HAWAR (hejmar 1-23)

616
jmar 1-23 (1932-1933)

description

Celadet Ali Bedirxan

Transcript of HAWAR (hejmar 1-23)

jmar 1-23(1932-1933)

HAWARCidl

Hejmar 1-23 (1932-1933)

NUDEM

Weann NDEM 34HAWAR

Stockholm: 1998

Wejann NDEMAmadekar: F. Cewer

Peigala betg rpelan NDEMISBN: 91 88592-34 o

Tel Fax: 8-583 564 688-580 131 62

NAVEROK

PGOTIN

HEJMAR (1)Ji xwendevanan re Elfabeya KurdStna Feqehan

ZZI!!!"!]!!!"ZZ"2i

Armanc, away xebat nivsandina Hawar

Stna Zarowan: buhar Edebiyata WelatHawar hebe, gaz li d ye

Di dora dinyay deXatirxwaziya Mem Hvji xwendevanan Ferhengok

BIR FRENSIZButs et caractres de la revue Hawar

L'Alphabet Kurde

Notices sur la littrature, mceurs et contumes KurdesHEJMAR (2)

Civata arkariy

Ta.tawtabirLeh

Dr E Nafiz

^"E9dElfabeya kurd

Dr.K.A.Bedir-XanQedrcan

Gund navaFerhengok

Tola welt

^3"'BerdlkBIR FRENSIZL'Alphabet KurdeLa langue Kurde

Dr.K.A.Bedir-XanOsman Sebr

HEJMAR (3)Hevxistina zmanan

,

6i

Dr. K. A. Bedir-Xan

Quncika bijkPrzname

Dr. E. Nafiz Hamid FerecQedrcan C. A. Bedir-xan

Silman Bedir-xan Dibistan

Elfabeya KurdBi hnceta proznamekFerhengok Ma ima di Lavelav eva we xwe

Dr. K. A. Bedir-Xan

C. A. Bedir-xan

BIR FRENSIZL'alphabet Kurde Le Folklore Kurde D. A. Bedir-Xan

HEJMAR (4)

Ber tevna mehfr HacQadirKoy Lawik min

C. A. Bedir-xan HevindSor Dr. K. A. Bedir-Xan C. A. Bedir-Xanx

Elfabeya KurdFerhengok

Yekbn yekt Wiyarbibin Gotina welat Zer Kubar

Dr. K. A. Bedir-Xan

Hac Qadir KoyCegerxwn

BIR FRENSIZTextes et Traductions L'alphabet Kurde Folklore KurdeD. A. Bedir-Xan

HEJMAR (5)

Edebiyat Kurd Loriya Bedir-XanPrziya Hawar

Hevind SorC. A. Bedir-Xan Seyid Hizn Qedrcan Dr. K. A. Bedir-Xan C. A. Bedir-Xan

Besreka Zrn Dildiziya Gulek

Elfabeya KurdWelat Kurdan

Evdiixaliq Kerkk

Delaliya Zarowann Pesna Zn

E. A. Bedir-Xan Dr. K. A. Bedir-Xan

Pesna DrikAie Kurdan

Cegerxwn KurdHerekol Azzan

Ronigariya agirtn kurdn Iraq

BIR FRENSIZL'alphabet KurdeBerceuse

Dr. K. A. Bedir-Xan

Herekol AzzanD. A. Bedir-Xan

Floklore Kurde

HEJMAR (6)Hawar

,121

akir Fettah

Zozan TocMar mirov

Nemir Miksrokbj Dr. K. A. Bedir-Xan

Ji min bawer bibe

Melay CizrDk Rov

Herekol Azzanrokbj Qedrcan

Hva ardeev Ferhengok

Herekol AzzanCegerxwn

Ji bona HawarGulbanakHiyariy BerdlkHawar

Mla ElQedrcan Bozan ahn Faiq BkesStranvan

Kurdewar

Se mak) gundo!

Elfabeya Kurd

C. A. Bedir-Xan

BIR FRENSIZUn femme. Chef de tribu0, village de trois maisons Floklore Kurde L'alphabet KurdeN.A.

Herekol AzzanC. A. Bedir-Xan

D. A. Bedir-Xan

HEJMAR (7)

,l4t

Kurdmanc Qenc in Ceml Haco

Ceml Haco C. A Bedir-XanSerjr

Le Hawarda Edebiyata KurdMrmin

Hevind SorDr. K. A. Bedir-Xan

Cewabname Zar Kurdmanc Mio Xido

Helm RifqHawar

Herekol AzzanC. A Bedir-Xan Herekol Azzan

Elfabeya KurdFerhengokBirn EyFecr

Dr. K. A. Bedir-Xan

Lawik KurdQedrcan Stranvan

Hesinker

Delal Ey

BIR FRENSIZ0 Belle Ach FablesMem-Alan L'alphabet Kurde Herekol Azzan

Herekol AzzanC. A Bedir-Xan

HEJMAR (8)

i6i

raniya Zman Kurdmanc Edebiyata KurdBriya Welat Hawarek Rya Teze Kurdek Kiik

C. A. Bedir-Xan Hevind Sor Dr. K. A. Bedir-Xan

WecdCemlPaaHerekol Azzan C. A. Bedir-XanC. A Bedir-Xan Herekol Azzan

Elfabeya KurdFerhengok Ji Xan ra Strana Dilan Ez Goriya Bang te me Ala Ku[r]dan HiyarnameDawet e

Behmen ZerdetDr. K. A. Bedir-Xan Mamoste Dr. K. A. Bedir-Xan

Law Fend

C. A. Bedir-XanStranvan

Yel DlaiTirsim Ez Bimirim

Dlokvan

BIR FRENSIZMem-Alan Dr. K. A. Bedir-Xan Herekol Azzan

Chansons

HEJMAR (10)

,

Leyiana Rastiy EksSedayi Hawar

Dr. K. A. Bedir-XanProt

Gelo ne Wisan e Ji mla xan re Ji pismam min reMr Kund

Qedrcan

Cegerxwn Kurd F. Mistefa ahnKoer Botan

Dil min pir diewiteYektiya herfan

Selahedn SerhedXweyiy Hawar

Elfabeya Kurd

C. A Bedir-Xan

lhami HawarAx Kurdistan Hey Weten

Gewian

Silman Bedir-XanXwedok

BerdlkHiyar

Cegerxwn KurdDr. K. A. Bedir-Xan

Di orezeraq de

QedrcanHawar

Ji xwendevanan ve

BIR FRENSIZLa musique Kurde Mme Alan 0 sans maisonPr. G. Michaelian

D. A Bedir-Khan Hereqol AzzanD. A Bedir-Khan

L'Alphabet Kurde

HEJMAR (11)

,221

n

C. A Bedir-XanHevindSorHawar Hawar

Yekyetman R. Bedir-XanDr. E. Breqdar

rroka Bngol

Herekol Azzan C. A Bedir-Xan

Elfabeya Kurd

Snor

Evdiixaliq Esr Dr. K. A. Bedir-Xan

Meheda IbretZarnek

Cegerxwn Kurd Qedrcan M. Ehmed Bot Dr. K. A. Bedir-Xan

Tabta Bixwn ehd Gewre Ziman min

BIR FRENSIZMme Alan

Dr. A. Bedir-Khan Herekol AzzanD. A Bedir-Khan

Lgende

L'Alphabet Kurde

HEJMAR(12) Yekyetman Gazinda Xencera min

241

Hevind Sor C. A. Bedir-Xan

Em iman binda manaw

Mistefa ahnGewran

Strana GulYektiya KurdanTaziye

Dr. K. A. Bedir-Xan .M.ahnMamosta

Kew QitikKer, Gur Rov

M. Ehmed BotKoer Botan C. A. Bedir-Xan

Elfabeya Kurd

Le bo ehdek

Ehmed Nam Tahir Fiad F. BkesGewran

XeyalYad Weten Ey Gelawij Heyv strCegerxwn Gaz

Dr. K. A. Bedir-Xan Qedrcan Evdirehman Fewz

Her bij Nalnala DilHawar e

Le Zibr Kurd

smal HebeLaw Fend Mistefa Mil

Ziyareta Hawar

BIR FRENSIZL'Alphabet KurdeL'ane le loup et le renardD. A. Bedir-Xan

Kotscher BotanD. A. Bedir-Khan

Mme Alan

HEJMAR (14)

,281

KomelZanistReoy DarYekyetman

Ceml Haco

Hevind SorOsman Sebr

Gazind GilXuyabn Kurd Le Kurdistan xwnin da

Ehmed HemdK

Derd NezaniyDu guharto

Law FendHerekol Azzan

Ho Cegerxwn

Evdiixaliq Esr

Bo xawen Hawar

Apetn

Ji kiriyaran reMa em ten

CegerxwnM. F. BotHmen

Sekalar piling rovDuri ehwar

Cegerxwn

Evdiixaliq EsrM. E. Bot

Belem manXemi Zalim

Mio Mil

Dad

QedrcanDr. K. A. Bedir-Xan

Welat dil min

BIR FRENSIZNote sur la Bible-Noire Deux variantesDr. K. A. Bedir-Khan

Herekol Azzan

HEJMAR (15)

.301

x axa mineweranKaxezakiar

Haco

Lawik Kurdperwer

Du Sersal T ey Tebet Cuhabn Koer

XekVexwendLawik KurdM. E. Bot

YekyetmanKrok Ks Kitban

Hevind Sor Bekr QotreHawar

Hevn

Dr. K. A. Bedir-Xan

Qy Qelan

Evdiixaliq Esr

Delala avreBo Xanimk Briya Welt

Evdirehman FewzGoranM. E. Bot

Kullkn Ezb

Dr. K. A. Bedir-Xan

BIR FRENSIZL'Alphabet Kurde Parlet de HevrkanNotice sur la bble-NoireD. A Bedir-KhanHawar

Dr. K. A. Bedir-Khan

HEJMAR (16)

,321

SehtDu bend Kurd terbiye

Hevind SorCegerxwn

Lawik Kurd

Zerle

Evdirehman Fewz

Ber awan b

Dr. K. A. Bedir-Xan

Strana iyayik

Dr. K. A. Bedir-Xan

Dest je bKan axa kurdan

NewzadM. E. Bot

BIR FRENSIZDe la grammaire kurdeL'Alphabet kurde

D. A. Bedir-KhanD. A. Bedir-Khan

Notice sur la Bible-Noire

Dr. K. A. Bedir-Khan

HEJMAR (17)

341

x axa mineweranHawara biyaniyek Li ber tirba x Sed Ax li me Elfabeya KurdDersxane

Evn CwelekHevind Sor Dr. K. A. Bedir-Xan Ehmed Mlik C. A. Bedir-XanHawar

Hubel wetan a rnn Xeya mKurdistana b dibistan

Kurde Wan Dr. K. A. Bedi r-Xa nM. E. Bot

Tola Karwn

C. A Bedir-Xan

BIR FRENSIZDe la grammaire kurde L'Alphabet kurde D. A. Bedir-Khan D. A. Bedir-Khan

HEJMAR (18)Xwe binas Kurd Kurdistanr gay zer

361C. A. Bedir-Xan Hevind SorM. E. Bot

Ecbn DinyayElfabeya Kurd

XeberguhzC. A. Bedir-Xan

ehnama ehdan

Cegerxwn

arnn XeyamWelat Kurdan

Dr. K. A. Bedir-XanF. Hesen

Gotina Gewr Ji Kitba Goran

Ibrahm Mla Esr

Cuhaba dayikRoja N

Hawar

Dr. K. A. Bedir-Xan

BIR FRENSIZDe la grammaire kurde L'Alphabet kurdeDr. A. Bedir-Khan Dr. A. Bedir-Khan

HEJMAR (19)

381

Kurd Kurdistan Xewna Rastiy

C. A Bedir-XanE. Hesen

Sebat Dengek Zerdetiyan

. M. ahnHawar

BiyankidtineBi xwal xwe ve Ferhengok

Herekol Azzan Nezr LewendHawar

Hawar Dildar

M

Serhedan Welatarnn Xeyam

Mio Mil Axay MirdsDr. K. A. Bedir-XanCegerxwn Stranvan

ahnama ehdan Lawiko

BIR FRENSIZLa femme KurdeDr. K. A. Bedir-Xan

HEJMAR (20)

401

Heyneke yeksal Du Dengbj

Nivisanok Dr. K. A. Bedir-Xan

Xurtiya BnahiyHevind Ferhengok

rokbjC. A Bedir-XanHawar

Lavelav Serxwebna MirkanRevandin

Osman Sebr Cegerxwn

Dr. K. A. Bedir-XanQedrcan

Cuhaba Lawan

Berxik HawarDlberarnn Xeyam

H.SmalM. F. Bot

Dr. K. A. Bedir-Xan

HEJMAR (21)

SehtLi Gornistana Amed

Lawek KurdOsman Sebr

lyas Efendn

CegerxwnHawar

Jidrve Eyloy PrKurd yek in Ksey p Brhatiyek

Osman SebrDr. K. A. Bedir-Xan

xHeyderzdH

M. E. Bot

arnn Xeyam

Dr. K. A. Bedir-Xan Cegerxwn

Peyameke CegerxwnEz bi sr imFermana Kurdan

Eb-lnadRemoyQenco

BIR FRENSIZSinm Khan

Dr. K. A. Bedir-Khan

HEJMAR (22)

,

Jespn xwexwann kurdna xwal min Mr Mih

Cegerxwn QedrcanCegerxwnF. Hesen

Tirba sip mare qutSeht Seht IbretNivsevan

E. S. Gewr

Osman SebrCegerxwnDr. K. A. Bedir-Xan

arnn Xeyam

Dr. K. A. Bedir-Xan

Tarxek Berdlk

Evn Ciwelek Law Fend

Wefd KurdistanTola bavanBo xawen Hawar

Premerd Heval ikrEwn

Ax keser Newzad

M. E. Bot

Hey dinya fanSelam

Civatmiletan

BIR FRESIZBesna

Herekol Azzan

HEJMAR (23)

465

ZarDumil

C. A Bedir-Xan

Seht Seht HerwekhategotinKurd Kurdistan

Cegerxwn Lac Hen Dr. K. A. Bedir-XanHerekol Azzan

arnn XeyamXwe nas bikin

Dr. K. A. Bedir-XanFerdn

Dilmest KelehaXurs

Evn Cwelek BijkMran

BIR FRENSIZMme Alan D. A Bedir-Xan

BEATlPGUHZIYHEJMAR 2HEJMAR 3

585487^88

HEJMAR4 HEJMAR 5

^90 ...493

HEJMAR6HEJMAR 7

495^97

HEJMAR8 HEJMAR9HEJMAR 10HEJMARii HEJMAR HEJMAR 13 HEJMAR 14 HEJMAR 15

."499 ."!.!. 501\ 505..51a .519 526 531 536

HEJMAR 16HEJMAR 17

5^05^3

HEJMAR 18HEJMAR 19

551560

HEJMAR 20HEJMAR 21 HEJMAR 22 HEJMAR 23

567584 595 603

HAWAR hat hawara me!

Hawar deng zann yc. Zanln xwe nasn c.Xwe nasn ji me re rya llat xwejiy vedikc.

Her kcs ko xwe nas dike; dikare xwe bide nas kirin. Hawara me ber her djd heyna ziman me de bide nas kirin.Lewma ko ziman erta heyn a pn c.(Celadet M Bedir-Xan. Hawar hej. i, 1932;

Kovara HAWAR gelek bi dereng kete dest min. Ez bawer dikim min ew di

sala I982an de bi dest xistib. Niha nay bra min b min ew awan bi kjan

riy bi dest xistib, le bas t bra min gava ew ketib dest min, fena Icu mal dinyay bb y min. Ez ji xwendina w ter nebbm. Mna ku min titek xwe y biqmet winda kirib dsan ew ddb. Hawar ez h btir bi nivsandina kurd ve

girdabm. rniya ziman kurd bi min rntir kirib; fikra dostan, xwebn bhnfirehiy li ba min bi qmet kirib. Ez ber bi chana kurdtiy, ber bi krtiya dToka kurdan ve ajotibm. Xwendina rok, stran, ret gotarn di Hawar detameke bi lezet dab min. Brbir sergiraniya Celadet Bedir-Xan, hviya peyda-

bna entelektueliyeke kurd li ba min xurt kirib. Hviya entelektueliyeke kurd yaxurt, hviya biserketin dab min. Ew Hawara bi apeke pik bi aleke kurd pay, ji bo min, bersiveke her di cih de ya li dij poltkayn asmlasiyon nkariy

b. Niha, gava ez rpeln Hawar di ser hev re diqulipnim, ez tdigihjim ku Mrza Hemre Reo bi jinveapkirina Hawar zehmetiyeke awan kiandiye, karekiqas bas proz kiriye. Ez bawer dikim, ger ne ji v fikir xebata Hemrq Rqo

bya, w Hawar bi ten di arv pirtkxaneyn hin entelektueln kurdan de bima w nivek ji xwendina Hawar bpar bima. Bparmayina v niv, w di war

zimn de gelek ser bi xwe re bianiya. Hemre Reo bi jinveapkirina Hawar,

hem Hawar ji mirin jibrkirin parastiye, hem ew ghandiye ni^ek, hem j r liber berber nelihevkirinn ziman kurd girtiye.

Niha, gava mirov li droka Hawar li rola w ya royn dinihre, di saln heftyan de apnebna Hawar, hem di war zimn rola zimn de, hem j di war h-

-15-

sn mil xwenaskirin de, kmasiycke mezin e. Di saln heftyan de, bi taybet ji

7jan heta 8oy, li bakur welt tevreke xortan ya xurt heb. Dnamka saln hefty mna bombeyek ji teqandin re amade b. Le ev dnamka ha btir angajey siyaset b. Ger bi qas karn siyas, karn edeb and j hatibya kirin di wan salan de kovara Hawar li bakur Kurdistan an j li Tirkiyey hatibya apkirin, w li hember pela asmlasiyon bibya bendek. Le mixabin, ew niv li welt, ji peydakirin xwendina kovara Hawar bpar ma; yen ku derketin dervey welt, ev kovara ku di droka edebiyata me de rola w ne km rola pirtkeke proz e, li biya-

nstan bi dest xistin. Dsan li v biyanstan, dost hja, rehmetiy Mihemed Be-

kir, bi zewq besteke mezin li derxistina Hawar mijl bb. W bi apeke bedew, ji hejmara l heta hejmara 9an, mna cildek derxist. Le nexweiya kambax pxla v dilewat kurd berneda h ber ku ew bigihje armanca xwe bi cih bne, w ji nav me ko kir. Mirov dikare bibje, ku di pela dudan ya danasna kovaraHawar de, rola rehmetiy Mihemed Bekir gelek mezin e. Xwed w bi rehmaxwe sa bike.

Mna jinveapkirinn Hawar, destpka weana w j her li dervey welt bye. Pit ikestina serhildann Drsim Agiriy, pit xebatn dur dirj, Celadet Be

dir-Xan, bingeh kovara xwe li am datne. Ew hejmara p di iz lona i932ande derdixe. Celadet Bedir-Xan dixwaze bi derxistina kovara Hawar di droka kur dan ya njen de rpelek n veke kurdiya ku bi salan di bin nr zordestiy de maye, rizgar bike. Wek din, ew bi kovara Hawar kevneopiyek j diikne; dev ji nv bi tirk nv bi kurdiy berdide, an j bi temam dev ji ziman tirk berdide

di na w de kovara xwe, end rpeln frensiz ne t de, xwer bi kurd derdixe.

Celadet beg dixwest bi rip Hawar kurdan bi ziman wan, bi girngiya zimanwan; bi gotineke din, bi hebna wan bihesne. Gava mirov avek li her 57 hejmarn Hawar digerne, mirov dibne ku Celadet Bedir-Xan vekir tu deoloj nepesi-

nandine, kurd nekirine sinif tebeqe, sinif tebeqeyek n^irtiye li dij sinif te-

beqeyeke din ser nekiriye. Di ferhenga w de gotina "kurd" t maneya birat, hevalt dostaniy.

Di wdatek b dibistan de, b perwerdeya bi ziman mader de, w dbcwest bi Hawara xwe dibistaneke mil ava bike; t de fikir ramann mil, t de dostan biratiy belav bike.

L dema w demeke bdengiy b; demeke ikestina kurdan, demeke tirs surgunan b. Kurdn xwende km bn, yen hebn j ne ewend nzk ziman kurdbn. Celadet dixwest bi riya Hawar hem nivskaran bike, hem j xwendevanan

-16-

bigihne. W dest alkariy dirj Cegerxwn, Osman Sebr, Qedr Can, NrednZaza hinn din kir, ew ber bi chana nivskariy ve kiandin bi xra w dibistan ye ku ro nav van kesayetiyn kurdan nemir bne. Hem ew kesayetiyn kur

dan nemir bne, hem j bi xra Hawar ziman kurd y edeb zind maye. Ji xwegava Celadet Bedir-Xan dest xwe ji siyaset dikine xwe bi hem hza xwe da-

vje qada ziman edebiyat, ew li van rojan fikirbe. Li gor delln ku li d wmane li gor gotinn kevaniya w Rewen Bedir-Xan ku ez di sala ipgjan de li Banias l bbm mvan, Celadet Bedir-Xan derwek kar xwe bye. W hem

xebata xwe li ser siberoj ava kirib. Ji bo me b, ji bo nivjek ber me b. L niv

ber me p nehesiya t re buhur, l ev niv me p hesiyaye mna ku li xezneyek rast hatibe, bi herdu destan l xwed derdikeve. Hebn maneya Hawar ro ne bi ten ji bo kurdiya nivsk, l ew li ba kurdn ro mna otorte j hatiye qebl-

kirin. Ez bawer dikim ger ro kovara Hawar tunebya, me di war ziman nivs k de gelek ser ji hev re derxista. ro, piraniya parti rkxistinn kurdan, piraniya apemeniya kurd li ser riya Hawar diin. Ev j, ji bo rojn p kficweiyek dide mirov.

Mna ku min di destpk de j got ku kovara Hawar cara p di sala ipSian de

kete destn min, l hinek hejmarn w yen esl, di sala i987an de gava ez li Banias li Rewen Xanim bbm mvan, w dab min. W ji min daxwaza apkirina hem hejmarn Hawar kirib. Ji bil Hawar j w hinek pirtkn weann Hawar xebata Celadet ya li ser zimn "Bingehn Cramera Kurdmanc" dabn min. Me

"Bingehn Cramera Kurdmanc" mna pirtk di sala i993an de weand. L herjinveapkirina Hawar b, hem hem hejmar li ba me peyda nedibn, hem j ji

bo karek weha cesareteke mezin, cidiyet berpirsiyariyeke taybet divip. Gava di

destpka saln 90 de me di bin bandora Hawar de dest bi weandina kovara

NDEM kir, em h btir li ser derxistina Hawar fikirn. Hejmarn ku li ba mekm bn, me ji ba Mehmed Uzun Mahmd Lewend peyda kirin. Herdu hevalan j b ku tu keleman ji me re dencin, arvn xwe ji me re vekirin; ez li vir spasnxwe yen ji dil ji herdu hevalan re pk djkim. Herweha, dost hja Emn Naroz

bi xebata ev rojan tpguhzip her 23 hejmarn p kir; ne ji v xebata w byaem ji xwendina wan ya latn bpar bimana. Ez li vir gelek spas w j dikim.

Mna t zann, her 23 hejmarn p bi herdu alfabeyan; ango bi alfabeya ereb

latn dihate weandin. Ji hejmara 24an heta ya sjan ten bi alfiibeya latn hte we-

andin. Hem di destpka kovar de hem j di berdewamiya weana kovar de ji bilzaravayn kurmanc, mirov prg zaravayn soran zazak j t. Ji ber ku zaravay

-17-

soran ro j bi alfabeya ereb t nivLsandin, me hem nivsn soran neguhestin al-

febeya latn, lbel me bi ten ew nivsn soran ku pevgirdaneke wan an bi kovar re an j bi nivsn kurmanc re hebn, guhastine. Her nivsn zazak ne, ji ber

ku ro ev zarava bi alfabeya latn t nivsandin, me tpguhziya w kiriyC; L me di tpguhziya hers zaravayan de j, tpa "q" "k" rast, yan mna ro bi kar anne. Di

23 hejmarn p de tpa "q" di na "k" de tpa "k" j di na "q" de dihate bi kar ann. Di guherandinn hejmara 24an de, em dibnin ku hem alfabeya ereb jikovar radibe, hem j herdu tp mna ku em ro bi kar tnin, tne guhertin. Heriqas em di destpk de fikirbn ku Hawar weke cildek derxin j, l pa me maqltir dt ku em bikin du cild. Cilda yek ji 23 hejmarn p bea tpguhziy pk t cilda dudan j ji hejmara 24an heta ya jjan e. Me ji bo her cil

dek naverokn cih kirine, l me hejmarn rpelan ji hev veneqetandine. Dibe ku hin hejmarn bi zehmet werin xwendin hebin, l me ev yeka han da xatir orjnal me nexwest em hem hejmaran ji n ve binivsnin orjnala kovar xerabbikin.

Me bi v xebat xwest ku em di sedsaliya rojnam^eriya kurd de careke din bal

bikinin ser xwendin nivsandina zar kurd careke din Hawar xwed berpirsiyar w Mr Celadet Al Bedir-Xan bi br bnin.

Firat CewerStockholm, 1998

18-

%jrwed berpirsiyar HAWAR Celadet Al Bedir-Xan di sala i897an de li Stenbo-

#Vl hatiye dinyay. Ew kur Emn Al Bedir-Xan biray Kamiran Sureya Bedir-Xane. Di war siyas, kultur edeb de, rola Celadet malbata w mezin e. Malbata Celadet

ku bi tkojna xwe ya ji bo avakirina Kurdistan navdar e, pijt avakirina cumhriyeta Tir kiyey, ji ally karbidestn cumhriyet ve t surgunkirin. Bav Celadet, Emn Al birayw Sureya li Misr bi dh dibin Celadet biray xwe Kamiran j ji bo xwendin diin Almanyay. Celadet li Almanyay doktoraya xwe ya huqq dike di saln sih de vedigere

am. am hing di destn fransizan de ye. Celadet li wir dest bi tkojna kurdaycriy dike

dibe yek ji pengn tevgera Xoybn y girng. Pijd ku serhildana Agiriy tk die, Ce ladet Bedir-Xan dest xwe ji siyaset dildne xwe bi hem hza xwe dide kultur edebiyat. Ew di sala i932an de dest bi wejandina kovara HAWAR dike. Ji sala I932an heta i943an 57 hejmarn HAWAR derdikevin. Ji bil kovara HAWAR j vn ji nsana I942an

heta adara I945an bi nav RONAHy kovareke din dencisdye. Ev kovara ha j xwer bikurd b li ser hev 28 hejmar derketine. Ji bil kovarn HAWAR RONAHy CeladetBedir-Xan ev pirtkn ha j nivsandine: Eltfia Kurd, Rzimana Kurd, Ferhenga Kurd.

Rzam Elfabeya Kurd, Rpelnine Elfab, Dibaca Mewld, Dibaca Nivjn zdiyan, MektbjiMustefa KemalPa^a re, JiMesela Kurdistan, wergera roka Con Cimma bi de-

han ni\s gotarn apkir neapkiri. . . Herweha Celadet Bedir-Xan digel biray xwe Kamiran bi riya wejann Hawar bi dehan pirtk pjkj pirtkxaneya kurd Idrine. Celadet Bedir-Xan ku ji bil nav xwe li dor deh navn din j bi kar an ye, di 15. 7. 1951e

de mna gelek p^ng rewjenbrn kurdan, ji welat xwe dur, li Sriy we6t kir. Ew nihali goristaneke am vejart ye.

19-

SALI

HEJMAR 1

YEQEMB

15 GULAN 193

Qoioela Qflrili

Armanc,

away xebat

iJ nivsandina Hawai

Ji xwendevanan reElfabiya QurdiSliia fekehan

Stna zarowan : huharEdebiyata welati

HawarDi dora

hebe, gazdinyay de

li

d ye

Xatirxwaziya Meni Hvi ji xwendevananFei-hei|go(( Bii Frensiz

Buts et caracij-es de la revue HawarL'alphabet Kurde

Notices siii' la litlrature, mhurs etcoutumes Kurdes

apxina. Tcretl

me -Sun

21-

SAL f

HEJMAR

1.

'-'

YEQSEMIi

GULAN lU3t

Qoniela Qurdi ^ nevue Kurde HrinaDG, im$ XeDat ii livlsaoa HawarHawar nasn e, deng zanin je. Zanin xwe

5

.Sehiti ser rcks ii Keydej-i'n

slr-

xwe nasn ji me le rya ielat ii

ann qurdi

xweiy vt-diqe. Her qes qo xwe xwe bide nas qiiin. nas diqe; diqare

f)

Scliili

ser her texll rziqn qu

rdi Qurdislan, jin ziman boii iixn

ir n

5cnifadina wan. Sriti ser natinapi. sinheln qurdi. erdnigar;

Hawara me ber her li.ti heyina zm an me de liide nas qirin. Lewma qo zmon serta heyn a pisinHawar ji'i pve bi

Kurdislanr li7 Diroq

e.qo qur-

?eiilser tevayiya diroq erdniga.riya welat Qurdislan li ser diroqa ci-

her liste

dan

qurditi p bendewar e, de mijl

ran, ber , pa.si di wext Mir-Seref de.* * *

bibe.Tin siyaset je dur e, xwe nai'xe siyaset .

Away nivisandinsyaset ji civaln welati re

Di hek zma

Hawar

n me de Iiela niho geleq li.st haline gotin. I inav van gotinan de tislinenli nerasl ji hene.

hi.sliye. Bi siyaset bila ew mijl bibin

rast

Emji di war zann, biner sinhet ded bixcbitin.

Ez qo qurd qurdmanczman im lzman xwe rind dizanim nim ew bi beft

hest zmann din danye ber hev, qitqiAway xebat. Qareqi qo biqare

tn hev

wi

hrhimandine ;

keydeyn w ji biyaniyan bidim xuya

bie

ser, divt

je

re

proniviscq

b[ derxistine, diqarim ji btir kenctir dehqera wi zanin .

qirin. Me prontvsa xwe ser bingehnjrin lqiriye.

qirin

1

Belavqirina

Elfabeya qurdi

di

Zman me ir hem freh hem teiig e. Freh e : J'i her li.sl qo qurd p mi

nav qurdan hnqirina w. Seniiandinazmanazina qurd hin bi hin di qomel

de belav qirin n p.sdelir di iqli'de dercxistin .

qitb

jl

bne, desl dane

wan , di wi war de

zman qurdi hing zmann dinjihinnn

biir p ve ye, qemiliye, ji tu zmann qemeji bi sn de ne maye .

2

Sehiliya zarn qurdi l'i berhevd-

anina wan. Sehi ter mirovatya zmam qurdi digel v.'mann din en ari . Sehiti

Teng e: Her qoj' qurdan re nenasmane qurd p mijl ne bune, di w

ser bingehn zman qurd, ser dfroqaway rabn pveqetina \vi

wari de

zman me

rjwesliyaye,

p ve

ne ye, di cih xwe de maye .

3

Ber hevtiirina iroq. iriroq strann qurdi il birve

L

zman me ji wan zmanan e

qo

her texll laje

ber Ler lil nuh. pirsn nuh dizn birve pirsn nuh ji wan car dibin.

belavqirina wan .

4 Seniladin belavqirina diwancn

Herweq xelq Gely-Goyan, ber ardeb salan, gava tiyare dlin, tavil biqirin. Ji lewre

qurdi . Bi van ve

jnenigaryn air

mirovn bijarte j de bon belav qirin .

zar xwe balatir nav l

23-

Rpel

2

HAWAROsanqurdmaxwe diqare bij. Herqes,

Hejmar

l

qo ji ban, ji bala dilire,

her

qurd

ncinen qo tiltonre bibistoq gotin.

dUn, ji mesnichi wJi ber qo deng p.' tt

diqare arqar\a1 iiqes

hawar biqe.qo, ez miroveq re-

mebje

bihistin ,Niho em vegerin ser gotina xwe; seraway nivsandina zman xwe.

ben neqrhative ti.steq naye.

me. Ji niinji

diayp-

Bel,Ir di zman me de du lexlt qm-

tuqesv xeber mebje,

her

ani hne: winduqetina pirsinen

bna pirsinen qurd biyani nsv zmn

qes bi ti.steq,

bi awaq diqare b hawra

hawar. Tin di be qo awayzane. Je re end awa hene :

hawar ni-

Emvegere ser

bqin qo zman me biqare

1 Qiryar hawar byn jreqixurtiya xwe di nav zar

zarawayn xwe de biqemile bibe ziuaneqi teqz:

rlyaran peyda qirin 2 Navn mirovn xwendewar l

Di winda bna hene yeqcar winda

pirsan de,

pirsn

nemaldar,navn

qo

niqarin qiryar bibin, ji me re re dan herwe

bne, hin hene jide diiin

medresan

zareqi qetine l

di zareq din

zann . Da qo hawar

ji wan

endeq

hene di axaftin deqm tne go

bte sandin. 3 ~ Pa.s uasn xwe

tin l di mamiq, medheloq, roq stranan de tne bihistin,Em li pey.wan in, hn bi hn em wan dixin dest disenifinin gora mehcet

Xwendinare

hawar ji heval

dan xwendin i> ji mir xwendin ew

ovn nexwenda re bi xwe ser tdexistiyn qo ir.el

serwext qirin

j

jinuhve ser away hevedudanina pinuh diqln, zmn, divt em

4

Ji hawar r

her

texlt .ihr

rsn qurd pirsinen Ji bendn bona xwe

bendan nivsandin. 5 iroq, medheloq raamiqan be-

pvena

bi tevayya van pirsan bi

rhev qirin ji hawar 6 Di hek welat,nd war xwe re de ti.tnen rqiqin '.

re eir,

sandin

.

nivsninngoqeqdi zaran ve hatine

li pa.5iya herhejmar lerhedanin t de manade

pirsn

qonuh

bajar gu nuh ji ha

qm bne yen qo ji

qevn

hevedudann ji

xwendevann

xwe re bidim zann -Ji xwendevann xwe hpv diqim ferhengoqa me kencbixwn-

7 Her texlt bergehnpejda qirinre hinartin . Ji

Qurdistanji me

digel wesfn wan

in di hek pirseq dehebeji me

qo fiqreqe wanciyoqa le-

re binivsnin; heqe

gutinn jorin kenc dixuye

qo

ji

p rseq bizanin, ewa ha ji tev mana

hawar

re

ariqrin

geleqji

hsan.

ye.

rkn wdin

digel

ciyoqa

xwe ji me le bi-

Qes.' qo dil biqe de biqare* * *

zanin

Weqo : ciyoqn hev

rqirin, in .

sandin,

binartinDi destpq de qomela me di pa-

L di mana

rqirin nzdeh rjan de careq de derqeve. Pis-

de

ji mani

sandin

hinartin farkeq

li endhelteqibibe .

hejmaran qomela m h ser her hefty

dede

bibebelav

heye. din

rqirin, herhal.bi r xistin .san e.

Dsan, ciyoqnde i

xeberdan, axaftin, in. Oelo di

peyvin wanJI XWENDEVANANhauara (jiiiti/a

hev

nekeba

ferk hene ?

REi/e ,ye .

HauiarDeng

tueme

Hawar zaroqeqe nza ye. Zarowaye; zirowa qurdan e. weq her

mezaro

Jin

sanina

me

ye

,

Werin ,

hamara wme bin

,

hi xweytya de bav. bra pismamn I

HAWAR

24

Hejmar

1

HAWAR

Rpel

3

h - hm ^ i hja \jj> t halan "^\>

ifil|i iirilBI NAV YEZDAN PAQ

a - Xan JU- i xwarin OjIj>- * xr jjij jin 1 ( jor jjj f jaj tf JIJ

DILOVANElfabeyafaevedudaii ye:

MIHRIVAN yeq herfan

qurd ji sih

k - kir j ( kenc ^-5 1 kel J

qp r s s 1 11 f V w y z .

qa B

t qer f

l qom .^

abcedighxjikq.u I m n o

1m np

lo jtlaw }Vtlez 'jmar jl '- mj J^ i maq ill^ naii o^i t nerm '._; tnaspar ^li t por jj. L pehn ^^^^ur (i j 1 r jj t re. Jr j

Herf di dengdayy dengdr dengdar .

Je du

texlt in :

Dengdr ew herf e qo dixwedeng e, deng w bi ser xwe derdiqeve . e qo dixwedeng e, b ariqadeng

^li

dengdaran derdixne Dengdar ew

herf

r

bel deng w bi ser xwe Tya dengdr dernaqeve .

s

sar jU- i sebat oVo l sofi j^

Dihene :

zman

qurd de

het dengdr

t

.sor jj- t .ev

-i t .sa

U

ter j 4 taket cJlt t tj j/tanos j_^ji\j l filan !5^ t find -xi

a

e

i

i

U

o

Lewre qo

di

denganya

qurdi

de

f

dengdreq gehdra qurd de serseqinDengdrn

qin

geh drj nabe dengdengn in. xwe

di ne ::

drjahiya qin drj

V - vaj i5 jU i vala ^l^ virn jjwyz

war Jb ' weris ^. j'j t weq il'jyar jl; < yeq tiL' t yar - Vjj*stfvwy z

: ij'Sfl j^l ^_^Vl .ii U-UI il!jlihal JU ^ = fj^_ I jjjur Ulj Ijf-j Ul oy^i Ul \iis \iL>-lj ljjJ-

' ixiii'i^ t o jJl :0;l|| J i.e:ull j,Ui U jk

e

34-

1 ^iC^ji-^jj^ dl;(k) J^.JU-*f (kar ) k

Jj\

*U AJ.

^

Ofl^jij: ^(k) J',j,:-Ajr'( kzim)

qJ-V j- uJJj'- ( T 1 ) Ul i^i),"^abc edighxj kqu Im noprstfvwyz

J^Ji:-*JS

( quatre ) ^y\}

jJ^U. ^diikj-v- ( que )

jj^^lju, ts (Yr) JIju. tS ( a ) JjUy- f_

(Whisky, Tramway)jj(w)4.jrt)SJI w

.J^^L J\; .jJSCi ( vesl ) o^J *^S^jy iJ^li _,

a e i u o

: jUy- Jlju

J'^l^ jUlilu j_ (v) J^.J*JS^Jzil; tiis ( ^ ) j ( r ) Jjjy AiWl:> ^u

W

j^^y^i 'i-v o

jjjl u

--j^

Jb

^X, I jjj^ jjjl ji^l jjilj *--> Jiy- J^ x^ j>.j{

JjJi.1 J^ltJ V-Sj^*Jc>-j\i-U)lj ' J i^J f '

J^ x.P-y ji.-ji (5:>_;J

Ca-4 l:.Ji;'iA;.

Aju^JojLjy (_j )j (it'^j

iy

jAjUjj^lj ojjby jy

^y^j*' '*->^^

o'j*^ j^y ^5^^'4(i^-'^''^'-'^

L.Ji- o_.Ji Vlj < Jljy

ojjlj

y

J

C~^ C^ (j< ^"^ y J-j ' c/y\jJul.ili i_jl_)l J.-. i y Wy j^j> ^^ ytt,y>- tiuj

* **

_jjl j f 4j- y.'-^J ij^-)j^S:^~

- J ^^.,^1

tSj'jl*

^vi-^y

jj^^*

j~'

(_y-t. 5t. (jUj

I. _i

s^ ei Uy

38

A

>l/;*

\

JU

^ ijM)|^j

-OH*-

Anf,j45^\>

^

i^

Cauca.se:JOOfiO

Irak welatn kevkas :Salq 500 kirOs-srl kirO-sr 100 frenq fio frenq

anmo's

f^f'.

4 mois

40

f'.

emehq 300

Pur tous autres r.-iys;1C,

armeliq 200 kirs-sr\'.{'.

40 frenq

anmois

150!)0

Ji

lona welatnSalqlemebqt

din :FrenqFrenq

15090

4 mois

CO

l^

Adresser toute demande au directepropritaire: '"mir 1). A. Bedii-Klian

r

Carmehqt

60

Frenq

Hertit bi nav xwey tne sandin:

amas: Quai lier Kurde

Sam : Taxa Qurdan

^SAL 1

HEJMAR 2

AREM13

1 HIZRAN 1932

Qoioela Dflrdl ^ Bevue UfU GivataHrtgarigijiBoDa QurdioBeleogazV paiy di jiyna milet qurd de

Tu siq nne , heqe hon hol bi mrebixebitin, milet me z bizjivhal

titp.q qirin.

mezin, biesas

n xrqar hatiye l)ona xvveqirina

Qurdn Cizir ji

xelas dibe rj bi rj birve ber bi kenc avahiy ve die .

hal qurdn belengaz civateq bi nav jorndaiinePrz ji wan re, prz , hezar prnz.

Madam

heta r ji

nav me ew dew-

lemendi camr derneqetine qo bi derbq hezar zran bidin ji bona milet xwe dibistanan binyann xrs qin , div

Xwed mala danyan .soie wan bibe ser .

ava xwe biqe

Bi v civat ji qemasiyii me en b-

em xwe bi xwe bixebitin bi yeq du kirn xwe Wan hezar zran bidin hev .

hejmar

yeq ji

nav hte

hilanin

.

Dev

qortaleqe qr qo her rj jiyna me diqot,

Ev kii-sn ha ji me re , ji welattyn me re rya xwendin zann ya xwesyde veqin . Ev yeq du kirsn qo hon ji

rayn me dict , p hatiye girtin . Ji v civat re herweq dan di p-

gotinqa nizamnam de dibjin, ji herqes

civata xwe re bidin jine beha ne . L qo

bona her yeq wegihane hev bi qr

btir eni , miletqurd , hewcedar b:i

.

Pgotinqa nizamnam sebebn dann qirina dide zann . civat ji me le geleq kenc

milet me tn p geleq tit dibin . Bi kirsn we dibistan tn qirin , maleq p ava dibe , dermann end nexwean p

Minj dil qir xwen levanu xwe serwext biqim . Da qo ew j weq min p

tn qirin, hon bi dayna wan fekr bi nedayna wan dewlemend nabin .A'ebata me , xebata danyn oivat

dila qlxwe bibin .Eve psgotinq;i nizamnam :

destpqirin rber ye. Civat bi arqaryawe , bi tqil bna we ava xwe dibe ,

Qurdino! Em qes btir

milet qurd, ji her hev in .

hewcedar arqaryazann

qar civat

jji vi away die ser .

Ji me re ewend

hiner hinji bxwe di

B siq e qo he hej milet xwe diqin rayn wan da xwina qurd a paq

erwer j div. Jilewra qo em

yt

berberiy qetine binya qortala nebelangazy . Ji liona qo em bi([-

digre arqarya civat ji bona wan deyne , deyneq mezin, biHnd mikedes e Ji xwe .

zan

arin bn ser xwe ji v hal bif litin, divem destgra hev bibin, xwe bidin ber

her qes deyndar milet xwe

ye , ji ber qo ew ew bixwey qiriye , jiber qo ber qes iian milet xwe xwariye

barn hev yeqdil ygdeng kerara xwe

bidin. Ew kerara qo mehemiyan ji nezan,ji belengazi , ji zvar ji dliy de xelasbiqe . Danyn v civt hvtdar in qo hon

her

qes

dizane qo

Nan

mran li

mran bi deyn e . Werin, xwe bileznin deyn xwe ji milet xwe re bidin . Gotinn danyn civat li hire xelasdibin .

hi tevay bi wan re biin, ji va wan bi(]in,pit bidin wan bixebitin, da (lo ev qai

han kenc rehaqar bie ser .

Ji van gotinn gewherfn re geleq Ut

Rpl

2

HAWAR

Hejmar 2

Stuna

Zarowan

2Be^Tifak n yeqbn , zexmi xurtya

^tsk "WeliWelat! welat ! qan xwe.si?Kew r tu nexwe .

civatw ye .

ye .

Nifak

n berlier

kels jarya

Qan ew

qen,

qan

ge '?

Di v cihan de ber tither mezinahtbi tifak yeqbn , rn hev, bi bi dayna hcv ber ba mirov bi hev-

iman hol weq dilre.s

?

iman wisa tu bmad ?B'qur xwe re xeber nad V

bevgibanawan

gihandina xebatn

hatine p .

Qui qvan ji her ali ;Lewia welat wer dinal .

Milet n dewletan bi tifaklindya her ti-t bi nifak

gihane bi-

qedne binya

Destn

tirqo

li

te qetin ;

qortala neyn

Bi xwna te sor bn repin . Mr mla dar ve qirin;

Ji lewre mirov diqare bibje heyn ditfak de, neyin di nifak de ye.

Xort xurtan ji te birin .Ez qo qurd im ji br naqim.

Xurt zexmya

yeqbun di lehyg

de qeleq kenc tt ditin.

Ma leh ci ye ?

Bi

xwna

xwe

div raqim .Leh ji hevgibana dilopn baran pve ne tu tit e.

Ez bixwnim, xwenda bibim;Mezin bibim , zana bibim .

Peqn baran gava

ji hev

cuda

Mrquj bibim bi nav n deng;Ez hilgirim top tifeng .

yeq bi yeq diqevin rw erd, eid wan dadikurtne .

Tola teDe

j

evda

te

j ,ji .Trmeh 1931

Tihniya xwe p vediqujne.

L gava

hilinim

doza teSam: 7

digehin hev, hing ji wan peqn kels lehqe bo.s radibe. Dilop peqn baran di yeqbn di tifak de ne.

nnin qo emdi hek rayn

biqarin zdecivat l'i sel

biqin .

Tin

Erd dilopxwer din di destn wan de lebistoqeq e. Ew seidestn erd ne. Bi er^

away arqa

ry divt em end pirsan bibjin .

d re dileyizin; snga wi kul diqin, idiqSernveqa civat di her bajar gundnmaliqn w hatine vedibin . Seriiveqa civat ji bona danna dibistaneq lqirina xestexaneq ji niho

Hesi de ye. Di en Cizr de

evin, bilindyn wiln wi diqelenin.

hildivenin, qenda-

mezinveqirin

n hn bi hin

Leh weq hteq bar h radibe serxwe , ji pal qa new-alan dadixure .

Li ber w tu qes, tu t.t; bican, bcan nema diqare biseqine. Lat, zinar, qevir, rl,

ve xwe qar diqe .

ief

qo arqarya civat biqin

ar

dar,

direh

sern

xwe

li

ber xurtya tiew ehin-

qarya xwe diqarinji sernveqa civat

rast bi rast li Hes.

faka dilop:in ditewinin leh, .eh yeqbn ewan

re biinin

mna ilown siviq

Arqarya civat bi

her tti dibe, ne

dide

pya xwe, r diqe.dimale.Hal qurdan j ev e.

tin bi pre. axa bnder nzing e. Xwedan gund cotqar diqarin ceh genim

Qu; d ji hev cuda dilopn baran ne,

ji bidin. Heqe ji serniveq re andina wan diware,civat

cih cih tn dakurtandiii. dibii le/i , le/iiqe bo.s,

Qo gihane hev tu tit li

dayi diqarin liidin nim lendeydigehtne civat .

tu qes,

ew ji

Nimnendey civat li Sam D^ EhmedNafiz beg e, qo qurdn Samhemi j rindnas diqin .

lier wan niqare biseqine.

Felala welat me di

rabna

v leh-

iydeye.

Brt : 28

Tebax

1929

Hejmar 2

HAWARzemani ve

Rpel 3

Stflna FekehanTa , Taw TabirYeq ji fekehn dcta Hesinan ji me Me pirsy-

dibin irav. di dora wan de

giya, stirih zil n dibin. Di nav wan

de p (qelm) cih digirin, hllnn xwediqin. Je ditirin , tn li ser dest, r lan me datnin, bi me vedidin. Mirovnpveday di nav (6-21) rjan de p diqevin dibin taw .

nexweya tay pirsyar diqe*

arya w

da bijq

xwe je cuhabeq

daxwaz qir . F ve, rebeleqa fekeh cuhaba bijisql.

Di destpqa nexwey de las lebtn mirov diqn, direcifin, pitre germ

Beta Hesinan: 23 Gulan 1932

dibin . Hal nexwey ji se car saetanheta se car rjan dom diqe bi xwh

Ezben !Min stna xwe-stna fekehan-xwend.

danq derbas dibe,

Pdetir ev hal ha

Geleq tit hene qo divt emji te bipirsin. Heval nav hev de wirn me got bila

an her rj an di ser du se rjan de carq

vedigere t. Heqe nexwel derman naqinpde die dibe (taya-veart).Di taya - veart zer dibin, de reng nexwean

pirsyarya

me a

pn nexweya biqarin titnen

tay

bibe . Da qo em je xelas bibin , ekl xwe bidin ser hev din jne

xwna wan diiqin, ziq wan

bipirsin. Ji lewre qoji tay

ekl me

diperifin, diqevin haleq ecb, dibin weqmeqeq vala ser du dariqan an ser keysiqeq dariqand. Di v iql de nexwe z bi z namire

ser hev e, em je geleq aciz in . Pa, ez destn le ma diqim hv-

dar cuhaba te me .Hesen Qoer Cuhaba bijsq me :

l ji derba xwe diqeve, bi qr tu tit, tuqes naye. Ne mal, ne zar z , ne we

Xelq deta Hesinan ji hesin qirbwanaj diviya b heta niho di voytna

lat w je tu fde nabnin, Percar ji avnj diqeve, zarown w nabin, qo bibin jl

tay de bihatana helandin. Herweq dihelin j .

nexwe qmsihet dertn. Bi titeq qiiqdimirin. Ji bona w jiyln din namne .

Ji xwe bir welat me germiyan detji v afet xerab dibe.Gava ji xelq dibjin qo nexwe tt pirsn , xelq nezan ji ava gund ye. Niq

Set qo ezratl b hawara w di nav

tehly

de

diperpite, vedigevize.heye

Eve ha iqleq e. iqleq din jlJe re (taya-xebs) de iqlinen giransaetan de diqujin

dibjin .

Ditaya-xebs

dil wan ava wan ne paqij cbijehr e,her vedixun p diqevin

hene qo di nav se car. Ev iql percar di

L ne wel ye. Ew ava zelal

.rn

zarowan de tt dtin .

qo di ber gnd we re dibore gnd we p sn ava dibe, di esl xwe de paqij e,avje ye, we di qanya jiyna we ye . Jehr nexnezan tiraliy de ye.

Eve ta. Hondibinin qo tanexweqegiran xedar e. Ji tfo, qolra ji web-

ay xirabtir e. Nexweqe wel ye qo ray

heyina me , ray heyna milet diqoje .ew Bi gotinn jorn kenc xuya qir qo evnexwe.ya xedar ji psyan, p ji pingav

Niho

divt ji we re

i)iJim zann

avn paq qo qanyajiynne, awan nepaq jehr ai dibin.

iravan tne p, l tucar ne ji serberday

ava zelal

Herweq

nas e, gava av

qo xwed pesna w di kuran de da di

diheriqin, li destan belav dibin di al, qortal di her cihn nizm de dipingirin ,

hek w de(we cehelna minel ma qule eyn hey) me hertitbi avjiyandine,gotiye.Vc qo me qanya nexwesly peyda

ji wan pingavan berp dibin. Pingav bi

Rpel 4

HAWAR

Hejmar 2

dijmin xwe bicili qir divt ji bona qevandin kelandina wi bixebilin.

Me goti b qo ta ji

pyan,

p ji

Ew nr e, hei

li erd ihr

pingavan car dibin , le ne ji av, ji xwarinan ji fq terahyan .Bel dijmin pingav e . Ji lewre qo

ihra me ye , .sihra bcndewariSeyday me ye, melay yeqta,Ava qiriye bi ,or, kesran,

pingav ava men

hlioa hqn

pyan

Pars guli bi soie qurdi, 'n . Icar divt em bala xwe bidin di doraAva te diqir melay xan.

xwe de tu pingav iravan mehlin.Ii bona B zr qevir, ji pta ar.

w j divt , avn seqin bne heriqandin,

Ava

te diqir

seray ihr.ew

iravan bne zuwa qirin, di dor de her zil , stirih giya hene bne jqirin digelrayn xwe xeritandin . Gewher ew e ,Destpqire ew,

can e bistam,da ew encam.

Qo av heriqn , irav zuwa bn dinp niqarin hqn xwe li dorn meberdin, ji me dur diqevin em j ji tay xelas dibin.

Rubnah te da,

li erd qurdan,

Ruhnaliya te, deliila yezdan.Hvn tu , tu av sayda,

Ji bonakenc heye ,

zuwa qiriiia iravan awaqEw j danna darn Evqali-

Ferzine tu law mewla.

B' saz, te diqir, Ey liiveqiro 1 teetar te ye,

te

da w ci,

ptos e. Ev darn ha ji niq hiqtimet pe

di w xwahi.da me z uin,

yda dibin,Divt je bt daxwaz qirin, Heravn qiiq , mirov diqare li ser wan gaz

qo

birne .

Firdews li

q ye , bihar hrivn.

Nexwcya tay ji heraxa fq bnder

wext

btir di

Gui, bilbilTev de

ney

iekam jale,

de bos e , Ji lewre , xwe

diqirin tixan nale.tu,

xesma di w ax de divt mirov ji re mikate bibe,

Zsrqer tu tu ne plewer Seyda

y her, ser hiner tu .

Xebefa bngeh berwecj me got heriqaiidina avan zawandina iravan e, L

Mey wa teWeq Xan

xwe e avdar e.q ye? tu qes niqare.

ji hleq

din bi standina dermann tabirj biparze, Derman Bercs tu i tu, tu rber me,ser me. Texte te di dil ser

mirov diqare xwe

tabir silfato ye , Beri ewil silfato derman-

eq erzan e

.

Di

pist re hiqmet hei'we

Tirba teTirba

ne ax e, can Xan.

belav diqe. Silfatot erzan me be j herhaljiyna we je behatir e . axa tay de

te dil e ciwdan. bi te ye (i pesnaxulam

Rehmet

yezdan,xakan_

Vca, ji bona parastin di

Heyrana te ne,

yan ji havna pn heta paza pa.sinmirovrjan

divt

'3y . Qamiran. CCli ^dir-3Can.Miiovn gihat jl hebn silfato her

di heftiygrameqi

de du caran, ser her sesilfato bixwe . Mirovn

heb w ariq gram her rj car heb, zaroheta deh sali se heb , ses saetan ber halnexwey, s^rsaet hebeq distnin zarown yeqsal Une nv heb distnin. Bi v away fehtq xwe derman diqin Pit heftq du heftyn din derman

silfatoxwar jitay naqevin .

pyan bne pvedan ji bi

He

hi

gotii:n"^ minve

n iuc;ir

iiexwe naqevin. Le he qo>p ve iien nexwe qetin divt, xwe nanveql biqin.

diqto-

xwe se rjan distnin se rjan berdidin.

Eve, ta, taw tabin. Heqe honjiya min diqin iiexwe naqevin, qo biqevin

Heqe diqtor ne qet dest divt xwe bixwe derman' biqin .

j z bi z kenc dibin.

Away dermanqirin j ev e;

gy.hmc'S^fiz

Hejmar

2

HAWAR

Rpel

5

~ZiiDmahiq : 2

^ar/a

Dudtin

egd bn ser welt dil qeti birin nav qoma dijminan ,

HcTweq

di geleq tilan de tt

bn. Gava ew

dibe qo di

cara pn de di eltabya

me

sern xwe dan ber xwe.

de j qrii zde hin qman de biqevin

J'eh bye,

diqirin qo

Qurdistan

winda revne

ber avan.Ev qmanyn ha di esln xwe dejiqffiany btir paya hin qoteqyan in

esqei qurdan iqestine,girtin.***

sereqn wan hatine

qo mirov ji wan niqare xwe bide Ji lewre pit dan zanna

al , elfab

Her

du egd User van xebern tehl

digiryan yeq ji wan digot :ikas ez t.sihim, birca mindiewite.

divt away hevedudanna w qitqitn bingehn w bn raveqirin. Da qo xwen

ikas

devann me kenc tbigehin qo ew qmanyn ha herweq me got ne qman, le

din digot:Stran vemir, govend seqinye. Minj div ez bi te re bimirim, le di pista min

di azna elfab de titinen adet ne. Ev benda ha ji bona berhevdana w

de jin zaron min hene, b min de per.an bibin.

hatiye nivsandin,L , ber destpqirina herhevdan

**

divt her esas bingeh hene qo ji me rebne hm elfab li serwan hatiye dannbne xuya qirin. Me ev bingehn ha di dora ses destraii de gihaiidine hev.

Preq ji bo min ye ? Zaro ji bo min Iye?Pleqe bilintir rabye. Pieq zaro heqe di dil min de

bir ne, berde

bila herin bigerin, welat min, welat minwinda bye.Bra hviyeq y min ji te heye, heqe

I

Ji wan niktan pve qo xas den dengn

ganya zman qurd ne, di iql

herfan de, herend heye, xwe li elfabeyalirqan nzing xistin je nedrqetin.Armanca elfab seqinandina dengan

ez niho mirim, la min bi xwe re bibe, min li erd Qurdistan vere.***

li ser qaxez bi

iqlan e,

iql bi herfan

Qoles min dane ser snga min, tifngamin bide dest min xencera min bxe ber

tn nian qirin, herf kebalew bihemdin. Ji lewre nanqirina deng (^) bi (c)

pista min.

Ezdixwazim wisa

raqevim

y (() bi () bi hevguhartin cihgubastina wan weqhev bferk e.

bibihzim, weq

nobetdareq di

gorinde,

heta qo deng topan ehna hespan bn.***

L

bi vt away qurdn welat jorn he tirq dinasin de biqarin b

qo elfabeya

diwar ya' qurd hn bibin qmel qi tbn me bihsant bixwnin.11 Herend dibe, ewend den

Dema reprepa hespn egdn qurdan

di ser tirba min re biborin deng tilingtopan bn, ez bi eqn xwe ve ji tirba

gn herfn latn en adet

qo di zmann

xwe, xwe hilavjim, ji bo standina welatxwe II ji bo standina welat xwe!!..

din de nas in, di elfabeya qurd dehilantn neguhartin. .

'Sy.SamUan.CCli ^e'iir-Sta.n.IIIeqe

Bi v awayi qurd d biqarin elfabeya

Nanqirina her deng bi herf-

biyanyan biyan ya me bi hsaitt fr bibin.

serxwe ji away herfn hevedu -

da xwe dur xistin.

47-

Rpel

6

HAWARbi barqirina biaanBi v avay

Hejmar 2

B siq eqo hnbn, xwendin, ni

bi

bilindeq qir, ,

vsandin lqdana herfn serxwe ji yenhevedudanl hsan tir e.

gora destrn jorn me

elfabyexwe bi sih yeq herfan hevedu danye.zann .

IV qirin . dengan

Hf r deng bi herfeqe cih nan yan ji away an nanqirina end

Herweq

di despq de me da

bi herfeq

dengeq bi end

Sehtya

qo

diher se zatn

qurd

herfan, xwe dan alEv awa ji fiqra qirina elfabq bihindiq hei fan an ji kesda kenc lisei'&eqinandina dengan y diqare biz.

de hatine qirin xuya qrine qo dizm-^ an qurd de dengn bingeh ev sih rt

yeq deng in.Ew j bi van sih yeq herfaiihatine nan qirin.

L p herzman

du j

naqevin dest

dide

de bila sebeb pirsinen di

iql

Bel, herfin hene qo geh zrav, gehstr, geh ji ps, geh ji pasytn xwendiiii L ev terkn ha ne ji guhrna cih-

ciyoq peyda dibi.i di nivisandin de tevlhevqe mezin berp dibe.

derqaJi xwe di tu zman de dengan

dengan , l bel ji guhrna ren-^

g

dengan tne p, ji lewre dinayin nan qirin. Ji

elfa

nivsandinniqare bi

ne lvn yeq in, nivsandintevay li denganya w zma

by de

ber qo

elfab tin dengan nan diqe, ne rengdengan.***

ni

b .

Lewie qo qitqit rengn denga-

ny bi elfaby nayin niin qirin li serqaxez seqinandin. Wel bwa divya b

elfabeya her ziman ji (50-60) herfan heve.dudani bibe.

Ez bi

dengdaran

dest

p biqim,

Ji sih yeq dengdarn qurd, dengn hev-

V

Herend heye, ji barqirina herfxwe d;in al.

dehn jrn, di

elfabeya her

zman de,

an bi nisann n,

bi ferknn qiiq, yeq in .bdghqlmnprstf V w y z

Nan ji hleq di nivisandin de bi vgera kelem wext dide winda qirin.

Ji hla din bijibrqirina nan herf ved-^igerin ser siqln xwe en esl,tevl-hev dibin.Pejirandina end nianan bi hev re

Tin

di elfabeya tirq

de (q) (w)tirq de den-

bnan,

nnin, Ji ber qo di zman

.ginen

cih weq (v)

(w) ; (q) (k)

nayin dtin .

ev j diwarqe Jin e.

Deng herfa (w)ji xwe di tirqy de

Ji lewreme ev (

ji bona tevayya/^ ) pejirand,

herfn binannav l

peyda

nabit .

lt bilindeq

(dmahiq heye)

qir. Ji ber qo dengn herfan hem digahrne hem bilinddiqe, ji ntaiii weq

(.-,-')

kenc tt veketandin.

Ji xwe bos bna n.janan nivisandinqirt diqe.

VI ln'xwe Ji

Herfn wel bijarlin de li hev bn lewre divya de

qo di iq-

fl7tH "^^y* tevayya zanneq an tit-

biqevin hev. b qo em di nav

BLlil eq. Azna elfab, yan tevayyakeyde destrn ilma elfab- Berdlqa wdi zman Elman de lehre ye.

herfn latn

himnin

ji elfabyo

din weq ynani rs herfan megirin.Mej wel qir elfiibya xwe bi hi-^

npnfipirllnn Ser tileq, ji bona diltijt-

DulUUlUaUqirina

hevdu

texal

ndiq guhartina

dengn

herfn latn .

seht qirin. Bi saetan ve me da ber hev

Hejma

HAWAR1 Adar

Rpel

7

l dsan me dil yeq tijneqr.

BuharapnBuhara navin

RPri)^ lllin ^'^^^^ P^ - '^' serxwebna, nul |IU-UUu welateq re xebateqe mezinserxwe bn b xebat fedaqaryberp nabe, nayep.

2

Nsan

3 4

Gulan Hizran

Buhara pan Havna pn Havna Havna PazaPaza Paza

56 7

TrmehTebax ilon

navin paii psnnavn pan

||jn||nn Ji her texlt avahiy rebiiivan

Dlliyail tt gotin. Xan, bure, kesr, ol,h. p.

'

8

irya-berirlya-pas

fle

qo ne bhemd e

(

10_ ]ileye-berZehf, geleq. Li ser welt baraneqebos hat.

(Qanna-ber

Zivjstana p.n

ll_jileya-padiqe. Bi xweq12

jjjjtBiiEw qo bijiqi

(Qanna-paJSibat 'Gecoq

Zivistana

navn

lJlJl^ul|irina jiyna mirovan mijl dibe wan derman diqe.

Zivisttna

pan

I Ew dera

qo t de hn

diqin.

Dnnnj Ne diwar. Ji \ bona

her qes

I Di dibistanazaro hene.

gund

me de

flUuflUl zmanwhsan ye, nediware.

HiWlP'^^ hsan, zehmet.

IfPilSlPWi '^' ^^^^^^' ^ "*^^ dilxewaz AUlialUIll an lihevhatin qir , neqoteq .

Ui^undlDisware geleq belay xnrbet,Binve, qezeba min binve lo loi

Cmla GCii ^edir-SCoji

flfltPni "^'^teqbirim .

bhemd, bi zor, biv

i nev . Ez ne dium , qoteq ez

Ifl

Ne aza, girt,

hesr.

Dl dlana te me Iev mvan te'me Sibe ser rqa xwe me.

mivafl Seddaxwaz

, qui , qeser. "ah qvan qeser,

Heft eyn lam n j' hicret.

1|m Dehwa daxwaz, paya

rckehe

veyran

ill'*' Xwel li ser te diqim ,Dest bi deng ceng diqim.Doza eng Peng diqim,

nlUllIlUllUU ti.teq dinimne, raber diqe.

NiminPniIP ^^^ ^ heylneq an heynaJi titeq re qo tt dayin an

Dehwa eret diqim.

npnjlal

gebn. ge,

ew liste

qon,

golin kelil qirin ,

her

qirin

n

p ve

uU^ulbi rubnah ye, bel veqir ye.Bihnnya dewleta te ge bit, Kas tu heb dil te xwes bit. Omin CCli uitir-SCari

BaveglrlD

Ji bn ji ray veqirin danzann.

evylierlD gewfef"' ^"''^' '''\BavIna-pesjD: Ixwebi du awan bi navimeha sal a aran . Ji

oGuaOar '^^^^ ^ rehay, xwey dide

JjjJEvd. evdin.heyf.

qurdmanBi

mehan

diqin.

navn ser

Ttoagehit .

Kenc fehm qirin

berqe-

tin. Herend tu bibj j ew

Xwe bi navn axn sal.

Rt>el 8

HAWAR

Bejinar

L'ILFIlIHnDIIIIEsuite 2

de ces lettres sont tantt dures et tantt tinei,.tantt antrieures et tantt postrieures. Maiscomme nous le dmontrerons plus tard, ces

Ce procd qui

peut

natre

du

souci

petitessont

diffrences dans une mme lettresdu

n*

d'tablir avec le moins de lettres un alphabetou de vouloir f.xer plus prcisment ia phola cration des

que des nuances de couleur

mme

son produites au cours de la dure de ce sonet qni ne peuvent mme pas tre fixes par un

ntique, ne peut servir qu'

homonymes homographes et engendrer d'in

alphabet phontique comme le ntre.

nombrables complexits dans la dicte.

Presque dans toutes les langues, mme dans celles qui sont munies du plus phontique alphabet, 1 orthographe ne correspond queCommanons par les consonnes:

Des (23) consonnes Kurdes les suivantesse trouvent presque dans toutes les langues,,

plus ou moins imparfait:meul la prononci

ation, parce que les

alphabets n'arrivent ja

avec les mmes sons a quelques nuances prs, ainsi que dans le turc l'exeption du w

mais a fixerd'une langue.

ponciuellement la

phontique

et du (( q .

bdfghqlmnpr

5. Eviter autant que possible de chars t v w y z.

ger les letteressignes.

de

nouveaux et de diffrents

w.

Il donne le

son du

w

anglais et 3 arabe

correspod an son consonnique du

Les signes causent d'une part une perle

qui n'existe pas dans la langue turque. Ainsi

de temps

pendant l'criture, ils

ont d'autre

que les turcs n'ont pes distingu le Le ) arabe qu'on trouve

q

du

k.

part, l'inconvnient d'tre oublis ou ngligset par consquent de rendre le son de la lettre son origine vocale.

frquemment

dans la langue turque , dans des mots empru nts l'arabe, est prononcv

parque

les

turcs

L'adoption

des diffrents

signes

peut

comme un

franais. Taudis

dans la

engendrer une extrme perplexit. C'est ponrqoi nous avons prfr adopter seulement

langue Kurde, comme en nglais, les sonset w sont

v

distincts. Et dans diffrents mots

l'accent circonflexe] / qui diffre nettement d' un[.] qu'on allonge parfois par ngligence ou

d'origine Kurde par le fait du changement Aices deux sons onconstate.de grndes diffre

d'une apostrophe())et ainsi de suite. D'ailleursl'abondance des signes rend l'criture laide.

nces dansdev :

le sens de cesdew

mots :: lait avec caill batta de l'ean

bouche

6.

Choisir des lettres homognes dansvir . ici wir :

leurs formes extrieures.

l

Quoique l'emprunt des lettres aux diff rents alphabets apparat au premier abord

ev

:

ce ci

ew

:

ce l

ava :

prospre

awaexaminons

manire,

style

Maintenant

les opinions qui

comme plus avantageux.peuvent tre mises au sujet de l'adoptionces deux lettres.

de

On peut dire que du point de vue prati Eu prenant pour base ces principes etque comme la proportion est le et 'w du w dans la

en profitant de

tontes

les

possibilits

quelangue Kurde celle du v poiir X ^^ et le yce

nous offre l'art de transcrire l'alphabet, nous avons arrt (31 ) lettres l'alphabet Kurde. Les recherches faites dans les trois dia lectes principaux de la langue Kurde ont dm ontr que les sons on lettres Kurdes ne sont antre chose que ces (31) lettres.11 eitpoaiiblede prtendre que certaineson pouvait prendredire

pour )

c'sst

vice

versa ,

puisque

driner est plus simple dans l'criture. Par ce procd nous aurions loign cesdeux lettres de leurs tons inlemationala, a suivre

50

Hejmar 2

HAWAR1 tiftftxmtuxv

Rpel

9

ISofice

ur

Tout de mme les poin's de condensation

moauv* et eoutumo* ISurilaat

' de ce dialecte .lont : ( Drsim , Palo . Genc ,La Lange Kurde-.SUITE-

epeki" ,

Maden , Pran , Egil , Swereq ,

Par , (lermiq . ) De ces trois dialectes le dialecte du sud est celui qui se subdivise en sous-dialecles avec

2

Saf emirand vexwar durd

Msnendi-der

lisani - qurd ii

1

des diffrances assez1 - le Kurdes de sud du Sekiz 2lac 1 Baba - Qurdi de

nuances . ainsi que :Muqr qui se parle du sud de

On a laiss le pur et on a bu le dpt, cette langue Kurde est commer

celle de

de

Urmi

jusqu'au

le Kurde parl par les

Aprs

ce

trs

court aperu

historiqueKurdes del' Irak non compris ceux qui cnusentle Qurdmanc dialecte du Nord.

nous passons l'xamende l'tat actuel de la

langue

Kurde. La langne Kurde se divise en

trois dialectes principaux:sud

3 -Le Kurde dit simplementde.

Qurd

,dn

Sekiz

jusqu'au sud du

Qardmanc-

1 2

Le dialecte du Nord Le dialecte du Sudsah

4 Le

Lor

parl par les tribus

Lor

3

Le dialecte du Nord-Ouest.

5 -Lelyar

Bexiiyar

, celui

des tribus

Bex-

I - Ledialecte du nord est parl par tous

'es Kurdes du Kurdistan occup par les turcspar les Kurdes de la Caucasie jusqu' kere -

Au sud nous avons aussi le

Hevreman

idiome propre aux Kurdes habitant la montagne de Hevreman .

Bnx

, par ceux de la rpublique d'Erivan ,

par les Kurdes de la Syrie, par une partie desKurdes de l'Irak habitant le Mont Sindjar et

Les

Hevreman

parlent aussi

le

Qur

di

comme les.

Dumil connaissent le

Qur

la contresitue an nord d'une ligne partant dusud du Siudjar par l'est la ville de Mosil , et atteignant

dmanc

Lenuances,

Dumilmais

a aussi par rgion quelequesmarques pour se

Rewandiz

, ensuite par les

pas autant

Kurdes de la Perse habitant le nord et l'oue st du lac de Urm , par les Kurdes du Khoperse , appels Q-

subdiviser en sous-dialecte .Le dialecte du nord forme une unit

TBsan , an nord-est de la

linguistique trs nette

et

n'accepte

aucune

urdn Xwresan

. les kurdes de Kborasansud est parl par les

subdivision en sous-dialecte . Ea ce qui concerne la rpartition des dialectes nous devons noter ceci que celle r

II - Le dialecte du

Kurdes

de l'Irak

et de la Perse partir Rewandiz

du

sud de la ligne

Mosil -

et du lac

partition ne pful jamais tre considre commedes limiies df inilives pour les mots et les expresions de chaque dialecteLes mots des divers dialecles ne differrent

de

Urm

vers le sud et sud-est .jusqu'auxdes Kurdes Bextyari

limites mridionales

III- Le dialecte Nord-ouest est le dialectedes Kurdes Dumil . D Dumilfixe

on

ne

pas beaucoup

l'un

de l'antre .Puis , fait carade dpart

peut pas tracer une limite

quelconque

cterislique-qui peut tre un point

par ce que

trop

mlang

avec

les

Kurdes

pour unelade de l'histoire de la rpartition des

QnrdmancQurdmanc .

parlant

le dialecte

du

Nord le1 Ce sous dialecte est commun entre le

dialecte du Nord et du

Sud, de mme qu'il s'

1 La langue Mde s'appelle aussini-dertlangne

lisa-

appelb

Qurdmanciya - Muqr

, c omme

le

c'est diredu palais .

la langue de la portePar ce que pendent I'

Kurde parl l'ouest de ak , s'appelle

cette conrte, en Ir et qui se

Qndmancya-Sorn

gmonie Mde dans toute la Perse la langueofficielle tait celle des M Jes .

pralooge au del de Hevicr Arabella*.

Rewandiz

an nord

dn

-51-

Rpel

10

HAWAR

Hejii'

dialectes

un mot du dialecte du sud qui ne se

trouve pas dans les contres mridionales dudialecte du nord se reacontred-ins une contre

IjljyW JV iSj-jseptentrionale de ce dernier, on dans le dia>

ecle du Nord Ouest et vice versa.

Comme Kurde

par exemple

dans

nu pome

dernirement dcouvert Silman"

t, by

~> ih^i> J

et datant de 19 anes aprs leHejir contient

le

mot qeniq qui ne subsiste de nos joursNord-Ouesl, Dumili.

que dans le diaicte du

lij-xi.j cy y*"

Dnomination de dialectes =Le dialecte c' du udrd s'appelle Qurdma-

lil; *j Je- o Ji j>

et les- Kurdes cjui canient'ce dialecte sont

'^ple Qnrdmanc .Les Qnrdmanc considrent ce mot com me l'quivtflunt du ittof Qurd'et gnralement

lis appellent les Kurdes Qutdmif'c einoa pasQuid.Mais chsz les autres Kurdes cette dno

'^j y. ' -\KLi.

mination est quelquefois diffrente et attribue

d'autres knidM qlie ainsi que lesSn'andlz et

ceux

du

nord.

C'est

kurdes

des

alentonrsr de Skiz,

Sewicblax dsignent avec ce mol

les kurdes Baban' et leur langue: comme Qurdman ei Qurdmanc [1] Ces mmes kurdi^ jj;lj Cjy>jUb_^ V _J C)\y, u

nomment les' kurdes du nord , ls Qnrdmanclolo-qurd et leur idiotae lolt-qurdi . t-Iette lchez

dnomination provient du vocatif lo ,

ls nmil.trs iiipoy ch'^z ls Qurdman.- A suivre -

ij\y J5

.y \J^

prvalu sur celle de Qurdman .

JyLil^.jiiljjU'Sl!^-,Xwey midjr berpirsyar ;

Mr Celadet Al BedVr-Xan

-52

Ym^

^\jV>

^ ,.

.

*

l'-

.

y^'. 'y^ j>Ji 'i ilI-j

*< jj^ i ^*^.

* ^'. iJ^-'^

'jjl j ' ijl'^ji j J^ f i 6"^^ J -*^(Sj^ >_ij' 'S^ Ji^ iSy. l^U (ji^ ' .--^

-

*

*

ii~; J ^ l'ji y- Jl::i* Jljl i c_.

U ^ _^ - iSy^' l Jtl^L^ c5j-4>- jj>

^' * t jl ^ (j-'ljK. (Jy la_;_^

S--1 (j-^J^

j^-z50:> jl

^..(ijlU

l

X-i _^ i^r^^

iJjlSo __ui jj J ji !;

'l_lj:

o >. si) 1 \ JL Jj jUil

^j^l_ui.j-i ijvjv

LI.

iS-^^-V

'^ z.'^^ ij'oy^^j cy. y

t|j JuD J. -Ci; J.X_-.,j* t J^i (^3 t^J i;_jj j

o J Jij jjiiT _Jl; J l5j IjIjU j JJIjji_,.5^o ".ii Ja i *Zi Ji

Jj (^tj* "^ '^-'-'^

' i^y '-j'^ *^. tJ^'jT

o_ji- iilj JjJ J y- ^^i; -u* IT J .>-

j)-_o ( ,

'1.

^

-=> l/"^ 4^ J '^j f ' (j*^ ^ ->J^iji ZM eijljjjlj

J jl J^ \y

y

\y^7^ ly.jsjily^ y

v

jUI ,>- _)

UvJJ J (iij ' j\.:..tt I J jl-l^ Lti

:>fJ'\^iSj i 1,-J- ' ojj!^" '*-'j'. " tSj-^;

t5i>^ y

JVj LJ^ J -C jUy J ' (>, -^il

(^ Ul>-j ) oic5j j_ji>- i J 'i "ilJ^^ i t^jL-^

\jJul:^- (_j ji .^L _},ii' ^'^'>- ^'-^'j'j J

v;/

^' jj ^^ jiy'Ui- (i J \ (^jt

*jy^.- ji^

Ijjj^ J jjjUj

ljy_ J o^i y^T V "j^

-54-

Y .i'y^

>UU>

^, J;>Jy

L,l i t Miliij j^.i j_^^ ajifS-S J ejy_ i ojJ

i_}

^.J^' J LxJt

' ^d'j-'^ ^' j-J ^ oi_j'jL*_^(j_bLx.io^siibii jy ^^j(.$_} J o_ji- Cjj J! li tS} V J'r'-''j' ^ ~ i

\\r\ j^vr jli~* l:-ii&S jii t^^j;j^^> j'jj jj^o oij>'lilp "Juo>jLij G y^i

'ti-.j'o >- 0 yiu. jj^

iSj^iXS i jljljji i.

'j^j-.i ij-.jl ^.; _ib lujii i_, '(J_^-X_j J Jli

* c5J jlij^ JUi_^^ A/'lp jj

_ft j 3_r

l J (Jty >- vJJJyU v_, J _J|^ l)lj5C _(_,ajU

4>.i _

jAibjj li ^,7 j^.LT*"

ljj; J CJ^y '^j5y t j.y Ul\t. ^L" Y.A,:Oijj>

43l31u i (JJ-A oj-U ojD i

J^ "->jjAj .3 (Jli; 3 (^^J

-56-

Y .\f'y

Jj\!>

Y .

_si

cy-iiSi lJ>,^s'y-\i il^'-5j j-^'>^ kyjy Ji "^

jJk) ojtji- tl_i>- j j^ y

T^^JK^lO^j loVj

(.s j\\i

4ft AjL) ^ JtA^l^AJoj Si y uji J

^s^j^ y V.1

^y

cJ^'-Jj*; " j'-'S^ Jl,-^iillj L?i-' !' ^ti"

?^J3?

i)j

J^.^j

j\^Jl^

jj*j Cf-y

^j^x j^j^ -^ (j;'l'j3

^Si\e>. y

;j;ljclj3 jlj LuU; i_ij j jlj lujli \

ft^

^(.5 JH J ->

Jl>- cSj'^j ^J i tjij^J ^'^ jby J^JtS j- ^ i i3jj* Ji

^ i

Aj .3 ^Pc..- 3 (Ju>- IS-aJ ^j

j^i oj^ J^' > cr?- >^ ^" i-^ijj j^l* i cSj'.j=r ij;' oy C/--^ -> j'-".

WjCjT./S iilTU3/'\3y- i-Vi'ij j:'.^^.aJo 4 ^_;_jy^j> 4 4._:j3 jlj \3y_ j Jl>-

b_^Jj^i\l-l 3llA)l3lji J ij'-^-sJ_;-j ' (_J j t??^-^ J O-lj >_ C^J jjO i OJ(ji_ij aji^\l>- S iJj-"

^^fy J '^./^. j^ j' c5ji j^./.^- jj'o 3 tjjlSi^j

'.iu"'^ ^ .J i^r it-'i :^y

jj^i J>}i ' j^j-'^ty^*:' j" J o^J "-^^Jl>--jl tjA* j

ji W-'O^ J I.5jl3-_y-

^zil .i i/jl* L-^i j i iJ.(^l Jif.ij jjS^_j->io_y- ly_ j t5 ji j>-

^jS'\jJj- ji (Sj iSjij^i J^i jrOl j

Vbjy

l ^^.j cJ-

Cr-jj^^i-i pl Ji O^ JU J j j ^j^j.J-0>-jj 1* l/--)". j; j-^. J*" ' ; "

j>Jy, j' j* ^ -i-'-'H ' "j^'-J - J-^-^Jj-ij iS^ j'y- j ^' I-JJI3 Vu t5i_yt^^* - ^y >_j

^j_P aSIj_jJ Ji ii^i")^^^t_) ijlo jy jjl JuL iJU.>-j_^ JU)|3

lj dii

4 o_j^i ^ L^J j ^ "-^j^^ i ^ ^ii j jjj y

*^J b \ J.4;' j^; jlj^. J Cf^\ 'Jb(^__^- J j

OV^r y Jj* jj* ^^-* ' ^'^ Ij ;j^ "' y.^^ jijuU- ij'.Ailj3 jl y

vy J i iJ (Sjy-^

i i

mme type. Un jeune hros part pour la guer

re, sa tiance ou sa bien aimeson, elle

est a la maiguerre ell^lj i_J-w Tc-' aj_ J ay-

chante les pripties de la

les faits d'armes du hros.

Le dlai

LaWiq-Suwaran est analogue au passages chanls foromealh-

et a des

groet presto el qui tiennent d'une marche de

cavalerie.quand les.Le

Ces

passages son surtoutpartentles

chanls

aj iJ \di-j y.j'.jij^' jLju. y ojli o_,j J yay- yxj^ay^ IJy^JUji (jljl jJ ijl^Z,a y^

cavaliers

X'oaT la guerre.accompagne et

chansonnier

raonl

chante .

Jjj jLjI_-__,j Jdij (.jdij Jl,-0 ^j-"jJ t5i (>"JC'est la musiqne du dilan et

Diloqde

govend, musique de danse.Lavj. lavijoq, laje C'est la musique Avec celte

ly. j'^' W- y.j et' cy

religiense,musique

dvenneon

assez rare .

? J; JU JC>.

\

ne chante que des

morceaux en

Kurde,

faites par les Kurdes el non lavj

des

ver

^a^ A.t ^ J - r

sets de Coran. Letions et le lavijoq

est celle des prdicaux mouv uiie espce

est appropri

ements

lent qui

correspondent

de danse ou

marche

religiense. Les

mlodies

? (jf-i^j *j y J^y

^ ^zs> ' -*-'-^'

^>-j - t

tristes, chantant la nature comme les

paizoq

chansons d'automne, s'appellentauss', parfois,

lavtjoq

laje.Ce sont des mlodiessont

Brte, Blitechantes

par les tudiants.

Les paroles

les pomes des potes Kurdes, comme Melay

? jT Sjy^ > J^" oy- -^" ir^

V

Cizr , Ehmed-Xani,Les brte se

Melsj Batchantent

etc.

AJ i _,) ^

quelquesun certain

il y a unqni se

rpte en

s'silongeant d'une manire qu'on

arrive pres

que les distinguer.

suivre

g), a.Xwey

Siedir-dikan.

rJjL.lij'.jdljjL^Vl^UU >^ Jl* -- JV yj>\

midir berpirsyar : Mr Celadet Al Bedir-Xan

73

J/y~tl J, ISC=t:3

>ul*

r>u;*

.j oL,l/

1 y iSj ijb'Uy _j ji_jj t jl

[liC^A (_^>Ji

>. (^v, ' '^-.'r- 'y^ ^* .-5 y:y ti-^liJSj'Uji^ j_^ii Al) "-^

9|i^;t j_yil-l_jj l;_ji j

b jj'_l J

aj_ jL t?j ^y.Jy' 'y^ 'j jai\ *J - J" Ji* '_/. 3^ j> iJ, jj"' (S y u i

jUj IJlC^ j j_L;lli l;/i ( i^Uj; )

vJ ( yj>) '-i (i:*^i J '3> ' jyj^iJy*^ ^>y y.jy^j .iijl ji -

(JUj l-JLVj i_) (i j -^J^^J ^^iM.-4=*-

;_jl>_,>- ^-Ji;>^. i~i iSj ijUj IajJ_Vi s i (jUj Ll.\j i Jl

oy-j '^j^j^. y;> * ^^ J ' ^j^ ' ^_1-Jj'

o i j_y) J^-i

.^\ t ^j.^i> ij= iy.L.\=

(j^_/^

l

,i yi jljU J iJu (j'ij", j (_;^J (j-'

[J\J.ayC iSyp

(_i^j^-y i^'j-i jl::^ -Ju ^^ ^ J i ji

(j\wiji (3_ (.^U)! ^y. .iJ'(jj_,i- jji- j;j J

^i JjJh;J=r ' *'jr vJ ^-J ti^^^^=^ jb^^^'jjjo_,*i _} AJ i

*^jSi^=' jU j \;.i;l _^j (>.j Vj>- i jy Si

' :>y

vlJi A^iJl-j Ijjjl j lj_y; j l-w

l ^ t Jl* l-lcJlJij Ali L? jljU t?jU) ^ Jlj"

jJuoy-'^lj (jL-ii ^ ^ (j*::^'^^ ^'^ * t*"

"^^^^"^ t**'-'^ i>-ij^ ij^jy~ ^^.^' * (^^"Jjj (5 ^'l jJ jJJ J c?jl j^ J ' yjj

y^-t a y- (jUj JJ t^i Jk.) c>yj; Jj^' _p- (jj"j; A^ iJUj (Jiji j_^ (_j

t^jb^t^i^lj; ' (jiij eii o>>^ ji ^* J_jU t l-Vj'jjl (^^jS jLjy._,-, y Jj_^U> tSji y Cjy'y, iSj' y,.i:j 1 oy^

^Uj b.Ai.^^_,^= - i cJ- ^

So, a y- i^J ilji liJ- t o_y-

ilj t Aj^ Uj ji- (JUj y Jji ,5^

J) i5^. Ai J (^jlj^ J y jS^tj-^^ ^AiJij ylj*j j-J^ * j^ j- * r J -^UUlJ jjjjj*_> j= r-jj XiU-ljjl>

OJ

OJ

.5*7

o _ii>- lilJJj liU

,5

AJ^

^y

t jd^i 5'^j ' "^^ vii^'U jUj' J^y -^J oy- l-^^J C^ J 'Aj .> t^f;-

j

vi>-.ioo l:(/jiy-ij.v_i '(>._) vl (_ji/^

j^=*V- jA'-'i i^ j^ J J !> J y "^.^ (>--^':5i ,i^" i^ (^j:1^^ iJj jjiS^. y 'i

J^ ,_r-^ J: -j *ji "/^ ti^'3 tji*y^-^^ (j^. J (j>^.

jiij- _jl j^LJi J ; v -^-^(/-* r J*^^ 4*1j J Xjyj\y3jJo' t5j Jl J J (ji*' ,v

i ojIjuIaj

_^I

_I

jSij^ij\ < *j ^yfiU iy>^

JL** j

OJ l^>^i>i>' j

75

Jl-"a^ a y- (jJ

^uu

r^u;o

J i cfj^i\ ^y^lSi y.j^

aXj J y^)\i\ y ,^LlJ iSj V.'j*- J-" J tlA-*" /,X--._Jj*) oi ijjy l_* Isl iSj jllilU-jJ) (Ju:Oi!5a>-j**Jl-JjA-i>-j ojj (S'y,

- * iji Ji>^ ^

jjjj > (JUj i_p

idlij oJLioj t4^(jUj _l)

^>.:>jf y^ iSj^^ ^ a{j\}\)iSjipj^JLj J, j^^ Al j5 y

U ? 4j^u* *j i (jiiI':...** i ** jUj J ijT Jl JKi^y

iSj^ y

*- J;|. A3 o y ,^-iaj jb i jljU )iSjjj^j,

S dil* K" oi (jul'jy jJjJj A Ijij A* J (j-, AJ aIU-jviilj

,jU.__^ OJ o_j>- (j-.jlj j < o ijJ

i^Ai ii i iSij^ y^ ji^jb oUi .u=-yAAjJij-.ojUl (j,6^i(j\ ( jljl ) a! oiU:U-V

cT-^rT '^-J* d^'"

cy ^ J^ "^^:(jj-sli

(JUjUi (l^iUj ljX_>- (j;

( jljlft ) (^IjiJ e-^jw j^l l^ji (_j (j'^ji (j-iji JJj (5^ JU ijJ

ja jlSo.J- J*

y. AJ4j Jyk (^^ oi jljUj lu-Jn* i Aj\j jlij ji

oi Jll li}^. a! \

J t Ali Iju'j i 4lSi Jt-yIl 4^

l^-- Jl J j j;^*j^ J y' oy^y- ij-'yy,}t, jt, iJ Sj (Sioy- qji'jll J jJ

Aj JLj*

U^

t Jili (J Zjjy- (J

j'^i '^'y' ' *^y^i

77

f >!/;*

N

JU

\'l"rY u> ^

.-^M.

0^ aULr^' [lx^.miAJ> Lji ijJ ^ 1 .>! J -^lj>'(_^.i (^i oji- lUyyi iS>oy- (jjijili^(^ j>- Aj (^io >(jjiv* ^-J j-J J

t A^l; OJiJy (.lliil Jj-

ji

di_) oU>- j-J

jj

L->' (jvJjil

oi iSiay- (jjiyl (jC-i i J i (^A^ JJJi (jlijiW iJi'Uj j Oji- aJS^ Z.^ Cj ' AJ

*(jjj^,jjD i tU|^'yl_l

^X-(jlioj>-

>jjy j-j iSioy- y y.j ' ji y^-^^ l/~

'*; t5j ^^ ZJ^y ciji^ J ^Uj J AaJ

AdliU t^j t A^i

jl_:i J Oli'r '-^-' (J -V

*i.^ ^^J* '-''-'^;^'i i t ^i aUj

i Ji ^Ui; j .lliilAil) jl y^A: Ij j *

- (_j yai'.Lj.j L) ^jU oJU As (j j/L. (jl JU (_)

Aj^Xx^-J t ojj^

li jU- y ay-

J J^i J* t A>.i A^U t^jJj t Al jil J J jy (jil \ iSj (jjiljl

^Jji joj>- 1 UtjUjI (_^'-Jiil j i_i ' t? jj*U- _^j

iAj^j jj

o_)>i i L^fji

(jiJ^j'^ i oyi

y 'j' y- *Jyjj tjr^-^. t^-"^ c/- j ^y->ay-j^yj

ij,jli Jl

ijy'li *j^ ^ (:>oy- j: J * aj j; jojl ji \ Aj (^ioji- (^ J

(J.l^j* J j-'J ' j3's:

^ iS>ay- ( Ai\y f -t. ij,\t

f'y.J ) i5jj. i j jlj U J J ^jifcj) t jljj^Ai ;3 li>. (jjjjl'l W ijviyl _si ^ AIjJ jl j

A Ji y

ljij y\ jl t5ioji- T AjJJljil

i^ i53i* Uv^*J.Hj r i jjli^i^y^U

jliUj l^^ikl

S^.y!^::^A'iijjjjj

jU.(^jjj

jU-jOi ji, Cy i cf^. s?-?'

C^\S ^ 'Cj ^\ ' ^ I Ji; j y> ij ij''

^.iif'ii.yU y^y

oij^5' j^S^yy t? ' r/ jy )

tSj

w ^ T JL J J o_ji Ul ijU- jJj Jljy

o cU q^ o *j jil> ,^U

ijy

J^J

y^:> d^jiC/.J^ Jis^yj^ -^ f=>JU lSj-A^* -it *

^^ o -o i a) lla jL. J (jry J- oj^yj j~-j

y ^wio j y^. Cy^>\^'

1 i3Ji ~

3 ^ y~t jij i5 j-i^ (_r-"i (J JiJjijjioi(_^X_-iu,i iy Ui^j--jjij i yij,

\y-^ij^^i-'i y

^y y yj y^ ' *^y. ^yLi jS-ij \ ^y.jyII! Ii JjJljjj^

yj y b^ ' *j(jl:-3y

,ji_5L- .y\ I- J

(jAi'Sdi

^15^^ . J -Cj 0-J yo^'ji'i 'o ^iftj._^ ,^SC-JL.L> (/jij; J_ j i-S j^.l 'yi..^l- U ; JW --> JV X-^'

'ij

JU 'o CL^^i y

y iSj o y ^^

-92-

i^i';^.y_j\y\ ^ jjjjjr- Jy. yr

>ijU>

-J^ji t^j y^i yJ\-=^ j

jjlj .Jtj' j

.^_>J

t^-Ajj - j

tfjl^i JI>J^ y >i^i/^ J t5jL>: .iUilj . J\;j;j 3^' J\; J^y b ^'-^

r-U liAi j**-

'.J^.y.

^y* **'

t?^. j ^t^ * ^" ^ 3 (J^JOj iy^ ^> o^y.y.^J^ y

_; UIS*^j a> Si>y yj^- y jr^:>

nrrt$j'.Lij>-VA : fU

l^^v- JU--^

93

J.->'Jy j^j^

,y^\>jy

Ji'j ist^y.-} yyri^

jU^i- -^ -^ *' l/^JJ^ - l>-

[:~ij)

Kxiy^yi C^y 'iujf^yj^

~J^y^ ^ o>^/'y^i

l-lt~>

jJUjI UX-l

j tl

>:". f:^/ ^ ^

^y.^ ^ i' jf.^ j * iy^ej^^Sijf? Oy ^j-ji^-^j

y yj^ j-* LJi yy

iSy. vi>-

y- bl-- Oy j^ t? j: j J tS-xi J

iJ.y. (ir^ Sf-^ ^jf-"jli .^i ^n''-^-'-' -' J^ (I/U j\jy3 \Uy- J. (/Ji j 5jjj ij^jy>jr^ u\

cJj-j .y v_) o Jij ' **-; cSi

a y- iSy ^ y. y

j>y

f^ y y. j

? oj'- ' -^iL- Ail _;A* ^lj; J > J yj> oy~ iS y (_j ' ^ *;>-

Cjo iy!\j y y vr '^ji-i-' ^ ti*jL.Ji )) : " i Ki^yj^ K^yjj yy>-y,

Jlo-jJ.^jiJ i *Ji5Jp' iln-lj j^UjJ

^

Ai t5j~" Oj

^ I^^^ \iy iSy-^ y

j= O-i^i *J yy

iJ

yJuyMLi

i_j ti/o .3 u;*dJbtT ;> jUny^v ^ y -^ ^y^ jl a~^ y

vlJlU

y jjyj

O y Jj (J^-rr J

^f vt^j^j" Ljij Cy-ji 'jy

^ >j

iJl

3j

** oi""y

iS'y.jj

(J-Xj

y S y oy-

j\Jj y Jlj (i.U (5i ' ^^ t^ lj Jb.'(La^

t5Jk.- -i^ ^_^J i A oyi- qiu V-J -C>- >-> .?

\iy_ 3 i Jt-iy yj

Uji oy-y {S y > ' (J*'->

oi^yjj ljl-i- i ay-^_pAj Zj')

A:J4

oi ay-

jJj;

J) JU- ij-l C?y. jj oiji- iS'iij

y\i> _SlJi aj ijyiay- j

j\^ ^p

y }J> ^>i^ tj^y

ctiiiJ J tj^j-i oJjjyj> ' oilxijoy-i^ilO>^' oi y t

yjj^ jv. V'^^'-* y i-^yy-j^ ^-r"' j\.ij- .V by -' pr '^-r-

, t$3 uT Jo t5-x^ Jl* .i J^ J iou Oy- _^Ji 3 -> y

y jt- b.J y yS^J -i^" * J i^oS^^.yljU.X>.t5>.3

i.y-(>>-3y jl^-V' ^1 (i^. "^^5^(I/JJ ai y- Olr-J tS-A-J y

t Ciil A=J^ t JU 3 -^' 3 lAi

97

^u;*

\

^U

-a-

\nTY

f Oljji

t il; (i,^ j JU-

ljl; tSjLi i j^ _sI3I3 J ^y 3 ^ Uiy < ijy j^jj'^jji' y.iy' (/jj- J Jly J (^ L/.iy

jli / b _^ jyCj-.ifji sg-\ _i _j aj A.J jl;

JU Uji j Juj Aj A* ^j~A

*%JjJ-yi\ji-.j'.3 J jj3 J'^j 3 -^j^-j^ J >j J xL _JU-^t jLirii - iij!\ j ()c c^y.

jiJb

niy^y^'^j ^i^*iyf\i Ai'lj j jb 3 i-*=r ^J ' V' aIjl^ dJL j iiaji- ^i y

jI3j o^ i- oi j ij\ J"

t by j^D

JJi^,. y O-ijj

t ily Sij' '\yif^V" -^^ -J Cj^ -* ^'^ *^

l::-, ijj j

U j>. y_ y'^

* ->y > J ('' ^ ^Ji-A' _1

jU- Aj ^ji Aj t /^X-j Aji^c^

s j,>f^ -J *^ ' * s?-^'30-iij3 (^. 3 k J^ J O-iij j

jV j

u _jj

iy

fl

< :^.3 J ^y J lj ' J> 'f

J)r'*^.->^^

ii/"'"^i ;> - ji^i

Ju ji-i W-1- ^^. /j i w^ o^i>!99-

>

\

JU

\\'(\

v^r

^.

(S^J yif/

^-^y

J^^Im- iAw^

^j-*t.^. ^i5jj-.i-A^

c^-^j"^iSiX^^'i^y

^.^

=#

^jj. .'.i jy^ii^.y ji^j^r*^

isf^.iyS^.

ii-^'-'

^'f^P:

0"il.,l3/

iSj^iSjj

-100-

SAL 1

HEJHAR 5

AREMB

20 Trmeh

1932

QOYara Qurlt

^

um MU

Edebiyati QurdtLorya Bedir-Xan

Hevind Sor

C. A. Bedir-Xan Seyid HiznKedrcan

Przya Hawar

Besrqa ZrnDildiziya Guleq Elfabeya Qurd

Dr. Q. A. Bedir-Xan C. A. Bedir-Xan

WelatiDelalya

QurdanZarowan

Evdilxalik

Qerqql

E. A. Bedir-Xan

n Pesna Zn Pesna DriqAie Qurdan

Dr. Q. A. Bedirr^Xan Cegerxwn Qurd!Hereqol Azzan

Ronigariya agirtn qurdn Irak

^ir ^pcnsi^L'AlphabetBerc'use

Kurde

D. A. Bdir-XanHereqol Azzan

Folklore Kurde

D. A. Bedir-Khan

apma teretiAM-igsi

101 -

QITBXANA

HAWAR

HC:li!tKim.st.

HatiBi enn

seradeti

ruplilit

imii12,a0 K. S.

xemiland

Bi

erm

10

K.

S.

Ji

bona

derve

divt

hek

post

bi

ser

bt

xistin.

SPCIAUSTB DES MALADIES INTERNESVENERIENNES ET INFANTILES

au.

X>\^

^t he qurli luisi

^

bbvb arflewe edebiyati (|iirdi - ewey .|e heye-herwabe nexanrawi inawete We. Hemii xundewarani Hawari xose-

edebiy.ilq hiqeyn qe il:ikeyi(|i zori

hoye

wisl dezanin qogeli qurd

qelqi ari ye,

legel edeliiyali dinya, we hc - ta\beli ede biyati ari. Nextq le lii'iuKedcbi\ati loja\va deqat. we heiid ly nida ilebrl. ew isnedeliiyati Qurdi ye.

yan Hindi - ewnipi ye. Leber ewe ziman

qurdi wt cdeliiyati qurdi weq zimanaiiIl edcbiyalani diqey ,ii-i ye .le edeliiy:.ii Farsi,

we edbiyati

qurdi qon,

Hiiid, Yoiiaiii

Herweqii l.irixi qurdan he nezanrawi mawetewe we ln'ta heleuawoli le

Hiisi, Frensiz. Elem.ini... h. p. zor

decist.

Inca

bo ewe qe

em Iie'r.iketeedebiyalu

raqre-

lay tarix

-/.aneiian

nexaiirawe, eilel)i\ali

t.liigeyn. ba bendq basinani biqe\ii.

qurdi bew reiie malum ni\c ue malum neliiiwe. Herweipi l'nic lielewawoti ew

l-^deiiiyat

pi|

hnanu gotini

msqu

itane

na-/anin

qe

tesiri i|iirclan

qirdiwete lierweha qirdiwete

ser ew ser

fqnqe

insane

lie

icnq ciwanu xo.u safle ser insan, aya insan

quidaii , Sitaiie

we tarixi

tasir

liiqat

iiazanin

qe tasiri

xem(|inu

dilleng

deqat,

yaii

ferehnaqti

edebiyati qurdi, inca ew sitaiie a\a sivasi b, qomeli (civa(|i) hv \an dini ... h. p.Hemisun iMinqe kcwmi i|urd tui

dilxo-u

qeyfdar

deqat. qe le dili inde we

Edeliiyatsan gird

ew itaneyewe

debtewe

d->tu

lafawi gelaiiu ki'wninn ni cuda cudani.syan ta.iiri

liwe. u c licunui-

deri dc(|ate dcrcwe, we deylt be zim.inqi^iiiii 0 ciwan.

henni i"xl;ily ^ ^^-^ *"Jly_ Ijh^ ^_^1 j j ij '. iSy jj^j *^y^yyy. i jbT L.J*j j f^U- t^jU Lj:j

ij'.3 tSji' ^:^j j y^ ' :>-^ ^-T*-'

yyyj -U W*- * lii-^ i.y-i-'W

W*-

-^^ ijL.3* L*j t^^- j '^y- ^J

^j'" ^^j" j'-'^' ^-

-^ } y * "^ (C-^' Ji^J>>;i_jl_^U.f *i.Ai. < *:^iy ^ij (3.-^.

J j _l) .j _l>- ^^i j ' ^yj ^jy- W 3

..j_^-t jj3

L>jj

st" .JJr*

^-'

jo.> ^jy li^^ ' I-^i3Wj^. (i^^

yi. j jljU \->j j .J^^y J yy, ^J

^l> \-^\^ \^y I' iSj\j J J^* \^yJ_^l yA^J j[^>i\ ^U6\^ v^ (iU' -J>VJ ^J't

J^.j ^LJ^"^ ^yi .y.j ^ \^yjVi j -^yj W J ^3> W 3 * >-Ai J ^. 3

114

J^yi

vl.^U>

^J" J'>

.^-'-(3, iSj tSj J jpj (Sioy- J *>^Oll aJJay (3 J,^

cy, ^oijyt oi_}*3' ^^-

>^ "- .)'

jl jjjl3 UVi : J^i-J:A; j_^ p Jj\Uljjj! si y JL/A-) jjIj (_pj 1^ o-xijl

Ji) f fy \

y J ^'y' y.jyyj-i 3 j'

Jj ; J

-et jjjl) L) J j! ' iy jU-j-i; UVa

ti3, (jf^ ^^- ' L?!^* ' ^-'-Al:-."jyj a] y

ij (^" J ' j^ j-H y y^y -^ (^. J jS (J . V

*i

jlZJy 4;l;UL J JjJ ^J^Jl

j_^j ^jl; 3 *^' (

\jUj jU3

i ' o^ ''

ULijj!

si

j_y o j ji ^Sa 3 l/" v. 3 ' *i'3:* ^ 'y*".cjL_i:-i (/-^y ilstj ij^y. j' i3jy. j' iy Cj^i aj(^jol) .l;=JJ f Ajt5_,5v_lj\j jU-jAjy j; 3

y.--^^'' ^ iSy^' i.j^iai

.Cy-yi^y ? ' ^^ j^i^-' ^,-* ^^ S^^j

l_-'0_)- J y y- 1_ y

j\-j-l; j\ ' *i** *

( \ ) ::-_i. J3UU Jl; l;_j.i__J t._^ Jl;;._^

f Kj^Jc^i^ Ll5o l;_^ 3 y J^j-^; j' ttiiSj^^ ' ''Li'y. '^Vii"' * ^oy ' ^J 'y' y^^ j-y' -^^.yiJ jb y_> jJt .3'ii\y_ y d^y. i^Ji- ^'U^ J^ *-^ i5jj* ( ' )

115^

vL>U>

^U_^

^J_y Jli-ij ^W J.^ ^\i ^\\f'^\Sy y J^' liljJ L. |*ijy 3jj y jji>- JI>.1 jl^

y ^^ d^jy j ^jii^. .)A\ t^JvI^b

t$,^_ p ^'-iy^^. (Sj\j^ y^ *^iSjy. y^ JI_A- cy- -v:>- ( j^l -il )^Jo(^

^Jlkl_^ (^.j.jjO

(llf'i/"5^l>. /^

o

\ j\ jG \'^ '^oyj *1* (.^jl'j'. iSj^

4_._^ ^^-1 - l_j_ dLj Jj>- J'^Uji

y ij\j^ c *' -jj j'.j^' j 'i/" .>

i>*Jl yy->*^ iS^iyy j^^yj^ )r^y} ^ -'^*

Jj o^ (.J^^ -^-f * d^*y-

^ uy^ . _jAj ^jiJijy JLiil '

t)\

iy

ajaj A- a! AJl:i jAj' jmJ

JAj' J.jIj a; Aj AcI y

aJ ^

ay*} *jL. J

*-

>>

\r

1 0-

^-j- i_jj J-. (_j J-y J- ._^i ^ J. uy J

''i.v/iiiC'

4-iL'ii)'j*-Lii.'J'j'->c:L-'.,.;bi:ji;i^^

^VkJi'dii,

ur^A

^y

Jl*

M^^i

\_^V

fi) p^^vs^* i-^'^ \^y^

lili^ I

J'-lj Ai- ,/

iii_^ \ .dj)_^ 1

(^j^ J-jj tjj-i>j>f"*

;A-ijii-*jjr*^L)*'

.

3j>- JU

^jljULjj^

jL- ^jo

^J Kr-

U-j.ij- * ij jj::^ ,> U-jJU

i^itiJj^iSiX LjjliijbjT jVj.ijjjijUVi

.

tfjT/^jJlllJL^.jU-jJt. e 1

(jU-jO;

P

iJ jyi^i

iS'-'->^,iyrl> i> i C-j

^^/'ii'.y-^oi>-3rj/>jlwjj

Ji*a, jjOl iJw

1

-120-

SAL 1

HEJMAR 6

DUSEMB

8 Tebax

1932

Qovara Qurdi

^

Bvue ImU

^SSesewtvjn '^vt^vHawar

aqir Fetah

Zozan Tocl Mar Mirov

Nemir MiqstiroqbjDr. Q. A. Bedir-Xan

Ji min bawer bibeMela'y CizerlDq Rov

Hereqol Azzan roqbjKedrcan

Hva ardetvFerhengoq Ji bona Hawar. Gulbanq Hyar-y Berdlq Hawar eQurdewar

Hereqol AzzanCegerxwn

Mla ElKedrcan

Bozan ahnFaik bqes Stranvan

Se malo gundo IElfabeya Qurdi

C. A. Bedir-Xan

^ir ^rcnsiiUn femme. Chef de tribu0,village de trois maisons N. A. Hereqol AzzanC. A. Bedir-Khan

Folklore kurde L'Alphabet kurde

D. A. Bedir-Khan

'

SAM-19

-121 -

QTBiXANA" .

KA'yVAR

mtmjrmaLA.m^

NotiBi Bi erm erni

suradet

l'ilptitit

lordel'2,o0 10 K. K. S. S.

Nemilaad

Ji

boti

drve

divt

htk

post

bi

ser

bt

xistin.

M^ j^^^^SPCIALISTE DES MALADIES INTERNESVENERIENNES ET INFANTILES

M ^ M^

t^iiftaiiu^ a/- (^a^

3)

.Uiwu.

Sawu

faAw

pimBfflBiEpoDliiiiiInscription

FrUreiiGra

sur tous les metau.r

vure colorie, pancartes et tablrau.it en cuiv re. Impression de cartessuivant les procds les

et autres en relief,plus modernes.

Damas

Malek Daher

AbonnementsPour l Syrie , la Turquie, la Perse

Qiryarya QomelJi bona Srya, Tirqya, Ecemistan,

l'Irak et les pays du1 an(5 mois

Caticase;10060

Irak 11 welatn kevkas :S Iq .OO kiril-srlkirl-sr

f^.('.

100 frenqfio frenq

4 mois

40

f.

.emehq 300

Pour tous autres pays:16

armehq 200 kirils-srr.K

"40 fi^nq

anmois

150M)

Ji bona welatn din :Salqt 150 Frenq

4 mois

. (JO

('.

Semehqtarmehq

9060

FrenqFrenq

Adresser toute demande :'.u directeurpropritaire: F.mir D. A. Bedir-Khan

Her tit bi nav xwey tne sandin: Sam : Taxa Qurdan

Damas: Quartier Kurde

-122

SAL 1

HEJMAR (>

DUEMB

8 Telmx

1932

Qovara QiirHi

^^

um Kurde

M Ir awai e !Yeq ji zozanan me-shr Qurdistan wici'id.wan re

Feket tetbfktt fqrimimqin i|o ne .'ier b'i . me/.in

melnane ji

(toc) ye.

rekriliii bi

s heziir metrowaii

ji rvA behrc

liilindtir e. Erdi.s Diyadini' d:i

Wext xwe ra

destp.'qir dest

bi

Di mabeyna

tirset

xenimet

zanin

y.ozaneqi bi av l'i i|ai)i

hi gui giya ye .

qutina fileFile li

lehcira qurdanwan

qirin .

ikedcr rindiyn tebii

hene xwed

p.s cavn

qu.stin, pi.sti

jt; diri'x ne iiiriye. Ueriya .en; me-/in dai;a\vaii b ? i\'L i;aw:!ii e ?

u i dest Toci ,li ser

hi derxistina

wan qirin.

Ewf

l

Sbinei|,qevycn

.Seievdin Userberf, Ii n;ivnie'^in

aviisar, giyanmal

Psiya '.ser mezin da Toc cih-' ge.tIl seyrana qer. ii xortn di ileyderan ,

gui

dl, hi -'jir n

by, lirqan

Ademaii , celalyan b .

Il

inenaln

wan

ji

destn

wan

girtin ,

Cih l'indan, bedewau Li her aliqi qon ii .Nwet mihi';

ii delala a bi'i. li niili hev sor cavre.

tazi

l'i

bir

ji welatn germa

wan

dei'xistin, birei| liorezara

hindeq

andine

Mosil,li

drj dibn. Qeryn

iki-Owakonyey

Eden ,qirin .

kismeqEv

li nav gui giyan da winda diliii .Li mile(i ehna qaliiui milian ji qomn hespan, li mileqi suwaran ji rel'c jindar dihn.

rast

kewm nezan

wajnbext hja desisa lirqan dibn. Hiqmeta lirqan

xeberdar ne

di cih miawenet

brvanaii iyayn dlaiIl -ahi

dl

wesaitiwei|

imliaya

wan

ledaricicingal

diqir.

Adeta lier aliqi da weq coybaii'n avi> f|endiheriqin.

Ew ji

berxn nav

giiri da

bi

tewieqi

masiimane

minteziri

eceli

Ii' cawan e? Eywah ... ew liyayOn

mewi'id

swe dihn.

dlaiir

dilrba,

ew zozannCih

cenetisaqig xwe

Yen qo may.ji

nehatin

tehcir qirin xwe hj

li

cih dost

cih

hir giirane.

nezanya

rovyan e.

lirqan bn, ji bo miy.efeiiyta wan xwna xwe dirhlin. Mihacirn qurd tazi, biri' selil

Ne hesp e, ne suwar, ne pez e , nesivan, ne br ye, ne brivan.

belengaz

hd

hd

mirin, heta ji sed

Gelowan hat ?

(;i

li

kewim

l

hideh xelas ne bn,

Ewn

qo

xelas

liii ji

pirn

wan

Bar qiri I bi ciqi ve l'nyan ere(|imezin li wan kewimi henii telef lin .

niqariyaii xwe bigehnin welat x'we, disaava biqin. Ewn qo l'y ji r tirq

Bel di ji bo

ps ya .ser mezin da lirqo rya Tran dixebitn.tirqn

xwina wan dirjin li cih i;iyan

zozanan

veqirina

wan davjin hebsDe bigri

zindanan.

Dixwesliii

tirqii

Enadol

digel

l'iyao bigr! zozano bigr I

Tran

mitesil bibin. Di

mabeyna wan

qaiiiybigr .

bigr, b

xweyo, rebeno Nemiro

da tu bail memnn. Ew j bi mehwqirinaqurdan islila qirina A'zerbeycan dihtil

STemir 91Ziqii

123

Rpel

NAWAR

Hejmar 6

Robar hdi hd- Ji LorJA Bedir-Xan re -

diheriqe ,

pln

w

sar

xwe.s in . Ava w bigewr e.

qef e,

weq

zv

B^e

mze

qe ,

hebeq

li

doran

Mea w li dest, weq rvei.-na destgirtyaii nav iyan bqan bials e , de, beza w di reprepa ;

Te xew dirj

qir, em

pirli

ber man

dinRabe

mezin i ,Bedir-Xan ,

lolode

lawecanrabe loio 1 !

gelyan

weq

hespn serhiq e.

Le gava ez je re dibjim qoez hejw diqim bila ji min bawer mebel!Hi.syar be d , Axa niho pir re kenc e ; genc e ;renc e ,***

Qurdistan , ji lexew , bi

Paya

zane

Rl qesq e, siha w honiq aq e . Li ser ikiln daran, qan, diekin. Pelnwan ter in .

Rabe Bedir-Xan I

de rabe lo lo II

-3 Gur devbixwn qete nav berxan

L gava hej

ez

je re

dibjim. qo

ez

Ma nizanBne

berx ?

berx zar'rimann

Qurdanroman

w dt((im bila ji min bawer mebe III* #

armanca

Rabe

Bedir-Xan,

de

rabe

lo

lo ! !

Azman

heii

avje

ye.

Str weq .

_4_

gewherqo qii e ,

miraryan

dibirikin.

Heyv

Dewra

feleq ,

eger

bi ruhnaliya xwe

distire . dibjim, qo ez hej

Razaii ji

me re ,

ket bi qr nnene ,

L gava ez jre

w diqim, bila ji min bawer mebe.Mesqen l