รายงานผลการวจย

เรอง

การคนหาแหลงคารบอนทเหมาะสมในการผลต Biofloc ในบอเลยงปลานล

(Oreochromis niloticus, L.) และปลาดกบกอย (Clarias gariepinus x Clarias

macrocephalus)

The investigation of carbon sources for produce biofloc in tilapia (Oreochromis

niloticus, L.) and hybrid catfish (Clarias gariepinus x Clarias macrocephalus)

culture

โดย

อานภาพ วรรณคนาพล

มหาวทยาลยแมโจ 2556

เรอง การคนหาแหลงคารบอนทเหมาะสมในการผลต Biofloc ในบอเลยงปลานล

(Oreochromis niloticus, L.) และปลาดกบกอย (Clarias gariepinus x Clarias macrocephalus) The investigation of carbon sources for produce biofloc in tilapia

(Oreochromis niloticus, L.) and hybrid catfish (Clarias gariepinus x Clarias macrocephalus) culture ไดรบการจดสรรงบประมาณวจย ประจ าป 2556 จ านวน 30,000 บาท หวหนาโครงการ วาทรอยตรอานภาพ วรรณคนาพล

งานวจยเสรจสนสมบรณ …30…./…ก.ย.…./…2557……

การคนหาแหลงคารบอนทเหมาะสมในการผลต Biofloc ในบอเลยงปลานล

(Oreochromis niloticus, L.) และปลาดกบกอย (Clarias gariepinus x Clarias macrocephalus)

The investigation of carbon sources for produce biofloc in tilapia

(Oreochromis niloticus, L.) and hybrid catfish (Clarias gariepinus x Clarias macrocephalus) culture

อานภาพ วรรณคนาพล

Arnuparp Wanakanapol

คณะเทคโนโลยการประมงและทรพยากรทางน า มหาวทยาลยแมโจ จ. เชยงใหม 50290 ---------------------------------------------------

บทคดยอ

การทดลองครงนมวตถประสงคเพอคนหาแหลงคารบอนทเหมาะสมเพอน าไปเสรมกบกากน าตาลทประกอบดวยร าละเอยด ขนมปงปนและขาวโพดปนและเปรยบเทยบแหลงคารบอนเสรมทเหมาะสมในการสรางไบโอฟลอค วางแผนการทดลองแบบ CRD โดยปลอยปลานลทความหนาแนน 30 ตวตอตารางเมตร และท าการเลยง 6 เดอน สวนปลาดกบกอยปลอยทความหนาแนน 50 ตวตอตารางเมตร และท าการเลยง 4 เดอน วเคราะหความแปรปรวนโดยใชโปรแกรม SPSS for window ผลการศกษาพบวา การเตมแหลงคารบอนเสรมกบกากน าตาลทง ร าละเอยด ขนมปงปนและขาวโพดปน ไมมผลตออตราการรอด การเจรญเตบโต อตราการเจรญเตบโตเฉลยตอวน อตราการแลกเนอและอตราการเจรญเตบโตจ าเพาะของปลานลและปลาดกบกอย แตจะมผลตอตะกอนแขวนลอยรวม (TSS) หรอไบโอฟลอคของบอปลาดกบกอยมากกวาบอเลยงปลานล ดงนนแมจะเพมแหลงคารบอนอน ๆ นอกจากกากน าตาลไมมผลใหการเจรญเตบโตของปลานลและปลาดกบกอยแตกตางกน

Abstract This study aim to investigate the appropriate carbon sources for combine with molasses consist of rice bran, grind bread and corn powder moreover to compare carbon source for induce biofloc between tilapia and hybrid catfish culture. The CRD experimental were designed. The 30 tilapias/aquare meter was prepared for stocking density and culture within 6 months in the same way, the 50 hybrid catfishs/square meter was prepared for 4 months culture. SPSS was designed to analysis of variance. The result was showed the combination between molasses and rice bran, grind bread and corn power there were non significance with weight gain, survival rate, average daily weight gain, FCR and specific growth rate of tilapia and hybrid catfish culture but it had significance of total suspended solid (TSS) or biofloc of catfish culture higher than tilapia culture. Consequencely, although the combination of other carbon source and molasses non effected to growth rate of tilapia and hybrid catfish culture.

กตตกรรมประกาศ

ขอขอบคณ ผศ.ดร.จงกล พรมยะ คณบด (ขณะนน) และคณะกรรมการวจยประจ าป พ.ศ. 2556 คณะเทคโนโลยการประมงและทรพยากรทางน า มหาวทยาลยแมโจ ทใหโอกาสและสนบสนนงบประมาณและสถานทในการท าการวจยครงน อานภาพ วรรณคนาพล

ผวจย

สารบญ

หนา สารบญตาราง ข สารบญภาพ ค บทคดยอ Abstract กตตกรรมประกาศ บทน า 1 วตถประสงค 2 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 2 การจรวจเอกสารและงานวจยทเกยวของ 3 อปกรณและวธการศกษา 8

- อปกรณ 8 - วธด าเนนการศกษา 8

ผลการศกษา 11 สรป วจารณผลและขอเสนอแนะ 16 เอกสารอางอง 17

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 เปรยบเทยบ การบ าบดน าแบบไนตรฟเคชนและดไนตรฟเคชนกบการ

ใชไบโอฟลอค 6

2 โปรแกรมการใหอาหารปลานลและปลาดกบกอย 9 3 คาเฉลยการเจรญเตบโตของปลานลทเลยงในระบบ biofloc ระยะเวลา 6

เดอน 11

4 คาเฉลยคณภาพน าในบอเลยงปลานลระบบ biofloc ระยะเวลา 6 เดอน 12 5 ความสมพนธระหวางการเจรญเตบโตของปลานลกบปรมาณความเขมขน

ของ Biofloc ในบอเลยงปลานล 13

6 คาเฉลยการเจรญเตบโตของปลาดกบกอยท เ ลยงในระบบ biofloc ระยะเวลา 4 เดอน

14

7 คาเฉลยคณภาพน าในบอเลยงปลาดกบกอยระบบ biofloc ระยะเวลา 4 เดอน

15

8 ความสมพนธระหวางการเจรญเตบโตของปลาดกบกอยกบปรมาณความเขมขนของ Biofloc ในบอเลยงปลาดกบกอย

15

ข

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 กระบวนการการสราง biofloc ในบอเลยงปลา 5

ค

บทน า

ในการเพาะเลยงสตวน าปจจบนจะมการเลยงทระดบความหนาแนนสง เพอทใหไดผลผลต

ทมากขน โดยเฉพาะในระบบการเลยงในบอดน (Earthern pond) ในบอซเมนต (Tank) หรอแมแต

ในบอพลาสตก (Plastic) จะมของเสยเกดขนจ านวนมาก จากการสะสมทงของเสยจากอาหารทสตว

น าไมกนหรอกนไมหมดและของ เสยจากการขบถายของสตวน าเอง หากในบอเลยงสตวน าไมม

กลไกในการก าจดของเสยดงกลาวออกไปไมด แลวปลอยใหมการสะสมปรมาณของเสยมากขน

เรอย ๆ กยอมไมเปนผลดตอการเพาะเลยงสตวน าอยางแนนอน การสะสมของเสยตางๆ ในบอเลยง

เปนจ านวนมากซงของเสยทพบบอยและเปนสารประกอบทมพษมากทสดตอการเลยงสตวน า คอ

แอมโมเนย โดยรปแบบของแอมโมเนยในน าแบงได 2 แบบ คอ unionized (NH3) และ ionized

(NH4+) ซงทง NH3 และ NH4

+ จะมความเปนพษตอสตวน า แต NH3 จะมความเปนพษทรนแรง

มากกวา ซงถอเปนอปสรรคตอการเพาะเลยงสตวน าเปนอยางยง

ดวยเหตนจงไดมการศกษาเทคนคการเลยงสตวน าใหมการเจรญเตบโตทด มผลผลตสง

โดยมการเปลยนถายน านอยระหวางการเลยง รวมถงการใชจลนทรยในน ามาจบกบแอมโมเนยแลว

ใหเปลยนรปเปนโปรตนซงเปนประโยชนตอสตวน าแทน ซงชออยางเปนทางการของจลนทรยทท า

หนาทดงกลาวนนกคอ ไบโอฟลอด (Biofloc) จากเหตผลเบองตนน เมอพจารณาจากประโยชน

ของไบโอฟลอค (Biofloc) ตอการเพาะเลยงสตวน าแลว แตเปาหมายทสาคญทสดในการขยายการ

เพาะเลยงสตวนากคอการเพาะเลยงสตวนาแบบยงยน

การเพาะเลยงปลานลและปลาดกบกอยในบอดน มการเลยงทแพรหลายในประเทศไทย ซง

สวนใหญจะมการสะสมของของเสยในบอตลอดเวลา เกษตรกรจงมการปรบปรงและควบคม

คณภาพน าโดยการควบคมการใหอาหารและความหนาแนน และเปลยนถายน าเปนประจาเพอลด

ปญหาทอาจเกดขนกบปลาทเลยง การประยกตเทคโนโลย biofloc จงเหมาะสมในการนามาทดลอง

ใชในบอเลยงปลานลและปลาดกบกอย เพอเพมผลผลต ลดการเปลยนถายน าและทสาคญมอาหาร

โปรตนสงใหกนตลอดเวลา กระนนการทดลองกอนหนานไดมการทดลองกนมาในระยะหนงแลว

และมผลตอการเจรญเตบโตของปลา ดงนนการทดลองนจงมการประยกตเพมแหลงของคารบอนท

2

นอกเหนอจากกากน าตาล เชน ราละเอยด ขนมปงปนและขาวโพดปน มาผสมกน เพอศกษาผลท

อาจสงถงผลผลตตอการเลยงปลานลและปลาดกบกอยตอไป

วตถประสงค

1. เพอคนหาแหลงของธาตคารบอนทเหมาะสมในการผลต Biofloc ในบอเลยงปลานล

(Oreochromis niloticus, L.) และปลาดกบกอย (Clarias gariepinus x Clarias macrocephalus)

2. เพอเปรยบเทยบแหลงของธาตคารบอนทเหมาะสมในการผลต Biofloc ในบอเลยงปลานล

(Oreochromis niloticus, L.) และปลาดกบกอย (Clarias gariepinus x Clarias macrocephalus)

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

สามารถประยกต และเลอกใชแหลงของคารบอนนอกเหนอจากกากน าตาล (Molasses) มา

ใสในบอเลยงปลานลและปลาดกบกอยเพอผลต biofloc มาควบคมคณภาพน าและเปลยนเปนอาหาร

แกปลาอกทางหนง ซงเหมาะสมกบเกษตรกรในการน าไปใช นกศกษาในการศกษา เปนตน

3

การจรวจเอกสารและงานวจยทเกยวของ

1. เทคโนโลยไบโอฟลอค (Biofloc technology)

Roselien et al. (2012) กลาววา เทคโนโลยไบโอฟลอค (Biofloc technology) คอ การใช

ตะกอนจลนทรย (biofloc) มาชวยในการ ยอยสลายซากของเสย (แอมโมเนย) เปลยนของเสยให

กลายเปนของดเพอน าไปใชประโยชน ไบโอฟลอคสามารถเกดไดเองตามธรรมชาต แตถาน าไม

หมนเวยนหรอเคลอนไหวฟลอคนนกจะตกตะกอนสะสมทพนกนบอกลายเปนของเสยเชนเดม ไบ

โอฟลอค (biofloc) จะเกดเมอเกดความสมดล ของอตราสวนของคารบอนและไนโตรเจนในน า ถาม

การปลอยของเสยจ าพวกสารอนทรยซงมไนโตรเจน เปนองคประกอบไดแก กรดอะมโน (amino

acid) โปรตน (protein) ซงจะกลายไปเปนแอมโมเนยม (NH4 +) และสารอาหารจ าพวก

คารโบไฮเดรต (แหลงคารบอน) ไดแก แปง (starch) น าตาล (sugar) เซลลโลส (cellulose) และพวก

กากใย (fiber) ลงไปในน าของเสยนจะถกเปลยนไปเปนตะกอนจลนทรย (biofloc) ตะกอนจลนทรย

(biofloc) นจะเปนกลมของจลนทรยจ าพวกเฮทเทอโรโทรฟค (Heterotrophic bacteria) ทมารวมตว

กนเปนตะกอนแขวนลอย ขนาดของกลมฟลอคอยท 0.2 - 2.0 มลลเมตร ถามการเตมสารอาหาร

จ าพวกคารโบไฮเดรตลงไปอกมนจะไปกระตนใหไบโอฟลอคดงไนโตรเจน (แอมโมเนย) มาใชใน

การสรางเซลลใหมมากขนจ านวนจลนทรยกจะเพมมากขน ปรมาณแอมโมเนยในน ากจะลดลง ซง

เนอเซลลใหมทวานกคอสารพวกโปรตน เมอสตวน ากนจลนทรยทรวมตวเปนฟลอคเขาไปกเทากบ

วา สตวน าไดกนอาหารทมโปรตนนนเอง การใชกลมฟลอคในการก าจดแอมโมเนยนจะเรวกวาการ

เกด กระบวนการไนตรฟคเคชน (nitrification) เนองจาก Heterotropic bacteria จะเจรญเตบโตเรว

กวา Nitrifying bacteria ประมาณ 10 เทา ท าใหน าทใชเลยงสตวน ามคณภาพด การเปลยนถายน า

นอยลง และสงผลใหสตวมสขภาพดตามไปดวย

2. การบ าบดไนโตรเจนจากการเพาะเลยงสตวน าทางชวภาพ

การทไนโตรเจนสามารถเปลยนแปลงรปแบบไดนน จ าเปนตองอาศยกระบวนการของ

สงมชวตเลก ๆ จ าพวกแบคทเรยเขามาเปนตวชวย โดยผานกระบวนการไนโตรเจน 2 กระบวนการ

ดงน

4

2.1. กระบวนการไนตรฟเคชน (Nitrification)

กระบวนการไนตรฟเคชน อาศยการท างานของแบคทเรยกลมไนตรไฟอง เชน

Nitrosomonas sp. โดยจะเปลยนแอมโมเนยเปนไนไตรท และ Nitrobacter sp. จะเปลยนจากไน

ไตรทเปนไนเตรท ซงแบคทเรยกลมนจะใชคารบอนจากกาซคารบอนไดออกไซดเปนแหลง

พลงงานในการเปลยนรปแอมโมเนยซงเปนพษรนแรงตอสตวน าใหเปนไนเตรททมความเปนพษต า

กระบวนการไนตรฟเคชนจะเกดขนในสภาวะทมกาซออกซเจน กลาวคอ ตองการ

ปรมาณออกซเจนทละลายน ามากกวา 4 mg/l จงถอไดวามความเหมาะสมตอกระบวนการน

2.2. กระบวนการดไนตรฟเคชน (Denitrification)

กระบวนการดไนตรฟเคชนเปนปฏกรยาทเปลยนไนเตรทใหอยในรปของกาซไนโตรเจน และจะเกดขนในสภาวะทปราศจากออกซเจน กระบวนการนอาศยการท างานของแบคทเรยกลมเฮทเทโรโทรฟค (Heterotrophic bacteria) ซงเปนกลมแบคทเรยทไมสามารถสรางอาหารขนเองได จงจ าเปนตองอาศยสารอนทรยหรอซากสงมชวตอน ๆ เพอเปนวตถดบในการเจรญเตบโตและเปนแหลงพลงงาน ตวอยางของแบคทเรยกลมเฮทเทโรโทรฟคนเชน Bacillus denitricans และ Pseudomonas sp.

3. การบ าบดไนโตรเจนดวยไบโอฟลอค โดยปกตแลวอาหารทเหลอจากการใชประโยชนแกสตวน ากมกจะตกตะกอนอยทกนบอ

หรอไมกอดตนอยตามตวกรองตาง ๆ ซงถอเปนตนเหตส าคญทกอใหเกดการสะสมของสารอนนทรยไนโตรเจนภายในบอเลยงสตวน านนเอง

ดวยเหตนแนวคดเกยวกบการใชไบโอฟลอคมาเปนตวชวยบ าบดไนโตรเจนจงไดเกดขน

ภายใตเงอนไขทวา การทจะใหไบโอฟลอคท างานไดอยางมประสทธภาพ ภายในบอเลยงสตวน า

- จะตองมการผสมและหมนเวยนของน าภายในบอเปนอยางด

- ตองท าการเตมกาซออกซเจนใหมากพอ

- การควบคมสดสวนของคารบอนกบไนโตรเจนใหเหมาะสม ซงสดสวนทเหมาะสมระหวางคารบอนกบไนโตรเจน (C : N ratio) ทเหมาะสมคอ 20 กลาวคอ หากน าในบอมไนโตรเจนเทากบ 1 คารบอนกมเทากบ 20 จงจะท าใหจลนทรยท างานไดอยางมประสทธภาพ ส าหรบแหลงทมาของคารบอนคอ สารทมคารบอนเปนองคประกอบไดแก แปง (starch) น าตาล (sugar)

5

เซลลโลส (cellulose) และพวกกากใย (fiber) สวนแหลงทมาของไนโตรเจนคอ สารทมไนโตรเจนเปนองคประกอบไดแก กรดอะมโน (amino acid) โปรตน (protein)

ภาพท 1 กระบวนการการสราง biofloc ในบอเลยงปลา

ปจจยทกลาวมาขางตนนถอเปนปจจยทชวยกระตนการเจรญเตบโตของแบคทเรยกลมเฮทเท

โรโทรฟคใหมปรมาณเพยงพอภายในบอเลยงนนเอง และรวมกลมกนกลายเปนกลมไบโอฟลอคในทสด

กลมไบโอฟลอคจะเกดจากการรวมตวกนของแบคทเรย โปรโตซวและของแขงอนนทรย ทเขามาเกาะกลมรวมกนอยางหลวม ๆ โดยใชสารจากเซลลแบคทเรยทเรยกวา Extracellular Polymer มาชวยในการยดเกาะและมเสนผาศนยกลางประมาณ 0.1 - 2.0 มลลเมตร

นอกจากนในตางประเทศทมการน าไบโอฟลอคมาใชในการเลยงปลานลพบวา ปลานลทเลยงโดยใชไบโอฟลอคจะไมกระโจนเขาหาอาหารเหมอนกบปลานลทเลยงโดยไมใชไบโอฟลอค ทเปนเชนนกเพราะวาปลานลทเลยงโดยใชไบโอฟลอคจะมการกนอาหารทอยในรปกลมไบโอฟลอคอยางตอเนอง ขณะทปลานลทเลยงแบบธรรมดานนจะกนอาหารเปนชวงเวลา และนกคอขอแตกตางทเปนผลมาจากการใชไบโอฟลอคกบการเพาะเลยงสตวน านนเอง

ทง 2 กรณในการบ าบดน า ทง การบ าบดไนโตรเจนจากการเพาะเลยงสตวน าทางชวภาพ

และการบ าบดไนโตรเจนดวยไบโอฟลอค ลวนแตเปนกระบวนการทชวยลดปรมาณไนโตรเจนท

เปนสวนประกอบของแอมโมเนย ของเสยทไมมใครอยากใหมภายในบอเลยงสตวน า ตางกนตรงท

การบ าบดโดยใชไบโอฟลอคสามารถน าโปรตนในอาหารกลบมาใชใหมได (ตารางท 1) ดงนนเพอ

ชวยใหผเลยงสตวน าไดผลผลตทคมคากบการลงทนในระยะยาว การหนมาใชไบโอฟลอคกถอเปน

6

อกทางเลอกหนงทนาสนใจ เพราะไบโอฟลอคสามารถบ าบดแอมโมเนยไดอยางมประสทธภาพ

และยงสามารถลดคาใชจายใหกบผเลยงไดอกดวย

ตารางท 1 เปรยบเทยบ การบ าบดน าแบบไนตรฟเคชนและดไนตรฟเคชน กบการใชไบโอฟลอค

ขอเปรยบเทยบ การบ าบดแบบไนตรฟเคชน และดไนตรฟเคชน

การใชไบโอฟลอค

1.การเปลยนถายน า ลดความถในการเปลยนถายน า ลดความถในการเปลยนถายน า

2.การทงของเสยลง

แหลงน า

บ าบดน าทงกอนลงสแหลงน า บ าบดน าทงกอนลงสแหลงน า

3.การน าโปรตนใน

อาหารกลบมาใช

ไมมการน าโปรตนในอาหารกลบมาใชใหม สามารถน าโปรตนในอาหาร

กลบมาใชใหม

ประโยชนจากการใชไบโอฟลอค (Biofloc) กบการเพาะเลยงสตวน า

อนสรา (2012) กลาววา 1. ตอตวสตวน า : เนองจาก Biofloc เปนกลมจลนทรยทน ามาใชเพอบ าบดน าใหมคณภาพท

เหมาะสมตอการเพาะเลยงสตวน า ดงนนสตวน ายอมมการเจรญเตบโตทดขน เนองจากสตวน าสาม

รถกนไบโอฟลอคเปนอาหารไดอกทางหนงดวย

2. ความถในการเปลยนถายน า : หากมการน า Biofloc มาใชกบการเพาะเลยงสตวน า

จลนทรยกจะเปนตวทคอยควบคมคณภาพน าภายในบอโดยอตโนมต เพราะชวยในเรองของการ

บ าบดไนโตรเจน ฉะนนจงไมจ าเปนตองเปลยนถายน าบอย ๆ ท าใหประหยดการใชน าในการ

เพาะเลยง

3. ผลผลตทได: เมอกลไกการบ าบดน าเสยภายในบอเปนไปอยางมประสทธภาพ อตราการ

ตายของสตวน ายอมต า สงผลใหผลผลตทไดมความคมคากบการลงทน

4. คาใชจาย : Biofloc เปนกลไกการรกษาสมดลภายในบอเลยงสตวน าทเกดขนตาม

ธรรมชาต จงสามารถชวยลดตนทนแกผประกอบการในแงของการซอพวกจลนทรยผงมาใชในการ

7

เพาะเลยงสตวน า อกทงการทไมตองเปลยนถายน าบอย ๆ ยงเปนการชวยลดคาพลงงานจากการ

สบน าออกจากบอได อกทางหนงดวย และทส าคญผลพลอยไดอกอยางหนงกคอ ถอไดวาชวยลด

คาใชจายในเรองของอาหารสตวน าเปนอยางด

ขอเสยของการใชไบโอฟลอค (Biofloc) กบการเพาะเลยงสตวน า

มกจะพบวาจะมความขนมากกวาปกต ซงอาจจะสงผลตอสตวน าในระยะยาวไดการแกไขก

คอ ใหมการสบตะกอนทกนบอทงสปดาหละครงหรอบอยกวานนกจะเปนผลดตอสตวน าในระยะ

ยาว

8

อปกรณและวธการศกษา

อปกรณ

1. บอซเมนตหรอพลาสตก เสนผานศนยกลาง 1.5 ม.

2. อปกรณเตมอากาศ เชน เครองใหอากาศ ทอลม สายออกซเจนและหวทราย

3. พนธปลานลและปลาดก

4. ตาชง

5. กากน าตาล (Molasses)

6. ร าละเอยด

7. ขนมปงปน

8. ขาวโพดปน

9. สวง

10. ชดอปกรณวดคณภาพน าประกอบไปดวย อณหภม, DO, pH, Alkalinity, NH3, NO2 เปนตน

11. อาหารปลาโปรตนไมต ากวา 30%

12. กะละมงทบและตาหาง

13. ถงพลาสตกขนาด 20 x 30 นว

14. ยางรด

วธด าเนนการศกษา

การเตรยมตวอยางพนธปลานลและปลาดกบกอย

เตรยมลกปลานลขนาดเรมตนเฉลย 0.5 กรม/ตว และปลอยในอตราความหนาแนน 30 ตว/

ลบ.ม. ในสวนของลกพนธปลาดกบกอย เตรยมลกปลาขนาดเรมตนเฉลย 15 กรม/ตว และปลอยใน

อตราความหนาแนน 50 ตว/ลบ.ม.

ท าการแยกเลยงระหวางปลานลและปลาดกบกอย โดยในกรณปลานล ใชเวลาเลยง

ประมาณ 6 เดอน และในกรณปลาดกบกอยใชเวลาเลยงประมาณ 4 เดอน

การเตรยมบอทดลอง

9

เตรยมบอทดลองโดยการลางบอใหสะอาด และแชดวย ดางทบทม (KMnO4) ความเขมขน 25

ppm แชไว 6 ชม. จากนนระบายออกและตากใหแหง จากนนเตมน าใหมเขาไป และตดตงระบบให

อากาศไวตรงจดศนยกลางของบอ

การออกแบบการทดลอง

ออกแบบการทดลองแบบ Complete randomized Design (CRD) ในการเลยงปลานลและการ

เลยงปลาดกบกอย ทประกอบดวย 4 treatment ดงน

Treatment 1 เตมกากน าตาลชนดเดยว

Treatment 2 เตมกากน าตาล + ร าละเอยด

Treatment 3 เตมกากน าตาล + ขนมปงปน

Treatment 4 เตมกากน าตาล + ขาวโพดปน

โดยท าการเตมแหลงของคารบอนทแตกตางกนตาม treatment ขางตน สปดาหละครง

รวมกบการใหอาหารเมดส าเรจรปตามโปรแกรมการใหอาหารปลานลและปลาดกบกอย (ตารางท

2) และแตละ treatment ทดลองซ า 3 ครง

ตารางท 2 โปรแกรมการใหอาหารปลานลและปลาดกบกอย

ปลานล ปลาดกบกอย เดอน %CP % นน.ตว จ านวนมอ/วน %CP % นน.ตว จ านวนมอ/

วน 1 40 12 5 40 8 4 2 35 8 4 30 6 3 3 30 6 3 30 3 2 4 30 5 3 30 3 2 5 30 3 3

6 30 3 3

การตรวจวดคณภาพน า ท าการวดคณภาพน าเดอนละครง โดยประเมนคณสมบตของน าดงตอไปน อณหภม, DO,

pH, Alkalinity, Total Ammonia Nitrogen (TAN), NO2- N เปนตน

10

การประเมนการเจรญเตบโต ตรวจสอบการเจรญเตบโตทกๆ 2 สปดาห โดยประกอบดวย

- อตราการเจรญเตบโตเฉลยตอวน (ADG) (ก./ตว/วน) ADG (ก./ตว/วน) = นน.สดทาย (ก.) – นน. เรมตน (ก.)

จ านวนวนทเลยง (วน)

- อตราการแลกเนอ (FCR) = จ านวนอาหารทกนเขาไปทงหมด (กก.) นน.สดทาย (กก.) – นน. เรมตน (กก.)

- อตราการเจรญเตบโตจ าเพาะ (SGR, %/วน) SGR (%/วน) = ln นน.ปลาหลงการทดลอง – ln นน.สดทาย x 100

จ านวนวนทเลยง (วน)

- อตราการรอด (Survival rate, %) = จ านวนปลาทเหลอ (ตว) X 100 จ านวนปลาทงหมด (ตว)

- ปรมาณการเกด Biofloc วดโดยปรมาณตะกอนแขวนลอยในน า (Total Suspended Solids, TSS)

การวเคราะหขอมลการทดลองทางสถต

ขอมลทไดน ามาวเคราะหทางสถตหาความแปรปรวน โดยใชวธการเปรยบเทยบคาเฉลย

(One way Anova) และหาระดบความแตกตางโดยวธของ DMRT (Duncan Multiple Range Test)

โดยใชโปรแกรม SPSS เวอรชน 17

แผนผงแสดงการค านวณจ านวนคารบอนทจ าเปนตองใชตอวนในการก าจดของเสย

ไนโตรเจนทเกดจากอาหารทไมไดกนและการขบถายของเสยจากสตวน าโดยไบโอฟลอค (Biofloc)

11

ผลการศกษา

ผลการศกษาการประยกตใช Biofloc ในบอเลยงปลานลและดกบกอยสามารถแสดงผลการ

ทดลองตามล าดบดงน

การใช Biofloc ในการเลยงปลานล ผลการทดลองหลงจากเลยงปลานลในระบบ Biofloc เปนระยะ 6 เดอน (ตารางท 3) พบวา ปลานลทเลยงในระบบ biofloc ทเตมกากน าตาลอยางเดยว กากน าตาลผสมร าละเอยด กากน าตาลผสมขนมปงปนและกากน าตาลผสมขาวโพดปน พบวาม อตราการรอดตายเทากบ 97.67±1.25, 97.11±0.54, 96.90±0.83 และ 96.80±0.33 เปอรเซนต ตามล าดบ อตราการเจรญเตบโต (weight gain) เทากบ 126.95±0.49, 127.10±0.65, 126.42±0.13 และ 127.38±1.08 ก. ตามล าดบ ในสวนของการเจรญเตบโตเฉลยตอวน (ADG) เทากบ 0.70±0.51, 0.71±0.46, 0.70±0.35 และ 0.71±0.76 ก./ตว/วน ตามล าดบ ส าหรบ อตราการแลกเนอ (FCR) มคาเทากบ 1.60±0.05, 1.58±0.41, 1.56±1.12 และ 1.59±0.06 ตามล าดบ ในขณะทการเจรญเตบโตจ าเพาะ (SGR) พบวามคาเทากบ 3.05±0.74, 3.05±0.09, 3.05±0.69 และ 3.05±0.44 %/ตว/วน ตามล าดบ ผลการศกษาพบวา มความแตกตางของอตราการแลกเนอ (FCR) เทานน ส าหรบการเลยงปลานลในระบบ biofloc ทเตมดวยกากน าตาล กากน าตาลผสมร าละเอยด กากน าตาลผสมขนมปงปนและกากน าตาลผสมขาวโพดปน ทระดบนยส าคญ 0.05 (P<0.05) ส าหรบปจจยอน ๆ ไมมความแตกตางกนทางสถต

ตารางท 3 คาเฉลยการเจรญเตบโตของปลานลทเลยงในระบบ biofloc ระยะเวลา 6 เดอน

การเจรญเตบโต Treatment

กากน าตาล กากน าตาล + ร าละเอยด กากน าตาล + ขนมปงปน กากน าตาล + ขาวโพดปน นน.เรมตน (ก.) 0.50±3.81 0.51±0.19 0.50±0.45 0.50±0.72

นน.สดทาย (ก.) 127.45±1.25 127.61±3.41 126.92±0.39 127.88±0.24

นน.ทเพมขน (ก.) 126.95±0.49a 127.10±0.65a 126.42±0.13a

127.38±1.08a

ADG (ก./ตว/วน) 0.70±0.51a 0.71±0.46 a 0.70±0.35 a 0.71±0.76 a

อตราการรอด (%) 97.67±1.25 a 97.11±0.54 a 96.90±0.83 a 96.80±0.33 a

FCR 1.60±0.05 a 1.58±0.41 ab 1.56±1.12 c 1.59±0.06 ab

SGR (%/ตว/วน) 3.05±0.74 a 3.05±0.09 a 3.05±0.69 a 3.05±0.44 a

หมายเหต ตวเลขทตามด วยอกษร เหมอนกนในแนวนอน มค าไม แตกตางกนทางสถต

12

ผลการทดลองวดคณภาพน าในบอเลยงปลานลในระบบ Biofloc เปนระยะเวลา 6 เดอน

(ตารางท 4)พบวา คณภาพน าในบอเลยงปลานลทเลยงในระบบ biofloc ทเตมกากน าตาลอยางเดยว

กากน าตาลผสมร าละเอยด กากน าตาลผสมขนมปงปนและกากน าตาลผสมขาวโพดปน พบวา

ตลอดการเลยงมอณหภมมคาเฉลยเทากบ 27.74 ± 0.56, 26.80 ± 1.24, 26.12 ± 0.45 และ 27.21±

1.83 C ตามล าดบ คาออกซเจนละลายน า (DO) 4.8 ± 0.60, 5.01 ± 1.12, 4.76 ± 1.35 และ 4.96 ±

0.34 มก./ล. ตามล าดบ ส าหรบคา pH มคา 7.51 ± 0.11, 7.58 ± 0.35, 7.54 ± 0.42 และ 7.50 ± 1.07

ตามล าดบ ส าหรบคาความเปนดาง (Alkalinity) มคา 119 ± 0.30, 121 ± 0.22, 120 ± 1.89 และ 121

± 0.18 มก./ล. ตามล าดบ คาแอมโมเนยไนโตรเจนรวม (TAN) มคา 0.021±0.63, 0.02 ± 0.55,

0.020± 1.77 และ 0.019± 0.37 มก./ล. ตามล าดบ คาไนไตรทไนโตรเจน (NO2-N) มคา 5.42±0.45,

5.40±0.64, 5.64± 0.83 และ 5.30±0.12 มก./ล. ตามล าดบ ในขณะท คาตะกอนสารแขวนลอย (TSS)

มคา 530.00±29.68, 576.34±30.76, 580.00± 75.11 และ 556.50±21.09 มก./ล. ตามล าดบ

คาเฉลยของ อณหภม คาออกซเจนทละลายน า (DO) พเอช (pH) คาความเปนดาง (Alkalinity) ปรมาณแอมโมเนยรวม (TAN) และไนไตรท (NO2-N) ในการเลยงปลานลในระบบเทคโนโลย biofloc ในแตละชดการทดลองไมมความแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถต (P>0.05) (ตารางท 4) แตมเพยงแตคาตะกอนแขวนลอย (TSS) เทานนทมวามแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ 0.05 (P<0.05) ตารางท 4 คาเฉลยคณภาพน าในบอเลยงปลานลระบบ biofloc ระยะเวลา 6 เดอน

คณภาพน า Treatment

กากน าตาล กากน าตาล + ร าละเอยด กากน าตาล + ขนมปงปน กากน าตาล + ขาวโพดปน อณหภม ( C) 27.74 ± 0.56 a 26.80 ± 1.24 a 26.12 ± 0.45 a 27.21± 1.83 a

DO (mg/l) 4.8 ± 0.60 a 5.01 ± 1.12 a 4.76 ± 1.35 a 4.96 ± 0.34 a pH 7.51 ± 0.11 a 7.58 ± 0.35 a 7.54 ± 0.42 a 7.50 ± 1.07 a Alkalinity 119 ± 0.30 a 121 ± 0.22 a 120 ± 1.89 a 121 ± 0.18 a

TAN (mg/l) 0.021±0.63 a 0.02 ± 0.55 a 0.020± 1.77 a 0.019± 0.37 a

NO2-N (mg/l) 5.42±0.45 a 5.40±0.64 a 5.64± 0.83 a 5.30±0.12 a

TSS (mg/l) 530.00±29.68d 576.34±30.76 b 580.00± 75.11 a 556.50±21.09 c

หมายเหต ตวเลขทตามด วยอกษร เหมอนกนในแนวนอน มค าไม แตกตางกนทางสถต

13

ผลความสมพนธระหวางการเจรญเตบโตของปลานลกบปรมาณความเขมขนของ Biofloc

ในบอเลยงปลานล (ตารางท 5) ในระเวลา 6 เดอน พบวา มความสมพนธในทศทางเดยวกนใน

ระดบต า โดยมคา r = 0.18 แตไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05)

ตารางท 5 ความสมพนธระหวางการเจรญเตบโตของปลานลกบปรมาณความเขมขนของ Biofloc ในบอเลยงปลานล ความสมพนธ r P value ความสมพนธ TSS และ การเจรญเตบโต 0.18 0.128ns ทางบวกในระดบต า

การใช Biofloc ในการเลยงปลาดกบกอย

ผลการทดลองหลงจากเลยงปลาดกบกอยในระบบ Biofloc เปนระยะ 4 เดอน (ตารางท 6) พบวาปลาดกบกอย เลยงในระบบ biofloc ทเตมกากน าตาลอยางเดยว กากน าตาลผสมร าละเอยด กากน าตาลผสมขนมปงปนและกากน าตาลผสมขาวโพดปน พบวาม อตราการรอดตายเทากบ

97.48±0.30, 97.00±0.03, 96.16±0.64 และ 96.51±0.05 เปอรเซนต ตามล าดบ อตราการเจรญเตบโต (weight gain) เทากบ 83.03±0.73, 82.53±0.97, 83.65±0.06 และ 82.68±0.42 ก. ตามล าดบ ในสวนของการเจรญเตบโตเฉลยตอวน (ADG) เทากบ 0.69±0.64, 0.69±0.78, 0.71±0.08 และ 0.69±0.67 ก./ตว/วน ตามล าดบ ส าหรบ อตราการแลกเนอ (FCR) มคาเทากบ 1.46±0.03, 1.45±0.03, 1.47±0.21 และ 1.45±0.57 ตามล าดบ ในขณะทการเจรญเตบโตจ าเพาะ (SGR) พบวามคาเทากบ 1.56±0.05, 1.56±0.24, 1.58±1.20 และ 1.56±0.09 %/ตว/วน ตามล าดบ

การศกษาพบวา มความแตกตางของอตราการแลกเนอ (FCR) เทานน ส าหรบการเลยงปลาดกบกอยในระบบ biofloc ทเตมดวยกากน าตาล กากน าตาลผสมร าละเอยด กากน าตาลผสมขนมปงปนและกากน าตาลผสมขาวโพดปน ทระดบนยส าคญ 0.05 (P<0.05) ส าหรบปจจยอน ๆ ไมมความแตกตางกนทางสถต

14

ตารางท 6 คาเฉลยการเจรญเตบโตของปลาดกบกอยทเลยงในระบบ biofloc ระยะเวลา 4 เดอน

การเจรญเตบโต Treatment

กากน าตาล กากน าตาล + ร าละเอยด กากน าตาล + ขนมปงปน กากน าตาล + ขาวโพดปน นน.เรมตน (ก.) 15.09±0.23 14.92±0.87 15.13±0.04 14.98±0.55

นน.สดทาย (ก.) 98.12±0.51 97.45±1.26 97.78± 0.08 97.66±0.37

นน.ทเพมขน (ก.) 83.03±0.73 a 82.53±0.97 a 83.65±0.06 a 82.68±0.42 a

ADG (ก./ตว/วน) 0.69±0.64 a 0.69±0.78 a 0.71±0.08 a 0.69±0.67 a

อตราการรอด (%) 97.48±0.30 a 97.00±0.03 a 96.16±0.64 a 96.51±0.05 a

FCR 1.46±0.03b 1.45±0.03c 1.47±0.21 a 1.45±0.57 c

SGR (%/ตว/วน) 1.56±0.05 a 1.56±0.24 a 1.57±1.20 a 1.56±0.09 a

หมายเหต ตวเลขทตามด วยอกษร เหมอนกนในแนวนอน มค าไม แตกตางกนทางสถต

ผลการทดลองวดคณภาพน าในบอเลยงปลาดกบกอยในระบบ Biofloc เปนระยะเวลา 4

เดอน พบวา ตารางท 7) พบวา คณภาพน าในบอเลยงปลาดกบกอยทเลยงในระบบ biofloc ทเตม

กากน าตาลอยางเดยว กากน าตาลผสมร าละเอยด กากน าตาลผสมขนมปงปนและกากน าตาลผสม

ขาวโพดปน พบวา ตลอดการเลยงมอณหภมมคาเฉลยเทากบ 28.14 ± 0.50, 27.89 ± 0.24, 27.92 ±

0.55 และ 27.01± 0.83 C ตามล าดบ คาออกซเจนละลายน า (DO) 5.37±0.03, 5.31±0.03,

5.32±0.03 และ 5.54±0.03 มก./ล. ตามล าดบ ส าหรบคา pH มคา 6.59±0.23, 6.50±0.63, 6.23±0.13

และ 6.21±0.23 ตามล าดบ ส าหรบคาความเปนดาง (Alkalinity) มคา 185 ± 0.60, 184 ± 0.22, 184 ±

1.89 และ 184 ± 0.18 มก./ล. ตามล าดบ คาแอมโมเนยไนโตรเจนรวม (TAN) มคา 0.034±0.53,

0.035 ± 0.85, 0.034± 0.79 และ 0.035± 1.37 มก./ล. ตามล าดบ คาไนไตรทไนโตรเจน (NO2-N) ม

คา 1.06±0.45, 1.07±0.64, 1.06± 0.53 และ 1.07±0.12 มก./ล. ตามล าดบ ในขณะท คาตะกอนสาร

แขวนลอย (TSS) มคา 710.00±10.18, 712.30±40.60, 711.00± 80.11 และ 711.50±67.09 มก./ล.

ตามล าดบ

คาเฉลยของ อณหภม คาออกซเจนทละลายน า (DO) พเอช (pH) คาความเปนดาง (Alkalinity) ปรมาณแอมโมเนยรวม (TAN) ไนไตรท (NO2-N) และคาตะกอนแขวนลอย (TSS) ในการเลยงปลาดกบกอยในระบบเทคโนโลย biofloc ในแตละชดการทดลองไมมความแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถต (P>0.05) (ตารางท 7)

15

ตารางท 7 คาเฉลยคณภาพน าในบอเลยงปลาดกบกอยระบบ biofloc ระยะเวลา 4 เดอน

คณภาพน า Treatment

กากน าตาล กากน าตาล + ร าละเอยด กากน าตาล + ขนมปงปน กากน าตาล + ขาวโพดปน อณหภม ( C) 28.14 ± 0.50 a 27.89 ± 0.24 a 27.92 ± 0.55 a 27.01± 0.83 a

DO (mg/l) 5.37±0.03 a 5.31±0.03 a 5.32±0.03 a 5.54±0.03 a pH 6.59±0.23 a 6.50±0.63 a 6.23±0.13 a 6.21±0.23 a Alkalinity 185 ± 0.60 a 184 ± 0.22 a 184 ± 1.89 a 184 ± 0.18 a

TAN (mg/l) 0.034±0.53 a 0.035 ± 0.85 a 0.034± 0.79 a 0.035± 1.37 a

NO2-N (mg/l) 1.06±0.45 a 1.07±0.64 a 1.06± 0.53 a 1.07±0.12 a

TSS (mg/l) 710.0±10.18 a 712.30±40.60 a 711.00± 80.11 a 711.50±67.09 a

หมายเหต ตวเลขทตามด วยอกษร เหมอนกนในแนวนอน มค าไม แตกตางกนทางสถต

ผลความสมพนธระหวางการเจรญเตบโตของปลาดกบกอยกบปรมาณความเขมขนของ

Biofloc ในบอเลยงปลาดกบกอย (ตารางท 8) ในระเวลา 4 เดอน พบวา มความสมพนธในทศทาง

เดยวกนในระดบต า โดยมคา r = 0.23 แตไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05)

ตารางท 8 ความสมพนธระหวางการเจรญเตบโตของปลาดกบกอยกบปรมาณความเขมขนของ Biofloc ในบอเลยงปลาดกบกอย ความสมพนธ r P value ความสมพนธ TSS และ การเจรญเตบโต 0.23 0.103 ทางบวกในระดบต า

16

สรป วจารณผลและขอเสนอแนะ

วจารณผลการทดลอง

จากการศกษาพบวา การเตมแหลงคารบอนทแตกตางกนทประกอบดวย กากน าตาล กากน าตาลผสมร าละเอยด กากน าตาลผสมขนมปงปนและกากน าตาลผสมขาวโพดปน ไมไดมผลตออตราการรอดของปลานล น าหนกทเพมขน อตราการเจรญเตบโตเฉลยตอวน (ADG) และอตราการเจรญเตบโตจ าเพาะ (SGR) ทแตกตางกน แตอาจมผลตออตราการแลกเนอ (FCR) ของปลานลทแตกตางกน ท งนอาจเนองมาจาก การเลยงปลานลทกชดการทดลองมการเตมแหลงของธาตคารบอนไวในทกการทดลองแลว เพยงแตมการเพม แปง (starch) น าตาล (sugar) เซลลโลส (cellulose) และพวกกากใย (fiber) ทเปนแหลงคารบอนอน ๆ นอกเหนอจากกากน าตาล (Molasses) เสรมเขาไป นอกจากนปลานลทใชในการทดลองยงมปรมาณทนอยทงขนาดและความหนาแนน ท าใหการเตมแหลงคารบอนลงไปอาจท าใหไมเกดปรมาณ biofloc มากนก ซงสามารถสงเกตไดจากปรมาณตะกอนแขวนลอย (TSS) ทมคาไมสงมากนก ซงการทดลองนสอดคลองกบ Avnimelech (2007) ทเพมคารบอนลงในบอเลยงกงเพอเปนการเพมแหลงอาหารของโปรตนจลชพ เกดการสรางฟลอคซงเปนอาหารแกปลานล และ Azim and Little (2008) ทรายงานวาปลานลทเลยงโดย เทคโนโลยไบโอฟลอคมผลผลตเพมขน 45 เปอรเซนต ในการศกษาครงนทดลองในระบบปด โดยน าจากบอกงไหลเวยนสบอปลานลซงปลานล จะกรองกนเศษอาหารและอาหารธรรมชาต (flocs) ทผลตจากของเสยจากบอกง โดยแบคทเรย จาก นนน าจากบอปลานลจะไหลเวยนกลบไปสบอกง (Muangkeow, et al., 2007) ส าหรบผลการศกษาการเตมแหลงคารบอนทแตกตางกนทประกอบดวย กากน าตาล

กากน าตาลผสมร าละเอยด กากน าตาลผสมขนมปงปนและกากน าตาลผสมขาวโพดปน ไมไดมผล

ตออตราการรอดของปลาดกบกอย น าหนกทเพมขน อตราการเจรญเตบโตเฉลยตอวน (ADG) อตรา

การเจรญเตบโตจ าเพาะ (SGR) และอตราการแลกเนอ (FCR) ของปลาดกบกอยทแตกตางกน ทงน

อาจเนองมาจากการเลยงปลาดกบกอย ทกชดการทดลองมการเตมแหลงของธาตคารบอนไวในทก

การทดลองแลว เพยงแตมการเพม แปง (starch) น าตาล (sugar) เซลลโลส (cellulose) และพวกกาก

ใย (fiber) ทเปนแหลงคารบอนอน ๆ นอกเหนอจากกากน าตาล (Molasses) เสรมเขาไป แมวาการ

เลยงปลาดกจะสงผลใหเกดตะกอนแขวนลอย (TSS) ในระดบทสงกวาปลานล เนองจากปลาดกม

ขนาดและความหนาแนนทสงกวาปลานล จงสงผลใหมตะกอนไบโอฟลอค ทหนาแนนกวา

17

สรปผลการศกษา

การเพมแหลงของคารบอนอน ๆ รวมกบกากน าตาล (Molasses) เชน ร าละเอยด ขนมปง

ปนและขาวโพดปนในแตละชดการทดลองไมสงผลตอน าหนกทเพมขน อตราการเจรญเตบโตเฉลย

ตอวน (ADG) อตราการรอดตาย อตราการแลกเนอ (FCR) และอตราการเจรญเตบโตจ าเพาะ (SGR)

ของปลานลและปลาดกบกอย

การเพมแหลงคารบอนสงผลใหเกดตะกอนแขวนลอย (TSS) หรอ biofloc แตกตางกน

ระหวางการเลยงปลานลและเลยงปลาดกบกอย โดยทการเลยงปลาดกจะมความเขมขนของตะกอน

แขวนลอย (TSS) หรอ biofloc มากกวาการเลยงปลานล

ขอเสนอแนะ ควรทดลองในบอขนาดใหญกวานและควรเปนบอทหมนเวยนน าไดทวถงกน ควรเพมขนาดและความหนาแนนของปลามากกวานเพอกระตนใหเกดตะกอนแขวนลอย (TSS) หรอ biofloc ควรเพมต าแหนงของหวทรายหรอการใหอากาศมากกวานเพอใหการปนมวลน าไหคลกเคลากนมากกวาน ควรค านวณคา C/N จากแหลงคารบอนอน ๆ ใหชดเจนมากยงขน

18

เอกสารอางอง

กษดส หนทอง. 2551. การบ าบดไนโตรเจนในระบบการเพาะเลยงสตวน าแบบปด. วารสารพระ จอมเกลาลาดกระบง 16:11-20. บญเสรม วทยชานาญกล. 2556. โครงการการเพาะเลยงกงกลาดารวมกบการอนบาลลกปลาทบทม

ดวยระบบน าตะกอนชวภาพสดสวนทเหมาะสมระหวางกงและปลา. แผนวจยและพฒนาตอ ยอดเทคโนโลยภายใตการดาเนนงานคลนกเทคโนโลย. มหาวทยาลยมหดล.

บญญต สขศรงาม. 2534. จลชววทยาทวไป. กรงเทพ ฯ : ภาคจลชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยบรพา. วรรตน วณชชานย. 2552. ผลจากการเตมสารอนทรยคารบอนตอการเกดตะกอนตะกอนจลนทรย และคณภาพน าในระบบการเลยงสตวน าแบบปด. วทยานพนธปรญญามหาบณทต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย สมหมาย เชยววารสจจะ. 2539. เอกสารค าสอนการจดการคณภาพน า. ภาควชาวารชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร. อนสรา แกนทอง. 2012. ไบโอฟลอค (Biofloc) กบการเพาะเลยงสตวน า ตอน ไบโอฟลอคฮโรของ

สตวน า. สบหาไดโดย http://www.nicaonline.com/index.php?option=com_content&view

=article&id=642:--biofloc-&catid=42:2012-02-20-03-00-29&Itemid=124.

Azim, M.E. and D.C. Little. 2008. The biofloc technology in indoor tanks: Water quality, biofloc

composition, and growth and welfare of Nile tilapia Oreochromis niloticus. Aquaculture

283: 29-35. Muangkeow, B., Ikejima, K., Powtongsook, S.and Yi, Y. 2007. Effects of white shrimp ,Litopenaeus vannamei (Boone), and Nile tilapia, Oreochromis niloticus L., Stocking density on growth, nutrient conversion rate and economic return in integrated closed recirculation system. Aquaculture 269: 363-376. Roselien C., Tom D., Peter B. and Willy V., 2012. Biofloc technology in aquaculture :

Beneficial effect and future challenges. Aquaculture (356-357), 351-356. Timmons, M.B., J.M. Ebeling ., F.W. Wheaton., S.T. Summerfelt., and B.J. Vincii. 2002

Recirculating Aquaculture System. 2nd

edition. New York: Northeastern Regional Aquaculture Center.

19

Vanitchanai, W., Powtongsook, S. and Nootong,K. 2009. Effect of organic carbon additionon Inorganic nitrogen control and bio-flocs characteristics during the closed water tilapia grow out in suspension systems, pp.1-6. In The 35th Congress on Science and Technology of Thailand. Burapha University, Chonburi.