agraruli saq-yda-58.indd

agrarulisaqarTvelo

Newახალიახალი

vb[tlts vbofc9vbof lfufgeht,s

lf ufufs,j,ssmdty8

სამეცნიერო-საინფორმაციო ჟურნალი #2 (58), სამეცნიერო-საინფორმაციო ჟურნალი #2 (58), თებერვალითებერვალი, 2016, 2016ISSN 1987-8729ISSN 1987-8729

ssip „soflis meurneobis saministros laboratoria“ssip „soflis meurneobis saministros laboratoria“saerTaSoriso standartis kvlevebs gTavazobTsaerTaSoriso standartis kvlevebs gTavazobT

სსიპ საქართველოს სსიპ საქართველოს სოფლის მეურნეობის სოფლის მეურნეობის

სამინისტროს ლაბორატორია სამინისტროს ლაბორატორია ქ. თბილისი, ქ. თბილისი,

ვ.გოძიაშვილის #49ვ.გოძიაშვილის #49(995 32) 2 53 0968(995 32) 2 53 0968www.lma.gov.gewww.lma.gov.ge

erTi wliT Jurnalze xelmoweris Rirebuleba erTi wliT Jurnalze xelmoweris Rirebuleba Seadgens 24 lars, Seadgens 24 lars,

naxevari wliT _ 12 lars.naxevari wliT _ 12 lars.

grZeldeba xelmowera JurnalgrZeldeba xelmowera Jurnal

agrarulsaqarTveloze

Newახალიახალი

vb[tlts vbofc9vbof lfufgeht,s

lf ufufs,j,ssmdty8

xelmoweris gaformeba SesaZlebelia presis xelmoweris gaformeba SesaZlebelia presis gavrcelebis saagentoebis meSveobiT:gavrcelebis saagentoebis meSveobiT:

èlva ji” (tel.: (032) 238 26 73; (032) 238 26 74); èlva ji” (tel.: (032) 238 26 73; (032) 238 26 74); `presa 2012” (tel.: 591 01 33 22; 032 2 34 1140; 032 234 09 40); `presa 2012” (tel.: 591 01 33 22; 032 2 34 1140; 032 234 09 40);

Jurnal àgraruli saqarTvelos” redaqciaSi.Jurnal àgraruli saqarTvelos” redaqciaSi.

misamarTi:misamarTi:

Tbilisi, gorgaslis q.#51, Tbilisi, gorgaslis q.#51, tel.: 599 16 18 31.tel.: 599 16 18 31.

el.fosta: el.fosta: [email protected]@gmail.com

თებერვალი, 2016 axali agraruli saqarTvelo

nomerSi waikiTxavT:nomerSi waikiTxavT:

სა რე დაქ ციო კო ლე გი ა: შო თა მა ჭა რაშ ვი ლი (მთ. რედაქტორი),ზვი ად ბრეგ ვა ძე, ამი რან ადე იშ ვი ლი, კა ხა ლაშ ხი, მიხეილ სოხაძე, თამარ სანიკიძე, კონ ს ტან ტი ნე გურ გე ნი ძე, ნოდარ ბრეგვაძე, მა რი ამ ლე ბა ნი ძე,თამ თა გუ გუშ ვი ლი (ინგლ. ვერს. რედაქტორი).

სა მეც ნი ე რო საბ ჭო:აკადემიკოსები, მეც ნი ე რე ბა თა დოქ ტო რე ბი, პრო ფე სო რე ბი:რე ვაზ მა ხა რობ ლი ძე (თავმჯდომარე),ნო დარ ჩხარ ტიშ ვი ლი, პეტ რე ნას ყი დაშ ვი ლი, ელ გუ ჯა გუ გუშ ვი ლი, ზა ურ ჯუ ლუ ხი ძე, ზუ რაბ ჯინ ჯი ხა ძე, ამი რან ადე იშ ვი ლი, ადოლ ტყე შე ლაშ ვი ლი, ლე რი ნო ზა ძე, ნატო კაკაბაძე, ვლა დი მერ ცა ნა ვა, კუ კუ რი ძე რი ა, რე ვაზ თევ დო რა ძე, ომარ თევდორაძე, და ვით ბე დი ა, თენ გიზ ყუ რაშ ვი ლი, კო ბა კო ბა ლა ძე, ნუგ ზარ ება ნო ი ძე, ნი კო ლოზ ზა ზაშ ვი ლი, ნუკ რი მე მა რნიშ ვი ლი.

დამ ფუძ ნე ბე ლი:“აგრარული სექ ტო რის კომ პა ნი ე ბის ასო ცი ა ცი ა” (ასკა);Agraruli Sectoris Companiebis asociacia (ASCA);(Association of Agrarian Sector Companies).

რე დაქ ცი ის მი სა მარ თი:თბი ლი სი (0119), აგ ლა ძის ქ. # 32ტელ/tel: 34-76-33/ +995 (99) 16 -18-31Tbilisi (0119), Agladze str. # 32e-mail: [email protected]

editor of English version Tamta Gugushvili

დააკაბადონა გიორგი მაისურაძემ

დაიბეჭდა შპს “დიოსის” სტამბაში

ჟურ ნა ლი ხელ მ ძღ ვა ნე ლობს თა ვი სუ ფა ლი პრე სის პრინ ცი პით. The magazine uses the principal of free press.© სა ავ ტო რო უფ ლე ბა და ცუ ლი ა. the author right is protected.

ფასი 5 ლარი

სა რე დაქ ციო კო ლე გი ა: შო თა მა ჭა რაშ ვი ლი (მთ. რედაქტორი),ნუგ ზარ ება ნო ი ძე, რეზო ჯაბნიძე, მიხეილ სოხაძე, თამარ სანიკიძე, ნოდარ ბრეგვაძე, ბექა გონაშვილი, გიორგი ბარისაშვილი (მევენახეობა-მეღვინეობის რედაქციის რედაქტორი), თამ თა გუ გუშ ვი ლი (ინგლ. ვერს. რედაქტორი).

editor of English version Tamta Gugushvili

სა მეც ნი ე რო საბ ჭო:აკადემიკოსები, მეც ნი ე რე ბა თა დოქ ტო რე ბი, პრო ფე სო რე ბი:რე ვაზ მა ხა რობ ლი ძე (თავმჯდომარე),გურამ ალექსიძე, ზაურ ფუტკარაძე, ნო დარ ჩხარ ტიშ ვი ლი, ნუგზარ ებანოიძე, პაატა კოღუაშვილი, ელგუჯა შაფაქიძე, შოთა ჭალაგანიძე, ზვი ად ბრეგ ვა ძე, ელ გუ ჯა გუ გუშ ვი ლი, გოგოლა მარგველაშვილი, ანა გულბანი, ლევან უჯმაჯურიძე, ზა ურ ჯუ ლუ ხი ძე, ზუ რაბ ჯინ ჯი ხა ძე, ქრისტო კახნიაშვილი, ადოლ ტყე შე ლაშ ვი ლი, ნატო კაკაბაძე, კუ კუ რი ძე რი ა, კა ხა ლაშ ხი, ჯემალ კაციტაძე, ნუგზარ სარჯველაძე, თენ გიზ ყუ რაშ ვი ლი, ზურაბ ლოლაძე, კო ბა კო ბა ლა ძე.

გამომცემელი:“აგრარული სექ ტო რის კომ პა ნი ე ბის ასო ცი ა ცი ა” (ასკა); Association of Agrarian Sector Companies (ASCA).

საქართველოს რეგიონული ეკონომიკური პრიორიტეტების კვლევითი ცენტრი “რეგიონიკა”;Regionica — Georgian Research Center for Regional

Economic Priorities.რე დაქ ცი ის მი სა მარ თი:თბი ლი სი (0114), გორგასლის ქ. # 51/53ტელ/tel: +995 (032) 2 90-50-00 599 16-18-31Tbilisi (0114), Gorgasali str. #51/53www.regionica.org/journal.htmlwww.regionica.org/journal.html

ელ-ფოსტაელ-ფოსტა: : [email protected]@gmail.com

saqarTvelos erovnuli biblioTeka “ივერიელი” (ციფრული ბიბლიოთეკა)

www.dspace.nplg.gov.ge ახალი აგრარული საქართველო დააკაბადონა გიორგი მაისურაძემჟურ ნა ლი ხელ მ ძღ ვა ნე ლობს თა ვი სუ ფა ლი პრე სის პრინ ცი პით. The journal acts in accordance with the principles of free press.© სა ავ ტო რო უფ ლე ბა და ცუ ლი ა.All rights reserved.რეფერირებადია 2011 წლიდან

დაიბეჭდა შპს “გამომცემლობა გრიფონში”

ასკა

ASCA

ახა ლი აგ რა რუ ლი სა ქარ თ ვე ლო

AKHALI AGRARULI SAQARTVELO(New Agrarian Georgia)

ყო ველ თ ვი უ რი სა მეც ნი ე რო-სა ინ ფორ მა ციო ჟურ ნა ლი.

Monthly scientific-informative magazineMonthly scientific-informative magazine

თებერვალი, 2016 წე ლი.

#2 (58)

თებერვალი 2016

www.worldtechnic.gewww.worldtechnic.ge

WORLD TECHNICWORLD TECHNICმსოფლიო ტექნიკამსოფლიო ტექნიკა

Cais plantaciebis

reabilitaciis saxelmwifo

programis mxardasaWerad

Ca is mav ne or ga niz me bi

mevenaxeoba-meRvineobis da

Cais dargebis aRorZineba-

ganviTarebasTan

dakavSirebuli sakiTxebi

raWuli loris

warmoebis aRdgena-

popularizaciisTvis

Ta na med ro ve sat raq to ro

Zra ve bis kve bis sis te ma

sur sa Tis uv neb lo bis

sis te me bis gan vi Ta re ba

sa qar T ve lo Si

maqaTubneli meqvevre

ostati - zaliko boJaZe

Tav Ta vi an kul tu ra Ta

bi o lo gi u ri Ta vi se bu re ba

da ko mer ci u li mniS v ne lo ba

ssip `sof lis me ur ne o bis

sa mi nis t ros la bo ra to ri am~

pir ve la di das k v niT

ak re di ta cia war ma te biT

ga i a ra

kooperativi `agroapi~

qedasa da CoxataurSi

warmoebuli xilis produqti

eqsportze gasasvlelad

emzadeba

1515

1616

2020

2222

2323

2727

3333

3434

3737

3838

3838

4 4mo sax le o bis sa sur sa To usaf r Txo e bis dac vis mdgo ma re o ba sa qar T ve lo Si

XVIII sa u ku nis ga mo Ce ni li mec-

ni e rs fran sua ka nesfran sua ka nes mi xed viT:

sur sa Tisur sa Ti ara mxo lod si cocx lis

sa fuZ ve lia, ara med is aris eris eris

eko no mi ku ri da po li ti ku ri eko no mi ku ri da po li ti ku ri

usaf r Txo e bis pi ro ba. usaf r Txo e bis pi ro ba.

qarTveli xalxi xorbals

icnobda jer kidev eneoliTis

xanaSi da ukve mohyavdaT xorblis

ramdenime saxeoba („ifqli“,

„asli“, „dika“, „maxa“, „zanduri“,

„doli“, „xulogo“).

puris is to ri u li mniS v ne lo ba da sa qar T ve los ro li

1111

me ve na xe o ba-meR vi ne o ba gu ri a Si

ro gorc vna xeT, gu ria va zis

ji Se bis Tval saz ri siT sak mao

mra val fe rov ne biT ga mo ir Ce va,

sa dac ax lo war sul Si me ve na xe o-

ba-meR vi ne o ba Zli e rad iyo fes v-

gad g mu li.

3232

4 თებერვალი, 2016axali agraruli saqarTvelo

შეფასებაშეფასება

Se da re biT uf ro ra ci o na lu ri

mid go miT:

qvey nis mo sax le o bis sa sur sa To

usaf r Txo e bis dac va gu lis x mobs

sa xel m wi fos mi er qvey nis mo sax-

le o bis sta bi lur uz run vel yo-

fas sak ma ri si ra o de no bis, srul-

fa so va ni, uv ne be li da xel mi saw v-

do mi sur sa TiT.

mo sax le o bis sur sa TiT srul-

fa so va ni uz run vel yo fis dros

mi iR we va pi rov ne bis, sa zo ga do-

e bi sa da mTli a nad sa xel m wi fos

nor ma lu ri si cocx li su na ri a no-

ba da mdgra di gan vi Ta re ba. vi na-

i dan sur sa Ti mi e kuT v ne ba ada mi-

a nis pir ve lad sa si cocx lo sa Wi-

ro e bas, sa sur sa To usaf r Txo e ba

utol de ba fi zi kur usaf r Txo e-

bas, ro me lic iZ le va si cocx lis

ga ran ti as. aqe dan ga mom di na re,

sa sur sa To usaf r Txo e ba sa zo-

ga do e bis so ci al-eko no mi ku ri

gan vi Ta re bis erT-er Ti Zi ri Ta di

pri o ri tet Ta ga nia.

ter mi ni „sa sur sa To usaf r Txo-

e ba“ 4 kom po nents Se i cavs:

1. mo sax le o bis uz run vel yo fa 1. mo sax le o bis uz run vel yo fa

sak ma ri si ra o de no bis sur sa TiT. sak ma ri si ra o de no bis sur sa TiT.

es mi iR we va ro gorc ad gi lob ri vi

sa sur sa To pro duq ci is war mo e-

biT (Tvi Tuz run vel yo fa), ase ve

de fi ci tu ri pro duq ci is im por-

tiT. am prob le mis ga dawy ve ta Si

Zi ri Ta di ro li eni We ba sof lis

me ur ne o bis sa mi nis t ros, Tum ca,

mniS v ne lo va nia eko no mi kis mdgra-

di gan vi Ta re bis sa mi nis t ro sa da

sxva sa xel m wi fo struq tu re bis

Ta na mo na wi le o bac (in ves ti ci e bis

mo zid va, mwar mo e bel Ta xe lis-

Sewyo ba iafi kre di te biT, teq ni-

kiT, sa su qe biT, Sxam qi mi ka te biT,

war mo e bu li pro duq ci is baz ris

mo Zeb na, dazR ve vis or ga ni za cia,

ase ve im por tiT da in te re se bu li

biz nes me ne bis xel Sewyo ba da sxva).


srul fa so va ni, ba lan si re bu li srul fa so va ni, ba lan si re bu li

sursa TiT. sursa TiT.

mo sax le o bi saT vis Se Ta va ze bu-

li sur sa Ti un da iyos mra valfe-

ro va ni, rac uz run vel yofs mom-

x ma reb lis mi er sa sur sa To pro-

duq tis mi Re bas fi zi o lo gi u ri

nor me bis Se sa ba mi sad. es niS navs

sxva das x va pro duq ci is im ra o-

de no biT mi Re ba-mox ma re bas, rac

ga na pi ro bebs or ga niz mis nor ma-

lu ri cxo vel moq me de bi saT vis

sa Wi ro in g re di en te biT: ci le biT,

cxi me biT, nax Sir wy le biT, vi ta mi-

ne bi Ta da mik ro e le men te biT Sev-

se ba-gam did re ba sa da ma Ti ur Ti-

er T Se far de bis ba lan sis dac vas.

aR niS nu li prob le mis ga dawy-

ve ta Si sof lis me ur ne o bis sa mi-

nistros Tan er Tad pri o ri te tu-

li ro li eni We ba Sro mis, jan m r-

Te lo bis da so ci a lu ri dac vis

sa mi nis t ro sac.


uv ne be li sur sa TiT. uv ne be li sur sa TiT.

Se saZ loa sur sa Ti ra o de nob ri-

vad sak ma ri si iyos da da cu li iyos

mi si mox ma re bis ba lan si, mag ram Se-

i cav des jan m r Te lo bi saT vis sa SiS

qi mi ur niv Ti e re bebs da mik ro bi o-

lo gi ur dam bin Zu reb lebs (ra di-

o nukli de bi, mZi me li To ne bi, pes-

ti ci de bis, nit ra te bis nar Ce ne bi,

sxva das x va ne ga ti u ri moq me de bis

mik ro be bi, baq te ri e bi da sxv.).

sur sa Tis uv neb lo ba gu lis x-

mobs sur sa TiT ga mow ve u li ris ke-

bis gan ada mi a nis jan m r Te lo bi sa

da si cocx lis dac vas.

am prob le mis mo ni to rin gi

da sur sa Tis uv neb lo bis dac va

sof lis me ur ne o bi sa da Sro mis,

janmrTelo bis da so ci a lu ri

dac vis sa mi nis t roebis pre ro ga-

ti vaa, rac un da gan xor ci el des

sur sa Tis uv neb lo bis ka no nis Se-

sa ba mi sad. ker Zod, Se sa ba mi si sam-

sa xu ris mi er (sur sa Tis erov nu li

sa a gen to) un da war mo eb des sis te-

ma tu ri mo ni to rin gi (la bo ra to-

ri u li Se mow me ba) sur sa Tis war-

sa sur sa To usaf r Txo e ba aris ne bis mi er dros, Ti To e u li ada mi a-sa sur sa To usaf r Txo e ba aris ne bis mi er dros, Ti To e u li ada mi a-nis fi zi ku ri, so ci a lu ri, eko no mi ku ri wvdo ma sak ma ri si ra o de no-nis fi zi ku ri, so ci a lu ri, eko no mi ku ri wvdo ma sak ma ri si ra o de no-bis usaf r Txo da xa ris xi an sak veb ze, ro me lic sa Su a le bas iZ le va bis usaf r Txo da xa ris xi an sak veb ze, ro me lic sa Su a le bas iZ le va dak ma yo fil des sak veb ze mi si moTxov ne bi jan m r Te li da aq ti u ri dak ma yo fil des sak veb ze mi si moTxov ne bi jan m r Te li da aq ti u ri cxov re bis we sis war mar T vi saT vis (msof lio sa sur sa To usaf r Txo-cxov re bis we sis war mar T vi saT vis (msof lio sa sur sa To usaf r Txo-e bis ko mi te tis gan mar te ba). e bis ko mi te tis gan mar te ba).

mo sax le o bis sa sur sa To usaf r Txo e bis dac vis mo sax le o bis sa sur sa To usaf r Txo e bis dac vis mdgo ma re o ba sa qar T ve lo Simdgo ma re o ba sa qar T ve lo Si

sa sur sa To usaf r Txo e ba, mi si ar si, sa sur sa To usaf r Txo e bis 4 kom po nen tisa sur sa To usaf r Txo e ba, mi si ar si, sa sur sa To usaf r Txo e bis 4 kom po nen ti

5თებერვალი, 2016 axali agraruli saqarTvelo

mo e bis ad gil ze, ase ve teq no lo-

gi u ri ga da mu Sa ve bis pro ces Si da

sa vaW ro qsel Si, anu „min d v ri dan

Tef Sam de“, ra mac un da uz run-

vel yos e.w. saf r Txi sa da ris kis

„mik v le va do bis“ gan xor ci e le ba.


xel mi saw v do mi sur sa TiT. xel mi saw v do mi sur sa TiT.

xel mi saw v do mo ba Ta vis Ta vad

ar se bobs: fi zi ku ri da ma te ri a-

lu ri.

fi zi ku rifi zi ku ri gu lis x mobs imas, rom

qvey nis ne bis mi e ri re gi o ni saT vis

un da iyos xel mi saw v do mi mis T-

vis sa Wi ro sur sa Ti. ma ga li Tad,

axal qa laqs un da mi e wo dos aWa ra-

Si mo we u li cit ru si da pi ri qiT,

axal qa la qi dan aWa ras — kar to fi-

li. amis gan xor ci e le ba Si sa xel m-

wi fom un da mi i Ros Tu pir da pi ri

ara, iri bi mo na wi le o ba mainc mo-

vaW re Ta xe lis Sewyo bis gziT.

ma te ri a lu ri ma te ri a lu ri xel mi saw v do mo ba

gu lis x mobs imas, rom sa sur sa To

pro duq cia xel mi saw v do mi un da

iyos mom x ma reb li saT vis eko no-

mi ku rad, Se eZ los mom x ma re bels

mi si Ses yid va, rac ki mi iR we va im

Sem Tx ve va Si, Tu mas eq ne ba msyid-

ve lo bi Ti una ri, rac da mo ki de bu-

lia mis Se mo sa val ze, es uka nas k ne-

li ki mis da saq me ba ze.

sa sur sa To usaf r Txo e bis sa sur sa To usaf r Txo e bis ro li qvey nis eko no mi ku ri da ro li qvey nis eko no mi ku ri da po li ti ku ri po li ti ku ri da mo u ki deb lo bis miR we va Sida mo u ki deb lo bis miR we va Sisa sur sa To usaf r Txo e ba sa sur sa To usaf r Txo e ba erov-

nu li usaf r Txo e bis mniS v ne lo-

va ni kom po nen tia, ro mel ze dac

bev ra daa da mo ki de bu li qvey nis

sa xel m wi foeb ri o bi sa da su ve re-

ni te tis gan m t ki ce ba da Se nar Cu-

ne ba.

Ta na med ro ve msof li os wam y va-

ni eko no mis te bi sa da po li ti ko-

se bis az ri er T ma neTs em Tx ve va,

rac gu lis x mobs imas, rom ax lo

mo ma val Si warm mar T ve li Za la da

he ge mo nia im sa xel m wi fos eq ne ba

xel Si, ro me lic eko no mi ku rad iq-

ne ba Zli e ri da da mo ki de bu li ar

iq ne ba sxveb ze.

XVIII sa u ku nis ga mo Ce ni li mec-

ni e rs fran sua ka nesfran sua ka nes mi xed viT:

sur sa Tisur sa Ti ara mxo lod si cocx lis

sa fuZ ve lia, ara med is aris eris eris

eko no mi ku ri da po li ti ku ri eko no mi ku ri da po li ti ku ri

usaf r Txo e bis pi ro ba. usaf r Txo e bis pi ro ba.

„sa sur sa To usaf r Txo e bis“ gan-

sa kuT re bul rol ze mi u Ti Tebs

jer ki dev 1898 wels iapo ni is xe-

li suf le bis erT-er Ti wam y va ni

war mo mad gen lis ga mo naT q va mi,

rom „sa sur sa To da mo u ki deb lo ba

uf ro ga da u de be li saq mea, vid re

da mo u ki deb lo ba sam xed ro Tval-

saz ri siT“.

ter mi ni „sa sur sa To usaf r Txo-

e ba“ sa er Ta So ri so do ne ze pir ve-

lad 1972-73 wlebSi gaJ Rer da, xo-

lo 1974 wels ga e ros ge ne ra lur

asam b le a ze mi i Res ga e ros „sur-

sa Ti sa da sof lis me ur ne o bis

or ga ni za ci is“ (FAO) mi er Se mu Sa-

ve bu li re zo lu cia: „msof li o Si

sa sur sa To usaf r Txo e bis val de-

bule be bis Se sa xeb“, 1985 wli dan

fun q ci o ni rebs ka no ni „aSS-is

sa sur sa To usaf r Txo e bis Se sa-

xeb“, xo lo 1996 wels ki mi Re bu li

iq na ro mis dek la ra cia sa sur sa-ro mis dek la ra cia sa sur sa-

To usaf r Txo e bis prob le meb-To usaf r Txo e bis prob le meb-

ze,ze, rom lis Ta nax mad sa sur sa To sa sur sa To

usaf r Txo e ba gu lis x mobs qvey nis usaf r Txo e ba gu lis x mobs qvey nis

Ti To e u li mo qa la qis xel mi saw-Ti To e u li mo qa la qis xel mi saw-

v do mo bas sak ma ri si ra o de no bis v do mo bas sak ma ri si ra o de no bis

iseT sur saT ze, ro me lic uz run-iseT sur saT ze, ro me lic uz run-

vel yofs mis jan m r Te lo ba sa da vel yofs mis jan m r Te lo ba sa da

so ci a lur gan vi Ta re bas. so ci a lur gan vi Ta re bas.

ama ve dek la ra ci iT: „Ti To e ul ma

qve ya nam un da SeimuSaos sa ku Ta ri

strate gia mi si re sur se bi dan da

in di vi du a lu ri miz ne bis miR we-

vis una ri dan ga mom di na re, Ta nac

pa ra le lu rad un da mo na wi le ob-un da mo na wi le ob-

des re gi o nul da sa er Ta So ri so des re gi o nul da sa er Ta So ri so

do ne ze Ta nam S rom lo ba Sido ne ze Ta nam S rom lo ba Si sa sur-

sa To usaf r Txo e bis glo balu ri

prob le me bis Ta o ba ze ko leq ti u ri

ga dawy ve ti le be bis ga mo sa mu Sa veb-

lad, un da ga a ta ros kve bis sfe ro-

Si ise Ti po li ti ka, rom lis mi za ni

iq ne ba si Ra ri bi sa da uTa nab ro bis si Ra ri bi sa da uTa nab ro bis

aR mofx v ra, aR mofx v ra, yve las T vis da yo vel-

T vis sak ma ri si sa sur sa To ka la TiT sak ma ri si sa sur sa To ka la TiT

da usaf r Txo kve biT uz run vel yo-da usaf r Txo kve biT uz run vel yo-

fa, Se sa ba mis sur saT zefa, Se sa ba mis sur saT ze fi zi ku ri

da eko no mi ku ri xel mi saw v do mo ba“.

am val de bu le be bis gan xor ci-

e le bas win eRo be ba mTe li ri gi

prob leme bi, ro go ri caa: mo sax-

le o bis ra o de no bis swra fi zrda,

sax na vi mi wis far To be bis Sem ci-

re bis (ur ba ni za ci is pro ce se bis

mim di na re o bis Se de gad), mTel rig

qve yneb Si mi we bis ero zi i sa da ga-

mo fit vis ga mo sur sa Tis war mo e-

bis Sem ci re ba da yo ve li ve aqe dan

ga mom di na re sak veb pro duq teb ze

fa se bis zrda, umu Sev ro ba da mo-

sax le o bis msyid ve lu na ri a no bis

daq veiTe ba, ma Ti ga Ra ri be ba, ase ve

uTa nab ro bis ki dev uf ro gaR r-

ma ve ba cal ke ul qvey neb Si kve bis

pro duq te biT mo sax le o bis uz-

run vel yo fis kuTxiT.

amas Tan er Tad sa sur sa To usaf-sa sur sa To usaf-

r Txo e bis r Txo e bis miR we va da mi si gan m t ki-

ce ba da kav Si re bu lia sxva das x va

sa xis ris keb Tanris keb Tan:

— mak ro e ko no mi ku ri ris ke bi,— mak ro e ko no mi ku ri ris ke bi,

ra sac ga na pi ro bebs: 1. da ba li

in ves ti ci e bi, in ves to re bi saT-

vis nak leb sa in te re so ga re mo;



2. sa ma mu lo pro duq ci is da ba li

kon ku ren tu na ri a no ba; 3. qvey nis

sxva das x va dar ge bis sa ga reo-eko-

no mi ku ri ko ni un q tu ris mi marT

da mo ki de bu le ba (da mo u ki deb lo-

bis de fi ci ti);

— po li ti ku ri da so ci a lu ri — po li ti ku ri da so ci a lu ri

ris ke bi,ris ke bi, ra sac ga na pi ro bebs: po-

li ti ku ri da Za bu lo be bi, Se i a ra-

Re bu li kon f liq te bi, xe li suf-

le bis Sec v la, sa moqa la qo ome bi,

so ci a lu ri da Za bu lo be bi da sxv.;

— teq no lo gi u ri ris ke bi,— teq no lo gi u ri ris ke bi, ra sac

ga na pi ro bebs gan vi Ta re bul qvey-

neb Tan Se da re biT teq ni ku ri da

teq no lo gi u ri ba zis da ba li do ne;

— ag ro e ko lo gi u ri ris ke bi, — ag ro e ko lo gi u ri ris ke bi,

rac ga mow ve u lia sxva das x va mo u-

lod ne li mov le ne biT: sti qi u ri

kli ma tu ri cvli le be bi (sety va,

wyal di do ba, gval va, mce na re Ta an

cxo vel Ta da a va de be bi, mi wis Z v re-

bi da sxva sa gan ge bo si tu a ci e bi sa gan ge bo si tu a ci e bi);

— sa ga reo-eko no mi ku ri ris-— sa ga reo-eko no mi ku ri ris-

ke bi, ke bi, rom le bic da kav Si re bu lia

sa ga reo sa baz ro ko ni un q tu ris

cvli le bas Tan (sur saT ze fa se bis

zrda, va lu tis kur sis cvli le ba

da sxv.).

sa yu radRe boa, rom sa sur sa-

To usaf r Txo e bis sa kiTxe bis

re gu la ci is val de bu le ba aqvT

FAO-sa da sa er Ta So ri so sa sur sa-

To usaf r Txo e bis ko mi tets, ro-

mel Ta mi za nia cal ke ul qvey neb Si

sa sur sa To usaf r Txo e bis mdgo-

ma re o bis ana li zis Se de gad mdgo-

ma re o bis ga um jo be se ba sxva das x va

prog ra me bis meS ve o biT.

sa qar T ve lo Si sa sur sa To usaf-

r Txo e bis sa kiTxis Ses wav la, ga-

a nali ze ba da da ner g va da iwyo

Se da re biT gvi an, qvey nis da mo-

u ki deb lo bis aRdgenis Sem d gom

pe ri od Si, gasuli saukunis 90-ian

wleb Si. mi u xe da vad ami sa, am mniS-

v ne lo va ni prob le mis ga dawy ve ti-

saT vis Cvens qve ya na Si gar k ve u li

na bi je bi ga da id ga:

sa qar T ve lo FAO-Si ga er Ti an da

1995 wels, xo lo NATO-s prog ra-

mis: „Ta nam S rom lo ba mSvi do bi saT-

vis“ wev ri gax da 1999 wels, sa dac

sxva sa kiTxeb Tan er Tad ga ni xi le-

bo da sa qar T ve los mdgo ma re o ba

mo sax le o bis sur sa TiT uz run-

vel yo fi sa da glo ba lu rad sa sur-

sa To usaf r Txo e bis xa ziT (war mo-

mad ge ne li S. Cxe i Ze) 1999-2005w.w.

sam wu xa rod, sa qar T ve los xe-

li suf le bebs po li ti ku ri da mo-

u ki deb lo bis aR d ge nis dRi dan

(1991w.) ar cerTs ar ga uT viT c no-

bi e re bia am se ri o zu li prob le mis

mniS v ne lo ba da igi TviT di ne ba ze

iyo miS ve bu li. ma ga li Tad, 2005

wels par la men tis mi er mi Re bul

erov nu li usaf r Txo e bis kon cef-erov nu li usaf r Txo e bis kon cef-

ci a Si sa er Tod ar aris mox se ni-ci a Si sa er Tod ar aris mox se ni-

e bu li sa sur sa To usaf r Txo e ba.e bu li sa sur sa To usaf r Txo e ba.

ase ve ig no ri re bu lia es sa kiTxi

aR niS nu li kon cef ci is ga nax le-

bul va ri an t Sic, ro me lic dam t-

kic da par la men tis mi er 2011 wels

(iq aR niS nu lia eko no mi ku ri, de-

mog ra fi u li, ener ge ti ku li, so-

ci a lu ri, jan m r Te lo bi sa da sxva

usaf r Txo e bis Se sa xeb).

qvey nis eko no mi kur usaf r Txo e-eko no mi kur usaf r Txo e-

ba Si,ba Si, ra sac am kon cef ci a Si Se sa ba-

mi si, mniS v ne lo va ni yu radRe ba eq-

ce va, mniS v ne lo va ni ad gi li un da mniS v ne lo va ni ad gi li un da

eWi ros sa sur sa To usaf r To e bas, eWi ros sa sur sa To usaf r To e bas,

rac gu lis x mobs mo sax le o bis sta-

bi lur uz runvel yo fas sak ma ri si

ra o de no bis, srul fa so va ni, uv ne-

be li da xel misaw v do mi sur sa TiT,

ra zec xe li suf le baa pa su xis m ge-

be li. Ta na med ro ve glo ba li za-

ci is, mo sax le o bis ge o met ri u li

prog re si iT zrdis, sa sur sa To

re sur se bis mas Tan Se u sa ba mo bis,

ni a da gis sa var gu le bis ka tas t-

ro fu li Sem ci re bi sa da ga re mos

bu ne bis eko lo gi u rad ga nad gu-

re bis pi ro beb Si gan sa kuT re bu li

ro li eni We ba Ti To e u li qvey nis

eko no mi kur da mo u kideb lo bas,

sur sa TiT Tvi Tuz run vel yo fas, sur sa TiT Tvi Tuz run vel yo fas,

nak leb da mo ki de bu le bas sxva

qvey ne bi dan Se mo ta nil sur saT ze.

es prob le ma gaT viT c no bi e re bu-

li aqvs msof li os ume tes qve ya nas

da yve la na i rad cdi lobs Ta vi si

Ta vi Ta vi si ve sur sa TiT Se i na xos,

rac qvey nis po li ti ku ri da mo u ki-

deb lo bi sa ken swraf vis ga ran ti as

war mo ad gens. sam wu xa rod, wi na xe-

li suf le bas mi mar Tu le ba aRe bu-

li hqon da im por t ze da sru liad

mi viwye bu li iyo ag ra ru li qvey nis

(ge or gi a) sof lis me ur ne o ba (80%

sur sa Ti sa Se mog v qon da, am de ni ve

pro cen ti sax nav-sa Te si mi wi sa da-

u mu Sa ve be li iyo).

mo sax le o bis sa sur sa To usaf-

r Txo e bis dac va xe li suf le bis

gan sa kuTre bul yu radRe bas mo-

iTxovs. aR sa niS na via is faq ti,

rom am ter mi nis qveS sa qar T ve-

lo Si Zi ri Ta dad gu lis x mo ben

sur sa Tis uv neb lo bas (sa sur sa To

usaf r Txo e bis me-3 kom po nen ti)

da Se da re biT nak le bad — sur-

sa Tis sak ma ri so bas (1-li kom-

po nen ti), rad gan es uka nas k ne li

gu lis x mobs sur sa Tis war mo e bas,

xo lo rac Se e xe ba mo sax le o bis

srul fa so va ni sur sa TiT uz run-

vel yo fas, sur sa Tis mox ma re bis

do nes, fi zi o lo gi u ri moTxov nis

dak ma yo fi le bas (me-2 kom po nen-

ti), mo sax le o bis mi er re a lu ri

sa ar se bo mi ni mu mis aT vi se bas, es

yu radRe bis miR ma rCe ba, mi u xe-

da vad imi sa, rom yve la maT ga ni

um niS v ne lo va ne si sa kiTxe bia da

ada mi a nis jan m r Te lo bi sa da si-

cocxli saT vis um Tav re sia.

aR sa niS na via is faq tic, rom mi u-

xe da vad mTe li ri gi up re ce den to


2 s m m pr q s b n z b n r w


Ro nis Zi e be bis ga ta re bi sa, rac

2013-2015 wleb Si gan xor ci e lda

sof lis me ur ne o bis pro duq te bis

war mo e bis xel Sewyo bis mi mar Tu-

le biT (u sas yid lod mi we bis dax v na

700-800 aTas ze me ti oja xu ri me-

ur ni saT vis, maT T vis usas yid lod

Tes lis, sa su qe bis, Sxam qi mi ka te-

bis, pes ti ci de bis, vet. pre pa ra te-

bis, sa sof lo-sa me ur neo iara Re-

bis ga da ce ma, da bal p ro cen ti a ni

kre di te bis ga mo yo fa ko o pe ra ti-

ve bi sa da kve bis ga da ma mu Sa ve be li

mrew ve lo bis sa war mo e bis Seq m ni-

saT vis, sof lad in f ras t ruq tu-

ru li pro eq te bis gan xor ci e le ba,

gze bis gay va na, el. de niT, bu neb-

ri vi airiT, sas me li wyliT mo sax-

le o bis uz run vel yo fa, sar wya vi

sis te mis re a bi li ta cia da sxva,

gak vir ve bas iw vevs „sa qar T ve los „sa qar T ve los

sof lis me ur ne o bis gan vi Ta re-sof lis me ur ne o bis gan vi Ta re-

bis 2015-2020 wle bis stra te gi is“ bis 2015-2020 wle bis stra te gi is“

pro eq t Sipro eq t Si (ro me lic sof lis me-

ur ne o bi sa da sof lad gan vi Ta re-

bis ali an s ma (GAARD) mo am za da)

sa sur sa To usaf r Txo e bis Te mi sa

da mi si mniS v ne lo bis ara da mak ma-

yo fi leb lad da aras rul yo fi lad

ga Su qe ba.

sam wu xa rod, es pro eq ti yu-

radRe bas amax vi lebs mxo lod

sa sur sa To usaf r Txo e bis 2 kom-

po nen t ze, ro go ri caa: sak ve bis

fi zi ku ri ar se bo ba (sak ma ri so ba)

da mi si xel mi saw v do mo ba. ara fe-

ria naT q va mi iseT mniS v nelo van

kom po nen t ze, ro go ri caa sak ve bis sak ve bis

mox ma re ba,mox ma re ba, ra sac ada mi a ni saT vis

sa si cocx lo mniS v ne lo ba aqvs.

sa sur sa To usaf r Txo e ba ar aris

mox se ni e bu li ar cerT sam Tav ro-

bo prog ra ma Si da ar ga ni xi le ba is

qvey nis usaf r Txo e bis sis te ma Si

sxva usaf r Txo e be bis gver diT,

ma ga li Tad, iseT do ku men t Sic ki,

ro go ri caa „sa qar T ve los so ci al-

eko no mi ku ri gan vi Ta re bis stra-

te gia. sa qar T ve lo 2020“, ase ve

sof lis me ur ne o bis sa mi nis t ros

moq med de bu le ba Si ar fi gu ri rebs

sa sur sa To usaf r Txo e ba ro gorc

ase Ti, Tum ca am sa mi nis t ro Si ar-

se bobs sof lis me ur ne o bi sa da

sur sa Tis de par ta men ti, rom lis

erT-er Ti Zi ri Ta di amo ca naa sur-

sa Tis uv neb lo bi sa da xa ris xis

uz run vel yo fa anu sa sur sa To

usaf r Txo e bis erT-er Ti (me-3)

kom po nen ti. ase Ti ve mov le nas aqvs

ad gi li ama ve sa mi nis t ros Tan ar-

se bul sur sa Tis erov nul sa a gen-

to Si, ro me lic mxo lod sur sa Tis

uv neb lo bis mo ni to rings anxor-

ci e lebs da iq ar mi dis sa sur sa To

usaf r Txo e bis sxva kom po nen teb ze

mu Sa o ba (sur sa Tis sak ma ri so ba,

srul fa sov ne ba, da ba lan se bu li

kve ba, xel mi saw v do mo ba). igi ve iT-

q mis ama ve sa mi nis t ros Tan Seq m ni-

li sa mec ni e ro cen t ris mi mar Tac,

sa dac aris ris kis ana li zis de par-

ta men ti, rac sa sur sa To usaf r-

Txo e bis erT-erT kom po nents (i sev

me-3) sur sa Tis uv neb lo bas exe ba.

glo ba lu rad, sa sur sa To usaf r-

Txo e bis ze mo aR niS nul sa kiTxeb ze

ki sa mec ni e ro cen t ri ar mu Sa obs.

aR sa niS na via isic, rom sof lis me-

ur ne o bis sa mi nis t ros axal um niS-

v ne lo va nes do ku men t Sic: „sof lis

me ur ne o bis stra te gia 2015-2020

wle bi saT vis“ sa sur sa To usaf r-

Txo e ba stra te gi u li da niS nu le-

bis pri o ri te tul Ca mo naT val Si

me-5 ad gil zea mox se ni e bu li da

bo lo me-6-ze ki mis gan cal ke sur-

sa Tis uv neb lo ba ma Sin, ro ca TviT

sa mi nis t ros saq mi a no ba: qve ya na Si

sa sur sa To pro duq ci is ad gi lob-

ri vi war mo e bis or ga ni za ci is uz-

run vel yo fa erT-er Tia im far To

Ro nis Zi e beb Si, ra sac sa sur sa To

usaf r Txo e ba gu lis x mobs.

yo ve li ve ze moT aR niS nu li mi-

u Ti Tebs mas zed, rom sa qar T ve lo

aris qve ya na, sa dac ar ar se bobs

sa sur sa To usaf r Txo e ba im Si na-

ar siT, ra Si na ar si Tac es miT is

sa er Ta So ri so or ga ni za ci ebs.

ter mi ni sa sur sa To usaf r Txo e-

ba xSi rad ga i gi ve bu lia sur sa Tis

uv neb lo bas Tan, rac, ro gorc ze-

moT vna xeT, erT-erT mis Se mad ge-

nel kom po nents war mo ad gens.

am mi mar Te biT Ca ta re bul ma

kvle veb ma (bri ta nu li saq vel moq-

me do or ga ni za cia „oq s fa mis“ egi-

diT) pro fe sor mi xe il ji bu tis

mi er aC ve na, rom sa qar T ve lo Si ar

ar se bobs sa sur sa To usaf r Txo e-

bis ara mar to er Ti a ni stra te gia,

prog ra ma da mi si gan ma xor ci e le-

be li in s ti tu ti, ara med sa sur sa-

To usaf r Txo e bis sis te mis sa xel-

m wi fo eb ri vi ga ge ba. sa sur sa To sa sur sa To

usaf r Txo e bis ele men te bi mi mo-usaf r Txo e bis ele men te bi mi mo-

fan tu lia ra i me se ri o zu li Sem k-fan tu lia ra i me se ri o zu li Sem k-

re bi ko mu ni ka ci is ga re Se sxva das-re bi ko mu ni ka ci is ga re Se sxva das-

x va sa mi nis t ro eb Si, uwye beb Si, maT x va sa mi nis t ro eb Si, uwye beb Si, maT

nor ma ti ul aq teb Si da ar ar se-nor ma ti ul aq teb Si da ar ar se-

bobs maT So ris ko mu ni ka cia, rac bobs maT So ris ko mu ni ka cia, rac

ar iZ le va er Ti cen t ri dan ko or-ar iZ le va er Ti cen t ri dan ko or-

di na ci is Se saZ leb lo bas. di na ci is Se saZ leb lo bas.

yo ve li ve ze moT aR niS nu lis

Se de gia is, rom mTe li ri gi sa-

er Ta So ri so eq s per te bis Se fa-

se biT sa sur sa To usaf r Txo e ba

sa qar T ve lo Si ar ar se bobs, ris

sa fuZ vel sac iZ le va is faq ti u ri

mdgo ma re o bac, rac mi si oTxi ve

kom po nen tis uxe Si dar R ve vi Taa

ga mo xa tu li, ker Zod:

1. sa qar T ve lo Si sur sa Tis war-sur sa Tis war-

mo e ba mo e ba 1 sul mo sax le ze ga an ga ri-

Se biT 194 qve ya nas So ris bo lo ad-




gil zea (FAO). qve ya na Si sa sur sa To

pro duq ci is di di um rav le so ba

ar iwar mo e ba mi si fi zi o lo gi u ri

nor mis me sa me diTac ki (ga mo nak-

li sia kar to fi li) da mo sax le o ba

Zi ri Ta dad ik ve be ba im por ti re bu-

li sur sa TiT (sof lis me ur ne o bis

pro duq ci is im por ti 80%-s Se ad-

gens). yo ve li ve es Se de gia im mcda-

ri ag ra ru li po li ti ki sa, rom lis

mi xed vi Tac xe li suf le bis mi er

ig no ri re bu li iyo sof lis me ur-

ne o ba da pri o ri tet ul dar gad

mi iC ne o da tu riz mi (2004-2012w.w.).

sa xel m wi fo bi u je ti dan ga mo i yo-

fo da mxo lod 0,4-1%, ri Tac bo-

lo ad gil ze vi ya viT msof li o Si

ag ra ru li seq to ris da fi nan se bis

mxriv.

2013 wli dan axa li xe li suf le-

bis mi er sof lis me ur ne o ba pri-

o ri te tul dar gad ga mocxad da

da da iwyo mTe li ri gi pro eq te bis

gan xor ci e le ba mis sa re a bi li ta-

ci od (2013-2015 wleb Si sof lis

me ur ne o ba Si mo bi li ze bu li iq na

sa qar T ve los T vis up re ce den to

Tan xa 1,8 mi li ar di la ri).

mi u xe da vad aR niS nu li Ro nis-

Zi e be bi sa, dRe i saT vis ag ra rul

seq tor Si mdgo ma re o ba jer ki-

dev ara da mak ma yo fi le be lia da

Sor saa nor ma lu ri sa gan, mag ram

aR sa niS na via mdgo ma re o bis ga mos-

wo re bis ten den cia, rac sa sur-

sa To pro duq ci is yve la sa xe o bis

war mo e bis zrda Si ga mo i xa te ba

(Tum ca, es zrda Zal ze „mok r Za-

le bu lia“) rac, Cve ni va ra u diT,

Sro mis aras rul fa so va ni or ga ni-

za ci is, moZ ve le bu li ag ro we se bi-

sa da teq no lo gi e bis ga mo ye ne bis,

Tes lis da ba li kon di ci u ro bis,

mi wis da ba li na yo fi e re bis da sxva

mi ze ze bis ar se bo biT un da aix s nas.

es cal ke Te maa, ri Tac ma Ra li do-

nis ag ros pe ci a lis te bi da mec ni e-

re bi un da da in te res d nen.

2. sa sur sa To usaf r Txo e bis me-2

kom po nen ti: mo sax le o bis uz run-

velyo fa srul fa so va ni, da ba lan-

se bu li sur sa TiT Za li an Sor saa

sa sur ve li sa gan. mo sax le o bis

di di um rav le so ba da ba li so ci a-

lu ri pi ro be bis ga mo ver axer xebs

fi zi o lo gi u ri nor me bis Se sa ba mi-

sad sak ve bis Se Ze nas da mox ma re bas,

ris ga moc uxe Sa daa dar R ve u li

sa sur sa To usaf r Txo e bis es kom-

po nen tic (mo sax le o bis 80% Ra-

rib-Ra ta kia, ma Ti 35% Sim Si lobs).

gan sa kuT re biT Tval Si sa ce mia

iafi pro duq tis — pu ris ga or ma ge-

bu li ra o de no biT mox ma re ba (sak-

ve bi ra ci o nis 60-70%) da ci lo va ni

pro duq te bis (xor ci, Tev zi, rZis

pro duq te bi) mox ma re bis da ba-

li maC ve neb le bi (fi zi o lo gi ur

nor meb ze 2,5-3-jer da me tad nak-

le bi). es pro ce si ara xa lia, qvey-

nis da mo u ki deb lo bis aR d ge nis

(1991w.) pe ri o di dan mi dis da axa li

xe li suf le bis mi er ga ta re bu li

mTe li ri gi Ro nis Zi e be bis (a xa li

sa war mo e bis Seq m na, Zve le bis re a-

bi li ta cia, mo sax le o bis na wi lis

da saq me ba, so ci a lu ri prog ra me-

bis gan xor ci e le ba: xel fa se bis,

pen si e bis, Sem we o be bis gaz r da da

sxv.) mi u xe da vad mdgo ma re o ba jer

ki dev sa va la loa. ga saT va lis wi ne-

be lia is, rom ada mi an Ta da a va de-

be bis 50% aras rul fa so va ni kve bis

Se de gia, rac sa gan ga Soa da dRis

wes rig Si dge ba mo sax le o bis fi zi-

ku ri ga dar Ce nis prob le ma (!).

aq ve un da aRi niS nos 2003 wels

ma Sin de li xe li suf le bis mi er

fi zi o lo gi u ri nor me bis xe lov-

nu rad Sem ci re ba da day va na sa-

sur sa To pro duq ci is faq ti u ri

mox ma re bis do ne ze, da mak ma yo-

fi le be li vi zu a lu ri su ra Tis

Seq m ni sa da e.w. sa ar se bo mi ni mu mis

ga sa i a feb lad, ra Ta mi si Ri re bu-

le ba ro gor me da ax lo e bo da mo-

sax le o bi saT vis ga ce mul pen si eb sa

da Sem we o bebs. sam wu xa rod, ase Ti

ara a dek va tu ri, „kas t ri re bu li“

sa ar se bo mi ni mu mi (160 la ri Tve Si)

dRem de Se mor Ca, rac ab sur du lia

da auci leb lad un da Se ic va los

(aR niS nu li Tan xa mar to kve ba sac

ki ar yof nis, rac Cve ni gaT v le biT,

dRes 255 la ri jde ba, rom ara fe ri

vTqvaT ara sa sur sa To xar jeb ze:

pir ve la di mox ma re bis sag ne bi, me-

di ka men te bi, ga da sa xa de bi, mom sa-

xu re bis sxva das x va sa xe e bi).

3. aR sa niS na via is faq ti, rom

sur sa Tis uv neb lo bi sa da xa-sur sa Tis uv neb lo bi sa da xa-

ris xis mo ni to rin giris xis mo ni to rin gi 2005 wlis

CaT v liT xor ci el de bo da sa xel-

m wi fos mi er, ro gorc sa war mo-

eb Si, ise sa ba Jo zec (im por tu li

pro duq ci i saT vis) qve ya na Si dam-

k vid re bu li sab Wo Ta stan dar-

tis — ГОСТ-is Se sa ba mi sad. 2006

wli dan ma Sin de li xe li suf le bis

mi er sa er Tod ga uq m da kon t ro li

sa sur sa To pro duq ci a ze, ra mac

gza ga ux s na im por ti o rebs Se-

mo e ta naT sa qar T ve lo Si sxva gan

da wu ne bu li, fal si fi ci re bu li,

mik ro be bi Ta da toq si ku ri niv Ti-

e re be biT da bin Zu re bu li, ase ve

gen mo di fi ci re bu li, da ba li Ri-

re bu le bis pro duq te bi, ra mac,

ga mo iw via aramarto mom x ma re bel-

Ta ma si u ri da a va de be bi (gan sa kuT-

re biT av T vi se bi a ni sim siv niT 7-8

aTa si ada mi a ni we li wad Si), aramed

sur sa Tis ad gi lob ri vi war mo e-

bis pa ra li ze ba. mci re me war me e bis

mi er moy va nil ma ad gi lob riv ma

pro duq ci am kon ku ren cia ver ga-

u wia Se da re biT iaf fa si an im por-

tul pro duq ci as da faq ti u rad

sa ma mu lo war mo e ba mok v da (2013

wlam de sa qar T ve lo Si sax nav-sa-

Te si mi we bis 80% yo vel w li u rad

da u mu Sa ve be li rCe bo da). yo ve li-

ve aman ganapiroba sof lis mo sax-

le o bis ki dev uf ro ga Ra ri be ba

da maT ma mniS v ne lo van ma na wil ma

z (FAO) q n S s s rs m w s b n r b s sx



mi a to va so fe li da sa mu Sa o sa da

sar Cos sa Zeb ne lad qa laqs mi a Su ra

(a se u lo biT so fe li da ca ri el da

da yve la ze SeZ le bu lad so fel Si

pen si o ne ri iT v le ba).

2013 wli dan in ten si u rad da-

iwyo sa xel m wi fos mi er sur sa Tis

uv neb lo bi sa da xa ris xis kon t ro-

li, ra sac sa war mo eb Si da sa vaW ro

qsel Si anxor ci e lebs sur sa Tis

erov nu li sam sa xu ri, xo lo sa-

ba Jo ze — fi nan s Ta sa mi nis t ros

Se mo sav le bis sam sa xu ri. sa gu lis-

x moa is, rom 3 we li wad Si mo ni to-

rin gis (sa sur sa To pro duq ci is

la bo ra to ri u li kvle va) ra o-

de no ba 10-jer ga i zar da da 2015

wels 6 aTass mi aR wia, rac mi sa-

sal me be lia, Tum ca, mo ni to rin gis

mas S ta be bi jer ki dev ara sak ma ri-

sia (Cve ni qvey nis tol lat vi a Si

we li wad Si 0,5 mi li o ni la bo ra to-

ri u li kvle va tar de ba). sa Wi roa

am sam sa xu ri saT vis da fi nan se bis

mniS v ne lo va ni gaz r da da Se sa ba-

mi si ra o de no bis kva li fi ci u ri

spe ci a lis te biT uz run vel yo fa.

un da aRi niS nos, rom sa sur sa-

To usaf r Txo e bis am kom po nents

yve la ze me ti yu radRe ba eq ce va

xe li suf le bis mxri dan (rac ze-

mo dac aRi niS na). am mi mar Tu le-

biT mu Sa obs: sur sa Tis erov nu li

sa a gen to, fi nan s Ta sa mi nis t ros

Se mo sav le bis sam sa xu ri, sof lis

me ur ne o bis sa mi nis t ros sof-

lis me ur ne o bi sa da sur sa Tis

de par ta men ti, ama ve sa mi nis t ros

sa mec ni e ro cen t ris ris kis mar T-

vis de par ta men ti, ase ve qve ya na Si

spe ci a lu rad Seq m ni li 11 la bo-

ra to ria sa er Ta So ri so stan dar t

— ISO-s Se sa ba mi sad.


xel mi saw v do mi sur sa TiT. xel mi saw v do mi sur sa TiT. sa sur-

sa To usaf r Txo e bis es kom po-

nen tic uxe Sad iyo dar R ve u li

da jer je ro biT TiT q mis ise Ti-

ve mdgo ma re o baa, rad gan ze moT

aR niS nu li da ba li so ci a lu ri

pi ro be bis ga mo mo sax le o ba jer

ki dev ver axer xebs mis T vis sa Wi-

ro ra o de no bis sur sa Tis Se Ze nas.

am mi mar Te biT sa yu radRe boa 2013

wli dan xe li suf le bis mi er ga ta-

re bu li Ro nis Zi e be bi, rac aR niS-

nu li iyo 7-e gver d ze da ase ve me-2

kom po nen tis gan xil vi sas (gv. 10).

sam wu xa rod, im de nad da ba li iyo

sa qar T ve los mo sax le o bis so ci-

a lu ri pi ro be bi wi na wleb Si, rom

jer je ro biT cxov re bis do niT

msof li o Si isev uRa ri be si qvey ne-

bis bo lo xu Te ul Si varT si ri is, av-

Ra ne Tis, kun Zu l ha i tis da ugan dis

gver diT (sa er Ta So ri so or ga ni za-

cia „ge la pi“-s mo na ce me bi, 2014w.).

sa sur sa To usaf r Txo e bis

oTxi ve kom po nen tis mok le gan-

xil vi da nac naT lad Cans, rom sa-

sur sa To usaf r Txo e bis dac vis

mdgo ma re o ba sa qar T ve lo Si kri-

ti ku li da sa gan ga Soa (es ma Sin,

ro ca eq s per te bis das k v niT Cvens

qve ya nas Ta vi si re sur se biT Se uZ-

lia ga mok ve bos ara Tu 4 mi li o ni,

ara med 12 mi li o ni ada mi a ni!).

yve la re sur si un da iq nas ga-

mo ye ne bu li sa sur sa To usaf r-

Txo e bis dac vis srul fa sov nad

uz run vel sa yo fad, mo sax le o bis

so ci a lu ri pi ro be bis ga sa um-

jo be seb lad, ra Ta da cu li iq nas

ada mi a ne bis jan m r Te lo ba da kon-

s ti tu ci iT mi ni We bu li um Tav re si

pi ro ba — si cocx lis uf le ba.

qve ya na Si sa sur sa To qve ya na Si sa sur sa To usaf r Txo e bis dac vis usaf r Txo e bis dac vis uz run vel yo fi saT vis uz run vel yo fi saT vis gan sa xor ci e le be li gan sa xor ci e le be li Ro nis Zi e be biRo nis Zi e be bi1. sur sa Tis ad gi lob ri vi war-

mo e bis mniS v ne lo va ni gaz r da, re-

sur se bis maq si ma lu rad ga mo ye ne-

ba Tvi Tuz run vel yo fis miR we vis

miz niT. sa sur sa To pro duq ci is

mwar mo e bel Ta ma te ri a lu ri xel-

Sewyo ba, ag ro dazR ve vis sis te mis

far Tod da ner g va.

2. sur sa Tis eq s por tis upi ra te-

si gan vi Ta re ba im por tis mi marT.

3. sa sur sa To ba lan sis da re-

gu li re ba. sur sa Tis war mo e ba —

moTxov na — mox ma re bis di na mi kis

Ses wav la, ana li zi.

4. sur sa Tis uv neb lo bis dac vis

Ro nis Zi e be bis far To mas S ta biT

gan xor ci e le ba. sur sa Tis mo ni-

to rin gis „min d v ri dan — Tef Sam-

de“ srul yo fi lad da ner g va.

5. srul fa so va ni, da ba lan se-

bu li sur sa Tis mox ma re bis, fi-

zi o logi u ri nor me bis dac vis

uz run vel yo fa da sa ar se bo mi ni-

mu mi saT vis re a lu ri sa sur sa To

ka la Tis Sed ge na.

6. sur saT ze mo sax le o bis xel-

mi saw v do mo bis maq si ma lu ri miR-

we va (mo sax le o bis da saq me ba, xel-

fa se bis, pen si e bis, Sem we o be bis

gaz r da, fa se bis Se saZ lo Sem ci-

re ba sur saT ze, saw vav ze, ko mu-

na lur ga da sa xa deb ze, me di ka men-

teb ze, sa yo facxov re bo sag neb ze

da sxv.).

7. ag ro mec ni e re bis sa Ta na do

da fi nan se ba.

8. in ves ti ci e bis mo zid va. sof-

lis aRor Zi ne bis pro eq te bis gan-

xorci e le ba.

9. qve ya na Si sa sur sa To re zer ve-

bis Seq m na.

10. mas me di is sxva das x va sa Su a-

le be biT mo sax le o bis pe ri o du li

in for mi re ba da ba lan se bu li kve-

bis mniS v ne lo bi sa da sak veb pro-

duq teb Si jan m r Te lo bi saT vis

mav ne niv Ti e re be bis Sem c ve lo bis

Se sa xeb. sa sur sa To usaf r Txo e-

bi sa da jan sa Ri, da ba lan se bu li

x b s s sr s n


kve bis ele men te bis swav le bis da-

ner g va sko leb Si.

11. sof lad fer me ru li ga er Ti-

a ne be bis, ko o pe ra ti ve bis qse lis

ga far To e ba da ma Ti xel Sewyo ba.

12. sof lis me ur ne o bis, Sro-

mis, jan m r Te lo bis da so ci a lu ri

dac vis, eko no mi kis mdgra di gan-

vi Ta re bis, fi nan s Ta sa mi nis t-

ro e bi sa da sxva da in te re se bu li

uwye be bis ba za ze qve ya na Si sa sur-sa sur-

sa To usaf r Txo e bis sa ko or di na-

cio cen t ris cio cen t ris Seq m na, ro me lic sis-

te ma tu rad Se is wav lis sak ma ri si

ra o de no bis, srul fa so va ni, uv ne-

be li da xel mi saw v do mi sur sa TiT

mo sax le o bis uz run vel yo fas,

sa sur sa To usaf r Txo e bis dac vis

mdgo ma re o bas, Se i mu Sa vebs Ro nis-

Zi e bebs prob le me bis da saZ le vad

da mo ni to rings ga u wevs maT Ses-

ru le bas.

yo ve li ve es xels Se uwyobs sxva-

das x va sa xel m wi fo uwye beb Si gab-

ne u li sa sur sa To usaf r Txo e bis

ele men te bis ko or di na ci as da

sa sur sa To usaf r Txo e bis srul-

fa so van ga az re bas, mo sax le o ba Si

srul fa so va ni, da ba lan se bu li

kve bis auci leb lo bis sa Wi ro e bis

dam k vid re bas, ma Ti jan m r Te lo-

bis dac vis, qvey nis sa sur sa To

usaf r Txo e bis da eko no mi kis

mdgra di gan vi Ta re bis uz run vel-

yo fas.

So Ta Cxe i Ze,So Ta Cxe i Ze,teq ni kur mec ni e re ba Ta teq ni kur mec ni e re ba Ta

doq to ri, pro fe so ri, sa qar T ve-doq to ri, pro fe so ri, sa qar T ve-

los sa in Jin ro aka de mi is mrCe ve-los sa in Jin ro aka de mi is mrCe ve-

li, sa qar T ve los war mo mad ge ne li li, sa qar T ve los war mo mad ge ne li

NATONATO-s sof lis me ur ne o bi sa -s sof lis me ur ne o bi sa

da sur sa Tis ko mi tet Si da sur sa Tis ko mi tet Si

(1999-2005w.w.), eq s per ti sa sur sa To (1999-2005w.w.), eq s per ti sa sur sa To

usaf r Txo e bis sa kiTxeb Siusaf r Txo e bis sa kiTxeb Si


b s m n b s sw b s s s r x b s s r ns s r x b s s r n

pu re ul mar c v le uls mi e kuT-

v ne ba — xor ba li, Wva vi, Svria,

qe ri da si min di. es mar c v le u li

kul tu re bi bu ne ba Si ve lu ri sa-

xiT ar ar se bobs. mi iC ne ven, rom

isi ni war mo So bi li un da iyos

10-15 sa xis sxva dax va mce na ri sa-

gan, ro mel Ta um rav le so ba dRes

ga da Se ne bu lia. at lan to lo ge bi

va ra u do ben, rom ada mi a nis mi er am

kul tu re bis ga moy va na un da mom x-

da ri yo war R v nam de di di xniT ad-

re mi Ti ur „at lan ti da ze”. qve mo

qar T l Si, arux los ar qe o lo gi ur

Zeg l ze aR moC n da Zve li wel TaR-

ricx viT me eq v se aTas w le ul Si

kul ti vi re bu li xor b lis naS Te bi

— kul tu ru li xor b lis ini ci a-

lu ri sa xe o be bi — ki li a ne bi, ma xa

da Zvel kol xu ri as li, er T mar c-

va la da or mar c va la as li, spel-

ta, SiS vel mar c v li a ne bi: rbi li

xor ba li, ju ja xor ba li, qe ri,

fet vi, Ro mi, Svria da kul tu rul

mce na re Ta Tan m x le bi sa re ve le bi

da Wva vi.

ax la Cven ar Se vud ge biT imis

mtki ce bas, rac ise dac sa yo vel-

Ta od cno bi lia, rom sa qar T ve lo

aris pu ri sa da Rvi nis sam Sob lo.

qar T ve le bi odiT gan ve pur-Rvi-

niT xvde bod nen axal So bils da

pur-Rvi niT ve krZlav d nen mic va-

le buls. es ori pro duq ti sak ra-

men ta lu ria. sa Ta ve pre is to ri ul

war sul Si un da ve Zi oT. Su me ri-

saT vis pu ri „si cocx lis sa Ta-

ve a“, ro me lic ada mi an ma „be dis

da sazR v riT“ mi i Ro RvTa e bi sa gan.

„pur“ fu Zis sity ve bis se man ti ka

in do ev ro pul Si av lens msgav se-

ba-iden tu ro bas xor b lis qar Tul

sa xel wo de bas Tan. in do ev ro pul-

Si „pur“ fu Zi a ni sity ve bi niS navs

suf Tas, gan w men dils, Se ur y v-

nels, da us v rels, na Tels, Se u-

re vels, wa u bil wavs, um wik v los,

gam W vir va les; Zvel ber Z nul Si

— cecxls, ci ur cecxls, als, sam-

g lo vi a ro cecxls da ase ve — xor-

bals, xor b lis mar c vals (n. bre-

ga Ze). fu Ze „pur“ qar Tu li war mo-

qar T ve li xal xi xor bals jer ki dev ene o li Tis xa na Si ic nob-qar T ve li xal xi xor bals jer ki dev ene o li Tis xa na Si ic nob-da da uk ve xor b lis ram de ni me sa xe o ba („if q li“, „as li“, „di ka“, da da uk ve xor b lis ram de ni me sa xe o ba („if q li“, „as li“, „di ka“, „ma xa“, „zan du ri“, „do li“, „xu lo go“) moh yav daT. xor b lis am g va-„ma xa“, „zan du ri“, „do li“, „xu lo go“) moh yav daT. xor b lis am g va-ri di fe ren ci re bu li sa xe ob ri vi sa xel wo de ba ar cer Ti qvey nis ri di fe ren ci re bu li sa xe ob ri vi sa xel wo de ba ar cer Ti qvey nis xalxs ar ga aC nia, rac imis da ma das tu rebelia, rom xor b lis kul-xalxs ar ga aC nia, rac imis da ma das tu rebelia, rom xor b lis kul-tu rul sa xe o ba Ta for mi re ba Si qar T vel ma er ma aq ti u ri mo na wi-tu rul sa xe o ba Ta for mi re ba Si qar T vel ma er ma aq ti u ri mo na wi-le o ba mi i Ro.le o ba mi i Ro.

aka de mi kos n. va vi lo vis az riT, xor b lis for ma Ta war moq m na Si aka de mi kos n. va vi lo vis az riT, xor b lis for ma Ta war moq m na Si sa qar T ve los gan sa kuT re bu li ad gi li uka via.sa qar T ve los gan sa kuT re bu li ad gi li uka via.

puris is to ri u li mniS v ne lo ba da sa qar T ve los ro lipuris is to ri u li mniS v ne lo ba da sa qar T ve los ro li

თვალსაზრისითვალსაზრისი



So bi saa da ara in do-ev ro pu li dan

SeT vi se bu li (g. ro ga va).1

qar T vel Ta pre is to ri ul na Te-

savs — eb ra ul eT noss pur-Rvi nis

mad li aras d ros da u kar gavs. Zvel

aR T q ma Si mel qi se de qi as ru lebs

pu ri sa da Rvi nis sak ra men tul

ri tu als, axal aR T q ma Si qris te

wyals Rvi nod gar da sa xavs, mi si

xor ci pu ria, xo lo sis x li Rvi no.

bu ne ba Si mo wes ri ge bu lia sa si-

cocx lo riT mi, bi os fe ro cva le ba-

dobs de da mi wis ge og ra fi u li sar-

tye le bis Se sa ba mi sad. eko sis te ma Si

ada mi a nis ad gi li mkac rad gan sazR-

v ru lia. vTqvaT, es ki mo sis kve ba

maT bu neb riv sa si cocx lo ga re mo Si

mkveT rad gan s x vav de ba im ada mi a-

nis kve bis xa si a Tis gan, rom le bic

cxov ro ben tro pi keb Si. es ki mo si sa

da ev ro pe lis kve bis ra ci o nis ur-

Ti er T Sec v la maT jan m r Te lo ba ze

ka tas t ro fu lad aisa xe ba.

sa qar T ve los si nam d vi le Si pu-

re u lis mox ma re bis Ta vi se bu re-

bebs is to ri u lad gan sazR v rav da

eko lo gi u ri da sa me ur neo pi ro be-

bi. sxva xal xe bis gan gan s x va ve biT,

pu ris mo War be bu li mox ma re ba qar-

T vel Ta xa si aT Sia. pur ze moTxov-

ni le bis es gan sa kuT re bu li Ta-

vi se bu re ba da sa bams So re ul war-

sul Si iRebs. „Zve li me so po ta mi is

ra ci o nis sis te me bis“ (i. hel bi)

mi xed viT Su me re li mu Sa yo vel-

dRi u rad Wam da 1.4 kg. purs. tyve

qals da Sro mi su na ri an bav S vs yo-

vel dRi u rad aZ lev d nen 1kg. purs.

aR mo sav leT sa qar T ve lo Si me ca-

me te-mecx ra me te sa u ku ne eb Si er Ti

su li mo sax lis yo vel dRi ur saz r-

dos 0.9 — 1.4 kg. pu ri Se ad gen da.

qar T vel Ta pu ris mox ma re bis

Ta vi se bu re ba Si vlin de ba erov-

nul TviT Seg ne ba Si ga mo xa tu li

sa si cocx lo uz run vel yo fis

kul tu ris mem k vid re o bi Ti Ri re-

bu le ba. pur war mo e bis erov nul

ga moc di le ba Si war mod ge ni lia

eko lo gi u ri, sam kur na lo, ge ron-

to lo gi u ri, eko no mi ku ri da kul-

tu rul-sa me ur neo mxa re e bi, re-

li gi u ri da so ci a lu ri as peq te bi.

wi na azi a Si xor b lis pu ri um-

Tav re si, yo vel dRi u ri pro duq-

tia. is to ri u lad iran Si gar da

xor b li sa, purs acxo ben ag r eT ve

qe ris gan, iS vi a Tad Wva vis gan. ga-

mo nak liss war mo ad gens av Ra ne-

Tis, ba dax Sa ni sa da nu ris ta nis

mTi a ne Ti. Crdi lo eT ira nis mo-

sax le o bis na wil Si pu ri ar iT v-

le ba Zi ri Tad sak ve bad.

in do ev ro pe le bi xor bals ga ec -

v nen mci re a zi is axal sacxov ri si

ad gi le bi dan. ev ro pa Si xor bal ma

wi na a zi i dan Se aR wia, Se sa ba mi sad,

in do ev ro pe leb ma pur cxo ba ad gi-

lob ri vi mo sax le o bi dan Se is wav les.

ar qe o lo gi u ri ma sa la, ro me lic

Svi di a Tas w le u liT Ta riR de ba,

adas tu rebs, rom Su am di nar eT Si

pur cxo ba ma Ral sa fe xur ze id ga.

Su me re li ama yob da pu riT — ci vi-

li ze bu li Sro mis na yo fiT. gil-

ga meS ma, uru qis me fem, ga dawy vi ta

ada mi a nur kul tu ras azi a ros

en qi du da ga u mas pin Z l da Su me-

ru li Sro mis na yo fiT, pu ri Ta da

Rvi niT. en qi dum, ro me lic mu dam

na dir Ta rZes Se eq ce o da, ar ico-

da purs ro gor Wa men da ro gor

sva men Rvi nos da ga o ce bu li uyu-

reb da mir T me ul ZRvens.

uZ ve le si ber Z ne bi pe las ge bi dan

ezi a rnen xor bals, xo lo pur cxo-

bis xe lov ne ba eg vip te le bis gan

Se iT vi ses. Zve li berZ ne bi purs

acxob d nen spe ci a lur qoT neb Si

„qli ba nos Si“. aqe da naa war mo So bi-

li Zvel go Tu ri sity va „qla ibs“,

ro me lic maT gan mi i Res Zvel ma

ger ma ne leb ma („xla ib“) da sxva

xal x ebma (es to ne leb ma — „le ib”),

maT So ris ru seb ma „xleb“. pur-

cxo bis saq mes ro ma e le bi ber Z ne-

bis gan ezi ar nen, Sem deg mi si ga-

da ad gi le ba mox da Crdi lo e TiT.

am ri gad, purs — ci vi li ze bu li

Sro mis na yofs, ev ro pe le bi ezi ar-

nen pro to qar T ve le bi sa gan. ga sul

sa u ku ne eb Si ev ro pa Si xor b lis

purs ga ci le biT nak le bad mo ix-

mar d nen, vid re Wva vi sas. ma ga li-

Tad, 1893 wels Wva vi sa da xor b lis

pu ris mox ma re bis Se far de ba iyo

67:33, anu or jer met Wva vis purs

mo ix mar d nen. ad re ul pe ri od Si

sa va ra u dod Se far de ba Wva vis sa-

sar geb lod ga ci le biT di di un da

yo fi li yo. 1970 wels am Se far de-

bam 25:75 Se ad gi na, anu am pe ri od-

Si ev ro pa xor b lis purs sam jer

uf ro mets Wam da, vid re Wva vi sas.

ger ma ni a Si 1800 wels erT sul

mo sax le ze ga an ga ri Se biT 300 kg.

purs mo ix mar d nen, 1910 wels mxo-

lod 157 kg., xo lo 1970-1977 wleb-

Si — mxo lod 62 kg.

qvey nis eko lo gi u ri da sa me ur-

neo pi ro be bi gan sazR v ravs pu ris

mox ma re bis Ta vi se bu re bebs. am

mxriv pu re u lis mox ma re ba mra-

1. qarTveli xalxi xorbals icnobda jer kidev eneoliTis xanaSi da ukve mohyavdaT 1. qarTveli xalxi xorbals icnobda jer kidev eneoliTis xanaSi da ukve mohyavdaT

xorblis ramdenime saxeoba („ifqli“, „asli“, „dika“, „maxa“, „zanduri“, „doli“, „xulogo“). xorblis ramdenime saxeoba („ifqli“, „asli“, „dika“, „maxa“, „zanduri“, „doli“, „xulogo“).

xorblis amgvari diferencirebuli saxeobrivi saxelwodeba arcer Ti qveynis xalxs ar xorblis amgvari diferencirebuli saxeobrivi saxelwodeba arcer Ti qveynis xalxs ar

gaaCnia, rac imis damadastu rebelia, rom xorblis kulturul saxeobaTa formirebaSi gaaCnia, rac imis damadastu rebelia, rom xorblis kulturul saxeobaTa formirebaSi

qarTvelma erma aqtiuri monawileoba miiRo. akademikos n. vavilovis azriT, xorblis qarTvelma erma aqtiuri monawileoba miiRo. akademikos n. vavilovis azriT, xorblis

formaTa warmoqmnaSi saqarTvelos gansakuTrebu li adgili ukavia.formaTa warmoqmnaSi saqarTvelos gansakuTrebu li adgili ukavia.

sadReisod msoflioSi aRwerili da registri rebulia xorblis botanikur gvarSi sadReisod msoflioSi aRwerili da registri rebulia xorblis botanikur gvarSi

Semavali 23 kulturuli da 4 veluri saxeoba. amaTgan saqarT veloSi warmodgenilia 14 Semavali 23 kulturuli da 4 veluri saxeoba. amaTgan saqarT veloSi warmodgenilia 14

kulturuli saxeoba. garda amisa, qarTuli xorblis saxeobebisagan mi Rebulia kidev kulturuli saxeoba. garda amisa, qarTuli xorblis saxeobebisagan mi Rebulia kidev

4 kulturuli saxeoba, rac, erTad aRebuli, Seadgens xorblis gvarSi Semaval saxeo-4 kulturuli saxeoba, rac, erTad aRebuli, Seadgens xorblis gvarSi Semaval saxeo-

baTa 65%-s. qarTul kulturul xorbalTa Soris aRwerilia 150-ze meti saxesxvaoba baTa 65%-s. qarTul kulturul xorbalTa Soris aRwerilia 150-ze meti saxesxvaoba

da jiSTa didi mravalferovneba (160-mde). maT warmoqmnas da Camo yalibebas xeli da jiSTa didi mravalferovneba (160-mde). maT warmoqmnas da Camo yalibebas xeli

Seuwyo saqarTvelos biogeoklima turma mravalferovnebam, qarTveli kacis garjam, Seuwyo saqarTvelos biogeoklima turma mravalferovnebam, qarTveli kacis garjam,

SemoqmedebiTma unarma da xalxurma seleqciam. qarTvel ers xorblis movla-moyvanis SemoqmedebiTma unarma da xalxurma seleqciam. qarTvel ers xorblis movla-moyvanis

didi isto riuli gamocdileba gaaCnia.didi isto riuli gamocdileba gaaCnia.



val fe ro va ni iyo sa qar T ve lo Si.

mox ma re bis Ta vi se bu re bebs ga na-

pi ro bebs ge og ra fi u li ga re mo.

xor ba li xa robs Se da re biT Tbil

mxa re Si, Wva vi — Se da re biT civ Si.

ase ve, ni a da gob ri vi Ta vi se bu re be-

bi ga na pi ro bebs fet vi sa da Ro mis

moy va nas. amis ga mo aR mo sav leT

sa qar T ve los ba ris mo sax le o ba Si

do mi ni reb da xor b lis pu ris mox-

ma re ba; da sav leT sa qar T ve los

bar Si — Ro mi da mWa di; aR mo sav-

leT sa qar T ve los mTa Si qe ri sa

da Wva vis na za vi pu ri; da sav leT

sa qar T ve los mTa Si — mWa di da qe-

ris pu ri. sa qar T ve los sxva das-

x va kuTxe Si acxob d nen: xor b lis

da fet vis na za vi fqvi li sa gan

„mWad pu ras“, qe ri sa da xor b lis

na za viT — „qer W re las“, qe ri sa da

Wva vi sa gan — „qer s vils“, qe ri sa da

di ki sa gan — „qer di kas“ . xor bal-

Si zog jer so lon j sac urev d nen,

rac met sur ne le bas ma tebda purs.

aR mo sav leT sa qar T ve lo Si er-

Ti su li mo sax le yo vel dRi u rad

1.4 ki log ram purs Wam da. pur ze

moTxov ni le bis es Ta vi se bu re ba

da sa bams iRebs pre is to ri ul war-

sul Si, igi So re u li wi nap ris Su me-

rul-qal de u ri ge ne ti kis kod Sia

Ca ner gi li da Cven qvec no bi er Sia

Ca beW di li1.

ada mi a ni na yo fis m Wa me li ar-

se baa, mi si Tav da pir ve li sak ve bi

mar c v le u li da xi li iyo. mar-

c v le u li da xi li un da mi viC ni-

oT mTe li mce na re u li sam ya ros

um Tav res war mo mad gen le bad.

er T leb li a ni da or leb li a nia

Sro Sa ni seb r Ta da var di seb r Ta

war mo mad gen le bi, rom le bic qmni-

an ada mi a nis um Tav res mce na re ul

sak vebs. Sem Tx ve vi Ti ar aris, rom

qal de ve le bis, S u me re bis da iude-

ve le bis um Tav re si Tav da pir ve-

li sak ve bi iyo Sro Sa ni seb r Ta da

var di seb r Ta war mo mad gen le bi. es

mce na re e bi aRag z ne ben niv Ti e re-

ba Ta cvlas da ner vul sis te mas,

an vi Ta re ben az rov ne bas. Sro Sa ni-

seb r Ta mo na Te sa ve ni ari an pu re u-

li mar c v le u li kul tu re bi. isi ni

gvkve ba ven mzis mi e ri sak ve biT

— sa xa meb liT. mis gan Cven vi RebT

kos mi ur ener gi as. pu re u li mar c-

v le u li mwif de ba ver ti ka lu rad

mdgo mi, mce na ris yve la ze ma Ral,

mzis ken mi mar Tul na wil Si. ami tom

pu re u li mar c v le u lis yve la sa xe,

aris ada mi a nis kve ba Si uni ver sa-

lu ri. „pu ri Cve ni ar so bi sa“ aris

ada mi a nis sam Se neb lo da su li e re-

bas Tan da ma kav Si re be li sak ve bi.

pur cxo bis prob le ma pur cxo bis prob le ma sa qar T ve lo Sisa qar T ve lo Si

kla si fi ka ci is mi xed viT sa mi

bo ta ni ku ri oja xi dan um Tav ress

war mo ad gens pu re u li mar c v le-

u li: xor ba li, Wva vi, qe ri, Svria,

fet vi da si min di. qar Tu li ga ge-

biT pu ri mxo lod xor b lis fqvi-

lis da sa fu ar Tan er Tad mo ze-

li li co mis gan ga mom cx va ri pro-

duq tia. sxva pu re u li mar c v lis

nam cx vars, ma ga li Tad, fet vi sa da

si min dis pro duqts, mWads uwo-

de ben, xo lo xor b li sa da qe ris

na zavs — „qer W re las”, xor b li sa

da si min dis an fet vis na za vi sa gan

mi Re bul nam cx vars — „mWad pu ras”

da „qer s vi las” — qe ri sa da Svri-

is fqvi lis nam cx vars. am ri gad,

mWa di, Ro mi (si min dis an fet vis

fqvi lis mo xar Su li pro duq ti),

„qer W re la”, „qer ve la”, „qer di ka”

qar T vel Ta kve bis ra ci on Si pu ris

fun q ci as as ru leb da. es asa xu lia

xal xur po e zi a Sic:

„me ja va xeTs ra mi Wir da,„me ja va xeTs ra mi Wir da,

mTva re iyo mze sa vi Ta,mTva re iyo mze sa vi Ta,

kal ma xi da qe ris pu rikal ma xi da qe ris pu ri

win me ya ra bze sa vi Ta”.win me ya ra bze sa vi Ta”.

Wva vis, qe ris da Svri is xor-

bal Tan na za vi fqvi li sa gan ga-

mom cx va ri pu ri uda vod di e tu ri

da sam kur na lo pro duq tia. war-

1. sadReisod puris Semcvlelad miRebulia kartofili. misi samSobloa peru, 1. sadReisod puris Semcvlelad miRebulia kartofili. misi samSobloa peru,

igi evropaSi iZulebiT gaavrceles meTeqvsmete saukunis meore naxevarSi da igi evropaSi iZulebiT gaavrceles meTeqvsmete saukunis meore naxevarSi da

Semdeg gavrcelda yvelgan, aziasa da afrikaSi. kartofils mecniereba afasebs Semdeg gavrcelda yvelgan, aziasa da afrikaSi. kartofils mecniereba afasebs

maRalkaloriulobis gamo, rogorc masobrivi kvebis saSualebas. amboben, rom igi maRalkaloriulobis gamo, rogorc masobrivi kvebis saSualebas. amboben, rom igi

„meore puria“, sinamdvileSi sakiTxi ar wydeba kartofilis sasargeblod.„meore puria“, sinamdvileSi sakiTxi ar wydeba kartofilis sasargeblod.

ZaRlyurZenisebrTa ojaxis warmomadgenlebi momwamlavi mcenareebia. maT ZaRlyurZenisebrTa ojaxis warmomadgenlebi momwamlavi mcenareebia. maT

miekuTvneba: lencofa, beladona, lema, Tambaqo da kartofili. Sxamian mcenareebSi miekuTvneba: lencofa, beladona, lema, Tambaqo da kartofili. Sxamian mcenareebSi

Rrmadaa CaZiruli cxovelur-mSvinieri arsi, ric gamoc normalurad ar warimarTeba Rrmadaa CaZiruli cxovelur-mSvinieri arsi, ric gamoc normalurad ar warimarTeba

cilis warmoqmnis procesi da Sedegad mcenare gamoimuSavebs alkaloidebs. cilis warmoqmnis procesi da Sedegad mcenare gamoimuSavebs alkaloidebs.

kartofilis miwisqveda nawilSi warmoiqmneba bolqvebi — mcenaris saxeSecvlili kartofilis miwisqveda nawilSi warmoiqmneba bolqvebi — mcenaris saxeSecvlili

Rero, mas „planetis bneli gonebis nayofs” uwodeben. kartofilis bolqvebis Rero, mas „planetis bneli gonebis nayofs” uwodeben. kartofilis bolqvebis

insoliaciis (mziT dasxiveba) SemTxvevaSi warimarTeba alkaloidis warmoqmenis insoliaciis (mziT dasxiveba) SemTxvevaSi warimarTeba alkaloidis warmoqmenis

procesi, am dros bolqvi mwvandeba da masSi grovdeba momwamvleli alkaloidi procesi, am dros bolqvi mwvandeba da masSi grovdeba momwamvleli alkaloidi

solanini, rac adamianis sicocxlisaTvs metad saSiSia. aseve, kartofilis yvavilebi solanini, rac adamianis sicocxlisaTvs metad saSiSia. aseve, kartofilis yvavilebi

da miwiszeda nayofi warmoadgens saSiS mcenareul Sxams.da miwiszeda nayofi warmoadgens saSiS mcenareul Sxams.

kartofilis umTavresi naxSirwyali — saxamebeli lokalizebulia bolqvebSi, misi kartofilis umTavresi naxSirwyali — saxamebeli lokalizebulia bolqvebSi, misi

mikroskopuli suraTi metad gansxvavebulia pureuli marcvleulis saxameblisagan. mikroskopuli suraTi metad gansxvavebulia pureuli marcvleulis saxameblisagan.

am naxSirwyalis gadaxarSva ise advilad ar xdeba, rogorc xorblis SemTxvevaSi. am naxSirwyalis gadaxarSva ise advilad ar xdeba, rogorc xorblis SemTxvevaSi.

xorblis puris Wamisas gadamuSaveba xdeba kuWsa da nawlavebSi; kartofilis xorblis puris Wamisas gadamuSaveba xdeba kuWsa da nawlavebSi; kartofilis

gadamuSavebis procesis dasrulebaSi monawileobas iRebs TviT tvinic, gadamuSavebis procesis dasrulebaSi monawileobas iRebs TviT tvinic,

gansakuTrebiT dakavebulia Sua tvini. es aranormaluri garemoeba uCveuloa CvenTvis. gansakuTrebiT dakavebulia Sua tvini. es aranormaluri garemoeba uCveuloa CvenTvis.

kartofiliT calmxrivi kvebis Sedegad samSvinvel-sulieri arasworad inergeba kartofiliT calmxrivi kvebis Sedegad samSvinvel-sulieri arasworad inergeba

adamianis fizikur sxeulSi, ris Sedegad STamomavloba ibadeba cxovrebiseulad adamianis fizikur sxeulSi, ris Sedegad STamomavloba ibadeba cxovrebiseulad

naklebad medegi. Tu es sasicocxlo xarvezi ganmeordeba ramdenime TaobaSi, dadgeba naklebad medegi. Tu es sasicocxlo xarvezi ganmeordeba ramdenime TaobaSi, dadgeba

dro, rodesac adamiani uZluri gaxdeba ebrZolos mzard degeneracias.dro, rodesac adamiani uZluri gaxdeba ebrZolos mzard degeneracias.

bolo wlebis ganmavlobaSi saqarTveloSi SeiniSneba kartofilis moWarbebuli bolo wlebis ganmavlobaSi saqarTveloSi SeiniSneba kartofilis moWarbebuli

moxmareba. qarTveli axalgazrdoba etaneba swrafi kvebis obieqtebSi kartofilis moxmareba. qarTveli axalgazrdoba etaneba swrafi kvebis obieqtebSi kartofilis

aratradiciul nawarms. es garemoeba sagangaSoa.aratradiciul nawarms. es garemoeba sagangaSoa.

r n s q r S 1 4 r m p rs W m p rz m r r b s n



sul Si „qer W re las“, „qer s ve las“,

„qer di kas“ mTi e le bis mi er pu rad

mox ma re bis auci leb lo ba ga mow-

ve u li iyo qe ris, Wva vi sa da Svri is

kul tu re bis ge og ra fi u li gan fe-

ni lo biT da xor b lis nak le bo biT.

ami tom qar T vel mTi el Ta ier sa xe,

xa li si a ni da op ti mis tu ri gan wyo-

ba gvar w mu nebs, rom ma Ti kve bis

ra ci o ni am mxriv sa ni mu Soa. am g va-

ri pro duq tiT xan g r Z liv mox ma-

re bas, cxa dia, di di gav le na un da

mo ex di na am xal xis men ta li tet ze.

pu re u li mar c v le u li kul tu-

re bis ci le bi um Tav re sad mi e kuT-

v ne ba pro la mi nebs da glu ta mi-

nebs. ami nom Ja ve bis Sem c ve lo bis

mi xed viT pu re u li mar c v le u li

xa si aT de ba ami nom Ja ve bis — li-

zi nis, trif to fa nis, tre o ni ni sa

da me Ti o ni nis nak le bo biT. amiT

xsni an pu ris ci le bis aras rul fa-

sov ne bas. pu re u li mar c v le u li

Se i cavs ara sa xa me bel po li sa qa ri-

debs (ce lu lo za, he mo ce lu lo za,

peq ti ni), ro mel Tac aras wo rad

ba las tur niv Ti e re bebs uwo de ben

imis ga mo, rom maT ada mi a nis or-

ga niz mi ver iT vi sebs. ara da isi ni

did gav le nas ax de nen saW m lis mo-

ne le ba sa da aT vi se ba ze. es niv Ti-

e re be bi or ga niz mi dan ga mo yo fen

mZi me me ta leb sa da ra di a ci ul

niv Ti e re bebs. fi zi o lo gi u rad

aq ti ur am niv Ti e re bebs TiT q-

mis ar Se i cavs umaR le si xa ris xis

xor b lis fqvi li. uj re di niT (ce-

lu lo za) mdi da ria xor b lis cex-

vi li (1.9%), Wva vis cex vi li (1.8%)

da qe ris fqvi li (1.5%). am ri gad,

ma Ra li fi zi o lo gi u ri Ri re bu-

le biT xa si aT de ba xor b lis me o re

da pir ve li xa ris xis fqvi li sa gan

ga mom cx va ri (e.w. „Sa vi” da „ru xi”

pu ri), agreTve Wva vis da Wvav-

xor b lis na za vi fqvi li sa gan ga-

mom cx va ri pu ri.

xor b lis fqvi li Se i cavs mo me te-

bu li ra o de no biT uj re di nas, ci-

lebs (gli a di ni da glu te li ni) —

we bog va ras, B jgu fis vi ta mi nebs,

fos for sa da mag ni ums, ga mo ir Ce va

ma Ra li SeT vi se bi Ta da ka lo ri-

u lo biT. xor b lis ci le bi co mis

mo ze li sas or jer met wyals Se iT-

vi sebs da war moq m nis we bog va ras.

we bog va ras meS ve o biT co mi xde ba

kar gi air dam We ri, fo ro va ni da rbi-

lo bis na zi elas ti u ro bis mqo ne.

Wva vis fqvi li ga mo ir Ce va po li-

sa qa rid B — glu ka ni sa da lor wos

Sem c ve lo biT. xor b li sa da Wva vis

fqvi li ar se bi Tad gan s x vav de ba

ci lo van-pro te i na zu li da nax-

Sir wyal — ami la zu ri kom p leq se-

biT. Se uc v la di ami nom Ja ve bi li-

mi ti re bu lia mxo lod li zi ni Ta da

tre o ni niT. ci lo va ni niv Ti e re ba-

ni com Si pep ti zir de bi an, ga da di an

blant ko lo i dur xsnar Si. Wva vis

fqvi lis ma Ral mo le ku lu ri pep-

to za ne bi (lor wo) — nax Sir wyal

— ami la zu ri kom p leq si, xor b li-

sa gan gan s x va ve biT, xa si aT de bi an

Saq ris ma Ra li Sem c ve lo biT, sa-

xa meb lis kle is t ra za ci is Se da-

re biT da ba li tem pe ra tu riT da

fer ment ami la zis aq ti u ri for-

miT. ami tom Wva vis fqvi lis lor wo

coms aZ levs Za li an ma Ral sib lan-

tes, ro me lic co mis afu e bis mTel

pe ri od Si rCe ba uc v le li. aqvs

plas ti u ro ba da we bo va ne bis una-

ri, da ba li dre ka do ba da elas ti-

u ro ba. Wva vis fo ri a no ba, xor b lis

pur Tan Se da re biT (54-72%), ga ci-

le biT nak le bia (45-55%). Wva vis

da Wvav-xor b lis pu ris mJa vi a no ba

(9-12 grad.) ga ci le biT me tia, vid-

re xor b lis pu ri sa (3-7 grad.).

sadRe i sod qe ri da Svria pur-

cxo ba Si ar ga mo i ye ne ba. ara da,

kve ba Si di e tur da sam kur na lo

Tvi se bebs ga na pi ro bebs qer Si si-

li ci u mis da Svri a Si mag ni u mis

Sem c ve lo ba. swo red amis ga mo

„qer W re la“ da „qer s ve li“ di e tu-

ri da sam kur na lo pro duq tia.

pur cxo ba Si qe ri sa da Svri is ga-

mo ye ne bis Se sa xeb Cven uni ka lu ri

ma sa la mog ve po ve ba. qar T ve le bi

Wva vis na warms purs ar uwo deb d-

nen, pu ri mxo lod xor b lis fqvi-

lis co mis afu e biT mi Re bul nam-

cx vars ewo de bo da, ufu a ri co mis

nam cx va ri xmi a dia.

sa qar T ve lo Si Rvi ni sa da pu ris,

ro gorc sak ra lu ri pro duq te-

bis ga uw mi du re ba (fal si fi ka cia,

tra di ci u li teq no lo gi e bis xel-

yo fa — ga u kuR mar Te ba) war mo ud-

ge ne li iyo. es ten den cia sa qar T-

ve lo Si Se nar Cu ne bu li iyo me o ce

sa u ku nis pir vel na xev ram de. me o-

ce sa u ku nis or moc da a Ti a ni wle-

bi dan iwye ba jer Rvi nis, Sem deg ki

pu ris to ta lu ri fal si fi ka cia.

es is pe ri o dia, ro ca da sav lu ri

ra ci o na liz mi da praq ti ciz mi

imar j vebs aR mo sav lur sib r Z ne ze.

sadRe i sod arat ra di ci u li teq-

no lo gi e bis da ner g vam sa SiS ro e ba

Se uq m na qar T vel Ta mod g mis ar se-

bo bas. ara er Txel gviT q vams, rom

yve la da a va de ba ga mow ve u lia sak-

ve biT da zo ga dad kve biT.

sa xal xo jan m r Te lo bis wi na-

pi ro bad un da vaq ci oT ada mi a nis

um Tav re si sak ve bis, yo vel dRi u-

ri mox ma re bis pro duq tis, pu ris

ga ke Til So bi le ba (ga um jo be se-

ba-ga nax le ba). pur cxo ba un da

efuZ ne bo des uZ ve les cod nas da

ga moc di le bas.

cod na da ga moc di le ba gvkar na-

xobs, rom pur cxo ba Si fqvi li ga-

mo ye ne bu li un da iyos daf q vi dan

mok le xan Si. mar c v lis daf q vis-

Ta na ve iwye ba fqvi lis da be re bis

pro ce si (si cocx lis mi ne le ba);

mar c v lis dam c ve li Sre e bi cil de-

ba en dos perms; fer men te bi, ro me-

lic auci le be lia Ca na sa xis gan vi-

Ta re bi saT vis, ga mo Ta vi suf l de ba

da maT ar Se uZ li aT sak ma ri si

ener gi iT mo na wi le o ba mi i Ron sa-

si cocx lo pro ce seb Si; amas Ta na-

ve, Jan g ba dis aq ti u ri moq me de biT

mim di na re obs gar daq m ne bi, ra sac



miv ya varT si cocx lis mi ne le bam-

de. fqvi lis Se nax vi sas Cven ar un-

da ve lo doT ma Ral vi ta lu ro bas.

fqvi lis war mo e ba Si ga mo ye ne bu-

lia kla si ku ri mra val sa fe xu ri-

a ni daf q vis me To di. am me To diT

vRe bu lobT xu Ti xa ris xis fqvils:

pip ki (dun s ti), umaR le si xa ris xi,

pir ve li xa ris xi, me o re xa ris xi da

cex vi li. Ta na med ro ve teq no lo-

gi iT — rTu li daf q viT, if q ve ba

en dos per mi, xo lo mar c v lis gar si,

ale i ro nis Sre da Ca na sa xi ga-

mo cal kev de ba, ri Tac mi Re bu li

xa ris xob ri vi fqvi li vi ta lo-

bas mok le bu lia, igi „mkvda ria”.

xa ris xob ri vi fqvi lis vi ta lo-

bis gaz r dis miz niT rig qvey neb-

Si (gan sa kuT re biT aSS) fqvils

uma te ben rki nas da vi ta mi nebs.

xSi rad com Si rbi li pu ris mi-

sa Re bad uma teb d nen Zli er hid-

ri re bul cxims. am dag va ri pu ri

wa a gavs pe no po lis ti rols.

da sav leT Si fiq ro ben, rom rac

uf ro met da na ma tebs Se i ta nen

pur Si, miT uf ro ga ke Til So-

bil de ba na war mi1. si nam d vi le Si

wvri lad daf q viT (da ba li daf q va),

er T je ra di daf q viT vRe bu lobT

ma Ra li vi ta lo bis pro duqts. pu ri

ar sa Wi ro ebs xe lov nur ga ke Til-

So bi le bas, igi bu neb ri vi pro duq-

tia. pu ris, ise ve ro gorc Rvi nis,

xel yo fa mkre xe lo baa.

pur cxo ba Si tra di ci u lad ga-

mo i ye ne bo da bu neb ri vi sa fu a ri.

suf Ta ha er Si yo vel T vi saa rZem Ja-

va baq te ri e bi, rom le bic gar k ve-

ul pi ro beb Si rZis Sa qars gar daq-

m nis rZem Ja vad. xor b lis fqvil Tan

Se da re biT rZem Ja vu ri du Ri lis

pro ce si uke Te sad wa ri mar Te ba

Wva vis fqvi lis com Si. odiT gan-

ve qar T ve le bi xor b lis fqvi lis

co mis asa fu eb lad iye neb d nen bu-

neb riv sa fu ars, rom lis da sam za-

deb lad mimarTav d nen svi as, qe ris

ala os da mSral xaSs. am dag varad

mom za de bu li sa fu a ri sa gan rZem-

Ja vu ri du Ri liT mi i Re ba rZem Ja va,

spir tu li du Ri liT — nax Si ror-

Jan gi da aro ma tu li kom po nen te bi,

rom le bic purs aZ leven spe ci fi-

kur sa si a mov no ge mos da suns.

bu neb ri vi sa fu a ri war mo ad-

gens cocxal or ga nizms, ro me lic

mi e sa da ge ba sak veb ares da ga-

re mom c vel pi ro bebs. xaz gas miT

un da vTqvaT, rom nax Sir wy le bis

rZem Ja vad gar daq m na zus tad Se-

e sa ba me ba ada mi a nis or ga niz m Si

mim di na re niv Ti e re ba Ta cvlas

(Saq ris gar daq m na rZem Ja vad).

amiT tra di ci u li pur cxo ba, jan-

m r Te lo bis Tval Ta xed viT, di di

upi ra te so biT ga mo ir Ce va, mag ram

in dus t ri ul (qar x nul) me Tod Tan

Se da re biT met dros mo iTxovs.

dRes ga mo ye ne bu li „swra fi sa-

fu a ri“, „xe lov nu ri sa fu a ri“,

spe ci a lu rad ga moy va ni li Zli-

e ri laq to baq te ri e bi, sa fu a ris

so ko e bi da aq ti u ri fer men te bi

war mar Ta ven niv Ti e re ba Ta cvlas,

ro me lic ra di ka lu rad gan s x va ve-

bu lia ada mi a nis or ga niz m Si mim-

di na re niv Ti e re ba Ta cvli sa gan.

amas Ta na ve, kuW -naw lav Si fqvi lo-

va ni na war mis „a ras wo ri mi mar Tu-

le bis“ daS lis Se de gad war mo iS o-

ba sa gan ga So sa me di ci no prob le ma:

so ko va ni da a va de be bi, mik ro ze bi.

or ga niz mis T vis gan sa kuT re biT

sa Si Sia „ga ve lu re bu li“ sa fua ris

so ko, ro me lic war mo Sobs ra xis

ze Tebs, da bal va len to van cxi mo-

van mJa vebs da mra val sxva iseT

niv Ti e re bebs, rom le bic da ma xa si-

a Te be li ar aris ada mi a nis niv Ti e-

re ba Ta cvli saT vis.

sa er Ta So ri so stan dar tis gan-

mar te biT, xa ris xi aris obi eq tis

ma xa si a Te bel Ta er Tob li o ba,

una ri, da ak ma yo fi los dad ge ni-

li an sa va ra u do moTxov ni le ba ni.

es gan mar te ba Cven Sem Tx ve va Si

ga u ge ba ria. ga u ge ba ria imi tom,

rom Se niR bu lad aq la pa ra kia

mo di fi ci re bul moTxov ni-

le beb ze, ro me lic teq nok ra-

ti am „aR zar da” ada mi a neb Si.

amasTana ve, ada mi a neb ma uar-

y ves pur cxo bis uni ka lu ri

tra di cia da aRi a res mec ni-

e rul-teq ni ku ri prog re sis

uni ver sa lu ro ba. „nak le bi

eko no mi ku ri da na xar je biT

me ti pro duq ci is war mo e-

ba” teq nok ra te bis uto pi u ri

ilu zia an ga miz nu li ve ra go-

baa. in dus t ri ul pur cxo ba Si

mom Wir ne o ba ver ga u tol de ba

sxva das x va sa SiS da a va de ba Ta

sam kur na lo xar jebs!

mTe li pa su xis m geb lo biT vacxa-

debT: dRe van del qar T vel me war-

me Ta er Ti na wi li mo sax le o bas sib-

ne le Si am yo fe ben. Zve li teq nok ra-

te bi da axa li li ber ta li a ne lebi

uni son Si ari an, araf rad da gi de ven

ada mi an Ta jan m r Te lo bas, oRond

mi i Ron rac Se iZ le ba me ti mo ge ba.

gvaxsovdes! sak ve bi pro duq tis

xa ris xi ga ni sazR v re ba mra va li

as peq tiT, mi si ga ge ba da mo ki de-

bu li un da iyos qvey nis is to ri a sa

da kul tu ra ze, Cve veb sa da kve bis

xa si aT ze. qar T vel Ta kve bis kul-

tu ra uni ka lu ria. es yve la fe ri,

ra zec Cven vi sa ub reT, di di eq s p-

re si iT aqvs naT q va mi cno bil qar-

T vel po ets mur man le ba ni Zes:

„qar x nis com-pu ra mom Zul da,„qar x nis com-pu ra mom Zul da,

var de da-pu ris nat ru li,var de da-pu ris nat ru li,

mo lur jo pu ri mom sur damo lur jo pu ri mom sur da

pu ri mom sur da qar Tu li”.pu ri mom sur da qar Tu li”.

po e ti mo lur jo pur Si ma xob li-

an purs gu lis x mobs.

pa a ta ko Ru aS vi li,pa a ta ko Ru aS vi li,ssmma aka de mi ko si;ssmma aka de mi ko si;

de mur bax ta Ze,de mur bax ta Ze,pro fe so ripro fe so ri

m

l

t

a

y

t

e

u

e

m

b

i

b

m

s

1. Tanamedrove pirobebSi dabali xarisxis (webogvara) gasaumjobeseblad farTod 1. Tanamedrove pirobebSi dabali xarisxis (webogvara) gasaumjobeseblad farTod

iyeneben xelovnur gamaumjobesebel-glutens, romelic adamianis organizmSi iwvevs iyeneben xelovnur gamaumjobesebel-glutens, romelic adamianis organizmSi iwvevs

saSiS daavadebas celiakias (nivTierebaTa cvlis moSlas). akad. nugzar baRaTurias saSiS daavadebas celiakias (nivTierebaTa cvlis moSlas). akad. nugzar baRaTurias

mier miRebul iqna yurZnis gadamuSavebis narCenebidan purcxobis naturaluri mier miRebul iqna yurZnis gadamuSavebis narCenebidan purcxobis naturaluri

gamaumjobesebeli. misi warmoebaSi danergviT praqtikulad gamoiricxeba ucxouri gamaumjobesebeli. misi warmoebaSi danergviT praqtikulad gamoiricxeba ucxouri

xelovnuri danamatebis gamoyeneba. aRniSnuli naturaluri danamati gamocdil iqna xelovnuri danamatebis gamoyeneba. aRniSnuli naturaluri danamati gamocdil iqna

niderlandebsa da saqarTveloSi. igi aumjobesebs purcxobis maCvenebels (amosvla) niderlandebsa da saqarTveloSi. igi aumjobesebs purcxobis maCvenebels (amosvla)

da amavdroulad purs sZens antioqsidantur Tvisebebs.da amavdroulad purs sZens antioqsidantur Tvisebebs.


საშური საქმესაშური საქმე

saqarTveloSi ikrifeboda 520-

530 aTasi tona xarisxovani Cais

foToli, rac mza produqciis

saxiT 140 aTas tonas Seadgenda.

respublikaSi warmoebuli mza Cais

85% gadioda sxva respublikebSi,

xolo nawili (1500-2000 tonamde)

sazRvargareTac. foTlis

pirvelad gadamuSavebas

emsaxureboda 108 Cais fabrika

(TiToeulis warmadoba 4,5-5 aTasi

tona) da ramdenime mikrofabrika

(800-1000 tonis moculobiT).

saqarTveloSi gaSenebul

plantaciebSi ZiriTadad Warbobs

Cinuri jiSebi, Tumca, aseve

mravlad gvxvdeba adgilobrivi

seleqciuri jiSebic. gavrcelebis

areali ganpirobebulia niadagisa

da klimaturi pirobebis

SesabamisobiT gavrcelebul

jiSebTan.

XX saukunis 90-iani wlebidan

ganviTarebuli cnobili

politikuri da socialur-

ekonomikuri movlenebis gamo

daikarga ZiriTadi bazari,

ramac gamoiwvia warmoebuli

produqciis TandaTanobiT

Semcireba da Sedegad, CamoiSala

erT-erTi yvelaze ganviTarebuli

dargi da am dargSi moRvawe

mosaxleobis didi nawili

umuSevari darCa.

zemoT CamoTvlili problemis

gadasaWrelad saqarTvelos

soflis meurneobis saministro

Cais reabilitaciis saxelmwifo

programas iwyebs. programa

„qarTuli Cai“ iTvaliswinebs

rogorc kerZo, aseve

saxelmwifo sakuTrebaSi

arsebuli gavelurebuli Cais

plantaciebis reabilitacias,

adgilobrivi Cais warmoebis

zrdis xelSewyobas, mosaxleobis

dasaqmebas da maTi socialur-

ekonomikuri mdgomareobis

gaumjobesebas. amasTan,

saxelmwifo xels Seuwyobs Cais

pirveladi gadamamuSavebeli

Tanamedrove sawarmoebis Seqmnas.

gansakuTrebuli aqcenti keTdeba

bio Cais warmoebis mimarTulebiT.

programaSi monawileobis

miReba SeuZliaT mxolod

iuridiul pirebs, maT

Soris sasoflo-sameurneo

kooperativebs, romelTac

gaaCniaT kerZo sakuTrebaSi an

ijariT aRebuli sareabilitacio

Cais plantacia. programaSi

monawileobas ver miiReben

saxelmwifo sawarmoebi.

saxelmwifos mxridan

Tanamonawileobis procentuli

maCvenebeli Zalzed maRalia,

iuridiuli pirebis SemTxvevaSi

saxelmwifo moaxdens maT

sakuTrebaSi arsebuli Cais

sareabilitacio samuSaoebis

Rirebulebis 60%-is dafinansebas,

xolo Tu proeqtis beneficiari

sasoflo-sameurneo kooperativia,

es maCvenebeli 80%-mde izrdeba.

beneficiars programis

pirobebidan gamomdinare

saSualeba aqvs grZelvadiani

saijaro xelSekrulebiT

aiRos saxelmwifo sakuTrebaSi

arsebuli Cais plantaciebi;

iuridiuli pirebi am SemTxvevaSi

Rebuloben Cais reabilitaciis

Rirebulebis 70%-ian, xolo

kooperativebi 90%-ian

dafinansebas. kooperaciis

maqsimaluri xelSewyobis

mizniT proeqtSi monawile

kooperativebi aseve damatebiT

usasyidlod miiReben Cais

pirveladi damuSavebisaTvis

sawarmoo manqana-danadgarebs,

mowyobilobebsa da inventars.

programis Sesabamisobis

kriteriumebiT dadgenilia,

rom programaSi monawileobis

misaRebad iuridiul pirebs

unda gaaCndeT sakuTrebaSi

arsebuli an ijariT aRebuli

sareabilitacio Cais plantacia,

romlis farTobi ar unda

Seadgendes 5 ha-ze naklebs da

ar unda aRematebodes 300 ha-s;

beneficiars unda gaaCndes

sakuTari fuladi saxsrebi, man

unda SeZlos reabilitaciis

Rirebulebis 40% dafinanseba,

xolo ijariT miRebuli

plantaciis SemTxvevaSi 30%.

gansxvavebuli saSeRavaTo

pirobebia dadgenili

kooperativebis SemTxvevaSi —

kooperativs sakuTrebaSi unda

hqondes jamurad aranakleb

5 ha Cais plantacia, ijaris

SemTxvevaSi sareabilitacio

farTobi ar unda iyos 5 ha-ze

naklebi da ar unda aRematebodes

50 ha-s; saxelmwifosagan ijariT

misaRebi Cais plantaciis

farTobi ar unda aRematebodes

kooperativis sakuTrebaSi

arsebuli Cais plantaciis

farTobs; kooperativma

unda SeZlos sakuTari

plantaciis reabilitaciis

SemTxvevaSi sareabilitacio

samuSaoebis aranakleb 20%

da saxelmwifosagan ijariT

XX saukunis 20-iani wlebidan Cai saqarTvelos soflis XX saukunis 20-iani wlebidan Cai saqarTvelos soflis meurneobis erT-erT wamyvan industriul dargad Camoyalibda. Cais meurneobis erT-erT wamyvan industriul dargad Camoyalibda. Cais plantaciebi masobrivad gaSenda guriaSi, samegreloSi, aWaraSi, plantaciebi masobrivad gaSenda guriaSi, samegreloSi, aWaraSi, afxazeTsa da imereTis nawilSi. dasavleT saqarTveloSi 1990 wlis afxazeTsa da imereTis nawilSi. dasavleT saqarTveloSi 1990 wlis monacemebiT, Cais kultura gaSenebuli iyo 68,2 aTas heqtarze, monacemebiT, Cais kultura gaSenebuli iyo 68,2 aTas heqtarze, aqedan srulmosavliani plantacia 87,6%-s Seadgenda.aqedan srulmosavliani plantacia 87,6%-s Seadgenda.

Cais plantaciebis reabilitaciis saxelmwifo Cais plantaciebis reabilitaciis saxelmwifo programis mxardasaWeradprogramis mxardasaWerad

s r b C s p n


საშური საქმესაშური საქმე

miRebuli plantaciis SemTxvevaSi

— aranakleb 10% dafinanseba.

programaSi monawileobis

aucilebel pirobas warmoadgens

is, rom beneficiars ar

unda gaaCndes sagadasaxado

davalianeba.

programiT gaTvaliswinebulia,

rom beneficiarma (garda

sasoflo-sameurneo

kooperativisa) Tanadafinansebis

xelSekrulebis gaformebidan

36 Tvis vadaSi unda SeZlos

Cais mwvane foTlis dagegmili

mosavlis Sesabamisi simZlavris

Cais pirveladi gadamuSavebis

sawarmos Seqmna (Tu

Tanadafinansebis misaRebad

ganacxadis wardgenisas ar flobs

amgvar sawarmos), kooperativebis

SemTxvevaSi ki maT unda gaaCndeT

Senoba-nageboba farTiT 70

kv.m, sadac moewyoba pirveladi

gadamamuSavebeli sawarmo. aseTis

ararsebobis SemTxvevaSi ki

warmodgenili unda iqnes Senobis

mSeneblobis`SeZenis vadaSi

gawerili gegma, romlis vada

ar aRemateba Tanadafinansebis

Sesaxeb xelSekrulebis

gaformebidan 24 Tves.

programiT beneficiarebisaTvis

ganxorcieldeba

teqnikuri daxmareba,

romelic iTvaliswinebs

daxmarebas: Cais sworad

damuSavebis teqnologiebSi,

sertificirebaSi, marketingSi,

realizaciis arxebis SeqmnaSi.

sareabilitacio

samuSaoebis Rirebuleba

erT ha-ze gadaangariSebiT

ar unda aRematebodes 2 500

lars (dRg-s CaTvliT). im

SemTxvevaSi, Tu sareabilitacio

samuSaoebis Rirebuleba 1 ha-

ze gadaangariSebiT aRemateba

2 500 lars, Tanadafinansebis

moculobis dadgena

ganxorcieldeba 2 500 laridan

gamomdinare.

„qarTuli Cais“ programis

farglebSi gaicema saxelmwifo

sakuTrebaSi arsebuli Cais

plantacia, auqcionis gareSe,

saqarTvelos mTavrobis

TanxmobiT. ijaris vada aris 25

weli, xolo saijaro wliuri

gadasaxadi 1 ha-ze mxolod 50 lari.

ijaris Rirebulebis gadaxedva

SesaZlebelia ganxorcieldes

ijaris xelSekrulebis

gaformebidan mxolod yovel

meTxuTmete wels da Semdgom

yovel 5 weliwadSi erTxel.

beneficiari valdebulia

Tanadafinansebis xelSekrulebis

gaformebidan araugvianes 42 Tvis

vadaSi uzrunvelyos sawarmoSi

sursaTis uvneblobis marTvis

saerTaSoriso sistemis (HACCP)

danergva da sawarmoo gegmis

Sesruleba, rac gulisxmobs

aranakleb 500 kg. mza produqcias

1 ha-ze (daufasoebeli Cai),

250 kg. mza produqcias 1 ha-ze

(daufasoebeli Cai) bio Cais

warmoebis SemTxvevaSi.

programis ganxorcieleba

daiwyeba 2016 wlidan. pirvel

etapze biujeti Seadgens 3 500

000 lars, meore etapi ki 2017

wels ganxorcieldeba da misi

biujeti dadgindeba 2016 wels

dafinansebuli kooperativebis

raodenobis Sesabamisad.

proeqtis pirveli faza

gulisxmobs 2000 ha-is Cais

plantaciis reabilitacias,

programis srulad

ganxorcielebis Semdeg ki

reabilitirebuli farTobi 7000

ha-mde gaizrdeba.

merab qvarcxava,merab qvarcxava,saqarTvelos soflis saqarTvelos soflis

meurneobis saministros meurneobis saministros

martvilis municipalitetis martvilis municipalitetis

sainformacio-sakonsultacio sainformacio-sakonsultacio

samsaxuris ufrosi;samsaxuris ufrosi;

ekaterine narouSvili, ekaterine narouSvili, saqarTvelos soflis saqarTvelos soflis

meurneobis saministros meurneobis saministros

martvilis municipalitetis martvilis municipalitetis

sainformacio-sakonsultacio sainformacio-sakonsultacio

samsaxuris ufrosi specialistisamsaxuris ufrosi specialisti

m b p n s S m x S pr r m b n r b s s

Ca is kul tu ra sa qar T ve lo Si

Ci ne Ti dan Se mo i ta nes. ar se bobs

le gen da mi si war mo So bis Se sa xeb:

erT Ci nel wmin dans loc vi sas Ca-

e Zi na. is Za li an gab raz da da ga-

dawy vi ta, rom ara so des da e xu Wa

Tva li; ami tom mo iW ra qu Tu To e bi

da mi wa ze da ag do. dRem de Ci nur

da iapo nur eneb Si qe Tu To e bi sa da

Ca is aR sa niS na vad er T sa da ima ve

ierog lifs iye ne ben.

Ca is mav ne or ga niz me biCa is mav ne or ga niz me biCai ma rad m w va ne buC qia, ro me lic Cai ma rad m w va ne buC qia, ro me lic THE A CEAETHE A CEAE-s ojaxs, -s ojaxs, CA MEL LIACA MEL LIA-s -s

gvars mi e kuT v ne ba. kul tu ra Si iwar mo e ba Ca is sub t ro pi ku li sa xe-gvars mi e kuT v ne ba. kul tu ra Si iwar mo e ba Ca is sub t ro pi ku li sa xe-o ba _ o ba _ THEA SI NEN SISTHEA SI NEN SIS da tro pi ku li sa xe o ba _ da tro pi ku li sa xe o ba _ THEA AS SA MI CATHEA AS SA MI CA.

p n r n bS q b s


msof li o Si Ca is 2 mi li ar d ze

me ti ada mi a ni mo ix mars. mas sa si-

a mov no ge mos gar da, sam kur na lo

Tvi se be bic aqvs. igi Se i cavs eTe-

ro van ze Tebs, ci lo van niv Ti e re-

bebs, Ta vi su fal ami nom Ja vebs, al-

ka lo i debs, ko fe ins, pig men tebs,

peq ti no van niv Ti e re bebs, fer-

men tebs, mi ne ra lebs, mik ro e le-

men tebs. Ca is mce na ris ga Se ne bis

Zi ri Ta di mi za nia na zi ylor te-

bis du ye bis mi Re ba, rom lis ga nac

sxva das x va sa xis (Sa vi, mwva ne, yvi-

Te li, wi Te li, TeT ri da sxv.) Cai

mzad de ba.

sa qar T ve lo Si Ca is plan ta ci-

e bi ga Se ne bu lia Sa vi zRvis sa-

na pi ro ze, te ni an sub t ro pi kul

zo na Si (a Wa ra, gu ria, sa meg re lo,

afxa ze Ti), Tum ca, uka nas k ne li

20-25 wlis man Zil ze qve ya na-

Si Seq m ni li mZi me eko no mi ku ri

mdgo ma re o bis ga mo Ca is plan ta-

ci e bis di di na wi li ga nad gur da

da ax lo war sul Si Ca is msxvi li

eq s por ti o ri qve ya na im por ti o-

ri gax da.

dRes qve ya na Si kvlav iwye ba

dar gis aRor Zi ne ba da aqe dan ga-

mom di na re mniS v ne lov nad mig-

vaC nia ise Ti sa kiTxis gan xil va,

ro gor caa Ca is mce na ris mav ne

or ga niz me bi da maT Tan brZo lis

Ro nis Zi e be bis ga ta re ba.

sa qar T ve lo Si Ca is kul tu-

ris da a va de ba Ta Ses wav la 1904

wli dan da iwyo; ga mov le ni lia

51 sxva das x va pa ra zi tu li da

sap ro fi tu li so ko, ro mel-

Ta gan 18 sa xe o ba (gva re bi dan —

Pestalotiopsis, Alternaria, Fusarium, Tric ho te ci um, Cla dos po ri um, Verticillium) pir ve la daa aR niS nu-

li sa qar T ve lo Si.

Ca is nac ris fe ri la qi a no baCa is nac ris fe ri la qi a no ba —

PESTALOTIA THEAE SACC (sin: Pestalotiopsis theae (saw.) Stey)foT leb ze Cnde ba sxva das x va

zo mis mom r g va lo an aras wo ri

moy va ni lo bis mo ya vis f ro la qe-

bi, rom le bic aRi niS ne ba ro gorc

foT lis ki de ze, ise wver ze da Sua

na wil Si, zog jer mTel fo Tols

mo i cavs. la qis pir van de li ya vis-

fe ri Se fe ri lo ba ic v le ba da igi

nac ris fe ri xde ba, Tan gar Se mor-

ty mu lia mu qi moy vi Ta lo-mwva ne

ar Si iT. la qis ze da mxa re ze aRi-

niS ne ba ba ci ya vis fe ri da nac ris-

fe ri xa ze bi, qve da mxa re ze vi Tar-

de ba so kos na yo fi pa ta ra Sa vi

me We We bis sa xiT.

so kos spo re bi xu Tuj re di a-

nia, ro mel Ta gan sa mi Sua uj re di

ya vis fe ria, xo lo ori ga na pi ra

pe ri fe ri u li uj re di ufe ru lia.

wve ros ken mo Tav se bul ufe rul

uj reds aqvs sa mi ufe ru li Za fi-

se bu ri da na ma ti, xo lo qve da ufe-

ru li uj re di ga da dis ki no di aT-

m ta rad, ri Tac spo ra mi mag re bu-

lia so ko van sa re cel ze (so kos

na yo fi a no ba).

ga us x v lel buC qeb ze nac ris fe-

ri la qi a no biT um Tav re sad Zve li

foT le bi avad de ba. axal gaz r da

foT le bis da a va de bi sas fo To li

Wkne ba, fers kar gavs da xme ba. so-

ko to teb zec vi Tar de ba.

Ca is aR mo na ce ne bis Wkno baCa is aR mo na ce ne bis Wkno ba

Wkno ba iwye ba aR mo na ce neb ze,

rom leb ze dac 3-6 fo To lia gan-

vi Ta re bu li. pir ve la di sim p to-

me bi fes vis yel ze Cnde ba — Se im-

C ne va qer qis Se Su pe ba da das k do-

ma, Sem deg ki ki bo seb ri war mo naq-

m ni vi Tar de ba. Re ro wvril de ba,

foT le bi kar gavs tur gors,

yviT l de ba, axa si a Tebs aW re le ba,

sa bo lo od ki cvi va. aR mo na ce-

nis Re ro, ro me lic da a va de bu li

na wi lis ze mo Taa mo Tav se bu li,

xme ba. fes vi mTli a nad sa Ria, ami-

tom gam x ma ri mce na re e bi fes vis

ye li dan axal amo na yars iZ le va.

amo na ya ri ylor te bi sus tia, ga-

nu vi Ta re be li, ad vi lad ga nic-

dis ara xel say re li kli ma tu ri

pi ro be bis uar yo fiT gav le nas,

ra sac ma Ti mTli a ni gax mo ba mos-

devs.

da a va de ba iwye ba ve ge ta ci is da-

sawyis Si. mas xels uwyobs ni a da gis

ze da pir ze qer qis war moq m na, ni a-

da gis ze da pi ris ga xu re ba (tem pe-

ra tu ru li pi ro be bi), ris Se de ga-

dac xde ba axal gaz r da mce na ris

fes vis ye lis daw va. da sus te bul

qer q ze vi Tar de ba sxva das x va so-

ko e bi (Fusarium, Macrophoma da

sxv).

ya vis fe ri anu ya vis fe ri anu mu ra la qi a no ba _mu ra la qi a no ba _COL LE TOT RIC HUM CA MEL LIAE MASSECa is ya vis fe ri la qi a no ba sa-

qar T ve lo Si Ca is plan ta ci e bi-

saT vis um Tav res avad m yo fo bad

iT v le ba. avad de ba ylor te bi da

foT le bi, ro gorc axal gaz r-

da, ise Zve li, uxe Si. axal gaz r da

foT leb ze da a va de ba swra fad

mim di na re obs, vid re Zvel foT-

leb ze. la qa Tav da pir ve lad

moy vi Ta loa, ro me lic Sem deg ya-

vis fe ri xde ba, igi mTel fo Tols

ede ba da fo To li xme ba. Zvel

foT leb ze vi Tar de ba mo wi Ta lo-

ya vis fe ri la qa, ro me lic Sem deg

nac ris fer de ba da mas ar Sia aqvs

Se mov le bu li. la qeb ze uwes ri-

go daa ga fan tu li Sa vi, wvri li

wer ti le bi — so kos na yo fi a no ba.

sa bo lo od la qa iS le ba da fo To-

li cxav de ba. foT lis Zi ri Ta di

qso vi li iS le ba, Zar R ve bi ki ba-

di se bu rad rCe ba.


ylor te bi da wvri li to te bi

da a va de bis dros xSi rad xme ba.

nor Ci ylor ti mu ra fe ris xde ba,

elas ti u ro bas kar gavs, foT le-

bi xme ba da cvi va. in feq cia iW re ba

me qa ni ku ri da zi a ne bis ad gi li dan,

du yis mo nawy ve ti dan da vrcel de-

ba qve moT, to tis mi mar Tu le biT.

avad m yo fo bis zi a ni ima Si ga mo-

i xa te ba, rom mcir de ba mo sav li a-

no ba, rad gan foT le bi da ylor-

te bi xme ba.

Ca is to te bis ki bo Ca is to te bis ki bo —

MACROPHOMA THE I COL LA PETH.

avad de ba foT le bi da 2-3 wli-

a ni to te bi. pir ve lad to te bis

qer qi mu ra fers iRebs, Sem deg

la qa Cnde ba. la qa to tis sig r Ze ze

vi Tar de ba da to tis gax mo bas iw-

vevs. es ma Sin xde ba, ro ca to tis

qer qi gar Se mo lpe ba. avad m yo fo-

bis T vis nak le bad xel say re li pi-

ro be bis dros ti pi u ri ki bo seb ri

war mo naq m ni Cnde ba: qer qi rbil-

de ba, lpe ba da mer qans scil de ba.

Sem deg iaris ked leb ze ka lu si vi-

Tar de ba. mas ze Cnde ba Sa vi wvri li

wer ti le bi — so kos pik ni di u me bi,

ro leb Sic so kos spo re bia mo Tav-

se bu li.

Ca is cer kos po ro zi Ca is cer kos po ro zi —

CER COS PO RA THEAE BREDA DE HAAN.

so ko iw vevs ro gorc axal gaz r-

da, ise Zve li foT le bis da a va de-

bas. fo Tol ze Cnde ba mo wi Ta lo-

ya vis fe ri la qe bi. la qis for ma

cva le ba dia. mce na re sus t de ba da

foT le bi cvi va. so kos na yo fi a no-

ba vi Tar de ba wen gos fe ri fif qis

sa xiT la qis qve da an ze da mxa re-

ze. ko ni di u me bi ci lind ru lia,

mox ri li, dak ver cxi li bo lo e biT,

da sawyis Si ufe ru lia, Sem deg ki

ba ci wen gos fe ri xde ba, mra va-

luj re di a nia, 2-5 tix ri a ni (an uf-

ro me tic).

Ca is foT le bis Ca is foT le bis mi kos fe re lami kos fe re la —

MYCOSPHAERELLA THEAE HARAso ko gvxvde ba Ca is iseT foT-

leb ze, rom le bic da zi a ne bu lia

ara xel say re li kli ma tu ri pi-

ro be bis ga mo, ker Zod, yin ve bis

ze gav le niT. da sawyis Si la qe bi

ya vis fe ria, Sem deg ze da mxri dan

uf ro ba ci xde ba; la qe bi mrgval-

de ba, er Ti an de ba da foT lis

fir fi tis udi de si na wi li xme ba.

so kos na yof s xe u le bi — pe ri te-

ci u me bi Sa vi wer ti le bis sa xiT

vi Tar de ba.

Ca is foT le bis si la qa ves ag-

reT ve iw ve ven Sem de gi sa xe o-

bis so ko e bi: Phomopsis the i co la, Phyllosticta theae, Ascochyta sp. da

sxva.

Ca is to te bis baq te ri u li ki bo

— Xanthomonas gor len ko vi a num Dan. et Zi los.

avad de ba 3-4 wli a ni da me ti xnis

to te bi. da a va de bis ad gi las Re ro

od nav ga be ri lia; qer qi skde ba, iS-

le ba da koJ re bi Cnde ba, ro mel Ta

zo ma 1-2 sm-s aR wevs. koJ re bi an

er Te u lia an mwkri va daa gan la ge-

bu li. da a va de bu li to ti sus tia

da ad vi lad xme ba.

Ca is mce na ris so ko va ni da baq-Ca is mce na ris so ko va ni da baq-

te ri u li da a va de be bis wi na aR m-te ri u li da a va de be bis wi na aR m-

deg ga mo i ye ne ba ag ro teq ni ku ri, deg ga mo i ye ne ba ag ro teq ni ku ri,

sa ni ta rul-hi gi e nu ri da qi mi u ri sa ni ta rul-hi gi e nu ri da qi mi u ri

brZo lis Ro nis Zi e be bi. da a va de-brZo lis Ro nis Zi e be bi. da a va de-

bis pir ve li ve sim p to me bis ga-bis pir ve li ve sim p to me bis ga-

mov le nis Ta na ve foT le bi un da mov le nis Ta na ve foT le bi un da

moik ri fos da da iw vas, Ca is buC qi moik ri fos da da iw vas, Ca is buC qi

dro u lad un da ga is x las da ga nas-dro u lad un da ga is x las da ga nas-

x la vi ga nad gur des, yu radRe ba x la vi ga nad gur des, yu radRe ba

unda mi eq ces ni a da gis ga no yi e re-unda mi eq ces ni a da gis ga no yi e re-

bas, rad gan da a va de be bi vi Tar de-bas, rad gan da a va de be bi vi Tar de-

ba da sus te bul buC qeb ze; qi mi u ri ba da sus te bul buC qeb ze; qi mi u ri

Ro nis Zi e be bi dan mizanSewonilia Ro nis Zi e be bi dan mizanSewonilia

spi len Zis Sem c ve li fun gi ci de-spi len Zis Sem c ve li fun gi ci de-

biT wam lo ba.biT wam lo ba.

Ca is mce na ris Zi ri Ta di Ca is mce na ris Zi ri Ta di mav neb le bimav neb le bi

Ca is mce na re ad vi lad zi an de ba

na ir Wa mia da spe ci fi ku ri mav neb-

le biT. na ir Wa mia mav neb le bi dan

aRi niS ne ba: eg vip tu ri ka lia, Cve-

u leb ri vi mwva ne ka lia, kut ka li-

e bi, bos ta na anu max ra, ami er kav-

ka si is mar ma ra Rra Wa, ami er kav-

ka si is ma i sis Rra Wa, mom R r R ne li

xva ta re bi, ka rad ri na, si min dis

far va na da sxv. spe ci fi ku ri mav-

neb le bi dan Ca is plan ta ci ebs azi-

a ne ben: na rin jo van Ta (Ca is) bug ri

(To xop te ra auran tii Boyer de Fons),

iapo nu ri cvi li se bu ri cru fa ri-

a na (Ce rop las tes ja po ni cus Green),

wag r Ze le bu li ba li Sa cru fa ri a-

na (Chlo ro pul vi na ria fl oc ci fe ra West) , ma nad gu re be li fa ri a na (Aspidiotus des t ruc tor Sign), ka me li is iapo nu-

ri fa ri a na (Pseudaonidia pa e o niae Ckll), tro pi ku li anu ci a no fi lis

fa ri a na (Abgrallaspis cya nop h y l li Sign) , saT bu ris Trif si (Heliothrips ha e mor r ho i da lis Bouche), iapo nu-

ri mi xa kis fe ri Rra Wu na (Maladera ja po ni ca Motsch), Ca is CrCi li

(Parametriotes theae Kuzn), mra val-

Wa mia foT lix ve via (Tor t rix po li ta na Hw), va zis foT lix ve via (Spar g ha-no tis pil le ri a na Schff), Ca is we bo va ni

tki pa (Eriophyes ca ri na tus Green),

tki pa bre vi pal pu si (Brevipalpus obo va tus Dann).

na rin jo van Ta (Ca is) bug rina rin jo van Ta (Ca is) bug ri —

TO XOP TE RA AURAN TII BOYER DE FONS

na rin jo van Ta (Ca is) bug ri

msof li o Si far Tos gav r ce le-

bu li sa xe o baa. sa qar T ve lo Si

aRi niS ne ba Sa vi zRvis sa na pi ro ze

aWa ra Si, gu ri a Si, sa meg re lo sa

da afxa zeT Si. gan vi Ta re bis yve-

la fa za Si sax l de ba da azi a nebs

Ca is axal gaz r da foT leb sa da

nor Ci ylor te bis wve ro ebs. isi ni

sax l de bi an foT lis qve da mxri-

dan. fo To li da ylor ti kar gavs

bu neb riv fers, yviT l de ba, xu-

WuW de ba. bug ri ga mo yofs eq s k-

re men tebs, rac xels uwyobs fo-


Tol ze sxva das x va sap ro fi tu li

so ko e bis (Cap no di um) da sax le bas.

Ca is foT le bi ga da sa mu Sa veb lad

uvar gi si xde ba. mce na re sus t de ba

da mosa va li mcir de ba (43%-iT);

mok re fi li fo To li ki da balxa-

ris xi a nad iT v le ba. we li wad Si 10-

12 Ta o bas iZ le va.

iapo nu ri cvi li se bu ri iapo nu ri cvi li se bu ri cru fa ri a nacru fa ri a na —

CE ROP LAS TES JA PO NI CUS GREEN

aR niS nu li mav ne be li sa qar T ve-

lo Si SezRu du lad gav r ce le bu-

li mav ne or ga niz mia. igi azi a nebs

Ca is foT lebs, ylor tebs, to teb-

sa da zog jer Re ro sac. mce na re

sus t de ba. mas ze sax l de ba sap ro-

fi tu li so ko e bi, rom le bic foT-

lis ga Sa ve bas iw ve ven. amis ga mo

foT le bis asi mi la ci is pro ce si

nel de ba, cxo vel m yo fe lo bis

pro ce si ece ma, mce na re knin de ba,

ver uZ lebs yin vebs da iRu pe ba.

Ca is buC qis mo sa vals fo To li

war mo ad gens. aR we ri li da zi a ne ba

iw vevs ro gorc sa er To mo sav lis

ra o de no bis da ce mas, ise mi si xa-

ris xis ga u a re se bas.

wag r Ze le bu li ba li Sa wag r Ze le bu li ba li Sa cru fa ri a na _ cru fa ri a na _ CHLO RO PUL VI NA RIA FLOC CI FE RA WEST.wag r Ze le bu li ba li Sa cru fa-

ri a na mat li sa da ima gos fa za Si

sax l de ba Ca is buC qis foT leb ze,

Zi ri Ta dad qve da mxa re ze, ase ve

ylor teb ze da ik ve be ba. in ten si-

u rad gam rav le bi sas igi to teb sa

da Re ro zec sax l de ba. mis mi er

ga mow ve u li zi a ni ga mo i xa te ba

ima Si, rom mZi na re kvir te bi ve Rar

vi Tar de bi an, iS le bi an, ra sac mo-

sav lis sag r Z no bi Sem ci re ba mos-

devs. foT le bi kar ga ven bu neb riv

mwva ne fers, Wkne ba da cvi va. mav-

neb lis mkve ba vi mce na ris sa xe o ba-

Ta ra o de no ba 80-s aRe ma te ba. mi si

gan vi Ta re bi saT vis op ti ma lu ri

tem pe ra tu ra 18-250-ia. we li wad Si

iZ le va erT ge ne ra ci as.

ka me li is iapo nu ri fa ri a na ka me li is iapo nu ri fa ri a na —

PSEUDAONIDIA PA E O NIAE CKLL.ka me li is iapo nu ri fa ri a na sax-

l de ba sa foT le Ca is buC qis to-

teb sa da Re ro ze, Ca is Tes lis

Se mo us v lel ko lo feb ze da maTi

zrdis Se ne le bas iw vevs. fa ri a-

nas da sax le bis ad gi las mce na ris

laf nis di di na wi li ga da iq ce va

fxvi er ma sad. fa ri a na Ti da zi a ne-

bu li Ca is buC qis mwva ne foT lis

mo sa va li 27-29%-iT mcir de ba. igi

uar yo fiT gav le nas ax dens Ca is

pro duq ci is (na xev ar fab ri ka tis)

aro mat ze, ge mo sa da eq s t raq t ze.

tro pi ku li anu tro pi ku li anu ci a no fi lis fa ri a naci a no fi lis fa ri a na —

ABGRALLASPIS CYA NOP H Y L LI SIGN.

mav neb lis mat le bi da de da li

ima go Ca is mce na res Zi ri Ta dad

uzi a ne ben foT lebs da ga mer q ne-

bul or ga no ebs. fa ri a ne bis di di

na wi li sax l de ba foT lis qve da

mxri dan Zar R ve bis gas w v riv da

wuw nis Se de gad foT leb ze war mo-

Sobs yvi Te li fe ris la qebs, rom-

le bi Tac Tan da Ta no biT ifa re ba

foT lis fir fi ta. fo To li cvi va.

ga mer q ne bu li or ga no e bi xme ba. sa-

Tes le Ca is plan ta ci eb Si gar da

mwva ne or ga no e bi sa, sa Tes le ko lo-

feb sac azi a nebs, ri Tac uar yo fiT

gav le nas ax dens Tes lis zrda-gan-

vi Ta re ba sa da mis xa ris x ze. mav ne-

be li we li wad Si iZ le va 2-3 Ta o bas.

Ca is CrCi liCa is CrCi li —

PARAMETRIOTES THEAE KUZN.

Ca is CrCi lis mat le bi azi a ne-

ben ro gorc uxeS foT lebs, ise

naz ylor tebs da ga mer q ne bul

erT-or w li an to tebs. foT leb Si

mat le bi naRms war mo So ben da pa-

ren qi miT ik ve be bi an, ylor teb Si

ki — gu liT, ra sac ma Ti gax mo ba

mos devs. ylor te bis maq si ma lu ri

da zi a ne ba mart-ap ril Sia aR niS-

nu li. mat l Sem c ve li ylor te bi

xa ris xo va ni Ca is foT lis pro-

duq ci as ve Rar iZ le vi an. da zi a-

ne bis ga mo kle bu lobs ta ni ni da

sxva niv Ti e re ba Ta Sed ge ni lo ba,

rac iw vevs Ca is foT lis xa ris-

xis ga u a re se bas. foT le bi sa da

ylor te bis ase Ti da zi a ne ba uar-

yo fiT gav le nas ax dens ro gorc

axal gaz r da, ise sa Tes le buC qe bis

zrda sa da mo sa val ze.

Ca is mce na ris mav neb le bis wi na-

aR m deg ga mo i ye ne ba ag ro teq ni ku ri

da qi mi u ri brZo lis Ro nis Zi e be bi.

Ca is mce na ris Zi ri Ta di Ca is mce na ris Zi ri Ta di sa re ve le bisa re ve le bi

sa re ve le bi dan Ca is plan ta ci-

eb Si gav r ce le bu lia ew ris gvim ra

(Pteridium ta u ri cum), min d v ris Svi ta

(Equesetum ar ven se), ka ro li nis

ZaR l yur Ze na (So la num ca rol li nen se)

da sxv.

ew ris gvim ra ew ris gvim ra —

PTERIDIUM TA U RI CUMew ris gvim ra mra val w li a ni,

spo ro va ni, fe su ri a ni mce na rea

gvim ri seb r Ta oja xi dan, rom lis


si maR le 2 m-mde aR wevs. fo To li

frTi sebr da nak v Tu lia, mrav l-

de ba fe su ri Ta da spo re biT. gav-

r ce le bu lia ume te sad da sav leT

sa qar T ve lo Si. Zne lad mo sas po bi

sa re ve laa. asa rev li a nebs plan ta-

ci ebs da na Te sebs.

min d v ris Svi tamin d v ris Svi ta —

EQUESETUM AR VEN SEmin d v ris Svi ta mra val w li a ni,

spo ro va ni, ba la xo va ni mce na rea;

aqvs mco ca vi, ru xi-mo Sa vo fe su-

ra. upi ra te so bas ani Webs zo mi e-

rad te ni an, na yo fi er ni a da gebs.

TiT q mis mTel sa qar T ve lo Sia

gav r ce le bu li. Zne lad amo sa Zir-

k vi sa re ve laa.

ka ro li nis ZaR l yur Ze na ka ro li nis ZaR l yur Ze na —

SO LA NUM CA ROL LI NEN SEka ro li nis ZaR l yur Ze na mra-

val w li a ni fes v na ya ri sa re ve laa,

ro me lic kar to fils wa a gavs. sa-

qar T ve lo Si SezRu du la daa gav-

r ce le bu li. Re ro swo ria, 30-120

sm si maR lis, msxvi li da tot vi li

var s k v la vi se bu ri bew ve biT da

ma ga ri, moy vi Ta lo ek le biT. yva-

vi le bi mo TeT ro an iasam nis fe-

ria, na yo fi ken k raa, moy vi Ta lo

an na rin jis fe ri, mrgva li, glu vi

ze da pi riT (1,5-2sm). ken k ra Si 40-

60 Tes lia. Tes lis sig r Zea 2-3

mm, ova lu ri, mker d SeWy le ti li,

yvi Te li an ya vis fe ri, fo so e bi-

a ni ze da pi riT. mci re zo mis Wi pi

mo Tav se bu lia Tes lis wi bo ze.

sa re ve le bis wi na aR m deg ga mo i-

ye ne ba ag ro teq ni ku ri da qi mi u ri

brZo lis Ro nis Zi e be bi.

maia gi or be li Ze,maia gi or be li Ze,sof lis me ur ne o bis sa mi nis t ros sof lis me ur ne o bis sa mi nis t ros

la bo ra to ri isla bo ra to ri is

en to mo lo gi is la bo ra to ri is en to mo lo gi is la bo ra to ri is

mTa va ri spe ci a lis timTa va ri spe ci a lis ti

ni no da Tu kiS vi li,ni no da Tu kiS vi li,sof lis me ur ne o bis sa mi nis t ros sof lis me ur ne o bis sa mi nis t ros

la bo ra to ri isla bo ra to ri is

fi to pa To lo gi is la bo ra to ri is fi to pa To lo gi is la bo ra to ri is

mTa va ri spe ci a lis timTa va ri spe ci a lis ti

saqarTveloSi 1990-2010 wlebSi

momxdari movlenebis (sabWoTa

kavSiris daSla, samoqalaqo

omebi, xelisuflebebis uniaToba

da maT mier mecnierebis rolis

ugulebelyofa) Sedegad

ganadgurebis piras mivida

soflis meurneobis TiTqmis

yvela dargi.

sabednierod, 2012 wlidan

mdgomareoba Seicvala. axali

xelisuflebis mier agraruli

seqtori saxalxo meurneobis

dargebs Soris aRiarebulia

prioritetul dargad.

dReisaTvis bevri ram keTdeba

imisaTvis, rom droulad moxdes

ganadgurebul-gaCanagebuli

dargebis aRorZineba. aqve

unda iTqvas, rom dRevandel

pirobebSic mecnierebi, dargebis

cnobili specialistebi

mevenaxeoba-meRvineobis da Cais dargebis mevenaxeoba-meRvineobis da Cais dargebis aRorZineba-ganviTarebasTan dakavSirebuli sakiTxebiaRorZineba-ganviTarebasTan dakavSirebuli sakiTxebisaqarTvelo agraruli qveyanaa, romlis ganviTarebasa da saqarTvelo agraruli qveyanaa, romlis ganviTarebasa da

ekonomikur siZliereSi udidesi wvlili unda Sehqondes soflis ekonomikur siZliereSi udidesi wvlili unda Sehqondes soflis meurneobis iseT wamyvan dargebs, rogoricaa: mevenaxeoba-meurneobis iseT wamyvan dargebs, rogoricaa: mevenaxeoba-meRvineoba, meCaieoba, mexileoba da sxva. samwuxaroa, magram meRvineoba, meCaieoba, mexileoba da sxva. samwuxaroa, magram faqtia, rom am dargebis potenciuri SesaZleblobebis minimumic faqtia, rom am dargebis potenciuri SesaZleblobebis minimumic ki veraa gamoyenebuli. gansakuTrebiT mZime mdgomareobaa ki veraa gamoyenebuli. gansakuTrebiT mZime mdgomareobaa mevenaxeoba-meRvineobisa da Cais dargebSi (ganmartebisaTvis: mZime mevenaxeoba-meRvineobisa da Cais dargebSi (ganmartebisaTvis: mZime mdgomareobas roca vambob, pirvel rigSi vgulisxmob am dargebis mdgomareobas roca vambob, pirvel rigSi vgulisxmob am dargebis nedleulis (yurZeni, Cai) Sesyidvis dabal fasebs).nedleulis (yurZeni, Cai) Sesyidvis dabal fasebs).

მოსაზრებამოსაზრება

r b s rZ n b q


dargebis aRorZinebis saqmeSi

saTanadod ver arian CarTulni,

rac wina xelisuflebis mier

Catarebuli samecniero-kvleviTi

institutebis reformiTaa

gamowveuli.

sakvebi produqtebis moxmarebis

kuTxiT saqarTvelos soflis

meurneoba sami saxis nedleuls

awarmoebs: mcenareuls,

cxovelurs da mineralurs.

samTave saxis nedleuli

warmoadgens saqarTveloSi

mcxovreb adamianTa ZiriTad

sakvebs maTi normaluri

cxovelmyofelobisaTvis.

mocemul statiaSi saubari

gveqneba mxolod mcenareuli

warmoSobis nedleulze.

mcenareuli nedleulis mcenareuli nedleulis

daxasiaTeba: daxasiaTeba: sakvebad

gankuTvnili mcenareuli

nedleuli pirobiTad or

jgufad iyofa: nedleuli,

romelic gamoiyeneba mxolod

pirdapiri moxmarebisaTvis-

sakvebad da meore, roca igi

gamoiyeneba, rogorc pirdapiri

moxmarebisaTvis, aseve igi midis

teqnologiur gadamuSavebaze

da misgan miiReba sxvadasxva

saxis sakvebi produqtebi.

magaliTad-pirveli jgufis

nedleuls miekuTvneba Cais

foToli, xolo meores —

yurZeni, xili, citrusi da a. S.

saqarTveloSi gavrcelebuli

mcenareuli nedleuli, qveynis

geografiuli mdebareobis,

klimaturi pirobebisa da

niadagobrivi Tvisebebis

wyalobiT, Tavisi xarisxobrivi

maCveneblebiTa da masSi

Semavali biologiurad aqtiuri

nivTierebebis SemcvelobiT

msoflios subtropikuli zonebis

analogiuri saxis nedleuls

arafriT CamorCeba. nedleulis

es Tvisebebi safuZvels iZleva

maTi mwarmoebeli dargebi

maRalrentabeluri gavxadoT.

imisaTvis, rom yvela saxis

nedleulis (maT Soris mcenareuli

warmoSobis) mwarmoebeli

dargebi gaxdes rentabeluri

da momgebiani, saWiroa dargebis

mixedviT arsebobdes samTavrobo

gegma, romlis safuZveli

unda iyos Sesabamisi dargis

saministros mier momzadebuli

aRdgena-aRorZinebisa da

ganviTarebis koncefcia.

dRevandeli struqturis mixedviT

koncefciis momzadebas unda

xelmZRvanelobdes soflis

meurneobisa da sursaTis

saministro.

dargis aRorZinebisa da dargis aRorZinebisa da

aRdgenis koncefcia. aRdgenis koncefcia. koncefciaSi

ZiriTadad ganTavsebuli unda

iyos dargis aRorZinebisaTvis

aucileblad saWiro ZiriTadi

kiTxvebi da maTze gacemuli

pasuxebi. qvemoT motanilia

ZiriTadi kiTxvebi:

— nedleulis moxmarebisa da

gamoyenebis sfero;

— sanedleulo bazis

mdgomareoba. ra aris

gasakeTebeli nedleulis

movla-moyvanis teqnologiaSi.

Sesrulebis vadebi da

Sesrulebuli samuSaos

Rirebuleba;

— nedleulis pirdapiri

moxmarebis SemTxvevaSi Senaxvis

teqnologiuri reglamentebi da

danaxarjebi;

— nedleulis teqnologiuri

gadamuSaveba. gadamuSavebiT

miRebuli produqtebi,

produqciis gamosavali da misi

saqarxno TviTRirebuleba.

damzadebuli produqciis

saorientacio sarealizacio

sabazro fasi;

— nedleulis gadamuSavebis

teqnologiuri manqana-

mowyobilobebis (Tu

axalia saWiro), arsebuli

mowyobilobebis remontis da

tara-masalebis Rirebuleba;

— gadamuSavebis Sedegad

miRebuli narCenebi. ra saxis

da raodenobis narCenebia.

Tu narCeni gadamuSavebas

eqvemdebareba, ra produqtebi

miiReba da ra TviTRirebulebis;

— axali inovaciuri

teqnologiebi, romlebic asaxavs

produqciis xarisxobrivi

(samomxmareblo Rirebulebis)

maCveneblebis gaumjobesebas da

gamoSvebuli produqciis maRal

rentabelobas;

— Tanamedrove evropuli tipis

sawarmoebis Seqmna Sesabamisi

infrastruqturiT;

— koncefciis masalebis

ekonomikuri analizis SedegebiT

dgindeba nedleulis gamoyenebis

mimarTulebebi. magaliTad,

damzadebuli nedleulidan

ra raodenoba unda iyos

gamoyenebuli pirdapiri

moxmarebisaTvis da ra raodenoba

gadamuSavebisaTvis sxvadasxva

saxis xangrZlivi Senaxvis

produqtebis misaRebad.

koncefciis Sesrulebis

periodi unda ganisazRvros

dargSi arsebuli mdgomareobiT,

Sesasrulebeli samuSaoebis

prioritetulobiT,

teqnologiuri reglamentebis

dacviTa da sxva. koncefciis

Sesrulebis vada unda iyos

aranakleb oTxi wlisa.

dargebis aRdgenasTan dargebis aRdgenasTan

dakavSirebiT zogierTi dakavSirebiT zogierTi

saxis survilebi da rCevebi: saxis survilebi da rCevebi:

Sesaval nawilSi naTqvamia da

ar gavimeoreb, Tu ra ganicada

soflis meurneobis dargebma

da mecnierebam bolo 30 wlis

ganmavlobaSi. mizezebic axsnilia

da dRevandeli xelisuflebis mier

aRiarebulicaa, rom aucileblad

da droulad unda moxdes

dargebis sruli reabilitacia.

reabilitacia seriozuli sakiTxia

qveynis ganviTarebis saqmeSi da

misi ganxorcielebis procesSi

is daculi unda iyos yovelgvari



Secdomebisagan. amasTan

dakavSirebiT mizanSewonilad

vTvliT, rom pirvel rigSi

saministros xelmZRvanelobiT

momzaddes dargis ganviTarebis

koncefcia, romelic srul

SesabamisobaSi iqneba werilSi

motanil sakiTxebTan. koncefciis

momzadebaSi Semsruleblebad

dasaqmebuli unda dasaqmdnen

mecnierebaTa akademiebisa

da samecniero-kvleviTi

institutebis mecnier-

TanamSromlebi.

koncefciis Semadgenel

sakiTxebs Soris gansakuTrebuli

mniSvneloba eniWeba axali

inovaciuri teqnologiebis

gamoyenebas. amasTan dakavSirebiT

albaT koncefciis momzadebaSi

unda CaerTvnen maRal-

kvalificiuri mecnierebi,

romlebic reformis Sedegad

daTxovnili an mowyvetili

arian samecniero-kvleviT

samuSaoebs. aseTi adamianebis

CarTvis sababs maZlevs Cemi

piradi magaliTi. kerZod: maqvs

45 welze meti samecniero-

kvleviTi muSaobis gamocdileba

erTsa da imave samecniero-

kvleviT dawesebulebaSi. gasuli

saukunis 70-90 ian wlebSi Caisa da

mevenaxeoba-meRvineobis dargebSi

danergili maqvs ramdenime

axali inovaciuri teqnologia.

erT-erTma, romelic dainerga

Cais mrewvelobaSi, daimsaxura

saqarTvelos saxelmwifo premiis

laureatoba mecnierebisa da

teqnikis dargSi. miuxedavad

mecnierebaSi gatarebuli

reformebisa, dResac vagrZeleb

kvleviT muSaobas mcenareuli

warmoSobis axali saxis kvebis

produqtebis teqnologiebis

Seqmna-damuSaveba — aprobaciaze.

saintereso kvlevis Sedegebi

maqvs miRebuli mevenaxeobis,

meCaieobisa da pur-produqtebis

warmoebis dargebSi. aRniSnuli

kvlevebidan gansakuTrebiT

gamovyofdi kvlevas

mevenaxeoba-meRvineobis dargSi,

romlis danergviT Seiqmneba

maRalxarisxovani, biologiuri

Tvisebebis maRali Semcvelobis,

gafarToebuli asortimentis

alkoholuri sasmelebis

warmoeba. garda amisa, aRniSnuli

teqnologia xsnis mevenaxeTagan

Casabarebeli yurZnis fasis

problemas. Cemi magaliTis

motanis mizani dasturia imisa,

rom saqarTvelos hyavs Cemze ara-

naklebi samecniero-kvleviTi

SedegebiT mdidari porTfelis

mqone mecnierebi, romelTa

CarTviT saxelmwifo bevr

sargebels miiRebs.

saministros mier momzadebuli

koncefcia ganxilvis Semdeg

wardgenili iqneba mTavrobaSi,

sadac ganxilvis Sedegad

dadgindeba misi ganxorcielebis

prioritetuloba da

aucilebloba. werilSi motanili

mosazrebebi da rCevebi

Tu misaRebi iqneba dargis

xelmZRvanelebisaTvis, statiis

avtori mzad aris monawileoba

miiRos mevenaxeoba-meRvineobis

da Cais dargebis ganviTarebis

koncefciis momzadebaSi.

zurab ZnelaZe,zurab ZnelaZe,t. m. d., saq. sax. premiis t. m. d., saq. sax. premiis

laureati, saq. ekologiur laureati, saq. ekologiur

mecnierebaTa akademiis namdvili mecnierebaTa akademiis namdvili

wevri, profesori.wevri, profesori.


gaerTianebuli erebis organizaciis sursaTis da soflis gaerTianebuli erebis organizaciis sursaTis da soflis meurneobis organizacia (meurneobis organizacia (FAO) raWa-leCxumis da qvemo svaneTis ) raWa-leCxumis da qvemo svaneTis regionSi proeqts anxorcielebs, romlis mizania meRoreobis regionSi proeqts anxorcielebs, romlis mizania meRoreobis dargis ganviTareba da raWuli loris warmoebis aRdgena-dargis ganviTareba da raWuli loris warmoebis aRdgena-popularizacia.popularizacia.

qalaq onSi FAO-s warmomadgenlebma raWuli loris warmoebis

aRdgeniT da meRoreobis dargiT dainteresebul fermerebTan

morigi Sexvedra gamarTes. fermerebs proeqtSi monawileobis

misaRebad saWiro moTxovnebi ganemartaT da sagranto konkursSi

monawileobisTvis Sesavsebi ganacxadis formebi daurigdaT.

ganacxadebis miRebis bolo vada 2016 wlis 21 Tebervalia.

raWuli loris warmoebis aRdgena-raWuli loris warmoebis aRdgena-popularizaciisTvispopularizaciisTvis

სიახლესიახლე

S m b s n m s n s m S bs s m n b s


მექანიზაციამექანიზაცია

Ta na med ro ve sof lis me ur ne o ba Si

traq to ri erT-erT mTa var man qa nas

war mo ad gens, ro mlis di za i ni da teq-

ni ku ri ma xa si a Te be li swra fad ic v le-

ba da vi Tar de ba, iner ge ba axa li teq-

ni ku ri ga dawy ve ti le be bi, rom le bic sul uf ro efeq ti a ni da pro duq ti u-

li xde ba.

sa qar T ve lo Si sat raq to ro par ki

yo vel w li u rad iz r de ba da vi Tar de ba. Zve li sab Wo u ri traq to re bis ad gils

axa li, msof li os mo wi na ve traq to re-

bis mwar mo e be li kom pa ni e bis pro duq-

cia ika vebs.

ucxo u ri sa sof lo-sa me ur neo teq-

ni ka, yo fil sab Wo Ta kav Sir Si war mo e-

bu li teq ni ki sa gan gan s x va ve biT, ise Ti

mniS v ne lo va ni upi ra te so be biT ga mo-

ir Ce va, ro go ri caa kom for tu lo ba,

dax ve wi li di za i ni, ma Ra li sa i me do o-

ba da mwar mo eb lu ro ba, kon s t ruq ci u-

li ele men te bis teq ni ku ri srul yo fa,

dam za de bis ma Ra li xa risxi da de ta-

le bis mi ni ma lu ri cve Ta eq s p lu a ta-

ci is dros.

dRe i saT vis Cve ni epo qis TiT q mis

yve la TviT ma va li man qa nis da sxva me-

qa niz me bis Zi ri Ta di am Z ra vi dizelis Zravaa.

iaf saw vav ze Seq m nil ma di ze lis Zra-

vam im de nad ma sob ri vi ga mo ye ne ba hpo-

va, rom TiT q mis ga u Ta nab r da ben zi nis

saw vav ze mo mu Sa ve Zra vebs.

di ze li — Tbu ri Zra vaa, ro me lic

Si ga na rev war moq m ni Ta da saw va vis na-

re vis Tvi Ta a le ba ze mu Sa obs. taq tis

pro ces Si dgu Si, ro me lic ga daad-

gil de ba ci lin d r Si, kum Savs ha ers,

ris Se de ga dac iz r de ba tem pe ra tu ra.

ma Ra li xa risxiT daw ne vis Se de gad ci-

lin d r Si wne va 4 mpa-mde aR wevs, xo lo

Se kum Su li ha e ris te me ra tu ra _ 6000C. taq tis bo los saq Se ne bis sa Su a le biT

ci lin d r Si mci re do ze biT Se if r q ve-

va dis per si ul mdgo ma re o ba Si myo fi

saw va vi, ro me lic ci lin d ris ga xu re-

bul ha er Tan Se xe bi sas Tvi Ta al de ba,

am dros wvis ka me ra Si wne va mkveT rad

iz r de ba da ze moq me debs dguS ze, rac uz run vel yofs dgu Sis Sem d gom sa mu-

Sao svlas.

di ze lis Zra va kar bu ra to ri an Tan Se da re biT ga ci le biT eko no mi u ria, er Te u li sa mu Sa os Ses ru le bis dros

di ze leb Si 25% nak le bi saw va vi ixar-

je ba. amas Tan di ze lis saw va vi nak leb

xan Zar sa Si Sia, vid re ben zi ni.

Zra vis eko no mi u ro ba xa siaT de ba

saw va vis kuT ri xar jiT, ro me lic ga ni-

sazR v re ba saw va vis sa a Tob ri vi xar jis

far do biT Zra vis efeq tur sim Z lav-

res Tan. di ze lis saw va vis sa a Tob ri vi

xar ji, ro me lic ga mo i ye ne ba TviT-

ma val teq ni ka Si, dRes ar aWar bebs

265g`kvt sT. me qa ni ku ri m.q.k (e feq tu-

ri simZ lav ris Se far de ba ci lin d ris

in di ka to rul sim Z lav res Tan) da mo-

ki de bu lia mu Sa de ta le bis da mu Sa ve-

bis xa risx ze, de ta le bis ak re fis sis-

wo re ze, Se zeT va ze da sxva. me qa ni ku ri

m.q.k. mniS v ne lo ba sa Su a lod mer yeobs

0,7...0,8 zRvreb Si. xo lo di ze lis efeq-

tu ri m.q.k. aR wevs 45%, ma Sin ro ca kar-

bu ra to ri a ni Zra vis T vis — 30%-ia.

di ze lis brun vis six Si re mer ye obs

100...3000wT— 1— 1, zo gi erT mo de leb Si ki

aR wevs 4500wT— 1— 1. di ze leb Si ad gi li ar

aqvs de to na ci as, rac sa Su a le bas iZ-

le va ci lin d ris di a met ris Se uzRud-

ve lo ba ze. (ma ga li Tad ge mis di ze leb-

Si ci lin d ris di a met ri aR wevs 1 m-s).

kuT ri wo na er Te ul sim Z lav re ze Se-

ad gens 3-dan — 80kg`kvt (2-dan — 60 kg

c.Z).

di ze lis Zra veb Si ad vi lad mi saR we-

via tur bo dam w ne vis ga mo ye ne ba me qa ni-

ku ri Se ber viT an ga mo na bol q vi ga zis

aZ v riT. di ze lis Zra veb Si tur bo dam w-

ne vis (tur bo kom p re so ris) ga mo ye ne ba

sa Su a le bas iZ le va ar mar to sim Z lav-

ri sa da m.q.k. zrdis uz run velsa yo-

fad, ara med, saw va vis kar gi wvis ga mo na mu Se var ga zeb Si mav ne na wi la ke bis

ar se bo bis Sesam ci re blad.

eko no mi u ri, ma Ra li we vi Ti ma xa si a-

Teb liT da sa i me do o biT ga mor Ce u li di ze lis Zra va yve la ze kar gad mi sa-

Re bi da ga mo sa ye ne be lia spe ci a luri

teq ni kis, sam rew ve lo da sa sof lo-sa-

me ur neo man qa ne bi sa da me qa niz me bi-

saT vis.

ume te si mtyu ne be bi, rac da ma xa si-

a Te be lia di ze lis Zra ve bi saT vis, Zi-

ri Ta dad saw va vis mi wo de bis sis te ma Si

xde ba. ami tom Zra vis re mon ti xSi rad

Se mo i far g le ba re gu li re be biT an

saw va vi apa ra tu ris re mon tiT. ka pi ta-

lu ri re mon ti ki tar de ba dgu Si sa da

mrud xa ra-bar ba ca me qa niz mis cve Tis

ga mo.

dRei saT vis bev ri man qa naT m Se ne be-

li sa war mo cdi lo bs Ta vi s teq ni ka Si

im por tu li Zra vis „Cum mins”-is ga-

mo ye ne bas. rac ima ze mi a niS nebs, rom,

Cum mins” da «Автодизель»-is Zra ve bi

dRe i saT vis uda vod kon ku ren tu na ri-

a ne bia.

kom pa nia „Cum mins” da fuZ n da ame-

ri kis Se er Te bul Sta teb Si 1919 wels.

Cum mins” Zra ve bi yo vel T vis ga mo ir-

Ce od nen sa u ke Te so xa risxiT, kar gi sa-

mu Sao ma xa sia Teb le biT, sa i me do o bi Ta

da eq s p lu a ta ci is xan g r Z li vi re sur-

si Ta da sim Z lav riT. isi ni ak ma yo fi-

le ben yve la auci le bel stan darts,

rom le bic uz run vel yo fen maT sa i me-

do o bas da xan gam Z le o bas, Zal ze mZi-

me sa eq s p lu a ta cio pi ro beb Sic ki. ra

Tqma un da „Cum mins”-is upi ra te so ba

udavoa ЯМЗ-s Zra veb Tan Se da re biT,

„Cum mins” ga ci le biT eko no mi u ria,

misi saw va vis kuT ri xar ji nak le bia,

kuT ri sim Z lav re ga ci le biT me tia,

mag ram ame ri ku li Zra ve bis re mon ti

ise ve Zvi ria, ro gorc ma Ti teq ni ku ri

mom sa xu re ba.

mZi me man qa ne bi saT vis Seq m ni lia

„Cum mins ISX“ 450-565 c.Z. Zra ve bi. am

se ri is Zra vebs mi kuT v ne bu li aqvT EPA

(Environmental Protection Agency — ga re-

mos pi ro be bis dac vis sa a gen to) ser-

Ti fi ka ti. ISX mo de lis Zra veb Si mav ne ele men te bis Sem ci re bis miz niT moq me-

debs gag ri le bu li na mu Se va ri ga ze bis re cir ku li a ci is (EGR) prin ci pi. amas-

Tan Zra va ar kar gavs sim Z lav res da ar

iz r de ba saw va vis xar ji. ISX mo de lis

Ta na med ro ve Ta na med ro ve sat raq to ro sat raq to ro Zra ve bis kve bisZra ve bis kve bis sis te masis te ma

re zi u me: sta ti a Si war mod ge ni lia Ta na med ro ve di ze lis Zra ve bis kve bis re zi u me: sta ti a Si war mod ge ni lia Ta na med ro ve di ze lis Zra ve bis kve bis sis te mis is Ta vi se bu re ba ni, rom le bic uz run vel yo fen Zra ve bis sa u ke Te so sis te mis is Ta vi se bu re ba ni, rom le bic uz run vel yo fen Zra ve bis sa u ke Te so xa risxs, karg sa mu Sao ma xa si aTeb lebs, sa i me d o o ba sa da eq s p lu a ta ci is xan-xa risxs, karg sa mu Sao ma xa si aTeb lebs, sa i me d o o ba sa da eq s p lu a ta ci is xan-g r Z liv re surss. war mod ge ni lia di ze lis Zra ve bis re i tin gu li Se fa se bis g r Z liv re surss. war mod ge ni lia di ze lis Zra ve bis re i tin gu li Se fa se bis kri te ri u me bi da mwar mo e be li kom pa ni e bis re i tin ge bi.kri te ri u me bi da mwar mo e be li kom pa ni e bis re i tin ge bi.



Zra veb Si tur bo kom p re so ris sa Su a-

le biT aR mofx v ri lia egreT wo de bul

„dag vi a ne bis“ efeq ti, sa ter ful ze

da We riT Zra vi mo men ta lu rad mo dis

aq se le ra ci a Si.

„Cum mins ISX“ Zravebi aR Wur vil ni

ari an kon t ro lis da Zra vis sa mu Sao

pa ra met re bis re gis t ra ci is Fleetguard

sis te me biT. sta ci o na rul pi ro beb Si ISX Zra ve bi saT vis pir ve li pro fi laq-

ti ku ri Se mow me ba daS ve bu lia 56 328

km. xo lo 450-475 c.Z Zra ve bi saT vis 40

234 km.

Cum mins ISL se ri is di ze le bi

310...330 c.Z. Zal ze sa i me do Zra ve bia,

maT Zi ri Ta dad aye ne ben sa Su a lo sat-

virTo tran s por t ze. am se ri is Zra ve bi

ga ci le biT msu bu qia, vid re ISM da ISX,

rad gan gan s x vav de bi an kon s t ruq ci is

for miT da ag reT ve cno bil ni ari an

ro gorc „wyna rad“ mo mu Sa ve. maT kom-

p leq ta ci a Si Se dis tur bo kom p re so-

ri HX40. amiT miR we u lia maq si ma lu ri

mbru na vi mo men ti da bal brun veb ze da

sim Z lav ris ma Ra li ma te ba — ma Ral ze. gaT va lis wi ne bu lia ci lin d re bis iZu-

le bi Ti gag ri le bac.

ben zi nis Zra vi sak ma od ara e feq tu-

rad iT v le ba, rad ga nac mas mxo lod

saw va vis ener gi is 20-30% Se uZ lia sa-

sar geb lo mu Sa o bad gar daq m na. stan-

dar tul di ze lis Zravs 30-40%-s gar-

daq m na Se uZ lia, xo lo tur bo da ber vi-

an da Su a le du ri gag ri le bis — 50%-s.

Ta nac di ze lis saw va vi uf ro iafia.

di ze lis Zravs brun Ta ricx vis far-

To di a pa zon Si ma Ra li brun vi Ti mo-

men ti aqvs, ris ga moc Zra vi da ba li

bru nvis dros sim Z lav res efeq tu rad

ga mo i mu Sa vebs da man qa nis moZ ra o ba

uf ro moq ni li xde ba.

ga mo na bol q v Si nax Sir ba dis Jan gi

(СО) nak le bia, Tum ca Ta na med ro ve ben-

zi nis Zra veb Si, ka ta li ti ku ri kon ver-

to re bis (ka ta li za to ri) ga mo ye ne bis

Sem deg, es upi ra te so ba nak leb Se sam-

C ne vi gax da.

di ze lis saw va vi ar aris ad vi lad

aq ro le ba di (nak le bad or T q l de ba),

Se sa ba mi sad Zra vi nak le bad feT qe bad-

sa Si Sia, mi Tu me tes, rom mas Si saw va vis

asa feT qeb lad an Te bis san T lis na per-

w ka li ar ga mo i ye ne ba.

mi u xe da vad ami sa di ze lis Zra vebs

ga aC ni aT zo gi er Ti nak lo va ne be bi,

ker Zod:

— da ma xa si a Te be li ka ku nismag va ri

xma u ri.

— sa Wi ro ebs di di sim Z lav ris star-

ters. da bal tem pe ra tu reb ze di ze-

lis saw va vi sqel de ba da Zra vis gaS ve ba

gaZ ne le bu lia.

— saw va vis mi wo de bis da da Wir x v nis

sis te mis gaZ ne le bu li re mon ti.

Zal zed mgrZno bi a rea saw va vis me qa-

ni ku ri na wi la ke biT wyliT da WuWyi a-

ne bis mi marT. ase Ti mi na re ve bi swra-

fad afu Webs saw va vis tum bo ebs. sa er-

Tod di ze lis Zra vis re mon ti uf ro

Zvi ria, vid re ana lo gi u ri kla sis ben-

zi nis Zra vi sa.

kuT ri sim Z lav re Zra vis mo cu lo ba-

ze nak le bia ben zi ni an Tan Se da re biT,

Tum ca, mas uf ro Ta na ba ri brun vis

mo men ti aqvs. sim Z lav ris mo ma te bis

miz niT de-faq to stan dar tad iq ca

di zel-Zra veb Si tur bo da ber vis da

”in ter qu le ris” sis te mis da ma te ba.

tur bo da ber va uz run vel yofs ha e ris

di di na ka dis swraf mi wo de bas, xo lo

in ter qu le ri mis swraf ga ci e bas. aman

Se saZ le be li ga xa da erT sa mu Sao cik-

l Si me ti ha e ri da saw va vi mi a wo dos ci-

lindrs da Se sa ba mi sad me ti sim Z lav re

ga na vi Ta ros.

sa Su a lo da di di sim Z lav ris traq-

to re bis teq ni ku ri maC ve neb le bi mo-

ce mu lia cxril 1-Si.

di ze lis Zra vas kve bis sis te mis da-

niS nu le baa saw va vis zus ti do zi re-

ba da Ti Toe ul ci lin d r Si saw va vis

dro u li, Ta na bar kuTxur in ter val Si mi wo de bis uz run vel yo fa. ase ve, ci-

lin d r Si Se ma va li ha e ris gaw men da da

na mu Se va ri airis ga mo dev na. di ze lis

Zra vas kve bis sis te mis prin ci pu li

sqe ma mo ce mu lia nax. 1-ze.

av to mo bi leb Si da traq to reb Si

di di ga mo ye ne ba hpo ves oTx taq ti an-

ma di ze lis Zra veb ma, ro mel Ta kve bis

sis te ma er T ma ne Tis gan co ta Ti Tu

gan s x vav de ba.

am Zra vebs aqvT ga yo fi li Tbu ri apa-

ra tu ra, rom le bic Sed ge ba da ba li da

ma Ra li wne vis sis te misagan.

da ba li wne vis sis te ma Sed ge ba saw va-

vis av zis, saw va vis wi nas wa ri gam w men di

fil t ris, saw va vis suf Ta gaw men dis

fil t ris, saw va vis dam Wir x ni tum bos

da da ba li wne vis saw vav gay va ni lo bi-

sa gan.

ma Ra li wne vis sis te ma Sed ge ba ma Ra-

li wne vis tum bos (mwt), saq Se ne bi sa da

ma Ra li wne vis saw vav gay va ni lo bi sa-

gan.

saw va vis av zi dan da ba li wne vis tum-

bos meS ve o biT saw va vi mi e wo de ba saw-

va vis ma Ra li wne vis tum bos (smwtsmwt),

ro me lic sa Wi ro Tan mim dev ro biT da-

Wir x nis saw va vis sa Wi ro do zebs da in-

di vi du a lu ri ma gis t ra le bi dan, hid-

ro me qa ni ku ri saq Se ne biT Se af r q vevs

Ti Toe ul ci lin d r Si. ase Ti saq Se ne bi

ix s ne bi an mxo lod ma Ra li wne vis ze-

moq me de biT da Se sa ba mi sad ike te bi an

wne vis Sem ci re bis dros. ar se bobs ori

sa xis smwtsmwt: plun Je ri a ni da ga ma na wi le-

be li ti pis. plun Je ri a ni smwtsmwt Sed ge ba

cal ke u li seq ci e bi dan, ro mel Ta ra o-

cxrili 1. saSualo da didi simZlavris traqtorebis teqnikuri maCveneblebicxrili 1. saSualo da didi simZlavris traqtorebis teqnikuri maCveneblebi

traqtoris marka

Case IH MXM 190 Maxxum / New Holland TM 190John Deere 6920John Deere 6930John Deere 7810John Deere 7920John Deere 7930John Deere 8530«Power-мастер 220

6 cl.6 cl. TI4V*cx TI4V*cx

6 cl.6 cl. TI4VCR* TI4VCR*6 cl.6 cl. TGI4VCR* TGI4VCR*

6 cl.6 cl. T* T*6 cl.6 cl. , TI* , TI*

«6 cl.6 cl. , TGI4VCR* , TGI4VCR*6 cl.6 cl. TGI4VCR* TGI4VCR*6 cl.6 cl., TI4VCR*, TI4VCR*

150/204 (ISO TR14396)150/204 (ISO TR14396)

119/152 (ECE R24)119/152 (ECE R24)118,5 / 161 (ECER24)118,5 / 161 (ECER24)135/184 (ECE R24)135/184 (ECE R24)158/215 (ECE R24)158/215 (ECE R24)172/234 (ECE R24)172/234 (ECE R24)259/350 (ECE R24)259/350 (ECE R24)

157 / 213,8 (ISO TR14396)157 / 213,8 (ISO TR14396)

- 176/240 (ISO TR14396)- 176/240 (ISO TR14396)

124/169 (ECE R24) 124/169 (ECE R24) 129/175 (ECE R24)129/175 (ECE R24)152/207 (ECE R24)152/207 (ECE R24)172/234 (ECE R24)172/234 (ECE R24)180/245 (ECE R24)180/245 (ECE R24)261/355 (ECE R24)261/355 (ECE R24)

165,5 / 225 (ISO TR14396)165,5 / 225 (ISO TR14396)

961 (ISO TR14396)**961 (ISO TR14396)**

'715 (ECE R24)**'715 (ECE R24)**

969 ECE R24)**969 ECE R24)**1025 (ECE R24)**1025 (ECE R24)**1451 (ECE R24)**1451 (ECE R24)**

850 (ISO TR14396)**850 (ISO TR14396)**

6600/120006600/12000

5880/110005880/110005880/110005880/110006620/115006620/115007939/131007939/131007850/131007850/1310011298/1800011298/18000

72507250

Zrava wona, kgnominaluri simZlavre,

kvt (c.Z)

maqsimaluri simZlavre,

kvt (c.Z)

maqsimaluri

mbrunavi momenti, n

Se niS v na: *Se niS v na: * T T-tur bo kom p re so ri; -tur bo kom p re so ri; TGTG — cva le ba di tur bo Sef r q ve va; I — ha e ri, sa ha e ro in ter ku le ri; 4V— 4 sar q ve li Ti- — cva le ba di tur bo Sef r q ve va; I — ha e ri, sa ha e ro in ter ku le ri; 4V— 4 sar q ve li Ti-

Toe u li ci lin d ri saT vis; Toe u li ci lin d ri saT vis; CRCR — ma Ra li wne vis. — ma Ra li wne vis. ** ECE, ISO ** ECE, ISO — sa er Ta So ri so stan dar ti.— sa er Ta So ri so stan dar ti.

wona, kgwona, kgmaqsimalurimaqsimalurimaqsimaluri simZlavre,maqsimaluri simZlavre,

kvt (c.Z)kvt (c.Z)

nominaluri simZlavre,nominaluri simZlavre,

kvt (c.Z)kvt (c.Z)ZravaZravatraqtoris markatraqtoris marka

mbrunavi momenti, nmbrunavi momenti, n

«Power-мастер 220«Power-мастер 220John Deere 8530John Deere 8530John Deere 7930John Deere 7930John Deere 7920John Deere 7920John Deere 7810John Deere 7810John Deere 6930John Deere 6930John Deere 6920John Deere 6920

Case IH MXM 190 Maxxum / Case IH MXM 190 Maxxum / New Holland TM 190New Holland TM 190

nax. 1. dizelis Zravas nax. 1. dizelis Zravas

“SisuDiesel 74 ETASisuDiesel 74 ETA”-s kvebis -s kvebis

sistema eleqtronuli sistema eleqtronuli

regulirebiTregulirebiT

1 — marTvis eleqtronuli 1 — marTvis eleqtronuli

bloki; bloki;

2 — uxeSi wmendis filtri;2 — uxeSi wmendis filtri;

3 — wyalSemkrebi;3 — wyalSemkrebi;

4 — dabali wnevis tumbo;4 — dabali wnevis tumbo;

5 — V klasis filtraciis 5 — V klasis filtraciis

filtri;filtri;

6 — sawvavis avzi;6 — sawvavis avzi;

7 — saqSenebi;7 — saqSenebi;

8 — gamomSvebi sarqveli.8 — gamomSvebi sarqveli.

8

7

1

2

5

3

4

6



de no ba to lia di ze lis ci lin d re bis

ra o de no bis. Ti Toe ul seq ci as ga aC nia

vaz na da Sem s v le li yvin Ta , ro me lic

moZ ra o ba Si mo dis muS a meqa niz mis sa-

Su a le biT. ase Ti me qa niz mis seq ci e bi

gan Tav se bu lia rig Si. ri gi a ni tum bo-

e bi dRe i saT vis TiT q mis aRar ga mo i ye-

ne ba, rad gan isi ni uk ve ve Rar ak ma yo-

fi le ben Ta na med ro ve eko lo gi ur da

er go no met ri ul moTxov nebs. gar da

ami sa, Sef r q ve vis wne va aseT tum bo eb Si

da mo ki de bu lia mux la lil vis brun Ta

ricx v ze, rad gan mux la lil vi dan Re-

bu lobs aZ v ras da ba li wne vis tum bo.

ga ma na wi le be li smwtsmwt qmnis ga ci le-

biT uf ro ma Ra li wne vis Sef r q ve vebs,

vid re ri gi a ni tum bo e bi da ak ma yo fi-

le ben im moq me di nor ma ti ve bis Ses-

ru le bas, ro me lic reg la men tiT gan-

sazR v ru lia ga mo na bol q vi aire bis

toq si ku ro bis Se sa xeb. es me qa niz mi

sis te ma Si, mi u xe da vad Zra vis mu Sa o bis

re Ji mi sa, inar Cu nebs sa Wi ro wne vas. ga-

ma na wi le bel smwtsmwt aqvs er Ti yvin Ta-ga-

ma na wi le be li da as ru lebs ga da ta niT

moZ ra o bas saw va vis da Wir x ni saT vis da

brun viT moZ ra o bas saw va vis saq Se neb-

Si ga na wi le bi saT vis. ase Ti tum bo e bi

uf ro kom paq tu re bia, xa si aT de bi an

ci lin d reb Si saw va vis mi wo de bis ma-

Ra li Ta nab ro biT da kar gad mu Sa o ben

ma Ral brun va ze. gar da ami sa isi ni me-

tad mom Txov ni ari an di ze lis saw va vis

si suf Ta ve sa da xa risx ze.

Ta na med ro ve di ze leb Si ar se bobs

ter mi ni „tal Ru ri hid rav li ku ri wne-

va“, ro me lic niS navs imas, rom smwtsmwt-is

mil gay va ni lo beb Si, saw va vis xar jis

ne bismi e ri cvli le bis dros iq m ne-

ba mil gay va ni lo ba Si e.w. „mor be na li“

wne vis tal Re bi. rac uf ro ma Ra lia

wne va, miT uf ro Zli e ria aR niS nu li

tal Re bi da rac ki dev uf ro ga iz r de-

ba wne va, gar k ve ul mo men t Si Se saZ le-

be lia mox des smwtsmwt-is mil gay va ni lo-

bis rRve va.

aqe dan ga mom di na re, da mu Sa ve bu-

li iq na kve bis sis te mis ori axa li ti-

pi: pir ve li — mox da saq Se nis da yvin Ta

tum bos ga er Ti a ne ba erT kvan Z Si (saq-

Se ni-tum bo), me o re-smwtsmwt mu Sa obs er-

Ti ani, sa er To ma gis t ra liT (Com mon Ra il), sa i da nac saw va vi Se dis eleq t ro-

mag ni tur saq Sen Si da Se if r q ve va mxo-

lod mar T vis eleq t ro nu li blo kis

mi er ga ce mu li sig na lis meS ve o biT. mi-

u xe da vad imi sa, rom Se mo vi da xma re ba-

Si ma Ral xa risxi a ni saw va vi ev ro-3 da 4,

ma inc sa Wi ro gax da da ner gi li yo kup-

ris fil t re bi da ka ta li za to re bi.

tum bo-saq Se ni yen de ba Zra vis blo -

kis sa xu rav ze cal ke uli ci lin d ri-

saT vis. is mo dis moZ ra o ba Si ga man awi-

le be li lil vis muS ta sa gan. saw va vis

Sem S ve bi da gam S ve bi ma gis t ra le bi

war mo ad ge nen blo kis sa xu rav Si Cas-

mul ar xebs. am tum bo-saq Se nis sa Su a-

le biT Se saZ le be lia gan vi Ta re bu li

iq nes 2200 ba ram de wne va. saw va vis do-

zi re bas, mis Se kum S vas da gaf r q ve vis

kuTxis mar T vas em sa xu re ba mar T vis

eleq t ro nu li blo ki. tum bo-saq Se-

nebs Se uZ li aT mu Sa o ba mra va lim pul-

si an re Jim Si (2-4 gaf r q ve va er Ti cik-

lis dros). es Se saZ lob lo bas iZ le va

Zi ri Ta di Sef r q ve vis win wi nas war pa-

ta ra do zis saw va vi Seif r q ves. rac am-

su bu qebs Zra vis mu Sa o bas da am ci rebs

ga mo na bol q vi airis toq si ku ro bas.

ma Ra li wne vis tum bos sa i me do mu-

Sa o bi saT vis dam Wir x ni tum bos mwar-

mo eb lu ro ba 7-8 -jer me ti un da iyos ma Ra li wne vis tum bos mwar mo eb lu ro-

ba ze.

dam Wirxn tum bo ze da ma te biT da-

mon ta Je bu lia xe lis tum bo, rom li-

Tac sis te ma Se iv se ba saw va viT da ga-

mo i dev ne ba ha e ri, ase ve aw v dis saw vavs gam S ve bis ga maT bob lis mils. saw va vis

an Te bi saT vis sa Wi ro ha e ri Se i wo ve ba ha er gam w men di sa gan.

saw va vis tum bos da niS nu le baa traq-

to ris Zra vis ci lin d ris wvis ka me ra Si

saw va vis da Wir x na da mi wo de ba. ami tom

saw va vis mi wo de ba un da xde bo des mkac-

rad gan sazR v ru li do zi Ta da gar k ve-

u li dro is mo nak veT Si. Ta na med ro ve

traq to reb ze ga mo ye ne bu lia oTx y vin-

Ti a ni uni fi ci re bu li saw va vis tum bo-

e bi. traq to re bis mo de le bis mi xed viT

saw va vis tum bo e bi gan Tav se bu lia mar-

j v niv an mar cx niv. isi ni da mag re bu lia

ga ma na wi le be li kar te ris kbi la na ze,

ro me lic moZ ra o ba Si mo dis uSu a lod

Zra vas mux la lil vis kbi la ni dan.

saw va vis tum bos kor pu si dam za de-

bu lia alu mi nis spe ci a lu ri Se nad no-

bi dan, mo no li Tu ri kon s t ruq ci is sa-

xiT. kor puss aqvs er Ti a ni da uS le li

Ta vi. is iyo fa or, ho ri zon ta lu rad

er T ma ne Tis gan ga yo fi li na wi lis gan.

ze da na wil Si gan Tav se bu lia tum bos

sa kom p leq to na wi le bi. ho ri zon ta-

lu ri П-s mag va ri nax v re ti saw vav-

gay va ni lo bis sa Su a le biT Se er Te bu-

lia dam Wirxn tum bos Tan. ase ve saw vav

gay va ni lo ba Si, П-s mag var nax v ret Si

op ti ma lu ri wne vis (0,1 mpa) Se nar Cu-

ne bi saT vis, da ye ne bu lia spe ci a lu ri

gam S ve bi sar q ve li.

kor pu sis ze da na wi li aR Wur vi lia

ori l u qiT — mci re saC ve ne be li (gan-

Tav se bu lia kor pu sis mar cx niv) da

di di sa mon ta Jo (mar j v niv), rom le bic

da xu ru lia sa xu ra ve biT. saC ve ne be li

l u qis wi na mxa res aqvs saf S vi ni, sa i da-

nac xde ba tum bos Si ga Rrus ven ti l a-

cia. saf S vin Si Ca mag re bu lia gam fil t-

ra vi ele men ti, ro me lic ax dens at mos-

fe ro dan Se ma va li ha e ris gaw men das.

saw va vis tum bos ase ve aqvs, ga mo saS ve bi

mi le bi, rom lis meS ve o biT xde ba zed-

me ti saw va vis da ze Tis Ca mos x ma kor-

pu si dan da dam Wir x ni tum bo dan.

kor pu sis qve da na wil Si gan Tav se-

bu lia muS ta Rer Zi, ro me lic war mo-

ad gens sa er Tos tum bos yve la seq ci-

i saT vis. muS ta RerZs aqvs er T ma ne Tis

mi marT 90 gra du siT gan Tav se bu li

oTxi muS ta. me o re da me sa me muS tas

So ris gan Tav se bu lia eq s cen t ri kis

ye li, ro mel sac moZ ra o ba Si mo yavs

dam Wir x ni tum bo.

seq ci is Zi ri Tad na wils war mo ad-

gens yvin Ta wyvi li, ro me lic Sed ge ba

vaz ni sa da yvin Ta sa gan. isi ni, ze ma Ra-

li sim t ki cis miz niT, dam za de bu lia

spe ci a lu ri le gi re bu li fo la di sa-

gan, rom le bic Sem d gom ga di an Ter mi-

ul da mu Sa ve bas da wrTo bas. saw va vis

tum bos yvin Ta wyvi lis mu Sa o bis dros

iq m ne ba sak ma od ma Ra li wne va, ami tom

ar Se iZ le ba yvin Ta wyvi lis gan saw va-

vis ga Jon va. am miz niT xde ba vaz ni sa

da yvin Tas er T ma neT Tan kar gi mi xex-

va-mor ge ba.

vaz na dam za de bu lia mi li s for mis,

rom lis ze da na wi li Se viw ro e bu lia

da ga aC nia ur Ti er T sa wi na aR m de go da

sxva das x va do ne ze ar se bu li ori nax v-

re ti. ze da nax v re ti dan xde ba kor pu-

sis saw va viT Sev se ba, xo lo qve da na wi-

li dan — ga mo dev na. es nax v re te bi er-

T ma neT Tan Se er Te bu lia П-s mag va ri

ar xiT. yvin Tas mu Sa o ba xde ba mbiZ g ve-

lis moq me de biT, ro me lic moZ ra o ba Si

mo dis saw va vis tum bos Rer Zi dan.

ase ve, saw va vi tum bos mTa vari Se mad-

ge neli, rom lis ga re Sec war mo ud ge ne-

lia mi si mu Sa o ba, aris da ba li da ma Ra-

nax. 3. dizelis 6 cilindriani "nax. 3. dizelis 6 cilindriani "РеноРено" "

Zra vas seqciuri maRali wnevis tumbo Zra vas seqciuri maRali wnevis tumbo

eleqtronuli regulirebis blokiT.eleqtronuli regulirebis blokiT.

nax. 4 dizelis 4 cilindriani "nax. 4 dizelis 4 cilindriani "RenaultRenault“Zravas “Zravas

maRali wnevis tumbo meqanikuri regulirebis maRali wnevis tumbo meqanikuri regulirebis

blokiT.blokiT.

nax. 2. saqSenebi. a) saqSenis muSaoba nax. 2. saqSenebi. a) saqSenis muSaoba

saerTo magistralSi; b) — tumbo — saqSeni.saerTo magistralSi; b) — tumbo — saqSeni.

a)a) b)b)



li wne vis saw vav gam ta re bi. da ba li saw-

vav gam ta re bi mzad de ba TiT be ri sa gan

da fil t re biT aer Tebs dam Wirxn tum-

bos saw va vis tum bos Tan. ma Ra li wne vis

saw vav gam ta re bi dam za de bu lia fo la-

dis mi le bi sa gan da er T ma neT Tan aer-

Tebs saq Se neb sa da tum bos seq ci ebs.

wne va sa da Sef r q ve vis xan g r Z li vo-

bas Tan, ase ve saw va vis cik lu ri mi wo-

de bis si di de ze da mo ki de bu le biT ar-

se bobs saw va vis ma Ra li wne vis tum bos smwtsmwt Sem de gi sa xe e bi:

— М (4…6 ci lin d riT, Sef rq ve vis

wne va 550 bar-mde)

— А (2...12 ci lin d riT, Sef rq ve vis

wne va 950 bar-mde)

— P3000 (4…12 ci lin d riT, Sef rq ve-

vis wne va 950 bar-mde)









— R (6…12 ci lin d riT, Sef rq ve vis

wne va 1150 bar-mde)

— P10 (6…12 ci lin d riT, Sef rq ve vis


— ZW (M) (6…12 ci lin d riT, Sef rq ve-


— P9 (6…12 ci lin d riT, Sef rq ve vis


— CW (6…10 ci lin d riT, Sef rq ve vis


— H1000 (5…8 ci lin d riT, Sef rq ve-

vis wne va 1350 bar-mde).

nax. 5-ze mo ce mu lia di ze lis Zra vas

er T y vin Ti a ni saw va vis ma Ra li wne vis

tum bos prin ci pu li sqe ma.

saw va vis av zi dan 11 saw va vi da ba li

wne vis saw vav gam ta ri dan iWir x ne ba.

saw va vis gam w mend fil t r Si 10, sa i-

da nac is Se i wo ve ba da ba li wne vis tum-

bo Si da iqe dan ki mi e mar Te ba smwtsmwt-s 4

kor pu sis Rru Si, sa dac iq m ne ba wne va

0,2...0,7 mpa. Sem deg saw va vi Se dis ma Ra-

li wne vis seq ci eb Si da yvin Ta-ga ma na-

wi le be lis sa Su a le biT da ma Ra li wne-

vis saw vav gam ta ris 6 meS ve o biT Se dis

saq Se neb Si 8. amis Sem deg, xde ba saw va-

vis Sef r q ve va di ze lis ka me ra Si. zed-

me ti saw va vi smwtsmwt-dan, saq Se ne bi dan da

saw va vis fil t ri dan mi e mar Te ba ukan

saw va vis av z Si.

smwtsmwt-s gag ri le ba da Se zeT va xde ba sis te ma Si saw va vis cir ku la ci is Se-

de gad. saq Se ne bis da smwtsmwt-s nor ma lu-

ri da usaf r Txo mu Sa o bis dros di di

mniS v ne lo ba eni We ba saw va vis wmin da

gaw men das, rad gan yvin Ta, mi li se-

bi, dam Wir x ni sar q ve le bi da saq Se nis

ele men te bi war mo ad ge nen pre ci zi u-

lebs (zusts), ami tom wmin da gaw men dis

filtrs sa Su a le ba un da hqon des Se i-

ka vos da ar ga a ta ros um ci re si am ra-

zi u li na wi la ke bi 3...5 mkm. fil t ris

mTa var fun q ci as ag reT ve war mo ad gens

Se a ka vos da ga mo a cal ke vos na le qi dan

wylis na le qi. na le qis tum bos siv r ce-

Si mox ved ram, ko ro zi u li mov le ne bis

Se de gad, Se iZ le ba ga mo iw vi os tum bos

mwyob ri dan ga moy va na.

saw va vis tum bo di ze lis ci lin d rebs

aw v dis saw vavs mkac ri do zi re biT, gan-

sazR v rul dro Si, ma Ra li wne viT, Cqa-

ros nu li da dat vir T ve bis re Ji me bis

mi xed viT da sav se biT ga sa ge bia, rom Zra-

vis ma xa si a Teb le bi pir da pir da kav Si re-

bu li smwtsmwt-s nor ma lur mu Sa o ba sTan.

hid rav li kur-akumu li a to ri an sis-

te ma Si da Wir x v nis da Sef r q ve vis pro-

ce si mim di na re obs cal-cal ke. saw va-

vi wi nas war ma Ra li wne viT iWir x ne ba

akum uli a tor Si, sa i da nac mi e mar Te ba

saq Se ne bis ken. es sis te ma uz run vel-

yofs xa risxi an Sef r q ve vas da na rev-

war moq m nas. di ze lis dat vir T vis far-

To mas S ta bis pe ri od Si, mag ram rTu li

kon s t ruq ci is ga mo, am tum bo eb ma far-

To gav r ce le ba ver hpo va.

saw va vis ma Ra li wne vis tum bo e bi Se-

iZ le ba iyos mra val seq ci u ri da ga ma-

na wi le be li. mra val seq ci ur smwtsmwt-Si

tum bos seq ci e bi gan la ge bu lia gver-

digverd da Ti Toe u li aw v dis saw vavs

Zra vas gar k ve ul ci lindrs, xo lo

smwtsmwt-Si, rom le bic ari an ro gorc erT,

ise or y vin Ti a ni. tum bos er Ti seq cia

saw vavs aw v dis Zra vas ram de ni me ci-

lindrs, na xaz 6-ze war mod ge ni lia er-

T y vin Ti a ni smwtsmwt-s VE prin ci pi alu ri

sqe ma, xo lo mi si sa er To xe di mom dev-

no na xaz 7-zea.

er T y vin Ti a ni VE sis te mis smwtsmwt-s Zi-

ri Ta d fun q ci o na lu r blo kebs war mo-

ad gens:

— da ba li wne vis ro to ru l-frTo va-

na saw va vis tum bo gam S ve bi sar q ve le-

bis re gu li re biT;

— ma Ra li wne vis blo ki ga ma na wi le be-

li Ta viT da do zi re bis qu ro Ti;

— brun Ta ricxvis av to ma tu ri re gu-

la to ri zam ba riT da ber ke tiT;

— eleq t ro mag ni tu ri dam xu ra vi sar-

q ve li saw va vis mi wo de bis ga mor T viT;

— saw va vis Sef r q ve vis win s w re bis

cvli le bis av to ma tu ri mowyo bi lo ba.

sa in Ji ne ro kom pa ni is «AllGen» mi er

Ca ta re bu li kvle ve bis Se de ge bis mi-

xed viT di ze lis mwar mo e be li kom pa ni-

e bis re i tin gu li mo na ce me bi sis te ma-

ti zi re bu lia Sem de gi kom po nen te bis

mi xed viT:

— „ak re fis xa risxi“ gan sazR v ru lia

ram de ni me maC ve ne be lis er Tob li o-

biT, maT So ris: ga mo ye ne bu li kom p-

leq ta ci is xa risxi sa ga ran tio xan g r-

Z li vo biT, Zra vis ja mu ri m.q.k., eko no-

mi u ro ba, eko lo gi u ro ba da sxva;

— „fa si“ — ar se bu lis Se da re biT er T-

na i ri mo na ce me bis mqo ne sxva Zra veb Tan;

— „ser vi si da ga ran tia“ — aq igu-

lisxme ba re mon tis xa risxi da ad vi lad

mi sad gom lo ba, teq ni ku ri mom sa xu re -

ba, faq to reb ze swra fi re a gi re ba;

— „asor ti men ti“ — mwar mo e be lis Se-

saZ leb lo ba Ses Ta va zos mom x ma re bels

ga mo ye ne bis sxva op ti ma lu ri va ri an ti;

— „po pu la ro ba“ — xa si aT de ba ar se-

bul na war m ze moTxov ni le bis ra o de-

no bis Se fa se biT.

dRe i saT vis msof li o Si di ze lis

Zra vis mwar mo e be li kom pa ni e bis re i-

tin gu li mo na ce me bis mi xed viT pir vel

sa me ul Si Se dis Perkins (di di bri ta ne-

Ti), Volvo (Sve de Ti) da Cum mins (aSS).

mom dev no ad gi lebs ika ve ben Mitsubishi (i a po ni a), Iveco (i ta li a), Yanmar (i a po-

ni a), MTU (ger ma ni a). John Deere (aSS),

Ca ter pil lar (aSS), Deutz (ger ma ni a) da Lister Petter (di di bri ta ne Ti).

ga mo ye ne bu li li te ra tu ra:ga mo ye ne bu li li te ra tu ra:1. Dainius sISLa vas — Trak to ri al.

Kaunas.2010

2. z. fut ka ra Ze, g. mar ga li ta Ze —

traq to re bis kon s t ruq cia. ba Tu mi.

2015

3. 7. e. Sa fa qi Ze, d. nat roS vi li — sa-

sof lo-sa me ur neo man qa ne bi. Tbi li si.

2010

4. vebgver di www.bel ru sag ro.com5. vebgver di www.spec ser ver.com6. vebgver di www.ag ro ru.com7. vebgver di www.dag-ag ro.com

ioseb abu la Ze,ioseb abu la Ze,aka ki we reT lis sa xel m wi foaka ki we reT lis sa xel m wi fo

uni ver si te tisuni ver si te tis doq to ran tidoq to ran ti

1-dabali wnevis sawvavgamtari;1-dabali wnevis sawvavgamtari;

2 — weva;2 — weva;

3 — sawvavis miwodebis 3 — sawvavis miwodebis

saterfeli;saterfeli;

4 — maRali wnevis tumbo;4 — maRali wnevis tumbo;

5 — eleqtromagnituri 5 — eleqtromagnituri

sarqveli;sarqveli;

6 — maRali wnevis 6 — maRali wnevis

sawvavgamtari;sawvavgamtari;

7 — sawvavdamcleli 7 — sawvavdamcleli

magistrali;magistrali;

8 — saqSeni;8 — saqSeni;

9 — varvarebis sanTeli;9 — varvarebis sanTeli;

10 — sawvavis filtri;10 — sawvavis filtri;

11 — sawvavis avzi;11 — sawvavis avzi;

12 — damWirxni tumbo;12 — damWirxni tumbo;

13 — akumuliatori;13 — akumuliatori;

14 — anTebis sistemis gasaRebi;14 — anTebis sistemis gasaRebi;

15 — varvarebis CarTvis bloki.15 — varvarebis CarTvis bloki.

nax. 5 dizelis Zravas erTyvinTiani sawvavis maRali wnevis tombos principialuri sqemanax. 5 dizelis Zravas erTyvinTiani sawvavis maRali wnevis tombos principialuri sqema

1616

4

1515

14141313

1212

1111

1010

7

6

3

8

9

5

2

1


აქტუალური თემააქტუალური თემა

bo lo wleb Si sur sa Tis uv neb-

lo ba gan sa kuT re biT aq tu a lu ri

sa kiTxi gax da ro gorc gan vi Ta re-

bu li, ase ve nak le bad gan vi Ta re-

bu li qvey ne bis T vis; ganv i Ta rebl

qvey neb Si am sfe ro Ti da in te re se-

bul Ta wre aRar Se mo i far g le ba

mxo lod sur sa Tis toq si ko lo gi i sa

da mik ro bi o lo gi is spe ci a lis te-

biT, ara med sul uf ro da uf ro me-

tad xvde ba eko no mis te bis, mar T vis

spe ci a lis te bis, po li ti ko se bi sa da

po li to lo ge bis in te res Ta sfe ro-

Si da ga ni xi le ba sa sur sa To usaf r-

Txo e bis far To so ci a lur-eko no-

mi kur kon teq s t Si. sa kiTxis ase Ti

ga aq ti u re ba na wi lob riv sur sa TiT

ga mow ve u li da a va de be bis zrdam

da ma TiT sa zo ga do e bi sa da me di is

yu radRe bam ga na pi ro ba, na wi lob-

riv ki — mom x ma re bel Ta mud mi vad

mzar d ma da in te re se bam im Se saZ lo

gav le niT, rac ama Tu im sa sur sa To

pro duq t ma Se iZ le ba iqo ni os maT

jan m r Te lo ba ze ro gorc mok le,

ase ve grZel va di an per s peq ti va Si.

es uka nas k ne li gan sa kuT re biT ga-

mok ve Ti lia iseT qvey neb Si, sa dac

sak ma ri sad ma Ra lia mo sax le o bis

ke Til dRe o bi sa da teq no lo gi u ri

gan vi Ta re bis do ne.

sur sa Tis uv neb lo ba mra val-

gan zo mi le bi a ni sa kiTxia. igi er-

T na i rad mo iTxovs sa xel m wi fos,

mom x ma reb le bis, mwar mo eb le bis,

fer me re bis, mec ni e re bi sa da mkvle-

va re bis Za lis x me va sa da ur Ti er T-

m xar da We ras. Tum ca, am yve la fer Si

gan sa kuT re biT mniS v ne lo va ni da

kri ti ku li ma inc is ro lia, ro me-

lic sa xel m wi fos akis ria sur sa Tis

uv neb lo bis uz run vel yo fa Si: er-

Tis mxriv, auci le be lia mo qa la qe-

e bis, anu sur sa Tis mom x ma reb le bis

jan m r Te lo bi sa da si cocx lis

dac va sur sa TiT ga mow ve u li da a-

va de be bi sa da sxva saf r Txe e bis gan,

me o res mxriv, jer ki dev sak ma od

mZi me so ci a lur-eko no mi kur fon ze

mo sax le o bi saT vis sa mu Sao ad gi le-

bi sa da sur saT ze xel mi saw v do mobis

uz run vel yo fa, da es yve la fe ri

ise, rom xe li Se ewyos uv ne be li

sur sa Tis war mo e bis ga far To e ba sa

da gan vi Ta re bas.

obi eq tu ri re a lo bis gaT va lis wi-

ne biT, sru li ad usaf r Txo sur sa Ti

ar ar se bobs. saf r Txe, mi si kla si-

ku ri gan mar te biT, “war mo ad gens

iseT bi o lo gi ur, qi mi ur an fi zi-

kur agents, ro mel mac sa sur sa To

pro duq t Si an cxo ve lis sak veb Si

mox ved ris Sem Tx ve va Si Se saZ le be-

lia zi a ni mi a ye nos ada mi a nis jan m-

r Te lo bas an si cocx les”. am saf r-

Txe e bi dan zo gi er Ti Se iZ le ba bu-

neb ri vad war mo iq m nas (ma ga li Tad,

af la toq si ni kak lo va neb Si), zo gi

ki ga re faq to re bis ze moq me de bis

Se de gad gan vi Tar des (mag. pes ti-

ci de bis da saS veb ze ma Ra li naS Ti

xil sa da bos t ne ul Si). zo gi er Ti

am saf r Txe e bi dan Se iZ le ba myis ve

gax des mwva ve da a va de bis ga mom w ve vi

(mag., mik ro bi o lo gi u ri pa To ge-

nezi), zog ma ki Se saZ loa ga zar dos

qro ni ku li da a va de be bis ris ke bi da

mxo lod wle bis Sem deg ga mov lin des

(mag. pes ti ci de bis nar Ce ne bi, ra mac

Se iZ le ba sim siv nis gan vi Ta re ba ga-

na pi ro bos). am saf r Txe e bis ze gav-

le na da sim w va ve in di vi du a lu ria

da sxvas Tan er Tad da mo ki de bu lia

iseT faq to reb ze, ro go ri caa asa ki,

jan m r Te lo bis zo ga di mdgo ma re-

o ba, ge ne ti ku ri gan wyo ba, kli ma ti

da a.S. ga saT va lis wi ne be lia isic,

rom mwva ve da a va de be bi saf r Txis

re a li ze bi dan dro is mok le in ter-

val Si iCens Tavs, rac zrdis da a va-

de bis ga mom w ve vi mi ze zis dad ge ni sa

da mi si gan me o re bi Ti gan vi Ta re bis

swra fad SezRud vis Se saZ leb lo bas

ma Sin, ro de sac qro ni ku li da a va-

de bis Sem Tx ve va Si Se iZ le ba sur-

sa Tis mav ne ze gav le nis aR mo Ce na

da Se sa ba mi sad zo me bis ga ta re ba

mo xer x des mxo lod wle bis Sem deg.

amis aR sa we rad sur sa Tis uv neb lo-

ba Si ga ni xi la ven ris kis cne bas, rac

“mom x ma reb lis jan m r Te lo ba ze saf-

r TxiT ga mow ve u li ara sa sur ve li

ze gav le nis da ze gav le nis sim Zi mis

al ba To bas” war mo ad gens.

sur sa Tis uv neb lo bis saf r Txe e bi

met-nak le bad er T na i rad kla si-

fi cir de ba, Tum ca, ris ke bis Se fa-

se bi sas mra va li faq to ri mi i Re ba

mxed ve lo ba Si. es ki dev er Txel

mi u Ti Tebs ima ze, rom sur sa Tis uv-

neb lo ba bi o u saf r Txo e bis far To

kon teq s t Si un da iq nes gan xi lu li.

ga e ros sur sa Ti sa da sof lis me ur-

ne o bis or ga ni za ci is gan mar te biT,

“bi o u saf r Txo e ba war mo ad gens im

er Ti an po li ti kur da ma re gu li re-

bel Car Cos, ro me lic ga mo i ye ne ba

sur saT Tan da sof lis me ur ne o bas-

Tan aso ci re bu li ris ke bis sa mar Ta-

vad. bi o u saf r Txo e ba sam seq tors

mo i cavs — sur sa Tis uv neb lo bas,

mce na re Ta da cxo vel Ta so cocx-

le sa da jan m r Te lo bas, da fa ravs

sur sa Tis war mo e bas, mce na re Ta

mav neb le bis gav r ce le bas, cxo vel-

Ta da a va de be bi sa da zo o no ze bis

gav r ce le bas, ge ne ti ku rad mo di-

fi ci re bu li or ga niz me bi sa da ma Ti

pro duq te bis Se mo ta na-gav r ce le-

bas, da in va zi u ri ucxo sa xe o be bi sa

da ge no ti pe bis Se mo ta na sa da maT

usaf r Txo mar T vas”. am ri gad, bi o u-

sur sa Tis uv neb lo bis sis te me bis gan vi Ta re ba sa qar T ve lo Sisur sa Tis uv neb lo bis sis te me bis gan vi Ta re ba sa qar T ve lo Si

qve ya na Si sur sa Tis uv neb lo bis mi ni ma lu ri do nis uz run vel yo fa qve ya na Si sur sa Tis uv neb lo bis mi ni ma lu ri do nis uz run vel yo fa sa xel m wi fos um Tav re si pa su xis m g be lo ba da stra te gi u li amo ca naa. sa xel m wi fos um Tav re si pa su xis m g be lo ba da stra te gi u li amo ca naa. sur sa Tis uv neb lo ba, ro gorc ter mi ni, 2005 wli dan „sur sa Tis xa ris xi-sur sa Tis uv neb lo ba, ro gorc ter mi ni, 2005 wli dan „sur sa Tis xa ris xi-sa da uv neb lo bis Se sa xeb“ ka no nis mi Re bis Sem deg dam k vid r da. aqam de sa da uv neb lo bis Se sa xeb“ ka no nis mi Re bis Sem deg dam k vid r da. aqam de igi Zi ri Ta dad xa ris x Tan iyo ga i gi ve bu li. moqmedi ka no niT sur sa Tis igi Zi ri Ta dad xa ris x Tan iyo ga i gi ve bu li. moqmedi ka no niT sur sa Tis uv neb lo ba ada mi a nis si cocx li sa da jan m r Te lo bis sur sa TiT ga mow-uv neb lo ba ada mi a nis si cocx li sa da jan m r Te lo bis sur sa TiT ga mow-ve u li saf r Txe e bis gan dac vas gu lis x mobs. msof lio sa sur sa To usaf-ve u li saf r Txe e bis gan dac vas gu lis x mobs. msof lio sa sur sa To usaf-r Txo e bis ro mis dek la ra ci is Ta nax mad yo vel ada mi ans aqvs uf le ba r Txo e bis ro mis dek la ra ci is Ta nax mad yo vel ada mi ans aqvs uf le ba uv ne bel sur saT ze mi uw v de bo des xe li.uv ne bel sur saT ze mi uw v de bo des xe li.



saf r Txo e ba pir da pir ukav Sir de ba

sur sa Tis uv neb lo bas, ga re mo sa da

sof lis me ur ne o bis mdgra do bas.

Se sa ba mi sad, ad vi lad da sa na xi da

ga sa ge bia is msgav se be bi, rac Se i-

niS ne ba im mid go meb Si, rac gas devs

sur sa Tis uv neb lo bi sa da mce na-

re Ta da cxo vel Ta jan m r Te lo bis

sfe ro ebs. uf ro me tic, bev ri saf-

r Txe gam Wo lia am sfe ro e bis T vis

(mag., tu ber ku lo zi, ro me lic cxo-

ve lis da a va de baa, mag ram ase ve war-

mo ad gens saf r Txes sur sa Tis uv neb-

lo bis Tval saz ri siT).

sur sa Tis uv neb lo bis bi o u saf r-

Txo e bis far To kon teq s t Si gan xil-

va sa Su a le bas gvaZ levs da vi na xoT

is mWid ro ko re la ci e bi, ro me lic

ar se bobs sur sa Tis uv neb lo ba sa da

iseT so ci a lur-eko no mi kur faq to-

rebs So ris, ro go ri caa si Ra ri be,

sacxov re be li da sa mu Sao ga re mo da

pi ro be bi, kve bis kul tu ra da sxv.

es ki imas niS navs.rom mxed ve lo ba Si

iq nes mi Re bu li ara kon k re tul sa-

sur sa To pro duq t Tan aso ci re bu-

li ris ke bi dro is kon k re tul mo-

nak veT Si, ara med gaT va lis wi ne bu li

iyos is ga re mo e be bi, sa dac xde ba

am saf r Txis re a li ze ba da is dab r-

ko le be bi, rom le bic zRu davs ma Ti

kon t ro lis Se saZ leb lo be bs.

sur sa Tis uv neb lo ba aRar ga ni-

xi le ba ro me li me er Ti qvey nis an

Tun dac re gi o nis kon teq s t Si. igi

glo ba lu ri saz ru na via da mas-

ze zrun vac glo ba lur mid go mas

mo iTxovs. sa er Ta So ri so do ne ze

sur sa Tis uv neb lo ba ze zrun va-ko-

or di na ci as er Tob li vad uwe ven

ga e ros sur sa Ti sa da sof lis me ur-

ne o bis or ga niz acia (FAO) da msof-

lio jan m r Te lo bis or ga ni za cia

(WHO). FAO-saT vis sur sa Tis uv-

neb lo ba yo vel T vis war mo ad gen da

mi si saq mi a no bis erT-erT Zi ri Tad

mi mar Tu le bas. rac Se e xe ba WHO-s,

man sur sa Tis uv neb lo ba pri o ri te-

tul sa kiTx Ta nus xa Si 2000 wli dan

Se i ta na msof li os jan m r Te lo bis

53-e asam b le is spe ci a lu ri moTxov-

nis Sem deg. gar da ami sa, sur sa TiT

vaW ro bi sa da Se sa ba mi si uv neb lo bis

sa kiTxe bi da re gu li re bu lia vaW-

ro bis msof lio or ga ni za ci is (vmo)

re gu la ci e bi Ta da xel Sek ru le-

be biT. gan sa kuT re biT aR sa niS na vi

am kon teq s t Si aris xel Sek ru le ba

sa ni ta ri i sa da fi to sa ni ta ri is Se-

sa xeb

sur sa Tis uv neb lo ba mul ti dis-

cip li nu ri da mra va las peq ti a ni

sa kiTxia. mi si war ma te bac mxo lod

er Ti uwye bis efeq ti a ni fun q ci o-

ni re biT ar ga ni saz R v re ba — auci-

le be lia yve la mxa ris er Tob li vi

Za lis x me va da, rac mTa va ria, mom x-

ma re bel Ta ndo ba am sis te mi sad mi.

sur sa TiT mo wam v lis ram de ni me

far To mas S ta bi an ma da gax ma u re-

bul ma kri zis ma ga su li sa u ku nis

90-ian wleb Si ga mo iw via sa er Ta So-

ri so siv r ce Si ar se bu li mid go me-

bi sa da prin ci pe bis sa fuZ v li a ni

ga da xed va. Se mo vi da da dam k vid r da

pre ven ci u li mid go ma ris kis ana li-

zisadmi (pro ce si, ro me lic mo i cavs

sam ur Ti er T da kav Si re bul kom po-

nents: ris kis Se fa se bas, ris kis mar-

T vas da ris kis ko mu ni ka ci as) cne bis

sa fuZ vel ze Zi ri Tad ma aq cen t ma ki

sa bo loo pro duq ci is Se mow me bi dan

war mo e bis pro ce sis kon t rol ze

ga da i nac v la.

sa qar T ve los sur sa Tis sa qar T ve los sur sa Tis uv neb lo bis sis te mis uv neb lo bis sis te mis re for ma _ pir ve li eta pire for ma _ pir ve li eta pi(2004-2005) wle bi(2004-2005) wle bisur sa Tis uv neb lo ba gan sa kuT-

re biT kom p leq su ri da rTu li

sa kiTxi gax l daT im d ro in de li sa-

qar T ve los msgav si gar da ma va li

eko no mi kis mqo ne qvey ni saT vis. amis

mi ze zi ara mxo lod sur sa TiT ga-

mow ve u li da a va de be bis sa Su a lo ze

ma Ra li do ne iyo, ara med isic, rom

sur sa Tis uv neb lo bis sis te mis re-

for mas da gar da ma val pe ri od Tan

da kav Si re bul mniS v ne lo van — swraf

cvli le bebs, Se saZ loa ga e zar da

so ci a lur-eko no mi kuri da na xar je-

bi, sur saT Tan aso ci re bu li ris ke bi

da sir Tu le e bis wi na Se da e ye ne bi na

ar se bu li moZ ve le bu li ze dam xed-

ve lo bi sa da kon t ro lis sis te me bis

gar daq m nis pro ce se bi.

yo ve li ve amis mi u xe da vad, sur sa-

Tis uv neb lo bis sul uf ro da uf ro

gam kac re bu li sa er Ta So ri so stan-

dar te bi, glo ba li za cia, mom x ma reb-

l Ta gaz r di li moTxov nileba uv ne-

bel da jan saR sur saT ze da erov-

nu li eko no mi kis li be ra li ze bi sa

da de re gu li re bis ken mi mar Tu li

Ro nis Zi e be bi sak ma ri si wi na pi ro ba

aR moC n da dRis wes rig Si dam d ga ri-

yo sur sa Tis uv neb lo bis erov nu li

sis te mis or ga ni za ci u li struq tu-

ri sa da mid go me bis ga da xed va.

re for mis pro ce sis da sawyis Si

sa qar T ve los jer ki dev sab Wo Ta

pe ri o dis sur sa Tis kon t ro lis

sis te ma hqon da, ro me lic Ta nab rad

qme du u na ro iyo ro gorc mom x ma-

reb le bis dac vis, ise war mo e bis

kon t ro lis Tval saz ri siT. es sis-

te ma, ro me lic mra val ricxo va ni

ma kon t ro le be li sam sa xu re bi sa

da la bo ra to ri e bis did da ara-

e feq tur qsels war mo ad gen da,

Zi ri Ta dad sa bo loo pro duq tis

Se mow me ba sa da ser ti fi ci re ba ze

iyo fo ku si re bu li. am sis te ma Si

Car Tu li iyo ram de ni me sa in s peq-

cio uwye ba, aR Wur vi li sa mar T-

leb ri vi, Tum ca ur Ti er T ga dam fa-

ra vi fun q ci e biT, rac sa war mo Ta

mra val je ra di Se mow me bis mi ze zi

xde bo da. ga ta re bu li zo me bi xSir

Sem Tx ve va Si ar iyo mi mar Tu li sur-

sa Tis uv neb lo bis mniS v ne lo va ni

prob le me bis ga da saW re lad, ara med

Se mo i far g le bo da la bo ra to ri u-

li Se mow me bis T vis sin je bis aRe biT

war mo e bi sa da baz ris do ne ze. sur-

sa Tis uv neb lo bis xar je bi ara e feq-

ti a ni da ara e feq tu ri iyo, xo lo

biz nesga re mo — ara gam W vir va le da

ara kon ku ren tu li. es, bu neb ri via,

am ci reb da qar Tu li pro duq ci is

kon ku ren tu na ri a no bas im por ti re-

bul sur saT Tan Se da re biT.

sur sa Tis in s peq tor Ta teq ni ku ri

cod na da ga moc di le ba ar Se e sa ba-

me bo da axal re a lo bas. sur sa Tis

uv neb lo bis mar T va ar efuZ ne bo da

obi eq tur, ris k ze da fuZ ne bu l mid-

go mebs, da Se sa ba mi sad, ar ar se bob-

da ga dawy ve ti le bis obi eq tu ro bis

Se fa se bis me qa niz mi. es ki, Ta vis

mxriv, ko ruf ci u li ga ri ge be bis

far To Se saZ leb lo bebs qmni da. ar-

se bob da mra va li sa ga moc do la bo-

ra to ria, mag ram ma Ti ana li ze bis

Se de ge bis san do o bis xa ris xi me tad

da ba li iyo. da bo los, ar ar se bob-

da ris kis Se fa se bis or ga ni za ci u li

s r x b p r p r S r b n s S m r m s s rs



pa su xis m geb lo ba, xo lo ris ke bis

mar T va ara Tan mim dev ru lad xor ci-

el de bo da da xSi rad Zli e ri po li-

ti ku ri ze gav le nis sa ga nic ki xde-

bo da. Se de gad, za ral de bo da yve la

— mom x ma re be li, ro me lic ab so lu-

tu rad da uc ve li iyo, sa xel m wi fo,

ro me lic ara miz nob ri vad da xSi rad

uSe de g od xar jav da re sur sebs, da

war mo e ba, ro me lic ko ruf ci u li

wne xis qveS iyos moq ce u li da u sa-

mar T lo kon ku ren ci is pi ro beb Si

ux de bo da fun q ci o ni re ba.

swo red am mrav lo bi Ti prob le mis

ga daW ris miz niT da iwyo kom p leq-

su ri re for ma sur sa Tis uv neb lo-

bis sfe ro Si, rom lis mi za nic iyo

sur sa Tis ma kon t ro le be li sis te-

mis Ta na med ro ve or ga ni za ci u li

mowyo bis da ner g va, ra Ta sa Ta na dod

gan xor ci e le bu li yo ris kis Se fa-

se bis mec ni e ru lad da sa bu Te bu li

pro ce si (ro me lic mo i cavs oTx

sa fe xurs: saf r Txis iden ti fi ci re-

bas, saf r Txis da xa si a Te ba-aR we ras,

saf r Txis ga mov le nis Se fa se ba sa da

ris kis da xa si a Te bas).

ris kis mar T vi sa da ris kis mar T vi sa da ofi ci a lu ri kon t ro lis ofi ci a lu ri kon t ro lis mniS v ne lo va ni fun q ci e bimniS v ne lo va ni fun q ci e bire for mis dawye ba sur sa Tis uv-

neb lo bis sfe ro Si sa xel m wi fos

mi er eko no mi kis de re gu li re bis ken

mi mar Tu li Ro nis Zi e be bis dawye bas

da em Tx va, ra mac re for mis pro ces-

ze se ri o zu li gav le na mo ax di na.

„sur sa Tis uv neb lo bi sa da xa ris xis

Se sa xeb“ sa qar T ve los ka non p ro eq-

t Si Ca de bu li moTxov ne bi sur sa Tis

mwar mo e bel Ta sa val de bu lo li-

cen zi re bis, ag reT ve Si da kon t ro-

li sa da mik v le va do bis sis te me bis

sa val de bu lo da ner g vis Se sa xeb,

2005w. moq med ma mTav ro bam, war mo-

e ba Si sa xel m wi fos uxe Si Ca re vis

praq ti kis gag r Ze le bad mi iC nia. uf-

ro me tic, gar k ve u li SeS fo Te bis

sag nad war mo ad gi na am ka no nis Se-

saZ lo uar yo fi Ti ze gav le na ag ro-

sa sur sa To seq to ris gan vi Ta re ba sa

da mas Si in ves ti ci e bis mo zid va ze.

sur sa Tis ka no nis Se mu Sa ve bis

pro ces Si yve la es faq to ri iq na

gaT va lis wi ne bu li, ris Sem de gac

igi mi i Ro par la men t ma 2005 wlis

de kem ber Si. sa qar T ve lo Si ag ro sa-

sur sa To war mo e bis Ta vi se bu re be-

bi sa da sof lis me ur ne o bis ro lis

gaT va lis wi ne biT sof lis mo sax-

le o bis sur sa TiT uz run vel yo fis

saq me Si ga dawy da ka no nis moq me de ba

(sa war mo Ta in s peq ti re bis Tval saz-

ri siT) ar gav r ce le bu li yo pir ve-

lad war mo e ba sa da mci re da kus ta-

rul sur sa Tis mwar mo eb leb ze.

2005 wels mi Re bu li ka no niT ga-

ni sazR v ra sa mar T leb ri vi Car Co,

ro me lic srul Ta na do ba Sia vaW-

ro bis msof lio or ga ni za ci i sa da

ev ro kav Si ris ka non m deb lo bis prin-

ci peb Tan. Se mo vi da ris kis ana li zis

cne ba, da zo ga dad, ris kis ana liz ze

dam ya re bu li mid go ma, rac imas niS-

navs, rom sur sa Tis uv neb lo bis sfe-

ro Si mi Re bu li yo ve li ga dawy ve ti-

le ba da ga ta re bu li qme de ba ris kis

da mo u ki de bel mec ni er Ta Se fa se bis

Se de ge bebs un da efuZ ne bo des. aRi a-

re bul iq na in teg ri re bu li mid go ma

fer mi dan suf ram de, ris mi xed vi-

Tac aq cen ti sa bo loo pro duq tis

ser ti fi ci re bi dan pro ce sis kon t-

rol ze un da ga da su li yo. dad gin da

pa su xis m geb lo be bi ro gorc mwar-

mo eb lis, ase ve ma re gu li reb li saT-

vis, da ga ni sazR v ra er Ti a ni sa xel m-

wi fo kon t ro lis gan xor ci e le ba ze

pa su xis m ge be li or ga no — sur sa Tis

uv neb lo bis, ve te ri na ri i sa da mce-

na re Ta dac vis erov nu li sam sa xu ri.

in s ti tu ci u ri re for mi re bis

kon teq s t Si sa qar T ve lom ga mo i Ci-

na ga sa o ca ri po li ti ku ri ne ba da

mo ax di na uaR re sad da na wev re bu li

ma kon t ro le be li da ze dam xed ve l-

o bis sis te mis kon so li da cia. sur-

sa Tis uv neb lo bis, ve te ri na ri i sa

da mce na re Ta dac vis erov nu li

sam sa xu ri gax da eq s k l u zi u rad pa-

su xis m ge be li sur sa Tis uv neb lo bis

ze dam xed ve lo ba sa da kon t rol ze

qvey nis Sig niT, xo lo sa sazR v ro

kon t ro li sa mi sac de li wlis va diT

fi nan s Ta sa mi nis t ros Se mo sav le bis

sam sa xurs da e kis ra.

sur sa Tis ka non Si Ca de bu li iyo

mi si eta pob ri vad amoq me de bis dro-

Si ga we ri li xuT w li a ni gra fi ki. am

pe ri od Si un da mom x da ri yo sa ka non-

m deb lo ba zis sru li har mo ni ze ba,

sa xel m wi fo po ten ci a lis Seq m-

na-gan vi Ta re ba da ker Zo seq to ris

mom za de ba axa li am bi ci u ri moTxov-

ne bis da sak ma yo fi leb lad.

sur sa Tis ka no nis mi Re bi sas ar-

se bob da sak ma od sa mar T li a ni mo-

lo di ni imi sa, rom re for ma xels

Se uwyob da sur sa Tis war mo e bis gan-

vi Ta re bas, Seq m ni da ra obi eq tur da

prog no zi re bad ga re mos, uf ro san-

dos gax di da ze dam xed ve lo bis sis-

te mas da ga a ad vi leb da sa er Ta So ri-

so baz reb ze SeR we vas. gar da ami sa,

axa li sis te mis amoq me de bas un da

Se em ci re bi na sur sa TiT ga mow ve u li

da a va de be bis Sem Tx ve ve bi da uf ro

mra val fe ro va ni ga e xa da sur sa Tis

ar Ce va ni ba zar ze.

sur sa Tis uv neb lo bi sa da sur sa Tis uv neb lo bi sa da xa ris xis ka no nis da ner g va _ xa ris xis ka no nis da ner g va _ re for mis me o re eta pire for mis me o re eta pi2005 wels, ka no nis mi Re bi sas igu-

lis x me bo da, rom 2006 we li un da

yo fi li yo mom za de bis we li, ro de-

sac sa xel m wi fos po li ti ku ri ne-

bi sa da val de bu le bis Se sa ba mi sad,

da sa er Ta So ri so or ga ni za ci e bis

dax ma re biT in ten si u rad mox de bo-

da qve ya na Si sur sa Tis uv neb lo bis

ze dam xed ve lo bis in s ti tu ci u ri

da ada mi a nu ri po ten ci a lis Seq m na-

gaZ li e re ba sur sa Tis in s peq tor Ta

sa Ta na do mza o bis uz run vel sa yo-

fad, obi eq tu ri da kom pe ten tu ri

sa xel m wi fo kon t ro lis da sawye-

bad 2007 wlis 1 ian v ri dan. amas Tan

er Tad, gaT va lis wi ne bu li iyo sa-

gan ma naT leb lo da sa in for ma cio

dax ma re bis ga we va sur sa Tis mwar mo-

eb le bi saT vis, rom maT da ek ma yo fi-

le bi naT sur sa Tis uv neb lo bi sa da

hi gi e nis gam kac re bu li moTxov ne bi.

sawyis etap ze sa war mo eb Si Si da kon-

t ro li sa da mik v le va do bis sis te-

me bis amoq me de bis val de bu le bas.

un da daq vem de ba re bo da mxo lod

ma Ra li ris kis sa war mo e bi. gar da

ami sa, sa xel m wi fos un da da ewyo

sur sa Tis mwar mo e bel sa war mo Ta

re gis t ra cia, ra Ta Seq m ni li yo re a-

lu ri su ra Ti sur sa Tis sa war mo e bis

ar se bo bis, saq mi a no bis sfe ro sa da

ge og ra fi u li gan la ge bis Se sa xeb.

mim di na re ob da aq ti u ri mu Sa o ba ar-

se bu li ka non m deb lo bis har mo ni ze-

bi sa da srul yo fi li ka non q vem de-



ba re ba zis Se sa mu Sa veb lad.

2006 wlis de kem b ris bo los sa qar-

T ve los mTav ro bis, xo lo mog vi a-

ne biT, 2007 wlis iv nis Si par la men-

tar Ta jgu fis ini ci a ti viT, or jer

Se vi da cvli le be bi sur sa Tis ka-

non Si, ra mac gar k ve u li mux le bis

Se Ce re ba ga mo iw via 2010 wlis 1 ian-

v ram de. Se Ce re ba Zi ri Ta dad Se e xo

sur sa Tis uv neb lo bi sa da xa ris xis

Se sa xeb ka no nis im mux lebs, rom-

le bic iT va lis wi neb da sa xel m wi fo

kon t rols sur sa Tis sa war mo eb Si.

Se sa ba mi sad ga da vad da sa war mo eb Si

Si da kon t ro li sa da mik v le va do bis

sis te me bis amoq me de bis sqe mac. sa-

xel m wi fos mar to sur sa Tis xa ris-

xis mo ni to rin gis fun q cia dar Ca,

sa xel m wi fo kon t ro lis gan xor ci-

e le ba ki Se saZ le be li xde bo da mxo-

lod gan sa kuT re bul Sem Tx ve veb Si,

isic yo vel kon k re tul Sem Tx ve va Si

mTav ro bis mi er dad ge ni li pro ce-

du re bis Se sa ba mi sad. es ga dawy ve-

ti le ba gan pi ro be bu li iyo Sem de gi

mo saz re be biT:

sa qar T ve lo Si sa sur sa To biz-

ne sis gan vi Ta re bis Se saZ lo Se fer-

xe ba sur sa Tis war mo e bis gam kac re-

bu li hi gi e nu ri moTxov ne bis ga mo;

sa mu Sao ad gi le bis da kar g va am

gan vi Ta re bis Se fer xe bis ga mo;

sur sa Tis in s peq tor Ta ara sak-

ma ri si kva li fi ka cia da po ten ci a li

obi eq tu ri da kom pe ten tu ri ze dam-

xed ve lo bi sa da kon t ro lis gan sa-

xor ci e leb lad;

in s peq ti re bis pro ce si sas ko-

ruf ci u li ga ri ge be bis ma Ra li ris-

ki.

yve la es ar gu men ti le gi ti mu ri,

da ra Ra Tqma un da, ga saT va lis wi-

ne be li iyo re for mis da ner g vis

pro ces Si. Tum ca, igi ve na i rad le-

gi ti mu ri da aq tu a lu ri iq ne bo da

is 2010 wlis 1 ian v ris T vi sac, Tu

mi zan mi mar Tu lad ar ga CaR de bo da

mu Sa o ba Se sa ba mi si mi mar Tu le biT,

ra Ta er Tis mxriv, re a lu rad Seq-

m ni li yo qve ya na Si po li ti ku ri da

eko no mi ku ri in te re se bis gav le ni-

sa gan Ta vi su fa li ris kis Se fa se bis

mec ni e ru li me qa niz mi, gan m t ki ce-

bu li yo erov nu li sam sa xu ris kom-

pe te ci is po ten ci a li in s peq ti re-

bi sa da kon t ro lis ga sa ta reb lad,

ra sac un da moh yo lo da ker Zo seq-

to ris mi er, uv neb lo bi sa da hi gi e-

nis nor me bis dac vis gac no bi e re bis

auci leb lo ba, war mo e bi sa da dis t-

ri bu ci is yve la etap ze.

aR sa niS na via, rom sa xel m wi fo

kon t ro li sa da ze dam xed ve lo bis

me qa niz me bis sru lad Se Ce re bam se-

ri o zu li zi a ni mi a ye na ro gorc

qvey nis sa eq s por to imij sa da po-

ten ci als, ase ve da a mux ru Wa ad gi-

lob ri vi sa war mo e bis srul yo fili

gan vi Ta re ba.

2012 wlis ma is Si ga uq m da sof lis

me ur ne o bis sfe ro Si mo q me di ka non-

m deb lo ba da mi Re bul iq na „sur sa-

Tis`cxo ve lis sak ve bis uv neb lo bis,

ve te ri na ri i sa da mce na re Ta dac vis

Se sa xeb“. ko deq si. mi Re bis mi za ni

TiT qos-da sa qar T ve los ka non m-

deb lo bis ev ro kav Si ris Se sa ba mis

ka non m deb lo bas Tan mi ax lo e ba da

sa qar T ve lo Si sur sa Tis uv neb lo-

bis mya ri sis te mis Ca mo ya li be bis

xel Sewyo ba gax l daT. aRniS nul ma

aq t ma ev ro kav Si ris eq s per t Ta uk ma-

yo fi le ba ga mo iw via, ra mac Se a fer xa

ev ro kav Sir sa da sa qar T ve los So-

ris aso ci re bis xel Sek ru le bis Se-

Tan x me ba ze xel mo we ra.

2013 wels mTa vo bis gad wy ve ti le-

biT Se iq m na, „sur sa Tis`cxo ve lis

sak ve bis uv neb lo bis, ve te ri na ri i sa

da mce na re Ta dac vis Se sa xeb“. ko-

deq s Si cvli le be bis gan ma xor ci-

ele be li saxel m wi fo komi sia, rom-

lis Se mad gen lo ba Si gaxldaT Cve ni

aka de mi is ra m de ni me wev ri. ga da-

mu Sa ve bu li ko deq si saqarTvelos

par la men t ma 2014 wels mi i Ro.

ko deq s Si ga ni sazR v ra sur sa Tis

uv neb lo bis sfe ro Si er Ti a ni sa-

xel m wi fo po li ti kis Se mu Sa ve bis,

mi si gan xor ci e le bi sa da ko or di-

na ci is sa mar T leb ri vi Car Co, ro-

me lic sru lad Se e sa ba me ba ev ro pis

par la men ti sa da sab Wos re gu la cia

EC #178`2002-s, ase ve vaW ro bis

msof lio or ga ni za ci is moTxov nebs.

ka no nis mi za nia mom x ma re bel Ta

jan m r Te lo bis, si cocx li sa da eko-

no mi ku ri in te re se bis dac va mox ma-

re bi saT vis gan kuT v nil sur saT Tan

mi mar Te ba Si, Si da baz ris efeq ti a ni

fun q ci o ni re bi sa da mi si mra val fe-

rov ne bis gaT va lis wi ne biT. ka no ni

are gu lirebs sur sa Ti sa da cxo ve-

lis sak ve bis uv neb lo bis, xa ris xis,

eti ke ti re bis zo gad prin ci peb sa

da moTxov nebs, sur sa Tis`cxo ve lis

sak ve bis mwar mo e bel Ta (biz nes-ope-

ra tor Ta) da dis t ri bu tor Ta val-

de bu le bebs, sur sa Tis`cxo ve lis

sak ve bis uv neb lo bis da xa ris xis

sa xel m wi fo kon t ro lis me qa niz-

mebs, gan sazR v ravs sa xel m wi fo

kon t rol sa da ze dam xed ve lo ba ze

pa su xis m ge be li da uf le ba mo si li

sa xel m wi fo or ga nos kom pe ten ci-

ebs. ka no ni ar vrcel de ba pi ra di da

oja xu ri mox ma re bi saT vis gan kuT v-

nil sur saT ze.

sur sa Tis uv neb lo bis uz run vel-

yo fis Zi ri Tad prin ci pe bad ga ni-

sazR v ra:

ris kis ana li zi;

gaf r Txi le bis anu pre ven ci is

prin ci pi;

gam W vir va lo ba;

mom x ma re bel Ta uf le be bis dac-

va.

pir ve lad qar Tul sa ka non m deb-

lo siv r ce Si xe li suf le bam ga i az ra

ris kis ana li zis cne ba da zo ga dad

ris kis ana liz ze da fuZ ne bu li mid-

go ma, rac imas niS navs, rom sur sa-

Tis uv neb lo bis sfe ro Si mi Re bu li

ne bis mi e ri ga dawy ve ti le ba da ga-

ta re bu li qme de ba ris kis Se fa se bis

mec ni e ru li kvle ve bis Se de gebs un-

da efuZ ne bo des.

am miz niT 2014 wels saq.sof. me ur.

sa mi nis t rom da a fuZ na sa mec ni e ro

kvl. cen t ri, rom lis far g leb Si

„ko deqs ali men ta ri u sis“ struq tu-

ru li mid go mis prin ci pe bis gaT va-

lis wi ne biT Ca mo ya lib da sur sa Tis

uv neb lo bis ris kis Se fa se bis da-

b r b z s S s m S b m r q r qn b



mo u ki de bel mec ni er Ta sa kon sul-

ta cio sab Wo da ris kis Se fa se bis

sam sa xu ri.

aRi a re bul iq na in teg ri re bu li

mid go ma „min d v ri dan ma gi dam de”,

rom lis mi xed vi Tac aq cen ti sa bo-

loo pro duq tis ser ti fi ci re bi dan

ga da dis sur sa Tis war mo e bis pro-

ce sis kon t rol ze.

aq ti u ri qme de be bi da iwyo sa qar T-

ve los sof lis me ur ne o bis sa mi nis-

t ros saq ve uwye bo da we se bu le bam —

sur sa Tis uv neb lo bis, ve te ri na ri-

i sa da mce na re Ta dac vis erov nul ma

sam sa xur ma („sur sa Tis erov nu li

sa a gen to“), ro me lic sa qar T ve los

ka non m deb lo bis Se sa ba mi sad anxor-

ci e lebs sur sa Ti sa da cxo ve lis

sak ve bis uv neb lo bis, xa ris xis, sa ni-

ta ri ul-hi gi e nu ri, ve te ri na ru li,

mce na re Ta dac vi sa da ag ro qi mi u ri

Ro nis Zi e be bis ze dam xed ve lo bas,

mo ni to rin g sa da sa xel m wi fo kon-

t rols.

ka no niT dad ge ni lia sur sa Tis

uv neb lo bis moTxov ne bi, rom lis

Ta nax ma dac da uS ve be lia sur sa Tis

ba zar ze gan Tav se ba, Tu igi ar aris

uv ne be li. Tum ca, mi si mav neb lo bis

dad ge ni sas gaT va lis wi ne bu li un da

iq nes, Tu ram de na daa da cu li sur-

sa Tis war mo e bi sa da dis t ri bu ci i-

sad mi, ag reT ve, eti ke ti re bi sad mi

dad ge ni li moTxov ne bi; gaT va lis-

wi ne bu li un da iq nes sur sa Tis ara

mar to Se saZ lo xan mok le, myi si e ri

an grZel va di a ni gav le na, ara med mi-

si efeq ti mo ma val Ta o ba ze, aku mu-

la ci u ri efeq ti, gan sa kuT re bu li

ka te go ri is mom x ma re b lis jan m r Te-

lo ba ze ze gav le nis xa ris xi da sxv.

da uS ve be lia sur sa Tis war mo e ba,

ga da mu Sa ve ba, Se nax va, da fa so e ba da

ba zar ze gan Tav se ba an dis t ri bu cia

Tu mwar mo e be li (biz nes-ope ra to-

ri)`dis t ri bu to ri ar aris re gis t-

ri re bu li sa qar T ve los mTav ro bis

mi er dad ge ni li we siT.

mniS v ne lo va ni si ax lea moTxov-

ne bi saf r Txe e bis Si da kon t ro lis

sis te mas Tan da kav Si re biT, rom lis

mi xed vi Tac mwar mo e be li val de bu-

lia da ner gos saf r Txe e bis kon t ro-

lis Si da sis te ma, gan sazR v ros war-

mo e bul pro duq ci a sa da teq no lo-

gi ur pro ce seb Tan da kav Si re bu li

Se saZ lo saf r Txe e e bi, da ad gi nos

kri ti ku li sa kon t ro lo wer ti le-

bi da Se i mu Sa os mo ni to rin gi sa da

ma ko req ti re be li qme de be bis pro-

ce du re bi.

ka no niT ga ni sazR v ra sur sa-

Tis`cxo ve lis sak ve bis uv neb lo bis,

ve te ri na ri i sa da mce na re Ta dac vis

sfe ro eb Si. sa xel m wi fo kon t ro lis

gan xor ci e le bis me qa niz me bi:

a) in s peq ti re ba;

b) mo ni to rin gi;

g) ze dam xed ve lo ba;

d) do ku men tu ri Se mow me ba;

e) ni mu Sis aRe ba.

sa xel m wi fo kon t ro lis miz niT

gan xor ci e le bu li in s peq ti rebis

dros uf le ba mo si li mo xe lis mi er

Se mow me bas eq vem de ba re ba sur sa Tis

war mo e bis ad gi li, sa war mos, ofi-

se bis, sa war mos mim de ba re te ri to-

ri is, sat ran s por to sa Su a le be bis,

teq ni ki sa da aR Wur vi lo bis mdgo-

ma re o ba da ga mo ye ne bis pi ro be bi,

ase ve ned le u li, in g re di en te bi,

na xe var fab ri ka te bi, teq no lo gi u ri

sa Su a le be bi da sxva pro duq te bi,

sur saT Tan Se xe ba Si myo fi ma sa le bi

da sag ne bi, sa recxi, sa de zin feq cio

sa Su a le be bi, sur sa Tis mi moq ce vis

eta pe bi da eti ke ti.

sur sa Tis uv neb lo bis sfe ro Si

sa xel m wi fo po li ti kis gan m sazR v-

re lia sa qar T ve los sof lis me ur-

ne o bis sa mi nis t ro.

sa qar T ve los sur sa Tis uv neb lo-

bis sis te ma da e fuZ na ev ro pul mid-

go meb sa da prin ci pebs. es ori Zi ri-

Ta di mi ze ziT aris gan pi ro be bu li.

pir ve li isaa, rom sa qar T ve los

po li ti kur-eko no mi ku ri gan vi Ta-

re bis veq to ri ev ro ga er Ti a ne bis ken

aris mi mar Tu li, da me o re, ara nak-

leb mniS v ne lo va ni — ev ro kav Si ri

mo i az re ba im sa miz ne baz rad, sa dac

sa qar T ve los aqvs Ta vi si sa sof-

lo-sa me ur neo pro duq te bis eq s-

por tis sav se biT re a lu ri am bi cia.

es ara vi Tar Sem Tx ve va Si ar niS navs,

rom ka no nis Se mu Sa ve bi sas xde bo-

ba ev ro pu li nor me bis kal ki re ba

ev ro ga er Ti a ne bis #178`2002 re gu-

la ci i dan. yo ve li nor ma, moTxov na

Tu de bu le ba mxo lod sa Ta na do ana-

li zi sa da adap ti re bis Sem deg iq na

Car Tu li qar Tul ka non m deb lo ba Si.

Se de gad, sa qar T ve los moTxov ne bi

sur sa Tis uv neb lo ba ze aris mi ax-

lo e bu li ev ro pul Tan, Tum ca, bev-

rad uf ro dam n do bi da nak le bad

am bi ci u ri.

sur sa Tis uv neb lo bis sis te mis

gan vi Ta re bis ev ro pu li gza ga mow-

ve vaa ro gorc sa xel mw i fo, ase ve

ker Zo seq to re bi saT vis. re for mis

gza ze uam ra vi wi na aR m de go ba Se iZ-

le ba aR mo cen des ro gorc sa xel m-

wi fos T vis, ase ve ker Zo seq to ris-

T vis, Tum ca, re a lu rad ar se bobs

ber ke te bi Se saZ lo sir Tu le e bis

sa mar Ta vad. mag ram yo ve li ve amis

mi u xe da vad qvey nis gan vi Ta re bis-

T vis uaR re sad mniS v ne lo va nia am

re for mis mi za ni — mom x ma re bel Ta

si cocx li sa da jan m r Te lo bis dac-

vis uz run vel yo fa, kon ku ren tu li

ga re mos Seq m na, sa sur sa To biz ne si-

sa da eq s por tis ga far To e bis xel-

Sewyo ba. am miz ne bis mi saR we vad ki

sa Wi roa mxo lod po li ti ku ri ne ba,

Tan mim dev ru li mid go ma, mkac rad

ga we ri li sa moq me do geg ma da sa xel-

m wi fos, ker Zo seq to ris, mom x ma reb-

le bi sa da sa er Ta So ri so or ga ni za-

ci e bis ko or di ni re bu li moq me de ba.

gu ram aleq si Ze,gu ram aleq si Ze,sa qar T ve los sof lis me ur ne o bis sa qar T ve los sof lis me ur ne o bis

mec ni e re ba Ta aka de mi is pre zi den ti, mec ni e re ba Ta aka de mi is pre zi den ti,

aka de mi ko siaka de mi ko si

zu rab cqi tiS vi li,zu rab cqi tiS vi li,sa qar T ve los sof lis me ur ne o bis sa qar T ve los sof lis me ur ne o bis

mec ni e re ba Ta aka de mi is sur sa Tis mec ni e re ba Ta aka de mi is sur sa Tis

uv neb lo bis sa mec ni e ro uv neb lo bis sa mec ni e ro

gan yo fi le bis aka de mi kos-mdi va nigan yo fi le bis aka de mi kos-mdi va ni


მოკლე მიმოხილვამოკლე მიმოხილვა

ro gorc wi na sta ti is Sem Tx ve-

va Si, ise am Ja ma dac Cvens Zi ri Tad

say r den wya ros war mo ad gens wig-

ne bi: „sa qar T ve los am pe log ra-

fia“. Tbi li si, 1960 w. (ni ko kecxo-

ve lis re daq ci a), da „gu ri is,

sa meg re lo sa da aWa ris va zis ji-

Se bi“. m. ra miS vi li. Tbi li si, 1948

w. Tav Si ve gvin da aR v niS noT, rom

ad gi lob riv va zis jiS Ta mra val-

fe rov ne bis mxriv gu ria me tad

sa in te re so re gi o nia. Tav da pir-

ve lad Se mog Ta va zebT aqa ur va-

zis jiS Ta Ca mo naT val sa da maT

Se fe ri lo bebs:

aTi na u ri (TeT ri), aki do (wi-aTi na u ri (TeT ri), aki do (wi-

Te li), alad as tu ri (w), ba da gi Te li), alad as tu ri (w), ba da gi

(mu qi var dis fe ri), bax vis yur-(mu qi var dis fe ri), bax vis yur-

Ze ni (w), ber Zu la (w), don dRo Ze ni (w), ber Zu la (w), don dRo

(T), va ciw ve ra (T), vo ro na (w), (T), va ciw ve ra (T), vo ro na (w),

ze na Tu ri (T), TeT ri yur Ze ni ze na Tu ri (T), TeT ri yur Ze ni

(T), Tqvla fa (T), kak na te la (T), (T), Tqvla fa (T), kak na te la (T),

ka mu ri Sa vi (w), ka mu ri TeT ri ka mu ri Sa vi (w), ka mu ri TeT ri

(T), ka pis to ni wi wi li a ni (T), ka tu-(T), ka pis to ni wi wi li a ni (T), ka tu-

ri (T), ke Se la vas TeT ri (T), ki ka Ca ri (T), ke Se la vas TeT ri (T), ki ka Ca

Sa vi (w), kor Za la (w), kocxa na (w), Sa vi (w), kor Za la (w), kocxa na (w),

ku mu Sa (w), ma ga na ku ri (w), ma i sa (T), ku mu Sa (w), ma ga na ku ri (w), ma i sa (T),

man di ko u ri (w), ma u ri TeT ri (T), man di ko u ri (w), ma u ri TeT ri (T),

ma xa Tu ri (w), mte van di di (w), mtre-ma xa Tu ri (w), mte van di di (w), mtre-

dis fe xa (w), mcvi va ni gu ru li (w), dis fe xa (w), mcvi va ni gu ru li (w),

na Se ne ba (w), ofo u ra (w), oja le Si na Se ne ba (w), ofo u ra (w), oja le Si

gu ri is (w), rcxi li (w), sak mi e la gu ri is (w), rcxi li (w), sak mi e la

(T), sak na tu ra (T), sa mar xi (T), sam-(T), sak na tu ra (T), sa mar xi (T), sam-

Cxa ve ra (w), sa fe ra vi gu ri is (w), Cxa ve ra (w), sa fe ra vi gu ri is (w),

sxi la Tu ba ni (w), qa qu Tu ra (T), sxi la Tu ba ni (w), qa qu Tu ra (T),

Sav Cxa ve ra (w), Ce pe Si (w), Cxa ve ri Sav Cxa ve ra (w), Ce pe Si (w), Cxa ve ri

(w), Cxin ki lo u ri (T), ca na fi Ta (w), (w), Cxin ki lo u ri (T), ca na fi Ta (w),

civ Cxa ve ra (w), civ Cxa ve ra var dis-civ Cxa ve ra (w), civ Cxa ve ra var dis-

fe ri (vard.), cis fe ru la (ru xi), fe ri (vard.), cis fe ru la (ru xi),

wiT la ni (vard.), Wa Wi e Tis TeT ra wiT la ni (vard.), Wa Wi e Tis TeT ra

(T), Wu mu ta (w), xem xu (w), xu Sia (T), Wu mu ta (w), xem xu (w), xu Sia

TeT ri (T), xu Sia Sa vi (w), ja ni (w), TeT ri (T), xu Sia Sa vi (w), ja ni (w),

ja ni na ka Si Zis (w), ja ni ci xu ri (w). ja ni na ka Si Zis (w), ja ni ci xu ri (w).

am mo na cem Ta mi xed viT vi gebT,

rom gu ri a Si 58 va zis ad gi lob-

ri vi ji Si yo fi la, sa i da nac er Ti

— „kor Za la“ gu ria-aWa ris sa e rTo

ji Sa daa da sa xe le bu li. Ca moT v-

lil Ta gan 20 ji Si TeT r yur Z ni-

a nia; 34 ji Si wi Tel yur Z ni a nia; 3

var dis fer yur Z ni a ni da ki 1 ru xi

Se fe ri lo bi sa. rac Se e xe ba yur-

Z nis da niS nu le bebs, un da iT q vas,

rom gu ri is va zis jiS Ta ab so lu-

tu ri um rav le so ba saR vi ne mi mar-

Tu le bi saa. sa suf re mi mar Tu le-

bis ji Si, m. ra miS vi lis ze moT x se-

ne bu li wig nis mi xed viT mxo lod

TeT r yur Z ni a ni va zis ji Si — sa-

mar xia, rom li da nac amav d ro u-

lad ma Ral xa ris xi a ni Rvi noc yen-

de ba. xo lo ji Se bi: ala das tu ri

da mtre dis fe xa ki er T d ro u lad

sa suf re da saR vi ne mi mar Tu le bis

ji Se bad iT v le ba. gu ri is va zis

ji Seb Si fun q ci o na lu rad mded-

ro bi Ti yva vi le bi mxo lod or

jiSs aqvs, ese nia — ma u ri TeT ri

da ofo u ra. aq ve un da aRi niS nos,

rom m. ra miS vi lis wig n Si — „gu-

ri is, sa meg re lo sa da aWa ris

va zis ji Se bi“ (Tbi li si, 1948 w.)

aWa ris TeT r yur Z ni a ni va zis ji-

Si — „klar ju li“ gu rul ji Sa-

daa miC ne u li, xo lo ama ve wig n Si

gu ri is wi Tel yur Z ni a ni va zis

ji Si vo ro na mo ix se ni e ba, ro-

gorc oro na. aq ve gvxvde ba ji Si „xu Sia“, ara da gu rul va zis jiS Ta

srul Ca mo naT val Si vxvde biT ji-

Sebs: xu Sia TeT ri da xu Sia Sa vi...

ro gorc vna xeT, gu ria va zis ji-

Se bis Tval saz ri siT sak mao mra-

val fe rov ne biT ga mo ir Ce va, sa dac

ax lo war sul Si me ve na xe o ba-meR-

vi ne o ba Zli e rad iyo fes v gad g mu-

li. mi zez Ta ga mo dResdRe o biT

gu ri a Si va zi sa da Rvi nis kul tu-

ra sak ma od da bal do ne ze dgas.

ara da kuTxe, ro me lic sxva uni-

ka lur va zis ji Seb Tan er Tad Cxa-

ve ris pat ro nia, „ade sis“ ana ba ra

nam d vi lad ar un da iyos dar Ce ni-

li. am sa kiTxs aqvs ki de vac Ta vi si

mi ze zi, Se saZ loa ara er Tic. Tum-

ca, es yo ve li ve ad gi lob ri ve bis

sur vil zec di da daa da mo ki de-

bu li. sam wu xa rod, gu ri a Si ase-

ve TiT q mis Sewy ve ti lia qvev r Si

Rvi nis qar Tu lad da ye ne bis saq-

mec, Tu ar Cav T v liT er Te ul Sem-

Tx ve vebs. xo lo ax lo war sul Si

me ve na xe o ba-meR vi ne o ba gu ri a Sime ve na xe o ba-meR vi ne o ba gu ri a Si

Jur nal `axali ag ra ru li sa qar T ve los~ wi na no mer Si Cven Se mog-Jur nal `axali ag ra ru li sa qar T ve los~ wi na no mer Si Cven Se mog-Ta va zeT mci re mi mo xil va aWa ris me ve na xe o ba-meR vi ne o bis Se sa xeb. Ta va zeT mci re mi mo xil va aWa ris me ve na xe o ba-meR vi ne o bis Se sa xeb. am je rad ki gvin da, am mxriv ki dev er Ti sa in te re so re gi o nis, gu-am je rad ki gvin da, am mxriv ki dev er Ti sa in te re so re gi o nis, gu-ri is Se sa xeb mo ga wo doT mci re o de ni cno be bi.ri is Se sa xeb mo ga wo doT mci re o de ni cno be bi.

Cxa ve ris ve na xi bax vis me ur ne o ba Si (1940-iani wle bis fo to)Cxa ve ris ve na xi bax vis me ur ne o ba Si (1940-iani wle bis fo to)

j

j

r

j

d

r

r

v

a

S

dgu ru li qvev ri aca na dangu ru li qvev ri aca na dan


მოკლე მიმოხილვამოკლე მიმოხილვა

es mxa re da kon k re tu lad ki sof-

le bi — aca na da ake Ti gan T q mu li

iyo meq vev re o bis dar gi Ta da Ta-

vad meq vev re e bis sim rav li Tac. am

sof leb Si dam za de bu li qvev re bi

cno bi li iyo Ta vi si ma Ra li xa ris-

xiT. gu rul qvev rebs vxvde bo diT

ase ve me zo bel aWa ra Sic. am dro i-

saT vis ki mTels gu ri a Si mxo lod

er Ti meq vev re Ra Se mor Ca...

aR sa niS na via, rom am mxa re Si mi-

sa baZ ma ga li Teb sac Sev x v de biT,

ro go ri caa, ma ga li Tad zu rab To-

fu ri Zis ma ra ni. am ma ran Si gu ri a-

Si ori Tu sa mi aTe u li wlis pa u-

zis Sem deg pir ve lad Ca mo is xa Cxa-

ve ris Rvi no boT leb Si, ro me lic „ibe ri e lis“ sa xe li Taa cno bi li.

zu rab To fu ri Zis ma ra ni da ve-

na xe bi mde ba re obs Co xa ta u ris

so fel say va vis tye Si. Zal ze

mniS v ne lo va nia, rom ba ton ma

zu rab ma ama ve so fel Si Zal ze

di di Sro ma gas wia da te ra se bad

da baq ne bul fer do beb ze ga a Se-

na Cxa ve ri da ase ve ga da Se ne bis

pi ras myo fi gu ru li va zis sxva

ji Se bic. igi Rvi nos na tu ra-

lu ri meR vi ne o bis prin ci peb ze

day r d no biT, qvev reb Si aye nebs,

ro mel Rvinosac ara er Txel

usa xe le bia Cve ni qve ya na msof-

li os sxva das x va ga mo fe neb ze.

Zal ze sam wu xa roa, rom gu ri is

me ve na xe o ba-meR vi ne o ba ze ra i me

ga mo ce ma jerje ro biT ar mog-

ve po ve ba da am mxriv Zal ze di di

xa nia, rac ara fe ri ga ke Te bu la.

imeds ga mov T q vamT, rom es di di

prob le ma ax lo mo ma val Si ga da iW-

re ba. es ki di da daa da mo ki de bu li

re gi o nis ad gi lob riv xe li suf-

le ba ze, ro me lic am mxriv co ta

ar iyos „mo i ja yebs“... war ma te bas

vu sur vebT sa qar T ve los am ula-

ma ze si mxa ris, gu ri is mkvidrT

da vi me dov nebT, rom ax lo mo ma-

val Si zu rab To fu ri Zis msgav si

ada mi a ne bi ki dev ga moC n de bi an da

gu ri ac er Txel da sa mu da mod da-

aR wevs Tavs im „Sav Wirs“, ra sac

ewo de ba „ade sa“. Cvens mci re mi-

mo xil vas mecx ram e te sa u ku ne Si

moR va we gu ru li mRvdlis Rvi nis

sas mis ze ga ke Te bu li war we riT

da vas ru lebT, ro me lic, me o re

mxriv er T g va ri Se go ne ba caa:

„Rmer To yur Z ni sa na yo fi„Rmer To yur Z ni sa na yo fi

dRe yo vel mog vec sa yo fi,dRe yo vel mog vec sa yo fi,

zo mi er msme lo ixa rebzo mi er msme lo ixa reb

uzo mo msme lo ina neb“.uzo mo msme lo ina neb“.

gi or gi ba ri saS vi li,gi or gi ba ri saS vi li,mcxe Ta, 2016 w.mcxe Ta, 2016 w.

zu rab To fu ri Zis mi er ga Se ne bu li ve na xi te ra seb zezu rab To fu ri Zis mi er ga Se ne bu li ve na xi te ra seb ze

yur Z nis kre fa gu ri a Si maR lar ze yur Z nis kre fa gu ri a Si maR lar ze

(1940-iani wle bis fo to)(1940-iani wle bis fo to)

SroSuli meTuneobis kera

yovelTvis maRalxarisxiani

produqciiT gamoirCeoda da

am mxareSi Zveli droidanve

Camoyalibda Sinamrewvelobis

am dargis Taviseburi,

gansxvavebuli saxe. am yvelafris

Sesaxeb Zalian saintereso

da faqtobrivad amomwurav

informacias vkiTxulobT wignSi

"SroSuli keramika", cisana

kakabaZe. Tbilisi, 1982 w.

amjerad Cven gvinda, oriode

sityviT mogiTxroT maqaTubneli

meqvevris, zaliko boJaZis

Sesaxeb. batoni zaliko qvevrebs,

maqaTubneli meqvevre ostati - maqaTubneli meqvevre ostati - zaliko boJaZezaliko boJaZe

sofeli maqaTubani imereTSi, xaragaulis raionSi mdebareobs. sofeli maqaTubani imereTSi, xaragaulis raionSi mdebareobs. es sofeli SroSis meTuneobis kerasTan sakmaod axlosaa. swored es sofeli SroSis meTuneobis kerasTan sakmaod axlosaa. swored amitomac maqaTubanSi didi xania, rac misdeven rogorc qvevris, amitomac maqaTubanSi didi xania, rac misdeven rogorc qvevris, ise Tonisa Tu sxva nawarmis damzadebasac.ise Tonisa Tu sxva nawarmis damzadebasac.

ჩვენი სიმდიდრეჩვენი სიმდიდრე


ჩვენი სიმდიდრეჩვენი სიმდიდრე

rogorc TviTon ambobs bavSvobis

asakidan aSenebs. misi saxelosno

amave sofelSi, gzis pirasaa,

romelic araerT qarTul Tu

ucxour filmSicaa gadaRebuli.

zaliko boJaZes Zalian kargi

xeli aqvs da marTebuli iqneba Tu

vityviT, rom igi aris namdvili

ostati. swored amitom misi

naxelavi qvevrebi ganTqmulia

rogorc saqarTveloSi, ise

sazRvargareTac, evropasa Tu

amerikaSi. meqvevre ostati

Sinamrewvelobis am dargs SeiZleba

iTqvas, rom mecnierulad udgeba.

albaT amitomacaa, rom mis mier

damzadebuli qvevrebi aSkarad

gamorCeulia rogorc daxvewili

formiT, ise xarisxiTac. Zalze

mniSvnelovania, rom ostati Tavis

naxelavze asvams damRis niSans,

romelzec vkiTxulobT "z. boJaZe,

maqaTubani".

zaliko boJaZe, garda

sxvadasxva moculobis qvevrebisa,

amzadebs aseve Toneebs da

iSviaTad sxva nakeTobebsac. mis

mier damzadebuli qvevrebis

maqsimaluri moculobebi

meryeobs 2—2,5-aTas litramde.

rac didad mniSvnelovania,

meqvevres Tavisi vaJebi, rati

da jaba udganan gverdSi,

romlebic etapobrivad

euflebian mamiseul xelobas.

Sinamrewvelobis am dargis

xvalindeli dRisaTvis, SeiZleba

iTqvas, rom axalgazrdobis

CarTuloba haeriviTaa

saWiro, rasac pirvelyovlisa

Cveni xelisufleba unda

acnobierebdes...

am ramdenime wlis win erT-

erTma italiurma organizaciam

zogierTi qarTuli qvevrisa da

maT Soris zaliko boJaZis mier

damzadebuli qvevris qimiuri

analizi Caatara. kvlevis mizans

warmoadgenda qvevris TixaSi

mZime metalebis dasaSvebi

zRvaris dadgena. unda aRiniSnos,

rom mTeli kvlevis Sedegi

sruliad damakmayofilebeli

aRmoCnda yoveli qvevrisaTvis.

warmateba vusurvoT meqvevre

ostatis, zaliko boJaZis

ojaxs. Cven ki, Cveni Jurnalis

meSveobiT momavalSic gagacnobT

saqarTvelos sxvadasxva

soflebSi mcxovreb meqvevreebs.

giorgi barisaSvili,giorgi barisaSvili,mcxeTa, 2016 w.mcxeTa, 2016 w.

SroSuli orSimo, TixaSroSuli orSimo, Tixa

SroSuli orSimo, TixaSr S rS m xSr S rS m x

zaliko boJaZe qvevris Senebis

procesSiprocesSi

z b Z q r s S n b sz b Z q r s S n b s

bi o lo gi ur Ta vi se bu re ba Tabi o lo gi ur Ta vi se bu re ba Ta mi-

xed viT Tav Ta vi a ni ku ltu re bi or

Zi ri Tad jgu fad iyo fa: sa Se mod-

go mo da sa ga zafxu lo. gar da ami sa,

aris or Te se la (fa kul ta tu ri) ji-

Se bi, ro mel Ta Tes va da mo sav lis

mi Re ba Se saZ le be lia ze moT aR niS-

nul ori ve sa ve ge ta cio pe ri od Si.

gan vi Ta re bis ti pis mi xed viT or

Zi ri Tad for mas So ris gan s x va ve-

ba ima Si mdgo ma re obs, rom sa Se-

mod go mo for me bi iTe se ba Se mod-

go ma ze da mo sa vals Zle va iaro vi-

za ci is mom dev no wlis zafxul Si.

sa Se mod go mo for me bi Ta vi si gan-

vi Ta re bi saT vis mo iTxo ven Sem ci-

re bul tem pe ra tu ras 0-dan -100C-

mde, TiT q mis 30-65 dRe-Ra mis

Tav Ta vi an kul tu ra Ta bi o lo gi u ri Ta vi se bu re ba Tav Ta vi an kul tu ra Ta bi o lo gi u ri Ta vi se bu re ba da ko mer ci u li mniS v ne lo bada ko mer ci u li mniS v ne lo ba

pu re u li kul tu re bi ekuT v ni an ge og ra fi u lad far Tod gav r ce-pu re u li kul tu re bi ekuT v ni an ge og ra fi u lad far Tod gav r ce-le bul da msof lio war mo e bis Tval saz ri siT yve la ze mniS v ne lo van le bul da msof lio war mo e bis Tval saz ri siT yve la ze mniS v ne lo van m ce na re Ta jgufs. de da mi wa ze, mci re ga mo nak li sis gar da, mo sax le o ba m ce na re Ta jgufs. de da mi wa ze, mci re ga mo nak li sis gar da, mo sax le o ba pu re u lis mar c v li sa gan dam za de bu li pro duq tiT ik ve be ba, ro me lic pu re u lis mar c v li sa gan dam za de bu li pro duq tiT ik ve be ba, ro me lic war mo ad gens ada mi a ni saT vis yo vel dRi ur da auci le bel saz r dos.war mo ad gens ada mi a ni saT vis yo vel dRi ur da auci le bel saz r dos.

მემარცვლეობამემარცვლეობა



gan mav lo ba Si. xo lo sa ga zafxu lo

for ma war mo ad gens nam d vil er T-

w lo van mce na res, ram de na dac Ta-

vis zrda sa da gan vi Ta re bas erTi

sa ve ge ta cio pe ri o dis gan mav lo-

ba Si am Tav rebs.

Tav Ta vi a ni ku ltu re bis sa Se-

mod go mo for me bi Zi ri Ta dad

war mod ge ni lia da bal da sa Su a lo

zol Si, zog jer 1000-1200 metr si-

maR le ze zRvis do ni dan, ama ze ze-

viT upi ra te so ben sa ga zafxu lo

for me bi. sa qar T ve lo Si sa Se mod-

go mo for mebs uka vi aT Tav Ta vi an

pu re ul Ta na Te sis 97%.

xor ba lixor ba li mTel msof li o Si me-

tad mniS v ne lo va ni kul tu raa. ada mi a nis T vis sa Wi ro sa sur sa To

pro duq t Ta So ris purs yve la ze

ga mor Ce u li da gan sa kuT re bu li

ad gi li uka via. xor b lis gan mi Re-

bu li pu ri yu a Ti a ni, ka lo ri u li

da gem ri e lia, ris ga moc ada mi ans

Ta vi si ar se bo bis Se nar Cu ne ba Se-

uZ lia mar to pu ris sa Su a le bi-

Tac. mar c va li Se i cavs nax Sir wy-

lebs(62-66%), ci las (20%), cxims

(2,1%), vi ta mi nebs, fer men tebs,

mi ne ra lur niv Ti e re bebs. xor b-

lis gan, gar da pu ri sa, am za de ben

ma ka rons (sa xe o ba ma ga ri xor ba li

da sa xe o ba rbi li xor b lis Zli e ri

ji Se bi), iye ne ben ku li na ri a Si, mi si

mar c v li dan Re bu lo ben sa xa me-

bels, spirts da zeTs (xor b lis Ca-

na sa xi), xor b lis nam ja ga mo i ye ne ba

qa Ral dis da mu ya os war mo e bi saT-

vis, mecxo ve le o ba Si sa qon lis sak-

ve bad, mar c v lis ax lad aR mo na ce-

ni da ax lad ga mo ta ni li Tav Ta vi

ga mo ye ne bu lia sam kur na lod.

sa Se mod go mo xor ba li Zi ri-

Ta dad Tbil zam T ri an ra i o neb Si

moh yavT. mi si Tes lis ga Ri ve ba

iwye ba 1-20C tem pe ra tu ra ze, mag-

ram aR mo ce ne bi sa da nor ma lu ri

zrda-gan vi Ta re bi saT vis sa Wi roa

12-150C. xor b lis bar tyo ba nor-

ma lu rad mim di na re obs 8-100C

pi ro beb Si, xo lo 3-40C-ze wyvets

ve ge ta ci as. mas ze uar yo fi Tad

moq me debs dRe Ra mu ri tem pe ra tu-

ris mkveT ri rye va, dRi siT pli us

5-10 da Ra miT-100C-mde. uTov lo

zam Tar Si dam Rup ve lia — 16-180C,

xo lo 20 sm. Tov lis qveS-300C.

xor bals ga Ri ve ba-aR mo ce ne-

bi saT vis sWir de ba Tes lis wo nis

50% wya li, ki dev uf ro iz r de ba

ten ze moTxov ni le ba bar tyo bis,

aRe re bis, mar c v lis Ca sax vi sa da

dam s x vi le bis pe ri od Si. te nis

sim ci re afer xebs am pro ce sebs,

rad gan Sem ci re bu lia sak ve bi

ele men te bis Ses v la mce na re Si. es

kul tu ra cu dad itans gval vas.

xor ba li uxv mo sa vals iZ le va

mxo lod sak ve bi ele men te biT mdi-

dar Sav mi web ze, ag reT ve alu vi ur

da yom ral ni a da geb ze. mi si nor ma-

lu ri gan vi Ta re bi saT vis sa Wi roa

ni a dags hqon des ne it ra lu ri an

sus t m Ja ve ares re aq cia, e. i. mis-

T vis op ti ma lu ria 6-7pH. cu dad

xa robs mJa ve ni a da geb ze. am kul-

tu ris mo say va nad ar ga mod ge ba

Wa o bi a ni, tor fi a ni, dam la Se bu-

li, mZi me Tix na ri da Zli er ga e we-

re bu li ni a da ge bi.

sa Se mod go mo xor b lis sa Tes

nor mad mi Re bu lia, rom Tes lis

ra o de no ba heq tar ze ar un da iyos

4-5 mi li on ze nak le bi (180-200 kg).

mkac ri zam T ris pi ro beb Si, ag reT-

ve da sa rev li a ne bul min d v reb ze

sa Te si nor ma 6 mi li o nam de (250 kg)

iz r de ba.

sa qar T ve lo Si gav r ce le bu li

xor b lis ji Se bi xa si aT de ba ma Ra-

li ge ne ti ku ri po ten ci a liT, rac

in ten si u ri ag ro fo nis pi ro beb Si

ux vi mo sav lis mi Re bis sa Su a le bas

iZ le va.

qe riqe ri mi si mra valm x ri vi ga mo ye-

ne bis ga mo sak ma od gav r ce le bu li

kul tu raa. igi moh yavT ro gorc

sa sur sa To da sa fu ra Je kul tu-

ra. far To ga mo ye ne ba aqvs kve bis

mrew ve lo ba Si. mi si mar c v li sa gan

mzad de ba bur Ru li. qe ris fqvi-

lis 20-25% ere va xor b lis an Wva-

vis fqvil Si da cxve ba pu ri. qers

far To mox ma re ba aqvs lu di sa

da spir tis war mo e ba Si. sa lu de

ala o saT vis gan sa kuT re bu lia

orri gi a ni da msxvil mar c v li a ni

ji Se bi, rom le bic ga Ri ve bis ma-

Ra li ener gi iT (95% me oTxe dRes)

xa si aT de ba.

ki dev uf ro far To mox ma re ba

aqvs qers pi ruty vis sak ve bad, ro-

me lic xa si aT de ba ma Ra li kve bi Ti

Ri re bu le biT da kar gi kon cen t-

ri re bu li uxe Si sak ve bia. am mxriv

igi aRe ma te ba xor b li sa da Wva vis

nam jas.

qe ri Zi ri Ta dad aR mo sav leT sa-

qar T ve lo Si moh yavT, da sav leT Si

ki gav r ce le bu lia mxo lod mTis wi-

neb Si. qers axa si a Tebs sa ga zafxu-

lo, sa Se mod go mo da or Te se la

for me bi. mi si iaro vi za cia mim di-

na re obs 0-120C-mde. qe ri xor bal ze

uf ro nak leb zam Tar gam Z lea. Tes-

li Riv de ba 1-20C-ze, aR mo na ce ni

uZ lebs-80C-s. mar c v lov nebs So ris

qe ri yve la ze ad re u li, gval va gam-

Z le da dam la Se bu li ni a da ge bi sad-

mi gam Z le kul tu raa. Zne lad itans

ma Ral te ni a no bas.

sa ga zafxu lo ji Se bis sa ve ge ta-

cio pe ri o di mer ye obs 75-dan 105

dRem de. gval vi an ra i o neb Si sa ga-

zafxu lo qe ri xSi rad uf ro mar-

c v lis ux v mo sa vals iZ le va, vid re

sa ga zafxu li xor ba li da Svria. es

mi si mok le sa ve ge ta cio pe ri o diT

da ma Ra li tem pe ra tu ru li gam Z-

le o biT xa si aT de ba. qe ris gval va-

gam Z le o ba gan pi ro be bu lia wvri-

li foT le biT da cvi li se bu ri

na fif qiT, uxe Si fxe biT da kar gad

gan vi Ta re bu li fes v Ta sis te miT.

qe ris ma Ral mo sav li a no bas gan-

sazR v ravs ma Ra li pro duq tiu li

bar tyo ba da Re ro Ta six Si re.

tri ti ka le tri ti ka le axa li bo ta ni ku ri

sa xe o baa, ro me lic Seq m ni lia ada-

mi a nis mi er xor b li sa da Wva vis

Sej va re biT. swo red mi si sa xel-

wo de bac tri ti ka le (TRITICALE)

war mod ge ba ori gva ris la Ti-

nu ri sa xel wo de bi dan-xor ba li

(TRITIcum) da W va vi (seCALE). tri-



ti ka les Ta na med ro ve ji Se bis

mo sav li a no baa 10,4-11,6t`ha. mi si

se leq cia swra fi tem piT mim di-

na re obs da Seq m ni lia ma Ral mo-

sav li a ni, ma Ral xa ris xi a ni, da a-

va de be bi sad mi da ara xel say reli

pi ro be bi sad mi gam Z le sak ve bi da

sa mar c v le mi mar Tu le bis ji Se bi.

tri ti ka le tem pe ra tu ri sad mi

uf ro nak le bad mom Txov nia, vid-

re sa Se mod go mo xor ba li. Tes lis

ga Ri ve bis op ti ma lu ri tem pe ra-

tu raa 200C, mi ni ma lu ri — 50C. kar-

gad iz r de ba da vi Tar de ba ni a da-

gis 65-76% te ni a no bis pi ro beb Si.

da Tes vi dan 5-7 dRis Sem deg iZ le-

va aR mo na cens.

ad re ul pe ri od Si tri ti ka le

swra fad iz r de ba da ax Sobs sare-

ve le bis gan vi Ta re bas. tri ti ka-

le si maR lis mi xed viT xor b lis

da Wva vis Su a le du ria.mce na res

aqvs swor m d go mi Re ro da buC qi.

Re ro Sed ge ba 4-7 mux l Ta So ri sis-

gan, ro me lic xSi rad da fa ru lia

cvi li se bu ri na fif qiT. tri ti ka-

les yva vi le di rTu li Tav Ta via.

Tav Tun Si 2-5 yva vi lia, zo gi erT

for meb Si — 7-9 yva vi li.

sa ve ge ta cio pe ri o dis mi xed-

viT aris sag vi a no da sa ad reo

for me bi, Tum ca, 5-12 dRiT gvi an

Tav Tav de ba da mwif de ba, vid re

xor ba li.

mkvle va re bi tri ti ka les mo mav-

lis pu rad mi iC ne ven, rad gan misi

zo gi er Ti for ma karg Se degs iZ-

le va pu ris cxo ba Si da ma ka ro nis

dam za de ba Si. lu dis war mo e ba Si

tri ti ka le sa gan dam za de bu li

alao ga mo ir Ce va ma Ra li fer men-

ta ci is una riT da na ye nis gan sa-

kuT re bu li aro ma tiT.

tri ti ka les Ca la ga mo i ye ne ba sa-

qon lis sak ve bad da sa fe nad. sak ve-

bi mi mar Tu le bis tri ti ka le Si fo-

To li uf ro msxvi li da grZe lia,

did xans inar Cu nebs sim wi fes da

gvi an cvi va. gval ve bis dros foT-

le bi ig ri xe ba da ek v re ba fxebs.

sam wu xa rod, jerje ro biT sa-

qar T ve lo Si am axal kul tu ras

ko mer ci u li xa si a Ti ar aqvs. Tum-

ca, 1987-1990 wleb Si sa qar T ve-

lo Si gav r ce le bu li iyo sak ve bi

mi mar Tu le bis tri ti ka les ji Si

„qar T li 2“, ro me lic iZ le o da

umaR le si xa ris xis sa si lo se ma-

sas. sak ve bi mi mar Tu le bis „qar-

T li 5“-dan mi Re bu li mar c v lis

sak ve bad ga mo ye ne bis Sem Tx ve va Si

Zro xis wve la do ba 20%-iT, go We-

bis zrda 30-40%-iT iz r de ba.

SvriaSvria mniS v ne lo va ni sa fu ra Je

mar c v le u li mce na rea, rom lis sak-

veb Ri re bu le ba sac mis mar c val Si

Se ma va li ci le bi (9,0-19,5%), sa xa-

me be li (40-56%) da cxi me bi (4-6%)

gan sazR v ravs. mar c va li ga mo i ye ne-

ba bur Ru le u lis, xo lo xor bal-

Tan na rev Si sa kon dit ro na war mis

da sam za deb lad. Svri i dan dam za de-

bu li pro duq te bi mniS v ne lo va nia

di e tur da bav S v Ta kve ba Si.

Svria kar gi sak ve bia Si na u ri

cxo ve le bi sa da frin ve le bi saT-

vis. Svri is Ca la da bze kve bi Ti Ri-

re bu le biT uf ro Zvir fa sia, vid-

re sxva kul tu re bis igi ve anar Ce-

ne bi. par ko san ba la xeb Tan na re vi

Svria kar gia mwva ne sak ve bad da

Ti vad. Svri as xSi rad Te sa ven

cer c ve las Tan na rev Si. cer c ve-

la-Svri is na re vi er T-er Ti sa u ke-

Te soa da ka ve bul ane ul ze da sa Te-

sad. igi iZ le va di di ra o de no bis

ma Ral xa ris xo van mwva ne sak vebs an

Ti vas da ad re aTa vi suf lebs min-

dors ni a da gis mo sam za deb lad sa-

Se mod go mo kul tu re bi saT vis.

Svria siT bo sad mi ar aris mom-

Txov ni, igi zo mi e ri ha vis mce na-

rea. aR mo ce ne bi dan yva vi le dis

ga mo ta nam de Se da re biT gri li

amin diT kma yo fil de ba. Tes li

ga Ri ve bas iwyebs 3-40C tem pe ra tu-

ra ze. ga zafxu lis susxs -3-40C-s

kar gad itans. yve la ze op ti ma-

lu ri tem pe ra tu raa aR mo ce ne-

bis Sem d gom pir vel oTx kvi ra Si

10-120C. iseT pi ro beb Si, Tu te ni

sak ma ri sia, Svria kar gad vi Tar de-

ba da nak le bad zi an de ba mav neb le-

biT. ma Ra li tem pe ra tu ris mi marT

uf ro me tad mgrZno bi a rea, vid re

xor ba li da qe ri.

Svria te nis moy va ru lia — Tes-

lis ga Ri ve bi saT vis sa Wi roa mar c-

v lis wo nis 65% wya li. wyli sad mi

ga di de bu lia moTxov na aRe re bi-

dan yva vi le dis gan vi Ta re bam de.

Svria ni a da gi sad mi uf ro nak-

leb mom Txov nia, vid re sxva sa ga-

zafxu lo pu re u li, rac ga mow-

ve u lia kar gi fes v Ta sis te miT

da mi si ma Ra li SeT vi se ba do biT.

Svria iz r de ba qviS nar, Tix nar da

tor fi an ni a da geb ze. ama ve dros

Svria da de bi Tad ex ma u re ba ni a da-

gis na yo fi e re bas. kar gi mo sa va li

mi i Re ba Sav mi web ze sak ma ri si te-

ni a no bis dros. mSralqvi Si an ni-

a da geb ze wylis nak le bo ba iw vevs

wvril Tes li a no bas, cud amov se-

bu lo bas da ga di de bul ki li a no-

ba sa da fxi a no bas. Svria sxva kul-

tu reb ze uke Te sad egu e ba mJa ve

ni a da gebs, ver egu e ba bi cob da

ma ri li an ni a da gebs.

re ko men de bu lia Svri is Tes va

Tes l b run vis bo lo kul tu rad.

es kul tu ra uke Te sia ga ad gil-

des sa Tox ni (si min di, kar to fi li,

mze sum zi ra) an sa mar c v le par ko-

sa ni kul tu re bis Sem deg. igi moi-

Txovs bevr azots, ris ga moc mis-

T vis kar gia sa mar c v le par kos ne bi

da gan sa kuT re biT bar da. ma Ra li

mo sa va li mi i Re ba ga no yi e re bu li

sa Se mod go mo e bis Sem d gom Tes vis

Sem Tx ve va Sic. ar aris re ko men de-

bu li mi si da Tes va or we li wads

ze di zed erT da ima ve far Tob ze

da qe ris Sem deg.

Svria mi e kuT v ne ba ad re ga-

zafxul ze da sa Tes kul tu ra Ta

rigs, gan sa kuT re biT gval vi a ni

mi waT moq me de bis pi ro beb Si. mi si

Tes vis nor ma da mo ki de bu lia Tes-

lis sim s xo sa da xa ris x ze, Tes vis

wes sa da ni a da gis te ni a no ba ze. sa-

Su a lod igi utol de ba 5.0-5.5 mi-

li ons heq tar ze. Svri is 1000 mar c-

v lis ma sa 25-38 gra mis far g leb Sia

(170-200 kg`ha). jva re din da viw-

rom w k ri vad Tes vis dros adi de ben

Tes vis nor mas 10-15%-iT.

Wva viWva vi er T-er Ti um niS v ne lo va-

ne si sa sur sa To kul tu raa. mi si

fqvi li sa gan mzad de ba ma Ra li ge-

mu ri Tvi se be bis mqo ne sxva das x va

xa ris xis pu ri, ro me lic xa si aT-

de ba spe ci fi ku ri aro ma tiT da

ge mo Ti. mas Si Se dis srul fa so-

s n m r S b s



va ni ci le bi (9-17%) da vi ta mi ne bi

(A,B,E). ka lo ri u lo bis mi xed viT

Wva vis pu ri zog jer uke Te sia

xor b li sa ze, Tum ca, Ca mor Ce ba mas

mo ne le ba do bi sa da SeT vi se ba do-

bis mi xed viT.

gar da sa sur sa To ga mo ye ne bi sa,

Wva vis mar c vals da mis qa to sac

far Tod iye ne ben mecxo ve le o-

ba Si ro gorc sa u ke Te so kon cen-

t rirebul sak vebs. am mxriv igi

sjob nis qer sac da Svri a sac ci-

le bis uf ro me ti da uj re di sis

nak le bi ra o de no bis ga mo.

Wvavs, ro gorc swraf da Zli er

mo zard mwva ne ma sis gan vi Ta re bis

mce na res iye ne ben mwva ne sak ve-

bad: suf Tad, cer c ve las Tan da

sxva par ko san ba la xeb Tan na re vis

sa xiT. sa Se mod go mo Wvavs axa si a-

Tebs Zli e ri bar tyo ba da swra fi

gan vi Ta re ba, ris ga moc Cag ravs

da gan viTa re bis sa Su a le bas ar

aZ levs mTel rig sa re ve lebs, ami-

tom mas xSi rad Te sa ven ro gorc

Su a le dur kul tu ras da kar gi

wi na mor be dia sa ga zafxu lo da sa-

Tox ni kul tu re bi saT vis.

ga re mo faq to re bis mi marT Wva-

vi nak leb mom Txov ni mce na rea,

vid re xor ba li. mi si Tes li ga Ri-

ve bas iwyebs 1-20C siT bos pi ro beb-

Si, gan vi Ta re bi saT vis op ti ma lu-

ri tem pe ra tu raa 20-220C, kar gad

itans 300C siT bo sac. te nis mi marT

Wva vi mom Txov ni ar aris, xor bal-

ze me tad itans gval vas, rac aix s-

ne ba imiT, rom mis fes v Ta sis te mas

aqvs una ri Se iT vi sos Zne lad x s na-

di na er Te bi dan fos fo ri, kar gad

itans ni a da gis mJa vi a no ba sac. mis-

T vis ga mo u sa de ga ria Wa o bi a ni da

mZi me Tix na ri mi we bi. gan sa kuT re-

biT did mo sa vals iZ le va sa su qe-

biT ga no yi e re bul ni a da geb ze.

Wva vis sa Te si nor ma ga ni sazR v-

re ba Tes li sa da ga re mo pi ro be bis

mi xed viT, heq tar ze iTe se ba 170-

220 kg mar c va li. sam x reT ra i o neb-

Si Te sen 150 kg-sac.sa Se mod go mo

Wva vi Ta nab rad mwif de ba da ad vi-

lad cvi va, ami tom mo sa vals iRe-

ben Sem Wid ro e bul va deb Si, ro ca

mar c v lis te ni a no ba 16-18%-ia.

na na Cxu ti aS vi li, na na Cxu ti aS vi li, cot ne sa ma daS vi li,cot ne sa ma daS vi li,

sof lis me ur ne o bis sa mec ni e-sof lis me ur ne o bis sa mec ni e-

ro-kvle vi Ti cen t riro-kvle vi Ti cen t ri

sa er Ta So ri sod aRi a re bu li sa-

ak re di ta cio or ga nos ANAB-is

spe ci a lis te bi 17-ian v ri dan 22

ian v ris CaT v liT ak vir de bod nen

ro gor pa su xobs la bo ra to ri a Si

ax lad da ner gi li me To de bi sa er-

Ta So ri so stan darts.

imis T vis, rom la bo ra to ri a-

Si da ner gili me To di da e ma tos

ak re di ta ci is sfe ros, mow m de ba

sxva das x va ma xa si a Te be li: sa mu Sao

pro ce du ra, do ku men ta cia, da nad-

ga ris Se sa ba mi so ba, per so na lis

kva li fi ka cia da sxva.

is faq ti, rom la bo ra to ria da

la bo ra to ri is mi er war mo e bu li

kvle ve bi aris sa er Ta So ri sod aRi-

a re bu li — san doa ro gorc ad gi-

lob ri vi mom x ma reb lis T vis, ase ve

sazR var gareT pro duq tis ma kon-

t ro leb le bis T vis. sa er Ta So ri so

ak re di ta ci is mi ni We biT das tur-

de ba ga moc de bis Se de ge bis utyu-

a ro ba, si zus te, mi u ker Zo eb lo ba

da obi eq tu ro ba.

la bo ra to ri u li po ten ci a-

lis ga mo ye ne ba qvey nis mas S ta biT

sa sof lo-sa me ur neo Se saZ leb-

lo be bis sa re a li za ci od aris

mi mar Tu li. fer me re bi sa da miz-

nob ri vi jgu fe bi saT vis moq ni li

ser vi sis mi wo de ba xels Se uwyobs

ev ro kav Si ris ba zar ze sa qar T ve-

lo Si war mo e bu li pro duq ci is

daS ve bas.

la bo ra to ri a Si da ner gi li sa-

mu Sao pro ce si la bo ra to ri is

ar se bu li qse lis mas S ta bi T uni-

fi ci re bu lia. Tbi li sis, qu Ta i si-

sa da axal ci xis la bo ra to ri eb ma

pir ve ladi ak re di ta cia 2014-2015

wleb Si ga i a res.

sa er Ta So ri so eq s per te bis wle-

van de li vi zi tis far g leb Si prog-

ra ma Si re gi o nu li la bo ra to ri-

e bis da ma te bac mox da: ba Tu mis,

gur ja a nis, go ris, mar ne u li sa da

du Se Tis fi li a leb ma stan dar t-

Tan Se sa ba mi so ba da am t ki ces.

ba Tu mis la bo ra to ri is sa ak re-

di ta cio sfe ro mo i cavs ro gorc

cxo vel Ta da mce na re Ta da a va de-

be bis di ag nos ti kas, ise sur sa Tis

mik ro bi o lo gi ur kvle vebs.

gur ja a nis, mar ne u lis, go ris da

du Se Tis la bo ra to ri e bis ana li zi

ki cxo vel Ta da a va de be bis di ag-

nos ti kas mo i cavs.

da in te re se bul pi rebs yve la

kiTx va ze daw v ri le bi T upa su xe ben

la bo ra to ri is Ta nam S rom le bi,

tel: 253 09 68.

mom x ma reb le bis ase ve sa Su a le ba

eZ le vaT la bo ra to ri ul kvle veb-

ze da ma te biTi in for ma cia ixi loT

veb-gver d ze

www.lma.gov.ge sa lo me qa re li, sa lo me qa re li,

ssip „sof lis me ur ne o bis sa mi-ssip „sof lis me ur ne o bis sa mi-

nis t ros la bo ra to ria“nis t ros la bo ra to ria“

sa zo ga do e bas Tan ur Ti er To bis sa zo ga do e bas Tan ur Ti er To bis

spe ci a lis tispe ci a lis ti

ssip `sof lis me ur ne o bis sa mi nis t ros la bo ra to ri am~ ssip `sof lis me ur ne o bis sa mi nis t ros la bo ra to ri am~ pir ve la di das k v niT ak re di ta cia war ma te biT ga i a rapir ve la di das k v niT ak re di ta cia war ma te biT ga i a ra

ssip „sof lis me ur ne o bis sa mi nis t ros la bo ra to ri a Si“ ax lad da-ssip „sof lis me ur ne o bis sa mi nis t ros la bo ra to ri a Si“ ax lad da-ner gi li me To de bis stan dar t Tan Se sa ba mi so ba sa er Ta So ri so eq s-ner gi li me To de bis stan dar t Tan Se sa ba mi so ba sa er Ta So ri so eq s-per teb ma da de bi Tad Se a fa ses.per teb ma da de bi Tad Se a fa ses.


თუ გული გულობს.. .თუ გული გულობს.. .

SarSan kooperativma

„agroapma“ sagranto konkursSi

miiRo monawileoba, gamarjva da

granti miiRo, ramac saSualeba

misca mefutkreobisTvis

saWiro axali danadgarebi

SeeZina. dRes kooperativs

Taflis miRebis, pirveladi

damuSavebisa da dasafasoebeli

evrostandartebiT aRWurvili

mcire sawarmo aqvs da Tafli

bazarze gaaqvT.

kooperativi, rogorc aukve

vTqvi, vaSlisa da yurZnis Zmris

warmoebis garda samomavlod

sxvadasxva sasoflo-sameurneo

mimarTulebiT ganviTarebasac

gegmavs. ar is aris gamoricxuli,

rom kooperativi gaizardos da

mepaieebi daematon TavianTi

materialur- inteleqtualuri

resursiT, radgan kooperativi

viTardeba, kargi perspeqtiva

aqvs, da amas is mezoblebic

xedaven, romlebic kooperativSi

jer gawevrianebulebi ar arian.

kooperativ „agroapis“

Tavmjdomaris dekanoz abraam

soloRaSvilis TqmiT, sasoflo-

sameurneo kooperativebis

ganviTarebis saagento maTTan

mWidrod urTierTobs. is

maqsimalurad cdilobs

xeli Seuwyos kooperativis

ganviTarebas. ra Tqma unda,

kooperativs problemebic aqvs,

Tumca, mepaieebi cdiloben am

problemebs Tavad gaumklavdnen.

maT miaCniaT, rom soflad

socialuri sakiTxebisa da

aq mcxovrebTa materialuri

problemebis daZlevis erT-

erTi mniSvnelovani gza swored

kooperativebis momravleba da

gaZlierebaa.

salome kapanaZe,salome kapanaZe, saqarTvelos universitetis saqarTvelos universitetis

meore kursis studentimeore kursis studenti

kooperativi `agroapi~kooperativi `agroapi~

kooperativi „agroapi“ gurjaanis raionis sofel vazisubanSi kooperativi „agroapi“ gurjaanis raionis sofel vazisubanSi 2011 wels Seiqmna. Tavidan rva Tanamoazre Seikriba, xolo dRes 2011 wels Seiqmna. Tavidan rva Tanamoazre Seikriba, xolo dRes kooperativSi 36 mepaiea gaerTianebuli da kooperativic TandaTan kooperativSi 36 mepaiea gaerTianebuli da kooperativic TandaTan viTardeba. dRes maTi ZiriTadi saqmianoba mefutkreobaa, magram viTardeba. dRes maTi ZiriTadi saqmianoba mefutkreobaa, magram male yurZnisa da vaSlis Zmris warmoebasac daiwyeben.male yurZnisa da vaSlis Zmris warmoebasac daiwyeben.

qedasa da CoxataurSi warmoebuli xilis produqti qedasa da CoxataurSi warmoebuli xilis produqti eqsportze gasasvlelad emzadebaeqsportze gasasvlelad emzadeba

წარმატებაწარმატება

kompania „nena“ eqsportze gasasvlelad kompania „nena“ eqsportze gasasvlelad emzadeba. „nena“ am etapze 15-mde saxeobis xilis emzadeba. „nena“ am etapze 15-mde saxeobis xilis murabasa da jems, aseve 4 saxeobis sawebels da murabasa da jems, aseve 4 saxeobis sawebels da felamuSs awarmoebs.felamuSs awarmoebs.

produqciis realizeba adgilobriv bazarze

msxvil supermarketebSi xdeba, Tumca, rogorc

kompaniaSi acxadeben uaxloes periodSi produqciis

eqsportze gatana igegmeba. kerZod, saubaria

ruseTis, ukrainis, israelisa da yazaxeTis

bazrebze.

produqciis eqsportze gasatanad aqtiuri

molaparakebebi mimdinareobs, vaTanxmebT

etiketirebisa da SefuTvis detalebs. TebervalSi

Cvens produqcias moskovSi gamofenaze warvadgenT.

vTvliT, rom gamofena Sedegiani iqneba da Cveni

produqti eqsportze uaxloes momavalSi gava", —

acxadeben kompaniaSi.

kompania mimdinare wlidan xilTan erTad

bostneulis warmoebasac daiwyebs. „nenas“

produqtis sarealizacio fasi 2 laridan iwyeba.

xilis sawarmo CoxataurSi Semodgomaze gaixsna.

proeqti saxelmwifo TanadafinansebiT „kaxurma

tradiciulma meRvineobam“ ganaxorciela.

sakontaqto informacia:591 20 25 25 Tbilisi

591 150 154 marneuli591 150 154 marneuli

[email protected]@lomtagora.com

GL-T seriis 4-6 da 8 rigiani kartofilis saTesi Casabmeli manqanebi

gTavazobT!

www.worldtechnic.ge E-mail: [email protected] E-mail: [email protected]℡ 2 90 50 00; 2 18 18 81 2 90 50 00; 2 18 18 81

agraruli saq-yda-58.indd

Documents

Transcript of agraruli saq-yda-58.indd