ﻲ ﻜﻴ ﺳﺮاﻣ ي ﻫﺎ ﺖﻳ ﻧﺎﻧﻮﻛﺎﻣﭙﻮز ﻲ ﻣﻌﺮﻓ و...

28/11/1397: دريافت مقاله11/04/1398: پذيرش مقاله

7

يكيسرام يها تينانوكامپوز يمعرف و كاربرد

كارشناس ارشـد، خلبـان ،*1السادات قوامي مريم دوم، شركت هواپيمايي ايران اير،

:پستي كدويسنده مخاطب، آدرس تهران، ن*1995614317

[email protected]

M.S. Ghavami Masouleh1*, M. Sc. Iran Air first Officer

*Corresponding Author, Postal Code: 1995614317,Tehran, IRAN [email protected]

يكاربردها در كيسرام نهيزم يها تيو كامپوزمر يپتانسيل پل شده يسع ،ن مقالهيدر ا منظوره چند و فرد به منحصر ژه،يو خواص. رديقرار گ يمورد بررس ييفضا و ييهواصورت به فلزات و كيسرام نهيزم يها تيكامپوز در ذرات نانو يپراكندگ از يناش

نهيدر زم ين بررسيا .است قرار گرفته يبند طبقه سپس و بحث مورد خالصهحفاظت و يسازه، پوشش، نظارت بر سالمت ساختار :از جمله يكاربرد يها برنامهها و مشكالت پردازش نهيهز مانند هاب آنيمعا به همراهت يخواص مواد نانوكامپوز .است

نده و يآ يها دگاهين مقاله پس از بحث در مورد ديا. است گرفته مورد بحث قرار ز ين، يكيت سراميو نانوكامپوز يمريو توسعه مواد پل يساز ادهيدر پ ياحتمال يها چالش

. كند يم يريگ هجينت

نانوكامپوزيت، هوافضا، ساختار، نظارت بر سالمت، ماتريس پليمر، ماتريس :هاي كليدي واژه .سراميكي

Application and Introduction of Ceramic Nanocomposites

This paper reviews the potential of polymer and ceramic matrix composites for aerospace/space vehicle applications.Special, unique, and multifunctional properties arising due to the dispersion of nanoparticles in ceramic and metal matrix are briefly discussed and classified based on aerospace applications.In this regard , polymer matrix composites comprising majority of aerospace applications in structures, coating, structural health monitoring, and electromagnetic shielding is presented. Furthermore, properties of resulting nanocomposite material with its disadvantages such ascost and processing difficulties are discussed. The obtained results are also presented after the investigating the possible future perspectives and challenges in implementation and further development of polymer and ceramic nanocomposite materials. Keyword: Nanocomposites, Polymer matrix, Ceramic matrix

ن ستا

زم13

97 /

ول ل ا

سا /

ره شما

1 )ي پياپ

7(

السادات قوامي مريم

8

مقدمه كمي و ستيب قرن در شده ديتول مواد جمله از تينانوكامپوز

انهيسال رشد نرخ منظوره، چند يها تيقابل به توجه با كه است نيا فرد به منحصر يها يژگيو و امكانات. دارد را يدرصد 25 پژوهشگران توجه ها، تينانوكامپوز بيترك تيقابل مانند مواد نوع در .است كرده جلب خود به جهان سراسر در را ياديز

،يكيالكتر ،يحرارت ،يكيمكان خواص ،ييفضا يها پروژه ييايميش اعمال ،نيهمچن و يريپذ بيتخر ستيز و ييايميش

. دارد ياديز تياهم يخوردگ و انفجار اي مقاومت :مانند به ازين هوافضا، يها سازه كم وزن به يازمندين از نظر صرف ،يخستگ عمر قدرت، :انندم يطراح يبرا يكيمكان خواص تياهم از زين خراش برابر در مقاومت و ضربه برابر در مقاومت

ها سيماتر و لرهاينانوف مناسب انتخاب. است برخوردار ييباال يبرا شده انيب منظوره چند خواص به يابي دست ديكل

.]1[ است ييهوافضا يكاربردها

انواع نانومواد]. 2[كرد يبند طبقه بعادشاناساس ا بر توان يم را نانومواد و يفلز ذرات س،يليس :مانند ينانومواد در يبعد سه نانوذرات

نوع ها از چيساندو و ها نانولوله ].3[دارند وجود يهاد مهين ذرات اسيمق در بعد دو يدارا كه هستند يدوبعد نانوذرات دوم

شده دراز يآن ساختار سوم بعد و بوده) نانومتر 100( ينانومتر ].4[ )100 از شيب يعرض نسبت( دهد يم ليتشك ار

مواد خواص توانند مي درصدي خود 5 تا 1 حجم با نانوفيلرها 40 تا 15 حجم با معمولي ميكروفيلر با را در مقايسه كامپوزيتي

هستند، استثنايي هاي ويژگي داراي هارنانوفيل. دهند افزايش درصد، هر .است نقص ستال و بدونكري به صورت اي آنها پايه ساختار زيرا خود فرد به منحصر خصوصيات و معايب مزايا، داراي نانوفيلر نوع به شده استفاده ماتريس نوع به بسته ها نانوكامپوزيت انواع .است نانو :)ها كامپوزيت ميكرو مانند( شوند مي تقسيم دسته سه

هاي نانوكامپوزيت ،)PMNCs(پليمر ماتريكس هاي كامپوزيتهاي ماتريس نانوكامپوزيت و) CMNCs( سراميكي كسماتري و هواپيما در كاربردي هاي برنامه CMNC و PMNC .فلزي

از استفاده كه حالي در .)1 شكل( اند كرده پيدا را فضاپيماهاتاكنون پردازش هاي محدوديت دليل به فلز ماتريس نانوكامپوزيت

. محدود بوده است طور به ن مواديا، اهPMNC ديتول سهولت به توجه بااز جمله مدول يبيمعا .]5[ رديگ يم قرار استفاده مورد گسترده

برها،يبا اضافه كردن ف يمريكس پليماتر يكم و مقاومت برش شيافزا باعث يمعدن يبرهايفافزودن .بر طرف شده است

يبازدارندگ و يحرارت يداريپا ضربه، مقاومت ،يكيمكان مقاومت .]6[ است ازين مورد هوافضا يكاربردها يبرا كه شوند يم شعله

سبك اريبس قطعات نده قرار است ازيآ ييفضا يها تيدر مامورن مواد يا. ساله خواص خود استفاده شود 30ت حفظ يبا قابل خشن؛ اريبس يها طيمح در ييباال يماندگار يين توانايهمچن

د يخورش تابش و ياتم ژنياكس معرض در گرفتن مانند قرار .]7[ دارند

polymer/Al)( آلومينيوم /ها پليمرPMNCsهاي پركاربرد نمونهكه براي تهيه سوخت است )polymer/Al2O3( آلومينا /پليمر و

هاي موشك عملكرد بهبود موشك از آنها استفاه شده و سبببخواهيم دهد كه ها رخ مي چالشاما زماني . شود بالستيك مي

عيب اين ].8[وريم دست آ به ها وزيتنانوكامپ را از خواص نانوفيلرها است ماتريس با نانوذرات تعامل و پراكنده ضعيف نانوذرات از ناشي

پراكندگي عملكرد استفاده، مورد ماتريس نوع به بسته]. 9[ .شود داده مي بهبود ماتريس در تعامل و نانوفيلرها

داراي تركيبــي از هــا نانوكامپوزيــتســراميك مــاتريس مقاومـت بـه سـايش، پايـداري :ماننـد يميكهاي سـرا ويژگي

است نانوفيلرها هاي ويژگيحرارتي باال و پايداري شيميايي با ها، چقرمگي ساندويچ، الياف و پالكت :نانوفيلرهايي نظير ].10[

ــزايش مــي ــراميك را اف ــاهش شكســت س ــد و باعــث ك دهنـ عـ . شـوند شكستگي آنها مي از تقويـت تـرك و ايـن، ر الوه ب

و گسترش حجـم مرحله انتقال .كند وگيري ميگسترش آن جل]. 11[ شـود شدن و تقويت آن مي تر باعث سخت CMNC در

ــان داده كـــه ــايي ماننـــد نانوكامپوزيـــتتحقيقـــات نشـ هـچقرمگي باعث افزايش (Al2O3/SiC)سيليس كاربيد/آلومينا

ــده خــوردگي تقويــت م تــركســمكانيدر شكســتگ هــاي كنندر هــاتركيــب نــانو فيبرجــه نتي .]12[ شــوند مــي نانوســاختار

بروز سختي باال با خواص شـكننده سببماتريكس سراميكي هـاي CMNC و هـا PMNC 1نمـودار شـكل .]13[ شود مي

.دهد را نشان مي مناسب براي كاربردهاي هوافضاتعامل با ماتريس، ها، ويژگيبا تنظيم ها خواص نانوكامپوزيت

، عملكرد و .كند ترل ميكن را شكل، ترتيب و كسر حجم نانوفيلرهاگيري تقويت، اندازه از طريق خصوصيات فله نانوكامپوزيتكننده ماتريس كننده و تعامل تقويت مورفولوژي، فاصله بين تقويت

خواص و ،اين مقاله 1به دنبال نمودار در شكل . دشو كنترل ميها را در كاربردهاي هوافضا بررسي CMNC ها و PMNC پتانسيل

كه شامل يك صنعت بسيار متنوع استنايع هوافضا ص .ندك ميها، فضاپيماها، نقل، وسايل نقليه نظامي، ماهواره حمل وهاي پرتاب فضايي، وسايل نقليه ميكروآرايي، وسايل نقليه سيستم

. هاي زميني و غيره است بدون سرنشين، روتور، سيستم

ن ستا

زم13

97 /

ول ل ا

سا /

ره شما

1 )ي پياپ

7( 9

هاي سراميكي كاربرد و معرفي نانوكامپوزيت

ت فسفاودي هيدر؛ ؛ نانوكامپوزيت ماتريكس سراميكي نانوكامپوزيت ماتريكس پليمر: عبارتند از شكل اختصارات. هاي كاربردي هوافضا نانوكامپوزيت - 1شكل

؛ متيل فتاالزينون اتر سولفون كتون؛ دي اكسيد تيتانيوم نتانترناكسيد؛ فسفر تتراژليديد؛ پلي الكل وريدي؛ پلي اورتان؛ كربن نانولوله؛ وينيليدين فلورايد؛ پلي . پلي سيليكون كاربيد ؛سولفيد تنگستن ؛الماس :كاربيد تنگستن؛ كربن مانند ات زيركونات سرب؛متاكريالت؛ تيتان

هايي هستند كه از واحدهاي مكرر ماكرومولكول رها،پليمبا . اند تشكيل شده 1به صورت پيوندهاي كوآنتومي) مونومرها(

ح تواند اصال پراكندگي نانومواد در پليمرها، نانوساختار پليمرها ميخواص آن را حفظ پليمرهاي لمولكو تقويتزمان با ر همپليم. شود: شوند هاي پليمري به سه نوع تقسيم مي نانوكامپوزيت. كند مي

هاي تقويت كننده دائمي، نانوكامپوزيت هاي تقويت نانوكامپوزيت .2CNT شده هاي تقويت اي و نانوكامپوزيت اليه

هاي كاربردي ساختاري برنامه

سبك بودناصل نظر از ، صرفييفضا يها از برنامه ير بعضدمحوطه : مانند ييهوافضا ي، عملكرد باال در ساختارهازاتيتجهخدمه، محلن خلبان، يها، كاب ما، پوششيزات، داخل هواپيتجهها، باز، محفظه يفضا دردوام با يها نهيانقباض گرما، آ يها لوله

ياديت زي، اهميديخورش يها هيآرا يربنايها و ز ها، نازل پوشش يداري، پابودنل سبك وزن يبه دل زين تيمواد كامپوز .دارد د وين، تولييپا نهيو مقاومت در برابر آتش به همراه هز ييايميش

.اند ار مورد توجهين موارد بسيا اتيعملدر ساختارهاي به سه دليل اصلي ها كامپوزيت كاربرد

يي دارند ت الكتريكي باال، مقاوماوالً شده استمحدود ييهوافضامحافظ الكترومغناطيسي، مدار، آنها در باعث محدوديت كاربرد كه

، هدايت انياًث .]14[د شو رعد و برق مي برخوردآنتن و حفاظت از بر اساس يگسيختگ يها بار سيستم ها، تحرارتي پايين كامپوزي

ها كامپوزيتثالثاً، . دهد را افزايش مي يالكتريك يها يبخار

1. Quantum bonds 2. Carbon Nanotube Nanocomposites (CNT)

جذب داراي خاصيت د ودارنبه ضربه ت كمتري نسبت مقاومبا مرور زمان را نيز 3گيرطوبت، تخريب محيط زيست و پير شد

.]15[د دارن

رس /مريپلهستند كه ييلرهاينانوف(LS) يا هيالا ي يرسوب يها كاتيليس

به مواد نيا. شوند يها متصل م تيه نانوكامپوزيمر به اليداخل پل ينيب شيپ قابل يسخت به همراه عملكرد كم يها نهيزه با يراحت ييايميم شيتنظ ييتوانا. د هستنديها قابل تول تيكامپوز نانو در

، يرآليو غ يآل يها ونيبا كات يوني ريتغ ق واكنشياز طر سطوح .شود يم يمريكس پليو ماتر LS انيم يوند قويباعث پخاك رس، ن آسا يدسترسو يريدرزگت يقابلل ين، به دليهمچن

سه يدر مقا .رديگ يبه طور گسترده مورد استفاده قرار من ماده يا LSبر يمبتن يها تيبر، نانو كامپوزيكروفيم يها تيبا كامپوز

مقاومت در برابر بهبود در ماژول،: مانند ييها تيقابل يدارات اشتعال و نفوذ يهمراه با كاهش قابل يستيه زيحرارت و تجز

شود كه يباعث م ييتوانان يا. اند دادهنشان داز خو گاز را يريپذار يبس هوافضا يكاربردها يبرا LS بر يمبتن يها تينانوكامپوز

.]16[ باشد جذابژل - ند سليآتوسط فر Polyimide/Clay تينانوكامپوز

در يآل يها مونومرها و مولكول يه شده كه حاويتهتوسط ل شده يتشك ييايميوند شيپ. ژل است-سل يها سيماتردر ژل -سل سيل ماتريمنجر به تشك يآل يها گروه يمعرف

يها زمان شبكه طور هم شود كه به يمر ميداخل پل

3. Aging

ژنياكس: ند د كربنيس

بر رس يتنب نفوذ بخار

د يآم يپل wt 2شده با

در يريذپذ LS ًكامال

جاد يا ير پن خواص ي

اد يار زيش بس ليدر اتومب

قسمت در

]24[.

CNT شامل جاز اموا ده شيآزما .د ايرس و

ه در جدول CN خواصانولوله ن .ند

(epيدارا ياپوكسكه ش غلظتي

ما مقاومت كم درصد2

بدتر ه بعد

مانن ييگازها در (He)اكس ي، د

مبت يها تيكامپوز2 wtبيضر درصد

يها تينوكامپوزش يبارگذار يها هكاهش نفوذ]. 2.شود يشتر مي ب

را در يرينفوذپذيعالوه بر ا .تشيسا يژگيو ي

ل،ين دلي به هم،يتجار يماهايپ

رس طول با نسبي

CNT/كسي

T/يمريپل اي رس

استفاد با ياپوكسشود ي انجام م

يها با پركننده يته است كهيسيالستNT/ياپوكس و س

دار س نابالغيترpoxy/MWCNT

ك يوده در حال95 M يافزا .است

دهد، ام يش ميتا نانوذرات نيا سطح به نيا از

يريش در نفوذپذ(H2O)ومي، هل

ل استات در نانوك2خاك رس يار

. دهد يش منا يرينفوذپذ 4

ع مختلف پركننده23[ت شده اس

طول، شيافزا ن زانيم نيتر نيي

از حد، داراستدارا رس/ديآم يل

است و حرارتهواپ بدنه و در ف

.رديگ يقرار م

نفوذپذيري ضريب ر

اپوك و رس/سي

ر/يمريپل يها تCNT ا نيرز درقهيدق 30مدت

ياپوكس يها تيش مدول االيافزارس/ياپوكس. ستنسبت به مات ي

(T يند ضلع

121.8 MPaبوMPa يكام كشش

يته را افزايسيستبر عالوه. دهد يم

يكيرئولوژ ص

كاهش .]22[ ت(Oبخار آب ، )

(CO2ليو بخار اتبارگذا. دهد يم يشيافزابرابر 10ب را

4شكل در دست آمده با انواع

نشان دادهصدها با تيوكامپوز

يپا شده، يبردار هشيع بير توزيس

پل يها تيوكامپوزمقاومت در برابر

پوشش كف نعنوامورد استفاده ق ي

تغيير - 4شكل

اپوكس

تينانوكامپوز دازشT اي رس يكندگ

ك به ميتراسونينانوكامپوز يكيان

CNدهنده ا نشاننشان داده شده اس

يبهتر يكيمكانومچن/ياپوكس يبن

يتحكام كششاستحك يلص دارا

CNمدول االس ،را كاهش م يششواصرا خيز ،شوند ي .]25[ دشو ي

يها تكست (M با ي وزنزان ي مش يفزا

نشان ه ر شد

زان ي م ،كاي م

خامت يدارا

ساختار Hec

خواص طوس

مبتني

يريپذ ينسب ،نيبرا

تر چك

استO2)

2)

يروآب

د بهدرصنانوهيالمسنانوو مع بهيبار

پردپراكاولتمكاT

ن 1ترمكرباست

خالصNT

كشيميم

تينانوكامپوز]. 1و طول شكتنش

(MMT تيلوني

درصد 5 شيفزانيشتر از ايب .

اف. ابدي يكاهش م2در شكل كه د پريآم يبر پل ي

شيشه با افزايشبر يت مبتنيپوز

نانومتر و ضخ 218 MMTكا و

س يت داراي آپون ctoriteبر يمبتن

LSخ يداراتو كه) چ و خميپ(

.]19[ ه است

هاي كامپوزيت نانو ي .]20[رس

]LS ]21/پليمر يت

پ ب نفوذيسبت ضريريب نفوذپذير

P R =بناب. استتر باشد، كوچ يالن

7[ دهد يل ميشيدهنده افزا ن

ي رس مونتموركه با افله شده

.دهد ي افزايش م

، كيش شكنندگهر درجه حرارت

يت مبتنيو كامپوز .است يس آل

ه حرارت انتقال شنانوكامپ يساز نهي

8 حدودت با طولكيخاكستر م. ت

كه يند، در حالت مي نانوكامپوز

مريپل. است يخود يچشير پيسنشان داده شده 3

دماي با ذخيره يسيتهدرصد نانور wt 2 از ر

نانوكامپوزي در خم و

نسب، )PR( ينسب ضر. است يمري

T F/1 =شيسا

كات طوالييطول س

دات قوامي

يرا تشك يمعدنPolyimide نشا

خاك ].18[ نيوم مبادليل آمو

را يا واص فلهشي، خواص با افزايدر هر يساز رهيخ

نانو ي، براه استاز خاك رس درصد

، درجهن حالتير ايبه. ابدي يهش م

كاتيليس يها هيالاستنانومتر كهستن يوذنف يا

ر است ويفوذناپذيدرون يمورفولوژ

گاز به علت مس يدر شكل اد شده

االستي مدول ييرتغ - پر فيلياميد بر

پيچ مسير - 3شكل

يريب نفوذپذيضريس پليت و ماتر

عامل فر يا براگر ط يرينفوذپذ

الساد مريم

رميغ/يآلe/Clay

باشد يمهگزادسي

خو خود،يبارگزار

مدول ذخداده شده

دwt 2با دررس، كاه

ل اليدل بهكي حدود

ساختارهابا نفيتقرم يدارا

يضدعفونLS جايا

2شكل

ش

ضتيكامپوز

معكوسب نيضر

ن ستا

زم13

97 /

ول ل ا

سا /

ره شما

1 )ي پياپ

7( 10

انست

زم13

97/

وللا

سا/

ارهشم

1)پيپيا

7(11

ن ستا

زم13

97 /

ول ل ا

سا /

ره شما

1 )ي پياپ

7( سراميكي

كانيكي سريعي

قرمگي، خواص

فسفر . د 14سفات

همين بهتوانند مي

پوكسي

خواص هاي ت

POSS

گي بين نشان ظت از انرژي

.شود طبيعت م است

4.Triph5. silseبرد دارد و

7. Semi

هاي معرفي نانوكامپوزيت

هاي حرارتي و مك هاي پيشرفت يي

چق: عالي مانندن حال، اپوكسي

ندارد يي راهوافضافنيل فسي مانند تر

ب .ختن شعله داردكه مي شدندن ظاهر

يليك، استريريل، اپ

POSSها با

واص نانوكامپوزيت Sاندازه كوچك ل

طراف و چسبندگدر برابر شعله

توجه به حفاله با بر روي سطح و

POSS ايجاد ميط داشتن علتمك Si-O-Si وند

henyl phosphatesquioxanes po

سلول، كاربشناسي زيست .كنند

i-hydrophobic

كاربرد و م

C ]25.[

كه داراي ويژگييع فضايده در صنا

داراي خواصبا اين .ميايي است

نياز ساختارهاي هاست و برابر شعله

براي به تاخير انداخنوان مواد جايگزين

اكري: پليمري مانند .ند

ه نانوكامپوزيتر مقايسه با خو

دليل اين امر به. زنجيره پليمري اط

تهاي مقاوم شص بازدارنده شعله

ل ذغالط تشكيSi-O در موجود S

ه اين مواد ب4دروفوبيك

پيودر 7

te lyrigal oligome

: Hydroدر شيمي و زك ست كه از آب دوري مي

NTنانوكامپوزيت /

واد با كارايي باالباشند براي استفاد

رزين اپوكسي .گي و مقاومت شيم و مكانيكي مورد

ركيبات مقاوم در بربارگزاري زيادي بر

به عنو 25كنشگرهايي در يك ماتريس

كار برده شون هيلن بخواص مكانيكي

دري را ي بهتر.اند بر رس ساخته

ه باعث تحرك زآزمايش. دشو مي

افزايش خواص كه س زيرزميني توسط

O-Siايين مربوط

در جذب آب3وبيك

هيد و نيمه6

eric (POSS) ophicز يا هيدروفوبيك

ها ا فيزيكي در مولكول ٔ◌

/ياپوكس و رس/يكس

درن ترني، نددر از با L

مردر ي

س

موببااليي اند داشته

چسبندگيحرارتيحاوي ترنياز به ب

واكدليل به آسانيو پلي اتيخمكانيكيمبتني ب

كه هبودفضايي

دهد ميماتريسسطح پاجهيدروفو

گريز آب. 6◌يك پديده

اپوكمايش مكانيكي

پود يبرا يمناسبذپذيري در مخازن

ات( فلوروپول :ند(6F-P اتيلن و پلي

خواص مكانيكيان ايجاد كرده شعله

رهاي هوافضا د تويوتا .اند طلوب

تار توليدات خود LSنانوساختار .]

گاز از طريق پليمت دمقاومدليل به

هايسازي گاز خيره.

يگراد بر محتواي رس

آزم -1 جدول

م نيگزيتواند جا يكاهش نفوذهت

مانند ييها پوزيتPEAA/MMT)

بل توجهي درهاي ش و ويژگي

ايمني ساختار ظبسيار مط يپذيرساخت در رس ك]28[كند مي فاده

وگيري از انتشار گبه رس/ت اپوكسي

اخت مخازن ذخ.ستهاي هوافضا

درجه سانتي 120ماي .اصالح شده

يخاك رس م/يدر جه TiO2 ول

نانوكامپ]. 26[د (مونتموريلونيت /

L نيز بهبود قاببه، خواص مانع

حفظدر ها ويژگيپ و ضربهسوزي شخاك/پليمري هاي ت

استف طبيعي هايست كه براي جلو

نانوكامپوزيت. شودمناسب براي سا

كاربرده در و قوي

ع مدول يانگ در دم LSبا

ياپوكسگرانولتالك

اشدسوخت ب/)اسيد آميك

LSترفتاالت

مقاومت ضربن واي]. 27[

صورت آتشنانوكامپوزيت

ه رس اصالحرس اس نوعي

ش استفاده مي،شعله ربراب

بسيار سبك و

تنوع - 5شكل

جه در 30،0 شارژو ) سلي

اثر .]30[ الكترونيكي

ول ايجاد ژ سبب تجزيهها كامپوزيت

فلزي نازك

هاي سيستمدايت توسط راي رديابي

ند كهده ميهاي ق پانل

ت فركانس نجامروني ا

و مقاومت ) هاي نانولوله

اين ]. 32[ داري شده و

.كند مي

شوي، خرد ايجاد كويل

هاي پوششهاي يخ اليه

. واپيما شودهاي پوشش

حفاظت از

اين .شوند ي

خشك كردن ن، حفظ گرما

]36[.

ر جو باعث بات تركيبي

000 حدود(گرما پيكسل 500ضربه

ستا جريان يا قطع تجهيزاتي مقاومتي يا

جهيزات شده و سك اي بين اليه

ي محلي، مش ف.]31[ شده است

يك سپر براي ساي غير قابل هدبر هيزات فضايي

جازه مها ا پوزيتماز طريق(ها آنتنوقتي شفافيت. شود

سطح بير ز طريق (EMI)غناطيسي

هاي رسانا و ن ناند فراهم شده ي

هاي بسيار بارگذمطي با دما تغيير

ششستش سه در اثر

و پليمرهاي ك آسيب ديدگي پ

ال]. 34[ شود مي هو هپوست سايشاز پاتي بي تركي

ور معمول براي ]35[.

كردن د يخميهواپيما كردن خ يند خشآفر توسط را

عالوه بر اين البته دهد كاهش مي ي

و خوردگيت و گاز موجود دگالوانيك از تركيب

هاي ناشي از گاثر ض(شوك صوتي

)آمپر 200،000 يا و باعث آسيب

از طريق گرماي به تجرين آسيب

جداييو وزيتايه گيري از آسيب

تعبيه كامپوزيتچنين به عنوان

ها كامپوزيت. كند تجه سطح بيروني

اين كام. دنشو ميرومغناطيسي از

منتقل ش) آنتنازمواد هدايت ت،

د تداخل الكترومغعد و برق، رزين

يكاغذ-مواد باكي CNT ازارتند عب

ت آنها به طور خط

فرسايش ذرات شن و ماستراشه در فلزاتات باران موجب

آنهاو پاره شدنو فربرداري اليهخالص، PUم،

به طوهستند كهگيرند قرار مياده

ودن يخ و ضدو ضد يخ ضدودن

عايق حرارتي كارايجاد كرده وكي هاي كامپوزيتي سازه

ظت از اشعه، رطوبت، حرارت

خوردگي گ. دنشو ي

ه آسيبآن ستقيم، امواج شو)نتيگراد

حدود(تريكي تواند رمستقيم مي

كه گرمااما . دبيشتر باعث شود ي

كامپو در ريكسبراي جلوگ .شود ي

هاي بيروني اليههمچاليه اين

تريكي عمل ميبر روي س ييرها

د و برق فراهم مافيت امواج الكتر

هاي مپوزيت پانليويي الزم نيست

براي بهبود. شود يرع برخورد برابر

وبني تك محوريكاغذ- د باكي

ناطيسي كه هدايت

سايش ناشي ازدن و تشكيل ت

قطرا]. 33[شود يخستگي و، طحيال سببتواند مي

كل، سپر تيتانيومه PUا اتيلن ي ي

استفا مورد سايش

ضدوض ن نوع مواد سبب

يك پوشش ستملكتريكهاي ا خاري

س ها در داخل عايق

حفاظبنفش يماورا ةع

مي سطوح ردگي

ت از عمناسب

يي دمادام با. هستندرعد وايي باش اوليه براي ايجاد

اين .د

يس و قيم

اثرات

مسسانالكتغيرشوميماترميدر

الكتنواررعدشفاكامراديميدركربموامغن

فرسكردميسطنيزنيكپليفرس

اينسيس

بخبا د را

اشعخور

انعمنده و مبازدارم ينانوكامپوزيت

.د ].29[ يس

فضاييو د يييرات رطوبت

به طور مد آنها هتماس در يك

ر برخورددر برابرهاغبار گرد و رابرمعموالً پوشش .د

است كهتيكيورنگ پايداري

شود رار داده مي

.تماني هواپيما

لكترومغناطيسمستقبه صورت

از جمله. د كند

حرارتي، شعله بPOSS پليمر ه

باشد كارايي باالاپوكسخواص مكانيكي

اي پوشش فتغيداراي هاي يط

بر اين،و عالوهه و مايع هيدرولي

بايد د اين مواددر بر و فرسايش

مقاومت كنند عت،پالست ك پوشش

پ ،برابر خوردگي اين تجهيزات قر.بندي شده است

هاي ساخت ت پوشش

و حفاظت التواند ميهواپيما

را به هواپيما وار

دات قوامي

خواص مكانيكي،باعث شده كه ،هاي هوافضا با زه

خ -2 جدول

كاربردهامحي دري هوافضا گيرند و قرار مي

جت، مايع تخليه مخازنشش پو

عه ماوراء بنفشمايل بر ساع 500

هوافضايي يك تحفاظت در ب ،يخوب بر روي

ب طبقه 6در شكل

الزاما - 6 شكل

روشنايي تبا هرعد و برق

هايي ر آسيبقيم

الساد مريم

خ]. 29[نفوذ آببراي ساز

هاي سازهبااليي سوخت،بنابراينبرق، اشع0 سرعت

تجهيزاتچسبندگي

يظاهرالزامات د

حفاظتبرخورد

مستقرغي

ن ستا

زم13

97 /

ول ل ا

سا /

ره شما

1 )ي پياپ

7( 12

ن ستا

زم13

97 /

ول ل ا

سا /

ره شما

1 )ي پياپ

7( 13


از آنجا كه . شود حاصل مي) كاتدي(ت فلزي و تركيبا )آنودايز(، شود محسوب ميخوردگي حالت اوليه شكست در هواپيما

اين .براي حفاظت از خوردگي طراحي شده است يپوششفراهم پوشش با نفوذ پذيري كم براي مايعات، حفاظت از مانع را

اند، ها اضافه شده اي كه در پوشش هاي بازدارنده دانه رنگ. آورد مي بيشترموال الكتروشيميايي و حفاظت منفعل را به منظور حفاظت ا

و طول عمرهاي موجود در هواپيما وششپ]. 37[د دهن ارائه ميهاي پليمري نانوكامپوزيت. هاي محدودي دارند قابليتمكانيكي، شيميايي، الكتريكي، پذيري را براي خواص انعطاف

استفاده در صنعت ديگر موردهاي حرارتي، خواص اپتيك و تركيب .]38[ دهند هوافضا ارائه مي

EMI براي محافظت از CNTةكنند پليمر هدايتهاي مختلفي طراحي هاي نانوكامپوزيتي كه با پركننده وششپ

گيرند و تاكنون مورد استفاده قرار ميپوشش هواپيما ، دراند شده االستومرهاي پلي اورتان. استفاده آنها رضايت بخش بوده است

سايش، مقاومت در برابر خوردگي، در برابر مقاومت زياد يدارامانند موادي]. 39[ گي پوشش استچسبند و استحكامكشش

عنوان مواد اصلي در توسعه و نانوپودر به CNT رس، آلومينا،هاي ساخته وششپ .]40[ روند كار مي هاي هوافضا به پوششبه مكان ساختاري هاي كاربردي هوافضا با توجه برنامه در شده

هاي پركنندهيكي از .است متفاوت هاو نيازهاي عملكردي آن الكتريكي هدايت براي درصد wt 5/0 تا SWNT رسانا مانند

. است كافي EMI از محافظت و الكترواستاتيك تخريب برايدر ماتريس SWNT تغييرات مقاومت الكتريكي با محتواي

.]41[ت شده اس نشان داده 7در شكل (PC) كربنات پلي

كامپوزيت نانو SWNT بارگيري با الكتريكي هدايت تغيير - 7شكل

PC/SWNT )42[ )پراكندگي/پايين آستانه دهنده نقاط نشان خطوط و[.

ها چالش و اندازها چشم

توسط راحتي به توان مي را ها نانوكامپوزيت آينده هاي پتانسيل صنعتگران و انمحقق توسط اي كه گسترده هاي گذاري سرمايه

جنرال مثال، عنوان به. زد انجام شده، حدس جهان سراسر در استفاده تالك و نانورسال از ساختاري هاي استفاده موتورز در

از آمريكا متحده اياالت در Cabot و GE. است كرده سنسورهاي و پليمر نانو،هاي سوئيچ در توليد ها نانوكامپوزيت

ن مواد سبب شده كه تجارت امري اي. كند مي استفاده رسانايي هاي توليد نانوكامپوزيت هزينه در عين حال در دسترس بوده و

پردازش هاي روش هاي زيادي در پيشرفت .دهد مي كاهش را مواد با تعامل و نانومواد توزيع مولكولي سطح كنترل با همراه

ها كامپوزيت نانو عملكرد و خواصسازي بهينه براي ماتريكس در استفاده ها براي نانوكامپوزيت رو از اين. شود مي ديده

در پيشرفت. دارند خوبي فرصت هوافضا، پيشرفته هاي سيستم هاي برنامه به آنها و انقال ها، كامپوزيت نانو ساخت آوري فن

فوقهاي هواپيما نازك، هاي فيلم الكترونيك، :مانند كاربرديرعت در حال فضاپيماها به س براي حافظه پليمرهاي و سبك .است ريزي برنامه

نوري ترمو در استفاده براي الكترومغناطيسي پليمرهاي داراي الكتروكاوري پليمرهاي كه حالي در مناسب بوده،

برداري در عكس هاي سازه طراحي در كه هستند هايي پتانسيل هاي پيشرفت. گيرند مورد استفاده قرار مي فضايي هاي ماموريت

كنوني، تحقيقات روند و پليمريهاي زيتنانوكامپو در اخير و جديد هواپيماهاي نسل توسعه براي هايي نو فرصت ايجادها، موادي PMNC .]43[ايجاد كرده است فضاييهاي سازه

بدين . دارند زيادي اهميت آتش هستند كه در بازدارندگي از و دما سنسورهاي موتور، اجزاي ها در صورت كه از اين پوشش

در ها PMNC. شود استفاده مي باال حرارت درجه با يهاي سازه دليل ترند و پيشرفته بسيار MMNCو CMNC با مقايسهآوري براي فن آمادگي و بودجه بيشتر اختصاص آنها توسعه

. توسعه اين ماده است هاي برنامه براي كه موجود هاي حل راه روي بر مقاله اين حال اين با. دارد مركزت است، مناسب هوافضا و فضايي كاربردي

مختلف ساختارهاي در عمالً كه ها حل راه استفاده از اين برايالزامي هوافضا گواهينامه صدور گيرند، مي قرار مورد استفاده هوافضا با رابطه در را بيشتري مطالعات است به همين جهت ممكن. است

نياز مورد تكرارپذيري و يكنواختي اطمينان، قابليت توليد، قابليتبودن از موارد ديگر دسترس در و بودن صرفه به مقرون .باشد

هميشه هوافضا اندركاران صنعت زيرا دست. اهميت اين مواد استهاي فضايي پروژه زمان و جويي در هزينه دنبال كاهش و صرفه به

هميشه با ها كردن نانوكامپوزيت مشخص و پردازش. هستند پردازش مثال، عنوان به .تبوده اس مواجه متعدديهاي چالش

سبك بسيار اجزاي شوند، حل زيرا اگر است بسيار دشوار نانوبلورها .كرد خواهند توليد ميكروفيبرشان، همتايان به نسبت را وزني

ن ستا

زم13

97 /

ول ل ا

سا /

ره شما

1 )ي پياپ

7(


14

تعيين و نانوفيبري سطحي اصالح با مكانيكي خواص بهبود نانو توسعه در تواند ميسازي شبيه وسازي مدل از استفاده با خواص

سهولت و حجم كسر ترازي، هم پراكندگي،. كند كمكها كامپوزيت براي حياتي پارامترهاي كاهش هزينه، از جمله همچنين و ساخت در نانوذرات انتشار .]44[باشد مي ها كامپوزيت نانو پتانسيل تعيينبا فعل و انفعاالت خود تواند مي زيرا است، خطرناك زيست محيط

امر سبب اين]. 45[ها ارتباط برقرار كند لولبا نانوساختار و سطح ستأثيرپذيري اين بررسي پژوهشگران به اخير هاي سال شده كه در

زيرا .بپردازند زيست محيط و انسان در زندگي مواد و زوائد آنها ريزش دور تا توليد بدو از توانند مي بودن مفيد از جداي نانوذرات. كنند ايجاد حيوانات و سانان زيست، محيط براي مخاطراتي پسماند

طول در نانوذرات محيطي زيست هاي ريسك ارزيابي دليل اين به همين به .]46[ است ضروري و الزم امري نانوذرات عمر چرخه پلي از تواند مي زيست محيط با سازگار پليمر ماتريس جهت،

پليكاپروالكتون و يلكتيدها پلي ساكاريدها، ها، آلكانوات هيدروكسيآنها از استفاده ها، ماتريس و ها پركننده اين كم هزينه. شود راجاستخ

.داده است افزايش هوافضا كاربردهاي انواع در را

دست آمده به نتايج

اي رشته بين تحقيقات از يافته تكامل ساختار يك نانوكامپوزيت مواد انطباق قابليت. رود مي كار به نانو فناوري وسيله به كه ستا

براي را جديد نسل منظوره چند مواد توسعه امكان نانو، مقياس در. است داده گسترش هوافضا، صنعت نيازهاي به گويي پاسخ

حرارتي شيميايي، مكانيكي، خواص :مانند صنعت هوافضا نيازهاي آلومينا، نانورس، مانند نانوفيلرها با CMNC و پليمر با الكتريكي و

.آيد مي دست به TiO2، SiC ،PZT نانوسيم، كربني، هاي نانولولهNanoclay كهدارند اي صرفه به مقرون نانوفيلرهاي، ها

شعله برابر در مقاومت و پايين نفوذپذيري باال، توان: هاي ويژگيهمچنين . آورد مي ارمغان به هوافضا هاي سازه براي را

فتوسنتز هاي نانوكامپوزيت و MMT هاي نانوكامپوزيت را هوافضا ساختاري نيازهاي DOPO بر مبتني تتراپالييديديل

و الكتريكي هدايت وظيفه انتقال CB و CNTs. كنند مي برآوردهسازي مقاوم در جهت را نانوكامپوزيت ساختارهاي به حرارتيبدنه هواپيما را بر عهده به برق و رعد برابر اصابت در مناسب پيزوالكتريك بر مبتني سياه گيري كشش كربن اندازه .دارند

براي نظارت بر است كه 26 دهنده فاكتور نشان نانوكامپوزيت .بسيار مناسب استهاي هواپيما سازهSHM شرايط ارتعاش و

هاي قابليت نيز CNT بر مبتني رساناي هاي نانوكامپوزيت از خود نشان هواپيما در خوبي را راداري جذب و محافظتي

هاي نانولوله حاوي يورتان پلي نانوكامپوزيت هاي پوشش. اند داده و خستگي رفع قابليت برق، و رعد برابر در مقاومت داراي كربني

و يتجار يماهايهواپ در كه باشند يم EM يمحافظت تيقابل يساختمان ،يكاربرد يها برنامه از ريغ به. است ازين مورد ينظام

در وزن سبك عنوان يك ماده به ها نانوكامپوزيت پوششي، و :مانند ها PMNC .گيرند مورد استفاده قرار مي ضاهواف كاربردهاي

PTFE/TiO2 وCMNC پوشش مانندها: WC/DLC/WS2، هاي ويژگي اين مواد نيازمند هوافضا در صنعت. باشد مي

چنين امكاني .اند گواهينامه صدور براي ساختاري تكرارشوندهيكسان طول مواد تمام در نانوذرات محتواي زمان وجود دارد كه

اين، بر عالوه. باشند فيبر يكنواخت و شكل اندازه، داراي ده وبواز تا است الزم نانوذرات بودن يكنواختي و نامتناقض براي

.اجتناب شود گرانند، بسيار كه جديد، نانوذرات با قطعات تعويض افزايش براي پردازشهاي تكنيك توسعه روي بر آينده تحقيقات

اهش تجمع و افزايش خواص بين ها، ك پركننده پراكندگي نفوذ اين حل رايب .ها متمركز شده است نانوفيلر و ماتريسروابط

افزايش مطالعه براي سازي شبيه ابزارهاي از استفاده مشكالت، هاي نانوكامپوزيت توسعه اين، بر عالوه. بود خواهد مفيد خواص و زندگي به توجهي قابل طور به هزينه كم پذير تخريب زيست .كرد خواهد كمك زيست محيط

مراجع[1] Gangopadhyay, Rupali, and Amitabha De.

"Conducting polymer nanocomposites: a brief overview." Chemistry of materials 12, no. 3 (2000): 608-622.

[2] Alexandre, Michael, and Philippe Dubois. "Polymer-layered silicate nanocomposites: preparation, properties and uses of a new class of materials." Materials Science and Engineering: R: Reports 28, no. 1-2 (2000): 1-63.

[3] Herron, Norman, and David L. Thorn. "Nanoparticles: uses and relationships to molecular cluster compounds." Advanced Materials 10, no. 15 (1998): 1173-1184.

[4] Favier, V., J. Y. Cavaille, G. R. Canova, and S. C. Shrivastava. "Mechanical percolation in cellulose whisker nanocomposites." Polymer Engineering & Science 37, no. 10 (1997): 1732-1739.

[5] Ray, Suprakas Sinha, and Mosto Bousmina. "Biodegradable polymers and their layered silicate nanocomposites: in greening the 21st century materials world." Progress in materials science 50, no. 8 (2005): 962-1079.

[6] Fischer, Hartmut. "Polymer nanocomposites: from fundamental research to specific applications." Materials Science and Engineering: C 23, no. 6-8 (2003): 763-772.

[7] Thompson, Craig M., Helen M. Herring, Thomas S. Gates, and John W. Connell. "Preparation and characterization of metal oxide/polyimide nanocomposites." Composites Science and Technology 63, no. 11 (2003): 1591-1598.

[8] Meda, L. U. I. S. A., G. Marra, Luciano Galfetti, S. Inchingalo, F. Severini, and L. De Luca. "Nano-composites for rocket solid propellants." Composites Science and Technology 65, no. 5 (2005): 769-773.

ن ستا

زم13

97 /

ول ل ا

سا /

ره شما

1 )ي پياپ

7( 15


[9] Andrews, R., and M. C. Weisenberger. "Carbon nanotube polymer composites." Current Opinion in Solid State and Materials Science 8, no. 1 (2004): 31-37.

[10] Choi, Seong-Min, and Hideo Awaji. "Nanocomposites—a new material design concept." Science and Technology of Advanced Materials 6, no. 1 (2005): 2-10.

[11] Awaji, Hideo, Seong-Min Choi, and Eisuke Yagi. "Mechanisms of toughening and strengthening in ceramic-based nanocomposites." Mechanics of Materials 34, no. 7 (2002): 411-422.

[12] Ferroni, L. P., G. Pezzotti, T. Isshiki, and H-J. Kleebe. "Determination of amorphous interfacial phases in Al2O3/SiC nanocomposites by computer-aided high-resolution electron microscopy." Acta materialia 49, no. 11 (2001): 2109-2113.

[13] She, Jihong, Takahiro Inoue, Masato Suzuki, Satoshi Sodeoka, and Kazuo Ueno. "Mechanical properties and fracture behavior of fibrous Al2O3/SiC ceramics." Journal of the European Ceramic Society 20, no. 12 (2000): 1877-1881

[14] Peng, Hua-Xin. "Polyurethane nanocomposite coatings for aeronautical applications." Multifunctional polymer nanocomposites. CRC Press, Boca Raton (2011): 337-387.

[15] Mahieux, Céline A. Environmental degradation of industrial composites. Elsevier, 2005.

[16] Scherillo, Giuseppe, Marino Lavorgna, Giovanna G. Buonocore, Yanhu H. Zhan, Hesheng S. Xia, Giuseppe Mensitieri, and Luigi Ambrosio. "Tailoring assembly of reduced graphene oxide nanosheets to control gas barrier properties of natural rubber nanocomposites." ACS applied materials & interfaces 6, no. 4 (2014): 2230-2234.

[17] Avadhani, C. V., and Y. Chujo. "Polyimide–silica gel hybrids containing metal salts: preparation via the sol–gel reaction." Applied organometallic chemistry 11, no. 2 (1997): 153-161.

[18] Yano, Kazuhisa, Arimitsu Usuki, Akane Okada, Toshio Kurauchi, and Osami Kamigaito. "Synthesis and properties of polyimide–clay hybrid." Journal of Polymer Science Part A: Polymer Chemistry 31, no. 10 (1993): 2493-2498.

[19] Ray, Suprakas Sinha, and Masami Okamoto. "Polymer/layered silicate nanocomposites: a review from preparation to processing." Progress in polymer science 28, no. 11 (2003): 1539-1641.


[21] ]Ray, Suprakas Sinha, and Masami Okamoto. "Polymer/layered silicate nanocomposites: a review from preparation to processing." Progress in polymer science 28, no. 11 (2003): 1539-1641.

[22] Bourbigot, Serge, Michel Le Bras, Francois Dabrowski, Jeffrey W. Gilman, and Takashi Kashiwagi. "PA‐6 clay nanocomposite hybrid as char forming agent in intumescent formulations." Fire and Materials 24, no. 4 (2000): 201-208.



[25] Dinca, Ion, Cristina Ban, Adriana Stefan, and George Pelin. "Nanocomposites as advanced materials for aerospace industry." Incas Bulletin 4, no. 4 (2012): 73.

[26] Stan, A., I. Dinca, C. Ban, S. Ilina, Dan Donescu, H. Paven, L. Dumitrache, L. Gavrila, and I. Voicu. "Epoxy-layered silicate and epoxy MWCNTs nanocomposites." In Applied Mechanics and Materials, vol. 146, pp. 160-169. Trans Tech Publications, 2012.

[27] Meenakshi, K. Shree, E. Pradeep Jaya Sudhan, S. Ananda Kumar, and M. J. Umapathy. "Development and characterization of novel DOPO based phosphorus tetraglycidyl epoxy nanocomposites for aerospace applications." Progress in Organic Coatings 72, no. 3 (2011): 402-409.

[28] Ni, Yong, Sixun Zheng, and Kangming Nie. "Morphology and thermal properties of inorganic–organic hybrids involving epoxy resin and polyhedral oligomeric silsesquioxanes." Polymer 45, no. 16 (2004): 5557-5568.

[29] Haque, A., M. Shamsuzzoha, F. Hussain, and D. Dean. "S2-glass/epoxy polymer nanocomposites: manufacturing, structures, thermal and mechanical properties." Journal of Composite materials 37, no. 20 (2003): 1821-1837.

[30] Rupke, Edward. "Lightning direct effects handbook." Lightning Technologies Inc., Pittsfield (2002).

[31] Gagné, Martin, and Daniel Therriault. "Lightning strike protection of composites." Progress in Aerospace Sciences 64 (2014): 1-16.

[32] Wang, Ben, Richard Liang, Chuck Zhang, Leslie Kramer, and Percy Funchess. Investigation of lightning and EMI shielding properties of SWNT Buckypaper nanocomposites. FLORIDA AGRICULTURAL AND MECHANICAL UNIV TALLAHASSEE, 2005.

[33] Lancaster, J.K., "Material-specific wear mechanisms: relevance to wear modeling," Wear 141, no. 1 (1990): 159-183.

[34] Lesser, Martin. "Thirty years of liquid impact research: a tutorial review." Wear 186 (1995): 28-34.

[35] Van Krevelen, Dirk Willem, and Klaas Te Nijenhuis. Properties of polymers: their correlation with chemical structure; their numerical estimation and prediction from additive group contributions. Elsevier, 2009.


[37] Sørensen, Per Aggerholm, Søren Kiil, Kim Dam-Johansen, and Claus Erik Weinell. "Anticorrosive coatings: a review." Journal of Coatings Technology and Research 6, no. 2 (2009): 135-176.

[38] Baer, Donald R., Paul E. Burrows, and Anter A. El-Azab. "Enhancing coating functionality using nanoscience and nanotechnology." Progress in Organic Coatings 47, no. 3-4 (2003): 342-356.

[39] Howarth, G. A. "Polyurethanes, polyurethane dispersions and polyureas: Past, present and future."

ن ستا

زم13

97 /

ول ل ا

سا /

ره شما

1 )ي پياپ

7(


16

Surface coatings international part B: coatings transactions 86, no. 2 (2003): 111-118.


[41] Ramasubramaniam, Rajagopal, Jian Chen, and Haiying Liu. "Homogeneous carbon nanotube/polymer composites for electrical applications." Applied Physics Letters 83, no. 14 (2003): 2928-2930.

[42] Ramasubramaniam, Rajagopal, Jian Chen, and Haiying Liu. "Homogeneous carbon nanotube/polymer composites for electrical applications." Applied Physics Letters 83, no. 14 (2003): 2928-2930.

[43] Youssef, Ahmed M. "Polymer nanocomposites as a new trend for packaging applications." Polymer-

Plastics Technology and Engineering 52, no. 7 (2013): 635-660.

[44] Hussain, Farzana, Mehdi Hojjati, Masami Okamoto, and Russell E. Gorga. "Polymer-matrix nanocomposites, processing, manufacturing, and application: an overview." Journal of composite materials 40, no. 17 (2006): 1511-1575.

[45] Dreher, Kevin L. "Health and environmental impact of nanotechnology: toxicological assessment of manufactured nanoparticles." Toxicological Sciences 77, no. 1 (2004): 3-5.

[46] Ul-Islam, Mazhar, Waleed Ahmad Khattak, Muhammad Wajid Ullah, Shaukat Khan, and Joong Kon Park. "Synthesis of regenerated bacterial cellulose-zinc oxide nanocomposite films for biomedical applications." Cellulose 21, no. 1 (2014): 433-447.

ﻲ ﻜﻴ ﺳﺮاﻣ ي ﻫﺎ ﺖﻳ ﻧﺎﻧﻮﻛﺎﻣﭙﻮز ﻲ ﻣﻌﺮﻓ و...

Documents

Transcript of ﻲ ﻜﻴ ﺳﺮاﻣ ي ﻫﺎ ﺖﻳ ﻧﺎﻧﻮﻛﺎﻣﭙﻮز ﻲ ﻣﻌﺮﻓ و...