Perancangan Sistem Transmisi.doc

download Perancangan Sistem Transmisi.doc

of 23

Transcript of Perancangan Sistem Transmisi.doc

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    1/23

    Modul 6

    Perencanaan Transmisi Tenaga Listrik

    Dosen

    Muhamar Kadaffi, MT

    TEKNIK ELEKTRO

    !K"LT!# TEKNIK IND"#TRI

    "NI$ER#IT!# MER%" &"!N! '!K!RT!

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    2/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    DAFTAR ISI

    DAFTAR ISI 1

    1. PEMILIHAN SISTEM TRANSMISI 2

    2. PEMILIHAN TEGANGAN 4

    a. Klasifikasi Saluran Transmisi B r!asarkan T "an"an 4

    b. #a$u% T "an"an 11

    c. T "an"an Transmisi !an Ru"i&ru"i Da'a 12

    d. Masala% P n ra(an T "an"an Tin""i Pa!a Transmisi 1)

    ). PENENT*AN KABEL +PTIM*M 1,

    a. K-n!uk$-r !an Ka a$ Tana% (a!a Saluran Transmisi *!ara 1,

    /. Luas ( nam(an" P n"%an$ar Fasa !an P n"%an$ar N $ral 10

    . Ka/ l !an K $ n$uan T n$an" T "an"an P n" nal

    !an T "an"an K r a 13

    4. REFERENSI 21

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    112

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    3/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    1. PEMILIHAN SISTEM TRANSMISI

    Transmisi $ na"a lis$rik m ru(akan (r-s s ( n'aluran $ na"a lis$rik !ari $ m(a$

    ( m/an"ki$ $ na"a lis$rik (- r (lan$5 %in""a saluran !is$ri/usi su/s$a$i-n !is$ri/u$i-n5

    s %in""a !a(a$ !isalurkan sam(ai (a!a ( n""una -nsum r lis$rik. B riku$ m ru(akan

    "am/ar sis$ m $ na"a lis$rik.

    Dalam !unia k lis$rikan6 !ik nal !ua ka$ "-ri arus lis$rik6 'ai$u arus /-lak&/alik

    Al$ rna$in" 7urr n$8A75 !an arus s ara% Dir $ 7urr n$8D75. +l % kar na i$u6 / r!asarkan nis arus lis$rik 'an" m n"alir !i saluran $ransmisi6 maka saluran $ransmisi $ r!iri !ari9

    saluran transmisi AC : !i!alam sis$ m A76 ( naikan !an ( nurunan $ "an"ann'a san"a$

    mu!a% !ilakukan ! n"an /an$uan $ransf-rma$-r !an u"a m miliki 2 sis$ m6 sis$ m fasa

    $un""al !an s's$ m fasa $i"a s %in""a saluran $ransmis A7 m miliki k un$un"an lainn'a

    s ( r$i 9

    Da'a 'an" !isalurkan l /i% / sar

    Nilai s saa$ ins$an$an -us ;alu 5 k-ns$an6

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    113

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    4/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    M m(un'ai m !an ma"n $ (u$ar

    S lain k un$un"an s ( r$i !ia$as6 saluran $ransmisi A7 u"a m miliki k ru"iaan s ( r$i9

    Ti!ak s$a/il !an u"a Is-lasi 'an" rumi$ !an ma%al ma%al !isini / rar$i un$uk m n' !iakan

    is-lasi 'an" aman !an kua$5.

    Dalam saluran $ransmisi D76 !a'a 'an" !i"unakan l /i% fisi n kar na m m(un'ai

    fa $-r !a'a < 16 $i!ak m miliki masala% $ r%a!a( s$a/ili$as s's$ m6 s %in""a !imun"kinkan

    un$uk ( n'aluran arak au% !an m miliki is-lasi 'an" l /i% s ! r%ana.

    B r%u/un"an ! n"an k un$un"an !an k ru"iann'a6 ! asa ini saluran $ransmisi !i !unia

    s /a"ian / sar m n""unakan saluran $ransmisi A7. Saluran $ransmisi D7 /aru !a(a$

    !ian""a( k-n-mis ika arak saluran u!aran'a an$ara 4== km sam(ai >== km6 a$au un$uk

    saluran /a a% $ana% ! n"an (an an" ,= km. Hal i$u !is /a/kan kar na /ia'a ( rala$an

    ( n"u/a% !ari A7 k D7 !an s /alikn'a -n; r$ r ? in; r$ r5 masi% san"a$ ma%al6

    s %in""a !ari s "i k-n-misn'a saluran A7 akan $ $a( m n a!i (rima!-na !ari saluran

    $ransmisi.

    Berikut blok diagram salura tra smisi ! distribusi

    Transmisi-n su/s$a$i-n !isini6 / r$u uan un$uk m ru/a% !alam m naikkan !an

    m nurunkan $ "an"an (a!a saluran $ "an"an 'an" !i$ransmisikan s r$a m li(u$i r "ulasi

    $ "an"an.

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    11 4

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    5/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    ". PEMILIHAN TE#AN#AN

    a( $lasi%ikasi Salura Tra smisi Berdasarka Tega ga

    S lama ini a!a ( ma%aman /a% a 'an" !imaksu! $ransmisi a!ala% (r-s s ( n'aluran

    n r"i lis$rik ! n"an m n""unakan $ "an"an $in""i sa a. Ba%kan a!a 'an" m ma%ami /a% a

    $ransmisi a!ala% (r-s s ( n'aluran n r"i lis$rik ! n"an m n""unakan $ "an"an $in""i !an

    m lalui saluran u!ara (over head line) . Namun s / narn'a6 $ransmisi a!ala% (r-s s

    ( n'aluran n r"i lis$rik !ari sa$u $ m(a$ k $ m(a$ lainn'a6 'an" / saran $ "an"ann'a

    a!ala% T "an"an *l$ra Tin""i (Ultra High Voltage / UHV) 6 T "an"an Eks$ra Tin""i (Extra

    High Voltage / EHV) 6 T "an"an Tin""i (High Voltage / HV) 6 T "an"an M n n"a% (Midle

    High Voltage / MHV) 6 !an T "an"an R n!a% (Low Voltage / LV) .

    S !an"kan Transmisi T "an"an Tin""i6 a!ala% 9

    B rfun"si m n'alurkan n r"i lis$rik !ari sa$u "ar!u in!uk k "ar!u in!uk lainn'a.

    T r!iri !ari k-n!uk$-r 'an" !ir n$an"kan an$ara $ian"&$ian" $- r5 m lalui is-la$-r&

    is-la$-r6 ! n"an sis$ m $ "an"an $in""i.

    S$an!ar $ "an"an $in""i 'an" / rlaku !i In!-n sia a!ala% 9 )= K@6 0= K@ !an 1,=

    K@.

    B / ra(a %al 'an" ( rlu !ik $a%ui 9

    Transmisi )= K@ !an 0= K@ 'an" a!a !i In!-n sia6 s ara / ran"sur&an"sur mulai

    !i$ia!akan $i!ak !i"unakan5.

    Transmisi 0= K@ !an 1,= K@ a!a !i Pulau #a a !an Pulau lainn'a !i In!-n sia.

    S !an"kan $ransmisi 20, K@ !ik m/an"kan !i Suma$ ra.

    Transmisi ,== K@ a!a !i Pulau #a a.

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    115

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    6/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    Di In!-n sia6 k-sn$ruksi $ransmisi $ r!iri !ari 9

    M n""unakan ka/ l u!ara !an ka/ l $ana%6 un$uk $ "an"an r n!a%6 $ "an"an

    m n n"a% !an $ "an"an $in""i.

    M n""unakan ka/ l u!ara un$uk $ "an"an $in""i !an $ "an"an ks$ra $in""i.

    B riku$ ini !isam(aikan ( m/a%asan $ n$an" $ransmisi !i$in au !ari klasifikasi $ "an"ann'a9

    1) SAL&RAN &DARA TE#AN#AN E$STRA TIN##I 'S&TET( ")) $* + ,)) $*

    Pa!a umumn'a !i"unakan (a!a ( m/an"ki$an ! n"an ka(asi$as !i a$as ,== M .

    Tu uann'a a!ala% a"ar !r-( $ "an"an !an ( nam(an" ka a$ !a(a$ !ir !uksi s ara

    maksimal6 s %in""a !i( r-l % -( rasi-nal 'an" f k$if !an fisi n.

    P rmasala%an m n!asar ( m/an"unan S*TET a!ala%9 k-ns$ruksi $ian" $- r5 'an"

    / sar !an $in""i6 m m rlukan $a(ak $ana% 'an" luas6 m m rlukan is-la$-r 'an"

    /an'ak6 s %in""a ( m/an"unann'a m m/u$u%kan /ia'a 'an" / sar.

    Masala% lain 'an" $im/ul !alam ( m/an"unan S*TET a!ala% masala% s-sial6 'an"

    ak%irn'a / r!am(ak (a!a masala% ( m/ia'aan6 an$ara lain9 Tim/uln'a (r-$ s !ari

    mas'araka$ 'an" m n n$an" ( m/an"unan S*TET6 P rmin$aan "an$i ru"i $ana%

    un$uk $a(ak $- r 'an" $ rlalu $in""i $in""i6 A!an'a ( rmin$aan "an$i ru"i s (an an"

    alur S*TET !an lain s /a"ain'a.

    P m/an"unan $ransmisi ini uku( f k$if un$uk arak 1== km sam(ai ! n"an ,== km.

    2) SAL&RAN &DARA TE#AN#AN TIN##I 'S&TT( -) $* + 1,) $*

    T "an"an -( rasi an$ara )= K@ sam(ai ! n"an 1,= K@.

    K-nfi"urasi arin"an (a!a umumn'a sin"l a$au !-u/l sirkui$6 !imana 1 sirkui$

    $ r!iri !ari ) (%asa ! n"an ) a$au 4 ka a$. Biasan'a %an'a ) ka a$ !an ( n"%an$ar

    n $raln'a !i"an$ikan -l % $ana% s /a"ai saluran k m/ali.

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    116

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    7/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    A(a/ila ka(asi$as !a'a 'an" !isalurkan / sar6 maka ( n"%an$ar (a!a masin"&masin"

    (%asa $ r!iri !ari !ua a$au m(a$ ka a$ D-u/l a$au u!ra(-l 5 !an B rkas

    k-n!uk$-r !is /u$ Bun!l 7-n!u $-r.

    #ika $ransmisi ini / r-( rasi s ara (arsial6 arak $ r au% 'an" (alin" f k$if a!ala%

    1== km.

    #ika arak $ransmisi l /i% !ari 1== km maka $ "an"an a$u% !r-( ;-l$a 5 $ rlalu

    / sar6 s %in""a $ "an"an !iu un" $ransmisi m n a!i r n!a%.

    *n$uk m n"a$asi %al $ rs /u$ maka sis$ m $ransmisi !i%u/un"kan s ara rin" s's$ m

    a$au in$ r -nn $i-n s's$ m. Ini su!a% !i$ ra(kan !i Pulau #a a !an akan!ik m/an"kan !i Pulau&(ulau / sar lainn'a !i In!-n sia

    -( SAL&RAN &DARA TE#AN#AN TIN##I 'S$TT( -)$* + 1,)$*

    SKTT !i(asan" !i k-$a&k-$a / sar !i In!-n sia k%ususn'a !i Pulau #a a56 ! n"an / / ra(a

    ( r$im/an"an 9

    Di $ n"a% k-$a / sar $i!ak m mun"kinkan !i(asan" S*TT6 kar na san"a$ suli$

    m n!a(a$kan $ana% un$uk $a(ak $- r.

    *n$uk Ruan" B /as u"a san"a$ suli$ !an (as$i $im/ul (r-$ s !ari mas'araka$6 kar na

    (a!a$ /an"unan !an /an'ak " !un"&" !un" $in""i.

    P r$im/an"an k amanan !an s$ $ika.

    A!an'a ( rmin$aan !an ( r$um/u%an / /an 'an" san"a$ $in""i.

    # nis ka/ l 'an" !i"unakan9

    Ka/ l 'an" / ris-lasi / r/a%an5 P-l' E$% lin a$au ka/ l nis 7r-ss Link P-l'

    E$% lin CLPE5.

    Ka/ l 'an" is-lasin'a / r/a%an k r$as 'an" !i( rkua$ ! n"an min'ak -il (a( r

    im(r "na$ !5.

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    117

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    8/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    I ti (core) kabel da ertimba ga emili/a 0

    o Sin"l -r ! n"an ( nam(an" 24= mm2 )== mm2 $ia( -r .

    o T%r -r ! n"an ( nam(an" 24= mm2 3== mm2 $ia( -r .

    o P r$im/an"an fa/rikasi.

    o P r$im/an"an ( masan"an !i la(an"an.

    $elema/a S$TT0

    M m rlukan /ia'a 'an" l /i% / sar ika !i/an!in" S*TT.

    Pa!a saa$ (r-s s ( m/an"unan m m rlukan k--r!inasi !an ( nan"anan 'an"

    k-m(l ks6 kar na %arus m li/a$kan /an'ak (i%ak6 misal 9 ( m rin$a% k-$a

    P mk-$5 sam(ai ! n"an a aran $ r/a a%6 PDAM6 T lk-m6 P rum Gas6 Dinas

    P r%u/un"an6 K (-lisian6 !an lain&lain.

    Pan an" SKTT (a!a $ia( %as( l a/l !rum56 maksimum )== m $ r. *n$uk ! sain !an

    ( sanan k%usus6 misaln'a un$uk ka/ l lau$6 /isa !i/ua$ $an(a sam/un"an s suai

    k /u$u%an. Pa!a saa$ ini !i In!-n sia $ la% $ r(asan" SKTT /a a% lau$ Su/ Marin

    7a/l 5 ! n"an $ "an"an -( rasi 1,= K@6 'ai$u9

    Su/ marin a/l 1,= K@ Gr sik Ta un"an #a a Ma!ura5.

    Su/ marin a/l 1,= K@ K $a(an" Gilimanuk #a a Bali5.

    Bebera a /al a g erlu diketa/ui 9

    Su/ marin a/l ini $ rn'a$a ra an $im/ul "an""uan.

    Dir n anakan akan !i!i/an"un su/ marin a/l #a a Suma$ ra.

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    118

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    9/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    *n$uk #a a Ma!ura6 saa$ ini s !an" !i/an"un SKTT 1,= K@ 'an" !i(asan"

    !il $akkan5 !i a$as # m/a$an Surama!u.

    4) SAL&RAN &DARA TE#AN#AN MENEN#AH 'S&TM( 2 $* + -) $*

    Di In!-n sia6 (a!a umumn'a $ "an"an -( rasi S*TM a!ala% > K@ !an 2= K@.

    Namun s ara / ran"sur&an"sur $ "an"an -( rasi > K@ !i%ilan"kan !an saa$ ini %am(ir

    s muan'a m n""unakan $ "an"an -( rasi 2= K@. Transmisi S*TM !i"unakan (a!a arin"an

    $in"ka$ $i"a6 'ai$u arin"an !is$ri/usi 'an" m n"%u/un"kan !ari Gar!u In!uk6 P n'ulan"

    F ! r56 S*TM6 Gar!u Dis$ri/usi6 sam(ai ! n"an k Ins$alasi P manfaa$an P lan""an8

    K-nsum n5. B r!asarkan sis$ m ( n$ana%an $i$ik n $ral $raf-6 f k$ifi$as ( n'alurann'a %an'a

    (a!a arak (an an"5 an$ara 1, km sam(ai ! n"an 2= km. #ika $ransmisi l /i% !ari arak$ rs /u$6 f k$ifi$asn'a m nurun6 kar na r la' ( n"aman $i!ak /isa / k r a s ara s l k$if.

    D n"an m m( r$im/an"kan / r/a"ai k-n!isi 'an" a!a k mam(uan likui!i$as a$au

    k uan"an6 k-n!isi " -"rafis !an lain&lain5 $ransmisi S*TM !i In!-n sia m l /i%i k-n!isi

    i! al !i a$as.

    5) SAL&RAN $ABEL TE#AN#AN MENEN#AH 'S$TM( 2 $* + ") $*

    Di$in au !ari s "i fun"si 6 $ransmisi SKTM m miliki fun"si 'an" sama ! n"an

    $ransmisi S*TM. P r/ !aan m n!asar a!ala%6 SKTM !i$anam !i !alam $ana%.

    B / ra(a ( r$im/an"an ( m/an"unan $ransmisi SKTM a!ala%9

    K-n!isi s $ m(a$ 'an" $i!ak m mun"kinkan !i/an"un S*TM.

    K suli$an m n!a(a$kan ruan" / /as R+ 56 kar na / ra!a !i $ n"a% k-$a !an

    ( mukiman (a!a$.

    P r$im/an"an s "i s$ $ika.

    Bebera a /al a g erlu diketa/ui dalam tra smis S$TM 0

    P m/an"unan $ransmisi SKTM l /i% ma%al !an l /i% rumi$6 kar na %ar"a ka/ l

    'an" au% l /i% ma%al !i/an!in" ( n"%an$ar u!ara !an !alam ( laksanaan

    ( m/an"unan %arus m li/a$kan s r$a / rk--r!inasi ! n"an /an'ak (i%ak.

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    119

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    10/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    Pa!a saa$ ( laksanaan ( m/an"unan $ransmisi SKTM s rin" m nim/ulkan masala%6

    k%ususn'a $ r a!in'a k ma $an lalu lin$as.

    #ika $ r a!i "an""uan6 ( nan"anan ( r/aikan5 $ransmisi SKTM r la$if suli$ !an

    m m rlukan ak$u 'an" l /i% lama ika !i/an!in"kan S*TM.

    Ham(ir s luru% s /a"ian / sar5 $ransmisi SKTM $ la% $ r(asan" !i ila'a% PT.

    PLN P rs r-5 Dis$ri/usi DKI #akar$a ? Tan" ran".

    6) SAL&RAN &DARA TE#AN#AN RENDAH 'S&TR( 3) *4LT + 1))) *4LT

    Transmisi S*TR a!ala% /a"ian %ilir !ari sis$ m $ na"a lis$rik (a!a $ "an"an !is$ri/usi

    !i /a a% 1=== @-l$6 'an" lan"sun" m mas-k k /u$u%an lis$rik $ "an"an r n!a% k

    k-nsum n. Di In!-n sia6 $ "an"an -( rasi $ransmisi S*TR saa$ ini a!ala% 22=8 )3= @-l$.

    Ra!ius -( rasi arin"an !is$ri/usi $ "an"an r n!a% !i/a$asi -l %9

    Susu$ $ "an"an 'an" !is'ara$kan.

    Luas ( n"%an$ar arin"an.

    Dis$ri/usi ( lan""an s (an an" alur arin"an !is$ri/usi.

    Sifa$ !a ra% ( la'anan ! sa6 k-$a6 !an lain&lain5.

    susu$ $ "an"an 'an" !ii inkan a!ala% , !an 1= 6 ! n"an ra!ius ( la'anan

    / rkisar ),= m $ r.

    Saa$ ini $ransmisi S*TR (a!a umumn'a m n""unakan ( n"%an$ar Low Voltage Twisted

    Cable (LVTC)

    7) SAL&RAN $ABEL TE#AN#AN RENDAH 'S$TR( 3) *4LT + 1))) *4LT

    Di$in au !ari s "i fun"si6 $ransmisi SKTR m miliki fun"si 'an" sama ! n"an

    $ransmisi S*TR. P r/ !aan m n!asar a!ala% SKTR !i $anam !i!alam !i !alam $ana%. #ika

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    1110

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    11/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    m n""unakan S*TR s / narn'a !ari s "i arak aman8 ruan" / /as R+ 5 $i!ak a!a

    masala%6 kar na S*TR m n""unakan ( n"%an$ar / ris-lasi.

    Pe ggu aa S$TR kare a mem ertimba gka 0

    Sis$ m $ransmisi $ "an"an m n n"a% 'an" a!a6 misaln'a kar na m n""unakan

    $ransmisi SKTM.

    Fak$-r s$ $ika.

    +l % kar nan'a $ransmisi SKTR (a!a umumn'a !i(asan" !i !a ra% ( rk-$aan6$ ru$ama !i $ n"a%&$ n"a% k-$a 'an" (a!a$ /an"unan !an m m/u$u%kan as( k s$ $ika.

    Di/an!in" $ransmisi S*TR6 $ransmisi SKTR m miliki / / ra(a k l ma%an6 an$ara

    lain9

    Bia'a in; s$asi ma%al.

    Pa!a saa$ ( m/an"unan s rin" m nim/ulkan masala%.

    #ika $ r a!i "an""uan6 ( r/aikan l /i% suli$ !an m m rlukan ak$u r la$if lama

    un$uk ( r/aikann'a.

    T "an"an " n ra$-r !inaikkan k $in"ka$ 'an" !i(akai un$uk $ransmisi 'ai$u an$ara

    11, K; !an 0>,K;. A(a/ila $ "an"an $ransmisi !inaikkan6 maka !a'a "una ( n'aluran akan

    naik -l % kar na ru"i&ru"i $ransmisi $urun6 (a!a / saran !a'a 'an" !isalurkan sama. Namun6

    ( naikan $ "an"an $ransmisi / rar$i u"a ( naikan is-lasi !an /ia'a ( rala$an u"a /ia'a

    "ar!u in!uk. +l % kar na i$u ( mili%an $ "an"an $ransmisi !ilakukan ! n"an

    m m( r%i$un"kan !a'a 'an" !isalurkan6 umla% ran"kaian6 arak ( n'aluran6 k an!alan

    (reliabilit!) 6 /ia'a ( rala$an un$uk $ "an"an $ r$ n$u6 s r$a $ "an"an&$ "an"an 'an" s karan"

    a!a !an 'an" akan !i r n anakan. P n n$uan $ "an"an u"a %arus !ili%a$ !ari s "i s$an!arisasi

    ( rala$an 'an" a!a. P n n$uan $ "an"an $ransmisi m ru(akan /a"ian !ari ( ran an"an sis$ m

    $ na"a lis$rik s ara k s luru%an.

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    1111

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    12/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    Tin"ka$ $ "an"an 'an" l /i% $in""i6 s lain un$uk m m( r/ sar !a'a %an$ar !ari

    saluran $ransmisi 'an" / r/an!in" lurus ! n"an kua!ra$ $ "an"an6 u"a un$uk m m( rk il

    ru"i&ru"i !a'a !an a$u% $ "an"an (a!a saluran $ransmisi. # las su!a%6 ! n"an m m( r$in""i

    $ "an"an maka $in"ka$ is-lasi (un %arus l /i% $in""i6 ! n"an ! mikian /ia'a ( rala$an u"aakan $in""i.

    M ski(un $i!ak las m n' /u$kan k ( rluann'a s /a"ai $ "an"an $ransmisi6 !i

    In!-n sia6 ( m rin$a% $ la% m n' ra"amkan ! r $an $ "an"an $in""i s /a"ai / riku$9

    a). Tegangan Nominal (kV) 0 '-)( 5 22 5 1,) 5 "") + -6) + ,)).

    b). Tegangan tertinggi untuk perlengkapan (kV) 0 '-2( + 7"8, + 17) + "3, + 3") 5 ,",.

    T "an"an n-minal )= k@ %an'a !i( rk nankan un$uk !a ra% 'an" $ "an"an !is$ri/usi (rim r

    2= k@ $i!ak !i( r"unakan. P n n$uan ! r $ $ "an"an !ia$as6 !is suaikan ! n"an r k-m n!asi

    !ari In$ rna$i-nal El $r-$ %ni al 7-mmissi-n IE75.

    b. 9atu/ Tega ga

    #a$u% $ "an"an (a!a saluran $ransmisi a!ala% s lisi% an$ara $ "an"an (a!a (an"kal

    ( n"iriman (sending end) !an $ "an"an (a!a u un" ( n rimaan (re"eiving end) $ na"a lis$rik.

    Pa!a saluran /-lak /alik / sarn'a $ r"an$un" !ari im( !ansi !an a!min$asi saluran s r$a (a!a

    / /an !an fa $-r !a'a. #a$u% $ "an"an r la$i; !inamakan r "ulasi tegangan (voltage

    regulation) !an !in'a$akan -l % rumus 9

    ;s&;r58;r 1== 6

    Dimana 9 ;s < $ "an"an (a!a (an"kal ( n"iriman

    @r < $ "an"an (a!a u un" ( n rimaan

    *n$uk arak ! ka$ r "ulasi $ "an"an $i!ak / rar$i %an'a / / ra(a sa a56 $ $a(i un$uk arak

    s !an" !an au% !a(a$ m n a(ai ,& 1, .

    Bila / /an (a!a saluran EH@ $i!ak / ra$6 sis$ m $ na"a !i-( rasikan (a!a r "ulasi 'an"

    k-ns$an6 kar na ( n"aru% arus ( mua$ / sar. *n$uk m mun"kinkan r "ulasi 'an" k il6

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    1112

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    13/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    saluran $ransimisi !i-( rasikan (a!a $ "an"an 'an" k-ns$an (a!a u un" ( n rimaan !an

    (an"kal ( n"iriman $an(a !i( n"aru%i -l % / /an. Bila $ "an"an (a!a $i$ik ( n rimaan $urun

    kar na naikn'a / /an6 maka !i(akai ( n"a$ur $ "an"an ! n"an / /an6 "una m nmun"kinkan

    $ "an"an sk un! r 'an" k-ns$an6 m ski(un $ "an"an (rim rn'a / ru/a%.

    c. Tega ga Tra smisi da Rugi5rugi Da a

    Sua$u sis$ m $ na"a lis$rik $ r!iri !ari 9 (usa$ ( m/an"ki$ lis$rik6 saluran $ransmisi6

    saluran !is$ri/usi !an / /an. Pa!a saa$ sis$ m $ rs /u$ / r-( rasi6 maka (a!a su/&sis$ m

    $ransmisi akan $ r a!i ru"i&ru"i !a'a. #ika $ "an"an $ransmisi a!ala% arus /-lak&/alik

    (alternating "urrent# AC) ) fas 6 maka / sarn'a ru"i&ru"i !a'a $ rs /u$ a!ala%9

    P$ < )I 2R a$$5JJ. 15

    !imana9

    I < arus ala& ala $ransmisi am( r 5

    R < Ta%anan ka a$ $ransmisi ( rfasa -%m5

    arus (a!a ala& ala sua$u $ransmisi arus /-lak&/alik $i"a fas a!ala% 9

    I< P8)[email protected] JJ 25

    !imana9

    P < Da'a / /an (a!a u un" ( n rima $ransmisi a$$5

    @r < T "an"an fasa k fasa (a!a u un" ( n rima $ransmisi ;-l$5

    7-s < Fak$-r !a'a / /an

    #ika ( rsamaan 15 !isu/s$i$usi k ( rsamaan 256 maka ru"i&ru"i !a'a $ransmisi !a(a$ !i$ulis

    s /a"ai / riku$ 9

    P$ < P 2.R8@r 2. -s 2

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    1113

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    14/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    T rli%a$ /a% a ru"i&ru"i !a'a $ransmisi !a(a$ !ikuran"i ! n"an / / ra(a ara6 an$ara lain 9

    1. m nin""ikan $ "an"an $ransmisi

    2. m m( rk il $a%anan k-n!uk$-r

    ). m m( r/ sar fak$-r !a'a / /an

    S %in""a un$uk m n"uran"i ru"i&ru"i !a'a !ilakukan ! n"an ( r$im/an"an 9

    1. #ika in"in m m( rk il $a%anan k-n!uk$-r6 maka luas ( nam(an" k-n!uk$-r %arus

    !i( r/ sar. s !an"kan luas ( nam(an" k-n!uk$-r a!a /a$asn'a.

    2. #ika in"in m m( r/aiki fak$-r !a'a / /an6 maka ( rlu !i(asan" ka(asi$-r k-m( nsasi

    (shunt "a$a"itor) 6 ( r/aikan fak$-r !a'a 'an" !i( r-l % ! n"an ( masan"an ka(asi$-r

    (un a!a /a$asn'a.3. Ru"i&ru"i $ransmisi / r/an!in" lurus ! n"an / sar $a%anan k-n!uk$-r !an / r/an!in"

    $ r/alik ! n"an kua!ra$ $ "an"an $ransmisi6 s %in""a ( n"uran"an ru"i&ru"i !a'a

    'an" !i( r-l % kar na ( nin""ian $ "an"an $ransmisi au% l /i% f k$if !ari(a!a

    ( n"uran"an ru"i&ru"i !a'a ! n"an m n"uran"i nilai $a%anan k-n!uk$-rn'a.

    P r$im/an"an 'an" k $i"a6 'ai$u ! n"an m naikkan $ "an"an $ransmisi a!ala% 'an"

    n! run" !ilakukan un$uk m n"uran"i ru"i&ru"i !a'a (a!a saluran $ransmisi.

    K n! run"an i$u(un !a(a$ $ rli%a$ ! n"an s makin m nin"ka$n'a $ "an"an $ransmisi !i

    r-(a !an am rika.

    a.

    b.

    c.

    d. Masala/ Pe era a Tega ga Ti ggi Pada Tra smisi

    Pa!a ( n ra(ann'a6 ( nin""ian $ "an"an $ransmisi %arus !i/a$asi kar na !a(a$ m nim/ulkan

    / / ra(a masala%6 an$ara lain 9

    1. T "an"an $in""i !a(a$ m nim/ulkan k-r-na (a!a ka a$ $ransmisi. k-r-na ini (un

    akan m nim/ulkan ru"i&ru"i !a'a !an !a(a$ m n' /a/kan "an""uan $ r%a!a(

    k-munikasi ra!i-.

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    1114

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    15/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    2. #ika $ "an"an s makin $in""i6 maka ( rala$an $ransmisi !an "ar!u in!uk akan

    m m/u$u%kan is-lasi 'an" ;-lum n'a s makin /an'ak a"ar ( rala$an&( rala$an

    $ rs /u$ mam(u m mikul $ "an"an $in""i 'an" m n"alir. Hal ini akan m n"aki/a$kan

    k naikan /ia'a in; s$asi.3. Saa$ $ r a!i ( mu$usan !an ( nu$u(an ran"kaian $ransmisi s i$ %in" -( ra$i-n56 akan

    $im/ul $ "an"an l /i% sur a %u/un" s %in""a ( rala$an sis$ m $ na"a lis$rik %arus

    !iran an" un$uk mam(u m mikul $ "an"an l /i% $ rs /u$. Hal ini u"a

    m n"aki/a$kan k naikan /ia'a in; s$asi.

    4. #ika $ "an"an $ransmisi !i$in""ikan6 maka m nara $ransmisi %arus s makin $in""i

    un$uk m n amin k s lama$an mak%luk %i!u( !is ki$ar $rasnmisi. P nin""ian m nara

    $ransmisi akan m n"aki/a$kan $rasnmisi mu!a% !isam/ar ( $ir. S ( r$i $ la% ki$ak $a%ui6 /a% a sam/aran ( $ir (a!a $ransmisi akan m nim/ulkan $ "an"an l /i% sur a

    ( $ir (a!a sis$ m $ na"a lis$rik6 s %in""a ( rala$an&( rala$an sis$ m $ na"a lis$rik

    %arus !iran an" un$uk mam(u m mikul $ "an"an l /i% sur a ( $ir $ rs /u$.

    5. P rala$an sis$ m ( rlu !il n"ka(i ! n"an ( rala$an (r-$ ksi un$uk m n"%in!arkan

    k rusakan aki/a$ a!an'a $ "an"an l /i% sur a %u/un" !an sur a ( $ir. P nam/a%an

    ( rala$an (r-$ ksi ini akan m nam/a% /ia'a in; s$asi !an ( ra a$an.

    K lima %al !ia$as m m/ ri k sim(ulan6 /a% a ( nin""ian $ "an"an $ransmisi akan

    m nam/a% /ia'a in; s$asi !an ( ra a$an6 namun !a(a$ m "uran"i k ru"ian !a'a. Namun

    ika !i$-$al /ia'a k s luru%an6 maka ( nin""ian $ "an"an $ransmisi l /i% k-n-mis kar na

    m m/ r /ia'a $-$al minimum6 !an $ "an"an ini !is /u$ $ "an"an -($imum.

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    1115

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    16/23

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    17/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    %ar"an'a ma%al maka k-n!uk$-r nis $ m/a"a ra an ( n urian. Aluminium %ar"an'a l /i%

    r n!a% !an l /i% rin"an namun k-n!uk$i;i$as !an k kua$an m kanikaln'a l /i% r n!a%

    !i/an!in" $ m/a"a.

    Pa!a umumn'a S*TT mau(un S*TET m n""unakan AC * (Almunium Condu"torn teel

    *ein+or"ed) Ba"ian !alam ka a$ / ru(a s$ l 'an" m m(un'ai kua$ m kanik $in""i6

    s !an"kan /a"ian luarn'a m m(un'ai k-n!uk$ifi$as $in""i. Kar na sifa$ ele"tron l /i%

    m n'ukai /a"ian luar ka a$ !ari(a!a /a"ian s / la% !alam ka a$ maka A7SR - -k !i(akai

    (a!a S*TT8S*TET. *n$uk !a ra% 'an" u!aran'a m n"an!un" ka!ar / l ran" $in""i !i(akai

    nis A7SR8AS6 'ai$u ka a$ s$ ln'a !ila(isi ! n"an almunium.

    Pa!a saluran $ransmisi 'an" ( rlu !inaikkan ka(asi$as ( n'alurann'a namun S*TT $ rs /u$ / ra!a !i!a ra% 'an" ra an l-n"s-r6 maka !i(asan" k-n!uk$-r nis TA7SR (Thermal

    Almunium Condu"tor teel *ein+or"ed) 'an" m m(un'ai ka(asi$as / sar $ $a(i / ra$ ka a$

    $i!ak m n"alami ( ru/a%an 'an" /an'ak. K-n!uk$-r (a!a S*TT8S*TET m ru(akan ka a$

    / rkas (stranded) a$au s ra/u$ 'an" !i(ilin6 a"ar m m(un'ai ka(asi$as 'an" l /i% / sar

    !i/an!in" ka a$ ( al.

    2) &ruta Fasa

    Pa!a sis$ m arus (u$ar6 k luaran !ari " n ra$-r / ru(a $i"a fasa6 s $ia( fasa

    m m(un'ai su!u$ ( r" rs ran fasa 12= . Pa!a S*TT !ik nal fasa R: S !an T 'an" uru$an

    fasan'a s lalu R !ia$as6 S !i$ n"a% !an T !i/a a%. Namun (a!a S*TET uru$an fasa $i!ak

    s lalu / ruru$an kar na s lain (an an"6 karak$ r S*TET /an'ak !i( n"aru%i -l % fak$-r

    ka(asi$ansi !ari /umi mau(un k-nfi"urasi 'an" $i!ak s lalu ; r$ikal. Guna k s im/an"an

    im( n!ansi ( n'aluran maka s $ia( 1== km !ilakukan $rans(-sisi l $ak ka a$ fasa.

    3) Pe am a g da 9umla/ $o duktor

    P nam(an" !an umla% k-n!uk$-r !is suaikan ! n"an ka(asi$as !a'a 'an" akan

    !isalurkan6 s !an"kan arak an$ar ka a$ fasa mau(un ka a$ / rkas !is suaikan ! n"an

    $ "an"an -( rasin'a. #ika ka a$ $ rlalu k il maka ka a$ akan (anas !an ru"i $ransmisi akan

    / sar. Pa!a $ "an"an 'an" $in""i S*TET5 ( nam(an" ka a$6 umla% ka a$ mau(un arak

    an$ara ka a$ / rkas m m( n"aru%i / sarn'a "orona 'an" !i$ n"arai ! n"an /un'i ! sis a$au

    / risik.

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    1117

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    18/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    4) 9arak A tar $a:at Fasa

    #arak ka a$ an$ar fasa S*TT 0=k@ i! aln'a a!ala% ) m $ r6 S*TT < > m $ r !an

    S*TET < 12 m $ r. Hal ini kar na m n"%in!ari $ r a!in'a f k a'unan 'an" !a(a$

    m nim/ulkan flas% -; r an$ar fasa.

    b. Luas e am a g Pe g/a tar Fasa da Pe g/a tar Netral

    Berdasarkan Persyaratan Umum Instalasi Listrik (PUIL) 2000 luas ( nam(an"

    ( n"%an$ar fasa $i!ak /-l % l /i% k il !ari nilai 'an" !i/ rikan !alam Ta/ l ).1.

    Tabel -.1. Luas Pe am a g Mi imum Pe g/a tar Fasa

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    1118

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    19/23

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    20/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    Tabel -.". Luas Pe am a g Nomi al $abel da $abel Ta a/

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    1120

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    21/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    7ATATAN 9

    5 Han'a un$uk $ m/a"a5 Ti!ak !i"unakan un$uk ka/ l san"a$ fl ksi/ l

    a5 B r/ n$uk ( al /ula$

    /5 B r/ n$uk !i(ilin /ula$

    5 B r/ n$uk !i(ilin /ula$ !i(a!a$kan

    !5 P n"%an$ar /ula$ $ r!iri !ari s k$-r&s k$-r

    Tabel -.-. Luas Pe am a g Pe g/a tar $o se tris

    Perancangan Sistem Tenaga Listrik Muhamar Kadaffi, MT

    Pusat Pengembangan BahanAjarUniversitas Mercu Buana

    1121

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    22/23

  • 8/14/2019 Perancangan Sistem Transmisi.doc

    23/23

    Perencanaan Tenaga Listrik, Teknik Elektro

    P rs'ara$an *mum Ins$alasi Lis$rik 2=== P*IL 2===5

    %$$(988!unia&lis$rik./l-"s(-$. -m