Lembar Pengesahan Afr Fix

LAPORAN RESMI PRAKTIKUM ANALISA FLUIDA RESERVOIR

DI SUSUN OLEH :

Nama : Ana Nugrahini

NIM : 1301177

Kelompok : II ( Dua)

JURUSAN S1 TEKNIK PERMINYAKAN KONSENTRASI GEOLOGI

SEKOLAH TINGGI TEKNOLOGI MINYAK DAN GAS BUMI

BALIKPAPAN

i

2014

LEMBAR PENGESAHAN

LAPORAN RESMI

ANALISA FLUIDA RESERVOIR

Diajukan untuk memenuhi persyaratan praktikum AnalisaFluida Reservoir

Tahun Akademik 2014/2015

Jurusan S1. Teknik Geologi

Sekolah Tinggi Tekonologi Minyak Dan Gas Bumi Balikpapan

Disusun Oleh,

Nama : Ana Nugrahini

NIM : 1301177

Kelompok : II ( Dua)

Dengan hasil penilaian:

Balikpapan, 26 Desember 2014

Disetujui Oleh,

Dosen Mata Kuliah Asisten Praktikum

( Natal Simatupang, ST ) ( Muhammad Jafar )

ii

LEMBAR ASISTENSI PRAKTIKUM

ANALISA FLUIDA RESERVIR

NAMA : Ana Nugrahini

NIM : 1301177

JURUSAN : S1 Teknik Geologi

KELOMPOK : II ( Dua )

No. Tanggal Keterangan Paraf

1

2

3

19/ 12/2014

23/12/2014

05/01/2015

1. ACC Pertama2. Pembahasan Diagram

Fasa3. PembahasanAcara 1 &

2

ACC KeduaCek Laporan Resmi

Final Report

iii

KATA PENGANTAR

Puji dan syukur penulis panjatkan kehadirat Allah SWT, Tuhan Yang Maha

Esa, karena atas bimbingan dan petunjuknya, serta berkat rahmat, nikmat dan

karunianya sehingga laporan hasil praktikum ini dapat terselesaikan dengan tepat

pada waktunya dan sesuai yang diharapkan.

Laporan hasil praktikum ini dibuat dalam rangka memperdalam pemahaman

masalah praktikum yang telah penulis lakukan dan sekaligus melakukan apa yang

menjadi tugas mahasiswa yang mengikuti mata kuliah “Kimia Fisika Hidrokarbon”.

Dalam proses pendalaman materi praktikum ini, tidak sedikit hambatan yang penulis

alami dalam menyusunnya, namun kebesaran-Nya dan bantuan atau dorongan dari

berbagai pihak sehingga hambatan-hambatan tersebut dapat diatasi. Untuk itu

penyusun mengucapkan terima kasih kepada :

1. Natal Simatupang, ST selaku dosen mata kuliah Kimia Fisika Hidrokarbon.

2. Asisten Praktikum Analisa Fluida Reservoir kelompok II, Muhammad jafar yang

telah meluangkan banyak waktunya dan memberikan banyak masukkan/kritik

yang membangun.

3. Rekan-rekan kelompok II Praktikum Analisa Fluida Reservoir atas kerjasamanya.

Penulis menyadari bahwa penyusunan yang dibuat ini sangatlah jauh dari

kesempurnaan dan banyak kekurangannya, oleh karena itu penulis mengharapkan

saran dan kritik yang membangun agar penulis dapat meningkatkan kualitas

penyusunan laporan berikutnya. Akhir kata semoga laporan ini dapat bermanfaat

serta menambah pengetahuan pembaca. Amin

Balikpapan,26 Desember 2014

Penulis

iv

DAFTAR ISI

HALAMAN JUDUL ........................................................................................... i

LEMBAR PENGESAHAN ................................................................................ ii

LEMBAR ASISTENSI PRAKTIKUM............................................................. iii

KATA PENGANTAR......................................................................................... iv

DAFTAR ISI........................................................................................................ v

DAFTAR GAMBAR .......................................................................................... x

DAFTAR TABEL ............................................................................................... xii

DAFTAR GRAFIK ............................................................................................ xiii

BAB I PENDAHULUAN ............................................................................ 1

BAB II PENENTUAN KANDUNGAN AIR DENGAN DEAN&STARK

METHODE

2.1. Tujuan Percobaan...................................................................... 6

2.2. Dasar Teori................................................................................ 6

2.3. Peralatan dan Bahan.................................................................. 9

2.3.1.Peralatan ......................................................................... 9

2.3.2.Bahan............................................................................... 10

2.4. Prosedur Percobaan................................................................... 11

2.5. Hasil Analisa dan Perhitungan.................................................. 11

2.6. Pembahasan............................................................................... 12

2.7. Kesimpulan............................................................................... 15

v

BAB III PENENTUAN KANDUNGAN AIR DAN BASE SEDIMENT

DENGAN CENTRIFUGE METHOD


3.2. Dasar Teori................................................................................ 16


3.3.1.Peralatan ......................................................................... 18

3.3.2.Bahan............................................................................... 19


3.4.1.Centrifuge Tabung Kecil ................................................ 20

3.4.2.Centrifuge Tabung Besar ................................................ 21

3.5. Hasil Analisadan Perhitungan................................................... 21

3.6. Pembahasan............................................................................... 22

3.7. Kesimpulan............................................................................... 25

BAB IV PENENTUAN SPECIFIC GRAVITY

4.1. TujuanPercobaan....................................................................... 26

4.2. Dasar Teori................................................................................ 26


4.3.1.Peralatan ......................................................................... 28

4.3.2.Bahan............................................................................... 29



4.6. Pembahasan............................................................................... 35

4.7. Kesimpulan............................................................................... 36

vi

BAB V PENENTUAN TITIK KABUT, TITIK TUANG,

DANTITIK BEKU


5.2. Dasar Teori................................................................................ 37

5.3. Peralatandan Bahan................................................................... 40

5.3.1.Peralatan ......................................................................... 40

5.3.2.Bahan............................................................................... 41


5.4.1.Titik Kabut dan Titik Beku ............................................. 41

5.4.2.Titik Tuang ..................................................................... 41


5.6. Pembahasan............................................................................... 45

5.7. Kesimpulan............................................................................... 47

BAB VI PENENTUAN TITIK NYALA DAN TITIK BAKAR

DENGAN TAG CLOSED TESTER


6.2. Dasar Teori................................................................................ 48


6.3.1.Peralatan ......................................................................... 50

6.3.2.Bahan............................................................................... 51



6.6. Pembahasan............................................................................... 54

6.7. Kesimpulan............................................................................... 56

vii

BAB VII PENENTUAN VISCOSITAS KINEMATIK SECARA

COBA-COBA (TENTAIVE METHOD)


7.2. DasarTeori................................................................................. 58


7.3.1.Peralatan ......................................................................... 62

7.3.2.Bahan .............................................................................. 67



7.6. Pembahasan............................................................................... 70

7.7. Kesimpulan............................................................................... 71

BAB VIII ANALISA KIMIAWI AIR FORMASI


8.2. Dasar Teori................................................................................ 72


8.3.1.Peralatan ......................................................................... 79

8.3.2.Bahan............................................................................... 80


8.4.1.Penentuan pH (elektrolit) ................................................ 82

8.4.2.Penentuan Alkalinitas ..................................................... 82

8.4.3.Penentuan Kalsium.......................................................... 83

8.4.4.Penentuan Magnesium .................................................... 84

8.4.5.Penentuan Klorida .......................................................... 84

8.4.6.Penentuan Sodium .......................................................... 84

8.4.7.Grafik Hasil Analisa Air ................................................. 85

8.4.8.Perhitungan Indeks Stabilitas CaCO3.............................. 85


8.6. Pembahasan............................................................................... 94

8.7. Kesimpulan............................................................................... 96

viii

BABIX PEMBAHASAN UMUM ................................................................ 97

BABX KESIMPULAN UMUM .................................................................. 102

DAFTAR PUSTAKA.......................................................................................... 106

LAMPIRAN

ix

DAFTAR GAMBAR

Gambar 2.1. Condenser...................................................................................... 9

Gambar 2.2. Receiver......................................................................................... 9

Gambar 2.3. Ground Flask Joint........................................................................ 9

Gambar 2.4. Electrical Oven.............................................................................. 9

Gambar 2.5. Peralatan Dean & Stark Method.................................................... 10

Gambar 2.6. Sampel Minyak Mentah................................................................ 10

Gambar 2.7. Kerosene........................................................................................ 10

Gambar 2.8. Air.................................................................................................. 10

Gambar 3.1. Centrifuge ..................................................................................... 18

Gambar 3.2. Centrifuge Tube 100 mL............................................................... 18

Gambar 3.3. Transformer .................................................................................. 19


Gambar 3.5. Kerosene ....................................................................................... 19

Gambar 3.6. Air.................................................................................................. 19

Gambar 4.1. Gelas Ukur .................................................................................... 29

Gambar 4.2. Hydrometer ................................................................................... 29

Gambar 4.3. Thermometer................................................................................. 29

Gambar 4.4.. Sampel Minyak Mentah................................................................ 29

Gambar 5.1. Tube Kaca...................................................................................... 40

Gambar 5.2. Thermometer ................................................................................ 40

Gambar 5.3. Penutup dari Gabus........................................................................ 40

Gambar 5.4. Bath................................................................................................ 40


Gambar 5.6. EsBatu............................................................................................ 41

Gambar 5.7. Air ................................................................................................. 41

Gambar 5.8. Garam............................................................................................ 41

x

Gambar 6.1. Tag Closed Tester ......................................................................... 50

Gambar 6.2. Thermometer ................................................................................ 51

Gambar 6.3. SampelMinyakMentah.................................................................. 51

Gambar 6.4. Air ................................................................................................. 51

Gambar 7.1. Viskometer ................................................................................... 65

Gambar 7.2. Thermometer................................................................................. 66

Gambar 7.3. Bath................................................................................................ 66

Gambar 7.4. Timer............................................................................................. 66

Gambar 7.5. Air.................................................................................................. 67

Gambar 8.1. Statis dan Buret Titrasi.................................................................. 79

Gambar 8.2. Labu Ukur ..................................................................................... 79

Gambar 8.3. pH Paper Strip .............................................................................. 80

Gambar 8.4. Pipet tetes ...................................................................................... 80

Gambar 8.5. Larutan Buffer............................................................................... 81

Gambar 8.6. Larutan Indicator........................................................................... 81

Gambar 8.7. Larutan H2SO4............................................................................... 81

Gambar 8.8. Larutan AgNO3.............................................................................. 92

xi

DAFTAR TABEL

Tabel 2.1. Data Umum dan Data Kelompok..................................................... 11

Tabel 2.2. Volume Air yang Tertampung dengan % Kadar Air untuk Setiap

Kelompok......................................................................................... 12

Tabel 3.1. SampelMinyak I danSampelMinyak II............................................ 21

Tabel 4.1. Data umum dan Data Kelompok...................................................... 30

Tabel 4.2. Harga Koreksi oAPI ......................................................................... 31

Tabel 5.1. Data Umum dan Data Kelompok..................................................... 42

Tabel 5.2. TK, TT dan TB Setiap Kelompok.................................................... 46

Tabel 6.1. Data Umumdan Data Kelompok...................................................... 52

Tabel 6.2. Titik Nyala dan Titik Bakar dari Data Tiap Kelompok ................... 55

Tabel 7.1. ASTM Kinematic Thermometers .................................................... 65

Tabel 7.2. Viskometer dan Konstanta............................................................... 68

Tabel 8.1. Harga Konsentrasi Komponen......................................................... 85

Tabel 8.2. Indeks Stabilitas................................................................................ 87

Tabel 8.3. Perhitungan Tenaga Ion ................................................................... 87

Tabel 8.4. Harga faktor k dan Suhu .................................................................. 88

Tabel 8.5. Tabulasi Konsentrasi Ion Anion dan Kation ................................... 89

Tabel 8.6. Perhitungan Indeks Stabilitas CaCO3............................................... 91

Tabel 8.7. Harga Indeks Stabilitas .................................................................... 94

xii

DAFTAR GRAFIK

Grafik 2.1. Volume Air Tertampung vs % Kadar Air........................................ 12

Grafik 2.2. % kadar air dari data tiap kelompok ................................................ 14

Grafik 3.1. % BS & W Sampel Minyak I dari data tiap kelompok ................... 23

Grafik 3.2. % BS & W Sampel Minyak II dari data tiap kelompok .................. 24

Grafik 5.1. Titik kabut, titik beku, titik tuang dari data tiap kelompok ............. 46

Grafik 6.1. Titik nyala dan titik bakar dari data tiap kelompok ......................... 56

Grafik 7.1. Viskositas minyak sebagai fungsi tekanan ...................................... 68

Grafik 7.2. Perbandingan antara shear stress dengan shear rate ........................ 69

Grafik 8.1. Diagram Stiff – Davis ...................................................................... 90

Grafik 8.2. Penentuan harga k pada CaCO3........................................................ 92

Grafik 8.3. Penentuan harga pCa dan pAlk ....................................................... 93

Grafik 8.4. Stabilitas Indeks terhadap Temperatur (oC) ..................................... 95

Grafik 8.5. Ion Keseluruhan( k ) vsTemperatur.................................................. 96

xiii

DAFTAR LAMPIRAN

Acara I Penentuan Kandungan Air dengan Dean & Stark Method

Acara II Penentuan Kandungan Air & Sedimen dengan Centrifuge Method

Acara III Penentuan Specific Gravity

Acara IV Penentuan Titik Kabut, Titik Beku, dan Titik Tuang

Acara V Penentuan Titik Nyala dan Titik Bakar

Acara VI Penentuan Viskositas Kinematik Secara Coba-coba

Acara VII Analisa Kimiawi Air Formasi

xiii

Lembar Pengesahan Afr Fix

Documents

Transcript of Lembar Pengesahan Afr Fix