A Tito Schipa "... per l'arte sua divina" (II parte)

10
Elsa Martinelli A Tito Schipa (versi di Oberdan Leone, a. 1926) Quandu de primavera a na matina 'ccumpagnatu de l'arpa de li 'ienti e de l'acqua ci scinde a la marina lu cantu de n'acedhu 'lliecru sienti, l'anima se cunfunde cu lu sule, lu cantu se cunfunde cu la vita, te pare ca a la vita nun c'è nule, te pare ca ogne cosa ete gradita, percè lu cantu è segnu de bellezza, percè lu cantu è segnu de 'llecria; lu cantu è gioia, lu cantu è finezza, lu cantu è sire de la fantasia. E quando canti tie, Titu, ca sinti gola d'acedhu e core de cristianu, li sentimenti li cchiù belli minti intru lu fundu de lu core umanu. Se chiangi, faci chiangere; se ridi, ride la folla; insomma, Titu, tie, forse forse tie stessu nun ci cridi, 'ddumi lu fuecu a ddunca nc'è la nie. Benedetta dha mamma ci te fice, benedetta dha terra ci te amau; ognedunu de nui, Titu, è felice, cu dica ca te 'ntise e te 'uardau. E quando canti tie, sente lu core, l'anima sente na gioia infinita, ca quando canti tie canta l'amore: Titu, se canti tie, canta la vita. Serenata a llu Titu Schipa (versi di Enrico Bozzi, a. 1922 - musica di Vincenzo Pecoraro, a. 1926) Cu Ila capo ppuggiata stai subbra a llu cuscinu e dermi a nzennu chinu cu sta bella nuttata. Serà ca te sta ssenni l'angeli a centenare ca scindenu de celu tte sentanu cantare. Serà ca te sta ssenni le strengiute de manu ca principi e regnanti a ddunca stai te danu. E de sta serenata fatta comu ae, comu ene, tie nu tte nde sta dduni nu ssai te ddù sta bene. Tie dermi, ma stu cantu, ca parte de lu core sta ddice a ]l'aria cita comu è rande l'amore ca cinca a Lecce ha nnatu ntra Ilu core se sente pe ttie ca ni sta biundi de na luce putente. Dermi, cce nni nde preme; dermi, nu fface nienti ca tie sta serenata, Titu, nu Ila sta ssienti; percè simu sicuri ca nu rresta cquà ffore ca già ha ssaputa cchiare la strada de lu core. 83 vincia di Lecce Mediateca - Progetto EDIESSE (Emeroteca Digitale Salentina) a cura di IMA GO - Lecce

Transcript of A Tito Schipa "... per l'arte sua divina" (II parte)

Elsa Martinelli

A Tito Schipa(versi di Oberdan Leone, a. 1926)

Quandu de primavera a na matina'ccumpagnatu de l'arpa de li 'ientie de l'acqua ci scinde a la marinalu cantu de n'acedhu 'lliecru sienti,

l'anima se cunfunde cu lu sule,lu cantu se cunfunde cu la vita,te pare ca a la vita nun c'è nule,te pare ca ogne cosa ete gradita,

percè lu cantu è segnu de bellezza,percè lu cantu è segnu de 'llecria;lu cantu è gioia, lu cantu è finezza,lu cantu è sire de la fantasia.

E quando canti tie, Titu, ca sintigola d'acedhu e core de cristianu,li sentimenti li cchiù belli mintiintru lu fundu de lu core umanu.

Se chiangi, faci chiangere; se ridi,ride la folla; insomma, Titu, tie,forse forse tie stessu nun ci cridi,'ddumi lu fuecu a ddunca nc'è la nie.

Benedetta dha mamma ci te fice,benedetta dha terra ci te amau;ognedunu de nui, Titu, è felice,cu dica ca te 'ntise e te 'uardau.

E quando canti tie, sente lu core,l'anima sente na gioia infinita,ca quando canti tie canta l'amore:Titu, se canti tie, canta la vita.

Serenata a llu Titu Schipa(versi di Enrico Bozzi, a. 1922 -

musica di Vincenzo Pecoraro, a. 1926)

Cu Ila capo ppuggiatastai subbra a llu cuscinue dermi a nzennu chinucu sta bella nuttata.

Serà ca te sta ssennil'angeli a centenareca scindenu de celutte sentanu cantare.

Serà ca te sta ssennile strengiute de manuca principi e regnantia ddunca stai te danu.

E de sta serenatafatta comu ae, comu ene,tie nu tte nde sta dduninu ssai te ddù sta bene.

Tie dermi, ma stu cantu,ca parte de lu coresta ddice a ]l'aria citacomu è rande l'amore

ca cinca a Lecce ha nnatuntra Ilu core se sentepe ttie ca ni sta biundide na luce putente.

Dermi, cce nni nde preme;dermi, nu fface nientica tie sta serenata,Titu, nu Ila sta ssienti;

percè simu sicurica nu rresta cquà fforeca già ha ssaputa cchiarela strada de lu core.

83

vincia di Lecce Mediateca - Progetto EDIESSE (Emeroteca Digitale Salentina) a cura di IMA GO - Lecce

A 'rito Schipa "... per l'arte sua divina"

Canzune te primavera(versi e musica di Giuseppe Mantovano, a. 1937)

I.

Nu sta sentiti? Ha rriata primavera!Te retu a nnu parite s'ha 'nfacciata'nna mendula fiurita ca nu 'nc'erae s'ha nfacciata ca s'ha nnamurata...

... e suspirandu... spera...

Cangianu strada e facenu lu leccule rendinedhe bedhe alli renduni,li palumbi se zziccanu pe' bbecculi nnammurati cantanu canzuni.

• Suspiranu le strei...

Se sente te le uci la rrecinaca trase ritta, ritta 'ntra Ilu core:«Nu Ila menare, te preu Ninella mia nu Ila menare...»E' idhru ca sta canta pe' ll'amore• ete lu «Titu nesciu».

Poi 'gne fiuru se bbucca lentu, lentue bbasa n'autru fiuru profumatu;... se asanu le nule cu ilu jentu,• lu sule te la luna è nnammuratu

... e idha mpallitisce.

Te pressa a pressa le onde te lu marerrianu alla riva e bbasanu lu scoglio;... se asanu li pisci a centenare;l'edera, lenta, se asa nnu trifogliu...

▪ scurdanduse ca è bbecchia...

Se sente te le uci la rrecinaca trase ritta, ritta 'ntra Ilu core:«Nu Ila menare, te preu Ninella mia nu Ila menare...»E' idhru ca sta canta pe' ll'amore• ete lu «Titu nesciu»...

84

Provincia di Lecce - Mediateca - Progetto EDIESSE (Emeroteca Digitale Salentina) a cura di IMIGO - Lecce

Elsa Martinelli

(Finale)

Se anu tuccandu le ucche, tremulandu... e dhu curadhu perde lu culure...

ete lu core ca se ae chiamandulu sangu, ca ni porta a tutte l'uredhi asi te curaddu.

Se sente te le uci la rrecina ecc.

Titu Schipa(versi di Antonio Taurino, a. 1996)

Te Lecce nda purtata la puesia,l'arte barocca, e Ilu parlar gentile.Te Lecce nda purtate le bellezzeTe lu celu, te lu mare, e dde l'Aprile.

E ccu Ila uce Toa fatata e bellaa tutti li Paisi ca si statu,ha purtatu lu salutu te sta terra,te sta terra; ricca d'arte a ddu si nnatu.

Si statu uantu te l'Italia noscia,e tutti t'hannu ulutu tantu bene,se puru fra lle glorie ca ha utunù ssu mancati sacrifici e pene.

Mà l'arte Toa insuperata e bellanù canuscia rivali sulla terra,li trionfi se cuntanu a mille a mille:in America, in Spagna, in Inghilterra!!

Quante romanze chine te passione,te lu Werther all'Elisir d'Amore,e tante, tante ancora, tutte belle!!cantate veramente cu Ilu core.

Ma se puru ha ggiratu mienzu mundun'hu T'ha scerrata mai la Lecce Toa,la Chiazza, lo curtigghiu e Ili villini,nu bberano pe Tie n'ha cosa noa.

Tenì lu core rande, rande, rande,esempi te bontà nci ndè a migghiare,mentre alli giovani amanti te l'arten'hu t'ha stancatu mai te aiutare.

M'ho riverenti sulla tomba Toa,precamu lu Signore benedettu,cu Tte tàe pace, cu Tte tae reggettu,mentre nì pare te sentire ncora

la uce Toa divina ca ni cantan'ha serenata a sta Lecce nosciae... mentre nui chiangimu,la uce Toa n'incanta.

85

vincia di Lecce - Mediateca - Progetto EDIESSE (Emeroteca Digitale Salentina)

a cura di IMAGO - Lecce

A Tito Schipa "... per l'arte sua divina"

A Titu Schipa(versi di Franco Lupo, a. 1976)

Titu, stu cantu miu, cce bbole dica?Innanzi lu core tou ca sprasemau,acèddu de sta Lecce bedda e 'ntica,pe terra e mare ci te secutau?

Te ccumpagnau lu campanune, a notte,quando pe Ila nuera te ntesai,sentì de lu tulore, tie, le botte,quandu la Lecce toa ulì cantai.

A mmienzu mare, comu marenaru,li forestieri te sentianu tire:«Su' natu a Lecce, oh! Cce paise caru!...»Parlai leccese e te faci capire.

Na sira, a Ilu teatru, a l'Argentina,a mmienzu tutti am brazze te purtara,ma quando te ccugghisti, la matina,sentisti am piettu nna sapore mara...

De Lecce te screia nn'amicu touE te decia ca manchi mmienzu a nuiSentì lu core fore ppostu sou,Sentì c'a Lecce nu ì turnare cchiui.

De l'unu a 1l'autru pizzu de lu mundu,Lu Werther cantasti cu passione...Ma tie pensai a ilu curtigghiu tundu...Sunnai tre santi scire a prucissione!...

Te ccumpagnau de Lecce lu pensieri,Chicago, Filadelfia, Mundu neu...Sunnai la Lecce toa de lu Panieri...Lu Carmenu, le Scause, Sammatteu...

«Quandu te llai la facce, la matina,l'acqua, Ninella mia, nu Ila menare...»Titu, chiangendu, sulu, a l'Argentina,pensai nn'amore ca nu t'ì scerrare.

Oh! Quanta strata à fatta, Titu miu,quanta passione ntru Ila vita toa!...dda uce toa ca t'a impastata Diucu ll'angelieddi a ncelu mo' se troa.

E canta l'ai Maria cchíù ppassiunatae nna romanza ca nu spiccia cchiuí...nna musica c'an ncelu è mmurtalata...e canta... e canta... te sentimu nui.

Lu Schipa(versi di Mimino Maggioni, a. 1981)

Quandu l'ecchi de sirmaa chiantu luccecaanunu b'era nnu misteru pe' nisciunu:se sta sentia lu Schipa, chianu, chianu.

Era uagnone ieue nu capiacomu nnu nunnu de l'età de sirmaan facce a nnu crammofonu chiangia.

A subbra 'lle scenucchie me teniae quando ulia cu scindu e cu me ndiauiddhu tecia:Sienti uagnone miuquistu è cristianuca culla uce soaparla cu Diu!

86

Provincia di Lecce - Mediateca - Progetto EDIESSE (Einetoteca Digitale Salentina) a cura di IMAGO - Lecce

Lisa Martinetti

L Dio 5'chipa in una cartolina pubblicitaria d'epoca della casa nurvicale "La l'Oce

del Padrone".

87

Provincia di Lecce - Medi ateca - Progetto EDIESSE (Emeroteca Digitale Salentina) a cura di MAGO Lecce

te"

. p u l Hutu

2. Lecce. Villa Comunale "G. Garibaldi", busto di T. ,S'chipa, scultore Leandro(1980).

88

Provincia di Lecce Mediateca - Progetto EDIESSE (Emeroteca Digitale Salentina) a cura di "MAGO - Lecce

K9)

Provincia di Lecce - Mediateca - Progetto EDIESSE (Emeroteca Digitale Salentina) a cura di IMIGO - Lecce

Elsa Martinelli

3. Lecce. Conservatoriodi Musica di Stato "TitoSchipa", busto di T Schi-pa, anonimo (sec. XX).

4. Lecce. Castromediano,"Villa Tito", ing. RaffaelePoliti (prima metà sec.XX), particolare dellafacciata.

h lo su lli " . p r Hutu ALI I divind

5. Lecce. Cimitero Comunale, tomba di Dio Schipa (Lecce 1888 - New York 1965).

90

Provincia di Lecce Mediateca - Progetto EDIESSE (Emeroteca Digitale Salentina) a cura di "MAGO - Lecce

E lsa

6. Lecce. Liceo Musicale "Tho ing. Giorgio Bernardini, cili icio inaugu-

rato nel 1937.

9 1

Provincia di Lecce - Mediateca - Progetto EDIESSE (Emeroteca Digitale Salentina) a cura di _MAGO - Lecce

A Tho schira " . pur rafie sua

7. Lecce. Fontana dell'Armonia, scultore Antonio Mazzotta (1 927).

9 2

Provincia di Lecce Mediateca - Progetto EDIESSE (Emeroteca Digitale Salentina) a cura di "MAGO - Lecce