7/29/2019 Halil Inalcik - Kirim Hanliginin Osmanli Tabiligine Girmesi

1/23

YENi VESIKALARA GOTTEKIRIM HANLIGII.III'I OSMANLI rABilidir{E CINUE,SIvE, nHinruAME uEsnlnsi

Dr. HAL|L .NAICIXAnkars Dil ,e Tarih - co.(rafga Fakiirtesi Tarih Do

7/29/2019 Halil Inalcik - Kirim Hanliginin Osmanli Tabiligine Girmesi

2/23

KIRIM'rN osMANLr lnullldlr{E cinnresi 187rE6 HALIL INNLCIKman devletine dayanryordur. Biz burada, Altunordu'nun bir isti-talesi sayllan bu devlete ait umumiyetle Trirk tarihi bakrmrndanonemle tetkiki icabeden bir Eol< mes'eleleri qirndilik bir tarafabrrakarak elimizdeki son materyele g

tarihi iizerine yazmr$ olanlar bu bahiste tamamil'le ona tiibi olrnu;-lardrr. Nitekim Zinkeisen'in verdiii mal0mat onunkinin ay'ni oldu-iu gibi t N. Iorga da onun soylediklerini krsaltarak naklclnrektcnbaqka bir Eey yapmamrgtrr 2.Bizzat Osmanlr kaynaklarrna relince, en e.slrrle ikrarn ilt: qiinrl erclini y:rz-rlrnr-strr.u Tarih-i ltontin-t 7'otar ue Dt'st-i KrTrguk -. D,'qrriErr,'s'rtin I(rrrrrr I';tt,l,,.,tt:t

7/29/2019 Halil Inalcik - Kirim Hanliginin Osmanli Tabiligine Girmesi

3/23

r88 HALiL iblar-ctranonimi I -ona baflanmaktadrrlar. Son olarak Netayic-iil-vukuat: veAbdurrahman $eref beyin O.smanlr tarihi ilerr bu rivayet, gtintimiizekadar gelmiqtir. Buna gcire, Mengli Girel' 1475 de Kefe'nin fet-hinden sonra e.sirler arasrnda Istanbul'a gonderilmiq, sonra Ktrrnr-dan padiqaha ricalar gelnresi iizcrine mcrasimle han tayin olun-muqIur. I-latta Cenabi, onun esirlcr arastnd;r Ianr idanr olunacafrsrrada padigahrn affrrra mazhar oldrrfunu yazar. lrste bugiine ka-dar modern tarihlerde dahi Krrrm hanlannrn Osmanh padiEahlan-na'tdbilifi esas itibariyle hep bu .,sekilde tasvir ve izah olunmurs-tur. -_- Mamafih Eimdiden sriyliyelim ki bu rival,et haki{

7/29/2019 Halil Inalcik - Kirim Hanliginin Osmanli Tabiligine Girmesi

4/23

190 HALiL irunlctrcdofrudan dof'ruya kullanrnamrq olan bu deneme, bilgimize yenihiq bir .1ey katmadrpr gibi bir qok malCrm noktalarda da l'ratalaradiigmuEttir r.Goriildufir iizere bu mesele iizerinde bu gtine l:,g-ka ayrri :rr5ivdc biri Mengli (iirc1,'e ( l',,k. s. 78 ) dig"r, [,r'rin.]: rrrirz:r_\,a ait (s.107) il:i mektup rlaha bulunduflr haber verrntktcrlir.)I Bak B. Crtkov ct A. Iakoubovski, Lo J/orde tl,or, ptris l!)lli,), ti,.:,ri

7/29/2019 Halil Inalcik - Kirim Hanliginin Osmanli Tabiligine Girmesi

5/23

792 r rALiL irunlctxederek Kri'rm'cla hanlrf;rnr iliin edip kendi adrna para bastrrdrirnrbiliyoruz 1. Esa.scn Altunordu'da dcvleiin asrl lcuvvet ve istinac'lrnrte.,skil edcn kabilelerden bir krsmr, saltanat rnudtieiieri etrafrnclaolarak, yahud dairni karga.;itlrklardan kurtuhnak iq:in brrgiinkii Ka-zak - Krrgrz steplcrine qekilirken, bir ktsmt cl;r inrparatorlufungarp tat'aflarrnit I(rrrrn'a vc Kar;tdeniz ,sirnalindcl

7/29/2019 Halil Inalcik - Kirim Hanliginin Osmanli Tabiligine Girmesi

6/23

r94 FTALIL innlcrr