(os

XVI. ASRIN IKiNCi YARISINDA TURnx CEZASIiT.N iT.CiT,I HTJKUMLER

Mehmet lpEirli,

Osmanir tseyliSi'nde, baglangrgtan itibaren askeri alanda teg-kilatlanrnaya biiyiik cinem verilmig, Orhan Bey zamanrnda Yaya veMiisellem teghilatr kuruimug, Murad Hiidavendigdr zamamnda dev-girme usulii benimsenerek Yenigeri oca{rnrn temeli atrlmrgtrr. Bugeligmeier daha sonraki Osmanh padiqahlarr zamanrnd.a da d.evametmigtirl.

Kara kuvvetierinde giiriilen bu tegkilatlanmanrn yanrnda, aynrhrz ve tilEi.ide olmamakla birlikte, deniz kuvveileri ve donanma sa-hasrnda da geliqmeler kaydedilmigtir'?. orhan Gazi zamamndan itiba-ren tedricen geligmeye bagiayan Osmanh donanmasrnda, yrldrrrmBayezrd ve Qelebi Mehmed devirlerinde bir canlanma giiriilmiigtilr..Fatih sultan'Mehrned devri, Tiirk denizcilifinde bir atrhm devriolrnug, Fatih istanbul'un fethinden sonra derhar giiclii bir donanma-nrn ingasrnr istemigtir. Bu devirde osmanh donanmasr Ege ve Ka-radeniz'de faal rol oynarnafa baglamrgtrrn. Dofu siyasetine biiyiik

1 Gcni$ bilgi iqin bk. Uzungar grrr, Osmanlr, d,euleti te1kitratmdan KapxkutruOcaklan,, I, Ankara 1943.

2 Paul Rycaut, Thoe Present State of the Ottoman Empi,re, London 1.668,

s. 213-116'da bir yabancr giizlemci olarak bunun degerlend.irmesini yapmakta-drr.

3 Uzungargit-, Osmanh Deuleti,ni,n Merkez ue BahriEe Te6ki,I,ettr,, Ankara1948, s. 389-391.

4 Ttirl< Kr.iitiirii, sayr 117, Deniz Kuvvetleri sayrsr, Hazrlayanlar: lsmailKayabah-Cemender Arslanoilu, Ankara 7972, s. 102. Genel bir deferlendirmeigin bk. A. Taneri, Osntanh Kara pe Deniz Kuuuctleri' Kurulug Deuri, Ankara19B1, s. 324-337.

204 r\{EHMET IPSIRLT

cinem veren Yavuz Sultan Selim, dofudaki fiituhatrnr tamamladrk-tan sonra donanmanrn ve deniz kuwetlerinin takviyesini istemig,gemi ingaslna en elverigli bir yerde tersane yaprlmasr iqin Piri Meh-med Paga'ya emir vermigtiru. Kemal Paga-zade ile olan konugmasr,Yavuz'un donanmaya verdiii 6nemi agrkca giistermektediru.

Tiirk denizcilifinin altrn devri ise giiphesiz Kanuni Sultan Sii-leyman devridir. Karalarda kazanrlan parlak zaferlet, bu dd,nemdedenizlerde de kazanrlmaSa baglamrgtrr. Akdeniz'de mutlak hakimiyetsaflanmrg, bu hakimiyetin devammr temin ve Avrupa'dan gelecektehlikeye kargr Osmanh deniz giiciinii birlegtirmek amacryle 1533 deCezayir Beylerbeyilifi tegkil edilmig ve bu eyalet, Osmanh hizmetinegirerek biiyiik bagarrlar saflayan Barbaros Hayreddin Paga'ya tev-cih edilmigtir''.

Akeniz'deki iisti.inliik ve hakimiyet Hind Okyanusu'nda da saf-lanmrg; Osmanh donanmasr hacrm yriniinden ve bilhassa teknik agr-dan biiyiik geliqmeye mazhar olmugturs. Aynr zamanda, haritacilrk

5 $. Tekindaf,, <I{aliq Tersanesinde lnga edilen llk Osmanh Donanmaslve Cdfer Kapudan'rn arizasr>>, Belgelerle Tiirk Tari'hi' Dergisi' C. 2, sayr. 7'Istanbul 1968, s. 66.

6 Liitfi Paga, <<Ve kara ahvali tedariki nice miihim ise, deryA ahvdli an-dan ziyade mi.ihimdir. Bir giin merhOm Sultan Selim Han, ki selAtinin akl uiz'dnve adl O ihsdn ile ekremidir, ... KemAl Paga-zAde merhuma dimig ki, Ter-saneyi 300 aded yapmak isterim, t5, Galata Hisanndan Kdirthane'ye dek ol-mak gerck cliyii buyurmug. 'Niyetim feth-i Efrencdir' diyti buyurdukda mer-hfim MoIIa dahi, 'Pddigahrrn siz bir gehirde mukimsiz, ki amn veli ni'meti bahr-drr. Bahr emin olmayrnca gemi gelmez, gemi gelmeyince Istanbul ma'mfir o1-

maz' diyii buyurmrglar>> geklinde donanmamn tjnemini ve konugmayr verir.Asafndnr.e, Ankara 1977, s. 18.

7 H. lnalcrk, The Ottoman Empire, The Classical, Age 7300-1600, London1973, s. 105.

B Kanuni Sultan Stileyman Devri Osmanh denizcilif,i konusunda gegitliqalrgmalar yaprlmrgtrr. Bk. C.H. Imber, The Admindstrotion of the OttomanNauE d,uring the reign of EuleEman I, 75P0-1566, Cambridge 19?0, (Basrlmamrgdoktora tezi); $. Turan, <<Rodos'un zabtrndan Malta Muhasarastna>>, Kanuni,Armajo,tu,, Ankara 1970, s. 47-717; S. Ozbaran, <<Galata Tersanesinde Gemi ya-prmcrlarr, 1529-1530> Giineg-Doju Avrupe Aragtrmalan Dergi,si,, sayr 8-9, Is-tanbul 1980, s. 97-702.

KI'REK CEZASI ILE ILGILI HTIKUMLER

ve deniz coirafyacrhir alanlarmda galtgmalar olmug, miikemmel

eserler vucuda getirilmigtirn.

XVl.yiizyrldabugekildebiiyiikbirgeligmekayded.endonan-manln, iizellikle deniz savaglarr zamantnda, ihtiyacrnr kargrlamak

igin kurekci olarak mrLazzam insan giici'ine ihtiyaq duyuluyordu'

Katib Qelebi'nin belirttifine giire Kanuni'nin 1537 italya ve Adri-

yatik seferinde memleketin muhtelif yerlerinden toplanmrS 30.000

tiirekginin ve 1574 Halkulvid seferinde ise 48.000 kiirekginin hiz-

mette bulundufu anlagrlmaktadrr'o. Ayrtca nakliye igin kullanrlan

gemilerde de kiirekgiye ihtiyag vardr11.

imparatorlufun geligmi$ diineminde bu ihtiyag, av6"rtz vergisi,

forsa ve birde kiirek cezasl seklinde iig kaynaktan kargrlanryordu'n.

1. Avdrrz vergisi nevinden kiirekgi toplanmasr : Katib Qelebi,

1501 Midilli seferinin, ayarrz ve kiirekqinin vergi olarak reayaya

konulmasrna sebeb oldufunu ve bunun daha sonra adet olarak her

yrl ahndrirnr bir rivayet olarak vermekte ise de", daha cinceleri de

bu verginin mevcud oldu{u giiphesizdir".

Kiirekgi ve azab gibi yardrmcr kuwetlerin temin edilmesi igin

avdrv hanesi usfiliiniin kullanrldrfi giiriilmektedir. Deniz seferinde

devlet, kiirekgileri mecburi bir hizmet milkellefiyetine tabi tutarakbelli iilqiiler igerisinde toplamrgttr'5. If. Selim'in 975 (1567) tarihli

9 Piri Reis,in Kftab-x Bahrige,si ve Seydi Ali Reis'in Mir'dtii,l-mem,d'lik'i

bu konuda en giizel tjrneklerdir'Kanunidevrindekibugeligmelerancakbirsiiredahadevametmi$,xvII.

asrrdan itibaren biiyiik denizcilerin yerini saraydan yetigme kaptan-r deryalarrn

almasrvedeniztekni$indekigeligmelereayakuydurulamamasrosmanlrdeniz-ciii$inin gerilemesine sebeb olmugtur'

10 Katib Qelebi , Tuhf'etii|1,-kibdr fi es|d'ri,l.bchd'r, Istanbul 1329, s. 49 ve

97.llosmanhBahriyesi,ndekullanrlankiirekleyiiriiyengemileri,Uzungar-

grh, Ugurma, Varna bei gifteleri, Karamiirsel, Aktarma' Usttiagrk' Qete kaytft'

brouk, Celiyye, Qamhca, Ki.ittik, At-kayr$, KancabaS' $ayka' igkampavye' $ah-

tur,Qekelve,Krrlangrg,Frikate,Kalite,Pergende'Mavna'Grrab'Kadrrga'Bag-tarde olarak srralamakta ve her biri hakkrnda izahat vermektedir, Merkez-

BahriEe, s. 454-464.t2ljzungarsrh,Merkez-BahrtEe,s'482;C'H'lmber'agnt'eser's'85'13 Katib Qelebi, agnr, eser, s. 22'

t4 Barkan, <<y',vartz>>, istam Ansikloped'tsi', II, 16-17'

15 Barkan, agnr, mo'il,., s' 15-16'

205

206 MEIHMET IPSiRLI

Anadolu Beylerbeyisi ve civarindaki sancak beylerine gcinderilen fer-manrnda her yirmi haneden bir kiirekgi tayin olunup, kadrlar ma-

rifeti ile bunun toplanmasr istenmektedirl". P. Rycaut, yirmi haneden

bir kilrekgi ahnd.rfrnr, geriye kalan on dokuz hanenin, bu kiirekgininmasraflarr iqin 6000 akQe verdiklerini belirtmektedir'r.

2. Harbcie ahnan esirlerden krirekgi (forsa) olarak faydaia-nrlmasrdrr. XV ve XVI. asrrlarda biitiin Akdeniz iilkelerinde bu yol-dan faydalanrlmrg, bunlarrn kagmamalan igin goh srkr tedbirler alm-mrgtrr. Forsahsrn son derece zot Ye afrr ig oldu$unda giiphe yok-tur. Bu hizmete mahkum olmug yabancr esirlerden bazrlarr daha son-

ra kalerne alchklarr hattralannda, kendi iilkelerindeki forsa hayatr ilemukayeseler yaparak, Osmanh iiikesindeki forsa hayatr hakkrndafarkh bilgiler vermiglerdirlE.

3. Kiirek cezasr : Yuhanda belirtiien ihi insan giicii kaynair-nrn yanrnda i.igiincii bir kaynak ta gegitli suglara mahkum olmugkimselerin (miicrimlerin) gemilerde kiirek gekerek cezaiarrnr ifaetmeleridir.

Kiirek cezasrnln ne zaman ortaya grktrfr ve nasrl geligtiii ko-nusunda heniiz yeterli bilgilere sahip defilizle. XVI. astr ortalartndan

16 B.L. Muhi'mme vll', s. 241 den naklen lJzungargrlr, Merkez-Bahrdge'

s.515; Barkan, Krbrrs seferi srrasrnda her 15 avanz hanesinderr bir kiirekQinin

glkartlmaslnrn emredildi$ini, aynca bu ki-irekgilere odenmesi gereken para igin

hane bagrna 80 akge kiirekgi bedeli tahsis edildif,ini belirtmel<tedir. 15 hane ile

20 hane ayrrhfrnrn biilge farkrndan gelmesi muhtemeldir. Barkan, agnt' mad'.'

aynl yer.77 P. Rycaut, aAnr eser' s. 2:74'

18 II. Philippe'e 155? de takdim edilen ve yazarr belli olmayan trir hatr-

ratia (Tiirki,ge'ntn Ddrt yxlx, 1552-7556, Qev. A. Kurutluoilu, istanbui, Manuel

Serrano Y. Sanz tarafinclan 1905 de yayrnlanan metinden terciime edilmigtir's. 26), kendi gemilerinde bir sene kiirek gekmektense Tiirkiye'de d6rt ytl sek-mefe razr olduSunu belirttikden sonra, kendi memleketinde (lspanya) biitiinbir yrl qekildiiini, ayrrca hendi memleketlerinde gok az peksimet verildifini'Ttirkiye'de ise doyasrya verildi$ini ve daha iyi oldu$unu yazmaktadrr.

tsuna mukabil Baron W. Wratislaw (Awl,ar, <<76. yilzgtl Osmanh, im,para'tortruju,'nilan eizgeler>> Istanbul 1981, s. 725-127)'de qok kiitii bir tablo qizmel<te,

Tiirkiye'deki forsa hayatlmn a$rrhilm anlatmaktadrr.1,9 l(rsa olmakla birlikte, bu konuda en ciddi bilgi Uriel Heyd tarafindan

Stad,i,es in Ol'd, Ottoman Crimi,nttl Law, Yayrnlayan: V.L. M€nage, Oxford 1973,

s. 304-30? arasrnda verilmigtir. Miiellif, Osmanh ceza hukukunda suglulara ve-rilen cezalar arasrnda sekizinci olarak kiirek cezasrm incelemektedir.

KUREK cEzASI ILE ILGILI HUKUMLER

itibaren gittikqe artarak bu yola rnuracaat edildifi, hatta batrdaki.irekle gekilen gemilerin rafbetten diigerek, daha miitekimil ge-milerin yaprldrfi d<jnemlercle, Csmanh iilkesinde hala kiirekle gekilengernilerin kullanrldrfr, bu sebeble ktirekgiye daha sonraki devirlerdede ihtiyag duyuldufu anlagrlmaktadrr2o.

XVf. asrrn ikinci yartslna, rizellikle Kanuni Sultan Siileyman'rnson yrllarr ve II. Selim'in saltanatr devrine ait a) Mijhiinme f)ef-terleri" ve Ru'trs Defterleri,, ile b) Konuyia ilgili bazr miistakildefterierde'3 kiirek cezastna ait pek qok hiiki.im bulunmaktadrr. Bukaynaklardan hareketle, kiirek cezaslnrn mahiyeti ve tatbikatr hak-krnda bilgi edinmek miimkiindiir.

A. Kiirekle ilgili hiikiimlerin gcinderildifi yetkililer :

Devletin Anadolu ve Rumeli kesiminde kadrlara (kazaza ve eya-

20 Kiirek cezasrmn XIX asrrda da devam ettif,i gtiriilmektedir. B.L' Ayni,'yat Defteri Nr. 624 ve 625 tamamen kiirek cezasrna aittir. 22. Zllh.iece 7266 -15. Rcceb. 1277 (29. Ekim. 1850 - 3. Nisan. 1855) tarihleri arasrndaki hiiki.im-Ieri ihtiva eden defterin kapairnda <.Yaz'-t kiireie dA.'ir buyuruldt-yt sAmi def-teridir>> yazlhdrr. Aym mahiyette 625 nolu, 12. Muharrem !274'2. $a'ban. 1276(2. Eyliil. 785'l -24. gubat. 1860) tarihleri arasrnda hiirek cezasr ile ilgili hii-irtimlcri itrtiva eden tlefteri,n kapai'lnda da benzer bir ifade bulunmaktadrr.giiphesiz bu iki defterin incelenmesi, bu cezanrn XD(. yiizytlda aldt$t deiigikgelrilleri gdsterecektir. BL. Eatt-t Ilumd'y,1tcn tasnifi igerisinde de bir gok hii-krimler bulunmaktadrr. Bk. nr. 24822 (H. 7242 tarihli), nt. 24757 (1247 tafi}rli)ve 24442 A (.1f45 tarihli) numarah htikiirnler tjrnek olarak zikredilebilir.

XD,I. yiizyrida bu cezamn edebiyatrmrza da girdiii Ziya Paga'nrn <<Milyonlagalan mesned-i izzette ser-efrdz Bir kag kurugu miirtekibin cAyr kiirektir.>beytinden anlagrlmaktadlr. Ancak bu dcinemde cezanln mahiyeti de$igmigtir.

27 Mii,himme Defterleri'nden If, III, IV, V, VII, XV nolu defterler buradalnrl lan rlmrqtrr.

22 KK. Rw'tis Defterleri arasrnda bilhassa 225 nolu tlefterd,e bir gok hti-kiim bulunmaktadrr.

23 BA. KK 677; ibniilenxi,n Tasnifi,, Adliye 3 ve 4 nolu clefterler misalolarak verilebilir. KK. 677 nolu d,efter bagtan ve sondan eksik olmakla birliktetamamen ktirek cezasr ile iigilidir. I(anuni'nin saltanatr sonlarrna ait hiikiim-leri ihtiva eden bu defterde Imparatorlugun hemen her biilgesinden getirilmigveya gdnderilmig pek gok kiirek mahkumunun ismi bulunmaktadrr. XVI. asrrortalannda bu konuda muameldtrn cereyan geklini ve ifade tarzrnt yansrtabil-rnek igin bazr hiikiimler burada aynen verilmigtir.

24 Miih,imme VII, hiikiim 1146, Qatalca kadrsrna hiikiim.

208 MEHMET IPSIRLI

let kadrlari"), sancakbeyilere'u, beylerbeyilere", kaptanpaga-ya'8, gehzade lalastna'n, mehayif miifettiSlerine'u kiirek cezasl ile ilgiliemirler gcinderilmektedir.

Qesitli suglardan dolayr yakalanan kimselerin cazalarrnrn kiire{egevrilmesi doffudan dofruya veliyyiilemre (hiikiimdara) ait bir yet-kidir. islam hukukunda belirtilmeyen ve Osmanhlarda da gimdilik,ancak XVI. yi.izyrl ortalarrnda cirneklerine rastladtirmrz kiirek ce-

zasrnlnsl tesbitini htikiimdar adrna Divan-r humayun, daha do{ru birifade ile Divan-r humayun'da genellikle kadraskerler yapmaktadtr3?.Bilindigi gibi ceza hukukunu ilgilendiren hususlarda padigah adrnayetkili olan kadraskerlers3 cezanrn takdirini yapmaktadrrs4. Bu tes-bit ve takdir bazan genel hiikiimler geklinde olmakta ve belli sug-larr igleyenlerin kiirefe mahkum olacafr belirtilmektedir3s. Bazan da

25 Miih,imme VII, hiiktim 2555, Bursa kadrsrna hiikiim.26 Miihi,mme VII, hiikiim 1362, Kastamonu Beyine hiikiim.27 XXuhdmme VII, hiiktim 2438, Kefe BeSlerbefine htikiim.28 Milhimme VII, hiiktim 41'2, 4A7, 454, 514' Piyale Paga'ya hiikiim.29 Miihimme V, hiikiim 579.

30 Miihi,mme VII, hiikiim 1510, Yanboiu kadrsrna ve mehayif miifettiginehiikiim.

31 bk. U. Heyd, agw eser, s. 304.

32 Nejat Gbyiing, <<Osmanh Ceza Hukuku ile ilgili belgeler>>, BelgelerleTiirk Tari,hi, Dergisi', c. I, sayr: 3, Istanbul 1967, s. 4O-42' Bu rnakalenin sonun-

da verilen ijr.neklerde kadraskerlerin takdir ve arz ettigi kiirek cezasr lle ilgilihiiktmler bulunmaktadrr.

33 Fatih Kanununndmesi (A. Ozcan negfi, Tarih. Dergi,si', sayr: 33, istan-bul 1982, s. 36)'de <<... Ve $er'-i Serif tizere de'Avi hiikmiinii kadraskerlerim bu-yuruldusu ile yazalar>> geklinde ifade edilmektedir.

34 <BA-hatt-r kediasker; Yenigehir'de Aydrn n6.m kimesneyi Hiiddvirdindm kimesne yailn yarak ile urup, mecrtrh eylediiii sAbit olup, miisecceldtr'diyii Trrhala Beyi arz eyledif,i pdye-i serir-i a'ldya arz olundukda kiire$e ko-nulmak buyuruldr.>> BA. KK. Ru'Cts 225.

<<Ba-hatt-r kadiasker: Kaz6-i Evrege'den Luka nAm zimminin elinde biru$ruluk ijkiiz bulunup, aldufr yeri bulma$a kddir olmayup, tutulup ktire$e ko-nulmak buyuruldr>>. KK. Ru'As 225,

<<B6.-hatt-r kddiasker: Kaza-i Ruscuk'dan RamazAn nAm kimesne lbrahimn6,m yenigerinin kasrirna tag ile urup, mecrirh eyledi.igi sabit olup, miiseccelolma$rn, tdhmet-i s6.brkasr var ise kiire$e konulup, e$er yofrse te'dib olunup,kefile virilmek buyuruldr>. KK, Ru'tts 225. Bu ve buna benzer hiikiimler k6,dt-askerin takdirini agrkca giistermektedir.

35 Ornek igin bk. Miihimme V, hiikiim 506; Miihi,mme VII, hiikiim 1383.

KI.]B,EK CEZASI ILE ILGILI HUKUMLER 209

pahtslar bizzat zikredilerek kiirefe konulmasr kararlagtrrrlan , sug-lunun gcinderilmesi istenmektedirsB. Bazr hiikiimlerde igledifi birsugtan dolayr yakalanan kimsenin durumu, igledifi sugu, kadr tara-findan bir <Suret-i sicil> ile merkeze bildirilmekte ve eezanrn takdirimerkeze (Divan-r humayun'a) brrakrlmaktadrr'r.

Metin krsminda verilen iirneklerden, kiirefe mahkum olan miic.rimlerin hangi yollarla ve kimlerin vasrtasryle geldifi, evrakrn ne-reye konuldufu, kime teslim edildifi hakkrnda bilgi edinmek miim-kiin olmaktadrr.

IIf numarada verilen dtirt kigi, Havass-r Mahmud Paga kadrsrnrnsuret-i sicili, Krrkkilise Mirlivaslntn arzr.ve Istanbul za'iminin eliyle(yediyle) gelmigtir. Arz ve sicil suretleri keseye konuimugtur3s.

V. numarada verilen suglu, istanbul kadrsr Perviz Efendi'ninsuret-i arzr, Divan-r dli ser-asesenrnrn eliyle gelmigtir. Suret-i arzkesesinde muhafaza edilmektedir".

XfX. numarada verilen miicrim, Davud Paga rnahkemesi naibi-nin suret-i sicili ile gelmig ve Galata r{mini Ahmed Qelebi'ye teslimedilmigtir'0.

Buradan da anlagrldr{r izere kiirefe konulacak kimseler bazlhukukr yollardan gegtikden sonra dururnu belli olmaktadrr.

B. Kiirek cezaslnln hangi suglulara verildiii hususunun da fer-rnanlardan tesbiti miimkiin olmahtadr. Meseli 7 Zllhiece 966 (10Eyliil. l-559) tarihli Afriboz sancafr kadrlarrna giinderilen bir fer-manda gu hususlara ternas ediimektedir : $er'an ciirm-i galizi sabitoiup, siyasete miistehak olanlann drsrndaki miicrimlerin defteredilip, sicii suretleriyle birlikte .dnabolu kaptanrnrn adamrna teslimedilmesi ve onunda bu kigileri kiirefe koymasr; ancak bu bahane ilekendi hallerinde olanlard, zarar verilmekten ve ehl-i fesadr himaye-den kagrnrlmasl; kadrlarrn kendi kazalarrnda olan miicrimleri, sabitolan suglarryle defter edip, birer suretini Istanbul'a gcindermeleriistenmektedir.

36 Bk. Miihi,mme III, hiikiim 768, 467; Mi)hi,mme VII, hiikiim 514.37 llliihi,mme V, hi.ikiim 972; Miihdnxme VII, hiikiim 1383.

38 KK. 677, s. 7, metin nr. lIL39 IlK. 677, s, 8; metin nr. V.40 KK. 677, s. 22; rnetin nr. XIX.

Tari,h Enstttilsii Dergisi, - F. 1+

MEHMET IP$IRLI

Siyasete miistahak olanlann kiireSe konulmamasr srk srk tekitedilmigtiral. Aynca ki.irek cezaslna gaptrrrlacaklarrn pir ve mAliil

kimseler olmamast"; suQlulardan fukara hakkr ahndrktan sonra'

zarar-r dm ise onlarrn kiiref;e konulmasr istenmektedira3. Hiikiimlerde

<jnemle iizerinde durulan bir diier husus ise iyice araStrnlmadan ve

sugu tesbit edilmeden kimsenin kiireie konulmamasr ferman olun-

maktadrrnn.

KK.6TTnumarairDefterdenseqilerekmetindeverilenhiikiim.lerdeki suglartn gegidi ve dafrltgt

Sugun gegid,i'

Hrrsrzhk:

Qesitli egya, mal, haYvan

ve para gahnmasr

llrrsrza yoldaghk, geriklik;

Hrrsrzhkla itham; Yankesicilik

KumarbazlthKcile soymak

IIilkiim nunxar&sr

ilI/5; IV /t, XI/L, 2, 3, 5, 10, 11, 13, 14,

L7,2L; XII/8, XI[/1; XV/3, 4; XYI/7;){lKI/\,2,3, 4; X'VIT/S,10, 11, 12, t4;XXXII/3, 4, 5, 6, 7; XXXIY /2; XXXY /L, 2, 6,7; XXXfX/2; XL/t, 3, 5, 6;)ilLI/3, 4, 6,7, 9; XLTI/2,3, 4, 6, 12, L9,

20, 22, 24, 25, 27; XLIJI/L, 2; XLIY i20; XLY/5, 6, L4 KLVI/Z,3; XLVII/1, 2; XLIX/6; L/4,24,25,26.

XII/\, 3 ; XXXVIII ; XL[/10, XLIII/I ;

XLY /t; XLV[I/1, 2; L/2.XLII 11, t5; XLIY/8,9,].,2.XI/6, 7, 8, g, L2; XXYI/5; XXVII/8' 9;

XXXD(/L; XLil/5; XLV/2, 7. 10, 11;

Lt20,21.

XLt/2; XLTI/L; xLV/9.xrT/5,6.

47 Miihimme V, hiiktim 5O6 Miihimme VII, hiikiim 1383'

42 Miihimme VII, hiiktim 2682.

43 Milhi,mme XV, hiikiim 221.

44 Milhimme VII, hi.iktim 2324.

Dini mahiyette suglar :

Miilhidtik, Kelime-i kiifiirsiiyleme, Hapisten kafirkagrrma, miiezzine siivme.

lgki ve sarho5luk

Adam tildiirme, yaralama,katle yardrm ve yoldaghk,cariye dcivme amden katil.

Yaramazltk, €v basma,yola inme, fesadhk, harA-milik, zulum vs.

Fuhgiyyat : Livata, $ena-at, rdlAl, eri<eie veya krzagiig etme, rrza tecaviiz, na-mahreme tutunma vs.

Siyasi nitelikteki suglar,:Ruk'a sunma, berat galma,sahte belge yazma, mi.i-zewirlik, ulak ddime, zin-landan esir kagrrma vs.

KT'REK CEZASI ILE ILGILI HUKUMLER

XY /l; XVII/7,2,3; XXY/ 1, 2; XXVIL,15; XL/2.

XII/7 ; XXII/!, 8; XX[I/1 , 2; XXTY /I,2, 3; XV[/13; XXX.; XXXI; ){LV/8.

III/2, 3, 4; YI/L; XII/2; XY /L; XD{/I;XXVII/4, 6, 7; XXXII/Z; XXXilI/\;XXXV/5; XLIYA, 2, 3, 4, 5, 6; XLY/t2,16; XLYI/4; XLD{/4, 5.

IL/L; XI/I9, 20, 23; XII/9, 10, 11;l{XVI/z, 3, 6, 8, L2, L3, 14, 1!; XXVII/'1, 2, 3; XXVUI/1, 2, 3; XXXII/I;XXXIV/I, 3; XXXV/3; XXXVII/L,2,3; XII/\; XLII/T, 9, 8, 13, t4, 76, L7,

78,2L; XLIII/8, 9;XLIY/7, 10, 11, 15,

L6, L7,18, XLV/3, 4, 18; XLVI/I, 3,6.;XLI){'/2,3; L/6,9, 14, 18, L9,22,23.

TX/L, 2; X/t; Xl/4, 18; XV/z, 6;XXVI/!,4,7, L0,11; XXXII/2; XL/4;XLI/5; XLII/Z3, 26; xLlfi/3, 4; XLIY /LJ ; xLY /L2, 13 ; XLVI /7 ; L/3.

IY/L; \m/L, 2; XI/2; XII/4; XXIX/L,2,3, 5,6; XXXV/4; XL/B; XLIII/6;){LIY/9;L/I,8,10, 1L.

Kalpazanlrk : XVIII/1, 2,3.; L/1..5, 16, 17.

Dil (Casus) olarak yaka- l/*X/t,2; X)<XYI/!,2,3.lanma

272 MEHMET IPSIRLI

C. Hiikiimlerde, genellikie suglularrn kiireie konulmak iizere ig:tanbul'a giinderilmesi, ancak giivenilir kimselerin sugluya refakatetmesi, bd,ylece kagmasrnrn ijnlenmesi srkr tenbih edilmektedir*'.

Bazan ise, kiirege mahkum edilen kimsenin istanbul'a gelmedendoirudan dofruya, ihtiyac olan yerlere gcinderilmesi istenmektedir.Meseld., 12 Safer 975 (18 Afustos 1567) tarihli Van Beflerbe{inegcinderilen hiikiimde, Kegek ( ?) Hiiseyin namiyle miruf kimseninreayaya zulmettifi bildirilmekte ve yarar adamlarla Rodos'a giin-derilmesi, orada kiireSe konulduktan sonra, ilgililere teslim edildi-{'ine dair, temessiikiin merkeze gtinderilmesi istenmektedir'o.

Bazr hiiki.imlerden anlagrldr{'rna gcire, kiirekgiye ihtiyacr olangcirevliler, merkeze durumlarrnr arzederOk kiirekgi istemekte, Divan-rhumayun da giinderdifi hiiki.imlerde, ihtiyaq sahiblerine kiirekgigcinderilmesini emretmektedir.

2 Cumadelflle 973 (25 Kasrm 1565) tarihli, Aydrn Beyine gdn-derilen hiikiimde Srfla beyi lfrzrr'rn adam giinderip, gemilerine kii-rekgi olarak miicrimlerden verilmesini rica ettiftni, a{rr ciirmii se-bebiyle idama mahkum olanlarrn drgrndaki miicrimlerin verilmesi veneden mahkum olduklarl hakkrnda sicil suretlerinin diizenlenerekmerkeze g<inderilmesi ferman edilmigtirn'.

D. Serbest brrakrlma (Itlak edilme) : Kiirek cezasrna mahkumolanlarrn suglarrnrn nev'ine gore bir siire sonra serbest brrakrldtklartgcirillmeltedir.

Cumadelul6. 9?5 (Kasrm 1567) tarihli, Piyale Paga'ya hiikiim-clenn istanbul'd.a su naztrr olan Hasan , bazt haram-zad.elere zahire veazrk veren Zekeriyya Burgazr ve difer ktiylerde isimleri belli zimmi-lerin kiirefe konulmal emredildiiini, bu zimmilerin, te'dib iqin bir

45 ltliihimme III, hiikiim 768,472,7287.Miihi,mme IV, hiikiim 978; Miih,i,mme V, hiikiim 572, 972; Miihimme

VII, hiikiim 64, 330, 514, 1893, 2555.46 Miihi,mme VII, hiikiim 85; Miihdmme III, hiikiirn.708.47 Miihi,mme V, htikiim 579, bu hiikmiin bir sureti Lala Ca'fer Bey'e Sa-

ruhan sanca$rna g6nderilmigtir,48 Aynr durum forsalar' (harb esirleri) iSin de sijz konusudur. Genellikle

afrr ve yorucu kiirek hizmetinden sonra serbest brrakrlmaktadrrlar. Bk. yuka-ridaki hatrrat kitablarr.

49 Miihimme VII, hiikiim 417.

KUREK CEZASI ILE ILGILI HUKUMLER 273

siire ki.ireie konulmasl, ancak bir siire kalmasr deftere kaydedilerekbiiylece kiirekte unutulmamasr sciylenmcktedir'..

Metinde sonradan serbest brrakrldrir (rtlak edildi*i) belirtilenKiirek mahkumlanmn suglart ve kiirekte kaldtklarr siire

Nr ismi Sueu Kiirek siiresl

1 Cemgid Tezvir ve sahtekarhk2 Hasan Arab Yankesici

3 Ya'kub b. AbdullAh Hrrsrzhk4 Ferruh b: AbdullAh Gidilik5 Mush b. Ahmed Yaramazhk, sahtekarlrk6 Kasrm Evine nA-mahrem alma7 Riistem b. Yusuf $akavet8 Subhan-virdi b. (

Yusuf9 Safd b. Dede 5

10 Kara Memi b. YankesicilikAbdullAh

11 Radol Hrsrzhk12 Beli v. irrn"il $akavet13 Yahya v. EkgiAli ((

14 Hiiseyin v. Abdullah ((

15 Mustafa b. ibrahim Katl ile itham16 Abdi Ermeni Mal bulmak(?)17 Hiiseyin b. Ali Mtizevvirlik18 Muzaffer b. Receb Yaramaz ki5i olmasr19 Manko (?) Kalpazanhk

15.N.970 - 6.8.974 arast8.L.970 - 26.8.978 (4.2a.970 - 21.N.974 (

16,5.971 - 7.8.974 (( - 23.8.974 ((t - 1.8.9?4 ((

2.N.970 - 23.8.974 (((g

((c(

2.N.970 - 27.8374 ((

28.N.971 - 24.8.973 (1.N.972 - 24.8.973 (

((((((((

1.N.9?2 - 8.8.9?4 (972 - 13.N.974 (( - 8.N.9?4 ("( -13.N.973 (( - 2.R.975 (

50 ltlak ile ilgiii dif,er htiktimler igin bk. Milhirnme IV, hiiktm 16?6, 1934;Miihimme VII, hiikiim 536; Miihimme XV, hiikiim 19d2.

Not. : Burada verilen birinci tarih gbnd.erildifi tarihdir. Bu tarihle kiiregekonulmasr araslnda bir si.ire gegmi5 olmasr muhtemeldir.

MEHMET tPStRLt

E. Miihimme Defterlerindeki hiikiimlerde ve bilhassa metinde

verilen iirneklerde, etrafrn sorumlulufu ve kefalet hususu iizerindeiinemle durulmaktadrr'

4. Safer 975 (10. Afustos 1567) tarihli, Adalar kadtsma gdn-

derilen hiikiimde, devrigilen acemio{lanlartn Mirali, Marmara ve di-

{er adalara kagtrfr bildirilmekte, bu adalardan oflanlarrn toplan-lanmasr, vermemekte lsrar edenlerin kiirefe konulmak ijzere isim-lerinin yazrl.rp giinderilmesi istenmektedirs'.

Florine'de mehayif teftigine memur olan kadrlara ve Iskender

Qazug'a g6nderilen 8 RebiiilAhir g75 (12. Ekim. 1567) tarihli hii-kiimde Evrenosoilu Dervig'in ger'a itaat etmediii ve daima saklan-dr{r bildirilmekte, akrabasr tarafindan bulunarak, kiirefe konulmakiizere merkeze gtinderilmesi istenmektedir.

Metinde verilen XIV/\XtV/\ 2,X,X]{IL/! nolu hiikiimlerde sug-

lanan kimseierin kefili olmadrirndan kiireie giinderildifi, XV/5 noluhiiktmde ise, suglu kayboldufundan kefilinin kiirefe gdnderildifibelirtilmektedir.

I{iirek Cezasryle Itgiti ntnimler*

I

An Yedi Iskendersene 970

1- Behrim : Mezbttr rikab-t humAyCrna ruk'a sundufr ecilden kii-refe buyuruldr. (Tezkiresi cerd'im kisesinde mahffizdur, okun-masl ldzrm oldukda gciriile).

. Hatt-t, qerif ille buyu,rulnwgd,ur.

51 llliihimme VII, hiiktim 45.* Bagbakanhk Argivi, Kamil Kepeci Tasnifi 677 numarah defterden ahn-

mrgtrr. Defter bagtan ve sondan eksiktir. Kanuni'nin saltanatr sonlarrna aitkayrtlarr ihtiva ede:r defterin alt ve iist kd'geleri tamamen giirtimiig olup, me-tinde bu krsrmlar (S) geklinde gd'sterilmigtir.

Burada, elli miistakil birim igerisinde 326 gahsa ait hi.ikiimler verilmigtir.

Bef, an gavuginr dergAh-r ali, fi 3 $a'bAn

KUREK CEZASI ILE ILGILI HUKUMLER 215

ilAn yedi kethiidA-yr asesAn, fi 4 $abdn sene 971.

1- Hasan, nev-miislim (Kifirken ndmr Kosta imig) : ,Pddigdh-tdlem-penAh hazretleri Qatalca'da iken Haraccr kciyi.inde ev ba-srlup, m€zbirr dahi tutulup, amma Miisliman olmairn geliip kii-refe buyuruldr.

2 -

4't-, : Mezkfir kAfir Holomic ( eA- )'de Qrkan kafirgemilerinden olup, livA-yr Mora'da altr binden bir eksik timaramutasarrrf olan Alag<iz ndm sipihi mezkfir kafiri tutup,degdh-r mu'allAya getiirmeiin kiireie buyuruldr. Fi 1? $a'bdnsene 9?0.

Tesli,m be-Ahmeit Qetebi,, d,Ler-Di,ud,n+ dli,, emi,n-i Galata

m

An yedi za'im-i mahrfisa-i istanbul, ber-mirceb-i arz-t (S) mir-tivA-i Krrkkilise ve strret-i sicill-i Mevl6.nd Siydmi (q) Kadi-yr Havflss-r Mahmtrd Paga. Amed fi 25 $a'bAn sene 970.

Sttret-i, si.c"tlt, ise arzt, kisede mahfttzdur.

1 - Mur6.d ?eled-i Tann-virmig : Salb $itd.2 - Ahmed b. Mehmed HAliy6, Babaeskisi'ne tAbi' Siifiitlii-dere3 - Ramazdn b. Mehmed kurbrnda vAkr' olan makt0l Mahmtrd'un4 - Yfisuf b. AbdullAh ahvAli tefahhus olundukda Krrkkilise'ye

tdbi' Haskciy kurbunda Mahrfisa-i istanbul'da Edirne'ye gi-den yolculardan mezbtrr Murdd ilg nefer yoldagr ile tutulup,su'6.1 olundukda mezbtrr MurAd, makttrl olan Mahmtrd'r suyanrnda otururken bagrna defnek ile urup, <Ben katl eyledim>diyii i'tirif itdiikde salb olunup, birisi gaybet idiip, ikisi kiirefegdnderildi.

5 - Yorgi veled-i Nikola : Mezbtrrun dahi elinde bir heibe esbf,bbulunup, <,Bende emA,net kodrlar> diyii cevdb virdiikde, mezb0rsdbrka adam katl idiip, siydset olunan Yorgi ndm zimminin yol-dagr olup, ber-mficeb-i arz-r mir-i mezbtrr ve sfiret-i sicil-i Mev-

276 MEHITET IPSIRLI

lAnA-yr mezbtrr kayd-bend ile der-i devlete geldiikde kiirefebuyuruldr. Fi't-t6,rihi'l-mezbur.

IV

An yedi za'im-i mahrfisa-i istanbul, ber-mtrceb-i sfiret-i si-cill-i Mehmed b. Receb, nf ib-i kazi-yr istanbul, fi evdhiri$a'bAn sene 970.

1- Karagoz : M.ezb0;r Karagciz, Ali b. KemAl nAm kimesnenin fe-rAcesin serika eyledifin ve bundan akdem nice def'a fi'l-igeni'de bulunup, gehrden .siiriildi diyii gehAdet itdiikleri igiinsicill geliip kiirefe buyuruldr.Str,r et -i, sici,li, kds e d,e mah f tt a dur.

V

An yedi ser-ases6.n, der Divin-r dli, Fi 3 RamazAn sene 970'

1- Riistem b. Kastm : An kazai Ladik, tabi'-i livd-i Amasya, der

karye-i Arslan Qayrrr.

Nefs-i Amasya'dan Hasan Afa vakfi eviAdrna megrtrt olup, bi'l-fi,l mtitevellisi olan . in6.yetulldh ile ben evlidrnrn diyii telbis

da,v6, eylemeiin, istanbul kadrsr huzirrunda telbisi zdhir oldu-

fu ecilden ktueie buYuruldr.

S0,r et -i, ar zt, ki,s e de mah f 0'a dur.

Ber-mirceb-i scrret-i arz-r Mevlani Perviz Efendi, Kadi-i mah-

rirsa-i Istanbul. scrret-i arz budur : Dergd,h-r, mu'all6, gauuslartndan

Beqi,r vfi,m kullari,yte Infr,-ttetutld,h, b. Alt ue Rusteqn b. Kasl'm nA'm

kimesneler i,rsd,l olunup, <<M6,-beynlerl,nd,e olan da'ud,lan' gdriiliip tef't|g olunsun> d,i,yii ferm6,n olunmaitn, mezbfi,rlartn hustt'slarn' tefti'g

olund,u'ltt1,a, merkurrr In6,yetulld,h mazlfi,m oluVt ue mesffi,r Riistem i't-

d,iiji, d,a'tsfud,a k6,zi'b olup, gerAr ue gd,kt olup, Miisli,mfl,nlar mezbfi,ru'n

gerrind,en ue qakauetind,en tlfr,i,md miite'ezzi, ol"dugr, udtr'|"t, MiLsltmt'n-

d,en ae stlaAt-z maualthidi,nden cem,m-i, gafAr ue d,mm-q kesi,r habert i,le

bu dfr:dteri, yanr,nd,a tamdrn mertebe zd'hiybe miitebeyyen olup' uild,'

KUREK CEZASI ILE iLGILi HUKUMLER 27'.1

yetd,en rnezbfi,r'L silrifup, Qerrinden Mil"slimdnlarr' Tuald,s eEletnek ld'ztm

g6riild,iigi, ectld,en, minlimd,nlarm talebt, tle ud,kl' h6,li atebe-i' ul,yd,'

lqrtnn, arz olundt>> d,i,yii...

VIBer-mirceb-i arz-r Mevldni Muhyiddin, Kazi'r Andufr, an (g)

eses6.n. Amed fi onbeg Ramaz6,n, sene 970.

Arz kis e d,e mah f fi,zd,ur

1-seyyid Ahmed b. Kutlu Beg; der karye-i Ulu-vird,n, tabi'-ikazi.-i Andufr. Mezbtrr Seyyid Ahmed, merhfim SultAn BAye-zrd'rn yevmlisi olup, ol muhArebede asker-i islAmiye'den ikinefer kimesne katl eyledifine her meclisde eghdsa qeci'atrn vemehAbetin arz idiip ve fukari girretinden ve qekavetinden dcizve miiLtehayyir olup, muttasrl 6,let-i harblergeziip, fukarinunavratrna ve oflanrna el uzadup, nd-megr0-' evzd'-t garibe veetvAr-r acibe kullanup, d6,'imd'fukardnun lrztnl piymdl eyle-mekden hili olmaduirn mevldnA-yr mezbir arz itmeiin kiire{ebuyuruldr.

VIIBer-mficeb-i tezkire-i re'is efendi' Amed fi onbeg RamazS.n

sene 970.

T eakw e l$,s ed,e mahf tr,zdu'r.

1-_ Cemgid.: Mezktrr Cemgid sAbrka re'is olan Mehmed Qelebi'ninhidmetkd,rlarmdan olup, $am'da bir yenigeri gediifine virildidiyii buyurulma{rn, kayd defterine kendii hattryle kayd itme-

fin kiirefe buyuruldr. Fi tArihi mezbtrr.Itl,6k buytnuld,t, Fi 6 Receb 974'

2 - Mehmed Qelebi, an kdtibdnr defter-i viliyet : Mezkfir Cem-gid'in oI vechile telbisine bile rnulin ve miibisir olmairn kii'refe buyuruldr. Fi tirihi mezbtrr.

VNI

Defter oldurki Golos'da Dervis nAm re'isin buyday gemisinde

bulunup, mezbfir Dervig salb olunup, s6,'ir yoldaglarrnt hdliyA

278 MEHMET IPSiRLI

Midillii beyi olan S6,lih Paga ofh Mehmed Beg'e ktirefe virildi.Ber-mtrceb-i defter-i mir-i mezbfir. Amed fi 15 Ramazinsene 970.

D e f t er kk ed,e mahftt zd,ur.

1- Ytrsuf b. Hasan, Karadeni.izli.i2 - Mahmud b. $ehsuvar, Karadenizlii3- (s)4 - Mustafa b. Mehmed, Karadenizli.i

5 - fMtrls6, b. Veli, Karadenizlii6 - Haydar b. Ytrsuf, Karadenizli.i7 - Hiiseyin b. Siileym6.n, Selaniklii8 - Mehmed b. Bil6,19 - Hrzrr b. ilyAs Karadenizlii

10-Nikolz ors;.s , an Midillii11- Hasan b. Ahmed, Karadenizlii12

- Mehmed b. Dervig, Izmirlii13

- Mustafa b. Aziz, Karadenizlii14

- Ramazin b. Halil, Karadenizli, GaEbet eyled,i.15 - Hasan b. Siileym6,n, Karadenizli. Miiteueffd, Siid,16

- Mustafa b. AbdullAh, Seferihisarh. Mi)teueff,A gild,.

IX

Ber-mtrceb-i sirret-i sicill-i Mehmed b. Receb, en-nA'ib, Mev-lind Perviz Efendi, kazi-r mahrfisa-i Istanbul, an-yedi za'im-imahrfisa-i mezbtrre. i.med yigirmi bir Ramazdn sene g?0.

1- Siileymin b. Mehmed, Remmdl

2-6zbek b. Tanatag ( ;l:t ), Tatar

<MezbCrr Remmil mezktrr Tatar'r, diikkAnr, ijniinden gegerken,higi kendiisiine livS.ta itdiirmek kasdrna igerii qairrup, fi'l-ikabih iizerinde gdrdiik> diyii miisliminlardan lbranim b. Ytrsufve lfacr b. Bali ve Mehmed b. Abdulldh ve Nasfih b. Abdullihn6.m kimesneler gehddet itdiikleri ecilden sicil olunup kiirefeIbuyuruldr].

KUREK CEZASI ILE TLGIL1 HI]KUMLER 2I9

xAn-yedi ser-asesin. Fi 13 $ewil sene 970'

1- Mehmed b. Sdlih b. $ems ( ?), Yahyi Paga hamamcrsr : Mezbttr

Sehr oflanlarrn yanrna diigiiriip, hamamda giil donanmasr ey-

leyiip saz galdrrup gice ile basrlup kiireie buyuruldt'

XI

Ber-mficeb-i defter-i za,im-i mahrtrsa-i Istanbul, an vedi (bos).

Amecl fi onsekiz $evvAl sene 9?0. Der-Kegtl-yi Midiltii dide-end.

1- Mehmed b. Seydi, suhte : Mezktrr yaimurluk serika itmeiinkiirefe buyuruldr.

2 - Mehmed b. Mahmtrd : Mezkirr Kdsrm-Pagah olup, hrrsuz ve

kemendci olduir ecilden kiirefe buyuruldt.

3 - Yaktrt Arab : Mezktrr hrrsuz olup, miiseccel oldufr ecilden ki.i-

re{e buyuruldr.

Itlak buyu,ruld't'.

4 - Tatar Hasan : Mezktrr bir kimesneniin exriyesin idl6l itdiigimiiseccel olup Kiirefe buyuruldr.

5 -

Rastrl b. Mustafa : Mezktrr bir Yahfidi'nin esb6,brn ve akgesin

serika itdiigi miiseccel olup, kiirefe buyuruldt.

6 - Hdsan Arab : Mezkirr yankesici oldufr acilden kiirefe buyu-ruldt.

Itl"ak buyurultu.Fi 26 Receb sene 978.

? - Mush Boyacr : Mezktrr yankesici oldufr acilden kiireie buyu-ruldr.

8 - AIi b. Hasan, Acem : Yankesici oldufr acilden ki'ireie buyu-ruldr,

9 - Ali Sengerci; Yankesici olduir acilden kiirefe buyruldr.

10 -

Halil b. Abdullah : Mezktrr, Arpa emininin esbxbrn serika idiip,miiseccel olduir ecilden kiirefe buyuruldr.

11- Fiinfini b. Abdullih : Mezkirr esbAb serika idiip, miiseccel ol-dukda kiirefe buyuruldr. ItIaIt' Siid'.

MEHMET IPSIRLI

L2 - .-r)L b. Ali : Mezktrr, miislimd.nlan dolandrrup, akgesin vea.ltunlarrn aldrfr miiseccel oldukda kiire{e buyuruldr.

13 - Ca'fer b. Ali : Mezkirr hrrsuz ve yankesiici oldufr ecilden kiirefe

buyuruldr.14 - Dervig b. Murid : Mezktrr bir kimesnenin altunun serika idiip,

miiseccel oldukda kiirefe buyuruldr.15

- Oruc b. Itriiseyin : Mezktrrlar Krzrl-Afag'dan getiip16 - istayon veled-i Dimitri : emirle kiirefe buyuruldr.

SAr eFi sici,ll-i, n A,' ib-i kad i-y t I st anbul kt s e d,e d,i,r.

17 - Manol veled-i Kosta : MezkCrr sanduk avadup sermiye akge-

sin serika itdiigi ecilden kiireie buyuruldr.18

- Nikota veled-i Sefer : Mezktrr nA-mahrem dutulup miisecceiotdukda kiirefe buyuruidr.

19 - RahmAn b. Hamza : Niezkfir igiin levend. diyii Silih Bey ofhgcinderiip ki.irefe buyuruldr.

20 - Seydi b. Mehmed : Mezkirr igiin yola iner diyii Kiitahya'dan$ehzdde Sultdn Selim hazretleri grinderiip kiirefe buyuruldr.

27- u:-3 zimmi: Mezkfir .i-e(f (Gebze ?)'den geliip hrrsuzhirzihir oimafrn miig6,run ileyhin gemisine buyuruldr.

22-$dh Mehmed b. Mfrs6, : Mezktr iiteyakadan miizevvirdiir diyiiarz olunup kiirefe buyuruldr.

23 - istemed veled-i Lazar : <<rdezbfir haslarda kciy basdr> diyii

erriiile kiiref e buyuruldr.

XIIBer-mficeb-i defter-i MevlAnA Piri b. Muharrem ve SekbAn AliBeg, el-miifettigdn be-kazfl--i Haslar. Fi on sekiz $evvdl sene970.

1- Yorgi veled-i Dimo, an livA-i Mora : MukaddemA hrrsuzlar yol-dagr olduir sicill olunmrgdur. <trhl-i karye tezalliim idiip, kat'irtldk olunmamasrn taleb iderler> diyii arz olundukda kiirefebuyuruldr.

2 - istefali ( Jt;:-l ) Yani veled-i Dimo : Karye-i yank-Burgaz'-da katl olunan Murid Beg'in katilleri yoldagrmrz ve gerikimiz>dimefin kiirefe buyuruldr.

KUREK CEZASI ILEI ILGILI HUKIJMLER

3 - Mihal veled-i Martin, kethiida-i Burgaz, an-karye-i Mihal : Mez-

ktrr igiin karye-i mezbfireden Murdd Aia ve sa'ir Yenigerilerhrrsuzlar geliip-gidiip yatag olmrSdur, da'imd cem'iyetleri mez'

ktrr kethiid6,mn evinde olur, amm6, Agikflre gehAdet eylemeSe

havf ideriiz, levendler evlerimizi basarlar ve ihrak iderler. Bi-zim size haber virdiiimizi kimesne duymasun didikleri ecilden

arz olunup' kiireie buyuruldt' rzvir idii-4 - Kethi.idd-i karye-i Ayayorgi : Mezkttr ehl-i telbis ve te

gi guhtrd (s) sabit olup, sicill olduirndan gayrr mahmiye-i is-tanbul'da mahheme-i gerifede hidmet iden muhzrrlardan orugnAm muhzrr <<Yoluma geliip'bir ferAcem aldtlar> diyii da'vA

idiip kendii rkririyle sicill olunmrgdur ve hem 12 altun ve iki$ahi ve bir giimiig yiiziik alduir sAbit oimrgdur,HAliyi da'vAcrlarr zuhfir itmeiin (e) konuldt

5 - Dimitri veteil-i Demiirci, an karye-i Eskici ( glCt I6 - Panayo veled-i Apostol : Mezktrrlar iki abd-i dbrk tutup soyup'

cemi, esba,brn ve cerni' harghklarrn aldrklan sicil olrnairn kii-refe buYuruldr'

ererinden?-Yorgi veled-i Yani, an karye-i )lriet5s : Kendii kary'

istefan ( ?) dirlerimig bir kifiri sarhog darb idiip, cildtirdiiiikendii rkran ile hiiccet olunmrgdur. Alat-r harb ile katl itrnediiiigiin krsas olunmayup kiireie gtinderildi'

g-iskender b. Abdullah : Mezkir kazd-i Ahyoh'dan Mehmed Qe-

teili nam kadi'nin atikr olup, Kafrd-h6'ne'den, Kum-kaprst'nda

olan Iskender Beg'in atrn serika idiip, silivri'de tutulup sicillolunup ve bunda bizim yanrmrzda dahi vech-i meqrfih iizre

rkrAr itdiifi sicill olunmafrn kiireie buyuruldr'

9-Yani veled.-i Nikola, an kazfl-r,A{rrboz: I\{ezbitr zimmi, trdve-

tii'l-a,yd,n silahdirlar Kethiida"sr Murdd kciyiinde basrlan ev

husfisr iqiin tutup, karye-i Terkoz halkr <Ata biniip-iniip haram-

zddelik ider, eyii kimesne de{ildiir> didikleri sicill olundukda

kiireie buYuruldt.

10-Yorgi veled-i istemad, ankaz6'-i o--fr\rf : Mezkfir zimmiyi

Murid kiiyiinde basrlan ev husirsr igiin silahdarlar Kethiidisr

tutup, karye-i 4tl!; halkt <<yaramazdur, didikleri sicill

olmafm kiire$e buyuruldr.

MEHMET IPSIRLI

11- Mihal veted-i Yorgi, an liva-i Mora : Murad kiiyiinde basrlan ev

hususr igiin (q) krdvetii'l-a'yAn Silahddrlar Kethiiddsr tutup(S) ip bulunup karye-i Murdd halkt <yaramazdur>> didikleriHaslar kazistnda sicill olmaSrn kireie buyuruldu.

XIII

Ber mficeb-i sfiret-i sicill-i MevlAnd Mehmed b. ilyds, kazi-i Ye-nice-i Krzrlafag. Fi vigirmi $ewdl sene 970'

1 - istefan ( ?) veled-i Dimitri, der karye-i Sirem ( ,-. ),

Mid,illi|'ye: Mezbitr igiin Piri b. Rastrl ndm kimesne koyunumserika idiip, biri bogazlanmrg elinde bulundukda sicill olunupkirreie buyuruldt.koyunum serika idiip, biri bogazlanmrg elinde bulundukda sicillolunup kiireie buyuruldt.Kised,ail,ir

XIV

Ber mficeb-i strret-i sicill-i Mevlani Siyami b. Pir Dede Kazi-yr

Flavass-r Mahmtrd' Pasa. Fi 20 $ewAl sene-i minh'Kisedediir.

1 - Orug b. Hiiseyin, an karye-i Aydrn, Mid'r'Ilil'ye: Karye-i mez-

btrreden Ferhid nim kimesne, mezbttr igiin ahurum ihrak idiip

ve bundan sabrk bir c6.riyem dahi ayartdr didikde, mezktrr inkdrile cevab viriip, karyesi halkrndan su'il olundukda <<Biz buna

hefil olmazuz, rencber defildiir, muttastl gidilp gelmek izere-

dir ( ;i.)jrl ) didi.iklerinde sicill olunup kiirefe buyuruldr.

,XV

Ber mtrceb -i arz ve defter-i Mevlin6, Piri el-miifettiq bi-kaz6,-i

Hashi-i Istanbul, an yedi ser-gavugAn-r dergAh-r ali. Fi 29 $ev-vAl sene 970.

I - Muhammed b. AbdullAh, an ada-i Sakrz : Mezbtrr Muhammed

karye-i Mihat Burgaz'dan bir hatunr urup, kolun ufadup,

hatun dahi da'vd. eylediikde mezbtrr Muhammed dahi <Bir aiagile urdum, amma ufanduirn bilmem> diyiip sicill olunmrg idi.HAliyd kefil bulunmadrfrndan gayri, ol zaminda k6,fir 9a1-

KUREK CEZASI ILE ILGILI HTJK{.}MLER

masryla geliip, miirtedd oldufr mukarrer olup, sonra korku-srndan Islimrn rkrAr itmefin kiireie gtinderildi.

2 - Yorgi veled-i Dimo, an Avlonya : Yenice Kiiy'de Yenigeri Mus-tafa'ya rrgatluk idiip, bir o{lana giic eyledi> diyii tutulup,egiergi ger'ile irzerine sAbit olmadr, Iakin hakkrnda <eyiidiir>dir kimesne olmayup, kefili olmaduirndan kiirefe giinderildi,

3 - Hasan b. Hiiseyin, der mahmiye-i Istanbul, an rnahallc-i l\{us-tafa Paga : Yenikapu'dan tagra Merkez Efendi Tekyesi'ndehiicre agup, esbflb alup, kendii rkrArr ile sibit olmugdur. Ldkinbundan gayri mddde sibit olmayrcak kiire{e giinderildi.

4 - Iskender b. Abdulldh, atik-r Mehmed Qelebi : Mezbtrr IskenderKum-kapusr'ndan iskender Beg nim kimesne (g) KagrdhA-

ne'den ( ;ili.r;K ) atrn ufrulayup, kendii rkr6.riyle sibitolup, at elinden ahnmrgdur, bunun dahi iptidd.st anlanmayypkiirefe gcinderildi.

5 - Dimo veled-i Yani, an Yanya : Hazret-i Ebi Eyytrb Ens0ri'dePiri Paga Bostanrnda Bostancr Dimo'ya kefil olup ve mezbtrrDimo Miri kAfirler ayardup, basrlup, kendii gaybet idiip, elegirmeyicek kefili hiireie gcinderildi.

6 - Kosta b. Yorgi, an kazi"-i Mora : Mezbfir Kifir hazret-i EbiEyyfib Ensiri'de bostdncrhk idiip, bir kza giic itmek isteyiip,MiislimAnlar elinden aldufrndan gayri, <<Hrrsuz yatafrdur> diyiive Div6,n'a varup, ol vildyete varan harAccrlardan gikS,yet ider veeelb-i mAl iden ehl-i tezvir ve telbisdir> diyii MiislimAnlar ge-

hddet itmefin kiirefe giinderildi.

XVIBer mtrceb-i strret-i sicill-i Mevi6nd Perviz Efendi, kadii mah-rtisa-i Istanbul, an yedi (boS). Fi 4 Zilka'de sene 970.

Kisedeilt'r.1- Ya'ktrb b. Abdullih, el-Habes : MezbCrr Ya'ktrb Ttrti binti Ab-

duilAh nAm hatunun ba'zr kimesne ile evine giriip, bir c6"me-

sin ve bir ak d.b itl serika idiip, mezbfir cimeyi Kehle

bazarrnda bey' iderken elinde bulunup ve <Abdulldh ndm birArab ile varduk, ol igerii giri.ip ahz eyledi> diyii rkrAr eylediikdesicill olunup kiireie buyuruldr.Itlfr,k giid,, fd 21 Ramazd,n 974.

224 MEHMET iPSiRLi

XVII

Ber mtrceb -i arz-t (boS) Mir-livA-i Qermen, Fi 29 $evv6.lsene 970.

Rdis Efendid,ed,i,r.

1- Mahmtid b. Ahmed, el-mii'ezzin, an nefsi Zagra-i trski;2 - Hasan b. Abdulldh, an kary.e-i Toprak I{isar, tabi'-i kaz6,-i Zag-

ra-i Eski3 *,Pir Ali b. lmir, an karyei Ddnigmendlii, tebi'-i kaz6"-i mezbtrr.

Mezktrr Beg, mezbirrlarr miilhid diyii gcindermigdiir.

XVIII

Ber mtrceb-i arzve sCrret-i sicill-i MevlAnA Ytrsuf b. Ali, Kazi-yrZagra-i Atik, an yedi kethiidA-i asesdn, Fi on yedi Zilka'desene 9?0.

1 Salih b. Kiigiik, an karye-i DanigmendLi, gaybet kerd,e

2 - Evhad bir6"der-i O.

3 - Hrzr ve SiileymAn

HdliyA Zagra-i Atika'ya t6,bi' Arabacrlar n6.m karyeden YahyAn6,m Yenigeri, mezbtrrlarr karyeteyn-i mezbfireteyn m6,-bey-ninde v6.kr' olan ormanda. kalb akge keserken flIitlarryla tutup,mevldnA-yr mezbtrr rkrArlarryla sicill idtip gcinderd.ikde kiire{ebuyuruldr. Fi tArihi'l-mezbtrr.

XIX

Ber mtrceb-i sfiret-i sicill-i Kasrm b. Nasfih, nA'ib-i mahkeme-iDdvtrd Paga, der-mahrtrsa-i istanbul, an yedi (boS). Fi yigirmialtr Zilka'de sene 970.

L-IJrzrr b. AbdullAh, an mahalle-i Abdi Qelebi, der mahrtrsa-imezbirre : Mezbtrrun evinde, arnmisi ofh Turmrg veled-i Dimitrindm zimmi makttrl bulunup; mezbttrdan su'Al olundukda, <<Mez-

ktrr zimmi Kamer hatum evime getiiriir idi, hiliy6, yine getiir-di.ikde, tagrada bile yatup, nrsfu'l-leylde uyanup avratr yanrmdabuldum; 'Niye geldiin'diyti su'al itdiigimde, '$imdi giderin' di-

KUREK CEZASI lLE ILGILI FIUKUMLER

yii tagraya gidiip, ben dahi tagraya grkup, mezbfir zimmiye

nidA itdim, cev6,b virmedi, gcirdiim boiazlanmrg ve karnr ya-

rrlmrg, yatur, ben d.ahi gukur kazup gdmdiim> diyii rkrf,'r ik-diikde, sicil idiip kiire$e buyuruldr.

XX

.dnyedi$ehsuvAr,za'im-ivoyvoda-iMahmtrdBeg'mirliv6'-iSolnuk, Amed fi 18 Zilhicce sene 970'

1- Nak b. Andras, uzun boylu, asfaru'l-levn

2 - Racko Balin ( ?), vdhidii'l-ayn, uzun boyluMezbirr Beg Egri kal'asrndanalup giinderdi.ifi dillerdi.ir.

Galata Emi'nt, Alt'med, Qetebtye teslim olund't"

XXI

AnyediSinin,kethiidA-iAIiBeg,mirtiv6"-iKocaili.Fiselrr-iZilhicce sene 9?0.

1- Nikola, gaybet kerde Mezktrr Nikola nefs-i lznikmid'de esbib

2 _Yotgi, an Mora serika id.iip, sihibleri mezbtrrdan taleb

3 - Mi'mir, an Mora itdi.iklerinde gaybet eyleyiip, mezbirrrn

4 - yani, an Mora hidmetkarr olan mezktrr Yorgi'yi tutup

mezbtrr Mi'm6'r ve Yani'ye virdi diyiiikrar eylediikde fi'l-vakr' serika olunan esbflb mezbfirlarda

bulunmairn kiirefe buYuruldt.

, XXII

Asitdne,ye ( ?) gelen sekiz nefer kdfirlerdtir. Ber mtrceb-i fez-

kire-i Mehmed Qelebi, re'is-i kitibin. Fi 26 zilhicce sene 970.

$arab sattrklan ecilden kiirefe buyuruldt.

1- Kosta Yani 5 - Andon veled-i Dimitri2 - Monal Kostantin 6 - Petro veled-i Sandalct

3 - Kosta Dimitri 7 - Monal veled-i Yani

4 - Nikola veled-i c9)st 8 - Nikola veled-i Yani

Tari,h, Enstitiisii Dergisi - F. 15

MEHMET IPSIRLT

XXIIIAn yedi ser-asesAn, fi gehri Zilhicce [970l

1- Yorgi veled-i Yani2 - Mihal veled-i Istrrad

T ezkir eleri, kis ed,ed,i,r.

1- Franko veled-i Marko2 - Dimitri veled-i Yorgi3 - Anton veled-i Dimitri

MezbfirAn zimmiler Qengel 1 'l(:1 )

kriyi.inde figrlann miihrin bozduklarrecilden kiirefe emrolundr. Fi 28 Zilhiccesene 970.

Mezbirrlar hamr getiirdiikleri ecildenki.irefe buyuruldr Fi't-t6.rihi'l-mezbtrr.

XXIVBer mttceb-i tezkire-i ser-ases6,n. Fi 10 Muharrem sene 971

XXV.A.n yedi ser-gavug6.n-r dergdh-r ali. Fi 17 Muharrem sene 971.

1- Ali b. $a'bdn, an karye-i Hamayh, tabi'-i Yalak-db6,d : Mezbirrkelime-i ki.if stiyleyiib, fetvA olundukda tecdid-i imAn lAzrm

gelmefin tekrdr Miislimh,n olup kiirefe buyuruldr. Fi 17 Mu-harrem sene-i minh.T esli,m b e- Ahmed 1Q elebi, E mi,n-i, G ala,t a.

2 - Meh4ed b. AbclullAh, an nefsi Siroz : Mezbfir Begiktaqr suba-Srsrnln hidmetkArr hem asesi iken habsden bir kdfir kagurdufrecilden kiire{e buyuruldr. Fi gurre-i Safer sene 971.

XXrvT

Ber mtrceb-i defter-i (bo$) za'im-i mahrtrsa-i Istanbul, Fi 16

Safer Sene 971 Anabolu (?) afasr yanrnda(?) olan kalitelercverilmek buyuruldt.

1- Ferrtrh b. Abdulldh : Mezktrr gidilik ider diyii kiire{e buyu-ruldr.Itlak buyuruldq 14 ? Receb 9711.

2 - Mush b. Ahmed. : Mezktrr igiin uYaramazdur, gekavet iizrediir>>didikleri ecilden kiirefe buyuruldr.Itld,lt buEuruldr,, fi 23 Receb sene 974

KUREK CDZASI ILE ILGILI HUKt'MLER 227

3 - Receb Qitingir : Mezktrr halkr dolandrrup' girret iizrediir di-

d.iikleri eciiden kiire$e buyuruldt'

4 - Ahmed b. AbdullAh : Mezkfir odabaqr olup, odalara yaramaz aY-

ratlar kor didikleri ecilden kiirefe buyuruldt'

5 - Salih b. Mehmed : Mezktrr yankesicidiir didikleri ecilden kiireie

buyuruldt'6 -

Budak b. !x-f : Mezktrr yaramazdur didikleri ecildert kiiref;e

buyuruldt.? - Keyvin b. Abdulldh Mezkfrr dahi eyii desildir didikleri ecilden

kiirefe buyuruldt.8 -

Hiisevin n. Isa : Mezkhr gidilik ider diyii kiireie buyuruldt.g -

Bilal b. Abdullah : l\{ezkiir dahi yaramazdur didikleri ecllden

kiireie buyuruldr.10*MemiHallAc:Mezkfiryaramazdurdidikleriecildenkiirefe

buyuruldt.Il_Kasrmveled-iYorgi:Mezkttrevinend-mahremlergetiiriirdi-

dikieri eciiden kiirefe buyuruldr'

Itld,k buyuruld;z, fi gurre-i Receb sene 974'

t2_ a;,;rf.lb;-r:Mezkttrdahievineni-mahremlergetiiriirdidikleri ecilden kilref;e buyuruldr'

13-IltiseyinEkci(6ft):I\{ezktrrigiinAhimahallesindebirkimesne geliip, miifettig kadrstna <Kiminle olursa gezet ya-

ramazdur>> didikleri ecilden kiireSe buyuruldt'

14 - Gorki vered-i u1rr1r i:ffX;th9,'J,:1;:frr:t?:|ilfi:lT;15 - Yorgi veled-i Dimitri dinden gutiip, istanbul zindanrnda mah-16 - Yani veled.-i Dimo btrs oluiup, ba,dehu kiirefe buyuruldr.

XXVII

Defter-i miicrimin der-zinddn-r mahrtrsa-i istanbul. Fi 16 safer

sene 971Anaboh (q) Afasr ile anda olan kalitelere irsil olundt'

1- Riistem b. yirsur l5fflliil i'.".,il1iXXfrd:'Jl'd::J;2 - Subhin-virdi b. Ytrsuf buyuruldr. Fi 2 Ramazan sene 9?0.3 - safi b' Dede (zi'nddna konuld'ujt td'rihd'iir) '

MEHMET IPSIRLI

Igbu iig nefer k;imesneler ttlak bugtnul,ih,, fA % Receb sene 974.

4-Mehmed b. AI'b - Osman b. Halil Mezkirrlar Kiirtler ( ?)' olup kiirege buyurul-

6 _ Riistem b. Ati 1r- Fi 5 Zllka'd,esene 970.

7-Aslrhan b. Giindi.iz: Mezk0Lr bir Yahfidi katl itdi diyii tutulupki.irefe buyuruldr.

B - SiileymAn b. Abdurrdhmdn : Mezkttr esbib serika itdiigi ecildenkiirefe buyuruldr.

.9 - Mehmed b, IbrAhim . Mezktrrlar bir kimesneyi yarai ile galup,10

- Hiisdm b. Is6, miiseccel oldukda ki.irefe buyuruldr.11- Kara Memi b, AbdullAh : Mezktrr yankesici olduir ecilden kii-

reie buyuruldr.IflAk gild,lO 21 Receb sene 9?4.

12 - Hiiseyin Pendiklii : Mezktrr yankesici oldu{r ecilden kiirefebuyurrldr.

13 --- Abdi b. Dev0d : Mezktrr esbdb serika itdi.igi ezilden ki.irefebuyuruldr.

14 - Memi b. Mustafa : Mezkfir ustasrnrn akEesin serika itdiifi ecil-den kiirefe buyuruldr.

15 - Si.ileym6,n b. Hamza : Mezkirun elinde esbAb bulunma$rn kii-refe buyuruldr.

16 - Bilal b. Abdullih : Mezkirr hamr ile ve elinde esbdb ile tutulupkiirefe buyuruldr.

17 - Ece veled-i Gi.in : Mezkfir bir bagcrnrn akcesin serika itdiigiecilden kiireye buyuruldr.

18 - Ali b. Dervig : Mezktrr kiifiir kelime siiylediifi ecilden kiirefebuyuruldr.

XXVIII

Ber mficeb-i s0rret-i sicill-i Mevlini Dervi5 Mehmed b. $eyhAhmed, kadi-i Afrrboz, arz-r Hiiseyin Beg, Mirlivi-i (bog).

F"i 23 Safer sene 971.

1- $a'bin b. Abdullih, der'kasaba-i Lapseki'2

- Mehmed b. AbdullAh, an kazAi Airiboz, der karye-i Egikbastr

( 6-t'(:l ) '

3 - Yorgi veled-i "Yani, der cezire-i Defirmenlik

KTJREK CEZASI iLE ILGILI'FIUKUMLER 229

Hiliy6 nefs-i Agriboz'dan Timur Re'is ndm kimesne, beg nefer

yoldaglar ile deryddan gernisi ile G6rdiis (?) nA,m kasabaya

vardukda, kaz|"-i Lapseki'den mezbirr $a'bdn b. Abdull6h re'is-imezbfirrn gernisine giriip, yoldaglarrndan mezbfirtrn Mehmed

b. Abdulldh ve Yorgi veled-i Yani ile ittifak idiip, re'is-i mez'

btrrr oflanr ve iki nefer yoldaglarrnr uyurlar iken, sabah vak-

tinde gemiye yelken idiip gider iken katl itdiklerin bi't-tav' (Q)

rkriq idiip, inebahtr sancafr be{i Siiheyl Beg istihdim itdiigikadrrgalarrnda kiirekciye muziyakalarr oldufr ecilden katil-imezb0r (q) mir-i mezbfirun kadrrgalarrna teslim olunup, str-

ret-i sicill ve arzt AsitAne-i sa'ddete irsil olundr, diyii bildiirdi.

XXD(

An yedi ser-asesin, fi selh-i Safer sene 9?1.

1- Iskender b. AbdullAh

2 -- Ahmed b. AbdullAh Mezk0rlar yolda ulak dcifdiikleri3 - Si.iieyrndn ib.l Abdullah sebebden miifettig sekbdn Ali Beg

4-Ati [b.] AbdullAh . yedinden mahbfis olunup, tag ge-

5 - Mustafa b. AbduliAh misine kiireie buyuruldt.

6 - Kasrm b. Abdullih : Mezbtrr berdt serika itdi.i$i ecilden mez-

btrr Ali Beg'in yedinden geliip, tag gemisine kiire{e buyuruldr'

An yedi Kethiid6,-i bewdbdn-r Dergdh-r en, Fi gurre-i Rebi'ul-

ewel sene 971

1- Haydar, an mahalle-i Papas-zide, der kurb-t kabbdn-r trrz :

Mezbfrrun evinde on iki frgr hamr bulunmairn, Anaboh Afastca,fer Aia kalita.larrna irsil olundr ve hem Divdn-r humaytrn'-

da ta'zir olundr.

xxxl .

An yedi za,im:i mahrtrsa-i istanbul. Fi 5 Rebi'ulewel sene 971'

1- Siileyman b. Abdullxh : Mezbcrr mahrtrsa-i Istanbul'da mii-

teveifa olan'Kazancrbagrnrn ku1 olup, giirb-i hamr itdiigi ecil-

den DivAn-r humA,ytln'da ta'zir olup kirrefe buyuruldt'

230 MEHMET lPSlRLt

XXXIIVize ve Krrkkilise sancaklannda hrrsuz ve hardmi teftisineme'mtrr olan Mihaliq kadrsryle, Za'im Sekbin Ali bazr miisli-mAnlarrn ve zimmilerin fitne ve fesddlartn arz idilp, kiirefeemr olunanlardur. Amed fi 15 Rebi'ulewel sene 9?1.

Defteri, Re'is Efend,i, htfz id,iipt, bu cd,ni,be gdnd,erd,iiji, sfiretd,ennaltl olunup kiseye konuld,t,.

Ankaz6"-i Frnar-hisar, der karye-i Yenice :

1 - ifrit veled-i Todoru : MezkCrr zimmi bir kag def'a o1 etrifdaevler basrlup, bile olmak fehm olunup, sancak begleri ve miifet-tigler cinibinden taleb olundukda gaybet idiip, hdliy6, karye-imezbfrre halkr bi'l-ittifik mezbCrr ifrit hakkrnda ,<Ba'zr evkattagrkar gider bilmeyi.iz kande gider, hrrsuzlukda ola diriiz ve hervakt bizden taleb iderler, gaybet ider. Kimesnemiiz kefil olmaz>didiiklerinde hAiiyi Qorlu kadrsr olan Efendi dahi <Biz miifettigiken vapur taleb eylediik, elimize girmedi, hrrsuz, vAcibii's-salbdiir> diyicek vuku'r iizre tahrir olundr diyii miicesseldiir.Kara Ali Beg'in sancafi defterinde mukayyeddiir.

An kazd-i Enez :

2 - Dimo veled-i Mihal : <Mezbfir zimmi Prnar-hisar'dan Mustafdb. Ali'yi katl itmigdiir> diyi.i mezb0r Mustafa'nrrr karrndagrMemi b. Ali da'vi idiip, ve bundan akdem husfis-t mezb0rr Vizekadr-sr iiniinde ikrdr idiip, hticcet olmlg olup, mazmCrn-r hiiccetald vechi'l-hasm sibit olundufrndan gayri ol vildyet halkr<<Vdkr'A bizim dahi zannrmrz budur> didiklerinde vuktr'r iizretahrir olundr diyti...

An kazA-i Ahyoh,'an uteka-i ti'ife-i Y<irtik.

3 - PervAne b. Abdullih : Mezbtrr Pervine <<ijkiiz ufrulmtgdur>>diyii livd-i Vize kadisrntn temessiiki ile gcinderiip, ahvili tah-rir olundr diyi.i...

An kazA-i Prnar-hisar, der karye-i Kurd4 - Memi Cebi ( ?) : Mezbtrr Memi Kara ndm kimesnenin evine gi-

riip, esbAb serika idiip, elinde bulundufr Vize kadrsr huzirrundasibit olup, bizim yanrmrzda dahi rkrdr itmeiin vukir'r iizretahrir olundr diyu...

KUREK CEZASI ILE ILGILT HUKTJMLER

An kazd-i Hayraboh, der karye-i Hacr Sungur :

5-Miskib.Mustafa:MezbtrrMiskiHayrabohkazdsmdan'$a'binBeg kiiyiinden 8,,r"" Beg nim kimesnenin deiirmeninden bir

heibe ve bir harar bugday uirulduir ve Favlu ( ?) kiipriisiin-

den Turg0h s; ;gru"iar"tdan sekiz aded su srirrr uirulduft

ve lpsala'du "uiuJtt,,p, ev garet oldukda bunun elinde bir yay

bulunup alunduir t enili rkrxriyle s6bit olup, vukcr'r iizre tahrir

olundr diYii..An kazd-i Hayraboh, der karye-i Kemallii :

6 - Hasan b. Halil : Hacr Ha1il ndm karyeden iki ( 6t ) su srirtdkiizin u$rulayrp, elinde bulunduir kendi tkrAn ile sibit oimrg

diyii

7 -Kayab.

Piri, an mahrtrsa-i Istanbul : MezbCrr Kaya Qorh kazi"'

"rrhu Kadr_ofh kdytinden dijrt re's su srirrr iikiizleri ve bir re's

inek uirulayup, inek satchfi yerden bulunup' kendii muvdce-

sindes6,bitolup,sahibioldufrkendiiniinrkrdriylesibitolmaimvuktr'r iizre tahrir olundt diyii..

xxxIIr

Haslarkadrsrolup,kazA-iGalatatevdbi'indenKasrmpaganahi.yesindevesd,iretrAf-rGalata'davdkr'olanmiicriminemr.iserif iizre zihir olan cerimlerin ya:zxtp' defteri imzdlayup' re'is

efendiyevardukdaonlardahisfrretinihricid.iip,bucanibegOnaeraiiSi strretden nakl olunup, kiseye hrfz olundr' Fi 3 Re-

bi'ulihir sene 971.

An mahalle-i EYYiihiim :

1-Muridb.AbdultAh:Mezkirrbirkimsenincd'riyesiyolunaqr-kup, darb idiip, miri gemi oturaklan elinde bulunup' sarhog

tuiuluP sicilld't olunmugdur'

Itl'ak buYuruld't'

An mahalle-i Eyyiihiim, tabi'-i Kdsrmpaga

2 - Mehmed b. Slileymin : MezbCrrun avratr fihigb olup' fisrklar

mecma,tdur"diyiimahallesihalkrhaberviriip,sicilldtolun-mrsdur.

231

2&2 MEHMnT IP$iRLI

XXXIV

Has1ar mi.ifettigi Mevl6,nA Muharrem'in virdifi defterin strre-tidir. Fi 3 Rebi'ulihir sene-i minh.

1- Memi b. Sindn, an Qekmece-i Buzork : Mezbfir Memi'den, Bos-tAn Qelebi Efendi miilAzimlerinrlen Ca'fer b. HiisAm cemd'atrmile at arabasr tutup Edirne'ye giderken Qekmece'ye varup birhavluya konup, gice 5ratdu$umuzda havlr agurr ( Csssl ) mez-bfir Memi ba'zr kimesne ile sab0ha karib olunca gurb-i hamridiip, biz dahi gitmege yaraklanurken havludan agup, iizerimizeindiikde ben dahi gavga ve fer-vAd idiip, kiracrlartmrz mu'6.ve-netleriyle def' olup gitdifimizde serhog iki nefer kimesne ardr-muzdan yitiip arabamrz basup, bir yoldagr bir bogga esbAbrmrzalup kagup ve kendii elinde clahi krhg, arabaclan ciimle esbd-hrmrzt grkarup ahvirirken Edirne cdnibinden oniig araba geliip,adamlarr yetigiip, mezbtrrrn krhcrn alup baflayup, biz kurtrlup,bize hayf oldr diyii da'vi itmefin kiirefe buyuruldr.

2 - Aleksi veled-i Todoru, an karye-i Yeni : Mezkfir hrsuzdur vehrrsuz yatafrdur diyii mezbfir Aleksi muvAcehesinde altr neferzimmiler gehidet idiip ve karye-i g.r:-f !l +.r Mahmfid Beg'inineiin u$ruladr, elinden ahndr ve kciyden tavuk ve koyun uf-ruladr, hig hrrsuzlukdan hAli defildi.ir> didiiklerinde kiirefebuyuruldr.

3 - Dimo ryeled-i Nikola, an livd-i Agriboz : Mezbirr dahi krhg ves6.'ir yarak ile Biiyiikdere'de tutulup ve Aleksi nim zimmi dahibizim kdyde ev basan budur dimefin kefil olur kimesne bulun-mayup geldiikde kiirefe buy'uruldr. Fi gehr-i Rebi,ulAhir sene97]-.

xxxvAn yedi za'im-i mahrfrsa-i Istanbul. Fi 23 Cum6,de'l-trld sene97L.

SAreFi, d,efter kised.ed,i,r.

1-:- Mahmfid b. Htiseyin : Mezktrr Brt Pazarr'nda lefen serika it-diifi ecilden Rodos'a kiirefe buyuruldr.

2 - Hasan b. Hiiseyin : Mezkirr sAbrka hamamda diilbend serika

KITRDK cEzAsr Ir,n lr,cir,I HtJxUltr-on ODD

hAliyd tutulupitdiigi eclden Anaboh gemisinden gaybet idiip'kiirefe buyuruldt.

3 -.Mehmed b. Abdulldh : Mezkfrr Qilingir kci5riinde bir yenigeri

evine girdifi ecilden kiirefe buyuruldt.

4 - Siileymdn b. Abd.ullAh : Mezktrr Edirne zindinrn bozmug, tu-tuldukda ki.ireie buyuruldt.

5 _ Laz veled-i Yorgi : Mezkfir mandurada kan idiip, oI sebebden

kiirefe buyuruldr.Mezkfirlar Krkrkilise'den olup, giin se-

9_il,trJ""i."J-;';ji:t"t'it'- ili'r.r"ri sebebden kiirefe buyu-ruldu.

XXXVI

An yedi Ali, voyvoda-i Mustafa Beg MirlivS.-i Bosna, Fi 13

Receb sene 971.

1- Hiristo, Hrrvat, an kal'a-i BologkaMezbil,r, getiiron uoytsod,aya tesl,im, olunmak buEuruldo. Fi$a'bdn sene 971

2 _ Yani, Htrvat, an kal'ai mezbtrr MezbCrrfin zimmiler dildiir di-3 - Petro, Hrrvat, an kal'ai mezbCrr yii gelmigdiir.

XXXVII

Ber mtrceb-i tezkire-i za'im-i mahrttsa-i istanbul (c) sene 971'

Kisededir.

1- Nastrh Qoban t*Ifi."?t mahrtrsa'-i Bosna'da ev basup' ha-

2-DaytMehmed rag (.4) .olmafrn

Bosna kad:sr arzr mtrcibin.

;-;;::;;il; i,"-Tl:i: gitmek isiin urus Ari Beg'e tes-

XXXVIiI

An yedi ser-asesAn. Fi 26 RamazAn sene 971.

Tezkire kiseded'r,r.

1 - Todor veled-i Vasil Mezktrrlar hrrsuz geriki olup, mii-2 - Vasil (zimmi), der-Rodos seccel oldukda kiireie buyuruldr.

231 MEHMET TPSIRLT

XXXIX

Ber mfrceb-i tezkire-i za'im'l mahrtrsa-i istanbul' Fi 28 Rama-

zAn sene 971.

7-Htzv b. Hasan; Mezktr yankesici olup' sAbit oldukda kiire$e

buyuruldt.2-Raclol veled-i Nikola: Mezktrrun elinde serika yapuk bulunup'

miiseccel oldukcla kiire{'e buyuruldt'

Tesli'm be-(Jtuc Ati' Beg, fi' 26 Ra'maad'n sene'i mt'nh'

Ittak buyurutth,' fi 2l Receb sene 973'

XL

Bermtceb-itezkire-iza'im'imahrirsa-ilstanbul'fi17$evvilsene 971 Tezkire kisededir'

1-_ Hrzrb. Hiiseyin : I{ezktrr hrrsuz olup' Kefe'den getiriliip' habs

olunmrq. fi fO ba UA'n sene 9?1' H6'Iiyi kiirefe buyuruldt'

2 - Dimo veled-i Zayi : Mezkfir bir mii'ezzin ezdn okurken silvdiiiii

miiseccel oiup frlbsd'iir' Fi 8 RamazAn sene 9?1' Mahm0d Pasa

mahkemesi'nde miisecceldiir'

3 - Mehmed b. Abdulldh : Mezkttr' bir sipahinin bes sikke altunun

serika itdiigi miiseccel olup habs olunmrg' Fi 27 Ramazdn sene

97i.. HdltYd' kiire{e buYwuldt"

4 - lskender b. Abdulldh : Mezkirr bir o{'lan

miiseccel olup habs olunmrg' Fi 3 $evvdlyuruldt.

5 - YCrstrf b' AbdullAh : Mezkttr miiderris kuh olup' gelebisinin es-

bibrn serika idiip kiirefe viriliip, kiirekden gaybet idiip' tutuiup

habs olunmrS. fi f $evvnl sene 9?1' Kiireie buyuruldt'

6-Mustafab'Abdulldh:MezkitrkrnaserikaitdiigiEfendi'demii-seccel olup habs olunmrS. Fi 28 Ramazin sene 971' Kiireie bu-

yuruldt.

XLI

Ber mirceb-i tezkire-i za'im-i istanbul. Fi 29 $ewil sene 971'

(Rodos'avarupgelmekigiinvirilenmiicrimlerdi'ir.)

idlal itdiigi Efendi'desene 971. Kilreie bu-

KUREK cEzAsr lr,n ir,cir,t nUxuur.sR

1-Mehmed b. Hamza: Mezkir Karahisar'dan olup, <<Yaramaz-

dur ve ehl-i fes6.ddur> diyi.i Suttin MurAd hazretleriniin Lalasti'ldm eylemefin ktirefe buyuruldt.

2 - Abdi b. Hasan : Kumarbazdur ve hrrsuz olup kiirefe virildi.

B _ Hasan b. AbdullAh Mezkirrlar hrrsuz olup, Beflerbefi haz-

4 _ Mustafa b. Hasai' .:Jl:"i c6nibinden getiriliip kiireie vi-rrldl.

5 - Ahmed b. Mehmed : Mezkirr bir mi'ezzin avratrn ayardup,alup g;itn'refin kiireie buyuruldt.

6 - e::.-l veled-i ltya :Mezktrr hrrzuzdur diyii Sekbin Ali Beg

getiirmefin kiirefe virildi.7 - Y0suf b. Abdulli.h : Mezkfrr, efendisinin altunun serika eyle-

mefin kiirefe buyuruldr.8 - isldm b. Mehmed : Mezkfirun elinde miri ( ?) esbAbr bulunma-

frn ki.irefe virildi.9 - KeyvAn b. Abduilih : Mezkfirun elinde ufruluk bofasr bulunup

kiire$e virildi.

XLIIVil5.yet-i Karaman't teftlq iden Bayezrt Beg ve Dergih-r AliQavuqlanndan Mehmed Qavug ma'rifetiyle geliip kiirefe emrolunan miicrimlerdiir. Fi 23 Zilhicce sene 971.

An kaz6.-i Belviran

1- Pir Ali b. Kaya Faklh, an karye-i Selimi ( ?) : Mezktrr sA,brkd

vil6,yet n6'ibi olup, ba'dehu subagrlara k6.tib olup miisltman-larr ehl-i orfe gamz idiip hilflf-r ger' akgelerin aldrrup ve ken'dii dahi miisliminlara iftirddan hAli olma;rup, zulmen akgele-

rin ve esbiblann alup, h6,liyi grru girret ve gekavet ( ?) ilzreolup, hilif-r ger' alduir akge ve esbib ve emlik ger' ile sibitolup, isAl olundukdan sonra kiire{e giinderildi diyii [buyu-ruldrl ( ?).

2 - MfisA b. Memice, an karye-i Susrz : Mezbtrr ehl-i fesid hrrsuzolup, ger'ile serikasr s6.bit olmairn ki.ire{e giinderilmigdur diyiikayd ider.

3 - Ali b. Mehmed, an karye*i Gciyniik Mezkfirlar ehl-i fesid

MEHMET iP$tRLI

4 - VirsijLn b. seydi, an karye-i rnezbcrr hrsuzlar olup, ehl-i <irfe

defalaila cerime viriip, hfn-i teftigde fesadlarr ger'ile sabit ol-ma{rn kiirefe irinderilmigdiir diyii kayd ider.

5 - Bedel b. Veti, an karye-i Ya5'lacrk : Mezktrr hlrsuzlukda tu-tulup, Miislim6nlarrn yoluna iniip, zulm ve te'addi itdiigi ger'ile

sdbit olma{rn kiirefe gtinderilmigdiir diyii kayd ider.6 - Abdi.il'aziz h. Mustafa, an karye-i mezktrr : Mezkfir ehl-i fesdd

olup, nice def'a hrrsuztu{r olduit ger'ile sdbit olup, kiireie giin-derilmigdiir diyii kayd rder.

An kazA-i Larende? - Hasan Bali b. Muzaffer, an mahalle-i Hoca Mahmttd

8 - Gazanfer b. AIi, an rnahalle-i Jj9 - Receb b. Mehmed, gdkird-i ,Muzaffer, an rnahalle-i lloca

Mahmtrd.Mezkfirlar Hoca Mahmfid'dan Hamza Beg-ofh ibrdhirn'i subh

zaminrnda diikkanrndan gckiip, tokuz ay mikdirr sakladrklarrsAbit olup, sicilt olmrfdur.

l-0 - Mustafa b. Mahmttd, an mahalle-i Tapuctk, an nafs-i Larende :

Mezkfir ve karrndagr Ytrsuf bundan akdem siyAset olunan Kan-lu Ali'nin gerikleri olmafla karrndagrna siy6,set olunmafrn ken-dtiniin siydset-i galiza istihkakr olmamairn kiirefe gtinderilmesisicill olmrgdur.

11- Halil b. ibrdhim, an mahalle-i AbbAs, der nefs-i Larend.e : Mez-kirr serika ile miittehem olup, Mahmdd b. Etiiseyin n6m ki-mesnenin evine giri.ip, esbibrn serika idiip, avratrna yaprgduirsicil olmrgdur.

12 - Ali b. MCrsa, an mahalle-i Siyahser ( r-t-- ) : MezkCrr ehl-ifesdd hrrsuz olup, kefili olmamafrn hrrsuzlufr sicill olmrgdur.

13 - Hasan b. Ali, an mahalle-i SiyAh-ser : Mezkfir serika tiihmetiile miiseccel olup, h6,liyd girii girret ve gekdvet iizre olup ve

mahallesind.en kimesne kefil olmamaftn hrrsuzluir sicill olrntg-dur.

14 - Nebi b. Veli, an mahalle-i Hoca MahmCrd : Mezkirr serika ttih-meti ile miiseccel oldufrndan, gayn, dd'imi Sirret ve gekavet

iizre olup, gerr-i gfinndan Miisliminlar emin olmadrfrn bi'l-muvAcehe gehddet eyledikleri sicill olunmrgdur.

15----Yfisuf b. DdvCrd, an mahalle.i Emek seven ( olJ*(.l ), der-

KUREK CEZASI-ILE JIGILI HUKUMLER

Larende, el-meShtrr Kiiqiik Ytisuf : Mezkfir serika tijhmeti ile

miittehem olup, sflrrk idi.iii ger'ite sdbit olup, sicill olunmrgdur.

1_6 - ibrahim b. Enbiya, : an mahalle-i $am Bazarr : L{ezktrr, Miis-

liminlarrn oflanciklarrndan geki.ip i?), zulrn ve te'addisi ger'ile

sAbit olmairn sicill oiunmrgdur.

17-Veli b. Nebi;18 - Mehmed b. Kubad, an karye -i Zdviye, tabi'-i Larende

Mezktrrlar karye-i mezktrreden Turak nim kimesneniin yolunr

basup, kendiiyi ok ile urup ve krhq ile paralayup' ba'dehu mez-

btlr Turak'r bogazlayup, hustis-r mezkfir udfrl-i Miisiiminden gi-

hidler ile amden katl itdtlii sabit olup, bandehu miiteveffa Tu-

rak,rn eytdmrna bir mikdar akge bedel-i suih diyii viriliip bu ta-

rihle sicill olunup, halls olmrglar imig' H6'liyA girii girret ve

gekdvet iizrediir didit<teri ecilden kiireie giinderildi diyii kayd

ider.

19 - Siilemin b.Yfrsuf,eg-gehir be-Kiipekci, an karye-i -Buidayh'

tabi,-i kazd.-imezbfrr itUezt<trr kendti rkra,riyle bir kaftan ve bir

diilbent serika itdiigi rniidde'isi muvicehesinde ger'ile sabit olup

"" si"""t ve set avet iizre olduirna bi'l-muvicehe Miislima"nlar

Seneaet eyledikleri sicill olunmrgdur'

20 - Miftah Arab, an karye-i Qiftlik, mu'tak-i ibn sa'deddin : Mez-

ktrr hrrsuz ve harimilik ile tamflm igtihe'r bulup ve nice kere

habsdengaybetitmiqolup,lrilVahrrsuzvehardmidiirdiyiiitii"ti-a"l*r bi'l-muvdcehe gehAdet itmeiin sicil olunmrgdur.

2!-Hamza b. Emet ( cr.l ), eg-5ehir be-Kara-Qomak, an karye-i(e) : Mezkirr iqiin karyesi halkr <<Yaramaz ve gakidiir, bir ki-

misneden at ve deve ve egek ufrulansa geliip davarlartn bun-

dabulup,ba'zlsrnaynryleviriipve]Ila,ztntndahicitekin( qf"rrl ) viriip, subagrlar ve sA'hibleriyle bitrigiip ahvAlini

sicill itdirrmez diyii gevkd idiip; bizi bundan halis idi-ver didik-

leri siciii olunmrgdur22-.N]nmedb.Mahmtrd,ankarye-iGiinmez(?):Mezkiir'karye-i

mezbtrrdan iki inek serika icliip, Kiis ( ?) nim karyeye ilediip'

birisini bogazlayup etin satarken sahibleri akabinden irigiip'

bir inefi ayniyle di"i b,'t''p ve .l.:irisinin eti akqesin alup, ehl:i

tjrfe cerlrnesin viriip, halis olmrg imig' Hiliyi >>Yaramazdur'

gakldiir> didiikleri sicill olunmigdur' ' :. -

23 - Muharrem b. seydi Faklh, an karye-i zdviye, tabi'-i mezkfir :

MEHMET IPSiRLT

Mezktrr karye-i mezbtrrede Agrk ( iil ) Ali nxm kimesne-

ninEfendindmsabioilunrcebrenfi'l-iSeniidiip,kendiirkr6,.riyle miisecc"r otJugt"Ja" gtyri girret ve gekavet iizrediir> di-

aiitteri acilden kiireie giinderilmigdiir'

24 - ismi'il b. Hrzrr, an karye-i lrag ( .,;,l-,-l ) : Mezktir sdnk ve

ehl-i fes6,d hardm-zdde idiiii ger'ile sibit olup' sicill olmr$dur'

Zf - Iiya" b. ibrdhim, an karle-i Kaydele ( ?) : Mezktrr girret ve

,"f.au* ile meshirr olduiundan gayri' serikasr bi'l-muvdcehe

sAbit oluP sicill olmr$dur'

26 - Abdurrahmnn b. Yeni ( $ ), an karye-i Dusiye ( ?) : Mezkirr'

karye-imezbtirhatibiolanMehmedFakrh'inevinegiriip'Mi-hindmhdtunayaprgduirhustrskendiirkrdriylemiiseccelolup,ehl-i karyeaen Leyfiy.I-i uttttati su'il olundukda mezbtrr Ab'

durrahmfln Habes Arablarr'yle ihtil6't idiip' di'im6' girret ve

$ekdvetiizreolduirnvemezbtrrhatibinevinegirdiiiinbi'l-mu.vAche SehAdet itdiikleri sicill olunmrgdur'

27 _ Ca'fer b. Habib, an karye-i Giirdesiin (?) : Mezktrr sirrk' ehl-i

fesidharam-zddeidiliiSer.ites6,bitolup,sicilolmrgdur.B er.'rn'fi,ceb'i t ezkir e-i, R'e' 0,s E f endi'

XLIIIBermttceb-itezkire-iza,im-ilstanbul.Fi23zilhiccesene9?1.(Roclos gemisine kiireie virilen miicrimlerdiir) '

1 -Hiisevin

rb r Abdulrih $:"'ff1iX1-i"?i$:J:::' iili'-il:;:2 - Mustafa Ib.l Abdullih virildi.

gemisine'kiireievirilenmiicrimlerdiir'Fi't-tirihi'l-Midiilliimezbtrr.

3 - DAvtrd b. IbrAtrim : Mezktrr krzrnr satduit4-Kara Deli : Mezktrr krz igtin <Ciriyediir>

itdiigi sebebden kiirefe virildi'5 - Osmin Kiimiirci : uezt<trr hrrsuz olup, esbab serika itdiifi mii-

secel olmrgdur.6 - Turak tl.l ytrsut : Mezkfir inegdl'den olup' <Timur nim sip6'hi

katl itdi> diYii getirilmiSdiir'7_ PirAli:Mezktr-rtrrrsCizgerikiveyatakolupvebirnicedef.a

miiseccel olmrgdur.diyi.i yalan gehidet

KURIIK cEzASI iLE ILGILI HUKUMLER

habse giriip grkup <irfde i'tirif itmediifi sebebden kiirefe vi-rildi.

8 - Ali Isi : Mezktrr inegril'den olup, kan hustrsr-igi.in ve yaramazolup, Siiheyl Beg elinden gelmigdiir.

9 - ilyAs Suhte ( ?) : Mezkfrr <yola iner, ev basar ve yaramazhkider> diyii MiislimAnlar gehidet itdikleri sicill olmrgdur.

XLIV

VilAyet-i Karaman't teftig iden Bayezrd Beg defteri mucibincegeltip kiire{e emr olunan miicrimlerdtir. Ell-vikr' fi 25 Muhar-remii'l-harAm sene 972.'

D eft eri Re' is E f endi' y e uirtlmi4dilr.An kazX-i Yeni-gehri :

Mezktrrlar kaz6"-i mezbtrrdan, karye-iBayezidlii'den Pir Ali b. Qalab-virmigndm kimesnenin Kara Moklu ( ?) kapadt

1- Osmdn b. Iskender ndm mahalde terekesin bigerken katline2 -

Veli b. Ya'k0b amden altr nefer miifsidler iizerine ge-

3 - Mehmed b. Sevindik liip, katl idi.ip, rkrAr ve i'tirdflarryle si-4 - Timur Han b. Qelebi cill olup ve maktfil-r mezkCrnn evlAd-r st-5-Abdiilaziz b. Yeli fdrr olmafla bi-hasebi'g-ger' siyA.set ld-6-Abdi b Durmus

;'"'",ffiH;Iil;il"u* :x?'#ilt"",?i1:nn eytdmrna diyet htikm olunup, ken-diiler kiiref e giinderilmigdiir.

7 - Receb b. Can Baga, an karye-i Hamzalu : Mezkfir Receb iqiinMiislimAnlar dA'ima girret, ve gekavet iizre olup, tr{iislimAnlargerrinden emin olmaduklarrnr haber virdiiklerinden gayrikarye-i mezbtrrdan Abdiilgani (Q) avratrn rdlil idiip ve ba'zresbAbrn aldufr ger'ile sdbit olup miiseccel olmrgdur.

8 - lskender b. Mii'min, an karye-i Biiyiik Qrfrl : Mezktr serikatiihmeti ile miiseccel oldufrndan gayri girret ve gekEvet iizreoldufrn haber virdiikleri sebebden kiirefe gdnderilmigdi.ir.

9-satrlmrg b. ine Hoca ( r-[r;+:_l ), an karye-i mezkfrr: Mezktrrserika tcjhmeti ile miittehem olup, kendii rkrd.riyle serikasrmiiseccel oldufrndan gayri <HAliyA giri.i hrrsuzluk i.izrediir, gir-

I{EHMET IPSIRLI

ret ve $ekavetden hili de{'ildiir> didiikleri sebebden ki.ireiegiinderildi.

10 - Mustafa b. Arab, an karye-i Kurdiu ( ?) : Mezktrr girret ve ge-

kavet iizre,oiup, karye-i mezbtrrdan Habib b. Fuamazin nim ki-mesnenin (Q) yoluna geliip, zuim ve te'add.i itdiigi qer'ile sdbitolup, miiseccel olmafin kiire{e gcinderildi.

11- Mirsi b. Deviran, an karye-i Hamzalu : Mezktrr dd'imA girretve gekavet iizre olup Mi.islimAnlar gerrinden emin olmadrirn-dan gayri, kul ve cAriye zdyi' idenler geliip bunda bulurlar,sAhibleriyle diizeitp sicitl itdirmez, miifsid ve Saktdiir> diyiiMiislimintar haber viriip ve kendii rkr6,rt ile serikasr miiseccelolmafin giinderildi.

L2 -Kara

Mahmtrd b. Mustafa, an karye-i Kurdrlar : It{ezkCrr serikatohmeti ile miittehem olup, nice def'a subagrlar habsine giriip,gaybet idiip ve <Herbdr ki etrifda olan kurdda tavar ve es-

biblar serika olursa mezbtrrrn rna'rifeti bilediir ve gerrindenMiislimdnlar emin deiildiir> diyii ehl-i karyesinden kefil ol-maduklarr acilden kiire{e gdnderildi'

13 - Hoca Ali b. I{aydar, an karye-i Saruhan : Mezkfir igiin Miisli-m1nlar bi'l-miivAcehe didilerki htrsuz ve harAmi yatafr olup,

Miislimdnlarun kuhn ve cAriyesin ayardup ve satup ve satdu{ryerden almr ile sAhibleri kuhn alup ve ba'zr, mezbtrr Ali'ninyiiziine <<Beni sen ayardun, bir Ahar kimesneye satdun didik-lerinden gayri Kulaguz Mahmfid ve Bektag ofh nim kimes-neler htrsuzluh ve harAmilik ile meghfir ve miite'Aref olup,mezk0r iie olduklartn kendii i'tirdf idup, taleb olundukda aslA

lhzdrlan miimkin olmayup ve hdiiyA mezkirrun gerr u gCtrun-

dan Miislimflnlar emin olmayup girret ve Sekdvet iizre olmafrnki.irefe giinderildi.An kazd-i Seydi-5ehri :

14 - ibrahirn b. Mehmed, an harye-i Akge-prnar : Mezktrr dd'imAgirret ve gekivet i-izre olduirndan babasr Mehmed'i arndan katlitdiigi kendii ftrArryle miiseccel olup, hiliyA hin-i teftigde su'AIolundukda babasr Mehmed'i amden katt itdiiiine rkrdr ve i'tirAfidiip, iizerinden zamAn gegmekle kiirefe gcinderildi.

15 -

Kurd b. isrd'il, an karye-i Surdam ( ?)

16 - Hirnmet b. isri'il, al karye.i mezbtrr

KUREK CEZASI ILE ILGILI HUKUMLER 241

Mezkfirlar gaybet idiip, ba'dehu ele geliip, ehl-i karyeden vesA'ir a'y6.n-r vildyetden ahvilleri teftig olundukda bi'l-muvi-cehe didiler ki, "Miifsidlerdiir, Miislim6.nlarun yoluna iniip,hrrsuzluk ve hardmilikden hAli olmayup, dd'imi tr{iisliminlartrencide idiip, esbAblarrn serika iderler, defA'atle ehl-i 6rf hab'sinden gaybet idiip, hrrsuz ve hardmilerin mu'Avinleri olup,MiislimAnlar mezbCrrlann gerlerinden emin defildiir> didiik-leri ecilden kilrefe gbnderildi.

17 - Mustafa b. Siili : Mezktrr dA'imA girret ve Sekdvet iizre olup,

ba'zr MiislimAnlarrn eviAdr dniine varup, ba'ztnun giimleiin veba'zrnun gemberin alup, herbirinin bir tArikle rrzlann piymilidiip, hustrs-r mezbtrr igiin ehl-i drf tutup, nA'ibii'g-ger' ciniinde

miiseccel olup ve hAliyA mezbCrrm gerrinden MiislimAnlar emindefildiir didikleri sebebden mezbitrrn girret ve gekaveti sAbitve zihir olmairn giinderildi.

18 - Hiiseyin b. Abdiilgani : Mezkfir ehl-i fesdd hrrsuzluk iizre olup,dd'imA girret ve gekavet iizre MiislimAnlar gerrinden emindefillerdiir, ehl-i karyesi dahi vech-i megrtth iizre oidugrn ha-ber viriip, kefil dahi olmaduklarr ecilden kiirefe giinderildi.

Kaz6.^i Belviran :

l-9 - IIam ( ?) Abdullah b. Mehmed Faklh, an karye-i Kozvtran,t6,bi'-r mezbtrr : Mezb0run keyfiyet-i ahvili a'yln-r viliyetdensu'dl olundukda br'l-muvAcehe didilerki <Mezbtrr Abdullih si-brka nd'ib olup, zam6,n-r niyAbetinde telbis ve tezvir hiic-cetler yanrp ve MiislimA,nlart ehl-i tirfe gamz idiip, bir tariklanice Miisliminlarrn akgesin ve esbiblarrn ve emldkrn alup,zulm ve te'addi idiip ve hdliy6, girii telbis ve tezvirden h6.li ol-mayup, mezkirrun ifsddr ve qirret ve gekdveti hadden biriin

' olup, takrir ve tahrira kabil deiildiir> didiiklerinde fi'l-vaki'mezktrrun telbis ve tezvir ve girret ve gekdveti didiklerindenziyS"de bulunup ve hin-i teftigde elinde miizevver strret-i sicilbulunup, ger' ile sdbit olup ve mezbtrrun bi-tarikr't-telbis nd-hAk yere Miislimdnlardan hilAf-r ger'-i gerif zulmen aldrfr akge-ier ki tahminen yrgirml binden ziyAdediir, ol dahi ger'ile iize-rine sdbit oldukdan sonra ash6,b.r hukiika haklarr vAsrl olduk-da kendiisi kilrefe giinderildi.

Tarih Ensti'tiisii Dergisi - F. 16

MEHMET IP$TRLI

20 - Mustafa b. Sevindik, an karye-i Hamzalu : Mezktrr kaza-i Ala'dai'a tAbi' karye-i l,:.;rf dan Hacr Mustafa b' Hutr ve

Mehmed Halife b. Hrzrr'rn (S) bAb evlerin yoldagr Hiiseyinb. Ibrdhim ve (S) Hact veli nim kimesneler ile ihrAk idiip ve

ba'zr mi.icelled kitiblarrn Ye ba'zt esbiblarrn aldrit kendiii'tirifiyle hin-i teftigde s6bit ve zihir olmagrn kiirege gtin-

derildi.

XLVBer-miiceb-i tezkire-i za'im-i istanbul, el-vdkr' fi 7 Rebi'ulevvelsene 972.

1-Osmin b. Tanrr-virmig: Mezktrn Kakivize (Gebze?) den AliPurtuk Beg'iin kethiidAsr hrrsuz yatafrdur diyi.i getirdufi ecil-den d<irt ay habsde yatup, hAliy6, kiirefe virildi.

2-Mustafa b. Hamza: Mezkir yankesici olduir mi.iseccel olup,fok:uzyii..z yetmig Ramazdnrnrn on iiqiinde habs olunup, hAliyikiirefe virildi.

3 - Hamza b. Ytrsuf : Mezktrrlar Inegdl'den d<irt nefer miicrimler4 - Memi b. Ytrsuf : alup, kan husttst igiin getiirdiiliip, sAbrka iki

neferi kiirefe viriliip, hiliy6, mezkfirlar dahi virildi.5 - Yirsuf Edhem : Mezktrr hrrsuz olup, Bursa'dan getirdiltip, mii-

seccel olup kiirefe gcinderildi.6 -

Ferrirh b. Abdullih : Mezktrr kilit bozup, diikkAn agup, esbibserilia itdii*i miiseccel olup kiireie virildi.

? - Mustafa Hasan : Mezkttrr (9) Beylerbeyi Yankesici (e ) ge-

tiriip kiireie virildi.8 -

Halil Arab : Mezkfir yankesici olup, Uskiidar Efendisi'ndemiiseccel olup kiirefe virildi.

9 - Hasan b. Abdulldh : Mezkirr bir sipihiniin odasrn agup ve hamritdiigi miiseccel olup, Osmfln kolundan ( ?) mahbfis olup, kii"refe giinderildi.

10 - Si.ileymAn b. Sefer : Mezkfir kumarbdz olup, bir def'a gehirden

siiriiliip, giru geliip kumar oynadufi ecilden kiire{e virildi.11- Hacr Ali : Mezkfir yankesici olup, miiseccel olup, kiire$e giin-

derildi.12-Ali ,Purtuk: MezbCrr yankesici olduit sebebden kiirefe giin-

derildi.

KUREK CEZASI ILE iLGILi HUKUMLER

L3 - Hrzrr b. Abdullih : Mezkirr kendi.iyi kuldur diyii satdurdufrecilden kiire{e gdnderildi.

14 - Yirsuf b. AbdullAh : Mezk0r bir kimesneniin cdriyesin idlalidiip, tasarruf itdiifi, Efendi'de miiseccel olup kiirefe buyu-ruldr.

15 - Orug b. p{. : Mezktir guval serika idiip, HarAmi.dere'sinden

getiirdiliip ki.iref e giinderildi.l-6

- Kasrm b. AbdultAh' : Mezkfir, DivAn'da sinebend ( ?) kesdifitrlfendi'de miiseccel olup, ktirefe giinderildi.

17 -

ily6.s b. Abdull6,h : Mezktrr Silivri kadrhfrna tibi' karye-i Ba-labanh'dan olup, avratrnr (?) katl itdi diyii getirdiliip kiirefegiinderildi.

18 - Itrasan b. AbdullAh : Mezkfir Vize kadrhfrna t6,bi' karye-i Orta-lu'dan olup, avratrnr defnek ile urup, katl itdiifi ecilden kii-refe grinderildi.

19 - Ali b. iskender Kasab : Mezkirr ev agup hrrsuz oldugr ecilden

kiirefe giinderildi.

XLVI

VilAyet-i l(araman'r teftig iden (g) defteri mircibince geliip,kiirefe emr olunan mi.lcrimlerdtir. Fi 15 Rebi'ulewel sene 972.Nefs-i Konya der mahalle-i Akbag :

1 - Mustafa Abdull6,h, Rumeli : Mezkirr iqiin mahallesi halkr Rfi-rneli'nden gelmig bir levenddiir, nice miiddet Amiller ile yiirii-ytip, ba'dehu evleniip mahallemize geleliden [berii] girret vegekavet ve fesAddan hdli olmayup, nice Miislim6.nlarrn evinegirilp, esblbrn serikd idiip ve ba'zr MiislimAnlarun avratlannaulaqup dmiller ile sicil itdirmez diyii bi'l-muvdcehe gehidetitdiikleri ecilden kiire{e giinderildi.

Mahalle-i Hatunlar2 - Ali NAsrr Kiirt : Mezktrr Konya ovasmdan iki rikiiz uSrulayup,

Larende'ye varup bey' itmig iken sAhibi varup bulup getirtip,ger'ile sibit idiip, su'6,1 olundukda <Arablar kiiyiinde Nebi n6,mkimesneden satun aldrm, ehl-i karye dahi biliir> didikde, mez-kfir Nebi ve ehl-i karye <Biziim bundan haberimi.iz yokdur>

243

244 MEHMET IP$IRLI

diyii cevAb viriip, subtrte kAdir olmayup, hrrsuzluir ( ?) mukar-

rer olmafrn kiireie giinderildi.

Mahalle-i Mehmedlii tebi'-i Konya

3 - Peltek BektaS : Mezkfir Peltek igiin ehl-i karyesi ve andan gayri

iig karyeniin halkr cem' olup, miifsid ve giki ve kuttiu't-tarikhrrsuzluft ve harimili/i zdhit olup, nice def'a subagr habsine

virmiS iaik. eir tarikle halas olur> diyii gehe.det itdiikleri ecil-

den kiirefe giinderildi.

Karye-i Arpalar, tabi'-i KonYa

4 - Mercan b. Abdulldh : Mezktrrun amden katl-i nefs itdiiii mii-

seccel olup, ehl-i fesid oldufrna bi-garaz Miislimanlar gehadet

idiip, el-in mevl6.sr olan Hiidx-virdi da:ni <<zabhna kadir de-

giliim> dimeiin kirrefe gdnderiidi.

Karye-i (g)

5 - AIi b. Veli

6 - Tanrr-virmiS b' (a), eq-gehir bi-Kayrs ( ?)

Mezktrrlarigiineht.ikaryesi<$erirvesakilerdiir,mezkirrAli'-nin hakkrnda Hani binti Ahmed'in esb6brn serika itdiiiine sicil

dahi vardur diyii strret-i sicil ibriz idiip ve mezbtrr Tann-vir-

miq'in de elinde Ali'nin serika itdiigi esba,blardan esb6b bulun-

mrgdur>> diyi.i gehAdet itdiikleri sebebden kiireie giinderildi'

Karye-i Ortat<tiy' tebi'-i kaz|"-i Andugt, der livi-i NiEde

7 - Nasirh Yusuf : Mezktrr sdbrka bir hiirrii'l-asl kimesneyi bey'

itdiigiKonyamahkemesindesAbitolup,kal.adahabsolunmrgidi, h6.liyi kiirefe giinderildi.

. XLVII

Ber mtrceb-i tezkire-i za'im-i Xstanbul, sene 972'

1-Ahmed [b.] Mehmed y::]i".t* Bursa'h olup' ellerinde

2-Mahmrrd tb.t iiJn#u ::T*.o"trr bulunmafrn Kurd-oglt

gemrslne virildi'

3 - Hasan ib.l Ahdulldh : Mezktrr Kadri Qelebi'nin kuh olup, birkimesneniin evine,girdiifi ecilden Bursa'dan Kubad Beg gcin-

derme$in Kurd-ogk gemisine virildi'

KUREK CEZASI iLE TLGILI HUKUMLER 245

XLVIIAn ser-gavugdn-r dergih-r an. Fi gurre-i Rebi,ul6,hir sene 970.

Mezkfirlar yayalar olup, zikr olunan is-1-ism6'il b. Hasan i?,:t -l]fl,'-t$a tutulup, mezbfir Budak

2 - Budak b. Bayram 19.f1 vota.uStmdur dimekle mezk0rlar Mi-

dillii gemisine kiirefe buyuruldr. El-vdkr,fi 22 Zilhicce sene gGS.

Bunda olan defterlerde aranup bulunmamagm subagrndan ge_len tezkire mtrcibince kayd olundr.

XLIX

Sekb6,n Ali Beg DivAn-r Humiyfin,a getiriip kiirefe grinderilenMiicrimlerdir. Fi gurre-i RamazAn sene gZ2.

Karye-i KemAller, der kaz6.-i eorlu1- Bati veled-i Ism6,'il : Evine levend getiriip, yemek ve igmek

eylediiii ecilden giinderildi.

Karye-i Kurtulmrglar, d.er kazd"tHashi-r Istanbul2

-Yahy6" veled-i Ekgi Ali imdmlarrnrn krsragrnr yardan ugu-

3 - Hiisgyin veled-i AbdullS,h rup cildiirdiikleri ecilden kiire{e...Mezbfi,rlar kefi,le uiri,lil\t r,tld,k buyuruldt. Ber mfi,ceb-i, tezkire-iRdi,s Efendi, Ii 2+ Receb g7S.

4 - Deli Siileymdn b. Mehmed, karye-i Isdca ( ?), tabi,-i eortr :

5 - Mustafa b. ibrahim, Karye-i Kem6.ller, tabi,-i mezbfir :

Qorh kurbrnda bir sarag <ildiirmigler, mezkirrlardan isndd ider-lermig.

Itldlc buyurutdn. FA 8 Receb sene g7l.

Heme be-takrir-i Ali Beg el-mezbur.

6 - Hiiseyin b. Mehmed : Diger Hiiseyin nim kimesne (a) bir me-kAnda konup yaturken mezktrr (e) Hiiseyin bargirine biniipgaybet eylediigi ikrd,riyle sabit oldr diyii istanbut kadrsr nd-

246 MEHMET iPSiR,LI

ibi sCrret-i sicil giindermefin Piri Qavug elinden kiirefe gdnde-rildi. Fi 7 Ramazdn sene 972.

7 - Franko veled-i Yorgi : Mezktrr zimmi ayni binti AbdullAh n6,m

miislime Hatun ile bir dcigek iginde yaturken tutuldufrna is-tanbul kddrsr nA'ibi sicil itdiikde mezb0r zimmi islAma gelme-

fin siinnet.olup, kiirefe konulmak buyuruldr. Fi 14 $a'b6,n sene972.

Ber m0ceb-i tezkire-i Re'is Efendi

LBer mirceb-i tezkire-i za'im-i Istanbul, sene 972.

1- Hasan b. Hasan2 - Orus b. Abdulldh3 - Mihal Yuvan4 - Rayko Nikola5 - istati6 - ,;t-.9;3t.ri;L

7 - gsly_: 6,s11

Mezktrrlar Filibe'de ev basup ol sebebden getiirdiilmefin kiire-fe konulmak buyuruldr.

B - Mehmed b. $a'bin : Mezbirr, Bursa zindAnrndan tutsak kagrrupgetirilniig idi, kiirefe buyuruldr.

I - Tur Bali b. ilyds : Mezktrr hrrsuz Seriki olup, ol seirebden ge-tirilmig idi, kiirefe buyuruldr.

10 - Nasfih b; Mehmed : Mezktrr bir kimesneniin avratrna varup,

ol sebebden habs oluhmrg idi, kiirefe buyuruldr.11- Ilyds b. Mehmed : Mezkfirun elinde serika esb6,b bulunup, habs

olunmrg idi, Kiirefe buyuruldr.t2

- (d : Mezkfir Karahisar'da bdzdrgi,nlar (g) getiriliiphabs olunmrg idi, kiirefe buyuruldr.

Itlak buyuruldr,.

13 - Ali b. Kurd : Mezkfir Pazarcrk'dan olup, yola iner diyii Abdiil-v6,si gavug getiirmig idi, kiirefe buyuruldr.

KUREK CEZASI ILE ILGILI HUKUMLI'R

14 - Abdi Ermeni : Mezktrr Diydrbekir'den olup, mal buldr ( ?) di$

getirilmig idi, kiirefe buyuruldr.

Itlak buyurutd,l. Fi, 73 Ramazdn g74.

15 - Hiiseyin b. Ali Mezkfrr Turhal kadrhfindan olup, miizewir

oldu{r sebebden getiiri.ilmig, kiirefe buyuruldr.

Ki,sesi, ui"ri,lip, ttldk buyuruld,t. Fi, 3 Ramazd,n sene g73.

16 - Muzaffer b. Receb : Mezkfir Kastamonr'dan yaramazdur diyiiarz olunup, habs olunmrg idi, kiirefe buyuruldr.

Ki,sesi uirilii,p tttak buyurul,iln,. Fi td,rihi'l-mezbA,r.

Mezkfirlar Bozok'dan mi.izevvir-17

- Ferrfih-zAd b. Calab-virdi : {iir, telbis da'vi iderler diyii geti-18 - MurAd b. Calab-virdi : riliip habs olunmrg idi, kiirefe

buyuruldr

Mezkfirlar Bakr-kuresi'nden diyti ge-tiriliip habs olunmrg i[di kiirefe] bu-yurdular.

21- Veled b. imirze : Mezkfir Bozok'dan olup, eyii kimesne defil-diir diyii Qorum beyi giinderiip habs olunmrg idi, ktirefe buyu-ruldr.

Mezkfirlar kallAblar olup, giimiis arayrclMahmtrd Beg yedinden habs olunmrglardr,ki.irefe buyuruldr.

24 - ,*-\ s6l : IVlezkfir Novaburde'den gelen kalliblardandur,kiireSe buyuruldr.

Itlak buywruld4 FA 2 Rebt,uld,hir sene g75.

25 - Yusuf b. Abdull6h

26 - Osmin b. Abdulldh

Mezktrrlan, Vize begi k6y basdr diyii gcindermig idi, kiire{ebuyuruldrlar.

27 - Hiiseyin b. Himrnet : Mezkfirlar yankesici olup, habs olun-

28 - Bayram b. iskender : mrglardr.

247

19 - Nazar b. Nasrulldh

20 * ilyds b. Nasrulldh

22 - Seyfi Kalldb :

23 - Ahmed IIilAli :

248

29 - Ali b. Kasrm :

30 - Veli b. Kasrm :

MEHMET 1PSIRLI

Mezkirrlar Silifke'den sancair begi kethiida-sr evim basdrlar diyii getirmegin habs olun-mrglardr, kiirefe buyuruldrlar.

31- ismf il b. Mehmed : Mezkfirun evinde serika esbdbr bulunup,sicil olunup, hasb olunmrg idi. Ki.irefe buyuruldr.

32 --- FIlzr : Konya kadrsr arz gtinderiip, Konya'da sikin olan Ku-bad n6,m hrrsuz ugruladufr esbAb ve davarr mezbtrr H:rztr'avirdiim diyii rkrdr idiip ve mezktrr Hrzr d6,'imfl Kubad'rn ya-taSr olup, ufruladrir esbAb ve davarr alup, ahar vilA,yetde sa-

tup ve bundan mi-adi jl;Jrb ndm fihige hatunr olup,

mezktrrun ma'rifeti ile fisk meclisine varup, tutulup, mirArensicil olundukda gehirden siiriiliip girii geldiikde (Q) suba$rsrhabs eylediikde (e) gaybet idiip ele gelmediifin (Q) istanbul'-da bulunup, kiire{e emr [olundr.] Fi 9 Ramazdn sene g?2.

33 - Ali b. Bostan : Mezktrrun elinde serika ferdce bulunup. sicilolunup, nabs olunmrg idi, kiirefe buyuruldr.

Defteri, Re'is Efend,i,'ye airmek igiin subagtya ui,ri,td,i.