trt % /e-adr;^ 6yff, fu-.'''

-fur/fr*"L- / dtA-L--^ *<lza*4e6-z;"e*r"u^ Rr /f?r

raT,AT MUMTAZ YAI\4AN

Kitip Q e t e b i'nin cihanniima,srnrn bir krsmrnrn Istanbu'datab,r,bu tarihten sonra, coirafya ttr.ri"J" n"rrganlar ini,, r"""'lir gekilde irtikattrrenba'r oldu. Birgok kimserer, "ti"ua" getirmek istedikleri eserrerde, cr._hanniima'ntn ihtiva.e.tmekte orduiu mal'matrn bir Eofunu armak riizumunuduydutar [z]; arArtt":l

.b" *"1#;;;anki kendi miisahedererine, mesmu-atlarrna miistenitrnig gibi, ortaya ";;il. Bugiin bu mahiye*eki esertrerdenbir go!u, hara kiitii'hanelerirnizdu ,rr"rr",rt burunmaktadrr. Bunlar esaslrbir tenkide tdbi tututmadrkiarr iii" J*lr* bir eser olarak eie arrniyorrar.Hususi kiitiiphanerniede bui-unan ve tetkit< irnize mev.zir oriil n.isha da[3] bunrardan b;riarr. ;dL;; ;;';r;", :ahibinin miisaheda .re mesrnuat:namiistenit oiarak, bir krsrm sarna rrairLrnda, girndiye r..a*i].",,a bir eserde

ffi|ji, *:il:ilAorijinar *ua*at, irrtiva ettig;";;;, ;.;. * ciefer bir

CiHANNUMA'NIN iLAVeTi ein NUS HASIr'1

Bag ve sonrarr noksan olup har'i hazlr gekti ire 346 var,aktan ibaretnan bu eser giizel bir nesih iie yaurlrdr,r. FIer sai:ife s' sei<iz saa,;irnerre,rtT9.11 :_1r*r_

r"*tra ectiyor. -r.l"lr""rrgr

nasebiyie bu :rii,rhanr;:

bulu-

sahii:i

:

II

iI

y

II

tl'l Cihannilma. Miitef err i k a.tabt,^Istanbut f f iS. gu eser igin, M o r-

F ;; 1i?1 ."'::j i&, #"f l'J

",j

i 3.: i:

i#.#1#";:ifi:i:,"v"il?,#{5:fa1 atmancadan naklen ), s. 27l I i,"

-lf ot:p 1 " i T.:ll osmantt coi,"ii iiu]-r1rt- v9 miiellitleri hakktnda, f Sf 3 ..""-

?:j-"_S_::'gr-itinun,tar","i:ii"_l,iZ'ii_

fi '-i,-i+i*$f*,'':,#f i,*-i',#

i:_'#,1 iifr i \' #f:.:,:.,;,;: "t. i'{i t-,n e r:. . Cihannijma'n

" a"r"p",J"ti i"r_ma ni.ishalarr hakkrnda r"f O_uir.rriJi_

i::|fi 1ff. li,""T#,,t ir"','"-,*nX';: Iiyetle.lr-ahsedememektedir. c;;;""il:tanbul'{aki yazma niishar"r, igii-L"i, "-nrz : I Ragrp pasa t06l ( t9 A"1ie,f".t-

;^ei vg 3 rrar';iayr muhrevi. ); Idurat Mol-rd - l:ci:..id:l c 9S2 { i::;:tala:l bCl,ah.:-,ots;,n ,; Iliis:ev p;,: LIir,,i i,1'fii;

3::.';" 11r? ; Berir'&aa' ir'i;ilik ffjt..retra auJ* (eij.b..{ j;, j,._,:_rt i.iulla giE;tr_urne li kre;ar t;i,: V:i.,;.iid.*rn .Efi"ai2336; I,iur-r osiiaci.z:e 3r;C 1,_ldr r aescf;:re r,:n ortaya atmrg

:*r_o,:_B,u bu icid,a;-r ( yui;.arrcia Uifr""all.rirnai<aie, s. 20 ), tetkik ctir:-kt. .la"Eo -

T:, :r.l gibi, daha birqok "..rt.. Jo-io_yrt etmehtedir.

3 i'j, _#i! :t "T, fi -

xli* J:il,,f*.*;lpacasrmrz tarilii bazr tetkikai Liii, f,"Itamonu'ya vukubulan bu seyahatr esna_srnda, S,afranboiu, garti:r r.j "irr"., tJ-t<rncia .ehemariyetii matrinrati- *"ili$i

"li#ii:tiqi;..?:xi"::x,?l.ti:t'#i'r*hl i:f i: ji*i':'ri 1 3 :h iir;nu da bitmiinar"o.

"ott*ltte oldufu-

rrl

-2hakkrnda tam ve hakikt marOmat edinmek miimkin olamamaktadr" yalnrzcserin ig,kapair iizerinde, bilahara yazrldrir, yaztntn geklinden an:agllan veyine nesih bir yazr ile ( Attas-r lbrahim Hamdi Efendi 1163 ) geklinde birkayrt mevcut bulunmaktadrr [4]. Yalnrz miiellifin verdiii mal6mat arasrn-da, kaydettipi tarihlerden, eserin, 1142 senesinden sonra ve IL62 senesinden" ewel kaleme ahndrir ve 1163 tarihinde de tesvidi tamamlanmak iizere bu-lundu[u anlagrlmaktadrr [ ;].

Eserin tetkikinde: Mbeilifin, bugiin safranbolu,ya baih bulunan ulusnrhiyesinin Kiigiik Endiiz kdyiinde dofdufu [6], herhangi bir memuriyet,ticaret veya bagka suretle Rumeri taraflarrnr gezdiij l7f, 1142 senesiadesrla ve validesihi ziyaret rnaksadryle [8] memleketine gittiii, giderken u!_radr[r yerlerle doidufu yer ve civart hakkrndaki miiqahedat ve mesmu.atrnrbilihara bu esere kaydettiii anlagrlmaktadrr. Fakat qahsr hakkrnda bundanfaala mal0mata destres olunamryor. Yalntz Bartrn bahsinde nesebini tesbitetmekte ve bunu Eimme-i isni agerden Zeyneldbidin'e kadar giitiirmekte -' rol lrk d"fa olarak.bu eserden Necip 1... 8u fakir 1142 senesi hit?linde.{srm Bey bahsetmigtir, -(Tahir Beyin zair-i ,vdhde-i *"grtr.a

"vr"aiginJ"..l;Osmanfu mii,elliflerine naklen altnan ma- (Varak: SZSI. - --

kale, Osmanh miiellifleri, c. 3. Cofrafi- . yalova,dan bahsederken : (Varak 336)yun faslr, s. 317 hASiyesi). Fakat mer- ,, .. .. ve hrlAl_i miisvedde ki 1162 sc-

li.T#;tllunT l'.",Li1,,,,01,"",i?fil:: nesi cemaziviiri,,,,.iioio o""r,i,,,ai,.l ,,diEine delAlet etmektedir. Kendisinin bu [6.] ".. . . KiiCiik ,r-, nam karyeycgakalevi y.azdtEr srrada, Bay A h m e t varrlur ki Hubb - 0l vatan min - el imanT e v h r d 'rn elinde butunan bu eser feh"jsrnca-. -.-l . l'" tVir"t

--sZOj. ""..'hakkmdaki mal0matr, Ahmet Tev-I i a;aen aid-rEru gOriivoruz. Nedense. N ecipAsrmBey"Endiiz )lilAhmet Tevhi-d'fi de Uuisiti karv_esinin elyevrn NeziroElu deni-tctkik etmek liizumunu duymadrgr anla- lel kii-1 olduEu anlagrhyor lyukairOagulmaktadrr. gayet esash Uii tetti-fe taUi b.ahse.dilen hagiye ) ,, demekte iJ. a", L":tnrtulmug olunsa idi, eserin, hern ayrr bir giinkii teskilAtta, Bartrn ve SafranlolucoErafya kitabr olrna'drll, Cihanniima'yr kazalan dahilinde ne Endiiz vc ne dctakliden yazrlmadrlr ve hern de iki cilt Neziroflu adrnda bir ktjy m""cuiUuiu*oknadrEr anlaqrlrrdr. Eserin iki cilt ol - mamaktadrr. Yalnlz buiiin Safranbotumasr hakkrndaki miitalea,nrn-or-taya gr!- kazasrna baElr butunan (ulus) nahiyc -rnasrna sebep de : - noksanhlr hasebivle sinae fotiz)-"aii uit kiiy mevcuttur [ba-kagrncr varakta oldulu kat.i surette tes- ,t r"rr,'b"t itiv!- i"Uaf .ti Niifus Urnqrnbit edilemeyecek bu,lunan, fakat eldekiSekline gtire, ZO .raraktan ibaret bulunan MiidiirliiSii, Kiiylerimizin-Adlatr

-s.,65?,ba5 taraflardaki yapraklarrn boyundan, Istanbul 1928; Dahiliye Vekileti Ma -trei n.Oe"se, iki'santimetre kadar olan halli ldareler lJmum MiidiirliiEii, Kdy-krsmr kesilmi6 ve miitebat<i krsma naza- letimiz, s, 227,lstanbul ts33 I ivlahat-ran yapraklarrn kiigii,k kalmrg olmasrdrr. len bir tetkik yaprlrnadrkga, (Diiz) adfuZaten bu ilk krsmrn yazrsryle miitebaki kiiyiin (Endiiz) veya lttizir6gluj ola-&rsrrn arasrnda da l-e yaTt v9 ne de yazr bileceiini kat.i olarak kestirrnek mifun -&rtasryle satrr adedinde bir fark mevcut kin otlamayac"f.tr.-'dcEildir. t7l Bolu-'dan bahsederken (varak 311)

[5] Amasra bahsinde : ( varak 316 ) "Namrk-ul (aynen biiyledir) iakir de oi". . . . ve bin yiiz krrk iki senesi a[us- tahtadan bir pistahta-Zigtoyda otuz pa-tosunda Ereili iskelesinden sefine ile ol raya aldrm, elyevrn mevcuttur."adanrn ( Amasra ) tiniine l,enger enddz [8] 5 nrumarah notun ikinci frkrarrnaoldulumuzda bakrnrz.

.4r-1

dir. Bu lrayde g6re babasrnrn adrH tiseyin oldu{u ve bunlannlunduiu anlagrlmaktadrr.

-3--B

ay ram [9], dedesinin de S e yyi dda kciylerinde ziraatla megg0l t imseiei Ur'r-

Eser, tamarrniyre cihanniima'ntn aynidir. Fakat en miihim l*smrnrmemleketi ve civarryre yarva ve di{er bazr krsrmlarr hakkrnda verdi!.i ma _lomat tegkil etme,ktedir. Bu krsrmlJ. ,"-uo.ryre orijinal, miigahade ve mes-mu'ata mi'istenit olduiu gibi, yarova'dan bahsi srrasrnda, orada mevcut bulu-nan kagrt imalAthanesi hakkrndaki krsrm da cidden mtihim bir tarih vesi -kasr mahiyetinde bulunmaktadlr [r0]. 'r's'r*r

Tetkik ettiiimiz bu niishada, noksan.olan krsrmdan sonra ilk bigrayansahife, matbuun 5l inci sahifesinden baglayan krsma tekabiil etmekte ve sonkrsrmlar da yine mat,buun 635 inci satrifesinin rl inci satrrrnda bitmekte-dir' Bu eserin Matbu' cihannilma'dan a'ndrir muhakkak ormasrna rai -men' hin-i rab'rnda bag-taraflara yaptr$r- ( Littabi ), zeyl-i littabi geklin _deki ildveler, noksan olan krsrmlar'igi-rrae kaldrfrndan, u"u itarr.t.rin ahnrpahnrnamrg oldufunu cigrenmek miimkin olamryor.Bu niishadaki bazt krsrmlar, matbfr cihinniima,ya nazaran krsartrrmrgfllf' yazirq srrasrnda, bilerek veya birmeyerek noksan yazrlmrg oran kr -srrnlar da kitap kena*na sonradan il6ve olunmugtur [12]. Aynen cihannii-ma'dan ahnan krsrmlar i.izerinde, muharririn, p.L golJ ,J,vat nyaptrgr gibi,miiteradif oran kerimererin yerlerini desigtirdiii, bazan ciimleleri krsalt -tr{r g6ze sarpmakta.": b: da ehemmir;u ;i;;;il;;;, etmemekte -dir [ts]' Yarmz memleketine yakrn ol^ib^"rgehirlerden iahsederker, rru-

. .tqT SiGir"*a*""ri, bu .rechil.di. ki lL"r.*ur..r ri;;;'il;;t, Essevid Bavra- lerinde vaziltdn" denilerek tavyed.ilmi5,ibn Esseyid Hi.iseyin il" bt.liii$ii;;': meseia .)'t-' den bahsedrl,rr."r, boyleman..... yap_rlmrgtrr. yine bir Eok tarihi krsrmrar*jl9l"P-t- !tsrm, Tarih-i Osmani Encii- " Tatip- otantar- iirilie mtirac";;-;;;'-m-enl utecmuasr'nda ( sene.I. s. lgg 1 let,,,-denilerek mesk0t geqrlmrgtrr.rbrahim M ii tef er ri ka hakl .tiz.t MatuJ'6iiiiiio,u'"rn 335 incikrndaki bir makaleve . zeyil or*"r. r" sarriiesinaeti- ii")i'iri xafive maddesi,Bay Ahmet re v rri;',d;-';t,*: (Varak tail-riir;;adaesi lvarak 146)rak neerldilmistir. yarnrz- -ti.ii"rit'iT- Gtir-cista.;"d;; ivlr"n !50), Medine

1111_oldueunda siiphe olmay.n il, l[i maddes.i <-v"r"i irjl liui ui, t,"*;;:Relrme vanlrs vazrlmrgtrr. Fakat uu ma- 1011t da bu arada ,itilait"uiti,

fiiii;Ii"x'f,x'T",\""??,1,"ij'llhii:,,"i:?i,itr;ii.:itri:Lli'.#f :l:cogtatvava dair vazma bit -eserden ,, uazlh.S $ekli, lunu eoksiizet t"l"ii,,t]nakledildifi kaydidilmis "" U"-

".-t""1?i tirebiiir-; ' Y$"$ rvr 5

verilen mal0mairn srhhair t"f.f.r"i""s-fr; ,, Evsaf-t Engiiri ss2<w, altmtg be5il;;i:lll;:ek vaziyeiin- *,aa,iil'.lui_ d,?:.:,:_:rt ue otuz dokiz derece etri da-_ rrrl 14"16daa tor ve,arz ahvarinden ::;; ;i;:"f# ^i;;i:,";::;;rf:;!"!;r":bihis burunan 94 iincii.sah'i-fe;-ffi;;: l* n'mtvte m'zitt kadtiskerlere virir -lan krsrm, t0 sahife ;.i;a. lf,i["i".?if"_ i2, tu sen^rin naricen-ii,aahiten kat,a vemiqtir. Cihanniima,d," *e.rcut bul-urran iu..r"i"tenl-""--"ii,ai" ve cevimi. vctarihl vakavi'in bir krsmr "ist,imtarihl. n^^"^iir- ii nile'Tahatlett miistemil

2Fr

if)i'III

II

i

II

I

tI't

-4-hardrin, matbfi Cihanniima'dan nisbeten farkh rnal0mat verdiii de g6riil,mektedir It+].

Hiilisa, tetkik etmekte olduiumuz bu niisha ile muharriri hakkrndaverilecek 'bundan fazla malffmat bulamryor ve ehemrniyeti iizerinde dur -mak istedilimiz metne gegiyoruz :

Varak 312 den:" . .. . . Zagfranbolr .. altmrg beg derece tffl ve krrk bir derece

yirmi dakika atzda on iki mahallesi ve dijrt camii iki hammamrve hancer *kal'asr veYazu

olub haricinde besitin ve ba{ge ve b.a!-lar ve nehr-t sagtrt olub ekser sikkantTiirkman'dtr bu vilayettn metar ttttlk veipliii ve sof'u olub ( lrengistan ve Hindve Sjad ve diinyaya bundan sider bu tit-ti& /<egisi gayti yerd.e olmaz gayri mem-leketlete gotit'iirler bfu iki seneden soa-ra oI diyann kegilerine diiner ve butiltik bir , azim mukataa olub Engiiritamga mukataasr meghurd.r kelere ta -ratndan Balyozlar oturub sotdan gayriiplilin alub lzmir'e ve andan Firengis -tdne gider ebrigine benzer Hau Bay -ram-t VeIi kerametidir deiler ) ve En-giiti'nia ig kal'ast gayet metin bir ma -hal-i miirtefi'de viki olub taSrast zeminihumvare vAki olub mahallAt ve biiyutudahil-i sfirda olur Harunurre$id ve Me'-mEn buna kasd eyleyince gazA itmi1ler-dir Konstanyo l:L-,ri Rayset bi -nast olub bundan Kastamoni beg merhaIedir bunun kapusunn iki mtsrat Ba{da'da nakl olunmugdur Elarunurtegid buna geldikde kapust iizerinde Y&aani yazuile,...u

Ciharrniicna'da ( s. 603 ) :" Evsaf-t Engiiri tahtq vil|yet beg -

yiiz akee mevleviyeddir ve kAhi arpalfudimtyle kadnsker mLz&llerinin biristnevirirler bu gehir harig ve dahil kal'astbezistam ve esvakt ve cevAmi ve ha -mamlan ve nice mahallitt olub haricin-de biraz bostan bai ve bafige ve nehr-isagiti vardtt ekser siikkinr Tijrkman'drc

hoca miikellef bir han yapdrrmrsdrr bir viran5 2\_ kiiyii dirler Eflani tarafrna Rum ke-

feresi karyeleri ve gehirliinin ekserinde bai evleri olub yaz gidrn-

lerinde baflara nakl ideler ve zemininde zaffran eyii olmaglatarlasr gayet zikrymetdir meseld bir Istanbuli kile bufday ekiliirtarlaya bir kaE ytz gurug virirler vildyeti sengistAn ve cezire gi-bi olmagla toprak azizdir ve oldukEa ulema ve meqAyihi vardrr ve

e.n meghur metat tiftik ve sofdut kigayrt yerde bu mettebe olmaz ig hisanmetindtt ta$ras, gibi deEildrr. Ig kal'astmahal-i murteti'd.e tatras, diizde cemfbuyut dahil-i sttrda HarunurreSid ve Me-mun ve gayri buna nice gazalar itdilerve bunu Konstans kayser bina itdi bun-dan Kastamoni bes merhaledir bununkapusndan iki mtsrat Bag,dada aaklidiib Harun buna geldikde kapust iize .rinde yazt yazilmrg ki. . .. . -

Il4l Ankara bahsinde ( Varak 303 ),Ankara sofundan bahsederken : " .. . .Frengistan ve llind ve Sind ve diinyayabundan gider bu tiftik kegisi gayri yer-de olmaz gayri rnemleketlere ciitiiriir'-ler bir iki seneden sonra ol diyarrn ke-cilerine diiner ve bu tiftik bir azim mu-kataa oiub Engiiri tarnga mukataasrmeghurdrr Balyozlat oturub sofdangayri iplifin alub lzmir'e ve andan Fi-rangistane gider ebrisime benzer HacrBayram-r Veli keranretidir dirler ( sa-hife kenarrnda " Hacr Bayram-r Velihazretlerinin kerametidir .dirler ,, gerk -linde bir tAhgiye vardrr ) . . ..,,

Kastamo.ni maddesinde (Varak 308)" . . .. Kasta,moni kiilliyen tarikat-r hal-vetiyeden olub Kadr zade mezhebindcbir 0lema gelse gehirden.siiriip ihragiderler oldukga tlema ve s0lehA ve gairive haf.rcr vifir bulunur maarif kani per-vet Zeyneb hdtun ki karyelerinden olubhafrza ve gaire olmagla Sultan Muham-

<*"

I

-5-zagfrattsebebile ekseri halkr hacr<lrrlar likin hakikten kibe-i

gerifi g6ren hacrlardan deiil zira gayet gerir ve hilekAr ve kez'

zab ve bivefa idemlerdir Kastamoni halkrna gaii'bdirler beher hil

bir akgelik ,og"" tohunrunu hitresiz vertnez ve etraf kazalarda ge-

ziib ahrnak tiirklerin ellerinden balmumunu ucuz beha ile alub

zalframanrnla miilemrna iderler ve zafifranrn araslna uspur (

gilk0fesin ilhak idiib bir tel za{ftana on tel uspur zam idiib he'

zardiirug.ikdzibeilefuruhtiderlerkezalikboyacrlarrkaltpvesabunu murdar don yafir ile yapub iki kat lzmir behasrna fiiruht

iderlerherhaftaEflsniveUlusveBartrnpaz^T$Lao!meta..i-mekruhleringiitiiriibv6firidemaldadrrlarvekal.asrnrnetrafrn.da hiidAyiperier iizerlik nebatr gok biter ve Zaffranborlu'nun ii-

ziimi.inenazirvetaklitkab0letrnezbirsalkrmrnelinealubyerkenparmaklarrnbiribirineyaplqurveelezvelezizveterkabukgayetala ol.r, ki Rumeli'nde 6y1e iiziim giirmedik'

EfIAni bolt altmrg buguk derece t0l ve krrk bir derece krrk

dakika arzda Zalf:an borlundan altr saat qarkda bir humvar ze'

mininortasrndap^'^"herpazarertesidururdekAkin'ivAfireve

-ef -erto*iEiri .re Tiirki divan ter- f:th-i isl6m Vidin Niyebolu ve Zigtov ve

tib idiib sdnilermi*tir . - - - ,- - - R;;;";; sitiui... vesair sehir ve ka-

.,.... bin iki vii" "iti 'Jlai rre seti.z ."f"tu-gOiUtiib beher danesin sekiz on

seneteri Khrldlrnda ."r-i-""ii*; ;"* pai"". Tiir"ttt idiib oi divarlarrn ekser

Mustafa Efendi r"'t"-oii'-#;tfv ;f*" do1a6 t'e viik kapaklarr ve cam pervaz'

dukda medre." .," U"ri'"tocti"i-Uitt it' la'''lt dOit-*f"ti andandrr' namrk'ul fa-

r:._:^r:- ki; ;; ot-=t"ttt"a"" bir pistahta ZistovdaUIllIll!111.... tt

UrT?il ,flt ' '"at, bir nebattan bahse- "rtr*pateve

aldrm e!vevm.rnevcutdur"' ,,

Boru madrdesinde (varak 311) :., ... ^r*ii"l'ii;:!".1 $tt*n*!.t";Jt:5

ileiken " . . . . Bu egir filAsl Tamasva,r ir-J-i"t att. ve tsianbul'da suzen furu$-kal'asr etrafrnda grkub SaYet mergub rol i"i an'dandrtlar . . . . i';;;;- Xui"a*i"ra. Azak kal'asr hava- '" ?;;;;';;a.si"J" ( Varak 332 ) :

ii.i"au-ft".tt olur biaynihi saz ve karnrs " ..i.*u.ttr--i Btt*."tttt- et'afr hadayik-

ml'l*'*''l'm:'"ff T'?"ffi {:t',':-"dnl;i:';U*Tfi:iim.'f".#::u#ilcextikde uzun ip ci!t_,!t_k"t gasl iclub lp-

.l- gefialiisiiniin bu diyarda naziri bu-t"';.iJ1"jt;:,illltlii"i,;a,r.r"i, u.,n..- To,,,,,"" buna sdre sarr aslarna kestanesi

derken ( ayni varak ) ;--;; . . . ' bijvle d#fi;;T;;'i 1"' 1!i;"t iizere olcu-

frndrk Rumelinde nehr-i Tuna 'se"ahi - +t;d;; ;alr kisveri tlahi dowrur ve ha-

rinde orub S"-"ntlraaii, i.irljirria- u.v {1;til-i iioit" (a"l tut .Qok

olrnasla du-

ninde Koganv" -na"tiau-eJ"""i" "s""it <liii;taz ;;l':e': terbive idiib kesret-i ha-

;ffi; il;;i;- otou rt"t bit- "sc""

minare rirden naqi enva' akm-ege nesc olunur ve

i;;;; -;i;t

a-ot<titen irnil'Ei yedirmek ,iiiy*.t y"sdrk ve-diisek vuzleri ve a-

iciin ol daElarr sioahiden sat'ffi a- - ryi ve kemha i;t ve katife kumag-iil-' rtiiriiGi" ra'v ederler ve ol :'dlailarda nabit olan uJ".r"i."i.i'riy.-rr-r.1i- lar kirgahi olub igler-riir ve ipe*i ilahi cL

mer olur oe bu aEactaii"" oi 'irti' vit- .t;f;;ft; tt'esrtltdur"ve Bursa sehri

mi arsun rfl ve bir #ilil ;;;;'r."riu tt"il-i*iirt"kim iizere Kostantanive ile

arzan tahtal", vo*,ou'tii"";;ii';i;i; b:d;i;;bi; bueuk mil olub dervada

rnili Mudanya iskelesi seksen mil veMudanya'dan Bursa d6rt saat kadar bu'-d-i mesafede vdkidir

Istanbul Kavafu maddesinde ( Varak340 ) YiiEa' tiirbesinden bahsederken :

' . . . . . Bu merkad mezarr bir kag sene

rnuka'ddem Qakmak dede nimryle martfbir dervig beklerdi bu hrlalde fukaradanbir avret kuliibe seklinde bir mevzi'denigehbini olub zuvvar bir mikdar diin"yairk ker,em ederler bunu ekser coEraf-

-6-etmekci furunr ve kasab diikkanlarr ve han ve odalar ve mahke'

me ve miifti yeri ve kethuda yer ve nakibi.ilegraf ve bir camii var'

drr ve cami kurbiindc iig diirt nerdiiban asagr iniliir bir akar geg'

mesi ve galle c,u [r5] pazarr olub her haftada etrafdan geliib

develer ve katarlar ile zahite almalarile ekser kirlarr ekindir ve

bir tarafrnda srfrr pazarrdurur ve ol tarafda piiryan kuyularr

olub ruz-t htzrrdan kasrma varlnca kuyu piiryanr piqiri'ib satarlar

ve hayvanatdan at ve katlr ve egek ve koyun ve inek her krsmrn-

dan mi,ibalafa geliib ahg verig iderler ve ehalisi panbuk

iglerler panbuk meta'l gok geliir ve gadrr tAbir ider -

ler astar ve sade yafr eyi.i olur ve p^zattn kurbinde gelebiler l- -dirler bir mAmur karye pazara miigrif olup mAmur ve mil-dar kibarr olub sahib'i pazat dahi ol karyeden olur kendu ve ol

silsileye megruta bAdelinkiraz Medine vakfrdrr ve krble tarafrn'

da Depe {,r kiiy nam karyede pabuc ve gizme dikerler ve Ka.

yadibi st,sU ehalisi mutaf olub mukabelesinde Tavgan zaimi

u*e3 ;\irL karyesi dahi $inoale Paqa t:! karyesi ve Be-

Jif .1" ve Sagak .ib- bunlarrn her biri mimfir ve hanedAn

vezir zade aialar ve oda sahibleri olub miisafirine ikram ider -

ler ve bu kurbde Hacraffa nam karyede Kadiriler J;7ti tek'yesi olup geyhleri hayli zihid ve miibarek ademlerdir ve bu ka'

zanrn khlalinde ba.z yer yer selefden bakiye tiirbeler vardrr kietrafrnda nAbit bir afiacr kat' miimkin olmayub muslrrl elbette

helik olur bir miinbit ve galle i1e meqhur bir kaza olub

zemini humvar otrnagla ekser kurilarr biribirinden giiriniir Tek-

yeciler J-{-f karqusu Kastamoniye tabi olub andan iite

Qifilene cKl dtjrt saat yerde bunun hududu Tekveciler'den

srrt iizre sagaf,a dosru Kayabagrn'a giderken delirrnen kurbin-

de bir mermer riihanrdan arslan olmagla tarla kenannda durur

ahalisinin zuumu budur ki Hazret-i Ali <ros i'tlft( ol

yacrlar hazret-i Yiisa' 11-ll lJc ...olmak zannryle tahrir idenler hazret'i

Yu$a' i \- I ( re kuds-i gerife karib

tepe semtlerinde oldufun miiverrihinzitr iderler bunda olan evliyaullahdanbir Yiira'nim kimse olsa mani yoktur.' '

[15] Kastamonu'mrntakasrnda erik, ar'rnut, elma vesaire gibi meyvelerin kuru-suna bugiin de (ea[d tibir olurunarlrta'drr.

L

-7 -tarafa gelcliklerinde arslan askere miitearrz olmagla Hazret-i,

Ali'nin bed dfiasrn a mazliar olub tag olmugdur andan Miiezzin

karyesinin rnukabelesinde bir mdmfil depe vardrr hayli baliter

olmagla kazamn ekser mahalleri giirini.ir ve ol taraflarda q1k ve

ldtif db-t-ziilAle benzer prnarlar olub ekser hanelerin iiniinden

cereyan ider ve andan Kayabagrndan Ovayiizii c)) 'l kazasrna

gidiiiir iic tariki vardrr biri gark tarafdan Sarroflu

tOyt -,rkabelesinde ve ortasr Kayabagr olub cadde ve bir vAsi

ur"b" igl., yoldrr ve biri dahi Bedil'den ve Bedil yaylagrndan

Oe"U.aya tif dan aqrlub Poyra ot.l nam giftlik kurbinden

Orr"co*aritit iniliir gayri tatit yokdur bu Eflani kazasrnda b'ir

diirlti bai ve balEe ve bostan olmayub iiziim ve kavun karpuz

)t ) ve turb -; ve galganl , ve sogan ve sarrmsafir

.l*tut"r, Borlu'dan giitiiriib pazatda satarlar ve bunlar satun

akqe ile alurlar bai olmazsa bostan olurdr ahalisi rafbet itme'

ytL lutira itdikge largudan alurlar ve meyve krsmrnr Ovayiizi

ve Ulusdan giitiiriirier- bun vilAyetinde ancak ahc olur

bir gayr rneyve olmaz ( Higiye : bu Eflani kazasrnrn Borh'ya

gidiien tarafrnda eaga- karyesi mukabelesinde senkistir tarla

fenarlarrnda .r-:;!ll- aiacr vigne afacr kadar kebir ve mey-

ved6r ve gayet kesir olub Qal Jb tarafrna doiru yekpare

ormanhk budur lakin Ei faide ahalisi Devlet'i-aliyye duyub an-

lamanrn deyu ne y"rlei ve ne cle yicliiriirler ve ol havalide kek-

lik vifir olur ) halkr nevan girrete rnaildir ve eyyim-r-sayfdc

derelerde sulan gekiliib dakik igiin ahar mahalle muhtacdrrlar

Knilbel $.JS Boh'ya tibi on iki karyeli bir kaza olub eyii

baflarr ve bir tarafr Filyas ( varak 314 ) suyu lizre vaki olub

deremahyasr namrnda bir yaylalr vardrr , Konart

ui i- ^t ^rg ilri derece krrk dakika t0l ve krrk bir derece arz-

da Usktibi cenubmda Bolrdan bir menzil garbe yirmi

karyelii bir kazadrr nice hanlarr olub hafta pazarr durub mah -

suli pirinc ve fahir kaymair olur ve- taraf-r cenubtnda lJigtt ,9 'i|lsuyu derler bir tth' "t"y"tt

idiib Efnanlu giiliine mun-

sab olur Duzce pazafl ditlikleri bunun gahrah iizre olan hanlarr

ve anln etraftnda khrl.al-i-cibalde bir kag karyeden ibaretclir ki

Pazaflolhanlarkurbindedurlrvegeltiklerienhar.rMilan.l)t..dan gelen sudan ."tty otott"r ahalisi cimus beslerler pirinci siirh

ve alcakdrr Boh ve Mudurnr tarafrna d0gen claflarrnda vegak ve

4v

-8-zerdava bulunrr ve bir cins rnagiyan-r- berri vafir orub ciissedernAgiyan-r-ehliden kebirdir Dirgene a-f.r-, altmrg i.ig derece ondakika tffI ve krrk bir derece on dakika arzda Devre.k cenubrndasekiz karyelii bir yabis ve daiistan kaza olub sekiz divan derrerYtlanlrca .r--l;\ Devrek gimalinde d,okuz karyelii bir kazaolub Karadeniz'e karib daiistan igine diigmi.igdiir ara meyvesi o*lub bu kazanrn tahtrna Filyas nehri 'ub0r idiib Karad eniz,e gi -der ve bunda Abdal paga nam bft ziyaretgAh vardrr Mengenaltmrg iiE derece elli dakika tOl ve krrk bir derece arzda ti>gimalinde bir kag karyelii bir kazadrr bir su kenarrnda beg oihaneli bir karyesinde pazarr durur ve ol 3r.2r- dairndan n6zilolub fahir alabahir grkar bu kazada miirdiime derler bir cinserik olur ki gekirdeii kiigiik ve gayet lezizdit

Devrek altmrq i.ig buguk derece tOl ve krrk bir derece oniig dakika arzda Ereili qarkisinde deryadan alarga bir kazadrr

d- tlafrnrn qimaline diiqer Boh bunrn cenubrnda vaki olubhaf.ta pazan ve hanlarr ve di.ikkanlarr var bir nice karyedir Bohsuyu ile nehr-i- Mengen bunrn kurbinden cereyan ider ve Aragve Virangehir nehrine bu kazada ka.qub Hisariintinde Karade-niz'e gider ve yrl pazafl ki her senede bir kerre durub on beg gii-ne kadar miltemadi olub yedi divan bu kazadadrr

Penciigenbe' nam di{er Zarzene i,tt) altmrg iig dereceelli dakika tol ve krrk bir derece yirnni dakiira arzda yirmi kar.yelii bir kazadrr Qarganba kazasryle bunun mabeyn,ini Filyas su-yu kat'ider

askiibi altmrg iki derece krrk dakika tffl ve krrk hirderece yirmi dakika arzd.a Boh'dan gimale on saatlik inhirafilegarbe ve Akqeqar ,t:.r*ii dan cenuba vaki olub bir c6mi vebir hammaml ve on p6re karyesi olub bunun gimalindendairndan Debbailar suyu geriib buna uirar ve canib-i garbisidailar ve ormanlar ve sa.hreler olub mezari. ve geltikleri-nritanJy:- suyrndan saky olunur ve pirinci arqak ve al6 bezi olurq , nam karyede $emsi Efendi medfOn olub ziyaretgihdrr

Samaftu ,r[- altmrg iig derece beg dakika t0l ve t<rrt< Uirderece yirrni beE dakika arzd,a Erefli'ye tabi' yirmi karyelii birkazadr

Benderkli ,f:L. nam di{er Ere{li Karadeniz sahilindeBolr gimalinde bir kal'adrr ki tahrninen devr-i seray-r -hiimyftn-rcedid kadar olub taraf-r-garka derya kenan ve yukaru Gtiney

:\

hf{-€

-9 -taraflarrn ekser bedenleri harap olup ancak garp tarafina vaki iske'

le ve gehri;;;"ti olt" ktpo"u hevet'i aslivesi iizere baldter

beden ve tabvalar ve kapunun ilzeroide (ya3k 315) iki idem

gekli avak ti'""-ao""lar iahil-i bab-r kal'aia bir mahalle ve Sul

vekahvelerivebirhammamrvegegmeleriveiskele-kurbindemii-;il. han odalarrna bedel odalar ve kiigkleri olub siikkdmna

giinde bir* p;t icare ile verirler ve etmekgi frrrnr olmayub her-

keshanesind".km"ktabkhidiibgagudasatarlargargunungarptarafindan k.f"r" vaktinde etrafr kirgir divarh limanr var imig za'

manla dolub harab olmug elyevm anda debbalhane olub kal'anrn

harabdivarrmukabilindeetrafdantagdtikmebirlimanrvardrrvedahil-i kal'ade hin-i imiretinde olan bezastan ve dekininin tag-

larr yiizer ad"* y"'it'den kaldrranlaz ve bazr krrlelerinde ba[se

idiibnerkisvesairgiiktfegarsitmiglerbirmertebe.kisa'irdiyar.da iiyle gigtk olmaz ve kal'a kapusunun haricinde bir kule zirve'

sindemuftiht"""iolubsafabahgrefahfezabir-hanedirhaylimi-mtrbirt..,"u.olubpikdilfribtazelerivardrrlikinahalisininbirmikdar ,.";;' tt''d" incir ve iiziim ve ceviz ve sa'ir meyvesi

vefr€tiizereolubahalisininekserikhrlilvekagrkyaparlakeree-tJ olub Istanbul,a giitiiriirler ve kal'adan gark tarafrnda Karade-

niz'emiigrifbitdepedemerhumFatihsultanOrhan'rnhanesiSey-yidYaha-vr$irvanihazretlerininevlidrndanolubSeyyidNasrul-lah Efendi

- Hazretlerinin merkad'i miinewereleri

olubba.zrbikesfukarakrzlarrvarubhiiceratdasikineolubhiz-met iderler bir giiz yer vakfidrrr ve anda Karadeniz boEa'

zrrrda olduA" gili Uit olub sefinelere hata gelmesiin deyu

gicelerde firuzan olunur ivamiinnas beyninde Hacrbaba tiirbesi

deyuziyaretiderlerSultanorhangeliibkal.afetheylediklerindeollum gu makamr bana ihsan eyle deyu rica etmigler ricasrna mii-

saadebuyurdukdabuyerinigiinisterindeyiiistiktanveanlatdahitopralrmrz bunda yatsam gerekdir deyu buyurmakla sultan mer-

huma rikkai ga*igai' bir pdk ahalisi olub evii metalann bez ve

kereste \I. *]"o.dir vilayetlerinde zini ve livita nadirdir meaer

ki miitegalibeden bir yararrraz gelmig buluna' : '-' ' "<Amasra 1o"rJ 316) altmrg diirt derece otuz beg dakika tfil ve krrk bir

dcrecekrrkbegdakikaarzdasahil-iBahr-rsiyah'da-Bartrn.bolazrndancarka,deniz henarrnda tell-i ili iizre bir kal'e-i rnetine olt b cami ve dizdarr ve bir'

kag mustahfr, ,,"f..i ;;Jtt ve kal'enin canib-i gark ve garbinde kenardan

miinfasrl bir sagir adasr olub anrn bir kiigesinde sagir gemilere hiieiik limant

olublr'enar-rbahrileEreEli'yegidiliirdeyusiiylerlervegarkrolanlimanmu.

4ii,fl

ii:

I

- t0 -hazisinde leb-i deryida buzhAne nirnryle muhtasar ve rniilewes bir hamamr

vardrr ve bu Arnasra'nrn on beg pire karyesi olub Sinob bunun garkrnda ka-

radan beg rnerhale ve deryadan y{iz mil yerdir ve Erepli'den karadan d6rt

merhale ve deryadan elli milden ziyAdecedir ve Eartrn'a denizden dolagrb bu

bofazdan giriib varmafa dokuz mil ve karadan diirt saat yerdir likin mabeyn'

de bir derbend olmafla yaramaz] eksik defildir ve kenar-r bahr ile dokuz

mil garkda Delikligile {:.rK]t namrnda iki gak olmug bir kayanrn a-

rasrndan ubur olunub kurbinde bir mescid ve iskele olub nihiyesine Kiiles

,| f dirler ve escar-r zeytiin ve tin miibalega olub bir nihiye-i tavile ve ke'

irtilrrr.yo. ve sofuk sulan cAri defirmenleri vifir gthistin ve miirtefi' daflar

arasrndan Beyderbendi nam balkandan Ulus Lazasrna Tarrca e-:V nam

karyeye agrlur likin gayet sa'bulmeslek bir yerinde atrnr durgudub kendisi

miisterih olacak yeri yokdrr ve vasat-r cebelde yolun sol tarafinda bir prnar

kurbinde bir malaradan ruzgAr grkub [aprsrna vartlsa idemi alarga atar ve

Amasra'nrn deryidan gark tarafrna diirt beg saatlik sa'bulmiirur daElarrndi

bir leziz ve girin prnarr olub kefere valctinde kiink ile kal'aye geliirmig ve bu

kal'anin fevkinde senkistin havaleleri olub eggarrnrn ekseri rhlamur olmakla

ahalisinin san'atlan ijreke ve i[ ve serrmsak havanr ve tiiti.in dakka dukkasr

iglerler bir mertebe hi istanbul'a ciirnle andan geliib ve siir vi'

liyeti iBna ve kifAyet etdirirler kal'a derfrninde olan evsak-r imiresi bunun'

la miizeyyendir ve bin yiiz krrk iki senesi Affustosu'nda *{ iskelesin-

den sefine ile ol adanrn 6ni.ine lenger - endaz-r - rahat oidufumuzda bir gu-

lAm bir sepetde beyaz tut getiirdi ki tavuk yumurtasr hadar var idi Bartrn ik-

lirn-i hamisden altrnrg diirt buguh derece tffl ve krrk bir buquk derece arzda

Bolo'dan i.ig merhale gimS,le ve Karadeniz'e iig milden baidce bir liman a[-

zrnda yirmi diirt karyeyi miigtemil bir kaza olub her cumartesi hafta pazarr

durrr matbu ve h6gntin-ri ve girin kasaba olub bir iki cami ve miilewes ha-

mamrveUlusnriifrisi lb r ah im Efendibinasrbir cedid hanr olub eski^

den elgi i b r a h i rn Paga anda bir nAzik ve pik han yapdrrub ve kurbin-

de bir carni-i gerif ve minAre mukabelesinde bir saat hulesi bina idiib hanrn

icdresin hademe.i cimi ve saatgiye tAyin etmig idi ve bir hog sfik'r imiresi o'

lub her san'atrn erbabr bulunurdu ve saatrn sadisr yarrm saatlik yerden igidi-

lilrdii ve cami ijniinde litif gegmeleri var idi likin bu kasabanrn ahalisi sfi-

retde miisliiman ve siyretde kefereden eged diyecek mertebe bir gayretsiz

birrz mahlfik olub bir gGruhr yirmi (Varak 317) beg b6liikden dem urulub

ve gfiruh-r ahari yetrnig birden lAf iderler haftada bir iki defa metris alub ke'

fere gibi birbirlerile cenk iderler ve ehl-i lrzln avret ve ollanrna hetk-i rrz ide1

bir kavm-i meg'um olmalariyle (bogtur) senesinde mintarafillah kasabalann'

da bir ihrak zuhur idiib riizgir mi.ieAid olmakla ctmlesinin haneleri yandrfrn-

h

- ll -

danmaadaolcami-igerifvehanlarvesaatkulesiyanubbilkiillivehikis.ter olmalla elyevm ol "l"'ttt

kalmamrgdrr beher hafta Bolu ve Borh ve Ef-

laniveo.,".,uUluskazalarrndanvifirpazarcrlargeliibgamagrrvegrraveketen tohumr ve pesdil ve ceviz ve y4E ve keten ipli[i ve astar ve kereste ge'

tiiriib ahgverig'iderler .*-. beher hal fukaraya cevr ve eziyyet ve malinden

bir mikdann noksan vermekle tefahilr iderler bed girret ddemlerdir kAdr ve

miifti ve lstanbul giimriigii tarafrndan bir idem oturrr ve bizirgin geliib me'

tila'n Ib rrh i; F"9.h.nrravaz'idiib sikin olurlarlikinherbiri bir

miitegallibeye isnada *'''htt"dt' ve serdarlan dahi kendiilerinden bir mel'un

olurvilAyetlerindegilzelgalleolurlAkinekseridarr'/.)|Lekiibanryer-ftr.d i".rri"r,"i" bi, f,.y"s.t ,ibt, tasr mad-eni-olub pergir ilc mii-

devver kat.idiib sekiz on par.v" tagdan ".g dryo satarlar hamurlu j* da-

rr etme[in [16] anda t"# iatiU kartalag e)ui [17] ndmivle verler gok-

luk buEday etmeline ralber etrnezler ve bu L."b.d. dahi etmekgi furunu ol'

mayrb herkes evinde "1" tubh idiib pig'i kahvehanelerde satarlar kavun ve

karpuz ve kiras u, i eyii olur ve bu kasabamn iki tarafin liman-r rrmak

kucaklayub ancak Ulis tarafr kiigide bir humvar zeminde vaki olmugdtr top'

ra[rkilerm.,,iy.*iig.biholmaElahanlartnrnfevkindekiremidlerikrrmtzrmercanebenzer'.b'nehrinsuyuOvayiiziveUluskazalarrndancereyanlageliibderbend-ikebirisakilebolazafizrndanBarttnkazasrnadahilolubka.sabanrn yukarr tarafindJ bir mil kadar geldikde siiktnet bulub cereyandan kat'

vepig.ikasabadabirl6tifvemiiferrahiskelesiolubrrmakikigakolduluma-halleyin her birinde daima miiceddeten sefine ihdas olunmadan hali olmayub

lstanbul Galatasr gibi makara ve al6t biikiicii ve siir ehl-i sanayi mevcuddur

bu liman pi$-i kasabadan sahil-i Bahr-r siyah'a gelince iki taraflan diiz ve

humvar olub tarafeynde elma bafgeleri ve sair meyve ile memlt ve ekser eg-

garrnda iiriim **m.-"r olub iki tarafdan rrrnala ab+ ziilile benzer prnar grkub

akarKaradenizgiiriindiifiiyerdebirdiizgimendArmevzi.dedenizekargusol tarafda bir han-r

"agiri t.rdrr ekser sefine mutarassrd-r hava andan olmaf-

la eyleniirler kurbinde bir iki lAtif prnarr olub suyr andan igerler ve rrmak suyl

denizekarrgdr[ryerdedenizegrkarkensafitarafdaveigerugirerlrensolta.rafda suya beraber kalkan eibi bir kayauzanmrgdrr e[er amgikest idiib tat-

hir eyleseler bu iimana kebir halyonlar dahil olur idi murad itseler bir ciiz'i

116l Ocakta sagta pigen mayah ekmek'*iida.t.t"t pidelere benzer, Kastarnonutl:"f"tinin ekserisinde bugiin dahi ( ha';;i;i nAmrvle bu nevi ekmek YaPrl-maktadrr."-Itil Crttrmonu vildvetinin arazisigavr-i mtisait olan satril mrntakalannda,

filrsrr unuoun, elma posalart ve mrsrrLo"aklattnrn dijEiilrniis ve ufaltrlmrgkrsrmlarryle karrgtrrrlmasr suretiyle vii-ciida eetin ve saQta pisirilen bir nevi;;;ri; ekmeEidii. El'an bu havalidel"f.i.

-t 8vt"t bu nevi 'okmekle tcavyiis

etmektedirlcr.

_12_

masraf ile olur bir sal gatrlub iizerinden nakb ve barut ile pareleyiib tathir o-Iunur ve fer*inde kefereminde bir paranrra yeri vardrr .,r. tr., kasaba-i Bar-tIn'dan nehr kenarile ulus'a gidenrer iifleden sonra avdet idiib derbend a[-zrnda bofaz kurbinde latif kiras ba{geriklerine yatub andan derbend ki tah.minen d6rt saatlik mesafe kadar nehrin sql tarafindan Ulus kazasrna varrlubderbend gegildikde Borh ve ovayi.izi ve Eflani taraflarrna gidenler nehri ge-giib sa! tarafina garka gidiib ulus'a ve Giikbil'e ,p. lf gidenler remamgarka giderler bu derbend gayet sa'bulmeslek o"t itir,ri ve dallarrn iki ta-raflarr eflike ser gekmig sentrristAn ve kGhistan ve hildf-r tarik bir yerinden mii.rur kabil olmavub bu nehrin bazr amik olan yerlerinde iig ve kryye geriir a-Iabahk olur ve Bartrn kazasr hududrnda akgama kalub bir ahadrn (varak3lB) hinesine miisafir olmak mutasawer deiildir zira bunun ahalisi bir demrve bed ahlak ve birahm mahlfik olmalla bir kimse bunlarrn Laryeleri ve hi-neleri canibine varamaz ve Bartrn kazasrndan Ulus'a ancak iki tarik olub biribu meghur derbend ve birisi sor tarafdan Furunh nim haryeden balaya bal-handan ulus hududunda oreme {r.1.1r nam giftlile varrlur rikin ikisi dega'bulsutruk bir tarik olub yiiklii bargirler giigle murur iderler likin Devlet-ialive'nin muradr olub bir mikdar akge sarfile bu tarik tathir olunub tomrulcgekmek rniiyesser olur ve G6kbil ve uluyayla'nrn kerestesi Devlet-i aliye,yedelil diinyava vefa ider deryay-r binihAye da[lardrr likin memleket harab o-lur zira devlet tarafindan ser-i kare me'mur olanlar mal tama.r ile fukaraylrencide iderler ve bu derbend-i kebirden ulus kazasrna grkrldr[r yerde yinekefere mande palanka asarr vardrr ve bu urus zam-r hu*"" ve siihfin-r vav vezam-r lam ve vav ve siik0n-r sin-i miihmere ile altmrg beg derece tfl ve krrkbir derece krrk beg dakika arzda Bartrn garkisinde on pdre karyelii bir kazaolub cum'a pazart durur taraf-r garkisi lirastamoni sancalr Zarr kazasrna hem-civar vaki olub vasattndan mi.irur iden nehrin iki taraflarrnda karyeleri ve hadi-yrk ve besitini olub arahkda miirtefi bayrrlar ve senkistin yerlere ziraat idiibekser demedi krzak itre gekerler ve ulus canrii iki gayrn beyninde bir grnar-zarda vaki' olub cuma'ya gelenler ol gaylardan abdest ahrlar ve pig-i cimi-igerif bir humvar diiz ve gemendar mahalle dlig;ib sayedar hebir grnar afagla.rr s6,yebin-t feza olub hrlahnda piryAn pigiriib satarlar kebir gigler ile biitiinkoyun yahud kegi kebab idiib biryan deyu verirler kurbinde olan haryelerdennan-r aziz ve sAir levazlrn giitiiriirler Boh ve Zalfranbo[ ve Kastamoni'denbizr Ermeni bazirginr ve haffaf ve kalaycr ve kazancr ve sair meti.fiiruglargok geliib her birinden birer ikiger akge bac ahnub imam ve hatibe vazife ve-rirler bu cami-i gerif bir garib ahgabdan yaprlmrgdrr ki drvarlarr biribiri iize-.itt" o"=lo.,rl _-).!_ il81 ve kiige bagrla'gatma ve bir kaide bir biiytih

[18] Enli gam tahtasr.

C.tJt,

i:

- 13 -cami olub mahfil tahtrnda olan siitunla'n bir kagr Ayasofya-r kebir"de olanmermer siitunlara gebih ve re's-i siitunlar miinakkag ve musanna. ve lntif di-reklerdir garabet bundadrr ki ol diyarda maden mermerin vucudi yok ve di-yar-r aharden ol mahalle tag ve direk getiirmeh bir vech ile miimki.in ve mu-tasawer defildir ve camiin minaresi kezalik kubbenin vasatrnda elvahdanmebni olub bu kadar binada tinnur rnismare miitealik bir givi olmayub alaggivi ve gatma ve rniiddet-i binasr devlet-i osmani tasarrufundan mukaddemolmapla birkag yiiz sene miirur etrnig elyevm bir divarlna ve yahud bir tahta-srna tezelziil geln'remigdir ol diyar Lavminin.zu'munda bani.i cami-i gerifeTim u rcr H as a n B ab a diniib zevl-i dervigandan olub ve geriibkurb-r cami'de tevattun ve bir miiddetden sonra dafdan kereste katina mi.i-bageret idi.ib ahali-i kazaya ben bunda bir carni ihdas itsem.gerekdir bana iA-net eyleyin ve da[dan kereste nai<liiie <ii<ijz verin dedikde Etrak buna itibaretrnediklerinde hergiin g6riirler ki mevzi-i cami-i gerif'de birer ve ikiger tom,ruk gelmig bunlar bevinlerinde zu'm idcrler ki bu dervig sink olub ijki.izlerinulurlaya ve kogub dafdan kereste getiire ve it'.jfak clerviqin tarikrnda kemin-gAhe giriib rnutarassrd oldrlar ki efer 6kiiz]erin kcgmug ise katl idiib vilAyet-lerinden ol makuie iderni yoE eyie:iej.ei;_:rr..:ei d:,,-ig i:ir gift srfrn &i-eieyilin iikiiz gibi boyunc{un:la i;oyi,:i: tc:r:,i{-.k qei,-cr buniara nedamet geltibmuivenete gelmiglerdir ve hin-i binAda irne:r cen:i;..etine ahali davet idi.ib an-lara taam virse gerek cfiuna der ici deiii.mene varub hasll olan dakiki evenakleyle ancak tekneye nazar etrne de;,i;'11 kendiisi igine gider gularn dakiknaklinden bitdb olub lcesret-i (varals 3 iil) daitikin sebebinden hatunu sualeyledikde oflu babasrnrn emri iizere imece;.e etro.ek (eknrek) olacafrn haber'rerdikde hatun dir ki bir calarcik bufca-ydan bu kadar un oimaz dimekle gu-lam delirmene varub babasrnln tekneye iirtciiir.i siyah abayr kaldrrub nazareyledikde bir kebir hayye (yrlan) afizrndan bufday ilka eylecliilin miigAhe-de eyledikde hayye ilka-yr daneyi kat'itrne!.-le gulam defirmeni turgudub ah-gam babasrna haber verdikde niqi.in bakdrn qokca dai<ik alurduk deyu cevabviriib ve cami-i gerif itmamrnadei< ol dai<ii< vefa etmigdir derler kendi.inintiirbesi anda bir kebir grnar bihinde (dibinde) oimak zannr ile ziyaret .vedua iderler ve etraf-r camide mahkeme ve miifti makamr ve dyandan bazrla-rrnrn mahsus yerleri olub eyyarn-r gi"eada nehirlerln tulyanr vaktinde cum.ayagelinmez bundan girnal tarafina yine nehirkena*nda J4f camii vekaza nihayetinde dirahna ril7.: eamii ve Da[ divanrnia Kuesahrrngnam karyede bir cami-i gerif clahi vardrr bu kazanrn ma'dud birkag camii o-lub hafta pazan mezkfir cami kurbinde durub ve eyyam-r sayfde bAzr kerre,l{:f canriinde <iahi pazar olub cumasr krhnut .cevarniden maada ekserkuraiarrnda mescidleri ve imamlarr olub cemi6,tle nemaz krlmaya gayet mu-

{

-14-kayyeddirler ve mektebleri olub muallim-i srbyan haceleri vardtr ve Libarla-

rrnrn miisafirhinelerinden gayri her fakirin dahi birer koltuk odalan olub mu'

zeyyaf ddemleri vardrr ve tagra hazadan yatarnaz geliib aralarrnda temek'

kiin miimkin deEildir beher hil orman donuzsuz )f* (domuz) olmaz

meseli mucibince bizr egirrasr var ise dahi kabil'i hitab olunacak hAnedanlarl

vifirdir ve gayet ibdar ve lAtif harbiize (karpuz) si olur ve cevizi egcarrnden

diigdiikge krgrr miingak olub lebeni tagra grkar ve miirdiime erifi mtibalifaolmalla herkesin ba[gelerinde vifir bulunur ve engfiri dahi lAtif ve hoghar

olur elma ve emrud ve sAir meyvenin envai olur ancak limon ve turung ve

zeytun olmaz ve huda-yr perver yemigi gokdur bu kazada panbuk iglemek bil-

mezler keteni kenduler gars ve terbiye idiib keten bezi iderler ve iplifin b$'

zirgin warub cumadan cem idiib Istanbul'a ve Mrsr'a giitiiriirler ve keten to'

humu ve yafr ve miirdiime pesdili vifir olub bey' ve gira iderler bu kazada

asel nadir olub ekser bekmez idi.ib asel yerine istimal iderler ve bulundufu

mertebesi dahi me'k0l delildir zira bu kazanrn cibalinde defla )b) dedik-

leri agu alacr vefret iizre olmaila baharda anrn giikofesinden bal alan aru"

nun aseli tutar deiice bal dirler ve bu diyann arrusu t)t pirebo| yaPat

ve bu kazada lldig j-rl".t nahiyesinden gay kenarile hf nam karyeden

meghurkararniifti ib t.h im Efendi'nin karyesi :l)ll .nam

karye ve andan garka doftru *.n nam karye ve andan bir kurgun men-

eiii yerde egcar-r kebire ve asdr-r kadime sAyesinde mezarat-l tavileler olutt

yolun iki taraflnda bizr kubbeler ve merrner siitunlar mi.igahede olunur her bir

mezar iki ve iiq insan kadd; hadar tavil olub etraflannda taglar dizili ve ke- '

nar.r tarikde bir mezann barl ucunda olan tagrn iizerinde on beg yirmi kadar

gakrl tasr olub birinin miigkii umuri oldulcda anda varub iig ihlAs-r gerif tilA-

vet idiib sahib,i icabre hibe idiib ol taglar tek yahud gift olmalrn murad ider

tevekkiili bir kagrn ahz ve ta'dad ider isabet eyledi deyu anrnla amel ider ve

andan dere delirmeni yanrndatt 6t.n nam bir diiz ve gemendAr ve etrafr

meyve egcariie kfihsar-r feza vasatrnda bir plnar oiub oluk vaz itmisler kol }ca-

dar cereyan ider ve senede bir iki defa ol ab ile darr ve bufday grkub iig beg

kile kadar yrftlrr hayvanlara ve tuyura vAfir grda olur bu hrntr tahtelarz ne-

reden geliir malfim delildir ve plnarrn bagmda zir-i zeminde kefe.'mande mah-

zenler ve kilise ve esatin-i ruham ile mebni evler olub iizerinde g0histan-r a-

zim omialla bu kazanrn (varak 320) kurb ve civarrnda olan ahalinin ekser

ocaklarr bunun tullasile bina olunmugdur her kim iderse etrafa haber giinde'

riib imece idiib andan bir yeri hafr itdirdikde elbetde bir kilisa yahud birrnahzen zuhur ider bir zira' mikdarr t0l ve ntsrf zira' arzen tullalarr siikdi.iriib

bargirler ile g6tiirilrler garabet bundadrr ki tahtelarz bu kadar esatin-i ru-

ham-r musannaa nereden gelmigdir bir vech ile akle muvafrk olmaz.mefer ki

7trl

"j._i

{,.'r.tr-Ert

-15-zeman-r evvelde ol mahalle derya muttasrl ola ve sefineler ile giitiirile hdlieahil-i bahr-i siyah'a dokuz saat kadar baid oldulundan bagka gayet sa'biil-

rneslek vel miirur yerler olub bir veghile araba gitmez haml-i sakilin nakli

miimkin defildir azirn senksar ve g0hsar cibal-i gahikalar beyninde vaki olub

ol mermer direklerin bAzrlann barut havanr yaparlar likin ol mevzi'den kal-

drrub bir iki saatlik mesafede bir karyeye giiti.irmek miimkin olmaz yine ye'

rinde kalur ve ol gfihi dailar beyninde atik cadde tankler vardrr ki elyevm ol

diyarrn Ademi bilmez ki nereye gider zira birkag saatiik belki bir iki merhale

clA[istan olub mesltk deEiidir ve ol O"en karyesinden bir kurgun menzili sarp

rlereye vanlur ki carni'-i fakirin rnaskat-r re'si olan Endiiz jril feth'i

hamze ve siikfin-r nun zarn-I dAl-i miihmele ve si.ik0n-r ziy-r muficeme ile gift-

lik ismi altmrg beg derece beg dakika tffl ve krrk bir derece elli dakika arzda

bir karye olub ol derede yrl diiner bir delirmeni ve dereden ahgabdan kan-

rara (kiiprii) iizre ubur olunub Kiigiikendiiz nam karyeye varrlur ki

rrtr-Yr; .rtJ *' fehvasrnca gOya ki ya taht veya

fevki cennettendir bir lAtif arazisi hoqb0 ve huvvet-i kudsiye'i ruhiniye ile

meml0 ve dilfeza miirgzArlar ve beynelhadayik andeliban-r hognevalar ve

selsebil Asi ab-r ziil5.li gaElar ve diraht-i sayedarlar mevzun kamet-i dilriba

eibi ki.iknar ve ardrg ve sanevberler ile bir mertel,e gffhsardrr ki sAstesinde

gems-i hAverin ziya kiisteri miisafir olrnaz ve bal.rar eyyAmrnda Ju.&tjrt ;buarzda bir tiirlii r6yiha-i tayyibe-i ruhkiigad zuhur ider ki mevsim-i bahar mii-

rur idince dirnaf-r 6demi $ruattar olub ahailsi zu'munda bahar fashnda bab-r

cennet meftuh olmafla bu rayiha-i cennetin nesim-i h6gbuyl fazlasrndan bia

hullalna bahgig ve atiyyedir dirler nefsiilemr btr hilet'i garibe R'urnili ve gayr

viliyetlerde yokdur ve bu Endiiz qiftli[inin iki de[irmeni olub biri sarp dere-

de ve biri tahletkaryede ve kargu kuzyakasrnda bir mAmur elma ve em-

rud balgelifi olub yedi yiiz kadar aglarna yalnrz ceddLniz H ii s e y i n 'Q e -

I e b i zamanrndan olub andan gonra vAfir dahi egcar negv-ii nema bulrnug-

dur ve tahtelgiftlik gayrrda on beg kadar erik ba[gesi ve eqcar'r ko zki gece-

rinden sakrt oldukda lebbi tagra grkar krErr gayet rakik olur elma ve ernrud

ve findrk ve sair erii< afaglannrn had ve tahmini lcabil delildir hususan kirasr

bir karye ve kazada olmaz ancak vigneye tenezziil olunmamtg vigne yokdrr

Iimon ile turuncdan gayrisi mi.ibalAfa olub hudud-r giftlik olan gfihistane mev'

sim-i ezhirde nazar olunsa bir beyaz hayme-i hubaba misal giiriniir ve hava-

li-i qiftlikde on kadar miirdiime erifi ba[semiz olub her bir bfigede viiz elli

ve iki yiiz ve dahi ziyide ve noksan mi.irdiime apacr vardrr ve gayet giizel ve

eyi gallesi olur ve lAtif ve safibahgi ve ruhperver mer'ilarr vardrr ki her ne

kadar hayvanat vefret iizre oiub hergiin bir semte ra'y olunsa vefa ider belki

ayda bir tarafa nevbet gelmez lAtif gemendar ve siye kiister kiiknar ve sa-

)

IIr

t;

II

iri

I

Ilt

\

16-ncvber ve sair egcar-r cibar ire gitelmigdir ekserinin dibine gi,in germez bizregcar diblerinde mun'aLid

"l*,rg kihergile r"r"""l-r.i'lrrr,ura.r, katarat isa_bet evlese biivre parmak gibi ktihergire -tirr".rrriJ "l*.rr, ktiknar apacrnrngahlarr sair escara muharif orub ;;;, zire mair otrrruli, t ", bir a[acrn (va-ral 321) dibi han odasrndr" ";;l vetu-Endiiz siftrilinin simar tarafindaFrndrcak i*rs nam meshu, u;r'*"auah vuyl"gr l"ilra"

".aaimiz vakit_lerinde siirek 'ass- koyun o. *air-h.yvanat olur imig ve bu yayrakda bizralaslarrn sfirahrnd-a nuhr-i v.b.ntr"1 a[ao Lat;v;';:";; ihras iderrer mii-bal'fa bah burunur ldkin ,"t., it" .Lr or,rnrrr., ,rr";i"a", bu daprarda de-feli

"!' a'acl s1k orrb srkuvrk-i rrii*ar,. s"bih krr*r), u" b"vurratmergiilleri orub bu siik'fe hazan .aa*J"" sonra grkan opulun ..eri tutm.z ve ced-dimizden miintekir doksan ".hl ;.G vardrr.r" h.iui.i'de pirebo' Jr. .solub levari-i mi.ibarekede iid

".;;:;-bederine u"rr", ,i]"r ve bu Frndrcakvavla[rnda srlrn gevi[i ve eritr< derrer karaca ,. aiiio'--'rc, (t'ki) vesansar ve zerdeva ve vagak ve yarnurha ki karaca L;;, yaban kegisi gibi birhayvandrr ve dtib ve ze-eb ve h6rc (a"-rr") .rrr.b (ta.rgan) kati vafir bu-lunur vagakr gayet eyii olmafla u.r"rurrrd.r, otuz ve r.rrk guruga a'nur ve zer-davasr ve sansarr gayet gokdrr sayd idiib birer -.; il"r", iderler ve buyaylakda tahlet egc-r grkub cereyan iden ab-r hoggr.rvarrarn vasfi miirnkin ol-mayub prnar bagr dirrer bir hu*rr* zelinje ur, i..urr-"1.",., .rtr.rd.r, pertavile bir ma'sum giivdesi kadar .u-o ,iiiat" be:zer ;;;'"":ilb simab-, hosnii,ma misal galrayub akar ve varub sarp derede ut, urrri'i.rh, idar" ider veqiftli*in agalrsrnda bir prnar erkar ki abr mtitehaccir orub k6,fiin jtf ti-bir iderler balta ile_kari;dtib ;""i ;. ll,, tr,"."u ..* ,a*f., fevl<inde bir pr-nar dahi vardrr ki ab: sirnabu b"rrr.. Gaz rrakdan sim driiniir musmula ve-krzrrcih t. f,"drk-Lrr,tit *."rr"". ,rriur,*"ii":tTr:::aan yemigan iLi dtirli.i olub krrrnrzr ve siyahr o1.,, o. ;;r;; dirler yaban e_rili gibi bir yemigi olur asla buniara J"go"a olunmaz .r. *.rr"r*-i baharda ta-ze kiyahla bile biter cincile "l|+ i.u*oyl. Ui, *urrtul,

"i", f., heniiz bey.nelkiyah cisrnini giirmeden rnisk gibi rayihasrndan his olunub devsiriib giEiken ve kavurub serid ve ut*r. -ta'ul'ir

id"rr., ,."", ri,i'r. h6ghor man-tardrr ki bunda ve ovaviizii'"d. ;il "i*vgirtib

Ertur' o.r.rrr,a. ve kryyesinvirmi otuz pareve satarrar b.r-i d;r"htJ, ,rid" ordukia bJ .ir* krrmrzr vekebir mantar namtdar orur Lr r..r;i;ukda rebeni cereyan ider bir lezizrnantardrr gif ve pismis me'k'ldir ru ,r"irra" rrrrr. u.rrro iir'"ir* bevaz dahiorub siidi terh ve vedikde .g' ilu"la,liu"u, yerler rc].- u"ratif orub bun-lara gevik mantarr derler ". ""t;-i ;;.ta" bir cins beyazmantar dahi na-bit olub gimqek mantarr dirler *"r.i ,*orrasr giizel "r"l]u: biireEi olur vedahi giiz eyyamrnda gamrrk .,r. r.iitrr*"".rrr.a. t"rrrr"" l"*l"aa bir krrmrzr

I

Li

ijl

"ffi*

t

:.Iilr

tdx

-t7-mantan olub kat'olunsa Lan gibi lebenidamlar tuz ile kebab idi.ib lahm grnasrnvirir ancak bu mantar kiiknar ve sanavberlikde nabit olur gayri yerde bitmezbunlardan gayri yine ewel-i baharda igikrzrl dedikleri mantar gayrrlarda katigok biter ve giiziin dahi olur ve eyyam-r gitada eskiden yrkrlmrg giikge apacrn[l9] giiriime[e yakrn yerlerinde afag mantarr biter ki yumugak ve birlatif rayihalu beyaz ciler hey'etinde olub devgirirler ve lahm gibi k6fte idiibbiirek ve gerid iderler ve kara aiagda dahi olur bir senenin her mevsimindebir ttirlii mantar olub lahm yerine bedel ve belki niamiilbedel olub fukarabunlar ile teayyiig. iderler ve bu niarn-r celile bizim karyelerimiz civarrnda o-Iub sAir kazaiarda olmaz ve kezalik ra'd ve berk vaktinde zuhur ider kiimah,V narnlna yumurta geklinde bir mantan olur gayet leziz ve suyunu giizegekerler cili virir ve evvel-i baharda taze gam ve kiiknar alaglarrnrn (varak322) kabudu arasrnda afaca ab cereyan eyledikde tagra kabugiin kal' idiibbrqak ile soyarlar ve bir tasa koyub .irJtJ' suyun siid gibi igiib kendtisinekl iderler gayet leziz hoggi.ivar ve evvel-i baharda rl_)r.p on giin kadarekl iden tabibe muhtag olmaz bir mikdar miishil ve tasfiye-i dem ider hizrm.drr bu dahi gamhk olan mevzia mahsusdur soymuk dirler ve bu karyenin ha-dayik ve mer'a ve kOhsarrnda olan lguo akakir ile mahl0t siinbtil ve ner.gis ve incu gigeli ve gilek ve biiftirdlen ve sa'lebin envai ve tefne ve siinbiil-itaberi ve yaban giili ve benefge ve bir cins mart gtikfifesi olur ki gayrr yerdeolmaz ve misk-i rurni ve su'd -e{ ki topluk dirler ve yaylada ,f t da.:hi olub topla[r nevruzdan birkag giin mukaddem grkarub tesbih gibi ukd idiibavretler bofazrna takarlar rtrr gibi rayiha virir gems h.m.l burcuna tahvil et-dikden sonra grkarmazlar zira kokusu zail olur ve daflannda enva'-r akakirve ilAcat igiin kiyah-r mi.itenewia olub ciimleden oful otu gayet gotr<drr vegilek bir mertebe gok olur hi sepet sepet cem' idiib siid igine ilka idtib hogabgibi kagrk ile ekl iderler etibbanrn haga didikleri boz siipiirge rtrr gibi hogb0bir zira' kadar bir kiyah olub devgiriib siipiirge iderler ancak gayrr karyede ol-maz ahar karyeden geliib bundan giyde iderler ve nanhih ki bellerce C jfderler.

Vefret iizrc dallarda htiday-i nabitdir ve birkag diirlii Jrn.,,L rt t Jt-)Stj 6V6''.t (aynen btiyledir) vesairikesirdir ve bu Endiiz karyeei cebel-iGiiL.bil'in garb tarafi dimeninde vaki' olub karyenin gark tarafi ddnneninde viki o-lub karyenin gark tarafina iki mil kadar qiftlik iizere havale bir tavil ve gfihia-tan cebel olub fevkrnde Ulus kazast miintehasl olan 1;l hazasrndan OvayiiziiLazasrna tAbi Akgakise'i,e sol tarafda Qiime r. ye varrnca miimted olmulbir tarik cadde olub tamam bir merhale diiz ve siyedar drahtler altrndan

[l9] Ormancrhk rstrlahrnda kaytn teya giirgen adryle anrlan a!ag.

I

_tB_

miirur olunub gtineg gtirmez ve yol henarlarrnda latif g0hsar ve leziz sular ilememl0 ve mtizeyyen bir tarik-i me'mendir ve yolun nrsf-r garkisi Kastamo.ni'ye tibi Zan kazasrndan ve nrsf-r garbisi Boh sancalrna tdbi olub hududbagrdrr G6kbil dapr ve Karakog kargusr ve derebagr nam gthi mer'alar bizim.dirvebuEndi.izkaryesine ceddimizseyyid S ii I eym an S o f i'nin Ova.ytizi hazasrnda elyevm Sarrollu kiiyi ve Qelebiler dimekle maruf Sarr Sultankaryesinde hAli Q r trr H as an nam kimsenin sikin oldufu hane vetarla ve gayrrlar kendunin olub ve kati hog ve birkag giftliL ve gulam ve ca.

riycler ile ma'mur iken (bogtur) senesinde diyar-r Anadoh'da C e I A I i voegirra zuhurile etraf viliyetleri harab iderek mal-i kesir me'm0liyle iig binLadar eghas-r bi edyin gebhtn ve bulduklarrn tirac etmek niyetine giiruh.rmekruhlarrndan (bir kelime okunamadr) olduklarrn ceddimiz S c y y i dS ti I e y rt a n haber alrnalla leyali-i muzlimede evl6,d ve iyalin birkag ka-trratahmil vebu karyede ancak bir T o p a I Y u s u f namrylc kimse olubanrn yanrna geliib iyaiin brrakub varub ulu yaylak bagrnda clyevm C c I i.I i agla[usu .-r-r'Iil [20] didikleri derbendde iki gam afacr yrkub eed ey-

ledikde C e I d I i dahi geliib karye-i mezbureyi gAret ve bu kadar Litabrihrak.r binnar ve gulam ve cevarii yapma ve ihlih ve dewab ve mevagryi bil-lriilliye boEazlayub tebih itdikden sonra geyhin isrince Endiiz'c gelmek'iizreniyyct idiib ol rnahal-i sedde geldiklerinde *{r;l Omanga yAni yrkrlmr! gam

afacr verasrndan birkag C e I a I i kurgun ile uruldukda bunlara hezimettari olub firar itmeleriyle ceddimz bu karyede gerge mal itlAk olunur gey yolancakrrzilekalmakla ol T o p al Y usu f'abirmikdarakgeviriib (vara&323) d6tt hissesi kendiiye ve bir hisse T o p a I Y u s u f'a olmak iizrckavl ile tavattun idiib i<endiiden sonra Ab d ii I k a d ir ve A I i Efendivc Hii s eyin Q el e b i namrnda iig oflu kalub Ali Efendi merhum ol.maEla Abdiiikadir Qelebi ile Hiiseyin Qelebi bes his-reden ikigerin kendtilerineberaberzabt idiib T o p al Yu e u f 'un hie-eeai Karaprnar karyeainden A I i Efendi'ye nakletmig bu hrlalde devlet.ialiye tarafrndan T e vk ii M u s t a f a Efendi nam kimesne muharrir-iviliyet tdyin olunub vardrkda Kastamoni sancalrnda sAkin olub KiitiiriimB a y e z i d padigahrn ceddimize ihsan eylediili kuralarr ve Boh tarafi mu-taaarnfr tavayif-i miil0kden Sarr Sultan karyesi in'im olan karyelerin birincitibar etmeyiib ciimlesin rayet defterine kaydeyledikde bir gice fiic'eten fevtomlalla yerine taraf-r devlet-i osmani'den .t gavug muharrir tayin olu.nub vardrkda miiltk-i salife isrine gilik olub karye-i Sansultan ve Qeme ni.

[20] Tatarlan, bahgeleri hudutlandrr- Ian kryr. Bugiin dahi Kasramonu }iiylerindcoak igin siiliit veya gam dallarrndan yapt- lulo geklinde miistameldir.

&-.- \"|is

_t9_hiyesinde on geLiz kadar tr<arve Ali Danigmend'e vakf ve yedrerinde ibkaidiib Endiize geldikde taamtranub karyenin mutasarrrfi kimdir deyu suardcs"vvid Yahva silsilesinden Ess.yid Hiiseyin eerebi de-yu haber verdiklerinde istiaze iderek varub ri m,r rd "9 karyesindeR e c eb Qelebi'nin hanesinde iLen ceddimiz s.yy i d s ii r ey m a nQelebi'ye haber virmigler katrrrna siivar olub ardrnca vardrkda M e m i ga.vug merhum kargu geltib b6delmuaneka Endiiz giftliEi hane ve ra,yet defterinedahil olmayub taraf-r gehineihiden giirefaye ih".r, or.,rr*ugdur deyu yedleri-ne rnemhur tezkire viriib sonra mucibince maliyeden ferman ve surtan M u -r a d'dan bilisrna hat kegide hrhnrb yedlerinde ibka orunmalra tezrrere_iM e m i Qavug miisewid yed-i fakirde mazbutdrr ba.dez zeminrn A b -d u I k a d i r ile H ii s e y i n eelebiler dirliki demeyiib A b d ti I k a -d i r srnurnamkaryeye nakl ve ceddimiz merhum H ii s ey i n E f I a -n i'den sasak nam harve gikinrerinden Ahrned

"a* ;;;-varid-i merhumEeg ev i d B ayr a m'a ve di[er olru A b d ii r k a d i r'e hace ormakiizere getiiriib oplu M u s t a f a'ya krzrn viriib ve kaundagrnrn yerrerin anabildirmig miirur-r ezmdnla bu haliizr emu tasarrtf ihen bu fakir bin yiiz krrkiki senesi hililinde zayir-i valide-i rniisfika eyledifimde topal y u s u f,danA I i efendive nakl-i hiese-i hane olru hatibden satun alub mucibince aipa_hi dahi tapu tezkeresin viriib tezkereleri elyevm karrndagrrnrz E s e e y i dH al iI'de veherncivarlmlz orub nlsrf hisseye mutasarrrf oran A h m e dB . s e nam kirnesnenin ofiuta' divar+ atara ""irii*.r.r. giftrik-i mer-hum eylevno biraderirniz zabtmda olub pederirnizden olan hieseden noaadabizim akgemizle aldupunruzdan bize nef i yok ve yedimizde mahfuz olanbirkag gecere ve hiiccetrerde siisirenamemiz bu vech i.izredir ki teberrii.kenzikrolunurEss eyid B ayram ibn Esseyid Siileymanki buharyeve nakliden budrr elyevm bunda medfundrr pederimiz E s s e y i dB " y r a rn Temegvar'dan geri.irken Edirne'de ,rr.rhr* orub Mihar kiiprii.sii bagrnda medfundrrve E s s ey i d H ii s ey i n dahi bu karyede medfun-vemiizirdrribn Esseyid Mustaf a ibn Esseyid o*.ribn Essevid Musa ibn E.sgeyh Muhiddirr-iu'EsseyidMuhammed ibn Esseyid Mahmud ibn Esseyid OrugbevibnEssevid Ibrahim ibn Esseyid Muhsin ibnEs-eeyid Bahsi bey ibn Esseyid Emrullah Gazi ibnEs_eevid celileddin ibn Essevid Irm"ir bin Bu.harribn Essevid Abbas ibn Esseyid Muhammed ibn Ee-sevid Eb0tarib ibn Essevid Ahmed Gtiilab, Esse-vid Ahmed ibn Essevid Dervis bin Esseyid H'u;.;t"

-20-ibn Eeseyid tbrahim ibn Esseyid lmamiilalem Mu.calkazrm imamiilhiirnam BahriinnaErr fL+Jr Jlr;r 4*- gr. drre.y-*.Ut;.; grQr ..LYr;r .;l,lr q # lUt ttytj.t ,.irUtri^3 (Varak 324) dt.r_tr-lrJt tr..rYlr {rYt-r- t ,t.t Vt rlrlf :ttt .tr.r. Jr qrjlr.ryr JUr j.rti922 seneginde asitine-i saddetde nakib-til egraf olan E e s e y i d M u.hamm ed bin Esseyid stil eym an irnzahhiiccet ve geceremizvardrr Cibal ve enhar ve bi'zrlisar bu UIus L.azasrnrn krrag y'er ve tarla ve ga-yrrrndan ziyadesi gthi dallar olub ekser mevazii senkistan ve yabis olmaE-Ia yaz giinlerinde etr<seri el de[irmeni istimal iderler ve cibalinin go[u aa'bue-ciilok veesuud olmaila mer'a igiin hayvanat dahi gezemez ve mahal-i rneZa.rii gay kenarlarr olub miirtefi mahallerinde miirur ve ubur kabil delildir vctarik caddeleri dahi ma'dud olmalla harig ve dahil-i kazaya yaramaz ve le-vend maktlesi geliib kimesnenin zararrnda oXarnaz ahalisi Leten iglerler vcketen bezi ve ketan iplipi meta'larr vafir olur ve her cum'a giini pazarlarrnarugan-r gade ve ketan ve iplik gettiriib bey'.ii girA iderler ve ketanr kendtilerekiib mrsrr gibi terbiye idiib ietimal iderler ve muzyaf ve miisafir dost idem-leri olub herkesin haddine giire bir selAmhk namrna miisafir odasr olur vedahil-i hudud-r kaza gayet emin olmaila kazanrn ibtidasrndan intihasrna va-nnca yalnz bir avret seyreylese bir kimse iiniine grkub mi.idahale etmez miid-dettiliimiir bu kazada rniiskiratdan bir gey miista'mel defiildir idet olmamrggayet eyii iiziimii ve ba[ balgesi ve siir meyvesi olurken miiskirata miiteal-lik ameliyyatr bilrnezler ve Timurtag karyesi mukabelesi bir karyede tahtel-arz hazr egatin'i ruham iizre ebniye-i kadime isarr vardrr ve srnur kurbindeOten .r"m mahalde kezalik ve bizim karyede Frndrh prnarr tulla ve kerpigile yaprmhg ve Giikbil yolunda Kapakh prnar ve ekser tarlalarda kiremid vetulla pargalan asir-r bina-i kadimdir ve Bartrn derbendinden kazaya dahilolundulu Oreme r..l9t nam karyenin gimalen fevLrna havale olan cibal-i miir.tefia gidereh yekpare kesme kaya olub eflake ser gekmigdir diyar-r Rum'da olmertebe baliter ve saab cebel ve kaya giiriildiiEii yokdur (haEiye: ma.-i.miishil 6tmu kurbinde gaya miigrif ve sahre-i azimenin bir gediEinde bir tarmemlO olacak kadar ab-r regha olub ntg olundulu anda ishal idiib tenkiye-idima[ ider acayib mi.ishildir) derbend a[zrndan Ard kazasrna varrnca Uluekazasrnrn garb tarafindan kazaya havale bir yiiksek yahn kaya olub Sugrk-du[u nam karyeye vasar kayada bir kebir mafaradan bir su itili.ib indiiEiimahalli bir gadir-i kebir ve amik idiib andan Gurkan camii kurbinden mii.rur ile derbend suyuna gider bir nehr.i kebirdir g*dupu yerde ytiz adem ar-zr oldulu mahallerde atla miirur olunsa suyr iizengfiye grkar bfu leziz ve girin

\Y':\\-

-21 -ve €]rfam-r eayfde sok jy, (soEuk) sudur etrafina harklar ile eu alub a.eivab garhlau vafirdir ve kezalik Endiiz karyesi kurbinde G6kbil damenin.den neb'eden prnarlardan de[irmenlerin idare ider ve Karaprnar karyesin-den neb'iden prnarlardan defirmenlerin idare ider ve Karaprnar.karyesin.cem' olan sularda karyesinde cem'olub Kestane karyesi tahtmdan cereyanlalldug'. ve andan derbende gider her karyenin kendi bagrna delirmeni vardrrancak ekser hrg giinlerinde diiniib yazrn sularrna tenezziil gelmekle ekseri bii.ket ,fl. ile iiliidiirler ve bazrlarr el defirmeni istimal iderler ve bu La-zanrn ab ve hevasr gayet lAtif ve sa[ olmakla avretleri haena olur ve bu Kes-tane Laryesi havalisi senksar ve elt$l olub ol sahrelerin kiillieinden dc-firmen tagr kat'iderler ve su grkduiu kurbinde kiisre tagr madeni olub iste-yen varub hat'ider ve Endiiz karyesinden Gitkbil'e euud olundukda tamam oneaat mesafe iken Bahr-i siyah giiriniir andan cenub tarafrna meyl ile tarik-rcadde ile yine Endiiz giftli[i karyesi muzafatrndan olan Qatak ve Kiigiilcdtizve Kalafathprnar nam yayla[a giderken Kurd biikii nam mahalde yolun soltarafinda cebelin zirve-i aldslnda bir prnar olub Karakog ahalisi oluk ve giir-te {,j.1li vaz'itmigler bir sudrr ki (varak 325) iimriimiz Rumili seferlerin-de kttah oldu biiyle bir aba latif ve girin giiriilmedi bagrnda oturub her nckadar taam eklidersen derakab hazm idtib yine taama igtiha geliir anrn ra!tarafindan Kiigiikdtiz'e iniiliir ki siinbiil-i raberi gok olur ve bu Qatak karyeoiharab olmug bir zemin-i humvarda vaki'giiktfezar yaylakdrr ki misli nadirdiriki tarafr miirtefi ktilnar ve sanavberzar kOhsar-r azimdir ki siyelerinde gii-neg olmaz kal'a drvarr gibi iki tarafi eed idiib ortasr ziimriid misal yegil 9i.menzar ve vasatrndan bir nehir cari ve iki taraflarrnda buz pAresine benzerprnar gaflayub akar ve alabahfr ve kunduzu gok olur bir yaylahdlr Uluyaylakdimekle meghur ve ovayiizii ve Eflani ve Akgekise ve Derehiiy karyeleridydm cimus inehlerile yaylafa geliib nefis kuzr kebablarr ve kaymak vehijgmelim ft.Ji [21] ile tenperverlik zevkin iderler diirt saat kadar tfilenbir yaylak olub diinyanrn imareti vaktinde pazafl dururmrg bazr asirr vardrr venehr-i azim varub yaylanrn garb tarafinda Srfrrini didikleri maa[raya duh0l i-diib dalrn bir buguk saatlik iite yiiziinden kapusrndan grkub yarrm saatlik yerdetahtelarza gavs idiib nabedid olur gider bu yaylakda lile ve stinbiil ve ner-kia ve siinbiil-i taberi ve antola gigeli ki peygamber dti[mesi diniib gayrrlr-

lrnda rayiha-i tayyibe-i ezhardan dimallar muattar olur bu yaylalrn iki tara-findan bir vech ile miirur ve ubur kabil olmayub ancak ortasrndan gidiliir vcegcarr ciimtreden gam ve kiiL,nar ve bir g0ne bali ve btilend ardrc vc senk,

'1

[2ll Sagta pigirilen ekmegu ya[laumrg, igine kryma ve eaire koa'l-ug gekli,

-22-aarLkda hirngir olub egcar-r meyve olmaz ve gilek ve bii[iirtlen gayet gok veiri olur ceviz kadar gilefii olur cennetten bir krta zemindir bu yaylak Fi zilc-

r-i bazr emaL.in-i miiteberrike Ulus ve Ovayi.izi ve Qtirne nahiyesi hudutla-nnda hati vafir ziyaretgAhlar olub krymeti bilinmez etrik-r biidrik elin-dekalnorglardrr ezciimle Uluscarniibdnisi T i rn u rcu H a s a n B ab a

Hazretleri ki diirt yiiz aeneden naiitecaviz yapdrfr camiin timur bir mis.rnar yofihen bir tahtasr f,e!'ra bulmayub drvarrnda hilAl (gitp) kadar bir in-hiraf olnnayub merrner siitunlan getiiriib anda vaz'eyledirli ve dafdan ke.restesin geyiklere gekdirdii[i keramet-i bahiredir ve bizim divanrn yani Dapdivanrnrn Kozsahrrng camiini anlarrn peder-i biiziirkler olan Jt+ gey-

hi Mustafa efendi bina itmigdir ve Endiiz karyesinden taraf-! gin:ale dofiruGiikbil'e slkub Fmdrcak fevkinden Soykun nam l*arye rnuhazisine varrldrk-da ea[ tarafa Merer )t/ nam karyeye tarikin gak oldufiu yerde bir pr,

nar kurbinde sa[ tarafda bir harman L.adar diiz sahre-i samrrra tizerinde ikiayak katrr izi olub bir parrnah tuli kadar taga giirniikniigdir ki nal ve mrh yer-leri mevcud ve rniigahaddir igine varak-r egcar doimakla Alem-i sabavetimiz.de yapraklarln glkarub parmafirmrzla mrh yerlerine nazar iderdik ve katrr ta"

9r dimekle rnershur olub ahalisinin zu"wru bir peygamber-i zigan iizerinden uburitmekle na'tr bagali rzhar-r mu'cize igiin eser etrnigdir dirler se biri dahi En-dtiz giftli[i rnukabelesinde Giiyniikviran karyesi fevkinde bir halA biilenc] sa"

rl toprakh bir migezal depede Asarlil. JiJli'l narnryle meghur bir merkadolub urnur-r muazzama ve istiska igiin varub dui iderler icabet ider mticer.rebdir ve biri dahi Sarpgalort J:-)*r- karyesinden srnur.a geltirken yo.

lun krble tarafrnda bir mahaidir ki meghurdur ve biri dahi Endiiz karyesinineski mezarhEr aca]'ib ve garayib hAlettrer zuhur ider bir mezarlstan'l kad.imoiub cvvel-i bahar ve m.evsim-i ezharda elik didikleri hayvanrn inekleri hercabah geliib mezarlil<da olan apaglarm dibinde dunrlar avcrlar kurgun ileurmak rnlrrad eyleseier yegil kaftanlu melek sima hatunlar anlarr sa[ar g6"

riinmekle terkiderlen ve tazr ve kelb sahvirseler iizerine varrnaz ve biri dahiKarakog nam karyede u?un Ftr a s a n"rn evi ardlnda bir top kiiknarhk kiReceb-i gerif ve $a"ban ve Ramazan aylarrnda afaglarm gahlannda Istan.

bulda leyle-i (varak 326) iyd'i gerifde minirelerde olan zinet gibi kandillerfiruzan giirniir sebebi malfirn defil ve biri dahi Akgekise karyesinden Ovayii.z{i'nde ceddimizin imareti olan Sanoflu karyesine giderken yoLn krble tara.frnda bir gfihistan arasrnda mahalli rnal0m de[il Depeziyaret dedikleri mevziki idrAki oluna her rni..irur iden bir diirlti halet miigahade iderler Akgekisekaryesinin kargu yakasrnda iki saatlik kadar bir rniirtefi dalrn bagrnda olubher cuma gicesi ahali-i karye tevhid-i gerif ve devran iderler gibi dafrn (bir

ffi.;

[-I

-23-Lelime okunamadr) sedi$nr igidirler ve hdhi anda dahi kandil g0'lesi g6ri'niir ve yaz hararetinde gobanlar dafa ateg viriib etrafi ihrak.t binnar oluranrn hududuna geldikde nar miintefi olur ve ol hududda ahgama kalan esha-

b-r sebil tahtegsecere ikad-r nar idiib giceler amma yolun tiirbe tarafindan bir

ciiriik aEaS almak miimkin defildir elbette bir mehib sada yahud egkil-i aci-

be gtirini.ib aldrlr gusn (dal) r remimi ilka ittirir ve biri dahi Qiime'de med-

fun olub ceddimizin ve Bursada emir Sultan hazretlerinin biraderleri E a 'r e y i d A I i D a n i g m e n d t-;)lzr.os Hazretleridir ki Buhari

aemtinden terk-i diyar idiib gelUb bu kthsarda bir prnar bagrnda temekkiin

ve ol prnardan abdest alub ve varak-r eggar ile ahalisi zu'munda krrk eene ka'dar teayyiig idiib hayvanat-r beyaban ile iins tutmrglar Kastamoni padigahi Kii'tiiriim B "y ez i d birmuallelekerimeein giinderiib alzr yanla ildcpezir

oldukda etrafinda bulunan kuralarr hendiiye vakf ve temlik gtinderlib azim

itikad itmigler ve elyevm ol hil ile ibka olunmugdur merkad.i mutaharreleri

kiiknar alaglarr siyesinde prnarrn kenannda vaki olub sandukasr gam tahta'

Erndan ve i.izerinde yegil yosun bitmig bir mil kadar uzakdan baksan aim kaplu

giinege kargr giiriniir yanrna varrldrkda yegil yosuri ve rnish-i ezfer ve anberdcn

a'ter rayiha-i tayyibe ile dimap memlfi ve muattar olur ve bir mil kadar et-

rafinda nabit gfihsarrn her bir afiacr yegil ziimriide benzer ve her birisine bage

ka bagka gtya ki giilldb (bir kelime okunamadr) sagmrglar ol mahalden her

kim miirur iderse'teacciibde kalur bir hasta gifadan meyus oldrlcda giitiiriib

Bei-i seadetine ilka iderler hayat bulacak ise rfiyasrnda gbrintib mtibarek el'

lerile meshider ol saat sagrlub ylil gider aksi dahi kezalik ve kendunun

hizmetinde vakf olan karyelere .vali tarafindan kimse miidahale itmez bizrkimseler fevt olub raht-u besat ve krhng ve tiifekden metrtkesin varisin-

den nzastyle satun alurlar yoksa cebren olmaz ve olursa sabaha grkmaz meg'

hurdrr s.yttzr- u.xi ve biri dahi Qiime nahiyesinde bir cibal-i gahika-

nrn zirvesinde etraf-r erbaadan diirt saatlik mesafe imaretten miinkati' bir g0-

histan-r yabisede yalntz bir merkad ve kurbinde ahgabdan hucre olub euyl

dahi ma'dum bir yabis mevzi'de ki Balhdafi dirnekle beynelahali meghurdrr

bu tiirbede her sene bir giine gahis geliib temekkiin ider her kimin bir miigkiligi olub dahi varrr iken herifin adryle gaprrub var senin ol igin giiyle oldr ya-

hud olur diye cevab virir.bu haber nedir ve ol gahrs anda neyle teayyiig iderve biri gidiib biri dahi geliir ve ol sahib-i tiirbe kimdir malfirn olmamrgdrr ve

bir acibi dahi ol yaylakda hacet emini didikleri maparadrr ki yaylakdan Ulu.er asrldrfir dalrn dimenine karib tarikrn krble tarafinda yaylalc suyunrn in-

den grkdrlr yerin fevkrnde bir oda kadar kudretden bir hucre olub fevkrnde

bir tiirbe varmrt ancak saab olmairla grkrlmaz ve bu malaranrn igine giril-

_24_dikde bir tarafinda- tagrardan orduLqa setr-i avret idecek bir mu.teser bina o-lunmug ve ortashda bir afac t.kn. durrr asren bir katre su yok giren bes-mele-i serife vahud (varak 327\ kw'dn-r kerimmiigqandan (bir kerime oLu.namadr) yahud hu ,^ dimekle vasat-r tavandan katre katre ab rahga iderekyarlm masura kadar ab-r kevser-i hogg.var cereyana baglayub herrres gtitiir-dtili evani ve or tekneden (bir r..fi;; ok..r.*udr) ittiL;; kat.-r ezkar idtibmu'tesil mebenada gasr idiib ve gifa igiln igerrer ve ibrik ve sair kabrarryre har-yelerine giitiiriib teberriik isun h.rk.s n09 iderrer viicudinde uyuz ve dr,ve srzr ve eiir emraza biiznilrah+ tedri (bir kelime okurr.-udr) gi-fadrr ve maparava dahil olanlar siikfit itseler bir katre su giiriinmez zikriillaholundukga geliib kat'orundurrda su dahi rnunkati ol* bu.,J srrrr nedir malfrmolmamrgdrr bu ruz-r hzlr mevsinrinde etrafdan kati vafir maraza geliib arh-hat-i birle avdet iderrer biri dahi bu yayrakda Kalkanrr ptnartn fevr.nde Bos-tancr oplunun de[irmeni muhazisinde Karrnc.l, n.mr.rd. bir sandutr<a merkadolub tahtrndan bir prnar cereyan ider ve tagdan sandukada bir k6fi yazu dahivardrr ancak okunmaz bunda dahi istiska igiin geliib kurbanlar idiib dua ider.ler hanelerine varmadln biizniilah-r teiri matar-r kesir zuhur ider meghurdrr vebiri dahi uluvavla'nrn pedir,[1 vavtau ai.iil.r.ri -l;dJ;o".ytizii,nde ced-dimiz olub Valide-imerhum.nin pederleri N u h B a l i'nin To[garj,!namgiftlili iizerine va'lan tarikin

"a! rar.frnda yaylanrn zfuve-i alismda ova-yuzi Lazasrna nazrr bir gthsar ,!*p1r*in iizerincre bir merkad-i mutahhare orurki dsar-r nuraniyyet ve- kuwet-i kuclsiyeleri te'sirinden harikulade alayimlerzuhurinden bir peygamber-i ceriliiguur, ord,r6r, istidlil orunur ".r"fde ceddimizol taraflarr tegrif buyurduklarrrrda kuvvet-i ruhAniyetlerinden istimdad etrne-lerivle lcendiilerinden kari vafir rreramat ve halit-r gariberer,"r;;;;;;;'.;-

ciimle kendiiler ova kazasrnrn miintehaslnda ve bir karrndagr E y y ii b e-fendi kazasrnrn agafrsrnda eoLrnan jLi? nam paryede tavattun idiib ikikarye mabevni diirt saat hadar rnesafe-i baide ve ikisi arasrnda cibdr-i gahi-ka ve gfihistanlar var iken leyAli-i muzlimede ceddimiz ebi D a v u dM o n I a Eyyu b deyu nida etdikde ol dahi buyurun deyu cevab vir-dikde birbirivle muhavere ve muhataba eyredikrerin beynerkaryeteyn sakinolanlarrn mesmu oldufun birbirinden inrikal ile hdri ,r.t tii"rl", meghurdrrve biri dahi biiviik pederimiz N u h B a I i'nin hanesi *,rL.u.t."inde birmiselti depede'bir tiirbedir ziyaret orunur ve agalr crefirmeni kezarirr mezaris_tana kadim olub bazr isar zuhur ider ve biri dahi agapr tarafda ova gayrnmcap tarafinda bir mamur tiirbe orub ziyaret iderrer ve eokman karyesinde am-mi zadelerimiz tehvesi meshurdrr ki Qokman geyhleri dirler Ista-n;;il" il.tan Muhamnned camiiLurbindeS uyi i a A h m e d g " l, a ri Hazret-

-Y-i\Ni:'I

-25-terinin ttirbedarlan ve geyhi oran merhum A b d u r a z i z Efendi ve lcannda.grAb d iilmii'm in Efendi anla'n evridlarrndan olub eryevm ehl-i nefs.den kimseleri Lalrnarnrgdrr serefde geyh merhumu ,_,.- geyikrerin gertibziyaret ederlermig ve boynuzrarln anda brrakub giderrermig erycvm tekycdrvarlarmda kati vafir Eah geyik avihte durur bir gu. auEurr"u gerin almalagiderken herifin biri tanbura gararmrg bunda *vtr-v"t,rr-["r.""t. dediklerin.de herif iiltiden bana ne zarar gerecekdir dimekre tanburesi kucafrnda tag or-mug durur elyevm andan miirur idenler tabel ve zurna ve sair alit-r lehvi ter-kiderler ovaviizi altmrg beg derece on dakika tfil ve krrk bir derece krrk da-kika arzda ortasrndan bir kebir gay akub iki tarafinda karyerer ve hedayirrve besatini vifir ve gallezar ve ab-r carileri kesir bir kaza olub taraf-r krbe_lisinde Ulus l(azasrna havale olan kayi misal bunda dahi bir bali ve mtirtefikaya olub bu kaza g0ya ki bununra mahsurdrr agafir ucunda Borhya gider birsaab tarik olub (varak 329) vasatrnda G"rr."v.- ,tj ve miintehsrnakarib Kavabagr namrna iig gegidi orub gayri yerden ubur rrabil ormayub buOvayiizi kazast abuhava cihetinden bir litif nahiyedir taraf,r garkisi Kasta.moni sancapr hududrdrr on kadar ma'mur karyesi orub ovacu-r* krrrb;rrduceddimiz Nuh Bali haryesi ve Tulra siftrili ve jJ girtuu"ri orub buKarnr giftlifi Uluyaylak bofazrna muttasrl olub Krzrlcrk yaylasr namrndakendi.inin mahsus yaylalr vardrr Boh sancalrnda buna benzer giftrik ormaz bun-dan bir mikdar d0nca Karatas nam mahalde Masrafzaci" Elhu-"-il*ri*Et""ligiftlili gavet giizeldir ve kaza miintehasrnda Talibler giftlili selefde ceddimizEss eyi d sii r eym an s o f i mutasarrrf iken fetretde emmizademizA b d u rr a h m a n eerebi've narrritmekre ervevm ofru Es s e y i d A r ia[a zabtrndadrr Enhar: bu kazanrn etr<serinde lAtif ve leziz prnarrar orub cere-yan hususen tahter kayada ab-r revanrar ire her ,urrr, *u.il.rdrr poyra dir-Ier bir Lavadan adem kadar bir su cereyan idi.ib olula akar ve kayaa bagrnagiderken kaya tarafinda cadde-i tarikde vafir gegmererden kat.-r nazar u,ruzolulu didikleri su bir eahre-i sammantn sur.hdan grLub

".r.y.r, idu, hi A!us-tos'da sancu gtittiriir gayet soukdur ve Karatag,da Hacr $aban olru giftrifiiLurbinde tarik iizre bir misum bileli hadar su bir dtiz yerdJn bir argun yukarrsrgrar ve sarro[lu karyesinden Akgekiseye geri.irken i"a"ui. kargu yor tizreadern incifi kadar bir su yerde' gri,.rb sim gibi cereyan ider ve anda bir ma-lara olub igerusi amik ve lir-l mutarsem vardrr deyun meghurdrr ve sarro!.Iu karvesinin krble tarafinda bir diiz karve kurbinde yerden iig diirt karnetinsan kadar bir kavada ragdan sanduka orub iizerind. tcilial avihte ormug a-gihire giiriniir mutalgamdrr dirler ve bu ovaytizi t u".rr.rr., lasatrrrd" cereyaniden gayln euyr eyvam-r eayfde tenezziir burub gitada gegid virmez Derbend

J'

-26-alzrna varub Ulue nehriyle bir olub Bartrn'a gider ve ekser kuralarrnda litifrriirdiirne eri[i olur birlcag yerde balr dahi vardrr ancah meyvesi vAfir ve gal-lesi vefret iizre olut ve Sarroflu karyesinden depe ziyarete giderken Mushbey

liftlipi kurbinde ribas vAfir bulunur ve Qohman tekyeei mukabelesinde mazu

qeceri dahi vardu g r{ altmrg beg derece ttl ve krrk bir derece yirmibeg dalrika arzda Zerzene'ye muttasrl ve cenubda yedi pAre karyelii bir kazaolub mahsuli kereste ve meyve ve galledir bunrn kurbinde derbend bolazrna

kargu Krrkda[r namryle olan cebelde bir sahreden kol kadar bir beyaz ab ce-reyan idiib uzakdan kiikiird rayihasr gem olunur ancak iqmede taamrnda te-

gayyiir yok ve kahveyi leziz idiib birkag ahgabdan oluklar vaz'olunub kebir hacerleri ategde krzdrrub igine ilLa ve eular sahin oldukda rltca gibi iginegiriib temam terlediikde grkub dtigekde yatub dahi terler biiznillah-i tealacemi emrazdan halds bulur gayet meghurdrr Ulug'dan ve siir yerlerden bdzr

iyan anda diikkinlar ve evler yapdrrub bahar fashnda varub bir eyyam olsu!'un bagrnda zevkiderler bir miiferrah ve miigeccere yerdir ve anda bir ma-

fiira-i azime (hagiye: bu malara hil6 Ulus kazasrnrn yukaru tarafinda halk bey-r.inde Drrahna .ui.l2r dimekie rneghurdur ki r,'Ltr den galatdrr ve el-yevFo mevcud bir mafiaradrr yohsa Derbend a[zrnda delildir) nakliderlcr kigiin giirrnez garr diniib avamiinnas beyninde anda bir kavirn aakin olub giingiireeler bliider gicelerde qil(ub bazr zehayir ve levazrm alurlar bolazrn da-

hilinile bir zarnan rneek&n olduluna delilet ider biiyut-r menhuta-i rniitead'dids ve nna'-i cari ve gegmeler ve enva'-r eanayi' dekikini ve herkesin Ban'a.

trna giire alitr mevcud olub ctimle biiyut ve dekAkin tagdan (varak 329)rnenL.rtdrr ve tagdan tabutlar iginde emvat olub nerdtibanlar ile slrud olunurve dnhil-i garda yemin ve yeear tarik-i rniiteaddide olub yrl rnurnlan ile birkagmt stiltk olunmug iki giin ve iki gice giriib neticeginc vasrl olunrnamaklageruyil avdet ile giiqle tagra grkmrglar ve zan ve tahrnin iderler ki Kastamoninahiyesinde Kiire-i niihas dallarr tahtrna olasrya gide>

Yuylaldbad ,!T.r\ bahsinde, matbu' Cihanntirna'nn 623 iincii aahi"

fesindeki maltmata iliveten gu satrrlar kayrdh bulunmakdadrr (varak 336) t

<.... lstanbul'da kireggi bagr zabiti olub Afustos'da mevsimi olmakla Istan.bul'da on beg giin mukaddem dellillar nida idiib herkee rical ve nis$danvarub kenar.r bahrde bir diiz yerde olmafla haymelerle oturub ibtida-vi A-fustoe'dan on begine vartnca ishal igiin ahzolunan mai akrndpr tarafrna kav-rayub :-l..,rrb.kay igiin murad olursa akrndrya kargu ahz idtib vafirce iger-

lcr ve mufassal liynet ve amel idiib ekser marize gifa olur vc Afiustoa'un onbeginden sonra bazl veca ve arzr igtn zevraklar ile kargu yaylaya gegiib da!

*Y1\N

r

-27 -hamamr didikleri bir kefere mAnde harab hisar kurbinde bir rLca ve balgrfr

olmafla gamura giri.ib ve rLcasrnda tathir olunurlar Yalva: altmrg derece yir'mi dakika t0l ve krrk derece otuz beg dakika arzda bir kasaba ve kaza olub

cami ve hamam ve han ve esvakr vardtr ve kurb-i Yalva bin iki yiiz elli iiqeenesinde Dergiha Ali cebecibagr El h a. I t m a il B.y lnce K ar a'm u e t a f a afia'dan igtira eylediili SiftliEine bedel azl tavattun elli diirt ve

beg seneleri hililinde mumaileyh I " - . il Bey vefat eyledihde Dariicea"

dde afasr Elh a9 B e g i r aEa SiftliEi kendtisrnin grra!-r hassalarrndan

Tiirkmen alasr HacrM us t a f a a[a'yaaldrrub anda olan delirmen oca'.

lrna Basmacr I b r a h i m nam kimesne tavassutr ile Firengistan'dan iistadkAlrdcrlar getiiriib kAErda mahsus su fizerinde timur dinkler yapdrrub kilrdihdas olunub iizerine Yalakabad deyu ketebe ve tarihin resmetmiglerdir ve

hilal-i miisvedde hi bin yiiz altmrg iki senesi Cemaziyeleweli'nin avahiridirenva' kifird isleniib kefere egkAlile esnafa viriliir malfirn defildir meseli ke-ferede arslan damga kifrt memduh idi bunda dahi ol gekli icad ile ki[idnerenin oldulu mal0m olmayub esnafa furuht olunur ve keyfiyet-i san'atr is-

tanbul'da eskici Yahud tarifesinin cern'eyledikleri kiihne kirpisrn kryyesi se-

kizer akgeye kAfrd emini olan yazrcr-i sabrk A I i Efendi'ye virilb ol dahi

mahalline giinderiib vardrkda ol tug dibekde kirpdsr diilerek ve sahi su ilepik olub bir beyaz yolurd gibi kitpiik (varak 337) sunun iizerine suud idiib

alub hifzider vakt-i hacetde bir alzr vasi fugunun igine bir mikdar koyub su

ile karrgdrrdrkda yolurd ayranl gibi bir cevher olur biiyiik ve ki.igiik kdfrdr-na g6re telden kalbur misalinde gar kiige iiriilmiig kasnapr ol suya gavs idiibyukarr kaldrrdrkda suyu telden agafr fuguya akrb ol kaLb gibi telden kas-

nak iizerinde beyaz zar misal kalan gey'i gege pargalarr iizerine vaz'idi.ib sularrgekildikde birbiri iizerine arahkda aba ve gegeler ile yrErlmrg tamam sulart

kalmadrkda srrrklara sererler likin buna yazu yazrlmaz zita seyrek ve gef-

fafdrr sonra mahsus kaynamrg paga suyu iginde gep ile terbiyeli suya batrrubtekrar kurrdub kavi ve tung mengenelere srkdrrrrlar andan sonra giinderiibbey'olundukda kifrdcrlar miihreldirler bu eczalarda merkum olan kAird da-hi bizir..* YalaLabad kilrdhinesinde iglenen kilrdlardandrr Devlet-i Osmani'ye'de ol lcilrd kirhanesi yofrdr elyevm vardrr Allah-u taili zavil vekeder'den emin eyleye......>

(

I