เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาการพัฒนาการเกษตรตามแนวทาง...

15
เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาการพัฒนาการเกษตรตามแนวทาง “Satoyama” (Satoyama Agricultural Development Tool) เครื่องมือในการศึกษานี้จัดทาขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อจัดหาวิธีการในการประเมินชุมชนตั วอย่าง โดยการประเมินบน หลักการพื้นฐานทั้ง 5 ประการของ Satoyama” “Satoyama” ป็ ญีปุซึ่งกล่าวถึงพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ที่ประกอบขึ้นจากระบบนิเวศที่มีความหลากหลายและแตกต่างกันมีค วามเชื่อมโยงอยู่บนพื้นที่เดียวกัน ไม่ว่าจะเป็นระบบนิเวศป่าไม้ พื้นที่การเกษตร ชลประทาน ทุ่งหญ้า หมู่บ้านหรือชุมชน ซึ่งเป็นการอยู่ร่วมกันของระบบนิเวศดังกล่าวเป็นเวลานาน โดยเกิดการปฏิสัมพันธ์กันระหว่างมนุษย์และระบบนิเวศในพื้นทีเนื่องจากหลักการของ “Satoyama” มีความเชื่อมโยงอย่างมากกับงานทางด้านการเกษตร จึ ง มี วา น่ าส จ ทีน า ลั กก ขอ “Satoyama” มาประยุกต์ใช้ในการพัฒนาหมู่บ้านของชาวเขาหรือชาวพื้นเมืองที่อาศัยในพื้นที่ชนบท ให้มีการทาการเกษตรแบบยั่งยืนอันจะทาให้เกิดความสมดุลของระบบนิเวศตามธรรมชาติและเป็นก ารส่งเสริมการอนุรักษ์วัฒนธรรมและประเพณีอันดีงานของท้องถิ่น เครื่องมือที่ใช้ศึกษาจะมีลักษณะเป็นแบบสอบถามที่ใช้เก็บข้อมูลทั่วไปซึ่งจะเป็นข้อมูลพื้นฐา นที่จาเป็น โดยประเด็นคาถามในเครื่องมือชุดนี้จะแยกกันตามหลักการของ “Satoyama” ในแต่ละด้าน ข้อมูลที่ได้รับมาจากท้องถิ่นอาจได้มากจากบุคคลที่นาเครื่องมือมาใช้ ทั้ ง นี้ วิ ธี ก า ร น า ไ ป ใ ช้ อ า จ มี ค ว า ม แ ต ก ต่ า ง กั น ไ ป ขึ้ น กั บ ตั ว ข อ ง ผู้ ที่ ใ ช้ เ ค รื่ อ ง มื อ สิ่งที่ต้องให้ความสาคัญคือผู้ที่ใช้เครื่องมือจะต้องตอบคาถามโดยอยู่บนพื้นฐานของข้อมูลที่แท้จริง รืมื ทีจั ขึมี ยื ยุโดยที่ผู้ใช้สามารถเพิ่มเติมหรือดึงบางคาถามออกไปในกรณีที่ไม่ต้องการเก็บข้อมูลในบางหัวข้อได้ คาถามจะเป็นแบบเชิงปริมาณ โดยมีระดับคะแนนตั้งแต่ 1 ถึง 5 โดย 1 หมายถึง ค ะ แ น น ใ น ร ะ ดั บ ที่ ต่ า ที่ สุ ด และ 5 ห ม า ย ถึ ง ค ะ แ น น ใ น ร ะ ดั บ ที่ สู ง ที่ สุ ด ส่วนล่างสุดของตารางจะเป็นวิธีการคานวณคะแนนในรูปของร้อยละของคาตอบจากคะแนนเต็ม หลังจากได้ทาการตอบแบบสอบถามทั้ง 5 ด้ า น แ ล้ ว ใ น ห น้ า ถั ด ไ ป จ ะ เ ป็ น จั ด จ า แ น ก ชุ ม ช น อ อ ก เ ป็ น ป ร ะ เ ภ ท ต่ า ง ๆ 3 ประเภท โดยพิจารณาเกี่ยวกับความสอดคล้องกับหลักการของ “Satoyama” กรุณาปฏิบัติตามคาแนะนา โดยผู้วิจัยได้อธิบายลักษณะของชุมชนในแต่ละประเภทโดยอาศัยพื้นฐานทางด้านการบริการของร นิ คุ ชี วิ นุ ย์ และยังได้ให้ข้อแนะนาให้แก่ชุมชนที่ต้องการจะพัฒนาให้สอดคล้องกับหลักการของ “Satoyama” ทั้ง 5 ด้านไว้ด้วย ทั้งนี้ผู้วิจัย มีความยินดีเป็นอย่างยิ่งหากมีการเผยแพร่และนาเครื่องมือชิ้นนี้ไปใช้ประโยชน์ และหากมีข้อสงสัยหรือข้อติชมประการใดเกี่ยวกับเครื่องมือชิ้นนีท่านสามารถติดต่อผู้วิจัยได้ทีE- mail: [email protected] จักขอบพระคุณยิ่ง

Transcript of เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาการพัฒนาการเกษตรตามแนวทาง...

เครองมอทใชในการศกษาการพฒนาการเกษตรตามแนวทาง “Satoyama”

(Satoyama Agricultural Development Tool)

เครองมอในการศกษานจดท าขนโดยมวตถประสงคเพอจดหาวธการในการประเมนชมชนต

วอยาง โดยการประเมนบน “หลกการพนฐานทง 5 ประการของ Satoyama”

“Satoyama” เ ป น ค า ภ า ษ า ญ ป น

ซงกลาวถงพนททางภมศาสตรทประกอบขนจากระบบนเวศทมความหลากหลายและแตกตางกนมค

วามเชอมโยงอยบนพนทเดยวกน ไมวาจะเปนระบบนเวศปาไม พนทการเกษตร ชลประทาน

ทงหญา หม บานหรอชมชน ซ งเปนการอยรวมกนของระบบนเวศดงกลาวเปนเวลานาน

โดยเกดการปฏสมพนธกนระหวางมนษยและระบบนเวศในพนท

เนองจากหลกการของ “Satoyama” มความเชอมโยงอยางมากกบงานทางดานการเกษตร

จ ง ม ค ว า ม น า ส น ใ จ ท จ ะ น า ห ล ก ก า ร ข อ ง “Satoyama”

มาประยกตใชในการพฒนาหม บานของชาวเขาหรอชาวพน เมองทอาศยในพนทชนบท

ใหมการท าการเกษตรแบบยงยนอนจะท าใหเกดความสมดลของระบบนเวศตามธรรมชาตและเปนก

ารสงเสรมการอนรกษวฒนธรรมและประเพณอนดงานของทองถน

เครองมอทใชศกษาจะมลกษณะเปนแบบสอบถามทใชเกบขอมลทวไปซงจะเปนขอมลพนฐา

นทจ าเปน โดยประเดนค าถามในเครองมอชดนจะแยกกนตามหลกการของ “Satoyama”

ในแตละด าน ขอมล ทได รบมาจากทองถ นอาจไดมากจาก บคคลทน า เคร องมอมาใช

ท ง น ว ธ ก า ร น า ไ ป ใ ช อ า จ ม ค ว า ม แ ตก ต า ง ก น ไ ป ข น ก บ ต ว ข อ ง ผ ท ใ ช เ ค ร อ ง ม อ

สงทตองใหความส าคญคอผทใชเครองมอจะตองตอบค าถามโดยอยบนพนฐานของขอมลทแทจรง

เ ค ร อ ง ม อ ท จ ด ท า ข น ม ค ว า ม ย ด ห ย น

โดยทผใชสามารถเพมเตมหรอดงบางค าถามออกไปในกรณทไมตองการเกบขอมลในบางหวขอได

ค าถามจะเปนแบบเชงปรมาณ โดยมระดบคะแนนตงแต 1 ถง 5 โดย 1 หมายถง

ค ะ แ น น ใ น ร ะ ด บ ท ต า ท ส ด แ ล ะ 5 ห ม า ย ถ ง ค ะ แ น น ใ น ร ะ ด บ ท ส ง ท ส ด

สวนลางสดของตารางจะเปนวธการค านวณคะแนนในรปของรอยละของค าตอบจากคะแนนเตม

ห ล ง จ า ก ไ ด ท า ก า ร ต อ บ แ บ บ ส อ บ ถ า ม ท ง 5 ด า น แ ล ว

ใ น หน า ถ ด ไ ป จ ะ เ ป น จ ด จ า แ น ก ช ม ช น อ อ ก เ ป น ป ร ะ เ ภ ท ต า ง ๆ 3 ป ร ะ เ ภ ท

โดยพจารณาเกยวกบความสอดคลองกบหลกการของ “Satoyama” กรณาปฏบตตามค าแนะน า

โดยผวจยไดอธบายลกษณะของชมชนในแตละประเภทโดยอาศยพนฐานทางดานการบรการของร

ะ บ บ น เ ว ศ แ ล ะ ค ณ ภ า พ ช ว ต ข อ ง ม น ษ ย

และยงไดใหขอแนะน าใหแกชมชนทตองการจะพฒนาใหสอดคลองกบหลกการของ “Satoyama”

ทง 5 ดานไวดวย

ทงนผวจย มความยนดเปนอยางยงหากมการเผยแพรและน าเครองมอชนนไปใชประโยชน

และหากมขอสงสยหรอขอตชมประการใดเกยวกบเครองมอชนน ทานสามารถตดตอผวจยไดท E-

mail: [email protected] จกขอบพระคณยง

สวนท 1 ขอมลทวไป

1. ชอหมบาน :

……………………………..………………………………………………………………………………….…………

2. จงหวด :

…………………………………………………..………………………………………….………………………….………

3. อ าเภอ :

.……………………………………………………………………………………………………………………….………..

4. ประเทศ :

.……………………………………………………………………………………………………………………………..

5. พนทหมบาน : ……………………………..…..…..… เฮกตาร (hectares) (1 เฮกตาร =

10,000 ตร.กม.)

ขอมลเกยวกบผน าหมบาน

6. ชอ :

..………………………………………………………………………………………………………………………………………

7. อาย :

..………………………………………………………………………………………..………………………..……….…..…..

8. ต าแหนง :

..……………………………………………………………………………………………………………..……….….…

9. ระยะเวลาในการด ารงต าแหนงผน าหมบาน.......................................................ป

10. วธการทใชในการคดเลอกผน าหมบาน

สบทอดมาจากบรรพบรษ การเลอกตง

การแตงตง อนๆ……………………………(โปรดระบ)

ขอมลเกยวกบประชากรศาสตร

11. จ านวนประชากร :

………………………………………………………………………………………………………………..

12. สดสวนของประชากรเพศชาย : เพศหญง :

……………………………………………………………………………….. 13. จ านวนครอบครว :

………………………………………………………………………………………………….…………….

14. จ านวนสมาชกในครอบครวโดยเฉลย :

…………………………………………………….…………………..……………

ขอมลเกยวกบชาตพนธ

15. มกลมชาตพนธใดในหมบานบาง

…………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

16. กลมชาตพนธดงเดมของหมบานคอกลมใด

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

17. มบคคลภายนอกมาอยอาศยในหมบานหรอไม ใช ไมใช

18. นอกจากภาษาประจ าชาตแลว ภาษาทใชสอสารกนในหมบานไดแกภาษาใดบาง

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

ดานวงจรการใชทรพยากรธรรมชาต

ค าถาม ค าตอ

คะแนนเต

1. มความหลากหลายในการน าทดนมาใชประโยชน (พนทเพาะปลก ทงหญา

ปาไม ชลประทาน และทพกอาศย เปนตน)

5

2. ปรากฏหลกฐานการตรงไนโตรเจน (Nitrogen fixation) ของพช 5

3. ไมปรากฏการกดเซาะของดน (Soil erosion) 5

4. ไมปรากฏการเสอมโทรมของดน (Soil degradation) 5

5. มการอนรกษสงมชวตบางชนดทมความส าคญ 5

6. มการสลบสบเปลยนการใชประโยชนจากพนทแทนทจะมการเพาะปลกพชชน

ดเดมตลอด

5

7. มการหลกเลยงหรอลดการใชยาปราบศตรพช 5

8. มการใชสารชวภาพในการควบคมและปราบศตรพช 5

9. ไมปรากฏการตายของสตวน า หรอการระเบดของสาหราย (algae bloom) 5

รวม 45

รอยละ

หมายเหต

1. กรณากรอกระดบคะแนนทตรงกบความรสกของทานมากทสดลงในตาราง โดยท

สเกล ระดบคะแนน

เหนดวยอยางยง 5

เหนดวย 4

เฉยๆ 3

ไมเหนดวย 2

ไมเหนดวยอยางยง 1

2. ท าการรวมคะแนนทงหมดแลวใสสงในตาราง

3. ค านวณหารอยละของค าตอบเทยบกบคะแนนเตม ดงน

รอยละของค าตอบ = (คะแนนรวม / คะแนนเตม) x 100

ดานการใชทรพยากรทมอยบนพนฐานของความจและความยดหยนของสภาพแวดลอม

ค าถาม ค าตอ

คะแนนเต

1. หมบานยงไมไดรบการจดตงอยางถกตองตามกฏหมาย 5

2. มระบบน าประปาทไมเพยงพอตอการอปโภคและบรโภค 5

3. มการอนรกษและปองกนปาไมทไมเพยงพอ 5

4. พบหลกฐานการลดลงของจ านวนพชพรรณไมตามธรรมชาต 5

5. พบหลกฐานการเกดมลภาวะทางน าในหมบาน 5

6. พบหลกฐานการเกดมลภาวะทางอากาศ 5

7. พบหลกฐานการเกดมลภาวะทางดน 5

8. มการจดการของเสยทเกดขนภายในหมบานทไมเพยงพอ 5

9. มแผนการเตรยมความพรอมในการเกดภยพบตทอาจจะเกดขนในหมบานทไ

มเพยงพอ

5

10. พบหลกฐานการจบปลาหรอสตวน าในปรมาณทมากเกนไป 5

11. พบหลกฐานการลาสตวในปรมาณทมากเกนไป 5

12. พบหลกฐานการแผวถางทมากเกนไป 5

รวม 60

รอยละ

หมายเหต

1. กรณากรอกระดบคะแนนทตรงกบความรสกของทานมากทสดลงในตาราง โดยท

สเกล ระดบคะแนน

เหนดวยอยางยง 1

เหนดวย 2

เฉยๆ 3

ไมเหนดวย 4

ไมเหนดวยอยางยง 5

2. ท าการรวมคะแนนทงหมดแลวใสสงในตาราง

3. ค านวณหารอยละของค าตอบเทยบกบคะแนนเตม ดงน

รอยละของค าตอบ = (คะแนนรวม / คะแนนเตม) x 100

ดานการรบรเกยวกบความส าคญและคณคาของวฒนธรรมทองถนและประเพณ

ค าถาม ค าตอบ คะแนนเตม

1. มภมทศนทางวฒนธรรมและ /

หรอแหลงโบราณคดทเปนยอมรบในหมบาน

5

2. มศลปะ / งานฝมอ / ขาวของเครองใชทเปนเอกลกษณของหมบาน 5

3. มอาหารพนเมองและ / หรออาหารทเปนเอกลกษณของหมบาน 5

4. มพธ / พธกรรมพนเมองทเปนเอกลกษณเฉพาะของหมบาน 5

5. มภาษาพนเมองทหมบานไดมการอนรกษไว 5

6. มทกษะ ความเชยวชาญ และภมปญญาทเปนเอกลกษณของหมบาน 5

7. มกจกรรมการทองเทยวเชงนเวศ การทองเทยวเชงเกษตร และ /

หรอการสรางโฮมสเตยเกดขนในหมบาน

5

รวม 35

รอยละ

หมายเหต

1. กรณากรอกระดบคะแนนทตรงกบความรสกของทานมากทสดลงในตาราง โดยท

สเกล ระดบคะแนน

เหนดวยอยางยง 5

เหนดวย 4

เฉยๆ 3

ไมเหนดวย 2

ไมเหนดวยอยางยง 1

2. ท าการรวมคะแนนทงหมดแลวใสสงในตาราง

3. ค านวณหารอยละของค าตอบเทยบกบคะแนนเตม ดงน

รอยละของค าตอบ = (คะแนนรวม / คะแนนเตม) x 100

ดานความรวมมอในการจดการทรพยากรธรรมชาต

ค าถาม ค าตอ

คะแนนเ

ตม

1. มโครงสรางองคกรของหมบานทไดมการก าหนดบทบาทหนาทของแตละบคคล

ในองคกรกนอยางชดเจน

5

2. มการตดสนใจในประเดนตางๆ

ทเกยวของโดยใชวธการทหลากหลายและเปนแบบมสวนรวมในการจดการทร

พยากรธรรมชาต

5

3. มความโปรงใสในการตดสนใจทเกยวของกบการจดการทรพยากร ธรรมชาต 5

4. ในกรณทเกดความขดแยงในหมบาน

ไดมกลไกการเจรจาตอรองและไกลเกลยทด

5

5. มการสอสาร ประชาสมพนธทด และมการรบฟงความคดเหนของประชาคม 5

รวม 25

รอยละ

หมายเหต

1. กรณากรอกระดบคะแนนทตรงกบความรสกของทานมากทสดลงในตาราง โดยท

สเกล ระดบคะแนน

เหนดวยอยางยง 5

เหนดวย 4

เฉยๆ 3

ไมเหนดวย 2

ไมเหนดวยอยางยง 1

2. ท าการรวมคะแนนทงหมดแลวใสสงในตาราง

3. ค านวณหารอยละของค าตอบเทยบกบคะแนนเตม ดงน

รอยละของค าตอบ = (คะแนนรวม / คะแนนเตม) x 100

ดานสงสนบสนนทางดานสงคมและเศรษฐกจ

ค าถาม ค าตอบ คะแนนเตม

1. มอตราการตายของทารกต ากวา 5 คน ตอ ทารก 1,000 คน 5

2. ประชากรมอายขยโดยเฉลยสงกวา 80 ป 5

3. ประชากรมอตราการรหนงสออยในชวงรอยละ 95 – 100 5

4. มอตราการเกดอาชญากรรมนอยกวา 10 คน ตอ ประชากร 1,000

คน

5

5. มปญหาประชากรตดสรา / ยาเสพตดในชมชนในอตราทต า 5

6. อาหารทใชบรโภคสวนใหญไดมาจากผลผลตทเกดขนในหมบาน 5

7. สมาชกสวนใหญของหมบานมงานท าหรอถกจางงานภายในหมบาน 5

รวม 35

รอยละ

หมายเหต

1. กรณากรอกระดบคะแนนทตรงกบความรสกของทานมากทสดลงในตาราง โดยท

สเกล ระดบคะแนน

เหนดวยอยางยง 5

เหนดวย 4

เฉยๆ 3

ไมเหนดวย 2

ไมเหนดวยอยางยง 1

2. ท าการรวมคะแนนทงหมดแลวใสสงในตาราง

3. ค านวณหารอยละของค าตอบเทยบกบคะแนนเตม ดงน

รอยละของค าตอบ = (คะแนนรวม / คะแนนเตม) x 100

การจดจ าแนกลกษณะของชมชน

หลกการ รอยละของค า

ตอบ

ระดบ Satoyama point

1. ดานวงจรการใชทรพยากรธรรมชาต

2. ดานการใชทรพยากรทมอยบนพนฐานของความจและความยดหยน

ของสภาพแวดลอม

3. ดานการรบรเกยวกบความส าคญและคณคาของวฒนธรรมทองถนแ

ละประเพณ

4. ดานความรวมมอในการจดการทรพยากรธรรมชาต

5. ดานสงสนบสนนทางดานสงคมและเศรษฐกจ

คาเฉลย Satoyama point

หมายเหต

1. กรณากรอกขอมลรอยละของค าตอบทไดรบในแตละดานลงในตาราง

2. เ ล อ ก ร ะ ด บ โ ด ย พ จ า ร ณ า จ า ก ร อ ย ล ะ ข อ ง ค า ต อ บ ท ไ ด ใ น แ ต ล ะ ด า น

แลวกรอกขอมลลงในตาราง โดยก าหนดให

รอยละของค าตอบ (%) ระดบ

80-100 ระดบสง

60-79 ระดบปานกลาง

0-59 ระดบต า

3. ท า ก า ร ค า น ว ณ Satoyama point

ในแตละด านโดยการน ารอยละของค าตอบทได ในแ ตละด านหารด วย 100

แลวกรอกคะแนนลงในตาราง

4. จากนนท าการหาคาเฉลยของ Satoyama point โดยการรวมคะแนน Satoyana point

ในแตละดานแลวหารดวย 5

5. พ จ า ร ณ า ค า เ ฉ ล ย ข อ ง S a t o y a m a p o i n t

ทไดแลวท าการจดจ าแนกประเภทของชมชนตามหลกการของ “Satoyama” ดงน

Satoyama point หลกเกณฑการจดจ าแนก

0.80 – 1.00 ชมชนทมลกษณะสอดคลองตามหลกการ “Satoyama”

0.60 - 0.79 ชมชนทมลกษณะกงสอดคลองตามหลกการ

“Satoyama”

0.00 - 0.59 ชมชนทมลกษณะไมสอดคลองตามหลกการ

“Satoyama”

ลกษณะของชมชนโดยพจารณาจากความสอดคลองตามหลกการของ “Satoyama”

มต ขอบงช

ความสอดคลองกบหลกการ

“Satoyama” ไมสอดคลอง กงสอดคลอง สอดคลอง

1. ดานการบรการของระบบนเวศ (Ecosystem service)

- บรการดานก

ารเปนแหลงผ

ลต

พชผล นอย ปานกลาง มาก

ปศสตว (นม เนอสตว และไข เปนตน) นอย ปานกลาง มาก

สตวน า (จากการประมง) นอย ปานกลาง มาก

อาหารปา นอย ปานกลาง มาก

สงมชวตทอยในปา นอย ปานกลาง มาก

ทงหญาเลยงสตว ไมเพยงพอ ปานกลาง เพยงพอ

พชทสามารถบรโภคได นอย ปานกลาง มาก

- บรการดานก

ารควบคมกล

ไกของระบบ

คณภาพอากาศ นอย ปานกลาง มาก

คณภาพน า นอย ปานกลาง มาก

การปองกนน าทวม นอย ปานกลาง มาก

การสกกรอนของดน (Soil erosion) มาก ปานกลาง นอย

การเสอมโทรมของดน (Soil

degradation)

มาก ปานกลาง นอย

การอนรกษสงมชวตทส าคญ นอย ปานกลาง มาก

การควบคมแมลงศตรพช นอย ปานกลาง มาก

การใชปยเคม มาก ปานกลาง นอย

การใชยาฆาแมลง มาก ปานกลาง นอย

ความหลากหลายในการใชประโยชนจา

กทดน

นอย ปานกลาง มาก

การปนเปอนในดน มาก ปานกลาง นอย

การจดการของเสย ไมเพยงพอ ปานกลาง เพยงพอ

การทงรางพนททางการเกษตร มาก ปานกลาง นอย

อบตการณของการเกดโรค มาก ปานกลาง นอย

- บรการดานว

ฒนธรรม

จ านวนของสถานทศกดสทธประจ าหมบา

นอย ปานกลาง มาก

จ านวนและประเภทของเทศกาล

และ/หรอพธกรรม

นอย ปานกลาง มาก

จ านวนสถานททส าคญ

และ/หรอโบราณสถาน

นอย ปานกลาง มาก

ระดบความรของชาวบานเกยวกบสงแวด

ลอม

นอย ปานกลาง มาก

ปรมาณการทองเทยวเชงนเวศ นอย ปานกลาง มาก

จ านวนชนดของศลปะ/งานฝมอ/ขาวของเ นอย ปานกลาง มาก

ครองใชทเปนเอกลกษณของหมบาน

มต ขอบงช

ความสอดคลองกบหลกการ

“Satoyama” ไมสอดคลอง กงสอดคลอง สอดคลอง

- บรการดานว

ฒนธรรม(ตอ)

ปรมาณการผลตงานศลปะ/งานฝมอ/ขาว

ของเครองใชทเปนเอกลกษณของหมบา

นอย ปานกลาง มาก

จ านวนชนดของพชเกยวของกบความเช

อของคนในหมบาน

นอย ปานกลาง มาก

- บรการดาน

การเกอหนน

ความหลากหลายของลกษณะพนท นอย ปานกลาง มาก

ปรมาณพชพรรณทปกคลมในพนท นอย ปานกลาง มาก

การผลตในขนปฐมภม นอย ปานกลาง มาก

ปรากฏการณน าเปลยนส

(Eutrophication)

มาก ปานกลาง นอย

สถานการณการเปลยนแปลงเสนทางของ

แมน า

มาก ปานกลาง นอย

2. ดานคณภาพชวตของมนษย

- ความปลอด

ภย

ความปลอดภยสวนบคคล นอย ปานกลาง มาก

การเขาถงทรพยากร นอย ปานกลาง มาก

ความปลอดภยจากภยธรรมชาต นอย ปานกลาง มาก

- สงจ าเปนพน

ฐาน

การหาเลยงชพ ไมเพยงพอ ปานกลาง เพยงพอ

อาหารทมคณคาทางโภชนาการ ไมเพยงพอ ปานกลาง เพยงพอ

ทอยอาศย ไมเพยงพอ ปานกลาง เพยงพอ

การเขาถงสนคาชนดตางๆ ไมเพยงพอ ปานกลาง เพยงพอ

- สขภาพ ความแขงแรงของรางกาย นอย ปานกลาง มาก

ความสข นอย ปานกลาง มาก

การไดรบอากาศทบรสทธ ไมเพยงพอ ปานกลาง เพยงพอ

การไดรบน าทสะอาด ไมเพยงพอ ปานกลาง เพยงพอ

- ความสมพนธ

ทางสงคม

ความสามคค นอย ปานกลาง มาก

การใหเกยรตซงกนและกน นอย ปานกลาง มาก

ความสามารถในการชวยเหลอผอน นอย ปานกลาง มาก

- การมเสรภาพ

ในการเลอกแ

ละกระท า

โอกาสทแตละบคคลจะประสบความส าเรจ

ในสงทตองการท าหรอตองการเปน

นอย ปานกลาง มาก

ขอแนะน าในการพฒนาเพอใหเปนไปตามหลกการของ “Satoyama”

1. ดานวงจรการใชทรพยากรธรรมชาต

การตอบสนองทางดานเท

คโนโลย

ท าการฟนตวของระบบนเวศบรการโดยการฟนฟและการฟนตวส

ภาพแวดลอมทางธรรมชาต

ใชสารชวภาพในการก าจดศตรพชและการควบคมศตรพชโดยใ

ชวธทางชวภาพ

การใชปยชวภาพ

การตอบสนองทางดานกฏ

หมาย

ออกกฏหมายทเกยวของกบการก าหนดพนทภายในชมชนตามค

วามเหมาะสมในการใชประโยชน

การตอบสนองทางดานอง

คความร

ใชประโยชนจากภมปญญาทองถนเพอเพมการใชทรพยากร

รบองคความรทเกยวของกบการปฏบตทเปนมตรตอสงแวดลอม

การตอบสนองทางดานสง

คมและพฤตกรรม

สงเสรมใหประชาชนมความรและตระหนกถงอนตรายของการใช

ปยและสารก าจดศตรพช

สงเสรมใหประชาชนมความรและตระหนกถงความส าคญของสง

มชวต

การตอบสนองทางดานเศร

ษฐกจ

จดใหมการใชฉลากเขยวเพอสงเสรมใหเกดวธการปฏบตทดทาง

การเกษตรซงมสวนในการสรางผลก าไร

มการจดสรรทอยอาศยทเหมาะสมเพอใหสะดวกตอการก าหนดพ

นทในการใชทดน

2. ดานการใชทรพยากรทมอยบนพนฐานของความจและความยดหยนของสภาพแวดลอม

การตอบสนองทางดาน

เทคโนโลย

สงเสรมการเพาะปลกและการท าปศสตวทใหผลผลตในปรมาณสง

การตอบสนองทางดาน

กฏหมาย

สงเสรมในการก าหนดขอบเขตพนทของชมชนทชดเจนทางกฏหมา

การตอบสนองทางดาน

องคความร

สงเสรมใหสมาชกในชมชนมความรเกยวกบการเตรยมความพรอมใ

นเรองภยธรรมชาตและการจดการความเสยงทอาจเกดขน

การตอบสนองทางดาน

สงคมและพฤตกรรม

สงเสรมการใหประชาชนมความรและตระหนกถงความส าคญของกา

รจ ากดของเสย

สงเสรมใหประชาชนมความรและตระหนกถงความส าคญของการอน

รกษปาไมและพชพรรณธรรมชาต

สงเสรมการใหประชาชนมความรและตระหนกถงความส าคญเกยวก

บมลภาวะ

การตอบสนองทางดาน

เศรษฐกจ

จดใหมการใชฉลากเขยวเพอสงเสรมใหเกดการปฏบตการประมงแล

ะการลาสตวอยางยงยนมากขน

3. ดานการรบรเกยวกบความส าคญและคณคาของวฒนธรรมทองถนและประเพณ

การตอบสนองทางดานเทคโ

นโลย

ท าการบรณะและฟนฟแหลงทองเทยวทางวฒนธรรมทเสอมโทร

อนรกษมรดกของทองถน

น าพนททถกละทงมาใชประโยชน

ขนทะเบยนมรดกทางวฒนธรรมของทองถน

การตอบสนองทางดานกฏห

มาย

ออกกฏหมายทเกยวของกบจารตประเพณทมความส าคญกบวฒ

นธรรมของทองถน

การตอบสนองทางดานองค

ความร

สบสานภมปญญาทเกยวของกบวฒนธรรมของทองถนและประว

ตศาสตรทางวฒนธรรมทถกละเลย

การเพมขดความสามารถ

การตอบสนองทางดานสงค

มและพฤตกรรม

สงเสรมใหประชาชนมความรและตระหนกถงคณคาของโบราณ

วตถและโบราณสถาน

เพมขดความสามารถของผหญงและเยาวชนในการดแลรกษาม

รดกทางวฒนธรรมของทองถน

การตอบสนองทางดานเศรษ

ฐกจ

จ ด ใ ห ม ก า ร ท อ ง เ ท ย ว ส เ ข ย ว ( Green tourism)

เ พ อ ส ง เ ส ร ม ใ ห เ ก ด ก า ร ส ร า ง ร า ย ไ ด ไ ป พ ร อ ม ๆ

กบการรกษาสงแวดลอม

4. ดานความรวมมอในการจดการทรพยากรธรรมชาต

การตอบสนองทางดา

นเทคโนโลย

มการใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน

ปรบปรงประสทธภาพในการใชพลงงาน

มการใชประโยชนจากวสดเศษเหลอจากธรรมชาตอยางเพยงพอ

การตอบสนองทางดา

นกฏหมาย

ออกกฏหมายทชวยปกปองสทธของสมาชกในชมชน

มการแจงใหชมชนทราบและไดรบความยนยอมจากชมชนในการใช

ประโยชนจากทรพยากรภายในชมชน

การตอบสนองทางดา

นองคความร

ควรใหความรเกยวกบบทบาทและสทธของสมาชกในชมชนทควรไดร

บ ต า ม ก ฏ ห ม า ย

รวมถงเปดโอกาสใหมการรบฟงความคดเหนของคนในชมชน

การตอบสนองทางดา

นสงคมและพฤตกรรม

สงเสรมใหประชาชนมความรและตระหนกถงสทธมนษยชนและสทธท

พงจะไดรบ

ส ง เ ส ร ม บ ท บ า ท ข อ ง ผ ห ญ ง ป ร ะ ช า ก ร ว ย ห น ม ส า ว

และชนกลมนอยทอยในหมบาน

การตอบสนองทางดา

นเศรษฐกจ

มการสนบสนนโดยการสรางแรงจงใจใหแกสมาชกในชมชนทมการใ

ชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตอยางเปนมตรตอสงแวดลอม

5. ดานสงสนบสนนทางดานสงคมและเศรษฐกจ

การตอบสนองทางดาน

เทคโนโลย

เพมประสทธภาพและปรมาณการผลตพชผลทางการเกษตรเพอใหเพ

ยงพอตอการบรโภคและสามารถเลยงตนเองไดมากขน

การตอบสนองทางดาน

กฏหมาย

ใหสมาชกในชมชนไดรบการศกษาขนพนฐานอยางทวถง

การตอบสนองทางดาน

องคความร

มการน าภมปญญาในทองถนเกยวกบการใชพชสมนไพรและวธการ

บ าบดรกษาโรคมาใชประโยชน

การตอบสนองทางดาน

สงคมและพฤตกรรม

สงเสรมใหมการท านโยบายประชากรใหแกสมาชกในชมชน เชน

การวางแผนครอบครว

สงเสรมใหความรและตระหนกถงความส า คญเกยวกบสขภาพ

โภชนาการ และสขลกษณะ

การตอบสนองทางดาน

เศรษฐกจ

มการสนบสนนโดยการสรางแรงจงใจใหแกสมาชกในชมชนทมการ

จางงานสตร ประชากรวยหนมสาว และชนกลมนอยทมอยในทองถน

จดใหมการใชฉลากสเขยวบนผลตภณฑทมการผลตตามหลกการใช

ทรพยากรธรรมชาตอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอม

ค าถามเกยวกบผทกรอกแบบสอบถาม

1. ทานคดวาเครองมอหรอแบบสอบถามฉบบนเปนมตรและงายตอการใชงานใชหรอไม

ใช ไมใช

2. ทานคนเคยกบค าศพทสวนใหญทน ามาใชในเครองมอหรอแบบสอบถามฉบบนใชหรอไม

ใช ไมใช

3. ท า น ต อ ง ก า ร ทน า เ ค ร อ ง ม อ ห ร อ แ บบสอบถ ามฉ บ บน (หร อฉ บบ ปร บป ร ง )

มาใชในการตรวจสอบลกษณะของชมชนททานไดท างานอยใชหรอไม

ใช ไมใช

4. ค าถามทถามในแบบสอบถามสวนใหญมความงายในการตอบใชหรอไม

ใช ไมใช

5. ทานคดวา ถาหากมบคคลทตองท างานในชมชนอยในชวงเวลาใดเวลาหนงเปนเวลานาน

มความสามารถในการตอบแบบสอบถามฉบบนไดอยางงายดายใชหรอไม

ใช ไมใช

ขอขอบพระคณทกทานทใหความรวมมอในการตอบแบบสอ

บถาม

Devon Dublin

Hokkaido University ผวจย