JENIS-JENIS ALAT ARTIKULASI

Akt

if

• Lidah• Bibir• Lelangit

lembut• Gigi bawah P

asif

• Lelangit keras• Gigi atas• Gusi dalam

(gusi belakang, ceruk gigi, lengkung kaki gigi, lekuk gigi)

DAERAH ARTIKULASI

Merupakan kawasan tempat sentuhan alat artikulasi

semasa menghasilkan sesuatu bunyi

Alat artikulasi yang sama menyentuh daerah artikulasi yang berlainan menghasilkan bunyi bahasa

yang berlainan

PELABELAN BUNYI BAHASA

Keadaan pita suara diambil kira Klasifikasi bunyi bersuara atau

tidak bersuara.

Bunyi konsonan mempunyai lafaz yang berbeza akibat sekatan yang berlaku semasa melafazkannya.

KonsonanVokal

Pengklasifikasian tidak berlaku

Kesemua bunyi vokal adalah bersuara kerana tiada

sekatan pengaliran udara semasa melafazkannya.

ALAT-ALAT ARTIKULASI VOKAL

• Vokal

merupakan bunyi bersuara iaitu ketika

dihasilkan udara dari paru- paru keluar berterusan

melalui rongga tekak dan rongga mulut tanpa

boleh dibahagikan kepadasebarang gangguan. Vokal

tiga bahagian iaitu:

i. Vokal hadapan

ii. Vokal tengah

iii. Vokal belakang

1. Bahagian lidah yang berperanan, sama ada

bahagian depan, tengah atau belakang

lidah.

2. Ketinggian lidah yang dinaikkan, sama ada tinggi, separuh tinggi,

rendah dan separuh rendah.

3. Keadaan bibir, sama ada bibir dihamparkan atau dibundarkan.

4. Pembukaan rahang, sama ada luas atau sempit.

Kriteria yang menentukan jenis-jenis bunyi vokal ini dapat

dirumuskan seperti yang berikut:

Carta Vokal

HURUF-HURUF VOKALASLI

a

o ui

e ə

Proses Penghasilan Bunyi Vokal Depan Luas [ a ]

Bagi menghasilkan bunyi vokal depan luas, proses berikut berlaku:

I. Bibir dalam keadaan hampar.

II. Hadapan lidah diturunkan serendah mungkin.

III.Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan menutup rongga hidung supaya udara

dari paru-paru tidak keluar melalui rongga hidung.

IV.Pita suara dirapatkan supaya udara dari paru-paru keluar dengan

menggetarkan pita suara ke rongga mulut.

V.Bunyi yang dihasilkan ialah [a] contoh dalam perkataan:

Awal perkataan: ajar, ayam

Tengah perkataan: paku, bakul

Akhir perkataan: kuda, lupa

Proses Penghasilan Bunyi Vokal Depan Separuh Sempit [ e ]

Bagi menghasilkan bunyi vokal depan separuh sempit, proses berikut berlaku apabila:

I. Bibir dihamparkan separuh sempit.

II. Depan lidah dinaikkan separuh tinggi ke arah gusi.

III.Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan menutup hidung supaya udara tidak

keluar melalui rongga hidung.

IV.Pita suara bergetar.

V.Bunyi yang dihasilkan ialah [e] contoh dalam perkataan:

Awal perkataan: ekor, enak

Tengah perkataan: leper, kekok

Akhir perkataan: sate, tauge

Vokal Tengah [ə]

I. Keadaan bibir hampar.

II. Tengah lidah dinaikkan sedikit ke arah lelangit keras.

III. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan supaya udara tidak dapat keluar melalui rongga hidung.

IV. Pita suara dirapatkan supaya udara yang keluar dari paru-parudapat menggetarkan pita suara.

Contohya dalam perkataan seperti:

emak, sentuh, emas

Proses Penghasilan Bunyi Vokal Depan Sempit [ i ]

Bagi menghasilkan bunyi vokal depan sempit, proses berikut berlaku:

I. Bibir dihamparkan.

II. Depan lidah dinaikkan tinggi [setingggi mungkin]

III. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan menutup rongga hidung supaya

udara tidak keluar melalui rongga hidung.

IV. Pita suara dirapatkan supaya udara dari paru-paru keluar lalu getarkan

pita suara.

V. Contoh bunyi bahasa yang dihasilkan dalam perkataan ialah :

Awal perkataan : ibu

Tengah perkataan : bila

Akhir perkataan : tali

Proses Penghasilan Vokal Belakang Separuh Sempit [o]

a)Bibir dibundarkan.

b)Belakang lidah dinaikkan separuh tinggi ke arah lelangit lembut.

c)Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan menutup rongga

hidung supaya udara dari paru-paru tidak keluar melalui

hidung.

d)Pita suara dirapatkan supaya udara dari paru-paru keluar ke rongga

mulut menggetarkan pita suara.

e)Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi vokal belakang separuh sempit [o] seperti

dalam perkataan berikut:

i) Pada awalan perkataan - oleh, otak, orang

ii) Pada tengah perkataan - boleh, toleh, kotak

iii)Pada akhiran perkataan - solo, koko, pidato

Vokal Belakang Separuh Sempit

Proses Penghasilan Vokal Belakang Sempit [u]

Untuk menghasilkan bunyi vokal belakang , proses yang berikut harus dilakukan;

a)Bibir dibundarkan.

b)Belakang lidah dinaikkan tinggi (setinggi mungkin) ke arah lelangit lembut.

c) Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan menutup rongga hidung supaya udara dari

paru-paru tidak keluar melalui hidung.

d)Pita suara dirapatkan supaya udara yang keluar dari paru-paru

menggetarkan pita suara ke rongga mulut.

e)Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi vokal belakang sempit [u].

Contohnya;

i) Pada awalan perkataan: ubi, usung, unta, undur

ii) Pada tengah perkataan : buka, bubur, suka, lupa

iii)Pada akhiran perkataan : satu, batu, labu, kuku, bayu

Vokal Dialek

є ɔ ɑ

Proses Penghasilan Vokal Depan Separuh Luas [є]

Untuk menghasilkan bunyi vokal depan separuh luas, proses berikut turut berlaku :

a) Bibir dihamparkan separuh luas.

b)Depan lidah dinaikkan separuh rendah ke arah gusi.

c) Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan menutup rongga hidung supaya udara

tidak keluar melalui hidung.

e) Pita suara dirapatkan supaya udara dari paru-paru keluar dengan menggetarkan

pita suara ke rongga mulut.

f)Bunyi vokal yang di hasilkan adalah seperti berikut:

i) Pada awal perkataan - elok, esok, ejek

ii) Pada tengah perkataan – beso, pelek

iii)Pada akhir perkataan - ude, tule

Proses Penghasilan Vokal Belakang Separuh Luas [ɔ]

I. Bibir dibundarkan.

II. Belakang lidah dinaikkan ke arah lelangit lembut.

III. Lelangit lembut dan anak tekak dinaikkan menutup rongga hidung supaya

udara tidak keluar melalui rongga hidung.

IV. Pita suara dirapatkan supaya udara dari paru-paru keluar

dengan menggetarkan pita suara.

V. Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi vokal [ɔ] seperti dalam perkataan-

perkataan berikut : (daerah Kelantan)

i) Pada awalan perkataan - olok, otok

ii)Pada tengah perkataan - pokok, sudoh, pecoh

Vokal Belakang Separuh Luas

Proses Penghasilan Vokal Belakang Luas ()

a) Bibir dibundarkan.

b) Belakang lidah diletakkan di titik paling bawah dan sejauh-jauhnya

ke belakang terus-menerus.

c) Lelangit lembut diangkat rapat kepada belakang tekak dan menutup

rongga hidung.

d)Udara keluar melalui rongga mulut sambil menggetarkan pita suara.

Contoh perkataan:

[gula] ( gulai,dialek sungai perak )