatcs mi- nutilhme contundito , atque per cribrum excernito angulHIIimum , excreti deinde Agarici cape pondus , quod requirit com- polirio,videlicet 3 xij. & praedidlo pulueri furam a diligentia commifceto : quofadto, 1JL. Opium Succum GlycyrrhizxMyrrham Acacia Gummi Hypociflida.

Cone id ito omnia in minutas parces y'8e miliis fuperinfundito vini optimi quantu diffoluendis atque eliquandis fuccis fatis fore conieceris, exprimito , poftea perrarum colum liquefadlam & modice calefa- dlam pulticulam colato, ita vt nihil praeter fordes in colo remaneat. Quod Ii fucci& liquores illi fordidi & furculis foliifque pleni fuerint, ponderi eorum aliquid addendum efie facile aellimare quis potefb quod in fequentibus denfatis liquoribus etiam obferuandum ell. Deinde I f . . GalbanumOpopanacum & Sagapenum. htec afFufo

■ optimo vino, modelle fupra prunas diffoUnantur,

» O P I A t AE 95;aantur, & per rarum linteum fortiter exprimantur : his diiTolutis,

Thus mafculum .Bitumeu ludaicum, terantur quam mina- t illimo poterunt,addendo Terebinthinam & finceriffimam, aut ex fcobe ac fordibus. e x p r e flb m S t y r ac.e m, d i fl o 1 uan t u r l.en t o ad» admodum igne,cum mellis defpumati fufficienti copia, & ita calidam pulticulam, poftea cum reliquis calentibus mifceto,& diligerer rudicula agitato, ne rurfus in grumos concrefcant thus & bitumen, vbi refrixerint : quapropter aliquid de conrufo- rum puluere eft admifcendum.

Qixdd fl hoc modo.diiTolu.ere,& mifcere diffidas, bitumen & thus vna cum reliquis aridis tundito , & tantum Styracem atque Terebinthinam difloluito,atque melli de» fpumato calenti admifceto.his faclis,'IjL. Cinnamomum.Malobatrum [ aut eiusficcedanam.J Cafiam fiftulam veram Trochifcos Hedychro!Spicam Nardi indi eam,&fimul tundito ia

tenuiflimum puluerem:PofteaIlJL. Crocum

Rheonfiue Rliaponticum,ideft, quod hodie Rhabarbarum vocatur, & vnum- quodquefeorfum tundito deinde iismi- fcetoTrochifcorum Hedycroi Cinnamomi. Cafix Spicae Nardi.

Croci

94 C O N F E C T I O N E SCroci & Rhei Pontici,pulueres^iligentif- "fime : Po ite a1JL. Mellis optimi & aromatici,quale e Li* thuania Dantifcum affertur : defpumetur fedulo, defpumati poftremo mellis lume fb xiiij. 3 vj. ex eo modicum infunde in amplum alienum ex aurichalco fa£tum,&

-ivinfperge paulatim commilTos paulo ante Trochi fcorum Hedychroi , Cinnamomi, Cafiac, Spicas , Croci & Rhei Pontici pulueres , alternis vicibus, mei defpumacum tepidum , atque pulueres inficiendo : qute diligentiffime interim piftillo ligneo agitanda funt. Cum hasc optime fuerint cora- mifta, & floridum puniceumque colorem contraxerint,iniicito Lemniam terram antea fubtiliflime per fe, deinde cum vino tritam , & vna etiam Chalcitida affatam, quam hoc modoafiabis: Accipepuriffima: Chalcitidis circiter § iij. eam in fiCtiie non ita profundum inie£tam,fupra ptunas ponito, donec liquefiat & bulliat: deinde ab igne auferto, .& abiicito id quod in fu- perficie durum eftatq; rufefcit,& ex medio eius fume 3 iiij. & cum vino tritam atque diffolutam medicamento admifce, Polfea paulatim etiam infundito tepefactos liquores & fuccos quos antea in vino diffoluifti, alternis vicibus , fuccos, m el& reliquos pulueres , quos primo contriuifti iniiciens , fimul etiam admifce Styracem Terebinthinamque & Opobalfamum , ita vt omniaexadliflime admifceantur, atque

fieil

O P I A T A K . 5>y

figillatim mei & pulueres commifce , donec vniuerfa vnita & in ynam fubftantiam redafta fint,aflidue agitando,ne grumi aliqui relinquantur, aut nodi.

Poftquamvero optime tota confectionem mifcueris , indito in vas ex denfa materia fadtujvidelicet ex plumbo albo,quod hodie ftannum appellant: oportet verd vt tertia aut quarta pars vafis relinquatur vacua,vt efferuefcens medicamenta attollere fe queat,nec effluat. Reponendu autem eft hoc medicamentum,donec feruefcat in tepido & ficco locorpoftquam vero fubfede- derit, in frigido & ficco loco conferuadum erit.Porro ego hac ratione pratparaui The- riacen: alij vero paulo aliter coficiunt.Sed omniu peffime faciunt,qui fuccos Scliquo- res & reliqua omnia fimul tundut, & poftea tufum puluerem impuro melli incoquunt. Animaduertendum etia eft,ne vini plus quam opus fit liquoribus &fuccis dif- loluendis adfundatur. Nam ff vitra modii vinum fuccis addatur, fitu contrahet The- riacarpropterea etia noncofueui Cafiam,& Crocu,&Cinnamornu vino permifcere.fed mehna aquofius eft vinu noftrate.quod in- telligsntes quida ex recentioribus, qui de Copofitis medicamentis fcripferut, iubent /P vino accipere coftu muftu, hoc eft5fapas paffum aut defrutu , quibus tamen non af- fentior.Nam hatc vina funt fpifiiora,quam vt in eis concreti atque denfati fucci, & liquores diflblui queant. Nam eius tantam

C O N F E C T I O N E Sjjei wratia v i n u m Antidoto huic penaifcercf a l u i fune v e c e i e s i q u o s - & n o s imitabimur. •

Hac defcriptio efi fifinpta ex Ahio: paulopofi. tonetur ea quam tranfiult ex. Grmo.earmne A p - dro:machifemoris. _ . ,

"V i p e r ae ferpentes fiunt in Italia : tnde. etiam fiafh ex eis Trochifa petendi fiunt.

T R o c H i s c i Hedychro* inferius in Trp-thifeii dcfiribentur, . ■ " .

P i p E R X s nigri,, Audromachus fienior qui »![lenior efi huius cernpofitionis, hoc loco habet: P I P E R longum,jn Carmine Elegiaco (Sraco,

S c. O R D i I Cretici, Optimum Scordtum. na fatur m Cretainfulamos inter im noBrate vta- mar fiatis efficaci, .Porrbverum Scordiim herba. ■ tfi Chamadry fimilis, odore aliquo allfi, nullo modo allium fiyluefire, rt hafknus mag\o mpre crediderunt: mficitur in, Saxoma^uemadmofium

circa Nurembergiim.B v N i y s, id efi,Napus quid vero fit Napusy

dittum efi in Diafiatyrio Mefua & antea etiam..M l R R H AE Troglodyticd. Troglodyta po

puli fiunt. Arabibus vicinhapud quos optima nafici-tur Myrrha. „

O p o b a l s a m o vero caremus, ideoque eius beo accipiendum efi fime.dan.eum aliquod'y voluti efi oleum Garyophylloritm.. ■ _

c R. o c i ,C i h h j , td ej i , in Cilicia Afid te- qione nath& idem efi quod Crocui Orientalis. b R. H A P o N T i c V M hoc loc.o. fignificat lihaharharum : nam magna illaradtx quam do- &e Rhaponticnmvocant, falso hoc.nomen habet,.

e Q M h i fiunt fiol\i& fores plantarum. ^

O-FrATAE.. 97Piperis longi- Andromachus fenier hoc

- loco habet piper nigrum luntor-\er6 A n d ro- 'ptac hus, id efl , Senior i s f hus, ordinem nigri & longi piperis inuertit, quem tn hac compofltione /equimur:paulopofl etiam Senioris. Iheriacen ad-- fcripturi. /■ D i e T A M N v s Creticus folia habet albdp lanugmt obdutlaguflu acria yt Thymus: affertur rurfum ex Creta infula ad nos.

C a s i a fisiula hoc loco flgnifcat Cafiam ligneam -veram , qua iam iterum affertur, efl que ■ Cinnamomo fimiits.

Polivk montanum duplex efl:ynum pluribus furculis jruticofum , ac humi fa r funi: alterum candidius & regiius fe attollens.Maius nafci-iur apud, n osm inus affertur ex Monte Peffulano* & ha jiunt! yeri Polij Jpecies, & totam. hyemem virerifRvt/Lauendula aut Thymus Vulge non habuerunt yerum. Polium Pharmacopola yfque ad hoc tempus.

S T y R a x j d e j t , Storax calamitacaccipien- ia autem e (i hoc loco puri fim a eius re/jnainm i- ia* concreta.

Ses E L r, id efl,Sileris montani. D icitur au- iem M a flten fe, e proumcia M a fd ien fi, in qua. prouenit optimum.

T hlapsi, efl fpecies agreflis NaSlurtijs- qua pafim nafcitur fecus yias , femine rufo, fapore acri & giuttnofo : quod v t habeant diligenter curent Pharmacopola , rocatur Germanice Vye- gecrefjen.. C H. A M ae f i T y s vera efl Iua: herba efl

tenuibus fo liis , jjortbus flaruts & luteis: nafa-

?8. CONTECTI ONEStur copiose ad Rhenum in Franconia in vineis &'Agris quiefccntibus, prxfertim Spirx , Vvormacix,& VvmxJourgi,& aliis locis.

M-a l o b a t h r v M effoliu Indum,cuius fuccedaneum eft Spicatam indica quam Celtica.

M e v-feu potius Meum non habemusdoco eius fumemus Se feli Creticum.id eji, BervvurtK. > aut potius Sifon hoc loco: inferius enim [equitur Dau- cus Creticus.

S i g u l t m Lemnium, idefi,terra Sigillata,quxfgnatur m Lemno infula-, tn qua effoditur hac terra terra, in cuius'defeflu fumatur bolus Armenus Leuanticus.

C h a l c i t i s , hodie non ii quouis cogno- I fciiur.efi autem vitrioli natiui fpsciss. Hac qui ca- I rent, accipere poffunt vitriolum viride optimum, ,quale e f GofUartanum in Saxonta. Porro An- dromachus mihi videtur Chalcitida Theriaea mif- cuijfe,nigricolorisgratia : qui color ab omnibus in Tlnriaca requiritur fn e aliqua ratione.Mihi itaque videtur non neccffario e.im addi. Nam hor- ' nbili & xrugmofo fapore totam compofitionem inficit. At cum ego aliquando in Theriaea com- poftiionem non Adieciffetn Chalcitida, fapore gra- i tioremacquifiuit hoc medicamentum. Confriantur igitur hac de re Do flo-es Medici.

A M o m o vero caremus: eius loco accipimus Carpofmm aut Acoru verum, id ef,nofrum Ca- j lamum aromaticum.

A c o R v s verus, e f illa radix quam hodi e falso vocant Calamum aromaticum.

A c a c i a , fuccusef fruflus ex arbore , e | qua difiillat gummi Ar abieti.Loco eius accipimus !

filuefirium ,

99O P I A T A E ,fyluefrium Prtindlorum faecum infpifftum.

G v MMi -vermiculati, id e f , Arabui gwm- _ rtu quod concretuef m grumos -vermium figuret.

D a V C i Cretici vice accipere licet Scjeh Crc- ■

ticum,idef Bervvurt'f videlicet radicem eius.S a c a p e n v m boate vocant Serapinum,

quod tn Perfide optimum preueuit. Senior Andi o- machus Sagapem habet 3 iitj. lanior vero tantum 3 ij

A r i s t o l o c h i a t e n u is i. A r t f i o l o c h i a n o f r a

lo n g a v u l g a n s . p. c. s c h o l .A b r o t o n i ] hanc dictionem, in Acti» a Cor- ^

nario verfo,non reper/po.Rhapomicum.] Idipfum a Rhabarbaro d if g

ferre alibi diximus. Radix autem illa magna qua Rbapontici nomine in o ff cinis pafiim profat,Cen- taunum magnum Diofcoridis e f .

Chalcitis.] Chalcitida commode ac necejfario femper Iheriaca imrntfcendam cjfe, vna cum L. Fuchfo,& Franc. Apolline cenfmus. Simultfefe- mnitim ejfe,*rugiaoftm & horridum eius faporem in Thertacapra cdtens prafentiri.vt imaginantur nonnulli, fornus & dicimus. Rationibus autem hac alidquequat fcholiis profero confirmare, com- pendij ege flas eum non permittat, tn mjlrum opus, f f iu e n n t Super/,ea omnia ajferuantur.

Theriaca in omnibus antidotisob multiplicem vfum potiores partes obtinet. Eft enim famofa & falubris contra genera nigritudinum plurima. Valet enun ad grauiflimas paffiones totius corporis humani: Epilepticis . caralepticis , apo- ple&icis •. cephalalgicis. ftomachicis., he=

l OO C O N l E G T l O N E SmicranicisproddV. Ad raucedinem vocis„ <k conftridionem pectoris optima e l l : arteriacis;affchm.iticis,h£cmoptoicis,idtericiss hydropicis,peripneumonicis, iliofis,& vulnera in iiiteftinis habentibus. Nephriticis, calculoiis & colicis fubuenit.-meftrua educit,& foeru mortuu expeilir:Lepras,& variolas,& frigus periodicu, & exteras pafliones inueteratas emedat. Praecipue contra omnia venena &ferpentium morfus & reptilium valet. Sed diuerfa efteiusdofis pro quantitate & qualitate vniufcuiufq; parfio- nis. Omne defedtionefenfuu releuat. Cor, cerebru, hepar,ftomachum confortat,to.tu corpus incorruptum ducit & cuftodit.

'Theriaca Andromachi Senioris 3 e carmine eiufdem elegiaco tran flat a.

2p. Trochifcorum Scylliticorum 3 xlviij- Trochifcorum Theriacorum Piperis longi Liquoris Papauerini [ideJl.Opij.J Magmatis Hedycroi ana 3 xxiiij. Loliorum RofUrum ficcarum Iridis I lly ricae [/d ejhjreos.')Cyaneae GlycyrrhizxSeminis Buniadis [ id ejl, Napi,fulgo Beyeri~

f lh e ruhleirt. ] Scordi jLiquoris Bhlfami [loce cuius oleil GaryophyUo- Cinnamomi Agarici ana 3 xij. \rt*m.]Myrrha: Cofti Croci Coricij C afix [id e j l , Caji* ligne* v er * , nutfuccedahei Nardi Indicae [eius.']I unci Arabici [ideJl,Scb(enanthi.]

Thuris

Thuris [videlicet mafculi & eleSii.]Piperis candidi Piperi nigri Comarum Didamni [ idefl, foliorum & pu

rum Dictamni Cretici veri.}Marrubij.Rhei [a.quod hodie vocatur lihabarbarum. j StcechadisPecrofelini [»d cjl feminis eius.]Calaminthae [i.Calamintbi motarii tenuifelij.] Lachrymae terebinthi Libyftiadis ZingiberisQuinque folij [.i.radicum eius.] ana 3 vj. Poli j [videlicet montani &aibi,quod e L ugduns

affertur]ChamaepityosStyracis [.i.Styracis calamitaflneera & ele£t&.\ Mei [quod vulgo Meu vocatur. J Amomi racemofi[autfuccedanei eis,vtfuprd.] Nardi Ga\atic3£[ideft,Ceitica.]Rubricae Lemniae [/d efl, terra, JigiUata vera,

aut Boli Armsni}vt fuprd.]Phu PonticiCham^dryadisCreticq [i.Chamadryos vera.] Folioru Malobathri [eiuslocoponutur Macis.] Chalcitidis toftae.Radicis Gentiadis[idefl,Gentiana.]Anifi Succi HypociftidisFrudus B3i\Ca.m[[idefiyCarpobalfami, pro quo

etiam fuccedaneum fumatur fleut fuprd. facla efl mentio.]

.Gummi fplendidi Seminis foeniculi- Cardamomi Indici [id efl,minoris.]Sefelios tenuis Lachrymae nigrae fpinae

Thlafpios Hyperici " Ammios Sagapeni ana 3 ii y .Calborei Ariitolochiae tenuis Seminis Dauci Bituminis Liquoris panacis [id e fi, Opopanacis ]Centauri] [videlicet minoris.]Chalbanidis pinguis [ id efi, Galbani recentis

& puri] ana 3 ij.Confice cum vino & meile Hadcnus An-

dromachus.Vini aute cantu accipias,quantu liquoribus & fuccis difioiuendis faris fore coniecesis, vc proxime diclum efi:. Mellis vero optimi accipe tb xiiii. | iij. ita detrahis Mellis % iij.de priori Theriaca, quia huic defunt Abrotoni & Acori ana 3 iiij.

Cofice nate & hac Theriaca vr proxi ena.Andromaches Meronis medicus,primum con

d ia t me dic ament u hoc, eique declaratione heroicis carminibus deferiptam nuncupamt. Sed Galenus mutata forma., copo [itionem reddidit rudiore.

T r o c h i sci Theriaci, furit Trochijci de vipera fiuc de Thiro,vt hodie vocant.

M a g m a hedycbroum.i. Trochifa hedycroi, quos Anicenaa vocat Altnda racaron: quorum compoftionem in tradat» de Trochifcis inquire.

C y a n e a e , i i efi, Carulen vel nigra Gly- cyrrhifa,fieu,vt hodie vocant, Liquiritia, qua ni- 1 gprum colorem habet. Intelligit autem Androma- chus fuccum Glycyrrhifa.

C r o c v s Coricius, id e f , in Corico Sicilia morite natus,hoc efi,Croci Orientalis.

L a c h r y m a k Terebinthi Libyfiiadis. i.

o r I A T AE. S o ?■Refina Terebinthina Libyca , in Libya Aphrtca regione nata. Eius loco nos a c c ip e r e pojfumus L a ricis rejbiam , cjuavbique in G e r m a n ia Terebinthina improprie vocatur.

M e i loco, quo caremus,pojfumus accipere Se-

feli Creticum,id ejl,Bervvurtf,aut femen nigrum & odoratum,quod hodie vocant improprie Amo*-

mum,veter es autem Sifon. ~ ,P M v Ponticum,non efl Valeriam vulgaris, te

ea herba qua in Hejiia vocatur Tbenacskerout, vel Gartenfeliunck.

M U O B A T H R V M M » habemur.eius It- co accipe Spica Romana radi culas, vel Spica Romana & Macis ana partes aquales , v t Arabes pracipiunt.vel Caftam ligneam veroni.

R a d i c i s Gentiadis, id efi, Gentiana . a Gentio Illyrica regific appellata,qui eampr,mum inuewfle creditur.

G v M M i fpiendidi i.mmdi.fincen & tranj- heidi,videlicet Gummi Arabici cognominati.

N i g r a vel carulea fpma,efi arbor qua dUas dicitur Ji'Pina Aegyptia-.ex qua manat gummi A - T abi cum. Per lachrymam vero eius Andromaibus intelligit fuccum eius,qui Acacia vocatur, & fit ex fruBufiliquacis huius fpina. Eius loco accipimus fuccum Prunellorum agr eSUum.

S e s e l i tenue,cft Sejeli Creticum , quod ex omnibus fpeciebus Se/ehos minimum & tenuifii- mumejl. Germanice vocatur Bervvurtn, poteH tamen etiam vulgare intelligi.

D A v c v s ,id ejl, Daucus Creticus, hoc loco . eius vice accipe femen Ptmpinella noHratis, aut

radices Sefclm Cretici: nihil eum refert, quodE 4

/••• ...

#

104 C O N F E C T I O N E S~ns accipiantur in hanc compofttionem. Ejl autem Stfeli Creticnm,quod Germ. vocatur Bervvurt

i s i o l o c h i a tenuis , ejl illa qua apud nes nafeitur , longa cognomento , cuius radices gracilitate fua & longitudine imitantur [armenta vitium.

T h e r ia c a ‘D ia te f fa r o n T ).sJW efttdt.

Gentiana: Baccarum Lauri Myrrhae Ariftolochiae rotundae ana ij.Mellis defpumati optimi fb xxiiij.

D i a x e s s a r -o n , hoc e jl, ex quatuor fimplicibus eompofita.

A R i s t o L o c H I A rotunda,non ejl illa radix qudnos Holvvurt\vocamtts:[ed alia multo maior & tuberofajntus [olida , colore buxiftauo, odore & [ap ore [mulis A rifloloch longa nsfira- ti. Ajfertur ex Italia & Helu ata.

T h E R I A C a antidotus Diatcflaro ad affedus frigidos, tum cerebri, vt epilepfia, paralyfim, Ipafmum cynicum:tum ventri- cuii, vt inflationem , & ab ea dolorem, tardam codionem: tum denique hepatis, vc hydropem , cachexiam , obfhudionem.I taeteiea morlui Scorpionis,& potioni veneni confert.

M ith r id a t iu m e x D a m o c r a t is G raco c a r m in e in L a t in a m lin g u a tran fla ttim . ^ • ■ M y r r h a e A r a b i c a e T r o g l o d y t i d i s

C r o c i A g a r i c i Z i n g i b e r i s

C i n n a m o m i S p i c a : N a r d i

T h u r i s [videlicet eleili.)Thlaf f

o P I A T AE. I O £

Thlafpios ana 3 x.Sefelios , ,, ,Opobalfami]<*»f deum GaryephylLorumJ Schoeni[»c/eJi,Squinantln,vt hodie vocant.] Stoechadis Terebinthinae Chalbanae Co&iivideltcet feri & Aromatici J Piperis iongi Caftorei Pontici Succi Hypociftidis Styracis bona: Opopanacis _Folij Malobathri tecctis[autfuccedanei eius.j

ana 5 viij.Cafiae nigrx[^»^ aut fuccedanei eius.J Poli] Piperis albi Scordij Seminis Dauci Cretici Frudtus BalfamijCiMt fuccedanei eius, j

CypheosBdellii ana 3 vij.Nardi Celticae purgata Gummi Petrofelini [id eji,feminis eius.']Opij papaueraceiCardamomi Seminis Poemcuh Gentianae Foliorum Rofarum Di&amni Cretici ana 3 v. boni ponderis. Anili ArijAcori[fme Calami aromatici j Phu Sagapeni ana 3 iij»Mei Athamantici Acaciae Ventris Scinci[yidehcet Ten,] ^JFru&us Hyperici[»d ejl.fummitatu cius.} '

ana 5 ij.Vini quantum fufficitMellis menfuram conuenientem.

V I N I quantumfufficit, tdeft quantum fatis E S

* 06 C O N J E C T I O N E Sejlfuccis & liquoribus difjoluendis.

M e u i s menfura consternenti,in Graco ejl evftptiTpov, quod idem fignifcat. Sint autem mellis optimi odorati &dejpumati tb ix. | viij. 3 ij.

C Y P H I funt Trochifci qui ad odorem fu f- funtur,eius compofitio habetur m tra flatu de Tro~ cbifcit.

N a R d V s Celtica, ejl Spica Romana Purgata,id ejl,a paleis,terra & /ordibus mudata.Ra- dices eius tantum debent accipi.

A r i 1,in Graco ejl Api u,id ejl, Ariu , quod nomen apud nullum alium auflore m Mitbrida- tio fcriptum inuenitur. Intelligit autem Democra- tesper Arion,fiue Arium, Aron,id ejl, Arit,quantum ego ratiocinari pojfum : nam Aron egregiam

facit contra venenata medecinam.A c a c i a vera caremus .Accipe ergo loco eius

fuccum Prunellorumjyluejlrium, diligenter fpi/fatum,aut altu quendam, que Do flores fubjlituent. Nos inferius ponemus Acaciam fuccedaneam.

P" C. S C H O LA r i . ] Afari potius legendum ejfe , ex Gracis

nonnullis exemplar ibus, exijlimo,M i T H R r D A T i c v M p r o x i m u m c f t

j n q u a l i t a t e & v i r t u t e T h e r i a c a s , & p a r u d i f -

f e r u n t : n i f i f o r t e q u o d T h e r i a c a e f t p a r u c a

l i d i o r & p o t e t i o r c o n t r a v e n e n a f e r p e n t u m .

' L u r a t o m n e s p a f l i o n e s c a p i t i s v i r o r u Vel f n u l i e r u , f i f u e r i n t e x f r i g i d i t a t e , & m a x i m e

m e l a e h o l i c i s & t i m i d i s , e p i l e p t i c i s & h e m i

c r a n i c i s c o n f e r t , & d o l o r e f u p e r c i l i j p a t i e t i -

b u s ^ l a c h r y m a n b u s o c u l i s , & a d o m n i a c a

p i c i s v i t i a v e l a u r i u f u b u e n i t . D e n t i u d o l o

r i b u s t

o P I A T 'A-E. _ 1Q7n b u s & p a l a t o , & o m n i b u s v i t i i s o r i s m a x i -

l i a r u m m e d e t u r , f i f u p e r l o c u m d o l e n t e p o

n a t u r ^ i t i d e a d m o d u m e m p l a f t r i p o n a t u r

in t e m p o r i b u s , v n d e f i t d i f c u r f i o . S y n a c h e n

f o l u i t . A p o p l e c d i c i s , t u f i i c n t i b u s , a d h m a t i -

c i s , h a e m o p t o i c i s , p c r i p n e u m o n i c i s , & o m

nibus d o l o r i b u s q u i i n t r a c o r p u s h u m a n o

fiunt,fuccurrit:lliacis,dyfentericis, & l‘^ e~ sl i c i s c o f e r t , f i d e t u r c u d e c o & i o n e b a l a u l t i o

r u . E x t e n f i o n e h u m e r o r u , t e t a n o s f i u e f p a f -

m o s p a t i e n t e s , & p a r a l y t i c o s f i n e m o r a f a

n a t : D i a p h r a g m a t i & h y p o c h o d r i i s f u b u e -

n i t . R e n i b u s & v e f ic a e o p i t u l a t u r . C a l c u l o s

f r a n g i t . M e f t r u a p r o u o c a t . o m n i a q u e v i t i a

m a t r i c i s e x c l u d i t : A r t h r i t i c a a t q u e l f c i a f i m

p a t i e n t i b u s , & p o d a g r i c i s f i n g u l a r e p r ^ f i d m

e f l . P r a e c i p u e d a t u r c o t r a v e n e n a o m n i a . V Cr

n e n a t o s m o r f u s f i u e r a b i d i c a n i s f e u c u i u l j

c u n q u e r e p t i l i s i m p o f i t u m f i u e b i b i t u m . c u

m a g n a a d m i r a t i o n e e m e n d a t . Q j j o t i d i a n a -

r i i s & q u a r t a n a r i i s e t i a a n t e h o r a a c c e f f i o -

n i s c u m v i n o t e p i d o d a t u m i r i f i c e p r o d e l c .

M i t h r i d a t i u m a l i u d v t e x C l e o p a t r o &

A n t i p a t r o , G a l e n u s <*r A e t i u s

e x f c r i p f e r u n t .

M y r r h a e 3 v i j . f i . «o i i i j . ^

N a r d i t a n t u n d e m

C r o c i 3 v i j . i i j -

O p i j 3 i i i j - v s i j . f i-

S t y r a c i s 3 v .

C i n n a m o m i 3 v i j . ^ iiy-

C a f t o r e i 5 v j: «o j.E 6

Jo8 c o n f e c t i o n e sPolii? 3 vj. v <ij.

^Scordij j vij. co ii].Zingiberis tan eundem.Corti 3 vj. v> nj.Piperis albi 3 v. eo jj

* Piperis longi 3 vj. v iij.Sertiios 3 v. vi ij.Abrotoni tantundem Pecrolciini [vtdeltcetjeminis.] 3 iiij.Dauci feminis 3 vj. v iij,C atix 5 V. VI iij.Thuris 3 vj. v ij.

^ Succi Hypociftidis 3 vj. v j. /?.Nardi Gallicas 3 iiij.Fceniculi feminis 3 iiij.Nardi Indicas 5 iiij.Acori Calami aromatici.]Phu Pontici Sagapeni Frudus balfami [autJuccedanei eius. ]Hyperi ciIridis Illyricaee/?,Zreor J ana 3 ij. Rubricae Lemnias [loco eius Bolus leuanticus.] Lumborum Scinci [videlicet veri.] ( 3 vi. Cypheos ana tantundem,i. 3 vj.Acacias Gummi Cardamomi Pelecini ana 3 ij Thlafpios 3 vj. v ii i .

- Gentianas 3 iiij. Anifi 3 iij.Rofarum ficcarum 3 iiij.Mei Athamanticitantundem Schoeni [id efl,Squsnantln.] 3 vj. iij. Opopanacis 3 vj.Galbani 5 vj.vi iij.

Opo

_____

O P I A T AB. I O ?Opobalfami tantundcm [cuius loco , vt fuprd»

oUnm Garyophyllorum ]Ariftolochiae [liaehietrotund*yer*] 5 j* Hyflbpi 3 iij.Marrubij 3 j.Chamaepityos 3 Uj*Libanotidis 5 v.Terebinthinae 3 vj. ^ ii].Meliis Atticiquodfufficic. (Antipater, Yinnrn ne addas. Ha&enus CleophantusSe

Mellis ante defpumati optimi & odorati fume ad totam confeftionem fb vip| vj.3 yj.vinu ne addatur praecepit Cleophantus, ideo in aceto furit dtflbluendi liquores co- creti.vc Sagapenum,Opopanax & Galbanus Confice fecundum artem.

M e l l i s Attici nobis copia non fitddeoque aliud,quod op timum fuerit,recipiendum erit.

Compoftio hac efi valde mendofa tnponderibus apud A'etium:apud Galenum vero efi emendatior. Rurfum fimplicium numero aliqua defunt apud Galenum , qua ex Aetie confeChom huic refiitui. Aetius hunc AuBorem vocat Cleopatrum, Galenus vero Cleophantem.

ut Hic chxratler figiiificat obolum: efi autem obolus pondus g R.fcrupuli videlicet dimidium: itaque vj.oboli faciunt £ j :

N a r d y s Indica hoc loco non fignificat Spicam nardi Indicam,fed Malobathrum,id efi , fo lium Indum, quod nardi efi ( p e d e s , in India g ignitur. Aetius propterea hoc loco pro Nardo Indica habet Phyllon,id efi folium Indum,cuius loco accipe Cafiam ligneam veram , qua Cinnamomo

I t © C O N F E C T I O N E Sefi fim ilis, au ta Macis & radicum Spica Romana

a,ntt 5 ij.A c o r i,id e fi,radicis qua nunc in proprie vt-

* catur Calamus aromaticus.P b l e c i n i i.feminis eius.In eius penuria

accipefeme Nigella agre&is& cornuta. Efi autem omnino fimilis yera Nigellainafcitur in agris.

L i b a n o t i s hic non fignificat Rofima~ tinum, fed Angelicam fyluefirern minorem. Nam plures fiunt Libanotidis fpecies. Semen autem eius accipi debet,quod Cacbrys rocatur.

V. C. S C H O l .

Nardi Indicae, j Galenus & Aetius hic nm ” Nardi Indica,fiea Fol. Malobathri legunt.

A fith r id a t iu m D .A n d rom M ch L

I f . Glycyrrhizae 5 vi/. &. cn iiij.Opi/ 3 iiij <n ij.Caftorei 3 yj.Poli/ 5 v. (4 ij.Cofti 3 y. 05 jj.Nardi fpicae 3 yj. en ij.Cafia: [ndelicet yera] 3 V- <0 ij.Thuris 3 yj.Sefelios 3 y. en ij.

. Succi Hypociftidis 3 yj.Acot\[tdefi,Calami aromatici.] 3 ij.Scordi/ [videlicet yeri.] 5 yj.cn ij.FoWj [loco eius fumatur Macis.] 3 iiij.Galli/ 3 v. ^ iij.Cypheos 3 yj. cn ij.Myrrhae 3 v/.Croci 3 vi/. ^ ij.

Cinna

mO P 1 A T AE„Cinnamomi 5 vij. ^ ij.Sty racis [videlicet optima.] 5 v. &-> iiij. . Dauci feminis 5 vj. ii).Zingiberis 3 vij. uo ij.Phu Pontici 5 ij.P e t r o f e l i n i [ * » d e / » « f 5 iiij.

«« iij.Nardi Gallicae 3 iiij.Foeniculi feminis 5 iii).Nardi Indicte 3 iiij.Hyperici 3 ij.Acaciae 3 ij.Gentiana: 5 iiij.Anifi 3 iij.Thlafpios 3 vj. w» iiij.Mei Athamantici 5 iiij.Rofarum ficcarum 3 iiij. G\immi[vtdelicet Arabici.] 3 ij. Cardamomi 5 iiij.Schoeni [id ejl}$qmnantbi.] 3 vj. vs ij. Opopanacis 3 vj. i/. Opobalfamijj/Hecfe* GaryophyUorum. 3 vj

in iiijGalbani 3 vij.Sciiici[videlicet veri.] 3 ij. ut ij. Terebinthina: 3 vj. m ij■Vini Chi; quod fufficit.Mellis Attici codli quod fufficit,hoc

V- l i'/- 5 V-F o l i y m duas res figw ficat:folium Nardi

videlicet}aut Malobathrum, quod hic recipiendum‘fi-

G a i l i o N herba eji multis mmmifque potibus„

S I 2 C O N E E C T I O N E Jribut luteis & adoratis,ejl autem jfecies Ajjftrga-la:Germamce -vocatur Ranrkxen.

N A R D v s Indica hoc loco nonfignificat Ma- Jobatbrum,id ejl folium, fed radicem Indica nardi nam nardi partes tres olim in -vfu fuerunt, videlicet radix , folium & fpica,antea vero pracepit in hanc compofttionem fumendam effe Spicam nardi, & Fohum, id eft , Malobathrum:ideo necejjario hec loco per Indicam nardum intelligit radicem Indica nardi.

Efdra antidotus ex Aetio.2£. Amomi ► ) xi;„rioru lunci odorati [id efifoorum Scboenantbi,

eorumJ.ocofumefummitates$cheemtbi.]§ ix. * Pyrethri 3 VJ-

Croci 3 xxxvj.Cinnamomi Myrrhae trogloditicae Styracis calamita:Petrofelini Seminis Dauci Tragacanthae Succi Hypociftidis Iridis 111 y ricae [«1 efldreos ]Seminis fceniculiBdellij Thuris Sulphuris viui Seminis Hyofcyami albi CaC\x\ignex[autJitccedaneieiuS' ]Seminis papaueris Spicae Nardi

9 x i |.3 xviij.Biij- 3 ”j- 3 vj. 3 ix ,3 XY.3 vjc 3 ix.3 }•3 v/.3 xxvij. 3 ix.3 XXX.

3 xi j- Seminis

OPI A T AE. llgS e m i n i s R u t a s ' 3 i i ?

S e m i n i s O c i m i 3 i i j -

R h o i s C u l i n a r i j 9 L X

S e m i n i s A n e t h i 3 v j .

A f a r i [ /d e f i , r a d i c u m e i u s .] 3 i -

S e m i n i s C a r d a m o m i 3 n -O p i j 9 x x v i j j .

E u p h o r b i } 3 v j .

P i p e r i s n i g r i 9 XXX.

R o t a r u m l i c c a r u m 3 i x .

P h y l l i [ i d c I l . F o l i j . ] 9 x i j .

O p o b a l f a m i [ f i n e o l e i G a r y o p h j l l o r u m . j

9 X X l l l j .

V e n t r i s m e r g i 3 v j

I a c e s e 9 x i j .

L y c i j I n d i c i 3 x i j . *

G a r y o p h y l l i 3 x i j . ■

S t e r c o r i s r e p e r t i i n a l u o m e r g i 3 v j .

R h e u P o n t i c i [ i .R b a b a r b c t n . ] 9 x i j .

M e i A t h a m a n t i c i 3 v i-

F l o r i s N e r i j g i i i j . h .

T e r r ^ C i m o l i x 3 x i j .

S u c c i A r f e m i l i a e 3 XX.F o l i o r u m S e r i d i s \_i .C i c h o r e <t . ] 9 i x .

S p i c a e C e l t i c a e 3 x i j .

C a l l o r e i 9 i i j -

C o l l i 9 x i j .

G e n t i a n a e 3 x i j .

C o n f e d l i o n i s H e d y c h r o i 3 i x .

A n i l i , 3 v i-S i l o n i s 9 x v i i j

T h y m i a m a t i s a m m o n i a c i 3 x i j .

F o l i o r u m C i t r i 3 x i j -. Vini

1 1 4 C O N F E C T I O N E SVini veteris odorati quantu fatis fuerit

fuccis & liquoribus rerbluendis.Mellis defpumati optimi.vt Aecius fcribic,interprete C ornario, libras v.aut vj. Sed nos fingulis fpeciermn vnciis ternas vncias melis adi i- ciemus. Iraq; fume mellis defpumati odorari quam optimi ffr vj,| vi] 3 ij.fi.

Aridaomnia muujtiiiimc condito. Opium vero&Myrrha , Hipocifbide Bdellium, Lycium, Ammoniacu in vino difiol- uito.Tragacantham deinde feorfum per fe aftufo vino dillbluito. Deinde omnia ii- mul mifceto, addendo etiam defpumatum Artemifi^ fuccum.In vniuerfum hanc con- fedionem eode modo conficies,quo The- riacam, & eodem modo dimittenda eft vt efi:eruefcar,non omnino repleto vafe.

N i c o L A V S Alexandrinus duas habet Ef- dr>s compoJit'tones, alteram magna, alteram fero Hifpanienjis cognomento: ftd cjttia confufa & in- digefia tantum funt molles, & numerofis, & nulla harmonia coeuntibus fimplictbus confiant, ideo noluimus eas hic adficribere , his duabus eius receptis paulo exaflius compofitis contenti.

R h o i s Culinarij, id e fi, Sumach, videlicet pulpa eius fine offeis feminibus.

P h y l l i , ideft.Foltj ; cuius loco pone Spica Romara,Macis ana vj.

T e r r a Cimolia , eius loco accipe Bolum verum praparatum.

S I s o N eft femen illud nigrum quod apio fimileeft, & vocatur improprie Amomi femen.

T h y m i a m a Hammoniacum,i, GummiHam

O T I A T A E . 1 1 JHammoniacum,quod vocant Ammoniacum.

V e n t r i s M ergi, Ideft, Stomachi auis Mergi Germanice vocatur ein Taucber.

N er i o n , id ejl,arbor Oleander.pro cuius jloribus accipe radices Vmcetoxici. Legitur etiam m Actio rofavum Rhododaphnisfcd idem ejl quod flos Nirij: tde<) alterum tantum eorum pofuimus.

Mirifice contra lethalia venena prodeft, aliofq; vfus multos habet,quos apud Actiu Jib. ( i .cap.ioi. Paulu lib.y.cap. 11- A cluar, in libro de compofit.medica reperies.

Efdr<s. Antidotus ex Actuario.Mamerae

Amomi [ eius loco fume notirum Calamum aromati cum. 2

lunci odorati Q id efl.Squjnanthi. ] | fi» Pyrethri 3 viij.Croci % j-Myrrhae 5 ” M-Styracis § fi- 3 i)-Petrofehni 3 iiij-Tragacanthae § j.Succi Hyppociftidis Ireos ' § fi-Seminis Foeniculi § polij [ aut fuccedvnei eius. ] iij- Radicis Ponticae [ idefi, Rhabarbari.] Rofarum ficcarum Glycynhixae Horum fylueftris Punicae Cinnamomi ana $ iij -Nardi Celticae 3 j.Mellis dcfpumaci ife vj. l ir. 3 vij.

3 fiifi 9 ij-

, c o n d i t a .Myrrham & Hyppociftidem ia vinodif-

loiuc modico ; Tragacantham vero per fe etiam dii]oJue,& confice fecundum artem., < uanus Ponic abfutdum coficiendi mo-

Qum,c]uem non fequimur.l+amer* loco fume Doronicum Romanum,

Riorum filueft ris Punica,iflora Balauftrorum.

C O N D I T A . ~~

Caro Citri Cortices Citri Flores Citri Arantia integra Cortices Arandorum Idoies Arantiorum Limones.

Lmiones conditi frequenter pro Chehulis con- dnn vcndmtnr. Sed flu ite deprehenditur dotus.

chcbult ynu™ tantd magnum & li^nofummoet nucleum-, Limonesvero multa femina.&c.

FmMU •' ^ ro,baIani BeliericiMyrobalani EmbliciMyrobalani Citrini Myrobalani fndi Myrobalani

Omnes quinque Myrohalanorum /pectes iam afferuntur ex India condita, ( runtur.Nuces mofchatae integra: vc ex India affe-i Juglandes Citonia Mefpyla Pyramofchatella - Cerafa Pruna fylueflria Garyophylli lipcrin racemis n ex India affertur. Caiamusaromadcus [id efi,verus Acorus. 1

a anga Zingiber Enulacampana ecacui [ideff.Sifer : Germanica Critfelmorn,

GLngelmorn.EringiumPiuipinella f noHra.J

Cre

i i 7C O N S E R V AE.Crethami [ agrc&is radix. ]•' C j e t h a m v s agreflts herba e f i Eringf propemodttm foliji,Germanice vocatur Sichelmo- ren & Sichelkrauttnafcitur in agris pinguibus.

Omnia diligenter Saccharo clarificato condiantur fecundurri artem.

C O N S E R V A

Anthos [ id efi,fios Rofmarim.}BoraginiS; BuglofliCichorij Fumiterrae Lauendulae Maiorana: Meliffae MenthaeNymphaeae feu Ne nup haris Primulae veris. Primula, veris,idem efi qttei

herba Paralyfis.Rofarum PaeoniaeViolarum Cardui benedidiFiliorum comiallium Florum Tiliae Euphragiae Sambuci Hyffopi Acetofae Betonicae Scabiofae Saluiae.

Flores minutiflime incidantur,& iingulis libris florum addantur Sacchari albiflimi libras duae, videlicet qui humidi & mu- cilaginoli fuerint, vtBoragiwis, B.uglofli3 &c. Siccioribus vero quales funtAnthoss.

. Lauendulae;. Maioranas,Meli{Tae,Salui$,Me- thae & fimilibus,addatur facchari albiilimi librae duae & femis..

'Diacitonmmi jimplex.TjL. Carniu. Citonioru vapore aquae dulcis; codorum3& ad fpiflitudinem codomxn:

Sae;

1 1 8 C O N S f c R V A E

Sacchari albiflimi defpumati,& ad fpiflitu- dinemiuftam codii ana tb viiij. Coquatur ad folida confiftentia,& excedatur in tabulam ferues mada, refrigerata in parces incidatur.Quidaoblo tb carniu Cito niorumyaddut fex tb Sacchari clarificari.

Poteris etiam ita facere.Tf.. Citpniorum excorticatorum & ab interioribus mundatorum ib viij. Sacchari clarificari Id iiij. Coque Citonia fuperva- porem aqua: dulcis: Deinde vna cum Saccaro ad iuflam fpiflitudinem coque.

Peculiare remedium eft fluxus, vel vomitus : quoniam ftipticat & corroborat membra collapfa,debilia.Confortat ftoma chum,virtutem recentiuam & digeftiuam; & fummopere excitat gufitum. Sed ad fluxum datur ante cibum, & ad vomitum, compefcendum poft cibum.

Diacitonium compofitum D.Nicolai. TL. Carnium citoniorum comminutarum

& coctura infpiflatarum tb iij'.Mellisdefputnati tb iiij.

Coquantur fimul adiuftam confiftentiam,& poftquam ab igne depofuetis antequam refrigerentur, infperge infequentes fpecies in tenuiffimum puluerem cotritas. Cinnamomi § jfi.Zingiberis \ j

Piperis Galangse ana fi.Garyophyllorum N uds mofchata: arta 5 iij-

Spicae

1 19C O N S E R V A E

Spicee Nardi Ligni aloes Macis Cardamomi ana 3 ij.Zedoariae 5 j.

Extendatur cora maflfa in tabula marmorea prius rofacea aqua inunfta, m qua aliquid Mofchi didolutum fuerit.

Etquado vtaluufoluat coficere volueris , antequam in tabula marmorea extendatur , in vnamquamq; lib.adde Scammonea £ fi.qu<^bene tritafubigatur cSpofito.

M e l habet Nicolaus, ego potius confulerem yt Saccharttmloco mellis adderetur.

jSht^&dam exemplaria habent Mellis Itb.iif, Sed Nicolai exemplar, quod ad meas manus per- uenit,habet lib.iiij. Nam necejje ejl etiam, yt fpecies fuum conferuatiuum habeant.

Hoc eft calidius & melius ad ea qua diximus, reioluitventofitates,remonet fe t o rem corporis, reftituit priftkium colorem, & magis reftaurat.

Diacitoniurn efucco Citoniomm„Succi Citoniorumdefpumati tb xii.

Meliisoptimi defpumati Sacchari albiffimi clarificat! ana ib ij.

Coquanrur fimul ad iuftafpifTitudinetiK deinde ab igne remotis & adhuc teperibus infperge fubfequentium fpecieru pulueres minutifEme tritos , & per cribru excuffos.

Cinnamomi Nucis mofchataeana 3 ii i] Garyophyllorum Zingiberis

Galangae ana § ij.Radicularum Nardi Celticae

Piperis

'SiO- S Y R V p r.Piperis nigri Ligni aloes:Macis Zedoarix Cubebarum Cardamomi ana | j. Confice fecundum arcem.

S Y R v P I ,

Syrupits de duabus radicibus Radicum Petrofclini cum Foeniculi ana | iiij.

Aquas quantum fufftdt Sacchari clarificari it> ij.V i s c e r A' obflru&ione laborantia referar..

Syrupus de quinque radie ibusei p .Radicum Apii Radicum Foeniculi Radicum Petrofclini Radicum Rufci Radicum, Afparagi ana X iiij.Aqua: quantum fuffierr.Sacchaii tfc iiij.Coquantur fecundum artem.C o n p e r t febribus pituuofis & bilio= fis,&. iis incipientibus.

p. c. s c H o i..

Ana 5 iiij. ] Saccv.iri quodj iri hunc Syru- pum recipitur, perpertfi qm ntitdte}nimiam non eJ]e hsc radicum cuinfque r na Arum quatitor af~

fumpttonem tnduHnc Cordus exisiimauit',Fuch~ fio quamquam Jkcas rideatur*

S y m

S r R V V T. Ifct

Syrupus acetofus JimpleXy ex de feri- ptione -Mefm\,

l f . Aceti vini tb ii;., bacchari clarificari in aqua tb v..

Coquantur fecundum artem.E s t communis ad omnem materiam,,,

digerit choleram , phlegma & melancholiam,rationequ^aceti attenuat craiTos. humores,incidit vifcofosjduros mollit, ine- . ' ptos euellit, vbique penetrat, oppilationes : aperit,prouocat rrinam , putredini rciiiUt,

. & corrigit malitiam humorum: idcirco in. febribus peltiferis iuuatrfed ratione remif- fae frigiditatis,tenues & fubtiles humorum partes infpiflTat, adaequat calorem, refrige- rar,vifcera lenit, & fitim fedat.

^.Radicum Fcemculi Radicum Apijt Radicum Endiuiae ana § iij.Seminis anifr SeminisEoeniculi Seminis Apij ana 3 y. *Seminis Endiuiae 3 iiij„Aquae quantum fufficit. *Sacchari, optimi tb iij.,Aceti acerrimi- tb ij, .: i . : ,

Coquantur fecundum artem-.B i l e m cradato & auulfu difficile-m^ac

pituitam incidit, terget; obftiueta hepatis, lienis,renum aperit.

F

S Y R V P I .l l l

Syrupus acetofitatis Citri.A A c e t o f i t a t i s m a l i C i t r e i p e r p a n n u m

d e f t i l l a t a t f b vj .S a c c h a r i albi ( l i m i f b i i j .

C o q u a n t u r f e c u n d u m a r t e m .

R a r o habent Pharmacopola Syrupum ace- toftatis Citri verum: nam plerumque venditur pro eo Syrupus Citreorum conditorum. Porro cum quis bene conficere voluerit, oportet v t per filtrum aut pannum desiilletur acetofitas Citreorum , fine vUa vi aut exprefiione, alioquin coagulatur , cum refrixerit, Syrupus.

P. c . s c H o L .

A Ifi A c e t o f . m a l i C i t r e i f b v j . & c . ] f b v i f .

Fucbfus, & Saccb.fb f . legi vult. Verum cum Cordus in hac Syrupi defcriptione Mefuem non

fequatur , vt conferenti liquebit, fed fuo Marte tandem deferipferitifrufird conqueritur Euebfius. Mefues autem nomen inferiptteni additum fuijfe, y & Syrupede Agreshi ; feriptoris vitio id factum fuijfe hinc liquet', quare vtrobique idipfumd me deletum efi.

JE s t v m a c f e r u o r e m b i l i s fiaua e , f e -

b r i u m q ; a r d e n t i u & p e f t i l e u t i a l i u m m i t i

g a t , f i c i m q u o q u e v e h e m e n t e m r e f t i n g u i t .

Syrupus acetofitatis Limonum.Ifi. A c e t o f i t a t i s L i m o n u m m a t u r o r u m p e r

f i f t r u m d e f t i l l a t a : f b v j .

S a c c h a r i a l b i f f i m i f b i i j .


Y e h e m e n t i y s i n f r i g i d a t & p e n e t r a t ,

quam

S Y R Y P V S ' .

quam Syrupus acetofitatis C itr i, & valet contra 'putrefactionem , contra vermes,ve- hementiam caloris febris, & alios crucios humores.

Syrupus Arandorum aceto forum.'lf. Succi Arandorum acetoforum per pa

num aut filtrum deftillati fb vj.Sacchari albiffimi fb iij.

Coquantur fecundum artem.Ad hunc modum poteji etiam feri ex fucet)

Arandorum dulcium.

Syrupus de Agrefla.^d.Agrefhe fb v.Sacchari clarificati fb iij' .

Coquantur fecundum artem..A g r e s t a efl fucem vuarum immatura

rum ,cjm Grace vocatur Omphacium, & infytffa- tusferuatur : 1?oc autem loco recipienda eft Agre- fla nondum ad jfifiitudinem decotta.

Agrefla exprtmi debet ex generoffimis ruis, apud nos paulo ante maturitatem.

I N magnis aeftibus ad fitim reftinguen- dam mirifice confert: Vomitu & alui profluuium biliofum fiftit : Febribus biliofis fuccurrit: Grauidarum vomitum etiam reprimit , ac ventriculum earundem firmat; Venenisque aduerfatur.

Syrupus de pomis D .M efm .If. Succi pomorum dulcium Succi pomorum acetoforum ana fb v.

Coquantur,defpumentur & colentur:de» inde adde.

F x .. -

I a 4 S-Y R V P I.Sacchari ffe. iij.- Coquantur fecundum artem.■ ■ Succus exprimendus ejl ex optimis pomis fme malis, qualia funt quaVveynlengen ,/iue Vveyn- fertilem vocantur: in aceto forum genere ex dulcibus etiam fapidifima funt elnrenda.

C o R imbecillum robo\ar,ob id.fynco- pen & cordis tremorem fanat.

Syrupus Granatarum dulcium D. Meju*.

"lf. Succi Granatorum dulciuiflffe v. Saccharialbiilimi fh ii|.

Coquantur fecundum artem.M a l E; hodie faciunt Syrupum Granatam*,

indifferenter cum dulcibus acetofa Granata mif- centes. Oportet enim vttumque Syrupum■ tam •acetofprnm , quam dulcium granatorum feorfum conficere; nam diuerfis morbis, merborumqui accidentibus medentur.

S ir iM,,tuflrmu,& pleuritidem iuuat.

Syrupus Granatorum aceto forum D. Mefua*.

I f Succi Granatorum acetoforum fb v\ Sacchari albiflinij fh iij,.

Coquantur fecundum artem.F e b r e s biliofas, & quas ex pituo/is.

flammam multam inuehunt ,iuuat.

Syrupus ‘Dmarvjt ,fme Byzantius fimplexD.Mefua«,

5«cc» Eadiviiae Succi Apij my t ! i|.,Succi

S Y R V P r ......................... . « 7Sacci Lapuli.Succi Bugloilx domeftica: aut fylueftris

an atb j.Succi depurentur & defpumenturdum ma

neant if? iiij Sacchari optimi tb ij,;i$.

Coquantur eum facilitate , donec flac Syrupus.

Q v i c a m differentiam faciunt- inter Scrupum Dinarvj & Byzantinum feu de Byzantiis, alteru Jtmplicem,alterum compoftium ?o cantes. Sed nos fimpUcis & compofiti nomine diflinguirtUis, vtrd- <ywe Dmarij feu Byzantinum appellantes.

H v m o r e s cralFos&lentos incidit atque extenuat, obftru&iones aufert, morbbque iegio fuccurric.

Syrupus Byzantinus compotitus D , M efua*

2 £.$trctsi EndiuiSYeri Succi Apij ana it> ij. 'Succi Lupuli Succi Buglollic domefiicae aut fylueftris

ana ib j. In fuccis decoquantur Florum ro larum | ij.Glycyrrhizse 3 iiij.Seminis Anili Seminis fttaicu li Seminis Apij ana 3 iij.S p ici nardi Indicte 3 ij.

Colaturae adde Aceti fe ij.Sacchari albiftimi ib ijf t .

Coquantur fecundum aizem diligenter. * S y r v p y s Byzantinus compolitus, eft

■ Cifficaciorfimplici.F y

S Y R V V I.

Syrupus de Artemifut D> loan. Matth&i de Gradi.

Diftamni Cretici Perficariae Sabina: [id e jl ,S a u in a .]Amaraci [b>c accipe Maioranam.] Chamaedryos Perforataejyd efi,Hypunci.]Chamepityos [id eft,Iu& arthitrica.] Comarum Matricariae Centaurea; minoris Rutae BetonicaeBuglolTae Radicum FoeniculiRadicum Apij Radicum Petrofelini Radicum Afparagi RadiWim Brufci Radicum Saxifragiae [ eius loco accipiantur ra

dices PimpineUa.JRadicum Enulae campanae Radicu. Cyperi Radicum Rubete tin&orum Radicu Ireos Radicum Paepnia: ana M j.Baccarum Iuniperi Seminis Liguftici Seminis Petrofelini Seminis Apij Seminis Anili Seminis NigellaeCarpobalfami [ autfuccedanei eius.]Cofti Radicum AfariRadicum Pyrethri Caliae ligneae aromatic$ Cordumeni Calami aromaticiPhu [id efl,radicis eius.] ana fi.Aquae quintum fufficic Sacchari iiij.

Coquantur omnia magna diligentia fecundum arcem. , ne plus qualm necelfe fit

^.Arthemifiae■ BulegijOrigani

Mi j .Calaminthae Mei illae

aromata

IZJS Y R V P I .

a r o m a t a b u l l i a n t .Provulgari & fa lfo DiClunmo hic debet poni

Diflamnus Creticus, qui fmgulartter facit ad ea adquA Syrupus hic.ejl compojitus.

S a x i i r a g i a h Itali vocant eam herbam quam nos Pimpinellam appellamuSy& huius radix hic debet accipi.

M e d e t v r p a i f i o n i b u s m a t r i c i s , & r e

t i n e t e a m i n p r o p r i o l o c o : r e f o l u i t f r i g i d i

t a t e s , v e n t o f i t a t e s , & d o l o r e s : c o r r o b o r a t

n e r u o s , a p e r i t p o r o s , f a n g u i n e m c o r r i g i t ,

m e n f t r u i s i m p e r a t & p r o u o c a t .

Syrupus de abfinthio maior CD .Mefu&>If, Abfinthij Romani fb 15.R o f a r u m r u b e a r u m | i j .

SpicasIndicae 5 iij- Vini clari r e t e f i s S c optimi.Succi Cydoniorum ana fb ij. /5.

M a c e r e n t u r i n v a f e m a r m o r e o a u t f i d i l i

d c n f o p e r n o d e r n a r m d c i n d e d e c o q u a t u r - C o l a t u r a s a d d e S a c c h a r i t b ij.

C o n f i c e f e c u n d u m a r t e m

A b s i n t h i v m Romanum,ideJi,Abftn- thium Ponticum guslu adfiringens, & aromati- sum: vulgare autem dicitur ruHicu Abpnthium .

V e n t r i c v l v m r o b o r a t 8c i e c u r , a l i a q u e

i n f t r u m e n t a n u t r i t i o n i s , a p p e t e n t i a m q u e

e x c i t a t , c o n t r a r e g i u m m o r b o p r o d e f t , f la

t u s d i f c u t i c , h u m o r e f q u e p e r v r i n a m p e l l i t .

Syrupus infujionis Rofarum*IL II,. I n f u f i o n i s r o f a r u m f b v /

Sacchari clarificaci ib iiij.

loquantur cum facilitate.- . E 5 'r conueniens ad extinguedam fitim in rebnbusacutis, & ad remittedum excef- funi calidiratis in eis,confortans ffcemarfia relaxatum,& hepar fupercaiefa&um,& cor, Teuftens putredini, conueniens tempore peiulentiae,& refiftens venenofitati.

SympHs infufionis U iolarum,yi- Infufionis violarum fb r .

\ bacchari clarificati lb iiij.Coquantur cum facilitate.)? e -B R i b v s a c u tis ,ie c in o r is .& c o r d is

calonous,afperitati gutturis,morbo laceta-lt.tuiliq; arida: fuccurrir , fitim reftin^uit. aluumque emollit. °

Jnfufio Rofiarum 'Mefiuit.y*. Foliorum Roiarum fb j.ponatur in vi> «eo angufhori, & infunde illis aquse calidas Iu lij.aut quantum fuificit,vt madeat. M acerentur per horas viij.aut xij.-ohftruQ» fi- j dilisorificiordeinde exprime Ieuicer,&ex~ cola.infufione,abiedis rofis ,& iterum inde recentes rolas,& infufionem excolatam j caleface infunde rofis , ac obftrudo orificio vrcei in calido loco dimitte per horas viij.velxij. poftearurfum excola, & colaturam infunde aliis recentibus rofis,& ter- i-tio dimitte:& fi eificaciorem facere volueris, etiam quarto recentesrofas in eodem | diluto recalefado. macera,ac poftremd ad- j fiito faccharOjSyrupum facito.

Fano

s Y R Y V I . I z0Porro quidam tundunt Rsjus} quidamverb in

tegras ponunt, & iuf& quidem celerius -vim fuam & colorem in aquam deponunt,ac minorem locum occupant. Ac ytol-e cum tunduntur, aliquam herbaceam & tadiofam acrimoniam acqurunt , hoc e ft, fycrijgen cmen grufendem g fmackmi mund. quare confulantur hac de re Docieresmedicii

Hac infujio dicitur alio nomine Mucharus, & Mucharum.fiue ex Violis Jiue Rofhjiat

Mefue tantum bis iubet rofas infundi: melius yero ejl ytfdpius recentes abieihs fubjiituantur.

Infufio Violarum.Infufio Violarum eodem m o d o fit q u o r o -

farum infufio.

Sy>upus de Succo Fumi terra maior V.M cfua,

^.Myrobalanorum Citrinorum Myrobal.ChebuJorum ana 3 xx.Florum Boragiftis Florum Buglofia? Florum Violarum Abfinchij Cufcutae ana | j.Glycyrrbizae Rofarum ana 3 ia/.Epithymi Polypodi/ ana 3 vi/,Prunorum enucleatorumPaflularum enucleatarum ana Ifj fi. n-TamarindorumPulpae Cafiaefiftula; ana % i/.Aquae ib x.

Coquantur fecundum artem, ad t^ma, deinde cola,& colaturae adde Succi Fumi terrae depurati

I 30 S U V P ! ,Sacchari albiffi mi ana tb ii/.,

Coquantur lento igne ad iuftam confi» ftentiam,& repone.

Meum exemplar manufcriptum habet Prunorum tb (s. quemadmodum pajfula.

Syrupus fumaria? maior ventriculum & hepar roborat , obftrudtiones aperit, cutis morbos,praecipue ab humore falfo vel vfto natos,vt pforam,lepram,impetiginem , fer- piginem curat.SyrupHS de Mentha maior D . M e fax»

'ty*- Succi Citoniorum muzorumSucci Citoniorum dulciumSucci Granatorum acetoforutnSucci Granatorum dulciumSucci Granatorum muzorum anafb j /i.In fuccis macerentur per horas xxiiij.Menthae liccae tb j. fi.Rofarum rubearum ij.

Coquantur deinde cum facilitate vfque ad medietatis confumpcionem: colentur,& colaturae addeMellis vel Sacchari tb ij.

Coquatur ad perfedtione:& cum reponis, j aromatiza cucallia mofchata vera trita,&in findone ligata, atq ex orificio vafis fufpefa.

M v z o r v M, id eJI, in vim faporem acefcen- t um :nam mu^usfapor de dulcedine & aeetoji- tate aliquid habet.

dotandum quis cum meile velit hunc Sy- rupum conficere,vt accipiat mei odoratum aromaticum,quale e Dantifco aduehitur : vel tale aliud, vt ejl quod vocant virgineum mei , & Saxones

Kru

s y k. r p r. rj eKruthonich,qfiafi. aromaticum mei, & non illud "Vulgare flatuofum.

Ventriculum frigidu roborat,ob id nau~ feam,vomitum,lingultum,fluore alui fedac.

SyrupHS de Mentha minor D. Mejit a.J,- Succi Mendi te depurati ifc j.

Succi Granatorum dulcium Succi Granatorum acetoforum, ad medie

tatem co&orum Sacchari vel Mellis ana ffe ].

Coquantur fenfim fecundum artem.In hoc quoque Syrupo notandum e fi, quod pro

ximo Syrupo de Mentha maiore diximus de meile. Eande fere cum fuperiore facultate habet.

Syrupm de Calamintha 'D.Mefud»

'2J . Calamintha: domefticae Calamintha: fylucftris ana £ i/.Liguftici [feminis fcilicet.]Dauci [videlicet feminis eius. J Schoemanthi ana 3 v.Pallularum enucleatarum lb K.Mellis ij.Aquae quantum fufficit.

Coquantur fecundum artem.M e i cum additur huic Syrupo, tunc oportet

ef/e optimum & aromaticum mei, rt ante etiam dsxi, idque in omnibus Syrupis & Oxymellihm obferuandum efi.

P o t e s t etiam cum Saccharo fieri hic Sy- F 6

S Y R V V 1 .rufus,quia pauci optimum & aromaticum mde- Tiiere C71 expetere confueuerant-

D o M E s T C A Calaminihi- :fl qua in a- W - & cultis locis ndfc(tur:& vulgo vireatur Ko- rummtfe.S i L v E S T R x s autem Cdlammth^eft qua in incultis locis & montibus prouenit, .<& appellatur CalamiHtba montana.

L i e n o s i s plurimum confert, quibus durus eftiie & paene irrefo 1 ubilis, & his qui frigida vifcera habent,& afthmate laboraf, praeferri m in fenibus,& in haberitibusanti- quas tuflesrfi quis enim vel pedtus, vel verri culii.vel inceftina crafla tenaci & ifrefolubi 3i materia plena habear,hocSyrupo fanatur.

Syrupus defuveo Endiuia Jimplex.l f . Succi Endiuia: depurati Ife viij. Sacchari Tabarzech tb v. fl.

Coquan tur fecundum artem.E JST D'.! v i a verafejb herba fatiua, caulibus,

foliifque Cichorea fimilibus,maioribus tamenpin- guionbusque , fores etiam fimiles funt CichoreJe, allatum ejlfemen eius ex Italia, & tam multis in locis apud nos feritur.

Valet principaliter ad omnes fupercale- fadliones hepatis, & aliorum membrorum mitritiuorum,& in morbo laterali maxime comienir.

Syrupus de Endiuia compofms.^C.Endiuire recentis Boraginis 'Scariolae Hepatis Meliflk 'Bugldfla: Ladtucae

E u p a c o

S Y R V I> I . XJJ■ Eupatorij ana m j.Seminum frigid.maiorum ana | j. Sancali albi Santalirubri ana3j. Florum cordialium ana 3 iij.

Coquatur fecudu arce,in lufficienti'quantitate aqujEideinde cola,& colatura: adde Succi Endiuiae depurati fb j.Vini Granatorum iij.Sacchari albi xfe iiij.Fiat fyrupus fecundum artem.

V a l e t praecipue ad fupercalefadiortes hepatis,cordis,& aliorum membrorum mitritiuorum: & generalirer confert cuilibet complexioni calida:,& eft apeririuus opila- tionum, & confortatiuus membrorum debilitatorum a mala complexione calidareft etiam digeftiuus materiarum cholericarum acutarum.

Syrupm de Cichoreo cum Rhabarbar& Nicolai Florentini.

■ .-Endiuia: domefticae Isndiuirc-fyltfeftris Cichorij Taraxaci ana m ij.Cicerbitae Hepatica: Scariolae Laducae Fumi terrae Lupillorum ana m./.Hordei non excorticari | ij.V elicariasfid efi,Alkekcngi.~]Glycy.rrhizae Capillorum Veneris Ceterach [id e fi, Afplenij.~]Polyerichi Adianthos ana 5 yj. Radicum Foeniculi Radicum Apij Radicum Afparagi ana 3 ij.'Coquatur ih aqua fufficietij& percoletur,

1 3 4 S Y R V P s.deinde cu Sacchari albi tb iiij Fiat Syrup*.

Pro cuius vnaquaque libra inter coque- dum additciantur Rhabarbari optimi 5 iiij.Spicae nardi 3 ij.

B Colligato in linteolo raro quod faepe exprimatur,dum Syrupus coniiftentiam iufta nancifcatur.

p. c. s c u o L.A tb iiij- ] Hanc Saccbart quantitatem huic Sy-

rupo e/Je indenda,eamque abunde fatis effe dicimus & cenfemus:quamquam Commentatorum nullus, quod fetam , huic multi vfus Syrupo pondus vllum exprimat, Colonienfmm Dijpenfatoriolo excepto", quod cum tb v.& % v i if-/umenda putat, medicamentum nimis imbecille tanta copia reddit,augente & malum,quod Manipulos viridium herbarum (quales hic requiruntur ) femunctales tantum, vtt

funt puerorum, conBituat.Caterum Spica 3 *}■ hic quoq. fufficere debeat.

g V a l e t cotra omnem materia venenofam in alterando & mundificado ea, & proprie in anthrace & fimilib9:valet & in febre peftilentiali.Cofortat cor & nutritiua, mu- dificat materias per vrina & fecefliim,& facit appetere cibum,ac inducit fomnum.

Syrupi e Cichoreo Nicolai Florentini j - mendatadeferiptio M.DeLobeL

E t s i q u o r u n d a m p o p u la r iu tn e d ic a n tiu ,p h a r m * -

C a t i u m ,a u t m e d ica jlro ru f a t a l i s in fe it ia f a l le r e f o l i t a t

n u l l a m o n it a in d ig n o f e e n d i s n o c o t e n e n d a 'V tilita tis, S e r id is f i n e I n t u b a c e i g en era c u n i l i s f a m i l i i s , a u d it - (* i t ,v t non ta n tu m M e d ic o s d o f t if i . & p barm acop aees j

pro !'

S Y R V r I . ]p ro b o s e lu fe r it , f e d e tia m m u lt is a n f i m d e d e r it in h u c

v fq u e d te m m agno a g r o ta n tiu m d isp e n d io ,p a r a d i Sy~

ru p n m e Cichoreo D . Ni. F lo r e n tin i cu m [{h.t b a rb a ro e fo lo fu c c o C ichorei f a t i u i , v e l a liq u o t h o rto ru m r e f r i g e r a n tib u s te m p e r a tis h e r b is ,q u a f i n e in s titu to H ic a - la i F lo r e n tin i m in im e rejpondi b u t( p r x fc v lb \ tu r enim eius Syrupus non modo ad reffigerandu hepar ,& viicera,fed etiam tum ad hepatis,ftomachi,fplenis aliorumque vifcerum aeftuationes ac inflammationes,tum ad referandas obftru&iones in febribus biliofis & adfomnum c o n c il ia n d u ) v e r u t a m e a m ic is

fu o ru n d d p e t it io n ib u s ,(q u ia m u lt i & q u o t id ia n i v fu s ic V i i l i f i m u s S y r u p u s )n e g le B it h erb a rii c o fu f is , a m

b ig u is ,& b a r b a ris n o m in ib u s ,e iu s fe cu n d u m in t e n t io

n em K ic o la i,d e fc r ip tio n e m J ic c a ll ig a m u s ,fe c u t i o r d in is fe r ie m R ondelletii.:

'If * Hordei integri | iiij.Radicum Afparagi FoeniculiPaludapij [ i.apif Paluftris.] ana § ij. Glycyrrhizae | j.Intybi domeftici vel fatiui i.EndiuU vulga tifiim*.latifolia, officinis vulgo ScarioLe vocata J q Intybi fylue(lris[.*.EndiuU fyluejlris officina

rum,perperam recentiortbus L ablue a fyluefi.] CichoreiTaraxaci [ . i . Dentis leonis.] ana M. ij. Cicerbitte fiue Sonchilienis.H e p a t i c a f i u e L i c h e n i s L a d u c a t f a t i u a s

L a d u c a t f y l u e f t r i s f o p o r i f e r a t F u m i tcjgrac ^

L u p u i o r u m a n a m j .

A d i a n t h i [ / r # e Capillorum Veneris.]PolytrichiAfplenis[/?«e Ceteracb.] ,^'rfCaflithx ana 3 vj.Seminis Halicacabi[/i»e Alkekengi.]$ iiij.

$ Y R V P f.. fi reeens fuerit, alioqui fufficiet mec ia

quantitas.Coquatur in aqua: & fucci Cichorei atquis partibus in balneo aperto, deinde exprimatur,clarificentur, & fyrupizentur in eodem balneo & vafe lapideo aut vitreo , additis lib.iiij paulo plus,minus,facchan albi.

Sub finem ebullitionis adduntur Rhabar- bari eledi 3 iiij.Sc Spicat nardi3 iiij.nodulo exceptorum & ligatorum.

V- Proponuntur quo diutius coquenda.A I hi):] ex reteri exemplari cum Rondel. legi

mus.J} Palud J magis aperit qudm Apium hortenfe.C Intubi dom.] omnia exemplaria inferunt Sca-

riolam:quA tamen eadem efi cum Endtuta aut tubo domeFhca.

D Laduc.fyl.] La&ucam agrefem officina Belg ice Antuerpia facile fibiprocurabunt, rbt femel fata maximo & importuno prouentu luxuriat,poti/Simum in hortis n a fm & optimorum pharma- coposorum loannis Ccene, Oliuerij D m jc h ,& pia memoria P . Coudebergi.

Oxyfac chara fimplex D.Nkola.LSacchari albi f t j.

Succi maloru Granatoru acetoforu . viij. Aceti § “ i)-

Coquatur cu facilitate ad ignem in vafe flaneo, dum Syrupi craflametum adfcifcat. Digerit materias cholericas. phlegmati miftas,quat giauantftomachu&pratcordia 8c

faciune

S Y R V P I. . z j y .

faciunt tertianas duplas inordinatas ,quaY vocat erraticas,& iimiles quartanis duplis.

Oxyfacchara compofita D . NicolaiPmpofitu.

'1JL Capillorum Veneris.Linguae ceruinae [ id ejl, Phyllitidis ] Scolopendriae [id efi, Afplenij.]Polytrichi Hepaticae Violaram Radicum FcEnicuii Radicum Rufci Radicum Afparagi Radicum Graminis ana 3 j.

Hoc modo coficeiln fucco maiora gra-* natoru, herbas & radices triduu macerato, quarto die patii bullire finito , cu forti exprefiione percollato: poftremo cu Sacchari lo ij.ex arte , ad iufta craflitie concoquito,

ConcaleFadta corpora potum iuuatilon- gis febribus, quas fanguis aut bilis creauic,& calori fecinoris auxilio e ft, & lienis ob- •ftrudf iones tollit.

Syrupas de Imubis D.Meftmbiiubarum numero xx.

ViolarumSeminis Maluae ana 3 v.Capilli Veneris Hordei mandatiGlycyrrhizte ana | j.Sreminis Cytdniorum Seminis Papaueris albi Seminis MelonumSeminis Laducar. ,1Tragacanthae ana 3 ii j

iiquse

SYRVPI.A q u a s f o n t i s fb i i i j . a u t q . f .S a c c h a r i f b ij .

C o q u a n t u r f e c u n d u m a rtem *

S y r v f v s i f t e c o n f e r t r a u c i t a t i , tuflr & p l e u r i t id i . '

Syrupus Violarum V.M efite'yi. V i o l a r u m £ ij„

S e m i n i s C y t o m o r u m * S e m i n i s M a l u t e a n a ^ vij>

I u i u b a r u m

. S e b e f t e n a n a n u m e r o x x .

A q u a : C u c u r b i t a s q u a n t u m f u f f ic i t . S a c c h a r i i b j f i .

C o q u a n t u r f e c u n d u m a r t e m .C v c v r b i t a debet deSltllari cum ad

huc ejl tenera,antequam indurefeere incipiat. Prodeffc p l e u r i t i d i & t u f l i a c a u f fa c a lida*

Syrupus de fucco Violarum.^ . V i o l a r u m r e c e n t i u m i a m i a m l e c t a r u m q u a n t i t a t e m fa t is m a g n a m , Sc d e c e r p e a b

i i s p u r p u r e a f o l i o l a , Sc a b i i c e v i r i d e s e o

r u m c a u l i c u l o s , q u o n i a m h e r b a c e a m h a b e n t a c r i m o n i a m , & f l o r i d u m c o l o r e m h e

b e t a n t . C o n t u n d e d e i n d e d e c e r p t a v i o l a r u m f o l i a i n m o r t a r i o m a r m o r e o & e x p r i m e m o x

y . E x p r e f l ! f u c c i . f b i j .S a c c h a r i f b i i i j .

S a c c H A R V M prius clarificetur, ^ ad iuSlam canpslmtiam coquatur ; amoto deinde ab igne Saccharo tepefieri fin ito , & fiuccum

S Y R V P r. 13?infundito , & rurfnm lento igne adfpifitudinem coquito,& emicantem in coquendo fpumam continuo auferto.

jfftid a m fpumam non auferunt, ne color pereat. Sed cito corrumpitur cum fpuma repoftus.

Hic Vtolarum Syrupus in M fm a f it , prafertim Lipfi<s,vbi eum rocant Succum Violarum.

B i l i s acrimoniam obtundit, ac ob lentorem thoracis vitiis eft aptum.

Syrupus de Prafflo D.MeJita.If,. Praff ij § i j .Capilli Veneris HyiTopi j.C a l a m i n t h a e A n i l i R a d i c u m A p i jR a d i c u m F c e n i c u l i a n a 3 v .

S e m i n i s M a l u as S e m i n i s F o e n u g r a t c i

R a d i c i s I r e o s a n a 3 i i j .

Seminis LiniS e m i n i s C y t o n i o r u m a n a 3 ij„ P a l l u l a r u m e n u c l e a t a r u m $ i j .

Ficuum ficcarum pinguium numero xy, Penidiarum f t j.Mellis ffe ij.Aquas quantum fufficit

Coquantur fecundum Artem.M E L oportet e[fe aromaticum & optimum: potejl tamen etiam cum Saccharo fe r i,

Vitiis thoracis& pulmonis diuturnis,& frigido tenaciq; humore excitatis,atq; eradicatu difficilibus fuccurrit: hinc eft quod lenibus & afthmacicis plurimum coducat.

Syri*

140 S Y R y p j.

Syrupus de GlycyrrhizaD<Mefu&y * .G.1 ycyrrhizterafte | j;Capilli Veneris J i °HyfTopi § •/$.Aqua; fb iiij.

Macerentur horis xxiiij. Deinde coquantur ad dimidiasicoilaturx adde Mellia optimi Penidiarum.Sacchari ana | viij.Aqua: rofarum ,vj.

Fiat Syrupus fecundum artem, thoracem & pulmonem expurgat, ideb-

que diuturna: rudi & pieuriddiauxiliatur.

» . t ry m d e H y h o D -Mei[u*.3r ■ Uyflopi aridi Radicum Apii Radicum Fmmculi Radicum Pe rofelim Giycyrrhjzx- ana .g i .Hordei mundati 3 iiij.Seminis Malua: Seminis CitoniorumFiagacantha: ana 5 iij.Capilli Veneris 3 yi Iu i u harum.Sebeften ana num, zxx,Pallularu magnam enucleatarum £{.3 iiil Ficuum ficcarum 3 1 0 'Dadiylorum pinguium ana num. x.1 enidiarum albarum fb ij.

Confice fecundum artem.Ad vitia thoracis & pulmonis efficax eft,

uimorefq; excreatu difficiles extenuat & «ducit.

Syra

Syrupus de Eupatorio T). Mefite.2^'.Radicum Foeniciili Radicum Api}Radicum Endiuiae ana | ij.: Glycyrrhizae Sclioenanthi Cufcutae AbfimhijRofarum ana 3 vj.Capilli Veneris Bedeguaris Suchahse Florum- aut radicum Bugloflie Anili Fceniculi Eupatorij ana 3 y.Raued Seni [ ideft.Rbabarban Orientalis.} Maftiches ana 3 iij.Spicae nardi Indicae A fariFolij [preFolio pone Spicii Romana. 'J ana 3 ij„Aquae quantum fufficit,aut fe viij.Succi Api^Succi Endiuiae ana 1B ij„Sacchari f t iiij*

Coquantur fecundum artem.Pro Bedeguare & Suchaha ,q u a hodte nom

cognofcuntur, licet accipere Carduum B cm di- Carolinam, id efi, Cardopacia radicem,

lupator i um,cjuod Mefite femper intelUgit, efi Gratiola y t m te etiam diftum fuitaliquoties.

Frigidis iecinoris vitiis,ac eiufde obflru- fSionibus.aquaeinter cutem maloque corporis habitui fuccurit: humores enim craf fos extenuat, robiirqr iecinori adiicit. Vri- nas mouet,& hypochondriorum tenfio- nem demolitur.

- Syrupus de Stoecba.deJtmplex:,,?£■ Horum Stoschadis; 5 xxx

141 S Y R V P I,.T h y m i C a l a m i n t h s e

O r i g a n i a n a 3 x .A n i l i 3 v j.

Paffularum enucleatarum iiij. Aquas quantum fufficir.Coquantur fecun

dum artem.Colaturas adde Mellis optimi fb iiij. /?.

C o n d i a t u r c u m

Cinnamomi .Calami aromaticiZingiberis ana 5 j. b.Ligentur in findone, & in Syrupo fufpen-

dantur.

Syntpus de Stoechade compofitus ex D.Mefue.

Ifj. Florum Stoechadis 3 xxx.Thym i CalaminthaeOrigani ana 3 x.Anifi Pyrethri ana 3 vij. Piperislongi 3 iij.Zingiberis 3 ij.Paffularum enucleatarum | iiij. Aquae quantum fufficit Mellis optimi tfe v.

Coquantur fecundum artem lento igne, colatura; adde mellis pr$di<ftas i£> v. & cum reponis, tunc condies fequentibusfpecie- bus in findone rara & munda fufpenhs.

Cinnamomi Calami aromatici Spicae nardi Indicae Croci Zingiberis Piperis nigri Piperislongi ana 3 ), R. Contundantur groffo modo.

S Y R V p I.

Ego in condiendo Syupo de Stcechade ytro- q u e , pro Calamo aromatico mallem imponere Scheenanthum aut Galangam: nam vero Cala- mo aromatico iam caremus.

Iuuat omnes affe&us frigidos cerebri & neruorum , vt paralyfim, epilepfiam, fpafmum , fpafmum cynicum , tremorem : ac

t ventriculum firmat.

Syrupus de Epithymo ‘D.Afefttd,^£.Epithymi 3 xx.Myrobalanorum Citrinorum Mirobalan.Indorum ana x v .Emblicoruna Bellicorum ana 3 v i . CufcutaeFumiterrae ana 3 x.Thymi Bugloflae Calaminthae Glycyrrhiza:

f Polypodij Agarici Stoeehados ana 3 vj.Rofarum Fceniculi Anifi ana 3 ij. 15.Prunorum nam. xx.Pallularum enucleatarum | iiij. Tamarindorum | ij. fi. *Aquae quantum fufficit.Sacchari ife iij. Sapa tb ij. $

Coquantur fecundum artem.Sa p a efi muShtm optimii ad tertias decofiu.

A t r a m bilem,& alios humores vftos vacuat,obv id morbos ex his nafcenres,ele- phantiam, cancrum, vlcera maligna, fiftu- 0 fa,pforam,lepram prae cauet,curatque.

Syrn

Syrupus de Mymphaa D.Franci/ci FedemontanL

Ifi Florum Nymphaeas § ij. f lorum vngulas Caballinas aquaticae Pfyllij integri Aeetofse ana f.Seminis Cucurbita: Seminis CitrulliSeminis CucumerisSeminis Melonis ana 5 iiij.Seminis Lactucae SemmisEndiuiat:Seminis ScariolaeSeminis Portulacae ana 5 ij.RadicumFoeniculi § j.Aqua: hordei quantum fufldcic Sacchari tfe j>Aceti albiSucci granorum acetoforum ana § ij.

Coquantur fecudum artem: deinde a|Q-=- matizentur cum Santali Citrini.Spicae nardi Indicte ana 5 j.

D ua fiunt N y m p h a [pecies^ltcra candidum,, altera luteum florem habet,, & rtriufque fo r e t hunc Syrupurn ingvediuj&w. Nam i n f lo r huius Syrupt eam fipeciem qua albos habet,fores,, yocat Nenuphar. * alteram vero qua luteos fert fiores, appellat yngulam Caballinam aquaticam,, afoliorum figura,?? forum colore.

&CAR101.A- ejt (pecies Endiuia, quam nos m Germania yocamus Endim am», vulga. Genfi

habet.[pinulas in dorfi filiorum .

144 s y r V v- r.

»« hanc in propria fuafignificatione inteUmpojfe uchfius dextre monet: apud aquas enim aut bu~

mtntia loca plerumque nafcitur.® 1 f * s feruorem extinguit,ideo-

quc rrurince in ardentibus aliifque acutis ! febribus auxiliatur: fomnum quoque con-

Syrupus de PapauereJimplex *

^■ Capita Papaueris albi recentia Capita Papaueris nigri recentia ana x ix„ Aquae pluuialis ife iiij.

SacchariPenidiarum ana | vj.

Fiat Syrupus fecundum artem. /nii.Valet ad Catarrhu& tulSm,eausainfom-

Sy rupus de CP apauere compotitus D.2l4efk<z*

t f . Papaueris albi Papaueris nigri ana 5 t„Capillorum Veneris 3 xr.Glycyrrhizae 3 y. luiubae numero xxx.Seminis La&ucae 3 x l .Seminis MaluaeSeminis Cytoniorum ana 3 vj., Cot3uantur in fb iiij.aquae vfquc ad duas« c u m S a cch ari &

D . M e f i t d t .

Coaquae

G

< *

S Y R V P I..Penidiarum ana \ viij-

Fiat Syrupus fecundum artem.V a l e t ad cuifim ficcarn, phthifin, ea-

tarrhum,infomni] caufam.

S y r u p u s M y r t i m s c o r n p o f t t u s .

A 2£.Succi Myrtillorum depurati ib viij. bacchari clarificari tb iiij.

Coquantur fecundum artem.Curandum ejl vt adferatur ex Italia,aut N ar-

lonenfi Gallia Myrtillorum fuccus, f i quis rolei

hunc Syrupum conjicere.p . c- S C H O l .

A fb viij-] Cum hic Syrupus d Mefues, cui erronee d Cordo adfcribehatur , diuerfus fit , atque d Cordo ipfoforfan concinnatus; male legi hic ib viUj. Fuchfius temereficribit.

J y r v p v s Myrtillorum ventriculum & vifcera roborat,ob id fluorem alui antiquatum fift.it & tuflim mitigat.

S y r u p u s d e f i c c o M y r t i l l o r u m .

4 ^ .M yrtillorum 3 xx. Rotarum Santali albiSumach

^Berberis ana 3 xi ^Mefpylorum 3 l.

Balauftiorum

Succi Granatorum acidorum vel muzorum Succi Pomorum agreftium ana f t ij.

Omnia in dicftis fuccis & aqua q. i. coquantur, & fiat Syrupus cum

* Sacchari ib iij. fecundum artem.

S Y R V P I . I 47P. C S C H O L.

P^ofarum,] Rofas Fucbftus re€fe addit a Cordo negletlas, ftmdlque ana 3 xv. legendum & 3 L. atque Sacchari Ifo tij. dextre ait, ybi Cordus %xxx. & 5 c. ac Sacch. ffc> v. nimie fcripferat. Interim in aqua ffe viij. coquit Fuchftus, & fucci Granatorum ac Cytoniorum ana tfe fi, tantum addit.

H i c Syrupus fiftit ventris fluorem* etiam antiquum,& fereatumfanguinis.

Syrupnsde fucco AcetoptD. M e fu a.

Succi Acetofae.depurati tb iij.Sacchari clarificati f t ij

Coquantur fecundum artem.F e b r i b v s biliofis & peftilentialihus

faluber eft , cordis & ventriculi flammeum calorem extinguit3ipfaque roborat.

Syrnpus de fucco Boraginis. ^•Succi Boraginis depurati ib viij. Horum Boraginis recentium tfe j.

Quam modice efferueant,aut potius horis aliquot in fucco clarificato ac calido macerentur.-dein colentur,cumque Sacchari tb iiij.fiat Syrupus.

S v c c v s Boraginis prius eft clarificandus cum albuminibus ouorum,ahoquin plus fatis mu- cilagimfus fieret Syrupus.

P. C. S C H O L.Stolidos citm hic defcripftjfet Cordus huius

& feque»tis Syrupi conficiendi tnodes} ego eof- dtmfuo nitori «x arte reddidi. FeciJJem id aw-

G z

S Y R V P J t .dem &“ aliis locis quamplurimss, nifi falcem m alterius mejfsm indere penitius, minime confultum vifumfuijfet.

C o r i p f u m r o b o r a t , e i u f q u e t r e m o r e m

& f y n c o p e n f e n a t , m a n i a c o s & m e l a n c h o

l i c o s i t m a t .

Syrupus d&fucco Buglojfe,2 £ . S u c c i BugloOTae d e p u r a t i i b v i i j .

* F l o r u m B u g l o l f a e r e c e n t i u m t b j ,

.* S a c c h a r i t b i i i j .

F i a t e o d e m m o d o q u o p r a e c e d e n s .

Intelligo hic eam Buglojjkm qua vulgo in vfis eJl,non illam Italicam maiorem.

Succus Buglojfe dtjficulter exprimiturrnam f t mucilago , dum tunditur E-ugloJja : ideo tufa dia mittenda efi per noclem infrigido loco, & pofiri- die exprimendus fuccus, atque cum albuminibus onerum clarificandus.

C o r c o n f o r t a t , l a e t i t i a m q u e g e n e r a t .

Syrupus de Lupulo.* S u c c i L u p u l i d e p u r a t i t b i j .

* S u c c i f u m i ter rae d e p u r a t i t b j .

S a c c h a r i t b i j .


Potefi etiam hie Syrupus fieri 'efolo L upulifuc- co}yt Mefuaplacet in capite Defipeciebus Volubilis. Exprimendus autem efi Succus Lupuli cum adhuc tenera fiunt eius viticula & afiparagi.

R e f r i g e r a t , & c o l l e & i o n e i m p e t u s l e n i t .

B i l e r e g i o m o r b o l a b o r a t i b u s d e t r a h i t , p i

t u i t a i n a q u a i n t e r c u t e m e a t i g i t p cE a l n u m .lueb

I

H 9luleb Rofatum*

r2 f. A q u a s r o f a r u m l b i i i j . *S a c c h a r i c l a r i f i c a t i l b i j .

P i a t c u m d i l i g e n t i a f e c u n d u m a r t e m .

F e b r i v m , t h o r a c i s , & v e n t r i c u l i i n

c e n d i u m , c a l o r e m q u e f l a m m e u m e x t i n -

g u i t , f i t i m i n e x p l e t a m f e d a t .

hiieb Violatum.2 £ . A q u a e v i o l a r u m t b i i j . . *

S a c c h a r i c l a r i f i c a t i l b i j

C o q u e v t l u l e b R o f a r u m .

F e b r e s , p h l e g m o n a s , p l e u r i t i d e , a f p e r i t a -

s e m g u t t u r i s & t h o r a c i s , a t r t u f l i m m i t i g a t .

Mina Cytoriorum fimplex D . Mejunt.

^ C . S u c c i C y t o n i o r u m d e p u r a t i l b x i j .

C o q u a n t u r a d m e d i e t a t e m , & a f f u n d e

Y i n i v e t e r i s o p t i m i l b v .

S a c c h a r i


p . c . s c h o L .

Y i n i l b v . S a c c h . l b i i j . ] Cordum hic Vini f c vtif.Sac.ib xij. perperam legentem, & Fucb- ^ fiui quoque animaduertit, quare veram vtrobique lethonem repofui.

V e n t r i c v l v m r o b o r a t , & c i b u m i n e o c o n t i n e t .

Miua Cytoriorum aromatica D. Mejua.

y i . S u c c i C y t o n i o r u m a c e t o f o r u m l b x s u

V i n i v e t e r i s o p t i m i l b x .

G i

S t R V P L

< *

I f O S Y R Y P V S .

M e l l i s d e f p u m a t i o p t i m i t b v j .

P o t e f t t a m e n e t i a m c u m S a c c h a r o f i e r i .

C o q u a n t u r a d p e r f e c t i o n e m , 8 c a r o m a t i

z e n t u r i n f i n d o n e l i g a t i s , c u m

C i n n a m o m i e l e C t i

C a r d a m o m i m i n o r i s a n a 3 i i j .

G a r y o p h y l l o r u m 3 i j .

Z i n g i b e r i s

M a f t i c h e s a n a 3 j . f i .

* C r o c i 3 ij .

X y l o a l o e s . . .

M a c i s a n a 3 j . f i .

* M o f c h i 9 j .

G a l l i a e m o f c h a t a e v e ra e 5 i j .

F i a t f e c u n d u m a r c e m .

M e l l i s l o c o S a c c h a r u m f u m i p o t e f t .

V e n t r i c v l v m , h e p a r , Si c a e t e r a v i f -

c e r a r o b o r a t , a p p e t e n t i a m ‘e x c i t a t , c o C t i o -

u e m i u u a t , v o m i t u m & l y e n t e r i a h i f c d a t .

M ei Rofatum D-Mffka. -i9 /'. R o f a r u m r u b e a r u m , n o n d u m p e n i t u s

a p e r t a r u m l b i j .

Mellis optimi tb vj.C o q u a n t u r l e n t o i g n e f e c u n d u a r t e m .

S t o m a c h v m c o n f o r t a t & m u n d i f i c a t , i c

e f t d i g e f t i u u m m a t e r i a r u m p h l e g i n a t i c a -

x u i i i f t o m a c h o & m e f e r a i c i s c o t e n t a r u m .

M ei Rofatum aliud efficacius. y . F o l i o r u m r o i a r u m r u b e a r u m n o n d u m

e x p l i c i t a r u m c o n t u f o r u m t b ij-

Coquantur in aquae caeleitis tb iiij.C o l a t u r a e

S Y R V P T, If *Colaturae fortiter exprelTx add c

Succi rofarum rubearum depurati Mellis optimi defpumati ana tb iiif.

Coquantur fecundum artem.

Oxymelfirnplex *D.Afcfua.^ .M ellisoptim i defpumati lb liij.Aceti vini acerrimi Aquae claritlimae ana fb ij.

Mei cum aqua defpumetur iterum diligenter,& cum aqua fuerit confumpta, tunc addeacetum,& coque fecundum artem.

H t m o r e s craffos, lentos, ac pituitofos incidit, extenuat, & abftergit,atq> adeo obftru&iones aufert, fputum educit , fpiri- tumque faciliorem reddit.

O x y m e l compofitum.,Radicum Foeniculi

Radicum Api j ana § iiij.Radicum Petrofelini Radicum Rufci Radicum Afparagi Seminis Apij SeminisFoeniculi ana § j.

Coquantur in aquae clarae jfc j.aut quati- jB m fuificit. Colaturx adde

Aceti acerrimi ib j .M ellis optimi defpumati tb ij.

Coquantur fecundum artem.H v m o r e s craflos & pituitofos inci

dit,extenuat & abfterginobftru&iones tollit iecinoris, lienis ac renum : vrinam mo* uet,fudo remque euocat.

G 4 '

5Y R V P I .Oxymel Scylliticum fmplex

D. Mefoa.Mellis defpumati iiy.

Aectifcyllicici fb ij.Coquantur fecundum artem.H v m o r e s craffiaslencos,auulfu con

tumaces feparat: oB 'id confert ventriculi & aliorum yifcerumafFedibus hos humores fequentibus : ru&um acidum fanat , & ▼ efica: mollihcacionem,feu yrime incontinentiam.

Oxymel Scyiliticum ccmpofitum.Radicum Apij

Radicum Foeniculi ana \ iiij.Radicum Petrofelini Radicum Rufci Radicum Afparagi Seminis Apij Seminis Fceniculi ana £ j.

Coquatur in aquf ib yj.aut quatu fufEcit. Colaturae adde

AcetiScyllitici tfe j.Mellis optimi defpumati ib ij.

Fiat fecundum artem.I o potentius multo incidit, tenuat, ter

get,obftruda aperit in diuturnis, quartanis & quotidianis,quam Oxymel compoiitum de radicibus.

Mei Anacardium Azarany.1JL. Anacardos recentes,feFantar,& in aqua coquantur,donec mdifginem quandam in rubeo colore fufcam emittant, eam aquae innatantem auferto,& reponito.

Mei

______

S V R V P I.^ / 1?/ E m b l i c o r u m *

Mei Emblicorum, eft mei in quo Emblici Myrobalani fune conditi.

Alij vero vocat Emblicorum decodtum ad mellis confiftcntiam infpiflatum.

M e i P a j f d a r u m .

2£.Vuaru paflarum tb iiij- Infundantur eis aquae f t xiy.aut q.f &maceretur horis xxiiiy. deinde coquantur ad remanetia tertiae partis.Coletur,& colatura decoquatur ad craC- fitudinem mellis,& reponatur,hoc deco&u jocatur Mei pallularum.

S Y R V P O R V M T R E S S E-QVBNTES V A L E R I I C O R D I DE- S C R1P. H V I C E D I T I O N I NYNC P RI MVM A C C E S S t R t N T .

S y r u p u s d e P y r i s V a l e r i j C o r d i

2£. Succi Py rorum mofchatellinorum Succi PyrorumPalatinorum Sacchari clarificati ana tfe i/.

Coquantur fecundum artem.Et quonia Pyra Mofchatellina citius ffla-

turefcunt,expreffum eorum fuccu clarifica» eu cum Saccharo decodum repones,donec ctia Palatina maturefeat, demum mifcebis.

S y r u p u s d e C i c h o r e o F d L C o r d i

.Rad.foeniculi Cichori; ana § iii/.

G /

S/4 S Y R V V l.L i n g u a e c e r u in a e S c o l o p c n d r i /

C a p i l l o r u m V e n e r i s

T r i c h o m a n e s a n a m . j .A q u a e C i c h o r i j

S u c c i e i u f d e m a n a tfc i i/ .

/ C o q u a n t u r o m n i a f e c u n d u m a r t e m .

C o la t u r a e a d d e S a c c h a r i c l a r i f i c a r i t b i i i j .

E t f p e c i e s f e q u c n t e s p c t ia e i l l i g a t a s f u f p e -

d e i n S y r u p o :

^ . R h a b a r b a r i | i j .

R a d .S p ic a e R o m a n a e £ j .

F i a t S y r u p u s .

S y r u p u s R e f e t U u u s V a l . C o r d L

2 £ . D a & y l o r u m e n u c l e a t a r u m

F i c u u m f i c c a r u m p i n g u i u m

X y l o c e x a t i o r u m e n u c l e a t o r u m

V u a r u m C u b e b a r u m p a l l a r u m

V u a r u p a f la r u v u l g a r i u m a i o r u & m i n o r u

T a m a r i n d o r u m e n u c l e a t o r u m a n a | i i i j ,

M u f t i g e n e r o f i r e c e n t i s

S u c c i C y d o n i o r u m a n a tfe v j .

I n c i d a n t u r f r u & u s in p a r t e s > P a llu la e m i

n o r e s & X y l o c e m i a m o d i c e c o n t u n d a t u r ,

v n u m q u o d q u e p e r f e . D e i n d e m i f c e a n t u r

o m n i a , & i n f i & i l i d c n f o a f f u d a t u r e iu s f u c -

c u s & m u f t u m ,m a c e r e n t u r q u ; e h o r i s x x i i i j .

P o f t e a c o q u a n t u r l e n t o i g n e a d e o n f u m -

p t i o n e m te r t ia e p a r t i s a u t a m p l i u s .

C o l a t u r a e a f f u n d e l a & i s A m y g d . c u a q u a

r o f e a i i j i j . e x v n a l i b r a A m y g d a l a r u m d u l

c i u m t r i t a r u m e x p r d f o

Clari

S Y R V P I . J UC l a r i f i c e t u r d e i n d e c u m a l b u m i n i b u s

m i o r u m x ij.H u i c d e c o & o c l a r i f i c a t o a d d e f a c c h a r i

c l a r i f i c a r i t b ij.C o q u a n t u r a d p e r f e & i o n e : & c u m r e p o

n i s , c u m f u f o c n d e i n S y r u p o f e q u e n t e s f p e -

c i e s c r a f l i u f c u l c t r i t a s , & i n f i n d o n e l i g a t a s .

C i n n a m o m i i n t e r i o r i s o p t i m i

M a c i s N u c i s m o f c h a t a e C a r d a m o m i

Z i n g i b e r i s G a l a n g a j Z e d o a r i a e

G a r y o p h y l l o r u m a n a 5 i j .

L i g n i a l o e s 5 i ij.Huiufinodi dilutum vel decoElumfrufluum hs=

tum, vel alicuius eorum vocant Arabes Nabucbt quo vtuntur pro vino & meile in calidis regioni- hus.

H v K c S y r u p u m c o p o f u i d i u i t i b u s q u i»

b u f d a m i n c h r o n i c i s m o r b i s , o m n e c i b u m

& p o t u m a u e r f a n t i b u s , & c o p e r i m i r u m i n

m o d u v i r e s r e f i c e r e , a l e r e , & i a m d e fp e r a t o s »

r e f o c i l l a t i s v i r i b u s f a n i t a c i r e f t i t u e r e .

R O B.

Rob de Ribes jimplex*2£ . S u c c i r i b e s tfe v i i/ .

C o q u a t u r p e r f e a d f p i f f i t u d i n e m m e lli s ^

& r e p o n a t u r .

Rob de Ribes cmpojitum.2 £ . S u c c i R i b e s l b i i ij.S a c c h a r i o p t i m i l b i j .

Coquantur fecundum artem.G 6

Sj6 R O B .V e n t r x c v l v m f i r m a t , v o m i t a m

b i l i o f u m r e p r i m i t , f i t i m r e f t i n g u i t , a i i a f q u e

« x c r e t i o n e s b i l i o f a s f i l t i a

Rob de BerberisJimpleX.S u c c i B e r b e r i s Ife v i i/ .

C o q u a t u r p e r f e v f q . a d m e l l i s f p i f l i t u d i n e .

Rob de Berberis compofiturHt'ifi- S u c c i B e r b e r i s t b i i iy .

S a c c h a r i o p t i m i Ife ij.C o q u a n t u r f e c u n d u m a rte m o

R o b e x O x y a c a n t h a f e u d e B e r b e r i s , e a f -

d e m q u a s p r a e c e d e n s f a c u l t a t e s o b t i n e t .

Rob^Nucum D.MeJUts.If,. S u c c i C o r t i c u v i r i d i a i u g l a n d i u t b iiy »

M e l l i s o p t i m i t b i j .


D e f t i l l a t i o n i t e n u i u h u m o r u m a c a p i t e

& i n f l a m m a t i o n e m e x c i t a n t i u m c o n f e r t .

Diamorum^defcriptione Nicolai,Ifi . S u c c i M o r o r u m C e l f i t b f i .

S u c c i M o r o r u m r u b i t b /.

M e l l i s o p t i m i d e f p u m a t i t b j.S a p a e | ii/ .


C o n t r a d e p a f c e n t i a o r i s v l c e r a , a d d e n t i u

a f f e & u s & g i n g i u a r u m n o x a s , a t q . a d o m n i *

o r i s v i t i a g a r g a r i z a t u s p r o f i c i t .

Diamorum aliud D.Val, Cordi.Succi Mororum rubi

Succi

R O B.

S u c c i M o r o r u m r u b i Id a e i

S u c c i M o r o r u m C e l f i f i u e d e a r b o r e

S u c c i F r a g o r u m a n a t b i j .

M e l l i s d e f p u m a t i o p t i m i Ife i iiy .

C o q u a n t u r l e n t o i g n e f e c u n d u m a r t e m .

M o r o r v m ommum fuccus exprimendus ejl antequamperuemant ad maturitatem. Porro Mora rubi Idat & Fraga citius maturefiut,qudm aha:idea oportet vi horum Succus colligatur,& cu Saccharo decoflus reponatur, donec alij maturef-- eant. Sint autem fucci vntufcuiufque Hhj.adquar* uis eorum, td e fi,Sacchari tfe ij.

R v b v s Idaus efi ille rubus, cptem nos vocamus Himpen : eius mora fiue fruttus vocantur Himpeer.

Medulla fiue pulpa feu Rob Ceraforum.

^ . C e r a f o r u a c e t o f o r u m q u a t u m v o l u e r i s ,

c o q u e p e r f e , f i n e h u m o r e a l i q u o , & p e r c r i

b r u m f c t a c e u m a n i b u s e x p r i m e , & a d f p i f l i -

t u d i n e m i u f t a m c o q u e , a c f in e S a c c h a r o r e

p o n e , v t m e d u l l a m P r u n o r u m . P o t e r i t q u i

v o l e t e t i a m c u m S a c c h a r o c o n f ic e r e »

Diamarenatum fimplex.Tfi. A m a r e n a C c r a f a q u a a t u l i b u e r i t , & c u m

m o d i c o v i n o c o q u e , c o & a s p e r c r ib r u . m a

n i b u s e x p r i m e , e x p r e f l a m d e i n d e p u l p a m

a d f p i f i i t u d i h e m c o q u e , & d e i n d e

2 . I n f p i f l a t a e p u lp a s i fe x i j ,

S a c c h a r i c l a r i f i c a r i & i n f p i f l a t i ife v i i j .

Confice fecundum artem.A m a

S j 8 t O H O C H.A M A R K N ae funt magna Cerafagufiu vi-,

n o fa .q u * Germanice vocamur Amarellen, Am~ mterUngho, 0 “ Amelber.

D i a m a r e n a t u m c o m p o f i t u m .

D i a m a r c n a t i f i m p l i c i s i a m c o n f e i t i , &

a d h u c c a l i d i tfe i i i j .

C u i i n f p e r g e f e q u e n t e s f p e e i c s i n m i n v t .

s i f l i m u m p u l u e r e m t r i t a s :

^ . C i n n a m o m i

N u c i s m o f c h a t a e a n a § j .

Z i n g i b e r i s

G a l a n g a : a n a 5 i i i j .

C a r d a m o m i G a r y o p h y l l o r u m M ® c if

L i g n i a l o e s a n a 5 i/.

C o n f i c e f e c u n d u m a r t e m .

A d h u n c m o d u m p o t e s e t i a m f a c e r e c o f c -

i t i o n e s e x C y n o s b a t i s Sc C o r n i s , h o c e f t s

C o r n i f r u i l i b u s .

L O H O C H ,

L o h o c h f a n u m & e x p e r t u m 2 ) . Mejita,2 £ . C i n n a m o m i H y f l o p i

G l y c y r r h i z a e a n a 5 i i i j .

I u i u b a r u m

S e b e f t e n a n a n u m e t o xxx,.P a l l u l a r u m e n u c l e a t a r u m

F i c u u m f i c c a r u m

D a i t y l a r u m p i n g u i u m a n a § i j .

F o e n u g r s e c i 3 v .

C a p i l l i V e n e r is m . j .

A n i l i F o e n i c u l i I r e o s S e m i n i s L i n i

C a l a

L O H 0 C H.C a la m in t h a e a n a 3 i i i j .

C o q u a n t u r fe c u n d u m a r t e i n a q u se c la -

r if f im a e f t j i i i j .a d c o n f u m p t io n e m t b i j .

Colacurae expreflae adde Fenidiarum tfe ij.

C o q u a n t u r a d p e r fe C t io n e ,p o ft e a in fp e r »

g e f u b f e q u e n t i a m in u c if f im e i n c i f a & tufa»

lL. P in e a r u m m u n d a t a r u m 3 v .

A m y g d a lo r u m d u l c iu m m u n d a t o r u m

G ly c y x r h iz a e T r a g a c a n t h a e G u m i A r a b i c i *

A m y l i a n a 3 iij„ , ♦

I r c o s ^ « 5 i j . .Agitentur omnia fimul celerrime, do nec

i alhrfranf../

naxa; auxiui* tu. » « « « « »** « £ **“m o n e h u m o r e s e x t e n u a t .

I Lohoch de Pino D-Mefua.j f2L .P i n e a r u m 3 x x .

A m y g d a l o r u d u l c i u A u e l l a n a r u a f f a t a r u m

j T r a g a c a n t h a G u m m i A r a b i c i G l y c y r r h i x ?

j S u c c i G l y c y r r h i z a e

j " A m y l i C a p i l l i V e n e r i s

} I r e o s a n a 3 i i j .

C a r n i u m d a C t y l o r u m 5 x x x v .

A m y g d a l o r u m a m a r o r u m 3 i i j .

M e l l i s p a l l u l a r u m B u t y r i r e c e n t i s

S a c c h a r i T a b a r z e t h a n a 3 i i i j .

M e l l i s T a b a r z e t h i f c i i /. § j . 3 i i i j .

C o n t e r e n d a c o n t u n d a n t u r , & i n c i d e n d a

i n c i d a n t u r m k m t i f f i m e , & c u m m e l l e - e x c i -

■ p' p i a n t u r .

M e £

* *

Xtfo l O H O C H„M e l Tabar\eth efi optimum, fmcerifsimum

atque odoratifsmum mel, quale ex DanUfco affertur.

P. C. S C H O l .h A m y g d . a m . 3 iij.]Cum Cordus hic peruerse

§ iij pojutJ]et,£ n j.tantum legendas ejfe » Fuchfio quoque a$hputante}dico:

T v s s i d iu t u r n a e , d i f f i c u l t a t i f p i r i t u s , &

a f t h m a t i f u c c u r r i t : h u m o r e s i n t h o r a c e

c r a iT o s i n c i d i t , & e x t e n u a t .

L o h o c h d e P a p a u e r e D . M e f u & e

^ . P a p a u e r i s a l b i 3 x x v .

A m y g d a l o r u m d u l c i u m P i n e a r u m

G u m m i A r a b i c i T r a g a c a n t h a e

S u c c i G l y c y r r h i z a ; a n a 5 x .

A m y l i 3 ii/

S e m i n i s P o r t u l a c a e S e m i n i s L a & u c *

S e m i n i s C y t o n i o r u m a n a 5 i i i j .

C r o c i 3 /'.

^ P e n i d i a r u m a l b a r u m § i i i/ .

S y r u p i d e P a p a u e r e t b i i /'.

O m n i a c o t u n d a p t u r & i n c i d a t u r a t q u e

c u m S y r u p o e r c i p i a i n t u r , f c c u d u m a t t e . P o r -

r d i f t e S y r u p u s d e P a p a u e r e f i c f i e r i d e b e t .

C a p i t u m P a p a u e r i s a l b i r e c e n t i u m

C a p i t u m P a p a u e r i s n i g r i r e c e n t i u a n a £'▼ ;*

S e m i n i s L a & u c a :

F l o r u m V i p l a r u m a n a | / .

A q u a e q u a n t u m f u f f i c i t , a u t t b y i i j .

C o q u a n t u r , & c o la t u r a e a d d e

S a c c h a r i t b i i i j .

C o q u a n t u r a d f p i l f i t a d i n e m .Hoc

I O H O C K .Hoc Lohoch de Papauere appellatur etiam

alio nomine Diapapauer. tIuuat tufllra, & gutturis afpcritatcm a

catarrho calido , tenui (quem fputum liquidum indicat ) eum enim coquit, & eradat.Confert etiam febribus atdentibus, dolenti thoraci,pleuritidi.

Lohoch de Scylla D. <sjfyfefic£«

y . Succi ScyllaeMellis defpumati ana Ife j.

Coquantur fecundum artem.S c y l l a proprie /necum non habet, /e i

mucilaginem} quafic efi colligenda:2£. Scyllas crudas tres aut quatuor, eius laminas puriores,plends & nitidas, in partes incidito cui tello eburneo: deinde in pila fiue mortario fittili aut lapideo fiue marmoreo atterito cum agita- culo ex ligno Guaiaco fiue /an Cio faClo, & deinds exprime & vtere.

E c g l b m a de Scylla , materiam craffam , lentam , co&u difficilem in partibus tefpiratoriis,expelli facilem ftrenue reddit» & natam inde fpirandi difficultatem , & thoracis dolorem leuat.

Lohoch de Pulmone vulpis SD.MefuA,y i . Pulmonis vulpini dccati,Succi Glycyrrizae Seminis Anid Seminis Feniculi Capilli Veneris ana | j.Sacchari ciarificati | x y . ,

Con

I^E , t E N I T I V A.

Conterantur omnia tenuiflime, & cum Saccharo excipiantur.

A b s t e r g i t & confolidat vlcera ' pexioris & pulmonis , & praeferendum cft

«His remediis in Phchifi.* Lohoch ad Asthma^ Scylla: affatae 5 iij,

Radicum Ircos 3 ij,Hyflbpi Praflij ana 3 ).Myrrhae rubeae .Croci ana 3 /5 .Cu mellis quacitate fufficieti fiat Lohoch.

A d afthma & tulfim antiquam valet: humorem enim craHum tenuat.

L E N I T I V AE T S O E V T I V A.

F L O R E S CASIvE F I S T V L i ES .0 ■ t V T S V AB.

Canas feu filiquas Cafia: ponderofas,& quae non refonant concuflTae» aperi eas 8c contentam in eis pulpam feu medullam

■ cum laminis & faminibus fuis diligerer euacua,exempta proiice fuper inuerfum & anguftum cribrum fetis equinis contextu. Cribrum deinde pone fu p ra bullientis aquae vaporem,& auerfo coclhea- ris conuexo Medullam Cafi^ hinc& inde ducito , vt p r cribrum paulatim er- eernaturi& fi quid excretum eft, aut pe

netra

^ r S O E V T I V A . 16}netrauerit, confeftim fubinde auferto, ne plus qua necelTe eft de vapore imbibat: idq> tamdiu facito /donec quantum voles , collegeris. Porro cum neceflitas requirit,femper recentes exprime Cafia: flore^repofitae enim acefcuntv Si quis Cafi£ flores flue pulpa magis folu

tiua reddere v olet.in bulliente aqua ptoii- ciat folia Perficiant flores Perfici,StPrunel loru lylueftriu:,aat omniainjc fimu-1: horu enim vapor Sc diftillata aqua foluit aluum

Mundificat.fanguinem,& copelcit omnem acuitatcm , & fedat litim proprie cum fucco Endiuiae aut Tafaxici, depurato fecundum artem. Muhdificat ftomachum, & educit choleram & phlegma, fine nocumento & excelTu; 'Caret enim mordica- jione. Et lenit peiftus guttur, acrefoluit apoftemath acuta it* eis. Et' confert calefactioni renu fumpta Cum diureticis & infufio ne Glycyrrhizae, & prohibet generatione lapidis in eis, & Cofert febribus calidis,

‘Diacafia cum Manna.Prunorum Damafcenorum § ij-

Florum Vidarum m. j . R •Aquae fontanae § xviij.

Bulliac fecundu artem vfq; ad medietatis cofumptione:Cola, & in collatura diifolue Pulpae Caliae § vj.Pulpse Tamarindorum | j.Mannae optimae Calabrinae § ij.Syrupi Violarum § iiij.

Sac

s<f4 ' i t u i t i r iSacchari CandiSacchari Penidij ana | j.Sacchari Violari g iiij.

Confice fecundam artem.Pulpa Tamarindorum fit rt Pulpa Cafia, fi ut

flores Caji*.E s t pro delicatis qui habent ftipticu

ventrem.non enim efl: ingrati faporis , nec molefta.fed falubris:lenit vifcera,fubducit aluum,purgat choleram,& mitigat febres.

Caji a, extratta fine foliis SenaO fi. Prunorum numero xij.Violarum m. j.Hordei mundi Anifi Polypodij Seminis Cartami ana 5 v„Capillorum reneris Thym i.Epithymi ana m. fi.

* Pallularum exacinatarum g 'g„Seminis Foeniculi 5 ij.Seminis PortulacaeSeminis Maluae ana 3 iij.Glycyrrhizae . 5 iiij.

Fiat horum deco&io in fufficienti quantitate aquae, colentur in colatura diifolue

* Pulpae Cafiae ib ij.* Pulpae Tamarindorum g j.

Cinnamomi 3 iij.Sacchari optimi ib j.

Coquantur ad perfe&ioncm fecundum artem.

C'afia extratta cum foliis Sena3 £-CofcdUonis Cafiae extra£he fine foliis

Se nx

ET S O L V T I V A . 2 6"JSenae Ife ij.

Pulueris foliorum Senae § ij.Mifce fecundum artem.F a c il e foluit,lenit afpcritatem inte-

Ainorum,remouet ftipticitatcm,& ventris onus fubducit,& morbis choleiicis & melancholicis auxilia praebet.

Cajia extratta pro clytteribus.Violarum f i i efl,florum Violarum.*}

Violariae [ id efi,foliorum Violarum.J Maluae Mercurialis Betae Parietariae ana m. j.

Fiat horum decodioin fufficienti aqua, cuius beneficio Cafia extrahatur, & cannae eius interius lauentur. Deinde 2 £. Pulpae Cafiae cum hac decodione ex~

traiftae & adfpiffitudhiemcodae tb j, Sacchari ifc f . R.

Coque ad perfedioneib fecundum artem.Q uidam addunt Di^cridiu fiue Scatn- moneam^S ed hoc nemo' faciat infeiis Do- doribus Medicis..

P a r i e t a r i a e , videlicet vera, «jus circa macerias & muros nafeitur fubfiiUicidijs teSlorum,&’ non JylueSiris iSlius herba luteis floribus,qua dicitur Germanice Tagvndnacht.

E s T lenitiua ventris & lenis,& eft medicina pro delicatis , cares acuirate & mordicatione, & omnia excelTu laedente.

Elelmarium lenitiuum„Paffularum esiasleasamm § ij.

Adiaim

i 66 X E N X T I V A

Adianti nigri Violarum Hordei mundi ana m. j.Iutubarum Scbeften ana num. x.%- Glycyrrizae |Prunorum enucleatorum Tamarindorum ana 3. vj.Senae Polypodij ana | ij.Mercurialis m. j. h.

Decoquantur fecundum artem in fuffi~ cienti aqua:cola3& in colatura diflolue Pulpae Cafiae Pulpae TamarindorumPulpae Prunorum Sacchari optii&j, Sacchari violati ana § vj.Puluerisfenae | iij. 3. iij. £ .

Confice fecundum artem. A d i a n t v m nigrum, eft Capillus Vene

ris quia Lugduno affertur.V s v s eius eft in febribus humoralibus

& pleurefi ; lenit enim & mollit inteflina» & delet eorum ftipticitatem : facile foluit fine moleftia & laefione choleram phlegmaticam & melancholicam.

E l e U u a r i u m i L e n i t m u m d e M a n n a

Nicolai j&txanArini*

2 £. Capillorum Veneris Scolopendriae [ hoc eft,Ceterach vocata. Hepaticae [ hoc e ft,L ich en is.] ana 3 iij. Seminis Cucurbitae Seminis Citrulli Seminis Melonis Seminis Cucumeris Violarum ana | j.P l o s o r u m D a m a f c e n o r u m n u m . xx.

Coqua®

1 Y I O L V T I V A 1 6 7

Coquantur in aqua ad dimidias, deindepercolentur cum expreflione , in colat©diflbluanturMannae optimae purae

Pnlna« Tafine recens extraCtae ana § i i i j . ' *

bacchari rolacei ana § j.Sacchari albiflimi ife iiij.

Concoquantur ad mellis confiftentiam; i poftremofpcciesfequentes iniicianturj,! Nucleorum feminis Melonis.

SeminisCucumeris Seminis Cucurbitae Seminis Citrulli Florum ViolarumFlorum Nymphaeae Seminis LaCtucae Seminis Scariolae *Seminis Portulacae ana § j.

1 Rhabarbari elefti *Foliorum Senae ana | j. 5 j.

His accurate commiftis & fubadis,conficiatur eledtuarium.,

V t 1 l e eft ad purgandum fanguinem* ad choleram reprimendam 8c melancho-

; liam : valet etiam ad hepar calefactum , & j corpus vniuerfum perpurgat.

E l e t t u a r i n m d e S e b e f i e n D J l a r t h o -

l o m r i M o n t a g n a m ,

Sebeften line nucleis Prunorum ficcorum enucleatorum Tamarindorum ana § .Aquae violarum ife j,Aquae Ireos

Sacchari violacei

l 6 8 1 E N l T I V A

A Aquse Angurias ana § vj,Succi. Mercurialis depurati § iiij„

*Penidiarum | iiij. -*Diapruni fimplicis- ife j. R.Nucleorum feminis Cucurbitae.

Cucumeris Melonis * Citruli ana § j.*Diagridij 3 iij.jfi.

Caro fiue pulpa Sebeften, Prunorum 8c Tamarindorum rainutiflime teratur, & cum aquis extrahatur. Semina vero minutiffime incidantur, & reliquis mifceantur. & fiatfecundum artem Eledluarium.

A N g v R r A efi Melon magnus, viridis, «dio nomine vocatur Albateca >ftue Batega, & Melon Indus. 6)uidamper aquam Angaria in~ telligunt fuccum eius, & non maternam hic magis aluum lenit.

P, c. s c h o t.

^ Aquas Anguriae. ] Angariam effe Melonem /eu /ratium magnum , ex virtdt & fubpallido foris interSlindum,fue variegatum anguis modos vndeilli nomen; oblongum, infrptdum curhU

■ ■ '■ ■ more, femine maiufculo, rubro, vna cumfran- cifc. Alexandrini Apolline exittimo „■ & falli JFucbfiunt dico.

C o n f e r t febribus cholericis interpolatis, & continuis puris, & fedat acuita- tem febrium, litim & vigilias,& etiam amaritudinem remouendo, & educit macerias acutas a viis vrinalibus & velica.

Medulla

E T S O L T T I T A i 1^3*

Medulla fine pulpa Prunomrp. r-

2£. Prunorum magnorum acetoforijm & vinoforum quantitatem, quam volucris, & exemptis nocleisin ficffcili vitrearo magno coquito , deinde per cribrum fctaceum ex- primitci, exprSpFam pulpam iterum lento' igne ad perfedam & iuftam fpiffitudinem coquitOj& fine Saccharo reponito;

Porro fi medullam prunorum laxatiuam requiris,ex dulcibus prunis,aut prunis H u- garicis magnis exiccatis conficito.

Medulla Prunorum vinoforum,calorem & fitimin febribus m itigat,& melius eft' vt conferuetur fine Saccharo ,.Ceralorum; modo infpiffata;

Diaprumim compofitum non laxatimm ‘D.Mefua.

Prunorum Damafcenorum eleftorurn num,centum»Coquatur in. modica aqua,donec emoI«

liantur: excola, deinde decodum eorum.; priuatim repones-, ipfa vero pruna fuper. inuerfam & vafi impofitum cribrum ponantur, & manibus hinc Scinde ducantur,

• & premantur, donec omnis eorum pulpa, penetrauerit, & cutis cum nucleis tantum remaneat. Colledtam deiiideMnlpam , & excolatum eorum decodfum ijll& o bullis», r-i-t violarum |. ls_. lento igne-^ppitlitudi» nem coquito. Melius eflet ,. IrllfunQrum- gulga per fe infpifiaretur, & fi cum decolo,

' - H

l y o L E N I T I V A

prunorum & violarum pulpa Tamarindo- rum extraheretur: . . . .

Deinde cum jnfpiflaueris i Xv 7 -V ^C.Pulpac infp;i:fl[at£c tb )'"}$&£pre ini _Sacchari clarificari ib ij.Pulpae Tamarindorum Pulpae Cafiae ana % j.

Agita omnia (imul fupra igne.-deinde infperge fubfequentium fpecieru puluerem. '2L. Santali albi Santali rubri Spodij RhabarbariCinnamomi ana 3 iij.Rofarum ViolarumSeminis Portulacae Seminis Scariolae

Succi Glycyrrhizaeij-

Seminis Berberis Tragacanthae ana 3 Seminis Cucurbitae Seminis Cucumeris Seminis Citrulli Seminis Melonis ana 3 j.


Dicituretiam haec confe&io Diadama- fcenum,a prunis Damafcenis quae capit.

Q u i d a m p o n u n t p r u n o r u m n o n n u m e

r o c e t u m , f e d i b j . v e r u m m a l e : n a m e x Nic o l a o A l e x a n d r i n o o m n e s a l i j h a n c c o m -

pofitionem defumpferunt.Quaeda exemplaria non habent Cinna-

jnomu:fed Nicolaus Alexandrinus idipfum ponit:& nifi ingrederetur Cinnamomi podus,confedio hsec eflet manca: nam N icolaus Alexandrinus fcribit totam confectionem habere ib iij.& #,& fic eft.Imprefli ta-

at-T S O L V T r V A . 1 7 1

men codices, rtiendofi fu m-,h abeat enim ife ij.5r.fi itajU'9 ciphra 5 . polti .-11111:facili errore,non taineiVc-onllonando.■ ifyfolam Alexandrinus rio/riponit- femen Cucu

rneris-.narn ft pofuijfetpdixtfjct confell tonem habete ib ii) & & 5 j : Itaque g j feminis Cucumeris , adietta e jt dpoHerionbus, nihil tamen refert,cum potius conducat.

Per femina Cucurbita, Cucumeris, & c. debet intelligi exempta eorum medulla. Idcfo femper intelligendum eJlyCum pulueres horumJeminum ingrediuntur in confeCliones qmjcuncjue.

p. c . S C H O l .

Cinnamomi.] Cinnamomum ex hoc medicamento erronee reiicit Fuchfus, cum -vetera plurima exeplaria id contineant: quod rationibus etiam confare demonUrari pojfet,

D a t v r acinas & peracutas patientibus , & maxime Caufoni & Synocho in principio, in augmento & ftatu aegritudinis. Et fine ©iacridW poteft exhiberi in omni hora diei. Cum Diacridio vero , in aurora matutinali,& cum cautela,quoniam eft folutiuum forte.

Diaprunum compofitum laxatimm 2 ) . Nicolai,

Diapruni non laxatiuiadhuc recentis & calidi tb iiij.

Scammoneae praeparatae ij„M ifee& repone.

Diacatholicum Nicolai.^.Pulpae Cafite fiftulae

H t

t?i i e n i r i y j f cPulpae Tamarind orum Sente mundatae ana ij.Rhabarbari Violarum . Polypodif;

* Anili ana $ j.Penidiarum

*• Sacchari Candi ana 3 j.Glycyrrhizae Seminis Cucurbitae SeminisCimilli Seminis Cucumeris Seminis Melonis ana 5 ij,

Conterenda conterantur, & feminum; quatuor maiorum nuclei incidantur : poftea omnia fimul conficiantur, cum fubfe- quenri fyrupo.

* 2i . Polypodij 3 iij-Coquantur in aqua cadefti q. f. addendo

Sacchari optimi tb ij.Nicolaus Alexandrinus hanc confeclione vocat

Calholicum,'e quo dejumpta eji:ispaulo aliter eam defcribittftd quia imprsffum Nicolai exemplar ia hac confschone valde mendofum tjl,malui ex concordi altorum traditione hanc adferibere.

C o n f e r t acutis & peracutis moi;bis: emollit enim, alterat, roburque addit ieci- norofis & lienofis,

Eletluanumlndmn maius D.Jtifefua,% . Cinnamomi Gavyopby HorumSpicae Indicx Rolarum .Cafitc ligneae verae [aut fuccidam eius. J MacisCyperi [videlicet rotundi.] ana 5 iii j - Santali Citrini 5 ij- fi- Ligni, aloes

Nucis,

E T S O L V T I V A . I-73Nucis mofchatae ana 5 ij.Turbith optimi 5 l. [.i.ejlquinquaginta.] *SaccatiPenidiarum ana 3 xx.Galanga: Cardamomi maiorisCardamomi minoris Afuti Maftichesana 5 j. /?.Diagridij § j. 3 iiij.

Omnia teracutj& cum oleo Amigdalin® dulci fricentur,& cum fublequenti fyrupo conficiantur.

Succi Cytoniorum Succi Granatorum 'SucciApijSucci fmniculiomnmdepuratoru ana tb § ^ Mellis defpumati optimi lb iij. § iiij.

Decoquantur fucci cum meile adIpilTI- tudinemiuftam fecundum artem.

P. C. S C H O t .ifc iij.| iij.]C u m Meliis triplum ad reliquo- A

'Tum pondera Cordus plerumque requirat , hic M ellis tb iiij. R. po fuerat, ingredientia Sacchara pulueribus calens connumerans, quod alicubi tamen non effecit. Itaque non Sacchara pulueribus Jint annumeranda, vt ea ratione M ei quoque triplicandum f i t , nihil hic Fuchfrus, nihil Deffennius, nihil Apollo fatu dignum ; y t nec in Am ygdala, Pineas, Dailyles recipientibus medicamentis i cum alioquin futilibus interdum paginas repleant. Caterum ( yt hic id obiter dicam) huius iam narrati dubtj,Diapbeemcum admodum ejl controuerfum.

Excrem enta , humorem , maxime pi- tuitoforu ae putridorum,ventriculo & aliis

H 3

1 7 4 t E N I T IV Anutritoriis inftmtnerms educit, craffos iri iis etiam flatus diflbluic, malaque hinc nata fanit:verbi gratiaflnflationem ventricu- lijcolicos & renum dolores.

JEleUuarium Indum minus D. Afefu<z>2 £.Ttirbith optimi 3 v/.

A Sacchari tantundem MacisGaryophyllorum Piperis ZingiberisCinnamomi elccSti Cardamomi maiorisNucis mofchatae ana .3 vij.Scammoneae conedae 3 xij.Mellis optimi defpumaci triplum, hoceft

* y- 0 i- 3 j-P. C. S C H . O L .

Turbith 5 vj.] M ih i, Deffennio , aliis jg vt- A detur Cordus hic m utilus, Turbith tantum fex

drachmas huic medicamento indens,cetum drachmas m Mefite fcriptum fuijfe dicentibus multis. Ego vero cum nulla ratione centum drachmas admittere queam , medicamenti inforiptionis ratione habita, qua Indum minus appellatur, vix quinquaginta drachmas admittendas efje concedere poffum,vt in 1 ndo maiori : ni in ambabus ide Scammonijpondus citra controuerfiam cerneretur. D e decem tantum drachmis aut duodecim , deque vigintiquinque drachmis legentibus quibufdam exemplaribus nunc nihil dico.Tanta eji hoc in pondere hic varietas.

lnterim f i Turbith pondusprater Cordi mentem augetur,augenda quoque erit pro triplicitalif ratione mellis quantitas.

H a b e t intentionem maioris.ConfcClio

i S-T S O L T T I T A . *7?

ConfeEUo Hamech maior D. Mefud*2£ Myrobal.Citrinorum \ iiij. ~Chebulorum Indorum Rhabarbari ana § ij.Agarici ColocynthidisPolypodij quercini ana § xviij- ^Abfinthij Thym i ‘Senae ana 5 vj.Violarum 3 xij.Epithymi § ij.Anifi FoeniculiRofarum ana 5 vj.Succi fumi terrae it>Prunorum numero l x .PalTularum maiorum enucleatarum § v/.*

Infundantur omnia in feri, quantitate fulficienti, 8c ponantur in vitreato vafean- gufti orificijbene obturato, & dimittantur per dies quinque. Pofteaad ignem ferueant ▼ na atque altera ebullitione: deinde colentur:in parce colaturae diiiolue Pulpx Cafiae § iiij.Pulpae Tamarindorum | v. *Manna: £ ij-

Agitentur fimul,& adiiciatur Sacchari in altera colaturae parte 'clarificati *

Coquantur fimul ad mellis fpiflitufine: deinde afpergatur fubfcriptarum fpecierum puluis: Scammoneae bonae § j. fit ■ * Myrobal.Citrinorum.

ChebulorumH 4

1 7 5 X E N l T I V » ,Indorum ana | fi.BellericorumEmblicorum

RhabarbariSeminis fumi'terra: ana 3 iij.Spicae nardi Indicae Anili ana 5 ij.

Confice fecundum artem.M .o r b is omnibus ex flaua bile & pi -

tuitafalfa natis,nempe impetigini, fcabiei., elephantiae& cancro fuccurrit. Infumma, omni foeditati cutis abiliofis., & adultis humoribus procreataeconuenit.

ConfeElio Hamech minor D. Mcfn<t<,Myrob.nigrorum [id efi,Indarum,]

Chebulorum Epitbymi ana 3 1,Euroi terrae Abfmthij ana 3 xx.Thym i Calaminthae Polypodij quercini Agarici Glycyrrhiza:Buglofise ana 3 x.Stcechados Arabica:C h a m x d r y os'[videlicet vera.]

’ -Chamaepityos[/d ejijua mpfchaU.] Bedeguaris[c;«r loco fume Cayditu benediSlu.] Anifi ana 3 v.Prunorum . luiubarum Sebeften ana num, l x x .

Peffularum emicieatarum tb j.* Decoquatur in aqua fufficieti vfqr ad ter

nas; Coletur,& colaturae addatur Sap^lb ij.Mellis

I T S O t V T I V A . I 7 7

M e l l i s d e f p u m a t i t b j .

Scammoneae corredae | ij.Coquantur lento igne vfque ad mellis fpif- htudinem

P v r g a t Melancholia,& vftos humores alios:ob id coFert maniae, melancholiae, vertigini, oMi uion i, & vitiis cutis , qualia funt pfora,id eft, fcabies, morphaea, cancer, e lep han t i a, i mp et igo.

D ia p h o e m c u m D . M e f u a .

Daftyloru Hier5 enucleatoru,ac tribusdiebus in aceto maceratorum § i j .9 i j .

Penidiarum § j 9 j.Amygdalorum 3 v Turbith 3 v 9 ij. 1?.Scamone^[.>. Diagridtf.J 3 ij.aliis 5 iij. 9 *}• Zingiberis Piperis longi Foliorum Rutae Cinnamomi Macis Ligni aloes Anili Foeniculi Dauci Galangae ana 9 j. g v. . f iMellis defpumati triplum,hoc eft, Ife j.

I iij. 3 v).Fiat fecundum artem ele&uarium.

M irum eft in hoc tam frequentis v fus, tdm quen dubiofte atque difficilis cempojitioms medicamento , adeo vt etiam dduobus Pharmacopceis v ix eo~ dem,concinnetur modo, mirum inquam hic fler e nihtlqueferij dicere(yt Fuchfum fileam)Francifc„ ApoUinem>eumAemque tam tnftptdum effie,vt quid per Amygdala abfolute hic poftta, intelligendum, quantum Scamonij [nam admodum diuerfa eft It-

* *

178 L E N I T I V Aflio ) quantum Mellis, in quo hoc loco grandior, quam in quouis alio medicamento, cardo verfari deberet,[umendum Jit,nihil Apolline dignum pro

ferat, aut ridicule indicet atque fcribaf.cum tame plurimis locis, yerborum acrocum inanium multas myriades temere ac futihter effundat. [Q u o niam vero (quantum ad Mellis quantitatem attinet ) fe neque hic yniuerfali regula abuti velle dicat Franctfcus:per quam (i Mellis triplum intelli- gat, nonne libra nouem Mellis hicJ.umenda erunt admodum a tribus procul? Num igitur ad auftoris mentem compsjitionem hanc' fe reftituijfe, v t inquit,gloriari debet? Hunc itaque, himc Apollinem confulat Vharmacopaus oportet, vt radiis eiufdem illuminatus(namvndtquefere ejljibi fim tlis) vndequaque etiam excutiat atque exorbitet.

Febribus compofitis & diuturnis auxiliatur. Bilem enim flauam & pituitam ducit. Colicis cruciatibus mirifice confert: item doloribus ventriculi.Sc aliis malis ex crudo humore ortis.

Diaphoenicon in formafolida.Dadylorum infuforum in aceto tribus

diebus ac nodibus numero vj.SeminisLiguftici ana ij.Pineorum nucleorum Amygdalorum dulcium ana 3 xv. Turbith 3 xij.Diagridij 3 xj.Sacchari Candi ij.P i p e r i s l o n g i Z i n g i b e r i s F o l i o r u m R u t a :

/

E T S O L V T t V A .

Cinnamomi Macis Foeniculi Anili Dauci GalangacLigni aloes ana 3 j.Sacchari tfe j.

Fiat confe&io in rotulis,fecudum artem. Ifla confeftio Jolida Diaphcenkum plenfque

medicis ejl vfui.P. C. S C H O L ,

Itj j.] M utilum in hac Sacchari quantitate ejfe Cordum ,/ ad procedentis Diaphcenici,alidfue cum Saccharo paratorum medicamentorum rationes contuleris,ne ceffe e/ , Typographiforfan yitio. In eandem nihilominus najfam fatis imprudenter,im- mo pueriliter cecidere Fuchf & nonnulli alij : ita cocus coco duce labitur.

"Diafena D. Nicolai.T/.Scnx l iij.A u e l l a n a r u m t o f t a r u m n u m . , >L,

Serici tofti 3 ij Lapidis Armeni loti 5 Lapidis Lazuli-loti 3 iij.S a c c h a r i § v /.

Cinnamomi § j.Garyophyllorum Galangae Piperis Spicae nardi Indicte Ocymi Foliorum Garyophyllorum Cardamomi Croci Zingiberis Zedoari* Florum Rorifmarini Macropiperis ana 3 ij.Mellisdefpumati iS ij.

Lapis Arm enus, e/ fimilis lapidi Laxflli, fed non e f tantopere caruleus , fedm agts viridis.

H 6

jSo i E N I T I V AI olta Garyophyllorum funt fm ilia foliis ‘

L a u r i, & odorem atque faporcm habent Garyo- phyllorumieorum devo fume Garyopbyllo> tpfos.

Succurrit melacholicis, mania vexans & quartana triftitiaq affe&is, lienofis, & omnibus malis ex atra bile procreatis.

v Benedi&riildxatiua ‘D* Nicolai,■ . . - .,; - ^ ^/l.Turbith eledti Sacchari ana 3 x.Diagridij Efulae Hermoda&y lorum Rotarum ana 5 v.Garyophyllorum Spicas nardi Indicte Zingiberis Croci Saxifragiae Macropiperis A m o m 1 \Jimuitur Acorus yerus etus loco»yel Ca~

lamas aromaticus.]Cardamomi minoris Seminis Aprj Salis Gemmet Galangae Macis Carui Fceniculi Seminis Afparagi Seminis Rufcijtd cjl.Brufci.]

^Granorum (o h s [id ift,M tlij folis.]ana 3 j.Mellisdefpumati optimi triplum*, hoc efl:

ife j. § v. 3 v.Confice fecundum artem.Per femen Afparagi & Rufciintellige carnem

O 1 pulpam eius:reie£lis nucleis ojj eis.P. C. S C H O L .

Efula;. ] Nullepafloplacent Fttchfjaliorum~ quefententia, hic EfuU 3 x. effe fumendas arbi- trantes:etenim cum Cordo 3 v. fuffcere bona ra~Sione dico:Breuis yndique effe cogar.

H v m o r e spituicofos,potiflimumad Jartica

- - ___________________ — i

S T S O L V T I V A . l 8l

articulos decumbeces,ehcit,A rtnibus quoque & vefica purgat.

Ele&tiarium Elefchoffiue. Epifcspi D.Meftut.

2£,Scammonere Antiochenae ^Turbith optimi ana 5 yj. Garyophyllorum Cinnamomi Zingiberis Myrobal Emblicorum Nucis mofchatre Polypodij ana 5 ij. fi.Sacchari 3 vj.Mellis defpumati triplum.id eft, § x. 3 j .

p c S C H O t .'Sacchari 3 yj. ] Prater exempla ex Mefu*t

praterque rationes s FucbJjus & Trancifcus Ale- seand.htc yj.legunt.

B 1 l e Mflauam & pituitam elicit, flatus quoque expellit,doloribus articulorum,Ia- terifque prodeft , itemque colicis cruciatibus.ad renes etiam & veficam decumbentes humores expurgat,

Eleffuarium de PJyllio D.Afe/ti#, Succi Bugloflae domcfticse

Succi Bugloifae agreftis Succi Endiuiae Succi Apij,omnium codorum & defpuma-

torum ana f t ij.Succi fumi terras § iij.

In quibus macerentur per xxiiij. horas fubfequentia:

Cufcutre Anili Senae ana § fio Capilli Veneris m, j ,Afari 3 iiij.

A

L E N I T I V A

Spicae nardi Indicae 3 ij.Bulliant aliquantulum,adiiciendo

Violarum £ iij.Epithymi f ij.

H kc poftquam modice bullierint,coletu r^ colatura: iniiciantur Pfylli/feminis integri iij.

Macerentur per xxiiij. horas,lingulis horis agitando : deindefume exprefia: a PfyU lio mucilagigis tfe iii/.Sacchari albiffimi lb ij. i?.

Coquantur lento igne ad perfectionem, addendo pulueris Trochifcorum Diarhodon

* de SpodiodeRhabarbaro ana \ j . deBerberis % fi.

*Scammonij in Cytonio malo coCti § iij.Confice fecundum artem.Fer BugloJJam domeBicam potet intelligere

Foraginem, yel magnam illam Italicam Buglof~ fam .

p. c . S C H O l .Afari 3 iii j. £ Sic legendum effe,rite quoque

'Fuchfws monet.Cordus enim, Afari, Spica ana 3 ij perperam hic legebat.

F l a v a m bile euocat,febribus ardentibus & curatu difficilibus auxiliatur, dolori capitis & vertigini a bilioforum humorum euaporationibusprocreatis, morbo regio, & iecori fupra modum calefa&o.

EU

E t S O t V f l V A * l 8 j

Elecluarium Rofarum D.Mefua,Sacci rofaru rubearu perfedaru Ife iiij.

Sacchari Tabarzeth[/de/b<d&*.] tfe j. 1?. Mannae pura; & recentis § v/. Scammoneae Antiochenae j.

Coquantur fenfim ad ignem moliufcu- lum.dum ad mellis confidentiam vfq.den- fefcant:deinde infperge-.Trochifcorum de Spodio § Trochifcorum de Berbcris 3 iiij*Galliae mofchatae verae Croci ana 5 ij.

Reponatur in vafe vitreo.E s t cholagogum clemens,ob id falubre

biliofis affedib9,arthritidi calidae,cephalalgice calidae,vertigini,oculoru dolori,idero.

Elettuariu de Succo Rofaru D.Nicolai, ^ Succi Rofarum rubrarum Sacchari ajbillimi ana ffe j. § iiij. Diagridij an.a | /. 5 iiij.Santali rubri Santali albi Santali Citrini ana 5<vj.Spodi/deEbore 3 iij.Caphura: 9 j.

Succus Rofarum cu Saccharo ad iuftar» cofiftentiam coquatur, deinde tritae fpecies adiiciantur.HxccSpofitio potefbfieriin forma folida.

Expellit flauam bilem citra moleftia: ad morbos articuloru ex biliofis & calidis humoribus natos,ad febrefcj, tertianas cofert.

Viatur

184 U N I T I T A

Diaturbith cum Rhabarbaro D . aJMontagnana.

2£Turbith optimi Hermoda&ylorum ana % j.Rhabarbari 3 x.Diagridij 3 liij.Santali albi Santali rubri Violarum Zingiberis ana 3 j. 1?Maftiches Anili Cinnamomi Croci ana 3 ii.Sacchari albiflimi triplum,hoc eft ife j | i /.

3 ii-Poteft fieri in liquida & folida Cubltaua. E s t Cholagogum, Phlegmagogum, &

Melanogogum.

'Diaturbith maius D. 1?etri de % Tufignano.

^£.Turbich optimi | j.DiagridijZingiberis ana 3 iiij.CinnamomiGaryophy Horum ana 3 i/.Galangae Piperis longi Macis ana a; j. *Sacchari albiflimi | viij. 3 v.

D v c 1 t phlegmaticos humores,& purgat,& calefacit.

* Diaturbith minus Zelaris , exMefua cap.deTurbith.

2£.Turbith albi &gum m i 3 x.Zingi

18y~E T S O l V T I V A.

'-Zymgiberis 5 v.Maftiches 3 iij- -Sacchari albiflimi vj. 3 vj.

L evi ter purgat phlegma a ftomacho.

Diacarthamu ZX Arnoldi de Trillanoua} &IfL. Specierum Diatrag.acanthi frigidi Jj.iL 1' ulpae Cytoniorum J j.'Medulla: feminis Carthami -3 iiij. Zingiberis albi 3 i j.Dia^ridij 3 ij.Turbith 3 vj.Manna: granatae 5 ij.Mellis rofati colati J j. Hermoda&yllorum 3 iiij.Sacchari albifliuii | x. 3 i i j .

Fiat in liquida fiibftantia. me^rCum autem fpecies referu^re volueris, rofarum non conuenit addere.

P u p a fine caro Cytoniorum hic requiri^ 8ue exficcata.

P. C. S C H O L . Diacarthamum. ] Cum apud diuerfosau- ^

flores diuerfimode legatur Diacarthami deferiptio,atque hanc quoque ab Arnoldi variare dicat Franc. Alexander; Arnoldo tamen hanc acceptam ferim u s» tantifper dum eiitfdem genuinam de fer ipt tonem Franc. Apollo tn Arnoldm o- bis libris commonslrauerit. Interea quoniam hanc vtilem repererunt multi, eam conficere O f

ficina pojjuict.Manna: 5 ij. ] J ij. hic legi deberevelpueriB

animadverterent» n a v t & tot tantifque viris

< 3™

ffl *

i V n I T I V A( qui aUo uin fie fatis emunEla naris tffie putant) id non ej]e olfa&um fiupeficam. Sed innumera huiufimodi hocce in UbeUo rcSlituta confpicies, ab altjs ne cogitata quidem i quorum rationes in aliud tempus feruamus.

P r o d e s t in euacuatione cholerae & phlegmatis.

A H i e r a P i c r a f i m p l e x D . G a l e n i .

Cinnamomi.Xylobalfami [ aut fuccedanei eius.]Afari Spicae nardi Indicte Croci Mafticcs Chite ana 3 yj,Aloes non lota: 3 c.Mellisdefpumati Ife iiij. | iij.

Cum haec confedtio magis confortatiua .quamfolutiua efle debeat,'cum aloe lota conficienda eft.

p. c. s c h o L.A Y t ex ipfifiima Galeni mente confefliohacpa

retur , qualique modo d peritis medicis hodie confici iubetur: Croci 3 r. & Aloes 5 xc. tantum tmponenda fiunt.

C o n t r a iliofos,putres,marcidofque • humores,qui ori ventriculi infederunt, re

medio eft;icem iisquoru facie pallor deco lorauit:iis quoq; quoru oculis obieda culicum aut pilorum imagines obuerfantur, alui recrementa mediocriter niouet, ad iecur vfq; progredies: laedit quibus iecur calidius exhibet negotiu, & ftomachu iuuat.

Hiera Picra cum Agarico. 2|£.Specierum Hierae fimplicisfinealoe

Agarici

i8 7E T S O t V T I V A =

AgariciTrochifcati ana 3 iii}=Aloes non lotae 3 j.Mellis defpumati f vj.

Hiera Picra compojita D.Nicolaio Cinnamomi

Spica: nardi Indicae Croci Schcenanthi AfariXy locale C quorum loco fumantur fuc-Xy lobaTfami. j cedaneit,vtfupra.Carpoballami £Violarum. Abfinthii Epithymi Agarici RoTarum Turbidi Colocynthidis Maftiches ana 9 i). AAloes non lotae 3 x> 9 l)'Mellis defpumati % viij.

p. C. S C H O L.Ana9 i)-] Fuehfiusana 3 . legi vu lt,Cor- &

dum reprehendens cum in idem recidant: concluduntur 'enim fm plicia omnia vnico ana : & jiloesa d pondus omnium legunt Nicolai exem- plartailnann itaque efi Fuchfij reprehenfo. ~

E a c i t ad diuerfas capitis, & aurium, & oculorum diftemperantias, ilomachum quoq; optime purgat ,affe&iones hepatis emendat, fplenis duritiem & denfitatetn emollit & extenuat.Renibus & veficaepro, deft,& matricis diftemperantiam emendat.

Hieralogadium,feu potius Hiera Logadij D. Nicolai.

Pulpae Colocynthidis 1'olypodij ana 3 ij.

E u p h o r

8 L I N I T I V A

-Euphorbi] Polij montani minoris Cocci Gnidij ana 3 j, fi. g vj. AblinthijMyrrha: Troglodyticae ana 3 j. g xij. Centaurea: minoris Agarici Hammoniaci ■ Foiij [ autfucceclanei eius.]Spica: nardi Indicae Scylla affar# Diacridij ana 5 j.Aloes Comarum T hym i Cafiae ligneae Chamaedryos Bdellii Pralfij ana 9 ij. g xiiij.Cinnamomi Qpopanacis Caftorci

Ariftol6chi.se longae Leucopiperis Macropiperis Melanopiperis Croci Perrofelini Macedonici Sagapcni ana 3 fi.Hellebori nigri -Hellebori albi ana g vj

* Meliis defpumati triplum, hocefi: t x.5 iij-9 j g iiij.

Ghiadam exemplaria habent Colocynthidi 3 *j> fed maxime errore:nos itaque veram com-

pofttionem Nicolai Alexandrini fequimur , qui habent hanc proportionem.

C o c c i Gnidij debent ejje 3 /■ fi. g xij fi Alexandrinum Nicolaum fequi volumus im- prejjum, qui habet 3 xvif. & hac compofitio habet decimam partem Nicolaintaque fi $ j. fi.& g xij .multiplicantur per decem, erunt 3 xvtj.

Nota 3 ij.& g xiiij. funt decima pars drach - marum nouem : in Nicolao autem Alexandrino impreffo non nouem, fed vndecim legitur: fed hoc fa Pium ejl vitio hbrariorum,xj.pro i x.ponentium»

quamuii

f

quamuis imprejjus cedexpro xj. habeat II .id efi vndecim per ciphras fcriptum. JJh od autem legendum Jit ix: & non xj,indicat degradatio ponderis in tota hac confeflions.

r . C. S C H O L. ,

3 ij g xiii/. ] luchfms finiUre ex Mygepfo legit hic ^ j tantum..

Cocci Gnidij debent effe Jy.lffg xij.] In Ni- coi, A lex non aduertit mendum Cordus. Non enim 5 xvij,fed 5 xvj .legendum effe,& ratio & Myrepfus Fuchftj docent:quare in contextu 5 j.(S. g vj. refixa Cordopojita funt,prater fuam ipjiufinet existimationem,

E x t e r m t n a t diuturnas & inueteratas paiHones,id eft,mania, & omnes melancholias atqrepilepftas.Scotomacicos, id eft vertiginofos & fpumatcs,caducos,&qui fibi praemordet lingua-,cephalalgicos,hemi cranicos,& qui ita vexantur ex capitalibus commotionibus,vtvideanturqaafidaemo-, ; nium haberej qui appellantur (patiei-, datd purgat, ne incendiumaut lipothymia ge- nerentur corpori, quod, fupraferiptis paf- donibus fubiacew, quibus inuitis etiara medetur. Paralyticis & tremulis fubuenit:, Daturindigeftis, cardiacis, pleuriticis» hepaticis , fpleneticis Elicit menflrrua Nephreticos, arthriticos,.& ifchiadicos fubleuat: Venena & venenatas paiftones & morfus admodum perfanat i Lepras & varias zermas emendat. Eft autem fmevllo- periculo, neque alias moleftias: infertacci- nie^tibus, daturqrde eat er in.menfe pon

dus-

1 9 0 t B N I T I V A

-dus drachmarum trium cum mulfae cya~ this. iij.& falis cochlear ]„

Hiera <rPachij,ex defcript.Nicolai uilexandrim.

Stcechados MarrubijChamaedryos Agarici Colocynthidis ana X x- Opopanacis SagapeniPetrofelini Mali terraePiperis albi ana X v.Cinnamomi Spicae nardiMyrrhae Foi'ij•Croci ana X iiij.Mellisdefpumati triplujdeft X c c l x x x y »

qui faciunt It» iij. iiij. X v.Arida omnia in tenuiflimum puluerem

tundito: liquores vero.opopanacem, fagapenum eledla & pura in mortario tundito, deinde in feruenti mortario cum meile defpumato feruenti adhuc vnito , ac reliquis mifceto cu omnino leuigata fnerint.Cum vero mei ad difloluendos hos liquores accipies, de fupraferipta quantitate fumito, nihil addendo.M a l v m terrae, id efi,radix Aristolochia ro

tanda rera.Scribonius Largus mirum in modii effert hu

ius Hiera yirtutes, quemadmodum etiam M arcellus. Itaque non ab re fuerit tutoea yti, citm & nos eius efficaciam aliquoties experti fumus.

X hac nota fg n ifc a t Romanis feriptoribus denarium. E fi autem denarius pondus Roma

num

m __

E T S O t V T I V A. I <J!mum drachma paulo grauius. Nam drachma ofto

faciunt vnciam , cum denarij feptem conSlifuant vnciam : non raro tamen indifferenter pro drach~ ma accipitur,fed male.

Compofitio haec fanat morbo comitiali correptos, furiofoSjfcotomaticos,cephala- gicos , facit ad deprauatam in vtramlibet partem. Ad Tetanum , & Cynicum fpafmum , praecipue vero ad pedoris & lateris dolores prodeft , ex qualibet caufa fados fiue latente & occulta, fiue manifefta, Prae-

( terea neruorum teniionibus mirifice conuenit:Prodeft ad articularium morbum,axi fpinae totius & lumborum dolorem. Duritias in mammis mulierum cum, dolore confidentes, ex toto interdum fanat. Ad ftomachicos euidenter conuenit.Remediat enim eos quibus frequenter acefcit cibus, autaflidue naufeant aut faliua abundant, praecipue vero Melacholicis benefacit &c,

Catharticum Imperiale D,Nicolai Alexandrini. -

2C. Diagridij Sacchari ana 5 viij.Cinnamomi Nardi Sitxifragite Polypodij ana 3 iiij.Garyophy Horum ZingiberisCelticae, [ id cjl,Spica Celtica. ] Macropipetis Melanopiperis Cardamomi Amomi [.aut vice fume nosintm Calamum

aromaticum, ]Mellij defpumatj ib 3. § iiij. 3 vij.

Sa x i

\%

I .

,

1 9 4 t E N I T I V AS a x i f r a g u , quam Graci defcn

Hunt,mediam habet figuram , & magnitudinem inter Pulegium & fymuftl. Germanice vocatur Stinplei. . ••

C a f v t optime' purgat,os bene olens .. red d itex ftomacho 8t toto corpore.vtraque bilem deducit. .

Fultiis r/iedicarnintsTurbithD >jiuicen&7L, Zingiberis albi Maftiches ana 3 x.Turbith.fubtiiiffpuluerizati • 3 x.Sacchari Tabarzeth quantum eorum eft.

Gommifceantur..P>v r g a t humores phlegmaticos 5 da

tur puerisfmulieiibus,fenibus,& humidis». delicatis & otiolis.

Futuis Senapraparata D .Motagnanf.2£.~Sente 3 xij.Zingiberis Macis ana 3 iij Cinnamomi.Tartari ana 3 j- IS»..

Haec in puluerem redafta cSmilceantur- Dolis 3 j. ante ccenam.

B y r g . a t . caput mirabiliter.

t- Futuis aut Trage a laxatiua*,% , Turbith | i.Zingiberis. Cinnamomi Maiiiches /' \ C> a langae Cau^imomiminoris. G aryophyllorum

Ambi

— mmmm

rrr s q u t i va . f j jHermodadtylorum

D.iagridij ana § fi'. lolioruni.Sense. | ij. v .Sacchari | i i i j.

Mifceancur in puluerem contrita. Purgat cholera, phlegma,-& rnelacholia,.

Quinis. Sternutator tus„

1L .Radicum Pyrethri % fi.Caftorei £ fi.Hellebori albi Hellebori nigri ana 3 ].

: Mkiojranae m j.Mifceantur,fiat puluis lege artis».

'N.afalia*Calaminthtc:

Ma i orati te Radicis IreosSeminis Nigellae Caftorei Seminis.Sta.phyfagri«e ana 3 j.Hellebori albb PyrethriNucis mofchatae Myrrhae rubeaeEuphorbij ana 3 ij.

In pulueres fingulaiconteratur,deinde ci: Padani 3: yj. &. meile modico, formentur aafalia..

SVPPOS I T O R t A.Suppohtoria fimplieiaxoficiutur cx mel>

fc & falefimul coftis ad debita craffuiem.

Spccies ad Glandes,aut Suppojitoria acuta conjicienda

H e l l e b o r i a l b i

L ' '

1 ^4 P I L V L A E .Granorum Colocynthidis ana | j. Ii. Efulac prceparata:Hermodadtylorum ana $ j.Speciem Hierae picrae fimplicis Galen. 5 ij.

Mifceancur puluerizata.

P I L V U .Pilula Alephangina D.Mcfua.

^.Cinnam om i Cubebarum Ligni aloes Calami aromatici Macis Nucis mofchatae Cardamomi Garyophyllorum Afari Maftiches Schcenanthi Spica: Indicae Carpobalfami [aut fuccedanei eiwr.jana j. Ajbfinthij ficci Rofarum ana 3 v.

Conterantur groffo modo, & infundatur in aquae tb duodecim , & coquantur lento igne in duplici vafe vfquead confumptio- jiem duarum panium,id eft,ad remanentia tertiaepartis: deinde exprimaturfortiter & colentur. In colaturae ifc duabus diflolue Aloes Succotrinae multoties in vitreo vafe lotae, cumtaqua pluuiali,& iterum ficcatae Ife j.agitentur fimul continue inSolerdein- deaddantur pulueris Myrrhae, Maftiches ana 3 v Croci 3 ii),Deinde quod reliquum eft colati decofti ex aromatibus etiam affundito, & exiccetur ad Solem vel in ftufa, admifcendo fubinde quod defatum eft. Liquido^ linteo puro vas obtegatur aduer- ius incidentium mule arum & fordiura in- i uri as. Poftremo reponatur mafta, &. fiant Pilulae paruae c«m neceflkas requirit-

P I L V L A E , 19 J ^P i l y l a e Alephangma compofita funt d

Mefite , yt confortent potius Jlomachum & cerebrum , quam rt aluum ducant. Proptered Aloen toties lotam requirit, & nullum folat tuum medicamentum eis admifcetfed confortantia omnia,nifii quis folum Afarum excipiendum ejfe contendat.

I$Le PiluU ybiqtte funt in frequenti yfu, fed rari fim e , yt decebat, conficiuntur: nam detrahunt ponderi & numero aromatum , & augent pmdus Aloes: quidam etiam impurifimum aloen adrnifcent, atque tpfius Aloesfordes. Porro mirer cur Mefue iubeat yt decoquantur aromata, cum tamen omnia aromata tenui fimis conflent yirtutibus, qua facile inter decoquendum refol- uuntur. Adeo etiam, yt deinde ipfum decoflu aut colatura ,prorfus non fapiat aromata qua ineo fla

fuerant. Sed quia ita praparari hanc majfam yoluit Mefue, in nulla re immutabimus eius ploratum.

Jphfidam confeflioni huius majfa pilularum Alepbanginarum confillentes, dimidiam aromatum partem cum aqua decoquunt, & Aloen in colatura diffluunt: alteram autem partem aromatum in minutifimam puluerem reda fiam, inter exiccandum majfie admifeent, non ubfitrda admodum ratione, fi aromata decoffionem fu- Jhnerent.

V e n t r i c y l y m , cerebrum,& fen- foria humoribus craffis, putridis, pituitofis purgant ,& inde natum dolorem diffi- pant, ventriculum roborant & conco&ionem eius iauant.

I z

IS>6 M L T t AE.

PiluU AJJ,'aleret D . Auicenna,!£■ Specierum Hierae picrae , defcripdone;

Galeni 3 jMaftiches ■ •Myrobal.Cirrinorum ana 3 fi.Aloes optimae | ij.Syrupide Stcechade q. f.

Fiat Mada.B i l e m ffauatn & pituitam fine mole-

Uria e ventriculo potifiimum vacuat. (Quapropter iis qui caput e. ventriculo dolent, conueniunt.

Pilula Arabica J).Nicolai,* Aloes optimae iiij.

Radicis Bryoniae Myrobalanorum Citrinornm Myrobal.Chebulorum. Myrob. Indorun»' Myrob.Bellericorum Myrob.Emblieorum Maftiches Diacridij Afari Rofarum ana % j.Caftorei 5 iij.Croci 3 j.Succi Foeniculi q. C.

Fiat Malia.V a l e n t ad capitis dolorem, vertigi

nem,hemicraniamqne. Lartitiam. generant,, mentisque vigorem conferciant: Vifum a-» cuunc, auditvtmqiiearaiflum reparant: Ac ffcomachum a viriolis humoribus purgant.

PiluU Arthritica fme Arthsnca D . Nicolai,.

7f Hermodawly lorum TurbicltAgariei

V I I V I A E. I s > ?

Agarici ana 3 iiij.C o l o c y n t h i d i s Cafite lign ea e veras *

Spicas n a r d i Indicas G a r y o p H y l l o r u r n X y l o b a l f a m i [ autfaccedanei eius.jj C a r p o b a l f a m i [aut fuccedanei eius.]M a c i s G a l a n g a e *£ i n g i b e r i s M a f t i c h e s *Afiie foetidas F c e n i c u l i *

A n i l i S a x i f r a g i a s S e m i n i s A f p a r a g i S e m i n i s R u C c i [id eJl}Rrufci. j

R o f a r n mG r a n o r u m f o l i s [ ideJl,M ilij fotis.]Salis gemmei ana 3 IS.Scammonij 3 ij. *Aloes opjdmas aci pondus omnium Succi Fosniculi q. f.

Fiat MalTa.<Ex Afparagi & Rufe i feminibus tantum pul

pa illa carnofa accipi debet,abieris corneisfemini«- busfdque femper efl obferuandum.

V a l e n t ad podagram, aliosque articulorum dolores.

PilkUde j4garicoAgarici 3 iij.

Ireos *Pralfij ana 5 j. Turbith 5 y.Hieras picrae 3 iiij.Colocynthidis Sarcocolac ana 3 ij.M y r r h a e 3 j.Sapae q u a n t u m fu f l x d t .

Fiat Mafla,I 3

I p S M L V t AE.

Ego confiderem, vt Hiera pient nondum me Ut commiBa acciperetur , hoc eft ftecies eius aroma-

Jtca cu m A loe tantiim mifU: intelligenda autem eft Hiera pier a fm p lex Galeni.

S a p a eji muHum optimum ad tertias decorium.

Auxiliantur afthmaticisj& aliis thoracis vitiis a craflis & pituitofis humorib9 natis.

P ilulx AurexD.Nicolai.!£,. Alo es Diacridij ana 3 v.RofarumSeminis Apij ana 3 ij. 15.Anifi FceniculiMaftiches ana 3 j. fi.CrociPulpae Colocynthidis ana 3 j.Mucilaginis Tragacanthae q. C.

Fiat Mafla.C a p v t expurgant , aciem oculorum

exacuunt , flatus ventriculi & inteftinorum diiloluunt, ac citra moleftiam aluum deiiciunt.

PiluU Aggregatiua D . Mefux.1JL. Myrobal. Citrinorum.Raued Seni ana 3 iiij.Succi Eupatotij

* Succi Abfinthij ana 3 iij.Diacridij 3 vj.Myrobal. Chebulorum Myrobal. Indorum Agar iciColocynthidis

Polypo

p I L V L AE.

Poiypodij ana 3 ij.Turbith optimi Aloes ana 3 vij. 'Maftiches RofarumSalis gemmei EpithymiAniliZingiberis ana % i-Ele£tuarij de fucco Rofarum Meiua:

19 9

Piat Mada .R a t e d Seni,id efi,Rhabarbarum Orienta-

*

“ X p a t o r i , debent #

infbiffati.vt A lee.Fer Eupat ortum hoc loco intclltgendum efl «-

patorium quod Mefite deferibit, quod idem c. t eum Gratiola. Germanice rocatur Vveyfaunn: copiose nafeitur ad A lb in : igitur hic erit facien

dus eius fuccus. . .V a l e n t ad diuturnas febres, & vitia

capitis, ventriculi & iecinoris. Humores item biiiofos & pitultofos educunt.

PiluU Benedifla D. Nicolai.2£.Specierum Benedidtsc lax,atiuae 3 YhMellis Rofati quantum fufiicit

piat Mada. vH v m o r e s pituitofos,potilTimum ad

articulos decumbentes eliciunt ,a renibus quoque Sc velica purgant.

PiluU Cochia D. Rhafis 9 ad sllm anforem.

Specierum Hierae picra: Rhafis 5 s. Colocynthidis 3 iij-9 /.

I 4

l o p P I L ^ X ATs,

Scammonea: 3 ii. R.TurbithStoechadis ana 3 y.Syrnpi.de StGechadesquantum fufficit.

Fiat Mafla.S t o e c h a s -cum fimpUciter & indefiniti

ponitur , fiemper efi mteUsgenda Stcechas A - rabica.

Cephalica re&iirs appellantur, quod fci- licec caput magna efficacia expurgent, ex eoque ac neruis humores crall'os"euacuec.

Hiera piem JRhafisy.ad Almanf.adfaciendum Pilulas Cochias.

ip . Ro Tarum rubearum Spicae nardi Indicae Maftiches Xyl obalfami [ aut fiuccedanei eius.]'Ca r p o ba Ua m i [ aut fiuccedanei eius, j 'Cinnamomi

*Xylocafiae verae [fd (fi,Cafia lignea."]A lari [videlicet radicum eius.J ana 3 ]• g vj. Aloes 3 vj. 3 ij.

Fiat puluis.

PiluUde Colocynthide Td.Mefw,ip . Pulpae Colocynthidis 3 vj.Myrobal.nigrorum [_ideft,Indorum.] Myrobal. Curinorum Sagapeni Bdellij mollis

*Sarcocollae ana 3 v.Aloes 3 vij.Nigellae Cymini Carmeni Origani Perfici

Naftur

4,01n u t a e .N a f tu r t i j Salis g e m m e i A b fin th i j ana 3 j.S u cc i porri q u a n t u m fufficic.

F ia t M alia .C y m i n y h C a r m e n u m , id e ft , O r ie n ta le3

e x C a r m e ni a regione.O r i g a n v m P e rficu m , id e e j i q u o d C r e

tic u m O r ig a n u m ,& e j l M a io r a n * f i m ilx .N a s t v r t i v m a lb u r n a .T iila fp i .G e r m a

n ic e V veg ekrejjen ifig nificat e tia m M e r r etich .

V a l e n t ad a f f e d u s p i t u i t o f o s & m e la n c h o l i c o s , Yt a lp h o s cu ratu d i f f ic i le s , Sc i u n d u r a r u m d o lo r e s .

TiluU de Eupatorio Mdiores D *M y r o b a la n C i t r i n o r u m

S u cci Eupatori/ Mefuae S u cc i Abfinthi/ ana 3 ii/.Raued S e m [ t d e f l .R h a b a r b a r i '} 3 “ ]• Maftiches 3 j.C r o c i 3 fi.A l o e s bonae 3 v.S u cc i E n d iu ia e q u a n tu s i fufficit.

Fiat Mada.M 1 R 1 v 1 c e p r o fu n t i n F ebrib us in te r

m it t e n t ib u s biliofis» m o r b o r e g i o , i e c i n o - i i f q u e o b f t r u d i o n i b u s .

PUuU de Eupborbio D .MefuA.1L E u p h o r b i j , 1 ' .C o l o c y n t h i d i s A g a r ic i Bdelli/ m o l l i s Sag ap e n i an a 3 ij.Aloes 3 y.

I J

zoz r u n ae<Succi porri quantam fufficit.

Fiat Mafla.Ad emitteda hydropicorum flaua aquam»

& materiam tumoris difcutiendam valent: Opem quoque afferunt lumborum doloribus,& podagra: humidacaufa concitatae.

Pilula Yoetida maiores D.Mefua. 2£.Sagapeni Hammoniaci Opopanacis Bdellij mollis Colocynthidis SeminisRut? Aloes Epithymi ana 3 v. Hermodadtylorum Efulae minoris ana 3 ij.Scammoneae 3 iij.Cinnamomi Spicae nardi Indicae Croci Caftorei ana 3 j,Turbith 3 iiij.Zingiberis 3 j. /L Euphorbij 5 ij.Succi porri quantum fufficit,,

Fiat maffa.V a c v A n t pituita craffam, cruda: ob

id conferuntaffeiftibus inde natis,arthritidi, podagrae,gonagrae.dolorifpinae k aliaru. iun£turarum, ventriculi, colico, alphis, elephantiae^ albaras.

Pilula Foetida Jd.RhaJts.'If, Specierum HieraepicraeRhafis 3 x. Colocynthidis interioris 3 7 .Euphorbij 3 ij, /$.Caftorei Piperis Alia: foetidae Sagapeni Opopanacis Seitaragi

Sinapi

— x ____

m u AE, 1.0}Sinapi, ana 3 j.Centaureae minoris Elateri/ ana 3 v. Gum ini, fiuelachrymae& liquores omnes denfati, in fucco rutat q.f.dtfloluantur : deinde admiftis reliquis fiat mafla.

S E x T A B A G i,fiue Seytan Lndum,efi herba ftmilis Tblajf i mawriffd A M erretich : Latine vocxtur Lepidium maius:Germanice,Roffkreffen» T f jfervyurtK., Romifehkrejfen & Maurkreffcn: accipienda autem funt radices eius aut femina.

E l a t e r i v m ad efl,fuccusfruttuum C u cumeris afimni exiccatus.

PiluL de Fumo terra D.as4utcenn&*

^.Myrobal.Citrinorum Myrobal.Chebulorum Myrobal.nigrorufid cji,Indorum .]ana 3 y. Aloes 3 vij.Scammoneae 5 v.Succi fumi cerr$ clarificari quatu fufficit,vt formetur ter haec maffama cum primo fuerit ficcata mafla, plus fucci effc addendum & rurfum exiccetur,idque tertio effc faciendu. Educut e corpore humores biliofos,acres& falfos:ideoq.aduers9omnia cutis vitia valefo

Pilula de Hermodaclylis maiores D.Mcfita.

^C.Hermodadfcyloru Myrobal.Citrinoru Aloes Turbith Colocynthidis Bdellij mollis Sagapeni ana 3 vj.

I 6

i 0 4 P I L V L AE.Caftorei Sarcocolla: Euphorbi)Qpopanacis Seminis Ruta;Seminis Apij ana 3 iij.Croci 3 j. fi.Succi caulium quantum fufficir.

Fiat Maffa,Aducrfuspodagram &arthritin profunt,

Pilula Inda Haly D.Mefua. ^ZhMyrobal.nigrorum [(deflandorum.] Heilcbori nigri Polypodij ana 3 Y.

*Epichymi Stoechados ana 3 vj.Agarici Lapidis Lazuli loci Colocynthidis

* Salis Indi.[rf»f Salis gemmei.j ana 3 iij.Succi Eupatorij inlpiflati Spica: Indica: ana 3 ij.Garyophyl lorum 3 \.Hieras picras fimplicis Galeni 3 xij.Succi Api; quantum fufiicir.

Eiat Maffa,V a l e N T adaffe&us melacholicos.Ca-

crum,ele:phatia, alphos nigros curatu diffic i l e s ,melacholicum morbum, & inde ortu, tumorem & mosrorem,quartanam,i6lerum fpleneticum & fplenis dolorem.

Pilula Hiera fimplicis Galeni Mb*: 6.Tuenda val,

.frpj*-Aloes 3 1.Cinnamomi

20 JV I L V L AE.Xylobalfami[d«f fuccedanei eius.]Afari Spicae nardi Indicae Croci Maftiches Chia: ana 3 iij„Mellis rofati quantum fufEcit.

Piat Mada.T . C. S C H O L .

Tilulis his,vt ex Galeni ipfi(Sima fententia co- friantur, & velutiapudperitiores hodie vfus obtinuit, Aloei 3 xh. & Croci 3 ij (i. tantum hic indenda furtt.

A d v e r s v s vitia verriculi ex humori» bus bilioEs& pituitoEsnata,profunr,

P iiuU de Hiera compofta D . N ico la i.

^.Cinnam omi Spica: nardi Indica: Croci-Schosnanthi Afari Xylocafiae Xylobalfami [autfuccedanei eius. ] Carpobaifami [aut fuccedanei eius.]Violarum Abfinthij Epithymi Agarici Kofarum Turbith Colocynthidis Maftiches ana 3 j.Aloes ad pondus omaiumjhoceft: § i]. ^

Fiat Malia cum aqua Endiuiae.O p e m ferunt vitiis capitis.neruoruquc

ab humoribus pituitofis procreatis.

jPilttU Hiera cum ylganeo.^f.Specierum Hierae Empl icis Galeni Agarici Trochifcati ana 3 iiiy.Aloes bona: § j.Mellis rofati quantum fufEcit.

P I l V l AB,206Jiat malTa.

A v x i LrANTvRftom achicis.afthm a- ticis » & aliis ftomachi ac thoracis vitiis a crallis & pituitofis humoribus natis.

IHluU de lapide La^ulijiue Cyaneo V . M e f u a .

5 v-2 £.Lapidis Lazuli abluti EpichymiPolypodij ana 3 viij.Scammoneae Hellebori nigri Salis Indi,aut gemmei ana 3 ij.Agarici 3 viij.Garyophyllorum

* Anili ana 3 iij.SpecierumHierae fimplicis Galen.Succi Endiuiae quantum fufficit.

Fiat mafla.V a l e N t ad a f l fe & us m e l a n c h o l i c o s , e x

b i l e vfta natos.TtlfiU de lapide rmenio T ) . Mefua*

fi.

3 xv.

^.Lapidis Armenij loti & praeparati + Hierae picrae ana 3 v.

Epithymi Agarici Polypodij ana 3 viij.Scammoneae coctae in Cytonio 3 i i j GaryophyMorum 3 j.Salis Indi [aut gemmei ] 3 j.ft.Cumfucco Endiuiae conficiatur malTa.

M e l a n c h o l 1 a m , & bilem vftatnmultiplicem vtramque clementer vacuant» ob id morbis inde natis conferunt.

TiluU

2 0 7

Pilula de Mez.erco D.Mefua,^.Foliorum Mezerei praeparatorum 3 y. Myrobal.Citrinorum 3 iiij. Myrobal.Chebulorura 3 i ij.

Confice cum Thercniabin velTamarin- dis in aqua Endiuiae diflolutis q. f.

T h e r e n i a b i n fiue Tereniabin, eft Manna. Qrientahs^ua Graas vocatur Drofomeli & Aeromeli.

S e r o s v m e x c r e m e n t u m v a l e n t e r p u r g a n t , feu a q u a s , o b id h y d r o p e m i u u a n t .

P ilu la Lu cis maiores D .tiJP Ie fu a .^ R ofarum Violarum Abfinthij Colocynthidis Turbith Cubcbarutn Calami aromatici Nucis mofchatAE Spicae nardi Indicte Epithymi Carpobalfami [autfuccedanei etus. Xylobalfami [aut fuccedanei eius.J Se feli os Seminis Rutte Schoenanthi Afari Maftiches Garyophylloium Cinnamomi Anifi Fcenieuli Api/Cafiae ligneae [videlicet vera. J Croci 1M acis ana 3 ij. Myrobal.Citrinorum Myrobal.Chebulorum Myrobal.Indorum Myrob.Bellericorum Myrob.EmblicorumRaued Setii[boceJl,Rhabarbari.] ana 3 iiij. Agarici Sente ana 3 v.Euphragite 5 vij.Aloes Succotrinae ad podiis omnium, id eft

§ viij. & 3 ij. *Succi

M U 1 M ,

2 0 8 : P I C T L AE.Succi Foeniculi quantum fufficit.

Fiat Matia.E X c R E m e N T a capitis pituitofa edu

cunt,vifumque roborant.PiluUe Lucis minores D,ALefu£e

” £.Xy lobalfami [autfuccedanei etus.] Carpobalfami fucceda.net- e»»s.] ana § /•Chelidoniae fvidelicet maioris radicum.5 V. Rofarum Violarum Abtinthi/ Euphragix ana 3 iij.Senae Epithymi Myrobal. Citrinorum Myrobal. Chebulorum Myrobal.Indorum Myrob. Bellicorum Myrob. Emblicorum Agarici Colocynthidis Schcenanthi Lyci Lapidis Lazuli loti ana 5 ij .$ ,Aloes optimae ad pondus omnium Succi Foeniculi aut Chelidoniaequantura,

Fiat Matia. (fufficit.1I d e m quod priora poliunt,atram tamea

bilem magis vacuant.PiluU Maftichin& Petri de Ebano»

Jiue Conciliatoris. ^.M aftiches '3 iirj.Agarici optimi 5 iij.Aloes eledtac 3 x.

* Infundatur Agaricus in Aceto &Oxy,- melle timplici liquidiufculo per diem &c nodtem,& rurfumexiccetur:deinde formetur Matia cum fucco Artemifiaejaut cum Sy- rupo de Stoechade.

gi P. C. S C H O L .Eo quod Cordus bis eandem pilularum harum

defers

? I t T L 1 . '2.0$<defcriptionetn fofuerat> ponderibus tantum inaltera quadruplicatis, nos unam earum tamquam frusiranea m expunximus.

Pi-atferuant ftoraachum ab omni crgri- tudine,leniter purgant,& maxime confor- tant,& non permittunt humores corrum- pi,& qui eis vtuntur, prreferuantur a doloribus ftomachi,capitis,ventri's,& matricis: conferunt mitibus & melancholicis» ■ & vitia matricis corrigunt.

Pilula de Aloe & MafticheT).ISIi colai. /2j l . Aloes 3 j. Maftiches 3 fi. Garyophyllorum.Rofarum rubearum ana 5 j. *Croci Diactidij ana £) ij.

•Conformetur Mafla cum fucco fceniculi aut Abfinthij.Rcfpiciut virtute nataraletpurgat incolu»

miter ftomachu a phlegmate & a cholera.

Pilula de Aloe lota.1 . Aloies lotae cum fucco rofarum rubea»

rum | j.Agarici Trochifcati 3 iij„Maftiches 5 ij.Specierum Diamochi dulcis 3 /5.

Cum vino maluatico cogatur in maflam. V i N T R i c v L v M , cerebrum, vifcera

r e 1 i q u a, o c u 1 o s, v teru m putridis humoribus purgaut,& roborant.

Pilula de Rhabarbaro D.MeJUal Raued Seni £ id ejl, Rhabarbart.] 3 iij.

Succi

JIO P I L V L AE.Succi Glycyrrhizse Succi Abfinthij Maftiches ana 3 j. ' '

* Myrobal.Cunnorum. 3 i], fi.Seminis Apij

* Seminis Fcen i culi ana 3 fi. Trochifcorum diarhodon 3 ii] fi.Hierae pierse fimplicis 3 x.Aquae Foeuiculi quantum iufficit»Fiat Maffa.

I n f e b r i b u s d i u t u r n i s , i e c i n o r i s o b f t r u -

d i o n i b u s , & aquae i n t e r c u t e m i n i t i i s c o n

f e r u n t .

PiluU Pesiilentides Rufi,cju& diter T)e tribus vocantur.

Aloes eledoe % ij.* Myrrhae optimae % j.■ * Croci finceri | fi.

Confice cum vino aromatico.M i r 1 n c e a d u e r f u s p e l t i f e r a e lu i s

c o t a g i a p o p u l a t i m g r a f f a n t i a p o l l e n t . Hum o r e s e t i a v e n t r i c u l o i m m e r f o s e d u c u n t ,

PiluU de Sarcocolla Haly> D.fiPefua.

Sarcocollae 3 iij. Turbith 3 iiij. Colocyntidos Zingiberis ana3 j.fi. Salis gemmei 3 ).A q u a e r o f a r u m q u a n t u m fu f f ic i t .

Fiat Malfa.P i t t i t a m v a c u a n t , o b id p i t u i t o f i s

a f f e d i b u s c o m m o d a n t .Fslu

Pilula fine quibus efjfenolo D. Nicolai, *1JL. Aloes optimt&lota: 3 xiiij.Myrobal.Citrinorum Mirobal.Chebulprum Myrobal nigrorum [id eft, Indorum.] Mirobal. Bellericorum. Milobal.Emblicorurn.- Rhabarbari Maftiches Abflnthij. Rofarum Violarum Sene Agarici Cufcutae ana 2; j.

Scammonea praeparatae 3 vj. /?, Difloluatur Scammonea in fucco Fcsni-

culi fufficienti,& cum bac cluToluta Scam- moneaformetur mafla.

Mirabiliter purgant choleram,phlegma & melancholiam: valent proprie ad cata- rabias,& obfcuritates oculorum,vifum cu- ftodientes: & aurium dolorem fanant, & , iliofls conferunt.Pilula Stomachica AlltincLi. D.APefua. *IjL- Mirobalcitrinorum.Mirobal.nigrorum Myrobal,Chebulorum ana 3 iij. Rofarum, Maftiches ana 3 ij. Cardamomi Ligni aloes Santali Citrini Cubebarum Garyophyllorum Schoenathi Nucis mofchata: ana 3 j. jfcRauedSeni [ td eJi,Rbabarbari.] 3 fi. Turbith 3 vij.Aloes ad pondus omnium.

Fiat mafla.Cerebruj& ventricula corruptis humo

ribus

m z 7 I L V L & .

nbus purgant, ventriculum roborant,e fe- codtionem iuuant,appetentiam excitant.

Pilula Imperiales Magistrales,Myrobal. Citrinorum Aloes

Turbethi ana 3 x.Rofarum Spicae Indicat.Maftiches ana 3 ij. jfj.Anifi 5 j. fi.Salis Indi [aut falis gemmei.^Croci ana 3 j.

Formetur mafia cum fucco Abfinthij. Biliofos &pituitofos vacuat humores,eos

pociflimu qui caput & ventriculu oblidet.

Pilula Stomachica D.Mefua**!£,. CinnamomiAmomi ( eius loco fumatur Acorus verus. ] Anifi Maftiches Cardamomi minorisZingiberis Zedoarise Maceris Nucis mofchatae Garyophyllorum Croci Cubebarum Ligni Aloes Turbethi Tereniabin [id cH,Manna.]Agarici Foliorum SenteMyrobal.Citrinorii Myrob. Chebuloruns Myrobal.Indorum Myrob.Bellericorum

^Myrobal.Emblicorum ana £) j. Rhapontici veri [ id eJl,Rbabarbari.] ad potius omnium.Aloes quantum totum aequat.

Coficiautur cu Svrupo rofato aut violato. Modictm foluunt,& plurimu cofor»

eant ftomachu, & omnia inteftina frigida:muniunt

P ! L V l AE zjg.muniunt virtutes naturales,remouent fri- gidirate, clarificant fanguinem & fpiritum.

Pilulade OpopanaceD.Mefua.Opopanacis Hermodadtylorum

Sagapeni Bdellij mollis- Ammoniaci Colocynthidos ana 3 v.Croci Caftorei Myrrhae rubrae Zingiberis Piperis Macropiperis, [ id eft,Ntgri,lj Cafiae ligneae Myrobal. Citriuotum *■ Myrobal.Bellericorum Myrobal.Emblicorum ana 5 j. Scammoneae 3 ij.Turbethi 3 iiij. Aloes 3 xij.

Cogantur in maflam cum mfufione gummi inaqua, caulium.

V a l e n t ad paralyfim, fpafmum cynicum , gonagram, podagram , & aliorum articulorum dolores, morbofquepartiunt ncruofarum frigidos.

Pilula de quinque generibus MirobaL.. D.Nicolai.

1£ . Quin que generaMyr obalan orum Agarici Diacridij Colocynthides; Sene ana | fi.Epithymi Turbethi Anifi Marathri. Maftiches.lapidis Lazuli praeparati. ana 3 ij., Aloes § j. /

Pormeturmaflacumfucco Abfinthij.F. c. s c h o L.

Ana £ fi, [. Cmt Qerdm-lnc am. 25.Mte.

P I L y 1 AE«uaiepofuijfet Fuchfus aqttemale 3 ij.fi.legendum putat.

E d v c v n t humorem cholericum, phlegmaticum & melancholicum,& clari* ficant fanguinem.

‘Pilula de Odo rebus,[tue Opto mere D. Nicolai

Aloes Diacridij ana 3 ij. Interioris Colocynthidis Epithymi Agarici Maftiches Dauci Cretici Myrob.Chebulorum Abfinthij ana 3 j.

Cum fucco Solani conformetur malfa. P v R g a n t humores crafTosa capite,

vifum clarificant, & cataradas oculorum prohibent.

Pilula de Serapino D.Afefua.

tC;Sagapeni Ammoniaci Opopanacis dellij ana 3" ij. Seminis Apij Ammios

Hermelae [ idejl,feminis RutafylucHris.]Anifi ana 3 j.Acori [ id efl,Calami aromatici. ]

A Cafiae ligneas verae Calaminthae Centaurij [ minoris fcilicet. ]

*P olij Cofti Salis gemmei ana 3 fi. Aloes 3 vj. Colocyntidos 3 v.

Cogantur in maliam cum aqua aut fucco Matricariae.

N o t a t o : Ingreditur fecundum Me fu a Ssitaragum Indum, fed Clementius Cl ement mus loco eius pofuil Cafam ligneam,

P. C. SCHOX. ,Gafiae J Seitaragi Indi ( quod Lepidium hoc

loco

loco' interpretandum ) apud Mefitem leg i, refle olfecit Fucbfiui, fntticfe Cordum & Clementi- mtm dextre cenfet.

P o l l e n t ad Ifchiadem, podagram*& reliquarum iun&urarum dolorem» ac

I ■ .etiam vceri; menfefque promouent.

‘Pilula de Bdellio imiores D . Mefttk.^ .B d ellij 3 xij. Ammios 3 iij.

! Myrob.Chebulornm Myrob.Indorum Myrob.Bellericorum Myrob. Emblicoru Conchularum venerearum adultarum * Succini aut Karabse ana 3 ij.fi.

Maceretur Bdellium in fucco foliorum Porri,& conficiatur malfa.

V a l e n t ad fluxum haemorrhoidum & vlcerum in eis,& ad mefes immodicos.

Pilula de Cynoglojfa D.Nicolai*Cynogloflaerad. Opij *

Seminis Hyofciami ana 3 iiij.Myrrhae Troglodyticae 3 vj.Thuris mafculi 3 y .Garyophyllorum 3 i y.

!■ Cinnamomi Styracis rubei ana 3 ij. Cum aqua rofarum conficiatur malfa. M a g n a m vim obtinent in tenuibus

1 fidendis didillationibus, ac doloribus mi- j tigandis.

‘Pilula Bechica.I Pineorum nucleorum

Amygdalarum ana j. fi,1 Glycyrrhizae 3 vj.

S u c c i

23s£ p I L V X. AE„

Succi glycyrrizce § iii/; j£um aqua rofarum conformetur malia».,A D V E R 5 V S t u f i i m v e t e r e m p a l l e n t , , j

& g u t t u r i s ac f a u c i u m a l p e r i t a t e m - •

cJHluU Alefhmgmd D. Vderiy Cordi* '2Z. Myrobalan.ChebulovumMyrob. Citrinorumu Myrobal. Indorum, |M y r o b a l . B e l l e r i c o r u m

M y r o b a l . E m b l i e o r u m a n a § j.Acori veri Galangse Zedoarise _ Doronici Romani Radicularum Alati Didiam ni noilratis radicum Abfmthij Rofarum ana 3: iiijv ..

C o jn tuiiB tit iiE /ornvii sxrsfl iu lc ii lC jc C

r o b a l a n i p e r fe m a c e r e n t u r p r i u s in aquse

c lar i f i im ae f o n t a n a : tfe- ii i} p e r h o r a s x x i i i j . d e i n d e c o q u a n t u r d o n e c f e r e t e r t i a pars,

aquae; fit. i n . v a p o r e m r . e fo l u t a :p o f t e a c o q u e j

e t i a m r a d i c e s , & a r o m a t a l e n t o i g n e in d u p l i c i v a fe c u m a q u a e c l a r i firmae l b v j , & a f funde h is a n t e a c o d i a s M y r o b a l a n o s c u m f u o i u f c u l o r v l t m i o r o f a s a d i i c i e d o , c o q u a

t u r v f q ; a d ter t ia s .-co le tu r p o fk e a v a l i d e e x -

p r i m e n d o : h i n c in c o l a t u r a d i l l o l u e .Aloes ogtimae.Sc lotse, acr.urfum exiccatae.

ife rij; . t ff o n a n t u r o m n i a in. v i t r e a p a t i n a a d l o -

l c m a n t in l l u f F a m , Sc a g i t e n t u r f x p i f l i m e , v t c o n c i ' e f c e n s i n m a r g i n e A lo e , m j t t i d o

c o m m i f c e a t u r : c u m v e r o m e l l i s f p i m t u d i - n e m f u e r i n t c o n f c c u t a . , tunc a d d e l e q u e n - t r u m f p e c i e r u p u l u e r e m i n u t i f f i m e t n t u m ,

7L Galangx Cyperi Zedoari# Deromci,.° J Lignn

p r L v I AI. ziylign i aloes Cinnamomi Schcenanthi Nardi Celdc^ radiculam Nucis mofchatae Macis Cubebarum Cardamonu Garyophyliorum ana 3 iiij.MaftichesS a c c in i[ id eJl,Carab*.] ana 3 vj.Myrrha’Croci ana 3 iiij.

Agitentur optime cum aloefpedes, Se fiat maffacum diligentia.

M n p B A L A . N i omnes hoc pandus delen t habere,exemptis nucleis [tue lignis.

Pilvlae tfi<e Alephcingin-e funt efficaces, imb ejpcaciores prioribus\rtlmqmmus tamen vni- cuique Uberum arbitrium,, alterutram vel vtramque componendi.

Hoc loco non debet poni Diftamnus Creticusy fed radices Dictamni, qu& vulgo in vfu fu n t, & proprie cortex radicum eius. Germanice vocatur A fchvvurix., propter ea quod folia eius fu n tfim i- lia Fraxino arbor t ; & hac ejl vera FraxineUa, * vulgo ab Italis diCla.

A loen lamndi modus in poHrema huius libri parte, qua efi de prreparatione fimplicium medie» docebitur,

T R O C H I S C I .

Trochifci de Vipera D. zsfndromachf

Carnis viperinae cum anetho, fale 8c aqua codae | viij. '^

Paais tritici puriffimi triti & cribrati § ij\K

118 t r o c h i s c t .Formentur trochifci cum iufculo, io quo

decodae fuerint carnes Viperinae , & inuncantur cum Opobalfaroo , aut oleo Macis aut Garyophyllorum,aut Nucis Mofchat^: fed oleum Garyophyllorum propius accedit ad naturam Balfami. Siccentur in loco vmbrofo,libero ventoque perflabili.

V i p e r a eft ferpens , quem recentiores rotant Tirum , Itali vero Marajjani & Scurxjo- nem ,r t fcribit Nifolaus Leonkenus: tngrediun- tur autem hi Trochifci m 'iheriacam : apud nos yerb nondum licuit ridere hoc ferpentum genat. Igitur ex Italia peti debent reri 'Trochifci

de Vipera.

Trochifci Scyllitici Andromachi.Scyllae affatae ib j.

Farinae Orobi \ viij.Formentur Trochifci fecundum artem.

Trochifci Hedychroi D .Aetij.

■^£.Mari [fiue Maiorana,aut loco eius DiSlamni Cretici.]

Afari SampfuchiAfpalathi feius loco fumatur femen Agni casti.] ©pobalfami [ eius loco accipiatur oleum Ga~

ryophyllorum.]SchoenanthiCalami aroraatici[«»< loco fumatur Galaga.j Phu pontici ana 3 ] g xv- Xylobalfami CinnamomiCoffi ana 3 j. fi.MyrrhaeTroglodyfricse g

- -

T R O C H I SCX. Z l $. Folij [aut fuccedanei sius.~j

Spicae nardi Indicae Croci Cafiae ana 5 iij. /$ g xv.Amomi [autfuccedanei e t u i - ] ij.g xij. Maftiches ana 3 I?. g vij- i?.Vini veteris odorati dulcis quantum fufE-

cit,formentur T rochifci.M a RVM herbet efl non diflimilis Maiora-

na,eius loco accipitur Vittamnus Creticus.S a m p s v c H v s, id efl,Maiorana,quidam

habent Amaracum,quod idem efl. Non enim debet hoc loco accipi Matricaria,aut Cotula foetida, qua etiam yocatur Amaracus.

A ' s p A i A T H V S f / cortex quidam odoratus , eius loco accipe lignum Aloes , aut Santalum Citrtnum odoratiflimum, aut femen Agni cafli,

F o U v m .] Fre folio fume Spica Romana radi cum,Macis,ana partes aquales.

H x Trochifci appellantur ab Arabibus Ahn- daracaron , a recentioribus vero, vt Nicolao, funi parum immutati,& vocantur DiacoraUt.

Trochifci Hedycroi D.Galeni.Corticum radicum Afpalathi [tpflusloco

fumatur Jemen Agni cafli f Calami aromatici [fume eius loco Galangam.l Cofti Afari Xyiobalfami Phu Amaraci[/wflgnificat Maioranam.]Maftiches ana 3 vj.Schcenanthi Cinnamomi ana 3 xij.Amomi Cafiae *Rheu pontici £eius locefume Rhabarbarumf[

a n a 3 xy.

2.10 T R O C H I S C I ,Nardi Tndicae

*Iolij ana 3 xvj.* Myrrhae Croci ana 5 xij.

Omnia fubtiliflime trira cum vino Fa- '! lerno,in Trochifcos formenrur3qui in vm-

braexficcentur , & Opobalfamo aut oleo Garyophyllorum inuu&i reponantur.

G A L E N v s in libello De Theriacaad 1 am~ fhihanum fcnpto ,ad hunc modum pracipit con- f ciendos tjfe Hedycroos Trochifcos. Sunt enim proximis non ignauiores.

Pro Afj>aUtbo,quc curemus, licet accipere Je- ' trien agni caHi % aut Lignum aloes»aut Santulum

sitrinum odoratum. Oportet etiam diligenter ad- ' stertere, ne pro Afpalatbo Afpaltum legatur aut recipiatur.

fro Amomo vero, quo caremus, pone Carpe- fium>aut vocatum Calamum aromaticum.

Pro vino Falerno, acape aliud qnoduis vimm tenerofi (limum.* f . c . S C H O L .

Trocb. horum defcriptienem tn Cordo vitiate jpofitam, hic ex Andernaci verfione rejlilm.

Trochifci tJsdycbYol dlij fidleni.. Mari A maraci [id eft,Maior an* ]

Afari Afpalathi ana ,5 i/.Schairu[idcJl,Sqmnantbi.}Calami odorati Phupontiei Xylobalfami [autjiiccedanei eius.]Opo balfami [autfuccedanei eius.]C i n n a m o m i

M y r r h a e

Colu ana 5 uj.

f o l i j

T R O C H I S C I . Z i Z

Folij Malobathri [aut Juccedanei eius.]Nardi Indicae Croci Cafiae ana | vj.Amomi [aut fuccedanei eius.j 3 xij.Maftiches Chiae 3 jVini Falerni q u a n t u m fufiicit.

Formentur Trochifci, & in vmbra exic- cencur , Opobalfamo aut oleo Garyophyl- lorum vndi. t/

Pro Maro, fume Dtfiamnum Creticum. A s p a l a t h i loco fume lignum Aloes,,

aut Santalum Citrinum , aut femen Agni cafli, vt Galenus de Succedaneis dicit.

Vro Calamo, fume Galangam.Pro Opobalfamo , fume oleum Garyop hyUo* ’■

mm.Pro Malobathro ,fume Spica Romana radices,

eut Spica Romana Radicum, & Macis ana partes aquales.

C a s x a , id efl, C.ifla Ugnea aromatica fmilis Cinnamomo.

A m o m i loco ,fume vocatum calamum aromaticum.

M a s t i c h e Chia, id efl, Mafix e Chio infula,qua efl optima.

H a e c efl genuina Hedycroi compoftio , vt Galenus dicit, & hac debet ingredi f beriacam Andromachi fenioris.

G a 1 e N v s primo libro de Antidotis ad hunc modum carmine defcribit compofltionem Hedycbroi magmatis , vbi Theriaca compoftio~ nem docet. Non tamen diligenter diHihguit pondera rerum. Nam omnia coniungit con-

K J

1 2 2 T R O C H I S C I .tuncHonibus copulat mis, ?\ & hscefi, opv E

C? E T .

A Trochifci Cyphi D. Ddmocratif.Carnium Vu£ palle albaj&pinguiflima:

Terebinthinae codtae aua 3 xxiiij.MyrrhaeSchoeni [id •«/>, fchawantbi,] ana 5 xij.Calami vngue,utarij 3 ix.Cinnamomi 5 iiij.

BBdellij Onychis Nardi fpicae Caiiae optimai[gM.« ejljimilis Cinnamomo.] Cyperi purgatiArceuthidum maximarum & pingui/lima

rum ana 3 iij.ATpalathi 5 1]. /i. Croci 3 j.Mellis opam iVini ana quantum fatis eft ad formandum

&: 1 nd o r p orandum.M e l l i s & vini parum debet addi, vt

tantum cum bis conjiciantur Trocbjci.C-ARN ES Vum pajja atque Juniperi baccas

recentes or pingues minuti fim e confindito, tun- ditoife, deinde Bdellium Myrrbdmqusuffufovino diluito , poHed reliqua omnia m tcnuifiimurn pul- uer em redigito, & demum adbibito modico mellis defpunuiU optimi >Trochifcos formato,

jirabes bosTrocbifcos vocant Cochion.Ter vuas pajfas hic mtelhge eas quas vocant

Vuas Cybibas,vulgo Cibeben.T e r e b i n t h i n a e cofU : quomodo

coquatur Rejina Terebinthina , ofendam inferius i» traftatu De praeparatione medicamentorum.

1 C a l a

----------------- ------ ■ ---------— —

T R O C H I S C I . I t J

C a.L A M v s vnguentarius,id efl,aromaticus, verus,pro quo fume Galangam , qnia hodie caremus vero Calamo aromatico.

O n y c h i S,idefi, Blatta Byfantia defla,C y p e r v m purgatum pr<ecipit accipien

dum,quoniam plerumque fibris fordidis funt obft- ta radices eius.

A R C E V T H I D E S , funt bdcca Juniperi, Hic autem debent accipi luniperi magna grandes bacca:quontam autem caremus ipfis, vulgaris & minoris Juniperi baccas accipere licet.

Pro Afpalatho fumatur femen Agni cajli , ex mente Galeni de Succedaneis.

p. c . S C H O L .Troch. hi apud Galenum leguntur libro 2. ^

Antid.Onychis,Bdellij.] Fuchfus vna cum Cordo g

duas hic diihnflas res legit , mtelligit ac defen' dit mordicus. Mattbiolus vero atque Fr.:n- ctfcus contra , vna cum Andernaco & Marti a- no Rota Galeni interpretibus pro vnica eadem - que re , ambas eas voces intelhgendas effe Jlrtnue contendunt, & vnguem Bdelitj tamquam Bdellium vngui ftmilt, legendum ejje fentiunt atque volunt

Trochifci Ramich D.Afefka,,IfL. Succi Acetofae [aut loco eius fuca Ciionio-

rum auSlerorumf] | xvj.Rofarum | j,. Granorum Myrti | ij. ^

• Bulliant parvr& coletur,colatur£e addatur Gallarum iamiam tenuidime tritam | iij.

Coquantur denuo aliquantulum , deinde K 4

1 * 4 T R O C H I S C I ,

infpergatur fequentium fpecierum m in# cillimus & opiime commiftus puluis.IjL. Rofarurn § j.Sanrah Machoxiri J j. 3 ij.Gummi Arabici $ j. 3 liij Carnium Sumaeh Spodi j ana \ j.

* Succi Agrefta: 3 ' vij.* Succi granopi Myrti multum rritoru \ iiij.* Ligni Aloes Gatyophyllorum Maltichis

Nucismo&hatae ana 3 ii/.Mifceantur omnia optime, deinde exic»

centur,exiccatarurfus in tenuiflimum puluerem terantur , & formentur Trochifci fubr.iles cumGamphoi^ aureo vno,& aqua rofarurn quantum fufficit. Exiccentur in vmbra libera,exiccati reponantur.

V e n t r i c v l v m , c o r , h e p a r , i m b e c i l

la firmant : & l u b r i c a v i f c e r a a c i n t e f t i n a ,

choleram m o r b u m f i r t u n t , a c r i m o n i a o b t u n d u n t , a n i m u m r e d d u n t t r a n q u i l l u m ,

omnem h a e m o r r h a g i a m c o h i b e n t , o b q u a

n a r i b u s f a n g u i n e f l u e n t i b u s f l a n d o i m p e l

l i t u r , a l i i s m e d i c a m e n t i s mifcetur.

‘Trochifci de Cappare D.AfeJaa»

2£, Corticum radicum Capparis Seminis Agni cafti ana' 3 vj.Seminis Nigellae verae.CalaminthaeSucci Eupatori/ [id efl, GratioU. J

* AcoriAmygda

T R O C H I S C I . Z t $Amygdalorum amarorum Sem.Nafturtij Amraoniaci Foliorum RutaeRadicis Ariftoiochiaerotudaerera: ana 3 i/. CyperiScolopendriae ana 3 j.

Formentur Trochifci cum Hammoniaco praedi&o in aceto diffoluto , & exiccad reponantur.

S c o t o p E N D R . l O N f /1 Ceterach, & non lingua ceruina.

P. C. S C H O t . .Troch.de Capp.] Compofitionem hancapud-

Cordum mancam effe cum Fuchfiius mento co- queratur , nos eam hic ex vetuShs parttm exem- planbuspartim ex Minoritarum in Mefuem ( ex quibus pleraque alia)reJhtutionibus,fux integritati repofuimus, 6)ui inquam, Fraterculi hoc nomine bercle plurimum laudis ac prxmij merentur, quod extra profefsionem etiam ea in re plura pra- fiiterint foli. quam innumeri alij , quamquam eos oejpitare quandoque , 0“ tudicio carere interdum fatis fit in conftjjo - laborem interim mdefenjfum quem in refiituendo impenderunt» negotiumque ipfum tam ingens,tantique commodi nobis proflitum haud exofculari, magnlfque efferre praceniis non debemus.Immerito itaque nimlfque quam deceat,a quibufdam exagitantur boni fratres.

Ad fplenis duritiem & flatus eiusdifli* pandos valent®

K j-

I Z & T R O C H I S C I .

Trochifci de Eupatorio D.Mefu&,.Tereniabinjbd ejl, Manna.]

Succi Eupatorij ana § j.*Rofarum < fi. Spodi] 3 iij-

Spicte nardi Indicae 3 iij.Rhabarbari A fari Anili' ana 3 ij. 13.

Formentur Trochifci cum aqua Cufcu-. tse, & in vmbra libera ventoque perflata e- xiccati reponantur.

Tre Spodiofumatur Tbu-r combuttum. E v p a T O R I v m Mefua,intelhgendum efi

Gratiola.O b s t r v c t 1 0 N E M & tumore pr?-

tcr naturam hepatis & lienis fanant,ac inde - natas febres antiquas,& harum rigore,idte-

rum.ac incipientem hydropem.T'ochifci D idui Jeu potius, Diaion

D. Nicolai.2£.Florum Violarum viridium 3 v. Amyli 5 iij.Seminis papaueris albi 3 ij - 9 j* Rhabarbari 3). 3 ij.

* Seminis plantaginis 3 j.Balfami[locoeiusoleuniiUaryophyUcrHm,] 3 j. Rhodoftagmatis quantum fuflicit.

FormenturTrochifci.D i a n i , f f l d i a v 1, alias vocantur hi

B

Trochifci,ftd corrupto nomine.P e r v i o l a s , hoc loco oportet intelligere

Violas albas, <p<e hodie vocantur Cheyn Citrini, ru b o Gelbe Vtolen,

Ter

T ROC H t s c r . 2 17Per Balfamum intelligitur Opobalfamum.R h o d o s t a g m a ,id ejl,a qua Rofarum.

P. C, S C H O L .Trocll.Diaui.] horum Troch. duas defer ipt io- A.

nes in idem recidentes, alterius pondere tatum triplicato,mendoque in Rhabarb.pendere fablato, temere Corduspofuerat. Mance enim ibidem ^ j. quod & Fucbf.rite animaduerterat, pofttus erat, cum 3 j. 9 ij • vt reftitui,legendum fit.

Per V iolas. ] Male id fentit Cordus, v t & Tuchf.docef.non enim Dialeucoton,hoc ejl,ex Violis albis,quas Cheyri vocamus,fed Diaion, hoc ejl, ex Violis nigris feu Martiis di flis , appellantur hi Trochifci. Viola itaque M artia virentes hic intel- hgenda veniunt.

E x c a l e p a c t i o n e s mitigant}al- mimcjue emolliunt.

Trochifci de Lacca D.nJWefuce,

Laccae mundatae Succi Glycyrrizae Abfinthy Berberis Succi Eupatonj[idefi,GratioU~\Rhabarbari Ariftolochiae long£ Cofli AfariAmygdalorum amarorumRubeae Tin&orumAnili Apij Schoenanthi ana 5 j.

Formentur Trochifci dragmae pondere cum aqua Eupatorij.

Mefue {ntelligit fuum Eupatorium ,ideJl,Gra- tiolam.

Trochifci de Lacca valent ad obflru&io- * K 6

*- *

T R O C H I S C I ,

nes hepatis & lienis,& inde natas febres va rias antiquas,& afciteni per vrinas mouenc,

‘Trochifci Diarhodon D.Nicolai,2/C.Rofarum viridium 5 iii/•Spodij[»d eji,Eboris combufir] 3 ij»Santalirubri 3 g vij.Santali albi 3 j. g xi;'.Croci B ij- g viij.Camphorae g xij. f „' Aqua: Rofarum quantum lufhcitjtorme- tur Trochifci.

Ijla coffipojitto debet adminijivari in magnis

confectionibus ipjius Nicolai.

Trochifci deRhabarbavoT).fifefita,2£.Rauedboni[<d efi,Rhabarbari.] 3 x.Suicci Eupatorij [id efi^ ra tio U .] § iiij.

* Rofarum 3 ii j»Spicae nardi Indicae Anih Rubia: undorum Seminis Api;Abfmthij Afari ana 3 j.Amygdalarum amararum f „ iii;. _

* Formentur Trochifci aurei vnius pondere cum aqua Cufcutae

Y a l e N T ad h e p a tis o b f t r u & i o n e , d o l o r e m , t u m o r e s pnjter n a t u r a m , a f f e d u s i n -

u e te r a to s e i u f d e m , & h y d r o p e m 3 6ci£terUj

& fo rm te c o r r u p t i o n e m .

T'■ochifci de B orberis D.Mefua»Berberis 3 ij.

. Spodi/ Xyloaloes■ Senu

V

T R O C H I S C I . X1J»

Seminis Acetofse Maftiches Galliae mofchatae verae Spicae nardi Indicae ana 3 .].Rofarum 5 v.Gumini Arabici 3 iij.Aquae rofarum quanrum fufficit.

Formentur Trochifci.T r o c h i s c i de Berberis feu Oxya»

eanthae valent ad intemperiem calidam, fluorem alui,& hepatis dolorem.

Trochifci Gallia mofcata D. Mejit^ Xyloaloes crudi 3 v.Ambrae 3 ii;. Mochi 3 j.

Mucilaginis Tragacantha cum aqua rofarum fadae quantum fuffiicit.

Formentur Trochifci parui.C e r e b r v m,corque roborant,vomitu

& alui profluuium liftunt, oris atque adeo corporis totius odorem commendant.

Trochifci Alypu Mofchat<z D. Nicolai,f . Ladani purillimi £ ” j.Styracis Calamitae §Styracis rubrae §Ligni aloes 3 ij. Ambrae 3 j.Camphorae 3 j fl. Mofchi 3 1?.

Aquae rofarum quantum fufficiJ. Formentur Trochifci fecundum artem. S t y r a x rubea,hic non figmficat Thymia

ma,aridum illum & nigrum corticemfd rejinam Styracis quafubrufa aut flaua efi, id efi, optima Styrax.

V A

i j o T R O C H I S C IV a l e n t puetis p a tie n tib u s a f t h m a &

co n ftr it ft ion e m pecftoriSj& e t ia m no v a l e n tibus lac re tinere. Fu inde o p t i m u m f u m i - g i u m & o d o r i f e r u m , & a f l u m u n t u r e t i a m ad

p re tiofif l im a s m e d icin a s .

Trochifci de Agarico T) .zAfefna ca.de Agarico ex Haly.

£.Agarici elefti \ iij. Salis gemmei % ]• Syrupi acetoii fimplicis quantum fufficit.

F o r m e t u r T r o c h i f c i , & r e p o n a n tu r in c a

l i d o fic c o q u e l o c o .Purgat ex cerebro & capite phlegma crat

ium cum cholera miftum.Et praecipue educunt ex peftore craflos humores, putridos & vifcofos.Agaricm Trochifcattis D .<iJfyfefu&> ca.

de Aganco ex Galeno.Agaricieledi § iij.

Vini infufionis Zingiberis quantu fufficit. Formentur Trochifci.Trochifci de Charabe D.zAd-faa.

' I f Charabis aureos vj.Cornu cerui vfti Gummi Arabici aflati Coralli) rubri vfti Tragacanthx Acaciae HypociftidisBalauftiorum florum Maftiches Laccae Papaueris nigri aflati ana aureos ij. Thuris CrociOpi) ana aureum fl.Alucilaginus Pfyili) quantum fufficit.

Formentur Trochifci.Fiunt

T R O C H I S C I . 1 J I

Fiunt & hi Trochifci fine Opio. Trochifci de Charabe fiueex Succino,

inuenti fune ad reftingendum fanguinem. vndecumque fluentem, menftrua, fputum, fluxum fanguineum,& haemorrhoidale : & confolidant vlcera pe£toiis & pulmonis.

"Trochifci de Myrrha T). Rhafis.Myrrhae 3 iij. Lupinorum 3 v.

Foliorum Rutae Mencaftri Pulegij ceruini Cymini Rubiae tindlorum Aflae foetidae Sagapeni Opopanacis ana 3 ij.Succi Arthemifiae quantum fufficit.

Formentur Trochifci fecundum artem. Mentastrvm ejlfyluefins Menta />i-

lofts & lnrfut is foliis.Pvlegivm Ceruinttm,id efi, DiclamnuS

Creticus.Prouocant menftrua,& fedant pafllones»

quaeexretetione menftruorum proueniutTrochifci de Alkek^rigi D. Mejit a.

I f . Fru&uum Aliceitengi 3 iij.Seminis Citrulli Seminis Albatechae Seminis Cucurbitae ana 5 iij. /?•Boli Armeniaci Gumrai Arabici Thuris Sanguinis Draconis Papauerisalbi Amygdalorum amarorum Succi Glycyrrhizae Tragacanthae Amyli Pinearum ana 5 vj.Seminis Apij Charabis Boli [aut eius loco Terra figtllat*. J

T R O C H I S C I .Hyofcyami Opiy ana 3 ij.Succi Alkekengi quantum fatis fuerit ad

formandum Trochi fcos.Fiunt & hi Trochifci fine Opio. A l b a t e c h a fute Batega^Jl Melon ma~

gnus Indus;viridis & fubniger.T r o c h i s c i AlkekengifeuHali-

eacabi valent ad renum & veficae vlcera, & natam inde dyfariam.

Trochifci de Rofis D.Rhafs»' £.Rofarum 3 iij- 1 Ligni, aloes1 Spicae nardi Indicae Maftiches Cafiae lignea:[aut fuccedanet eius ]Tionim Squinanthi Cinnamomi Abfinthij ana 3 j. •Vini veteris quantum ad formandum Tro-

chifcos fatis fuerit.S v N*T efficaces ad multos affe£t >pr fer«

timad ventriculi dolore, malam codtione, febres antiquas,hydrope incipietem ,& illos maxime quibus forma corrumpitur.

Trochifci de Camphora Mejit*.2£.Rofarum 3 iiij- Spodi j Glycyrrhiiae ana 3 M*Seminis Cucurbitae Seminis Citrulii Seminis Cucumeris Seminis Melonis Tragacanthae Croci GuriimiArabici Spicae nardi Indicae ana 3 j .Santali citrini 3 i;-Ligni aloes Cardamomi Amyli

Cam

T R O C H I S C I . 2-33

Camphorsc ana 3 ij.Sacchari TabarzethTereniabin;[ td ejl,Manna ] aha 3 iij. Mucilaginis Pfyllij cum aquaroiacea

quantum fufficit Formentur Trochifci.T r o c h i s c i Camphorae conferunt

ad febres ardentes,bilis & fanguinis feruo- * rem",ventriculi & hepatis intemperiem calidam ^ ab his fitim inexpletam : uTcrum quoque ac phthiiun & hecticam curant.

Trochifci de terrti fgtlldtd D-Adefid,' f . Sanguinis Draconis _Gumi Arabici aflati Trochifcoru Ramich . Rofarum rubrarum Seminis Rofarum Amyli aflati Spodij Acacia:Lapidis Htematiridis HypociftidisFlorum Balauftiorum Boli Armeniaci Terra: figi 11 axre \_velbsii Arment.]Corallij rubri Charabis ana 3 ij. Margarirarum Tragacanthae Papaueris nigri ana 3 j. b.Seminis Portulacae aflatiCornu ceruini vfti Thuris •*Gallarum CyprefliCroci ana 3 ij. = *Aqua: Arnogloflte quantum fufiicit.

Formentur Trochifci.Et quandoque adduntur Opij '3 ij. S p o d i i ] pro Spodio fume Ebttr combu~

Jimn praeparat umS e m e n Rofarum hic ftgnifcat Antherams

( . id ejlt

234 T R O C H I S C I .id efi,luteos apices, qui fiunt in Rofiis: hic exiccari rubefiunt.

G a l l a e Cyprefii, etiam vocantur nuces Cyprefii.

P. C. S C H O L.Mefites exemplaria Gallas abfolute firiptds

habent.S v n t admodum efficaces ad fputum

fanguinis, cum aqua Plantaginis poti: ad fluorem vero fanguinis e naribus, fronti i l l it i : ad menfes immodicos,vtero iniedi vel pubi illitiiad midum fanguinis, in ve- ficarn iniedi,& ad alias h?morrhagias,parti fanguine fluenti impoliti.

Trochlfci de Spodio Mefuti.y . Rofarum rubearum 3 xij.^podij 3 x. Seminis acetofae 5 vj.

* Seminis portulacaz Coriandri praeparati & tofti Pulpae Sumach ana 3 ij.fi._

H- Amyli affi Florum Balaufticorum Baccarum Berberis ana 3 lj.Gurami Arabici allati 3 j.Agreftre quantum fufficit.

Formentur Trochilci.V a l e n t ad febres biliofas cum alui

fluore: inflammationem ventriculi & hepatis & litim continuam fedant.

Trochifci de jibfinthio D ^ .R ofarum Abfinthij Anili ana 3 ij- Kaued [ id efi,Rhabarbari.]

Succi

T R O C H I S C I . i 3 fSucci Eupatorij [ id efi, gratioU.]Afari Seminis ApijAmygdalorum amarorum Spica:nardi Indicae Maftiches Folij ana g j.Succi Endiuiae quantum fufEcit,

Formentur Trochifci fecundum artem.Pro Folio accipe radices Spica Romana , aut

radicum Spica Romana, & Macis ana partes aquales.

O b s t r v c i i o n e s ventriculi & hepatis^ ab his dolorem, & febres antiquas tollunt, didtas partes reliquafque nutritorias roborant,ac appetentiam excitant,

Trochifci Alhandal.DPulpae Colocynthidis | x. ^

Incidantur minutiflime, & fricentur cum oleiRofacei | j.

Deinde fume TragacanthaeGummi Arabici ' Bdellij ana 3 vj.

Macerentur haec in aqua rolacea , donec liquefiant & dilfoluatur: deinde cum parte refolutaru lachtymarfiformentur ex pra:- didfaColocynthide Trochifci qui ficcetur, & cu fuerint ficcati, contundatur minutiflime,& ruf ium formetur Trochi ici cu reliquo diluto lachtymaruatq; reponantur.

2roebifii Colocyntbidos in Hieram Herme- tis, & compo fit tones alias inim endi loco Colocynthides , fm tfy faUtbriores quam ipja Colocynthis.

P . c .

P, C. S C H O t .

. i x . ] Cordum hic falli Bernardus Dtjfennius inftiis illis verbofis Commentari) s , mifere exclamat, eb quod l x.pro 5 .*. rtipfe inquit, hic pofuerit: cum ipfemet hac in re ( v t & plertfque diis locis) indicio vacuus,toto erret edo. Verum m dio Dijppifiriolo Senatus fui iuffu emijjo, dextre reftpuit,d fuis collegis forfm monitus. Proinde quid Fuchfus artis noflra ( vt & plurimis dijs locis liquet ) nefcius, in Pharmaceuticas rationes, hoc loco fuis annotationibus imaginande deliret,nefcio.Mihi breuitati fiudendum efi.

Trochifci Bechi] albi.Sacchari albiflimi lb j-

bacchari Candi optimi Sacchari Peuidij ana § iiij- Ireos l i- 3 vij.

* Amyli § ii. 15.Mucil aginis Tragacantha albini mx. cum

aqua Rofacea factae quantum fufficit- Formentur Trochifci parui, & fignetur. A v x x l i a N t v r tufliculofis, & difti-

culter fpirantibus.

Trochifci Bechij nigri.2 £. Succi Glycyrrhizae 5 Styracis Calamita: £ )• 15.Saccari Candi % i|. 15.Specierum Diaireos Salomonis. Specierum Lohoch fani ana 5Sacchari penidij Ife 15.

S a c c h a

T R O C H I S C I . ' I j JSaccharialbidirm lh i j .f i i j .Mucilageni Tragacath$ cum aqua Hyilopi

fadae quantum fufficit.Formentur Trochifci & fignentur. A b s c i s s a e vocis iaduram refarciut

&profunthis qui patiuntur tullim calidam & ficcam4leniut pedus, & facilitant fputu.

T R O C H I S C O R V M D V £S E Q V E N T I S V A L E R I I C O R D I

defcripiJon.es huic editioni nunc primum accejferunt.

Trochifci de Lacca Tai. Cordi*I f . Laccae eledse | iiij.Ligni Guaiaci fcobina in minimam fc©=

bem feu rafuram detriti ife. j .Coquatur lignum Guaiacum in Ife iiij.

aquae carieftis ad confumptionem fere dimidia; partis: In colatura deinde coquito rad.Rubeae tindoru § iiij donec remaneat tfe j b.Dein iteru colato, & colaturae iniice

^pr^didasj iiij Lacc£,&ad ignem coquito, donec Lacca diiToluatur, Poftea colato & exprimito, & abiice fuperfluitates Laccae. Colaturam dein ad 'piflitudinem aliquam

■ coquito,& infperge fequentes pulueres:Ariftolochix.longtE Radicis concauae

Rhabarbari Cofti veri ana 5 ij. Zedoariae Galangae Afari radicum Curcumae Cinnamomi Ligni aloes Nucis mofchatae Schcenanthi ana 5 j.

'Camphorae 9 j,Mifcean,

13.8 T R O C H I S C I .Mifceantur omnia optime & formen-

cur Trochifci drachmae vnius pondereR a d i x coneam, Hehvurtx., qua falso ap

pellatur AnBolochia rotunda.H o s Trochifcos compofui aliquibus

obftrudfione fplenis hepatifque laborantibus,& prtefenti auxilio idmalu curauerut.

Trochifci de Succino Valerij Cordi.Ambra: excellentiflimae.

Succini albidimi ana 3 j.Succini Phalerni Succini Cerei ana $ iiij Succini nigri Camphorae Margaritarum non perforatarum Margaritarum perforatarum ana 3 ij. Onychis DentaliorumEnraliomm Ymbilici marini Lapidum cancrorumSynodontum Ligni aloes Cinnamomi Schoenanthi Nucis mofchatae Cubebarum Cardamomi Croci Cyperi rotundi Zedoariie Doronici ana 3 ).

Conterantur omnia minutiffime & con- ficiaur Trochifci cu mucilagine Tragaca- thaealbiflimae in aqua Maioraoae difiblutaj.

A m b r a eft fuccinum Orientale.S v C C I N V M eji quod Arabibus yocatur

Carahc,Germams Agsietn fiue BernBein: Sue- danijs, 'Sentar ; GaRtsy Ambre. EJI emm Succinam nihil ahud quam Ambra Germanica.

ghaltrmm, id eft,jiauum & darifltmttm, & 0mnino PeUuddum.

Cere

i T R O C H I S C I . %g)Cereum,id e jl, quod cera colorem habet, non

adeo pellucidum eji„Nigrum Succinum alio nomine yocatur Ga

gates lapis, Germanice Svvarier Agftcin,Oder Svvart^er BernUein.

Inter emendum album Succinum,vitare oportet fcobem & ramenta: nam hac folentpro albo Carabe vendi. Cum enim Cereum aut Phaler- num Succinum tornatur,candida ramenta remit- tit.ldeoque integras glebas candidi Succini emere oportet. Ejl enim valde pretiofum.

Omchis,id ejl,Blatta Bi^anUa.Vmbiltci m artm, Germanice Meerbonen.

' Lapis Cancroru,i.ejuos vocat Oculos cactorum. *SynodomteS lapides funt in capite Synodontis

pifcis tnuenti:qui fi haberi nonpojfunt, quoniam p f c>s marinus ejl, pro iis accipiantur lapilli qui bini inueniuntur in capitibus pifcium fumati- lium,quos Eaulperfzken Germanice vocant.

H i Trochifci faciunt ad calculum, ad tumentem ventriculum:yertiginem,epilepfiam,apoplexiam,tremorem,& imbecillitatem cordis,ad paralyfim,fi datur in aquis appropriatis, cum Betonica floribus, aut Lauendula , aut T ilia : & adfuffocationes

I & ftrangulaciones vteri valent.

O L E A .

Oleum ex ligno luniperi.Fiftile vas in fouea ponatur,fupra id aliud

i fidlile angufti orificij inuerfum ponatur, j fcc&ibus Iuniperi lignis, m inuti% iucifis

plenum

plenum,cui fubducatur lamina ferrea fora- nunibus ocruia,vt de-ftillet liquor, & ne li- p-ni fegmeiHa delabantur,- bene aute apcen- uir, & lutoKpientix cireumlinantufMi-,•lium orificia,ne quidquam expiret. Poftea inferius fidile vfque ad collum fuperioris obruito terra , & fado pauimento igpenf- circa & fupra fidi 1 e fuperius accendito at que ardere finito aliquot horas Poftreino liquorem qui deftillauir,auferto. Cuius v-fus eft purgandis lordidis vlceribus-

E m e n d a t cutis mfedicfnes, ferpigi- nem, cancrum, vlcera maligna, qualia quae in tibiis & cruribus quorundam > malum mortuum recentioresvocanc.

Oleum ex luniperi laccis.Oleum e luniperi, baccis elicitur per artem di-

(Itllandi, yt Vinum fublimatum Q uia yero minoris emitur quam yt ab aliquoVbarmacopol* prdparari queat, confefhonem eius non indica-

bimus.Oleum Nardinum (irnplex D.Afefuce*

Spicae nardi aromatica; % iij«"Vini Aquae ana \ ij. fi.Gleifefamini ffo j. fi

Coquantur in duplici vafe,donec vinum & aoua in vaporem refoluantur : coletur deinde oleum & colatum reponatur abie- da Nardi Spica,

V a s duplex,Gr&ce yocatur D i H o m a; sonfiat duobus crateribus , altero alteri impoji-to ? itari in vmm aromata o.ettm cmictan-

- mr3

O t E A . 24VtuTy in alterum vero aqua fonjatur,qua fubietljs, prunis calefictafuo tempore vnguenta & olea de- coqutUeJl autem hoc: notandum m omnibus aromaticis- oleis qua decoquuntur.. ;. j i

C a l e e & c i t , tenuat,digerit, modket adftringitjproinde affedirus omnes frigidos $ flatulentos cerebri, ventriculi, hepatis,, lienis,renum , veficse, vteri magnopere iu- uatinaribus iniedtum caput purgat, corporis colorem & odorem commendat.

Oleum Nardinum compojiiumD. Mefua*

2£.Spicae'Indicae | iij.Sampfuchi [<d ef, Maior ana] % ij.XyloaloeS; Enalar Folij Indi Calami aromatisi[e/»j loco fumatur Galaga.J FoliorumLauri Cyperi SchaenanthiCordumeniana | |. i!.

Contundantur omnia grofio modojdein- ¥>*- de affunde illis Aquae fontanasVini ana quantum fufficit, i.circiter xiiif-

OleiSefamini ife vj.Macerentur per. no£te,'deinde decoquan--

tur in Diplomate, id eft,, duplici v a fe fe - ! cundura-arceim

P r o Folio Inde, recipe Spica.Roman* radi- am,macis ana

Oleum fofimum ‘D . M e fu a. f - - Colliamari \jptimi &veri.J jy„Caha& [aut fuccedanei eius. 1 | j.

' l .

1\ t O L E A .*SummitatumSampfuchi 3 ij.

Vini quantum fufficit *0 1e i fefamini ife ij.

Macerentur duabus no&ibus, deinde coquantur in duplici vafe fecundum artem.

C a s i a , Aromatica vera, & Cinnamomo ftmilis accipi debet.

C a l e f a c iT,obftru£ta aperit, neruofum genus roborat,vt neruos,mufculos, tendo-. nes,ligamenta, ventriculum.Pr^ter hsec,ke- par & capillos:canitiem ob id moratur, Sc corporis colorem ac odorem commendat.

Oleum de P iperibus D .APefm.1£, Macro piperis [iie jl, /onjrj.] Melanopiperis [ id efl,nigri.]

A Leucopiperis[»de/?,d&;.] ana 3 iij. Myrobal. Chebulorum Myrob.Bellericorum Myrob.Emblicorum Myrob.Indorum ana 3 v.Radicum ApijRadicum Foeniculi ana 3 iij. 6.Sagapeni Opopanacis

BAmmoniaci ana 3 ij. fi.CTurbithalbi 3 ij Zingiberis 3 iij

Caulisfoliorum recentium Thym i viridis Rutae viridis ana m. j.

Coquatur fecundum artem in aquae qualitate fufficienti ad tertias. Colaturae adde olei de Cherua it> ij. & iterum coque ad confuraptionem aquaz.

p. c . S H C O I .

A Ana 3 iij.] Cordus male $ iij.lnc habebat.Animo

O L E A .Ammoniaci.] Hyofcyamifrde in Cordo kge- B

latur.3 i j ] 3 x*j, vitiose Cordus fcripferat,vt hac £

omnia rite d Fucbjio quoque dicuntur ; quam qua d Monachis hauHa ej]e noti dubitem.

I v v a t morbos neruoru frigidos, vt para- ly.fin,fpajTmfi,fpafrnu cynicu,tremore,epilepfia:adfiaec ifqfiiadcm,& carceras arthricidis differentias,&vteri,coJi, renum, veficar affe- ftus frigidos , quia calefacit, tenuat,terget: ob id obftrudiones aperit, calculu frangit.

Oleum Mandragora 7 ) .Nicolai.2 £. Olei ffc v.Succi malorum Mandragorae | viij.Succi capitum Papaueris hortenfis § yj.Succi Hyofcyami albi | iiij.Succi ViolarumSucci Cicutae tenerrimae ana | ij.Opij Styracis ana \ j.

Confice fic: mifcefimul omnes fuccos o- leo,atque in vitreo vafe obftrudlo orificio, Soli exponito per dece dies: vndecimo die coquantur in duplici vafe vfque ad cofum- ptionem fuccorum: deinde vbi refrio-erari coeperit,cola,& colato oleo adde Styracem & Opium,& confice fecundum artem.

S t y r a x quidem fncerus & purus facile in oleo dijfoluitur.

O p 1 v M verbfncerum in eo dijfolui nonpo- tefi. Igitur tenuijUme tritum tnfpergatur oleo, &/ape mifceatur: nam nifiin aqua aut ymo dtjjblm- tnr,non commifiebdur oleo.

L 2

2 O L E A *iSTo?j habentur apud nos,-Mandragora poma;

trgo lo co fuca. Mandragora pomorum, accipe infra/criptam d.ecot Hjo nem.

'dL.radicum Mandragora,id eJl,Corticum radicum id j. Contundantur , & coquantur in nquafujpcienti, & celatum decottum fuccis adde,

A d n i m i o s d o lo re s capit is valec ;& p h ren e t ic is m ale d o r m i e n t ib u s f r o n t i i l l i tu m , & naribus i n k d u m ; v e h e r n e t e r o p itu la tur ,

. pulf ibus b r a c h io r u m & plautis p e d u m i l l i t u m q u o c u m q u e m o d o v i g i l i i s f a t i g a t u m c e le r r i m e obdorm ifc .ere facit .

Oleum M aflichm um D.M efu<tt

^ . Q l e i R o f a c e i x i f .V i n i o d o r i f e r i | i i i j -Maftiches.ele.dfa: | iij. /g, $

C o q u a n t u r fe c u n d u m artem v f q u e ao- c o n f u m p t i o n e m v in i .

C e k e b r v m , n e r u o s , i u n d u r a s , v e n t r ic u lu m , hepar co r r o b o r a t , t u m o r e s duros le n i t ,d o l o r e s fedat .

O leum de Euphorbia D . M efrn .

'M .E u p h o r b i j % fr. O l e i C h e y r i n i | v. V i n i o d o r i fe r i t a n t u n d e m , c o q u e fe cund u m a rtem v fq u e ad c o n f u m p t i o n e m vini.

I v v a t m a x i m e fr ig id o s cerebri & n e r u o r u m afFe<dus , c e p h ala lg iam , h e m i craniam,le t h a r g u m , n ar ibu s im m if f u m :a r-

t i c u l o r u m q u o q u e & h e p at is ,& fp lenis d o

lores , i l l i tu m i u u a vmeum

O L E A, M $

'Oleum Caflorei D. Iacobi de M. antiis. -^f.Caftorei Styracis caiamicpe- Galbani Euphorbij Cafrac lignea; verte Croci. Qpopanacis

‘Carpobalfami [aut fucc edansi eius.'] ^Spicae nardi Indicae Colli ana 3 iij.Cyperi Schoenanthi Macropiperie Melanopiperis Sabinae Pyrethri ana 3 ij.fi. Olei ft> iij- Vini odoriferi jfb ij.

Confice fic:Gaibanu & Opopanace in vino feorfim difiolue , deinde reliquaomnia cotufacuoleo & vin o coquito ad confumptione vini in duplici vafe : poftea cola , & diflolutu & cxprelfum Galbana cu Opopanace oleo adfunde,& iteru coque cosupti-®- ne vini,& repone faepius mifcens in pofle- rum , vt Galbanum & Opoponax in vaffs fundo fubfidentes , oleo commifceantirr.

E s t optimum contra omnes aegritudines frigidas, praelertim neruoium & iiidtk- rarum,medetur paralyfi,fpafmo,tetano , & fedat acerrimos rigores,& frigora febrium, fi fpinadorfi linatur.

Oleum ScorpionumJimplex D . Mefua.

^Scorpiones numero xx. vel xxx. recun- dum eorum magnitudines.

Olei Amygdalorum amarorum ife ij.Macerentur in vafe vitreo llridi orificij*

per dies xxx.canicular.es ad folem, vel pluribus diebus.-poftea colatu ad vfus repone.

L 3

\

2-A& o L E A,L a p i dem renum & vefica: frangit & ex

pellit,lumbis,pubi, peritoneo illitum , aut per meatum vanarum iniebtum.

Oleum 'Scorpionum compofitum D. Afefua.

^.Ariftolochite rotund? Gentiana: Cyperi Corticum radicum Capparis ana j.Olei Amygdalorum amarorum tt> j. fi.

Macerentur in oleo contufae radices ad Solem feruidum diebus viginti:deinde coquantur aliquantulum in duplici vafe,inie-

,btis ad vltimum fcorpionibus numero xv. poftea iterum ferems diebus xxx.ad Solem macerentur; poftremo excolatum oleum reponatur.

A r i s t o l o c h i a rotunda non ejl Hol~ rrar/:^, fed radix lutet coloris, odore & fapore AriJtoiochi& long&\apfertm ex Italia.

Valet contra venena & peftilentiam. Oleum Formicarum.

^.Formicarum altarum quantum vis Olei quantum fufficit.

Mucerentur atftate ad folem diebus xl. poftea excolatum oleum repone.

V a l e t ad confortandum cpitum.

Oleum Lumbricorum terrcflrium.7L■ .Vermium terrae tb is.Oleum oliuarum ib ij. Vini £ ij.

Bulliant omniqiimul,&fiat oleum:deinde percoletur & rfeferuerur.

N E Pv .

O L E A . i+TN e r v o s infrigidatos confortat,& vti-

Jecft doloribus iundurarum.

O l e u m V u l p i n u m D M e f u a ..Vulpem detrada pelle,'&. abiedis interaneis, incidatur in partes , & coquatur in aquae fontanae.

Aquae marinae ana ife ii)- % iiij.Olei veteris clari Ife iij. % ix.Salis iij. Inter coquendum adiiccAnethi Thym i ana Ife j.

Coquatur aute quoufq; ab o Ilibus recedat caro , & aqua confumatur , deinde coletur oleum excolatu ad vfus fuos referuccur.

fffu i prope mare non habitant, fumant aquam falfam, id eft, Mariam, fu e aquam fontium faifo- rum,ybi falina fuerint. Porro ad coquendam vulpem non fujficit aquarum prafcr/ptarum quantitas s ideo accipe quantum- abunde fatu fuerit-, & firtiter vltimo oleum exprime.

Ad podagras.reliquafqjartbrieidis fpecics, ac dorfijienumq,- dolorem ctt efneaciOunii.

Oleum de Cappare.Corticis radicum Capparis 3 j.

Corticum Tamarifci Foliorum Tamarifci Seminis Agni cafti Scolopendriaejbd efi, jf[pleni?.]Cyperi ana 3 i/. Emite 3 /. Aceti Vini optimi ana 3 ij. Olei maturi ife j. *

Coquantur in duplici vale vfque ad confumptionem vini & aceti

V a l e x duritiei j opi lationi, & dolo.u fplenis,ac ommeius aegritudini.

L 4

0 % m de Lateri fas D.Mefux.^ L a te re aut tegula rufam aariquiffilk

exiufoluto dudlam»eam confringe in fru- lta mediocria,& inprunis vrito,donec tota excanduenrrr:de.indc e prunis exempta fra-gmenta reftinguito in oleo claro veteri,& -di mutito quoufque fe -oleo impleueriot: poltea-oleo exempta in tenui/Timum puX ueiem contundito , atque in Retortam aut Cucurbitam vuream indito , & fecundum

■ artem luto chymiifticoiun&uras vitrorum c audito, & fubtusaccenfis .prunis oleum elicico,& elicitum reponito.

Convenit omnib*morbis. Irio-idis. Eft e- mm calida penetratiuu, refolutnm , mollit •dura,& dilcutit tumida. Opitulatur his qui pati-atur epilepfia,vertigine, obliuione, pa- •imyun^pa-mu, dolorem dorh & genuum,, podagra, ve! alios iundiuraru & nemorum morbos:medetur fpleni,vefica: & renibus.

Oleum Terebinthina.Refine i erebinthin^ aut Larice^,qua in

Germania 1 erebinthina vocamus ife iiij.Eam pone in capace Retorta,flue Cucm>

bita vitrea , & per arte delHllatoriarn elice eiusoleum , ita vt Cucurbita aut Retorta arena; imponatur. Primo autem cum aqua exrbit oleu tenue & clarum, fecundo aurei coloris,vjtimo fufeum & cratium , horum vnumquodque per fe auferto & reponito.

C o n f e r t omnibus acritudinibus frigidis,& maxime nemorum.

O I E A.

Oleum

■ OL E A , •* 4 9

Oleum Tartari2£.Tartari puri ffe ii ij.

Pone in olla, & vre in fornace cum lateribus aut tegulis aut fi&ilib9, vel per fe,donec omninb excadefcatT|rtaru.poftea impone in facculum laneo paino fa&u , & fuf- pende in cellario, tu diftiilabit ex eo clarus quida liquor,que repone. Porro re vera hic humor non eft oleum,fed acerrima aqua,

V a l e t ad faciem tergendam , & erugandam.

Oleum Cytoniorum D.Mefua.^.Cytoniorum non excorticatorum Succi Cytoniorum ana quantum fufficit.

Incidito Cytonia, & impone in vas vitreum^ affunde faecum. Affude etia oleu omphacinum.hoc^ftdmmaturUjVt excedat, eius quantitas fucci mefuram. Poflea flrin- ge vafis orificium,& ad Sole omnia macera, aut in aeftuario diebus quindecim deinde coque in duplici vafe,& abi ice pofthac Cytonia,8caddeiTcetia,&rursu macera & coque,inde etia tertio recetia Cytonia impone,&;pr3cdidlo modo omnia perage , tu repone diligenter ofeftrudum,ne expiret.[ Hodie tanta dilidentia non fit hoc oleum:igitur rogo vt maiorem diligentiam impendant,

E s t optimum contra debilitate ftotna- chi,vomitu & fluxum,fiftit fudore, reftaurat refolutionem, lapfas vires , corroborat aieruos & vires,confortat digeftiuam»

L /

o L £ A.

Oleum fttmpfuchinum*^.Foliorum Sampfuchi m. iiij.Serpylli m. ij. Foliorum Myrti m. j. Abrotoni Sifimbrij ana m. /L CafitelignetE verte 3 ij.Olei omphacini quantum fufHcit.

Cocidito & contundito omnia,& vitreo vafi impone,ac infude oleu vt fuprafpecies emineat: tu obltrudto vafls orificio macera ad fole vel in tefhtario diebus odo. Podea exprime,& expreflum oleu infunde receti. bus fpeciebus,& hoc etiam tertio facito.

Talia -vera Myrthi accipi debent^ua ex Italia & Narbonenfit Gallia afferuntur.

S i s i M B R t v M ,id e j l , Mentha aquatica, ejl & aliud Si fimbriam in montibus naficens,mul- to odoruttus, cjuod melius ejjet fi ~vbictus haberi pofifet.

O m p h a c i n v m ,id ejl,ex immaturis 0- Imis exprcfjum.

L a s s x t v d j n i vtile eft,& morbis cerebri & neruoruprodeft,ob id in balneo in undum paralyfim iuuat & fpafmu cynicu, vulgo torturam oris,naribus inicdu:& auribus immillu a flatu tinnitu diflipat,men- fcs ciet,ac morfui fcorpionisprodeft:.

Oleum V'tellorum ouorum.^4-Oua lecetianumero ceturcoquito donec pen itus indurentur, poftea vitellos eorum exime,& cominutos afla in farragine mo- uendo donec rufefcat>& pinguedine quan-

dam

O L E A . 2 f {

d a m r e m i t t a t : de ind e o f f a m fe r u e n te m i n j ice iii f a c c u l u p i l is c o n t e x t u m , & e x p r i m e , q u o d q u e e x p re fiu m fu erit o ie u m re pone.

E x p h r i e n t i a p l u r im a p r o b a tu eff ,

c u t i m e x p u r g a r e , i m p e t ig i n e , f e r p ig i n e , & alia cutis v i n a pe rfa na re , ca p i ll o s r e g i g n e r e , & v l c e r a m a l i g n a & fi f tulo fa cura re.

Oleum Hy periri lacobi de Maniis.Summitatum Hyperici iamiam matu-

refcentis | iij.Macerentur in vino odorifero diebus iij.

bulliant deinde in vafe duplici obturato orificio vafis.ipoftea exprime,& recetis H yperici par pondus iniice, & iterum macera & coque, & exprime , tum etiam tertio re

cens Hypericum adde : & fi vinum minuitur,adde aliquid.Poftea ^.Terebinthina: claras iij.Olei veteris clari vj. Croci.

Coquatur in duplici vafe vfq. ad cofum- ptionem vinirpoftea exprime,& e fedimen- to purgatum oleum repone.

C a l i d v M eft & ficcam,ftipticum,ob id confolidat vulnera inciforum neruorum & combuftionemdgnis , fedat dolores femoris & veficte,&r prouocat vrinam.

Oleum Irinum.!^£.01e i f t y j . V i n i tfe j.

Lauctur oleum ter in aqwa calida,deinde cffufaaqua adde vinum,& infperge Macis iiij.G a r d a m o m i Z e d o a r i a e a n a 5 i j .

L

__ O t 'E A.

Maceretur in loco aliquo calidojobftrij. tS:o vafis orificio per dies odto:poftea in duplici vafe coquito, vfque ad confumptione vinidimidi). Pofiea exprime oleum & infperge ei puluerem fubtilem Iridis Illyrica: ifc ij.

Macera ve pri9 diebus odio,deinde exprime oleu^& recetis Iridis cotufae par podus iniicitOjtuc rurspad fole auc loco calido die bus viiymaceraro,& rursu exprime.Poftre- mo etia tertio exprime,&alia Iride adde,& fimiliter omnia peragerdeinde in duplici va fe oleu vnacu vltimoinfperfaIridealiqua- diu coquito:ad vltimum deinde exprime & repone oleum,cumque videris fubfidere ad fundum vafis Iridis puluerem, leuiter cola.

Cum ita permutatur crebro Iris, oleo fingulis vicibus aliquid decedit: ideo bont ponderis tt> vj. •olei accipiantur.A t t e n v a lyrefoluit, maturat,& digerit malos bumores phlegmaticos pedtons& pulmonis, facilitat fputil & anhelitu, fedat tuffim & frigidos dolores hepatis,fplenis&maxime matricis,refoluit d ura apoftemata,& mollit durities,& coFert fpafmo, doloribus iundiuraru.,aurium,& foe tori narium.

A Oleum Irinum D .N ic o U i Alexadrinr- l^.O lei fextarios x.Aqua’ fextarios 4 iij.Radicum Iridis fb iij. | iiij.C r i n i d o m e f t i c i r a d i c i s | x v .

Cyperi viridis radicum % vi.Hele I

& ° 1 E A> .. 2*3Helenij 3 lij. Ancbufe % ij.Cinnami Alia: Spicae ana | j.Cotundatur radices & alia: fpecies,&: ma

cerentur in oleo & aqua diebus quinque ad fole vel loco calido,obftru&o vaiisorificio: poftea Cupra lentas prunas in duplici vafe coquico.donec aqua cosupta fuerit:deinde refrigerare finito,vitimo exprimito,& cum aliquid fubfederit. fenfim excolato oleum.

Nicolai Alexandrini Latinum & imprefjum ■ exemplar ita tradit huius olei confefltonem.

S e x T a R i v s Romanus, menfura efl qua. habet olei vnciasponderales xrj. 3 y. 5 j-

C r i n o n domesticum, id ejl, Lilium odoratum album quod in hortis plantatur

Non ybique habentur radices Cyperi y iri des, ideo aridas fume,& yino afper<re tritas.

H E l e n 1 1 , id eJl,EnuU Campana,f ideli- <cet radicum eius.

A n c H v s Buglojja fyfoeftris,rubra radice, quam aliqut hodie non re fle Alcannamyo- eanUtinguntur ea radice vnguenta,& cera.

C i n n a m t M,i demeftquod Cinmmomu.A s s a e ] ego hic non dulcem Affamfdfoetida

ponerem,licet tamen ytriufque fi.accipere.p . C . S C H O i .

Oleum Irinum Nicol.Aiex.j Cum Myre- pfi deferiptioab hac Nicolai diuerfa jit , temere A Fuchfhts hanc erroneam dicit.

Cinnamum. ] Cinnamomum imo legendum aliquantulum nempe differunt,>t alibi diximus, g

AITse.J Num Imus loco Caf a cum Fttchfo le- qgendura

O fe

c

ZS 4 O L E A .gendurn fit , videndum. Intereafallitur Cordus,ulxjim hic foetidam intelligendam putans.

Y s v R p a t v r ad dinturnu catarrhum naribus illitum.Ozenas & putredines nariu aufert, tinnitu aurium cum aceto & ruta &

• ®oiygdalisamaris co|a|miftu,& auribus in~ iedtum tollit,afthmacicis gargarifmo adhibito opitulatur,htEmorrhoidas vetcresdnu- dlum liue colo iniedum educit.

Oleum MofchelinumD. Nicolai*Olei puri ffe viij.

^Aqute Ife iij.Folij [autfuccedanei eius.]SpictE nardi Indicae Cofti [odorati & veri.]Maftiches ana | iij.Styracis calamita: Croci

U Myrrha: Troglodytica:Xylocinnamomi [in eius ahfentia corticis Cin~

namomi.]Cafiaelignea: vera: ana | j. 1?.Carpo balfam i [aut fuccedanei eius.] Garyophyllorum Bdellij ana x j.

CMofchi 5 vj.Nuces Indicas num. iii j.

Colice hc: Folium aut eius fuccedaneu, Myrrham,Cafia.Carpobalfamum, & Bdellium tere,& per biduuin aqua & oleo ma- cerarpoftea coque fupra lentu ignem in duplici vafe vfque ad confumptione aquande-• inde reliqua omnia in tenuidimum puluerem redadta infperge , excolato & exprelTo

O L E A .oleo , Se iterum macera & coque paruper: yltimo deinde Mofcbum admifee, & repone, Sc patere vt aromata (ubfidantrea interdum oleo commifce,agitato yafe.

Ex Nicolao Alexandrino defumptum ejl hoc oleum,apud quem non puri ,Jcd Punici olei legitur,id ejl,in Aphrica nati,quod omnium optimum & dulci fi imum exilht.

Pro Polio fume radicularum Spica Romana, mucis ana % j., Pro Xylocinnamomo fume Cinnamomum ele- flum.

N V X Indica hic non fignifeat grandem illam nucem qua vbique Indica nux vocatur fed nucem mofchatam. Nam reteres Gr&ci eam appellant Caryon f i t t e Carydion Indiconfid ejl, Nucem fute nuculam Indicam: vocatur etiam Caryon Myre- pftcon,idefl, Nux vnguentaria fiue odorata : & Mefchocaryonjioc eJl.Mofchata nux , quod diligenter iit hoc oleo notapdum ejl.

p. c . S c H o L.

Aqua: ] Puchfius vinum aqua loco fumendum ^ fatis apte di citi

Xylocinnamomi.] Nicolai Alex, exemplar Xylocincami legit.

Mofchi 3 vj.] Nimia certe quantitate;quare forftn 3 iY j. legenda erunt,vt pro duobus ij. inferius in vnum contrariis, ufcnptores ohm cacuti- eneslegerint.

.Nux Indica. ] Nuces Indicas hodiepafitmD vocatas Fuchf. hoc loco mtelligendas , non Nuces mofchatas vulgo appellatas , contendit : eo quod hafce veteribus G racis cognitas nonfuijfe conjlat.

Verum

O t

e)

O L E A . i

Verum idipfum & de GaryophtlMac Mofche huc compofitionem quoque ingredientibus dici pojfei quod non perpendit Fuchfus. Posterioris etenim feculi compojit tonem h ance fje,quod omnia hic come morat a cognouit,efl indubitatum.

E s t optimu ad omnem frigiditate cor- poiiSjp-otiflimu vetrieuli, & ad dolore lateris foris infi<ftu.Straguriofis-& colicis, & ad omne neruoru vitium illitu optime facit, j mifcetur epithematibus & emplaftris quae ad ftomachi & renu affa&iones adfcilcutur.

Oleum Ruta.Rutae recentis incifae & cotufa: quatum

iibuerit,ponc in vafe vitreo, & affude o- lei veteris clariffimi fulficiete menfura,& macera ad fole , aut in loco calido aliquo diebus quindecim: deinde in duplici vafe coquito tjBc abie£aRuta recetem iniicito, & iteru quindecim diebus macerato.-poftea fimili modo coquito & ex primito,.& tertio recentem Rutam inii- cetmacera quoque & cola.Ita debet ptaparari oleum hoc & aliquotfe- j

quentia. IE s t cal i d tt,ap eri t i uu ® ,tc fo J u t i u u m, 8c

mitigatiuum doIoru,calefacitienes,vefica, matncem5& fedat dolores cofn,& #naxime colicam,fi venter vngatur.Sc fiat ex eo folo ctyfter: praeterea opitulatur neruis, confert fpafmo,& expellit frigidos humores.

Oleum slnethinum. ~O l e u m A n e t h i n u m f i c ex f l o r i b u s 8c foliis j

A n e t h i , f

O L E A. 2 57Anethi, & oleo veteri claro , eodem modo 'Cjuo RutaceumOleum.

S e d a T-dolo res,aperit poios,& re fo luit ■ vapores & apoftemata,:tumores & durities: mitigat dolares & rigares febrium,prou©-: <cac fomnum & fudorem.

Oleum Cham&meliffnm,Oleum Chamxmelinum fiue Chamo-

v t vocant,fit ex foribus Cham^meli, id eft,Chamomi;lltg,& oleo veteri claro,vt Rutaceum oleum.

Y a l e t ad plura;a,perit poros,refoluit vapores , fiftit fluentes 'humores, corrigit malas qualitates, cofert nerui-s & membris neruofis,& apprime mitigat dolores.

Oleum Lilinum,.Oleum Lilinum,fiue Liiiorunrffit ex Li-

lijs albis odoratis recentibus,& oleo veteri claro,Yt oleum Rutaceum.

S e d a t frigidos dolores pedoris , re- nunUjVeficK, matricis,& colicam : eft enim caliduj^folutiuu,mitigat tuflim, & efficaciter rei©:iuit,& citius maturat apoflemata,

Oleum IVarciffinum.Oleum Narciffinum fit primo Vere ex

recentibtis floribus albi Narciffi,qui vocatur Germanice Mertzenblum, vveyfshor- nuagfblum^veyflaprillenblumjvveyfs Io- fepfsftebe:fit vt Rutaceum.

V a l e t ad emolIicntlasvulu.cc duritias» |>ra:clufio nefque.

Oleum

O L E A .

Oleum Ligustrlnum D. Jifefua.Oleum Liguftrinum,quod Gr^ci vocant

Cyprinum, Arabes autem oleum de Alcan- n a,fit ex floribus recentibus Liguftri florente vite,aut paulo pbft,&oIeo veteri da- riflimo,ad modum Rutacei olei.

LiguJlrum cfi arbufcula felias fere foliola- j ribusparuis candidis ,veluti Jpumofn & mucofn: j

Germanice vocatur Reynvveyden &Muntholix,. I Nafcitur copiose ad Rhenum, & in Mefnia,Hef- fra.Sueuia, Vvirtenbergenfi agro , Thuringia, & circa Nurembergam, non longe a Kalckraut.

P a r t e s neruofas roborat,& capillos a canitie indicat.

Oleum Sarnbucinum.Oleum Sarnbucinum fit ex floribusSam-

buci,& oleo veteri clariffimo,quemadmodum etiam oleum Rutaceum.

L e n i t , abftergit, & mundificat cuti m , medetur idleritice, & maxime hepati infirmo,opiiato, & plurimum confert ao- lonbus iundurarum. 3, q

Oleum lafmlnum. iCS*Oleum Tafminum, quod Arabes vocant

lafeminum & oleuin de Zambach , fit ex floribus Iafminis.fiue Iafcminis,iiue Zam- bachi,& oleo veteri claro, vt oleum Rutaceum.

Efi Iafrrne flos /inulis Violis aut Cheyri, admodum adoratus: nafcitur in frutice, qui multis

viticulis

M S

O L E A , Z$9ytti.cdU afcendit pergulas & concamerationes, vt vitis,Colitur in Italia & Gallia.

O p i t v l a t v r c o rp o rib u s quae cal e f a c t i o n e m la x a t io n e r a q u e def id erant.

Oleum Cheyrinum.O l e u m C h e y r i n u m fit ex L e u c o i i s l u

teis, h o c e f t ,e x C h e y r i s citr in is & o l e o v e teri c la r o ,& R u c a c e u m o le u m .

Cheyri Germanice dicuntur Gelbe-Violen. D o l o r e s n e r u o r u m a l ia r u m q u e p a r

t iu m co rp o ris m it i g a t , e aq u e quae in t h o race,renibus & vefica fu n t jd i f c u t i t . •

Oleum Myndiorum.O l e u m M y r t i l l o r u m fit ex M y r t i l l i s ,

h o c eft ,b accis vera: M y r t i , & o l e o O m p h a - c i n o , h o c e f t , i m m a t u r o ,e o d e m m o d o q u o R u t a c e u m .

Myrtus vera apud nos mit nafciturnieqite habemus femper virides Myrtillo-s ,fed aridas ; vt plurimum enim ex Htfpania & Italia ajperun- turudeb necejje eft vt vino odorato afpergantur.

R e h i g e r a t & a d f t r i n g i c , id e o q ; coeliacis affeCtibus f u b u e n i t , fanat ig n e a m b u ita ,p u ftu la s e ru m p en te s i l l i tu emen-r dat, atritus hyem ej;co ncita tos,& :in tertr ig i- nes i l l i t u m c o rr ig i t ,S e d is r im as, c o n d y l o m a ta , lu x an te s artus p e r f a n a t , 8c fu d o re s

c o e rce t .Oleum Myrtinum.

O l e u m M y r t i n u m fit ex fo l i is verae M y r ti & o le o O m p h a c i n o , id e f t , im m a tu r o :

o le u m M y r t i l l o r u m .q u e m a d m o d u m

z 6 o 'O L E A.JQjfoniam yero Myrti vera recentia, folia

apud nos haberi nequeunt,ideo jiime folia Myrti yera qua ex Italia & Narbonenfi Gallia & Candui afferuntur demb, & ajpergeea contufa

, 'mnoy-iten odorato, rt difhim ejiproxime in oleo Myrtillo um

C e r e b r y .M , n e r u o s ,c e r & y c n t r i c i i - i u m r o b o ra t .

'Oleum Mentha.O l e u m Mencb.se fit ex Media crifpalfari-

ua & oleo omphacino,id eft)immaturo:,eo- 4 e modo quo Myrrinu aut Rutaceuoleu.

V e n t r i c v i r-M refrigeratum Sc imbecillum calefacit : firmat naufcam,vo- mimmque reprimit, appetentiam excitat, codlionemque iuuat.

Oleum AbfinthifOleum Abfintliij fit ex Abfinthio Pon

tico & oleo omphacino claro,quemadmodum oleum Rutaceum.

■ Abfntlnum Ponticum nos non habemus quod videlicet non adeo calidum ejl,fed fuauioris odoris & valde ashmgens. No sirum yero Abjin- thium fine rutticum Abjinthium calidius eft, & nilulfere adBringit, yt etiam Galenus firibit: ideo corrigendum efl cum Rofis , qua dimidium eius pondus aquant.

C a l e h c i r , a c ro b o r a t ea quae funt r e fr ig e r a ta ,p o t i f f im u m v er o v e n t r ic u lu m , e x c i ta t ap p e te n tia m , o b f t r u & i o n e s a ufer t ,

i u m b r i c o f q u e en ec at .-Oleam

zSsOleum Rojacemn.

O l e u m R o f a c e u m f i u e R o f a r u m 'f i tex R o f a r u m ru b e aru m n o n d u m p en itus apert a r u m decerptis f o l i i s & o l e o O m p hacino,, , id e f t , i m m a t u r o , e o d e m m o d o q u o R u t a -

c e u m oleum»R e fr ig e r a t & a f t r i n g i t , i n f l a m m a t i o n i b u s

pr£fidiaeft ,a tf tuante v c n r r ic u lu re ft in guit» ero f io nes in t e f t in o r m n c ly fte r ibu s in d i tu & .d o lo x e s d en tiu m ,f i ,e o co liuantur,fanat.

Oleum Violaceum.O l e u m . V i o l a c e u m fiue v i o l a r u m , fit ex.

f lo rib us V i o l a r u m & o l e o O m p h a c i n o , id eft , i m m a tu r o , q u e m a d m o d u m R u t a c e u m

& R o f a c e u m .R e f r i g e r a T , in c an d e fc e n t ib u s in

f l a m m a t i o n u m fe ru o rib u s v t i le eft.

Oleum, Nenupharis albi.H oc o l e u fit e x re c e n t ib u s f lo r ib u s N e

n u p h aris , quat a lb o s f lo res p r o d u c i t ; & o l e o O m p l i a c i n o , q u e m a d m o d u m V i o l a c e u m .

N y m t> h e a t v m o l e u m vires h ab e t V io la t i r r e f r ig e r a t ta m e n m a g is q u a m V i o - l a t u m , & m i n u s q u a m P ap auerinu m : h y p n o t i c i s ^ in te m p e r a tu r a m p a r t iu m , v t ren u m , ca lidam fanantibus/vti li ter m ifc e tu r , & V en eris , ten tig in em - p r o h ib e t g e n i t a l i i n u n ^ u m / o m n u m e t iam c o n c i l ia t .

Oleum-Nenupharis Ci trini*.Hoc ©Icums St ex luteis j. fiuc ClwMs;

Nynsi

O I E Av

2 ^ 1 O L E A .

Nymphceae, hoc e it , Nenupharis floribus, & oleo Qmphacino , vt violaceum oleum.

Oleum P opulinum. Populinum oleu fit primo Vere ex ocu

lis Populi arboris comulis & oleo veteri claro , loto in aqua calida aliquoties , eodem modo quo Rutaceum aut Anethinum oleum.

Oleum Amygdalorum dulcium.Olei Ixxxvj. faciunt tb vij 3 ij.

'Vini Ife iiij.Gemmarum Populi arboris recentium Ve

ris initio colledarum ib iij.Gemmas Populi diutiffime terantur, &

macerentur in vino & oieo diebus feptem, quotidie faepe agitentur. Odaua deinde

die fupra lentas prunas in duplici vafe coquito, vfq: ad confumptionem vini .-deinde exprimatur oleum & reponatur.

Porro hoc oleum efficacius erit.fi fecundo & tertio recentes Populi gemae addatur.

G e m m a e Populi,id eJl,ocuh Populi. Expedit ad capitis dolorem, arthriticis,

nephriticis & podagricis, & vbicumque dolor fit.

Oleum Amygdalorum amarorum. ^.Am ygdala dulcia ficca,no tamen ran

cida, contundantur minutiffime: pofteain fartagine aliquantula torrefacies offufo a- qu£ Roface? modico, pofteapr^lo exprime.

L e n 1 t afperitates pedoris,gutturis &palmo

__

O L E A . . aeT jpulmonis,duritiem,& ficciratem iun&urarum:eft fuaue in cibis, & cofert hedicis & phchificis ; impinguat,augct fperma, fedat tuflim & ardorem vrinse , vefica: & vuluae excoriata:,cum fiftula iniedum.

Oleum Amygdalorum amarorum.Fit hoc Oleum eadem modo quo ex dulcibus

Amygdalis.A p e r i t opilationes, & difcutit ven-

tofitates& vapores,fed potiffimum medetur furditati, fibilo & dolori aurium , lenit duritiem neruoru,& delet maculas faciei.

Oleum Balaninum.Oleum Balaninum fit ex Balano Myre*

pfica.id eft,Glande vnguentaria,quam Arabes vocant Granum Ben:Fit autem ex tufo alfatoque affufaRofacea aqua, frudu ifto.

Fruflus hic ipfe Auellana magnitudinem ha~ bet,colorem candicantem, & figuram vt plurimum triangularem. Cortice tenui claudit pin» guem quendam nucleum fungofa & alba tunica inuolutum,affertur ex Syria & Arabia.

O i e v m Balaninum repurgat maculas,varos, lentigines, cicatricum nigritias, fucos,aluum foluit, fed ventriculo aduerfatur,dolores aurium emendat. Item fi fo~ nant aures,vel ftrepitum,aut fibilum,adipe infufum auxiliatur.

• Oleum de Cherua.Oleum hoc fit ex pingui quodam femine

quod Arabes Cherua» Graeci Crotona,hatini

264 L 1 A-Latini Ricinum vocant. Fit autetir eodem inodo quo oleum A mygdalorum.

[Planta cjiu femen hec.producit, vocatur are- Sentioribus Cataputia maior1, ab Italis Palma. £ b r iB i , & M irafolis; a Germanis Vy under- banm:Zekenfame , & Hcydntfch Sprmchkorner.

P ro de. sx p fotis, vlceribus capitis, crurapentibus , fedis inflammationibus, vuluis qua; occlufae conuerfaeque ftrangu- lant;cicatricibus Foedis, aurium doloribus, pptu aluuin ciet, fi quis.aquis. grauatur, lumbricos eiieit.

Oleum Tapaueris.E femine vtriafquePapaueris tam albt

qua nigri exprimi£uroleu,eode modo quo cxAmygdalis,Balano,Myrepfica,&Cherua.,

IMP i:N G V a T,afperam arteriam lenit febrium ardorem, mitigat, & infonanium.

Oleum Hyofcyami'.Hoc oleum exprimitur ex Hyofcyami

femjne eodem modo quo ex Papauere.Oleum Spica

Oleum Spicaefitpefdeftillationem cx jnaioriLauendula,quae Spica vocatur.- Hoc oleum apisd nos maioribus fumptibus f t quam in Gallia Narbonenfi, ideo potius emendum efi a. mercatoribus.» qui illud e. Gallia afferunt.

Oleum Laurinum-.Oleum Laurinu apud nos no facile fie-

sigateli:qu.oniaycro in magna, copia affertm:

0- E B A. 2 & p

tut ex Italia & aliunde,ideo facile emitur a M a c e r ia li f t is !

C:a l i d v m eft & aperi tinum , mitigat colicam & frigidos dolores ventris,ftorna- chi, capitis, hepatis, fplenis, renum, matricis, neruorum,iun&urarum, denique omnibus segritudinibus confert.

Oleum Sefaminwn.O i e v m S e fa m i n u m e x prifni t a r e Se- -*

fijmi femine, eodem modo quo de femine Papaueris.

Se f a r n u m -verum affert#? ex Alexandria A egypti Venetiasinuuc ex I t a l i a 0 Htfpania ,vnde ematur fncerum , nam adulteratur oleo Nucum; <& Papaueris, fed odore '& fap.ore facile deprehenditur aperitis dolus.

O l e v m Sefaminum impinguat, auges: Iperma,lenit guttur & omnem a fp en tat em & duritiem,& clarificat vocem.

Petroleum Planum.P e t r o l e v m clarum,quoddam efi: al

bum,quoddam vero aurei coloris : Deflui? autem ex petris in Italia Scplerifque aliis., locis,vnde ad nos adfcrtur,

C a i e i a c i t , ficcat,eflentiae tenuita,- te in altum penetrat,digerit,proinde materiam omnem excrementofam confumir, ob id epilepfiq,paralyfi,vertigini,obliuioni, & lienis,renum,veficac,vteri, neruorum,a r

ticulorum omnium,& reliquarum partium neruofarum doloribus frigidis maiorem la modum confert.

m

2 {i 6 o l E A.

‘Petroleum nigrum.

Petroleu nigru,fiue Naphtha nigra,craf- fius cft quam flauurmGignitut aute in agro Brochdorpiano & Brufvyicenfi in Saxonia.

P e t r o l e v M, id eJi,Naphihd.

O P O B A L S A M V M S V C C E D A -N E V M P R E T I O S V M E V R I C i I Cordi, qui Valery pater fu i t , huic editioni ex Vctl. Cordi /criptis nunc primum accedens.

1/L Iridis Illyricae Zarnabi longi [ideJl^Zedoaru.']Zarnabi rotundi [ ideJl,Zurumbptf?.] Cubebarum Cardamomi maiorisCardamomi minoris Agallochi Olei Benzoi ana 3 iiij.Garyophyllorum Nucis mofchatae Macis Arceutidum [td eft, gran.Iuniperi.]Cailix Cinnamomi Samali cicrini Benzoi ana 3 i).Croci Afari Maioranae Schcenanthi Nardi Celticae rad. Rotarum rubearum Cyperi longi &

rotundi ana 3 j.Camphorae 5 if* Mofchi 3

Haecomnia trita maceretur in yino Rhenano ter fublimato,diebus odio. Poftea di- ligetiflime diflilletur in balneo. Diftillatae deinde aqu£ quae prrmo exiuerit,cape § vj. in quibus dtllolue optimae,cadidi(Iiffl?,elc- ftaeq; Myrrfy; | ij.frc tenuilfima & piyftan-

tifiima

V N G V E N T A . ' zSjtidimapars Myrrhae, aquae vitee mlfcetur: craffior vero inftar fecis fubfidet , quae nequaquam eft feparandaaut excoianda.-qno^

" •* niam in fundo dimifia ipfum Opobalfamualiquot anpis conferuabit incorruptum.

r-: v N G V E N T A.i Vnguentum slgrippa Regis T).Nicolai,

Radicum Bryonia: ifc ij.Radicum Cucumeris Afinini fb j .Scyllae fb fi. Ireos 3 iij.Radicum Filicis Radicum Ebuli Tribulorum aquaticorum ana ij.Ceraealbiffimae % xv. Olei albiffimi fb iiij.

Radices omnes iftae recentesMncifa: & contufae macerentur in oleo per dies odo: deinde coquantur, poftea exprimantur : & in colato oleo & expreflo refbluatur cera> & fiat vnguentum fecundum artem.

jipud. Nicolaum Jllexandiinum inucnitur i de Vngumtnm : fed imprefi codices non habent r adites Ftlkis & Ebuli,& Tribulos.

Oportet omnes lUc^radices & tribulos effe recentes : quod fi necefiitas vrgeat, & non fn t ad: manus recentes; tunc fume fu catas,& affunde rivi optimi fb iiij.

T r 1 b v L 1 aquatici fnie marinifunt rraf- \ fermtj]e,& ipf fruflns accipi debent.

P- C. S C H O l ,

Tribuli aquatici.] Diffennius veru contra,« non fruffys , fed radices hic intelheendus elfs putat, '

S.68 V N G T E N T A.

H y d r o p i c i s omnibufque corporis oedematis fuccurric. Neraomm maia fanat', vrinam mouet, extrinfeeus illitum ventrem fubducit, dolorique renum vtile.

'Unguentum <tAposlolorum D . Auicenn&.

1JL Terebinthinae Cerae albae Refints. Hammoniaci ana 3 xiiij.Ariftolochiae longae Thuris mafculi Bdellij ana 3 vj>Myrrhae Galbani ana 5 iiij. Opopanacis Floris aeris ana 3 ij. Lithargij. 5 ix.Olei,fi fuerit xftas tb i):.In hieme autem ft> ii)-=.Aceti quantum fatis eli ad Hammoniacum

Galbanum,& Opopanacum diflblucnda* Confice fecundum artem.

F l o s Aeris proprie fignificatgrana quadam parua, qua a partibus aris profiliunt cum refrigerantur apfufa aqua partes aris: hoc tamen loco folet poni yiride aris.

E s t efficax contra vulnera & vlcera difficilia & fiftulasieonfufffit carnem mortua» & cqnfumptam.reftamat, duram mollit, &. plagis fanat.

. l^guentum AregonD. Nicolai^.Rofm arini Maiora&reRadicis lari Serpylli Rutae Rad.cucumerisafininiana § iiij. fi. Foliorum Lauri SaluiaeSabinae ana § iijf

t 1 ) Fulica.

T N G V E N T A .Pulicalia: maioris Pulicaria: minoris ana 5 iiij.Radicum Bryonia: 5 iij.Laureole | iii;'. fi. ¥•Nepeta: § iij. *Maftiches *Olibani ana 3 j. fi. ' *Pyrethri *Euphorbi) ana | j. *Zingiberis•Piperis ana 5 iiij.fi. *Adipis vrfiniO lei Laurini ana | iij. *O lei mofchellini § fi. Petrolei clari § j.. •Butyri 3; -i ii/. Olei communis ft) v.

Herbae & radices Maio menfe colledlar» , in oleo macerentur diebus fepcena,deinde coquantur additis circa1 codurae medium, ficcis reliquis:tum colentur.Colato oleo adiice reliqua, &Cerai tb j. | iij.

O l e v m debet effe purum & vetus. Vorrl ausiores non ponunt certam menfuram olet: qui - eLim iubent accipi tb v. vel quantum ftifpcit. Sed tantum herbarum & radicum pondus & quantitas,nonpotejl bullire in tfe v.olei : ideo accipe elei tfe medicinales fex , & affunde aqux etiam aliquot libras, & coque ad confumptionem aqua,, & cola.

I a R v s ejl vera Serpentaria ,pro qua ponitur Aron recenter ejfojfum.

P v L 1 c a r 1 a , id ejl. Conyza, Germanice vocatur DurvvmtK , '& ejl Jimilts EnuU

M j

27® v n g v e n t a .Campana in foliis, caulibus & flarihusfed multo minor: nafcitur immidis locis & exiccatis aquis circa fi Agna.

L A v R E o i a , e fi planta fimilis Tbymelea, id efi, planta in qua nafcitur Coccum gnidium: eius loco fume radices vel folia Cocci gnidij.

O levM Mofchellmum ftto loco defcrtptit efl, P. C. S C H O L.

A Et affande aquae.] Cacutit Cordus in aqua vnguentum coquens,cum in vino coquendum ejfe ratio diClitet.

Caterum cum vnguentum ifiudin ponderibus mire corruptum vndique legatur , nos idipfum, quantum nunc licuit,refiituimus.

P r o d e s t malis corporis frigidis,co- uulfionibus, refolutionibus partium. Item dolori colico,renum,articulorum que.

Vnguentum A i artiat um D. Nicolai,Certe albae tfe ij.

Olei lb viij. { aut quantum fufficit. 1 Rorifmariniloliorum Lauri ana § viij.•Rutae vij.Tamanfci [foliorum fc dicet.] % vj. Maioranac Sabina: Baifamit.ae Saluiae Ocymi Polij [videh&t vcn.]Calaminthae Arthemifiae 'pnulae Betonicae Branca: vrfinae-, Spargulae Herba: venti Pimpinellae Agrimoniae Abfinthij Herbae paralylisHerba: fanddae Marite Cimarum Sambuci Herba: cra Aulae Millefolij

Semper

T N G V E N T A . Z f t

Semperuiuae Chamaedryos Centaureae Cencumneruise Fragulae Tetrahic Quinquefolij ana iiij. fi.Radicum Hibifci ffctefi,Alth<e&.]Cymini Myrrhae ana | iij.Foenugraeci j . f i . Butyri § j. 3 ij. Vrticae Violarum Papauelis nigri Menthae Saracenica: Menthae crifpaeLapathioli Polytrichi Carduncelli Matris fyluae Maturellae Herba: mofchatae Alleluija Linguae ceruinae Crifpulae Camphoratae Styracis calamitae Medullae ceruin^ ana | fi.Adipis vrfini Adipis gallinaceiMaftiches Thuris ana pOlei nardini 2; ij.

Herbae omnes in Maio menfe colligatur, & incif^ macerentur in yino odorifero per dies feptemq oftauo deinde die coquantur, donec fere confumatur vinum poftea cola, & colaturae expreily adde oleum, & coque denuo donec confumatur vinum , mox adde ceram & reliqua fecundum artem.

In hoc vpguento muli a funt herbarum nominet qua apud, probatos Au flor e 5 nufquam inueniuntur,ideo(fe aliquis non facile eas interpretabitur.

N i c o l a v s Prapofius loco Maiora»a h*- bet Esbnum , alij Autem habent vtvumque. Sed non conSlat quid fit Esbrttim : alij enim dicunt Maieranam ejje , alij Saluiam : fed vtrumque ingreditur hoc ynguentum tam Maior ana quam Saluia.

B a l s a m i t a ,id efi) Mentha aquatica.M 4

' ' ■ ii • ’ •

ayi 'VNG VENTAB r a n c A vrfna "Pera, qua Romana cogno

minatur , accipi debet, gw radices longas multas, glutmofas-, fapore Tragacantha. Et alio nomine vocatur Acanthus : qua vero Germanice vocatur Berndavv , & habet Anethi vmbellam & fefnina odore & fapore cyrnicum, nihil minus efi quam Branca vrfma: nam femper silam Romanam brancam vrfnam inteUigunt •Audiores omnes: ejl autem vrbana & hortenjis herba Branca vr fma vera.

S p a r g v l a , id eJl,GaUion, Germanice vocatur Ranrifen & Sprengelblum,herba ejl denfo, atumerofi,conferto & odorato fore.

P i M P I K 2 L L A, quam Audior ifitelligit, ejl Sanguiforba , qua Germanice Blutjjilrojfiem vocatur.

H e r b a Paralyfisyid efi,Hime’fchujfil.H E R B a [ancla Maria, fecundum interpre

tationem emmumtejl ferficana.H e r b a Crajfula pinguia habet foliainajci-

$ur in muris & in tedlis:G er manico vacatur Fet- 4eh eiine,fine Donnekraut.

C e n t v m n e r v i a i. Plantago maior.T e i r a h i t , id ejl, herba ludaica, quam

■dicunt ej]'e Orobum.Lv m i n a r i s maioris audior Ioannes la

cibus Manlius, pro Cymino & Myrtha habet Cimarum Myuhi. Sed nef io quam benemon tamen improbo. Porro Nicolai Alexandrini tmpref- fum exemplar habet Cymini & Myrthafed Nicolaus P rapo [itus pro Myrtha habet Myrrham: fed male.

L ap AXHI OI y U,id ejl., Acetofa.P o i. r

------P ^ p, m U B I U I I I I . H I p H I I I I I III W

7 N G V E N T A. 2 7 $P O I. Y T R 1 c h o n , herba, ejl ex ffeciebus

Capilli Veneris.M i N I H A Saraccnica, Germanice vocatur,

Vnferfravven mint^e. Herba habet folia oblon- ® ga,Lapathio minorant infummis caulibus aureos flores in corymbis dijpofitosfere vt Tanacetum,tota odorati Rima ejl.

C a r d v NCEL L v s , id efl,herba Turcha, ■quam nos in Germania vocamus, Carduum benedi flum,

M A T R r ss M v AieJlTericlymenum,Germanice vocatur Speklilien : afcendit arbores vt Vitis,flores habet longos,reflexos & odore Liltj.Nu- remberge in hortis colunt * cum ahbt proueniat

/ponte m fyluis.M a t y RELI. A,id eJl,Phu,id ejl,Valeriana

maior. Imprefsi codices Nicolai Alexandrini non habent Maturellamfed Marathrum,id eJl,Fesni- sulumfed mate.

A l l E l v 1 A,id ejl,Trifolium acetofum:Ger*= manice Buchampfer vocatur.

C r i s p t l a , qua Jit herba,non conflat re- eentioribustalij enim Buphthalmum, alij herbam Cancri Jic vocant,nec indicant figuram herba Ca- crr.ego autem ponerem eius loco Buphthalmumf id ejl, Cotulam maiorem,non foetidam.

H e r b a M O S C H A T A ditas habet /pectes : vna habet veluti acus longas, & ejl rojlrum Ciconw.altera ejl par ua , & non habet acus: fed ejl herba admodumparua, folia habet ftmilia concaua, radici, id ejl, Holvvurtx. * odorem habet in Maio menfe Mufci: nafciturvmbrofis locis iuxta concamm radiem id ejl HelvvurtXjin Maio Un-

M s

2 7 4 V N G V E N T A .tum reperitur.Germanice vocatur Bifemkraut.

C A M P H O r a t . a ejl Abrotonum, quii «* . dore accedit adCamphordrfp :'quidam dicunt .ejje

Abrotonum fylueftrejiue album , fed perinde ejl: efficacius tamen ejl vulgare Abrotonum.

Nicolaus Alexandrinus 'paule aliter defcribtt hoc vnguentum,vt codices imprefst ejlendunt,ideo-

que & eius modum fubiungemus ■: nam variatur ponderum ordo & quantitas.

A d v e r s v s frigida corporis mala, refolutionem coxendicum,nephritim , con- uulfionem , & id genus alia valet: tumores reprimit,durities emollit,liuore'mque cutis emendat.

Vngttentum Martiatum magnum D» Nicolai Alexandrini.

sjy*-Cerae albae tb ix. Olei fextarios vj. Pet.vero CoudCera tb xij.Olei fextar.lxvj.

Rofmatini Foliorum Lauri ana tb j. fi. Amaraci tb ij.Esbrij Sabinas Balfamitae Ocymi Elelifphaci[<dej£ Salui a.]Vo\i)[fcilicetven.] ~

Calaminthes Arthemifite Enulx Betonicae Brancae vrfina: Herbae venti Pimpinellae Argemoniae Abfinthij Herbae paralyfis Herbae fandtae Mariae Cimarum Sambuci Herbae crallltlae Semperuiuae Millefolij Chamaedryos Centaureae Ccntineruiae Fragulae Quinquefolii Herbae Tetrahit anatb }.$. Hydras Luifci Cymini

Myr

V N G V £ N T A. Z 7 f

Myrthae ana tb j.Fcenugraeci rb iS. Butyri | v.

-Vrticac. Violarww ^apaueris rubri ^*' MenthaeSaracenics

Menthae alterius[idefi,Mentha crifpA fatiuA.J Lapathioli Polytrlchi Carduncelli Matris fylu£ Marathri Herbae mofcharae. Alleluia Linguae ceruinae Crifpulae Camphorarae Styracis Medulis ceruinae Adipisvrfini Adipis gallinacei ana iij. Thuris § ij. Olei nardini 3 j.

Confice hoc modorHerbas o times atque radices in fine Maij menfis vel circa Solfti- tium aeftiuum colle&as.minutim incifas in vini fufficienti quatitate macerato per dies feptem : odtaua deinde die coquantur lento ign e, donec propemodum vinum fit con- fumptumipollea cola & exprime.& affunde colaturae expreffie olei prtedi&os fextarios,& iterum coque , donec omnis aqueus herbarum fuccus cum vino in vapore refolutus fuerit: deinde adde Ceram in partes confra- dlam,&paulo poft Adipes. Butyrum atque oleum Nardinum: ad rltimum vero Styra- cem,atq. Thus in minutiflimum puluerem trita:melius tamen efTet,optima &. eledlam Styrace,& pura inftarrefinae alicuius,vnacu Ceraindere:nam liquefcitinoleo. Sed talis Styrax calamita rariflime ad nos affertur. Porro miror in hoc vnguento , quod ta pa- ' rum olei tot herbarum libris addatur: praeterea etiam optimae vires aromaticarum herbarum in co&ura euanefeunt.

i /5 v:N G \ E TS T 'A .

Ita je habet vngmntt. huius compofitio fecmdu imprejfum Nicolai Alexandrini exemplar. 9

S e x t a r i v s menfnra efl Romana , que capit metjfurales vncias viginti olei:pondere vero habet olei vncias fedecim,drachmas quinque,feru-

julurnvnum.Sex autem fextartj olei,faaut m hoc vnguento to yiij. % iiij.

E s b r 1 v M quidam dicunt ejfe Maieranam» quidam fores SaluUtego autem acciperem pro Ef~ hrio Maiorana capitula,fummitates & flores.

A m a r a Cv m , ego hic non credo ftgniji care Matricariambum per eam vocem etiam Major anam pofsimus intedigere , nam vtraque amaracus vocatur,Ji autem Maioranam inieceris,mulio odoratius vnguentumfet,quam f Matricartam ■indideris.

M E R B a venti, id ejl,parietaria vera. P i M P X N i i U A , hic nonfignificat Ger

manicam Pimpinellam acri radice, quam Itali vocant Saxifragtam: fed eam quam Itali vocant Sa- guforbam, Germani Blutsjjroffleyn, Radicem habet rubram TormentilU fapore, nafeitur in pratis vna eius fpccies,altera in montibus,& Itali acetariis mifcent,habetque cucumeris odorem.

Q.v I B A M non habent Cyminum,fed Gimas Myrtha : ejl autem Myrtha idem quod Myrtus, A lij habent Myrrham fed male,

P r o Papauere rubeo habent ahj Papauer nigrum :ejl autem rubeum Fapauer idem quod agre- Jle Papauer in agris nafcens■

M a r a T h r v Mjid ejl,Paniculum. Porro hunc locum Nicolai Alexandrini credo ejfe

cor

V N G V E N T A. 277■ .corruptum, & cenfeo pro Marathra legendum ejfe MatuttfUamjd efl,Phu maius,cuius radices accipi debent.

Lingua cervina efi herba qua hodie improprie Scolopendrta nominatur.

P.C.in verumque vng. martiatum Schol. A Vng.Martiatum.] Fucinius reffe monet, non B

Martianumfed Martiatum nominandum efje.Spargula, id eft, Gallion. ] Spargttlam non

■ GaUion,vt Cordus ait fed Afparine ejfe veterum, Fuchftus rite fentit. „

Pimpinella. ] Fuchftusper hanc vocem , no» ^ Sangmforbam Germanis yocatam , cum Corde hic mteUigendam efje vult; fed acrem herbam Saxifragam d multis appellatam , Germanis Pimpi- nelU nomine cognitam:idqueeapropter, quod ad- flrtclonafua facultate,huic medicamento Sangui- forbam male conuenire exiSiimettquafi vero nihil vnguentum hoc frater ea recipiat quod adfiringat atque etiam refrigeret. Itaque cum Italia multe prius{im6 forfan in ea fabricatum ) quam Germania vnguentum iflud cognitum fuerit, Pimpinel- lam Italorum feu Sanguiforbam Germanorum hic mteUigendam ejfe contendo.

H erb a fandae Maria:. ] Hanc Ferft'cariem q «jjefitushe Cordus interpretatur , vt & Fuchfius quoque inquit: fed eam efje quam Saluiam Romanam , & Mentham Graeam ,feu Coftum hortenfem, ac Lajfulatiim, Etntfcis vocari confiat , Fnfer frauvven mintx. Germanis di fiam, d Mentha Saracenica diuerfam. fijfua in re falli nihilominus Fuchfinm exifiimo , Mentham hanc Graeam cnrn Saracenica confundentem,

178 V N G V E N T A .eandemque facientem, cum diuerfa fint: ni Germanis aliquibus ita eam appellare placuerit, Italis tamenfecus, qui hac in re,ob eas quas fuperius dixi rationes, htc quoque confulendi atque credendi funt.

E Mentha Sarac.J Hanc Mentham Saraceni- cam, yscatam quoque Mentham Romanam , in fms de Stirpium libris, imagine & fcripto depingit dofhjj. Rembertus Dodonaus: qua hoc loco intelligenda erit', quicquid Fuchfius exfuo corruptif- fmo in medium proferat.

F Myrrhae.] Fuchfius Myrrha legi mauult,nefcio quam bene: cum vnguentum Martiatumparuum Nicolai Alexandrini, Myrti folia manifefit recipiat. Cur autem Myrthum alidque adfiringentia admittat hoc ynguent»m,hic dicere non vacat.Td- tummodo miror id a tanto riro non ejfi olfatlum, neque perpenfum.

Caterum hocce in fngnento, vt & multis aliis in medicamentis, plura longe aliter exponenda, mifcenda , traflanda , atque conficienda funt, quam a Fuchfto eir Francifco Alex.ejlfafhtatum: ita vt huius Apollo non yfque adeb , veluti Thra- fonicepromittit, nebulofn fuis radiis Pharrnaco- pceos vibret,neque irtadiet : qum in denfa adhuc caligine aque vt prius verfentur atque deambulent. J3)jupd tamen illi condonandum foretteo quod adolefientemfe fateatur,nifi fua illius atatis iuue- nihs indicio vacua , & hinc temeraria reiPhar- maceuticesfibi inexperta,ac(ytl ocis mille liquet) ignorata fcriptione, Apolline abufus, illlque iniu- nus, tantum dmum plus aquo contaminafiet. Sed hac,quoniam vefperafcit,citis,fi voles,quadrigis.

Y N G 7 E N T A . ZJO/A r> frigiditatem & dolorem capitis, pe

ctoris & itomachi ad fcirrhos hepatis & fplenis, ac ili) dolorem : ad paralyticos, arthriticos,ifchiadicos , nephriticos, & podagricos,& ad omnes dolores,ad tumores,durities , fpafmos & febrientes , ad ignem vel folem inun&um.

Vnguentum Mattiaturn farnum D, Nicolai Alexandrini.

Foliorum Lauri iij„Rutae Ife ij. fi.Amaraci [id ejl Maiorana ] Ife ij. Rofmarini tb j. 1?.Foliorum Myrthae Ife j.Esbrij [accipe fummitates Maior an* pro Eshrio.lBalfamitaeOcymi ana § vj.Butyri | v.Styracis Medullae ceruinae Adipis vrfini Adipis Gallinacei ana | iiij.Maftiches % iij. Thuris % ij. fi.Olei nardini | j.Oleioliuae q. f. 5Cerae mundiffimae quantum fufficit. ,

Hgo Olei acciperem fb vj.Cera rero Ife iiij.

Fet.vero Cend.olei tb xxiiijfumedas ejfe dicit. Porro hoc quoque vnguentum conficies

vtproximum.M Y R T H A , id ejl, MyrtHsjmt autem ac-

pienda fo.ia yera Myrti > qua ex Italia afferuntur

•2.‘S<3 T N G Y t f N T A,tuatur , & non eius plantet quam vocamus Ger*tnatrice Hejdelber.

V, C. S C H O A.Petrus vero Coud.olei,&c. ] Si omnia hu*

ittfce Dijpenfatonj loca manca erigenda, dubio- ,fa expendenda , erronea collapftque refituenda mihi effent, fimulque fngulorum rationes [criptis reddere deberem, in dtnfum volumen frater in~ Jis tutum > libellus omnimode extumefeeret. Hic attamen ( priufqmm fefe negotium fubducat, ad calcem enim fer e perduchts fum ) pedem figere , aliqmdque feri) propalare, tempus & locus opportunus fummopere vrgere videntur i ytputa,ft quid falis Francifco Alex, inejfet, atque ve l minimum haberet rerum medicamentariarum pharmaceuticarumve peritia, experientiaque ( vt omnibus numeris abfolutum epus fe premulgajji arroganter fibi perfuadet ) non ita leuiter ofei- tanterque aliorum errores incogitantiafque etiam euidentifsimas tranferiberet , & alioquinpagellas multas, tadiofa, atque inani dicacitate repleret,conjpurcaretque. Confulat ille, quafo, vulgares tantum vniuerfalefqae componendorum mif- eendorumque medicamentorum normas, tum e

feipfo etiam confcriptas formulas ., vel fi volet, etiam minimos pharmacopolas hac in re examinet : herbarum materialiumve libra, num olei binas ad minus requiro}. Carnis libris duabus aqua libram coblura fujfcere fi dixeris, d coci puero nonne etiam rideberis ? Itaque cumCor- dus hocinvnguento'fuoex cenfu , olei hic libras fex tantum, ad herbarum materialiumve libras pium duodecim ( quo quantitati vix madefee-

V N G V I H T A . l 8 l

rent) decipiendas fuafjfet , vt adhucclum eius tn contextu fonant verba, ego vero multas addent olei libras > ex fex vigintiquatuor effici, & necdum fufficerepro tanta materia copia fctoyft oleo, vt regula & ratio docent» materi# funt conte- genda Simili infuper cacitate,vt in hoc vngmnio omnes difpenfatortorum combimttores v f fwnt, m vnguento Martiato magno. Vbi enim Nicolai Alex, ahorttmque exemplaria , olei f'extaria fex admodum maere tegunt; egofexaginta fex multo pinguius, necefjarib repofui; ratienes . errorumque caufas hic pr ater iens. Bone Deus, tot tau A tdjque Anllurchos mirum efi tanta laborare co- ryx.a vt tantum infernalium,nempe a fex ad fexaginta fex,a fex infuper ad viginti qua tuor , non olfecerint, adeoque euidentes res animaduertijje neminem. Hinc vt quantum in reliquis negle- Hum fuerat, colligere facile queas: quod asienfei prMer omnmm faa expeflationem , ita frequentes , locorum non omnium, fedpracipuornm tantum , in hocce tam exiguo enchiridio animad- uerforum indicatiui demonstrare ■ poffimt. Q uocirca vt ingenue quid fentiam tandem proferam» reique Junmtam Jemel explicem tot inter hodie difpenfar iorum diuulgatores, nullum pene digni quid Pbarmacopcsis confarcinafje protuliffieque video . r.ihdque fere prater aliorum ignauias tranfcripfjje, acinfuas chartastransfudijj^afU egiffie, errata , & ineptias, erratis atque ineptiis accumulajfe comperio : ita vt poslenora prioribus etiam mnnunquam deteriora Pharmacopaif- que inutiliora ejje conficiantur. Eiufcemodi dgitur omjphacini 'r.abuhfmi valeant. Sed pedem

tetta

2 $ l V N G V E N T A .

retrahere , receptuique canere tempeSliue , fatim ejl,priufque male audiens, >Uts meptufque Apo- thecarius,fordidufque immb olidus ynguentarius, a modico quopiam dtjpenfatorij corrafore appeller,nulla ratione cum feplafiano conferendo-,a quo corripi reprehendlrepojfe,aquitas yetitat, piaculum que putatur. Silere itaque yolo, ne in Lacca labyrinthum aliquem incautus incidens, illudere quempiam exiHmer. Verum gallus in fuo Jler- qutlmio audet.

C at erum hic obiter etiam referre yolo , v n- guentum Aregon olei quoque magna tabefcere penuria.

A d podagram frigidam (me calidam, pajaly ticosjarthrincos,nephriticos, ifchiadicos , & ad omnia vicia & dolores nemorum valet.

Vnguentum album.1L. CerufTae in aqua lotae xviij. Lithargyri albi loti | j. {i.Ol ei Rofati tb ij. § iiij.Cerae albifliniae § vj aut circiter.

Confice fecundum artem.J5)gidam alia ratione componunt hoc vnguett-

tummam alij addunt albumina Oui, alij non addunt Lithargyrium , alij non Ceram, fed Tragacanthum admifcent.

P o l l e t aduerfus vlcera , fcabiem & aduftionem.

Vnguentu. Dialthaa Jimplex D. Nicolai.Ifi,. Radicum Althaeae. f t ij.Seminis Lini.

Semi

2.8 |VN G V E N T A.Seminis Fcenugraeci ana ib j.Olei ib iiij. Cerae ib j. Terebinthinae § ij. Refinae 5 vj.

Radices & femina contufa macerentur tribus diebus in aqua: ib viij.aut quantum fufficit:quarta die coquantur,donec remittant eradam & Yifcofam mucilaginem: eam deindeexprimemox

Exgreilte mucilaginis. Ib ij. & coque cum oleorciim deinde aquofum illud in

mucilagine confumptum fuerit,ceram addi to,& fac fecundum artem.

E m o l l i e n d i y im h a b e t,c a le fa c it Sc h u m e d a t .

Vnguentmn Dialthaa compofitum D. Nicolai.

Radicis Althaeae ib ij.Seminis LiniSeminis Foenugratci ana ib j.Scylla: recentis § vj.Olei ib iiij.Certe ib j. Terebinthina: Gummi HederaeGalbani ana | ij.Colophoniae Refinae ana | vj.

Radices & femina cont-ufa macerentur * tribus diebus in ib viij aut fufficienti qua- * titate aquae: deinde coquantur donec craf- fefeat mucilago.Poftea:IjL Mucilaginis e.xpreflae tb ij.& addere-

liqua.acfiat fecundu artem vnguentum. V a l e n t proprie ad dolorem pedoris cx

frigiditate & pleurifi,& fuper pedus inundant

V N S T E N T i .

dum fanat omnia loca, infrigidata calefacit,mollificat& humedat.

Vnguentum <ts£gyptidcum ‘D.Mefua»2£. ^ruginis f v. Mellis optimi g xiiii. Aceti fortis g vij. 1 '

Coquantur omnia fimul, donec fiat vnguentum fpifium, & colore purpureum.

R v g o ejl viridesris.C o n f e r t ad vulnera antiqua,fiftu-

lafaque extergit : carnis excrefcentia: medetur,vehementei-que exiccat.

Vnguentum aureum D.Mefua. I f .C c tx Citri na: g vj. Olei boni jfe ij.fi. Terebintinae g ij.Refinae Colophonii ana g j.fi.Thuris Maftichc ana g j.Croci 5 j.

Confice fecu nd um artem."V V L N E R A certo & falubriter glu

tinat.

Vnguentum Citrinum D. Nicolai*& 2£.Soracis 5 ij. Camphorae 3 j.

Coralli] albi 3 iiij.% Amenti dulcis g j.

Vmbilici marini Tragacanthi albiffimte * A myli ana 3 iij. Cryftalli Entalij

Dentalij Thuris albiflinii% Nitri * Marmoris albi ana 3 ij.

Gerfie ferpentariae g j, Ceruffic 3 v j. Axungia: porcina: recentis, non faliti , fed

praeparatae & mundatae ib j.fi.Setri caprini praeparati 5 j. fi.

T H G V E N T A . £8 J);Adipis gallinacei prxparati 3 j.

Confice fic: Axungiam porcinam atq; * adipe gallinaceum in vicriato vafe liqua fi- xnul,& impone tepidis adhuc , corticn C i-* trei mali fatis magnam quantitate, & macerentur per mefern vnum.Poftea eximito cortices, & eliquatis adipibus, vt di&u eft, adde feuurn caprinum.-deinde addanturue- % liqua tenuiflime trita: vltimo vero infpcr- ge Camphoram fnbtiliflime tritam. C.

Notandum ejl in hoc ynguento non concordare exemplaria in ponderum charaCleribiis.Nam quidam pro ponunt 3, & e contra.

B o r a x efi nitri fpecies, qua aurum ferruminant Aurifabri.

A m e n t v m- dulce,efi Gypfum quod i» ca-Jk pillatas renas finditur. [

V M b 1 L 1 c 1 marini, lapilli fiunt inuenti in Ut ore maris , figura Tabarum magnaruml Germanice rocantur Merbonen.

E n t a l i v m teSiaceum quiddam efi ma- r.imm,FiHu'u modo longum & concauum ,fiorm; firiChmi,longitudine digni parui.

D e n t a l i v m . conchula marina efipar« ua,dentatam rimam habens.• N 1 t r v m efi Salpetra.

G e r s a Serpentaria, ejl radix fcrpentaria vera praparata,vt tnfird oUendemus,

P. c. s c H o L.Amentum dulce.] Amiantum reterum cjfie

id, permale perterunt Fuch. & Francif. Alex. longe enim alia res efi. Barbara vocabula , do- ttts litet reterum vocibus quandoquefint cmfor-

V N G V E N T A .vm,non ea propter fcmper reipfa.eadem funt, nec ejfe debent,idemque fignificdre.jShsa in re docloi etiam viros interdum hattucinatos videmus.

F a c i e i maculas emendat, fcabicyn quacunque corporis parte exterit, cicatrices extenuat, ruborem oculorum aufert, & ea quae afpcra funt, leuigat.

i Mtoruentum Populeum PD.Nicolai. l^ jO culorum Popnli arboris recentium

Axungiae porcinae praeparatae ife iij.Oculi Populi contundantur, & macere

tur in Axungia,donec fequentes herb$ colligi queant aeftate ^ Foliorum Papaueris agreftis Foliorum Mandragorae. . OCimarum rubi tenerrimarumFoliorum HyofcyamiSolani Vermicularis LaducaeScmperuiuae"maioris Bardanae Violariae Scatuncelli ana § iij.

■ s Herbae contundatur & mifceatur oculis Populi & Axungiae, & dimittatur per dies dece:deinde coquatur fupra lentu igne cu vini odorati fufficientiquatitate,donec vinum confumatunpoftea colentur & exprimatur, & expreflum vnguetum reponatur.

M a n d r a g o r a e , folia vbicunque haberi non pojJ'unt,ideb duplex pondus fohoriZ Hyofcyami fumendum cfi.

V e r m i c v l a r i s vera,eft Semperuh m minor,linguam non mordicans.

B a r b a n a jd ejl, Lappa maior,cuius radicem

f. V N C V E N T A . 2,87

dicem praecipit efje accipiendam Nicolaus Alexandrinus.

' ft

S c a t v n c u l t m , reuera cfl Vrnbili- cus Veneris fett Cjmpalaris,<& non Krent\kraats Folia habet pinguia concaua rt Cymbalum,radicem Aro jimtlemper quam pauci eam cognofeunt,

C o n t r a nimium calorem valet, Sc temporibus illitum,fomnum conciliat.

Vnguentum Yufcurn D. Nicolai;Olei tbj.fi. Cerae nouae § iiij.

Colophoniae Picis naualis Sagjpeni ana § ij.Maftiches Galbani Thuris Terebinthinae ana | j.

Confice fecundum artem vnguentum. S a n a n d i vim habet & extrahendi.

^gucntumT^iapompholygos D .A 7icolai Alexandrini.

Olei Rofacei . ' • _Cerae albae ana § vj.

1 Succi frudtus vuae Lupinae quantum fufficifc f ' Cerufiae ij. Plumbi vfti & loti

Pompholygis Thurispuri ana £ j. Confice fecundum arcem.

D i a p o m p h o l y g o S,idefi,de Nihili albo. Nam Pompbolinx,td efl Nihili album,id efi. Galmes f-ug. ^

V v a Lupina, id ejjt,Solanum, Jtue Solalrum„ A d exiccada eryfipelata,vulnerafordi-

da, & adfanandatibiaru vlcera, alioruirq,loco

a 8'8 V N' G V E. N T M.locorum concaua vel ciillipata, replet, refrigera: & cicabifar.

Vngnentum Comitiffdi D.Guildbni- de ZJariffnana.

2£, Corticum medianorum caftanearura Corticum medianorum glandium

picis mediani quercus arboris Ttillorum Caudee equinae Gallarum

orticum Fabarum Acinorum Yuarum Sorborum: i minaturorum decorum Mefpilorum immaturorumficcatorum Foliorum Pruni fylueflris Radicum Chelidoniae ana j fi.

Contundantur aliquanrulu;& coquantur in aqu^Plataginis ife viij.aut quantu fuffr- cit,donec media pars cofumpta fuefit.-dein. de in colatura lauentur fiequentia nouem. vicibuSjfemper recentem aquam decodio-

*nis affundendo quotiefeunque laueris.2£.Ceraenotiae 5 viij.fi.Olei Myrtillorum

lei Maftichini ana Ife j.Poftea infperge fequenrium rerum te-

snriflimum puluerem.2£, Corticis mediani caftanearum. Corneis mediani glandium Corticis mediani quercus arboris; Gallarum ana j.Cineris odium cruris bubuli Myrtillorum Acinorum vuaruin Sorborum ficcorum. ana \ fi.T.CQclii ffcgrnm de Charabe § ij.

e iecundum a r t e m ynguentum,

r S G V E N T i . 2.%9A c i N I hic fgmfcat lignea femina quafunt

m ruis.S o r b a funt fruilus f miles Mefpilis: Ger~

manice vocantur Sporling, Sporhirn, Spo?epfel& Dreckfecke.

P r v N. v S fyluesiris,idefttSchlehendorn, Inceptvm abortam prohibet, htemor-

rhoidas fiftu,ac laxatos renes conciliat.. .

Vngusntum de jfrthanitji maius D,Mefu<z.

2£ Succi Arthanitae tb iij.Succi Cucumerisafinini tb ].Olei Irini tb ij Butyri vaccini tb jv; Pulpa; Colocynthides 3 iij.Polypodij vj. Euphorbij ^ 15.

Arida omnia contundantur & macereh-tur in fuccis per dies odo: affufo etia ole'o invafe vitreo diligenter obturato: nona deinde d te coquam ur lento igne alicjuadiuj. poftea colentur Colaturae adde Sagapeni in aceto diUoluti aureos v. Myrrhae aureos ij:.

Coquantur iterum vfque ad c.onlumptio- nem fuccorum rpofteaadde Gerae 5 v. Eelis raurini aureos v..

lerueat fimul donec liquefcat cera,poftea. infperge fequenxium rerum, tenuiilimum» puluerem,IZCScammoneae- Aloes Mezereon. Colocynthid^s ana aureos v.Euphorbi) aureos ij.S a lis gem m a e, a u r e o s iij,.

• M

29 O V N G V E N T A .Turbith aureos v.Piperis longi Zingiberis Chamomillae ana aureos ij.

Confice fecundum artem.Qrnniafere exemplaria habent Colocynthidos

ana aureos v. meus autem manufcriptus Mefu& habet aureum j. quod magis proboifed textum nolui immutare.

A r t h a n i t a efi Cyclamenus ;fiue Cy- claminus:quidam male vocant Panem porcinum. Si radices eius non adfmt recentes, tunc accipe radices eiusJiccatas circiter fb vj. contundantur & coquantur in aqua , & eliciatur Juccus, vt ex Glycyrrhi a fit.

U l i t v m ftomacho, vomitu purgat: hypogaftrio autem inunddum , aluum deii- cit,obid hydropicos mire iuuat: feorfum excremetum large vacuando , vermes quoque necat,& educit: adhibetur non potentibus fumere medicamentum purgans.

'Unguentum de sdrthanita minus D.Mefua.

7£,:fiucci ArthanitaeYifcofitatis quae exprimitur e radice filicis. Succi Cathengit ana | ix.Succi extremitatum Tamarifci | ij. Oefypi [id eft,Hy[fof>i humida.] | v.Olei Irini tb ij.Bdellij Hammoniaci ana | j. fi.

' Aceti quantum fatis efit ad Hammonia» c u m-drffolu e n d u m.

Cerae Citrintc § vj.Coni

V N G V E N T A. l y iCorticum radicum Capparis f j. K. * Spicae 5 iij.

Confice fecundum arcem vnguentum.F i l i x nonJignifcat Polypodmm ,fed eam

herbam qua Germanice vocatur VValtfaren , & Creut^faren.

C a t h e n g i t , Jignifcat Ebulumtefl autem hoc vocabulum valde corruptum in plurimis exemplaribus.

O e S Y P v S, id efl , Hyjjopus humida,& ejl pinguedo lanarum fuccidarum.

S p l e n i s tumores etiam fcirrhofos foluit, & /frumas.

Vnguentum Potabile.Butyri recentis fine fale tb iij.

Rubeae tindoru Ca/lorei Spermatis Ceti Tormentiliae ana § j.

Bulliant fimul in vino odorifero ad vini confumptionem,ac fiat vnguentum fecundum artem.

D a t v r ad confolidandum cafum ex alto.

Vnguentum Rofatum V.Mefpta.!^£.Axugi£ porcin?recetis quatitate qua

volueris,& lauecur in aqua calida nonies,&* tantundem cum aqua frigida lotione vltima:deinde teratur cum eaRofarum rubearum recentium aequum pondus, & diruit-*, tantur marcefcere per dies feptem:pof£ea coquantur cum facilitate ac percolentur,& rurlus tantundem rofarum rubearum teratur cum ea,& dimittatur per aliosdiss fe-*1

N %

29Z T N G V E N T A ,•ptern marcefcere , atque adfundatur fucci rofatum pars di Vn i d i a., olei A mydalini pars fexta, rurium concoquantur cum fac i 11-

*tate dum fucci euanefcant. Quod fi parum. . Opij in aqua Rofarum colliquatum inter ■ decoquendum iniicitur, fit efficacius.

P h l e.g m o n a 's, eryfipelata, herperas- fedatCephalalgiam calidam & ventriculi .ac hepatis intemperiem calidam mitigat.

Vrnmentum P efforate. 2£.Mucilaginis feminis Pfyllij Tragacathas Gummiarabici Seminis Lini

53 • y^Faenugrasci ana $ j.’ Adipis gallinas Medulice vituli Butyri recetis loti cum aqua violarum ana.

i -Olei ViolatiOlei Amygdalorum dulcium ana § j.Cer^ albas quantam fufficit: fiat vnguentiL

M i t i g a t dolores pebtoris , & tuffim,digerit,maturat3facilitat fputum5& refoluit pleurefin..

Vhguentum u4lbum Caphuratum,2£. Olei Rofati ffe- j. Ceras albas § ii/.

* Ce rufis § vj.* Albi ouorum nura. iij... v.

Caphurce diffolilta cii aqua rofardm ex arte 5 ij. Fiat vnguentum fecundum artem.

Vhgiientum Rubeum Caphuratum.'yt, Olei rofati rfe j. fi.L.ithargyrij § ij.

M ibiJ

„ C 1 R O T A. 193Mini] 3 iij. Cerufiie 3y.fi.Thutiac ;;C apii arae ana 3 iij. . •Cera: i j . in aeftate. Sed in Hieme 3 ]. .

Fiat vnguentum in p iia plumbea curn pb* ftillo plumbeo. - '

C E R O T A.Cerotum 1 nfrigidans Galeni ex Mefue.

Cera: alba: 5.Olei rofati omphacini § iiij. *

Conquaffenrur fimul cum modico albi & clari aceti. Oleum vero Omphacinum antequam rofas recipiat, ffpius eft lanan- dum cum aqua fontis gelidiiiima : deinde confice fecundum artem.

R e f r i g e r a t febres ardentes , calorem Hepatis, & fedat dedores capitis, circum tempora, fuper hepar & fpinam dorll linitum.

Cerotum Santalinum D. Msjiu.Rofarum 3 xij.

Santali rubei 3 x.Santali albi Santali Cjtrini a n a 3 vj.Boli armeniaci 3 vi j -Spodij 3 iiij. Camphonc 3 ij.Cerae albas 5 xxx. Olei Rofau tb j.

Confice fecundum artem.O l e v M Rofatum debet fe r i ex oleo acerbo,

id ejl,ex immaturis oliuts exprefjo.P h l e g m o n a s & intemperaturas

N 3 ;

%9 4 C E R O T A .omnes calidas ventriculi, hepatis,& partiualiarum potent illime extinguit.

Cerotum Stomachde Galeni D. 'Mefua.Rofarum rubrarum 3 xx.

loliorum Abfinthy 3 xv.Mafiricb.es 3 xx.Spica; nardi Indicae 3 x.Cerre munda: 3 iiij.Olei Rofacei ib j. fi.

Cera & oleu. aliquoties ex aqua Rofaru Ia- uetur,& excolata omni aqua rurfus ad lentu ignem refoluantur:deinde alia omnia in fubtililfimum puluerem trita, infpergatur.

Y e n t r i c v l v m & hepar roborac» horum dolorem a frigido Ienic , appetentiam eicitat,co£iionem iuuat.

e m p l a s t r a .Empluftrum Diachilon fmplex

D.Aiefua.^.M ucilaginis Focnugraeci Mucilaginis feminis Lini Mucilaginis radicum Althaeae ana ib j.Olei veteris clari fb iij.Lithargyri j ib j. fi.

Coquantur fecundum artem, & fiat Em- plaftrum.

D 1 AC H I L O N "vocatur hoc EntplaHrurti) a fuccis "vifcofisfrue mucilaginibus: hodie corrupto nomine dicunt Diaqutlon.

Mucilagines /f?<t debent efje fpijfa & vifcofa:ideocfe

1 E M P L A S T R A . 2.9?ideo cfc opertet vt quantitas feminum & radicum fit fatis magna,vnde fer i debent mucilagmes.

S c i r r h o s h e p a t i s , l i e n i s , v e n t r i c u l i , & a l i a r u m p a r t i u m , ip fa s e t i a m ch o e r a d a s

& d u r i t i e s a l i q u a s e m o l l i t & iu u a t .

Emplafirum de Afucilagmibus feit Diachilon compofitum,

'Ifi, Mucilaginis radicum Althasa: Mucilaginis feminis Lini Mucilaginis mediani corticis V l r m

Mucilaginis Foenugraeci ana 3 iiij.Olei Chamaemelini Olei LiliorumO lei Anethini ana £ j. fi. *Hammoniaci Galbani OpopanacisSagapeni ana f fi. *Ceras nouas £ xv. -Croci 3 ij. Terebinthina: | ij.

Gumi fiue lachrymg refoluantur in vino optimo,& conficiantur fecundum artem.

Porro hieme licet oleorum & Terebinthini pondus augere.

V L M v s arbor efi qua 'vocatur Germanice Tlmen <& RuUern. Cortex eius medius efi fimilis cortici Tilia. Gleich vvte ein bafi:ex eo debet jieri mucilago.

C h a m a e m u v u , vulgo vocatur Ca- momilla.

M a t v R a t a p o f t e m a t a , & m o l l i t d u

r i t i e s , p a r t i m r e f o l u i t , & p a r t i m d i g e r i t , a b -

f t e r g i t q u e f a n i e m r u p t o r u m a p o f t e m a t u m ,

& f a n a t p h l e g m o n e s .

N 4

■ ±96 E m p l a s t r a .

Emplafimm Diachilon magnum fiU\ Zachari&^ex JUefae.

Lithargyri^ mundi tenuiiUmc triti-, Sc per cribrum excufll lixii.

Olei IriniOlei Charnte mei ini Olei Anechini ana | vnj.Mucilaginis feminis Lini

^Mucilag.rad.Althreae Mucii ag. Fac migrare!Mucilag.Ficunm ;pinguium Mucilag PallularumSucci Ireos r Succi Scylla? Oefypi

* Glutinis Alzanahan ana 5 xiy, fl. *Terebin.hina2 | iiy.

ilefiorc PiniCerae dxu-nx ana | ij.

Conficiatur fecudum artem Emplaftrum»S V c c v s ScylLe , eSi mucilago cx trita Scylla

•txprefa.O e s Y P v s , cH pinguedo lanarum fuc eida

rum , cuius faciendi, modum tn vlttmo trallatu indicabimus : -vulgo vocatur in Pharmacopolis Hyfopus I?umidus.

G l v t E N Alxjtnahan vel Alchtmach Jiue Alfamch,cfilchthyocollatid efi,gluten, flue colla pifcium-.vulgb Hmfenblafcn.

Hoc Emplaftrum debet habere conjislentiam & fpifiitudinem Ceroti,

. Re s o e v i t & maturat omnesdurities •& inflammationes.

■ Empla

E m p l a f t r u m D t a c h i l o n - p a n i u m

D . M e f i i a .

^.Lithargirij vj.O l e i r e t e r i s c l a r i l b j.Macilag.• fyllij iiij. Mucilag.Hyofcyami | j. fi. Muciiag.feminis Lini Mucilag.radicum Maluse ana ij.

Conficiatur fecundum artem Emplaflru. Ceroti alicuius fpiflitudine.

T ym o r e s calidos digerit & maturat.

Emplafirmn de M 'e ‘ldoio D . M pfu&» ^ M e lilo t i | vj. Florum Chamae eli Foenugraeci Baccaru Lauri Radicu Althaeae Abfinchij ana 3 ii j.Seminis Apiy' * Cordumeni Ireos Cyperi Spicae nardi Indicae Cafiae ligneae Amrnios ana 3 ij. fi.£ampfuchi[id efi,Maiorem* j 3 ii]. Hammoniaci [id eJl,Harmontacic] 3 x. Styracis calamitae Bdelli) ana 3 y, Terebinthinae § -j.fi. *Ficuum pinguium num.xij.Seui caprini Refinae ana § ij. fi.Cerae § vj. Olei fampfuchini Olei Spicae ana quantum fufficit.

Confice Emplaftrum fic:')£- De Meliloto praediolo § r. 3 ij» loenugraeci

e m p l a s t r a . 2 9 7

N 5

wm

.:

e m p l a s t r a .Chamaemeli feorfum praeter pra:di<fta ana

l ili)}Coquatlir in lt> iiij aquae aut quantii fuf-

ft c i t,do nec rem aneat fb j.deinde omniaari- da cu reliquis fex drachmis Meliloti fubti- 1 illi me puluerifentur. In decoctione autem colata fecundum artem difloluantur Hara- moniacu & Bdelliurdifiolutis addatur Ficus per fe minutiflime incifae & cotuf;e,& optime mifceatur.Poftea ad ignem fimul liquefiant Terebinthina,Seuum caprinu.Cera & refina Pini,& addatur olei Spicae nardi,olei Sampfuchi ana circiter \ v. Cum deinde omnia funt mifta addantur pulueres triti, & fiat facundum artem Emplaftrum.

Pori 6 potes etiam fequenti ratione coficere.§ vj.ingredientis Meliloti,vnacu reliquis aridis tudito,& iifdem permifceto.poftea ad decodionepriuatim Meliloti m. iiij.&gummi,videlicet Hammoniacum atque Bdellium,in vino diffoluito: Olei vero Sampfuchini atque olei Nardini accipere tu oportet ana circiter § vij aut § viij.& confice.fecundumartem Emplaftrum.

O l e i Sampfuchini compojitio fuprd traditur in tradat* de Oleis.

Per oleum Spica , Mefue inteUigit oleum Spica Nardifiue oleum Nardinum. Mefue enim nufqua meminit Lauandula maioris: qua hodie Spica yocatur,neque eius oles quodyocant oleum Spica.

E m o l l I t omnem duritiem qu? in ie- anorejiene 8c ventriculo exiftit. Dolorem item vehementer fedat, hypochondriaque

tenfa

E M P L A S T R A .tcnfa fanat.

Emplafirum Triapharmacu Aiefu'&> cui *

fub vnguenti nomine defcribitur.^C.Lithargyrij fubtiliffime triti Aceti vini ana Ifc j.Olei veteris ffe ij.

Fiat codtionefecundu artem Emplaftru. F a c i t nafci carnem in vulneribus , & *

confolidat ea.

E m p l a f i r u m O x y c r o c e u m D . N i c o l a i .

IfL.Cttx Picis Colophoniac Croci ana | xij. Terebinthinae Galbani Hammoniaci Myrrhae Libani \_id e jl,Thuris.3 Maftiches ana | iiij.Aceti phialam vnam.

Galbanu & Hammoniacum in aceti fufficienti quantitate diflbluantur,& rurfum ad lentore coquantur, donec acetum in vaporem euanuerit:tu addatur liquefadis fimul Cerae, P ici, Colophoniae & Terebinthinae: poftqua omnia funt comifta,infpergito etia Myrrham, Libanum & Maftiche fubtiliflime trita:ad vltimum vero etiam Crocuper fc in tenuiilimum puluerem reda&um. Ec fiat fecundum artem Emplafirum.

O x y c r o c e v M dicitur hoc Emplafirum» ai mgredientibus Croco & Aceto.

Nicolaus Alexandrinus fecundum hunc mo~ ^ dum tradit Oxy crocei confettionem. Alij autem

N tf

199

3 OO EMPLASTRA.qui ex eo hoc ErnpUJlrum fcripfrunt,tertiam eim partem defcrtbunt:& cum | tiij.mtres partes di- Hidcre conaremur , tertiam earum partem jiatue- runt § j ■ 3 itj. itaque refultat 3 ) . Nam ter tria nouem faciunt: quapropter nos maluimus ex fonte ■ haurire huius Empiqjlrt confectionem.

T. C. S C H O L.^ Nicolaus A le x a n d . ~J Fuchf praue hic cenfet

Cordum in ponderum ratione errare, re non bene ab ipfomet ponderata-

P r o d e s t ortibus fra&is, item partibus <qua: dolore aliquo affliguntur: duritie denique omnem emollu & difeutir.

.Emplattmm ApoftoBcumD. NicolaiL i t h a r g y r i j | yj.

Cerae ruluxColophonite ana 3 ij.PropoleosV i f c i q u e r c in i a n a ^ j .

HammoniaciLapidis caiaminaris ana 3 yj. Marti c-hes OlibaniMumia: ana 3 iiij.Terebinchinas Bdellij Galbani Myrrhae Aeris vfti Squammae aeris Viris ieris SarcocollaeDidiam ni Cretici Aiiftolochia: rotunda:

* Opopanacis ana 3 ii Olei veteris quantum fatis erit.Vini clari quantu Galbano,Hammoniaco

<& Opopanaci diifoluendis fatis fuerit.Confice

E M P L A S T R A . J OIConfice fecundum artem & diligenter

Emplaftrum.Nicolaus olet quantitatem non exprimit, quare

•nonnulli tt> j.miiciunt.P r o p o l i s;ww funtfordes alueariortem,a-

pum ,fedefi Cera odorata : qua apes ante lneme'm foramina alueartorum obturant: Germanice vocatur Bct cCNebenwaxteam apes colligunt ex oculis Populi & Betula arborum.

V i s c v M quercinum hk. non figmfcat lignum vifctquercini , fed gluten illud lentum ex vifco quercino extrarium.quo capiuntur aues , hoc ejl,der vogedeym aufseichenmiJleUgemacht.

S Q__y a m a aris eji duplex.,vna ejl crajfa,qu* vocatur Germanice Kupjferfcbluch, altera furina modo tenuis & rufatbac vocatur Kejfelbraun, & eji efficacior,& hic debet pom.

V a l e t ad dolores ceruicis potifllmum & renum: fagittas ac furculos corpori infixos extrahit.

E m p U f i m m A p o f i o l i c o n cD , N i c o l a i

A l e x a n d r i n i *

^.Lithargyrij 3 xviij.Cerae rubraeC olophonii ana 3 vj.PropoleosVifci Quercini ana 3 lij.Hammoniaci -Lapidis Calamlnaris ana 3 ij. . ^Thuris Maftiches Mu mi a: ana 5 j: fi.Terebinthinae Galbani Bdfillj Myrrhae

Chalcu

3 0 2 E M P L A S T R A .C h a l c u c e c a u m e n i S a r c o c o l l a :

L e p i d o s c h a l c i O p o p a n a c i s

D i d a m n i C r e t i c i A r i l t o l o c h i a c P r a f i j v i r i d i s a n a 3 j .

O l e i v e t e r i s q u a n t u m f u f f i c i t .

. C o q u a t u r L i t h a r g y r i u m r e c u n d u r a a r t e m

1 j l c o , t o n c c ^ a t r a a f l a p u r p u r e a , & n o n a d h s r e a t m a n i b u s d u m r e f r i g e r a t a t r a d l a -

t u r , q u o d G r a t c i v o c a n t A m o l i n t h u m r d e i n .

d e o m n i a f i g i l l a t i m f e c u n d u m a r t e m i n i i —

c i a r i t u r . G a l b a n u m & O p o p a n a c u m i n v i n o

d i l i o l u a n t u r : r e l i q u a G u m m i t e r a n t u r &

l n i p e r g a n t u r . D i d l a m n u s C r e t i c u s v e r u s f o - l u s y l c i m o a d d a t u r .

Nicolaus Alexandrinus non ponit olei pondus aut tnenfuram:mihi autem ridentur fufficerern- cia fex.

c H A l c v Cecaumenos,id ejl, Aes rflum. L e p i s Chalcu,id ejl,Squama aris: Germa

nice KufferfchlagreiKeJJ'elbraun:& effcacior efi altera eius fpecies qua Kejfelhraun rocatur.

P .Rrf s 1 v M yiride focfigmficat Aeruginem, td efl,Viride aris.

A d o m n i a v u l n e r a r e c e n t i a f i u e a n t i q u a ,

& a d n e r u o s p r a e c i f o s v e l m u f c u l o s , a d p u n

c t u r a s v e l m o r f u m t e r r e f h i u m a n i m a l i u m

v e l m a r i t i m o r u m p e c u l i a r i t e r c o n g r u i t , e -

d u c i t a b e i s h u m o r e s & p u t r e d i n e ^ i n t i m d

J t n m e r f a s , & c o n c a u i t a t e s e a r u m p u r a c a r n e

r e p l e t r r e p l e t i f q u e c i c a t r i c e m a b f q u e d e t r i -

i T i e n t o i n d u c i t . - S a g i c t a s , c a l a m o s , & f i m i l i a

a l t i u s m e m b r i s i n f i x a , f i n e d o l o r e e x t r a h i t .

Empla

30}E m p l a j i r u m A l b u m c o b i u m .

^ . O l e i f b i j . C e r u f l a e l b j. f i . *

Cerae a lba: | i i i j .C o q u a n t u r f e c u n d u m a r t e m , & f i a t Era-

p l a f t r u m .

O p i t v l a t v r excoriatis a calceamentis,&Tcapellatione,vel ab alia caufa.

Emplajlrugrifeu,de LapideCalaminari. 1JL. L a p i d i s C a l a m i n a r i s p r a e p a r a t i | j .

L i t h a r g y r i ) § i j . C e r u f l a e £ f i .

T u t h i a e 3 j . T e r e b i n t h i n a e 5 v j .

C e r a e a l b a : 3 } . ' f i . S e u i c e r u i n i | i j .

T h u r i s e l e d i 3 v . M a f t i c h e s 3 i i j .

M y r r h a e 3 i j . C a m p h o r a e 3 j . f i .


D e s i c c a t ,replet & cicatrifat vlcera.

E m p l d f l r u r n v i r i d e .

7L . C e r a e n o u a e R e f i n a :

T e r e b i n t h i n a e a n a ^ i i i j .

O l i b a n i M a f t i c h e s

V i r i d i s aeris a n a 3 i i j .


E m p l a j i r u m B a j i l i c u m m a g n u m .

C e r a : a lb a e R e f i n a : P i n e a : S e u i v a c c i n i

L i c i s n a u a l i s T e r e b i n t h i n a e O l i b a n i

M y r r h a e a n a | j .

O l e i q u a n t u m f u f f i c i t : f i a t E m p l a f t r u m .

Vlcera phlegmone carentia , praefertim partiu neruofarum, terget, Sc carne implet.

Empla

- E M P L A S T R A .

3°4 a m p l a s t r a

Emplajirum de Cruftapanis Montagnana.

■ y ^ . M a f t i c h e s M e n t h a ? S p o d i i C o r a l J i j r u b r i S a n t a l i r u b r i

a a n t a h a l b i a n a 3 j .

* P a n i s & m a c e r a t ^ i n a c e t o p e t h o r a m m e d i a m % ii

O i e i d e M a f t i c h e

O l e i C y d o n i o r u m a n a § j.F a r i n x h o r d e i , q u a n t u m f u f l i c i t .

• F i a t E m p l a f t r u m ,

V a l e t in vom itilpuerorum ,& his qui cibum retinere non p© fiunt.

S m p l a f l r u m d e . B a c c i s L a u r i

D . A f e f u a .

T h u r i s M a f t i c h e s M y r r h a e a n a $ b a c c a r u m L a u r i % i j .C y p e r i

C o l l i a n a %4 c a l i d i q u a n t u a d c o g e n d u m f a t i s e f h

S i v e r o t r i p l u m C y p e r i & f t e r c o r i s v a c

c a r u m a u t c a p r a r u m f i c c i a d p o n d u s o m n i u .

a c c i p i a t u r , e r i t e f f i c a c i u s a d h y d r o p i f i n , Sc d i n f l a t i o n e s d i f c u t i e n d a s .

V e n t r i c u l i , i n t e f t i n o r u m v h c r a t i s , r e n u m ,

v e f i c X j V t e r i , & p a r t i u m a l i a r u m d o l o r e m a

i i a t i b u s a u t i n t e m p e r i e f r i g i d a o r t u p l a c a t .

P . R A c

P R £ P A R A T I O N E SQ^V O R V N -D A M

S I M P L I C I V M.

_Aloen cum Aromatibus abluedi modus.2£ . Aloes purifTiincc & cribratae th j.Cafia: ligneae Spicae nardi Indicae A fari SchocuanthiC arpob a lfa m i;[ aut fuccedanei eius. ] X y lo b a lfa m i [ aut fuccedanei eius.] Cinnamomi Ligni Aloes Croci Maftiches Laccae ana 3 iij,

Dccoqu an t.u r sm matain aquae qua citate^ fufficienti,fecundum arcem in duplici vafe; .deinde colentur.In colatura didolue Aloen continue agitando:& pone ad folem in vitrea aut vitreata patina , donec exficcetur. Oportet autem patinam linteolo pqro te- dam foli exponere , ne aiiquid incidat. Q uod fi hyeme lauanda eft Aloe, in ^fiua- rium ad fornacem ponatur : oportet etiam fundo vafis infidentes arenas,& fi quae funt aliae fordes,diligenter.auferre.

Alom fimplex abluendi modus.A l o e s puriffimae& tritae t b i j .

Aquae caeleftis q. f. aut tb vj. L Mifceantur in patina vitrea , ita vtaqua

calefada prius infundaemtdeinde fubfidere finito fordes & calculos;& pura pinguem- que aqua,cui fe pura Aloe m ifcuit, fenfim excolato,& fordes in fundo abiicito;poft- ca colaturam teda linteolo fole exiccato.

L AC

3 » ?

306 p r a e p a r a t i o n e s

Laccam abluendi modus.Modus abluendi Laccam, qui pafiim a fcri-

pt oribus traditur, admodum abfurdus efi , & qui eum primus inuenit aut tradidit, Lacca naturam penitus ignorauit: nam quicquid purum , fince- * rum & efficax efi in Lacca , illud aqua mifice„ tur , quam illi dicunt abiiciendam efie , & quod remanet, in Trochtfcos formandum : hoc efi, calculos , ligna <& fordes. Nos vero refhus modum trademus. i

Ariftolochiae longae.5chcenanthi ana § ij.

Decoquantur in aquae Ifc iiij.aut q.f.donec teneant tb iij.

Colaturae infperge Laccae integrae lb j .| i i i j .

Decoquatur Lacca deinde lento igne, donec aqua fiat coloris fanguinei: & quidquid in Lacca boni fueiitjdifToluatur; tnm per filtrum aut laneum pannum cola, & remanentes fordes a.biice. Excolatam vero & fanguinei coloris aquam lentis prunis in duplici vafc vfque ad mellis fpiflitudinem coquito ,& tepidam maflam in Tro- chifcos fingito. Hic itaqj verus eft modus i abluendi Laccam.

Tlumbum lauandi modus, ,'IJL. Mortarium plumbeum , in eum in

funde aquam cadeftem , & agitato aliquot horas aquam in mortario , donec aqua colorem acquirat liuidum.&craffefcatin modum limi.Limum hunc per linteum expri- mc,8c exiccatam repone.

Lima

QJ ' O R V N D. S l M P i . 3O7

Limatura ferri,quarn Scoriam vocant, -pr&paratio.

'2JL. Limaturam ferri optim i, aut Caly- bis,aut fquamam , hoc eft, Batituram eius: purga eam ab omnibus immunditiis, hoc modo : Proiiciatur in aquam clariffimam, fricetur manibus, poftea fordidam aquam effunde totam , deinde impone limaturam in vitream patinam, & affunde modicum aceti, vt tantum humedfetur, nec emineat acetum: poftea macera diebus xxx. vltimo tere & repone.

S camrnoneam pr&parandi modus,2£. Scammoneae optimas £ iiij.

Contere in fubtiliffimum puluerem,deinde infperge illi olei Violati optimi modicum,vt fiat mafia: deinde excaua aliquot Cytonia mala magna,& in cauitatem eoru impone mafiam Scammoneae, & cooperi foramina Cy tonioruipoftea affia in fornace cum pane,donec Cytonia perfetfte fint aO- fata.-deinde exime Scammoneam,& impone fequenti diluto. „

Carnium Myrobal.Citrinarum §. j. Succi Cytoniorum % iiij.

Conterantur Myrobalani,& mifceantur cum calefado Cytoniorum fucco, & flent in infufione horisxxiiij.deinde leuiter co- laxolaturam vero infunde Scammoneae,& optime fimul mifce : vltimo in loco calido exicca,& exiccatam repone Scammoneam.

Coh

JOS P R AE T A R A T I O N S $

Colocynthidis pr&p aratio. ^.Colocynthidis pulpae fb j. bdellijTragacanthae ana 5 xij.

Incidatur Colocynthis minutifhme* Tragacanthum vero & Bdellium diflblue in aquae Rofaram q. f & diColuta infpergc incifae C.olocinthidi, & fac Trochifcos, ■ quos in ficco aliquo !oco liccabis, exicca- tosdeindeTrochifcos iterum fiabtiliflime terito, &: reforma Trochifcos adhibita Mafliche in -oleo Rofaceo difloluca.

S c i lice p reparatio.*2jL. Scillam magnam recentem,neq; pu

tridam, neq; gelu flaccidamrabiice eius exteriores aridas tunicas:inuolue deinde eam mafiie fiue paftse piftorum vade panis fit; aflato poftea in furno cum panibus, donec ■ panespexco&i fuerintthinc e furno exime Scilla,&figillatimomnes tunicas detrahe, & funiculo traie&as in calido loco exicca- to, abiicito vero medium Scillae cor, vnde germen enafci folet. Porro Scilla 110 efl: incidenda ferreo aliquo cultro , fed e ligno folido aliquo fa&o : nam contrahit a ferro venenofam quandam rubiginem.

* AIez.ereifol.prdp aratio,2C. Foliorum Mezerei quantum libuerit eu macera in aceto vini noris xxiij.ppfiea exiccentuncum vero vti iis voles,contere, & in contundendo, abiice eorum venas & aeruos.

q r - O R T N D . m f P L . 5'Of>

Efii U rad.pr&paratio.|Efula tara maior quam minor", praepa

ratur eodem modo quo Mezereon.

Cerfam Serpentaria faciendi modus.

Radices Serpentariae verae , vel loco eius radicum Ari,id eft,Aronis § iij.Tera- tur fubciliflim e& affunde eis aquae Rofa- ceae^ iiij. deindeexficcentur ad folem in vitrea patina,linteola teela. Poftea fecundo tantum aquae rofacexaffundico,& fimili modo exficca: tertio eadeaqux rofacex: quantitas in fp ergatur& vltimo ficcatam farinam cum vino odorato in Tiochifcos fiue orbiculos finge & repofle: ingreditur autem haec Gerfa vnguentum Cirrinum, & reliqua qu ad nitore entis, conficiuntur.

Spodium praparandi modus.7JL. Eboris in partesfedli tb }.

Pone id in nouum & nondum crematum fi£tile,& crudo operculo tegito, & iundtu- ram luto figolinodiligenteroblinito:poft' ea in fornacem figuli mitte , & cremari finito , donec fidiiliapercodta f i nt dei nde exeptum Ebur in tenuiflimum puluerem terito & cribrato , & infunde ei in patina vitrea aquae rofarum ibij.&exiccari finito, Deinde fecundo terito & alias; ij. tb aquae Rofacex affundito , atq; fimiliter exicca». Tertio etiam terito admifee aquae Ro^ farum tb j. in qua. diligenter diflblutx fint Camphorx tritae fubtilifiime $ iiijs,

.. . ‘ T ere

3 10 P R A E P A R A T I O N E STere omnia in tabula marmorea durif-

fima,& finge Trochifcos. quos repone in clenfo vafe aliquo,ne expiret. Porro fi Ebur habere non poteris,loco eius fume Cornu ceruihum , & fimiliter prspara : eft enim hoc quoque efficax medicamentum ad multa.prsfemm contra venena.

Ebur crematum, melius efi vt opertofiflili f ia t: altas enim non candidum,fed nigrum fit.

Tulmonls Vulpinipraeparatio.Pulmonem Vulpis recente, extrahe

ex eo arteriam fiue fiftulam,& laua in vino odorato calefa&o , mox o lis impolitum, exicca in tepido furno : deinde exicatum repone in locoficco,& inuolue Abfinthio, neputrefeat.

Hepatis Lupini pr&paratio.Hepar Lupi eodem modo praeparatur

quo pulmo Vulpis.

Sanguinis Hircini praeparatio. Hircum mediocris aetatis domi alito, &

per menfem nihil aliud dato praeter Pim- pinellam,Apium,Petrofelinu , Leuifticum &fimilia:deinde fanguinem eius,qui ex arteriis fluxit,excipito, & concrefcerefinito; atque aqueum illud effunde, grumos vero fanguinis in furno exicca. Madtandus autem eft Hircus Veris exitu,id eft,principio aeftatis cum Sol Cancrum ingreflus eft. j -Adipurn vel Pinguedinum praeparatio, 'df,. Adipem vel Pinguidinem cuiufcunque

ani

Q J / O R V N D . S I M Y l. J I I

animalis, & lana in aqua aliquoties, donec pura defluae aqua, & non amplius faniofa aut cremata appareat: deinde incifam liqua in duplici vafe,& eliquatam in frigido loco repone fine fale.

Adedull arum praparati o.Medullas ex ofiibus auferto Autumni ini

t io ,^ laua , & liqua in duplici vafe,fecundum modum qui traditus eft in adipum fi- uePinguidinum praeparatione.

Oefipum faciendi.Lante fuccidat, hoc eft, nondum pur

gatae,ex collo,femjnibus & femoribus ouis detonfae, quantitatem fatis magnam , infunde ei aquam feruidam , & laua diligenter quoufque omnem fuam pinguedinem in aquam depofuerit. Poftea expreflam lanam fepone : & aquam illam pinguem & fordidam vafculaaliquo diutiflime ex alto fundito & refundito, donec fpumofa fiat: tum finito fpumam fubfidere , & collige aquae innatantem pinguedinem : iterumq; aquam refundito,donecfpumet, & fubfi- dentern pinguedinem auferto,& rurfus refundito,donec non amplius fpumet,& nulla concrefcat fupra aquam pinguedo.Tum colledam pinguedinem iungito,& in aqua lauato , manibufque diducito,donec pura fiat,& aqua clara defluat & albefcat,& linguam admota, non mordeat : tum repone in fiftili denfo, loco frigido. Por- r6 hic Oefipus hodie vocatur corrupto

nomifle

i j .t PRAEFAR. QVORVND. SIMF£.nomine Hyfiopus hum-idaTed non bene .grsEp.arat.us habetur in Pharmacopoliis.

Terebinthinam refinam coquendi modus.

2£.Refinae Terebinthinae,aut eius loc® Lancilium refinam , quam Terebinthinarn hodie vocat.it> j.affunde ei aquae ife xxinj., & coque in rnag.no vafe , donec odorem

'-■ amittat & infpiiietur , adeo vt tefrigerata digitis in puberem teri queat. Hoc modo vita refina ingreditur in quadam Vuguen- ta,Oiea,& in Trochifcos Cyphi,qui,'pertinent ad Mithridatiunv

Acacia Succedanea.Acacia vera apud nos non potefi confici • e*m

a u te m loco fiumunt no&ri Pharmacopola totius

fere Europa .faecum Prunorum fylutslrmm , i ie fi, Seblehmfiijft. Sed hac , quam deficribemus» propius ad vera Acacia vires accedit.If. Seminum. Thamarindorum.Sumach ana ife ij.

Contundantur,aitunde eis aquae celefhs:Itr viij aut q. fi .... ,

Macera deinde per horas xxiiij. Poitea coque donec tertia pars aquae remaneat- excolatain deinde aquam , cum albuminibus ouorum clarifica &defpuma:defpumar

. tam deinde iterum coque fupta lentas prunas ad fipifiitudineni iultam, deinae repo-, ne, vt Acaciam exjliunellis fyludbribus.£ a.$ am ,.

p ob®

P O N D E R V MR A T I O . .

P O n d e r a quibus hodie M edici vtpmi&r» hac f u n t : Libra » Q u a rta n u m -vel Q u a -

drans, Vncia,Drachma,Obolus-, Scrupulus, Lupinum, Granum, Siliqua, Lens r & Jute quidem a Gracis atque Romanis mutuarunt.

Frater hac funt aha qua d Barbaris atque Arabibus defumpfcrunt; qualia fu n t , M anipulus , Pugillus, A u reu s, K iH , K irath, & D a nte i quorum nominibus Mefuen potifim um vis confiat.

Libra itaque,qua & Pondo- etiam dicitur, ut duodecim vncias diuiditur. Errant itaque indo- £ii huius itatis Pharmacopola, qui libram fede- ciip m etarum , qua farie mercatoria ac negotiatoria e ft , in medicamentis eonf ciendis accipiunt Ea autem illos vtt libra facile ex quartis coUig»- tur,quibus yncias quatuor afhgnant, quas f i quater fumpfcris , fedecim prodibunt vncia. Q u a r - tam autem libra pariem , Latini Q uadrantem nominant, ficuti tertiam Trientem , fextam Sextantem, Q uadrans itaque, vel (vt nojlri loquuntur) quarta,vel Q jiartariutp, pondus e x ifu ttr if vnciarum. Triemve.ro. quatuor ,v e lu ti Sextam duarumvttciarum.

Porro Vncia odio-drachmas s&nSiiSuit i dcmriol feptem. Drachmafcrupulos tres. Scriptulum ve-, rb , qui- Grxcis yfuft/uci dicitur , q u a f primum ponderis elementum, nonnulli Scrupulum etiam * nominant: habet vera obelos duos. Obolus pendet grana duodecim » qua idcirco viginti quA-

j r 4 p o n d e r v m r a t i o .

tuor fcrupulum-conflituunt. Nicolai tamen fcrtt- pulus ex viginti tantum granis conflat.

A t & alia pondera Graecorum Medici yfuriarunt. Drachma enim nouem Lupinos pendit. Siliqua vero, qua Gracis itfgxTiov , ejl dimidium Lupmi.: Siliqua itaque fex, Lupini tres fcrupulum pendent. Semen autem in Siliqua contentum , non tota Siliqua intelligitur:i& id mediocre,non enorme <& habilius, neque Jlrigofum & emaciatum, qualia hordei aut tritici grana vfurpamus, qua hodie minimum pondus faciunt,veluti olim grana lentis. Vnum enim Si liqua granum fex lentis feminibus pondere refpondef.qua fi fexies fumpferis, invniuerfum triginta fex lentis femina prodibunt, qua fcrupulum conflituunt.

Nunc ad ea, quibus Arabes & recentiores \fi funt,veniemus: inter qua primum Manipulus nobis occurrit. Sic autem vocant herbarum fafcicu- • lum , qui manu deprehendi & compledt potefl. fugillo autem perperam pro pondere vtuntur re- \ ientiores,ciim Jit dimimitiuum potius a pugno,qui : comprefis f t digitis. Aureus, illis pondus vnius t drachma cum dimidia Jignifcat. Danich pondus j odogranornm.Kirath vero quatuor.

* . C. S C H O L . j

Danicb.] Contra Getrgtj Agricola,aliorum» que dodterum virorum fententias, Cordus Da» nich pondus granorum fex , & Kiratb trium fa- iiebat.

N O T jE

NOTJE P O N D E R V MQ V JE H O D I E I N

V S Y S V N T.

G r a n iJ

g.E«j grein oderger Ji e kornlein fchrver.

S c r u p u l i 9 - ~Ein fcrupel ei drit-

D r a c h m a e

teil eius quintlins.3 . E ; » quintle oder gulden Jcbwer.

V n c i a e E in vntu., ift Zvvey lot.

Q u a d r a n t i s >Nota «1?^ JQuad.Ein quart,yj. lot.

L ib r a e tb. Ei» pfund.

S c m i s fi. Hali),

M a n i p u l i M ;

P u g i l l i J - p ,

F i n i s eorum qu* Valerius Cordus Nu- rembergenfi Senatui exhibuit.

© 4

3 i<f

V A L E R I I C O R D ID E E X T R A C T I O N E , V T 'V O C A N T , P V R G A N T I V M M E-

camentorum,& Oleorum diJh!latione;ingene re Primum : deinde priuatim de pleo e Chal» cantho duplici,~mo auHcro- ( vel acido,) altero dulci: Ltbdlus tripartitus d Conrardo Gefnero primvsm publicatus,& Val. Cordi annotationibus in Dio fcsndem ab eodem annexus.

p A R S : P Pv I M A.De Extraffione. Cap. i.

x t r a h r t v r ex medicamentis lo-lutiuis ipfa qualitas purgans aeque ac

Olea,fed diuerfarariene. Olea propter aeria fubflrantiam afcedut in diftillatione.So- lutiua vero facultas,quonia terrefhi corpori infeparabiliter inh^ret,non afcedit,fed in fundo relinquitunexcepto vno atq,- altero,, flore videlicet Pruni fylueftris & Perfici; quoru aqu£diftillar£ aluu (ubducut, 8c hoc ejuia flores hancrim obtinentma hi melius a Sole excoquatur,& firbtiliares vires, quas facil e refolunutur in vapore,acquirunt,Sed qu proprie folutiua vocantur,vc funt radi-

* ces,aut radicu liquores,aut faeci, aut corti-» ces.aut femina,omnibus ineft tenaciter in» Jh rens &vifcofa qualitas.Ideoqjeoru folu- riua vis no poteffc afcedere in dift Hiatione, fed manet in fubftantia decodionis, ex ea euaporante quicquid eft aqueu. Excogitata aute h$c eft ex tradi o $ delicatis & naufea-

Im&dis

I SE E X R A C T I O N I 3 V S. J i ylilidis,, xt g. magna folutiui dofim no ferut.

Ellebori nigri extractio. Cap. i i .

R e c i p e rad.Ellebori nigri recent. rb i ii/. lauentur.dum fuut fucco praediratidein- de incide minurim, acfuperinfunde feque- tis decodrionis colaturam.Succi BugloffijBorag.ana Ife ij.Succi depu- * ■ xentur j & colentur diligenriffime, vt auri ' claritatem acquirant, 5c reponatur ad tempus conueniens.

Deinde ^d.rad.FosniculijCicbore^jAfpa-■ * ragi,Petrofeiini,ana % ii j.Frudi luiubaruri/* Sebeften ana $ ij.Seminu melonum Cucii- meriSjGucurbit^Citrullbana § fi.decoqua- * quantur fccunduartein aqu<j tb vij. Cola- tur$ infunde pr^didtas lb iiij.fuccorurdein- defineebullirepaululviadi^ne.Poftea incifas & cotu(ksradices Ellebori iniice, & coque leto igne paulatim,vfq;du radices emineant: deinde exprime rurfum per filtrum. Colatura coque ad mellis craflitudine, clementi igne, adhibita afliduacuraneadura- tur.Poftea repone,& vtere faciedo periculu in doli,a fcrup.femifle,vfq; ad fcrup.vnum.

p. c . S C H O L .Sebefte ana ij ]CumGefneri editio anu 3 jj.

legat,ego ex indufiria(fpodere metiedi sut ht fu~ £lus)ex drachmis v netas feci, & legedas exputo: alio quin cniufque vncia vna ad minus fumi debet.Cum femina frigida ponderibus carent, ego cu- iufque | f . adfmpft. Si cui vero hacnonplacue-nnt,ilU,vtfuo more loca hacreflituat,permittitur.

O 3

|l8 V A l . C O S D . D I A R T U . /

Extrattio Rhabarbari. Cap. 1 1 1.R h a b a r b . eledi l b j . minutim inci

datur , & groflb modo teratur: poftea affunde fucci depurati Boraginis, Buglofii, anatb i), maceretur per horas xxiiij. deinde coque ad lentiffimum ignem , vfquequo extra emineat Rhabarbarum. Exprime poftea fortiter,& exprefiam decodioneper laneum colatorium tranfmitte & exprime, vt fubftantia in colatorio maneat: colatura coque ad mellis fpiffitudine , adiedis Zac-t chari vnciis ij. Quidam in balneo Maria£ ad fpiffitudinem coquut, ne aduratur,quod melius eft,quemadmodum etiam in duplici vafe. Purgando deglutiendum cum gutta olei Cinnamomi,aut Anili mixtum & azymo inuolutum, faciendo in doli periculum a fcrup.j. vfque adfcrup. ij. Qmdam,quia Rhabarbara per fe non valde purgant,acuut totam extradionem cum modico Diacri- dij optimi quod nihil nocet.

De Extra&ionee AEajfis Catapotiorum. Cap. 1 1 1 1 .

C vm virtutem folutiuaex mallis pilularum extradurus es,necefl'e eft,vt prius diligenter difpenfata fit maCa.fumpta Aloe pu- riffima,& aliis medicametis eledis.Deinde recipe quacumq; volueris maflam, & coci- das in minutas partes , ac macera per odli- duu inaqua pluuiali fuccorum Boraginis, fomiculiana q. C Coque deinde in vitreo duplici vale per integrum diem: deinde ex

prime

E X T R A C T I O N I S V S . prime per laneum pannum mundiflimum , qui nullos pilos em ittat, & iterum in bal - neo vel in duplici vafe ad iuftam fpiflitudi - nem diligenter coquito ,& forma pilula s minutas, ad fcrup.ij-aut circiter vnub.H o c modo extradla malfa eft putillima , tenera , & facile in manu liquefcit. Porro jreliquo - rum purgantium medicamentorum vire s fimiliter exprimi poliunt. Sed animaduertendum , quod femper fine admifeenda in deco&ione lenientes & lubrici fucci,quale s prardidti funt ,& melius multo e ft, vt om nia in duplici vafe coquantur.^loe quomodo optime lauetur. (pap.vl

A loen optima,fuluajpellucidamfacilein manu liquefcente.cofringe in partes minutas,& pone in patina, vitream munda.-& infunde defuper fufficiente quantitate aqua: pluuialis : difledue in duplici vafe omnino, & permitte denuo refrigerari: poftea aufer innatares,fi qui funt, pilos, & fenfim quod eft liquidiflimum ad fpilfitudinem in duplici vafe coque. Quod vero in fundo vafis eft crafsiufculum,in alios vfus feruetur,

P A R S S E C V N D A .

De diflillatione oleorum. Cap f.

Q V oniam Aromata qu$da,& omnium vmbelliferarum herbarii femina fere

cSftac magna ex parte,calida,tenui & aeria fubftantia: ideo necefle eft,vt aliquid de o- leaginofa fubftantia habeant. Nam talem habet mixturam propemodum omne oleit

O 4

At carn oleum & pinguedo quae in fimpli- .-cibus medicamentis cotinentur,duplex fit, quasdam monenda fiiiit. Natura: periti,duplex inueperunt oleum. In fimplicib® medicamenti$:vnum terreftre, crafium Hc vifcofum , & totaliter Tuo corpori in quo eft, somixtutmquale eft oleum Nucum,Amig- dalarum , Baccarum Lauri,Seminum Lini, Hyofcyami, S i n ap i, Papaueris ,& omniaii- milia quae in fruduum aut feminu nucleis continentur. Haec aute omnia propter totalem cumfubftantia cuiinfunt commixtionem infeparabVIiafunt, nec vllo modo per diftillatione elici poflunt, quare vi exprimenda funte fubftautia. Alterum tenue, aeriumq,- eft , & feparabiliter fuo corpori inhaeret:'& hoc eft fegregabile. Afcendit e- nim facile in diftillatione, nec difficultera fuo cui in eft corpore decedit. Tale autem eft quod continetur in aromatibus, Carpo- balfamo, Cardamomo , Pipere nigro , Cu- bebis, Cinnamomo , Garyophyliis, Macere, Nuce mofchata, Ligno aloes.Item quod continetur in feminibus vmbeUiferarum herbarum:quaks fune Ligufticum,Angelica,Angelica minor, Libanotis nigra,Magi- ftrantia, Paftinaca, Caros,Cyminum, Amani,quod appellat Amomum: item Apium, Petrofelinum , Gingidium , Pimpinella, Anifum, Focniculum, Anethum, & c.i£- liciuntur autem ha:c olea per diftillatio- nem in arena, ita. vt tufa aromata aut fe-

. fflainai.niiciantiinn cucurbitam vitrea lutoi n t e f t a m

S I T R A C X S ON I BT S . 3 2 1

intedam optime.-viiaaute vicead lAj. iniiciantur,& fint trica'fecundam capacitatem cucurbitae:!nfundatur deinde ad vj.lib.aquae clariftim^ac mifceto diiigeter.Pone deinde cucurbita in capellam aptam fornaci,.& arena imple,& non attingat fundu, fed interiit arena.Cucurbitg impone alebicum vitreum cuius roftrum delinat in ftaneam vel ferrea fiftulam ftanno intus & foris ilhtaiea fiftula trafeat in obliquu per vas quod habet in fe aquafrigidam,vt interdiftilladum egre- diens cu oleoliquor refrigeretur,claude induras accurate , rqadefada papyro yel linteo,& fupponeexceptoriu. Poftea accende ignelentu, & vide ne mmiu furgat & ebulliat in alembicu,quod in cucurbita cotine- TtHvSemina enim quaeda vt Anifurh propter raritatem fubftatite fuae,fimulque vifcofum quod habet largiter ebulliut,ideo no ftatim alembicum imponere debemus : fed poftea quam bullas excitari videris,&vapore fursu ferri .Quod cum fiet,depone alebicu, & im- milTo bacillo agita,ita refoluetur in -vapore fpuma,-quae poftea mediocri igne moderari, copefci & excitaripoceft.Quo fado,impone rutfus alembicum,& circulntato fatis, ac diftillatofine ceflatione, donec-conieceris nulluamplius intus cotineri oleurquod vifu & guftu ftatim percipiesmam cum guftu diftillantesguttazno amplius refipiet inic- d i aromatisfaporem,defiftedu eftne aroma fundo cucurbitae inhaueat & exuratur. Deinde fegregacotentum in diftillata aqua

O <

3 2 1 V A t . C O R I ? . D E A R t I I .oieu. optimu,c|uo potes artificio. Pono notandum eft,quaeda ex his oleis aqu innatare,quaeda fundum petere Innatant Piperis nigri,& recetis Cardamomi & AnifirPudum petunt, Cinnamomi, Macis & Garyophyl- lorum,&c.vt videtur. Aqua Cinnamomi & & Anifi cum deftillantur,ladeu habent colorem ^ ladeum hoc paulatim in oleu c5- uertitur.Referuanda autem Cinnamomi eft aqua,praefertim quae primo exierit.

Natura & vires Oleorum.Cap.ir.I o £ N i c u i & Anifi olea , naturam

mirabilem habent: nam in hieme vtrumq. concrefcitinftar butyri, ita vt afpedu imi- tenturfperma Ceti,praefertim Anifi,na hoc sedate media concrefcit afpedu niueumue- liqua omnialiquida permanent. Reponuntur optime in loco frigido & puro, praefertim Cardamomi & Piperis.Ea enim omniu tenuifiimam fubftantiam habent , ade6 vt negleda omnino euanefcant. Vires autem habent earum reru , e quibus extrada funt, fed multo eflicaciores. Nam efficacia quae vni librae ineft, in paucas drachmas contra- hitur.Garyophyllienim vnciae xvj. contrahuntur in vnciam vna femis,aut duas.Cin- namomi in drachmas duas femis, aut duas.Piperis,in drachmasduas aut tres vnafemis. Mifeentur autem in cofedione guttae x,vel xv,aut xx.libra: Zuccari pro delicatis:fed in fundendum eft vltimo cum morfellis,quos facis,vel orbiculis,optimc.mifcendo.

P A R S

E X T R A C T f O H I . S f S .

P A R S T E R T I A .

De Oleo Vitnoli faciendo. C a p . I .

O l E y M vittioli,quod a quibufdam O - leum vitae appellatur,aut 'melancholia

artificialis,nihil aliud eft, quam aiuminofs qualitas,& fubftatia ex vitriolo per arte extrada,modicoq.fulfuri mixta. Nam ipfum vitriolum e quo fit,triplici conflat mixtura videlicet multo alumine, modica aerugine, & pauco fulphure.Aluminofa enim aqua in metallis per aeris venas& M^rchafita diftil- las,aeruginosa qualitate acquirit,& fulphu- r i , quod Marchafitae ineft, mixta paulatiin concrefcit, aut induflriaad fpiflitudine co- quituriin diftillado aute aluminofus & fu 1- phureus vapor tantum afcendut,3eruginofa qualitate in fundo retortae relida,quo fit,vt hoc oleu aluminis , & n5 aeruginis faporem habeat.Eft autem duplex hoc oleum, nepe aufteru & dulce. Aufterum duplici conflat mixtura,fcilicet alumine multo & modico fulphure. Dulce vero fimpliciter fulphure coftat.Nihil enim aliud eft,quam liquidum fulphur exauflero oleo extradu.. Quapropter guftu nequaqua alume, fed fulphur ar~ mulatur.Faciendu eft aute vtrumque maxima cura & diligentia,adhibitis aptis fornace,retorta,& receptaculo:fiquidem aptitudo inftrumentorum,vt aiunt Chymiftae,magi- ftrum parit. Quapropter fequetes Canones diligenter obferuentur.

Eletiio Vitrioli. Cap. ti.C v m plurima: fint Vitgfoli fpecies,ope-

arae preciu eft indicare, quamam Ipecies eius huic operi potiflimum conducat.Et quauis omne vitrioiu hoc oleurcddatmullu came eft ex omnibus pra: (latius c. ruleo aut viri- <di*q uoma pluri mu fugi tiui fulphurisobti- net.quoadiuuaturjVt facilius oleu afcendat. Notaudu etia melius efte fadlitionatiuum Vitriolum , & maxime Vngaricmaut fi huius copia no.fir,Goflaricfe.Eligendum prse- terea eft quod magnis racemis conftet, & maioribus cubis cocretu fit Quod aute fra- «ftum,minutu & puluerulentum eft, veluti inutile non eft recipiendum,quemadmodu etiam quod Solis vel aeris iniuria cadorem & puluerulentam canitiem contraxit.

Cottio TJitrioh. Cap. m.At quia Vitrioiu multu in fe habet aquei

& excremeticij humoris qui oleu diluit, & no nifi logo tepore & magnis moleftiis per diftillatione ab oleo feparari poteft, copen- diariaeft inueta via,quabreui teporis interuallo id abfumi queat,ne loga mora artifici faftid ium pariat.Recipe igitur praedidH Vi- rrioli fe xij.coiiceeas in olla magna,noua

■ & optime cremata:olla impone fornaci pro funda:,fupra ardetes prunas reum liquefieri & bullire coeperit,fpatula agitetur, vt inte- gru liquefadto mifceatur, donec & ipsu liquefiat. Bullire demu finito, yfqucqud nui-

J 1 4 V A L . C O R D . B I A R T I T .

E X T R A C T*! O N I B V S. 'J i flam prorfus bulla amplius excitet,& donec totum denfetur.Deinde exempta e fornace, cum Vitriolo olla refrigerati permittito,lo co neq.humidoneq.ventofo,fed ficco & tepido:poftquam refrigeratum fuerit, ex olla eximito,& cofidera an fuperficies eius vndi

E x e m p t v m olla Vitriolum,in minutas partes confringe , & in mia|| £fit> fubtiliffime tere: deinde tertiam aut quarta eius partem in nouam ac bene codam ola conjice,acrurfus in profundam fornacem, ficut ante,dimitte,& aliquadiu vrito , donec rufus fiat color. Mox ollam ab igne depone, * ■ & rnoue eam,vt videas notam , an fatis cal- cinatum fit Vittiolum. Nam fi inollafla- dtuatargenti viui autliquefadi plubi m od o ^ exilietes bullas eiaculatur,fatis vftuni die intellige:tunc effunde in magnam &re- centern ollam prius calefadam , & effluet quafi fit liquidum , aut ad modum argenti viui.Quod autem reliquum eft Vitrioli, fi- m ili ter figillatim,vt calcinetur, vras. Cum vftum fuerit , commifcerurfus optimi; in mortario,modeffe agitans ne puluerem excites nares & fauces offenfurum. Cum hsee omnia executus fueris,Vitriolum in bilan- cem ponito, & animaduerte pondus ipfius. Na fi vj.li id eft,medietas fuperfuerit, bene trmnia fada funtffed haec fufficiant.

De fornacefacittnda. Cap.v.

M a t e R i a quatdiftii- landa eft , quomodo pra> paranda fit, iam indicaui- mus.Nuc autem dicere de fornace res & ordo poftu- lat,na fi haec inepta fuerit, fruftra omnia fiet.Exftrue da igitur eft fornax ex lateribus in planum politis, quo craffioribus parietib® ignis facilius & diuti® c5- tineaturifiat etia quadrata & atqualiter cra{Ta,intufq. habeat propemodu duaru fpithamarum, latitudine,

svon tamen omnirio, fed dempta tertia parte fpithamae. Extruatur autem hoc modo: Erima &-infima cauitas habeat altitudinem femipedisicui per tranfuerfum imponantur ferrameta fatis crafia,vt ignitis carbonibus iion infleftantur: fecunda cauitas , quae eft conftituta fupra ferream cratem [id eft,vber dcnrsjl ] habeat duum pedum altitudinem, & ex anteriori parte foramen,per quodcar- bones iniiciantur, hoc incipiat lateris traf- uerfi craffitudinefuper cratem.Per mediam deinde cauitatem,in ipfo medio infpicien- ti fornacem, per tranfuerfum infigatur ferreus axis, quadrangularis, cralfitudine polii-

:ds,qui impolitam retortamfuftincat.In la*tere

JaS Y A L C O R D , DE A R T I f .

--------------— ----------------------------------------------

S X T R A C T t O N I B Y S . 31 ?

tere deinde fmiftro fornacis, relinquatur meatus,per quem retortae collum exeratur.

DiftillatioVitrioli. Cap.vi.P o s t e a m fornace extruxeris, eligi

to retortam capace,aptamque ante omnia, ex vitro Venetianoaut (altem Hefliaco fa- dam,prius vndique luto obdudam: in eam conficito totum Vitriolu,ita vt aliqua pars retort£ relinquatur vacua,quo facilius a Vi- triolo fpiritusafcedere queat.Mox trafuer- fam & ferrea trabe in fornace optime luto obducito,eique in medio fuperponito perlu tatu teftae fragmentum: fuper id collocabis retorta,ne a candente ferro immediate dif- fecetur,ita tame.vt in medio fornacis retor ta coftituta fit,eiufq. roftru extrorsu modice pronum promineat, St meatus per quem collum fuum e fornace exerit, diligetitlrme luto farciaturatq.obftruatur. Poftea accipc quinq.tegulas, St fac ex iis tedii fupra fornacem fub quo lateat retora ad eum modu que depinxi, tedum luto vndiq.obducatur, quatuor pro fumo foraminibus relidis , in fingulis angulis ftngulo,ea amplitudine ,v t

- cralliflimus pollex Ubere intromittiSc exeri queat.Fac etia quatuor conos ex luto,quib. foramina obftruatunquo fado , applica retorta: orificio receptaculu gr&de ex vitroY e netiano aut He(fiaco:quo enim maius idi, su fuerit,eo liberius fpiritus recipiet:fi vero paruu fuerit, periculu eft ne fpirituu copia diftentu rupatuninfunde etiam in retortam

aquae

Y A l . C O R D . D E A R-TIB.':;-..aq.u£Bdariflimae vnc. xviij. aqua enim cito

fpiritas ad fe rapit,& prohibet ne cofringa- , turreeeptaculu.Itaapplicatu optimo luto di

ligetiflime bbftruatur, magnaadhibita cura, ne quicquain receptaculu incidat, tingitur enim inde in rufu colore oleu. Cu omnia hsec feceris,dimitte per integra nodtem lutu exiccari:ac fi qutEfatifeut rimat luto illinantur: mane deinde perlucidum, accende ignem,ex puris & magnis carbonibus,aperto vno fuperius foramine , per quod fumus exeat,augeaturq.faccefliue ignis vfq. ad ve- fpera:quo tepore aperiedueft fecundufora- me,& attende diligenter an appareant fpiritus,qui e retorta egrediutuiyveluti fi quis ca didu efflaret fumummodte fequente vigili cura canendum ne ignis remifflor fiat,fed a- crior,paulatimtamen:ita deinde audu igne in vigore teneas,ac altera die tertium aperi forame,augedo figillatim ignem, vfquequo etia retorta: collum candefcat. Sequenti fecunda nofte auge ignem,& pofi media uo- :&em aperi quartum foramen. Cum ita in fummo vigore ignisfuerit coftitutus,videbis fpiritus egredi,veluti coglomeratasiiu- bes,qui cum cellare voluerint, aperi omnes fornacis aditus,& fine inteimiflkme carbones ingere, vfquequo etia receptaculu ex- candefcat,ft:udiose cauedojnequicquafrigi- dftaut lmmidufuper retortam aut receptaculum iniuria aut cafu decidat. Agenda hac funt in loco claufo,qubneq.imber,-neq.vetus ingrediatur; coferuandus aute ignis efl:,

d o n e c

I X T R A C T I O N I B V S . JAp

donec nulli prorfus foiritus in Vitriolo re- : - , linquantunquodvifufacile percipi poteft. / Cum autem nulli amplius egredietur, line ' vc per fe extinguatur ignis, ac totum opus’ integrum cum noiftediem quiefcereac re- ■ frigerari finito : poftea aufer cum contento humore receptaculum;& repone,dpn«t; oleum ab aqua fegregabis:tum confr addam retortam infpice , & vide an caput mortuum nigru m fit:boe enim fignum eft perfecti operis.Eft autem caput mortuum ex- uftum in retorta Vitriolum.

Segregatio infufa aqudt.Cap.v11.CLvo n i am in receptaculo contine

tur m e u m Vitrioli oleo aqua,fegregan- da haec e ft, vtVitrioli liquor fincerns reponatur: fegregatur autem per diftillatio- nem in balneo aut cinere fubtili, tutius tamen in balneo:quapropter totu humorem qui eft in receptaculo , in cucurbita vitrea Yenetianam aut Heffiacam infunde,fuper- ponendo Alembicum e fimili vitro fadiu, quae bene luto circumlinatur :fub balneo deindeaccenfo igne, paulatim fine aquam extillare,donec habeas vnc. xviij.illas quas infudifti.Si Vitriolum no benecalcinatum ; ,:g fuerit,plus egredietur.-quarc vide vt prxdi-dcd--' & x xviij. vnciae fint bonae menfurae. Cum- ^ . hoc feceris , refrigerari balneum finito & aquam quae diftillauitnbiicito.Quod vero in balneo cucurbitae in fundo reliquu fuerit,purum eft Vitfioli oleum: habet tamen plerumque rufum colorem, ideo fecun

dum

j j O V A L . C O R D . D E ART . I F ,dum fequentem modum rc&ificandum eft,vt clarum fiat.

RetUficatio olei Fitrioli.Cap.vin,A c c i p e retortam . Venetianam aut

faltem Heffiacam,antea luto optimo vefti- tam:in eam funde quod in cucurbita continetur oleum:retorram pone in minorem 1 fornacem, in capellam quas pura & lota 1 arena repleatur. Et quemadmodu antea in balneo,ita nunc in arena diftilla ,paulatim ignem acuendo, vt figillatim ex interuallo delabantur guttas. Retorta: orificio applica receptaculum ex eodem vitro fa£tum,ac commifluram optime luto claude,ne quic- quam expiret: cum deinde totum e retorta diftillauerit,refrigerari finito.ac poftea aufer , & infunde fenfim in purum vitrum Venetianum , quod habeat anguftnm orificium, ac repone, ceu prsefensin multis morbis remedium. Hoc eft aufterum Vi- trioli oleum , cuius vires & naturam nunc imdicabimus, quas excellentes & efficaces f i a j i e t i ; , ; j

. Vires eius. Cap. xi.M e r v u ac non dilutum , neq; debet

neque poteft intra corpus fu m i: nam propter riimia acrimoniam, ignis modo interanea , & quicquid attingit, adurit: omnia nepe corrodit pr^ter vitru & pinguia,velati ceram,picem,feuum, & liquidoru etiam oleorum colorem immutatjpr^fertim olei Macis, cui fi mifceatur, fanguineum reddit

colo

E X T R A C T I O N I B Y S ,colorem. Si etiam in duobus vafculis coci- neatur quantumnis frigidu , & repente libi ipli. mifceatur, adeo incalefcit fua fpote, vC manibus vix teneri queat. In terram efFu- fum bullit , quemadmodum etia purame- lancholia:quare etia melancholia artificialis appellatur. Quemadmodum enim melancholia,ita etiam hoc oleum verriculum

. confortat,& ad cibi appetentiam inuitat ac fttmulat,frigidu vetriculu calefacit,phlegma confumit, craffos & vifeofos humores incidit,colicae ac dyfenteriae opitulatur, fitim ac feruorem interaneorum in febribus extinguit: fingultu prohibet cofeftim, & naufea ac cibi abominatione auertitjfed teperandum eft cu aliis quibufdam.Quare exemplum vnum atque alterum ponemus.

Aduerfus Calculum,^ i.O lei Macis

Olei Terebinthinae clarifs. anaguttas^xij. Aquarum Anifi Eoeniculi ana vuc.ij.Syr.Liquiritiae vnc.j.,OIei Vitrioli tres aut quatuor guttas.

Mifce omnia optime , & gufta: fi habet acetofitatem, quae dentes non in ftuporem trahat,bene eft;fi non eft acetofa potio,in- ftilla adhuc vnam aut alteram guttam , Sc confule palatum,ac propina fecure.

Aduerfus 'ventriculum debilem.7jL, Syr.de Mentha vnc.j.Aquae Cinnamomi vnc. iiij.O l e i C i n n a m o m i g u t t a s i j .

O lei

13 i T A L , C O R D , DE A R T I J ,O l e i V i t r i o l i g u t ta s i ij .

D a fecure.

yld calomn e r fitim in febribus.OJL, Syr. ex fu c c o aut. in f u f io n e V io la r u m v nc . j. A q o a r u m - G i n n a m o m i v n c . j ,

H o r d e i v n c . i i j .O l e i V i t r i o l i g u t t a s £ij .au t

M i f c e ;& c o n t r a h e t p u n ic e u m c o lo r em , & fa p o re m v i n i au f le r i C i n n a m o m o aro-

. n ia t i la t i .

€x austero quomodo dulcefiat.Cay. x.

A n t b a d idlum e f l , A u f l e r u m V i t r i o l i o l e u m d u p lic i c o n fla re m ix t u r a , v id e l ic e t m u l t o a l u m i n e , & p a u co fu lfure. Q u a r e c u m e x a u f t e r o o l e o d ulce e x t r a h i t u r , n ih i l a l iud fit q u a m q u o d f u l f u r a b a lu m in e fegreg etu x . E f l iraq: d ulce V i t r i o l i o le u m n i h i l a l iu d ,q u a m o l e u m f u l f u r is a u t ip f u m f i i l fu r in l i q u id a m f u b f la n t ia m r e d a d lu m : & h o c p r o p rie o le u fn d ic i p o t e f l : e f l en im jpingue v n d l u o f u m q u e , q u e m a d m o d u m i p f u m fu lfur q u o d in o l e o , & n o n in aqua l iq u e fe it . S e q u i t u r a u t e m m o d u s fe grega- s i o n i s .

Modus fiegregationis Cap. x i .

R E C I V E v in i ardentis ac er r im i & ter f e b l i m a t i v n c . v j . O l e i V i t r i o l i auf leri tan- ®undem,.mifce.in V e n e t o v i t r o , & p o n e in

-euent

S X T R A C T I O N I B V S . $$ £cucurbitam paruam , angufto orificio , & optime lato orificium claude : deinde ita per integrum menfem aut duos.Deinde effunde in cucurbitam cui fit immediate vi ignis agglutinatum & annexu alembicum, [ ho c e ft, oin kolb mit eimen angefchmelt&n- helm ] cuius figuram fubiiciemus:pone deinde in paruam fornacem, ac dimidia partem eius cinere obrue: poftea applica recipientem,& luto innfturam claude diligenter,& extrahe vnc.vj.vini ardentis,quas infudifti:vt vero tutius hoc fiat,pone in balneum M aris, fic foium vinum ab-fq; oleo afcendet.. Cum extraxeris autem per balneum in fu fas. fex vnc.vini ardentis, pone id quod refiduum eft , in fornacem;, yt arena mediam cucurbitae partem attingat, ac nouo & vacuo recipiente, eoque non magno applicato, luto iuudluram diligenter claude. Accende deinde lentum ignem, & fenfim extrahe omnem humiditarem qure.re- lidfaeftin cucurbita, donec nihil humidi amplius in fundo appareatadhibita fem-' per maxima cura & diligentia, vt ignem ita modereris, ne ebulliat yfq; adalembict canalem. Nam fi huncebullitio attigeritj. fedari nonpoteft,necprohiberi,quin in receptaculum egrediatur: ac totum oleum corrum patfolet enim facillime ebullire.. Cum autem fenfim extraxeris, aufer ftatim recipientem cum-fuo humore,tum videbis duo- cotineri in eo, videlicet aqueum. humorem,& oleafitm acpingaem. Segre

gabis

?? + V A L . C O R D . D E A R T I F . gabisautem vnumab altero ftatim , ita vt nih.il aqueum in. oleo relinquatur, nam aqua illa perdit oleum.Solet autem oleum

ipfum plerumq; aqua: innatare, maxime fi infufum prius vinum omnino per balneum extradlum fuerit: fed ftatim poteris taftu di- fcernere oleu ab aqua. Oleu enim pingue effc, aqua mini mei Segre- gatum oleum deinde vfuireferua.

Emen Rolb met einen angefchmeltzen helm, der mufz man ettlich auif der Glafzhutten beftellen zu machen , aufz zerbrochnem Venc- dihhem glafz, oder aufz Heffifchem glafz.

V i r e s e iu s q u o d f e g r e g a t u m e f i .

Cap. x i i .

V i r e s habet quafcumque & fulfur, fed omnia efficacius prteftat, quia propter liquiditatem facilius penetrat, & ad adio- nes properat,quod fulfur non poteftj quia impeditur a fdliditate & fpiffitudine fua, quo minus penetret. Illud vero amplius poteft fulfurehoc oleum, quod valeat pa-* senter ad omnes in corpore putrefacio»

nes.

E X T R A C T I O N I S V 5. ? 5 fnes,& praecipue ad peftem. Ad educendum e pulmone ia pleuritide , & peripneumo- nia,& difficili tuffi,pus,.& craflos vifcofof- quehumores: tuto enimabfqueomni periculo intra corpus fumitur. Calculum neque in renibus , neque vefica coalefcere finit, neq,- exulceratam veficam fanat.Dofis eius eft vna aut altera guttula, aut tres , in vino modico temperatae. Mifcetur etiam rotulis & morfellis e faccharo fadlis. Diligenter autem referuandum eft- Nam

modicum fit ex lib. }. aufteii olei Yitrioli 3 & facile propter

tenuitatem partium euanefeit.

V X N I 9«

M ?' ■ . '

E P I T A P HI V M V A L E R I IC O R D I ; Q V I S E P V L T V S

cdRom icin a:deD. Maria: de animajiegione Pa

rio nifc

V a l e r i o Corda Simefitfio Hef- fo Sunctj [dio.moribus, ingemo comitate p r& fiantijf. Doliorum omnium admirationem merito: Gyuinaturaobfiunta- tem & herbarum vires adolefiens finibus explica uti :Cim expleri cognofiendi cupiditate non poffet, perlustrata Ger- maniaJtalUm adijtfVenettjs in honore habitus,& Tdornam vix ingnffusfiibm morbo inter amicorum lachrymas, non recuperabiitfiudiorum iaclura,opt.&U- te extinguitur,annofalut. m . d * x l i i L

f i i * Oaend.Qftobr*

"Ingemo fuperefb Cor£w,mens ipfa recepta eft C(elo:med terra. ejljmaximA Roma tenet,.

A P

A P P E N D I X EX S C R I -p t i s D, I A C O B I S I L V I IMedici Parifienfis^pto inftrudtio- ne Pharmacopolarum.

D E S I N G V L O R V M M E D I C A - cametorum (unplieium exa&o delcdu» Colledtionis tempore legitimo, Kepoli- tione commoda, & Dviratione eorum»

D E H A D I C I B V S .

A d i c e s euellenda fiunt,cum medie amentabunt maxime. Jgfua dos omnibus eodem non inefi tempore, fed alto alie, reget e magis fit nt:qu aquam

fiunt qui putent omnes radices legendas Autumno, vbt folia deciderunttalif Veris initio , priufquam in folia aut caulem erumpant. Omnes tamen integra fiunt, fi fieri potefi, vellenda & vna quaque in /olo & calo natura tpfus maxime fimihari,bene nutrita , bene habita , non pra alimenti copia, enormes,neque sb inopiam flrigofa,tenues, rugofai mox aqua Unanda-, & radiculis potionem quandam alimenti repetent ibus , & fiolonibus etiam- dum trahentibus, purganda : poSl ( nifi vtendi recentibus aliqua ince[ferit vel commoditas vel necefitas) fucanda, quadam vmbra & vento, rt apij , feniculi,iridis, & qua alia funt vel mi- noves , vel fictiores , vel rariores,. quarum vires fol ceu ignis prompte difiipet: quadam contraria:

s

3 <8 DE D E L I C T YdicUs fole & ■ vento , yel igni Jiccantur fi alum efl nubilum,aut hyemsi&fafe yerfand<e,ne muci- da aut putrida jidntiyt bryonia, gentiana-, mandragora,rhei pontici. Si yero Jiccalis cito efi opus, patella ignita impojitas fape y er fando fucabis. Quadam item integra fucantur, yt gentiana; aiia in taleolas difjefU , yt iris, aha lignofa matrice ( f c enim cor Plantarum Gafa ex Theophrafo vocat ) adempta , yt fceniculi, petrofelini apij. Deinde reponuntur loco non infolato , non infumato , non bumido , non piduerulento, fed fubltmi,puro, (icco, autfepten- tnonem , aut potius mendiern fpetlante,prafertim quando hunc planta quadam adhuc humi- diores requirunt, modo non flent atisln. Eadem quando vegeta adhuc funt fermnda , parua fci- hcet ac tenues & rara , yt afari, afparagi amo tantum , quamuis elleborus vterque etiam triennio feruari pofiit , vt magna & craffa effentia pradita, bryonia , rheori Ponticum, ariHolocbia, gentiana. Hac autem tria , colligendi tempus legitimum, repoftio commoda, dur'atio,nonin radicibus fohs obfruanda funt, fed etiam in aliis plantarum partibus, atque adeo quibufdam animalium aliquorum partibus, yt fangume hircino, hepate lupi, pulmone yulpis, yefica apri. Propte- rea Chamapityn , chamadryn , thlafpi , centaurium-, polium, hypericum,altaqueflorentia capiebat Galenus, theriacen yel aliud medicamentum compofturus, non fole a&iuo ficcata, neque dum fniflus eorum adhuc crudi & imperfedhfunt. Jubet idem continua ffeculatione cognofcendum, quando fi-ufhts funt futuri,qando eduntur, qudda

s i H P L i e r v M . 3 59augentur,quando denique vigent. J>)up tempore poufimum eos commode decerpas, & tn (iects domunculis repofitas cufiodias,ne a folis radiis vran- tur,neque Immiditate d teCjo vel muris madefiat. Oh iddomo nonvult fubterranea eos reponi, nec aliis vicina,neque fub tegulis, fed horum media, qua oilia meridiem fpeciantia habeat, prope qua tamen medicamenta ne reponas. Omnia igitur legenda, quando fummarum funt virium , & accu- fandi tum mercatores tum berbarij,qui radices,liquores, fuccos, fiores,germina , fiuclus extra anni tempus carpunt, & in vrbes conferunt. In quibufdam & afirorum obferuatio valere putatur. Pao- nia enim radix ad epilepfiam legenda decrefcente Luna quibufdam videtur, & Alyjfonfub aflit Canicula vult legi Galenus , vt .Aefchrton cancros fuuiatdes capi contra rabiem, vnde ejl herba nomen, tamquam vis quadam illis contra rabiem d fydere accedat,rabiem canibus afferente. Plantas item calidas ex calidis regionibus,& ex harum editis & ficcis locis, vt Cretae montibus, prafert Galenus.

B E H E R B I S .

QV AE prtuf in radicibus dicla funt de collectione , refoftione ,duratione illarum , ad herbas etiam transferripoffunt, nfi qued his fe

re recentibus vtimur quibufdam omnino, vt portulaca , lafluca, buglojja , atriplice, beta, brafii- ca,acantho, nafinrtio, helxtne, mercuruih , viola nigra, intubo,fumaria, hyofhyamo, mandragora, & aliis permultis. jSfuihufdam vero recentibus vtimur, quando his mitioribus opus efl, vt ruta, mentha, abfmthium, abrotonum, recentes minus

P z '

5 4 ° OH D E L H C T Tedent ob mtHam hnmiditatem excrementojam fucata vero calidiores fentiuntur, & fumaria recens minus aluum fubducit magis fcca.

Colliguntur fere cufo floribus herba, aut feminibus , fic benedifhis carduus acanthium putatus, centaurium paruum,calaminthe,chamadrys, cha- mapttys,flaucus,fumaria,matorana,polium, pulegium, orijganum,Jerpyllum,thymus:autfaltem cum vigent folia magnitudine,odore, colore ,prafertim qua. cacumini funt propiora.

Siccantur in vmbra magis,nifl f i qua fcapofunt crafiore, aut folio humidiore, & o b id apto putrere. Vbi probe funt (iccata, reponuntur vti radices , fed minus diu femur ipajjimt, ob id quotannis mutanda.

D E U O R I B V S .

FL&res vtplantarum partes reliqua legantur», cum maxime vigent, vt capparis in gemma,

rofa expandi ceepta, reliqui fere aperti; fed haud ita pridem, & ex. quibus vis nondum exbaluitt ficcantur fole magis miniis,pro varia ipforum natura' quidam fccandos volunt, donec ex ponderi-

bus decem vmcumfuperft. Reponuntur, vt alia: quotannis mutentur, quamuisfeheenanthos etiam decennium efficax feruari peflit : chamamelum item diu vegetum efi ob fortem partium fuarum mifiionsm.

Flores & omnia qua ineundum odorem efflat# arculis tiliaceis nullo fit» ohduilis reponuntur,

DE. SBM.INI B V S.

I ” Fgcnda funt femina cum funt matura, & jL^dtfiuilus quibus includuntur maturL Semi-

s i "m i i i c r v H i 5 4 1m vero quotannis mutare prafiterit, etiamfpleraque diutius feruari pofint,

Vt apte perennent,charta aut foliis apte inuol- .. nantur» • ,

DE F R T C T I B T S .Triiflus vt maturi decerpantur necejfe eH.

DE C O R T I C I B T S .

C Ortices vt recondantur, eximere conuenit» cum herba fuis foliis exuuntur, fccantur

etiam expurgata inibi, locis afperginem non redo-

lenti busfed ciim luto aut puluerefunt obfita, aquas alui debent.

DE S V C C l S .

XYAos>id eri,fuceus ex plantis totis vel plantarum partibus concifis & tufis, torculari

vel manu , vel aliter expreffus» aqua interdum afperfa aut vino, aut liquore alio , vel recens vfurpatur ,vel vafe aut loculamento aliquo reponitur , hicife vel liquidus vel fccus. Liquidus item aut per fe [eruatur, vt vinum , acetum : aut tnislo fate , vt omphacium, oleum : aut fuperfttfo phiala oleo, vt fuccus rofarum granatorum, limonum , Cydoniorum,[amburi,ebuli,& [milium: aut fole, yeturiateve, aut igni per fe ficcatur , vt fuccus glycyrrhtfa » opos Cyrenaicus, fcammo- nium:aut coriione cum meile, vel faccharo ad iuHam crafitiem faria fole vel igni, vt in plurimis fyrupis audies. Jj) ui vero fucci fine meile aut faccharo reponuntur, plurimum corrumpuntur , ntfi igne diutius corii , aut fole aftiuo vfque ad mediocrem crafitiem ficcati fuerint, lidem temporis [patio feriores euadunt, pluribuscf annis feruati, eb^fccitatisveniunt, vt balaujlicis

fitntli

v-C-

f

DH D B L E C T VJimiliter leuigartpofiint, quales funt fuccus hypo- cifihidis.vua acerba, glycyrrhifa, centaurij, & alijprope omnes: qui vero ex Jus lentorem quendam natura habent, dilatantur magis quam leui- gentur,rmJiccioribus multis tnifia horum partta portio,Portulaca,fempersnut,cotyledonis, & alia - rum Jimiliter.glutinofarum fuccus, pro. lentore nimio per fe non potesl exprimi, quare cum ompha- cio probe trita herba exprimitur, alij tritas igni lento calefaciunt: alij tritas loco frigido , vt cella vinaria,vtmineo vaf impofitas m catinum fubie- Ilum deHillare permittunt: %vXo; etiam , id esi,

fuccus,fcpe cum humore aliquo extraCius ex par- 5 tibus plantarum, vt feminepfylli,Cydoniorum,lini, feenugraci, lentorem aut velut cremorem & mucorem fignificat, vnde di flum eTl emplaflrum fcv?\3v, id esl,de glutinojis qmbufdamfiuccis, di- uerfum tamen ah eo quodefl de miicdaginibus vt in lornpojkis leges.

Liquidis medicamenubus denfor materia, argentea,vitrea,aut cornea conuenit. Vifhlis etiam, (] modb ra>:a non fit,accommodatur, & lignea pra- Jerti/n e huxoifed aneavafa oculariis medicamentis hquidifque,&c.

DE LACHRYMMS. a A'upvov , id ejl,lachryma,ftu humor ex pianti

^fponte fua defluens, fme in gummi aqueo res concrefcat,fiue m refinam liquefiat, oleagina eius fubfiantia Arborum partibus, prafertim in truncis d germinatu incifis & fcarif catis, etiam rc- finas elicimus. Acccnjis autem arboribus refino- f s , vtpinu , picea , larice, terebintho , teda , ce- . dro , ex refmofa fubUantia igni parum ftccdU

Jt

: &s£&, 4cs litu -LA~L

s i h h i c i v h . 343fit pix liquida, cui quod fupernatatfiijfanthum tenui conficientia & facultate ejl aftnngente,oh id canitiem fine ulla noxa tardat,"tt pifjelaum,id e fi, pix liquidarum oleo miTla. Galenus hb. I. comp. ph.part. Piffajphaltus autem cfi Mumia Serapionis. Si pix iterum cothoneficcetur, Pahmptffa ai- citur , ficca adeovt puluerifiari pofiit, qualis eH Graea, etiam Colophoiiia, & Htfipana, & Gallica dic i a ■ arlaau (Sgoria , lib.8. comp.ph purt.tS1 Dioficoridiprobatur & Lycia. LUI etiam Diof- coridi ex iiifdem arboribus ref na liquida & ficca.Refna omnis calefacit, ficcat,tenuium efi partium,magis minus.

’ D E A N I M A. L I B VS E TE O R V M P A R T l B V S .

S Anguis hirci quadrimi, bene h,ihiti,aliquam- diunutrit'yvine albo , fcsniculo ,f i f i h , lauro,

& cateris calculum frangentibus, Augufio menfi jugulati, medius effluens ( nam primus tenuior, poHremus crafiior putatur ) yafe vitreo receptus, tetius linteo raro, Sole ficcaius, etiam cum myrrha, foliis Lauri, & fi milibus, calculum potenter frangere dicitur, Tralliano , Auicenna & cateris praeficis.

Adipem & medullam fianneis •vafis recondi, conuemt.

Medulla loco ficco & edito, & Septentrionem fpeLlantirepenitur,cnmfidus lauri ficcis,neputref eant,aut fitum ducant, qua iniuria m locis fumidis Meridiemfpetlantibus eis accidit: funt qui reponant bifariam,adifum modo.

344 DE a d y l t . s i m ? i .

A D V L T E R I A S I MP L I - 'CIYM MEDICAMENTORVM.

A Cacia fuccco0 carne prunorum agrejlium repr&fentatur dolo parum malo, cum vtra-

que viribus conucniant.Aloes crafr-apartes 0 impura lotione fepara-

ta aqua marsna 0 croco Mcfua adulterantur,fed croci odor dolum aperit. Alij acacia, alij gumini immifcendo adulterant, tuncfy minus ejl ad minima friabilis,& odor 0 fapor ejl altus.

Ambra,pu!uere ligni aloes, fiyracis,ladani.am- hra largioris mofcho in aqua rofarum fluta. Sed hac manuum attritu multo,ceu cera,mollefcit,vera non mollefcit. Piat earius.

Amomum , planta amonide fnuli, fed inodora, ex Armenia delata, feminis difimilitudo vitium detegit.

Afphaltumjd ejl,bitumen pice mi-Uum Diof- coridi, licet adulterari non pojfe , vt neque carpobalfamum,neque xylobalfamumferibit Gal. lih.l.

' antid.Aerugo muttis modis adulteratur Diofcoridi:

fed hodie fmcerior videtur,Ji adulteratum jufpice- ris,notas exeo repete.

Aeris flos Imataecris fcobe. »Bdellium adulteratur gummi: fed ita vt vi

tiatum minus eH amarum , & fujjitu odoratum, Diojcorid.

Balfamum, id ejl, opobalftmum, vitiatur terebinthina pauco opobalfamo mijla j vel fine hoc, croco orientali, 0 fucco foliorum citri ijvel oleo

\ardmt>

M B D I C A M E N T O R V M , i 4 S

nardino. De quo in opobalfamo plura, leges.Bitumen adulteratur pice,vt m Aflhalfe elixi.

Gaflorium varie adulteratur,vitium autem facite deprehendes attentas notis quas in vero & laudatiore Cajiorio diximus in partibus animalis medicamentofs.

Coflus,radice pradura Helenij Cofnagenij , fed odor Helenij minus vehemens, neque caput tentas, & pipor minus acer,quam cojli.

Crocus miflo crocomagmata tnfo flore croci,vel oleo & puluere berfllflvt vocant: qui fricando dolum detegit , vel fltpe fublitu & lithargyro, vel plumbagine ad pondus augendum, vtrumque minus odore vegetum efl, prat er ea hoc ejlpuluer silentum. Adulterati quoque croci color & odor celeriter euanejeunt, veri diu permanet.Galenus pri~ me Antidot.

Cafla odorata, corticibus cappar is & radicis tamaricis mijlis.

Capbura,gummi Juniperi, fed hoc efl minus fidorum & durius,illa efl friabilis, & odore valen- tiore. Platearius.

Garyophytti vetuflate exinaniti ,vino puluere optimorum Garyophyllorum habente irrigantur, flccantur feris,folum GaryopbyUes olent,& vix ad dies decem,moUiores funt integris.

Carpobalfamum adulterari femine hyperici fimili,quod PetraFaUftina oppido affertur , auflor efl Diofc:adulterari tamen nonpofle affirmat Gah x. Antidot.

Euphorbium lafle b<edino,farcocolU & glutini mtfliont canflurcatnr , experientia veri efl difficilis: nam euphorbium kui guflu os diu as»

B $

■ H

3 T> E A D V L T . s I MP - cendit.itavt ommaguflata euphsrbium refipiant. Idem inietlum igni odorem edit fkjhdtendum, JDtofor.

tburvfium(quod cur j f odium -coeat vulgus,na video^ofibus canis vjhs vel albo marmore vjio: id vero grduitateproditur,illud forma oRts, & linearum dcjiderio.

Galbanum mutatur refma,farina fabarum ex- xirticatarum,hammoniaco,Diofcorid. ex citius notis fmcerurn deprehendes»

Galanga acris cypero Europas mJipido,velfal~' fo,vel biJtorta,vt vocant,radice aufteraft vero di-

fta radices aceto puluererri ver* galang* & piperis habente biduo macerentur, foris folumgalan- gam referunt.Platearius.

Ladanum ftercore caprino & puluere nigro, id autem traflado non mohfcitfed inpuluerernabit, modo ladani vetujlate exuEH. Viribus pr*tered & od‘ore ladani caret,quod fc vitiatum efi.

Lafer omne antequam fic cefcat,adulteratur fit- gapeno,autfab* lomento: fed maleficium deprehe-

' ditur colore,odore,fapore,dilutione,Diofc.Lycium quibufdam amurca , fucco abfmthij,

felle: tauri, : fed id d viribus finceri multum recefht.

Lemniam terram fic adulterant,vt nemo veram d falfipofit fecernere.fic & Lydum,Indicum, & pitt, ima aUa,vt verorum not* dfalforum notis noexacfe dtfcerhi pofnit.

Ligufuci femen adulteratur femine quodam ft- mili , quodfacile guftu dijeernitur, amarum enim ejhalij fim nfasm culi autfefeleos admtfc entes L i- gujheutn doto vitiant.

hen

M E D I C A M 1«. N T O H V M. ? 4 7Lentifcma refna,ui ef,Tfiafiiche, tliuns £p“ r?~

f na pinea nucis mtflura.Mofhus pelliculis incijis putuere carnis colum

bina Jiccata,[anguine hadino.& pane aj]o. St eius certum pondus pelui madenti impo Citum altquant- diu fit grauius, efi legitimum ,ji prifiinum pondus frmt.fuppoftitium.

Manna Arabumfaccharo & folliculis fenna.Myrrha adulteraturgummi macerato m aqua,

in qua myrrha maduerit, Diofcand.Nardus adulteratur flimmifufibio cum aqua

aut palmes vino mffftioms pondenfque cauja mfpirato.

Nardus Celtica adulteratur impofta herba fmili , qua hirculus ab odoris grauitate vo- saturfed herba candidior,f ne cauliculo,minoribus foliis,radice nec amara nec odorata , vti vera nardus ejl.

Opi omnes adulterantur addito fagapeno , antequam tnarefeant: colare /odore, fapore dolus deprehenditur : & quia cum aqua vel faliua non mox fluuntur adulterata,adulterantur etiam furfure & farina, pracipue ? id ef,qui excaule defuit,quia dilutior, pic/ius vero,td ef, qui ex radice perlmidior & purior, f fu amuis enim radice incifa aut caule quodeffuit crafjum & letum o'srbs,idefl!liquor dicttur,lib.6.fmpl.

Opium,femine laCluca agrefis.Opopdnax,hammoniaco aut cera, tunc in aqua

f digitis teratur,non fluitur,nec late f i t vttfnce- rum.Diofc.

Os ex corde cerui cartilaginofum,fmili cx maiorum animalium corde.

F <r

3-fS DE A D V L T . S l M f .Opobalfzmum tam vane adulterant & aUu~

te, yt eius adulteria etiam exercitattRimos fallant. Hac vero adulteria inuidgandanon cenfco, ne-maligni etiam vitient a nobis edofli, Vitiatur mijla vnguento terebint bine, lentifctno,cyprino, balanino,fu jino,metopio,meile,vel Cypria cera liquida : fed■ maleficium facile deprehenditur. Nam verus liquor m vcftem laneam fufus,maculam non facit,& poji lotionem notamnoti relinquit, cum vitiatus inha- reat.Adhac merus,lac ji mfiillatur,coagulat,& in aqua aut lacie celerrime liquatur , & colore la- ■ Elefcit. Alias quafdam notas apud eundem & Simeonem. f libet, legeris potius , quam apud barbaros hoc fecttlo adhuc legi folitos,profunda hominum ignorantia 3 & magno mortalium incommoda).

Piper longum fraudulenter praparatum,efi herba quadam fana , qua d Xene affertur , afptSht quidem,non autem guflu macropiperi fmilis: hac autem-aqua irrigata foluitur , natiuum macropiper infolubilepermanetGaLltbr. t. Antidotorum, Piper longum verum ex Barbaria affertur: adulteratum verti duplex efl , alterum, quod in Alexandria maxime confcitur , alterum herba cuiuflam germen. 6)wd fa Attium efftper diem totum tn humore maceretur, illico liquatur ac foluitur,Itbr. iiij. fanit.tuend. Idudforte ex majfa fuhafla aqua , tn qua dijfolutum aut maceratum f t piper,& informas effclas coniefla, pojifecata. Vidi etiam adulteratum ex germine & velut nugamento betula & coryli.

fafilli thenaci , ex radice pentaphylli, id ef»tomen

M ED IC A U E N T O R V M, J 49 iormentilla Venetus male componuntur,non tx viperarum carne.Hermolaus tn Coroll.Mufat.

Pbu,radice rufei admtfia "vitiatur,fed maleficiu faeile deprehenditur, quia hac dura ejl,frangi contumax,& fine vlla adoris gratia.

Pompholyx,taurino glutine , suillo yel marino pulmone,aut grophs yel quibufdam aliis crematis.

Pentapetalon, Pentaphyllon, Polium,nihil fimi-» le habent inplantis,ob idnon adulterantur.

Rha-Ponticum,radice centaurij magni. Rha- harbWum examinatur maceratum aqua diebus quinque , pofica ficcatum idem minus in crocum tingit,intus nigricat.varietatem infracturis ami- fit,denfius ejl,afirmgit magis:ex aqua vero sila ficcata trochifci fiunt regibus.

Psjo» cum viget ac integrum ejl,valent er aflrin- git,denfum ejl ac contraSlum totafubjlantia, ta•» men celeriter perforatur. Incola regionis in qua gignitur,coCUone vires eius in aquam trahunt,deinde rheum ficcatum,tamquam integrum fit, nec co- £lum, tranfmittunt: fed id rarius ejl & laxius integro, nullam aut minimam ajlriflionem retinens„ Jjjuantnm altis potis rheond rhabarbaro differat» alibi diximus.

Sagapemm,fucco laferis & galbano» Diofc. id non liquefiat, fed verum vino vel aqua ajfufa f a tim dijjolmtur, Galen. lib.l. Antid.

Sarcocol a pulneri%ata ejl fufpefta adulteriis Diofc. d quouispuluere mifio , integra eligatur.

Styrax modis multis Diofcoridi adulteratur,fed dolus facile deprehenditur notis ab eo diCHs.

Santala lignis aliis, rubrum berfilio inodo-

3^0 S I M P. A B S O t . S C R I ? . rafauum & album ligno cedrino oioratiore linguam calefaciente.

Scammonium latis tithymah & farcocolla, vel erui farina,tunc linguam minus valenter pungit & mordet.

Saccharum , intus faculentum aut fpumafucci sanna eius auctum,tunc iri. ore vanefcit, & fractu nigricat. »

Turbith gummi diffoluto quibufdam radicibus extremis illito,verum autem Ji frangitur, gtjmtmo- fum ejl intus.

Tamar-lndi prunis adulterati nshfplendet,bu- midioresfunt,fapore & nucleo prunorum multum d femine Tamar-Indorum diuerfo.

Thus,pini refna & gummi,fuffitum autem gumi flammam non edit,refna autem m fumum vanefcit,thus fatim arctet,odore etiam malefiaupto- ditur.

Thuris cortex,pini aut nucis pinea cortice: horu tamen index ignif.nam reliqui cortices fu jft i, quaquam incenduntur,f ne ddore fumant. Llmrts vero cortex ardet,& odorum fumum edit.

Thuris manna,adulteratur cribrata pini refna, aut polline aut cortice thuris contufo :fed hac igne deprehenduntur.

Hac abunde fuerint ei,prafertim qui veras fmplicium fjncererum notas,ex noSlro libro fmpliciu primo accurate didicerit. Nam cum retium fui & obliqui ft index,vt initio f ecundi docuimus, & m vno quoque rerum genere quod p erfetlifimum efi, idemft fmplex ac vnictim, id f cognoueris, alia j» ei congeneria aut etiam arte affinia nullo negotio v. fecreueris,

S I M i

3P

S I M P L I C I S A L I C V I V S N O -M I N E A B S O L V T E S C R 1 -

p t o , q u i d a c c i p i e n d a m .

IA M tradamus fmplicis alicuius nemine fcripte abfolutt & Jine determinationefcxus > coloris

magnitudinis, figura , loci,temporis,vel notarum probitatis aliarum, rei partis eius Jimplic*s s radicum,foliorum,florum,feminum, &c. quodnam Jit eligendum-.nampro variisfcopis varia, fed infco- pos ejflcaciora deligimus: Affluam in rem te initabit noftra ftmplicium per locos communes defcriptio.JJflu* etnm radicibus folis funt efficaces planta,illarum nomineradices veniunt\qua foliis,floribus,pruEhJous fleminibus,cortice,ligno,liquore, fuc- cOfgummi flunt vtilesac medicamentofk magis, dii planta nomen effertur, partem eius vfurpan folita elige. Qhtitm vero pluribas fluis partibus ad res e- tiam varias valent,quibus fit opus,coieCla ex partium illarum facultate & aflclus natura,& medicamenti conflituendiforma,vl ammi, anifum,a-pium,carum,cnicus,cuminum,gith,libyjheum,na-Jlurtium,pfyllium,fefeli,fiaphis agria, femine funt praflantiora, idque folum illarum nomine intelligendum,in aliis multis f militer.

Antfum,Cretenfe,lib.nij.finit,tuend.'Agnus,id efl.flos eius aut femen,licet folia etiam

Jint vtiha.Agaricus albus & fcemineus.Aloe,id ejlfluccus eius,aloe Indica, !tb, 9 fm~

plicium in dipbryge„Alum en

#

3 5 * S I M ? . A B S O l , S C R I f .Alum en fc ilicet f cijitle, quinprxfianttfsimum,

Ub.compofpharm.gcH.primo.Acetum,ex "vino non hydromclite vel cereuifia.Anfisloclna,pro repropofita explicanda efiira-

tunda enim cum multum tenuare crajfum humorem,tergere vlcera,digerere ex vtero, longa autem, eum mitiora hxc volumus. Clematitis autem quia fragrantior m vnguentis expetitur.

Amomum, Scythicum lib.% .comp.phar .pari.Animi,Illyricum,hb.9.etufdem, Aegyptium

toj laudant»Balfamum,opobalfamum potius intelligendum»

quam carpobalfamurn aut xylobalfamum , Itb. comp.phar.par t.

Bryonia,alba,quia ejficacior,qudm nigra.Bugleffum, vtrumque foliis & flore ejficafiut,

radice tamen non mutile.Caftavel eafsiatn libris Gracorum. Cafsia fy -

rinx optima, & cinnamomo viribus & toto habitu finitima- In libris Arabum eadem lignea dicitur,altera vero fijlula his difta ponitur, cum medicamentum efi purgatorium.

Cardamomum,maius.Capparis,cortex radicis.

Centaurium, minus in purgantibus medicamcn- tistin ceteris maius ditium d facultate multiplici & efficaciore.

Calaminthe montana,quia ejficacior qudm do- mefiica.

Cojlus,amarus, cum fubamarus & valde acer folum nominetur,dulcem tamen nefcio quem Arabes inuexerunt.

Cyprejfus, id efi, mees eius in afiringentibusmedica

■ Q_V I D A C C i r i E N D V M . $$$ medie amenti silignum aut folia in diureticis,

Cinnamomum optimum,de quo in fimplicibuSs, abundi.

Coralhum,rubrum. ...Cuminum, Aethiopicum,lib. 4.fanittuend.

Daucus, agre&is, nam fitiuus paflinacaejl alimentum verius,quam medicamentum.

Elleborus, niger Mefua quia falubrior : albus Galeno Aph. t lib. f . Obfertta igitur an con,p optio pt Arabica aut Graea. Elleborus vt erque & helenium ex locis editispr&Hunt.

Eruca,fylueHris quia effcaaor hortenf.Epithymum , Atticum melancholiam ex ven=

triculo purgat: id in Gracis compofitknibus vfur- pandumtin Arabicis Arabicum.

Igniculus femen, fed m collyrijs fuccus folio* tum aut radicum.

Galla foltda,efficacior quam perforata.Gummi, Arabicum , id enim omniumperfe«

IU fimum vel Plinio auflore.Gluten,maFiiche,cateris glutinibus efficacius,

vt vitrum etiam glutinet, qmbufdam inielltgitur; altjs ichthyocolla: alijs taurocolla magis placet glut inis nomine.

Hyf opus, montanus hortenf melior , vt cala* minthe montana tjficaaor demeshca. Hyffopum Cilicium Diofc.Creticum vero Archigenes ,apud Gal.ltb.S.comp.pbar.part. A Hyofciamus, albus,Jcu album eius femen, quod tamen interdum exprimitur , frequentius tacetur.

Iris,radix ireos Illyrica veteribus,nunc pharmacopolarum ignauia Florentina vfurpatur, cum

, - illa

3 J 4 s i m p . a b S O L . s c r i p . jilla per Venetos facile habet i queat.

Lupinus, amarus, nam dulcis efculentus e fi, yt tlle amaritudine per macerationem in aqua depofita.

Latine4, femen,praterquam in ritius ratione, ybi herba potius intelhgitur.

Lapathum,oxylapathum efficacius rotundo.Lithargiros, auri; tamen lithargiros chryfitis (

aliquoties tnlib.comp.phar.GaLlegitur.MaHiche, Chia, libi7. met. & alibi paf im. 1

M^yptiam tamen ac recentem ob idpinguifinnam laudat,lib.x.ad Glaucon.

Marubium,album praUantius nigro.Mei,apum.: alterum, aeromelifeu mei aerium

& refcidum.MargaritafoUda meliores perforatis,nifi etiam

flnt f au a,ob [cura,foli dis pares.Medulla fi non additur cuius animalis,& va

lens futurum efi medicamentum, c&rutna mifien- da ralentior, q u a n i vitulina,lib. 6~.com.phar.part°

Nuclei, pini, oliua, daflyli autem Jluicennna,Ohum.ohtmm,ex oliuis exprejfum.Opium , Thebaicam , Galenus hb.j fimpi.ZV

pojl eum omnes.Petrofelinum,Macedonicum &tn hoc Aftreo-

tiemn , & huius femen maxime in rfu efifiib. 8. cemp.phar.part.

Pruna,fi alnus deijcienda cf, , Dama fi ena & Hifpana feu Iberica, hodie Augutlana & Ca- ihalmmca Italis ditia , funt multo pfafiant tora, yel fi qua his fimiUter fiunt pinguia, dulcia. Siad cohibendum & aflringendumfit medicamentum, Damafcena immatura,rei potius qua loram no -

Q V i n A C C I P I E N B V M .

his dicuntur S Juliani & Turoni ca.Papauer album,femen.

Piper album,quia acrius,& linguam magis pungit,quam nigrum, a cjuo per aduTlionem fvis ex- baUuit, Gal.lib.8 fimpl. fed album td maturum intellige.Nam album ex.macropipcre in racemum granatim delufcente,recens facium,minus acre,& macropipen facultate proximum, quale apud Serapionem eji accipiendum,

Pix , liquida mfuppurantibus & tergentibus: fuca,in (iccantibus vngnentis epuloticis & glutinantibus,Gal.ltb.j. fimpl.

Pronia,mas feu eius radix "vel eius femen, Ma- nardus atatis noftra medicus longe dochfimus in epiftolis.

Potypodium, quercinum vulgo vfurpatur.mu- rale & a fixis pratulerim cum Narbonenfibus, quibufdam q u o d frequenti fimum, & pro quercino omnes venditant, mfi fi quando aUnfhone opus eft, qua ratione hederam quoque quercinam nonnullis expeti audio.

i Malua Ghpatuor _ ) Althaa emollientia j Viola nigra

C Acanthus, id efi , branca vr(ln4„ Maiora xndonu cucume-

C r is, cucurbita, citrulli: \ Frigida ^ Minora, laShtca,portu-

fifuatuor \ lacA,intubi,cichorj.'femina ) Maior a,cucumint,cami,

/ CnUda anift fceni cuti.j Minora , apij, dauci„

ameos, amomi.

J j g A B S O l . S C M P . .Jojainque radices vretico , apij, petrofelini,

afpar*gi,gr eminis,rufci.Reflnarum primas non inittria meruit lantif-

cina, id e f l , m ashche: inter alias vera pr a fertur terebinthina , quia melior quam telophoma , & fnC la dtCta, aut illius loco ponitur laricea difta, terebinthina prope fimtlis, Galen. Itb. I . comp. phar.gen. Re cenitor ibus vero pinea intelligitur

Ruta,folia ruta agreflistGracis vero folia ruta domefiico. Illam vero & illius fem en , nioly, velhefanum ,vel bef*fa,vel cum S y is, apud quos nafcttur,Hermolafere vocant.

R o f t , rubra recens in purgantibus: flesa it»affingentibus.

Raphanus fylueMris.Rofmarinus, fo lia interdum flos, quem nefdo

cur hodie vulgus ett0& '» id c f l , florem abfoUm appellet.

Rhus,cortexfrutlusfumacb d ifli.Stcechas,Stcechados Arabica flos.Styrax,calamithe:nam liquidus vulgo ds$m

efl m yrba flafloflt verus J it .Santalumflauum. .

Spica nardi,indic*.Sulphur an o^ v, id e f l , ignem non expertum

feu viuum , efl m biliflim um , ad quadam extin- Uum ceu nobis familiarius profertur.

Thymum, Atticum,aut ex editis ltcis& flcci -Ub.yfamtJuenda,

I D A G C I P I I N D V M .Viola nigra feu purpurea vulgo Martia &

quadragefi,malis quod mea temporarios fere incidat,& eadem recens fi haberipotejl: nam fi coi inefficax.

Zt xjpa,id efi,tumba,recentia & bene matura» aut faltem integra> non putrida aut vetuslate exucca , quod illis pofi fextum menfem fere accidit .Si quse fingula in iingulis regionibus funt

prceftantiflima & laudatiilima. Alumen, Milefium.Agancus, Ponticus Andromacha itimorim

Theriaca.Myfi, Cyprium.Nitrum,Berenicium. Sinon,Syriachus.

Cuminum, Hifpanum», alib i Mthiopuum, melius AEgiptiac

Amfurn & Thymum, & alia plurima, Cretica», hh.4famt.tuend.in diatnon piper. & diacala.

. Meon, Hi fi anum & Macedonicum.Ar iUolochia,P antica, & hac melior Cretica3

Ub. lo.comp phar.part.Phu, Ponticam. CaSbrium,Ponti cum.

IDaucus, Creticus, femine & radice bonus,cater» folo femine.

In Dkaarchia * qua nunc vocatur Puteoli arugo,ceruffd,£S,fquamaaris , & alia nonnulla* Roma argenti fpumafit optima : 'ex Sicilia , item magna Lybya & Creta quotannis multo pro- fiantifiima Romam afferebantur,.

HucufqueSilttitis,

3 $8

D I A R I V M P H A R M A -

C O R V M P A R A N D O R V M ,E T S I M P L I C I v M

LEGE NDORVM,

M a t t h i a l-o b e l l i o colleftum.

|N vmaerfum annum optime imiruclurus of- \f\cinam Myropola per dies & menfes operarijs,

famulis £? ofpcma calculis iniungit qua facienda furit,i quia nonnulla medicamenta omni tempore parari nequeunt: quorum quidem aliqua fi concinnaripofjent; tamen non debent, quia omnia fmpliciafuo tempore & in [amnio virium vigore { vt fcite Diofc & Gal,docuere ) colligenda, recondenda,praparanda, & alijs mifcenda. Nonnulla vero quouis anni cardine , folo & calo , vel minori fumptu praparantur,& mifcentur.Exemplo igitur fumpto ab tjs qui operas locarunt,exor- dium fumemus.

I A N V A R I O .M e n s e primo & anni primis diebus

perluftranda qutefuperfunt valida&integra in officinajvc vitiata,cariofa,antiquata, deprauara & putrefadda abjiciantur; vt & quae defiderant ur,in uen i an t u r a b f u m p ta refti tuantur.

FE B R Y A R I O .Q v a e c v n < u e imperata funt mefe

Ianuario^eti pofsuc hoc& fequeci menfe. Et circa fine in regionibus calidis,inquibus omnia procacia fimt<,collige Yiolas fyrupi

pratpa

d i a r . p h a r m A c . p a r a m d . 3 S9 praeparationermConferuationem nae conditum,ad Oleum : & ad puluerescordiales ficcatas feruandas;quae & tardius colligere potes vt (icciores fint, & calor maior adiit ad ficcandas eas. Coliige item Keyri.

R A D I C E S C O L 1 I G E N W T E M P V S.

Circafinem Februari) > initio Marti), & primo Yere collige radices in varios vfus} priufquam vis in folia erumpat.

Cenfuit tamen Diofcorides omnes incipiente folioru defluuio elfe legendas, & caelo fereno,cui in quibufda Gal.Auicenna &Mefues cofentiut,in aliis diuerfa fentiut.

M A R T I O .R a d i c e s quouis anni tepore colligi

poliunt quae hominu cultu & latione crebra in omne anni partem vegetae incidut: quales fere funt hortenfes alimentofae: vt„Apij vulgaris - -q Buglofli vtriufque Betae Laducae Intubi Oxalidis Raphani Napi

Paftinacae.Si fari Cepae Porri Allij ■

Dauci Gingindij Caucalidis

AriDragunculi , Cyclaminis Periclymeni Cotyledonis

W Na h a e q u i n q ;

V t b u l b o f ^ q u ^ d a ,

aliae etiam aeliate te frc

jeSo D I A R X V Mte h c c a t i s , f o l i i s plenae f u n t ) & f r e q u e n t e r A u t u m n o r e g e r m i n a n t , a l i m e n t i p i n g u i s

& cru d i c o p i a . .Q u iv e ro folius natur? fpete eiefcut, aut

femel a nobis tepcftiue feratur aut platan- tucjfere..sui 6ptim$ffolo aut vere,aut(vt di-

'xi)autumno,pauciflirnae,aeftate aut hyeme. Quin & hae quas multis anni.panibus, co- munes diximus,funt praeftatiores, cu tepe» ftiue fatae adoleuerut & viget:alijs vero teporibus ignauioresjquado vi quada & oli» toris opera &c irrigatione coguntur ado- lelcere fub caelo£it>i paru propitio;, quale aeftiuum eftac autumnale & hyemale. Sic vere ipfo quando primum germinare' incipiunt, nobis leguntur in annumr ■Enula Eringium Carlina.Althaea Tormentilla Garyophylla-Iris. Pentaphyllon; ta.Acorits Pronia vtraq CentauriumSymphytum Polypodium maius Rufcus Gramen ChelidoniumAfparagus Lilium vtrnmquePetrofelinum Alni nigrae ra Cotyledum Apiu palulfre dicis cortex.Cynoglofium Fceniculum Hyoleyamus Didtamnus Bryonia Angelica vtra- albusAgrimonia que Eleborus ni-Meum Anonis gerPhu Afarum Efula maiorCyperus Afclepias larfaraRubia qu£ po-Biftorta Filipendula

tiusaucuno.Betonica FilixSaxifraga» Sugi offam Filix fforids

P H A R M A C O R . P A R A N D . j 61.Gentiana Petafices & Ruftica-Iarus . Petro Cei. Ma- nus..Aron cedon. M ulcus arhofuImperatoria. Peucedanum Corruad. fam- Lepidium Pimpinetla bu.ci MandragorasTPiftolochia. Rad.Ebuli, Narcifliis Pitiufa Cortex rad.Nymphaea Cortex radi FraxiniRadix caua Populi Cortex rad»CapnosPliir. Sigillu Marig Lauri.Rubus Orchides Cortices arbo-Scrophularia Raphan5 Cyl rum.

H E R B A E : E T F L OR E S , .

■ Viola Martia ad^Syrupmn ^Conferuam r m regione temperata'.. Oleum& cordiales confedbiones KeyrI.

Aquae deftillantur ex violis & herbis. hye~ me vegeris,vt Aqua Vmbilici Veneris.‘Mandragorae Semperuiui Capilli. Veneris,

Adiantum omne,. Afplenium,PhyHitis,In regionibus;calidis Syr.ex herbis recen

tibus parari poliunt, vt:Capillorum. Veneris fimplex & copolirus; Grana^hederae arboreae.Oculi Populi,

f g i S 1 A R I T H

A P R I L I .

Quae cunque omiffa Martio mcnfe, initio Aprilis parari potiunt,Keyri Primula Veris

J* Narcitfi flores ad oleumCochlearia Orchides Saluiavira

M A I O .Quse prsetermitlafuntmenfe Aprili,fiant

initio Maij.Diftiilecur,herhq qugad ftatu pcruenerut. Herba: qua iam caulem producunt, & fe

men edunt illo menfe , conferuantur ad Theriacam vel aliam compofitionem. Rs-> ponantur in akiori parte domus. Ynguentaex fuccis fiunt.Emplaftra ex fuccis herbarum parantur, Conferuationes expiantis.

Colliguntur.Abfinthij corna ad confer..Eupatoriam ad fuccum.Paludapium Plantago fuccus^Daphnoides LupuLus LimoniuGer- Cichorium Tamarifcus raanicum. Fumaria Thlafpifeme Sem.PyroIae Geni 11$ flores Vinea per- Ophioglof- Laftucafyl. uinca fumSerides Bugulse Pulmonaria.Lens paluflris Afplenium vtraque Leucoia Phyllitis- RofaeLichen. Borago ' RorifmariniMezereon Buglotlum flores Napi femen Burf$ palloris Flos Sambuci,

P H A R M A C O S . . P A R A N S . 3

I V N I O, & illicio I Y L 11. Abrotonum na PapauerAgrimonia Botrys . Rheas Alchymilla Brancavrfina Opium Altercum,fine Cari femen Parietaria Hyofcyamus Coriandrum Partheni) flue

Aithatat flores Epithymu& Cotula: flo- & folia

Anethum Anthemis

veraque Artemilia Afari folia Ballotae Calani intha

montana

Epichymbra. resEquifetum Periclymini. Euphrafia flores,& fruG a lega <fts , & foliaGenifta: feme Petrofelini Gratiola Macedoni-Hypericum ci femenHyllopum Phlomos lacobcca Pilofella

Caledula ftil- Labiti Vene- Poliunt laticia Laurus (risPolygoni

Carduus bene- Lyfimachia aqua &ditflus lutea

Calli t ha M aio ranaCentaurium Marrubium

Marum Macricaria

fuccus Portulae^ fue

cus & ftil- lacicia

Ros folismunus-

Chain aedrys Chamgpitys Meliffophyl- Rura veraque Roff in'regio- lum Sabina

nibuscem- Mentha Saluta peratis Mentaftrmn Sanicula

Syr.Rof.cofer. Mercurialis Satureia oleUjYngue Millegrana tum,fuccus Nepita

Betonica NumuiariaB r a flic a m a r i- O r ig a n u m

Serpyllum. Scordi um Verbena Verouica.

9 . 3.

" i ( , ± D I A R I V M'

i v L i d.In regionibus temperatis quae prsetermif-

fa fune Iunio,facienda.Quaecumque Solis feruorem requirunt,

paranda , vt Theriaca, quae in calidioribus regionibus parari folet, Iuniomenfe, vbi omnia funr. prajcoica.

'Parantur Trochifci Alipta: mofchattr,, quia mollefctint Ladanum & Styrax,ii Soli exponantur.

Q u o d frquis eo tempore haec neglexerit; aut prtetermiferit, licebit aquam rofaceam addere calide,& vi caloris liquefeant,(ficu- | ti balneo) quod melius eft, quia illa longainfolatio exfoluit vires odoratorum.

Apud nos quia femina ferius maturefeut, infolatio & fermetatioTheriacespoteftiur uari & accelerari in balneo vel hypocaufto,.

Colligenda.Abfinthium Lauendul^ flo- Sem.Anethi Abrotonum res MorusAgetaton Ligutfici feme Orohus, Coriandrum Sem. Se feli. Capita & Dauci Cretici Maffilienfis Sem. papa- ’

femen Sem. Litho- uerisvtnuf 'Sem. Petrofe- fpermatis que

lini Lupinos PiylliumHydropiper Sem. Malo ac. RibesPolegiom Flores M e li lo - Sophiae fetne

vtromqoe ti Tanacecuni.a y g v s t o ,

Quaccomque n egi e eia aot omilfa "fune praecedente menfe,fiant Aogufto'

Collige.

T» H A R M A C O R. P A R A K D .Collis.

Altharae femen. Sem.Catap atlas Cnici femen CornusCynolbatos frudlus Dauci vulgaris femen Cucumis Elateii] Rhamni Cathartici

fem.PoliumRicinusSpica Lauendulx Tribulus aquaticus

S E P T E M B R I <

Fraxini femen MiliumFlos Nymphaae Pe tum. Mei peti Omphacium Prunus fyl. Sem.SaBuci & Ebuli Mo mordica ScordiumSeteli Aethiopici fe

menSem.Hyofcyami

k O C T O B R I .Antifpodium e Myrto & Cydonio Cortices Caftanearum Cotonea mala Halicacabum Mefpilus Rhamni cathartici femen.Radices nonnullae omiflle Yere nouotyt,

Iridum Paeonia: Acori.N O V E M B R I & D E C E M B R I.His duobus menfibus,Nouembri videli

cet ac Decembri, eadem erit ratio fi modo in eis contigerit eiufmodi cadi temperies, vt radices adhuc validas nulla vel frigoris- vel niuis tempeftate concutianturrnam faepe iifdem menfibus contingit, vt fine vlla caili ihiuria Pliai macoposis quod reliquum, efl radicum in hortis remanentium, a'qu& ac in praecedentibus,colligere liceat.

Sequuntur & nonnulli purgant in medicamenta M. LoboLij.

A L I Q V O T M E D I C A -m e n t a C O M P O S I T A

H A B E R E I N P E O M P T T

operas pretium.

DO l v M ejfefi quis compofitis rtatur, Vitia- nouanus dixit,~»bi tn promptu habetur fim-

pltcia: Duabus tamen de caufts nonnulla compofita pharmaco, non minus vtilia quam neceJJartaJUnt. Frima & potifiima,quotiefcumque pracipites implicati morbi,eorumdemque fauijhma Symptomata. adeo rrgent,rt notia medicanunta,magifiralia •vocata,repente per otium edamare non Uceat. Secunda,quia multa comprobata, & rfu & ratione recepta compofitiones fermentatione egent; ynde. noua & optata exoritur facultas; quandoquidem Jhvplicia quouis loco,calo & folo, ad manum ejje- nequeunt adeo quo tempore maxime rigent,in annuum vjum ex his compofita nonnulla medteame- ta j,raparari,permif:en & ajjeruari operapretmm ift,vt Theriaces compofitio,Mnhridatica, Vhilonis antidotus, & huiufmodi. His rationibusduflus, j quia medicamento purgante in dies vtendum,ali quot tuta eafy pauca pharmaco, compofita, blando _ nuuocfelabore euacuantia,fmgults humoribus dicata, nobts elegimus,quibus diufeUcifiime rji fumus, & ex duabus tnbufve compoluionibus rnam fecimus , ne mole & copia compoftttonum ob-nani ur, qua diu tn officinis ajjeruari folita, fapeputrent,non fine' hharrnaccP ccorum & agrotantiunt diJpendio.

• C H O

.

C H O L A G O G V M R O S A T V M C L E M E N S , O M N I A E T A T I V T f -

le, o r i,v e n tr icu lo & vifceribns-gratum, f e b r i -

bu ; & a ffec tib u s bitiofis a p tu m . R e ffo m le t

-R lettu a n o R ofa to:& E u c V e f runis f o l u t m -

Jf, Sacci Rofarumrub. \ xv.Sacchari albi xxx.Mellis candidi defpunaati 5 v/.Prunorum xx. qure exhibent pulpae folu-

-tdru&ulx 5 xvj. .Paffularuma ftipitibus mundatarum 5 xl/.

quarum pulpa folidiufcula ell vnciaru m vj. Pruna & Pallulae coquatur feparatim ad mollitiem ex deeofto fequenti * Sc perfetaceum cernantur.

!^£.Cichorei totius Boraginis Acetofa: (Polycrichijvel Adianthi ^EndiuiaeHordei iutegri m, j.Glycyrrhizae mundae $ j- Florum violarum

Boraginis ana m. |.Anili § iij.

Fiat omniudecodio in r.q.aqu? ad ib mj In cuiscolatura coque in vafeoccltyfoPruna & pallulas In refiduo infude, coque leniter Seminis PfyIli jQuatuor feminufrigid.maioru |Sem La&ucae Vana |

OxalidisSc Portulacae contuforum J

#7

0 . 4

• ana m.tfj.

M E D I C A M E N T A

Dilfolue G.Tragacanthi 5 j. ii. Saecharum, Mei & Succus rofarbs coquatur

ad Ele&uari j folidiufeulr cofiftentia:de- indepulp.ae-3mnuldHonesfemiHuadda- tur, i erumque coquantur lento admodum igni,tum demum iafpergepulueres

Cinnamomi eieifti | ii,•San talorum rub. ■ fi p (i.Santal.alborum 5 vj.GaryophyllorumSurculoru vel folioru Lentifci.vel Garyophyllorum 5 ij.^ j.Macis 3 uij.

Adde denique Ungulis lib.fiue fi xij huius Ele£iuarij,Scammonij optimi fi ]. codi in fi j. ii. Succi rofarum lento igne vel cineribus calidis,quemadmodum coquitur a: Mefue in fuo Eledl.Rofaro.

Tota compofuio eft librarum v.Sc fi v; E ofis a j iij.ad 2 iiij.v . & vp

Si Velis minus purgare,vtere minori do- f :medicamenra enim validiora minorido.- li affumpta,debilia fune.

E X T R A C T V M M E L A N A G O-G V M S A N G V X N E M D r E F E C A N S ,

& Jerofa excrementa euacuans, a nimiius ca- tts & cuticula, -vitus, & lepra & elepbanttafi conventem , Jme d. b ile, fine a pituita feilftt- Spleneticum & Hepaticam medicamentum efficax.

26 . Succorum 10faru rub- defecatoru ifeipSuc

I T 1

A. 3 6 ?

)*ana ifo j.

C O M P o s- Sue. furnariae

Lupu locum Boragims Pomorum dulcium Mercurialis- jEndiuias vel Cichorei |

Vini albi J-Quibus decocjuefequen t ia i n balneo o-

perculo occlufo.!£, Polypodij recentis ,& adhuc viridis &

ejuereu vel fraxino | v.j.Foliorum Senae inundatorum % ix. Summitatum & florum Thy mi, )

Caflithae > ana jr j .& Abfinthij )

Radicu Lapathij acuti virentiu^Helenij Ebuli,vel |

Corrici:s radicum.Sambuci, )>ana | j.lCCorticis rad.Fraxini f

& Populi nigri JCapilloruVenerisveliPolytrichi ?Afpleni] Chama:dryos >an.a mj./?Chamaspityos 3Florum Chamaemeli Romani

& Cotulae foetidae fue-Partheni} aaa m.j. Seminis Cnici § iij.Sem Anili i

Foeniculi > ana § vj.Caiui 3Comulis , infulis,decodlis » expreffis;&.

tranfcolatis infunde Agarici candidiffimi & leuillimi H e r m o d a d t y lo r u m ,&

0 ^ 5

370 m e d i c a m e n t a Pulpa: Colocynthidis ana j.Omnium Myrobalanorum ana 3 ij. Zingiberis Cinnamomi

Galangae Garyophyllon.Iteru expreffis & defaecatis percoquatur

lento admodum igni cu mellis candidi lb tribus ad mellis vel Hledtar i i liquidi crafli- tudinem,Addendo fingulis tb Scammonij praeparati vel codti in fucco Rofarum , vt ante diximus pul. Gummi Arabici 5 j. Dolis a 3 iij.ad 3 iiij.& vj.

Extremis morbis adiiciutur vniuerfae copo lit i o n i Hellebori albi

& nigri ana §

C A T H A R T I C V M H Y-

2£.Radicurn Graminis % vj, fcad.Afari f j.Granorum Hederae arboreae % iiij. Garyophyllorum Galangae tenuis & Cinnamomi ana 3 ij.

Coquantur ex arte,vt dixi modo in Lq.a- qnae rniiHat,& tb j.vini albi,ad tb j.Colatura adde Succorum rad'.Iridis& Braffic marinae ana tb b.Succoru Chamaelaea: > denfatoru,vtdocui-

& Thymelacae i mus cap.de Chamg-

Vel eortide vice ia regionibus frigidis quas

D R A G O G V M ,

Isea, ana | iij.

carent

C O M P O S I T A . 3 7 1carent vel non abundanc Chamaelaea & Tymelaea.fume

Extra&i Laureolas vel Gracioiae 3 ?.Percoquatur igni lento cufacchari ffe

ab igne vbi abftuleris, adde puiueris radicis Mechioacae | j. 15.Tartari albi | 1?.Macis 3 ij.

Datur ex aqua Graminis & mulfaa 3 ii] ad 3 iiij,cum pari quantitate Melanogogi.

D I A C N I C V M C V M C I T R OS Q L V T X V V M P H L E G M A G O G V M &.Hydragogum,quartana febre ajfeflis , yt fi quod aliud,ytthfnmum. Refpondet Didcartha- mo & Eleiluario e Citrofolutiuo Monfyelien- f u m .H aec Compojitio k Cnicoftue Carthamo

nomen accepit,tamquam praecipuo agente : merito igitur % iiij.Medullae feminis Cnie.ctnw Ron~ deletio legendum,pro 3 iiij (yt deprauate habent omnia exemplana)cenfemui. Ad hac Cnici femen omnium vifcerttm obftrufhones referat, colluuiem propellit,& pituitam purgat egregii.Recipit aute Medulla: feminis Cnici 3 iiij.

vel eiusloco fume feminis Cnici boni Sc pleni l xiij. 3 vj. 9 ij.

(ex 3 j.aute feminis habebis g vj. medullae) Cotundatur,& fiat emuldio ex aqua mul-

fa.vel iuregallinaceijVt docet Diofcor, Confer.Corticis Citri* meile condiri •* ad deterfionem pituitae.Confer,Violarum &

6

5 7-2 M E D I C A M ' E N T AFlorum Boraginis ana 3 x.

CarnisDadtyloru viiioalbo maccratoru^ j. Fui fpecienmi Diatraganthi frig. § j ii- Turbith 3 j 3 vj.Diagridi} vel Scamo.ni j j. Zingiberis albi 3 ij.Hermodad-ylorum 3 iiij.Spiritus Anifi,vel

Fceuiculi Cochlearia rria Mellis optimi defpumati § xij. Saccharialbi | xx.

Terenda terantur & perrnifceantur.

A N T I D O T I D I A P H O E N I C I Mefux emendata defcriptio.

.Dadyloru. Chey ron,id efl,eChayraop- pidojiion Cirrhon fiue fuluoru , v>c male ex Gratco vertit Ruellius, nonullasoffi' ciuas feeurus, x 'l- & &■

Maceretur vino*albo loco tepido ad**?® mollitie,terantur,cernantur per cribrum.'

Pinearu non penidiomm aqua hordei nra- datarum & infufarum | v.

Turbirh optimi | iiij. 5 iij. Amygdalaru dulciu purgatam §; rij. g -rj. Scammouij | ).

Zingiberis Piperis longi Y Cinnamomi Macis {Galangar Xyloaloes jFoli oru m R u tx fkceru m ^atsa g i j .■ &.Anili Forni culi Dauci Cretici rei eiuslo- j

co Cati femen aromaticum.

G Q M P G S 1 T h , } 7 3;Probe trita omnia excipiatur lituris tribus

Mellisdefpumati ex iofulione vini Dady- lorum & aqua Hordei, in qua poft lotione Pinei & amygdala macerata fiant.

Tota compofitio eflfere lib. v.& % xj. Dolis ab l 1?. ad 5 vj.

E L E C T A R I V M : I N D V M .Difluadet praeparationem Eledarij Indi

nofter Rondellerius,quia non multum differt a Diaphoenico, Adftringentia & attenuantia Eleduario Indo addiderunt, quae deteriorem potius compofitionem fecerat, & deprauaruntjVt exploranti lacile patebit.

L E N I T I F A e C A S S I Amedicamenta.

E Cadiae Aegyptiae Aliquis adiuerfisau- dorib* multa & varia, vnedicametalenitiua defcnpta,.minime paranda aut difpenfanda eenfentur,quia vel acefcunt vel exiccantur, Sc eorum laxandi v i s deperditur.

I L O S C A S S I AE.E Cadite recentis & praegnantis fiftulati-

bus filiquis pulpa elicitur, qua florem Caf- fix & Cafliam ex tradam vocant: Sed cum Cadite fili quae fiue fiftularis recens pulpa- melius aflreruet-ur in fua theca,quam excreta-,quid extradioneante vfum opus eft? Tri plex Calfiaextradainofficinis proflare fo- lec , Caffia extrada fine Sena & cum Sena: Cafliaextrada cum Manna, Caffia cu faccharo &cum melleprolepro cly Aeribus & pauperibus.Si praeferibatur a medicis, paretur hoc fcquenti modo, C a s s i a

374- MED i c a m e n t a

C a s s i a extraria comunis Nicolai- 2^.florum Violarum V ioiarix flue foliorum violarum®Maluae,Mercurialis, Bees,Parietaria ana M. j.Abfinthij pontici flue yulgaris M. (! Herbaz ifhe virides coquantur artificiose in

f.q.aqu£,e cuius colato ablue filiquas Caf- f\x,8c dilue in eius portiucula pulpae Caf- fire tb j - Mellis ex reliqua colati parte defpumaci tb fi. percoquantur lento igne ad eledlarij formam.

D t a c a s s i a cum m a n n a non multu differt a Diacatholico,uifi Sena,Rha- barbaro & Polypodio,

D i a c a t h o l i c o n Nicolai svel -potius e Diacatholico liquamentum„Huius vniuerfalis medicamenti varia efl:

deferiptio. Exemplaria vulgata habent pro pulpx Caflia: & Thamar-Indorum ana | ij. busfacchari tb ij.ideft £ xxiiij.Andernach® autem pro t b ij.facchari addit Caflise & Thamar-Indorum ana | viij Rondelletius vero | vj.mediocritate fretus. Hoc Catho- liconlenefiue mite in fuauiflimam & le- niflimam , cum Caffiae operatione maxime conuenientemcompofitionem, redegimus;' quam e Diacatholico liquamentum diximus,negledio Diacatholico maiore Ferne- lij.quod recipit Turbitfi & Diagredium,ab

is

C O M P O S I T A . 5 7 fliis benignis medicamentis Sc intentione Nicolai multum aliena.Patetur ergo in hunc modum. l^C.radicu filiculae fiue* Polypodij recetius

fol.Sente mundatorum ana 3 xvj. Glycyrrhizaerafae Anili ana ij.Seminis foeniculi; f j.Foliorum violarum M iiij.Florum violarum M j. (5.4 or feminum frigidorum maiorum ana § j.

Contufa omnia,dempta Sena & feminibus frigidis,floribufque violarum, 14.horas vel biduo,aquae pluuialis tb v. vel q. f. ma- defadla, decoquuntur leuiter ex arte in balneo Mariae , mox paulo antequam ab igne deponantur , Senam adiiciunt cum feminibus frigidis & floribus violarum, maceran- turque calide aliquot horas in balneo. Vbi tantifper refrixerint,linteolo excolantur & leuiter exprimuntur, ne Polypodij & Senae vis aftridloria eliciatur. Colatu iterum decoquitur,dum mellis craflitudo fiat,adiedlis facchari boni fubrubri , perdulcis, vel albi pinguis ib iiij.Poftea ab igne remotis adde floris Cafliae vapore decoddi praeferipti ex- tradhj & Thamar-Indoru ana § vj-facchari candi & Penidiaruana 3 j.fl.fucci vel infufi rof. % iiij. aeftate addi poterit decocflo libra vna fucci Mercurialis defaecati & purificati, &pro diuitibus in fingulas 3 fcrupulusvel 3 fi.Rhabarbari feledtiffimi.

* Polypodij magma aut craflamecu,quiacopio

? 7 6 M S & I C A M E N T Acopiofos fidtu s gignit,ventrem l§dit,eumq. magis obftruit qua referat, leuicer Polypo-

' dium decoquedu iuffinius,Yt efficacius fu as vires,eafq fuauioTes,exuat„Dec©£Uonem e- nim mediocre fultinec.quemadnvodu Sena 8c TurbithjVti monuimus in noftris ftirp.iu .ObferuationibusLatinis:P6dus eius etiam adauxi, quia vili emitur pauperis c<3modos Songeq.maiori pondere in deco&is, vt-i Seria,& alia permulta,quam in fubftantia , yt- vu Igiis 1 o qu itur,a(Tu m i t u r.

Aliqui omittunt Saccharum penidiarum leui incommodo-,q-u-ia Penidiae parantur ex faccharo- p i ngui,leniente.

E L E-e T A R I- V M’ X E N I T I V V M.

Eleifb. Leniciuu-m conuenit cum Diaca- tholico & Diaeaffia, quare eo carere poflij» mus.Hazc de E ledanis lenioribus fufficiar,, pluribus humoril>us,exuftis ponfFimum,ex p urgandi s i do nas,

n I A- S E B E S T E N.Dia-febeften Moncagn-a-n-ae bilem tenuo

euacuat-.In Italia & regionib* calidis magis vfitatu quam in hijfce frigidis tradibus, vbi rarodifpenfacur, quemadmodum Eled. e‘ pfyllio. Mefu ae,quo etiam carere poilmnus. Recipit copiose fcamonium cum trochif e Spodio vel autifpodio,ex Oxyacatha, troch-if. Diarhodo, qud Scamonij viresremil- fiores fint,;& alui fluores dilpediof vitetur. Pro hifce inufitatis elcdariis medie3 dodus facile cholagogu rofatu decoclo couenidtj fute e myxariisiiue e PfylliOjFumaria, Epi-

thymo»

€ O M..P © / S I T A. 377th y m o., E u p ac ori a, Rjra barb ar o• & hui ufm o di pro rationc& natura morborum diluit.

E x. e c t a r i v m e Succo Rofarum Nicolai fortiflimum effc cholagogum Sc minus caffisatum aut emendatum.

Antidotusjfiue c o n f e c t i o h a -

m e c h ad Mefuem.Ex veterum antidotis retinent hanc co~

feciionem neoterici ob infignes vires ad •omnes morbos ex pituita laiia „ flaua bile aduftifque humoribus ortos, & prauos eo» r u m i ch ores; fc abi e m ,i m pet igi n e,el ephan- tiafim, luem Veneream Sequanis cutis & cuticulae vitia. Improbandi tamen funt qui hac compolitione vtuntur in pituita crafla. euacuanda ob Myrobalauos, quae magis impinguant materiam lentam,ex Galcm & antiquorum fentetiam» Sect quia hajccom- «, politio, vt fcite monent Ronditlietius line arte compolica v i d e t u r & contra.theore- jr mata a Galeno , Mefuco & aliis tradita:», nam infunduntur diutius & coquiitur ma- » xime, inaequaliajVt Polypodium,Myrobar

.lani, Agaricus,Colocynthis, Rhabarbaruim „ &c.lubu.it eius.parandi rationem explicate. Quid enim opus quinq; diebus in macerando Polypodio ex fero la£Hs?cum noftra secas ipfum Guaiacmn lignum dnriilimumj eiufq; cortices & huiufcemodi 24.horisa- qua tantum feliciter macerat.Serumautem diutius alleruatum facile.arefcit, licum ducit &putret.Qcla vel i o. ho rarum R liabar-

bari

37$ M E D I C A M E N T Abari infufum (praeterquam in alui floribus, "vetriaxli & inteflinorum imbecillitatibus, lu-BricitatibuS & leuitatibus a bile alimentis permixta,vbi Colemus exhibere fortem Rhabarbari expreilio nem & ipfum Rha- barbarum in tota fu b flant ia ) Commendatura perbonis medicis,ne vis aftndtoria eliciatur. Haec monuimus , vt nonnulli e noflris pharmacopoeis fint paulo diligen- tiores ;n paradis pharmacis, edifcantq; rationem componendorum medicamentorum,quam ipfi modum faciendi vocant.

Myrobalanorum flauarum £ i i ij .Cepularum Indarum,

Rhabarbari Epithymi ana |Agatici Colocynthidis.P oiy p o d i j q u e r n i ana % x v i i j .Abfinthij Thym iSenas ana $Violarum 3 xv.Anifi Rofarum Foeniculi ana 3 v|.Succi furnariae xij.Pruna numero fexagintaVuarum paflaru a vinaceis purgatam § vj.

Polypodium leuiter contufum,cum paf- fulis, Abfimhio, Prunis, fasniculo & anifo 2.4.horas madefadlum ex feri ladtis a f nini vel caprini q f.in vale ori» angufli obturato, feruefac aliquot leuioribus ebullitioni- bus:aeinde addatur Colocynthis contufa & forficibus incifa cum agarico nodulo laxo excepta;Thynmm,Epithymum„Myro-

bala

C O M P O S I T A . p ?

balani,Sena,Violau Rofae & Rhabarbaium maceretur 11 horas, & vmca feruefadtione paruper decoquantur,addito fucco defaecato fumaria:,quia pauca auc fere nulla fufti- net decoctione. Cola leniter exprimendo. In colati portiuncula diffolueMannas ij. & coletur. Coque igne tantillo colati reliquam portione, addita felquilibrafacchari boni vfq; dum mellis craflltudine habeat, mox vbi refrixit,tepenti adhuc fyrupo mifce C a ibam , Thamar- Indos, Mannam & Scammonij praeparati \ j.. fi. paulatim rti- fpergendo puluerem hunc. Myrobaianorum fiauarum.

Cepularum Indarum ana | fi.Bellericarum.Emblicarum

RhabarbariSeminis furnariae ana 5 iij: Seminis Anili Spicas Nardi ana 5 ij.

T r y p h e r a r v m differentia,Trypherarum varias funt deferiptiones

Quae Galenoaferibitur apud Mefuem, re-, cipit multa quibus Galenus nunquam vfus eft,vt Mofchum. Ambar,Garyophylii,Nux myriftica,Macis & Sanrala

Tryphera magna Nicolai cum opio parabatur & fine opio,fed cum opium aufertur, adimenda Hyofciamus & mandragoras,cum non minus fterilibus mulieribus aduerfentur quam opium.

1

' f S o M E D I C A M E N T A

£ft & alia Tryphera minor ad'differendam maioris ex arte Phenonis. Item T ryphera moichata Mefoae &

Saracenica duplex { “ ^ o l a i

Trypheram Perficam Mefuae, quia apud multos vfu recepta 8c a medicis Rhotoma- genfibns & Rondelletio coprobatur in re-, frigerando ventre, eodemq; relaxato confirmando 8c roborando,o-mnefq; humores fere etiacuando cum aftri&ione & refrigeratione,fine vllavetris Itefione.retinuiimisj delicatis & imbetillis-tutiorefutura quam Antidotus Hameclr o-b Diagredium & co^ locynthida:quamuis validiora medicameta mitefcant cum alijs in pauca,qu.antitate exhibita.Sic enim paraturi

Succorum Solani E-ndiuiae fafiuae Apij defecatoratrr atra ifeij.

Succi Lupulorum fb j.Prunorum Qamafcenorum numero -1, Violarum renentium §' iij.Fcrliorum Senae M y r o bal an o ru m C i t reamrn

CepularumIndarum confricatarum in

oleo amygdalino dulci Agarici | j.Caflichae | j?„H Epithymi v. .3- & Upjthymi-.vt' t». »*. Spica: Nardi In.- •?*** estmplm U^t^C^dus^ dica: " iii ^ntidotarium FJormtmum gr

‘ a li] n o n n u l l i 5 4 0 . l e g u n t . S u c -

Feruc

C O MP O S I T A . JSe

Feruefac pauli coru a n te p ra fcr ip to ru m ' tfe j„ fpei' , CO.la & 111 - XhiX q u a n tita s lon g e fu p e r a t

am n ia h a iu s m e d ic a m e n tiJ im p lic ia : a d d i q u o d c a lid io r fo r e t eiu s operatio :■ & f u c c i in g re d ie n tia v i x

c'apercat.'qux in fa n d i dcb sn t.. SytU fm s e x 'E pitbym o tM efU x c u i n om en ab E p itb y m o tu n q u a m p r x c ip m agente 5 x x , ta n tu m E p ith y m i p rim a loto ha b et .

coiati dimidio, di flo lue pulpa:Thamar-Indorum | iij. iPti 1 pae Oaffla; iiij.Mannas j. fi.Io.faechari flueiaccari violati i xij.Alteri colati parti addefacchari optimi

§ xxx vj.Aceti boni it> j.Coquantur igne leuiflimo,, & fupradidlis

eomrnifceancur.Deinde adde fequetia in pulucrem redacta Rhabarbari feicdti | ij.Myrobal Citrinorum j. fl.

IndorumChebulorutn ana | j„Bellericorum & Emblicorum. ana | fi.

Seminis furnariae.Trochifcorum Diarbodon.Macis Maftiches Cubebarum Spodij vel AatifpodijeMyrto vel Cydonio. Santali citrini ana 3 ij.Seminum cucurbitae "y

CitruliMelonum y ana£ 3 ij. C .Cucumeris munda- |

tb rb rti'. ■ J : ■ - ■

Ani fi

' M E D I C A I f i i l H T AAnifl % fi.Spic-a?..Nardi 3 i).Tenuiffime trita inuoluatur oleo violato,, &.fiat.omnibus mixtis elc&ariu artificiose

Quia omnes humores implicatos e capite, ventriculo, hepate &. vifceribus euacuant, Ca.holicse vocatur,aut Diacatholico comparantur: & quoniam ad multa vtiles,mul- tiq; vfus quotidiani ■ eius defcriptione damus ex veteri exemplari depromptam.1£,. Myrobalanorum Citrinorum Raued feni ana 3 iiij.Succi Eupacorij Mefuat,i.Agerati Diofc. , Succi Abfinthij ana 3 ij.Diacredi j fiueScamonij pparati fucco Ro£ Turbith boni A l o e s ana 3 vj ,M yrobala.Chebulorum-

IndorumAgarici candidiffrmi Colocynthidis Polypodij ana 3 ij..MaftichesRofarumSalis gemmae

«PEpithymiAnifiZingiberis ana 3 Eledt.Rofati Mefuae q.f.In his pilulis hoc reprehenfione dignam»

FiluU Aggregarim ex irmetione D.Ade fiu,inter omnes aggregahuas p otijfima.

C O M P O S I T A . 3§.Jcpiocl vulgus pharmacopceorura Cordum, Vvecheru& alios fecutus,tum in fuperiori Germama cum & inferiori, pro Eupatorio Me’fua;,Grano]am, vifceribu? impedio effrenarum hoftem, fublficuunc. Ageratum enim eile Mefuae Eupatorium fuperabude docuimus in noftris Stirpium Aduerfariis,

h i e r a a r . o m a t i c a ,S I V £ P I L V L i E X A L O E

a r o m a t i c a e.ijL. Aloes fuceotrinse aliquoties maceratas

fuccoRofarumrub & exiccat# in clibano Agarici Trochifcati tenuiflime triti 3 Cinnamomi —n

iij;.

Rad. A fari Spicre Nardi Maftiches. Gariophyllorum Macis Galangae Schcenandii Xyloaloes Croci

ana 3 ]. 5 &,

>• ana 3

JCum Syrupo e ftoechade excipiantur.

P' L v R a iam non excutiemus,freti D.Ron- deletij Pharmaceuticam officinam mendis innumeris yindicatam , tandem in publicum prodituram.

Q)ji&renU autem Medicamentorum yaria & comprobata genera, eiufdem Rondelelij Remedio-- tum form.ul^obijdantur.

3 8 4. D E S V C C r l ) A N E I S.Q v i a vero in hifce Aquilonicis pla

gis tor Seplafiarij, Satgamarij potius quam pharmacopcEi; Barbit on fores, Lithotomi,. Citcunforanei,Agyrra:, Ludimagiftri, me- 1 dicamentarij; indodi & facrificuli vafri,ra- ipaces & lucri auidiffirni, nulla medicinae parte illis probe perueftigata, per hominum morte*'experimenta agitantes., tam repente hodie Medici aut potius Medica- ftri fiunt: qui tandem in locum experien- tiffimorum Medicorum irrepfemnt; magno ignarae gentis , rudi* & ruiUcae turbae apptaufu : apud quos fordetlaceratur & male audit ars Medica diuina, nobiliffima & antiquiUrhia, furamoaegrotantium dil- pendioj & taedio proborum medicorum; confulto dataque opera eatenus Ac parcius attigimus,imo p.raetermifimus {tanquam nefas plagiumque profanare & perdere artem ) medicatos fuceos Eue nobiliffima liquamenta,extrada cathartica vocata, quae longe minori noxa & m ole, maiori cum efficacia in corporibus egregie operantur: tarndiu vfquedtim leges ceilabunt in hos indodos & inexpertos carnifices qui k j medicos profitentur,vbi aliquot remediorum formulas memoria didicerint >. ani- ' j araduerterc.

S V C

S V C C E D A N E AQ_V I D P R O Q. V o

V O C A N- T.

A NrtfiaWcfyjct Jioc ejiSimplicia,qua aliorum facultate Jimiliumpxnuria fypponipof-

fnnt medici canftlio.jojux nomine Galeni circumferuntur , & a Paulo ad. verbum prope citantur, Galeni nonejfe hmc liquet, qubdfiatim ipfo initis Galenum citat, Adbxc Auacardij frit Itus mictionem facit,qui Galeno ignoratus fuit. PoVcremb multafuppomt abfiirdifima, vt loco Agar ici, Eu- phorbiumtpro ferpyllo,FoM%sogitona : vice Galla, fordes gyrrinafibrum,in locum Polypodij, radicem Cbamxlex aut chamxleontis.-pro Polytrkho,Ab- fnthium,&alia eius generis plurima viribus diffusilia. Tamen qua recipienda magis f m t , tum ibidem,tum ex Galeni libris, tum etiam ex. Arabibus vtcumque profremusivs P r o Aqua pluuix , fupponi poteft aqua fontana:

pura,& ab. omni miShone fincera, Galenus lib i.cbrnpfJmrm.purt. in dtacodio..

• Acatiaificcus & caroprunorum, agrefliumvd: hypocnhs, Auic.z. canon.

Afaro.acoripar pondus & dimidium.Carpefum quoque pro etfaro & cum afars, lib. z. compof. pbar.part.

Abfnthio vumUalen. abrotonum ecorttrapro>abrotono dbjinthium,

Acathij femine,lychnis,*? ecotraR.

386 D E S V C C E D A N EI SAcantha Arabica feu Aegyptia herba^qua fuca

bo, Serapioni dicitur) acantha lene e nojiras eidem ditia bedegag. _

Alicacabo, femen folliti. ■ ;Ajbalfiho,pix liquida,brntia.Aethiopica 'olea lachryma , lachrymarum acacia

partes duo, ; feu pro gummilenmij, gummi A - r ab i cum.

Acore,ad flatus & hepar , ac lienem innandum, , cumini par pondus, O" tertia pars Anslolo- chiA. Anicenna.

Anchufa, hyacinthus.A rjtm csf andaracha.Amylo, pcca farina.Amygdalis amaris,abfnthium,Anftolochia quauis, mKfex tribas AnHolochiis, .

quamcumque habueris. Gal.lib. 3 aompphar, pare.

Adipe vulpis,'vrpnus.Adipe cermno,anferinus. jAlumine, fAfofitius.

P r o BaiauBio,malicorium,.Baccinis, oBrea vBa. [.IBalfami liquore,myrrhaflafle.

P r o Cinnamomo cafia aut amomi duplm I ad odoris gratiam , Galenus libro J . comp, phar, part. in dentifricio. Pro Cinnamomo , duplum optima ea jio, , vel cum 6hpnto medico duplant vel multum carpefij, vel certe non paucior cafia, Galenus libro comp.phar. pdrt. &hbro antici jffyulam carentes Cinnamomo, in vicem eius pommi aquale pondus ex femine $itfda,m<nm. Demerates in Cyphi, libro 1 . anti

dotorum

QjV ID PRO QJT O. 387det orum Galeni,Cafutcinnamomum. Galenus libro 1. comp.pb. part.C a f a cortice, nardus Indica rei malobathri fe - .

Itum , rei contra , dibro fexto comph*phar, part.

Chawamelifloribus, duplum foliorum & radicum. ,

CoTlo hodie rarifimo , pyrethri dimidium , rei bacca cedri vel radix heleni) vel ireos.

Cimolia terra, ex Cimolo vna Cycladum ,. retrimentum ferri & mola fm u l attritorum.

Cardaniemo maiore,minus,& contra. Calamintha omnis me taUrum & pulegium f mi

lia funt facultatibus, ob id inuicem funt antiballomena.

Croco,crocomagma.Cypero,iuniperus maior.Cumino,femen ruta vel agni„Clinopodio, heliotropium.Colocynthide,femen rictni.Capparis radicis cortice, cortex radicis tam arkk

vel ertca.Cicuta femine,coriandrum,p r o Dttlamno,elehfphacus velnepita,Doromco, dimidium feu dim tertia garyophylio-

rum.Auic.Ttamafonio,eringiumi.p r o Eiaterio , fucctts foliorum cucumeris a-

grefiis.Ebeno,lignum Guasdci, & contrd.Nam quas vi

res hodie in ligno Guaiaci experimur , ebeno. tribuit Gal.lib. 6 Jimpl,

jp.g g DE S V C G E D A N E X SJLnpatorio M e fu a , abjin th sj <& a ja r ia n a d im i

d iu m p ondus e iu s ,y t um bo (intui m ijla aquent

pondus U upatorij M e fu a ,a b Eu p a toria G r aco

ru m d m er f i .P r o Folio ,fo liu m g d ty op h y lli,n a rd u s indica , js

in u e n itu r , ca fia .id e fi ,y u lg a r e cinnam om um ,

tn a .c is ,A u ic e m a i.c a n v n ..

Ferrum, ferrugo,fquama.feni:idemprope poUenty & f1T0 f e mut.ub ponuntur. ■

T stko p a lu m bis, fim us co lu m ba .

FeSe futllo;vel perdicis,velptfcium.P r o G e n t ia n a ,a fa r i,& radicis capparis ana d i

m idium ?Gongtlide,beliotr opium.G ly c y r r h ix a f u c c o , a q u a le radicis e iu s? A n d r o , in.

arter-.ii-apud Gaklib.y.comp.pb.part,G n id io cocco,[em en la th y r id is ,& contra.

Galbano, fagapenum.P r o Hammoniaco, propolis..H er m o d a ciy lo , k» doloribus iu n iltira ru v a folia

A n c h u f a & d im id iu m B d ellijv.H e d e r a gw m m ijgum ,m i P e rfic i.

H y a c in th o ,flo s Ifa tid is.,P r o Iride l Uyr ico Jtsknimt odoratum.P r o L e p id e lafio,lapis gagates,

L a p id e m a g n ete ,la p s P h ry g iu s.

L a p id e P h ry g io ,p y rites lapis y e l arg yrites,

L ib y jh c o ,fe m e n f la p h y l in h id e f t y p a & iM C * ,p t * ?

fe r t im agreJUs..Lepore marino,cancer flu u ia t il is .

L a n a r ia ra d ice ,r a d ix y erd p & tiig rL ^

L y cio ,fu ccu s radicis centaurij m a ^ n , i i b . j . f i m p .

d i j f m c u s baccarum pem ly/m inh •atcflor hhefti

'3**QJ7 ID PRO QJ O. ' 'Dynamenbn,Galeno male adfanpti.

P ro .Melie,mei aerium W faeebarttm.Atalebathro.jafta.jyel nardus Indica.Myrrha Troglodytica,calamus odoratas.Myrrha,Smymiurn,& contra. Diofc.in Stnyrni#,P r o Nafturtif femine folia eius ficca.Nuce m»fchata,par ffitca.Nardo Syriaca,iuncus odoratus.P ro Qpopanace, hammoniacum , vel galbanum

vel fagapenum, vel bdellium , lib.z.ad Glauco- nem in curando fchirrho.

‘Ocimo garyophyU(tto,meliJJa in affle flibus cordis.Oleo Laurino,pix liquida, licet illo inferior ;vel

oleum cedrinum , vel cicinum , vel vetus, vel oleum ex lucerna cum Hera. Gal. tib.i. comp, ph.part.vel cofbumffic enim tenuis fit,& veteri ac cicino flrmile ) vel Jkrdes lucernarum luti craflitie. ibidem.

®leo rofato,violatum,nymph*#,amygdalinum autem loco rofacei boni , id efl, ex multis rofis cu oleo omphacmo infulfofatli, lib.j.comp.phar. part.initio.

'0leo ricinino feu cicino raphaninum.Opobdlfamo, epocarpdfum Gdl. vel myrrhet

Vel liquor myrti.Oryfi,hordei farina.Oefypo,medulla ceruinet.Gmphacio, fiuccus rhois,vel vinum Uufletum.P ro Pipere longo,alb.umpro albo , nigrum opti

mum,id efl, graHifiiwum, & contra, 4. fiamt, tuend.

Periclymeni fi ttftus drachmis tribus,'radicis, eiuf- •dem drachma tres,lib. .cemp phar.part.

■ & 3

J 9 ® D E S V C C E D A N E I Sfbcenicobalanoru pinguium camis drachmis tri

bus,palmula [eu daflyli tres,aut fex , Gal.lib.y, comp.phar ,'pdrt.in arteriae, ij. Andromachi.

Pfyllio,lens palujhis.Tetrofelnio Macedonico in T.hevi&ca »alterius ve**

gionis petro felinum, Ga.len.lth. i . Antid.F R o Reftna frifla , pix, aut p ix brutia, Galenus

Ith.t) .comp.phar.part.Rubigitie,fcona ferri. _ |Raphani feminis drachmis decem , fucci eiufdent

cyathus vnus,Galenus lib.9.comp.phar.part. Rofis, flos rofarum,vel contra,Galen lib.6. comp.

phar.part.Rhoecoriarto,rlms obfoniorum , & contra. Galen. ;

lib.b.comp.phar.part. ipro Staphide agria,pyrethrum.Spodio Griecorum, cinis fuper fornacem aurariam

muentus melior quam ebur vfu m , quod nefio cur hodie Barbari fpvdium vocent.

Styrace, caHormm.Sale Indo,faccharum candefafium. _ .Sagapeno, gummi cedt%hammoniacum,reftna pi

cea ftcca.Spuma nitri,nitrum molle vel aphronitrum. Gal.

lib.$. comp.phar.part.Sulphureviuo,flauum vel vHum & purgatum. Satyrio, femen eruca,vel fcincus,vel contra.Sinapi,cardamomum vel cardamum.Scammonio,ricinus.Stibio contufofquama &r i s , f annum vHum.

Sepia offe,pumex.Serdpiade,paont& radix.Scilla,bulbus.

Struthio,

<£v r ’i>' P K 6 Q_V O. 35>e Struthio,in jlernutaniehtis elleborus albus.I'ro Terebinthina,larix ditia refuta, ei propemodu

fimilis Gal.l .lib.comp.phar.gen.Tbapfiafucco, chamaeleontis nigri fuccus , yelnct~

f l cutium,vel nafturtij aut eruca feminis pondus aquale , licet ita fn t multo inferiora thapfia. Gal.Ub.i.comp.phar .part.

Tamaricis fucco fuccus fambuci.Gal.hhr. p. comp. pharpart.

P r o Veratro albo,nigrum.Vifco quercino,chamAcon niger.VtndFiderno,aliud quoduis colore fuluum fubflan

tia tenUe,vt perluceat, & fit edorum vehementer,vt Aruifum ex Chio, Lesbium ex Mitylene, Cr effo,Methymna,& Tmohtos; Gal. li-b. I. comp phar.gen.

P R o Zcdoariii,arifolochia,Zingibere,pyrethrum.

A’vt A x,vel horum aliqua vel alia, po~ tefl quauis regio nona , defideratisfacultate afh- ma facere, doitorum medicorum cotifiho : nans f iArabibus & Grncis pro ftndpi Cardamornum

forte ipfis frequentem licet. fubJlHuere , quidni pio cardamome frequenti fimum nobis fmapt v- furpabimus' ? prafertim cum vt fro cinnamomo Ccifiam , ftc contra pro cafia cinnamomum affu- miprobavimus : idemque in aliis faciendum puto, Ob ib Galenushb. •y.fimpticium , nndtjjopbyllutn {inquit ) marrubio facultate fimile , fed ipf» nullo imbecillius, ob id meUfJophyllo vttlur ne- no.Nam abfurdum fuerit, prajente vhiqUe terra- il magnomarrubtjproueitijVti rneltfjophyllo. 'St cui 'ero ad manum non fuerit marr «lrm,m dipephyHo

R 4

192 V E S V C C i l J A N E t srt> poterii,obferuata eiuspra ilio imbecillitate •>b id quantita■ eiusaugeatw.hac Gal.qua ratione pro cinnamomo duplu. caf&optime mifcemus medicamentis,vt quantitate qualitatis imbecilhtatem redimamus, ■'

igitur apud fingulas gentes funt co.pi.ofa, modbjint facultate proxima his qua. defiderant ur, quia faciLmra funt paratu,ponantur,'vt m. Afain, j'frigidis capitis ajfe&ibus, aut in declinatione cali- |.dorum,ru$lici cedrio dtf{a ‘eius, penu-rsa ipiffeUopA ef/ptee & olcomtShs liquida forrnaun-terdum etiam cedrio & piJJ'eUo. fimul magis &minus mi Bis, prout vires eiu,s intendere fudenU hac autem,linunt fmciput, nans frontem»aures,*®1 qmbufdamplantam &fs< dem. Gal lib, z.comp, phar.part.

Sed videmur AntibaUomenis no egere, qui ma • gna cura tam fmpUcia generis omnis in, prompti*-... , habeamusiimd maxime egenius, cum multa fm - plicia veteribus laudalif ima vt Theriaces compellito docebit ) hodie nobis parum f ut cognita.

Cf ua vbi certa erunt, his vtendumpotius qmm 7ntibaUomems.yt enim pluris eft equo domsm ecu- | lus,quam eqtiifonis tndufiria i pluris agro domini yejh>num,quam viUkiftercorifatipspluris familia paterfamdias,quam procurator-,pluris prator,con- ful,rex,paf.or,qudmproprator,proconful,prorex,mercenaruts:fc plus tribuendum puto his qua mariores magno di h ttu & ratione optima in compo- 1 fitiones cocptauerunt, quam qua illorum ia.eo eoa- ,Ch adoptamus, Mac haclenus cx Ucobo Siluso.

P E T R V S C O V D E B.

P H A R M A C O P OB O.

I b h l .i v m h u n c , P h a r m a c o p c e e

c a n d i d e , d e n u o p e r c u r n j f e m , a t q u e

e x a c t i u s r u m i n a f f e m ,l o c a a g r o t a r e l i q u a ,

l e n i e n d o , a c n u b i l a f c h o l i l s i l l u f l r a d o ,tfx— t r e m a m i l l i m d n u m a d b i b e s , , n i j i o t i u m » ■ o p t i f c u l i a n g u J U a ,t y p o g r a p h i . q i t o q . c o m -

m o d a o c c a f i o ,a t q i m m a t u r a q u o d a m m o

d o f r u g i s e x t o r f i o , p e r o r a r e m e , a t q . v e l a

v s n t h c o m m i t t e r e c o e g i j f e n t S d r n n i a i t a

q u e h a c , c u m o b i t e r f a l t e m , e x t e m p o r e ,&

t a m q u a m e x t r a n f c u r j u t i b i t r a d a n t u r

( e t e n i m n e t a t i l l u m q u i d e m a T 3 h a r m a -

c o p c e o v e f i r & f a r i n a h o m i n e , c u i u s t a m e n ,

p r o p r i e m u n e r i s e f t ,h a b t e n u s n o f l r o f e c u

l o p r o d i i j f e c o g n o f c i t i s ) a q u o f u n t c o n f u -

l e n d a a n i m o , d u m m e l i o r a d a r e D e u s

p e r m i f e r i t *

F i n i s ,

w

' D E S V C C E D A N E IS L O- b e l l i i i m i t a t i o n e r o n - delecii. c cuius Fragmentis Sc praelectionibus hcec fere decerpta fune.

C v M attentiore ledione animaduertif- fem vulgatu Succedaneoru libellum,

quem tiSnulli Galeno, alij Paulo acceptum ferut,fcatere mendis,& plerifqueJocis, mu- tilu elfe,vtpote qui ex Graeco in Arabicum, & de Arabico fit denuo Latine verfus , aiic potius perueiius,a Mauro quopia,vel Mauro-graeco,qualis fuit & Ad-uarius: visu fuit, quaecuque Diofcorides,Galenus,Aecius atq. Paulus litteris mandaiTent,experimentaq.tu veterum tum recdioruconfirmaflent,feli- gere,eaque fic digerere,vt quid alteri cuiuis aequi poli eat, ftudiofis in p.ofterum pateret.

Huncautem libellum neoterici cuiufpia efle>vel id plus fqtis argui nqubdmonulla ad dita inibi fine qu Galeni tepore ignota fue re,vti Anacardia,aliaq copluramullo tamen ordine aut deledu,ac fine iudicio. Vt,quod force Cham^melim legerant alicubi,nominis decepti affinitate,Melinum fubdiderut, quam inficite,nullus eft qui id ignoretriHud enimlaxat&moderatecalefaciqhoc verorefrigerat aftnngitq. Eade ineptia,qubd forte Ceparam Portulacae fimilelegifienr,illius vires huius facultatibus refpofuras purarur. Itidelepore fluuiatilem cancri loco vfurpari,vel,vt alius quifpiam correxit, marinum

indode,

X)E SYCC. I M I T A T I O N E - BLONDEL. $ ? ?. indodte, vt qui ignoralfe vidcaiut cancrum aliracncu& antipharmacu cfic lepore vero vel odore folo vomitorium & y en en u.N echo c falfum folu.-mpd6.jat &' diferiminis plenti,cum loco Opobalfami Opocarpatip lu- bftituunt, quodverrenp frigi dueft Diofco- lidijvinoq.vd Cicuta,expuguadu,tefteGal-libr.De antidotis.Veru.m li hic Carpaso legamus,vera fuerit leftio, eft enim tenuium partium. Cinnamomo item Bekert rubrum refpondere nequit.Neq.placer ordo fenefq. collationumam olea oleis, no relinis aut a- ejuis fune confereda.vt, quoad eius fieri po- teftjlint fimillima.Deinde fi no licet ex Ipe-

cie proxima,faltem e genere , cuabudemus probis remediis. Nec parui facio regionum vbi nafcuntnrproprietateSjveluti Creticam plantaru,quas Italicis efficaciores puto, nili fqualida admodum fuerit aeftas : tum enim Polium Italicum aut Sthoechas non cedunt Cretico aut e Stoechadibus infulis.

Imperitiae fatua: eft,fubftitueda praecipere rarioribus inuetu,ea quibus caremus,aut adulterata,vt loco cinnamomi,amomis.In-, faniae itide,vbi abundamus la<ftuca,opocar- pacu optare.Licuerit rame, li qua lintrarius obuia aut minus trita, eorum loco vfurpare virib9 limilia, vti Terebinthinae verae loco, Lentifcum,qui freqttentior & feracior eft.

Cum autefuccedaiieis vti non raro cogamur,nec enim omne fert omnia fojum, nec vbiuismedicameta opportuna occiurut.-(ru rienim ivwop&if. vtedum, & cum medica»

R 6

3 $ h D E S V C C E I) A N E I S

m e r a n e c e l la r ia a d re p e n t in o s cafus ad m a- n u m m i n i m e h nt,p rodentibus vccndu) eli-, g e d a erue qua; n o l l r i s i im p lic ib u s fu b i l i tui p oilun c ,v t-G aien u feci l le l e g i m u s , cui E u - ph o r b i u m cu m a d f picula, aculeos & in f ix a e x i m e n d a deefiet. ex alueari is P r o p o l i p r o E u p h o r b i o fe l ic i fucceflu v furpauit.

buccedanetxlu vero vius hodie magis efl necdlanusquam vnquaiM fuit, cum multis qua; antiquis in regionibus fuis exortiuis & exoticisdines & vberprouentus fufFiciebar, hodie carea mus, tu (uppofititia Hebraoru, & mercatorii vafro ingenio adulterata traf- tiqhantur,qua?di re-i i cienda, alia fubflituer© necefle efl. A dhsc pleraque prifea fimplicia. medicamenta exoleta an tiquitUs notiffima & vfiracillmva,hodie ignorantur.

Permulta: A r a b ib 9 e x c o g i t a t e & v t i l e s i n - liet-accora p o l it io nes, eff ic acil lnnaq. r e m ed ia in v f ip n re c e p ta ,q u o r u m fim p lic ia barbarie v o c u n o b i s prorfus ig n o t a f u n t .Q u i d e n i m n o m in ib . il li s barbaris fignifi cate voluerint, n e fe im ^ a u t il li s caremus. A t in fu c c e d a n c o r u deledlu & v fu .p e f f im a i l la m e d ic o r u c o - fu e tu d o m e r i t o r e n a c d a . q u a ; ia m a m u lt is annis i a u af iri t, m ag n o e g r o t a n c i u i n c o m o - do, q u a i n co p o f ic io iic r e m e d io r u m o m n i a quae c o m m e n d a t a fu nt v el ad morbS.vel a d partem a f f e d a ,v e l a l iq u o d f y m p t o r n a ,c o n g eru n t tem ere, & cu o m n i a f im il ia vftwrpa- ruc, haud habet a m p l i us q u o d pro ea h e rb a aut m e d ic a m e t o fu b f l i tu i poflit . Q u b d fi v- n a,duabus,ve! trib us h erb is e o t e d e fleqn fi-

q u a m

I M I T A T I O N E KONDEL E T I r . J ^ 7 quamfuccedaneo deftitueverur phannaca- rms.Sin aute quantitas necellaria foret,pro manipulo adde duos , pro duobus tres vei quatuor.Hinc duo cofequecurcomoda,certior medica meti operatio,facilior & citilli- 'maprxparatio, pluribus remediis & fucce- daneisjfummo artis Medic^ ornameto abii dabit medicus,cui iterare,immutare.fupponere pharmacalicebit, & plura quii vulgus Mediani! & Clinica: fapere.Vt fi in fuo de- codo Boragine pftefcriba.t,ea fi defuerit,Bu glollu agrefte fubftituere vel contra:!! Sca» riola defit,fuccu fubftituere vel fyrupu licebit:/! Cichorium,Des leonis,vel Endiuia: 1! Cha m as p it y s, Cham asd ry s fubftituatur,!! de, fitjvelcotra.Sedquid faciet,!!, omnia coge- ratur inLvnp eodeq,medicamecp?certe nihil aliud erit,quam.pqeticum illud chaos, Rudis lndigcftaque moles.

Illud Villanouani ante oculos voluant, Tbi in promptu hab entur fimplicia, dolum elTe fiquis compofltis vtatur.

A praua igitur cofuetadine recedar,& illos tamquam fcopulos vitenncaueanr item malos,auaros,improbos,indodos & impu- detes pharmacariqs,qu,i nummi & lucri rapaces,ferraginem medicametorum etia fe- mipurridorum collaudant,Quidam hoc faciunt vt copia oflentent,vel ignorantia,vel fuper’bia,& aliqui dodi,ne videatur in reme diorum cognitkme minus exercitati.

Porrb cum !int qu^da copofitiones Ytiles prifcis medicis exccgitacce,experictia & ra

tione

B E S V C C E B A N E I S Eione receptat & comprobatae, nonulla fac-* ccdaneainueftigare, agnofcerc , & fufficere oportet, vt parari poflint nobiliflima phar- .nsaca , qure ea ratione minime excludeda& reiicienda:ciim non tanta infelicitate fucce danca quatdam illis non inferiora interdum aeque bene expleant omnes pollicitationes genuini medicamenti.S v C C E D A N E A , Q J A N T V M F I E R I

poteftjeiufdem funt generis & fpeciei.

Romekt. Herba pro herba.Radix pro radice.Flos pro flore.Semen pro femine.Succus pro fucco. Lachrymapro lachryrna. Refina pro refina.Muccago pro muccagine. Metallum pro metallo.Lapis pro lapide.Terra pro terra.Pix pro pice:Axungia pro axungia.Medulla pro medulla.Auispro aue.Serpdns pro ferpente.Pars animalis pro parte.

C o m p o s i t i o p r o c o m - pofitione.

Puluis pro puluere. • Trochifcus pro Trochifco.

Opiata

3 99EMUT AT I ONE R O N D E L E T I 1 .Qpiatapro opiata Ele&uanum pro eleduario.Pilula: pro pilulis.Eclegma pro eclegmate.Tabella pro tabella,Ccnfe&io pro confeclione. Conferuatio pro cqnfemarione. Syrupus pro fyrupo.Emplaftrum pro emplaftro.Oleum pro oleo , fiue fimplex fiuc

compoficum.Vagucntum pro vnguento.

T H E O R E M A Y N I V E R S A L EV E L C O M H V N B ,

' ( viribus occultis , ma- | nifeftis,& confifte-

Medicamentum | tia.quod fubftitui I Sit etiam fimile in debet,fiue intcr-^ Sapore,nis,fiue exter- j Odore,nis conuenire j Aetate,debet. | Nataliciis & regione

LNatura& teperameto. Nonnulla in externis remediis fupponu'

tur,quibus in internis vti non licet: vt fuccus Carpathi fubftitui poteft pro La&uca: fucco in externis: cum tamen venenum fit, non introfumitur.

Non totumfimplex , fed aliqua: partes fubftituuntur.Vt Muccago feminis Pfyllijpro mucagine

feminis

4oa> D E S V C C E D A N E I S

feminis Cydoniorumrnoii cotu femen,quiii pars interior teperamento differta, muccagine>& venenata pmacur.Neque etia Cydo nium malum couenit pro femine fuo, quia viribus & confiftentia-differt.

Formula: quaedam in quibufdam remediis libi mutuo fuccedunt,vt, Conferuatio,pro fyrupo eiufdemffdiplicis,

frudus,floris,vel radicis.Goferuatio CapillorumVeneris pro fyrupo

in opiatafubftitui poteft: Sed in fyrups confiftentia non poteft,quiaremedij formula non patitur.

• Pro liquidis liquida fubfticui debent: quare deficiente fyrupo,aqua vel herbas decodum fubftituatur.

In quibufda conditis fupponere licet fy- rtipu confetuationis,quia in fyrupo conferuantur.Vt fyr.Coferuationis Citri,pro fyru po e corticibus Citri. Syr. Conferuationis radicis Buglofli,pro fyrupo de Bugloffb„

Emplaftris item pro vnguentis vti licets & contra,modo pars affeda affentiatur , vt Emplaftro filij Zacharia:, pro vngueto Re- fumptiuo,& Refumptiuo pro emplaftro.In «horaeis vero affedibus, nili diffoluantur aut malu laxetur,non vtendu, quia cmpla- lira impolita dilatationem coftarum 8c re- fpiracionem impediunt.

Emplaftrum e Cerufa,pro vngueto albo» nili inflamatio prohibeat,quje neq.dura, nc- que grauia ferre poteft.

M A,"

I M I T A T I O N E R^NfD EIiETII. 4 O I

V A U A A L I A M E D I C A -M i N I A B r o A . UI S SVB.STI-

tyere, vires.cwtg?:Jjio deaM,.

Pilulae pro; confe Aiombus:& confe&iones pro piluulis:vc,

Hiera fimplex pro pilulis de Hiera & Benedida;& contra.

Et pro pilulis piurnofis, ElcAiuarium Diacarthami;de Citro folutiauro.

Pro biliofisjElectuariude fucco Rofaru, & eotra,obfieruata cuiufq; quatitate Hienj & fimi 1 mEledluariorum dofes augadce, ob mellis mole,qu^ medicameti vires minuit.

Syrupus pro eclegmate, fi lambendo af- fumi debeat, vcSyr.Iniubaru pro Lohoch fano & experto» Sy r. e Papauef e;pr o © i a c odi o .

Buluis pro:U'«dvifico.,& -contra,y.tBiarhodon pro rrocliifcis diarbodon.Trochifddc Squilla, pro eclegmace de

Squilla,au&a vel imminuta quantitate pro ratione,indicatione morbi,&fcopo medici

In fimplicibus partes aliquado religiose non obferuantur.vc Tnrbirh pro Agar ico trochi'fcato,&eS- trA. Hic fimplex pro compofico ponitur, vel compofitum pro fimplici.

Pro Agarico Colocynthis in minori quantitate Carrhami duplum & triplum pro Agarico,& contra.

DiiHcile tamen inuentu fimplex medicante a

4'01 D E S Y C C E D A N E I S

meium fubftiuendmquod vere vndequaqj omniq; exparte conueniat,vt teftatur Aur- eennas in fuo canonejvbi vix reperies duo fimplicia medicamenta,alioru facultate fi- miiifx penuria,fubftitui tuto poffint.Qu.od cum difficillimuforet,ille aliquando..duo, interdum tria,pari pondere & mefura,non- n.unquam duplicato & triplicato, addita quinta aut odtaua parte alterius medica- raetfifupponit.Quia pauciffima funt medi- camera qug omnino fimile teperamentum obtineat,aut eande confiftentia,craflmem, tenuitate partiu, & proprietates occultas.,

• Varius in compofitionibus eft medicamentorum vfus.

Vel ob calorem,frigus,humiditatem,fic- citarem , in principio primi , in medio Sc ptimo gradus,& fic de aliis.

Vel ob partium tenuitatem, vel craffitie, leiuoie3fapore,odore,colore:quare id quod teperamento refpodec, fatpe diffidet craflitie vel tenuitate parciu. : vel alia facultate, ytpro A-faro- Acoru fubftituendu cenfent. At in omni operatione non conuenit.non enim omnia poteft Acorus qu Afaru.Vri- nas quide & mefes ciet: ( quare in vreticis tantu fupponendu ) vomitu vero excitare, aquafqj educere,vti Aiarum,minime valet.

Eadem ratione Hyacinthus pro An-chu- fafubftituitur: fed fi ob colorem Anchufa opus fir, vc in vnguentis, Hyacinthus non conueniec.

Eius vero loco Lacca fupponitur, velBra

I M I T A T I O N E R O N D E t E T I X . 4 0 $

Brafilla,Santala rubra, Lacca piclofum, vel' Coccos baphica.

A fla dulcis pro foetida non conceditur propter odorem , vt Auicennas fubftituit in affedtibus vteri,quia ociore iucundo vte- rum furfum alliceret : fequitur enim odorata,fugit foetida.

Propter faporem quasdam vfurpantrir; fednon conueniunt vndequaque.

Pro Saccharo Mei & Manna fubflitui poterit in quibufdatn remediorum forrnu- lig.vt in medicamentis laxantibus;minime autem in adftringetibus, quia Manna ventre foluit magis quam Sacchamm vel Mei,

Muc.ctis vtilis eft in fluxu fanguinis , 3c ob lentorem vfurpatur Fcenumgtfficum, quod muccagine reddit, fed calida: ideo in fp.uto fanguinis reiicieda,quemadmodum in externis remediis , vt Ophthalmia , in quaoui albumen praefertur quide in principio & incrementohn flatu vero & decli natione muccago Fcenugnjci contendatur.

Q ue fupponuucur,non in omni formula regredij fubilituunt.ur, vtMyrrha pro Bdellio in piluiis&vnguetis.

Sed in pilulis e Bdellio nullo modo co- ceditur,quia fanguinis fluorem & haemor- rhoidarum,vt meufes Myrrha,elicit.

In fubflitutis.igitur haec obferuare oportet, vt fuppofititium in locum adulterati genuini penuria; eadem efficiat quodip- fum genuinum praedabat.

Vt fl calfaciebacji-efrigerabat^humeclabacvel

4 0 4 DE S V C G £ D A N I I S

vei ficcabat, vel adfbingebat, vel laxabat, vel concoquebat.Pro Ablmthio fimpliciter didto in c5poh

tionibus Gt®coru,Seriphiu vel Santonica.Pro Abfinthio e Ponto vel Tauro mon

te, Romanum.Pro Romano.illius loci vbi habitas. H oclicetin omniu herbarum dele&a

prsJiare,qua» liint alicuius regionis; modo jJlam ipfam herbam regionis finitimae,vel lartem fimillima; affirmas. Cuiufmodi eft Cn*»* vulgo Gallo-prouincias, fiue Creta,

vbi Thymus noftras anguftifoliis & Epi- thymus optima & copiofiffima.

Secudo loco herbae regionum humida- ruiri modoseffias fqualida fuerit, in locum calidarum fubftitui poflunt. Quod feciffe Galenus docet in praeparatione Thcriaces.

i ro Macedonico Petro felino, Petroleli- mim alterius regionis.

Sed regionis fimilitudihem obferuare o p o r t e t : nam regio auget vel minuit me- «icamenti efficaciam & bonitatem.

Pro Iride Illyrica,Venetam tim em u s# i ro Arricana Florentinam.

R A D I C E $.

ro-

f ' Rhapoutico, Radix cenraurij maio- » ris, vel noftei Rhabarbari ma^ma,

liue Rhabarbarum ad; alios %fus prius inFufum & expreffium , Rha- barbarum torrefadhim improbatur a multis propter empyreama.

Zia

n"J:

MUTATIONE RONDELET11. 4:Of:fZingibexis;CoituSj&contra,vel He

lenium,& Pyrethrum.CoftojPy ret h rumv Ariftolachia longa;Rotunda,&con~

rriLvel vnapro omnibus.. Acoro, Calamus, aromaticus offici

narum,& contra..Acoro in laxantibus& cientibus vri-

nas & meufes;Radix Afari.Afa.ro. quando purgate & vomiturrt

ciere opus eft,Elleborus,feme,Ge- nifl: &Raphani,vel h<£c tria fimul.

GalangajCypex us rotundus,St coria. Calamo odorato Libani; Schocnan-

thum j calamus fiue Acorus offici- narumffi ad odorem folum;Santa-

Pro -y lum citrinum officinarum.Althxea;radix maluae hortefis,vel fyh Afparago altili ■, Corruda imminuta

quatitate, quia acrior & 'efficiscior.. RufcOjRadix Afparagi,& contra; Cortice radicis Capparis;, corcexfa*

dicisTamarifci, Sambuci, Ebuli,. Populi & Lauri.

Apij;Petrofelini,vel Macedonici. Gentiana j medietas Afari &; radicis

Capparis.T urbith;Thapfi$ radix, liue Turbith

Me fua:, Agaricus trochifcatus, vel Colocynthis minore doli.

ZingibereiMefchin.S e r p e n t a r i a , l a r u s , D r a c u n c u l u s .

L a p a t h o , O x a l i d i s i a d i x .

^ Rha;

4-0 6 D I S V C C E DA NHI SfRhabarbaro ad laxadum;fuccus Ro- j farum.

Rhabarbaro ad affcringendum; Hy- drolapathi radix,vel Galang^ maioris, (i calore opus eft, fi refrige-

l ratione,radix Biftorcce.{ Nardo ; Nardi fpecies, LSecacuhradix paftinacte marina:.

pro {

S V C C E D A N E A Q_V A N T V MH E R I P O T E S T S I N T S 1 M I -

lui o m n i e x p a r t e , v ir ib u s , gen ere, & fp e c ie :V t,

Omnes DauciCepce, Sefeli,fpecies. Chelidoni), Api;,

Incubi, Cofti, Rofmariui,Adianthi, Nardi, Marrubij,Condrillae, Beta:, Leucoi,Hierachij, Biici, Orcheos,Rumicis, lunipen, Maluae,Abfinthij, Sabinae, Polygoni raa-Abrotoni, Cedri, ris &fijminae,Sideritidis, Rhani Diofc.Symphyci, Aconiti, Myrti, Tribuli,Veratri, Piperis, Rubi,Anagallidis, Cyclaminis, Equiferi, Anchufce, Ranunculi, Vrcicae,Anemones, Heder£e,exce-Tithymaloru, Afparagi, pta Hedem-Mercurialis,Brallicae, la cerreftri. Heliotropij,Calaminthae, Rutte, Origani,

Arifto

I M I T A T I O N E B . O N D E L E T I I . 4 0 7Ariftolochiae, Porri, Conifce,Valerianae, Plantaginis, Nymphaeae,Bituminis, Panacis, Anthemidis*Pici Refinae, Paftinacae, VerbafciAllij, Lychnidis, *

Et denique omnes, nifi quid proditum inhibeat, vt de Clematide ; quarum altera

/ vrere,ventrem laxare,bilem, pituitam tra-; here feribie Diofc.j Prior vero alui profiuuia Sc dyfenterias

fedat.-, Sic Cucumis agreftis,& fatiuus> pepo &

Colocynthis, fed haec paucis euenire (olet.De partibus etia obieruadum: nam ali

quae facultatibus differunt,vt Radix medi} mefes decofta fiftit per aliquot dies supra, Semen aute in vino fumptu meflrua pellio

Iunipefi frudfus introfumunturjramen- ta vero occidere produnt.

Coriandri herbas fuccus interficere cre- ditunfemen vero medicatum.

Qua ratione medicos minime vniuer- falibus , fed potius particularibus niti prae-

I ffaret: Nam eorum plerumq; eft maxima differentia quae eadem e(Te putantur.

Sume igiturPro folio Indo & Malabathro; folia Ci-

tri,Canelise,ve 1 Malabathri vulgaris.Pro foliis LatuiiCitri folia. PapauerisalbijSolani iolia;Papaueris nigri

minore quantitate,vel folia Hyofcyami Ladtuca;Scariolam,& contra. ( albi»Cichoriofylueftah Dentem leonis-

Pro

40S' D E S v c t E D k N E r S'

Pto Di damni prima %ecie;feetodam.'ter- tiara,vel Pulegium.

CaJamintamoncaixaprima> fecundam , & te rtiam. Sic de ii milibus.

Oli a m£ p i c y >.C aam e d r y n, 8c fo 1 i a. E u p a t o r i j Malua fylueftrijhottenfem,Ma 1 u a a rho r e fc en t e . A11 h ae a m.Thiafpi, Naftu murra M e n t haj,B al fam i ta m..Pulegio RegaliiCeruiixUnvk contra. Lepidio Pauli /Eginctte, Drabain, vei Ibe-

riciajyti Naftiiitium.Pbyllitide; Afplenium ltue Scolopcndium.

Cc te r a c h y e, & c o iitra,r N u cu m -IugtandisSj

Loliis Oleae .. 3 Cupreffi, yd Lentifci > ° iaS Pim,vei

(^PinaftrL r B aceas- Myrti,

Boliis Myrti 3 vel Iuglandis nuces.I immaturas.

T li y m 6; S a t u r;e i am > v e L O r i gan u m.Ruta: iyl. Rutam dolnefticam ficCataiB. maiori quantitate; vel contra. SpicaLaa6dula>:Lau,edult£fpeciesborrcfes,. Adiantho jSaLuiam vitam., Polytricluim,,

A di a n t u m n igr u ui Plin.T e 1 e p h i o ;Por r u ia c a m .Portulaca; V mbiiicum Veneris.Poliis Terebant tu ,Le ntifei folia.Myrt o alba lriigramy& c ©n c ra.Iblii s M y r t i jfb-H a Pv r i fy lu eft r i s, S u m aefei

Len ti fci, Co t inos jSofbiyC y d 6 u foi-u m,Foliis,

Foliis Oleafiri,Oleat folia.Foliis Sambuci,Ebuli,&. contra.B e t o n i ca, Ver b enaca m,Melifik,Marrubium,& cotra: Corticem Citri. Apio niotanQsdouVeliicu.liccu.in maiori doli. Cepea, Portulacam.Nardo montana,Nardum Gallicam.Philyrere foliis.Oleae folia,& contra (tra.Foliis Caprifici,Eicusdomeftic£e.folia,& con-Thymbra:Tliymum vel Serpillum. ■Coriandri foliis,Petrofelini hortenlis folia,in

externis remediis tantum.Hypomarachroaltero, Corradrum vel Petro-

ieli n u m dpmefticum.Foliis Dauci,Pafidnacae agreftis veldomefticg

folia.Conifa prima,fecundam.

| Conifa lecunda, tertiam maiori quantitatesSc 1 fiecata. (u:a.

Sanguinalis feminae foliis,folia maris,& con-Hippuride prima,fecundam,& contra.Semperuiuo maiore,paruum Vmbilicum Ve~

neris,& contra.Foliis Labrufcat, domefticae vitis folia minus:

cultatChamsel:ia,Thymelaeam, Cfiamxpitym pri-

marrr.Diofc. Laureolam;Alfinaefolijs,Helxines folia,& contra.Vire alba nigram,& contra.Bubonio, fiue Inguinaria, fiue Aflere Attico,,

Antirrhinum,& contra.Foliis Sabinx,Folia Cuprefli, Iuniperi,& Ca—

ffiara,

O B E S VC C E D A N E' I S,porycnio,Mandragoram & contra. Dragu-ntio.Ari. lo liis Abietis.Populi folia.Eryfirxm,Erucam, & contra, lo liis Hippolapathi,Lapathi folia.Loliis Piceae.Folia Pini.Lathyridisfoliis, Tithymal-i folia.Libanotide fterili: folia Libanotidis corona

riae.Lepidi folijSjNaturtij folia.Nymphaea alba,Luteam,& contra.Sorbi foliis,Mefpili folia,& contra, Oxyacantha vera, Pyraftrum.Foliis Pepli,Tithimali folia.Pityufae foliis,Tithymali folia.Polygoni maris foliis,feminae folia.Filice femina,marem,Seride,Condnllam.Smirnio,Apium aut Petrofelinum. Solanohoitenii.Halicacabum.Symphiti Petraei foliis,al terius folia.Pro Beta alba,nigram. < ^Pro ynius ipeciei TicjSyixiali a iio

rufn in laxando.Pro Tragorigano,Origanum,& contra,*>ro foliis Tribuli terreftris. in refrigerando;,

folia aquatici.non in humedlando.Pro Hypecoi foliis, foliaPapaueris^Pro Yerbafci ynip-sfoliispalioium folia, pro Spica ihdic^SyiiacajYaleriana.,Pro V i t i ^ l f . (S ierri hisjs-lSi^ae folia & i©-.

m e n . -frV.-r '

Pro s«idisifbJu*»Ia#lc?e Ma,'' ’ Pw

I M I T A T I O N E R O N B E L E T I I . 4 1:1Pro Buglofio fiue Boragine latifolia, Buglof-

fum anguftifoliumPro Suncho leui,Sonchum afperam,& con

tra.Pro Fumaria Senam.Pro Hyflopo» Origanum, Sampfuelnim.Pro Hyperico,Androfemum3Afcirum, Sclice*

nanthum,Pro Stoebe Diofc. Stoeben herbariorum , Ia;-

ceam,Scabiofam,Paftoriam burfam,B e l l i des,& Gnaphaliai

Pro Halyca,Auenae ptifanam totam.Pro Amylo,farinam filiginis iiccam,.

jCortic. my-| |Cortic.quer- Cortic. mali'robaL Citri—j | cus i granati : narum i

| Ilicis l Cortex nucis jlCebiilarum J ’ juglandis j

| Suberis | Indarum

| Emblicarum

jEcllericarum

41 i

In hac tabella primum repofuimus Zingiber, quiafrequetius eo vcimur quam 'Meqiii.n (quod fpecies eft Zingiberis ) fi forte alterum pro alterofumatur, nihil inde mali fequetur. Zerumbet, Zedoariam & Coftum in vltimis capfulis repofuimus , qu/a eis minus frequenter vtimur.Hoc modo medicamentis difpofi- tis multo minori negotio medicameta parabuntur,vtquij frequenter in compofftionibus fimul ponuntur , fimul inueniantun Adde qubdhcec medicamentorum difpofitio kui-

s indicabit. Na quae in prima capftila ponuntur,pro fecunda poni pofiiint, & e contra diminuto pondere. Cum dicimus quantitatem augeri, nolumus duplum fubftitui,quia h x c medicamenta non funt duplo fortiora, quamquam pro Cinnamomo duplum Caffite iulTerint antiqui fubffituimamfi medicamen-

s 3

ta fintadeo imbecilla, Tatius eft eis non vti quam duplo pondere fubftituere ea:nam moles medicamenti augetur,& vis aliorum medicamentorum minuitur. Vt omnia medicamenta ordine digerantur,, oportet locum in multas claflcs diuidere, & in vna clafle partes fuperiores atque inferiores. In iifdem cladibus diftinguenda erunt medicamenta calida, frigida , ficca Sc hurnida, tam frmplicia quam compofita.

CAPSVLA R A D ICVM SECVNDA.

5 Coftus dulcis Arabum

4 Tuflilago Piftolochia

3 Helenium Clematitis

e Iris Florentina | ArilUonga

l iPro radice Iridis Vt neta

- j Ariftolocliia rotunda

Hermoda-dtylusAfphodeli

CA

PS

VL

A

H A

DI

CV

M

TE

RT

IA

\'Z-4M

*r.

CA

PS

VL

A

R A

DI

CV

M

Q_>

rAR

TA

,

Pro

rad.

Be

hena

lhi

Lilio

rum

Q

uinq

ue fo

- Sq

uilla

: Pr

o ra

dice

Co-

glyc

yrrh

iTS,

- lij

fo

licfa

e m

aior

is

CA

P-S

VL

A

RA

DI

CY

M

SE

XT

A,

CA

PS

VL

A

LI

G N

0 R

V M

,

S.Pa

paue

risl

Laft

ucs

1 C

ucur

bita

Bo

mba

eis

jSef

ani

Cyd

o-al

bi

• °

nior

um

CA

PS

VL

A

D E S T C C E D A N E t S . 42-7 ,,

D E S V C C I S .

Pro Aeaeis fucco;fuccus prunellorum probatur,& Rhis.Diofc.

Diofeorides fuccum Hipociflidis fubftituit : verum aliquanto magis aftringit & liceat, hin antiquorum pharmacis recipiatur.

• Pro Opio, Meconium,vel fac eu s Ladlucte fyl- ueft veldomefties,quantitate maiori.

Pro Abfinthij fucco , Abrotoni , Eupatorij, vel Centaurei minoris vtriufque,veJ Age- rati.

Pro fucco abhnthij Pontici, noftratisRomani fuccus:difFert tantam regione, vt Macedonicum apontano. In externis remediis Santonicum & Marinum , vel ablutum leniter in externis concedatur.

Pro Opobalfamo , Stadie, i. flryrax liquida ironadulterata, vel oleum Mirritae. Infij- fFufionibus ad digerendum, Oleum Spicae Laucndulae , quod atque tenuium eft partium.

Pro Glycyrrhizse fucco, infufum & decodlu eiufdem,velfuccus vuarum pallularum,vel vinum co<Sum,fiue fapa.

Pro Licio,Amurca.Pro Citri fucco,Limonum.ProTymelaeatjCamatlaetEfuccus.Pro Ciclaminis Iridis.Pro Omphacij,Rhois,& contra.P ro A lo e , A b fim h ij fuccus

Pro

,/^8 d e S V c C E.b A.N E I S, ^Pro Serr>peruiui,Cotiledonis iuccus & contra

vel folannia&ucae. .Pro Sanguine Draconis > Laccam lublhtuit

Auicennas. a .Pro Elaterio , fuccus cucumeris agreltis ali

quantum co&us,Pro Sapa.vinum dulce,& contra.Pro Licio,Gentianae Iuccus m viceribus.Pro aqua fontana, fluuiatihs.Pro aqua pIu fluuij potius quam fontana,

contra quam Galenus praecipit inDiacodio quia compolita eft partim ex pluma, par-« tim ex fontibus.

D E L I Q_V O R, I B V SE T L A C H R Y M I S .

Pro Opobalfamo , Stafte flue mirrha liquida natura vel arte paratarLiquor Therebinthi.

f Opocapathum,Yt au&or Succedane- j orum praecipit.

Non y oleum laurinum.LLiquor myrti.

Non femen Myrti,& Zedoarise, vt praeceptores noftri ftajuerunt.Pro Carpobalfamo fe

men Lentifci vel Therebinthi, cuius multae funtfpecies.Cubebaein minori dofi,vel T erebinthi partes duae,vna Cubebarum,

< Oleum e ramentis juniperi pa- pto Cedriae ratum per defcenfum.

vel Gummi Iuniperi. ProXylobalfamOjfurculi Lentifci.Pro Oleae lachryma.G Elemni.

tro

D E S V C C E D A N E I S. A1 *}*Pro Myn-ha,Bc3eIliumjvel fuccus Smyrnij vefc

Api j.Pro Opopanace , Ammonicum , vel Gal

banum vel Bdellium, maxime cum emollire volumus.Gal.vfus eft Propoli in externis.

Pro Manna thuris,cortex cui adhaeret aliquid thuris.

Pro Thure,Maftice & relina pini ficca.Pro Styrace,Benzoinum,P.to Terebintina,Maftiche,Pro Maftiche, Abietina refrna indurata aut.

frixa vt Docet Diofc.Pro CuprefTina,Lancina,Pro Abietina,Refinapini.Pro Pice Refin^pini coda.Pro Pice liquida, Pix oleo diffoluta* vel pix ex

oleo luniperi liquefada»Pro Piflafphalto,Pix & bitumen.Pro Mumia, Piflafphaltum, jPro Afphalto,Petroleum,vel Gagates,& con

tra, Et carbones petraei e terrae vifceribus*, quibus fabri ferrati) vtunrur.

Pro Lacca myrrha.

D e m i n e s , a i i b v s

Pro Antimonio, plumbum vftum , & contra- Auicenn. & Stannum vftum.

Pro Litargiro, plumbum vftum , Molybdae- na.

Pro Plumbo, Stannum,Pro Flore aeris,aerugo»

f m ,

430' I> E s v c . c p A . N E 1 s..Pro Spodio, Antifpodium ex myrto,ientilcc,

oleajoleaftro,malo cydonio,vei cornu cerui vftum.

Pio Pompholyge,Spodium Diofc.P r o C a d m i a , Lapis c a l a m i n a r i s . ,

Pro Sandaraca Graecorum , Auripigmenta® & contra.

F i n i $•

G V I L I E L MI &R O N D E L E T I I

M E D I C I

D E

t h e r i a c a

T radiatus,

T H E R I A C A M A G N A*.(Ifaj&Xmut Ronddtfiui. ■ Lcctovi S .■ V M a m iq u i f t i r n a a c nobil ifi . The»j ^ P l j riacae A x iu d o tu s a q u i b a r d a d i f p e n -

faretur, in m e n t e m v e ne ru n t errata

a l iq u o t a N i c o l a o P r a c g o lu 6 a n n o - h l i & a i r q u o t r a in k n c i a m m a d u e r l a . Q u a m -

o b r e m p l u r i m u m m e r o g a m n t vtr v e t e i e m j l l a m a c v u l g a t a m e d m o n e m r e c o g n o ic e r e j q u o d etfl m i h i d i f f ic i l l im u m e fle p r o o e petpe.

a e r e m & p la n e im m e n l i la b o r is , n o l u i t a m e n a m ic is t a m f m g u l a n b u s , h o n d i a p rc d e rtn n p e t e n t ib u s ,o p e r a m m e a m d e n e g a r e ,tu m quia

L a u e flet q u o d t a m m f t a n te r p e te r e n t,tu medam Reip. admoduT t i l e ac n e c e f l a r m , c u m

omnianoftraftudia& la b o r e s eo lgeaaie e-

b e a n t vt Reip &. caeteris b o n a r u m artrarn itii-

diolis prodeffepoflint. Nihil enim e x i l t im o

v d l i u s , q u a m vt il ia A n t i q u o r u m m e d i c a m e - ta q u te ap-pellad fideli ter p i p a r e n

tu r ,a tq ; e x f i m p l i e f f i jm i s f m rp h c ib u s ad c o m m u n e m omnium v.t i l ita te 'c o m p on a tu r.q no c

h a d e n u s m r o h d o l o r I q u o r u n d a m i g n o r a n u aac incuria fadiim non eft: quo ht vt ver* r mum fu carmen Homeri, OdyL d. x

3 ' hvypot!■ . ,

Q u a m o b c a u f a n f l e f t o r o p t i m e te ad m e

l io r a q u o d a m m o d o re u o c a re v i d e m u r , d u m

T H ER. I A C A M A G N A . 4 3 3 ;pro viribus adnitiraar veterem illam An- dromaclii traditionem ad germanam Gire- carum ledtionem emendare,. Et ne exiftimes tibi a nobis imponi, coiil.ium fuit quibufdam annotatiuculisreddere rationem, cur aram vulgata illa deferiptione recedamus,fdque addendo aliqua qu e noua forfan tibi videri poterunt, ac expungendo qrne numquam ab Andromacha excogitata, fuere. Sed vnum abs te peto vt ne veteri ru- bigini addidtus. hac fine ratione improbare velis,ni prius apud te probe examinaue- ris qua prodeHe & iuuare foieant.

C vm igitur vana flnt Theriaca deferiptiones a diuerfis Autonbus tradita,in tanta reru varietate difficilis erat eledlio : omnes tamen ad veram illam Galeni ledio- nem contuli mus,cum eafdem omnes truncatas & vitiatas offendiflemusdraneque veram ex Amidot^n libro fecuti fumus : quas, ctfi perfedtior videretur;,aliqua tamen deii- derabantut iniuria temporis omifTa, qua:. Oos pro virilireftituimus.ex Galeni, Pauli, Aetij,Ai}icennae, Adhianique locis, vtpoft- ea in Annotatiunculis declarabimus.

Naftne aurem tempeftatisdodii quidam, impofiibile quodammodo exillimarunt hanc Thcriaca: confedlionem abfolui pof~ fe, his moti rationibus tum quod viperas, uon haberemus, quas fane hoc in.negotio pr im as t en em:p txrcrea. Balfam um, Alpala- thum,Cinnamomuni,Myrrham, Rhapond ticurn,Calamum aromaticum, Phu, Nardi

T '

43-f g v i l i e l . r o n d b l e t i iSpicam,Pentaphyllon,Schoenanthum , Di-ftamnum Cretcnfe , Sigillum Lemnium, T hlafpi; tum quod omnibus incognitum' dicunt S6ordium.Miror non addidille Ma-labathrum, Acaciam, Acorum, Bitumen Iu- daicum,Opopanacem,Galbanum, quod no nifiadulterata aduehantur, vt quibufdam placet. Sed nos eorum rationibus faciemus fatis. Abfurdum enim eflilla medicamenta inutilia cxiftimare quae a Galeno in v- fum trahuntur,eth non omnia adfintrmul- ta fiquidem ipfemet Gal. fud tempore dcfi- derabat, in quorum locum proponebat. Enimuero fi Gal. pro Cinnamomo Cadite duplu ponendum iuflit, imo & Phu,& pro oleo Sabino,oleum antiquif- fi-mum j pro Omphacino, oleum palatum cum foliis oleae , ‘quid prohibet Acorum poni pro Amomo, quum Acorum cum A- morno fimilem facultatem obtineat, pio Dictamno Pulegium, quod etfi vires paulo inferiores habeat, augeamus dofimpro O- pobalfamo Styracem"hquidam, proRheo- pontico Rhabarbaium: pro Terebinthina i Maftichenrpfo Viperis E l o p e s ,Ophies. Sed ! quid moror? Clariora funt quam vt demo-ftratione aliqua egeant.

Confultiiis itaque ab his cauillatonbus fartum effet, fi tantum operae locarent in inueniendisfuccedaneis , quantum in ca- u i liandis aliorum inuentis. Celient igitur, precor, bona medicamina infamare , & quam prauam opinionem folent imperitae 1 r muiUtu

■ M

T H E R I AC A M A G N A . 4 3 5

multitudini tradere.Tempeftiuum nunc videtur ad Simpli

cium declarationem veniamus, hoc virum praemonentes,pondera non refpondere poderibus Andromachi iunioris vel Demo- cratisma Democrates drachmas duas tantum Poli), Sefeli, Thlafpi & aliorum vfque ad Cardamomuponebat, vituperabatque illos qui conftituerent quatuor , quod tamen fere omnes qui deTheriaca fcripfe- runt, faciunt, quemadmodum Gal. Paulus, Aedus & Auicenna, quos fecuti fumus. At de diuerfitate ponderum vide Gal. de Theriaca ad Pifonem.

T h e r i a c a nobiliflimum medicamentum di dia eft quod.valeat aduerfus B-v- g/*,id eft, beftias venenofas,non autem, yt quidam exiftimant, qtiod Viperas(itafum- pto nomine ob excellentiam, fcd fatis improprie ) reciperent: nam antequam addita edent Viperae , etiam Theriaca diceba- tur:huc accedit quod multae fmt Theriacae defcriptiones ,v tia diximus , apud Gal. in Antidotis quae Viperas non habent. Non igitur a Viperis,fed ob effedum ita fuit ap- pellara. Pollet tamen defendi, Theriacam etiam didamfuilfe a Viperamcarne.Caete- rum haec Theriaca Galenae, non Galeni nominatur,aut ii mauis yxxlwvi, id eft,tranquilla, vel tranquillitatem afferens,no Galeni,autor etiam huius non fuit dalen. fed Rex Poti Mithridates,qui, yt erat exercita- fiffimus in iimplicibus, omnia ea collegis

4 3 5" G V M . I E S " . R O . N D E I . E T I * A n t i p h a r m a c a d o r e s f c i l i c e r , f e m i n a , h e r

b a s , r a d ic e s , g u m m i , & extera quae v a l e r e n tadaerCus viru s f e r a r u m , V i p e r a r u m , C a n u m ,

r a b i d o r u m ,S c o r p i o , n u m , D i p f a d u m , & c .n e c

non aduertus venenum medicamentorum quoru.ndam, vc Mandragoram, Cicutam, &c, & ad morbos alios complures & antiquos.Ex his omnibus coileftis feledif- iima & efficaciflima feleglt, ex quibus pa- rauit compofitionem luo. nomine nuncupandam; ea eft Mithridatium : Andromaches poftea( qui videtur in m omnes ex- aftiflimam calluifie normam componendi medicamenta,) eam correxit & emendaurtj. addiditque Viperas, yasx-^nvque vocauit, id. eft,Tranquillam, quod tranquillitatem inducat^ merito quidemrquid enim magis meretur tranquillitatis nomen quam, quod fedat dolorem ? Qui a Canerabido demorfi funtaut Vipera,aut aha fera venenata, multum torquentur multumque de morte funtfolliciti: hxccompofitio illos curat; magnam igitur t*anquillitatem inducit. Vt in fumma dicam, nulla eft prx- ftantior Antidotus ad antiquos & diuturnos morbos, v.t ia m di&um elt, Ad defluxiones nullum eft genus, remedij efhca- cius quam hxc I m m e a , ftquidem fuerit •recens Febres quartana folo viuThenaca! vife fur* curatx. Quid non.facit.Them- ea ? InSpugn.abil.es morbos, & quorum eaufa ignotaeft curat qex omnibus enim medicaarentis effi.Gadfl.imjs conftat.

P a s t u .

T H E R I A c ’a M A G N A . 437 1? a s t i l l o s S c i l l i t i c o s -ali-

tfii prteparamus quam antea 'facere fole- BantrNam fine del.edu Pharmacopole Scillam vel Paocratium accipiebant,qtiod habeant eandem facultatem. Sed quoniam Pancracium vim habet imbecilliorem,melius eft confici eds ex Scilla,pnefertim cum nobis facultas fit. Si Scilla caveamus, Pancratio vti pofiumus eius loco.fed in maiore dofi, vt Cafiia pro Cinnamomorcum vero adefl: Scilla>fumatur Scilla.Cattemm paftilli hi fieri debet ex carne Scill5c,& fpifia- ri farina Orobi,quQ valet aduerfus venena, & confemat Scillam a putredine fuo ama- rore.PharmacopQ eos folebant parare cum pane afib, aut cum Vicia , cum non nof- lent Eruum, vtnec adhuc omnes norunt. Cum enim nuper Auenioni edemus,& medicamentum prgefcripfiircmus Nobili a Monlau, iu qUp Eruum defideraretur, iufli Pharmacopolam adferre Eruum, atque is Viciam attulit & Aphacem , cum neutra illarum fit Eruum, quod amarum eft & tenuium partium , Vicia vero dulcis & em- plaftica. Porro Erui duas conftituuot fpecies. Aliam enim candidiorem faciunt,alia ruffam. Eruum eft quod vulgo des Ers vocant,in GalliaNarb.E^i, Quod ad Scillae deledu attinet,ea fumenda eft Mlat'e> prte- fertimlunij initio,ad parandos hos pailil- Ios:tunc enim muku fucci habet: fi hyeme

'legatur non valebit: fub Canicula vero venenum eft;habet enim tatam acrimoniam,

T *

4 j 8 G V r t T E t . R O J 5 0 B L E T t t vt reftu correpta in venenum vertatur. Sumenda itaque effc vere aut reflatis initio. Ea leda inciditur fruftulatim more ceparum, non quidem cultro aut inftrumento ferreo, led arundinaceo.

Maiores noftri foliti erant parare V a- s t i u o s t h e r i A C A L E s e i Serpe- tibus communibus, cum viperas non haberent. Nec omnino certe vituperandi funt: idem enim praeftant reliqui Serpentes : fcd Viperarum vis eft efficacior. <mt*. Graeci animalia appellant ( latiore fignifi- catione accepto vocabulo ) quae cicuiar-t non poliunt. Medici vero .9-jji/* quae motut venenato vel pumftura venenum iaculan- tur, Kominique nocent,appellant, fub quo nomine Afpides.Elopes , & Cerafles comprehendunt , quamobrem non erit ablttr- dumTrochifcos Theriacales dicere; , CUAb ex feris conficiantur , quae & facultate uta innant quemadmodum Viperae ,& fi aufirn dicere, conuenientioresfunt. Praeter enim id qudd calefaciendi & exficcandi vim habent adiierfus angues noftros peculiariteriuuant. . , Tv r -

Na cheriaca, vt autor eft Gal. ad Piione, olim citra feraru commixtionem confecit mcdicamentti fimiliter adeiufmodr mirt- fi.eefaciebat: Sedpoftquam Andromachus Viperas comifcuit admorfum Viperarum, medicamentu fuit efficacius: imb fi credamus Gal.lib'.2. de Antidotis , Mithridaticacompofitio aduerfus plurima venena valet,

*■ prsetec

T H E R I A . C A M A G N A . 4 3 9

praeter Viperarum i&us. Nihil igitur habuit Theriaca additis Vipetis, quam quod ad Viperarum morfus fit efficacior. Sic noftrum medicamentum efficacius erit ad morfus Serpentum, cum nullum nobis periculum immineat a Viperis. Adde quod pinguedine Serpentu quotidie experimur plurimum valere, & carnes non plus veneni in fe continere quam olim haberent V iperae,fi debito modo adhibeantur,& quales oportet capiantur.Nam & in capiendis de- ledius fesruandus eft,quemadmodum & Vi- __ peris. Vt quae prope mare degunt , funt: & quae in aquis excrementofse,& qua: vtero gerunt repudiandae. Quas atftate venantur. vel hyeme nos Elopes vel Angues bene nobiles’ in vineis degentes, vere captos eligimus , non diu afleruatos ( vt iolent facere ParmacopolseQ & praeparatos , vr ars rubet, cu m pane alio Troc h i ficos conformabimus : iieferuatos & erfic- catos, vt neque fitum redoleant, neque cariem fenferint. Qjuod fi videatur Dominis Doftoribus dofin augendam efle, quia imbecilliores fin t, non improbotqnod fi quis Viperas nancifci poflit,vt iarri facimus, eas capiat, & angues omittat. PaulusAegi- neta etiam de Viperis loquens o$i; dicit. Ea autem locutio efle videtur per excel- lentiamjquo commune aliquod vocabulu rei lingulari attribuimus, vnde & o<pks V iperas vocat. Cum autem fimpliciter legitur oQ.f de Vipena iotelligendum eft, quia

T 4

4 4 0 ' G V I l l i l . K O U D E l B T t I ■ prseftaRtifiimainterfcrpent-es' cffc- Vade &. in Theriaca aila menda , n ru q u<9'd remedio egeamus atluerlus illarunT m-ocCusliqui d-em in noftris Regionibus ndn repe-, xiunrar,Ted,g'p. alias Vipera facuUates : de- ficcant enim vehementer , ••caleirasi.ttnt, & vifurn acuunt Viperas n-ihiJomim®-v.eras "tuVa in Ica-liu, t-uin apud Pictones habemus, quicquid dicant qui id negant: Cm ilfim u enim lignum eft Viperae & nota cem-ffi- Ina, fi viuum anima! pariat , vtinter pifces Galeus,'vnde & nomen habet,vt icrioic A- tiftotelcs,& experti farnus i-ti nothis aedibus, Adhalc Viperarum defcriptio ta exacte illis conuenit vt nihil magis , & maxime ea quae tradita eft ab Aerio viro perquam diligentiflimoin defcribendis Viperis. V tvnam e multis notam adferamus, ftatim in caudam delinunt, quam craflifii- lua habent inter reliquos ferpentes (praeter A rn p h i fb i n a m, q u re adcberaifam habet vt bina-putetur habere capita )-. omnes denique notae feliciter reperiuntur in ea. At dicat a 1 i q u i s ,E 1 e p h an tiafi n non c ut a c. v t f c r i - bit Gal. Elto , fi mentiri voluit Gal. quid tum?neque enim veri fi mile eft tempore Gal. curari potuifleLepram iam confirmatam. Sin autem quisdicatfid non ideopig- ftare quia ex Italia adferantur, qua: regio non fit facis calidaiNugunfi enimvenenum retinent,cur non & alias facuI tares? Nemo ioitur -dubitet quin vera: Viperae noftrrs temporibusreperiantur, p

T H B R I A C . A M A G N A , 44*Porro vt conficiatur Paftilli TheriacaleS

prxparatiohe omilla hoc catum ex Gal. ad* damVmelrus e fi e p au 1 o-ante captas.funfere,

rquamdiu receucas,nam qua: diutius reteri-' ■ eae fuemnr>venenofie furit magis, vc ex hominibus ieiu-nis conficere licet,

Andromachus M a g m a hedychfoon ' ita a coloris iucunditace appellatum , non Trochifcos de Coralio,vt Nicolaus Pfxpo- ritus falso putauic, defidetat. Multo fatius fuifletri Trochifcos Alindaracarum Auice- a s pofuiflet, vel Trochifcos HedychiOi, quos annotauit in AncidotariO, qui etfi ta~ maricem recipiant, Afphaltmn deriderent: magis tamen accedunt ad Hedychroi com- poricionem quam hicconftituimus ex Gal. lib.ad Pamphilianum.Haec enim paratu facilior eft & clarior Sc melior.Nam in lib.de Antidotis pedeftri oratione fcripta eft qua: Maton & Amaracu defiderat.A t Maron nobis prorfus incognitum eft,nifi illarit quam vulgo 'Mariolaine fmncbe appellant,quam o’b caufam confulto Amaracum addidimus , Bc illam pro Maro: quod fi per Amaracum in- telligat aliquis Sampfucnum pro Maro poni poteft Sifymbrium, funt enim eiufde facultatis,vt Diofcorides docuit. Quantu vero differant Hedychroo magma a Trochileis Diacoralli, fidem facit vtro^umque collationi enim Papauer, Pede columbinum, vt alia omittam,recipiunt,qnie non funt in Hedychroomon itaque ponendi.

P i p e r n i g r y m non tam valet ad

4 4 ^ G V l L l E t . R O N D E t E T I I

i» r,(p *p M xxK a t q u e p i p e r l o n g u m & a l b u m : fe d q u i a o m n e s f ic h a b e n t n o l u i i m m u t a r e , & 3 x x i i i j . i n d i d i m u s , q u a m u i s a l i q u i fex .

t a n t u m : P a u l u s t a m e n , A e t i u s & r e l i q u i , x x i i i j c e n f e n t p o n e n d a s , & p i g r u m n o n l o -

o u r n , v t i n q u i b u f d a m e x e p l a r i b u s l e g i t u r ,

& in c a r m i n i b u s A n d r o m a c h i , n e q u e i m

p r o b a r e m fi q u i s l o n g u m f u m a t , t u m q u i a

i n c a r m i n i b u s 1- g u m e f t , t u m q u i a A n n - d o t i s , f i D i o f c o r . c r e d i m u s , a p t i u s . T u v e r o

i u d i c a . „O p i v M i v e l M a n d r a g o r a v e l ,

H y o s c y a m v s a d d i f o l e t in A n t i d o t i s ,

q u i a i n c r a f l a n d o c o n f t r i n g u n t m e a t u s , n c

V e n e n u m f e r r i p o f l l t a d C o r , & f ic m u a n t o p e r a t i o n e m A n t i d o t i . E o d e m p l a n e m o d o

b o l u s A r m e n a & T e r r a f i g i l l a t a l e t o r e f u o & c r a l f i t i e p r o h i b e n t v i m V e n e n i ad c o r d e f e r r i , n o n a u t e m p r o p r i e t a t e o c c u l t a , le d

i n c r a f l a n d o : q u a r e quae t e n u i f l i m a r u m t u n t

p a r t i u m , v t M o f c h u s , A m b r a , n o n c o n u c -

o i u n t , q u i a f a c i u n t d i o p e n e t r a r e v e n e n u ma d C o r : fic C i c u t a c u m v i n o a b f o r p t a o c c i

d i t c i t i f l i m e , p e r f e v e r o t a r d i u s .R o s a r v m , r e m o t i s v n g u i b 5,d r a c h m a s

xij p o n i m u s . A u i c e n n a x x i i i j . p o n i t .

S c o R D r V M, q u o d F u c h f i u s p u t a t o m n i b u s i n c o g n i t u m , n u n q u a m a n t e a ia i a l i q u a A n t i d o t o p o f i t u m , a p p o n e n d u m . c e l u i -

m u s ( q u a n q u a m t a m e n o p e r a & d i l i g e n t i adoaiff.viriD.GuilielmiPelleterij.Mompe-l i a n i E p i f c o p i v i g i l a n t i f l i m i , p n m u m m G a l l i a i a m a d e c e m a n m s c o g n i t u m f i t ;

; n o n

T H- E R X A C A M A G N A . 44 J

non allium fylueftre, vc vulgo Pharmacopolae facere (olebant, Stul um enim eflet exopojoy ccypi ?,id eft Allium fylueftre,yc A- uicenna docuit,coilocare, cum tam freques apud nos fit Scordium herba. Excufandi fuerunt Maiores noftri quibus incognitum fuit j neque grauicer peccarunt in hoc firn- plici, eft enim allium fylueftre Theriaca Rufticorum. Vtinam in aliis fuccedaneis tam bene iudicaflent! Non eft tamen conferendum Allium cum Scordio : Scordium enim maiorem habet vim aduerfus putredinem quam vel Myrrha ipfa , vt videre eft apud Gal.lib.de Antidotis , qui eius inuen- tionem declarat. Quis autem nififtultus, dicat fuccedaneis efle vtendum , cum propria habeamus ? Scordium enim copiofifil-* me per totam Galliam nafeitur: reiiciedum itaque Allium.

S e m i n i s n a p i , & retfte quanquam nonnulli,Seminis Rapatflegant.

I r i s i l l y r i c a ea debet a p p o n i quat V enetiis affertur.

A g a r i c v m fu m a t u r ca n d id u l e u e ,& c .

C 1 n n a m o m v m a viris dodiffimisin diferimen vocatum eft, cum dicat nos vero Cinnamomo carere,ac id quod pro Cinnamomo oftenditur,potius efle veram Caflia: nos tamen putamus efle Cinnamomu, etfi non fit illa fpecies tantopere ab Antiquis laudata: quam ob caufam nos iftius Cinna- momi 5 xxiiij.pofuimus (etiam.fi nonnulli 3 xij. tantum p o n a n t ) duplici nominer

T 6

4 4 3 G * 1 L 1 E x " U O S D B l l T n tum quiain quibufdam exeplaiibusxxiiij,

: drachmas Cafiig fcriptum legimus,vt. etiam, in fecunda deferiptione Auicennoe»tum vt omnibus fieret fatismam fi Cinnamomum e Ile negent, non po fiunt improbare confi- lium nolfruimcum Gal.de Gompof. Pharmacorum doceat his verbis : Neceflarium nobis efftvbi Cinnamomo caremus, Cafiia optimam oomici:arnus,aut plufquam duplo Cinnamomi pondere,aut omnino non minus.Sed Cinnamomum verum habe mus. Si cineritium illum colorem non habeat, in

■ caufafunt mercatores, qui eius fuperficiem abradere folent,colorem naturalem aufere- tes. At odorem ruta: non habet. Nec habere deber.Errorenim eft Diofc.nam pro Wyyx' yiZxa-ot, legendum eft, oe/.yavwxact: quod facile probari poteft ex eodem Diofcoridisa- lio loco, vbi ait Amomum habere Origani odorem. Hinc enim luce clarius colligerelicet , Cinnamomum Origani odorem referte,aliumque textum corruptum efle. Et quamquam Diofc. dicat diuerfas efle albores Cinnamomi & Cafliae,Gal.tamen diuer-

■ fteeft opinionis, afleritque fe vidifie mca- pfa cuiufdam mercatoris ramum vnum cuius altera pars Cafiia eflet, altera Cinnamomum.* G l y c y r r u a e s y c c v .m a p p o l u i -

m u s , q u i a e f f i c a c i o r e f t q u a m r a d i x ipfa,etfi A u i c e n a i n t e r t i a d e f e r i p t i o n e r a d i c e m p o -

n a t , & v ere p o n i p o t e f t f u c c u s , n e c t i m e n d u

e f t de f u c c i a d u l t e r a t i o n e . N a m t o t a cftco-pia

THE R I ACA MAGMA. 444 pia dulcis radiculx,vt parui vxneat : Et etia -curnTheriacam coponere volumus, expref- se fuccum extrahere volumus,

O p o b a x. s a m v m finceru ad nos non adtectur,fed rauitis rrrodis adulteratu : quin etiamfi adulteratu non effer, recens noeft» fed aiitiquu, na cum ex regione longinqua petatur,non poteft no effeantiquum, fiquidem antiquum,(i annum exceflerit,fitq.inutile.Et fi nonnulli dicat in nouo Orbe repenti, incertu eftan verum fit : fuccedaneo itaq.vtendu. Quid vero fubftituemus, cum fuccedaneo opus fit ? alioqui manca eflct Gompofitio & corrupta,Non fequemurhac in re eonfilium Maiorum noftrorum , qui Oleum Laurinum pro Opobalfamo poni docuerunt. Oportet enim fuccedanea & viribus & temperamento refpondere, vtdo- diffime a Gal.monftratum eft. Sed oleum

■ Laurinum calidius multo eft Opobalfamo, cum ©leum Laurinum inter calidioraadnu- meretur,quod ex frudu poteft cognofci:folet enim oleum expreffum eiufdem efie te- perameuri cum frudu ex quo exprimitur: At folia & frudus Lauri deficcanc & cale-' faciunt vehementer,plus etiam frudus : ergo & Oleum. Opobalfamu vero deficcat & calefacit in fecundo excefiii tantum: Igitur

■no refpodenr. Adhxc Opobalfamum tenuium eft partiu.,Oleum vero Laurinum craf- farum: Opobalfamu ventriculum roborat, Laurinum autem oleum, vt ait Diofc. en

, k w T w h s troSty,id eft,potu naufeam facit,&lasdie

446 G V I t . I E I . R O H D E I E t l l laedit ventriculum non alia ratione , quam quod ventriculo aduerfaturffdem autem efficere Opobalfamum negandum eft. Non enim eft oleum, fed fuccus Balfami. Vndc

, autem id natum fit vt Oleum Laurinum in antidotis poneretur? Puto hinc efle natum, quod olim Oleum parabant cum Myrrha Sc Stadie, vt Diofc. docet. Extra adhiberi non prohiberem,vt etiam Oleum Irinum: qua- tiis in verfione Vallae & multis exemplarib. Graecis(fals6 tamen)Lineum legatur.Balfa- ffium arte compofitum reiicitur. Errorem indicauit ante 1 14 annos Santes d e Andronis de Pifauro Medicus in hac parte Alexi- pharmacft»n diligetiffimus & probatiffimus. Poft eum Nicolaus Pr$pofitus,qui Medicorum Mompelianorum mentionem facit tanquam autorum huius haerefeos. Alij ex femine Citri & Coralio irriSeiMc/fy** conficiebant, fed inepte : nam quamuis femen Citri valeat aduerfus venena,alia reperiuntur multo efficaciora. Alij afferebant fieri debere fubftitum ex Myrrha deffcillatas quodexpertum fuit,& ex diftillatione oleu exceptum, fed vfque adeo foetidum vt nemo ferre poflet. Omnibus itaque reiedlis, fubftituam Stadlen , ex prxfcripto antiquo- ru,Gal.fcilicet,Pauli,Aetij, qui afferunt eaf-

• dem Stadiis vires & Opobalfami.Eft autem Stadie nihil aliud quam Myrrhaliquida, & fi Diofc. credimus eft pinguiffimum Myr- rhx recentis cum aqua exigua tuftc & prglo exprcflte,proportione refpondens Myrrha:.

Myrrha

T H E R I A C A M A G N A 44 7 Myrrha autem fecundi ordinis excalefacie- tiuin & cxficcantium ficu£& Balfamu. Ad- hrec vulnera confolidat, quod facere Balfa- niuifi creditur a neotericis Medicis, quamquam Gal. nullam eius mentionem faciat. Idcirco autem hicpofitum fuit quodaduer- fus venenata animalia valet,quod ex eo coi ligere licet , quod vbi nafcitur Balfamum nequeant habitare Serpentes aut alia venenata animalia.Qui de omnibus dubitare fo~ lent Myrrham iffcam reiiciunt, quia parum relpondeat defcriptioni,rum maxime quod

, id e(\, odorata non fit, vt Diofc.& Gal.dixerunt. Nos autem Myrrham dicim* efle,non Trogloditicam vel Amineam. Ec quod non fit odorata, in caufa effc quod ab

. eaexprefla fit nobiliflima Stadfce. Nam vt Diofc. docet ex pinguibus exprimitur pingue & odoratum. Minus etiam odorata effc quia ex calentibus & aridis locis adfertur. Neq.tamen dicendum effc talem efle eizrovor, id effc,infirmam & ignauam, vt in quibufda exemplaribus legituu”vbi legendum cmcr ai. id eft , fine odore , illamque mittere fuam commendationem,nonadfanitatem fed ad voluptatem: At hi qui dicunt nos no habere veram Myrrha,fallutur, aut in hoc quod (cum Diofc. diuerfas notas diuerfis fpeciebus affignarit ) omnes eas in vna fpecie reperiri velint, alioqui veram negent efle Myrrham : aut quod dicant vuoluu non efle,vt vult Diofcorides.Sed id plane negamus.Sumitis autem vos pro eo quoti

bonum

- 448 G V I L I E t . R O N D E X E T l tbonum {pirat odorem. In hoc autem erro?. eft.Na Diofc.& alijpleriq.fcriptores ivptye fumant pro eo quod multum olet» fiuebo- nu fpiretodore hae malu. Significatio apte vocabulorum non aliude petenda eft quam ab eo authote qui re ipfam defcribit,quemadmodum Diofc. vt dixi, hoc modo fumit

. luaJhstV ;t videre licet cap.de pice arida,vbi ait debere efle pura,pinguem,b»^-Nemo aute interpretabitur intelligi de fuaui odore,fed forti & graui,quia quae igne eliciutur no poliunt non fumum redolerejk: tetrum odorem fpirare.Idem efto iudiciu.de Blatta Byzantia,quam dicunt efle Smha?cratio non placeat,dicemus Veteres no adeo delicatos fuifle atque fumus,& quod nobis male olet,vt myrrha, illis bene & fuauiter oluifie j quodrnde probari poteft, quod hi fuis vnguentisad delicias paratis, Galbanu admifcebat,quodhaud dubie foetidi admodum eft odoris.

D e C j t o c o & G i n g u b e r e n u l l i

d u b i t a n t .Reclamat Sceptici Medici quod proRHEO- PONTI CO Rhabarbarum fequuti Auice- nam ponimus. No autem temere id faftum eft, nam cum Rhaponticum hoc Pharmacopolarum nullo modo refpondeat picftur Rheiponticij fatius eft Rhabarbarum vocatum coniicere,quanquam iftud Cetaurium maius a viris doftiflimis iudicetur efle, nec inepte. Rhaponticum & Centaurium hoc maius eafdem fere habent facultates.

. Com

T H I R 1 A C A M A G NA. 449'Componitur Rhaponticu ex. diuerfis partibus Ex cerrea videlicet & frigida fubftain- tia, quod indicat adffiri filio : Habet etiam adiundtam c ali d i ta t e in ,fu b a c r e enim repetitur fi plufculum. mandatur,qua facultate poteft aluum ducere : quinetiam aereqe cu- i(i fidam eft fubflantice particeps,q.uod indicat laxitas & dalcedo.Conuuifis,ruptis,dyfentericis,fanguinern expuentibus vtile eft & orthopnoeae. Centaurium maius in guftu contrarias facultates habet; ita in vfiu con* mrios effecius praedat : guftu itaque,acre fimul & adftringens apparet cum leuiuf- cula dulcedine,quae omnia inRhapontico dfe monftrauimus. Prodeft iifidem reii- c lentibus fauguinern,Tuptis,conuulfis,dyf- pnoeo, orthopnoeae: quamobrcm medicamentum imbecillus.non fi pro R ha-.pontico Centaurium maius pofaerinuis, Nara Rhaponticnm & Rhabarbari fiola regione differunt & leuitate : et Rapae qute apud Lemouites naficuntur,8cqu3e fiolo fle- rili,differunt folum dulcedine aut craffities aut alia differentia a fiolo defumpta. Abdices alterum plagis rarum eft:alterum denfius. Refpo-ndeo id fiacerecopiam vel inopi a m a lim e nt i:au t drcend u m, M e tcatores qui aduehuut Rhabarbarum,illud comprimere cum recens eft, vt minus loci occu- pet,& denfias reddatur; quod fetant denfum laudabilius efle quod faciie fieri po- tert: fi enim comprdiam radicem deficces, minor erit minufque fpatium occupabit,

n e c

4 J0 G V I I E L RONDHL E T i r .nec diminuetur quantitas. Si veroRhabar- barum noftrum non fit veterum Rhapon- tieum,quid erit ? Quidam aiunt effe radicem Centaurij maioris, & Gal.ait radicem Centauri) maioris eafdem facultates habere quas Rhaponticum.; Male negat Manardus nos verum P e n - t a p h y llon habere: na paflim nafcitur, & omnino defcriptioni refpondet.Eft praeterea alia nota a Theophrafto tradita, quae nobis eft certiflimo indicio nosPentaphyl- lon habere: fcilicet quod Pentaphylli radix exficcatione fiat quadrata : quodfane illi proprium eft: conuenit enim foli Pentaphyllo quadratam fieri exficcatam radicem,quae nota fallere nos nequit. Sunt ex Pradicis qui putent Tormentillam efle Pentaphyllon , quod non improbo ; cum Diofc. det illi radicem oblongam Veratro nioro crafliorem, & propius accedat ad ver a m Pentaphylli defcriptionem. Sunt qui Heptaphyllon vocent a numero foliorum, quod & in vulgari etiam inuenies.Diofcor. etiam ait habere quinque folia , aliquando plura. Verum quamcumque aflumpferit, hanc ne Diofc.an illam Theoprafti, non erratis : ambae enim valet aduerfus venena, poteft itaq; fumi Tormentilla pro Pentaphyllo , &. Pentaphyllon pro Tormentilla.

N e p i t a m . Latini Calaminthamappellant,qua de caufa Galenus miratur quod Andromachus, cum Graece fcripferit, hoctantum nomen Latinum addiderit. Ad

h o c

T H E R I A C A M A G N A . 4 f l fiOC wKfipyov didtum fit.

M a r r v b i v m lippis & tonforibus notum eft,ea ob caufam prudens praetereo.

Danda eft opera vt S e i i n o n quod in petris nafeitur recuperenis: n5 quodob eam caufam Petrofelinon diflum velim, fed quia maioris eft efficacix, & propius accedit ad Macedonicum, ob amarorem. Nec ob eam caufam damnanda erit haec compofitio. Nam , vt Gal.de Petrofelino fpripfit. Quod fi Eftreaticum defideresPe- trofelinum, nihilo tibi deterius fore putato Theriaces medicamentum, fi alterum iniicias. Cuius rei fubdit rationem. Non enim,inquit,fi mortiferis venenis, fi venenatorum morfibus aliud ab Eftreatico Pe- trofelinum minus congruit, propterea reliquis etiam morbis,vt torminibus,ventriculo debili, hydropifi j & id genus aliis fegniiis opitulatur, quos in primis fanare Theriaca promittit. Aliam prxterea caufam afGgnat,cum inquit: Adhxc Eftreati- Cum petrofelinon amaram etiam plus Theriaeam facit, prxfertim cum recens adhuc imponitur: nam vt acrimonia, fic amaritudine hoc alia fuperat. A t , vt alibi docuit, fuauitas in medicamentis qux de- g!u.tiuntur,eft fpe&anda , cum in fe habeat multa amara. Auicenna femen Api] montani pofuit in tertia deferiptione. Petrofeli- num verum nafeitur in montibus Delphi- natis,&apud fontem Vauclufx.

S t oe c h a s facis nota eft , agroque ' Mom-

,4 < jl G V IX I E L. R O N D E X E T l t Mompclliano frequentiflime prouenit,

C o s t v m nonnulli in difcrimen vO- -cant. Ccicifiimum autem eft,nos duas habere Coftifpeeies : .primam fcilicet, quam Zedoariam vocant vulgo) ■ & tertiam quam, nemo negabit eam effe qua: ad nosadfet- sur,praeferri m cum acerrima fit.

De p i p e r e albo ramum fizien- dum eft > Galenu m ibi piper album Legere.,, vb i Au i ce n na n igru m ,& econtra. Piper album & longum magis medicaminibus & A nt i p h ar m aci s co n u e ni u nt. N igru m vero eduliis & alimentis condiendis. Piper longum facillime ad ulceratur. Adulteratam autem cognofeitur/i qua infperfum diflol- natur. Non repcritur hoc.piper longum in defcriptione adPamphilianum.

p I c t A m n V m in Creta tantum cte- 1 icere, & inde C r i t t i n s i dici exifti-

mant Authores, quod fic depidlum fit a Piofc.Cretenfis herba eft,a,eris,Ieuis,pulegio fi m ilis, fed maioribus foliis, quse fomento quodam fpifiaque lanugine pube- fcunt. florem nullum aut femen profert. ( etfi apud Paulum falso legatur hx .vkuvs m S©-* ) Pharmacopolarum & florem & femen profert: quam oh caufam malumus fuccedaneo vti , quam incognita illa radice qua pro Dictamno vtun- fur Pharmacopola:. Pulegium itaque pro Didamiio iniecimns , quia nulla eft herba quas propius accedat ad Diftamni facultatem ipfo Pulegio,docente ipfo Diofc. V ix-

k>

T-H: E R I A 0 A M- A G; N 'A.

datomniaqu® fanuum .pulegium , fedefficacius multo: Sc. Gal. Dictamnum tenuio,- se edentia condat quam Pulegium, caetera iliafunile. Qiioci fi per omnia limile,haud-' quaquam male pro. Didiam no, recipietur,... cum ipfe Auicenna in omnibus defcriptionibus pro Didtamno Pulegium pofuerir,: Praeterea a Nicadro in Tuis Theriacis Dio- fco.Serapione, Paulo.. & Aetia ad morfus' venenatorum commendatur.

N o n m ir e r is c a n d id e L e c t o r fi p r o r l o- e . e L V N . C E o d o ,r a x x „ q u e m v n o v o c a b u lo S c h o e n a n t h o a v u l g u s a p p e lla r , h e r b a m ip fa m m o n d r e m u s - A u d i G a l. A d - haec iu n c u m e x A r a b ia p e t i t u m im p o n e r e

p raecip k :n .efe io . q u a d e c a u fa ,fc h ff in a c h u m 3 i d e d ,, iu n c i f lo r e a v u l g a t ib u s a p p e lla tu m .

N o s f iq u id e .m ,c u m .f lo r a m c o p i a n o n a d fit, iu n c o v t i m u r e x A r a b ia c o m p o r t a t o ,c u i u s fu m m it a r e m C a m e l i , f a p e n u m e r o ,a b r o f c -

r u n t : iu c u n d .if f im e n a m q u e h u n c iu n c u m C a m e l i p a fc u n tu r fe c u s v ia s i b i p lu r im u m n a I c e n te m . E x h is d i fc e , m u lt a fa u T e f im - p lic ia ,t e m p o r e G a le n i , q u a lia n u n c f u n t

N o n ita q ; p e c c a n t q u i iu n c u m ip f u m .h u ic

c o m p o i i t io n i i m p o n u n t , vt. e x G a l . lo c o ia m c i t a t o p a te t & D io f c . q u i a i t r a d ic e m '8c h e r b a m e iu fd e e lle f a c u lt a t is c u m f lo r e

8c e fficaci® . I m b f i f l o l e s a d f e r e n t u r , a b i i - c ie n d i e f l e n t & p o d p o n e d i iu n c o ,ip f i .N a t t t

e u m fin t a d m o n e n d u m t e n u iu m p a r t iu m , e o r u v is fa c i le e u a n e f c i t ,& p r iu f q i ia a d n o s

'pe ru e n i i le u t p la n e in o d o r a t i r e d d e r e n t u r

— D e

A f i G V I L I E J " K O N D E l E T t lD e t h v r e n ih .il i n p r x f c n t ia r u m

dicemus.'Quamquam t f . r Rb i n t h v s hoc

aeno Mompeliano frequens fit,non tamenTerebinthina habemus:* q u e m a d m o d u m

Lentifcus, hic alioqui frequens,LentiWana non ftillat.ob Solis imbecillitatem; fic nec Terebinthus Terebinthinam. Sed Ga em doftrinam fecuti pro Terebinthina Abie tinam coniecimusmam 4. famtatis tuend$ fvc fcripfit:Qubd fi copia Abietmae non ad- fiqeius loco Terebinthina.Cum pro Abie- tinaTerebintinam ponendam doceat: lic econtra pro Terebinthina Abietinam reci- piemus.Quod euidentius monftrataho ni loco his verbis: Quinetiam m penuria Terebinthinae tum l * %fridfam commode admifeeas, non minus etiam iis & abietinam immittas. _Quod h forte quis hanc refinam Abietma efle nc- <ret,Maftichen ponemus, quae inter relinas principatu obtinet,tefte Gal. vel vc Diofc. Terebinthi nae refpodet viribusdidem for- fitan augebit quod in Paulo legitur ,, it f-

U i e » . ^ a Acere Refi- n x Maftichiuae, vel Maftichen & Terebar thinam imponi velit.Tu iudica.

C a s s i a m p i s t v l a r e m vocat Galliam Ligneam,aut Cinnamomum eral- fumsne qui exiftimet eum intelligere CaL- fiam illam fiftulatem Arabum qute vim habet laxandi ventrem. Eft enim Cinna- mooaum exaffum efficax , vt odor & fapor

mon

T H E R I AC A MAGNA. 4monftrant. Nec abfurdum eft dimidium Cinnamomi pro Caflia confticuere,cu pro Cinnamomo duplum Caffixponedum fit.

S t y r a x eligenda optima.N a r d v m nemo debet damnare quod

ipica non fit,fed potius radix.Nam Gal.his verbis docet efic radicem.Iubet deinde An- dromachus Nardu Indica imponere,quam ex eo quia Spice figura imiterur.Nardi fpicam nominant, quamui^radix fit. Rurfus Damocrates vxptJloia p/£ctv btf Ss cripfit no fpicam.Indica autem dicitur, non quod in India nafcatur , fed quod in aliquo monte nafcatur India fpeddante , quemadmodum Syriaca quae in mote Syria (pedate. Ekdem modo & Britannica dicitur( ea eft Biftorta vulgaris ) non quod in Britannia nafcatur* fed quod in regione Britanniam fpedante. extern Nardus Indica ceteris efficacior eft0

Nunc ad T h l a s p 1 veniendum,quod omnibus incognitum putat Manardus eo fortafle quod nunquam viderit, Vt autem verum fatear, non omnibus cognitum fuit Thlafpi,fed iis duntaxat qui de re herbaria bene meriti funt. Eius deferiptionem require in Diofc.Freques e f t in femitis Tho- lofani agri 5 & aliis plerifque locis. Temperamento calido eft vt Nafturtium. Aui- cennapro Thlafpi Sefeli legit, & in Arabico Thlafpi lastatur vulgus Pharmacopolarum,quod Sinapifpecies quasdam eft, alba ab illis appellata.

Ss m e n a v . i i reftituimusexdefeji-.ptione

G V X 1 X E L. R O N D E t E T 1 X et i one ad Pamphilianum. Iu Paulo enim& A u ic e n n a id e m fcrip tu m rep etin iu S jtu m Gt i ani in T h e r ia c a A n t io c h i P h ilo m e ter os,. jn * m e d ic a m e n to anod in o. K d i b t o :• rurfumin Zenonis, Ae ii j-, GaUl ,T h er i a c i s *. quod etfi; vt PetrofeLinum aduevius venena parum aut nih.il prode, ad alios, morbos non parum iuuat. x ,

Pro M A t -A b a T H R o , vt bene a Maioribus.: noftris vifum eft , ponendam eenfuimus Spicam : habet enim folium eandem cum Spica facultatem, telte Gal; lib..••de firn.pl. idem fcripfit Paul.in tucce- daneis. Quod ft aequalem vel fimilem habet facultatem,fruftraadditut Macis, cumn eq u e a d d e n d u m .q n ic q iia m d ic a t, n equ e d etrah ed u m . A u ic c n n a p o ft M ala b ath ru m addic E p ith im u m , q u a r a tio n e nefcio,-. qu em ad m o d u m . &. M o fc h u m p o lt P ip ei

lo n g u m , . .. . r ,H y p o c i s T i s etiam fub Lado repe

ntur , quod Oifti fpecies eft , longiora ha-beiis fo l ia & .g lu tin o fa .

N a r d v s n o f t r a C e l . t i c a ea veie eft quam . A n t iq u i C e ltic a m v o cau e ra n t; n o n id t u r reticien da. n eq u e audiendus M arce llu ss q m n egat Spicam no.ftram ei eCeltic'a.m.jRarb:autem-v;fitur,quiaui Ium-nVisinont.ibus n afcftu " q u q sp a rp e tu a n ix

o b fid et. .'Pro: X3 R R A' L f. x a lum.imus Bo

lum-pracp aratum,vt G a i.d o c u iq n e q u e e a n t afe" eaufatmvithp.-srdnda eil. hsc teira< uo d

T H E R I A C A M A G N A , 4 f 7

aLemno ad nos aduehatur.Eftenim h<jc ter ra medicamentofa, lutumque cum aqua ex ea fit quod habet deficcandi facultatem* &• aftri&ionem non contemnendam, qua*ca- tarrhos didit, prodeft tempote peftis. V.t in fumma dica, mallem hac vti quam Terra figillata egregie adulterata. Rubrica Lemnia a Gal.vocatur.

Difficilius fuit iudicare quid pro C H a lc i t i d e accipiendum edet, cufn Atra- mentuSutoriu quo d moy ,j<ra/.iv>(tfov3"fcctXniTis paru ab inuicem differre videatur, Et quaqua non grauis edet error.fi &*,vel iVi;,velcra£v,pro Chalcitide pofuif- femus ( funt enim facultatis eiufdem ) tamen Chalcitin veram maluimus accipere, quam ( vr pratcipit ) affari curauimus,& quod magis fpumofum erat accipimus,

Vitriolu Romanum no eft, quanquam eafdem habeat facultates, fed Chal- canthi videtur fpecies; quia vrendaeft dor nec nihil viridis appareat,eftq; id eft,fimilis seri.Vrut Pharmacopcei Cbal- citin donec rubra fiat: fed inepte illi: non enim vfque adeo eft adurenda. Ait enim Gal. vrendam donec fiat cineritia,& amittat viride , vt oftedat quantitatem adiifUe. nis.Nos itaque legimus; tofiU; & non rrUy yt eft apud Gal.

Quid fit AMOMVM.vt ingenue fateor ig- norormaloenim meam fateri ignor&tiam, quamftudiofis hac >n re aliquomodo imponere,Non me latet multos fuifle in Gal-

Y

4£7' GV I l I E I. RO.N D E E E . T Blia & inHifpania qui fc inuenide gloriaturi: .aim nihil minus fecerint. Nam femeillud •qnpd pro. Amomo monftrant inodorum» nigrum, lene,guftuneq; acreneq; erodens cftjjum debeat ede candidum, modice ru- ium,femine plenum , viiarum racemis fimile,ponderofunnodoratidimum,acre,guftu erodens. Nos pro Amomo Acorupo- fui mus'Amomum, vt inquit Gal Acoro fi- in ile m facul t ac em obtinet. Ergo Acorum pro.- Amomo nefas, non erit ponere. Sunt ■qui Amomum pomuHierichontis dicant* quod care admodum venditur, oh id quod mulieres fabulentur conducere ad partum» In Alexandri a frequ ens;& ad nos-aduehe* returdi prarmomti. edent mercatores.

Mirabitur aliquis quod pro A co s. e in omnibus locisGalangam eradam,non vnigarem illam radicem pofuerimus. Sed ne id temere f&ftu exiftimes,fciendum eft, h an c vulgate m radice m. A eorum non-po-ffc ede,cum quia rubra eft , & ingrato odorer cum vera Acorus albam habeat radicem, guftu acrem , odore non infuauem , vt ait Diofc.Cum autem haec omnia in Galanga manifeftidi m e inuenian:tur,&, vt M ufa cedatur,florem croceum,& folia Iridis angu- ftiora habeat, Acorum dicimus ede.

E t fi Fuchfius Valerianam neget ede P h v , Valeriana pro Ph.u pofuimustnoaenini valet eius ra.tio.Phii caulis vf vcpt sMeft,lenis & tener exfiftit: Valeriana; caulis aBgulGfus:eu herba & leu is &quadtato cau

T H E R I A C A. M A G N A . 4f,$t fepofsit efle.Quod de floribus dicit fi miles Narciifa non die, vqriflmile videtur:florus: tamen lia.bec pallidos , fleat & Narcifftis: quod fufficit cum omnes aliae notae nujlq pado diferepent. .*' . ^

C a & p o b a i 's a M v m vulgare Bullam aut paucam vim habere videtur,puto femenefleTerebinthi. Eam ob-caulam. Cubebas vulgo vocatas ponendas dixerim,, quae forfltan verius flnt Carpobaliamum,, quam Carpeflum, nili reclamet Aduatius. At Gal.lib.de Antidotis Carpefiu dicit eflfe herbam Phu appellato genere. Amitem,validiorem tam e, a-tqj, aromaticum quiddam, plus olentem. Et eodem loco.-Tenuia quaedam; Carpefij farmctaCinnamomi virgultis flmilia funt; non femen igitur poteft efte. Cubebae autem non multum.viribus; & tempera,mentodifferunt a: Carpobalfa- moi Diafc. ait Carpobalfamum adulterari femine Hyperico-flmili, quod Terebinthi femeeffe videtur,vt ex Theophrafto patet.

Pro A,c a g i a Prunellorum fuccum ponere non effc abfurdum. Poteil & Rhus pro Acacia porri quia vt ait Diofc. Folia A cacia efFedus praebent ,v-t in fuccedaneis, seperitur fuccusLentifci.

B-1: T V M.S N I V D- A I C V M Graecisuap<t>2®* communiter laudatur quod pur- puraj.modo fpiendet.Nigrum adulteratum; eft.Sed cum aliud non aduehatur niflpice- imbutam, dofin augere oportet. Eiufdem facultatis eft cura.Piflafp halto, qu o d v u 1 go

V *

4tfO GV H i n . RONDELETI I Mu miam appellant. Piflafphaltum autem mediam facul cacem habe emeer Picem & Afphaltunveaob cautam Auicenna & quidam alij pro Bitumine Mu miam ponunt, Afphakon deprehendes ex odore Trifolij foetidi quod a Bituminis odore ourtyuhl/.ov didu eft. Quod ad nos adfertur Piflalphal- ton eft. Cum Diofc.ait probari fi purpuras modo fplendeat,non ita intelligendum eft quafi velit habere purpuras colorem, fed quod in fua nigredine fpledeat vt purpura in fuo colore, aut quod fimile fit purpurae exfaturatee, quae quodammodo ad nigredinem tendit. Plurimis locis prouenit,vt ia Aruerma^&e.

C e n t a v r i i t e n v i s folia & flores ponimus non radices , quas tanquam inutiles reiick Gal & Diofc.etfi Lumen illud Pharmacopolarum aliter fentiat.

Ne quis non reprehendat quod A r i - s T o i o c H i A M tenuem,non clematitin aut Rotundam vt in lib.ad Pamphilianum ftriptum bft,adieeeiimu?: non enim id temere fadumefthMam in carminibus feri- peum inuenimus >&j Xivn-lou Xx : & ad Pifonem,tenue dicif.liuc accedit quod de Clematiciait Gal Quae Clematitis appellatur fragrantior eft,ita vt ad vngueta vtantur Vnguentarijj fed ad fanationes infirmior. Hic autem non ad voluptatem,fed adfanitace.ponituntenuisigiturponcdaefi:, eaftigandufq; eft locusille, ne parum cauti fallantur. Interpres Centunculum verti:;

C e n t u n

T H E RI AC A M A G N A , 4 5 £ Centunculum aure Latini appellant Gna- phalion.Siuute addatur Gnaphalion,id exit praeter Andro:rachi,Galeni,aliorumq-, metem. Nec interpretibus femper fides cfl: adhibenda, etiamfi Grece & Latine periti fint; Malim enim illos minus difertos cllc , &. rerum bene pctitos:hi fi q uidem foloe cifmu. in nominibus dumtaxat comitrunt,iili autem in rebus SeLtepe in vita.Hic itat]; ncq; rotundam Ariftolochiam neq; Clematitia . aut Polyrrhyzon,, quae Ynguentis parandis aptiores funt,imponemus :fed longa dumtaxat Ariftolochiam, fiue tenuem, quae ad raedicameca cotienit.Proueniunt aute omnes Artftolochiae fpecies,qu<£ quatuor funt, ftequentiffime agro Mompeliaiio. Quam pro longa pingit Fuchfius Clematitis eft.

Qui Cornicum oculos configunt hunc C u a h v m o d o r a t v m reiiciunt, no quia inefficax fit, fed quia Calamus araneis non eft plenus,Fieri autepoteft vt Calamus dicatur.Eius aute radix tatum eft in vfu,vt de fpica admonuimus. Sin tibi haec ratio non placet,alia accipe.Duae funt fpe~ cies Calami odorati: Alterum quGda Gah defcribitur.-Alteru in Maeotide nafcens,radice fubalbida, fine calamis, intus plena &c amam,fpecie acori: quem Calamum falso qtiida Acorum elfe putauerunt,in quorum, numero fuit Manardusqui pro Acoro Ca lamum aromaticu femperpomt.Atvtnam- que genus Acoru odore fuperat,non igi tur reiicienda haec radix,cum Cala-mi fit radix .

V ?

4 # Z G V I I I E L . R O N D E I E T I I

X i i o s u s a m v m hoccommune, Temm fic nec ne,incerti plane fumus:nani quicunq; de Balfamo fcripfere inter fe dif- fetvtiunc. Quod inefficax fit,facile quilibet judicare poteftex odore, fapore & cr&ffide partium.Sin-autem pro eo ligno incognite) adulterato Zeddaria vulgo didi a quis vti volueri t,fiue noxa poterit. Zedoaria enim cal.&fic eft m fecundo ordine,vt Xylobal- famutn valet aduerfus venena,peftem. C-5- modeitaq; ili a. vti poflu mus , qaaftaoqui** dem temper. & viribus refpondeat Xylo- balfamo Non autem in omnibus fumenda pro Xylobalfamo : fed hic,quia iara lemel in hac compofitione pofita funt fueceda- nea eius,maluimus hac radice vti.

De A m a r a c o fi NicolausPrsepofa-

tus dubitet,non mirum eft,cum res adroq« dum obfcura fit, & ad iudicadum difficilis. Nam Diofc.Plin.Colunrellaffiucret.Virgil. Diocles medicus,vno ore Amaracum Sam- pfuchum appellant. GaL tamen 8t Paulus, diuerfas herbas tradunt: nam in ordine calef .& exiic. Sampfuchum collocat,Amaracum. vero in z.ficcare & tertio calefacere volun),-. Amaracus Gal.& Paulo Matricaria -Virrcraris eft,& Parthenion Diofc.atq: vtraque^ponemus : quanquam non multum referret fi neutra poneretur, nam vt GaL teftatur, multi fuo tempore & Marum

. Amaracum reficiebant.Hxcfunt, Gandide Ledtor, qua:cum fe-

ftinationequadam annotauimus- Et hocefto

T H E R 1 A C A M A G N A . 46 J

efto. Exemplar eius quaz ex conliiio Doriorum Mompellij difpenfatur.

T h e r i a c a quae y* i d effc T r a n q u i l l a

c o g n o m i n a t u r d i a e c r e c i p i t .

2£ . Pa$1 illorum Scii- Thuris linorum 3 xfoiij. Terebinthina

paPUlloru Theriacorum Cafsia fijhilaMagnatis Hedychro i Nardi Indica >fwg.Piperis nigri. Polij CretenjisOptj Jingul. 3 xxiiij. SefehosRofarum ficcarmn StyracisScordij Cretenjis.

■rs'

1£

Seminis Napi ThlafpiIridis Illyrica AmineosAgarici Pontici ChamadriosCinnamomi CbamapytyosGlycyrrhixa fticci Succi HypocijihidisOpobalfami Ssng. 3 xij. MalabathriCroci Nardi GallicaGingiberit, Radie.GentianaRhapontici AnijiRadicis jSyuwcjuefolij Mei AtamanticiNepita Seminis PcenicutiMarrubij Terra LemniaPetrofeltni Chalcitidis tojlaSthcecados AmomiCo$U AcoriPiperis albi Phu PonticiPiperis longi Carpob.alfamiDiCiamni Cretenjis HypericiJunci odorati Acacia

V 4

464 G V I L I E J-.GummiCani amomi fngul,

5 «»;'•Suminis Dauci Galbani Sagdpmi Opopanacis

H O N D H E T I I Bituminis

. Caflorei Centaurvj tenuis AriJiolochLa tenuis fingi

5 ii’Mellis Attici 5 CL„ Vini Falerni q , f

A e m o n i t v m autem hic velim Lectorem, vt huius Compofitionis nortn ni cxade contempletur, quae illi plurimum prodeffe poterit in aliis Medicamentis dijudicandis. Omnes enim hicfere traduntur Canones qui in huiufmqdi 'compo titionibus tradi folent. E quorum numero paucos colligemus, vt memoria Cuppedi-tabit. . „

Primum itaq; in oram Compolitione id Qbferuandum, vt praecipua &veluti totius medicamenti fundamenta primo loco ponantur , quod hic etiam obferuatum cft in PaftiUis Scillinis & Theriacalibus. Iuuac enim plurimum non in Compohtionibus folum,fed in reliquis omnibus, fi aptus ordo feruetur. Paraturus igitur medicamentum in fummis digitis habere debet quar- cunqj illud ingredi debeant, & ex his confi der are qu^decodionem ferre poflint,qu? minime : Ex his rurfus quae decodionem ferunt,ea primo loco imponat qux diutius decodtionem ferunt, vt radices denfas & inodoras: Odorata: enim & rarasdeccdio- nem non ferrent: Deinde ea iniiciat qUie

minus

T H E R I A C A M A G N A 4<Jf

minus coitionem ferunt,vt herbastPoftre jiio qua: nullam omnino. Praeterea quat fimpl. maiori quantitate aflumuntur, ea primo loco imponenda : quae minori, le- cundo loco, atque ita deinceps gradatim: Yt in hac compofitione eft obferuaturn. Eius enim prima dolis eft drachmarum 48.Altera 14. tertia i t . quarta 6. quinta4 Vltima ( meile dempto ) drachmarum i. Sed & alitis Canon obferuandus eft, & hic obferuatus,nempe:Eaqu$ ad alterationem ponuntur, maiori debere elfe quantitate: quae vero ad caftigationem,minori.Sed dc his hadenus. Nunc Therkcae facultates breuibus perfequamur.

T e r i a g a m a g n a ad eadem va- letad quae Afyncritum. Efficacior tamen eft ad omnia , fed eaedem hic obferuandae Iimitationes,qu£ illicsfit ne fcilicet Recens an Antiqua. Recens enim vt frigidior eft, ficad morbos calidos conuenit : Antiqua frigidis opitulatur. Quae mediae aetatis eft, morbis medio modo fe habentibus confert. Sed neque id nouifle fufficit. Nam propriis cuilibet affedui medicamentis eommifceri debet.Exempli gratia:fi ad fluxum fanguinis , cum aqua burfae palloris mifceatur,& lic de reliquis.

Apoplexiae prodeft fi valde antiqua de tur quia in tali effedu egemus attenuatione humorum crafforum Apoplexiam comitantium.

Epilepticis conuenit recensjetiamfi Epi~ Y 5 lepfia

466 6 -V I I I t L, R O N D U E T I Ilepfia fit a nimio fenfu, nam recesobtun* dirft-nfum illum exa&um. Si vero fiat ab humore craflb (quod frio rariflime accidere ) exhibenda antiqua.

Raucedini vocis fi a craffis humoribul fiatfcouenitantiquaj fin a defluxione tenui recens.

Afthmati recens,fi a retentione calidorum,fin a craffis humoribus,antiqua. Ifle- ricis & Hydropicis antiqua.

Peripneumonicis, & Pleuriticis recens datur in principio cum tales afferiusfiant per defluxionem,idque cum aqua hordei.

Iliofis recens,quia inflammatio eft. Dy-= (entericis recens cum fucco aliquo refrigerante. Nephriticis recens ad fedandum dolorem.

Menftrua educit antiquilfimajneque fo« Itim educit & prouocat menftrua; fed & immodicas menfiam fluxiones fiftit,vt inquit Gal.lib.de Theriacaad Pifon.Miftam variamque facultatem, inquit, habet,ideo alia diffundens extenuanfque cogit excerni,alia qu? ob natiux virtutis imbecillitatem fuperflua excernuntur, viribus partium confirmatis folet inhibere.

Lepras & Variolas emendat antiqua.Picecipue contra omnia venena recens,

quia venenum eft tenuiffimarum partium Tota itaque cura confiftere debet in con- feruando ccrrde, ne ad illud fciltcet penetret vis veneni.Incraflandi fune ergo meatus hoc autem medicamentum non modo

i n c r a l f a t

T H E R I A C A M A G N A . 4 ^ 7

incrafiat: recens feci & refrigerat * verum*- que eft Alexipharmacum.

Omnem defeftionem ienfuum leuat antiqua. Recens enim magis fenfus ftupe- faccret. Retardat feneiftutem, inquit GaL «juia excrementa corporis abfumit* non eu acuat.

Quartanis febribus & contumacibus fbluendis apta eft Tberiacaantiqua (quod, experientia comprobatum eft Moffipelij iy 11.) vbi-jiam apparerent figha cocoftio- nis. Cum; enim Pharmacopoeus quidam iamdiu laboraflet quartana inexpugnabili ea folutus eft media hyeme folo vlu triduano Theriacae a nobis praeferipto.

Expertus fum praeterea dyfenteriae conuenire. Acceperat enim Scriba quidam fatis incofulte? 5 ij„Colocintidis,vnde in Dy- fenteriam inciderat. Praebui illi 3 j-Theriacae nuper paratae * &c conualuit eo folo remedio adhibito.

Rurfum ederant quidam falfamenta putrida , e quibus duo obierunt. tertius me cofulto,vomitione fafta Theriacam fum- pfit>& curatus eft.

Yt autem finem dicendi faciam recens valet aduerfus venenarantiqua vero aduerfus morbos diuturnos & inueteratos.

Reiicio eorufententiam qui Theriacam pueris recens natis praebent, nefint obno- xij ( vt aiunt mulierculae ) venenis.

D a t a e n i m p u e r i s i a m p r i m u m in S a c e m

e d i t i s c a l o r e m n a t i u u m o b r u e r e p o t e f tY 6 cens,

. . —

4 S THERIACA MAG.GVL.RQNB.cens, cum frigida admodum fit. Antiqua vero fuacaliditate enanefeere faceret eundem calorem. .

Varia autem eius eft dofis quae a multis indicationibus fumitur. Si. enim afFecfta pars lit remota, ratione optima dabitur maiori quantitate , quam fi fit propinqua, vc fi ad Podagram dari debet maiori quanti tatequa fi ad Ventriculu.Reees ite minori quatitate danda eft,quam antiqua. Recens enim periculo n5 vacat;at antiqua ratione caliditatis naturte amicior eft.Calidii eniia quodammodo fecundum naturam eft.

H s e c funt Theriaca: commoda qua: per» fequi nobis libuit.Plura require apud

Gal.de Theriaeaad Pifonems qui figillatim eiusfa- . cultates de-

feribit.

F I N I S »

IN

I N D E X I N V A Lo

C O R D t R E C E -

j ‘j .{.

P T A R I V M.

■

AB r e t i n <a refina 453

Abrotonum 274-Abfinthium Ponticum

127.260Abfinthium Romanum

127 .Abfinthium rufticum

127.4Acacia 98.106.344Acacia: fuceedanea 312,

458Acacia: fuccedaneum 98.

103.105Acini 289Acori loco quid 46,55 Acorus 214.457Acorus verus quid 60.98 Adianthum nigrum 166

l&tflpum praeparatio 310 Adulteriafimplicium me-

dic. 344Aeromeli 207Aerugo 284Agaricus Trochifeatus

230Ageratum 38

Agrefts 123Albatecha 232Alleluia 273Allium fylueftre 442 Aloes praroaratiq 305 Alum 80Alypias 83Alypias loco quid 84 Alipum ibid.Alz.anahan,alchanach,al

zanach, 926Amaracus 126,219.220.

276.279.44r.Amarena cerafa 231.132 Ambra 238.441Amentum dulce 285 Amomi loco quid 45.

62.98.115.180.212. 220 Am ornum verum 7 6.77 Amomum falfum 76.78.

114.456Amylum 32Anchufa 253Angelica 57.noAnguria 168Animalium pamum de-

le&us 343Anthe

I N BAnthera 23.7.2 34 Antiballomena- 384 Antophylli 20Aphace 437Apium 454Apparin® 277Aquse marina» loco qiiid

247Archeutida 223.226 Ariftoloch.rotunda 104.

237.238.246.434 Ariftoloch.tenuis 49.104 Aromaticum Garyophil.

*5Aromaticum rofatum

Gal. 18Aromatum Indicorum li-=

bellus Garci® 17 Arthanita 2 9°Artimonium 81Arum 106Afarum 35Afpalathi loco quid 218.■ 219.220.. 221.22J

Afpalathus 219Afphaltum 90Alpis 43 8Afplenium 133.136.247 Aurea Alexandrina 74 Auri & argenti limatura

21Aurum & argentum foliatum merum 32Aurum co&um 75

B

BAlanus Myrepfica 2 63 Balauftium 97

Balfami loco quid 41. 74.227

Balfamita 41.42.271

E X.Balfamum quidfignificet

7-.227.44? . .Bardana 286,287Barega 232Baucia 88Bedeguar 441.176Benedi&alaxatiua 180 Biftorta 454Bitumen Iudaicum 9° Blatta Byzantia 223,

447Bolus Armena 4 4 I-4 )> Borax 285Brancavrfina 83Braffica fylueftr. ibid- Britannica 454Buglolfa domeftica i8.a BUglolfa fylueftr. 233 Buglolfa vulgaris 148 Bulbi fem.loco 86Bunias 96.106Buphthalmum 273 Burungi 73

CAchris 73Calaminta campe-

ftris 22Calamint.domeftica 132 tCaIamint.montana 22 Calammt.fylueftr. 132, Calami aram, veri loco

quid 218,219.221.223.241

Calamus aram. 214 Calamus odoratus 459 Calamus vnguentarius

223Camphorata 274Capillus Veneris verus

. 166& arab«

t N 1

Caraboe 238:135»Cardamomum 18.15» earduncellus 273Carduus benedi&us ibid. Carneola 48Caidlina 141Carpefiura 457Carpobalfami fucteda-

nea 21.41.221.254 Carpoballamus 254.457 Caryon Myrepficum 255 Carydion ibid»Caryota 89Caulis agreftis 83Cafia 100.242

fiftula' 42.97.453 cxtrada fine fol. Senae

164extraria cum fol.Senae

idyextraria pro clyftcr.

ibid.lignea 18.19.42.

443.444.453 Cataputia maior. 264 Carthaticum Imperiale

191Cathengit 291Catholicors 171.172 Celtica 191Centaurium maius 448

tenue 458Centumneruia 272Ceraftes 438Cerotum infrigidans

Gal. 293Santalinum ibid.Stomachale 294

Ceterach 133.1615Chalcantum 456

1 E X.Chalcitis 98.99.455.

45 6Chalcitidis allati ibid. Chalcu cecaumenos 302 Chamaedrys 46.47 Chamjsmelum 295 Chamaepitys 97.98.126.

17 6Cherua 263Cheyri 2 2 6 .2 5 9Cicuta 442Cinnamomum 443.444.

-453 :Cinnamomum cralfum

»5tenue ibid.

Cinnamum 25.253 Citri femen 443Colochynthidis praepa

ratio 308Comae 22.96in Compofitionibus quid

obferuandum 464 Conditavaria 116 Conferiio cordialis 5£

Hame chmaior 195 Hamech minor i j 6 Liberans 50Anacardina 73 •

Conferiiones aromatica:1;

Opiatae 61.& feq. Conyza 269Conferuarum facienda-.

rum ratio 1x7 Conleruae variae ibid. Confolids. maior 81 Corallium ratium 80 Corticum delerius 341. Coftus 20.35.45x

horten

S Nhortenfis 277

Cotula maior 369Craffula 272Cretamus agreftis 117Crinon 253Crifpula 273Crithmum fpinofum 60Crocus Cilicius 9 6

Coriciiis 102Croton 2 3'Cubebar 222Cyanea glycyrrhiza 102Cyclamea^c-' 290

Cyhaiaris . 287Cyminum Carmenum

201Cyperis 44-45Cyperus rotundus &lon-

gws ibid.Cyphi Trochilci 106

DT \ Arfeni 25JL/jDauci Cretici loco

quid 42.64. 75. y9.IO3.104

Daucus Creticus quis 42Denarius 190Dentalium. 285Diacalaminthon Gal. 23

Mefus 2.2'Biacameron 20Diacarthamum 185Diacatholicum 171.172Diacodium A&uarij 80

comp.MefusE ibid. Diacafia cum Manna i63 Diacaftorium 81Diacinnamomum 24 Diacyndonium fimplex

«7

E X.e fucco cidoniorum 119

compof. u 8Di acu rume 5 9Diacoftum 35Diacuminum 24Diacurcuma maior 40Diadamafcenum 170Diagalanga 3°Diahyffopum 34Diairis Salomonis

Simplex ibid.Dialacca maior 37Diamarenatum comp,

*57fimph 158

Diamargaritum calid. 27frigid. 26

Diambra 19Diamoron, . V 6

Valerij Cordi ibid.Diamofcum amarum 29

dulce 28DianifumMefuse l8Dianthos 2 6Diaolibanum 61Diapapauer 160.161Diapenidion 31Diaphjenicon 177

in forma folida 178Diapraffium 40Diaprunum comp. laxat.

171 rcompout. non laxati169

Diarhodum Abbati s 36Diafatyrion Meliiar 89

Nicolai 86Diafena 174Diathamaron 20Diatragacanthu calid. 33

frigid. ibici.Diatrion pipereon 45 Di atrion fantalon . 43DiaturbitH cum rhabarb.

■ T 44 ' • • .minus ibid.185

• maius 484Diaxyloaloes 43-44 Diaxi-ngiber 45Di&amnus Creticus 77.

451 , ■ Diftamnus vulgans 2x7Diplom a. .240.241 Dolis facchari ad confer-

uas jW 7Dofis "Speelemm; ad li

bram vnam facchari-

I 'U D

■ in confeft. folidis' 16 -

Dolis Specierum ad li-; brain vnam1 m eli is 62

Drofomeli : 207Dulcis radix 80

E-

E Laterium 203Eleft.de baccis Lauri

85Diapaeo-nias 57Dulcis 4 4Elefchof. ' i8>Bpifcop. ibid.Laetitia Gal. $ ~

.De Gemmis 47Indum maius 1.72Indum minus- 174Iuftinum 47Laetificans Rhafis 53Lenitiuum nS>Lenitiuum de Man-

E X-na

Plirifacoticum 54, De Pfyliio 181Refumptiuum .58Rofarum-Mefuae 182»

183 •• "de fucco RoTarum in

forma Tolida ibid. de. Scbefte < d7

Elclifp hacon 7,4.274 Ellebori nigri extraftio

3i7Elops 439Emplaftrnm album co-

ftum 303Apoftolvcum 309'

Apoftolicon aliud 301 de baccis Lauri - 394 Bafilicon magnu 303 de Cruftapanis. 304 Diachylon copof.395

. Diachylon magnum 2 96

Diachylon paruum

297 r t Diachylon. nmpl. 274Cryfeum 303 de Meli

loto 297deMucilag. 274 Gxycroccum 30Triapharmacum 277 Viride 303

Endiuiavera >32Entallum 285Epatis lupini praepara

tio 310Epitaphium Val. Cordi

33*Erucae femen 73Eruum 437

Esbrium

1 sE s b r iu m 2 7 5 . 2 7 9

E fd rse A n t i d o t u s A d u a -

r ij r i jA n t i d o t u s A e t i j . 112

U fu k e p ra e p a ra tio . 3 0 9

E u p a t o r i j - e iu fq u c fu c c i f u c c e d a n e u m 38. 3 9 .14 1 .

E u p a t o r iu m 3 8 .19 9

E x t r a d i o n e s p i ir g a n - t iu m m e d ic a m e n t .

a r t i f i c i o f s 316

F

T r i l i x 291A F i f t ic u m 88F lo r e s C afiae fiftu lae f o l u -

tiu se / 152F lo r u m d e l e d u s 3 4 oF lo s seris 2 0 8Eoe ni c u ju s p o r c in u s 42»

S6F o l i a G a r y o p h y l l o r u m

Folij f u c c e d a n e u m 1 5 .16.4 4 .5 4 . 5 8 .n o . r n . r 4 12 19 .2 3 5 .

F o l iu m 16.17I n d u m 98M a l o b a t h r i 100.io?

F r a x in e l la 2x7F r u d u s B a l l a m i 100F r u d u u m d e l e d u s 341

G

G A l a n g a m a g n a 16 c u f a ib id .

G a l b a n u m 4 4 5

) E X.G a lla e c u p r e f f i 2 33.2 34 G a l l i o n 112 .n 3 .2 7 2 >

2 7 7 .G e m m a e P o p u l i 265, G e t i t i a d i s r a d ix 10 2 O e f a f e r p e n t a r ia e 2 8 5

G e r f a m f a c ie n d i m o d u s 30 9

G la n d e s f iu e fu p p o f . 1 9 4

G la n s v n g u e n t a r ia 283 G le b a A r m e n a 80G l u t e n A l c h a n a c h , a l z a -

f t a h a n ,a lz a n a c l i 2 5 5 G l y c y r r h i z a i 5G ly c y r r h iz a e f u c e u s 4 4 4 G n a p h a l l i o n 4 5 9

G r a n a S o l i s 1 8 0 .1 9 7

G r a n u m B e r a 253G r a t i o l a 3 8 .19 9G u m m i f p le n d i d u m 103

Arab. 9 9

v e r m ic u l a t u m , ibid®

H

HA l u s , a u t Halum,f lu e

A l u m 8 0 .8 1

H a r m e l a 2 5 4H c d y c h r e o n magma

4 4 0 .4 4 1

H e le n i u m 2 7 3H e p a t is l u p i n i p raepara

t i o 2 10

H e p a t i c a '106H e p t a p h y l ora, ' 4 4 9

H e r b a c r a f l u la 17 2 I u d a ic a ib id .S a n d s e M a r i se ib id .

M o f c h a t a 273P a r a

I N D I X.Paralyfis «7.272 Lapis Armenus 17? Turea 273 cancrorum 23«Venti 276' Lappa maior 286

Herbarum deleftus 239 Hieta Packij ip°

picra compofita 187 picra cum Agarico

186picra fimpl. ibid. picra Rails ad pilial.

coch. 200Hieralogodiu® 188 Hypocyitis 79-455Hyflopus humida. 296

IArus 2 9la-fme 358

Iafmini flos ibid.Indicorum aromatum li

bellus Garcis'. 17Imperatoria 57dnfullo Rofarum 127

Violarum »28Iris Illyrica 6 8Iua 4*7

arthritica 12 6tnofchata 17 £

lulep Rofatum 149 Violatum ibid.

Iuncus Arabicus 100 odoratus n2.nj.45i,

lunipcrus magna 223

L

L\ c c x ablutio joiS Lachryma Therebin-

thi 102.103Lachrymarum clcleftus

3 42Xapathiolum -272

Lailidata 277Lauandula 264Laureola 270Laurus & Laurinum

oleum 444.44.5 Lepidium maius 203.

214Lcpischalcu 302Leucopiper 242Libanotidis fpecies no Libanum 299Libra medicinalis 1 6 Lichen 16 6Liguftrutn 2 58Limatura auri,& argenti

21Limaturae ferri pr$paraL

3 °7 .Lingua auis 70.87

teruina J37-277Lithontribon 55,L o h o c h a d a f t h m a 1 6 2 ..

dePapauere i6c>

•de Pino i $9de pulmone Vulpis i 6 t

fanum & expert. 158 de Scylla 16®

Luph planum, & Luph crilpum 87.88

M

MAbathematicum 83 Macedonicum 47-55

Macropiper 213.242 Magma Hedychroui»

soi.440Maiorana 219Malobathrum '98*4)5 Malobathri folium ioo.

105fuccedaneum 98.100.

103,221M al um tc/rse 190Mamene loco quid 116 Mandragora 1 441 Mandragora pomorum

fucci penuria quid . •• »44 ■ -, foliorii loco quid 286

Manna Orientalis 207 Manus Chrifti perlata

3 4Marathrum 276.277 Marum 219.441.461

I N I

Mari loco quid ? i8 .

' 221

Matricaria 2 7 6

Maftiche 453Matrrella 273M e d u l l a c e r a fo r u r a 157Medullarum praeparatio

311M e d u l l a p r u n o r u m a c e -

t o f . 1 6 9

Mei loco quid 55.56.103

Mei Anacardinum 152Emblicomm t >3Odoratum aromati

c u m D a n t i f c a n u m13 0 ,13 1.

R o f a t u m 150Rofatum aliud effica-

ciu s» ibid,P a fT u la ru m i)3

E XT a b a r i e t 160M e l a n o p ip e r

M e l l i s A t t i c i l o c o q u id1 0 9 '

M e l o n M a g n u s I n d u s232

M e n t h a a q u a t ic a 2 )0

c r i f p a ■ 275G r a e a 2 7 7

R o m a n a 2 7 8

S a r a c e n ic a 2=7 3 '2 7 8M e n t a f t r u m 231M e u m 4 2 .5 6

M e u ib id . 'M e u l o c o q u id 6<1.7 6 ,9 8M e i e r e i p ra e p a ra tio 308M i c u l e t a 8 4

M il iu m S o lis 180

M ir a S o li s 2 6 4

M it h r i d a t e s R e x 435M it h r i d a t iu m 4 3 6 A n -

d r o m a c h i n oD a m o c h r a t i s 10 ?e x C l e o p a t r o & A n t i -

p a t r o 1 0 7

M iu a c y d o n io r u m a r o m ,1 4 9

C i d o n i o r u f im p l. ib ido

M o f c h o c a r y o n 255M o f c h u s 1 8 .4 4 2M u f c h a r u s X12 9M u r i a 2 4 7

M u f a E n e a , f in e E g e t c a v e l Z a x e n e a 63

M u z u s S a p o r 13®M y r o b a l .n i g r i 2 0 0 .2 0 3

M y r r h a 4 4 6 .4 4 7 . T r o -

g l o d y t i c a 9 6 M y r t h a 2 7 6 .2 7 9M y r t u s 2 5 0 .2 7 9

N a b u c h

X N D E X-N

N A b i i c h 155N a p u s . 7 6 .8 8 .9 6

N a rc iifu -s 4 5 7N a r d i I n d ic i lo c o q u id

1 0 9 .1 1 0 .

N a r d u s C e l t i c a 6 8 .1 0 6 . '

415 '- .G a l a t i c a t ° i

I n d i c a 1 0 9 .1 1 2 .4 5 4N a r d u s q u id 4 9

N a f a l i a 193N a f t u r t iu m a l b u m 2 0 1 N e n u p h a r 2 6 1 .4 4

N e p i t a 4 4 9N e r e m if c h 53N e r i o n 115N i g r a f p in a 105N i h i l a lb u m 2 8 7

N u c le u s fe m in u m q u id

27Nux Indica mofchata

2 5 5 .2 5 6

Myriftica 4 6' Vnguentaria 355Nymphaea, alba & lutea

3 6 .1 4 4

O

G B o l u s 10 9Oculi canctorum 10 9

Ocymum citratum 2 9 Oefypus 2 9 1 .2 9 6

Oefypum faciedi modus 3n

Oleander 115Oleorum diftillatio arti-

ficiofa 319

Oleum Abfinthij 3 69

A m y g d a L , a m a r o r u m 263

A m y g d . d u lc iu m 2 6 2

A n e t h i n u m 2 5 6

B a la n in u m 263

d e C a p a r e 2 4 7

C a f t o r e i 2 4 5

C a m a e m e lin u m 2 5 6

d e C h e r u a 263

C h e y r i n u m 2 5 9C o f t i n u m 24.9

'C y d o n i o r u m . 2 4 8

d e E u p h o r b ia 2 4 4F o r m ic a r u m 2 4 6

H y o f c i a m i 2 6 4

H y p e r ic i 2 5 *I a f m in u m 25SI r in u m 25:r .2 5 2e x I u n ip e r i .g r a n is 2 4 9e x l u m p e r i l i g n o ib id od e L a t e r ib u s . 2 4 S ;

L a u r in u m 2 6 4 .4 4 4 .

4 4 5L i g u f t r in u m 258L i l in u m 25 7L u m b r ic o r u m 2 4 6M a n d r a g o r a e 2 43M a f t ic h i n u m 2 4 4M e n th a e 2 6 0

M o f c h e l in u m 35 fM y r t i l lo r u m 2 59M y r t in u m ib i d .N a r c i f f in u m 2 57N a r d in u m c o m p o i i t .

• 2 4 1

N a r d in u m f im p l. 2 4 0

e x N y m p h a e a c i t r in a 2 61

N.ympheacum albumibid., .

Papa

Fapauerisde Piperibus 241Populinum 262.Populi num aliud ibid. llofaceum 2 6 1Rut* 256Sambuicinum 250,Scorpionum compoL

246'Scorpionum, fimph

245Sefaminum 265Spica; 2 4

- Tartari 2.49

Terebinthjns. 248. Violaceum 2 61

Vitellorum ouorum 250.

Vitri oli. 323

Vulpinum 2 47

O Lus-atrum 22.47. 49 ■ 5 > -

Omphacinum oleum 250 Omphacium I23Onyx 22.3.239C V 439Qpium ■ . ,44*Opium in oleo diffolui nonpoteft 243Opobalfamum fucceda-

neuai RurUtjCordi 3 66

Opobalfa, fuccedaueum- 21. 39.5-5. 82..H9-95’;105.218.22I-4 4 S;' *

Opobaliamum 7?-44-4 O r c h y sOriganum. Creticum 201.

O rie n ta le - . I ■ . ? 9 O n g a n i P e r f i c i l o c o . ib id ,.

I Nf E). E x .Origani! Perficum. ibidi.

.■ 201 'Oxymeicompof. 151'

limpL ibid..SciUit.comp.. i l52

Oxyfacchara comgof.

137 .fimplex.. J3fr

P ,

P .Tonia 53Palma Chrifti 264

P ancrati um 43 6-437Panis porcinus 290-Papauer rubrum 276Paralyfis herba # 272 Parietaria. 276P a R ill i . S c i l l i t i c i . 4 36

Theriaci 89,. 437*438- 439 .

Paftjnaca marina 60Pelecini penuria quid

IIGPentaphyllon. 449Per.ficaria 27,2','Periclymenum 273Perfici flor. & foh vapor

& deftiilata. aqua - aluum foluunt r6 j

Petroleum clarum fla-u u m 8.3.2 6$

n ig r u v n & , c r a i liu n

* 2.6 6P e t r o ie iu n t r u - 4,50

agre ite ,- 42Macedonicum, 22.-47

Pbarmacppajus qualis efle debeat . m

Phjlonivun <bal. &Vb-guu

gin, 6$

. maius fiue Rouianum '<>> .

Meliias <?4Perficum 66Phi/ticum. .'45;Phu 7 6 .1 0 3 .3 7 3 * 4 5 7 Phyllltis. 13 7Phyllon 1 1 3 .1 x 4Pil11l.de Agarico 197

aggregaiiuae 19 8 •alephang 1514

alephang. VaL Cordi . 21 6

de Aloe & Maftiche

i N :

2 0 9

d e A l o e lo t a . ib id . A ra b ic c e 196A r t h r it ic a s 1 9 7 . ib id . A l f a i e r e t 196A u re a e 198d e B d e l l i o 2 1 7

B e c h ifa e 215B e n e d id la s 19 9C o c h ia e R a f i s ib id »

de. C o l o c y n t h i d e 200. d e C y n o g l o f l a 215 d e E u p a t o r i o 2 0 1

d e E u p h o r b io ib id . Foetidae m a io r e s 2 0 2

Foetidas, R a f is ib id . d e F u m o terrae 203d e H ^ r m o d a f t i l is 203 d e H ie r a c o m p o f i 20 5

■ d e H ie r a c u m A g a r i c o , 2 0 6

d e H ie r a fim p». 20 4-

I m p e r ia le s 212Indae 2 0 4

de- l a p i d a Armenio

20 6. d e la p id e L a z u l i ib id » .

E X-

lu c is m a io r e s .. 2 0 7

lu c is , m in o r e s 2 0 8M a lb e b i tu r 2 0 8

d e M e x c r e o , 2 0 7P e f t i l e n t ia l e s - a x o

d e O f t o r e b u s 2 x 4d e O p o p a n a c e 215 d e Q ii i n q .g e n .M y r o b » .

ib id .d e R h a b a r b a r o ' 2 0 9 ,

2 10

d e S a g a p e n o 2 1 4

d e S a r c o e o l i a 210

S in e q u ib u s a i tS to m a c h ic a e A l n i n d i

ib id».S t o m a c h i c a : M e f u *

212.

P i lu la r u m m alfae excuiCt... 318

P i m p i n e l l a G e r m a n i c a ' 2 7 2 .2 7 7 ,

P i m p i n e l l a I t a l i c a 2 7 $ P i n g u e d i n u m p r s p a r a

t io , 310P ip e r a lb u m 4 4 1 .4 5 1

n ig r u m 2 3 .9 7 .4 4

45r-lo n g u m , 4 4 1 ,4 5 .1

P i f t a c i u m 4 5 .8 8

P l a n t a g o m a io r 2 7 2 P lu m b i p ra e p a ra tio 300

P - e l lu m m o n t a n u m 9 7 P o l y t r ic h o n . 273P o m p h o l y x 2 8 7

P o n d e r u m - r a t io 313

P r a f iu m -v ir id e , •; '.-.jcte

f-rimula 117

I NPropolis 301P r u n o r u m f y lu e f t . v a p o r

& a q u a d e f t i l l . a lu iif o l u u n t .183

P r u n u s f y lu e f t . 289P f e u d o d id a m n u s 2 !7P u l e g iu m - 4 5 1 ,4 5 2

c e r u in u m 231

P u l ic a r ia 2,69P u l m o n is V u l p i n i p r i s

p a r a t io 350P u lp a C a l i s f i f t u lS f o lu t .

163C e r a f o r u m 131

- P r u n o r u m 165S e m .A l p a r a g i & R u -

fc i 87.180.197 T h a m a r in d o r u m 164.

P u lu is a d E p it h e m a t a c o r d is 61

" a d E p i t h e m a t a h e p a t is ib ic i

a d G la n d e s v e l S u p p o f i t o r i a 194

P u lu is a u t T r a g e a la x a t ,

m ■m e d ic a m in is T u r b i t h .

i b i d .S e n a p r s p a r a t s . ib id .

S t e r n u t a t o r iu s 193

P u n i e s f y lu e ib f l o s 8 0 .nj

Q.

R

E X.R a m ic h - 7 9R a p a 4 4 8R a u e d 228R a u e d S e n i r 4 1 .1 9 9 .2 0 r

2 0 7

R e q u ie s N i c o la i 66R e f in a A b i e t i n a 4 U

T e r e b i n t h i n a ib id .R h a b a r b a r u m 4 4 7

P o n t i c u m 4 4 8R h a f iu e R h e u , P o n t i c i

p en u ria- q u id h im i p o i l i t . 2 0 .u 4 .2 1 9 ,

R h a b a r b a r i e x tra £ lio 318 R h a P o n t i c u m v e ru m 7 7

9 9 -R o d o f t a g m a 227 f

R h u s c u l in a r iu m } o b fo - | n io r u m 83.114 ■

R ic i n u s 2 4 3 .2 6 4 iR o b d e E e r b e r is co m p .

i) 6d e B e r b e r is f im p le x , j

ib id .G e r a f o r u m mN u c u m i)6

d e R ib e s c o m p . 4 5 $d e R ib e s f im p le x

ib id ,R o f a a f in in a 53R o l a t a n o u c l l a 57R .o fm a r in u s 'n o

R u b r i c s L e m n i s lo c o

q u id 10 8 .4 5 4R u b u s i d s u s 154

R u f c u s 180

RAdicum deledus 337Radix gpneaua 137 S A c c h a r i l i b r a in c o n -

i e d i o m b u s q u a tu m

.■ fpc

I Nf p e c ie r u r e q u ir a t 1 6

S a c c h a r u m T a b a r z e t 2 4 .

18J.S a g a p c n u m $5-99 S a i H a m m o n ia c u m <33

S a l is I n d i l o c o q u id 2 0 4 , 20 6

S a l iu n c a a i .6 8 .7 4 S a lp e t r a 285S a lu ia R o m a n a 2 7 7 S a m p fu c h u s 119.2 4 1 S a n g u i fo r b a 2 7 2

S a n g u in is H ir c i p raepar. 310.

S a n t a lu m M a c h o z ir i 1 6

M o f c h a t e l l in u m 2 6

S a p a 14 3 .1^ 8

S a p p h ir i l o c e q u id 51 S a p p h iru s ' 4 8

S a r d a g e m m a ib id . S a t y r i o n 8 6.88S a x i f r a g ia 4 1 . 4 3 .1 2 7 ,

1 3 2 .2 7 7

S c a m m o n e a : p ra e p a ra tio 3 0 7

S c a r io la 3 7 .4 3 .1 4 4 S e a tt in c e llu n a 2 8 7

S c h c e n a n th u m 3 5 .3 8 .8 3 ../■ >! 1452

S c h o e n o 10 5 .10 8 .2 2 0 .2 2 2

S c i l l a & P a f t i l l i I c i l l i t i c i

■ 43^ -4 3 7S cillae p ra e p a ra tio 308S c in c u s 8 6

S c o lo p e n d r ia 1 3 7 .1 6 6 . 2 4 7 .2 7 7 .

S c o lo p e n d r io n 2 2 5S c o r d io n 8 6 .4 4 2S c o r e a f e r r ! 6 6

Score* ferri praeparatio

> i

D £ X.3 0 7

S e c a c u l 6 0 .7 0S e i t a r a g . I n d u m 7 0 .2 0 3

S e l i n o n 4 5 0S e m e n r o ia r u m 233, S e m in u m d c le & u s 3 4 0

S e m p e r u iu a m in o r 2 8 6 S e r ic u m 30S e r it . 113

S e r p e n t e s 438

S e r p e n t a n a 8 8 .2 6 3

S e rp e ta r ia e l o c o q u id 2 0 3

S e ia m u m 2 6 5S e f e l i 2 2 .7 6 .3 7

C r e t ic u m 4 2 .5 5 .5 6 .1 0 3

t e n u e 103

S e t a c r u d a 30S e x t a r iu s 7 3 .2 7 6

o l e i 253S ic i l ic u s 8 0

S i g i l l i L e m n i j l o c o q u i d 3 0 .3 8

S ig i l lu m L e m n i u m 3 8

S i le r m o n t a n u m - 2 2 .3 7

S im p le x ' a b f o l u t e f c r ip t u

q u id d e n o t e t 35S

S im p lic iu m d e le & u s 337 S in a p i a lb u h i 73

S in n u s 7 6S in o n ib id .

S in o n u m 4 1 .4 2 .7 6 .7 8

S y r u p .d e A b f i n t h i o m a i o r 1 2 7

A c e t o l i t a t i s c i t r i 1 2 2

A c e t o f i t a t i s L i m o n u m ib id .

Acetofus com pof m Acetofuslimpl. ibid. de Agrefla 123Arandorum acetofo-

X r u m

I- N

d e M y r r h a 231R a m ic h 223d e R h a b a r b . 2,28d e R o f is 232S c i l l i t i c i 2 4 8d e S p o d io 2 3 4d e S u c c in o V a l . C o r d i

238

d e T e r r a f i g i l l . . 233T h e r i a c i . 10 2d e T h i r o ib id .d e V i p e r a V7 .

^ h r y p h e r a m a g n a 67m in o r 68P e r f ic a . 7 f:S a r r a c e n ic a ' 69

T u f f i l a g o 145V

I T A le r ia n a . 2 7 3 .4 5 7

y V a s d u p lex ,- 2 4 0

V e n t e r m e r g i » 5V e r m ic u la r is 2 8 6V e f ic a r ia 233V i c i a 4 3 6V i n i F a le r n i l o c o q u id

3 9°V ip e r a : 4 3 7 .4 3 8 .4 3 9 .4 4 0

V i o l a 2 6 5 .2 2 9

V i o l a r i a 16 5V i p e r x 9 6 .2 18V i fe u s q u e r c in u s 3 0 !

V l m u s 2 9 5V m b i l ic u s m a r in u s 2 3 9

m a r in u s 285V n g u e t .d l g y p t i a c u 2 8 4V e n e r is 2 8 7

A g r i p p x r e g is 2 6 7

A lb u m 28 2

A lb u m c a p h u r a t u 292

A p o f i o l o r u m 268 A r e g o n ib id ,

d e A r t h a n i t a m a iu s

0 E X.

de Archanita min929© Aureum 254.Citrinmn ibid,Comitiilse 288

Dialthxa compof. ‘ 283 Dialthxa fimpl. 28 2.

2S3Diapompholygos 287 Fufcum ibid,Martiatum 2 7 0

Martiatum magriu 2 7 4 Martiatum paruu 2 7 9

Pe&orale 292Populeon 286Potabile 291Rofarum Meiflix ibid. Rubrii caphuratu 292

Vngulacaballina 1 4 4 .1 4 5 Vua Lupina ; 2 8 7

X

XYloaloes 36

Xylobalfamum 480 Xylobalfatni loco quid

5 2 .5 5 _ . .0 . . -

Xvlocafia . 19 .30

Xylocinnamomi loco quid 2J4.25S

Z

ZA m b a c h 182Z. a rn a b u m lo n g u m ,

r o t u n d u m 22 6 - Z e d o a r i a 4 8 . 2 6 6 .4 6 0

Z e r u m b e t . 4&

CONFICIENDOR f M

Documents

Transcript of CONFICIENDOR f M