1

ทกษะแหงศตวรรษท 21 (21st Century Skills)

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ไสว ฟกขาว)

เนองจากปจจบนโลกมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในทกๆ ดาน

ทงดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม การด าเนนชวต ความกาวหนาของเทคโนโลย ท าใหตองมการเปลยนแปลงเนอกาสาระตามหลกสตรควบคไปกบการพฒนาทกษะใหมๆ ทจ าเปนส าหรบศตวรรษท 21 ส าหรบการเรยนรในศตวรรษท 21 สาระวชากมความส าคญ แตไมเพยงพอส าหรบการเรยนรเพอมชวตในโลกยคศตวรรษท 21 ปจจบนการเรยนรสาระวชา ควรเปนการเรยนจากการคนควาเองของศษย โดยครชวยแนะน า และชวยออกแบบกจกรรมทชวยใหนกเรยนแตละคนสามารถประเมนความกาวหนาของการเรยนรของตนเองได

2

ภาพท 1 วชาแกนและประเดนส าคญในศตวรรษท 21

ภาพท 2 ผลการเรยนรทตองการในศตวรรษท 21 สาระวชาหลก (Core Subjects) ประกอบดวย 1. ภาษาแม และภาษาส าคญของโลก 2. ศลปะ 3. คณตศาสตร 4. การปกครองและหนาทพลเมอง 5. เศรษฐศาสตร 6. วทยาศาสตร 7. ภมศาสตร 8. ประวตศาสตร

3

โดยวชาแกนหลกนจะน ามาสการก าหนดเปนกรอบแนวคดและยทธศาสตรส าคญตอการจดการเรยนร ในเนอหาเ ชงสหวทยาการ (Interdisciplinary) หรอหวขอส าหรบศตวรรษท 21 โดยการสงเสรมความเขาใจในเนอหาวชาแกนหลก และสอดแทรกทกษะแหงศตวรรษท 21 เขาไปในทกวชาแกนหลก ดงน

ทกษะแหงศตวรรษท 21 1. ความรเกยวกบโลก (Global Awareness) 2. ความรเกยวกบการเงน เศรษฐศาสตร ธรกจ และการเปน

ผประกอบการ (Financial, Economics, Business and Entrepreneurial Literacy)

3. ความรดานการเปนพลเมอง (Civic Literacy) 4. ความรดานสขภาพ (Health Literacy) 5. ความรดานสงแวดลอม (Environmental Literacy)

ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรม จะเปนตวก าหนดความพรอม

ของนกเรยนเขาสโลกการท างานทมความซบซอนมากขนในปจจบน ไดแก 1. ความรเรมสรางสรรคและนวตกรรม

1.1 การคดอยางสรางสรรค

1.2 ท างานกบผอนอยางสรางสรรค

1.3 การสรางนวตกรรม

2. การคดอยางมวจารณญาณและการแกปญหา 2.1 การใหเหตผลอยางมประสทธผล 2.2 การใชการคดอยางเปนระบบ 2.3 การพจารณาและการตดสนใจ

3. การสอสารและการรวมมอ 3.1 สอสารอยางชดเจน 3.2 การรวมมอกบผอน

ภาพท 3 ทกษะดานการเรยนรและนวตกรรม

4

ทกษะดานสารสนเทศ สอ และเทคโนโลย เนองดวยในปจจบนมการเผยแพรขอมลขาวสารผานทางสอและเทคโนโลยมากมาย ผเรยนจงตองมความสามารถในการแสดงทกษะการคดอยางมวจารณญาณและปฏบตงานไดหลากหลาย โดยอาศยความรในหลายดาน ดงน

1. ความรดานสารสนเทศ 1.1 การเขาถงและการประเมนขอมลสารสนเทศ

1.2 การใชและการจดการสารสนเทศ 2. ความรเกยวกบสอ

2.1 การวเคราะหสอ

2.2 การผลตสอ

2.3 การพจารณาและตดสนใจ

2.4 การแกปญหา 3. ความรดานเทคโนโลย

3.1 การประยกตใชเทคโนโลยอยางมประสทธภาพ

ภาพท 4 ทกษะดานสารสนเทศ สอ และเทคโนโลย

5

ทกษะดานชวตและการท างาน ในการด ารงชวตและท างานในยคปจจบนใหประสบความส าเรจ ผเรยนจะตองพฒนาทกษะชวตทส าคญดงตอไปน

1. ความยดหยนและการปรบตว 1.1 ความยดหยน 1.2 การปรบตวเพอพรอมรบการเปลยนแปลง

2. การรเรมสรางสรรคและเปนตวของตวเอง 2.1 การวเคราะหสอ 2.2 การผลตสอ 2.3 การพจารณาและตดสนใจ 3. ทกษะสงคมและสงคมขามวฒนธรรม

3.1 มปฏสมพนธอยางมประสทธภาพกบผอน 3.2 ท างานอยางมประสทธภาพในทมทมความหลากหลาย 4. การเปนผสรางหรอผผลต (Productivity) และความรบผดชอบ

เชอถอได (Accountability) 4.1 การวเคราะหสอ 4.2 การผลตสอ 5. ภาวะผน าและความรบผดชอบ (Responsibility)

5.1 แนะน าผอนได 5.2 รบผดชอบตออน

ภาพท 5 ทกษะดานชวตและการท างาน

6

ภาพท 6 ทกษะทพงมในศตวรรษท 21 ระบบสงเสรมการจดการเรยนรในศตวรรษท 21

การพฒนากรอบความคดทครอบคลมเพอการเรยนรในศตวรรษท 21 นนจ าเปนตองจะตองสรางระบบสงเสรมเพมขนจาก ทกษะเฉพาะดาน องคความร ความช านาญการและความสามารถในการเรยนรดานตางๆ เพอชวยใหนกเรยนรอบร มความสามารถทจ าเปนและหลากหลาย ระบบสงเสรมใหนกเรยนไดรอบรทกษะการเรยนรทส าคญ ในศตวรรษท 21 ไวดวยกน 5 ระบบ ดงน:

ภาพท 7 ระบบสงเสรมการศกษาของศตวรรษท 21

1. มาตรฐานในการเรยนร

7

1.1 เนนทกษะ ความรและความเชยวชาญทเกดกบผเรยน 1.2 สรางความรความเขาใจในการเรยนในเชงสหวทยาการ

ระหวางวชาหลกทเปนจดเนน 1.3 มงเนนการสรางความรและเขาใจในเชงลกมากกวาการ

สรางความรแบบผวเผน 1.4 ยกระดบความสามารถผเรยนดวยการใหขอมลทเปนจรง

การใชสอหรอเครองมอทมคณภาพจากการเรยนรในสถานศกษา การทางานและในการดารงชวตประจาวน ผเรยนไดเรยนรอยางมความหมายและสามารถแกไขปญหาทเกดขนได

1.5 ใชหลกการวดประเมนผลทมคณภาพระดบสง 2. การประเมนผล

2.1 สรางความสมดลในการประเมนผลเชงคณภาพ โดยการใชแบบทดสอบมาตรฐานส าหรบการทดสอบยอยและทดสอบรวมสาหรบการประเมนผลในชนเรยน

2.2 เนนการนาประโยชนของผลสะทอนจากการปฏบตของผเรยนมาปรบปรงแกไขงาน

2.3 ใชเทคโนโลยเพอยกระดบการทดสอบวดและประเมนผลใหเกดประสทธภาพสงสด

2.4 สรางและพฒนาระบบแฟมสะสมงาน (Portfolios) ของผเรยนใหเปนมาตรฐานและมคณภาพ 3. หลกสตรและการสอน

3.1 การสอนใหเกดทกษะการเรยนในศตวรรษท 21 มงเนนเชงสหวทยาการของวชาแกนหลก 3.2 สรางโอกาสทจะประยกตทกษะเชงบรณาการขามสาระเนอหา และสรางระบบการเรยนรทเนนสมรรถนะเปนฐาน (Competency-based) 3.3 สรางนวตกรรมและวธการเรยนรในเชงบรณาการทมเทคโนโลยเปนตวเกอหนน การเรยนรแบบสบคน และวธการเรยนจากการใชปญหาเปนฐาน (Problem-based Learning) เพอการสรางทกษะขนสงทางการคด 4. การพฒนาทางวชาชพ

4.1 จดมงหมายส าคญเพอการสรางครใหเปนผทมทกษะความรความสามารถในเชงบรณาการ การใชเครองมอและก าหนดยทธศาสตรสการปฏบตในชนเรยน และสรางใหครมความสามรรถในการวเคราะหและก าหนดกจกรรมการเรยนรไดเหมาะสม

4.2 สรางความสมบรณแบบในมตของการสอนดวยเทคนควธการสอนทหลากหลาย

4.3 สรางใหครเปนผมทกษะความรความสามารถในเชงลกเกยวกบการแกปญหา การคดแบบวจารณญาณ และทกษะดานอนๆทส าคญตอวชาชพ

8

4.4 เปนยคแหงการสรางสมรรถนะทางวชาชพใหเกดขนกบครเพอเปนตวแบบ (Model) แหงการเรยนรของชนเรยนทจะนาไปสการสรางทกษะการเรยนรใหเกดขนกบผเรยนไดอยางมคณภาพ

4.5 สรางใหครเปนผทมความสามารถวเคราะหผเรยนไดทงรปแบบการเรยน สตปญญา จดออนจดแขงในตวผเรยน เหลานเปนตน

4.6 ชวยใหครไดเกดการพฒนาความสามารถใหสงขนเพอนาไปใชสาหรบการก าหนดกลยทธทางการสอนและจดประสบการณทางการเรยนไดเหมาะสมกบบรบททางการเรยนร

4.7 สนบสนนใหเกดการประเมนผเรยนอยางตอเนองเพอสรางทกษะและเกดการพฒนาการเรยนร

4.8 แบงปนความรระหวางชมชนทางการเรยนรโดยใชชองทางหลากหลายในการสอสารใหเกดขน

4.9 สรางใหเกดตวแบบทมการพฒนาทางวชาชพไดอยางมนคงและยงยน

5. สภาพแวดลอมทางการเรยนร

5.1 สรางสรรคแนวปฏบตทางการเรยน การรบการสนบสนนจากบคลากรและสภาพ แวดลอมทางกายภาพทเกอหนน เพอชวยใหการเรยนการสอนบรรลผล

5.2 สนบสนนทางวชาชพแกชมชนทงในดานการใหการศกษา การมสวนรวม การแบงปนสงปฏบตทเปนเลศระหวางกนรวมทงการบรณาการหลอมรวมทกษะหลากหลายสการปฏบตในชนเรยน

5.3 สรางผเรยนเกดการเรยนรจากสงทปฏบตจรงตามบรบท โดยเฉพาะการเรยนแบบโครงงาน

5.4 สรางโอกาสในการเขาถงสอเทคโนโลย เครองมอหรอแหลงการเรยนรทมคณภาพ

5.5 ออกแบบระบบการเรยนรทเหมาะสมทงการเรยนเปนกลมหรอการเรยนรายบคคล

5.6 น าไปสการพฒนาและขยายผลสชมชนทงในรปแบบการเผชญหนาหรอระบบออนไลน

9

ภาพท 8 สรปสาระส าคญเกยวกบทกษะในศตวรรษท 21

สงทตองเปลยนแปลงในการจดการ

เรยนร

การน า ICT มาใช

- จดท าบทเรยน - ผลตสอ

- น าเสนอ - เครองมอการเรยนร

- ตดตอสอสาร - วดและประเมนผล - สบคนความร - การวจย

เสรมสรางค ลกษ ะ

- Habits of Mind

- Five Minds for the Future

รปแบบการสอน

- Project Based Learning

- Problem Based Learning

- Brain Based Learning

- Blended Learning

- สรางความรดวยตนเอง

บทบาท องคร

- ชวยเหลอ - แนะน า

- พเล ยง - โคช

- สรางแรงบนดาลใจ - สอนว เรยน

- วางแผนจดกจกรรม - สอนกระบานการคด

- สอนทกษะชวต

ภาพท 9 สงทตองเปลยนแปลงในการจดการความร

สร ปสาระส าคญเกยวกบทกษะในศตวรรษท 21

10

Authentic Learning

Problem Based Learning

Collaborative Learning

Inquiry Based Learning

Brain BasedLearning

Project Based Learning

21

/

ภาพท 10 การจดการเรยนการสอนในศตวรรษท 21

ภาพท 10 หลกการจดการเรยนรในศตวรรษท 21