Notes du mont Royal ←

Notes du mont Royal

Cette œuvre est hébergée sur « Notes du mont Royal » dans le cadre d’un

exposé gratuit sur la littérature.SOURCE DES IMAGES

Google Livres

www.notesdumontroyal.com 쐰

g, . v’u

p t ,yM... j Il. . lg RABBIMOSIS MAjEMONIDISLiber

D’DiJJ TVHÜ

7 u s i ’ -P F4 L E X O R LI M:l Ad dublaôc fcunora Sc R r p TURÆ loca

hautin PKJEFATIODLEJIIQJIÉJEIAZIIgiflait-15’ wifi,n, g à 0p a a 1 s tolite: ratianedgitnrælemè:xf’

Parrain: ab Aurnona ’i’n L’INGuA RABICAante c c c c L.circirer annos’in Æ G Y p.1 o

D O C T a O Ril eûiùs intelligcnda; .. Wcluti CLA VEM continens,

explicdtur:

V Coucou: u s: 4annna à R.SA mus LE ABÎWîîâmrfiânoin L p4 G u A M H a 1: a a. A M,flyloPhilof0phico

8c fcholaflico, adeoque difficillimo,T a A N s L A T u s:

Nu N C nib IMVË, 4d Linguz Hebmim cognitianem ubariùspropaglnddm,flué, afin" à. amplitudinem evidemiùs Cbrx’fliznarum Scholi: dentu.

AM1: fil"! IN D I c E s Lacommgm’pmn, Renan.

. v 14nd4n1,in L 1 N G u AM LATINAM perfiituèc’rfide.

ï i literCouvsRsus,

f à i .A JOHANNB BuXTORFIO,Fll.; à Voeu»: Helmlimrum.. 44’

n a É .fifi? 2.4.2. et34511.53,Sumptibusôtimpcnfis LUDOVICIKÔNIG,

excudebat Jo.]ACOB GENATH. 1629.

v-- C-

.- .w" ’œ

l I.au!4 .u O. .

v’ * «3-1-1.va .2:-

jOHANNEs BLIXTORFIUS jan.BENEVOLO LECTORI

S., w ’mî’ u Djinn, que inprimù requiri vident" 46 illisqm’

mariant Scripte": à tendu? au!" à» in lurentî procurant. Primo, ut,qmnmzm fieri pouf], tian

’ Srrzptortà biflariamwitam,conditionna , auditio-- - iMem,virtutem,çflim4tianemà dignitaiezmtùm

EIÏM Scripti argumentanfiopumfimmamzî breviter à p14-nê delineem 4c demonflrent. Bande , utfin mflrtflti, [aborda àquinquid m’en" in i110 «lande pnflzterum. rationna re1d4nt.Endemprainde ému; Inde, que»: mon dama , 11141,10! 1 pne-miner: apene prenant ’vgfitm fitit ; dz: Idnlb magnant"!-tôpauciarufimg,0 aide»: (a: même! ex "oliban Jeœmia

cap.;.v,z4.la.7mfalmt) maman mm 1mmduo ex familia , qui prgfiamm Hebmnmm monumentn ruelle-gunt. wellegerepwfimt.

Præjem tuque nafler A Il r a o IL www" 11mm tu ne») ’31

RABBI Mosas 1711.1115 MJjEMOM, à" par hum mmfive capita dié’tionum, b. a. 4bbrevi4tè 0:01;th04’ valgbR .4 M B .4 M effraya 7141144 efifimna’ùm inhumant»: Juda-rmn caladium 4mm Minuit 439:. (quifëmndùm m: a? 471’116à Nativitæle Chrifli 1131.) Carabe, ulcbri Htflam’æ urée, ipM"aryen; Pafilmtzk, que in die!» Saèbdtln’ incident fieri ternipameridiqnz", et? "fin R.Abraham Zachut in libre Juchafinfignola. qui Mme», tu R.Ifaac in libro chod olam,rey’i-riant au: and"): 4d «miam 489 r. mm que un venir "filma-m’um R.Davidis nepmà’ Aütharz’: titillait: cadine andain ipfiw

Talmudim repartit») , de que vide [rhum Schallcheleth bak-kabbalah fi4t.cal.2. d’un": au; inde»: videnmr clart’archères. Sic min i110: "parfit ipfimct infixe Cammnmrii

... La... "MW-N4-

PRÆFATIOflper Mifclmdjatl; (fèmna’ùm aflegatiomm flânera»: ; Mm in.m’flrù exemplaribw impnfi’tà’ Hebmù niât! reperia); Ego,1’ri-

par, Mofes filius Majemonis judicis, filii Jofephi fapicntis,filii Ifaacijudicis,filiijofephi judicis, filii Obadiœjudicis,filii Snlomonis, filïi R.0badiæjudlcis &c. De par: 1111m,guet» infigmmfipiemem 6* judicemfinfl? firibit R. Geddljahp.44.lmnrfiw Inflaridm,fiwfizbulam ex antique fragmenta"fin; Ipfifiilitet, rima m1160» un"); dgercfiâi propafilgflèt,in "radié leur: Virum in [mania 4pp4rmjè , a: pracepiflè , tu

filin»; [Miami agada»: in urbe vitina’lmbitzntù in uxoremdutrrrtmtf càmfimnium vilipender: maties ileratumfkgflè,do-me in urée»: Illamfl’ ranfi ne confluant: .- 161 a)»: (figumdt’ù

fâmnium ha: redizyfêm’onecfiliam zllamfibz’ dcfima’ifet : Ex "Il?

conjugio hlm: R.Mnfên ,[ed 1412:4" parai: difficulmte, pragm-mm fifi)!" vira»; filé martcfim" "un" "damait. Par? 4114m.axera»: duxiflè, âplmæ: quai, liberorprorren’flu; bidule»: au:

guodattinetfimm, illum in purifia tardifilijè ingénu , au]:14m2: ddfllldid iuclindtiamm baômflè, in utpzzter Ipflm nmmm?) m7515 6* 11050164: mzlèfepè "item; ffipflîïfilium -«

lamionis mm indignation: mm appelldndaj M’aime)» ingeniitympermfmxx 424’sz tandem fleurit. Ipfitm Àpdlre expnlfilm,in damum Sjndgagæjè tituliflé , i515: olzdarmiwjfi arpernoâïdjfi

fi: experreôïum animadvertgfl! ,fi’ 411km plznè 71’er fiât"):

off: : aiglefin» imæ p4trùfiufitgimtemyr0fiflum cf: in ur-bem glanda»), in qua datait R .jofeph EMegas , âfitb bacpræceptore illumjlua’iammfimmmfima’amemajetfi,a: «Imi-

mmlum ufque pnfia’fl’u. Po]? malta: 4m10: 0mm. p4-trinm au?» redilflè ,fid bdudqtmquèm [41’6an «le: w’fitiflè,

werùm die gaude»; Sdbbatbi paàlicè ddjluparemflfz, aldin)-tium continuait? efifiniticanciamyflrem Ü’fidlrc’: tjm ipfitm4::Æifi,filutéfi, à magné mm 56newalenti4" reteptfifi, 0T.En .é- du plan de en rif": R. Gedaljah. Sicfcriâitur inTzemach David firman Rabbi Megnmfiaye præaptaremR465!" Mafia". LÀ! Abraham Zachuth refilât bamfifmtmitm,du»; in Câranzlcofàa, &Mofin è patrefim didiqfi â infirm-

A D L5 C T O R E ML[une fifiribit. 2146:1 une; envie: llfldllimi ce): enfle dirent,Enfilegam due preeepteremfili e, à qu bd ipfimet in gueuler»

. Ieeeferibetfi 4b ce didieije; ideàfierifi exiflimere, aube! ejwLibre: hennir» viderait , me «me»: vivier): eudiwrit .- fieri e-nim ne» peflè ex tempera? eireumflemid, ut in: fi res babeet;Rabbi Megam 9mm deeefigfi amie en. à Rabbi Mefin Mien»fie amie 8’91. in et deeermie rentière ce majerfiierit. H13: etiemrefert, quid R. Mefes in remmentdriefiper Mifebrzejetb ali-eubi iteferibet; Collegi omnes libros , quiad manas measdevencrunt,ab expofitionibus Domini parentis mei 8c a-liorum,ufq5 ad RJofeph Hallevi,cujus requies fit hortusEdcn: nam viri ifiius animus admirandus fait in expofitioqne Talmudis,necunquam fimilis ipfi extitit. Hier me)» wi-detier telligipefi, libre? de; tente)»: «film eflu. R. Ge-daljah paierai narrer ex treditiene beberi,ipfiim tu»: pren-pterejùe per duea’eeim arme: antirationnelle prefee’îemm Re-menemm , infielmim’ quidam lamifié , (b ibi Legem Meji: 4d-

-.dadieefl"c..2.r (mais er e be: 467e fienteux? virile») une»;

l fifflltfifliélflà’ &WWW- anuitfilim ejue R.Abreb’em; air iridemfipiemiæ â’deeîrine ne-

mimfiee tempere excellais. Brut Mita E pifleld reflenfirid et!quejliene: "entailler À amodie»; R.]efi;eb ER.G’nfim ipfi profpofime, que impreflà a? in libelle Bpiflelertim ex Mie perle Ter-rarium erbe «1R. MefiuiMiyemenempefirierum. Ex enfile-èîiere: exeerpfirnw, à parmi? neflri libre de confiribendùEpgflefù Hebreieeït retenter edjeeimue.

Perr à, dotent ne: Hiflerie Hebreieæ, illum ex Hifidniiî in ele-

gyptimi dewelutum je). In renfile dm: R.Gedaljah fol.4z.C.!. m’aide: â ebtrefietere: quidam. [bi de»: comme-reretur, difeipriles flatim,ex Alexandrie" petijfimum à Die-me 60.346714! elï,Sebelem erexit, erg, dotendefiemmf traditio-uùfùefemem langé lutez per terme: Terreur»: erbem dl’UlIlgd-

exit. le libre Schcbhct jehudah feribitur , me cirer: une»:902.fi’llllfltdl.m1.fl.fiæeîit Tuerie»; in Aegpzeæyfêqeentibwne); imbue Sulteni Mediemfie’lwfiierit. Emœ’itiemmfinë b4-

.5; œuf.-.

« -.-:-.;t.-.:*::u.;*-r- .-- ..

. P R Æ F A W I Oun: une,» ce multipliant. Simul enim à varietur» lingue-Îrune , à. plurimnrum nrtium &fieultutum "et tallenttfi’mue.Inter alite: lingumperfiflif’simè enliait Hebreien-m à Are biture;

[éd et)»: nnimedverteret, je en linguet inter haïtes duntuxet[aïe inelurtfiere, animant queq, enflait 4d dine addifiendue,veluti Cbeldeieum, Tureienm , â Medieem, in qutbm indefê afiiedie intrepuueerum 4nnerum fientent perfidies evufit. Fraterlue videtur â Green non igname ; flibinde enim in IibnÎe

fueàfinfietelie, Plutenek, Guleni , T bemfiii (je nlierune libre: ei-tet , ntfifertè in Hebreum vel Ambiant; fermette»; translate:ide: bnbuerit. In Schalfchelcth hakkabbalah f.’42.tel.2. me-ritur, iflum exulte in Linguu Gruenfiripfiflu.

mm: quad utiinet , Pbilefepbieerum difiiplinerum 04mnium,prefertim verè Metbematienrii , fuit peritiflimueæreuttum pertieulerin ejue [bien , tient quefintfim in librtefiri: tru-ditê de illie diferit, evineunt. Teflntur un»; ulieubi in ne: ipfilibre Men, quantum emelumentum ex Mutbemntieerum difei-plinnrum cagnitiene neteperit. Extnt Epiflele que Hebruieu deAfirelegin deIIdno: MurfiËEIfiÎPGWÏflÏ: flûta "73? "en rvertit Jebnnnes [fane Levitu, (dite: Celaniie dune Cbrlfli z j y 1-.Herpelijfimum inde enmmendetur , me rune CbrifliunerumRedigiene in elle muteriez elegqnter eenveniut. I

Tbeelegie infini Religion: évide Deflerfitit infigmïtme (que[nue tribuendn) Febule’r 6* Treditienibm Tulmudietk mini-me nddifiue. si: enimferibit in Eptfleln 4d RJefèpbum difiipu-lumfitum; Cave, ne tempus tuum taras in cxpofitionc 8c o-pcrofa confideratione Gemaræ; ego enim in illis multumtemporis perdidi, 6e parum utilitaris hauf.

Jurirprudentie Judnien Indium peritierem fuijfe, quem i-pfitm, evineit id, quid letum Cerpue Jure? Hebreerum nenfi-(àmglefiisjlluflrnvitfidetiem ex eenfujb (à. intricntijîime er-dine. èlingun’ impure? équarrie" , in eertum erdinem ,perfpieue:Apberifmet, linguti Hebrniipurn’, [lylefkeili é- elegenti redegit.

In Medit’inu intredtbilemfire experientium ipfitm b4 butflè4teepimue. Hujue enimpmetpuê mufle" èRege Argjpti pre 21e-

’ in

au LECT’OREM.dite nuerfitue, é- edmtfl’in, infirmerie pretie à muffin; wifi):mettbnefitit bnbitue. Haie refirendum , quad [LGedubeb inabronieefiieftribit bi: verbe; Confuetudo tùm temporis re-cepta fuit in Aegypto, ut Rex certis diebus folium Regiumconfcenderet,& juxta ipfum alia feptem folie. per graduscollocarentur,quibus infidebant leptem-Viri in toto Regnodoétiflimi,& in reptem Artibus liberalibus, Grammaticâfailicet, Dialeé’cicâ, Rhetoricâ, Arithmeticâ, Geometriâi,Afirologiâôe Muficâ exercitatiflîmi. 1113m confuctudinemcùm Rex quodamdie obiervaret, dubius fait, quônam ingradu collocare deberet hunc Rabbi Mofen; cognoveratenim, illum-in his artibus omnibus univerl’os fapientes Ac-gypti vincerc 8c fuperare. Cæteri Medici Regii hoc con-i’picientes , invid iâ contra ipfum æfluare cœperunt, ac pro-ptereâ eum falfis criminationibus apud Regem detulerunt:unde res in difceptationem coram. Rege,’ de re .medicâ,devenir. Receperuntilli ,fe coram Rege ebibituros vene-

enum quotient? , uod ipfis Rambam propinaturus effet,haclege,ut]u’ æîêpîmrïqmflfinrubimfiiRambam conditione’m accipit,ac die quodam fereno d’i-fcipulis fuis ncgotium explicat, quibus fummoperè res ifia

,dii’plicuit. Ipfe autem illos irrifit, ac præcepit medicinasquasdam parari, quas ci tùm ante,tùm poli venenum af-fumptumexhibere debeant. Illi mox fummâ (ide &dili-gentiâ omnia præparârunt , jejunium indixerunt, 8e precespro fuo præceptore ardentes ad DE u M. fuderunt. Ipfe in-trepidus coram Rege comparer, ac poculum à Medicis cæ- lteris ipfi porreâum eporat. Quo facto, feflinanter ad ædesfilas propera’t, ac à difcipulis fuis medicamenta Edeliter ap-parata accipit, quibus per D a 1 gratiam in vitâ confervatusfuit. Tertio-die domum Regiam omnium cum admiratio-ne reperiit,veneno infiruâtus 8c ipfe, reliquis Me’dicis Re-giis propinandum. Venenum tremebundi fumunt , quovix-dum exhauflo decem ex illis in confpeâu Regis mortuîin terrain concidunt. Quantam hoc faâumgratiam, hono-

.» 1....

P R Æ F A T l 0rem 8e authoritatem Rambamo conciliaverit apud chcmomnesq; Proceres aulicos,dici non poteft. Sent rumen, quialiter bene bgfleriem reeitent, videlieet : Cùm Rex aliquandoægrotaret 8e Rambam foins ad eum curandum adhibituseffet, cœteri Medici,occafîonem naâi,venenum injeceruntin medicamentum , quod à Rambamo pro Rege prœpara-tum erât. Œo faâo, Regem accedunt , 8: fecreto monent,certô fibi confiera, venenum immiftum efTe medicamen-to ,quod Rambam Regiexhibiturus effet. Potione iftâ àRambamo Regioblatâ,jubetRex rani præfenti paululumde illa priùs gultandum præberi. Canis fumit,&repentèmorirur. Rex prudentiffimus fufpicans feelus invidorumhic potuifÎe inc utrere , in Rabbi Mofen non illico irâ effer-buit. Rambam autem fac’tus fuit ficut corpus absque ani-mâ. Rex ad eum converfus :Vides,ait,te mords Reum eer 5nihilominùs propter alia tua in me biene-merita gratiosèconcedo tibi, ut ipfemet mortem, quâ afiîci velis , cligas.Rambam trium dierum fpatium ad deliberandum pofcit."Reintereâ eum difcipuIis fuis .communicatârflgnificàreie,fe hoc eleôturum, ut Medici Regis venas ipfî undiquaqueap’eriant , omnemq; fanguiuem extrahant s fic enim futu-rum, ut anima placidè exeat. At veto ipfi medicamento in-ftruétifint, quod cos patate jufiit,ut fluente fanguineipfi’porrigant. EfTe enim venam quandam in corde, quem àMedicis vulgo ignorai-i, 8e intaêtam manfuram fibi certôperfuadeat. Faétum eft ita,& fucceffu profpero in me con-fervatus fuit. R.Mofes [urgeas 6e prodiensàocc’ultavit fe infpelunca quadam,in que. per duodecim annos delituit,&ibiingens Opus funin, quod 7* Jed vocavit, (Profilrid qeàdinquetuerdeeim libre: efiêt divfiim) c0 n [cri pfit. flet R. Gedebeb.De quibuejudteium Lee7eri relinquimue. Certierefitnt,que ipfe.met Autberferibit in Epfiele quedem ed R.Samuelcm Tyb-bon, quo’dnemfeilieet in ente Regie Acgyptierum munuegeflè-

rit, queutiez: ni Mediee mufti occupaient: à melefliee be-buerit. Stripfiret edeum prier R.Semuel, tuiez: de dubiu qui-

A D L E C T 0 R E M.bradent renfiilueret, 46’ tendent edjeeit,[è, cette etium nettesfuerit,t’pfitmmet eum conventurum, Û cerèm pleniit: de fingu-le? eum ee eflurum; R. Mefe’: inter eetere ite refib’dit ipji : Quod

de adventu tuo ad nos fignificâflzi 5 veni benediôte Doum 1,benediétus’efto inter omnes adveniëtes..Gavifus fum equi-dem de eo vehementer z defidero etiam fuaviffimâ tuâ con-verfatione frui,faciemc’]; tuam videre 5 licèt durum mihi vi-deatur,quôd maris periculum fubire neceffe habeas. Ve-

.rùm candidè tibi fignifico ô: fuadeo, ne meicaufsâ in peti-culum te conjicias; nihil enim aliud afï’equeris,quàm ut fa-ciem meam videas: utilitatem aliquam in fcientiis 8: artibusreportare , aut foins mecum converf’ari &confabulare,velpet unicam horam,fiveinterdiu,five noâu,noli fperare.Im--menfa enim negotiorum meorum eft moles , prout coràmintelliges. Ego habito in Aegypto,& Rex habitat in Alkai-ra , inter quæ duo loca diflantia cft duorum quafi termine-gmm sabbathicorum. Confuetudoautem five munus gra-viffimummibi gfËapud Regemzordinarièenim fingulis die-bus fummo manemihiefl vifitandus , fed eum veïipîe, v’elaliquis liberorum,aut concubinarum ejus in morbum inci-dit,non licet mihi plane pedem inde refcrre. Ira totum ferèdiem in Aula Regis confumo. Qui-netiam cùm præfeâusunus aut alter ægrotat,cura illorum mihi eft demandera. Infumma; fingulis diebus fummo marie afcendo Alkairam,ubi cùm nihil ndverfi offendo , flatim à meridie fedemmeam repeto. Et) reverras, 85 faine propcmodùm enceins,ecce compita omnia referta invenio Gentilibus &Judæis,nobilibus 8e ignobilibus , judicibus 8: exaé’toribus, amicis8c inimicis , qhi tempus reditûs mei avidèexfpeétant. Exequo def’cendens,manibus pro more ablutis,hofpites o-mnes humiliter 5c officiosè faluto,& ad abfolutum pratidio-lum meum patienter exfpeé’care cos blandè moneo. Hoc fitquotidiè. Cibo fumpto,ad illoscutandos,& remedia præ-fcribendaprodeo. Sun: qui perdurant ufque ad noétem;fæpè etiam , pet fidem legis (jurementi firme) pet plates

P R Æ F A T I i O «boras in denfam ufque noâem aufcultando,loquendo,prçï-cipiendoôa præfcribendofum occupatus,ita ut quandoqs-præ nimialaffitudine obdormiam,& fic deferifcar,ut vix lo-qui valcam &c. flint epperet, que?! fllfllmz, vomer visonA: G r p r 1 us; quie trempe in negptobebitevt’t,é’ mexirnem

vitepertem ibi trenfigit. Ceteriimvvidotur de in Europium-mpcrwmflî’fi 7mm «7,714041 R.Afa rias in libre Meor Bua-iimflbt;.tol.2firibit, inquienr; Q1041 verèvpromifî, me fubfinemhujus capitis faripturum aliquidde libre Legis,quemEfi’as exaravit, cujus ne memoriaipereatxxf’cribam quodinPentatcucho quodam’ antique Manufcripto inter libresSalomonis Salon hic Ferraræ reliâtes inveni, bise-e verbis:Ego Mefis F.Mejemon zelo Dei ariette duelle: ,eùm vidifimlibre: age in demie , quid Pereifibe illorurn eleufi (et eperter imejorerq; ordiner,non,preut decegfirt’pti trent,dixi epud me.Tempus eftfaciendi Domino: namirritam fecerunt Legemtuam,PfiLu p.12 6. Compefiii ergofludie mon edfiribendum [inbruni Lige Dei nofiri s. Quinq, videlieet libre: Lige fimul inquinternionibue,utex die elitlibrirorwtemWaExempler eutern illud, ex que ego trerfibripfi, opines. x’xt V.Liàbrosfecro: eentinet,fietùz’, nomme-:7, illud inde itemperibuxTennetrn &Amorreim Hierofiilymùfliflèxiz’, ne: innitimur. Et ’

eum edfinem erduxiflèrn libr-um meum, Die ite dtflonentegexi-citevit. me ter meum,utprofieifeerer ex Awpto in Regnum But»gundie,quon’ et? in Gallie,tn :ivitetem W7", que et? ed fluviummm v. Studiosè enim inqnifivi â fermette: fitm,qubd-ibi in ve-niretur liber Legie Dei, menu fluai fifre Seeerdotte megni Ü

feribe veleetk exeretue. Tuli eutem mettent Correflionem Seri-berum , Perefibee epertee de eleufee , mejorei’ ’ difi’inflioner,

que: defrripfirem ex Eiblitls Hierofolqmd 4114113 , à" inveni o-mette tille edemnfl’im convenue eum elle exempleri, quod me.eum edduxi. quuedmeximo me efleeit geudio,ite ut voverim,fingultk ennui convioiefelenni idem diem oelebreru. Fuir eu.-rem dieux. menfi: Sifbe Apriliïr. Perrbglerie Dei mufti Iebore-vit (T Mary! à libre i110 enim: Dift’iene: dtfiôiiveefitperfluen.

[HIE-w

LAD LECTOREM.’litterei megneepervee, verieetes,inverfee,.ut librum Lige? Deiaonflttuerern dbfèfiftrflflltdfl’ é defeéPu. and me: rever-fieferipfifieut oportetJibrum Legiàr, a” ex ee mine trenfiribuntternes. Recardere mei, Dette mi, in barmen. Hue-u verbe que.Extra omne autem dubium a d me cfi.(edan.nfiriee).verba ifta aliunde exfcripta,n ipfiusRambami manu ex-arata elle. [le nihil diflimulem,in ocul-is mcis valdè mira-bilia videntur. Si enim vera funt,cur nullJm hujus mei men-tionem fecitin Halachot Siphre Thorah cap.8. proutfaôtiBen Afchermeminit. Sed fortaffè in fine dwrum ipfius hoccontigit,pofteaquàm librum titum publicavit &c. [Jeuxtrifide. Cbranioe elle bibi! de eo tommemoreitt.

Lutubretiane: au: quad ettinet, plurimefient illerum, quelmon bic recenferemee opta ethnie opunoflre. maximemfirèfartent confiripfit-lirguiinrebice’, que tpfi femilieriâr eret ed-modu’m. Delta R.Gedeb.:b4’tejiribit; (yod fi VCllem 0m niaejus præclara opera recenficre,tempu.s me citiùs, quàm illa,deficeret. Plurimos enim co-uipofuit Libros , Halachorh,Conliitutionesjuris ,’Q1aâftionefarfieiponfioncs;ac-de-nique Commentarios. Hæc quia nota fuut, non opus citilla recenfere. Verùm occulti funt nobis multi in Theolo-gia,in Philof’ophia, in Logica, in Medicina ,8: in Linguismultis,ut putà Arabica,Græca,& Chaldæa. Tefior ego, mevidima maltas libros Medicos in linguam Latinam transla-tos,nomen ejus præfe ferentes. Audivi etiam pro certo,in lingue. Græca &Arabica maximum illorum adhuc exfta-te numerum: Refponfiones item, quas fccit Sapi-entibusurbis 5’315 Lunel, in Acgypto , &aliislocis,quæ nunquamad nos pervenerunt,quasctiam poffeflbres illorû nunqnampublicareôt divulgare voluerunt. leprefitiene Mifchnæfiri-bitfe.eïmenteriesjiripfififlper tres partes Gemaræg’îdtfli a;luttent bodiè. Preeipui,qui inter ne: bebentur in lingue Hebree,

finit Liber Jad,qut à: Mifchne Torah voeetur,MQrc Hanne-vochim,Perufchim ,five Commenteriifuper MichnajOth.

Commentarios inMic h najoth intepitfi-rib ne enno ami;«K ï 2

P R Æ F A T l Obigefimo-mtio , a! abfèlvit m in Acgypto,cùm triginta 4mn;-

mm MIEL Lion"): Jad conforipjit duodecim amuï: po f7, a: tradit autborIiôri Juobafian héro Schalfchelcth legitar:L1brum MifchneThorah confcripfit anno put.mmor. 93 6. â creationeMundi, qui CR annus mille us centefimus fcptimus vafia-rionis Tcmpli au Etmox: In libro chod 013m fcribitur,quôd quinq; annos continuas in colaborârit. la TzemaolzDavidpar.primfil.n.ool.2. Rambam compofuir hbrumjadannoggo. Sic invenicap.9.in fiatutis Chiddufch hakko-dcfch. Fieri autem potcfl,ut non abfolverit eum ufque adannum 939. h.e.duodccim annis poli commentarium inMifchnajoth, fecundùm librum Juchafin. Hum 116mm con-

finpfit lingua’ mord parIfiîmê â clqgomifiz’ma’. Quidam-

timande to vide Bibliolbocikaboinioam Pavé: mei 13hufplu-rima": Natiomlno: in maxima babeéamrpretio, ma utjuxta il.114m, velarijuxtajw authentioummauflëz oomro page: dt’C’idt-

rasa: vider: a? inScbalfcbelelbf41.col.z.0’42:01.1. LÀ qui-bmdam tanner: (ex in uidiafiuMMWanœné’ 7’";de»: bocponfiimzïm nominegqtoàd Talmud toflatmult’a con-tradiomtia douanâ’ nomma Sapienmmfib quorum homini-bw Tradition: à; Talmud: oomimmur, fitpprimat. Contrabanc aunfitiomm legitur Epiflola quadam que Apologetioa admikado: iaa’inm Alexandfinum,7nam vide in Appendice illadEpiflolamm alignât: à 110612; jam allegata’, Lion»): More Ne--

vochimfiripfit auna and: m.Iggereth. thechijat hammetim , five Epgflolam de refin-

refliom mortuommexara vil poing, anuàpofl’.2146472 autan multafcnlpfit, longè ramon mgortârfitit logio-

mér, ut nanfilzïmpufem bio liberfedcâ’ alla tymforlpta tafia):-

mr. Nonfolùm- mira litham; quo: nanoifii poum, Ambon:ewolwitJèa’ (à! Arabes, Toma, Grau, Atgyptios, Talmua’irof,filozlojèfbos Ezbmro: à alios, quipaflm ab t’pfo aflogantur. T e-flattzr in E piflola de Afirologiodc 4m42» More Ne www: ,jèomne: do Idololatria ambon: alitions; qui ad main» a)»:

AD LECTOIREMÇdevenant»: , dlhgeuter perlegzfi’e, de ex du Prateptorum Mo;flairera»: miam addidicflo. In pnefiniom’ lechnæjoribit,quôd patagon: ormes lxbrOS PhilofoPhicos. gaina»; di-

fiipuûàfiù Audran: legendoyfilaferit, de eo coufirlatur Epgflola,quarra ad filiumfirumfenpfitfi.Abrahamum, (rafla adR.Sa-macler» T 1Mo». Forum quidamilum adlmo ante mortemfiramCabbalarà addidioiflo. Sic enimfiribit R .Elia C hajim infra-farine tu"; quem vota: hmm mm Iggercs Chamudos s Vi-di Epifiolam quandam R.M.F.M3jem0nis , quam Hicrofo-lymâ fcripfit in Aegyprum,ad difcipulü fuum, in qua fic aie-bat ; Pofleaquam uni interrigloriofim (Hierofolymam), iu-Wenijêuem guindant . qui illuflra’vitfioiem meam in qui: Cab-au: é, fi olim foi-0g; érn ca, qua uumfiio, multajèrzpflflèmguabaëîenw neglexi. R.]om Tof filiusaAbrahami (oujw nome»aétrewiatê [trièrent 83W!) in Commentariofiofirper [forumJad, in Halachorh five üatutis Jefode Thorahfibfiuemrapa.[01511. fa fcire, 8: vidvifi’e, quôd Rambam in fine dierum fuc-

rumCabbaYam intiçlïçxc-riçg. .De mon: ejw diverfi vidèuïurfirËE’ïÔÎÏçîzîntuo: un»

db oitavi,fèutium , illum , ou»: durant? in Palafliua dey]?! âfiptuageuariua (fit, 1’61 otitfi,’ à in Galilaafitperiorefipultum(fi, Schalfchelcrhp.4;.tol z. Contra alii in Aegypto illum ex-tremumfilum diemclaufiflè volant; si: admira lioro ju chafi n

pour Samuel Schullam s Inveni in quaternionc quodam,quèd Clara Etarca em’ortualis R.Mofis, cujus memoria fit inbenediétione,anno- fupput.min.965.in Acgypto; 8c flave-runt eum Judæi 8c Aegyptii tribus dicbus,vocaruntc’q; annüillum-mn: ’11: (ho. LamentumLamentationis,ex Mich.2.4.quia vox m: in numeru routine: de); Die feptimo pervenitrumor Alexandriam, 8: die oâavo Hierofolymam. Hiero-folymis feccrunt planâum magnum , 8: indixerunt ieju-nium &ferias:Aedituus legit redargutiones illas;Siiuflatu-ne me? m. Levit.26. vanna five Dimitrens cœtum Ecclcfiælegir ; Etfmt verbum Samuelrà ad zonure Ifiaëlem,é-e.z. Sana.&fimvit s au; capta Le? Ana Dei,wrjf22. Poû-hæc tulerunt

P R ’Æ F A T I ’0 ,enim in terramIfraëlis,&-inciderunt in-viainiatroneéfiquolrum metu qui arcam ferebant,coufleruati,eâ dereliôtâfu-gâ fibiconfulucrunt. Latronesillorumfugam confpicien-tes.,acceflèrunt ,8: arcam in mare projicere voluerunt , fedomnibus viribus fuis non potucrunt eum loco moverc,licètplures quâm triginta illorum fuerint. ltaquc ajunt ; Vitfanâtus hic efi procul dubio,& adjudæos eunt,perfuadcn-tes illis , ut in locum fuum illgm deferant ; quin-imô ipfimecJudæos comitantur , arque ira fepultus CR in Tiberiade.Quidam vcro dicunt, illum apud Patriarchas terrez manda-tum cire in Chebron. flac ex Additionibtu Samuelù Sebullantin Jaebafi’n. R.A(àriasfiribit in libre Mcor Enajim pagepropefinent .- filmer llbl’OS Snpientiflimi R.Efræ MippanuManruæ habitantis , vidi Commentarium Rambarni firperMafiobetb Refelz Haflehanabü’t’. in cujus fine manu ncpotis

Rambami ira fcriprum erat: Rabbi Mtfibe autbor libri alliainatutefifamfiio , mnjè Ntfan,die t4.Anno 144 6. juxtafuppu-tationem Contraôïuurn,in urbe Corduba: à obiit Anna 1515.Contrafiuumdiezme "Tebfieebslembembnïe. (flaflnw’tergo boulot oaptivitatufeptuaginta annoI, mima 3;.diebw,ée.

. Videâ’ Tzemach David p.4â.eol.2. Rambam aicendit adDeum in Aegypto &c. Stytllto bonorrfeuni monumentutnereâumflù,eui inter alia, ut in Schalfcheleth emmenant):-

l fan’ptumfieit MUR" 1mn b; e. Seleâifiimus omnium Homi-num. Quidam autan bornine: inquietbqui herba; Mat de libreMore Nevochim exaita’runt, (de ambra max agemuo) vene-runt, éifla wrba oorrexerunt, in une)» [enim fibflituentes,tu)! 01mn b.e.Excommunicatus,Anathematxzatus 8c Hære-ficus. wttarnen Mo: pænt’tentia’ pqflmoditrn dufiogfiribitR.Gedabab, â Epitapbium in integrurn reflituifi, quôd wadi-cet momerie fit Anna 90’ j. flpp. min. cujus fignum memoriale e17un 5:: un b.e.Fletus Luâus Mofis,ex Deut.;4.8. ubi du pri.tu «me: literai numeralibut valent L x V. que mortumflit.

Virtute: â’anirnt’ dote: quodattinelæaoù à eontordiafiiitfludiqu.ab ambitionewontentionà,windiflaflua’io drenne ée.

A D’ LECTURE M.fifi de ne? aliquidno’fe vair, legat Eptjlolarn ad difoipulri iflïueRJQ’EpIrgqua incipit m 1’11?! un.

Zinzin: adbuo refiat, ut, quanrpofifi firman (qua fola, en«limite de erndttione Partit, par? morternferè remarier) reli-"querit, à quo looo omnibw inde fiouliànùrn inter Judaor, tianinter Cbrfiiano: babiewfieerihquoz, dooearnuo. Varia bujue nidocumenta bine inde imbattu, à quibue non nifipueafiltge-mue. 77men: efi inter pâmé paffirn notm,quod Héra; deen dictat, mon zip x5 mon 19 mon, b; e. AiiMofe (Propbetafinit.) ad Mofcn (giton: Aegjptiunr) non furrexit ficut Mofes(ifle, qui doiîrina’ à» eruditione Mofi legùlatori aquiparandua

fiée)f ddduoitar ab Elia Levita in profitione profit" IibriThis bi. Quando nomen que abbrewiatê firibunt ou»: ad-mon" pro morefiiqïa defirnfli recordationejnopaâo ’71 un

uodlegendum 7151:5 nm: 3mm ç: riva un a tùmfiequentzfirnàbittera 111.1; itafit’arefilent écornponere, 5m: m , quad legipoà

tu? 559; a) lm. Excelftee in fjdere, flafla, feiiei fidere narraiut itafimul d’un; Nomen Ü’Pflfldntidmdfi Excellentiarn de-notenr. couvrit bof;an in Hêbraornnrfirrptùsœbiallçgatur.une: etiam commanifi’imê’ipfim appellant p73 naja Dodo-ïi’m infliriæmâua 11’s Lumen caprivitatis. Ex Clariflianùoe-

Iebra"runt ejue eruditionern illi,qui earn noverunt (y exf’èripttlrfruitier ogno’uerunt. Duo: adduam tannin: ex illtk teflee omniexoeptione majorer; quibue alio: adjuger: redigioni dîne «le!illorurnfitbgnrobfèllrttw , velfidet elevari videatnr; Praolarumifludtotiw arbir lumen, éventai: eruditionio culmen JofcphusScaliger in Epi’jl.quadarn adlfiaount Cafiubonurn itafiribit;Ego non folumillum librum (More Nevochim),ièd ctiamomnia illius Magiflri opera tanti facio, ut folum illum interJudços defiiflè nugari dicam. Vix unquanzfine eximio aliquo’ologio Mia»: in [mina fieu (quodfipêfieoit) meminit IfaacusÇaiàubonus in Exeroitationibuefiiu rouira Earoniurn, Exflô(iidt.I6.nflm. 77. Mofes Majemonides (qui 8e Mofes Aegy-iptius dicitur) folidæ arqué ingentis doôirinœ vir,de quo vi-decrid mihi poire vcrè dicerc , quod Plinius olim de gio-

010 ’

P R Æ F A T I Odoro Siculo , primum illum inter fuos defiifi’e nugari, de;

Sari: de Autbare in genere diflum: quantum quidem nuno exlibre: Hebrlau, qui in manibu: noflrufiaeruntanivefligare pomi-mua,in quibue litât nonnudafabulofa aut fi fiitia videntur, nonramera retieenda duximu: , quia libri Hebraioi , è quibuo Mafttitufilnt, non a quibiuwk baberipaflunt,0 tamen mythifient,qui bat libenter vident, euq; deleiiantur.

Prafèntem nunc. librum quad attinet, nonfalùm ab Autboreipfa ,jed â ab ahi: ouin: da 6713 fimper pre reliquat ejuoforiptu inpretia fuit babitiu. Conforipfit eum auna atati: quinquagefi.ma, ut Cbranita Hebraarurn referunt, linguet" Arabica, in gra-tiam aujuodamfii difoipuli RJofcphi, prout non fêlure: Eprflo-la dedioatoria aperiprafixa , fed à alia E piflala,qua etiamnumextantjdemfatiunt. drgumentum éfiapuo libri efi, ut Ma-nudu [lia â Clam: welutijit ad reflam intelligentiam Verborii,Voeabulorum, Pbrafium, Metapborarum, Parabolaru m,Ab’ega-riarum,omnium ’ .adeo earum rerurn, qua in fiera Seripturafi-oundumfenfiim itteralem aliquid alieni, beteradoxi, aradaxi’abfurdi, dame, ml exiguam a!!! madame .. ’ ’ il" medentur. arque bine etiam Namen libre impafiturn, nous mmDoâor perplexorum; quad in eorum firbfidium oonforipluofit, qui oiroailla votabulafbrafegren mais b.e.perplexi red- "duntur, ita ut bareant, anfioundumfinfirm litteralern , an werà

figurai â metapborioè illaoapereâ’intellzgere debeant. LAI-Iufifle au!!!» roideur bar titula adid, quad Exad.14. 72.3. Dru: adMofin ait, Pb araonern,quando wfirruafit, [fra alita: verni: ma-re rubrurn iterjuurn inflituere diflururn, un 0’312: Perplcxi me!confufi flint ipfî in terra. Quemadmodum ergo Mafi: olim eo:,qui auditiol’baraanu) mais: perplexi filerunt, deduxit,â fermare rubrum viam ipfi: monfira’vit : ita, «ml! diaere , fi welutialterum Mofin in bac libro in unirait: wiam direâ’urum eo:,quirifla mare illud magnum Verbi D a 1 abambulant, (bi perplcxi

fient. Hino explioantur ab ipfa omnrà’ generudotutiaue: â- ra-tione: loquë’di imprapria, de Dea,deWundi area tione,de Parabo-lie, Metapborirfiçæerbolu,Allegarii: Propbetarum : ba: de mm:

A D L E C T O R E M.&ttingit Vifianem En ecbielu,Hfiariam Jobin. aliafimilia. 15.15hac porrè oocafione, non folum infinita è innumerapene Sari-peura [ora argutèab ipfi explicantur Üiflqflranlur ;fedetiamLoti quidam commune: pleniu: pertrafiantur, quale:fient, deDei nominibu: c? attributir , de Mundi ortu (je interitu, dePropbett: à Prapbetia, de Pro videntia Dei generali, 6* Scientiaqueparticulari. Quiet mira a multu tum termite": aflèrebarur,Fracepta Mofirica nulle deliberato confilio, nullio: certa: abmoufla: à Deo data efi, fid filum ex ruera beneplacito& voluntate propofita ; ideo 0- contra bo: difiutat, tu»; ingendre, tian in finie, Praceptafingula filao babere ratafia: deratione: oflendenr. Tandem fieb finem libri etiam de illu’r rebueagit, qua ficundum finfiem btteralem in Scriptura nullam uti-

.Iitatem babere videntur, dacen:,quamodo à iule nanfiuflrèfareptu confignatafirertnt. Dé au autem non ita agit, ut abje-lutêié- plenèamnia à fingula pertraflet ,fidfinoularum gene-rum quadarnfalum adducit âproponitflcundàm quereliquaIdijudicari poffint acdeflbeant. Sed de au Autbor ipfi in fila Frac.fitionedifi’rtt. V n W m" "’*’ ** Me a -

De mode autern,fècundiem quem Autbor illa omnia explant,foiendum, illum nequaquam «le! Cabbaliflarurn, w] Talmudi-corum more age", aut illarurn expafitione: afin? ,fidpotifii-miam ex Siriptura’ ip:a*,l’bilafopbiii,(’y fini ratiane difiutaru.

flua union rufine dubio nonnullarum Judaorum odia, étier-bae i111: in Gallta,eju: caufia’ excitatae,peperit. Nana eum illiPbilofopbia ignari â Talmudicufiibulu nith: addic’ïi effilai.illum "011i quid in bac Libro moliri exi amarrent , arqueadeo pro baretico five babuerunt. Vivenle ipfoJama qui-buedam contradiôîum illi fiai e loquet ex Eplflola quadarn i-pfim ad RJafipb, qua incipit 1mn un. Sed mentto bicpatifii-màm fiacienda illarurn motuum, qui in Gallia excitaiifiie-rune, pafleaquam à R.Samuele Aben Tybbon in linguam He-braarn liber irai :Iatue, à in Galliam alla: ’ Natione: departa-tue à divulgatmfiiijèt. Snditionu illiu:face:fieerunt,quidamR.Schelomoh fil.R.Abrahami Mantupefiîrlanimum dauba:

P R Æ F A T I One; difiilaulu, R .Jo nâ (qui tandem a Judaica religionnutfiri;bunt, defecit) (a Davide filio Saulis , cujue nomen 518w in 111-,fer Gematriarn obverterunt ad ignominiam in 7mn (a "mmb.e. S purins filins menflruatæ s numerue enim, litterarumaquipodet. Hi odio à inuidia’ ardente: , fierrexerunt Montu-pejirli, plurerq; alio: excitÂrunt é in parte: fila: pertraxeruntcontra K. Mafia naflrum, varié: calumnii: eumprafcindenda, à.omnugeneri: occafione:,ad librurn buna dtfiîimandum, rejicien-dum , adeoq; flammé: dewovendum, anipiendo à conquirendo.Hi: injuriu permoti Sapicnres diverforum laierai é- Synagaga-rurn in Gallia Narbanenfi, ire: iflo:feditiafo: excârnunicaruni.Idimidente: rem fila»: non benèfibi eum vicinikfiiccedere, able-gairunt quendicurnliteru in aliae Galliaparte: ad Sapientenquiallie erant, â tante? officerunt, ut bi vieifi’im Excôrnunicatione:

Û Anatbemata mitterït Synagogù Gallia Narbonenfi:, omne:q:,Mm, qui peregrtnae une: (a. linguae addifierent, ml R.Moji:libre: legerentJanq uam bæreticon proclamarent. Narbonenfi:,ignëfèa’itianu perfoulofum arcenfiim conflicientenR .Davi dem

Kim a hi n m finern a tara Sapieniumfirorm. mernkgerunt, -ut ad fingula: Synagogue Reg!!! Caralonia à Arragoniæ profi-tfieretur, a: apud illo: inflanternpeteret, ut omne: Ûfingula-urbe:,Pravincia é’ Synaga a congregarentur, é de bac dfiidiooomponendo, malitiafirz’ i à: bominebue reprimendu,delibera.rent à confiiltarent. Kimchius iter ingrefuoæerfioere idud nonpotuit,fidiad’ver:a’e tempejlate-ac morba prapeditue, in mediaitinerefir bflitit. flood tamen coram agere nequi’vit, id litteri:

fieuprtylitit. Brew’ etenim non falun: ri Præilfllù illorum Re-gnarum Rabbintêrfid â ab univerfi: à finguli: Synagagu com-muni confinfitfolenne: Excomrnunicatione: à Anatbematumfiilrnina tranfinlfla fiterunt, quibue tre:fuprè commemoratiViri iiîi éprojlratifuerunt :paucie ramen,inter qua:primaa te-nait R.]ofeph filins Alphachar,Medicus,a’ R.Salarnanu-câvafledarum du: partibuo [lantibue à. permaneniibue. Net mirnoms Velu: entmproverbiumeii mmme a: un 8mm S: Omnisartifex 0st filium artificii fui. vidime rafapiente: Galli tre-

A!) LEC’TORE’M.morné. timore correpti fibre, in ut fiai fiai ipfi: punituerit,puduerit, à a Provincialibu: veniam petiverint, burnillime’fi aga dia: excufiirint. R.Schelomoh a Gallu fi dereliiîum,atque. ad [hum fiapum pro vota pervenire nonpajjeviden: , ad

. Cbrfiranarfirecepit. éprirno quidem viltfiirno: é- abjeflifii-me: quosq, ècamrnuniplebe accefiit, illuq’, perfiiafit, varia: interJudao: exfirrgere baretica: , qui perniciofao qumvu opinione: àR.Moji: Majernani: firipta’: imbibant : quandaquidem fuo:baretica: eamburerefileantfi aptare, ut â- .contra ipforum ba-retica: eadem madopracedant , (b- ;racipiant , ut fil Libri com-burantur, Liber videli cet Murex?a Liber Maddah. Neque bicquievtt ,fid ad Ecolefiajlici quoque ordinir Praaeresfi contulit,eademqj moda cum illit locuteur eiY, ira ut negatium tandem adCardinalem, qui tien: ibi Ecelcfiupraerat, devenait, ac Judao:in maximum periculum, maximarnq: ignominiampracepndrit.flac ei? brevuâ’ ummaria Hfioria idiote .narratia, prout eam exEplflolù ipfi: autbenticu â- Anatbemati: commemoratu exter-pere patati. Longum tadiafiim nimufiaret fingulao circum-jianriac bic perfequi. Qui lajciïreîâi’ronfielat

r Epiflolaa illa:,qua: fana: jam citavimru. De bue re loquiturAugufiinus Jufiinianus Epifcopus Nebieufigin Prafatlone

fia in buna librum ita firibeur: C çterùm fait Author lite can-didus,miniméq; fuperthtiofus s plus certè veritati addiétus,quâm næniis imperiums nectericorum Judæowm: quofactum efl,ut Judæi omnes Galli in unum confpirâi-int, Li-brumË]; incendio devoverint, quôd nimiùm vidererur fave-rc Chrifiianorum hærcfi. Verùm nonpomcrunt perverfæ

r alioqui mentis homines perficere quod commenti eranr.Habebatur namque Liber non in Gallia tantùm,fed per to-tum fermé Orbem in multa exemplaria propagatus. Parrô.quam-prirnum liber Me Arabica? ab Autbore conferiptue , interJudao: in Oriente innatcfiere à nomen abttnerecæpitaupive-rune, ut inlinguarn Hebraam inearum quoæ ufiern trifirretur,qui Arabie? nefciunt. [lino quidam eruditiane â fipientid in-figne: «MIN-anis pracipuêjericho ,è R.Samucle film RJe:

Ub** a -

PRÆFATIiO ’butiez Aben Tybbon,qui natione Hiflamu eratfidjericbuntibabitabat, inflanterflagita’runt, ut prouter egregiam , qui im-

. butte: erat,utriue ,turn Arabita,titrn HebraicaJinguaperitiam,bac antre in fi fil ciperet,atque ingenti bac bonifioio ipfa: abflrin-lgent. Woremgefi’it à, à quandoquidem in vivre adbut Au-tbor erat, eum de rebut dubitkper lattera: confieleba t. Iffir etiamAutbare adbuc vivent: Verfionem flan: abfobvit , a que utgenuina , vera 6* filmera approbatafitit. Teflantur bac dere non jabiru Prafatia ifliu: R.Samueltét Aben bebon , quantOpen praflrit ,fid ô" alla tian ipfiue, tient R.Mofi: Epifiola,me adbuc bodiè extant, 6* de bat re adiripojfunt.i In jucha-

fin firibitur,tliotpetii[è a 11.50,6, ut ipfimet trantferret eum inLinguam Sanaa»: :jèd rfiandfiîfibi nunc non efli integrum,verum a]? inter ipfosfapientem R.Aben Tybbon, de quaterne

fil, quodifiudfitprafliturua. LAI boa non quadrat eum eo,quod’Rambam ipfifiribtt in Eptflolafiea ad R.Aben Tqbbon,qua inti--pit 1:1 15:0 ’95: Ibi enimfiribit, fibi non conflittflèyatrem 51Wfilium reli qui; e, danet epiflalam ipjiuo atcepifit, du. Paf? i-ipfitm tranfiubt eum quoque RÎJehudaàh’Aichai-ifi’, prout in

Commentariie puffin: citatur:fididiuettrandatio non fioit ap-probata. Sic enimfi-ribit Abraham Zachuth in libre Juche:-fin ; man mm "un Su thWl b.e. Translatio Aichaeifi noncit congrua. Sequentibu: temportbue etiam in LinguanaLatinam convetfue fait. In Schaifcheleth p.6;.mentio]ît ou-jmdam R.Mamenu Itali, qui ltbrum More in linguam Lati-nam convertit. du il: autborjit illiua verfiani: , qua ab Augu-

jiino Jufliniano Epifc’opo Nebienfi edita eflfiperiorifi’cula, àParijiir impreflâa Jodaco Radio Anna 1:2o.dubito. Nam vide-tur ilie vixfi? circa annum 32 a. b; e. ante jêptuaginta circiteranno::illa autem ri Nebienfi edtta longe (Je antiqutar. Barn veràquad attinet, Virijirmrni jofephi bcaligeri judicium pour):que». meum bio referre male. I: in Eptfiquadam ad Cafiaubo-nurn itafcribit; More Novochim non potcfi fa’tis laudati.Etmox, Habco illum librum manuefcriptum fermonc Ara--bico, chamane Judaico. Quidam doôtus Judæus conver-

AD LECTORBM.tir eum Hebraicè, quem 8e nos quoq; habemus. Sed quiLatine venir, Hebraica, non Arabica, convertit, 8: quidemfæpè hallucinatur,neq; mentem Authoris affequitur. Paul-[à pâli; Magna lèges mendorum efiinLatino. Præterilla,’quæ ab infcitia Interpretis peccnta flint, acceflîtôeinfizitia.Librariorum au: Typographorü. Nain ferè fcmper legitur,fleoidltm, ubi fiiritualent legcndum cran Ex compendiona-ms efi errer. Ex eodem fonte manavit Propbetia pro Pbile-

fipbia. Banitatem,ubi Brevitatern lcgendum erat,oap.3z.lib.t.Sequenri capite,altitudo naturaluJEribendum aptitudo.1n-finita poflem ejusmodireferre, fi locusôttempus poflulaw-ret. Hac Seabger. lia reveraefi, ut incomparabilu tfle fiera:

foribit ; Infinitu liber illefiatet mendie énreribue, quorum plu-rirni ex infiitia Librariarum , qui Sculpture voterai compendiaé cbaraiîere: nenprabè intellexerunt , non pandore: ex infai-tia Autbarirprornana’runt. Centene: pefimpreducere laces, in ,quibue ille contrariumplanê amponit, quad Autber veluit. T a-"1153 in quibl: voce:,linea,periedi inte ra antife. Innumera: , inquibue exdiii’int’i’ienum corruptionefinfuïvetnudmvmnino,

vel cenfiefue: namfipijûmê, ubifenfue difiinflionem vel calenaliquod requifivit,ferme e)? continuatue: ubi continuari de-buit, diiiinbïio aliqua pefita. De vecibue depravattè nibil di-cam. Loea Scripturameq, ad mentem Autbor’nexpreflameq, etia"indicatafitnt. LÀüïfiI ad bac amniajêrrnentk âflyli pre tem-perurnillarum ratione impuritae , obfèuritae, diflîcultae. Inge-nuë bot teflaripeflum , in [ne dubii: fimper alarierern adbuctextum Hebraum mibifiqflè : tantum aboi? ut multurn api: indeacceperim. Perrà,nenpratereundum bic,quad iterum Cl. Sca-li gerin Epiflquadam ad Stephanum Ubertum baie Libre de-dit teflirnaniuni â More Nevochim,inquit, Arabicè à R.Mofeben Majemon confcriptus,literâ Judaicâ nond-um editus,cujus Hebraicam quoq; interpretationem habemus, Liber:plenus bonæ frugis ,abürufœ eruditionis , & TheologisChriflianis apprimè necefiarius. In dia Epiflad RichardvThomfon. Quantâ lætitiâ me affecerint tuæ eum libro Mo:

- à un 3

P R Æ F A T I O1re hannevochim,alio argumento,quàm epifiolâtîbî r0;bandum effet.Scito igitur,pluris mihi erre Librum, quam fi.idluegoçaœçwâ’y mififiës. Mimi): Elencli.Trihærafmp.2a.Qu 0d

etiam difertè in divino Opcre fuo Arabico More hanne-vochim difputat Rambam. [finaux Cafiuboma in Excrcità-iionibiafiiir tantra Bai-miam, Exerrii.u.n.13: Mofes Maje-monin More Ncbukim admirandœ doarinæ fcripto fixaAuguflJuflinidnw in Prxfiztma’sœplmnum Faucheriiim Sem-mnfium Archiepfiapnm; More chochim opus fané recon-ditæ à: minimè mvialis doétrinæ , in quo multa rationibus’demonürantur Philofophicis , plurima adducuntur , quæ

r miré conducuntôz faciunt ad intelligentiam Sacrorum li-brorum. Etfiibfinem ; Percipies porrô,illum,quæ ("antre-ligionis,religiosè, ,quæ philofophica, philofophicè, quæTalmudica Talmudicè, ac demùm , quæ font divina, divinètraâare. Sedpluribia teflimaniù adduômdiàfiiper edeo , p15.mpnpn m5 ’nn. Prodi ,odorator ipfemcc in cantharum cjus,dicebmlalim pi ci Hebrçifirmane Babjlanicg 347.14 bitfi’l

filzzæoh. ’ - -aluni»: 41mm Liàriim de nazie recenfèndiim à gaminé.imerpreutiqm danandnm, ædtidfiint, que me impala-tint à".in’vitirunt. Clin: enim 4m: fèx (irriter 4mm: Nebzenfi: ex-emplar in mamaflra incident, 4,15, txiqde 104371401 milita-nm ex collaient au» Même ne: confinant-r0: fleraremia, mn-un: a" obfmritazem (rpni vitale»: 4b initia flair» deprelyëdi-muait notifiât» indium firè ex i110 finflm tflqw ,fid-wx He-bnei tûditù wfizgid deprehmderepamerimw. .2114 m moufl-üm Ultra unifiai» ,fld du and moliminù 60’14"10! a appui-mm excitawit. Quint mini tantaperê pnflm à Viré: in 1213 lite-rai cruditæ’rpm empiéta Mir fibré: eum commendari à altérai

widi, pro imine , que «en ha linga; amorefèrar, (mm 85m1mute-r mm un: x1385": 85m 1m, Ovis pofl ovem , &fi-lius faquitur ope ra patrisfui,çy’unt fichai), flafla»: impudi-un"): ppm»: mibiperfimfifi, igfiriimjudiciofietm, illimi mon

. filin» molwrched â- (qqia nidmferê opera’fini panait)

A D L E C T O R E M .mai werfiene iflnflrarem, ne cemmnne benumfizcerem. 0prigimr divine eum Numine nggrefwfiim ,fidprepemedüm hie-merù mais impair deprehendi. Sabine? enim eôflacnln mihi [êexbieeènnt, en: me detnrebnnt à. in capte epere "tartinent.Ndm pater materiez dlflïcnltatem (fient enim Pniquepbicn in-ter Heôræe: intelleflie difiîcillimn) &flflw werê perplcxus efî:

cujnc "1.an mon fi arbitrer, pied iflnm 4d ExemplnrArnôicnm en»; lingumAmber nitemperzîn’t. undefiflnm.ne â ne me; Voeux? Pnrnfer in Hebrnum idiemn intredilxerit.de 0ere tùm edminicillic, 71m 4d menue enim, enfuma , tianVirement deflerilm judicie’c à" menine inprepefite eenfirmntuc,tandem Divina’ nfigflentegrntii ndfinem Opter perdtlxi. liftaenimjiim Exempleri 030117»er , tàm in pergnmene "Müll-

firipte. Imprefim exemplnr editnm a? Marianne, à ruâme-fle: me" "item Rnbbinerum cemmentnrie:,Ephodæi,S che m

. Tobh, (qui ntfcie an idemfit eum illeCalo CalonymoHe-bræo, qui Averreic Metnfbjficnm trenfînlit, il: inpmfieieneillica cammemernnlr: Calopyîm’osa Mini Green? idem; quadSchem Tobh Heârneâ’)Ü*’CmslËàÎÊQÏfifineïi’ïàreaîïcern-mifii

nttnlernnt â’nilxilieficernnt. Et’qiundeimprcflîim Exempldrmendnfirteffiïc une" , (peut ne» pnucn’deprehendi) appenti-nê tàm mihi afin) menufiripmm exemple"; ex que Mn cerrige-"promptement; refertim «me 1,45146. b. ubi daguet lime e-mifllefiiêre , qnmfinê rififi, hecfilgfidie divinnre à cery’eôïnreneme petniflèc. me; enter» ne» gemmera, tùm de ipje libre,en)»: de mec lieue [dore , idemjndicium [4mm iri preeèfcinm,becpmfircim rempare, que nenfelùmprepter armeriimflrepitncLege:filent,éflndin preflrntnjecent ,ficicna’ùm illnd chreerü’

man 85 un: nm un: 85 man on ne. Si littcræ , non arma:fi arma, non litteræ, in Avoda Sarah peg.ze.c.z. fidé’fifigu-[enfin , ne littene, du»: ndfiimmnmférèpervenernnt, in ime

fimnljncent: nttnmenpreptereè nenficpprimendum eflè ceqfili.u: ne» nebekfefàmfieipefleriuti mnxime 4r6eresplantamnc,de: elernimm ; fic â hic Mite: ratio habena’n, in que ermmqllihac alignnndejindiefièc "parenté damnent. Nec ramifii-

P R Æ F A T I 0êite,quin Ü" nnnefiiturifintqui aquiu: de eefintjudicaturi, é-idiuc uficmpeaflefluri ; ii videlle",quipaulleprfindiù: in Plei-

* [plagia Hebraieamfè demiferunt; mon Un: crû un manu nui?aman mon me: na Corda Iàpicntum oculos habent,qui-bus cernunt ca,quç fimpliciores non vident,inquit en noflerAuther in Epzfiolo de Ajlrolegia. Si non aâfeluiè w! ad fari-nom, me! ad filucem fient neccj’aria ; [cire tamen illa â intelli-gere nihilnecebie. Si nenficntfapientia ipfmfint 1103115 mamelu. delitîæ , condimenta, vcl, ornamenta fapientiæ 8c do-ân næ , ut R.Elie[er de foiemin Maibematici; leqaiiur in PirkcAve s cap; Si non omnia benafiint âprajlantia,erunï aliqua:acproindc legamw en, prout R.Meir Rabbinorum libre: en le-goncier menait; par 1mm: En: 13m aux: nm Qui malograna-tum (dicebat) invcnit , comedat medttullxum ,8: corticemabjiciat, in Clugiga fol.1,r.cel.2. Ea quedattinet,quofortè Rel-Iigioni Cârifliana contraria in eo videripeffintgualia nonnullavirgula" cenferia’ in margine tetigimmmonfiint mult4,nec ama-rulenta. ’Reiicereâ "fiacre non wideoaturcenfiilzum. du-Inerem caflrare Minima. Nome i114 in interpretabitnr , ac fiamen approbarentur; nome etiam illi’c fidueemr. Non nzfi adoche iflimmodi [une legnntnr, quifirmiorijudicioficntpraditi.Et in Ethnicerum ne"; tatin reperiuntur , qui tamen mon:neflrn ide?) non exterminantur. a: ne multa mntineat,qua eiii’que! nojlrer, éfirtêflaniù: épient)?! reperiuntur : 4114 tamenplurima quoi, babetpeculiaria, qua eefirwatienefunt d ignifi’i-ma. Varia fient, que ante hac, à" buen ufq, Viri dofii ad bonarumlimrarum illuflrarionem inde pretulerunc. Erumfertè câ- im-pifierum, qui id fadent,- â melzù: face)? hac werfiene anfintipointent. Pratercafi nihilaliudloaeeretfiane ramon militaientnon centemnena’amprallat , quid immenfe: in Helzreica lingueprognflua inde face" poterie, qui eum Hebrae confine volet.Nfllh moflera-fient praceptore: ad Rabbinica legenda, quamferipta talia, qua in lingue»: aliquam "vulgarem tranxlata, adHeoraica intelligenda ne! veluti manu damne. mamfi "vocal è

fintcnn’a alicujuofinfm moufle mamfi’flm sfacilî- eiiam confia- .

4 A D L E C T O R E M.lit de legendi ratione, (r panifie adjiciendà. In tranifirendeeam rationem ebfirvavime nimu Ion ne Heeraica dzflione re-cederem , non etiam mordieu: nimà illi adlmrercm, ne welfinfuc

je"! obfc’uriormelfàntzégratia à fiaturigeperiretât) lum ma-teria attemperare ceafiucfiii , qua eum Philefepbica [il fifi lyo-lafltca, talem quoqfirmenempeflula vit. Quedfl alicubifertê"ravi, cegitandum. in tu»; vaflo Operefieri aliter 712x peflè, acprofiterai cendonandum. de); ratio e57, cumfintentia welpe-riodue aliqua tantùm ex même tranxfiriur: alia, a)»; integerIraflatue. Si firme (-2 flylue non al:in a? adpalatum â He brai-

fmum redoletfciendum , in lofe etiam indulgendum ali-quid, qui in lingam Pleine flfldtfi exinde preficere cupzunt, nein collatiene impediantur. Et certain efi, vix impure eflepoflêea , que ex alia lingam à. ne aliojunt iranslata ; in bâfrafirtlm Alingule, que nenfiint ufiialei, fid ex ne"; addifiuniur : femperaliquid ex [file Ambon? é» lingue originale? adharet. Sapè e-

tiamfingularesfiibfiint employé: &energia, qua; lieenter re- i ltinere à deéïik intellifendaa ac dyadicandao propenere volu-mue. Wajereïrjucun inti; giflâm- e noïnonïmzrgr’nali-bunfed à Indicibuc Librnm illullra ’UÏ. Loeorum Scripeura In-dicem, qui in Hebrae codiee erat,reeinui eo mode à" erdine, queillic reperiiur,fêd Latine tramlatum , à" adjeih’c librorum . ca-pitum,â’ verfuum netù,quaibi defient. panmixie quidcm crac,Hebraicum quoq, textum à nome adjungere, c? èrefuzfletfidcertefiint mufle, qua illud nunc impedwerunt. un wdeâmquo

vuleu bac accipiantur,â’ illa dejîderentur , poterie adbuc

fierifi Demgratiam , vire: à waletudinemprero:get. -Script.8afilea x.Kal. Mare. Anne

(la [J c x x 1 x.

au» 9mn un nonnS aman mon w:D’W’IUD

flpîpn un ’51! 1119m

fipm mana-111mm:Hpm npSuo 1mm

prm une anar-mua!Mp1: u tu: 1m 01sz ’53

rimant: mon 7mn meripant: muon mono

Mp1!" 1115:3: m1553:MP195 0:5 nm! mafia

Hpum mye par arum: :1an une) mît-D1311.

mon: 1:1 851111.15:nm a: nom man 5:1 .

mm nous on: 5: math1’131 on m2675 0’81153-9

mon mon 537133518: amon pour! mon mon ou

on» "nos; nua on m12011100111 un: mon: un

mm mon!» mm up. mon w Su 1135:1 m on).

inconnu-fin math:

PvRÆFATIOAUTHORIS.’* le 1 T Samuel Filius Rabbi Aben Tybbon; Sicq firipfic Author ad difcipulum fuum prqflantijfi-

q mum Rabbi Jofiplo Filium Rabbi Jebuda , cujuc re-- quieifit inÔorto Edenir.

Ex un rempare primùm ad me pervenifli,& nomen tuumîndifcipu arum meomm caralogum referma voluifli, incredibile efi.quanti tefemper fecerim , rùm 0b fingularem tuam in fludiis indu-iüiam,tùm ab fummum tuum ad res fpeculatival,quod ex carmini.bus mis percipere potui , defiderium. F uît autem, cùm littcræ 8:carmina tua clegamifsimè compofita , Alexandriâ mihi reddit:fument, 86 priusquàm vis 8c acumen ingcnii mi mihi explorata ef-fent,ut cogitarem , defiderium 86 appetitum mon! majorem ferté

l cire apprehenfione tuâ. Air poftquàrn apud me te exercuifli in RadioAüronomico, 8c reliquis difciplihi.s*MîthemIricia,-fquamm fun,-damenta jam aligna ab allie hauIèras,) (api-à quàm dici portait de te

fvifus film, propret excellentcm , quam in te deprehendi , ingcniiEnnitatem, 86 nanuralem ad Artes iflas liberalcs animitui inclina-tionem,faciléq; permifi, utinillisinfiruereri: ,eô quôd jam tùmcognofcerem 8c præviderem,quisnam 86 qualis futurus cires. Cùmetiam fondamenta Logica à me didiciflès,multùm meam de te con-ccpram fpem 8: exfpeâationcm adauxifii , adeô ut dignum te cen-fueiim, cui Secrets. librorum Propheticorum revelatcm,ur ca in illispoiTcs nome 86 obfcrvare, ad que: perfeâos refpicere &animumadvertere convenir. Itaque incepi digitum quafi in quædam inten-dere, 8: fummazim ex illis nonnulla tibi proponere. Cùm veto ul-teriùl à me parerez 86 flagitares, ut accuratiùs tu Theologicas,mcmcmcj5Loquenrium chtæ tibi cxplicarem,ac quid de illorumrationibus 8C probationibusfcntirem , an fcilicet fin: demonfirari.væ nec’nc,indica-rem 3 cumq; viderem, te doflrinæ illorumguflumab alio jam accepifle,& ita, ab unâ parte, teidifficultate reterreme,ab a-lterâ,animi mi generofirate ad res excelfas 8c arduas te follici.un;e,perplexum cil-e , noiui honcfliflimæôc æquifsimæ tua: po-

ur"; z

P R Æ F A T r 0’ Enririoni hac in parte deal-e; [cd monui poriùs, ur merhodicè 8: ordilne omnia 8c filigula addifceres, au]; ira non fuperficiariam, fed foli- Ëdam rerum cognitionem ribi comparantes , 8c quoriescunq; toto illovrempore, quo unà converfabamur, (lubine aliquis Scriprurælocueoçcurrebar, vel diâum Rabbinorum, quod paradoxum aliquiddocere videbarur, in id omnibus viribus incubui , ur verum ejuefenfum tibi explanarem. ando aurem Duo Opr.MAx.vi-fum fuir,no: feparare, ruq;,quô faire rua te trahebanr,concefsiiies,ingrara ifla feparario.,& fuavifsimæ converfarionis ruæ memoriame excirârunrad prælènrem Librum (de quo ra præfenre non co-gitabam) ribi ,ruiq; fimilibus ,ur urpaufl fin: admodùm ,confcri-

endum, qui 86 in cerra capira cil diflinâus,& mcrhodicè el’egan-tique ordiueomnia 86 fingula perrraâar. VA LE.

Dieu SamuelFilizu Juda ETibben, fic ait Author;9mm a, mon"): fac mihi , b D a u s, viam, in qua incea’am, nam ad I

T e attelle animam meam.rafla-1,34. ad ver. b Viri, clame, â me: mea ad filin beminum.

Inclina aure»; tuamv, à. audi verba Sapientum, 6’ apparie r

cor tuum adfcientiam meam. .smm é, 4,. I LI B RI huius famma &argumemumconfifiirgprimàin explicita; Igemmai»), Li- dis quibusd’am Nominibue, quæ in feripris. Propherarum occurrugr. ;h” Illorum Nominum alla fun: Homonjma à aquiveeu , quæ fimplicee

8c imperiri inrelligu nr fecundùm quædam ranrùm illorum , de qui- lbus dicu mur: alia funr Metapherica , quæ’ vulgus hominum capet:folenr in prima 8: narurali figuificarione, à qua funr translata: aliafont Analoga, de quibus quandoq; credunr,quèd fin: univoca,quan-(log; quôd finr Acquivoca. Non cil: aurem nabi: propofirum , illa ilvocabula explicare pro vulgo , vel tyronibus in fpecularione, velpro illis,qui fludenr ranrùm in fapienria Legis,(nam Libri hujus,&aliorum huius generis, inrenrio eii,docere fapienriam Legis fecun-dùm verirarem 86 ex fu ndamentis); fed propofirum nabis cil, in-flruere virum in Lege nofira perirum 8: eirercirarum , veram illiufidem renenrem,in doârina 8c vira perfeaum ac inculparum, Phi.lofophiæ gnarum, inrelleâu deniq’, fannm,cui fenfus Legis lirrera-les nonnuuquam movenr fcrupulos,qui vel ex r: 8: picprio Radio,vel ab alio proprium Vocabulorum illorum Æquivocorum,Mera-phoricorum 8; Analogicorum, fenfum inrelligir, arq; indeperplexucreddirur, an intelleflum fuum fequi,& illum Vocabulorum fenium,

Proverb. 2.2.17.

AuTHo’R’rs.quem ipfe addidicir,abjicere debear,(quod fadens exifiimabir leabiicere fundamenra Legis) 5 an verô illum fenfum debear am pleâipofi-habiroinrelleé’tu fuo,(quod faciens depravarionem vel derri.menrum’aliquod Legi reinferre arbitrabirur),8c ira in c0 itarioni.bus ifiis imagimriis hærens,anxius 8c follicirus, quomo o le indeextricare debear, i gnorar,

Deinde verratur hic Liber,in Explicarione’ abflrufarum 8C ar-Canarum Parabelarum, quæ in fcripris Propherarum occurrunr , dequibus non exprefsè dicirur,quôd (in: Parabolç a (cd ira proponun.rur,urindo&is 8: imperiris videanrur elleinrelligendæ feeundùmfenfum ipfar-um lirreralem, neq; aliquid aliud fub illo corrice laté-re apparear: verunramen à Viris doms 8c inrelligenribus expenfæ8c examinaræ feeundùm:fenfum lirreralem, fempulum flarim 8Cnodumin mimis ipforum relin’quunr.. Hinc quia, dam illas Para. Cur Liber on:bolas in hoc Libre explicamus, [crupuli 86 nodi ifiifolvunrur , More 13"" .M°’°

Ç . . . evochim,b.e.àevecbrm,h.e.Doaerem Perplexomm appellare illum volurmus; non Dflflpvlm.quidem quôd omnia, fed quèd maximam parrem dubiorum illo. mm?mm gravifsimorum adimar 86 auferar..’ Non efl aurem, quôd qui: perfeétam 8: abfoluram Vocabula-rum 8c Parabolarnm, qua: ramendas [ufci in, explicationem acdeclararionem à me deiiderer , aur expeéter; 1d enim "ne Tapienrif-fimus quidam 86 diferrifsimus: on; 8L linguâ fuâ effare poiler , ne.dum calame 86 libre comprehendere): quod ideè moneo, ne flultil8c indo&i3,qui ramé fibi egregiè videnrur fapere, Liber hicce meus[corme veluri fit 85 fignum, in quem infciriæ 86 ignoranriæ [iræ fa-girras conjicianr. Et de iflis rebus egimusiam-pridem in magnanofiro Opere Talmudico, ubi inter alias quoq;& hoc monuimus:Opus Berefchit elfe fapienriam Naruralem 3 Opus Mercaval: fapienriamDivinam: 8c ibidem quoq’, diâum illud Sapienrum noflrorum ad-duximue, In Open Mercavah ne coran: unira guidera , niji fuerit jàpiem,intefligen: , à eum "adent ei fimzma tamier» égenoralia rapin. 04m:non cil, quùd 8c hic aliud , quàm fumma 8L generalia «pinière;&es,& illa quidem non cerro ordine rradira,1ed hinc inde per rotumlibrumdifperfa,& aliis rebus, quas declararhus,quafi immixra. In.renrio enim mea efi,exrrahere quidem 8: elicere è fa ienria Divins",feu Open Mereaval) ca, quæ maximè fun: realia, ed ira, ut lima!occulrenrur 86 abfcondantur, ne contra intentionem Divinam age-re videamur , à qua difcedere fummum nefas ducimus. Nam vide-mus,quodin ea,quæ fingularia funr in Apprehenfione Dm , ce-

Ü’Iii 3

P R Æ F A T r oiPûlm.zy.r4.’leriïur 85 abfcondanrurficur David dicir:Semtum D o M I n17 timénril

busant. Qgin-imô’ prohibirum uoq; en fapicnriam Naruralem pe-nirùs publicare 86 manifcllare, unrq; in illa quædam principia, quçneminem claris 8c aperris verbis docere liccr. Undc de hac dicunrSapienre: nollri , Et mm in open Benfiln’t daubas. (hgàd fi aurem qui:illas res omne: libro defcribere 8: explicare veller, perinde facerer,

u ac fi mille 86 amplifia hominibus illas explicarer. Argue hinc vide-mus,apud Prophera: ifia etiam fub Parabolis elfe propofira, 8:Rabbinos noflros,juxra Sacrorum librorum flylum 8: confuerudi-nem per ænigmara 8c figuras de illi: loqui folcre. CaulÏa en, quôdinter illam (fapientiam val Theologiam Naturalem) 86 fapicnriamDivinam magna fit affiniras 8: convenienria , nec exiguam Myfleqriorum fcienriæ Divinæ parrem confiiruar.

ami", 4"", Profunda aurem illa Myficria quad arriner, nolicxillimarefillabenfiariù mi in perfeâè 86 ad amufsim ulli Hominiefre cognira: nequaquam 3 ve-hm’mb’" rùm quandoque veriras nabis lucere 8: fplendere viderur inflar lu-

cis veldiei, poilai verôirerum occulrarur vel à Narura , vcl à Con-fuerudine , ira u: ad priera naîtra: renebras ferè reverramur , 8: fi-miles fimus iis,quos in denfifsimâ noms caligine fulgura fubindairradiant. Hoc paéto quibusdam ira crebrô corufcare 8: fefc in-vicem [oient confegui, ut nullum quafi animadvemre polish: in»!terfiirium,fibiciuem continuâ luce verfari videanrur,& nox illisfiri’nflar’diei. Talis en: magnas gradus illuminationis Prophera.

[Deut.s.31. mm, de que dicirur,Tu un": [i4 bic miam. Item , Q1512 radiait luxhflflü-facieiejœ. Aliis ira corufcare folenr fulgura,ur longum fir,inrer unum

86 alrcrumfpacium ac liitervallum. Et ralis cil communis gradusmajoris partis Propherarum. Aliis unicum ranrùm rotâ noâe fulgur I

51.111.345, apparat. In hoc gradu funr illi, de quibus dicirur,Etprapheuîrunt,à mm addiderunt. Aliis accîdir,ur unicum fulgur par diverfas coru- ,fearioncs magne vcl’pârvo intervalle diflanrcs apparear,(hîr cf!rabonnit Aurbarù finfia, juxm Schem Tobh). Invepiunrur criam . .quidam,qui plané non pervcniunr ad ralem gradum ,urrenebræipforum àfulgure illufirenrur,fcd ranrùmà corpore aliquo pure,lucide ac fplendido, ur lapidc,gemmâ,vel fimilibus,quç in rencbrislucem folenr fpargerc. Et hæc lux quo ;,quam vis tennis &cxigua,guibusdam non lamper 8c continué , Pcd interruprè appairer, quem” .

- oqueluccns,quandoq5 non, inflar flammæ vel aciei gladii verra-rilis. Et hi flint gradus, fecundùm nos flamines diflinguunrur inApprehenfionc Dei. (Lui verô nu am omninè lucem videnr,fed

perpe-

: 4 -:.Ë--

A u T H o R r sî.perpetuô cœcorum inflar palpitant, font illi, de quibus dicirur, Non pmm,a,,,,;fiiunt,neq;inteüigant,in rachis indefiuenter ambulant, 86 abfcondita cilab illie veritas,licèt luce meridianâ clarior fplendeat ac luceat, lieurallbl legimus , Non viderant lumen Iucidum,quod cf! in Cœlù. Et hi Jobî 57-m-funt vulgo: papulorum, quorum nullam rarionem in hoc Librohabuimus. ’

Porto fcias,quôd perfearorum quoq; aliquis,ut ut v!ller,nô poire:tamen velminrmam Myllerii alicujus partem feeundùm eum gra-dum,quem ipfe haber, perfeâè 86 fecundùm ordinem, 0re vel cala-mo, ut reliquat difciplinas explicare. Vetùm idem hic ci, cùm aliosdocere volet,evenier,quod illi accidit,cùm ipfemet didicit; ut finali-quid nunceivideatur clarum 86 apertum, mox iterum obfcurum 86occulrum,quafi rei narura ira elTetcompatata. Proptereà quando Sa- Car étym»;pientes voluerunt al-iquid in hoc argumenta docere 81 proponere,per Parabolas 8c ænigmata tantùm id facerunt,idq; multi liciter 86 qui": 3mm-varie admodum. En quibusdam proponunt rem , quam ocete vo- m î Alunt, in principio Parabolæ, in alain in medio, in aliis deniq; in finefilins, quando ftilicet non inveniebant aliquam, quæ tora à princi-pio ad finem rei propofitæ convenirer; Œandoq; res fubjeâaJicètuna fir,difpetfa habetut in pluribus Parabolingn è etiam à le invi-cem diflantibus. Aliquando, quod profundiuse ÎParabOIa nua;Parabola cil rerum multarum, ut initium illiua huic , finis veto aliirei conveniat. Aliquando tora aliqua Parabole ad duas res, fed pro-pinquas , [peint 86 pertineË. Itaque’qui fine Parabolis 86 ænigma-ris docere vult,is in verbis fuis tamis profunditaribus 86 merapho-ria uti cogetut , ut illæ æquè obfcuræ fin: futuræ arque Parabolæ 86ænigmata: ira ut videanrur hic Sapientes fingularem infiinâumDivinum fequi , quemadmodum difpofitiones ruas naturales fe-quunrur in aâionibus naturalibus..An’non vides,quid egerit DeusSanaa: 86 Benediâus , quando nosrperfeâos reddete, 86 moresaâionesq; noflras Legibus fuis praCticis dirigete corrigerai; vo-loit? que; enim hoc non benè porerat fieri fine præeuntibus qui.busdam fententiis intelleâualibus, quorum principium cil Appre-heh fic Creatoris caprui noflro convenien s; 86 hæc non poterat per-cipi nifi 0p: fapientiæ Divinæ; fapientia’autem Divina non pofsitacquiti , nifi poll fapientiam Naturalem, (mm fapientia Naturaliscil contermina fapientiæ Divinæ,eamque ordine doârinæ præce- 31;"??? ":1:dit, ut iis notum efl,qui in hoc fpeculationis genere le exercent); mm 5mmideô principium hbtorum factum Sacrorum exorfus cit ab Opete wigwam ilU:

q V I mre- CbOÔÏ" Ï

PR.ÆFATI’OBerefcbitb, h.e. à fapientia Naturali,86 tùm pr0ptet excellentiam acptæfiantiam illius, tùm propret infufficienriam 86 imperfeâionemnofltam ad appreliendenda ifia,indicavit nobis tes illas profundas,qua: fapienria Divina indicate coëgit, pet Parabolas , ænigmata,86vetba abftrufa valdè , ficutdixetunt Rabbini nofiri piæ memoriæ:Indium opta Bnefibit Garni à Sanguin mm ci! pojs’zbile , idrinà abfiilutè

dia? Scriptum: ln principio rreavit D6146; quibus verbis- admonere vo-luetunt, tes iflas elfe abfolutas , claufas , nec apettè explicatas, ficu:

Eccl:f.7. 1.5. ait Salomon a Prend eff,quodfaflum cri, (b.a.fipientia Naturalù),é’prv-

fumium profundum, (fitpicntia Divimfiil.) qui; invenier illad? -Ptærereàetiam ubiq’, urus cil (Dmfvilim) vocabulis Homonymis,ur vul guspro capru fuo 86 tenuitate ingenii fui une, 86 perfeCtiores alio [enflailla intelligerenr. Hæc omnia quod attiner,promifimue jam pridemin Commentariis mûri: Talmudicis , no: illa explicatutos in Li-bto de Prophetia,86 in Libro Conciliationis,in quo polliciti fumuaExpofitionem Alle oriatum omnium dubiarum, quæ primâ front:remotæ videnture e à veritate,86 è viaintelligibilis exire. Polie:-quàm aurem ante multos annos Libtosillos incepiiÏemus ,86 jampauca quædam confiripfifl’emuamon videbatut nabis reâum,quôdillâ viâ aggtefticiTemus entplicationem iflam.Vidimus enim,fi per-fifleremusinoccultandis-86ultetiùs inVolivendirillia, quæ accul.tandafunt , in Parabolie nos non egteflbros priorem viam 86 me.dum,fed individuum unum pro alio ejusdem ipeciei permutaturos,(hmm nibilmvi praflitum): quôd fi veto explicaremus illa , qua:explication: indigent, operam nofiram parùm convenientem 86decentem fututam; quia videremur Allegorias 86 Secreta Ptophe.tarum Populo velle revelare. Ptætereà vidimus, fi in Allegorii s illisfpeculetur imperitus 86 indoâus aliquis è plebe, quèdmullum fit .plané concepturua ferupulum z indoao enim, 86 Naturæ terumignare, nihil novi cil , credere illa eiTe quæ cire negueunt, fcd funtimpofsibilia; quôd fi veto in illis fpeculetur Vit aliquis perfeétus 86eximius,illum vel acceptutum cas feeundùm fenfum ipfarumlit-teralem,86 ira finiflram rantùmde Aurhore comeprurum opinionë,eumq; pro impetito repuraturum,86 hac ratione fundamentis fideinihildetrimentiillarumirisvelcrediturum, illas intetnum haberefenfum, fiai; in turc navigarurum,86 nil nifi bonum de Aurhorequoq; illarum cogitatutum, fiveillud intetnum noverit ac intelli-gar, five non nôrit.

ŒOCÎECS cùm in hoc Libro mihi propofuerim,unâ Expofitioni s

’ i V viâ

AuTHORIs.via exponete rationem Prophetiæ illiusq; graduum,86 explicatio.nem Parabolarum libretum Propheticotum , proptereà deiliti à te. -liquis duobus Libril , 86 fatis duxi breviter de fundamenris Fidei,86gonctalibus articulis agere,’ad eum ferè modum,quem in 0 8ere no-!er magnoTalmudico obfetvavi,nifi quèd in hocLibro mifii res efteum eo, qui Philof0phiæprincipiis cil imburus , qui fcienrias vernenovit, verbis Legis credit, 86 in fenfu illorum perplexus cit, propret;vocabula æquivoca, analoga 86 metaphorica, quæ in cit occurrunr.Adducemus tamen in eo quandoq’, caput aliquod,in quo nulliua Vo-cabuli æquivoci fier mentio,fed quod vel Fundamenrum tantùm no-bis lierne: adraliud , in quo de fignificatione alicujun Vocabuli age-tur,quam in illo capire nolo rangerez vel Parabolam aliquam ex-ponet,aut de re qua piam monebit,quod fit Parabolawel deniq; con-tin’ebit expofitionem terum quatundâ incognirarum,in quibus,pro-

ter homonymiam vocis,id,quod veritati tepugnat,Cteditut,ur cùmId,quod Parabole loco adducirur,fumitur pro te perillam fignificatâ,vel fign ifitatum pet Parabolam,pro Para bola ipf a. His ergo fic præ-mifsis,fubjungam nunc Propoirionem quandam, quæ ira habet.

Scito,clavem l iitelligenriæ 86 feientiæ veritatis omnium corum, [mm-gang, 1...qnæa Prophetio diùa funt, cire Intelligentjam [enfût 86 verborum 46014"ng cla-Patabolarum. Nôfli enim id,quod dicit Deus apud-Holëam,Per ont. 1’me "ml-

. . . . . . t l f .me Propbotnrurn propeno fimthrudmu. Item illud, Aemgmame loquer:. mignon, àparabolirè loqucreparabolam. Nôlli etiam, quia nm crebtù Euch.i7.:..

Pmphetæ parabolis utuntur , dixilTe Propheram, A44!) Domine, ipfi Ezech,1,o,49,dicton: mihi,An’non parabolirè loquimr parabohu ifle .? Non ignoras infu- .pet, quid Salomon dicat ab initie Provetbiorum fucrum , Adinrelh’. Proverb.l.5.gamin»: parabolnm à" eloquutionemynba Sapiontum (9’ mignard 20mm.Sic legimus apud Sapientes nofiros in Medrafch; Caireifueruntfi. Voyou Logiofi-initia verbe Logis, antequàm’exfimexijfit Salomon? Pana , :14an aquafimt Zgzfi’" P"-

profunde (yfiigidcm Homo nequent de illio biben. defeoitpruden: à in- ’ ’mon; quiopiom? Collignvitfunomfuni (yfilum fila, «gy in: [nudité bi.bit: la prognfiucefl Salami": depnraûola ndparabalam, à de verbo uno adalitai, donc: peuctnîrit in ipfiom Legicfoflnm vol riflornnm. Haâenus illi. *Per verba autem illa Legis,quorum mentio Erin Medrafch,86adquorum intelligentiam penerrare nos dicimus pet intelligentiamParabolarum,non intelliguntur , ut cuivis confiat fanâ mente præ-dito, verba Legis de ritibus 86 Ceremoniis,ur, de Tabernaculis con-fieiendis, de tamis Palmarum, de quatuor Cuflodibus , 86 fimilia:Ted intelligenria terum profundaruni 86 occultarum. Sic dicunt ibi-i

a l Il Il in in

P R Æ F. A T r 0*dem ; wmodmodum fi quia fiolum val margurinmt pretiofm nmifit’inL

mana fimi- intima dommfioæj, candela": unira oboliuocendit, camélirerum "peut : ficb5 5404614 11.51”, Parabole nibil omninàfiont nulliusépmii, à ramon par ou videmuo à oo-âzgampzmï’ gnofoiimu verba Legu. Hæc f tint iterum verba ipforum , in quibusani-

01mm, madvetre, quomodo inrerius vel’ inrimum vetborum Legia velurïmargariram , fenfum autem lirreralem Parabolæ , nullius omninôprerii elle ollendant; quomodo etiam fenfum inreriorem Parabolæ,lûblirreræ exrernæcotricelatenrem, afoimilent margatiræ pretin-fæ in domo obfcurâ,clausâ, multâ fupelleaili, multisqueinllru-tmentis refetrâ, amillæ. Ogemadmodum enim Homo amilfam mat--gariram quidem in domo elle novir,fetlnon vider eam,nec novir ubilir,86 quafi penitùs ex ipliu: porefiare’ell elapfa , quia ab ufu ejus at-cetut, donec accendat candelam; ira eadem quoqs’rario ellinrelli-genriæ, quam nobis fuppeditant Parabolæ.

Proverbayat. Dicir Sapiens; W414 aurez ou»: maskijorhfigura’r argon--un , en? urbwn diflumfia’r madré , ad, cujus (liai explicatio-*

nem attende. 4 . .Mmkgjotb five Figuræ illæ,fu-nrcorpota feulpta , fibulpturis pet;plexis vel tericulario,fubrilibua , 86 petforaris a -înllar apetis auri-fabrorum; vocanrurq; ira, qui: per-iHa virus tramât BrpenertanNamvetbum Hebræum Nifiblqtpb vel Hifobkipb, Prof icere, Refpi-

derivarut). Dicit ergo, Mala aurea , operi rali a-rgenteo, reticulato,86 petfbrato inclufa , Parabolam elfe Verbi fuis modis diâi. mot!quam fit admirandum 86 egregiè diâum, quæfoadvetre. Airsln.

.flifnziliwdôî Vetbo,quod duplicem habet faciem,h.e.in quo cit aliquid appareil:

ïümfowîfz quod viderur, 86 ali quid abfconditum, tequiri , ut exrernum 86 apc

IIHMMM. parent firinltar atgenti , intetius autem melius externo,ita utinretillud, 86 externum, ea fit proportio, quæ cit auri ad ’argenrum: dein-*de,ut exretnum ira fit comparatum,ut poliir Leâorem atrenrum deeo ,quod intetiùs ell: , docere. Sicuti enim mala illiusmodi aurearreticulia argenri perforatio obduâa , cùm de longinqno 86 fine at-tenticne confpiciuntur,videnrur elfe merè argenrea, propiùa auteminfpeaa a viro acuto"vifu prædiro , ollendunr quid inrùa conclufum-habeant, aurum videlicet 5 ira quoq’, in Parabolis Ptophetarumvbearæ memoriæ, exrernum 86 apparent comme: quidem fapienatiam, quælmultiplicem haber utiliratem in ’confetv’anda 86 dirigen-da Hominum focierate, interiùa votô continer fapientiam, qua:

11089i l

A ocre, in Tatgum tranrfertur pet Ijlorbe mon (onde i lud Markjjotb l

A u T H , on R r s .au; etudir de iis, quæ in Relligiene funt credenda 86 ampleâendaï

Parabolæ autem Ptophericæ duplicis font generis. ln quibus. Pan-uam.damenim fingulæ vous rem ali uam peculiarem denoranr: aliæ dmfimrmn"werô funt,ubi rora Parabola rem ignificatam roram exhiber,in qui-bus multa uidem habenrur verba, fed non fingula pondus habenr,86 rei fignificaræ aliquid addunrs verùm inferviunttanrùm ad ele-ganriam, vel,utrem tante margis occultent 86 involvant, fequun-turqgverbaratienem rei illius,unde parabola cl! defumpta.

Primi generis Pa rabolatum exemplum ell 3 Er.eooe,foala m4314 ont scutum:MerTmum , étant ejustungobur Cœlum. Nam vox Statu docer dete una s Enfin ont , de alia; Et impur ojm tangebat Cælum, de rettia 5 EtAngeli Dei,de quarra; Afændebunr,de quinta; Et defi’endebuntper rondefexra 3 Et «ce Dominant flabatfirper il!4m,de lèprima. Ex que videa,fin-gulas hujus Parabolœ voces, rei pet eam fignificatæ aliquid addere.

Secundi generis exemplum en: Perfenejiram donna mon, perfene- haverons:flellaprojliexi, à vidi inter fimplim , confidoruvi inter film juvenem ou. Arentem corde , tranfeunmn par planant, juxM ungulum ajut, (r pantin.donna ejiugradiebotur, in rrepufculo, in refilera dia, in tencbrù mon; (r ou.ligine, (r «rentoiler in ocourfum ajut, amura mmm’oio (7j mon torde, quetumultuofio ou: à pnvnfigâ’a nuntf "53.164115 (11”41 "669?. à approbati-

du aunât. Saorifiriu purifia; fun: mihifi’r. ronfla egrefiiifiun in atour-fiun notât. Ommentu ornavi labium inanimée Veni, inebricmur amari-510,06. quia non a?! virin dama fun, (ra. Ligamn agami tulit in manu[34,641 Derünarofeoit eum multitudine dulrodinùfirmonùfiii. Ex omni- zbus enimillia nihil alind difcimus , quam non fequendat elle ille- -cebras voluprarum corporalium , quatum omnium caulfam marearialem comparu fœminæ metetrici,86 adulteræ mariai habenti,fu-

v pet quam Parabolam exllruxir torum luum Librum.IExplicabo au-remjn capiribus quibusdam illiut Libri fapientiam illa-m, quâ Ma- Mania fimiü:teriamcomparar eum 111mm adulrera : cur item Librum fuum obfil WINM ’gner 86 claudarlaudibus Mulieris llrenuæ , quæ non fcorrarur, [cdornatu-domus fuæ, 86 marito fuoconrenra ell. Nam omnia impe.dimenra86obllacula , quæ Hominem in perfeâione fila pollremaùnpediunt, omne: imperfeâienes , omniaq; peccara non aliunde, iquam à parte mareriç proveniunr,ficut alibi in hoc Libre exponam.At ue hæc cl! fumma rotins Parabolæ , ut non fequatur Homo fen-fua . irarem,h.e.materiam fuam tantüm. Materia enim Hominis pre-xima, eadem ell: eum materia reliquorû Animantium. Pelleaquàmergo tibi hoc expofui ,86 feetetum iltius Parabelæ revelavi, non elt

o t a a a 2

P R Æ F A T I o * pôd velis omnia ea,quç in Parabola habenrur,invenite quoq; in te

gnificarâ: verbi grariâ,quid fibi velir,quôd dicirur, Sarrifioia Eutha-riflirafimr mihi,e’9’c.quid item fi gnifi cerur,cùm dicitur,Ornnmentu on

and labium meum-quad item incrementum rei fignificaræ accedar,cùm air, N4m non ail Vif in dama [14,612 Omnia enim illa verbale-quuntut fenfum lirreralem Parabolæ,86 ad illum tantùm pertinent.Nain omnibus illis rebus folenr fcorranres 86 impudici beminesinter fe uti. Hec ergo diligenter obferva; ell enim fundamentummagnum ad ea,quæ tibi exPlicare vole. Proinde cùm videbis,me inali uo capite explicare Parabolamaliquam, 86 in genere fummam86 lacopum illius tibi indicare,noli pollulare rationem 86 applicatio-nem omnium verbetum 86 rerum in Parabola contentarum , adrem fignificatam. Nam fi id feceris , in alterurrum duorum horumincides : vol declinabis à fcopo 86 intentiene Parabolæ; vel denlatigabis te in quærenda explicatione illetum, quæ explicari ne-

ueunt,86 ex hoc lludie imides in væfaniam 86 vanirarem , interaltos nollro hoc rempote adeo familiarem , qui conanrur quas-

dam invenire 86 etuere è verbis Aurhorum, de quibus Authe-res ne unquam quidemfomniârunr. Tuum autem pr0pofitum in ’majori Parabolarum parte elfe debet, ut fcias fummam illius rei,de qua te authorPataboIæ tupi: rei-adire : in sur. verèfuflieiant tibi.ea,quæ à me andin, quèd fcahocvel illud lit Parabola, litèt nihil ul-teriùs tibi exponam. Nam fi fcias elfe Parabolam,facilè poreris con.jicere,cujus rei fit Parabola,86 toinde verbum illud meum, que di.to, quod fit Parabola, idem diluer quodil, qui id remevet,quod in-ter vifum86 objeftum vifûs efl interpefirum.

PRÆCEPTUM najas. LIER].æëîtfioflll- Sivis conf: ui,86 ad un guem vel ad amufsim addifcere ca omnia,Mw’fi’hiw quæ in hoc Li to continentut,perlegenda funr ribiordine fingula

’ ’ .ejus tapirs, neq; faris elle tibi ducendum,liimmam genetalem capi-ris alicujus inrelligere , fed obfervanda 86 confideranda quoq; tibicl! unaquæq; vox,licêr nô fit de intentionecapitis illius:(non enimfortuite ufurpata flint 86 adhibira vocabula,fed fummâ cum accora-rione 86 magnâ diligentiâ : fellicitè etiam cautum ell, ne dubii ah:cujus explicatio intermittarur, nullumqgverbum alieno in loco di-catur). Prærereà vide, ne perfequatis eum cogitarionibus ruis,(h.e. ne obiter éfitperfirinlinr ouin perturraé’lega), nam id fi fadas,nocebis mihi,86 tibi nihil proderis; verùm necelTe ell,ut exinde di-fcu,quç funrnecelTaria 86 urilia,86 à capite ad calcem evoIVas eurîrr,

AuTHORrs.lie enim extricabirre è mulris 86 magma dubiis circa Legem , que:

intelligentes omne; exercere-folent. .Porto , adjure pet Deum Benediétum omne: , quilLibrum illum Obnflntio admeum lefl’uti funt , ne ex eo vel unicum verbum alii explicêt 86 ex- Lfimmponant , nifi ea,quæ jam expofita funr ab aliis làpienribus 86 noriaDofloribuo «Legis nol’ttæ,qui me præcelÏetunt: qui veto ralia,’quæ à

nul-le ante me diaa font, inde addifcer,ne quisquam alteri revelato.N ullus cria præfumar refpondere vel contradicete verbis meis,quiafieri potell: , ur quia meam menrem non inrelligat 86 allèguarur, fedporiùs contrarium ; 86 ira damne ac injuriâ me afficetet,pro eo,quodego ipfi prodefle cupiebam , malumq; mihi pro bene rerribuerer.Legar eum 86 judicerdeeo, adcujuscunq; manas pervenetir,86 fi-

g quidem ab ægrirudine tordis aliquem eriam in minime cutaverir,’gratias agar Deo,86 quod inde haufir,in ufumfuum rerineat. Q1813r quis nullum plané ex ce emolumentum capiar,illi elle, ac fi nun-

Puam elfer cempofirus 86 in lucem emillïrs: i vetô alicui pernicie-um 86 minus reâum quid continue videarut, is’omnia in melio-

rem partem interpreterur. N am fiid reneamut latere 86 obfervateergo quosvis è vulgoat plebejos, quanrè æquius cil, ut idem quoq;faciamus etgaD°ttores86 Sapiéresnellrns. i polirait; utilitatemin veritaris cognitione ptomovete provirili uâ fa ragunr. Ce’rtôiau-trem fcie,nullos rytones,qui nihil adhuc in fpeculatione intelligent,futures,qui non est aliquibus’ltujus-Libti capitibus commodum fi ntperceptuti : perfeflcos verà,qui fcrupulosaliquo’s h’abenr,omnes,86ex omnibus ejus capitibus’non punîtendesftuâlii-reportaruros,fed taleo,qui ipfos font exhilararüri,fuavesq; 86’ dulces antibus ipfo-mm futuri. Verti inofos veto quodartiner,quorü cerebrum en: pol-lurum,86 venir figtrilibuaq; ac falfia opinionibus, qua: tamen veraselfe aurumant, repletum,quiq; fi biimaginanrut,fe magnes elfe Ph i-lofophos ac Theologos,cùm ramen ne gmram quidem fcientiæ ha.beanr,quæ Sapientiæ tirulum in rei vetitate mereti peller, illo: fciofugiruros à multi: ,contta multa etiam objeaiones montres. (Ennempe nihil quicquaminrelligunr , 86 quia pet illa feeriæ adulteri.narum ipforum monerarum produnrur, quæ rhefautua font 86 pe-culium illorurn, patatum eia ad angulliaa ipforum.

Deus veto Benediâus nevit, quantopetè timuerim tonfcribereca , que: explicate 86 confignare volai in hoc Libre. Nam quia taliafont, de quibus nullus ex genre nollra in hac captivitare quicquamferipfit haëtenua5quâ [ariane prunus ego prodite in hac palællra

catin 3 -

P R- Æ F A T r leiudea? Verùm fullulrunfrim duobus principiis; primô,quôd de

Plilm.n9.nd. illiusmodi negerie diâum fit , rompus ellfooiendi D o M I N o .- irritons ’fanant Legem tuum,c’ro. Secundo, ee quad Sapienres nollri dicunt,Omniu open: tuufinntudglorium D z r . Hi: duobus,in uam,principiisinnixus, fufcepi illius, uem exhibeo, Libri compo irionem.

In fumma : Ego ira um compararus ,ur licèr videam, me pmmi,angflIllari, 86 aliter verirarem,quæ demonllrari paroli, docere nonpo e,nifi ut vix uni bene 86 laudara vire placere,econrrà vetô mille.imper-iris 86 llultis difplicere cegar, malim ramon uni illi, contem-prio reliquorum ludibriis,placere,illumq; ex perplexitatibus 86 du-

iio fuis etuete,donec perfeé’tus evadar.

ALIA PRÆFAiTIO.agami fin: CaulTæ contrarietarum 86 contradiétianum, quæ in Libre 86 q. f mm- Traêraru aliqua teperiuntut , funr lèptem.

d wnuon,qua inMn, M and Caujaprlma ell,cùm Author aliquis diverferum Aurhorum, qui 4scripta": "Il- divetfao fenrenriao ruenrur,epinianes adducir, 86 nomina ipforum"mm" ’ rericer, nec unamquamq; fixa Aurhori atrribuir. Turnenim in illiua

Libre viderur elle contrarieras vel contradiaio, quia ex duabus illi.fentenriis vel propofirionibuo una cil hujus, airera alteriuo.

Secundn mafia ell,cùm Aurhor libti alicujuo fenrenriam quandamt defendit, camé; palliait mutat. 86 utraq; in Libre iplius feripra exrar.

l Tertio ell, quando non emriia intelliguntur fecundùm fenfum lit.

culrum fenfum habentia : vel quando ambæ propafirioncs, quæ vi-denrur elle repu n’anteo 86 contradiaoriçfunr Parabole; tùm enimlitterallterinrel i gunrur,tùm uvna alteri repugnar vel ,corrrrariarur.

martacùm conditio aliqua fubell rei,quæ nô exprimirur in locofuopro necefairare: vel cùm funr duo diverfa fubjeCra,quæ nô expli-câtut,tùm etiâ viderur elle in verbis repugnanria,cùm ramé nulla fit.

grima! ordo doarinæ 86 infliturionis. Si fueritres ali un abf-trufa 86inrelleétu difficilis admodùm , ac de ca necellariô ira en.dum, fumendaqs fit rincipii loco in explicatione rei alteriusëliotis, tùm necelTe mil, ut hæc priorem præcedar, (quia femper inci-piendum ell à facilioribus), 86 tamen opus etiam erit,ut ilevirer 86crafsiore Minervâ declarer Ptæcepter prierem. Verùm nequaquamaccuratè 86 wifis: id fader, fed relinquet eam, prout difcipulus velauditor illam fibi imaginarur, denecintellexerir id, quad nunci fiinculcatum voloit, polleà autem ejus naturam 86 veritatem pro di-

, guitare in loco convenienti pertraétabit. r

A - ’ Statu,

tetalem,fed quædam lirteraliret, quædam parabolicè,internü 86 et;

aci- h

Aurnonrs;sommeil occulraria contradialanis , ira ut non nlfi poll multi- principia appareat 86 animadvertarur :86 quô pluribus principiis

v opus eft ad eam demenllrandam , ranrô magis abdita ell 86 occulta.At 5 hoc palle ignorar eam Authet, 86 exillimar, dues primas pro-pofiriones fibi invicem non repugnare: verùm fi unaquæq;.feorfimallumirur, eiq; propofitia conveniens alia adjungirur, 86 legirima exillis conclufio cenficitut; hæcqs conclufio iterum propofirienis lo-co fumatur,86 ei alla conveniensconjungatur,ac ex bis rurfum con-cludarur,ficq5 confequenter, poll mulros fyllogifmos eô tandem de-venietut, ur-inret duas’pollremas conclufiones repugnanria fit velcontrarieras. Et talla latent fæpè lapienrifsimos 86 erudirifsimosSttiprores. muid fi veto manifellè duæ pro ofitienes fibi contradi-

. cant , iraut Scriptor vel [Aurhar priaris ab irus fuerir, cùm fctipfitpolleriorern’, errar86 la fus ell nimis magnus , neq; illum Authe-rem inter ces numeran nm cenfee, cujus Libri legi mereanrur.

Seprinu, ell necefsiras lequendi de rebus nimis profundis , in qui-bus opertet quædam accu tare, quædam revelare. Sic enim quart.doq; necefsiras pollulat, ut lequendum fit hic fecundùm unam pro-pe irionem , 86 max alibi fecundùm propofirionê aliam priori cen-ttariam 86repugnantem. Hic autem.Ca!cnSlülnwell, ne vulgus ani-madvetrar locum contradiCtionis, operaq; Aurhori danda,ur omni-

bus modiseam occulter. u V - jRepugnantiæ 86 centradiâienes’,quæ inveniunrut in Mifihnu 86 amdggmBureirborlo , funt juxta primam caulfam , fieu: frequenrifsimè apud in MW!"filas toperies, Ropugnotprincipiuni fini vel primum ultimo : foluriani’s quh’fw’auremloce,Prinolpium si! Rubbnu’ N. finis R4bbiniN.l Sic dicunr fæpè,mon Rabbi vorbsRsbbi Né abfolutèjndioovit nobuficundùm eum: 86,Vi-du verba Rabbi Nbpronunrinvir abjàluièjêoundum mon. Alibi etiam re-peries, Commun [entonna en focundum Rabbi N. Mifrbnn oflàpunibiu.Rabbi N.86 fic fæpiùs, quam ut omnia recenferi pofsinn

Repugnanri aut Contratietates,quç reperiunrur in Talmud,funr Connsdiar’mafeeundùm caufiam primam 86 fecundam. Ira inverties illos fæpè di- hmm ou:cenres, sir éfic :5 opinio faoundùns Rabbi N. 86,Sio élit off opinio [coun- "’

du»: Rabbi N. ltem,Sruruitfetuhdüm illum in uno, à dsfl’enrir ab to in un.

Item , Duo Amomjim film, fedfententin en francium Rabbi N. Et hæcexempla omnia fun: fecundùm primam caulfam. Secundùm caur-fam fecundam funt illa, Ratafia) Raf 4b Mufènnntisgltem, Erfcruunuisa, quinton à duabusfentsntiis oflëtpoflremut Sic dicunr; Refionfioprlmilquflë oui: nobufic éfir : refionfio pofim’or sur: nobùfic (flic. R

t tout

P115151; T. AuTHO RIS;. Cvnmdifîiow Repugnantiæ&contradiâîonea,quæ vidcnmr cire in fenfu tic;

qu; in hyphe. - . ,ùemwidmmterah quorundam locorum Propheucorum,omnes funt feeundum",14. fin, caulTam urtiam 8c quartam. Et harum gratiâ adduxi totam hanc.

præfarîonem.Sic nôflifæpè Rabbinos fcnbere,Smptuia au didtfic(Hic, à Scripmu 4154 alitait fic contradiétionem primô oflendunt,dcinde cxPlicant, quôd defit 8C fubinrclligarur conditio quædam,au: quôd lubjeâum fit permutatum: ut cùm ajunr; Salomon,verlm tumm repugnant tzntùm variai puni: mi , [ad au»: fibi invicem contradi-cunt,é’c. Atq; hæc i nprimis,& m ajori ex parte,occurrunt apud Pro-phcras, quandojudicia Dei annunrianr,vel in torruptos mortaliummores invehunrur. Noflri autem pr0polîti efl,de uns tantùm mo-nere,in quibus apparens èfl contradiâio in rebut Fidei 8c Rclli-gîonis , prou: etiam quædam illorum fum expofiturus , quia funtquoq’, deucanîs Legis. (116:1 fi verè apud Prophetas inventas con-tradiétionem juxta feptimam cauflàm, tùm confiderationc 86 ex-ploratione opus CR, neq; temcrè 86 inconfidcrarè aliquid deca-nendum au: pronuntiandum.

Cmrariew a- Conrrarictas, quæ apud Philofophos veto: reperîtur , efi fécun- V"d Phil’fiPb” dùm muffin: quintam.

gaula. . . . . .Ea,quç apud reluquas Scrtpmrcs 8: Commentatores mvemrur,e&

Album! [Sai- - . . . , . .Mm" www ex cauflà feutra. El: huma-3mm: conuadiâaones mula- mvenu-e 11.(flingua cetin Medrafchothôc Haggadorh,undc dicül’,"73ru thD P8 Non .

faiuntfjllagymm, vel,Non proudumfjllagtflicè in Haggadab. lnveniun-tu: etiam in illis contradiâiones juxra cauiTam feptimam.

comma-mana Contradiâio deniq; val côtrarietas,quç in hoc Librojnvenictur,huila MM W” efi ex nuira quinta 86 faprimazquod diligêrcr tibi efi animadverten.ùfim’ V dû 86 obfcrvandû,ne perplexus reddaris in nonnullis ejus capitibun

His itaq’, fic præfaris 86 præmifsis, exordiar nunCexplicationemVocabulorum,quonî fenfus fcitu 86 intelleâu cil necefTarius,utfcia-tur,quomodo in fingulis lacis accipiantur.Erit enim hoc veluriClaqvis,’cujus ope inçromicrimur in loca,quorum portæ fun! claufæ, [cdcùm aperiunrur,Homo in ca ingredxrur,animç in iis qu ielEunt,ocu-li pafcuntur,corpora deniq; ab omni laborc 86 moleflia recreantur.

Inquit Sammllëjthudalz 17.776503); Sic ait Rabbi AutIaar hu-jus Libri (fit memoria jufii 8: fané’ci in benediâio-

1:13.254. ne) ; Aperit: pâma, a ingrediaturgemjaflz,qu atjlaa’itfidem â vari-

biffin.

110mm:

--.---..’ .-.- -

flûtons F. WAIBMostLiber

MORE NEVOCHIM:Hong,

DOCTOR PERPLEXORUM,Latinè translatas.

TARS’ TRIMA.’ CAPuT L

fîDe wooibm a?! 65 N°1, balayages;

&milimdo.1 X x s ’r 1 M A N T vulgô homines, (à!!! TalentE in Lingua Hebræa Similitudinem acFormarn

alicujus rei fignificare , id quod ipfos induxit,ul:crediderint Deum merè elle corporeum,quia (li.

imagine nojlm , adjimilitudinzm "album , arbitran-tes , Deum eandem quam hommes habere for.

mam 8c fi uram, neceiïariamcjue elfe corporeiratem. Unde Ermite:îpfi cred: emnr eam,& exiflimârunr, fi ab hac fententia recederent,falfitatis crimen intentatum iri Scripturæ facræ; quin immô Deumipfum neâafi putât, fi ci adi matur corpus, facies,vultus,manus ôte.eâ figurâ formâ,quam ipfi habenr. Hoc tamen differre minium,quôd i pût]: (Bai Te.) corpus,maiue 56 fplendidius ,materiâ itê ipfius,non carnem 8: fanguinem en: dicant. Argue hoc folo rerpeétu m:-jorem ipfiue cire majelhtem 8c f lendorem autumanr. Verùm quôdce atriner,quæ au ad removen am à Deo Corporeicatem 8c venin h

cit ,Faciamus hominem bidmutenu kidmutenu in Gang,

2 MORE NEVOCI-IIMi tu: Unitarem afiruendam (quæ,nifi ablarâ corporeirate,vera die

1514.13.46. nequir) funr neceiTaria, ea aiibi in hoc libro adducentur. Propoli-tum noflrum in hoc capite efi,explicare &n-fum duarum ifiarumVocum aï! miam 8c nia-ç Demutb.

36:! Thon Dico ergo, Fo. n M æ, quæ vulgo nora cit 8: pro Forma-habetur,1M? quæq”, nihil aiiudefi , quam exrerna fpecies, figura 85 repræfentatio

alicujus rei,proprium in Lingua Hebræa Nomen,efie Thon 1’511; utamas, tùm dicirur, Jephethoat Pulvberformijc Pulcber affilia. Item, Ma-l.Sam.2.8.I4. thoaro Q4 efiforma Imjw? Item, Kethoar SecuadùmformamfilioramJudic.8.xs. Regù. Hinc quoque ufurparur de Forma Artificiali ; ut, Jerhoarehu169144-13- Formatillud amujs’i: Et amine ]ethoarehuform4t illud. Argue hoc vo-

cabulum nulle mode cadit in Deum benediaum. Abfit. p053 Tzelem Vocabulum autem :5311:ch "fur arur de Forma Narutali,ii.e..quid! de re,pet quam res exifiir,8r en quod e . Id autem cil ipfa eiTentia,

êqua ens confiar: Ut, In homine res,h.e.forma illaefl id,cujus vit-rure inhomine exifiir Apprehenfio IntelleCtiva. Et propret ha ne di-

Gen.1.z6. &um cit de eo,.Bezeiem In imagine Dei mm: ipfum. Item,TzalmamIMilan... Imagine»: ipfimm commuai. Nam contemptus hic refertur ad animai,

(h.e. intelligitar de connmptu Milne), quæ cil forma fpecifica 86 inter-na , non aurem ad difpofirionem 8L formam membtorum (h.e. nm

Imagina five adformam extemam). Sic djeoJmagines five Idola appellari Tala.Idole tu! Tze- mim, propret virrurem illam,quam ,culrores ipforum in phanrafiahmm" fua eis rribuunt, non autem propret figuram 85 formam ipforum

13m6.5.n. exrernam. Ira dico de illo , Tzal’me imagine: anorumfiwmm , quôdhæc Vox (raclent) ipfis arrribuarut , non propret formam externam,fui pro ter virturem 8c influenriam illarumfpirirual’em , quâ da-mnum eu morbus matifcatum in anis five pofierioribus(PInltflhao-mm) auferebatur. 041M fi me, Imagines five [dola , 86 Imaginesifiæanorum,omninô Formæ exrernæ refpeCtu ira vacantur, tùmVocabulum Talent erit amphibolon 8c homonymum, dicerurq’uetùm de Forma fpecifira interna, tùm de Forma arrificiaii exrern a, acfimilibus difpofitionibus 8: Formis corporum naturaiium. Arvero

G’en;1.a6. idquodi’ dicitur, Facinmwbomimm bezalmenu inimaginc mafia, in-telligirur de Forma fpecifica interna, quæ efl Apprehenfio intelle-Ctiva, nequaquam veto de Forma 86 figura exrerna. Ira ergo de-ciaravimus tibi hucoufque diflërenriam inter Talent Dt?! 8c Thon55h, fermium item 8c fignificarionem vocis Talent.- fequitur nunc,uragamus de voce Demmb.

figfimæ m0? Dtmutb Nomen efi Verbal: à Radice "11;! Ajfimildri, 86 fi

PARS I. CÀ’PLII. 3ficar Similitudinem in te aligna z ut , Damithi Affimilnwfiim pelli- Pfil.roz,.7.’une defmi, non alarum ve’l pennarum rarione feilicer, fed eiulatus8: luâua rarione. Sic; NuIla arien in hem Dei damah jimilü eratipfi gueusapultbrimdinefid. Hic comparatio lit refpeétu pulçhritudinis. Item,Venenum en ipfis Kidmurh juta fimilitudinem veneni firpemù. Item, Pral.ys.y.Dimjono Similitude ajut utleanù. Hæc omnia notant limilitudinem PfiLt7.n..huerta aligna te, non veto in forma 8c figura. Sic dicirur uogue,Demurh Simiiitudofilii [in throni. Per fimilirudinem enim Êolii in- guim-telligirur Celfirudo 8c Majellas , non veto quadratura, vel crafsiru-do , aur longitude ejus, ut vulgo exi-llimanr. Argue hoc patte quo-que intelligendum en: illud; Demuth Similitudn "indium. E2ech.r.)’.r3.

(mandoguidem igirur Homo proprieratem aliquam in le haber, ou, am"que: iplifoli convenir, neque in alla alla crearura fub fphæra Lunæ au!» ad Ima-reperirur , Facultarem nempe, five Apprehenlionem Intelleâi- a"? Ûfiz";vam , quæ nullo fenfu vel operâ corporis utirur, ut manu, pede &c. "un,"ide?) afsimilat eâ Scriptura Intelleâui Crearoris, qui itidem nô exi-llitininlltumento velmemburo aliquocorporeo. Etfi autem limi-litudo non lavera, (flan omnùfimilimdo 5141411th ), led rantùm m1742Aigu: ramen de Homine repter illam rem , Intelleâum inquamDivinum, qui ipfi incli: ,ciicitur, guôd fit 14 imagincm à fimilitiidi-mm Dei: non auremideô , quôd Deus habear coipus’ëc figutam erg

ternam.o

C A p. Il.Salade aéjeflionù cujwa’am, ex diflo Je,

Et etiris ficur Dii fcientcsl bonumÔC malum.

B j a c I r mihi vit quidam fapiena &erudirus, ante trigin-ra leur annoe, quandam ObjeCtionem , quam , ur 8c Refpon-

lianes nollras circa eius folurionem,canfideratu dipnas elle indice.Anteguam autem objeâionem illam, eiusgue olurionem com- Élohim, W;

memorem,præmitro (quod guilibet Hebraicè doâus cognitum ha. lit on. Angelüber), Nomen D’fîlm Elobimæquivocum elle , 8c comperere Deo, An- ÙÏWWW-

gelia,& Judicibus provinciarum gubematoribua. Onkelus Profely- Videpamu.rus,piæ memoriæ,verifsimè expofuir illud, Et "in: fiait Élohim Gang;filante: bonum é- malum , ex polltema lignification: , Et mm faitPrincipat.

encan.

1.5.0.56 .

Gemme.

.1. MORE NEvocntMPræmill’o itague hoc de Æguivocarione illius vocabulî fundac

mento , Obieétionem i plain guogue proponam. Dixir Opponem tVideturex fimplici fenfit Scri turæ, Intentionem primam in Ho-min-is creatione fuilTe, ut e r fimilia reliquis animantibus , fineIntelle&u86 cogitatione, nefciens difcernere inter bonum 86 ma-lum : quando autem rebellavir , rom demum rebellionem ipfius,magnam illam perfeâionem in illo prodiuxill’e , guæ propria ipfi.elL; Cognirionem feilicer vel- Difcretionem illam exillenrem i n no-bis, guæ omnibus aliistebus, guænobis infunt, e11 nobilior, 86 petquam iplam fubllantiamur, 86 fumas id quod fumus. Argue hoc ad;mirandum ell , guôd pœna inobedientiæ ejus perfeâionem iplÎdederir, quâ anrea carebar, nempe Intelleâum. Perindeenim cil,ac fi guis dicerer, Œidam homo peccavir 86 gravifeimum ali uodcommifir flagitium- , ideô mutarunt ipfius crearionem in me ius,(h.e. ide) malin et prajidntior "Mita cl? tjuttnnditio) 86 conflirutus ell;tanguam Stella aligna in firmamentoHæc ell Fumma 8c fenfus 0b-jeâionis illiua. Nunc audi quoque Refponfionem nolltam- ’

Refpondimus : Tu vit es,qui fpeeularnr in principio medîrario-num 86cogitarionum fuatum,(h.e;quinimit léviter âpraipitanter ju-ditnt) 86 qui purar f e reétifsîmèintelligere pelle Librum, (Legt’t [cili-

cet nafln)gui efi Diteâorium (vite éraflant) tant priorum quampolleriorum,(bominnnt fc.,h.e. omniôutmni’umcutum bominibut) obi-ter percurrendo eum interdum pet orium , a convivio aur Venet-e,ut liber aliquia Hilloricua vel Poëricun legi foler. Atrende autem 86adverte animum; Nequaquam enim ira r: res haber, prout cogitâ-lli in principio fpeculationia tuæ: [cd quemadmodum nunc eumaccuratiore rei i plias confidentione tibi explicabirur.

I nrelleflun,guem CreatorAdamo primo infudir, (gui ell perle- Ae&ioipfius pollrema) collarul ipfi fuir jam ante reb lionem (h.e.

hpfitm)lejue. Propter illum enim diâum en de Homine,guôd crea-rus fit ad Imaginem 86 fimiIirudinem Dei: propret illum etiam lo-quurus dieiturDeua eum cor, 86 præcepra ei dedilTe, fient dicirur;Et pretepit D a M 1 un s D a a s huma. Præceptum erenim nondarur bruria , &intelleâu ac ratione carentibus. Per Intelleâumautem orell homo difcernereinretvernm &falfum , 86 hic inditusfuitip t ad perfëaionem 86 ablqutionern ejue. Turpe Verô, fivedeforme, 86 Pulchrum,dicunrur derrebuemanifeltis in fenfum in-currenribne, non veto de Intelleaualibut. Nam non dicimua, uôdçœlilùngrorundiœulchrum eflgvelTutpe en, quôd Terra e cit.

ren a,

PARS Il CAP. II.marna ptædicatur de illie Verum vel Falfum. Erfic de rei a.fieuius certitudine vel incertitudine dicitur in Lingua nollraVenta: 86 Falfitas : de te me pulchra vel deformi, Bonum vel Ma-lem, 86 pet Intelleâum dignofcit homoverum à falfo in rebus in-telli ibilibus. Œando autem homo adhucexriririn integrirare 86petlfâione (na , mentisinprimis 86 IntelleCtus , cujus refpeftu di-âum ell de ce, Et minenmfëtillieum puululùm 46 Angelit: rum nul la Plume.plané etatin eofaeultas utendi fenfibilibut , vel ca apprehendendi.Id enim,quodinrer ea, quæ marri fellè in (enlise incurrunc, maximètutpe cil: , Revelatio nempe nudiraris, ab ipfo nulle mode rurpehabebatur, [(1311qu propriam rurpitudinem iplëmer non. cognovit.Deficiente veto ipfo , 86 ad vanas concupifcenrias, faifuumq; cor-

oraliumlibidinea inclinanre, fient dicirur, Vidit igitur mulier,quàd Gen.3.t.5mm tarin 4d wft’eudum, quo’dqued’tfidtrafiilit audit, pu nitus ell merit à,

quia abnegavir (h.e. rejetit à contempfit) Apprehenfionem illamIntelleâivam. Et quizpeecavit contra præeeptum illud’, quod ra-tionelntelleâue ei darum etat, ideè in locum hujus- fuccefSit Ap-ptehenfio Senfibilium, ficque præcipitarus ell in turpes 86 libidino-fea allèche. Tune demum agnovir pretium 86 ællimarionem ejusquod perdiderar, 86 que fpel’iaruu erar, quantique miletum in llatumprolapfus firent. Hac de caulla dieirur, Et eritùjt’tut Dii’ftienttt la- Gen.3.f.-nunémalum, non me, titan: 7mm: ÙfÀIfiJMË Sic animadVetre’qued dicatur, Vatrippakachna Tum apertifitnt oculi embatant, torgno- 15.13,7,vnuméquôd nudiefltnt , non me, Et aperri funt oculi amborum é-viderunt. (med enim viderunt anrea , idem viderunr quoque poll-ea : negue feetomata cran: in oculi: ipforum, quæ ablata fuerunrpollen :- lèd indieatur, rem quandam in flamine erram fuille , quaturpe in le agnoverit id, qued anrea nulle mode turpe habebar. lNam fciendum,Verbnrnillud Aperiendi,Pakaeh "P9,quodibi ufurv "Il? 51’me

. .. . . .. . . . qu prapnàfi-parur,tantum die: de Revelarlene cogmnoms vel fenennæ, non«veni .se de Aperriene Vifua Enfibilis live corporalie : ut; Vajiphkach Et aman«parait Dent oculus ajut. Item, Tippakachna Tune aperienturmtli tæ- Jeû.3f.f.arum. Item, Pakoach Aperiend’o au": unicum» audit, que pacte ali- J eût-42.20;bi quoque legirur, wfiahntofltlb: 4d "d’enduit: (r ne» vident écu Ezech- 11-13

(and me de Adamo dieitur ; gaula mutait vultumfuum, dimi- Job.14.ao.fiflieum,id ira exponendum,Qtan emutavir objeaum vel inten-rionem Vultus fui , tum dimillus vel ejeétus ell (txPnadifi fe.).Namvox Un; F40iè:;Valtut,detÏvaturà verbe me, quad fignificat, Ventre, une Pactes;""mm i 85 101.09", Rtfiicm, quafi Patient vel Vultum in cliquant "MW 4564";

Gen.3.18.t9.

v.2.3.

PC4943.

m3535 Structu-

ffl 9en.

W159.Ibid.v.t,o.

Deut4.x7.Ezech.8.3.1.Cbron.z. 8.1 I.

6 MORE NEVOCHIMnm comme", quia homo vultu lue in eam rem , quam inrenrio eiusvult,inrentus ell. Dicit ergo, quando muravir (Adomut) afpeâumluum , 86 in rem illam direxir, de qua anrea mandarum erar i fi,ne in eam oculos ditigerer, emifir eum Dcus ex horto voluptatis liveParadifo. Hæc fuir pœna fimilis peecato , juxta illud vulgatum,Menfiiropro menfilm. Permillumipfieratvel’ci 86 Fruifuavibüs 86 de-licatifsimis hortifruâibus quietè 86 feeurè: fed quando concupi-feentia ejus crevit, 86 obleâamenra phantafiæ fuæ feeurus fuir, (utanrea diximus) ac de eo comedit, de que ipfi iniunâum fuetatne eomederer , ablara fuerunr ipfi omnia, 86 comme fuit eome-dere cibum tenuiorem long: , que anrea nullarenus urus fuiller,eumqscum labore 86 mole ia gravifsima, fient dicirur; Spinomc’rtorduum proferer tibi 86e. Infiidore vultue tui veften’t pane tuo 86e. Quodclariùs explicar , dum ait , Et emifit eum Doue ex horto voluptatit od te-len-dom terrant, ex quofiimptut en»: Argue ira in cibis aliisque rebusguàmplutimis æquavit eum jumenrie , fient dicitur 5 Et tomedet ber-bomogri. ln quem lenlum Scriprura alibi ait: Homo in honore nonpernoüovit , uflimilotut e51 jumenn’t , que exfiinduntur. Benediâus fit

Dent, cujus ment 86 fapientia ell incomprehenfibilie.

C A P. Il I.Explicontmr vous agnat; Themunah 52m.

Iitodo, (5 me TabhnithStruflum.

P x N A N r u a vulgo, duas illas voces Tbemunob86ralbnitbQ in Lingua Hebræa unum idemqne fignificare. Verùm aliter

res ehaber. .Nam tu?!) Tabbm’tb nomen verbale ell,à Radice "a? Benoit Ædi;ficare , 86 fignificat Snullumm ac Diflaojirionem alicujus rei , h.e. fer-mam eiuo in quadrature, retondirare, triangule , aliisve fimilibueli guria. Sic dicitur,Tabhnith Struâurom vol Formem TobemoeuliNe-rabhnirh àFormom omnium inflmmentorum ejuo. Item, Betabhni.tamJuxtoflruflumm velformom eomm,que tibi oflenfii efl in monte. ItemTabhnith Formomulliue au. Item ,Tabhnith Formant menue. Item,Tabhnith Strulluro portitut. Omnia haec defignanr Formam fivefi uram externam , ideeque in Lingua Hebræa non arrribuirur voxi a Formis illis, quæ Deo attribuunrur.

’ ’ me

PARS I. et III. 7mon Tbemuneb veto nomen efi , quad de tribus rebut dicitu r.93mfiThemn:Primo enimdicirur de Forma alicujus rei , quæ fenfibus percipitur,’;;Lb de à?"extra Intellcâum,h.e. de forma exrerna, ut quando dicirur: EIfflôid-fizfiï’pm’ïrit voôufeulptile,themu nah figurant ulliuefimulatbri. [rengage non uni- tatar.mtdvertijlu adent themunahfimilitudinem velfigurom. Secundo dicitur ËÊËEtJÉde Forma Ima inaria, quæ exillit in Imaginatione 86 phantafia ne. x ’v’ siminis in cella m tapti. Hoc fenfu in loco illo , Inter togitationet à vi- jobi4.13.16.

fionibut noüurnit 86e. in fine illius dicitur; Dum oonfiitit,non agnoviufluâum ejut, themun ah figure" otulu mei: oôverfinte,h.e. Dimjono fimi-lnudine,imagine ejus oculi: meis obverfanre. Tertio dicirut de veraaligna te, quæ Intelleétu apprehenditur. Arquein hac tertia figui-ficatione dieiturvox hæc Tltemunob de Excelfo,ur in illo; Uremuna-to Etfiguum velfimilitudinem ajut flirter; Senfus enim en , Et verlta- Numnl-rem Dei apprehendet, h.e. naruta m ejus.

C A P. IV. ,In que explicontur tria Marée: Videndi,me , a?! , ne?! a Raah, Chafah, Hibbit.

S C l a a lice: , tria illa Verba, Rotin. dejèk,-Hid6it, d’ici quidem ""0 fmfi4 ,7"-de Vifiene oculi : verùm rransferunrur gangue ad Apprehenfio- aftxàîïæàf"

nem Intelleâus.De Verbe Rot!) vulgo nerum ell, ne, Vaij’ar Cùm tirtumjpi’terer, et- ??me 59’

ce pareur» in quorum agro, intelligitnr de Vifione oculi. Cùm veto agît?dicitur, Et cor meum raah vidit multitudinemjkpientie étfiient’ie, intelli. accrue:

gitur de Apprehenfione Intelleaus. Hoe [enfin femper ufutpaturverburnhoc R441), quando de Deo 0pt.Max.dicirur: ut; Rairhi Kidi LChroMïJËDominum: Vajera Et infusoit ipfi Dontinue : Item,Vajar Et vidit Dominos GUI-15.1"-quàd bonum rafler. Item , Hareni Viderefuo me quefogloriam totem. Item, Gent.Vaiiru Et viderur» Deum lfio’e’lie , Omnia "la intelligenda font deExodas-IS»Apprehenfiene Intelleâus: nullamodo Vetà de Vifione eorporali.Ex°d”4J°"’Nam oculi apprehêdunt tantùm corpus, 86 quidem non nifi lecunpdùm qu ædamejus aceidenria , pulehritndinem , guanrirarem , pro.porrionem 86alia fimilia; Siceriam Deus non apprehendir perin-llrumenrum aliquod corporeum , prout alibi declarabirur.

Verbum Hibbit quodarriner, fitmitur86 illud primo de Intuitione V0510? mWoculi in rem aliquam: ut, Ne tabbit rejpitiot poli te. Item, Vatrab- G "wwwber Reflexit autem une ejut rem eum. Item, Venibbar En ufiitiet in 1,332?

terrent. jeûne.Deinde

a MORE NEVOCHIMDeinde accommodant: etiam ad Intuitionem vel Vifum Intelle-

aus, 86 Intentionem illius ad alTequendam rem .aliguam. Hoc fen-Num.z.3.u. fu ufurpatur,quando dicirnr; Le hibbir Nonojfexitiniquimrem biffa.

oob: iniquiras enimoculis corporis cerninequit. Sic etiam dicirur,limai-33.8. Vehibbitu Et rejpexeruntpoll Mojen. Erenim hie quoque eundem ha-

bere [enfum decuetunr Magillri nollri p.m. nihilque aliud indica.ri, quam quôd diligenter excullerinr86 con fiderârinr diâa 86 fada

GenJî-î. Mofis. Hoc item fenfu acelpiendum ell illud, Habbet na Rejpitenunc rotum. Nam in Villone Propherica faâum hoc ell. Argue je»ra banc fignificationem fumirur femper verbum 9’30, quando ce.

Exod-s.6- Veutrir de Deo benediâo : ut, Mehabbir Rejfieere in Deum. Item , Etji-militudinemDomini jabbir rejfitiet. Item, Vehabbir Et ojpiterepruvito.

rem non pour.Vernon vin Vetbumdenique Chofolt fimilirer ufurpatur tùmdeVifioneOcu-MYÆÎÎ’L li: ur,Varrachas Et mon: in Tzijon otulut nofler: tùm de Appre-cha,,,;, henfione intelleflus z ut , mon! chafa viditfuper jebudo (r Hierufitlent.Gand-Wh Irem,Fuit verbum Dominiod Abraham bammaehaièh in infime. Et inEMNM’ hac fignificatione diâum cil , Vajechefu Et viderunt Deum, guet!

animadvettendum.

C A p. V.W filé ad .contemplutionem rerum divinul

Jmm accedendum fine pneumo cognition:

(5 intelligentid uliarumfcimtiarum,affine renonciation: tvite.

11 ù M incœpilEt Princepe Philofophorum (Arillotelet) in:Q dagare, .86 demonllrarionee exflruere in rebus profund in ad-

Ythilt.z.de me ùm, profui excufatione in hune lènlum feripfir; LeCtorem li-Cæl-W-"v- brorum ipfiue nouandaciævelremetirati ejus id adfcribere debere,

mulrô minus ambitioni 86 arroganriæ,ac fi remaggrederetur talem,cujus nulla haberi porcine nirio :quin poriùs convenir: , ut id im-puter fervoti 86 fludio, .di ciplinas certas ac liolidas cenlliruendi,quantum quidem in hac rerum humanarum infirmitate fieri porell.

950th flu- Idem 86 ne: hic diâum volumus. Non eni m operrer hominem ina" M Pli: han: gravem 86 nobilem materiam præcipiranter irruere in initie"u cogitationisfuæ, riusquam probè le in aliis feientiis 86 artibue

exercuerir, mores nos benè emundârir, fuosgue ailettes 86 concu-

- " i ’ pifeenriaa

PARSI. CAP.V. 9pifcenrias imaginarias mortificârit. Pollguam autem Principia ve-ra. 86 realia inrellexerit ac cognoverit,modos etiam ratiocinatio-nnm five Syllo ifmotum 86 Demonllrarionum,rationem irem,guâfibi cavere poignait à feduâionibus 86 fallaciis inrelleânsgrùm rirèincipere porerir has quoq ; res perlcrutari. At veto non arripiet lla-tim primum quodvis,quod le obrulerit,86 quod in mentem ipfi ve-netitmeque liberè nimis86 fecurè vagari finet cogitationes filasab initie in Apptehenfione Creatoris: fed verecundè 86 lenrè hicproceder, donec lingnla benè confideiârir 86 exPendetit. Hae de «caufa feriptnm en. de Mofe ; Et obfiondit fatum fluent: timebut enim Exod.3.e.«flirtes in Deum. Nam eum hoc ipfo,guod commemoratur,vifnmillud ira perretrefecilïe i fum,ur non aufus fuerir refpieere ad Lu-cem illam crearam86 vi Ibilem 3 fimnl quoque docerur,quôd oculiejus Deum Opt.Max. omnia imperfeâionis experrem apptehende-rint,quæ res fane in maximam j fins cedit laudem,86 quèd Deusex bonirare fixa elfuderitfuperiplfinnquantum capereporerar,ficurdieitnr; Et fimilitudinem Dom: NI officier. [Inde Sapienres lloflrlNum,tz.8.etiam dixernnghanc faille Retriburionem ipfins,qnôd faciem fnamabfeonderir,ne videret Deum. Econtrà Optimates Ifraëlitarü,quiailleris manibns in hoc negotium irrupemmMiretionibus fuispropriis locum dedernnr,apprehendetunt quidem,fed a pprehenfie.neimperfeââ. Hine dicitur de ipfis , Et viderunt Deum lfraël (rfitb Exotique;pedibutejut ée. non veto folùm,Et viderunt Deum Ifiaëlit: fic enimgeneraliret vel fimplieiter declarâller, quèd aliquid viderint, nonveto modum 86rarionem,quâ viderinr. At veto fpecialirer 8’. ac.curarè explicat menfitram apprehenfionis ipforum ,quod nempecorporeitatis ranrùm (h.e.rerum torporeurum,operum Dei) illa fnerir,quæ jullifsima fuirpœna remeritatis ipforum,quôd hue prompe-rinr,anreguam perfeâi fuernnt. Unde etiam commeriri faillent uteonfumerenrur: fed inrercefsit pro ipfis Moles, donee pollea cen-lnmpri fnetnnt in Tabera. Nadabh autem 86 Abihu confumpri Nm.tt.3.funrin rentorio eonventus,feeundùm veram,qnæ ad nos hac de tepervenit, traditionem. Oued fi ergo hoc fuir judicium illorum,guanro mains erir nollrum,qui ipfis fumuslengèinferieres,86eo-rum,gui nabis adhnc funtinferioree? ngeirca neeellarinm ell,urunns nisgne nelltûm gnavirer defudetin acquirendis fundatnen-ris ad me rem te uifitis, 86 ad intelligenda princi ia illa,gnæ Ap-prehenfionem noaram ab emni pollntione,h. e. le uâiene 86 dece-ptione putgant , 86 tùm demùm ad eallta hæe fanâa 86 divina con-

10 MORE NEVOCHIMliminai- templanda accedar, ficut dicitur; Quiet (r Saterdotet, qui ottedunt et

Dominumfiinâifitent fe-fe,nefortè dijfipet to: Dominut. Salomon quoq;mortalium; omnium fapienrifsimns,lollicirè nos admonuir,ur cau-tiadmodùm fimus, quando ad gradum illum petvenire conamur,

Ecclcf.4.17. durn air,Cujlodi pedem tuuntguando ibis oddomum Dei. Verùm redeonunc ad ablblvendum id,quo;l aggtelsi fumas explicare, ac dico,quèd Optimates filiorû lfi’aëlis,inrer alias remoras 86 oliendicnla,quæ in Apprehenfione ipforum eis contigernnr,confnfionem que-que lènferinr ex aâionibus 86 voluptatibus fuis corporalibus. Pre-

Exod.z4.n. pterea enim dicitur, Et viderunt Deum,é’ tomederunt tu: libertine. Ve-rùm finis illius fermonis,quande d’icitur,Et’fuà pediôutejtueramelue

hff-î-t-deùoput lapida jàppbirini86c. in aliis huius libti capitibusexplieabitnr.Ï’Lm’s’ Intentio nollra teta,quam hic intendimus,efl,guèd verba hæc Vi-

dendi,RoolJ,CIMfiib,Hibbir,quando in hoc argumero oceurrunt,inrel*-ligenda finr de A prehenfione lntelleàus, non de Vifione oculi.Non enim fert eflEentia Dei,nt oculi corporis eam apprehendant.(and fi veto guis fit, qui ex ingenii tarditate 86 tenuitate nonpofsirperringere ad gradum illum,ad quem illum evehere conamnr, 86flaruar omettes illas voces de Apprehenfione fenfibili loqui,ur de"Luce aligna creata (h.e. de Apparition vifibili Mojejlotit divine), vel deAngelis,nullnm inell periculum-

CA p. V I.In que expliwmtur me Vit, (5 mon IflèÆg

Fermi-na: item m5 AchFratcr-s 86ramie Achoth Sarah

wifi émail! " [le illa nomina Ifib 86 lfihah,attribuunrur prime) mari 86 fée-"?hï’mw’ J minæ inter homines : deina’e aceommedantur etiam omni

Genefi7.z. Mule 86 fœmellæ ex cæteris fpeciebus animantium : ut; Ex omnijumento manda ottipiet tibifipteno Ilch veilchto virum de muiierem ejut,h.e.mafculnm 86 fœmellam ejus. Præterea accommodarur etiamIfibob ad gnamvis rem, quæ apta 86 idonea ell,ut eum alia conjun-

Exod.z.6.3. garur: ut, 2197153 tartine errent eonjunèllecha h el acherah,h.e. alter;eum airera. Unde etiam manifellnm tibi fit,dnas illas votes

Ail: frater 86 Athotb forer,fi mil iter æquivocè diei,’ ce mode que Iftb 86 Ifobob.

-4...- --

PARS I. CAP.VII. trCAP. Vil. i, H P

In que explicutur merdant "L: Nafci, ,Pareto.

O 111 n pet banc vocemjaladinrelligarurmorum ell,Parrus Verbe»: 75»feznr,Vejaledu Et pepererinr ei filiot. Deinde veto transfer- Pire".

rut etiam ad Exiflentiam vel Creotionem rerum naturalium:ur,Anre- Efîlt’ufi’quant monte: julledn nufcerentur, h. e. producetentur,vel exilletent. a ’9°”"Infuper referrut ad res ex retrafgerminanres,q uæ germinare facit o-mnia,perinde ac fi ea pateter, leur dieitur,Vehol idah vehizmichahEt parera fait e4m,4e germinorefuttr eum. Præterea accommodatur Jefi-îï-looad novitates, h. e. eventns remporis,guafi illi client tes quæ malcon-tnrs unæiu nefit’t quid teled penture fitdiet. Porte etiam ad cogita- PIN-m-riones, 86 fentenrias ac opiniones ex illis erras 86 natas,accommo-datur,ficurdicitnr; Vejalad Etporiet mendoeium. Ex que fenfu eli 86 Flair-IS-illud,leejalde Et in mm? olienigenurum ucquiefiunt,h.e.in fentenriis, jeûnant.Afcientiis , opinienibus illorum , in quam fententiam jonathanIlzielis Filins tranllulir, Et in legilnugentiumintedunr. Argue hocfenfn is, qui alium docet rem ali uam,velquifenrenriam quandamalicui communicat,haberur ac 1 genuillet ipfum,quarenus nempeaurhor ellillius fententiæ860pinionis. Hinc diâi font Difcipuli Difiilmli Pre-Prophetarû,Bene Filii Proplietorum, fient explicabo in Homonymia 4’12"22 tr"?vocis Ben Filius. Hoc fenfu quoq; dianm cil de Adame; Vixit autem a, 51mg". ’-Adem mgintoâ’eentû’ unno:,Vajoled égenuit in imagine fieu» jimilitu- Genefi5.3.

dine fieu. (nid fit In imaginefuu, Infimilitudinefieofupràtibi explicarû tapa.ell. Reliqni enim omnes filii (Adomi) ui præcelÏerunt ipfnm (Serhfade quo fermo off in titan verfii) non haïuerunt Fermam humanamvetam (propriè fit diâum),Formam nempe 86 imaginent illam he-minis, de qua diaum ell, In imagine Dei é’fimilitudine ejut. VerùmSerh,pofiguam erndivit 86 inflituit ipfum (Adamns,) petFeCtus ex-llirit perfeàione humanâ, fient de eo dicirur,Er genuitin imaginefuo,in fimilitudine fieu. Unde colligere pores,illum,qui illâ formâ caret, Homo Intelle-non elle hominem,fed belliam fub fpecie 86 forma humana: nifi ælg’mhmquod pecnliatem habeat petentiam in omnibus fpeciebus malo- l mmrum 86 damnorum,quam teliqua nonhabenr animantia, (h.e.quàdmugit égraviùtpojîit ledere quint i114). Nam quando Intelleëtus 86 ra-

tiotquæ illi ad perfeâionem alleguendam data fant,illam non alle-qunntur,tum abutitur: iis adomnis generis pernieiofa confilia,86

12 MORE NEVOCHIMira gîgnît damna,ac fi fimile quidtantùm effet hominî,eumcjue ah:

quo mode exprimerez ac referret. Tales fuerunr filii Adami ante .Seth 3 unde in Medrafch dicirur: Fer inregros 130.annos Adamucmeros f iritus,h.e.Dæmones genuit: quando verà placuir Deo,

Gemma. mm in 1milirudine 8c imagine [un genuir,ficur dicirur; Vixit autemAdam triginméfiunmm mnwggenuirqZ adfimilirudimmfimmd imagè-mmfium.

C A P’. Il X.

Explicaturwax mp9 Ma kom,Locw;on?» Locus. 13R 1 N c1 p A L x s ac primaria vocis. hujus fignificario efl: deg’dquonfi’f: Loft; mm Proprio, quàm Cbmmuni. Verùm polka lariùs. cant4,13,"ij attendit Lingua hæc,ad d’enot’andam Digniratem 85 Aeflïman’onem

un. baminic,h.e. ad perfeaionem ipfius in cette quapiam te. DicimusSimi]ù Mali; enim,N.eftin rali loco in hac vcl illa te. Sic molli fæpiùyufurparegag: 1; petites Lin uæ hujus,ut quando dicunr v. g; Implerlocum patrumjmünm’jü; ,3; fuorum in apiçnria &timore Domini : vol quando aju-nr,Conrrooadam 15 illam. verfia permanerin loco fuo,h.e.in gradu fuo. Hoc fenfu diâum cil 5’

Ezech.3.n.. Hadith gloria Domim’ mimmekomo exlan ejw,h. e. propret excel-Ientiam 86 prçffantiâ porrionis ipfiusincreamrimSic quotieswnq;vox MP9 Makgm dicitur de DcoJeVerëinrelIigitur Gratins mn-tiæ ipfius immenfæ &incomparabilis,quemadrnodum poflea de-monRrabîmus.

Sciendum autem,quàd in explicancïa Homonymiavccum ïmhoc libro,înrenrio noflra non fit explicareomncs vocum illammnoriones, ad infiar Grammaticorum Ve] Lexicographorum r 122c!lportam quafi aperïre, 8c admonerete de fignificatis inflituro noflroinfèrvienribus,ur eum intelligenria in fcripris Propherarum 8c a-Iiorum Sapienrum-vcrfari,&vocabula illa,quibm urunrur,re&è in-telligere,atqiue adeè,ut unnmquodque vocabulum Homon mum86 æquivocum convenienrer ofsis capere,juxrafenfi1mip msgecnuinum, uiunicuique loco ve libre quadra. In quam rem clavialoco efili cr Hic. Exemplum cf! hæcipfa vox MalQm,quam tibieprîcuimusmt fcires,quando dicitur,Benediëfd gloria Daminiex [onajus;perLocumMakom,intelligi efiënriamipfius (Dei). Pari mode

110433.11- cùm dicirur , Erre [nous merum,îmelligirur Gradus fpecularivus 86contemplatio Intelleâus, non verô oculi corporis, qui tùm dire-

&us fait in locum,qui monflrabaruripfi in monregin que fuirGloria 86 apprehenfio perfeé’tionis.

, C A r-

PARS I. CA.P.IX. x;C A P. 1X.

. In quo explicatur r00x R93 Kiffè

501mm.O Il! D hæc vox principalirer ac primo in hac Lingua fignî- m, 301m rad

ficet,norum emmottant nempe 7e! Thrommr Regalem). Œiafiznïfim , Ôveto m Solio federe [oient Magnares 86 Porenres , ut Re en val 9?".3040 D"Principesfidcô docet nos hæc vox KifTe Splium de Magni centra, m" "d’unPorentia 86 Dignitate eius,cui arrribuirur. Sic vocarur Sanâua- Sanauariü cur-rium KM": Solium,ut faindicethr Porenria ejus,qui in illo ferevela». www.901517-vir,& qui ibi fplcndorem 85 gloriam finamcollocavirflcuti dicirur;KifTeSoüum glaira-,dritudo àprincipioJacw Sanflnnii nojhi. Bandem panna.oh caufl’am vocanrur Cœli KilTe Salium,quôd eum’,qui illo: contem- C0,], tu, w-pIarur 86 con fiderat,doceant de Potentia Creatoris ac Motoris illo- mm Solium.rum,86 Gubemaroris Mundi iflius inferioris,dum largiter exillîs Thm’mdona fua cffundir; ut, Sic dicir Daminugcælnm Kifsi film»: meunnfi, larmer.

» 6’ mm flabellum pedum mearum. Voir dicere,llli docent de effenria,fortitudine 8c porenria mamelu"; [bliumguod Principi alicui org-paramm où 8c campait. Arque hoc necefïariô credendum elè o-mnibus Veriraris [ludiofis 8C fiâaroribus: non me, quafi corpusaliquod eflèr,in quo ferarur Dons Benediâus.Demonfirabirur enimtibi,Deum non dl": corpus vel corporeum,& pet confequenrs nonhabere locum,aut habitaculum pro corpore. mon: intelligendafun: ifia,proutmodoexplîcuimus. Omnis enim Iocus,quem-Deusad manifefiationem fplendoris 8c gloriæ fuæ defiinavir, vocarur

r Kim: Soliumz. Mulro Iatiùs veto exrencïirur 8C ufinrparurim illo,Q9): manufitper Kes-jahfirüum Domini (veI Dominant); I’nreHigitur E’xod.r7.xs,

enim ipfa Dei orenria,vel robur 8: magnificenria,quæ non exifli-manda fume e aliquid exua ipfius effentiamwef creatum quip-piam,ita ut Deua fit nonmmquam fine folio,quandoque veto eumfolio. Hærefis enim efi hæc fine dubio.. Explicavit hoc nabis Jere-mias,dum ait,Tu Domine in faulum permnncbù,Kiflâchzfiliùm tuum’ThrenJJs.in generntionem (’9’ gemmonem. Docerenim nos,quôd(Solium fc.)

fit res à Deo infeparabilis. Que hic 8c in omnibus aliis lotis fi-milibue vox K1]: fignificar Magnificenriam 8C Potentiam îpfius,

quæ non fiant aliquid extra îpfius efÎEntiam,ficut.in aliis hujus. Libri capitibul de-

clarabitur.

V E î

14 MORE NEVOCHIM. CAP. X.In èuo explimntur mon "o: Je! rad Dcfimdcre

8c n52 Alah Afiendero.IA M præfari fumus,cùm vocem aliquam æquivocam 8: homo-

nymam (que Deo fi.uttribuitur) explicandam fufcipimus in hocLibro,inflitutum nollrum minimè elle,omnes illius fignificatione:commemorare: (nô enim occupatus elt hic Liber in Lingua expli-canda) fed cas tanrùm,quæ necelTariæ nabis videbunrur ad Propo-firi nofiri rationem,& nihil præterea. Ex illarüm igirur numerofunr duo quoque illo. verbaj’umdôc Abd), quorum fenful 86 lignifi-cario cil norifsima.

7” Dücmde’ Qando enim rransfertur vel movetur corpus de loco (fitperim)

re.ÙvSDA-. .. . .. .rendue, quid m locu inferxorem,dlcrrur Jar-ad Deficndm. quando veto transfer-figmfiunt . à: rur è loco mferiore in alriorem 8: fuperiorem,dicirur Alah Afiendere.a", En!" D" Deinde Meraphoricè rransferuntur voces iflæ ad Magnificentium

fin? MIME - . . .* . . . . .éPatenmm. Hmc quando depnmnurveldimmunur Dignitas a-licujus,dicirur Jarad Defcendit : quando veto exrollirurâc exaltatur,

Dent-18.43. dicirur Alah Afiendit. si: dia": Dm, Pflegrimlt qui 637 in "104i" fui.lbid.v.1. jaaleh ufiendet filper n juponné; à tu defiendu. Item: Et ronflituet te

Domina: Dam mus eljon (quad si? 4b Alah)fuperiorem omnibusgentibu:x. Chroma-24’. terra. Sic,Et magm’fimvir Dm Sulomantm lemaaleh fi4mmè,euccüênter.

Sic nolli fæpè ufurpare Rabbinos nollros,ut in illo,Afienderef4dunrinfunflitate,é- nanfiuiunt defvendcre.

Prærerea ufurpanrur etiam de Émulation: Mimi. Œando enimquis cogitationec fuas convertit ad rem vilem 86 abjeflam,dicitur]arad Defœndere: quando autem ad res fublimes 86 præfianres co-gitationes fuas convertir,dicirur Alah Afrendere.

Infuper,quandoquidem fienus humanum in infime loco,infi-moque gradu conflirutum e refpeâu Dei: ipfe autem Doua in fu-premo gradu,non quidem rarione loci,fed ratione Eflêlitiæ, Maje-llaris, 8: Porentiæ,ideô quando ipfi placer fapientiam largiriali-cui,vel Propheriæ donum fuper quosdam ex nabis efundere, voca-rur Manfio Propheriæ fu et aliquo , vcl Habirario Majellaris 86Prçfenriç Divinç in loco allquo,Defœnfio:& è contrario,Ablario Pro-pheriæ ab homine,aur Ratafia Majeflatis Divinæ è loco (Loopiam,Afienfia. [ta ferè femper accipiendæ &inrelligendæ fun: ævocesfarad 86 Alab,quando attribnunrur Deo Opr.Maximo. d-

.IPARS I. CAp.X. 15Ad-hæc,quando plaga fuper gentem aliquam Vel clima aliquodrerræ dcfcenfura cil juxta voluntatem Dei antè jam pet PrOphetasdenunciatam,qui dixerunt,Deum vifitaturum opera ipforum,(nifirelîpifcanr) : 8c,quando pollea eam Deus infligit,dicitur Dofoendere.Nam nifi antè lignificaret fe hoc Faâurum,8c itaipfis voluntatcmfuam noram Faceret,nimis indigni 8C abjcëti cirent homines,quàmur opcra iplbrum villtaret 8C puniret. Hoc nobis in libris Prophe-tarum ipforum daclaratur,quando dicitur; Qidefi’bomoguôd mor- Pfal.s.5.dem ejua,(7 filiw bominù,quàd vifim eum? Hic enim-fenfiis in verbismis innuitur. Atque hmc appellatur illa res Jeridah Defienfiomr,Age,Neredah defiendamus à oonfund4mw toi un); eorum.Item,Vajered Gcn.u.7.15: deficmiit Domingo: vident. Item,Ered ah Defcendom mon; à videbo; g’ldMJo

. . . en.18.u,0mma hæc figmficant Pœnam hommum.Verùm fignificario quoque prior,de Prophetia [2.8: Gloria,non

» eflinfrequem; ut,Vejaradti Et defoendamévloquor rerum in. Item, NumuJîVajered Defiendemt autemDominucfupermonremæinoi. Item,chered Ëîdjffc”Et .dtfiendet Domina; in oculi; rotins populi fitpor onmn sinai. Item, Gen’a’îqfs.

Vajaal Et ofiendit ab ipfi Dem,h.e.Et ufoendit Domimu de Alambamo. Sedillud,quod dicitur,Et Mofi: alah afiendirad Déungefl ex fignificatione Exod.I9-3--renia ,(Afcenfionis nempe Intelleàus, 8c fpecularionis) conjun-&um com eo,quod etiam afcenditincacum’en montis,fuperquemclefcendit Lux vel gloria creata, ( h.e. tùm de ofienfu Mofi: corporali inmortrem,in quo wjibilu ont Mojojlzu divin , tùm dt Afienfione Intelleflus

.ipfiusintelligendumefl); nequaquam autem,ac fi Doua Benedié’tus i-pre haberet talem locum,in-quem quis pofsit afcendere,vel.è quopolsit I pre defcendiergficut fatui 8C imperiti exillimanr;

C A p. X l... -In quo explimmr max mg: Jafchabh

iodera).P R 1 Ml à omnium vox hæc in Lingua nofira ufurpatur de Sofia- :or Saline

ne bomimîc in cerro aliquo loco: u:,Eli 42mm Suerdo: ]ofchebh qmdfigmfimo[5ch friper Solium. Et quia homo,qui feder,in perfeâifiima,quam Hun-UNhabere porelhquiete cil 8C tranquillitate,ideô accommodatur voxifla ad quamvis rem,quæ tranquilla,quieta permanet,8c non mu-tatu r. Hinc, uando Iliaëli promittitur,quôd in fummo gradu firmi,quieri 8c lia iles permanfuri fint, dicirur, Et exîliabirurNeiafche- lulu-nom-bhah ôfedebit velpermombitin locofito. Sic etiam dicitur,Mofchibhi, www

168 ’ MORE NEVOCI-IIMmi fait [adore flerilem in familiu,utjir muter liberorum lorans. Senfuo

94» fmfil de efl,qui [lare 86 permanere facit eam. Et hoc pofieriore (enfu dici-DWËWW- tur de Deo;ut,Tu Domine infirulum tefchebhfidu. Item,Hajofchebhi

Pfil-Ioms- gifedetin cella. Item,]ofchebh Salon: in «du, h. e. qui in æternumPlains-I- permaner,qui nullo plané modo mutatur. Non mutation: Sub-Pm’L’f’ flantiæ,quia præter eam nihilhabet,in quad pofsir mutari. Neque

etiam mutatur Attributio ipfius (i.e.quo4dotm’outa): quia nulla ell:proportio inter Ipfum 86 inter alia omnia extra Ipfum,in quæ pofsir

Plrt.l.t.56. murariattributio illa,ficutalibi explicabitur. ldeodue quia omniaomnino mutationis cil expers,efl perfeâifsimusflcutipfemet ex-

Mahchd-ô. prefsè reliatur: Ego Domina: non mutor. Non enim ell: in eo ullius reimutatio. Atque hoc fenfu ufurpatur verbumjofobobbguando fer-mo cil de Deo Benediâo.

godan u Ver- Attribuitur non paucic in lacis etiam Cœlis, quôd illi quoque[ÏÆdËËbË mutationi 86 alterationi non fint obnoxii, h. e. quôdindividuaôcca; dj,,,,,l;. fingularia ipforumllon mutentur,quemadmodum mutanrurindi-

vidua Terræ,quæ generationi 86 corruptioni fun: obnoxia.Sic,quando attribuitur Deus Benediâus (quæ artributio ell .

quivoca) [peciebus Entium encrarioni 86 corruptioni fubjeétoru;dicitur qnoqueSedm; quia pecies illæ non intereunt,fed femper

fifi-40.1?" permanenr,ut fingularia cœlorum. Ira didmrgæifidu in circulatorn,’h.e. qui perpetuô confervat fuper globo terræ, i. e. fupcrl con-cavirate ejus,res generationi fabjeàas,quæ continentur in illa con.

PûLzmo. cavitate. Sic dicitur, Domina; ad confufionm ,vel in confufione fader, ’Jafchabh. Senfus cl! 3 quamvir res terreflres mutentur86 corrum-pantur,tamen apud Deum nulla cil mutatio; quia attributio illa,quâ Deus attribuirur rebus illis quæ generantur 86 corrumpuntur,artributio cil firma 86 fiabilis,relara ad fpecies,non ad individua.

Confidera hæc 86 deprehendes Verbum’jofcbolzlo femper ira ufur-Ipari,quando dicitur de Deo BenediCto.

CA p. XII.In quo explicatnr werèum tu? Kum °

a", me, Sur. Jtachurgero.89":: 9’44 fi- u M Vocabulum cil æquivocum , cujus un; fignificatio eliËZË’ZÊJÏ: Store,Surgere. contrarium nempe 15 Jafchabh Sedan: ut, Etmur. non Kam fimoxit,ncc movitfepropmipfilm.

Eüh.g.9. Præterca,

PARS I. CAP. X11. 17Præterea,fignificat etiam Firmitatem 86 Veritatem,h.e.veram

exiflentiam rei alicujus: ut, Vajakem Etjlalzilivit Domina; verbum 1.Reg.8.zo.faum. Item,Vajakom Erjletit,confirmam cl? agar prron. Item ,Vekam aucun.mon (permutoit) domw,quaintivit4tenit. Item,Vekam Et [Malt Lemme,in manu tua Regnum Ifraëlù. Hoc fenfu femper fumitur verbum Kum, flamine-1°-quando occurrit de Deo Opt.Max.: ut,Nunc akumfurgamaicit Domi- rama.mu,h.e.nunc confirmabofiabiliam verbum meum,86 promifsiones,ac comminationes meas (de verba ad veroum,promifsiones meas inbonum 86 in malum). Sic,Tu Takum fiagc:,mifmlzerù Tzijonù,h.e. PraLXOLM.prællabis quod promififli ei,Te fc.illius miferturum.

Porrô,quandoquidem is, qui conclufit 86 decrevit expedire vel ’facere rem aliquam,ad eam perficiendam pet furreâionem fa ac-cingit,ideô de quovis,qui rem aliquam,quæcunque demurn illa fit,aggreditur,dicitur,quôd Surgat; ut, Ma fitrgm fait (fufcitavit) filins tùm-MJ-nmufervum meum adversùm me. Atque hoc fenfu accommodaturquoque ad Decretum Dei de perdenda gente aliqua,quæpœnamcil cômerita 5 ut,Vekamti Erfingam contra domum jeroboamx’. Item,Et Amos 7.9.fitrgn contra domum malignorum. Ac fieri potefl,ut 86 hæc (fuprà cita. J°f3*3°”"ta loca) ira (in: capienda,Surgam nunc. Item,Surge:,mifinborù szjo- Hall-1L6-nio,q.d.Surges contra inimicos ejus. . . . . a Pum’o’hl’

Et hoc Enfu quam plurima occurruntloca : non Verô,ac li Deusteverà (haret au: fedetet. Abfit. Hinc dicunt Rabbininoflribeatæmemoriæ : Supra (in cœlo) mg, cf! Jefchibhahfifiiomqu Amidah fla-tio. Verbum enim Amati Stem fæpiûimè adhibetur pro Kam.

c A p. XI 11.I n quo explicatar verba»: 19;; Amad

Stetit.E Il n u M Amati æquivocum elblignificans primo ipfum Sta. Verbam 7m»n hominis: ut,Beomdo Cùm fiant coram Pharaon. Item,Si G s’agit

. I . . onc .446.,aamod fiant Mofeté Samuel. I tem,Et tpfcomedflabarjuxta ou. amuït.A Deinde ufurpatu’r etiam pro CelTatione alicujus rei 3 ut,Veamedu Gen.13.8.

r Etflemunr,é non refionderunt ultra. Item,Vattaamod Etfletitfitbfli- Job; 31.15.

rit apariendo. Gen.z.9-3I-Præterea notat Stabilitatem 86 Permanfionemfeu Durationem:ut , Vejaamdu w fient dans multit. Item, Forum": amodflan. Item, ânon-32 I4»

. . . xod.18.2.3.Amad Stem fipor qu; m co,h.e.remanfit,permanGang: mutatuc en. Jeremfllm

is MORE NEVOCHIM.Mal-111.3- ItemJuintia ejue omeder flat in faculum, h. e. fiabilis cil, permaner,

durat. Vm", Wofmfi, Et hoc poRremo [enfu (lamper accipiendum verbum Amad,quan-dama dimmr- do de Deo occurrit : ut,Veamedu Etflabunt pedesejuein monte oliva-

zûcb-î4-4- mm,h.e.liabilienrur caullæ ejus,i.eCauKata,eEe&a ejrrstrotit hoc ti-ÎanÆPÆS- bi expofiturus fum,quando agam de Voce Regel pet. Illo quoque

Deut.y.3x. fenfu dicit Deus ad Mofen,Et tu la"; amod fla mecum. Item,Ego omedlbld-V’î- 11mm inter Dominum à vos eo rempare.

C Al P. XI V.Explicatio mon) Un: Adam Homo;

Vocabah’lofi D .A M Vox en: æquivoca,86 primi quidem Nomen cil pro--H°m°’ prium primi Hominis,ac,ur Scriprura docer,derivatum à no-

mine Martial: Terra. àGenef-S-s- Deinde Nomen cil generale rotins fpeciei :ut,Non difceptabitfii-t EcchC3.zI. rime meus haadam eum homme. hongra fil: jpiritum filiorum Adam

lbîd-VJ9. hominum f Item, Et prajlantia haadam bominùpra oejliu nulla. vTertio fpccialiùs fignifica-t communem plebem 86 Multitudi-

ncm hominum, h.e. minorum gentium Deos,idiotas, non vero ho-mines fingulares è communi mortalium forte quafi exemtos: ut,

P131495. Eriamfilii Adam bominù,etiamjîlii viri. Et in hoc tertio fignificaro di-. Gcncf-M- auna cil: Et videruntfilii Deifilio: haadam hammam. Item,Veruntamm

mm”? keadamficut homo moriemini.

C A p. X V.Ëxplicatur sa; Nizzabh,(5:;3 Jazabh

Staro.3,; à. a» a- I z z .4 a H éjaubb,etiamfi diverfæ fintradicesfenfirs ce-

Pliwml” rumtamen unus idemq; ell,prour ex univerfo eorum ufu co-gnofces. Sunr autemæquivoca.

Primo enim nihil aliud fignificant quam Kum Stare: ut,Vcre-fichu... tazzebh Stem auremforor ejm proeul. Irem,]irj322cbhu Adflant Regesmua. terra. Item,Egrefiifimtnizzabhim fiantes.Numrmnl’l’. Deinde fignificanr quoqs Srabiliratem,Firmitarem,86 Perpetui-marnas, tatem : ut, Verbum tuum nizzabh flatin cœlo, h.e..llabilefirmum per-Gen.18.13. manet. Sic ufurpanrur,quoriescunque occurruut de Deo :ur,E: et"

PARS I. CAP. XV. e19Domina: nizzabhjlalaatjuperillam,h.e.firmus,llabilis permaner friperillam,fc.fcalam,cujus una extremitas en in cœlo,altera in terra,perquam afceudendum cil cuivis, qui cupit af’cenderenxt apprehendareum,qui fuper illam flat: quandoquidem firmus perllat in verticeflamme fcalæ. Clarum enim cil id, uod dico,Verba fc.ifia,Ecce Do.minusflaôatfitper illam,iuxra hic pareibolam vel metaphoram elle in-telligenda,ex fequenribus: Et Angeli Deiafiendebant. Per hos enim Propbmwcç»nihil aliud intelligunrur quam Prophetæ,ficut de illis exprefsè di- M 11”91”citur 5 Et mijit Angelum. Irem,Et afiendit Angelw Domiui de Galgal ad Num.zo.16.Borbim. (hmm appofitum veto ell,quod dicir,Afiendebant 86 defiende- luth-M-lant, afcen lionem defcenfioni prèponendo! Nam poll Afcenfio-nem 86 affiquurionem graduum cognitionis (rerum fc.Divinaru7n)in illa fcala,fit Defcenfio ad res civiles,quâ rarionehomines guber-nari Bodoceri debeanr,quod Defcenfionis nomine indigitari,cap.lo.fuprà docuimus. Sed revertor ad inflirutum.nollrum,quèd fc.Srabarfiipraiflammihil aliud fignificet,quàm flabilis,firmus ell; non vetoflationem aliquem corporalcm. Ex hoc fenfu cil quoque illud,Ve.nizza bhta Etflabùfizperpetram. Atque hic obferva,NiLzalb 86 Amad 5104-33-szidem denotare. Nam eodem paâo alibi leginur; Erre ego omed fla. ExodJ7-6- W

la uram refuperperram in 11ml. .CAR XVLLExplicatio’ mon) ou Tzur Para,

Rupes.O M E N Tzur æquivocum cil, ac primo quidem efiNomen m Ih’Pefl’er

M ourla .- ur,Vehikkita bazzur Etperrutie: Tzur. ExodïâïaDeinde quoque nomen cil duri cujusdam mon : ut,Clllt703 tzu- Jeux.

rim lapidum five lapident. iTertio Originem,Scaturiginem feu Venant fignificat,unde lapides

exfcindunrur; ut,Aj]2irite ad zur venam,unde exci x ejlu. Hinc trans. 1445m.ferrur ad cujusliber rei originem 86 principium : ideô pollquamProphera dixir,Rejpioire ad un fubjungit,Afiieite ad Abrahamum pa-rrem veflmm (w. mali dixiflèt; (Lamdoquidem fcaturigo feu venailla,è qua excifi ellis,ell Abraham pater vefier,idcircôin eiusdemviis’incedi’re,ipfius mores 86 virtutes imitemini,veliigiis ipfius infi-ilire. Decet enim,ur natura ipfius venæ 86 fcaruriginis exillat inr’e,quæ inde cit excifa. Arque fecundùm hqnc fenfum vocatur Deus Ct" DM 11m-Benediftus Tzur a quia cil principium 86 cauila efficiens omnium m

20- MORE NEVOCHIMDeutaza- rerum extra ipfum; ur,Hazzur Scaturiginir (Dei) opus cl? perfellum. VIbi’d-V-Is. Item,Hazzur Scaruriginù (Dei) qui te genuit,oblituo es. Item,Zuram’îÎ. Scarurigo ipfinum (Deus) vendidi: eos. Item,N on e37 Zut fiaturigofieut4:39.13,4, Deus nojler. Item,Zur Sraturigofaculorum off. Item,Etflabufi4per Zur

rodas-z!- ftaturiginem. Subfillehîc,86 côfidera probè hoc,quod diaum,Deumelle omnium rerum principium ; nam hæc cil porta,per quam ad i-pfum (Deum vel oognitionem que) pervenitur,quemadmodum indica-

Magali. vimus in explicationeloci illius g Enduros meum.

C A P . X V I l.Q1547? Propheta occultè 65 quafiperanigmata

loquutifint laine de OpereBerfihithguÀmde Open: Merkawab,h.e.defàpim-

fia naturali Œjpirimali.1’.’ "2513;"; O L l exiflimare, Sapientiam Divinam folùm à Plebe 86Multitudine hominum elle occultandam r nam idem quoque

judicium cil de Sapientia naturali,ficut’ oilendimus tibi in Præfa-tione hujun libri ex illo trito,Et in open Berefibitb ne in duoôut quidem.

rhilafapbi à Atque hoc non folùm fitapud noiiros nouerez Legit : Ted olim6mm” 0m”? quoq; jam obfervarum cil à Philofophis 86 Sapientibus inter Gen-tÏ,’tes,qui occultâmnt principia,fua,86 pet ænigmata de iis loquutiRomani. funr. Hinc Plato,86 alii ante eum vocârunr Materiam Fœminam,

86 Formant Marem,feu Mafculum. Nolli enim,tria elle principiaeorum quæ generârur 86 corrompunrur,Materiam,Formam 86 Pri-vationem,quæ perpetuo conjunâa eft Materiæ: nifi enim PrivatioMateriam ira comitaretur,non pallier ipfa Formam recipere. Et hocrefpeëtu Privatio quoque inter principia cenfetur.- (manda autemforma accetlir,rum privatio ceKatsprivatio, inquam,formæillius,quæ accefsir, 86 inducitur privatio alia,86 fic in infinitum,ficurinPhyficis explicarur.

Quod fi. igirur hi in illiusmodi rebus,in quamm. ublicationenullum cil damnum aut periculum,metaphoricis verbis 86 Emili.tudinibus in docendo ufi font: uantô magie decet,ne nos,qui Le-gis Dei Doâoree fumuemnifi emus ea,quæ pro vulgi inrelIeCtu

nimis funr difficilia, 86 pro uibus aliud quid,immô plané con-rratium ejur,quod vo umuo ,fibi polish imaginai.

Animadvcrte igitur 86 illud.

PARS I. CAP. XIIX. à:, C A p . X I I

In quo explicantur tria verba, ne Karabh Apipropinquarefla; Na gafch Accederamaa Nagah

’ Üngera,Attingaro.R I A ifla verba,Karabb,Nagajèlr,Nagalr,dicuntur primo de re Verba:7p.tni:.PrOpinqua vel Appropinquante,ratione loci : deinde de Con- in” Acçcdmv

junâione Scientiæ 8.6 rei fcibilis. , êBPmlËWu?’

. - - . . . ou! fland-Œando igrrur vrdetur corpus unum Appropmquare alteri,tum cent, 6.11m?»-ad hoc exprimendum ulbrparur primo Karablr; ur,cùm karabh ap- 404d)" dimi-propinqudflêr ad tajine. Irem,Et Pharao hikribh appropinquarafeait fi. m”cajlra. Deinde,Nagab itidem fumitur deconjunétione corporis eumalio corpore : ur,Vattaggah Et tetxgirpedu ajua. Irem,Vajaggah Et ta- irradiais. .rigir o: meum. Denique,Nagafclr eodem modo de Motu locali ufur- JeremJ-9-parur,ur cùm virad alium virum accedir 86 moverur : ut,Vajiggafch Genefi44.18.Et amfiit ad eumffelrudalr.

Altera fignificatio horum verborum ell Conjunâio menriS,86ContaCtus apprehenfionis Intelleàusmon loci. » In hac lignifica-tione fumiturverbumNagalr,quandodicitur5 Quint nagah attigir ad Jeremflagcœlumjudioium ajw. Sic Karaâlr,ubi feriptum eli,Remquagravior me Deuu.r7.efl,ad me rakribhun appropinquare faciale, h. e. niai notam facietieeam. Pariter quoque verbum Nagafih fic ufurparum Iegirur :.ur,Va-jiggafch Et araefiimbralram (au dixit. F aâum enim hoc cil inrvifione Gen.18.2.3.Propheriæ86 fomnio Prophetico, ficut explicabitur alibi. Item,Proprerea quôd nagafch acaedirpopulua ier orajùoà labiiafiu’a. Sic acci- Jefa. 2.9.13.

pienda fun: verba hæc Karabb 86 Nagafab,quoriescunque inveniun-tur in libris Prophetarum de Deo 86 Creaturis ipfius,qualescunqueillæ fi nt, ( in 12.,ut val Ira diaantur ad Deum aeredere (a appropinquanmlIpfe ad illaa ). Deus enim Benediâus non cil corpue,(ur fusé in hoclibre demonfiratur),neque accedit vel appropinquar ad rem ali-quam : neque etiam res alia appropin uare pareil: ad-Ipfum. (flicar-poraliter): quia fublarâcorporeiratep irurquoque Locus vel Le. tcalitaa,omnis item appmpinquatio,elon rio,conra&us, conjun--&io,feparatio,vicinirac 86e. Nec opinor iubium ellëtibi,quin in:locarKÂIObh Propinquua cl? Dominuar omniôua invocanrifiua eum. Item, rotum:Kirbhar Appropinquationam Dei volant. Item,Kirbhar Appropinquatio E3382;Dei nubien (zona :non,inquam,opinordubium effitibi-quin ifialoca , in ’

Ëofing. ’

eum. 2.7.Exod.za.z.

Pm.i44.y.

Jobi 2.5.

22 MORE NEVOCI-IIMomnia intelligantur de ApprOpinquatione mentis, h.e. de Appre-henfione mentali,non auremllocali. Sic dicituretiam,KerobhimPropinqui finit ipji. Item,Kerabh Appropinqua tu (r audi. Irem,Ve- ’*nigl afch Et aaaedar Mofas folua’, ipji autem non jiggefchu arcadant.Q1 d fi verô tibi plaCeat illud,quod de More diétum ell, Et une-dat 6re. accipere de Appropinquatione locali ad montem, in quocommorabatur tùm Lux ,five Gloria Dei,liberum tibi efi: moriohoc fundamentum reneas,quod,five homo fit in centra rerræ,five infummitate fphæræ nonæ (fi fieri poiler),quôd,in uam,nequeillîclongiùs diliet à Deo 5 ncque hic propinquior ifpfi 16: Ted quôd Ap-propinquatio ad Deum confillarinApprehen none ejuS,Elongatiovero in eo,quod ipfum quia ignoret,vel non intelli ar. Et hujusAppropinquarionis 86 Elongatiouis multi fun: gradus: uinus in-venitur in hoc,alius in alio gradu. (au: autem Apprehenfionisfit præfianria 86 præcellenria,quæque illius diferentiædn alio hu-jus libri capire explicabirur. Illud veto,quod dicitur, Gah rangemontes à fumigabunt,Meraphoricum cil, 86 nihil aliud fibi vulr,

uàm,Tangere fac eos, vel, Pertingere fac ad cos Verbum tuum,.fient etiam in Jobo dicitur, Gah Tangeipfitmmat,h.e.Adduc plagamruam fuper ipfum.

Hoc ergo patio verbum Nagab in hac LinPuanmoquoque in lo-co,prudenrer feeundùm fenfum fuumell di cernendum.Qandoq-,enim intenditur qTaé’tuS corporalis z quandoque Conraâus 86 ,Conjunâio mentis,apprehenfioque rei alicuius,perinde ac fi is,quiappreheudit rem aliquam,quam anrea non a iprehenderat,ad eamaccederet,86 longé ab illa anreà abfuillet. 0b erva hoc ergo.

C A P. XI X. .In quo axpliaatnmqnz’djît N59 Malc

Tlennnu.MA L a .Vox cil æquivoca , uæ ufurparurprimô de tarpon,

à. qmmd, de , quod in aliud corpus mgre itur,illudqueimplet:ur,Varte-Deodicatur. malle Et implevit hydriam filam. Item, Melo plenum Hbomar. Item,

33:5;- Hbomar pro jingulia. Et fic fœpifsimé. .mugi;- ’ Deinde fumirur de Complemanto 86 Perfeô’lione tamporiaalicuiuaGen.z.g.z..r,. Cerri 86 definiri: ur,Vajimleu Et aompletifunt dies ejur,ut parent. Item,ce" î°;3- Va jimleu Et completifimt aidiez: quadraginta.

Tertio fignificat Rem,quæ omnibus numeris perfeé’ta cil 86ab-[olu-

PARS I. CAP. XIX. 23[olurà : ut, Umale Et pierre benedifliane Damini. Item , 11min: Et Deum-2:3-

. - . . Il . u . n . A Exod.3;.3îltmplmtzosjkpremm tordu. hem,Va;rmmale Et zmplem eratfipmma 1 Re

. . .,. . .,. . . g.7.t4.r (’9- mteflzgemm à frænm. Arque ex hoc fenfu efl,MeIo Pierra :3 ma Jim,mm gloriâ ejus. Senfus enim cfi,Torarerra rellatur de perfeâioneejus 8c de ipfo (ira ut gloria 86 laus ipfius perfeâa firin hac terra).Irem,Et gloria Dnmini mille replevittnàemaculum. Siccfiue femper in- Exod.4o.34.telligendum 13 Mule Plenum,quando Deo artribuirur: non verô » ’ac fi Deus corpus habcrer, quo locum aliquem implear. Qlôd fivcrô velis pcr Gloriam Domini,Lucem crearam (h.e.vgfibile aliquodfigmtm Majeflatü Dei) inrelligere,quæ replevir rabernaculum,nihi1cri: abfurdi.

à C A p. X X.In qua explicatunquidfit En Ram AltimEx-

celfmfizit : (5 Nm Nafa.RA M Vox en: æquivoca,fignificans Altitudinem lui,&Aln’mdi- ExPE’ëm à"

. . . . . [2 enmmgmdm,h.e.dlgmtarrs,honorls,glorræ. quam?Ex priori fignificarione efl quad dicirur: Vatrarom Et exaltant a? do de Deo ufur-

am: à terra. A H a . v 4 pemur.Ex fecunda fignîficarione funt: Harimoti Exdravi eleaum à po.pala. Item, "Prapterea quad harimoricha exaltai te à pulvere. Item, LRCgMJ.Propterca quàd harimoricha exaltavi te de media populi. Argue ad banc r.Reg.r4.7.fignificarionem femrper referenda vox hæc Ram,quand0 de Crea.

’ tore occurrir: ur,Rumah Exaltdrefitpm cette: Dm. 251157.53-Siç etiam Verbum Nafih fimih’rcr fignificar Altitudinem loci : 8:

Altitudinemgradus’five Prœfianriam 8: Excellentiam.Ex priori fi gnificarione dl : Va jifTu Et exalrirnnt,elevêruntfiumen. Gen.4z,za.

tumfimm fi4per afimn flan. Et fic in hac fignificarionc Elevarionis 86Translarionis deloco in locum mu a repcriuntur.

Ex feeunda fignificarione: Verinmflè Et çgaltabitur rtgnum ejm. Num.2.4.7.Irem,Et partnit e01,vajen aITem à exaltavit au. EIrem, Q1917? rirhnaf- Ëûgî’zrfeu efl’em’a vos ? "Sic (camper capicndum verbum Nafah,quando Crea- u ’ ’3’

rori artribuirur: ur,Hinnafe Enduro tejudcx terra. Irem,Sic dirit ex- Pfal.94.z.«(fus venin-A (7 41m, faquoad alrirudinem 8: magnificenriam gra- 1651615.-dus feu cxcellenriæ,non loci.

Verùm Objeé’ticnem forrè hîc qui: mihi movebir ex eo,quod .ajoMagmficentiam é Altitudinem gradua à. cxrellentia : dicendo,quo-mode ràm mulras res artribuam rei uni 8c fimplicrfsimæ (Deo)?

Forban; 35.»Tranfire.GeneC;3.3.

Exod.r7.s.

Exod.36.6.r.Sam.1..1.4..

Gen.r;.x7.

lbid.v.n..Exod.1 1.12..

Jerem.2.3.9.

r.Sam.zo.35.

Exod.34.6.

24. MORE NEVOCHIMA: hoc quod arriner,explicabirur tibi aliàI,quôd apudeon, qui

Deum perfeâè apprehendunr,non nominerur nominibus 8c artri-buris multis: 8: quôd illæ denominationes vel illa arrribura omnia,quæ docenr de ipfius Porenria,Magnificenria,Porrirudine,Perfe-âione,Bonirare ôcc. ad unam rem redeanr &referantur,nempe adipfius EHèntiam : non ad aliquid exrra eam,(b.e.quàd in; omnia nihilaliudfint quàm ipfi; Dei 4mm). De Nominibus autem five Attribu-(il Dei agemus in aliis capiribus. Propofirum nobis ranrùm fuir inboc capire demonflrare,quèd duæ bæ vocea R4»: &Ntfla non in.relligenda finr de Altitudine loci: fed Excellentiæôcdignirarir, ,(quandocheumilmuntur).

C A P. X XI.In quo cxplimtur verbum 1:12 Abbar

Wanfiro.E a n u M hoc Ablw fi ificar primé Translationem tarpan? la-64km, ac propriè qui cm 8: principalirer Morum animan-

tium fecundùm Iongitudinem reâam 84 planam: ur,Et ipfe abhartunjivitantr m. Irem,Abhor Tunfiannpopulum hum.

Deinde accommodatur quoque ad Traaumyel ruaient»: varia petaërem:ur,Vajaabbiru Et nanfire firman vamper afin. kem,Noncf! bond f4m4,quam ego nudia,qu4m maabbirim nanfirefariuntpopulut00mm.

Imià dîcirur de Advrnmjplendaric à Majeflntù divine vifibilia,quam

Propheræ viderunr in vifione Propherica: ur,Et me fummfumam,é- tampa; ignea,qu4 abbartmnfibat inter divtfioncr ipfa. Faâum quippehoc fuir in vifione Prophetica,ur colligirur ex principio illiùs biffio-riæ,ubi dicirur, Et jbpor inuirfuper Abraham. Hoc quoque fenfu di-âum efl,Veabharri Et nanjibo rerum Aegpti. Et fic alia bis fimilia.

Qmà etiam transferrur ad eum, ui aliquid agir,8c in eo mo-dum excedir,termînos’rjue rransgre irur: ut, situ: vir abbaro quimmfivit virum (b.a.qui in ce bibarda modum exrefiit).

antà dicimr etiam de eo,qui fimular fe banc intendonem babe-re,8c fludiô ab ca aberra: ad aliam,quam fibi propofuir: (val de eo,quialiquem àfua innmiane dbdutil’fiâflfdflfdtitfiâ attentant raidit ad aliudquid :) ur,Ipfè autem jaculabatur fugimu lebaabbiro ut tranfirefarmteum. Secundùm banc rranslarionem diâum cil mec iüdicio, Va-jaabhor Et tranfivit Domina: flop" fait»: fimm,(vel, Et morfla fait

PAIRS I. CAP. XXI. 25Dm [Mail-.1) fc.] firpn faire"! film ): ira ur Affixum 1’, in 1’39 Pana,

referatur ad Deum Benediétum. Hoc enim modo Rabbini quoquenofirip.m.fcripferunr,Pan4v referri ad Deum Benediâum,ur videraet! inHaggadotli. Verùm non cil hic locus illa adducendi :fufficirnobi3,quôd inde fentenriæ noIlræ aliquo modo rebut accedar. Ex-plicario igirur loci illius hæc erir,ur mibividerurzMofen p.m.pe-par: à Deo Apprebenfionem illam,quam appellar Deus Vifionemfaciei,cùm dicit; Et facies mm nnn.videbimr:fed Deum,hac præreri- Exod.33.v.ulr.tâ,promififle ipfi Apprehenfionem aliam,quam cognominar Vifio-

. uem ofleriorum,dum ait,Et videln’c pafleriom men. De bac ipfa re Ibid-ferip imus quoqueiam in Deurerofi noflra, (h.e.in libre Jad) 8c dixi- parr.r.c.38.

Vmus,quèd Deus Opr.Max.abfconderir à Mofe A pprebenfionem il;lam,quæ Vifio faciei vocarur, 86 rranfirc fecerir eum ad aliam,co.gnirionem fc.operum vel aftionum fibi arrriburarum,quæ funr illaNomina five Attributa Dei,(mderim i114 Dei proprietater, facundàmcalculant Hebrcorum,qu45 Dam in illo lorofiâi adfin’bir). mimi autem di-xi 3 944M Dm dbfinnderit 4b ipfi Appïebenfionem unam: id ira intel-’ligi volo,quôd illa Apprehenfio naturâ rua fit impofisibilisôcim-perceptibilis,& quôd omnia homo perfcflus, cùm prærerid,quod

â intelleflus en" mana fuâ potefl: capere,aiiud nid fublimius ap-prebenderefiragirjn apprehenfione fua confun atur,aut certè mo-riarnr, (quemadmodum in alio capire hujus libri explicabimua),[mm-431-nifi fpeciale ipfi adfuerir Dei auxilium,ficur de Mofe dicirur,Etpro- halés-vuregain te manu méfiance tranfiero,vel tranfire ferma (tefmb intention:que»: babutflijdpmm man: Iongèfitpemme). Targum in bis quuurio-tribus more fuo a ir. Œicquidenimoccurrirfluod Deo corporei- ÉLWWÉ’ T"-tarem viderur adâribere 86 attribuere,illud pet ellipfin correlarivi 53:;explicat, 8: arrribuir alii cuidam rei,quæ ad Deum referrur,& defi- "mayen.cit : ur,Et me Dominusflabatfupm eam.Targum explicar,Gloria Dami- Geneszs.m’jlabat fitpm am. Item,Speculetur Domina; inter me étaTargum Gen.3r.49.rransferr,Sperulerur verbum Domini. Argue ira perpemo foie: facereInterpresille p. m. Unde in præfimri quoque loco,ubi dicirur,Et"alitait Daminm fi4per faiemfimmjpfe haber,Er trtnfirefecit Domina;Majeflarem fiwn anruum. Juxra illum ergo,res illa,quœ rranfivit,erir fine dubio aliquid crearum,& Affixü Pronomen 1’ , av in mon?referendum erir ad Mol-eum: a! pana idem fir,quod Ieplmnav anteeum,quemadmodum in illo,Et tmnfivit manu; lephanav ante eum. Et Gendz-zr.hæc expofirio Onkeli elegans quoque efi 8c bona,quam ScripruraSacra i pfa confirmare viderur,dum dicir,Erir autem quumpertmnfilzit Exod.33.n.

26 ’MonENevocHrMgloria meaDeclarar enim,rem illam,quæ rranfivir,fuilTe aliquid Deoarrriburum, non ipfammer ejus eflènriam. Ac de ifla Gloria (cujusfia): modà adduair Verbi: fit mentir) intelligendum, quad flarim [ub-jungir,Donee "enflera. Iremillud,Et tranfivit Domine al panav moneum. Œôd fi autem aliter fieri non polTerJed necellariô ellipfis re-larivialicujus flaruenda eller,quemadmodum Onkelos ubiq; fecir,nunc vocem joigne Gloria, nunc Memra Verbum, nonnunquamScbechinab Majejlamjus loco ponens, ro rarione fc.uniuscujusqueloci,tùm 8c nos correlarivum ejurmo i deficiene date polTemus,Kolnempe, h.e. Vox, 8c locum illum ira explicare, Et menhir vox Domini .ante eum à damnoit. De voce enim dici verbum hoc Abbar, anrè

Exod.36.6. oflendimus ex illo loco , Et rmnfirefm’ebenr voremper (afin. Et ficClamare ami- Vox erir illud,quod clamavir. Neque abfurdum tibi hoc videarur,hein" Voci.

Num.7.89.

Jefa.40’.6.

Exod.3.4.Gen.z.r..xr.

quôd Clamor vel 13 chaman atrribuatur Voté. Nom confimili pla-ne modo, 86 iiodem verbis ei (voci 17:.) arrribuirur Loquurio DeiBenediéti; ut,AudieI:4r votent loquenrem 4d fejè. (Lui rarione enimSermoôz Loquurio voci arrribuirur,eâdem quoq; ipfi Clamor porefiattribui. Ogin-imô aperrum babemus locum,in quo 8l 13 Amar,h.e.Loqui vel Dicere,8c 1310m; Clamare,voci arrribuirur,ubi le-girur: K01 Vox dire»: clame. Redixir (fc.voxilla),quid cumula? Sicergo iuxra banc expofirionem , loci præfenril (imine hic erir : Et"enfloit vox Domim’ ante ramé clamait, Domine, Domine, Demfortielmiferieorr,gr4tiofiro, 86 geminario illa, Domine , Domine , Vocandi velVocanris erir, ut in illo,Mofibe,Mofcbe. Irem,Alm:b4m,Abraham. Arq;hæc crucifix expofirio elegane fade efl 8e commoda.

Non e autem quôd œcfl’endagquôd res ifla adeô profiindaêcdifficilis, pluree interprerariones admirrar. bloc enim nihilobeRpropofiro mflm, (rei : Nibil enim denimenriaflerunrpropofiro noflro,deremorendafi.) Deo CWPWCÏÎÆÎG). Li berum tibi elbex iis eligere 8: fe-

qui quamcunque voluerie, nempe; Vel,quôd rotum hoc negoriummera fit Vifio Pro berica; 8: quèd ràm pet id, uod perivir (Mofes),quam per id,quo ipfi denegarum efl,& peri ,quod apprehendir,tanrùm Apprebenfionee Intelleétuales inrelliganrur; qnôd ,in-quam,bæc omniafinr Intelleâualiamec quicquam in illi: fit renfi-bile, rour ab inirio expofuimur : Vel,quôd ibifuerireriam Appre-ben ro fenfualir, Vifio fc., (cd rei alicujua crearæ, per cujue vin.lionem affequurus fi: perfeétionem Apprebenfionis Intelleâus,ut expofuirOnkeloa,ira ramen ,ur a prehenfio illa Vifionis nonflaruarur faCta faille in Vilîone Propllerica, (h.e.r’npluurafio à 1m4-

PARSI.CA5LXXL 27ginnione) fleur de Abrahamo dicitur: Et me fumer firman: drum- Gemma;

i pu ignen,que nitrifioit inter divijioneriflne: Vel denique,quod illi con-ianâa etiam fuerir Apprebenfio auditus, ut nempe vox aliqua,&

uidem creata fine dubio, faille dicatur illud , quad rranfivit anteeiem ejus (Mofis). Ex illis, inquam,fententiis elige quamcun-

que volueris. 0mnes enim bue tendunt,ne credas,illud,Et monfivitleplnnnv, inrelligendum elTe fient , Tranfi ente populum hune, (de Bled-In.Tranfiru fc.vel Tranfitionecorporali). Deus enim Benediâus noncil carpuo,neque campetit ei Motus: ideoque non pareil ipfi ver. 1hum 461w Tranfire,juxta primam fignificarionem artribui. i

C A P . X XI l.In que explicatur vernir»: Ni: B0

Ventre).o fignificar primo Adventum Animamium in locum ali- in! Verrine.quem, vel ad individuum aliquod: ut , Ba Venir finm tune GeneCz7.;;.

per dolum.Deinde fignificar quoque Ingrel’aionern val Introitianem eorun-

dem in locum aliquem : ur,Vajabbo Et ingreflia a? 5011211]: demain. Gaga... .lrem,cùrn rabhou ingrediernini in terrain. Lampe.

Tertio fignificat Advenrum rei inearporeætut, Cùm jabbo vene- Judic.r;.r7.rit verbum neume: bonoremnere. lrem,Abiie,que venturnfiintfieperte. Jeù.47.r;.

219mo rrangfertur etiam ad quasdam Privationes : ut,VajabboEt venir matant. Vajiabbo Et venir attige. Ac lècundùm banc meta- Jobi 30-26.pho’ram,quâ rramferrur ad id,quod e11 incorporeum,accommoda- amadoueri-rur etiam Crearori,& quidem tùm ad Verbi,rùm ad Majellatis ipfius "en" Cm-advenrum,quo fenfu diâum cil: Erre ego ba venin ad te in denjîtnte d’un,nabis. Item, malin Diminue Dom Ifm’eïir ba venir in en. Et bac paâo Ezccb.44.;.omnia bis fimi ia intelligenda funt de Majellate aliqua equ vifibili& corporea:ur,llba Et renier Domina; Doue mue, h.e.Veniet 701mm Zach.r4.s.ejue, qnafi dicerer,Servabit promilfa rua, uæ promifit per manu:Prophetarum fuorum. Hac enim fibi vu t,dum porta ait,Er omnes

summum, q.d. Et venier Verbum Domini Dei pet manu:omnium SimEtarum tecum,qui loquuti fun:

ad lûaëlem.

28 MORE NEV0,CHIMC A p. X X I I I.

In que explimntur verne: Ni: Jazz; Egredi;Exire : (5 site Schubh Revient.

on Egredi,Ex- E R B u M jeu oppofirum cl! præcedenris verbi Eo,8c ligni-"e- ficat primà,Exirum corporis è loco,in quo quiefcebarfin la-

eum alium,lîvejam corpus illud fit animarum,lîve inanimarum: ut,Gen.44.4. Ipfi jazeu egrefii mon: ex urne. Item,Cùnr teze egrefluefnerir ignie.filma-1M. Deinde,rransfertur ad Ofielifianem vel Manifeflarionem rei in-une corporeæ: ut, Verbum jaza egreflum efï ex ove Regie. Item, Cùm fiez:Enh.:.r7. egrediemr Verbum Regina 4d omne: mnliere:,vulr dicere,TransgrefsioJefi.1..3. mandatî Regis,cui non parebat. Item, Nain ex Tujon egredierur Lex.Gen.19.z3. Irem,Sol jaza eyeflue ererfuperrerrm,q.d.Luminis ejus vifio vel ap-

parîtio.

Exirequofinjù Et ficundùm banc fignificarianem l’emperinrelligendum ver-a:01)" W?” hum jeu, quando attribuitur Deo Benediâo: ut,Ecre Domina; joze

firman. egreditnr de loeofieo,h.e.videre facit,ofiendir,manifellar verba fuum,quad nunc à nabis cil abfconditum,q.d.fiet aliquid,quodanreà nonerar. Quicquid enim crearur à Deo,id artribuirur verba equ :ur,

"5133-6 - Verbe Domini reli mari fienrjrjfirim orie ejneomnrkexereime rerum: fi.milirudine defum râ ab operibm Regum rerrenarum,quorum in-firumenta in per cienda 8: exequenda fua volunrare,funt verbumipforum. Deus autem Benediâue plane nulle eget inflrumenro,quo agar,lëd opus Tuum folâ volunrare perficit. Nullum etiam ba-

ber fermonem,prout explicabitur. rau, Rem, Ogemadmodum autem verbum jàze-accommodatur ad fignifi.candam Manifefiarionem operis alicujus divini,lîcuri afiendimus

Jumeau. ex eo,quod feriprum efi,Eere Dominue’ egreaînur de Ioeofieo : ira è con-traria-,verbum Senne!) refertnr ad Ablationem vel Occultationem

Hein» illiue,exfolâipfiu: vqunrare: ut,Iôo veafcbubb (r reverrernd locummeum. Significar enim Ablationem Majellatie vel vifibilis Dei pre-fènrîæ,quæ inter nos erar,quam fequitur Privaria Providentiæ Dei

DeutJI-W» erga nos, fleur in Comminarione pœnæ Deus air; Ernbfiondern f4.rient meemnô and? eonfnmenrur. (manda enim aliquid privatur Pro-vvidentiâ Dei,rùm exponirur &liberum relinquirur omnibus acci-denribus,quæ ipfi poilant contingere. Ogia autem dura nimis en:

hæc Comminatio, ideo Cognominarione in ea exprimenda.urirur Deus,dicendo,Revemr in locum meum.

PARS I. CAP.XXIV. 29C A P. X XI V.

In qno explicntnr recréer»: il?!) Halach

lait. . ’V E Il 2 u M Haine!) quoque cil ex cenfu illorum vocabulorum, 15,1 Ambuh-

quæ Morioner fignificanr proprias animantium, vel" rerum vînlvir.animara mm : urgeai vert) balac ivirfeenndùm vinmfimm. Et fic fez. Genefisu.pifsimè reperirur.

Deinde accommodatur ad Traétionem (morum) corporum,quæfubtilia magie funt,quam corpora animatorum :ut,Aque verà bain Gcn.8.ç.balach ilmnt édefieiebnnr. Irem,L1reballecb Et in." igniefnper rerum. Exod.9.2.3.

Tertio transferrur ad DiflufionemÆxrenfionem 86 Manifeflatio-uem rei alicuius,quamvis merè fit incorporea : ut,Vox ejne qua]? fer. Jercm.45.2.z.penne jelecb Mir. Sic, Vox Domini Dei mirballecb ambulant in barra. Gen.3.8.Vox enim cil res illa,de qua d icirur,quod ambulaverir in horto.

Et feeundùm banc notionem cit omne Heleelr,quod"occurrit de 91:30 fmfn de»Crearore: quatenus ,inquam,tramferrur ad rem incorpoream, fi- D’o’W’TW”gnificans vel Diffufionern rei alicujns, vel Recefsionem Providen-tiæ Dei,cui planè fimilia efi Diûeflio vol Ablatioanimarorum à realiqua,vel è-loco aliqua,quèe fit per balielieb IriOnem. Œemadmo-dum enim Ablationem Providenriæ l’uæ exprimit per Abfconfia-nem faciei fuæ,dicens,Ege verô baller aflir panai aôfiondendo enflon- Dengue,dem fariem meum in die un: fic etiam exprimir eam quandoque petHanche ltianem,quç nihil aliud eihquàm Recefsia à certa te aligna:nt,Elecba Il» à reverrer 4d locum meum. In illo autê,quod dicitur,Er HofÏgJy.exnrfir fieror Domini in eor,vajel’ech c’e- ivit,ambæ fun: fignificationes Num-n-9-

fimul,AbIario fc.ProvidentiæDei, uæIrionis nomineindigitatur,86 Diffufio,Revelario velï Manifegatio rei alicujue, Iræ videlicerDei,quæ ivir .8cfequura cil illor,proprer quam Mirjem leprofizfniin IbidN-IO-

dieimrfient nier; -Denique aecommodatur hæc vox ad Mares 8c confuerudines,qua folâ mente, fine matu corporie perficiunrur r ur,VebalacbraDeumS-9-X

ligneul" in vin ejue. Item, Poli Dominant Deum nflyum 31312124.relechu ibirir. Irem,Venelecba Eribimue ’

in luce Domini.

sa MORE NEVOCHIMCAPLXXV.

In que explicatnr ocrant): me Scbachan’ Habitaro.

po Habiravir. B a n u M hoc,ur notum ell,fignificat Continuationem lla-Genefir4.r;. tîonîs, h.e. Commorationem in loco aligna: ut, Ipfe autemmafia; fcbocben babirabafin querealzue Manne. Item,Erfuit bifchkon tùm ba-

bitaret Ifia’e’l. Et bac aperrum cil 86 manifellum. Habirare enim inloco aliquo, nihil aliud ell,quàm continuo in illo Rare,feu perma-nere. Nam uando animantia diù in aliqua loco,five Communi,five Proprio ubfillunt,dicirur de iie,quèd habitent in loco illo,nonobllante , uod in illo nonnunquam bine inde moveantur: ut,

Gai-14.13- Abraham felnochen babiralzat in quercuôue Mature. Item,Et fait tùm Ita-G°"’35’"’ bitaret Ifia’e’l,bifcbkon.

. Deinde veto accommodarur etiam ad resInanimatagadeo ne adomne id,quod confianrer 86 afeiduè permauer in re aliqua,liCer illa

’ rer,in qua altera maner,non fit locus : neq;eriam vox illa,quæ per-l°bl3*5- manet,fir animata: ut Tifchkon Habiter fieper illam (diem fc.) maies.

Hic enim manifellum ell,nubem non elle quid animarû,neq; diemelle corpur,vel rem corpoream,fed parrem remporir.

flac [enfle de Atq; feeundùm banc ufurparionê artribuituretiâ Creatorizad ex-DW 150m"- primendü fc.I-Iabitarionem vel Cômorationem Majellaris 84 Provi-

dentiç ipfiua in loco aliquollbicunq; enim Majeftatis 86 Præfentierua: ligna collocavir,aur ubicunq; babirare facir Providentiâfuam,

Exod.1.4.rs. ibi dicirur Habirare: ut,Vajifchkon Etbabitavit gloria Domini. Item,lima-1943. Vefcbacbanti Et habitabo in mediofiliorum Ifraël. Item,06 volunraremDent-33.16- fchocheni inhabitatort’o ridai. Quare in quocunque loco afiiohæc

(Habitatio) invenirur arrributa Creatori , fi nificar Commorario-nem Majellatis ipfius,b.e.Gloriæ crearæ inîoco aliquo,vel Provi-denriam Divinam in re quapiam,pro ration: fc.uniuscujusq’, loci.

CAR XXVLCar Lex Anthropopathitl: ufiefit. .

manieur Lex NO r A cil generalisilla Regula,quæ infervit ad explicatio-PmmWe- nem omnium loquendi rationum,qu:e in bac negorio occur-’ runt: Loquitur Lexfirundùm linguarnfiliomm bominum. Cajun (enfin

efl:OgiCquid homines ab initia cogitationir fuæintelligentiâ 86imaginatione fuâ poilant allèqui,id in Scriprura artribuirur Creato-

PARS I. CAP.’XXVI. 31ri. Hinc defcribitur per arrribura 86 nomina corporea,ut docearur Ct" Du attri-ipfum elle Eus :vulgus enim bominum non apprehendunt ab ini- 2’";rio cogirarionis’ Enriratèm vel Ellenriam, nifi in rebus corporeis. 1,3"",Unde quicquid non ell corpus,vel res in corpore exiflens,non cre-dirur ab iis elle vel exillere. Sic etiam quicquid à nabis pro perfeâo pgfiajam, tu,habetur, id quoque attribuirur Deo Benediâo, ad docendum,illum mon; Deo caromnibus numeris 86 gradibus elle perfeâifisimummullumque in i- m"b"”’"’plia elle defeaum vel privationem. Econrrariô autem nihil eorumDeo attribui legimus,in quibus valgus bominum imperfeaionemaliquam elTe exillimat. Ideo non defcribirur Deus,quôd edat,bi- CurDeo na ne.bat,dormîat,ægroter,86c. (cd pet ea tantùm, quæ pro perfeé’tioni- "’5th 54°bus ab homimbus habenrur,quæ,licètvnollri refpeétu fint perfeâif- mfêbgfjnm’

fima,ipfius tamen rarione lunt in fummo imperfeaianis gradu. Sedexillimanr, fi humanæ illæ perfeé’tiones a Creatore fepararenrur:magnam ipfius Naturæ imperfeâionem illarumiri. Sic nôlli Mo-rum recenferi inter perfeâiones Animalium, arque etiam necelTa-rium elle ad perfeétionem illorum. Œemadmodum enim conti-nuè opus babeur cibo 86 poru,ad compenfarionem ejus,quod quo-ridiè illis decedir: fic quoque opus babeur Moru,ad id,quodipfisbonum ell,vel cui alTueri funt,perfequendü,86 ad malum fugiendû.Unde perfenibil in rereft,five cibum 86 parum,five motum Creatoriattribuas :lëd ranrùmjèrnndùm linguamfiliornm bominum,b.e.fecundûimaginationem vulgi,apud quos Comedere 86 Bibere Imperfeétio-nes limr,Morus veto minimè :cùm tamen 86 ipfe necellariè prçfup-ponat Imperfeâionem. Demonllratü enim ell,quôd quicquid mo-verur,fir corporeum86 divifibile. Deincepe veto declarabirur tibi, par.z.inprefnt.Deo,cùm fit incorporeus,nec morum,nec quietem comperere.Quiesenim nullirei comperir,nifi ei,quæ moveri potell. (Lune omnia illaNomina,quæ Morum animantiû fi ificanr,artribuunrur Creatori,en modo,quo diximus zut, E.c.quâ o Vira ipfi arrribuitur,vel quan-do dicirur vivere. Motus eni m accidens proprium ell animantium.

(banda ergo à Deo removerur corporeitas,rùm omnia quoq; illaab Ipfo removebunrur,videlicet Defcendere,Afi:endere,Ambulare,Stare,Circumire,Sedere,Habirare,Egredi,Venire,Tranlire 86 limi-lia. Arq’, hæc paullô fufiùr,prout ne: fecimus,declarare,urile 86 ne-cellarium ell, non folùm propret valgus, ui illiusmodi opinioni-bus imburi funr, fed 86 proprer ces, qui adiperfeâionem humanam

contendungur ab i fis rollanrur cogirationes illæ,quæ eumipfis a olefcenriæ mais incipiunt.

- C A P.

Qplçhudiligem

fia? in rema-wmla à Deoempauma.

Exod.r9.13.

Gen.1x.y.

Gcn.18.2.1.

6:11.46,4.

Ibid.v.1..

Exod.19.zo.

32 MORE NEVOCl-HMC A P. X X VI I. " o

Qgâm mut»; (5 dilzgemfiç’erz’t Onkelo’s in ra;

momnda à Deo corporeitato. Œzfirmtiam(fi inter Prophetinmfomnii, Vzfionemmî inter

inéqumzda dicimr: Et fait verbum Domi-ni ad mc,diccndo &c.

N K a L o s Profelytus , vit perfeâifsimus in Lingua He-O brasa 85 Chaldaica, diligentiam 8c indufiriam [uam intercætera quoque in removenda corporeitate à Deo gnaviteradmo-dùm comprobavir. Omnia enim Attributs: vcl Nomina,in Scriptu-ra Deo attribura,quæ corporeitatem inducere vidcnrur,ipfe faun-dùm verum 86 genuinum illorumfenfum expofuit. Hinc quandoin vocem incidir, uæ Morum aliquem defignar,tùm loco Motus po-fuir Apparitiomm v3 Maniflfiatianemflilendorù alicujus mati,h.e.Maje-[latin vel Providentiæ Divinæ. Ira interpretaturJarad DefcenditDominmperJirgele Revèlabitfe Domina. Item,Vajcred Et dcfcendit Do.minmNajitgele Et 4pp41uit,nonverô,ünnb4r Et defcendir. Item,Eredah na Defiendam nunc à videba,per,Rewlabo me à videlw. Atquehoc perpctuum cil in ipfius Translatione.

A: me: illud,Ega eredah defiendam mum in Aegyptumjpfe de ver-bo ad verbum interpretarus cil, Ego echut defcendam tecum,quod mi-rabile efi. Sec! difcimus inde magnam Viri iflius perfeétionem,prç-flantiamc’lue interprerationis ejus, quomodo fingula intellexeric,prou: intelligenda 8: capienda fuma Revelavit enim nobis pet hocTargum rem magnam, ad Ptophetiæ negorium fpeâantem,urvi-delicet attendamus ad principium illius Narrationisfluod ira ha-bet: Loquum si! Dem ad Ifiaëlem in vgfianibus mitigé" dixitJuabJawb:(rrcjpondir &c. Etdixit,ega &c. Egodefændæmüc. Nam poflquamex principio iflius hifloriæ collegit,omnîa illam Vifionibus mais[3&3 aramon dubiravit fingula,quæ in Vifione diâa funt,iisdcmverbis referre. Argue talis narratio vera en. Refert enim tamùmid,quod diflum efl ci (îlcoba),non quod reverà accidit,quale efl il-lud,Et defcemlit Domina; in maman sindi,quod narratio efi eius,quodreverà fafium efl,unde etiam id pet Apparitionem vel Revclatio-nom tranflùlit, ficqgà Deo removit,quicquid de Motus efl effentia.

PARS I.CAÏ’.XXVII. 33Re: autem Imaginarias quod atriner,ut efl: Narratio eius, quad ali.eui diâum eh, cas reliquir prout funr, quad mirandum. Admonerieveràinde,magnam efTedzflErenriaminrerid, de quo dicirur, lit jà.mnia,aur, In vifionibmnaüù, 85 inter id, de quo dicirur, Bemachafeubemareh In vijione,&inrerid, de quo fimpliciter 8: abfolurè dici-rur, Etfuit verbum Damini 4d me,dicenda, vei, Et dixit Domina: ad me, di-mida. Çærerùm , fieri quoque porefl meo judicio,ur Onkelos petvocem Elobim,Angelum inrellexerir,ac proinde non dubitârit trans-ferre , E a dcfiendammum. Neque incredibile tibi videarur, Elobimibi fumeg Angeium, eô quôd dicir, Egnfimz Deus, Dm Parùmi. Namfieri pardi, urina verba prolan fin: (à Deo) pet Angelum. Nôn neenim vides , quàd idem ille, de quo dicirur, Et dixitad me Angelus Da-mim’ infimnionrobÆt rejpandimdfitm, quôd, inquam, idem iIle infine illiue narrationis dicar, Ego Dm Herbe], ubinnxflliflauam, ubi va.vijii mihi vamm f Nullum aurem efl dubium , Jacobum Deo, non ve-ra) Angelo votü fecifle. Verùm nihil novi hoc cil in libri: Prophera- V054 46 zingi-rum, ur n-arrenrurverba illa, quæ Angelns Dei nominequuirur, ac f’f:fi Deus ipfe ilia proferret. (Mare illa omnia inrefligenda flint per fi 17,; fig;ellipfi n relativi alicujus , ac fi diceremr, Egofitm legatm Dei puni: mi : ratifia.Egoficm lagune Dei, quinppzmit fifi! in Barbe! &c. TaIia ’mulra occur-rent, quando agemus de Propheria ejusc’luegradibus, item de Ange.lis, femndùmin remioncm huilas I ibri.

(La P. XXIIX.In quo explimmrNomm 5.31! chcl Pas.E a s L Vox cit æquivoca,fignificans primà Pedes Animan- En pas.rium :ur, Regei rabat regel Pedem propede. ’ Exod.2.1.1.4:.

Deinde nansflmurad rem,quæ paf! alizm &quirur :ur, Egredere tu, 3103.11.3-(ramnicpopulugquiefl beraglecha inpedibustuù,h.e.qui fequuntur te.

Tania fignificar quoq; Ca’ufi’àmrutÆt benedixit ubi Dominm-leragli Gen.3o.;o.

and"): meum, h.e.meicaufsâ, veI roprerme. Œando enim ali-quid efl proprerrem aliam , vel vi afierius alicujus rei , tùm res il]:ejus cil cauflâEr fic (æpè occurrir,ur,Leregel hammelacha,uleregelhajeladim Adpedemgregù,(y tdpedempuerarum , h.e. propret gregem Gen.33.14..de pro ter pueros. Sic, Hélium: paie: ejucindie i101 filpfl montemah’n. zubMJ,mm, Le. fiabunr eau æ, vel potiùs cannât: ipfius , h.e. mira-clnla , quæ tùm confpicienrurin loco illo , quorum Deus Bene-diâus nuira efl efficiens. Ad banc interpretarionem inclinar Jo-nathan F. Hzie! p.m. Et 1427214611]?! cumponminfim , in die illi: ,filper

Exod.z4.io.

Exod.17.16.

Jerem.x7.n..

34 MORE NEVOCHIMmoment olivarum. Et fic transferre folet alia quoque hujus generie.

030d veto arrimer locum illum,ubi dicirur, Et fubpedzbm ejus en:relut opus albedinia lapidis Sappbiri , ibi Onkelos vocem Raglav perles,eitpofuit, ac fi cognomen cirer Solii. Sic enim air, Etfilb thronoglorieajut. Obferva autem hic iterum &admirare , quam diligenter de ac-curarè Onkelos corporeitarem à Deo removear, 8c quicquid eam,etiam de longé, i nducere au: confirmare viderur. Non enim dicit,Erfulajàlio ajut: quia fi Solium Deo ipfi attribuifiet, primâ fiente vi-rum fuilTet inde fequi, Deum folio aliquo fulciri, arque ira corporei-tatem in ipfo elle: verùm atrribuit Solium,Gloriæipfius, h.e. Ma.jeflati, quæeil: lux aliqua creata. Sic in Targum illius loci, Q4!) m4-nwfitpcrfilium fil), air, Coran: Deo, cujus Majejbu efljùper throno gloria.Et fic omnium confenfu intelligendum quoque illud , Soliumglorie.Sed hæc præter fcopum : quare ad inflitutum noflrum revertor. Di-coergo, finem Onkeli, in Translatione loci adduâi , fuifie ran-tùm removere à Deo corporeiratem , non veto declarare 8c ex one-re,quid’nam afiequuti fint(0ptim4mfiilicetfiliorum Ifmïlù),ve ,quidilla parabola fibi velit. Atqueita ubique ferè folet facere, ut non te-merè ingrediatur vel immifceat fe in rem banc (adexplirandm viridi-ut P0450144 à Similitadines), fed remaneat in removenda corporei-rate: nia Remotio corporeitatis, res efl Demonpfltativa 85 ad fidemnece aria 5 unde ibi liberè fententiam fuanî pronunciar , prout resipfa poflulare viderur. Explicatio autem Parabolarum , res cil in-certaôc dubia: fieri enim porefi, ut habeant intentionem banc velaliam. Res etiam plerumq; in iis fun: valdè obfcuræ. Et intelligen-tia ipfarum non e11 de arriculis Fidei, neque apprehenfioipfarum lpro captu vulgi.ldeoque noluit f: (Onkelos) huic negorio immifcere.Nobis autem, feeundùm infiituti noflri rationem in hoc libro , ne-cefrariô ifia funt explicanda. Dico ergo, Tintin: 743147 Sub pedibuseiue,idem elTe quèd Mthbato ubiglala ex caulTa ipfius,h.e. et eum,8cpropret eum,ficut explicuimus. miod autem apprehendie’runr, fuitipfa Mareria prima , quæ cil à Deo Benediâo (immediatèftilitet),cu-jusqueipfe caulÎa cil efficient. Nam obfervandum,quèd dicat, si.rut opta albedim’c Sappbiri : fi enim voluillët denctare colorem vel fpe-

ciem exremam, fimpliciter dixifiet, situ: albain Sappbiri. VerùmI addit,sivut opta, quia Materia, ut nôfli, naturâfuâ rem et recipit

(formas),&patitur,nunquam verô agit, nifi pet acci cm, ficutforma femper agit per fe,nunquam autem paritur, nifi pet accidens,quemadmodumifla in libri: Phyficorum explicantur. Hanc ergo

PARS I. CAP.XXIIX. 35’ ab caufiam dicit,Kcm44feb Sieur opus. Præterea,per un": htfluppbir

albedinem Sa pphiri,fignificatur Splendor val Pelluciditas, non co-lor albue. Albeda enim fap hiri non cil colar albus , fed pellucidi-tas vel f lendar tantùm. Sp endor autem non cf! color, ut decem:in Phy reis. 041M fi enim effet color,non pafiënt alii colores polii fum videri,neque etiam alios colores reciperet. qua veto corpusdilendidum vel lucidum omnibus caloribus defliturum en , ideôalios colores omnes recipit,alrernativè fc.,quemadmodum Materiaprima, quæ in le omnibus formis privara eli, omnes aurem alterna-tive recipit. Sic ergo id , quad apprehenderunt, cri: Materia prima,

’ quæ Deo attribuitur, quia efi prima 8c prçcipua inter creaturas,quægenerariani 8c corrupriani fu nt obnoxiæ , 8c quia eâ ex nihilo crea-vit. Verùm de ifla materia alibi quoque dicetur. Hac tamùm adhuçadda, quad etiam feeundùm paraphrafin Onkeli locum habeat becnoflra expafitio (de Mureriuprimuft.,qu4m upprelnndxfififluruimus Opti-mum filin"? Ifiuëlù). Sic enim ait , Etfitbfiliaglorie ajut. hm verô ma-teria prima in rei veritate eli Tub Cœlo, quad vocatur Solium , ut inpræcedennbus vidimus. Ad mirabilem autem banc expofitionempermovit me diétum quoddam R.Eliefu1ùF.H)rmni, quad in alio hu-

I jus libri capite audies. Ceneralie omnium (h.e.tàm Onlqli quàm mu) Pli-15’inrentio eli , removere à Deo corporeiratem,8c apprehenfiones ifiasomnes confliruere Intelleëtuales, non veto feniuales,(h.e. "fine 4dIntelleaummn adfenfum). Tu ergo 86 illud abferva ac animadverte.

C A P. X XI X.Explicutur verbum au Azabh Daleru.

VIE a n u M A1146!) æquivaeum efl, primidi propriè Dolorem J’yDolcte.fignificans : ut, Beezebh In dalorepuriesfilios. - Gen.3.16.

Deinde fignificat quoque Iram, Indvgnarionem: ut, Et mm azabho 1.Reg,1.6.[h.e. hichifo] indignarifecitml irrituvit eû’punr ejw.Sic,qu neezabh nanan",indignubaturprnpter Duvidemî

Tenir), Rebellare vel Rebellianem: ut,ijimaru veazebhu même: Iefifijlo.fanant 6V rebellirunt Spirimi Sanaa. Item, ]aazibhuhu Rebeflirunt ci in Pfalm.78.4o.filitudine. Sic , S; via ozebh rebellionu in me efl. Sic , Toni die verba mm PNm-U9-14tieazzebhu rebellant. Juxra feeundam vel rerriâ fignificationë diflum Pfalm’sfl’

cit , Vujimwbl: fichue , 8: juxra feeund am quidem fignificarionem 0:11.64.i fenius erit, quèd Deus indignatus fuerir courra ipfos, propter mali-

tiam operum ipforum. mac! veto suriner 13 Belibbo, h.e. In and:

E a. .

36 MORE NEVOCHIMGandhi. fun, quemadmodumin Hifioria N oachi quoque dieitur,Di.icitg’7 ne;grumela a. minus belibbo in cardefim,ejus expofitianem accipe.(mando ropterme di’FW» hominem de te quadam dicirur, quôdeam dixerit In carde fiio,vel,KÊËÂÏËÏ Ad cor fuum , tùm intelligitur aliquid,quod nulli bominum unquâ

dam. dixit vel prodidit. Sic,quando Deus aliquid a ud fe vulr 8C decer.nit, quad nulli Praphetæ revelavir, tùm,quand)o res illa (quam volaitàdemvie) præteriit , &faâa cil, dicirur de ea , Et dixit Dominue in .cordefiw, mare humano, juxta tritum illud: Laquitar [ex lingud filin.mm bominum.Ethæe clara fun: 86 manifefla. (Lina ergo in Rebel-lione Diluvii non explicatur, quad aliquis ad ipfos miliùs fuerit(ri-Deo) eo rempare, qui illos vel monuerit , vel mortem ipfis inter-

Gcn.e.e. minatus fuerit , ideô dicirur de eis, quid iratuefuerit tantra ipfin belib-. ba in enrdefuo. Sic,quando volebat, ut nullum ampliùs fit Diluvium,

Gen.8.zx. nulli Prophetæ dixit, Abi &annuncia hac: ideô &ibi dicirur, Di-Ixi: Domimu in torde fin. Explicatio veto loci illius Vajitawbb et11Mo, fecundùm tettiam hujus vocis fignificationem eli , quad rebel-laverit homo contra voluntatem Dei. Cor enim quandoque etiamVolumatem fignificat, quemadmodum explicabitur in Homonymia

Put-I-F-39- vocis Lebb Car. [Sir ergi verba illa jurera banc fintentiamtramferenda"une: Et rebellavit cordi (h.e.vnlunrari) eius (Dei).] i

CAP.In que exp [flairer 59h,: Achal ComederÇ.

5:6 Come- VE a B u M hoc Achat exprima fua Impofiriane fignificat Sum-dfle. prianem cibi 8c alimenti animalium , quad ita notum,ut non

necefie fit exem lis illum-are.Deinde, quia uo præcipuè fiunt in comefiiorie , primi quidem In-

teritus rei,quæ comeditur, h.e. Delirué’tio formæ ipfius primæ gdein-de animantium accretio , conflitutionis item de eiÏentiæ ipforumconfervatio, omnium iue viriumxôc facultatum eorporis reflauratia:ideô dua: adhuc figni cationes in hac lingue habet. Nam juxra pri-mam proprietatem aceommadatut hoc verbum Athal ad quemvieInteritum 8C Defiruâionem, adeoque in uni verfum ad eujusvis for-

LeVl’MS-sg- mæ defolationem: ut , Veaehela Et tomedei vos terra immieorum ve-flrorum. Item, Terra ochelet eomeden: baiiramesfiear. Item,GIadio teuc-z,sam4,,,5, celu tomedemini. Item, Tochal Comedetgladiue. Item,Intenditg’3jê in enNum.n-L ignie ipjîue, vattachal à samedi: extremum tajirorum. Item, Ignie aehelaDeuit4i’4’ cemedem efi , h.e. perdet omnes rebellesfuos perditione ignis , cui

ipfe daminatut. Argue fic frequentifsimè occurrit. Secundùm alte-

PARSLCAF.XXX 37rani Comeflianis proprietatem,accommadarur uo ne ad Sapien-riam se Doarinam , Se univerfalirer ad Appre en lunes Intelle-âuales, pet qua; F arma humana confervatur prOpter petfeétionem,quæi fis ineli, quemadmodum corpus pet cibum , propret bonita-rem ifiius confervatur: ut, Venite,emire, veiehlu à" avmedite Item, yetis-w."paullô poli , Audin audienda me, veiehlu à ramedite bonum. Item, lbid.v.z.Achol Camedere me! multum,nan et? barman. Irem,Achol Camedefili Prov.zg.z7.mi mei, quia bonum cil, (a favum,quia dahir et! patata tua. Et fic fæ- PIN-"ruapè quoque fit in verbis Rabbinorum nolirotum p.m., quad feil.Sa-pienriam,Comeflionem appellent, ut quando dicunr; Venite’,’ta-medite tarnem,in qua malta e51 pingueda. Dicunt etiam , Omne Edereé Bibm, cujus meum fit in batliara,(Prayetbiorum fcilicet) nihil e51aliud, quàm Sapientia, val Lex, ut alia exemplatia habent. Sic enim swmmflukfreque’ntet Sapienria quoque vocatur Aqua: ut , Omar: fluente: ve- tut Aqua.une ad aquat. Et quia hocira crebra ufuvenire faler, arque ira ma. 1696W.nifeflum &Lperfpicuum cil ,ac fi prima 8c propria hujus verbief- . PrivatiaSa-[et fignifieario , idcireô Fume: 8c sua etiam ufurpanrur de Priva. 22:5:tiane Sapienriæ 8C Apprehenfionis: ut, Et mittamfamemin terrant, inonfamem panic , itague fitim aque, fed audiendi Verlmm D o M r N I. Amossiu’Item , suivit anima mea ad Deum , ad Deum virum. Et fic pafsim. Pûl.4z..3.Ira interprétarur Jonathan locum illum , Et baurietie aquae à fan-165mm.un. falune; in hune fenfum , Et aeeipietu daürinam novam eum gau-dia a filefliejujiarum: ubi animadverte , quà tarione Aquam expo.nat Sapienriam venturam in diebus illis 5 Voeem autem ’11:pr Mim-maajene Bi fonribus , fumpfit , ac fi eiTetidem quad??? Meene in il- Num.1t.i.42la Mafia , Meenebaedab,h.e. Ai capitibus, a primariis cœrus. Hi vetofunr Sapienres.0410d autem dieir,Alfele&iejlujiarum,ideo fecit, quia]ufliria vera demum falus cit. Vides ergo,quo macla fingulas vocesad Sapienriam de Daûrinam accommodâtir.

C’A P . X X X I.

De tmperfifiionelntelleéiw humant. Qèd cer-to: terminasprafcriptos bahut. ’De défiren-

tia ejm inter haubanât; item Sapien-tia cauflafint imp adiantes.

CI a N DuM efi,eiTe Apprehenfiones quasdam, qua: Intelleflus :ÆM’W’M

humanus facultate 8c narurâ fuâ apprehendere potefl, 8c erre "1:33. du".

38 MORE NEVOCHIMquasdam res,quas naturâ fuâ apprehendere nullo modo oreii, nequidem pet caufiam (h.e.perjingularemgrariam ée influentia Divinam),Ted quarum apprehenfionis porræ ipfi omni ex patte funr elaufæ 86obferatæ:eITe etiam quasdam,ex quibus aliquid apptehendir 86 aile-quirut,aliquid veto ignorar. Nam licèt Apptehenfionis facultaremhabeat,non tamen fequitur,quôd omnia pofsit apprehendere,prourrenfus etiam quidem apprehendunt,fed non in quavis difianria. Etfic reliquæ facultates corporalea,ur E.G.Sl aliquis pafsirporrare duo

en dijfiremia talenra,non fequirur,eum pofrqîparrare decemmemadmodum au-i’ ÂPZ’d’Mfw- rem inter Individua talis cil diaffleurât"; In-

erenria, ut unum airera præiier inifiis apprehenfionibus fenfualibus, 86 reliquis facultaribus corpo-ralibus,quemadmadum cuivis norumefi, fic tamen , utterminumcerrum habeanr, neein immenfum vel infinitum progredianrur: irajudicium quoqaidem efi apptehenfionum humanarum intelleâua.lium. Efi enim 86 hic magna difierenria 86 impartiras , unusc’g aireramulti) en: præflantior,quemadmodum hoc inter Lirteraros inprimisvidere lieet.Nam efi qui ex femet-ipfo rem quandam pet fpeculatio-nem fuam invenit, quam alius nunquam pardi intelligete; ira utquamvis eam alius om ni fiudio i furn docere velir,quibuscunq5exaemplis illuflret ,86 longe admodirm rempare , nunquam ramen adillam pertingete valearinrelleâus ipfius , fed abbteviata fit manu:intelleétus ejus ad eam inrelligendam. Verùm 86 hæc ptæflâria nonprogreditur in infinitum: fcd habet Intelleâus humanus quaq; can-cellos ruas,inrra uos ipfi fubfiflêdum. Sunr enim quçdam,quorumapprehëfionem fi i impofsibilem efie homo benè novit,unde etiamanima ipfius illa fcire 86 cognofcere non avers quia rem fibi impof-fibilem elle judicat , 86 nullam porram cire navit, pet quam ad illo-rum cognitionem intraire quear. Sic ignoramus numerû fiellarumCœli, an parfit velimpar: numerum item fpecjerum animantium,minetalium,planrarum,86 fimiliumDeinde flint quædâ,ad quorumapprehenfionem appetitus 86 defidetium hominis vehemês admo-dùm efl, in quibus indagandis 86 perfcrutandis Intelleâus ipfius a-mues fuos nervas inrendit.I-Ii ne apud omnes Genres 86 omni répo-re magnainvenirur caretva hominû, fpeculatianibus eiusmadi de-

" dirotum.Arq; hic variæ admodùm 86 difielirieures funt illorum opi- Iniones,unde controverfiæ 86 quæfliones mulræ oriunrur: quia In-relleâus in apprehen fione illatum (h.e.in dejideria apprebendendi filas)pender, 86 ira unusquisq; exifiimar, fe inveniiTe viam, pet qui natu-tam 86 verirarem illatumfcire queat.Neqf,etiam in faculrare Intelle-

’ (tus

.PARS I. CAP. XXXI. 39ans humani efi,demonllrationem illarum addueere. Nam denullâ te , quæ demonlirari pareil , controverfia cit vel dilTenfio:neque illi quisquam (e opponit 86 contradieit, nifi ignorans 86imperirus , quæ contradiâio vocatur demonl’trativa , (h.e. tantrace, que demanjirari profilent). Sic inveniuntut hommes, qui con.traverfiam movent de rotunditateTerræ,Cœli, 86 fimilibus. Ve-tùm illi nullum habeat accelÏum Vel intrairum in hoc negorium.Confufio veto ilia accidit patifsimùm 86 frequentifsime in re-buerivinis : ratiùs in Naturalibus : in Mathematicis omninôferè deficir.

Alexander Apbradifieue feripfir , tres cire caufras Difiënfianum Gaufre Mm-86 Controverfiarum : primi, Amorem dominationis 86 viflofiv’m’" Ôm’riæ , prAara’usraw , hæc enim impedir hominem, qua minùs rem ’ml’fi’m"

ficuri cil: apprehendat: feumdà, Subtiliratem , profunditarem 86dilficultatem rei apptehendendæ : terri), Ignorantiam 86 infci-riam apprehendenris , ut 86 Impetfeé’tionem 86 Imbecillita-rem ejus ad apptehendendam rem, cujus apprehenfio cit paisi-

ilis. .’ Erhas quidem caulTas commematavit Alexander. Nos veto hisnantis temporibus etiam quarrâ,quaabipfiami1fiz, addere polÏumus,Confitetudinem fe.vel Inflitutionem. Amantenim hommes naturâ Canfimudinüid,ad quod flint alluefaéti,86 propendent ad illud. Linda vides, quad 1"""W-illi, qui in pagis habitanr,quia non folenr ibi Iæpè capur 86 corpuslavare, voluptaribus indulgere, delicatisq; eibis uri,civitares fper-nant,neq; voluptatibus illarum frui defiderent, fed tes malas poriùseliganr fibi aimeras , quam bonas , quibus alTueri non funt , nec ma-gnopete in magnificis palariis habitare , (criais ac pteriofis velti.mentis veliiti, aur balneis , unguentis vel aromatibus le oblcâare -aveanr. Idem planè aceidete [blet hamini in (entendis 86 o inioni-bus,quibus innurrirus cit, ut præ amate illarum , ab illis imoverinequeat. Ogre caulTa eli,ut homo fæpè non pofsitapptehendere ve-rirarem,quia feuilla fequirur, quibus cit affuetus, quemadmodü vul-go bominum in corporeitare,86 aliis tebus Divinis evenit,ptour ali-

i declatabimus. Nam hæc omnia ideô præcipuè illis accidût, quiaexercirari 86 edueati funrin [cri ris, quæ inter ipfos magnifiunt,

’ 86 quæ feeundùm fenfum litrera em de eorporeitare dorent,86 aliisima inarionibus,in quibus nullael’t veriras : inrelligenda aurê fun:

ara olicè,ob caulTas, uas alibi adducam. Porto nô exiflimate de-s, ca, quæ de imbecillitate 86 imperfeâione Intelleetus humani?)

4o MORE NEVOCHIMnabis diâa funt, 86 quad cettus ac definitus ei præfcriptue fit rermi;nus,(vel,dr de ejiudem Iimitatiane) à Lege nolh’a folùm dici. Nam hocîpfum Philofophi quoqflaruetum 86 apprehenderunt,apprehen fio-ne perfeétâ fine ulla hæfitarione aut dubitatione; prout fane tes cil:extra omnem dubitationis aleam pofita, nifi forte apud eum, qui

lanè ignarus cil earum rerum,quarum demonlirariones evidenteshabenrur. Hac eapur quad concernit,fundamenri loco id quafi præ-mifimus ad fequenria.

C A P. X X X Il.gade! agate? accidat a’cjèéîm (5 dej’attgatia in [n-

te dinandier, ne in S’enfitalinm. Non en? altie-m. indagnndaaqneim In telletîne cujtargfirabra-

hantant, (5 tfiimonizlr’Serz’ptura de-

monflratnr.C I A r Le&0t,quôdin Apprehenfionibus Intelleâualibus (et)quad à materia depândenr) fimile quid accidat ei , quad contin-

git in Apprehenfioniruis,apprehendis id, quod’in facultatevifus rui eli ut apprehendas:quad iverè oeulas tuas cogas ac vifum nimiùm intendas, ut petmajorem diflantiam videas , quam veto facultas rua videndi con.cedit , vel, Cùm inrueris feripturam aut feulpruram al iquam fubti-liorem, uam ut Facultate vifus tui eam videte queasÏ,tùm non folùmdebilitaîvitur vifus tuus in eo,quod minimè videre pores , fed etiamin eo, quad alias videre poiles: ira ut non ampliùs videra parsis id,quad videra paruilii,antequam hoc pafto vifum tuum intendebae

1’ 5’52”50 un 86defarigabas. Idem-expetietur,qui in contemplatione fcienriæ veld ’e IntsEeEïuiqui a finfi-bue.

arris alicujus oceupatus cit, quæ in cogitationeconfiltit. Cùm enimcogitationes ruas nimiùm in eam intendetir 86 defarigârir, confun-derur , neque intelliget illud , quad alias intelligere pommer. Ratioquippeomnium facultatum 86 potentiarum corporalium in hoc ne.gorio eadem eli 86 una. Simile quid aecidir tibi in Apprehenfiani-bus Intelleâualibus. QIÔd fienim fubliiteris in dubio, in quad in-cidis, 86 non afflixeris animam tuam , perfuadendo ci, demanlira-rionem elfe eius rei,cuius nulla cit demonfltatio, Ineq; refellere aurfalfitatis redatguete canaris id,cujus contrarium nullâ ration: de.

s fenfualibus. (banda enim vides oculi: -

* Pans I. CAP.XXXll. .41monlirari potefi, neque etiam id,quod caprum tuum fuperar, cupisapprehendete : tùm, inquam, hæc omnia obfetvaveris, petvenilliad fummam perfeâionem hominis,eristj; in gradu R.Akibhæ p.m.qui in rebus his Divinis ingrefius 86 egtelfus cil in pace,in fpecula-rione fua. uod fi veto tentes apprehendere id,quod apprehen- Non et? dafaii.fionemtuam upetat,Velfalfitaris tedarguere incipias ea,de quorü Sand? "m’h-comrariis nulla efi demonlirario, ira quidem,ut nulle mado pro. îfgfzfiu’babilia’fint vel pofsibilia: tùm deveniez ficut Elifæus quidam,h.e.fm. I m-non falùm non perfeaus,fed imperfeâione omni cri! imperfeaiat,86 fiet,ur imaginaria in te dominenrur,ad vitia,86 quasvis res tur-.pes ac malas inclines,ptopret molefliâ 86 defarigationem nimiam,quâ Intelleétum hoc patio afficis,86 ira lumen ejus extin guis z nonaliter arque in fenfu Vifus folet contingete, ut multas fpecies fal-fas apptehendar,quâdo debiliratus ell,ficuti in çgtoris videre ell,veleùm’acies oculorum intenditur ad tes nimis lucentes 86 fplendidas,aur fubriles-. I n hune fenfum ait Salomon, si met invenilliuomedefiifli. Proverhtfne.

A eientiam tuam,uefartêfittierie e017 cramas illud,eujus rei exemplum re-ferunr de Elifæo quodam. Egregia fimilirudo admodùm,in qua Sa- sanctifia com-pientiam eum cibo comparar, (quemadmodum anrea uoque mo- 12:17:" m”nuimus),86 quidem dulcifsimo,melle fc.eujus natura e ,ut magnâ ’quantitate camellum , Romachum coucher, 86 vomirum gignat,quafi voluillèt dieere Salomon: Ap rehenfionem hane elle quidemexcellenrem,egregiam 86 rem pet eaifsimamwetùm fi non inrraterminas citas fubfiliatur,86 cautè ac prudenter quis in ea verferur,degenerare in imperfeétionem,ficutin efu mellis-aeeidere falet. Idenim fi moderatè ac teinperanrer fumatur,nutrir ac dulce cil; quadfi veto quis modum exeedat 86 nimis comedat,conrtatium evenir.Obferva autem,quôd non dicar,Nejaeierie en éfafiidiumejuete rapiat,vel,(9’]]1ernae idud,fed,Et evamaeillud. In eundenifenfum dicir alibi,Comedere melmultumman efl bonum. Hue quoque tefpicitgdum air; lbid-V-zr.Ne fapiem fi: nimiùm,ad quid defilaaerie ? Sic quando in quit,Cujiodipe-dem tuum,quando iaad damum Dei.l-Iinc air quoq; David,Nan ambulavi m5,;in magnù,neq, in mirabiliauafiipra me. Idem fi bi volunt Sapientes no-firficùm dicunt,altiarapra te ne inquirito, à abjiandita a te ne perfiruta- Eegü’m MF”-

tar. Irem,I-.’a que tibi mandata fitnt,"aagita;nan enim indigethùflul W-cultafimt,h.e. Ne emirtas inrelleâum tuum, nifi ad id, uod homo i i i i ’poreli apprehendere 86 aficqui : nam in iis,quæ intel eâum ejuefuperanr,fe exercere,plutimùm nocet,prout ofiendimus. Idem que)-queinnuunt,cùm dicunr. minera, "par: quatuor ré: de. Inprimls

42 MORE NEVOCI-IIM’veto in illo, flairant], non paroit gloria Creatarùjiri,(expediret ei,ut nonrenifler in mundum, add’endum,ur parer ex Comment.R.Sebem tobb).Nihil enim aliud volunr,quam quad diximus,Non elle hominicogirarionibus fuis ad eiusmodi res , quæ interirum ipfi afl-erunr,prorumpen’dum. Œando veto dubia quçdam ipfi oriunrur,aut nonè veliigio demonflrationem rei quæfitæ invenit,tùm non liarim il.lam relinquet,vel repudiabit,aur imam pronunriabir; vetùm enc-âabir,gloriæ Ctearoris fui parcer,fibic’r, temperabit,quematimodûhoc jam explanarum cil. Morum veto diâarû Pr0phetarum 86 Sa-pienrdm nom-arum mens 86 fententia non eli,omnis fpeculationisiparras claudete,86 intelleâum arcete ab apprehenfione illatum te-rum, quas pareil apprehendere,prout farui quidam 86 ignavi homi-nesexiflimant,qui bellè admodùm hoc patio infciriam 86 ignoran-riam fuam petfeâionis ac fapienriæ velotegere le polie aurumant:eeonrrà veto perfeâionem 86 feientiam imperfeâionis norâ infi-

Jefa.;.zo. gniunt,atq; ira de via legis egrediürut 86 exarbirant,panente: rondiras

Fer amas a;due adfiu ’umTheolagieumeffa ueedendum.

lutem élurent retrairas. Verùm intentio eli indicare,Intelle&um hu-manum cettum habere terminum,in qua ipfi fit caiifiliendum. Nonefl aurem,quod verba nofita,quæ in hoc ca pite de Intelleëtu huma-no diximus,fubtilitet 86 accutarè examinesztantùm enim ad feo-Vpum nolirum ca dirigere voluimus,non veto drainât naruram Intel-

eaus explicare. .C A P . X X X l I l. -

Man (je cmfiemflndiarum né ipfi Theologtatneipiendnm , fiel exercendum pria): animantin alitât antan; à difciplinze. Quart de redite

Divine; laquantur par anigmata,quare i-tem votentur Scereta.

C 1 a n te velim, in docendo veldifcenda flarim incipereà Sa-pientia Divins, 86 ab expofitione Parabolarum,Ttopatum,uc

Metapharatum Frapheriearû,valdè elle periculofum 86 dettimen-tofum. NecelTe enim efl,ur prima ]uniores velTyrones,86ii,quirardioris funt ingenii,in primis tudimentis infliruanrut, pro men-fura apprehenfionis .ipforum. Quèd fi autem quis animadvertaturperfections elle Intelleétus,86 ad fublimem 86excelfum iliumdgra-

"14”

PARS I. CAP. XXXIII. 4.3,dum aprus 86idoneus,ad gradum,inquam,iflum fpecularionis de.molaltrarivæ 86-do&tinatum verè intelletîtualiü,eum paullarim ad-fcendere facient,donee ad perfeé’tionem [uam vel propriâ indufiriâ,

vel auxilio magiliri alicujus,perVeniat. (Eum enim flatim quisabhac Divina Sapienria inchoaverit,in eo non tanrùm exorierur con-fufio rerum credendarûfed roralis earum abolitio:neq;-is mihi vide- 53mm,rut aliter facere,quàm fi quis infanrem pane triticeo 86 eatnecibare,vinoque patate veller. Nam fine dubio eum occiderer,noniquôd iliaalimenta fint mala,ac naruræ hominis contraria aur incôvenienria:fed. quia illa capiens,debilis nimis efl,quàm ut illa ea paâo conco-quete pafsit,ur utilitatem inde percipiat. Sic,fcienrias 86 opiniancs 023359"?iflas veras ac reales quad arrinet,non ideô tàm occultè,ænigmaticè 23m, dg:86 obfcurè de illis loquuti fiant Sapienres,quôd aliquid mali fub illis être Divinie la-lareat,aut quôd fundamenta Legis noflræ deliruanr,urfarui homi- 18W"-nes exiliimant; fed ideo illas occultârunt,quia ingenium 86 intel-leétus noliser nequeunt illas flatim ab initia capere: quçdam autemtevelârunt,ur qui perfections fuut,illa difcant, 86 hinc vocanrur Se-creta Legii,quemadmodum explicabimus. A

Et hæc quoque caulTa elbpropter quamLexloquitur Linguâ fi- Cl" lel’e’fflrliorum haminum, ficur expofuimus, quia hæc ratio commada 86 Ï;thmfacilis elbur ab ea incipiant86 dilcanrpueri,mulieres 86 communîs c 16plebs,in quorum viribus non-cimes feeundùm veriratemipfarum fifi i 47’apprehendere. (mamobrem etiam hoc modofuffieienteripfis tra-ditum cit de omnibus,quæ credenda funt,86 de omnicanceprione,quæ ditigete pareil intelleâum ad cognofeendum, quôd Deus fit86 exiflat, quamvis npn ad veriratem quidditatis ejus. Si me.quis fuerir perfeé’tior 86 fublimiaris ingenii , ut ca nita habeat 4Secrera Legis, five ea ab alio didicerit,five à feipfo,ur a uno ad al- ’rerum fuerir inciratus,isad eum gradum perrin et,ut fenrenrias il-las veras ac reales (de Deo) ctedat pet vias dei vetæ 5 (non utvalgus par fimilitudine: ab baminilnu’defirmptae), nempe , vel pet de-monlirationem in iis , de quibus demonfitatio habetilpoteliwelpet alia argumenta firma 86 folida in iis , in quibus cri id o-

1 refl,arque ira formalirer cagnofcer 86 intelliger veriratem86 ub-fianriam earum rerum,quæ ipfi funt pet fimilirudines 86 parabalasrraditæ. Porto multories jam in hoc libro adduximus tritium il-lud Rabbinorum noflrorum diâum , Et in Meraava ne unicum qui-dem fc.inliiruenr,nifi fuerir fitpiens (a. intelligens ex mente [au ,(7 tùmtradent ipfifimima (se printipalia tapira. Œapropter non cil inci. q

44. MORE NEVOCHIMpiendum eum homine in hoc negotio,nifi pro menfuta captas i.pfius,8c eum duabus ifiis conditionibus, primà,fi fuerit fapiens,h.e.fi imbutus fuerit fcientiis illis, è quibus principia fBeculationis de.fumuntur sfuundà, fi fuerit intelligens,clari ac perlpicacis in genii,qui rem vel levitcr indigitatam percipiat, quad-[ibi volur.t,dumajunt,Etintelh;gemex mente fin. Verùm cannas quod attinet’, quamvu! us non pofsitaddifcere Fer via: fpeculationis veras,& cur nonpelât incipi cum illis àdcc aratione &defcriptioneipfius quiddi-tatis 86 naturç rerum,cur item tes hçc cxpediens 8c neçefTaria figeas

explicabo tibi capite proximè fequcnti. I

CAP. XXXIV. -me Mafiapropter qua; in difcenda fuel da-i cendo nonfit incipiendum À Sapini-

tia Diwimz.enfla ,prapær 111 N tu! E funt muffin, quæ impediunt ac prohibent, neW’"’f"’fi"’ incipiantur fiudia à rebut Divinia , 8: ne quis vulgo velplebi de illis oflendat ac revelct ca, que de illi: (citi 8c intelligipimdw. polTunt.

1,1: "au. Prima («la cil Rei ipfius in f: clifficultaæfubtilitas 85 profun-ù’di adm- ditas , de qua Salomon ita loquitur : Remomm quiddnm sa à pro-

fundtfimum, quotwquùque iüud "perm .? Item Job, A: fipientid im-

à .difficiliOtibus magis abflru in. Bine quoque in Parabolis Le-Inu. gis noflræ mvemmus, quôd Sapienua coniparetut Aquæ,id quad

. Sapientes noflti inter alia quoq; hoc mode expofuetunt : ls,qui na-tandi artem callet,cducere potefl mar aritas è profundo maris 5 quiveto cjus cf! imperitus,in profundo fuîmerfua manet. (ante nemoid cantate debet,nifi qui in ca atte cit exercitatus.

2.1pgenii bnç- Secunda mafia en Brcvitas 8: Tenuitas foientiæ omnium homi.7:" "www num ab initio : quia non datur homini perfeâio ultima (Intel-

’ latins fc.) à principio,fed inefl ipfi primo potentiâ tantùm,a&u omniJob.n.n.. privata. Nam,ar allas anagri a?! bama,quin4fiitur. Neque fequîturfiI aliquid alicui in it poremiâ, neceITatium elfe,ut dcducaturin aaum.

Fieti enim po:efi,ut in impetfcétionefua manut,idque vel prometimpedimenta quçdam exrerna,vel mprer paucitatem 8c intermil’.fionem (tudii opetæque in illis REIN, pet qua: potentia illa poli-et

,dëmzm invenitur 5’ Jam veto præ oüerum cil in difccndo incipete" ’

PARS ILCAP. XXXIV. 4.5in aâum deduci. Hinc dicirur exprefsè,Non multi jàpienm finit. Ethue perriner illud Rabbinorum noflrorum,Vidifilios tæflflflli,é’ cran:pariai. Nam plurima funr, uæ nos à perfeâionearcenr 8: detinenr.Prærerea,quando perfeé’tè aria præparabirfe homo,& quando farisoriiipfi ont ad dileenda omnia,quæ difcenda font,ur ea,quæ po-tenriâ ipfi infunt,in sérum perducanrur?

Tania mafia cf! Prolixiras 8C Multirudo præcognirorum,quibushomo inflruâus elfe deber. Nam licèr homo naturaliter renearurdefiderio ad cognofcendos fines,ramen fit fœpè,ur rædium ipfumoccu er,ac præcognira requifita derelinquar. Œôd fi autem quisad i iusmodi finemvel perfeâionem polie: perringere fine præce-denre Cognirione illorum,rùm non forent præcognira,fed inane:

Johnny.

3. Multitudererum proto.gnojcmdarunl.

defarigarionei, 86 meræ fuperfluirates. (nimber enim homo,ur-ur ,- fimplex 8: faruus,ira compararus efl,ur fi ex fomno ipfum eXCirave-

ris,& ex ipfoquæfiverissan’non defiderer pernofcere, uæ fit na-rura,quis numerus,quæ forma 8c figura cœlorum Ê quid 2m augeliËquâ rarione crearus fit mundus? in quem finem fin ulæ eius partesira finr ordinaræ 85 difpofiræ? quid fit anima? undenam originemfuam "abat? an à corpore feparerur Ë &fi Te ararur,quomodo fepa-rerur,& quônam deveniar? ac fimilia: ribilfine dubio firrefponfu-ruo,quôdfic: 86 apperer narurâ fuâ veram 86 folidam rerum iflarumcognitionem. Verùm voler,urrranquilium fit hoc defiderium, 8c fi»ne labore ac molefliâ,unoque 86 alrero verbo cognirio ifla fibi in-flillerur. Erenim fii fi volueris imponere , ut vel pet unicamfeptimanam negoria [fia feponar,quo omnia ifla addifcere 86 in-relligere pofsir, minimè gemium id fader , Ted poriùs in imagi-nationibus fuis falfir acquiefcer , 8c fperner ea,quæ ipfi dicunrurde multirudine eorum,quæ præcognira habere oporret,de long-rudine item remporis , quod ad ca requirirur. Tu veto nô i,

uod hæc omnia arêtifsimè inter [e cohæreant 8: connexanrÏ Omnia enim,quæ fun: vel exiflunr, font vel Deus ipfe,vel

a open Dei , quæ funr ca omnia , quæ (ont prærer Deum. 12mautem non en alia via cognofcendiDeum,nifi ex ipfius operibus.[lia enim docenr Deum eiÏe,8c de omnibus iis,quæ credenda fun:de eo,h.e.quæ de ipfo affirmari vel negari debenr. 0413m neceiTa-

i rio confequirur,inrelligenda cire probè Enria omnia 8: eorum na-ruram,ira ur ex unaqua ue fpecie cerra &neceiÏaria principia de-fumere pofsimus,quæ noîais ad inveûrgarionem naturæ Dei infer-yiant. 03m enim principia defumunrurexnarura Numeri (h.e.ex

. F î

46 i MORE NEVOCHIMAritbmctim) 86 ex proprieraribus Figurarum in Geomerria,quæ noserudiunt de muitis tebut,quæ remOVeri debenrà Creatore,86 qua.tum remorio nos porto docer de aliis? Afironomiæ 86 rerum naru.talium feienriam quod arriner,non video quomodo de illis dubita-ti pofsir: fut-tr enim res necofTariæ ad intelligendam difpofirionem86 fabricam Mundi.arque ira faciunr ad intelligendum,qucmodoDeus vetè, non feeundùm vanas imaginationes 86 conceptionesnofiras Mundum te at 86 gubetner. Sunr præterea aliæ quædamScienti æ Theoricæ ive Speculativæ,(ut Logitz à Metapbjfim), undelicèt principia ad hane Scientiam vei Sapienriam non peranrur,ramen exercent lnrelleüum , 86 ipfi habirum comparant facien-di demonûrariones,86 ex rei verirare naturam earum rerum,quædemonfltanrur,inrelligendi , ac ptærerea rollunr ettores multos,qui inveniuntur in o inionibus fpeculanrium , ne accidentaliaconfundanrur eum eflgnrialibus , 86 quæ inde oriuntur abfurdæOpiniones alite. Quibus omnibus 86 hoc adhnc addi debet,quôdad formalem rerum , prout in (e funr, cognitionem hominemdeducanr. Et quamvis hæc non fini: fundamenra Sapientiæ Di-vinæ : atramen ufum necefÏarium exhibent in aliis rebus, quænos ad illam Sapienriam appropinquare faciunt. (gare Cùm hæcira f: habeant, neceiÏario unusquisque, qui perfeé’tt’onem huma-

nam vulr adipifci,infliruendus primo cit in atre Logica, deindeordine in difciplinis Mathematicis , (puni Aritbmetirâ, Geomcnü,Afironamia" (rainas enim hoc loco inrelligit pet Cincinnati) limmudi-jotb),poflea in feientia Narurali,ulrimô in Divinis. Nunc auteminvertimus multos,qu0turn intelleâus fathifcit 86 deficit in addi-fcendir iflis arribus 86 difciplinis: 86licèt non deficiar,fieri tamenporefl,ur morte abfumanrut,anrequam perfeâam illarum cognitio-nem habeanr. Quocirca,nifi pet Kabbalam, h. e. pet TraditionemScientia aligna nobis data eiTet,86,fi pet exempla ac fimilirudines adiflam rem non deduceremur: fed inrelligenda ac difcenda omnianabis effenr formalitetper effenriales rerum definitionea,ac non-nifi pet demonflrariones,omnia credenda: tùm Cerrè,quia hoc non-nifi pet longas præparariones fieri porefl, major bominum par:diem fuum obirent,anrequam feirenr,num Deus fit nec’ne? ur nildicam de eo, quid de ipfo affirmandum vel negandum 86 removen-dum fit? neque ab ifliutmodi præmarura morte etiperentur, nififorte mua ex urée, é duo ex familia,.h.e.pauci13imi (lacurio proverbia-h’I à "in in Rabbinnrum firiptù). Alias autem quod arrinet,quoe

PARS 1.8CAP.XXXIV. 47Deus Seridim,h.e.Superfiites vel Refiduos appellat,qui veluri è com. Jerem.3.r4.muni bominum fortefunr exemri,illisfumma 86 extremapetfeâio ’noncomperirmifi poli noririam illorum ptæcognirorpm. Salomonilpl-e,m0rtalium omnium lapientifsimus a novir,quàm necelTaria,1m fila principia, 86 ollenditfieti non polâut quis ad fapienriam

banc tine præeunre legitima in illis exercirarione pervemat,qu5doinquir :Sl bebetatumfueritfermm, (raies «ajut mm peina fuerit,quomodo EcclefÏl’OJO.

amarra vclforritudinetfitpnabit? (h.e. Si acies culrri alicujus vel gla-dii non fuerit acura, 86 fupetficies ejua non benè polira,non pore-tit res duras fuperare, feu ièindere:fc necefÏeefl,urptiùs acuarur86 poliarur:) éreüifimtio (h. e. induflria vel præparatio) longé ma-jor requiritur 4d jàpientiam (icacquitendam). Item, Atripe difii- Proverb.X9.2.o.plinam, ut filaient fia in novifiimo tua. Cæretùm, alia cit adhncNecefsiras,propter quam principia ifla funt fcienda &addifccn-da, hæc nempe : dum homo liuder , quàmplurima ipfi. fubindenafcunrur dubia , citiùs etiam addifcir contraria alicujus fenten.riæ, 86 quæ eam refellunr, quàm ejus confirmationem,quemad-modum faciliùa cit domum aliquam defltuere, quam exflruere.Confirmario autem allèrrionum,86 foluriones dubiorum nrpluri-mùm fluunr ex vatiil principiis,quç ex illis præcognitis defumun- A7 -tur. Mecque qui fine illis fpecularut,fimilis cil ei,qui pedibus fuie Simile.ad certum aliquem locum’ambulans 86 contendens, in profun-dam admodùm folTam incidir,è qua exeundinullaipfi efl faculrasnullum ue confilium,donec moriarur. Nam rali homini longe fa.tint fui et,fiitetilludinrermifillër86quierusin loco fuo fubftiriflër.Eleganrer admodùm 86 vivis coloribus Salomon in Ptovetbiis ha;pigrorum 86 pigririæ ipforum pr0prietare defcripfir. Tora enim iParabola cil: de pi riria quærenre fapienriam. Dicir ibi de defi- .derio ejus,qui de tdetar fiienriam finium , 86 rantùm defiderar,nullam operam impendendo difcendis præcogniris,quæ eô de-ducunr, Dejidm’um pigri interfiu’r mm,quid rentreront mania ejmfaure Prov.zr.15.2.6,quicqutm. Toni die tontflpifi’it concupifiemiam :juflus autem tribuit,neccobibzt. CaulTam,propret quam defidetium eju: ipfum interficiar,dicirelÏe, uod non follicitus fit de eo, quod defideriumr ejus fedatepoiler; Ted quèd ranrùm defidetio fuoindulgear,ac nihil prærereaagat,fperaps eô le ervenire velle,quô (perveniendi ipfi nullafup-perunr media86in tumenra. Unde fi efiderium fuum planè te-inqueter,longè ipfi forer confulrius. Sed auimadverte,quomfpd9

4s MORE NEVOCHIM .finis hujus parabolæprincipium cjusdcm declarar,cùmdiCitüt, a.flua verà tribuir,’nec cobibet. Julius enim pigto non aliâ rarionc oppo-nitur,nifi quarenus,ptout alibi cxplicuimus,iufius rribuirunicuiqîtei,quod fuurtiefl,h.e.tcmpus fuum rotum impcndit fludiismcq; aeo quicquam derrahir,ur aliis ncgoriis tribuar,quafi dixilÏerJuflwtribuit omne: dietfimfipientiameg, illi; dmdn’t,q uemadmodum (imili

Proverbvsx-s. fenfu alibi dicir,Ne de: malieribw tabar tuatn,(continuè 112,86 omnetobur ruum). Argue hoc morbo laborant multi celeberrimi 86cla-tifaimiViri,quôd velint primo inquirerc 86 invefligatc fines,acdcillis differerc,finc prorhcofia 86 ræcognitione principiorum tc-quifirorumi E quibus nonnulli Pum,qui ex ignorantia velfu ct-bia illa vitupcranr,(quia nempe vclncqueunrilla comprehen etc,vel ad ca addifcenda pi gri nimis 86 i gnavi funt), ac demonflrarc 86probare conantur,illa fummè clic perniciofa ac inutilia. Sed veri-ras inrelligenti clara cit.

4.13.1 ofifio ml Quant ratio cil Difpofirio naruralis. Hanc quod attincr,demon-f0" 13m" Na- ilratü efl, Œalitares morii elle præpatarionet Œalitatum rationa-u" i liü,ncq; fieri polle,ut rarionalia lrnt vcta,h.e.ur inrelligibilia(4âiyë,

facultaterfiJmelleâw) finr perfc&3,nifi in eo,qui bonis, placidisgacdum" Palagia- confianribus moribus cil prædirus. Sunr autem qurdam,?ui apuri-grigne!" mon cipio nativiraris fuæ ejusmodi remperamenrum mai unr, eum’hfh’:n’y* quo perfcâio nullo modo pareil confiflcrc; ut 8.0. (un cor habct

g vehemenrer calidum 86 forte, iræ fræna ponere non porcfl,etiamfifummam adhibuetir cxcrcirationem. Sic,qui naturæ cil calidæ 86humidæ , tobufiæque confiirurionis , rarifsimè rimer peccarum,quodcunquc huic male cupiat temcdium adhibcrc. Ira tepericcquosdam,qui liant lever 86 inquieri, quorum morue inordinari 86perrutbari,de cortuprione compofirionià 86 maliria temperamenti,quod nequir corrigi,luculcntet reflârut. ln ralibus hominibut nun-quam viderur Intelligenria perfcâa, ac proindc cum illis aliquidrentate vellc in hoc ncgorio,mcra cil fiulritia. Sapicnria quippchæc longe aliter compatara efi,quàm Medicina,86-Arithmerica vclGcomerria. milibcr ad cam topret tarionea jam diâat,non cil a-prus;86requirit quoque nccelFariè ptæccdaneam ptæpararioncmin bonis moribus,per quos homo conflituatut in fummo gradu te-

Proverb.3.3z.. &irudinis 86 perfeCtionis; Abominatia enim Domini et! pergerfus,mmreflùveràfmemm tjm’ en. [deoquc non dorent eam pueras 86juve-net, quia pr0ptcr fervorcm natutæ non fun: ad cam recipicndamidonei,86 pt0ptcr flammas iuvcnilca, quæ mentes illorum annit

. ctcfccn-

PARS I. CAP. XXXIV. 49«crefccntibus 86 pubefeenribus occupant ., douce extinâa fit illaflamma immodcrata, 86 ipfi confranriotcs ac fedariores exifianr,animum fuum nôtint deprimere, arque temperamenrum corrige-tc 86 emendare. Tùm enim demùm admirri 86 promOVeti debenradifiumgradum, Apprehenfioncm nempe Dei O t.Max., five Sa-pientiam Divinam, quæ Opus Mermvab vocatur , faut dicirur, Pro: pf;1,,4,[,,pinqum Domina: contritù corde. Item, Excelfitm locum (y’finflum inhabira, 14157.",(7mm comme ébaudi [12mm 86e. H inc feribunr in Talmud ad id,quod dicirur,Tradanniprinafalia tapira: Non "adam principalia m-pita nifi Parti damas judicü, cujus cor dolera à mœrore «fadant sa, in-nuenres,tequirimanfuetudincm, humilirarem , 86 rimorem peecarieum fapicntia. Et ulreriùs i bidcm dicirur; Non traduntfetrem Legù,1121i lejoez,h.c. Confiliario, vachacham charafehim, h.e. à Sapientiamficum, unevon lachafch, h.e.(â’pcriro cloquentie. Hæ aurem res inncmine elle poirunr fine difpofirione 86 inclination: natura’li. mi-dam enim hominesplanè non poilent eonfilio, qui ramer. finir in-telligentes 86 ingeniofiadmodùm. Alii veto funt , qui in rebus po-liticis, ad gubernarioncm bominum 86 animorum i forum perrî’.nenribus , bonis 86 falutaribus eonfiliis funrinfirué’tiliiimi, qi w nfiliarii nomine indigitanrur, ail: inrerim in tcbus intelligê’: a- r .,etiam primis 86 facillimia , nihil quicquam intelligunr, rï ,ignorantes ,impetiti ,86 omni ingenio ad cas deiiiruri , la, eÉlProv.t7.15.piaillât in manujfulti , ut ematfirpientiam , à" cor mm es? ei? Alu in nr in-telligentes ,ingenii clari 86perfpicaeis, qui nôtunr res verbis bre-vibus 86 concinnis eomplcâi. Hi comprehenduurur fub Neveularbafib,h.c.pcriro cloquenriæNcrùm quia nullam impendunr ope-ram, ideo quoq; fcienrias 86 arres non allèquuntur. Qui veto fcien-tiam haber atrium in aéra ipfo, 86 habirum illarum , is vocatur ontdu": charafi’bim, h.e. Sapicns artificum , vel Sapicns, Petitus arrifcx,de quo dicunr, manda iij loquitur (fade verbis Le in),omnesfiuntfirdi,(quia fc. ràm docte, tàm folidè 86 profundè de il in diffccir). Ex-his vides, quantum Sapienrcs noflri ab homine requifiverinr , ante-quam ci rradetenr Secrera Legis; ut ncmpè petfcâus fit tùm in ne-goriis polirieis &praaicis, tùm in fcienriis rhcoricis , ac prætcrcanaturæ bonæ, ingeniofus 86 cloquent, qui fciarre: aecurarè 86 pro-priè pro encre. Hinc le imua ibidem, quôd Cùm minimum adREIiefer «imite: , Veni 86 occbo te opus Meteavah, R.Eh’efer refpon-dctir, Nondum confenui, ac fentio adhuc fervotcm naruræ, 86 mo-tus juvcnilcs. (marc Cùm tequifivcrinr non folùm giflam ærarem,

50 MORE NEVOCHIM[cd etiam honellos mores , five vitrutem , quomodo hue admitti *poilent ptomifcuè quivisnhomines, idioræ, plebeji, mulietea, infam

res 866.? .5. (harpaient: grima mafia en Occupario circa neeefsiratcs eorporis , quæ (un:zfzig’çï prima perfeâio,(ut tin-4 viflum,ami&um 866. )praæfetrim fi con juné’ta

""15". lit cura de uxore 86 liberis: ut nihil iam dica de lludio hominis pra-vo 86 perverfo , quod ponere foler in acqurrendis tebus lupexfluis,quad frequcns- 86 vulgate en: vitium. Nam fi homo petfcëtus quoq;occuparus nimiùm fit in illis rebut ncccllatiie, (quantè magis,fi in lnon necclTatiis Ë) ac defiderium illiuc accrefcar; appetitus ejus te- ’rum fpecularivatum decrefcit 86 fullbcarut , ac temifsè, negligenrct86 longé minori curâ 86 indullriâ cas erfequirur : qu-in etiam [tapir-limé non-a prehendir id,quod appre endere poiler, vel confequirurapprehenlibncm confufam’ 86 rutbatam , mixtam ex apprehenfione86 ignoranria.

mocitca ex caufsit adduâis res illæ conveniunr tantùm homi-nibus fingulatibus,peculiaribus donis inflruâis, non autem pro-mifeuè omnibus z ideoque occulrandæ finir a ryronibus 86 ab inci-pienribus,atccbunrurque ab illi: omnes, qui non funr idonei , nonaliter arque prohiberur puer ab efu cradorum ciborum, aur a gravio-tibus onctibus.

a ; C A P . X X X V;Q5561 neceflê [hum p en 0155414792 trdddtnr

Remotzo corporeitatp’: 866.

0 L r cxiflimare,quôd fubiis, quæin ptæeedentibus capiri-bus , de Magnitudine hujua Sapienriæ, de cjus Occultatione,

difficulrarc Apprehenfionis , ptæmifimus , comprehenfa quoquefirRemotio eorporeiraris , earumque aâionum vcl pafsionum, quæin hoonegorium ingrediunrut. Nequaquam. Nam, uemadmodumfummè necellarium cil, ut hæc doârina in vulgo difiundarur, 86 inca pueri initienrur,quôd (c. Deus fit unus, quôd nullus al ius fit colé-

mmeim das ptærer ipfum : fic quoque non minus neeelÏariumell,ur pet Cab-Du’ balam ipfis rradarut, quôd Deus non fit eorporeus, quèd nulla fit fi--fic fi "” milirudo inter ipfum 86 crcaruras ejus, ne quidem in te minimâ,

quôd ipfiua Elle non fit ficur Ell’eillarum, nec Vira eius ficur viraanimantium, nec Sapientia cjus ficur fapienria alicujus hominis,quèd etiam dilïerentiaintet lpfum 86 Ctearuras non confillar tan-

PARS’I. CAP. XXXV. sttùm in multitudine 86 paucirare , vel magnitudine 86 parvitarc , fedin ipfa fpccie ellènriæ : h. e. firmirer unicuique renendum cil,quod Sapientia ejus 86 fapientia iyflta, Forrirudo ejus 86 fortitudenollra,non diffetant fecundùm pauciratem vel exiguirarcm 86 mul-tirudinem, fecundùm inrenfionem velremifsionem, aur fimili quâ-piam in te. Forte enim 86 debile treCellario in fpecie conveniunr,86dcfinirione uni comprehendunrut: hurumquetefpeâu comparariofitinrerduaa res, quæ unum font fpccie, prout hoc explicaruË in

o Scienriis Narutalibus. Œâcunque autem in artributione vel pro- tuyautaprierate Deus nobiscum confetarur, toto coelo ipfius proprietatcs ab" 1’83”42 àtrollris dilièrre fempct obfervabimus , nec urrasque fub una dcfini- mflm fim’rionecomptehendipollc. Sic exillentia vel exilleredicirur de lpfo86aliis extra lpfum æquivocè , prout alibi explicabo. Arquc hæc ,menfura fitfficir pro pueris 86 pro plebe , qu ando feiunt , Deum elle, É:86 elle perfeâifsimum,fine corpore vel porcmia aut facultate aliqua in" a, nuira-corporea, fine omni imperfeâione, ac par confequens nulli parsie- me 1km.ni obnoxium. Vetùm quod attitrer negorium de atrributis Dei (fi. plaid na lieur.ejjèntiahbw),quarenusilla ab i f0 removeanrur , 86 quis fenfus fitaliorum artriburotum,quæ iplijarrtibuunrur(meraphoricè fa), Crea-rionem item Mundi , Cubernarionem ejusdem, Providentiam, Vo-luuratem Dei,Apprehenfionem, Scientiam 86 Noririam cinsdem,Ptopheriam 86 ejus gradus , Numina item Dei,quælicèt multa tint,rament de ejus unitatc decem; hæc omnia funtres profundæ &’ abr-

- trufæ, ac verè Myfieria Legis , quorum pafsim mentio fit in libri:Ptopheratum86Rabbinorum nollrotum, 86 de quibus non decctloqui nififecundùm ptæeipuaillarumeapita, ut anrè ollendimus,86 quidem coram rali , qualem præcedenti capite defcriprum vidi.mus. Remorio autem cotporeiraris , fimilitudinis item 86 pafsionisàDeo,funr tales res , quæcuivis, uri le habent , funt apcriendæ 86cxplicandæseasque pet Kabbalam 86 oralem rradirioncm tradetepatvulia86 mulictibus, indoé’tis 86 imperitis,ell necellarium, uem. Aadmodum rradiruripfis, quèd fit Unus,Ærctnur, 86 quôd nu li aliiptærcr Ipfum fit fetviendum. Nam non conflat nuiras, nifi pettemorioncm corporeirariszcor us enim non ellvuuum,fed com poli-tum ex materia86 forma,quæ liinr numero duo. Præretea dividi po.tell ,86 tccipirdivifionem. Hîæc Cùm acceperinr, in iisque cxetci.tari fucrinr, fed in diâis Prophcrarum hæfircnr 86 confundanrùr,rùmilla ipfic ordine86dillinflè cxponenrur86 deelarabunrur, ad-monebunturquc de homonymiit 86 meraphoricis ufurparionibus

égrenant à

sa. MORE NEVO’CH-IMvocabulorum,quæ in illis occurtunr,ur confitmerut in illis [ides deUnirarc Dei , arque ira fide perfeââ credant libris Pr0pheratum.04;th fi autem quis imbccilliorifucrir ingenii , quam ut. compre-hëdete 86inrelligere pelait explicationes vetfuum illorum , 86 quo-modo nomen aliquod in diverlôfenfu ufur erur,ei dicetut, expli-cationemillam intelligi a Sapicnribus 86 ab etudiris :. ipfi fufficete,utfciar, quôd Deus Benediftus non fircorporeus, neque pafsionialicui obnoxius,(quia Palsio fpecies cil Mutationis r in Deum au--rem non cadir mutatioz) quod item nullirei afsimilari, 86 eum nul-la alia te fub-una eademque’definirionecomptehendi polair; 86 tan--dem, quôd Vetba Propheratum vera finr,ac certamexpofitionem.habcanr. Et hic eum ejusmodi ingeniis fubfilli porell. Neque enimnecelTe cil, utargumenris confirmetur fcienria hominis in articuleCorporcitatis 86 alleâionum corporis : quemadmodum non cil ne-Celle,ur argumenris confirmetur ipfi , Nullum elle Deum, vel Deumnon habere focium 86, æqualem ,. vel Non. elle alium Deum cœ

lcndum. »C A p. X X XV 1.

. u - n-Qujzre Dm: dzmtur Irafcr , (5 chotypia:

affine ,Il A N D o qui o a M adhucde variis, quæ Deo rribuunarur, Attriburis agimus, cxplicabo tibi quoque, quo refpeétu

de Deo dicarur, quôd tes aliqua ipfi placear,vel difplieeat, 86adiram provocer. Non cil: aureminrentionollta in hoc capire exPli-

p care, quêtatione de hominibus dicarut, quôd ipfi Deo placeanr, vel’

ipfe iis italcarur: vetùm hoc volumus.Ira,Furor,In- Quôdfi confidetavetie 86 infpexeris totam Legem, omnesqucËËJIËÎO»"Î;- PtOpheratumlibtos, nunquam inverties has votes, Charon Futur,qui; Ami"; Apb Ira, C444 Indignarior, Kim]; Invidia , Aemulatio, Zelorypia,tu, me , mfi Deo arrribui, nifi quando agirur de Idololarria..Præterea etiam,nonfreiner Idolola- invenies aliquem vocari HoflemJnimicum, OfiaremDei,nifi propretu w x7 Idololattiamtur,.Ne calen? Deo: 41ienat86c. amie excandefcatin vos inDeug63435."Domini. Sic,NanambulalzitùpoflDcamlieno: 86C. nefortè imfcatur fu-Deut.5l.2.9.v 707 D o M I N r D a t rai in te. Item ,Irritando,ve[adirampravorandoDeut.32..t.r. eumapere "unicum veflmrum. Item , Ipfiularefererunt main "que nonDeur.6.rs. e51 Dem,irafiifecerunt main vanitatilszuit. Item, Demenimzelotes Do-J,erem.8.19. minusDeutmm 86e. Item, guitare irafci fanant me ftulptililzm fiat, (’2’

PARS I. CAP. XXXVI. .3;ranimions Dei nuent .? Item , Pre ira in filin: fin: évfiliasfiw. Item, me]; Deug,3,,.19-.igue nuenfus et? infamie in" ,fuper vos ardebit. Item, wcifiitur je? de bo- 111mm. 15-14.1mn; fiat. Item, Retribuit odio babenti ipjitm. Item , Douce expulèrit ini. Dêîèl”;o

. mirotfitordefntiefitn; Item, Id quad odio baba: Domina; Deus mus. Item, Numiëàù’.

omnem aboininxtionem Domini, quam odit; Et fic in aliis locis innume-vDeumGaz.xis, qua? omnia fi pereurtas,invenies cunâa hoc lenlu elle diâa..D°um’"3LHanc venir amplifieationem vel potins exaggerarionem adhibue--runr.Prophetæ,quia ettorille, Idololatria inquam , Deum iplum at-tingit. Nam qui credir Rubencm Rate, quando ledct, non tàm Ion--gè deelinat à verirate, fient is, qui crcdit Elemenrum ignia elle Tubaére,vel’Elemcnrum aq-uæ elle infra rerram,aut Terram elle expan-lam, vel fi mile quid: 86 hie lecundus non tanrum deelinar a verira-re-,ficur-ille,qui credit Solem otiti ex’I ne, veI lphæram,fivc cœlum,dimidium rantùm-elleglsbum, aur tmile quid: hic autem rerriusnon tantoperè defieâit à veto, quemadmodum la, qui eredir Ange-los comedete 86 bibete, vcl tale quid agere: arquechic quarrus nontant graviter ettar ficuris, qui .credit alium colendum elle Deum.manda enim ignorantia 86 incredulitas vcl negatio dependcr àte aliqua magna 86 excellente, longé habeturmajor 86 gravier,quamfi verlarut circatrem’levem-8’6 ignobiliotem..Negarionem vo-co, quando aliquidïctedimuso aliter quam le habet. Ignoranriam,ignorationem fimplicê ejua tei,quæ leitilporell. Sic ignorantia ejus,qui ignorar, quæ lit proportio eoniad c indrum , vel qui ignoratSolem elle rorundum, non cll un] cta a; fient illius, qui ignorar,num fit Deus in Mundo, necne. Et negario ejus , qui credit conumdi midiam elle pattern cylindri, (et? enim tertidpnrtjuxta Euclid.Geom.l.5.tl2.io;pirop.-m;)vel’quiv negat Solem elle rotundfimon ell rama, qui.ra illius,qui ncgat unum tanrùm-elle Deum.Porrô,Idololarras quodildalolatu quo-atriner, nôlli , neminem illorum hac opinione Idolum’colere,quafi "1010 M715 "-nullum prærct illud exillimaret elle Deum : nemo etiam bominum. "”unquam’eXtitit,velexillcr,qui fibi imaginerut,’figuram illam,quamex metallis, lignie vel lapidibus confecir,creâlle cœlum 86 rerram,iliaque gubernare: verùm colunr illa, quarcnus eau habent’ pro te-bus inrermediis inretiplos 86 Deum 0pt.Max., fient hoc clatè no-bisexponirut à Jeremia, eum air ; Q4; non timebit te Rexgentium ?Jerem.10.74-866. Item, Erin omnilotoincenfim affama"??? h.e.Nomini’meo, vel pro- Mal.x.u.par me. lndicat enim (vox fr. mais, Nomini meo) caullam primam(propter quamfi. oflèmtur incenfum) ex opinione iplorum (idololatrn-mm). Sed de illa te jam egimus in majore nollto Operezneque etiam

Deut.2.o.r6.

Ibid.v. 18.

I nntia àE aria nëex-rufian: boulin.

54, MORE-NEVOCHIM.hi: ullut Sapientum Legit nollræ contradicit.anmvis autem Hg.terici illi (idololatm) credanr, Deum elle,quia tamen iplarumNe-garia vel Hærefis eanfillit in eo,quod Deo foli deberur (culru le. 86celebrarionc, ficur dicirur, Et (aigrit Dominant 86e. ), 86 pet quad con-firmatur in animit plebis, Deum elle; quafi trempe id aliis quoquedebetetur,vel ad alios etiam perrinerer : idcè miletam plebem caadducir, ut non credanr Deum elle. Apprehendunr enim illi (pas:videlicet) cultus ranrùm externè (exifiimanter, illum eflë Deum ,qui 46omnibuc colimr):nan veto rationcs eorundem, neque etiam verira-temillius , qui colitut. Hac veto te nilnifi motrcm canlequunrur,ficur dicirur, Non relinquet virum ullam nnimnm, ut le. rollatut falfailla opinio, neque pet illam alii quoque perdantur: hæc enim caul-fa exprclsè addirur: Ne douant te façon ficundùm omne: abominatio-

netfim. v nŒôd fi et oilli vacanrur Halles, Inimici,0l0tes Dei , 86 de eisdicarur, quôtl ad Iram 86 Zelorypiam iplum provocant; quæ ratioerir eorum , quorum hærefis immetliarè rangit Deum iplum, 86qui multa credunt de Deo talla 86 ablurda, h.e. qui vel neganr Deumvetum ejusque ellentiam , vel qui duos Deos credunt, vel qui Deumcredunrellc corporeum, 86 palsianibus vel imperfeCtianibus aliislubieâum860bnaxium Ë Hi enim longé detetiares fun: illis, quiidalacolunt,quafi mediarores vel res intermedias inter Deum 86iplos, ac bencfaciendi vel malefaciendi virtutem habenres. Quecerro perlualum habeas , fi credas corporeiratem , vel alleâiones 86qualirares corporis , te longé gra viùs Deum ollendere,86 ad iram aczelorypiam provocate , multa etiam rruculenriorem te elle DeiHallem , Inimicum, 86 Olarem, quàmis cil, quiexercet’ldolola-rriam. Neque exillirqes,eum, qui eorpoteirarem credir,excufatipalle,fi dicamua, illum in ca lentenria cducarum elle, vel meliaranelcitc, vel obtufioris elle ingcnii z fic enimidololarta quoque ex-cufati patell,quad id faciat vcl ex ignaranria, vel ideô,quia in caconluerudine à parentibus luis cducarue fit. N on ell etiam uod di-cas , lenlum legis littetalcm’illos in huncerrorem conjeci e: nant&idololatræ. ad cultum luum movenrur pet fallas 86 inanes fuasimaginationes. Œæ omnia Cùm ira le nunc habeanr , omni planèexcufatione carenr ii, qui Cùm ipfiingcnio non finr idonco ad ha-rum rerum fpeculatianem, ab ils, qui veritarem lolidè intelligunt,eamnaluntaccipere. Nam non reputa illum pro Hærctieo , quinon adducit (h.e. qui non peut? addutm) demonllrariones ad remo-

A ven-

PARS I. CAP. XXXVI. 55,vêdam corpateirarem; fed eum pro Hæterico habca, qui non creditipfius remarionem : inprimis tùm Onkelos 86 ]anathan ràm folli-cirè omnia, quæcunque paruerunr, hac in parte declinârinr.

Et hoc valebamus in illocapite.

Ca P. XXXVII.In aïno explicntur vox ou? Panim Facial".

P A N r M Facier,vaxell valdè æquivaca. ou» Fadeé.Primà figniiicar Faciem cujuslibcr animantis; ur , Et verfie Jerem.so.6.

fient omne: panimfatie: in pallarem. Item, gare penechem facies vejlm Gen,,o,7.

lmnlefimt? ’Deinde fignificar Iram , Indignationem: ut, Uphaneha Et finie: r.Sam.r.rs. a(ira) ejmnoneratilliompliùs. Hac feinfu fæpè ulurparnr de Dei Indi-gnariane 86 F urate: ut , Pene Fade: (ira) Dei divijit en. I rem , Pene Thren-4-I6«Furie: (ira) Dominifitperfnoieme: motum. Item, Panaj Furies (ira) men Pfal.34-I7-difiedet, (a! requiefierefnciam te. Item, Etponnm ego panaj [mm meum âmg’îg’ï’"

86C. Et fic ftequenrilaimè. I cv . .5.Tertià fumirur pro eilenria hominis 86 llaru ejus (h.e. de profitant,

àperfima hominis): ut, Al penc Infncieûu: omniamfintmmfieorum mon 66.14,3.tutu cil. Item, Al pcne In fendue omnù populi glorifionbor, h.e.coram Lamas,ipfis,ipfis prælenribus. Sic,thi in fait»: el panim maledixerir tibi, h.e. Job; unin tua præienria. Hoclenlu diâum cil : Et loquutw et? Dominm ad 50,133.11.Mofinpanim cl panim de fuie adfnciem, h.e. in propri a perlana , ca-tiam, a sque media , fient dicirur, Age videndo: norpmbenmue panim de 1..Cbron.z.y.r7.fuie, 86 fient alibi dicirur, Panim bcpanim De furie 4d faciem loquurw Deut.g.4Îet? Domina; voôiecnm. Œæ quomodo inrelligenda fint,elariùs in alioloco exponirur: Varan verborum nudivijlù , âfmzilitudinem nullam 7L Dçiu;,4.n,.dijliepntervooem: 86 tamen de hac ait , De [me ad fatiem. (Lune ea-dem modo 86 in illo, Et toquante cl? Dominant! Mofen defnsie tri fit- Exod.33.rr.1riem,capiendum de enattarione verborum, h.e. decem protoptorum,fient dicirur, B audion votent laquentemfierum. Unde vider, quôd Au- Num.7-89-ditio vocis fine intermedio 86 .intetvcntu Angeli , ce nominctur æidfwifîfgrphrafi illâ , De fuie ndfnoiem. Tandem ex tertia hac fignificatione cil DÂSËÎC a ’

86 illud, Uphanai Infime: men mm videlimr, lenlus enim cil: Vcriras Exod.33.2.3.eilentiç meæ,lcu ipla Ellentia mea prout eil,nan pareil a prehendi.

uam) denorar vox hæc Panim circumllantiam Laci , fignificatq;id,qupd cil: in facie haminis,vel coram homme (in ana eodemq’, loco) .86inret manuscjus. Hac feula ulnrparut læpè de Deo Benediûo, « i

,7 . Il! - .User.

EXOd:35.13.

Rurh.4.7.Plal.roz.1.6.

Levit.19.rf.jobi 1.2..3.Dcut.z.8.go.Num.6.16.

mon monPoil.

Exod.26.ra.z.Sam.:..2.3.z.Reg.2.3.z.6.

Gen.zz..zo.

Deur.13.g.

Holîrmo;

Hofisnr.

56 MORE NEV-OCHIMut Cùm dicirur,Liphne Adfntiem Domini. Et ex hac fignificatiane ailquoque illud lecundùm expofitionem Onkeli; Et facies mec non vi-debunmr. Sic enimttanslert, thue coram me film, non.videbuntur,in-nuens, elle fublimes 86 nubiles quasdam crearutas, quas homo nonpalsir apprehendereptont lunr, Intelligentiæ le. lepataræ 86 abilra-&æ, de uibns ait, quad coram Deo finr 86 inter manne ejus iugnrer,propret ummam Cutam 86 providentiani, quam continué de illishabet. Ea.autem,quæ apprehendi polluer juxra ilplum (Onkcluminiquam),funrilla,quæininferiori86ignobiliori unr gradu eilen.tiæ, h.e..fubilanriæ,mareriæ 86 formæ, (urfunr tarpon: nommiez tùmfimplicin quam eompofim). De his ait , Et videbù que poll me finit, q.d.eaEnria, quæ font ac fi ego ab eis declinatem , caque poll rergummeum projiectem: parabalicèsquia loupiùs rematafunr ab ellentiaDei. Et hæc quidem Onkeli cil expo lth: meam fentenriam deeo,quod Moles à Deo periir, audics inftà cap.ç4..

gagna) habet quoque fignificarianem Temporis, 86 fignificatidem quad Kodem Antè, Antca,Anrequam: ut, chhanim AntèinIfmële. Irem,Lephanim Anton, vel Anteqtum terramfundofii.

Sextbdeniqs fignificar Cutam 86 Providenriam,Vcl Relpcâumzut,Non 4:61pm perte facies «ont. Item, Et accepta: panimfacie. Item ,non noript’tpanimfacier.Sicque læpilsimè. Etiuxrahancii nificaria-nem .accipiendum illud quoque : Taller Dominw panav Étiemfimmfitper te , (apurer te poum. Vult enim dieere; Camitabirur nos ipliusprovidentia.

C A P. X X X l I X.In quo oxplimtur vox un»; Achat,Achate

Tofi,Poflerim (50.C H a a Vox cil: homonyma , .86 primi) lignifiear Tergum,Dotfum: ur,Achore Poflerjorn h.e.Tergum Tabernneuli. Item,

Et exivit 124114 meachatav èpojlerioriàus ejtu,(h.e. è rergo ejut.)

Deinde lignifiear quoque Tcmpns: nt,Veacharav Et polkant nonfimexitfieut ille. Irem,PoIt verba i114. Et fic malteriez.

Tertib,fignilicar Poilrem aliquamlequi,vel mares 86 virrutes ali-cujus imirari: ut, Achate Pol? Dominant Deum vejlrum ibitit. Item,Achare Poli Dominum tout. In quibus fignificar,Sequi volunratcmejus,86 Ambulare in viie aperumipfius,ejusque virtutes imitati. Sicdicirur,Ambulovit achatepoftpmeptum. Et hoc (enfin diâurn du?

PARS I. CAP.XXXIIX. 57Jolie pojlerioro me:,h.e.apprehendcs ea,quæ fequuntut me 86 mihi ,altimilanrur, uæq; ex volunrate mea confequunrur,h.e.etcaturaemcae omnes, tcur in aliis capitibus a me explicarumî

C A P. X XX I X.In quo explicntur homonymie: mon

35 chh Cor..LE a H Vox cil hamanyma,86 primi quidem cil nomen Mcm- ,5 C0,.

bri,i n quo cil principiurn vitæ omnium animantium: ur,Etin- 1511111844.-jîxit en belebh in cor Abfilomi.

Œandoquidcm veto Membtum hac cil in media corporis,ac-commodatnrfemndà ad cujusvis rei Medium: mu]; ad lebh cor rali. Deur.4.tt.

Irem,Belab.bat In carde ignia. Exod.3.z.Terri?) lumitut uaq; pro Cogitarianibue:ur,No’nne libbi cor meum a.Reg.ç.1.6.t’ait rerum ? h.e. N une fui oceupatus in cogitationibus meis,cùm fic86 fic accident? Et ex hoc feula eil,Non videbitiapofl levavchem cor Num.ry.39.vefhum,h.e.nô fequeminicagirarioncs veiltae. Item,Afchet levavo Denture.Cujua rouverin efe bodie,h.c.cujua cogitatia le avertar.

meam figni car Confilium: ut, Omne refidunm Ifia’ela’a lebh torde laitonnas.lutteront, tu tonflitnerent Dnidem Regem,h. c.confilii unius orant.Item,Stulu’ on defeüum lebh cardia moriunmr,h.e. ab defeétum 86 ino- Ptov.ro.z.t.

piam confiiii. Irem,Non fiait nm; jccheraph levavi cor meum omni- 1010474.bradions meia,h.e.non dcclinabit confilium meum : fic enim vetlusille incipirJujiitiam meam fortifioobomee defernrn uni (ira. De feulaautem illo vocisffeelaeropb cil mco judicio 86 illud,.tncilla 1192539 ne- Lemme.oberepbet leifib (h.e. qnæ vira appropriara, delpanlara cil). Sic inLingua Arabica vox fimilia cil nmmmquæ fignificat eum, qui àfetvirute declinar,86 rtanfir ad matrimonium.

geinte fignificar Volunratcm : ur,Et (labo vobùpafloresferundùm cor Jerem.3.iç.

meum kclibbi. Item,An im levaveeha eum torde tua "au": fient eum LRngo-Is-torde meo .9 q.d.An cil volunras tua teâa fient inca? In hac lignifica-tionc ulurpatur de Creatore: uemadmodum cl! bilvavi in corde men i.Sam.1..3y.6’ in anima meo,fneiet, h.e. facier leeundùm volunratcm meam. Item,Et mm oculi mei velibbi (se cor meum ibi omnibus diebttt,h.c. providentia r.Reg.9 .5.mca 86 voluntas mea.

Sextà fignificar Menrem,Inrelle&nm : ur,Homo ver) Menus jillavefJomez.daim! tordfimJ’LC. lirinrelligens. Item,chh Cor [opinois ad dexte- Ecclcfiun.mon ejua, h. c. lnrellcCtus cjua in rebut perfeetit. Sic alibi. Et in hoc

58 MORE NEVOCHIMinofonfu Cor fignificaro palsim arrribnirut Deo Benediâo, panels lacis exeeZ

un.Deut.4. .Jela.44.19.

Deur.29.4.

Deo attribua-

pris,in quibus to Valunrate ulurpatut. Singula autem lècnndùm -uum lenlnm nnr exPanenda. Siclegimus,ReVocaro adtortuum cl

levaveeha. Irem,Et non revue; 4d eorfuum el libbo. ,Er fic,quæcunq; *his’tfimilia reperiunrut,lunr ex natione Intelleé’tus,quemadmodumdicirur , Et non dedit voûta Dominm cor 4d inreliigendum. Irem,Tibi offert.

DeutiNi’ fiant efl,utfiirer,quod Dominua et? Deus. At veto quad illud attinet,Dili-Deut.6.5.

m9 Ventes,Spiritus.

Gcn.I.a..

Exad.ro.13.lbid.v.19.

P6115839.Gen.6.17.

Eccleùzq.

Num.u.r7.Ibid.v.2.6.

ges Daminum Deum tuant in toto torde rua bechol levaveeha , id, mcaquidem judicio,idem valet ac,omnibus viribus cardis rui,h.e.omni.but viribus 86 facultatibus corporis : principium enim omniumprovenir ex corde. Senlus ergo ell : Omnium actionnm ruarum finisetirAp rehenfio Dei,quemadmodum expafuimns in Commenta-rio ne ra luper Texrum Talmudicum, 86 in Opetc noilto Tal-mudico.

C A P. X L.In quo explication vox Un Ruach

Spiritw.Un e H Vox cil homonyma. Significar enim primi Aëtcm,h.e.unum ex quatuor Elemeutis : ut,Vetnach Erflairitue Domini

matador fiiper arqua.Deinde fignificat Spiritum flanrem,h.e.Venrum:nr,Vetuàch Etjpi-

ritua(ventus) Orientalia amatit loeujiaa. Irem,Ruach Spiritua Occidenta-

lia. Et fie fæpilsimé. ITertio fumirur pro Spitiru Vitali z ut,Ruach Spirimialait ânon ra.17min". I tem,In que tuach finiras vite.

.Qortà lumirut deparre illa hominis incorruptibili,quæ luper-iles temanet poll: morrem : ur,Vctuach Et mon; homini’a redit 4dDeum,gm’ dulie eum.

Qintà, fignificar Influcntiam illam inrelleâualcm divinam àDeo Ptopheris infliliaram,cnjus virrutc prophctanr,quemadmo-dum hac ex licaturi fumus,quanda de Prepheria agcmus,cujus ta-rie in hoc ibro nabis quoque pentaâandazur,Etfi:p4mbo min ha.mach de mm qui cl? in refit ponant in eis. Item,Et fait tùm quievtjer

a. Sam.z.3.2.. fitper eorharuach flûtiau. Item,Ruach SpiritueDomini toquante cl! in

Prav.z9.rr.me (et.

Sextà fignificar quoque Propofitum, 86 Volantetem .- ut, Kal rucha0mnemfluritumfiaumprofertflaltuem.c.amnem intentianem,volunta-

PARS I. CAP. XL. .59rem luam. Sic, Et exbaarierar tuachjpiritaa Aegjpri in media ejut,é’ toa- jeûna.[illam ejaubjorbelao,h.e.dilsipabirur propniitum i pfius,86 gubernatioeius ablconderur. Sic, gay direxir tuachjpiritam Dominié qui: vit oon- Ida-4mmfiliiejas,at inditarepofi’it eum .9 h.e.Quis eil,qui leur ordinem volunra-tis ejus,aut qui apprehendat86 alleqliarur,quâ rarione hane rerumunivetfitarem grlbctner, 86 qui eam indicare partit? quemadmadûhoc alibi quoq; declararuri umus. Vides ergo,quôd Vox bec Raacb, Qui [enfla Deo

uando Deo attribuirur,nbiq; lumarur partim in quinra,partim in ""Ë’Wm’tlexra 86ulrima fignificatione,quatenus Viiluntatem fignificar. Ex.ponatut in unoquoq; lace pro ratiane rerum 86 citenmllanriarum.

C A il). X L l.In que explicatar 710x v.9.9 Nephelch

Anima.E e a a s c H Vocabulum cil æquivacum, 86 primo quidem un, Anima,cil nomen generale Animæ,cujusvis viventis lenlu præditi:

ur,In que ncphelch anima vivent. Genefit.3o.Deinde fumirut quoq; pro Sanguine:ur,Non camelles hannephclch Deut.Iz.2.3.

ummam eum carne. .Tertio fignificat in lpeeie Animam rarioiialem,h.e.farmam homi-

nis : ur,Vivit Dominaa,qaifecit naine han nephelch animant banc. Jetem.38.16.gitana denorat rem illam, qua! etiam poll motrcm hominis lu-

. periles manet: ut, Et erit nephefch anima Domini mei ligota in fafiica. dam-16.19-lo viventiam.

Qintà fignificatValuntarem : ut, w aüigaret Principe: ajut be- Pfal.tay.u..naphleho fetandùm animant ficam , h. e. pro volunrate lua. Sic,Nede: me benephelch in anttnam bojliam murant, h.e. Ne rradas me ar- P1314742.bitrio 86 libidini iplorü. Sic,St off im naphfchechem eum anima vejira Gen.38.8.ad fipeliendam mortaam meam,h.e.fi cil mens 86 volunras veilta.ltem,sijlaret Mofe: (a! Samuel coram me,non (Je: naphfchi anima mea adpopa- Jercm-Iî-I-larn tjlam, h. e. non eilet mihi volunras in illis,q.d.non vellem cesconfiture. Atque ira ulurpatut vox Nepbeftb Anima,pto Volnn- Quo. finfia Deorate, quotiescunque occurrit de Deo BenediCto, ut v. a. in nupct www"-cirara loco , Qemadmodam in corde meo ubenaphlchi à in anima 3-60-39.mu, en", lcnlus enim cil,ln volunrate mca ,86 in anima mec.Sic expano 86 illud , Varrikaar naphfcho In tabor: Ifra’e’lia , h. c. Jud.to.rc.Et defiit , ecilavir volunraa ejus ab affligendo litaëlc. Jonathanverlum illum non cxpafuit, quad cxillimâtir, Animent hic [ami

60 MORE NEVOCHIMin prima fignificatione , unde fequeretur pafsio (h.e.Deam pafiionieflë obnoxium) .- quare illum inraâum reliquir. 041M fi vert: intel-ligatur in hoc poflremo fignificato ,expofitio Clara en: &plana.Præcefsit enim,quôd Dei providentia i fosdeferuerîtmeque Deusî lbs fervârit,donec mortui fueruntëécfamaverunt ad quærendamalurcm. Poflquàm verô [etiam egiflènt pœnirentiam,miferia in

pforum invalefcerer,inîmicicj; eorum rævaIetent,mifertus efl illo-rum,ac celTavit valu mas ejus,crucem affliétionemipforum potrb

l continuandi. Diligenter itaq; hoc obferva,nam ptæclara valdè efl:1.341???" Beth hæc expofitio. Prçfixum autem Beth In,in voce 50,223" In 1412m efi Io-;înmïwâï c0 Mm Adéquat": diceretut 513?? Ax 1450:: velemaleflm. N eq; hocnoo

vum quidefl : nam tafia pinta periti huius linguç jam pridem obfer-LCVËM-JL vâru m: ut, Q1011 veràfilpnfam’: 01.15.11.10.13 in carne (vinylite. Item,

umàï’ih æàdfiparamnliquumfueri: befchanim in mm? 0:.

C A P . X L I I.In que explimmr "JCha V:wm,-Vi*vum,.

Pivert: 8c mu,Mori..on! Vivere g à» H .4j Nomen efl,quodcompetîl;primè vegetabili 8c fenfitivo:

m” M°"* ut,0mm reptilaqaod off du] viveur. eCana-s- Deinde fignificarid’em quod Shuarî,8c Convaleféere à gravi aliquaef1.38.9. morbo:ut,Vajechi Et vizir (cou-valût) ab cgfltudimfild. Item,M4mfe-

fief-Sis mm in uflrü ad chaijoram doue: vixtflent, VtÏflVÂxlflèflt. Sic,Cdro chaie 3 ’ vin. Econtrariô Mut fignifieatpariterprimà Mortemfleind’e gravem

153111-15537- aliquem Morbum 8: Aegritudinem,ur,Vaiam0th Et "tamtam en m(jugé faim: làpidm,h.e.ingravefcebat morbus ejus. 032m ut hæc

I-Rng7-I7: homonymia- viretur,dicitut de filin muflerie Sareptanæmg’nvdefieobat marlin: quad]; dummrmznmt in en anima ; fi enim diaum fuif-

n.Sam.zy.37. fer,Vajamoth Etmwtuuceïpotuifh explicarîfillum»admonem,velIerhalirer- ægrorâflë, quemadmodum Nabal,cùm verba uxoris fuæ

www. audiviflèn Andelofeni quiâam flamerunghalitum ejus: tantùm de-fiifi’e,ita ut non ampliùs terpiraret, quemadmodum in Apoplexia,Suffocationemarricis, 8c aliis morbis acuris [à è foie: accidere,utpet dies aIi .uotdubium fit,an tales vivi En: ve ’mortui.

t 17(th ad ibetur hoc verbum CbajdbÏ non infrequenter ad Sa-pnegmæ habitqpuutæt mmchajîm nfitunimc un. Item,Q4j incuitnov-144;. magnent d’un riant. Item, Chajîm Vin enim [un inveninm’bu;

’ [a (n. E5 hgnç 1:3,un [demie 11e! [entendez bonæ 8c falunesvocal).

PARS CAP. XLII. 6!vocantur Vin : pernitiofæ econtrà &pefiiferæ, Mars: ut Cùm Deusdicir : Ecceprapofiti tibi virum à bonum: marrent à matant: ubi exPrefsè Deut.3o.xy;ofiendic, Roman elle Wtam, 85 Malumeflë Mortem. Sic explico il-lud,quod Deus ait, Utfivttif, fecundùm reœpram opinionem , Ut Damase5enèjit tibi. Et quia frequens efl hæcrranslario in-hac lingua , hincdicunr Rabbini nom-i p.m. jujfl etiam in mm [me vocanmr vivi:8c con n’a , Impii etiam vivante: vacant!" menai.

C A P. X LI I l .In qua explz’mmr il?! Kanaph Alla. ’

A N J p n Vocabulum efl æquivocum, 8; pet meraphoram (135511, au,ad varia accommodant.

lPrima fui impofitione lignifies: Alae animamîumVOlatilîùmmt,0mm? nia, omni; kanaph 414. Item, 0mn? avis kanaph 414, que vola! cen.7.x4.

fifi carlin I . Deut.4.17.Deinde transfertur ad A13: veI Gras veflimentomm: ut, le quatuor Deut.zz..n.kanphoth Ali: veflimmtitui.

Tertiàaccommodatugad Exrremîtates terras habitabilis , eiusdueanguloe vel plagae,longè à loci: nofiris diffames z ut , a: apprehen- Jobisng.du kanphoth alu Mm. Item, Mikkenaph 46 au une (Le. ab ex. 14144.15.trèmo tergæ) mutin.

mana dixiubcn 64144:5, quodoecurrat quoque in fignificatïoneAbfcondendi, fientin Iingua Arabica dicunr mW M33. Sic locum il-Ium Ielaiæ,Non jiccaneph alma- fiet daim me, epriear, Noir mul- kPa-304°;«Mur, mm abfiondetur à" daôfor nm; n Argue hæc expofitio elegansefi,fecundùm quam mec judicio aponendum &illud, Non difioopea Deumz.3o.rie: kamph 414m panifié, h.e. non deteget ablëonditum , accul.tum,feererumpatris fui. Sic ,VE’t «panda: kenaphecha 414m mm Ru:h’.3.9. "friper ummam Hum, expono, Abfconfionem, proreâionem fuper an-tillant tuam. Et hoc [enfin , mec judicio , transfermr 73 Kampbad Deum Benediâum8c Angelos,quia Angeli quoque ex [enten-tia aoûta (un: incorporei. (bled dicirurzmgc venijli Adrecipiendum Rumen!

I tefub kenaphav alacjw, ejue expofitio cil, Q9 veniin 4d reripiendhmI tefilôdzfionfibnemô’ patemment (illi. Sic Cùm de Angelis- dicirur,

itidem fignificat Occultationem,Abfconfionem. Nôfli enim,quan-dowdicirur: nimbus (afin? opniebarfmmfium, 6’ duabmoperieba parie: Jean;

filin, Propheram velle ignificare, quôdcaufaeflënfiæ Angeli, quæpet Faim intelligirur,& iIIa, quorum Angeli cauffa fiant, five ef-W’ôc open Angelorurn,quæper Paie: intelliguntur, prout ex-v

62 MORE NÉV’OCHIMpofui in voce Regel, occulta admodùm finir 86 abfcondita. Aâioneefi-quippc Intelligenriarü occulta: funt,earumcj; ratio baud facilè parer,idc’l; duas 0b cauflas,quarü un: rangir iplbs,alrera nos,h.e.parrim obdebilirarem ingenii 8c intelleâus noflri, panim 0b fummam dim-culrarem apprehendendi abfiraéta fecundùm veriratem ipforum.

en). 49.2.1. mimi veto porrô dicir, Et dauba volabat,id in peculiari capire tibi ex-plicabo 5 quam ob cauilam fc.Angelis Volatus attribuarur.

CAP. XLIV.

o . ..In quo explicatur vox un Ann Oculw.r» 0mm. fin vel En Oculue,Vox efl æquivoca, fignificâsprimo FontemGemma. aquarum : ut, Al en Adfontem dquarum in defmo.Exod.z.x.u,. Deinde fignificat Oculom , vilus organum: ut , Ajin rachat Ajin

Oculum pro Carlo.. Tertio lignifiez: Curam, Providenriam: ut cùm de Jeremia dlCl-Jet-39.11" rur, Actif: eum veenecha éoculostuospomfitpenllum. Senfur enim

91’344"!!! DM cil , Curam ejus gere , fit tibi curæ. Hoc renfu fumitur, quando di-attribuatur.l Reg 9 3 cirur de Deo Benediâo : ut, Ennui: enaj oculi mei , à ror meum’ibi o-

mnibuodiebm, h.e.providentiaôc intentio mea, ficut in præcedenri-maman, bus expofuimus. Sic, Semper ene oculi Domini Deituifimt in a, h.e.

hammam providentia ejus. Item , Ene Oculi Domini dtfoummtper rotum terrain,h. e.Providentia ejus excenditur ad omnia , quæ (un! in terra: quem-admodum hoc tibi explicabitur,quando agemus de Providenria.Quando verô huic voci Ajin Oculus adjungirur verbum Ranb au:

;eû-37ol7- Cbafib Viderezut, Aperi oculo: tuos,ureeh évide. Item , Cadi ajut je-m-i’Jt’ chefu videbunt: tùm denotar Apprehenfionem Intelleétualem,non

Senfualem. Omne enim Senfibile,ur nôfii, pafsioni en; obnoxium:Deus me) agir, non parieur , fieu: explicabo.

C A p. XL V.In qua explicatur «mon»; in? Schamah

n dudiwit.son: Audîvit. c a J M v4 n Vox cl! æquivocgfignificans primo Auditionem

auris;fêoundo Acceprionem vel Receptionem reialicujus. ExExod.2.3.13. ignificatione Auditionis efl, Non jillchamah «dinar par o: main.Gen.4y.16. Item,Etvox nilchmah auditaefi in domo Pbaraonir. Et fic fœpiûimè.

Sic crebrô occurrir hoc verbum SG’Mmab in fignificatione ACCeprio-me

PA.RS I. CAp.XLV. 63hie vel Receptionis: ut, Nonfchameu uudierunt Mofin. Item, si fcha- E!Od.6.9:mehu oudivcrim (yfêrviverinr. I rem, Et va: hanifchmah un ourlienne .? Ë°h-’3è*7’

Item, moi non fehamah audiverit verba tua. eum J”Tertio fignsficat Notitiam, Scientiam: ut, Gentein,oujus non tifch- Deur.18.49.

mahu audictulmguum, h.e. cujus Fermenem nelcies, ignorabis. Sicfemper verbum hoc Soliumub, quando Deo attribuitur, fi juxra feu- me neuf» defum Scripruræ litteralem videatur elle ex prima fignificatione, lu. D" "m"-mitur pro Apprehenfione, 86 cil ex fignificatione tertia: ut, Va-jifchmah Et audion Dominuo. Item, Befchomeo Cùm audirer murmura- Deut.I.34.rionervejim. H æc enim omnia fignificaht Apprehenfionem men- Ex°d’ï5’7’

ris. Si verô juxm fenfum textus littoralem videatur elfe ex feeundafignificatione, tùm fignificat, quôd Deus Exaudire Velit clamoremclamantis ad ipfum, ejustjue petitionem adimplere, vel quèd nolitipfum exaudite , neque peritioni ejue fatisfacere: ut, Schamoahefihmah Audiindo uudium damnent ejuo. Item, Vefchamati Et uudium, Expd.u..2.z..quiagmriofia ego. Item, Inolina uuromtuum ufchemah à 4udi. Item, "fra-V-WEt non lëhamah uudivitpeus vaccin vejirum , neque unifions udmovit vo- 1,53513:ou. Item, gamin? multiplioetu procurionem, union non lchomeah uu- iefiuJ)’.

dia. Item, mon; non fchomeah audio to. &c. cran-7- laSiciraque ex tropis 8: metaphoris illis haâenus explicatis pu-

t to te invemurum,quod reflinguat fitim tuam,8c tibi multosfcru-pulos eximat. N unc ergo quoque illorum rationee 8: calmiras tibiexponam, ut de nu’llo ampliùs dubitare parsis.

. C A P. XLV I.Qui rutionedirigumur 4d cognofcendii 73mmpar ipfim ruinures, open; (5 omniums. Q5601item nfifiione: corporen Deo ideô morio montoir,

ut difcutpopnlw, in Deo omnium illurumpeifiéïionem exiflerp.

A c N A efl, ut in alio quodam capitejam innuimue , diEe- Mimerentia inter direâionem ad exillentiamreiahcujus, 8L in-

ter veritatem quidditatis de fubflantiæ eius,( h.e.interfoientium 15311,(9’ 75 :4151: ni ditujus). Direâio enimad demonfirandamexiflen- lagmi;tiam rei alicujus defumitur vel ex accidentibus, veI ex operatiom- :ù’33fiï’fim’.

bus vel ex aliis uibusdam remaria attributis eus: ut a. G. (E311-

a q d. a o

64. MORE NEVOCHIMdo Regcm aliquem vis cognofcendum date cuidam ex ipfius fubdi- ” . .tis,’qui eum non novit , tùm variis modis eum’ defcribete poterie;Velenim dices , Efi vit tocetus , albus, pallidus, camus , 8c fic de.fetibis eum ex accidenti ut. Vel dicos, Ellille, circa quem vide!magnam illam pedirum 8c equitû catervam , firiétos gladios , fignaeteâa fupet caput eius, tubas item ante faciem ipfius : vel,efi ille,quihabitatin hoc alatio, in illa terra, uæin hoc velillo eficlimate:vel,efi ille,qui banc domum,murû,ve pontem, jufiit ædificate,qui-bus 86 fimilibus , delctibis eum panim ab opetibus, panim ab aliis.attributis extraneis. Sed 8l: pet res magie abfconditas a) in re- .mm docere pores 8: ollendete: ut, fi aliquis ex te quæfivetit; Efi’nehuic terræ Rexaliquis? 86 refpondeas,El1 omnino.quam alleru hu-jus rei demonfitationem? Poterie dicete 5 Cùm numularius vel tta- -pezitaille, quem vides, fit vit debilis , corporis-exigui, &magnaanti copia coram ipfo : altetverô ifie, homo tobufius, 84 magni cor.potis,egenus , flans ante i lum, 86 vel unicum obolum eleemofy-næ loco petens 5 fed non olùm nihil ab illo accipiat, vetùm gravi-ter increpetur, ac Verbis injuriofis repellatut, fane nifi Regis mettra.ellet , ipfumintetficetet, expelleret , ac omnem ejus fubfiantiarn.auferret. Ira enim demonfirâlles ,Provinciam illam luum habeteRegem , arque ex M3554: 8: ordine rerum civilium , cujus caulla efi:timor Regis a: poenarum illius , ofiendilles, Regem elle. In bis ex-emplis omnibus, quæ adduximus , nullum ell , quod doceat de ef-fenria Regis, de de vetitate fubltantiæ ejus, quatenus Rex efi.

Hoc modO quoque fieri folet in omnibus Ptophetatum 86 LegisDivinælibtis,cùm Deus pro multitudine 8c communi plebe ho-minum delcribirut.

Qqando enim necefiiitas poflulavit , ut omnes eô diri antur acdeducantut,ut credant Deum elle , 8c omnes habete pet eâiones,h.e.quôd non fimplicitet exifiat, quemadmodum coelum 86 terra

ngmodo Dei exifiunt, fed quôd fit exifiens, vel ens vivum, fapiens, omnipotens,wifi"! de??? agens, de teliqua, quæ de ipfo credenda lunt, quemadmodum in fe-çzg’g quentibus declarabitut: tùm , ur ipforum mentibus imprimatursa, Deum exiltere , demonfitamm hoc i fis ell pet fimilirudinem cot-

poreitaris : quôd fit vivons, pet fimilitudinem Motionis vel Mo-tus. Nam non videtimpetita plebs, quomodo aliquid vetè 8e titradubitationem pelait exillete,nifi corpus. Et quic uid non efi cot-pus, fed alleétio tantùm in corpore, juxra iplos quidem exiltit, 8C efiens,fed imperfeétius quam corpus; quia le. ad illius exillentiam

corpus

PARSI.CAP.XLVI. 65corpus neCellatiô tequititut. uod veto neque corpus en, nequealleâic in corpore, i in princi pic formalitatis (h.e.imelleflus) homi-nis,maximè autem juxra imaginationem ejus, plané non exifiit.Sic etiam non capiunt, quomodo aliquid Vivere pelait fine Motio-ne: unde quicquid non movetut motu voluntario 86 locali, non vi.

c vitipforum opinione, tùm ramon morue non fit de ellentia Viven-tis,fed accidens ipfi inhætens. Ira, quia nabis nulla Apptehenfio

- actaefi,nifi quæ fit pet lenlus :quia etiam non intelligimus, quo-modo aliquid ex unius hominis animc in animum alterius trans-fetri peloit, nifi pet fermonem five votem,quæ formatut labiis, lin-guâ,-86 reliquis membris ac organis ad loquelam pettinenribus;ideô Cùm v0 uetunt (Propbete) nos eô dirigete 86 difponere , ut cre- C" "41W?

. Deum loferionsdamuB,Deum apprehendere,86 multa ab rplo pet Prophetas. ad nos Videmm . A"-petvenire,delcriplëtunteum nobis Audientem 86 Videntem, h.e.dimem:quôd apprehendar 86 intelligat res illas,quæ videntur 86 audiuntur:Loquentemitem, h.e. quôd multa ab iplb ad Prophetappetvemant, CurLoquê’nmrcujus Prophetiæ ratio alibi tibi ablblutilëimè adhuc explicabitur.Prætetea, quia non pollumus intelligete, uomodo pont: effici utaliquid exiflat fine contaâu , ideo delcripfierunr errm mobs Agen- Cm 43mm:rem, Opetantem. Sic, quia vulgus non apprehendunt, quomodotes aliqua Vivere pofiit, quæ caret animâ, ideè eum quoque delcri- CM Anima!»pferunt,Animam habentem. Vetùm vocabulum Animæ, tùm 5M. hmm”?Jim dicirur, ficut fuptà explîcuimus : lenlus enim cl! , quôd Vivat. cap-4K-Porrô,quia diâæ Affiches vel Opetationes (motus , vijîu, audion: ,lo- c -

. . . . . . . . ur ombra cor-queln, 4510,) in noble non perficrunrut nifi crgams 86 mllrumentispm W,- wifi";corpoteia: ideà uoque Illi tribuunrutcrgana, quibus fit motus Io- on»:calis, ut pedes, p antæ pedum 86C. organa auditus,vilus, odoratus,ut Aures,0culi, Nalua: organa infupet 86 infirumenta loquelæ, utOs, Lingua, Vox, ac denique ea,quibus utitutis, qui aliquid facit,tu para, Manne, Digiti, Volæ, Brachium. Arque hæc omnia in eumfinem, ut doceatut, Deum fine omni elle imperfeâione. Organacorporea ipfi accommodantur, ad docendum de funâionibus ipfo-mm: funâiOnes veto, ad aliam quampiam perfeâionem denoran-dam , non illas aâiones iplas. Exempli gratiâ, attribuuntur IpfiOculus, Auris, Manus, Os,Lingua, ad docendum de Vilu, Audi-m, Aâicne, 86 Loquela: amomes veto iltæ, ut Virus , Auditus , illitribmurur,ad fignificandam Apptehenfionem in genere. Hinc elI,quôd in hac Lingua Hebtæa la: è Apprehenfio unius Senfiu,pona- g," fuma ,5,tut pro Apptehenfione Senlus retins : ut, Vider: Vnôum Dmini,h.e. funduntur.

. 1 Jetçtn.o..3r.

66 MORE NEVOCHIM .ziIÆlAuditelverbum Domini z Scopuvenim elt’, ut apprehendant

Gen.z7.z7. verbiejus. Sic , Vide,odorfiliimei:&fiiut86c.h.e. OdOtare,odorlîliiü Imei ell: volt enim,ut apprehendi": odorem ejus.Tale quoq; ell illüf?

hoci-ml!!- Et omnia populus oideb’nnr vous à lumpnder, (pro, apprehendebanàà’iië:

præterquam quôdineo 86 hoc obfetvandum fit, quod in Vifio’nqëïProphetiæ,quemadmodum in confello apud’nos ell,acciderir. Open. "ratic,vel Aâio 86 Loquel’a Illi attribuuntur, topret Influentiatù,’ .

"qui. quæinfluit ab ipfo, (in hatfi.infniorn),ficut ali i explicabiturç. . finît:Sic ergo omnia organa 86 infltumenta corpotea, quæ Deo .

Prophetas attribuuntut, lunr vel Motus localis, ad docendum’ë iipfiua Vita z veI Seulus, ut doceant de ipfius A ptehenfione: vol TEL-r(tus, ut doceant deipfius ACtione : vel Loque æ,quæ docent demi,fufione intelligentiarum laper Ptophetas,(h.e. de infirmoit manoirs-y"rideaunlium,qu4m Propbetio infundit), quemadmodum explicabinjre; AŒareomnia hæc eO tendant, ut confirment nobis, Deum elle En.Vivens, Agens,vel efficient omnia, uæ funt eXtta I fum,86 Appre-9, ihendens lua opera. Œomodo verg hæcomnia a unum tamil!!! irefetanturprincipium, Subfiantiam nempe Dei 0pt.Maximi,id Inlibi docebc, cùm de Remodone formatum externarum àDeo finit -"aâurus. In hoccnim capite propolitum nobis tantùm en: declatate,:quo Enfu Infimmenta illa corpore: Deo attribuanturmtfcdccemn fde funâicnibns 86 opetationibus illorum , quæ inclus pro perfeçrlzfiionibus habenrur,atqueita confiteri ccgamur,illum numerismnibus elle abfolutifiiimum 86 petfeétilsimum, tout jam alibi bof-Î

134.25.63. iplîim monuimus, Cùm eXplicatemus diaum i ud, Loquitllr mutine?

guoîfiliorum bominum. : il? Finm m4,; I Yerùm cirent la quoque nunc proponamus eorum,quæ liaéIenliÈ3mm. dzêta film. Pmn igtrur Inflrumenta velotgana’ MotusLocaha

1:32? attribuuntur: ut, Stubellum pedum motum. Item, rotum pldnraruin.film, dum momon. Deinde InfimmentaTaâus : ut, Mnnus Dei. ItetnMÎ-

Pfilm.!39.f; to Dei. Sic, Opus digitnumtuerum; Item, Eiponufiiper in: inanan ç.1 Item-,15: [munition Domini. Dextsn Domini. Sic Iinllturnenra lemnàîüî’;

ohms. Domini-eum robots; Et lingule ajusfiour ignio confinoient. Sic amibmmËË’ .film-19.4» tut Ipfi quoque Otgana Senfüum :ut,0ouli qui vinifiant. Item,

Ë’17’ on ejusprobubunn. Cadi Dominidifourrunt. Inolinn 4d in: un: ratifia”-

ïmmf” ni: vel Lequelæ : ut, o: Domini loquutum en; Enpeguit lobiajiin. 15.: ’

«.33. . , . l .fur. «du Igneni norrndzfism infirma;fifi-M0- Ex membtia internis nullum Ipfi attribuitur, nifi Cor, enje 415.17. voxfithomonyma, «St-de Intelleitu quoque dicatut ( tout deo ara-te

Jet 74- -. - - - t - .- ,. . , P film"),

PARS I. CAP.XLVl. 674 simas), 86 quèd firprincipium viræa-nimantium. Hinc Mujiin Vi- En nombrai»:.fcerarDeo attribuuntur, quia pontmrutpro Corde. Nam quando Ë’my’lü’wfi«dicimr,annlnunr-meaj,’h.e.riflera mu flip" sans : Item, Multitudo (à; "W".-

. mocbavifmumouomm, nihil aliud fi nificarur, quam Cor. Vox ’ (3)39.. enim Meujim fumitur vel generalirer,vâ lpecialirer. Specialiter qui- hinc”dem deintellinis:generaliter veto de quovis membra interno, 86 3:33, v4,percenfequena quoque de ipfo Corde; id qucd evidenter apparet (cota qui! fi-

. axen,quod dicirur , Et lsx tua in medio meaj vifoeruni momon. Nihil 2min” 07’"!-- ”Îcnim aliud ell,quàm fi dixiller, In medio tordis mei. Hoc ergo fenlu 5min m,”

anrèrciralra quoqsloca l’un: ca icnda,Frrmuemnt vifcem ma:Et,Mul. Prllm.40.9..sirudo vifmum motum. Nain verbum Humuli Ftemete, de Corde let-3M,-

A præ. cæteris membtis occuttit: ur,I-Iamah Premit in me cor meum. mâfigfâgèœ

1 .Sic nonattribuuntut Ipfi Humeri, quia communitet adhibentut «4.19. .tporrandisoneribus,86 uiaiis lummoperè homines defatigantur: 1" "on ami-

’ multô minus Organai la, quæ tibia 86 alimentis capiendis infer. D"viunr. Nain illa etiamin principic cogitationis manifellafunt lm. mm 0.33,...

’ ’perfeâicnis figna 86indicia. - annulatifs a:- Cætetùm,Membtorum omnium ratio in rei verirate una ell 86ea- filmantdem;,quod’nempe fint infitumenta divetlarum funaionu’m ani-ma. (Lulædam.enitn illorum funt necellaria ad Coulervationemi fins Individui,urlunt omnia membra interna : quædam ad Con-fEtvationem fiseeiei, ut membra Generationis : quædam necellaria[sont Individuo ad exequutionem retumfuarum,.86 ad perficiendasattirance, filas; ut Manne, pedes, oculi, quæ fiant inlhumenta Mo-. .tus,A&icnis, 86 Ap rehen’fionis. Motus hominibus ellnecellatius,ad pçrlequendumiclîquod illis conducit ac falurate elt , 86 fugiemdum ècontrario quod illis petniciofum. Senl us font necellatii adCogncfcendum 86 difcetnendum ca, quæ illis (un: contraria vel cô-Venienfii, Agrumes artificiales eis fun: necellariæ , ur fibi profpi-cianndecibo, potu,ami&u, une : nam neeellatiô requititur ad nu(uram iplorum, ut pofsinr fibi neCellaria comparare, quemade-dum in makis quoque bturis animantibus artificiofas quasdam c.pâtîmes videmus, quibus ad [uam necelsiratemindigent. Jamvetonullum hominem ira vecordem arbitror, qui non leiat, Deummolli read lui continuationem 86 conl’ervationem , veltad res luasdirigendas fac dilponendas, indigete; unde confequirur,illum quo-que talia infitumenta 86 organa non habete , fed elle incorporeum.

,Actiones erenim filas omnes pet feipfum , vel pet ellentiam [uampetagit, non veto petinfltumenta externe; Porto , fi nonhabct’ tas

. ÏËÎÉ’Il68 I MORE NEVOCI-IIMlia organa86inllrumenta, non inetunt ipfi quoque funâicnesl86 qOpetarionesillorum,quia hæ lub inlItumentis comptehenduntur, i(Le. ab illis oonfiquuniur) : h.e. nihil erir in iplo præter ejus ellenriam, rpet quad videar, lciat, aut velitaliquid. Nam illæ formæ exretnæfi

Tnlmuditi qui» five facultates, nomme lolo diflinguunrut. Sed Rabbini nolltipmrz 1’"Wh ÇWPmï- jam pridemgeneralem tradidcrunt Regulam, quâ omnia ca relu-IImâtpm” rant,quæ formas ejusmodi corporales Deo apud Pruphetas tribuere ,

I videntur. Docet enim illa te, quèd Corporeitas nulli iplorum unç. f.quam in menrem venerir, neque etiam quisquam de ca dubitâtitffi ïUnde invenies,illos in rorc Talmud 86 omnibus Medralthor litre-ralem verborum Propheticorum lequi lenlum, quôd lcirent rem el- .le apud omnes confellam, 86 exrra omnem dubitationis aleam poli.tam,omniaifia parabolicè elle intelligenda, neque etiam ullum in- g ,de ettorem vel hærefin elle timendam. Que tùm viderunr,Deumalsimilari (à Proplietis) Regi, qui ptæcipit, monet, punit, 86 ptæmiafubditis fuis largirur, qui etiam haber luos lervos 86 minillros,man-data ejus romulgantes,acquicquid ipfi virum efi facientea, ideô jhoci fi ( .e.Snpienm nojlri) quo ne imitati lunt, 86loquuti lunrde 1lDeo ecundùm omnia,quæ con equuntur ex "la parabola,quôd lo-quatur,exaudiat,relpondeat,86quicquid præretea Reges agete 86facete conlueverunt,perluafi, nullâ hic elle dubirandi vel hæfirandi lmateriam. Regula autem illa encralis, cujus meminimus,hæc eûtquæ legirur in Berclchit rabba :Mrignn si? rirrus vslforritudo Propbe: .uram , qui afiimilnntformum mon formante elfl1,(Vel tu»: nurhore ajaxh.e.formanrem vol aurhorem formæ eum forma, five formate), fient, l l

luth. 1.2.6. dicirur, Etfitperfimilirudinem ibronifimilirudofiturufisrîus hominis. Qnî-bus verbis docere voluerunr, illas figuras 86 formas omnes, quasïië;derunt Prophetæ in Vificne Propheriæ, faille figuras five format à il rDeo cteatas. Id qucd verifisimum cil. Omnis enim forma, u: ’I ’ jimaginationeconcipitur,efi creara. Mirabile autem valdè e33, ” 1dicunr, Gndol cubain, h.e. Magna ell virrus eorum: nam hac ratib’lië’floquendi Ollendunt, quôd fibiipfis hoc videarur elle difficillimuâl,’ l

amide de Sic erenim petpetuô fetè loqui lolenr, quando audiunt de tez: aâione 86 facinore aliquo inlolitO: ur , Dixir quidam, Rnbbi N. flt?’tale fumois, in loto N. 6° quidemjblus, (7mm. Rsflaondir N. Camara-

rabh gubhreh 9444m4 off virons velforritudo ejns, qubd hot filusfecsrir!Nam R412!) galon!) idem ell quad Gudol rotin. mure petinde ell ac’-fi dicerenr 3 Quantum quælo hoc efi, quod Prophetæ coaâi lunrfacete,dum necelle habuerunr ellentiam Dei pet tes à Deo tressas

l.- ..

PARSI.CAP.XLVI. 69declatare l’Ita ergo a perrè 86 ma nifellè demonllrârunt , quôd noncredanr Corporeiratem, 86 quôd omnes formæ ac fi uræ,quæexhi-’bentur in Vflione Prophetiæ,fintres creatæ, (cd a similentur for-mæ formaturi, ur loquuntur,(i.e. quàdDeo,qui omnium figurarum àformions": nutbor efi,formn ab ipfii cranta urtribuantur). (ma fi auremquis in detenorem pattern vellet mentem ipfotum inretpretari, 86imperfeâicnis eor,quos nec vidit,nec cognovit,arguete,leiat,quèd-oleum fit 86’operam petditurus , nec quicquam authorirati illorum,quorum memoria fit in benediâione, detogatums.

C A P . X L V I l.Q1517? Deo nitriênnntnr Vifns, Audition Odo-rntns, non item Gnflw 65 Tu fins. Cm item ipfi

avionneur Intelligeniin r(Je! Intelleéïio,non item Phnntnfinfi’ve ’

Imnginntia.Il L 1 o r I E s jam indicavimus, nihil eorum Deo à Pro- tao-acon.phetis attribui , quæà vul o pro Imperfeé’tionibus haben-

rur, vel quæ mente luâ non po un: concipere, quâ raticne Deocomperant,licèt eadem fit illorum ratio, quæ eorum , quibus euminobis delcribunt 86 quafi depingunt; quia ca, pet quas delcribitur,cogitationibus nofitis petleâiones quasdam imprimunt , vel lal-rèmimprimere pollunr. qucircanecellatium viderur elle, ut ex. Cur Guflus auplitemus , (mate Deo non artribuantutquoque Gufius 86Taé’rus, T??? ""5"tùm reliquilenlus ipfi attribuantur, videlicer Vilus, Auditus, Odo- jgm":’,,;;’m.f;,:tartis! Nam DeiMajellas ab omnibus lenfibus æqualiter elt im- [tu ipfi and»munis: omnesirem lunt Impetfeaiones in notione Apptehenfio- bufimri

I- nia (h.e.(r npprebenfionesfenfiium omnium fient Imperfeelio ),etiam in il-lis, qui rantùm pet Senlus a prehendu nr: propretea quèd palsioni,ïtemilsioni ,86dolorifinr obnoxii, non minus arque alia organa.86 infitumenta. (watecùm ejus,quod dicitut,Deus Benediôlus Vider,remue fit, quôd apprehendat vifibilia; 86 quando dicirur, Deus Be-nediëlus Audit, uod apprehendat audibilia: eodem patito quoquepOtuiller de Iplo dici (mais 86 Taâus,86 explicati,quôd apprehen-dar objeûa Gullus 86 Taétus. Ratio enim Senluum omnium unaell86eadem: undefiabipfo tollas apprehenfionem Senlus unius,

l.70A MORE NEVOCHIM in?colles fimul apprehen fionem omnium quinque Senfuum, &,fiafi;êî’ël.

mes de cc apprehenfionem Senlus unius , affirmabis fimulappifiê; phenfionem omniumquinque. Hoctamennihtlobllanteaeper "tf àin Librisnolltis Sacris : Et vidirDeus. EtnudivitDncs. Et adonisas. ÇDeus. Nullibiautem :ErgujlnvirDsus. Et migitDeus. ,

Caullam igiturhujustei elle dico, quèd fixum 86 tatum fit indigo];-mnium hominutn animis , Deum non conjungicum cotporibgsçàâpercontaâum corporalemsquia lc.iplum Videre nequeunt. 01”75autem illi fenlus, (Julius nimirum 86 Ta&u3,ncnapptehenduÎfenfara, h.e. objecta Tua, nifi pet contaâum: reliqui vetô pullulat- ’Ïptehendete objeCta lua, licèt fubllantiæ illæ, que: fun: lu jee’ta il

ttatum illatum, longé finr remota , (h.e.jlioêr objeüu ipfiirum longe "aremord). Ideoque hi lecundùm imaginationem vulgi convenienefikàj ’

potuerunr Deo attribui. a: ’Ptæretea,’Senfus in hune finem 86 lecpum Deo accommodantugÎî-yr .

ut nos doceant, Deum apprehendere cpeta nollta. Jam autem ,-En :6 auditus luffieiunt,ut quaevis , quæ (ont extra Ipl’um, apprenti

en at. ’ :- .Vel cri am faüum hoc dici potell propret nolltam Admoniticnem. .,86 Commonefaâionem, quemadmodum Sapienres nollri dicunt,A-.,..Sono, vel, maudira quid [opta refit, Otulus nsmps ridons, é Aütl-latdldimri a .

Intelligis ergo, quodin rei vetitate, omnium (s’enfitum) una fit 8C; -.eadem tario,86 quôd eodem modc,quo remcveutut a Deo Gufius a; ’1Taâus, temcveti quoque ab iplorpolsint Virus , Auditus , 86 0339:... ,3élus a omnes enim in univetfitm unt apprehenfiones caporales 4’patibiles. Dillerentia tantùm in hoc fita ell, quôd quorundam.” LÇËZperfeâio fiatim appareat: quidam veto videantur elle perfeéti. . i

Cur PhnnMfin quia Phantafia 86 Ima inatio videntut elle Impetfeâiones, 1an Wà nous?" flic veto non item, i eè non accommodatut Deo Phantafia A i Ï lmax" "’- Ima inaric, (quæ verbo Dnmnb Il?! exprimirur) led Cogitatitri.

Jeun Inte ligenria , five Intelleâio; (quas exprimitutverbisBun un,Jfl m n bal?! vel 5213??) ur, flemdmodum chalchabhri eogitnvifutere.’ .

ubitbhunaro Et intelligentid fion" inclinait calot. Ex quo vides, ,obletvari in ApptehenfionibusIntetnis, quod in Apprehenfionig-ïg,bus Senlualibus eXtemis , quôd nempe quædam Deo attribuïtèï. ,

d i :’d. dum lin uam lionem bol a? Îrur,quæ am veto non 1 que totumjêrun g fi naja,num .- h.e. quad ipfi (nominer fi.) babeur pro petfeâione , id amie?-buunt Deo (Propliets); 86quod ipfi habent pro im erfeaione, ide:Illi non attribuant. In rei autemVetitate Deus nu am habetfot-ï

Plus I. ou. XLVII. 7:niâmeflëntialem externam præreripfius fubfiantîam, quemadmo;dum demonflztabimus.

, ù CA p. XLIIX.’ngémfîone Onkelastzmplymfles Chaldæu;

n Videïc 65 AUdÎfC,de 9cv expanat.l ï - Il à o fi infpicias Targum Onkeli,deprehen-des,illum fibi gemma Culé:-’.. . diligentifsimè avilie in iis Iocis,in quibus voxAudr’endi de 1*" âmfitriâl 1?

Deo OpcMaximo accul-rit. Nam fi videatur acci ei in prima fila ÉCËC’LÎDÏOP:

A lignification: , tùm eam in reddidit , quod ilIu (de que verbum Max.- 3:11am):4udire,dimnr)perveniar vel pervenerit ad eum,q.d.quodilludqsprehenderit. Si fumant pro Clamor: 8: Precatione,tùmdîdgquoâDeun Acceperitflel non Acceperit.Nam perpetuô,quan-do Iegimusjudivit Dominutçipfe reddit,Auditum a? (uram Domino: 8cin lignification: altera Clamorilwel Clamandi,quando verbî gra-tiâ dicirur,Audùnda andin»: animum- cjus,ipfe transfert,Anipiendo 4c-a’pidm clammmejm. Argue hoc ira perpetuum cf! in ains Targum,ne ne in unico quidem Ioco ab hacexpofirione reculait.

Siegqnanâo verbumVidendi R445 Deo’amibuitur,mirabiles ha-bet idemOnkefol ejus expofitiones,quarum mentem ego quidemubique non affiquet. Ogamloque enim pro Vajar Vidit Dominus,hçbetJliblfi Brvidit Dominus: alibi pro eodem ponit, agate Etnuelatum eft coram Domino, Dom autem in quibusdam lo-ci: Verbnmr En]: reddir par cbafib, ex eo apparet,verbum Cbafih nm»: (un à»fanny): quoque Aramæa efle homonymumflc fumi tàm pro Ap- lm!" Aæ’prehqînfione Intelleâusguàm r0 Apprehenfione (enfui. 11ml: mi- « ’ ’raniùmguareinquibusch’nïi lud vitâ’rit,ac reddideritflgele Et re-

velatum .eflë coram Domino Et cùm confuluiflëm ipfz exem lui:Targum flfiuæeatîue contnliflëm eum iis,quæ audivi,dum udiiIadhuc’dmm operam,vidi,quod inomnibm [adam] quibus 73 Vide-

.n, jan ’tutnomini Iniquimix au: Dominii vel ViolenriæôcRapî.mip interpretetur pet uëek- Et revehrum en: coram Domino.fia-enim dubium non e ,quinverbum Cbtfib in Lingua 1113 fi-guificer Apprefimfionem 8C Eientiam rei apprehenfæv, prout cl!

glanda apprehend’irur: idcircè quando invem’t verbum Rub Vide-re,iun&um eum nomim: Iniquitatis,non dîxir,Vacb4fit Et vidit,fed,11ng Et revelacum eh coram Domino. In rota autem Loge ubique

L inveni verbum Rub,quando Deo Benediâo aigribuitumeddimrg

7A2 MORE NEVOCHiMab ipfo pet verbum Cbafibfiquenribus ranrùm locis excepris :Qia

Gencfiz9.3z.raah viditDominw aflhflianem meam; Onk. Quiagele revelara cit co-Gcn.3l.u.. ram Domino affliflio mea. mon vidi omma,qu.z Labm’fm’t tibi;

Onk. mm gela revelarum cil coram me: ubi quamvas loquarur An-gelus,ramcn non arrribuir ei apprehenfionemôc firmam cognitio-

Exod.2..2.y. nem iniquiraris,(qu4m fc. L464» connajacobum exermemr). Sic,Etraah vidir Daminmfilin Ifiaëlic; Onk. agate Er revelara cit coram Do-

Exod.3.7. mine fervirus filiorü lfraëlis. Rai) raiti Videndo vidiaffliflianem populi"tei,qui cf! in dag)?" 3 Onk. Migla gela Revelan do revelara efi: coram

lbid.v.9. mefubjeétio populi mei. miam rairividiapprejs’ivnem:Onk.Gclc’RegE10d’4-3L velara cil coram me Opprefsio. Et cùm raah vidtflet afihüionem eorum;Exod.31.9- Onk.Cùm gela revelara cirer coram eo affliâioipforum. Raid Vidi

populum iflum : Onk. Gel: Revelarus Æ coram me populus ifle,h.e.EIOd-l-lî- Vidirebelhonem ipforum,ficut alibi quoq; dicirur,Et vidit Domina;Deur.31..19. filin: Ifiaëlù,h.e.affli&ionem 86 moleitiam ipforum. Vajar Hindi:

Dominw éexaærbam en: Onk. agate El: revelarum cil coram Domi-lbid.v.;6. no. Cùm jireh thcbir quàd abien’t manas: Onk.Cùmgele reyelarum

erit coram ipfo; nam 8c hoc loco fignificarur Iniquiras 8C Tyrannia- inimicorum. In bis omnibus refpexnt 8: fequutus efl: diétum illud

Habîc-I-U- Propheræmflzicere iniquimrem mm potes: ideo quoriescunque ipfi oc-currir verbum Videndi de lniquirare,1njuriâ 85 Rebeliioneflanfiuqlir,Ugcle Et revelarum cil coram ipfo;vel,Er revelarum cil-coram

Onkeli 1 Paru; me. Verùm corrupra 86 depravara cil in exemplaribus mûris hæcPZîfiÂCÂ’; expofirio fine controverfiaelegamifsima 8c optima in tribus lods,la", e! in uibus invenio V4:b4f4b,cùm recunçiùm hane fentenriam de-

bui enr reddi,ngele Et revelarum cfi coram Domino. Loca fun:Gen.6.ç. ifia. I. Et vidit Daminw,quàd magna ï: malim bominum. z. Etlbid’vin’ vidir Domina: "1mm. 3. Et vidit Domin ,quôd exaflz allât. Mihi enim

Geu.2.9.31. . . . . . . A .valde probabile v1detur,errorem aliquem libratiorum hic amplifie:guia ramen non cil pence nos ipfius Onkeli «Mignonnihilcerrirmare poffumus, fed credendum nobis efi,Onkeli iflam expo-

GenM-S- firionem effe. (ma verô 8C illud,Deus jirehprovidcbirfibi«taperait,exponir, Coram Domino gale revelarum efi pecus,ideo fecir,ne vi-dearur flaruere, Deum ipfummer quæfiturum 86 exhibirurum’ pe-cus: vel etiam,quôd in lingua i113 (humai) abfurdum fir,Appte-henfionem Dei referre ad Animal irrationale. Priora autem locaquod arriner,diligenrer inquirenda funrin veruflis exemplaribul :quôd fi ubiq; ira invenianrur,prout nos illa adduximus,fanè confi-reor,me rarionem 86 inrenrionem ipfius ignorare.

C a r.

à "(à -. a

a i g. ii;

PARS I. CApiXLIX. 73C A P . X LI X. i

MdÂngeli flaflfiflt’ corporeèfidintellzgentiæaéfîméh. igamado item intefizgendumfit,

quêçlnonnunquam emparai à 4-

14d apparuerunt.N c a i. I quoque non habenr corporajed fun: Intelligen- Angcliifitm in.riæ abftraétæ à materia: atramen am funr,& àDeo creari, mm"-

quema dmodum explicabirur. Hinedixerunr in Bmfibir luum]; Sa-pienres nofiri: Locul ille,Lahar Flammamgladii veifimlùyelvemn- Gen.3.v.ulr.risfè,înrelli endus cit juxra illud 5 Mimfinrfim ignem loherflammamë’

(h.e.per La a: ibi intelligirur Angeluc, qui cil infldr flamme) hammi.thappecherh gladii verfirilù, ( h.e. Vcifitilù ille Angelm appellamr),quiaAngeli infiar Prorhei in varias formas le c6verrunr a quandoq; enimVirorû,quandoq; Mulierum,quandoq; Venrorü,quandoq; Legaro.mm ’formâ 8c fpecie veitiri apparent. (gibus verbis aperrè relian-tur,Anfielos non cire mareriales,neque cerram 8c confianrem ali-3mm abere formam vel figuram corporalem extrainrelleé’tum,edomnia ranrùm fieri in Vifionibus Prophericis,& in Imaginatio-

ne , auemadmodum explicabirur, quando agemus de Propheria.Œô verô inter cætera dicunt,illos fœpè fubjlmie Muliemm a pa- (Ingtlllfilb Mu-rere,ideô fir,quia Prophetæ etiam nonnunquam viderunr in Vi none hm?" 1m79"Angelo: in forma Mulierum,8c in fpecie alludirurad diâum Za-Æ’mw’mm r

chariæ,Eri:e du mulimfegndidzamur,â ventila en: in Ali: uram. . Zach.;.9.Porto nôfli,Apprehenfionem illiusrei,quæ immunis cit à mare- Amnhmfi, n-

riâ,& omni corpore deflirura,homini elfe difficillimam,præferrim mm 5mm»???’ ci , qui nefcir difcernere inrer lurelligibile 86 Imaginarium, 8c quimm’w’flï’m

apprehenfioni ranrùm Imaginationis innirirur. Nain illi reverà o.mnia vel 36h.! vel porenriâ exiflunr,quæcunque in imaginatione (a:conçipit: 8c quæcunque in imagination: fua concipere nequir,ha-ber pro paris privationibusyel pro non enribus. Ejusmodi autemhominea,quales funrplerique Specularores,nullam rem ex verira-re pofl’unr cognofeeremeque etiam ex dubiis 8C rebus controverfisnôrunr r: exrricare. Pr0prerhanc ergo difficulrarem Prophcræ quæ- Cur .PMP’WN

dam in medium artulerunr, quæ juxra fenfum litreralem Angeliscorpora. rribuere videntur,morum item 86 formam ac figuram hu-j0mm 4mm..-manam :prærerea etiam,nr mandata accipienres à Deo 0pt.Max.,rim.

74 xMORE NEVOÇHIM8: volunratcm ac mandarum ejus facienteaôCeXequentes. At nehæc omnia in eum finem , ut dirigamur ad credendum,Ange osexifiere,vivere,8c cire perfeâosquemadmodum hæc explicuimuain iis,quæ Creatori attribuuntur. Œandoquidem verb,fi hic fubfii-tiflënr,homo fibi imaginari potuiflër,ac fi veriras 8C ellenria ipfommæqualis cirer effenriæ Dei,quia 86 de Deo mulra dicunrur , quæjuxra feniiim lirteralem videnrur docere ac fi ellercorporeus,vivus,mobilis,& figurâ humani; prædirus :ideô ulrerlùs progrefsi funt,&ofienderunr,gradum eiTeuriæ ipfotum longé eiTeinferiorem gradu

Cutfir’ëu’fi- effenriæ Dei,eô quôd inter formas illas,q’uas eis rribuungponunt

quoque formas Animalium Irrarionalium,ur fe.hinc intelhgamua,"immun EiÎenriam Dei tantô 8c magie perfeâiorem elle eilentiâ illorum,

quanto perfeétior efi homoquàm animanriairrarionalia. Ex for.mis autem animalium irrationalium nullam nifi Alas eis artri-buunt: quia non pareil cogirari Volarus fine Alis,ficur nec [menus

u fine Pedibua. Facultarum enim illarpm fubflantia non porefi con-fü’ZÇtx’mg: cipiextra fubjeéta illa. Selegerunr verô motum volatilium præ a-

müm Mm; liis,ad docendum de Vira ipforum : quia motus illeeflperfcâifsi-illùntmbuanr. mua 86 præflantifsimus inter motus ioule: animaliumirrariona-

lium,& ab Hominibus ipfis perfeâifsimus habetur,ita ut fæpè fibiporenriam volandi expetanr 8C optent, quo ranrô faciliùs fugue

ueant ca, une fibi font-contraria &exiriofa5ac perfequiilla,quælbl fun: fa utaria,maitimè li procul ab iis abfinr. Hæc ergo una e

centra, propret quam Morum hune illis arrribuerunt. Sed 8c hincfaâum en: porefl: quia fieu: avis modo viderur,mox abfcondit le,nunc propè,nunc longé efl,& quidem exiguo admodùm temporislipatiofimmô momento:ira quoqueAngeli. At shæc omniatalia

CurDeomnm- ungquæ neceiTariô tibi de Angelisfuntcreden a. Deo me. Opt.Tùm" V0’4r Max.perfe&ionemiflamimaginariamNolarum nempe,non arrri- lM buerunr,eè quôd fit Motus Animamis Irrarionalis. Cave enim,ne

1.32.31.12.11. erres in eo,quod dicirur,Etequitavit fitper cbnubbfi’ volayit (h. e. ne’ exifiimes,(’y’valavit ibi de Deo dici):nam de Chembhipfo dicirur

quod volârir, ad celerem rei illius adventum fignificandum,ficurIda-19.1. alibi dicirur,Ecte Domigm equitdt fuper aubain veloutiné vair in Arg-EuChJ- piam. Ne etiam feducar reid,quodlegimus apud Ezechielemdefa-

rie bovùfacie honù,facie aquila,planrâ iremjedia vituli, (ut fc.exiflimes,Angelis alias quoque formas animaliumirrationalium tribui,Çon-trà quam fuprà diximua): nam illa peculiarem babeur explicatio-

para-mpd. nem,quam alibi ex me audies,præterquàm quôd Propheta il); nil

. , de cri-

PARS I. CAP.XLIX. 75defcribir prærer animalia. Verùm,ut dixi,fufficienrem de bis inlhu-Ctionem alibi dabimus. Cærerùm de moru volatilium palèim inScriprura legirur,neque aliter quam pet Alas depingirur,unde 86 il-lis (Angelic) Aiæ rribuunrur,ad dirigendùm nos,ut credamus ipfo-tum exilleutiammequaquam vero ad exprimëdam verirarem quid-ditaris illorum. .Prærerea,quicquid moru veloci 86celerimoverur,propret Motus celeriratem dicirur Vole": ur,5Æemadmodum valut a. Deut.2.8.4,;quila. Aquila enim celeriùs &magis perniciter volar,quàm omnesreliquæ aves, ideoque limilitudo ab illa ducitur. Denique renen-dum 86 hoc:Alas elle caullas volatus,ideô alas externas,quæ vi-denrur,denorare quoq’, caullas morus rerum mobilium. Verùm hoc

non ell de inrenrione ifiius capiris. rC A p. L. z ’

F1216»: non (fi kamala; oreprofèrtunfid quin anima CrediMr.

C x A s,Le&or candide, uod Fidea,non lit id,quod 0re profer- File: quid-fit!t rur,fed res conce ra 86 gurara in animagquando nempe cre-

imur,rem ira le bague (feutra intelleaum) prout illam in animaconcepram habemus. Quando ergo de dogmaribus Relligionis,vel.aliis,quæ pro veris 86 indubiratic habes,ore ra nrùm dill"eris,line ve-ra illorum inrelli entia 86 fide,vel examinarione, mimis hoc eli exi-guum,neque fuf cit. Ira enim repetimus, mulros homines lioli-dos 86 inepros quædam oblërvare 86 credere , quorum rationemnullam in animo fuo teneur.

Quàd li iraque in animoruo llatueris ad fublimem illum gradumfpeculationis aftendcre,ur verè tibi conflet,Deum elle unum unita-re limplicifsimâ,lîne ullâ compofirione aur divilione,fciendum ribi,Deum nullam habete formam externam fubllanrialemgrel nullumattriburum ellenriale. micmadmodum enim nullum porell habe-te corpus,lic nullum arrriburum fubllantiale habete poreli. Quequi dicir,lllum elle unum,fedllatuir,Eum varias ejusmodil’ormaahabete,ille Verbi! quidem lllum unum elle dicir,fedin cogitationefuâ plurqeli’e credir,quemadmodum uidam ajunr,Deus efl mas,Ted mulras haber formas,86 ramen lplle 86 formæ ejus unum font;quamvia corporeirarem ne ent,86 credanr,!llum elle lim licifsimü.Intentio enim 86 mena migra non en prout loquimur,fed’prour cre-dimus. Et non eli fides,nili poli formalern rei conceptionem: fidee -

76 MORE NEVOCHIMierenim cil de eo,quod in anima formarum 86 conce rum habemus-eredere,quôd ira le habeat extrainrelleaum,praut ormarum eltininteller’tu. Œôd li jam eum ilia fide confirmas lit terra fiducia acperfualio,rem illam aliter le habete non polignac vel minimum eiadhærear,quod illam expellere vel’ labefaâare quear,tùm demùmvera ell fides. Olièd li veto exueris86 depofueris concupilceiiriaetuas 86 pravas confuerudines,ac diligenter confidetaveris 86 expen-deris ea,que in proximè-lêquenribus capiribus film diâums de Re-morione formarum illarum,vera ellecomperies ea,quæ diximus,86cris ex iis,qui verè in animia fuis formaram86 conceptam habeatUnirarem mon ex iis,qui are illam proferunrfed in’animia luiaali-

Jerem-Iz-zo ter flaruunt,de quibus diâum eR,Pnpè a: tordieorumfediongè-ènni-bus eorum. Homo erenim debet elle exiliorum numero,qui verira.rem teâè lciunr 86 apprehendunr,quamvia non muItum deilla la.

P51-45» quanrur,licur David præcipir,Ditite in torde vefltofipn «un infirmé

filete,Sclab. .C A P. LI.

9e Remofianeformarumfirue’attrièutorum -À DE o OphMax;

:11 r. r n.- funt in magna haie rerum univerlirare 86 variæ res,- quæiper le nabis notæ funr 86 manifeflæ, ut Intelligibilia

prima,fenlibilia,86 quædam aliasquæ hi: funr propinqua 86 affinia,ira ur,licèt homo relinquererur fient ell,nullâ tamen deillis demon-firatione egerer. Talia funr,Exifienria Motur,Liberraria hominie-in agendo,Gcnerario item 86 Corruprio rerum naturalium,86 (ma--litares rerumfenlibiles,urCaIOri is,Frigiditas aquæ586 limilia-a-lia.. Polieaquam veto ablîirdæ (glanda: 8c opiniones prodieruntah hominibua quibusdam,qui vel ex erroreinillas’inciderunrsvelfludio 86 in agençâmes-cas excogirârunr,ut nature: 86 fenlibus iplis leopponerent,vel aliquid-quad nunquam extitit,perfuaderent 5 coa-fli fuerunr Sapienteazilla manifellè86 fenlibua nota confirmare,86è contraria res illas imaginarias’ refellere 86 refilait. Ira eoaâusfuir Arillorel’es adllruete Morüirerum naruraliunuquia à nonnulli:negabarursirem demonllraremon dari indivilibilia,live aroma,quia

ACVËmegtg; illa à multis allerebâtur. Ex hommcenfuell: quoq; Romario forma.vx;ü"’z;mï rum feu Arrriburorü Dei fabllantialîum,quiaellex Intelligibilibue

hammam. primist"Arrribuutmenimnouelifubllantiaeiuæcui-«rabonnie:qui

PARS l. CAP. LI. 77quidclam fubltantîæ fuperaddirum , ideoque accidens : quad finamque arrriburum lit i pfa fubltantia eius,cui attribuitur,rùm arrri-burum illud en: identicum 86fu erfiuum in ptædicarione. Petindeenim ell ac li dicotes,Homo elfhomosaur quali diceres,Homo ell:vivens rarioue prædirum : Nam 13 Vivent ration: pradimm,ell iplafubllantia 86 veriras hominis,neque darut retrium aliquid præterhoc, Hominem inquam,quod lit virâ8r rarione prædirü-,ac iridempet hæc artribura delcribi pelait. (mare arrriburum illud nihil aliudell, quam explicario nominis,86 eofolo difl’err ab eo , cui attribui-tur: ira ut idem lit ac li diceres,Res illa,cui nomen ell Homo,ell; tescompolira ex vira 86 tarione.Vides igitut,Artribura necellario ellevel ipfam fubllanriam ejus,cui atrribuonrur,86 rùm nihil aliud lunequam explicario nominia,quo tefpeauilla à Deo nos non excludi-muc,fed alio,ur capire lequenti explicabirurzvel elle quidpiam pre-rer ejus fubllantiam,86 pet confequens accidens illiut. Licèt autemNOmen Accidenris negerur in Atrriburia Dei,(h.e.lirèt malim dime,i114 Attribura Je Accidentia) : non tamen Harim negarur tee ipfa.Omnis enim res,quæ fubllantiç addita ell,extrinfecùs apprehendi:eam,nec quidditarem ejuaperficit,quç ipfifsima elî naruta acciden-tia. Ptætetea,li linr pluresformglive plura Attributs. in Demïui-tut hinc plura elle ætetnallniras eni m confilletenequitmili a-mus fublîan’riam unam,lim licem,fine compolirione aut multitu-dine. llla quippc res unae ,quæ,quomadocunquetef iciatutvelconfideretur,una elt,nequeullo modo,vel ullam ab causam in duodividi porell,ac nullam plane neque exrta Intelleâummeque in ln-relleâu, plutalitarem admirrit, prout id alibi in hoc librodemon-llrabimus. Alii dicunr,qu Attribura Dei neque lint fubll’antiaDei,neque res egtediens excta eam,licutquidam ajunr,11nivetfalia(Ide: Planaire) neque elle enria,neq; non enriaritem,Snbllanriamindividuam neque ell’ein loco, neque abomni termina excludi:illa quippc dicunrut tamùm,86- exiltunr folùm in verbia,non in a.nimis 86 mentilnmac pr’optetea mnlrb mimis exiflentiam babeurextra Intelleâum. Patroni tamen ifiatum opinionum (quemad-modum cuivis nomm efi) comma: multi: verbis 86 fimiIirudi.tribut vel exemplîa illas adlltuete,-magnisque clamoribua,con-rentionibua , rationibus ac faphifmaria , lidem iplis conciliate.. manda veto illas cumeoconferunt,quodinanimo fila credunr,nilfolidi inveniunt,fed meram confulionem, 86 Intelleé’tus imperfe-aionem,quia eaconanrur probare,quæ nonfunt,86 mediurn acare

, i. r . K a

78 MORE NEVOCHIMinter duo contraria,quæ medium nullum babeur. Numquid enimdarur medium inter Eus 86Non eus? 86 tùm duæ res ponunrur,tùm illarum Iuna neccllariô eli eadem eum altcra,Vel aliquid ab eadiverfum,(b.e.tùm tel finit «damna! finit divnfieé’ diflinâa). Adaâi

fun: autem ad hane opinionem,licurdiximus,quodimaginatiani.guai! barnum bus fuis nimis rribuerunr. Nam de omnibus corporibus cogita-

W332": mus,quôd linr fubllauria : omnia autem lubllanria fuas haber pro-Zlmn D06? prierares,86 lua artribura,neque ulla datut fubllantiacorporea,quæ

l non habeat fua arrributa. Hanci irurima inarionem loquuti exi-’llimârunt,Deum quoque ex diverfis rebus àbllanrialibus elle com-polirum,86 ex quibusdam fubllanriæ fuperaddiria. Unde quidamillorum hane imagi narionem fequuri funr,86 crediderunr,Deum ef-.fe corporeum : quidam veto ab hac opinione recellerunr,86 remove.tout à Deo corporeiratem,fed retinuerunr Atrtibura. Ad omnia au-tem illa induxit iplos,quôd lequuri funr fenfumlirreralemLegia,

’lîcur in aliis capp.de hac materia agenribus,explicabo.

r C A P. LI I.. Qging, modiquibw omni: res denomina-Q tu)", me! defcribitur.

au»; tu "ioda M N 1 s , quæ de ure aliqua inlliruirur,Denominatio vel De-nt a au 1* feriprio neccllario ex uno qumque illorum modomm de.f"’l””m” fumirur.

x. Peanfini- Primà enim fit Denominario rei pet Dclinirionem illius,quemad-"omni modum Homo definirur,quôd lit Vivent ration: prædirum,vel Ani-

v mal rationale. Et hæc denominario docer de quidditate 86 ellenria. ipliua rei,licut præcedenri capire explicarum ell. Efi enim ranrùm

expolitia nominis, nec quicquam a i ud. Hæc Denominationis velAtrriburionis lpecies omnium coufenfu longilsimè à Deo remove-

D041 naquit d:- tur; quia Deus nullas haber caulÏas le priores fuæ ellenriæ,per quasfi"’"- definiripollèt. Ideoque in confello elt apud omnes lause rarionis

Philofophos, Deum definiri non polie.a. p46 aima Setundô, denominarur res aliqua ab airera tanrùm parte delini-

"mW." 1"" rionis,ur,cùm homo denominarurtantùm vel ab Animalirare, vel à

defimmna. . . . . ’ . . .Rationalltate, 2.0. quando dic1mus , Omnis homo tartane prædt-rus rali; lènfus eli, quad inquocunque invenirut humanitas , in eo-Idem etiam exillar facultas rariocinandi. Argue hac denominaria-nec quoque unauimi ronfenfu à Deo removcnrur. (Luàd li enim

Plus, I. on. LII. 79haberet pattern quidditatis, tùm quidditas ejus ellër compolira. Hacautem naruræ Dei repugnar non minus quam quad præcefsit.

Tmià, fit denominario à te quapiam exrra ellentiam fubjeâi , quâ 3-; 4T Q1145-fubllanria eius non perlicitur, fed quædam ranrùm ejus cll Œaliras. "m ’"’

malitasautem (quæ chus lummum ell) lpecies ell accidentis.miam li Deo com peterer dcnominatio ex illa lpecie, tùm lequere.tur,in ipfo elle accidentia,quod vel folum luflicere palier ad demon.llrandum, à narura Dei alienum elle,quôd lit capax qualitatum.Mi-ror autem, quomodo ii,qui flaruunt atrributa lubllanrialia in Deo,removeanr ab eo Similitudinem 8L Œalificarionemæficlirurexpri-mm terminum Hebmirum a"! ). N am dum ajunt,Deum non qualili.cari, nilaliud volunr, quam Deum non habete qualitates. Omneenim arrriburum, quad lubllanriam rei confequitur, vel confervareius (ublianriam, 86 tùm nihil ell diverfum ab ipfa; vel ell qualitas

fubllanriæ illius. . »Porrô,genera Ogalirarum fuur quatuor,è quibus lingulis deno- ÉM’WfiWminationum vel atrributionum exempla proponam , ut tibi con-52:57,; amflet, hane artriburionis l eciem Deo nullo modo attribui. I

Primi generis exemp um en, fi delcribas hominem a narura qua-dam ejus f eculativa,velà virture,aut alia difpolitione,vel habitu,qui ei inel , animæque ejus adhæret: ut, li dicas, llle faber, vel , "leTimens Deum ,vel, "le ægrotus,vel,Sapiens illc,Medicus ille,Milericors ille,86c. Inter hæc omnia nulla efl dilÏerentia; uam o-mnis ars,lapienria , vel virrus,cùm habitualirer inelt, habitus enanimi, quemadmodum illis notum ell,qui Logicam vel primis tan-tùm labris degullârunr.

Secundi generis exemplum ell,quando denominas rem à natura-li ejus Patentia vel lmpoteuria : ur,cùm aliquid dicis Lenevel Du-rum, Forte vel Debile. Omnia enim illa funr qualitates narurales.

Terrii generis ell,cùm denominas hominem à Pafsibili ejus qua.litare vel Palsione :ur, Cùm dicis, Homo ille iracundus , contentio.fus,rimidus ,milericorssquando ncmpe virtutes non confirmatæfunr 86C. ltem,cùm rem defcribis à Vilu, Gullu , 0doratu, Calore,Frigore, Siccitare, Vitrdirare 86e. ’

(Laarrigenetis exemplum ell,cùm denominas rem ab eo,quodei accidit quarenus (manta efl,(h.e. àfigura éforma): ur,cùtn ali-quid dicis Longum, Breve, Obliquum, Reâum 86c.

Qüôdliigirur jam li Illarim omnes illas 86 limiles denomina- DM "and:floues confidetavetia,dgcprehendes ,eas Deo ’nullo modo palle at- hlm 90k”

. tutÏI- -

30 MORE NEVOCHIMtribal. Non enim haber Curanriraremmr ei competat malim ta.tiane Oganritaris, vel figuræ 86 formæ. Non ell Pafsibilis , ut eum ’apprehendar Paliibiliras vel Pafsio. Nihileriam haber, cujus ratio-ne ipfi pelait compacte Porentia naruralis, vel lmpotenria. Den i.que,non haber Animam , cujus relpeâu ipfi accidar Dilpolirio velHabitus , ut Manfuerudo,Pudat,vel aliud quid,quod corpus anima-tum lcquirur, quarenus animatum en, ut Pinguedo, Aegrirudo,86c.

Sic ergo explicatum tibiell, nullam Denominationem , vel nul-lum Attributum defumprum ex fumrno genere maliratis exiflerein Deo Benediâo: 86 ira vidimus hue-u que tres Denominationisfive Arrributionis modes , qui dacenr vel de ipfa rei (Laiddirare,vel de Parte quidditatis, vel de Opalirare aliqua exillenre in quiddi.tare, ac de fingulis demonllrarum ell, quod Deo arrribui non polllint, propterea quad omnes in univerlum dotent de Compofirione,

fermez. uam à Deo removendam elle alibi demonlltabitur. ointe con-anter allerimus,lllum ablolutilsimè elle Unum.

4. Al Loto. Quand deuominatur vel defcribirur tes à proprietare quadam,Tlpwawell’cr- uæ elt exrra eam,ur à Lace, vel T empare , aur Petfona : ut , Cùmfi" 6* delcribis Rubenem,quèd lit Pater 75 N. sur Amiens , vel vicinus

illius in cerro quopiamloco,aut,quèd hoc val illatempore fuerit.Hæc fpecies Arttiburionis non inducir multirudinem vel mutatio-nem in fubllanria lubjeâi. Nam li de Rubene dicatur, quad lit So-lcius Simeonis, Pater Hanochi, Dominus Levi, Amiens Judæ, habi-tans in dama rali, natus in loco tali,hæc omnia neque lunr de ipfiusfubllantia, neque res aliqua fubfiantiæ inhærens, ut qualitates. Acinitia nô viderur abfurdum elle,fi pet hane denominarionis lpeciemCreator defcribarur, taliaque i pfi atrribuantur. Verùm fi ad vetitaristruriuam res examinetur, 86 accutstè confidetetut,liquebit,id nullo

Dm "on 1mn modo palle fieri. Nulla erenim cl! compatario vel proportio interdqîniri à Loto Deum 86 Tempus vel oeum, ut alibi declarabirur. Tem pus quip-”’d T’mI’m’ pe cil accidens motus ecüdùm prias 86 poliorius, ac proinde etiam

PMMJ’ numerari porell, lieur exponetutin aliis lacis huic rei peculiatiretdellinaris , 86 Motus ell rerum corporearum. Deus autem non cl!corporeus. (matira inter lpfum 86 inter Tem us nulla cil compa-rario. Sic nulla quo ne proportio ell inter 1p nm 86 inter Locum.Nam de proprietati us Laci ell ambire Locaturn’, quad veto iraambitur,necellaiiè cl! corpus. ante tùm Deus non lit corpus , aloco quoque non defcribi vel deuominari pareil.

Res ramen confidentielle cligna hoc loco en 3 An nulle plane fitpto-

PARS I. CAP. LII. 8!proportio inter DeumBenediânm 86 Creaturas ejus , à que Deua a!» auna in!"dencminari pelait? Equidem quôd nulla inter Deum 86 crearuram Dmm’ émkaliquam lirRelatio,manifellum cil. Nam de proptietaribus duo- izrgmfitpmw’tum Relatorum cit, ur lint xirrvçiwflæ 86 æqualiter inter le pet-mutentur. ]am veto Deus neCefiatiam haber exiiienriam. Œæ.cunque aurem lunt extra eum, orenriâ tautùm exiliunr,licur expli-cabimus. miareinterilla nul a orell elle Relatio. At veto Cam.parationem quad-arrimer, non vigetur elle MôvwÎQ’ primâ fronte.Ve-mntamen nequeillahîclocum habetmam li inter lnrelleâum 86Vilum, que: nollrâ lenrentiâ eâdem ellentiâ comprehendunrur,nul-la elhcomparatio; quomodo pallier elle proportio inter illa , quænulle refpeCtu lub una 86eadem te comprehendi pollunr Ë Ellenriaenim vel 1-3 Elle juxra nos de Deo, 86 de aliis merè impétra: dicirur :unde nulla pareil: in verirare elle comparatio inter Iplum 86 crearu-ras ejus. Comparatio quippc vel proportio inter ca eii,quæ lob una86 eadem lpeeie proximalconrinentur: quad fi veto lub unoraurùm:genere corrrineantur, nullain-terilla pareil elle pr0p0trio vel com-parario. [dcircô non dicirur, Hac rubedo cil laitier vel debiliorquantifia viridiras,vel ipiiæqualis, licèt iub eodem genere com-prehendaurur, Colore feinter. Si autem duæ res linr fub duobus-fummis generibus, tùm extra omnem controverfiam, etiam in no-tiria communi 86 naruralr,non poilant inter le compatari: quin imolæpè, erli ad unum enusreferantur : ut , Apud omnes lauze mentishomines in tonic o cil, nullam elle campararionem inter centumcubitos,86 inter calorem pipetis: hoc enim ell in prædicamento041aliraris,illudin prædicamento Quantitatis" Sic nulla cil com-patatio inter Sapienriam 86 inter Dulcedinem , vel-intet Manluetu-dinem 86 inter Amatirudinem, licièr linr lub uno genere fummo,vi-delicet Œalirare. (Lure tùm nulla inter bas res poleir elle compa-ratio,quomodoeomp.atari poŒr Deus eum crearura aliqua, Cùmtanra in ipla ellentia intetilla fit dill’ereutia , ut non major elle pol-iirë Prætetea,li inter ca elletcomparatio,lequeretur necellatiô inDeum cadote accidens comparationis, quamvis il lud aecidens nonlitin ipfia Dei ellentia. Vides ergo,neque comparationis-relpeâualiquam deuominarionem vel attributionem Deo in rei veritarearrribui poile: quamvis inter illas, quibus Creator meraphoricè de-fcribi faler, hæc lis omnium convenientilsima. Nam liter compa-rara varienrur, tamen non lequitur inde Multitudo éternotum , vclMutatia in Deo Benediao.

82 MORE NEVOCHIMç. .45 Opsti- gym) fit denominario ab Opere vel Aâione aliqua. Per Opus

:IPËuWIAaw’ aurem vel Aâionem,non inrelligo hic Habitum artis , qui lubjeéto

i ineii, ur Cùm dico, Faber, Piâor 86e, illa enim lunr ex lpecie 041a-litaris,ficuranrè docuimus; led intelligo Opus vel Actionem ali- iquam certam aurparticulatem zut Cùm dicis, Ruben elbqui renova-virhancjanuam, qui ædificavit illum murum, qui texuir illud velli-

’45 hit si? mentum. Atqshæc Artriburionis vel denominationis lpecies ion.ffm" f5"; gifiimè remota cil ab ellentia Comparari,ideoq’ue commode illâ’L Deus Opt.Max.delcribi pareil. Nôlii enim , quad non necelle lit,

utopera talia diverla fiautper res diverlas in ellentia operautis : 86quad omnia opera Dei fiant non pet rem aliquam extra ipfius filen-tiam, fed perfolam ejus ellenriam, fient explicuimus.

Summa ergo eorum, quæ in hoc capite pettraflavimus,cll, quèdDeus omnimpdè lit unus, nullam admirtens multirudinem , nequeetiam rem aliquam præter ipfius lubltantiam vel ellentiam, 86 quodmulra nomina86 artribura illi in Sacris libris tribuantur , propretmultirudinem ipfius operam, non Vera propret multitudinem inejus ellenria. madam veto etiam ei arrribuunrur , ad dOCendumde iplius perfeâione, ut demonflravimus cap.26.4.6.86 47.hujus li-bri. An veto fieri poisit,ur dernt lubilantia aliqua fimplex,in quanulla lit multitude, quæ diverla facete queat opetaË id in lequend-bus declatabitur.

Ca P. LIII.uidfiduxerit ros, qui creduut maria Deum

ha en attriâutu .9 uid item credmdumjît dequatuor Mu, de quiuur 0mm: confiait-mut,

Vibra, 54mm, Patent,V 016m.

N A cil feria 86 eadem tes,quæ permovit illos, qui credunt,di-I verra elle in Deo atrribura,86 ces, qui credunt corporeirarem.Quemadmodum enim illos,qui credunr corporeirarem , non in-

duxit ad eam credendam Speculario Intelleâualis , led quad lecutilunrlerifum Scripruræ lirreralem 86 exrernum: ira quoque cos, quicredunr Attribùra Dei. Nam tùm vidillent, Deum in che 86 Pro-phetis, variis Atrtiburis delcribi, litteralitet illi llarimhoc acrepe-

PARS l. CAP. LIII. 83tunr, 86 credidernnr, Artribura illa teverà in Deo exillere; eximen-res quidem Deum à corporeitate, led non ab afieaionibns carpe-reis, quæ lunt accidenria, h.e. à dilpofitionibus animalibus , quæo-mues nihil aliud lunr, nili qualitates. Quôd li erenim examines o-mnia illa Attributs, quæilli creduntin Deo elle ellentialia, depre-hendes, illa in univerlum qualitarem aliquam fignificare, liter ex-ptelsè illud non alleranr. Nam,quiaomnia corpora animata tallaatrribura habent, exillimârunt, illa quoque Deo telle arrribui. Atveto deomnibus renendum cil: vulgate illud diétum; LoquimrLexfacundùm linguamfiliomm hammam. intentio quippe illorum (Ami-6urmtmft.,qu à Prnplmu Deo arrribuunrur) eli, artribuete Deo perle-&ionem, norrlubllantiam illius rei, quæEi atrribuirnr: ac prætereamulra (attribura vel nomina) relpiciuut opera ejus divetfa. Jam au-tem non fiatim varianrur tes exillienrcs in operaure, Cùm varianrur dwitdmrfi"

Divwfiru a-lastrim, 7:5 in-

apeta. Coins rei exemplum tibi producam à rebus , quæ inter nos ,,,,,,-,W,,exillunr, ubi ab uno agente vel operante diverlæ procedunt opera-tiones, 86 quidem ab agente involuntario,unde a minore ad mainsfacile pareil: concludi , nid [Entiendum fit deagenre volunratio.lgnis quasdam resdillolvit, alias congtegar 86conetelcere facit,coquit 86 comburir , dealbar 86 denigrat. Jam fi quis delcriberetIgnem,quôd lit dealbans, denigrans, coquens, comburens,congre-gant, dillolvens, fané præret veriratem nihil diceret. Verùm liali-

uis neturæ lgnis ignatus hæc auditet,imaginaretur fibi,lex diver-lits res [gui inelle, unde iilæ opetationes procedanr; unum lc.,quoddenigrat,altetum dealbans, terrium coquens , quattnm combnrens,quintum fundeus vel dillolvens, lextum coagu ans 86 condcnlans.Etenim a&ionum iliatum quælibet alteri cil: contraria, neque ullaeatumcum alteta convenir. (Lui veto cognitam 86 perlpeâam ha-ber naruram lgnis, novit,illum unâ qualirare omnes illas opetatio-nes petficere, Calore videlicet. 036d fi ergo hoc invenitnt in ca,quad naruraliter agir, quanta magis reperietnr in eo, quad agirvoluntariè , immô quanta magis in Creatare (cujus narura cil:ineffabilis), eredemus am nia attribnra , licèr diverfa,(nollro lofen-lu) elleunum86idem? Sapienria enim in nabis non cil Porenria,86 Potenria non cil Volunras. Ogrocirca hinc non debemns conclu-dere,in Deo diverlas res elle lubllanriales 86 ellentiales , aliud vide-licet quad feit,aliud quad vult, aliud quad pareil , quæ cil lenrenriaillorum,qui Attributa Deo arrribuunr, ubi ramen difcrepant. Aliienim exprefsè dicunr 86 Raruunr , Attributs hæc elle tes additas

.« h ’ l 4 h L a

24. MORE NEVOCHIMiplius lubllantiæ : alii veto non apertè hoc dicunr 5 ar licèt verbis idnolinr confireri, in te ipla ramen nihil aliud credunt. Dicunt enim,Deus perellentiam cil parens, lapiens , vivens -, volons cil pet el-fentiam. Sed milsis illis,veritatem lenteuriæ nolltæ exemplo tibideclatabo. Facultas tarionalis in homine cil facultas nua , nequeulla in ca cil pluralitas vel multitudo. Vi autem illius facultatis Ho-mo lcir 86 addilcit leienrias 86 arres : illius virtnre dolar, rexit, ædifi.car, dilcit varias dilciplinas, ut Ceometriam vel Atithmericam; il-la etiam novit provinciam vel civiratem aliquam regete 86 gubet-nare. .Hæ aâiones omnes proficilcuutur ab nua limplici facultate,in qua nulla cil multirudo, 86 ramen lunt rot illamm aâionutn,quæab ca procedunt, urvix numerari ofsinr. 0410ch ira fit, nonalienum cenfendum elt à Deo Bene i&o , ut pintes 86 dilcrepantesoperationcs procedant ab nua 86 limplieilsima ejus effleuris , ira utnulla ramen in ca llaruatur pluralitas, nec res ali na advenritia.

Attributqu Proinde Atrribura Dei omnia , quæ in Scriptura Ip rattribuunrut,Deo in Supra-n attribuant);qualifiât.

stupéfias à w.tu in Du idem.

vel funt nomina Opetum, non veto Ellenriæ illius z vel docent deejus abfolutâ Perfeâione 5 non autem, quafi ellentiam haberer exdivetfistebus compofiram. At licèt vocem 09m ofirionis nolinradmittete, res ipfa ramen 86lenlusejus manet , li ubllantia aliquapouatur ralia attributs habens. Sed ramen tellat adhuc dubiumquoddam,quod86iplnm tibiexplicabo. Nam agnofcü’ht quidem,ab nua ellentia poile praliner: diverlas aâiones 3led negant,illaArrtibuta elle nomina divetl’arum 86 variatum ipfius opetarionum rverùm dieunr,elle Attributs elléntialia Dei , non operam ipfius 5nam li dieetent,elle ellentialia , 86 elle nomina operam Ipfius , fe-quetetut,Dei eflèntiam elle creatam. De numero autem Attributa-rnm illorum ellentialium dillentiunr , quia varia ac diverla Scri-ptntæ loca lequuntur. Hac loco recenlebo ri bi en ranrùm,de quibusomnes confentiunr, dum non teilimonio 86 anthOtirate Scri turc,led propriâ ratione,exillimanres, illa ira cetta 86 manifelta e e, ut anemi ne negari pol’sint. Hornm autem funt numero quatuor,Vivtnr,Patent, Sapienr,Vsltnr, de quibus ajunt, qnôd lintres divetlè (lad(Jamie Dei, i.e. quàd nonjinripjà Deirwfinria), &Ipetfiaâiones , quarumnullâ Deus carere quea r,(h.e.fed ramen ralingua efl’mriam Dei matefa-n’ô tomitantur, rifla: quibus Je naquit) , 86 quad nullo modo fieri pol-fir, ut lint deo eribus ejus. Hæe fumma cil: Ententiœ iplorum.

Tu autem cias,quôd Sepienri4867imin Deo idem lint , quatenuspet unamque lime arrriburum fignificatur, quôd Deus feiplumflyel

PARS I. CAPÇLIII. 35ellentiam [uam apprehendat , quia omne,quod apprehendit ellen-tiam luam,Virâ86Sapienriâ cil ptæditum. Deinde,quôd Ellentia

j apprehendens in Deoreverànihil aliud lit, quàm Ellentia appre-henla. Narn Deus non cil compofitus ex duabus rebns, quarumnua apprehendit ,altera non apprehendir, quemadmodum Homoeompofirus cil ex anima,quæ ell apprehenfiva , 86 ex corpl0re,quodnon cil tale. Sic ergo , Cùm vocamns Deum Sapienrem, oc feula,quad apprehendarleiplnm, Vita 86 Sapientia in Deo funt unum 86idem, (arque in evertirurfententin ipfimm,qui4flatannr,4ttributa 1’04 inDeo innrfedrfme.) Vetùm illi non tefpiciunt hunc lenlum , led ap-

u prehenlionem creatutarum ejus,(4tque itnfibi commutant , quia fiperSapioiniam innfligitur Apprcbenjio mammrum , en) [me arrriburum nontfimialsfed operü Dei). Sic teliqua duo artribnta quad atrinet,Pmn.tiam leur minimum, neurrum faire illorum quoque invenitnt innorioue ellmriæ Dei Benediâi,quia non pareil de illis Homo co-gitate, quad Deus Polsitleiplum, vel Velit leiplum; led concipiun-tur ea relpeéln comparationum inter Deum 86creatntas ejus : ut,Puôd Potens fit,qnia creavir omnia 5 quôd lit Volens , quia exillereacit.id, quad exillit; quad fit Sciens , illud nempe , quad fait

exillere.(Mare nos,qui Unitatem Dei tenemus 86 allerimus,quemadmo-

dum non dicimns,quod in ellenria ejus fittes quæpiam advenriria,quâ creavir Cœlos,86 alia, quâ creavir Elementa,alia item,quâCtea-vit Intelligentiasi: ira quo ne non llstuimus, quad fit in Deo præ-ter ipfius Ellentiam aliquid quad Potell,aliud quad Voir, aliud quoIntelli ir cteatutas fuas: [cd fitmitet etedimus , quôdEllentia ejusunira u 86 fimplicilsima, necquicquam habeat adventitium, quad.irem cteâtit omnia , quad lciar omnia, nec ramen pet tem aliquamadveuritiam ,quèd item nomina five atrributa illa Deo adfetiban-tut vel tarione Operum ipfius,vel lecundùm comparsrionem in.ter Ipfirm 86 ejus Opeta; com patatione videlieer acceptâ,prout nosejus naturam explicuimus , quad le. ea fiat non propret rei verira-

tcm , led propret imaginationes 86 cogitationes nollras, vela deniq; quod doceanrde perfeâione ejus,proprer fimi-

lin: inem eum perfeâionibus illarum rerum,quas nos intelligimus,ficur ulteriùs

i adhuc sxplicsruri fu-mus.

86 Mont NuvocnrmCAP. LlV.

915121 petierit Mofis d D a p, quando dixit,Notas mihi fac vras tuas? Item, Ollcndc mihiquælb gloriamtuam P guidé Beur ad hac

refluonderit ?’ Explicatur etiam, quid

fiat Viæ Dei.Mara à un C I T o,quôd Sapienrum omnium Anrefignanns 86 Antilles,amputa. Mofes Præceptor noller, duo à Deo petietir, 86 quad ad utrum- I

que telponlnm à Deo Opr. Max. accepcrir.Prtmà enim periit à Deo,ut ollendetet ipllEilimtiam 86 Vetitatern

luarn. Secundi) petiir , ut nora faciar ipfi Atrtibnra lus. Ad ambasbas peritiones relpondir ipfi Deus; primo promirrens ci , le notumquidem faâurum ipli nomina 86 attributa fua, quæ nihil aliud linsquam Tua opera; deinde, indicans si, E llenriam luam prout ell à ne-mine apprehendi palle :attamen eveâturum le eum in ralem [pe-cularionis locum 86 gradum , undequeat apprehendere, quicquidhomo matralis de Deo apprehendete polsit, quemadmodum fanéranrum apprehendit , quantum nemo un quam ante iplum , nec poll

iplum. u I IPrimà petiitto- tPeritio noritiæ Attriburorum Dei Benediâi comprehenla cil ingnitivnm Æ,- his verbis, Oflende quafir mihi mutilas, ut cognofeam te, utq’y inveniam"hmm" ’igratiam in ratatinait. In quibus verbis mulra admiratione digna ob-

oinamm. . . . .Exod.33.r3. lervanda occurrunt. Nam dum au, Oflende 1min quafv nm tuas, ut ta-gnefeam et,utq’, inveniamgratiam in oculi; tait : docet , quad Deus Bene--diélns pernomina vel attributs fua cognolci palsir , urpore Cùm is,qui novir vias ejus, nôtit iplnmmet Deum. Deinde,dnm air , Hein.reniant grattant in realia mie, docet . eum, qui cognolcit Creatorem,gratiam invenire in oculis ejus , non veto illum lolùm , qui jejuniisvacat860tarionibus. Namis,qui Deum cognofcit, lpfi placer: 86appropinquare vel propinquus elle dicirur: qui veto eum non co-gnolcit,is eil,cui Deus iralci,quique à Deo remotus 86 elongatus ef-edicitur. Pro menlura enim Sapienriæ 86 Ignarantiæ judicarur de

ira D’ei vel ejusdem gratia, de appropinqnarione ad Iplnm , 86 elon-gatione ab Ipfo. Sed hæc extra oleas, 86 prærer lcopumiilius capi-tis, quart reverrot ad inilirutum nollrum. i

m Pelles-

PAiRsI.CAp.LIV. 37Polleaquàm ergo Moles à Deo petiillet ca nirionem Attriburo- 3341M pas?!

rum,i86 ut populo propitius elle velir, telpon nmque a Deo de gta-Îgfë’gâm Il:ria populo exhibenda acre iller, ultetiùs progtellus cil , 86 periir ’quoque Apprehenfionem E entiæ Dei,idque his verbis , Oflende mi.- hoci-33113-bi quafbgloriam tuant!

Relponlum itaque à Deo ad utramque hane petirion em aeeepit. 451’901!erAd priorem qu’idem,quâ periir, ofiende mihi quajo via; 614M, relpoudir "Ëm’ " 13"" ’

i fi Deus,Ego tranjirefatiam omne bonum meum ante faciem tram. Ad Exod.33-r9-Ecundam veto hoc relponlum accepir, Non poterie videre fartent mei, Ibid.verl.r.o.quia non videbil me homo é- vivet. Dum singeoit votre tranfirefatere ante[mm ajut omne bonumfimm, lignificar, le ollenlutum i pli omnia en.ria à le creara, de quibus lega mus, Et vider Dom quitquidfeeerar, à" otte Geuefir.3t.bonum valdè sur; 86 quidem ira oilenlurum , utaccurarè apprehen-darnaruras ipiorum,quomodoirem invicem finr colligaræ 86 uni-ræ, 86 quæ lit ratio gubetnarionis iplorum , nique tàm univerfaliret86 in genets, quam fingularirer 86 in lpecie. Hue relpicir Deus,quando air , In tata dama meafidelr’s sil: q.d. [pie inrelligir ellentiam Nus-1.11.7.Mundi mei rorius inrelligenriâ fideli,verâ86 lolidâ. Scieuriæ enim,quas non luur veræ, non luntlolidæ,five llabiles 86 diururnæ. (mo- .circa apera illa font artribura ejus, à quibus cognolcirur. Œod vetoillud, cujus apprehenfionem Mali Deus promifit, liurejns opera, idinde probari pareil, quia id, quad Deus ipli norum ferit , lunt meraartributa five cagnomina operam illius, ut, Milerlcors, Gratiolus, lima-3454-Longanimis, Multus benignitare 86e. Sic itaque declaratum tibi Via Dei fientcil , Vias illas,quatum cognitionem Moles experiir , quas etiam "M’IM-Deus ipli notas feeit, elle opera provenientia à Deo. Sapienres ap. Forum":pellanr Il??? Middorh Menfimu, Proprierater, urcùm dicunr, Trede-et: (un: Middorh menfitra,pnprietatts , quam vocem etiam ulurpanr Magna,de Proprietaribus hominis , ut, garnement Middorh, h.e. proprieta.ter eorum,qui Scholam adeunt. Item, Qatuorfùnt Middorh promettre:in iù,quidant etumojjnam 86e. Hac veto hon ideô fit, uafi Deus quo.que tales proprietates haberer, (cd quia lacir apera milia operibusillis, quæ à no bis proveniunr ex proptieratibus, h.e.difpofitionibusanimalibus,nequaquam veto quôd iple quoque ejusmodi dilpofi- i

siones animales habeat. , I °Sullecit autem ipli enumerario tredecim illarnm proprietatum, Car Dm (un:quamvis omne bonum, h.e.omnia0pera ejus apprehenderir; quia df’âïgtzzçmï’illœ proprietares fun: opera five aâioues Dei , ad Coulervationem Çumâflfl

, 86 Gubctnarionem generis humani pertinentes, quad unicum M19-es

sa MORE NEVOCHIIMles in fus peririoneinrendit. Namvetborum illorum, a: cognofeamte, utq’, inveniamgratiam in oculi: tuiez? vide quàdpopulue tumjitgens ijla,

lnmmahæc cil : Qgia mibiiucumbit papulum hune tegete 86 gu-bernate, vellem in ubernarione illorum incedere invia:86 modooperum tuorum,qniEus tu illos regis 86 gubemas. [ta ergo nuncquoque tibi oilenliim cil, quad Derachim Via, 86 Middarh li ve Pro-prierates Dei linr unum 86 idem , Opeta trempe Dei,quæ à Deo Cpt.Max. in Mundum hune proveniunt.

Porrè, ab unoquoque opere,quod apprehendirur,denominamrDeus cerro aliqua nomine fiVe attributo,ab illo opere deduéto86derivaro.e.a.Cùm apprehenditur lubrililsimus ejus modus eue-randi embryonem in animali aliquo,quàm mirâ tarione in iplrg) exi-ilere faciat varias facultates;ptæretea,quàm curiosè 86 follicitèproagenirores partum illum educenr, a morte86inreriruptæfervent,abomni damna 861æfione cullodiant,ac omnia necellaria ipfi iubmi-niilrent; hinc,quia hæc 86 fimilia opera à nabis non fiunt nili poilPalsionem 86 Commorionem vilcerü,quæ vocatur Mtfirieordiajdeà

Car Dfmhwce- dicirur de Deo,qnèd lit Mijèritorr, fient legitur , gommât mifereturpa-W M’f""”’ l ttrfilt’orum. lrem,Etpareatn en quemadmodum qui; pareitfiliofiro. Ogre

proinde nô ira accipicnda lunt,quali Deus Palsioni eiler obnoxius,vel quali vilcera ejus commovetentnr,led quia fimile quid à Deo adSanâos ejus provenit,quod à patte lu pet filinm,qui ad Clementiam,compalsionem 86 mifericordiam erga iplnm eommoverur: nequa-quam veto topret palsiouem aut murationem aliquam. V

quema modum etiam nos chaumai) Ctariam vocare folemus,Ëb.î9.zt. eum, quippiarn largimur ci, cui nil debemus: ut, Channuni Gra-ttam faute mil); amarinai. Irem,,044go.r cban an gratuité largimrell Dent.

Item , Quai channani ex gratta dedit mihi Deus.- ita quia Deus crear,Cm Deus vue- conlervat 86 gubetnar eos,quibus nulle jure ell ad hæc obligarus,W G’m’fil” ideo vocatur Channun Gratiofitt. .

I CurDssu vots- O41andoquidem etiam inter Opera Dei extema geints huma-num fpeçtantiaJ-unt Pœnæ 86 Plagæ ipfius,quas illis immirtir,eæq;MW"; km; vel Parrrculates,erga certos 86 paucos quosdam, vel Univetlales,6.5, queuteras familias,ptovincias,civitates penirùs confumunr 86 inn-

itùs evertunt,quemadmadum in aquatum inundarionibus,terræ-matibus,bellis, ellilenriis,86 aliis ejusmodi Dei fiagellisevcnire

’ lolet; ideè,quia hæc à nabis ergs alios non exercenrur nifi ex ira 86gravifsima indignatione,vel zelotypiâ, ant vindiftæcupidirare,Deus quoque ab hujusmodi opcribus vocatur Zelorer,Vindex,Ira-

fient,

PARSI. CAp.LIV. 89fien:,& Serra": fc.vindié’tam veI inimicitiam, h.e.quia fimiles aCtio.nos 8C fimilia open in nobis proveniunt àdifpofitionibus animi,qua votant!!! Zelotypia,Vindi&æ cupidiras,lra. Deus autem il]:perfide du: ullam pafiionem,fecundùm uniuscujusque meritum:mon: enim efl-perfeétifiimusmeq; alla in ipfum cadit imperfeâio.Atq; ira omnes Dei zaiones,vel omniaipfius opera,fimiiia quidemfun: aâionibus,quæ in hominibus à mais pafsionibus 8C qualitati-bus animi proficifcumurs verùm in Deo non proveniuntàre ali-quâ drennes fuperadditâ. (En: Princeps vel Gubemator Provin.me alicujuc operam date debet,utin ifiis proprietatibus Deo fimi-lis exiflat,exerendo 8: exercendo illas feeundùm æquiratem 86 ju-dicium,neqnaquam verô fecundùm affcâu-sôc pafsiones (uas; id-eocjue cavebit fibi,ne iræ Fræna laxet,vel alios affeâus nimiùm fibi à", ’57 W555;dominari finat. Omnis enim pafsio mala efi 86 vitiofa. Prudentem ’"ëulg’m’icaq; & cautum hic decet en: hominem, uantumin ipfo efi,ita utsertis temporibus 8: Certis perfonis fit Mi eticors 8: Gratiofus,nonfimpliciter 8c nudè ex Commifexationc 8c Mifericordia,fed eumrarione,prout res 86 æquitas poflular. Sic quandoque 8c erga quas-dam fit Servanefinimicùiam fe.,llltor, Vindex, haras, non tantùmex in 8c indignatione,fed pro ration: delifti,ita urverbi gratiâ ju- NM inflam-beat aliquem comburere,neq; ramen in ipfum fit iratus 5C exacer- :ËÏJ’WM’MMinima]; etiam ipfum fpemat 86 con:emnat,fedfimpliciterquia ’videz illum hoc eflè commeritum,& quèd exehoc apex: magnum fitad homines emolumentum redundatuzum. Hinc Cùm præcepitDeus feptem Gentes perdue 8: e-xflirpare,poflquàm dixicht,Nan Deut.zo.l6.ralingue: vivant «114m animamfiatim fubjungir,Ne doceant VMfuerejê. mans,candît»: omne: abominationerfimqmu fadant Diùfim, à» patati: in Da-mimtm Deum veflrum : q. d. Non efl quèd exiflimetis,hoc Ctudelita-tem five’Tyrannidem 8c Vindiâæ cupiditatem eflë,lëd cit Opus,quad ipfe intelleâus humanus juflum 8: æquum cire judicat,ur (némedia tollatur quicunque recedit 8c dcclinat à via veriratis,adeoll;removeantur quicunque impediunt homines ab alTequenda perfe-aioneguæ-efi Apprehenfio Creatoris. Prærerea obfervandum cfi mur; dm:8c hoc,quèdndeceat,ur plura fin: Principum 8c Magiflratuum open 1’"”"Pc’;ff’."Mifericotdiç Clememiæ Gratiæt uàmverè o ra Pœnæ’ eè uôd a"?! un -m-’

. . à e a9 Pe J q quam ulmrmtredecnm Illæ roprietates (Mali à Deo revelat4,Exod.34.6.7.) omnes émana.En; Miferico iæ, unicâ exceptâ,hac videlicet, Vtfimm iniquimtcmParu»: filpfl’Füifl. Nam illius Nalçko la jenalçlçel: [en efl,Exflir- Exod.;4e7.

panda non exRirpabir,ficut verbum me Nabbfum in illo,Ve- jeû.3.z6.

o M n .

1 51:3? a

90 MORE NEVOCHIMnildqm Etexflirpata in terra fedebir. Œod veto prædiétam - ra- rprietatem arrimer, Vtfimm iniquitatem parrain fitper filins, fcias,il am; itantùm de peccato Idololarriæ accipi,qucd inde demonfirarippqëtefl,quia in Decaiogo dicirur,Super rertiam 8c quartam generationy w

richomm- uem corum,qui oderunt me. Nam nemo vocatur ofirDeimifildolohgË "ofiïg’cî’zn. tra,ficut dicirur,0mncm abominarianem pei,qti4m odit. miaula! amena:

à", 1,05m", tantùm generationum mentionem facu,quia fummum,quod homo;Idoblatn. de femine fun videre porefl,efl generario quarta. anndo igitur me. .

DWt-"nîl- terficiunrur Idololatræ civitatis alicujus,tùm occidetur fenex idolàq; .latr3,& filins ejus,nepos item, 8c proncpos ejus; quafi dicerer,Exi--præceptis ejus (prçcepta autem fine dubio uoqs comprehendunmç: i.fub operibus) elTe,ur (amen 8: pofleri Ido oiatrarum quoque,licètiparvuli,occidantur, propret peccata patrum 8L majorum ranrum,àArgue hoc præceptum afsim in Lege obfetvatum invenimus,undé’

Deut.13.13.&c. etiam de Urbe ad [do olatriam impulfa 86 prolapfa mandaviguifipfa perdatur 8c quicquid in ea fuem,idc’1ue præcipuè eo fine,ut ,cula i113 deleatur, 86 magnum damnum,quod inde oriri pollenptæ-À

caveatut. " n.Sic ergo declaravimus,quare Deus ex operibus fuis illorum tre-decim [olùm mentionem fecerit? ideô nempe, quia bis tantùm inGubernationibus Politiarum 8c Provinciamm opus habemus.. Sus. ppremus etenim gradus hominis efi,ut,quàm maxime fieri-potefl,Deo fimilis evadat,ita fc.,ut accômodemus vei conformcmus openra noflra 3:! opera illius,quemadmodum Sapientes noflri explicâg v’

Levit.n.44. runt in expofitione verfus illius,Sanâiejfote,quem4dmodum :gofitmI Dixerunr, figement)? Ipfe efigmtiofmficé tu fisgmiafiu: quan-

4dm0dum ipfe eft mtfm’confio (r tu fi: mifericon. Generalis autemtentio nom-a fuit demonflrare , quôd Attribuez; five Propriera’ÇèeDeo 0pt.Max.attributæ,fint nomma. Opetum illius, non verô il:intelligendæ,quafi Deus effet ŒaIitau’ fubjeâus.

C A p . L V.î): zingue à Deofimt remowmda. *De utilita-

te item Scientiæ Naturalp’: ad co-

gnitionem Dei.ngmà N quà Intibus huius libri capinbus jam inculcavimua,remo-

. vendu . e a omne id,quod corporeitatem inducit,eiqueparte-g

h 5’). Il; -54?

PARS I.CApV.LV.’ 9:patrocinaturjdeoq; illi uiteriùs demonflrando,hîc fuperfedcbimus.

Pari ration: à Deo removcnda efi Pafisio omnis,quia omnem Paffio.Pafsionem uem-[ratio l’equitur Mutatio,& quia efficiens pafsionumcirra dubium aliud efl,quàm id,quod paritur. Unde fi Deus cirerPatiens vel Pafsibilis,quocunque demùm Pafsionis modo,neceiTa-rio aliquid eXtraneum in Ipfum agerer,eu nui; murarer.

Sic removenda quoque à Deo cil omnis Privatio,ac fim iiciter 351m3.ne andum,lllum unâ vice perfeaione quê dam carere,quæ aîiâ vicelpE infit. Nam fi hoc flatueretumùm otenriâ tantùm perfeftus«affin: eum omni erenim potennâ nece ariô privatio efl conjunâa,8c quicquid de potenria in aâum exu,aliud quid de necefsitate ha-bet,quod illud educit,& quod eau exifiît.Qiare confequirur,omnesperfeaiones Deo inem: afin , nec quicquam lpfi potentiâ ullâ exparte ineiTe.

Prærerea,removenda eflà Deo omnis Similitudo 86 Comparatio simimm,eum rebus creatis,id quod 8c quivis facile pet fepercipere porefl 8Canimadvertere,& à Prophetis noflris jamdudum revelarum, ut,Cui i]eû.4o.zy.afiimilabitg’: me (r (galbai? Cui igimr afizmiinbitù Deum .? Nana 2315:1" 5131-13-

Pùl.86.8.

nués. lt In fumma,quicquid efl ex aliqua è quatuor fequentibus fpecie-bus,id à Deo removendum efi aprxmôlquicqmd inducir corporeira-rem; deinde,omnis pafsio 84 mutatio a temà,quicquld inducit priva-tionem,ira ut flatuatur res aliqua ipfi nunc aâu nô inefÏe,quæpofieain aâu ci infitsquanàpmnis fimnîitudo creaturæ alicujus. Atq; hæc stipula Nana"En: deutilitatibus,quas aflërt Scuêtia Naturalis in cognitione Dei. "d’4 "MMOgicunq; enim illas (Eientias ignorar,illenequit intelligere imper.feâionem Pafsionis,neq; naturam ejus,quod afin vel potentiâ exi-fiit; ignorabir etiam,quôd Privatio fequatur id,quod potentiâ exi-fiits quèd item id,quod in potentia maner,impetfe&zus fit eo,quodde potentia egreditur in aâum 586 denique quôd id,quod movemr,imperfeâum quoque fit,fireferatur ad id,cujus virture moverur,86de potenria in aâum exit. Ac licèt quis ifla in genete fciat,fed nonêfundamentis 8: pet demonRrationes,tamen nefciet adhuc parti-culariagquæ ex iflis generalibus principiù confequunturfideoquenullam poterit date demonfirationem eiTentiæ Dei,neqsrationemreddere,cur iRæ fpecies ab ipfo temoveantur. Hic ergo ira præmif-fis,incipiarn in fequenti capite explicare falfitarem fententiæillo-rum,qui credunt,Deum habere Attributs effentialia,quç intelligen-turab iis,qui in Logicis 86 Phyficis flint Verfati 8c exercitati. ’

92 MORE NEVOCHIM.CAP.LVL ’1

W114»: ejèfîmilitudimm inter Deum 6’

aliud quid extra TSimilimdv 1351 I M 1 L 1 1 u n o cit compatatio,vel proportioSCanalogia que-3fin dam inter dues res. Interquascunq; igitur res nulle efl proporpn I

tio vel affinitas,interillas quoq; nulle cil fimiIitudo :86, vice Vera; ’ .Inter quæcunque nulle cil fimilitudo,inter illa-quoq; nulle cil pro; "portio vel comparatio:v.G.non dicimus,l-lic calot fimilieefl: illi a;lori,vel,Vox hæc fimiIis cil illi dulcedini. Atq’, hoclper fe’clnmmeiè.85 manifeflum. Sublatâ itaque proportione veLco , arationeinteçî-nos 86 Deû 0pt.Max.,h.e.inter ipfum,& quicquidzæpræcer ipfumîz;

tollitur quoq; fimilitudo. - z VitSimilitude inter Scias autem,quandocunq; duæ res funtfub une r panneau-an; i j ’1’45” do quidditas earum nm efl,litèt interimdifcrepentin magnitddi-Îvg”

ne,parvitate,fortitudine,debilitate au: fimili aliquâ re,hecedifireâ”;pantiâ nihil obfiame intaillas elle fimilitudinem. a. c. Similitûdq . acit inter granum finapis 8c inter f hæram fiellarum 51:3an in t ibus fc.dimenfionibus, quamvisi iud. fitexrremè parvum,hæceJttremæ ma nitudinis. Eiïentia enim ipfa dimenfionmigkillîï I. Auns cil 8: ce cm. Sic Cet: quuefaaa à Sole &eletiientumïgliieia’fsj j lfimilanturinrer r: in Calore,licèt ibi caler fit debilis,hic «(à velue: 2’ n

mention (malins enim urtobiq; cil cadem; "Sic itaq; inrelligere deberentilli,qui credunt,quôdPr6priet1tefz .-

five Attribut: Dei, quaIia font,Exiflensyivent,Sdpi:m,Stieu,Pmfi,ta." -Volemefi fin: effentialia,quôd illa attribuai nulle refpeâu eodem";modo Ipfi 85 nobi: attribuipoûint, (b.a.quàdnibilplenè commue b4.6mm), ac proinde nontantùm diflètant Magnitndine,Petfe&ione,Duratione,Fitmitate,ita ut Elfentia ipfius fit magie fiabilia 8c firmequàm eilentia nofita,Vita ejus magie durabili: qui vite nofira,Po-tentia ejus major potentiânofirâfiapiëti: ejus magie perfeùz qnàmfapientia nollra,Voluntas ejus magie univerfalie quàm volante:nofira, neque unâ definitione comprehendantur, quemadmodum Ï;

M5820 éf- autem illi volant. Neq’mquam in [a res habet. Nam Magîslêc tgâta 7" "’Nlinus dicuntur de du: us.,rebus,quibus illudtertium,de quo ma-

gie vel minus rædicatur,efl.utrinque Commune : ac proindevin-quiw ’us locum ha et Magie 8: Minusfinter illa neeeilàriô cil aliqua fi-

milirudo, Et quemadmodum ex [entende ipfommlimonai???Me cm

PAR-S I. CAP. LV1. 9”;efi’entia Dei nullam habeat fimilcm,fic quoq; exinde fequitur,quèdproprietates ejus,quas vocant effendalesmullas habeant fimiles,neccum aliis fub eadem defiiiitione comprehendantur. Verùm ipfi exi-flimant,quàd Dei proprietates 8: noflræ uni definitione Compre-hendantur,nec ramen inter illas fit fimilitudo,quç fibi invicem ma-nifefiè contradicunt.

Calcaires: ex hie manifefiû cil ei,qui intelligit Naturam fimilitu.dinis,quôd 15 En: vel Exiflem 8: reliquat attributa,ut Voluum,s.zpien-rin,Pnnnti4, Vit4,de Deo 8: aliis, tùm nulla inter cos fit fimiiitudo,"me équivoeè 8; amariner dicantur; non autem ana-logieè. Namque: ana ogicè de aliis prædicantur,fimt illa,quæ dicuntur de dua- Analegie? pn-bu: rebua,inrer quas efi: aliqua fimilitudo in quapiam re,quæ resin dicmqmdïillilefl accidensmec quicquam facit ad fubflantiam illarum. ]amme» Attributa illa, uç Deo attribuuntur,omnium Confefiiione nonfun; accidentia; te: attribuai ilia,quæ nabis infunt,ex Adverfario.rumlïententia fitnnccidentia. que mirer 3nde hauriant illamEmilicudiuem,quàd dicunr illa ub unâ definitione comprehendi.Arque ne: demonilratio’evincitmullam plané elfe participationeminter Ptoprietates illas,quæ Deo attribuantur,& inter noflras,nificantùm innomine,nequaquâverà in ulla aliqua te. Œwd Cùm ira fehabeat,non efi îCredendnm ribi,ptoprietates illas in Dei eiÏentia tercireadventitiae,adinfiarproprietatum nofirarum: pro tetea quèd

i in nudo 8c foie nomine communicent. Atque res i a in fummogradin habetur apud intelligentes , quate obfetva 8; animadverte(en) diligentent): in promptu eam habeas in iis,quæ ulteriùs te fum

Jeanne. Il

’ i CAP. LVII.Trofimdiêç agimr de Prapriemtièw D E I,quint in [me 064’622th : .55 infime de

1]?er triâm,Exifltm, Urine,

l Ætern-w.’ - Or u M eflÆxifiemiam efieiEntis accidens,ideoque rem cil MÊWËw

Êîdwntitiâ ipfius quidditatis Entis,fed non in Deo,id quad En" ’c arum 0&8; mnifefium in iis,quæ exiflentiæ [ne canfi-arn babeur.In e0 Vefôflui’ exiflentiæ fuæ nullam caufTam habet,(quod innui-mus,cùm de en dicimue, quôd neuffiriam habeat exiflentiam,)

finira é- Mul-titudo intis ae-chimât.

94. MORE NEVOCHIMexiflentia nihil aliud efi,quàm ipfius eifentia 8c vetitas,& vicifsimt. ; Îelfentia ejus nihil aliud eil,quàm ipfius exiflentia. Nam elfeiitia ix-pfius non cil ita comparata,u: exiilentia ipfi accidat; nam ita exi-n.Rentia fate: tes adventi:ia,fed femper 85 neceifatiô exifli:,nec quic-jquam novi unquam in ipfo exoritur,neq; etiam accidens nliquodu’hei accidit. (ëiate Exiflit,fed non pet exiflentiam; Vivit,fed non page;vitam 5 Scit, cd non pet fcientiâ g P0tens efi,fed non pet patentiam 3P,Sapiens ell,fed nô pet fapientiam; verùm omnia in ipfo fantomal8L idem,nullaq; in ea cil multitudo.

Deinde feiendum,11ni:a:em quoq; 8: Multitudinem accidentiaceife En:is,qua:enus id nempe unum cil vel multiplex,quod in ptaphyficistexplicatur. (kremadmodum enim Numerus non cil [lib-1.;flantiarerum numeratatum : fic [luiras non cil fubilantia illiuI tei,jj"quæ une cil. Omnia enim illa fun: accidentia ex ptædicamento,Ogandtatis difcreræ,8capptehendun: Entia, quæ idonea fun: ad;

In Deo mm» :alia accidentia tecipienda. Illud verô,quod exiflentiam haber nef.mimique"). ceifariam 8c fimplicifsimâmulliq; compofitioni obnoxiam,quern4

admodum falso de eo dicirur multitudo,ita pari ratione falsè de ca;dicitur Unita3,h.e.lIni:as in illo non ellaliquid adventitium ad velpræter fubllantiam illius ; fed cil Unum,at non et Unitatem. Ira,antem loqui cogimur,quia tee ifiæ ita fubtiles Emgutintelleâum lnofirum quafi efugiant,ideaque etiam verbis propriis 8: ufitatis ex-plicati nequeant. Atq’, hinc multi errores nafcuntur,quod in omni-- .’bus fetè linguis verborumpenuriâ laboremus. Sic enim filant im- A. - lproptiis uti cogamut,& talibus,quæ rei dignitatem exprimeteneqqueunt, ac inde rem nabis longe aliter imprimamus,quàmin un;ritate fe-fe haber; u: quando volumus dieere, quad Deus non p.

multiplex,non polfumus id alitet,quàm dicendo,illum elfe Hum? ,lice: Unum 8C Multiplex fit ex diiferentiis (lueuritatis. ddcitcô’ur;rem explicemus, 8c mentem naflram ad veritatem dirigamul,diciilmut 5 Huns ell,fed non pet Unitatem. ’’ Sic Cùm Illum vocamus K4dmvn,h.e.Æ:ernü,hoc volnmut,qnôd anullam habeat origine: dum antê Illum Minou appellamus,patet,nos longè minùs quam res efl,dicete. Kadmon enim (h.e.Antiquus,Primus,Æternus) dicirur de eo,quem apprehêdit Tempus,qnod cil:accrdens motus rei alicujua corporeæ. Præterea cil ex categatia Rè-latorum. Na m Ætemum accidens cil in Tempore,quemadmodum-Longurn 8c BteVe accidentia fun: in Linea. Proinde,quem non ap-prehendtt,vel,in quem non cadi: accidens Temporis,de ca nô verè

dici.;

PARS l. CAP.’LVll. 95ediciturÆtemus vel Novus five Creatus,quemadmodum de Dulce-dine dici nequi:,quèd fi: Cutva vel Obliqua au: Reâa,neq; de Vo-ce,quod fi: Salfa vel Infulfa.

Atq; Mia fun: nata lll,qul fe exercuerunt,u: res lècundùm verira-rem intelligant,& cas pet Apptehenfionem Intelleâus, non vetofocundùm fenfum verborum littctalem examinant. (banda ergoin Scriptura de Deo dicirur,quôd fi: Primus &UItimus,eâdem ra.:ione id fit,quâ ipfi Aures 86 Oculi attribuuntur,ad docendü nempe,nullam in Ipfum cadere mutationê,nihilq; in ipfa innovari,vel denova oriri,ne uaquam Vera quad Tempori fubjiciatur,ita u: pro-portio aliqua 1: inter [pfum 8c aliud quid ex:ra Ipfum,Tempus fa,cuius refpeCtu fit Ptimus 8c Ultimus. Omnia erenim ifla nomina l-pfi attribuuntur fecundùm linguam filiarumhominum,& uf’auilçw-wana’iaæv. Sic Cùm ipfum Unum vocamus,volumus illum nullumhabete fimilem vel æqualem,non quad ipli: limitas ejus elfentiæadhæteat. ’

g CA p. LIIX.attribuai. D E I Mgatirm (frimera.T r a l a u r A,quæ Deo pet N agationem a:tribuuntur,fun: Attribut: N;-Atttibuta veta; utpote in quibus nulla cil Imminutio,(h.e.241*054?" W-

414ch nibildermbunrmct mima,quàm convenit,adfiri6unt),& que nul- 7" ’4’" m”

lamllmpetfeâionem Deo aftignanr. Vetùm A-t:ribu:a Affirmativafun: tùm communia com aliis,:ùm etiam maximoperè imperfeâa,prout faire jam à nabis declatatum.

(Mare neceifatium eti:,u: tibi exponam,quomodo Attributa Ne-garivaicum Aflîrmativis conveniant? 86 quomodo ab iisdem diife-tant? Deinde oflendarn tibi quoq;,quôd nullam aliam viam ha bea-mus Deû denominandi vel deicribendtmifi pet Attributa N egativa.

Dico ergo,Attributum non ita proprium elfe illius,cuia::tibui.tur,ut nulli alii rei præterea potin: competete,fed potell aliquidelle attributum alicujus rei , lice: aliis etiam fi: commune, ne.que illi fait infi: , cui attribuitur. a. c. Si hominem aliquem delonginquo videas , 8c quætas,Quid cil illud,quod video? 8c :i.bi refpondearurÆife animal; cri: fané hæc denominatio vel defcri-ptio quædam illius, quad Vides, licèt non approprie: rem 86 dilect-na: ab aliis omnibus , quæ prætet illam fuma fed tantùm innuat,quad non fi: corpus aliquod vegetabile vcl minerale. Sicàfi in

- . r omo

ratÎ,”:"iië,f.T. "à,

d..96 MORE Nevocnrm . p.dama quadam effet Homo aliquis,tuq; feirea,eifein illadamoïcoréï’ijïpus, aliquod,fed ignorares qualénam corpus,ac proinde: quærm’;86 dieeres, (uridnam cil in hac dama? 8c aliurtibiuefpatmfü.Non efiineaiiatua velplan:a;.hîc 6ere: tibi quidem-aliqua . Il J1

rio 86 appropria:io,ita ut fcire paifea,eife in in: animal queddupj ï. ,iuomodoAItri- edinterim ignorares,quale’nam illud fit animal. Atq; hacin i

:rzufnfigrzzî’ communicant Attributa Negaftiva eum Affirmîltivisfluôd ne Î

w- a ’ ria ali uam a to tiatianem aciât, uamvisi arum appropu grief;muwmmn nihil gliud fitlîgllàll’l remaria de neggtiaillius tei,quam defubjelâçïl: L

non negatum iti pu:abamus. . 4 LIanomale inter Diiferunt autem Attributa Negativa ab Affirmativis inhogqùbgl Ï,IMÉÏ’""” licè: Affirmativa non approprien:,tamen de patte aliquâ reiilliuïc

doceant,cujus fcientia quæritu:,five jam pars illa fi: de fubflantigv”five de ejus accidentibua. Negativa veto nihil cetti nosfubflantia illius tei,cujus fcientiam quætimus,nifi pet accident",

quemadmodum exemplo id declaravimus. iNa» "mami- His itaque fic ptæmifsis,dico,quod Deo, ui neccffariamlïabet(:5 la? 1"th exifientiam,eamq’, fine omni compafitione, rend jam «mouflets,le fin" - vimus , cujus ni du: :antùm in genete , non ipfam Quiddiizate’m . ’

apprehendimus, falso attribuantur Attributa Affirmativa. a bien;non haber Effe ex:ra Quidditatemmec Q41idditaren1fuum,ut arrriburum de patte illiusaliquapolëitddëere:neq; etiamà I l(middiras ejus cil compofita,ut arrriburum pafsi: (latere de duabtill’Ï .partibus : neque etiam haber Accidentia, ut arrriburum demis de; l

Icere. pofiit. curare nulle plané modo adminit:A::ribu:a Affip’ ’

mattva. . A.Attributic N.»- A: verb Attributs Negativa quad attineqilla adhibenda.funrdd;"Mme MW" dirigendum Intelleâum nollrum ad ea,quæ-de Deo credendafiint: .--WÆDW’ quia ex hie nulla in Deo plané fequitutMultitudo,& perm.

Intelleâum ad fummum cognitionis Dei gradum,ad quem .’ «des,gare otefl. Exemplo temdeclarabo. Per manifefias daman ratio-nea cimus,quô.d neccifatio fit adhucaliquid,ptæterillam-fabliau-flanquas fenfibus apprehendimus,86 illas,quarum cognitionem’ëlfcientiam intelleCtus fibi vendicat,ideoque de ca dicimus,quèdj fi:Exéfltm,cujus fenfus cfl,quod lprivatia ejus fit-falfa, (i:e.falfitmquad mm unifiai), Deinde didicimue,quèd illud-Em-non Barilletmeraphoricè,quemadmadumElemenra,quæsfunt corpora momie;ideoqueillud Virer?» vel Vivent vacavimus , cujusfenfus cil, quàdDeus non fit Mamans. France intellexitnus,quôd hujue lamie

. E cn-

PARS I. CAP. LIIX. 97EHënria non fi: fieu: Effentia cœlorum,quæ fun: corpora viva,idc6-que diximus de ca, quad non fi: corpus. lnfuper vidimus , En: il-lud quoque non elfe fieu: Eifentia vel Exiflentia Intelligentiatum,

uæ quidem neque fun: carpareæ, neque etiam mortuæ, fed ramenaux: aliundc roduâæ, ideoquede ca dicimus , quad fit [emmurah.e.quôd nu larn Elfentiæ fuæ caulfam habeat. Poil hæc appre-hendimus, uod hujus Entis Elfcntia non ira fitcomparata, u: Exi-fiat pro le fa ùm; fed quad ab illo multa alia rafluant 8: rofici.l’canrur, 8c quidem non u: Calorab lgne, ve u:Lux à Sa e ema.nant: fedi:a,u: fimul ab illo conferventur, flabiliantur , difpanan-tur&tcgan:ur ac gubcrnentur; ideoque de ca dicimus , quad fi:Paten!,sirpien:.Vntem, quorum attributorum mens 8: fiententia cil,quad non dcfatigctur, quad nihil ignaret,quôd non perturbetur velpræcipitetur, ac denique quad non delcra: vcl derelinqua: (entiafiu[21].). Cùm enim dicimus,illud mm defnigari, indicamue Eifcntiatnejus [ufficicntipotcntiâ effcinfltuftam , ut alia cxrra le cxifierc fa-.clac. Cùmdicimuc, illud nihilignomre,volumus innuere,quod Ap.ptehendat, h.e. quad Vivat: uam omne apprehendcns necelfatiôcil vivens. Cùm dicimus, quàd nonperrurbnur val pacipireturmcr de.fentvcldmlinquar,innuimus,quôd omnia ifla Entia in pulchro ar-dinc proccdan: 86 gubcrnenrur, non dereliâa 8c cafu quafi genera-ta; fcd quad cunâa fin: 8: ubernentur et Voluntarcm ejus. Tan-dem’addidicimus, uod nu lum fitEns imileifli En:i , ideoque di-cimus de ca, quad trama», quo attributo removcmur ab ca Multi-rudinem vcl Pluralirarcm.

, Ex hic ergo colli etc pater, omne Attributum, uod Deo Bene.diCto arrribuitur, Vcîcifc Attributum Operis , vel ignificare Ncga.:ionem Privationis ipfiu: 5 fi fcilice: fignificc: Apprchenfionemfubfiantiæ,nono crisipfius. Attributavcrôilla Negativa non ali-ter ufutpabis, qu m ficuti intellexifli; quomodo fc. quippiam decetta aliqua te negatur, quad ci non ineifc falot, prout e Parictedicimur,quôd non Vidcat. Porrè,Le&or charifsimc, fi in Appre.lienfionc quidditatis EXpanfiiflius, (h.e.cœh’),quod cil corpus ma.bile, cujus palmas 8: cubitas jam novimur, cujus etiam atriummenfuramôcmotum magna ex parte faimuantelleâur no et defi-ciat& fathifcat, 8c non obflantc , quad feiamus illud certâ matcriâ8c forma elfe prædirum; ramen ideô, quia matctia ejus non cil ficu:communia nollra materia , non poifumus illud certis nominibur 8:

j attributis affirmativir defcribere: dicimua enim, Cœli non liant» le-N

98 MORE NEVOCHIMvcs,ncquc graves, neque pafsioni obnoxii , neque aâioncm reti-pienrcs, neque habentes guflum ,odorarum 86 fimilia; idéue ideè,quia materiam illorum ignoramuss fi, inquam, in ApprehenfioneCœliifia nobiscveniunt, quidnam uæfl) fier, quando animi no;flticonantutapprehendete id, quoâmatetiæ omnis cil expcts 86fimplicifsimum,quod ’uc eilcntiæ fuæ nullam haber caulfam,quoditem præretcifcntiam uam nihil haber advenritium , cujus perfe. a&ionis ratio confiaitin Negatione imperfeâionum de I fa ë prou:explicuimus , quad de ca nihil nifi 13 55m ejus appreiiendamus,quad vidcliCe: fi: Exificns, cui nihil fit fimile in univetfa rerum na-:ura, 86 quad cum nulle alio ulla in te communicet, quad in acan-dis iis,quæ extra f: font, non defatigetur, nec fuccumbat,quod itemle habeat ad ca u: nauclerus ad navcm; quæ ramen fimilitudo 86comparatio ipfa quoque non cil vera,ncc pet omnia conveniens,[cd fervi: ranrum ad fignificandum 86 ofiendendum,quod Deus gu-berncr Entia,h.e. quad 86 illa, &illatum atdinem vel difpofirio-nem fieu: necclfe eil,confcrvc: ac cufladiar. .

Laus 86 hanor fit Illi, ad cujus Effimriam comptehendcndam pe-âora noflra mimis fun: anguila, cujus Operum cognitio 86 fcientia,quam habemus, meta cil ignorantia, in cujus laudibus celebrandis&dcptædicandis , omnis linguarum nafiratutn eleganria, omniscloquentia imperfeâa nimis cil 86 incomplets. I *

C A P. L I X. *9e difirmtia 65 gradiêw Apprehmfionalr

me! Cognitiomà’ D a 1. ,.

u A N D a (Lu 1 D a M demoniltarû hathnus efi,Eifcn:iam ,Dei nulle modo apprehendi poife, 8c quad nihil aliud poli-

fimus apprehendcte de Deo, quam 1365m ipfius, quôdque nulla au.tributs Affirmativaipfi arrribui queant, meritè quis quærere paf-fc:; gringo in 1e fit diferentia inter sur, qui Daim tognafcunt à apyre.

pa défirenntiq bandum ? Nam fi res ira haber, u: haâcnus diâum cil, fequi viderur,3"! "’7’." Mafen 86 Salomonem non plus apprehendific ,. quam quivis alius,

m cogna tu: . . . . , . . .à, 4,", m- qui Sapienrum quærir, nullamquc illos habuiife hac in parte præ-dum. ragativam. Jam veto cettum efl,:ùm a ud Theologos , tùm apud

PhilofOphos, quad præilantia 86 ræcc lenria unius præ altero hicfi: permagna. Scias ergo,omnin rem ira fe habete , maximamqucelfe inter Apprehendcntes diiferentiam. Natn quemadmodum ce,

PARS I. CAP.LlX. 99propiùs quis ad Vetitarem 86 cognitionem rei alicujus accedit, quapluribus nominibus 86 attributis illa ipli delcribitur: fic multa pro-piùs is accedi: ad Deum ejusque cognitionem , qui multa eorum deipfo ncgarc pareil, qua: de ipli) neganda 86 remavcnda fun: , quamis,qui nihil quicquam de ipfo negat. Quatre ne pigea: hominem an-nos aliqua: ejusmodi [cicntiæ vetitarique rincipiorum ejus folidèaddifccndæ impendere , quæ liientia cf cia: , u: rem aliquam deDeo ne are pofsit, 86 pet demonlltarionem evidcnrem fcire, quadnon ni ifalfa Deo arrribuarurJd quad alius fpeculationis illius ex-pets minimè novilfc potell,fcd in petperua apud ipfum cil dubio,anres illa in Creatorc cxillat,nec’ne. Ira multigquorum oculi non fun:illullrati, affirmantaliquid de Deo,cujus negatio cil evidcnrilsima;quemadmodum ego demonllrationcm fum add uâurus, quad Deusnon fit corporeus :alii de eo dubitan: , 86 ignorant,an fit corporeusvel incorporeusê alii præcisè affirmant, Illum corpus habete. Videjam, quanta fit diifercntia inter tria illa hominum genets. Nam pri.mus me dubia Deo mang ellprapinquus, quam lccundus , fecun-dus propior tertio, terrine remorifsimus. His veto fi addamus quat-rum, cui pet demonllraticbnem quoque confier, omnem à Deo Paf-lionem removendam elfe,quod rimus, qui corporeiratem removë-dam intellexir , ignoravit, con :cti fané cogemur, illum primo ad.huc elfe pr0piorem.A:q; ira confequenter colligete pollumus,donccpervcniamus ad aliquem,qui multarum rerum de Deo negandarumdemonlltatianes novit, quæ alias ipfi, nollrâ o inionc,inelfe,vcl abipfo ptolicifci polie videntur, quem prællanti simum 86 perfeâifsi-mum metirè judicabimus 86 pronunriabimus.

Sic ergo haflenus declatatum tibi ell, rama propiùs te ad Deumaccelfurum, quo pluta fciveris pet demonllrarioncm negarc: 86 ècontrario,quô plura de ipfa affirmaveris, ca longiùs te à verirate co-

gnitionis ejus recelfutum. His itaque modis apprapinquandum cil: .ad ejus apprehenfionem 5 u: videlicet feruremur 86 difquiramus,quôcognira nabis fin: ca omnia,quç falfa fun: de Deo 0pt.Max.,nequa-quam veto, ut remaliquam de ipfo affitmcmus, vel ranquam addi-tamcnrum ipfius clfcnriæ, vel tanquam perfcâioncm natutæ ejus,quemadmodum ejusmodi perfeCtiones in nabis inveniuntur. Nanfpetfefliones omnes fun: quidam Habitus. E: non polfun: omnes U .Habitus tepctiri in quovis fubjcâo. Prærerea dupliciter à Deo e-ÂWP’F A -longaris, uando aliquid de ipfa affirmas: prima, quis omnia, quæ P123333":de ipfo ai mal , petfeCtiones funt fecundùm nos ranrum 86 apud longeront.

100 MORE NEVOCHIMnos: deinde, quôd Deus nullius alterius rei capax cils lied omnes lejus perfeaiones nihil aliud [ont quàm elfentia ipfius , ficuti expo. : .

fuimus. .QIandoquide’m ergo animadverterun: homines, quad non pal.-limus in hac nollra infirmitate aliterDeum apprehendcte, quam . ,pet Ncgarioncm; Ncgationem autem nabis non notificarc quic.

tu: à muffin quam de verirate five natura illius rei, de qua aliquid negamus: id-Ëmfll’z”? circô unanimi confcnfu omnes omnium fæculorum hamines fafii,Ppnbmdj un finit, mentes nollras Deum non palle apprehendcrc, nec quen uîpiam». ap rehendere,quid fi:,Deusfc., nifi i pfemct Deus. Hinc dicunr P Lomni, tu", lolophi, Viâm’am ejus eflè in mnœnimte val dent: ipfius, à" abfvanditam51105141819"; (Je à noh’tpropmfitmmumjplendorem Ùfulgonm , quemadmodum Sol de.

à?” bile: ourla: lendarefiw perfiringit (et 4b apprebcnfianefiti «est. Arque in

J I tu O W) . - A ià ,5 "t mW, hunc feu nm infinita protulerunt, quæ hic repetcre non e re elfe du.a; Gui. ca. Omnium ptællantifsimum cil illud, quad in Pfalmis legimus,

Planta. Tibifilentium 14’605, h.e. Silere apud Te, vers laus cil. Verba empha-tica admadùm in hoc ncgo:io! uibys Plaire: docet, in omnibusnolfris verbis , quibus utimur ad Deum Opt.Max.laudibus,cxrol-lendum 86 prolcqucndum , balbutiem deprehendi, qua MajellaternDei diminuamus, ac petconfequcnslon è latins 86 decentius elfe,u: omninô raceamus ,Deumque in cordi us 86 animis nolinr cele-

Pfal4.7. brcmus, quemadmodum alibi Piis mandatum legimus , Dicir: inrasibus vejirù, fiaper tubiliveflro,6’jilete, Sentir. Nôlli etiam celebtcillud Rabbinorum nollrorum diâum , (cui urinam reliqua eorun-dem omniaelfcnt fimilia): quad , licèt notum fi: 86 rritnm admo-dùm , ipfis ramen illorum verbis :ibirecitabo, ut corneliùs illiusfenium tibi declarare pafsim: dicunr , Sub." quidam coram lichant;tub, "aux, tu dirent, Deus magne , poum, "amende, magnifies , frottis , re-Mafia. Dixitipfi,Abjblvijfi "une omne: laudes Dominirui: (q.d. nimis libe-nlis es 86 fupetlluus in lingcndis cncomiis Dei tui) : Nm» ne quiniapriord,fi.Mcgne, Pour»; Tremcnde,dime nabis litent, nili et dixtflètMofi: in Loge. à reniflait: Vin’ SJnagoga magna , 044,31); watùntôuutpna«nimbus ordina’flënt, 6’ filins" omnia dixiin .’ si Rex quidam tannas, qui

similitude. .6470 méjugea, [relient milieu milite (tennisman: annotant, à ipfitmlaudateur m eflimarsnt remit": immun? argentait , numquid [ne illi nmprimi»: forer ?*Ha&enus verba pii illius Rabbini , in qui un a-nimadvette ante omnia, quanmpetè abominatus filerîl multipli-cationem Attributorum affirmativorum , 86 quomodo ollendcrit,Attribut: illa in intelleau galba retincnda, neque unquam are

PARS I. CAP. LIX. ICIproferenda elfe. Polleaquàm autem necefnizas fermonîs ea eŒagi-

’ ravit, ut ira in nominibus conceptus 8: imaginatio quœdam deDeo,per defcriptionem iplîus àperfeâionibue illorum , formaretur,fieu: ajunt, Laquutaefluxliugua’filiomm bominum, tùm iis quoqueuti, 86 Creatorem appellare licuilTe, Ted tantùm in illis Libri: (Sa-m), neque extra Sacræ Scripturæ leâionem: ex quo me tem-pore etiam venemnt Viri S nagogæ magnæ, qui Propheræ fue-runt, 8: ca in orationibus di pofuerunr 8: ordinaverunr, 8: hic il-lorum uram licitum 8c concelÏum elfe. Duas itaque præcipuas Cm in Prem-caulîas recenfet, pmpter (pusillanime: orandumadhibeamus; una 250mm ’4’”?

. . e. . . . 4mn" Attri-efl,quodm Legeoccurrunt , airera,quod Propheræ fila in oranone à", 45m.,ordinârune: abnque prima, nullam i forum omninô mentionem au.faceresabsque lecunda,nonextra ip 0mm locum (h.e. extra Sm’.parant) illa transferre, nec in orando ufurpare nobis litent , Et tu,inquir Rabbi, tùm liberè i114 multiplimn 4nde: ! Præterea autem ifludetiam ex hoc diâo apparu, quôd non omnibus quoque Attributiv,quæ Deo in libri: Prophetarum arrribuunrur, nobis in orationibusnoflri: mi liceat. Nam non dicît folùm; Nifi Mojè: piam)!" mafiau dixifler, non poflemua vel auderemue illa dieere; [cd adhuc aliaminfuper conditionem addit,videlicet,Néfivafinr ViriSJnagoga m4.gus, à i114 in 0mm: dijpaficifl’ennTùm enim demùm,orarionibus no-

flris ea infirere,concelTum eltOgare non agendumefl,urfiulri qui. samole indé homines facere folen:,qui in orationibus,multa elogia,epitheta, OWW”verba,rhythmos 8c carmina côponere 8c congerere folêt,quæ li ho-mini alicui attribuerent , dignitatem ipfius imminuerent, arqueii: ad Deum , ut» fibi quidem imaginantur, appropiuquare fata-gunt. Nam boni illi Viri res ifla: excellas, fublimes, 8d vol.si capta remoule ,non intelligum, 8: Deum Opt.Max.efiîæni lin-guarum fuarumlicemiâ dilacetant, dum ei,quicquid înbuccam ve-nerir,-artribuunr,& quidemeô ufque,ut pafsibilem Illum in cogita-tionibus fuis lingam i, præfertim quando tale nid apud Pro-phetam aliquem reperiunt. Tùm enim licicum ibi elfe omninôarbitrantur illud arripere, 8: Scripturam pro lubiru quovi: mo-do-intetpretari 5 omniaque ad fenfum Scripmræ litreralem tra-hum , ex quo jnfinitas peliez confiquentia: 8c confeâaria cli-ciunt , illisQue plurima alia fuperfiruunr. Argue ma licenria re- poïamm àgnat porifsimùm apud Poëtas , Oratores , 8L hujua farinæ homi- 97mm" lid-nec, in ut quandoque sali: componant 86 fermant, quæ anim Mfun: paré-pute hæxeçica , puçim in. fuma gradu lama inc-

iez MORE NEVOCHIM» pra, ad rifum hominem panim permoventia, partimad fletum, Cùm

confident, quantâ cum Dei ignominiâ hæc ipli attribuantur. Acnili mirererer imperfeâionis illorum,qui talia feripferunt, quædamtibi proferrem, ex quibus de gravntate peccati ipforum etuditeris.

- Verùm etrotillorum Facilè deprehendi potefi à quovis fana meute

z.Reg.17.y.jefa.3z..6.

prædito. Hoc ranrum tibi confidcrandum propono. Si Linguamala , 8c Evul atio nominis mali, h.e. ObtreâatioôCCalumnia

ravifsima cenànrurpeccara, quantô magis libertare linguæ utie Deo 0pt.Max.,ôc ifliusmodi illum Attriburis defcribere Ë Nec

enim fimplex tantùm peccatum , fed.Blal’phemi am 8: Sacrilegiumappellandum ceiifeo, tùm refpeâu vulgi,qui illa audiunt , tùmrelpeâu hominis illius inepti, qui ca profert. Illi autem, qui im-perfeâionem 8c defeâum illorum nominum apprehendunt , 8Cramen iis uruntur, meo iudicio, ex eorum funt numero, de qui-bus di&um cit , Et dixerunr filii lfiaël verba, que mm en»: rafla,contra Dominant Deum ipfimm. Item, Et loquitur contra bominumcmrem. Ogicunque ergo cupit elle ex illis , qui parcunt gloriæCreatoris fui, ille ne quidem anrea ejusmodi blaf hemiis accom:modare debets multô minus linguam , ut limilia dicar, vel, quadomnium gravifsimum, ut illa componar l Cùmiraque jam fciasmenfuram peccati illorum , qui blalphema in Deum ejaculanrutverba, fummo fludio caver: tibi dcbes, ne utaris Denominatio-nibus affirmativis, quibus cxiflimes te illum magnifacere, nequeegrediaris ultra ca, quæ Viri Synagogæ magnæ in Otarionibus8: Benedié’tionibus ordinaverunr. Illa enim fufficiunr, quantumOpus cil , immô plus quàmfatis funr, lieur dixit R.Chanina. Re-liqua,quæapud Prophetas occurrunr, quod arrinet , illaîquidempollunt legi , fed credendum efl de illis , prout declaravimus,quod lint Nomina operam Dei , vol quôd contineant Negatio.nem privationum. Argue illud quoque tale ell, quad non in vul-gus manifellandum 8: notum faciendum : Ted rali: cil fpecula-rionis fpeciet, quas lingularibus ranrum convenir, qui nequa-quam ira magnificant Creatorem , ut ci aliquidinconveniens at-tribuant, verùm intelligunt id ,quod convenir 8: reâum eff. Sedteverramut ad explicationem diâi illius R.Chaninæ, 8: Sapien-tiæ in eo comprehenfæ. Non dixit , ’Similem elle rem banc ci,li quis Regem habenrem millena millia denariorum , æflimarctranrum centum denariorum. Sic enim docuilTet , perfeflionelDei ranrum elle magie petfçé’tar , quàmillae, quæ [pli à nabis

PARS I.CAP.LIX. rostribuantur, (h.e. grain mntùm à nojlrù dzfem) , 8c elle ex una ea.dem ue Tpecie. Nequaquam enim res ita haber, ut pet eviden-tem" monflrarionem alibi probavimus. 04mm in hoc conlillitSapienria illius Parabolæ , quad dicir , Regi babenti nummo: au.na: , quem ejlimannt , val laminent , tanguant habenrur: nummnsargenteur. Sic enim docet , perfeâiones illas, quæ in nabis exi-flunr , 86 quæ exillunt in Deo 0pt.Max., nequaquam ejus-dem elle Tpeciei , Ted omnes illius reTpeétu elle imperfeétas , li-cut porto ofiendit , dum ait , Numquid lm mm prolmafitm ci

’ foret .? ’Sic itaque ollendi tibi , omnes illas attributiones , quas pro

petfeâionibus habes , Tummè imperfeâas eTTe relatas ad Deum,li flatuantur ejusdem elÏeTpeciei eum perfeftionibus in nabis exi-flentibus. Œâ veto ratione hac in parte gerere nos debeamus, do-cuit nos Salomon, quando air, Q1511 Domina: cl! in salir, tu verà in ter. Ecclelïsn.m, idrirràjint verba tu pausa.

C A P. LX.«manip hmm; (fi Attrièum Mgativa.

IN hoc capite exempla tibi quædam proponam, ut meliùs ad- ExWËW-cc noT ’ e e u m lti l’cenru A:tributafl"’"’"ù4’*bu 0g cas,conveniens li , t u Pl r tribmmmm-

negativa , 8; elongeris ab illa opinione , quafi Deus Atrributis gfiiflmm.w quo ne affirmativis pellet deTcribi. a. a. Sir aliquis , cui cerro

coniiet,Navem elle velexillere,elTe ens, Ted ignorer , cui rei hocnomen competar, Tubllantiæ’ne alicui vel accidenti? alii autemconflet,quod non lit accidens ;alii, quad non fit animal; alii, quadnon lit Rama 5 alii, quad non lit planta terræ 5 alii, quad non lit cor-pus compalitum compolirione narurali a alii, quad non habeat Tor-mam Iatam 8C extenTam lieur alleres 86 januæs alii,quôd non lit ro-tunda;alii,quôdnon acura, latera habens æqualia,(h.e.quadr4t4);alii,quôd non lit opus denTum : hic clarum Tanè en 86 manifellum,hune ultimum quali pervenilTe ad veram Navis formam, paillasdenominationes negarivas , 8C ferè æqualem eTTe illi, qui eam petattributa allitmativa fait elle corpusligneum,concavum,longum,ex multis lipnis Compolirum. Priores autem ilIOs quad arrinet,quosnos exemp iloco adduxrmus , ex illis lèmpet prior longiùs dinarà cognitione veræ Navis formæ, quam pollerior, ira utprimus nil.

nili nudum Navis nomen teneat. *Hac

ro4. MORE NEVOCHIMHac ergo paire quoque Arrribura Dei Negativa te deducenr ad

cognitionem&apprehenlionem ejus. Opeta aurem danda ell , utea,quæ negas , non verbis Tolùm, Ted Tcientiâôc demonfitationecertâ neges. Quælibet enim res, cujus negaria pet demonfiratio-

"uem clara tibi ell 86 cerra, ad gradnm aliquem Apptehenlîonis Dei.à: Mg: teptomovebir. Atque hoc modo dicunrut homines alii Deo pro.ni, dùPablîgo- inqui, alii ab Iplo remoti , non uod Deus locum habeat, ad quem

la temoti cf: Eomo pellet accedete,vel ab il o temoveti , ut coeci quidam libidl’m"” imaginantut, quad tu obTerva8C animadverte. Haâenus via tibi

expolita ell: , cui infillens ad Deum 0pt.Max. appropinquateores.

Attribut! Afl Atrributa Affirmativa quad atriue’t,per illa Deum deTcribete 8:fimfli’W 1*"- denominare, conjunâum ell eum periculo baud exiguo. Jamenim’d’f’fm’ demonllratum ell,omneillud, quad nos habemus pro perfeaione,

etiamli in Creatorejuxta Tententiam eorum, qui arrributa allèrunr,exillerer , non palle ramen elle de genet: perfeétionum nollttatum, Ted umlaut ranrum ira dici. Unde necellatiô tibi tecutten-dum ell ad Ne arionem. Nam Cùm de Deo dicis , quad Sciar Tcien-tiâ unâ, 8c quidem rali , quæ nec murarur, nec multiplicatur ;quodmaltas 8c varias res nôrit, quæ petpetuo innovanrut 8c mutantur,fine ramen ullainnovarione Tcienriæ; 8c quad Tcienria ejus una ea-dem ne Tir8c manear fine mutatione, dum frit rem, antequam exi-llat, um exillit, 8: poll uam exilleredelîit; Cùm, inquam, hæc diaeis, Tan: ollendis , quad ciat pet Tcientiam,quæ longé alia cil quam .Tcientia nofira, 8c pet conTequens etiam, quôd exillat aliâ exiliez]-riâ quam in nabis ell. Ex quibus vides,re necellatiô ad Ne ationesdelabi , neq; perlillete in vetitate Atr’riburi Tubllantialis, Te in mul-tirudine, 8: credere, Illum elle Tubllanriam quandam ignoras ha-bentem to tierares.Nam dumillaslpli reatrtibuereexillimasne.moves a il in limilirudinem eum illis pro ietatibus,quæ in nabi.teperiuntut, unde proin 8c hoc necellati t:onTequiturl quad nonTint ejusdem Tpeciei. Ptæterea,dum talia de IpTo affirmas, nihil a-liud dicis , quam Deum Tubjeâum quoddam elle , de. no va-ria rædicantur adjunâa , Ted Tubieâum illud non elle lieur a-lia ubjeaa, 86 adjunaa illa non elle ficutalia adjunCta , arque iraTumma nollta apprehenfio in hoc Fidei articula nil aliud erit , quam

ura- uraDubitatio, vel Homonymia. 13m, omneTubieCEum ha-er me dubia adjunëta , 8: illa (flibjeaum fr. (a adjunüum) duo

Tunr quoad definitionetn , licèt unum lint teTpeâu exillenltfæ.Su je-

PARS I. CAP. LX. rosSubjeâum enim aliud ell quam adjunâum. At veto in aliqua: hu-jus libri capiribus tibi demonllrabirur,nullam cadere in Deü com-politionem,lëd limplicem IpTum elle limplicitate in Tummo gradulimplicifsimâ. mare non Tolùm dico,quôd is,qui affirmait ptOprie.tares quasdam de Deo,abbtevietur in apprehenlione Tua,vel arqui-vocè &bpwm’mnr a prehendat,vel aliter quam res ell; Ted ajo,quèdlicèr non anima Verrat,exillenriam Dei è lide Tua removeat, (h.e.quad neger mainà Dei exiflenriam), id quad clarum ell 86 manifellum.Nam qui abbteviatutin apprehenlione veriratis rei alicujus,(h.e.quiimperfeâè un: apprebendit), is patrem ejus apprehendir, arrem i gno-rar; ut,li’quis de Homme nôller,illum elle animal,Te i noraretil.lum Rarione elle ptæditum. Jam veto in ellentia Dei nu la ell mul-titudo,ur pars ejus aliqua cognoTci poTsit,alia non. Sic,qui bucrâne:aliquid apprehendir , i: mente concipit 86 format libi veritaremTubllanriae alicujus prout ell,86 affirmar eam de T ubllantia alia. Ha:autem proprietates , jugera lentenriam illorum, ui cas defend unr,non Tunt fubllanria Dei,Ted tes præret illius Tubllanriam. lra,qui a-liter rem,quàm Te habet,appre’hendit,is necellatio aliquid de ea ap.ptehendir,(ur tùm regratta dulce enfileur Je amarum). All li quis cre.deret Gullum elle Quantitatem,de eo non dicerem,quad apprehen.deret tem aliter quam ell,Ted expreTsè dicerem,illum ignarate natu-ram 86 ellentiam Gullus,nec Tcite,cui rei hoc nomen competar.HæcTpeculario Tubtilis admodùm ell : quare diligenter 86 attenté eamconfideta.

Ex hie ergo intelligis,illum imperfeâum diei in a prehenlioneDei,86 elongatum à cognirione ejus,cui non confiat allias rei naga-tio de Deo,quæ de ipTo neganda ell : ac proinde,quô pauciora quisde ipTo negat,rantô imperfeâiorem ejus elle apprehenlionê,quem-admodum in principio hujus capitis expoTuimus. Qui veto aliquidde Deo affirmer, is nihil navit præter Tolum nomen,quia res illa,quam pet illud nomen lignificari exilh’mar,nequaquam exillit,Tedell merum figmentum 86 mendacium,86 perinde ell,ac li illud arrri-buerer alicui tei,quæ nullibi ell in rerum natura. s. o. Si homo ali-quis audiviller nomen Elephanris,ac Tciter elle nomen animalis a-licuius,cuperetq; Tcire formam 86 veriratem ejus,ac ipli aliquis,livedecipiendi fiudio,live ex errate,dicetet,elle animal, habens unumpedem,tres alas,llans in profunda maris,corporis Tplendidi,f.iciemhabens fimilem faciei humanç,loqui inflar hominis,nonnunquamvolate lieur aves,interdû natate lieur pilces; de hoc faire nô pelleta

106 MORE NEVOCHIMdicere,quôd Elephanré aliter quam in Te ell depinxetir,Velqubd ab-breviatus lit in apprehenlione Elelphanrisfed rorundè dicetem,illaomnia,quæ in hac deTcriptione po uit,elle falTa,neq; tale quid in re-rum naruta dari,Ted elle non Ens,Enrium nominibus 86 appellatio-nibus inlignitum,ptout Tant Chimeræ,Centauri,aliæque fi une i-imaginariæ,quibus nomina Entiû,vel limplicia,vel compo ita,imïponunt,(Cbimer4m enim V064: bic "nilgaut si! vorabulum fimplex à6eme rujurdamnvie: Centaurum DîR’DîD Hominem-equum,quod rampoji.

mm). Ira plane in hoc negorio res Te habet. Scimus,quod Deus litExillens: demonllrari porell , quad Exillenria ejus lit necellaria,quad ex neceTsirare Exillenriæ iplius TeqUarur abTolura fimplicitas,lieutexplicabogTed quad Tubllanria illa fimplex,exil1entiæ neceT-fa;iæ,habear proprierares,86 ab aliis rebut apprehendatur,illud dlnon-eus omnibus modis,licur demonllrarum cil. 04mm Cùm dici-mus,quôd Tubllanria illa fimplex,quæ vocatur Deus,lir rali: Tub-flanria,in qua Tant res multæ,quibus denominatur,imponimus hoc-Nomen puræ-puræ privationi,live non-enti. i

Animadvetre iraque,quantum lit periculi in Arttiburis Alfirma.rivis,86 quid credendum nabis lit de illis Atrributis,quæ Deo in Le-ge 86 Ptophetis arrribuunrur; quad fc.omiiia Tetviant ad docendumde erfeCtione ejus,vel linr Nomina operum ab i pTo provenientium,

ut. æpiùs jam monuimus. n »C A p . L X I. a

ŒepotzfinteNamznnm D E 1,6016 mjflerioMmznebqnadfirièitnrfid non

legztn’r.

M N I A Dei Opt.Max.Nomina,quæ in Libris Sacrisinve.niuntur,derivata Tundur palàm eTl) ab operibus ejus, unico

Nm; p.3 au" excepta in! He V414 He, quad ell Nomen Dei Ptoprium,unde voca-tur Schem rut Selmn Immmepbomfrb Nomen expolirum, quia clarè 86 cirta ul-ËâTephŒ lam æquivocationem de Tubllanria Creatpris dorer. Reliqüa Vera

[plias Nomina,excellentia quoq; Tanè,’mwyûpwr de ca dorent,quiaTunr derivara ab operibus ,quotum Timilia inter nos reperiunrur,lieur expoTuimus. IpTum erenim illud Nomen,per quad Nomen

NmfgvâdOMi Tettagrammatonjod He V414 He legitur, (Adonaj deduâum ell:and; 41.30 à Dominio : ur,Loqutmu es? mille Adam: Domimee terra nullam»: dura.

. . i . ’ Bille-

PARS l. CAP. LXI. 107Dillerenria aurem eTt inter E118, quando Nu» legis eum Chirek,AdoniTc.,86 inter "ml, quando Nun legis eum Kametz , 86 dicis Adonaj,quemadmodum dillerenria elt inter Sari "3?, quad ligni ficat Prineeprmeus,86 inter Saraj,’1,?,ur,Saraj axer Abraham. Nam in hoc (Snrzjjr.é- Genelïxmy.Adonaj) ell tùm fignificatio Honoris,(qui4 Dominumfigmfieat),rùmIlniverTalitatis,multa comprehendens,(qu14 ell numeriplumlim’y in:multiplex damim’um fignifii et). Ptæterea dicirur quoque de Angelis Monai à?!"hoc nomen :111an : ar,Adonaj Domini mei,ne qurefa tranfear. Atq; hæcde nomine Adonnj atiTsimùm,per quad legirut Nomê Tettagram- . . °maton,monere va ui,quia ma le Proprium ell,quàm teliquaNo-mina,quæ de lpTo Tant manifefiara. Cærera enim quad artinet,ut,,Dat’jnn Judex,Sch4dd4j OmnipotësJuddiIL jullus,Cb4nnun Gratio-Tus,Rnlmm MiTeticors,86 Elolu’m; illorum Erymologia 86 UniverTa- .’ w ,llitas cognita ell: ac mani fella,(h.e.de illi; confiné» quàdfint communia"; il;éundefintderivnta). Sed illud Nomen,cujusliteræ Tuntjod He Van ’î: ,3He,non habetetymologiam naram,neque communicatur-alteri. Ac "nullum cil dubium,quin GlorioTum illud Nomen,quod,ut nôlli, Nomtn Tem-nô proferrelflermili in Sanâuario,86 à Sacerduribue Dei (artérielle ifltmmo” 1;,lùm in Bell." ifiione Sacerdorû,(vel,SacerdamliguebnbeturNum.6. ." ’2.3.86c.) ut More ma no in die jejanii,quin,inquam,doceat - ’ Ï i-deqre aliqua-l qualurer Dan 86 alia,nulla prorTus ellcômunicaeipà V A Jacta-babil niuè ell,quèd tùm Tecûdùm fignilll’arionemipfiuelogis; (h.e.jècundùm literas, quibus firibitur) de qua inter nos hodiè et”non nili arum exltar , tùm Tecundùm leâionem(h. e. Tecundùm ,panera) ignilicer aliquid , quad necellariam haber exillenriam;Samma’, Ma gnificentia najas Nominis,86 Ptohibirio lefiioais ejusinde tovenit,qaia dorer de Tubllantia Dei,quo relpeâu,vel in qualignillicarione nulli creaturæ communicarut , ficut de eo Rabbininollri dicunr,Namen meum proprium mihi.

Reliqua ver?) Nomina omnia dorent de Attribnris live Ptoprie- Reling Dûtatibus, h.e. non de Tala l’abllanria,Ted de lubllanriâ proprietares vel f’ 5"attributa habente,propterea quad Tant derivata &alinnde defum- ’,pra; arque ideô cogitationi imprimant multirudinem, h. e. indu-cnnr ad c irandum exiflenriam proprietatam,quôd Te. lit Tubllan-tia,86 res Ëvenritia prçrer Tubllantiam. Hæc enimell natuta omnisnominis detivativi,ur doceat de te aliqua,86 de Tubje&0,cuiresillainhærer,licèt non apertè illud exponat. 04;me uidem autempet demonlltarionem liqaer,Deum non elle tale Tu jeaum,qaodalias res recipiar 5 hinc colligimas,qaôd Nomina derivativa 111T! 15-

ros MORE NEVOCHIMtribuantur Vel reTpeé’tu operam iplias,Vel ur dirigamur ad perfeâio;

nem iplîust PrOprerea indignatas fait R.Chanina contra eum,quidixit, Magne, Fortis, Tremende, (quemadmodumfitpmidimw c059.)quia illa epirheta indacunt ad credendum,Pr0prierares ellentialeselle in Deo,h.e.elle perleétiones in ipTo exillenree. a Et cùm maltalint ejusmodi Nomina Deo attribura,qaæ ab operibusiplius deri-vata Tunt,ideo multi in hane opinionem prolapli Tanr,ac li rot dif.rimeras habetet Proprietares,quar Tant ejus opera,à quibus nominailla deduCta Tant. Hinc promitrit Deas,Te ejusmodi lui noritiam 86apprehenlionem hominibus largiturum,qaæ illud dubium ex ani-

Euh-w. mis ipTorum rollar,cùm ait,In die illa erit Domine annela Nomen ejueanum,q.d.Q.remadmodum ipTe anus ell,lic etiam ana Tolum nomi-

l, ne tùm vocabirur,86 quidem rali, uod ranrum de Tubllantia ejus44’ Idoceatmequaqaam veto aliandè lit derivarum. ln Capitalis live13 f-Apophrhegmaris R.ElieTerlegimas , Antequam arum (Jet Mandat,

le. fille tannin; Deus Benedie’lue (’9’ Nomen ejus. Ex quo colligimas,quôd

Nomina iplius derivativa demùm poll crearionem Mandiinvenra-fiat 86 excogirata,id quad veriTsimam en; quia Nominailla omnia

A, i deduCta Tantrab a oribus ipliut in hac Mandi machinâexillenti-z e but. Nam li conkideraveris ellentiam ejus anicap&’fimplicem,fi-

fi ne allo opere ante crea ionem Mandi,nalltîm6i i L enies No.et mai derivarjj b . ed ana I Tolum Nomen pro” J , ellentif’i.

Notmn l- lia’ïdocem; llum aute’ininrernos ell: Nom ’ , nonlîti’De-gfigmhîgî rivativum,prærer hac unicum 704 He Van He,qao ell Srbem illudmePhomfch, bammepbornfeb, live Nomen expolirum. (mare cavebis, ne aliudNomina me in ptærer hoc excogites,neq; li a Tuperlliriolis 86 inTanis hominibas,MIMI? "fifi amaleta live chattas experimentales conTcribenribus,ralia audias,fa’ vel in Tcriptis eorum legat,illa obTerves,vel ii s aratis. Nomina ere-

nim illa,quæ elfingant,de nulla planè te dacent,8tramen vocaut’eaNomina (Dirinn),exillimantque illa lingularem reqaitere Tanana-tem 86 patitatem,86 virtutem habete miracala edendi ac faciendi.Vetùm illa omnia ab homine perfeCto non Tglùm non credenda’Jedne audienda quidem Tant. Nam nullum prorTas nomen vocatSolem bammeploomfib, præter hoc Terragrammaron,quod Tcribit’at.Ted non Tecundùm lirteras liras legitur. Sic enim legimas expulse, .

Nain-ms. in libro Sipbre, ad illam locum, si: benedieetiefiliie Ifraëlù,Coh Sic,l;.e.’ln lingue bar,Cah Sir,b.e.Cunt nomine expofito,quod in Sandunio (h.e.intemple H ieroTolymitano) proferturjêrundùm Stripturaonfimm; in Pro-vinm verà (h.e.exrta remplam) non nifiperpronomen vel rognomen 15mm

PARsI. CAp.LXI. i109(Adonaj le). In Talmud quoque Tcriptum ell 5 Cab Sir,h.e.cnnt sont. funSchem hammephoraTch. si dira,Cum Schem hammephoraTchfiveNomine Terragrammato,vel fine eo,eam eognomine [raffine (Adonaj)êdorer me dieere, Et panent N amen mei; Nomen Tc. meumgppropria.tune mihi: (h. e. Si objicias vel quætas,an debear Benediâio fieri petNomen ipTum,an pet Cognomenë quid reTpondendam lit, dorerame verba illa,1-:tponent Nomen mangée.) Sic itaque declararum ri biefi,Sobem bammepborafrb (h.e.Nomen exPolitû) elle Nomen quatuorlitteraram,86 illud Tolum fine æqaivocatione 86 homonymia doce-re de ellentia Dei 0pt.Max.,86 hac de caulla Rabbinos de eo dixille,in perlona Tc.Dei,Nomen meum appropriatam mihi.

Nunc exponam tibi capire Tequenti,quidnam impulerir illoe,quialia credant Nomina Divina,86 amuleta conficiunrë illiusq; qaœ-fiionis Tundamentum,cam omnibus ejus mylleriis ira exp icabo,a: nullum tibi dubium remanere poTsir,nifi teipfum libenter,ac flu-

. dia quali,decipete velis 86 Teducete.

C A p. LXII.2k Nomina fitmgrammnto qnndnm niiez.

Item de Mmine D E I duodecimœf quet-n’raginta dnnrnm litterarunu.

R Je c a p -r u M Divinam accepimus, ut Sacerdotes populo Num.e.z3.benedicant,86 quidem eum Numine Dei prout Tcribirar,quod

ell Schem bammepborafib,h.e.Nomen expolitam : Ted nulli hominumnorum etat,quo do illud ronunciatent,quâve vocali vel unicamejus lireram ell enr, an a iquas dagellarenr vel non,aut an literaaliqua DageTch tecipiatë Verùm Sapientes rradebantillad,h.e.m8*dum pronunciandi illud,anas alteri,neq; quemqaam de eo etudtbant,nilî diTcipalamalignam ac idoneum,86 Temel in lèptimana.Meâ autem Tentenriâ,illud,quod dicunt,Nomen quatuor literaient tra- InKiddufchindebant Sapitnter filin (r difiripuliefin’r jèmel in eptimanamon Tolum de ”*fi”7ll

prolariane 86 pronunciatione ejus intelligendurn,Ted etiam de ta-tionibus,ptoprer quas hoc Nomen Deo appropriarum ell,86 de my-lleriis Divinis, quæ Tub eo latent.

Prætcrea fait quoque apud ipTos Nomen duoderim literarnm,qaod Nomenduado-Tan &itare inferias erat Nomine Terra grammato. lllud autem,ptour a?" kWÜW’mihi quidem viderur,non etar unicum vocabulum,led duo au: ais,

no MORE NEVOCHIMqua: literas habebant duodecim. Utebanrur eo pro nomine Terra;grammato,quariescunque eis in leë’tione illud occurrebat,quemad-modum nos hodie pro eo legimus Alepb Daleth, (h.e. nomen Adonaj).Verùm fine dubia magie empharicum erat,86 aliquid magis linga.lare lignificabat Nomen illud 12..litetarü,quàm Nomen Adonaj.Neq;denegatum Taitillud ulli unquam ex liliis Sapienrum,Ted docebantquemvis,qui id diTcere cupiebat, quad non Taciebanr in NomineTerra rammaro: nam non docebanr illud,nilifilios 86 dilcipulosTuos emel in lèptimana. Cùm verô nomen hoc diTcerent reme-tarii quidam homines,86 en dogmata fidei corramperenr,licar cai-vis imperfeao aceidete Toler , quando vider tem aliter le habete

cnrueultntuno quam principiô li bi imaginarus erat,rùm 86 illud inceperant occul-fü’"? l tare,neque ampliùs id doCebanr,nifi modellos 86 verecundos ex Sa-

cetdotibus,ar eo benedicerent populo in Sanâuariosquia jam de;lîerant pronuntiare Schem hammephorafrb, h. e.Nomen Terragram-maton, itidem pr0preruabuTum 86 pervetlitatem bominum , lieur -ajunt: Ex que marteau e37 Simon juflw, refiârant fiatrer ejus Sacerdaterbenedieere eum Nomine (Terragrammaro Te.) : fed benedirebant monN omine duoderim literarurn. Item : In printipio ralvie tradebanr Nomenduoderim literarum,jèd ex quo maleiplirati fient bominerprafiemptuofi é-fafluofi,qui illud didirerunt,tradiderunt illud tantùm modefiùé’vereeun-des in Saeerdotio,qul illud abfiorbebant val eeleri’rer domurmurabant in me-lodia flattant [notum Saeerdotum. Dixit R.Tarpbon , Afiendi aliquandopollpatrem meum infieggejlnnz,é’admovi aure: mena ad Samdotem,ac nu-divi quàd abfirlzeret illud in melodiafiatrumfieorum Saeerdotum.

NMWHMË’Æ- Fait etiam apud Veteres Nomen quadraginta duarum lirerarurn.1533:?" Il Cui vis autem lanâ mente prædito norum ell,qua ginta duas lite-

ras neqaaqaam palle unicam ranrum vocem con etc. (mare li-ne dubia fuerunt plates voces,conllantes uadraginta duabus lite-Q. Neque dubium ell,quin voces illæ aliquid lignificârinr,qaodappro inquare Tecir hominem ad veram cogqitionem ellentiæ DeiBene iâi,Tecundùm eum modum,quem declatavimUs. Plates au-

. ’ tem illæ voccs N amen vocabantur,quia de ana ranrum te docuerunt,lieur alla Nomina propria: multiplicabantar autem ad melipremrei intelligenriam. Res quippe unica potellproponi 86 explicarimulris verbis. Illud verô,quod docebarur,non erat Tolum pronun-tiario nada litetarum,fine alla rei imprelirione, Ted etiam (quad ob-Tetva) domina rerum,de quibus voces illæ docebanr. Neque un-quam Nomen hoc 42..literatani ,vel Nomen 12..literatum , vacan-

PARS l.CAP.LXll. 111rut Schem bamrnepborafib : Ted Schem bammepborafcb vocatur ranrumNomen illud Dei approPriatum (Tetragrammatonfi.), lieur declaranvimus. Duo ramen illa polletiora fine controverfia Sapientiam ali-quam Divinam docuetunt,quod inde probari porell,qaia de eo Ma-gillri nollti dicunr; Nomen quadraginta dnarum literarumfiznllum à.fanaifiratum camer]? tradunt illud nzjîei,qul vereoundue ell,quijiat in mediadierum fioorum (h. e. mediæ æraris vira),qut’ nonfarilèirafiitur,qui nonlnebriatur,qui non ell olojlinatus (et pertinax in maliefnie marronné cujusferma ell placidue à manfitetue eum creatam. gallican, autem illudfiielzat,reverenter [méconnût rafle ac relligiorè olofervabatjefitperù babebatur obn-

rue,lnferù defidemtuo,(h.e.Dlil Hominibusque charus erar 86 acce-ptas), omnibus oreaturie terrorijn domina é- eruditione fila confirmant,(de verba ad verbum,Doarina ejus confirmaturin manu ipfiue),ntriueq,tandem Mandi , bujue prefintie à futuri haret. Haétenus Talmud.Quàm pauci veto Tant, qui verum horam verborum TenTum 86Tcopurn real: percipiunt ! Plerique enim exillimant , de literietanrùm 86 earam prolarione hoc intelligi,nequeiquicquam aliudhic latere 86 exponi,Ted pet Tolas illas literas ad cognitionem Tub-limium illorumMylleriorum perveniti, qualitatibus item ac do.tibus illis,quarum Talla mentio,ad illas ranrum addiTcendas opuselle. Verùm certum ell,illa omnia nil faille,nili expolirionem rerumDivinarum , 86 ex illorum numero , quæ vocanrur Areana Legn,lieur ex liraimus. ExPolitam.eriam ellinrercæterain Libris,quicompo ni Tant de Sapientia Divina,quôd hujus Sapientiæ,quæellAp rehenfio IntelleC’rus agentis,nemo poTsit obliviTci, quad hisverbis li gnificatur , In ejue manu doflrina ronfirmatur.

Polleaquam autem farui 86 mali quidâ homines ea,quç de Tapra-diâis nominibus adduximus,inveneranr, anTamindeplura men-dacia componendi atripuerunr,literas aliquas pro lubitu in diffic-nem unam colligentes,ac nominibus perTuadentes,illam hoc vel il.la modo Tcriptam sur diflam,ralem vel talem habete operationem86 elleâumMendaciis his ira ab illo bominum genere confiâis,cœ-pemnr illa in cettos libres referri,qui Cùm ad manas bonorum alio-qui,Ted nimis credulorum Virorum,qui Tolidam non habebant ja-dicium inter vetum 86 TalTum dilcernendi , pervenillent , 86 ab ’illis inter Hermine Tua allervari 86 achonditi Tailleur, fimplices po-lleri illos invenienres , fidem eis’tanquam veris adhibuerunt, 86pro talibbus Ïëccperunt, juxra id,quod Salomon ait, Slllltlrô moût C-J’IOV.!4..15.

mm ver o. . Vetùm

112 MORE NEVOCHIMVerùm digreTsi fumas à laudabili nollro propolîto,86 à TabtiliTsi-

ma nollra T pecularione,ad res, uod cuivis Tyroninotam,fi1riliTsi-mas 86 ineptiTsimas : cui occa ionem ptæbuitid, uod’de Nomini.bas Dei 86 TenTu illorum,quidque de illis valgus lentiar 86 Tciat,di-ximus. Ogare ad ea,quæ antè jam monaimus , reverror, quad Te.omne Nomen DE t lit derivativum ab aliqua opere,eXCepro Schembammepborafrbfeu Nomine Tettagrammaro. Necelle autem ell,urin peculiari capire adhuc loqaamat de alio Nomine’;videlicet Ebjebafoberebjeb, h.e.Ero qui en; quia 86 illius explicatia facit ad Tubtilemillam,quam traaamus, Tpecalarionem , Remorionem Tc. Ptopriera.

tum corporaliam. ’C A P . L X l l l.

Oèflrwnt nonnulln ad id, quad Mafia dixit,gland ell Nomen ejnr .9 Item,de Ejeh nfcher

Ehjehfnhulclanddnj.N r a qu A M ad iplam explicationem Nominis Ehjeb afin"

l ebjelo accedam,præmittam prOpoliriOnis loco aliquid de eo,Exod.3.r3. quad MoTes dixit,Et dirent mihi,quod ell N omen ejus .?quid tùm refionde-

60 en? quomodo Te. illa quællio convenerit huic negotio,ut MoTesuæreter,quid libi ad illam reTpondendam elletË Equidem quad

Exod.4.!. i idem dicirur,Ipfi verà non oredent mihi, [cd dirent, Non apparaît tibiDeue,de eo certum ell,qaôd hoc paâo deceat alloqui eum,qui glo-riamt de Pro heriæ douo,donec probarionem adduxerit. At illudnonnihil diflicaltatis haber. Nam li res ira habeuprout ex litera-tum cortice ap aret,quôd Nomê Dei Tuerie id,quod [Traëliris dicetedebebar,nece ariô Tequitur,vel [Traëliras illud Nomen jam Tciville,vel" nua uam prorTas audirum illis faille. Si jam Tcivetunt,nullamiplis pro arionem artalilTet,licèt indicâller,qaia illi æqaè ac i pTe il-lud Teivillènt. Si non Tciverant,quomodo probavir elle hoc NomenD a i,li Tcientia Nominis probationis loco i pli inTervire debait? ln-

Exod.3.t6.xs. Taper, poquuam Deus Nomen hoc ipTum docuit,dixit ei,Vade,6on-’ - gregafeniom Ifra’él, é’ obedient "rima .- 86 relpondir ipli MoTes,86 di-

’xit,Erre non credant nn’ln’,neq7 radient voeetn meam; cùm ramen Deus i-

pli jam dixillet,Audient votent tuam.Poll.hçc dixit ipli Deus, giflai [ne.el’l,quad efl in manu tua .P rejpondityirga 86C.

030d ergo tibi ad Tolutionem 86 explicatianem Tciendum,id jamexpo-

PARS I. CAp .LXIII. 113exPonam. Nôfli,quanrum in remporibus illis invaluetir Hærefis 1* ZabailtarumÎ Zabmm,& quomodo omnes propè in univerfum homines,no.n- Le? ’ mmnifipaucis excepriældololarriæ. addiâi funinr, ira. ut Rallier 8cginibusfirns illis feccranr ,omncm virrurem divinamSc Fpirima- Memphç. p43:lcmadfcriberenr. Erqnivis tùm compati: vol gloriabarur,quèd no- à". "ï"- "M"vum argumentera 8C novamprobarionem invenerir, quôd fi: Deus m Brfuper hune Mundum univerfum, ut Abraham: vel gloriabatut,quôd defcenderir fuper ipfum fpirirus fiellç vel Angeli alicujus 864:.Verùm qui gloriarenurde Propheria, dicendo, Deum feerun loquu- 4"" Malheur,-tum erre, 8: ipfum aniline, de nulle unquam auditum fuir aure Mo- ;"gzg’cg’â’! É-

fen Doâorem nofirum. Nam quad de Parriarchis le imus, Deum eum. en; 1°:ad ipfos loquurum cire, 8c eis apparuifïe, id alium [en nm haber, ac quam!!!-proprereare non deber feducere. Nufpiam enim illud fenfixm Pro.-phericum habete reperier, ira ur jubeanrur daman: ad filios homi-num, aurin viam ces dirigere: nec unquam invenics , quôd Abra-ham, vel Ifaac, vel Jacob, vel aliquilaliue ante ipfos dixerinr, Dixitmihi Deum: xcfaciatümel nonfaciatù, vel, Mifit me ad var. Ni hi! minus.Sed faims en: ad i [os ferme Dei in eo ranrùm, quod ipfos foinsfpcflabat 8c animait , h.e. de eo,quod perrinebar ad iplbrum perfe-flionem, 8: ad fignificandumillis ca, quæ ipfia facienda crane, velannunciandum id, quad ipfis 86 femini illorum evenrurnm erar.I fi verô infliruebanr homme: [nos par modum fpecularionis 8::Æfciplinæficut nabis declararur,cùm dicirur, Etnaimmgumfecerum Gcnclïrz.y.in chaman. Cùm ergo Deus M06 apparuifTer, &ipfi in mandarindediflër, Dt fun nomine morulas alloquererur, hancrjue legarionemapud ipfos expcdirer, fiarim apud fe cogiravir, illos ante omnia pe-tiruroe, ut rober, Deum cire in hoc Mundo; deinde ur oflendar,feab illo milan] 8c ablegarum cire. Omne: erenim homines , aucis

uibusdam exc ris , nefciebanr tùm remporia , Deum e e : fedumma ipforum. peculario confiflebar. in contemplatione coulé» ac

virrurum &opcrarionum ejus, neque ulreriùs f: exrendcbar. ro-bus fenfibilibus abflrahi fe non pariebantur , neque parka: fue-runr perfeâioneinrellcftuali. Proînde docuir ipfum Deus (bien.tiam,quamîpfis rraderer, 8c quæ ipfis perfuaderer, Deum elfe, No. Nom» l?"men fa. hoc Ebjeb afilm Ebjrb. En: autem hoc Nomen derivarum àverba. Bajab, quod fignificar Eflënriam vel Exifiemiam 5 Rajahenim fignificar Eflè vel Exlflcre:[perinde enim efhfive dicas bajalJ,fivenimu,nam hæc duo funr fynonymaJMyflerium verè ejus omne la-rer in irerarione vocis ejusdcm , quæ lignifiez: Exiflenriam par

Enfiana

114. MORE NEVOCHIMmodum arrriburionis vel prædicarionis. Nam pronomen relati-vum Afilm comme: in f: mentionem Anriburi alicujus inhæ.remis fibi,(efl enim pet fe imperfeâum tèmper, 8,: norar aliquid

liud ei adhuc conjungendum , fieu: Aldi apud Arabes), 8C po-rum cil Nomen primum , quod Subjeai vicem fufliner Ehjeh

En. 8c Nomen fecundum , quad Acrriburum ejus efl, iridem vo-catur Ehjeh En, vox plané in fubflantia eadem eum prior-e; quafioflendere veller, Denominatum five Subjeâum 86 Attriburum n.num idemque cire in fubflanria , quodnihil aliud cil, quam quadnos dicimus, Deum exifiere , fed non pet exiflenriam. Quatre ex-plicario &expofirio illius 1:72ij afilm Ebjeb efl, Hannimu afi-be’r [nebannimu Exifiens qui efl Exiflens , h.e. i5 qui necefTariô exifiir.Hoc enim efl, quod probare 86 demonflrare debuir , Deum cireEn: neceiTariè exiflens , neque unquam vel non fume , vel non fu-turum cire, fieu: hujus rei demonflrarionem aferam.

Poflquam ergo Deus Benediaus ipfi (Mali) oflendir ratione».quibus ejus Exifienriam probarer apud Sapienres pofpuli fui, per-gir , 86 dicir ad eum , Varie à tangage finie": . ac rmuli ei pro-mirrir , quôd i (nm inrelleâuri finr , 8c ab illo accepruri id;

uod notum i E fecir , lieur dicieur, Et dudit"! votre: mm. Mor-fle: itaque re pondit ei ç En, credo equidem, ipli): credizuro:quèd fit Deo: , 8C hoc recepturos , propret rationes iflae intelle-âualee , Ted uam eis probarionem afEram , quod hic Deusmi-fait me îAd oc ergo probandum,datum ipli ef’r poflea fignum.Ex quibus omnibus apparer, fenfum illius quæfitionis , Qui! :5Nonne» ejus f hune cire, Qui: efl ille, à quo exifiimas te miIÏumcire? muid verô ira cloquirur, 8c hie verbis quæflionem for.mat , mari eflNomen arum ? honoris caufsâ faâum efl. Perinde

’ enim efl ac fi dicerer ,Exifienriam 8c Verirarem ruam nemoigno»

thnjAnScHAnnai

Exodgaq.Ech4,z..

rat, fi verô interrogarus fuero de Nomine rue , quid-ipli: de hoc No-mine ruo indicabo? [raque honoriscaufsâ noluirMofes ad Deumdieere, cm: quosdam, qui exiflenriam ipfius ignorent , fed rejecitignoranriam illorum in Nomen , non in id, quod par Nomen intel-

bgirurôc fignificarur; -Sic Nomen duarum lirrerarum in!) W defumprum cil ab Acteu-

nirare exifienriæ ipfius. iScbaddæj derivarum cil a de fuîficiem: ut , Et fubjbrmia en:

daijam faficiem ipfi: 5 Sabin aurem idem valet quad Afijnr .- ur,’aberrent Œi jam 5 ac proinde fignificac , au] fifiùicm m, quàd

PARS I. CAP. LXIII. u;Deus fibi fuflîciat , neque opus habeat exiflenriâ alîus alicujucEntis , aur ur ab alio confervetur : [cd exilientia Dei (ibi ipli (a.

la fufficiat. .Chnfin derivarum efl a Potentia 8: F artitudine : ut , Vechafon Et C u A s in.

fouir velutiquercw. Amos 1-9-Sic Tzur Nomen cil æquivocum , lieur alibi id expofuimus. T z a R. tIra ergo haâenus declaratum tibi cil, Omnia Nomina Divi» "mua

na aliunde elfe deduâa 86 derivata , val elfe homonyma , utTzur, id quad verifsimum cil. Nullum namque Nomen cl! D a r,quad non fit derivatum ,præterTerragrammaron, quad efi Srbenrhammepboraftb Nomen expofitum, de nulla alia re vel reprieratedocens,nifi de EfTentia D a 1, de cujus rationehoc efl ab olutè,quadperpcruô a: neccflariô exifiat.

CA p. LXIV.Qytmadùdimtur N o M E N D E nef

GLORIA Der. 1SCITO , NOMEN Bourru quandoque fignificare fo-NûmmDIl

lumk 8c nudum No M a N: ut quando dicirur,Non aflùmerN o. Êuidfg’ifi’mx0 4.0.7.u z N Do M 1 N r D a r me» vunum. Item, fait" expreflêrit Naïcvit 14 w

M a N D a M I N l. Et fic fæpifsimè. (Mandoque veto lignifi-cat Efrenriam 8c Veritatem ejus: ur, Et dinem mihi, quad cf! N o-Exod.3.r;. ’MEN ejus .? Interdum ufurpatur pro V a R a o D E r ,ita ut,quan-do dicimus N a M a N D a r,idem valeatquod Verbum D a r, aurSermo D a r: ur, gaga N o M a N meum in media ejus, h.e. Verbum fixoient;meum , vel Sermo meus in media ejus, quia le. illud en: infinimen-tum voluntaria 8c beneplaciri mei , ficut explicarurus fum in ha. ,

monymia vocis Angelm. Pin-M6-Sic pet GL o a 1,4 M Do M l N r fignificarur nonnunquam G L o a uSplendor aliquia crearus, quem D E u s quafi prodigii vel mira- Dû; 1. N Iculi loco ad Magnificcnriam fuam ofiendendam alicubi habitue? www.fecit: ut, Et ’balzimvit G L o n r .4 D o M r N 1 faper monte Sinaj du Exod.a4.r6.obtexir eum. Item, Et G L o a 1 a D o M I N r "pichet hibernau- Exodv40-3f-hm. lnrerdum aurem eo iridem fignificatur Elfentia 8c Verirasejus : ut Cùm Mofes air , Monflra mihi quafô G L o x 1 .4 M tMm,Exod.33.rB.qui pro rcfponfo audivit , Non videbit me homo é river : ex qua lbid.v.:.o.appairer, G L o a 1 a M,cujue menriancm fccit , nihil aliud elfe

ira MORE NEVOCHIMquam Eiièririam Dei,quam honoris caufsâ G L a a r .4 Mappella-

Exod.3.r;. vit , quemadmodum fimilirer expofuimus illud , Et dirent mihi,quodefiNomen ejus 5’ œiandoqs pet GL a ru or M intelligimrLoru,quâhamines 86 reliquæ creaturæ Deum afficiunt 85 celebrant, (de verboadverbum,Magnificatio omnium bominum &c.) Vera quippc ejuslaus 86 celebratio (Heb. magnifioorio) cil Apprehenfio magnitudinieîpfius. Œicunquc ergo apprehendir Magnitudinem 8c Perfeétia.

W10 m. nem ejus , magnificatipfum pro menfura apprebcnfionis fuæ. Ho-me Deum "W ma autem Talus magnificat lpfum fermone 8c verbis , quibus doce-3’"fic"’ re patellid,quod in [meneau fuo apprehendir, 8c aliis fignificare.93mm IM- Ea,quæ non habcnt Apprehenfianem,ut filenria,(b.e.Lopider,Memila"mm Dm" de.) illa magnifiant Deum ,dum per naruram fuam docenr de po."khan tenria &fapientia ejus, qui ipfis dedit exiflenriam; refpeau nem-

pe eorum, qui illa contemplantur 86 confiderant, five illi faculta-tem loquendi habeanr, (utbomimr), five non habeant, (a: flairera é

Lingot Homo intefligentiefeparate). Arque fic larè admodùm hune ufum exrendit"il"! "ma"?! Lingua Hebræa, 8c l’ermanem artribuit eis quoque, quæ non baaben: Apprehenfionem, quafiilla Deum laudarenr, 8: hoc vel illud

rfilm4540. dicerent, ut, omnia Je me; dirent,Dominequùjirur tu ? 11bi afribuearrribuir, quafi ipfa hoc dicerenr, quia fc. illorum narura 8: confide-ratio in homine illam fidem 8: vocem producir, 8c quia ex illis fei-rur hoc,(Nuüam Je mofimihm) : ac propterea hoc negorium voca-tur Gloria, (dum Maximum éfermone Garantie faiuut,ur hombre: Deum

1153.6.3. glorifiant): agrion a? omnr’crmagloriâ ejus , h.e. Plana à! omnia temJurys. lande ejus. Nil enim novi efi,Laudem vocari Gloriam: ut, Dm Do.trama». Mina Deo "fin clorions. Item , Et in temple ejw omne: dirontgloriam.

Br fic frequenrifrimé. aTu ergo vide, uthujus vacis homonymiam diligenter ablërq A

ycc , 8c in unoquoque loco in ver: ac genuinafignificatione accipiao. Sic enim ex

multi: dubiie libera.berk.

PARS I.CAp. LXV. 117C A p. LXV.

In quo explication Homorgmia vorâorü mais, un

Amar E5 Dibbcr, h.e. Œixit, ’06! Laquutm a? :

fjoflenditoir, quàd de DE o ufizrpata,fimperfigmficent Volumortem Q5 Bene-

plantain).P O s r a A (La A M ad hune gradumcagnitionis vetitaris pet-

venilii ,ur fcias, Deum Benediétum exiliete,fed non p. exi-Rentiam selle Unum,fed non pet Unirarem : non exiflimo opus ef-fi, ur tibi cxplicetur, qua ratione Sermo vel Loquutioà Deo remo-vearut 5 inptimis Cùm unanimi confenfu rata ens nafita affirmer,Legent Je "coram, cujus allertionis nullus alius Fenl’us ell,quàm Ser-monem, qui Deo artribuirur, elfe creatam. Arrribuirur autem Deoipli Serma,quem Mofes audivir , quia Deus illum creavir 85 inno-vavit , fient creavir reliquas creaturae, de qua re plura dicenrur, Cùm fanny, 35,agemus dePrapheria. mon itaque Sermo Deo arrribuitur, id eo- Sermo qui n.dem modo lit , quo ipfi artribuuntutaliæ proprierares, ab aliis ope. tiam Deo ami-ribus,quæ nollris fimilia funr, defumptæ, 86 erudiunrur mentes no. 1mm"-firæ, uod lbientiam aliquam Divinam Fraphetæ allequuti fint 8cappre enderint, Cùm dicunr , quàd Deus eùm ipli: loquumfit , vel, botau: illud dixerir; utfciamu: ea,quæ nabis ab illis communicanrur,non cetebri iplbrum elle figmenta 8: fomnia , fed à Deo 0pt.Max.profeéta , fient explicabirur, 8c ex parte’alibi jam eXplicatumeli. Env-46-

Hujue capitis [capot &inrentioefl docere, duoilta verba,D!lzber 9:7 à ont:8: Amar, h.e. Diane de Loqui,homonymus dici. . . v Wüfizmfiwm

Primo enim dicunrur de Sermone,qui Linguà fit: ut, Mojêr jedab- Exod.l9.l’-

ber logeur". Item , Vajomer Et dixit Pliante. 5104M-Deinde dicunrur de te aliqua cancepra 8c formata in Intelleâu,

neque Sermone externo prolatâ : ut Veamarri Et dixi ego in torde meo. Ecçl-z-Iî.Item , Vedibbarri Et dixi in corde meo. Item, Et rortuum iedabber la. 3quam. Item , Tiôi amat dicir cor meum. Item, Vajamer Et dixit Ejàv pommai,

in torde fin. Et fic frequentil’sime’. Gen.z7.4ï-Tem") dicunrur quoque de Voluntate: ut, Vajomet Et dixit [e per- z.s:rm.u.re.Î

ou arum bovidé»: ; petinde enim ell, ac fi diceter, Et voluiroccide-te eum: vcl Cogiravit feeum,fe illum accifutum. Item,Au atlantide»- Exodz.r4. a

NuquJo.élira enfle Deo

ami mon

ne MORE NEVOCHlmdam me amer dicir? fenfus enim cll , An vie me aceidete ? Sic,VajometuEt dixerunt rom mm ad lapidondum m , &c. Omne Amar 56 Dilalwr,h.e.Omnis Sermo (et Loquurio,quæ de Deo dicirur,el1 ex alterntta dua-rum polleriorum fignificationum, h.e. vel eli cognamen Volunta-ris 8C Beneplaciri ipfius, vel ell cognamen rei alicujua, quæ à Deointelligitur. (mati dico, (Je cognomen rei alicujue,que à Deo intelligitur,ira intelli go, fignificate rem aliquam,quam Deus Intelleé’tui nolltoinfundit , five jam illam nabis notam faciar pet vocem aliquamcreatam , five pet modumaliquem Prophetiæ : nequaquam autemqualiDeus Benediaus literie 86 voce ureterut, vel animam habe.ter, cui quædam palle nt im rimi , qua: in fubllantia ipfius finr ad-ventû St accidenraria. I a erenim omnia ipfi arrribuunrur , fient

teliqua nomina 8: attributa. iOgando fignificanr Volunratem 8c Beneplacirum Dei verba illaAmarôc Dibber, h.e. Dicere 86 Loqui , tùm iridem aumônier 8C pet fi-milirudinem ira dicunrur, ut in ptæcedenribue declaravimus. Œiaerenim flamines non allequuntut in principia cogitationis,quamo-do tes aliqua fieri pafsit par folam volunratcm, "lied necelTe ell , utqui aliquid vulr fieri,id vel ipfemer faciat,vel aliis faciendum ptæci-piat: ideô adfcribirut Deo, quôd Jubeat tem aliquam elle, quam elle

’ Vulr,dicirurq;, quadlpfe julÎerir aliquid elle, a: flatim fiierir, pet

T) DicereDei, in HijloriaCreationù , m-toliigieurdeVo-lunure Dei.

l Plâhn.33.6.

jolïa4.1.7.

modum fimilitudinis ab operibus naflris , 8C quia hæ voces quoqueVolunrarem fignificanr, prout explicuimus. Sic quariescunque inopere Ctearionie occurrir, Et dixit, idem valet quad Voluit, aut Dole-üatue cil, id quad norifsimum ell , 84 alii quoque ante me jam mo-nuernnt. Ogàd autem illa Dicere in opere Crearionis inrelligendafinr de Volantote, non de Sermone, inde demonllraruts quia Sermo,quoaliquid ptæcipirur 86 mandatur, neCelTatia ditigi deber ad En:quodpiam, quad illud mandatum porell rccipete. Tùm autem nul;la Enria adhuc fuetunt :undefequitur,i11a de fola Voluntate elfe in.relligenda. Sic quad dicirur, Verbo Domini eœli aurifient, idê cl! eumeo,Etjpiritu orie ejus omnie exercitur torii. Œemadmodum enim Or ejue,8c Spiritm ejus funr meraphorica: ira quoq; Sermo 8e Verbum ejus funtmetaphorica,& fenfus efl,quod exiflant pet ipfius Volu maté &fen-têriam,id quad nullus Sapientû nollrarü paullô celebtiorû ignorar.

Cærerùm non necelTatium elle arbitror, ut probem, duo hæc ver-ba, Amzrôc Diner, in Lingua HebtæaelTe f nonyma. 1d enim velex unica hoc diâo, in quo conjungunrut , aris fupetq; liquer , Ipfl:oudivitomnio imre dieu Dominique dibberloquutmfl. I

À V. C A P.

PARS l.CAP.LXVI. 119C A P. LX V I.

911507720410 Tabula Loge? dicunrur [criptæ Di-

giro DE 1,86Opus DE r.E a in u s a ud Mafen, Et Tabula mon opus DE 1, cujus di- Exod.3r..ts.

l, ai fenfum en; exillimo, quad ellentia ipforum etat natura. Ç" Tflbühis,non arrificialis. Omne: enim res naturales vocanrut OpueD E r: 15g; 33":"

ut , Ipfi viderunt opus Do M r NI. Hinc pollquam David mentio- meoïwnem fecillet omnium ferè rerum naruralium, plantatum, anima-lium,ventorum,pluviarum, 86 aliarum fimilium , concludit tan-dem , Q9»: mura [une open: tu4,D o M r N E .? Et ibidem paullô Pfil.ro4.z4.antè longé excellenriùs , Cedri Libumm que; plantait ; de Ccdrie lbid.v.rs.Libani inquiens , quad à D a o plantaræ finr , proptcrea quôdellentia ipfatum erat naruralis,non arrificialis. mû rarioneinrel- Car Scripznraligendum quoque illud, quad dicirur , ErStripruru, Striptura D t: l. E D; l?

. . , . . . xo 32.16.Item , EtSmptura D 2 r errer: ubi aperte Scrrprura alla Deo arrri-buirur,quemadmodum etiam in alio loco, ubi dicirur , Stripw digi. EXOd-fl-ïgito D a I. Et DigittuD E r hîcnan aliter fumitur quam in illo, Supra 1161.8.4-cœlo:,(qui fiant) opus digitorum Morum. De his autem (Cœlir) conflat,quad pet ri Dicere Dei creari finr , fieu: dicirur, Verlao D o M r N r Pfil.33.e.rali and fiant. Que ex illis apparer , Scripturam accommoda-re Verbum Direndi, adexillentiam, produâionem vel creationemrei alicujus :86 eflënriam , vel fubllantiam illius rei , de qua dicirur,quôd fit faâaper Verbum, dici Opus digiti; ac proinde illud, Stripmdigito ne r, idem elle quad Verbo D r»: r; 86 Verbo D a r,idem quadVoluntate à Beneplutieo D r I. Onkelos hic à vera 86 genuinaexpofitione recedrr. De verba ad verbum enim reddit , Scripraadigito D a r , pet Digiruni, intelligent aliquid exrernum relarumad Deum , 86 73 Digito DE r capiens ficur illa, Mon: D o M I N 1,Bandits D o M r N 1 a to Infirumenro trempe aliqua creato , quofculptæ fuerinr Tabu æ Voluntate D se. muid autem ipfum adhinc interpretationem petmoverir, nefcio. Sanè longé farina fuif- i(et , fi dixilTet , ubnmmru dadonoj Et Verbe D o M 1 N 1, fient di-cirur , Verôo D o M r N r torii aurifiait. Nam anlnon æquè velmagis admiranda efi cenfianda Scri tuta lirterarum in Tabu-lÎS a quam exificnria fiellarum in mamento Ë (memadmo-dum ergo bas non et infirumentum aliquod in cœlo colloca-vit 86 exillete facir,fi;d par primam [uam volunratcm: fic qutèque

120 MORE NEVOCHIMScriptuta illa lcripra fuir par primam ipfius volunratcm , fine aliqua

Mou. aux. infirumcnto. Nôlli , quad in hune fenfum in Mlfibna legirur; De.tem m trenefimt inter refirent 86e. 86 ex eorum numero quoque ell-

Ser’qmm To- Stripturu "moulurant; ex qua collliâimus , extra controvetfiam 86 inMW" ’37 ’x confello apud omnes lemper fui , Scripturam Tabularum elle li-:ÊZZW cm. cut reliqua apera Crcarionie, quemadmodum in Mifrlmu expo.

luimus.

C A p’. LX V I I.

[n quo explieutur verbum tu? Schabhar Gogh-i7111356 En: Nuach fluanfiquzewt.Il a M A D M o D u M verbum Direndi inomnibue fax die-tum Ctearionis operibus translatum ell ad Voluntatem

Dei, dum diâum ell, Vajamet Etdixit: fic ufurpatum ell verbumSchabhatmiiefrere, Ceflure, de die Sabbarhi , quia in eo nihil ctea.

Cancan. tum fuit, diaumque ell, Vajilchboth Et quierit rei «fait die jèptirno.- Nam, DefifleteàLoquendo , etiam par verbum Schubbut exprimi-

lobez-r. tut: ut, Vajilchberu Et quieverunt , refidrunt ne: viri illi rejponderejale. Item pet verbum Nuarb Quielcere. Nain quando dicirur,

r.Sam.zy.9. Et loquuti flint 4d Nubulferundùm omnia verba i114 in rumine Davidie,vajanuchu (9* quieverunt, ejus fenfus meo judicio cil, Subflirerunt, De.flirerunt, Net quuurifurit umpliùs, douer rejponfimt oudiverunt. Nam nul-la præcelsit mentio Laboris aur Defatigationis , aclicèt defarigatifuillenr,alienum ramen fuillèrhocloco verbum Natal): led natta.tut, illos orationem luam verbis placidis 86 lenibus , lieur videre en,concepille, &pollea filuille, h.e. nihil ampliùs dixille vel feeille,quadjute Nabalem ad ràm fidutum 86 inhumanum teljpanlum pet-movere potuiller. Scopus autem natrationis illius e , exrtemamforditiem 86 turpitudinem illius hominis revelare.Arquejuxta banc

EXOd-IOJI- fignificationem diflum quoque ell, Vaijanach Et requievit (h.e.celïlavit loqui) die fiptimo. Sapienres ramen.naliti,ur 86 alii Interpre-tee,in fignificatione Swefrendiexpoluerunr, illudque ad opera Deiretulerunr. Sic enim expanunt: Et quiefcerâfieit Mundum fiium, vel,Et quievir Mandat ejus in die fiaptimo, h.e. Et ce avir creario, vel , Cella-te fecit creationem in die illo. Follet etiam elle ex Quiefientibusprimiîredirait, vel ex Quefientibue terni, 86 idem eum [1’313 Hinniutb,velun!!! Hinobab,Reliquir die leptimo omnia Entia in eo loco &fla-tu , in quo tùm eranr, 86 in quo nunc font, ut [calus fit 5 Unoquo:

PARSI.CAP.LXVll. 121que die è lex præcedentibus,innovara 86 creata elle quædam Entiahujus rerû Univerfiratis,quam oculis nollris confpicimus : die vetoleptima omnia reliéta ellein hoc flaru,quonuncappatenr. Nequehaie expofiriani obell,quad forma vocis non fit ex forma ?iefien- Atium P: vel Lumed. Seimus enim,quanta anomalia 86 confu ra fit in Confiifio verbo-illis verbis,Defe&ivu inprimis 86 Quiefientibiu; ira ut propret ratio. Â’Z’WË”nem 86 analogiam Grammaricam lentenria nolira,tanquam im- 11,552. mg"pettinens 86 abfurda,nan fit rejicienda. Cui aecedit,quèd confier,nos hodie Linguæ nollræ non ufq; adeô petites elle,86 mados acratione: uniuscujusq; linguæ elle varias 86 multiplices. Invenimusquippc hoc verbum in fignificatione Ponend’ Hotundi,quoque infatma grgefientium Ajin,h.e. lecundâ radicali . , Et proparemr ve- ZachJ-ILhinnicha étrolloeeturilzi. Irem,Et non permitrebat ave: tæli lanuach filma-Ho.federefiaper eor. Et hûc meojudicio referendum ell quoque illud,Qi4 Habac.3.16.

anuachjèdelvo in die ungrdlie. v .Quod veto arrimer verbum Noplmftli,quad tanquam æquipollensMules alibi adhiber,ubi air,Et indiefèptimo quievit vajinnaphalch,il- Exod.3IJ7-lud formarum ell à nomineNepbefibAnima,cujus Homanymiamjam expoluimus,86 inter alia quoque Intentionem animi 86 Volun-Pflr-ï-W-Mctatem figuificare diximue. Senlus itaque illius vocis erir,Etperfea4,4d finem perdufla,4bfolum crut omni; zpfm: volunmgomne ipfim benepluri-mm in die feptimo.

C A p. L X Il X.In quo explicutur diéîum illudthlofophorums

Deum elle lntellcétum, lnrelligens,&r

- Q Intelligibilc.O s T r pratritum illud Phnlafophorum de Duo 0pt.Max. Paris il? Intel-axiama : Deum ejfe Intelleflum, Intelligengè’ Intelligibile, à" tfla

tria in ipjo (fié 611mm, mg, multirudinem eficere. ln quem lenlum nos 5gb],-quaque jam pridem in magna nollro Opere Talmudico lcrtpfimus,principaleLegis noflræ fundamenrum,86 primarium ejus articu-um e e,qur)d Deuejit aniu,nibi14,fibironjunâum babeur,h.e.quad nih il

fit æternü prærer [pfum lolû,ac propretea de lplo dici,Cbuj Vivons,vel Vivus Dominus,non Cbe ViraDomini,(jîeut dioirur,Che Ph arao Gencfiauy.l’itd,h.e-pervirum Pharuom’r ): quia Vira ipfius n0n e-ll aliquid prærct

ipfius Ellentiam, fient explicuim s in Remoriane Atrributorum.’ Hac autem Axiama ejuaque enlum difficulrer inrelliger, qui

122 MORE NEVOCHIMnunquam legit libres , qui campofiri lunr de Intelleân , 86 quiejus natutam ellentiamc’j; non intelligir , led eandem ejus ratio-nem elle apinarur , quæ clin rerum lenfibilium , ut v. c. Albedi-nia aut Nigredinis. Nam illiusmodi hominee exillimabanr,perinde elle quad dicimus , Deum elle Intelleâum , Intelligena,86 Intelligibile,ac fi quis diceter,Albedinem,Album vel Dealba.tum,86 Dealbans elle unum 86 idem a ac multi inepri 86 llalidi hacvel fimilibut exemplie conabunrut nalltam fentenriam refellere 86tefurare: aliis,qni alias fibi videnrur lapienres,veritaria hujus. allers ario 86 natiria nimis difficilis videbirur 86 menrium nollrarum ca-ptum longé exlu te.

Verùm tes il! nifella ell 86 demonllrariva, pront eam Philo-faphi Divini declarâtunr,quorum ratione: 86 probationes tibi nunc

proponam. -Sciao igirut,Hominem,anrequam rem aliquam inrelligit,elle r»-telligentem,vel Intelligere potentid: quando veto rem aliquam intelli-fiant E.G .fatmâ hujue vel illius atbotis,quæi fi ollendirur,illamqs

materia ejus ablltahit,atq’, ira abllraftam il am formam in mentefua concipit 86 fibi (quad ell Opus Intelleâus) imaginatur,tùm di-citur Intelligent uâu,vel Intelligere am : 86 fic Intelleâus ille ipfiue inaâu,all ipla Forma arboris à materia abllrafta,quæ efl in intelleâuipfius. Nam Intelleâue nihil aliud ell quam Re: intellefta. Quatrehac paâo expofirum tibi elÏ,Rem intelleétam elle Fatmam arbarisabllraftam,86 eandem elle Intelleâum exillentem in aâu,neq5 dnaales elle,Intelle&um,86 Formam arboris inrelleâam. Nam Intelle-âus,qui ell in aâu,861ntelle&um,non lunr diverla. Res veto illa,pet quam inrelleâa cl! fatma arboris 86 à materia abllraâa,nempe.ri Inteüigen:,fine dubia nihil ell aliud,quàm Intelleâus in afin exi-fiens. Opetario enim Intelleâue ell ejusdem ellentia,86 Intelleâuain afin non ell diverlum quid ab Opetariane ipfiue. Nam veritas 86ipla quidditae Intelleâue cil ejus Apprehenfia: proinde non en In-telleâus in afin tes alia, uam Apptehenfio,nec Apprehenfioialiudquid,quàm Intelleânedèd corpus,h.e.lubliâria 86 veriras IntelleâuaeltApptehêfio,86 quandacunqsponirut Intelleâus exilions in afin,

v nihi aliud ell quam Ap rehenfio ejus tei,que inrelligitur,quod ma-nifellii ell illis, ni le in fiujusmodi exemplis exetcuerunr.Q10circaexplicatû tibi efil 86 hac,quèd Vetiras 86 Ellenria Intelleaus fit i plaAàio 86 Opetario illius,Apprehenfio lc.;86 petïconfequens,quôd iLlud,enjus vi 86 .virtutc fatma atboris à materia fait ablltaâa 8! ap-

’ ptehcn-

PARS I. CAP. LXIIX. 123prehenla,lnrelle&us prirà,ipfum quoq fit Intelligenantelleâns c-nim ille in ellentia lue efl id,quod formâabliraxir 86 apprehendir,86hoc iplum en ejus Opetaria,praprer quam diflum ell de eo,quèd fitIntelligens,86 Opetario ejus ell ejusdcm Ellenria : illud aurem,quodpafirum ell tanquam lnrellcâus in aau,nihilaliud haber,quam fat-mam illius arbaris. Sic itaque declararum ell,quando Intelleânsexillir in aâantelleflum elle ipfam Rem inrelleâam:860pera-tianë intelle&u5,quç nihil aliud efl quam ri Intelligens,ejusdem el-le ellentiam. Ex quibus proinde re&è cancludimns,lntelle&um,ln- Inteuearî . la;

relligensé- ln-telligrbile, uni

l . 0 q frontin omni ce.ile m parentra,nr eum uod 4&5»thdici: v. G.Inrelle&us ille materialis,qui cil in Rubene,ell Intelleé’rns in".

telligens 86 Rem intelleâam perpetuô elle unû in omni eo,quod inafin intelligitur. Œâdo veto telinquirut in potëtia,rùm lunt necel-fitiô duo,Inrelle&us in patentia 86 lnrelligu

in porentia,86 illaarborell intelleâa in potentia,hic fine dubia illa(ont duæ res diverlæ 86 dillinaæ. manda veto egtedirut in me u-r-taq; hæc porëtia,86 forma arbaris aéra iplbinrelli irur,rùm Formailla inrellefta cil iple lnrelleé’tus,86 per eundë [me lefltî,qui en: In.relleâus in aâu,forma rlla abltraéta ell 86 intelleâa. Nam uicquidhaber aCtü exifienremfid eau exillir. mocirca omnia Intel cane inpatêtia &Intelleâû vel lmelligibile in porêtia,lunr due res diverle:86 quicquid cil in potentia,nô potell elle fine lubjeéto lbllinenre pa-ten tiam illam; unde proinde exlnrgunr rres divetlæ res,id quad inHaminis exemplo videreell. Ell enim H orna tanquam lubjeâü po-tenriæ,qui ell: ni lnrelligens in porentia,86 Patenria illa,quæ cll In-telleé’tue in porentia,86 Res,quç inrelligenda ell,lnrelle&um trempein orentia: quafi in prælenti nollro exemple dieeres,Hamo,861n.tel eâut maretialie 86 F arma arboris,86 hæc tria lunt inter le diltin-fla: Cùm me Intelleâus de porenria exirin a&6,rùm tria illa fiuntunum,neq; unquam invenies,quèd Intelleâus 86 lntellcâum fintdillinâa,nifi quando accipiuntur in potentia.

Œia ergo cerro conflat,quad Deus Benediflue fit Intelleâus inafin perpetna,fi ne ulla potentia, (fient jam declararü ell,86 ulteriùsadhuc deelarabiturl’) ira ut quandoque ap rehendat,quando averônon apprehendat, equitiir necellariô, Ip nm 86 Rem,quæ a ipfoapprehenditur,efië unum idemq; , Ellenriam nem eejus,86 AâumeApptchenfionie,à qua dicirur Intelligens,elle ip am lubllanriamIntelleaut,qni ell ejus eliënria. Quod eum ira fir,perpetuô erit DéuaIntelleâue,Intelligena 86 Intelleâum.

Sic itaque Italienne explicatum elt,quad IntelleâueJnrelligena

124. .MORENEVOCHIM&Intellef’tum,unum fint numero,non folùm in Deo,verùmin o.mniIntelIe&U,atque adcè in nobis quoque,quandoIntellcâus citin aé’tu. Nos autem quod attinet,egrcdimur de potentia in 35mmfuccefsivè,,& lnrellcëtus abflraâus,h.e.lntelle&us agem nonnun.quam impeditur in operatione fua,non quidem à fe-ipfo,verùm abcxrrinfcco quodam impedimenta Sed hujus reideclaratio non efinoflri propofiri. Scopus 56 intçnrio nofira efi,docere,Deum eiTe In-telleûum in afin perpetuo,ac neque ab ipfo,neque exuinfecùs,ul-lum ci impedimentum in Apprehenfione obvenir: poflês ideoc’l; il-lum’fcmpcr cire Intelleâum,lntelligens 86 Rem intelleâam , fe-cundùm quod f: res haber in omni Intellcé’tu in a&u,quod multa-tiesjam in hoc capite inculcavimus,eè quôd mentes bominum ni-hil minus,quàm hocipfum,credere& fibi imaginari pofTunr. Acutconcludam,non exiflimo,dubium tibi moruram conceptionem in-telleëtualem in imaginatione,& exempla rerum fenfilium in po-tentia. vel facultate ima inativa squia non confcriptus efl hic liber,nifipro iis,qui in Philolgophia probè fun: exercitari,eacjue,quæ hac-tenus de Animaëc ejus facultatibus diâa funt,inrelligunr.

C A P. L X I X.Q4224! Philofâphi Deum Cauffam primamgahi autem hoc nomen flammes, Efficientem,

Ipfizm appellzîrintœï demonflmtunnullam

inter lm: dum appellatione: ME

p dzfirentmm.Loquêres,Hebr. H 1 I. o s o g H I,pœütpôfli,vocalir Deum O t.MaX.,Clllfllam0017”, Mc- primam, à quâ ap ellauone celebresôc Famo iScnptores eLa-dabbmm’m” queutium feâa valdè a horruerunt,eumcjue Agen: velEflicicntem vo-

ulant modu- . . . .Zig fait]. [,54 Citare maluerunr,ex1fixmantes,magnam inter CaujflzmôzAgen: velPhiloftphorü a- Efliciem cire diflèrcntiam. Dixerunt enim 5 Si dicamus CaufÏam,fe- -1m” 1"”? : "à quctur neceiTariô,eflè aliquod ipfius cauffatum 8c effeâum,atque incabra sont men-,iofi, ,fiamapud Mundum cire æternum,& à Deo necefÏariô creatum. Si veto dica-Awrrhaïn in mus,Efficiens vel Agens,non flatim lèquiturnecelïana alicuyus o-d’ u’iMmPhi peris vel eiÏeÆti exnflentia: quia Efficiens pareil cfl’e ante opus 6c ef-Î

Iliade tùm illi: . . . . . .1m mm"; w, feâum fuum,lmmô non porefi cognat) efficwm,mfi cogitetur præ-citmmr. "volml cadere opus 8c affeétum fuum.

PARS I. CAP.LXIX. 125Sed hæc fun: verba eorum,qui nefciunt diflinguereinrerillud,!!nfa énwillud

quod cil Potentiâ, 86 quod efi Aâu. Proinde faias,nullam eiTe diffa. Zfif-Ægfizzrentiam in hoc negorio,five dicas Cauflkfive Eflïciem. (mando enim Ambon auaccipis Cdujfam in porentia,erit 8: ipfa rempore prior fuo cauflàto : garum ànfu-quando verô cauiTa cil in aâu, necefTariô quoque cauflatum situ "M"-exifiit par exiflentiam caulTæ. Sic,quando 73 Efiiciem fumis pro Ef- CI" Lafl’m’ficiente in aâu,necefTariè quoque fequetur exillentia eflèé’ti ipfius. En???Ira Architçétus, antequam domû ædificat,non efl Architeâus 3&0, ml E denté,fed potentiâ ; Cùm veto domum ædificavit,fit Architeâus ipfo aétu. quàm Catin-1mSic Materia domus illius,anrequam domus ædificata fuit,erar do. 49’11”"?mus in potentia,:xfiruflâ autem ex en domo,efl domus in a&u,&necefrariô fc uitur cxiflentia rciædificatæ. QIOCÎICQ nihil lucra-bimur,etiam iEfficientis nomen CaufTæ appellationi præferamus:ideoc’lue in hoc capite ofiendere volui,quod paria fint duo hæc no-mina,& quôd eâdcm ratione Caujfam aliquid vocare pofsimus,licètnullum ipfius caulÏatum exiftat,quâ aliquid vocamus Eflîciem,quodà nulle impediri 85 prohiberi potefi,cùm vult agere,licèr nullum i-pfius efïeâum exiflat.

(môd veto Philofophi Deum Cnuflam poriùs quàm Eflîcicntem Ct" "ibfil’hî

appellârint,non ideo fecerunt, ut fic receptam apudi [os opinio-uem de Æremitate Mandi probarenr,fed alias oh cauflâs,quas pau- Hammam 4,-

cis tibi enarrabo. www" îExplicatum tibi eü in Phyfica fcientia,quaruor cire cadras o-mnium earum rerum,quæ à caufÏa aliqua roficifcumur,M4teriamInformant, Eflïnentemfl Finenz,& harum a ias efiè Propinqtm,aliasRemom,univerfas ramen 8; fingulas vocari cauflàs. Ex illorum au-tem (Philofiplzamm fc.) opinionibus 8c fententiis efl 86 hæc,(cuiego non contradico), Deum efTe Cauflàm Efficientem,Formam 8cFincm: 86 hujus rei gratiâ Deunf vocârunt Caujfizm,quèd tres illaccadi-as compleâacursquôd fit Mundi Efficiens, Forma 31 Finis.Proinde in præfcnti ca ite& ifludtibi explicabo,quâ ratione reâèdicacur de Deo,quôd A: Mundi Efficiens,Forma& Finis. Non cilautem,quôd te hic multùm crucies de Ætemitatc Mundi, an ca verafit nec’ne? nam de hac quæliione alibi agemus. Nofira intentio hiceû,doccre,Deum cire caufÏam efficienrem fingularum rerum in hocMundo exifientium,prour CR Creator tarins Mundi in univerfo.

Dico igjtuir,quôd fingularum illamm quatuor caŒ’arum, prout 934mm irrue-in Phylicis quoque tradirur,aliæ adhuc fempcr priores 8C fuperiorcs fîæzlfaflîf’;

quærendæ 86 invefiigandæ fin: cauITæ,& quôd in omni eo,quod? P i

(La ’

D 5 u s afiMun-di Forma ulti-un.

:26 MORE NEVOCHIMgeneratur,quatuor illæ cauiTæ pro inquæ inveniantur,hatü deindealiæ, iflarum iterum aliæ,donec a cauiTas primas perveniatur. Sic,fi fumamus Eiïeâum aliquod hujusmodi , ejus invefliganda pri-mùm cauiTa efficiens proxima: hujus efficientis iterum alia,8c ficconfequenter,donec ad primi Movens pervenimus,quod reverà cf!Efficiens omnium illarum cauiÏarum mediarü. Nain fi verbi gratiâ13 Alep]; moveretur à Bethfietb à GimeI,Gimel à Dalctb,D4lctb ab He,(quâ ratione in infinitum procedi poiT:t) 8Ce. fine dubia He moveretquatuor præcedêtes literas omnet,Alepb,Betb,Gimel,Daletb,& in ve-ritate de Matu Alepb diceretur,quèd H: i plias fit Efficiens. Et hoc pa-âo Creatori tribuuntur omnia opera in rerum natura,omnium i pfeCanin cil remora 8c ultima , quæcunq; demùm è Caufsir Proximisilla effeœrit. Sic cùm examinabimus Forma: naturales,quç generi-tur 8: corrumpuntur,inveniemus,in illis necelTariô præcedere For-mam aliquam priorem,quæ difponat Materiam ad hane Formamrecipiendam,atque iflâ Formâ aliam adhuc riorem cire-,8: fic con-fequenter,donec perveniemus ad Formam u timam,per quam For-mæ mediæ exiflunt,quæ fun: caufla Formæ illius propinquæ. For-ma autem illa ultima cujuslibetrei,efi Deus Benedié’tus. Dum Verùdicimus,Deum :1]? Formam ultima": mita Mundi,non debes exiflima-re,nos hoc intelligere de Forma illa,de qua ait Amiante: in Meraplyj- ffiait, uod non fit generabilis,nec corruptibilis : quia Forma illa,cu.jus i i facit mentionem,efl Naturalis,non Intelligentia abflraëta:neq; enim volumus, Deum ira elfe Formam Mundi ultimam,proutForma materialis efi Forma materiæ ; Forman nem e corporis ali.cujus. Nequaquam. Sed mens noflra efi,quemadm um omnis res,quæ formam haber,id utiqs efi,quod efl pet formam fuam,& eâ per-eunte,rei quoque eiÏentia petit &intetit:ita quoque Creatorem f:habete ad omnia principiaEntiùm remota. Nam par ejus Exiflen-tiam omnia exiflunt,& ipfe quoqgcontinuat ac confervat fiatum i-pforum per rem quandam, use vocatur Influenti4,ficut in aliquorhujuc libri capitibus explica imus. Et fi fieri poiTet,ur Creator noncxifleret,vel in nihilum redigeretur,perirent quoq; omnia Entia,&aboleretur vel interiret quidditas cauiÏarum abipfo remOtarum,&caufîatorum five effeâorum ultimorum,ac quicquid inter hæcin-termedium exifiit. 0410:1 Cùm ira fit,re&è proinde dicimul,ficutiper formam Dam res efi id,quod efl,& per eandem veritas 8C quid»ditas illius confervatur ac confirmatur: ira quoque Deum f: haber:ad hune Mundum,86 eatenua illum effe Formam ultima": 8: Formam

PARS I. ChP.LXlX. 127Formariî,quarenus in Ipfa 86 pet Ipfum omnis forma in hoc Mundoultima exiiizit 86 confirmarur,quemadmodum res formam haben- vtes pet formas ruas confirmantur 86 confervantur. Et hac de cauiTa D En?!" W"vocatur in Lingua noilra Vitafarulorum, h.e.Vita Mundi,ficut alibi PfiJïfln;

declarabitur. .Eadem cil: ratio Finiû,iîve Cauiiarû Finalium. ubd fi enim ob-ieâi alicujus Finem habes proximü,quærendus tibi nis hujus finisalius,86 fic confequenrer. E.G. Si dicas,Solii Materiam cire lignum,Efficienrem fabrum,Farmam quadratam,Finem,ut icisioni infer-viat,hic jamulteriùs ri bi progrediendum eil,86 quærendum,quis fitFinis Sefiionis in folio. Ad quad fi tibi reipondeatur,ut in illofe-dans in alriori 86 eminenriari loco fit confliturur,porrô quæres,adquid,vel in quem finem in fublimem ejusmodi locum calloceturËSi dicatur,propter magnificenriam 86 authoritatemgporrè infiabir,cui banc inièrvit hæcmagnificenria? Si refpandearur,ur homines

. eum timeant 86 revereantur; ulteriùs perges,in quem finem firme.tuendus 86 timëdusê Si dicatur tibi,ideô,ut homines mandata illiusabfervenr; adhuc urgebia 86 dices,quis finis abi’ervatianis manda.rerum ejus? Si reipondeatur,ut confervent 86 feeuras prçilent homi-nes ab injurii85 porto quæres,quis hujus rei fit finis? Ad quad tibi re-fpondebitur,ur ardu 86 faderas hominü confervetu r.Atq3 ira inqui-rendum cil in omnibus Finibus,donec tandem ad ltimum perve-niamus,qui erit vel Volunras Creatoris,juxta quarundâ Tententiam,ut hûc tandem redeat tefpaniia; Sic valuit Deus Benediétus: vel eritDecretum Sapientiæ ipfius,juxra fententiam aliorum,ur ultima fitrei enlia; Sic fuir Decretum Sapientiç Dei. Hac ergo paCta ordo 86diÆafitio cujualiber finis deveniet tandem ad Voluntatem val Sa-pienriam Dei,quæ nihil aliud (ont ex naiira fenrentia,quàm ipfiusEilënria,non autem aliquid aliud præreream. Quocirca reâè con. D r us main,»cludimus hinc,cujuslibet rei Finem ultimum cire Deum Benedi- a?" "a!(tum,86 par confequens quoque omnium in univerfum rerum hune. icire finem, ut, quaad fieri pareil , fimiles ipfi in perfeâione ava.dam. Hæc enim en ipiius Volunras , quæ nihil aliud cil quamipiius Eifenria, 86 hoc reipeâu de Deo dicirur , quèd fit Finis fi-

uram. lSic itaque tibi expofui,quamodo de Deo dicarur, quad fit Effi-CÎemaForma86 Finis omnium rerum,cujus rei grariâ illum Philo-fophi vocârunt Caujfiimmon veto iolùm Eflicientem.

Porta autem icias,quosdam fpeculationis Magiiiros flaquerait-ingrat,

memoria n’e-flmëïn Effirimu

dcflmamr quo-quc Efeflum.

Num.1.z.1.z..

Deut.3z.13.Jeia.y8.r3.

HolÎio.u.

Deut.33.r.6..

Pial.68.5.

123 MORE N-EVOCHIMfeââ ca nique demeuriæ 86 infaniæ perveniilëur aufifuerint aire-verare,Etfi fieri poiier,urDeus non exiilerer,ramen propterea nonfequuturum,illa quoque defitura 86 in nihilum redaâum iri,quæexiilere fecit 86 creavir,Mundus nempeiile; quad fanon faquatur,ur deiiruéta Efficiente deilruatur quoque Effeétum, paflquam jamproduâum cil.

Ad quad reipandea,verum eiiè quad dicunt,fi aliquid iolùm fitEificiens,86EiÏe&um nan.opus eo habeat ad fuiEflècanfervatio-nem: fic enim non deilruirur harreum,licètmariarurfaber vel ar-chireâusillius,quia nimirumillud non confervabat. Vetùm quiaDeus quoque cil forma Mundi,ficur explicuimus,86 ipie Mundumin fuo eiTe confervat 86 côtinuat,falfum eihpereunre cauisâ confer-vanre,remanere paire id,quad abilla confervarur; quia nullam ha-ber firmitatem 86 fubfiiienriam, nifi quam ab illa accipir. Ex quovides,in quanta errore verfentur ii,qui dicunt,Deum cire tanrùmEfficientem,non etiam Formam 86.Finem.

. C A P. LX X.In quo explimmr weréum sa Rachabh

Équitare «Je! V chef c.

E a z u le! hoc Rarhalzl; homonymum eii. Prima) enim figui-ficat Equitare,vel Vehi à beilia aliqua,ur maris cil : ut,Ip[e au-

tem rachebh equitalmrfuper afinamfimm.Deinde transfertur ad fignificandum Dominium in rem ali-

quam : uia nempe equitans daminarur currui iuo. Sic dicirur,Jarkibhe u Equitarefaciet eü’fupzr excelfi: terne. Irem , Vehirka bhticha

Et equimre furia»: te fig?" extelfir mm, h.e.Daminabimini iuper ex-celfa terræ. Sic,Arkibh EquitarefariZprmjim,h.e.Dominari faciameum. Et hac feniu diflum cil de Deo, Rochebh Equitan: miam in au-xilium mi,h.e.Qui dominarur imper cœlos in auxilium rui. Et alibi,Lerachebh Ei, qui equimrfirpcr 111312 Arabhoth,h.e.qui dominaturfuper Arabbotl;,iphæram nempe fupremam,quæreliquas omnes cir-cumdat. . Apud Rabbinos erenim nain-os paisim inculcarur,fepremclic expanfianes five orbes,86 fupremam inter illas, quæ reliquascircumagit,eiie Ambbatb. Ubi non eii quad mireris,quôdlePremtantùm numerent expanfiones,cùm plures cire canilergnam non-nunqninumerarur unquam unus ranrum globus,etfi pintes in cafint fphæræ,ficut notum cit iis,qui in his rebus operam navâtunt,86

PARS I.CAP.LXX. 129ego alibi ultctiùs declara ba. Nihil aliud hic volumus , quam de- PlrM-"P-M.

’ manflrate, Rabbinas noilros perpctuô docere, 117461101!) cire iphæ. mana Ara-ram omnium fupremam, 86 de illa quoque inrelligendum eiic,quod 81m "713m"dicirur, Eqm’mnt fehamajim miam in auxilium mi. Sic enim legimusJSîrlîg’M,

in Mafirbct Chagigab : Arabhorh, Exrelfia habitatfitpcr "Jim: dicirur 3 palmai.Exalrate eum, qui equitar baanbbntb. amie vrrôfrimm ,quàd Cœlumfic appellatur .? Inde, quàd hîcfiriptum cit, Ogi equirat baaraühotb, 86 il-

lic, garant bifchmc fitpercœlar. Ex quibus omnibus liquet, in- Parmesan.tclligi fphæram unam, quæ reliqua: circumagit. Obfetva aurem,quôd dicant: Habitatfitper en , non verô,In en. Nain fi dixiiTent, In eu,videripotuiiiet, acfiDco locum aliquem aisignarenr, vel IpTum,Virturcm aur Porenriam cœli fiatuerent , quemadmodum Tuba, TubîmîmmDeum Spirirum (phætæ,h.e. Animam cœli clic exii’timâtunt. Dum 72"::

v veto dixerunt, Habitat flip" to ,fignificârunr , Deum Benediflzum à Dijp.Mmphjficœla fepatarum, neq; aliquam ipli inhaerenrem eiie virrurem. Por- Pesosshfditionùra autem docenr, de Deo dici, grimaud: cœlos,propter admirandam Vent" m 8’hane fimilitudinem; quia Equitans honorariat cil 86 ptæflantiar, æmDWÏFquam id, quad e uirarur, (quamvis impropriè hocdicatur, 86 non ËâLSÈqmmepro dignitare rei iluFficicnters uam Equitans non eii cjusdem ipecicieum eo,quod cquiratur, ac proinde non poiTunt intetlë com patati),86 Equitans movet86 ducit beiiiam, prout 86 quôcunquc ipfi libue-rit, illâquc , tanquam inflrumenra aliqua, pro fixa beneplaciro uri-rur, 86 omninô nihil commune haber eum ca , neque inhærer ci, (cdeûexrra eam 86 feRararus ab sa. Sic enim Deus quoque (cujus No-men glatifiCerur) mavct iphæram fupremam, pet cujus motum ma-ventur omnia,quæ in ca iunt : Ipie autem efi ab ca fepararus , nequevirtus aliqua illi inhærens. Et in Benfrbitrabbn in explicatianedi-&i illius,HaIIit4rulum Deus crama, feribunr; Ipfi: efl lmbimculum Mim- Deut.33iz7.dz"; mm verà Mundw habitaculumipfius. Et max adjungunr , 15un cf!ttreflbrium val adjunaum equitamù; non vcrà aquitain acrefirium equi..H06 A? quodfiriptum (mécrut, que equitabis iupet equos tuas. Arque Habac.3.8.hæc fun: verba Rabbinarum noiirorum, in quibus animadvctte,quomodo cxpofuerint, quad Deus cum fphæra iuprema conjunga-tut 86 campatetura ranquam fc. eum initrumento rua, qua hane re-rum Univerfitarem gubernat. (banda enim legis apud Sapienrcsnoiiros,quùd in Cœlo hac yclillo fin: talia 86 talia; in Cœla alioalia: non ira intelligendum cit, ac fi in cœlis alia corpora diem pre-ter cœlos 3, fchenius cil, quad vitrutes, quæ rem aliquam generant,eamquc in diipofitione fua confervant,ab illis Cœlis proveniant.

130 MORE NEVOCHIMCujus rei demoniiratio 86 probario vel et eo peri pareil , quad ire.rum Rabbini noilri dicût: ln Arabhorh (h.e.m Sphera fuprema) meÏuflitiamjuditium, Tbefirurat magnum, Tbefimm benediflianù, Ani-maajuflorum, Anima; item à Spirirm truandas, 4c tandem Rorem illum di.vinum,quo Dm vivifirarumeftmortuot. Confier erenim , quad nul-lum ex iifis cnumeratis membris corpus firin loco aliqua exiilens;nam pet Rmm hic noninrelligirur ros naturalis 86 pr0priè fic di-&us. Obferva autem, hic de illis rebusdici,quôd finr in en (raclaiuptemo), non vcrèfilper illo, ad indicandum, quôd ea,quæ ra Mun-do funr, exiflentiam habeanra Vitruribus proyenienribua è iphærafuptema,quas ei Deus quafi implanravir , quarumque principiumillam cire valuit, inter quas (vinant) tefliisimè ac veriisimê nume-rantur quoque Thefimri vitæ. Vita enim omnium animantium uriq;cil à Vita illa,ut poil-hæc fum explicatutus. Deinde tecenfent quo.que,quad iridem non ne ligendum,AnimmjifiorummnimmitrmdrSpirituatrundas; cil enim oc langè præiianrilsimu’m 86excellen-

Ininmqutpofi rifsimumilli,quit’em reâè inrelligir. Nam Animæ illæ, quæpoii- morrem iunrfuperfiires, non flint Anima. illa,. qua procrearur inquam), , qu; hamine tempore’gencrarionis. Anima qurppe tlla, quæ procreatutpatientai in rempare generarionis, eil-porennafolùm 86 diipofitio, fed res illa,hm’"’.’".”1’m quæ feparatur paii mortem, cil res in aâu. Prærerea, Anima quægenemtwnu.

, mctanr inter ca quæ gencrantur, Animzu868piritus; Ted icparara àpan.z.c.4o. corpore (animafrv’jpirirus) funtunum 86 idem. Verùm alibi jam

Homanymiam vocis Ruatb Spirirus , cxpoiuimus, idque tùm inhaclibro,tùm in libro sauna, (efl Traâarus inlibrojad). Ex hievides, quomodo ea,in quibus præiianrifsimi inter Philoiophas ia-barârunr, in Medrafibotb hincindefintdiiperia,86 quidem ira,ur, fivit aliquis iapicns ea intuearur ac con fideret, non credar,illa eiie ve-xa ab initia fpecularianis 5; fed patins eairtidear , quia fecundùmfenfum ipiatum litreralem procul à verirate remota cire videnrur.Cujus rei cauiia eii, quad ænigmaricè86pet parabalas de iis la.quuri finr, ut illa hoc paflo ab inrelligcnria vulgi removerenr. Sedreverror ad id, quad aggreiius fum cxplicare, 86 dico, Sapientes no-flros , ur his fuis verbis fidemconciliarenr,tatianibus è Scripruradepromptis demoniitâiie, res illas enumcraras 86 recenfiras cire in

.Aralzbatb, h.e. in Sphæra iuprema. De îtlfliria (ylj’udztio , qua: primo

Nil-8915- loco recenfenrnr,probanrcxeo,quod icriprum cil, 3mm (rjudi-tiam halitarutumfiliimiôic quoq; adducunr probationcs de Cæleris,

generarur, non cil idem quad Spirim qui generatur: ideô enim nu-’

PARsI.’CAp.LXX." inquæ enumerârunt, quia iciliccrilla Deo atrribuürur, 86 apudipiumcire dicunrur. in Capitulis five Apophrhegmaris R.Elieiaris legi- .mus: Septem expmzfione: creavir Deus Sandre; (r Btnediâm , à" ex Misomnibus non elegit Soliumgloric regnifili, ni i in Arabhorh , fifi" dicirur,

Exalrare eum, qui equirat ArabbotbgHæc ille. I Mal-684.. Porta fcias, quad in genere jumenta,quæ equitanrur, vace-nrur nanan Main-

me)? Maman!) (q.d. Vobirulmn), cujus rei exempla pafsim occur- "h 7M? ’i runr: ur,Et ligavitîofepl; merkabhra. ltem,Bemerkabhah In mcr- Gen,45,,,,,

kabhahjèrundanilrem,Merkabhoth Pharaonio. Deinde, quôd mulræ Gen-4I-43-beiliæ conjunâim ira appellenrur, ficur ex illoloco probari pareil, Ex°dt’i’4’

ubi dicirur, Caterùm Afiendeboréegndiebamr merkabhah ex dompta LRngOJJ.l «un faxæntù argentai: , laquas verà tu»: centum (fr quinquaginm. Et

hincevincirur etiam,quôd in ipecie dicatur de quatuor equis. Sicajo , ideô,quia dicirur , quint filin»: gloria pondant quatuor ani-malin , à Sapienribus noilris illud vocari Merèzblub , propret fi-milirudinem eum Merkablmb, quæ conilat è quatuor individuis,five beiliis. Argue hæc de Morbihan in hoc capitc fufficiant, dequo alibi adhuc plures admonitiones 86 dominas producctnus.Hujus capiris (cui max finis impanendus) icopus erat demanilra- ’te, illius loci , Qiequimr raclant, fenium cire 3 Qui circumagir 86 Dcm.33.:.c.porentiâ ac Voluntate fuâ maver iphæram, quæ reliquat ambiru Tua .circumdat86 comprehendit386 illius,quad in fine verius dicirur, Etaltitudinefinî atlas; Oxui altitudine 86 porentiâ fuâ (quam trempe «a;

Atabhath five Cœloficpremo indidit) circumagit cœlas,( h.e.jlilum rr-liqmu.) Ilbi ablcrva,quôd Morum vel marianem ni Ambbotb (qmîfc.Demfitpremamfiibæmm mont) exprimar pet verbum mahdi]: reli-quorum veto morum, qui fit vi 86 virturc ipfius Arabbotb five Sphæ-ræ fupremæ, vocc Gaavab, h.e. Altitudinis vel Patenriæ, Nam, cùmiphæra fuprema moverur matu diurne , maventur fimul cum ca

.reliquæ f hæræ omnes,ranquam Pattcsin Tata. Et hæc cil ma-gna 86 Va ida illa patentia;quæ mavet Tatum,ideoque vocavit eamGaavab, Alrirudinem, Excellentiam ,Forrirudinem. Argue hujus

rarionis probe eilo memor, propret ea,quætibi adhuc fum di-ûurus. Eil enim Maria vel circumaélio coeli, principalis

86 maxima probario, pet quam Exiilenria Deiprobatut,praut ejus reidemon- 1 .

ilratianem addu-Cam.

Malta mjfleriaDivinaperierû’t

intfljludaot.

Curprobibitumfluoit, myjieriaDivini! firiptoconfigure!

1326 MORE NEVOCHIMC A p. LXXI.

mon»: myfleria de rebat Diwimaperiiflè in;ter judao: , 6541M.

S C 1 T a , multas egregias i’cientiae, quæ in Genre noilra olimi fuerunt de Verirate iilarum rerum , parrim Longitudinc Tem.

poris,patrim infidclium86 ilultorum populatum inlnas domina-tione, panim etiam quùd non cuivis concefliaierant,(ficur ex ofui.mus) periiiie 86 in oblivionem deveiiiilc, (nihil enim permifliimle-rar,nifi ea,quæ in Libros facros digeila 86 relata etant.) Nam nôili,Talmud ipfum inter nos receprum, olim honfuiiiein cettum li.brum digeilum, propret rarionem illam,quæ tùm pafsim abrine-bat in Genre nailra 3 Verbd,qua dixi tibi on, malim tibi fiïipto di-vulgare.

Atque hæc fuir fumma Sapicntia circa Legem nailram , quâ fu.giebantut 86vitabantut illa , in quia fequenribus temporibusvin.cidit; Vatietates nempe,86 erplcxitares fentenriatum ac opinio-num, Dubia item, quæ ariti fiaient ex fermone fetipra , 86 in librumrelaro,quibus acceduantrores , qui à feriptaribus 86 libratiir faqcillimè commitruntur, ex quibus poilea oriunrur inter haminesdiiienfiones , controverfiæ ,fchifmara, 86 feüæjn negoriis 86 com-merciis magna confufio. Sed tùm negotiumomne etat pence Syne.dtium magnum, ficut expofuimus in Commeutariis noilris Tal-mudicia, 86 ficur de ea Lexipfa reilatut. Œèd fi ergo circa Le cmoralem caurum eil, ne illa publicè in Libro canfcripra omni u:proilaret, ne farté corrumpetetur aur depravatetur: quantè magiedebuit hoc fieri circa Arcana iila Legis ,86caveri, ne divulgentut

ublicè, 86 ira margariræ partis abjicerentut Ë Ideô rradebanrur il.faranrùm quibusdam fingulatibus, 86 ab bis iterum aliis eximiisôcextraordinariis a Deo clapie inilruâis Viris , fient declatavi tibi ineo,quod Rabbini noilri dicunr,Non nattant arum: Laya, nili renfila:-

rio, fipienti 86C. ’Atque hæc vera cauiTaieil , propret quam folida illa fimdamenra,

cximiique Relligionis noilræ articuli, inter nos perietunr , 86 non-nifi pauca admadùm daârinæ illius vereris veiligia 86 indiciacomparent,quæ in Talmud 86 Madrafrbotb fparfim hinc inde extant,quæ ramen i pfa funr velur grana cardia parva,(h.e. mimi parvi), ma-.,gnisciné’ra corticibus : ira ut omnes ferè homines , in corricibrîs Ll-

il PARS l.CAP. LXXI. [383lis enucleandis laborantes ,exiilimenr,nullum protfus illis ineiTecor, (h.e.fima doârina nucleum vol medullam).

Illa autem pauca,quæ de Unitare Dei,86 aliis rebut ad hoc negu-rium fpeélantibus a ud quasdam ex Gaonæis 86 Katræis inve-nies,ea acceperunr il iaLoquentibuc Ifmaëlitamm, 86 fun: pauca ad-modùm refpeau eorum , quæ Ifmaëlitæ ipfi hac de te feripferunt.Ifmaëliræ autem principium fuum in hac via , five in hoc negorio, Saïd 55mm:ducunt a Sella quadam interipfas exarta, cujus nomen cil 11511:1!!!) d’îîePïïîï

h.e.Separati.’ Et ab his acceperunr focii nailti,quæ hac de rc habuc- Mamie ejus a:mur, harumque duflum86 veiligiafunt fequuri. Poil hoc rompus 214d l 411ml!-orraeil inter limaëliras Seâa alia, quæ inlingua ipiorum vocarur "’4’ "fig:11”13?ka 4021m, 86cum illa aliæ uoque opiniones86 fcnrcnriæf: g. Ide quibus nihil apud Scriptares no ros teperimuss non quôd pria- Wh Imam,rem fentenriam poileriari prærulerinr , (cd quia ira canrîgir,urprio- mon apudeun-rem fenrenriam jam amplexi fucrinr, 86 pro cerra ac demonilrativa 56”" 4’09"”?

V acceptâtinr. Hifpani verô Andelofeni de Genre noilra omnes , am- Pïprîhggfzz:plexi86fequurifunt Philafopharum fententias, in quibus funda- 6-5.menta Le is nailræ non deilruunr, neque cos vel in unica verbulolaqueurs: equi deprehendes. Hinc è paucis illis, quæ à recentiari-bus ipiarum &riptoribus habemus, ipfos in mulris ad noilram fen-rcntiam accedere 86 inclinare videmus. Scias autem, quôd omnia Pâquï’f’. MMEilla,quæ de hic rebus diiTeruerunt 86 feripfetunt limaëliræ , ràm illi, ïîüî’î’gfiz

qui fiant de Seâa Muaruli, quam illi, ui font de ScCra Afliflid , quôd à. hmm,inquam illa omnia finr fuperilrué’ta p aciris 86 principiis,defumptisex libris Græcarum 86 Aramæorum, qui in hoc incubuerunt , ut àPhilafophisdifientitent, illorumque dagmata deilruerent 86 refu-

i tarent. CauiÎa autem hujus rei hæc eil. Cùm Chriilianarum na-ria fub impetia fua complexa eilvGenres illas (Aramaosé Gram),86 C hriiliani dogmatamulta (Pbilofipbomm platina contraria) defen-derent: inter illas autem Gentes,Philofaphorum fententiæ valdècommunes 86 vulgates eilEnr, (ab illis enim prognara cil Philafa-phia),Regesque Legi illi (Chrxflianorum) faventes ex illis exfurre-xiiient 3 tùm Sa pientes Græci 86 Aramæi remparum illorum viden-t", quad Philofopharum Opiniones 86 retirentiæ tùm manifeilè 86elarè illa argumenta (Cbnjiianommch refutareht,excogitâtunr Sa-pientiam illam Verborum,(Hebr.starim, unde Medabberim La nen-res (liât) principiaqueejusmadirexiltuxetunr,.,quæ tùm ad demipforum confirmandam , tùm ad Philofaphorum opiniones con-trarias refellendal conducebanr.

:34 MORE NEVOCHIMCùm poilea fuccedcbant; 86 dominium abrinebant limaëlitæ,86

ad ipfas Philofopbatum libri transferebantur, 86cum illis quoqueReiponfiones illæ,quas Græci 86 Aramæi campafueranrcontta li-bres Philoiophorü , ut feripra jalonna Grammatiti, Alun Adi , 86 alia-tum; rùmilli ilatim ambabus , uod ajunr,ulnis illa funtample-xi, magnas thefauras mélos le aibitrantes. Et bis non contenti, fe-legerunt ac carraferunt præterea ex fentcnriis Philaiophorum prio-tum,quic nid fibi utile fore exiilimabant,quamvis illud à Phila-fapbispa erioribus faris rupetque jam fucrirrefuratum, ut cil fen-rentia de Aramis, de Vacuo 86e. quia viderunt, quôd illis opus ba-bear quivis Legis ipfarum iludnofus.

Poil-bæclatiùs extenderunr (Ifmaëliræ) verba fixa, (h.e. contra-diélionem iilam advctfùs Philaiapbos), 86 deiccnderunr in viammirabilem , de qua nullus unquam Loqumtium Gracorum (y Aramon-7mn quicquam fcivit: quia hi in nonnullis adhuc conveniebantcum Philofapbis.

Deinceps prodierunt inter Ifmaëliras dagmatatLegis adhuc aliaipfis propria 86 peculiatia , quæ 86 ipia caaûi fuetunt defendete. Etde bis iterum magna inter cas arra diiÏen fia , unaquâque fcélâ raliaprincipia ilatuente 86 defendenrc, quæ ipfi ad fentenriam iuam de-fcndendam infetviebanr.

Nullum autem cil dubium, quin finr quædam,in quibus tres iilænarianesfiudaomm inquam , Chriflianorum (7 Ifma’e’lttarum, conve-niunr , ut cil icnrenria de Creatiane 86 Novitate Mundi , (pet cujusverificationem verificantur mirsbilia), 86alia: quædam verôillispeculiaria, quibus fe oneraverunt duæillæ Genres , ur negqtium

55011146 à imi-

tio Loquênumprimatum.

Trinitatis (quam Cbrijliani flamant) , 86 fentenria altetius feClæ(Ifmaëlitamm) de Propheria, five Sermone Dei eum hominibus, ad .quæ neceiic babuetunr cxcogitare fingularia quædam principia,quibus filas illas fententias de endercnr. Nos autem de bis, quæ il-lis funr peculiaria, nil dicemus.

Summa rei cil, quodpmnes Laquentegràm primi ex Græcis, quiChriiliani faâi funt, quam Ifmaëliræ, in principiis fuis exilruendisnon fequuri fin: vel attendetint ad ipfam rei,unde ca deiumpferunr,naruram, fed tanrùmviderint, quomodo tes debercr eiie compara-ra, ad icnrenriam ipfarum confirmandam, vel raltèm non deilruen-dam: 86 poilca, cùm hoc perceperunr,auda&er remita (e habeteafieruetinr , prôbatianibusfuperhac re adduClis , principiisqs fuiseisdem fupetilruélis. Argue fic fecetunr fapientiates inter ipfos,

PARS I.CAP.LXXI. 135qui primi iilarum rerum fuerunt auCtores 86 direflores , illasque inlibros retulerunt,prarcilando tamen,iolâ fpeculatione ad ira fen-

’ riendum r: indué’ras, fine ulla fententiæ priori: reipcâu.

Verùm pailetiares , libros ipiorum legentes, de bac illorum ar-rificio nihilfcivetunrs ira ut,cùminlibtis illis antiquis invenitenrmagnum conarnm ingensque iludium ad rem aliquam confirman-dam vcl deilruendsm, nihilminus cogitâtint, quam illam confir-marionem vel refurarionem in materia Relligionis cire neceiÏa-riamziEd fimplicircr crediderunr,majores fixas hoc ranrum feciiie,ut confunderenr ramendas Philoiopborum, 86in dubium revaca-rent ea,quæilli pro certiisimis 86 maxime demaniltativis babue-runr. Neque vel minimamfilfpicionem babuctunt, ac fi res aliterhaberer, quam cenfuerunr. At veto cerriiSimum cil , priores illosnihil aileruiiie vel negâiie,quàm id,quod fenrentiis ac dagmaribusipiarum , qua mvis temotifsimè, 86 poil centum quafi côfequentias,nocere 86 præjudicare potuiiiet: arque ira morbum ex ipfo fonda-menra aufette voluiiTc. Ad hæc omnia ingenete dico tibi, remomninô habete ficur dixit Themiiliits : Natura rerum non faquimropinione: bominum, [Ed opinione: bominum debentfequi naturam rerum.

Cùm veto confiderâiÏem 86 libros Loquentium perlegliîem,quem-admodum iludiosè quoque 86 pro virili icturarus fum libres Philo-ibpborum , inveni omnium ipiorurn (Loquentium) unicam (pe-ciem , partibus ranrum diilinélam. Principale enim fundamen- Fundamematum omnium cil, nullam cerram cognitionem rerum babcti poilc,Pm”1”f’* L°’quôd fit; bac Vel illo modo le babeant 5 en quad in Intelleflu contra-riumfemper eiie 86 cogiraripafsit. Ptærerca etiam in quam plu-rimis lacis lmaginarionem 86 Pbanrafiam eum IntelleCtu con-fundunr,ejusquenomen illiartribuunr. Et poilquàm præmiierunrac poiuerunr Principia i-ua, quæ tibi in alio capite recenicbo , de-moniltariones conficiunr, 86concludunt , Mundum cire navum,vel creatum, ac proprerea de necefsitare habete Conditarem 86

i Creatorem. Hincdeinde ultetiùs probant, Gonditorcm illum eiicnoum,86 proinde lncorporeum.Atq; hæc cil in genere via omniumLoquentium Ifinaflitamm,quibus fimiles font nonnulli ex nailris,quiillorum viæinfiilunt. Verunramen in modis probarionum 86 prin-cipiorum de Novitate Mundi , 86 Æternitatis ipfius deilruërionedifcrcpant; in bac autem conveniunt omnes, quôd Mundus fit no-vus, 86 propterea Creatorem Ali uem habeat. i

Viâ autem illâ refile expcnsâ,2

quenuum:

î. mon.

h.e.probationibutillarum tonfideratù), Dubia faut àPromu infirma.

136 MORE NEVOCHIMprocul ab eâ teccisir animus meus, quemadmodum fane decer,urquivis cardarus ab ca recedat. Nam quæcunque illi pro deman.ilrarionibus adducunrad adilruendam Novirarem Mundi , incertaV86 dubia prorfus l’ont, ne ne abfalurè 86 præcisè demonilrativa,nififarté illi, qui nefcit,quæ firdiifercntia inter Demonilrarionem, To-picam , 86 Sapbiilicam 5 fed ci, qui iila inrelligir, luce meridianâclariùs patet,illis probationibus mulra adbætere dubia, 86 princi-piailla non poile ullâ ratione demonilrari. -

Mec judicio fummum,quod Orrhadaxus aliquis Legis iludiafusbic paterir præilate,eil, refurare demonilrariones Philofapborumde Ærernirare Mundi : 86 bac fi facit, tem fané præilar laude dignif-fimam. mon: enim fanæ mentis 86 veriraris alumnus navir,iilamquæilionem de Æternitate Mundi, ( h.e. tùm Naviratem,tùm Æter-nitatem ipfius) firmis86 abioluris demonilrarionibus probari nonpoile, de quâ te mulra adhuc nabis etunt dicenda , quamvis fatis fu-perque de bac materia ubique ferè inveniatur. Nam inde à ter-milleannis ad ræfens ufigue rem us in utramque parrem Pb’ilofopbibanc quæiçianem varie venti ârunr, ut ex libris ipforum videre cil.Sed dicer aliquis; Sires ira haber circa banc quæilionem, quomo-do poteil ex illa defumi principium, cuifupetilruarur ExrilenriaDei? Sanè fi dubium fit, an Mundus fit ærernus vel novus , 86 certâdemonilrarioneprabari nequeat, dubium quoque relinquirur, anDeus fit nec’neî Vel dicendumnobis cil, nos cerris emonilratiœnibus Novitatem Mu ndi probare poire, 86 ira vi cogemus bominesad recipiendum bac à nabis, fi illis volumus perfuadete, nos fcirêExiilenriam Ctearotis pet demonilrarionem 5 id quad a veritare cilalienum.

Sed meâ ienrenriâ verus pracedendi modus ,6 isque omnium cer-riisimus, teflifsimus , 86 maxime quoque demonilrativus cil, utproberurptimô Exiilentia Dei, Uniras illius, 86 Remorio cor a-reiraris ex principiis 86 byporbefibus Philofapharum , qui us-Ærernitatem Mundi adilruete [ara ont: nô quod ego credam Ærer-nitatem Mundi ,vel in hoc illis ailfnfum præbeam, fed quad mihividearur falidiièimè inde evinci 86 demonilrari paire veritas rriumiilarum arriculorum, de Exiilcntia,Unirare, 86 Incorpoteirare Dei0pt.Max.,idq; fine ullo reipeâu aur præjudicio fenrenriæ de Ærer-nitare Vel Novitate Mundi. Deinde, ut tribus bis nobilifsimisquæilionibus,ex inviélis demanilrationibus decifis ac probaris , adNovirarcmMundi accedarut , 86 ad cam probandam omnis generis

PARSl. CAP.LXXI. 1-37argumenta,quæ babeti poiiunr,eongetanrur. Quôd fi aurem quiscredidcrir Novitatem Mundi,five quôd ipfi hacinte fufficianr de-manilrationes Loquentiam,five q i d id credat ex verbis Praphera-rum,id tantô melius cil. Non e autem quôd quæras,quomodoconfiileret Ptopberia,fi Mundus eiTer ærernus; douce audieris ca,quæ de Ptopberia in hoc libro diâuti fumus. Hic enim nolumusadhuc deillone aria agerc. lilud bac loco nôtis,quôd in princi-piis 86 hypotbe ibus Loquzntium plutima finr ablutda,Narurç Mun-di 86 ordini crearianis è diamerro repugnanria,quæ proindc,ut86probariones illorum, in capire peculiari tibi recenfebo.

Nunc in genere tibi exponam,quæ mea fit via in bac negotio,(h.e.in probanda Dei exijlemia). Sic dico: Mundus neceiTariè cil velnavus,velæretnus. Si navus,babebit Navarorem fine omnidubia.Nihil enim innovat(h.c.mat) ie-ipium,fedinnavarut,vel de novaproducitur ab alio. N avatar autem Mandi cil Deus. Si cil ærernus,tùm pet neceiiatiam demonilrarionem icquitur,quèd prærct omniaMundi corpora fit Eus aliquad,quad neq; fit cor us,neque patenriain corpore,unum,æretnum,n ullam habens caui am,nulli mutatio-ni obnoxium.Ens autem illud cil Deus. Ex quo vides,quèd demon-ilrariones Exiilentiæ,Llnitatis 86 Incorpoteiraris Deidefumendæfin: ex principia vel byporhefi Ærcrnitaris Mundi, firmæt’jue de-monilrariones bine exfiirgants neque ramen cogamur dicete, anMundus fit navus vel ærernus. ldcircô invenies in Commenrariismeis Talmudicis,quandocnnquc occafia aliqua ie-fe mihi offert adloquendum de fundamemis Legis,86 probandam Dei cxiilentiam,quod ejusmodi verbis id faciam , quæ inclinant ad ærerniraremMundi,nequaquam quôd ego i llam cre am; fed quia vola Exiilen-tiam Dei in Reliigione 86 Fide noilra probare pet viam demonilra-tivam, in qua nulla fit diiTenfia vel controverfia, ne res iila tàmma na 86 ardua fundamenro lubrico 86 infirma nitatur,quod qui.v’s iabefaâate vcl fiaflbdere pofsit,aut ne quis ca iter,quafi nullumpbrfus fundameurum habeat. Rarianes enim il æ Philofaphicç detribus iilis quçilionibus,funt defumpræ exipfa Narura rerum,neq;,nifi cerro rcfpeâufalfiratis alicujus redargui poiiunr : cùm è contra-ria tstioncs Loqaentium deiumptæ fint ex principiis,quæ Naruræcontrariant-ut &repugnant,ira ut casai finr afietcre,nullam cetrarnullis rebus ineiTe naturam.

Peculiare autem ca ut in bac libro fegtegabo, in uo agam deNovitate Mundi,eam saliquor rarionibus demanilra o,arq3ideni

13-8 MORE NEVOCHIMquad Loquenm obrinere faragunr, impctraba,quin ramen Naruramrerum aboleam,illlque vim infcram,aur vcl iniminimopune’to Ari-ilotelis demanilratiombus cant dicam. Quicqwid enim llll firmif-fimo 86 validifstmo fuo pro No itareMundi argumenta (quad nô

oilunr conficere,nifi Naruram raram deilruanr,86 omnibus iis,quçPhilaiophi ilaruerunt,contradicant) efficiunr, eodem ego rationeæquè validâpertinganuneque ramen Nature vcl feniibus contradi-

cere neceiie abebo. -Vifum mihi quoq; cil cammemorare gencralia Loquentium prin-cipia,vtamq; illorum tibi demanilrare,quâ ratione ex illis Novita-tem Mundi,Exiilcnriam,Unitarem 86 lncorporeirarem Dei pro-bcnr,ut 86 ea,quæ ex illiQprincipiis fequuntur. Poilea etiam princi-pia Philofapborum,fed proxima tanrùm,illorumq-, viam exponam.

Noli autem à me flagitate in hoclibro,ur Principiorum illorumPhiloibphicotum,quæ pauci: 86 brevirer ranrum artingam,verira-rem tibi probemmam ira tara ferè Pbyfica 86 Thcologia mihi ex.plicandæ cirent. Noli etiam à me cxipcâate,ac fi adduâurusribieilem argumenta Loquenrium,quæ pro verirare principiorum iuorûadducunt. Nam in hac te 86 illi rotam fuam viram confumpferunr,86 confumcnr dies filas illi, qui fequenrut ipios,86 libri ipforû nimisfantmulri. Omnia enim illorum principia,paucis excepris,refugranrur ex manifeila rerum narura,circaque i la,multa du ia [enfi-

- bus ipfis perceptibilia naicunturgunde opus babeur mulros libro:86 difputatianes canfcribere pro confitmatione principiarumillo.tum,ad dubia illo iolvenda,86 ca,quæ ira manifeilè in narura un?repngnanr,depcllenda,l:cèr id nullâtarione sur [alertiâ fieri poisir.

Principia veto illa Philoiopbica quad arrinet,quæ brevirer ad-ducam ad demonilrarionem rrium prædiâarum quæilionum,Exi-ilentiç ic.,1.1niraris 86 lncarporeiraris Dei,illotum verirarem 86 (en.fum majori ex parte ilatim percipies,fimulac illa audiveris: quo-rundam veto demonilratio deducirur è Phyfica 86 Metapbyfica,quo proin te convertcs,86 inde probationem ejus tei,quâ opus ha.-

bis,peres. ’Pour?) fæpiùs jam eduélur es,nihil elle prærer Deum 86 bac Uni-vetfum. De Deo aurem nulla probario baberi pareil, nifi ex hocuiiiverio,86 quidem tùm ex Univerfalirare,rùm ex.Particularirari-bus ejus. Unde proin icquitur,probè,quætaria illius fit,tenendumde,tirexinde principia probarionum dciumi poièinr,fciendumque,quæ fit illius forma,figma,86 narura. Quocitca virum mihi cil ope-

!æ Pre.-

PAR-S I. par». LXXI. 139ræ pretium eiTe,ut in peculiari capire biilaricè 86 in genere narurambujus Univerfiratis dcicribam. Quo facto, in fequentibus capiti-bus principiaLoquentium quoque tibi exponam,86 quânam rationequatuor fæpè jam reciratas quciliones probent. Poil-hæc,principia86 rariones Philofaphorum de diéla materia proponam. Denique,quam ego in illis viam 86 rarionem reneam,paucis explanabo.

C A P. L X X l l. iComparatia Mandi (5 Homimir. flan

Homo rvocatur Microcofinus.C I ’r o,quôd Mundus bic totus in univerialitare fua unicum fit Mundus hie si?Individuum,b.e.quôd Glabus ipbæræ exrerioris velexrremæ "12:. "1:8:

cum omnibus, quæ in ipio continenrur,firunum quoddam lndivi- 23,"; a à:duum,ficut Ruben vel Simeon,quoad lndividuitarcm. Diverfitas surfis partibusverè 86 varieras fubilanriatum bujus globi le haber ut varieras fub-,’°"’P0fi’W-

ilantiatum in unoquoq; I ndividuo,ur Hami ne verbi gratta. micm-admodum enim Ruben exempli gratiâ cil Vit unus,vel Individuumunum,fed ex diverfis partibus 86 membris compafirum,veluri car-ne,ofsibus,ncrvis,ex variis item bumoribus,qualiratibus 86 fpiti-ribus : fic ille Glabus in univetfalirare fus campofirus cil ex iphæ-tis,quaruor elementis,86 iis,quæ ex bis conflata funr 86 compofira,neque darut in illo vacuum,fed eilcot us continens,ialidum,den-film 86 lenû,cujus punâû centricum cil globus Tertç,quæ circum-data cilJ ab Aquâ, hæc ab Aëre,Aër ab Igne,lgnis à Corporequin-to,q uod corpus ex mulris conilar arbibua vel ipbæris,quarum unacil inrta aliam,86 ira exaélè eam ambir,illique adbærer,utnulluminter illas derur inane five vacuum,movenrurque matu circulari 86æquabili,nunqu’am tardiùs,nunquam velociùs,b.e.non movenrutuno rempare rardè,alio velociùs,ied quæliber illatum ex narura fuacertam haber menfuram Velocitatis 86 matûs fui,ira ramen,urunavelociùs 86 celeriùs movearur quam altera. Motus omnium vela-cifsimus cil motus fpbæræ primæ,Diurnus videliccr,qui unius dicifpario abfolvirur. Hæc fphaera iceum mavet reliquas omnes,matu Partis in Toto: illæ enim nihil aliud funr,quamillius,ran-quam Torius,Partes. Centrum autem barum ipbçtarû variar. Qu- ttundam enim centrum cil centrum ipfius Mundi,quarundam ve-rô centrum cil exrra centrum Mundi. Ogædam ex illis matu fuoproprio fempet movenrur ab Oriente in Occidentcm , quædam

. S z.

Videp.z.c.4.à 1.

140 MORENEVOCHIMvetô ab Oceidenre in Otienrem. 8tellæ,quæ iniilis fpbæris cari--ilunt,iunr fphæræ illius,in qua funr,pattes,iemperquc fixæ perma.ncnr in loco fuo,86 nullum proprium babeur motum,fed,ut vide-tur,movenrur matu illius corporis,cujus pars film. Materia corpo-ris bujus quinti univerfaliter fic fumpti,quod circulatitetmoverur,alia cil quam materia quatuor Elemenrorum,quæillius complexucontinentur. Orbium veto five iphætatum Mundum ambientiumnequeunt ullo modo vel ratione pauciores cire quam oâadecim. Anveto plures elle pafsint,canfideratione eger,ficur 86 illud; Utrùmfpbæratum quædam fint,quæ rotum Mundum non cireumdanrëlnrra iphæram porto illam,quæ nabis cil proxima,reperitur aliamaretia,quæ diveria cil à materia corporis quinti,quatuor illas pri-mas fatmas feu qualitates recipicns,cx quibus quatuor corpora pri-ma ( b.a.Elementa) proveniunt, Terra videlicet, Aqua, Aër 86 Ignis,quorum unumquodquc proprium 86 naruralem luum locum haber,exrra quem nunquam tepcritur. lila autem corpora finit marrua,nequaquam vira vel ratione 86 intelleflu prædira,nec moventut àfe-ipfis,fed immobilia in loco fua permanent ac iubfiilunt. (111M fiaccidar,ur illorum aliquod violenter è loco fuo moveatur,tùm vi 86violentiâceilanre,continuô ad locumfuum naruralem redit. Indi-tuquuippe cil narutæ ipfarum bocprincipium,utmotu môlaire-rum ad locum fuum moveri queant: neque pailùnr quieicere vclmoveri exrta lineam reaam. Motus aurë illius re&i quatuor barumElemenrorum, uo iterum ad locum fuum movenrut,duo font ge-neta,Momvide icer venir: Peripheriam, (Atiiloreles vocar Morum àmedia) qui eil Ignis 86 Aëris : à Motus venir: centrum (Motus ad me-dium), qui cil Tetræ86 Aquæ. Et poilquam hoc parla ad locumfuum revertunrur,irerum quicfcunr. At veto Corpota illa Coelciliarorunda 86 fpbærica,Vivenria funr,86 animâ,per quam moventut,prædita,nequc babeur in fe principium quietis t ne ne etiam airera-tiani vel murarioni funr obnoxia,nifi quoad firum,dum matu circu-lari moventur. An veto Intelleaum babeanr,in uo aliquid conci-pere 86 formate pafsint,illud iubrilioris cil confi crationis. Porto,eum corpus quintum circulatiter in univetfalirare fua moverur,tùmpropret motum iilum violentum in Elementis ièmperaliquidin-novarut. Proptcr illum enim Ignis 86 Aët è lacis fuis cxrtuduntur,86 in Aquam depellunrur, quæ deinde conjunélim Terram pet-meant,86 ad imam ejus profundirarem penetranr,unde Elemenrumpermixtio 86, confufio oritut: cùm deinde irerumincipiunt adlqca

.--- 7-av-

PlARS 1. CAP. LXXII. 14:fus temeate 86 reverti,parriculæ 86 fruila Tetræ conjunâim eumAëte,Aqua 86 lgnc è loco fuo exeunr,quç poiles in fc invitem agût,86 vicifsim àfe invicem patiunrur. Et inde fit Mixti vel Mixrianisillius varietas,ita, ut inde prima generentut omnis generis vapores,deinde mincralia, meralla, getmina,planræ, animaliasomnia proratione Mixrionis. ’Qficquid autem generatur,iterum corrumpi.tur,86 prout ex quatuor Elementis generatur,ira in iila vicifsim te-falvitur,quemadmodum ipfa quoque Elementa tùm ex fe invicemgenerantut, tùm in fe invicem carrumpuntur. Mareria enim o-mnium una cil 86 eadem; neque pareil inveniri materia abfq; fat-ma; ficur vicifsim nequir in rebus iilis generabilibus 86 cartuptibi-libus forma inveniti fine materia. Ira ergo iila tùm inter fe invicem,tùm alia,quæ exillis coxiilant,per generarionem86 corruptianemin arbem quafi revoqunrut,atq; ad fuumprincipium revertunrur,ficur fpbæra circulatiter moverur 86 ad principium fuum redit,ita utmotus materia: iilius iformaræ,dum unam formam poil aliam reci-pit,fimilis fit motui fphæræ,quæ pet divetfas fuos gradus 86 patres

ad unum tandem principium revenirur. ’Deinde, quemadmodum in Corporc bumano funt Membra

principalia,86 Membra minus principalia,quç gubernationc mem-bri principalis indigent: ficin bac Mundo pattes aliæ font princi-pales,ur Corpus quintum,aliæMinùs principales,quæ Rerîtare 86Cubernatote opus habenr,ut Elementa-86 Corpora ex bis miila accompofita.

Et,quemadmadum membtum principale,Cor videlicet, indefi-nenrer movctut,86 omnis motûs in corpore cil principium: quem-admodum item reliqua membra omnia ipfi font fubotdinat-a,illisq;omnes facultates rransmirrit 86 largitut,quibus ad funélioncw o-perationes fuas opus babentgi fic quoq; Spbæra fuprema te iquasMfid i partes matu fuo regir,amnibusc’j3 rebus genera bilibus 86 cat-rupribilibus facukarcs,quas babent,immitrit:omnis enim motusin hacMundo principium matûs fui accipir à fpbæra prima , o-mniumq; animatorum animæ principium cil in anima illius fpbæ.rac. Vitrutum aurem five flatultatum illarum,quæ ab orbibus cœ-leilibus in hune Mundum petveniunr,funt quatuor: prima cil Fa-cultas mixtianis 86 compofitionis,qu;:’ fufficir in mineralibus: fe-cunda eil,quæ planris ommbus du animam vegcranrem : terris,quæ bruris dar animam fenticnrem: quarra,quæ ratione prædirisda: animam rarionalem: 86 hæc omnia fiuntmedialucis 86 rene-

142 MORE NËvocnnvibratum,quære&irudinem 86ambitum illorum (orbiumvel fpbæra-tum) circa Terram fequunrur, (ut,cùm Sol rada si! firpra "terminait:efl,cùm Tenant cirrumit (7 ont; borizonrem du: nox).

micmadmodum etiam, fi cor hominis vcl ad momentum oculiquicfcat, homo moritur, omnesq. ipfius marus 86 facultarcs collant:irafi fpbætæ quiefcercnt,rotus Mundus morererur, 86 quicquid inca eil,ceiTarer.

Præretea,quemadmodum Vivens rorum, quârum cil,per motumtordis fui vivit,licèt mulra adhuc membra babear,qu’æ quiefcuqnt 86nihil fenriunt,ut oifa,cattilagines 86 alia : fic Univetfum bac rotumcil Individuum unum,vivens pet motum fpbæræ, quæ cil inilattordis animalium , licèt in ea multa finr corpora quiefcenria 86

mortua. l ’Hac pa&o in mente tua concipete 86 formate debes rotum huneglabum,veluti Individuum unum,mobile,animatumi: iila enimconcepria 86 imaginatio valdè neceifaria eil,86plurimùm prodeilad demonilrandum,Deum elfe unum,ut videbimus; 86 pet banc vi-cifsim colligirur,quôdünus ille creârit 111mm. (luemadmodumenim membra bominis,quæ quidem in veritare funt membra bo-minis,non i nveniunrur vel exiilunt fepatatim,h.e.neque jecut,neq;cor,ncq; caro pet fe 86fcorfim exiilir z fic nequir fieri,ur inter partesMundi quædam folæ 86 fearfim fine aliis in hoc Univerfo cxiilanr;v. o. ut inveniarurlgnis fine Terra,velTerra fine Cœlo,vel Cœlum çfine Terra.

Prain, uemadmodum in homine Faculras eil,quç omnia mem-bra inter e colligat,regir 86 agubetnat,fin ulis neceiiaria ad confer-varionem ipforum fuppedirat, 86,quæ ipiis perniciofa,depellir- 86aveflde qua Medici agunr,quamt’j’, Novitatem insomnie); matirentcorporis vivi appellanr fæpè etiam Naturam : fic quoque in bac Mun-do Facultas quædam eil,quæ fingula apte inter fe conneâit,86 nonfolùm fpecies illius,fed etiam Individua fpeeietam , quamdiù illacanfervari paffunr,atq; adco quçdam Individua Mundi (i.e.quasdamflihdîfl) ab interiru eonfctvar. De hac Facultate confiderandum 86difpiciendum,an in Mundum veniat mediante fpbçtâ (fitpmna’ fc.),

an fine media à Deo 0pt.Max.ptaveniatë 1Quemadmodum infupet in Corporc Hominis quædam font,

quæ cerrum finem certamque intenrianem babeur; quorum aliapertinent ad confervarionem lndividui,utfunr Organa tibi à alimen-ti,alia ad confervarionem f peciei,ut Injhamsnta gennandgalia ad ac-

gluten-

PARS I. CAPÇLXXII. 14.3quirendas Necefsitates,cibum,potû,& alia munia obeunda,ur Oculi,Manw,Pede:,drc. quædam veto fun:,quæ nullam pet fe certam in-tentionem habentJed fequuntur ex membrorum illorum tempera-mento,(quod temperamentum cit proprium 8c neceflàtium forma:illius,quâ operationes illas intentas perficiunt),8c quidem pofl ge-nerationem eorum,quæ principaliter intenta funt,fecundùm necef-fitatem materiæLut lei corporùôc Coter ejua,unde ordinariè 8C æ ua-

liter in omnibus non inveniunrur. lnquibusdam enimquan oq;omninù defunt,in aliis in minori,inaliis veto in fumma quantita-te reperiuntur , quæ driferentia non invenitnt in aliis membrit.Nain nullum invenies hominem,qui deeuplo mains iecur habeatpræ alio; reperies veto quosdam,qui barbâ 85 pilis in quibusdamcorporis partibus omninô carent,& è contrario uosdam,quide-cuplo aut vicies plus babeur barbæ,quàm alii. EtîlOC frequens 8:commune admodum efl in pilis 8c coloribus. Sic quoque in hacUniverfitate fun: quædam,quorum generatio pet fe intenditur,quæfun: firme: 86 permanentia,ex ordine Nature: fequentia,neque nifiexigua in illis reperitur diffcrentia,pro ratione trempe qualitatis velquantitatis ipfius fpeciei 5 quædam veto funt,quorum pet le non in-tenditur generatio,fed quæ uiiiverfalem germerationem 8C corru-ptionem fequunrur,utfunt variæ fpeciet Vermium,quæ ex fimo ge-nerantur,& ailia quædam Animalcula,quæ in fruâibus putrefcenti-bus generanrur; Vermes item,qui in ventre generantur38c quicquiddenique ex putrefaaione humorum generatur. Summa,hûc refe-rendum mihi viderur omneid,in quo non cil facultas generandi fi-bi fimile. Hinc enim efi,quod vides,illa ordinem 8c fpeciem (uampet (a non ConfervareJicèt fieri non poïsit,ur non exiflant: quem-admodum fieri non porefl,ut non fin: varii colores,8c variæ pilo-

tum fpecies in corporehumano. . . nŒCmadmodum in nominibus funt quædam, quorum Intim-dus firma permanenr,ut Membra principalis; Se quædam,quæ inTpecie,non in Individuo p armanët,ut quatuor humores : fic in com-plexu univerfali bujus Mundi fun: quædun,quæ firma permanentin Individuo,ut Corpus quintum in omnibus fuis partibus; quæ-dam verô,quæ in fpecie tantùm permanent,ut quatuor Elementa,8: quæ ex il!» fun: compnlîta.

memadmodum deniq; ex iisdem facultatibus hominis,ex qui-bus generatio , dutatio,8c menfura durarionis ejus (h.e.lnngitydoyel menfim: rira tjm) confequitur,ejusdem quoque pet fe fequuut

h - - COIN!-

r44. MORE NEVOCHIMcorruprio 8c interitus: ficin toto Mundo caulTæ generarionis,funtquoq; cauiÏæ corruptionis. 5.6. Si quatuor illæ facultates,quæ inomni corpore nutribili reperiuntur, Facultas inquam Atrraâiva,Retentrix,Digefliva,8c Expulrrix,fe haberent ut Facultates Intel-leâus,ita ut nil,nifi quod falutare 8c naturæ conveniens,temporeitem 86 menfurâ decenti ac convenienti facerent8c operarenturàmultis morbis 8: malis hominem immunem redderenr : quia vetohoc fieri non potefi,fed aâiones 8coperationes fuasnaturales finecogitatione 8c intelleâu perficiunr,neq; ullo modo id, quod faeiunt,intelli unt, inde neceiTariè morbi 8: ægritudines variæ oriuntur,etiam Ëillæ (fûtultntes fc.) fint inflrumëta genetationic 8c conferva-tionis hominis. E. 6.3i Facultas attraé’tiva res tantùm bonas,faluta-res,& naruræ fuse ex omni parte convenientes,menfurâitem decen-ti atrraheret,ab infinitis morbis homo fine dubio liber exifleret:quia verô hoc non agit,verùm tùm indiflërenter quemvis humoremoccurrentem atrrahir,licèt ille humor in quantitate vel qualitatefuaà jufla prOportione nonnihil declinet, ut nimis calidum vel nimisfrigidum,nimis craITum vel ni mis fubtilem,rùm etiam non conve-niente menfurâfed nimis fortiter,plurima exindenafcuntur main.Hinc enim fit,ur nervi fufiocenturpbfiruâiones 8c putrefaâionesorianrur,humorum qualitatet corrumpantur, eorundemqsquanti-tas immutetur; ex quibus deinde varii oriuntur morbi,Scabies,Pru--titus,Verrucæ,vel etiam majores plagæ,Apoflemata,Lepta,Tabes&aliæ,quibus vel unius alicujus,vel omnium membrorum formacorrumpitur. Atq; ira fe res haber cum reliquis faculratibus. Eodemmodo in hoc Univerfo illa ipfa res,quæ infervir ad generationem 8cconfervarionem rerum generabilium,ut efl mixrio Elementorumeum virturibus cœleflibus,à quibus moventur 8c hincinde fpar-guntur ac difiribuuntur; illa ipfa inquam caufTa efl,à qua ca prove-niunt,quæ naturæ rerum noxia fun: &pernitiçfa,m funt,lmbres,Pluviæ,Nix,Grando,Turbines,Tonitrua,Fulgura,Aëris corruptio-nes 86 infeâiones,aliæqg res lethiferæ 8e peflilentes,quibus regio,terra,vel clima aliquod confumitur,dum integra loca h-iatu terne,terræ-moribus,velaquatum inundationibus fæpè pereunt.

Noli aurem exiflimare, Hominem propterliflas comparationisbujus, quam inter Mundum 8c Hominem haé’tenus inflituimus,partes vocari Mundum parvum vel Mlnça’nao’wfl. Comparatio enim ifia

ad fingula animantia,quæ in membris fuis perfeé’ta funt, trahi 8:extendi poteit: neque ramen haétenus quenquam vidi,quiAfinum

PARS I.CAp.LXXII. r45vel Equum vocârir Microcofmum. Verùm ornarur Homo hoc no. Homo a"mine,pr0pterquandam rem,quæ ipfi loli pr-æ aliis animantibus cil °r°°°cmu3 4”propria,Facultatem nempe rationalem,h.e. Intelleftum materialemfdkmnquem apud nullum invenies è reliquo animantium genere. Illaerenim omnia ad confervarionem 86 propagationem effenriæ fuænon indigent ratione,inrellc&u vel guberrrarione,fed eunr 86 aguntjuxra naturam fuam,comedunt quad inveniunt86palatoipforumarrider,in quocunque loco,qui commodus ipfis videtur,habitant,86cum quavis fœmella,in quam inciduut,quando in ardore funt 86 ca-lore,fe commifcenr,atq3 ira tùm r: per rotum vitæ fuse fpatium,rùmfpeciem (uam confervant86 propa ant,neq;alio fpeciei individuoopus habent , que. adjuvenrur v: fuflentenrur 86 conferventur,quodc’l; ipfis ea faciar 86 præfierîquæ fibi ipfis præflare nequeunt.

Homo verô,fi perle 86 folut e et omni regimine 86 gubornarionedefiitutus quemadmodum befliæ,primo memento periret,neq; perunicum diem fuperfies manere polÏet,nifi id ferré peraccidens con-tin eret,h.e.nifi forte fortunâ aliquid r: oflèrregquo fuflentaretur.Ipfigus enim cibi 86 alimenta,quibus fuflentarur,arte86 præparario-ne longâ indigent,quæ non fieri porefi fine ratione 86mtelligenria,inflrumenris item ac petfonis multis, uarum unaquæq; in peculia-ri negotio cil occupara. Arq; hanco caufiam opus habent (kami.net) aliqua, qui illos regat 86 in ordinem cogat,ita ut alii alios ad-juvenr. ’

Sic,-quia oporret ut cuflodianr le tempore æflaris à calore,à frigo-re tempore hyemis,ur abfcondant fe à pluviis,nive,ventit,86 raliaejusmodi obfervenr, quorum nullum fine ratione 86 intelligentiaperfici orefi: ideoque hane 0b cauflam data eflipfis Facultas il]:rationa is,quâ polTunr ratiocinari,cogitate,inrelligere,facere,præ-parare,variisq; modis 86 artibus fibi de viâu,te&o 86 amiâu profpi-cetes quâ etiam omnia corporis fui membra gubernanr,ira urtùmprincipale,tùm minus principalia funin facianr officium. ldcircè fiHomo aliquis deflitutus cirer hac facultate, 86 habete: ranrum fa-cultatem vitalem,primo memento pereundum ipfi effet. Bit autemfacultas iila excellens admodùm,86 longé præfiantior quàm omnesrelipuorum animantium facultares : fed 86 abfitufa valdè efl,nequeira acilè pet fenfum com munem ejus narura potefi percipi,ficut re-liquarum facultarum naturalium.. Pari ergo modo in hoc Univerfo Res quædam efl,quæ tùm to-

tam illius compagem regit,tùm principale ejus membrum mover,

r46 -MORE NEVOCHIM(04Mo: fc.,five primii Mobile),cui faculrarem dedit reliqua omniamovëdi 86 regendi. Sinc illa Re celTarer necelÏario totus ille globuseum omnibus tàm principalibus,quàm minùs principalibus fuispartibus: 86 pet illâ è contrario in omnibus fuis partibus conferva-tut. Re: autem illa en Dau s O p T. MA x. Hinc,quemadmodü Ho.m0 propret unicam 86 folam hane rarionem vocatur Mirracafmm,quia in illo principium quoddam eûteliquum rotum movens; ficpropret banc inprimis rarionem Deus in lingua noflta vocatur Vint

Battu-7- Mundi:ut,Erjumvit par Vita»: Mandi.Atq; hæc cil puiehetrima 86 jucundifsima inter Mundum 86 Ho.

minem collatio 86 harmonia. Scias aurem,quemadmodum omnefimile quoq; efi difsimile 5 ira 86 hic comparationem in quibusdamdeficere,86 quidem in tribus tantùm.

Dgfimzmmm Primà,Membrum principale,Cor videlicer,in animantibus omni-Mundum (9’ bus id habentibus,utilitatë 86 emolumentû capit ex reliquis mem-Hominem. bris ipfi fubordinaritfid quod in hoc Univerfo nô reperirut.Nam in

ilio,ea que reliquis virturem aliquam infundunt 86 inflillanr (farn-refligemiajêpamu), nullam utilitatë recipiunt ab illis,un fubipfonîfunt poteflate 86 imperio,fed quicquid boni dam 86 largiûtur, id fa.eiunrexmeta libetalitate 86 genero fitate naturæfuæ,ut Deü hac inparte imitentut,non propret cômodum,vel retriburionem aliquam.

Secundà,Cot in omnibus animantibus in media corporis fitum 86à reliquis membris circumdatü efi,ur illud cufiodiant 86 abfcondât,ne dettimentum aliquod extrinfecùs queat aceipere. In hoc auremMundo iterum contratium bujus repetitur. Nam pars illius nobilif-fima 86 prçliantifiiimacircumdar cgteras viliores 86 minus prçflan.tes,propteteà quôd certum fit,illam nihil ab aliis recepturam , 86 li-cèt i fa aceipetetàtamen nihil exrtinfecùs potefi in illam ageresfedilla ubminifitat omnibus,quæ fub ejus complexa continentur,oarunes ipfotum virtutes,ipfa veto abaliiscorporibus nullam accipitafiionem vel facultatem. ER tamenhîc quædam adhuc fimilirudo86 convenientia. Ogemadmodum enimin animanribus membra àcorde temotiora,ignobiliota 86 minus præfianti a funt,quàm eidemvicina: fic in Mundo hoc ea,quæ propinqua funt centro,funt turbi-da,crafla,gravia 86 minùs Iucida,pro ter longiorem ipforum à cor.pore illo nobili,lueido,fplendido,mobili,fubrili 86 fimplici,f hætâinquam fupremâ,difiâtiam : quicquid verô ipfi eût vicinum,a iquidex ipfius proprietatibus acquirit,86 quantè quid ei eii propius,tanrèmajorem quoq; haber ptæcellenriam 86 prærogativam. à

Terri ;

a... I. "-æïfi .

’PARsl. CAP. LXXII. 147Tertià,Faculras Hominis rationalis cil Virtus in corpore illius,86

ab eo infeparabilis. D tu s autem Benediâus non efl Virtus velrFa-rultas in Corpore’Mundi,fed ab omnibus Mandi partibus abflraaus86 leparatus. :Providentia quidem 86 Girbernatio illius roriMundoeii unira 86 conjuné’ta,fed conjunâione fummè occultâ,86 captumhumanum longé" fupetante. Nonenim aliam habemus demonilra-tionem,quàm quôd Deus à Mundo fit (épatant, nullamq; eum encommunionem habeat; irem,quèd ipfius Providentia 86 Cuberna-rio in omnes 86 fingulas Mundi patres,etiâ minimas 86 levifsimas,fi: extendat. Landau ù,cujm Vittoria sa in pnfèflione ipfira.

Porto fcito,quôd magie con veniens forte fuilTet,fi in hac compa-I ratione Deum eum Intelleâu habituali,qui in homine efi,contulif-

fem,(quia il quoq; nô efi Virtus in corpore,fedà corpore feparatio-ne verâ 86 reali abfiraâus ac fepatatus,inque corpus varias virtureeinfundem), 86 Facultatem rationalê eum Intelligentiis fphærarû,quæ tef eau illam (ont tanquam corpora. Vetùm ratio Intelligen-tiaruni phærarum,86 eiTentiæ Intelligentiatum fe aratarum,ut 86lntelleé’tus habitualis,qui abfirae’tus quoq; eli86 eparatus,ma naadhuc eget confideratione,illa ue,utut vera fint,nobis ramen unt-occulta 86 abltonditafinfiniræq; deillis moveripolruntdubiratio-nos 86 controverfiæ. Nobisautem hoc loto inprimis propofitû fait.

rarionem totius bujuslMun’di modo cognito 86 manifeflo expone--re,86-quidem ejusmodi rebus,conrra quas nemo vel mutire audear,nifi vel rerum omnium ignams; quemadmoduvarithmeticæ 86

aGeometriç imperitus multa negar,quç luce meridianâ clariores ha-bent demonflrationes :vel præconceprâ aliqua Opinione laborans,ira utifibi ertinaciter propofuerit, receptam aliquam fententiammordicùsdbfendere. Quod fi quis autem reCtè 86 ex fundamentis,-non pet Ca bbalam, tem velit cognofcere 86 intelligete, is difcaï,(h.e.legatlilzm Sapienrum de [me 10,86 experietur rem omninô ita febabete,prour feripfimus,86 hane totius»huius’üniverfi elfe formam:vquôd fi «me, hoc alitai nimis moleilû videatur,86 malit ea pet Tra.

I dirionem abùeoaccipere,qui demonfirationes omnes novit,is Tra-ditionemaceipiatfilliq; filas rationes ruasq; objeâiones fuperflruat:fi denim qui: ptætet Cabbalam-,prineipia quoq; 86demonfiratio-ne: foire defidetat,-is ea pareil addifcere,86 non aliter rem r: habetedeptehendet. Nam nos idinvefligavimus. Tu proinde,Le&ot,illaanimadverte 86 obferva. Nos bis præmifsis,pergimus ad ea.quæ ul-

teriùs nos cxplicatutos ptomifimut. T .a

14s MORE NEVOCH’IMC A P. L X X Il I.

Trincipin duodecim Loquentium adproèan-dru quatuor iila gimfiiomssde Ëxiflemiaflni-

tale (5’ Incarporeimte D 5 1, ut (561e I

Novitate Mandi.Prineipin Lo- RI N c r p r o a u M,quæ Loqume: feeundùm diverfitarem 86

qu°nnum’ multirudinem Opinionum fuarum ponunt,quætj; iplis ad pro-bandum id,quod probare volunt circa quatuor læpè jam memoratasquçliiones,(quàd Mundurjir novm,quod Condirorem babearguàd ille anusfit, (y denigl quid Inoorpomu),funr necellatia,duodecim funr,quæ ubiprimo figillarim brevirer recenlebo , fenfum deinde fingulorumpaullè fufiùs explicabo.

Propofitio prima elt 4d confirmandam Saôjianriam définitions.

I I. D471 Vacuum. ’I I I. Tempus (0è rompofitum ex Infirmière.1 V. Subjlanriam non pofl’e eflifine multi: Accidentibw.

V. Subflantie dbfiraéh extflentiam à! fitbfiflenriam perfiri in Acci-

dentiôus,qua tibi enamembomqufine illis a]: poflî. pV I. Amidon: nullum darne duo tempor4,h.e.lnllâtia,vel Momenta.

Il I I. Bande»: eflë rarionem habitua»: (yprivationum: à arma? elfe 4g.

tidemia exifientiague Efiïcienrc aliqua indigent. iI I X. Niln’l sa: in lm Univerfi pater Subflann’am à Accident : é- For,

mas nationale: quo?! eflè Accidenria.1X. Accidentiofe invicem non fr’d’iimrenurg7 defi invicem rondirait

X. Pojfibile non probari par oonvenimriam illius imaginatianù tu": bac- Univerfo: (h.e.Pofsibile non elle illud,quod eum Natutæ ot-

dine convenir,fed quicquid in Intelleâu concipi porell).X1. Infimrum nullum darimeq, in diluantes. in accidenrimeqyin pore».

tiâ,fèd omnibus madisfizlfum ejfe,h.e.five dicaturJnfinira malta fi.mut darifivefiutefizvê, ut Infinimm confier ex iù,qll4 enflant dtquæjam a]: defiemnt. 0m nia hæc dicunr elle (alfa.

X I I. Senfiu in quam plurimùtùm ermre,tùm defirere,im ut multafinfi-Mia approbation nequeunt; proinde 46in nonpoflèfirmumfiimijwiia’um,neqJ principia demonjhativa exflrui.

Enumeratis lummarim bis principiis 86 hypothefibus,nunc fen-firmillotum tibi quoqs exponam, 86 quid ex unoquoq; fequatur.

U l Primera

PARS I. CAP. LXXIII. r49Primum itaquequod artinet, exillimant,torum hune Mundum, r. Do Arma.

h.e. omnia illius Corpora conflata elle ex perexiguis uibusdam ipartitulis, quæ 0b (ummam exiguitatem nullam neque ivifionemadmittaur (Atomos vocam),neque quantitatem habeant : Ted Cùmillorum multa in unum coëunt, 86 invicem, con reganrut, tùm il-lud compofitum fieri quantum,86 ipfum (dérayai; corpus; ira ur,fiduo rantùm ejusmodi Atomi conjunganrut, unumquodq;illorum(pari conjunflionem) fiat corpus, ac pet confequens deinde duo fintcorpora , juxra quosdam ipforum. Præterea,omnes illos Atomos.fiaruunt elle limiles 86 æqualee , nullamquc inter illos elle dilÏeren-tiam. Dicunt itaque,omniain univerfumeorpora ex illis particu-lis individuis elTecompofira compofitione coniunâionis; (non parmutations": val mixtionem, fed ronjunflionem vol copulationem , utfonmuflua ratineront.) 86ptoinde Generatioillis nihil aliud eli quam Con-gregatio, 86 Corruptio idem quod Sepamtio: unde etiam non uruntutvocrbus Generarionis 86 Corruptionis , fed pro iis dicunt,Congre-garionem 86 Separationem , Morum 86 Œietem. Tandem,non lia-tuunr, particulasillas ab æternoexillere, uemadmodum Épicu-tus voluit, 86 alii,qui fententiam de Atomis liunt amplexi,fed Deumillos femper de novo creare, quando ipfi luber, ac proindeiterumquoquepolle enrirate fuâ privari 86 in nihilum redigi. Œocitcanunc tibi quoqueexponam fententiam ipforum de privatione Sub-.fiantiæ.

Secundumprinoipium séide Vacuo,quoditidem primi 86 antiquifiri- 1- 3°ermi ex Loquenribus crediderunt. Ellautem Vacuum , lpatium quod-dam nihil contineus,fed omni corpore vacuum, omnique fubllan-tiâ privatum. Hoc principium pro ter lpræcedene necellariô etc.dere coaéti funt. Nam fi Mundus e et p euus atomis illis, quomo.do polTenr moveri corpora mobilia fine penerratione vel ingrelfiiunius corporis in aliud? Prætetea, atomi illi nequeunt congregarivel Feparari fine ipforum motu. O410eirca coaâi fiant necelÏariô len-rentiam hane de Vacuoampleâi 86 defendere, ut hac ratione fpa.tium derurfcongregationi 86 feparationi particularum iilarum inVacuo in quo neque corpus efi,neque fubliantia quædam ex rub-llantiisillis.

Tertiumprinoipium effdeTempore,quod dicunt componi ex multi: 3. 1)chNunc, h.e. ex multis Temporibus, quæ ob brevitarem durarionisfuæ non polTunt dividi. Atque hoc principio iterum propterprimam opus habuerunt. Videtunt enim fine dubia demonilrario-

-Phjfllib.6.r.r.150 MORE NEVOCHrM

ne: Arillotelis, quibus probavir 5 rtium ifiorum , Magnitudinis,Temporis,86 Morûs lacalis, eandem elle rarionem ,86,fi unum illo-rum in divifibile, fequi86 alterum tale elle. Scimus autem,fi Tem.pandicaturell-econtinuum &divifibile in infinitum ,- necellariô le.

ui, parriculam quoqueillam,quam-lkatuunt individuam,elTedirii-e ibilem. Sic, fi flatuamus’ Magnitudinem elle contimram , fisqueturetiamillud Nuno,quod illi faciuntindividuum , pofiedividi, prout-eXpoluit Arilioteles in libro, quem infcri fit De Auditunatumli.

’ mioches allèruerunt,Magnirudinem non elle canrinuam, lied com-pofitam ex particulis individuis, in quibus terminatur 86 finitutdivifio; Tempus item confine 86 conflatum elle ex luliantibus,quæ non admittunr divi fianem. Exem pli gratiâ,Hora continet 60.minuta, Minutum 60.fecunda , Secundum 60.tertia,86 fic canfe-quenterufque ad decima verbi gratia, veladhuc magis minuta; 86quidem talia, Puæ non ampliùs, ut magnitudo continua, dividipolÏunt. Œèd iverôres ira,utdicunt,habeat,fequirurTem us elfequiddam pofitivum 86 ordinatum , quad efi falfum. Ali ablutdè o-mninô de Tempore, 86 contra veriratem fiatuunt, idque jultojudi-cio. mièd fi enim domina hæc de Tempore accuratifsimos 86fubtilifsimas Philofophos perplexes reddidit, magnaque pusil-lorum eam non poruorunr perfeflè intelligere ,ita ut Galenus dixe-rit,Tempus divinum quippiam elfe, cujusnarura ap rehendi ne-queatgquantà minus eam allèquenturilli, qui ad nul ius rei natu-ram refpiciuntë

Verùm attende quæfo , quanta abfurda ex his tribusenumeratis

pt0pofitionibus canlèquanrur. v445110114.un Dicunt, Morum elle trauslationem Subfiantiæ individuæ patri-

ez punirais m’-

bmpropofitioni-bru oonfcquun-sur.

culatum illarum , ab una ad alteram ipfi vicinam 86ptoximam , acprOpterea Matum unum altero non elle velociorem. Hinc dicunr,quando duo mabilia vides unoeodemque rempare ire diverfas vias( bisquais 11mm longitudinù videlim),caufl3m diverfitatis non et

le , quôd illius mobilis longius iter’conficientis’ motus EIDVCIOCÎOI’,

lied quôd motus,qui vocatur tardior,plures habeat qu ocres , alter ve-rô pauciores. si ipfis objiciemrexemphmjkgirte a]; uraniumnfia unifia,dicunt,86 hic quietes ingredi in motus ipfius (figura). ln. fumma,dicunr aberroreferifuum fieri, quôdexiliimamus aliquid moverimatu continua: illos enim in multisetrare, 86 fenfibilia omnianonpoire apprehendere , quemadmodum in duodecima Propofitione.aiunt.

Objia’mr

PARS l.CAP. LXXIII. 151abjiciruripfi: quoque exemplum mols. ln matu molæ circulari pet.

ferla citra dubium pars illa, quæ eli in peripheria , eodem temporilf patio lon giorem viam vel circulum conficit,quam illa,quæ cl! pto-pe centrum , 86 pet confequens motus petipheriæ vel circuli exre-rioris velocioreli: matu circuli intetioris. Neque hic excipere pollfunt, etiam in bujus partis (interioris mols) motus, plures ingrediquieres. Corpus erenim illud totum,molæ videlicer , unum eli 86continuum. Si dicant,cumilla circumgyratione partes illius dif-fipari, 86 inde quietes, quæ ingrediuntut in motum. parrium illanî,quæ film propecentrum, pluteselle ,quàm illas, quæin rediuntutin motum.parrium,quælunt ab illo remotiores : Refpon emus,quâratione probabile ell, ut mola, quæ eli corpus tale, quad ne quidemmalleis confiingi porell,difsipetur, 86 pet quieres liras iterum unia.turiac continuumreddatur, adeoque priliinam fuam formam recu-peret, ur non apprehendanrur 86lEnfibus petcipiantur partes illæ’dilsipatæê Sed hic iterum recurrunt ad duodecimam luam propofi-rionem, Nullam fenfibus elle habendam fidem , reliem aurem fide-lem elfe lntelleâum.

At verô noli exillimare , hoc omnium elle abfurdifsimum ex il.lis, quæ è tribus recenfitis ipforum propofitionibus confequuntut.lllud enim,quod ex ofitione 86 affirmatione Vacui fequitur , longéellmitabilius 86ab urdius. Neque id, quad de Motu dixi, magieabfurdum efi, quam hac, quodeoguntur confiteri, Diametrum qua. VideprQofubi-drati , ejusdem laterielie æqualem 86 commenfurabiiem, ad’eô ut M" Émailquidam ex illis dicanr, Quadratum elle non-eus. In fumma, fecun- ’dum primam ipfatum propofitionem delituunrur omnes deman-lirationes Geometrieœ. Velenim ex ea fimplicirer 86 prorfus de.ltruunturquædam rut omnes proprietates , convenientiæ ac diffi-rentiæ in lineis 86 dimenfionibus: item, aliquas Iineas elle rarionaa Vide moudles, alias irrationales , arque adeù omniaea,quæ Euclides in deci- 57113505510-mo lira libro complexus ell,86 fimilia. : vel lèquitur exinde, quatun-d’am rerum demanllrationes nô elle perpetuas 86 abfolutas: ut, cùmverbi pratiâ dicimus, Dividamus lineam in duas æ uales pattessfa-nè fi mm [inca illa forte confier-ex numeto impari i Iatum fubllan-tiarum individuarum , id nequaquam fieri poterit juxta [enten-riam illorum. Porto foira, apud Film Sobabir (nomen loci) extarelibrum ’quendam lnventionum ingeniofiirum valdè celebrem , Se-plm batrarbôulorb, in quoplures uàm centumeiusmodi Inventio-nes continentut, quatum fingu isfuæ funr addiræ demonfiratio.

152 MORENEVOCHIMnes , quæ in ipfo afin 86 experientiâ veræ ac reales deprehendun-tut. (mèd fi vera Vacuum daretut, ne unica quidem illarum recta.86 veta effet , plurimaque de dodu vel fluxu aquatum artificia ever-terentur. Atque in his 86 limilibus propolitionibus ac principiisdemonllrandis mireri illi hommes omnes fuos dies confumpfc.tunt. Sed pergo ad reliqua quoque explicanda.

4. De Aeeidm- thapropofirio eli, Accideutia exiliete, 86 elfe res fuperaddiras"-5"- ad Subllantiam, nullumq’ue corpus fine aliqua illorum elfe polfe.

(mas propofitio, fi non ulteriùs progrederentur, fed in his rerminismanetent, vera urique,manifelia, 86extra omnem dubitationis a.leam elfet pofita. Verùm falfum eîl, quod porto dicunr, fi Sublim-tiæ alicui non in fit accidens vitæ, ei necelfariô inelfe accidens mor-tiszlfic calorem velfaporem , merum vel quierem, con regarionemvelfeparationem 5 namomni fubjeéto necelfarià ineflâ alterutrumduorum contrariorum. (NM fi autem alicui infit accidens vitæ,tùm oportereutei aliæ quoque infint accidentium fpecies, ut Sa-pientia vel Stulritia, Volunras aurejus, contrarium, Patentia velImpotenria , Apprehenfio aut aliquod ex ejus contrariis : in fumma,quicquid in Vivenre vel Vita prædito teperitur , id tepeürl quoquedicunr in illo vel ejus contrarium..

5. Summum givra propofirio cil, Subllzanriæ individuæ exilientiam confer-’.’"Ï*ÏV’I”’W. "’ vari 86 perfici in Accidenribus illis, neque fine illis elfe palle.

Æ" m Huius rapofiriouis declaratio 86lênlirsell,LInamquamque illa-.rum Subl anriarum indiriduarum, quas Deus creavir, habete fuaAccideutia,fine quibus elfe nequeat, ut v.c. calorem au: odorem,motum vel quietem; fed non quantitarem, quia fubliantiæ illæ,juxtaipforumfenrenriam, non admittunt quantitarem. Œantita.

- tem enim non vacant accident 5 uam non intelligunt naturam ac-cidentis.

Secundùm hane itaque propafitionem docent, Accidentia ea,quæ in corporibus reperiuntur, non elfe propria torius cordporis uni-verfalirerfumpti,fed reperiri in unaquaque fubllantiain ividua, è

uibus corpus illud ellycompolitum. 15.0. Quemadmodum in malia Nivis,Albedo non tantùm teperitur in tata malfa , fed 86 in qua-I

liber ejus parricula, 86 pet confequens in taro compofito. Sic dicunrrem uoque fehaberein corpore mobili; unamquamque videlicetejus ubliantiam individuam elfe mobilem, 86 pro rereà rerum cor-pus tale elfe. Sic Vita, ex ipforum fenrentia,exilïit in unaquaqueparricula corporis viventis. Ira dicunr, quamvis particulam Ani-

PARS I. CAP. LXXIII. 133mamie fenfu prædiri, fenfilem quoque elfe. Nain Vita, soufis, rimi-kâwôcupieuieipfisfimt Accidentiu , non minus quam Nigredo 86Albedo. Dl Animadifimiam. midam flamant, Animam elfe acci-dens exilions in une aliqua aramarum illorum,è quibus homo versbi gratiâ compofitus eli: :totum autem Compalitum vocar! Anima;tum, quia fublianriailla individua vel atomum illud in en tontinestur. Aliidieunt, Animam elfe compoliram ex multis fubtilifsimisfubliantiis accidens quoddam habentibus, quo uniantur 86 conjun-ganrur, 86animata fiant, fubliantiasque illas eum fubllantiis cor-poris commifceri. Ex quibus vides , illos Auimam quoqIJe interAccidentiarefetre. nullam»: quad attinet, unanimi confenfu afafirmant, quôd lit accidens in fubfianria quadam individua rotinsIntelligenrie. De Soienria hærent, an fit accidens exiliens in una-quaque fubliantia individua fcientis, an in une tantùm? miam-cunque fenteritiameligant, abfutda plurima exinde confequuntut.si ipfi: objioimrr exemplum quorundam moulinant 0 lapida»: , qui ma-xima ex parte habit calorem validifsimumscùm veto cammin-uun-tur86 contemntur, tùm eolor ille recedit 86 evanefcit: ut fi conterasSmaragdum, qui in fumogradu viridis eli, pulvis erit albus,quodargumenta eli, accidensillud exiliere in toto, non in qualiber ciaoparte. Sic, (quad clarine ell) fi difcindanrur 86 fecentur partes cor-paris alicujus viventis, nequaquamvivent pattes illæ; quad iterumnabis olI’endit, illam rem (1’114!!!ch exilientiam filant habete intata, nouinfingulisillius partibus. Œèd fi, inquart: , hæc ipfis’objicianturmjpondsut, Accidenti-a nullam plane linnirarem 86 du-vrarionem habete, fed’fubinde 86 fingulis momentis nova generari,quemadmodum in fequenti ipforumr propofirione’ film declara-tutus.

Propojr’tiojèxm en, Nullum accidens durate et. duo’momental 6, Nuflum Ac-

Cujus propofitionie hiccell fenfus: Exiliimant , s un, tùm flib-lianriam’aliquam ereat , fimul 86 eodem memento uoque ereare ’cumill’a accidens aliquod s neque enim Deum po e fubllantiamcreate fineaccidente: elfe hac MÜMÎDpË A’ecidentis autem hane elfe

rarionem , quèd ne quidem perdue momenta durare 86 fupetfles et.fe pofsit, fed quàmàptimùm crearut, turfus interite’, Deumque lia-ltim aliudcreate eiusdem fpeciei, quad Cùm perierit, iterum aliud,8cfie eonfequenrer fieri in omnibus accid’enribus’, quorum (pecienfDeus vultconfervare; 04mm Deo placeat aliam fpecièm acciden-tis in fubliantia aliqua creare , illum hoc facere 5 quad fi veto creare

154. MORE NEVOCI-IIMdefinat, fubllanriam illam tùm deficere 86 interne. Arque hæc efbfententia plerorumque. O4fidam Verè ex feaa Muaruli dicunr,

uædam Accidentia ad cerrum tempus permanere 86 dix-rare; quæ...m veto ne et duo quidem moment-a. Verùm non babeur cet-

tain aliquam eriem vel catalogum, ut pofsintdicere, hæc êcciden-tium fpecies manet, illaverô non.

Ad hoc autem fiatuendum induxit ces, quia neganr , quad Na-tura aliqua exiliat: item, quad bujus vel illius corporis narura re-quirat 86 fecum ferar , ut habeat talia accidenria. Sed dicunr,D a u M accidentiaamnia in memento cteare finemediis narurali-bus, 86 fine adjumento aliarum rerum. Cùm enim hoc alfetitur, le-quirurnecelfatiô, accidentia non polie diù dutare. Quod fidicas,illa cette rempote fubfiliere,poliea privari, (ut ahi ex ipfir jinn’ùm),tùm quællio oritur, quisnam, vel quidnam iila privâritî Si dicas,Deum illamprivationem efficere, quando ipfi placet; repugnat idlententiæ illorum , qui liaruunt, Efficientem non efficere privatio-nem: illam enim nonindigere efficiente, fed celfante efficiente aboperealiquo fequi privationem illius. Id quad ex parte verum eli.Et hæc caulfa eli,propter quam iplrs placuit fiatuere, Exilientiamvel Privationem alicujus rei non fequiex naruraillius. Dicunte-nim,Accidentia creari fuccefsivè unum poli alterum..Hinc quidamex ipfis llatuunt, Cùm Deus vult celfate facere fubliantiam aliquam,tùm illum non creare in iila accidens,.86 itaipfam flatim nonrexi-fiere. Alii verô dicunr, quando Deus voletdelituete Mundum , il-lum creaturum accidens deliruâionis vel confummarionis non infubie&0,86 illam confummarionem 86 corruptionetn fore contra-tiam exilIentiæ ipfius Mundi.

Secundùm hancitaque propofitionem dicunr, nos nequaquamveliimemum illud tubrum, v. G. quad nos rubro colore tinxilfe o-

. pinamur, tin’xilie,fed Deum eomomento calorem illum in Velii-mento creâlfe, quo illud eum rubro colore,quem in veliimentum-ingrelfum opinamur,coniunximus. Neque hoc folùm, fed præ-terea dicunr, Deum hancconfuetudinem obfervare , ut non prove-niat Nigredo verbi gratia, nifi quando vellimentum vel pannusconiungirur eum lndico,86 Nigredinem illam , quæ oritur ex ’con-junâione rinâi eum ipfa nigredine, non permanere, fed primo mo-mento petite, 86 aliam creari : neque folere Deum fublarâ nigtedi-ne creare tubedinem vel vitorem, fed nigredinem aliam priori fi-

milem. e’ Se,

PARSI. CAP.LXXIII. 155Secundùm hane ipforum pofitionem fequirur quoq;, quôd fcien-

ria noltra,quam hodiè habemus, non lit fcientia’illa , quam habui-mus heri : fed fcientias illas privari, 86 creari alias prieribus fimiles;fiquidem fcientia ipfis ell accidens. Sic de Anima dieere polfumus ;fi iila fit accidens , in unoquoq; animali animâ prçdiro fingulis mo-mentis centum-mille cteari animas.Tcn*-pus enim juxta iplbs com-pofitum ell ex Inflantibus,five particulxs temporis,quç non polfuntdividi.

Sic dicunr etiam feeu ndùm illam hypothefin,quando Homo mo-vet (h.efibividemr movere) calamum , Hominem nequaquam illummovere, fed morum calami elfe accidens à Deo in calame crearum :motum item manûs, quæ lècundùm nollram opinionem movet ca-lamum, elfeaccidens à Deo in manu moventis creatam. Deum au-tem hanc confuetudinem obfervare ranrum, quando motus manûsaccedit ad motum cal-ami; manui veto nullam plané inelfe attic-nem vel caulfam pet fe ad calamum movendum : uam Accidenstranfireè fubjeé’tofuoin aliud. Sic unanimiter qurdam illorum di-cunr; Si pannus albus inringat’ur in pelvim Ind.co repleram , 86cccolore tingatut , nequaquam ramen Indici virtute fieri illam , quæpolka confequitut, panni nigredinem. Nigredinem enim acarienselfeincorpore ipfius Indici, 86 pet confequens non polfe tranfireèfubjeâo fuo in aliud. Præteteà nullum corpus inveniri, quad a-âionem aliquam habeat, verùm ultimum ranrum Agen: , D a u levidelicet; ac pr0pterea illum efficere nigredinem in corpore parmi,quando conjungitur eum Indico, quia hane foleat renere 86 obfer-vare eonfuetudinem. ln fumma,nullo modo aliquid,præter lpliim,dicipolfe caulfam alicujus rei. Atque hæc quidem communie en:illorum fentenria. Sunraurem alii, qui caulfas aliquas admittunt,86illam fententiam rejiciunr. De Aétionibus ramen Hominum dili-fçntiunt. Pletorumque,inprimis vulgi de feâa Haafibarijab vel Af-furia , fenrentia ell, quôd Cùm moverur calamus, Deus quatuor ac-cidentiacreer,quorum neurrum caulfa fit alterius , fed quæ pariafint in elfenria86conjun6ta. Primum, elfe Volunrarem ad mov’en- adum calamum : fecundum, Porentiam ad movendum : tettium,Mo-tum ipfum Hominis, h.e. motum manûs: quartum , motum Cala-mi. Qundo enim Homo rem aliquam vult , 86 eam facir, (ut ipfequidem opinatur,) tùm arbitrantur, 86 volunratem , 86 potentiamad faciendum , 86 aétum ipfum in illo creatum elfe; neque illum a-gere pet porentiam concreatam, quæ aaionem aliquam in aau ha»

ne" MORE NEVOCHIMbear. Muatuli autem dicunr , illum agere pet porentiam ipliconcrearam : 86 quidam ex fefla Hanfibanjsb dicunr , potentiamillam crearam in aâu , habete aâionem aliquam in afin , quæab iila dependear. Verùm multi hane fententiam rejecetunt.Cœrerùm , unanimi omnium confenfu Voluntae iila ereata,Potentia item 86 Aflus creatus, ex quarundam fententia ,omnia inuniverfum funtaccidentia, quæ nullam durarionem babeur : fedCreator creat in calamo unum motum poli alium, quamdiù ca-lamus moverur; neque quiefcit , nifi etiam quietem in illo cteer, .ejusque quietis-creationem ramdiù tùm continuer, quamdiù cala-

mus quiefcir. 4Hæc omnia fiira fe habeant , fequitur, Deum omnibus temporiobus ex illis Nunc, h.e. fingulis-inflantibus 86 finghlis momentis Ac.cidentia croate in variis Individuorum fpeeiebus, quæ exiliunt, neAngelis, Sphætis,86c. Et hane dicunr veram elfe fidem de .Aâione86 Opetarione Dei,omnesque illos , qui hoc non credunt, negare,Douro. elfe omnium rerum caulfam efficienrem. Meoautem, 86 a.mnium, ni failor,fanæ mentis bominum judicio,de ifiiusmodi api.

Jobi 13.9. nionibus dicipoteli, An,fiatti illudin’s homini,illudstini ? Nana in reiverirate hoc nihil aliud eli, uam ludere.

7. D. 12m.- Propofiyiofsprimo eli, quo credunt,PriVariones habituera elfereewww. exilientes in corpore, fubliantiæipfiue addiras, 86 elfe quoqueacci-

denria exifientia, quæ liempet 86 continue creantut; quàm-primùm inempe aliqua petit, alla crestur. Declarario bujus propofirionis elh.Non vident, (Luietem elfe privationem Morûs , Mortem privatio.uem Vita, Cœcitarem privationem Vifûs, 86lîmilia; lied Motus 86Œietisratioilliseadem eli,quæ Calorie 86 Frigoria. Et. uemad.modum Calor86 Frigos duo faut accidentia, in duabus bisais,Calorem 86 Frigus tecipienribus, exilienria : fic omnis Motus ipliseli accidensctearumin fubieao Mobili , 86 Osier accidens, quad -creavir D au sin fubieâo Quiefi:ente, quodque, ut reliqua acci-dentia, nequidern perduodurat inflanria, fientin præcedenri pto-pafitione vidimus s Ogiefcens enimiliud faciunt corpus , in cujusfin gulis partibus Deus quietem «est, 86 uni celfanre aliam , ficquecontinué, quamdiùcorpus uiefcens quiefcit. «

Sic esdem cl! fecundùm-i Iosrario Scientiæ 86 Ignorantiæ. Igno-ranria enimipfisell Ens, 86 quidem accidens; ideoque uàm-pri-mùm cil creata,petit iterum, cari; pereunte illico creatur dinguant.du: [abjeaum in ignorantiaaperruanet.

PARS I. ’CAP.LXXIII. 157Ira parirer dicunr , Viram 86 Mortem elfe accidenria, 86 paIàm af-

firmant, quèd Vita perear, 86 alia quotidiè, immôr fingulis momen-tis creerur, quamdiù vivit id, quad Vitâ eliprædirum. QIando vert)Deus vult illius Mortem, ipfum creare accidês Mortis, polieaquamaccidens Vitae (quod,ut diminuoit poteft par dito "lamenta Juron) re-cefsit. Et hæc omnia rorundè 86 apertèalferunr. Ex quibus fequi-tur,accidens Mortis quoque,quod Deus crear, privari 86 interireprimo creationis lime memento, Deumque fiarim aliam Mortemereare. Nam aliter Mors non polfer continuati. Proinde, quemad-modum,exipfi)rum fententiâ, Viram unam creat poll aliam a ficcreat quoque Mortem unam poli aliam. Hîcverô mirar, quamdiù aDeus creet Accidens illud Mortis in mortuo, omnibüsne diebus,quibus forma 86 figura ejus durat, an autem omnibus diebus , qui-bus fupeteli fubl’tanria aliqua exfubfiantiis ejus? Nam Deus creaturique accidens illud Mairie, iuxra leiitenriam illorum,in unaquaq;fubliantia individua. Nos veto invenimus , qui ante mille armasmarruifunt:quod argumentoeli, Deum non privâfie fubllantiamillam; 86 perconfe uens, taris illis mille annis Mortem-unam poli:alteram in illa creâ e. Et hæc eli; val i inter ipli» opinio.

(hiidamautem de feé’ta Musruli icunr, aliquas Privationes re-rum naturalium nomelfe tes exilientes; fed dicunr, Defarigationemelfe privationem Porentiæ, lgnorantiam vel Stultitiam elfe priva»rionem Sapientiæ. Verùm non dicunr idem de omnibus Privationuibus. Non enim liatuunr,Tenebras elfe privationem Lucie, veI(autem privationem Mordu fed faciunr Privationes quasdamEntia revera Exilienria galiae, Privationes habituum, prout nempebonumi fie viderur, lieur id quoque Rectum in propofirione præ. .cedenti e Datatione accidbntium, dum quœdam dixerunt certumrompus durate, quædam verù ne pet duo quidem moments. Scapusenim illorum ubique elf, Naruram rerum confiituere , prout phan-rafiæ 86 fidei i pfarum viderur elfe cenfentaneum.

Propoji’tio uam eli, Nullum elfe Eus præter Subliantiam 86 Ac. s.NibiIe[cpnrcidens; Formasquenaturales ipfas elfe Accidentia. Deciatatio lin. 38’43”"jus propofitionis. Omnia corpora , illorum fentenriâ, compofira a ’funtexfubliantiis fimilibus, ficutvidimus in propofitione prima z86 diverfitas ac difiërentia omnis inter illa in nulla aIia te confiflir,quam in accidentibns. (Licence hoc modo omnia ilia, Vira,Hum4-nitra, Senfus,Loquela vel Ratio, iuxta ipfos enim accidentia , eâdemplané ratione,quâ Nigmio, Albanie, Amnimdo, mikado 5 ira ut non alia

tss MORE NEV’OCHIMfit difierentiainrerlndividua diverfatum fpecierum , quam eli in;rerIndividua unius fpeciei.- Proinde unam eandemque habebuntfubltanriam corpus Cœli, corpus Angelorum,corpus Throni glo-riæ Dei (tu quidem in imagination: sampi porta), corpus Vermis velPlanræ alicujus, 86C. ranrum difcrepabunr in accidentibus. Sub-fiantiæautem omnium (rorporum) funr fubliantiæ individuæ. A

9.4ccidamisfc Propofirio nous ell: Accidenria feinvicem non fuliinere, nqudici126W". "U4 polfe,Accidens aliquod elfe prædicatü alterius Accidentis,86 polieamm” demùm Subliantiæ:fed Acczdentia omnia æqualitet prædicari prç-.

dicatione primâ de Subllantia. Fugiûr autem hoc, (quàd Ac6identiumfirman: fitfiinere pofiit aliud),quia fequercrur,Accidens ultimum nonpollèinveniri velexilierein Subfiantia,nifi præcedente Accidenteprimo; id quad illi fimplicirer negant. Volunr enim , Accidentiaomnia polfe exilierein qualiber Subliantia,neque illam habete Ac-cidens aliquod proprium 86 peculiare. Sed 86 propret aliam rario-nem hoc negare casai funr. Nam necelfe eli, utSubjeâum, de quoAdjuné’tum prædicatur , pet certum aliquod rempus firmum fit 86durabile. (MM fi autem Accidens, ut ajunt, ne pet duo quidem mo-menta durare pofsir, quomodo porerit fuliinere aliud, alretirisveelfe fubjcCtumË

ro.DePgflibi1l- Propojitio deoimo,eli Tranfitus ille,ve.lTranslario,(h.e.ut Hebrai’mmm’l’" ’8’ explicant,n1’w;l95 Pofs ibilitas iila) cujus mentionem faciunr,quæ cl]:

"m veluti columna Sapientiæ Loquentium.Declaratio ejus. Dicunr50mnia ea,quæcunq; nabis imagina-

mur,tranfire quoque polfe ad lnrelleâum,(h.e.pojîtbili4 eflE,credi poflèinlntelleüu). Verbi grariâ,lieri polfe in confiderationelntelleâus,t1tglobus Terræ converratur in Sphæram orbicularem; vel contra,Sphæra cœlellis in globum Tetræ: irem,ut moveatur globus [guisverfùs centrum,vel ad medium,86 globus Terme verfùs peripheriâ,h.e.à media: neque enim unum locum corpotialicui pet fe magieelfe convenientem airera fecundùm hunchnfitum vel hane Pofiibi-tinrent intelleftualem. Sic de rebus vifibilibus dicunr,fieti polfe,utunaquæq; iilarum fit major vel minor quam elI,vel etiam ut contra-riam planè formam,figuram vel locum obrinear. a. 0.th Homo fitinfiar montis,habeat malta capira,volet peraërem,vel ut exiliar e-lephas inliar pediculi aut pulicis,86 vitifsim pulexinftar elephan-ris. Omnia hæc dicunr tranfire fecundùm lnrelleâum,(h.e.pofiibi-lia ejfe,v:l "tipi pojfe in Intelleâu), 86 univerfum Mundum fequi illumTranfitum,vel illam Polisibilitarem. Ira de quavis re,quam fqb hac

s "5.1.7..

PARS I. CAP.LXXIII. 159fpecieponunt,ajunr,conveniens quidem elfe (fioundùm ordinariat»[surfiloit à. oonfimudinem), ut ira fit prout el’t,fed fieri quoq,polfe,ut .fit aliret,neque ullam elfe rationem,cur tes quæpiam ira poriùs fitvel elfe debear quam aliter;contemnenres lanèratam rerum Na-tutam. Præterea etiam dicunt,ex confuerudine ranrum elfe,quôdEus aliquod cerras habeat formas,menfuras determinatas,aliasqueres neceifarias,quce non mutanrur vel varianrur. memadmodumenim confuetudo ranrum eli,quôd Rex non nifi equo pet vicos civi-taris ire faler,neque unquam aliter videsrur; (neq; enim impofsibi-le eli fecundùm Intelleétummr pedes eat,fed fine dubia maxime elfpofsibile,86 rranfir fecundùm lnrelleâum). Sic dicunt,confuetudi-nem ranrum elfe,quôd Terra moveaturversùs centrum,86 Ignis fut-fum svel,quèd [guis calefaciat,86 Aqua infrigider; neque impoliti-bile elfe in Intelleâu,ur hæc conflictudo murerur, ira ur Ignis initi-

idet 86 deorfum moveaturJgnisque manea-r; Aqua calefaciat ,86turfum moveatur,Aquaque fit86 maneat. Et fuper hoc fundamen-

tumexfiruXerunt rerum negorium. jHis ramen omnibus nihil obliantibus,conlënriunr in hocgfal-film elIè,duo Contraria fimul elfe polfe in eodem fubjeéto 86 infiâtiune,nulloq’, modo Intelleé’tum hoc admirtere. Sic dicunr,impofsi-bile elfe,ut fubliantia exiliar fine omni accidente,velaccidens finefubjeâo,ur quidamexillis alfeverant. Irem,Subllanriam non paf-fe converti in accidens ; vel contrà,Accidens in fublianriam : nequepolfe corpus unum ingredivelpenerrare alterumsfed impofsibiliaelfe hæc omnia fecundùm lntelleâum.

(NM vetô ca ha-bent pro Impofsibilibus,quæ non olfunrfor-mari vel concipi 5 86 quôd èrcontrario ea vacant Pofsibi ia,quæ for-mari 86 concipi polfimt; id equidem verum eli. Sed dicunr Phila-fophi,quia haine conceptionem vel formationem fumitis de Ima i-natione 86 Phanrafia, non de Intelleâufideo illa quoque polkibi jasfunr ranrum in Imaginatione,non in lnrelleâu. (matira confi-deraris in hac PropofitioneNecelfarium,Polsibile,86 Impofsibile,nunc de Imaginatione, nequaquam autem de Intelleâumunc deSenfu communi,quemadmodum bac quoque obfervavit Mundumdum explicat,quidnam illud in rei verirate fit,quod Loquenm vo-canr Intelleüum. I. ira ergo liquet,omne id,juxra illos,elfe Pofsibile,quod in imagi-

natione cogitari porel’r 86 concipi,five conveniatcumrerum natu-- ra,five non conveniat: 86 ècontrario Impofsibile,quodcunque ima-

ginati

zoo MORE NEVOCHIM.ginari nabis non polfumus. Atq; hæc Propofitianan orell ab ipli:verificarimifi poli novem præcedenres, ideoq; fine i ubio necelfa.sium fait,ut illas præmitteremus; id quad tibi ultetiùs colloquio veldifputarione inter Loquesrm 86 Pbüofopbsmxleclarabo.

Coüoquium in- DixitLoquens Pbihfipbo; Quate Fertum eli in fummo gradu du.212°. ugtfl’in tum 86 nigrum? Butyrum autem in fummo gradu molle 86 album Ë

o P Refltondit Philofirpbw: Omne corpus naturale dues haber fpecies.accidentium. Alia ipfi accidunt ratione Matetiæ,ut Sanitas,Mot-bus; alia refpeâu Formæ, ut Rifus,Fletus. Materiæ autem cor a.rum compofitotum compofitione ultimâ,diverfæ admodum un:fecundùm formas mareriis approprieras, ira urfubllantiaFerri con-traria firfublizantiæ ipfius Butyri,unde etiam diverfa fequuntur iila.accidenria. Œôd enim vides unum elfe Durum,alterum Molle,iliadiverfiras orirur ex diverfirate Formatumg Nigredo verô 86 Albedolèquuntur è diverfitate Materiatum ultimatum.

Loquem hane Philofaphi refponfionem pet fus principia tefellit86 deliruit. Dicir enim: Nulla plané, ut exiliimas,eliforma,que.ira confluait vel difponit fublianriam,ur pofsir fubllanrias diverfaeconl’rituere’, fed omnia fun: mera accidentia,ficur ex ipforum (681-.renriâ expofuimus in Propofitioneoflavâ. Deinde aierulla eli dif-ferentiainrer fubliantiam Ferri 86 Butyri,fed ambo funtcom ofitaex fubliantiis individuis fimilibus,prout vidimus in Propo rrioneprimâ,ex quâ etiam fequirur propofitio fecunda 86 tertia,quemad-madurn expofuimus,item duodecim. Præterea, ex fententia Lo-qusntismulla fublianria haber accidentia ptaptia,ita ut rætet eamtecipere quoque pofsit accidentia fecundatia. Accidens enim,juxra ipfos,non fuliiner accidens aliud,ut vifum eli in propofirionenouâ. Infuper, accidens nullam haberfubfillëtiamvel dutarionem,uti audivimus in pro afitionefexrâ. Cùm ergo omnia iila à Loquet:-te fecundùmt propa triones fuse pofita fuerinr, 86 ex ü: conclufetir,.fubllantiamFerri 86 Buryri unamelfeæandemque, comparationemnitem vel proportionem inter quamlibetfubllantiam 86’quodvia ac-cidens imam elfe,neque unam fubliantiam accidentialicui magieconvenir: quàmalrer-amt86 quemadmodum uni fubliantiæfepara-ræ non ma gis competit motus quam alteri 3 fic nonelfe unam fub-llantiam magis idoneam quam aliam,ad tecipiendum accidens Vi-tæ,Mortis, Intelleëtûs,Senfûs,nihilque ad hane tem conforte mul-tirudinem vel paucirarem fubllanriatum. tùm accidenria exiliant inqualibet fubfianria fepAtara , ficuti declaravimus in propofitiaine ,

PARS I. CAP. LXXIII. 161ipforum quintâ. Et ex his propafitionibus omnibus quoq; fequirur,Hominem non elfe magis idoneum ad inrelligendû quam Vefper.tilionem , 86 pet confequens Vefperriiionem transformati polfe86inrelligentem fieri, omneque adeô id,quod in hac Propofirionè deTranslatione five www dixerunt. Arq; propret hane propofitio-nem fufceptus eli omnis labor 86 contentio Loquentium,quia præci-puum ipfotum eli fundamêtum,quo fua dogmata confitmant,ptout

4 cXponetut.Nsdtaîot. QIèd fi , Leâor charifsime , intellexeris doflrinam de

Anima 86 ejus faculraribus,fingulaque,prour in rei verirate 86 matu,ra fe habent,tibi perfpeüa fuerinr,fcies,majorem Animalium par-tem,86 quæ perfec’tiora funr,(h.e.quæ Cotde,membronobilifsimo,infiruâa funt), Imaginationis faculrarem habere,Hominemque abaliis Animanribus non diliingui Imaginatione,neque Imaginatio.nem idem elfe quad Intelleâum,fed ejus contrarium. N am intelle-&us dilfolvir compofita,86 partes illorum feparat,iliaq; ablitahir acin verirate 86 caufsis cognofcir,concipir,86 fibi imprimir. Item dete unâ malta apprehendit,inter quæ fecundùm Intelleâum ranraeli dilfetentia,quanta cl! in Imaginatione inter duas erfanas. In-telleétu dignofciturUniverfale à Si ngulati,nullaq; ni tper Univer-falia verificatur demonlirario. Intelleâu novit Homo difcernere in-ter Adjunâa Elfentialia 86 Accidentalia. lmaginatio verô nullamiilarum faculrarum 86 operationum haber. Illa erenim non appre-hendir nifi Singularia; vel enim apprehendir compofirum in uni-verfalitate fua,prout fenfus illud apprehendunt 5 veleomponit di-fpetfa 86 fepatara inter fe invicem,ac ex illis cotions unum,vel fa-cultatem corporis unam conficirzur,cùm aliquis fibi imaîinatur,Hominem quendam habete caput equinum , alas 86 fimi iashocvocatur Figmentum 86 Mendacium,quia in taro Mundo nufpiamteperitur. Denique,non pareil Imaginario ullum Univerfale ap-prehendere,ut apprehenfio ejus non habeat mareriæ refpeétum, i-cèt formam abflrahar abliraEtione accuratifsimâ. ldeb nulla versconfideratio vel noria paroli lfe in Imaginatione. Attendeparùm, Anium Ma-quantum nobis hic profitAr m Mathematicarü cognitio,86 q uam ’h’m’WW”

utilia ac ptæliantia fint,quæ inde fumimus,ptincipia. Sunr quæ." mdam,quæ cùm Homo confidetar,non poreli: in lmaginatione for-mate 86 concipere,fed invenir,ima inarionem illorum æquè’ elfeimpoûibilem,arque impofsibilis elf congtegatio duorum contra-riorum in une fubjeéto :86 ramé polleà pet demonfirarionem alleu,

162 MORE NEVOCHIMdirur, rem illam , quæ in Imaginatione fuir impofsibilis, reverâexillere. Sic,fiJibi imaginais Giobum immenfæ magnitudinis,inflat Sphæræ fupremæ,86 pet ejus mediutn five centrumrranfirediametrum,duosq5 viras pedibus fuis in linea teâa flarefuper duasexrremitates diametti ab utraq; parte 5 tùm necelfariè di-ameret velerit contrarius 86a pofitus Horizonti,vei non erit: fi fuerit,necelfa-rio ambo cadent; 1 non,cadet ranrum unus,infetior nempe,airetveto liabir,fecundùm apprehenfionem Imaginationis. A: veto etcertas demonfirariones olienfum eli,Terrâ elfe giobofam,86 inha-biraram elfefupet ambabus extremitaribus diametti,acurriusq-, ex-tremiraris incole capot Cœiû venins f peftare,pedesq-, unius nppofi-cos elfe pedibus aitetius,qui in airera 86 oppofita parte habitat,neq;ramen formaiirer in inteiieâu cogitari polfe,uiium cadere; pro-ptereà quôd non fit unus fuprà,airer infrà,fed uterque eli fu a 86 in-fra pro diverfa reiarione ad alterum. Ira demonllratum cl in partefecnnda libri erenim Hacharutbim, fieri olfe,ur duæiineæ dentus,inter quas ab initia fit fpatium 86interlfitium quoddam,quad promenfura protraâionis lineatum coarâetur,neque ramen unquamconcuttanriineæ,iieèt in infinitum extendetentur,86 tantô propiùsfemper conjunganrur,quantè iongiotes fiunr: id quad nuiiâ ratione

’ imaginari nabis polfumus. Duarum autem iilarum lineatum unamopartet elfe te&am,aireram obiiquam,ficuri ibiexpiicatur. Quotit-ca videmus hinc,exiliere quædam,quæ nuiio modo cogirare Vel i-maginari nabis polfumus,fedjuxtaimaginationem plané funtim-pofsibilia: 86 econttà demonilrarumellimaginationem quædamaffirmate,quæ impofsibiiia funt; ut,quèd Deus fit corporeus, niafeeundiun imaginationem nihil poreli exiliete,nifi corpus ve tescorporea.Atq; ira etiam apparer nunc,id,quo Homo tabar Decens,h.e.NereflIsrium, Tranfiens, h.e.Pofiibils, 86 impofsibifc, aliquid aliudelfequàm imaginationem,quæ fpecuiario longé elI præliantifsima86 uril-ifsima ei,qui cupir è tenebris iliis Imaginationis emergere.Neq; exiliimes,Loquenrer bujus rei lanè ignaros fuilfe 3 uam omni.nô aliquam bujus rei cognitionem habuerunt. Hinc ea,quæ imagi-nati nabis polfumus 86 ramen funûnpofsibiiia,ut,quod Deus fitcorporeus 5 dixerunt Afisndm in firman: cogitationis, mm in Imagina.rionen,86 fæpifsimè dicunr, Cogitstionerfallsn. Proptet hane ergocaulfam opus habuerunr novem præcedenribus propofirionibus,utRabiiitenr decimam illam propofirionem de Pofsibiiirate five,ftanfitu cujusvis tei,quam pofiibiiem elfe centëntlecundùm ima-

. grua-

.PARSI. CAP.LXXIII. 16;gînationem,proptet fimilitudincm Subfiantiatûflc æqualitatë fiveparitatë Accidentiüficmi declatavimus. Ex his,Le&orcharifsime,Tpcculatio ptofunda admodùm exfixtgit,qu0modo fe.,fi de uibusdâcôccptionibus unus dicat,quôd fin: lmagknatiç,alius,què lntclle- n&uales, nos aliâ pofsimus viâ lmagi natia dvfcernete ab IntelleCtua-libus,quàm Philofophi. Œôd fi enim dixeril Philofophustjà exi-fleurit teflù mihi effficflîciengôc pet Illam pofÎum probare Necefiàtiü,

Pofsibi]: 86 Impofsibilc; di cet ipfi Advetfatius, Hoc ipfum cf! 734464-rùdwomde quo côttovettimtdflam enim Rem,ch iflud Eus ego faaûcira dico pet libertimam volunratem,ne uaquam autem neceITan’ôexifiere : 86 quando hac formâ faétum c3,pocuifièt ctiâ fieri contra.riâ planèsneqs ptæcîsè judicat intelleâusfillam non aliter cire poflE,ut tu cogitas. Verùm de porta ifla Tranfitûs five Pofsthilitatis alibipm.z.cq.x,;adhuc verba fum factums.

Propojitia undecima efl,Falfum efTe,dati Infinimm. I n. Nomina»Cujus declaratio efi. Jam demonfiratü efi,impofsîbi1e efÏe,ut vclfinimn

unum exiflat corpus infinitû,h.c.infinitç magnitudinis ;ve1,ut den-tur multa corpora,licètper f: finita,numeto infinita : vcl,ut infinitaplura fimul fint eodem tempore. Sic falfum efl,dari caufTas infinitas,h.e.tem quandam’elTe cauflàm rei altetius,hanc iterum alîus,86 ficconfequentet dati cauIÏam cauITç in infinitü,ita ut aâu pofiintplutanumetari infinita,five fint corpora,five à corponbus abflraëta,quo-mm unum fit caufià altetius. H fic enim en ordo naturalis effentialis,in quo,non dati Infinitum,demonflzrati poœfl.

Quod veto atti net exiflentiâ Infiniti in otentia vel in accidenti,i113 ita comparata efl,ut in quibusdâ cettô àmonflrati pofsit. Sic e-nim oflcndi potcfl,Corpuc 86 Tcmpus poITe dividi in infinitum po-tentiâ. In qmbusdâ veto indiget confidetafionemt in illo,quod In-finitum efl non nifi pet accidens; (quad etiam vocatur Infininîperac-aident), uando fc.pofi unius rei privationem,in ejus locum fucceditalla, 03 hane tertia,86 fic continué in infinitü uqu. Hçc tel profun-dâ acrmodùm indiget fpeculatione 86 confidetatione. (un de proba.lion: Ætetnitatis Mandi gloriatur,(ut Ariflbteln),djcit Tempus finefine ech,86 ramen nihil i pfi hinc falfi vel abrutdi confequitut; qui:quando una par: temporis definit,fempet alia fezuîtutSic Acciden-tium unum poil alterum accedere matetiæ in in nitum,neq; tamenetiam hinc falfum quid fequitut,quia Accidentia il]: non fimul exi-fiunt,fcd fuccefaivè recedente uno,fubfequitut aliud. Hæc fanè taflia fungquorum Impoftibüitas non porefl demonfitati.

u v X a

u. Stnfm in ’

"initia "un.

164. MORE NEVOCHIMLoquentcxautem omneInfinitumtejiciuntfipfistj; perinde efl,five

dicas,Corpus unum dati infinitç quantitatis’, fiVedicas,Tempus 8c’Cotpus poile dividi in infinitum: nihil etiam interefl fecundùm il.los, fi dicatur,res numero infinitas exifiete fimul: ut fi dicas,Homi- ines,qui nunc exiflunt,eiÏe infinitos 5 aut fi dicatut,tes quasdam pet-tin ete poile ad infinitum,pet priorum fc.continuam privationem86 equentium fuccefiiionem : ut Cùm dicis,Ruben F ilius JacobiJa.cob F.lfaaci,Ilaac F.Abrahami,86 fic in infinitum. Hoc enim juxraipfos iridem abiutdum æquè cil: ac prius,iflætj5 quatuor Infiniti [pe-cies illis funt æquales. De ultima tamen nonnihil difientiunt. Namquidam illorum conati funt demonilrarionibus impofsibilitatemejus evincete,ptout illas alibi in hoclibto tibi fum indicaturus : aliiveto dixerunt,eiTe hoc pet fe notum 86 intelligibile in ptincipio ce.gitationisuîeq’, demonilratione egere. At fi ita apettè 86 manifeflèfalfum eiTet,non dari infi ni ta talia pet fuccefsionemdicèt in refen-ti tempore fint finita,fanè in principio cogitationis Ruoq; filial effetÆternitas Mundi,neque aliis principiis ad eam de mendam opusforet. Sed bujus rei inda atio non cil ptæfentis loci.

Propofitia dundecima e 5 Senfus non fempet nobis teptæfentateveritatem. Duobua enim modis æfiimant Apptehenfionem fenfuû.Primà dicunt,muIta fenfibilia latent Enfus,86 ab illorum apprehen-

xfione funt abfcondita,idcj; val propret exigu itatem corporis [en fi bi-lis , ut) dicunr de Subfiantia fepatata vel individua a vel proptetdiflantiam fenfibilium à fentiente,quemadmodum Homo non po-tefl Videte,Audire,vel Odotati pet difiantiam aliquot milliatium,neq; potefl fenfibus apprehendere motum cœlorum. Secundà ajunt,Senfus ettate in apprehendêdis objeâis. Cùm enim Homo longiùsdifiat à te quapiam,tùm quod magnum cil,parvum ipfi viderur; 86 ites patva in aqua exiilens ipfi vi crut magna scurvum ipli viderurquad teâum,cùm pars ejus cil in aqua,pars extra aquam. Sic Auri-gine vel [âcre laborantibua omnia videnrur flava: 86 in cujus lin-gua bilis Hava efi,ei omnia dulciavidentut amata,86c. Hac ergo 0bcaufias dicunt,Senfibus minimè fidendum,neq; ab illis principia,demonfirativa fumenda elle. Noli autem exiflimate,quafi primiLoquente: fiufltà in ptopofitionem banc confenfetint,quemadmo-dum multi ex pofletioribus exiflimantJuperfiuum fiaiiTe,quod tan-mm Radium adhibuerintin fiabiliendis Atomis. Omnia enim iilaprincipia, quæ haâenus à nobis explicata , necelfatia illis funt,eümqs unum illorum tollitut 86 deiltuitut,cottuit fimul rerum i pro.

’ tum

PARS I. gap. LXXIÎI. ,16;rum propofitum. Hac ultimâ veto topofitioneinptimis86quàm

’ maximè opus habent. Cùm enim enfibus nofltia quædam appre-hendimus , iila deflruentia,quæ ab ipfis affirmantut,tùm dicunr,Non eiTetefpiciendum ad (Enfus,nullamcjue illorum rationem ha-bendam, poilea uam jam demonilratum fit, Ut arbitrantur,tefiemadvocandum e e tantùm lntelleâum:ut,cùm dicunt,Qiietes in-gtedi in morum continuum, 86 Molam difsipati in matu circulati;item,Albedinem in panne vel vefiimento privati,86 fupetvenitealiam : quæ contraria plané funtiis,quæ fenfibu: apparents quem-admodum etiam ex afiertione Vacui multa confequuntut fenfibusrepugnantia : ad hæc omnia refpondent,ifla fenfus effugere propretfummam ipforum fubtilitatem. In aliis Verô dicunr (enqu errare.Ha: autem opinionea omnes quod attinet,nôfii illas elle antiquifsi-mas,de quibus ramen Sophiilæ (poilerions) gloriati funt,quafi ipfiprimi cillent illarum authores 86 inventores,ficut meminit Galenusin libro fin de Facultatibus naturalibude iis,qui fenfibus contradice-bant,ubi multa alia commemorat,quæ tibi non fun: incognita.

. His ergo ptincipiis 86 propofitionibus premifsis,nunc me actin-gam ad exponendum,quâ ratione quatuor antehàccommemoratasquæfiiones probent 86 adilruant.

C A P. L X X IV.Troéntione: Loquentium,Mundum MIE

flO’UltWLJ. oN capite illo proponam tibi ratione:,quibus probât Loquentes, Via, quibm Le;Mundum Je notum-,guod ramen ut prolixis ipforummet verbis 4mm Nm”

- t . . . tatë’Mundi ad-facram,non cil: ïuod ex peétes. Verum mtentronem tantùm,86 vraa hmm.five mottas pro ationum,quibus unusquisque Novitatem Mundiadfituit,vel Antiquitatem ejus defltuit,ptincipiac’15, quibus inniti.tur,brevitet tibi indicabo: ira ut, fi i pfos met illorum libres proli-xoujue Commentarios fis pet]e&utus,nihil aliud in iis fis inVentu-rua,quàm nos hic producemus,nifi forte majorem copiam,elegan-tiam,aut profunditatem vel obfcuritatem firmonis acverborum,adobflupefaciendum 86 in admirationem quafi tapiendum aWemVel leé’tbtem. Ptæteteà,invenics in libris eorum creb as -r nias,five unir]: rei reperitiones 86 iterationes,obie&iones item multas’ 86refponfiones ad illas,omnisq; adeè generis tationes 86 modos,con-tra dilfentientes ab ipiisinfurgendi.

Viaprima.166 MORE NsyOCHiM .Via prima. Dicunt quidam; In uno innovato (h.e.creato) haberi

probationem , rorum Mundum talem cire. q. D. Falfum efi,Rube-nem ,qui primo Fuir gutta feminis,pofiea pet varias mutatione:perfeé’tionem [uam adeptus efifemet-ipfumita immutâiÏeafed aliuacil fine dubio,qui ipfum tàm varié mutavit,86 pet confequens opushabuit Efficiente aliquo,qui iprum formater, 86 de una forma in a-liam quafi transfertet. Et fic idem quoq; de Arbore velalialPlantadici potefl. Ergo eadem e11 ratio rotins M undi.

Unde vides,hos credere,quicquid in uno aliqua corporeinveni- ’tur,illud judicandum elle inveniti quoq; in omnibus: (id quodfalfum

c&,fubintellige). iVufaunù. Viaficunda. Dicunt; Ex innovatione fingularia vel individui ali-

Via nm).

cujus ex eorum genere,quæ nafcuntur,per demonilrarionem pate-

re,totum Mundum in novatum elle. aDeclaratio. Ruban aliquando non fuit,pofiea autem fuit vel exri.

rit. Id aurem tùm fieri non poruerir nifi afficha patte fuo,fequirur,86 hune elle innovatum vel ortum. Hic iterum Cùm exifiere nonporuerit nifi ab Ifiuco patte fuo,feqnitur,86 hune elle ortum,86 qui-dem ab Abrahamo,86 pet con fequens 86 hune ortum habeteificq; pro-cedi poiler in infinitum, fiquidem Mundus non effet novus,fed ablæterno. A: veto jam fiippcl’ueruntfalfum eiTe,dari hoc patte Infini-tum,ficut expofuimus in Propofitione ipforum undecimâ. SIC-6250,fi petveniaa ad primum tandem Hominem,Adamum videliCet, mepattepgnirumptietur. quæfiio,undénam hic fit genirus? Si dicatutv.c.e pulvere; quæripoterit,unde ille pulvia? Si dicatur,exaquaverbi gratias 86 ulreriùs quæratur,ex quânam te aqua iila? Dicent,hoc progredeteturininfinitum. Falfum autem efi,dari Infinitum:vel devenietut tandem ad exifientiam rerum poil puram-putamprivationem, quæ ipfifsima juxra illos efl: veritas,hicq; firbfiflen-dum elle dicent. Dicunt enim,Demonfirativum elfe hoc,Mundumexifiete incepifle poil meram 86 abTolutam privationem.

Via renia. Dicunt; Subfiantiæ Mundi non poiTunt efliigere,quinfin: vel Conjunétæwel Sepatatæ a quin item quædam illarum ali-Ruando Congregentur , 86 aliâ vice iterum Separentur : manife-

u p e cil ex confideratione vel i ntelleflu Subfiantiæ iilarum,ne-que. ngregarionem, neque Separationem tantùm ipfis conveni.te. Quod fi enim fubilantia 86 narura illarum poflularet, ut tantùmfint Sepatatæ, in æternum nunquam conjungerentur : fic,fi naruraiilarum decerneret , ut tantùm fint ConjumStæ, in æternum nun-

i PARS l.CA’p. LXXIV. 167 ’quam feparatentursideoc’lue neque Congtegatio illis magie con-venir quàm Segregatio,neque Segtegatio margis quam Congrega-rio. Ogocirca , quod videmus quasdam congregati, quasdam vetofa atari,86 uasdam alternatim nunc congtegari , nunc fegtegari, c&umento floc efl,fubflantiaa iila: opus habete aliquo, ni congre-get illas , quæ congreganrut, 86qui fepatetillas, quæ eparantut.Argue illud dicunr cettifsimam elfe probationem , Mundum elfede novo creatum. Ex quo vides, authorem viæ iilius niti propofi-tione primâ, 86 iis, quæ ex illa liequuntur. .

Via quarta. Dicunt; Totus Mundus compofitus cil ex Subilan- Via 9141755.ria 86 Accidenti, neque ulla Subflantia fine Accidenti uno Vel plu-ribus elfe poreil. Accidentia autem omnia funt de novo creata.ŒOCÎICQ fequitur, Subfiantiam quoque, quæ fubjeâum cil illorumAccidentium, creatam elfe. (luicquîd enim creatis en co ’ naum,

uodque fine illis elfe nequir, id-ipfum quoque de novo creatum ef-fe neeeife cil, 86 pet confequens evincitur , tocum Mundum no-

vum elfe. AA Quod fi qui: dicar; forte Subflantia non cil nova , fed Acciden-tia,quæ illifuccefsivè in infinitum accedunt : dicent 5 fi hoc effet,fequereturinfinita elfe illorum, quæ innovantur : quod veto tan-quam falfum jam rejecerunt.

Atqueifiam viam habent pro o rima &omnium folidifsima, iraut multi arbitrati fuerint, illam ci e demonilrativam. Tres autemin illa, ut confidetanti appatet, præfupponunt hypothefes , quibusopus habuerunt.

Prima cil: Nondarilnfinitum pet fuccefaionem, ita ut,cùm ll-num recedit , aliudipfi in infinitum ufque fuccedat.

Secunda: Omne Accidents elfe innovatum. At Verô Adverfarius»qui pro Æternitate Mandi pugnat,de omnibus accidentibus verumhoceife negabit. Morum enimcitculatem Arifloteles fiatuir neq;generati; neque corrumpi; ideoquegeriam fubjeftum mobile, q"°dillo motu moverur, neque generari, neque corrumpi dicir. Promdefapervacaneum86 inutile efl, ut diù immoremut in aiferenda no-vitate Accidentium reliquotum, quorum novitatem Adverfanusnofier non oppugnat; fed concedinunum in alterius locum ubiquefinccedete, unico ranrum hoc excepte , Mata circula", h.e.motuSphæræillius,quæ non cil innovata, neque de fpecie reliquotumAccidentium de novo creatorum. De hoc ergo nnico Accidentedifpiciendum 86 inquirendü efflejusëh tantùm Novitate oflendenda; I

Via quinta.

168 MOREINEVOCHIMTania hyporhefis,quam authot viæ illius alfumir, ell; Nullum

Eus fenfibus apprehendi ptæter Subllantiam 86 Accidens, h.e.præ-ter Subllantiam illam individuam, de qua loquuntut, 86 ejus Acci-demie.

Verùm fi fit corpus compofitum ex materia86 forma, ficut petdemonlltationem ollendir AdVerfarius nol’ter , demonllrandumcil, Materiam primam, 86 Formam primam elfe generabiles 86 cor-tïiptibiles. Tùm enim quoque demonilrata erit Æternitas Mundi.

Via quinr4,ell yia Appropriationis vel Proprii, à multi: admo-dùm ufur ata,cujusque fenfus redit ad illud , quad declaravi tibiin Ptopolfrione ipforum decimâ. Hi refpiciunt 86 confiderant Mun-dum vel in rota fila fubllantia, velin aliqua ejus parte , dicunrquesPofsibile ell ut hæc tes , prout cil, habeat talem formam, menfu-ram ,ta ’ accidentia,illud tempus vel locum : 86 pofsibile quoqueel’r, ut fi ajot, minor, ut habeatconrrariam formam,alia acciden-tia, aur ut exilleret ante i l lud tempus, vel poll illud,alioc’lue in loco.Proinde dum ei afsignata 86 appropriata ell cerra figura, menfura,tempus, locus, aliaque accidentia,cum pofsibilitate ramen, ut con-trario modo le habeat; inde probant,necelfarium elfe,ur fit aliquis,qui appropriavetit 86 elegerit alterum ex duobus illis pofsibilibus;item, ut Mundus in fua fubllantia, vel aliquâ parte , habeat Ap-propriatorem , 86 pet confequens, ut fit conditus 86 creatus. Nullaenim cit dilfetentia, five dicas Appropriatorem, five Efficientem,five Creatorem,five Exillere facientem, aur Innovantem , Vel In-tendenrem. Idem enim omnium horum ell fienFus.

Atque fecundùm banc viam multos fecerunr rames tùm genera-les 86 Communes, tùm fpeciales86pro rios. Êinc enim dicunr;Non elfe magis conveniens,ut Terra fit ub Aquis, quam ut fit fuperAquas; quis ergo ell,qui ei hune locum appropriavit? Item,non cilulla ratio, cur Sol poriùs fit aur elfe debear totundus , quam quadra-tus,veltriangulatis, quia par cil ratio omnium formarum ad quæ-vis corpora formas tecipientia ;quis ergo elbqui Soli hane formamappropriavir? Et fic etiam confidetant vel intelligunt fingulatiato-tius Mundi, ira ut fummoperè admirentur , Cùm vident flores di-verforum colorum, hancque d iverfitatem pro certifsima probation:habeant. Dicunt enim, Terra ell una; Aqua fimiliter cil unasundecil ergo,quod flores alii finr virides,alii rubri Ë Sanè hoc non po-tefl aliunde elfe, quam à quodam cerro Appropriatore , qui illishune vel illum colotem appropriat. (Mis autem ille Appropriator

PARS I.CA6.LXXIV. 169ptæter Deum? QIaprOpret concludunt, necelfe ell ut torus Mun.dus Appropriatorem habeat, qui tùm illum rotum , tùm fingulas

ejus partes appropriârir. -Atque hæc omnia colliguntexptopofitione fuadecima , ideoquemm magnifunt momenti: ut jam taceam, quod quidam illorum,qui defendunt æterniratem Mundi, non contradicant nobis in Pto-prio , ficut explicabo. Ell ramen hæc via, meo judicio,omniumoptima , de qua etiam meam fententiam alicubi adhuc tibi ex- panifiai»plicabo.

ViafexM. Exillimavit quidam ex pollerîoribus, le viam invenif- Viafexhl.le prællantifsimam , 86 quidem præcedentibus omnibus longe ex-cellentiorem. Via aurem iila cl! Ptæponderario exillenriæ fuperprivationem,( h.e. quàd Exiflemia rerum exiflemium , Privationi iilarumpropondemra épralamfit, tùm utmqucfuerit aquè pojîibilù).

Dicir: Apud quosvis homines in confelfo ell, Mundum elfe exi-llentiæpofsibilis. Nam fi exifientiam haberet necelfariam , elfetDeus ipfemet. Res enim nobis eft urique cum illo, qui confiterutexillentiam Dei , 86 affirmatæterniratem Mundi. Pofsibile autemellid,quod pafsibile cil ut exillat , 86 pofiibile en: ut non exiflat,cuique non magis convenitexilientia quam privario. Quocitea id,quod exillitexillentiâ pofsibili, ira ut asque polisibilis fit exillenriaarque privatio illius; illud inquam probat nobis, elfe Præpondera-totem, qui præponderârit Exillenriam Privationi illius.

Atque hæc via rufficientifsimaipfislohgè viderur. Verùm nihilaliud ell, quam ramus viæ præcedentis de Appropriatione five pro-prio, nifi quod pro Appropriaton hic fubllituatut Prapondemtor , 86

Eus mutetur in Exilientiam ipfius Enrit. lAt veto vel imponir nobis hic author illius viæ, vel errat ipfemer

in eo, quèddicit, Mundum elfe exifienriæ ofsibilis. Adverfariusenim nolier, qui credir Ærernitatem Mun i, vocem Pajs’tbilù, tùmait, Mupdum ejfe exijknria poflüilù, longé alio fenfu ufutpat,quàmLoquens, ficut explicabimus. Præteteà, quod ait, Mundum habetenecelfatiô Præponderatorem, qui præponderârit Exillentiam illiusPrivationiejusdem, id adhuc maximoperè dubium ell. Nam Præ-ponderatio 86 Appropriatio vel funt Entis, quod aptum eft ad reci-piendum unumquodque duorum contrariorum , vel fun: duarumrerum æqualiret inter fedifcrepantium 86 dilferentium, ira ut dica-tur; Polleaquàm deprehendimus hoc illo modo, 86 non alio, id de-monilratelfe Efficientem aliquem, qui hocintcnderitsut,fi dicetes,

’17o MORENEvOCHIM(mandaquidem hoc Æs, quad non cil magis aptum ad tecipien;dam formam cacabi,’quàm ad formam candelabri, invenitnus informa cacabi vel candelabri, inde equidem fcimus fuilfe quendamAppropriatorem, 86 Intendentem, qui intendetir alterum ex illisduabus polsibilibus: quia hic manifelium eli, æs exritilfe,86 urroq’,illo attriburo pafsibili caruilfe,privatumque fuilfe ante prepondera-rionem præpanderanris. Verùm, fi quællia fit de te quapiam. , dequa controverfum cil, an fempet exrirerit , aut poll privationem de-mùm exillere cœperir? deilla nullo modo hoc mente concipi veldici potefi: neque quæti poteli, quis præponderaverit Exil’tentiamejus Privationi illius, nifi anrea demonilratum fit, illam poll Pti.varionem exillere inCepilfe. Jam autem illud inhæcmareria, dequa hic agemus,difi:eptatur. Qqôd fi veto Exifientiam 86 Privatio-nem imaginariam tantùm hic inrelligere velimus , iterum redimusad Prapofitianem decimam, quæ en de Intelligentia imaginatio-hum 86 cogitationum, non veto rerum exilienrium 86 intelligibiplium squia Advetfatius noliet,q.ui credirÆtetnitatem Mundi , cen-fet lmaginarionem privationis illius non aliter le habete, quam.lmaginationem omnium impafsibilium, quæ cadunt in Imagina-tionem. Verùm non el’t propofiti noliri illorum verbatefutare.Tan-tùm vomi tibiexplicate,,Viam illam, quam ipfi divetfam longé e-xillimantà præcedente, eandem omninô cum illa elfe , nec quic-

quam ab ea dilferre. et 1Vmfiptimn. Vr’afcprima, quâ iridem tecentiorum-quidam utitur. Vufr hic llaabilite Novitatem Mund i perid, quad Philofophi dicuntdeAnimis,illas noninretire, fed perpetuô fupetllzites manere. t

Dicir; Si Mundusefl antiquus vel æretnus, fequitur,femper Ho- ’mines aliquas mari, infinitumque elle eorum , qui moriuntut, nu-merum,86perconfequens infiiiitas elfe Animas, 86 quidem firnuIexillentes. Arqui jam demonlltatum ell, hoc pollerius elfe fal-film , exillete palfe plura numetabilia infinita fimul 86 eodem tem.pore.

Verùm mirabilis admodum ell: illa via , quæ ignatum probar;pet magis ignatum 5 adeô ut verifsimè de earrirum illud proven-

ium dici pelait : Fidejufor tumfidejuffara agar, Argumentaturetenim,,ac fi jam demanfltatum elfet, Animas fuperllites manete, 86 foirer,quânam ratione finr lu erliires 5 quid denique illud fit, quad fu-perlies manet. quad ivellet dubium hincinjicere Adverfaria,quictedit æterniratem Mandi eum permanfiane Animarum , tùm à];

- A c e.

PAIRS I. CA p. LXXIV. 171’Celle foret, ut Adverfatius permanentiam Animarum eodem modofirmeret 86 intelligerer ficut-ipfe.

Sed folverunr dubium illud quidam ex palletioribus Philofo.phis, dum dixerunt, A nimas remanentes non elfe corpora , ut lotocomprehendanrur; neque elfe quid pofirivum, ut Infinitum in exi-llentia iilarum fit impolsibile. Novilfe enim debes,de rebus abllta-&is (h.e. quæ neque funt corpus, neque potentia in corpore, fed In-telligentiæ) nullam multirudinem ullo modo formaliretpolfe con-cipi Vel inreliigi, nifi ex illis alise aliamm fintcaulfæ, ira ut una ha-beatratianem caulfæ,alrera effeCti. At veto id , quad remaner deRubene,neque efi caulfa, neque elfeé’tum illius, quad remarier deSimeone. Ideoque fequiru-r,illa n ero unum elfe, lieur explicavitAllan-Rachat 86 Ameaig, 86 mugi de profundis illis rebus ficti-

pfierunr. ’Summa eli, Ab ejusmodi rebus incogniris 86 abllrufis, quæ cogi-tationes nolitas fuperanr, non elfe fumenda principia, quibus aliasres probemus.

Scias autem, unicuique,qui viis illis conarut con firmare Novita.’tem Mundi, vel A’nriquitatem-ejus refurare, necelfar.o auxilium fu-mendum elfe vel ab una duarum iilarum propoliuonum, vel ab am.barbus; Propofitione videlicet decimâ de Tranfiru illo, five de Polai-bilitate iila imaginaria, ira ut fiabiliat Appropriatorem,qui un icui.que rei proprietatem fuam dederir; vel Propofirione undecimâ , quarefellitur lnfinitum pet fuccefsionem , quam propofirionem variéverificare nituntur. (and fi enim tefpiciatur ad fpeciem quandam,cujus individua genetationi 86 corruptioni funt obnoxia , rempusc’j;præretitum confidererur; tùm dicunr fequi lecundùm opinionemcredentium Æretnirarem Mundi, Individua bujus vel illius lpeciei,quæ ufque ad hoc tempus exriternnt,elfe infinita; 86, fi illis adjun-ganrutdeinde ejusdem fpeciei individua poli illud tempus (quadVerbi gratiâ ponatut mille annorum) exillentia , iterum elfe infini.ta ,atque ira polleriorem hunc Individuarum complexum majoremelfe complexu priori; 86 pet confequens , unum Infinitum elfe ma.jus altero.Er fic faciunt quoq; in Moribus citcularibus Sphætarum,arq; ex illis etiam,nt quidem api nantur,fequi ajunt,circuitiones i n-finitas fphætæ unius majores elfe circuitionibus fphæræ alterius,diverfasque elfe iilarum circuitionum fpecies, quarum unaquæquefit infinita. Ira de unaquaque Accidenrium fpecie inquiunt , quæ inindividua abfiraaè confiderant, fibique iila, ac fi exilletent , ima. V

gemmule)"-bmt LoquentesUnitatem D21.

Vispilm.

172 MORE NEVOCHIMginantur, 86 quafi res elfenr, quæ certum habeant principium , atq;ira ad complexum illum imaginarium polleà addunr,vel ab illo de.rrahunr. Verùm omnia finir Enria ranrum in Imaginatiane 86 ca.giratione exillenria, 86 jam pridempropofitioni illi (underima f6.dsfalfitats Infiniti) cervicem fregit AbunaurAlpbarabira, illiusq; in-certitudinem fecundùm omnia ejus particularia detexit , ficur id te.peties manifellè , fi fine alfeétu 86 præconcepta opinione legerisLibrum ipfius celebertimum de Emibus, que murantur. -

Atque hæ funt principaliores viæ 86 modi Laquentium , quibusNovitatem Mundiprobanr. Hac autem pet illas tationes, ut ipliquidem arbitrantur, probatâ, pet le deinde fequitur, quad Efficien-tem vel Creatorem habeat, qui cum intentione, volunrate, 86 ele-âione illuminnovârit. Quareflm ad hoc peculiaribus probario-nibus non fit opus, hinc progrediuntur ad Unitarem illius demon-flrandam , prourin fequenti capite explicabo.

.W CAR LXXVfifille rais, quibus Loquentc: Unitatem

D E 1 probant.N hac capite eXplicare mihi propofirum elt demanlitatianes La.quantum , quibus animum D a r probant. Illorum autem Vie .

præeipuè fun: duæ , Via fc. Impafiibilimrù, 86 Via Mutationù. Et hæ

iterum in quinque fubdividuntur. aViaprimd Impofiibilitatù ell illa, quâ vulgus ipforum utitur. Di-

cunt: Si duo Dii fint in Mundo, fequirut hinc,vel dati fubllantiam,quæ nullum habeat duorum contrariotum 5 quod falfum en; velduo cantraria fimul, 86 eodem rempare, in uno fubjefto elfe polfe;quad iridem fallum. 5.0. Si Deus unus velit, ut hæc fubllantia fiatcalida, 86 alter velit, ut fit frigida,inde fequerut, alterutr’um ex bisduabus: vel, illam neque futuram calidam, neque frigidam, quia 4duæ hæ aflianes fimul in eodem fubjefto concurrere nequeunt.Hac autem efifalfum , quia omne corpus fufcipit alterum è duabuscontrariis : vel, illam fore calidam 86 frigidam fimul; Sic fi alter ve-lit movere corpus, 86 alter velit, ut quieltat, tùm illud corpus nequemovebitur, neque quiefcet, Vel movebitur 86 quielcet fimul.- Arque hæc argumentarianis vel probationis fpecies fundata cillupet quællione de Subliantia individua , quæ cil prima ex ipforumpropa irionibuss laper propofitione item de Creatiane Acciden-

tium 3

PARS I. CAP.LXXV. 173tium 5 86 fuper propafitione illa,quâ fiatuunt,Ptivationes habiruumelle tes, uæ opus habeant efficiente aliqua.

(me? fi vetô quis dicat, Materiam inferiorem , cui accidunt lue.cefsivè generario 86 corruptio ex fenrentia Philofophorum , diver.fam elfe à materia fuperiore , Orbium videlicet cœleltium, quemad.modum hoc petdemonllrationes ollendi pareil: ac porto inferat,duos quoque elfe Deos, unum, qui tegit materiam inferiorem , cuinihil rei fit eum materia fuperiore Cœli; alterum,qui regit 86 gubet-nat fphæras, quique nullas aâianes exercear in materiam inferio-rum,quemadmadumilli ajunr, qui duos Deos elfe fiatuunr 5 tùmhæc fententianihil impofsibile urique affirmabir. Nam fi aliquisregerat, fignum hoc fore Imperfeé’tianis illorum , fi dicatur , unumnon agereinres cas, in quas agitaltera refponderi porell , nequa-quam hoc elfe imperfeCtionis vel impotenriæ fignum in illo: nainres ilia, quæ non dependet ab operationeillius,ell narura: ejus im-pofiibilis. Nullamautemimpetfeâionem arguit, non polie temimpafsibilem , ficut apud nos, qui Unitatem Dei alferimus,non ha-betur pro imperfeétionis argumenta, quad Deus non pafsit conjun-gere duo contraria in uno lu bjeâo, quadque ad hoc 86 alla impofsi-

ilia parentia ejus non exrendatur. Hujus itaque argumenti debi-litarem animadvetrentes, ad aliud confugetunt.

Viafimnda. Si duo fint Dii,fequirur necelfario, ambas habete rem Viafmmddr, quampiam communem, in qua conveniunt8660mmunicant, 86 u-

numquemque habete aliquid proprium 86 peculiare , quad alternon haber, qua abillo dilfert. [At (fubinrellige) Conféqwm si! ab-

,fimlumJ VHanc viam uod arrimer, Philofophica cl! 86 demanllrativa apudeos, qui illam equuntur,86fiprincipia five hypathelës illius pra-baræ fuerint, quemadmodum ego id faâurus fum,quando adducam’fenrenriam Philofaphorüm in ilia negotio. At veto non fequirurapud eos, qui credunt Attribura Dei. Nam fecundùm illos in Deofunt multæ res diverlæ 86 diliinâæ; Sapientia enim in Deo illisaliud cil, quam Potentia; Retentia aliud quam Voluntas 5 ac pro-.inde ex illorum fententia non eli abfurdum, utrumq; duorum Deo-tum habete aliquid commune , in quo eum airera conveniat5 86unumquemque aliquid peculiare habete, quo ab-altero dilferar.

Viatem’a, quæ86 ipfa propofirione quâdam ipfarum opus ha- mimi... sber,eli hæc. Œidam ex anriquioribus Loquentibm dieunr, Crea-

. totem Velle pet Voluntatem , fed ramen Voluntatem illam non elfe.

, Via quarra.

Via quints.

tu. MORE NEVOCHIMrem fubllanriæ ipfilis additam,fed elfe Voluntatem extra rubidium;Arque ex his , quæ ramen à verirate longifsimè abfunt, infetunt,Voluntatem illam, quæ elf exrra fubjeâum, non elfe olfe in urtoq;Deo,vel in duabus Diis: eô quad uns caulfa, eaque implicifsima,non pafsit duo judicia, h.e. diverfirpropriemter, val diverfirarem effice-rein duabus fubllzantiis.

Verùm hoc cil probare i gnotum pet magie ignorum. Voluntasenim iila, de qua loquuntur, non potelhn intelleâu fatmari velconcipi; ac prætereà ell juxta quosdam omnino impolsibilis, 86juxra illos ipfos, qui eam credunt, ejusmodi ex illâ nafcuntur dubia,quæipfimer nunquam refurare polfnnr, 86 ramen non erubel’cunttex ilia demonilrarionem perere pro Unitate Da t.

Via quam. Dicunt: Exillentia Operis (h.e. bujus Mandi) dacer deExilfentiaEfficienris , fed non docet de multitudine fivenumeroEfficientium, nihilque interell, five quis duos, five rres, fiveiviginri,aut plutes dicar.

muid fi quis excipiat , hanc demonilrarionem non docere deImpofsibilirate pluralitatis in Deo, fed ranrùm de ignoratiane nu-meri 5 86 nihilimpedire, quo minus dicamus, polfe elfe unum velplures : tùm perficiunt probationem fuam eo, quad d icunt,Exilfen.tiam Creatoris non elfe pafsibilem , fed necelfariam, ac proinde rol-li quoque pofsibiliratem pluralitatis. Et hæc el’t ratio argumentan-di illius, qui hoc argumenta utitur.

Verùm fallaciam manifefiam hic commitrunt. Nam in ipfa exi.fienria Creatoris quidem nulla efl paisibiliras; fed in opinione 86mente nollra ell pofsibilitas. Alia autem elf pofsibilitas in fcien.ria nafira, 86 alia pafsibilitas in exilfentia. Ax pofsibilirate veto incogitatione vel fcienriâ, ad paisibiliratem in exillentiâ , non valetconfequenria; velcontrà, Al ne rione pafsibiliratisin exillentiâ,ad negationem poliribiliraris in lgcientia: quemadmodum illi fciunt,qui didicerunr, quomodo conclufiones ex præmifsis fequantur.

Via quints, quæ en cujusdam ex recentiatibus,qui exillimavir , leegregium quid invenilfe, uo pafsit Unitatem Dei probare. Senfus’ejus cil hic. Aut unus fuit ufficiens ad creandam rotam illam rerumUniverfitatem, aut non : fi fuir, tùm urique alter erit fuperfluus,eoc’1;nihil opus erit 3 fi non fuit, fed àduobus limul petficienda 86 difpo-nenda fuit univerfa hæc Mundi machina, tùm quisque illorum di-cêdus ell: fuilfe infufficiens,86 non fatis potens ad id præliandû,alte-tiusq; ope indiguilfe. Hac autê ell unû ex impolsibilibus. Erga 86C.

PARS]. CAILLXXV. 175Verùm Contra hanerarionem pareil excipi 5 Non omnem, qui

non operatur id, quad in ipfius narura non elf,utillud opetetut,(h.e. quod contra ipfixu narurum et?) , dicendum elfe Impotenrem 86 In.fufficienrem. Nam quemadmodum non ell Homo aliquis Infitmus86 Debi lis vacandus, qui nequir partate decem ralenta; 86 ficut noncf: attribuëda Deo lm orentia, quia non pareil fe-ipfum corporeumfacere, vel alium fibi 1milemcreate, aur quia nequir creare quadra-tum,cujus larus æquale fit diametro : ficilli,qui duos Deos liaruunt,polfunt dicete, non elfe illis Omniporentiam detogandam idea,quia nullus illorum folus creat5eo quad necefsitas exifientiæ ipfo-rum tequirat, ut finr duo. Hac veto non elfe ex indigentia , quali u-sz alterius ope indigetet , fed ex necefsitate, contrariumtj; elfe im-pafsibile. Et licut nonideô dici pareil, Deum non elfe omniporen-tem, nulloque modo Indigenriæ, Impotentiæ vel Inliifficienriæ ti-tula appellandum, quad non pafsit exiliete lacets corpus aliquod,nifi creet Sublfanrias individuas, illasque pet Accidenria , quæ iri-dem creat, con jungat, ut illi Loquente: alfetunt 5 quia fc.,ur aliter fiat,eliimpolsibile. Sic, qui duos Deos flaruit, dieere porelf, impolifibile elfe , ut unus folus faciat omnia, nec ramen Imperfeâioniipfius hoc adfcribendum elfe , quia ilia talis fit, ut duo fimul 86 unà

lmt 86 operentur. -Atq; hæc argumentorum illorum debiliras fic defatigavir 86 exer-cuit nonnullos, ut quidam illorum dixetit, Unitarem Dei habeti exIege pu Cabbalam5 fed à reliquis ludibrio ranrum fuir habitus 86non nili fannis exceptus. Mihi autem viderur, Virum illum fuilfe[mi admodum ingenii ac judicii. Nam Cùm nihil falidum 86 demô-flrarivum in ipfatum tationibus vidilfer , in quo-animas ipfius ac-quiefcere potuilfet, dixit, pet Cabbalam five Tradirianem hoc ha-beti ex lege. lllierenim homines nullam lanè cettam rerum natu-ram, unde demanfltatianes veræ peti pollfint, admitrunt , intelle-&nmq5 certam 86 teétam faientiam ,quâ vetas oliit gignete con.clufiones, habete negant. Omnia autem hæc lfngulari intention:tafia funtgutle.defltuetenr verba Philolophorum, 86 ollenderent,dati palfe demonlh-ationes de illo, cujus nulla plané ell demonilra-rio: non animadvetrenres vel non cura ntes, quôd hacratiane lub-trahantur nabis demonflrariones de illis tebus, quarum demon-Rrarianes exillunt: id quodDeo 0pt.Max. , 86 Viris intelligenti-

bus , qui Veriratem tonfirentut , hoc loco committimus86 conquerimur. 1’

l A P.

âuomodo Lo-

gumm refluentCorporeitatem.

Viaprima.

176 MORE NEVOCHIMC A P. L X X V I.

Tefittutio Corporeitdtor , exfintentiaLoquenrium.

R a u M a N T A 86 rationes,quibusLoquenmutuntur ad re-movendam à Deo corporeiratë,langè funt infirmiota,quàm

ea,quibus ufi funt ad alfetendam Unitarem Dei. Ell enim ipfis te-maria Corporeitatis veluti ramus,necelfariô exUnirate,tanquam

tadice,promanans. ’Dicunt:Corpus non ell unum. [Deus (fubintellige) si! unus. Erganon si! corpus]

Verùm qui refutat Corporeitatem ex eo,quod corpus fit compo-fitum ex materia 86 forma; Deo autem ejusmodi compofitionemcom etere non polfe olfendit: hic,meo judicio, non elf Loquenr,ejus 5 hane demonllrstionem En ndamentis Loquenrium fuperlltu-&am elfe nego. Elf enim demonfiratio realis,fundata in verirate 86narura matetiæ 86 formæ : hæcqs ipfilsima ell: Philafophorum fen-tentia,quam addueam 86 explicabo,cùm a&urus fum de Philofo-phorum in hac negatiodemonlirationibus.

Intentio nol’tta in hoc capite ell,commemorare Demonflrntions:Loquenrium de Remotione Corporeituru ex eorundem pri ncipiis.

Vidprimd. Ajunr; Si Deus ell corpus ,tùm Diviniras 86 Verirasejus perficierur vel in univetfalitate 86 complexu Subllantiarum in-dividuarum corporis illius,quod habet,vel in una tantùm.

Si perficiatur in una,tùm nulla elI urilitas reliquarum,fed font fu-perfluæ : nullaqs ell ratio elfentiæ illius corporis,(quid unafiibfldnridindividua non pareil corpus oonjlitum ). Si in omnibus 86 fingulis perfi-ciatur,rùm erunt Divinitates multæ,non veto Deus unus. Atqui ve-to jam demonllrâtunr,Deum elfe unum. Erga.

Hanc rarionem fi confideraveris,invenies illam (uperllruâamelfe pr0pofitioni iplbrum primas 86 quintæ,ac proinde nullius elfeponderis. Patelf enim illis dici , Corpus Dei non ell, ut dicitis vos,compofitum ex conjunâione parricularum ejusmodi individuatû,quales Ipfe creavir; fed ell corpus unum canrinuum,nullam nifi inCogitatione admittens divifionem. In cogitatione autem nullaell:noria vel probario, (h.e. à Cogitatione (r lmaginatione alioujm rei 4d il-lius et]? 1114114 si? oonfiquentiu). Sicenim imaginati tibipores,Cœloselfe ruptas vel filfas,quod ramen non elf, (Philolophi v0cant Opus

- Imagi-

PARS I. CAP. LXXVI. 177Imaginationu). Et ira argumentati polfumus abiis,quæ nobiscumfunt, 86 quæ à nabis videnrur, (h.e.ab mon; cæteflibus), ad ea,quænabis funt occulta,(h.e.ad Deum).

Viufcoundd,quse magni admodum apud ipfos momenti habetur, Via fatum;cil defumpra ab Impoisibilitate Afsimilationis,quod fc.D E u s Be.nediétus nulli creatutæ aisimilari pafsir. Si autem corpus elfet,aliisuriq; corporibus foret fimilis. Atq; hic prolixi vaidè funt.

Dicunt. Si dicas,corpus illius non elfe fimile reliquis corporibus,tibi ipfi contradicis. Nam omne corpus cuivis aliicorporifimilecil in ratione corporeitatis: dilfetunt aurem à fe invicem corpora inaliis tebus,accidentibus videlicet, (liure qui dicunr, D a u M elfeccrpus,affirmare coguntur,Illum aliquod fibi fimile creâife.

Verùm duabus modis hæc ratio confurari pareil. Primà enim di-- cete pareil aiiquis,Non tecipio ego banc Traditionem,quod Deus

nullicreatutæ in te aliqua afsimilari pafsîtÊ quam bujus rei habesdemonilrarionem,nifi aurhoritarem libratum Propheticorumë Sedira Remoria corporeiratis cil Cabbalillica,non Intelleélualis 86 de-monlltativa.

(me! fi excipiat (Loquem); Si fimilis cil alicui,croatutæ,iëquitur,illum aliud fibi fimiie creâifes tefpondete pareil Adverfarius,Nihilelfe Deo fimiie pet omnia; fe enim non negare,multas in Deo reselfe,modosque mulros. Nam qui creditcorpareitarem,non veretuthoc affirmare.

Senmdus modus hane rarionem impugnandi,isque magis couve. .niens,ell hic; Fitmum 86 tatum ell apud omnes Philolophos, deSphæris cœiellibus 86 de corporibus illis materialibus dici,quôdfinr cotpus,cùm ramen non habeant eandem materiam 86 formam,fed æquivocè materia 86 forma de utrisque dicarur : 86 licèr Cœlumfuas dimen fiones habear,non ramen elfe corpus ficut reliqua corpo-ra. Nam non quicquid haber dimeniianes,ilatim cil corpus; fedcorpus ell,quod conllat ex materia 86 forma. mati fi hoc de Cœlodici potell,quanrè magis pareil de Deo dicere,qui Corporeitatemailetit,lllum habete quidem d imenfiones,fed ramen elfentiam,veti-ratent 86 fubllantiam iilius non elfe fimilem corpori alicui crearo,proinde Corpus de ipfa 86 aliis dici ànwrônwr,quemadmodum En: deD s o 86 aliis aumône: dicirur apud Orthodoxos. Ptæteteà,nanadmirrunt, qui pro Corporeitate cettant,amnia corpora ex fimili-bus particulis elfe campofita,fed dicunr, D s u M creare quidem o-mnia corpora,verùm diverfæ elfe natures 86 elfenriæ. Qqemadmo-

ria tarti».

r78 MORE NEVOCHIMdum igitur fecundùm illos cor us aliquod feinrillans 86 fplendi-dum ex bu fc.inferioribm) non e fimile globo Salis: fic dicunr Cor-pus lucis crearæ,h.e.Majellatem Divinam,nequaquam fimilem elfecorpori Cœlorum, 86 Stellas non elfe fimiles Majellari Divinæ,velcolumnam N ubis cteatæ non elfe ficut corpus D a r 0pt.Max. Il-Iius enim corpus elfe perfeâum,gloriofum,omnisquecampofitio-nis 86 murationis expers,86 pet confequens petpetuà exritilfe,86juxta volunratem ac beneplacitum illum omnia reliqua eifecilfe.Hæc autem fententia,urut infirma,quomodo mirabilibus illorumtatianibus,quas tibi indicavi,refellarur,non video.

Via tertio. Dicunt; Si Deus fit corpus,tùm urique erit finitus. Hacverum. Si autem fit finitus,habebir quo ;cettam menfuram 86 cet-tain formam ac figutam. Et hoc vetum el .

Per unt: Si figutam habeat86 menfutam,fequirur,pafsibile full:fe ur erer major velminar quam ell,vel etiam,nt aliam plané figu-tam obtineat,86 proinde etiam,quia videmus cerram illi menfutam86 fatmam elfe appropriatam,fequi,illum habete Appropriatorem.

Hanc viam quad artinet,audivi quidem eam à nonnullis valdècommendati,fed omnium ell infirmifsima,utpote quæ nirirur Pro-pafitione decimâ,ex qua tùm tàm multiplices difficulrates 86 ablut-ditares ariantut, fi reliquis Enribus applicetur, prout ollendimus,quantô ergo pintes inde nafcentut,fi Deo accammoderur?

Verùm nulla eil dilferenria inter hoc 86 intetid,quod dicunr dePrçpondetatione ExillentiæMundi fupet Privationem illius,illam

il fc.docere de Efficiente aliqua prçponderante Exiilenriam Privatio-ni illius,propter pofiibilirarem exiilentiæ. (un fi enim quarta-mus ex eis,quare non fequarur etiam de exiilentia Dei,fi fequaturde Mundo,cùm dicimus 5quandoquidem exiilit,fequirurillum ha-bete Præponderatorem,qui præponderârit Exillentiam ejus Priva.tiani illius? Refpondebunt fine dubia,quia hoc procedeterin infi-nitum,86 necelfariô tandem hûc deVenient,ut dicant,quad necelfa-riæ fit exillentiç fine aliqua pofsibilitate,neque alio,à quo exillen-tiam accipiat,indigear. Nam hæc eadem refponfia dati quoque po-reil ab eo,qui Corporeitarë delendit,ad id,quad hic dicunr de men-furaforma 86 figura; videlicet,De omnibus menfuris,quæpofsibi-lem babeur exiilenriam,h.e. quæ primo non fiietunt,deinde vetoexiliere inceperunt,dici quidem polfe,potuilfe illas fieri vel majo-tes,vel minores,quàm funt,vel etiam divetfæ plané figtrræ..86 Ap-propriatorem aliquem fine dubia habete; verùm formam vel figu-

PÂRs I. CAP. LXXVI. 179.rem 86 menfutam D a I, quæ fine omni liant imperfeétione 86 fimi.litudine,quad attinet,nequaquam illam ira elfe campararam,ur ali-quando non extiterit,poilea veto exillentiam acceperit,ira ut Ap-proptiarore opus habuetits fedipfius elfenriam,menfuram 86 figu-ram necelfariæ elfe exiilentiæ. Sic enim non dici poreil,lpfi opusaliqua fuilfe,qui pofiptivationem exillentiam ei appropriavetit;quia nempe nulla po sibilitas privarionis in Ipfo exillirzfic etiamnon dici pareil,Illum opus habuilfe aliquo,qui ipfi formam 86 men-futam appropriant; quia fcilicet fic cil neceliàtia ipfius exillentia.

Œacirca,Le&or optime,fi conllituiili veriratem in quitere,abji-ciendi tibi funt omnes alfeélus,ttaditiones,86 recepræ opiniones;cavendum etiam tibi,ne animus tuus perttahatur in fententiamillorum Speculatarum,ne tibi idem quad illis accidar,qui,prunas i-gnis nitare volantes, in flumnmm ejus inciderunt, adeô ut rotam rerumnarutam deilruxerint,cteationem Cœli 86 Terræ everterint,adeoq5,

uod dici folet,Cœlum Tettæ mifcuerint. Dam enim exillimârunt,fa pet propafitiones iila: liras demonlltaturos, Mundum elfe no-vum 5 non folùm id non perfecetunt,fed præreteà demonilrarionesde L1nirate D s 1,Exillentiâ ejus,86 Corporeitatis remarione nabiseripuerunt. Demonllrationes enim,quibus hæc omnia probare o-pdtter, perendæ funt ex narura Rerum,quemadmadum in fenfusnolltos 86 intelleâum incurtit.

Expofitâ itaq; ipforum fententiâ,accedemus ad recenl’enda prin.cipia, 86 confidetandas demanilrariones Philofophorum de Exi-llentiâ D s r,Unirate illius,86 Corporeitatis ab illo remarione,o-mifsâ 86 uafi ,concefsâ ipfis Æternitate Mundi,licèt eam nô creda.mus.. Po eà moniltabo tibi viam nolltam, quâ nos,verâfpeculaq

(ion: duce,perfe&è tres illas quælliones probare polfumus. Etbis confettis,tandem reverrar ad congrediendum

cum Philofophis de Ætetnitatez Mundi.

FINIS PRIMAE PARTIS.

.gR433! arts MAjEMo-

NID 1s

MORE NEVOCHIMPARS, SECpUNVDA.

TRbLEGOMENA.- ’ f * Io I N r 1-03 I N qu a funt Ptopafitiones,eæq’;:

omnes demonilrative 86 indubiratç,quibus opuseil ad demonilrandam. Dei Exillentiam,lncor-»

Proportions: x IPhilofip 0fü,fiddelmnflrandam :

DtiExt etiam . . . .Juomrfimum ç potentatem 86 Unitatem. Ipfe enim Atiiloteles,Ôuniffltem. î ,qui eum lequuti liinr,Periparetiei,fitmilsimrs

tatianibusillasjam.ptidemdemanllrâtunr.Pre.r ,, ter illas autemadhuc aliam i fis concedemus 86

Iatgiemut,quâ mirificè quæilianes nollræ co tmantur,ficut ex-plicabo. Propofitio autem illa cil MUN D r Æ r a R N 1 r. a s3,

quam ruenturt -Ptopofirio I. Fulfitm aidai En: quantitate infinitum;I I. Faifitm iridem off, dati Entid quantitdtem lmbsntia numm infini;

tu fitnul. " -Il I. Faljimt quog, aluni proteflum Cauflïzrum à Efiü’orum in infini-tum,litèt menfimtm à quantitatem non habeant. s. a. Œôd Intel-IeCtus hic fit caulfa Intelleétus feeundi,lècundus terrii,terrius:quarri,86 fic in infinitum,ialfum cil.

1V. In quatuor Proditamsntis invrnitur Mundo. In prsdirantento’Sulfiuntis,qu4ndo m mutatis: in fiiôfiantiu par Gentrdtionem à Cor-ruptionsm : in prsdiodmsnto gantitatupsr Attrstionsm à Diminu-tionsm : in pudirumtnto gamay)" Altertstionem: in prodicdmen-to ML?" motum Lotslem. Et de hac ultima Mutationein Ubi.dicirur Motus in fpecie,de reliquis veto in genete.

V. Omnis Motus si! malaria du «un; depotenn’d in alium.y I. Motuum (localium) alita au Subjlantialit,41iut Accidentalkmlius:

PARS SECLINDA. 181item Violentus , alitas Partiulu, qui si? fiacre: mottthtidentoIt’t. Sub.

pomma ell,cùm transfettur corpus de loco in locum. Acciden-tqu ; ur Cùm, dicirur de Nigredine corporis alicujus , quôdtranslata fit deloco in locum. Violentus, cùm lapis furfum mo-verur vialentiâ mororisalicujus. Parrain; ur cil motus claviin navi : nam- quando moverur navis, dicirur quoque quôd’moVeatur clavas. Et fic quoriescunque dicirur rotum aliquodcompofirum moveri , dicirur quoque moveri pars ipfius.

V IL. Qicquid’mumtur, id dividitur; idtnq’? quicquid moverur, id di-viditur (7’ si? corpus 3 de quicquid non diriditur, id quoque non move-rur, ut proinde non pareil off: corpus.

Il X. Moquid movcturfecundùm accident, neceflnrià aliquundo quie-fiit. (Lina enim motus illius non eil in fubllantia,ideo non partell elfe petpetuus-motus ille accidenralis.. i

I X. Omne corpus , quod movet aliud corpus, quando movet ,. moveturz’o-ipjüm-

q. . . . . : .X. Qucunquedrcunturcflèincorpore In dans parts: dtwduntur volenim infimt corpori ut Accidentiu , val infitnt si ut Forma noturult’t.wmquc uutsmfimtpotsntid incorpora. . q

X I. podiatries,quaintorpore’fiiififlunt, tùm dividitur corpus, divi;duntur à ipfo; (r quidem divifions uccidtntuli 3 ut colores , 86 reli-qua, quæ pet rerum corpus le diffundunt: quedum ma, que cor-pus confirmant, nuflo modo dividuntur; ut Anima 86 I ntelleâus.

X I l. Omnupottntiu vol virtutptr corpus difi’ufi: sflfint’tu ,quiufcjpfiim’ corpusfinit’um sil.

X I I. I .. Nulld mutationu filerie: si! continuo, niffmotûi locali; 11mincircuürio;

X I V. Motus locali: omnium motuum effiuntiquifi’irnus (si prunus mais

ni; gonerutionem enim à corruptions»: pandit alteratio ; alterum-nem uppropinquutio alterum; vol mutuntio ad rem ditfldtdm, (h.e..marna localis) :1 occrerio- autem 6’ diminution non poflunt cm: on]?prated’cntegsnnutt’oncé’ corruptions. l

X V. rompus entraidons motum conjëquem; oiq’J colleront; neque ununr

fine airera sflëpotsiîl Non animum, nifit’n rempote 3 è- non po-tel? intelligt’ armure concipi tempus, nijirum moto : é- quicquid non

bolet motum, non caditfub tempus. ’ .X V I. Nana "mais non cli’torptu;potefi intelligiliubtn numerum :fid

fifueritpotentia in corpore, payant numtrnri individua potentiurum,tùm materia vol fibjeüu ranrum numeruntur. Pro ptet hane caufo

182 MORE NEVOCHIM’fam res immateriales, quæ neque funt corpus, neque potentiain corpore, non polfunt fub numero aliqua intelligi , nifi ha-

i beant rarionem caulfatum velieifeiïtatum. vX VI I. Omne, quad moverur, [mon Motorem aliquem; eumq’ï vol (x.

tetnum, ut lapis, qui à manu moverur; Vel internum, ut corpus unimo-lium,quod compofitum si? ex movente à moiti. Proinde,cùm ma.ritur, 86 Movente vel Mature privarur, Animâ videlicet,rema-net mobile folum , Corpus fcilicer , plane eâdem formâ vel fi-gura, ficut anrea fuit , nifi quod matu fit dellirurum. Et quiaMovens in Moto vel Mobili exillens occultum en: , 86 à Senfi.

i bus videri nequir, exillimâtunt Animalia moveri fine moven-te : omneque mobile, quad virtutem matricem haber inrra le,dicirur moveri à fe- ipfo,quia vitrus ilia mottix in tata fubilan-tia exillit.

X I I X. Œcquid exit de pottntiu 4d ullum, 4o alio, équidem exter-no vol cxtrinftto,educitur. N am fi educens elfet in ipfo,nullumq;adelfet impedimentum, ne unica quidem mamenro exilleterin otentia, fed fempet forer in aâu: quôd fi autem educens inipli; elfet, aliquodque impediens ei adelfet ac removeterur,finedubia idem ille impedimentum aufetret , qui educeter quoquepotentiam illam in aâum.

X I X. quicquid exijientisfua cuujfitrn mon , pojt’ibilu si! sxijicntiarutionefubjiuntiofim. N am fi caulfa: ejus exiilant , exiller 86ipfum 5 fi non exillant , vel tollantut, vel mutetur difpofitio il-larum unde illius exillentia fequitut, neque illud exiiler. ’

X X. Qicquidrationefiibfluntiafiw, neceflutia si! carillonna, id [uncxiflentis nullam prorfut cuuflum habet.

X X I. thquid à duabus rebut si! compofitum, ejus,qu4tenus tolu, exi-jientiu caulfa cil iila compofitio; duper confequenr, quoudfitofluntiumfunin, non [mon neccflurium exijîentium. Exiflentiu enim ejus confiaun in exijicntiu duorum ilbrrum partium, costumé, compojitione.

X X I I. Omne corpus necgflîsrià compojitum si? ex duabus rebut , à and

[mon accidentât. Duo retillud confinantetfiont Marais à. Forum.Accidentiufimt, gamina, Forum, figura, Situe, ôta.

X X I I I. mugit! si? in potentia, à influjitbfluntiu buistpofiioilitd-tcm aliquam, illud "rafle si? uliquundo in dia non cuillers.

X X l V. Qitquid cil in potentia, si! muteriaum. mnium enimperpetuà si! in materia.

X X V. Principiu Subjiuntt’e tompojita finguluru funt Materne à For-1nd,

PARS SEcuNDA. 183m4 ,. à ha non poflunt eJtfins Efiitiente, h.e.Morore, qui morosité!dzflvonutfitlrjsc’lum (h.e. materiam) 4d recipicndum formant. Hicautem si? M otor proximxu, qui dijponit materiam individui wellingto-lurit ulicujuo. Atque hic cenfideratiane digna tes occurtit deMoru, Mavente,86 te Mata, de qua alibi jam farls fuperquea&um, cujusque fummam Arillotelcs comprehendir, dum ait,Materiam non movertfe-ipfitm. Et hæc cil Propoiîtio maximaac ptæcipu a,ad invelligationem Moratis pri mi nos deducens.

Hæ itaq5 funt viginti-quinq; illæ Prapafitiones, quatum quçdamfunt inrelieâtu facillimæ , 86 patenrex principiis demonilrativis,quæ font intelligibilia prima; quædam veto demoniltatienibus 86principiis moitis indigent, quæ omniajam demonilrara 86 adduftafunr ab Atiilotele panim in Libris Acroamaricis, partim in Meta-phyficis. Noilri autem propofiti non cil , libres Philafaphotumhûc rransfette, 86 remariera illorum principia explicare, fed proxi-ma ranrum, quibus ad materiam nollram opus habemus.

Nunc ptæcedenribus propafitiovnibus unam adhuc, ÆternitatiMundi patrocinantem , adjiciam, quam Ariiloteles pro omniumvetifsima 86 fide dignifsima habuit. Eam nos ipfi nunc pet mo-dum Concefsionis dabimus, donec id, quad inrendimus , proba-verimus.

X X VI. ergo eil5 rompus à Morum ipfir uâu (Je exifltntiu cramadu perpetud. Proindefecundùm eum ex hac pofirionefequitut, elfecorpus quoddam, quad moveatur matu ætetno in ipfo aau exiilen-te; Corpus videlicet quintum, uod: dicir, Cœlos neque generario-ni, neque cortuptioni elfe obnoxios. Motus enim fecundùmillumneque generatur, neque corrumpitur. Nam llatuit , quemlibet mo-rum,morum alium, five ejusdem , five alterius fpeciei,præcedere.(and veto exillimamus,in Animantibus ante motum localem nonpræcedete motum alium,negat elfe vetum. Caulfam erenim mo-tûs poil quierem illorum refett ad tes procreantes motum illum lo-calem, quæ funt vel Mutario temperamenri, (unde cil appetitus veldefiderium ad quærendum fibi convenientia , 86 ad fugiendum con-traria )-, vel’Imaginatio,vei Confilium86Proærefisinillis exorta.Horum ergo trium aliquod fempermotûs localis caulfam elfe, 86 exunoquoque motus alios fequi dicir. Item air, Uniuscujusque rei in-novarionemtem are præcedere paisibilitarem innovationis ejus,86 ex iris concludlt86 deducitea, quæ faciunt ad adiltuendam pto-pofitionem ejus. Ptætereà, fequitur ex hac propofitione a dati il?

134’ MORE NEVOCHIMbile quoddam finitum , quad pet langitudinem finitam infinitis vî-cibus pet eandem longitudinem moveatur86 tevetratur; quad fal-fifsimum cil, 86 non nifi in matu circulati fieri pareil , fitut demon-llrati pareil ex decima-rettia iilarum ropofitionum. infupet fe-quirur hinc, dati Infinita, non quidem imul, fed fuccefsivè.

Atque hæc eil propofirio iila, quam fempet 86 ubique ilabilite 86Arijiotelem non confirmare nirirur Arilloreles. Mihi ramen nequaquam viderur,"Midi ” mm” illumin hac Opinions fuiife, ac fi rariones ejus alliant demonilrari-

ntsjuaopro Æ- . . . .. . ."mm", Mu"- væ,fed exillimo,illam ab ce fimplxctrer,tanquam probabilem 86dl ejfo daman- rarioni confentaneam,teceptam fuilfe. Ejus autem alfeclæ 86 com-fl’lm’W’ mentatores, illam omnino necclfati am 86 demoniltativam, nequa-

quam veto probabilem elfe, affirmârunt. Loqutnte: veto oilenderecanari funt, illam penitùs elfe impofsibilem, neq", intelleâu nos af-fequi poife, quomodo Enria infinira fuccefsivè produci sur creariqueanr: quingimo dicunr, Impofsibilitatem ejuselfe Intelligibileprimum. Mea fenrenria cil, propofitionem hane elfe politibilemvel ptobabilem, non aurem necelfariam, ficut Atillotelis Interpro-tes volunr’, neque impofiibilem, ficut Loqusntet alferu nt. i

Verùm non ell hîcintentio mea,rationes Ariilorelis,nollrasque *de illis dubitationes proponere a neque etiam volumus [enten-riam nolltam de Novitate Mundi explicare 5 fed propofirum nabishac loco fuit, nudè ranrum recenfere principia 86 propofitiones,quibus ad ttes noilras quælliones demanlltandas opus habemus.Opacirca tùm id jam factum fit, pergo ad explicandum , quid ex ii-

lis lèquarut 86concludi polsit. i ’C A p u T I.

æomodo ex prumifio’t propofitionièutfèquu-

tur, Mundum habcrcMotorem,cumq5Unum, Incorporcum, 86

Ætcrnum."g’i’zlgfi X qPropofitione victfimuïquintn fequitur,elfe Merarem aliquem,

f m2,; «mon, quimovetmateriami am generabilem86 corruptibilem, utmur , Man-formam aliquam recipiar. (MM fi veto inquiratur, unde Marot

ille mevelndi vim babear ë appatebit,iilum necelfario habete adhucIncorP’OÏCüJ; alium priorem , live ejusdem , five alterius fpeciei, qui illum mo-Æretnum. veat: (Motus enim ell in quatuor ptædicamentis, 86 de omnibus

dicirur

PARSIl. CAP. l. 185.dicirur Motus in genere,pteur docuimus in Propofitionequurtu.) Ho:veto non pareil procedete in infinitum, uri oilendimus in Propoji.rions terris. Verùm videmus,omnem motum petvenire ad motumcorporis quinti (Cœli), ibique fubfillere : 86 ab illo matu omnemMotorem originem fuam , Veluti pet tamum aut catenam aliquam,trahere in Mundo hocinfetiori. POHÔ, moverur Cœlum matu la.cali, qui primus cil omnium motuum 86 antiquifsimus, uri vidimusin Propofitionc daims-quarta, 86 fic omnis motus locaiis pettingittandem ad motum Coeli. Exempli gratiâ , fi dicas, Lapidem illum,quem moveri vides, moverià baculo,baculum à manu, manum ànervis, nervas ab attetiis, attetias à mulcuiis, mufculos à caiore na-rurali,calorem alarma, huncque elfe Motorem primum; hic Mo-ror quoque ad mevendum inducitur aiiunde, veluti à Voluntate veiConfilio, Lapidem baculo oti faraminis alicujus admovendi , neventa fpiranti ingtelfus pet illud pateat. Marot autem venti,86 ila-rus vei fpirationis ejus caulfa efficiens cil motus Cœli , 86 pet confe-quens etiam motus primi localis. Atq; ira videbis quoque, omnemcaulfam genetationis 86 corru rionis devenite tandem ad motumCœli. Œèd fivetô86 l1ûcrantfem ervenetimus, ad motum nem.pe Cœli, ultetiùs fequetur, 86 hoc a iquem habete Motorem , juxtaPropofitionem dstinramfiptimom, 86 quidem vei inrra le, vei extra le.Si habeat Externum, erit vei Corpoteus, vei Incorporeus,86 ira nonvocabirut Externes 5 vei non dici patetir de ce, quod lit extra illud,fed ablltaélus ab iila. Nam de rebus incorporeis non nifi larifsimè86impr0ptiè dicirur, quod finr exrta corpus. Si habeat intetnum,tùm erit Mater ille vei Virtus 86 Facultas pet rerum ejus corpus dif-fufa, que divifo 86 ilia dividatut, ficut ell calot ignis 5 vei erit Fatal;tas ejus aliqua indivifibilis, ut cil Anima Vel intelleâtls , ut habui-mus in Propofitione damna 86 undccima,86 perpconfequens Marot Cae-li erit alterurtum ex illis quatuor; vei erit corpus aliquod extra il.lud, vei ab ille ablltaélum quid, aut Virtus periliud dilfufa, aut de-nique facultas ejus aliqua indivifibiiis. Falfum autem cil, timo,Motorem Cœli elfe corpus aliquod extra ipfum. Nam li e et cor-pus, fequeretur, moveri 86 ipfum, quando movet aliud, ut li uet exPropofitione non4,86 hoc corpus,quod movet, moveri iridem a alio;ficque confequentetininfinitum. in Propojitionc autem fatundu do-CCWT, non dati corpora numeto infinira. Deinde, falfum ell, Moro-rem Cœli elfe Faculrarem quandam pet rerum illius corpus diffu-faim, fecundùm modum rerrium 5 quia enim Cœium cil corpus , fe-

-. A a

186 MORE NEVOCHIMqülmr, illud elle fini-mm , feeundùm Propofirianemprimam ; Paula;tem item ejus elle finitam, ut quæ 8: ipli; dividi potefl divifo corpo- Ate, ex Propofitiane «minima; 85 pet confeqnensmon polie moveri ininfinitum, id quad pofuimu: in Pnpafimne viccfima-fixm. Ptæterez,falfum cl! feeundùm quartum modum , Mororem Lœli elle Facul-tatem ejus aliquam indivifibilem,qualis cil Anima in Homine.Fal.-fum efl, illam folùm elle nullam mails perpetui 8: continui , mutfit indivilibilis. Declamtiv. Si talis F acultas cl! Moto: primas volMovens ptimum,tùmfequitüt , illum Motorem moveri pet acci-dens,fecundùm Prapofitionemfextam. Ut clatior tes evadar, hoc ad-jicio. Ogando Homo ab Anima fila (quæ forma ipfius efl) move-tut8cimpellitur, tu exinfetiori ædium parte in fupetiorem aften-,dat, tùm Corpus illius efl id, quod moverur in fubflanria, 8: Animacit Movens primam in fubflantia, (juxM banc fifintentiam), fednon negati pareil, illam quoque pet accidens moveri. Nam trans-late Corporc ex ædium parte infetiOte in fupetiorem , necellàtiô 4quoîlue transfertur Anima, quæ en: inferiùs, in locum fuperiorem.Rut um,cùmMotus 8c lmpullio animæ cellàrôc quiefeir , quiefcit.quoque id, quad pro ter ipfam movebatut, Cor un videlicet; Cùmautem Corpus qui: cit ,toll-itutitetum motus il e Anima: acciden-talis. Œicqu id enim pet accidens movetur,neceflàriô quoq; gaie-foi: , fedumlùm Propafitiomm cawam, 86 illo quiefcente, quiefcit

uo iueidv, quod propret illud movebarur. Hæc autem omnia fi inficha cant,Equitur,Movensilludvptimum aliam infupet oportetocaulfam habete, extra illud univerfale compofirum ex Movente 8:Moto-vel Mobili,quâ,tanquam Motus principio, exifiente, Mo-tel): illud primum moveat ca , quæ in ejus complexa ab ipfo me-

. ventur," 8c quâ ablënte ne deliciente quiefcat.- PtOptet hane cauflàm’

animantium corpora non petpetuô moventut , licèt in une uoque .lit Movens timumindivifibile, quia Moven’s illorum non emper.movet in fu Rantia, fed caullæ ejus impulfivæ funt extra illud , utAppetirus quærendi filai faluratia, velfugiendi contraria , hnagina.rio 8: Phantafia in iiæquæ Imaginationem lia-beur. Cùm enim ille:caulfa: adfunt, tùm movet 5 8c dum movet, moverur quoque pet ao-cidens , &necelÏariô iterum l uiefcir. Quocitca, fiMoror Cœli fitin ipfo Cœlo, juxta aliquem iâorum trium modorum , non pote-ritmoverimoru perpetuo. Ogôd fi veto Motus ifie lit æternus 8: -perpetuus, ut Rami: nofler Adverfarius, 85 hoc fitpofiiibile , fecnn.dum Prvpafimmm étamant-terrien! , lequiçur juin; liane fgnçenriam

PAR-s Il. CAP. I. :37a prædiââ divifione,caulÏam primam morûs Cœli elle juxra me.dum facundum, h.e. abfitaâam ab ipfo Cœlo.

Sic er o pet demonilrarionem certam liquer fequi,Mor0tem Cœ-li (liquiâem motusiillius fit perpetuus 86 æretnus) neque elle cor-pus, neque porentiam aliquam corpOteam-z ac proinde non habetemotum, neque fubflzanrialemmeque accidenta cm, ideoque etiamnullam admirrere divifionem vol murarionem, juxra Propafitionemquintum 8c feptimam. Hic autem Moror nemo alius elt præretDEflM OP T.M.A x. , ver-è primam morûs Cœli caulfam. Sequirutetiam, falfum elle , duos velplutee elle Montes, quia tes abflraétæ8c incorporeæ non polfunt numetati, nili ira fin: compararæ,ur unehabeat rarionem cannât, altera caulfam , [ecundùm ’Propajîtianem de-

cimam-fixtam. Liquer infupet, Motorem illum non cadere fub rem.pus, quia videlicet à moru cit exemtus, fecundùm Propofitionem devi-viam-quanta».

Ex haciraque Confidetarione pet demonilrarionem colligimin,falfum elle, Cœlum moveri ale-i f0 moru pet-porno; Item, Canin[am primam morûs ejus neque e e corpus , ne? potenciamin cot-por-e; Motorem elle unum, nulliqs mutationi o noxium; Exiflen.tiamque ejus nulliremporieflë al iguam: quæfunr ne: ifiæ quæ-fliones, de quibus celebertimiPhilofophi demonfltationes exfltu-xetunr. ’

Setunda toufidemtio ipfômm. Pofuir Arifloteles Ptopofirionem Secundi: confi-uandam, banc videlicet; 04x21ndo aliquid fuerir compofitum exdæm. P514?

duabus rebus, 8C eatum altera teperitur pe; le 8C feotfim extra ro-Êuxf’æum"mm compofirum, tùm fequirur, iridem fepataram re’ eriri rem alre- ranimé- Æ.ram extra compolitum. O41ôd fi autem exiflenria illarum necelTa- muflnn’iriô feeum ferat, ut non nili unà &conjunflrim reperianrur, qualisefl:ratio maretiæ 8c fotmæ, tùm neurra fine alià unquam exiflir. Pro-inde li una il’larum feparara inveniarUt, colligi inde pareil, illis ne-quaquam hane narutâ nielle , 8: alteram quoq; pet confequens fe-pararam exifiete. Exempli gtariâ,fi fumamus Oxymel,& fepatariminveniamus Mel,ran uam unamcompoliri artem,fequerur exeo,nos quoqgreperturos patarim Acerum. Pageaquàm expofuir hicPropolirionem, allumir,& dicir, No: multas tes invenire compoli-ras ex movenre 8: moto, h.e. quæ movenr alia, 8c uæ ipfæ quoqueab aliis, dum movenr, movenrur: id quad manifetllum efl in Sphæ-tir, uæ reliqua omnia move r. Invenire nos etiam Morum, quadni . plané movet, 8: illud motum ultimum; ac proinde fequi,

i A a z

188 MORE NEVOCHIMnos invenire quoque Movens aliquod,quod à nullo moverur; quodcil Movens ultimum. Hoc autem Movens,quia nullum haber mo-tum, efiindivifibile , incorporeum , 8: rempori nulle modo lubie-w

. &um ,Iptour explicarum elt in Propofitione precedenti.1min tanfidt- renia confideratia Philofipbin in hoc negorio ex Ariflotele dcfum-mm" P’!’ pra, (licèr ipfe eam in alia materia adduxerir) cil hæc : Nullum cil:

’w W dubium uin lin: Enria exifienria 86 uidem fan fibur etiam e .

un. ’ q ’ q P rcepribilia. llla autem necellario fecundùm unum rrium iflommmodorum funrcomparara, (efienim divifio necellaria). Vel omniaEnria fumexempraà generarione &corruprione : Vel omnia fun:generarioni&corruprionifubjefta: velquædam ranrum generan-tur&corrumpunrur,& quædam man. Arqui rimum manifeliècl! falfum; Ad oculum enim videmus, Enria p urima generari 86conum i. Falfum non minùs cil fecundum: Nam fi omnia Enriacadanr ub generarionem 86 corruptionem , tùm fané fequitur, uni-vetfa 8: fin ula Enria ofsibilirarem habere inreteundi. Œmd auxtem in fpecxe cil: polaiEile, necellatio tale fit, lieur-nôfii, 8: proindefequirur , Enria omnia inrerire 8: cortumpi. Si me, omnia in-teteanr, falfum efi aliquid exifiete z quia enim nullum remarier,quod exiflere faciar, fequirut, nullum quoque Eus exifiete. Vide-mus autem res mulras exiflete; quin-imô nos ipli exillimus. (Luc.circa pet hane confidetarionem fequirut, Cùm fin: Enria quædam,quæ genetanrur 8: corrumpunrur, elle Ens aliquod,quod neque ge.netarut,neque corrumpitur, illudc’lue Eus nullam plané inrerirûcpofsibilirarem vel porentiam habete, neque poûibilir, fed necella.riæ elle exifienriæ. Ôico ptæretea; Si (En:fi:.illud) lit neceflàriæcxifientiæ, oporrete ut fit tale veltarione fubflantiæ , vel rationecaullæ fuæ,ira ut exillenria 8: privatio ejus lit pofiibilis ratione Tub.fianriæ, 8c necefl’aria ratione caulTæ, qui ratione caulfa ejus neuf:fatiam facierexiflenriam ejus, fecundùm Prapofitionem dormant-no-mm. Iraque ex hoc liquer, necefiatiôellè Exiflenriæ necellatiæ ra-tione fubflanriæ, fine quo nullum En: elle veI exiflerepollèrullomodo, neque generabile 8: corruptibile, neque in genetabile 8: in-corruptibile, (fiquidem Ens talein rerum narura, a: Arifloreles al:-fetir, exiflar,quod fc.nec genetarut, nec cotmmpirur); cauflarumenim necellariù haber caulfam.

Arque hæc demonfltario rali: ell,ur à nemine in dubium vel con-traverfiam vocaripofsir, nili forte ab bouline impetiro 8c narura:demonfltarionis i gnato.

. Ptæ-

" PARS II.CAp.I. , 189.Prærer hæc dicimus,Nullum En: necellariam habens exiilen.tiam pareil exiilenriæ luæ habete caullam, lecundùm Propafitionemvigefimam : neque etiam pareil in eo elle mulrirudo rerum,lecundiîmPropofirinmm vigefimzmprimm. Ideoque etiam pet confequem nonpareil elle corpus, vel porenria in corpore , feeundùm Propafitionem

rigefimzm-ferundam. aSic itaque ex hac con liderarione demonilrarur, elle Eus aliquddneceilariæ exillenriærarione lubllanriæ luæ. lllud autem nullumaliud cil, quam D eus 0p T.M.A x. Liquer etiam hinc facile, Ne-Celsirarem exi’llenriæ rarione lubllanriæ in duabus inveniri, fallumelle. Nam fic necelsiras exillenriæ forer res advenriria 8c fupetad-dira lubllanriæ uniuscujusque illorum duorum, 8C nenrer eorum el-ler necellatiæ exillenriæ lolus, fed eiler ira necelsiras exillenriæ inhoc 8C in alio.Ar veto mulris marlis oilendi porell,Ens exillêriç ne-ceilariæ non habere lecundum,vellocium, ac fimile,vel contratiumaur diverlum. Cauila cil Ablolura ejus Simpliciras 8c Petfeélio, inquaîpræret lubllanriam nihil redundar 8c luperfiuum ell,& proindeeau a ex omni parte deficir. Hinc enim firmirer conficirur,Em hocnullum fibi fimile habete, 86 eum nulle alio participate poile.

gym: confiderario Philafipbim. Videmus quaridiè malta de po. gym cqnfi.tenria exite in aélum. micquid aurem exit de porentia in aâum, Phil”id Bduflorem aliquem exrrinlecùs habete neceile cil , lecundùmP l .Propnfitianem decimam-oéhvam. De hoc veto conilar , illum tiùequoquefuille potentia, poilea demùmralem in afin faaum e e. Etquad tùm in porentiaralis erar, illius cauila fuir vel impedimentumaliquod inrrinfecum in ipfo exillem, vel proprieras 86 relaria quæ-piam inreriplum 8e inter id, quad eduxir, quæ priùs non erar, quad;accedenre, in aflum polleà rem educere paruir. Urtumque auremharum duorum tequitir Educenrem , vel impedimenri temorotem,8:. hic alium. Hac veto non pareil produci in infinitum. Iraque ne-cellariô tandem deveniendum cil ad Edu&orem aliquem è parenriain aâum, qui lamper exilirir uno eodemqs modo, 8: in quo nulla fitomninô porenria ; vola dieere , in cujus fubilanria nulla res lirinporentia. Nam li in ea lit polsibiliras aliqua , tùm lanè iEquirur, ILum aliquando non fuille, lecundùm Propofirionem vigefimnn-tmiam.

Prærereà l’aquirut, Illum elle maretiæ omnis eXpçrrem , & abllra-aum, lecundùm Propojîrionem vigefimcm-qumam. AblltaCtue vert)a materia , 8c omni: polaibiliraris expers , ac pet le exillens , nemo °cil nili Deus Op T.M.A x. , de quo probarum cil, Illum elle Incor-

* A a g

Dmfintù-

81:90 a MORE NEVOCHIMporeum,ac pet côlequens Unum,juxta Propofirionem derimdm-jèxtam. l

Atque iilæ rariones probandi lunt omnes demonilrativæ de Exi-llentia D a l Unius 8c Incorporei,cum fide de Æretnirate Mandi.

En tibi quoque nunc Demoniltarionem de Remotione Corpo-M 4’ "’5’" teiratis, 86 allerrione Uniraris, hancvidelicer. (and li duo iinr Dii,D a I.

Prima.

Samarie.

fequitur, illos habete rem quandam inter le communem, pet quamunusquisque illorum Deus cil, 8c rem aliam, quâ inter le dillerunr&dillinguunrur, ut duo lint: 8:,li in unoquoque illorum exiilarres quædam , quæ non invenitnt in airera , fequirut , quemlibetillorum ex duabus rebus elle compafirum, neque unumquemque il-lorum elle caullam primam, ac necellariæ exillenriæ ratione lub-ilanriæ,led urtumque habete caullas, lecundùm Prapafitionem deci-mam-nomzm. Si veto ratio dillerenriæ lit in uuo rantùm illorum,tùmîs, in quo duo ilia lunr , non habebir exillenriam necellariam lub-llanriæ luæ ratione.

Via airent de anime. Demonllraruql cil par: r.c4p.7:.TolumMundum elle quafi [luum Individuum, in quo omnia inter le col-ligara lunr 8: cohætenr, 8c virtutee Cœli diflîllar elle in materia hacinferîori ac lublunati, eamque dilponere ac fiabilire. Hac autem ilira lit, fallum cil, D au M unum elle, qui occupatue lit (olùm in un:ejus parte,8c Deum alium,qui occupatus lit circa aliam; quia omniaarétilsimè 8c infeparabilirer inter le cohærenr , nullaq; lupereil di.villa vel partitio, quam ratione temporis,ut unus opererur una , al-ter alio rempare, vel ut limai aganr,& operenrut femper quaii anus,ira ut nulla a&io nullumtjue opus perficxarur 8c ablalvatut , nili aburroque limai.

Verùm quad anus illo , alter alio rempare agar, fallum ell multi:marlis. Nam li tempus illud, in quo unu agit , ira lit com aratum,ut in illo quoque polsir alter agete 8: operati, quæ cil eau a, quæ fa-cir, ut hic opererur, alter quielcarË Œôd li veto rempare illo im-pofsibile lit alreti agete &operati ,luberit hic caulla alla , propretquam unus porell,alter nequir o erari: in Tempore erenim nullacil diverflrac vei diilerenria, 8c abjeaum aperationis vel aâianieunum ell,at&ilsiméque compaâum 86 colligarum , lieur declaravi-mus. Prærerea, unusquisque illorum hac ratione cadet lubrempus,quandoquidem aCtio ejus eum rempare conjungirur: unurquiequeitem illorum egredierur de potenria in aâum rempare aâionis luæ .-unusquisq; etiam egebit alio ,à quo deducarur è porentiain aflum:randemin lubllanria urtiusque exillet polsibilitas.

L Fallum

PARS Il. Garni. ratFalluin non minus cil, illos duos lem pet fimul agete in hac Uni.verlitare, ira ut unua fine airera nihil pelait a ere 5 Nam li comple-xum aliquod non perficiaropus nili in camp xu lue, (h.e. fi duo fi.muiértonjunüia operùdiquidfacùm), tùm neurra par: illius pareildici Efficiena ratione lubllanriæ fuæ, (h.e. tùm animum)» diciponflpaf: mafia efitiemilliuc aplatir).- neurra etiam pareil dici eau fla primaillius aperis; fed caulla prima erit conjunéli-o illius complexi (dua-

- nm illorum). Præreteà , norum cil pet demonilrarionem, En: necel-latium non habete caullam. At me congre aria 86 conjunâiocomplexi operis illius (h.e.duorum illorum) neceilatiô haber caullamaliam congreËanrem complexum illud. Caulla hæc congtegans ellvelunum qui , vel com lexum quoq5. Si lit limplex quid86 unum,tùm illud non patelle e aliud, quam D eus Op T.M.A x. Si ver?)

uoque fuerir complexum aliud,rùm lequirur complexum lecun-dum (h.e. conjunâia duorum alterum), 86 necellariô ramen devenierurtandem ad unum, qui fit caulla hujua rerum Ilniverliraris, quæ unaeil, live jam iila ortum habeat 86 elle cœpetir poil privationem , livelamper fuetir.

Sic itaque ollenlurn tibi quoque ell par liane viam, quôdexLIni-rare bujus Mundi erudiamur de Unirate Authoris 86’Crearoris ejus.

Via du de Remotione Corporeitatis. Omne corpus cil com polirum, Demonflnriauri diélum eil in Propofitione vzgefimz-jëmnda. Omne compoiirum Imwtmwhabereflîcienrennqui facir,ur fatma in materia ejus exillat: 86 omne x 1’corpus admirrir divifionem, dimeniîonee, 86 pet confequens lufce-ptibile cil accidentium. [raque coîpus non cil unum, neque tario-ne divilianis, neque ratione compo trionis luæ. Nam omne corpuscil corpus nnum, propret rem quandam, qui: i pli accedit præret id,quad jam corpus cil, ideaque necellariè duas tes haber 86 in le com-prehendit. In ea autem; quad neceilatiè exillir, demonilrarum cil,nullam omninè compofirionem elle palle. -

Demonlltarionibus ergo hi: lie ptæmiftir, incipicmur nunc , u:promilîmua, exponere Vias nollras.

C A P. II.8x matu Cæli probari Exiflmtiam

Creatorzlr.O a p us illudquintum, Cœlum videlicer, eil vel gtenerabile 3* "m" Cm"

. . . . . ab a i&cattuptrbtle unà cummaru l’amiral cil ingenera 11:86")- Çi’mf’D film

192 MORE NEVOCHIMoorrupribile, quemadmodum lentir Adverlarius nollet. Si fit gene-rabile 86 cortupribile, tùm fine dubia exillenriæ luæ authorem ha.ber Daim Op T.M.A x. micquid enim elle incipit polleaquàmnon fuir, id Elle luivelExillenriæ luæ haber authorem; 86 fallumeil,aliquidfiiæipfius exillenriæ caullam elle poile. Qgôd fi vetoCœlum lemper motum fuerir, 86 matu lempiremo ac perperuo mo-vendum lit, tùm lecundùm propofiriones à nabis poliras lequitur,Bum,qui illud mover matu illo perperuo, (h.e. Motorem ejus),nequeelle corpus,neque virtutem in corpore. Hic autem iterum nemo po.tell elleprætet DEllM 0p 1.24.4 x.

Demonlltarum itaque tibi jam ell, Exillentiam DE! elle necel-fatiam, nullamc’l’, habete lui caullam, neque polàibiliratem rationelubllantiæ fuæs adduélæ lunr demonilrariones cetræ 86 evidcnrerde Exillenria ipfius, five Mundus llaruatut elle novus,86 aliquandanon fuille , five non llaruaturelle novus : demonilrarum quoque ell,Illum elle unum 86 incor ateum, five iterum llaruamus , Mundumelle novum,five non , urlexpaluimus in via rettia de viis Philolo-phorum; item in expafirione Remotionis Corporeitatis , 86 confit.marione Ilniraris pet tariones Philolaphorum.

a Canlulrum mihi nunc viderur, ut ablalvam lentenriam Philolo-phatum, 86 iplorum rariones producam de exillenria Intelligenria-rum leparararum , ac oilendam, quomodo hac in parte convenianreum fundamenris Legis noilræ 3 in Exillentiainquam Angelotum.

Hac faao, reverrar ad id, quad ptamifi, videlicet ad proferendalratione; de Novitate Mundi. Hæ enim non benè pollunr ac folidèpetcipî, nifi quis intelligent rarionem exillenriæ lnrelligentiarumlepataratum. Anrequàm autem exillenriam iilarum probem, ne-

SÎFfi’l 101*5th cellatiô mihi ræmirrenda ell Propofitio quædam, quæ lucernæ in-ÂZ’ËJPÏGÆ’Ë: ilar erit, occulla 86 abfcondira ratine bujus libri illullranris, 86 qui.

g.cpù?.c,x,ou,[9, dem tàm in iis’capiribus, quæ jam præcellemnr, quam in illis, quæl’equenrur.

kWh A?!" Propojitio i114 cil lm. Scias , Intenrianem 86 propofirum meum in"Wh" un hoclibto non elle, conlcribete Scienriam Naruralem vel Divinam,

aur adducere demonilrariones de illis , quorum demonilrarionesjam-dudum lunr allaræ: Intentio quoque mea non ell, Dilpofirio-nem 86 ordinê Sphærarum, vel iilarum numerum explicare ac de-

. finire. Deillis enim rebus omnibus libri lulficienres jam lunr con-lcripri 86 compofiri; ac fi in une vel airera non lulficerenr, fané iila,quæ ego in hoc libro profeto , non forent illis meliara. Verùm ico-

PARS Il.CAP.Il. "193pus meus in hocLibro (quemadmodum in Prælarione jam monui)ail, explicare Dubia 86 Arcana Logis, quæ ab intelleâu vulgi fun:

abfcondira. ,itaque, fivideas, meloqui de Intelligenriis feparatis, de illarum manadeVerirate 86 numero, de numero Sphæratum, 86 marlis iilarum Celui: " ."f’ "3M-fis, de verirate Mareriæ 86 Format, de Influentia Divina, aliisque te- Nm" «übus fimilibus,noli exillimare, me ranrum marerias illaa Philolo.phicas confirmate velle 86 allerete, (nam hæc omnia in aliis libris

a jam perrraâara 86 demonilrara lunt): fed earenua &ideè de illisaga, quatenue 86 quia pet illorum noririam ac inrelligentiam lux 86explicario accedir dubia alicui Legis Divinæ, multique ejus nodi

dillolvuntur. iNôllietiam ex Præfarione Libri, cardinem ejus præcipuè verricirca cxplicationem illorum,quç intelligi pollunt de Open Berefihirb86 Mmevab, circa expofirionem item Dubiatum, quæ dependent àPtopberia, h.e. quæ incidunr de Propheriæ, 86 cognitione Creatoris.Proinde quoriescunque ablervabis , me in capite aliqua de ejusmo-

r di te dillerete, de quajam aélum ell in Scientia Naturali vei Divina,vel quæ facilè ab omnibus credirur, aut uæjam demonilrara cil inaliis dilcipliniss leito,mareriam illam elle clavem ad intelligendamtem quampiam è libris Prapherarum , ut purà , Parabolas 86 allaiplatum mylleria: ac propterea illam à me adduci , explicati , 86probari, quia prodelle nabis pareil ad cognitionem Opens Merlan!)vel Operù Berefiliitl: , vel ad declarandum lundamenrum aliquodPropheriæ, vel deni que ad confirmandos nos in articula aliqua Le-gis, h.e. Fidei 86 Relligionis nollræ.

His ergo fic præmilsia, redeo ad ablolvendum id, quad jam agogrellus lum.

C A P. I Il.&tioms Ariflotelzlr de muflà marris Cæli non(file quidem demanflrativm,fid cf? ordini N4-

mm 77mg): convenientem parution: ha-iereduéia, quai"; aliam

Q Pr N t a N a s An’llorelis de caufis» mords Cœli, è quibus

rexillenriam intelligentiatum leparatamm educit , quamvis

au us rationibus nirantur , que: certain demonilrarionem non ha-Bb

194 MORENEVOCHIMbenr, pauciora ramen habenr dubia, quam omnes aliæ fiententiæ,86"’-7.15,xordini Naturæ magis quam reliquæ lunt con venientes,quemadmo--. .Ï,’dum loquirur Alexander inLiùro de Principiis Totira Vel Univerfi, ac in. .53luperconlentiuntcum lutimisdiélis Legis Divinæ, ut jam nihik r;dicam de Medralchor 86 expafirionibus allegqricis Sapienrum».nollrotum, utiexplicaba. ldeoque adducam lentenrias &rationeh. ’ Iejus, urex illis colligere polsim ea, quæcum Lege 86 ratianibus Sa-w . «

pienrum nolltorum COBVCDlUllL

CAP. IV.igamoa’o Ariflotelesproéet , Coelum elle anis; il

matumg (5, Elle Intelligentias

lepa ratas. . Igarait Cœlum Os L u M animarum elle , palàm cil, fire&è& accuratëreeAmm’ï hfibw- expendarur. (bi veto hoc audiunr, difficile id nimisi.nrelle-ï

, au ellejudicanr, vel prorfiis tejiciunt; ca quad fibi imaginantur,’gaula» habemdum dicimur , Cœlum habereAnimam, nos loqui de Anima ali-Â’W’m- qua , qualis cil Hominum, Ahnorum, Boum, 86C. Arverô minimè

hic ell lenlus ejus, quad dicimus: verùm hoc volumus; Morum"Cœln lacalem argumenta elle, illud habete principium, par quadmoveatur ,86 principium hac indubirarè elle Animam.

benjoin»; mo- Der 14mm hujw ni. Fallum ell,Marûs circularis Cœli eam elle ra-

Nmms,Jêd . . . .. ,.. ..Jim-"M. gms lut nm; ira lc.,ut pnncrpium motus illius fit Narura,non Ain.ma. Nam quad ejusmodi matu naturali movetut,illudàprincipia

WCœ’i m’"rionem,quæ eil motûs teCti lapidis deorlum, vel quæ ell motus i-r

luo,cùm exrta locum luum ell,movetur ad quærendum locû luum, i86 Cùm ad locum luum pervenir,quielcir. Hæc veto lphçra,Cœlum

videlicer,moverut circulatiter in loco luo. ’ ÎNeq; ideô,quia Animam haber,necellarium ell,urira movearuî’;

Nam omne animarum moverur vel propret Naturam,vel propretImptelsionem leu Imaginationem inrelleé’tualem. Hac vola di-eere. Naturale cil animaris,perlequi id,quad illis cil conveniens,86lugere,quod eis cil contrarium 86 incanveniens,five jam mororil-lorum lit extrinlecùs;ur,cùm animalia, quando fitiunr,fugiuntlàcalote Salis ad locum aquatum z live motor fit inrrinlecùs,lmagin’a-rio videlicet; nam cùm fibi imaginarut animal id,quad naturæ ejuscil conveniens velcontratium,maverur quoque. Hæc veto l ph æra

. omnis,qui Intelleflum haber,quo aliquid cagitate86 fibi imaginati

PARS II.CAp.IV. la;non moverur ad lugiendum à lue contrario,nec ad perlequendumid,quad eiellconveniens. Nam ad quadcunq; movetur,ab coite-tum moverur; 86 à quocunque moverur,ad illud moverur iterum.Prærereà,fi motus illius aller ex hac caulla,lequererur,illam tandemaliquando petvenruram ad id,ad quad moverur,86 ibi quieruram.Nam fi movererur ad quærendum vel ad fugiendum aliquid,86 illudnunquam poiler allequi , motus ejus elle: inanis 86 fruilraneus.Ergo,fi ira res habeat,morus hic circularis Cœli erit propret Imagi-narianem aliquam mentalem,vel cogitationem, uæ faciat, Ut ficmOVearur. Ejusm i veto Imaginario non cil n fi in IntelleClu;proinde fi ira fir,C um quoque habebit Intelleâum. Porrô,non

potell,86 Animam,quâ movere le potell,moverut llatim,quando inmente lua dilcuttir vel aliquid fibi imaginarur. Nam hæc imagina-tio vei Cogiratia mentis lola non facir morum,uti hoc parer ex pri-mâ Philola hiâ &ipsâexperiëriâ. Deprehendes enim apud remer-iplum,quôdmulta læpè cogites 86 mente volvas,ad quæ moveripolles,nec ramen movetis ullo modo,donec in te gignaturapperi-rus 86 de’fiderium ad illam rem,quamcagirâlli.86.in mente tua tibies imaginatusatùm demùm enim eô moveris. Sic ergo liquet quoqs,quad neq; Anima,per quam morus fit,neq’, lnrelle&u5,quo in men-te res concipirur 86 figurarur,lufficiant ad morum talem grgnendu,donec illis conjungarur apparitus 86 defidetiü ad illam rem mente

C dans haberIntelleümn.

Cœlü haber Jconceptam. Unde proin lequirur,Cœlum quoq; habirurum appe- FM". éùæ-tîrum 86 deliderium ad rem in mtclleélu luo conceptam,quam amo- dnium . cuirate ptolequitur. Res autem illaell D a u s 0pt.Max. Arq; iila modo obizflü’eflDem.dicir Arilloreles, D E u sa movere Ccelû,quia Cœlum dafidetat al-fimilari rei illi,quam apprehendit,quæell fimplicilsima,immura-bilis,in qua nihil novi genetarut,86à qua bonum lamper prolluir.Non pareil autem illud in Sphæram five Cœlumcompetere quare-nus corpus ell , led ratione lolùm operationis mains circulatis,(nam hoc ell lummum,quod corpus habete pareil,uropetatio ejusperpetua in iplo permanear),qui cil fimplicilsimus omnium ma.tuum in corporibus exillenrium,omnisq;-murationis tàm in lub-llantia lua,quàm in bonis ab i plu provenienribus,expers.

Pollquàm ergo Arilloteles hæc omnia probavit,tevetlus ell adconfiderarionem Sphærarum five Orbium cœlellium ,86invenir,multos elle illorum,per demonilrarionem ex moribus multis,quo-mm anus ab airera diilerr velocirate, tatditate,b86 ratione marlis,

i I B 2

agonale Datadimmr maureCæhlm-

. . "a A:licèt omnes lob le com rehendat morus circulatis,(h.e.liclt Mur. ,hinc lEcundùm confidetationem naruralem’cæeË-Ëjii’

dere coaCtus fuir,eam rem,quam ille Orbis in mente lua cancel 8’ f4qui moveatur (h.e.momm [mon abjàlvit) matu veloci unius dicirio,aliam elle ab ea,quam Orbis alius in mente lua fatmavir,qni3-Îriu

Imeligïsù ma- motum luum ablolvir lparia rriginra annorum. Pronuntiavit iraqgâ in? ’pmm SPMW- 86 judicavir Arilloteles,ror elle Intelligentias lepararas, que: lunçt’

Sphæræ, 86 unamquamq; Sphæram apperere lnrelligenriam illam, g . iquæ ellipfius principium,quæque movet illam matu ei proprio,’:teî1 1 ’-

randem,inrelligentiamillam,Sphætæillius elleMotorem. Venin;- tÉ ïramen neque Arillateles,neque quiOsquam a.» præcisè delinivitljr:

fint circulant) ; 86

Tu freudien»Ariflotzlê’ fun:

IntefliguiequotSpire".

raflerions Phi.la] bi du?!»u igcmiû spa-utu paumât.

196 MORE NEVOCHIM

numerum Intelhigenriarumgn lc.finr decem,vel centum: fed lai-"1;bit tanrùm,ror e Callot lunr Sphçtæs ira ut cùm quidam illius ’pore o inarentur,quinquaginra elle Sphæras,dixerir Arillorelesfi’î Çres ira e habeat,mtidem quoque fore intelligentias abllraâas. Dim-lciplinæ enim Mathematica: illo rempare raræ 86 imperfeélæfne-v .tant. Exillimârunt,quemlibet matü opus habete peculiari-i’phætà

nec lciverunt,quèd à declinarione unius Orbis plures morusappao,tentes oriti palsinr,ut putà,Motus longitudinis,Motus demandé.-nis,86 Maras apparens in circula Horizontis in latitudine Orient». A .lium 86 Occidentalium. Sed hæc extra propofirum nolltumsreveta’ramur ira ue ad id,in quo jam fuimus. Polleriotum Ehilblapliorumlententia ongè alla fuir; dixerunt enim,decem ellê Intelligenriasi’ilepararas : prapretea quad numerârunt globes illas,in quibus leur Îllellæ, 86 lphæram circumdanrê, vei circumagentem (barman),-licèr in quibusdam glabis Orbes lintrnulti. Globatum enim-nu;mero lunr novems is nempe,qui reli uasomnes circumagirptbîjStellarum fixatum,86 orbes leprem P sneratum. Intelligenriaiïe.

cima cil Intelleâus agens,de quo docemutexeo,quèd Intelleâus .noller exit de porentia in aélum,86 quad formas exillant genetabi- A

les 86 cortuptibiles,poilquam non iilarum (que 4mn velaliqundc ; ’-mnfummt ) in materiis luis, nifi potentia. Ogicquid enim de-POf .tentia exitin aCturn, id Educentem aliquem extrinlecùs habete ne- t ,Celle cil-,86 necellarium ell,ur Educens ac Eduâum finr unius l a -ciei. Nam Faber lignarius non facit tepofiroriunythecamye. rii-mile quid,quarenus attifex ell,led quarenus fatma illius repafirariiin Intelleau ejus exillit,86 iila forma in intelleClu fabti,eil illud,quad farmam repofirorii in aélum eduxit,86 in ligna exilruxit; Sicprocul dubia id,quad lormam dat,ell forma abiltafta,86 quad?

PARS Il. CAP. IV. 197Intelleaum,ell Intelleélus,86 quidem Intelleâtus agens. Iraq; pro-portio val telatia Intelleélûs agentis ad Elemenra 86 quæ exillislunr com ofira,ell ficut proportio cujusliber Intelligentiæ lepatatæalicui Sp ætæ propriæ ad illam Sphæram r 86 proportio Intelle-Ctûs aàualis exillentis in nobis,(qui ell ab Influentia Intelleélûsagentis, 86 quo apprehendimus Intelleélum agentem) ell eademquæ Intelleélûs uniuscujuscunque Sphæræ , qui ab Intelligen.ria abllraéla in eam dallait, 86 quo Intelligenriam ablltaClam ap-prehendir, in anima fibi format, ci alsimilari experit, ac denique

moverur. -Cætetùm,ex (liais 86 Entends Atillorelis lèquirut adhuc aliquidaliud,quod etiam ex parte jam alibi explicatum ell,videlicer,quodD a u s Benediélus nihil agar et ApprOpinquarionem vel Conra-flum 5 nam quemadmodum ip e urit medianre Igne,86 ut [guis mo-verur mediante matu Cœli: fic Cœlum iplum quoq; moverur me-diante Intelligentiâ abllraââ. Ira ergo Intelligentiæ,quæ nil aliudlunt quam An eli,erunt appropinquanres,h.e.raufi propinque,qua-rum media Grâce cœlellesmavenrur. Ogia autem in Ablltaélis ra-tione Subllantiæ iplorum non pareil ellennmerus,(cùm non fin:corpora), lequitur juxra iplum,D a u M Benediâum elle AuthOtem Dm!!! au]?86 eau am Intelligentiæ primæ,quae movet Sphæram primam,eo 53’14"06?modo,quem diximus a 86 Intelligenriæ illius,quæ movet Sphæram

. lecundam,caullam86princi ium elleInrelligenriam timam5ficq’,canlequenret ulque ad Inre ligentiam moventem Sp æram nabisproximam ac vicinam , quæ caulla cil ac principium Intelleâûsagenris,86 hic finitutexillenria Ablltaâarum,quemadmodum cor-pora quoque incifiilunr à Sphæra luprema,86 finiunrur apud Ele-menra 86 quæ exi ’s lunt campofita. Neq; veto ideô dicendumJn.telligentiam movenretn Sphætam lupremam elle neceflariæ exi-llentiæ ;quia eum "reliquis lnrelligentiis in te uapiam participat,in morione cotporum videlicet,86 unaquçq; ab a reta in cettâ aliquâte dillierr,unde uælibet iilarum decem duas in leres haber. Quai!cùm ira fir,nece&ariô requirirurcaulla aliqua prima omnium.

Atque hæc ell lenrenria Arillorelis de rebus illis expofiris,urexlibris eorum,qui iplum lëquuti lunt,intelligere polliimus.

Summa omnium ipfius diâorum , 86 ejus, uod ex illis dilcerepollumus,hûc redit; Orbes cœlelles omnes e e corpora vivenria,animâ 86 intelleélu,quo principia lua apprehendcre 86 intelligerepollunt,ptædira. Item,quôd pet exillentram Intelligentiatum lu-

Ex Scripmrademonflratur.Orbe: effi ani-matai.

PlaLtsa.

Ibid.v.4.

Plal.4.f.

198 MORE NEVOCHIMparer-animum) pet corpus aliquod,cun&a à D a o influanr,quôdq; 3 .lnt Mediarores quafi inter Deum 86 omnia iila corpora.

Nunc itaque exponam tibi ea,quæ in Lege nollra eum illis leu.rentiis conveniunt,86 quæ in eadem illis lunt contraria , in capiti.buslequentibus.

C A p. V.æôd Orbes cælqflerfint animati,chi Di-

t7mm 6j]? conformm.que a Orbes cœlellcs fint Animaliaintelligentia 86 ratio;

ne prædita,h.e.quôd apprehenfionem habeant, id verilsi-g’teâilsimum cil lecundùm Legem quoque nolltam; quad-t

que non finr corpora matrua,ficur Ignis 86 Terta,(uri fatui 86 impe-, atiti arbitranrut) fed, ur Philolophi loquuntur, Animalia, quæ ce;lunt,laudanr 86 celebrant Dominium 86 Creatorem luum: Hinc di-cir David,CetIi enarrantgloriam Degré-w. Proculvenim abell à verirate,1quad quidam exillimanr hic agi de te-ipsâ, (h.e.birintelligiid,’quqd Ibenzine: ex illi: intelligunt) .- quia Hebtæi non tribuunt Narrationem .alicujus tei,nifi illis,quæ Intelleâum babeur. Quôd veto hæc ar-rineant 86 atrtibuantur ipfis Orbibus,non noriri æ hominum,quamexillis capiunr , id fitmirer demonilrarur ex eo,quod peut) ibi dici.tut; Non alifèrmomeg, verba 1145,67" fine bis andin" vox eorum. H la enim ;, rverbis apertè explicat,le delcribete lubilanriam illorum 3 uod le. îlaudent D a u M 0pt.Max.,86 annuncient mirabilia ejus me ver-cbis 86 lermocinarione,id quad cil verilsimum. Natn qui verbis lau-dar,is natrat ranrum id,quad in mente lua concepir 86 cogiravir,ve-iataq; 1ans canfillit in cogitatione86 conceptione mentis 5 verba’in- rletviunr lolùm ad docendum alios, aur ad ollendendum de nabis Aquad apprehendetimus, ficut dicirur, Dicir: in corde vejho,fitper tubib’ ç

pan.r.cnp.5o. vejirogé’filete,Seldb, prout expoluimus. Atq; hæc ell ratio è Lege pe- .64..

Dsmonflmturidem ex Rab-binât.

Nehem.9.6.Job.38.7.

Genelt.

rira,quam nemo,nifi imperirus vel petver æ mentis homo,rejiciet.O4iod vetô lenrenriam Sapienrum nolltatum arrinet, non video

illam operolâ declatarione aur probatione indigete. Manifella (un:ea,quæ ordinaverunt in conlecratione Lunæ,quæ item in ptecatio-ni bus 86 ptçdicatianibus iplatum inveniunrur: ut, Et extraira Cala-mm 4110!an te.Irem,Cùm ramarentjimul Stella mutatinz,é’jubilarenr e-mmi Filii Dei:86 fimilia alia mulra. in Betelchith rabbah dicût;Càmair Dm 34mm (r Btnedidus , Et terra en: rahu vabahu .- [enfla 51111:8

ah..-- pre a» . a.

- .-.--rs....-

.PARsII.CAp. V. 199Tohu Vabohu cil; Lugebat à clamabatpropter malamfimm , que ipficantigit; h.e. Tem: direbat, ligné. illi (Cœli videlicet) mari fuma: fi.mulâunà, (Cœlum nempe 86Terta) : (r fitpm’om vivant , informeveràfimt montra. H is enim verbis aperrè rellanrur, Orbes cœlelleselle corpora viva, non corpora morrua, ficur Elemenra.

Arque ira expofitum tibi cil, id, quad Arilloteles lcribir, 076e: rat-llejlu apprehenden (’9’ cogitera , eum verbis Prophetarum 86 Legisnollræ Daélorum, Sapienrum videlicet nolltatum p.m., conlenrite.

Prærer hæc lcias quoque, Philolophos omnes in hoc unanimirer Mundus regi-convenire, Regimen Mundi bujus inferioris perfici à virturibus in- ï" à Ë"’""’fluenribus in illum à Cœlo, ficuralibl commemoravimus,86 Sphæ- m æ ’ras cœlelles apprehendere ac lcire id, quad regunr 86 gubernanr. Idquad iterum lcriprum teperitur in Lege nollra, Cùm dicirur; Ne at- Deut.4.u.talla; «cula: nm in Cœtum, à videra Solem, Latium, à Stella: , à" omnemanimum Cœli, à impelidriâ, (a: incurve: te en, relaté? ea,que diliribuir Do-mina; Deus mur onmibwpopulùfub taro Cœlo. Vulr eni m dicere; Poluitilla Deus MediarOtes, ad gubetnandas crearuras, non ut colantur.Dicir enim exprelsè, w daminaremur dieiac profil, a: dividennt lutent à CHU-18-renebris; dominario quippc comfillir in Çtnbergnatione, quæ adjungia itu: Luci 86Tenebris; quæ caullæ propinquæ mûrir-genetationis 86corruptianis. Nam de Luce 86 Tenebris diélum ell:Er tu! diliinguen.dum inter Lurem (rumba. Fallum autem ell,Gubernarorem rei a-licujus ignorare rem illam,quam gubernar, tùm lcit verirarem re-giminis. Verùm de hac materia alibi adhuc fufiùs agemus.

CAP. V1.Tedngelzèr. Mme); AN GEL! (je

æquiwocunu.IN r M E’ necellarium elle duco,ur ex Lege probem,quèdfin: Angeli, Cùm id in plurimis lacis lcriptum reperiatur.

Nôlli etiam,vocem Elohim, nomen eileJudicum : ut, Ad Élohim Elohimnmnmindice: veniat negatium duorum iilarum. Et hac de caulla rranslerrur adï’dùum-Angelos 86 ad tJreatorem, ca quad iple lit Judex laper Angeles. Cati dimur deHinc dicir, Qui Domimu Elohechem Deus vefler cil, relpeélu tarins D’? à ù 4*lpeciei bominum , vel totius generis humani. Et palleà; Ipfi eflg’DQutJOW,Elohe haelahem Deus Deomm,h.e. Deus Angelorum, 86 Domina; Da-minorum, h.e. Dominos Sphærarum 86 Stellatum, quæ lunr Dominiomnium aliorum corporum. Hic vetus ell lienlus illius loci; non

t enimo

’ - . 3521523715 . ’ - un 5

zoo MORE NEVOCHIMenim pofrunt iliæ voces, Elobim Deorum, &Adonim Dominomm,’ :33 hintelligi de fpecie hominum,quia homines longé viliores funtillicg- .1&inprimis, quia omnes bominum (brus, tàm capita 86 Principèl ’quàm Subditos, gencraliter jam complexas cm dum dixit , DaminüDm vejier. Non etiam potefl hic fignificari , quôd Dans 0pt.Max.’fit Dominus fiJper omnia, quibus Diviniras adfcribitur 86 afi’i’ngî-f

tut, ut purà Lapides val Lignum. Nulla erenim fore: hæc Deo gloo:ria vel majeflas,fidiceretur cire Domina: Ligni, vel Lapidis , volFufilium. Proinde fignificatur,Deum eflë Judicem fu et Judicec,

» h.e.Angelos, 86 bominum Sphærarum five Orbium cœ dtium. vpuum.»- Porto , præmifimus jam in hoc libro capa: quoddam, in quo

oflendimus, Angeles ciÎcincorporeos; id quad Arifloteles quoque lairent, diverfo ranrùm adhibito nomine. 111e enim dici: Jimmy;- :tmfepamw, nos dicimus Angeles.

Prætcrcà, quad ait Arifioreiesfiflas Intelligentias elTe media: volmediatores inter Deum 8c reliqua exiflentia, illisque mediantibus:moveri Orbes cœlefles,quorum motus caulfa efl genetationis: id- 4ipfum quoque fcxibiturin omnibus libris noflrîs. Non enim inve-.nies, Deum ullum opus fecifli , nifi permanus alicujua Angeli. Nô-

Angclus qfiidfii, quèd M4145]! Angelus fignificet Legatum, Nuntiuvn. Et quivic,ÆÎ’Îfi’" g qui mandatum aliquod expedit, eh Angine, ira ut de Mommmah’um

amis; irrationalium quoque dicacur, illum fieri par manum Angçli,quando-inuimgum, ille morus cit ad intentionem Creatori: , qui indidit eis Facultatern,

Dan.6.1.1.. qua illo mOtu movere poiTunr. Sic dicirur, Dm memmzfit Angelum.Num.z4. fimm,é’mnclufit a: [unum,(r nonperdiderunt me. Mona quoque alium

De Elementit. Bilumi omnes faâi fuerunr permannm Angeli. mim-imè Blum»;-Pfal-104-4- t4 ipfa vocancur Angcli: ut, Œfuitdngelosfiws, ventru : miniflnsfmis,’g

DfLasmï thmmflammanrem. Non te lare: etiam, Angclum vocari Numium 86 -"33:31.3. Legatum ex bamim’buc: ut, Et mifitfacalz Angeles. Sic dicirur de Prnpbc- i

un bath. t4: Afienditnutem Angelm Do M I N 1 de Gilgal adBacIn’m. ltem,Ermi-”;la! ICI-4. fit Angclumjy’eduxit un: ex degjpto. De Intelligentiù [apurait quoque

D. IÆÏÈÉËI-Ëdicitur, quæ apparuerunr Ptopberia in Vifionc Propheriæ. hem de

dama, Facultatilzm virzlibm me! animalibw, fieu: explanabimus. N os hoc lo-DI anultf’i- co agimus rantùm de Angeliz, qui fun: Intelligentic [épurant , 86 dici-2’n32ülzz mus , Scripturam non negare , quôd D a n à 0pt.Max. giberne:Dm gym", Mundum par medium Angelorum. Hinc Sapientes nofiri, ad id,Mundum pet quad in Lege noflra legimus, Faciamuc hominem in imagine noflu; 8c,Ambi- Agedum, dcfnndamnsc’r confundamusibi labium eorum ç in hune (Enfum

Gemma « - - - . . . A .man-m7. fcnbunt, s: tu loquz bien, (513m) Nonfaçn Dm quicquam, 110;»;

. PARS II. CAP. VI. 201intuim fuerit (’deliberârifl in familia fitperiari. In quo d iEto admirai,

’- quam dicam, 5:17??? inmumr! Insdem enim planè verbis aitPlaie, quad Deus inlpiciat in Mundum Intelligenriamm , (3° ex illaprodu.au Enria. Alibi veto fimpliciter ira efcrunr, N on fait. Dent quicquam,nifianteà confuluîrit de en mm W508 familizfiipcriori. Voxx’lmfl autemin Lingua Græca fignificat Acier». Sic inBerefchith rabbali 8c inMedsafch quelcth dicirur ad Iliud Salomonis , E: nfiber afidm mi Ecclefim.’jam fecerunt eum; Non dicirur,Afahu Fuir eum, fed Afuhu Fererunteum :quia (fi dicipojîit umlaut, val in: loquendo) Ipfèé’ 110mm judicii ejus

ficpputimnt à deliberêruntfiiperunoquaque mambo, quad art in n, il.lutté, :aüaciruntfitpn bafmfium, h.e. in lorumfimm , fient dicitur 3 ijè DCIIIJLJ-fait te, (ypræparavir te. Sic dicunr iterum in Beiefchirh rabbah 5 ubi.canque dicirur in Scripmm Mn”! E r Do M l un s 3:61 intelligimr ijêâdama: judicii ejus. Horum diétorum omnium mens 8C fententia nonen, ac fi Deus loqueteau , cogitant, confilium 86 con fiderarionemsilicium pereret, vel fententiâ aiicujus juvaretur 5 nam quomodondjuvari poire: Creator à creatum fua Ê verùm declarànt nobis,quèdminimæ quæque pattes Entium bujus Mandi, orque ad creationemmembiorum animalium prout fun: , finnr-mediamiburAngeiis;quia VirtutesëcFaculiates omnes fun: Angeli. miàm me) perni-ciofa &dettimenrofaefl bujus rei ignorantiai Si dicas alicui,eiiamexiis, qui [e exifiimantefle ènumeio Sapienrum Irraëlis , Deummincie Angelumfuum, utinurerum mulieris ingrediatur, ac cm.bryonem ibi former; plaufibfiie hoc admodum ipfi videbitur , 8capprobabii: illud,qvin-imô exiflimabii cire hoc Omnipotentiæ 8CSa ientiæ Divinæmaxrmum præconium: licèt aliàs credat , An-gefum eflÎ: corpus igneum, 8: quoadquantiraiem, fieu: renia t0-tius Mundi pars. Omnia hæc convenienrifsima ipfi videbunturNaturæ Dei. Verùm fi dicos ei, Deum indidifle femini Facultatemformatricem,quæ faciat ac forme: difpofitionem illam membre.rum,& illam cire Angetam; vei, Omnes formas provenire ab intel-leau agente, 8c hunc quoque cire Angclum, Principem nempe bujusMundi,cujultàm frequenrem mentionem faciunt Sapientes noflri,nulle modohoc admiitets quia naturaveræ fortitudinis 84 poten-tiæ filins (DE i fc.),quæ exiflerc Facitfaculrates aâivasinqualibet

i te, fenfibus apprehendi nequir. Nofiri Sa ientes autem omnibusprudenrib’us fada explicuerunt , quamli et Facultaiem corpo-ralem cire Angelum , ac pet confequens multi) ma 13,, Faculta-tes difpeifas ac difliifas pet hunc Mundum 3 fingu asque imam l

. " V V C.8

202 MORE NEVOCHIM-Hum Angelm tantùm habete a&ionem 86 operationem pr0priam , non duaa.Hinc dicunr in Bereichitli rabbah; Traduit) cf? , Nunquam du:"MW à, 0P:- Aingeluc dum ou: leganime: , neque unquam duo Angclz abstint lega-mimm. rionem imam. Pat enim ratio cil omnium Facultatum feu Vit.

tutum. Ogèd me, Facultates fingulares , naturales 86 anima.les , Angeli quoque ab illis vocentut, illud ex multis lacis pro-bari86confirmari paroit. Primarium illud cit , quad in Berefchithrabbah legimus : singqu dubia mat Deus 0pt.Max.cœtum Angelo.mm, qui dicunr coram ca cantirum, épnfleà rendant. fi contrahoc diâum abjiciarur, Angelos eiTe (labiles, ac proptereà illos vo-

Nopomms4n- cari Cbajim, Kaijamim, h.e. viventes 86 flabiles 3refp0ndebitur,ghfw’fidî’k’ mesdam illorum cire [labiles 86 permanentes, quqsdam veto non,

mmmm’quemadmodum in verirate res non aliter fe habet. Vittuces enimillæ fingulares fun: ordinarièi86 regulariter generabiles ac carru-ptibiles; fpecies veto illarum permanentes 86 incorruptibiles. Di-citut ibidem in negatio judæ 86 Thamaris; Dixit Riemann, Vquittranlire (]ehudah),fed effendi! ci Deus Angelum, qui cf! prafeflut concu-pifienn’a, h.e. Facultatem impedientem. Unde vides, illos Faculta-

M tem banc vocare quoque Angelum. Sic pafsim invenies illos dicen-tes, Angeluc, qui e51 prafefluctali val rali rei: quia omnis V iitus velFa-cultas, quam ræfecit Deus alicui rei , vocatur Angelus illi m" pra-feâus. Hinc egimus in Medrafch Koheleth: 152 boni, qui borna dor-mit, dicir anima ejus ad Angelum, à" Angelm dicir ad Clmubinum, 86C. Exquo intelligenti appatet, Facultatem imaginatricem quoque vocariAngelum,86 lntelleâum vocati Cherubinum, quad à fapientibus 86intelligentibus elegantifsimum judicatur,utut à flultis 86 imperitis

repudietur. iSub «mnia f0]- CLuod veto varietatem formarum attinet, quibus Angeli in Vi-më4fl4’ï’dn’ liane Prophetica apparuerunt, de eo jam alibi egimus. InveniesMaman" Prophetas, qui vid’erunt Angelos fub fpecie 86 forma Viri : Ut, Et

me m: vin" flabam ante ipfiun. Aliividerunt Angelum unquam Vi-1114.3.7. mm tertibilem 86 fatmidabilem: ut, Et 411mm ejus unquam affame

AngeliDeiterribilù valdè. Alii viderunt Angelum volati Ignem: ut,Exod.3.1.; Et apparuit eiAngeliuDomini inflamma Ignu. Et dicunt ibi Sapientel

noflri; Abraham, cujus Virtus cratpulthra, apparuemntfiib finie Vin,-rum -, Latbo, cujus Virtus erat muta, apparueruntfitbfiuie Angelvrum, quad

par!.z.c.44.4y. en myllerium Picpheticum , de quo alibi commadior dicendi la»eus occurret: Dicitut ibidem quoque: Antequàm expcdivijjëntlegatia-mmfiiamnotavit en VlIOI z pofiquam vnà tain pnfemunt, induerunt

PARS Il. CAP. VI. , V203Angelitatem, lm. formam Angelicam. Animadverte, quomodoex omniparte Angcli rationem ponant in Aé’tione feu operationealiqua, 8c qhôd omnis Vifio Angeli capienda fit de Vifione Prophe-tica, 8c ratione Apprehendentis. Proinde nihilefi,quod in tombacmateriez feripfit Arifiotelesfluod chi noflræ repugnet au: contra-dicar, nifi hoc, quôd Arifloreles credilt, ifia omnia en: ætcrna 86 ne-ccharii,&habere exiflentiam à Creatore; nos vcrô, quôd omniafint crcata,quôd Deus creâric Intelligentias fepararas , 8C quôd in.diderit Cœlo Facultatem apperendi illas. In hoc (inquam) ab eodiffentimus, quôd nos dicamus , Illum crcâfTe Intelligentias 86 Or-be: cœlefles, illisque Facultates gubematrices indidiffe. Verùmfententiam illius, 86 (Ententiam noflram percipies, quando agemusde Novivtate Mundi.

C. A P. V I I.9155M Crée: oæltfies, 61412541, qui in eùfimt,

intelligant 6 eligant quodreéîum Æ.

X P o s u 1 M u s jam homonymiam voeis-Malab five Ange-lua , 8C ofiendimus, quôd fub (ë comprehcndat ctiam Intelli.

gentias , Sphæras cœlefles , &Elementa,quia omnia mandatumquoddam exfequuntur. Verùm noli exiflimare, Orbes vel Intelli- primé. 1m17gentias compararas elfe fiant reliquæ Virtutes corporales, quæ N4- hmm "MWmm film; Hæ enim operationes fuas non apprchendunc, Orbe:verô 86 Intelligentiæ apprchenduntoperationcs fuas,eligendi præ- maman.tereà 8: regendi facultatem habent , verùm non eam libertatem 86gubemationem,quam nos, quæ cota cil in rebus creatis. Docet noshoc Lex Divina. Ide?) enim dicit Angelus ad Lorhum, gain mm Gcn.19.u..poflumfacere, &c. Item, cùm petiifl’ct Luth ab ce, ut emere fe poirer,dicit ci; En fitfæpi faim tuant un»; [main ré. Sic dicitur , C411: tibi à Ibid-VerfÎM-fait": ejus, énttendead votent illius, 8Ce. Hæc omnia docent te , quôd Ex°d*’""apprehendant open fua , qué Îque volunratem 86 eleâionem ha-beant in regimen illud, quod cis datum dt (h.e.in en, quorum regimenéguéernatioillùmnctflk cit), quemadmodumëc nos voluntatem 8:eleâionem habemus in regimine illo, quad nobis datum efl,illudq;à memento narivitatis in porefiate noflra habcmus. Hac tamcncum diflërentia; quèdnoflræ aâioncs (in: viliores , 8c quôd aber-nationem aco crationem nofiram præcedat privatio; lntcfiigen.ria! verô 8: 8p æræ ramper fadant bonum, 84 quèd apud en ml fit

204. MORE NEVOCHIM-nifi bonum,(ficur in feqq.capp.exPlicabimus), 8: quicquid barbent;id inperfcâionc 8c aCtu fempcr eis infit à primo ectum Principio.

C A P. I 1X.2,931 0m: cælcfimm Orèmm (5 Stellarumfan a:

edere mehememes (îfimws ,fedpropter lon-gam dthmtmm mon exana’m 4 no-

âu pafo.vidame ot.lib. X receptis antiquorum Philoibphorum (entendis efl 8c hæc,1nde Cæ "N- Motus Sphærarum five Orbium cœlefiium teddere [huas ter-

’ ribiles 8L fortes admodüm.mMufimfian Probationem hujnsr fui dogmatis hinc defumpièrunt’, quod di-bf’f’ÏZi”: 0” xerunc; Corporailla noRra,quæ tàm parva faut, cùm matu celai

à"; 11mm moventur,fonitum&tinnitumedunt formidabilcm’, quand: ma-gis ergo corpora Solis, Lunæ 8c cæterorum afirorum , quæ maligni-tudineôcceleritare motûs in tanrum i113 fupcrant? Deinde , côtePythagoræ rota credidit quoq3,fonos ilion cm: fuavcs, harmonicas,&magnirudini corporum proportionnes, ad-infiar concentûs 85harmonise Muficæ. PoiÏunt etiam date cauiTam , quare fonus illi à

- nobis non exaudianrur. o* Rejpiciladil; Argue hæc l’entends; nota quoque fuit in Genre noflra. Àn’non2:1; ËHËÊËSÎÏ; vides Sapientes nofiros *definire magnitudinem foni Solis,cùm in-

mû vox "am; dies Sphæram percurrit Ë Idem enim flatucndum cfl de omnibus,i; ab. 1mn. «2:5- fi de unodicatur.

ïefiltîffcgl; Verùm Arifloreles negat hoc , 8c probat,ililos nuIIum fonum ha-W, Forum bore, quemadmodum llhus (enrennam reperies in libre focundo’deRomani , yox Cœlo 8C Mundo, quo te remltto.îlPhæ’îsmîfsl Noli aurem exiflimare, Ariflorelem pro tereà contradicere Sa-anîâæceïeml: pieutibus uoflris hacin te, quia fentenria e fonis Sphærarum (a.

pore. quituropinionem illam , quâ crediderunt,Cœlum manere fixum, 8c8,, in", 6m. muas moveri. Nôfii veto, fententias Sapientum Genrihum ino nm ruinant ifliusmodi rebus Aflronomicis præponderare fentenriis illorü, (h.e.

E": Gentils: in bis relata Sapientibus noflrùpalmam pnriytre). Hinc rotundèfinnmicù. di xerunt; Virerunt Sapienre: Genrium Sapzeme: Ifrdhk, id quod vcrifsi-

mumefl. Nam quiconque de illis rebus fcripfetunt, nihil aliud (cri-pferunt, quàm quod ratio ipfis diâabar, nihilque aliud credxderunt,nifi cujus vous demonflfationes invcnerunt.

4’334

PARS Il. CAP.IX. 205iC A Pi. 1X.

îDe numero Sphæmrum cæleflz’umfi’ diffa qua-

dam Raââinomm quorundam, quo di-cunt, Duo elle cxpanfa.

N capite quarto hujus partis indicavimus jam,Numerum Sphæ- Nummusphz-rarum cœleflium rempare Aril’torelis non fuiilè accuratè cogni- 2"?" "MW"

. . . . nflntolu ne»tum 86 mvelhgarum z 86 eos,qu1 noflrdrempore illas numerârunrgunmumùa-novem illarum fupputâllè, fcd unum Globum,qui mulras Sphæras graina.commet, pro una tanrùm numerâlle, quemadmodum illis norume11, qui Aflronomiæ operam dederunr. Idcoc’lue noli contemncrediétum illud Rabbinorum quorundam; Duo finit expanfi , fiat: dici-tur; Ecce Domini Dei rui fun:- cœli,86cœli cœlorum,(vel, EH cœ. Deut.1°.!4.lum , 86cœlum cœli.) Namaurhorhujus diâi , globum omniumStellarum, h.e. Sphæras, in quibus flint Stellæ, pro une numeravir,86 globum Sphæræcircumagenris (h.e.primz) pro fecundo, ac pro-

prerea dixit, Duofimr expanfiz. V ’Antequàm aurem ulreriùs progredior;pfæmirramtibihîc propo-firionem quandam fcitu neccilariam ad intelligendum fcopum 86argumentum ifliuscapitis. «

Propofirio illa cil hæc. Scias, quèdinrer prifcos Mathematicos fin-51W" Ve-conrroverfia lit de Sphæris Veneris 86 Mcrcurii, anfinrfupm, au verôinfia Salem? quia nulla certa demonflratio cil, quæ nos docear de infime";certo ordinevel loco duorum horum Orbium. Vererum omniumfentenriafuit , Orbe: Veneris 86Mercurii cire fupra Solem , quadprobè nora. Sequutus cil poiloit Ptolemmu,qui argumenrisobtinuir,

uèd (in: infra Solem, dicendo; Naruræ convenienrifsimum elle,iidicatur Sol cire in media, 86 habere rres Plaqeras fupra, ’86 trcs in-fra le. Poil huncvcnerunr aIii quidam Andelafeni , excellenrifsimiadmodùm Mathematici , 86 demonfirârunr feeundùm principizProlemæi, Vcncrem &Mercurium elle fupra 801cm. De qua re li-brum celebrem confcripfir Men-Afin!) Hijfalenfix, cum cujus filio fa-miliariras mihi intercelkit. Pofl-hæc laboravirquoque in hoc ne-gorio præflanrifsimus Philofophus Abuôacbar Film Aluig, cum cu-jus difcipulorumuno fiudui, quimihi ofiendit argumenta (quæ abeo delcripfimus),quibus probat, fieri non poile, u: Venus 86 Mercu-rius fin: fupra Solem. Verùm rationes illæ Abubzcbarùprobanr ran- ’rùm impofsibiliratem hujus rei , (h.e. par»; quflivnù nagaimm);

C c a.

206. MORE NEVOCHIMnon veto demonflrant verum motum illorum (076mm (a). Summa;

me nume- fiveita fit,fiYÇ non fit, Vetcres omnes pofuerunt Venerem 86 Mer.’âru"’qüi"q"’ curium fupra Solem, ideoque Orbes numetârunt quinque: Orbem

orin Luuæ; qui nobis fine dubio proximus en; Orbem Solis , qui altiorcil i110; Orbem quinque reliquorum Planetarum errantium a Or-bem Stellarum fixarum; 86 Sphæram circumagentem cæteras, in

www on", qua nulla cit Stella. Globorum ergo veIIOrbium figuratorum , h.e.[infini Orbium formas vel figuras habenrrum,ln quibus Stellæ tant, (fic8611411064175»- enim Antiqui folebant Stella appellare TLthlî, h.e. Formas,Figu."fr 45 5119W ras, vel Imagines,ut exlibris iplbrum liquet), erunt quatuor: OrbisFEZ? ’ lm" videlicet Stellarum fixarum; Orbita quinque Stellarum erraricaru m;

g i Orbis Solis ;Orbis 86Lunæ386 fupra hos omnea Orbiaalius nonfiellatus. Atque hic numerus apud me cil fundamentum maximumrei cujusdam in anime meo, quam non vidi adhuc apud ullum Phi-lofophum. Ego verô in libris Philofophorum 86 Sapicntum no-flrorum inveniquædam, quæ me ad eam perduxerunr. Œidnamautem illud fit, exponam ca pite fequenti.

C A P.’ X. 4mandum hum moveri À Virtutiém in-

fluentiém è Mundofitperioriæîc.

Mana, un» O r u M efl,Philofophos omnes , uoriescunque loquuntu:firior "and de regimine 86 gubernatione Mun i,flatuere,Mundum hune5.4”"d’1’q’m” inferiorem generabilem 86 corrupribilem regi à Virturibus 86 ln-

n fluentiis Sphærarum cœlefiium , quemadmodum aliquories jammonuimus.

In hune fenfum dicunt Sapientes noflri 5 Non en alla barba [ricin-fià,qu4 nô’lmbut 539 Mallal( h.e.Plzneram,S dchnfluentià’ ,1 fitprà in Fir-

Job.33.33- mamemo,qu4 perrutitillamyig’? dirit,Crefre un dirima; Nunquid nôllifiatuta Cœli? nunquid portes dominâtejus in terra? ( Mafia! hoc locovacant non folùm duodecim ligna Zodiacifed etiam Planetas,ficut

5m Maire! videre cil in Berefchith rabbah,ubi dicûr; ÈltmalÏal rurfimfiqum ab-9’"d*’ filvemjpatio triginm dierum,(7 cf! Malral abfilvem irerfuumflwio night-

mannqrnm). lllo enim diflo voluerunr doc:re,omnia lndividua ge-huinfiL-m. nerabilxa habere Virtutes ruas à Syderibùs vel Stellis eisdemappro-

priatis. Et licèt virtutes Orbium cœleflium difufæ tînt eromniaEntier, ramen’virturem uniuscujusqa Stellæ vel Planetæ,lJ;)eciei ali-eui proptiam elle,quemadmodum"le res habet in virtutibus 86 facul-

PARS Il. CAp.X. 207ratibus corporis. Nam tata rerum Exifientia (h.e.rotus Mundus)cil: veluti unum Individuum,ficurin præcedenti libre vidimus. Sic Paru-L71?doceanhilofophi,Lunam habere virtutem quandam propriam in Luna vis and:elementum Aquæ: cujus rei argumentum efl,quèd crefcenre Lunâ 9M"!-crefcunt quoque maria 86 Humina, eâdemq; decrefcenre,86illa de-crefcunt. Crefcunt enim maria, dum proditLuna; 86 decrefcunr,cùm recedit,h.e.in afceniîone 86 defcenfione ejus in quadris Sphæ.ræ,uri norum en eis,qui operam aliquamin hi: navârunt. Splendo- Soliswisinlgnë.rem vero Salis movere elemenrum lgnis,clarifsimum en. Videmusenim cum Sole calorem diffundi in omnia Entia,86 eo recedenrevel fefeabfcandente frigus dominari. Proinde ulteriori ad id de-mon lirationc non cil opus.

Cùm itaq; hæc intellexifiatim animum meum fubiit hæc cogi- sin n15 putting-tatio 86 rariocinatio; quad licèr ab omnibus iflis quatuor Globis fi- g: iguratis (h.e.fleflatis) virtutes influant in bec genets bilia,unusquisq5 mmmëzbm, , m,-ramen illorum peculiare Elementum habeat, cujus Elementi virtu- virtutes infun-tum principium lit Globus ille folus,quiq; illusl matu fac moveat’, 4mmOrbem Lunæ movere Aquam,0rbem Salis movere Ignem,0rbemreliquorum Planetarum movere Aërem,(qui propret multitudinemmotuum illorum,86 varieratem in retrogradatione,re&itudine,86Rarione fubitô quandoque 86 ipfe muratur,vatiatur,caar&arur,col-ligitur 86 diffunditur), Orbem reliquarum Stellarum fixatum mo-vere Terram,(unde farté propter tarditatem morûs illarum &illatardiùsmOVetur ad recipiendam Pafsionem,aut Mixrionem). Et adhanc ApprOpriationem Stellarum fixarum ad Terram digitum in. ’renderunt Sapientes,cùm dixerunt,Nume1umj]miemmgerminantiumejfe aqualem numero Stellarum.

Ordo ergo talis farté en: Orbes erunt quatuor;Elementa,quæ iab illis moventur,quatuor3 Vittures, encraliter ab ipfis in hæc En-tia provenientes,quatuor, lieur expaËJimus: fic quatuor quoq; fun:CaulTæ uniuscujusq; motûs fphærici,quæ fiant forma: illius; videli- puniras;cet, Rotüditas eius,A nima,lntelle&us,quo pareil aliquid formaliter un,» unfliconcipere vel ca itare,uri explicuimus,ac deniqslntelleâus fepa- mais SPbm’ratus,qui efl De tderium vel Apperitus ejus,quæ omnia diligenter """’norare 86 obfervare debes,quæqs paullo fufiùs 86 clariùs tibi nunc Phi-M41explicabo.

N ifi figura eius (Spbna) talis (remndafanl inhalais) cirer, nullo. plané mode polie: moveri matu circulari continuo; continuatioenim matûs pet regrefsionem non eli: pofiibilis,(h.e.unliquid son":

’208 MORE NEVOCHIMnuè movmtur,é- fitbindepcr tandem viam reverratur,pofiibils non cil),nifiin matu circulari lalùm. Nam licèt id,quod movetur matu recru,qu andoque revettarur per illam candem viam,ramen non efi conti-nuario matûs a quia inter omnes duos motus contrarias interceditquies aliqua,prout in loco Tua demonflratur. Proinde pater hinc,utaliquid matu continuo movearur, 86 per unam eandemq; viam re-vertatur,necellariô requiri,ur mavearur circulariter. ]am vero nihilmoveri porefi nifi id,quod haber Animam 3 proindc hinc fequirurquaq; exilienria An xmæ, (h.e.Spbzmn [mène animant). Hoc autemeli impofsibile fine caulla aliqua 91200)le(1, quæ cil Conceptio velCogitatio formalis,86 fine appetiru ac defiderio rei alicuius in menteconceptæ,ficut oflendimus; 86 hoc iterum elle nequit nifi in Intel-leâu 5 quandoquidem non efl(mom dl: Spbam fa. ) vel fuga contrarii,vel periequurio convenientis 86 boni, ( fiait ci! mana natrium anime-Iium irrationalium); 86 hoc nequit etiam elle fine Ente quodam in In-telleâu formata,ad quad apperirus 8c defiderium ejus dirigatur. Hæigitur fun: quaruorcaulÏæ matûs Sphærarum.

gmuorgmrg Œatuar genera Virrurum univerfalium primo ab illis ad nosm: pervenientium funt bec 5Virtus generationis mineralium,Virtus a-],Wmùm-um, nimæ vegerantis,Virtus animæ viveutis,86 Virtus animæ rationa-

PMJML, lis,ficur alibi expofuimus. 041M fi autem confideraveris aperatio-nes quatuor iliarum Virrutum,duas illarum fpecies repeties: Genc.rationem nempe icuiusvis rci,quæ generatur,86 Confervationem il-lius 5 pet tuam videlicer,quoad rpeciem 5 quoad individua Vero,ad

0 tempus, ive temporalem. Atq; hûc tendit illud,quod dicitur,N4tu-mm a]: Guicrnararemfipizntem,quiprovider,utfit Animal ami 4m ratio.cinandi; (au qui rural, ut Impala) confinai"; dam fait exiflere V hmmformant largientegquæ finir mafia tarifiant: illiuc 3 à Virtutes animiquefun! majfafitlzjijkntiæflumtionù à ronfmntionn illius. N ihil enim aliudfibi vult,quàm Divinum quid elle illud,à quo duæ iflæ operationesad nos medianribus Sphæris cœlefiibus perveniunt.

De Nitrure Porrô aurem admiran dus eli me Numerus grammaire, 86 confi-S’LWWWŒ deratione dignum hic illud,quod in Medrafch legimus 5 Rabbi Tan-

cbuma dixit, Q0: gradus fanant in [:414 ? ganter; In [cala vidame: 5114,Gal-2341- de qua dimanEt ecce [cala erat fupcr Terrain. Sic in omnibus . Me-

drafchorh legimus,Q9:tuorfunt exarchat val afin Angelorum; id uodfæpifsimè irerarur. in quibusdam tamen exemplaribus ira egi:Q?! gradus fumait infant? Septem. Omnia veto Medrafchorh 86 o-mnia exemplaria confenriuntin hoc,quôd quatuor fixerinr Angeli.

. quo:

PARS Il. CAP. X. 209quas vidit adfcendentes 86 defcendenresmon plures gduo vidslicetadfcondentes,86 duo defcendentes; quad fuerint quatuor (illi) con-gregati in une gradu Scalæ; 86 quad fuerinr in ordine uno,eorumq;duo adfcenderinr,86 duo defcenderints 86 tandem exinde dOClel’üt,quad latitude Scalæ fit Mundus 86 tertia pars Mundi in VifioneProphetiæ. Nam latitude unius Angeli in Vifione Propheriæ fuit Latin?! "uninfiar terriæ partis Mu ndi3ficut dicitur,Et oorpurejusficur Tbarfir. Pro- 4’621???”inde fi res ira fefe habear,quatuor Angelorum latitude erit inflar i i iMundi 86 tettiæ illius partis. Et in parabolis Zachatiæ,ubi defcri-bit quatuor sumac, qui egrrdiebantur inter duo: montet,qui cran: tortis):- Zach.s.r.profilé dicunt; Ifli finit quatuor Spiritus Cœli,qui cgrediuntur à confieâu

Dominatoru rotins remué. fiant mufle omnium eorum, que innovantur.mimi Ac: attinet,cujus mentionem facit,ficut 86 alibi diciturJan- Euch.x.7.quant afficha un? politi, in ca latet homonymia,quam poiles ribiexqplicabo. Œoad illud,quôd dicunt,Angelum Je ut rertiam parrainMundi,quod 86 iisdem verbis legimus in Berefibitb robin , id manife-lium 86 clarum admodum efl,ac à nabis quoque jam eXplicatum inOpere naflro magna Talmudico,ubi docuimus; 0mnes Creaturasin tres partes dividi, inintelligentias l’epa’tatas’,quæ fun: Angeli,in corpota Sphærarum cœleflium,86 in Materiam primam,h.e.incotpora illa,quæ perpetuô mutanrur 86 fub Çaela font. Sic et o,qlfimado vult,folidè pareil ænigmata Prophetiæ intelligere,è omnoOblivionis ex ergifci,è mari Ignorantiæ emergete,ac deniq; ad fu-

I petos vel ad ummum Scientiæ gradum adfcendere; qui veto ma-vult in ignorantia Tua hærete 86 ad i mas defcendetefis non neceilehabet corpm vol animum fuum multùm defatigare.Quiefcat modô,86 fponte fuâ eô defcender. Tu veto hæc omnia attenté confideraro86 ruminato.

C A p. X I.Omnin 5min in trespnrtes diaia’èqunmm pri-mnfimt Intelligentiæ faparatæ, Angeli viridi-’ cet; scanda, Sphætæ cœleflcs; tertimCor-

para gencrabilia &corruptibilia.IllM Mathematices fludiofus aliquis in res ilias Alironomi-

i cas, de figura trempe 86 numero Sphærarum cœleliium, dequi us haâenus egimus,incidet,illasciue leget,cogirabit fortè,illa

210 MORE NEVOCHIMom-nia cire abfolutè 8: prçcisè demonfirativa : verùm novifl’e chiner,

Non miafimtminimè ira rem habere,neq5 hoc quæri in Afironomia. Sun: enimin Aflrommiadumonfimi’va.

jet-Mm.

0m64 Enfin inm: pute: divi-rhum".

in illa quædam demonflrativa,quædam verè dubia. Sic pet damon-firationcm ofiendi potefl,Solis viam defleflerc à [inca Æquinoâia-li,neq; ullum eâ de te efl dubium 5 utrùm verè habcat Orbem eccen-tricum au Epicyclum,non li net par demonfirarionem, 8c Miro-nomus de ce non efl multùm ollicitus. Nam faopus illius feichtiæefl,ejusmodi confiituere difpofitionem,cum qua conveniat, quôdmutas Stellæ vel Planetæ fit circularis 8: æqualis,fine feflinarionè,retardatione,aur mutatione,& u: id, quod ex illo motu fequicur,conveniat cum eo,quod oculis videmus. Operam etiam du: dcbelAfironomus, ut morus 8C numerum Orbium diminua: quantumpareil. Verbi gratiâ,cùm poiTu mus fabricante hypothefin vel difpo-fitioncm quandam,cum qua conveniar id, quad de matu alicujusPlauetæ videtur,in tribus Orbibus, (h.e. pér quam apparente»: marumPlanche alicujus ad ne: Orbe: refirrepoflumm) , 8C difpofitionem aliquâ,cum qua illudipfum conveniatin quatuor Orbibus,tùm Otiùs in-niti debemus difpofitioni illi,cujus metuum numerus c paucior;Hinc eligimus in Sole Eccentricitatem potiùs , quàm Epicyclum,fleuri dicit Ptolemæus sHinc etiam,cùm videamus Stellarum fixa.mm omnium morum cire unum,cujus (mana fc.) difpofitiones interf: non mutentur au: varientur,confcntimus,quôd omnes finrinuna Sphæra. Nil tamen impofsibilc efl,fi dicamus,unamquamq5Stellam in peculiari eiTe Sphæra,& ilias Sphæras omnes une matu,8c circa unum eundemc’lue polum moveri :quâ ratione rot cirent In-telligenriæ,quot (un: Stellæ,ficut d icitur’, N am cf! numerus ligdudavexercitibm du; .? h. e. muititudini illorum. Nam lmeiligentiæ 55Corpora cœlefiiaNirturesque illorum omnesfunt Exercitus ejus aillorumc’lue fpecics neceiTariô fub numero aliquo comprehcndun»tut. Proinde licèt ira ciTet,nil tamen dcrogaretordini nofiro,dum11mm ta-ntùm Steliarum fixai-nm Sphæram numeravimus,quemad;.modum etiam quinqstantùm Sphæras conflitu-imus Stellarum et.raticarum,licèr una Sphæraplures Orbes complcâatur: quia jan:inrechifli intentionem noflram,videlicet,quôd illas tantùm Vir-tutes in Entibus numeremus,quas apprehenfione generali appre-hendimus,nullâ habitâ ratione,Vcritatcm ipfam Intelligentiarum8c Orbîum determinandi.

Verùm rota nom-a Intentio hic cfl,indicare,quôd’omniaEntiz,qua funtfuh Çreaçore.inncs partes dividanturfluarum prima au;

PARSII.CAP.XI. 21:InteHigentiæ kparatæs feicunda, Corpora Sphærarum cœieflium,

uæ gçflant formas perpemas, in quibus nec forma de fubjeé’to inPubjeflum transfertur,nec fu bjeé’tum in fubflantia rua mutatur; ter-.tia,Corpora iila generabilia 8: corruptibiiia,quç Materia una com.prehcndir,(h.e.quz imam à communem baient Materiam): prætcreà,quèd Gubeçnatio vel Virtus regiminis influx à Dco in Intelligen.tias fècundùmordinem i pfarum : 8C ab Intelligentiis in corpora cœ-leftia rovcniat,quicquid bonitatis 56 iucis iptis inefl : à corporibuscœleifibus in corpora hæc generabilia 8: corruptibilia , vquicquidboni Ve! virtutis à principiis fuis habent. Scito sutem,quôd finguliifli,qui bonum ac faiurare quid aliis infundunt,(h.e.!ntelligemia à071m), non ideo folùm cxiflanc au: hanc intentionem 8c finem ha-beanr,ut ilii profil: folummodè,quod un litatem & commodum abillis recipir. Hinc enim fequerc:ur,id quod falfii’simum efl,(Finicquippc præflanrior efl rebus illis,quæfunr proprer iinem) sfeque-retur inquam,fiita effet, D a u M fupremum,pcrfc&’fsnmum 86 glo-riofiEsimum exiflere propter aliquid levius 8: viiius,qur;d nuiii un.quam Sapienti in mentem venturum cillai autcm,urjamtibi d:cia-rabo,tcs comparata cil. Ogicquid erFeCtum tflperfzâèonoahquâ,illius erfeEtio vclita comparant e ,ut fe.ipfum rantùm perficiat,&in nul um alium tranfeat; vel ita,ut in eo fuperfit perfeâio pro alioquoque:ur,fidiceres,e.c. EH quidam,qui pecunias fufficientes ha;ber o necefsitatibus fuis omnibusJedmhil fuperfluum,unde aliipro cire queat 586 cil alius,qui pecunias haha non folùm quantumfibi fufficit,verùm etiam ut adhuc multos alios divites facere poilfit; in ut aiii tantam copiam date valeat,quâ non folùm ille redda-sur dives,fcd 8c tertium adhuc ditare queat. Et hoc modo res f: ha-bet in hoc Mundo. Namlnfluemia illa,quæ defluit à D a o Cpt.Max. ad exiflentiamIntelligentiarum feparatarum,influit etiam abIntelligenriis ad produâionem illarum ex fe inviccm,ufque ad In-tçlleé’tum a entem, 8c ibi finiturProdué’tio vel Creatio Abflraâo-

rum. Ab a flraâis porto omnibus 8c finguiis efunditur Virtusproduâiva alia ufque ad Orbes cœlcfles,& eorum ultimum,0rbemLunæ 5 8: hinc deinceps Corpora generabilia 86 corruptibilia,h.e.Materia prima,& ea,quç ex illafunt compofita,& omnes Sph -ræ eEundun: Virtutes in Elemcnta,donec Influentia illorum perâcciatur in fine generationia 86 corruptionil.

Atq5hæc omnia jam demonflravimus non pugilat: cum flaqua:dixerunr Prophetæ,vel Sapientes Legis noflræ. Nam gens nofira

’ D d 2.

beaux.

Jef’a.u.x4.

ramas.»

f Jeûne.

212 MORE NEVOCHIMfait gens (apîens 86 perfeâa, ficut teflatus cit Dan s par illum Do;minum, qui perfeâos fecir nos, dicendo; Luique populiufàpiem à in-telligen:,gens magna M4. Pofleaquàm verô improbi Tyranni gen.tium flultarum perdidifiènr optima quæque,quç habuimus,Sapien. itiam 86 libros noflros è mediofufiuiiflënr, ac denique Sapicntes no.flros interemiiïent, ignorantes 86 imperiri nos quoque evafimus,(lieur malum hoc D au s nobis comminatus erat proprer iniquiratesnoflras, Cùm dixit; Et peribit fipiemia Sapicmum cjus, é- intelligemiæIntelligentumejus abfcondeturg) cum illiscommiXti fumus, 86 trans-lata: flint ad nos fententiæôcopiniones illorum, plane ut ipforummores , qualitates 86 Open. Nam quemadmodum de fimilitudinecperum ait, Mifmeruntfe cumgcmibus , é- didicemnt open corum .- fic aitde rranslatione fentenriarum 86 Opinionum fiultarum ad nos, Ubacjalde Et in filin? clienigemmm arquiefienr, quad Jonathan Fllzielistransfert, Et inflautù val canfimudinibmpopulommincedent. Cùm i gi-tut fecundùm confuetudinem fiolidarum 86 i norantium iflarumgentium ira educatifuimus, faâæ (un: nobis Igntenriæ 86 opinio-nesiflæ Philofophicæ,quafi ere rinæ &aüenæeiïenr à Loge no-fira, quemadmodum alienæ unt guide 86 imperitic. Verùm nequa-

quam ira en. -Pofieaqnàm ergo muItoties jam mentionem fecimus Influenriæ.provenientis à D a o Opt.Max. 86 Intelligentiis,neccffarium quoq;cil, ut tibinuncveritatem ejus,h.e. quid par Influentiam intelliga-sur, exponam. Quo faéto , incipiam explicare quæflionem de No.virate Mundi.

C A P. X I I.Te-Inflmntizî à Crmtore in Intelhlgentidzfêpa-l

muta, (5 46 luit in Crée: cælefies

provenimtu.M N a Eus, quod-innovatum cit, neceffariô haine: caufl’am

’ efficientem, quæiliud innovavit , pofiquàm non fuir. Effi-cient autem me proximus en: Corpus, vel non cit Corpus. Corpusverô non agit quatenus efl corpus, fed agit quatenuc efi corpus u-.num, h.e.rarione formæ Tue. Sed de hac materia agamipofleâ. Ef-ficient porto ille innovans rem innovatam potefl 86 ipfe eiTe inno-vatua. Hoc verônon pareil proeedere in infinitum , [cd necefliriô.(liquidem res innovata fit) devenicndum cit tandem ad lnnovato.

,;44,.- --

PARSII. CAP. XII. 213rem antiquum 86 ærernum , qui non fit innovarus. Sed hic ulteriùsquæri poreil, quare in nunc, 86 non priùs innovârit eam , Cùm ta-men ipfe extirerit Ë Reipondeo, Si res ira fir,(h.e. fiEficienmnteà ex.titit) Io ne illud innovatum ante innovationem fuam eiii: non po-tuir,vei,proprer Privationem Proportionis alicujus inter Efficien.tem 86 Eifieétum, (in: , ut Efliciemin Efleâum, vel proprer abjèmiam,7e! nimiam (ummum , openm’anem mm exercent potuerit), fi Efficiensfuerir corpus 5 vel propret Privationem Difpofirionis materiæ , fifuerit Efficiens incor oreus. Hæc enim omnia contemplationis 86confiderationis pror us funr naturaiis , nullusque in illis habeturr’efpe&us vel ad Antiquirarem 86 Æremiratem , vel ad NoviraremMundi. Nam non cit hic icopus noiler in præfenti capire. Porrôaurem manifefium cil ex Scienria Naturaii, quôd nulium corpus inaliud corpus agar, nifi vel iliud corpus ipfum , veI aliud proximum86vicinumilli fiat obviàm , fiquidem Aâio Agentis illius fiat petmedia. Exemplum hujus rei fithoc. Corpus iflud, quod nunc ca-Iefaflum vides, caiefaâum cit proptereà , vel quia corpus Ignis i fivenir obviàm , vel quia I nia Aérem, 86 Aër circumfia n’s iiiud carre--

fecit: quâ rarione Cau a efficiens proxima caleEaétionis corporilillius erit Corpus Aëris calidi. Sic Adamas atrrahit ferrum de-lon-gè pet virtutem ab ipfo in Aëre, qui ferro obviàm venir, difperfum ;ac proprerea non in quavis diflanria arrrahir. Sieur enim Ignis parquamvis difiantiam non caiefacit, fed par eam tantùm , in qua Aërinter ipium 86mm à virtute ejus calefaétam mutari porefi, (Cùm e-nim ceiiatcanr Aëria ex Igne, qui efi fub cera , rùm non ampliùsquuefcir) : ira com ararum eir cum. eo, quod arrrahirur vel arrrahir..Cærerùm,id, uo calidum riùs non erar,fedpoiieà demùm cali-dum faCtume , nequireiTe ne CauiTa calei’acienre innovata; fivejam Ignis ipfe fit innovarus, (h.e. mufle i114 Eflïtiem innovant), five abIgne veneritperdiiianriam86 longitudinem ab ipfo immutaram,86tùm Proporrio vel Compararioilia cit id, quod priùs non fuir , 86.pofleà innovarum eit. Et hac rarioneinveniunrur CauiTæ omnium ruminait m:rerum innovararum in hoc Mundo,quarunr cauiTa efl Mixrio Eie.M"’""F-*mentorum,quæ funt corpora in i: inviCem agenria, 86 à fe muruôpatienria,h.e.quarumInnovarionis cauiÏa proxima cit Appropin-qu ario corporis ad corpus, aut Diitantia corporis à corp-ore, (vei , a:Philajàpln’ loquuntur, Conraâus Proprius éimproprius, quié’Vir-tualis). (and Verô artiner Innovara illa, quæ non fequuntur Mix-tionem,ur iuntFormæ omnes,neceiie cit rut Eifiâiens (h.e. Data:

"au, MORENEVOCHIMFormariï mugît format) illorum fit incorporeus. Nam Efficiens forma: en: Forma fi-GWÎW- ne mareria, ficur iocis fuis explicatum cil, 86 rationes ejus rei jam à

nobis adduflæ funrin præcedenribus 5 quibus 86 hoc addi poreit,uèd omnis mixrio augmentationem 86 diminutionem recipit, 8Cuccefsivè vel gradarim innovarur: formæ verô non ira fuccefsivè

innovantur; ideoque etiam nullus in eis en: motus : verùm in-novanrur aur corrumpunrur fine rempote , 86 proinde non funt exOperibus mixrionia , fed mixrio difpon it tanrùm mareriam ad reci-piendam Formam: Efficiens prætereà formæ, res cil, uæ nullamrecipir divifionem; nam operario iiiius cit de ejusdem pecie, (qu-le enim et? liftait»: , ralù quoque et? Caufl’a; écanrrà: ) ideoque cia-

rum eir,Efficienrem Emmæ, h. e. Darorem ejus de neceisirate quo-que eiTe Formam,86 quidem abiiraétam. Talem aurem Efficientern,quieil incorporeus,aâionemiuam perficere in compararione velproportione aliqua, faiium cit; Cùm non fit Eorpus, ut aliud corpusci accedere,apprOpinquare,vel ab eo dongari poisit; quia nuila cilproportio diitanriæ inter corpus, 86 id quod non cit corpus , ac pro.inde neceiÏariô cauiia rivarionis ejusmodi operis (h.e.fimne alita.juc) en privatio difpofiîionîs materiæ illius ad recipiendam arbitra.ai aé’tionem. Et ficiiquer , quôd operariones corporum fecundùmformas ruas in le invicem, coniequantur difpofirionem 86 præpa-rationem mareriæ ad rei incorporeæ operariones, quæ funr formæ,recipiendas. Cùm iraque aétiones Intelligentiæ abflraaæ manife-ilæ86 evidenres finr in Mundo, ea videlicer omnia, quæ prærer velabaque mixrione innovantur, fcimus certô, iiium Agenrem vel Ef-ficientem, quia non cil corpus, neque pet contaaum, neq; pet cer-tam ac propriam diiianriam operari. Perperuô verô Agens ille ap-peliatur Agen: aiflmëwper Influentiam,fimilitud ine defum ptâ à fon-te, ex quo aqua non ex una rantùm parte vel latere, fed undiquaqueeffluit, 86 in omnes partes eifundirur, neque folùm propin ua , fed&remota irrigar. Ira enim quoque ab Intelligenria non oiùm exuna parre,vei par unam certam diilantiam, au: une foi ùm rempotevirtus effluit , 86 in alia efiundims fed virtua ejus cit perpetua ergaomnia, quæ apr: ac præparata funt,a&ionemillam, quæ V932 h.e.Afiiaentia vel Influentia vocatur, reci iendi. Hinc, quia ofienfumefl, D e u M Optimum Maximum eiFe incorporeum,omnium’q5 re-rum CauiTam Efficienrem,dicimus, Mundum innovarum five fa-aum eiTe ex Influenria Crearoris,86 Illum Mundo influer: facere,h.e. infundere quicquidin eoinnovatur. Sic dicirur, llium influera

fecifl’e,

PARS Il. CAP. XII. 215feciiie,h.e. infudiiic Propheris fapienriam. Omnia ideô &ptoprethanc rarionem, quia iiiæ Aâiones funt aâiones Agentis incorpo-rei, cujus Opus vocatut lnfluemid. Argue hoc nomen V9? Influentù ou InfluentiavelAfliuentia,per fimiiitudinem à fonte aquas uberrim eifundenre 30:12:55,415"defumprum, uri declatavimus, ideô Lingua Hebræa Crearori atrri.buir , quia ad exprimendam Aâionem Abiiraâi non patefi com-modius vocabulum inveniri,quam hoc ipium V9? h.e. Influentù velAfliuenria. Non poiTumus enim taie vocabulum habere, quod cumVetirare rei coufientiar 86 conveniat: non minus quippe difficile ei!imaginari fibi , vel intelleâu aiiegui Operationem Entis feparati,quàm ejus Exiitenriam. mema modum enim lmaginatio exifii.mat nihil exiilere nifi corpus vei porenriam in cotpore; fic nullamarbitratur cire Aétionem , nifi eam, quæ fit pet contaâum Agentis,vel pet certam aiiquam diiianriam , vel denique feeundùm certampattem. Hinc quidam ex vulgo, poiieaquàm fuificienretipfis de-monitratum en , D 511M non cire corpus, neque apprOpinquare adid, quod iacit;purârunt,llium præcipere Angelis, 86 ho: pet Ap.propinquationem 86 contaétum corporalem actiones ruas petficete,quema modum nos quoq5 aâionesnoflras conficimus; exiûimâ-tant etiam, Angeios ilios cire corpoteos. Qidam Vetô credide-tunr, D a u M aiiquid Verbis 86 Sermone præcipere, illumque Ser-monem operati vel efficere, ficur nos lirteris 86 voce fetmonem no-Rrum proferimus. Sed omnia hæc iequunrutex pura-puta imagi-natione, quæ in rei verirate quoque Figmenrum matant (V313 1è?!) ap-peliari poteit. Omnis enim imperfeëtio in fetmonevel moribus,e&opus Ima inationis, vei cette operarionem ejus fequitut. Verùmhæc non unt in fiiruti noihi in hoc capire. Hoc enim propofitû no-bis fair,explicare,quid fit liât! h.e.!nfluenti4,quæ Cteatoti 86 Intelli-genriis, h.e.Angeiis atrribuirur, quia funr incor orei. Sed 86 de Vir-tutibus Sphærarum cœlefiium dicirut,quôd In uenriam dent Enti-

l bus aiiis; 86 dicitur,lnfluenria hujus vel illius Otbis, eriamfi opera-riones ejus provenianr à corpore; unde fit, quôd Stellæ agant petcerram aiiquam Iongitudinem, h.e. tùm fecundùm Appropinqua-tionem illarum ad centtum Mundi, tùm fecundùm Elongarionemillarum ab eo, 86 fecundùm proportionem inter fe invicem.

(118d veto dixrmus , Prophetas transfert: hoc vocabulum V129.Influemia ad Aâionem Cteatoris, id de fequenribus iocisinrelli-gendum eii s Me dereliquemnt , fiaturiginem Aqua vive, h.e. me In- Jeremams.

uenriam Vitae five Exiilenriæ retum, qua: nihil aliud cil , qvllâlm

4 la!O

216 MORE NEVOCHIMPfalm.56.10. Vita. Sic, Tem»: efifiaturigo Vita,h.e. Influentia vel Affluentia exi-

ilentiæ. Sic idem cil ienfus ejus , quad in fine vetfûsillius dicitur,In lamine me videbimus lumen, h.e. Per Influentiam inrelligenriæ,quæà te proiluit,intelligemus 86 apprehendemus Intelligentiam.

C A p . X Il I.77e: efifintmtiaa de Mvitate me! Antiquita-te Mundi: prima, Sapientnm Legù, iecunda,

Philofiphornm, tcrtia, Td’irijïotelza’ (infi-

,clarnm qua:Tus un: feme- R a s funt omnium eatum, qui credunt DElJM cire, fenteutiæ"1 t 4"’W”’- de Angiquitate vel de Novitare Mundi.a: Prima [amenda cil eatum, qui credunt LegiMaji: Badiane nofiri p.m.,

r. Sapientnm hæc videlicer5 Mundum totum , h.e. omnia Entia præter Cteato-Legü» rem, poil puram-putam privationem (h.e. pofiquàm non rei njbil fue-

rrunt) exiilentiam fuamà Deo accepiiTe, 86 ptiùs Deum folum fait:le, ac præter Deum nihil plane, neque Angeles, neque Cœios , ne-que quæ in eis continentur, exritiiÏe, poileà verô demùm fecundùmejus voluntatem 86 beneplacirum exiilere cœpifie prout funt,86 qui-dem ex nihilo: prærereà,Tempus ipium cire ex iis,quæ creata flint,quia Tempus fequitut morum 5 motus aurem accidens cil in te ma-(à; 86 tes mata, cujus motum tempus fequitur, eil innovera 86 faétapoilquàm mon fait.

æmdo Dm 030d aurem artinetillud, quoddicitur, D a u M fuijfe ne! extiriflèbien", fifille antequàm maret Mundum, ubi verbum Raja!) Fuir, vel Exritit,videtura" 3&3?" docere de Tempore 5 au]; adeô ea omnia,quæ nabis in banc l’enten-

riam in menrem veniunt ex Dei exiilenti a infinita ante CreationemMundi 5 fciendum cil, Iibi non verum Tempus intelligi, ied tantùmdici de Êæilimatione vel imaginatione Temporis,(h.e. non verè diei deTemporefid "jean rantùm Intelleflû: ne! Imaginatiom’s nojin). NmTem us citra omne dubium cil Accidens,habeturque à nabis interAcci enria creata, ficur Ni redo , Albedos licèr non fit ex fpecieOgalitatis, fed ex Accidentiîus morui adhærentibus 5 ficur norum

°eil ei, qui intelligit verba Ariilotelis , quæ fcripfit de explication:Temporis ejusque naturâ. Nos verô hic in tranfitu aliam quandamablëtvatialiem explicabimus, quæ licèt propriènoilræ inrentionisnon fit, multùm tamen ad eam prodeil, hane [cilices quôd CauiTa,

propretc

PARS II.CAp.XIII. 217proptet quam Tem cris ratio multis Sapientibus am abiltufa 86 amarina atecondita fuetit , a eô ut in illius tarions inveiliganda aqua ipfis 7?um û"!hæfetit, 86, an revetà exiilar nécne, dubirârint, ut Galenus 86 alii ’M’m fi à

, . . . . . . . occulta.præter minime mihi vrdeatut elfe; quia cil Accrdens in Accrdenre.’ Nain Accidentia, quæ in earporibus exiilunt exiilentiâ primâ,ut

Colores,Sapores, facillimè intelliguntut 86 in animum impriman-tut 5 lied Accidentia, quorum Subjefla funr Accidentia alia,ut Flam-ma,vel Splendor in colore,Declinatio Vel Circumferentia in linea,illorumtatio nabis valdè cil abdita , in timis tùm 86 hoc atcedit,quôd Accident illud Subjeâi vicem fuillnens non eil Rabile 86 per-manens in una quapiam te, (cd de una mutarur in aliam 5 tùm enimobfcura fit res valdè. Jam veto hac tatione duæ res concurtunt fi-mul in Tem are; cil enim Tempus accidens adhærens morui , 86Motus accidbns eil adhætens rei, quæ movetut: Morûs tætereànon ca cil ratio, quæ Albedinis vel N igredinis; illa enim unr con.ilantia86permanenria5 Morûs verè natura 86 eilëntia cil, ut ne parmomentum quidem unâ in te permaneat &confiilar. Et hoc cil,

uod Temporis tationem 86 naturam ràm difficilem ac abilrufamreddit. Vetùm ad’rem. lnrentio n’ailra cil dacere, Tempus feeun-dùm nos cire rem crearam genetabilem , ficut reliqua accidenria 86fubilanriæ, quæ accidentia illa fuilinent, ideoq; Creationem Mun-(li non poile dici à Deo faltamin Principio temporali 5 quia Tem-

s ei’r ex rebus creatis. Id quad probè animadVerrendum tibi cil,nifi in la byrinrhos inextricabiles te ptæci ’"tate veiis. Nain fi affir-mes,Tempus fuiiTe ante Mundum,nece ariô quoque cogéris cre-dere Antiquitatem Mundi. Tempus enim cil accidens , 86 proindcfine fubjeâo eiTe nequir; ficquefe uetut, rem aliquam ante Man.dum hune, qui nunc exiilit, exritifiè, id quad nos fugimus.

Arque hæc una cil è tribus illis fententiis, 111mm videlieet exfundamentis Legis Mofis, 86 quidem feeundum poil fidem Unita-ris (h.e.fetunduspofl unitatemDa r articulas.- ) neque aliud cogitaretibique ima inari debes. Abraham Paternoiler ipiÎemet cœpit re-velare banc Fentenriam, ad quam natutaiis eum deduxit fpeculatio.Hinceflquôd invar-ni: Nomen Domim’ DeiMundi. Hûc etiam refpi- Gen.2.1.33.

cit, dum ait, Creaorem Cœlié’Teme. Gemme.Secundajênrentia cil eatum, quorum fentenriam 86 rariones jam 2.. Philafqohorii’.

vidimus 86 audivimus , Philofopbomnt videlicer. Dicunr hi ;Falfumelle, quèd Dans aliquid faciar ex nihilo: 86 impofsibile,quèd ali-îquid poisit-innihilumteducers 5 h.e.Impofsibile eiTe , ut En: alia

2.18 MORE NEVOCHIMquad materiam 86 formam habens, genetetur ex privatione mate;riæ putâ-putâ’, 86, ut corrumparur in privationem matetiæ illiuspuram-putam 5 ilatuunrque, æquè impoisibile cire ac abfurdum,DE o hoc artribuere, arque fi dicarur, D tu M poile duo contraria unerempare 86 in uno fubjeâo congregare , vei creare Deum fibi fimi-lem, vel fe-ipfum facere corporeum , vel denique facete quadran-gulum,cujusdiameterlateri fitæquaiis , vel aliud quid fimile im-poisibile. Ptæcipuum autem,quod exillorum verbis colligimus,cil, quôd dicunt , (h.e. pratipua ipfirum ratio et?) -, Œemadmodumnullam Naturæ D a r afiërr imminurionem , quèd non pareil (acare.impofsibilia, (quia impoisibile naruram habet firmam 86 fiabiiem,quæ non cil ex operarione EFficientis , ac proinde non pareil muta-ri) : fic nihil D a 1 potentiæ derogat, fi dicarur, Illum non poile ali-quid ex-iilete facere ex nihilo, (quia 86 hoc cil ex impofsibilibus).Proptereà credunt,eiÏemareriam quandam exiilenrem Deo cos-vam 86 coætaneam, quæ non inveniatur fine DE o, neque DE us fi-ne illa: neque tamen credunt, Materiam illam in exiilentia fus pla-nè fimilem 86 æ ualem cire Majeilari DE i, [cd ilatuunr,DauM exi-fientiæillius e ecauiTarn, ipfamque ad Deum fe habere ficut ar-gilla ad figulum, vel fertum ad Fabrum, ita’ut ex eâ creârit quicquidlpfi placucrit, modô Calas, modô Terram,modè aliquid aliud.Prærereà credunt hujus fententiæ patroni,Cœlos eiTc genera biles 86corruptibiles , atramen non cire generatos eXnihilo , neque etiamin nihiium deRruÆtumiti: Ted, quemadmodum Animantia gene-ranrur 86 torrumpuntur ex materia exiilente in matetiam exiilen-rem; ira ad eundem modum Cœlos quoque genetari 86 corrumpi,planéqueie illorum generarionem 86 corruptionem .habere , ficutcæterorum Entium , quæ fub eis iunr. lniuper etiam in diverfas le-êtas icinduntut,quas omnes, ut 86 earum opiniones, receniere nuncnihilattinet in hoc librog quia fimdamentumillorum generale tibi v

Nm quand» indicavi. Arq5 hæc fuir ipfius quoq; Platonis fenrëria,de quo Ariilo-"M’i’ ’ a» relem in Acroamatin’; invenies tei’rantem,quôd crediderit,Cœlos ge-

lurneegenms- . . . . . . . . , .me camp"; nerationi 86 corruptioni cire obnuxros. Sic 86 clartisrme banc ejusme. fenrenriam repente licet in libro i pfius,quem Timaum inicri lit-Ne-

runramen non creditidem nobiscum,(ficut ilii , qui non chia86 arrenté ientêtias con fiderât,arbitrantur,unâ eaudemqç. elle ipfius86 noilrâ fententiam). Nos enim credimus,Cœios non cil-e ex te ali--qua,fed poil fimplicê 86 abiolutâ privationemgipfe verô credir,quôdienflant 86 faâi tint ex matetia aliqua. Et hæc cil fecunda ienrenti 3..

’ Tram

igenret»,

---"-.--. w a

un il. CAP. XIII. 219Tertiafirntenria cil Ariilotelis, 86 eatum, qui i pfum fequuntur, li- 3. MIM-brosc’lue ejus Commenrariis iiiuilrârunr,hæc videlicer. Primè idemdicit quad præcedenris fentenriæ ailértores , icilicet 5 Non poilemateriatum quid exiilere ex immareriato, (h.e.Ex nihilo non pofle ali.quidfiert). Deinde addit86 iilud; Cœlum non fubjeaum efie geneptationi 86 corruptioni ullo modo.

Declarat-io 86 explicatio hujus fententiæ cil hase. Exiilimar,ro-tam banc remm Univetfitatem prout eil, nunquam non fuiiie, necunquam non futuram fient cil: rem illam ilabilem 86 coliilantcm,quæ non cadir fub generationem 86 cortupnbnem , Cœlum videli-cer, fiempet ira extitiiie: Tempus 86 Motum eiie ætetna ac perpe-tua, à genetatione 86 corruptione exempta: Sublunaria illa quoquenunquam non ira fuiile,h.e. Materiam primam in fubitanria tua ne-

ue elle genetabilem, neque corruptibilem , ied formas fuccefsivêilli iupetvenite, ira utcùm unarecedit, alreta accedat ; tùm unatnexuit, aliam induat r Ordinem iilum fuperiotem 86 inferiorem neccorrumpi , nec aboleri, neque quicquam in eo innovari, quad velnon cil in narura ejus, vel extra analogiam ipfius. Dicit infuper,(li-cet non his ipfis verbis5tationabilitet tamen ex fententia ejus id cal-ligi pareil); lmpofsibiie cire, ut in Deo mutetur Volunras, vel in-novetur Defiderium : 86, Deum toram hanc rerum Univetfiratempet Volunratem (barn exiilere feciiTe, verùm non aâiane poil prî-vationem , (h.e. ex nibilo).Et quemadmodum ex impoisibilibus cil,m Dans non exiilat,vel iubilantia ejus muretur; fic exiilimar quo-que impofsibile cire, ur Voiuntas DE! mutetur, vel novum aliquodbeneplacitum in eo exoriatut. in iumma,concludvt,Mundum hune,prout nunc eil,ita ramper exririiTe, 86 in omnia fæcula fututum aile.

Argue hæ Tant rres illæ fentenriæ eatum, quibus pet demanilta-tionem norum cil, Mundum hunc D surs aliquem habere.

Q1061 verô illos atrinet, qui ignorant DE! exiilentiam,86 exiili-mant , Res omnes exiilere prout cafu 86 pet accidens congreganrutval difgtegantur: Nullum item cire Mundi gubetnatorem vel ordi-nem, ut Epicurus acimpia ejus ruBba, illisque fimiles , prour narrai:Alexander,not’i cil neceiTe illorum fententiam commemarare; quiajam cil demonitratum, D 21m (fie. Nullam aurem nabis adferr uti-litatem, recenfere opiniones illorum , qui fententiam fuam ædifi-cant fuper fundamentum, cujus deilruâionem 86 tefutarionem petdemonilrationem cerram habemus. Sicoleum 86 opetam perdere-"un: fi vellemus confirmait: opinionern lecundam , corum , qui di-

v E e a

nuions: ln"-fioteha pro Æ-nrnitats Mun-

zzo MORE NEVOCHIMcunt, Cœlos eiTe generabiles 86 corruptibiles. Nain credunt Anti-quirarem Mundi. Nos Vera nullam diiïetentiam ponimus intercum, qui credit, Cœlum è materia aliqua eilegeneratum, 86 in ma.teriam aliquam tefolutum iti 5 86intet cum, qui credit, ut Ariilore-les,Cœlum neque generati, neque carrum i. Summa enim fideiomnium eatum, qui fequunrut Legem Mo is Doâoris noilri p.m.,Abrahami item Patriarchæ, 86 aliorum,qui in viis ipforum inceiie-runt, cil 5 Nullam rem eiTe DE o coævam :86, Non cire Deo impor-fibile ex privatione(h.e. ex nihilo) aliquid producere, licet id ad-huc fibi quidam imaginenrur.

Poileaquàm ergo fenrsntias iilasiraenumetavimus, incipiamnunc ex onere,quibus ratianibus Atiiloteles fententiam fuam pro.bare86dJemoniltare niratur, quidque ilium ad eam credendam 86ampieâendam impulerit.

C A P. X 1V.Mime: Ariflotelzàr pro Antiquitate mi

Ætemitate Mundi.0 N cil neceifarium , ut in fingulis capitibus repetam , quôdhunc librum non nifi pro te (Difcipule Maritime) compofue-

rim, eô quad mihi profeaus tui in fludiis coquin .fint 86 petf ai;grédque non è te eiie ducam , vetba ipfa Phi ofophatum ad ucete

allegare ubique, fed [enfum tantùm illorum. Nolo etiam in hi:prolixus cils, feci monebo te folùm de viis 86 rarionibus, quibus in-nituntut , ficut feci in exponendis opinionibus aquarium. Ptæ-«in, nullius habeba rationem nifi Ariilotelis; quia, &mentiæ ejusconfideratu omnium fun: dignifiimæ; 86 quia fi refponfio folidacontra ipfum habeatur , vel pet tefponfiones noilras oilendarur,quôd tatianes ejus fint dubiæ, idem etiam; 86 quidem multô malgîzvalere poterit contra omnes alios , qui fundamenris Legis no

contradicunt. ’ -Prinû ergo dici: Atiiloteles , Motum ne ne genetari , neque eat-tumpi. Aitenim:Si Motus fitinnovatus, anteomneinnovatum

de. ex nanan Fada! Morue a exitus nempe ejus in 36mm, &innovatio ejusMundi.

Prima.poilquàm non fait 5 tùm Morue urique aliquis exiilet , ille nempe,pet quem exiilitpafletiotMoms586 et couic uens, Motus primusneceiiariè erit seternus,vel procedetfiac in Et fecundùmhoc fundaruentutn dicit quoque , Tempus neque geuctabiie elle,

neque.-.- b,......-----fl

PARS ll.CAP.XlV. 221neque corruptibile,quia nempe Tempus Motum fequirut, cicind-

7 hæret,86 nullus Motus nifi in Tempore eiÏe,Tempusq5 nonnifi petMotum intelligi pareil. Hæc prima cil via ejus,ex quaÆternirasMundi fecundùm ipfum concludi pareil.

Secunda via. Dicir : Materia prima, qua: communis cil quatuor SamElementis,eil ingenerabilis 86 incorruptibilis. 038d fi enim Ma-tetia prima cirer gen etabilis,iEqueretur,illam ex alla materia gene-raram elle; 86 banc materiam generatam elle formaram 5 quia hæc

’ cil natura generarionis; Nos aurem materiam primaminfotmemflatuimus. Proptereà fi res ira fit,fequitur,illam non elle ex alla ma-teria genetaram, fed ærernam 86 nonlperituram, (incompribilem).Arq; hinc etiam ipfius fententiâ fequitur Ætetnitas Mundi.q renia via. In toto Cœlo, inquit,nulla cil contrarieras. Namin rima.

niotu circulari nulla cil contrarieras,ficut demoniltari poreil,verùmin matu reflo. Cauila aurem corruptionis omnium e0rum,quæ cor-rumpunrur, cil contrarieras, quæ illis ineil. Poileaquàm ergo inCœlo nulla cil contratietas,idcircè neque corrumpi pareilzquic-

uid verè non cil corru ribile,id neque cil generabile. [raque præ-upponir 86 pro confe o fumir hîcpr0pofitiones aliquot,videlicet5

Omnegenenbile eflè tonuptibile; 86 vicifsim,0mne corruptibile flegme-rabile : Itemflx’cquid non generamrjd (114093 non rormmpi ; 86 viciisim,gagna non omumpimrM net germai. Et hæc quoque via eil,quâie ÆrernitatemMundi confitmare exiilimat.

gagna via. Ante omnem rem innovatam rempare præcedit pal; guano.fibilitas innovationis ejus,ficur 86 omnem tem,quæ murarur,tem.pare ræcedit faibiliras murationis ejus. Et ex hac propafitianeconc udit Ati aroles continuitatem five perpetuitarem Matûs cir-culari s. Hac item propofitione multi alii poil Ariilotelem MundiÆrerniratem probanr,86 quidem hoc paâo. Innovatio Mundi,ajunt,antequam fuit,erat vel poisibilis,vel necefiatia,vel impoliti-biiis. Si fait neceiTaria,tùm utiq5 fempet extitit : fi fuit impofsibilis,tùm ne nunc quidem exillereporeil z fi poisibilis,quis et o fuilinuitpaisibiliratem illam? Sanè fi ira fuir,non posoit hoc e e fine te ali-qiuaexiilenre, 86 poiiibilitaremillam failinenre, de qua te dicimais, uùd iuerir oi’sibilist Hz: ratio valida admodùm cil ad fi:bili am Mon iAnti uitatemv,quam quidam ex recentioribusSapientibus Will"! olidè admodùm hac diilinâione folviiTe[a arbitrantut5quôd Poisibilitas fit in Agente vel Efiiciente,non ve-tôin Bilbao. verùm nihil hoc cil. Nam duplex cil Poisibilitas : cil

j E e 3

222 MORE NEVOCHIMPo-fsibiliras in te innovara,86 cil Polsibiliras in Efficiente,quiin-niovavirrem innovaram,ante uam innovara fuit. (Mare fine dubio,prourdifium,duplex cil Palsilsilitas5Poisibilitas in Materia adiraexiilendum,86 Pofsib’ilitas in Efficienre ad ira agendum. .-

Atque hæ lunr marres viarum, (h.e.printipale: viafeu modi), qui.bus infiilit Ariiloreles ad probandam Æternitatem Mundi,delum-ptæ ex natura ipfius Mundi.

f”? zzhùft’: Sunr verô 86 aliæ adhuc viæ,quas quidam ex ejus Philafophiaà ’3’)!"- ,Ï,,,,,, defumpferunt 86 depromplerunt,quibus Æretniras Mundi proba-pro Acteminntllfex confiderarione D E i Optimi Maximi.

. Mundi.Priam.

râla.)

Primà ajunt quidam :Si Deus in novavit Mundumpoil privatio-nem,tùm fuit Deus ante creationem Mundi Efficiem in porenria,86 poil creationem ejus faélus cil demùm Efficiens in aflu, arque iraexivit Deus de patenria in aélum. Q3661 fi aurem hoc ira fir,neceilfariô in Deo erit aliqua polsibilitas,86 habebir Deus aliquem,quieduxir lplum de potentia in aélu m. Hujus rarionis folurio difficilisquoqtue cil admodùm,neque facile agraina 44Mo: ejus demonilratipore .

Deinde ajunt .- Cùm agens uno rempare operatur,86 alio non ope-rarur,evenit illud vel propret Impedientia,vel propret Impellentia,quæ in eo innovanrur. Impedientia inferunt ei lntermiisionem o-peris,quod volt; lmpellentia verô voluntatem,ut velir,quod anteanon valebar. Œandoquidem ergo ejusmodi Impellentia,ranquamAccidentia,quæ voluntatem ejus murare poilent, vel Impedienriaaut Retardantia , quæ in ea innoventur vel recedanr, in Deo nonexiilunt5 idcircô fequitur,lllum haudquaquam unotempOte agere,alia verô non,iÎed Operationem ejus non minùslquàm Ætemitatemfempet in afin exiilere.

Tertià dicunt: Omnia Dei opeta funt perfeclifsima,nihilque ha-benr vel Imperfeâi, vel Oriafi,vel Superflui. Hanc tationem fte-Lpuentiisimè adducit 86 laudat Ariiloreles,dicenda ; Natutarn elleapientem,neque quicquam facete fruilrà,fcd omnia in eâ,quam res

habere poilunt,eile perfeCtione.Hiuc inferunr :Mundus hic cil in lumma, quam habere pareil,

perfeélione,neque majorem au: meliorem habere pareil : iraque ne-ceile eil,illum lempet fuiile,quia Sapientia Ejus (qui treavit un»), ut

. ejusdem Subilantia,eil ætema. Subilanria enim ejus nihil aliudcil quam Sa ienria ejus,quæ Exiilentiam huic Mundo dedir. n

Ex hie a aria fundatnentis 86 argumentis omnia reliqua origi.

PARS Il. CAP. XIV. 223mm trahunt, quæ apud gumcunque alios invenies, qui creduntEtcmitatem Mundi,8c a illa referri poffunt.

Sed ponô ex i n convenienti 8c abfurdo fic argumentantur: Quo- 47W 4

. . . . . abjurdopradc-mode fieu porefl,ut Crearor 111e excellenufslmus fuenr ouofusôchmùm un.mhil omninô fecer’tmihil ue æternum innovârit,cùm Exiflentiadi,ejus fit ætema 8: infirma; cd ab hefierno quafi tahtùm die Mundûhunc condiderit? (final-mis enim exempli gratiâ diceres,D a u Mmultos Mundos creâfle ante iflum,8c quidem ror,quot gram fina-pis rota Sphæra fuprema potefi capere, 8c quemlibet totidcm annisfletiflè; perinde tamen hoc effeudexifientiam D a I infinitam,acfidiceres,D a u M heri creâfTe Mundum. Nam Cùm ponis initiumExiflentiç pofl privationemmil interefiflve illud ad centum-milleannos,five ad tempus aliquod brcvifsimum referas. Hoc ergo quoq’,refugiunt 86 rejicium,qui credunt Ætemirarem Mundi.

Tandem argumentancur ex om nium in Mundo nationum gene- Vide «infinierali confefsione 86 confenfu: Quia enim univerfalis omnium hic 0’” ’4’fit confenfus,ideè hinc lèqui,Rem ifiàm effenaruralem,non ex in-flitutione. Sic ait Ariflorele330mnes in Mundo homines a ertè Vide «M141:profiteri continuariqnem 8: perpetuitatem Cœli: 8C quia illa fla- 64mmtuerint ingenerabile 86 incorruptihlle,ideô etiam ab illis eleâumcire pro Habitaculo D a 1 Opr.Max. 8c Spirituum,h.e.Angelorum :.hosq’: vicifsim illis (D E o a? Spirinbus 11:) attribuifïe,u: docerent de »-

Continuatione vel Perpetuitate ejus,(h.e.Cæli). Atq; hujus generis aalia plura pro [Ententiæ fuæ confirmanone adducit.

C A p. X V.figue)": Arijîatelzàpro Ætemimte Mundi .

non fi demoflflmtiwm.C o p u s meus in hoc capite efi,oRendexe,Arifiotelem ipfum Ârifiûftkmmnô exiflimâfÏeJe demonflrationes habere pro Ærcmitate Mun- MM!” Ï?"

di,neq; hac in parte falfum fuiITe: h.e.quôd An’fiotelcs ipfemet pro. En;bé fciverit,fe nullam in hoc argumento poli": demonfitationem aï. dû (Je dm»-fcrre 3 86 ramones probationescjue fuas,quas adducîr,probabiles tan-fl’m’tùm,ac.magîs accept .abîles & plaufibzles,minus4ue dubias eIÏe,ut eopinarur Alexander. Nerno eni m cognat: deth de Ari fiotele,quôderedidcrit,has au. rationes cflè demonfirarivas; Nam Ariflorelesîpfe alias d’ocuit vias,modos 86 conditiones demonflrationis. Id au- -tem,quod me ad hune fetmonem impulit,efl,quèd recentiores,qui

Antio-

224 MORE NEV’ocmMAriflotelem fequun:ur,exiRimant,Ariflorelem demonfiratîvè pro.bâlfe Ærernitatem Mundi; immô quèd viderim,multos,qui Philo-fophiâ le e regiè imbntos elfe ubitrantumcceptare ab Ariüorelebanc quæ ionem,86 urate,qnzcunq; in medium profemm,fim-plices 86 abfolutas e e- demonflmtiones,atque ideô flagitium elfecenfent,ab Arifiotele dilfentire,vel de eo cogitare,quôd aliquid ipfifilerie abfconditum,aut quèd in te aliqua errârit. Proinde vifum cl!mihi illorum fententiam examinare,illiscj; oflendere,Arillotelem i-pfum non gloriatum fuilfe de argumentis demonllrativis in hac

controverfia. l b d ù o h r r. M, Hinc enim aîtin i t0 Mu ’tu; mne: P leus, ni i nm r -hupwü celferunt,credidilfe,Motum elfe ingen erabilenyI 86 ingormîxibillêrâ,

excepte Platone, ni credidit,non folùm Motum elfe generabilem86 corruptibilem, cd 86 Cœlum tale elfe. (MM fi aurem arbitraruseffet, banc quælfionem pet demonllratîones abfoluras claram 86evidentem elfe,fanè non fundâlfet eam in confenfuôcopinioneil-lorum,qui ipfum in Phyficis præcelferunr,neq°, necelfe fuilfeç,ut illadiceret,quæ eo in loco affert,ad refutarionem eorum,qui ipfi contra-dicunt. Quicquid enim pet demonfirationem probari potefl,illiusveritati neque pet omnium in univerfum Sapientum confenfumaliquid accedir,neque pet omnium rotins Mundi hominum djlfen.

. fionem quicquam decedir.Prætereà, invenies Ariflotelem in libre de Cœlo à Mande, Cùm in-

ti i: explicare, quôd Cœli neque fin: gencrabiles , neque corrupti.mfiia’t ad ini- bi es, in hune fenfum feribere; Volumes mon quoqueinvejligan de Cœ.fgæïfimh’ lia, émana; , au ex matait: aliquafintgemnti, nec’m ? à, un miam val

. mm cadantfitbgeneratianem (9’ corruption»: .? Hue quæflsione fic pro-pofitâ,addu&urum fe ait priùs objeâiones corum, qui defendunt,Cœlum elfe generabile &corruptibile. Polleà profil: alia , 86 inhune fenfum porto feribit:sif45ùmw bu, fmentia noflm apud fini »mente pndim mugi: erit ancepmôilù (9 plaufih’là; fi inquart prit): au.dianmr rations: Adverjàriomm. N41" fi nofimm tamùmfintemiam proft.Minus, "01114443 ratines, é- nonfimul raflant: Adverjhriorum , minât: faci-lè mipietur a]: Auditorilms. Prztmà dent cum, qui de verimte judiure’watt , mm ejfe afin»: à adverfnium aliter fintiemic w! (maudirent? ; fidîquam arbitrant, qui à veritatem ingenuè confitemr, à de rationibtu Ad-verfin’omm in: ladin: , atjibi ipfijudùari vellet,fifiae eflënt (vel,ut judi-carer,lî fuæelfeltnr). Hæc efl fumma 86 fenfusv verborum Atillotelis.

Vos,qui intelligentes ellis,apçello maman ulla caulfa vel- culpa-rema-

PARS II.CAP.XV. 225remaneat in iflo viro pofl banc eitatam ejus præfationem Ê 86 anquispiameogitare pofsit, faltèm in mentem ipfi venilfe , fe demon-lirariones in hac quællione producere? au denique quia imaginarifibipofsîgvelan credrbile fit, ArilÏOtelem potuilfe libi imaginari,rem quampiam, quæ demonftrativè probari ocefi, minùs accepta-bilem elfe, nifi etiamiproferantur rationnes A verfariorum? Præter-ca, dam banc fuam fententiam, Opinionem, 86 probationes ruas , Ra-rianes appellat,an eredibilo cit, ArilÏOtelem ignorâlfe dil-ferentiaminter Ruines, 86intet Demonflmriones: inter Opiniones , quæ fa-cile vel difficultet Irecipiuntur, 86 inter Res demonlltativas? An de-nique neeelfaria fuilfent in demonlltatione, quæ de confefsionevetitatis erga Adverfarium 86 eonfirmatione fentenriæ illius [ub-jieit? Nequaquam.Verùm tora ejus intentio hûc efl diteâamt clien-dat, fententiam. 86 Opiniouem fuam refliorem elfe opinioneAd-verfariorum fuorum,quidicunt,Philofophiam ipfam hûe nos du-oere, ut credamus, Cœlos generationi 86 corruptioni elfe fubjeûos,fed tamen nunquam privatos, (h.e.nunquam non extirijfe), neque ge-nitos fuilfe, neque unquam interirutos: vel etiam ali [rum,qui aliasfententias tuentur. Et hoc verifsimum ac extra omne dubium cit.Nam opinio ejus propiùs aecedit ad veritatem, quam opiniones il-lorum, feeundùm modum argumentandi ex nature. Rerum jam exi-ltentium. Nos aurem non ira eredimus,(h.e. non exzfiimamm , ration"retende; fifi ex nature Renan exiflentium),(îcut explicabo. At progref.fu temporis,non folùm alias fe&a5,fed 86 ipfam Philolll-phnam in-vafit lieentia 86 audaeia quædam, ita ut voluerint alfeverare 86 rueri,Ariflotelem demonflrativè hane quælÏionem probâlfe. Seilicetipforum fententiâ demonnflrationes attulit, femet- ipfo non animad-vettente,donee pofleri ejus id deprehenderunt. Ego veto pro cer-to 86 indubitato habeo, Atifloteli nunquam in mentem venilfe,quôd illa, quæ affert in hoc argumento, de Æternitate videlicetMundi,de eaulfa varietatis morûs Sphærarum, 86 ordine Intelli-gentiatum, fintdemonfirationes, neque ea unquam pro talrbus ha-builfe:fed,quemadmodum ipfe ait,fenlilfe, Portas faciendi proba-ttiones de talibus’rebus nobis elfe elaufas, neque principium nos ha-bete , cui inniti, 86unde argumentationem perere pofsimus. Sicenim alicubi feribit; Kari ntçiinSpAiymi 54è and!!! 21’;pr (aphone , xahtarip Tapic.li6.t.r.9.44’554": sima 13 du? 7; dandina 074p trônent; intimo- à’Îa’bG li in

I Neque obel’c,quôd,ut nôfli, aliter hune loeum e onat Humour,quomodo Yideileet nulle mofle atlmittat,quod Ari oteles dubirâtit

.226 MORE NEVOCHIMde Æternitate Mundi , 86 quomodo irrideat Calenum, qui fctibit,liane uællionem elfe dubicn , neque perdemonfirationem proba.ri po e. Opinatus ell enim iplleamanifeflifsimum elfe , 86 pet de-monfirationes ofiendi polfe, quèd Cœli fint æterni, Sublunaria ve.to generabilia 86 eotrupribilia. Summa 5 Sentenria illa quidem petca, quæ in hoc eapire allara font, neque fiabilirut, neque tollitur,neque dubia redditurwoluimus tamen ea alferre, propret multos,qui, libi imaginantes, fe doe’tos 86 emditos elfe admodùm, tùm ta- Amen nihil feiant,definitivam pronuntiantfententi-am pro Æterni-rate Mundi, quam aeceperunrab aliis hac eâdem opinione imburis,86 tellimonia omnia Propherarum rejieiunt,eô quèd non didaaicèvel feholaflieè illa lint propofita, fed pet viam narrationis fub D a tperfona 86 nomine : nam illâ viâ diriguntut tanrùm lingulares 86 in-

telleétum petfeé’tum habentes. iId veto, quod nos fentimus 86 fecundùm Legem nollram tue-

rî eonamur de Novitare Mundi , in fequenribus capitibus ex-ponemus.

C A p. pXV I. IËxponitduthor in gazera, quid ipfifintiatda

rationibm Arijîatelù, (5 quo anime M43’ fit refitmmrmgfintentiamgsjfùhm

dtjfinfinjm.N hoc eapite eifponam tibi primo id,quod ego in hac quæflio-ne credo; dein e addueam probationes 86 rationes fententiæ

meæ, quam defendo.Dico ergo, quiequid dieantilli ex Loquemibm, qui exiliimanr, le

demonllrationes attulille pro Novitare Mundi , me nequaquarn ra-tiones illa: approbare, neq; unquam ira deeeptum iti , ut fallacial86 fophifmata illorum pro demonfitationibus afinofeam : ilion præ-rereà, qui plotiantut, fe demonllrationes con cere in quællionealiqua pet allaeias, nequaquam robur- alferre, 86 fidem acquitete71.5 Mariée: ,fed poriùs illud debilitare, 86 oeealionem ad contradi-eendum præbete, (quandoenim defeétus 86 infirmitae rationum il- .latum deregitur, tùm anima. debilitatut ad fidem adhibendam illirei, de qui robationes adferunrur) 5 86longè fatiua elfe, ut res illa,de qua nul a demonlltatio alfcrtur, in quæltione vel in dubio rema-

’ PARS Il. CAP. XVI. 227.,neat,86 aliquod exrremum duorum eonrtariorum, quod magie con.gruum 86 eonveniens videtur, tecipiatur. De vi is aurem 86 rationi-bus Loqnentium,quibus Novitatem Mundi probant , alibi egi , 86 part.t.t.7y.limul uoque de iis, quæ objiei contra illas polfunt, monui.

Ira de tationibus, quas Arilloteles 86 allèelæ i pfius alferuntpro Novitare Mundi, nec illa: elfe demonllrativas , fed dialeâieas,quæ multa adhuc 86 magna habent dubia , lieur audiea.

04ml ego iraque hac in parte adllruere conaborl, hûe redit;Œôd, ut Lex noltra fentir, non lit impofiibile , Mundum elfe no-vums 86 quod rationes illæ, quæ aliter docere videnrur, moiras ad-hucadmittanrexeeptiones,quæimpediunt, quo minus damnum86 detrimentum fententiæ nollræ inferre pofsint: 86 Cùm hoc pro-baveto 86 demonfttavero , quôd videlicet pofiibilrs lit NavitasMundi,quæ recipiturà me ex parte Prophetiæ, (quæ non me ex-

liear res, ad quas viribus ingenii humani pervertire effet impofsi-bile 5 lieur ollendam,Prophetiam non rolli etiam juxta eorum fen-tenriam, qui tuentur Antiquiratem Mundi): Cùm inqu..m probabi-liratem fentenriæ hujus noltræ demonftravero, ineipiam explicare,quantum præponderet 86 prævalear allie, pet rationes fpeeulati-vas ; h.e. uantum nofira fentenria de Novitare Mundipræpcnde-ret alteri deAntiquitate Mundi: ollendam etiam, quèd, lieur: exfenrentianollra de NovirateMundi indonveniens 86 abfurdr quidfequi videtur; lie longé mains fequatur ex fententia de AntiquitateMundi. Nunc ergo doeebo viamquandam, quâ refelluntut ratio.net eorum, qui liant pro Antiquitate Mundi.

. C .A P. XVII. lIn quo rry’ùtat Argumtnm Arifloteli: , proÆternitate Mundi, que dçfizmptafimt

ex natura tpfim Mundi.Mn a Innovatum generatum ell poflquàm non fuittae lima- Aliufi naturateria ejus extiterir, lèdunam formam exuerit,86 ahé induerit, "mg; "[73"

alia ell: etiam ejus natura poll innovationem,perfc&ionê 86 quietem [Mm M45;ejus, quam en rempare, quo generabarur 86ineipiebarexire de po-gwemrionir il-tentia in aâum’, alia etiam , quam fait ptiusquàm ad exeundum in hmmaâum movererur. a. c.AIra eli natura feminis muliebris,dum adhucen fan uirin matrice,quàm tempore conceptionis, quando con-eurtit emen virile,86 moveri incipit; alia item ce remporeell ejus

. F f 2.

228 MORE NEVOCHIMnatura, quam poll: partum , eùm ell animal perfeCtum. Neque ar-gumentari licet ullo mode à natura rei alicujus , poll illius genera-tionem, perfeftionem , 86 firmam fublillentiamin perfeâione fua,ad naturam ejus eo rem pore, quo movebatur ad generarionem: ne-que etiam argumentum deduci porellà natura illius rem ore mo-

n»: liter argu- tionis,ad naturam ejus,anrequàm ineepir moveri. (and F1 verô hicerras, 86 argumentari vis à natura alieujus rei in afin exillentis , adamura", au- natutam ejus exilientis adhuc in potentia, plurim-atibi orienturde": in pottntia dubia 86 abfurda,ur pro fallis habeas ca, quæ vera funr, 86 viee ver-m’1’?le fâ pro veris ea, quæ fana. Illufirabo rem exemplo. Sir Vit quidam

perfeûifsimo 86 accoratifsimo natus ingenio&intelle&unatura-li , cujus mater, polleaquàm pet paucos menfes i fum laââlfet,mortua lit; pater veto foins ipfum in quadam infufâ ab omniumhominum focietare remorâ &feparatâ edueârit , donee adolevit 86intel-leâû ac judieiumadeptus ell: puer aurem nullam unquam vi-derit mulierem , nec ullam ex brutis animamibus fœmellam. 04ne-rit proinde hie puer ex Viro fibi adjunéto; quomodo 86 quâ quæfotationefaâi lumus,exillentiamque noliram accepimus Ë Refpon-der interrugatus fille, Unusquisque nollrûm generatur in ventrecujusdam lndividui fpeciei nollræ nobis fimillimi,quod Famine vo-catur, 86 ralis eli figuræ vel talis. In ventre aurem exilientee, exi-guum admodùm primo eôrpufeulum habemus, movemur, nutri-mur,86 pa-ullatim crefcimus ac vivimus, douce ad certam quandammagnitudinem pervenimus 5 tùm aperitur inferiùs in eorpore portaquædam , pet quam eximus, nec ramen polka erefcere delinimus,ufque-dum ad banc eirciter, uâ nos vides, quantitatem pertingi-mus. Puer ille. orbus necelPariè fiatim iterum quæretwsv Dum iraparvi fuimus in ventre , ibiviximue , non movimus, 86 erevimus,anquoquecomedimus,bibimus,86pet os ac naresirefpiravimus? auexcrementa ejecimus Ë Si refpondeturei, quôd non; ipfe fine du-bio hoc incipiet negare,86 demonflrationes exliruere eximpofsibi-libus, argumentando ab Ente perfeâo , 86 (licet; Œilibetnollrûm,li vel pet unicam horam careat tefpiratione , mori cogitur, 86 omne:ejus morus celfanr; quomodo ergo credi potefl, aqupem in uteto,claufo undique,cirrumdato,86 in medio corporisexi ente, pet rocmenlëg vivere 86 fr movere polfe Ê (116d li quis deglutiar aviculam,mori cogitur avicula illa, quam. rlmùm in Romaehum defeen- »dits quanrô magis ergo, li quis exilllat in infimo ventre? Si quis petpaucos faltèm dies nihil comedat, neq; bibat, fine dubio mori cogi-

un Il. CAP. XVII.’ 229rut; quomodo rot menfes fine eibo 86 potu fuperlies manere potefl?Prætereà , li quis comedar 86 intta aliquor dies nihil egerat, præ do-lore mori cogirutg quomodo ergo vivere poteli pet rot menfes fineegeliione? (118d li nobis venter perforaretur, intra iperpaucor diesmori eogeremur 5 quomodo ergo fieri potelt,ur embryonis in uteroumbilicue fit apertusê quomodo fieri poreliz, ut nunquamoeuloefuos aperiar, os fuum diliendat , pedes extendat, Cùm omnia mem-bra fint perfeéta 86 fana , fieur exillimatis? Ira concludet tandem,impofsibile elfe, ut hoc paâo Homo genetetur. *

V Animadverte,Le&or benevole,86 confidera probè hoeexemplü, .’ 86 invenies,eodem omninô modo le habere negorium nolltum cum

Ariflorele. Nos enim,qui fequimur Mofen Doflorem, 86 Abraha-mum Patrem nollrum pp.mm., credimus, tali formâvel ex tali ma- rteriâ Mundum elfe generarum 3 hoc item vel illo tempore,aur ordi-ne crearum. Venir Arillorelec ad nos refurandum,86 argumentaadducit ex naturahujus Entis (h.e. Mundi)perfe&i,86 in aéro exi-fienris 5 Nos veto côfiremur 86 concedimus,quod longe aliter nuncle habeat in perfeaione 86 abfoluta eonlliturione fua,quàm eo tem-pore,quo generabatur,86 quo poli metam privationem incepir exi.liere. Et omnes ejus rariones &objeâiones,quas adfertferigntil-los rantùm,qui dicunr,Naturam hujus Mundiexillentis docere 86ahguere de Novitare ejus. Ego veto jam proteliatus fum,me hoc non

a erere. -Sed revertor ad indicandum tibi fiindamenra rationum ejus,86ollendendum,quàd nihil quicquam nos lædant; quia fiaruimus,D a u M univerfum Mundum creâlfe poli privationem, 86 donec,utnunc cum vides,perfe&us fuir,generâlfe.

Dicir,M4teri4mprimnm mg, eflè generdi’zilemmegg rmuptibilem 5 (9’ ex

"bru generabilibus (et corruptibiliburproban [me canarummpofiibiliratemq’?

ejus demanflrare. ,At nos-ipfi vetifeimum hoc elfe dicimus. Non enim liaruimus, Anmunidpri-

Materiam rimam generari, fient generatur Homo ex femine; eut ","fi’z’W’bËcorrumpi, ieutcorrumpitur Homo in pulverë 5 fed dicimus,D a u M Mû? "me0pt.Max. ex nihilo eam ereâlfe,86 ex ea,prour eli poliquam elfe cœ-pit,generari omnia,in eamtj; iterfi corrumpi 86 refolvi,quæeunq5 exea generanrur,formâdeflirutam illam nunquam inveniri,ad ipfamdeniq; omnem generarionem86corruprionem tandem pertingere,hep; ramen generari prout ea,quç ex illa generanrur,neque corru m-pi icut ea,quç in illam eortumpuntur 86 refolvuntur,l’ed creatâ elfe à.

’ F f a

230 MORE NEVOCHIMD a 0,86 ab eodem iterum in nihilum polfe redigi,quandoipfi vi-

fum fuerit. i lSic de Motu (ex cujus natura ibidem argumentatua cl! Arillore-les pro dyamaiec 86 àpâxfrier ejus) dieimus,rem elfe verifsimam.Nampofieaquàm exillit morue in hac natura,quam nunc habet,non en:vetofimile,illum generari 86 corrumpi generatione 86cortuptioneuniverfali , fient generantur 86 corrumpuntur motus particula-res. Argue eadem ratio ell; omnium eorum,quæ fequuntur natu-ram Morûs.

[ta de Motu cireulari verifsimum elfe dicimus,illum non habereprincipium. Poli exilienti am enim corporis fphærici,quod move.tut eircularitet , non polfumus mente alfequi principium morûs

illius. ’Eodem modo dieimus de Polkibilitate,quæ neeelfariô in omnieo, quod generatur, præcedit,quôd illa necelfaria fitin Ente hoc fir-miter jam fubfillzente, (h.e.in Man’da hocjamfiddijlçme), in quo-quie.quid genetatur,necelfario ex allo exiliente generatur. Verùm de te,quæ creata cil ex privatione (nihilo), nihil neque in fenfibus, nequein intelleétu inveniri porell,proptet quad pofiibilitatem in illa pre-

cederp eogitati polfet. ISic dicimus de Generatione Cœli,nihil contrarium ei inelfe,86

pro verifsimo id agnofcimus 3 fed negamus,Cœlum gencratum et:fe fient generatut Equus vel Palmas negamus etiam,corruptionemfequi compofitionem ejus,ficur in Planris 86 Animalibus propretcontrarietatem,quæ illis inell. F undamentum hujus rei eli id,quodjam pofuimus,rationem Entis in erfeetione fua exillenris non do.cere de tatione illius ante ejus erfieâionem. Sic nihil abfurdi fecun-dùm nos ell,fi qui: diear,Cœ um generatum elfe ante Terrain svel,Terrain ante Cœlum 5 aut,Cœlos fuilfe fine Stellit 3Vel,fpeciem uniAnimanrium fine alrera. Nain omnia hæe faâa elfe,intelligipof-fun: in Tempore generationis hujus Univerfi,quemadmodum inTempore generationis Animalie,priùs generatur cor quam tellicu.li,(lieur ad oculum videre licet),86 nervi priùs quam o a; licet poliperfeâionem ejus non teperiatur ullum eomm membtorum,finequibus Animal fubfiliere ne uit,absquealtero. (min-imô neee’lfa-rium cil , ut hæc omnia ira fe habeant, fi capiarur Scri tura fecun-dùm fenfum fuum literalem,licèr in rei veritare non ira t,ficut alibi

parabase. explicabitur,ubi pluribus de hac’ te agemus. Neeelfarium enim ell,. ut hac de te admonearis,quæ en: velutimurus aheneus,quem cirez

. ’ Legene

PARS II. CAp.XVII. 231Legem exltruxî, ut eam circumdet, 86 ab om ni violentia culiodiat, ’(de verbe 4d verbum,c’7 impediat lapident omnium in un: projitientium.)

Quod fi Ariltoteles,five alius quis,qui fententiam ejus ruetut,no.bis objiciat,86 dicat ; Q444ndoquidem bat En: (Mundue) nihil dam un,mgprobutianem ex en defitmmpnjfumiu; quomodo nôflù 1&5un flegme.bitumé quàd au Nature genenîn’t illud .? Dicemus,quôd nos hocloco ad id refpondere non reneamur; quia nolirum propofitum hicnon elbflabilireNovitarem Mundi, fed ollendere tantùm,pofsibileelfe ut Mundus fit novus , neque hanc fententiam everti rationibusàNarura retum exiltentium petitis,cùm nos illis non contradica-mus; 86 Cùm hoc à nobis confirmatum fuetit,exponere,quomodohæe fententia de N ovitate Mundi præponderet fententiæ de Æter-nitate.

Nunc iraque nihil aliud inhac materia fuperelt,nifi ut adferantur86 produeantur rationes , contra Novitatem Mundi,defumtæ,nonex natura Rerum exiflentium,fed ex lntelleâu, à Natura videlicetD s 1. Et hæ fumures illæ viæ,quarum in præeedentibus jam men-tionem feci,in quibus pro Antiquitate Mundi pugnant ex confide-ratione D 5 1 0pt.Max. Ollendam ergo jam tibi modes,per quosilla: in dubium vocare pores, ira ut omnem fuam vim 86vetitatemamittant; idq; in capire proximè fequente.

C A P. XI 1X. iIn qua refth Argumenta Arzfiotelza pro

Æternirute Mundi, dcfirmpm exconfidemtiane Creutorzlr.

P R x M A via,quâ contra nos procedunt,hæc cil, quid (opinione Agamemïpri-fe.ipforum)fiquutur, D z u M exit: de pomma in udumfiuno tem- m.” mm il;

par: durant ramagé dia ne». ïîzmtibn;, Sed confutario hujus rationie facilis 86 manifella admodùm ell; Gratuit.quôd vrdelicer hoc fequatur in iie,quæ compofita funt exmateria Mutatio-pofsibilitatem habente,86 ex forma. Nam cùm cc ne tale in for-mam fuarn agir poliea uam non egir in eam,fine ubio Aâio fuirin eo potentiâ,86 exivir einde in aâum,aliquemc’j3necellario Édu-âorem habet. Hæe enim propofitio demonllrativè probatiporellde rebus materiatis. Verùm quod arrimer Ens Incorporeum 86 Im-materiatum,in ejus fubllantia poliibilitamullum locum habet,fed

4 ’ afin s

232 MORE NEVOCHIMaéra ei ineli,quicquid habet. Neque vel ex neeefsitate aliqua,velimpedimenro 86 impolsibilitate eli,quôd uno tempore agit,altetoveto non: nullam etiam in natura Ablltae’ti mutationem hoc at-guit. Nam feeundùm Atillotelem,86 eos,qui fequuntur ipfurn,ln-telleâus agens etiam,quiAbllra&us ell,uno rempore agit,86 alte-ro non,ficut explicat Abunaur in libto fuo de Intelleflan hune feu.fum feribens : Pniàm cliquât! I mellahs Agen: nonjemper agar à operc-tur,fed une rempare operarur,alrcro ver) "on. H æc f u nt verba e jus ,86 qui-dem verifsimè diéta. Et ramendicèrita fentiat,non dicit,quèd In-telleâus agent: mutetur,vel de porentia in aâum exear,cùm unerempore a iquid facit,quod ptiùs non fecerat z nam nulla ell interCorpora 86 inter Incorpotea,neq5 rempote Aâionis,neq; rem 0reCelfationis ab agendo,proportio vel fimilitudo. Verùm Aaio ici-tur æquivocè de Formis,quæ in Matetia fullinentur,86 de Abllra-élis. Ideot’r, ex eo,quôd Abllraétû non operatut une tempore,quodoperaruralio,non fequitut,quod idcireô exeat de potentia in aaum,ficut fe res habet in formis,quæ fufiinentut in materiis.

041M fi veto quis exillimetfallaeiam aliquam hie fubelfe,86 di-cat; 0418d Intelleâus agens une rempare operetur,alio veto non;id fieri , non propret rem quampiam in ejus fubliantia, fed pro-pret difpofitionem materiarum : Operationem aurem ejus me-nere perpetuam erga quidvis , quod aptum 86 idoneum ell adeam teeipiendam 3 86,fi eam aliquid impediat,id elfe à difpofitiwmateriali,non veto ab ipfo Intelleâu. Ei refpondemus, lnrentio.nem nolitam non elfe, indicare caulfam,proptet quam Creatot unerempare agit, 86 allo non. Neqsideb hoc exem plum adduximus abIntelleâu agente,quôd dicamus,quemadmodum lntelleâus agensoperatur uno rempote, 86 non opetatur alio , ac fepatatus eli; ficquoque D a u M 0pt.Max. Ne uaquam enim hoc dicimusgneq’,etiam hoc affirmare vel conclu ere voluimus; 86’,fi fecillemus,fo-

hiflicè 86 fallacitet egilfemus 5 fed hoc concludere 86 evincete vo-lliimus,quèd licet IntelleCtus agens,qui neqs corpus eli,neq; poten-ria in corpore,uno rempote agat,alio veto non,quicquid deinde incauffa fit; nequaquam tamen de eo dici pofsit,quèd de potentia inaâum exear,vel quôd in ipfe fit pofsibilitas aliqua,vel deniq; quùdopus habeat Edu’âore, ui educatillum de potenria in aétü. Atq; iradepulfum cil à nobis du ium illud magnû,quod movët nobis ii, nicertantpto AntiquitateMundi : quôd videlicet,cùm D n u M etc a-mus neque corpus elfe, neque porentiamin corpores non fequatut

Paris Il. CAP. XIIX. 23,3in eo muratio aliqua ex eo,quod operarur pollquàm non opera-

rus cil. lSecunda via vel rario,ex qua evincere volant Antiquitatê Mundi, MW "4defumpn du!) Impellentibuiîînnovatis 861m edientibus,quæ ipfo- summm’rom opinione in D a o fore necelfe elfet,fi no ra fentenria effet vera.

Hujus objeâionis folurio difficilis 86 fubtilis admodùm eli. Sed 8011m).audi eam. Omne Agens voluntatium,quod facir aé’tiones fuas pro-pret aliud quid,nec:lfatio a gît une tempore , 86 nô agit alio propretImpedientia , vel propret lnnovara, vel propret Impellenria quæ-dam. Sic verbi grariâ,Homo aliquis vu t habere domum,fed nonædificat eam to ter lm edientia quædam,ut,quod materia requi-fira non. præ o fil; vel 1 materia adfit,non polsir formam aècipeteab deleaum inlttumentorum ; 86 fi hæc omnia,matetia videlicet 86infirumenra,adfint,fieri tamen poreft,ut non ædificer eam,eô quôd,cùrn domo non indigeat,eam ædificare nolir: quando veroinno-vata quædam innovantur, (h. e. une mutation: ariuntur ), ut calot,ftiguS,Vel alia,quæ ipfum impellunt ad quærendum refugium 86habitaeulum,tùm voler ædificare. Ex hoc exemplo apparet,quôdInnovationes murent voluntatem , 86 Impedimêta vel Impedientiarefillantei,ur pro ter illa non pelait Operationem fuam perfiCete. Ethæe omnia veri sima fun:,fi fiant affloues propret rem quampiamextra ipfam voluntatem gverùm qtiando Agen: nullum omninô fi-nem habet,fed fimplieiter 86 folùm fequitur voluntatem fuam,tùmvolunras illa nequaquam indigo: impellentibus 5 86 licet volentnulla habeat impedientia,non ramen fequitur, quôd fem et agar;quia nullus ibi ell: finis egrediens, propret quem agir, propretquem tenerur quafi agere,eùm nulla ipfi obllan-r impedimenta; quiaimpliciter fuam feqtn’tur voluntatem.

si qui: ou!" g me quidem omnia un fim,4mmeu tùm une imamvulr,4lin aurem non vult,un’non lm cf! mutait? Refpondemius; Ne-quaquam. Veriras enim 86 quiddiras Voiuntatis hæc eli,ur velit,vel non velit: qnàd fi Volumes illa fit in Ente materiato,quod finemaliquem extetnum quærit, tùm m’utarur Volunras pro tarione Im-pedientium 86 Innovatorum : fed Volunras Enris abliraéti,quç noncl! propret ullam aliam rem,non mutamr; neq; fubllanriæ ejus mu-rationem inferr,quod hodiè rem quampiam vulr,cras veto aliam;neq; cogimur hic aliam tationem reddere,ficuti nec ejus,quod dixi-mus,licèt uno rempare agat,alio veto non,id nullam murarionemin ipfo evincere. Proinde liquer.hinc,quôd Voluntas æquivocè

Tertiaire argu-mufle.

234- MORE NEVOC’HIMdicatut de Voluntare nolitâ 86 de Voiuntate abllraâi,neq; ulla interillas fit fimilitudo.

At ne ira folvimus uo ne illam objeflionem, &ollendimus ’

q q fi aquod nihil fallî nobie exi a fequatur;,id quod demonfirate cona-ti fuimus.

Tertia via : 525;:un exivit, id Sapientia Dei fait ut airer. Sapientiaaurem ejus cum ipflucfubflantirt cl! aluna. Acrernumpraindequicguid ex il»la fiquitur.

Sed hæceonfequenria d’ebilis 86 infirma efl admodùm. Ogem ad.modum enim non intelligimus Sapientiam ejus,quæ fecit, ut fin:novem, 86 non plures,nec pandores Orbes, rot 86 non plures,necpandores Stellæ, 86 illæ hujus magnitudinis,non majores,nee mi-notes : fic i oramue 86 non inrelligimus Sapientiam ejus-,cur hæcomnia exiËÏre fecerit poliquàm non fueruntlongoanrè rempore..Omnia hæc etenim fe uunrur Sapientiam ejus perpetuam,quæ nonmutarur,(fed nos modum 86 tationem Sapienriæ illius ignoramurignorantiâ merâ, putâ-putâ) ,quemadmodum 86 in nabis quoqueVoluntae fequitur Sapientiam. Subliantia aurem ac Sapientiaejusfont unum 86 idem,quia nos nulla attributa credimus,quemadmo-»dom mulra de hac te audies,cùm de Providenria D 2 t agui-ium:quibusvabfutdum ifludconcider ac cornier.

Quod veto attitrer id,quod addit Ariftoteles; quàd Genre: omne: in.de à tuméfie fauta bac tredam,quàd Angeli éDemipfein Cœlu habitent,quemadmodum id 86 Setiptura Sacra viderur alfetere5idnibil omni-no faeir ad probandam Æternitarem Mundi,ficut arbitratur; fed di-&um id elÏ ad probandum,quôd Cœli nos doceant de exilientia In-telligenriarum feparatarum,(quç font Spirirus 86 Angeli), 86 liai deexiltentia D a 1, mororis 86 gubernatoris illarum ; quemadmodumioliendam 86 palàm facianunos nullam probationemita firmamha-bête de’exillenria D a t, arque eam, quam ex Cœlorum natura peri-mus,ut qui fecundùm Philofophos quo ne docenr de exilientia 86incorporeitate Motoris ipforum, ficut ali ioliendimus.

Polleaquàm ergo tibi demonlitavi polsibilitarem fenrenriæ no-flræ,quôdque illa nequaquam fit impofeibilis, fient arbitrantut ii,qui di fputant to Ætetnitare Mundi : venio nunc ad oliendendum,

quantum ententia nolrra ptæponderet pet f eéulationem ;.quanta item abfurda 86 inconvenientia Equanrur

exfenrenria contraria, au; in capiti-bus fequenribus.

i C AI F.

tus Il. Gnome ne. V C A P. X l X.

In quoproèat, quàdMuna’m hic ipfe douar,quàdfit ex zntentione brimoientzàr.

S r a N s u M tibi jam cil ex fentenria At liotelis,86 reliqua-rum, qui credunt Ætemitarem Mundi, quod flamant, rotam

liane rerum Exilfentiam à D a o necelfariô elfe 86 promanâlfe,D a u M elfe eaufiim,86 Mundum Caufliuum feu Efeftum, arque ira ne-celfariè fequi. Et quemadmodum non dicitut de D a o, eut exiliar,velcur fic exillar, h.e. eut nous fit 86 incorporent Ê fic non dici deMundo hoctoto,cut exiflar,vel quomodo fic exillarë eo quod-hæenecelfaria finr 86 fic:fequantur ex ordine Caulfæ 86 Elfeé’ti, neq; poll

fibilis litin illis Privatio,aut Mutatio ejus,quam habent, multitu-rionis. Proinde fequitur ex hac fententia,0mnes les necelfariô in

l fua natura perpetuô permanere, neque ullam rem in natura fua mu-rarisacper eonfequens, impofsibilis cl! feeundùm illam , Entie ali.cujus à natura fua mutatio, neque funt( fiquidem ira res habeat) resiliæ uni vetlÏæ ex intentione lnrendenris, (D a r la), qui voluetit 86liberè elegerir, ur ira exiliez nr. N am fi fiat ex intentione Intendenuris, tùm non extirerunt ante intentionem ejus. Nolirâ veto fenton-riâ funt ex intentione lntendentis, non aurem ex necefsirate, 86 po-telt illas Entendeur mutare , intentionemque aliam intendere , fednon ptæcisè quamvis; quia natutaimpofsibilium firma cil, nequeullo modo abrogari pareil, fient explicabimus.

Meumigirur propofirum in hoc capite ell , rarionibue demonêlirationi propinquis ollendere, Mundum hune ipfum docere nos de ’eo, qubd fit ex intentione Intendenris, nec tamen me cnerare illisrebus,in quibus laboranr Loquenter; Abolitione fe. vel Sublarionenaturæ rerum exilientium, Sententiâ illâ de Atomis , 86 continuâ.creatione Accidenrium,aliisque ipforum fundamenris, quæ tibi ex-pofui part.i.e.73. Noli enim exiflimare,quafi illi idem dicerent,quodego. Conantur quidem idem præliate, quad ego ; in hoc nullum citdubium, 86 dicunr quoq; ca, quæ ego dico, illaq; probate nituntur:Ted nullam illi fiatuunt elfe dilferenriam , five Planta aliqua appro-priata dicatut elfe in Rubedine fine Albedine , vel in Dulcedine fineAmarirudine: aut,fi Cœlis approprietur figura rorunda fine quadra.ta vel triangulari, (h.e. Omne; mamproprietam tallant , inde offsdurunr,five Plantaalitui becfive aliud dîneur Je propriam; e dicatut,

51531125: Mun-daa ipfe ducat.qubdfit ex inten-tion: 1mm!»-tic.

236 MORE NEVOCHIM .proprietatem Cœlitfll’fltfit ratuïdumfive mm, &c.)& hçc fiabiliunt pet

fuas byporhelès, qua: uôfli : efgo veto proPrietatem Entium, proutfieri decer, pet principia Philo ophica,ex ipfe Rerum natura defum-

pta,fiabiliam. 4Hanc aurem viam meam explicare incipiam,poflquàm hoc præ.milëro, quôd Materia (prima) communia fit omnibus tebus , quæmutantur; 86 quôd impolèibile fit, ut non fi: alia cauiTa præter bancmateriam,quæ faciat,ut quçdam hanc,quqedam veto aliam formamhabeant ; vel cauITæ plures,feçundùm numerum earum remua, quæmutantur. Et in hoc confenriunt unanimiteromnes, tàm ii , quiAntiquitarem, quàm illi, qui Novitarem credunt.

Premifsâ. igirur hac hypoehefi,expiicabo mentem 8c intentionemmeam pet CŒæflionen 8L Refpon floues ad cas ex mente Ariflorelis.

me" iraque ex Anfiotele, à dito 5 Demonflrationem fecifli nobis,quôd un: fit communia materizomnium norum, quæ flint fub fphç-ra Luuæ g fi in fit , quæ’nam en eauflà,quôd dm variæ fin: fpecieeEntium Ë 8C quæ canif: cit varierai: in Individuie uniuscujusquefpeciei Ê

Rafiondebit 3060; CauiTa diverfitatis efi: variera: temperamenti ce.rum,quæ ex illa materia fun: compofita. Mamie enim 5H: communnia primo recipit uatuor formas, 8: unamquamqùe formam illa-rum comitantur aux: qualitate: , 8c in ifiis quatuor vqualitatibuafiuntelementa vel fundamenta omnium, quç ccmponunturex illis,dum primôopet-morum Cœli commifcentur, 8c pofieà convenienrertemperamur z tùmenim oritur diverfita: in commixrione compoti-tœum ex illis, pro diverû menfura caloris, frigoril , humiditatis 8:ficcira’ris , fiuntque pet ifliusmodi diverfa rem eramenta diverfæzuoque difpofitiones ad varias formas ECCÎPÎCDEQS; 8: formas illæ

un: aptæ ad recipiendas formas aiiias,ficc’1ue perpetuô : formas por-m alicujus materia habee certain latitudinem-feu menfurâ in quan-titate 8c qualit-ate, fecundùmA quam Individua fpeciei vnfianr,vproutin Phyficafciemiaexplicatum cit. Atque hæc omni: vexa funt 8cmanifefla ci; qui animam. fuaminvexime vult etudirgeaméue non.derelinquere.

Secundo [on quam 4b Ariflmle, é dito; Si rem peramenta Elemen-10mm cauflh fun: difpofitionis materiarum ad diverfas formas re-cipiendas , quid’nam cil illud , quod Materiam illam vprimam irapræpar i tu: par:illius-receperirvformam vlgnie, par: alia formamTenœ , relique par: intermedia inter duo ma partim formam

Anime,v

PARS Il. CAP. XIX. 237Aquæ , partim formam Aëris , Cùm una 8: communie fit materia?unde item thétum,quôd materia Terra magie fuerit propria 8c ido-nea foimæ Terræ, 8: materia [guis magie idonea ad formam I nie!

Adlm raflant!" Artflonles, é- dia’t ; F ieri hoc ex diverfirate oce-rum : banc quippe in materia difpofiriones varias efficere. Id enim,quad propinquum 8c vicinum efl Sphæræ primæ,recipir ab ipfemajorem fubtiiitatem ,8: morue veiocizatem,ad naturam ejus ma-gie accedit, 86 et banc difpofitionem accipit formam Ignis: uodveto ab illa 8p æra longiùs (lilial: verfùe centrum, id magie cra um86 denfum, minüeque lucidum fit , &Terræ formam recipir. At nefic eadem en: caulTa in Aqua 8C Aëre. Et hoc neceiTarium efl; crienimnequir, ut materia non firin aiiquo loco , vel ut Peripheria fit(rentrant, aur Centrum Pnipbm’z, 8c hinc proinde venir appmpria-rio fqîrmarum diverfarum, h.e. difpofirio ad formas diverfas reci-

ien as. .P Imià querimus exipfà; An Cœli 8: Elemenrorum una fit eademqs

materia? - r "Adljocrejpondetqnôd non,& quèdiliius materia fit alia , 8: aliæquoque formæ; quôdque Corpw, de illis corporibue inferioribus, 85illis fuperioribus, æquivocè prædicetur, fient Recentiores expofue-Inn: , 8: quemadmpdum id per demonflrationem oflendi potefl’.Erenim audi, Leétor benevoie, quid’ego diâurus fim.

Nôüi demonfirarionem Arifloteiie, quùd ex varierate operario-num apparut uoq; varieras (Ormarum. Cùm ergo motus-quatuor

-Elemenrornm 1tre&us,morus veto Cœli circularis, manifeflè li-quer, Materiamiliam 84 liane noneflie esndem , hocq; verifsimumefl fecundùm fpecuian’onem naruraiem : Cùm. etiam deprehenda-rut, illa, quæ moru reâo movemur; 1:8": varia 8: diverfa 5 quædamenim moventur furfum,quædam-deorfum,quædam in akerutrumlarus, quædam radius, quædam veiociùs 51hinc iterum evridens cil,quôd iverfas habeantformas, quôdque quatuor fin: Eiementa. Etex haeipfa probatione feqnitur quoquegunam elfe eandemque Ma-teriam omnium Sphærarum eœiefiium, qui: omnes moventur cir.cuiariter 5 Forma: vero- illorum eflëdiverfie, quia une movetur abOriente in Occidentem, alia ab Occidente in Orientems une præ-tereà velociùs, alia rardiùs movetur. e

gland ergo quercitrin"; quoque 25; (manda uidem Materia illacommunie cil omnibus Sphæiis, 8c unumquodque fubjeâum illo-rum efl cerræ-alicui forma: appropriatum 8e dicarum , (ch animique

238 MORENEVO’CHIMflibjeaa appropriamfit cm4 4541114]?!er -, quienam quæfo efl, qui Miafu’bjeaa appropriavit 8C præparavit ad teeipiendam formas Ê an ali.quis alius,præter Deum,hanc prcgarietatem illis attribuere pictait?- Hic verote etudiam de profun o intelieôtu 86 fummâ apprehen.

fione (h.e.fitmmo ingenio) Ariflotelis, quâmq; vehementer ipfum ve-xârithæc objeâio;quâitem tatione connus fuetit fe ex illa extri-care et ret,in quibus illum Exiflentia iflhæc rerum nihil juvat, li-cèto jeâionisi fiu: non meminerit. Videbis enim in libris ejus,ilium chnari nabis difponere 86 ordinare exiflentiam Orbium cœ-lefiium eodem modo, quo difpofuit exiilentiam Subiunarium , inut omnia fintper confecutionem 84 necefsitatem naturalem , nonautem ex libers voluntate 84 intentione Intendentis aut appro-priatione Appropriatorie, prout ei vifum fuit. Verùm nequaquamadhuc petfecit quod quæfivit , neque etiam in fempitemum id fa-ciet. Nain conatur caufl’am reddere, eut Cœium moveatur ab 0r-tu ,8: non ab Occafuê cur item quidam Orbes velociorem, aliiveto tardiorem morum habeant? quôd videlicet id proveniat ex di-Verfa à fuprema Sphæradiflantia. Denique,cur feptem Planetæ toc

, habeant Orbe: vel Sphæras , 86 reliquæ Steliæ fixæ omnes Imamtantùm? Horum, inquam, omnium cauiTas conatur reddere Arma--teles, caque fecundùm ordinem naturalem neceflarium difponere.Verùm, prout diétum, nequaquam rem perfecit’. Nain quad ea at-tinet,cquæ dici: de rebus exiflentibus fub fphæra Lunæ, ea fe BUD-turor inem convenientem huic Exifientiæ, five rebut exi enti-bus),&ejue cauiTæ claræ funt z reâéque de i ’s dici potefi , quôdpet necefsitatem fint ex motu Cœli, 86 ex ejus facultatibus. Verùmquod ca attinet,quæ commemoravit de Sphæris cœlefiibue, ilio-tum canna: evidentes non adduxit, neq ue ejuemodi difpofitionemvei ordinem ofiendit, de quo dici pofsit, quod fit necefÏarius. Nain -videmue quandam Sphæram velociorem motum habentem,eiÏe (a;petiorem aiiâ tardiorem motum habente 5 85, vice vertâ, aliam , tar-diorem motum habentem,fuperiorem aliâvelociorem morum ha-bente: alias item motus habere æqualee, etiamfi un: altier fit quamaltera. Et fic aiia muita ac gravia adhuc funt in confideratione hu-jus rei, au videlicet fit neCefTatia , ut arbitrarur Arifloteiee : quibuspecuiiare caput deflinabo. Summa 5 Cùm videret A:ifloreles,quàminfirma fin: ca, quæadduxit,in harum rerum caufsis ac rationibus

Vide [finaude exponendis 85 reddendis, antequàm inciperet, in hune fenfum citCd” and, 5a præfatus : Propofirum mon cf! nabis dumquefliane: indague, quartent in-

agacin

PARS II.02CAp. XIX.- 239lzgatio dubin cf? (araucan Dam aurem, ut carpeIVeingemw , à de Mirfarandùm apprebenfiamm intelleâûrflpiemie ûfimentie naflre,(h.e. prointelleâûs,ingenii daétrinæque naiiræ modulo) aliquiddiumur. Ne.que proptmà remeritatic val nmganria crime» imputandnm nabi: arbitra.mur 413d petit): diligemiam (rfludium nojirum in Philojiapbia mon é ad.miratiane dignum en? cenfemur. Qàdfi enim i114: quflianutàm ardue deexcellente: difcuflèrimus, éfirlutionem aliqua»: convenientem attalerimw,quam erir,ut Audin» dcillùldtetur,é’ fiéigratuletur. Hæc cil fumma86 renfila verborum Arii’roreiis , ex quibus vides , ipfum probe fei-viiTe ineertirudinem verborum fuarum ; inprimie Cùm ejus rempareDifeiplinæ Mathematicæ tàm imperfeaæ fuerint, neque tantamMotus cœleflzis cognitionem habuerint, fieu: nos hadiè habemua çac videturmihi illum in Meraphyficis propret hanc quoque C3111;

’ [am Sphæris-fingulia Intelligenriam certam afsipnâfl’e, ut unaquæ.

que Sphæra quiddam habear, quad ipfi hune ve illum motum ap-proprier. Verùm oflendam tibi, illam nihil hac in parte hic Iuerari.

uod veto in verbis ciratis air *, Secundùm apprebmfionm intellefltis’,fipzenn’e &fenmnia nofin, ejus verum Fenfum tibi exponam, uodvànuiio Interpretum adhuc faflum vidi. Sentenria. mafia, air , re peâuAntiquiraris Mundi. Sapientia nofine,inquir, proprer illud , de quaomnes conveniunr 86 confentmnr, quad omnes ifiæ tes opus ha-beant Caufsâ86Efficrcnreaiiquo, neque ulia fiat cafu vel fortuitô.Intelleéha- nofln’, air , pro renuitare intelieflûs 86 ingen-ii noflri ad fuf.

ficienres caulÏas reddendas ifiarum rerum. Ptoinde probè vidir, leparùm hic præflitifie, prout etiam in rei vçritate fecit. Nam quæcommemorar de caufia Veiocitaris Marûs communie 86 Tarditatia

’ Sphæræ Steilarum fixarum, quâ contraria moda 86 matu incedit, il-la ratio mirabilisvefl: imod etiam dicit ,neeefiariè- fequi, tantô ve-lociarem elfe Sphæræ alicujusmotum,quanrô remarier et! à Sphæ-ra aCtava 5. id nequaquam fequitur ordinem, quemadmodum deda-ravi,86 evidentifsimum efl ex hoe,quôd fequeretur,Spheras omnes,quæ move’nrur ab Oriente in Occidentem infra Sphæram ofiavam,velociùs moveri, quam illæ, quæ ipfis funt influions, 86 ira moven-tut ab Oriente in Occidentem , 86 motus illarum , quæ moven-sur ab Oriente, eiTe propinquos in veloeirare matai nono. Verùm,prout diCtum,non tamam habueruntejus rempare Afltonomiæ co-gnitionem, ut nos habemus hodie’.

Nos aurem quad attitrer, frira, quad, fecundùm rententiam no.3mn a n°513; qui Cchinius Novitarem Mundi, illa fintfaciiia86

planifo k

240 MORE NEVOCHIMpianifsima. Dicimus enim, quod fit aliquis, qui (mimique Sphæ.ræ motum 86 velocitatem ejus appropriat prout vulr, Ted quad nosignoremus modus Sapientiæ, quâ fingula fic exifiere fecit. 058d fiArifloteles poiler tationem 86 nullam reddere diverfitatia motusSphærar-um, 86 probate, quôd illa à diverfirare fitûs illarum inre: r:iericem proveniret, fient exillimat, mirabile fané hoc ellèr: 86 cant:-fa appropriationis diverforum motuum eadem ferè effet quæ diver-firatis Elementorum,quæ variant feeundùm tationem fitûs ad Peti-pheriam vel Centrum , (h.e.prour val pnipberia velcemro Mundifimevirinamd ab l’humour). Sed hoc manifellè repugnat ordini Sphæra-rum, fieu: ofiendi, 86elarifiiimum cil ex exiilentia appropriationieSphærarum 86 Stellarum, cujus Homo nullam propriam redderenon pareil aliam , præter inrentionem Intendentis. 041M enimS hæra femper moverur, 86 Stella femper quiefcit , id argumentaca, Materiam Stellarum non elle eandem , quæ cil materia Sphæ.rarum : quodipfum quoque manuit Maman in Additionibmfuir ad[rhum millade Auditu, ubi in hune fenfum fetibit; EH difcrentia in-ter Spbmem (r inter Stellam: Spben enim cf! pellucida val nfllallina 3 Stel-la verà non finit cqjiallina. mafia , A? difinntia, un: parvis , inter dans Imaterna, éduaiflaforma. Hæc funr ipfius verba. Ego verô dico,non parvam, fed maximam elle difletentiam; non enim defumaprobationem ex pellucidirate, fed ex motibus, 86 eXtra omne du-bium pana , triplicem elle materiam 86 triplicem formam 5 Cor-porum videlicet , quæ perpetuô quiefcunt , ut funt eorpora Stel-arum : Corporum earum , quæ perperuô moventur,ur fun: cot-

para Sphætarum eaeleilium : 86 Corpamm illorum , quæ mo-ventut 86 quiefeunr, ut funt Elementa. Mitor aurem , quidnamfit illud, quad eonjunxit duae diverfae illa: mareriae,. five jam ma-fna, ut ego. arbitror, five patva (ut Abunazar opinatur) fit inter il.as diflërentia i 86 quisnam illa: ræparaverit 86 difpofuetit ad harle

unianem Ë In fumma , dieere,qugd 86 duorum eorporum unum cumalia conjungatur , ira ut non cum eo eommifeeatut, fed in loco ali-qua proprio 86 cerra firmitet ei conjunaum maneat, fine intentionelntendemie alicujus, id fane mirabile admodùm cirer l Majoti au-rem admiratiane cligna res efl ratio Stellarum illamm innumetarû,quæ font in Sphæra oâava,quæ omnes funt globofæ,86 earum que-dam parvæ , quædam magnæ: una hic, alia alibi,cubitiquafi di-llantiâ ab illà remota, ut uidem nabis videtur: hic deeem unît con-junâ’tæ 86 coacervatæ, ali i in [patio magna nulle plané! Œælnam

etemrn

PARS Il. CAP.XIX. 24.!etenim hic caulTa efl , quæ huic [patio decem Stella: afrignavir, 86aliud fpatium vacuum omniq; Stellâ defiitutum reliquitë Præretea,

- Cùm corpus Sphæræ rorum fit unum, fimplex,86 fine omni difeten-riâ, propret quam cauiTam hæc illius pars magis conveniens fuirhuic Stellæ, quæ in ea exiflit, quam alia! Hæc omnia,86 quæ aliafunt hujus generis, difficilia funt admodùm,quin-imô propè im of-fibilia,fi credanrur elfe de necefsirate à D no 0pt.Max., ficut vi crutArilloreli: quôd fi veto credarur,illa elfe ex intentione Intendantis,qui ea fie fecerit, nihil quicquam huic fententiæ inerit Ve! miri , velabfurdisneque ultetiùs locus vel occafio erit inquirendi, nifi hocfortè,ut dieas,quæ’nam caulra eil Intentionis hujus ë Univerfalitet86 in genere hoc fciendum cil, omnia illa elle propret tationem no-bis ignatam, nec quicquam frufirà vel cafu fieri. Sic nôlli , in Ani-mantibus,ur cane,afino, 86e. nervas 86 mufculos non cafu creari,vel farruitô quantitatem fuam acciperegneq; pet accidens fieri,quôdnervus anus fit cralïus, alius fubtilis; mufculus unus habear ramas,aiius non habeatsunue reétà defcendat,alius obliqué: feci fin niaelle propret cettoa urus 86 notas urilitares , propret quas neceilgariàira elfe debenr. (Eamodo ergo Intelligens aliquis imaginari fibiipareil, quôd difpofirianes,menfura, numerus, 86 motus Spherarumvarii absque ratione vel cafu exifiantë Nullum cil dubium,quin ne-ceiÏariô fin gala fint ex intentione Intendentir. Difponere veto illafecundùm Necefsitatem,non verô fecundùm Intentionem, tee cil:ab Intellet’tu nimis remota 86 aliena. Mec aurem judicia non en:major probatio pro Intentione, (h.e. quid omnia ex andin: Intentio-ne), quam ex varietare morûs Sphærarum,86 Stellarum in Sphærisfixione vel fiabilirate, au: immobilitate. H inc omnes ferè Prophe-tas invenies è Cœlis 86 Stellis demonflrare Exiflentiam D a r Bene-diCti. De Abrahamo norum efi,quid ipfe ex con fideratione Stella-rumdidicerit. lefajas,monens quomodo hinc probatio exilruiio.porteat, ira inquit; Andine in filblifllt oculus veflrns, (7 videra, qui; mél Jefi40.a6.rit i114 ? Sic air Jeremias,F.zriem Calas. Abraham; Do M 1 N u s D r. u s jcr.32.17.cœlomm. Prophetarum Princeps Moka; Q1) «quina Carlos, ficur ex- gc’h’rW-piicuimus. Atque hæc cil vera 86 indubia probatio. Nam quad di- cuwiw’verfitates arrinet earum, quæ fun: Tub Caelo, licet materia earum fituna,dicere ramen olTumus, quèd virrures cœlefles 86 materiæ po.fitio vel fitus à Cœ o illa: approprient, ficuti nos docuit Arilloreles,(h.e. quid reprietam illa; diverfue obturant à virtutibus cœlefltbur, de prorutionefitur materiapnpe cælum,wl longê ab eodem.) (130:! veto diver-

242 MORE NEVOCHIMfirates arriner in Sphæris 86 Steilis,quis illas ap ropriare potuit nifiDeus 0pt.Max.? Si quis dicat,Intelligenrias epararas hoc polie a.nihiltamen obtinebir 86 lucrabitur. Intelligentiæ enim non (un:corpora, ut certum aliquem fitum vel ipatium à Sphæra habere paf-fint: quomodo proinde moveri pareil Sphæra aliqua matu fun ap-peritivo veriîls Intelligentiam iuam abilraCtam in Orienrem , 86

’moxin Occidenrem?an videtur Intelligentia bec feparara in Orien-te, aur poileà in Occidenre? 86 quad viderur una feilinanter, aireraveto tarda 86 lento greiiu intedere , non iÏequi pareil id fecundùmproparrionem diiianriæ unius ab airera. mure neceiiariô diren-dum cil, quad natura 86 fubilanti’a, adeaque apperitus Sphæræ exi-gat, utin hoclarus 86 tali velocitate moveatur, prout Ariiloteles in.quit, 86 rem banc ex licat.

Sic igirur reverii umus ad id, in quo principiô occupati fuimus.Dicimus ergo,quandaquidem materia omnium cil una, unde fa-âum cil, quad una Sphæra habeat naruram diveriam à natura aire- .rias? 86 , unde una haber ejusmodi apperitum, quem ralis morûsfpecies fequitur,alia alium appetitum , quem alius quoque motusequirur? Sanè hoc nequaquam cire pareil fine Appropriarore. Hæc

iraque confideratio ducir nos ad inveiiigationem duarum quæilio-Jnum.Prim4 eff:11trùm iequaturex divetfitate 86 diiïerentiâ hac En-tium, vel retum exiilenrium, quad finr ex intentione Creatoris,nonverôex necefsirate,autanlnon fequarur? Alma cil: An , fi omniafin: ex intentione Intendentis fingula approprianris , fequarur illaelle nova poil privationem , (h.e.ex nihilo rem rempare creata), an ve-rô non iequatur hoc, (cd quad nihilominùs Appropriaror ejus irafuerir perperuus? Nam hacetiam jam dixerunr quidam ex illis, quicreduntÆternitatem Mundi. Ogocirca incipiam nunc duas iilasquæiliones, quantum quidem nacefsiras paiiulare mihi videbitur,in iequenribus capitibus earplicate. l

C A P. XX.In que adduciturfintentia Ariflotelzlr, que

flatuibRer (flan naturalemon eflèperacczdem.

Nuflrummuu- L R 1 s T o T a r. r s flatuit, Nullas res narurales caiu 86 petfait! W619" 5” accidens contigiiie vel irritas eiie. Demonilratio ejus cil bec."dm Ras accidentales non ium Petpetuæ,aut Frequentes. Omnia aurem

PARS Il. CAP. XX. 243illa Entia funr vel Perpetua,vel Frequentia. Cœli enim urique funtPerpetui,ut qui ne ue in iubilanria,neque in lacis fuis mutantur.Ras narurales iub phæra Lunæ patrim ium Petperuæ,partim Fre-quenres. Petpetuç,ut calot lgnis,morus Lapidis deorium. Ftequen-res,ur Formæ fingularium cujuslibet ipeciei,86 Operationes eorû.Ethæc omnia funt manifeila. Quôd fi ergo Pattes ejus (Mundi) nonium pet aceidens,neque Totum pet accidens cire pareil. Atq; hæc Statuemntqzi-icil demonilratio,hicque fenius verborum Ariilotelis,refpondeiitisù’î’w’m "’

. . . . - . . , . eflêafi-Qfi.quibusdam antiquis Philoiophls,qul exrilimabant,Mundum hunepet accidens à fe-ipfo 86 fine cauila ortum eiie.Nam dicirzAliijlaruür,ratifiant Cœlié’Mundiejfe ab ipfimet Cœloé’Mundo. Ajunr animai 1è. ipfi

cf: Motum mentionné Motum,quifepuruvit ne conflituir univerfizjècun-dùm hune ordinem,in quo mm: confluoit. Venin: hot mirabile admodiim cil!Nom dicunr illioipfidnimalia à Planta; non generari val oriri par 4m.denrjed juin [robera ratifiant Natummmel Inredeéium,aut aliud quid fi-mile, (non enim quidliber mrfiitur ex quolibetjèmine val roirufld ex une fe-mine nafcitur aliva,ex une ronrubim bomo,ex nIio aliud) : à ramen de Cœ-lii,é’ reliquù corporibusjntra divin lfid tarpon contentu,dimm,qubdfinràjè-ipfirmeqyfirur Animaliu à Planta,c4ufl4m aliqua»: habeunt. Hæc cil

fumma verborum ejus. Han: aurem fententiam longâ atarionepoileà incipitrefurare,86 falfirarem ejus oilendere. j

Iraque fic patet,quod Atiiloreles crediderir, 86 demonilrationeoilenderit, iila Enria nequaquam caiu 86 peraccidens exiilete. Huaveto inde tefutat,eô quôd parie finit,h.e.quôd cauiiam habeanrne-ceiTatiô requirentem 86 exigentem,ut fint, 86 quôd propret illameauiiam eo in ilatu,in quo nunc funr,exiilant. liludenim eil,quoddemonilrare voluir,86 quad etiam credi: Atiiloreles. Vetùm,quôdideo,quia non funr ex fe-ipfis,fint ex intentione Intendentis 86 vo-luntate Volentis, id nequa uam credidiiie puto Ariilorelem; quiamec judicio,tàm non con niera poiiunr hæc duo fimul,quôd Eusaliquod pet necefiiiratem Naruiæ exiilat, 86 quôd fitinnovarum exinrentioneIntendentis 86 voluntate Volentis,quàm non poiiunr fi;mulconfiilere duoconttatia. Necefsitas enim hæg quam Ariilore.’ électrifia afri-les credir, ira fe habet, quôd nullumEns inarrificiale (h.e.n4rurale)fi’;”::tjjçff;zelle quear fine cauiia neceiiariô efficiente illud in eo,quo cil ilaru,86 Marmara...quôd hæc cauiia habeat fecundam,fecunda terriam,86 ira conie-di.guenter nique ad cauiTam primam,ex qua neeeiiario reliquæ omnesequuntütgquia hæc ferles non pareil procedere in infinitum. Non

ramen credit,quôd Neeefsiras exillenriæ Mundi hujus à Cteatore,

244. MORE NEVOCHIMh.e.à prima caulTa,ita fequaturficut 11mbra fèquîrur Corpus,CalorIgnem,au: Lux Solem,quemadmodum de eo dicunt,qui verba ejusnon intelligunt. Vetùm credir,illam in fequi exprima caufTa,ficucIntelligibile fequirurex lmelleâu 5 quia Intelleâuc efficient efl In-telhgrbilis,quatenus efllntelligibiie primai’lue ejus caufTa: immô,

m4, 111mm fecundùm ipfumJntèlleâus efi in fupremo gradu 8C fummâ perfe.A iimaxup-S- (tione inter Res exiflenres; ira ut dixerit,Deum velle,id quod ne.1.83.. cefTario ab ipfe fequitur,de eo latari,ex illoîue voluptatem vel uti-

liratem aliquam capere, neq; contrarium ve aliud quid velle poire.Itaq; non dixit de eo,quôd fit ex Intentionemeque Intenrio hic lo-cum haber. Nam Homo vult,ut habeat Oculos &Manus,de eogaudeglæmtur 8C volupratem ac utilitatem capir,neq; ofiibile efi,m velir contrarium; nec ramen quisquam habet 0cm ce 86 Menuspet Intentionem 8: Appropriationem [uam ad lalem formam Ve!tales affloues. Nam Intentio 86 Appropriatio non conveniunt,nifirei,quæ quidë non exiflitJ-ed ramen in efTe vel non elfe potefl,proutintenditur vel appropriarur. Nefcio aurem , num ifli poilerionsverba Arifloteli: itaintellexerint,ac fi res iflæ naturales dual: canf-fu haberent,Necefsitatem (hac lntentionem 8: Appropriationem 3au me, me ipfi contradixerint,& Intentionem ac A ppropriationemfolùm elegerint,exifiimantes,illam nihil Antiquitati Mundi derc-gare. Hi: ergo fic explicatis,accedam nunc ad fententiam illorumpofleriotum examinandam.

’CAP. XXI.l In quo exponimr (5 îlfizmmrfintentia earum,e

qui dicunt,Mun un: cfiZ’Àntiqnumgü

ramen à D 5 o creatum.1): ileruvîgfcn- Ci rio,quôd (in: quidam ex boflerioribus Philofophis,Anrî-"Wh 9’" m" quitatem Mundi defendentibus,qui ajonc; Deum feciflë Mun-

imam , Mun-dum tflê hernié. dum,Exifientiam ejus liberè elegiiTe,& intendiiTe a: appropriâflèùtMimÂDlaÇllm in hoc [tannin quo efi:fedtamen falfum eiTe,hocincerto ali-(rumina. quo rempote ab ipfe faflum,verùm femper ira fume 8c futurum cire.

Dicunr prætereà 5 quèd nos non pofsimus intelligere , quomodoaliquid fait quidpiam efficere,8c rempoze opus fuum non præce.der: 5 il ud inde venin,quôd id fequatur 8c neceflârium fit in omni-bus iis, quæ ne: facimus 5 eè guèdomnin ejusmodi Efficiensgaube:

r uva-

PARS Il. CAP.XXI. 24.5Privationem quandam,& efl primèfifficiens in porenria , pofieàverô,cùm operarionem exercer , in aâum demùm exir. 041mlverô D E u M 0pt.Max. miner, quia in ilionulla fit privatio,nihiletiam ei infir porenriâ ; ideè Ipfum non præcedere opus fuum,neq;unquam non fuiiie Efficienrem. Et quemadmodum différentiamagna efl: inter Subflanriam ejus 8L Subihnriam nofiram; ira macgnam eiTe quoque diflërenriam inter Compararionem ipfius cumointe fuo,& Compararionem noflrî cum opere nofiro. Argue hoci em dicunr de Appropriatione 86 Voiunrare; quèd videlicet ni-hil inrerfir in hoc negorio,five dicas,Efficiem,Volens; five,Appro-priananrendens a falfumëlue fir,Vqunratem vel Operationem ejusmurari,ficurexpofuimus. "

Ira proinde vides , Leaor, illa: vocem N n c n s s I 1 A T 1 smurâfie, fed rem ipfam retinuiiTe 5 idc’lue forfiran proprer elegan-tiam fermonis , vei ad virandum abfurdnm 8: inconveniem ali-

uod. Nam idem cil, dicere, Exificnriam hujus Mundi necefTariôequi caufTam’fuanæ,&,EiTe perperuum roprer perperuirarem canf-

fæ, (quæ cil D a u s 0pt.Max.) ficur icir Arifioreles 5 8: dicere,Mundum eflë ex EiÏeEtioneJnrenrione,Volunrare,Ele&ione 8c Ap-propriarione D a x,&,Nunquam non ira fuiiTe,neque unquam nonira futurum elfe, (henry, unquam ramen D z u M non Maintem ejmfazflemelfutumm (J?) .- quem admodum orrus Salis caufià Efficienscil Diei,licèr neurrum illorum alterum rem pore præcedar.

Verùm nequa uam ira fe haber Intenrio Dei,de qua nos quui-mur; Ted illa ira en intelligenda,quôd Mundo: nequaquam fequz-rur vel dependear à D n o O r.Max. necefsirare vel confequenriâcauflhri ad caulTam fuam,quo ab ca non pareil feparari,neque mu-rari,nifi cauffa ipfa murerur. ’

mèd fi aurem ira rem inreflexeris,animadverres, falfum die,quèd Mundus fequarur val dependearrab exifienria Dei,ficur die-aum Hua cauiTa,& quèd fir ex ejus aâione vel appropriatione.

Sic cr quæflio vel Haro: controverfiæ hujus ribi cil expia;narus,un e occafio nabi: darur adinquirendum de varierate& di-verfirare,quæ in Cœlis reperirur, de na demonflrarum efi,quôdfinecauiia elfe nequear; An videlicet i la caulÏa fit cauiTa iflius di-

4 verfiraris, 8c ab exiflenria. ejus neceiTariô de endear 8L fequarur,(fait credi: Ariflvteles); an verô cardia illa e ciar diverfirarem il-hin,eam(îne approprier eo modo,quo nos credimus,qui fequimutMofen Doctorant nofirum p. m3 De hoc aurem chaume fum,

i246 MORE NEVOCHIMpofleaquàm tibi declaravero fenfum Necelèitatis ejus, quam Ari.

i florales (ibi imaginaturzut raflé illamintelligas:pofieàauremin.cipiam cXpiicare rationibus fpeculativis,Philofophicis, claris,86minimè fophiflicis ,qnanrum nofira fententia de Novitare Mundi

Exflicatialfifl- alteri fifpræferenda. Dicir ergo Arifloreier, quod IntelligenriaïÏÉÇÏrÏt’; prima neceiTariè fit à D 5 o; Intelligenria fecunda neceiÏariô à

m prima a terria à fecunda. Sic fentir,0rbes velSphætas neceiTariôdie ab Intelligentiis. Proinde evidens efl: , illum non flaruerede ordine i110 noro,quem ex pluribus ejus locis nôfii,8c de quo præ.cipua jam attigimus , quôd primo aliquid faâum fit, 8c poReàex eo aliud innovarum fuerit, (uam non credit cujusquam rei in.novationem). Sed hæc cit ejus fenrentia,quôd fintper Necefsita-rem cauiTæ: h. e. Intelligenriam primam,cauiTam eiTe exiflentiæln.telligenriæ fecundæ; lecundam , cauiTam tertiæ,ufque ad finem i-pfarum.Sicjuxra ipfum eadem efi ratio Sphærarum 8: MateriæFri-mæ,neque ulla iflarum retum omnium rempare aliam præce sir,vel fine illa exririr. Exem lum hujus rei efl,fi quis dicar: è quatuorqualitaribus primis nec: ariè fequunrur Læviras 8c contrariumejus (40min!)3Duritiee,Mollities; Denfiras 85 contrarium ejus(Raina), quæ,& aliæ fimiles,citra dubium innovantur860riunturex Calidirate,Frigiditate,Humiditate 86 Siccitare,etfi nullum Cor-pus inveniatur, quatuor iflaa qualitates primas habens,quod nu-dum fit ab iflis qualitaribus fecundis. Nam hic lnnovario nonhabet locum,fed cauiTa. Secundùm hoc ergo exemplumdicitAri-fioreles de Mundo hoc in genere,quod unum fequaturexalio,do-nec pervenitur ad Cauflam primam,ut ipfe loquirur,vel ad Intelli-gentiam primam , aut quodcunque aliud nomen ufurpare mavis;omnes erenim 8c nos ad unum aliquod principium rcfpicimus : fedipfe fiaruit,ex eo provenire reliqua omnia per NeCeftitatem a nosveto dicimus,omnia ifla Entia ab illo principio elfe faéta par ra-lem Intentionem 86 Voiuntarem,per quam ifirid Ens (h.e.ifle Mun-dur) quad antea non erat,exifiens faâum efi. Sed nunc incipiam

explicare tariones meas,8c præponderationem fententiænofiræ de Novitare Mundi,in capitibus

fequentibus.

PARS 11. CAPÇXXII. 24;CA P. XXII.

ln quo disjbmat contra Ariflatelem , (5 ejm giflé;614J, qui afirzmt, Omne: res exiflentes (fi

ex Mcefiitate, (inT p a r H a s 1 s feu Prapofitio prima , in qua Arifloreles 86 Hmrbefislri-omnes Philofo hi conveniunt, efl hæc a Ex te fimplici nonfë"’"uiga

po e fequi nifi aliud impie): 86 unum : fi me, res fit compofita , rot agammfmalias exipfa provenire poiie,quor funt illarum fimplicium , ex qui- effè ex Necafli-bus efl compofira. 5.6. Ex I gire, in quo cit compofitio duarum qua- W’i .liratum,Caliditatis videlicet 86 Sicciratis , duo quoque proveniunr; 1’quôd nempe Calore fuo calefacir, 86 Siccitare fuâ exficcat. Sic è te,quæ compofira cil ex materia 86forma,proveniunt res tùm ex par-te materiæ,tùm ex parte formas ejus. Sic e re,quæ è pluribus cil corn-pofita , fequuntur pinta. Et fecundùm liane Propofitionem dicitArifloreles , quôd nihil à Deo primo fequatur 86 proveniat, nifi In-telligentia una, fimplex.

Propafitia fiacundn efl : Non quidlibet fequirur ex quolibet , fed z.neceflë efflur femperaliqua fit proportio inter Caufiam 86 Caufla-tum. Sic non ex quolibet accidenti fequiruraccidem quodlibet, ut v15.0. ex qualitate quantitas; velcontrà, ex quantitate qualitas. Iranon fequirur ex mareriaforma, vel ex forma materia aliqua.

Propofitia renia : Omne agens, quod agit ex Intentione 86 Volun- 3.tare, non Naturâ, maltas 86 diverfas amomes facit.

Propofin’a quarta : Omne compofitum ex fubfiantiis diverfis vici- 4.nis, (h.e. unitù,conjun&ù(7 juxmjë tantùm quafi collocatù) magis de-centem 86 digniorem compofitionem haber quam illud, quod com-pofirum cil ex divetfis fubf’tanriis per mixrionem. a . c. OIE; , Cam,Nervi velMufculi ma in fimplices font quam Manne 86Pes, quæcompofita funt ex ofsiëus, carne, nervis 86 mufculis. Atq’, hoc cla-rius efl, quam ut ampliori expofitione egeat.

His ira præmifsis, concedo, quôd extra omne dubium fit id, quod Ëtfiflüb P654.ait Arifloreles, Intelli enriam primam cire cauiiam fecundæfecun- "c”zz’zn’ç:dam rerriæ, 86 fic confë fienter, fi mille illarum cirent gradus, 86 pri- "mute Emiü’,mam cire fimplicem: fed quçto,unde proveniat illa Compofirio,quç çxAbfairiàz.qu4juxra mêrem Ariflorelis exiiiit in ifiis Entibus pet necefsitatem vel ’"d’j’9"""’""

confequenriam? Confitemur86 largimuripfieriam reliqua omnia,quæ dicit, quèd videlicet in Intelligëtiis tantô plurium retum cpm-

24.8 MORE NEVOCHIMpofirio oriatur,quantô longiù: à prima elonganturs quia nempe in-telligibiliaillarum multiplicantur. Sed cum illa fententiæ 86 opi-nionie hujus confefsione quæro, quomodo Intelligenriæ lint- caur-fa , è qua fequunrur Sphæræ? 86 quæ’nam fit proportio inter mate-riam 86 inter ablÏr-aâum, quad non habet materiam Ë Prætereà , de-mus ipli 86hoc,quôd uniuecujueque Sphæræ caulTa lit Intelligen- -ria aliqua juxra formam commemoraram , quôd nempe inintelli-gentia illa fit-compofirio,cùmintelligat fe-ipfam, tùm alia, 86 iracompofita quafi-fitè duabus rebue, è quarum prima’fequitur Intelli-

entia proximèillam fequens, 86 ex altera Orbis five Sphæra. Sedflic quæro, quomodo exaltera illa te fimplici, è ua Orbis cœlefliafeQuivelprovenir’e dicirur, Orbis fequi pofiit, c m Orbis fit com-

firu: ex duabus mareriis 86 duabus formis; ex materia videlicetac forma fua ,86ex materia 86 forma Stellæ,0rbi illi inhœrentis!

Quôd fi hoc fit ex necefsirate, tùm fine omni exceptione compoti-tum hoc oportet habere caulTam compoliram, ex cujus parte (ivemembra uno fequatur corpus Sphæræ, 86 ex parte altera corpusStellæ; liquidem una fit omnium Stellarum materia. Videtur au-rem, quôd alia lit fubllantia Stellæ lucidæ, 86 alia Stellarum obfcu-ratum, nullum lumen habentium : ac nôlii,omne Corpus compoli-tum cil-e ex Materia 86 Forma fua. Sic iraque demonliratum tibi eli,ilias tariones omnes nihil concludere pro Necelàitate illa , quamvult adliruere. Infuper veto Varietas quoq; Motuum, quibus Spire-ræ moventur, non eli fecundùm proportionem dirpolirionis ipfa-rurn , ira ut ex hac concludi pofsir Necefsiras, ficuti oflenfum cil.Præter hæe, confideratio Conditionis 86 Naturæ Sphærarum refel-lit ea, quæ ponit Arifioreles de exifienria retum naturalium. muidfi enim materia Sphærarum omnium cil una, quare non poteli for.ma Sphæræ unius transferri in materiam alterius, (ficut accidir fubfphæra Lunæ , Cùm materia lit ad illam apta ac idonea? quare itemhæc formain ac materia manet perperuô, cum-materia omniumfit communia Ë (118d fi qui: dicat, (de verbe adverbum ira-,6 Deus,

. an’non dicit, vel dicere poreli aliquis Ë) unamquamque Sphçrampropriam ac peculiatem habere materiam. Refpondeo 5 Si ira fit,tùm forma morûs non docebit de materia,atq; ira deliruenrur omniarerum naturaliû principia. Ad-hæc; Si materia Stellarum omniumcil una,quâ uam in re differunr inter r: fingularia illarü,in formis’ne,

an in accidentibur! Quodcunque dicatur è duobus illis modis,figuerut; quèd forma: 86 accidentia illarum transferri pafsinrâ

PARS Il. CAP.XXII. 249filai invicem fuccedant; dùm fc.materia manet, 86 idonea relinqui-tur ad quamvis formam 86 quodvis accidens recipiendum. Prætet-g

, ca, li res ira habet , prout dicimus ,’ quôd mater ia Sphærarum autmateria Stellarum nihil habeanr commune inter le invicem , led deutrisq; dicaturper æquivocarionem nom’inis, 86, quôd unumquod-que corpus Sphçrarum habear exifientiam quandam libi pr0priam,nequecum alia communem,(h.e..par quamtbulia difiinguarur), quæ-ritur; quânam ergo in re lit communicatio,(h.e. quina»: in n interficommunicant) ; in motu’ne Orbium circulari,an in fublilientia 86 im-

mobilirare Stellarum Ê ’muid li verô credamur, haec omnia elle ex intentione Intenden-

ris 86 Appropriantis opus funin fecundùm impervell igabilem [uamSapientiam, in nullamquællionum commemoratarum incidemus;le aurem,qui dicit, Omnia hæc elle ex Necefsirate, non ex voluntaate Volentis, illas evitare nequit; quia leurenria illa non lequitur or-dinem rerum exillenrium, neq; caulla vel ne: i0 fulficiens illius red-di porell, præ’terquàm quôd ror 86 tarira abfurda illam confequan-tut: qualia n.c.funt, quèd Deus Qpr.Max.,cqus lummam 86 fe-cundùm omnes gradus abloluram in omnibus Entibus perfeâioïnem omnes fatentur, nihil in eis innovare pofsit , ira ut, li vel alammufcæprolonga’rewelvermis alicuius pedem decurrare vellet , idnon po et. Veruntamen Arillotelesair, Deum hoc non velle, ne.que cupere, 86 (aliam elle, Ipfum aliud (h.e. ut aliterfint) velle polie,neque hoc perfeâioni Ipfius aliquid addere, ("fi mais" poflèt opusfiluméalim vellî),fed forte fecundùm cerram aliquam confidem-tionem lmperfeâionem appellari polie.

Cæterùm, licèr probè lciam, mulros ex illis , qui amicis fuis li-benter opitulanrur, ira hoc mihi impuraturos 86 interpretaturosficli verba illorum non [ails intelligerem, vel fludiô abillis recede-rem5ifludtamen nequaquam me impediet, quolminùs ea produ-cam, quæepprehendi86 pro ingbnii mei modulo intelliqo.

Dico ergo fummarim: Quicquid Arilioreles dixit ve faipfit de âge-(fifimlëillis Eutibus, quæ funr fub f hæra Lunæ,ufque ad centrum Ter-fgfi’f 5;”;ræ, verifsimum ell ; neque dilêedet ab eo,nili fortè in , qui rem non MÆQÆW,intelligit, aut qui jam’alias fentenrias imbibir, quas pmpugnarevulr86 defendore, quæque illum eo ufque tiahunt, ut illaalniamlree - ,negate aufit, quæoculis iplis a atenr. (and me uriner ea , uæ w .fcripfit deiis, quæ funt inde illi: æra Lunæ forfum-verfùs, illa ontpro abilia aliqua modo 86 verolimilia, exceptis quibusdam; Pfæf

. " li .3 v " i

250 MORE NEVOCHIMtu aurë’firi- cipuè veto illis, quæ fcriplir de ordine Intelligentiarum, 86 quibus-

Pl." 4’ 513v 1" dam fenrentiis Divinis (vel D equjieflamibm),quas ipfe credit; in»f"”’f"P”0”* ’b r r me d’ i 6- ’f a a;imLmu’mmquI usgravr simæ unta ur irares,corruprronesq, manr e æfinit «la. evidentes,quarumq3 nullam omnino demonlirarionë ailette potell.

Non eli aurem quôd hic curiosè quæras , Cur ira diligenter con-geram dubia, quæ circa febrentiam ipiius occurmnrë neq; ut diras,An dubiis illis fententia una refellatur, 86 contraria’liabiliaturê.

- Nam in rei verirate nequaquam ira eli. Vcrüm agimus 86 procedi-mus cum hoc Philolopho, lieur nabis dulcipuli illius prælcripfe-runr. Alexander enim fcripiîr; Si de n vol quejliene aliqua" "14114 adferripejs’it domenjlmtio, dans rimextremimte: contraria eflè fiemendno, (h.e..

urram ue quæiiionis’partem, Affirmarivam lc. 86 Negativam , elleexpen endam), ne vidcndum, qtules’nam cira: unamque orienter dubi-tations, (’9- tùm illam,quæ pandores nabot, pre ver-ion a]: Imbendnm (7 am.

pleâendam. Ira dicit Alexander habere le negorium in illis, quæ Ari-floteles [cripfir de rebus divinis ac lpiritualibuo,quarum non poteflhaberi demonllratio. Oimnes enim, qui fuerunt poli Arilfotelem, -dixerunt, ca, quæArilloreles de illis [cri .iir, pauciores habere du-bitationes, quam alia quævis, quæ de ip 1s dici oliènt. Et fic feci-mus nos quoque. quia enim vidimu , quôd iKa quæiiio, An Cadifintgenomri , on ure jint «and? in neutram pattem demonllrativèprobari pelait, dubitationes expoluimus, uæ- utramque renten-tiam comitantur 86 confeqvuuntur, ac oli’en imus, uod fentenriade Antiquirate 86 Ærernirate Mundi longé magie lit ubia, incerta,86 petniciofa fidei de DE o, uam veto lenrenria dé’Novitare Mun--di,præterquàm quôd hæce ientenria Abrahami Patrie, 86 Mali:Propheræ noiiri. (un me mentionem feci hic confiderationisqüællionis vel fentenriæ alicujus pet illius dubia , necellarium elle.video,ut ejus rarionem paucis tibi exponam..

CA p; XXIII.. . p «figemode dzjudicà’dnfint duèimqm tirez kli- Aqnnmfaztentinm occnrmnt ? Q4521 item requi--

741’th ndjudicnndnm in næflionepro on bill;

MM. [m3, lquæ’nnmjëntentinfiîprafirendaf.- finage t R o p o a -r 1 o interdubia,quæfequunturunam fontenriam,

dm [à à?» 86mm dubra,quæ fequuntur fententiamcontrariam,prçpon-

dùm . derario.

PARS ll.CAP.XXlIl. 25!deratio item vel decifio, quæ’nam fententia minus fit dubia,non eltæliimanda ex multitudinc dubiorum, lad ex magnitudine abfurdi-taris illorum. Fieri enim poreli,ut unumdubium majus fit, quammille alia.

Deinde, vetitas proportionna hujus nemini teflè parere poreli,In irÜlbÏWnifi qui æquâ lance urramque fententiam expendir.Qui veto alteru- 227:6;Î’Ætramillarum vel ex coniiietudineôceducatione,vel propret urilitauqms 14m mrem aliquam ’ ir86 ampleâitur, is excœcarur, ur rectum videtePWermdd.nequeat. Na rei alicui petdemon lltationem robaræ nullus, li-cèt alfeâibus deditilsimus fit, contradicete pote : in ifliusmod i ve-to tebus multa in contrariam artem alferri pollunr.A (and fi aurem voluetis a caris omnes exuere,confuetudinemabjicete, 86 tationi ac ipeculationi folùm inniti, non erit tibi diffici.le, ptæpondetate id,quod præpondetandum eli ,( h.ejudioare (que.mention , qu’un: [bituma 411m fi: profundis) :, oblervatis ramenquibusdam conditionibus.

Primà enim noville te oportet meniutam bonitatis Intelleâûs auditionnie-tui, 86 perfeùionem Naturæ ruæ. Hanc aurem experiri 86 cogno- la:fret: poreris , fi te aptum86capacem deptehenderis in reliquis dl-fljm, ".2555.fciplinis Mathematicis 86 in Logicis, (vel,fidepnbendù,nprofitere in la.illi: difiiplinio (a! enpefl? approbation).

Secundo requiritut, ut pentus fis atrium Phyficatum; qui) vetè 86folidè pofsis dubia intelligere, ac de illis judicare. A

Tertio, mores quoque tuos comperrosflbabere te oportet. Quôd fienim quis fit deditus finis aileàibuouel utilitatibug.(fige,id habeat à

. natura, fivevçx acquifiro ptavo habitu), autpromprus ad iratm, la:illam non moderari polsir; is lempet errabit 86 impinger, tales len-tenrias quærendo,quæiplum confirmanr86juvant in eo, ad quodinclinat.

Hæc aurem ira monete te volui, ne Forte decipiaris , fi quis te infinilltam opinionem velit trahere dubio aliqua, contra NovitatemMundi moro, 86liatim fcducaris. Efi enim in hac fentenria magnafimdamenrorum Legis comprehenfa dellruftio, firquunturque eamablutda mulra de DE o 0pt.Max. miocitca cohibe dili enter in.telleâum tuum , 86 accipe (doârinam) àProphetis, qui (finir Colu.mm generis humani in reâa Fide 86 in Unitate,neque rccede a fen-tentia de Novitare Mundi, nifi propret demonilrationem. Hæc au-

V rem in rota retum natura non exiliir. Li Cærerùm ne vilipendas , LeCtor , quod verba illa narrativa

- Ii a l

252, MORE NEVOCdHIMqu,w,.,(h.e.rqflirhoni4 Prôpbommm , qua non demonflmtivè de "in: ngunt , fifiinfini! «p.15.

*Vidopm1.«p.65.

toutim por modum nermtiem’o de bijlerirè,fino probatienibm) fundamenti

loco ponam vel habeam in quæiiione hac de Novitare Mundi. Ipfeenim Philolophorum Princepe Arilioteles in libtis fuioifimilia ad- "duxit, qui bus iëntentiam [uam de Antiquitare Mundi fupetlituit.Vetifsimè de bis diâum eii : Ne rfle Lex nofirnporfetîa,fiutferm ipfe-rum oriefuo (’9’ inanù. Cùm ergo ipfe fententiam [uam fonder in legi-

bus vel opinionibus * labarum; cur nobis non lie fundare fen.tentiam noilram in aurhoritate diâorum Mafia 86 brahami , vel.eorum, quæ ex diâis ipforum fequu mur? Vetùm, quia promi fi tibi,me in peculiari capite expofiturum dubia, quæ fequuurut ex lenteu-ria illorum , qui exiliimant , Sapientiam Hominis. frite 86 alfequi-polle ordinem motuum, quibus Orbes cœlelies moventur, quôdquc(illi motus) finr res,.naruraies, lequenres necellarib ordinem 86 pro-portionem, (h.e.quàdranrà celeriù: moventur, quanti prime mobilifimrpapions; (9- mm) mrdiùs, quantàfunt ab ce ramerions), idcô ad illudpræflandum in capite fequenti accedo.

C A P. XX I V.du Epïcycli 55 Eccentmfint f (Észin ex illa

diwezfitm i114 motuum in Sphærrêr Cœ-lqfliéw clapotoient ?’

Xrebuo illieAllronomieis, qu: pattimex me, partira ex li-bro Almngefli didicilii, ne longâ circrfltione urat,)nôili, retum

negotium motûs Sphætatum 86 ourlât Stellarum , fecundùm quodap atet nobis,duobus nirifundamentis; Orbe videlicet epicyclo,ve Orbe eccentrico, vel utroque fimul.

"karma. Oliendam ergo,duo hæc ptincipia 86 fundamenta nullam habe-éommmm- re tationem, immô tepugnare omnibus iis , quæ ianhyficavtra-"W" fi?" "- duntut.nim «cogitions

inPrima»: iraque eli , quôd corriiituirur Orbis epicyclus , qui cit-

cumit in Orbe alio,cujusque motus 86 circumitio non eii circa cen-t-rum illius Orbis fetentis ipfum,quemadmodum hoc ptæfupponi-tur in Luna 86 reliquis quinque Planetis, (Solo intercepte). Ex hoceni m neceiFariô fequitur revolurio,quèd trempe Orbis epicyclus re-VOlvatur, 86 loca fus muret. Hoc aurem fallum eli,à quo fugit (Ari-

jotdo: fc.),quod fit ibi aliquid,quod locum fuum

PARSII.CAP.XXIV. 253,me ait 445146461741 ben Alanig in iis, quæ de Alltonomia [cripfit 5 Fal.fam elle exiiWnriam Orbis epicyc i: 86. recenfet quoque falfitatesmultao, quæ, ex illafllEquunrut,i(h. e. ex exilienria Orbis epicycli),quarum aliquas ribiexplicabo. 11m ei’t,quôd illius morue citcu-laris non potel! elle citca cenrrum Mundi. Fundamentum aurem u-niverfale hujus Mundi elt, quod Motus fint tres, Morue à medio,Morue ad medium, 86Motus circamèdium. muid fi veto fit ibiOrbis e ’cyclus,ejus motus neque erit à medio,neq; ad iplum,neq;eitca ipliim. Præreteà,funda meutum Arilhotelis in fcientia Natu-ralieii;Morum citcularem non polie fieri nificitca rem fitmam 86fiabilem,ac proinde hinc fequi,Terram elle fitmam 86 immobilem.(æôd li veto Orbis epicyclus exiiiar,tùm illius motus citcularis nô’etit citca rem firmam 86 Rabilem. Audivi aurem,led non à difcipulisejus,di&um Abubaebnr conllruxille difpofitionem quandam,in quanullus cil Epicyclus,iëd folùm Orbes eccentrici. Licèr aurem hocoiiendiiièr,tamen non multùm eo lucratua cirer; quia Eccentriciraoquoque declinar a fundamento Ariliotelis. Nam in Eccentricitareetiam inüenimus motum citcularem fphæticum,non citca mediû,fed citca punflum imaginatium exrta cenrrum Mundi,86 citca rem

infiabilem. IŒôd fi qui: Alironomiæ imperirus exillimet,Eccentriciratum

(Cùm punâum earum primointuitu videaturelTe in medio fphætæiLu næ) motum elle citca medium; nos ei concedemuo,quod lit cit-ca punâum in Igne vel Aëre,fed non citca rem firmam: 86 explica-bimus ei, què’d menfuræ Ercenttorum jam expofitæ fint à Ptolomoo’in Almâgrjfe , ficur ab illo ibi funr pofitæ,(4tpropteroà non multùmfi:dijjmtandum dopunaeipfinumflrra quod moventur). Polleriores etiamac recentiores pet demonllrationem veram ac indubiam oflende-.runt menfutam-Eccenrtorum fin gulorum in medio diametri Tetræ,quemadmodum oflendemnt quoque longitudines 86 quantitates.Sic olienfum eli,quôd punâum Eccentricum,circa quod moverur

lSol,nec’ell"ariô egtediarur-eXtra concavi’tatem lphætæ Lunæ,86 fitinfra gibbofiratém l-phærç MerCurii. Ira punâum Eccenrticum,cit-ca quod moverur Mars,egreditut exrta concavitatem fphæræ Mer-eurii,86 cil infra gibbofirarem fphæræ Veneris. Sic cenrrum eccen-tricum ]ovis in eadem hac cil longitudine, h.e.inter lphætamMercurii 86. Veneris. Centrum aurem eccentricum Saturni venirinter fplïæras Martis 86 Jovis. Vide,quàm- ira in his contineanrurabfiuda 86 teindra. à contemplatione Na taii,quæ omnia liquidé

.gÂ-ïë aw

.- ,..-

in Almagrflolib.x5.up.z..

254 MORE NEVOCHIMpatebût ribi,fi intellexetis Longitudines 86 Menfutas vel quantita.tes fingulatum Sphærarû 86 Planetarü. Ogantitatemtô fumen’dæfunr in medio diametri Teiræ,ut omnia fint ex proportione una,nôveto ex proportione Eccentri ad luam Sphæram. Mag’is abfurdü 86dubiû cil hoc g quôd polsibile fit,fi duæ Sphætæ finr,86 una intra al.tetam contenta,eiq5 ex omni patte cohærens,ac duo habeât Centra,ut moveaturparvain medio’magnæ,nee ramé moveatur magna 3 86impolsibile,ut moveatur magna i’qper ullum diametrum, quin fi.mul moveatur parva,nifi morue lit uperdiametrorranleunte interduo Centra. Prætereà,fecundùm banc propolitionem demonllra-

tivam, 86 ibcundùm id, quod pet demonlirationem probarum cil,quèd non detur Vacuum a lecundùm item hyporhefea de Cen-tris,i"equitur,cùm moverurfuperiot,moveri quoq; in illius motu in-fetiorem,quæ fubillaeii,86circa cenrrum que ,cùm ramen nequa-quam ira res inveniatut. Verùm repetimus,ambientem 86 ambiram(vol, ranriuenremér centenramfisPhamm) non moveri unam morualterius,neque luper ejus centro,neq;deniquefiper polis illius,fedunamquamque motum habere fibi proprium. Proprereà cogithoccredere, elle corpora alia Sphærica inter fingulas duas Sphæras.(niantum aurem .quæfo dubii huic ineii, fi (et ira habereti 86 ubicollocabunrut Centra illorum corporum inter Sph æras exillentiüê iHabebunt etiam illæ Sphæræ morue fuos proprios. Egit hac de terallioit) libto luo,ac demonliravitid,quod nos diximuss fi videlicettes ira le habeat,necelfiriè credendum elle,alia corpora inter lingu-las duas Sphætasexillete. De hil aurem omnibus nihil tibi deda-ravi,cùm fub mea elles inflirutione,ne te in iis,quæ tùm frite 86 in-telligete te volebam,confunderem. Ogod’verè attitrer inclinatioanem,cujus menrio fit in lat-itudine Venons 86 MercuriLillam coràmtibi declaravi,-86 ollendi,difficillimum vel impolaibile elle, mentecomprehendere vel imaginai fibi , quomodo» tale quid in corpori.bus elle queat. (mot! ip um,ut vidilli,Prolemur failus eli,quando inhu ne [enlum fcripfit : Nome aurem (flafifimilosficppefiriorectifieursoflè arbitrerur, on»: illa, que ne: ndduxim; oedîdorarfimr «que fiant in-.dufiriâfigarimre éfabtilimte embrène enim dtfitih’n videbunrur. Verrine

non dem cerporilma divinùlrurnenn cenfom,ner ariane: muni in: magnit-mon à diffimillimù cxomplirperero,86c. Hæceii fubfianri a verborû ejus.

Jam etiam direxi te ad loca,è quibus petere poter vetificarionem o-mnium eorum,qnæ ad intelligenriam punâorum illorum Eccen-tricorumin Sphaotisvpettinent; nifi concidanr,vel jam conciderinâ;

V , ea

PARS II.CAP.XXIV.’ 255de nullo enim audivi,qui ad ea cor luum apponeret. Facilè aureml’iquebir illud , fi meniuram diametri uniuscujusque Sphæræ , 86quanta fit diliantia inter duo Centra,in medio diametro Terræ co-gnoveris,ficur hac de te demonlirationem feci: Alolmbizjus in Eptfiolafus Elengetionunz: illas en im Elongariones fi intellexeris,patebit tibiveritas ejus,quod ego te docui. Ha: dubitationes ira 5 bene confi-deta,86,an vera fint ea,quæ Ariiloteles fcripfit in Phy ira? Nam fe-cundùm fenrentiam ejus,neq; eii Epicyclus,neq5 Eccentticitas 5 fedomnia volvuntur citca cenrrum Terræ. Ira aurem quætitur,quomo-do Planetæ tain diverfos motus habere polsint Ë aut,an alius fit mo-dus,fecundùm quem conveniat,ut fit morus circulatis,æqualis,per-fe&u5,86 ramen a ppareatid,quod nobis apparet (in motu Spbarnrumfc.,b.e.ur ramen tarira insqaaliw apparent) præret alterurrum dié’torümodorum,velutrumq3 fimul? inprimis,cùm in iis,quæ PtolemæusËripfit de orbe epicyclo Lunæ,86 ejus veriïis punaum eccentticumMundi 86 fuum inclinatione,inveniatur id,quod juxra pofirionem

8 illatum hypothefium computatut, nec vel unus gradus in eo defi-ciat,quemadimodum hujus rei veriratis relies font Eclipfes,quæ fe.eundùm illa: hypothefes fu putanrur,86 accurata minutorum,tem-poris,86 quantiraris obtene tationi: illarum cognitio 86 obiërva--tio.. Præteteà,quomodo cogirati poteii,retrogre i poile Planetamcum reliquis fuis moribus, fine Epicyclo Z qumodo veto. etiamimaginari quis fibi pommelle Sphæram vel morum non citca Cen-trum confiant 86 fixa a æc vera 86 mera eli confufio,de qua co-ràm 86 ore-tenus tibi Hutquod ralia non curer Afironomus.Scopus enim ejus non e&,indicate nobis formam exillentiæ Sphæ.rarum ficur cil a feci ut ejusmodi difpofitionem faciat,pet quam mo-tus fi nt circulares,æquales,86 convenientes-rum eo,quod oculi: no-liris apprehendimus, five deinde in rei vetirare ira fit,five non fit.Cærerùm nôiii,quôd Abubaobar Film Aluigde Atillorele dubitârit;An fciverit eccentrum Solis, 86 de eo taçuerit,ac ocCUparus fueritin eo,quodfequirur ex Declinarione,cùm opus Eccentri non pal-sirfeparari ab opere Declinationis; an veto non apprehendetit illud?

. Vetrfsimum cit, uod non apprehendetit Iillud,neq; quicquam. deaoaudiveriu’ DiPrEiplina’e enim Mathematicæ non fuetunt perfeâæillius rempare; 86, fi de eo audiviilet,fine dubio maxima liudio idrefutâlletraut fi illud approbâiiër, confulus fuiilët in omnibus iis,quæ in hoc genere fcripfit. Hic vero id repero,quod fuptà dixi; infimt’PM’Omnia illa, quæ Ariilotsles ictipfit de tebus fublunatibus , elle

. . ratio...

a. a.16 , M 4 rei -’ 4’"...

r ,8 sf- k’4x... ’fd’lx. n" .i-,à,’

u ,.)-”-."W h... ’ i K.-*fi 1Kl Nm. "pp.

256 MORE NEVOCHINIrariOni confenranea,86 taliaaquorum caulTæ fint manifeiiæ,quorum

unum ex altero fequitur,ac enique quorum fapientia 86 providen-

flamme.

Num.n..8.

ria naturalis cognira eli 86 perlpeflca : quod veto ea attinet,quæ fiantin Cœlis,deillis Homo nihil feir,nifi pet exiguam illam menfutamMathematicam. Tibi perme,in eo (Cœle le.) videre licet quicquidvolueris; ego dicoicum Pfalmillâ: Cœlum, Cœlum câpre Do M 1 ne;Terrain aurem dedirfiiiù Hominm’n:h.e. D a u M folum perfeaè cogno-

fcete vetitatem, naruram,lubli:antiam, formam, motum 86 cauiTasCœlorum; Homini veto conceisillc,ur’ea,.quæ fub Cœlis funr,pofsir intelligere,quis film Mundus,86 domus quafieius,in qua do-minatur,cujusq; pars eli (Homo). Et hoc cil verifsimum. Nam canf-fiæ,è quibus probariones de Cœlis fumunrur,fimr nobis impolsibi-les,nimis remotæ,86 in loco ac gradu nimis alto. Probatio encra-lis 86 univetlalis,quæ ex illis defumitur,hæc eli 3 quod .nos doceantde Motore foc. Reliqua funt talia,quæ intelleâus humanus nonpotell: alfequi; 86 cogitationes fuas illis defati ate,nihil aliud eli,quam oleum 86 operam perdere,ac proinde qui i lud tenrat,non in-regrâ vel non fana mente eli præditus. Proptereà lubfiliamus in îis,quæ in noflta lunt Facultate,ac telinquamus iliaque; ratione appre-hendi nequeunt,ei, qui extraordinariâ influentiâ Divinâ donatusfuit,ur idoneus evaferit,ficut de eo dicitur,0re 4d a: laqua; ei. Hocoptimum ell,quod ego in ha: quællionefcio. Fieri porell,ut aliaspet demoniirationem fciat vetitatem ejus,de quo ego dubito. Exummo aurem vetitaris amorc,quo tene dubitationes 86 confu-

fiones hujus materia: propofui, de quaünullademonliratioali-qua cognita mihi vel audira eii.

cip.xxyCnrpotiùr credntur Mundi Mutine, quine

ejus Antiquitaa.C t A s , nos lentemiam de Antiquirate Mundi ampleâi pro;pter reliimonia vel loca Scripturæ , quæ teilanrur, Mundum

e e novum. Scriprura enim Sacra non magie docet de NovitareMundi, quam dorer, DEUM elle cotporeuni: neque clarifie vel in.acceliænobis funtportæ expofitionis in negotio Novitatis Mun-d i, (h.e.neque infime remparas refiimonisgde Novitare Mundi, ut non ali-ter explimri peffent); vetum eodem modo polTumus illa intetptetati,ficur fecimus in Remotione Corporeitatis : 86 fortè longe faciliùs 86

’ - commo-fina-

un Il. en. XXV. 257commodiùs pollemus diâa illa Scripturç de Antiquitate Mundi ex-ponere, 86 ad eam illa accommodare, quam dicta illa, quæ docentde corporeitate D E r, quam à Deo removimus. Ut veto hoc non fa- Du 651502,)"-ciamus vel credamus, due lunt caullæ. 61m: eli,quod petdemoniira- P!" 7M credi-riqnem probari potell,Deu M elleincorporeums arque ideo necelia- :2: www"riôfequirur,aliter elle exponenda 86 interpretanda ca, quæ à lim- iplicirate ejus demonflrata diiTenriunt: Antiquitas veto Mundi nonprobari pareil pet demonllrationem , ideaque nulla necefsiras po-ilular, ut diCta illa rejiciantur, 86 aliter exponanrut proprer præpon-detationem fententiæ,quia fattècontratia præponderare 86 pre Fer.ri aliqua modo pareil. Et hæcjeii cauiTa una. Alma ronfla efflquôd ficredamus Incorporeitatem DE r, neque fundamenris Legis noiitæ,vis ulla inferatur, nequediâa Propheratum falfitatis arguantur,ne-

ne etiam quidquam in eo ablurdi flatuatur, nifi quèd, ex opinionegulrorum &ignorantium, hoc fit contra Stripturamscùm ramen,ut oliendimus, non fit contra eam, fed poriùs ipfa Scripturæ inten-tio. Credete verô,Mundum elle antiquum eo modo,quem ponit Cm Antiqui-Arilioteles,quod videlicet fit ex necefsirare , quôd nihil in natura if??? W"mutctur, quôd nihil extra côluctudinem luam exorbirer 5 id Legem "2,25.: "onnoliram funditùs eVertit,omnia Sigma 86 Miracula mendacii arguit,cunâa etiam,quæ Lexlperare, Vel Deus timetejuber , è mediatollit, nifi illa Signa ita,.ut quidam impoilores llmaëlitæ fecerunr,explicentur: quâ ramen rarione ad aliam llulram ac flolidam len-tenriam pervenirur. Si veto altera modo credarur Antiquiras Mun- Platonùfsnten-di, ex fententia videlicet Platonis, uod Cœli quoq; fint generabiles m ma"-86 cortuptibiles,tùm nullo modo aliquid de Lege noilta delituitur;neque Signorum 86 Miraculorum falfitas inde lequitur , fed potiùsillorum pafsibilitas, ac pareront de ea exponi mulra Scripturæ lo-ca : non pauca etiam in Lege 86 reliquis Scri turæ lacis occurrent,quæ huic fentenriæ favere , ac ab ea’dependaere videbuntur; quin-imè Rationuminliaterunt, licet non talium , quæ nos cogant 86confiringant,donec pet demonlirationem fentenria illa fit probata.miamdiu enimnon allertur demonllratio pro hac fententia, tam-diù ad eam non inclinamusaut terpicimussled inrelligimus Scri-ptutam fecundùm [enfum fuum littetalem, ac dicimus, Legem no-bis ptOponere ejusmodi rem, quam viribus nollris alfequi nequi-mus. Signa veto 86 Miracula tellantut de veritare argumentotum 3mm. 1. m-nolirorum. Si enim credatut Novitas Mundi , Signa 86 Miracula’vitlfe. Mundimima film FMI-illi?!» 85 fic quoque Lex ipfa cil pofsibilie, conci- "mm" -’

’ K k

258. MORE NevocHrMduntq; quæliiones omnes,quæ in hoc negotio moveri laient:ut,CnrDeurpofirerit Prepbetiamfimm in bec, (y non in alia ?I Car Deus Loge»: funin:laient uni alitai Gonflé. non ont? Car ber rempare en)» dederit , à non os"-eiùr relfiriùs? Car flinpreeeperit,z’r aliaprobibuerit? figure Prepbere alitaiber, (’7’ non aliofigna ne mimequ deflinxîrir ? gainent in bis Legibusfuerir

Dei intentée ? Car nonin noteront nejlmm indiderit en, que willis probi-buité’ prompt ; filme tâtonner efle exintenriene DE I E In promptu ell-telponfio ad omnes ilias quæliiones, ut dicatut, Un veluir, vel, Ita-demvit Sapientia ejus. Si eut, cum Voluntas ejus fuit, Mundum fecirin hac forma, neque ramen feimus formam, tempos,aut modus, vol:circumllantias Volunra:is*86 Sapientiæ ejus : fic quoque ignora musVoiuntatem aur tationem Sapienriæ ejus, ont ea , quæ in, prædiâis

uæflionibuecontinentur , ira appropriaverit .1 Ogôd fi veroquis-gicat, Mundum elle ex necefsitare, jure optima 86 bonâ confequen--tiâ moveri poilant omnes illæ quæfliones, neque nifi rurpes admo-dùm ad illasreliponfiones dari poterunt, plurimisque diais Scriptu-ræ,quæ citra omnem dubitationem fecundùm litteramtintelligi de-bent,dite6tè contrariantes. Arque propret hanc inprimis tationem.fentenriam illam la imus ac viramus. Erin hac te, ujusq; quçiiio.»nieindagarione mufti prællanres Viri dies fuos canfumpferunt, 86confument adhuc alii in futurum. Œèd fi enim Noviras Mundi»pet demonlitarionemprobatur, etiam-fecundùm Platonis l’enten-riam , cortuunt,quæcunque contra nos in medium prorulerunt Phi- ’lofophi: quèd fi veto Ariiiotelis-fenrentia-vera fit pet demonliratio-nem , cancidir Lex noltra, 86 ad alienas ac petegrinasr delabimurfententia’s. Sic iraque baétenuo oilendi tibi, quod rorum negatium-ab ilia quæliione dependeat. Tu proinde cura, ut diligenter hoc.

obfetves.. .au. XXVI. .ÎDe alibis quednm R. Elifirrêr, sondâtes»: ces-

[nm (5 Terra creatnfintpêminumRÆIge- N noria ac celeberrimis illis magni Rabbi Eliejèris Apopbtbegmztis1:23; vidi quædamira aliena86mirabilia, ut fimilia apud nullum-eo-a. - ’ rum , quiLegem noliram fequuntur, vidilTe me meminerim. Scribi-t

enim ibi in hune fenfums En que’nam 1060 (onde) Cati aurifiant? Do[me vdlimenrifiri arrepir, (r extendit fient voflimentum, (se fanant ex;

Bal.io4.z. panfi 4c euntegfirnt diritur 5 Qui operit le lumine unquam veliimen-«a,

PARS Il. CAP. XXVI. 259a), qui attendit Cœlum Veluti cortinam. Ex quo’nam Inca mata a?Terra!- De Nive, quuflfubfih’o Glariz, «tapit , (j’fimfit fitper Aqtm , à

enngeldtefheranmcfaüzfimtpulvù Terra,ficut dicimr; (bi dicit Ni vi, job.31.6.eflo Terra. Hæc fun: verba ejus. Miror aurem , quid’nam Sapiensifle credideritëian crediderit falfum eîTe, quôd fieri pofiit aliquid exnihilo; ac impofsibile , quôd absque materia generatum fit ab eo(D a o) id, quod generatum cil; ac proptereà quæfiverit de Cœlo 8C

de Terra, unde’nam (in: creata? Sed in nihil prodefle-i refponfioejus 5mm 86 ab ipfo iterum quçri potefls Unde fit creata Lux vefii-menti ejus,& Nix, uæ efl fub rhrono Gloriæ? quin-imù Thronusipfe Gloriæ unde 1: acarus? Si pet Lucem veflimenti intelligatrem increaram, 8c Thronum quoque Gloriæ increatum eiTe flatuat,-nimis abfurdum efi, 8: Antiquitatem Mundi manifeflè airent , (cdiman fentenriam Platonis. 041M aurem ’Solium Gloriæ DE 1 fit èrébus creatil,iSapienres noflri feripferunt , feci mode 8: ratione va!-dè mirabili. Dixerunt enim, CreatumeiÏe ante creationem Mun-di! Scriptura Sacra nihil hac de re(h.e.degemmrione val (nation: So-Jii 6101:2) nabis fuppeditar, nifi David, ubi air; In Cash? dijhfiu’r Sa. emmy;hum fimm : quad diâum varias expofitiones admittit. Ætemitatemverô ejus inwfuturum,docet nos Scripeura , inquiens : Tu Do Mu N a nanan,

I .infimlum permutes, Salium tuum in gennationemé’ genndtiancm. Si.R.Eiiefi:rAntiquitatem Solii credidir, tùm (301mm) attributum eritDE I, non corporis alicujus creati. 030modo aurem fieri potefi , utaliquid generetur ex attriburo aliquo Ê Mirabilius efi, quad air deLuce veflimenti-ejus l ln fumma, diflum hoc exercera 86 confun-dere porefl Virum quoque doâifsimum, 8c in (ide ac telligione fusexercitatifsimumî! Mihifanè fuîficiens aliqua illius expofitio nonconfiait. Adducere (mien volui,ne farté in eo erres. Œisquis ejus uidcafligîp]:fenfus fit, hanc non contemnendam nobis uriiitatem præfiat, quèd ” "f m? Mnabis explicat, Materiam Cœlorum non en: materiam Terræ , feci R’Eh’fm”fluas diverfas 8c diflinâas en: materiaszunam,propter excellentiam86 præfiantiam attribui D a o 0pt.Max., quam appellat Lute»: vejii-menti ejus ; alteràmïlongè abeiÏe à Lace 86 Splendore D a l, 86 elfe ma-

teriam inferiorem , quam indigirat pet Nivemfida Salin Gloria. Arquehoc efl,quod me impulir,locum illum Legis, Et fit!) pedzbza ejus quafi Exod.1.4.xo.opmalbedinüfipplziri, explicare, quôd apprehenderinr in vifione illaProphetica vetitatem Materiæ primæ 8: inferioris. Onkelos enimretuiit,Pede: ejm id Solium,ficut alibi expofui s ifie verô (R.Eliefir) ex- -plicat, quèd 416Mo illa, quæ efi fub Solio,fitmîteria Tune. E5

i a K a

260- MORE NEVOCHIMhocipfum, quèd videlicet duæ (in: materiæ, fuperior,8cinferîor,neque materia omnium remm una 8c eadem , fæpè inculcavit 8e te-petii: R.Eliefers id quod pro magne facreto habendum tibi efi :necvilipendendum , quod præflannfsimi ex Sapientibus [fraëiitarumin eo ex licando laborârint; cil enim fecretum de fecretis hujusUniver 1tatis,& fecretum ex fecretis Legis. ln Berefehith rabbahlegimus: Dicir KEliefer; Omnia,quefilntin CœlùJruta finit ex Catinà, quarunquefuntin Terra, "unifient ex Terra. In quo diâo obferva,

uomodo ille Sapiens te docuerit , quod materia una 8C ’communisË: omnium eorum,quæ [ont in Terra, h.e.quæ fun: fub fphæra Lu-næ, 8: materia una CœlorUm, omniumtfiue, quæ in eis font, 86 qui.dem ab i113. diverfa. Oflendir etiam in fuis Apophthegmatis excel-lentiam mareriæillius (faperivrù),& appropinquationem ejusdemad Illum (D a un (a): ac ecomrà imperfeâionem hujus (mamie in-fainrù),terminum«iue loci illius : id quad diligenter nota 8c 0b-ferva.

C A P’. X X V I I . ’articulant Fidei me?) Credere Novitare»: (57

Crcattionem Mundi 5 fidnon neccflàriô cre-dendum (fi illim Dejîm fliomm *

(5 Interitzmu.zonage»?! - X p 1. 1 c A v r tibi, ex articul’is 8c fundamentis Legis noflræmaffzmzü eITe, credere Noviratem Mundi. (EN veto fititerum corrum-

i pendus, poflquàminnovatusôc enetatus cil, id nequaquam proFidei articuiohabemus, neque u lum detril’nentum infertur Fidei.noflræ, fi credamus, perpetuo Mundumiauraturumi

Sed dites fortè , An’non probatum efl, omne, quod generarur,.etiam corrumpi 2 Proinde fi Mundus generatue cit , necefTario ire.rum corrumpetur.

gçomlo omne, Verùm hoc nos nullo mocïo fait. Non enim dicimua, Mundum-qlfdsmmm: generatum eflè, fient generanrur res naturales, quæ fe uunrur ordi-""""” mnium Naturæ ordinem. Nam quicquid fecundùm une morem

naturaiem generatum efl, id necefi’ario fecundùm eundem modum,naturaiem iterum quoque corrumpitur. Ogemadmodum enim na-rura ejus efi, quèd primo non exiiitit, 8C pofleà factum fait 5 fic na-turam ejus neceflàriô fequitur, u: non femper ira exiflare Deman-

. firatum

PARS Il. CAP.XXVII. 261Emma! quippe eii, quôd ejusmodi generario non pofsir recundùmnarurâ [uam perperuô durare. Verùm fecundùm tationem nofiramLegalem, quæ elt,quod omnia exiflanr 8c corrumpanrur fecundùmVolunrarem Dei,non ex Necefsirate; fecundùm hanc,inquam, fen-tenriam non fequirur nobis, quod Deus, quando rem aliquam, quænon exfiirir , exifiere feci: ,. neceffariècogarurirerum eam corrum-pere 8: deflruere : fed depender res à men Volunrare D a r,ira ut pof-fit eam eorrumpere,fi vulr; vel,fi eam vulr confervare fecundùm de.crerum æternæ fuæSapienriç,iilam côfervare 8: perennare quear infæcula fæculorum,8c quamdiù ipfe fubfifiirJra nôfli,Sapienres no-Rros de Salin Gloria, quod crearum eITe dicunr, nihil dicere , quôd fitdefirurum. Neq; etiam in ullius Propheræ vel Sapientia libre audi-tum eff, quôd Solium Gloriæ corrumpendum vel privandum fit;Ted loquunrur beuè Scripruræ de Ærernirareôc perperuirare ejus.Sic Anima Sanflomm, juxra nofiram fenrenriam , fun: crearæ , nec

ramen unquam privabunrur, immô, fecundùm quoedam, qui litre-ram Allegoriarum fequunrur, perperuâ quoque voluprare corporaipforum frucnrur , 8: in omnem æremiratem; prou: credunrilli,quorum fides nota efi de illis; qui four in Horro Edenis , (h. e.in P0411115);

In fumma; Confiringir nos fpeculario credere, quôd non fit ne.ceflârium,urcorrumpa rMundusmeque fuperfunr hîe nifi relii-monia Propherarum ve Sapienrum; fi videlicet habeamus rexrumaliquem vel refiimonium aliquod, quod Mundus hic in nihilum fitredigendus, an veto non? Major enim par: Genris noflræ credunt,tradirum cire in Scriprura, quôd Mundus toma fit corrumpendua.Demonfirabo aurem tibi , quôd nequaquam ira (e res habear a fedquôd moira reflimonia habeamua pro Perperuirare’ ejus. (Marco nq;vero occurrunr, quæ (ëcundùm lirteram videnrur docere , Mundumdeflruftum iti, de illis omnibus manifeflifeimum cil, quôd finr pa-rabolica. Qpôdfi aurem hoc nolir credere aliquis ex illis , qui fe-quunrur litreram Scri ruræ, ac dicat, non par: non credi,Munduminrerirurum; eum no im nimie follicirè urgeri, fed ipfi indicerur 8:ofiendarur, quôd non neceiTarius fit Mundi interirus, ideô, qui:

generarus efli; ac liberurn ipfi relinquarur , credere quicquidval: de arabola illa,quam fècundùm fenfum lirrera-

cm accipir. Nulla enim hac in re ullomodo Legir cil defiru-

&io..K k ç

262 MORE NgvocriiMp C A p. X X 1 1 X.

Docetni’alomonem non credia’zfl’ Antiquita-

rem MundifedÆternthem ’08! k .Perpemitatem ejw.

51mm. qu’exi- O N pauci reperiunrur ex illis,qui Legi 86 Relligioni noflræ.m’za’. addiai font, qui arbitranrur, fapienrifsimum ill’um RegemfiAmiïuitam Salomonem p.m.eredidiflè Antiquirarem Mundi 5 quos fummoperèMundo miror,quomodo cogirare pofiinr de Viro amphxanre Legem Mo-

fie,quôd Antiquirarem crediderir !Er fi qui: exiflimer,quôd hoc pa-(la declinârir à fenrenria 86 fundamenris Legie,bone Deus,quomo-do receperunr hoc ab ipfe multi Prophetæ ac Sapientes,86 non con-rradixerunr vel ignominiæ aliquam maculam inuflërunr ei poil: i-pfius morrem,ficut illam condemnârunr propret uxores alienige-

nas,86 alia? *Ad hoc aurem cogitandumpccafionem illis præbuit id,quod Sa;vide Alun EjF. pieutes noflri dicunr; Qcfinmnt abfiondm horam Ecrlejinflio, qui;Ei’Lt’P-7M4- verbe illius dodinant 44 boulin, (h.e.hærefin fapiunr). Et reverà,fi lir-

reram fpeâesfita efi,86 mulrainveniuntur in illa Libro,quæ aiienaadmodùm à Lege D a 1 doce-nr,expofirioneq’; indigent. Verùm interilla non efl Antiquiras Mundi,neque vel unicus ibi exrar eut-repai-

Seripfit qudà’Ji porerir verfue,qui illam docear: fed fun: quidam,qui dorent de1" Vam’fb’ Ærernitare ejus,-(h.e.de 49mm duratione ejus), nos Cùm viderunr,exi.

un (mamma- fi. ,. M d p . n , .nm ",- rmarunrn um cre l 1 e, un um non e e in ovarum,cum ramen nequaquam ira le res habean ’

Ecdelîtndr- Verba illius de Ærernirare Mundi funrhæc:szautem leolamin fioulum fiat. in quo di&0,qui Novitarem non reCtè intelligir,(h. e. qui exiflimat , Omne innovztum , vol "eatum, iterum deflmendumJe), cogirurdicere,quod intelligarur Tem us ei dererminarum. Et

C’en-3M" fic in illo,Adhu4: omnibus dirons Terra,omni us fc.diebus definitis 86Idê’ficitDwid. determinaris ei. Sed miror,quidnam diâuri fin: ad illud Davidie,

Pûl.xo4.g. Terramfundavitfilper bdjèsfimmon dimovebitar clam vaed influaient àfempimnum. 041M fi neque hîcid,quodair 014m uod In fæculum86 Empirernum,evincar Æternirarem ejus,rùm 86 D a u s defini-rum rempus habebir,quia de ipfius Ærernirare quoque dicirur; ut,

9m 10-16 Domina: Ru si! clam vaed infinitum élèmpiternum. Proinde (cieu-durnribi ell,quôd Clam non neceiïariè fignificer Amrniutemmifi ci

* con-

PARS Il. CAP.XXIIX. 26?eonjungatur Ed (131 vel W), idcjue vel poll illud,ut 014m voed;velante, Ad 014m. ltaque, fi» res ira le habear, diétum Salomonie,Leo-hm Infitulumflntjnferiue ei’r ’ diâo Davidie, Non dimovebimr infe-eulum éjèmpimnum clam vaed’. Verùm alibi quoque docuir DavidÆterniratem Cœlorum &Perpetuitarem Rarutorum ipforum,Im-mutabilitatemq; omnium eorum,quæin illis funtaLnadare D z u M P1344331:de Cœlio,86c. Qui): ipfeprzrepit, à mm firnt,(7fi4nfecit en in animum une.à in fitqumJIammm dedir,(r non lanternait; ira enim hoc eXplico,quo’d illa flatuta,illæ conftferudines, quae eis dedir 86 ordinavir,inæretnum non mutabuntur. Fer Surinam enim intelligir naturailla Cœli 86 Terræ,quorum in ræcedentibus mentionem fecimus,86 (le illis dicit,quôd creata 1511:. Namipjê,inquit,pmrepir,é’ "un:ficnr. In hune fenfum feribir quoq; Jeremias 3 dedit Solem in lurent «9.31.333cliché [14mm Lunæ é- Stellnrum in hmm nodio,86c. si amoveripoflimtfatum illa riflai: me4,inquit Da M I un s,eti4m firman Ifiaël nmoveripo-mima non fit Gens connu me aman diebut. Hic enim apertè profiterur,licèr natura illa fint creata,non ramen celfatura vel defitura. Ac,fidiligenter inquiratur,re erierur hoc ipfum in aliis verbie Salomo-nis. Seripfie enim,què ifia opera,Munrlus videlicet,86quiCquidin eo»efl,.in narura fua perpetuô permaneanr,licèrfint faâa,(h.e.creata): Qioqm’d fait D sus, ipfitm erit in [atrium ,fitper illud non e31 56616534475.addendummeml; en danabendum. In hoc verfu quippe indicat,Munadom elle de opere D a 1, 86 elle Æremum: Æternitarisrj; illius hancreddit caulÏam 5 Super illud non et? Addendumnec 46 en dmabendum. Hacenim de canna ait,fururum elTe in fæculum; 0;». Omnia res,quæmurmur,mutarur vel proprer defeaum alicujua rei,quâ. ad perfeâio-hem indiger; vel roprer fuperfluiratem alicujue rei,quâ non indi-get,86 carere pote . Open aurem D E r,cùm in fuprema fint perfe-&ione,neque in illis a iquid vel fuperfluum fir,vel deficiens,necef-me, permanentineo flatu , in quo funt. Nihil enim inveniri po-refl,quodimutarionem inillia cauflàri queat. Prætereà,quafi ratio-nem-véller reddere,vel excufare ea,quç mutanrur,aur poriùs mutarividenrur, in fine verfûs ira feribit, Et Beaufort?) quo riment,l1.e.inno- Ibid.var,facitmirabilia- 86 miracula. Quod polleà ait,IIlud;quod fioit,jam Ibid.v.ryrefl,é,quodfuturum e51, jam fait , (r Dm requin’t tempnspmerimm; illonihilaliud vult docere, quam continuam durarionem retum exi-flentiu.m,unius?ue poli alteram fuccefsionem. illud aurem,quod.adduxn de pet e&ione Operum D si r, quôdque illis nihil pofsit.addi,vel detrahi,anre ipfum jam revelavir nabis Sapientum omniû

, r Domi.

Deut. 31.4.

Jefa.z9.t r.

Jerem.z3.36.

Propheta fuilinga é- 1!onProphuiru juraebquuntur.

264. MORENEVOCHIMDominus 86 Antefignanus,inquiene,Dz I perfeflum ri? opm:h.e.Opera,vel Creaturæ ejus omnes in fummâ font perfeérione, nequeulla eis admixta en: vel imperfeé’tio,viel fuperfluitas.Similirereriam,quicquid D a u s illis (ronfle) vel ex illis (fieri) decrevit,id-ipfum exfummâ ejus cit juflitiâ 86 fapientiâ, lieur in aliquot hujus libri capi-tibue explicatut.

C A p. X X I X.lÎDocetfluôd [am illa Scripturmqnn de Mundi

Interitu do ocre midontummninjîntpamèo-

564,an ex ilùprobnripoflîann-dom mtcriturnnu.

Il r non intelligit linguam Hominis,quem audit loquen-tem,is equidem novir,quôd loquarurfed nefcir,quid loqua-

tur,86 quid fibi velit;immô,quod magie mirum efl,accidit (æpè,urvoces quædam in lingua ejus , qui loquitur,iîgnificentrem quam-piam,cujus plané eonttarium denctanr in lingua ejus,qui audit,86audiens exiflimerfidem illa: in Lequenris lingam fignificare quodin fus. 5.0.Si Arabs audiat Hebrçum loquentem ac dicentem Abbab,exifiimabirillum ioquide aliquo,qui quippiam Non-vult, vel Re-nuit, Cùm Hebræus dicat,quèd illud velit,(AIal;4l1 enim in linguaHebræa fignificat Îlelle,86 in lingua Arabica,Nolle).

Endem plané mode accidit Vulgo in verbis Prophetarum. Quæ-dam enim omninô non intelligunt,fed funr illia,ficut Propheta air:Erin; vain Vrfio omnium verborum Propbernrum fieu: verôu enflai; objî.

gnan. Quædam verô contraria 86 menti Authoris repugnanre ac-cipiunt fenfu,ficut dicitur,Erpervertiflù varia D a I vivenru,Do M r N rexercituum, DE I nojiri. Prætereà feito,unumquemque Prophetampeculiare quid habere; 86 eâ linguâ, cari; loquendi ratione,quæ iplîcil: familiaris 86 confucta,ipfum impelli àProphetia fua ad loquen.dum ei , qui intelligit ipfum. (si Propheta en Bringue, impellir sur»Propberinntr laqueur Hebraicè; fi Arabs, Arabirè, 86e. si purum à orna. .tum fermonem val fljlum bubet,eodem morio Proplzmum fimm eloqujtur;fi minù: ornarum, minù: ornnrè quoqy Prophetiam [uam profert,86c. SicexPonunt Commentatores Hebræi verba Authoris).

Hi: er o ira ræfaris feiendum crebrô hoc occurrere m verbis

P a a Prophe-

PARS Il. CAP.XXIX. 265Prophetæ ]efajæ,minùs frequenter in verbis aliorum Prophetarum.mando enim vaticinatur de Gentis alicujus Del’truâione,vel dePopuli alicuiue magni lnteritu,air:SrellM tartuffe; Cœlorinreriiflèdytoutremrfrere; Solem obrenebratum: Termm vuflnmm (3° eommotam (Je;aliisq’, multis fimilibus l0quurionibus parabolicw utitur,ficut apudArabes,de eo,cui fingulare aliquud infortuniû accidir,dicitur,quèdCœlum xpfiur in Terram ronverfirm fir,vel filperTerram ejur occident: fic,quando enarrat (jefirjar) Profperitatem ac Felicitarem Genti alicuieventuram,dicit : Lurem Salis vel Luna nugeri ; vel,Cœlum é" Terrain in"novutum iri. Alii aurem Propheræ,cùm loqui Volunt de Viri,Gentisyel Terræ alicujus Interitu, atrribuunr D E o Opt.Max.magn4m1mm 86 lndignarionem; Cùm verè fermonë volunt in flituere de Pro-fperitare Populi alicujus,atrribuunt D s o Leririam8615xulmrionem.De Ira D E I contra Populum aliquemdicunr : Egrefliueff,Defiendit,Rugiit,Tonnvir,Edidit vocem,86 Emilia. Item: Praepit,Dixir,0pemruszfl,Ferir,86c. Sæpè, Cùm interitum lireciarum loci alicujur annun-tiare volunr, pro illis tonton Speriem nommant 86 ul’urpanr. Sic airJefajas: Et cinglât: D a M l Mu s Adam Hominem,lvquens de in- page,teritulfraëlitarum. Ira Tzephanias: Et fioridam Adam Hominem de ZCth,x.,,firperfirie Terre, érexrendum manant meamfioperjebudnb. Obferva hocdiligenter.

Stylo iraque 86 hrafi Prophetarum in genere fic explicatâ, æad pnphuhvetitatem illius in pecie quoque nunc tibi olfendam 86 demon. Regnivel ce-

ambo- I ris moulus De-Ïejàjnrxùm à D E o mitteretur ad prophetandum de Regni Ba- Fic,bylonici defiruftione,86 Sanehe: ibi,Nebucadnezarisc’]5l-uccell-oris Cœli . Terme,illius interitu,ac enarrareinciperet ruinam in fine Regnl illorum i- s°h3 i Lu",plis eventuram,vi&oriam, qui vin.cendi erant, 86 mala omnia. quæviâoe omnes,à vi gladii fugienres,comirari folenr,m hune modum vafiarionë,mu-ait : Qpninm Stella Cœlorum à Orion eorum nequaquamfilenderefacient mofler" r 546-lumenfirum; obfiuraàiturSolguando egredietur,é Luna nequaquamjjrlen. àdore fadet lumen firum.Et paullô poli: mana Cœlum tommoverefdo’inm, fi . Rà Terra movebitur de lorofuo propter ium Do M I N 1 exerciruumfiv pro- gÂÎAIËZMMÎÀ

par dùm in: fuma? ejiu. Neque enim quemquam puto ira ignorai]. deflrufiione.rem,cœcum,literæq; parabolarum 86 narrationum hifioricarum vel 1:13.340-oratoriarum addiâum elle, ut exiflimer , Stellae, Cœlum,Lucem lbid.v.r3.Salis 86 Lunæ murera eIÏe,vel Terram’de centro fuo motam,quandodeilruCtum fuit Regnum Babel. Verùm repræfentarnobis rota hæc suturé codai.narratio flarum 86 conditionem Hominieyiài, cui lux ornois atra,

266 MORENEVOCHIM .dulce amarum,immo cui Terra mimis angufla,86 Cœlum ruina

minitari videtur. ’Dtïfiîïlifûîum Sic,cùm Veller narrare id,quod à D a o acceperar, de AtrenuaLv”l”””"””.’” tione 86 Deprelèiorrelfraëlitarû rempore impii illius rytanni San-

firb Suehonbo. , . r , . .cheribi,cum dominaretur in omnes orbes munira: ]ehudæ,quomo-do Engin captiviratem abduCendi,affligendi,infiniris malis 862m.guliiis ab ipfe afficiendi,toraq; adeo Terra pet manum ejus perden-

Jefi44J7- da,fic feripfir; Forrnido à fovea (’9’ laqueur erirfirpertefi [moiteur Terra!

Et erit,quifugerir à furie formidinuxadet in foveam, équi nficnderit demedia forma, rupietur laqueo, quia raturait: de Excelfi upnientur, (7 con-tremifient fundamenrn Terra. Confiingendo confiaâu a? Terra,dzfiip4nüdifiipatu cf! Terru,movendo movit fafe Terra, ugitundo ngitabit [efe Tem

Da imritu érfirutelzrizufiw. Ira cum in fine illius Concionis defcribit,quid D au s.’fif’" 8"" Sancheribo lit faiéiturusrJ lnreritû videl-icetRegni ejusfuper Hieru.

(ber r. . . .falem,86 Ignommiam ac pudorem , quo Deueipfum fitaliÎeâurus,lbid.v.:.3. ira ait : [rugi erubefiet Lun4,pudoreç,îj afirierur Sol,qui4 regnavitDo M 1-.

N u s exerrituum,quod eleganter admodùm Jonathan F.Ilzielia in-terpretatur.. Nam ira exponit 5- Quando accider Sancheribo id,quad accidit]erufalem,tùm [rient Idolorum«cultoree,quod hoc fitopus D a r, 86 pudore ac ignominiâ afficienrur. Hæc enim fun:vetba ejus : Et pudore afitienrurgui coluntLunanuév erubefoenr,quiro-»

lunt Solem,quiu revelæbitur regnum D o M I N 1195.. rne". Mm: Cùm incipit loqui de flatu rranquillo Ifiaëlitarum poll morten’r

IF; ’Zx’MSancheribi,pinguedine item, fertilirate ac inhabitatione Terræ i--aimwih pferum,Regni denique per Hiski jam exaltatione 86 dilatatione,pa-.

rabolicè hoc ira exprimit,ur inquiar,Lutem Salis (y Luna auélam- iri.Quemadmodum enim de Viâo dixit (firprè),quôd lux 3qu à Luneipfirum "redut (y- in Tendre; convermtur 5 fic de Viâori bus ait,quàd lux

fifi"? in m:ipfinrum augura- Nam experientia comprobat,oculos hominis incalamitare magna confiiruti obfcurari,neque cl’aram elle lucern viaJfloôfiurmtuylms.eius 5* quia fpirirue vifivue obnimiamvaporum abundantram,

86 nimiam [uamdebiliratem exmultirudine luâûsôcangulliæ a-ra laina luxlnimæ-tùmturbarur, Eccntrà in l’œtitia,cùm facultatee animæad«(idem 45”4- e-xteriora Œfundunrur &priritus clamsefi,videtur homini,ac fi luxm” longé clarior fieret,quàm eratanteà; Hine pofieaquàm (Exit Pro-

Jeû.3o.i9. pbeta 5 l’opium enimin Trajan labium, é- injerufulemælorando non plo-ibi-dada r46i:,mifmndo mifereb’irur ruiler. tandem fubjungit; Erirg’, lux Luna

fieu: lux sur, à lux Solù eritfiprmpliriterjtut lux feptem dierum,in du;qui obligerait D a M in u s communia Populifiiifi’pmuflirnmplugt

PARS Il. CAP.XXIX. 2.67ejurfirnuverit,h.e. Cùm iterum ruinam ipforum è manu Sancheribirimpii eriget. Quod air,sirut lux feptem dierum, id exponunt lnter- Septmriru lepreres de Multirudine 5 eb quôd Hebræi foleant multiplicare perïguî’b’fgzleptem, (li.e.jeptcnarium numerum pro Multitudineponere). Mil]: vero mua"? -videru r,illum refpicere ad feptem die: dedicatioms Templi rempo-re Salomonia, nia non fuit unquam Populo illi tanra gloria,felici-

i tas 86 lætitia, Kilt in diebus illis: ira ut Propheta hoc velit dicere;Talem ipforum gloriam 86 felicitatem futuram , qualia fait faptemillisrliebue.

Defcribene Interitum Edom, qui affligebantlfraëlem , ira loqui- De inmim a-tut; Et interfefli eorumprojicienrur , (’9’ de endureriluu eorum ufrender fa- dangw”ror earum, (y- liquefrent monte: propterfinguinem earum. Liquefrer quoque J a.”univerfm examina Cœli, complirnbunturq’g Certificat libanér univerfiu exer-

riruc earum deridet,jirut deridirfolium de vite, éjirur deridit defiru. Q50-niam inconnu: cil in Cœlogludim mais, errefirpn Edom defiendet, (w. Ar-eendire hîc , qui oculos habetis, 86 videte, an fit in illa loco aliqnid,quod nobis dubitandivel fufpicandi anfam præbeat, quod agarurde te quapiam reverà Coelis eventura? au vero nudæ fint parabole:de Regni ipforum deflrué’tione , de providenriæ D El ab illis recel"-lîone ,velocique ac repentinâ magnificentiæ iplIorum deprefs-ione86 humiliatione? Idem enim efl, ac fi diceret; Viri, qui llaatûs 86 di-gniratis fuæ ratione fimiles. fuerunt Stellis , ac extra omnem fortu-

l næ murationisquealeam pofiti videbantur, lubito decitlerunt, in-flarfolii à vite vel lieu decidentie. Huile Prophetæ fenfum elle, iraclarum eli 86 evidena , ur nullam de eo verbum lacera necelTe fuilTet,ne.dum un: fuse explicare, nifi quidam,non folùm è vulgo , fed 8cexiis, qui lingulares elle volunt , exilierenr, qui rationes hinc (prointeriru Mundi Ce. conficiunr, nullâ vel antecedentium, val confe-quenrium, vel lu jeâæ materiæratione habita; exiliimantes , Le.gem æque nobi: tellari de illis, quæ Cœlis evenrura funt in fine die-rum,(h.e.de Culé interna), arquenos dorer de generatione illorum.

Quando ]el3jas Ifiaëliris lærum de Sancheribi, Populorum , Re- De lm nuna’ogumque, qui cum eo fuerunt, interitu, 86 econtrà de ræfeliri D a l i7”’.ib’fî’ s’y."

auxilioip le afl-uturo, nuntium promulgavit,parabolicè id in hunemodum exprefisit; Videre,quomodoliquefa&-i fint Cœli illi,86 in- rué-depujentiveterara fit Terra illa, morierur quisquia eli fuper eam, vos veto eri- D’imi’l’r

piemini 86 liervabimini. (go. Illi,qui re leveruanerram, 86 qui ira Jeanfitmi 86 fiabiles elle putabâtur lieur Cor um,(per Ironiam),momen-to peribunt, 86 confumenrur lieur fumus:quorumque res tùm con-

’ Li a

V . lbid.v.3.

I lbid..v.4.

un1.6.

268 MORE NEVOCHIM - aliantes 86 immoræ lieur Terra elle videbantur, peribunt ficut velÏi-mentum,quod veterafcit. Sieenim incipit concionemillam 5mm,renfilaliitur D o M r N u s Tujonem ,eonfilanu ait omne: defilationerejue,(srr. Paullo peut: Attenditeadimepopule mi. Item: Propè et? jujlin’eme4,egrefi4 efijhlunneu,é’r. Levure in Catin»: ovula: vefiror ,. (r refluait:Terram deorfum: Cœli enimjirurfumue defirient, à Terra relut veflimm-.rum vetemfoer, lmbitutore: quoque ejrufimr’liter interibunrfihu aurem me;

infempiternum erit, âju ou men non oonrererur. -. De relogions Dereduaione,llabilitate86confiarvatione Regni Ifraël inquir,

à empruntio-ne lfruêli.’arü.

Iela.;r.u.

Iel’a.54.ro.

jeû.6o.zo.

firman.

Jefi63.7.

Deum renovaturum Cœlos 86Terram. Confuevitenim de Regno .aliquo loqui , ac fi elÏet Mundus peculiarie, h.e. Cœlum 86 Terra.Cùm incipit confolarionem fuam , inquir: Ego,Egofum renfilant vos

fier. Etipaullô’poli; Pojui verba men in on rua, (yin urubu menu: me:protexi re,ut plante: Cœlo:,é’funder Terrum , à direndo 4d szjon, Populru

meurertu. Cùm vaticinatur, quâ rarione fuperliee futurum fit Re-gnumllraëlis,86 aliorum Regnorum jugum à le exculrurum, air siMonter morebunrfe, de roller mutabuntur, mijerioordia aurem men à te nonrentier. De ærernè-duraturo Regno Mefiiæ, 86 non deflrueudo Re-gno lfiaëlis ait; Non oreidet ulrrà Sol rangée. Et quia hac rarione lb-litus elr fub ejusmodiparabolis mentem (uam intelligenribus eaaexplicare, eodem quoque modo Caprivitarem 86 particularee cir.cumlianriae ejus enarravir ac prædixir, 86 polleà etiam Reduaio-nem illorum, Regni refliturionem , omnisque luâûs deletionem86 abolirionem, hie verbia; Erre ego rreqbo Carlo: nous à. Tmaminea’nm, (7 non memoralzunturpriores, ne: afrendentfirper en. (Luibus ver’- .bis quid libi velir,in fequentibus mox explicar,hunc in [enfum faitbene g Œod dixi, Credo Cœlo:,86c. id ira intelligo, quôd vos pofitu.rus fim in lætitiam perpetuam , locol’uâûs 86 anxieratis illius , neq;illius luaûs prioris memoria fit remaufura. Verùm audi ordinemlinguloru m, 86rarionem connexionis locorum de hac te docétium.In principio illius argumenti ait: Miferutionerno M r N 1 memoriâ re-perd)», é laudes D o M r N l pro omnibus, que ronrulir naine. Polka mil-eTrarionee illas recen fer, fic porto inquiene : Fortuné? en: , (9’ tulir en(unau diebuefleruli,é’c. H is nol’tram fubjungit rebellionem : Ipfi nua

rem rebellerfuerunt, éimfii fereruanpirirum Sunflum ejrur Forum:commemorat Dominium inimicorum nolirorum laper nos: Hofle:noflri conrulrdverunr Sanüuarium tuum. Fuimue ut iigquibusàfirulo non.e: daminurm,ér. Deinde pro nobia orat: Ne infime Do au N r. ufiyueraidi. Hine (tanin adrecenfenda ea, quibus purifiimùm rei la? 86

r U P 38.34

i PARS Il. CAP. XXIX. I 269’plagas illas commeriri fui mus, quôd videlicet ad vetitatem vocati V fuerimus, Ted non refpondcrimuss Qæfitmfim 46 iù,qui4nnà mm in- C3969!-umgabant, (r5. Hoc faîte pollicetur nobis remifsionem 8: miliai-cordiam, dicendo: Sic dixit D o M 1 N u s, Qmadmadm invenitur v3.mafia»: in tanné" dicit, qui: 61:. Inimicis vcrè nantis , violentiam innos exercenribus, minatur pœnas; En: fini mei tomaient , vos ver) 1.13;cfim’etia. Pofl-hæc indicat,quôd populus hic(fc.nofler)fidem.fuam fitcmêdamrus,in benediâionë in Terra futurus,qu6dq5 ca omnia, quçpræccflërum, ætemâ oblivione fin: fepclienda,hiq verbis :Servn: au- 1.1546. 174:.unifia): nabi: nomme alia. benediœtjè in Terra, benedicetjè in DE avivante : à qui jumwn’t in Terra, jambit in D 2 o verni: quaniam nuirio-nitraditafimt angufliapfloregdr abfcandent [a 46 oculi: mais. En: enim,(go au!» Carlo: nova, à Terrain 7101740119910" me moraùunmr prions,

me afiendentfapn en. Sedgaudete à exulta: infimdum fiscal! in lm, que iego cm : mm un, ego creaJlierufilem exaltatione)», à Populum guigna-dium, éexultabo in Hierujklemjrc. Sic tibi dcclaratum 86 reveiatumefi retum negorium. PolÏeaquàm enim dixit, En", ego area Cœlo: m-vo: (r Imam novant, continué, quid fibi velit, exponit, dicëdo ; Bue,ego me Hiemjàlem exultationem,é’ Populum ejus gaudium. H is aurem

ræmifsis, ait 3 Œemadmodum Fides illa 86 Lætitia in ipfa,de qui-Eus tibipromilî, quèd illa 5m creatarus, quôdque Terram tînt im-pletura, perpetuô marient; (Fides enim in DEUM-,& Læritia in Ed: FidainDu. a»illa, fum duæ res, quæ nec petite, nec murari [mirant in illis , qui ca Li’iti’M’P’

poïsidcm) : quemadmodum, inquam, F ides, 8: Læriria in Ed: , de’ quibus tibi promifi, quèd implerura fin: Terram , immora fun: 8l: un. ’perperua 5 ira perpcruum quoq; erit S’emen 86 Nomen vefimm. Hocenim (ibi vult,dum airs Siam Cœlz’ nm à Tem nova, quæ egoflciofiant cap.66.zz-un»: me, dixit D o M l nu s 5 fi: flabit 1ème» veflrum (r nomen vejhü’, é’f.

Nam aliquando accîdit , ut Semen quidem remanear, Ted Nomcnperear; quemadmodummultivfine dubia hodiè inveniütur, qui fun:de famine Perfarum aur Græcorum , qui ramen immine illorumiroprio non appellantur, feci fubaüarum Genrium titulo- compte-

endunmr. Arque hocipfum, mec iudicio, argumentum efl [Éter-nitatis Legis nofiræ 3 quia propterillam Nomen proprium 8: pecu-liare habemun. Sic itaque,quia frequemer admodùm in Jefaja para-bolæ illius modi occurrunt, cas omnes explicare ri bi volui.o Sed 86 Emilia reperiuntur apùd alios Prophetas.3’ervmia;5,cùm va- j: Il! M 1 A sa

tminatur, quêtan’one urbs Hierufalcm pr0ptcriniquitatcs Pattum 0413"?""5’aoûtoit va (brida figin quin Vidi Iermmfi me en: defilata à» 74m4. H 314m1;

i , I . L1 3

2704 MORE NEVOCHIM-E a n cil I a L Ezeclriel, enarrans interitum RegniÆgypriorum, 86 necem Pinsà "fg: raonis par mauum Nebucadnezaris , bis verbis uritursiEt operiara,

"bu-,0 a quam extinxero te, Carlos, à dtenebrefcerefaeiam Stella; earum, Solen: nu-E:cch.5z.7. be tegam, (9- Lana non lacer: faner [amen filma. Omnia alia laminaria la.

ca in Cala abrenebrefierefaciamprapter te, dabrg’, tenebracfaper terrant, iti.

xitDo M l Nus.Je n. Javafla- 70e! Film: Phetuelis, de magna Locuihtum fui temporis copiâ"W To74!" hoc patio feribit; Ameipfam commavelaitar Terra, rumen: Cœli , Sol àgaîté-film. Luna obtenebrabantar, Stellaq’, remirent mention»: firam.

A M o s de w- Amos, de vaflatione Samariœ fic loquitur: Occamberefaciam Solen.MW" Slm in ipfi meridie, à tenebrie obraam Terrain in die lamina. Convertam «gang,

"une, ne. fejiivirates reflua in Mélangée. A T ’MI C mm ù Miclra, in ejusdem Samqriæ interitûs defcriprione,tritis 8: ufitatis«du». i his ioquendi formuiis utirur: Erre, inquit, Do M I na s egreditarèloco

- Mich-IJ- filmévdefiendet, ealeabitéfirper exrelfi: Terra, 6’ quaefi’erzt monmfalæ en.

HAG fifi nille Haggaua, de Regni Perfarum 84 Mcdorum deûruaione ira fatur:Ego commotarmfiim Cœlam à" Terram, a: Mare, âafidam : commoveboq’,

Hag.1..7. omne: Gentex.D A v x a. Sic, Cùm Joab pugnâfret contra Edom, ac David recenfcret,quàm

debiles 84 infirmi, quoties viéti 8Ç percufsi anteà fuilÎent Iliaëlitçflc

P131404. que paflo D Eu s ipfis tunc in auxdiü exoratus fuerir; Tremereferijii,I ’ inquit,Terri,fcidifli eam,finafiaflaraæ ejus,qaia natar. Ira Cùm nos hor-

ratur,ue timeamus,quando Populi moriunrur 86 imereunt, eô quôdinnitamur faluti D E 1 Benediâi, non gladio au: viribus noRris,ait;

Pûl.46.3. Populasfirvatarin D a M 1 N a ,9? cljpear auxilii rai. Et; Non timebimw,etiamji permatirir Terram, (r morem monte: in cor Marie. Sic, quandov

P51277-l7-l9- agit de fubmerfione Ægypriorum: Vider-am te Aqaa,D a a s , videra»:te Aqaa, étimaerum, etiam commotafimtwragines, ère. simiens tonitrairai in Cœlo, ée. Cammota es? à cenrremait Terra, (in.

H A B A C u C- Ira ai: Habacae: Nu’mqaid contraflamina tramé cf! D o M 1 Mas ? ée.

9. Sic: Afi’enditfamaa in ira ejus, (r igrii; ex are eja; confiempfitfiw.D a son. A. Sic in Cantico Deboræ: Terra rentremaim’re. Et fic plutima alia

Judics-4- hujus generis adhuc occurrût. Eavcrô,quænon adduxi,fecundùmcxem pla allegata flint exponcnda.

Joël-L50. mon! ami ne: diâum Joëlis: Dalzog’, prodigia in Cala au): Terra,fiu-gainem,è igfltm,â’ colamnaafami. Sol ipfe convermar in tenebmfi’ Luna;in fanguinem, unquam. veniat dies Do M I N I magma à terribilù. Eritparerai. quicanque invocaverit Nome» Do M in I , evadet; uam in monteTzijon de! Hierufitlem erit enflât. quad, inquam,hoc diétum anima.

Pins II. CAP. XXIX. 25x- id mihi agate videtur de cæde Sancheribi prope Hiemfalem. Si ve-

n» hæc expofirio tibi non arrideat, poteritexponi de interitu 00g 8:Magog tempore Mefsiæ ad urbem Hierufalem futuro, licèt illiusexprefsènuiiafiat mentio, Ted magnæ tantùm Stragis, Ignis, 86Eclipfis Luminatium. Œèd fi quæfiveris, quomodo in expofitio-ne nofira dicamus,Stragem Sancheribi vocari Diem Dominimagnam Die: Dminiéierribilem ? fcias , omnem diem, quo Deus fingularem 8c exrraor- "5’ng à)?"dinariam liberationem vel pœnam immittit,vocari Diem Do M I N 1 n www.magnum étenilzilem : ut, MagnmdiexD a M I N I, è terrifiai: , qui! fafii- 10614.11.

nebit eam? .Sic iraque demon [Iratum efi id, circa quod haâenus verfati fu-mus,videiicer5 Mundum huncimeriturum,vel flatum ejus præfen-temin fe,vel quâcunque ejus te mutatum iri,aut murationem ali-quam conflâtem fubiturum,ex feriptie Propheramm 86 Sapientumnoflrorum probari non polie. ,

miod artinet diâum illud 5 Sex-miflibmoannaram daraôit Maudits;émia raffina; id non-debet intelligi de omnimoda privatione Exi.flentiæ: 8c dumdicit,uno raffina, docet,Tempus aliquod tùm re-manfurum.. Prætereà,di&um cil particulare unius alicujus Viri, 8:refpeâu certæ alicujus fentenriæac opinionis prolatum.

Id verô,quodin univerfum apud omnes Sa ientes reperitur, 8:quod fiJndamentü efl, exquo univerfi ac finguii Doé’tores Mifchnæ

» argumentantur,efl,quod dicitur; Niln’l novifitfiib Sole: 8c quo d nulla EcdeCI.’.

ibi fiatulio modo vel ullam ob cauiTam innovatio, ira ut ille etiam,qui Carlo: nova: à Terram novam accipit , ficut cogitat, (h.e.jècandùmfinfirm lineralem) d icat, Cœlos illas, qui dicunturcreari debere,jamcreatos cire ac fubfiflere, fieu: dicitur, sa»: aurem me; (non enim JcC66-n.dicitur, 8:46am; fed, 81471!) .- 8c hoc probat ex en, quèd dicitur , Ni-bi! novifitfab Sole. Neque hoc repugnar in, quæ nos expofuimus,fedfieri porefl’, mita intellexerir, Naturam illam, pei- quam res romif-En (per Cœlam novant âTerram novam) exiRunr, jam and]; inde à(ex diebue Creationis, id quad cil verifsimum.

Quodi dixi, Nulle»: in Mundo rem a natarafiia matari matan’one un- Aurbm’a fin-flamiè’ permanente; id dixirefpeflu Miraculorum. Nam licèt Vir- "Wh à "5*ga iirSerpentem, Aqua in Sanguinem, Manus munda in Albam," ’converfa fin: , fine neceffatia ali ua caufTa naturali ; ramen iflaomnia confianrerita non permanigerunt, neque in naturam aliamimmuma funr. Verùm, prout Rabbini nom-i dicunr ,Mandae minetufeqaitarfaam confieradinem.

272 MORE NEVOCHIMArgue hæc cil nofira de Miraculis fentenria, quam credendam 85 .

ampieé’tendamcenfemus, licèc Sapienree noflri iongèalia de illis .prodiderint, quæ in Berefibitlr rabbab 8c Medrafeb Kobeletb fcripta in-

Rabbimü’fin. veniez. Exifiimant enim, Miracula etiam aliquo modoè Natutamaie de Mira-enlie.

Exod.x4.:.7.

15.432 la.

promanare. Nam dicunr, manda Deus 0pt.Max. hanc Exifien.tiam (h.e.ifiam Rerum univerfiratem) creavit, Illum tùm unicuiqueEnti naruram [uam ordinâfie 8: determinâiTe, illisque Naturis vit-tutem indidiiTe, Miracula illa,quæ fuo tempore in illis contingeredeberent, producendi: 8:, Signum Prophetænihil aliud efie, quàmquôd Deus Prophetis fignificârittempus, quo dicere hoc vel illuddebeant, 8C quo hæc vei illa res miraculofiim aliquem eiïeâum ha-birura fuerit, qnem illius naturæ à principio implantavit.

Verùm hæcfentenria quoque,qualiscunque fit, docct nos de ex-cellentia 86 præilantia Aurhoris illius 5 quâracione nempe difficii-limumjudicârit eiTe,ur qel Nature, poil abfolutum o us Creationie,vei Volunras D a I, poflquàm omnia ab Ipfo ira confiituca fine, mu-tetur: quafi dicere voiuiflët exempli gratiâs Deum naturæ AquæindidiiTe,ut fi: continua, 8c femper deorfum fluat, excepto tantùmi110 Tempore, quo fubmerfi fueruntin illa Ægyptii, 86 iilâ folùmAquâ,quæ divifa Fuit.

Sic iraque 8: de hujus fenrenciæ (copo ac intentione principali ce Ietudi vi,quôd videlicet hû c prçc ipuè rendat,ut fugiar Innovationemalicujus rei (paf! opus Creatinnie). Dicitur ibidem : Dixit Rjonatban ;Germe conditionne: pattu: Æ D sa s mm Mari, atfinderetar coran: I flûti-tù .- [me enim efigqaodfiriptum exeat; Et reverfum efl Mare, refpicientemane ad forcitudinem fuam. Dixit R.’jeremia; Film R.Eliefèrir ç Noncum Mari par"; pattus e51 D sa s,jèd eam omnilm,qaa mari: intrajèx die:Creationa. Hdeenimefi,qaadfcriptam efi: Ego, manu: mEæ retende.nm: Cœios, 8c omni exercitui eorum præcepi 5 Prarepi Mari, ut fin.deretar: Igni, ne traceret Chananie, Mifcbae’li , Aune: Learribta, ne laie-rem Danjelem : Pifci, in nomeretffonam, (’97. Eadem enim efi ratio re-liquorum.

Ira ergo retum hoc negorium , 8C quid nos de eo fiatuamus, tibicil explicatum 8: revelatum; quèd nempe dimidiâ parte cum Ari-flo:ele confentiamus, fententiamque ejus ampieaamur, ac credu-mus; Exiftentiam fc.hanc, five Mundum hune elfe perpetuum acæternum, in en, quam Deus ei pro fuo bene lacito dedit,narura anequ: uicquam in eo mutari, nifi miraculose in rebus quibusdamparticuciarilius , licet Deus porenriam ac facultatem habeatillum

earum,

PARS II.CAP.XXIX. 273retum, vel aliquasejue partesimmutandi aut privandi; fed ramenhabere initium ac principium, quo nihil fuir, nifi Deu s 8: Sapieno

a ria :qu , quâ decrevir, fe exifientiam rebus bis crearis cette tempo-re daturum &ordinaturum, ne privari val murari pofsint , nifi par.riculariaquædam, quæ ipfi placër, quæ ex parte faimus 8c ex parteignoramus. Ariflocelis veto fencentia cil: Sieur Mundus eil æter-nue 86 incorru tibiiis 3 ira quoque eiTeantiquum 8c non genera-tum, id quad oiïendimus elfe non polTe, nifi pet modum necefsita-ris : hanc aurem cire abfurdam 8: à natura D El alienam.

Pofleaquam igitut hûc à nabis perduétus cil traétatue ifie , adduo .cemus nunc capur peculiare, in quo agemus de lacis aliqua: occur-rentibus in Opere Creatiom’e. Intentio enim noflra prima in hoc libreen, exponere, quæcunque de Opere Berefchith 86 Mercavah expo-ni pofiuiit. Priusquàm veto id faciamus, duæ nobie fun: præmit- a

tendæ Propofiriones. -Prima ci! 3 N on amniajêeamlùm lirteram inteüigenda à accipienda efl’e, bien miaulantque dicantar in open Berefebitbjea Creatianiejieat V a! gus bominumexijh’- f’âî’g’ï". 2’?

mat. Nam aliàs non præcepifien: Sapientes illa occultari,neq; tan. flua c3";a curâ in eis abfcandendis 86 parabolis involvendls ufi fument, ne- ne.que etiam tàm fiudiosè prohibuifienr, ne deiis ferma fiera: coramimperita Piebe. Senfus enimiiiorum liner-aies vel gignunt pravascogicariones, imaginationes , 8L opinione: de Natura’DEIOpr.Max.,vel certè ’fundamenta Legisevertunr,hærefinque aliquam in.traducunt. Ideoque non fun: in imagination vel cogitatione fo-lùm confiderandæ, 8: fine atrium aliarum iiberalium cognitione;neq;,ficut Concienatoreeôc Commentatores arbitrantur,ree com-parata efi, qui exiflimant,cognitionem expiicacionis vocabulorummagnam cire fcientiam, fummamque perfeCtioncm, fi muids verbis86 longo fermone expiicentur. Verùm confiderandæ 84 intelligen.dæ fum facundùm vetitatem intellec’tûs, poli adeptam in fcientiiedemonflzrativis, 86 myfleriorum Propheticorum cognitionem , per-feâionem. O41icunique me aiiquam in illis fcienriam haber, ca-veredeber, ne illa divulger, ficuti fœpiùs monuimus in Commenta-rio noiho in Mifchnam. Hine dans verbis dicunr quoque Rabbininofiri; Ai principin libri afiIae [nie gloria Damini e51 celare verüam: dixe-rune autem hoc poli: ca, quæ feripra funt de operibus [exri dici; exquo patetvetit’as illius, quad nos diximus. (En verôis, qui perfe-

"Ctionem aliquem mans en, renerurëc obligatur illam aliis quoqueinfundete 8: communicaie, ficuti in fubfequemibus de Prophetia

274. MORE NEVOCHIMIcapiribue explicabimus 5 ideô fieri non porefl , uin illi, qui aliquidex fecretie mis, five proprio Marte 86 indufiriâ, ive 0pe præcaptor-isalicujus, apprehenderunr,nonnunquam pauca quædam dicant. Ve-rùm non aparté 86 clarè hoc faciendum efl, (cd reâè, 86 non nifi petfi na 86 indicia, qualia fparfim, 86 aliis rebus permixta in verbis ce-Ieîriorum ac præflantiomm Rabbinorum noitrorum inveniuntur.Mecque 86 ego,uti obfervab-is,in ifiis myileriis fæpè unius alicuiue-Iverbi vel’diéti folùm mentionem fado, quad carda quafi cil totimrei 5 cætera veto illis relinquo. quibus relinquenda [une V

1’"?th Imm- Secunda Propofitio cit 5 geai! Prapbetafizpè adbibeant vorabala aqui-æhfîînîztâà vota, é metapborita, quorum intentio non efi id, quad in prima parabolajètr

papier Won". metaplmra (intenté fignificant, [e11 propter etjmalagiam à derivationem"jszim- aliqaam: ut, Makltel fchaked Virgam vigilante»: w! atrzjgdalinamgaia

JeremJJI. Scholred vigilaegojyr. quemadmodum explicabimus , quando deEzcczu.’ Prn’phetia agemus. juins hanc etiam tationem dicitur in OpereIbid.i.7. Mercavah,Clrafibmal,ficut alibi diximus.Sic,Regelegel,86 Neclrofelretlt

g Zach.6.1. bruma. Sic apud Zachariâ, Et monte: erantmontemechofcherhp’c.H is iraq; Propofirionibus explicaris, accedo ad capur illud, quad:

anteà tibi promifi.

à CAË XXxla que varia explicabqnap erttnerzt 4d.Opter Creatione’r.

Difiirentia in- C Pr o ante-omnia , qnôd diffèrentia magna fir- interPrirnamÛ L 86 Principiam. Nam Printipiam dicunr de te, cujus en princi-

P ’ pium, velcun1 qua incipit, licèr rempare illam non præcedat, ficutdicitur Coralie principium animanrium, 86 Elcmêrum principiumejus,cujus elemenrum efi,(.vel quadex quatuor Elernenta confiar,ut Ma-nulcriptum’exemplarhaber). Et in hoc lenfu diciturquoque non-nunquam aliquid elle Primum. Verùm Primam dicitur propriè deca tantùm, quad rempare præcedit, licèt illud Primum, val Priusrempare, non fit caufia poilerions vel fubfequenris, ficur dicere fo-I’emus’, Primns,qui hancdomum inhabitavit,fuir N., poli ipfum N.,nec ramen dicimus,quôdilleiNÆuerir principium hujus N. De Pri-mo, feu de ca, quad Primam efi, docer in Lingua noflra vocabulum

Hofl-I- Tbethillahmt, Thechillarh Primam verbarn Domtni in Hofea. De Prin-u’pio aurem docet vocabulum Refibitb , quad derivatur à Rofib C31par, quad fitûs ratione principium e11 Animentium..

, ’ ’ I. Man..-

PARS II.CAp.-XXX. 2754Mundus non crearus efl in Princïpio Temporali (tempera), fieu- Manduenonefl

ri declaravimus; Tempus enim cil ex numero Creaturarum. Ideô 3’322: Î”?dicitur, Berefrbitb Creavir Deus; ubi Præpafirio infeparabilis 2,! Beth, Cancan]: ’cil Beth Vajis, feu Inflmmenti: 86 vera llllUS loci expo itio efl hæc; Inprincipia matât Demfiiperiera à inferiera: Expofirio conveniens No-virati Mundi.

Quod vert) apud Sapienres nonnullcs invenis,Tempus exritilfe Tempus nb’fiuïante Crearionem Mundi,id dubium valdè ePr. Hçc enim efi fenten- "m’fmm’?"ria Ariflorelis, (quam tibi jam expofui), qui fenrit, non polie cogi- M" ”

tari Temporis principium. - -Verùm abfurdum hoc cit admodüm. Ad id aurem fiaruenduminduâi funr, qu Ôd fcriptum invenerunr , Die: anus; Diesfeeundae; 86 Geai;quod hoc fecundùm litreralem fenfnm acceperunt, quôdque nonintellexerinr, quomodo potuerir menfurari dies primus 86 dies fe-cundus fine Sphæra circumdanre, 86 fine Sole. in huncfenfum feri-blini alibi; Dies primus:] Dixit Râ’elradal; BarSimon: Hine baàemia,quid ordo tempera»: antea faerit. R.Alrbba dicit : Hine baberma, quintDeus Ædlfifieîïit Manda:,efirille:iteram deflraxerir. Sed hoc magie en:abfurdum, quirm prins. Obferva aurem, quidnam fcrupulum ipfismoverir, Exiflenria videlicet remporis ante exifientiam Salis. Sedjamjam explicabo id,quod ambobus dubitationem creavir; nifi for-tè voluerunr dicere, (de verbe ad verbum,â D au s , an’nan veinerantdicere?) impofsibile eife, ut non anteà rempus fuerir: quæefi ipfif-fima fenrenria de Anriquitate Mundi, quam omnes Legem nofiramampleâentes refugiunt ! Verùm, meâkfentenriâ, eadem efi horumdiâorum ratio, quæ R.Elieferis, Cœliande’nam treatifunt .? Et, ut ont) averbo dicam , in hie non cil ad cujuslibet verba refpiciendüm. Fun-.damenrum enim Legis noliræefl,quôd D E u s hune Mundum creâ-vrir ex nihilo, 86 absque principio remporali, Cùm Tempus fit crea-rum, quia videlicet fequitur motum C-œli,86 Cœlum creatum efi.

(mot! aurem hic te faire quoque referr, efi 86 hoc, quad particulaEtb DE , quæ adhibetur, Cùm dicitur, Et hafcharnajim veet baarez , (utSapienres nofiri in luribus lacis explicârunr),idem valeat quad Il!1m Cum : urfenfus 1:5 Deum creâlie cum Cœlis, quæcunque funrinCœlis 5 86 cum Terra, quæcunque in Terra font. Nôfli etiam,quèd Cæëum à Tuedicanr,Ccelum 86 Terram fimul creata eife,quia dicitur; Vera ego ces, "1mm! """téflantfimal. Hoc fi ira fit, tùm omnia fimul creata erunr, 86 polieà JCÊ-WJÆfuccefeivè ab-invicem feparata. Hinc afsimilârunr rem iflam A gri-colæ,lemina diverfa 5 memento lino, in Terra feminanri, quorum

» i I M m z

:76 MORE NEVOCHIMaliqua progerminanr poil diem unum,alia pali duos dies,alia pairrree,liter rota femenris,vel fario,unâ horâ faits fuerir. ’

Atque fecundùm hanc fenrenriam folvirut dubium,quod movirR.]ehudam filium R.Simanis ad dicendum id,quod dixit,cui hicfcrupulue incidir,qumodo menfurari paruerit dies primus,fecun-

Partenariat? dus,.86 terrine? Et exprefsè feribunr in Bereftbitb rabàabiSapienresahaner! 3 nofiri de Luce,quç primo die in Lege dicitur creata efiè51flafitnt La.

’ ’ ’ minaria,qae creata faerant primo die, [cd nenfiejfiendit ea reflue ad dieu:

quartant.Terra equrve- Porto 86 hoc fciendum ribi,quôd lirez Terra fit vocabulum ho-â’iùim’ŒW- monymum,quod ufurparur tùm generaliter,rùmfiaient". Generali-

"Phi" à Ë” ter dicitur de omnibus iis f f bf h L h dmm". ,quæ unr u p erra unæ, .e. e qua.tuer Elemenriei Spetialiter dicitur de une ranrùm,86 quidem ulti-mo illorum,quod vocarur Terra. Docet nos hac Scriprura , dum di-

Gan-z. cit 5 Et Terra erat informa (9- inam’e, de" Tenelme erantfirperfaeieabjfii,àSpiritue D 2 I intubaliatinfitperfitie Aquarant; ubi "la omnia Terra vo-

1bid.v.ro.cabuiocompleâirur. Et paullô pan: Etwcavit Deus nidamÆrezTenant. Arque hoc quoque eft fecretum magnum. (nictiescunqueenim diâum offendie,Et veram Drasfie,velfir,dicirur illud ad dif-tinguendum rem unam ab aliis,cum quibus commune nomen ha-bebat. Ideù hunc verfum tibi expofui; In principio creavit Deusfuperiora 86 infei’iora : 86 fic proinde pet Tenant, cujus primo ficmentio, (quando videlicet diritar,Creavir Deus Cœlum 86 Terrain),intelligenda erunr Inferiora, h.e. quatuor Elementa,86 pet Terram,3e qua dicitur, Vacant D e a s aridam , Terram,Terra in (pecie fic

i613. aInfupet nec hoc te ignorare decer,quôd atuorEfemenrorum,

de quibus diximus,quôd comprehendanrur ub vocabuloTu a a le,(quad primo occurrir), primùm’ fiat menrio poil Caelas5 meminir

Per Tenebras . . . a . . . . . dimmgm, [pu-5 enim Terra, gamins, Aqae, à Tenebraram . ubi per Tenebrae mir Il aliualememarie. debes mtellrgere quam Ignem elenzentarem; ficur ex eo colligera cil,

Dent-mus- quad Scriprura a it: Et verbe ejiaaadivrfli emedie Ignie. Et max: me)": -Jobizoae. audivwitie votem èmedie Tenebraram. Item: Omne: Tenelrraaôftomüte

[une occulta illiae,deverabit eam [grue nonfitflïatue. Vocarurautem iraIgna Elementarie,eô quad nonvfir lucens vel lucem præbens, fed lue]-

in vautrer. du: feu pellucidus. Nam fi lucerer [guis elementarie,torâ’ notre vr-ai"! m" Ma deremus Aërem Igneardenremvel fulgenrem. Recenfer aurem illa

0’40 qui"? fecundùm ordinem 86 firum ipforum naturalem; primé enim cil:

Elenuntorum a 1- -u .. h fiwfimmfmn Terra 5 upra l am «tu; cum Aqua cohætet 4er; 86 fupra unce.

, Igntt.

PÀRSII.CAP.XXX. 277Ignia. Nam dum appropria! Aërem fupra faciem Aquarum,fi ne du-bia Tenebræ, quæ fun: fuper facicm abyfsi , cran: fupra Aërcm.Œod verè dixit,VËtw veI Spirinu Dei,(h.e.quàd Aërem 1mm: Ventum

v2! S iritum D o M m 1), ideèfecir,quia D E u s cum feci: mobi-lem, .e.flantem. Motus namq; Vend perperuè arrribuitu: D a o : ur,Ventmprofcâm en à D o M t N a. Item : Flavxfli venta tua. Item : Et ton- Enta-"J’-

. . x . . xod.ls.xo.7mn Do M l Mus ventant Dtfitdlntdkm forum valde: 8c fic fæplfslmè. kentiaEt quia rentâmquaèum primo recordatur,(quæ fun: ElementumIgnis),non fun: illæ,quarum pofleà mentionem facit, (quç (un: Te-nebiæ propriè diâæ); ideô ad d ifcri men» i ndicandium air,Et Tembm GeneCIJ-Forum Naaem,juxm id,quôd antè expofui mus. ’

Sciendum tibi quo uc,id, uod Mofes ait,1:"t diffinxir inter Aqua, Ibid.v.7.non intelligcndum c e de diîîinâionevel divifioneloci,ira ur una æidpar AquiAqua fît fuprà,altera infrà,& uns fit eademque illarum natura; Ted muflisam inbæc verborum illorum èfi expofirio,quèd diffinxerir inter illas dif- film" (hmm:inëtîone natura!i,h.e.in forma ipfa,conflituendoparrem quandam ’illius,quod in principio vocavit Aquam,rem unam,& tali formâ ve-fiitam,( h.e.rem peculianm à certâfarmzî veflitam) ; ahi parti formamaliam largiendo , 8c hæc CR Aqua propriè (lias. Hine dicirur,Ercan. Ibid.v.xo.gregatiomm J’quammillamm votait M4ri4:quibus verbis tibi mani-feftar,quod illa A na. prima,de qua dixit,InfilpnficieAquæmmmon Ibid.v.2..fit illa Aqua,quæ a?! in Maribus; fcd,quôd pars illius fit certâ formâdiflinéta (opta Aërem,& altera par: fit ifia Aqua. Proinde quod air,Etfecit D au s expanfionemfiivifitg’g Aunqacfitô expanfione,ab Aquit,qm 1bid.v.7-friper expanfiommfimile en ei,quod dicir,Et divrfir Ducs inter Lunm Ibid.v.4.(r inter Tenebm,quæ cil divifio formalis. Œin-imo Expanfum i-

o pÎum ex Aquis’generarum efifccundùm illud Rabbinorum noflro-rum,Cangelata eflgùna media. Hinc dicit etiam s l’acuité, Dru s fir- Mime."tamtam": Cœlum,ad exprîcandam homonymiam voca buloi,8c indi-candum,quôd S5b4m4jim,h.e.cælum;cuius primè meminit,dicendo, l,Cœhcm (r Termm,non fit illud,quod perriè vocatur Cœlum poncé. iËËËN-gEt hoc confirma: per id,quod in &quentibus ait,Infi4perfic-ie expanfi whigs,Cati -, ut nempc fignificaregquôd Firmmmtum veI Expanfum non fitCœlum. Et propret hanc Nominis æqyivocationem vocamur.etiam Cœli veri,Expanfi1m,ficu: 8c ecdmrà Expanfum veram vo-catur Cœlum: ut;Et ledit i114 D a u s in expanfi Cati: ex quo difto lbidv.17a8:. hoc liquet,quod aliàs par demonflratipnem uoqli’eprobari po-,tefi,quôd Stellæ omnes,SoI item 8L Luna in Cœîo infixæ fint,(quiamon dam: in Mundo Vacuum); non auwm,ur Vulgus ummum

o Mm 3

278 MORE NEVOCHIMfuperficie vel expanfione Cœli hæreant. Dicitur enim ,Infirmdlmanta Cœli; non, Super firmamentum Cœli. Sic itaqnopatet,quôdunacommunie primo Fuerit materia,quam :1qu vocabat,fed pofleà in.tres diflinétas formas divifa fit,parséue illius una fint M4ria,pars al-tera Expanfum, par: tertia fitpm Expanfimz illud, 8c quôd hæc omniafintexrra Terram. Vides proinde ira 86 alio fenfu accipi (Aquam),idéue propret admiranda myfieria. (MM verôillud,quad e51 fitpmExpanfi4m,nomine.tenus tantùm Aqua vocetur, non veto ideô,quafieffet Aqua fila lpecificafiddixeruntquoquabbini nofiti,inqujen-res; Q5314!!! ingrediuntur in P4mdifi4m,&c. Dixit illi; Rabbi Alqbba;gamin pervenitù ad lapide: marmorispurime diane,Aqu4,Aqu4,quiafiri-

Pùl.xor.7.pmmefl; Loqucns mendacium non fiabilietur coram oculisvmeis.A nimadverte 56 obferva,fiquidem fueris ex Viris intelligenriæ,quâratione in hon: diâo ex Iicârit 86 tetexerit totum negorium! Nam fireâè intellexeris Muni), intelliges quoque omnia ca, quædemon-Rata funt in Libre de Meteoris,8c que Sapientes vel Philofophi de

i fingulis ifiis rebus fetipferunt.Canin operibm Silentio me hic minime prætereundum,quâmnamob caufümFuma dm "a," in operibus fecundi dici non fit diâum 11D ’P Qiabonum? Nôflîdicatur .bonum e

(En Allegorias,3uas Sapientes noflri p.m.hîc affinant. Optima interil.les efl,quâ icunts [deo hac cire faétum,quôd opus Aquarium non-dum perfeétum fuetit. Sed ratio hujus rei,meo judicio,manifeflaefl:admodüm. Nam de omnibus Entibus innovatis,in ordinario,fte-queuti 8c conflanti fiatu exiflentibus,dixit,Q4j4 bonum. Hoc auremExpanfum,& res illa,quæ fupraillud efl,(quæ Aqua appellarur),ab-dira efl 86 occulta nimis, ficuti vides. Si enim lumatur fecundùmfenfum littetalem 8: crafTo fenfu, tùm erit omuinô Nonaens : uamnullum cf! corpus inter nos 86 Cœlos infgriore: nifi Elementa; ne-que funt Aquæ friper Aërem: multô minùr cogitari potefl,quôdExpanfum,& id,quod fu ra illud efi,fint fupra Cœlos. Proinde hoc

3&0 res lougè effet dif ailier 8: abfurdior,quàm ut poirer appre-endi. Si accipiatur fecundùm fenfum occultum,& id,quod pet il.

lam fignîficatur, tùm res mimis efiocculta,ac neceflÎxriô referendainter occulta illa, quæ faut obfignata , ut à Vulgo intelligi ne.queant. Carmina Cùm res ira fit comparata,quomodo potuitde il-

Bonum Je de la (A4124) dicere,Q4j4 601M? Nam Banum efl’e,dicitur de re,quæ mani-quâmrm r: di-

GIN".fefiam utilitatem præbet, 8: cujus exiflentia ac confervatio nota en:in hoc Mundo. At veto uôdnam commodum apparet aut percipi-tu: à reflua: noëit’el]; a [tondîte,8c quæ infenfu fuolitterali a?

’ 9x! et:

PERS Il. CA”p.XXX. 279’ëxîflit, ut deilla dici pafsit,quèd fit bond. Sedintermittere non paf;fum, uin aliam adhu c tibi declarationem adferam ; videlicet,quèdlicet iila (Aqua) magnam hujus Univetfitatie partem confiituat, ta-men non lit tanqu 1m finis, princi aliter 86 pet fe intenta ad confer-vationern hujus Mundi, ut de ca gici debuerit, quôd bond effet , TedneceiÏatia fuit, ut appareat 86 detegatur Terra.

Præter hæc 86 iflud novifle te oportet, quad Sapientes noflri ob-fetvârunt ;quôd Deus Herba: 86 Arbores è Terra demùm produxe.rit, pqfleaquàm pluviâ illam itrigavit, 86 quôd id, quod dicitur, E: Gamine.vapor aficndet à Terra,contineat natrationem rei prioris,ac præceden-ris illud, Herlmfrar Terra herbant. Hinc tranfiulit Oiikelos, Et Nube: Ibid.r.v.u.afienderatè Terra. Patetetiam ex Scripturaipfa, quædicit, Et omne lbîd-z-S-virgultum anteqmim ejferin Terra. Sicitaque clarum cil 86 hoc. Cæ-terùm, nôfii Leâor,principales caufÎas Genetationis 86 Corruptio- Lux à Tem:nis poli Vitrines cœlefles,efle Lucem 86 Tenebras, quatenus nem- Z’IGÇZÈÂVÏ.’

. . . . . . 10""p: calo: 86 fugua ex tilts feq.ultur.. Per Motum Cœlr mifcentur Ele- üCOMPN-Mù.menu , 86 perLucem ac Tenebras mutantur Temperamenta illa- Vide ànim. In principio mimionis illorum innovantur exiliis duo Vapo- ,4.res, (Vapordr Exhalaio), quæ funt primæ caufræ omnium Meteoro-rum,Pluviarum etiam,86 Metallorurn. Pofieà fit ex illis compofitioPlantarumspofl bas compofitio Animalium 5 ultimo denique com;pofitio Hominis. Prætereà, T cnebræ [une de natura Mundi hujusin feriorie sLux veto efi illi accidentaiis 86 externa, quæ exteriùs inilloinnovatur. Nonne enim vides, quôd tametfi res aliqua luce

rivetur,nihilominùs tamen remaneat? Atque hune ordinem çqua-ritu- obiervat Striptura ubique in opere Creationie.

Sciru porrô tibi neceiTarium in hoc negotio efl illud quoq;. qnodRabbini noiiri inquiunt, Omnia open Graham: creamfunr il)??? inflaturafim,cre4ta fun: 815??? infrierztiafim,crear4fimt Dei??? in decarefin: quo innuere volunr,quôd univerfaôc lingule, quæ Deus crea-vit, in perfeâifsima fila Quantitate, in perfeéhfsima fus Forma , 86in eicgantifsimis fuis Accidentibus creata fint; hoc enim (ibi vo-lunt, quando aiunt, 031"??? Bezevjanam in decore fuo creata flint, exillo, ’93 Zevi par; vel Omamenmm cf! omniz’zw Terris. Diligenter Ezech.zo.s.iraque 86 hoc renne , quia non exiguumquoque en fundamcntumr

Intelligendum etiam tibi probe,qubd recordatur creationis Ho- De 9’06”01"minis inter fex creationis dierum opera. Dicimr de e05 Mafiulum à» Hommm

1 V Q . Gen.i.z7..Hammam (rem: ces. Et creationem totam concludens , art: Etpnfe- 1bid.2..1.

î.infin.

431i fuerum Calum (71?!er omnia exarchat earum. Pofieà denuà adC163»

230 MORE NEVOCHIMcreationem Hominis redit, 86 explicat, quomodo Eva ex Adamocreata fuerir. Meminir etiam Arboris Vitae, 86 Arboris feientiæ bo-ni 86 mali, feduâionis item Adami 86 Evæ pet Serpentem. Et hæcomnia fritta fume indicat,poflcaquàm Homo à Deo in hottum Ede-nis collocatus fouler. Omnes aurem Sapienres mihi unanimi con-fenfu affirmant,cun&a die fexro Plaine, 86 nihil quicquaml poil (e!Creaiionis dies immutatum elle. Verùm non debent illa tibi videriabfurda, quæ diximue , quia hue-nique non fuerar adhuc Naturefiabilisôc quieta. Præter hæc veto alia quoque aferunt , quæ tibiexlocis fuis colleâa proponam,&docebo te de illis, fient illi nosdocuerunt. Quandoquidem aurem illa, quæ tibi ex verbis Sapien-tum noiirotum ira propofiturus ium , fun: perfeëtifsima, planifii-ma, 86 ordinatifsima , ideo non diù immorabor in expofitione illo-rum, neque etiam fenfum ipforum explicabo , ne Arcanorum fiamRevelator vcl Proditot: Ted levirer rantùm illa atringam 5 ira ramen,ut tu 86 cui fimiles illa pofsint intelligere. Ex iis cil , quod dicunr;

" Ademé’ Eva creatifuerumficutunw,é’ rugi; val dorfi ronjunâi , poilai

verà à D e o divijîfuzrunr , qui dimidiam illam parmi: «tapir , (efuit En,Gemma. éadduâafuitadipfitm. Dicunr etiam; and": exroflù ejus, idem cire

quod, 11mm ex partibus ejus, vel,Llnam patremejus: quam expli-cationem confirmant ex eo,quèd in Targum vocabulum V53 Tu-

Exod.2.6.8tc. la): Colle, reddirut pet fi1,9l? Sam.- ut,Tulab CofiaTa bernaculi, red-ditur in Tatgum pet Saur Lame Tabernaculi. Ira hîcdicût, Minui-orav idem elfe quod Mifiimbi. Animadvette,quomodo explicetut,quôd fuerint certo tefpeétu duo, 86 certo refpeétu unum , ficut dici-

6:11.143. tut: O: ex nfiibua mais ,é’ me ex «me me. (Liée! certo refpeâu fue-rintduo,idconfirmatut ex eo, uod dicitur , Nomen unum ambo-

. bus convenire; Vocaliimr "du?! Vint, quiz ex 11ch Viro defimpta cit.lbid.v.1.4. (môd Fueri nt unum, confirmatur eo, quôd dicitur, Et adhcrebit and

fila, à emnr in 54"!!!" arum. Quanta veto cit ignora ntia illius , quinon intelligit,hçc fecundùm [earum aliquem occultum intelligen.da elfe i

serpent infinie: At nec hoc prætereundum, quod in Medrafch adducunt Sapien-05,1"! "7"? tes nofiri; Snpenrem equirammfuflegunrimren: ejus inflar ramait" , àgïfxwfi” a Seflàrem ejucfuifle illam, qui du?!) En!» , humé, Scfiremfuiæ 841mm?-

slmmùwwk lem,quod nomen abfolurè ufurpanr de Satana. Invenies enim, quodun Sam. o in multi: lacis dicant; Sauna»: nua]: impedire Abrahamum, ne ligner

1124m»: :fimolmfle impedin ljiucum, ne vôfequmtur ambrai parfitfiti.Alibi veto in hoc eodem negotio dicit a Venir Samma’e’ladabnbamam

par"):

.PARlsl Il. CAP.XXX. 28!pane»: noflnm,é dixit ei ; An’non,ô Senex,perdidilii mentem ruent? n’irait

V infirma mon Sic itaq; apparet, quôd Sammaël fit ipfe Sata 11,86 quodpet illud nomen,certi 86 occulti aliquid fignificetur, lieur pet nomenNeobeftb, h.e.Serpcne. Dicunr etiam; Cùm venin: (Serpents) ad devi-piendem sur", fuir Saturne?! equirerzr fitper illam , de D a a s brident! .

Canular» a? Sejforem ejus. e -Attendendum tibi quoque cil ad hoc, quôd Setpens non venerit Serpent peint)»primé ad Adamum,86 cum ipfe quuutus fucrits yerùrn aggrelTus 86 "59W" "7 5’adortue cil Evam, 86 iilâ medianre , damne Adamus à Serpente tif-m ifcâus morteque mulâarus fuit. Odium aurem perfeCtum manet in-ter Ser entem 86 Evam, inter femen illius 86 inter lèmen hujus 5 ne.qUe dubium efl, uin femen illius (En) fit femen Adami. Sed mi.tandum magis en, quod Serpents cum Eva conjungatur, h.e. femen ,illius cum hujus rei-nitre, caput86 calcaneue :quodilla (En) vinentipfum (Serpenrem) in capite 5 86 ille (Serpenr)vincatipfam (Evam) incalcaneo. Ex mais aurem maxime admirâdis,86 fecundùm literamparadoxis ac abfurdis, cil 86 hoc; (fed fi folidèhunc librum intelle-xeris , admiraberie,quanta Sapientia in illo lateat,86 quam elegan-(et cum natura hujus Univerfitatie confenriat): Ex quo Serpent venir.4dEvarn,bumorem vetfirderprojeeir in Evam:Ifiaëlirùquifleterurrt in mon-te Sinar’firde: du dikrgunmr: Genribue, qui non fleurant in monte Sima)firde: ide non abflergumur. Animum igitur intende 86 ad illud.

Cærerùm 86 hoc notatu dignum, quad ajunt ; Arôme vite in! ci? De Arôme 1014quingemorum renommé omne: Aque momerie dindonner fiel illa : cu- u mgw"mjus (liai intentionem elle ajunt, loqui de Menfura dcn fitatis corpo.ris live trunci, non de Exrcnfione ramorum ejus. Dicunr enim 5 Nonfinie ramonent ,I fed Kotato Trahi velTrunri ipfiue me , es? quingenrorumarmorient; (mm pet 16mm intelligitut Crdfim’er [gui flantie in Terre).Atque hæc Metaphora vcl Allegoria quoque ab iplîs ad perfectio-rem rei alicujus explicationem allata cil.

Portô, ficco pede neque hoc prætereundum, quod ai ont 5 Arbaremvire non revelavir D en s «Hi bomini , neque etiam unquam revelabir ; idquod en: verifsimum. Nature enim hujus Univetfitatis hoc exigit.

Obfetvatione tuâ dignum hoc loco 86 illud efi , quod dicunr;Vajikkach EtueepitD en s ipfum Adoptant, h.e. afce’ndere fecit camé Genoux.allouoit en»: vajannichehu,h.e. éreliquit eum. Nm dicitar(inquiunt)

t [ne deexaltetierre torah, vel de eollorerr’one au: "limone in laco,fizd de exal-terionegradûr, h.e.de nobiliaire àpreflenrio Exijienria ipjiw inter Entragenerabilie 6’ eomeptibilie, de de eonjianri ipfiue in n unu’perjèvewiem.

* r N nt .-n .-.8 i e, l n en . "8

moches.f

232 MORENEVOCHIMSed moncndus quoque et de multiplici Sapientia, quæ latet in

Impofitione Nominum Filiorum Adami , Kajini 86 AbeIiI; de en,quèd Kajin fueritis, qui interfecit Abelem in agro , quod ambo fir- ,mol perierint, licet Kajin interfeflzor diutiùe vitæ hujus luce ufuefuerit, 86 quôd exilientia non firmata fuerit nifi Schetho , (h.e. quàdà ranrùmfieperfle: remanferit), de quo dicitur ;. Que fehath pofiu’r mihiD En s [men aliud.

1m53]. m Necefiarium etiamcfl,urintelligas 86 confideres id, quod dici-fient Murale).

Genefim.’

Ibid.z..4.

Gen.r4.r9.GeneCzt.33.Genefizaa.Pfil.8.4.;efi.48.13.

fil.104.1.

1:91.485.

fermiumAmos 4.13.GenelÏz.7.

De Crearione

tut: Et voravir Adam Nomina,86c. Docet enim hoc nos,quod Linguæfeu Vocabula non lint naturalia, ut quidam arbitrantur, fedexinfii-euro 86 delxberatione.

Tandem etiam animadverfione dignæ font quatuor voces , queoccurrunt in comparatione feu relatione Cœlorum ad D sur! Opt.Max, quæ flint, Bara,Afi:lJ, Kanab, El: Ut; Bara grenoit D eus. Carlo:de Tenant. Item : In die afoth quofeeir Domina: Dan s Cœlamïé’ Ter.

mm. Item : Kone Pojfiden: Cœlum (r Terrain. Item: El D e les fonteMundi. Item: Elohe D sa s Cæli velche à» D a a s Terre. Q1061 auremdicitur : flamme] que konantajiabiliviflifirmdfli. Item : Dexrera me:tippech a palmavit Cœlor.Item:Noteh I ntlinan: Cœlor;illa omnia com-prehenduntur fub verbe Afab Faciendi,ficutdicitur;Ajam Fecit ea: a:verbum jarzar Formare, F ingere,hnufpiam occurrit, quia videturrantùm lignificate, Faeereformam éfigurammel aliud aliquod accident 5.nam Forma 86 Figure (extema fc.) qu0que fimtaccidentia: onde di-citur , ]ozer Qi format Imam, quia Lux cit accidens. Et , jozer Q1513format monter, h.e.qui delineat cos. Item, Vajizer Erforrnavir D o M l-m; s D sa s,86c. De hac proinde Rerum univerfitate, quatenus Cœ-

Mundi ufurpi- lum 86 Terram comprehendit, ufurpavit primo verbum Ban, quad

Il:I. Ban.a. Afib.a, Kanah.

mmifihu’W- fignificat rem aliquam ex privatione exiflere facere: deinde verbumAfin, propret formas Fpecificas, quæ Entibus datæ funr, h.e. propretnaturas ipforum: tertioverbum Kanab, pro ter dominium, qüod.Deus in cteaturas habet, ficut Dominos in ervos focs. Hinc vo-catur Deo s , Dominue rotins Terra; Dominus enim fine poflefsioneelfe nequit. Atque hoc vetbum nonnihil videtur adllruete Antiqui-tatem materiæ alicujus, ideô prærer illud adhibentur quoq’, reliquatduo Verba, Ban: 86 Afab. Sed, Élohim Dm Cœli é Terre, 86, El D au:

fimieMundi, docent de netione perfeâionis D a i , &petfeâioniaCœlorum, quàd ipfe fit Eloln’rn, h.e.î’udex,86 illi,judieari,Q4jjudiean--

tur:.non aurem de dominio D e l in Cœlos. Hoc enim innuitur vet-bo Kanalr. Proinde lignifiant hæç portionem D e 1 in aillerait

. a)v - ’ .on... » - et 4 --4. 1,. .À ...’»-Â -4...... a-» .4: 44”l

-.-x---h..-.

PA-Rs II. CAP. XXX. zsà’fui, 86 portionem illorum (Cœlorum), quôd videlicet Ipfe fit Deu s,’ ï

°noni1li, nimirum Coeli. ”Atque hæc, cum iis, quæ parrim jam dié’ta font, partim adhuc di-centut, pro ratione inflituti noflri,86 capta Leâorie, (officiant.

C A P. X X X I.Te canflîzpmeepti de abfirwrtione

Saéâatln’.

I Q a r al jam nota tibiell «drap-repu: quam DsusSabbathilegem obfervare,ac violationem ejus lapidatione puniri præ-

ceperir; quemadmodum 86 Prophetarum Princeps fancivit, ut qui. IilludtransgrelTus fuetir, morte mulâetur. At ue illa Lex cil tertia,

quæ nobis Exilientiam D a I probat, 86 Duaîitarem ab ipfe remo-vet. Nam prohibirio illa, Ne colamus alium præter ipfum , utiquonon aliô tendit, quam ad confirmandam Unitatem.

Nôlii etiam ex verbis meie, quod Leges vel fententiæ remanere86 confervari non polèint,nifi cum illis conjuné’ta fine opera 86 exer-

citia, quibus in Vulgo coliferventur, propagentur, 86 in æternum

continuentur. I .Hanc 0b caufiam præceprum nobie cil in Lege, Diem hune ma certifiassiez:gnifacere, ut fundamentum hoc Relligionie de Novitare Mundi’th’M".confervaretur86 omnibus norum ellÎet, cùm homines omnes certodie quielcunt, cor hoc fiat, 86 intertogari decaufla , refpondere poll -

finit; uiafex diebuefetirD au a, 86C. v ’Verùm duæ occurrunt cauiTæ diverfæin hoc præcepto, propret,

duo videlicetca’ulTata, h.e. propret duos diverfos effectue. Nam cùmprimo nobia Mofes cauflam celebrationis hujus explicat in decemPræceprorum promulgatione,fic ait -, Qiafix dieôueferir D 511,8, 86C. Exotique;In repctitione verô illorum in Deuteronomio ira ait; fit retordait, Deum", vquàdfervurfuijii in Acgypro, 86e. Marco prarepit tibi D o M 1 un s D au s

rune,86c. *Cauffimm, cajun in primo loco fit mentio, cil Gloria 86 Magnifi- adam, zou",I centia Diei illius, fient dicitur; Idrircà benedixir D o M r me s dici Sali- la , car Dmbltbifi’fimfiificavir illam. Hoc caufiatum fequitur nullam illam,S*55””ü P"- t

apnée 2’

Qjafex diebue 86e. Verùm quod nabis (Ifiaëlitie) ptæceptum de Sab-’batho dedit, 86 obfervationem ejus præcepit, caudatum alterum cil, tu, [fiai-[5mquod fequitur cauliam illam, Qàdferrifuerimwin Aegypro , quo rem-pinçait:pore non lèguirdùm voluntatem noflram, neque quando nabis pla-

N n 2.

Cauflitfieeiale? , "

234. MORE NEVOCHIMlebntJerviebamus, neque quielcere vel Sabbarhum agereporera;mus: (h.e. quo nerfervire,nec quiefrereferundùm volanrarem neflranrpore.ramas.) Ideôque fpeciatim .uoque nabis præcepit in Lege Celiatio-nem 86 Requiem,ad duas fias rationee conjungend’ass Fidem nem-pe de Novitare Mundi , quæ in principio flarim cogitationis 86 levifacilique con fideratione nos-erudit de Exifientia DE r, deinde Me-moriam beneficiorum D et in nos collatorum, dom nabis requiemIatgitus cil: àmolefliaintoletabilium illorum Ægy Il onerum, etfihoc Beneficium com tehenderet tùm Sententiam i lam yeram fpe-tulativam , tùm Otdinationem rei corporalis, vel ad corpus pet.unentrs.

ï a». p. XXXII.In quo tu: recenfinturfintentia de

. Prophetia... ’ E N r s N r I A a u M 86opinionum,quas de Prophetia habent

a Hominer,-.adem cil ratio, a æ opinionum ipforum de Antiqui-’. tare 86 Novitare Mundi. Vol’o " ere3Œemadmodumi110tum, quiExifientiam Da t ctedunt86 affirmant, ne: [ont de Antiquitate 8,6Novitare Mundifentenriæ,ficurioficndimus; lierres quoque [ont .A ’fententiæ de Prophetia. Non enim curo hic fiententiam Epicuti:-nam Cùm non crediderit elle Dru M , mulro minus crediditeffe Pro--phetiam. Eorum tantùrn [ententias commemorare ropofitum mi-

’ i cil, qui De u M 86 Pro hetiam elle pro confelÏo ha enr.Irimfmenria Primafenrentia-efl Vulpgil86 impetiræ multitudinis , (qui Prophe-ù PWP’I’M’ tiam clic credunt), 86 quorundarn ex Viris Logis noflræ, (qui i lam-ina! un?” quoque credunt), hæc videlicet; 058d Dan s 0pt.Max.aquuem ex

Hominibus, qui ipfi plac-uetit, eligar,eumque mittar, nollâ habitaratione, nulloque rcfpeâtu, an fit fapiens 86 cruditue , an veto indo-âus 86 impetitus, l’enex, au juvenis ! Tantùm hoc req-uirunt , ut fitvit probus, bonus, honeflus. Hue. ufq; enim nemo adhucfoit, qui.dicere voluerit , D e u M Majefiatem fuam Divinam habitat: fa.cete in Viro male g fer! tùm djemùm-, fi in incline ipûim priùs con»-

- veneur.Sqeunddfmmè ketundafenrenrie, efi Ententia Pliilolôphorum, qui dicunr; Pro-”*Ph*lbf°Ph°’ phetiam elle Perfeflionem quaudatn in Natura Hominis. flanc au-

rem erfeaionem,dicunt,neminem adipilci,nifi fludio, induflriâ-8c i i gentiâ, quæ id, quad in potêtiafpeciei indu-Magna dota-tf5;

PARS Il. CAP. XXXII. 285nîfi impediamr vel ab impedimento aliquainterno,provenienteàtcmperamcnto Hominis,vel à caufla aliqua exrerna , pro more cu-juslibet perfeaionis fpeciei alicui comperenris. Nam perfeâio illamon cil in unoquoque lndividuo illius fpecici in (ummo fuo gradu,[cd in aliquibu; tantùm, 85 hoc quidem neccfÏarià. Et fi perfeaio il-laita comparata fit, ut ad illius ade tionem necefÏario requiratutEduaor, talem quoque fine dubio hagebit. Secundùm hanc itaq;[entenriam non potefi proPhetare finiras 86 indoâus; neque con-tingere pareil-3m Homo vefperi cubitum f: conferat non-Prophe-ta, ac manè Propheta fürgar, quemadmodum Homo, qui inopinatôaliquidinvenit, Verùm hoc paâo juxra illos f: res habet: men!Homo neceflârio prophetet, fi fuerit Vit excellons, in intellcânli-:bus 8C moribus fuis perfeâuc, fi facultatem (uam imaginatriccm adperfeâionem aliquam pofsibilcm dircxerîr, ac denique fe-ipfum eo

. modo, quem à nabis audies, præparaverit : idc’lue hanc 0b caufram,quèd hæc perfeétio noflræ infit Naturæ. Proinde juxra hanc opi-nionem fieri non porefi, fi quis idoneus fit ad Prophetiam, 8: , proutdecer, fi: ad illam præparaverir, ut afin ipfo non ropherer; quem-admodum fieri non potefl, ut, ui bonæ cf! mmpnxionic, 8c bonosa: falubres cibo: comedit, exil i: cibis non bonum fanguinem ge- ,noter, vol tale quid;

Tertiafemntiæ, efi fententia Legia noflræ; Fondamentum enim Tania 15mm»;-Legia nolis: plané cum Entends: Phüofophorum convenir , unicâ Leguf’atanIùm te excepta; hac videlicet, quèd credimun, fieripofTe, ut qui:fitidoneus ad Pr0phetiam, 86 [ë ad illam decem: præparcr, 8c ta-men non propheiet- , propret voluntatem 8: beneplacitum Divi-num. Mec iraque judicio res hîcfe haha: ficuxin Miraculis, 8c illo-rum tationem fequitur. Rariocnimnazutaîis pofiular, ut, qui à na- ,tura fila idoneus efl ad Prophetiam58zcum astate quoque diligenter-infozmatur 86 emditur, prophetare-dcbcm : qui autcm id non potefl:faute, fimilis cit ci , qui nequit movere manum fuam , ficur]eto-hmm; au: qui non pouf! videre, fient Caflra Regîn Syriæ in Hiflo-

’ ria EhTæi. Fondamentum namqne-hujus rei,& præcipuum, quodno: quoque requirimus, efl: Difpofitio vol Dexreriras naturalit, 8:Perfeâio tàm in moribus 86 qualitatibm entremis, quam in Ratio.nalibus.& intelleâualibup. Hoc quippe :0, quad Rabbini noflriin nuer: volunr, quando ajunt; Non babitnl’ropbetia mfifuper benzinefipienn,pmnte,éjdivitc; quemadmodumin Commentariis mûrisIalmudiciuôcin magne 11011:0 opus in çxpofuimus; ubi fimul.

. I N n 3 .

Cm Baruch nôfatum! propla-nm 3’

Jerem.4;.3.

Ibid.v.y.

Then.z.9.

gammas.

Jerem.r.g.

fichai mon»):Pueros and sonquigroméh si:

uam.Gen.4z..u..Jofi35.u.

.286 MORE NEVOCHIM’indicavinm,quàm diligenter feFilii Propherarum in difpofirîofiëilla exercuetinr. Verunramen quod illi, qui Te ira exercuerunrôcpræparârunr, fæpè i mpediri 8C prohibiri fuerint, ne propherare poll(cm, vider: cil in Baruch Filio Neriæ, qui fequurue uidem faitPropheram Jeremiamgqui diligenter cum exercuir 8C in iruir, adeôut fperarer quoq; fe propherarurum , fed ramen prohibirus fuir, fieu:colliger: cil ex eo, quod ipfe air 5 Labomvi ingemitu meo, (ornaientnoninveni: &ex eo,quod ci dié’tum en pet Jeremiam Propheram;Sic dixit Do M 1 mugira dire: ad cum: Tu quarra tibigmndia une quam .-quod vel ira exponi polTer, Propheriam pro caprin Baruchi nimiefuifTe magnam 86 arduam, (h.e. vclideà dicere poflëmus , Bùrurbum nonprofitanpotuijfæquôdfi entai non fini: extradait infludiir à fiientiù,val quàd dijpofirionem notumlem rempemmcnn’ perfeflam non babuerit) :vol fecundùm illud 5 Etiam Propheta ejm non invenerunt Vifionem à Do-M r N a,quia fc.fuerunr in captivirare,(h.e.vel dicerepoflemwfiomcbumproprer gaujf4m externapz, a: triflitiam, mærorem, vel olim aliqua»: , imapedituinfuwfi, ne pro’pbemm ), fleur alibi explicabimus : Verùm pluri-rna ram Librorum facrorum, quam Sapienrum noflrorum diéta tex-vtant, quæ hoc nobis fundamenrum monflranr; quèd D E u s adpropherandum exoirer cum, quem ipfe vulr, 86 quando vulrs fi mo-dô perfeâus fuerit 8: excellar. Farnos enim , 8c hujus Tous filio:quod arriner, non magis, nofirojudicio, propherare pofÎunr, quamafinus aur rana. Hoc proinde fundamenrum nofh’um efl, 05mlnemo fine Radio 85 perfection: propherare pofsit,& quôd pofribili-tas ab illis dependear.

Ne iraque re decipiar illud 5 Primquàmformanm te in utero,novi a;(r antequàm «in: de vulvafinüifiavi n. N am hoc in omni Prophe-ta, ficuri dicemus, requirirur , ut difpofirionem habear naruralcm,

inde à conceptione 8c narivirare fua. l(Lood illud miner; gay puer egofimmôfii Hebræomm confue-

rudinem. Ira enim appellanr Jofephum juflum Puerum,cùm jam tri.ginra elle: annorum. Sic Jofua,in hifioria de Virulo,appellarur Pu",Cùm propè fexaginra annos narus effer,Et mingfler ejmjofiufiliuo Nompuer. Nam Mofes eo rempore oCtoginra 8c unius annorum erar,&æras ejus rora cenrum 85 viginrî annorumzjofua aurem pofl mor-rem ejus vixîr quadra ima annos,& æras ipfius fuir cenrum 8: de-cem annorum. Unde îiqucr , Jofuam tùm remporis ad minimumfaille quinquaginra fe rem annorum; 86 ramen vocar cum Paerum.

Non dt etiam quo "se feducanrfluæ in Promifaioniburillis le. .

. Sun-t. .

gals a. a! (55’. fi

PARS Il. CÂP.XXXII. 287ganturŒflnndnm Spiritum meumfuper omnem omnem; Filii vejïri à nm palan:reflue propbctabunt. Hoc enim ibidem explicar ,86 qualisnam pro-pheria forum fir,indicar,dum air; Sent: vcflrifimninfimniabuntfi’uvr-m: Veflri Vifione: videbunt. Nam Propheta vocanrur ràm ilii,qui par di- EtiamfklfiProÂvinationea 86 auguria aliquid indiCanr 86 prçdicunr,quàm quilegi- IBbmh’WW"timo modo id faciunr. ldcirco appellanrur Propheta 34413,86 Propbe- m? cmne haafcherah h.e.larorum,quoque Propheta. H inc air D au ,5 5 Cùm Deln.r3.x.fiimxerir in media mi Prophetnfiut [omnium [omnium Sanè in Starionemonris Sinai,quamvis omnes lgnem magnum videbanr,86 vocestremendas ac horrendas miraculosè audiebanr,ramen non pervenirad gradum Propheriæ,nifi quidignue86idoneur fuerar. De gradi- obus aurem ’difiinâia (Prophetic) inquir Dans; Afiende 4d Do M r- Exod.z.4,.r.’

«un! 174,0 Abaron, Nndnbb (r Abibu; ubiMofec in fuprerno graducollocarur, fieu: dicitur, Et appropinqualzir Mofufilia ad D o n r N a M, lbid-V-h-86a; poil vel infra ipfum collocarur Aharon; infra Aharon em,Na-dabh 86 Abihu; infra hos,fepruaginra Senes s-infra iflos,reliqui Ho-minec fecundùm perfeé’tionea fluas. Hoc efi,quod Sapienres noflriquoque indigira-re voluerunr, dicendo; Mofe: ci? paries p31 fi,AImronpariesperfe. Sed quia mentio hic ànobir fana cit Stationio in mont:sinai,exponemua in fequenri capite,quæ ex loris Scrigruræ 86 ver-bis Sapientum noflrorum, de illius forma 86 ration: haurixi 86 e»plicari pofTunr.

C A P. X X XI I I.Te mame mont!!! 5’! N A I.

In a T u x mihi ex iis, quæ de hac Sratione in monte SinaÎMojèsfoIm’nr;reperiunrur,colligi poiïe,non omniagquç ad Mofen pervene- div," [www

runr,ad rorum populum lfraëlis perveniffesfed fermonem à More à?" mon"folo Perceprurn clic. Hinc concepra efi enarrario decem Præcopro- ami-mm "krum mnumcro fingulari abflraâo. idoles aurem piæ memoriæ de- capta in humfœndir ad radices montis, 86 indicavir Populo,quod audivir. Sicfinxuh" m"-enim dicitur in Lege’, Ego’flnlmm inter D a M I N a M,(y inter vor.P’f)é::?Item : Mofe: loqurbamr, (9’ Daim I nus regonfloit: ci in vote. Ira fed- Exod.î1.;..19.-bunr diferrè in Merlriltn, quôd fingula verba,prouraudivir,ipfis re-

.tu]erir. qud veto etiam fcriprum en: in Lege,w andin Populuc,dum ExodL19-9-quuartuum,é’c. id dorer nos,quôd5&mo. habitus Fuerir folùm ad MW mm"Moièn,86 quôd illi (Ifra’élira) vocem quidem illam robuflam audi-gerrngfednondifiinétionem yerborum. De andin: enim Vocis il- a

i r " ” . linoe.J, r’àzfl

288 MORE NËvocr-IIM7Deut.y.7.3. lins dicitur; glandoaudivifim’: mm. Item: Sonurn verborum vous. ilbid-4-ll- diebatù. Non dicitur 5 Verôa vos mon. Argue ira quicquid de andin:

Verborum uoque dicitur,de Vocis five Soni audiru cit intelligent.dum. Mo es veto verba diflinâè audivir, 86 illa. ipfiaienarravir, Vprout tùm ex Legis,rùm exSapienrum nofirorum verbis liguer.

Reperimus ramen apud illas muiris in loci: in Medrafchorh 86:13:08:04.3. Talmude,quôd dicanr: [mon bac,Ego fum D o M r N u s Deus tous:

Item; Non habebis Deo: alienos,8cc. audirerunr en on D c 1 omnipo-rmepmm pri-tentù:quo dié’to indicare voluerunr,quôd ifl:a verba (h.e.Praæpmm"mm à [mm- primum (yfemndum) eodem modo ad [fiaëliras pervenerinr,86 ab i-532,qu Ëîpfis percepra fuerinr , quo percepra fuerunr à Mofe Doflore no.ru»: à and, lire pise memoriæ386quôd Mofes ea non dernierir ad ipfos,idq’uefifi" à M0469 hanc ob cauflam,quia duo illa Relligionia capira,Eintenria vide-"M lice: D a 1 , 86 Uniraa ejusdem , intelleâu humano apprehendi

queunr; 86 quia,quicquid perdemonfirarionem feirur,iliius in Pro-pheta 86 quovis alio,qui id novir,eadem cil rario,neque villa hic en:prærogariva 5 quia denique duo ifia diéta fundamenra 86 capira nonex parte Prophetiæ folùm feiunrur 86 cognofcunrur,ficut dicitur in

Deum-Hi. Lege,Til:i oflenfitm efl,utfiir:5,quàd» Da M 1 un s ci? D a n s, de non ci? ul-tràpram cum : reiiqua veto Præcepra non finr intelligibilia,fed fini:ejusmodi,quæ pet fingularem revelarionem 86 cabbaiam addifcereoportet. momodocunque fe hoc habear,ex eo,quod-coiiigi porefl:ex iis,quæ tùm in Scriprura,rùm in verbia Sapientum noflroruminveniunrur de hoc negorio,efl 86 hoc,quôd rouis populus ifiaëliri-ou: in illa Starione non nifi unam vocem unâ vice audiverinr,hocvidelicet di&û,quod Moi?" 86 rorus lfiaël a prehendit, Ego fiim,é’r.Er,Non habebir Deo: alios: 86 quôd Mofes ÎiEJd pofleà ipÎos,cùm lo-

quebarur,lirreris difiinétis 86 audibilibu: audire fecerit. ScribunrPûl.6z..n.. hoc exprefsè Rabbini noflri,86 confirmant ex eo,quod dicitur; Uni -

(fc.vice) [aquarium D a u s duo,bor audivirnw. Sic aperrè aiunr in,Medrafch s Vide:,quàd non audiveript aliuddidum (præceprum) à D a o

neuf-n. 0pt.Max. Ira frriprum et! in Lege; [mon bac loquum cf! Do M 1 nusvote magnié’ non addidir,86c. Primum,quod poil hanc auditionemVacis commemorarur,e& Timor 86 PavOr ille magnus,quo roprernegorium ifiud confiernari fuerunr; illa item ipforum ver a,quæ

Ibid.v.z4.zy.a7. adducit : ur,Et dixiliù, En ofladit nabi: Da M 1 nus D au s nojier, 86C.Nunc igitur quart mima!!! 8er:- Arude tu,86c. Venir iraque fecundèv -præflanrifsirnua ille inreromnea naroefi(ad D a au fe.),86 ordine re-’qua quoque verba (h.e.prmpu) aceepir,ac ad pedem» menti; de.

v ’ 1 cen-"h pM1.,.V’» Un, Jf. 0 .-

PARS ILCAPQXXXIII. 289 .’fcendir,illaque populo reciravirin Vifione illa magna,ubi viderunrIgnem,86 audiverunr Voces,quæ fuerunr voces 86 fulgura cum ro-nirruis,86 vox magnæ buccinæ. CŒoriescunque enim dicitur,quôdaudiverint V068: in numcro plurali,ur,0mnirpopulm videur vannée. ranima,de Voce buccinæ,ronirrui,86 fimilibus ell intelligendum. Nam Vo-cem D o M 1 N 1 crearam, quâ ferme ipfius perceprus fuit,nonnifivunicâ vice audiverunr,ficur Lex air,86 Sapienres noflri in loco anrè Aciraro dorent. Vox aurem illa,fuir ea,ad cujus audirum exivir ani-ma ipforum, ( h.e. defeüionem animipafiifant), 86 quâ duo priora præ-

’ ICepra apprehenderunr. Hic ramenlcias,nonomnes æqualirer86 ineodem gradu vocem illam apprehendilÏe cum More Doâore noflrop.m. Arquede hoc fecrero ollcndam tibi hic,quèd per Traditionemin Genre nollra antiquirùs jam rradirum 86 Sapienribus norum fue-erir. -On’kelos enim ubique,ubi legirur,ErloquumeIi Do M r nus adMofin,direndo -, rranfiulir,Er 1041""le et? Do M I me s mm Mofi,direndo ;Item , quando dicitur, Et loqaurue a? D sas omnia ian verbe; eodemmodo,Etloqnutueefi D une omnia verba ijla. Verùm lfraëlitarum adMofen verba,Er non loquarur nobieeum Dru s,iratransferr, Et non fer. Exod.zo.r9.’mo fiat nobùeum, vel, ad nos a Don 1 N o. Ex quo vides,illum eodemmodo diflinxill’eficur 86 nos. Nôfliaurem,0nkelum res iflas ar- onkrhr uçepitduas 86 fublimes, quas explicuir,accepiflè à R.Eleafare 86 R.]eho-Ë8Ë’fua,qui fuerunr fapienrifsimi inter lfraëlitas. p Rjgmjgjn.

, Tu ergo illa probè oblërva 86’ retine, quia ultra hanc menfuramnemo pareil: inrrare in gravirsimum hoc negorium Stationis inmonte Sinai. Eli enim ex arcania Legis,ejusqueveriras 86modusnobis fun: occulta. N am vfimile quid nequeunquam fuir,neque fu-tururn efi.

’CAP.XXXlWiqàdin diéïoMoszlîççgego mi tto An gelu’m

meum, 86C. [2er A N G E L un! intelliga-

fur P1: OPHE TA.Il o n in Lege frriprum cil g Erre,ego mitre Angelum meum Exod.z3.1.o.ante mûr. illius lënfus eleganrifsimè nobis declararur in

Reperirione Legis (h.e.in Deureronomio),ubi D a u s in narrationeStarionis illius in monte Sinai ira ad Mofen air SPTDbetiïfilfiitdbfl illi; Deur.18.18.de mediafiatmnfirorumfim mère. Cujue rei probatio inde perira en,

DentJSJf.Ibid.v.t9.510123.11.

290 MORE Nevocanquad de illb Angelo dicatur,Cave afaeie gagé obtempera voei ejile,â’rïlûudenim præceptum fine dubio lipeâat ad promifcuam hominummultitudinem 86 communem plcbem. Hi: aurem non apparentAngeli,neque vel mandata,vel. admonitiones ipfis dant,ut monori-necefle habeant,ne contra cos» rebellent. ngcirca fenfuailliue locicil 5 Se Prophetam ipfis excitaturum,cui Angelus fit appariturus,lo.quorums 86 mandata daturus: ac proinde ortatur nos,ne Angelo-illi rebelles fiamus,cujus verba 86 julTa Propheraille ad nos fit perla.tutus; fiCIJt- in Deuteronomio explicatur,quando dicitur, Illum au-dietio. hem,Et erit,qui non aufrulrabit verbie meù,qua. loquemr in Nommemeo,(y*e. ltem,(quod clarifsimum efl). gaza. N amen meum in media ejus.

Hæc omnia hûc rendunt,ac peri-nde le habent,ac fi dixiflet; Scia-tis,quôd eximiaifla Vifio,quam vidima inkmonte Sinai,non perpe-tuo fit apud vos.duratura,A86 quod illiusfimilis nunquamin’æter-num futura fit 5 quèd etiam non in fempirernum [guis aur Nubeafupra Tabernaculum finr futura,lîcuri nunc font: verùm Angelotille,quem ad Prophetam veflrum millbrus (nm, is fub poteliatemVefiram Urbes ac.Civitates rediget,pa6em 86 quietem in Terra verhie eflîciet,quæ denique vobie vol facienda,vel intermittenda erunt,.oflendet. Arq’, ira hoc diâo Fondamentum illud,quod rima frequen-ter urgere foleo,confirmatur3 Qubd omnibus Prophetis , exceptaaMofe,Prophetia par minifierium Angeli-contingat.

C A P. X X X V.:flôdProplaetia (5 MmmlaMoflsdzjfërant

a Pnophet’ia E5 Àïiraculra reliqnomm

Prophetarnm.». ’ LI A r u o a illas dilièrcntias,quibus Prophetia Mali: difa

fort à PrOphetia reli norum PrOphetarumàtotiMundojarnaexpofui,revelavi,86 demonfiravinùm in Commentario meo in MJfib.nam,tùm in Deureronomio nojlro,five SJnragmate Domina Talnmdieag.(in libre Jad),unde non necelTeefi, ut illa hic repetanrur,prœferrimetiam tùm nonfint de Argumento-hujua Libri. Sciendnm enimtibi,quôd ea,quæ de Propvheria trafic in hoc Libro,fpeâenr folùmad explicandam tationem 86 formam Prophetiæreliquorum Pro--.hetarum,qui vel ante,vel poli Mofen fuerunr 5 de Prophetia vero’

KAN-une verbulum quidem vel direâèvelobliquè fun: diaurus i n

PARS IÏ.CAPÇXXXV. 29!" .iflis Capirîbus. Nam, meo judicio, vox P a o p n a r a. analo-gicè vel ambiguë diciturde Mâle 86 de ali-is. Et fic eadem ratio enMiraculorum ipfius 86 Miraculorum aliorum Propherarum 5 Mira-cula enim ipfius non [ont de genets Miraculorum reliquorum Pro-phetarum. (laid Prophetia ejus fitdiverfa 86 dJlinfta à Prophetiaommum,qul anteceflêrunt ipfum, id apparat ex eo, qUOddiCIËUTSP,,Pb,,;, ,15";Et apparui Abrabarno,-86c. Sed Nomen meum mm non norum feci rie. Propbeurù’meNam hinc apparet,A prehenfionem iplîus non (me eandem quæ fiâm-fuit Parriarcharum,âd excellentiorem , ac proinde multô magis md’w’præflantiorem que ne Apprehenfione aliorum,qui præceNemnr.Quèd Prophetia mais Fuerit nobiliorquàm Prophetia illorum,qui F5 "il?! "à?il: uuti fun: ipfum,id ex eo colligirur,quod dicitut,Et nonfirrget am-PM’gïmbîïplias Propheta in lfra’eleflrur Mofir,qaem rognimrurjir D0 M r nus de fa- "rompu. aguerrine adfaricm. Hine enim manifeflè colligirur, quod Apprehenfiofi’mëfw-ejus Fuerit diflinâa ab Apprehenfione omnium enrum,qui fequutu- "t’fi’mri orant ipl’um in Irraële,qui (un: Regnuntfieerdotalejy Gens finflaJn- Excite-.e.ter que: cf! Do M t Nus: 86 pet confequens etiam multo excellentiorapprehenfione Propherarum five Vatum Gentilium. Quèd veto Difimæia si:etiam magna dnfiermria fit inter Miracula ipfius 86 Miracula alio-fif’g’m M’-

. , niquer!rum Prophetarum,mde pater, quod Mll’aCUla reliquorum Prophe- pmflumumtarum, quæ vel ipfi fecerunt, vel ipfis faire fuerunt, tantùm fin-gularibus quibusdam Hominibus nota, ac coram paucis perpe-trata Fuerint,ut Signa Eliæ 86 Elifæi. An ’non enim vides quôd chIliaëlis illa admiratus fuerit,86 à Gechafi-perierit,ut illa fibi indica-ret,ficut aitsNarra mihi objet" omnia magnaà’agaeferit flip: cui re- z.Reg.8.4J(pondit Gechafi 5 Domine mi RexJnc A! maliendr bic efffiliua ejw,quemvivere fait Elifit. Eadem cit ratio Miraculorum Prophetarum reli-quorum,Mofe excepte. Proprereàindicar quoque Lex de i pf0,quôdin fæculum non furreflurus fit Propheta,qui tàm liberè in oculis a-micorum 86 inimicon1m,aHenrientium 86 difl’entienrium,Miraculafit,patraturus,ficm ipfe fecit, prout dicitur; Ernonfurgetampliù: Pro- maquant:pima in Ifiaëleficnt Majer,in ornnibwfignùâ-porrentù,ad qnefaeienda in "’-

I terra Aegjpri,Pbaraoni,é’ fariné univerfie Terra ejue,rnijêrar cum Do.M I un s. Et in omni manuforti,é in omni terre" magno,que omniafecitMofe: inoculùtotiue Ifra’e’Iia. 041le verbis duo comprehenduntur;primèquèd nullur Propheta fit furreCtu tua,qui a pprehen furus fit eomodo 86 eâ menrurâ,quâ Mofès,86 qui faciat Fernndùm Opera ejus:.deinde,quod Signal-five Miracula îpfiut fafta fuerint Pharaoni étonni-hu [mis ipfimflpunirerfi Terra ejugqui cran: ab ipfo difoidentet,86

’ 00 a x

292 MORE NEVOCHIMadverfarii ejus,é* in audit ratine Ifraëlù,qui fueruntamici &faurorecejus,ficut dicitur 3 In orale tortue Ifraëlie. Hoc aurem de nullo alio anteipfum,neq3 etiam pofieum reperirur,aut reperietur,quemadmodumfufficienter hoc anteàjam à nobis demonfiratum efi. Neque te deberhic faducere illud,quod in Hifloria jofuæ,Solem ad boras illas,vel

IoCIon. ad boras aliquor in curfu fuo filienris,legirur 5 Et dixit in oculi; Ifiaëlir:non enim dicitur,In oculi; rotin; Ifiaëlù, ficuti de More. Sic corarnpaucis contigit, quod Elias feci; in monte Carmelis. O418d dixi,ad

l’idJ’J3. hormillm,(pauilo antè in faë’to jofuæ),ideô feci,quia perKrjom tha-

mim Sieur diem inregrum,mihi videturinrelligi Dieu maximus86longifsimus, (Thamim enim idem cil quod Sebalem Perfeâus), 86 *idem cil: ac fi dixilTet,quèd dies ille apudipfos in Gibeone fuerir»fient dies magnus 86 longue in æliate. r

Polieaquam ergo nunc didicifli diiiinguere in intelleâu tuo Pto-phetiam 86 Miracula Mofis,(quia juxra excellentiam Apprehenfio- ania ejus comparata quoque cil excellentia Operum illorum), 86 cre-dis,quôd illum gradum fecundùm veritatem nequeamus apprehen-derc: audies nunc,quæ in fequenribus capitibus diâurus fum deProphetia 86 gradibus Prophetarum omnibus poll iflum gradum.(Mofir). Et hoc efi,quod in præfenti capite volebamus.

ÇA p. XXXVI.TeNatura Pa a p H .E Tl AE.

æidfitPropha- 8 7 E a x r A s 86 quidditas PrOphetiæ nihil aliudefl,quam In-’ "4’ fluentia, à D a o 0pt.Max.,mediante Intelleâu agente, fu-

pet facultatem tationalem primo,deinde fuper facultarem imagi-natricem influens. ’

Enfumma jai- Atque hic cil fuptemus gradus Hominis,86 fumma perfeâio,quç"mp’f’aw’ fpeciei illius potefi competere 5 extrema item perfeaio facultatia

Imaginatricis. iNM W97. 5,5 Ea aurem ut in fingulis Individuis reperiatur,efl im faibile;neque etiam ad eam perfcientiarum Theoreticarum pet eâionem,

l aut qualitatum five morum bonitatem 86præflantiam,licètillainMinium A4 fummo gradu alicui infinr,perveniri potell,nifi fimulconjunâa litf" .fi’ËI’FM fumma facultatis Imaginatricis,inde ab ipfa hora nativitatia,perfe- .

m4 MM)?!" . . . .M au &io. Ifiarum veto,Ut nôlh,facultatum corporalium,inter quas lina-ginativa quoque numetarur,perfe&io non fequitur nifi ex optimatemperamento,optimâ proportione 86 menfurâ. Optima deniqueimmun membri,quod facultatig illius [ubjeflû efi,(h;e,Çereiri li

V * C G-

PARSII. CAP.XXXVI. 293defeâus ali uis hîc reperiatur, pet regimen 86diæram fuppleri ne. jquir. Nam imembri alicujut temperamentum malum fit in vel ab 5ipfa narivitate,rùm fummum,quod regimineeffici porefl,hoc eli,utad fanirarcm 86 integriratcm aliqualem,non veto ad excellenrifsi-mam difpofitionem reducatur. (muid fi vexé morbus fuerir in pro-portione,vel in locatione,vel in fubllantia, h.e.in materia,ex quageneratum eli,tùm nullum fuperefl: confilium 86 remedium. Sedipfemet jam pridem nôlli hæc omnia,neque quicquam prodeli,utillis diù immoremur.

Nôfii uoq; O erariones hujus facultatis Imaginarricis,Memo- Imaginatiofbr-riam videqlicet ve Recordationem rerû fenfibus perceptarum,earum "0’ www--Compofirionem 86 firmam lmprefsionem 5 quôd item maximam &fmflufmm.nobi [ilsimam [uam Operationem conficiar, quando (enfila quiefcût86àfuis funâionibus funtoriofi. Tùm enim in illam influit quæ-

» dam Influentia pro ratione difpofitionis fubjeâi. Et illa (Influenria) Somniüé Pra-caulTa efl: Somniorum verorum 86 Propheriæ,quç à i7: inviccm me- 8’runr in multitudine86 paucitare,non veto fpecie,(h.e.qua nunwro,non ’fierieinterjèdiferunr). [Inde efirrirum illud Sapienrum nollrorumdiâum; Somnium efi Imam de [exaginta (generibus (c;,vel partibus)in Prophetia. Inter duo veto fpecre differentia nulla cil proportio;nam non convenir, ut dicatut, Perfeâio Hominis cil: talis vel ralis,E . G.dupla,ad perfeâionem Equi. Idem hoc inculcârunt in Berefibitb Sunna en ne:rabbalo,quandodicunt, Deeidmem Prophetia et? Somnium; quæ efi ap- l’fëfi’flw 8*

pofitilsima fimilitudo. Nam quemadmodum Deriduum , vel Deri- ïuzmèfi:duuefiuflus, finaux eliper fe 86 i ndividuum ejus , nifi quôd ante per- au Prophetia.feâionem 86 maturitarem [uam deciderir; ira quoque facultas Ima-ginarrix eadem cit rempote Somni , quæ rempare Propheriæ , nifiquôd imperfeâa adhuc, 86 com lementum fuum non adepta fit.Verùm quid diùreliâis Legis noKræ reliimoniis , ex Rabbinorumfentenriis, illa tibi declaro? Qigndo Deus air; Sifnerir Propheta in- Num.n.o’.ter vos; egoDo M 1 nu s bammareh in Vijione me notumfaeio ipfi,Bacha-10min Somnioloquoreumipfii,perlpicuè nobis naturam 86 quidditagrem Prophetiæindicat,docendo, quôd fit Perfeaio, quæ venir velpet Chalom Somninm , vel pet Match n Vilionem. Mareh (Vifio) Pif,” Ùmll -Nomen cit verbale , deduftum à verbo Raah (Vidir) , 86 figni. "fi "fifi"ficar, quod ad facultatem Imaginatricem tanta perveniat Adria-nis perfeétio,Ut Homini res ira appareat ac videatur, ac fi exteriùafibi exhiberetur,eamquc fenfibus externis perciperer. In iliis auremduabus partibus, Somnio inquam 86 Vifioae,continentur omnes Pro-

’ Oo 3.

.1mù rom-paratm eflè do-Leat . qui pro.liman malt,

Soufre: T4313:mpflx’mm dl.

blanc.

aure Mont NEVôCHÏM’pheriæ gradus, fleuri explicabirur. Ernorum efl , in iis rebus , 4&5? ’Homo, dom vigilat86 fenlibus fuieutirur, rraâar, verfat , aur deli-derat, laborarefacultatem hanc quando Homo dormit, Cùm Intel.leâus eiïundit fuper ipfum (lnfluentiam) fecundùm difpofitionemfuam. Exemplis hæc declarate,velprolixis verbis amplificatefu-perfluum efi; quia res efi lippis 86tonforibus nota, 86 Emilia iis re-bus,quæ fenfibus apprehendunrur,quas nullus fana mente ptædi-tus indubium vocare poreft.

His ira præmifsis,dico;Si fuerit Homo, cujus cerebri fublltantiafitin decenti perfeâione-refpeâu mareriæ, temperamenri , propor-tionis 86 locationis, 86 non prohibeanr ve-l impediant eum alia ahalterius alicujus membri temperamenro: fi pofieà diligenter liu-deat86 lirreris incumbat, ut, quod potenriâ ci inefl, in aâum pofsirexire, 86 habeat intelleâum humanum perfeâu-m 86 confumma-tum, mores honefios 86 puros, avidusque fit fciendi ferrera 86 caur-ras Naturæ:fi cogitationes ejus omnes femper tendant ad tes lau-da biles 86 honelias, fi curæ ejus verfentur citca D E rcognitionem 86operum ejus con fiderationem,eorumque, quæ de illis credere opor- iter: fi animus 86 cor ejus valedixerint omnibus brutalibus volupra.tibus , cibi , potus , Veneris , 86 ante omnia fenfui Tamis, (de quooptimè Arifloteles in Ethicis feribir,quàd nolnkfit turpirndini (et on";brio : nam revera res turpiseli 86 dedecus; Cùm nobis competat ran-tùm qui Animalia fumus,ficur reliquæ befliæ,86 quia nihil humanihabet, quod roprium fit Hominia: reliquat: enim voluptares fen-fuales,ut0 or, Auditus, Vifus, licèr86 illæ (in: corporalee, acciditrameninrerdum,urillæ Hominem obleaent,quatenus Homo eli, .ficur oflendit Arifiorelee. Verùm digrefsi fumus ab argumente 86propofito noflro ad alia,quæramen monete necedarium fuit to-prer mulros Viros fapientes 86 etuditos, quorum cogitationes lapécitca voluptates 86 delefi’tationes iflius fenfûs nimiùm quoque (ontoccupatæ,.86 nih ilnminùs miranrur, qui fiat, quôd non propherent,fi propheria fit à difpofitione naturali): fi animas 86 cogitationeaejus fint liberæ ab omnibus vanis defideriir 86 affeâibus , ut ambi-rione,libidine dominandi , Viétoriæ,popularie auræ , gloriæ, ho.-noris 86 porenriæ amore : fi denique Homines omnes fecundùm(ou diferentiaa intueatur,fecundùm quas funt, vel ut jumenta (h.e.animalia manjirera ), vel ut feræ befiiæ, quarum cogitario fi animumHominis perfeâifubirmonaliâ rationeid fit, quam quomodo velillas pofait eiïugere ,ne damnum ab illis pariarurs vel utilitarern ali-

ü-..-

In; us ne". XXXVI. sa;uam ab illis capere, àquibue militas fperari pareil, fiquidem ad

uos-ufusilliso us habeat: fi,inquam,Vir quidam ira comparatuofuerir, nullam ubium cil, fi facultas ejus Imagi natrix (quæ in fum-mo gradu perfeâa cil, 86 Influentiam abllntelleâu fecundùm per-feétionem fuam fpeculativamaccipir) laboraverir 86 in operarionefuerir, illumnon nifiv res Divinaa &admîrandat apprehenfurum,nihil prærer Deum 86 ejus Angelo: vifurum , nullius denique rei«feientiam habiturum &curarurum,nifi earum,quæ veræ funr,86quæ ad communem hominum fpeâant utilitarem.

Has aurem tres perfeâiones, quas hic complexi fumas, quod at.tinet 5 Perfeétionem videlicet facultaris Rationalisv in (tudendo:Perfeftionem facultatis Imaginatricis in nativitate: 86 Perfeâio-hein Motum-feu chialirarum, in pur-irate cogitationum abomnibuaaobleâarionibus corporalibus,86 immunitate affeâuum ab omni fu-petbia 86llulra ac peflilenti Gloriæ cupidnate; hac, inquam, quodartinet, norum cil, magnam earum inter perfeftoa elle dilTerentiam.

’ &præcellentiam. Et lècundùm illam duÏcrentiam diftinai quoq;:funr Ptopherarum gradus.

Nôfli etiam, unamquamque Facultarem corporalem certo rem-pare defatigari, debilitari 86corrumpi 586 alio tempore florete ac viagere. ]am veto facultas ifia Imaginariva fine dubio cil corporalis; Faudra: imagi-Ideoque invenies, illam inaiiquibus Prophetis tempore luflûs, iræ,86 limilium accideiitium,ceflavifie. Hine inquiunr, urnôfii , Rab- Ôtdfiâ "unbi ni noilri 5 Prophetia non habitat neq, inter triflitiammeq; inter pigririam. Tempo" mp5-Ira Patriarches Jacobo toto luâûs fui têpore nulla Prophetia oblata ria à une:fuit; quia faculras ejus Imaginariva tùm occupata fuerat citca amif-»feŒ"PW’mWfioriem ]ofephi.Sic Mofi Doàori noflro p.m.nulla obtigitPropherialieur priùs , poli murmurationem exPlnratorum , donec morrua Fuirtotailla gelierariodeferti Virorum bellicofotum 5 proptereà quodlaïus fuerit portandi 86 toletandi illor ob crebras ipforum murmu-rariones, etiamfi in ejus Prophetia nullum locum habuerit Facultaeilma inarrix, fed Influentia-rantùm Intelleâûs absque illius medio86fu fidio;.quemadmodum iapiùsjam monuimus, illum non pro-pherâlle ficur reliqui Propheta, id quod alibi Fufiùs explicabitur 5’.non enim perrinetfiad Ropumpræfentis capitis. Sic etiam i’nvenies,faille Prophetas nonnullos,qni ad remput aliquod prophetârunt, à Vquibus-polleà propret fuperveniens aCCiÈns quoddam Prophetiamefsit 86 inretiit. Arque hæc eilènrialis proxima canifs eii , cur a" ’52": P"-Ptophetia collet rempore Perfequutionia Exilii; ngriria inquhËË’

296 Mona NEVOCHIM&Trijiiria,vel Dolor,qui invadit Hominem propret varias res 5 in;primisvero,cùm fervus 86 mancrpxum elle cogitur Gentium pro-phanarum, impiarum,adulterarum , inter quas fentenriæ veræ 86,orthodoxæ flint fepulræ, 86 omnes brutales ac befliales cupiditates.regnant86dominantur, arque ira fui juris cire nequit. Hoc malum

Amos 8.n.. comminatus cil nabis D E u s apud Propheram5quando dixir5 Difeur-Tltren.2.9. rent ad quarendum Verbum ne); 1 N 1, [cd non inventent. Item , Rex ejus

à Principe: ejus fient inter Gentes 5 non cf? Lex, (’7’ Propheta ejus non inve-

niunr Vifionern à Do M 1 No. Atque hæc vera 86 genuina caulla eli,*quuitur mo- pmpret quam etiam tempore Mefsiæ (* utinam cirô reveletur!) Pro-" "M" d" phetia iterum cil ad nos reverfura, lieur D E u-s promifit.51W" Mi” ÇA p. XXXVII.

9e Influentia, que À DE o 0pt.Max. in intelle-67nm Homme: enflait, 55 de diweifir

’ ejusgmdiâm.De Influenna E c a s s A R tu M e11, utinfiruarisquoq; de naturalnfiuen.D’un rise illius Divinæ, quæ ad nos perringir, quâ intelligimus, 86

quâ inrelleâus Hominis .unius, intelleâumalrerius Vincir 86 fu-

perat. aVariia gradin; Sciro ergo , fieri po’ife,ur cuidam modicum admodùm contingar,(fumur- 86 tanrum folùm, quantum ei fuificir ad fe-ipfum perfeflum redden.

dum: fieri etiam-polie, ut tanta menfura ad aliquem deveniat, quinon folùm ipfe perfeâus fiat, fed86alios perfeflos reddcre queat,ficuti in omnibus Entibus rem compararam erre videmus 5 uod vi-delicet eorum quædam ralem perfeé’tionem accipianr,quâ aîios pof-

[unit quoque regere 86 gubernare; alia veto non nifi talem , quâ tibi-ipfis regendis tanrum fufficiunr.

[Inde Hamid Deinde fcias 5 fi lnfluenria ilta Intelleâualis influa: in faculta-"hmm. rem Rarionalem lblùm, nihilq; vel propret materiæ influentis pau-

citatem,velpropter facultatis Imaginarricisin nativitateimperfe- r&ionem , in facultarem Imaginatricem dellillet, inde oririfeéiam

and: Propheta. Sapienrumjjæerulatorum feu Tbeorirorum. Quando veto Influenriail-la in utramque facultarem, Rarionalem nempe 86 lmaginativam,

q . . ea5q5abillarum creationeinfummo gradu perfeCtas influir,exinde1131? 153’188” fit [Ma Prophetarum. miando denique Influentia illa influir folùmîmîjîgmïmï in facultatem lmaginatriCem 586 in facultate Rationali, vel exipfam. Imitateur. creatione, vel ex defeétl infiitutionis 86 exercitationis , imperfeétio

Pnfiizwvm ’ ’ ’ ’ aliqua

Pa R s II. C AP. XXXVII. , 297aliqua exi Rit, exfurgit inde [au Polirieorum,yarùperiromnr, Legislan.1mn, Divinarozum,Ineantatorum,Somniatorum, (de verbo, Somnia verababentium), à! Preflggiatorum, (de verbe, qui m mirandaa fadant minifilerai à occulta anions), qui omnes licet Sapientes-non fint , ramenad tertium hoc genus referuntur.

, Hic verômonendus es , ex tertio genere elfe quosdam , quibusPhanrafiæ, Somnia 86 Ecllafes (de verbo, Abreptiones mentir, fc.tem-pore vigilationie), quales in Prophetia: Vifione foré elfe folenr, ira mi-tabiles obveniunt, ut plané fibi perfuadeant, fi: Prophetas elle, fum-moperè mirenrut, quod tales phantafias 86 imaginationes habue-tint, ac denique exifiiment, omnes fcienriar 86 faculrares fibi absq;fludio86 labore infufaseffe! Et hinc in magnas confufiones inci-dunr in mulris rebus theoricis non parvimomenti,eaque, quæ verafunt,cum apparentibus 86 imaginariis, adeoque, quod dici folct,Cœlum86Terram commifcent. Omnia aurem illa proveniunt exnimia faculraris Imaginarricis fortitudine,86 facultatit Rationali:imbecillitate, propret quam nihilin ipfa in aâum exirepotefi. Præ.rereà fciendum , in .unaquaque trium diétarum feâatum magnantconfpici dilierentiam, 86 union præ airera præeminentiam.

Infuper aurem duæ priores in duas partes dividuntur,ficuti clien-dimus. lnfluenria etenim, quæ ad illas pervenit, cil vel in eo gratin&menfurâ,utad fui rantùm fubjefli perfeétionem fufficiar; vel ineo, ut ultra id,quod,ad fui fubjeâi perfeé’tionem requiritur, habeatquoque abundanret ad perficiendos alios. De priori genere five le.(la fumSapienter, quibus fupet Virtutem rationalem vel tanrum in.Huit, ut ipfos reddat curiofos ad quidvis cognofcendum, intelligen-dum,86fciendum5fed non moveantur ad docendum alios , vel adlibtos confcribendos; vel tanrum, ut illa menfura necelfariô illoepermoveat ad alios quoque docendum, 86 libtos confcribendos.

Simili ratione fe res haber in fecunda feôta. Nam porePr illis velralis Prophetiaobtingere, quæ Prophetam folùm perfeâum reddar 5vel talis,ut eâ moveatur adHomines alios quoque vrkandos,docen-doe,86 perfeaione fuâ illuminandos. Ex quibus parer , fi absqueInfluentia illa abundanti effet, nos nullas Artes vel Scientias in li-

, bris defcri tas habiruros , nec laboraturos fuilTePropheras, Homi-nibus pet uadere, ut vetitatem addifcerenr. Nam non componirVit fapiens libros pro le, ut fe-ipfum doceat id, quod antea jam in-telli it. Sed natura lntelleflûs hæc efi, ut perperuo el’fundar aliquidin aliam, quad à recipienteporrè derivetur in alium, donc: tandem

298 MORE NEVOCHIMpervenîamr ad aliquem, qui non porefi Influentîam illam ulrerîùé

promovere, fed quâ ipfe rantùm perficitur 5 ficuri in aliquot librihujus capitibus oflendimus. Natura auremhujus rei, five menfu-ræ fuperabundantis lnfluentiæ hujus,quæ cogir quafi Hominem,eriamfi cum periculo vitæ id facîendum fit, ut alios inflruat 86 infor-mer, five recipiaturabipfo , five non recipiatur; fient in-vcnire en.Prophetas, qui Hommes reprehenderunt, donec interfeâi ab ipfi:fuerunt: ifia inquam lnfluentia Divina movct, incitar, impelliccos, neque ullam quietem ipfis concedit , licèt in exrrema periculaconjiciantur. Hincinvenimus,quèd]eremias,Cùm contempm 85ignominiâ afficeretur à rebellibus 86 apofiatis fui remporis, licètProphetia: fuas obfignareëcclaudere, neque ulreriùs ad vetitatemillos Vocare volucrir, illud ramen facere non pontait, fieu: ipfe air:

Ierem.2.o.8. Fuir Verlmm Do M l N I mihi in opprobritim é’fubfimnationem tari dime?

dixi 5 Nonrecordabor illim,neque loquarultrà in Nombre eju: , (v fait incorde meo unquam [guis ardent à claufiu in 0157M "la? , éfatigatwfui fe.

Amos 3.8. renda,necpomi. Sic air ProPheta alius: D a M 1 Nu s D tu: loquutm e31;

qui; non prophetabitë ’C A p. X X X11 X. ’

296610770 Fortitudimleiw MagnanimitatùyE5 Divinationùflmlmte in Pra-

phetù, 656.

ne fanimfine Il L L u s Homo efl , qui non Fortitudine 8c Robare aliquo-Ûm’gmiMÏ’ , pollear. Nifi enim hoc effet, "unquam moveretur in cogita-tm’ none rua, ad id,quod nocereei pofïcr, repellendum. Atq; Ma Fa-

cultasinterFacultarcsanimalcs,meo judicio , eodem mode F: ha-Dijfinficüiùm ber, fieu: Facultas expulrrix inter Facultares nawrales. Diffamati-"Ïùé’minmotem hæc Fortirudo fecundùm ma gis 8C minus,ficut reliquæ Faculta-

tes. Invenies vim quosdam, qui Leonem fonimdinefuperanr;ccomrà alios, qui præ mure fu am arripient: invcnies, qui tori ah-cui exercitui f: opponere ac te xflerc audenr; 8c econrrà alios , qui à

gamma . ne» clamore mulieris reformidabunt 8: expavefcent. Ejusmodi Fora-1mm" tudo acquiritur, fi ptæter difpoficionem naruralem (empaumen-

ti in creationc , cxercitio 86 ufu inde à pueritia illam augeat, ar-que ita quod porcntiâ ei inefl , in 36mm educar 3 fi verô exercg-ratio me negligatuz 8: omirtatur , diminuitu: 86 illa. Videre h-

PARSII.CAP.XXXIIX. 299ce: hanc diflërentiam in pueris, quorum unus altetum fortitudinelongé antecellit.

Pari ratione reperitut in omnibus Hominibus Divinandi Conje- D’efücuiluuvli-flandiéîfamlmquæ 8C ipfa fecundùm magis 8C minus in eis varier, 7’35"2ÜWWinprimis in iis robas, quæ Homini magnoperè curæ funr , 86 quas "a a" ’crebrb in cogitationibus fuis volvit 86 revolvit : ira ut apud te-ipfumfæpè deptehendas, cùm cogitas , hunc vol illum itavel ira diétutum.aur faEturum , quèd fic evcniar. Sic invenics quosdam, in quibusImaginario 86 Divinatio ira forcis Screâa cit, uromnia , prout futu-ta cogirârunt, evenianr, vol falzèm magna pan. CauiTæ hujus rei, Caufiiflimfit-Ipro diverfitatc circumfiantiarum , antecedenrium fc., confequen- c*k"’"*rium, 86 præfentium, fun: variæ. H25 circumflantias five principiaIiireiieé’tus virrure facultatis Divinarricis etttanfit, 8: ex iis fæ èbtcvifsimo temporis [patio aliquid concluant de colligit,ut fine ul orem pore illud præflitifrc videatur. Argue hac facultate quidam præ-dîcunt futurs, caduc gravifiima.

Duas mas facultates, Fortimdinü fc.five Magnanimimtù B: Divina- In Pr bah unrimais, in Ptophetis fortifsimas&vehemenrifiimas cm: necefl": cflfl’" "Mb’fi’îmande aurem ipfin accedir InHucnria Inrclieâûs , fupta modum m "aroborantut; ira ut, quemadmodum nôfizi,eà res parvenait, ut qui-dam (VirtutcfcMagnanimitatù à Fortitudinù) nudo fuo baculo potêriRegi ptævaluctir, &rotam Genrem inttepidè ex fetvirure ejus eri-puerits poiles quam nempe diâum ci filigranant en. Attamen diverfi landau;gradus hic repetiuntut, 8c difcrepant fccundùm magis &minus:nuliut ramen câ (Fortimdinefi. à Magnnimimte) prorfus ca rote po-tefl.Sic diâum fuir JetemiçzNe rimez; àfaa’e illorum,8(c.Ecte dediteho- 1.34.1733,dû in urbem munitam,&c. Sic diâum efl: ad Ezechielem : Ne rima; Ezech,,,,g.a!) ahé àverbùipfomm. Et irarepeties,quôd in omnibus Pt0pheri:ingens fuerit animi fortitude 86 magnitude. Pot cxcelientiam au-rem 8: præflantiarn facultatis Divinandi fubitè arque memento Pu.ruta Erædixetunt, in qua ramen 8c ipfa faCulrare magna divertirasreperitur.

Præteteà feito, quôd veri Prophçtç tales fæpè habeanr apPrchen.fiones fpecularivas,quarum cauiTat nemo POICfiî in genio 8c Ipecuiantione nudâ afïequi. Ira prædicunt Forum quædam interdum , quæHomo conjeCturâ 8C divination: folâ indicare nulle modo poirer;quia illa lnfluenria,quç in facultatcm Imaginatricem influit,& cam

t ira petficir, ut petopcrationem ejus, quæ futurs funr, parsi: aunan-tiate , &ita apprehcndere,ac fi fenfibus illa percepiflèt, illorumci;

’ P p zx

300 MORE NEVOCHIMmedia ad facuirarem Imaginarricem perveniiTenrs illa inquam In;fluenria perficir etiam facultaremRationalem , ut et Operationemejus res quasdam veram exiflenriam habenres ira ciat 8C apptehen-dat, ac fi illas pet principia fpeculativa apprehenderet. Argue hæccit ipfifsima vetiras, quam credere debet,quicunq; veritaris efi ama-ror 86 feâaror; omnia enimifla de f: invicem dotent 8c reflanrur.NeceiTarium aurem efl, ut hoc magie fit in faculrare Rationali 8cm-piofiùs,(h.e. ut Influenn’a illafit excellenzior infaculmte Rationali , qui»:in Imaginatrire): quia lnfiuenria Intelleé’tûs agenris primo illam il-luminatôc in aétum educit’,& de faculrare Rarionali demùmperve-nir ad facultatem Imaginatricem.ngmodo enim ab ipfa perfcâio.ne faculraris Imaginatricis provenire poirer ifla menfura , Cùm fitejusmodi apprehenfio, quæ nequaquam à feinfibus ad illam perve-nir? Neque criamptoveni’te porefi taie quid à facultate Rationali,cum non fit (demie, quæ pet certo principia, conciufiones,& ratio.nes fcirut&apprehendirur. Et hæc Verifsima cit Prophetia: ratio, "&fentenriarum illatum , quibus fludiuumphericum appropria-rut. Conditionaliter aurem 8c de Prophetia varia tanrum loquurusfum , ut trempe excipiam cos , qui de rertia feâa funt, qui nulla-Rarionalia, neque Sàpientiamhabenr, fed’nudas tanrum Imagina-riones 8c c0 irariones. Nam ca, quæ tales Homines apprchendunr,nihilaliud ont, quam Enrentiæ,quas anteà jam habuerunr, qua-rum figna 8c vefligia in Imaginatione ipforum imptefl’a remanie-runt, cum reliquis, quæ funr in facultate illorum Imaginattice: 8:quum cefsâtunt Imaginationes mulræ,manferûr veflig-ia fentenria-rum illarû, quæ ipfis pofleà res plané novç 8: adventiriçeflie-viden-rut : ut verbi gtariâ, Si cum’Homine aliquo effenrmillielndividua a-nimaliumin domo, 8c omnia catirent, quæin domo fuerunt, unieotanrum exiiIis excepta, cum que Homo me remanens, exiflimaret,quôd nunc demùm in ædes inrraverir , Cùm ramen res ne ua uamira eflèr, fed ex illis forer, quæ nunquam exiverunr. Atque ic ocu:cit ex iis , qui feducunr 8: in exirium trahunt mulror: quor enimquçfo hoc modo perietunr,qui l’e Sapientes putabant? Sicreperiun-rut multi,qui confirmant fententias [un pet [Omnia,quæ fomniant,8c exifiimanr, feill’am rem, quæ in Ramuio ipfis ap ater, nunquamfciviiTe vel audivifle vigilantes. Pro reteà non de t Homo arren-dete ad cum, cujus facultas Rariona is non cit perfeâa , 86 qui nonpervenirad finem perfeêtionis fpeculativæa Nam qui hanc me.(tionem Jeannot: sur, in quoq; aliarumrerum fiienriam. mâtina:

un s II. on. XXXIIX. 301Influenriâ Intelleâûs Divini pardi aiÏèqui, 85 in rei verirare Pto-pheta efl; ficur hoc à Mofe declaratur,cùmvinquit: Et Propheta Coffi- muon:pieuta: vult enim dicere,quôd Propheta in vetirare fit Cor lapion-riæ. Arq; hoc quoq; cil ex illis,quod foire te oportet.

C A pi. X XXI X.î)epmflàntimperfiflicnefizcilitate, (51mn

petuitat’e Legé: Mafia: LO s T E A qu A M quidditaremôcveiirarem Propheriæ baffe-nus expofuimus,& declaravimus,quôd Prophetia Mofis Do.

floris noiiri abomnium aliorum Propheriis différa; dicemus-nunc,quôd propret foiam illam Apprehëfionem ad Legem vocati fim us :quia nempe vocationi illi,quâ Mofes nos vocavir,fimiiis neque an-tecefsir inde ab Adamo primo ad ipfum ufque,nequeeriam pofi i-pfum apud ullum Propheram fequura efi. Sic,Fundamenrum Legis Lex Mafis un.-noflræ efl,quèdin ætemum non fit finem habitura vel abolenda : ac ""-proprereà etiam ex fententiâ noflrâ,alia Lex nec unquam fuir,nec

14:41:45.1. unerir,præter unicam hancLegem Mali: Doflorisq noflri p.m. Proba-gmmuitrærm’tu: hoc inde,quia nequein Propheris,neq5in Cabbalainvenimus, .quôd Propheta aliquis aurParriatcha ante Mofen,quales fuetunr, 1,325225;Schem,Eber,Noach;MarhufaIem,8c Enoch,ad cœrum 85 congre- dm.garionem aliquam hominum dixerir; Deus mijït me ad tuméfia-api! mihi,ut vobùjü "me dira»: ; vel,mum 705,71: itdfatidtù’; aur,pm:i-

pi: imbu , ut fit fariatù: de hac inquam te neque in Le e, neque inCabbalaullum teflimonium reperimus; fed obrigit i pige Prophetiaeo modo,quem expofiximue. Cui aurem copiosè elargira fuir In. Ratio dotmda’fi’uentia illa,velutiAbrahamo p.m., is congregavit Homines,& pet 1’ MP’Wi’ü "m

modum doâtinæ,infltu&ionis 86 informationis ad vetitatem vo- MW"cavit,quam apptehendetat. Ira docere foiebatAbtaham,& pet de- 930mm 6-monfltationes fpecularivas ofiëdere,quèd Mundus habeatDnuM 7M W’Ïunum foIùm,quôd la creaverit omnia alia ,aquæ exrra" vel præret "Mmipfum (unr,& quàd non fit ferviendum figuris ifiiutmodiexretnieaut ulli creaturæ;& ad illa fermonibus blandis,fuavibus 8c incun-dis,beuefitiir denique Homines allexitôc attraxir. Nunquam vetodixit; Deus mifit me 4d va:,pmupir mihi,aut,bortaw"e& me. Sic Cùmmandatum à D a o accepiiTet,utipfe,& filii,8c fervi ejus circumd-detenrurgcircumcidir cos 5 nequaquam veto Hommes ad hoc vocaf

Ppl 3.

.302, MORENÉVOCHIMtione Pr0pheticâ vocavit. Nônne enim vides,quid Lex de eo di;

Geneflis.i9.ca:; mgr: novieupz: prarùeàpmripiet filin flafla. Unde vides, quod Ipar præcepta folirus tuetit omnia fua peragcre. Hoc patio vocâruntHomines Ifaac,]acob,Levi,Kehar,Amram. Sic dicunr Sapienresnoflri de Propheris,qui anteceiTerunr ipfum; DommjudiriiEberi,do-mus judirii Metbufirlemi,Scb014 Metbufizlemi,onme: fuemnr Propheta, à-donbant H amine: inflar Conrionatorumpoâorum,Pmceprarum3 non va; à,quàd dixerinr,Et dixit Don I nus ad me,Laquert 4d N. Sic compara-tum fuit ante Molèn.

Mofen veto quad artimer,nôiii,quid ad ipfum diâum fit,quid di-Deut.g.z4. xeriripfe,& quid totus Populus de ipfe dixerit; Hodiè vidimuagyàd

D sa s inquart" cum Hemingé’ vivat.1407710110 Pro- Œod arrimer Ptopheras ilios,quifiicrunrpofl Mofen,nôfii,quæ q"par? M afin. concionum ipforum ratio fuetir,quod videlicet corripueri nt vol ad-

lament". monuerint Homines,eosque ad cuiiodiendam Legem Mofis voca-verinr,mala quævis comminando eam derelinquenribus, 86 bonaomnia poliicendo juxta eam incedenribus. .

Et fic credimus futurum eiTe in perpetuum,quemadmodum dici.Deur.3o.11-- tut; Non in Cælù du: dim,8cc. Item: Nubie à filiù nojhia in flet-mm.151114949. Neque aliter cire porefl. N am lires aliqua omnibus ln0dl8 8c gra-

dibus in fpecie fua fit petfefta,impofsibiie eft,ut in illa [pecie inve-niarur alia,nifi à perfeè’tione illa vol in exceiTu,vel in defeâu percés,

in exaâa 8C æquali proportione temperamenti illius fpeciei. Omneenim temperamenrum ab Æqualirare recedem,habebir vel aliquid

rufian Lagia fupetfluum,vel aliquid deficiens.Atque ira fe res haber in Lege Mia,MW ficuti Æqualiras ejus (h.e.jufla (y enfla ejwtempemtio) nobisindi-

Deum-3, catur,cùm dicitur a Summa (9’ judiria jaffa zaddikim 5 nôfii enim,Zaddikfï’ujlm velj’ujium fæpè idem valere quod Acqualeæropaniona-

NulluuflinLa-tuM. Œod veto hoc ira fir,inde ap aret,quia tales continent cuirus,351W Mvfilùù in quibus nulla cil defarigatio,nu lusque exceflus,ficur in cultu en.www: rum,qui in montibus 8: loci: defettis de unt,qui à carne,vino,ôc

aliis rebus ad fragile corpus nofitum ufienrandum necefrariieabflinenr,qui cultûs Divini caufsâ hinc inde vagautur,& moleiiaepetegtinationes fufcipiunr,vel denique fimile quippiam facere co-

ma". "in, gunrur. N ulius etiam eflin illis defeâut,qui incitare poirer Homi-dcfeam. net ad contemtum,vel ad fefe in vitiis 8c flagitiil immergendum,ur

quibutvis feeletibus fenefitam quafi aperiat,arque ira hominem inmoribus,virruribus 8c fpeculationibus fuie imperfeétum relinqua’,ficurLeges aliaturn Gentium prophanatgm. Vetùrn,quando hoc

PARSII. CA’pÇXXXIXi 30;in Libre de caufsis &rationibu: prçcepto m agemus,faris fupetqîæqualiras five jufla remperario 86 fapienria ejus eIuCebit. Hanc ocauITam dicitur de ea,Lex Do M I N t :5? perfeéia, convenant animam. rangs.Si quis exifiimer,illam effe laboriofam,moleflam,8c tædiofam,is inmagna encre vetfatur,& rem non benèinrelii it. Facilitarem au-rem 8: levirarem ejus apud perfeCtos pofieà fufEcientet 8c verifsimèfun] demonfltarutus. Propter hanc dicitur de ea,Q4jdeff,quod Do- pennon"M I uns Deus tutu petit à:e?&c. Item , An laquant: fiant Ifiaëli? Sedhæc non nifi præiianriorum tefpeétu dicta funt,quibus meliori delimo finxir præcordia Titan. 030d enim profanon,iniquos,& vio- Homme, paf,lentos Terræ filios arriner; illi nihil pejus,nihilpeflilentiusmihil agui vianda-durius cire iudicanr,quàm iudicem aliquem habere,qui vim &vio- 1:4”lenriameotuminhibearôccoërceat. Ira luxuriofis 8c voiuptatibua m .3 ’deditis tes videtur inroierabilis,fi prohibeanrur fecûdùm eiïrænemcordis fuilibetratem facturioni induigere,& fi pœnæ de (corrarori-bus fumantut. Ira cuivis defefru aliquolaboranri,onus Ætnâ gra-vius cire videtur prohibirio virii iliius,ad quod,pro morum fuorumpravirare inclinar 8c propender. miocirca de Levirare vei Gravita-te Legis non efl judicandum fecundùm cujusvie hominis mali,te-metatii,vitiisc’r, pefsimis d’ediri affeâus &concupifcentiam; verùmfecundùm intelleâum petfeâifsimi aiicujus interI-Iomines,cujusfimilesficundùm Legem,omnes reii qui elfe deberenr. Deniq;,hæcLex fola cil, quæ Divinz vocatur 5 reliquæ me Leges 8: Staturaprovinciaiia, ut fun: Leges Græcotum , Confuerudines Zabæo-tum &c.mera fun: open 86 inventa Hominum politicorum , nonaurem Ptopheratum,ficur aliquories jam ofiendi. .

p C A P. X L.Haminem (flânimalpoliticum 55 civilefia’tan

men magna»: inter Individua reperiri enferm-tidm 5 121609; [1ng opm haèweguiém regina

fur (5 in terminé: retinmntur. 4mn" etiam ide dfiêrmtia Legum humanamm

V (5 Legz’: divine.U. P F 1 c 1 a N T I s s l M ai demonflrarum efl haâenusJ-Io- Homo «Il uni--minem narurâ elle animal poliricum 8c civile,& uarurâ iodera; Î"! raflai à.

ocrarem

Variante in":flamine: in ma-ribaude.

Cauflï maisurinant.

’ opta me»:Radio" à Gu-barnum.

afin Logis.

304. MORE NEVOCHIMrem am are 86 quæreremsn ficut reliqua animanria,qug rali fadera;

te non egent. . p t U IProptet magnam aurem varieratem compofitioms iflius fpecicî(quia,utnô&i,ulrimum efi compofirum) maxima quoque interIn.dividua ejus cil difi-erenriafita ur nequeanr vel duoinveniri Homi.nes,qui .eisdem moribus finr prædiri 5 ficuti nec duo fotmâ extemâcouveuientes 86 æquales reperiri poiTunr.

Cauffa hujus diverfiraris,eii Tem emmenti ,Materiæ,86 Acci-denrium ,quæ Formam IEquuntur, ivetfitas. Nam unaquæqueForma naruraiis haberpmpria quçdam Accidentia,quæ illam con-fequunrur,ptærer Accidentra ilia,quæ Materiam comitanrur. Taiisaurem 86 tanra in Individuis difÎereiitia in nuiiâ aiiâ Animanriumfpeciereperirur, Ted uniuscuiusque fpeciei Individua ferè conve-niunt,Homine tanrum excepte. In hujus enim [pecie duo Indivi-duatàm difcrepanria fæpè inveniunrur,ac fi penirùs è duabus eiÏèntfpeciebus. Ira invenies quendam tanrâ crudelitare ptæditum , utminimum quoque filiolorum fuorum ptæ excandefcentiâ maâarenon reformider; alium econrrà tantâ clemenriâ affeâummt ptOprervetmiculi vel pulicis interfeâionem cor ipfius liquefcar 86 commi.ferarione afficiatur. Idem hoc vider: licet in moitis Accidentibus.

qua ergo Naturæ ejus hoc en: infirum, ut inter ipfius Individu:tarira fit varieras : 86 quia Narura ejus necefsirare coaé’râ Soüetarem86 Conjunâionem pofiulat; idcircô hæc Conjunftio 86 Socierasfine Reâore 86 Gubetnarore perfeaa eiTe nequit,qui aé’tiones ipfo-tum ad tegulam æquer , defeâus fupplear, exceifus corrigat, o-mniaq; opera ad cerram normam,cetrumq; modum exigar,ita utvarieras 86 diferenria illanaruralis pet harmoniam 86convenien-riam præfcripram five impofiram occulretur,focierasjue fiat ordi-nata. [deo dico,quod,licèt Lex non fit uaruralis,ingre iarut ramentationem rei narutalis, 86 à Sapientia D a 1 ordinata fit ad illiusfpeciei confetvationem,cujut exifientiâ D a u s de]e&arur,86 cu-jus natutæindidir,urlndividua ejus Facultatem gubernarticem ha-betenr. Rerum aurem quidam funt,qui ipfimer pet illam facultatempropherant,ur Propheta aut Legislaror,(h.e. qui Lege: tantùm (nm-upta danté’pmfcribunt); alii,qui facultarem habenr cogend i Homi-nes,ad facienda,exequenda,86 in aCtum deducenda ea,quæ Prophe-taille præcepit: urRex,qui accipir Legem illam. Sunr etiam,quiglorianrur de ProPheria, qui accipiunr Legem alicuius Ptopherævel toram,vel ex patte tanrum, ut partent unam accipiant,alteran:

PARS II. CAP. XL. 305vetô.relinquanr,idque vel ideô,quia illa pars eis magis cil faciiis,aut quiain hanc Opinionem rrahere poiÏunr Homines,ac fi pet Pro.phetiam illis obrigiiÏenr; neque in eis aliorum vefligia premerenr,idque ex mera ambitione 86 arroganria. Sunr enim quidam,quibus Amativfi Ô"Perfeâio aliqua tanropetè placer 86 arridet,quique adeô eam expe- fifi;tunr86 affeâant,ur omnibus perfuadete libenter veilenr,fe iiiâ perin . que in» ha-feé’tione eiTe ptædiros; licèrprobè fciant,fe in rei veritare eam mini- 175?:11019Mflm

mè habere. Ira vides mulros attoganrergloriari de aliorum Poëma- d "mris five Carminibus,86 videri velle,ac hipfimerilla compofirifTenr.Idem contingit fçpè in libris 86 iaboribus Virorum deâorum,86 ar-tibus ac fcienriis multis,quando inciduntin manus æmuli alicujus86 ignavi Thrafonis, ut ea,quæ alius invenit,à le invenrajaâirer,arque ira alienis plumis fe orner. Bodem pafito evenite foletin ifiaperfeé’tione Propheriæ. Invenimus enim quoadam,qui giorianrur Mulziglarian-de Pr0pheria,86 ralia dicunt,de quibus nuila unquam fuirProphe-"’fd’PWPMifl:ria,qualis fuir Zedelgufilius Karman. Invenimus alios,qui de Pto- "mphetia g!orianrut,86 ralia dicunr,quæ fine omni dubio D a u s lo- .quurus cil, h.e. quæ pet Prophetiam quidem venetunt,fed adalios,(quaiis fuit Cbanania ben 211.140,86 poReà dicunr,quèdipfimer fin:

Propheræ. -Sed hæc nota funrac manifefias nihilominùs ramen clariùs ad-huc ca tibi explicabo,ur plané non ampliùs dubitate queas,86 dif-ferentiam habeas , quâ difcernere poïsis inter Ordinationes Le,gum condirarum ab Hominibus, inter Ordinationes Legis Divi-næ,86 inter Ordinationes eorum,qui aliqua à Propheris aiiis acci-piunr,86 pofleà glorianrur,ac fi ipfimer ca dixiiTenr. (Eod ergo De Legiôm hu- .arriner Leges illas,quas publicâtunr conditores 86 iatores ipfatum "MW?" 593*-ex proptia cogitationc 86 atbittio fuo,de illis non necefieel’i ma- hmm”gnam adferre probarionem : gâtifier enim ranfitemzm babeurre Renm,mm lmbemus opus Teflibm. Proin e de illis folùm te informabo,quæ De LegibmFm-Prophetia eiÏe dicunrut. Earum aurem quædam reverà funr Pro-1’59""? z que

heticæ,h.e.Divina,quædam Legelegquædam t4]e:,de quibus Legùlatorfim’ "Mm

ait,quàd à [e profiafmntur,tàm ramen illa defiimpferit 4b alia. Quando 1?!"th Ci.incidis in Legem aliquam,in qua ipfius Legis 86 Aurhoris affloues "w ”ejus definienris rora intenrio efi,Euraxia86commodum Reipubli.cæ,ur omnis iniquitas 86 injuflitia ex ca rollatur’, nuliusque rei-pe-âus ad res fpecularivasmulla cura de perficienda facultare Ratio-nali,nulla denique dogmarum Fidei velReiligionis confiderario,an fana fint ac valida,an veto ægra &infirmai fed cujus intenrio

306 MORE NEVOCHIM(ora verfarur in rebus 86 negotiis morraIium difponendis,eorumrîçprofperirare 86 falure procurandâ ac ptomovendâ,ex mente 86 Con-filio Aurhoris illius; Cùm inquam Legem aliquam ira compara-tam elfe deprehendis,illam fcias cire Legalem vel Civilem,86 Antho-rem ejus ex [cas terria,eotum videlicet,in quibus facultas Imagina-

DWÏM riva folùm dominarur. Quando veto vides Legem,cuius jura 86m:-dinariones omnes fiant fpecularivæ,quæ agitrùm de tebusçorpo-ralibus,rùm de iis,quæ ad Fidem fpeé’tanr,86 cui propofitum cil an-te omnia fiententiis vetis de D a o 86 de Angelis Homines imbue-te,deinde fapienres, intelligentes 86 prudentes eosdem reddete, utrotins hujus Univerfiraris naruram 86 tationem veram teneant,il-l’am otdinarionem fcias elfe à D E o, Legemque illam Divinum. Re:-

i Suppofititie. fiat ergo nunc,ur fcias,quomodo probate debeas,an is,qui in publi-cum dar Legem aliquam fui) fuo nomine,revetà fit perfeâus ille,cuiea in Prophetia tevelata efl,an veto inanis tanrum fit onentario 86

pfiuabæmphe- gloriario,illamque furro abalio futtipuetit. Modi hominem talentü ium’dolro- probandi funr,Petfe&ionis ejus diligens exploratio,A&ionum ejushnpoflïm’ obfervario, 86 Morum ejus accurara infpeétio. Cettifsima aurem

demonlirario hæc en, fi dereliquetir 86 contemnar voluptares cor-porales, (hic enim Sapienrum 86 Propherarum primus gradus,pti-maque nota eli),inprimis verô Enfum illum,quiiuxra Ariflorelispronunciarum nobis cit opprobrio 86 dedecori,86 fiabominerur 0"-

szo uamo- mnem libidinem 86 fcorrarionem. Ideo hoc figno D a u s fetè o-ùmi flëm- mncs cos prodidir86 in lucem produxir,qui une) de Prophetia glo-

riari flint; ut nempeveritas eam amantibus parefiar,86 ab omni en-tore præfetvenrut. An ignoras enim, quâ ratione Zedekiæs Filial:Maafije,86 Arbab mm Kali]: de Prophetia gloriari fuerinr, mulrosHommes ad (e petrtaxerinr,vetbaq; ProPheriæ ab aliis infiinérûsDivini amatir prolara (in!) (un tirulo vendirârinr,86 ramé in volupra-ribus fuis Venereis pertexerint,ira ur fociotum 86 difcipulorum lito-tnm quoque uxores flupraverinr,donec à D E o,ur86alii ipfis fi-miles , tereâi, 86 à Rege Babyloniæ , meririfsimâ poenâ, igue

Ieæm.19.u.combuiii fuerinr; ficurJetcmias oflendiucùm air: Et aflumetur 4b!et; maman: 4b omni tranxmigmtianeÏebtrdabguœ efi in Babel,dicendo--,.

Pana: le Do M I ivres fieu: Zederfiamvé’ficut Arbab, que: rambufs’ir Rex.’

11min 3,. . Babel igni,c’rr. Item : Et adulteriumtammifirunt cum uxo-ribmficiorumfimum, à loquunfunt verbum in

Nomme men mendaciterfiw.

un Il. CAP. XLI. 307 C A p. XLI.

Æidfit VifioProphetica. 915M mon?! inProphetzër dicatur, Verbum Domi-

ni adipfos faétum chc.O N cxiflimoncceflë ech,ut tibi exPlicem, quid fit Summum;verùm opetæ prerium citur fcias,quid fit Match Vifia, de qua

dicitur, Bemareh In Vifiane me mmmfaciam illi, quæ vocamr Match Numluâhannebhuah VIfia Prophetia: Item, Maanei: Item,Machafch. Efl Vil.) 1’,»ngaurem Terrorquidam Panicus, qui occupat Prophetam inter vigi- 411411kalandum, fleuri ex Daniele patet,quando ait; Et Mi Vifionem magna»: Dumas,banc, neque remanfit in me allafartitudo, é- vù men mumm in me a? in car-mpriancm ,ncc retinuiforritudinem 14114,11: Item , Et fui letlmga oppnflücfilperfariem meam,(y’fuie: me; 4d terrant. Sermo enim A ngcli , quoiplum allocutus cfl, 8: illius crcâio, faCta urique fuerunt m VifioneProphetiæ. In rali aurem negotiofenfus omnes à fuisfunétionibusquielkunt,& venirInfiuenriailla fupe’r facultatem Ratiomlem, acabifla d Eundicur in faculcaœm Imaginatricem, hocq; paâo opusfuum perficitëc abfolvir. mande ne aurem incipit Prophetia inVifione Prophetia , 8c pofleà muîtiplicatur terrer 8: pafsio 1113vehemen s, quæ fcquitur perfeâionem operarionum ficulraris I m a.gînatricis,&tùm emùm venir Prophetia, ficuri contigit Abraha-mo. In principio enim Prophetiæ illius dicitur; Erfuit Vcïàam Do- aux;M 1 N I 4d Abrahamum in Vtfione. Et m fine ejusdcm; Et fipor inuit in Ibid.v.n,,Abrahamum, &ç. Item; Et dixit ad Abralmmum, 86C. [hmm-[3,

Prætereà fcito, uèd omnium earum Prophetarum, qui Prophe-tiam filai faCtam cl e dicunr, quidam eam Angelo alicui, quidam ve.ré DEo 0, t.Max. adfcribanr &artribuam, licèt pet Ange]: mini-flcrium quoque ipfis obtigcn’t , de quo Sapientes nofiri nos erudie-runt,quando ajunr : Et duit D a M 1 N u s 4d cum; fcüiCet îëâêÜ ’1’ 5;: Gen.zç.z3.

h.e. par manta Angeh’.

- lnfuper, de quocunque fcrîptum occurrir,quôd Angclus cum eoloquutus,aur quôd aliquidipfi à D a o revalatum fit, id nulle aliamodo,quàm in Somnio,aut Vifione Prophericâ faétum affament-i3. - ,

Habcmus etiam apud Sapientes noflros Difcurfum de Sermonc, éhWW "Mûquiad Prophetas pervénit,fecundùm id , quad Prophetæ ipfi feri- if"; "4’19’-pferum, (h.e..de media, quibm,jèrmvnem Divinum ad [a eflëfaüum; Pro. p],- .2703;

1915m.Q5 a

0 HoCm.

3031 MORE NEVOCHIMx. pima ditunt.) Ogatuor modis fieri illudajunt. Prima modus efl,cùm

ProPheta revelat, quôd ferma ille faétus fuerit ab Angelo in Su.a. mnio,aut in Vifione. Semndô, Cùm mentionem rantùm facit ver-

borum Angeli 5 fed non exPlicat, quèd faEta fin: in Somnio, vel inVifione,eô quôd fundamento huic,quod norum cpt, inniraturs Nul.lam Prophetiam fieri, nifi unoaliquo duorum illorum modorum,

Num.12..6. quorumDEus meminit,quando ait; In Vijione me norum faciam ci,3. in Somnialoqunei. Tertià,cùm nullam prorful Angeli mentionem

facit, Ted Deo 0pt.Max. fermoncm adfcribit, ac fi ipfe eum proeu-liiT:r, hac ramen cum adjeftione,quôdfa&us fitin Vilione, au: in

4,: Somnio. Q4111), Cùm Propheta abfclurè 86 fimplicirer ait, quèdDans fecumloquutus fît, veleidixeritg FdCINC.’ aut,Dit bat : nullâvel Angeli,vel Somnii,vel Vifionis mentione faélâ; idque propre:hoc quoque norum ’fundamentum 8e principium a quôd nulla Pro-phetia fiat, nil] in Scmnio au: Vifione, 86 pet manum Angeli.

GcncfÏ5IJi. Ad primant modum pertinet, quod dicitur 5 Et dixit 4d me Ange-Nummn, la; D a M 1 N 1 in Somniojacoli. Item: Et dixit Angclmad Bileamum.

(Nota,quôd hîcin tenu Hebræo fit vox Eloliim, quam de Angeloauthethîcinteliigit.) i

Gemma]. Setundimodi fun! ma; Et dixitD sus 4d iatobumJùrgemfcende Be-lbid.v.1o. tbeltm. Item; Et dixiteiDzus,Namen tuum efljatob. Item; Et dimid-Ïbïd-n-îî- vit Angelut Dom u z 4d Abrabdmum fitundà à Cœlù. Item 5 Et dixit"MJJ’ D 12 u s 4d Noatbum.man, Ex tertio made efl: id, quad dicitur; Fuir Variant D a M t N 1 ad A614-

Immum in Vijîonc.

1bid.n.r. Ex quarto denique mode flint; Et dixit Do M t me s ad Abrahamum.lbid.5i.3. Item 5 Et dixit D o M [un s adjacobum, revernit. Item 3 Et dixit Do M I-JOr-S-7- mu ddÏofium. Item; Et dixit D tu s ad Gadeonem. Sic; Et dixit D o M 1-J :331?” m4 s 4d me: Etfuit Verôum Do M 1 N 1 ad me. Vetbum Do M 1 N 1 fait,8(c.

ËZCChJ4. Et me Verbum D o M 1 N 1 4d ipfumfuit. Fait Verbum Do MJ N 1 . Prin.mm. tipium Verbi Da M 1 N I 4d Hofmm. Fait flip" me Mamie Do M 1 N 1 : 86

’Reg’r’t9’ hujus generis alia. ’15mm, L Œicquid ergo ex quatuoriflis modis occurritgid Prophetia cit s 8K,

quicunque talia dicit, Propheta. (Mando verô dicitur, Et venir D au s4d N. in Somnio nuait; id Pnpbetin minimè nuncupari- pareil , nequevir tafia, Propheta. Senfus etenim efl,quôd admonitio ,vadwiti quæ-dam,Viro ejusmodi à DE o faâa fuerit 5 deinde, quôd in Somnio illacontigeritNam, ucmadmodum Dan s cauflàtur, ut Homo movea-tur ad alium vel efendendum 8C libetandumwel perdendum 8; oc-

c1 en-

PARS II.CAP. XLI. 309cidendum: fic quoque cauiTa cf! Deu s Ortûs illarum retum , quas inSomniie noâurnis exoriri volt. Norum enim cit , neque ullum du-bium , uin Laban Syrus erfeftifsimè impius fuerir86 idolola-(ra : 86A imelech,licèr Virgonus in Populo fuo fuerir , ramen deipfe, de Terra 86 Regno ejus dicit Abraham a Non et? Timor DE t in Genefizom;loco yin: nihilominus de urroque, Labane inquam, 86 Abimelecho, Ilegimus g Et venir D tu s 4d Aliimelecb in Somnio mai; : Et venit D au s lbidJOJ-ad Labanem sjmm in Somme notifia. Œocirca obferva ifiam difi-eren- Ibld’îz-W

r riam inter hæc duo; EtvmitDa M 1 Nus: Item; Et dixit Do M I Nus :86 inter, In Somnio 1106113: 86, In Vifionibm mais. De Jacobo dicitur 2 Et Gen.3r.z4;dixit D rus 4d Ifiaëlem in Vijîonibm mollit: de Labane aurem 86 Abi-meiecho a Et venir D sa s, 86e. Hac de cadra expofuit 011kelosifla;Gen.zo.3.Et venit Verbum à Da M 1 N o .- non aurem dixit de duobus mis; Et te.

thdvitfeDoMlNllS. -Tandem verè hoc loco 86 illud fcias, quèd fæ è dicatut, Et dixitD0 M 1 Nus 4d N., Cùm ramen hoc non fuerir ad il um N., neque ulla.ei Vifio comigerir; fed verbum illud ci diâum fuerir à Propheta:lieur fcriprum efl de Rebecca; Et ivit 4d intemgandum Do M 1 NuM: Gen.z.y.n.ubi aperrè glaira mur (Rabbini fc.naj?ti) in Stbolam five GymndfiumStbemi à Hebm’, à ipfe (Schem fc.vel Eber) refjumdit ci. Nihilominù:

ramendicitur; Et dixit ci (môme) Do Mi nus. Licèr aurem alibidicant , Et dixit ci Do M I Nu s ; nempeper manu: Angeli: ramen fine du- lbid.v.z.3.’

vibio per Angelumibi intelligirur Heber, (Prophera’enim non me»vocarur Angelus,ut alibi explicavimus), vel Angelus me, qui adHeberum venirinifia Prophetia: vel diâum id erit ad lignifian-dum , quôd omnis ferme, qui DE o præcicè &abfolurè attribuiturin reli ois Propheris, excepro More, per Angelum faâus cire intel-

ligi de car, fieu: explicuimus. -C A P. X L11.

215422410 alicui Angelm revend apparuiflê r(Je!loquutm cf? dicitur, intelligi ida’eè en

de Wfione Prophetia.l X p o s u I M u s in capite præcedenri,quôd, ubicunque Vi-

. fionis Angeli, vel Sermonis ejus menrio fit , id intelligendumr in ViGone Prophetiæ vel Somnio faftum cire: nec quicquam reo

. ferre, five id exprefsè dicunr, five nous quod animadverrere 86 ob-

fervare te vola. ’ 0.9 a

310 MORE NEVOCHIMNihil etiam refert, five à principio feribat, quôd viderit Ange.

lum,five ex fermone ejus videatur 86colligatur,quod rimo illumpro Homine habuerit, fed in fine,quôd Angelus fir,ipfiinnoruerit.Nam pofleaquàm ex fine intelligis,Angelum fume id quod vidit,86.quod fermonem habuit, confiait tibi fimul,quod ab initia negotiifileritVifio Prophetia: aut Somnium Propheticum. In Vifione etc-nim Prophetiæ, vel in Somnio Prophetico videtur nonnunquamPropheta,ac fi D a u s ipfe fatum loqueretur; nonnunquam, ac EAngelus loqueretur: nonnunquam accidit,ut audiat loquemem.Ted non videat cum z nonnunquam etiam videt.urei,ac fi Vit aliquisipfum alloqueretur,pofleà aurem expetitur,quôd Angelus fuerit 5 86in hac Prophetiæ fpeciecommemorarur,primô,quôd viderit Virumhoc vel illud agentem aut dicentom 5 deinde,quôd cognovcrit,illumVirum elTe An elum.

Ad hoc fumîamentum tefpexit 86 inclinavît quidam ex præflan.tifsimin 86 maximis noflris Sapientibus,videlicer Magnus R.Cl)ijll,ln

Genet-13.1. explicatione verborum illorum Legis 3 Dt apparaît ipfi Dan: Nusin quantifia; M4mre,86c. Pofieaquàm enim præmifir (Mafia) fum-mariter ,quèd D E u s ipfi (Abraham) apparuerit , incipit quoque ilapparitionis illius formam exponere,quôd nempe primo tres Vitae ,» -’viderit,86 deinde ad illos cucurrerit,eosque falutâ rit86 alloquutusfuerit. Ubi author illius expofitionis(R.Cbijalt) dicit,quod verba

[humi- ifia Abrahami g Do M 1 N z,fi nant muni gratiam in oculi; mime qui?)Iïdflfifl èferw tua : uod inquam ilia vetba ad Inum,86 quidë præ i-puum inter illosjixerit 86 direxerit;quodtibi,tanquam,fecretlîmmagnum ,confiderandum relinquo. Idem dicit ( R.Clnj4b ) de Deo,

Gandi-7141 quod in hifloria jacobi legimus; minium et? Virtumipjà,quôd fc.Luflafficobiu- in Vifione Prophetiæ faflum fuerit, quia pofieà explicarur,quùdcitât in. Vifim Angelo; fuerit; plané utin hilloria Abrahami, ubi primo in genereP’Wm". dicitur,Et apparuit ipji,86c. deinde fpecialiter exPlicatur, quomodo

Ibid.v.r. hoc faâum fuerir. Ita enim de Jacobo quoque d ici tur,Et mutinantipfiAngeli D a 1; deinde explicarur,quomodo acciderit,ut ei occur-rerinr,quôd nempe nuncios miferit ad fratrem fuum Efavum,86 fie86 fic feccrit; 86 tandem,quôd reliâus fuetit )acob folus,86c. Ifiudaurem de Angelis D a I,de quibus primo dicitur,Et 066147787101! ipfi,Angeli D 2 1, illa item lutta, arque adeè totum negorium,i n Vifione

HWüBikqflyiProphetiæ lecnrigerunt. Ita dico, in negotio Bileami totum illud,quod in via’ei contigilTe dicitur,86 quomodo afina loquuta fuerit,inpima. Vifione Prdphetiæ faâum elfe; quia in fine hifioriæ explicatur, 4. V

limera, ’ i quin!

PARS II.CAp.XLII. ’ auquad Angelus D E I loquutus fuerit. Sic dico de eo,quodlegiturin Vifione’Jofiiæ , Levant Mulot filOI,4C vidit, (tette, Vit [tuber contra juins;eum,quod in Vifione Prophetiæ contigerit,quia in fine negorii di-citur,quôd fuerit Printep: exertitût DoMi N1. Quod me dicitur. v.14.Et afiendit Angelue Do M 1 N 1 de Gilgal : Item,Etfuit,tùm loqueteau An- Imam;gelas Do M 1 N 1 verbe ber 4d omnes filin: Ifiaël: de eo Sapientes noflri V4.dixerunt,quèd Angelus D o M r N i,cuius ibi mentio fit, fit Phi-neas. Ajunt enim; Hi: A? Pbineae, mm eotempore, que Majejhu Divinehabitavitfiiper eofimilt’tfuit Angelo Do M 1 N 1. Explicavimus aurem Propben vota;-jam in præcedentibus,quôd A N c. E L u s Nomen fitæquivocum’, WA’WI’W86, quad Propheta quoque Ange-lue Vocetur: ut; Et mifit Angelum,é’ Num.a.o.16.ediixit ne: ex Aegjpta. Item 5 Dixit ergo HdggaiAngelue Do M 1 N 1 in Le- HagJJs.gdtione Do M 1 N 1. Item5 At illifiibjknnabantAngelot D a t. Prætereà 2.Paral.35-15«etiam,quod Daniel fcribit; Et vieille Gabriel,quem videmm in Vifiane, pansu.in printipio, volantem valatu,tetigit me temporefatrifitiivejjiertini :illudtotum dico in Vifione Pro heriæ faë’tum fuilÏe. Non enim dab:-mus exifiimare,cùm de Vi ione vel Auditione verborum An geli le".gimus,quod id aliter,quàm de Vifione Prophetiæ,vel de SomnioProphetico fit intelligendum, ficuti hoc fundamentum nabis pofi-tum eft in illa diéto; In Vijione norum me fadant ei, in Somnio laquier Num.u.t;-fcum ipfi. Ex his ergo,quæ haâenus di&a funt,judicandum de re-liquia,quæ non fum adduéturus. Intelligee aurem ex iis,quæ ante-hàc de Præparationis neccfsitate ad Prophetiam,86 de Homony-mia vocabuli A N G a r. u s, in medium prorulimus,quod nec Ha-gar Ægyptia,Pmpbeti(]k, neque Manoah 86 leor eius,Propbet.e fue-rint 5 (cd quad ferma ille,quem audiverunt 86 perceperunrJueritin-fiat Filia varie, (cujus frequentem mentionem faciuntSapientes no- Filiaauii..flri),quæ cit talis res,quæ contingere porefi eiquoque,qui non CHptæpararua ad Prophetiam : verùm homonymie vocabuli A N G E-1 u s hic Hominibus imponit,cujus exPlicatio principiû ell,quodplurima in Lege dubia refellit &refolvit. Obferva aurem conve-nientiam verborum illorum de Hagare: Et invertit nm Angelu: Da- Gen-16-7’J

M 1 N 1 adfontem aquarum, cum iis,quæ de Jofepho legimus, Et Gen.37.xs..invmit cum Vine? ecce,obetmbat in dg"); quæ omnia.

Medrafchorh concorditer de Angeloexplicant.

312 MORE NEVOCHIMC A PI. X LI l I.

fie mfloniéw 65 modal: Paraboltzmm

’ Prophetimriima.Ier P5745014! N Opere nofito 341i ofiendimus,Pr0phetas quandoque pet Pa-

üofi’îgwhqwm tabolas prophetareloleren Vident enim fæpe haliquid pet Para-Ï "P "L bolam,86 demdem eadem Vlfione Prophetica lllllls Parabolæ fen-

fus eis explicatur. Nam quemadmodum Cùm quis fomniat,in fo-mniis quibusdam famnianti videturquafi vigilaret,fomnium illudalteri enartaret,ejusque fenfum 86 fignificationem eiexponeret,86ramen totum hoc merum fomnium en, quad vocatur Somnium inipfofitmnioexpafitum;quorundam verô famniorum (enfus 86 figui-

Pmbolequi-ficatio non percipitùr , nifi pofieaquàm quis expergefaé’tus en:a" i" ’Îf’ï’mita funt quoque primr) nonnullæ Parabolæ Propheticæ , quarum

fie" ’xP’WW-renrus in i r ver 1- r z i 1 1p a none exp icatur , leur ex amante cxemp oZach.4.r. liquer,qui polleaquàm Parabolas,quas vidit,recirâiTet,ait5 Rever-

fm et? aurem Angelm,qui loquebatur mecum , de" excitait me unquamVirum, qui extitdtur à fiimno [in , dixitg’g 4d me , 911d vides ? (76. acpolleà Vifionem ipfi expofuit. Idem etiam videtur ex Danielis

Dan.7.r. exemplo. Dicitur de en, Denjel fiimnium vidimé! szîane: tapine ejusfiiper tubili ejus: deinde Paraboles omnes exponir,gemitus item 86fufpiria fua,propter illarum interpretarionis 86 expofitionis igno-rationem5 quâ de caufsâ le ad Angelum contulit, ac vetitatem reiexipfo quæfivit,qui etiam in eadem Vifione Prophetica expofitio-

lbid.v.x6. nem ipfi indicavit. Hoc fibi vult Propheta,cùm ait,Aecejfiadunumde adflantilzmfi’ vetitatem quæfivi ab eofiiper toto lingé dixit niibi,inter-pretationetitg’3fi1mniorumindimvitmibi. Totum aurem illud negorium

» vocavitV1fionem,quandoinquir5Somnium vidit: quia Angelus ei fo-mnium in [omnia Prophetico expofuit. Hoc idem efi,quod polteà

Dan.8.r. quoque dicit: Vijio amurait mihi ipfianjeli p03? 134111,th appartient:mihi in primipio; id quad ex hoc manifefium ei’t,quia vocabulum

tu» à ne? defim Vifio,quâ Daniel utirur,derivatur à vetbo Cliafiili,86 Mare]: à5mm” verbe Raab. Duo aurem hæc verba unumidemque fignificant,nul-

laque cil differcnria, five dicas Bemdreli, five Bettzaclmfili autBecbdflm.Prætcreà,non datur modus aliquis tertius præter illos,quos Lex in

Nain-""6- decantato illa loco recenlët : In Vifiane me natumfiieiam ei; In Somniolaquer tu»: eu .- fed fiant illorum difiinâi gradus,ficut declarabitur.Deinde,funt quædam Parabolæ Propheticæ,quatum fenfus mon

PARS II.CAp.XLIII. si?ïperitur Prophetæ in Vifione Ptophetica; fed Poil expergefaétio- 10715014 au.nem demùm cognofcit,quie ipforum fenfus fuerit: fient v1dcre cil in 211?; 45W":

Virgie illi; zachariæ,quas aœepit in Vifione Ptophetiæ. siPorrô,quemadmodum Prophetæ vident quandoque tes,quarum Pranth «que

fenils cil Parabolicus,ut funt,Luteme Zachariæ, Equi,Monm 86 Vo- 89’45”? 63-lumen EZechielis,Muri86 Perpendttulum Amofi,BefIie Danielis, 0114 z" ’n’7lme»: Jeremiæ,86fimilet,quarum mens 86 fcopus eihllatum 86 con-ditionem rei alicuius depingere 86 repræfentare5 ita quoque vident Parabole que:non nunquam res,quibus fignificarur id,quod nomen rei illius vifæ;Étymologiæfuæratianewel pet homonymiam denotat,acfi facul- 3:, ad "mm;taris Imaginuricis operatio effet ollendere rem liomonymum no- m .vifefigngîjmen habentem5cujus una fignificatio rem aliam docet86 lignificatwm-Hoc enim quoque en de fpeciebus Similitudinum 8; Parabolarum.Tale cil illud in Jeremia,M4kl(elftb4ked BacuÏue amygdalin us. Non Jcrem.r.mjenim tefpicitur ibi ad amyidalasfied ad homonymiam vocabulisebakgdficut dicit,Qujd Tcho cd (vigile) ego; quad neque de Amyg-dalarum,neque de Baculi cil fignificatione; Sic,quaudo Amos di- Amand;citur vidifie Kelulrh bjitz, h.e. Canifirum æfiivorum frufluum; te -fpicitur ad perfeflam 86 completam menfuram temporis,ficut dici- .tut,84 Item Venir finis.Hîc veto ii’tud inprimis admiratione dignum membru»cil,quod non nunq’iam fit admonitio vel allufio in voœ aliqua, en- EIWËÙ’," 51"?-jus litteræ fiant quoq: c littetæalteriusalicuius vocabuli,per natif-méfia: 1’;pofitionem ordmts ipfm um,(h.e.quàddiq1t4ndoin "ce aliqua refluent- per "AI-’ffafitù-

taud totem manquant pet traiifiwjiNonem illiut varia 111 me tôflltuum), m 14mm".etiamfi nulle fit inter illas originin &etymologiæaffinitas,velre-mm fignificaçarum convenientia. Hujus rei exemplum invenies inParabolis Zac’hariæ,quando accepifie dicitur Banda: ad paftendum Zach.n.7. xpegemjn Vifione Prophetiæ,quorum unum vocavntNoam,alterumCbobelim. Scopus enim hujus Parabolæ efi,docere 5Gentem illamab initia fume Benndm in amœnitate Do M 1 N t 5 D a u M illamduxiiTe, ratifie, gubernâlle 5 ipfam in cultu D n .1 lætatam cire;D a u M in en complacuifi-geamque dilexifie, ficutait; Do M 1 NuM Daim-15.17.13;Texaltdflibodiè,86c. Da M 1 Nus 111409; exaltavitte Indiè, quàdfit ei in fvçlfonde’npopulüpetuliaremDuâores autem86 Reétorcs ejus illa rempare erant Je!” àMofe5586 ProtPhetæ,qui cum fequuti flint. Pofieà veto flatu 86 con- fiai!” fi’-ditione ejus e immutante,ita ut .amorem D a I» reiecerit, D a u uqquue reieciiTe illam,ideoque nomen Reâomm 86 Gubernatorum

,eius ponit Cbobeliin Corrumpenten , quales fuerunt Jeroboam 86Maudit-.e. Nomen hac chemina derivatut à radice Chabai,quæ

" ’ "i R r

L Cau, Moine NEVOCHIMCentimes. fignificat Cormmpere, Perdere:ut in illo5 Mecbnbbelim Corrumpentei

vineas. Sed præter hoc vult quoque doute voce hac Cbobelim,quèdLegem ipfi fafiidiverint, 86 quôd Dan s vicifsim illas fafiidierit 86 -afpernatus fuerit. Hic aurem fenfue non dependet à Cbobelim five àClubd, fed à Babel, pet tranfpofitionem trium harum littetarum,

2891m” Betb,Cbetli,86aned. Hine enim dicit in parabola; Aflïigiturq; animamenpropter en, etiam anima ipforum bachalah faflidivit me. N am exCiment pet tranfpofitianem lutterarum fit Barbet. Atque hoc patitonon rarô tes magni momenti 86 fecretæ proponuntur5 Ut, cùm in

lzccb-"PJ- Vifione Ezechielis dicitur , Netbafibetb hala! au terfum , Veregelegel Et pas vituli, Vetlufibmel Et pruna ignita. Et fic pafsim alibi admalta talia facilis tibi nunc patebit aditus, fi diligenter indagaverisca, poil meam hancce admonitionem.

C A P. X L l V.9e vanille mode), quiète: Propheta pereipiunt

Prophetia. De Voté: item me! d’ennemi,

quem andinnt, qnnlitnto.., P R o r H a r 1 A M fieri vel pet Somnium,velperVifionem,ad

i l naufeam ufque jam inculcavi, unde in pofierum nolo id re-petere.

me ben ml Nunc dico; Cùm Propheta prophetat, fieri poire, ut videat Para-zgf Perm- bolam, ficuti aliquoties declaravimus5 Vel, ut videat D a u M Opt.ml ’Dmm fiai, Max.,.in Vifione Prophetiæ loquentem fecum, ficut Jefaias dicit;www", , Etdudm vocetn ditentem, quem "imam, (2’ quia du nabis ? Vel, ut audiat

germas. Angelum fecum laquentem, eumque videat, 86 hoc cteberrimè; Lrififi”; ut, Et dixit 4d me, An’non nôfli, quid betfint? Item; Dixit 4d me Angeles,

zlchij; ’quiloquebntnr metam. Item5 Et audivi 141mm Snnâum laquentem , 866.Dan.3.l3. Vel, ut videat Hominem aliquem loquentcm fecum, ficut Ezechiel

7E, HEMÏW: ait; Encre Vir,eujutaj]1e&ue eut unquam afleâwerù,86c. Et alloquutueZ°Ç.;.4°’3’4’efi me Virille, 86C. pofieaquàm fermonemillum ira inchoavit; Fait

relatait unfiiper me manne Do M 1 N 1. Vel, ut Propheta nihil quicquam videat,à]! verbe» à [cd verbe tantùm audiat in Vifione ProphetiæfSic ait Daniel: Audi-m’g’XË’I’; ri etiam votem [minime inter 611411 Item Elipha: 5 Silentium à" vuem nu-

lob,4..5, divi. Sic ait Ezechiel; Et nudivi votent laquentem ad me : illud enim,7min-J- quod apprehendit in Vifione Prophetiæ, non fuit id, quad loqueba.

tut cum ipfe; fed feparat rem illam admirandam 86 extraordina-mm,

PARS 11.0". XLIV. au,mm; quam f: apprehendifl’e amatit, 8: incipità ratione 8: formaPtophetiæ, dum dicit ; Et audivi votent [aquarium 4d me. ’

Ptæmifizâ ergo hac diüinaione, quam Scripturæ Sacra teflimo. MW, MP5,;nia nabis fuppeditant,dico ulteriùs; Quôd nonnunquam fiat , ut M «ml»! quen-verbum illud, quod Propheta audit in Vifione Ptcïhetiæ, ei videz- mgtu: fieri voce gravifsimâ 86 robuflifsimâ; fient qui am fomniant , F: quanm f1:-audite tonitrua, Vel terræ motum, au: fragotem magnum,(non rarômih’ariwu-enim accidithoc in fomniis); nonnunquam vetô, ut Verbum illud

’ audiat voceordinariâ 8c familiari, ac fi prope ipfum effet. Manife-fium evadit tibi hoc ex hifloria Samuelil Ptophetæ. Nam CùmD pu s tribus continuè vîcibus ipfum vocaret,exiflimavit, Eli facet-

z dotem f: appellate. CauHàm deinde hujus rei Scriptura tcddit hanc,quôd i gnorârit adhuc tùm temporis,Da u M hoc modo cum Prophe-tis loqui folere,& quôd hoc myfierium ipfi nondum fucrittevela-tum. Hoc enim efi,quod dicitur; Samuel nec-dam tognofiebat Do M 1- I-SIm-J-ïînuM, é ramdam 16’76le futur pi ferma Da M I N I : mm petinde cit,ac fi diceret, illam nefcivifre , neque cognoviiÏe adhuc, quôd Dan sin loqui folcret. Vcl fenfus (homm verborum fc., Samuclaurem mm-dum cognofiebat Do M 1 un!) cit; Samuelem ante illud tcmpus nul-lam habuiiÏe’Prophctiam :nam de eo,qui prophetat, dicitur; In W.flanc me nommfaciam ci, in Somnio laqua cum en. Verùm ira expofitiohûc tedibit, 86 hæc erit; Et Samuel mm propbemvit ante iflud taupin, d-per confèquem ignombdt, quad un: «Je: f arma Prophetia.

. C A p. X L V.9e undmm 4115m fia Prophetm

- Gradzéw.P O s T a A qu A M igitut haâenus Veritatem Ptophetiæ iux- Dt Grdflilmc

ta id, quèd tàm ex ratione 86 fpeculatione, quàm ex Lege no- "mefin de ca colligere pofTumuc, deciatavî, neceffarium nunc cil, utGraduc Prophetia juxta duo illa fundamenta tibi tecenfenm.

Non omnis aurem, qui efi in aliqua Graduum illorum Propheti-corum, quos fic appelle, ideô quoque Prnpbera efl. Verù’m primus 85fecundus funt Gradul 4d Prophetiam, unde ii, qui ad duo: illas gra-dus pervenerunt, non numetantur inter Propheta: illas , de quibusegimus haâenus,iicèt aliquando generaliter &latè Propheta nun-cupentur; eô quôd topinqui admodùm fin: Prophetis. v

Ptætetcà,ndn de ct te feduccte in illis Gradibus, quôd in libtis

* R t 2.

3316 à MORE NEVDC’HIIVÎProphetarum invenis, Prophetæ alicui interdum obtigifie Profilé;siam ex une mode ifiorum graduum; 8c deinde , quôd eidem Pro-phctæobtigerit Prophetia ex mode alio,& alio in gradmNam uodillas gradus attinet, fieri potefi, ut una Prophetia Propheta: o ra-Iur in gradu hoc, 8: alio tempore Prophetia alia in gradu inferiori,

i quam erat prier. Qgemadmodum enim Propheta non prophetatcontinuèroro vitæ fuse tempore; fed aliquando Prophetiæ donumhaber, aliquando ver?) Prophetia ab eo aufertur : fic prophetat ali-gnando in gradu [lèpremo 85 excellentilèimo, pofieà in gradua in-

riore; uin-imè cri potefl, ut femel tanrum pertotam vitam per-Veniat 33 fummum illam gradum, 86 pofleà ipfi denegetur: vel fieri

j l portait ç ut in gradua inferiore permaneat, donec Prophetia ejus ceiTat.Prophnia ante NecefiÎnriô enim aufertur Prophetia ab omnibus reliquis Prophetis"mm" "Wh ( excepta Mafia) ante mortem ipforum; idque vel brai, vel diù , ficuti

nm» 46 tpfis . . . . .nfm, pater exemple ]erem1æ,de quo dicunr; Adfimmdum : vel , Q0 fime.z.chron.3s. 6mn Verbum Do M 1 N I in enfantin : 86 Davidis, de quo iegimua gmâtait. filât"! valu David? pojîmna. Idem enim judicium cit de o.

Hi: iraque fic præmifeisfincipiam nunc tibi gradus me. recenfe. L

re 8: enumerare. .Primat. guzla Primwgmdw Propbetidefl, tùm quis auxilio Divine ira inflruâu:MM” t cfl 86 præditun, ut eo moveatur 8: animetur, ad magnum 8c fierai.

cum aliquod Fatima: perpetrandum, (ur,verbi gracia, ad Ecclefiam.roram, vel infignem aliquem. Hominem à vi 8c tyrannide improbo-rumliberandum gvel admultis hominibus benefaciêdum),iliumq; k

sikh?" DM; motum in fe fentit 8: animadvcrtit. Hoc danum vocatur Spiritu"- gagné. Do M 1 N I : 86 de Homine virture illâ prædito dicitur, quèd m illam

Jud;;.5,34, imam Spiritm Do M 1 N 1 ; vel , Indum’t cum Spirirm Do M 1 N 1 .-. aut,fiel-1M- Qùfiatfiapn ipfum Spiritm Do M 1 N 1 : aut , Fuir cum ipfi) Do M [nus :

IEG’WWW- 85 Emilia alia. Et hic cil Cradusfi’udicum Ifinëli; omnium,de quibus

h . A I U C n P . lQÆÏZMM" m genere dicunr; 9312m aurem fidfiltaflèt Do M 1 nus au imam, me

Junon; D o M 1 un s "mimine, éfnvabzt m. Eflzhic gradus etiam prçnan- .tifsimorum Confiliariorum Ifiaëlù omnium,.ficuri id fpeciatim in Re-

Judic.n.z.9. gibus 8e Judicnbus quibusdam deciaratur". ur,Etfuitfi4perÏepbtatbumJUdïC-I4-19- Spin’nu D o M. 1 N I . Sic de Samfone : Etirruit in cum Spirinu D o M 1 N I.

l-SEm-I 1-6- De Saule: Et inuit Spirituc D a l in ualem , tùm audim verbe. Ira deAmafi, cum iiicitâflet cum Spiritur Sanâus ad fuppetias Davidi f:-

. lChron-n- rendu :,Et Spintur induit Amzfim, &c. H ac virtute quo ne præditus. k’3’ fait Moft: inde ab po tempore, que virilem ætatcm a equutur cit.

, Idemîuc

PARS II.CAP.XLV. 3:7Ideoqueillius vi impuni" fuit, ut Ægyprium interficeret, 85 duo- Mo s ri. wifiramillorumlitigannum alterum,injufiamcaufl’am habentem, re- m wwwprimerez Hæc vrrtus adeo fouis 8: robufia fiait in ipfe, ut eo quoq; ’tem ore,’cùm timeret,& fugâ fibi confulerer, arque ut fetcgrinus 85en: interra Midjam habitaret, ramen iniquitarem a i uam com-mitti videns, ab ca vindicanda 86 amovenda temperare gbi non po-merit, eamque ferre nequiverit, ficut dicitur; Tùm firman M0125, à! 2,044.17;[munit au. Hæc virrus exferuit fein Davide, pofieaquàm oleo un- D Ann x s:aimai: unaus fuit , ficut Scriptura de ipfe ait 5 Et Spirirw Do Ml N 1 1.Sam.M.13.irruitin Davidemù dieilla à deimepr. Proptereà prævalebat urfo 8: I’51’M7ii4’

leoni, 8: tandem etiam Philiflhæo. Veruntamen horam nulluminduxit virtus ifia ad aliquid Loquendum vel Dicendum; Ted exci-rat tantùm con, qui illâ præditi funt , ad infigne de nobile aliquodfaâum, 8: quidem non quodvis, verùm in [pecie ad opprefros , fivennum aliquem particulariter, five ratum aligne tum 8C Eccle.fiam,juvandos, vel faciendum aliquid, quo ad r arum liberatio-nem conducit 86 prodefi. O41emadmodum me) non omnis , qui[omnium verum videt, Propheta efl g ira non de omni, qui peculiariauxilio inflruâua efi ad quamlibet promifcuè rem,ut acquifitionemdivitiarum, au: ad aliud quid fibi folùm proPriumBC conduceni,(h.e.ad aliudtliquodprivdtum remntndum) , dicitur , quad baba: Spiri-um Don: NI ; aut, quàdSpirinu D o M 1 N I fitumipfi; &,quàdfe-tarir id, quodferit, par Spirizum Saillant: [cd dicitur hoc tantùm de eo,qui magnum aliquod Bunum fecit,aut tale quid , unde id provénit,ut fuit Profperitas Jofephi in domo Ægyptii , quæ fuir prima cadraretum magnarum , quæ pofleà evenerunt, fieu: notumefi. i

Secundw gradus e , Cùm Homo in [e fentit rem vel facultatem Semaine pas?quam iarn exoriri 8c fuper fe quiefcere, quæ cum im eilit ad lo-MPWIWËIquen um 3 ita un loquatur velde feien’tiis 8: artibus, ve Pfalmos 8:Hymnos, vei utilia ac falutaria reâè vivendi præcepta, veltes poli-ticas 8c civilee,veideni ne Divinars 86 quidem inter vigilandum,8: in vigore fenfuum or inario. Et hicefi , de quo dicitur, quàd la.quatmpn Spiritum Sanüum. Hac fpecie Spiritûs Sanâi inflinâus,Pfalmos [une feripfit David; Proverbia, Ecclefiafien 8c Canticum .Cantitorum;sdomnn. Hoc afHatu fçripti funt Danielis, Jobi, 8c En!" bdChronicorum Libri, 8: reliqua Hagiographa,unde etiam Ketbubbim tï’gü’m e”.h.e. H4giogr4pb4 appellanrur,quia Ketbuôbim h.e.fcripta flint pet Spi- t u m’ Jritum Sanétum. De libelle Ejflm palàm dicunr Sapienres noflrigLiMm limier14.?de Efiber par Spirirum Sdnflum (mutinait De ejusmodi Spirituç’gëîPÏ’W S:

’ R: 3. i i

318 MonENEvoemMa. Sam.i.3.z. Sanâo dixit David; Spiritzu Do M 1 N 1 taquinai tif pet me, à fermeejuiper lingam: meum .- vult enim dicere, Spiritum Sanâum impulilfecum ad verbaillaloquenda. Ex hoc cenfu fuerunt Sepmuginm Se.

flamant. nions, de quibus dicitur; Fait autan requieftente in en Spiritu ,pnpbetd-rient, à non uddiderunt. Tales filetant Eldud à Meded; Tales fuetuntSuerdeterilii omnes, qui interroguôentur pet un»: de Tbumntim , fient

« Sa pieutes noflri dicunr 3 Mujejfu Divin bubitutfuper cum , de lequitur- pet Spiritum Sunüum. Tali: fuitjetbezielfiliiu Zacharie, de quo in li.

zaCbron-w- bro Chronicorum legimus; Fuitfiiper cum Spirim Do M 1 N 1 in medieW’ï’ mais, à ait : Attendite umniefi’ebudub, (r habitante: inufilem, fit dixit

I D o M 1 Nu s valais, (et. Talie fuit Zachariufiliui Ïebajude fluerdatù , de2-Chr0nc10- quo ita fcriptum legimua; Spiritiu datent D El induit Zutbur’ium filiune

W Ïebojzdafiuerdotu , Ùfletit defitper Populum,et dixit en, Sic dixit D au s,LCbroan. (7e. Talis fuit Afiiiaefiliue Iddo, fient dicitur; Super Afirium aurem fi.

Un [ium obedfuit spin: D a 1,qui egrefl’ue ante Afi,dixit 35,617. Et tales fue-Bileum a: tunt omnes ii, de quibus fimile quid legitut. Scito etiam , Bileumuinnaphta in eo rempare, quo pins 8c bonus fuit, ex hoc genete fuiife. Hine enim

Num.z3.s. dicitur de eo 5 Pefuit aurem Do M1 N u s Verbuni in en Biieumi: nama guinde efl acfidicetet, Illum pet Spiritum DE I ioquutururn. In

Num-z4-4- une fenfum ipfemet de fe dicit; Dixituudien: cloqua D a 1. Sed hocCar DwidÆK- inprimis notatu dignum hic en, uod David, Salomon, 8: Danjel admignnlf; ifiud genus referantut, non ver ad Jefajæ, Jeremiæ, Nathanie,11mm "Mm", Achijæ Schilonitæ, 8: aliorum fimilium. Nam quæcunque David,[dinar Haric- Salomon 8c Daniel dixerunt, à Spiritu Sanaa aâi dixetunt ôtio-f’ÆZ’! Mm” unti funt. (mot! verè ait David 5 ,DixitD eus Ifm’e’lùmibi , laquant

flaflas, e51 Partie Ifraëlie : ejus fenfus en, quôd Dan s i pfi pet Nathaliem , velalium aliquem, bonum quippiam promirent; ficut ibi :Et dixit D a -

x.ch.u.n- M 1 N u s ad Min. Item; Dixit iraque Da M 1 Nus 4d Salomonem: pn-ptereà quid fait [me apud te, net tufiedivilfi pdaum meum, &c. Hic-enimcomminatur ei malum pet Achijam Schilonitam,vei alium quem.

l-ch-s-î- piam. Sic, quod dicitur de Salomone, In Giôeen vifue efi Do M 1 NusipfiSulomoni, in fimnio mais, (7 dixit D Bus, &c. id non fuit mera 8e

Gen-lînl- puta Prophetia, ficutiliud,ubi dicitur; Fuir Verbum D o M 1 N 1 4dWièfi-Mu Abrubumum in Vilione, dicendo : au: fient ibi a Et dixit D 15 u s ad Ifm’elem

in Vifionibui nuait: aut ficut Prophetia Jefajæ 8C Jeremiæ. Nam etficuilibet motum quoqueoblata fuerit Prophetia in Somnio Prophe-tiæ,tamen fimulindicatum fuit illis, quùd fit Prophetia , 8: quôdProphetia illis obvenerit. Sedin hoc negorio Salomonis,& quidem A

1.Reg.3.xs. in fine ejus,dicitut5 gainé, evigildflet, a? en Somnium ! Sic in aposti-none

rugira". XLV. 3:98tione fècunda 3 Apparuit Do M 1 N u s ipfi Salomonifetundàfitut appuruit miam:ei in Gibeon: de qua manifeiiè liquet, quôd non nifi Somnium fuetit.Hic aurem gradua inferior cit eo,de quo dicitur; In fiimnio loquur cum Num.n..6.ipfi. Nam qui pr0phetantin Somnio, non votant illud ampliùs So.mnium,poflquàm Prophetia pervenit ad cos in Somnio; Ted lim-pliciterdicunt,quôd Prophetia fuerit. Ira poilquàm ParriarchaJa-cob expergefaétua fuit ex Somnio Prophetiæ, non dixit, quôd fue-tit Somnium, fed rotundè ait; Certi D o M 1 N u s efl in loto ilio, ée. Gen.2.8.r6.Item ; D tous omnipotent appuruit mihi in Luz , in terra C4M4n, 86 defi- Ibid.48.3. .nitivè pronunciat, quôd fuetit Prophetia. Sed de Salomone dicitur, lCumg’y evigildflet, (rem Somnium! Sic invenies, quôd Daniel, licèt I-ch-s-IS.in Somniis fuir viderir Angelum, cinoque Verbum audiverit, So-mnia ramen illa appeller, etiam poflquàm pet ea cognovit, quæ ce-gnovit : ut, Tian Dunjeli in Vifione nuai: féminin revelatum efl. Item, Dam-toiTùmfiripfit Somnium. Item, Videbum in Vijione men in môle , 0a Item, Ibid-7J-Et Vifione: mpitio mei tenueiuntme. Item,Et abjiupuitfiiper Vijione, à: nonmit qui intelligent. Nullum aurem iterum efl dubium , quin ilie gta- 1bjd:g:;7-,dus fit inferior eo, de quo dicitur; In Somnio loquur cum en. Hine una- Num.n..6.nimi confenfu retulir Gens noflraLibrum Danielis interlibros Ha. Dunielie Libergiogtaphor , non veto inter Prophetas. Ideô monui te, quôd licet î’" a??? A.in illa Ptophetiæ fpecie,quæ côrigit Danieli 86 Salomoni,Angelum fig”, sur, ’videtint,ramen non invenetint 86 deptehendetint in fefe,quod Pro-phetia pura fit, Ted Somnium tanrum ,v vetitatem retum aliquarumipfio noram facieno. Proinde etiam pertiner ad eoa , qui loquuntutpar Spiritum Sanflum , ad fecundam videlicet Prophetiæ fpeciem.Hine in ordinandis Scripturis Sanâis nullam difierentiam feceruntinter Ptoverbia , Ecclefiaflen , Danielem , Pfalmos, Rurh, 86 Eflhe-rem, quia omnes ifli libri pet Spirirum Sanâtum ftripri fuma. gene-

taliter ramen etiam Propheta Vacantut. *Tertiue gradue, qui cil primus Ptophetiæ veræ, efl: eorum , qui di- Terrine gym

cum; Etfuit Verbum Do M 1 N 1 4d me, vel fimile quid ,° uod hûc ton. miam

dit. Confiflitauremin hoc, Cùm Propheta vider patafiolant in So-mnio, 8: cum omnibus illis conditionibus, quas præmifimus , quæin vera PrOpheria requiruntur: 86 tùm in illo ipfo Somnio Prophe-tico fenfue’patabolæillius ci detlatarur, quid nempe pet illam fi-gnificetut. Tales funr Parabolæ Zachariæ. ’ .’ grammaire cil, tùm Propheta vetbü aliquod clarè 86 diflinâè gym" 175:,

, audit in Somnio Prophetiç,fed non vider Loquëtem illud; quemad- 4*[nadir acciditsamueliin principio Prophetig ejus,ficut expofuimus.

mon"! a i

32° MORE szocmMflint!!! gru- milouin gradue cil , quando Vit aliquis in Somnio loquitur curaiMmmo Propheta,ficutin quibusdam Prophetiir Ezechielis dicitur; Et lo-

quutiu eft ad me Vit, Fili homme.sampi-duo. Sextuegrudiu efi, quando Angelue cum ipfo loquitur in Somnio;

Gen.3r.t. quad ftequentiftimum cil : ut, tùm dicitur; Et dixitad me Ange

D a 1 in Somnio. Icaponnai gru- ,. Septimuagradue efl,cùm Propheta exifiimat, D a u M fecum loquiW1 û in Somnio Prophetiæ: ut Jefajaa, inquiens 5 Vidi Da M 1 N uM. Item, ,

bel-4:5. Et vidi Do M r N au, édixit, gym initient Re qui: ibi: noire? Item, Mi-1.Reg.r.z.t9. chajahu, filins Jimla, VidiDo M 1 N au.

canna gra- oâuviugrzdiu cil, cum ofierrur i pfi Vifio in Vifione Prophetica, 8e4" Cùm Parabolas vider; ficutAbrahamo fafiumefiin Vifione fegmë.

retum. Parabolæ enimillæ contigerunr interdiu in Vifione, fieu:

norum eil. angudm. Nonuiggadui cil, quando audit verba in Vifione; ficnt de Abraha;miam. m0 legimuo: Et me Verbum D a M 1 N 1 ont udipfum 5 Non hendi-

Mbit te ille. v1):de me Detimiugràdiu cil, quando vider Virum fecum loqpentem in Vi-Màen n fione Ptopheriæ: fient iterum Abraham in quercu ne Mamte; 86,

Jog5;13: ficur Jofiia in Iericho. -1154!;ka undetiniiu gradue , quando vider Angelum loquenrem- fecumirl Aà" Vifione; urAbrahamin ligatione Ifaaci. Arque hic gradue, mec

judicio, finpremu: ell: inter gradus Ptophetarum, de ’ rbua nos do-cent Scripturœ Sacræ,pofl: ea , quæ dicta funt de pet eâione Ratio-nalitatis Viti,ficur tequitir fpeculatio, 86 poli conditionee illas,quæfuerunt inMofe Doâore nofiro p.m. Sed an fieri pofiit, ut Prophetaaliquis aligne prærer Mofen in Vifione Prophetia: videat, ac fi D au seiloquererur? id abfurdum efi,meo judicio; nequeeô perringere mi-hi videtur facultae Imaginatrix. In reliquis etiam Prophetia (excepteMol?) nullibi id teperimur. [deo clarè 86 perfpicuè hac de to air Lex;

Nain-1L6. In Vtfione me norum factum ci, in Somnio loquer cum en : ubi Somnio ar-tribuit Loquutionem vel Sermonem; Vifioni veto conjuné’tionem

Intelleaûs 86 Influenriam ejus, dum ait; In Vifione etvadda norum mefueiam,vel,not1u 154m ei ;I(e& enim Etvuddu F uturum Hithpahel à ver-bo indu Scivir, Cognovit z) nequaquam aurem dicit, quôd in Vi-fione aliquid audirurue fit à Duo. Proptereà, uando inveni, quôd

. Scripturæ dicanr de V erbo aquuo, quôd Prop era illud à D E o au-divetir, 86 quod in Vifione faétum fuerit, dixi apud me: Veldicenaégæsfiaqnôd velum Œgdaauoè alunirait! Somnio factum Mg;

Étang.

6:11.12"

WPARs II.’CAP.XLV. 32!86 nequa uam eongruat, ut tale quid accidat in Vifione , ira (in, utCreator a icui ollendar,ae fi ipfeeum eo loqueretur; id quod conve-nir cum eo, quod ex fenfu litterali Scriptutæ difcimus. Vel dici po-tell, quôd omnis Vifio, in qua mentio fit Sermonir alicujus auditi,ab initio fit Vifio, fed poileà ràrn profunda fiat, ut in Somnium con-

* verratut; que-madmodum explicuimus’in diaoillo, Et friper inuit in semant,Abrubdmum: ad uod Sapientes nofiridicunt; Hit eflfopor Prophetia.Proinde omnis ermo,quiauditur, quocunque etiam modoid fiat,in Somnio auditur, fieu: ait Scriptura; In Somnio laquier cum eo. InVifione veto Prophetiæ nihil apprehenditur, nifi Similitudines 86Apprehenfiones Intelleauales , propret quas pertingunt (nominer)ad feientias &difci linas, quantum uidem pet fpeeularionem fie-ri porefi, ficur expofirimus. Et hoc e ,quod Scriptura fibî vult,dumair ; In Vijione me natumfutiam ,vel, notiujiam ci.

Juana hanc ergo ultimam expofitionem 0&0 tanrum erunt Pro-phetiæ gradus , (numfifulfum fit, in Vifione andin firmoneno , conti-dent in: ultimi gradua) , 86 eorurn fupremus ac perfeaifoimus erit,cum quis prophetat generalirer in Vifione , etiamfi Vit tantùm’cum eo loquarur , (h.e. tùm genemliter in Vifiene Prophetù alicui

’ ofertur). ’ ’ gVerùm objicies mihi forte hoc loco, 86 dites: Inter gradus Pro-pheriæ uam-uam 8e hune, quèd Propheta quandoq; audiat Duuufecurn loquentem,ur Jefajas 86 Michæae. Iflud veto quomodo qua-drat, cùm fundamentum noflrum fit, omnes Pr0phetas audire fier-monem medianre Angelo, prætet unicum Mofen , de quo dicitur;

oie ad os lquÎ cum eo ? v Nana";Refpondeosomninô ira fe rem habere, 86 quôd medium illud .fuerirfaeultas Imaginarrix,quâ audiverunt, quôd Deus loquarutcum ipfis in Somnio Prophetia: Mofee veto audivir ex Propitiaro-

a, rio inter duos Çhetubinon, fine miniiletio facultati; Imaginattieie.Vetùm in Commenrariis nollris Talmudicio jam expofuimuo

diEerenrias Ptopheriæ illiue,86 lènfum (liai illius, 0re4d o: loquur ium eo,fitut loquiturVirtumfitiofiaoflc.

Tu, fi iglacer, inde pote. Non enim opuse , ut, quæ femel diâa’funt,

tepetantut.i

:22. ’MORE NEVOCHIMl’C A P . X L V l.

fluât! Open: enflure Propheta dicuntfificifi,’ noufuerintfizéîn 7806722 (5 externê,fid .

tanrum in V ifi’one Prophetia.

X miro Individuo 86 fingulati fumirut probatio ad omnia il-N - lins fpeciei Individus, 86 cognofcitUt, quod eadem fit ratio re-liquorum. Et inrentio mea in hoc capite cil, quèd ex ratione 86formâ unius nartationis Ptopherieæ, demonfltatio fit petenda dereliquis fimilibus narrationîbus omnibus.

Scias ergo, quemadmodum in Somnioaecidit, ur Homini videa-tur,;e fi in hanc vel illâ Regionem profeâus effet, uxorem in ea du:xiiler, ac ad tempus aliquod ibi habirâfiet , filium, quem N.appellâ-rit, 86 qui ralis aut talis fuetir, ex ea fufcepilTet’, ira le quoque remhabeteinillis parabolis Propherarum, quas vident au: faciunt in

135m: émiie- Vifione Prophetiæ. Œiequid enim docent Parabolæ illæ de affin.si": ne aliquâ86 rebus, quas Propheta facit, de menfura 86 fpatio tem-mfi"; fifi, poris inter unam 86 altetam aâionem, de profeâione ex uno loco infun: in Vifione alium 5 illud omneuon cit nifi in Vifione Propheriea, nequaquamPrqvhetù; me) funr Aâionesveræ 86 in fenfus incurrenres, licèt quædam par.

tes præcisè 86 abfolute commemorentut in Libtis Prophetarum.(En enim norum cil, retum faâum cil: in Vifione Prophe’tiæ, nonopus fuirin commemoratione cuiuslibet partis Parabolæ repetere,quôd fitin Vifionerpheriæ,ficur Propheta ait; Et dixit D o M 1-N u s ad me: neque etiam11ecefiefuitexplicare, quèd fuetit in So-

’mnio. Vulgus aurem Hominum exiiiimat , quôd aâiones, proie.-Ctiones,quæfliones &refponfiones iflæ omnes in Apptehenfionefenfuum faâæ fuerinr, non veto in Vifione Prophetiæ. [raque pto-pofui mihi rem hanc explicare, 86 ralia addueete , de quibus nemoHominum dubitareporefifilliscfiue exempla quædam adjicere, exquibus judieare queas de aliis, quæ non fum adduétutus.

Ex illis, quæ manifefla 86 extra omnem dubitationisaleam pofi-luth-8.1. ra f un r, funr verba Ezee h ielis 5 Ego fedeâam in domo men , éjêniom rfe-

hudahfedebant earum me, 86 c. Et elevavit me Spirinu inter Cœlum à Ter-rain, (9’ udduxit me Hierofilymam in Vijionibiu D E 1. Ira quod dicit , Et

Flèche-13» egrefiuifiim in rompum, in Vifione Propheriæ accidit; ficutil de Abra-Ge"1;5-15- hamo dieirut,Et eduxir eumfonir, éditoit, fuit aurem hoc in V élime.

PARS II. CAP. XLVI. 323Sic quod ait Ezechiel , Et collotavitme in media tampi; urique faâum Ezeeh.37.r;cil: in Vifionibus D a 1. Prætereà commemorat Propheta in Vifione 7un, quâ Hierofolymam translarus fuit, quippiam, is verbis 5Et et. E2cch.8.7.s.9.tefsmmen meum eut in puriete. Et dixit 4d me, Pili bomini: , fade nant inpanamé- fodi in p4riete,é’ette oflium unum, 86e. quod fine dubioin iVifione quo ne faâum eii. mesaadmodum aurem vidir in Vifioni-bua,quèdju us fueri.t fodetein pariete, ut inrrare 86 videre poirer,quid inrùs facianrîpuod faderit, (ficut dicitur, in Vyîonilui D 12,1, ) Ibid.v.3;

et foramen ingre us fuetit, 86 viderit id, quod vidir; (omnia enimfige in Vifione Prophetiæ fafla funt) : ira quoque id, quod diâumcit ad cum 5 Et tu fume tibi luterem, 86e. Et tu dormifiiper lutin tuumfini- Ezecb.4.v.r.flrmn,86c. Et tu Mp6 tibi trititum (et hordeum : quod item alibi ei diaum V4-legitur, Novaculambune renformit: tape tibi, (’9’ trunfire f4: friper tapoit Ezcvcfià..h

euumbefiiperôarlmm tuum; ira, inquam, illa omniain Vifione Pro-phetiæ fiera funt, ac vidir,vel vifum fuit ipfi, le illa opera facete, u; xipfi præcipiebantur. Abfir enim, ut D a u s Propheras fuos Ru risvel ebriis fimiles reddat, eosque flultorum au: furioforum aé’tionesfacete jnbeat s præterquàm quèd præeeptum illud ultimum Legitepugn’aflet! Fuitaurem Ezechiel Sacerdos magnus, 86 propreteàad duo illa præcepra negariva,de uonradendo angulo capitis 86 an-gulo barbæ, obligatus. Proinde non nifi in Vifione Prophetiæ fa-Ctum’fuir. Idem indicium en de eo , quod dicitur; gifmudmodum Jefi.:.o.3.umbulavitjèrvus mewjejkjae nudueérdifiulteutue: uri ne enim in Vi-

. fiombus Der 86 hoc faâum cil. (bi veto minùs rmojudiciofunt -prædiri, illi hæc omnia ira inrelligunr, ac fi Propheta natrarer, quidfibi îniunétum fuerir, 86 quid reverà fe rit. Ira nartat Propheta , fiejulTum fume foder in pariere, 86 dicit e fodilTe , Et fadi, inquit, in pu-7iete -, tùm tamen e et in Babylonia! Sed deelaravir, quod illud ae-cidetit in Vilionilnu D a 1. Et fieu: quod de Abrahamo lcgirur , Fuit GenefiryJ.Verbum Do M 1 N 1 4d Abrubumum in Vilione, ditendo : 86 in il! a Vifionedicitur, Et eduxir illam forât ,é’dixit; Sufiiite nunc Cœlum, à mimeraStella; fient, inquam, clarum 86 evidens eii, quod in Vifione Pro-phetia: faâum fuerit, quôd viderit, acfiedueetetur è loco, in quofuit, ut videre olÎet Cœlum, 86 quod quleà diflum fuetit ei , Nume.tu Sima: ira dico de eo , quod Jetemiæ injunâum 86 in mandatisdarum fuit, w lôfivflddt eingulum in Euphrate , à quid eum ubftonderit, jerem 1344.6.deinde clapfi longe rempote iterum quejîtuim illud irienne? corruptum depu-

trefuflum invenerit: ira,inquam,ajo,hçe omnia in Vifione PtopheriæfaCta futile, neq; Jetemiam è Terra Iliaëlis in Babyloniam exivifie,

.324. MORE NEVOCHIMp 110121.24

Jefi.1.9.xr.I

J "à. ce

aut Euphratem vidifie. Ira quod diCtû fuir Hofeæ,Vnde,4colpe tiliuxr-remfornicutionum, éfilioxfornitutionii’ ; rotum item illud, quod de ge-neratione five pattu Liberorum 86 illorûappellationibus ibidicitut,faûum cil in Vifione Propheriæ. Nam pofieaquàm de illis expliea.tur,quod fintParabolæ,nullus remarier dubitandi vel dicendi lo-6us, quùd exiilentiam veram habeanr, fed fient dicitur 5 mités, volisVifio omnium verborum Propheturum, ficut verbe Epijlole obfignata, 86e.Ira videtur mihi ,. quod faaum Gedeonis cum Vellere in Vifioneconrigerit, Ted non in vera 86 mera Vifione Ptophetiæ 3 Gedeonenim non pervenit ad gradum Pr0pherarum, multo minus ad gra-dum Miraculô’rum: 86 fumma ejus perfeé’tio fuit , quôd-apptehendit

q Zacthz.13.

fleuri ]udices Ifraëlis. Unde Sapientes noliri eum. eonflituetun:inter Homme: levions, vol viliom, fient expofuimus. Totum proindecontigu in Somnio , quale fuir SomniumLabanis86 Abimeleehi.Ira, quad air Zacharias,Puft4m ovesillàu occrfionù, 86e. nique ad finemillius narrationis, ubi poitulâiÏe diciturmetcedem , illam accepiire,86 in domum Do MINI ad rhefaurarios projeeiiÏe 5 omnia, inquam,illa vidir in Vifione Prophetiæ. Nam 86 mandarum,quod açcepit,86 faâum, quodfecifie dicitur, in Vifione Propheriæ,vel in SomnioPropheriæ acciderunr. Arque hæc res extra, omnem e11 controver-fiam, quam nemo ignorar, nifi fortè,qui nefcir difcemere inter polî-fibilia 86 impofsibilia,fedilla eonfimdir. Ex iis.aurem,quæ adduxi,indicare pores deillis, quæficcopede præterivi. Omnia enim fun:ejusdem fpeciei 86 formæ, omnia flint Vifio tanrum Prophetia. mise-cun saurem in eiusmodi Vifionedicuntur; ut, Qqemyiam aliquidfecifife, audivifie, exivilÏe, introiiile, dixi-iÏl-e , comngarum die, fle-tiïTe,fedific, adfcendilTe, deflndifie, Mile, interrogâlïe, interroga-tum efiesilla omnia fuur intelligenda in Vifion? Prophetia. Et licèt’prolixe non nunquam res illæ recitentür ,86 citeumflantiæ tempo-ris, loci, petfonarum, indieenrut 3 ramen polbquàm’intelligis, quôdopus illud fit Parabola,cet.tô perfuafus clic , quôd aceidetit in Vi-fione Prophetia.

C A p. X L V1 I.

me H)?" 55”12! 65 Metnphamlr, qui: in Pro-

Ï l phone oecurrum. * àA c -r a 14 u s ruffieienrer tibi demonllratum 86 declaratunv

I refi, magnait: Ptophetiatum Ptoghetarum pattem faétamefie

. I fl , ins

PARS Il.-CA p. XLVII. 325in Parabolis : nunc iraque paueis quoque tibi exponendæ fun: Me-

upbore. Hyperbole,86 Extefliu. . ISunrenim quædam in Scriptis Propherarum , quæ, fi quta (en- De Hyperbolisfum larreralem arcipianrur, 86 noninrelligatur, uod Hyperbole ali- P’th’m-

ua in eis fit, au: fi fumantur, ut verbalonant ecundùm primamPuam fignificsrionem , 86 non obfervetur, quôd finr Metapboricu , resgignent abfurdifsimas. Hine en, quod vulgo dicunr Sapienres no.firi,Loquitur Lex nonnunquum lipperlzolicè. Diéti aurem illius proba- 4tionem petiverunt ex eo, quod dicitur , Civitnte: magne (r munira in muent.Cælum: id quod verifsimum cil. Ex numero aurem loquurionum qhyperbolicarum funt quoque illa: Ave: Cœli deferent votent. Cujue-nlti- Ecclefixom;rude eutficut oltitudo tedrorurn. Atque ifiiusmodi res , quæ hyper- 5mm 18’ 1bolicè 86 fuperlativè , nequaquam veto definitivè 86 propriè diâæfunt,quàm-plurimae repetiuntur apud Pr0p hetas. Ad illas veto ne- Hijloriu agirquaquam referendum 86 rtahendum , quod in Lege de 0go feribi- ’17 mer!»rut 5 Arfi: en: burfel, h.e. Spondu vel Leôius ejus [Mue ferreur, 86e. En: Deur.3.11.enim idem ellquod Mitral) Lcâus; ut in illo, Etiom arfenu Spondu ne. Camus.fin, vel Leflui nofler virent. Nullius qui po Hominis leâus æqua-lis cil flaturæ ejus. Nam Leâus non e11 lCIJt veflimentum , Ted Le-&us femper major cil Viro , qui in eo dormit: 86 feeundùm commu-nem quidem confuerudinem foler Leâus tertiâ parte longior elleViro,qui in eodormit. Unde, filongirndo fpondæ ejus fuit novemcubirotum, fuerit longitudo Viri, qui dormivir in ca, feeundùm

la communem leâorum proportionem fex cubitorum lus-mimis.v Prærereà,quôd ibi dicitur, Ad cubitum Viri, ejus feulas e , Ad cubitum

ulteriue communuflntum Viri, non veto ad eubirum Ogi. Nam omnesreliqui Hominee eandem ferè habent membrorum prOporrionem. -Dicirur iraque, quod flarura Ogi duplo major fuerit, aut paullo mi-in. flaturâ reliquorum Hominum 5 id quod quidem rarifsimum:61mofplirum veluti Hominis, nequaquam me prorfus impofsi-

1 e e . »030d verô Lex (tribu demenfiita dierum, 86 de ærare primorum 120 s’imprimeMundi Hominumade eo dico,quod rantam æratem non fintaiie- m. Mmd’H”quuti,nifi illi, quorum exptefsè fit mentio z reliquat aurem Homi- www”mes vixilÏe dies naturales, eonfuetos, 86 ordinarios. Rariras pro-inde 86 Novitao fait tanrum in fingularibus’ illis Individuis ;-idque vel propret accuratam alimenri vivendique tationem 86diætamive petmodum aliquem miraculofum. Alitet de ea te dici

l gnon partit. ’ ”

Do MeraphorisProphetarum.

Jefi.55.u.

Jefi.u,.8.

Deur.31..14.

Deut.1.8.11..

. Pûl.78.1.3.

Ezeeh.r.r.Exod.31..31..

Pûl. 69.2.).

Pfal.119.144.

J CCMS- tu.

326 MORE NEvocnrMPorrè aurem diligenter quoq;eonfiderandæfuntMetupbore,quas

occurrunt. Illatum quædam funt tales manifefiè 86 palàm,quæ ne-minem dubitate patiunrur; ur,cùm dicitur; Monte: (9’ tolle: tuntuôuntearum valu leudem,ér omne: arbore: egripluudent menu. EH: enim hicmanifcfla Metaphora. Ira quod dicitur; Etiam abietes letatefiintderefit. Jonathan F ilius 11zielis tranflulit’, Etium Principe: ejus latan-tur de te,divite: opum geudent: 86 pofuit illud ex fenfu Parabolæ,ficur,Buqrum loris (et la; ovium. Atq’, ifiiusmodi Metaphoræ infinitæ pro;-pemodùm occurrunt in libtis Propherarum,86 earum quædamitaflint eompararæ,ur valgus 86 idiotæ quoque eas animadvorrere poï-finr; quædam veto ita,ut exifliment,nullam ibi fubeiïe Metapho-tam. * Nam de diCto illo , Aperiet Do M 1 Nu s tibitbefisurumfiium opti.muni Cœlum,nemo dubitat,quin firmeraphoricum,86 D a u s nul-lum rhefaurum habeat,in quo pluviam tefervet. Ira quoque tùmdicitur , Et junuiu Cæli 4peruernt,(7 pluerutfiiper eos Marina 4d tomeden.dum,nemo credet,quôd in Cœlo portæ fint vel januæ,fed pet fimili-tudinem diflum hocefl,86 efl quoque Metaphoræ fpecies. Sic ne-eeiTe efi,ur intelligarur, quod alibi dicitur,Apmifuerunr Cœli. Itemilla,Aut fi non,dele me de libro tuo,quemfiripfifli. Delebo illum de libro meo.Delenntur de libre viventium. Et hæc enim omnia meta horicè diâafunr. Nam Deus nullam haber libtum,in quem feribir,vel è quodeler aliquem,ficuti vulgus exiflimar,quia non exereirati fun: in .Meraphoris 5 fed omnia funt ejusdem generis 86 fatinæ. Tu propria86 privarâ induflriâ collige reliqua,quæ non produxi, eaque illisadjiee,quæ in hoc capite exPofui,86 diflingue diligenter fingula,ut cognofcas , quidnam pet Parabolam , quid pet Meraphotam,quid pet Hyperbolem , 86 uid denique juxta littetam 86 fim-plicem fenfum diaum fit. Idfifeceris,faciles etuntribiPropheriæomnessrevelabunturribi fecundùm ordinem intelligibilia vera cre-denda mulra,quæ D a o 0pt.Maximo placent86 grata funr,’cui nilplacer præret Veriratem,86 cui nihil cil exofum prærer Falfitatem 86Mendacium; tutus cris,ne eonFundanrut eogitariones tuæ,urcredasdogmata falfa 86 à vetitate aliena,eaq; tanquam Legem Divmam, .vel Legi conformia habeas :Leges enim omnes,fi reftè intelligan.tut,puram continent veritatem,ficutdicirur gjujlitia fimt teflimonin ntua in fitulum. ItemsEgo Do M 1 Nu s loquensjufiitium. Tandê pet hancnorianem 86 difcrerionem liber cris ab omnibutimaginationibusfalfis earum terum,quas Deus nunquam ereavit,86 ab omnibus rur-pibus 86 ptavisfentcnriis , quæ vel in hærefin hominem penta-

P-iizsn. ennemi. 327hunt,velimpetfe&ionë ali uam de Der natura, ut Corporeirarem,Attributa, 86 Pafsionem,fidei ejus infculpunr,vel denique finifltamopinionem 86 fufpicionem de verbis Prophetarum,ac h falfa ellenr,generanr, in quæ omnia delabuntur illi, qui ca, quæ haétenus à no-bis difta 86 Arcana Legis funt,ignorant. Licèr aurem non nifi ge-neraliter de illisloquuti fimus,facile ramen cit partieulatia quoque

i cognofcere,pofi: illa,quæ à nobis di&a finit.

C A P. X L I I X.9e Afiionièw quiétude»; Nuturnliéwmlcj 1

v ridentnritltæf VolunMriIÂhun DE u s4

dicitur.u’i. 1. u Ni- dubium efl,quin cum omni te innovata 86-crearaira compatatum fit, ut illa habeat caufiam aliquam propin-

uam,quæ eam innovavir, 86 hæc eaufi’a iterum aliam,ficque con-Pequenter,ufque ad primamlomnium retum cauiTam,Voluntatemnempe,86 Beneplacitum D a L Hanc ob caufiam fuient non ratôPtophetæ in fuis feriptis cauiTas illas feeundas 86 intermedias omit-tere,86 opus aliquodimmediatè D a o adfcribere , ac dicere,quôdD a u s illud feçerir; id quodnotifiiimum,86tùm ànobis alibi,tùm

4 ab aliis Veriratis indagaroribùs (prout communia cil Legis nofitæDoâorum fenrcnria) pertraâ’atum clin

His ergo fie prælibaris,atrende diligenter ad ea,quæin hoc ca- En, qui in»:pite diâurus fum; quin-imô fingulatem 86 majorem diligentiam 711W" ètfluf-adhibe,quàm in reliquis capitibus omnibus. Hoc verô eli,qüod tibi QiâtzmîbïÇum expofirurus. Quicquid innovatur ab omnibus indifieremer tanquam au];eaufsis pr0pinquis five feeundis,ex quibus aliquid innovarur,fivefiP"m-fi nt Subfizanriales Naturales,vel Volunrariæ,vel Accidentales, (Vo- Iluntatias cas dico,quando vel Volunras Hominis alicujus rei eauiTaell,vel etiam Volunras aliorum Animantium),illud omne attribui-tur D a o in Libris Propherarü,86 liberè dicunr de illis’Opetibus,quôd D a u s illa vel præceperir, vel dixetir, utunturque de illis,vetbis Amar Dicendi,Dilzlver Loquendi,Zivvob Prçcipiendi,Knru Vo-

candi,Sthalutb Mirrendi. y -Atque hoc efi,de quo te in hoc capite etudite volui; quôd nempe

DE u s fecundùm ca, quæ modô à nobis fiatuta flint, exciter ràmAnimalium irratiqqalium Volqmirem,quàm libetum Arbirrium

* 1 Anima-

32: MORE NEvoîcmMAnimalîoùtîonalia : 8: quôd Ipfe fitfiui trahit vel agît tàm res ne;rurales fecundùm confuetudinem ip arum, quàm accidentia,quæfaut veluti additamenta terum namralium,& maximâ expane Na-turæ,Voluntati,& libero Arbirrîo communia. De bis enim omni.bus,quæ ex ima caufsis fequuntur,dicîmr,vel quôd D a u s il]: ficfacere juflèrit, vel quôd dixerir,ut in fiat. Illorum antem fingulo.mm exempla nuncltibi adducam,urex illis judicium quoque feu:pofei: de iis,quæ non [nm adduaurue. i

Mmurdu. De :041qu fiqaitur ardinariè ex "la: Naturalibuc,ut de liquefaCtîoneNiva’s àcalore Aëris,& de firepim Aquarum Maris à procella Ven-

PÏILWJS- ti,diaum efls Mini: Verbumfiiump’ liquefacit ea,8:c. Item 5 Etflanfa-’Lï’ cit Spiritum infimité exaltatfluflui ejm. De defcenfu pluviæ 3 Nubilm

quina? mandabomepluamfupn eam pluviam.Ra arbi’mrù- De eo,cujus cadra efl Voluntaa (ylfbcram Arbitrium Haminùmgcùm

unus Po plus alteri bellum infert,vel alter alterum injurié 8c da-, mno af cit, etiam ufque ad calumniæ illationem. Ira dicitur dePain-3- Tyrannîde Nebucadnezaris 8c Exercitûs ipfius 5 Egapraepiprapara.Jefa-lo-î- tic a me,m’am vocaviform mm in ira ma. Item 3 ad Genre»: impiam Mit!- lz.Sam.16.I°i tam eum. In negotio Simei filii Gerah dicitur 5 Nam Do M t un s dixit

ei,Maledic Davidi. (mande Jofeph liberatus fuit è carcere,dicitur;PâLtog.zo. Mill: Regéfilvit cum. De Peu-fatum 8c Medorum dominîo in Chal-Jerem-îI-z- .dæos 5 Et minant in Babel ventilatom,é ventilalunr Mm. De Elia,cùm1163-170. D n u s ci cibum 8: alimentum fuum procuraret 5 Ecce,pnmpimu-6:11.413. lierividua,urpafiat te. De jofepho iterum; Nunc itag, nono: mififlii

mebûc,fedDaus! De eo,cujua «un: efi V clama: reliqunum Animaliqm irrationalium;i Jon.z.n; 85 ad quad propter necefsitates vitæ fuæ incitantur,diciwr s E:

dixit Do u 1 nus pifci filao nouuitjanam in aridam: eô quôd Domi-nus excitavi: voluntatem illam in pifce; non vetè,quodD o M 1-N u s ex illa pifce Prophetam:, 86 Prophetiam aliquem fupe!eo requiefcere fecerit. Sic dicitur de Locuüa,quæ venir tempore

JoèhJI- Joëlis filii Petuêlia; gala fortia àfacientia Verbum ejus. Ira de collu-l vie Animalium irruentium in Edom tempore vaflationis ejus in

pæan. diebus Sancheribi; Et ipfi projecit si: finemmamuq’, ejus divijitillù inlima. Licèt enim hic nullum adhibearur Verbum Diiendi,velMir-tendi,vel Praipiendi,tamen pet bonam confequentiam fubintelh’gi-

- tu: 8c includitur. Et ex eâ ratione deàiiie finu’libu: in hacmaterüphrafibus judicandum. ’

Mflcidîfialn. De "la: acciaemalilw , 6c (initient de Accidente mm , habemus

- ’ exem-

PARS Il. CAP.XLII"X. 3279memplum in Rebecca 5 Sir axer filia bm’ mi, quemadmodum dixit Gcn.è.4.gr.D o M I N u s. In hifioria Davidic 8C Ionvathanis 5 Qia wifi: te LSam.2.o.2.1..-D o M 1 un s. In hifloria Jofephi; E: pnyx? me D a M 1 N u s an- Gen.4y.;.le vos.

Sic iraque declaratum tibi quoque efl,quomodo de Caufsis qui-busvis fecundis,five illæ fin: SubfiantialesJîve Accidenrales,fiveVoluntariæ,quomodo inquam de illis omnibus indiferenter di-cantur quinqua hæc verba, Zivvab,Amar,Dilzlm,Scbalaib,Kara. Q10-circa diligenter id retine,& fingulis locis pro ratione fenfûs eo ure-re. Sic enim abfurda &c incon ven ienria multa à te recedent,manife-fiabiturc’lue tibi vexa 56 genuina locorumillorum explicatio,quiàverirare a! ieni cire viderunr.

Argue hæc [une etiam ea,quæ de Profihetiafillius Paraboli9,va.Iiis dicendi modis,rehquis(’1uead hanc materiam perti-

nemibus dicere debui,potui,volui. Nunc,juvante D a o, progrediemur

ad alia.

FINIS PARTIS SECLINDAE.

5:51.848.

Dan.7.13.

3 MORE NEVOCHIMsa iu i «n94: un le.» aï-» v Idans! Mous MAjEM’a-

N’IDIS

MORE NEVOCHIMPARS TERTIA

TRAEFA 7’10.

z 1.1 I. T o "r 1 E s jam expofuimus , principafemu . nofimm in hoc Traâatu fcopum eife,quantum’ » z. fieri potefl &.licet,0pua Cteationis (Tbeologiam

l Î. l Naturalem)& Opus Mercavah , h.e.Curruum,l ,3 (’Eucbielic fe.,i. e. râtelogiam Mjfliram (r Spiritua-

îr lem) explicare, prout in cum finem ad Librnm* rrrrrr --- l huncconfcribendum me accinxi. .

Menu: etiam,quèd Re: iflæ fin: ex ArcanicLegic. Nôfii autem,quèd graviter culpârint Rabbini noflri eum,qui illa tevelaret; 8:quèd econtra illius, qui Secreta Legis,etiam ea,quæ Viris doâis 8:fapientibuo nota se manifefia fum,oc::ultat,amplifsimam merce-dem cire dixerint. Sic enim legirut in Pefaibim ad illud ProPhetcJefaiæ, mât babiranriôiu miam Dan l N o erit «gnian; mima une.dam ad jamrirarem, VelimchalTe attik. Dixerunt (Rabbini) 5 Vclim-chaire Et operientiwrlaaguaravalait Artik Aurillac dictant. minantaunmfimtilla? Arcana Legis. 041id his verbis ifibi voluerint, facilèinnaihgegfiquidem imell igentiâ cor tuum fit præditum.

Præterea oflendimus,quàm profundum fit Opus Mercavah58:

quam longè Vulgi captum fuperes. i -4 I-nfuper dechravimua 8c hoc, quôd 8: ea5quæ par finfiularemD a l- gratiam quis addidicit 8C intelligir,alios docere pro ibitumfit,nifi de Eacie ad Faciem,& quidem illi ralitùm,qui alibi à nobie æ-eiratas qualitates habet,& nilaliud,quàm fummaôcgeneralia-ca-pita. laque hæc et]; cauiÏa,propter quamilfiua fcientiaôc cognitio-

, pens-

PARS"TERT’1A; 533:5finit?" ê Genre nofira intercidcrit, ira ut neque modicum,nequemultum amplifia de en reperiatur. Ira aurem fieri tùm conveniebat,quia nunquam deeranr,qui ea ex 0re docenrium exciperenr. Nullueetiam unquam de ea confcriptu: 86 compofitus fuit Liber.

Quæ omnia Cùm ira fint,quâ ratione audeo ego ea te docere,quæmihi nora fun: 86 erfpeéta. Verunramen defifiere 86 ceiTare acon-fignandls 86 confzribendia iir,quæ ego cognita habeo, 86 illaunàmecum petite pari ( quod neceiÏariô fequeretur) nefas duxi ma-gnum,86 fraudi tibi aliisque de hie rebus hæfitantibus fore exifii-

A mavi5 periude ac fi vetitatem coram eo,quieâ dignus,fupprimere,aut hæreditatem jolie 861e itimo hæredi invidere vellem,quæ duofun: vitia persima 86 turpilgsima. Clarè aurem 86 apertèilla expli-»care,’ jam diximus Lege elfe vetitum, præterquàm qubdlntelleauanobia idem diâat,86 quèd egoipfe non certain feientiam,fed opi.nionem tanrum illarum retum, quas intelligo, habeam. Nequeenim pet fingularem aliquam Prophetiam Divinam ca accepi5urcerto affirmare auderem,quôd ira86 non aliter fefe habeanr; ne neetiam à certo aliqua Doâore ea,quæ credo,tradita mihi (ont, edfuggeiTerunt mihi illa tùm Librorum Propheticorum 86 Sapien-eum noflrorum feripra,tùm Principia illa fpeculativa,quæ habe-banr. Fieri me, porefi, ut quoque aliter fint aliamrjue intentionem

babeant. ’V Singulari aurem judicio,86auxilii Divinî fubfidio ufue film ad-hoc,quod nunc tibi enarrabo. Ira enim expofiturus tibi fum «,unPropheta Ezechiel p. m. in’Vifione fua feribit,ut,qui expofirionemmeam audiet,exiflimaturus fir,me nihil aliud dicere,prærer id,quodScriptura tradit,aut verba quafi’ex una Lingua in aliam transferre,au: denique uriæîlwld: fenfum retum manifeflarum manifefiate.Quod fi veto ca confiderârit is,in cujus gratiam Liber hic; efi com-pofitut,86 perfeé’tâ curâ ac diligentiâ fingula ejus capita perlegerir,

tùm ei nota &panifdla erunt omnia,quàm funt- mihi.ita ut ne gryquidem ei fit oceulrum remanfurum. Arque hoc cil fummæartie,

. congregare polie ea,ex quibus Hommes omnes poITunt urilitatemcapere,86,prout decer,ea regere 86 occulrare5quæ occultanda font. fi

Hic iraque fie præmifsie, ap ne cor tuum ad tapira fequenriade nobili 86 præclarai amateria,quæ cil veluti clavuefa

quo omnia dependent,86 columna,cuireliqua omnia inui-

mucor.T t a

332 MORE NEVOCHIMC A P. I.

911507720610 inteflzgmdumfit, qaodidicitur deSimilitudinc five Faciebus Anima- i

lium,apud EæechielemJ.mfiu-dm A. E’ M o nefcit , Hermine: quosdam reperiri,"quorum faciesnimaliitm,4pud I referunt formam aliorum Animantium. llnua quippe en;Wi’mkm- qui faciem haber fimilem facieiLeonis; alius,cujus facies 1milis

cit facieiBovis5 86 fic confePuenter; Ab illisigirur Animantibue,ad quorum formam 86 phy rognomiam inclinant, frequenter de-

Ezech.r. nominanrur Hominem Ira quod dicitur apud Ezechielem,FacierBovia,Farie: Leonia,Facier Aquila,intelli endum eflvde faciebus Homi- .num,quæ conveniunt cum Formaii 0mm Animalium. Probatio-nos hujusrei habes duas. 11m efl,quôd primo de Animantibua in

v4. genere dicitur, Et bic trauma earum , fimilirudo Hominii en: et? : 86quôd pdfieà in fpecie uniuscujusque Animantis forma defcriba-

EzechJO- tut 86 denominetur 5 quôd nempe habuerint finie»: Hominia,fariem Bovia,fariem Leonia,&faciem Aquila. Altera ratio fumpra efl:

«ex eo,quod in ficunda Menavab,quam adduxir, ad ea,quæ in primaMerravab omifit,explicanda,dicirur. Sic namque aitPropheta in

v.14. M’erravab illa; Et quatuorfacies erant animique .- facies ima, en: faire:Chembini ç facies faranda,facic: Flaminia; é" tertia,faricr Leonir, équar-ta,faiie:Aquila. Hic enim declarat,faciem Clmubini cire, quam an-rea Fariem-Bovia dixerat. Cherubb aurem efl renellus puerulus. Eademefl ratio reliquarum duorum Paciemm. Œèd veto tiùs dixit, Fa-ciem Srbor, non fine ratione ab ipfe faâum,fed refgeâu Certjæ ali-

pm.z.up.43. cujus etymologiæôc derivationisjficuti alibi innuimus.Nequedicipotefl , fume aliarum figurarum apprehenfionem (in Merravabfe-

me. tamia); in fine enim fecundæ iftius Narratioriisail: Hoc effillildAnimal,quod vidi influvio Club". Sic ergo demonflra-

tum cit id,quod demonflrarevolebamue.

Pans III.CAP.II. 333l’ C A p.’ Il. l

In quo explicantar merda Mercarua de Anima-libus, Roris , illorumc’lue colligationqôc

motibus, (3ch iis, quæ orantfupra Animalia.

E M o a A r EzechieLfe vidifTe qaatawAaimalia,86 unum- De figura. feuquodque illorum quatuor facies, quatuor alia, 86 daaa mamafi’m 4mm:

habudTe. Omnium aurem quatuor Animalium figuram compre-hendit fub figura Homina; fieu: ait, Similitude Homina erat ma. Sic de Ezech.x.s.Manibiainquir,quôd fuerint Mana: Hominù. Norum veto cit, quodMarius ejusmodi formam habeant, ut. illis opera artificialia confi-ciantur. Deinde meminir Ptdam ,quèd Pedes illorum fuerint re-âi, h.e. quôd nullos habuerint articulas vel junâuras. Hic enimefi [enfuit litteralis ejus,quod dicitur,-Pe:re&ac. Sed illis verbis, Etperles «vampes relira,etiam hoc voluitdocere5quèd nunquam fedeant86 quiefca nt faperiora5 (h.e.nrpata Cœlejiia).

Pofieà recirat, quèd Plantapedamipforum, quæ font inflrumentairionis , nonfiierint fient plantée pedum Hominisi, (ficut Mannefuerunt fimilesmanibus Hominia); fed rotundæ, ficut Planta pali:Vitali.

vacuus5fed unum alteri,h.e.inter fe invicem arétifsimè jun&a fuir-le, dom air flairait tram miam ad alternai. ..

V lnfuper dicit;Licètitainterfeinvicem coniunâa fuerint, facies Ilramen 86alas illorum defuperdisjunâas fuifie,dicendo; FMitIdilo’un: à" alaipforam nant disjaaâa defiipn: ubi benè obferva, quèd ait,Defiiper; corpora enim erant conjunéta , fed facies 86 alæ illorum

cran: disjunâæfed defaper; .Prætereà,quèd Fuerint para, ficut Ajpeflamrit nrfiépoliti.Deniqueindicat,quô’d fiJerint fplendentia, dom inquit; affilias

earum velatipranaram [gais atdentia-m; liArque hæc funtea, quç in generede illorum Animaliumformis;

Farida: le, alia, MdnlbtlfisC Pedilzat, c0 mm emora mur., His peraâis,progrediturad defcribendum Motiailloram, 86 dicit 0

de illis ce, quæ jam jam andin.

- T t g

Poil-hæc, quôd inter Animalia nulle ineritidiflantia vel locuej

ne Mata Ani-Indium.

acclama.

334. MORENEvocr-HMPrintàait5ln motuillorum Animalium nullam fuille vol Curvî.’

tatem,velObliquitatem,vel Tortuofitatem,fed Mon": fuille unum.Hoc enim fibi vult, dum inquit 5 Non convertebantur, dam amba-

V talant.

me. Deinde; quùd unumquodque in adverfum faciei fuæiverit: nuant;qaodq, et: advtrfi (et in adverfirmfacieifua ibant,(h.e.,ut Jun.86 Tremell.vertunt,in tradumfatieifila objeâam). Exprefsè enim air,quùd unum-

« quodque Animal iverit in adverfum faciei fiiæ. Verùm miror,in cu-

jus’nam faciei ,cùm unumquodque plurea facies habuerit? ŒÎC-quid fit, fignificat, quôd omnia quatuor non iverint in latus unum.Si enim hoc cirer, non attribuilTetuiiicuique Motum peculiarem 8:proprium z neque dixilTet, flaque in adverfamfacieifiiaibant.

Tertià 3 quôd forma Morûs illorum fuerit Carfus, 86 quèd in citca;lum redierint,86 revoluta fuerint , (h.e.quôd motafuttiat mon: relui]?-fimo Ù celerrima, coq; circulai) : Et Animalia razo vafchobh ramenénanti. Rua enim cil Infinitivue à radice Raz. Currere 5 86 Stbübcil Infinitivue à radice Schalzb Redire,’ Reverti. Non dicit 5 Haloch

V uba [hanté vaticina; fed, quèd Motur’ illorum Fuerit Curfus 86 Re.

"nanan.

volutioin tinulam: 86 hoc fimilitudine eleganti illullrat, dom ait;Samarium affieaum habbafak h.e. fulgura. Bafikenim hoc loco idemcil quod BarakFulgur. Voluit roinde dicere; Motus illorum eutinfiar fulgurie,cujue motumvi emua elle motuum omnium velo-cifaimum, ira ut videatur, ac fi velocifaimè ex loco uno curreret , 86eâdem celeritare ac velocirate aliquotiee fe converteret,86 in locumpriorem,èquo movebarur,reditet. Jonathan F.I.lzielie vetba illa[Cumôaat à rutilant] fic interpretatue cil; Cirruibaat à- circumte-bant Mundum, à revntebaatutfimul , cranté, velom,at 41176818 fulgura.

Quint quèd Morue Animaliurn ad latua illud, in quad fingulamatu fuo curforio 86 revolurorio (atita illam) moventur, non fit

nraneue five internus,fed exreriùt à re aliquâ externâ,Dire&io-nefc.Divinâ revenienr, 86 quôd Animal unumquodque in lameillud,in quo Direâio Divina illud vult moveri, moveatur motuillo velocifeimo 86 celerrimo, quem defignat pet Carme 86 Radin.Hoc enim cil, quod ait de Animalibu: 5 guaranas erit Ruach Spiri-tut utunt,i6uat. Non divemat,qaando ambulabunt. Raatb enim hocloco non fignificat Spiritam flattent five Veatam, fed Intentiuem86Voiaatama, Divinam fc., fieuti expofuimut in homonymia vocinRuth. Senfue proin en, quôdin lattis illud, five in plagam illam,in quam Intentio Divin: vult5moveantur Animalia. Hoc paâo in-

Paris III.»Crp.II. l sa;iérpretatus ell etiam Jonathan; la locum , in quem beneplaritaui (Velvoluntat) erit, ut «maltant, non dirimait eundo. Quia verè ex [enflalitrerali illorum verborum, QMCIMqIn erit Spiritur, vel voltent Spiri.tao ut cant,ibuat 5 videtur, quèdquando ne voliturus fit D e u s , utAnimal catin latusunum, 86 quôdin il ud lattis fit iturum: quamdogue veto in latus aliud oppofitum , 86 quôd eô quoque iturum fit;idcircô explicat dubium illud, 86 inquit , Nequaquam ira le rem ha-bere, fed qnôd illud Futurum Ïibjeb Erit, quod in Texruhabetur,pofitum fit pro Præterito Hajal; F uit5 id quod crebrô in Lingua He-

ræa occurrit586, quôd jam dererminatua 86 definitus fit locus , inquem D au s vult, ut unomquodque Animal ambulet; ac deniquequôd Voluntas illa fit firma 86 immurabilio. Sic enim in declatatio-ne hu jus negotii ait in verfu alia, Quorum, erit Spiritaa ut «unifiant; Emb- Un:illa: (vult) Spiritiu ut cant. Obferva admirabilem hanc.declaratio-

mm 86 expofirionem l *Atque hæc funrquoque ea, quæ referr de ratione Motûs Anima-

lium, poll explicatam ipforum formam 86 figuramDeinceps aggreditur aliam Narrationem , 86 dicit, le vidille Cor. Dt 180!"qu

pus quoddam fub Animalibue, non folùm cum illis , verùm etiamfi’m’cum Terra conjunâum , 86 quatuor quoque Corpora quatuorq5 Fa-cies habuiiTe. F i guram aurem 86 formam certam vel Hominis, velalterius alicujus Animantis,nullam ei afoignar; fed inquit, quodfuerint corpora magna, tremenda 86 terribilia , (F ormam me, nul-lam, ut dixi, ipfis atrribuir); 86 quôd muai corpus earum . plenum ont tu.coulis. Hæeautem (Corpora) funt ea , quæ nominat Opharmim, h.e.Rome, dum ait ; Et quina vidaient Aaimalia,ù en: Rota ana in Terra, jux- "5,tu Aaimalia,cum quatuor faudra fait. De hie veto explicat, quôd fuc-rint corpus unum, 86 ejus pars un’a juxra Animalia , altera ver?) inTerra, 86 quod Rorailla quatuor faire: habuerit 5 Ajpeélut,inquir,Rota- mmram à opus earum tanquam ajpeüar ipfiar lapida Tbarfis, éjimilitudo auorat quatuqrillit: ubi, dum pro eo , quod ante dixit, Rota ana, nunc .dicit, miam"; manifefiè fignificat, quôd quatuor Patio: Rota nihilaliud fint, quam quatuor Rota.

Deinde memorat, quôd una fit quatuor Rorarum forma, dicmdo:

Etfimilitudo ana ont. quatuor illio. r . Ibid.Poflea fignificat de illis Roris , quèd fint inter le eompofitæ, damait: Et affilias earum, émpera earum, a: fi Rota mu tflèt in’medio Rotolbid.alterna; id quod de Animalibus non fuir diCtum. Voce enim Rotor];Jumedio, non et! afin inAnimaliuin defcriptione, feci fimplâcgàer

5 i la

E2ech.1.v.’.

Num.rr.7. q

a..Sam.16.u..

De Mata Rota-rani.

Ezech.r.v.i7.

v.1.0.Ibid.

336 MORENEVOCHIMdixit, quôd inter feconnexa fuerinr 86 conjunâa, fient ait 5 jarretaorant anam ad alteram. De Rotis aurem dicit, quod ira inter le con.-juné’tæ finr, a: fi Rota ejfizt in media Rota.

0410:! veto de toto eorpore Rotatum, cujus meminir5ait , quôdfuerit Male enajim Plenum oeulie, id diverfimodè exponi porell5vel, quôd revera plenum oequ fuerit, vel , quôd maltor colore: herbue.rit, ficuti En h.e.Oculus,fumiruribi, Veerio hem Et oculus ejus fientoculus Bdellii, h.e. Et color ejus fieut eolor Bdellii: vel , quôd ple-num Frictir Imaginibue 86 Similitudinibue, ut nempe Eriajim ibi fignifi.cet Imaginer: quemadmodum Antiquoa loquutos elle invenimus,quandodixerunt5Keen Seeundum oeulum, quem furatae efl: Keen Si-tat malta, quem tapait; voluerunt enim dicere , Kidmutb Secundùmfimilitudinem ejus, quod futarus cil: Kidmutb Secundùm fimilitu.dinem ejus, quedrapuit: vel denique fignificabuntur Re: 86 ForumVaria, ex fenil: illius loci,ubi Davidait; Forte videbit D o M I N a sbeeni voulant meum: vult enim dicere, Injani Negotium , CaulÏammeam. Atque hæc [ont ea, quærecenfer de forma 86 fabrica Ro-

taram. rDe Mata Rotaram air, quèd neque obliquas , neque perverfus’ fit,[Ed quèd morue illatum fint teâi , 86 fine variationibue. Hoc fibivult, dumair; Dam in quatuorparmfiiae eantipfie, ibaat, non divertentcumin.

Deinde, quèd ifiæ quatuor Rote: non àfe-ipfis moveantur, fieu:Animalia, eque ullum in fe-i fis morum habeanr, fed tùm folùm,Cùm alius illas movet; id quo fæpifsimè repetit 86 inculcat. Mo-torem aurem Rotarum facit Animalia, ira ut negotium Roræ cumAnimali 5.0. ie-fe habeat, ac fi quis Corpus filons mortuum (h.e.Corpueinanimatum, Mineralia, aut Metalla) manui aut pedi Animalinviventis alli aret5 quôcunque vel quoriescunque enim movebiturillud Anima , movebitur fimul lignum vel lapis ille membro ipfiusalligator. Hine air; figura iront Animantia , ibant Rotejaxfa illa; é-eùm eIevabantfeAnimalia arma, elevabant e Rote. Item; Et Rote ele-vabantarèregione earum. Hujus rei eau am addir,dum ait; Spirituaenim Aaimalir erat in Rota: id quod paullô poll ad majorem rei decla-tationem 86 confirmationem repetit 5 gram ambulareat ipfiz, ibant;à tiimflabanr ipfia,flabant; à" tùmelevabantfe à Terra, elevabant je Roteèregione ipfiirum, quiaSpiritue Animale? erat in Rota. Ratio ergo morflaillarum talis fuerit50410deunque in lattis Intenrio Divina vult utmoveantut Animalia, in lame-illud moveri Animalia à [e-ipfie586

n-AL«

Twuzan-t-av-r"

PARS III.CAP. Il. 33-7tùm motu Animalium moveri quoque Rata: inlatus illud, quodfequitur colligationem ipfarum êcum Animalibuc (a); nequaquamVerô, quôd Rotæ moveanturà f: e in latus Animalium. Hunc or-dinem ordinavit, dam air; glauque cm Spirim a: ium, ium". (r5M: Spirim murant entra: in»: , à Rota plenbantfi à regiom. earum :Spirirmenim Animdùemt in Roth. Interpretarionê Jonathanis F.leie-lis fuprà tibi indicavi, gicanue àatûempluimm, ut irent,&c.

Abfolutâ fic N arratione de Animalibus, eorumtjue formâ 8c mo-tu 5 dcfcu’ptis item Rang, quæ cran: fub Animalibus, cum eis colli-gatæ, 8: quæ cum motu illorum moventur,incipit traâare de Ap-

* prehenfione terti’â,quam appréhendit:& ira tranfir ad Narrationemaliam,-ejus nempe, quad cratfizpm Animaliaflt dicit; quôdficpm qua-tuor Animalia firExpanficm, &fupm :xpufitm fimilitudo Solii, 8: [141mSaliumfimilituda tanquam affilant Hominù.

Argue hæc efl: fumma earum , quæ’commemorat de Apprchen-.fione, quam primo viditinfluvioChcbar.

A A . C A Pl I I I.De 23:, que Ezeçhiel in Mercarunfêmndd

614M): expofin’t me! déficit.

O s r a A qu A M commemoravir Ezechicl ea,quæ de formaMercavæ in principîo libri fui enàrravic, repetita fait ci eadem

illa Apprehenfio vice fecundâ, Cùm ferrant in Vifione Pr0phetica.Hicrofolymam, in cujus defcriptione quædam nobis exponi: , quæ

. non expofuerat ab initie.Ex illis efi,quôd pro voce Cbajatb [h.e.Animalia] urus cil voce

Cberubim: fignificans nabis , Animaliz illa, quorum primo mentio-nem fecerat, cm: quoque Angeles, h.e.Clmulzinor. Sic eni m air: Et (à!!! guenon;ambulant: Cbemôin,4m6ulalzant rotzjuxta au; quam verà churent. Che-rubin alafim, a: attellerenrfefe à Terra, mm diverteûant rom etiam 46 illis.-quibus verbis fimul confirma: cohærentiam 8C connexionem duo-rum illorum moruum, quorum mentionem fecimus. Deinde; Hocoff Animal, quad videramfitb D a a Ifiaëlù in flamine Cbebar , (r cognavitandemquàd Cherubinieflent. Re etit etiam easdcm Forma: 86 eosdemmotus,atque ira oflcndit, quo Animalia fin: Cherubini,& Cheru.

bini, Animalia. A ’lDeinde,explicat quoque in hac fecunda narratione rem aliam,quôd nempe aplanit», h.e.Rotæ: fint Galgaflim , h.e. Orbes, Globi,

7.2.1.;

v.1.6.

lizech.zo.v.ts.

7.12..

me.Incluant;

Ezecho.13.

3’38 MORE NEVOOHIMASphæræ,dum ait; Roth ipfi: acclamarum A? haggalgal,016ü,Spbni;

in ailrilmc mû. oTertio, exponit aliud quid de Rotis, inquiet-u; M locum, criquentconvembatfe capa: velprimut Cherub,pafl illum ium, ne: divernbant,cùmambulant. Hi: enim verbis vult oflendere, Motum Rotarum vio-rlentum 8: coaâum trahi urique in locum illum , ad quem convertiti fe Ca put VeI primus Cherub, de que docet, quàd "d’un" à, quo’âung,

Spiritw A? ut en. -Œaflôçaddit de Rotis 85 hoc; quàd Romplenz en"! oculù , par tir.mirant quatuor illam": Rotarum : cujus in principio nullam fauta:mentionem.

(filmât, dicit de Rotis in Apprehenfione hac pofieriore; Et unearum, étergn «ramé de earum. In prima verô de Rorie narratio-nenullam nec Cavnù, nec Tcrgorum, nec 414mm mentionem Fecit, fecifolùm dixit ,’ quôd fint Carppm; in pofleriore aurem ait, quôd ha-beant carnem,manus 8: 4144, fed ramen nullam certam formam illa-

rum nominat. i ’Sexrô, ex iicat in femndahac Apprehenfione , quôd unaquæq;Rota CheruEino peculiàri attribuatur, dicendo; Rota un; en: jam:Cherub uuum, (r Rata altemjuxtz Cbnulz aimant.

Tandem exponit quoque hîc,quèd quatuor Animalia fint Ani-mal unum, propter atâifsimamillorum inter feunionem 8c cohæ- lrentiam, dum ait 5 Hoc ci? Animal,quad videramfitb DE a [filet in flum’-ne Chebar .- ficuti Rota: quoque vocat Rptam tatami» Terra, (licet, utdiétum,quatuor Rotæ fuetint) :îtetum propterillarum inter fe co.hætentiam, 8c quèd omnes quatuor unam fimilitudiuem habeant.

Atque hæc funt ca, quæ adjecit ultra priera de figura Animalium.

784 Retarum in .Apprehenfione ifla fecunda. i

CAP.IV.î): exthionejonathdnù F uæidàgqui .

par Ophannim Rotas, intelligit iCœlos.

M O N a N D u s hic mihi quoque es de te quapïam,ad quam

q i inclinavit Jonathan filins Uzielis. .Videns "le aperta illa verba Prophetæ, Ratùipfi: acclamant»: hag-

galgalin attribut meùflatim dcfinitjvè pronunciavit, Rem i pics e e-(20:10:,

PARSIII. CAP. IV. 335Cala: , ac proinde perpetuô tranflulit 13 Opium Rora, pet GulgulllSphæra, 8C Oplmnnim Rotæ, per Galgulluja Sphæræ. Hanc veto ex-pofitionem fine dubia con firmavit apud eum,quôd Ezechiel de R0-ris ait, illas elTeficuriaflreflum Thurjîr. Hic enim color, ficuti norum Ezech.x.xs.en, Cœlo attribuitur. Cùm aurem feriptum repetit, Et vidi Animaliu, lbidw. If-é me Rata au in Terra quad fine dubia dacet,R0tas elle in Terra,id durum valdè i pfi vifum fuit juxra fententiam illam. Nihilominùsramen expofitionem [uam [canutus ell,juxra quam Tem; fumitutPro Exputzfione Cœlorum, quæ e veluri Terra, tefpeflu ejus, quad efi:

. upra Expanfionem illam z fic eni m vetba hæc , Et rata un: in Terra,interpretatur, Spberu’unapafitu erutfitb altitudine Cœli. Obfetva iraqueexpofitionem ejus. Œod verè ipfum ad hanc fententiam perma-vit, mec judicio,efl, quia exiflimavit, Gulgul elle primum 8c pro-

priam nomen Cæli. ’Mihi aurem videtur, rem longé aliter (e habere, 8c Gulgul idem fi- 5151 33184 -gnificare quod Gilgel, h.e. Volvere, Devolvere: nt, Vegilgalticha Et agui";denim»: te depem’r. Item, Vajagel Et Molvitlupidem. Et hac de cauf- Gen.z,9.lo.fa diaum cit, Ukegalgal Etfitutglobuc canin turbine; eô quôd volvi 169-1743.8: revolvi foleai. flac de caulTa quoque Crunium Hmim’r appellatul:G Ignlnb,quia rotundum cit Et quia omnis Globus facile volvitur,i eô omnis Re: globofa vocarur Galgul. Atque ira Cœli quo ne vo-cantur Gulgullim à Rabbinir nofiris, propret tôtunditatem iquorum;h.e.eô quàd globofi fint,cùm ajunt: E31 Galgal Spberu, Globua, quicircumit Mundum. Ira appellant quoque Cochleas ligneas tàm ma-gnas quam panas, Gulgul. (Luceirca fi res ira fe habeat, tùm verbailla, Ratio ipfi: «damnant ci? Galgal in aurifia mais, docebunt nos deforma illarum. KN am nullius certæ fotmæ vel figuræ mentionem fe-cit,neq; etiam dixit, quôdlfint Coeli. (fieri aurem dicit, Simt affaîtaThurfir, id nobir etiam explicat in fecunda Narratione, dum air : Et Enduros.«ficaire Roturumficut oculus lupidu Thurfi: ; ubi ]onathan interpretatur,situ: oculus hpidupretiofi : quâ ratione nôfli Onkelum exponere ver-ba ifla,situt aptu lugidu fippbirini ,per hæc, situ: opus lupidu pretioji. Exod.z.4.to.Undeunum 81 idem erit, five dicas , Sirut onuluclupidu Thurfis , five,situ: opta lupidu Suppbiri : quod animadverte. Noli aurem afpema- ’ri,quèd mentionem feci hic ex ofitionie Jonathanie Fllzielis , 8cquèd ego aliter exponam. Mu to: enim invenies ex Sapientibus 86 i-Commentatoribus , qui tùm in Vocum, tùm in Rerum multarumPtopheticarum interpretatione ab ipfe diirentiunt, ut nemini mi.gram vidai debeat, fi idem accidat in profundis illis Myiterîis. Prie,

l l’ V u 2. .I

.340 MORE NEVOCI-IIM.tereà, nullam ego fententiam alteri præfero 8C præ onc: tu eatpofil ’tionem ejus, quia eam adduxi, totam intellige,8c xmul quoq; expo-fitionem meam. D a u s autem novit,quæ’nam ex ambabus magis-fit vera 84 cargrua.

C A p. V.gag! in 012m Mercmm Eæechiel me: difiin-i-

5M Apprehenfiones apprehenderibef qualit-Mm inter iÀ’Mfit diverfimr...

E X iis, de quibus in hacmateria monendus et , cil: quoq; hoc;Ezoch.x.r. quod’dixerit, Vifwne: DE 1, in numeroplurali; non aurem,

Vx’fiv, in numero fingulari :qoianem peplures 8c fpeciebus diEeten-Tr’ 101619er tes fueruntApprehenfiones,tres videlicet, Apprebenfio Roturum, Apra" Ed? prebenfio Animalium, &Apprebenfia Homiuu, qui erat fureta, Animalia,

de quarumunaquaque ait; Etyidi. Narn de Apprehenfione Anima-cap.r.v.4.. lium ait 5 Et vidi, (r un Ventmrurbinie, &c.. De Apprehen fione Rota-R

7-15. mm a Et vidi Aninzaliudr camera mutin Terra, &c. De eâ re,quæ gra-v.2.7. du 8c ordine. fuit .fupra Animal-i: , ait si Et vidi unquam afieflum

Cbufibmul, &c. A? vifiàne lumborum ejue, 8Ce. N eque [æpiùs quamtribus un. vicibus vocem hanc, Et vidi, adhibuit in enarratione Mer-cure. CuiusreiratiOnem Sapientes Mifchnæ indicârunt a: fuppe-Ïditârunt. Dicuntenim; LicitumeiTe docere duas Apprehenfionespriores, ApprehenfionemfcRoràrum 8L Animalium; tertiam au--rem Apprehenfionem, quæ cit 15 Chafchmai, 8: ejus, quodcohœtetcum eo, non licitumeiÎe docere , nifi fiècundùm fumma tamùm 8:.generalia ejus capita. Verùm Rubbenu jebudab btkkudnfib exiflimar,omnes tres Apprehenfiones vocari Opus Mercuvulr,.ac de nullâ lici-tum eiÎe docere , nifi fumma 8c principalia capita. Verba ipforumhac de re funtifla a Mufæfe maudit Opus Mercure]: î Rabbi dicit -,ad Et vidi pqflnmumÆablu Ifiue dicit; ufqygud Chafchmal. Ai Vaere ’Et vidi ,, ufgue 4d Chafchmaiabjblurè licitant efl’ amuït "de": [cd hinc

(7 ulteriù: un licet trudere, nifi [remuée principulid tapira. du di-cunr, Ai Vaete ufæ 4d Chafchmal’trudimue tanrum principah’u rupin.Hine à ulteriùsfifueritfipùn: à intelligïs ex. memefuu 5 fin minus,nequ4-

quam. En tibi ex i forum Rabbinorum verbis demonllrationem,quoddiverfæ vel diginaæ fintApptehêfiones:quôd de illis teflimo-niû perhibeant tria illa Verre Et vidi; quôd habeât gradus; quôd de-

K niqs Apprehêfio ultima (de qua dicitur,Situt nulur "tu!" Cbufibîd;.e..

x v -.w -æ

PARS III;CÀP. V. 34-1I Reforme Hominia divifæ,de quo diaum efi, A6 ujpeâu lumlmum ejusà. infià ,0 4b ujpeüu lumbarum ejus (rfitprà),fit extrema 8c fuprema il-larû- Apptehenfionum. De hac autê controvetfia efi inter Sapientes;An permiffum fit leviter 8: par nutum aut indicia uafi eam docere,h.e. tradete fumma 8L genetalia ca ira, an veto minot: quidem con-ceiTum fit, nifi cum, quiprudens e 8c intelligent ex mente rua Ë Iracontroverrirur (1110211: inter cos de prioribue duabus Apprehenfio-tribus, Rotarum vi elicet,8c Animalium, ut vides 5 An aperrè 86clarè liceat illarum (enfum docere, an. veto nonlnifi pet indicia 8:æuigmatai fumma 86 genetalia capite tradere fit petmiffum Ê Porto De "15mm"?aurem admonendus quoquees de ordine 8c difpofirione trium ifia- A-”’"”’"fi’"”’

tum Apprehenfionum sequod trempe primoloco ponar Apptehen-fionem Animalium,quia digniraris de cauflàlitatis ratione lunr pri-

-’ma,ficut ait; Spiritue Animqu matin Kari: : 8C alias 0b caufias. Secun- Ezech.t.zo..

rbloco Apptehenfionem Rotatum; &pofi eam Apptehenfioneinretriam,quæ efl gradus ratione fupetior Animalibus,ficut expofui-mus; uia duæApptehenfionee prieras præcedunr ordine domineAppte enfionem retriem,& de ea doceat.

C A P . V I. .thionem Ezeehzelze tandem 194sz cum?

Wfiane fefizje.C t T o,Le&or,prætlàramiflam Revelarionem, uam Ezechiellffnwdocere nos incepir, pet enattationem Mercure, a quam decem-3m

dam infiinâu fingulari Propherico impulfusr fui cm eflëeandem I .cum ea,quam-in genere nos docuit Propheta Jefa’as gnon enim ne-cefie habebar ipfe,ur fpeciarimeam deducerer ac explicaret. Hoc cilquad dicit; Et vidi Do M I nunjèderztemjitper Solium extelfitm éden- Jeû.6.r.z.tuméfimlm’e ejutreplelmnt reniflant. Serapbim 11464»: friper illud, 8re.

Idem hoc doeuerunr de monuetût nos Sapientes noflti, ui ajunt,fluor! Apptehenfio,quam apprehendit Ezechiel,fir illa iptlla Appre-

enfio,quam apptehendit Jefajas : 86 illufitârunt hoc Similitudine, Similimfliflil-defumprâà duobus Viris,Regem equiranrem videntibus, quorum Ml"?anus cil ex Urbe,alrer ex Pagp. Oui ex Urbe eii,quia novit,urba. 2:; 3.12. ànos [cire modum equitandi Regis,non nartabir,quomodo equira- simula. Vverir,fed dicirfolùrn,Vidi Regem. Alter verô,quia rem vulrnatta-te paganis fuis,qui modum equirandiReginmignorant,fpeciarim&lecundùm circumflanriusipfis appararum rorum equitatûs expo-

. V u 3 O

Ezech. 1.1.

ora. 1.6.2..

(31.78.13.

P611444.PülJraJy.

Euch.r.3.

un. "v.1.6.

342 MORE NEVOCHIMnir; qualia filerir,quomodo equiraverit,quæ fuerir forma comitarûiràm pedirum quam equttum,omniumquefervorum ejus,qui faciunrverbum 86 præccpta ipfius : in qua ipfotum raillerie: continentut uri-lirares mulræ. Hoc aurem fibi volunr,quando in Cbugigub feribunt;Qicquid vidir But-bielmilit quoqyî’efirja :Ïefijafimilu e37 Homini ur.langui vidir Regem; Eutbiel Homini pagunn,qui vidir Regem.

Per illa verba commodè jam exponi 8: oliendi pareil id,quodinitie hujus capitis dixi; quèd nempeiilli,qui Jefajæ fæculo vixc-tunr,non opus habuerint , ut fpecialia illa eis explicenrut,lëd fuir:-cent ipfitqpôd dixit,Et vidi Do M l uuu,&c. Viri aurem captivita.ris opus ha uetunt Fpeciahbus illis. Fieri ramen quoque potefi,ut,qui illud dixir,(quod ex Talmud nutum morio) efi),arbittarus fuetit,]e-faiam magis faille perfeâumquàm Ezechielem 3 &,Apprehenfio-nem illam,quç Ezechielem rettuit,tertibilisq; in oculis ejus fuit,]e-fajæ notam 8L famrliarem fuilTe, ira ut non necelÏe habuetit,taq,.quam rem novam illam natter: 5 eô quèd nota inter petfeâos fuetit.

c A p. V1 I. i .Ëxplimntur variez in Op en Mercavah.

X iit, uæ necelTaria 8c digna indagatione fun: in Opere Mer.

and, upetfunt adhuc alia : ut, * I -Primà; Cut Metcavam connexerit et Annum,Menfem,Diem 8cLocum? Hujus enim rei tarioinve iganda,neque fine ratione idfaflum elTe exiflimandum cil. .

Secundà confi tandum quoque id, quodefiquafimaphteach h.e.durit ad reliquu a la) quod air 3 N iphtechu Apertifunt Cœli,&c. Fre-quens enim efl apud Prophetas Aperiendi,8c Apertiom’t porturum Me-raphora : ur,Aperite porteur ingrediutt.r,&c. Et junutu Cœli uperuerut.Bleuet: vos portefàculi. Aperite mibipmiu jujiitie,ut ingrediurper illam:-lelrulo in]: .- 84 fimilia alia multa.

Tertià arrendendum :quèd,licèt rota bec Narrario fine dubio con-tigetit in Vifione Propheriæ, ficur dicit,Etfuit friper eum ibi menueDom r N I ,magnâ ramen fermerais vatiarione,fecundùm patriumNarrationis diverfitatem,urarur. Cùm enim mentionem facit Ani-malium,air, Similitude quatuor Animalium 5 non aurem fimplicitet,Quatuor Animaliu. Sic, Et fimilitude friper ule uniuttujutq, Annuelleen: Firmumenti. Sic,T4nquum 411mm lupidit Suppbirifimilitudo Tlmmi.pe hit omnibus dicit venturi: Similitude. Verùm de Rotin non in.

Q . quir.

x â.- w.--

PARsIII. CK’p;VII. 34?.Puir,similitudo Rot4,vel,similirudo Roturum; feci præcisè 8: abfalurè

r I e eis loquitur tanquam de te exiliente,ficutin fe font. Neque tefeduc’ere debet id,quod dicitur; Similitudo un erut quatuor illu: hoc lanthane.enim non eli illius generis,neque ejus fenfus,de quo loquuri fumus.,Confitmat 8: declatat rem ifiam Pt0pheta in Apptehenfione polie-riore,dum abfolurè meminir Fitmamenri,& fpeciatim illud depin- igens 8c defctibens,ita ait 5 Et vidi,é- engin illa Expunjo,quaderutfiipru Ezecb.ro.r.reput CherubinorumJitut [qui Suppbir,reluti Vifiofimilitudinu Solii appu-yebatfiipra cos. Dicir enim hîc,Expunfi4m rei Firmumemum abfolurè,mon verèîsimilitudo Firmumenri,ficuti faâum efi,qnando conjunxitillud (Firmumentum) cum capitibus fimilitudinis Animalium. Sed Ezech.1.r.t..de Solio,in uit,similitudofiliiupp4relw fitpra eu; ad docendum,quôd m6»Apprehenfio Firmamenti anrecefierir,& pofieà demùm fimilirudoSoin fupra illud ei ,appatuetit. Id quad te obfetvare 8c animadver-

tcre iubco. lQuant) obfetvarione dignum efl quôd in Apprehenfiane primâPropheta nattar,Animalia fimul habuilTe Alas 8c Marius Hominiasin A pprehenfione veto fecundâ (in qua declatar, quad Animaliu fint,Cherubini) apptehendit primo ranrùm Alas illorum,86 deindè de-mùm innovaræ vel ottæ fuetunr ipfis Marius Hominis in Appre-henfione’eius, fient ait 5 Et appariait Cherubinu tabhnirhjiruâuru mu- I2112! Homim’t [iti alia eorum. ln quibus verbis animadverre , quadTubbnitb Struétutafidem fit quad Demutb Similitud038c quad illas(Menus Homim’e) collant Tub alis earum. Confideta etiam,quomo.do in fermoue de Rorisdicat,Le)mmat4m è tegione ipfetumslicèr mo-fotmam earum non definiar. Dicir etiam: Velut Ajpeëiumrtdtguifir vos.in nuâe in die pluvie; u affeâusfilendorit cirtum- cirre. H4: en: Vifiojimi-litudim’e Gloria DOM l N i,&c. Mareria 86 veritas atcûa hic défetiprinoraeli. EH aurem hoc mitabile valdè in fimilirudine &compara-tione, 8c fine dubia talium in vitrure Prophetia.

uinto norandü ell,quôd partitas cit fimilitudinë Hominis,quietat luper Solium 5 quad videlicet fuperior ejus pars fuerit ficur colorChafibmul, inferior aurem ficut Vijio Ignu. Vocem hanc Cbafibmal bran Çhafch-quidam exponunr,quad compofira fit ex duabus vocibus,Cb4ftb 8C mal WhMul,quæ lignificantfeflinutionem vel Accelerutionem, (de qua docer lCbafib, quad fignificat Fejiinare) 8: Abfiijfionem vol Cireumeifionë’, Am-purutionem, (de qua docet Mal,quod fi gnificar Precidere,Cirtumtidere),idq; ad denctandam conjunâionem duatum diverfarmnterumjubnoriane duorum laterum,fupetioris &inferioris. Sed monuetunt

344.. Mo RE NEVOCHIMnos quoque de alia erymologia,86 dixerunt,detivatum elle et Le;ratione 86 ex Silentio, fient ajunt; Quantum, Chafchothfilent,quundoq,-memallelarh lequuntur; ira ut Cbufib (in Chefcbmul) fignificet’ Scion.

141.42.44. tium,(iuxra illud,Hechefcheti ratai à facule), ad docendnm de dua-bus rebut in lètmone fine voce. Neq; ullum dubiumelhillos,dumdicunr,Qundoq, tuteur,quuudoq, loqutmtur,hoc intelligere de te creatatâ. Vide enim,quomoda nabis explicârint,què.d illa Similitudo diavifa Hominis,qui erat friper Solium,non fit Patabala de D a o Cpt.Max.,qui omnis compofirionis cl! expetsJed de te aliquâ creata,

Eueh.l.18« lieur Propheta inquit, He: efi Vifiojimilitudinu GlôrieDo M r u r. Glo-ria enim Do M 1 N r ,non cl! Do u r un s ipjè,ficuti aliquoties jam da-cuimus. Arqui ca omnia,quæ pet Paraboles propofuir,nihtlfuntaliud ptæretquàm Gloria Domini sMemrvuIr nempe,h.e.efl Curtus,non veto Herschebb,m1i outra vehirut,velei infidens. N am D a u ne

0pt.Max. nulli rei afsimilanr. rSic itaq; dedi tibi in hoc quoque capiregeneralia quædam cspî.ra,quæ fi petficias,nan contemnendus inde ad te redibit fruâus inhac materia s 86,fi confideres attenté univerfa,quæ huc-ufque in o.mnibus hujus libri capitibus diximus,rùm.rorum hoc.negarium,velfalrèm majorem ejuspartetnintelliges,paucisquibusdam exce risparriculis,86 verborum duplicationibus,quorum ratio nabis e i-gnora,quæ ramen fatrafiris, fi quis nervas ingeniifui probèinren-detir,86 ipfa revelati polTungita ut nihil omninô manear abfcondi-

rum 86 occulrum. ..Sed nunc al! hac capur noli ulretiùs ème expeâare zut fperarevel unicum, eu direâè 8L apettè,feu i ndireaè,de hoc argumentaverbulum. Omnia enim jam diéta funr,quæ dici potuetunt ; etiamcum magna animi anguilia. Nunciraq; ad alia progredior,quæ inhoc libro explicate decrevi.

C A p. I 1X. ’

Omnem corruptionem provenire à Mazarin, 65’

ab adam quoqproficifii diverfitatemyquæreperitur inter Hommes.

(9111.4. iCommit! mi- M N -r n u s Corporibus genetabilibus 86 corruptibilibus ac-

du exportable -d- c . . r . .un... et tr corruprro non altunde quam à Marena,rartone enimFatma

PARS 1H. CAP. 11X. 34.5Formé 8: innoriane Subfianriæ ipfiusFormæ nulle pectine illaa prehendit’conuprio , fed’ eonlhnter extra omnem materiam:

8* albain [ont pofita. Nonne enim vides,un omnes Forum fpeci-[in fins perm: 86 confiantesËACormprioaue’emaccidirî-"artnp

scci ens,h.e. roprer conjunâionem ejus cum Maretis,cujutet: sa narura,ut 118m

Formam tetineat, le perpetuù unam exuar 86 altetam induat. Adpmirabilis efi hac de te fapienrifsimi Regis Salomonis ferma, dammateriam afiimilar Mulieriudultere. N am nulla Matetia Fatma osmnis expets reperitut. Propreteà fimilis cit Mulieti conjugua(adultere),quæ nunquam fine Viro en, neque unquam plane fals-exiltit; lèd,licèt Virum habeat,tamen alium indefinenter quætit,quem blanditiis fuis feducar 86 omnibus madis ad le rtahar,doneçab illa obrinesr id,quod ab ipfa impetravir Maritus ejus. Eademenim cil ratio Maretiæ: nam quævis Forma,quæ illi inemdifponiteam ad teeipiendam aliam,86 ipfa nonintetmittir,quin ad exuen-

r Privationi fubjeâafir,sc praptereà nullam.

Salomona: Marmarasur» Mulimadulte". ,

dam Formam fibi unicum , aliamque allumendam moveatur; Et letdem ratione procedit,polieaquàm Forma alia adventavir. p

Hine ergo paregomnem corruptionem, inretitum, sur imperfe-âionem non nifi pro ter Materiam contingeresid quad in Homic-ne,exempli caufsâ,vi te licet. Fœdiras enim formæ ejus,tnetnbro»mm à narutali ’confuerudine ac difpofirione exorbirario, faculta-tumque debiliras, defeâus aur confitfio,(fiveilta omnia eiinfint àmemento nativitatis, five polieà demùm orra fint) , non sliunde. ’quam ex corrupta Matetia conf uunrut. Sic reiiqua Animau-ria omnia moriuntut 86 motbis a igunrut,non propret Formant,fed folùm propret Materiam. Sic peccara 86viria Haminutn quoqsnon ex Forma,fed ex Materia ariunrut; virtutes aurem tanrum exForma. a. a. Œôd Homo apptehendit Cteatotem fuum,quèd in-telli ibilia omnia intelligir,quôd affeâus fuos regir, quad novir,qui fibi fit eligendum,quid rejiciendum ; illud omne haber benefi-cio Forme; quad veto edit,bibir,Venetem exercer,itafcitur,aliisq;

Vieil triumse: marie.moulina A

afieétibus 86 viriis dedirus cl! 86 indulget,id Matetiæillius impu. rtandum.

Quandoquidem igitur palàm ell,ita fe’tem habere,urper decre-tum Sapientia Divines Matetia nulla fine Forma tepetiri potins,neque etiam vice versâ,Forma(exill:is Formis) fine-Materia; 86perconfequens,quôd unira quoque inter le finr nobilifsima illa Formehumana (quam in imagine-86 limiütudine D a tconfifiete docui. ,

346; MORE NEVOACHIMmus) &Materia’ ifla craiÏa ac pulverea,quæ omnis imperfeâionîâ’

a: corruptioni: cauffa et! 3’ ideè data efl: ei,Formæ nimirum huma. lnæ,poœfiae 8: imperium in Materiam,ita ut illam eogere,aEe&uo ’ejus cohibere,&,quantum fieri poœfl,ad reâiwdinem æqucbilitaelemCÏue convertere queat. a

am ml? Atque hinc diflinguuntur Gradin Hominum. Sunr enim quidam kDifiimm’a iu-

m Bambin.Hommes, quorum omne Radium perpetuô tendit adneligendumid5quodhoneflum laudet’]; diguum efl,& quærendam,pro habilita--te Formæ fuæ,peren.nem fui confervationem,quia’gnihilaliud en.giœnt,qu3m- quomodo intelligibilia omnia appre endere,veramac folidam omnium retum cognitionem confequiJngçlleâuitj; Divvino (qui inillos influit,& Formam illis largitur) tenacifsimè con-jungi queant; ac quotiescunque accidit,utXnecefsitatibus 86 comcupifcentiisiMateriæ ad turpitudinem 84 fœditates ejus incitentuig.graviter dolent,quàd eù præcipitati , erubefcunt,quôd ira læfi a:vuliterati fint,& denique omnibus viribus eontendungut» vitium il»lad diminuaiit,&,quaiitum fieri potefi,ab-eo-fibicaveant. Œem.admodum fi Rex contra fubditorum fuorum quempiam iratus ef- ,fet,ac contumeliæ 83 ignominiæ caulèâ mandate: ei,ut fimum ex»une loco in ailium everreret; fubditusille omnem operam daturuteffet,ut,quantum fieri pofsit,illo tempore f: abfconderet,& ferté nô,nifi parum in locum aliquempropinquum verriturus drenne ma.-nusae veflimenta filaieonfpurcaretaôc ab aliis confpiceretur: infané ageretHomo boudins 8: liberaHsi;Sewus autem voluptatemcapit exiflo nâgotio,ac.monitrar,.nullum- onusipfi nimis gravemagnumcjue e e,quin.imè tOtum corpus in flercun immergit,fa-tiem ac manu: ruas inquinat , hancque aâionem palàm 86 finerubore , hilari vultu animoque perficit. Eadem ratio cit" Naturæ-Hominum.. Nam-funt quoque nounulli,ur diximus,in quibus o-mnia,quæ proveniunt àvparte Materiæmeceflàriô flint turpia,inhe-nefla,& imperfeâa, inprimist verè fenfue Taâûs,(qui opprobriwnobis efi,ficuti dixit Ariflorcles),propter quem defideramus edere,bibere,Venerem exercere.’Nam Vir prudens 8c intelligent Mis,quantum potefl’,debet dettahere,.fibi ab illis cavere, fiquàm cacommifit,dolore affici, nuliumde illis fermonemIin-i ituere,aut,fihabeat, non diùilii inhærere, neque tandem collegia quafi illis.inflituere,& ex profeiÏoilla traâares (Ed-ima cupiditatibue omni-bus debet dominari,illas pro..virili refcindere,neque,nifi Cùm aliteri-Qœrc nequit, opus-aliquodillarum conficere ,,hunc4jue-unicum

.- . finemp

PARS III.CAp.lIIX. 34;;-Enenii-qui omnium Hominum,quà Homines funt,finis efi,fibipro.pofitum habere,Apprebanfiomm Innüigibilium [inter quætuihil nobi-ilis efi ac præflamius Apprabenfione DE I,Angclamm,& reliquorum

-ejm( D a 1)opemm], quantum quidem potefl alfequi: Tales enimHomines fiintcum D a o jugiter,&: funtilli,de quibus diâum eh; lDû eflù,(r filii ExceUi omnes vos : hocque cit quo requiritur ab Ho. Nil-1M. ’mine, &hic efl Finis ejus. Verùm alii,qui lëparati funt à D a o,ut -cil Vulgw Hammam, contrarium plané agunt,omnem de Intelliîibi.libus cogitationem 8: confiderationem removent, fenfum il nm,.quem t’urpitudinem nolham magnam elle modô diximusfinfum,inquam.ta&ûs; pro fine 8: [copo (ibi proponunt,neque4dealia te,quam de Venere 8c Baccho cogitant a quemadmodum dicitur dejmpiis, quôd in deliciis Ceretis,Bacchi,8c Veneril fin: fubmerfi.Et 1’in quaque,inquit Propheta, pnptcr vinant mavnuntfipnpm Sche- 1:13.13.dedm "741’010". Et paullô poll gOmne: mufle "plus finit vomitu 63,61- 7-9-,de,it4 a: mm fit tout; 46:9, farde. Sicinquit: Malien: dminanfimt ci. Ida-sac;«Quod contrarium plané cit ordini illi,quem D a u s in principioCreationis inflituigdicem; Et and Virum tuum appairas tramé! ipfe de. Gen.3..rc’.

’ nimbitunibi. Vehement-iam autem concupifcentiæ illorum tefettJeremiu,dum inquit; pékin: ad mon": praximifioi birmanôtc. Jenny;item, univnfifimt AdulteriJmmpnnrimtomm. Hanc 0b nullam un».Jeplevit Salomon Proverbia Tua dehortationibus à Scortatione 8:.Compotationibut,quôd illis duobus cômuniter immerganturOfo-res D a t,qui longinqui fun: ab illo,de quibus dicitur; Q9]: mm finit ’Domini. Item 5 ij’ce àfiuie nagé egmliantw. l JeremJyJ:. 041ml autem inquit Salomon 5 .Mulie’rm flamant qui: inventer? Prov.31.t°.perfpicua 86 clara’ cil: Parabola 5 quod videlicet,cùm Hominicon.tingit Malterie bona 8: conveniens , quæ ci non prævalet , nec Mania undiipofitionem ejus corrumpi: ac deflruit, pro fingulari donc D a r WWmDüo.fit agnofcendum 8: habendum. Summa rei efl: Materia bona 8cconveniem facile regi potefl,ficut diximus 5 quôd fi me. mala-fitôc,inconveniens, non efl impofiibile afsiduo fludio 86 exercitatione1eam domate& fubjugare. In hune ufum inferviumzcorreâiones acreprehenfionec Salomonie 8: aliorum. Præcepta item 8c prohibi-tionesLegis non aliô tendunt,quàm ad concupifcentias’ materiæ iomnes in ordinem redigendas. Et fanè,fi quis in vetitate Homoelle cupit,non veto Beflia fub forma&fpecie humana,omnemla-

, .pidem movere debet, ut necefsitates materiæ citca cibum,potum,coimm, iram , aliosque afieaus , qui ex concupifcentia 8c in (e.

h n a X x z

v3.4: Mona NBVOC’HIMquuntur,dimînuat,pudorem ex illis contrahat,eisque gradus acier:minum certum in anima fua figat. In iis auœmàquibue earere ne.’ uit,ut efl cibus 8: potusfuffieiatipfifluantum conducit 8c ad ejusîufientationenimon veto» ad voluptatem,efl necefl’arium,raros de

p . illiefermones habeat,non fæ è ejusmodiconventus &equentet.MW r lNôfii enim,Rabbinos negro: abominari convivîa nonpræce.

gr in Lege,8c qui fanâiores elfe volunt,iliavitare. Sic Phineas Fi-’ nain-41m nulle unquam homineieomedit ! Rabbenu Haklta»

dofch illam rogabat aliquando,ut fecum pranderet,fed nolebat.glaï- Vini feu potûs eadem ratio,idemque finie efi qui cibi. Congregao.www" ra Verô le eatprefaè ad. inebriandum , magie turpe 8: inhoneltum

apud te effe debet,quàm fi in domo quadam convenirent Homineenudi interdiu open Naturæ &cfacientec. Ratio hujus rei efi,quiaAlüfexcretio lreeleft coaâa,quam Homo intermittence non oteü çlnefibriatio auteur- opus eft Hominis mali in l-ibera ejus vo untate

- ’ tum.W W-PdLibidinis peccamm quod attinet,turpitudo ejus (Enfibua quoque

’"Mm’ natal eft,non tamtam Intelleauifl corrumpit limai Corpus 8c Ani-r imam. Medque ’neceffe en; ut ie,qui Homo vult ellë,procul ab ani-

me fuo illam removeat,nec de ea loquatur;Verùm de coitu ipfo non opus efl,ut plut: adjiciam adill-a,quæ-

de ca dixi in Commentario fuper Avotbgex Lege nofira ab ejusmodiinquînatione port Vetitum enim efl,ullam ejunmentionem facere,

v I*vel de ea loqui,’quâcunque id de caulIà vel. occafione fiat. Nôfii,

W. 3*?" quôd dicant , Prophetam Elifæum piæ memoriæ mm vocatiËîu .W ideô, quôd nunquam de afin hoc cogitârit,neque ullam kminis e5-

fluxionem expertu: fuerit. Nôfli etiam,quôd de Jacobo dicant,fe-men ipfi nunquam eEluxifl’qantequàm gigneret Rubenem. He:omnia ad honeflos-mores 8: laudabilesvittutes excitandat,tradicalfunt in-Gente noflra. mm infuper tritum 8c pervul arum illud;

,40 Cogimiom transgrefinù gravions [un nemgfèfiimripu .- cujus (liaiadmirandam habeo expolitionem 5 quèd videlicet Homo,cùm pec-jifo: du»: cat,peccet tanrum ex parte AccidentiumMateriam confequentiü,

au. m],,,, (fient declaravi,quôd Homo nôpœcet niliEer [Enfualitatem fuam):A ’cogitatio autem propriétae cil forma ip un dépendent. Mecque-

tùm Homo de peccatoc itagpeceatcontra ræitantifiîmam par- .’tem duuumîllarum,èqui usconltat. Non: graviter peut in,qui fervum filai reddit Hominem fluitum 8: imperium, arque 15vqui mancipium fibifacitüominem filmaient 8c ingenuunèt quia

«En n s [Il Ca p. "X. 5.49ï!oimahumana,eiusq; proprimtee a: potentiæ funtadhibendæadJe: ei convenientes 86 (lignas ;.adres trempe non vileaôz fordidae, p

fed fablimes 8: excellas. . ’Pleœreà non te fugit, quàmfeverè apud nos hibita-liç omnis objêœpyüu i.

Obfcœnitaa-oria&fermonis;.nequeid me eau Nam fèrmoniafmw. W«facultae cit de pt rietatibus Hominis , 8c excellencifaimum DE x "m "mm«danum,ei conne um, adipfum-àreliquis Animantibuadiflinguefl-dom. Hine dicitur; Qùpofin’tœ Hamini ?- Et apud Prophetam 5 Do- Exod.4.n.in r nus dedit miln’ blaguai» «indium. Non decetamem vdonia illis, pâma.

, que Dm s nobis concefsit ad perfeâionem tùm Difcendi, tùm Do.acendi,abuti adifummaaimperfeâionesôc. erfeâifaimaa turpitudi-mes, ut proferamus 0re nofiro talia, qualia amines fiolidi, profani:8: lafcivi in cantilenis 8c familiaribua fuis colloquiis effutire (clôt;un: nimirum,quæ illorum quidem perfonæfatia conveniunt, ne-:quaquam verô iis, de quibus diâum efl 5-170: "in; mihi Regnumfizur- uod. 19.8.-dotale, Gens eleüæ,&c Quicunque me cogitatione vel fermone fuoabutiturad titillationem fenfûrilliua, quem fœpè- jam probro nobiaelfe diximus a videlicet, vel cogitationee de comefTationibue, com.potationibue8zvolu tatibue,ultta daignât: fovendo, am cantile-ma’de illis cantillan’ o, ie- jam injuflè ufur fifi! Bonitatem , ,quamCreator ipfi l’argitus cit, 8c eâ conttaBene aâorem"fuü,acadMan-duorum ejus transgœfeionem cit abufus, 8: cil ex illis, de quibulapud Prophetam legimus: Argentan, quodmultiplimam si , d’un. Hein;mmfmnun Babih’. Atque iflamm rerum tationem inter alia exindequoque polTum petereiquôd Lingunoflra vocetursimâa. Non enim LiquHemfi-rzarbitrari debes, aliquam hic Bibeil’ehyperbolen vel fallaciam save- 5mtùm ipfifaima efi veritae. Nam in Lingua illa Sanaa nullum eXtat rama. L3,.

roprium nec virilit, nec muliebria membri genet-adonis vocabua sa Sanaa-4 nm, prout’ncc même generandi, neque feminis vel ejaculationia il-» lins. Homm in uam nullum reperiturproprium ac primum in Lin.sua noPtra voca ulum,lëd exprimuntur vocabulie tropicis ac me- ,taphOricia s-idquehanc ob caulIam, .quod talia non nominare, ac si: ai: un;proinde nec nominibua propriis-infignire , fed reticere potiùs carpe- d ÊPbtÇî-W-dia! ac conveniat. Proptereà quando necefsitas efflagitat, ut men- ni,

, 1&0 illorum fiat,cognominibus aliunde defumptia «été exprimun- mais tapa ne.-- tut;quemadmodumipfæmetaaionep, tùm exercentur, quantum in, finir ipse.

"fieri Paella occultari (oient. Inflrumentum enim Viri a pelianr lm" mm .aidoflervum, propter convenientiamgquam cum Nervo haber. Sichymne si mgidmuafmrmimu; Vocagëillud etia’StIIipbcbab, 1:61.484;

" a ’ z .4 3 5 -a

350 MORE NE-VOCHIM ,z’ab operarione ejus, q.d.Efuforium. Membrum muliebre (mihiHuard), à Winch, quod f nificat Ventriculum, ingluviem: Rubens

’ . verô vacant membrum il ud interiorum vifcerum, in quo generatutembryo : Ejaculationem feminis "facial: à verbojlau Exire,Egredi :Miâinnens vacant Aquam pedum: fed Semer; genimle, concubins: Senti-m’a , 8c ipfimOpw, quod generationem producit, nullum habent no- V«amen proprium, verùm circumfcribunt «,8: quidem non pet alia, ’quàm perfifibkçbbj’iàbal (SVJ’),?iILQ«b, vel Ïtgnlle mal) (h.e.per

"764 Je! Cuban,Connan6ere, L73 In une»: durera, "R, 4:01pm, "Î!"a?! Retexit naditnem). Quèd autem reperialfifibgalennab pro 3&1:

i hoc ufiarpatum,non debet te feducere, fedreâè intelligendum en:5m Pneuma- Nequaquamenim ita fe res habet. Nam 53? Scbegnl fignificat pue]-âü-Œ lam nubilem :ut, Adflatfl! addextenm tu»: in aura Ophif; proinde

P ü 491°: fibgaünnab nihil aliud fignificat,quàm Dam, Accipieapuelldm. Ve-V’üï’dîuïmrùm delapfi fumus à (cape 85 argumenta hujus capitia lad Moralia

i de Legalia, quæ licet non omnia ad fco um pertinent, ad ca dicen-da ramen ex ordine Scierie materiæ no ræ perduéti fumas.

C A r. 1X. A213M- Materinfit inflnr Parictis fuel VdiApprehmfianem Chaton?! impe- ,

dientù.MIMI?! 51;?» A r a a r A , efi velutî maceria magna8c velum impediemami 1 veram apprehenfionem Intelligentiæ abfiraâç s licet etiammm. e et imputa 8c excellens fient materia Sphærarum, (quantô proin-

de magu Materia ifla noflra obfcura 8: turbith Ê ) i. Hine, quotieacunque fatagit mena nofira apprehendere Nomen

illud gloriofum, vel aliam aliquam fententiam, deprehenditur mu-nie 8C velum quafi quoddam,inter ipfam 8c illa diflinétionê faciens.

Et hoc innuitur arsim in omnibus Prophetarum libri: , quôdVelum aliquod fit iflinguens inter nos 8c Dan M z ut, cùrn dicitur,Abfionditus nabis (0": in Nuée; In fifi-aman; ln denfà antigène; aut, Indenfi Nuée; vclfinsile quid .- eô quod Materiæ refpeâu imperfeâi ni-

Milan- mis funins ad Illum apprehendendum. Hoc fenfu dicitur g Nubcsé’i mitige in rimant Gjut: docemur etenim, noflrammet propriam caligi.

nem nos impedire; nequaquam autem, quôd Dan s fit corpus , nu-èeinsèulâ. 151 «page; simula que 5°: étudiant. quô misi-

. - » - v ca

f dans m. on. 1X. 3in r.’vîd’eri poYai,t;-quemadmodum ex fenfu litterali verborum ipfiua Pa- i.labolæ apparet. Argue hæc ipTa Parabala repetitaefi. alibi quoque, ;ibi dicitursPcnn tmèm-latilmlumfimm.» pm,,3,,,;;

Sic, quando D a u s» dicitur revolai in danft nille, «minis, du: uligi. mon," a: sa:ne,ad’hocipfumdocendum dicitur. Nam quicquid apprehenditut 8434-in Vifione Prophetia, id Parabolaiefl ad rem aliquam fignifican-dam. Licèt aurem excellent illa Vifio maxima fit omnium Vifia-

- 1mm Frapheticarum, 8: omnemratianern fuperet 5 non ramen fineratione fait, quad D au s fa» in nube l’CVClâl’Ït, verùm ad noacommo-

nefaciendoe, quad Apprehenfio veriratia ejus nabis fit impofsibilis,propterturbulentam &tenebricofamillam,.quae nos, nequaquam «J1veto D en M ,circumdat,materi am. Dsuaenimnon eft corpus. Præ-tereà, netum 86 in confeffo en: in Gente naîtra, quad Die: illa , quafleterunt in monte Sinai,fuerit nebulofa 8: nonnihil luviofa aficutdicitur : D o M 1 N a , tùm agami: a: à Scir,dam roufs" in agio Edsm, JudïC-î-eï

Tem: concufia efi, etiam-Cæliflillnwmnr, etiam Nuée: flillavnant Aqflfl.ln hune etiam deniq; (enfum accipiendum efi, quad dicitur,Mons Beau",

«ramille «un: igni, «fila: ad media»: Cœli, Imbn , Nuber’à- attige :

non quad citca Dan M. aliquæ fint tenebræ. Nullæ enim film: pe-nce ipfum tenebr-æ, fed lux magna, fouis 86 perpetua , quæ pet in.fluentiam, ab ipfa promanantem, omnes tenebras illuminait; fient Iin Parabolic Prophetigdiflfi cil : 17cm: ipfisfikndetpropmglwiam ejus. JercmAamÎu

C A P. X. ." ÉPïirvn-ti’one: non nfipernccidms Efiïcimfem J

mafia»: [mécru Mala qnntmw DE unfèceredtmtnr..

o La a 1n- r s illi, ficutalibi tedocui, nullam agnofcunt Pri- Loqüentès "Un

varionem, nifi Privationem puram-putam. Privationec ha-bituum. non reputant pro Privationibus, fed exifiimant, Privatio- "un.hem 86 Habitum-ad’invicem le habere fient duo contraria. 15.0.Cachets 8c Vifus, Vita 86 i ors , ex ipfôrum (ententia, ad. invicem

file habent ficut Calor 8: riguc. i nHine pronunciant 86 concludunt, Privationem non egereEffiæ

cieute,fed Effeâumfive Opus:id quad ex partewel-refpeâivè-verum’cil. Verùm, licèt dicant, Privationem non opus habere Efficientestramen dicunt,quad D au areddat taccas, mutas , 8: rem mobiler:l

I unewa-m Motor.

Jefi.4s.7.

Geneiîm.

Exod.4.u.

352 MORENEVO’CHIM ,vel matam quiefizere faciat! prOptereb quôd iflæ PriVatianêi- i195:

flint rec reveraexill’entec, v -(Lamina neceiTe en, ut nofltat’n exponam , ex principiicïôc

ifiindamentic Philofophiæ, l’ententiam. i ’mai, illam, qui impedimentum aufert, aliqua mode elle Moab

rem : ut, fi qui: removeat columnam Tub trabe aliqua , 8: trabs pro-rpter gravitatem [uam naturalem corruat, dicimus,fquôd in, qui ca-lumnam abliulit, nabis matum feu lapfum fit eau une; ficuti hocin Librà Anfiulmioni’ ab Ariliorele uoque en traditum. Hoc refpebâu dicimus etiam de eo, qui auferttl-iabitum aliquem , quad priva-tionem feccrit, licet privatia illa non fit res exiltens. Nam uem.admodum de eo, quinoâu candelam extinguit, dicimuc , quad tu»nebrac i nnavârits i (a dicimus de en, qui vifum corrupit, quad cœci-tatem fecerit : licet Tenebræ 8: Cœcitac fiat Privationec , nulloq ne

Efficiente opus habeant. ,.Secundùm hanc expofitionem declarationem 8c lucem accipii:

diaum illud ]efaiæ : méforme: humé mat ambra; quifacitpacm.d’un: ullam; nia Tendre 8: Melun: funt Privationes. Obfernenim, quad non icat, uifim’t tenebra,aut giflait miam,pro er-ea quad nonfunt tes ’ entes, ut Furiendi verbum, vel 4&5. iildicipoliit; verùm de utr ue dicit, Bore Cteanc,quod verbum inLingua Hebraica etiam :3 PriVationcm refertur.limt dicitur; Inprincipio «mit D r u s, ôte.

Talic itaq; cit ratio Privationie ad operationem Efficieutis,ficmiprædiximuc. Atquefècundùmeum modum intelligeid, quoddici- Itut s flûpofuit a: in flamine? val quùpvnitfurdnm, val mutant, val viden-nm,vcl meum? n’ira» ego Do M r un s ?&c. Licèt aliter quoque expo-ni pofeit; ita videlicet, ut dicat : w en, qui au: Hominem laquenrm,tilt quina: emloquchîprintuns .? ac fenfuc fit, qui exifiere fecit ma-teriam,que illum habitum (vel quiconque demùm fit) non recipit.Nain qui exiflere facit materiam habitum aliquem recipere non va-lentem,de ca dicitur, quôd Privationem illam fecerit; quemadmo-dam de eo, qui aliquem a morte liberare patuifiet, nec liberavit, di-citur, quad illam oeciderit.

"31’150 "- Sic itaq; manifeflum tibi efl, quôd Mia vel Operatio Eflîcientic"Un:.5 waümnulla ratione dependeat àPrivatione,veràm pet accidens Privatio-mima. hem fecifle,dicatursfed quad res illa, quam pet fe Efficiens efficit, de

necefcitcte fit tec exiftenc, qualiscunque demùmEfficienc fucrit,ac

proindeipfius mie dependeat a rem-fiente. HaV - . . î. . w c

PARsIII.CAp.X. 353Hac Propofitione fic ræmifsâ, dicendum quoque tibi en de Ma. DIMAIËL

lis5 quôd fc.(prout per emonlirationem jam cf! ollenfum) fint Ma-la non nifi refpcé’tivè 86 comparativè ad rem aliam : &,quôd omne

Malum in Ente aliqua exiflente exiflens , fit vel privatio illius reiipfius, vel privatio boni alicujus è bonis illius. Hine dicunt abfo-lute 8c præcisè, M414 omnia ejfe Privationet. a. G. In Homine Mors cil Main fun! pi.malum, 86 et! Privatio illius. Sic, Morbus, Paupertas,lnfcitia,funt 1’" "mmala, 8c funt Privationes habituum.

Ac, fi hanc Propofitionem univerfalem prabè confideraveris , 85fecûdùm partiçularia vel fingularia ejus omniaexaminaveris, inve.nies ne unicü quidem excipi, nifi forte apud-cum, qui nequitdiflin-guere inter Privationem 8c Habitum,aut inter dup contraria,Vel quiNaturas omnium retum ignorat: ut La. quii norat, quad Sanitasconfiiiat in æq uabili Temperamenta 5 quo fit in PrædicamentoRelatiopis 5 quad Privatio Proportionis illius in genere fit Morbus;quad denique Mors fit Privatio Formæ in omnibus Animalibus,qucmadmodum Corruptio 8: lnteritus aliarum Entium eft Privatia

Formæ illorum. VPoil bas iraque conclufiones liquet in rei veritate, quad de DE o Dr Dropasfo0pt.Max. non pofsit abfolutè dici, quid Malnrnperfefacint,quôd ln- "5, dmàlzmdtentio ejus prima 86 principalis [infirme Malum. Hoc inquam nul- fan" i

-lo modo dici porefi: uam aâiones ejus omnes fun: optimæ , quiaIpfe nihil facit præter Exifientiam; Exifientia autem omnis bonaeli. Mala vero funt Privationes, à quibus Aâio non dependet, nifica modo, quo expofiJimus, dum nempe facit, ut Materia hanc naru.ram,quæ in ipfa efl, habeat, ut perpetuô ipfi Privatio fit conjunâa,ficuti jam norum" efi 5 atq5 praptereà caniTa fit omnis corruptioni:omnisque mali. Ideè illa, quibus D au s illam materiam non langi-

tus eli, non corrumpuntur, neque malis afficiuntur. ’His er oita fefe habentibus , Mioues D a 1 omnes bonæ funt, daim" Dû 04

quia nil unt nifi Exifiefitia. Hine diciturin Libro illo, qui illumi- "MW;nat Tenebras hu jus Mundi 5 Et vidir D a as omnia, quefeæmr,é’ cran: (3.314,31.valdè bons: ita ut etiam Exifientia materiæ illius inferioris , quate-nua fibiunitam haber privationem , mortem &mal a quævis canf-fantem, bona fit ad confervationem Generationis, 8c Exiflentiæ fi-ve Entium prOpagationem, dam uno abeunte vcl inteteunte al iudexfurgit. Ideoque Rabbi Meir Verba ifia , Et un, cran: bon; raidi,ira expofuit, ut dixerit5 Mme»: etiam (a? bonam,eo nempe fenfu,

quem indigitavimus. lY Y

3545 MORE NEVOCHI’Mmare diligenter illa retins 8c ruminare , quæ tibi in hoc capitè

prOpofui. Sic enim Clara fient tibi, quæcunq5 Prophetæ &Sapien-ces nofiri dixerunt, quôdomnia bonaperfe ab operatione DE! pro-veniant. Ira enim legimus in Berefchith magna; Nana m male de. ’

fiendit à defuper (h.e.ex Cœlo). «C A. Pi. X l. - .Œr’finfîaner, Contentiànes, (5 reliques M414

inter Hommes, oriri ex Primertient).

rififi?" à” A L a illa,.quæ inter Homines inter le invicem ’incidunt,Ï ex diverfis nempe illorum fludiis,voluntatibus,afie&ibus,"ami", tu; (Ententiis 85 apinionibus 5 illa inquam mala omnia quoque Priva- rflûtiau ’ tionemiconfequuntur. Proveniunt enim cunCt-a ex Ignorantia, h.e;amati. muI- «Privation Sapientia. Ogemadmodum coccus, quia vifu orbatus’ -"m" "MW efi5fubindeimpingit,& non folùm fe-ipfum,fed alios qquue læ-"fifi dit, eô quad neminem habeat, quieiviam monfiret’, fic è qualibet

feâainter Homines,illi, quiei addiétifunt, fuâ i norantiâ non fo-lùm fibi, fed &aliis,mala multa inferunr. Quôd renim adelTesSa-pieutia, quæ ad formam humanam fefe haber fient facultas vidim-di ad oculum, allaient omnia illa derrimenta. Nain Cùm cognofci-tut veritas, perit odium,invidia, &,cantentia, quibus r: invicem- Aprofcindunt. Ira promifit hoc Deus apud. Prophetam , ubi prima

REIN-73- dicit 5E: habituoit lupus mm aigrie, &c. Item 5 Et olzIedabitfe infant, du.i pofleà cauflamfubjungitfinquiens, quad cauila fublatioraisodioa.

mm, litium, 86 contentionum futura fit Cognitio D 2 1 Crutorit, qui.inflruCti iliotempore elle debeantn, dum inquit: Non nacebunt,nequetperdent in nniverfo monte Sanaitaiie me 5 quia regina si! Terra cognitions!D a M 1 N 1 ,fieut Agile Mare operientes. . ’ .

’ C A. p. X I Il .Mn eflêin Mundo plans Main qnzim Biol-

* me. 7m Mnbrnm je, ,ana-am. . 36”"4 . . . . vmmflumjfi 5.16 p1 s s 1 in? relent m cordtbus Hommum impentorum:

Main. que 3.9 iliiusmodi cogitationes exfurgere, ac fi longèplura client in.

sa in Mundo. , -

iil’ans III.Ca’p.XII. 355Mundo Mala quam Bona: ira ut in multi: poëmatis 8: cantilenisGentilium hæc 8: fimilia teperianrur; Miraeali infiar Je, quando inTempore boni dliquid invenitur: Mdld aurem Je multi: de perpetùd.

Arque hic error non folùm in Vulgo obtinuit, verùm etiam apudcos, qui Sapientes haberi valant, 8: apud ipfum .Alraji in libro illa icelebri, quem Sepber Elobutb h.e.Tbeojopbinm nominayit,i n quo mul-ta ex deliriisôcfioliditaribus fuis congelait, è quibus 8c iliud cil,quad plura exifianrMala quam Bona5 eo quad ,. fi comparationeminflituas inter recreationes 8: voluptates Hominis, quas remparerranquillitatis percipit, cum doloribus, cruciaribus , perturbationi-bus, defeEtibur, cutis, fo’llicitudini’bus 8c affliCtianibus , deprehen-datur, vitam Hominis,illorum bonorîi refi eau, elle Vindiûam ma-gnam 84 Malum magnum. Argue hujus [Ententiæ confirmationemincipit recenfione Malorum i arum ’omnium figillatim deman-flrare, hocq; paâo contradicere iis, quæ V iri veritaris amantes fen-ferunt de ma na D a rABenignitateôcBeneficenriâ erg: Creaturacfuas, quôd ip e non folùm perfeëtèbonus fit in lë,fed etiam nil nifi

bonum ab ipfe proveniat. - A *Caufla erroris fatui iflius Hominie, 8: omnium ipfius fociorum, C443 ’ maiscit, quad Exiflentiam Hominis, non nifi in Individuo aliqua con. W"- Ifiderant, 8c exifiimat unusquisq; fiultorum illorum , .toram RerumNaturamfui caufsâ exiflere, 8: nihil præreripfum elle, ac, cùm alia .quid contra illius voluntatem accidit, retum Mundum mallum cire

concludir. amôd fi aurem Homo rotam Rerum Univerfitatem con fidcraret,ac perpenderet, quam exigua illiuspars fit, manifefia ipfi fieret ve-ritas,acvideret, quad illud deliramentum de pluralirate Malorurnin Mundo, quo amentiam [uam illi flamines produnt, non poûit

l applicare ad Angelos, Orbes cœlefles, Planeras, Stellas, Elementa,I 8C quasdam, quæ ex illis fun: compofira, ut funt Mineralia, Plante,

neque etiam ad quasdam fpecies Animantium. Verùm non longiùsprogreditur ratiocinario ipforum, quàmad quasdam Individua in-

- ter Homines. Mirantur, fi aliquis noxiis cibis vefcatur, rira ut le-profus fiat, quomodo tanrum malum in ipfo oriatur 8c exiftat! Iramirantur, cum, qui immadicâ Venere utitur,oculorum aciem amit-tere! 8c durum admodùm ipfis videtur, fi cœcirate ejusmodi Homopercutiatur l ac fimilia.

Vera hujus rei confideratia cl! hæc; quôd univerfi Hamines, qui Homo en un:titillant, 8c præter ipfoc reliques Animaliumïl’p;ciezs,nullam ha. mm?"

.356 MORE NEVOCHIM.beant proportionem ad totam hanc Mundi Univerfitatem , ficuï’

murine. Scriptura inquir5Homo vanitatijimilù e51. Item; grand magie Homo’43 vermis, (rfiliue Hominie vermiculas? Item 5 .Eriam qui inhibiteur domschjgds’. lutent. item; En Gentesfieutjlillafitule! SIC omnia ea,quæ in hune

Enfum difta exrant in libris Prophetarum , petmagnam habent u.tilitatem, ut exinde Homo difcat fe-ipfum cognofcerè, 86 le non de.cipiar, exifiimando, torum Mundum propret ipfum falùm die con-ditum : fed feiat, Mundum, ex noflta fcnrenria, elle propret Volun-tatem Crearoris, Hominemque exiguam illius partem conflitueterefpeâu Exifienriæ fupetiaris,Sph’çrarum fc.86 Stellatum; tefpeâuaurem Angelorum nullam plané elle inter illas 86 ipfum propor-tionem. Attamen omnium Cteaturarum in Mundo naflra hac in-feriori præliantifsima cil Homo, h.e.eatum, quæ ex Elementis fun: 5

compofitæ. . -. Prætereà, Exiflentia ejus cit maximum danum ac beneficiû DE r,Maïa, quarro- refpeâu illius proprietatis 86 perfeftianis, quam ei dedit: Mala au-mW Œfz’f’ tem,quæ fingularrbus ejus Individuis eveniunt, maximâ ex pattefunt ab ipfismet illis individuis impetfeâis. Et nos de imperfectio-

ne nofita conquetemut, ægre’que feremus ca mala , quænosmet ipfiperliberam noilram voluntatem nabis inferimus, 86 ca D a o im-

I putabimur.Z Abfit hoc,ur ab ipfo fiat! Alnobis ipfis proveniunt,Deut.5r..r. leur dicitur; * Cormmpit’ne en": (Dan s fc.) .7 Non. Filiornrn equ 63

’ ,2! "hm" vitium ipfirrum, 86C. (h.e.Mala, quæeveniunt Homini, non procedûtex parte D u r, Ted à filiis ejus, qui vitiofi fiint 86 imperfeai , ut SrbensHebru imm- toblr explicat). In hune fenÎum inquit Salomon 5 Staliiria Hominisfinira afro pervertit via»: ejus.T P73; Ut clariot fiat res, fi:iendum, omnia Malt, que Homini enninne, ad .

Y” un, 0’ I . i Immflmm aliquem muni baumfpemrum refermpoflè., , Prima finie: Mamans efiillorum,quæaccidunt Homini ex patte

FM" film" NaruræGenerationis 86 Cottu rionis h e li x Ma-Mwmm ’ au . p . . , . .quarenus con at e Lpomma Ge- terra. Nam hanc abcauiTam accrdit,ut quidam Hommes vel ab r--nmtivn9 à pfa nativitate multis 86 magnis vitiis,vel murilationibus membra.-c""?’"”’* tum fint obnoxii5vel polieà demùm à variis murationibus, quæ

fiunt in Elemëtis,ab Aëre infeétoà rudibus ac doris tempeilatibus,(quæ in Linqua noiira vocamus 0’335), à minis vel inundationibuslocorum (ve ab nimbus Terre,quales in Terræ-moribus folenr acci»

dere) obnoxii reddantur. .jam explicuimus alibi,Sapientiam Divinam tequitere, ut nulla

fiat Geneîaüoanifi pet Cotruptionem: 86 fi absque illa COII’UPEÎIÏËÎQ

PARSllI. CAPÇXII. "3578 individuali eil’et,non continuari polie Generationem Fpecificam.Ptoptereà hi nc etiam parer Benignitas,Gratia 86 Beneficentia mu-nifica D a 1 Opt.Max.etga Hominem. Quivult habere carnem 8601121,86 non tccipere a&ionem,neque fubjici iis,quæ Materiam fo-lent apprehendete; is urique, le non animadvcttente,conatur con-iungere 86 congtcgare duo contraria; dum vulr,utid,quod tccipitaâionem,(h.e.Mnteria) non recipiat aâionem, (h. e.vulr,at Maternein mariant drapier Form4m,burn4n4mfe.,c’r ut pofleà nullam ampliùsfufi

expiai). muid fi non reciperet aâionem (Mamie prima),non elTetgenetabilis,86 ellentea,quæ ab ipfa exiliunt,pura-puta Indiyidua,non veto I ndividua fpeciei,(h.c. rot eflènt Individu4,qnot finies; nonvert) malta unimflteeiei Individu .- unnrnquodæfinguldre enim ex illegene.retum Forrnarn [un retinebit,neæ,41i4m recipier,86c.) Verifsimum efi,quad Gnlenus fctipfit in libro tertio de ufie parian: : Noli,inquit,vandfie Indien animum manger texfinguine menjlruo à concubitufiminie ge-nerari pojj’et Animal immortnle,dolorie expert , penserai [e maremme! Salis

infiarflrlendens. (me diâo Galeni admonemut ex parte,Axiomatisfive Conclufionis cujusdam univerfalis,cuius hæc cil: fumma 5 Que-quid ex Mamie aliqua (quatunæ. illas demùmfir)generaripote&, id in film.en; perfeüione generari,qud quidemfieripotei’i, ex Materia illaflleeifiça .- finiIndividuajfetiei [abjeein eflè imperfeél’ioniJètandùm imperfeüionern Mate-

rieipfiwrndividui. ira fummum ac perfeâiisimum,quod ex fan ui-ne 86 lemine generari tclt, cil f cies Hominis,quemadma umex Natura ejus cogna ci potelize enim Animal tationale,morta-le; [cd fieri nequit,quin illa fpecies Malis" uibusdam nonnunquamvexetur. Interim ramen invenies,quôd ujus fpeciei Mala , quæ MahhupuuHominibus evenire falent,paucifsima fiat, 86 non nifi rarifiimafimétml-miam-plutimas enim numerabis Civitatcs aufi Provincias,quæ àmille annis nunquam vel à Terræ-motibus abfor tæ,vel incendiisconflagratæ funt. ira mille nalcunrut Homines ani,neque nifi petmiraculum 86 extraordinariè,qui vitio aut defeau aliqua laborcnt.me»! fi Advetfatius aliquis hic cavillari velit,ac ncgatc,extraordi-marié 86 taro ilia accidere; negate ramen non poterit,paucifsimaelfe iliiusmodi exempla tefpcftu aliorum , ne ne vel centefimamvel millefimam pattern eotum,qui fana ac ben confiiruto corporanafcuntur.p Secundejloeeies Malorum eli eorum,quæ Homines ipfifibi invicem, fini"vim ac violentiam etga le invicem exercendo,infcrunt. H,,,,,.,,,;’g,,,.9,.’;f

flac Mala fthuentiora 86 crebriora funr quam Mala primi ge- virent imam.i ’ ’ " ’ i .Y y si

. .. . . au! . 4’35: . MORE NEvo CHIMEn [bain fiv- neris,cuius rei caufsæfunt multæ 86 narae,ac illæ etiam à nobis,fcd1mm” ramen non poilùmus illa evitate. Atque hoc paâo,quamcunquc

velis,fumas Ptovinciam, nullam ramen invenies,in qua Malumhoc univerfale fit,86 inomnes ejusincolas diffufum,fed inter pau-cos rantùm;ut,cùm unus alrcrius vitæ vel opibus infidiatur. In-

. volvuntut equidem multi ifliusmodi Malis pet bella 86 fimiles ca-5 lamirates5fed quid hi funt ad ingentem illam tarins Orbis multi-

tudinem i .renia Malanï renia [latries Malaria" cil earum, quæ Hamofuis aâionibus ipfe-Ë’C*3fl* H.” met fibi inferr.

z! ’ M m- Er hoc fæ ifsimè accidit,funrq5 illa Mala longe plura quam MacRu fumfiè. la fecundæ peciei. De hujusmodi Malis conquetunturomnes Ho-

,mgw... mines,quia non nifi paucifsimi forrè reperiuntur,quinon peccentcontra fe-ipfos. Ideoque metitb reprchenditut 86 culpatur is,cuiinopinarus calus vel infortunium aliquod accidir,dncit’1uc pareil ci,

Mundi-L9. quad Propheta ait; De mnibus vefirirfuit botvobie. Hanc ob caulTaml’œil-641- dicirur quoque; Corrampit animant filflü,qüifiæfitlllld. Et de hocPIN-19.3- Malatum genere inquir Salomon : Stultitia Hominie pervertit viens

ejus. Et alibi de hoc eodem genets Malotum,quæ Homo fibi ipfeEccl.7.V-ult- infert,aperrè ira loquiturgTantummodb videJroc inveni,qubd Dan s fe-

eit Hominem reünm : ipfi aurem quarrent chelèhbonorh eogitationet,ra-. rioeinatione: malta. Chefebbonotb enim font illa, quæ præcipirant

Jeux. Hominem in ifliusmodi Mala.. De hic Malis inquit Job5Etcninsnon egreditur de pulvere iniquitae,nee de Terra oritur molejiia,labor : 86 fla-tim explicat,quôd Homo ipfe illa efficiat 86 procreet,dicendo 5 Nain

Homo ad laborem nains eli,86c. i ’*and: W180.” Hæc (paies Malorum confequitur ex omnibus ptavis 86 viriafisgym" m” qualitati us, h. e. velex nimio cibi,potûs 86 coirûs appctitu; vcl ex

’ nimio,fuperfluo am inordinato cri am illorum ufu 5 vel ex corruptanurrimentorum qualirarc. Hæc enim caufia funr omnium tàm ror-parie quam animi morborum 86 ægritudinum. Ac de torporalibue qui-

Inimi "wifi dem tes cli nota 86 manifefia. Mimi matbi ex malitia hujus ordinib«à; duplici modoîtoveniunt. Uno mode pet mutationem,quæ necella-gym", ,- ne apprehen it animam propret mutationesm corporis,quatenustintait. 5 eli potentia corporalis,ficur vulgo dicitursqubd More: animifequan-

tu? temperamentum corpora. Alma mods,dum Anima rebus non-ne-celTariis aliuefcit,86 naturale quafi illirtedditutdefidetiumantumretumsquæ neque ad confervationem Individui,neque ad con (etva-donem [peciei [une neceflariæ. Et hic appetitus,hoc dcfidetium rË

. . , e

n’as 111. au. Xn.’ :59engin nullum finem nullumciue modum novit 5 verùm res omnes Dfiù’ü’" "jneceffariæ certum numerum finemfiue habent,fed fuperflua nana-zzz;quam.- Si enim vafa tu: omnia’fint argentea,nunquidi&atim cogi- mm.tas ,an’non pulchriora cirent ex aure? Alii confident iil’a ex Sapi-phiria,alii ex Smaragdis,alii exRubiniI,velex aliis,quæ excogitaa.le poITum. Hic jam non deerune fiulti 8c vefani Hommes, ni fecruciabunt 86 affligent, ai in emifcent, quôd illorum fanâmesnon permiaant fimiles apex uitatea , fieu: alii , fibi comparare;Multi harum retum non-neceflàriarum acquirendarum gracia inexcrèma pericula in Mari,vel Regum Principümve au-lis fe conji-eiem,& Cùm infortunium aliquod initinere fun experiuntur,contrzD a u M, ejusc’f, decreta 8c judieia fremune 8C murmurant,de Tem-poris injuria quirirantur,iniquè deniiq; feeum agi putant,quèd nonad ma gnaa divitias-pofsint pervenire,unde vel vina multa ad obrieàtarem fibi comparare,vel concubinas multaa alere,eascj; omnis ge-neris ornamentis ex- ferico,auro,argento,gemmiscj; pretiofis,ad* li-bidinem (uam ultra vires accendendam &excitandam,voluptatilcaufsâ,exorna;epofiint5 quafi hoc falrèm fine in hoc Mundi Theaune collocati efièngut Ivania illis voluptatibus fe obleaent! Immùhue-aïe]; proeefsit error Hominumimperitorum,ur D a u M ipfumauthorem huit]: Univerfitatis accufàrint,quôd taiem eam fecerit,utifliusmodi magna Mala (ex ipforum nempe opinione) produc’etet,quôd non Hommes in vitiis quibua’vie fubmerfos, ad complendainfinira malæ Animæ defideria adjuvet,ficuei expofuimus. Verùmmelioris note 8: fapiemiorea Homines agnovenmt 8: intellexe-rune fummam hujus Univerfitatis- Sapientiam. Hine air David ;lOmne: via D a M IN 1 fun: Saumur: à 17mm mfladiemibwfœdwzjm â P112449. v

uflimonia ejm:quibus verbia docet,quôd illis, qui Naturam hujus lUnivetfiratis 86 præcepta Legis obfervant,finemcjue illorum inteli .ligunt,San&ita3 8c Veritas D n x in cunétis patefiat. Idcircô etiamfinem illum,ad fluem conditi funt, ubiq;&in omnibus fibi propo-inunt,Apprehen ionem nempe Creatoria sicorporis aurem neceiTa-ria quærunt feeundùm- necefsitatem, ut,panem ad comedendum,veflimenta ad induendum,nullâ habirâgatione ullius fuperfluitatic;Atque hoc exigui eft ne orii,facillimoq;laboreim erratur,fi qui:cmœntuefit rebus neceflàgriis. (meut fi difficultas a iqua hic appa-ret,non efl ca ulPa,nifi pro ter res fuperfluae. Namvdum quærimulres non-necdfiriasfiifficnfis quo ue redditur retum neceiÏan’ammaquiline; quô. plura enim [flingua-8c non-impiïariaHomo apa-

.. I peut

360 MORE NEVOCHIMpetit 8c concupifcit,tantô res cil magls ardua 8: difficilis : quia,dumatteruntur 8c confumuntur viresinrebus non-neceflariis,deficiyntpofieà in neceffatiie. Confideremus illa in hac Univerfitate ipfa.

"4 mile"? (Lu?) magie quid viventibus cil necelTarium,tantè majore in copiâfg’m’?" m exiflit,& tantô minori pretio vel negotio acquiritur; quo aurem

opta enfin!!!» . . t . . ."a". m"..- quid cil minus necefTarrum,tanto e11 quoq; ranus 86 carius.a. G.Ne-"firifi- eelTaria fun: Hornini,Aër,Aqua,Alimentum,ante omnia autê Aër;

uam fi Homo vel hotulâ unâ illa careat,Mortis en: certifsimummancipium: fine Aquà pareil diem unum 8e plures fubfiflere,ideoAër quoque 86 majori capiâ exiflit 86 faciliùs acquiritur. Et quiamajor cil necefsitas Aquæ quam Ciborum,(nam l! Homo bibat,li-cèt nihil comedat,p0tefl quatuor vel quint]; die: fine ullo cibo vi-vere),ide0c’;ueubivia locorum 86 major-i in copiâ 8C vilio’ri pretio

Aquam quam cibum invenies. Sic porto fe res haber cum varietateciborum. Qui cibi funt magie neceilarii ,ii abundantiùs 8: faci-liùs etiam in quovis loco reperiuntur , quàm ui non fun: ne.ceflarii. Œod veto attinet Mufcum,Ambram,Ru inum,aliosc’1uelapides pretiofos,non exiflimo quemquam fanæmentis judicatu-rum,illa Homini eXtta Medicinæ ufum magnoperè elfe neceilaria,fed illorum 86 aliarum fimilium retum loco hetbis 8: pulveribusquibuedam odoriferis uri pofÏumue. Atqueita apparet BenignitasD a r erga Creaturas [un ,inprimia erga tàm debile 8: infirmum

. Animal. ,Æiuf’m Æqualitas aurem 8c æqua, uâ obfervatinter illas,proportio hincËmzh. efl manifefla 8c illufltis,quôd in Genetatione 8: Corruptione natu-

ralinullum fit Individuum ex omnibus fpeciebusAnimaliü,quodvel peculiari aliquâ facultate,vel pluribus membris,aliud ejuedemfpeciei fupere’t; fed facultatee Naturales, Animales 8: Virales o-mnes, membtac’lue omnia, quæ in une Individuo confpiciuntur,eâdem ratione in aliis quoque reperiuntur. Quôd fi in aliqua quæ-dam occurrat imperfeâio 84 defeé’tus aliquis,illud et accident tan-tùm 6586 efl novum quippiam, cujusmodi res nô 113m naturales,fedtaro contingentes, ficuti fuprà oflendimus. Nulla e11 diflïerentiainter illa,quæ fecundùm confuetum Naturæ curfum producuntur,nifi quam cauiTatur diverfa præparatio au: difpofitio Materiamm,quæ neceflariô cil in natura Matetiæ illius fpeciei,non veto ex cet.ta intentione. cama veto E.G. apud unum reperiuntur multi va-fcula balfami pretiofi,veflimenta deaurata,&c. aliu: veto illis caret,in hac dilierentia nulla cil iniquitas vel violentia. Qui eninî ad

* ta cm

Pins m. CA»p.XII. ’36? lïalernabundantiam pervenir,nullam prçrogativam ad fubflantiam[uam acquifivit,fed vanitatem fallacem 8c ridiculam efi adeptus; 85qui opibus ifliusmod-i caret,is nequaquam te aliq uâ neceiiariâ dem- itutus cil. Scriptura in quir; N on fiapnfuit ei,qui plumeçî defuir ei,qui mi. Exod. [6.18.mu collcgit :finguli,qu4ntum romaine poterant,collegerunt. Hoc cit com-mune 8: ordinarium omnibus ferè temporibua 8c omnibus in lo-eis; neque refpiciendum cit ad exempla exrraordinaria, ficuti ex-

pofuimue. , .Et fecundùm duas illas confiderationes nom fit tibi tùm Beni- finis?" .6guitare D a 1 Opt.Max.er.ga Creaturas fuae,quôd neCeWaria illisor 259mm 1mdinariè exhibeat; tùm Æquitas ejus,quam inter individua unina-cujusque fpeciei in ipforum Creationeobfervat.

Ex hac confideratione dicit Princeps Ptophetatum 3 Omne: via Deut.3z.4:p ejutjimtjudicium. Et David; omne: vie Do u 1 u 1 Mijèrinrdit (r 7m"- Pfal.zy.m.

m,8cc. Et clarifsimè alibi 3 Bonus cil Do u 1 un s aga omnegà miferi- P1314454!cardia ejusfuper omnia ejus open. Nam maximum Beneficium efi,quodnabis dedit Exiflenriam; Miferieordiæ veto ejus opus , quèd fa-cultatem icarieem in Animalibus creaverit , ficuti alibi deda-mimas.

CAP.XIII. i i ..îDe Fine hujw Rerum UnirvafitatùQ

VE H a M a N r a a perplexi funt Viri uidam perfeâi in in:dagatione F inia totiue hujus Univer raquocitca explicabo

tibi nunc,quâ rationequæflio illa ex omni parte toliatur. .Dico ergo: Omnia agent ,qui cum intentione agit, neceflariô

propofitum fibi haber inilla te,quam efficit,finem aliquem,pro tel:quem illam facit. Atque hoc ira manifeflum eii,ur nuilâdemon ra-tione indigeat,fecundùm fpeculationem Philofophicam.

Non minus eviden efl,Rem illam,quæ cum intentione faâa cil,pofleaquam non exritit,innovatam 8: produaam eiTe.

Clarifiimumv infuper 8c exrra omnemacontradiaionie aleam cil85 hoc; Id quod neceiTariætfl exifientiæ,quod non-En: nunquamnec fuit,ne ne erit,nullo opus habere Eflîciente,(ficuti alibi à nabi:jam cit. dec atatum) 5 ideoq; quia faâum non efl,ceiTat quæilio deFine ipfius. Hine non quæti potefi,041js fit finis Exiflentiæ Ctea-toria Ê quum non fit res creata.

Ogocitca juta ha: hyporhefes liquet,Finemquæri in omnibusZ z

362 MORE NEVOCHIMFinit qufimrrcbus innovatis,quæ faé’tæ fun: cum intentione principii inane;

840130" fMdW &ûs;h.e. rieceliariô quæri CaulTam finalem illorum,quæ habent’m’m principium intelleâualeüllius aurem,quod non ellinnovatum,fi-

nem non inquiri,ficuti commemoravimus. yHoc fundamento ira pofito,fciro,nullam neq;fecundùm nollram

de Novitare Mundi , neque fecundùm Ariflorelis de Antiquitateejusdcm, [ententiam,viam elle invelligandi Finem tonus hujus

Univerfi. -.SecundimA- Nam lècundùm fententiam illius de Antiquirate Mundi, non"1m54 fifi"!- potell quæri Finis partium illius. Secundùm ipfum enim nequitgzæthÎZZÏ dici; Quisnam cil finis exillentiæ Cœlorum? 8:,Qiare hac men-non pardi uni furâ, hôcve numero fun: conditi î neque, (En: materia ell talisËde fi": "iwneque, mis ell: finis hujus fpeciei Animalium , au: PlantarumË lumwrfi’ Omnia namque fecuiidùm ejus, opinionem (un: per æternam ne-

cel’sitarem,quæ fempet fairëcfempererir. Ac licèr foientia Natuotalis invelligetFinem cujusvis rei Naturalis; non agir ramé de Fine

I illa ultimo,de quo nosin præfenti capiteloquimur. Nam certum8c manifellum ell,in feienria Naturali nulvlum En: naturale finefine aliqua elle polie; Jicèt caulTa hæc finalis (quæ nobililîsima cil:omnium quatuor caulTarum) occulta fit in plerisq; fpeciebus. Hineinquit pafsim Arilioreles 3 Nature»: nihil age" fiuflrà, h.e.nullamAâionem naturalem fine fine elfe poile. Ira ollenditidem Ariltote-les,Planras creatas elle propter Animalia. Ira docet de aliis quia

J busdam Enribus,quomodo unum alteriue caufsâ fitcreatum,inpri-mis veto de membris five partibus Animalium. Hujus rerum Natu-ralium finis Exillêtia permovit Philofophos,ut coaâi fuerintaliud,præter Naturam, principium credere 8c agnofcere; illud nempe,quod Arilloteles vocat Principium manant: aut Dii’ingm,quod. u;num (Eus) proprer aliud,vel alterius caufsâ facit. Ac fcias,exma-4ximis argumentis de NovitareMundi,ei,qui confitetur-veriratem,elle illud, quod haber demonl’crarionem-in Enribus nafuralibus,quod unumquodque illorum habear finem alium,& quèd unum fit:propret alterums argumentum fcilicet peritum ab intentione Inten-dentis. Non enim pollumua nabis imaginai intentionem,nifi cuminnovationelnnovantis. Verù-m revertor ad argumentum capitil

Plyfilib.z.c.7. præfentis,de Fine videlicet,& dico; Oliendit Arilloreles,quàd in re-bus Naturalibue Efficiens,Forma 8c F inis unurn fint. Unum,dico,lfpecie : Forma enim Rubenis a. (mû Efficiens Formæ Hanochi filiiejus; 8c res,quam elïecit,ell communicatio Forma fuæ fpecieiJIla-

w------u

PARS 111. on. X111. sa;fieriæ ipfiue Hanochi,(h.e.qubdffierieifiaformnmmaterie Hanoriii ram-mnnirat):Finis aurem Hanochi ell,ur lit in ipfe Forma humana..Ira ex iplîus opinionein omnibus Individuis illarum fpecierum,quæ generatîone opus habenr,tres illæ caulfæ unius ejusdemq; fun:peciei. Erillud omne ell Finis illorum primas. .

Fine»: veto ultimum Mundum Naturalium fc.)quod atriner,omnesl ’Phyfici aliquem necellariô illarum finem elle Raruunt,fed cogni- I

tionem ejus admodùm elle difficilem,mulrô aurem difficillimum’Finem ultimum rotins hujus Univerji. Mini videtur ex verbis Arillote-lis,Finem ultimum illarum fpecierum,(N4turulium fr. vel Elementaariam),juxraipfius fenientiam,elle continuationem vel fempirerni-tarem Generarionis 8c Corruptionis, fine quibus elle nequeunr,utpicpagerur indefinentet generario in illa mareria,cujus individuafubfillere nequeunr,8c ur genererur ex illa perfeaifsimum,quod ex-inde generari pore&,(lnrenrio namque ultima ell,urperveniarur adperfeâionem). Manifellum aurem ell,perfe&ifsimum,quod ex illagenerari porefl,elÏe Hominem, qui ell compofitorum omnium ulti-mum 8C perfcâifsimun1,ira urhocrefpeé’tuverum fit,quod dicitur:0mnia,quæ fun: fub fphæta Lunæ,elTe propteripfums quia [cili-cet motus mutationis propret generarionem fir,ut ad erfeflilsi-mum,quod elle orell,perVeniarur. Proinde non ure quæri exArillotele,quis 1t finis exillenriæ Hominis,fecund,ùm fentenriamejus de Antiquirare Mundi? Finis enim primus cujnsliber indivi-dui innovari, ipfius o inione, eli perfeâio Formæ illius fpecificæ.Ideô,fi in Individuo aliqua perfeâæ finr operariones omnes ad for-mam illam requifiræ,tùm ultimam (uam perfeftionem ell confe-

uurum. Finis autemulrimus ellfempiterniras vel fempirerna con.fiervatio illius Formæ per continuationem generationis 8c corru-

, prionis; ira ut nunquam definat generario,per quam produciturperfeétifsimum, quad elfe porell’.

Arque ira ollenfum cil, quad jura fentemiam de AntiquitateMundi relier quællio de Fine ultimo rotins hujus Univerf.

Verùm fecundùm nollram de Novitare Mundi fentenriam,funtqui exiliimanr,uecelTarib fequi quællionem hanc de fine rorius bu-jus Univerfi; Et fic arbitranrur,quèd finis rotins Mundi fit fpecies

A n [500343001

firmmiam deNovitare M un-

di jaguar"humana,(ur ea colar Creatorem),& omnia illius caulsâ faâa’fint, quleia de fil]!ira ut etiam Orbes cœlelles non moveantur,nifi propter ipfius urium’Wfi-litates 8c necefsirares. Huic fententiæ patrocinanrur quædam locaProphetarum fecundùm fenfum lirteralem accepta: ur,Adinlmiir4n- Jen.4g.1s.

364. MORENEVOCHIMlatent-3343” dumformevir en». Item,si non erirpaâum meum cum die à. mac. Item;miam-n. Et «pandit sa: tanquam tabernaculum 4d babirandum. Nam fi Orbe:

cœlelles fun: propret Hominem, quanta margis reliquæ Animamsium 8: Planrarum fpecies?

11an 041M fi aurem accutarè hæc fentenria examinetrrt,(ptoutSa-fifi" MM pîenres decat facete), apparebir,quales fub ea lareant errores.i mmw’fi’ Œmendum efi ex rali Viro,qui credit,quôd hujus finis,Haminia

videlicer,caufsâ- omnia reliqua exillanrs An Creator pouiller il-lum facere fine eis, an veto non nifi poli illa exillere pornerirë Sidicar , immo D a u M porurlle creata cum fine Cœlo 8c reliquis,

* quærendum cil, mémnam ergo ulum illa omnia habeant,cùmnon finr finis,fed propret rem aliquam,quæ fineillis elle paruillerÊAc licet omnia dicanrur elle propret Hominem, Homo autem,urcolat Creatorem (uam, ficur diétum, hæc ramen manet quælliot(En; fit culrûs illius finis Ë cum DE l perfeétioni nihil accedat,quamvis cum omnes Creaturæ colerenr , perfeâifsime’que appre-henderengneque decedÊrJicèt nihil præreriplum exillerer? Si re-fpondeatur,l-loc non fieri propret perfeâ-ionem ipfius,led pro tu?perfeâionem nollram,quia hoc ell fummum nollrum Bonum, unîtmaque nolisa perfeâio; confimilirer quæri porefi,ln quem finemin nabis exillat illa perfeé’rio? 8c necellario tandem hie erit finisdaudus, Ira valait D 1-: u s : vel,l-m damne Sapiemiaillius .- id. quad efl:veram. Hûc relpexerunr Sapienres Iliaêlis in fuie Precationibue,quando ajunr 5 Tufeparâflrflaminem 46 imbibé retapoviflieumm fiie-ut un": Te; N4"! qui: dire: szi,quid fait .7 46, jufliufit,quid dabirTibi? His enim verbis innuunt, nullam alium elle finem, quamVolûntatem D a 1 0pt.Max. Proinde Cùm’res ira le habear,8t No-vir-arem Mundi credamus,necellariè nabis dicendum ell,quôd po-suerit D a u si hune Mundum (h.e.caullas 8c caullata ejus) aliterafaceregac fequirur illi,qui credi: finem omnium Crearurarum elleHominem,abfi*rdum maximum,quôd le. omnia reliqua Enria præ- iter Hominem,fine certo aliquo fine creata» fingcîzm. finis illorum,Homo nempe,fine illis omnibus elle poiler.

Siiigulà Enria (aromes. vera 8: orrhodoxa fententia,quæ cum principiis Legra-ÆZf "’çglibus 8c Theorericis mec judicioconvenir,eli; Non credendum no-,m «5.0, bis elle, quôd Enria omnia fine propret Hominem, Ed quad fingul’a

finit fui-ipfius, non alterius alicujus, caufsâ. Et fic rollirur quoqueuçllio illa de fine fpecierum omnium 8c fingulorum Enrium,eriam1cundùm fentenriam nollrarn de NovitareMundi.. N am dirimas,

quad».

PARIS 111.0111): X111. 36;flood aurifias Mundiparres pet Volunraremluam condiderir , 8cquad quarundam inrenrio fit propret fe-ipfas , quarundam propretaliquidaliud. Illud enim aliud quoque nihil aliud denotat , quamfubliantiam illius: fient voluir,urfpecies Hominis fit Enta fic vo-laille , ut Cœli, Stellæ 8c Angeli ellent Enria: in unaquoque auremEnte rarionem fuille habitam lubllantiç ipfius Enria 5 cum quid finealia aliqua te præcedente exillere non paruit 5 tùm lpfum rem illampriè: creâlle,l1cur Senfus vel Senfibilitas anrecedit lnrelJeCtum. At-que hanc fentëriam tradiram reperimus in libris Propheticis; Omnia Promu,feritDoM mirs lemaanehu , quad exponi pareil, Prspm ipfuni , 8creferri ad ipfum opus. Sin aurem expanarur , Propterflr , 8c tefetaturad Efficienrem, exponendum ell, Propter fabfienriam eju&( D e 1), h.e. ’propret voluntatem que. quæ nihil aliud quam Subllantia vel El.-fentia ejus ell, fient alibi in hoc libro declararum. Ollendimus au-rem quoque, quad Gloria’Dp 1 etiam vocerur Eflènrie ejus; ut inilla,oflende mibiquzfii Gloria»! tout? Et fic, quad hic dieitur,pnrni4feeit Exod.33.18iD a u s propicefe-ipfim, idem foret cum e05 Omnem, qui routeur Nomi- khan.

. ne men, ad Glorim mum "envi cum , formai cum ,feoi cum : vel , Omne,quad varietur in Nomine me, id &c. quibus verbis hoc vult dicere;Œicquid arrribnirur Aàioni vel Operationi meæ, ide propret nihilaliud, quam propret Volunratem meam feci. Œod veto ait, Forme-vi vel Finxi illud,Feciifiud,ellillud ipfurn, quad anteà expofuiÏtilii-relle quædam Enria, quæ non nifi pofi alîus alicuius rei exillenriamexiliere pallunt. Dicir ergo; Egofomevi rem illam priorem , quamnecelllariù præcedere oporruit, ut ses .Materiamomnibus materia-risgpollbàferi inreillaptæcedenre, vel poll eam,id, quad laceravolebam. Nihil enim ibi cil præter Volunrarem ejus. Si infpexerie

. Libru-m,quiomnes in metam viam dirigit, unde etiam Thora, h.e.Doârinalis appellatur, manifelium evader tibi id, citca quad hie . Vverfamur, inde ab initia operis Creationis uf ne ad finem ejus: Denulla etenim te exponit, quôdpropter aliud aliquid faâa fit 3’ fed de .unaquaque fim liciter pronuntiat, quad D a u s eam exillere fece- -rir,8e quôdexi enria ejus inrenrioni Ds r refponderit. Hoc namq; .ell,quaddicirur5 Et vidir D 12145,qu bonum cf". N ôlii enim id,quod Genelîr;Sapientes nollri dicunr g Loquimr Lex fioundàm Lingam filmant Ho- iruinam. Nos aurem 30mm illud vacare folemus , quad cum In- 30mm Wsentione mfira congruit , eique correfpondet. Ira de omnibus w’m’mm univerfum dicitur 5 Etvidit D e a s, quirquid fait, à me bonum GenelII.3r-sur vaidè. Q. D. Qgiequid innovatum fait , id Intentioni Da r

- a - zz 3 .

366 MonsNEVocHI-Mi congruentet innovatum fuir ,’ neque ullo mode illam frullrabir-vel abolebit 5 hoc enim fibi vult particule Valdè. F ieri nam nepatelle, ut aliquid Bonum fit , 86 egrcgiè cum Intentione Maraad tempus conveniar, fed polira fallat, 86 Intentionem nollramftullret. Ipfe aurem indicar, quæcunque thêta fuerunr , exaaèIntentioni ejus refpondille , neque unquam ab illa teeellura au:deelinaruta.

lbid.v.17.18. Nee eli uôdre hie feducar id, quad de sans dicitur; u: [ornentfilper Terra, à domineremurdiei à» Mai.- exillimando, fenfum elle,Lu-mi maria illa creata elle,ut hoc faciant. Tanrùm enim indieatur N a-rutaillarum , quad fe.ralia illa voluerir ereate; Lurentia nempe 8c

v. :3. Dominantia, fient de Homine dicit: Et dominaminiinpifre: man’s. Ho-tum erenim quaq; verborum non efi hic feulas, quad in liunc finerncum ereaverir, led fimiliter indicatur Natura ejus, quam ipfi Dru s0pt.Max.eli largitus. ,.» -’ -

40’14”",IW- .Quod de Plana: dicitur, D r: une illas dedille 86 eommifille Homi.gïàhflzZ’z nibus, reliquisque Animanribus 5 illud explicatum eli ab Atillorele"un"; "un. 86 aliis. Viderur aurem fic, Plantes omninè proprer Animalia exi-fi’W liere ;quandoquidem finealimento elle nequeunr: quad de Stellis

K nequaquam dici porellsiiouenim funrillæ propret nos, ira ut ail-lquid a nos de Bonirareillarum redonder. Nain id, quad dicitur,Il: lutèrent â dominarenturJoquirur tanrum (ficuri deelatavimus) deutilitare , quæab illis influit in inferiora, quemadmodum Naturamrinfluenriæ Boni ex una rein aliam alibi tibi expofui. Bonum illud,quad ex uno in aliud influir, perpetuô videtur in eo, in quad influit,ac il finis eller illius, qui Boniratem fuam hac ratione quafi tlfimdir.Ira exillimar nonnunquam Civis vel Subdirus aliquis, finem Regiselle,utcullodiardomum ejus noétu à latronibus , id quad ex parteVetum ell; quia enim domus ejus eulloditur , hoeque commodumpt0ptet Regem ad illum tedit,ideô videtur, ac fi hic eller finis Re.gis, eullodire damüm Viti illius. Et hoc paâo ’explicanda nabisflint omnia laca , uæ fecundùm lirteram videntur docere, Rem no.biliorem faâam elle propret ignobiliorem , ae dicendu m, hune ellefenium, quad res illa ex natura ejus fequatur 5 firmiterr’l; credendum,rotam haneretum Univetfiratem à D a o inrentam elle propret Va-luntarem ejus, neque alia caulla, aliüsve finis quærendus : quemad.modum enim non debet quæri caulla finalis ejus Exillentiæ, ira necVolunraris ejus finis ell invelizigandus,proprer quem cunaa ablpfo

fint,86quidem hoc paéto,innovara. * S d *

Plains III.CAP.XIII. 367Sed ex’illimabis fatrè , Orbe: eœlelies 86 Angelos propret nos Ancrée: cala-j

creatos elle. 1’” ÛHAËË’Verùm grapbicè depiâus en nabis gradus 86 conditio nofira,ubi mafflus"dicitur; Et Genresficutflillafirule! Examina 86exPlora fiibllanriam 14140.".

’ miam 86 fubllanriam Sphæratum , Stellatum, 86 Intell igentiarumablltaé’tarum, ac’videbis ipfifsimam elle vetitatem. Cognofcer,Hominem quidem elle perfeâiorem 86 nobiliorem inrerea, quæ extertellri bac materia funr compofira; verùm fi exillentiam ejus con-ruleris cum exillentia Sphærarum 86 Intelligëriarum fepararatum,mulro illis elle viliorem 86 i nobiliare’m. Hine dicitur ; Erre, in [mu Job.4-Il-ts.fin; non nadir, (val, non poluit liabilirare’m) necin AngelufirùpofiiirTohalah, (quam voeem diverfimodè teddunt Interpreres: quidamLucem, Splendarem; alii .Laudem; alii Stulritidm) -, quanti mugir in in,qui inhabirant domor lutea,quorïi efi in Tendfundamenrum,86e. N ovilleenim debes, pet 8mm ejus hic nequaquam intelligi Hommes; cujusrei probatioeli, quad polieà ait, 5115m) minùr in in, qui inhabirdnr de-91031146846 ? led intelliguntut hie pet Servitude quibus loq uitur, Ange.li. Angeli aurem, quorum mentionem facit, dom air , Erin Angelieejur,finedubio fun: Orbermlsjles. Eliplfasipfeira eXponir, dam in Vfeeunda fus Refponfione verba hæc ]obi- , fed aliis nonnihil verbis,repetit , inquiens : Erre, in Sanâùfuiæ nonpofiiitflnôilitetem, (a Cœli non Job. 13.15.

fiait Mundi in voulu ejus-,quanrà mugi: abominebilis à comemprilailir Viebibenrfirut squat» iniquitarem f Hine enim liquet, Sanaa: ejus elleSenior, de quibus ]ob loquutus fuetat, illosque nequaquam elle exfpeeie humana; 86 Angelot, de quibus loquebarur , elle Carlos: Vocisaurem Tobolublenl’um elle , Non [une mundi in oculi: ejus , quia nempe lfun: materiati. Lieèrenimmateria illa fit putifsima omnium mare-tiarum 86 clarifsima; ramen collata ad lnrelligentias fepararas, ell:obfeura, turbida, eralla, impura. Œodvero air de An gelis , Erre, in[me [un non pofitit flabih’tdtem, illius hie ell fenlus , Non confirmaitilli: exijfenriam : quiaenim fecundùm nolitam fentenriam funsfaâi,86 lecundùm fententiam eatum, qui credunt Æternirarem Mundi,font caullari vel elleCti, ideô exillenria iplbtum non ell firma relpe.âu DE! 0pt.Max., qui prorlus neeellatiæel’r exillenriæ. mimi de-ni queait (Eliphas), Quand rugi: abominaâilüé’ oonremptiôilie Vit bi.

bensfitutequani iniquitutenr, illudellidem cum eo, quad Job dixit,1 gisante) Magnum, qui inhabitanrdonm lutent? m1). Eriam abomina-

bilis &contemptibilis velfeeridus ell: Homo, in quo iniquitae 86pervetfiras ell commixtaôe diilufa peromnes ejusparres, h.e.in qua): -

’ . e

368 Mons NEVOCHIMeltdillulio privarionis. "le!!! Avlah Iniquim efi idê quad aux; IwurliIda-mm Pmerjim:ur,1n Tem natrum ’71!!! jeavvel iniquê,pervmè aga. Ijob

Vir,idem ell: quad Adam Homo; læpilsimèenim tara lpeeies Homi-Exod.z.1.n.. nis voeatut [frit Vit r ut, Qipmutit Virum à moritur.

Sic iraque credendum ell, Hominem, Cùm novetir fubllantiamfilam, neque in ea etravetit,fingu10tumq; Entium rationem 86 n aru-tamiinrellexetit, quierutum, neque in eogitationibus fuis eonfu (un!iti, finem quætendoillius rei, quæ nullam aliam finem haber nifiExillentiam ladin, quæ metè dependet à Voiuntare, aur, li mavie, àSapientia Divina.

. C A p. X I V. .Créer cælqfles non efi’prcpter Hominem

WCÆIOJ. .X ils, in quibus Homo ad veram fui eognirionem etudiri 86informati deber, [ont 86 ca, quæ de menfura Orbium eœlellilî

86 Planeratum, earum ne tùm à nabis , tùm à le invicem dillanriis,explicata funt,quema modum demonlitaræ [tint menfuræ dinan-

MaLcom mnium omniü, ” tefpeâu medii diamerti Terræ, (ca nita enim Cùma 14 "IF lm: fit menfura Tertam ambiens,cognoleirut neq; i fige medietas dia-.tfgm un mettiiejue,norçq; fiunt dil’rantiç vel longitudinas omnes): ursollen-

’ [nm ell pet demonllrationem,quôd longitudointet cenrrum Tertæ.86 inter fupremam altitudinem arbis Sarurni, fit 0&0 millium 86 le.pringenrorum propè annotum irer, cuiliber arma 36g diebus al-ei-,

p gnaris , quoliberque die 4.0 confirais miliatibus , feeundùm milia-Militer]! Legis ria Legis, quorum unumquodq; mille eonllareubiris artificialibus.qu’a Hic quæfo nunc petpende magnam 86 rettibilem illam longitudi-

Jobizmz. nem, de qua Job airs No’une Deus in fablimirare Cæli .96 vide «parSteflurum , quid exrelflefunt. (LI). Anlnon ex altitudine Cœli addilcis,quam gxiguam habeamus D a t Opt.Max.apptehenfionem Ë NamCùm lèçundùmincredibilem fetè hanc langirudinem difiemus abilla cor ote, 86 illud ratione loci ranrOperè à nabis fit difsirum, lub-lianria a 86 magna pars operarionum ejus à nabis ableôdira a quan-ta magie Apptehenfio Faâorie 86 Cteatorie ejus, ui ell Incorpo-leur (dt dfeondiru)? Arque hie, quad ad temefaeit, ciendum, Lon-

itudinem illam magnam,quæ pet demonfirationem probata ell,lecundùm minimam quantitatem camputaram elle. Impofeibilecit , gr inter cenrrum Tertre 86 polum fphætœStellaëïm

rins111.cip;X1v. 369fixerait! minot quam illa fit menlnta : fieri aurem porell , ut multismodie fit major; quia denfitas Corporum lphærieotnm, (nifi (centradùm ejuemodi parvirarem , quæ nequit elle minet, fleuri paterexepiliola Longitudinum),ut 86 Cotporum illorum , quæ fun: interSphæram unam 86 alter-am, ficuti ratio pollular,non potel’r accota-tè eognofei,prourTbebirb meminir; nia nullæin illis flint Stalles, Iundeid addifei poiler. Sphætæ Stellatum fixatum denfitae cil adminimum itineris quatuor annorum. Cognofcirut hoeexmenfuralongitudinis Stellatnm ejus; corpus enim nniusenjnrque Stella:

’ illius æquat menfutam Glabi terreni nonaginta vicibns , 86 palai-bile ell,ut denfitae corporie ejus adhuc fit major. Sphætæ nonœ,quæreliquasomnes matu diurne eircumagir, nulla plané feirnr-meufn-ta; quia enimnulla in illa elISrella,’ideo nullum elt quoque me.diumfciendi ejus magnitudinem.

Confident iraque Enria illacorporalia,-quanta lit illorum menin.ta, quanrus item numerus? Si Terra rota nullam habear menlutamad orbem Stellatum, quam’nam quæfo ad Cteaturae illas omnesHomo proportionem habebir; 86 uomodoneogirari areli, quad

I illa fint propret eum , illiusque in rameuta? 041,68 aurem rali:fit ratio vel proportio Cotporumyquid fier, fi confidetavetis exillena

riam Intell’ ermiatumfepatatarnm? ’Vetùm,lgeundùm fententiam Philo’fophorum in hoc negorio,

. qnærere pollnmue 86 dicere: Nullum elidubium, fiadieamus , uodnie illorum Corporum lphæricotum fit Gubetnario uni’us a ieu- l l

jus, vel plurium lndividuotum in-lpeeieHnmana, uin id falfum fitfecundùm lpeenlationem Philofophieâ; verùm, li stuamus ,’quodfinisillorum fit Gubetnatia rotins fpeeiei Humanæ, nulla erit ab-ifurdiras,dicete,finem illorum porenrinm Corpornm fingulariurn

r elle Exillenriam Individuotum, que leeundùm fentenriam illorum[ont infinira. Nulloexemplo meliùs tes illulltati 86 deelatati po-rell,’ quam ab Atri fiee eonfieiente Infltumenra penderis cenrum li.btatum ad eonficiendam acnm exiguam non nifi grani nnius pan.des baisement. (môd li pt et unamtant-ùm acnm illa l’acier, eritid nolita’ dicioeortuprio, eûmaioconfirerudinie, l’ed non abfo.luté erit dïlltuâio eonfuerudinis. Nam fi inümmenra un pretiofafeeetit ad faeiëdam acnm un?! ail aliam,86 liemulra millia acuum,erit omn’inô confeâio hæc ln mentotum fumma fcientia 86 la-pienria. Bodem modo finisSphætatum pareil elle eonferv’ario 86continuatio Cenerarionis 86 Cottuprionis: finis aurem Genetario-

370 MORE NEVOGHIMnia 86 Cottuptionis Exil’rentia fpeeiei Humanæ , fieuti jam «siamdl,86 di&a ac loca quasdam Scriprutæ exilant; quæ (ententiæ haie

favenr 86 parroei nantur. .Verùm Philafophus hanc Objeâionem ira folvit , ut diear; Sihuila alia allier dilletenria inter Cotpora fphçtiea,86 i nret Individufpecietum,quægeneranmt86 corrumpuntur, quam in Magnitndi-

Militante. ne 86 Parvirare, poiler illud dici a fed tùm diilerentia inter illa fit inïngqfim’i’m’zi’ ipfa lubllantia, sbfurdiilsimum sil dicere, Nobilius elle inhumen-

gno r . . . . . . . lbru. .rum tillas, quad cit villas 86 ignobtliue.Summærei en, qnôdhæc Objeaio juvar lentenriam nollram de»

Novitare Mundi. Et hæc maximèin illa ca ire intenrio mea fuit zsmmù 3,. quemdmodum 86 id,.quod lamper .audivi ab Alltonomiæ peririe,bravant dema- illas pro Hyperbolis habere ea, quæ Sifientes noilti de Longitudi-fZÆZ’mSPM’ tribus lcripferunr. Dicunr enim, den tracera uniuscujUsque Sphæv

.8 tæ elle itineris soc annorum, 86 inter-fingulas Sphæras elle lpatiurn;quingentotum annorum. Cùm aurem Sphærarum finr feptem,erir

inantia l’ongirudinis S hætæ feptimæ (h.e. gibbofiraris ejus) à:cenrro Tertæ feprem mil e annorum. Hæe veto aud’iens, atbittarnrelle Ironiam vel H etbalem in verbis illorum, Iflque ranræ quan-

t ritatis diilanriam e e poile. Ex iis , quæ de Longitudinibus pet.demoniitarionem oilendi pollunr,eli, qnôd Longitudozintetten-

*Mls in»??? rtum Terr-æ 86 inter * fundum Saturni, quæ elt. Sphæta d feprima ,. fit:maffl’fgf irer 7oz4annotum propè. (410d vetèrartinet Longitudinem , cujus.-

avalé; bût; anreà meminimns, 0&0 mille trempe 86 leptingentonumannomm,IDE» inrelligirnt ea nlque ad concavirarem profundiratie vol imæ partisE

Sphæræ oâavæ,(h.e.ud Expunfionem infirment illius). Arque-fic,eùmz. dicunr, inter Sphæram unam 86 alteram tanta cil diiianria; intelli-

gendum cil id de denfirate Corporis, quad sil; inter».S.phËætas ,,noniquad ibidetur Vacuum.

Verùm noli a me requitere, Il: eongruant 86 cum teiyetitarecon;venianr omnia,quæ de rebus Alhonomieie letiplerunti quia Dilei-plinæ Mathematicæ temporibns illis fuerunrimperfeaæ , nequede illis fetipferunr petTtadirionem à Propheris,led prour tùm rem--paris in illis tebusvetfati etanr, vel à Sapienribus temporum illa.mm audivetnnt. Idea ramen-non dico, quad ills,quæ apud cos cum. .verirate eonfentienria deprehendo , non fint veta, aut qnod pet ae-eidens eis exeiderint. Hominie enim ingenni 86 vetitaris amâris eil,

’ omnia diâa in meliorem patrem inrerprerari, quæ cum exilienria.pafimonlitarionem probari convenir: exponi pollunr..

l G A: ne.

l’anis III.CAP. XV. 38716C A Pl XV.

9e Nntum Impofîiéiliuma.

1- M P o s «s 1 s I t. a Naturam habetfirmam &eanilantem,eam- Impajfifiilidque non ex operarione vel aérione Efficientis, 86 immutabilem 1M "MWM- I

nnde DE o non adferibirnt potentia 86 facultss illa faciendi.Contra hoc nema unquam fuir Theoretieorum 5 neque etiam id

euiquam ignotum elle pareil, nifi illi, qui non intelligir intelligi-bilia.

Contravetfia aurem , que exiflit inter Magilltas igueeularionie, De quümdlmrelpicir lpeciem quandam retum, de quibus nonnnlli ieunr , quad "5bfinrex numeto Impofiibilium, quorum facultatem D a u s non ha- fin,beat; alii veto,quod fiat exhumera Pofiibilium,quæ Deus pro [ne ium -Beneplacito 86 Voiuntatefacere quear wt, v. a. Anpoflinr duo Contre. la rria conjungi uno .eoqu’, tempo" (si in eodem fuiieüo? An converti parfitSubflunriu in Accident; à. murin: Accident inSubfienriAm f An Subjiunriie

corporels? pafiit efle fine Accidenribuc 5’ Hæe omnia iecundùm omnesMagilltoe lpecularionis fine eonrradiâione lunt ex numero miro];fibüium, non minus quam illa 5 Q4311 D sus pojs’nfucere aliquem [in ji-snilem: KM pofiir Subjianrium filent convenue in Privationem : aupoji’irfi-ipjumfecnc corporum, 7e! maure; illa enim omnia à DE a e.ri nequeunr. Vetùm, utrùmfucerepsfiir, ut exijiut Accident film ex-tra Subjiantidmï? id ab aliquibus, ut àfiad Muàruli , habetur Paji’ilzi-le, ab aliis veto Impofiiile; quamvisnon fola ipeculatio illas , quiaffirmant exillentiam Accidentis extra Subjeâum , ad hoc flamen-dum indexerir : fer! oblervario 86 reverenria quatundam retum Le.galium extorfit ipfis hoc eilugium. Sic Pafiibile noflrd flotterai ell, ut

ar tee cor atalis non ex Matetia : ar Impofiibile hoc et? junte [enten-riam Pbilofilpbomm. Ira dicunr Philolophi 5 Dari QIJfldTltum, cujusdiunteterfit equeh’t tarti; vel, Duri Angulutn filidum, quem ambiant ne!conflicuudtquaruor Angulifimplicet, refit; éfimilia , elle Impoleibilia:quidam veto. Dileiplinatnm Mathemariearum expertes , qui ran-tummodô .voees, non veto ratione: illatum retum intelligunt , exi-

t flimant,hæeelle Pofiibiliu. ’ j .Miroranrem,Num illa arts ira aperra fit, 86 euivis liceat de tequarnnque , quam ipfe li i imaginatut, dicere , quad fit Pofiibilir,alia dieente, quad lecundùm rei natutam fit Impofiibiiu ? vel, An fitaliquid,quod illam portant claudar86 culiodiar , iraut Homo defi.

A A a a a.

372. MORE NEVOCHIMnire 86 decidete partit, quadilludlît Impofiiiile in lira natura? 86;An probatio hujus rei-fit in facultare Imaginattice, an veto in Intel-leâu? osa item te difcetnete poisimns inter Imaginabile 86 interIntelligibil’eê (Onandoque- enim aceidir , ut nie alii vel etiam fibiîplèmet contradicat in requa iam, quæ lècun nm ipfiim cil Podiu-Et in natura fila, Advetfatio aruente, quad hæc Poleibilitas fit exo erarione lma inarionis , non ma in notions Intelleâûs). Art ”il a res firaliqui extra illa duo limai.z An denique Intelleau ipfediliinguatut inter Intel ligibile 86 Imaginabile! Hæeomnia probefnnrinqnitenda &inveiliganda: lied? non eil; id nollti propofiti in

hoc capite. IOllenfiim cil, juxta quamlibet ex illis (Entendeur, elle tee quas-tdam Impofiôilet, quatum exillentia sa falfa, 86 quæ à potentia D a t0pt.Max. (citra ramen; N atmzejus impetfiétionem ,. vel Potentie-imminurionem) excipiunrur 5.86 pet eonfeqnens in natura. l’us- comliantes, nec abopetatione Efiieienris provenientes 86 dependentes.Oilenfum etiam ell,qnôdconrrovetfia86 diiienfio omnis fit tanrumde tebns quibuedam , de quibus dilcep’amt , ex quartant finr genre

se,p,,fiiilium’ne en Impofiiüium 3 a

r C A P. X V I.Expena’itur [enfantin Philofophorum défrisez.

ria D a 1 citca raffermies (5particulaires.

1m un» o- B s n a par 86 Paradoxaa maxima dixernnr Philolbplti dt1M"! la "7- [tienne D a l Opt.M4x., «(peau retum extrelpfirmexiilenarinm, 86 in labyrinthum le ptæcipitâtunt, unde neque ipfi, neque-I b ipfotum alièclæ file exrtieate poilant. Sctnpnlos 86 leopulos quad

attinet,,quæ ipfe: adParadoxa illaimpulerunizâalleà tibi receniê-bo, fieuti 86fenrentiam Legis nollræ 5 quo m illa opinionibueearum pernieioiis &abfutdis eonrtadiearin. negorio hoc defcienriaD a I. 0pt.Max.

Em’ W5 Ptæeipuum,qnod’ erroti iplôrum enfant ptæbuit, en, quèd in r"Æ "principio eogjrarianisviderut,ae fi huilas elle: ordo , nullaque ne-

gotiotum humanonun gubetnstio, eô quad multi fanai piiquqflamines. vitam durant mireram &acetbam,86 semâmulri malt

impiiquewitâftuanrutdulcwc jaunit. Hæc

fifi- r u-...- -.

PARSIII. CAP. XVI. 373n H c diècrfitas 86 inæqualim sa roquons dilemmaconficîendum ânonna pro:

au am Îpfil præbuit. me Dm" "PDicunr gNecefî’e cf! ut allromtrum horam duorum En: : VeI ignora:D a u s &non apprehendit ifla fin ularia &particularia; vol ap-prehendit 8c novit illa. Disjunâio Eæc cil neceffaria. ’

Deinde dicunr; Si illa approhendit 8c novir,tùm fequitur alterutrütrium ifiomm membrorumglllum veIdifponere &re etc illa dif o.litione boni, perfeflâ 8c integrâ; vol in difponendisiflis fuccum c-r: 8c defatigari,ut non poûitsvel deniqueilIum fifre 65 poire illa re- ,été ordinzre 86 gnbernare,fed audio me: deferere &derelinquere, .tut quôd nimio fin: abjeaawilia 8c contempra in ipfiusoculis,aut -

ex æmuhriom a imidiàficutinonnunquam Homoaliquincperi-tur,qui poilé: alteri gratificari,& qui novit illum fuâ beneficentiâopus habere,fed’ propret mal’itism Nature fuæ 8: invidiam,quâ il-Ium profèquimrmon vult ei Benefacere. u

Prætcreàfifia quoque disjunâiv: necelÏaria efi 8: ver: , quôd il,qui novit aliquid,vel cul-am- gerztilliusgquod novir,illudcfue regat;vol illud dcferatôc derelinquat: ficutiHomoin domo (in oblivifci-un gubernztionio 8:: mœfdiumcamlorumwelàliuum vîIiorummum : in illo nunatak: cutzmgerit,nonnunquam fumumbit 8:doliez; etiamfr voluntatem 8; propofitum habeas curam illiusr

gazon .. - . ,- Hi: iraque dicjunflivîs faâis concIuJunt tanJcm,& dicunt: Duoifla harum Propofitionum de eo,qui nm alignant novigmembra inNature D n 1 eflèimpofiibiliaguôd fanon pomma: quèd. fiord:quidechd non curer; eô quèdfuncvitiofawel imperfeâionem 8Cdefeâumarguunt; Abfit cnim,utifi’a duo Un o adfcxibereôcattri-A

bœrevelitnul E - IProprereâ ex rota hac disjunâione nihil. aliucÏ remaner, quâmquèd nihil [du iflamm rem,aut quôdæ illa difpofitione ho".A ’«En ordine: ac difponar,

Iam verô videmus,illanullo ordine ægipan?comeniensfiquiôc proceâere, ÎRonde argumenœ hoc clignant nullomoda.,

ardre, uEt hoc primum eququcoc ad Paradoxaîlh impuIit. Invenien ’Muniverfasquæ tibi de ratiodmrionibunillomm declaravi,&quoi! hic fit locus utorisipforumgpud Alextndimupbndïcm inklaxonne!!! de Mauve! Wçhfcdpfir. *

n ’ Au 3,: il

374. MORE NEVOCHIM;Hîc veto vide 8: admirare,qu5rationein gravius mahm,quânir

quad fugue voluerunt,delapfi fint,atque Charybdim vitare Volen.tes,in Scyllam inciderint: quomodo itemâpfimet ignorantes ova-fen’nt illius,de quocontra nos femper refiantur 86 daccnt.

Grains illud malum,în quad inciderunt,efl hoc, quad nolente:D a o attribuere Dmliâiomm vel emmy» retum humanarum,Infiitiaâlgnomntiaipfum coarguunt,quod ca omnia,quæ in Mun-do hoc inferiore gCI’DDNIJPfi fin: abfcondita 8c occulta-

ummum 7m) aliud: que [amer mum ne: teflanturàvdmnmfigquad probent Exiflentiam in rebus,quæ (pensum Individua 8c fin.gularia inter Homines,quorum mala Vol ab ipfis,vel ànecefsitate

, Materiæ proveniunr,ficuri (empotât ubiquedacen: : quidem quidfit fentiendum,alibi fade fuperc’l; dixi.

Polie uàm ergo’fundamentum hoc,quod defimitgomnhfunda-meutum onum, 86 quad omnis bonæ 8c falunais (émonda: fplen.dorem 86 decorem obfufcat,pofuemnt,incepetunt removere abrut-ditatemejucglrerendoficientiam harum retum D E o multis mo-

dis cire impofnibilem. ’44mm FM"- Pn’mà enim dicunr ; Singularia vol Particularia apprehendunalofipimum can-

a m fiimiiDci tut Senfibus , non Intelleétu. Deus aurem non apprehendit pet

fenfus. ’ 4 .Deinde; Particularîa fun: infinita, Scientia aurem efi quippiamdefinitivumgem comprehendem 8: compleâene; Œod me» infi-nitum efl,id fcientia non pareil comprehendere au: com leâi.

1’th 3 Cognitio retum novarum 86 particularium me dubiaEnfer: qüandam mutationem 5 quia efl: Innovatio [cientiæ uniu:

poll fciemiam aliam. -Q9"); Secundùm argumentationem noftram,qui fumus Cactusobfervanrium Le em,& Ramimugquôd D a un s omnia nôtit an-toçuàm fimt,profërunt contra no: duo abfurda. mum cit, quad fic

Noms feientiam à purs-pua Privatione,h.e.à non-Ente.4 rcientia rei in porentia fines una,& fcientia rei in zêta

, t m dm abfurdas 8c impertinentes cogitationes devene-mnt,ut-quidam earum dixerint, D n u M nôflë tanxùm fpccks, nonlndividua; alii verô,quôd nihil nôrit præter fubfiànriam fuam;ne videlicet in no fit multitude feientiarum , juxra opinionem

( «ruchant tomenexPhilofophis quoqs,& quidem magni Vin ante.

" ’ . v Mimi: x

PA R sIII.’.CA1;." XVII. à:lfifiotelemqui idem quad no: crediderunt, quôd fc.D a u s (de:omnia,nec quicquam earam eo fi: abfcandi:um,quorumkmenrio.Item etiam feci: Alexander in cime. libro. Verùm non adflipulaturfentendæ earum, 86 inquit, præcipuum, quad fententiam illorumdeflruigeflè id,quod ad oculum videmus,bonis mala,86 mali: bon:

mulra con:ingere.- ’Summa: Oflenfum tibi haâenus eff,quèd m3 omnes,fires Ho-minum difpofiral &ordinatas invenifl’cn: eo ordine, uam Vulgusfibi imagina:ur,nunquam inifizas opiniones concefsi ont; 86 quadprincipalis caufiÎa impellem adiftam fpecularianem fi: probatio 86examen conditionis bonarum 86 malorum,quæipforum opinione .efi confufa 86 inordina:a,ficu: fatui nofiri communiter dicuntsNone11 par omnia-quii; Via D o M r N I. ù

Quandoquidem entem expofui,Scîen:iam 86 Providentriam DE rindi uiduo nexu inter fe conjunâa efÏe,incipÎam nunc tibi varias deProvidentizî opiniones recenfere,ac dubia,quæ citca D a 1 [demùmretum particularium moventur,enodare.

C A p. X V I I.9e P12 a mon N.TIA D51, 55 garnît:

area mm opmzomém.HINQUB fun: de Px o V 1 ne N-r r a DE 1 Enten-gàoingfmïçü:iæ,eæque omnes an:iquæ,h.e.inde à temp’oribus Propheq 4’ Pmmmm’

earum,86 revelçcionis Legis noflræ,qugifias tenebras omnes difcu-

rei: 86 ilhæflrageogniræ &audîræ.. q , : l» Prima finrenn’d efi earum, ui exifiimanrs" Nullam plane effe in Prima [meumhoc Mundo Providen:iam,fe par accidens 86 fortuitô omnia con. de J’Mfiù’mlr

. singer: 86 eveni:e,neminemc’1; efiè,qui illa regà:,cure: 86 guberner. 9mmn Arquehæc efl Epiam’ fgn:en:ia,qui Acomar-um quoque efl petto.nne 86 affenor, fortuitô 86 illa commifceri,atque ex illorum com.mixtione pet accidens quævi: generari,alTerem. Nec defuerun: exIfraëlitis hærerici quidam,qui iflamr fenrenriam arripuerunt: tales ’nemFe , de quibus dicunr; Negavmmt D a M 1 MM, (9’ dixcrunt,Nan fiança;

si?!) a. a ’Hujus adiem fentenrîæ falfitatem demonflravir- jam ipfe Armo-ulce,oflcndens,non efTe pofiibile,u:resomnee fin: au: fiant per ac-eidensfed elfe ali uem,qui illa: ordine:,re 6a: 86 gubeme:;86noeipfi quoqs nonnuflz hac de re in præcedemigue attigimul.

376 Mona NEV-OCHIMsen-nia faim- smaù 13mm) en earum, qui ctedunt,quarundam retum elfe"FM, ’71’4’?’ Providentiam , ira ut ab aliqua t amur 86 dirigantur; quædam

rauque a An- . e?amen-5, veto dereliâa86Fortunæ elle expo ira.Arquefhæc ell: agiotait l’enrenria de Providentia,quam paullô

ulteriù: tibi declarabo. -rExiflima°t -Arilloreiea , D a u M 0pt.Max.curam gerere Orbiumcœleliium,86 eorum,quæ illis continentur,86 hac de caulTa lndivi.dua earum perperuo manere in en liatu,in quo flint. Et Alexanderferipfit,lîententiam Ariltotelis elfe,Providen:iam D a r finiri 86 de.linere in fphæra Lunæ. Arque hæc fententia tamus en: ex radie:

o Ætemiratia Mundi repullulane. Providentiam enim i fe arbitra.un elfe fecundùm naruram Rerum exiflentium. Proin e fecundùrnipfitm Providentia in Orbibus cœiefiibut,86 iis,quæ in illi: conti-nentur, eli confervatia illorum perperua abomni mutatione. Etquemadrnodum ex illorum exillentia fequitur exilrentia aliammrerum,quatum fingularia non per etuô retinent [uam exillentiam,Ted fpeciee tanrum 5 ira ifia quoq; igecierum confervatio Hui: à Pro-videntia,licèt lndividuorum illorum confervatio non fit pofiibilie.Neque ramen omninô 86 abfolutè dereliâa elTe cenfet Individu:fpecierum,fed ait; (Eicquid ex materia ira percalarum 86 diliilla.tum eli,ut acceperi: femme ’Vegmbilem,ei indita: elfe virtutea,quæillud certo 86 definito temporeconfervent,86 ad illud attrahant queei fun: utilia, ac è contraria depellanr quæ inutilia.86 perniciofa.Qicquid veto hoc priori magie rcolatum 86 defæcatum eli,ita utacceperit Formant femientm, ci ara: elle virtutes alia: ad ejus con-fervarionem ,Potentiam trempe quandam fefe movendi ac perfe- ’ iquendi illud,quod fibi conveniens,86 è contraria fugiendi uod fibi .inconveniem,iddue prout Individui cujusque fpeciei mugiras ne

.’ quirir. Quicquid denique ira percolatum ell, ut acceperitrfomamInteüeôiualem,ei aliam quoque datarn elle facultatem,quâ ere at,

na cogitare86inteiiigere parsi: id,quo tùmejua,rùmf eciei ip meubflantia confervari potell, idqùe fecundùm lndivi ni cuiusque

t perfeâionem. Reliques motus quad attinet,qui in Individuis fciei accidunt,illi pet accidens contingun:,neque fecundùm Ari o-:elem fun: excerta Gubernatoria alicuius gubernarione,vel Dire-&oris direâione. a. a .Si fpiret ventru rurbinis vel fine tfitbine,ac ar-boris uniue folia dejiciatpmoe alteriua côfringat,lapidemex acer-vo quodam lapidû aufera:,fi1perherbae pulverem noxium fpargat.tempeltarern in Mari,qu8 Navet in en velilicantee uni cum Hosti-

Plus 111. en. XVII. 377nîbur,vel omnibua,vel quibuadam,fubmerganrur,excitet5 hic nul-la en: dilïerenria Arilioteli inter folium 86 lapidem,qui decidit,86 in.ter flamines illas pine 86 eximios,quiinnavifubmer untur. Sicnihil interelie arbitrarur interid,cùm bos fiercus ejicit uper agmenformicarum,ut inde morianrur586 Cùm domue alicujur fundarrrenratuum, ac Homines in illa orante: opprimuntur 86 moriunrur. Iranon difcernit inter mutem caprum à fele , mufcam ca :am abaranea,86 inter Propheram à Leone efutiente raprum 86 di cerptum.

In fumma: hûc redit fundamentum 86 fumma opinionie ejus;micquid vider in Corporibue cœleliibu: elTe ordinarium,confue-tum,frequene, immutabiie, 86 incorruptibile: quiequid item vide:in rebus N ataralibus ordinariè fieri,neque nifirarô 86 extraordina-riè mutari au: celTare, in illis omnibus Providenriam Divinam a.qgnafcir. Quicquid aurem vide:,non femper,neque ordinariè fieri inlndividuis fpecierum, tùm vegetabiiium,tùm animalium,earumq;

- iterum vel rationalium,vel irrationaiium,de eo dicit,quôd pet acci-dem fiat,86 fine Providenria Divina; uin-imô opinarur,Provi-denriam in iliiusmodi rebuselÏe imparti Hem. .Ifiud aurem (equi-tur ex .fentenria ejus de Æremirate Mundi,86 quad illud,quod in eoexiflir,alirer elle nequeat. (m veto de malitia hanc fentenrîam cre-w.diderunr,funr ex illis,qui dicun: 5 Dmliquir Do M I Na s Imam.

Teflizfmtentia elt contraria fentenriæ fecundæ,eorum nempe,quicredunt,Nullam in hoc Mundo rem necuniverfalem,nec particu-larem) elle per accidens,fedomnia e e ex certa voluntare,lnrentio-ne 86 Gubernatione. Palam aurem elbquôd ia,qui rem aiiquam re-git 86 gabernat,ean1 quoque fciat.

Hæc fentenria en fiüe 401ml: inter Ifmaëliras,86 l’equuntur eaminconvenientia 86 abfurda multa,quæ illi fuliinent 86 recipiunt.

Cancedunt enim 86 confitentur Arifloreli id,quod ait,perindeelfe,five folium ex arboredecidat,five Homo aliquis moriatur. Di-cunr, rem ira le habere,verùm non fortuité: fpirare venrum , fedD a u M illum excitare , neque ventum dejicere folia, fed unum-quodquefolium ex fpeciaii decreto D e r decidere,86 Illum elTe,quihoc tempore,in hoc loco illud dejiciat; non elfe pafsibile,ur rardiùevel citiùa decidat,neq; etiam u: in alium locum cadat. Omnia enimhæc pridem a D a o elfe decreta.

Secundùm hanc fentenriam fequirur etiam,quôd omnes morue86 quietes Animantium fin: à D E o decretæ,nec pence Hominemlit,quicquam velfaciendi,ve1 intermittendi.

. ’ B b b

Ezecb.9.’.

TertiafmtmtiddePrwidemù.que d? (cit:AlEriæ in"!Ifmaëlim.

a7: MORENEVOCH-IMToliitur etiam fecundùm cam Natura: Pafsibilium z 86 montra

fequitur,quôd omnia fint vol Necclfariayel lmpofiibiiia,id quadrecipiunt. Dicunacnim; illa,un nos vocare foicmus Pofsibiiia,ucni SunRubenùJenire Simeonü, clic Paf snbiii a refpeâulnoliri, fcd te»fpcâu D a r nullam pr rfus in illieelÏe Pofeibilitatcm,vcrùm elfe

» vol Ncccllaria,vel Impo sibilia. *Infuperfequitur- ex hac fententia , N-ihil quicquam pradelfc Le-

fies 3 quandaquidcm Homo, cui data: fun: omne: chca , nullam ficabc: facultatcm quicquam vel-faciendi earum , que: præcipiuntur,

vcl intermittcndieorum, quæ prohibentur. Dicunr: D a a ira. pla-cuich,adnae Mitterc, nabi: Mandare, Promîttere, Minari, Terro-rcm-incutere, licèt nulJa rcrum harum pence nos fit patelin aut l’a-vcuiras; conveniens’ cil-e, ut nabis im onantur impofiibilia a fieripolie, ut faciamur ca, quæ præcepra unt, 86 puniamurg, ut peceeomus,86.nobis bonum retribuatur.

Tandem fcquitur ex hac fcnréntia,Nulium eliie AâianumrDivi-

narum finem. , rOmnium ifiorum abfurdorum gravitarem perferunt86 recipiunt,ut hanc fuamfententiam tueantur 861ibcren: , 86 quidem ca ufque:ut, Cùm vidcmus Hominem aliquem cæcum ucl leprofum nafci , dequa non pallumue dicere, quôd peccatum aliquod , que hoc merirtu: fir,anreacammiferit, diCant, Deum ira volume: 86 cùm vide-mu: Virum pium 86 fanâum miferè obire 86inrcrfici , (litât, Deumîta voluich: neque ramen aliquam hic elle iniquitarem vel injulli-

. tiam. Porelr enim Dan s,liscundùm illas, caliigare vel punir: eum’,ui non eccavir, 86 præmiis afficerc cum,,q,ui peccavit.. Sed verba-

I i arum cin re nota finit. Vgamma"!!- Qurufmrentia efi eatum,. qui-liaruunr,Hominem patelinenta; ":331; .ch facultatemaliquaflrhabîrcfideôquc reâè 86 fecundùm ordinernm1 Mme: fequuntur iuxra fenrentiam hanc, Præcepra, Prahibiriones, Bencfi-h cia 86 Pœnæ, quæ accurruntinLe c. Allemnt etiam , Opcra Da r

omnia fequiI rus fapientiammu laminipfaexiliereiniquitatcm,nullnmque a ipfo puniri, qui benè agit. Erin hac fententra efl fe-âa Muauli, licet pateliatem Homini abfolutam non tribuant-rCredunt etiam, quad D au s l ci a: finguiorum foliarum. decifionemvei Cafum,iter farmicarum, 86 quad Pravidenria ejus le extendatad

omnia Entia. , ’Verùm ex hac quoque fententiâ Abl’urda86 Contradiétoria mul-

tafequumurn » défit”

«Parts HI. C1 p. XVII. 8375Wfitrdum, quad inde loquitur, cl! hac. Dicunr,quôdquidarn

flamines nafcantur imperfeai, dcfeâuofi, etfi non peccârinr, id Sa-icntiæ elfe illius opus, 86 meliua elfe Homini, ut ira fit, quam fi ef-

er faims :fed no: iliamiBonitatem non in:eiligimus.Dicunr etiam,hoc non pœnæ, (cd beneficii poriùsiloco habendum elfe. [ta tel-pon-dent, Cùm interficitur Vit pins 86 fanât" ,quôd illud fiat ad tanrôma jarcm ejus retributiancm in fæculo venturo. Et hic ca ufque de-veniunt, ut, Cùm quærimus cxiilie, quarc rc&a fin: judicia Der in iHomi c, nanautem in aliis Ë 86 propret quôdnam peccatummafle-turA mal irraribnaic’ë iliud abfurdum admittant. Dicunr enim,hac in ipfiut bonum cederc, urDau-s ipfircrribuatin fæcula ventu--ro. 03mm de cæde pulici: 86 cdiculi fic fequitur , uod fiatproprer retributianem à DE o. [ta c mure innocente , a’fe e vci ac-cipitrc rapro86difcerpra,dicunt, Sapientiam D a r hoc fuper iliamure decrevilÏc, 86 proprercà quoque in [accula venturo retributia-nem ipfi daturum. . »

Mec aurem judicianuilue trium illamm lè&arum patronne deA Providcnria deber vitupcrari aut reprehendi, quia unusquisq; ca in-

duâu: fuit magna necefeitate. id, quoddixit mqtotclufequitur ap-parentem-rcrum naturam.

Sam Afin): noiucrunt DE o alicuiua rei Ignorantiam attribucrc.’86 incongruum ipfia vifum cfi,unius rei particularis feientiam D a aafai narc,altcrius veto non. Hine aurem fequuta fun: multa Ab-furdga, quætamen receperunt. i

Sam Muztuli nolucrunt De a attribuere ullam injuliitiam 86Iniquitatcm, &incanycnicnaelfe judicant, faifitat’rs argucre intel-leâum crcarum cum Homme, ira ut dican: , in affliâione ejus, qui

I non peccavit, nuilam elle iniquitatem. Juxra ipfan etiam no-n elrre&um dicere, Mifsianem Fraphetarum omnium , 86 DationemLegis fine rarioneintelligibili e e faâam. Sed 86 illi Tua abfurdaferre 86 recîpere fu n: coaCti.

Nequefoiùm Abfurda, [cd 86 Connedifloria Equnntur hinc, ne; Atalia,quorumunum alterum dclh’uit; quia credunt, D a u M Cpt.Max. omnes res fcire, 86 Hominem ’habcrc libcram parcllatern.Hoc aurem , ut vcl levi confidcratione parc: , infcrt contradi-

aionem. ’ , LQ4331" fientai; efiifcmcntia nollra,h.e. Le il n’altræ, de qua flac-ligna [mm-Ïbi, quæ in Libria Prophetarum extant, indica a; 86 quidem panifiât 4""? L?Œid communitc’r Sapientee noflri credunt ’Ë brimai: , (Laid cre- gîta

a B b a. 1

330 MORE NsvocurM.du: quizdam Recenriorea ex Genre nolirâ Ë renià, ŒÎJ ego ipfe hiccre am .r

NE. au du- Dico ergo: Fundamcnrum Legis Mofis Doaoris noliri,omnium;que earum, quüiii adhærent, cil, quôd Homo habeat abfoiutifii.fi" "muai"- mam Porcliatenr, h.e. quèd Homo pcr Naturam, Arbitrium 86 Va.mm arbixrium iunrarcm fuam faciar, quiequid Homo faccre pateli’, fine ulla re aiiâIl"?! : 4fd7Wjin ipfo creatâ 86 innovata. Omnia parircr Animaiia irrationaiiamavenrur Voiunrate fuâ. Et fic voiuir DE u s Opt. Max, h.e.Voiun--ibsilji,ç4irîom-ras ejus ærerna fuir , u: omne Animal moveatur pet Voiuntarcnr.

allia” i”. WI” fuam, 86 ut Homo habeat pareliarcm ejue, quadivuit vei cligflin iie,.’4’: quæ cadunt fiib ipfius porenriam. Huic fundamenra unquam abau». purimïaiiquo in Genre noliracanrradiâumfuili’emon eli auditum.15’" "hmm. Ex fundamenris Legis Mafia» Doâoris noliri p.m. cit 86 hoc ;.NB. Ex ermi- quèd D s o- nulio paCto uiia convcn-iaraur adfcribi debcat Iniquitaa86 Injuliiria :86 quôdamnia, five-Maia, quæeveniunr Homini , five

0 flan, Bona, quæ Hamini au: tari aiicul Ecciefiæcanringunr, proccdanrvoufilbamr, a? fecundùmjulium 86 æquum Der judicium, quad cit fine uiia ini-gmg’z’gf’zf quitare 86 injuliiria; ira ut, fi vei fpinâ Homo manum firam læd’at,

flou", mmquam liarim-rrcrumexrrahar,pœnæ loco id rpfimfliôtum elfe ccn-Dupufuafiajc curium lit; 86 ccontra, fi vei minimum bonumipfi contingar, præ-Ï" l’infini 86rcrributionis loco lithabcndum. Omnia hæc funr ex julia:b hum", illius judicio, de quo dicrtur; Omne: vinjwfimrjudicium: feci na: ma.[milan , pour; dos86 ratione: judicii iliiusignoramus.Dam" "- Sic ira ueii ucr. tibi cxiliia fentenriie, ad flandrin; An’ ordineli"13’31”tzifi:’idivcrfirargs iliginrer flamines fin: ex accidenté fecundùmflfeâam

’ Ajariamrex foiaDn i Vaiuntate; fccundùm fiait"; Maman ex ejusSapientia; ficundùm au aurem juxta merirum: operum Haminie.Proindc,juxt4fiaamaffinent: pareil D au s aliquem, qui influe fuit,punir: in hoc fæculo, 86 ærerno- quoque ignir adjudicare in Tamia:venturo. Dicunr enim; Ira fer: Voiunras ejua.. Sam veto Mundinequaquam hoc æquum elTe’viderur; fedq’uôdei, qui daioribus hicafficitur, etiam nique ad formicam, præmium 86 recampenfaria fitexpeâanda: id quad Sapientia: Divinæapua cliedicunt ,. ut videli-

- ce: aliquis propret ampiiorem remunetatianem puniarur; No:nm credimus, quôd omnes illa: res humanæ ad’minilircnrutfecun-dùm juliitia’. DE r ; 86quôd procui a DE o fi: omnis iniquiras , quôd

neminem puniar nifi reum 86 puma: bene commuirurn. Arque ficftriprum en inipfamcr Legcnolira,quôd omnia fequanturjfudiriunrDz r . In hanc etiam fentenriameunr omnia5quæ communitcrasqg

PARS IIISCARXVII. 3:1Doâarer noliros ieguntur. Sic dicunr aperrè 5 Non effmmfinepec-un, neque rafligatianrsfint iniquitate. Item 3 E2 menfimîgmî Homo me-rimr, mnium ci. Verba hæc funr Mifchnæ. Ira docenr ubiq;,quôdjudicium fit necefiarium inqNarura D a! Opr. Max.,quôd remunere:embryoneminurero marris prOprer omnia bona 86 honclia, quæfiâurus eli, licèr nuiia ci à Propheta præcepta data finr, 86 econrràpuniar propreramnia,quæ Vit faéturus eli, maia, lice: nuiias petPraphetam aliquem prohibirianes acceperit; eô qnèd [mentantdoceat, ab omni [niquitare 86 Violenria elfe abliinendum. Hinc diacum; Non refiindit 7d miner D eus mercerie»: alliw Creatura. Item;Qui dicir,DIau s Opt.Max.cli: iiberaiis, ejus vifcera quaq; crût abun-danria, (h.e.ejta viné annipnlbngafinnturéMeule: quaji nant). Sedlonganimitatc quandaque D a u si urirur s 86 ramen cxigit tandemquad fuum cit item; Non ci? i5, quijubemr éfirirfimr il, qui non ju-

. 62mn (afin). Docucrunt etiam", quàd ei,qui injuflïafarit, deturpramium.Ethûcrendunramnia ipforum dicta. LInum ramcn’occurritin ver-bis Sapientum nolirorum, quad non invenirutin Lege; id nempe,quad uidam earum dicunr, flmëWl’îiD! h.e. Cafitgatinneramorù.qura au: enim fententiam- poilant tribulationcs alicui evenirefine præcedentc peccaro, fedur muitipiicctur ejus Remuncrario.Arque hæc ipfifeima cit fenrenriafefle Muatuli, de qua, aut pro quaneverbuium uideminLegercperirur.. Non enim te feducçre de. .ben: ca, quæ detentarione D Bi ieguntur: ut, Cùm dicitur; Erreur» Gemma:-iirD sur Abrabamum. Item; Et afiYixit te, nefùrirefetit n, 86e. Nam Dent-8.3. rin fequcntibuegquid’de hie fenriendum fit, audics. Ne e’uircriùaprogredirur Lex noliraii, quam ad conditionem. 86 arum Hac-

mmum. 1*De retributiom il): Animalium imtioinlium nihil unquam auraiaudîtum fui: in Genre nolira. Talmudici etiam Daétorea nullamhujua rei mentionem fcccrun: 5 fed tanrum Intention: quidam exGarantie, audientes hæc area: Muatzaii , ca ampiexi fun: 86 credi-

runt; a , rque verô ego in gravi hac de Huitième Divin; articula fen- 80min A»;tiam, cl! id, quad nunc tibi-exportant. Non inniror aurem in illa ’mfil ""7mea (ide demonlirarionibue, lad-lis, quæapud me extra controver- v mfiam fun: exintcnrione LegieDivinæ86 Pmphetarum. Et hæc fen-tenria lange pauciora haber Abrutdaquam præcedenree 5 longe; "etiam magie ad RarionemInreiieâuaiem aétedit.

Çnda iraque , Providentiam DivinaminMurll’dl: hoc Inferiorîr

. -. . .. . B æ )

3eur.31..4.

332 MonENev’oc-Hr-Mfeu sublunari clic tanrum in Individuio fpecici humanæ, 86 iront? Ufpecicm foiam.elTe,cujus Individuorum negoria, omniaqÊ, five ba-na,five maia, quæ cit accidunr, fecundùm judicium 86 ju itiam ad- ’

Iminiliranrur, curdicirur: 0mm vie ejusffudicium. Reiiqua verèAnimalia,Plantae,86 alia quad arrinct, de illis ampicâor [enten-

’* tiam Arilioteiia; miniméque credo , foiium illud , quad ex arbore

161444.,P1334.

Pfal.33.ry.

Jcr.;:..19.

jabi 54m.

decidir,fingulari D a l providentiâ cadote : vol fin guiari D a i decre.to mufcam capi ab aranea : vei à fputo, quad Ruben exfpuit, multi,fiJpe: quam in hoc Vel illa loco cadit, ex decreto Der in terlici : veipifiem fpeçiaii volunrare DE I vermicuium naranrem in faperficiaaquarum capere 86 degiurire: Ted illa omnia, mco calcula, fi un: petaccidena,ficur apinatue cil Arilioteies. Providentia aurem Divina.ut egorquidern fcnrio , 86 prou: mihi videtur, fequirur InfluenriamDivinam,86 fpccici illi , cui Influenria illa inreiicëtuaiis adhærer;ira u: Inreiieâu prædita fiat , 86 ci reVelcrur , quicquid Intelleétumhabenti revelarum cli.’,fpcciei inquam illi conjunâa cl! Providen-tia Divina, omnesquc illius aâianea fecundùm præmium vci pre.narn menfurantur. Vcrùm quad actinethac, An fubmerfio Navis,86 corû, quæ in illa fun: , vel Ruina tcai fuper cos , qui indama fue-runr,merè Eatper accidens ê hic juxrafenrenriam noliram fcicn- .dum,IngrelTum Virarum illorum in navcm , 86 Commorationemhorum inydor’na noneantigilie per accident, [cd ex voiuntarc DE r,&fccundùm juliitiamjudiciorum ejus, ad quorum tationem 86 in-telligentiam mens nolira penerrare nequit. l

Ad fic lènticndum 86 credendum permavit me , quôd nuilibîapud quemquam Propheram rcpcrerim, D a u M aliorum fingula-tium velInq ividuarum ex Animaiibua curam gerere, quam Homi-num. œin-imômirantur Propheræ, D e u M provident-là fait di-gnari Homincs,.eô quad minar86 villa: fi: Homa,quàm u: Creararentant illius habere dcbeat; uanrô proindèminùs cligna judica-runtcærera Animalia? Hine icirur; 511921 et? Homo, (raguofticeunl?Item; giclai! Houo,quàdrecordarùejw? 86e. Teliimonia aurem ex-prelTa fiant, in quibus habetur, quôd Drus curam gerat omniumHominurn, omniumquc ipforum operum r ut , mijformavitjimul cor ,«me: , confideum omnia open earum. Item; Cadi tuizpom’ [tout friperomnes viafilioyurn nommons, ut (infinitum: jèaurdùm via [un , à fi-tundùmfiudam operumfitomm. Item ; Cadi ejuofuper ou: Vin’, (r [commegrelin ejus vider. Ira reliaiur ciarè Lex nolira de Ptovidcnria D e r en

Epd.31..;4.. ga HanrineIfl’Vifitarione operum ipfarum; radio 4mm vifim’iniome

PARS Hi. CAP.XVII. 383il" vwroboineùpmatumipfomm. Sic; Et n’fiuôo [inaction Item; Lev. 2.6.16:flipflfilrü’ mibi,delelvo mon de libro mu. Item 3 Pardon: animum Main à 5206.31.53.media Populifiti. Item; Et daâofatiem meamlooutreVirmn Muni .- 86 fic Ëev’ïfa

fæpifsimè. Hilioriæ Abrahami, ilaaci86]acobi fulfirienrifsimè86 ne ’ 47’luculentifsimè proba nr, clic fin gularcm Providenriam friper Hami-net. ’Verùm cætera Animaiia quodarrinct,earum fine dubia rali: leli raria,ficur ftripfit Arilioreies. Hine maâarioeorum non foiùmeli permilÏa,fed86 præcepra ghineircm iicirum eli’ ad urus noliroepro iubiru illis uri. Œôd aurem illorum Animalium nuila, nilifpeciei ratione, fit providentia , ne feripfir Ariliorele: , probari po-telt ex Pro phera Habacuc, qui Nebucadnezaris tyraimidem 86 crua-dcintatem videns,fcripfir; Do M un a Dsus,viderur ac fi derciiCti,eblivioni rradiri,86expofirieliEnr flamine: fieu: pifcea maris, 86ficur reptile, cui non cli dominator: illis verbie dotent, fpecies illasdereiiétas clic. Sic enim ait; un); Hominosfimiler pifcibuo Mario; fis [4:85.142mile: reprili, ruinoit ofidominator,omnesb4mo fito extraber,86c. Policàaurem dater, nequaquam ira elle, ut fin: dereliai Hommes, [nobli-vione fepulri,.86 finepmni Pravidentia, [cd juflam hanc clic illorum

œnam,oprime’que commeriros illas elle ca omnia , quæ mancnruper ipfos, fieu: air: Do M I N z, adjudiçiumpofitijli mon, éfomm a: lbid.v.n.Î-

ùcreporer,fundâflieum. Neque ellquàd exnlhmea, contrariari huicfentcnriæid, quad alibi icgimus; du: jumento efiamfimm, 86e. m1441);-Irem; Leunculi rugiunt adpradam, évadquarendum à D a a afin»: [un Phi-tomerItem ; Aperù mon»; tuum, éfimmu omne vive»; ad voluntatem. Item P1314916.id, quad Sapienree nollrifcribunr; Saleté-413: vol flamme: (omniale.) àomm mouvante, ufqgadovapediculomm : 86 fimiiia alia , quæreperiuntur. Ilia enim omnia nihil quicquam fentcnriæ meæ on.flint, quia laquunrur de Providentia fpecicrum,non individuamm,86 aâioncs veiopera ejus quafi enarra nt, dum unicuique fpcciei ne-celiarium [hum aiimcntum 86.materiam ordinat; Et hoc norum cilÎac manifelium. Hine ipfe Arilioteies hanc Providenriæ f eciemneceli’ariam lie agnolcirs 86 Alexander nomine A"rifloreiis-ejuaquoque meminir: quôd videlicet ncceliÎaria. fit præparatia alimentirpro cujusquc Îpeciei Individuis. Absque hoc enim fi effet, (pecie:fine dubia interirent, urieviconfiderationc’iiquer. Quod veto de.Animaiium irrationaiium moleliiis 86 viaicntia,quâ afficiunrur, exLegc alierunt, ut quad dicitur; Qflepertufifliofipzm tuamnrr’lmjam Num.m..3i.Âviolâtre? iliudinfervirad perfcâionem noliram, n videlicet difca-muecrudelitarem, 86-furlira ac inutilirer Animalia mur, liât!

t V par: et

334 MOREDNEVOCHIMpariùs ciemenriâ 86 mifcricordiâ erg’a quævia uramur, nifi necell

beur. a. ao. firas requirar, ut Scriptura ait; Cùmam’me tua dojident refii’urniluu,jure mon dejidnjumam’mo me conarde: cerner. Nequaquam aurem veiex crudeiirare, vei volupratie caulisâ fun: maaanda 86 jugulanda.

Porta, fecundùm hanc meam fentenriam non pareil ex me quæçri, Cur DE u s providenriâ fuâ curam gerar Hominum , non etiamreliquorurn Animaiium Ê Nam quærendum cl! quoque rali , eutD au s Intelleâum dederir Hamini , non verôeriam aliis ’Animaii.bus? Ad polleriorcm erenim hanc quæliionem refponfio hæc cil;(me; ira voiuit Deus : aut, 04m ira decrevir Sapientia ejus: aur,04m ira exigir Narura , juxta tree priarcs fententiae. Eadcm refpon.

r lia danda cli ad quællioncm primam.Tu iraque operam da, ut fententiam meam probe intelligar, 8c

in ufum tuum converrae. Non credo, quod D sur! aliquid larcar rnon etiam attribua DE o aiiquam impotenriam; [cd credo, Provi.dentiam fequi Inteiieâum , e14; uniram elle,(quia Providentia uri-

ue fit ab inrelii ente; immô qui eli inreiicétus perfeâifsimus’p’er;

câionctaii, o quam nuiia arur alia). Propterca cuicunque in-hærer aliquid de Influentia illa, illud in tanrum apprehendir Provi-

dcntia,quanrumInteiieâus. .Hæc fentenria, mec judicia, convenit86cum Intelligibiii , 86

cum Lege. Reiiquæ fentcntiæ præcedenrcs peccant vei in Excellir,vei in Defeâu. Exteflia inducir metam canfufionem 86 amentiam,tùm ad negandum inreiligibiic, tùm ad vim infcrendam fenfibili.Drfeauo non pcfsimaa de D e o opiniones eredere cogit , omneminter Hommes ordinem evcrtit , 86 liudium virturit exrmguit: fen-tentia inquam ejus, qui equaiem facit Pro videnriam erga flamines,86 reliquat Animalium fpecier.

Ca P. X I I X. ,Mn fi ergo; omnes Homine: aqualem D E IPromidmtiamfia’ficundàm ipfommfi-

pimtiam (SpirtatemJ,, v 0 s r a A (un M in præcedcnribue aliendi , Providcnriami Divinam appropriatam clic foii fpeciei Humanæ,cx omnibus

Animaiium fpeciebua ,dico nunc, quad norum fit, nullam fpeciemextra Intciieâum exilicre,fed fpcciem,86reliqua l.J.niverl’aliaè elfe

lA similis enjumenn’o, que inrerount,vei exfiindumur. ’Ideoque etiam non Plài.49.r;.u.

PAR-s III.CAp.XIIX. 385. ;iënumero retum ’lnreiieâuaiium (prout nôlii); 86 quiequid exrraInteiicâum exiliit, clic fingulare, vei unum, veipiura;

Hoc cognira, norum quoque erit, quôd Influcntia Divina., quæunira eli fpeciei Humanæ, h.e. Inteiieaus han-ramie, fit id,quad in-venimus ex Intelicaibus individuaiibus vei finguiaribus , 86 id,quad cfufum cil fuper Rubcnem LSimeoinem,Levi,]ehudam,86c.

Cùm iraque fic le res habeat, fequirurjuxra ca, quæ commemora-vimue in præcedcnri-capite, quàd, quo majdremparrcminfluenriæ’illius adeprum cil individuum , recundùm materiæfuæ dilipofitio-nem, 86 Fecundùm exercitationem , rama major quoque mali-ariafit erga illud Providentia, Cùm Providenria fcquarur Intelleâum,ficut dixi. Prainde non eririProvidcnria Divina crga omnes Homi Non 4,45 qua-nes æquaiis , fed erit dili’erenria 86 præcmincnria aliqua ,ficur in 1"" fg 1,0""?perfeâione illorum humanâ inter unum 86 aiium cil dilicrcnria. Se- 40":", m":cundùm flanc ergo confidcrationcm fequitur ncccliariô , fortifii-mam clic Providcnriam in Propberù fecundùm gradum Propheriæipforum: in Sanaa iridcm à on; fe habere*Providcnriam fecundùmfané’titarem 86 reâirudinem earum»; Cùm men luta illa lnliuèntiç’ln-

teiicétûa Divini fit, uæ verbum ponit in os Prophetarupn, .56 rcâi.ficatopera piorum , apientiamque Sanâarum in ca, quad fciunr,perficiir. Srulto’: veto à Impio: quad arrinct , qucmadmodum nonnifi parce influcnriam illam acceperunt , ira quoque cxigua habcrurearum ratio, 86 cenfentur in numcra tcliquorum Animalvum: ut, .

foiùm permilia 86ievirer ællimara eli eomm i ntcremtia , Ted 86 abterras caulias ac uriiirares præcepra. ’

I Arque hæc-res eli ex fundamentieLegia,86 Fupcr eam cl! exliru.&um ædificium ejus. Voio dicere , fuper hac, quad Providcntia in r

lunoquaque individua ex Honiinibus fit proiiiiu: quaiirare 86 con-, ditionc. 0bferva,quomodo Seriprura ioquarur de Providentiaifpe-

ciali Parrurn, 86 negOtiorum’, retumqueipfarum, ufque ad illorum DoPrwidemiepecara86fupelicâiiem;quomodoirem Deuè Providenriam fuam Dfi "le P0-eje promiferit. Abrahamodiaum cli; Ego fun: omnem film. ifaaco; à ”Éro ranimé bondirent tibi. Jacobo; En: ego mum en, à mflodiam amen-1,4Lte. Prophetarum Principi; gril: tuum en, à lm tibi figurait. Jeho- 113133.26 afuæA; gandinerie»: fui cum Mofe,fic en tuum. Hæc omnia paiàm.dOCcnt,Pravidenriam erga ipfos fuich fecundùm perfcâion cm illo- 101113,. ’ ’

.rum. De Providcnria Sanâorum,86 Del’crrione Impiorum dicitur;k l’odorpiorumfimumfinmôit , à impii in rouchi: oomicofnnt, quia non in l.Sam.a.!. ,

u C c c ’

Plai.;4.u.Ibid.v.16.Pfai. 91.15.

386 MORE NEVOCHiM’fortitudine "bambin" Vir. Œübus verbis dacerur, quôd quidam Ho;mines àpœnis 86 aliis aceidenribus eonfcrventur , alii veto in illaincidant; id non adfcribendum clic ipforum viribus corporaiibue,86difpofirionibus ; hac enim cil, quad dicitur: Q1): non in fortitndineroborabitur Vif ; fcd fieri pro ratione pchcftianis 86 imperfcé’rionis,h.e. fecundùm ipforum Vci ad Deum appropinquarionem, vei abeodem elongationcm: 86 hac de eaulÏa cos,qui ipfi propinqui Tant,rutifiimè confervari; Etpçdespiommfuorumfervabir .- illas veto , quiab ca funt remoti, quibusvis aceidcnribue objcâos clic , nec quem1quam cos inde coniërvatc polie; fieu: Homo, qui ambuiat in tene-btis, fine omni dubioimpingit. De Providcntia ruper Pics dicitur nquoque; Cuflodien: omnia alfa ejw,86c. item, Cadi Doum: friper ,jaffai, 86e. Item 3 Invombit me, à" 414de cum. Sed plura fun: Scri-pruræ ioca de Providentia D fil crga Homines fecundùm Perfcftia-ncm 86 Pietaremiilorum, quam u: cnumerari poreint omnia. IplîPhilofaphi hujus rei mentionem aliquam leeerunr. Hine eli, quadAbunofirr in Præfatianc Commenrariorum fuarum fupcr tibia»: Ari-flmlio 4d Nioomncbum ira feribat ; Qi potentia": bubon: mooendi oui.mamfuam de virtute in virtutem, illifitnt, de quibus Plate air , quid fomor

fit ergo ide: Providentid D e I . . »Animadverte iraque, qui ratione hæc Norioriis vei Confident;tionia fpccics nos deduxeritad Vcritaria , quam Propheræ omne:nabis cxpofuetuut, chrovidcntia Der finguiari 86 fpeeiaii crgaquamvie pro ratione 86 rada perfeflionit ip me, cognitionem rquâitem ratione hoc rationa iliter fequatur, fi Providentia fequarur In-telieâum, ficuri diximus. Neque convenir, u: dieamue , Providen-riam clic fpeeicrum,non Individuorum , ut Philofophorum quidamflaruerunr; cum enim nihilexilia: extra intellcaum prærcr Indivi-dua, 86 illis Individuie adhæreat Inreilcâuo Divinus, fequimr, Pra-videntiam quoque elle in Individuie.

Sic iraque cura, ut probe, ac prout deeer, hoc eapur confident:ira namquc videbis perfcâos elle omne: Legis Divinæ Articulae,86cum fenrenriie fpeeuiativie Philofopharum eanvenirc; ira’etiamabfurdirarea omnes à te reeedent, 86 vera Providenriæ forma tibi in-

norefccr. ’ . v -Polieaquam aurem tibi Sententiae Magilirorum fpecuiationiede Pravidenti a 86 Cubernatiane D a t’expofui ; brevibue

quoq; nunc Nolirorum,86 meam de Scientia DE;verba 86 [entendant explicabo. q

.-.-......;.... .- A

PARS IIi. CAP, XIX. 387C A p . X I X.

VMntiquijimnm çfi hune errorem, D E un; nonomniafcire, ab quèd,judicia mulgi Hominnm,

nudm logitimmfît ramon hammam»:’ ordo, fla! bonté; fipè fit mnlê, mn-

lia bene’.

NTBLLIGIBILE primum finedubio eli, quèdin, Duoi omnes perfcâiane: invenianrur,86 omnes ceonrrà imperfeétio;ncs ab iplo removeantur. Parum etiam abcrit , quin intelligibilcprimum fit , Ignoranriam in quacunquc re elle imperfeâidncm , 86,i D au M nullam rem ignarare. (Luad aurem uatdam Magiliro: fpe-euiarionis,ureommcmoravi,permovi:,ut iluperbè 86 rarervê au-dcrcnr dicere, Deum Nôli"e hoc, 86 Ignorarc illud; e ., quèd fibiimaginari funt, nuilum clic Rerum-Humanarum ordincm, utporequæ non foiùm magnâ ex parte fin: naturaies , fcd etiam libcrumHominis Arbirrium 86 InteiieEtum fequantur.

Propheræ ipfi docuerunr,quod lioiidi 86 infipicntes hi ne canciu- Ex profieritundam, D au M aâiones nolirae nelcirc, cd quod videanr, Impium hic imttotü me"

i f ’ 86 n uiiii a iverc ’ 86 uod hoc Viro "Mm Dm"in pro peritate , pace rra q t te v , , q m 1mm",pi086 fanâo has cogitationes fuggcrat , ac fi Intentionea ejus bonæ, fig",86 quiequid proprcreà moielliatum 86 ærumnarum fuderupianè cf-fenr inutiles. Propheta Afaph p.m.eommemorar, fuas cogitationee’tamdiù in hoedifcurrilic86 vagatas clic, douce fibi innomcrit, Nonad principium, lied ad fincm iliarum retum refpicicndum elle. H æc

’ veto fun: ejus de harum retumardine verba; Et dicunr, inquit, quo- p(,1,73,n,Mode novit D eu s ? de, un ellflientiu in Exrelfi .? Erre , iin impii, épatai[zouli multipliant divirw. Verè in mnium mandai cor meum , à [ni inmunditia manucurons, 86e. Finis cil, [raque cogitabam,ur foirent bot , [cdluborfuit in voulu mon , dona: ingndenr in Snnéluan’um D a r ,6: innllrge.rem novifiimum earum. Profedà in loci: lubrifia poficijh’ cos , corruerefacu ou

in dejolurioner. gomma fument in defilurionem, quàm rità defuerunt,confitmptifirntàterroribuo. Eadem illa eommemora: Propheta Ma I.iaehiae , dum ira feribir; Involuerun: contra me verbu vejha , dici: 130 . Nid-3.13.M i nu s, 86e. parfin, Vunum cl? coloreD a u M, à» quid «miqument’i Mimi";

rufiodierimuo tuflodiom ejus, à quid ambuluverimm humilirerprop A le, D a ,

C e c a .z

PfaL94.6.

3.8186 "MORE NEVOCHIMau Nùuexmiruum? Nunc ergo butor dirima filprrbor, etiam miamnûfecienm iniquitarcm, parerai rentant D e uM ,él libenrnrur. Tune con-miloquurifunr rimenrer D o M I nuM, 86e. Et oonverrinrini , à" difeerne-tu inrnjujlum du imprum, inter [animum D r a, mum, qui non feroit ri.tDavid quoque deciaravit , quôd fua rempare lèntcntia hæc notafuerir, 86 Homincs ad peccandum 86 le inviccm opprimcndos in.duxcrir3camq’uc vaiidis argumc’nris incepir oppugnare 86 refluarc,olicndendo,quôd Deus iliaamnia probe nôrit: Viduam, inquit,àperegrinuminrerfioiunr, épupillo: om’dunr. Et dixerunr , Non vider--Ïub , neq. inteflt’git D rus jacob. [maligne flupidi in Populo , à [mequando intelligetu ? An qui plantait aurem,.non audit: ? on qui finxiroculum, non videbit? un qui rompit 6mm, nonurrguer? qui dorer Henri.nemfiienrium, 86e. Horum argumentorum tationem tibi chuelcaba,poliquàm. nonnihii dixero dcxperverfo inreiieâu 86 expafirionequorundam, qui verbaPtophetarum circa hanc materiam deliructe

conanrur. ,Dixeruntmihi duo Viri intelligentes ex Genre nolira, Mediei,quimirabantur verba hæc Davidie lDixcrunt : Si ira argumentant yliecrer, fiequereturcriam feeundùm illius tationem; (ksi crcavi: 05,.eomeder : qui finxir puimonem , vociferabitur: 86. finniiter de reli-

quia membris.. g qSed attende, Leâor. candide, quàmliongè abfintrà [8&9 86 vera-hujur argumenti lcnfu, eumquc à me aee-ipe.

Paiàm en, quad arrifex, qui infirumenrum aliquod fabriear, nui-vin made illud’palic: latere, nifi illius ufumfeirct. La. Nifi fabetfeirer 86 intciii crct tationem fucndi , nequaquam hujus formæacnm, finequaFlirumentis. Qpandoquidem ergo quidam ex- Phiiofophie exilii»mârunr, D au Mnon apprehendere illa parrieu.laria,eè quôd fin: ob-jeé’ta (enfuma; Deus aurem pet lenfus non apprchendar, Ted 3p.prehenfionc tanrùm Inteiieâuaii: ideircô argumenrarus cli contra 4cos ab Exillcnria [enfuum , hoc poêla g Si. Apprchenfio vifûeabfcondita cflctà D a a 0pt.Max. , 86cam ncfcircr, uomodo P0!-r-uilier faeere inflrumentum iliudaptum ad apprchen ionem vil-fis!An probabiieeli, ealïi 86 peraccidem crearum elÎeinco (oculo la,tanquam vifûsinflrumcnro) humorcm unum limpidiliimum, fub ea-Ïhumorcm aiium, 86 fub hoc tunieam quandam 886 , An fortuiro far .(mm en, quad fit in eo perforatum foramcn , 86 è regione foraminieune: tunicaelarifsima 86 dura? in fumma,Num Sapicns aliquis, *

enginx

urura perficinequir,con-ficerc:. E: fic dereiiquisim l ’ "

PARS 111. CAP.XÎX( 3.29îogitdre potefi, om nes humons, tunicas, 8c nervos optima, in qui:bus finguiia exaâifsimam confpicimus difpofitionem , quæqueomnia hujus aâionis caufsâ faâa fum,per accidens ira cm Neque-quam. Sedfunt ex certa intentione Namræ, ficur Medaci 8C Philo-fophi docent. Norma. aurem non cit prædætælnrellèâu, me ûymm.tu), un iterum in conf-cm) cfl apud Philofophos; Sedhoc regimcn,hæc gubematio, quæ efl mita: ingcniofi alicujus artificii , provenil:ex fentenfl’a Philofophorum à Principia guadzzmtntallèâuali,& fecun-dùm noflram rententiam ab Operatione Innflèâu przditi , qui facul-tares indidit iis,in quibus facultas Naturalis reperirur. Œod fi ve-rt) Intel lcâus il]: hanc rem non apprehendit,nec intcll i gir,quomo-do vei facerc, vol derivati ab ipfo potuit,juxta fentenriam illam,Na-cura ,. quæ intendat vel refpiciat ad talem rem , cujus Cognitio-nérn nullam haber? Verè iraque David cos appellavit. Brutus 86

Stuhar. nDeinde incipit oflendere (David fc.)., quôd’Îloc fit imperfeâioin Apprehenfione noflra,&quôd Dans (quinobioiflum Intelle- "&um dedit, quo apprehendimus, 8Ç propret cajun imperfeâionem,Cùm Dan M verè cognofcere nequeamus, iRiusmodi graves dubita-tione: in nobis oriuntur), quôd inquam Deus (cia: in nobi: ifiamImperfeâionçm, nullacjuc fit habendaratioirruptionîs», vcl deflru-&ionis cius;adquam nos redigit imperfeâa ifla cogitatio: Q9710.en, in quit, Horizinemfiiemiam. Do au nus cognofcit cogitationes Hami-num, quàdjint unira. x

Scopuc-meus rom: in hoc capite fuit , quèdîfia fpeculatîo fit an-tiquifuma, quôd videlicet fiulti ajunr, D a u M. non-apprehendereomnia,:è quôd quædam res mortalium, quæ naturâ-fuâklvunt persi-biles, non fin: ordinatæ, fient dicitur; Et dixnuntfiléi Ifiaëlà et , qua 2..Keg.r7.9.non mm: "a; connu Do M IN a D a afin). In Medrafch dicunr; Cola- mm: Manon vider,mæaudit,neqy loquitur: quo dlâo ïnmmnt, fibi vi-deri, Daim ifia non apprchenderc, nequcvçl Præceprurn, vclnPto-bibitionem ab ipfo adProphetas pervcnire. Caufi’a 8: probatio to- .tins hujus rei fecundùm ipfos cfl, quod Re: humànænon procedamin, ut cuilibet illorum videtur. Cùm enimcxiflimant, talem- even-mm rem quandam dcberc habere , 86 pallia videntzillam aliter,quàm volebant, cadçrefiatim dicunt:; Non vida nos D s u s; De

l flolidis ejusmod i Hominibus dicit Tzephanias; gag dicunr in corde Tzeph-I-m ’

fin, bien banchait Do M I me s, neque makfdrit. *flood veto, si: Scientia ID a 1 dicendum cil, id exponam tibi,

n Cc: 3: n

390 MORE NEVOCHIMpoficaquàm ptiùc indicavcro ca , in quibus omnes confentîunt, 8cquibus ncmo fanæ mentis contradicit.

. C A p. X X. .DE Omnifcientid DE I : quôdfit and (5 immu-tablé: 5 quôa’ item faim poflîéilia , 65 Mmm

pofliâilz’mri ipfimm nihil

I adimamr;N confciTo cfi apud omnes, non convenu-e Naturæ D a! Cpt.Max. innovationcm feientiæ alicuju:,itaut nunc feiat,quod an-

teà ignoravit; neque etiam ut habcat fcicntias moiras, juta illa:quoque,qui Attributa credunt.

Scientia Pli cf? Hoc iraque demonftrato,dicimus nos Legem Divinam tcncntcc,figé ’""’"’ I fum unâ fcicntiâ fcirc tes maltas; neque fecundùm multitudmema ’ u’ f8ibilium vcl feitorum multiplicarù in DE o feicntias , fient in no-

bis. Sic dicimus, Ipfüm omnes res,quæ innovantuchire anthuàm - afiant, neque unquam cas ncfcirc, ac pet canfcquens, nullam in Ipfofcientiaminnovari. Nain norum Ipfi efl,quôd N.nunc non exi-flat,exfiituruc autcm fit rempare N.,tomporc tanto permanfurua,t8: deindcitcrum non.Ens forums. Cùm igitur pofieà Vit il]: in.cxiflit, ficut in feicntia ejus antè præcefsit,fc uitur,nuliam ci fcicn-tiam accefsiflè,ncc quicquam innovatum c c, quad ipfi ignotumfucrit; (cd innovatumcflc illud ipfum, quad ci norum fuerat ficut

Scientia"! 44’5- efi , anthuàm innovarctur. Et fecundùm hanc fidem fc uitur,aïs; Scientiam dependere à Privatione , 86 vcrfari citca id, quad à infi.Ente. nitum. Id quad nos credimus, ac dicimUs, quad Privatio , quæ Exi-

’ fientiam, quam ipfe efficcrc potuit,in fcicntia ejus præcelisit, ne-’ quaquamimpediat dependcntiam fcientiæab ca, (h.e.quàd mm in»

pofiibilcfit,ut dependeat Scientia à Privatione, vol non. Ente , quad piaffai in

45mn deducitur, à mi ipfe exifientiam peut? 1413m). quad auremprorfus non cxiflit, nec cxifict, non.Ens abfalutum efi in feientiaejuc, à quo illa non dependetc pardi : quemadmodum fcicntia no-flta non depéndct ab ca, quad apud nos non citiflit.

Anfcië’tin 1m- (Luod me, altcrum attinct, quad videlicet vcrfcturcirca id, quadfifi" "7M Infi- non cit finitum , vel citca Infinitom, in ca nonnihil cit dubii. qui."un"? dament Magiflris fpcculationis hûc inclinârunt , ut dixcrint,

Scientiam dependcrc à fpccicbus, 8: aliqua mode diffundi fu ln.

1’st m. CAP. XX. 391dividua fp:ci:rum. Et hçceflfcntentia tencntiumLc cm nofiram,fient necefsitas (peculationir abillir exigit. Philofopîi veto abfo-lutèdixerunt, quad Scientia ejus à nulla Privation: dependcat , ne.que Infinita apprchcndats 86 quia nulla fcicntia In Ipfa innovatur,falfum clic, quad quædam innovata feiat 3 ac pet confcquens, Illumnon feirc,nifi :a,quænaturam habcnt firmam 85 immutabilcm.

Quidam aurem aliam dubitationem moverunt: Dicuntcnim 5 SiD au s etiam firmac tantùm 8c immutabilcs illas res (cirer , eiT:nt inIpfo fcicntiæ multç 5 ca quad multiplicatil [chic vei fcibiiibus,mul-tiplicentur quoque fcicntiæ. Œælibct enim res [cira haber pro-priam (dentiam. Proindc nihil [cire pareil, nifi fc-ipfum. Ego au-rem dico, uod unîca caulTa, in qua illi omnes impcgerunt, fit, quadcandcm :3: tationem flamant Scientia: noflræ 8c Scientiæ D a rOpt. Max, 86 quad univcrfi rcfpiciant ad ca , quæ in Scientia nofirafun: impofsibiliasexiflimantcs, illa propriach: fcicntiæ Ipfiur, vcldubiam ac incertam for: ejus tationem. a

Ncccflc me» cil, ut plus difccptcmus Cum Philofophis in hacquæfiione, quam cum quovic alia. Ilii enim demonilrationibucoflendcrunt, quad in D a I fubflantiâ nulla fit multitude , nullaq’ueextra Subftantiam ejus attributa 5 (cd quad Subflantia ipfius, fit ejusScientia 5 8: Scientia ejuc,ipfius Subflantia. 111i etiam [ont , qui d:-monfitârunt, Intellcâu: 8: mente: noflra: mimis cire cum: ad v:-riratcm Subfiantiæ ejus rcétè cognofc:ndam,ficuti d:eiaravimm.,04m itaquc ration: cogitare poiÏunt, uod Scientiam ejus apprehcn-dam? cùmilla Scientia nihil aliud it, quàimipfius Subflantia; 8cMa Impotcntia , quâ Intelleâus nofler nequit apprchendcrc ejusSubflantiam, illa i a fit Impatcntia,quâ non valemuc apprçhcnde-r: ejus Scientiarn icut cit; neq; etiam illa Scientia fit ejusdcm fpc.cici cum Scientia noflra, ut inde rationem ejus cognofcerc porci-mus, [cd toto figer: divcrfa. Et quemadmodum Subflantiam ha-bet, quæ nec: ariæ :fi exiflcntiæ, à qua omne En: flaquitur 8c pro-ficifcitur fecundùm fententiam illorum, vcl, ut nos fentimua, quæCanna cil: :fficicns rcrum aliarum ex Privationc: fic dicimus, uodSubfiantia illa apprehcndat omnia alia, nihiiquc illi uilo ma o fitabfconditum corum,quibul cxificntiam dcdit. Et nulla cit com-municatiointcr Scientiam noflrâôc Scientiam ipfiul, fient nulla cf!communicatia in’tcr Subflantiam noflram , &Subflantiamipfiuc.Erroriautem cauffam prçbuit homonymia vocabuli S c r a N T r A.Nam communiCatio cfiin nomme folùm,fcd différentia in rc-ipg:

392 MORE NEVOCHIMi8: vetitare. Hine in muita abfurda dclabimur,fi arbitramur,ea,quæ’conveniunt-Scientiæ noflræ,convenire quoque Scientiæ ipfius.

Duamitqua- Arque ex iis, quæ Lex hoflra me docuit, cil quoque illud, quadqutpofibilifl Dan s fciat exiflefltiam Pnjs’tbilù; Cùm natrum non educat vel exi-

mat Pofsibileiliud ex natura Pofsibilis, fed cum eo natura Pofsibi-lis fubfifiat ,86 fioientia ejus , quad innovatur ex Pofsibiiibus, non ,keogat illud, ut fit alterutro modo exduobun modis Pofsibilium,(h.e. vBonum vel Malum). Et hoc etiam fine dubia cit ex fonda-mentis

Dental. Legis Mofir Doâoris noflri. Hine enim dicit; Pariesfepimmtam te.Dent-2046.7- 610 me, ne pamufimguinem in dama ru4,fimiderit radent ex en. Item a N:

moriatur in un», à" alita dùm: nm, 8Ce. Sic datio Legum , Præcept-o-rum,& Prohibitianum omnium redit ad hac’principi-um quid Scien-tia D a .1 m’fueun Paji’tbile illud ex ummfiu ne» aima. m ud aurem

. fecundùm brevitatem Apprchenfianis nafiræ nabis valdè dubiumiæmuv, [un videtur. Proinde animadvcrte, in quôtnam rebus Scientia ejus dif-tja PtiI’Jïfmf ferat à Scientia noiira, fecundùm cos, qui Legi nofiræ funt addié’ti.

dam" "mm Prima": hoc cil, quad una Ipfius fcientia eonveniat 85 fufficiatrebus feiendis multis, etiam (peciedifetentibue. -

x ,Secundum, quad dependeat quoque à nomEntc.Tertium, quad verfetur citca Infinita; agagman, quad Scientia ejus non mutetur pet apprebenfioncm

rerum innovatarum, licet videatur, quad (cieiitia rei, quando efl infieri,non fit eadem cum fcientia illius rei,quando en in elfe , fed hie

’ fit aliquid amplifie, dum id, quad fait in potentia, cxivit in aflum.gaminant] Scientia DE r non eligat aliquod ex duabus pafsi- .

billbül, licet probè 8: exaétè nôtit, quadnam illorum fit fututum 8:eventurum.

Rebus iraque fic f: habentibus, mitor, quânam in r: conveniantScientia Da I 8C Scientia noflra, fecundùm [ententiam illorum, quicredunt, Scientiam en": attributum aliquod adVentitium illius Su b.Rantiæ? San: nui]: cl! convenientianifi innomin: follim. Vcrùmfecundùm noflram rententiam , q-uicredimus, Scientiam non cirealiquid a-djuné’tum ejus Subflantiæ , ifequitur fubflantiaiis interScientiam noflram 8L Scientiam ipfius difÏetentia , fient Subfiantiædifierentia cfi inter fubflantiam Cœli 8: fubflantiam Terræ. At-

cha.gg.t. que iflud ipfum docent Prophetæ : ut , ou); mm finir cogitations:’ me cogitation" vrjlm, neque vie munie veflm. Nain quam) altie-

m fantCæli , quin rend, mm akiomfimr vie mu , grain vie veflw,à cogiterions une, qui": cogitationnvefln.’

- Summa

PARS III.CAP.XX. 393Summa fant:ntiæ meæ bieviter hûc redit. (hiemadmodum non

apprehcndirnus vetitatem Subflantiæejus,& ramen Rima: , quadExilientia ejus fit perfeflior omnibus Entibus , 8: huila ci com-

.- petat imperfeâio, mutatio vei pafsio; fic, licet nefciamuc vetitatemScientiæ ejus, quia illa nihil aliud efl,quàm ejus Subflantia,fcimusramen hoc,quad non unâ vice aliquid feiat,& aliâ ignoret: h.e.quôdScientia nulla in lpfo de nova exoriatur; quad non mutetur; quadnon finiatur; quad nulla Enria ipfi fint occulta 3 quad deniq; Scien-tia ejus non taliar naturam illorum, [cd Pafsibiie remancat in natu-ra Pofmbilitatie. Siquæ iniflis videatur eiÏecontrarietas vei ab-furditas, illa tanrum provenit ex notion: 8c probation: vel confide-ratione Scientiæ naître,un nil nifi nomen cum Scientia illius com-mun: haber. Sic-enim Imam quoq; 1140;"?wa dicitur tùm de eo,quadnos intendlmus,tùm de eo,quad ipfe (D a us) intendit. Sic item Pn-videntia æquivo’cè dicitur Ëùm de ca , cujus nos curam gerimus,’tùm

de eo,cujus curam gerit Dau s. Proinde liquethinc, quad in-rei veti-tatc Providenria,Scienti4v& Intentia, quæ nabi-s attribuuntur,non fin:eadem cum illis, quæ atrribuuntur DE o. Œôd fiutram s, vei Pro-videntiam,vel Scientiam, vei Intentionem fuma: pro iiedem,ac fui)eodem encre eomprehcndae, commemorata tibi exfurgent dubia.Q1641 lautemfciatur, en, quæ nabis attribuunturîdiverla cire ab il:lie, quæ DE a attribuuntur,tùm veritas-patefict. Hanc dificrentiaminter ca , quæ nabis,& quæ Deo attnbuuntur, indics-vit nabis,dicendo a Vie Mire, m mu, ficuti faprà vi fun. .J 6134W

C A P. X X Lil): dyfirentia inter Scientia»; D a I, (5

Scientia": noflmrru.A a N A diffcrentia cil inter Scientiam ejus,quirem aliquam Difi’erew qui:

l facit,& Scientiam alter-in: rei illius faâæ. Nam res illa fa- "5’" fi’ "V"

. . . . . . .- [mnium Au-&a , fi faâa fit convemcnter Scrcntiæ Faflorls lpfiul, cil illius opus, mon, wwwac proinde fcientiam ejus fequitur; fed feientia reliquorum Homi- open; (95mm:nom, quircm faétam confiderant 8: feientiâ dcfinitâ iciunt, rem fa- "m&am fequitur. 12.0. Siartifex faciat arcam, in qua moventurpon-dera,quæ fluxumaquarumjuvent, 8c doceant, quor bora: dici veinoms jam clapfæ fint 5 hic fané omnis ratio fluxûs aquarum , muta-tionis fitûl illarum, omnium funium, fitularum, quæ dcfcendunt,

l &c. omnia inquamifla nota funtattificiantequàm fiant: neq; me

394. MORE NEVOCHIMvit ilion motus ex canfideratiane 85 contemplation: illorum, qua;tenue nuncinnovati funt,fcd econtraria morue illi innovati fontfecundùm ejus fcientiam. Diverfa me ratio cil ejus,qui Infimmen-rurn illud confident 8: contemplatur. Nam quoriescunque in mo- .rum aliquem confpicit,rories innovarur in ca aliqua fciêria 3 8: quo.tics ira contemplaturnovum aliquem motum , tories multiplicarurejus Scientia , douce fciat &addifcat rationemrorius lnfirumenri.(man tibi imagineris,motuc machinæ illius elfe infiniros , tùm Inon porerir Contemplaror unquam confequi feienriam illorû. Nonetiam pafsibile efi, ut ralis fpeâator vei contemplator fciar aliquemmotum antequàm innovetur,cùm , quiequid fcir, ex Innovarioneitanrum fciar.

Di rïtia inter Simili: ratio :11 omnium quoque in hoc Mundo Entium, eo-noj mm, (’3’Dci

fiimtiam.

Malta fêteraitDei nabis fiituet? in; oflbilù.

rumque tùm ad nofiram , tùm ad D a r Opr. Max. Scientiam rela-trams.

Nos enim, quiequid Rimus,ex contemplation: 8c confidentia-ne Entium fcimus, ac proinde Fatma 8c Infinita (cire nequimus; 85fcienriæ noflræ innavatæ multiplicanrur fecundùm multitudinem

retum,quarum [dentiam apprehendimus. i -Non veto ira fores haber cum Deo 0pt.Max. Is enim non ne;

vit res ex parte illorum, (h.e.!rfcientinmfimm non [mieux Entibus,qu4--tenus-extflunt),ira ut vei MulripIicatio,vel Innovatio in Ipfum pofiircaduc; fed res omnes (equuntur Ipfiue fcientiam præcedentem,quæ cas,proutfunt,ordinat&difponit, five fint Exilicnria abfirac&a, five Exifienria fingularia materiam firma, five Exifientia mate-rialia,quorum Individua mutantur fecundùm ordinem , qui neccarrumpirur,ncc mutatur. Ideoque penesipfum nulla efi feientiævVel multiplicatio,vel innovatio,vel muratio. Dum enim fubfianriæfuæimmutabilis vetitatem novit, novit fimulomnia fua, quæ indefaquuntur, opera. Canari aurem vei]: modum hujus rei fcire, crin-de efi ac fi nos vellemus clic Ipfe,vel,ur Apprehcnfio nofira fi: Ap-prehcnfio Ipfius.

Hæc iraque fi ira f: habeant, oportet ut Vcritatis’ fludiofus 8C pa-tronus credat, D a o nihil quicquam ignatum efieJed omnia Scien-Iriæ ejus, quæ nihil aliud efl uàm Subliantia eius,parcre: 8c falfiJm aelle, nos fpecicm Apprehcnfionis illius novich. (aux: fi enim ratioejus nabis cirer cognira, haberemus illum intelleâum , perquemfpccies illa apprchenfionis apprehcnditur. Id me nulli , nifi Da a

fali, compctit. . a Tu:

1ans III. CAP. XXI. il 39sTu iraque diligentenhæc obfetva 8c perpende, quia funr mita-

bilis 86 vetifsima. (un ca fequirut,isin nuilum ettorcm incider,nullâ fallaciâ circumvcnietur, nullis abfurdiratibus implicabitur,nullam denique impctfcâionem Duo adfcriber. [flatum quippefablimium 85 auguilarum retum nullæ habentut demonfiratianes,ncqsfccundùm npfitam,ncque fecundùm Philofophorum renten-tiam, propret plurimas ipforum in hac quæfiianc difienfiancs 8ccontrarieraret. In omnibus aurem fimilibus quæflionibus,quatumdemonflrationct nullæ adducipoiÏunr,ea [equcnda en: via, quamnos in ræfcnrie quæflianis, de Omnifcienria DE t, traâationc fe-

quuti umut. .CAPFXXII..E’xplimntur varia ex hifloria 170513 que con;

fidemtionr cligna in materia de Pra-ruidmtia D51.

I a A a I L t s Jobihifioria cil quoque cxillatum retum nu-mcro, citca quas nunc occ amur: h.e.Excmplum cil ad

explicandum opinione: Hominum e Provîdcntia.Nôfii quasdam cire, qui dicunr, Jabum nunquam fuiiÏe , ne-

que creatum :lT:3 fcd Hiflatiamillius nihil aliud clic quam Pata-

balam. r i imi afiëtunr, illumfuifie 86 cœatum cire, omniaque,quæ comme.moranrur,vctè contigifie,nullum ci cettum vei Tem us , vei La.cum afsignare queunrgfcd uidam ajunr, illum vixiflE tcmporibucPatriarchatum, alii Mofis,a ii Davidis tcmpare,alii deniqucipfumex Sapientibus Babylonis fuiflc aurumanr: quæ incertituda [entemtiam illorum confitmat , qui dicunr, illam nec faille, nec crea-

rum elfe. i .7Siv: aurem reverà fuerit, five non fuetir, fcmpct in rali ejus Rata,qui nabis defctibirut, perplcxi reddunrut omnes,qui illam confide-ta,nr5 ira ut tandem dicanr de Scientia 8c Providentia DE t id, cujusmentionem feci: quia ncmpe vident, quad Vit me inreger, fyncr-rus, in aâionibus fuis reflue, bonus, DE iquc riment, maximis ma-li: afficiarur, in fait faculraribus, libetis 86 corpor: proprio, fine ul-

lo fuo peccato, graviter puniarut. aSecundùm uttamque autemfenrenriarn, in?i nempc fuctir, five

v D d z

Gen.zz.zx.jcfa.8.to.

Iobi 1.7.

A396 MOR-ENEVOCHIMnon fucrir, certum tamcncfl, quad illa,quæ à principio Libti ipfiui’commemorantut de Collaquia inter D au»; à Satanam , deTradirioncimnÏoâi in patejiamn ipfim, fint parabolica: Non ramenita ut aliæparabolæsfcdtalia,àquibus dependcntree admirandæ, quæ funtMundifiibaâia, pet quæ dubitatio’ncs multæ dcclaranrut, quibusdenique occulta mulra fummaqs detîpunrur. In ptæfentia quædamillorum, quantum quidem fieri par: , attingam , addiris fimul Sa-picnrum nafirorum ver-bit, ex quibus intelleâumillarum haufi 8c

alfequurus fum. *Primù iraque omniumconfiderandum tibi cfi,quod-fiarim à-prin- vcipio dicitur 5 Vir en: in terra Hz. tibi adhibcrur vocabulum homo-nymum, W a; videlicet, quad primà air nomen propriurn Viri:ut, Un primogtnirum finira; deinde lmperat-ivus à verbo un, quadî .fignificar Confulere,.Canfilium finira, 8re. ut, Un: cza Ininconfilinm.rVuÎ’r iraque dicere :d Confidcra hoc confiiium, perpc ride illud, ratio-nct ejus in ufum tuum couverte , inrellige illas, 8c. vide ,,quæ’nam1opiniones vcl fententiæ fint veræ.

Deinde commemoratur, quid FiliiD a r venerint, ut [hmm "mon?D a M I N o ,ér venerit etiam Satan in media earum, à inter affin: non di-citur; Et rentrant nm Der ésaanmradfldrenccoram D o M 1 N a :ira enim vidcri poruifiër, ac fi omnium una eadcmque Faille: ratio;[cd inquit, Et vannant mua -E r, ut adffarent and»: D o M, r N a ,- du 7e-.niutiarn Satan in media earum. Hæccnim laqucndi ratio dicitur ran-tùm de co,qui non petirus 8c non rogarus venir; fcd qui venientibus

I illis, qui togati fun: , f: ingerit, 8c [ponte fuâJnrerillos advenir.Tanit) narrarur, quid (Il: Satan dzfiarrdaêc olmmbuletrin Tcrr4,& nul-

Ia fitinreti fumôc fuperiora comparatio ,quôdquc nullas ibi ha-bcar abanibulariones. Hocfibi vult, quad dicitur; nidifmmnda inTerr4,éfi4ri4ndoin en: perindc enim cil ac fiidicercrs Difcurfiratio8C obambulario ejus cfi tanrum-in Terra.

gland, quid illa perfeflwà reflua damant traditusfir in poreflatcm Sa-una, 8C quad Satan omnium plagarum 8: accidcnrium , quæ in fa-calmi bus, liberis,& corpor: fuo pafius efi, caufra fucrir. I

His ira pofitis, incipit (hifioria) in medium profcrre verba [pecu-latianis hac de re,& [entendant unam afiert, quam 5’060, alias item,

quas Sociis ejus adlcribir. Panna pôfi aurem cnarrabo tibi l’enten-rias illas, propret quas in efsimat delapfi funr’cogirationes. in hacnegorio, cujus unira eau a fuit Satan; Jobo amicisque ejus exifii-.mantibus, quad Dlu s ipfe hæc omnia fine Diaboli opera’fccctir.

a ’ No»

PARS III. CAP:XXH. ’ 397NorabiI: aurem in hac hifiatia cit inter cætera,quad]ab non de.

fctibarur à [apicntia,ueque appelletut Vit prudcns,inrelligcns,[a-piens5[cd à vitrutibus moralibus 8c rcCtitudine-o erum. Quod fienim [tufier [apicns,non clièt dubium ncgotium ipfius, ( h.e.nibil mi-rum efflanquât! in: tflIiâmfucrit), ficurl pofieà explicabirur. Prærereàcommemarantnr ejus Mala [ecundùm æfiimarioncm Homiitum.Nam [unt quidam Hamin:s,qui non rurbanrur,nec afficiuutur ja-âurâ b.anorum,[cd quibus lev: hoc viderur,conrurbanrur autê mor-te lib:rorum,ita ut mœror ipfos planè’canfitiarzquidam [unr,quietiam libetorum [uotum mortem patienter f:runr,nullâquc trifliriâaut perturbation: proprerea afficiuntur,[ed qui ne minimum qui.-dem dolarem [ufièrre vei [cntire poiÏunr. Et [oient communirct o-mnes Homines D au Mi laudat: ac celebtatc, Rcâitudinis Beni-gnitarisq5 cncomio oruare rempare profperiraris 8c tranquilliraris,aut ctiâmediocris 8c rolerabilis doloris. Vcrùm cum tales afflié’tio-

ne: ipb invadunr ficur)abum,rùm quidam in apertas in D a u tubianhemias crumpunr,nonnnifi levifsimum credentes cil-e ordinemin hoc Mundo, propret amifsionem diviriatum [uatum : quidamcredunt , elfe ordinem 85 æquir-arem Crcararis etiam cum jamr-sa faculrarum [uarum , [cd non pofiunr ferre libetorum eteptia.ncm : quidam veto [unt , qui parienriam 8c confiantiam [uamquoque hic probant in libctorum amifsiane 5 [cd qui in propriocorpor: dalorcs patienter ferre pafsit,ncmo repetitur",vcrùm nil nifi.murmura,quc-telæ 8C cjulatus,vel cordis,vel linguæ,hoc in cafu au-diuntur.

Porta animadvcrtc,quôd de Filiix DE t vice prima &[ecundâ’dicatur 5 UEadflarent curam Do M r N o : [cd de Satan’a,licèr inter illas

8: in media illorum vcnerir primâôr [ecundâ vice,non dicitur viceprimâ,ur adflnrct curam Da M 1 N a, [ch [:cundâ dicitur, Et venir criantSatan in mediotllvrummtndflaret rormDoM I-No; quod,quàrn mira-bile fir,perpendc 8c confideta l Sed rcfpice ququc,quàm utiles res,quæ Praphcriæ infiar [unr,indc ad nos rcdcanr. Verb’a cnimifia;madflarentyeLwfifiertntfe coran: Do M r N o, dorent nos, quad ne-cclTario ad præceprum ejus coganturfaccre,quicquid ipfi lubucrir,prout ’hoc-difccre efi: ex Prophetia Zachariæ de quatuor curribuscxeuntibus,ubi dicitur; Br rejPandit Angclru ille,ér a: 4d me; Iflifimt un;quatunvrmi Cœli,qni egrtdiuntur à loto,ubiflalmnt un»: Da M I N o to-rtusTerr’e. Deinde ofiend-irur,quèd Filiatum D a l 85 Saranæ baud-quaquam eadem fit ratio refpeau cxiflenriæ,[eâiâluôd F ilii D a i fint-I

D 3, »

39: 6* MORE NEVOCHIMmagie fiabilcs 86 dutabilcs5 86 quad ipfe cxillcnriam habearillisinferiorem.

Ex mitabilibus infupet Parabole: illius cl! 86 hac,quad,dum me-matat,quâ ratione in Terra tanrum Diabolos difcurrar,86 opcta illafaciar,dacet,Ip[um non palle dominiü exercer: in Animam,[ed po.teliatem ipfi datam elle [u et omnes illas tes tettefltes; 86 dificren-riam elle pbfitaminrer ip nm 86 inter Animam : h.e.Nullam ipfi in

10H 1-5- eam daram elle par:ll:arê,ficut dicitur 5 Verunrarnen animant ejurfmm:ubi pet Animnrn intelligirur id, quad temanctde Hamiue poll mor-tem ejus,ficutiiu homonymia vocis A N 1 M A tibi declaravi. Hocen im cfl,in quad Diabolus nullam haber pateliarcm.

His ira commemoratis,audi utililsima quædam dicta Sapientumnolirorum,(qui vetè Sapientes vocati pollunr),quæ omne du biumexplauant,omnc occultum revclanr,86 magnam parrcm Secreton’tLegis aperiunt. Talc eli,quod in Talmud ajunr5 Dixir R.SrbirnconBen-Lalçifrlr : Ipfe e57 Saran,h.e.Adverfirim, ipjè gflfigmtnrum "tùm -, 1’ij

efiAngelus marris. [flud enim tàm manifcliè declarar id, quad noshaâcnus dacuimus,ur nullû inrelligenrem ultetiùs dubitate finar. *Vides enim,unam candemque rem denorari tribus illis nominibusfive tirulis,86 omnes aftianes,quæ uni ex illis tribusatrtibuuntur,elle unius ejusdcmque rei aâioncm. Sic dicunr pri[ci SapicnrcsMifchnæ 5 .Dixeruntïradiria sfl,Dcfændir à errata facir,(h.c.fedum),nfctndir à adverjktur val arrufizrmripitpoteflarcm (mollir animant. Iranon lare: rc,quèd David in Vifione Prophetica rempare plagæ An-gelum vidir cvaginaro gladio,86 manu extensâ [riper Jerufalem,nôoflenfum faille ei,nifi hujus rei daccndæ caulsâ. Eadem el’t ratio,idcmqs [enfus illius,quad lcgimus in hifloria Rebellioriis filiorum

tacha-I» ]o[uæ Sacctdoris magni; Et Satan [tabar 4d dezreram ejus (Angeli), utadverfimtur ipji: quad item polka additur,quâ ratione Dan s ipfumab illa Angelo repulerit,dicëdo5 [ramper te Da M I Nu s,Sat4n,inrrcpetinquam te Do M 1 Nds,qui cligirîerujhlemflrc. Hic criâ eli,quem vidir

Num.n..32.. Bilcam in Vifione Prophetica,qui dixit ci5 En ego egreflm [nm lefatanin adverfizriam tibi. Scito aurem,vac:m Satan ne? dctivari ex illa;

PIN-4.15- m??? Berline ab en, à tranji. Volo.diccre,elie ex lignification: Dali-n4ndi,Retedtndi à rc aliqua:ip[e enim fine dubia cfi, qui declinarcfarcir Hominem à via ver-itaris ad viam falfitaris 86 :troris. Eadem

Euler-3."- [enfu dicitur; Q9): figmcnmm cardia Haminis malart: si! à puerai; ajut. ’, rengainons» Nôlti enim,triram clic in Loge nolita [cnrcntiam de il) fi!!! W9 12!

a"? www Pigments barn 86 Figmmro "141058: quad Sapientes noltti dicâtiîumq,

i » - , gmm-

PAisIn.CAp.XXIL 399 .figmmro un. De Figm’ema min dicunt,quôd oriatur in Homine tem-pore nanivitatis ejul,ex eo,quod dicitur; Adjdnuampmamm rabat: Gencfi4.7.86 quod Lex alibi ait 5 [punira ejus. De Figmento [une ajunt, quôd lbid.8.:.r.exiilere incipiat in Homine demùm poftPerchtionem intelleâûsejus. Idcô dicunr vocati Figmcmum malum, Regain magnum3Fi-gmentum aurem bonum,Puerum palpera» à fipientm: ficut alibi

» comparationc fimili urunrur de corpora: Hominis ejuséue divcrfisfacultatibus,quando ajunts Civim paru, à Hamme: in enpauci,&c.H æc omnia pafsim &apertè in ipforum feriptis inveniuntur. Pofi- .eaquàm ergo tibi çxPofuerunt,quod Figmenmm mnium fit S4mn,&Angelus,h.e.quôd etiam vocetur Angelus,quiaë& in medio FiliqmmDei; ièqwrur quèd Figmentum bonum quoque in rei veritate fit An-gelus,& par confequcns,quôd tritura illud in ipforum fcriptis,CuiIi-ber H emmi duo: adjunâax efliz Angela:,unum à dextrâfiltcrum àjînijiri,de

Figmento bono 8: Figmemo male fic intelligendum. Ira enim ex-prefsè dicunr in Gemara de duobus un. An elis 3 aman? bruméanus cf! malus. Vide iraque,quàm mirabilia "agis ma diâa tavelant, i8c que: falfas imaginationes nobis adimant!

Sed videur mihi tomm negorium Iobi ufque ad fiaiem ejus faitexpofuilÏc. Nunc iraque exponam tibi quoque bpiniOnes deillodiverfas,& uidem primè Opinionem,quæ Jobo-attribuitur 5 deindeopiniones i las,quæ AmiCÎS ejus adfcribûtur;& quidnam ex unius-cujusque verbisrationsbilitcrcollegerim. Tu aurem noli refpiceread alia,quæ ex ordine verborum ferté faquuntur,(h.e.4d maque mi-nù: fimt principdli4,qua pertinent tamia» 4d feriem,continuatianemvelannexionem ipfizrum mum), ficuf in principio hujus libri monui.

, .CAR XXIn. .. ÎDe diweifisflntmtii: de Àfliflioniémgqm

- ÏOÉO wemmnt.0 s 1 T o hoc,quôd ea,quæ de Jobo narrantur, contigerint;

. extra controgerfiam primà omnium apud omncsÆuinqueJo-e,quicquid

bum videlicsr,ôc Amicos ejus,hoc fuit: D a oi norum eIobo adverfi accidir,ipfoc’lue ambon plagas illas omnes ci evenire.Deinde,quôd nuit: coram ipfe firiniquiras,nequeuila violentiaipfiamibuarur. Invenies ifla in majori parte verborum]obi. E: Cùm

i confiderabis verba iliorum quinque indiffenfioneipforum,d;pre-Rendu fctè,quicquid anus illorum dicit,iddicerc omnes quinquôeê

.400 MORE NEVOCHIM8L quôd verba eorum reperantur 8: confundanrur. lnferca emminarratio Jobi de gravirare dolorum 8c affliflrionum fuarum , cumcommendatione (me reaitudinjs,jufiiriæ,ingenuitatis,bonorumcfi;operum. Sic in verbis Sociorum ejus contiiieturAdmonitîo ad Pa-tientiam &Tolerantiam; verbe item,quæ ipfum jubent doloris fuioblivifci,filere,neque linguæ fuæ fræn-gm laxare,ficut Vi:,qui cumaltero rixatur’, (cd poriùs ad judicia D51 fefe humiliare,&tacere.lpfe verô air,qubd graviras dolorum non .permirrat elle patienrem,tolerantem,& modeflum. Ad-hæc,Socii ejus omnes confenferunt

. in. hoc,quôd omnis,qui benè agit,retribminnem accipiat; qui verômalè agitpuniatur.’ Si videamus improbum floremem ac profpe.mutem, in fine ramen aliter cum ipfe comparatum fore,ipfum mo-riturum,8c fummis angufliis tùm ipfum,tum ejus domum 84 fami-liam aEeCtum iri:& fi videamus Viturn pium adversâ mifortunâ,cerné ramen DE!) M tandem plagas eius curaturum; Inveniuntui: Lilla pafsim in verbis Eliphas,Bildad 8c Tzophar. Tres enim illi in *

hoc confenciunr. a. Verùm non cil hoc noflzrum propofitum illa in loco; fed propofi4cum nabis cil indicare,in quo nous ab airera diffamât quæ’nam ficuniuscujueque in hoc negotio,quôd videmus maximum 8C gravif-fimum dolorem mancie fuper Homineomniuminfegerrimoôue»

&ifsimo,fententia. ’ i ’ljeüfimnrindc jobi fententia fuir, hoc argumentaeile,proptervilitatem generisalunitalibmfun.

Jobî 9.2.2..

Jobi 2.1.2.3.2.4.

Jobi 2.1.5.

humani eandem elfe rationem Jufii 8c lnjufli coram D a o Cpt.Max. Hoc enim efi,quod in genere air; aman dhpropnreà dixi,;wrfe-au"! â impium ipfè confitmit. Sifl4gellüm accidatfibirègenmtionem (Vel,

adfiiblatiane»:)innorentiumfi46fiznnabit. ngQando fubitô 8L ex im-provifo flagellum venit,ac quemvis obvium occidit8c è media tol-lit,ad fublaflopem Vel mortem innocentum D E u s tantùm rideraIflam fentenriam confirma: pofieà alibi,quando in ait; [fie marieurinfartitudinc perfeâianù filigrana: quiain à! pacifim,ubem ejus replelzun-un [adné mahdi ajfi; tjmim’ganmr. Bille morizturanimo murant;comeditin hilarant. Pari!" fuper Terra»: jacebunt,é’ vermù operier en.Deinde incipit oflendere Felices fucccflùs impiorum, ipforumefiueprofperitatemjdcjue multi! 8: copiofis admodùm verbis; si quandorecordor,inquîr, tune ramoné’ apprebcndit carnem meam mmr,Cur in.pii vivum,fincfcunt,é’ pollen: optas? Semer; earum fichât a)? "un: i.

fi Mafia-Enamtâ hac impioxum fœlicitate,alloquitur AdVerfarios faon;

’ ’ dicen-

PARsIlI.CAp.XXIII.- 4erditendo eis; Si ira compararum efl,ut exiflimatis,quôd filii Homi-nis infidelis,in profperitate viventis,moriruri funt,memoriaque i-pforum delenda,quid nocec illi profperirare fruenti,quod liberi ejus , . V[mil ipfum patiunturï dum ait; Q4112 que erit camplacentia ejus erga jobi 2.1.2.2.

, dvmum fiant paf! jè,qunm numerus mmfiumejm truncatwfiz? Poli-hæcexponic,quôd nulla firexfpeé’tatio poll: mortem,& perconfequens cnul la lbperfir fpes 3 fed quôd illa fint adfcribenda dereliflioni 84 ob-livivni D a i. In admirationem infuper rapitur,quomodo D a u smon derelinquat quoque ipfam creationem vel natiyitatem Homi-nis, Cùm gubernatiunem ejus relinquat? An’nan,inquit,ficutlac li- J0bi10,xo.queferifli "méfia" tafia"! coaguléfli me P l

Hæc en una illarum fentenriarum de Providentia , quantumfiJprà à nobis fada mentio, quam etiam quidam ex Magiflris [pe-cularionis crecilderunr. Nôih’ aurem, quôd Sapientes nofiri dixe-tint , hanc j- lai fententîam in fummo gradu cil-e malam. Dixe.runt etiam au"; fuper a: 706i. Item : Voluirfï’oô verterefcutellamfitpna: ejus. Item :5012 "agui: refumâioncm mortuomm. [rem : Incepitmm contumcliùg’yblajpbemiù. Sed quia D a u s ad Eliphas 8: Socios »ejus air, Non loqutm ejlù, 4d me reflumficutfervm memfi’ob ç dicunr Sa.

’pientes noflri,ad cum excufandum horum verborum Caufsâ; Noncapitur Homo praptn dolonm [uam 5 vel, Non prebenditur Honw in dolortfiw:h.e.non imputatur ei peccatum,pr0pter fummos ejus dol01cs;85 hanc verborum (peciem hon referii ad iflum hujus parabolæfenfum,verùm cauffim illius efÎe;quàd ]ob iftam fententiam,quæfummè efi erronea,revocavit,errorisque fui demonllrationem arm-lit. (abc! enim urique ira primô elle videatur,quôd tales cogitatio-nes Homini fubrepantfinprimis ei,cuitanta malaaccidunt,cùm i-pfe innocenriæ rue (ibi fitconfcius,de eo nulla cil controverfia. Ideôattribuunt quidem Jobo illam fentemiamàfed dicunt,illum,quæ-cunque dixit,dixifle eo tempore,quo nullam adhuc Veram DE] ha-buir fcientiam 84 cognitionem,fed pet Cabbalamramùmficut eum

icognofcunt vulgua Hominum: cùm aurem cognovit D a u M co-gnitione verâ,agnovifl"e quôd ven Beatitudo, ne confiftit in cogni-tione D e 1,parata fit omnibus,qui eam cognolcuntmeque eam tur-bare pofsirulla angufiia,quæ Hominî accidit. Jobus erenim exifii-

’- mavit,apparentes illas Beatitudines,ut e17: Sanitas,Divitiæ,Liberi,elle perfeâiûimas,quamdiùper Cabbalam 86 Traditionem tanrumD a u M cognovit,non verô pet fpeculationem,8c hac de caulTa hæ-fi: in illis perplexitatibus,verbac’1ueilla promlit. Hoc enim efl,quod

l E ce

Jobi 42.4.

Joli 2.8.

Iliphafifimm- Elipbafi fententia quoque una cil: ex ibntentiin illis de Ptouiden. k

402 h MORE NEVO,CHI-Mait ; Audin; durit audivzram ramant aurem oculus mm vider n. un") 453jicio,â’pænim me inpulvere à sinue. a; D. Idcitcô rejicio quiequid Cô-I

cupiveram,& pœnitet me,quôd fuetim in medio pulvetia 8: cinetis:fient dicitur 5 Et ipjèfedebat inmedio-cimrit. Ptppteteàdeultima quefententia,quæ docet de apprehenfione veta,di&um cil illud 5 Q194-mm laquimini dm: reâumficutferyw memjob’.

"3’ 4’ Wilflli- ria commemotatis. Dicitiflesjufio D a 1. judicio Jobo accidiffe,quic.dùm au.

Jobi 2.2.5.

Jobi 4.18.

quid ipfi accidit : quia enim Job multis peccatis coutaminatu: fue.rit, dignum fifille ipfiim, qui hac ratione uaâetur. Hoc enim fibivult,quando ad Jobum-ait ç An’non maniant flingua si! .? (7* mm efifi-ni: iniquimiliua mit. Deinde dicit lobe 5 Opera illa tua,& fyncetitaa-tua,quibus innitetis,quætfiue optima: efl’e tibi im-aginaris,non fa.-ciunt te perfeâum cotant DE ce, ita utnon puniti parsis vel debeas.Ecce,inquit,in finù’fitk mm invanirfidemjv in Angelùfitùponitpollutio-mm 3 qumà rugi: in iü,qui habitant dom: lutm,quorum (Il in Tendan-damemum? Au]; ab hac [ententiatmnquam receùitEliphagquâ vi--delicet crediditjuflum 8c æquum. eiÎe,quicquid Homini accidit,acimperfeâionee modoufia, omnea,quibus panas ptomeremutmobie:elfe ablionditor.

radinai-[Mm Bildadecbucbim autem fententia in liacquæfiione tanquam.n’a.

Job.8.6..

didit Permutation-em,Catafltophen,8L Recompenfationem. Dicirenim ad Jobum; (Luôd fi. innocent fuetie, 8c fine peccatogtùm grac-vium motum malotum,quæ.tibi eveniunt,cauflà efi,ut tantùmmwpliorem temunetationem accipias,ut optimam permutationem fa.-cias 3 in fummgmagpo tua bono inferviunr tibi iifa omnia,cujusparticepe fututus ce in fæculo venturo. Hoc cil, quod’ inquit; sipuma (r retîmfuerùmmèfitfiiuôit nuntfuper te boumé p.mfitum reddat-lnhmculum jufliric tu, eritq’î primipile»: tuum parvummovifiimum un),

tuum enfin midi. Sed nôlti jam hanc fententiam dePtovidentia,.eamtjue à nobis jam baba expofitam..

wanùfm- Infini: Mamatimfentemia cit-,quôd Dl a u s: omnia. agar pro

Job.n.ç.6.7. que

fun beneplhcitomeque caulfa a&ionum ejus fitinvefligandawel di-cendum,cur hoc faciat, illud me non ï Ideoquenon quæti debeteviam æquitatia vel’decretum Sapientiam aâionibua ejue,quia Tub-flamiam 8; ellëntiam’ ejus féquatugu: faciatid,quod vult); Intelleæ&um me, nofltum nimie- anguflum elfe ad occulta Sapientiæ ejus.com rehendenda,de cujus jute 8: proptietate hoc fit, ut. faciat id. ’

41111586 nullâ aliâex caufaâ..Hoc efl,quod dicit ad lobant 3m93-

PARS m. en. XXIII. 403de: D aux longé- aperiat Mia [in tuum P Et «mamie: tibi malta S4.pinne; quia duplomajonfecundùm Legem: érfrito,quàd câlina tu! D au spropreriuiquituem tium ’! Numinvefligzrionem DE r inventer? un afin:.Mpeiflüimm Omnipmmm invente: ? Vide de perpende,quâ ratione.

. hoc negotium confufos teddiderir Hominee,& ad fentenriarillaede Ptovidenria DE I erga Creaturas,quas expofuimus,permovetir.Meminerunt aurem ea,quorurn mentiofacienda erat,& atrribuetûtca Vitie tùm temporis noria ’86 celebtibua. Sive aurem fit Parabola,five revetà dixerint;fiquidem fit tes gefla,fententia illa,quæ Joboadfcribirut, convenir cum fentenria Ariflatelic -, fententia Eliphaacum fententia Legi: "afin; fentenria Bildad cum fententia Muatuli g’fenrenria T20 huis cum fenrenria [case Afin): : quæ fitetunt [en-

.tentiæpeifcæ e Ptovidenria. .Poli ha: producirur fenœntia alia,quæ arrribuitur Elibu, ui com-

mendarut &laudatur,quôd ærate 8C mais quidem minorjapienriâaurem majoti fis fuetir. Hic reptehendit&cœripirjobumflulti-tiæcj; ipfum in Emulat,quôd tanropetè mirerai-siam gravia mala fibicontingere,cùmtamen4benè agere femperfluduetir, 8: quôd tamialaudibus opera rua exrollar. Ira i’nquir de tribus ejus Sociis,quôdfimtenriæ i pforum propret feneâurem illorum finrcorruptæ. Verba

aurem 8: ænigmara talia proferr,ira ut Leâor admiretur,& exifli-met,illum non aliud,quàm quod Eliphae,Bildad 8: Tzophar,dice-te,fed fententias illorum aliis nonuihil verbie repetere,8c latiùs ex-plicare. Nain ferè nihil aliud agit,quàm ut Jobum corripiar 8: re-

rehendat; D E u harem areâitudine 8c æquitare laudat,mirabi-ia ejus inho’c Mundo recenfet,&,quèd neq; cultum pii &re’lligiofi,

"neq; rebellionem impii 8:: rebellis curergexponit. Argue illa omniadixerunt quoq; ipfius Amici. Vetùm fi attenté confidetaveris,de-prehendes tem quandam aliam ab ipfe adduâam,quæintentionemejus conrinet,neq; à reliquis tafia fuit. Pofleà veto admifcer id,quodteliqui etiam dixerunt,ac li finguli, Job videlicet,& Amicieius,re-petetent id, quod cæteri dixerunt, ficut commemotavi; iddue adoccultandum id , quod in uniuscujusque fenteuria en proprium8c peculiare, ira ut Vulgus .exiilimet unam communem elTe o-mnium fenrentiam , Cùm ramen longe aliter tes fefe habear.Id aurem,quod Elihu præ cæteris adjecit,efl,quod fub parabo-la Otarionis Angeli ,cujus fumma hûc redit, propofuit: Norumefl,inquir,quôd Homo in morbie fæpè perveniar nique ad portasmortie,ita ut de ipfius vira defperetuts quôd fi hîc habeat Angelum,

E e e 2.

:404. MORE NEVOCHIMqui ipfius uniram aganpro ipfoinrercedar acdeprecerur,tùm,quîëcunq; demùm fit Angelus,o.ratio ac deprecario ejus fufcipitui’figæ-tus à morbo 86 omni periculo libetatut,prillinæcî’, fuæ fanitari ne-flituitur 5attamen non fit hoczperpetuè, neqsfemper intercedir acdeprecatut Angelus,fed tribus tanrum vicibus. Verba ejus hçc flint;

Jobi 3343. Sifuerittùm apud cum Angelusinterpres,&c. Et poflquàm narravit,quo-modo ægrorus à morbo libererur,’& 0b recuperaram valerudinem.

lbid.v.z9. læretur, inquirsEn omnia ijia fait D eus dualnu ou: tribus viribus (un;Viro. Atque hanc rem arrulir Elihu folus. Sed &ifiud præ cætetishabenquod paullo ante illa verba legimus de qualirare Ptophetiæ,

105i 33-14. dum inquir; Ennim uno modo loquitur D susurra: etiam duobua,ei,quinon vident illam, perfomnium Vifionù noflurnauùm veneritfiporfiper Ho-minem. Pofi- hæc incipit confirmare hanc (uam de Ptovidenria feu.-tenriam,e’xponendo vias D o M I N i in recenfione Rerum natura.lium,Tonitruum,Fulgurum,Pluviarum,Ventorum. Et his mulraesiam de conditione Animârium interfetit 84 admifcet 3 volo dicere,

Jobi54-10- de plagis,quæ eis eveniunr: ur,cùm air; Subito monomané’ mediinoël: oommovelzuntur Populi,4o nunfibunt : de Bellis item gravibus;

M4- Conterit fortes, quorum non cf! invefligatio,é’ flan fait alios pro ou: 86mulra alia fimilia. Et fic inveniea,quôdin illatPropheria,quæ]obocontigir,in qua error ejus ipfi dereâus fuir in omnibus iis,quæ cogi-taverar,de nulla alia re agatur,quàm de rebus narnralibus,urpurà deElementjs,Mete0tis,& Naruris Animalium. quad veto ibi narra-4tur de Æ:hete,Ccelo,0rione,Pleiadibus, id faâum de tanrum ra-

, rione operarionum ipforum in Aëris regione nobis vicinâ,& docetnos folummodô derebus fublunaribus. Argue ira Elihu quoqseru-

Ioblîîrn- ditus fuit de Animalibus,ficur dicit : Qui dam ne: dejumentis Terme? rdcvclurilt Cælifizpiente: eflïrit nos. Id aurem,in que maxime 8l d’intilï

Ter LCYÜn’hIn fimè immoratur(D a u s) in fermons illo, cil defcriprio Leviatha-’"”[’g’* nis,per quem nihil aliud inrelligirur, quam complexus generalie

prOprierarum corporalium,quæ difperfæ fun: in quolibet Animaliambulante,repente 8: volante. Omnium veto illorum finis &fco-pus efi,docere,mentes noflras non alTequi,quâ ratione Entiaifla o-lmnia in Mundo hoc generabili 86 corruptibiliinnoventur,nequeetiam,quomodo faculrares iflæ naturales in illis exiflanr 86 incia.pianr; non elle hæc fimilia illi:,quæ inter nos tium; quomodo pro-inde ppfsimus laborare,ut gubernatio 8c providentia D E I citcailla ira fit comparera , quemadmodum gubernario &providenriaaoûta? Iraquehîc nobis fubfiitendum elle, 86 credendum, Occulta

. , I Deo

,1»... In. en. XXIII. 405Duo 0pt.Max. no’n elfe abfcondita , ficur Elihu inquir 5 gin oculi Job.34.u:ejuofirntfitper via Viri , à greflu: ejus vide: , N on fiant "mon, neque ambranimio, ut luttant cum ibioperunm iniquitutem: lied aliam elle Providen-tiæipfiue quam nollræ tationem : neque eiuemodi elle ipfius curam -erga Creatutas fuas, qualia cl! cura nollra erga res nollrac 5 nec lobuna definitione comprehendi,ficut infipienree exiflimanr; nequedenique quicquam inter le, prærer nomen,commune habere: quem-admodü operariones nolltæ non funt limiles operarionibus ipfiue 5nec [il]: una definitione comprehendunrur; 86 qualia dilïerentia cilinter Aé’tiones Naturales 86 Artificiales, ralem quoque elle dillEren-tiam inter Gubernarionem 5 Providëtiam 86 Inrenrionem Divinamrelpeétu Rerum naturalium,86 inter Gubernationem, Providen-riam , 86 Inrenrioneninollram, refpeCtu Rerum nol’rrarum.

Hic Friitfcopusrorius librijobi , Ut fcilicer Confliruarur hic arri- 8?va 15575304culus Fidei, 86 doceatur; Al rebus naturalibus difcendum elle , ut b”min erremus, aur cogitemus, Scientiam ejus ira fe habere ur Scien-tiam nollram 5 Inrenrionem , Providentiam 86 Gubernarionemejus ficut Inrenrionem , Providentiam 86 Cubernatiouem no.fitam. Hoc fundamentum fi Homo intellexerit , nihil ipfi durum

- erit , quiequid ei acciderir, neque etiam in dubias proptereà cogi-tationee de DE o incidet, an videlicet 1d fciat nec’ne? an curam fuigeratnec’ne Ê Ted potins in amore D a r vehemenriùs accenderut,ficur in fine hujus Ptophetiàe dicitur; Idcircô abjirio, Ûpænitentium Jobi4z.s.4go inpulrerec’r cintre. Sic dicunr Sapienres nollri 5 Forum ex amore

,(præcepra D51), ut [navarin tufligotionibus.Quod fi iglrur illa, quæ haâenus dixi,"eâ arrentione con fideraVe.

ris, quæ in hoc libro requiritur, 86 rariones omnes libri job perpen-deris,in fenlum 86 intelleé’tum ipfius penetrabis, cernest’lue me o.

mnia hic comprehendilTe,nihilqueomifilTe, nifi ca, quæ ad ordi-nem verborum 86 cohærentiam vel connexionem retum fpeâant.

C A p. XpX I V.9e Tcnrationc. QuofiofioDaus dicutur

. tcnrarc Hommes.f I 7 En r .A r I o N 1 s ratio dubia quoquevaldeefi,&interdu- Tentationis in

bias rationes Legis Divinæ non pollrema. Mentionem ejus Le? lm" fi’

. . . Ï . . . mm".fait Lexm [ex locrs, ficuti in hoc Capire declara-bo.

. r .5 E e e 3

Qui?! valgusfinaude Ten-ratione.

Dent. 52.4.

Gmtldz.Duncan.

406 * Mo RE NEV-O :CHIMVulgarîs Hominum de illa "fenrenria en , eam nihil aliud elfe;

«quàmcùm D au s Opt.Max.pla as 86 pœnas Homini imminit fineullo ejus ptæçedenre matira, id ne ut rantô ampli ne iplî reddat a:tettibuat præmium. A: hujus dogmarie exprefsè Lex-non meminir,neque etiam nifi unicus locus,ex fexiliis commemoratie,in Legeeattar, ex cujus fenfu lirterali erui palle hoc videri quear, quem in le-quentibueribi fum expofitums. Contrarium veto hujus lèntentiæbenè reperimus in Lege : ur, D a us verim 6550M)! iniquim. Ira nec.Sapienres nollri omnes quicquam de Vulgi opinione illa no’verunt.Di cant enim 5 Non cf! morrfinepeocuto, neque cufligutio fine iniquitute.Et hæc cl! Ententia, quæ credenda 86 ampleétenda ell omnibusF iliis Legis inrelleàu tædiris; nequ uam aurem iniquirarem’ al.lam Duo attribuerehëbfir hoc procifl à ralibus !) ut, 5.0. Rube-nem elleinnocentem, 86 affliâiones illas, quas fullinet, non corn-meruilÎe. Verùm quad Tentation" illas attitrer, quarum in Lege, infex illis lacis, fit mentio , ubi occurrunt in fenfu Tonutionü 86 P1064.mon vel Exploration, quâ Dieu-s val cerri alicuius Viti , vel PopuliFidem zut Pieutem voluitco afcere,in illa fenfu dubium adhucmaximum efi , inptimis in hi aria Ligationis Ifaaci , de qua nemoquicquam feivir, ptæterquàm D au s 86illiduo,(Alzr4bifc.é Ifuuo).Dicîtut ibi: Nunofa’o,quàd D a u M rimeur. Ira dicitur alibi; TeneurDo au u us Deus rafler vos , ladaat ad fiiendum, un diligutitDo M r.mm Daim vefiruno ex toto corde "fin? 86C. Item5 Ladaat Adfiien-du»: , quad en in torde tao. Ma aurem dubia tibi nunc folvam 86

’.enadabo. "si?!" à fini! .Scito ergo, quad Tentationü,cujus in Loge fit mentîa,nullus aliusTentation)».

Deut.r;.5.

Exod.51.15.

fitfenfus vel fcopus,quàm ut feiantI-Iomines , quid i fis fircreden.dum vel faciendum : at quando in Tentatione opus aliquod præci-pirur, ramen nequaquam opus illud ipfum inrendirui; fed intentioejus ell, utinfetviar pro exemple, ex quo Homines aliquiddil’ceredebent,.quod lequanrur 86 imitentur, lieur dicitur; Ad friandum , onfifi: diligentes,86c. Sen fus enim hujus loci non ell , quad D a u s co-gnoverir, quia jam ante fcivir: fed ficutdicitur; ütfiiutiwuod ego D o-M r nu, s, qui fitndifiro vos: ubi [enfile cil, utfu’unt Gentes. Sic proindedicit etiam (in pracdenti loto fe.)5 (manda exfurger inter vos ali-Puis, qui glariatur de Prophetia, 86 figna ejus videbiris, quibus pariuadere vult, vetitatem inelÏeverbis ipfius; tùm (citera , quad bac

re velir D au s- notam facere in Genribus menfuram Fidei vellræ inyetirate Legis . fuæ , 86 Apptehenfionis , qua ipfutn enrênen-

PA R s” III. CAP. XXIV. d 407aida; quôd’icem-non finatis vos feduCi perfuafione feduâoris , ne-que eomcdio fid’ec veflra in Dam: puez: 5 idque ut ad eam (fidmvejlùm fè.)refpiciat, quicunque veriratemquærit, 8c in iis,quæ cre-dendalfimt, quam: talla, quæ ejusmodi foliditatetn habent , cumqua non ref iciac adMiraculorum pattationem : nam hæc cfl voca-no ad imPoFsibilia, Non profunt autemrMiracula, nifi illi , qui di-cit pofiibilia, fient in Talmud expofuimuc.«V Poflzquàm igitur pater, quèdvocis Ladaath Adfiiendum,fenfus fit,

flifn’ant flamine: : pater etiam, quomodo intelligêdum fit illud,qnodde Manna dicitur, unflBgcm n; a: tentant t0, ad fciendum , quid fit Dent n.in and: me , utrùm abfemmtm Je: Pampa ajut, an’non .? videlicet, Il:fil"!!! Genre: , 8: palàm fiat Mundo, quôdDau s fumure: cum, quicultum ipfius faquin", unde non exiflimat. El: fic dicitur hoc eodemfen fu de Manna, Cùm primodèfcenderet; a: tentent cum, mû»: 4m. Exod.15.4.’Euutumfirin Lege "lamina-n? Val: eni m dicere , 14: quivt’s- vida: àcognofm, uttùm profil 8: fuîficiat, culmi Divina f: uadere, an vetonon fufficiat? Sed quod tertiâ vice de Manna dicitur , gag ravit te Damna-Mznu" in defem, quçd mm mnanrpams mi, ut afiigem tu, à tentantn; hoc videtur- docere , Dm M quandoque affligea! Hominem adpremium-ej’m multiplicandùm. Verùm nequanquamira" cit: verbalenim illi alterurrohorum modomrn fünrintelligend’a s’vel ut idemfit illorum Enfin; qui duorum præcedenti nm locomm de Manna,videlicet , a: mamfacmr , and l’affiche ad’ fuflentationem cula):Dz 1, Hominemque-à moleflia 8: labore liberet , an veto non Ë volerit (enfin, M renundum n, h.e. Ad affuefacîendum , ad exercendum

. te, fiant in illa a qui un» roumi: planant pedüfidfiammfitper retum. Deut.2.8.fc.(Un D n u s anteà volait affuefacere vos ad laborem in deferto , ad l

- multiplicandum Bonum veflrum , quando ingreflùri cm: in Ter-ram (03mm fa). Et hoc cf! verifiimum. Naml Exit»: velrnnfim à.146m 4d quietem longèfiuvior :5, quàm continua requin. Ac norum efl,

uod non poruiIÏent Totum fubigere,nequenhabirarores ejus debel-are, nifi laborem 8c molefliam ferre didiciflèntin defetto. Ira enim

inquit Lex; Diceba enim Dru s, neflartèpœnimr P4314111»; quam vide; Exod.!5.17.-fin: bonum, é- revmanmrin Acgprum, ide) uranium: D sa s Populumpar vim: defmi mari: Supb, éucinaixfccndèmnfilii Ifiu’d à (en; Aegjr3th 041m 8c Orium auferuntïHomini fortitudinem; Labor me) G:Gibus dmus angon: eam. El: bocal! Blum illud; quod tandem ad ilo-

lb: redùndavitin hoc negotio. : r» * 5ngoddicirur, manant. vos... venirIDsusyillius idem enragea Exod.z.o.zo; Ï

q cum.

0:13.133.

403 MORE NEXVOCHI-Mcum eo,quod legirur in Deureronomio , de ce, qui propbetizat innomine Dei falfi , Q1511 tenta DOM! nus DEus rafler, &c. cujusrfeiifum jam expofuimus. Sic proindè dicitur hic eis in Station: ’Monris Sinai, (in loco videlicetpmced.ana-Exode)5 Netimeatis, quiaVifio ifla magna, quam vi dime, hûc infervir, ur ad oculum videariaverirarem, quô,cùm Daus vos renraverirper Prophetam falfum,quicontrariumdicirejus, uod audiviflis,ad menfuram ifidei veflræ inlucem producendam, imiteras: conflanrer perfiftaris in ca, neque

i grefÏus veflervacillet: 86 forte, fi ego (Mafia) ranquamlegatus ad ivos veniam, vobisque dicam id,quod in mandaris darum mihi cit,non audiaris iliud, [cd credaris ahi, Cùm venerit, 86 contrarium ejus,quod ego,vobis iiidicaverir, id quad facile fieri poirer , nifi id in Vi-

fioneifla audivifTetis. . aDe Tmfflim Hifloria Abrahamide Ligatione Ifaaci comprehendit duo ma-Abrahmm’.

Gencfiu. gna fundarnenra Legis. unum efl, nobia indicare, quoufque r: ex; -rendar Amer 86 Timor DE l ë Præcepir enim illîc tale quid,cum quonec pecuniae, neque vitæ profufio comparari porefi,fed quod omnia

r longé excedir& fuperar,quæ excogirari poiTenr 5 quin.imô adquodNaruram inclinare 8: Hem polie cogirari nequir: hoc videlicet; Il:fit Vit quidam,qui funimo proiis fuRipiendæ renetur defiderio,pre.diVes, in fumma aurhorirate confiitutus, 8: nihil ma gis in vous ha-

x bens , quam ur Gens aliqua ex fuofemine fit fuperfles, cui pofl o-mnem amiflam fpem in extrema feneâure filins nafcarur, de quipoflhabiro omni affeau acamore (qui fané non nifi fummus cire

refl) proprertimorem 8: amorem D51, ad præceprum ejuade filioillo fuo dileao fiabiliendum,relinquat omnem, quam in ipfe colle.caverat, fpem 86 expeâarionem, ac ad mafiandum cum poli triumdierumiterconfenriar. Hoc cerrè maximum efl. Nam fi eo 1110-"menro,cùm mandarumaccepit, facere id voluiiTer, fuiiTet aâio rur-bulenra,præcepr 8: inconfiderara 5 verùm quèd id facir pofi aliqua:dierum ab accepta mandate fpatium, indecolligirur, fume afric-nem confideraram,marurè delnberaram,& reflimonium ac proba.tionem obedientiæ, amoris 8c timoris D51, neque hic ad quicquam .aliud, vel ad ullam aliam pafsionem refpiciendum cire. Nam Abra.ham non fefiinavir occidere filiumfuum ex pavore au; terrera ali.quo ipfi à DE o injeCto , ne fortè ipfe océidererur, vel ad pauperta.tem ab ipfe redigererur; [cd ut norum fierer Hominibus, quidnamconveniarfacere propret amorem 86 rimorem D a 1, non propretfpem alicujus præmii , vel meum: pœnæ, fieu: multis in loci:

r expo:

PAR s III. CAP. XXIIV. 409èXpofuimus. Ideodicit Angelus, Nunrfiio, ée. (h DE): hac aâione, Gemma;

propret quam ab omnibus D a u M rimai: vocaberis, cognofcent a Vomnes, uantusinte fit timorDar, 86 uoufque perringar. Atque rima; Logù enhoc congkrmaturëc deciaratur in Lege ,dumdocetur, quôd finis t0- Ü11*°’D°*-

tins Legisrin agami: affirmativia 8c negarivis,in promifsionibus,comminationibus,& narrationibua, fit una rantùm res, TimorD a 1 0pt.Max. Hoc enim cit, quad dicitur 5 Et (rit, fi mm cufladiarù gemma,omnia rab; Legis ifliiu, quefiripmfimt in Libro iflo, ut rima; Nomen glo-rivfitm Ôtmibile iqud, Do M 1 un! D sur tuum. Et hoc unum efl: exduobus illis, quæ ex hifioria Ligationis lfaaci difcimua.. Alun? cit, docere,q’uèd in rei veritare crediderint Prophetç cagueipfis per Prophetiam à D a o oblata fuerunt; ne quis cogiret,ideè,

uia in Vilione au: Somnio , aut mediante Virtute Ima inatrice idt,non femper fieri reverà id; quod audiunt, vel quod ipligs re ræfen-

Ïtatur: au: aliud dubium hic reiinquarur. Ideo voluit nos îc cer-to: reddere,quôdomniaea,quæ Prophetæ vident in Vifione Pro-phetiæ, vera tînt 86 certa apud Prophetam,ac extra omnem dubita-tionia aleam penes ipfum pofitasiadeoqueinon aliter fe habeant,quam res omnes exiflenres, quæ fenfibus vei intelleâu apprehen-

- durum. Probatio hujus rei efllhæc, qùôd Abraham voiuerit jugula-re filium fuum unicum,quem dilexit,ficut præcepcrar D a u s 5 iicètpræceprum illud ei vei in Vifione,vel in Somnio datum fuerir.Quôdfi Pro hetæ cirent dubitabundi in Somnio Prophetia, aut fi dubita.renra iquo modo de iie, quæ in Vifione Prophetiæ apprehendunt,fané nonc0nfenfiiÏent ad talia facienda, àquibua Naruraabhorrct;neque pomifiët Abra ham in animo fuo invenire, ut facetet tàm ma-gnam se dubiam aâionem. Ac conveniens omnino fuit, ur Liga.rio hæc fieret per manas Abrahami 86 Ifaaci. Abraham enim Pa.triarcha rimut fuit, qui incepitdocere Unitatem Dur , F idem il.lem confirmare, propagare,& animis Hominum impl a nrare : undedeillodicitur, Q9); unicum, quàd purifier, &c. (Luemadm’odum emmy,igitur fequuri fun: Hominesfententias ejus -Veras,quas ab ipfe audi-verunt : ira decet quoque, ut fequanturea, quæ fequuntur ex i pfiuaOperibua,inprimia me: Aâionem hanc , quâ confirmavir vetita-tem Prophetiæ , 8c rimorie ac amoria DE r fafiigium nobia mon.firavit.

Sic iraque intelligehda fuhtea, quæ de Tentation: in Scriptura le.gimus; nequaquam aurem, acfi Dans ideo probaret ac tenure:Hominem,.utipfe fgiat aliquid, quod anteaignorÊËit. Abfit,abüt

410 MORE NEVOCHIMhoraprfo, quod fatui 85 finlti fecundùm malitiam cogitationuni Ifuarum de Ipfo cogitant!

I C A P. XXV V. -âgôdOpem DE] non propter [514m qui V03luntatemfiqmntunfid quoqzzepropter

cjw Sapientiam, (5 Finem aliquemhiémaux.

lëîvwfnium * I a r 1 N o u u mua 461km: Finium ratione in quatuor i2323??” J partes. Sunt enim Mime: quædam Van (9’ lunes, (que nul-

lo certo fiunt fine), quædamjocofie, (quæ joci 8c rifûa caufsâ. tanrum afiunt), quædam Frujlranca, quasdam deni que Banc.

daims fiu- Jaime: Frujlranu vocanturillæ, iti-quibus Agen: finem , quemfimï’m intendit, propret impedimenta 8c obllacula quædam , non allequi-

tut. Audis eni m fæpè quendam dicenteml adalium,F1ufl1ÀlaborÂfli;quando nempe qui: E.G.Virum. quendam quæfivit ,lfed non inve- vnir 5 vel laboriolum iter fnfcepit, fed negotiatione Tua nihil lucratuecil. Item ç Indaflna (r moufla nojlm in bar agrotofuitfiujlmnn -, quark;

. do videlicet non curatur. Et fic omnes illæ Aâiones vocamur, in:quibus fines certi intenduntur, [cd non obtinentur.

laçant: on»; A naine: V4114 vel Imam: funtillæ, in quibus nullua plane finis in-w

"1M tenditur: ut, cum Hominea 3.0. manibua fuie nugantur, quando:funt cogitabundi : aâionea item Furioforum 86 perturbatorum.

Janus iouji Aflionesjocofa vel-jluulam funt illæ, quæ levis 8c exigui alicujun"l”"hm finis caufsâfiunt, h.e.in quibus intenditur res aliqua non-necellaria»

8c inutilit: ut,cùm qui: faltat nonin cum finem, ut incalefcatëc.concoétionem promoveats vei-,cùm quis aliquid rifûs tanrum 8: ionci caufaâ agit. De illiusmodi enim aâionibua fine dubio dicitur,-quèd fint ludua 8C riras. Variant aurem fecundùm Agentium inten-ntionem &flperfeâionem. V Sunr erenim res quædam, quæ nonnulliefunt nece ariæ 8c utilifsimae, nonnullia vero nulli prorfus ufuî: ut,Exercitium corporis fecundùm diverfaeejua fpecies,neceflarium cil.ad conûtvationem fanitaria apud Medicæ anis petites: fic,Scriptiomagnum haber ufum apud Viro: fapientea&litteratoa. Nam qui-exertitiis cqrporis utitur ad fanitatem [uam confervandam, ut v. 6..un: pilæ, luétationç vel digladiatione, aut fpiritûa retentione; vel,.quiea,quæ ad feriptionem requîtuntur, agit, pt calamIJm agate,

. , al.

PiARSIlI. CAP. XXV. 4Hchartam præparare, in ab Hominibua imperitia ludicrum quid age-te cenfebitur, fed non apud fapientee 8c etuditaa. .

Jaime: bene fun: illæ, quas Agent banc 8c laudabili fine agit, damaient; ’«(recen-aria nem e, vei utili, quemque etiam allequitur. * i

Atque hæc ivifia vel difiinâia talis cil, mea’ judicio,cui non po. Atell contradici. Nam qui facit aâionem aliquam,vel intendit in cafinem quendlam , vel non intendit. Finis aurem, qui intenditur,quandqque cil honefiue, quandoque veto leviaôc minus honellus;ac inter um acquititur, interdum veto nan.’ Hæc diflinâia cil ne-

ceiTaria 8c coaëta. nv Hisitaque fic expofitit, dico,neminem fanointelleâu prçditumpalle dicere, ullum aliquod D a 1 opus elle vel Fruflraneum, vel lna-nc, vel Ludicrum 8c Jocofum 5 fed juxta feyntentiam noflram,8c jux- Adam: Dei o:ta fententiam cujuavia,quifequitur Legem Mafia Dcflpria nollri, "mabom- "f-Opera ejus omnia funt Bona valdè, ficut dicitur; Et viditD au s quic- m” à m7quidfecerar, de animum en: valdè. Et, quiequid fecit Dam s ropter canetage;Opus aliquod a1iud,illud eflprimo in exiflentia illius necefFarium, adeinde fummoperè illi utile. 5.0. Viâm Animalium necelÏarius citad fubfillentiam 586, Exillentia oculi cil ipfia utilia ad illorum-con-àmratianem: neque alium finem habet vié’tus , quam A nimalium adtempus aliquod confervationem; 8.: fenius, quàm utilitarcs , quæad Animalia ex apprehenfionibus ipforum redonna ira H: (lofa-phorum cil fententi a 3 la rebut naturalibus nihil (fi? N mm: : h.e.Omniaea, quæ non funt artificialia, tiecefiaria finem pt. pu 11 r a m habere a-liquem: nec referre, five nos cum fciamus, five m n tu mua. Verùm

ijuxta feCtam Magiflrarumfpeculationis, qui exilli i nant, D au M nia.hil facere propter aliud, 8c nullas elTe caulTa s 8c caulfata , Ted omniaejus opeta elle fecundùm metam lpfius voluntatem , nulïlumque i1-larum finem uærendum , nec dicendum, cur hoc fecerit, illud vetonongatquea ca facere quiequid vult fine fapientia q juxta horum in-quamfentenriam, Opera DE! ingrediunturin cenfum Operum va-nprnm , quin-imô leviora adhuc illiserunt. Nam qui in vanum la-barat, is nullumfinem intendit,fed efi: perturbatua , ignorant ipfe-

. met uid agat! Dsu s Vera juxra illas [cit quad agit, 8: intendit il- 4lad, me ramen fine ali ua,8c ad nullam utilitatem. (au aurem

arum DE I quædam’ mt tanrum Ludi caulaâ, jocofa, Ludicra, il-ludmanifeflam habet falfitatem in principio cogitationia. Neq; au-diendi hic funt amentea illi , qui exillimant, Simiam rifûa &jacicaufiIâ creatam-elle. Ex tuera enim naturæ Generationis 8c Carru-

,, F ff z

Plainte;jobi 2.3.13.Jlobi 9.12..

[Cachan

412 MORE NEVOCHIM .prioniaignaratiane,principii item hujus abliviane hoc procedit;quad Intentio D a r fuerit, ira exiflere facere (mm), quiequid exi. I

ere parait, ficutividemus,86, ut aliter fit , à Sapientia ejus nonfirdecretum. Ptoptereàimpofsibileefi fecup’dùm hanc confidera-itionem, quad omnia fequanrurdecretum Sapientiæ ejus, (utfi.quæ--dam ipfittsapemfintludtcm). Sedilli, qui dicunr, quad in OperibusD a 1 millas finis fpeâetur, permoti fun: ad hoc neceiÏario,quia con-fiderant rotam retum Exiltentiam fecundùm [tium fenfum 5 quiadicunr, (mis ellfinia rotins Mundi inuniverfalitate fua? Erde ne-cefeitate exifiimant dicendum elle illis , qui credunt NovitatemMundi, quad fic valueritDeus ’,86 non propret aliam nullam, 86. sfic confeqiuêterinomnibusMundi partibus,.ita ut nequidem mem-branam oculiuveam perforatam, 86cornicularem pellucidam elleconcedint ropter transniifsionem fpiritûs vifivi, ur apprehendetepafsir objeàa fua. Nequaquam enim conccdunt, quad illa fiat vi-fûs caufsâ , quad membrana una fit perforata, airera pellucida pro-pret Vifum sied dicunr, Ira volait D a u s : licet alia modo Vifus fieriparuerit. Acemnt locaquædam Scripturæ , ex quorum fen fa lit-terali in principia fpeculationis hic fenfuselici videtur:*ut,;Qgicquidvaluir,fecit, 86e. Item 5. Anima Ejùt defidàavir, 64mn. Item; Qui dictetibi, quid fait ÏiAt horum 86 fimil’ium lacarum fententia cil, quad ca,quæ D E u s vult, necefiaria fiant, neque à quoquam impediti pofiit,ne Voluntas ejus fiat; fed quad D au s non velit, nifi id , quad palai-.bile en; neque am ne pafstbile,verùm id, quad Sapientiaejusdecer:nir: 86 fic bonum fit in [ummo gradu, quiequid vul a u s fac’ere,neque quicquam: inter Ipfum 86. inter Opus imp im’enrutn pafsit52men. Arquehæc eûfenrentiatamnium Le m ampleâentium,

Philofophorum. .Er fic quoque cil fententia nollra 5’ quia licet.credamua, quad Mundus fit innovants, magna ramen pars Sapien-tum naflrarum nancredunt, quôdfit proprer voluntatem folam, 86non propret rem aliam. : fcd dicunr, quôdSapienria ejue,quæell in-camprehenfibilis , necell’ariô. fecerit: exillentiam Mundi. hujus inUniverfalitatefua, fient exillir: 86 Sapientiam illam. candem , quÏænon mutatur, necefiaria pollulâll’ePrivationem ejus anrequàm exi-fleretJnvenies hoc apud Sapienresin explicatianeloci illius,0mnia-feritpultlmt in nmpmfim- ldqçrorum Fecetunt ad vitandum id, quad:vitandum en: svvidelicet,Agentem facere opus ali uod,86 nuilum in,ea finem inrendere. Sic credunt vulgo Legis no ræ Doaotes. Br.ira quoq; exponunt Propheta: nofiri , quad fingulæ Operum. nîm-

’ ra ami

PARS III."CAp. XXV. 413ralium partes finr ardi natæ,difpofitæ 86 inter fe invicem colligatæ,refeqshabeanr ut cauiTæ 86 cauflata,nullaque fint velvana,vel fru-flranea,vel ludicra,fed fummæ Sapientiæ opera. Ira dicit David;fiai)" "ultrafin" open: tu4,Do M l N a ? Omniainfipientiaferylijmplem Pfal.t°4.z4.cit Termpqflefiioniàw mir. Item 5 Omnia open ejminfide. Item Salomon; "31-33-4-In fipimua fandavzt Terram,86c. Atq; hoc frequenrifsimèreperitur, Promu?-neque aliter credendum cil. Ira fpeculatio Philofophica pronun- ’tiat,quad inrebus naturalibus nihil fit vanum,&ufiraneum 86 ludi-crum,multô minus in corporibuscœlefl-ibus,quæ4materiæfuæ ra-tione magis-funt ordinata 86 difpafita.

Scito autem,maxitnam dubiorum partem, quæ petplexitatemin-ducunt in invefiigatione finis tarins hujus Univerfi, vei fingu-Iarum illius: partium,originem filam’trahere ex errare 86 vana pet.fuafioneilla,quam de fe-ipfo Homo cancipir,quafi nimirum ipfiuscaufsâ omnia efientcondita 5’ ex ignorantia naruræ Materiæ hujusinferioris 5 ac denique ex ignorantia Intentionis primæ, quæ cit;Exifiete facere,quicquid exiflere pareil: quia Exillentia bona en:fine dubia. Ex illa iraque encre,- 86 duarum diâarum retum Ignoaratione oriuntur dubia 86 farapuli omnea,prapter quas exiflimaamus,quædam D a t operaï elle Ludicra,quædam Vana, quædamFruflranea’. n

Scitoetiam,illas,qui admiferuntilîud abfurdum,quôd DE I ope-rra juxra illas. fin: fient opera va na nullam ptarfus finem habentia;idea naluifie concedere,quôd fequanrur ejus Sapientiam,ne illashoc adigat ad’recipiendam fentenriam de Antiquirate Mundi. I’dea

hic clauferunr porram; - » ’Sed declaravi tibi jam fenrenriam Le i: naflrae in hoc negorio;VCredendum nempe, nihilabfurdi die, 1 dicamus, omnium iilœ atum Operum exifientiam 86 privationem fequi Sapientiam D a 15at nos in ipfius Operibus multos modas Sapientia: illius i norare.Super hac fententia fundata efirora Lex Mofaica. Ab hac ententiaincipit,dum ait 5E: vidir D a a si quicquid ferma, à em,banum en: Geneùuraidi. In eadem fententia finitur; DE 1. perfrüum minimisa. Tu Dent-3L4!iraque hoc obferva 86 confidera. ’Nam-fi diligenter trurinaveris fen-tentiam iflam,86 [Ententiam Philofopharum,ac ea,quæ in præce-dentibus de hac materia capitibus diâa fun: ,prabè intellexe-

nis,nullam un: in te interi’pfas’ difcrepantiam 86 diverfitarem’invenies,nifi quad illi Antiquitatem Mundi cte-

dant,aas vera ejus N avitatem.F f f a

A» ,punpuMofiu’cu fine":

à ufum ha6min

par». 9.10.

1":th qui?bûmfinïrut-

demùma ’ Ia-

414 Mans NEV’acnrMi CAP. XXVI.

Mn Prucepm Mofizicafinem à mafia»: lm:Étant, un werô drapait-deum Àfolu

Voluntate D a I .9u a u A a M o a u M dilTentiunt Magiilri fpeculationis abiis,qui Legem credunr,in hoc,l.ltrùm Opera Dei 0pt.Max.

fequantur ejus Sapientiam, an veto nudam ejus Voluntatem citraullius finis refpeâum Ë fic manet eadem controverfia de Ptæceptis,

me nabis dedir. Suntenim,qui nullam illorum caullam quærunr,ed dicunt,Præcepta omnia folam ipfius Voluntatem fequi. Alii di-

’ cunt,0mne Prœceptum 86 Interdiâum fequi ipfius Sapientiam,86certutn finem fpeâare; omnia Præcepta fusa habere caulÏas,86 uri-

Iitatis alicujus gratiâ præcepta clic 5 omnia fuas habere ratione: 5 fednos multorû rarianes,86 modos Sapientia: Divinæ in illis ignorare.Atque bec eli feutentia communia omnium noflrorum Sapientum,nm vulgarium,quàm fingularium. Evidentia quoque hîc fuane-gis nofiræ tellimonia : ut ,Stututa à judiriujujiu. Item: fadiez):D o M 1 N I finit verùajujlafimtpariter. Ogod arrimer illa,quæ vacan-tur ijkkim Statuta,ut de Vejlimenro commixto ex [au (7 Iino,de Carne(et Luth ,11: Hine, qui in defmum mitrebutur, (de quibus Sapientesnofiri dixetunt; In "aux; chakaltti fluai val infiulpfi tibi, mm li-cet tibi cogita", [h.e.aliquid mutare ,ea vellicare] , 86,S4t4n aurifie.illa,Genm Mundi connuditunt illis) :de hie, inquam,nan creditsmul-tituda Sapientum noflrarum, quad nullam caulTam, nullam ’uefinem habeant,(hac enim modo reducerentur ad opera varia); cdcredunt,quôdamninè habeantcaulÎam,five finem arque ufum,nou- ibis ramen,vel propret imbecillitarem mentis nafltæ, vel propretimperfeâianem fapientiæ,incognitum. Propterea omnia præce-pta cauiTam habent,h.e.amnia Præcepra 86 Prohibitiones finem iarque ufum habent,idqueita,ut quorundam urus nabis fit cogni-tus 86 manifellus,ur Prohibitionis bomiridü éfum’; quorundam venra non,ut in Ptæceptis fuprà commemoratis,item in Prohibitionepuputii,86 bernogeneorum. Illa,quorum urus 86 militas nora efl,vul-go vocanrur Mifibpurim Judicia ; illa vetè , quorum ufiJs non envulgo manifeflus , vocanrur ijqu’m Staruta. Hine dicunr [æ-pè , par: «in p1 un au: ont: Inn p1 un in ta: h. anurie recepant!»

. (limentI l

drus 16:1.c...xxv1. 41;Jfiorum non si! m inanu nuIium ufum halent 3 à fividuturpnoeptum uli-quodtdle flânant idprovenit ex imperfeâion: apprebenfionu rafla. Nôfli * m ml".-etiam tritum illud,quod communiter siums .9410an»: [mufle rauf- PMÆfi. Pu;[a omnium praceprorum,exrepro illo de Vacca tufa. Item illud, quad ma aguis, dein-ajunt : Deux, nPfèondiflè tuufl’uspreceprorummo mon vilefierentfizut Su-lonioni contigit in 841406145 prereptù,quomm rutiàtmunifeflatu ont. Atque gneqmmm a.hûc rendunt omnia Sapientum nofiratum dtâa,oninia item Libro- tu m Loge si!tum Sacratum teflimonia. Unum ramen inveni apud Sapienres f’Pt’fiü 04’2-nofiros in Berefcbizb noème]! qua videtur in princi pic cogitationis, 53:34;.quædam præcepta nullam habere tationem; fed fimpliciter elle 15.17. VidaCî-præcepta,ac nullumaliumprætereà habere finem,vel ufum. Dicunr ïmlg’gchHhenim ibi; di interelea o Sunflo étBenediâofive quujugulet à colla, :30; 6115;?-five à terrira? Dirzto,Non durafiintpmupru ni]? 5,189 lezar-eph ut illis da, . *

. probentur’vcl dcfarentur crevure, finir dicitur, Verbum D o M I N r. HumainTurupb. Hoc diâum licet fitmitabile,nullumq; ipfi fimile in verbisillorum reperiatur,ita ramen illud explicabo,ficur audies,ut ne valtantillum egrediamut ordinem verborum i fatummequeetiam dif-Cedamus a recepta iflo fundamento, qua omnia præcepta finem86 arum habeant inhoc Mundo,ficut ajunt,Qtja non si? m inunis,86c.v86 ficut D au s apud Prophetam ait; Non dixi [mini insola fiuflrà, Jean-15;quanta me: ego D o M I N u s loquemjujlitium, é qui unnuntio "au. A .de itaq; unicuiq; perfeââ mente ptædito in hoc negatio creden-dum,hoc ell,quod nuncindicabo 5 Unumquadq; præceptum in ge-nm confideratum neceifiriè haber cauiT-am aliquam,fed parrainent-lms,ét oiroumjluntie ejus fum’illæde quibus dicitur,quàd parapha un»

tùm fini. a.a.Interfe&ia Animalium ad necefsiratem alimenti 86fuflenrationis manifeflam haber utilitatem aquod veto fieri debecpet maâationem, jugularionem, non petnarium difcifaîonem,aut.œfophagi,86 gurturis incerto loco am putarionem,illa 86 fimilia fat--ciunt,4d probandum in illù Creutum;prout quidem ex ipforum exe m-ploJîve qui: mufle: à rôlloJive à mon: 86e. tibi liquet:quod exemplum’

commemorate volui, quia fæpiùs in verbis Ipfatum p.m.occutrit;.Matin: à collo,86,Mafl4nsà nervin. Sed ven hujus rei rafiotefi,quèd,.Cùm necefsitas Homines coëgit ad comeflionem Animalium,fpe- rfiatum fuerit,ut accidetentur morte levi,861evi cum affloue. NamAmputatia calIi non potefi ficri,nifi gladie vei fimili infltumento a; LMaâatio aurem quâvis te pareil perfici.Atq; ad tantô Ieviorem morttem reddendam præceptum fuit,urcultet fit acutus. Verùm ad par-aiertlarium præceptarum circumftantiarum tationem explicandamv

" i fi m-a

4.16 MORE NEVOCHIMexempli loco adduci quoque metitô pareil Oblutio. Nam ablariohailiæ .habet’ utilitatem magnam,ficut explicabo 3 fed quad hoiliauna debeat cire Agnus,alia Aries, 86 quad numerusi fatum fit ces.tus ac definitus,ejus ratio nulla dari pareil: ; qui veto laborat alicujusfimilis circumilanriæ tationem teddere,is meojudicio ail amentif-fimus,neq-, abfurditares à fe remaver,fed poriùs fibi auget. la enimæquè longé abeil àverirate,qui credit illiusmodi parricularia habe-re rarianes,at 3 is,qui credir,tatum præceptum nullam habere uri-litatem. Ac cito,quèd Sapientia requitar, vei, fi mavis, die, quadN ecefsitas pailulet,ut ralia in præceptis exiilant,quæ nullam tatio-nem habent; 86 quad res quafi impafsibilis fit in Lege,ur hujus claf-fis tes aliqua inilla non exiiiar. Madi aurem hujus impafsibilitatisium illi. Si dicas,quate illa oblatio debet eiTe A gnua,86 non Arias!eadem quæilio manfiiÏet, fi loco Agni pofitus [ailier Aries 5 uam .neceiÏaria fpecies aliquaeiie debuit.’ Ira fi quis dlcat, uare debentcire feprem Agni, 86 non 0&0? idem quæri poiict,fi fait ont o&o,»veldecem,vel viginti. Nam neceiÏariô numerus aliquis conflituendusfuit. Ira 5fimile hoc cil naturæ Pofiribilis,cujus hæc cil ratio,ut ne. .ceiiariô tr altetutrum Pafsibilium. De illis aurem non pareil quæri,Quare cil hoc pafiibile,86 non alterû illorum? Eadem enimqueiliomaveretur,fi alterum hujus loco eilet. Tu itaq; nectarine 86 animatua imprime, ut 86 illud,quôd,cùm Sapienres nailri pafsim dicunr,Omnia præce ta rua. habere cauifas,Salomanem item omniü ptç.ceptorurn eau as fâvifle; intelligêdum id fit de ufu five fine Præce.ptarumgenerdirer,non verô definguiu illorum partibus à» riroumfluntiu.

Cùm iraque ira fe res habeat,omnia fexcenta 86 tredecim præce-pta in claiTes aliquatdiilribuam,quatum unaqu’æque aliqUOLiterû .præcepta,quæ ejusdem funt fpeciei velinter feaffinia,contineat,86uniuscujusque clafsis cauiTas indicabo, uni cum utilitatibus,quaenec in dubium vocati,nec refurati poilant. Deinde revettat ad [inggala præcepta,quæ fub illa claire comprehendu ntut,fearfim,86 illo-rum quoq; cauiiam explicaba,ita ut non nifi pauca iintremaufura,quorum raflons: mihi nec in hodiernùm nique diem confiant. Sic.notas funt mihi etiam quasdam particulares præceptotum circum-fiantiæ,quarum ratio reddi pareil. Sed poil-hæc iila omniaex me iaudies. Nequeo enim tibi cauiias illas omnes explicare,niii pail-quàm præmifero capira quædam, in quibus complexurus-fum alia

qua,quæ Viarn quafi ad illa nabis iletnenr. ma aurem funt ". A illa Capita,quas nunc ium essarfurus.

. A P.

PARS III. CAP. XXVII. .417C A P. X X V l l.

Legem duplicem laniers Inrenrionem, 568szvidelicet Anima , 55 5339553»!

Corporzà.

N r a N T1 o generalis Legis cil duplex, aussi nempe Corporù, [mentio Legis

8c Ehœfiæ Anima. a Mitr-eùmjiu Anime eil,ut dentur Populo pro illius capta fententiæveræ r. Eüsufia Ani-in tebus Relligionis. Ideô quædam ium traditæ clarè 86 manifeiiè, m-quædam veto iub parabolis. Non enim ferr natura imperiti VulgiApprehenfionem retum illarum veram,prour cil.

rainage Corporis confiilit in difpofitione 86 ordinatione viâûs i. z. ronfla Cor-pforum,quem fibi invicem fubminiilrant. Et hæc iterum duabusP’m-rebus perficitur: primà,0mnem inter ipibs violenriam tallendo,nev uivis agar id,quod ipfiluber,placer,velpotefi3fedunusquisq; te-fipiciat commodum pubiicum:fioumfi,dacendo Homines virtutes3d Reipublicæ gubernatianem utiles 86 neCeiiatias.n Scito ’autem,duarum harum Legis Intentionum unam fine dubiaalteram dignitate precederes primas enim pattes dignitate fibi ven-dicat «il-raja: Animæ,quç res F idei com pleétitur 5 airera aurem pria:cit Naturâ 86 Tempore,erî’1æ5îu videlicet Corporis,quæ de Reipubli-

cæ gubernatione 86 negatiorum ejus adminiilrarioneagit.Et hæc i"ecunda priùs cil necefiaria,unde etiam magis exaâè 86

minurim unà cum’ fuis partibus cil in Lege traâara. Nam non pa-tciit perveniri ad Inrenrionem primam,nifipoil adepram perfeflioïhem illam fecundam. Oiienfum enim cil pet demoniltationem, Duplicrmperfi-quad Homo duasperfeCtiones habeat, Perfeflionem nempe primum, 29mm fui"quæ eil perfeflio Corpatis,86 Perfeflionemfrrundamfluæ en perfeâio:Animæ. Perfeâio prima eil,ur fit [anus in optima difpofitione cor-porali. Hoc veto eiTenequit,nifiomni rempare rreceiiatia fus inve-niar,ut Aliments, 86 alia ad Corporis regimen fpeâanria, Habita-tionem fc.,Balnea,86 alia hujus generis. Iilud aurem naquit petficiab une fala Homme; (nullus erenim Homo ad hanc menfurampervenire pareil) : (cd à congregariane politica totiusalicujus Re.gionis vel Civitaris,ficuri norum eii,quèd Homo fit natura AnimalPoliricum. Perfeélio ferundu eil,ut fit Intelligens a&u,ac iciarde a.-mnibus Entibus, quiequid Homo faire pareil fecundùm ultimam

’41:- MORE NevocmMfuam perfeâianem. Evidsns aurem eil,quôd in hacPeti’eüione’i’ei

cunda nulla fint opera,nec qualitares aurvirsutesJed feienriæ 86 co-gnitianes folùm,quæ ex fpecularione 86 diligenri inquifitione pro-veniunt. Clarum etiam cil, ad nabilem iilam Perfeâianem ulti-.mam non poile perveniri,nifi poii Perfeâionem primam. VHomoterenim non pateiiintelligere Intelligibile,etiam fi ab alia damrur,multô minus a fe-ipfa,quamdiù dolére,fame,iîri,calore,frigore8rc.affligitut86 premitut. Sed poilquàm perve’nit ad perfeâionermpri.mampareil quoque ervenire ad perfeé’tionem iecundamgquæeilomnibus marlis ptæ antifsima,utpate quæ fols caufia ait Vite per-

"nanomè- peruæ 86 aeternæ: Lex aurem vota, quam: docemus cire unam,86aiment Homi-Iuk leur Lex.

Écur.(.z4.

nullam. aliam præter ipiàm,Lex inquam Mofis,fimul nabis tradit"urramque Perfeâianem 5. Dijpojirionem trempe é- dinajinædâivnumé’

negvtiorum humanorum,per violentiæ fublationem ,86 honeilarumlaudabiliumquevirrutum formationem,ita ut Homines in raliot-dine fubfiilere,vivere.86 confervari poisinr,quô ad priymamPerfer(tionem pertinganrs dei nde Difliofirionom mum credendum»! étaierai:

fiienduruin,.ur perrin ant ad Perfeâianem pailremam. HasduasPerfeâiones deictip lt nabis Lex ipfa,86 indicavir,quôd finis [5.336illarum fit,ad illas Hominem petducete: dam inquit; 1:qu perspir

. nabi; Do M 1 N u s fume omninjlarutn illam rimeumur D o M z N u seD a u M nojbum,ut ienèfir nabis omnibus drelin, de confirons" matin vinsfirutbodièmbi primo loco poilu: perfeüionem poilremam.proptevejus dignitatem,ficuti declaravimus compararam elle Perfeflionem’ultimam. Hoc enim efl,quod ait 5 Il: mon noirs omniburdiobui. Inquem fenium, ut nôili,.Rabbini noilri ajunt; w [mièfit tibi in meMundo,qui tutus Bonus sa; (et prolonger dies in Mundo,qua’ mua Longue si;Sic namquc ejus, quad hic ait , w benàjir nobuomnilzusdiebur,i’enfusg

uoque cil, arpervenw in Mundum,quitotusbonus si? élagua; quæ cfPubfiilenria perpetua 86 æterna. Quod veto ait, Ut vivifias!" norfirlthadji, id intelligitur de iubfiilenria corporali prima,quæ ad rempile.

tanrum durar, 86n’on perficitur,nifi inratius alicujus Provin- C. , ciæ vei Civiratis congregatione,ficur. i -

expofuimus..

Car. q

P4; R s HI. CAP. XXIIX. 419C A P. X X I I X.

ægôd 0mm): si fingula Pmœpta tendant fuel4d 5655M Anima w! 4d flashe Corporù,

’ adeogfinem aliquem bd-5mm.

X iis,de quibus monandus 86 infiruendus es, cil 8c hoc,utI * fcias,quôd Lex Fententiarum 8; fcientiarum illamm,per qua:

perfeâio ultima acquiritur,finem tantùm dedcriq. Pratepic enimnabis credere in genere Exiflentiam D a 1,11nitatemitem,Scien-tiam , Petentiam , Voluntatem 86 Ærernitatem illius, quæ omniafun: fines ultimi,qui in [pecie 8: dcfinitè cognofci nequeunc,fcdpoll multarum demùm retum cognitionem. [ta præcepit crederçprincipia quædam,quæ neceflària funr ad «Mafia: Gonverfarioni:Poliricæ 8c Civilis : ut,quèd D au s irafcatur contra eum,qui rebel-

.lem f: ipfi præber,ideoi’1; timendum 86 cavendum dTe,nerebelle-Amus et Vcrùm de reliquis fentëtüs vcl feientiis realïbus in hac Uni-.verfitate,ur l’un: omnes feicnciæ fpeculativæ fecundùm varias (un

. (pecies,quibqs fentemiæ illæ,quæ (un: finis ultimus,verificamur,nihil cxprefiè Lex prçcepit 6cm: de prioribus,fed in genet: tantùm,fieu: air; Ad ddzgendum Do M 1 NfiM. Nôfli autem;quàm feverè præ-

" cepcrit Lex de dilemme D a 1, cùm ait; Dilige: cum ex ma corde me, bennes;ex un mima nagé ex omnibus viribus un). Verùm docuimus in Ope-

I te noflro Talmudico,quôd in: Amer nim me firmetur, nifi petApprehenfionem veram rotins hujus Entium Univerfitatis, 86 Sa-pientia: D a 1 in illa ’latentis cognitionem,ac fimul indiCavimus,

quid dehoc negOIio tradant Sapientes noflri. VEx iis aurem,quæ nunc de hac rcdiximus,c011igîmus,quôd o- Finie à [capta

mne Præceptum,lîve fit AffirmativumJîve Negarivum,hûc tendat; "fg: 1m":primà,ut omnem violenriam tollat,& mores bonos,ad Socieratisp ’politicæ confervationem ncceffarios, generet: deinde, ut veras api.niones de ii:,qu’æ credenda funt, doceat,& quidem tales,quæ vol

et f: [chu fun: nccefrariæwel ad violentiam tollendam,aut virtutesgonfla: cxcitandaa. Et de taliban Præceptis dicimus,quèd mani-

. feflam habeant tationem 8c utilitatem, neque de fine eorqm quæ. .tendum fit. Nullus «enim efl,qui hæfitabundus fit, vel quærat,

Ggg 2.

Exod.n 43..

i420 MORE NEVOCHIMCut mandatum nobis fit credere, D a u M clic Unum? vel,.0413reprohibitum nobis fit Hornicidium,Furtum,Vindi&a,llltio langui-nia? aut,Cut jubeamur nos invicem diligent? Sed PrçCept’a,de quia-bus perplexi Hommes fun: 8c difputant,ita ut quidam dicant,illanullam habere utilitatem,fcd firqpliciter clic præcepta 5 quidamme.» , quôd Utilitatem , nobis ramen occultam, habeant’, funtilla, in quorum fenfu litterali nulla militas apparet è tribus illisgcbus, quarum mentionem fecimua’3h.e.quod nec opinionem alioquam veram credendam contincant , nec virtutem aliquam ho-neflam doceant , nec denique iniquitatem 86 violenriam è mé-dia touant; (cd è quorum fcnfu videtur , ac fi nihil facerent necad «infini» Animæàdocendo de rebus Fidei, nec ad’dînarfîvw Cor-

poris, præfcribcndo ordines 86 vias ad ubcmatiorlcm Reipublicçval Oeconomiæ necefTarias ,11: funt,Præcepta de Veflimentis herc-rogeneis,dc divetfis Seminibus,de L361: 84 Carnegde tegendo San-gume,de Vitula decollata,de redemptione primogenitiAfini,& 5--milia , quorum omnium explicationem , ratione: veras ac de-monflratione’s adhuc ex me audies ,v exceptis tamcn particulari-bus citcumflantiis, 8C paucis quibusdam aliis præceptis. Expo-nam enim tibi,quôd ilia omnia 8: Emilia neCelTatiô ad aliquamtrium diâatum retum fadant, vcl (c. ad (dinghy Animæ, vel ad«influa: Corporis,quæ duobus abfolvitur,Ablationc Violentiæ,8cFormatione honeflarum Virtutum. Ptobè aurem tctine ca, quæde Fidei dogmatibus diximus 5 quôd fc.quandoque præceptum alicquod Fidei aliquem cxplicct articulum, ita’ut ille folus, 8: nihilaliud fpeâetur,ptout cit atticulus de Unitate, Ætemitate , 8l Incor-poreitate D a 15 quandoque aurem ita,ut ctedendus fit,vel ad aufe-rendam iniquitatem,vel ad acquirendos bonos mores: Dt eflillud,quôd D E u s irafcatut contra cum , qui alium opprimit, ficut dici-4

tut; Imfceturq’gfuror mangé occidam vos. Item illud,quôd’D E u s. ’

fiatim cxaudiat clamorem oppreflorum 8:affliâorum.

la; ” A r C A P.

qPARsIII.CVAp.X.XIIX. 42;

CAP. XXIX.- i-Œe dhamma, quàd, 512m inciperet refumreZaéaiflm’, illorumg; Idolalatriam 012p ignare, à

Regefmrit inmrcemtw à relegatw. A122;quædam de illorum Idololdtria

(5 Fabulù, (5c.0 r u M cpt, Abrahamum Parrem nollrum educatum efi’e in

. q ride Zabæorum, qui fiatuetunt,Nullum elTe D E u M prærerStellas. Sed Cùm indicaveto tibi in hoc capite Libro: ipfetum , quinunc internet exranr translari in l’inguamArabicam , 8: Annalesip forum antiques, ac exinde Ententias illorum produxero,videbia,quôd exprefsè dicanr , Stella: cire Divinas,(vel, D’en: minorum Gen-tium),8; Solem eflè Deum Magnum. Ira dicunr quoque,relîqu0lquinque Planerar elfe Deor, Ted duoLuminariaefle Majorer. Inve-nies quoque,illos clatè dicere, Solem regere Mundum fupetiorem8c inferiorem.. Hiaipfiwerbia dicunr illud. Sic reperiee quoque in(liais ipforum Libric 8: Annalibuso, quôd de Abrahamo in hune.icnfum fcribant; Cùm Abrahamus ,quieducatus efl in Curhia, àvulgo dilTentiret 8c dicerer, quôd præter Solem alius fit Creator, in.cepilÏe illas fic 8c fic ipfi objicere,& inter alias objeaiones memine-runr quoque Operationum Solis evidentium 56 manifeflatum inhoc Mu ndo. Abrahamum autê refpondiflè eis g Jufli eflis,h.e. Reâè

lubrifia Stel-Ipu habcbampnDüa. I

Fabula 1’pr

PanamaAbraham.

Œcitis, quia Sol eflinflar fecuris, quæelltin manu cædentia ipfâ. .Deinde mtminetunr quoque obieâionnm quarundam , quas ipfemovir contraillos. Et randemfcribunr, quôd Rex ipfum incarce-raverir; fed hoc nihil obfiante ipfe pertexetit in carcere [Je illis op-ponere. Œocitca Regem, Cùm timeret, ne Regno fun dertimen-tum inferret,Hominesque à Relligione fus abducerer,ipfum in finetnique Orientis, confifcaris omnibus ejus bonis, relegâflê. lnvenielhæc omnia manifeflis verbis in libro,qui vocati]: "tu?! muan-Eorum varô, quæ in Libris noflris Canonicis habemus, nullamfaciunr mentionem, ut nec illius, quèd Prophetia ipfi oblata fuerir;quoniam tcfutare ipfum Rudebant, eô quôd lënrentiæ illorum ma. .læ contradiceret. Ac certènullum mihi en dubium,quin erroneiummum, Cùm ipfis contradiceter, omnis generis malediftis 86

au MORE NEVOCHIM.eonviriis illum profciderint. Et quia omnes illas injufiasçiopterou gloriam patienter ferebat,(prour æquum cil facete), idcircô

. Gamin-3. diétum cilipfi:Bmdicentibusribiétudiant",é- maledinntibu tibi "14-7indium. Cujustei impletionem hodieque videmus,dum omnes Ho-mmes unanimiretipfum admirantur,& in iplb benedicuntur,etiamilli,quinon funtex ejus femine. Nec quisquam efl, qui huic reicontradicar, sur qui dignirarem 8C excellentiam ejus ignorer , nilîteliquiæ quædam nationis illiusabjeaæ, quæ rem :nferunr in ex-tremis Terræ partibus, urinfideles Turcæ in partibus quibusdamAquilonis,& Indi in quibusdam AuflralisTerræ parribuleli enimfiant de reliquiis narionis Zabanflarum, quæ Gens retum Terratumorbem impleverat. Summus aurem gradus, ad quem PhilofoPhi il-lius rempotia in fpecularione fua pervenetunr , fuir, quôd exifiimâ-tant, Deum elle S iriturn Sphæræ vei Orbis cœleflzis; Orbes cœle-(les 86 Planeurs e Corpora, 85 D En M 0pt.Max. elfe Spirirum illo-rum. Meminithujus fentenriæ Abulmtlmr 4lfin’g in Commentatio

lfuper librum Anflotdz Auditu. [deo omnes Zalela credidetunt An-256i 05 f4- tiquitarem Mundi, quia Cœli juxra illos funr Deus. lnfuper exi-hd’ W’ Rimârunt, Maman: primum faille Virum ex Viro 86 fœmina , lieur re-

liqui Hommes , progenitum. Sed ramen magnis laudibus ipfumevexerunt:dixeruut, illum fuifTe Apoflolum Lunæ ,vocâlTe Homi-nes ad culrum Lunæ,«8c Libros compofuilTe de Cultura Terræ. Sic

mm». de Noab dicunr Zabaiflæ,quôd fuetir Agricola , neque ipfi cultusImaginum placuerir. Inde invenies , omnes Zabios vituperateNoam, 8c dicere, quôd nullas coluerir Imagines. Item, quôd in ju-dicium vocatus, carcerique inclufur fuerit, eè quôd D E u M Cpt. "

DsScbctba. Max.coluerir:& alia. Scbetbum exiflimanr difcefsiile à (entendu.a partis fui Adami in cultu Lunæ. In fumma, tanta menchcia profe-

runt, ut nil nifi rifum iis concirenr, 8: fummam mentis fuæ affermai,ac Philofophiæ ignorantiam 8: impetitiam prodant. De Adamodicunr, quèd, cùm exclimare, h.e.ex Terra man, quæ lndiæ vicinacil, egreKus, 8: terram BabelingteiÏus fuir, mulra mirabilia fecumafporravetit,& inrerilla Arborem, flores, folia , 8L rames anti ha-benrem, Arborem item talem lapideam , folia item cujusdam Arbo-ris ira virefcenris, ut folia ejus ab igue non confumanrur, 8c quæ fubfe comprehendere vei te et: pofsir decem millia virorum fiatuteAdami, quôd duo [chum alia gefiaverir, è quorum unoquo ue duoHomines Contegere vei veflire f: potuerint! Atque fie mu ra alianattant hujus generis admiranda! Miro: aurem ilion , quôd Mundi

æCGI-

ri in 111C". XXIX. 42;itemirarem ct’ediderinr, 8c ramen rebus illis impofaibilibua in Na-tura fidem adhibuerint l [mentio me illorum in eommemoratio-ne Adami, &eorum, quæ ei artribuunr, ad nihil aliud rendit, quam ,ad confirmandam fantpntiam de Æremitare Mundi, 8c ut inde pos-tô fequatut, Mira 8c Orbes effeDnuM.

Cùm autemegrefïus fuit Columna illa Mundi (Abrahamus), 8cdidicilÎer, quèd Dzu a fit abfiraâus, incorporeus , 84: omne: Orbe:8: Stellæipfiua opera, vanitatumque iflarum, in quibus educatus ’fuit, fallirarem intellexiflètseœpit fentenriaa 8c dogmata illa refuwrare, ac publicè fefe illis qopponete , Nommé, Do M I N I D a 1 Mundi Gemma:

invoranjra ut profiteretur, BRUN elle, 8c Mundum hune creâfie. lPorto , fecundùm fenrentias illas Zabiorum erexerunt Stellis 2455i mai! 04

Imagines,& Soli quidem Imagines aureas, Lunæ veto argenreas, ’3’?" MWarque ira Meralla 8c Climats Tetræ inter Stellas partiti funt. Dixe- g ’runr enim,Climaris N.DEuM efle Stellarii N. Deinde Sacella ædi- huila km.ficaverunt, Imaginesque in illis collocârunt, arbitrantes,vires Stel-Iarum influera in illas Imagines, casque Intelli endi virtutem hapbete,Hominibua Pr0pheriæ donum latgiti, ac enique, quæ i fisutilia ac faluraria fum, indicare. Ira dicunr de Atboribus, quæ un:

ne): porrione Stellatum illarum; tùm Arbor quædam Stella: alicuidedicarur,nomini ejus plantarur , 8c hoc vei illa) paâo colitur,quôdvirtutes fpiriruales Stellæ in Arborem illam infundanrur , ira us fe-rundùm modum Prophetia: cum Hominibus, ut propherët,loqua-rut, 8c in Somnio eriâ illas alloquarut.Hæc omnia invenies in ipfe-

. tum libris,quorum mentionem feci. Atque hi futur Propheta illi Ba- Propheta Bathhala, 8c Propheta Lurmtm,quorum in Libri s Sacris mentio fit,inrquo- Ü hm":tum animis fententiæ ifiæ tàm airas ra dites fixeru-nt, ut dueliqwrint 1.Reg.18.2.6.Do M 1 nu M, à rumina: ad Eadem, Exnudz’ m1,], Nia omnia provene-runt ex opinionum illarum divulgatione, 8c fummâa ignorantiâ acdementiâ,quæ tùm in Mundo regna-bar. Arque ex bac Imaginatio-num fpecie ortæ funt fententiæ aliæ, è quibus fuetunt Pnfligiatom(0131319), Augum( D’UN-1D,),Aflralogi’ ( D’WÙD ), ratatineront (un 13m),

Confirmne: Magna, Arioli ( 01919,01 gagnante: ex marrait. Sed in ma-gno nofiro Opere Talmudico expolu-imus iam,.quàd Abraham Pa- .ter maller p.m. tationibus inceperir opiniones "la: refutate, 8c leni-bua ac placidis verbia corda Hominum ad vetum DE! euh-nm per-rrahete,doneein medium prodiir Ptinceps ille Prophetaru 513,86 pet- ,ferle hoc negotium exequutus efl , Infideles eiusmodi Hominesmotte mulâate,.memoriam ipforum delere, 8c è Terra Viventium

424 AM0 RE NEVO CHIMDent-74: exflirpareiubens, (Maria, inquit, earum deflruetù,86c.) vias quin:Lev-was- etiam ipfotum fequi (eriôinrerdicens, ficur ait 5 Non «Malabar in

Mm Legis in-flatutia Genrium, ôte. Nôlh’ enim ex pluribus Scriptrræ lacis , quadî’"’.’"’q’ mob” prima Legis noflræ inrenrio lit, Idololarriam tollere, memoriam

4mm tallera. . . . . . . .illius,& omnium eorum,quæ illi adhçrent,aut Hommabus ad illamvel minimam occalîanem prçbêr,delere a ur,Pyrhonum,Ariolorum,Traduftionis perignem, Dwinarorum, Præltig aratum, Incanta-rorum, Augutum,Aûrologorum,Mortuas confulentium,&c. cave-re deniqs, ne operibua illorum vel tantillum nos alaimilemus,multôminus in illis ambuIemus. Hinc dicitur exprefsè in Lege: Omneid,quod tanquam culrus aliquis Idole præl’carur; omnem item obla-tionem,quæillioflertur, abominationi elle Creatori. Hoc quippe

Dent-""3!- eli, quad dicitur; Q2): omnem abaminatwnem, quam odia haber, fadantOblatiomqwf Dmfim. Invenies in libris ipfarum,quas tibi nominabo, quad So r. r2’554” 5°l’ (Deo fuo majori) obtuleiinr feptem vefpertilianes , feptem mures,

obtulamnt. . . , .86 feptem reprilta alia, cum cerna quibusdam rebus 5 quæ fala [affi-cere 0mm: ad magnam illorum abaminarionem mortalibusofien-dendpam. Itaquemanifefiam habenturilitatem omnia præcepta 8:interdiéta , Idololarriam,& quiequid illi adhærer, ad eatn permovetaut pertiner, prohibentia; uia faciuntad nos ex pefliferis illis api-nionibus eripiendos, quæ a in, quæ ad utramqs, Corporis 8C Ani;mæ,petfe6tionem nabis profunt, nos in infa nias illas derurbant, inquibus Pattes 86 Seniores noflri educati fuetunr, lieur de IIIIS dici-

]Of-H-h tut ; Dixitq’flehofiu 4d univerfum Populum, Sir dixit D a M I nus D t usIfm’e’l, Tram firman habituent»: Pane: veflri àferula, in rimai: paterAbrahaméparer Nabar, [embrumés Diù alienù: &ficur de illis Pro--phetæ veri dixerût 5 quad paf! vannangqna nihilprofimt,4mbulaverint.Quanta igitur cil utiliras omnium illarû præceptarum,quæ nos" ab

r hoc magna etrare liberant, 8c ad Veram de DE o fidem convenant?dacendo fc.,quôd D a u sin hoc Mundo fit,qui omnia creavit , quad

. Ipfe lit calendus , diligendus &timendus; non veroilli , qui une1mm à Ti- pro Diis habentu-r; 84 quad ad Voluntatem ejus perficiendam nullares laboriofa requitarur, fed folùm Ipfius Amar 64 Timor, quibusa". duobus tatas cultus ejus perficirur,ficut tibi fum deciararutüs. Hine

Deur.io.tz. dicitur; Et nunc Ifraël, quid pajlularDo M 1 nus D sus tum 4b: te, wifiMubmm pre- a: rimera cum ? &c. Vetùm in fequentibus pleniùs hac de te dicam:"FM"? ."m’ nunc tevetror ad propofirum meum, 86 dico, quôd mulratû Legum

in: Julien Au- . 1 . . . . . . . .a", fifi, érariones &caulTæmiht mnotuermrexcogmtiane fidel , "tuum 8:rin’bm Zalmi-Cultûs Zabiarum , prout videbis , quando illorum præceptorum

flans»). . cauiÏas

A..-.-- -

"Paris III. CAP. XXIX. 42:ëaufiaa tibi ium expofiturus, quæ nullaæs habere videntur. Recenfe-ba tibi aurem Libtos quasdam, ex uibus 8c tu addifcere poteris ca,quæ mihi de fide 8C opinianibus Z iorum funt cognita; qua reve-rà fcias 8c intelligas illorum vetitatem, quæ in traceeptatum canf-fis teddendis ium in medium prolarutus. Cele ertimua inter ho:efi Liber, qui vocatur "Un" mum (h.e. ut alii transferunt, de Agri-cultura Aegjptiorum),quem tranflulir Alan» vacbnfclrijab. In capite fe-

* quenti veto dacebo te, cur Zabii fidei fuæ capita- defcripferinr con-junâim cum Agriculruræ ratione). Hic Liber plenus cit infania-tum Idololarricarum, &aliarum retum, ad quas vulgo Haminespropendent 8c inclinant; de F abricatione fc. Imaginum laquen-tium, (Hebrflknaburl, quam vocern ira rransferre folent) de De-fcenfu Spirituum familiarium, de Præfiigiis, de Dæmoniis, de Dia.bolis, de Habitantibus in defertis, (quales fuerunt 84m1" ). Prçrereà

cantinenrurin ca malta alia ridicula , quibus ramen exiflimant f:fubtiliter refutate velle miracula illa manifefia (Mali: [cé- Propheta- ynim), ex quibus univerfi cognofcunt, quad Deu s lit judex omniumHominum, fient dicitur; urfi-iru, quad Do M 1 N 1 flûtera, 8Ce. Item:marnage Da a: 1 nus in media T2714. De Adamo prima narratur ibi, mm . qui»

. illum in Libro fuo feripfifie,efle in India Arbarem quandam ,cujus,Adam Fflïn- Àramus in Terram projeétus inflat ferpentiè tepat: Atbotem item a-xmz’b’qhliam, cujus radix habeat formam humanam, 86 vocem vehemêrem, ’ac diflinaa verba edat ac laquatut: Item,eiÏe certam quandam Her.barn, quæ li fumatur, ac in colla fufpendatur, Hominem reddat in-vifibilem, ira ut non videri ofsit, quônam ingrediatur , vei undeexeat; quad li veto de illa Æffitus iub Carlo canficiatur, audiri invicino Aëre fragares ac tonitrua horrenda , quamdiù fumus ille wafcendit. Hæc 8c fimilia multa delitia nartanturibi de mirandisvirtutibus Planrarum 8c proprieratibus Agricultutæ, quibus mita-cula conanturevertete,ac quad fingulari tanrum foletriâ 8c indu-

, I flriâ fiant, perfuadere. Ex illis cil etiam fabula illa de Arbare "908qùuæ cit quoque ex Afrlreratb, h.e. Lurù , five Arbaribut in honorent Deo. .r m plantant, quibus, ut ofiendi, ferviebanr. Aiunt; Arbarem illam Kabuki: du."fletifie in Nineve tzooo annis,& litemipfi intereefsifle cûjabruarb, "W 4’50""h.e. Mandragvra, proptereà quad hæc locum ejus occupare vellet: ac zigzagua?»Virum quendam,qui rophetavit virture arborisfl’mn r prophetiâ adtempus privatum fange; pofieà veto cùm iterum ad propherandumÊpfum impelleret, fignificâffe ci (Arbarem fc. N758), fe occuparam,nille in judicio cum Un?! Mandragore; iraque præcipere ei , ut

l 426 . MORE NEVOCHïI-Mferibat ad omnes indices , ut judicent inter illas , ac pronuncienc,quæ’nam meliorem 85 majorem in præfligiis vim haberer, "5138 enIl"? Mandragara? Pralixa admadùmilla efi fabula. Exilla aurem,fiprobè eam confideraveris , addifces-fententias 86 fapientiam Ho-minum illorum. Et hi ramen fuerunt Sapienret Babelis3in magnaexilrimatiane’ habiti in temporibua illis abfcutia ; iflaenim funt,in quorum fide educati fuerunt. Ac nifi menfura illa eognieionis deexillentia D a 1 effet, quæ nunc inter Gentes cil d-ivulgana, client illinafiti dies maioribus tenebrisadhnc involuti, quam illi. Sed rever-tor adprapofitum meum. l

Da Tbammus , Nartarut quoquein Libro illa fabula de Preudo.propheta que;Pfaudo-Prqrhr-a...

dam Idololatrico, cujus nomen erat ummum; quad, Cùm vocatetRegem ad colendos [eptem Planeraa &duodecim ligna Zodiaci, acà Rege ignominiasè inrerficeretur, illâ noé’te, quâ interfeâus fait,

omnes Imagines ab exrremitatibua Terræ convenait" in Palatio,quad in Babylania Imagini magnæ auteæ , Imagini videlicet Salis,interCœlum &Tetram pendenti, ereaum etat. I-bi .Imaginem. il.Iam (Salis fc.) in media procidifie, reliquis- Imaginibua in circuituejus circumflantibua, ac Thammnfum deflete Ve] plan etc, 8c,quideicontigerit,natrare «piffe; reliquas Imagines plorâ e, 8c tatâno-fle lamenteras elle :. Aurorâ veto afcendente omnes fimul avolâlTe,&in Templa [na in extremas Terræ aras reverfaa die. Hine COD-q

4 fuetudinem introduâam elle, ut primo die menfis Tbammur (h.e.jn-nii) lamententur,lachrymêtur, plangant 8c lugeant propret Thami-mnium (Pieudo-praphetam). Vides itaque,quales opiniones fave-rinr illius temporis flamines. Antiqua aurem valdè eh hifioria deThammus apud Zabios; fed exillo, libro addifces maximam par-tem deliriornm , operum 86 fafiorum Zabaifiarum. Id veto, quadnattant de Adama primo, de Serpeate, de Arbore Îcientiæ boni 86mali, de Vefiimentis, quad anteà non in ufu fuerint,cave, ne intel-Ieâum tuum abtipiat,8cexiitimes,.illa vetè Adamo vel alii conti-

q gifle. Illa enim amninè nunquam fuetnntin retum Natura. Verùm1 leviter tanrum 8c fuperficialitetrem confideres , deprehendes,

quad Falfa fintea amnia,qnæin hac fabula narranrut, &lconfiâa-ab illis, palieaqnàm Lex noflra Gentibus innotuit, .8: ,hifloriamOperis Berefrbz’tb h.e.Creationis audiverunt. Tùmenim illi fiatimOmnia fecundùm fenfumlitteralem accepernnt, & fabulas illas e51fluxerunt,ur .Hominea fimplices illa audientbs perfuadeantur, ac liMundus cirer Antiquus, &illa, quæ in Lege narranrur,,ita Lutin?

mais m. Cu». XXIX. 427-deliniunt, geiia elIènt. (mamvis aurem tu non opus habeas hac ad.monitione , quia jam infiruâus es "talibus fcientris , quæ prohi-bent, ne animumapponas ad infanias iflas Cafdæorum, Chaldæo-tum 8c .Zabiorum omni fapientiâ (quæ quidem reverà ira nomina-

j ri mereruz) tarentes, nihilominùs ramen l": ad a I ’os præfervandoa

monete volai; quia Vulgus nimis cit facilis ad fidem fabulis iflis l .adhibendam. .ExLibrIs porrè illis flint quoque, LibergHærflamrbue, Librizabfijha:qui Ai ilioteliIed falsb,attribuirur Liber item flatte! efmaotb (h.e. de mmImagvnibus laquentibus) 5 Liber Tamtam ; Liber Haflibarabb (16031W! ,5 Liber Mentor]: baggalgal azimuteroit]: Inclut!) (leur! mule!) (h.e.,Liber de gradibus Orbium cœlellium 86 figuris afcendeutibus in a.naquoque gradu); Liberaliiu de Imaginibmloquenribm,qui etiam at-tribuitut Ati floreli5 Liber quidam,qui attribuitur Hermeti5 LiberIjîuu’anii, in quo difputat pro Lege Zabiorum 5 Liber item illiue magma de ’Confitemdinibut, à parricalafimibue Legie Zabiamm : at,-de illorum Fe-flis, Sacrificiis, Precationibus, 8L aliis ad Fidem ipforum fpeétanti-bus. Hi omnes [ont Libri derebas Idololatticis traaaiites,& in lin-

am Arabicamtranslati : nec dubium efl, quin ex igua pars fint tulËeâuillot-umfluinon faut rranslati,velqui non ampliùs exrant,

d Iongitudine remparis perierunt.Illi aurem,qui inter un: exranr,compleflantur maximam pattern Opinionum 8: Operum ZabiOtü,quorum quædam adhuc hodiè in Mundo nota 8c ufitata faut: ut,ExfitaétioTemplornm,&Figararum tùm fufilium , tùm lapidea-tum in’illis collocatio5 Altatium ereaio,& Sacrzficiorum, varia-mmque ciborum generam friper illaoblatio ; Feflorum Celebratio;ad Ptecas 8: alios caltas Templaram illorum, in quibus Laca ma-

nifica valdè (quæTempla formarûlntelleâuaiium apprenant) ex. .nant , congre aria 5 Figurarum Taper mantes enclins pofitio’;

Lucarum live Agorum illarum reverenria 5 Statuarum eteétia 5 8:alia, quæ ex illis Libris,de quibus te infiruxi, pores petere. Cogni- .rio aurem iflarum o inionum.& fcientiatum en porta magna (h.e.maltum infervir) adreddendas Ptæceprotum mafias. N ami rotinsnofiræ Le is fandamenrum de carda, citca quem vertirur , en;Entendu filas è cardibus Hominum deIete, 8c memariam illarumexRirpare,ficatdicitnr5 Ne [Marat cor veflrum, 8re. Item 5 Cajun en Beaune.dverrdtfè bodiê, 8re. Item 5 Sed aluna earum deflruetie , (r tum illorum Dent-mûtomberai: ignemornenéipfmmperdsfie, 8re. Arque hæc duo palliim agami”in Lege repetunturôc inculcantur. Hæc etiam prima ac principaliatarins Legis naihæ initiatentio, fient nos dancing: Sapientes ne:

423 .MORE NEVOCHIMDenture; firi in eXpafitione trita illius, quad D au s ait 5 Qùquidpracepitvobü

I Do M 1 Nu s par 1’14"10" Mofir. Dixernnr: Erre, difrir hinc, quid , quii-ring,sonfitetur Idololntriam, habeat!" pro en , «fi rotam Legem abnegâflet: àquirunqueabnegat Idololaniam,pro en, arfi mon: Legem «infamie (Jeu

C A p. X X X. -.9341?! Jntiqai Idololatræe Agricultumm

(5 cultumfiu vonemtionem Litch-mm conjunxerint? I Il

Züliflu’lfflï- O Il ô D li confideraveris opiniones illas antiqnas 8c un.mas,apparebir tibi, in canfeiioqualiapad illas faille, qaôdn. pet cultum Stellaram exculra 85 fœcund-a reddarnr Terra. Hine Sa-

pientiates, Daâiares 8l Relligiofiotes inter ipfos , prædicabanr 8ca indicabant Haminibas, quôd Agricultuta,quâ flamines fubfiflant

&confervantur, abipfatum voluntate dependeat, li nempe Solen:reliquaqae Mira debito cultuvenetentur5 fi me peccatis fuis illaoflbndant, arbes 8: a ros vafiari. Scribant in Libris fuis,quôd proa.

teriram Martis de erra 86 defolata lac: carçant aquis ac arbori-us,& Dæmones horrendi Inca illa incalant. Summis laudibus ex.

tolluntA ricalas,Vinit res,ptoptereà quôdlaborantin excolendzË habita ilireddenda erra,tanqaamfamma Afirorum defiderio

vato. -Cauflà, propterquam IdoIoIarræ magnii’aCiunr Boves 8: Amen;sa, en, qaèd mîîgnamutilitatem præbent in Agricultura: ira ur di-xetint, Non e e petmiii’amilla maâare, quia magnævirtutes 86commada ex illis ad Homines tedeant ab Afltis propret Agricultu-nm 5 fubjeâa ramen elle Homini cum virturibas ipforatn, quiaDeus illorum afn deleâatur, quem in Agricultuta præbenr. Hisira ne apinianibus inter flamines f arfis, coninnxerunt caltantIda arum cum cultuTerræ, eô quôënlruraTerræ fit Haminibns8: multis Animalibus neceilaria. Sacetdates aurem Idolotam can-cionabantur Hominibus in cangtegationibns 8: cœtibns Ecclefia-fiici’s,illarumq5 animis imprimebanr,propter ejusmodi caltas Plu. lviam de Cœlo defcendere, Arbores agri fruâas ferre, Terram fœueundam reddi. Attend: quid dicant in Libro de Agitation 4e-gjptiorurn, ubi de Vineis ferma habetur, fient ibi clata invenienotu: ipforam verba. Dicunr 5 Sapientes 8c Prophetas ipfqnlm

rus In. CAP. XXX. 429ïntîquoa ’præcepifl’e , ut diebus fefiis certic inflrumentîs Mufi-

cia coram Imaginibus ludant, eô quôd Dii illis, qui hæc faciunt,be-nefaciant,8c amplas remunerationec largiantur. Atque harum pro-mifsionum multan admodùm fecerunt fpecies: ut, quèd longævamvitam fint habiruris quôd morbi ab illis auferendi’; quôd à. magniI .viriis fintconfervandi a quôdTerra proventum fuum fit datura, 8C.Arbores fruâus ad fatieratem prolarurœ. Huaufque fun: verba Zanbiorum. Cùm igiçur (anmperè opiniones iflæ divulgari. 86 obtine-re cœpilïènr, placuit Deo 0pt.Max., pro immenfa fua erga nos mi- -fericordia, encres iflos ex animis noflri: evellere, 86 tantes laboresà corporibus nofiris, pet laboriofarum 8l inutilium iflarum aûio-num abolirionem,auferre5 dediujue nobin Legem fuam pet manumMofis p.m., qui nobisin D31 Nomineindicavit, fi Mira alia ’ueCorpora cœleflia coluerimus, Pluviam ceffaturam ,Terram in œ- ’cundam &fterilem futuram,Arbores fruâu: fuo: non daturas,variamala temporibus, 8: vida corporibus eventura , vitam denique no-flram decurratam iti. ma namquc omnia verba fun: fadais , quodnobiscum Dan s pepigit,& invenies illa pafsimin rota Lege; uôdvidelicet ex cultu Stellarum fequatun Cohibitio pluviæ ,vva ariaTerræ, corruptio temporum, ægrimdo corporum , decurtatio die-rum (h.e.virc); &econtrà,quôd exintermifiione illius 86 conver-fione ad cultum DE 1 fequatur defcenfio pluviæ’, fœcunditas Terræ’,

bon; rempara, l’anime c0 cris, 8: Ionga vita,comrà quàm Homi-nibus copcionati funt eu tores Idolorum, ut ad colenda ca ipfo:permoverent. Fundamentum enim Legis efl, opinionem illam exanimis Hominum tollere,memoriamc’1ue ejus exflirpare.

C A p. XX Xi; .Rfiona’et Mit, qni exiflimant, milieu Pre-T

ceptamm reddipqfl? m- *nanar. . ’

. Il N T quidam Hommes, quibus difficile admodùmefl, France-pçi alicuius cauIÏam reddere, ac proptereà videtur, nullius præ- r

ceptilvel prohibitionis tationem poire intelligî. Quod autem coshue permovir, efl morbus, quem inanimis fuis invenerunt, quemnon exPrimere au: eloqui pofTunt. Exiflimantenim, fi Leges iflæagha-tem aliquam in hoc Ilniverfo habeant, Îkfroprereà nabi!-h - . , V- - . H 3V l

Deut.s.2.4.

Deut.4..6.lbid.

"430 MORE NEVOCHIMdatæ fint, videti poire, ac fi ex ratiocination: 86 intelleâu Hominiîintelleâu tæditi proveniant : Ted fi ratio 86 utilitas illarum non’pofeitinœllîigi, tùm excra omne dubium cire , quod à Deo origi-nem [uam trahantscùm ratione humanâ non pofsint apprehcndi.,Verùm infipientes ifii hoc paâo Hominem perfeâiorem faciuntCreatore ejus. Homo etenim juxta- ilion , quiequid dicit, vei agit,certo fine aîit : D a u s aurem nequaquam, fed præcipit nabi: id,quod nec ul am nobis affert utilitatem , fi faciamus g nec damnumfiintermittamusÇ Abfitautemhoc, abfitinquam à Creatute! Con-trario enim modo tes fefe haber; Inrêtio quippe rota Præceptommcit, ut nobis profint, fient explicuimus ex diâo i110; u: [zenêfine-la: omniain dùm, 4d vivificandum nosfisut lm die. Et in hune fenfumdicitutquoque’, Maudiverint omniaflatum alfa, 86e. Item; ramènePopulucfàpiem à. intelligem, Gens magna ijla. His namq; verbis oflen.ditur, sutura etiam omnia docere cunCtas Gentes , quôd fummamvcontineant fapientiam 86 intelligentiam. (nœud fi aurem cillent tu,

a cujus caufïa elfe: abfcondita, quæ nullam utilotatem afferret, vei de-nimentum averteret; quare quæfo diceretur de ctedentibu: vei fa.cientibul illa, quôd fin: Sapientee, Intelligentes, Ma ni, 86 Genti-bus emmi: admitationië Sed citta dubium res le haEet, ficuti de-c-laravimus, quôd k. unumquodque fexoentomm 86 tredecim Præ-ceptomm profit, vel ad falutatic alicuiua opinionie fidcm generan-dam, vei ad pervetfam aliquam evellendam, vei ad ordinem ali-quem bonuminflituendum, vei ad iniquitatem toliendam , vel’adhonefias 86 iaudabiles virtutes excitandum, vel deniqueà mali: 86tut ibus vitiis. dehortandum , quæ omnia ad tria capita revocari-po unt, Fidem fc., Moreau 86 Aaiones PraCticas in vira Civili.Œôd aurem fingula hic fpeciatim non enumetemus, ejus rei caulTa

cil; quod omnia illa , quæ Lex vei præcipit, vei prohiber, ’ Jcontineant vei dominas de Aâionibuc Civilibus 86

Politicis,vei de Rebut credendis,vel de Moribua:ac proindefuflîciunt nobis hic tria illa ca-

pita,in reddendie Ptæcepto-tum c’aufsis. ’

P1113111. CÂP: XXXII. 4.31?

. on, XXXILKim: omnia Open: D E z Naturalia , iraque-que ejmdem Przcepfaflm habere mufle;

(5 rationna. Oèlaîioflum (5 aliorum

quorundam Preceptomm

. orzgo, 656. k. I confident Open DE! Naturalia,manîfefiabitur tibiexillie

faiertia86 fapientia fumma Cteatoti: in Animalium creatio-ne, 86 motûs partium ipforum fubofdinatione ac colligatione. Siceadem fapientia 86 induflria fuse: in fubordinatione fingulotum "Ë f" 33mm

. . . . I [ibi 1mm: ficè-membrorum in Hommerfiordine confidetentut. Exempli caufsâ, "th-"m...ad oflendeudam fubordinationem iflam motuum 86 coliigationiemembrorum 5 Cetebri pare anterior cil mollifsima, pofi’enor Vert)nonnihii dura:fpina dorfi adhuc durior; 86 quanto magie protendi.lur,tanto quoque en: durion Nervi funtinflrumenta fenfûs 86 mo-.tûs. Et funt quidam,qui necefrarii [ont tanrum ad apprehenfionemfenfuum,idc’1ue cum moru exiguo, qui non nifilevifiiimo-laboreconflat, ut en; motus pa-lpebratum 86 maxiliæ; 86 hi orinntutex’ce-rebro :vquidam me), qui neceiÏarii (une ad morum membrorum 586 Ihi oriuntur ex fpina dorfi. Œand’oquidem aurem ifli nervi propretteneritudinem luam, licèt ex meduila fpinæ dorii oriantur, junâu- i

(rac membrorum moverenequeunt, ide6,fapienti confilio D a i, ènerve exeunt fibtæ, quæ repientur came,86 fion: mufculi; deinde-ab extremitate nervi exit-mufèulus ,qui incipit craiTefcere 86 con-jungi cum funib’us [cifsionum durarum , lité. Tendo, qui pofleà ad-hæretôCadjungitut membra; 86tùm demùm pareil nervas mem-brum movere. Hoc unicum exemplum adducere hic volui ad (ub-ordinationem ifiam declatandam, quia efl manifeflifsimum ex ad«mirandis illis,quæ habentur in Libro de utiliutepnrtiam , quæ En:gulæ (me fuas habent manifeflas utilitaires, fi intelieCtu ciato confi-detentur. Eandem [apientiamiôc fagacitatem fpeâ’andam nobi:propofuit Deu s in unoquoque Individuo Ainimalium laüentium;

1 03m enim , Cùm nafcuntur, funt tenerrima, neque ficco cibo alîpoiTunc; ideô adaptavit eis ubera ad lac generandum,ut humideFjflsmodi cibo , tempetamento membrorum ipforum convenien-

, V . ri,

432 a MORE NEVOCHIM pti , nurtiantur , donec ordine 86 gradatim exficcentur86 conforter):tur.’ Ac fimiiem planè gubemationia D a tOpt.Max.modum ob.fetvare licet in rebua multis in Lege noflra, quia non licet fubito 86momento quafi tranfireà contrarie uno ad alterum 5 86 pet confeaquem , fecundùm Naturam Hominis fieri non potefl, ut mementorelinquat id,cui Iongo temporis (patio cil afTuetua. Cùm itaq; mifitDans Moien Do&orem nofirum p.m.,ut nos faceret regale Sacer-dotium, Gentem fanâam primà in cognitione D El 0pt.Max., fieu:

DÇuLÀ-sî- dicitur; Ofienfitm tibi Æ, utfiim,86c. Item ; Scito ergo bodië, à revente

gifla, 4d par mum,86c. Deinde in cultu D a i,ficutdicitut; Et 4d calendum cum5,042354: ex me corde vejiro. Item; Erfervietù Do M 1 N a D a o 1121811. Item; EtDeut.13.4,. ipfi fiervietù. Et ufitata tùm in Mundo confuetudo erat , cui omnes

affueti, 86cultus univetfaliafin quo omnes eranr educati, ut variæAnimalium fpecies in Templis illis, in quibus Imagines Colioca-bant, offetrentur, coram illis procumberetur,86 adoieretuts cettiinfuper quidam client cultores fiqpefirati quafi 86 ad cultum iliumdeftinati,qui in Templin illis,in onorê Solis,Lunæ,teliquatumq;Stellatum exflruais , exercebatut, ficuti oflendimus: ideô noluitSapientia 86 Providentia DE I, quæin omnibus ejus creaturis lucet,mandate, ut euitus illi om nes derelinquantur aut aboleantur. Hu-jus enim rei cor humanum, uod petpetuô ad id inciinat, cui cil afi-fuetum, naturaliter non fuiâlet capax; ac proptereà perinde fuiiÎer,acfi hoc noflto tem 01e Propheta aliquis venitet, qui ne: ad cul-tum D a I vocare vel et, ac dicetet; D a u s præcipit vobis , ne oretis,ne jejunetis, ne quæratis falutem ejus in die angufliæ, fed u: cuiras -

lDm amphi»? veflet torus con fiat in cogitatione, non in opere. Proprethanc ita.Jg’fâque caufTamlretinuitDEus adhuc cultur, conque à rebus creatis 86511,, à n m phantafmans,quç nullam vetitatem habent,ad Nomen fuum vene-matic ad No-tandum tranflulit,86præcepit nobis,ut illas exhibeamus Ipfi. Irazzfi"m”i”præcepit, ut Ipfi ædificemus Tempia, fieu: diciturs’Etfacient mi-

304,33, bi Samarium.- ut Alrare Nomini ejus fit confecratum; [Inrenr-Exod.ao.z4. rafale: mihi: Ut facrificia ipfi offerantur; Homo càmfiicnfiaum ex vobùLev-m- abtulerit Do M 1 N0 : ut nos incurvemus,& futfitum faciamus coram

Ipfo. Similitet è contrarioprohibuitme ifliusmodi opera fiant aliis:’ BOA-nu"?- ur, ai ficrificat Diù, internaient" devovebitur, 86C. Item s Naninmrvabù

Exod’ir’ï’ii teD a o alii. Sic Sacerdotes ad cultum Sanauarii feparavit, de qui-

Exod,,.s.4x. bus ait 5 Et sandow fangenturmibi: 86 pofiuiavit, ut ordinem!!!ipfis donafufficientia; quia occupati funt in domo 86 oblationibueejus: Dom videlicet,quæ Sucerdotü (7 Levimrum dicuntur. Confiiium

PARS 111. CAP.XXXII. 4.33aurem in hac Divina Sapientia fuir,ur memoria Idololatriæ delerair,86 fondamenrum illud magnum de Exiflentia 86 Unitare D a rin Genre nome confitmerurmec ramen animiHominum roprer

- animum illorum abolitionem,quibm ail’ueti «amplifiai: cerent.Ve] alios cuira: fcirenr.. Novi manganine: main in principio eogîrntionia non gnan,(hum ifli rei,feddifficilem.admodùm tibi vifuram,86 quæfirurâ exme 5 Q0mdafini pofltmpuæpu à open; à!» clarà explicat4,cm4 [tutempera babnm’a, un fini inflitlæapnpflr fifi,fedpropm’ aliud; quafi fc.

(fait invemmà D2 a excvgitmm 4d ne: a! Inrenrionem primum duren-du ? 86,de ipfiim impedivm’i’quà mimi: ubi; Intentiommfiumpri-

mm prenpnit,éfarulr4rem retipiendi un: concevait, in: a: mm upasfuiflet iliaque afin": Je ex Intentionefirunda .?

Audi igitur refpomiionem meam ,quæ ægrirudinem marri tibiex animo auferet, 86 vetitatem illius rei , quam te docui,dereger. ’Occurrit in Lege fimile quid plané huic rei : id videlicet, quod’ di-citur; Et mm duit en D eus par vim Terre Pbihfibaarum,86c. Et cir- Eïod-Is- 173cumduxit D a u s Populum par vim: defmiMari: dgofi,86c. micmad- wwwmodum ergo D a u s ilion deduxit à via re&a,quæ principaliter fuirintenta, propret timorem rei alicujus,quam fecûdùm naturam [uamnon poreranr potrare,in viam aliam,ur petvenirent ad Inrenrionemv rimam :ira præcepit D a u s i113 præcepta propret riinorem rei i1-

ius,quam anima noflra naturaliter porrare non poterar, ad Inten-tionem primam afiëquendam , Apprehenfionem videlicet D a r

I .Opr.Max.,86 Dereiiaionem Idoiolatriæ. Narn fient non en: in na-tura Hominie,ut ie,quiquoridiè laborat ino ere cæmenrario 861a-terario,vel fimili aliqua artificio,manibus uia à fordibua lotis,fia-.tim abeat rad præliandum cum Giganribus; ira quoque non e11 innatura ejus,ur in variia mi. operum,cultuum 86 ceremoniarum fpe-ciebus educatus (ad quas anima ejus tantoperè inclinat,ut illas pro,Intelligibili primo habeat) uno momenro illa omniareiinquat 86deferat: 86 quemadmodum exfingulari fa ienriâ Dur circumduc&i fuerunr (Ifra’e’linfin deferto, ut nempe ortirudinem difcerent; iSnomm enim efi,quôd quoridiana converfarioin deferro,rarul de-iciarum 86 voluprarumcorporis,ut balneorum,86 fimiliurn retum,

ufus,Forrirudinem generent,ficut contraria Mollitiem) 5 86 ramenfilii ipfic nati [unt,qui non cran: aiTueti operibu: illis humilibus 86fervilibus : omniaqs hçe faéta fuerunr ex fpecialibua mandarin DE r, Ilieur dicitur; Secundùm a: Doux NI affamerai flandrficundàm a: Nunu;

434 hMortE N’Èv’o’cnrM" qBeaux! proficifielmnmr. Cujhdiam DDMINI cujfodivmnt [anddùm a: DOM 1 in par manant Mafia: ira hæc quoque Legis pars ex .fingular-in confilio D a r- rovenir ,. ut remaneam infpec-ie calmicontînt-i586 ramen exin e dikerent Fidem illam,quæ 0R Inrenrio

prima. ’I r »’Alteram quæflionis tuæ pattern quad atriner, gisant impediveritDBaM,quà minier nabi; procepm’: Inrenrionem [uam prinm,éf.uulmsun: daim: un: ucipiendi? poirer eodem mode ex tequæri 86dici’,Ogisnam impedivit D a uVM,q:uèd non duxerit liîaëlitas per Ter-rain Philiflhæorum586 dederir ipiis virtutem 86 facultatem beilige.aandi,ut non. opus fumer circumirione un in columna Nubie inter.

diu,86 in columne Ignis nuât»? Iz041in-imô 86 renia quæfiio tibi hic moverxi poirer decaufïa pre?

miiaionumDivinarum,quas promifit pro obiervarione præcepto-tum, 86 comminationum, quas contra rransgreiTores e11 comminan-rus,acdici 5-.03andoquidem prima D a r Intentioôe Voiuntaa fuie, n ,ut credamus ifli Legi, 86 faciamus fecundùm omnia,quæ præceptafunt in ipfa5quare non dedir nabis faculraremillam-recipiendi 86faciendi femper,ur nonopue habuiiTet hoc confilio,quod benefaa-(tutus nabis fit, firferviamus ei586 nos punirurus,fi rebellemusgnqu.beneficiis velrpœnil illis ne: afficere5ifla enim Omnia inferviuntcè,ut in nobis airequaeur Inrenrionem [uam primam ë 86 quid in)!-

-pedivit.eum,quôd.non.dederir nobis Volunrarem faciendi cultum ’illumsqui ei placet 586 à natura fligiei’idiilium5quem déteflatur?

Refponfio aurem ad rrea ifiasquæfiiones,86iiiis fîmiieri,eademxeflgvidelicer,quèdlicèt D a u s miraculosè quandoq; mutez natu-ram Singularis alicujus in cæteria Entibua, nulloramen modo petmiraculum muter naruram Hominum. Hujur Rindament’i caufsâ.

Deut.s.29.-di&um e115 sans det,utfir cor earum tfiudzllù du. Et prOprer hanc quo-" "que caufiam data [ont Præcepta &Promii’aionesd’ræmia 86 Pœnæ. l

Doé’trinam aurem de Miraculis in aliqua: locis Libri hujucvnoflrimiam-expofui. mati veto dixi,non ira intelligo,ac:fi credereme-,pofsibile cire D a o Naruram Hominum murare.:.pofsibile enimw oc omninô efl,86 iub porenriameius cadir 5kaed quod nolit id face-.re,nec unquam Volunras ejus Forum fit fecundùm Legis nofirçprin-,cipia. Erenim fiVoluntasr D n 1.efieuunumqœmque. Hominemmura re ita,ur eumefle vellet,non. opus fumet Propheta miflerqvelëLegem promulgare. ’

Sedredeo ad propofirum meum,86 dicos, Cùm .ifia fpecieacuitû’a.

« - Divir

Pa a s 111. CAP; XXXII. 435"Divini,0blariones nempe,finr fecmrdùm Intenrionemfecundam;Invocario verô,P.recatio 86 Emilia cultûa Divini generamagis (in:propinqua Inrenrioni »primæ,86 necelÏaria ad illam allequendam,idcircô D a u M magnam inter dual: iflas fpeciee conflituiliedilïe-tenriam. Ifiæ eni m Oblarionee 86 Sacrificia,licèt fiant in honoremDE r 0pt.Max.,ramen non ira nobie finir facienda5ficut à principiofiebant,ur videlicet in quovis loco 86 quovis rempare olïerre,Tern-plum pro iubiru noflroaçdificarefluicquid placuerit,oflërre,cuilibet,cui adlubuerit , hoc manu: fibi vendicare,fir permilÏum 5 Ted pro-hibira fun: nabis illa om nia,86 cerra domus huic-rei fuir afiignata,lieur dicitur; la longuemekgerii Do MI mis : enta quam Sacrificia Deuc.n.z.c;oflërre non licebar 5 Cave Mime oflemhalocauflii tua in quark loco,quem Beur-nurs--videlzù: nec nifi cerca familia Saccrdorio fungi patent; 86hæc o-mnia ad culrûs illius generadiminuenda,ur nihil nempe fieret,nilîquad D au s non jufsir intermirrere. Verùm Precatio 86 Depre-«catio permilTa cil in om ni loco 86 cuivis,ut 86 Zizi: Penicularnenrain orin veflimentoru m,Mefiifih Schedula5quæ in poflibus januarum-abfcondirur,TbepbiIlin 0raroria,five Lora illa, quorum in precibueraliis efi,86 alia fimilia. Hac de caufla;quam nunc tibi aperui,inve-mimas fæpifsimè Propheta: reprehendere Homme: 0b nimiumfludium 86 nimiam diligentiam in adducend-ie oblationibur,86 illis inculcare , quôd non principaliter 86 et r: intendanrur,neq; D a us illis opus habeat. Sic air Samuel5 Nunquid vidimus i-sünJî-nïDo M I N o cf! in [identifié viflimùmr in obtempcmndo 706i Do M I N r .?

:Irem Jefaias; Ail quid mihi multitude unifioient»: vejlrorum,dicit Do. Jenny.M mus 1’ Et Jeremias 5 Nonfiim Impium cum Paniers vqlhùmer prince- lemming-Qpi en die,quo eduxi ces) terra newtifie bolocaujlis à" viflimù. Sed verbumbocpnrepi où,dinndo ; obtenaient: mari "and ne valu) in D au 31,0 eri-n’i mihi in Populum : quæ Propheræ verba ferupulum moverunr o,mnibus,quos mihi videre86 audire contigir. Dicunr enim; 0410-.mododicir Jeremiae de DE o, quôd non præceperit nabis Sacrificia86 Holocaulia,cùm maxima par: .Præceprorum citca hoc rantùm- lit occupant? Sed [copue verborum iplîue i: efi,quem indicavi tibi.Dicir; Prima Intentio urique citur apprehendatic me, neque alii

-ferviarie,urego fim vobie in D a u M, 86 vos mihi in Populum. Hocaurem Præceprum de Oblationibus 86 de Domo mes darum cil inhune finem,ur exinde ad utilitatem veliram hoc difcerecie : 86 eâ decaufsâ quoque tranfluli illas culrua ad Nomen meum, ut omnisIdololatriæ memoria deleatur,86 finiras mea confirmarerur. Vos

yaemqaz.’

Jerem.y.19.4a 7.9.10.

436 MORE NEVOCHIMlvero veniiiie, 86 finem illam itrirumreddidiliie,cultuique alterno-adhæfiilie. Nam dubitâiiis de exilientia.mea,iîcut dicitur5Neg4ve-me: Do a; 1 mm, (a dirimant, Na» et! ipjè .- 86 [dolic fervüilie, Baaliadoleviflie , poli. Deoe- alienoe iviiiie,86 ad Domum meam veni-fiia,86c: adhæiîilie 86 refpexiilie folùm adTemplum D o M r n r,86 ad oblationee , quæ non cran: rima 86 principalie Intentio...Sed alio quoque adhuc mode ver ne ilion ProphetæpoiTurn expo»-

Prima pacqua nere,qui eundem , quem diximue, fenfum exhiber. Conflat exDümfim.""’ Scriptura’ 86ex Cabbala limul,quod principiumPræceptntum no-ie Oblatiambuaà Surfciii-

Indigne.Ibid.v.z.c..

bis darorum non linr verba de Holocauilia 86 Sacrificiie,(h.e.quàd"prima paraphait: nabi: du; th,fl0n funin: de Halataijlii â- Sacri-fitiii). Nec enim opuh citur ullo modo defatigee intelleaum tuuminPafch’ate Ægypri 5 nain illud propret manifeiizam cauilam’faaumveihficuri omniums ium : ac prætereà darum fuit in Terra Ægy ri 5illa aurem5de quibus hic agitur iniiio Prophetæ Jeremiæloco, entum præcepta- poli exirum ex Ægypto: undedicitut ibi51ndie,qia’eduxi va: à Tem Ægjpti. Primum erenim præceprum,quod poil: exi-rum ex Æ tho datûelljuit illud5quodinMara accepimus,quandodiâumno ieliiit5si4udienda «avarieroient Do au n r. ne l tui,86c.616i pafiiit aimantant d’ÏuditiInD;&c.. Et terra quædamell Cabbala.in qua dicitur 5, sébum»: de juchai; in Mural; digamma suturantitaque,cuius ibi mentio fit,eii Sabbatbum; Purifiant veto, ruminâ-au, Sublatio trempe omnia iniquirarie. Et hæc eil Intentlio prima,fleuri fuprà docuimuas Voio dicere, Fideto inionum verarum, in,Novitaris Mundi :-(nôfii enim principale Emdamentum ceptide Sabbarlio eiTe,ur hoc dogma confirmetur 86 roboretur, neuti par.rela.tdp:31;buijiari-oilendirnne): deinde, præter fidem hancopi-nionum verarum58ublatio iniquitarie inter Hominee. Prop’tetea li-guer tibi,quôd prima ræcepta non fuerint de Holocauiiie 86 Sacrig’

ciie,quiafunt fecun ùm Inrenrionem fecundam. Et hoc,quod 19’ remias inquit,eil illudipfum,quodin Pàlmie legimua,ubi Populue

Pâl.so.7.8.9.’redarguitur5quôd ignora Inrenrionem primam, 86 inter ipfam 86Intentionemi’ecundam non diilinguat. Sic dicitur ibi 5 midi Papa]:mixa laquier vileté reflifitab’ar tibi : D au a tuuegafuin. Nui [un s:-difiüd tu arguant une: flip" Haluaafla tu,un mfum’nr «un me

[empan Non «cirier» à dama tujiivemummer defêpn’i un? binai. Etfic in quovie loco,in quo hæc vei limilia repetuntun.

hæc efi inténtio,quod te confidente l

&oblïrvue iubeo. I-

. C A tu.

PARS 111. Ca p.Xxx111. 4387ÇA p. ’XXXIII.

. Q1365! Lex extemam immunditiem im-partiale»: toflatpafipurtfimtio-

mm cordai.» X generali Legis intentione inter alia cil,Cupiditatee 86 deli-

deria exterminate, contemnere, nec niiî ad necefiiratem illapermitrere. Nôiii,maiorisvHominum partie unicum defiderium 86fummam volupratemi confiiiete imimmodico cibo,potu 86 Venue.Illa aurem funt,quæ- 86 perfeâioni Hominie ultimæ (Intelleflui le.) .686 perfeâioni prima: fun: pernicioâ5quæqgomnia ferè Politie 86Oeconomiæ negptia conturbant. Nam Cùm tanrum pravie noih’ieconcupifcentiia indulgemus5ut fatui quidam folenr5tùm Apperituefpeculativi ceil’anr5corpue noitrum corrumpitur, Homo ante rem-vpue fuum natura le obit,curæ86 follicitudinee multiplicanrur,odiû86 invidia vei zelue augentur, commîmes denique, belle, rapine

fufciranturr .Gaulle: hujus: rei cit , quàd flolidi flamines Volnptatem («au- tanquam (ummum: bonum, fummumquer funin 5mm libi propo-

.nant:. .Huit ergo pelli maturo confiliomed’en’ voluit D a u s, dum pre-16epta dedit5quæ ima inariurne iiium finem tollerent,t86 cogitatio-nee noiirae inde ab rabotent, omniaque’ «que ad voluptatema fpeâare videntur,prohibere: idlqnodpræcipua Legis nome cil In-renrio.. Nonne enim videe,quamfeverè Lexpræcipiat morte mul- Lagia nimio in&are eum 5 qui nimiam vohrptarem-incibo 86 potu quærere depre- tzâfii’m "’-hcndirur,eum nempe,qui in Lege vocatur Filiw’ rebellii à damnant, émfi’epula item à poum. Jubet namquc Lex lapidareillurn 86 maturè à Deum.media tollere,antequam ladite ejus malitia progrediatur5ut tandemetiam cædee perpeaenaüiaqueHoniinibue guloiîtate fait noceatac

moleiiue fit. i ,Sic è generalibue Legis inrenrionibue’ cil: quoque,ut Homo fit CM0 "siplacidue,manfuetue,erga proximum funin officioiu35non durue ac 3mm”difficilie,fed voluntatem amicorum fuorum facienspetitionee ipfe-

’rum exaudiem,86 voris annuens. Nôfli enim præceptum Divinû 5Cirtumcidite igimr pnputium cardia vejlri,à’ uniram refluait ne indure. Denture.

rami. Item 5 Aufculm (gaudi niai]. Item 5 si Valutfltù à» audiwriria. lÏïÏffg’”

i 5 i A lii g ’ ’

:438 MORE NEVOCHIMSic dicitur de iis, qui patati 86 prompti funt recipere,quod tccipietîl

Dent-m7- dum eii5 Et radicant; arq,futiemiu : 86 alibi parabolicè 5 Tube me paf!

Cm’l’it murmura. * iSummum.- Pofl-hæc,Puritas 86 Sanétitae quoque efl ex Legis noiiræ Inten;rionibue 5 h.e.Conrinentia 86 Abiiinentia arebus Venereis,ficut in.-

IM-Sanlfl- fra (un! explicaturus. Cùm enim D a u s iuisir fanâificare Popu.ExodJaJO- lum ad Legem fufcipiendam5dixit 5 Sanüifica ca: badiaétw: Item;

Us- -Ne apprapiaqum’i uxariim: manifeflè docens,quôd Sanâiiicatio fitContinentia à Venere5 lieur alibi air,quèd Abiiinenria à Vina fit

Num-î-ï- Sanâitae ,de Naziræo inquiene,s.rn&iu erit. Sic legimus in libroLev.u. 44. sipbru; Sanêtiiicate vos,(r eflote fanai : Ha efiflznêim Pruepmum.

micmadmodum aurem Scriptura impletionem 86 obiervationemPræceptorum illorum vocat Sanâitarem 86 Puritarem; fic illorumtransgrefsionem,86 retum turpium perpetrationem vocat Impati-

l 1 tatem 86 Immundiriem,iicut explicabo. aMmm :86 ’Munditiee velh’mentorum , Lorio corporie , Abileriîo item fu-t" P" i doris 86 fordium , eil quidem etiam de Legis intentione 5 verùm

poiierior eii Purificatione operum 86 cordis ab opinionibue pra- ,vie 86 moribus inhoneiiii. Exiiiimare enim, munditiem exrer.nam ablutionie emporia 86 velümenrorum [ufficere Homini,licèl:

rper reliqua omnia generis voluptaribue, Cereri, Veneri,86 BacchoMitan. indulgeat5fumma eflinfania! Hine ait Jefajas; Q4 finaifitam fa,

r - à qui mundanrfe in bartia,pafi imam in media,tameztentes urnemfiiillam,abominatiancm,86c. uibus verbie fignificat,quôd le in locis publiciamundent 86 fanai cent,pollea verô inrra privatos parieur 86 inædibua fuie omnis generis peccatie le contaminenr,ciboe prohibi-toa , ut carnem fuillam,abominarionem arque mures comedantaOgod ait; Paf! unum in media,illie verbis forte denorar coirum prohi-bitum. Colligimue aurem inde,quôd exrerna ipforum fuerinr mun-

i da; interiora verô cupiditaribue 86 concu ifcenriis referra : id quodnequaquam cum Lege convenit.Principa1is enim fcopus Legis cil,concupifcenriae primé diminuere 5 deinde mundare exteriOra5pofl-eaquam interna 86 abfcondita mundata funt. De ifliusmodi Ho.minibus , qui corporis 86 veilimentorum mundiriei nimiùm funtdediri , inrereà aurem imite pravis moribue ptædiri , impurisque

Pronom aâiouibus addiai , inquir Salomon 5 En gamma , que mundu ritin aiuàic’afiriafii à firdefiu non cit 4611m: 5 étflgeneratiuujut exuljifimt

aruli, c. iOgèd fi hæc ira probè confidetaveris,quæ haaenue de fiïibue

.r , l .egie

PAR. S”111.CA’ p.XXXIII 439Legis recenfuimus,mulrorum Prçceptorum canif: tibi innotèfcent,quæ anteà tibi cran: incognitæ,86e.

C A p . X X X 1V.Lige»; accommodutam cfli 4d rotam Gemma q

60mm imiter,an udfingulor.X iie,quæ in hoc negotio cognitu neceiÏaria [brinell 86hoc,Prmpnnafiùcquod Lex; non arrendat ad ca,quæ funt extraordinaria 86 taro www" d

contingentia5 [cd quicquid docer,five id ad doétrinam,five ad mo- æîtlfidtfi:» res fpeéter 86 afliones,refpicit ad ea,quæ communiter 86 ordinariè mm in uam:

fuient fieri. Proinde non eiiratio habendaillorum,quæin pancio-fimribus eveniunt,86 ad damnum ac dettimentum,quoduni velalreriaccidat exmenilira &rcgimine legali 5 Lex enim eii quiddam pha-nè Divinum :fed confidente debec tee naruralee,in quarum uni-verfalirare utilitatea illius ium communes 86 fr ucrrtee,Mna au-rem non niii particularia-86 fpeeialia,iicut ex no rie 86 aliorum ver-

vbis eii manifeiium. -Ideoqs juxra banc coniîderationem nemo-mirari debet,ii IntentioLegis non in omnibus 86 fingulie Individuie perficiatur,fed non-nu li quandoq’, reperiantur,quos regimen aliquod Legale non per- ificit. Formæ erenim naturalee non femperlargiunrurcuivis India-viduo omnianeceiliaria 86requ»iiîta.Nam omnes proveniunt ab uno

i D a 0,86 Operationem unam habent:omnee date ium a Paiiore une;contrariumque hujus reieilzimpoiitibile. Impofsibile auremNatu- "î .ram habere firmam 86 immutabilem,alibi demonilravimue. ’

Proprereà juxra hanc confiderarionem impoiîibile etiam citurLeges fecundùm diverfas Hominum côiiirutionee,fecundùm itemdiveriiratemremporum,ad-iniiar Medicinæ,datæ llnt; cuiq5 enimHomini accommodarur Medicina pro ratione remperamenti ipiiue,-quod hac vel iilâ horâ haber5 fed neceiTe eii,utregimen Legale fitablolutum 86 univerfale,licèt uni fit conveniene,-alteri veto non.(MM fi enim ad Hommes elle: eccommodara Lex, cormprione

ique vacare non poiler: quad dicere procul à nobis abiit i Haieiraque de cauiTa non decet, ut ca, quæ funt de prima Intention:Legit,tem ori vel loco fin: accomm’odata 5 fed oportet ]udicia 86Starura e e abfolura 86 univerfalia,ficut D a u s ait; 01 rangregttù,Num.ry.rg.

r flamant unum en vain! inrendique debentin illi: emendationee u-;,niverfales,licurexpoluimue.. .-

. l "une.

-Dhlêfio Puto-uiu in qua-

mduim du]:

440 ÆMORE NEVOCHIMa Pofleaquàm ergo illa fumpræfatue 5 incipiam nunc «pliure il,quod explicandum mihi propofui.

C A p. X X XV.-- EiwidunturPracepta omnia in quatuor- *

5 devin: claflês.I D a r u a mihi, Ptæcepta omnia,iuxra hanc Inrenrionem,in quatuordecim claiïeo commode poile dividi.

Prima flafla compleairur Præcepta ca, que continent articula:5mm flafla. fondamentale: Fidei; ea nempe, que: in Trafiaru mm "tu? h.e.do Fun-

Secundo.

renia.

44mm [agio enarravimue. 0418 etiam pettinet doârina de Forum».tia,86 de "J’ajuoiio, lieur explicabo. De iitiusmodi aurem fenrentiiofundamentalibuo Fidei non otefl quæri, quæ lit illorum militas!

Secundo oiajs’io comprehen it præcelpra de [dalaIatria , ea videlicet,quæin Ttaétatu de Idalolarria recen uimue. Pertinent aurem hûc -præcepta debomagomic Vofimnriçde Visita: diverjî goumi, de Futai-611mm Arèorum, qui triiuaprimu à plantation arroi: proveniat. Hujuoordini: Prçceptorum mufle nota cil 5 infervit enim ad confirmandaa86 perpetuè confetvandao [entendu illas Fidei credendao.

renia :1..an compleCtitur præcepta il: triangulation: Motum», ne re-cenfuimue in Halacbotb haro. Norum aurem eii, Bonio mori un ib-cietatem 86 converfationem hammam petfici, quæ generis humani

ordinieii neceliaria. Vganta cia a cantiner præcepta de Elmnafim’t, de Matin), de orbita,86 quæhie unt affinia , ut flint damnation" five Furia, Auatlremata,juditia Mutuié Smarum, atq; adeô omnia ea , quorum mentionem.fecimuo in Trafiatu nollro de Semiuibus , exceptie tantùm præce-ptie deHemagemùç’rFruüilnu trium primarum annorum. Gaulle ho-ram omnium cit manifeiia, quia militas illorum ad omnes ferè re-dit. Qui enim hodiè eil: diveo,i.lle ipfe vei ejus pollen cras fiant pau- -.perea 5 86 qui hodiè eii paupet, ille,vel illius filiuo,cras cil: dives.

flirta flafla comptehendit præcepta de Prohibition: Iniqaitatic àRapin. de quibus egimua in Ttaétatu Nofilçin, h.e.do Damm’o. Utili-

tas’illorum en manifeiia. 7 ,son: flafla compleetitur præcepta de induit? pecuniariii, qualia

[ont churibu,Prdauiiu,é- falji: Tefiibia, 86 maxima par: eorurn,ique enarravimus in Traitamû’üflw h.e.drjudicibuiquotû omniumalun cit manifefiuo. Quôd fi enim ejuetnodi peçcatotes 86 raprorea

. i non

PARS III.CAp. XXXV. 44.1non punirenrur, nullus rapinarum 8c damnorum effet finis , nullus.que Hominum ifiiusmodi feeleratorumôc maleficorum numerus.Neque,u: flolidè quidam opinantur , intermifsio vel remifsio pœ-narum efl Clementia, fed poriùs Inclcmentia, Crudclitasflc ordinisPolitici Everfio. Clemenzia efi id, quod D sus præcepir 3 fume: (9- Deut.16.13.Puffin: pane: tibi ium: 0mm: perm: tum.

Septima clafs’ù compleflitur jadzcia pecunim’a, ex mutois Homi- Septimn.

num inter [e negoriationibus procedentia, ur,de Muruv, fluate, De-pajîta, de Emptiane é- Vendmonc, de IlæreditatibwÂCC. quæ recenfuimus

in Traaatu PU? 8c 05390» quorum militas eli manifefia. NeceiTa-tium enim efl: , u: Homines faculraribus fuis ubiqueimer fe mogo-ticmur 8: communicenr. Id aurem fieri me non ponit, .nifi certææquitacis ifiiusmodi negoriorum habeancut Regulæ, jufiâéue pro-portione æfiimcntur.

061mm 6141574 compleâiturpræcepca de Dieàwfilennibus , ut de Sab- 067mm.

butin à Diebusfejiia, quærecenfuimus in libro ou!» CauiÏas Scra-tioncs illorum Lexipfa explicat, quôd videlicet inferviant vel adalicujus articuli Fidei confirmationem, vei ad Corporis recrutio-nem,vel ad urrumque fimul,quemadmodum fumoflenfurus. -

Nana clajs’ù compleâîtur aiias praflici cultûs Divini partes, de Nana. *Preoatiozze, de lemme Audi Ifnël,& aliis,quæ:narravimus in Trac&atu "2’18 h.e.de Amorc,excepto præccpro de circumtijione. Utilitasillorum efl cvidcns; confirmât enim Opiniones de Dileaioue D51,de illis item,quæ de D E o fun: credenda,vel quæ illi attribuenda.

Decima clafiù cantiner præcepta de Sanfluario, ejmg’g Vafiunflmmen- Daim.

tian; Minifirù, quærecenfuimus in Traitatu mm. Utilitatcm illo-rum jam in præcedenribus declaravimus.

underima clafik compleâitur præcepta de oblationibm, 8: flint illa nudam...ferè, de quibus egimus in TraCtatu n112Y86MJJWP. Sed 85 horum

QræCeptorum uriliratem generaiiter jam commemoravimus , curnempe illo rempare fuerint necefTariaë i

Duodecima flafla comprehendit præcepta, quæ agui]: de Pollutiani- Duodnimg.hué Purificatianibm, quorum omnium generalis intentioeflzme qui:temerè in Sanâuarium ingrediatursfed ut debitam illi reverenriam,honorem 8c timorem exhibant, quemadmodum alibi fum deda-

taturus. .Decima-tertia clafiù cantiner præcepta de Cibk vetitù 8c fimilibus, Daim-renia.ca videlicet, quæ reccnfuimus in TraCtatu de Cibù vatitù. Van item86 Nafireatm ad hoc quoque genus Præceptorum fpeétant. Univer-

K k k V

"442 MORE NEVOCHIM"’ forum autemint’entio cil, immodcrarum appetitum delicîarum 8C

lauritiarum refcindere, modumrjue gulæ ponere, fleuri expofuimuein principio Commentarii nofln fuperlibrum Math.

Duima-qun- DeciInJ-quarta drift: efi: præceptorum de Concubitu mum, quæ ex-"’ pofuimus in Traâatu UV; i 8L inTraâaru n80 "n°8 Et ex hoc ge-

- nere efl quoque Commixtia bcflizrum diverfiszeciei. Intentio illorumcil, Libidinem, quantum fieri porefl, coërcerc, ne modus in illa ex-Cedatur, velprofinehabeatur, quemadmodum fiiilti (bien: Faure,prour in Majj’mlmb AvotIJ expofuimus.Perrinet hûc etiam Cmumczfio.

Cîæterùm, norum cit, Præcepta quoque aliter dividi, in duas vi-delicet partes tine: fc.,qua refluant DauM (r Hominem; 86 en, que"Lithium flamine: inter fe invinm.

Hominesinmfeinvitem refpiciunt Clafsis quinta , fexra , feptima,86 ex parte renia. Reliquæ refpiciunt D sur (r Hominem. Nain o-mnia Præcepta,five fint Affirmativa, five Negativa , quorum iman;tioefl,vel articulum aliquem Fidei , vei Virturem aliquam docere,vei mores Hominie proprios informare 8c emendare, dicuntur CIT:inter D au M 86 Hominem,licèt in veritate impellant 8: permoveâcad res, quæ inter Hommes inter fe invicem incidunt, fed poil mul-

o ne demùm res 8: confiderationes intervenientes 5 quod animad-verte.

Pofleaquàm igitur Præceptorum omnium ciaiTec tibi indicavi,ad fingula nunc revertar explicanda, quatenus nimirum videtur, acfi nullam utilitarem haberent, vel non intelligi poiTent,cauflàs&utilitatet illorum exponendo, paucis exceptie, quorum Intentio nequidem in hune ufquediem mihi innotuit.

C A p. X x X V I. .9e Przceptùprimæ CIA-fis, rowing ratio-

niém E5 mafiaPaulin frima R a. c a p r A, quæ fub prima clafle comprehenduntur, fun:mm” fententiæ illæ, quae en’arravimut in Halatlzatb fifille Thora,

quarumcauiÏæ funr manifefiæ. Confidcraillas figillatim, 8C veti-tatem illarum invenies,videbistjue,quèd fint demonRrativæ.

afin eeepta- Itanotum eflz, quanta fit utilitasadhortationum 86 admonitio-g’zfl fiflmnum illorum, quæoccurrunt de difcendo 8: docendo. Absq; rapien-

i (i5, enim 8c doé’trinâ nulla forent boira open, honeflæ aâionesmul-la veræ fententiæ.

D0610?

PA’R’SIIIJCAP.XXXVI. 44.;’ ’Dbâorum Legis reverentia 8: honor quantam habeat milita. Car D050)?!

,tem,non en: obfcurum’”: nifienim magni 8c honorati cirent in ocu- L293 hmmi

. . . . . . dans)!!!lis Hominum, nemo verbis illorum aufcultaret, neque illa tempe.ter, quæ vei de rebus feiendis, vel Faciendis, pro onunt. Et hûc pet.tinerquoq; illud, quod nabis præcipit, ut nos si uefaciarnus ad pu-dorem 85 verecundiam , hoc cil illud,quud ait; Ante faire»: (4!!an Lev.r9.31..

aflurge. ’ . aEx hujus clafsis præceptie efl quoque præceptum , quo nobis Car neuf]: fa.prohibuir, ne temerè aut Fais?) par Nomen ejus juremus , cujus ufusfünduml’" N0-efl evidens, Gloria nempe D El 0pt.Max. Talia enim inducunt ad "W D" 3credendam ipfius Magmficentiam.

Præceptum, quo nobis præCepit, ut ipfum invaremut rempare necefii- Car Invocatio-Mtù, 8c quando dicitur, cangue barrirai, ex hoc etiam efl genere. mm f"? DmConfirmaturenim hac aâiune doétrina iiÏa,quôd Dsus Opt.Max.1”f,Î-dlnôrirôc intelligat afliié’tiones noflrras,& pence ipfum fit, illa: vei ,Num,;o,,,lenire, fi ferviamus ei svel exafperare 86 dererioree reddere, fi rebel-Iemus ei,nee per accidens nobis eveniant. Hoc fibi vult,quando ait,Siambuluverirù mecum ’15). Vultenim dicere, Qando adduco fupervos affliâiones ad vos puniendoS, fi credideritis illas cire accidenta-les 86 fortuitas , tune addam ex accidenti i110 fecundùm cogitatio-nes vePtras , duriores 86 gravions, fieu: ait, Sinmbulaverink mâtant Lev.2.6.1.7.2.8.’"il: mmbulaba (et ego vobùmm inî "1P. N am quia credunr,quèd ca con-

tinîant ipfis peraccidens, quæ exillorum erronei: opinionibus 8cma is operibus confequunturôceveniunt, inde fit, ut ab illis nonconvertantur, fient dicitur, Percujs’ijlieot, à non délavant. Sic præce- Jerem.y.5.

pit nobis,[nvocare ipfum,Deprecari apud ipfum, 8:: Clamart: co-ram ipfo in tempore angufiiæ.

Porto manifeflum e11, doétrinam chqninntia ad hoc quoq; ge» ufiu præcepinue pertinere, h.e. ex illis efl-e dogmatibus , quæ neceflario creden- à Pm’"”’"’*

dafunt ab illie,qui Legi noflræ nomen date volant. Nullus erenimHomo dari patefi, qui non peccet,vel iFnoranter in dogmate 8C[entends aliqua ampleâenda , aut qua itate eligenda, que noneligenda cil , vei 0b iræ aliorumtîue affeâuum vehemenriam 8:prædominationem. 041M fi verô crederet Homo , f: nunquamerroret ifizos corrigere 8: emendare poffefindefinenter in illis perge-ret, ac forte, nuilum remedium fupereiTe vident: , peccata fua auge.ret& accumulant; fed fi credat poenitentiam , emendJ bit fefe, ’admeliorem frugem majoremtjue perfeé’tionem redibit, quàm,ante-quam peccant, habebat. Et hac de canna mËlËplicara funt illa

., A " i K 2.

1’":th fuma-dl. flafla.

Operum Magi-ccrum tu: fun:fiction

444 MORE NEVOCHIMopera, quæ realem 86 urilem hanc doârinam confirmant: ut Tant; -Confefeiones, Oblationes pro peccatis tùm ex etrore,tùm ex fuperabia commifsisJejunia. Ratio aurem communia converfionis à pec-cato omni cit, ut ab eo recedamua 3 hicc’lue cit illius finie. Sic itaquehorum Præceptorurn omnium militas e11 manifefla.

C A P. X X X V I I.Te mufiï: (5 mtionièm Przceptorumficun-

da clafis, de IdololatriaR a. c a p -r A,quæfecunda clafsis compleétitur, funt.ea,quæ*

. enarravimus in Halacbotb Avodafamb , de quibus manifeflurncit, illa ad Hominet ab ldololatria arcendos cire tradira,aiiisq’ue fal-fie 86 hæreticisopinionibus, quæ Idololatriæ finit affines , ut fun:Præfiigiatorum, Incantatorum, Afirologorum, vei Magorum , Di-vinatorum,Pythonum,& Confulentium ipfos , aliorumq’ue hujus .

farinæ Hominum. ’ p -Œôd fi perlegerie omnesillos Libroe,quorum mentionem apud"te feci, patebir tibi,quôd Aflrologia vel Magia fuerit opus Zabiootum, Cafdæorum &Chaldæorum sfrequentior tamen inter Ægy-ptios 86 Canauæor. Perfuadebant autem Hominibus , 8: ipfimetcredebant , quôd un arte admiranda in Rerum natura, tùm incertis perfonis, tùm in integris Provinciis,faciant opera. Opera ve-to illa ita funt comparata, ut neque ratio pofsit ca ere,.neque intel-leétus credere, quêratione aliquid pet illa queat e fici 1 Ut, Cùm certotempore certamaliquam herbam colligunt,vel ex te aliqua certumac definitum capiunt numetum , vel limilia faciunt , quorum ma-gnam habent copiam. Comprehendam autem ea fub tribus [phciebus.

Primajfiecie: efi illorum, quæ verfatur citca Plantae , Animalia 8cMetalla.. Summa confiait in circumfcriptione 8c determinarionetemporis, quo opera illa funt facienda. Tania confiflit in Gem-bus 86 Aâionibus humanie, u: Saltatione , Manuum compiofione,Clamore, Rifu, Cubatione vei pronâ Expanfione fuper T erram,Rei alicuju: combufiione, Fumi accenfione, quorundamverborumdenique , live Intelligibilium , five non Inrelligibilium prolatione.

Hæ funtopertim Magicorum Fpeciee. .Sunt autem quædam, quæ non nui hie univerfis perficiuntura utcum.

PARS III. CAP.XXXVII. 445cùm dicunt: Sumatur tale folium,de tali.herba,idq;cùm Luna cil intali gradu 86 loco: vel,fumatur de cornu talia Beltiæ, vel de illiusfudore,pilis au: fanguine,hæc vel illa menfuta,quando Sol efl inmedio Cœli,aut alio aliquo certo loco: vel,capiatur de rali metallo,zut de pluribus metailis,liquefiantfub tali confiellatione,& Lunæconitirutionezpolleà proferantur hæc vel illa’verba,ex talibus foliisConficiatur fumus,idq; hac vel illâ formâ,tùm hoc 86 illud eveniet.

Deinde,funt quædam opera Magica,quæ unâ tanrum fpecieexprædiâis perfici polie arbitrantùr. Atque de hisdicunt,quôd majo-ri ex parte à Mulieribus perficiantur,ficur de Produâioneaquarumreperimus apud ipfoss Si decem Virgines fe ornenr,veliimenta ru-bra induant,ialtent ita,ut una alteram im pellat,idque progrediendo8c retrogrediendo,digitos denique verfùs Solem cettis fignis exrenodant,ad finem perduââ ifiâ aâione aquas elici 86 prodire dicunr. Sic

faribunt58i quatuor Mulieres in tergojaceant,& pedea fuos cumcomplofione verfùs Cœlum extendanr,certa verba,certos item ge-flus adhibeant,illoa turpi hac aâione grandinem decidentem aver-tere. Ita fimiles vanitates 8: fimilia deliria multa aliapafsim ha-bent,ad quæ non nifi Mulierum operâ 86 minifierio illos uti reperi-mus. Nullumautem Magicumopus fine Syderum refpeétu &con- Nanar» Mn i-fideratione cteft perfici. Exiflimantenim,quamvia Plantam [uam fîmffn’",habere Stel am,quemadmodUm*8comnibua Animalibus 8c Meeal- âpnficgmfi âlis certa Sydera adfcribunt. Arbitrantur etiam,opera illa elfe pecu-liares Stellarum cultus,illasque tali aCtione,fetmone vel fume de.leâari,& ejus gratiâ,quicquid optant fibi,præflare.v

His itaque fic prælibatie,quæ exLibris illorum hodièinter nosextantibus deflimpta funt,meis quoq; verbis behignae præbeauree.

Ogandoquidem torius Legis fcopu: 8c catdo,circa quem verfa- Car M531. fiattur,confiflit in hoc,ut Idololatria è medio tollatur,nomen ejus de- www"leatur,nullique Stellæ nocendi vel juvandi inter Homines virtueattribuatur,& hæc fententia neceflàriè ad cultum illarum perma-vet : ideô necelTariô fequirur, omnem Magum occidendum elle; tquia omnis Magus citra dubium cil Idololatra,modo tamen pecu- gî’çïblâhs"!

liari 86 diverfo ab eo,quo Vulgus ldola colit. Et quia majorparà il- ’ . "i ,lorum operum à Mulieribus cil perficienda, ideo dicit Lex 3 Me. 5412;;ebajfobepbn, h. e. Magam vei Pnfligiam’jcem non fine: vivere. (En veto fim La ium,naturaliter Homines clementmre: flint erga fexum muliebrem,nec "ride"?facilè illas occidunt,idcircô difertè de Idulolarria quoque dicunr, Emd’u’m’

Virum au: Mutine)», ac fecmrdâ vice repetitur; cui fimile nec in Pto- Levit.z.o.:.7.

Deut.1.6.u.Deut.3z.1.4.

’ Deut.1.8.33.

lbid.v.39.Deut.r.8.ço.

446 MORENEVOCHIMiphanarione Sabbathi , nec in ullo alio Præcepto reperitur. Cannaaurem hujus rei,iicuti dixi,efl: naturalis Hominum erga Mulieres

Clementia. lQuoniam ergo Magi exiilimantJe multa poile magiâfua cilice.refenæniie illis fuie Animalia noxia,ut Leones,Serpentes 8: limi-l-ia,è Civitatîbua ejicpre,omnia damnorum genera à Plantia arec-re,(ficuti quidam inveniuntur,qui dicunt,fe grandinem cohiberepofle,vermee è vineis,ut non corrumpanr cas, interimere,de qua temalta feripferuntinlibro timon mm: quidam etiam,quiefficerefe poile ia&itanr,ne folia vel fruâua ex Arboribue decidant);quiainquam illa omnia le facere poire arbitrantur, ideô dixit ad illa:DE u s in verbia Fœderia,quèd propter Idololatriam 8: Magiam,

uibus exifiimant (e res illas noxias a fe averruncare Velle,eædemguper ipfis fint manfuræ 84 commeraturæ. Sic enim ait; Etimmit-mon in vos befliam agri. Item; Dante: qaoçj bejiiaram immitramt’n (a:mon venenofirpentiamfaper Terrain. Item 5 Fraaam Terra me (a omnem146mm tuum. Item; Vincam plantaba é colt:,fed vinam non Motum,roüiger. Item 5 Olive cran: n’ai in omni termina tao, à 0160 non ange:mâte. Summa; Pronuntiat Lex omnibus illis, quibus prudenteruti fe exiilimant Idololatræ ad cultum fuum flabiliendum 8c con-firmandum, Hominibutque perfuadendum, quôd prædiâa nocuomenta depellant,conrrariaque buna promoveanr,omnibus inquamillis,ipfos utilitates exoptatae impedire,malaque fuper fe attrahere.Sic ergo patet tibi,Leaor benevole,quid fpecialibue illis Benedi-&ionibue 8: Malediâionibue in verbis F œderis (ibi velit. Tu itaq;menfuram utilitaris illarum percipe8t perpende. Et,ut tantô lon-giùs nos ab omni Magico opere abduceret,cavit,ut nihil fecundùmconfuetudines 8: ritu: illorum faciamua,ne quidem in iis,quæ adTerræ cultum fpeâant,& fimilibus : h.e. interdixit omnia ea,quæcontra fpeeulationem naturalem f ecialibus &occultis viribus acproPrietatibua utilitatem aficrreafl’îrunt. Hoc enim. efi,quod dici-

tentas-3.8: tut: In figura ipfimtm non ambulabita; un, inflatutù Gentiam inoedetù.2.0.2.3.

..Via annorum.

Hæc funt,què Rabbi ni noflri Via Amoraoram nuncupant, quæ (un:uafi rami artil Magies: 5 talia videlicet,quæ non ex ratione natura-i,fed ex opere Magico fequuntur,& Stellarum difpofitionibus ac

rationibus innituntur,unde necefl’ariô ad colendae 86 venerandaeilla: devenitur. Hine dicunr; In qaooang, et? aliquid de Media’najn ce,nihil et? de via Amonomm. mm nihil aliud volunt,quàm hoc; Omneid elfe licitum,in que ratio aliqua naturalis apparus contrà,reliqua

PARS Il]. CAP. XXXVII. 447Omnia illicita. Sic,qu4ndo dioitar,Arbor,qaa dejicitfiaflaafitomncmn-«da et? [apanagez flibio inangenda,qaaritar,qaid de lm finriendmn fit .?Car lapidtbaa marauda [rififi extra controverjîam, videlicet ad doliman-dam virtutem ejus. Sed oarfltbioinangcnda e51? ée. moufla anfiio, (7fimilia omnia,qaa nullam rationem nataralem babent,fimt probtbita proprefvin: Amonoram. Sic dicunr de Abortivo rerum fanâarum,ubinam fc.fit lèpeliendü Ê Ne fitjpendatar in arboranng in biviopropter via limono-mm. Neque fcrupulum tibi moveat,quôd liberum reliquerunt ufumclavi ex patibulo,& demis vulpini. Temporibus enimillia his re-bus fidem adhibuerunt,quôd experientiâ elTent comprobatæ, 8610-co Medicinæ infervirent: quemadmodum Pœoniâ (barba fic appelIa-ni) utimur contra Epilepfiam,ægroranti illam appendendo 5 Excre-mentis canis contra pullula: vel exulcerationes gUtturia; ,Fumoitem ex Aceto è Croco confeao contra apoflemata 86 ulcera peri-eulofa. Œicquid enim pet experientiam verum eiTe comproba-tum eii,licètnullaejue ratio naturalia compareat,ejua ufus licituseil,quia cit pro Medicina. Tu itaque,Le&or,in ufum tuum conver-te mirabilia ifta,quæ hic tibi aperui,illaq5 cufiodi,quia additamentam

gratin "un: tapititao,&c. 4ln Opere noflro magna expofùimue,quôdcircumdatio angali ne. C?" Cvfiefi’ëpita (h.e.rafio comæ infiar)(r anguli barba prohibita fuerit,proptereà ’"P"b’l’"’ l

quôd ira r: radere 86 tondéte folerent Sacerdotes Idololatrici.Et hæc eadem quoque ratio cil præcepti de non geflando veflimnro Da ’Veflinmm’a

ex diverji: gonflions confeao; quod videlicet tùm temporis Sacrificuli "ïam’fi’âm’

ldololatrarumita folerent incedere. Simul enim adhibebant tùm "LÏvfîçfi9?Plantas (h.e.linam), tùm Animalia (14mm le), ad veitimentumunum,ac prætereà Annulum,qui ex Metallo aliqua erat,indigitiagelhbant,ficut illa in Libris ipibrum in venies, i

Sic eadem caulTa fubeflinillo,quod dicitur,Ne Mulier indult. in, Curpohiôitamflimenta Viri,8(c. lnvenies enim in Libro momie præcipi,ut Muliergefiet veflimentum muliebre coloratum,quando fiat coram fiella me," in,"Veneris: fimiliter,ut Mulier induat loricam,& arma bellica,quan-- Deum: Svdo Ratcoram fiella Manie. Hic ramen alia quoque ratio mihi latérevidetur; quad feilicet aaio illa excitet concupifcentiam,& ad fcor-tationem occa fionem præbeat.

Verùm ratio,cur urus ldolorum fit prohibitua (in Idola’fcmele; Emlumentû’exmadame! vendonda), manifefla cit. F ieri enim poulbot qui: Idolum Iùüfbi’l’m "4’

accipiat ad confringendum illud , [cd pofiea integrum retineat; Wh "and"arque ita cum tempore in laqueum ipü cedat. main-une». etfi illa

Lev.19 .17.

4.4.8 MÔRENEVOCHIMconfringantur,vel fundantur,vel Chriiliano alicui vendantur,pro-hibitum ramen efi ex pretio utilitatem capere. CauiTa aurem hujusrei efl, quiafapè Valgta res anidentale: filet famerepro mafia timis Ûfilb-flanrialilzas,ficut multos invenimus dicentet; Ex quo tempore hic .inhabitavit illam domum,vel jumentum iflud,rem hanc veliiliamemît,fa&us cil dives,au&æ funtfacultates ejus,86 benediflio D a rilli adfuittatqueita ifiud Accidentale habentv pro CautTa. Pari enimratione fieri poiiet,ut ex pretio venditi Idoli alicujus negotiatio pro-fperaretur, ac fubflantia ejus augeretur,atque ira exiitimaret, pre-tium Imaginis vei Idoli illius cauiTam cire fœliciratis fuæ, 86 ficcrederer id,cujus plané contrarium Lex Divina docet,ficuti ex o-mnibus Legis Divinæverbis apparet. Eadem eflcauiTa,cur omnecommodum ex operimentis,oblarionibus,86 inflrumentis [dolo-rum fit prohibitum; ut inquam ex errore illo liberaremur. Nammagna fuit in temporibus illis in Stellit fiducia,adeô ut credide-rint,Viram 86 Mortem,omne item Bonum vei Maium ab illis,Stel-lis inquam,promanare. Ideô omnibus viribus contenditLex,opi-nionem illam pet verba Fœderie,Teflimouiorum,]uramentorum86Execrationum gravifiimarum evellere586 in [pecie inillis pro.hibuir,ne quicquam de pretio Idoli acci iamus,vel in ufum no-flrum impendamus : indicavitcjue,quèd lia ex ifliusmodi pretio Ho-mo aliquid cum reliquis fuis opibus commifceat,id 86 reiiquas ejus

Demi-15- facultates abfumpturum. Hoc enim efi,quod dicitur; Non addamabominationem in damant taam,86c. Tantum abefl,ur benediâionemaliquam inde impetrari lit credendum. [ta fi omnia præCepta de

- ldololatria ordine percurraa,manifefiam inveniea illorum cauiÏam,ut videlicet omnes heterodoxiæ tollantur, 86 ad extremas Terræora: relegentur. ’ ’

4flatifiû 011- Exiis autemq, dequibue monendi hîcvfumua, efi: 86’hoc: quèdMW MMF falfarumiflarum opinionum, quæ nec fundamentum, nec utilita-"5711m.

tem habent,patroni, ad confirmandas ruas fuperflitiones, 86 fidemillis conciliandam, hac aflutiâ cailidè utanturs quùd omnes illi, quinon faciunt aétionem hancvel illam, quæ fuperflitionem illorumconfirmar, hac vei illâ plagâ perpetuù fint cruciandi. .Quôd fi enimplaga illa peraccidene alicuifortè fubfequatur, tùm aâionem veipotiùs fuperflitionemillam magnifaciet, inique opinioni fubfcri-ber. [ta norum efiin genere ex natura Hominum, quèd nihil æquètimeant 86 horreant, ac facultatumôcliberorum [norum amifsio-

fi nem. [deo publicâtuntôcfparferunt cultorea Ignis,omnee e13: li.-HO!

PARS-IlI.CAp.XXXVII. 449herba morituros,qui filium am filiam [uam pet ignem non traduxe.rit. Ptoindc nuilum dubiumeft, quin unusquisque maqua (filipen-ria properârit ad faciendum illud, tùm ob magnam erga iberos’ uoe .clemenriam, 86 timorem de illis amittendis,tùm etiam 0b rei ipfiuefacilitatem, quia nihii aliud agendum erat,quàm Filium pet ignemtraducere;inprimis,cùm cura liberorum utplutimùm fœminis com-mittatut, quaru’min credenda quavie te facilitas , 86 intelleâûs im-becilliras nemini efl ignora. Hinc tantâ cum vehementiâ Scriptu- D: non. tradu-ra’iili aétioni [e oppofuit,talibusque contra eam argumenti: uia cit, ima MW?"qualibus contra nullam aliam ldoiolatriæ fpeciem; ad contamina. gamma.dam Sanélaariam meum, inquit, (7 pollaendam Nomenfinditàtù mec.Deinde,indicat Vit fidelis (Mofes) DE 1 Nomine, quod eo ipfo ope-re; uo exiPtimant, fe in vita cgufervare velle infantem , eundemperdant, eô quod D eus tùm opus hoc facientem , tùm femen ejusitLeXterminaturus. Inquit enithaus; Ego ponant fiaient meam in lbid.v.s.

Virum illam,éinfamt’liam ejus. Argue hujus fuperflitiofi operis vefii-gia etiamnum hodiè apparentin Mundo. Videmus enim obftetti-ces pueroa recenter matos fafciis involutos fumera, ac odoriferis in-grati odoris fuperignem pofitis pet fumum inde afcendentem hinc-inde movere : qui ritus fine dubio ex reliquiis elt Traduâionis hu-jus pet ignem,neque petmittendus.Intelli gis iraque hinc perverfamHominum illorum aflutiam, quâ rationehac perfuafione erroremfuum propagârint 86 confervârint, ita ur Lex Divinaipfis (e oppo-nere coaâa fuerit, quod poil duo millia annorum faétum cit; 86quôd hodierno adhucdienondum toraliter fit deletut error ilie, fed

veiti ia illius fupetfint. -E dem tationem fequutifunt Idololatrævcirca opes 86 faculta-tel. Staturum enim fecetunt, ut Arborqaliqua colatut , quæ AfiherabVocatur, ac de fruâibus ejur pars aliqua ofetatur , aliavero in Ido-,lejo comedatur, ficut declaravimus in Judiciia, h.e.in proprieratibusAfiberab. Item , ut idem obferveturin primitiis fruétuum cujusvir au. in ou»Arborie fluctue comeflibiles ferentia, ut inquam par: illorum offe- "N°- atatar, para in Idolejo comedaturgidque cum hac additione , omnemArborem exarituram 86 perituram, de cujus fruâuum primiriis nonita fieter , fluctue ejus decifutos, velimminutos iti , au: cette aliudinfortunium ipfi eventurum 3 ficuri antea dixerant , omnes infantesmorituros, qui non traducuntur pet Ignem. ü Bonorum itaq; fuorum

t amittendorum metu Homines ad hoc quoq; faciendum feltinârunt. aContra hune aurem fuperfiitiofum morem Lex qploque infurrexit,

. ’ - ’ L l

Car [ne preu-450 MORE NEVOCHIM’dam praoepit DE a s oombarerefiaaia, quitribat prima à plantation mais

P’Ï’ "MM; proveniant. Qmedam enim arbores proferunt ftuâus intra anni u-mum minorafia 9a; tomba-f"! Ï

humain.

Levithaf.

nius fpatium, quædam poil biennium, quædam pofitriennium;prout tribus ferè modis Hommes (oient plantare arbores , Planta-tionevidelicet, PropagationeViris, 86 Infiticne: non enim tefpice-te debes hic ad illos, qui gram autofla(h,e.tonitem «lingam veina.du) fierunr, (quia Lex nuila Ratura fancivit , nifi de iis , quæ com-munirer 86 ordinariè (oient fieri Et 173m mum tempus. pet qiiodea,quæ plantantnrin Terra liiaëlis, fruâus ienediiferür,eil triclinium.Prætereàteflatus en, quèdperFruauum illorum primorum perdi- Ationem. Arborum fluctue multiplicentur, dum airant multiplia: va.fiafiaaamlejas. Fruâus autemquarri anni coram DOM IN o comede.

ræcepit, loco ejus, uôdldololarræ comedebant (même primo:indomibus ldolorum uoriimi,ficur expiicuimus. ’Poii-Îiæc86 illudcil ex earum numero, quæ prifci illi Idol’olatræ commemoranttinn°023" Il"!!! Putrefaciebant res quasdam (quas ibi nommant),pofleaobiewabant, quandoSol in hocvel illo eiTet gradu , abaque j ’Magica exercebanr,86exifiimabant, rem illam, fipræflô fit ei, qui iplantat Arborem Ftuâifetam, eamque citca ’Arborem Fpargat , illamciriùs, quam alias folet, flores 86 fruâusproduëfuram. VEr de hocopere mirabiii dicunr, quôd fimile aperibus lmaginum loquemtium, quas babebant, arqueadeù omnibus reliquis admirandis arti.bus Magicis, quibus fruâus Arborum mature produci poiïuntt Ve-

» rùmjam oflendi’tibi, quam lèvent Lex Divina omnia Magica ope-

. feranttnr,t:xinfita illa Arbore roditururn quidpiam,quod adp

ra prohibeat; Ac hujus etiam rei mais: prohiboit D E u s omnesfluctua, quos tri bus primis minis Arbores pmfetunt. .Hac enim ra.rione nil neceiTe fuit laborato3utlcitiùs fluctue profitant , que"?-modum ilii Faciebant. Et cùm pleræque Arbores in Terra [fraë isnaturali fui confuetudine hâustuierintanno tertio, itemm nonopus Fuir arteillâ Magica nota tùm remporis 86 celebri. Intellige

ira ue86 illa; - a irætereà,exnotis illis l’ententiis, quas Zabii reliquerunt, en id,Puod diCunt de Conjunûione,five In irione Arboris unius irmliamaifiat, quandoLuna in rali veitaii eR conflitution’e, fi-his vel illis

fuffumigetur, fi hæcvelilla verba in ipfo infitionîs memento. pro.un.

marres conducat86falutare in qua in re-omnium tutifsimum cil:id,quodcominemoraturin tine: i0 libri "watt mum de Olivæ’

in1Citruminfitione. Arque jutiatinæmeo judicio fait liber me,

am!’x

iPARSKÏll. Ca. p.XXXVII. yin(que!!! olim abfcondit Ezechias. Sed feribunt etiam, oportere, utCùm una fpecies in aliam inferitur, furculum infetendum. manu [La .teneat formola quàdam Puelia , quam præternaturaii ratione Vitquidam vitiet 86 corrumpat, ipfaqscongreisûs hujus temporefplan-tulam illam Arbori infigat. Hoc quin communifsimum 86 u natif- afimum illis temporibus fuerit, nuilum mihi eildubium , Cùm ad il.las utilitaires rei Venereæ voiuptas acreiTerit. 0b hanc iraque cauRCurI-exdiwrf-fana prohibuit Lex 5’853 h.e. Infirionem Mara amatir: aliam, ut abfz’m?hac Idololatrarumhærefi liberemû, 86 deteliandam prazternatura-f,,,,,,);’fî,,n m1lem ipforum libidinal! fugiamus. Œin-imo propret conjunfliooplantm?nem vei in fitionem Arborurn non licet quoqhe duo diVerfa femina Le’J’J”congregare, vei pro’pè eonjungere 86 feminare. Ac, fiinfpexeris ex-pofitionem præcepti hujus de Arborumpinfitione , invenies , quôd’propter illius transgrefsionem ubivis locorum vapulationis par]:infligatur, (quia cil fundamentum ,prohibirionis , h.e.printipale, adqaod prohibmo ijiajfeâar): at conjunétio feminum non eft prohibita,nifi in Terra lliaëlis. I Ira rouquin in diâo libro muon i quôd con-fueverint fimul ferete hordeum 86 uval paiTas, exiflimantes non bo-nam futuram vineam, nifi hoc patito fierer. Idcircôprohibair Les ton. Durant vjangm divnfi Vitiamgenera, 86 præcepît , ut omnia taiia comburan-tur. Omnia enim Gentium iiatura, quæ peCuliares virtutes 86 pro-prietates habere exiflimabaiit, quin-ima omnia ea, in quibus velodor aliquis ldololatriæfubefl, Legs [ont prohibita 5 ficut explicui-mus in eo,quod dicunr, Non faflundant «on in Arbore,86c. omnes itemilli ritus, qui votantut VieAmoraorum, quatenus idololatria ex illisfequitur. 041M fiautem confideraVeris ritus86 ceremonias in cul- *tibusipforum,invenies quasdam refpicere Planetas (quinque (a),quasdam veto duo Luminaria majora: quandoque etiam in fatio-ne tationem haberi ortûs Syderum cœieÏtium; item fumes 86 circu-los ab eo,qui plantat vel feminat, confici,& quidem vei quinqsi lux-ta numerum uinq; Planetarum minus principalium,exceptis duo- j.bus Luminaifibus majoribus 5 vei feptem , juxta feptem Planetarumnumerum,inclufi.s duobus Luminuibus. Atque his omnibus ma-ximas 86 utilifsimas ineiTe ctedebant virtutes ad Agriculturam , ut

A hoc medio Hommes ad Stellarum cultum allicerent 86 permoverêt.” Lex veto Divina de iris flatutis Gentium in genere pronuntiavit; Car La: prohi-

Non ambalaïita influant Gensiam,86c.Et fi uæ fuerunt vei notiora 86 filmai." film-ufitatioranel manifeflè idololatrica , dei ’s fpeciales &pecuiiares La?" ""-ptoljiibitiones ordinavîtmtdeprimm Mammlîlraaiôu, de Dirtrfis Latium;

’ , - L aza

.452 ..Mo RE NEVOCHIMà Heterogenen,86c. Non poiTum aurem hic non mirari diâum quod.dam Rabbi ]ofiæ, in quo dorer; Tria illa,Tritiram , Hordtam, à am

- jaffas, anojafla mandtejfefi’minandaé’ projirienda. Sed nuilum mihidubium eii, quin iiiud hauferit ex viis Amoraeorum.

Sic et o pet indubitatam demoniirationem oflenfum tibi eii,quôd Vefiimenta betmgenea,primorum annoram Arbommfiaâas, diver-faram itemfim’tram Srmina propret ldolololattiam fint prohrbita;

. quôd denique omnes in univerfitm Gentium riras ideo fint prohibiti,quia Idololatriam poli fe trahtgtt,ficur deciaravimua.

C A P. X X X l I-X.7h caaflîs 65 rationièm Pracoptomm . .

tortue claflis.Imam "au R a. c a p r A,quæ iub tertia claire continentur, font ea,quædéfi enarravimus in min MP511. Utilitas iliorüm eii manifeiia,

uiacontinent dominas de Virtutibus, quibus mutua Hominumocietas confervatur : idtjue ira eli manifeflum, ut non neceiTe fit, me

, illius demonfltationi longiùs immorari. Scito aurem,quædamin.ter illa ita compatata efie, ut,licèr certa quasdam opera com rehen-dant,quæ nullum videntur habere finem , ramen ad houe am ali-quam virturem generandam 86 acquirendam præcepta fint , quem-admodum fuis locis fingula explicaturi fumus5 fed illa quad atti-net, quæin Halacbot Deorb fpeciatim adduximus,de eis manifeflumen, quôd ad ironelias 86 iaudabiles virtutes acquirendas 86 compastamias inferviant.

q on; XXXIX. »î): mufli: (5’ mtionièw Praceptomm

quarta clapis. il.Pmepu qu". R Je. c a p r a, quæ iub quarta claiie comprehenduntur, fiantu îbfii- ea, quæ enarravimus in Traâatu D’EN h.e. de Seminibae , (exce-

ptis 0’899 h.e. Hermgeneù, Confituadinibia item zfiimationamfl mans

anathemati duorum) in Traétaru D’îWlmds Smith Traaatu item

de Mutants à Matuam atipienro. - ’ A’lita præcepta omnia fi ordine, 86 figillatim confidemVetis , inve.

nies, illa manifeiiam habere utilitatem; ut videlicet erga paupetes86 agenos fimus mifericordes 5 illis in necefizitatibus ipforum fuc-

PARS III.CAP.XXXIX. 453iéurràmus; indigentes non premamus a affliâis corde, ur Viduis,Pu.pilliflc. affliâionem non addamus. Sic aperra en: ratio damnantPauperibuc conferendomm.

oblation", que 11mm dabamur Sacerdotibuk à Levirû , (Heb. hmm-1) OHatianù’ Thé:

8C Daim: rut præcepra finr, Lex ipfa explicar, dum air; gin mm cf!eipdr:,neque baredimmam .- cujus rei ratio irerum nOra efl; ur vide- peut, 4,17. ’licer illa tribus rota (Levitica) addiâa eiTerculrui Divine 86 Legisfiudio, neque ararioni aur farioni incomber, fed D E o rom confiera- .ra manear, fleur dicirurs Dacebuntjudicia ruffian»: , à Legem 1144m Dent-33.10-Ifiaëlem,panentfi4flïtum,&c. Sic pafsim in plurimis Scripruræ lorisinveniesÇquod Levira ,Peregrinus, Papillon 3: Vidua Pauperibucannumerenrur, 86 æqualer quafi habcanrur, quia nuliam cerram

pochfsionenvhabeban. ’Decimafecundzu præcepir Lex ranrüm in viâualibus Hierofoly- Deçimarum fi-mam afporrare, eô quod hoc mcefTario cogar eleemofynas inde fa- ’F’WW” "Pcere,vcùm non nifi pro cibo & poru erogari pornerinr, 8c facilè fuerir ’Ëcutn.unicuique paularim en exfoivere 5 deinde, ur hac congregarione inuno loco amidria &frarcrniras inter Hommes ranrè firmiùc con-

glutinerur. rggartampldnnm (h.e.fiu&w quem’Anni) quad miner, prærer id, Ratio mît;quod Idololarriam redoler, &cum præpurio (h.e.fru&u rrium pri- à ’. "5’ mmorum Annorum) parricipar, eadem illiun efl ratio , uæ OblariO- qum’m”nis (flemme), Placenræ, Primiriarum,8c primæ Ton ionis , de qui-bus omnibus primiriæ D a o eranr confecrandæ: finis erenim efl, urhecmedio Homines excitenrur ad Liberalirarem , 86 à GulofirareAvaritiâq’ue abfirahanrur. -

Argue hujua generis efi, quid Suerdo: Brubium, Maxizîaé’ Ventri- Car faufilaiadam unipare debebat. Maxime namque font primiriæ corporir Ani- am": finît”?mafias-:1386 Bracln’amdextrum efl primùm ex illis , que inflar ramo- MSJJZQ:mm ex corporc prodeunrthnniculm denique principium efi Inre- ritDuu .2 ’

flinorum omnium. i * Murals-5-Primitiarum Lex ad Humilirarem quoque addir fiimulum: dam "miam",enim caniflrum in humeron fucr fumer: cogébanrur , Ci beneficia "in.D a 1 præiicare, fignificabarur ce, non nullamculrûs Divini cire puma"parrem, ut Homo memor fit rempomm Affliâionum 86 Tribulatio-num fuarum, quando D au s ci refpirarionem largirur; quem finem

. pluribusin loris Lex confirmar: ut, Et recordaberü, quàdfirvm jùzflt’,’

&c. Et hocideô,uris, ni in diviriis 8c deliriis verfarur, rimeur à14915 9515:1; nègre: pugiluianrièus , à fafiu ne: , faperbiâ, apo-

21.54. I Mont: NsvocnnvïDent-ML Rafiâ , 8l aliis, fient dicitur; Ne cumula, (rfirumis. Item; tîmpînïDeut.3z.i;

tenue).

. gurus cf! Ïefcburun, à recalcifiait, 8re. Et pro ter hune orem

. mandavit in Scriprura primitias ftué’tuum finguîi: annis offerte co-rarn D a o 8c Majeflate eiue Divina. Ira nôfli, Scriprutam vehe.menrer incuicare plage: Æ’gypri; ut, w retordtrù dia, qua agrafant

. ’ Imam. en: Aegpn. Item ; w marre: in auribusfilii tui,&filiifilii tui,&c. Id quad

Exodnyy

Gen.47.3tNum.3x.

ira fieri deeet in hoc negorio , qui: demonlh’anr veriratem Prophe-riæ, pœnarum item 8c præmiorum. Propr’ereà norum efl , quænamfit utiliras PræCeprorum illorum omnium, quæ vé! Miracuiorumdivinorum memoriam nobis commendanr, vel fidem confirmantrManifeflè dieirur de primogenito Hominis 85 primogefito 8eme m;

. Etfuit cit»: indurâflètfe Hum: , qui) minis: diminuer nus, 86:. Man) cg)fimfico D a o,&c. id quodin fpecieôc propriè de Oi’îbus , Bovibul86 Minis intelligendum cire inde clarum efl, quia hac Animaliaflint domeflica, que ab Hominibus educantur, 8c ubique inveniun-tut, inptimis veto in Terralfiaëli: 8: inter lftaëiirar :omnes ermimnos, art-es noflri , 8: patres parrum noflrorum l’ancre! rueront,fieu: icitur; Paflmtgregüfuemnfmirxi. Eqm’ aurem 8: Cameii

a non ubique 8c apud quonvis habenrur: unde in fpoiiarione Midin-nirarum nullorum Àninunrîum mentionem fieri invenîmus,nifiOvium, Boum 8C Afinomm, qui au omn ihus Hominibul mafia-rii four, præiërtim veto illis, qui in agrir 8C fylvis habenr negoria.

Genefisz-s- Irawdîcir Jacob; Infini: mûri Barn, 2971:5 00m. Verùm Equi 8: C:-

Exod.13.tà

meli non apud quosvin reperiunrur,iëd tanrùmapud paturon quo:-. daminfigniorel,& aliquibur tantùm in lotie. Primo enirum Mi-

ni deeoliari præeepir, eô quod hoc permoveat ad: imendum il-lud, fient dicitur 5 Pampa»: mlmprivnü pandit [nerpruns 4mm.

nantit. .ril"? Nm?"- Præeepra in: quod miner, quæ enànavimu: in mucher]: HUM"ï de legfimWIW

M. I I ’O a .Exod.z;.u. iliorumciue Refplrationem se te enlierionemjcurdleitur 5 Infépti- .Levinzy.

Lumen.

W h.e. in Traétatu leur» Intmnijrionitdtyubün, in; punir» dt-ra font propterMifericordiamer a Hominesomnes in univerfum,

un ver) ralingue: un: arque defem I: à rmedeurpupem Popnli mi , refi-I du»: aunm "un: nomade: befiia 4gri,8ce. 8: ut Terra ira defetra 8: re-

liâarantô uberioresïruâus toferat r partira in fpecie in gratis!!!’Servotum 8c Pauperutn; in emifsioneargenti 8c manumifsione

’ fervorum: patin: ad tonfetvarionem fafiemarionis 8: viaûs Ho»imînum etperuam: ut, quôd Temfemperpene’s Dominos (ne:Encre «3955m3: chdÎPOIUÎt.fiqtlltdËÎmI; rm’mmm un.

ML " k damà (h

PARsIII.CAp.XXXIX. l 455,leur ebfilutè .1 ut foliot: petto facultates Hominig pence ipfum 8c

hæredes au; maneant. ’Et fic declaravi ribi ratifia: &tarionee omnium eorum Ptæee.proru m, qua in majore noiho ope’teîadin Traétaru mm h.e. de Se...inhiba Complexi fumue ,iiatantùm exeeprie ,quæagunt de com. aux».mixtiônediverfarum f ecierum Animalium,quorum ratio [ne io-

roribi quoqueeatplieabitur. -Præeeptorum,quæ complexi fumul in Traftaru de Aeflimarionibue De Agamem-é’ Anatbematùdevotùg’, ad ufimficrum,eadem efl ratio fetè quæ Elee- si; 4*

,8 mofynanim s illorum enim quçdam refpieiunr Sàcerdores,quædam Lama,ad farc’iendas ruinas &reflaurationë Domûs (fi.e.TempIi). Omnïaantem in univerfum ducunr Hominem ad Liberahtatem’; ut videlio’cedi viriae proprer gloriami DE! contemnargneque avaritiæ ioeumcon cedar. Maxima enimmalorum 8c damnorum par: , quæ interH om inca even iunr,orirur ex nimio eongetendi opes ac divirias flu-dio, Avaritiàinquam 8c Ambition:i Sie,iî confia iiia Præcepta’,quæ recenfuirnue in Traâaru de Mu- Dl Mania»

tuameé- Maman: auipiente, ligillarim probè confideraveris , inve- éMuWMN-nice,ea in univerfum hûe rei’pieere, ur Mifericordia,Benefieenria mmm’8c Clementia erga Paupere: eXerceætut; &,ur alimenta neeeiratia x ’nemi ni defieianreut, Nonqercipiet piquante pignon 7eme): (r util- Deu:.z4.e.

» (nm, quarriez animamjipjê ariperer pro pignon; 1 .Eôdem ecilimant Præeepta ilia,quæ expofuimul in Ttaâaru no- D. 30m; a

firo de Servieé’S’erv-iturièw. ad Pieraremv inquam 8c Mifericordiam Servitutibeu.

ergs egenos, cujus non minima par: efl,quàdjuôemr Senne canonna Exodm.liber dimim’, :àmjefiùnm membriolicajuepumur; ne videiieer fimui ailfligatur fervnure 8c tali in firmitatevei deiëéïu; quin"-imo,lî’ vel dm.

rem amiferir. ut jam de reiiquir membrisanihil d icam: quàd item mmlicitantfuir ipfitmpercutere m’fi [on 1re! 6414111931" alto aliquofimili infim-LDnenro, fient expofiiimus in Mifilme floral). Si autem 8e iiiis tàm gra-viter qui: ipfum pereufsir,ureumoreiderir, morte mulfrabaturmeutpro aiio homicidio.. in iiitrvero,ubi dicirur, Non tude: fmnm Do- promo; 8mmil t renfile, qui Hamel]? ad le à Duo M l. tv. a fila, prærer Miferieor- il" 5m?" ’W’

dico eaiia latet uti iras; quo videiieet ad laudatifsimam 8c ho- lagmi.mm simam hanevitturem ne: amiefaciamus , eoe , qui auxiiium .8K proteaionem pour! nos quærufir, non folùm adyuva’ndi , nec ,in manureorum,à quorum confpeCtu aufugetunr, rradendi: fed 8ceommodum ip’forum promovendi,omnibue modis iliis benefaeien-dis-hmm vel verbe ilios lædendi au: offendendi. Ho: enim cit

456 MORENEVOCHIMExod-U-M- quod dicirur, Tecum baèimiit in media mi, in laco,qaem elegen’t , ubicunæï’

pucueritei, non vim infant ci. Qqôd fi verô reneamur hoc offieii præ-flare vilifsimæ conditionis hominibus,fervis videlicet,quanro ma.gis faciendum id nabis en: erg: Virum aliquem præflantiorem 86infigniorem, qui parmcinium rioflrum requirir, ur pro merito 86 di-

Flagüiafis Ho- gnirare iliius ipfum excipiamus? Verùm obiervandum hic cil, [î F"MW", "Mg tranfiens vol transfuge fuerit Homo flagitiofus 86 perverfusmullamc ipfi opem, nullam mifericordiam :iÎe exhibendam , neque de judi.

cio ejus quiequam derrahendum 86 diminuëdum, (h.e. ne: minimum» . 4 ipfigmtiam ejfe oommunicandam) , etiamfi in te omniumlpræftanrifai-

limitai-hi- mâ refugium quæfiverir,3 fient dicitur 3 A]: AIMriJneo tolle: eum, nemorion". Hic enim ponirur, perfonam ralem , quæ parroeinium 86auxiliumquærir apud DEUM O r.Max., 86 le reeipir ad id, quadNomini ejus dedicatum efl, nu lam opem impertare debere,fed in"Adverfarii ipfius porefiarem tradendam cire 5 quanro igirur minus

If licebit privato aiieui opem ferre ejusmodi Homini , veli miferieor-diam ergs i pfu m exercereë Miiërieordia enim ralis,quæ Transgref-(oribus 86 feelcrarie Hominibue exhiberur, Tyrannie 86 crudelitaecit erga reliquas Creaturas. Atq; hæ [ont fine dubio virtutes acqui-rari con gruentes,86 initia D E x flaruris ac judiciie refpondentess ne-quaquam veto illæ, qua: fiulti 86 iniperiri laudandas dueunr, à qui-bus laudanrur indifcriminarim omnes , qui quosvis venienree teci-piunr 86 protegunr, nuliâ ration: habitâ, an fin: opprefsi , vel or-ptefTores, fient ex ipforum communibus [entendis 86 cantiienis i- -quet. Proptereà elatæ nunc funr quoq; nuira: 86 uriliraree omnium vhujus ciafsis Præeeprorum; ,

C A p. X L. iDe mufle 6 rationièm Prxceptarum

uinm aldin.mon; guin- R 5. c a p r A , quæ fub quinra claire comprehenduntur,d’ffi’- t font ea,quæ enarravimue in Libro me: h.e.de Domnio,86 occu-

. pantin ea omnia citca rollêdamilniquitatem 86 eohibenda Damna.magnum de Ex multiplici autem prohibition: Dnmmntm efl , quôd reue con-317;" élu"? Rituitur Homo omnium Damnorum, qu: vel ex Facultatibue , velm Æ W Rebus ejus proveniunr, quarenur, ne damnuminferatut, præeavete

- poruifler.Bine culpa nobis gdfiribirut Damnotgmeorum, quæ à jumcÆs

* . a no a

PARS III. CAP. XL. 4.57nollrie rOVcniunr, ut diligenter cufiodiamus ca,vel quia illa ruilo-dirc po umua : ab igue item 86 ciflernis, quia fiant talia opera , quo-rum damna Homines prævenire 86 cavete poilünt.

Complcâunrur Nia Præcepra quasdam Jufiitiæ 86 Æquitatiepartea,quemadmodum te docebo: ut; Si Ben: val l’a: (jumentifi.4li- ’cujus damnant intulerir) in loco publico, abfolvitur (Dominaeipfiw fa):quia (un: (Dent (ce? Pu) res,quæ non cuftodiri poiÏunr,86 damnumn.indcredundans exiguum: addc, quèd is, qui rem aliquam in locopublieo relinquit , ipfemerconrra (e peccer, 86 perditioni faculrarcsfuas cxponar; rcus aurem crit de Dente 86 Pedc , fi in agto damnumfirerit illarum. 038d fi verô Cornu velfimile quidpiam, quod enflo-diri porefi,damnumiutulerir,ubicunque demùm fuerir, 86 à quoirerfacientes in locopublico fibi caverc non poiTunr,ejus ratio 86judicium idem quoque cil ubique. Sed diflërcnria cit inter Bovem DeBomconm-integrum (hlcnnnnfuetum, de quo non confier, quid tornupeta fie 186 iiiteer’contejhtum , (de que poflefl’on’ conteflnn’a fait; fait, unfit cornupera). 51054149.N am fi damnum illarum fit ab eo, ui non aiTuerus en: id Facerc,obli- nid-V4935-garur ranrùm de dimid iodamno; gileté) ab co,qui ira facere confuc- -vit, 86ejus confuetudo nota fait, tenetur ad inregrum damnû repen-dendum. Serve illatidamnipretium hoc in eafu conflirurum,efi dimi-dia pare pretii Hominis libcri , triginta videlicer ficlorum argenri.Urplurimùm enim reperiee Hominem libetum æfiimari fcxaginrafiche 5 Servum veto rriginta. Œôd aurem Beilia occidi debuit, CurBefiia,quaquando Hominem interficiebar, id non fiebat ad nam fumendam liminemmci-

e illa, quemadmodum abfufdè contra no: cavillïarur Tzadducæi,;:zâm;"’fed ad puniendum Dominum. Hine enim prohibitus erar urus 86efus carniumi Gus, ut diligentiamadhibcar Dominus bcfliæ in cu-fiodienda ca, aima, quôd, fi magnum vel parvum , liberum vel fer-vum occidar, pretium ejus fitamilïurus; 86, fi conteilara fuerit,præ-tcramifsionem prerii,redcmtionem folvere reneatur. Atq; eadcm Cm Bejlù,cumhæc cauiTa fuit, propret quam Bejh’a, mm que Homo cliquât rem bain"), qui En?» nminterficicbaturs ut videlicer Domino: befliæ eâ eurâ 86 diligenriâ galhmzxn’fi-

eam cufiodiar,quâ reliquoefuoa domeflicos, neque facilè eam ex hmm,oculi: fuie elabi finar. Nonkminorietcnim amore 86 aflèâu (oientHomince profequi facultatcs , quam proprias ruas animas; quin.imô te cries quosdam , qui longe plufiaeiunr opes ruas,quàm e-ipfoa. Apud pletosque ramon æqualis utriusque eh a. A311m: , lieur dicitut 3 Ad acripiendnm ne: in [mais à. afino: no. 660.43J3.

458 MORENEVOCHIM 1Ex iie porrô,quæ fub hac dalle Ptæceprorum continenrur, cfi’f

I I cri am mafia Pnficutorù,(h.c-.ejm,qai pettarüoliquodperpenare fibi pto-Z’afimb’e: pofiitJlludg’îperfiquimr). illud veto judiciü,ur occndarur is,qui cona-

Wuü? mm rut vcl propon it fibi peccarum aliquod commitrere,antequàm in ef-mulewumfu- fc&um illud deduxit,non cil rmiiÏum,nifi in duobue ifiie eafibua a:m» primà,cùm quia proximum uum perfequirur ad occidendum eum 5.

deinde,cùm qui: perfequirur nuditatem 86 pudicitiamHominis ali-cujua:quia talcs finit rranegrcfsiones,quæ perpetraræ,refiirui 86reflaurati nequeunr. Reliquas quod attiner, quæ quidem criam

" à Domo Judicii fub pœna morris prohibizæ funr,ut ldololartia,Transgrel’sio Sabbarhi,quibus nemo læditur,fed quæ funr ranrùm.fcienriæ in mente,propter illaa nemo inrerficirur 0b nudam cogita-rionem,nifi re-ipsâ ilias petfecerir. Ac de concu ifcenria, norum cit,-illam prohibitam clic propret dciîderium’, de iderium aurem pro-pret rapinam : id quod Sapienres noflri jam explanârunr.

C" "f Mi 4 Cur Re: mufle reflimijubeamur,ejus ratio manifefla cil. Nam præ-fi" i rcrquàm quod virtus pet Ce efllaudarilïsima,magnam etiam recipro-

. cam habct urilitarem.Si enim non reflirues tu rem amiiTam alteriua,(à tefijnvenum), neque tua ribireflirucrur g quemadmodum fi nonhonores progenirores tuoe,nequc rui filii honorabunr rc,86c.

que infliu fiu- mimi aurem ù,quialiquemperenorem coccidie) lorofitomigurejube-tur,faâum et]: ad placandam animam Vindicis fanguinis; ut. non"fiât, Mafia, in confpeâu habeat eum,pcr cujus manum ofienfio illa flafla cil. Re.

, migrera? dime aurem ejus dependebar àmorre Hominia in rotozlfraële præ-»mn-iïau’ flanrifsimi 86 charrièimi,(fi4mmiSacerdotn nempe);quôd: hoc quoq;.

medio placarcturlanimus ejus ,cujus cognatua auteonfanguineus-occifus crat. Efl: enim narurâ omnibus Hominibus in afiliâioneconfliruris infirum,ur confolarionem invenianr,quando alii fimilequid,ch majua contigiflî: vident. Nulia aurem rriflior mon nobitevcnirc porefl,quàm mon Saccrdotis magni. I ’

1min etepri Præceprum de Virula decervioanda quod arrinet,utilitae ejus pari-43,1”?" dem- rer quoque efi manifella. N am Virulam adducens cil Civitas pro-"ËZÈH xima ipfi eadaveri oecifo,86 plerunqivccidirmr qui cædem perpe-

. ’ travir,exïillo fit loco: Seniores aurem uibia D a u M reflem appel-lant,quôd in viarum. fccurit-are 86 cuflodia nihil ncglexeringquôd-omner rranfeunr ’gcnrer examinâtinr 86 cxplorârinr,ficuti ex-ponirur in verbis Ra inorum noflrorum p.m.,diCentcr;Non citinrerfeâue iflc,quôd aliquid obliti fimue ex publicie 86 communi-leur ,noiiris ordmarionibue,nequc confiatnobis, qui: interfecerir

u enimp x»

PA’RSIII.CAP.XL. 459’565: Propter iflam aurem in faétum inquiiitionem,propter Senio-

- :rum egtefsionem,86 adflanrcs,.propter Virulæ deniq;acee.prionem&dcccrvicarioncmplurimi neceiTa-riè inter Hommes fetunrut fer-mones,ac ira publicâ ifiâ aftione vel cædis aurhOt invenirur,vel abalio,qui vel rei confeius cil,ch famâ deco audivir,prodirur,velex.fignis 86 75544116401! cognofcitut,quôd NJit interfeé’tor. Nam fi Ho-

mo quispiam,eriam Mulier,futgat ac dicat,N.inretfccir cum,-nondcccrvicatur Virula. Norum aurem cil, fi qui: authorem cædis (ci-

’rer, ac raeetet, D a u saque contra le teilem ac vindiccm appella-ter,fe ncfeire; fummam id Porc levirarem,fummumque peccatum;ideoque valdè probabile ei’r,quemlibet,etiam Mulietem,fiquidemfeiverit,tem detcâurum. Quod fi veto refrirur,quisnam cædem pet.pettâtir,magna inde refilit militas. Nain fi Domus Judicii nô mor-te afficiar cum,occidirut à Rege,qui potefiarcm haber exindiciis 86ptæfumprionibus aliquem oceidendi : quad fi aurem Rex non ceci.da! eum,occidet eum Vindex fanguinis,qui infidias ipfi ramdiùflruet,doncc occalionem naâus fuetir ipfum occidendi. Proindc li-quer hine,Virulam decervicaram inferviiiTe ad deregendum 86 co-gnofcendum eum,qui cedem aliquam perpertavit: quad inde criarnampliùs eonfitmatnr,quia locus ille,in quo Virula dccervicabatur,in ætetnum nec coli poruit,ncc conferi.Hoc enim-fccir,ut Dominusrettæ illius omnem opetam impcnderir,nihilqueneglcxcririn iu-quitendo 86 refirifcendo Homicida, ne Virula dccervicctur,86 Terraajus itapetperuôprophana reddarur.

CAP.XLL p’Œekcnufit (5 mtioniâm’ Præceptomm

flatte 0142:.E x T A clai’sis Ptæceprorum agit de Snppliciie éPœnn.àpeccan. Prmpu [me

, tibia é- delinquentilmfumendis, uorum militas in genete nora cil rififi.86 à nabis jam indi irata. Particu atiratet veto illotum,86 fingula-rum patrium jura in oc eapite à nabis aceipe.

Univetfalis eu’jusvis in alium delinquenris cana efl,ut ipfi fiat (ramifiai àqucmadmodum ille fecir alteri: fi damnutn inru erir in corpore,luitsz;25 in"in corpore; fi in pecunia,in eadem litt. Penes Dominum aurem po.

u cuniæ cfl,condonare ci,vel de pœna remirrere. Sed li quis homm-dium ex pura-pura malitia commirent, et nec pœna mitigari,nec

a Mme imponi porefl,fieut diciturs Mg, rem expiabimrproprerfiingui. Num.3s.33.

hachas.

Ierutommfie-

460 MORE NEVOCHIMmm,qui eflirfiu efi in e4,nifiperfinguinem illiuo,qui efliidit eum. Propreteilicèr interfefius pet haras vel dies aliquor adhue vixerir,loquurusfuctit,fanumq; inrelleâum retinuetit,ae pericrir,utinretfe&ot fuusliber dimittarur,teilarusque fuerit,fe ci condonare 86 remirrere,nonaudirut,fed ncCelTariô anima pro anima danda cil æqualirer proparvo 86 magno,fcrvo86 libeto,fapienre 86 flulranter omnia enimpeccara Hominum nullum hoc peccato majus cil. Ira, qui aliummembra aliquo murilavir,iridem codem murilabirut: in liimma,quaie vitium,quale derrimenrum intulirproximo, tale in fererur86ipfi. Non cil aurem,quèd animum 86 cogitationes ruas defariger,quôd hodsè’mulfta pecuniatia illis imponarur. Scopus enim 86 in.rentio noflra hoc loco efl,rationem 86 cauiTam reddere locorû Scri-pruræ,non Tal’mudisJicèt habeam etiam quod dicam de [entenditTalmudis,quodaurem coràm exme audies.

Plagatum,quatum æquaics reddi ncqueunr,judicium five pœna-confiilit in Recompenfatione g [cd federe ejus,(h.e.bie Q3crjaumnufizflamingant domiotiofusrejidendoparitur),exfolvere,86 curare eumcogirur.

Qui damnum intulit in facultatibus,damnumvieiisim in Facul-tatibus fuis parierur æqualc,ficur dicitur; 1:,quem condemnaverintjln-dire:,duplnm redder ei: id nempe,quod abfiuiit, ac deinde tanrum exfaculraribus proptiis.

Porrè fcias,iiiorum peccarorum 86 transgrefsionum,quæ magiepum’m P0!" ftequentcs fun: 86 ufiraræ,pœnam quoque decerecfle graviorcm 86untgnwiom.

Exodam.

afperiorem, ur ramé-magie ab illis Homines fe contineanr 5 illarumÎaurem,quæ tard contingunr,leviorem. Bine imita fumas ci? over,dupiumreddcre cogiturilliue,qui ex aliis mobilibusaliquid furaruselbquadruplum ncmpe, idque eriam,fi illas jam vendiderir,fivcju-gulaverir. Ratio efl,quôd ur- lurimitm petperuo finr in agris,ubires non ràm benè cuflodiri poiçunr,ficut ea,quæ habenrur in mediaCivitatis: ideb (oient ilii frites feflinanter eavcndcre,ne pence ipfosreperianrursvel maâare,ut formam fuamamirtanr,arq; ira non co-gnofci pofsint. Et hæc eauiTa efi,quôd pecus rei [requenris fit major,

arque gravior. -Ira rejfitutio fum’ Boum uno auâa efi,quia futtum illotum efi faci-lius. Ovcs crenim pafeunrurgregatim,86 facile à pafiore cuflodiri86obfervari poiÏunt,ac vint niii noétu fuira fiant futtipi ç Bovesvetè pafcunrur laine-inde difperfi , (id quo in libro fifi)!" Mill?quoque commemoratur), ac proinde non ira facile à pliage)?"-

PARSIII.CAP.XLI. 46!Rodirî poHunr. Et bine quoque furtum illorum ctebriùs folet con-ringere.

Sic falfiram Tejlium juditium eff, ut fiat eis,iicuri fi cogiraverunr Denture!facete aliis: fi cogitaverunr occidere,occidantut5 i percutere,pcr-eurisnturà fi damnum infetre in pecunia, rantundem in pecuniaamirtant.

In his omnibus intentio efl,ur pœna 86 peccatû finit æqualia. Hocenim fenfu appellanrurjudiriejufln.

Quôd veto Repror non renerur mulâæ loco aliquid amplius red- Cumptqrüpç-dere,(nam quinta pars tapti,quam date tenerur,efl pro cxpiarione "2 ’1’”jutâmenri falfi),ideè fit,quia rariùs rapina eommirti foiet. Nam da- q Lama,mnum Furti frequenriùs accidit,quàmtRapinæ:Furtum etenim inquovis loco eommirti porefi; ar Rapinain Civirare eommirti nonpotefl,nifi eum maxima difficultate. Præretcà , Furrum fieri pareil:in rebut manifeltie 86 occultis; Rapin: verô non nifi in manifeflis.lnfuperà Raptore qui: fibi porefi eavere,illi uctefiflcre 5 à Pure au-rem nequaquam. Denique,Raptor norus 86 quæri poreii,ope-raque navari,ur ipfi irerum res rapt: aufetatur;Fur aurem non cil:noms. H is iraqiie de caufsis Fut ad mulâam obligarurs Ra pror au-

rem nequaquam. , 6Pœnas aurem quodartinet,fi:ias,illarum magnitudinem 86 afpe- Quatuor mm.rirarem,patvitarem item 86 Ieviratem ex quatuor rerum confideræfîZËâZfflg

tronc provenue. . Mmm,v Prime effMagnirudopecwi. Aaiones enim illæ, ex quibus derri- L 93mm,menrum magnum orirur,magnam merentur pœnam 5 quarum vcrô perron.damnum ch exiguum,exigua quoque et! pœna..

Secundn cil: Fraguenn’a percera Id enim , quod ftequentiùs foler a. Fragmntia.eommirti, gravioti efl pœnâ coërcendum; id vetô,quèd tarins oc-curtit,pro cjus rarirate modicâ quoq; cohibeti pœnâ fufficit.

Terme cit Infligntio five Canfiimpulfiva patati. Nam ab iila te, 3.04413 im-ad quam Homo fortins incitatur &inmgarurfiveid fiat,quôd ni-PWÎVÆmis vehementerà concupifcentia fixa urgearur,aur quôd longum ni. "mis illius habitum 86 confuctudinem attraxerit,aur quôd ejus in.tcrmifsio magnum ipfi dolorem pariat; ab illa inquam te non nifigravifiimæ pœnæ mcru illum avelli 86 dererreri poile certum cil.

Quitte cil Facilite; pecten; ur cùm in accuito86abfeondito pet. 4.Feci1iw.pertari poreil,nemine animadvcrtenre 86 l’enrieiite. Tale enim quo-que peccarum non nifi magnæ pœnæ me:u inhibcri porefl.

Bis itague fic præfatis,fcias,Pœnarun-i quoque ordinem quatuor mon" me;

’ 6 a M m m 5 mange .

7,62 MORENEVOCHIMin Lege habere gradus. Primm,efl Remus marris à Domo Judicii ifiïfiigendæ :fècundm,eft Excifio (N3?) 8c Percufsio eum loto, (eum hacfide,quèd hoc peccamm fit unum-exgravifsimis) : tanin: ,eft Vapu-latio, Percufeio trempe cumloro, (a: non etc-der: cogitur, quôd il.lad peccatum fit ex peccant magnis , fed negativum tamùm), au:Mors pet manu: D51: quartas gradus efl Prohibitionum fine Vapu-latione, 8C en: omnium Præcepwrum negativomm , in quibus nu":

icontinetur zain, excepta eo,qui falsô vel temerè jurat, qui non vuh:credete id, quod renerur credere de magnificando D a o , qui renui:oflerre oblationes D a o debitas, qui conviais maledicit focio (unpet Nomen D 51,(eô quèd Vulgue malediétiones 8: convitia pluricæflimat, quàm damna corpori illata) : damnum enim, quod à reli.qui: Præceptis negativis, quæ nullam habent aâionem ,.provenit,cl! exiguum, nec Facilèiquia fibi inde cavere porefi , (eè quôd fun:tantùm verba,& fi filb pœna Vapulationis eITent prohibiez , nullusreperiretur , cujus tergum non taro anno plagaxum foret manci.pium), ac præteteànulla de ilii: CR admonitio. q

mufle" P’4- In numero veto Plagarum fapientia 8l difcrerio adhibenda eflJe71’s" m MAL enim definitus 8c præcifus quidem efi refpeâu fummi fui gradûs,fed

i non itidem refpeâu Hominum 8c fingulorum Individuorum. Namnemo percutitur ultra menfuram , quam fuflinere potefl. Summu:aurem Plagarurn numerus efi quadraginra , ultra quem nemo plu-res recipit, licèt adhuc centum fuitinere valeter. maman Mania àDominant" infligendæ nunqîiam invenies in cibis veriris, eô quôdnon magnum derrimemumi a inferant, neque etiam Homo tàrn

M ohibümm vehemenreradillaincitetur, fleuri ad rem Venetearn. ŒibusdarnSMÇW. verô cibis Excidium interminatur: ut primé Sanguim’, pr0pter m-

LCVJMJZ mium Hominum ad comedendum cumin temporibus illis appui-e eum 8c præcipiramiam in certa quadam ldololarriæ fpecie , uem-

admodum in libro DIODE explicatur. Et hæc unica (au a efl,AM1. tu: tàm feverè fuerit prdhibitus. Deinde , Adipi quoque Exei.

[MM-14.1.:- dii puma en: injunaa , eè quôd Homines illum in deliriis ha-bexe foleant , fleuri hac de caufaâ quoque D a u s facrificia fua

ann’lù’ in illo honorare voluir. Prætereà , Extidium dererminatur Femm-f’fl’ P’fibm’ un in fefio Paùhatis , h.e. comedenti fermentatum in feflo Pa:

reliais , 8c comedenti in die Iejunii , h.e. in die Expiationum,proptereà quôd doler 86 moleflia quædam ilii cf! eonjunéta , 8:quia fun: talia open, quibus confirmantur l’ententiæ , quæ fun:fundamenta Legis , Exirus nempe ex Ægypto , unà eum Miraculis,

i que:

Sui: Excidüpœ-

. ’PARsIII.CVAp.XLI. , 4a;que in ilio contigerunt, 8: Fidet contverfiorritoVel Refipifèentiæ,leur dicitur; Die: expiatinnum cit, 4d expùndum vos coran: D o M 1 N o Lemads’.

De o vqfl’ro. Tandemde Excidio renerur, qui tomaient aliquid de rtfi- Lev.1 9.1.6.73.duo (Sacrificii pacifici in die tertio) é’propbam: immundtu item , qui Lev.7.u.tomait": de Sanaa, fleuri is,qui adipem comitditr Intentio veto hmmSanâionum efl, ut tantômajot teverentiaï eoncilietut Sacrificiit.-At Mmm Dammjitdin’i inveniet tantùm in tebusvmagnisôc ardais, Mm in Dmut putà ab corruption»: Fidci (i.e.hætefin), velïobvaliud aliquodi gra. fifi" WhVe peccatum, Idololatriom, Adubtrium , Indium , Homicidium ,(y- quia "wwwquid bit «enfantin pub" ; item 0b Sabbatbi violationem, eè quôd pet iLlud (Sublmrbum) fiabiliatur fidet de Novitate Mundi. Prætereà infli. pausa a.gîta; falfia Propbene, Seni "un, prOptet maxima mala ab iHit prove- Deuc17:mentis. Ei item, qui parrain fumeur "une": fun» verberêrit, au ilii:maiedixm’t, eô quôd-hoc defpetatæ malitiæëcaudaciæfi 1mm fit; ’ordaliemque domeflicum,qui non pofltema,fed prima Po itiæ panefi, fubvertat. Filio infupet communié "(nui pro et malum inde Donna.,fecuturum; «ne, enim où tandem delabetur,ut omicida fiat. Eiitemflmfumtur animent, h.e.plagiatio,quia videtut illum Hominem Exod.zx.xc.adloccidendum eum abduxiflë. Illi qu une,un in Eflifiom depnben- Exod. 2.2..ditur, quia animo occidendi in tedi vi etut,quemadmodum Rab-bini noflti explicâmnt. (E6 veto ifli tres,Filius tebellis, Ingtea

. diens pet eflbfsionem,& Plagiatius,pto Homicidis fin: habendmes’en: manifefla. Denique, non invenies Mottem à Domo ]udicii inaliare,quàm in magnit &Ëravibusjnfligi. Nam non omnia quoqs-Samarie Morte Domûs ]u icii punitur,fed illa tantùm , quart mugirfeülu ,fitquem , mm? , inbonejiæ, (7 4d quemiHome plurinciutur 5 quæ’talis non efl, ci Excidium cil deœrminatum. [ta nec omnet Idula.latrie 11min hacpoenâ mulâantut,fed tantùm magie-principales: ut,.qui precesfiw 4d Idolum dirigit, qui in Nomme ajut profileur, qui Mmmfin: traduitper Ignem, Augur, P131", bitumant. que veto fine pœnisn8c judiciis elle non potefi, ideô clarum e11, requiri u: indice: confii-tuantur pet fingulas Civitatet, ut habeantut Tefies; ut fit Rut , qui tié-

k meatur , qui omnibus media ifla cohibeat 8: coërceat,qui’hmanus

judicibus porrigat, conflue juvet. »Et fic expofui tibl cadras 86 rationes omnium Præceptorumgquæ

in Traftatu 0’499"? h.e.defï’uditiâw enartavimus. NecefTe aurem en,

ut de-pauculis quibusdam adhuc admoneamut, quæ ibi comme-motavimus, 8c ad argumentum hujus libri fpeé’tant; de eo videli.595 9P04-632ræCepto dg êpetgèglli dependet. Dico itaquË Cùm

- n u sz

Deut. 17.11.11.

Deut.4.z.

* VCI . Efflu-fait.

Deut.r7.12..

déliant: Tri:-gnflùmum Lt-

, si; fun: qua-druplim.

Confit.Deut.1.1..z.6.

Ex mon.

464 MORENEVOCHIMDrau s cognovit Judieia Legis hujus neceflaria futura omnibut terniporibus, ac fecundùm locorum , novitatum 8: rerum vel cafuum va-rietatem nonnullit interdum aliquid elfe addendum aut deuz-hendum, ideo prohiboit quidem, ne quicquam illis addatur au: adi-matut, ficut ait a Un aidait 4d Verbum, quad ego purifia robai badzè , ne.que daubait de en : nam in præjudicium magnum Legi Divinæ hoccederer, ac videri poirer , ac fi non à DE o originem traheret. Sedomnium tem arum 8c ætatum Sapientibus, h.e.Domui ]udicii ma-gni permifit opes confiituere ad Judicia Legie flabilienda in rebutquibusdam, quas innovare volant ad fartam-reâam confetvandamLegis authoritatem, 86 fepes illas in æternum fiabilire,ficut dieitur;il: Et facitntfepem Legi. Prætereà facultatem concefsit ilii: , quædampræcepta Legis toilette , 86 quædam prohibita permittere in cerraquapiam te 86 cafu, non aurem in perpetuurn, ficuti declaravimus inexpofitione Mifchnæ.

Atque hac ratione confervati 86 in ufu retineri potefl Lex aliquaquibualibet temporibue 86 in quibusvis cafibus pro necefsitate.Nam fi exceptio ifia fpecialis data effet cuivis Sapienti,perirent Ho-minet propret muititudinem 8: varietatem opinionurn. Sed ideô

rohibuit Dan s, ne teliqui Sapientee id faciant, fed (01a Domus Ju-icii magni,&mandavit, ut occidatur,quicunque illis fefe 0p crue.

rit. Si enim cuivis petmiflùm cirer ab illis difcedere 86 di entite,tolleretur plane illius finis 8: militas.

Porto fcias,A&iones Transgrefeionum in quatuor partes dividi 5quædam enim fiunt Caaaè, quædam par Emma, quædam Superbe,quædam Mana emâ,h.e.ptotervè 8: pertinaeiter. . :

(mail attineteum, qui 094w eccat, is nullâ pœnâ afficitur, neq;etîam peccatum ilii imputatur, eut D au; ipfe dicit 5 Non fait: quit-(1114m paella : mm enim ci! ilii puent [immuns manu.

At veto peccatum habet i3, qui par mnum peecavit. Nam fi dili-genter fe continuiiïèt fibicfi; caviflët, non incidiiTet in etrorem. Ideôicèt nulla afficiatur pœnâ,oput tamen habet expiatione,ac propret-

eà oblçionem offerte cogitur. DiEerentiam autem hic facit Lex in.ter Virum Eximium, Litteratum 8c Idioram 5 inter Regem 8c Saucer-dotem magnum , vel eum, qui tradit Halacham (finmniam auquel»7e! ritum), 8c docet nos, quod quicunque facit au: docet Halachamaliquam fecundùm proprium fuum intelleâum , (h.e. expropriofuo«nm , vel exfuaignorantiaî) , nifi fuetit Domus Judicii magni autSacetdOI magnus , fit en cornu: numgro, qui fupetbè peccant; "39W

i cen-

PARS III. CAP. XLI. » 465ienfeatur inter errantes. Hinc morte mulâatur Senéx rebellie,etiamfi faciatôcdoeeat ferundùm id, quod ipfi videtur. Domut au-rem Judicii magni potefiatem habet judica ndi pro fuoarbittatu, 8:,fi errent,habentur pro iis,qui ex errore peccantgficut dicitur 5 Qàdfi Lev.4.r3.tout Synagoga Ifiaël maverir,&c. Ex hoc fundamento dixerunt Rab-bini noflti, Emrdoarinarepnruturprojùperbia: h.e. Si quia imperfe-âua fuetit in fapientia, Se lecundùm fuam infcitiam 8c ignorantiamdocuerit vel fecerit, habetur pro fuperbo. Nam non cit eadem ratiooins, qui comedit de adipe renum , exifiimant 1è comedere adipemcaudæ,quæ illiua, qui comed’it adipem renum, feiena quèd fit adepsrenum , Ted ignorant quôd adepa renum fit prohibitut. Hic enimlicèt oblationem cirent, tamen aliquo mode tantùm fuperbè pec-canti effaffinis , fi folummodô ira faciat , (h.e.opm nemgrediatur) 5fed quifecundùm fuum intelleCtum (pro [un arbitrant , val ficundùmfiant ignorantin»: ) doeet, ia fine omni dubio 8: exceptione talia en.Scriptura enim neminemliberatVelexcufat ab ettote in dominacommiflb, nifi Domum Judicii magni.

Œi .pcrfùperbidm deiinquit, tenetut de judicioferipto, (h.e. lapa. Pnfipnbim.un in Mg: fifiptd ); nimirum vel Myrte Judicii magni, vel Vapuia-tione,vel Cafligatione PræCeptorum negativorum , propret quænon vapulantfie’ldenique Mulflâ pecuniatiâ. Sed illas Transgref-fiones quad attinet,irfquibus perinde cil, five ex etrote, five ex fu-perbia perpetratæ fint, id fit pro ter nimiamillatum frequentiam86 facilitatem , 8c quôd nulla iniflis fit aâio. Tale cit jumnmtumteflimnm’i, jurammrum dcpofiti ,ünriüe item * courampre bicherie , eô *vel 1411m:

quod 8: hoc frequentet accidat, quia talia liberè quafi efl expofitasfmrneque enim eflancilla mera, n ’ ne merè filia libeta, neque etiam l’ennui”uxor Virialicuiu: mera 8c vetafficuti Cabbalau exponit in explica-tione huius præcepti.

041i denique peecat Mmm 014:2, efi fupetbut, qui callum peccan- mai,5diatttaxit, ac ubiicèlibete’que peccant. Hic enim non folùm con-cupifcentîæ uæ caufiâ, au: propret malitiam qualitatum fuatum(h.e.expuva toufuuulina) peccat Legemque transgreditur, Ted ex-preftè fiudio contradicendi Legi, contraque eam infurgendi , unde

’ dicitut, Do u r un: probrü aficit, ac proptereà fine omni dubitatio- Num.rç.3o.ne morte cil pleCtendua. Nam nemo ira peccat,nifi cujus animo in.fidet opinio vel dogma aliquod Legi Divinæ repugnane , in quo abipfa difi’entit. Hinc communia 8c rece ta hujus Legis exPofitio cil,quôd in ca Scriptuta loquatur de [dola ana, eèquàd i3 primariis 85

4.66 MORE NEVOCHIMprincipalibus Legis fundamentis adverferur. Nullua etenimi coli:Stellam vel Planeram aliquem, nifi credat eius antiquitatem vel æ-terniratem, (que fubinr.Scriptun fundamemia repugnar) , ficuri fæpiùajam in libtis nofiztia explicuimus. Eadem aurem ratio eiTe mihi vi-detur omnium Tranagtefaionum, quæ proretvè contra Le em fiunt&committunrur 5 etiamfi Ifraëlira aliquia rantùm comeËerer car-nem eum laCre, vel heterogeneis vefiimenria fe vefiiter,vel angu-lum capitis fuicoronæ infiar tonderet in contemptum Legis5 idqspropret confequentiam, uæ inde fequi videtur , ac fi nimitutn noncrederer, hanc Legem efile veram. Et hoc cit meo judicio id; quaddicirur; Do M I NuM probrùaflïtit. Occidendua aurem cil talis Mor-teabnegationia , (h.e.ut Hærericus, Apoflata,qui fidem abnegavit),

muid, Dm- 13-- non Morte pœnæ, quemadmodum * Civet arbis ad Idololatrium impul-’35&°’ [a morte hærericorum 8c apoflaratum interfiiciuntur5 non veto mot-

te poenæ, unde faculrarea ipforum comburendæ funt , neque hære-dibua telinquendæ, ficut teliquorum, qui à Domo Judicii interli-ciuntur. Ira ajo, fi torus aliquis cœtua vel congregatio lftaêlit petfuperbiam rtansgrediarur præceptum aliquod , de manu excelsâ il.lud faciat, omnea efie occidendos. Probationem hujus rei habemua

Ion", in hifioria filiorum Gad, 86 filiorum Ruben 5 ubi ,vrimà dicitur , quàdnm tœrucjiliorum Ifiaël convenninr,ut afrendennt confia en: adpugnam .-deinde,quôd graviter expofiulârint eum ipfio, quèd apnflaræ FaCtifint, (dum in Transgtelaionem illam unanimiter coniènferûr),& àLege Dei plané defecerinr: hoc enim fibi volant, dum ajunr; a:averumim’ [andrène utirpofiDo M l MuM : rem), quomodo 8c ilii re-fponderint, ac regeiÎetinr; Siper rebrlliqntm , drfipcrpnvuricationem,&c. Nunc itaq5tu in ufustuoa couverte, quæ de Pœnis haflenus à,

me diaa film. -1min praeepti Çærerùm,ex iis,quæ in Libre 0wa h.e.defy’udiciàiw com prehen-à dflfmù W- duntur, cil quoqa præceptum de delemiu memon’a Amulelqtarum. (315-Ëzszlm ’ etenim rarione punirur Homo unus feorfim, eâdem punienda cit in-

Dcunzfug, tegra aliqua familia 8: nario, utteliquæ familiæ id videntes ac au-dientes à fimilibuc peccaris 84: damnis abfiineanr. DicenLenimapud fe;Fortè idem contingent nabis, quod contigit filiis N., vel.forrè idem contingetnobis, quod faâuri iumus illis: ira ut, fi filinsaliquts perdxrus &degenet inrerilloa nafcatur, qui nullam vitæ velfaintis fuæ rationem habet, neque malum,quod perpetrarum it,per-pendit, non facile partonum aliquemin familia fua hac [ariane fitreperturus , qui ei in feeleribus fuis, quæ pattare vult, fit pattocina»

turne.

PARsIII. CAp.XLI. 467un]; Ira de Amalek, qui primus gladio adorrus efi Ifraëlitas, dici- Exod.x7.’tur, ut gladio memoria ajut deleatur. 31mn")?! (r Moab , qui ex avaritia fe- Deut.z,g.v.ult.eerunt id, quod fecerunr, 8C pet afluriam malum nobis intulerunr, Dcut-zs- vnon aliâ quàm hac pœnâ affeûi flint, ut affiniratem ipforum fugia-mus, nulloque amore illos profequamur. Omnia ifla divinam ha-bent menfuram 8: proportionem poen’arum. cui nec addendum, necderrahendum, fed unicui que, ut D au s ipfe explicar,fmmdum impie- Deut.z.ç.t.

t4ten:fimm reddendum. , IAd- hæc, pertiner ad hune librum (Sabopbm’m) præceptum de con- Dt twfiim’fl’fiirucndo extra Caflm paria à pailla , (pro Naruræ fc.necei’siratibua Zguîaficïtua

contegendis). Ex inrentione enim hujus Legia inprimit quoq; en: magenta.Mu ndiries, &omnisgenerisIordium , foediratum de imputiratum 13-14-viratio,ne Homo fit infiar brutorum Animalium. Sed 8e iflis aâio- Cu tueur mû:tribus con firmare voluit Daus fidem belligerantium , quod Maje- 45h01?” î?-fias Divina inter ipfoa habiter , ficur dicirur in cauiÏa hujut præce-ÊÇZÇW’ u

pris Nam D o M I nu s D au s tutu indejinenm embrun in media Ceflrorummnum. Ad quod aliam adhortationem adjungit, dicent; [taque mmvident in te nudinmm aliquum, cujus mafia" à r: avernrur: quibus verbisdererrereôc dehorrati vult à (cortatione, quæ nimia rrira 8c vulgariscire folerinter Milires,quamdiù à domibus fuis abfunt. lltitaqueab operibus ifiis impuris liberemur 8c abfiineamus, præcepir nobiaDausralia opeta, quænobia in mentem tevocant, Glçvriam ipfiusin medio noflri habirare, ficurdicirur; Et fin: Cuflm tuufimau , du nevideur in te turpitudinem aliquam. Ira jurait en»: ,quiufiam maximum Ibid.v.ro.tr;paflia dharma Caflm educne ufiguc 4d Sali; orcufitmfi’ tùm demum reduci :

ut uniuscujus ue anim’o altèinfixum hoc hæteat,quôd Caflta ipfo-irum debeante e ficut Sanâuarium D t r , 8c non ficut Cafira Gen-tium,in quibus omnia generis corruptiones, transgrefsiones, tapi-næ,furta,aliaq; fceiera liberè grafianrur. Verùm Intentio noflra en,dirigere Homines ad culrum Da i, eiusq5 rariones ordinaire; proutribi jam indicavi, me eorum tanrùm caufiaa 8: rationea redditu-rum,quæ in Scriptura reperiuntur. -

Tandem pertiner hûc iudicium Mulieriaformofir caprivc.Nôfii,quid Prmpmm deSapientes noflri d icant; Non loquitur lm Le», mjî rejpedu contupifien-fi” W1: "îlimtu male. Sed fubefl in hoc Præcepro etiam aliquid ad bonoa mores ËËW fi Mo85 virtutea fpeaans, in quibus Hommes liberales [e exercere de- Deut.7.!.ro.beur, de quo te nunc fum commonefaâurus. Licèt enim Concupi- "4&6-fcentia mala ira dominium in Homine obtineat, ut non poÎsir illiu:vim fufietteJuflinere au: fubigete5 non publicè tamen illam debet

’ N n n 2.

468 MORE NEVOCHIMperficere,fed in locum privatum 8c occultum debet Mulierem dedu;cere, unde dicitur; Introduter un; in "radium dormît tu .- neque pet.milium ellei, in hello ipfam comptimere : ficut explicant ibi , quodnon liceatiplieam feeunda vice violare, donec quiefcat ac fedeturluâua 8: mœtor ejugnequeà luétu, fleru, 8c lorione i mpedire, fieu:dicirur; A: flebitpummfirum émmrmjùam. Lugenribus enim 1a.chrymæquietis &teereationia loco funt, douce vite: corporis pla-

5 nè- debilitentur, ut accidens illud animæ non ampliùs fufiinere

Squaw-6507:.

hetepru de VE-duiam’ôua.

queant, ficur Hominibua lattis tifua quietia loco eli. Et hac de caulTaClementiâ ufa cl! Lex erga illam,facultaremque horum omnium iplîconcefait,donec lalTa 85 defelTa fiat ad lugendum 8: plorandum. No.ville autemquoq’ue debes,quôd non violare audeat eam nili in Gen-tilifmo, h.e.dum adhuc gentilis 86 pagana efl , 8: quôd rriginta dieuliberë poïsit Legem 8C Relligionem luam, eriam Idololarricam , re-rinere5 neque intra hoc remporis fparium quiaquam ipficonttadi-cere vel moleflue in fide elfe debeat. Ac licer ipfam ad confuetudi- Inea 8c tirue Legis non poliirconvetrere,nonlicer tamen ipfi eamvendere,aur pro ancillahabere. Ex quibus videe,Legem prohibuif.r: accelÏum catnalem , eriamfi i fain rebellione fiia , h.e.genrilia 8:paganaremanferit:quin-imoclicitinfuper; Non dutitor ni 4d que-fiu m,pra ce, quàd’afiixifli nm. ’

Atque ira explicatumtibi ha&enua elï, quæ’nam Virturea in un.Præceptis quoque nobie commendentur, 8c fimul tarifia: indican:omnium huj un libti (deÏudiciôua fcûjudiciu) Præceptorum.

C A P. X LI l.î): ratafia (5 ratianiâm Præceptorum

- fiptzmæ flafla.g E a r t u Æ. clafsia præcepta finit dejuditiirpetuniariir, quæ e--L narravimuepartim in libro Miftbpatim h.e.de ]udiciia,partim inlibro Kinjan h.e. de PolTefaionibus.

Caufia illorum efi manifella 5 funtenimquafi menfura æquiratiaJudieiomm in negoriia 8c contraétibus, quæ inter Hominea rraCtari’folët, 8c ut negoriantea vel contrahentes le invicem adjuvent,unua-que commodum altetiue promoveat, non ut alternter illorum duo.tum folus fuam rem agat,rotumque lucrum ad i fum tedeat.

Primum omnium, uod hoc loco occurrit, elr, ut nuüefiuuaeom-mirmurin Vendiriont, edlucrum fit confuetum , ordinatium 8c no.-

Pains III.CAp.XLII. 4.69mm,ut cerræ conditiones obfetventur,quibus vendirlo confirme.(annullaque in verbis ftaus vel impollura fiat,ficut norum ell. 4

Deinde, pertiner hûc juditium quatuor Cujiodurn, cujus æquitaris De Grimm.ratio cil manifefla. Nain ui cuflodit gratis 8c nullam inde utili-tatem confequirur, fed poum ipfe alii benefacir,is liberefl ab omnidamno,& fi quod damnum accidat,id Domino rei adfcribirur. Sedqui petit,ut omnem ex tecuflodira habeat uriliratem,& cui Demi-nus-mercedem dat,is reus fit omnium,& ex ejus crumena tefunden-da fun: damna omnia,quæaccidunr. Cùm vero’urerque,& qui mer-cedem dat,& qui mercedem-accipit, h.e.Cufios 8c Dominus reicu-Roditæ,d.1rilitare parricipant,tùm ex æquo etiam utetq-, damnumpariait. Damnum,quod acciditexnegligentia Cu Rodis,utqusdfur- Exod.u.7.8.y;n ci? alumnat! umÆurnxepetirutà culiode 5 quia ideô accidit,quodnon,ut decer,cufiodiverit.. Damna veto,quænullo confilio,nullâq5

4 curâ 8: diligentiâ præcaveri polïunt,ut cit flûtant, (cüm pecus vel Exod.1.z.xo.n.jumentum aliquod membrum quoddam ftangir), «par», vel mor-suum,illa Domino imputanrur.

Poli-haie, fummam Mnrcnariorum curam gelait, propret pauper- DrMamMriù.tarem ipforum 5 præcipiendo,ur illiscitèôc mature detut metces i- Deut.r.4.14.xy.pfotum, nec in minimo vis. aut fraus aliqua ipfis infetatut5h.e.urmercea ipfis detut fecundùmopus ipfiitum. Et ex’intimahac Mile-ticordia provenir quoque,quodï prageipit,ut non prohibearur (mer. Damas-4ctennius),imô ne quidem jumenmnueomedete- de cibis,in quibushboranr fecundùm judicia Legis hujus.

Infupet, ex Judiciis illis ecuniatiis funt quoque flammes, de De Hmüitati-quibus præcipitut,ne quia fiabmhar buna fua ab eo,cui jure deben- [Kim l7 g yruts fed eum admortem-vadat,hæredibua fuisilla non invideat,ne- . mg; ’ ’que ea prodigat aut difpcrgar,fed iie,quibus præ aliis decenr,relin-quar,illia,nem e,qui magis èfamilia fua ipfi funt propinqui. Hinc[pecialirer dec aravit,quæ’nam in illit ratio litobfervanda;quèdnempe filins debear præcedere,deinde fequi filia,pofleà frater,rndefrarres- partis-fleuri norum cil. Item,urjus primogenituræ detut fi-lionatumajori,quia ipfius amor efl prier: neque hic afieâibus fuisquisquam indulgear,ad filium magis dileCtæ (noria) jus primoge-nirutæ transfetendo,&c. Atque hanc virturem (ut videlicet pro,pinquioru’m potiorem rarionem habeamus,magisqueillis benefa-ciamus) commendar 86 confirma: nobis ubique Lex hæcæquifsi.ma. Hinc dicir Prophetas Et qui turbur une»: firuranprapinquum Prov.rr.r7.fium,rrudclr’r en. Sic inquit Lex in præcepto de-Eleemofyniss Frarri Deut.is.u.

, N n n 3

Deur.r.3.7.

085m flafla

Dt Sdbutho.

ne frimait; indicEaçiationü.

Levit.16.&1.5.

4.70 r MORE NEVOCHIMrun,P4uperitua,&c. Et Sapienres nollri fupra modum commendaiîEeum, ui benefacit propinquis fuis,& filiam fororis fuæ fufcipir.(Lucufiq; aurem hic debeamus progtedi,& quàm commendata no-bis hæc vitrus elle debear,docet nos Lex (aria luperq5,dum vulr 5 Utpr0pinquorum noflrorum,& qui cognatione nobis junCti funr,ra-tionem habeamus,licèt nos oflenderint: imb,licèt pefsimus 8: cor.ruprifsimus effet aliquis illorum,non tamen avetrendam elle ab enbenignam faciem,ficut dicitut 5 Non abominaberu Idumaum,quiufi4nrtutu cit. lta,quoriescunque 8c quandocunque in anguflia reperiseunbcujus ope aliquando indiguifli,& à quo beneficium olimac-cepifii,obligatus es meminilÏe illius,quod anreà (lbllptültltJiCèlpolka tibi malefecerit. Sic dicit D au s 5 Non abominaberic Aegjptium,quiz peregrimu furfli in Terra tjut. Norum aurem efl, quanris malinpolieà nos Ægyptii affecerinr.

Ira ergo vides, quo: bonas 8c laudabiles virrures ex Præceptisifiis addifcamus; ed duo pofirema propriè non hûcpertinent. Exillis autem,quæ de proximis Hæredibus diâa funt,ad fermonem il.

lum de ldumæo 8: Ægyprio delapfi fumus. - iC A P . X L I I l.

De aurifia à mtionium Præceptorum0674714: cluflîr.

R 1E. c a p r A fub oâava claire comprehenfa,funtea, uæ inTtaâaru Semunim’h.e.de Temporibuaen arravimus. Cau æ illo-

rum,paucis excepria,in Lege ipfa funt explicatæ.CaulTa .8: ratio SubbdtbinOta faris ell,nequeultetiori explicatio-

ne indiger; Palam efi,quanram Homini quietem procurer; ut nem-pefeprimavirç ejus pars à labore 86 defarigarione vacua fit 86 libe.ra,nemoque vel magnus,vel arvus inde excipiatut. Cui conjun-Ctum cl! 86 hoc,quèd perpetug confervet 85 confirmer præflantifsi-marri illam de Mundi Cteatione hifioriam ac doétriuam. ’

Ïejum’um Diei Expiutianum quod atrinet,caull’a illius quoque enmanifelta. Excitat enim Radium Refipifcentiæ. Ac prætereà en:Dies ille,quo Princeps Prophetarum (Moles) eum tabulis fecundisde monte dercendir,& Populo peccati ipforum magni Remifsio-nem annunriavir. » Hinc in æternum eleflua ell in diem merum Re.fipifcenriæ 86 culrûs Divini, (h. e. quo Refipifientium rufians tarantD z o "flammé calmi Divine quid racinas) : ideoti; prohibita et! in

PARS III. CAP. XLIII; 47xc0 omnia corporalis tàm volupras,quam labot &idefatigario,(h.e.omnia ripera tmporalia), nihilque in eo faciendum,nifi peccarorumconfefsiones,(h.e.nifi peccata confireti,& ab illis le convettete).

Reliques Die: Feflor quod attiner,inflituti ilii funt omnes lætitiæ DercliquiaDù-caufsâ,’& propret publicas Hominum congregariones ac conven- ("441W"-tus,qui Hominibus 8: [ont neCelTarii,& utiles ad mutuum inter leamorem fovendum,qui inter Homines in civilibus ac politicis con-ventibua necelÏatiè requitirur.

Particulam aurem 8c apriaa Dierum tireumflantiaa quad attitrer,habenr 8: illæ (un canna.

raflant enim Paftbatu quad atriner,curfèptem diebut celebrandum fit, Cur fifi": Pa-manifefium cit 5 quia trempe circumaCtiovelrevolutio feprem die. Ë?" ÆZ’Mtum eh circumvolurio media inter Diem Solarem 85 Menfem Lu- dum’ïâi, f"-narem,quæ ur magnum habet (fleuri nôfli) ufumin tebus Naturali-bus, ira quoque in Legalibus. Lex ereni. l perpetuô afsimilatur

Naturæ,& tes Narurales aliquo modo perficit. Nam Narura nonpoller tarione vel intelleâu 5 Lex aurem efl Regula 86 Diteâoriumquafi’ D E r Opt.Max., ui intelleCtum dedit omnibus intelleâu pre-diris. Sed hæc prærer copum hujus capitis. Reverramur icaque adid,in quo hic verfamur.

Feflum Septimanarum (h.e.Penrecolles) efi Dies ille,quo Lex data Dr fiflv 8M;fuir.Ad hujus diei honorem pertiner,quôd dies àpræcedenri (dentufefio (Pafcbatu) ad illum ufque diem numeranrur,quemadmodum -quis optimum ac fidelifsimum amicorum lucrum exfpeâane,dies8: haras numerate folet. Hæcque vera caulia ctiam elr numeratio- lnis humera die,quo egrefsi fumus ex Æg ’pro ufq5 ad diem promul- Wh Leva-mgarionis Legis,quæ præcipua fuir eau a 8c finis Exirûsipforum,licut dicit; Et adduxi var ad me : vel, waddurerem ver ad me. Quia veto Exod.r9-rrVi fio illa magna non nifi unum diem duravir,ideè 86 memoria ejusquotannis pet unicum faltèm diem celebrarur. Sed fi comeflioAzymi unico tantùm die durarer,non fentiremus illud,nequeiratio-nem ejus confideraremus5fæpè enim accidere folet,ut Homo parduos aurttes dies pane azymo vefcarut. Animadverritut aurem 8cillufitia tedditur,quando pet integtam revolurionem (h.ç.fi’ptima’-

l 1mm) comedirut. l t .Ira Printipmm Anni pet unum diem celebrarur,quia efi Dies Refi. 2’ P.""”P’°’

pifcentiç vel Converiionis,&: Exdtarionis Hominum à fomno fuo5 35213.14...iquæ caulÎa efi,quôd brigand en die clangendumfirflcut in Mifilrne Thora!)

declatavimus: præreteà quafi ptæpatatio efl ad Diem Jejunii,(h.e.-

. ’ Expia-

472 MORE NEVOCI-IIMExpiatianum), quemadmodum manifefium ex decem illis diebus;qui inretcedunt inter Principium Anni 8c inter Diem Expiatianü.

Da fr Tuba" thIum Tabernaculorum quad artinet,cujus finis en Lætitiadc Hila-W" "m titas,feptem dies illud celebtarut,ut pateliat 8c ubique divulgerut

ejus caulÎa. Cur aurem illo rempare ferierur, ejus caulTam apartéÉtui-13.16. Lex indicat,dum ait; E3 quid tollegeris open rua ex agro,q.d.quia rima

tequies tibi cit 8C tefpiratio à tuis negotiis. Ira meminit Arilioteles«p.9. in libro oaavo Ethicorum,idem in more olim fuilÏe apud centiles,

in hunc fenÎum fetè fcribena; Sacrifitia antiquaaœnuq’, 0 tonnants,qui Sacrificiorum taufid badebanturfaâafuerum poli codeâtsrimfiuauumà proveuruum,quafi (fait Sacrifitia pro Rqfiairarionefaâa. Hæc ille. Sedde ideo faâum elfe porequuia illo rempote toletabilis maxime ell:commarario in Tabernaculis,eô quad tutu neque æflus,neq5 pluviamolefia nimis elle foleat.

marina à u- Cæterùm,duo ilia fella,Taberuaculorum nempe,8c Pafcbarumrilifi-"à: fimas nos doürinaa 8c virtum dacent.fifi, 1.5",... Ac Pajilratu quidem dominas quad atriner,infervir illud ad re-fîîrtzmé 1’4- catdarionem Mitaculorum in Ægypto faâorum,rlldrumque in o-

; a firvandam memoriam fi norumin deferra. 5Virrum quad atrinet,4fifcimus ex illis,memotem elle debere Ho.

minem dierum malorum in diebus bonis,ut indefinentet D a o Opr.Max.pto libetarione gratias agar,Manfuetudinemque 8: Humilira-rem difcar,dum panes azymos 86 herbas amatas in Pafchare corne-

Car infijlo Ta- dit g, ac in memoriam fibi revocar,quæ contigerunt nabis. Sic,unÊWWW’Tdfl (in felia Tabernaculotum) mire jubemur ex adiâut nojiru,ad babiran-ÊZÆËZ’ËWF du»: in tabernaculù,Eremirarum more,qui eum magna dolore 8c mo-

n.é- in Taber- leliia in defetris commoranrur,tecardati facir nos,quèd ralis fueritleur”? 1’455"- condirio nolira in principia,ficut dicitut 5 urfiiaurgtnerarionerquôd" 1cm tu”. in tabernatulu babitarefecifilis: Ifra’e’l,8cc. &ab ifia conditione trans-

. lati fimus,ad habitandum in domibus piâis,in loco optima ac pin-guifsima [tarins Terra, pet fingularem D a r gratiam,& juxta pta-mifsianes ipfius Parribus noliris faâas,ea quôd l’uerinr flaminesperfeéti in fcienriis 8c vitrutibus 5 Abraham inquam,lfaac 8c Jacob.El! enim hoc quoque unum ex iis, àquibus Lex dependet,h.e.ex

Fflfldfmmm” fundamentu Legu, quad omne bonum , quad D a u s nabis fecit,velfl’m’mm’ faciet,fiat propret merirum Abrahami,Ifaaci 8c Jacobi,quia cullodi-

verunr viam D o n r N I, faciendo jullitiam 8L judicium. Sed un iLens-36.39. ex Tabernaculu targui 5d aliamfilgnnimmflirfi.sans, qua stlum cit

’ - - i lum-

mnes acares confetvarionem; Feflum veto Tabernaculorum ad con: .

- tu s III. ci p. XLIII. D47;Interdiüijllud facit ad perfeâa reddeuda gaudia noflra, uod in Ta-bernaculis fieri nequir , fed in amplis 8c. anguliis amibus acpalatiis.

ngd artinet quaruarjpeciufiandiumyel rarnsrum,qui in. diebrufrjli Lev.s.5.4.a.Tabmatularumgqiandifuntjllius teicaulfam Alle oticam (pro ma- p, AMMte fuo)Rabbini uoflridedetunt. Solent enim,uri li nôtuut,quibus Mirum».confuerudo ipforum nota efi,Aflegariis vehementer deleûati,ôc cre.

V brô illis uri5non quad exiliimeut,hanc elfe mentem 8c fenfum Scri.pruræ,fed infiar jucundi alicujus auigmatis,(h.edeleéiarianugraridj.Duo aurem finir Ruminant de Allegariujudicia. Qu’un: exiflimanr,il sab ipfis adduci ad declarandam Scripturam 5 alii veto irrident 8:conremnunr eas,cùm cerrum fir,non elfe eamTextûs fentenriam.Priam omnibus vitibus pugnant ad tueudas 8c verificandas Alle.garias,& credunr illaa elfe de fenfu Scripturæ; idemqs elle judiciumAllegoriarum,quod Traditionum pet Cabbalam actepratum. Sedneutri ex ilii: duobus rem inrellexetunt. Sont enim infiat ænigma.tum,quorum fenfus intelligentibus non eli dubius :illanenim do-cendi ratio illzs remporibus admodùm fuir (rira 84 ufitata 5 quemad-modum Paëræ quoque illum morem obfervant. a . G. Dixerunt Rab-bi ni nollri p.rn., Tradit R.Kappara, Sariprum en 15535531 a? "me: 113:1, m Dents-,3;’legaa 333135 ,fed 1m35; sans dacet,quàd Homo digitaux in aumfim immine.

n debaagrùm abfiœnurn aliquod auburn audit. Mirum equidem elfet, fimagnus ille Doitor Talmudicus credidiliêt,fecundùm illorum flul- ’torum fentenriam ira verfum hune expanendum 8c iureIl’ ndumelfe,ur pet 70: five l’aidant inrelligarur Digirur, 8c pet 33335, A ma fiveInflrumenta, dans. Non exillimo aurem,quemquamfanæ mentisid diâurum. Verùm en Allufio 8c Ænigma elegans,quod elegan-rem banc rainura 8c doéttinam nabis fuppeditar5041â rarione pro.hibirum cl! rem abfcœnam dicete, eâdem prohibirum quoque elfeearn audire. Et hoc rauquam parabolam aliquam illulitem expafi.rioni vetfûsadjecir. Atque hic efi fienfus omnium illatum ex afi-rionum Allegoricatum,in quibus dicitut; Ne legatfitfedfit. Sed, ex-tra terminas nolitos egtefsi fumas 5 neceffarium tamen fait ea mo-nete,ut quiliber Intelligensilla fciar. Ad feriem iraquevetbotumnolitatum tedeo,& dico : gaur du: fiandium fia ramarum in ftjh D0 1mm!»Taberaatubrumfieaier mihi videti fignum elfe Lætiriæ propret Exi- :3235:turn è Deferro (quad nec erarlocus feminis,ficuum,virium,mala- Mmm,granarotum,ueque aquarum ad bibendum) in locum Arborum fru-aifetatum &fluviatum. In memoriam itaqs iltius rei jufsitfumeq

r ’ 0 a a

274 MORE NEVOCH-IMde aptirm’r Terræ illiusfiuâibus,rebus ejuafuavealenrfiimufoliiepultber;rimu,bcrbir den i q; praflantiji’imia,(videlicet 511353131 a quad exponunt,

Satire: tarama). Ha: veto quatuor fpecies tria conjunxerunr,(h.e;quatuor aurem dioptrie: ab ne: mafias conjunè’iafunt): primum cli,quialin remporibus illis ubiqsexrabant in Terra lftaëlis,& à quovis ha-beri poterant: fétundum,Pulchrirudo &Viriditaa il*larum , quarumquædam gratifsimi fuavifsimique crant odoris, ut Citrusc’errtutg.quædam veto nullius planè,ut Palma éSalix: "mon: efl,quia pet V ieprem inregtas dies viriditatem 8C humiditarem fuam rerinenr,id5 ’l i

gradin Ptrfitis,Malagranaris,Afiaragu,& fimilibus fieri non patch.

C A p. X L 1 V. n96 caufis girationibm Proceptorum

nana flafla.3097m4"? "0-. R 1s.- cl a p r a fub noua dalle comprehenfa,funt ca5dc quibus:ud’fi’. P egimus in libro 719035 de muon.- Eorum caullaell mauifefiar

lutenrio quippeculruumillatum cil, ut D a u M perperuo ob ocu-rlos habeamus,r.imeamus,diliga-mus,mandata ejus cufladiamus,deca credamus ea,quæquiliber orthodoxæ Rell i gioni addiaus credc-te renerur. Culrus aurem ilii funt,Pncario,LaEiia Audi, ConficratioCibi,& quæ lnsadhætent5 Benediâio item SaacrdatumJbepbillin,Mcfio-

a finit, ZiLitb, Emptia libri Legù, ejusq’g diligent terris temporibua Releéiio.

Omufilla ejus modi luiiropera,quæ multas utiles daârinas 86 0--pinio n0s doceur: quad ira cil manifefium,.ur pluribuævetbib-non fit opus.

, C A p. X L V.De. morfla) 65 rationibua Praceptorumt

- » olaflis devions;Da pampa iË a. c a in A fub decima dalle comprehenfa,.funr ca, quæ’

d’flîmm’m enatravimus in Traflaru de Domo clarifia, in Traâatu de Vafir jSavzâuarii cjuaq’, Mimflru , 8: in Ttaâaru de Ingrefl’u in Sanâuarium-

Utiliratem hujus clalsis alibi jam in genete indicavimus.Norum eft,ldololarras olim ad ldolorum fuorü Templaôâ Ima--

giries inca aira 8c excella elegilfe,ira ut in monrxbus collocara cf.leur. Hinc elègir Abraham pater. nolier p.m.monrem Morijah,eôquad altilsimus fuetit montium in illis regionibuyac publicè in

. n ,.PA R s IÏI.’CA p. XLV. .n 475m0 Unitatem D E I prôfefTus efl,& quidem ad Occidentem,qui4 347’514"! . San-Ï

v Sanflum Sandow»; fatum»: tu! in accidente. H inc dicunr; MajejhuDivin filin Quidam. Et exprefsè decem Rabbini noflri in Gema-la 3 Abrahamum purent noflrum dejïgndfl": Occidentem pro [on sana;&mâarum. CaulÏa autem ’hujus rei mec judxcio eû,quàd,cùm com- Antiqui 09715"

munis eotcmpore fupcrflizio fuerir,Splem adorne ac pro D E o ha- w?bere,fine dubio omnes Hommes ad Orientem fi: converrcrint. Itaq’, convertit fa Abraham Patriarcha ad Occidcntem in monte Morijah,h.e.inSanftuario,ita ut rergumfuum Soliobvertcret. An i nousenim,quid t’ecérint lfraëlugcùm apoflatarent,& ad errons figea an-tiques declinarenr Ë Poflniom fila ( inquit Propheta) vannant Temple EzccH’li-D a 1 , éfaufila filam ad Oriente": venin, à inturvabantfe ad 01mm Soin,Vel,vmù: Oriente"! ipfi Sali. Tu hoc admiration: &notatudignumobferva! Porrà,nulîum dubiurfimihi efl,quin locus ille, quemAbraham (pima Prnphetico feparavitùdefignavn,Mofi 86 multi:aliis noms fuam; quia Abraham illis præccpit,ut ibi lox us elÏcccultûs Divin i,(h.c.ut ifiiTemplum aigeretur), quemadmodum Onke-los Paraphrafles Chsldçus cxplicatfita feribens 3 Erjèrvivir («adam-viribi Abraham inrlow illo, (Mincir 50mm Do M I N o :Sic emmfirviente:genemtianegëtc. CLuôd lbcus illc non aparté 84 clarèfcd obfcurè tan. Cunlgfnf Su:

tùm in Lege fubindxcctur,dum dicitut, In branque»; mgr: Do M 1- â???nus,in coma magna,meojudicio,1atent myfleria :primèmc Gentes m, gillum occuparent,ac ejus caufsâ bella mevçrent,imelligemes,hune Dent-1146-iocum eiTe finem Legis :ficundà,neilli,in quorum mam’bus tùmlo- "m’acupule fuerar,ommbus viribus eum va flairent ac deRruerent : :0113,Kquod præcipuum efl),nequælibet tribus cuperet eam in forte 8:die-ion: fua habere,ac ira lite: inter ipfas proptereà orianturJîcuraccidit de Sacerdotio. Hinc præCeptum fuit,ne ædificetur DumasSanCtuarii ,nifi conflituro Rage, qui præciperet ædificare illud,utomni: difceptatio toilarur,ficut explicuimus in labre Szbqpbetim.

Confiaçetiam,Homincs illo: Templa exflruxiiÏc .Stellis,in eisq;collodflè Imaginem,ad quam colendam unanimiter confenlërunr,Imaginem nempe,Stellæ vel Sydeti alicui dedicatam. Hinc jujs’i fil- Cm infini!mua ne: Templum adtficme D a o Opt.M4x., au]; in eo collocare Arcam, 12:”:

I 8c in in: reponere duasTabulas lapideaan quibus (criptum efl,’ Emmy ’Ego (fum fc. D o M 1 N u s D a u s mus),& Nonnunttibi,&c.(h.e.inquibus exarata fun: decem Decalogi præcepta).

Ptætereà norum efi,quôd articnlus fidei de Propherîa præcedatidem Legiss (mm fi non c0; Propheta, non efl Lex) : Prop’hetia

, O o o ,2. *O

l 65:12!)szG.-nc1.!6.9.

476 - MORE NENOCHIMaurem non obtingat Prophetæ,nifi mediante Angelo,(ficut dîcîtur;Et clmuvir Angelus Da M 1 N r . Item 5 Erdixit ipfiAngelm Do M I N 1 : 8:fic innumeris vicibus gîta ut Mofistoâorie noflri Prophetiæ prin-cipium quoq’, faétum fuerirper Angelû,ficut dicitut 5 Apparaît eun-gelwinflamma Ignù:) 8c pet confequens,quôd fidee exifientiç Ange.lorum prior fit fide Prophetiæ 5 8: (ide: Prophetiæ prier fidc Legie.Cùm aurem Zabaiflçi noratêt efÏèntiam DE] Opt.Max.,& exifii-matent, quôd En: illu ætemum omni: privationis expers,fit Cœ-lum mm Stellù fias, 8C ab ipfo omne: virtures in Imagine: 8: Arbore:quasdam (illas nempe,quç "MES, in Lege vocantur) influantsideôexiflimârunumagine: 8: Arène: eiÏe illa,quæ verba Prophcriæ in osProPhetarum ponunr,cum ilii; in Vifione loquuntur,eist’1’,fi1turamais vel bona indicantficutoflendi tibi alibi exfententia ipforumde Prapbm’s Baal & de Propbtrù Hanfibemb,(h.e.Atborum vel Lucorû). -AR,cùm vetitas Sapientibun patefa&2,& pet demonfirationem fei-tum attelle En! aliquod,quod neq; fitcorpu:,neq5 virtus corporea,(D au s nempe nm), quad fit unum,& qnôd præte’r illud alia quoq;fin: Entia abflraâa 8c incorpotea,quôd fuper i113 D au s bonitatem8c lucem fui eflilndat,Angcli videlicet,(ficut declatavimus), 8c quôdîfia Entia omnia fint aliud qluèm Sphçræ comme 8c Stellç illarum :hinc indubitanrer feiverunt,Angelos ponere verbal veriratis in on

i Prophetarum,non aurem Imagines velIArbores (Afibmtb). Ex pre-

Crlr Dru infe-ritfitpnAruminorum Ange-

diâis ergo pater tibi,quôd fides-exifientiæ A ngelorum fe natur fi.dem exilientiæ D 21,8: quèd perilloe Prophetia 8C Le! difiponatur’,

vel con firmetur. a .Ad hujua igitur Doarînæ confirmationem præcepît DEus,firpnArum duomm Angelorumfiguram faceregad exiflemiam Angelomm in

("un figura", animis- Hominum confirmandam,quæ recundus cil articulus [cieu-fimre f

Exod.z.y.18.due poil fidem exiflentiæ D a i, rincipiumtïue Prophetiæ 8L Le in.Œèd fi une tamàm figurafiiiflEet,h.e.unius tantùm Cherubini gar-ma,id facile errandi cauflàmpræbuifl’et, Exiflimare enim quis po-tuiflët,ac fi cire: figura D a 1 colendi, fient Idololatræ faciuntsvel,quafi Angelu: unicum tantùm de: Individuum,atqne ita in multi-plices erroresinducere. Duos aurem Cherubinqe fadent,cum hac -declatatione,Do M 1 nus D au mofler, D r us anus, extra omne du-bium illo: articula: pofuit; quôd Angeli exiflant,8c illorum fin:multi:deinde etiamomnem cauiÏam errandi velcogitandj,ac fi ilii ID a u s effentJu Rulit,decluando,quôd D au s firunus, 8c quôd flicho; maltas creârit.

PARS III.CAP.XLV. 477i Poil-hase, arum Ana "pour: jujfir Candrlzbmm , ad dccorem 8c 91W? ternît!

honorem ipfius Domûs. [Main enim Domum, in qua femper Lu- âïî’çflizzî

cerna arde: inrra velum abfconditafipud Hommes in fumma habe- in," gri venerarione, cerrum en. Nôiii enim, quàn follicirè 8C vehemen- 13104-1545: M’-ter Lex laborer, Magnificenriam 8: Vencrarionem sonCtuarii nabisperfuadere’; in ex ejus intuitu addiftamus Humilirarem , Manfueru-dinem,& Mrfericordiam. Ira dicit, Sanâurium mm»: nimbât; , con- Leviuy.3o.rinuô poii præceprum de obfcrvanda Sabbarho , fimiliter ad Vene-lÎarionem Sanâuariiaügendam.

V N cc efsiras Alaric Thjmiamarit, Alun? Holocaujii, 8: Inflrummnmmipfimtm, manif-cita en.

Sed Menfim quad attitrer, 8e quàd Pznüprrpetuà fiqm il: ofidtbuir, cejus rei cauiÏam,& quônam illud referre debeam , in hune uqu diem

nefeio. ’j Probibitioni: ilii us, qui D tu s probiâuit,ne Alun exflîmrur en lapidi- Daim".[ne (dînât nefitper illafermm moreau, val devenu, nôfli,quam Ra blai-ni noflri cauiÏam reddant, dam ajunr 1mm 5V 1815m 431W r1 r8,

V uæquidem aprimà eflfecundùm rarionem Aile oricam. Sed vera CM. DM m-i lin: canif: efl manifefia,hæc nempe 5 Qui: Ida larræ rùm tern- hm’ 4h75

. t . . . . . . . . . unmdrfiunzparis Alterna fut ex lapidrbue cæfis ædificâmnr, une, mrerdrxn, ne hm," ,4, gafiimilemuripfis: &,ur omnibus modie idî viremus, præcepir A’lrarefieri ex Terra,ficur dicitut 5’ Alun rmeumfuie: mihi: &,fiquidê absq; Exod.zo.z4.la pidibue fieri non ofsir, ut lapides in forma fua naturali manea m,neque cædanrur, ve dolenrur, fleuri etiam prohibuir Lapidem piffant, Levit.1.6.!.8c Phnutianem Arborumjuxu Alun. Horum uippeamnium una 86 Deur.i6.u.eadem efi Intentio, videlicer, Ne cohmns ipâum eo modo , quo Ida.lolarræ fiaitia Tua calere foiebanr: quam rem generaiirer 86 univer-fauter prohiboit, dicondo; Ne dira, quomodo Gentes i114 cotant D20: neurulas).fimfir fadant èego; Vu]: dicere, illo: nondebereiira [acore D a o,idque propret cauiÏam , quam fubjungir, and omne»: dominium»;

Do M r N r, qui» odir,ferehnt Dièfiuk. ç’ Porto, non te latet, qui ratione olim Idololarricus cuiras Peho- Cm” hardonsfis perficiebarur, Rereaione nempe Nuditatin H inc præccpir D a u sSacerdotibusfifitfirerefimardfiæ, ou! nudimtem fin»: regardant, quando à 11,55, W,quina Divine vacant .- [rem , w mm afirndmtnd Allurepergradaç, ne dm. afiêden Jaime.

garer, ficurinquit D au s,Turpimdo ruajuxraiflud. tint! ï ay . Cufludiam à Vigiliam imperium cime Sanüwium quad arrincr, 0:?præcepta illa fait propret Honorem 86 Majeiiatom ejus : item, ne De cap-4minyel flulti , vel immundi , ave! etizm ahi in iuâu confinai , au N 5M milité

u o o o 3 Nains.Q

’47: - Mona Nevoc’Hrrvrempare illam in illud imprudentes iirrumpanr , fient efi manil

fefium. v . .Car non traitoit Ptæreteà,exiit, quæpermovent ad Sanâuarium revetenrer ha-Ê’llsntg’m’w’" bendum, venerandumfôc ti-mendum, cil, quid in rfiud mg, ebrius,rreque

mana fg fie-in1mundm,nequeilloru tapitquui comam nempe habet) , neque lamievejlibnrindum inrromirrebarur: quid item omne: ejus Mimjlri dalma--runtfitnflifimrt manwfim à perle: fins. *

De rififiqnil’m Ad Magnificenriam infuper Domûs augufliorem teddendam,3* magnificat? dignimrem Miniflmnrium in en ,fipamrorg’, (Æ volai: Sartr-

’ don: (7- Levim 46 titis. Pracepit item Snterdotilaus bonorit caujfi , ut vefli.Exod.r.8.2.. bwpalclirùépntiofitindutifim, lieur dicitutswfle: fichu in glorinm é-

i derortm: 5c ,Ne mi Mimjierium ndmittntur,quidefrflum diquem bahtcorporic : quin-imo qui deformes funr,ad Sacetdoriumlinepri filetât,ficuri in Talmud hoc præceptum explicatut , quia nonidijudicacVulgus Homines fecundùm veram iplbtum formam,(Animarn mm.P6 rarionnlemml Intelleânm) , [Ed fecundùm membrorum perfeâio.nom, vefliumquepteriofiratem vel ornatum. Omnium itaque ilio-rum finis cit, ut in debito honore 86 teverentiâ habeatur Damas a.-pud quosvil.

Lupin. page; Luna aurem, qui non offert vel facrificat , 5: de quo non dicitut,Ëgïnzuf’P"”’ quad expier iniquirares, fieu: dicitur de Saccrdoribus; Et expiaiit

’ pro en : Item; Etexpiabitpro en : fed cujus officium ranrùm ’canfiflitin dicendo Canrico, h.e.in canto petagendo, is propret votem ineptuscenfetut. Nam in cantu fpeâatur porifsimùm,ur verbin illis animeafficianrur. Hæ aurem non afficiunruraur movenrut, nifi vocibua

g ac meiodiis fuavibut, infirumenrisque Muficis , quemadmadumfemperin Sanâuario maris erar.

Œimimo Snrerdoriômkgitimù in Snnfluaria minijlranriûus prèbibi.’

mm en: in en banian, dut quovii rempare in Templum ingredi. I n Snnâun’s

ver) Sanâarnm non [icelui ulli -ingredi,nrfi.gmdori in die Expiarrananr,quatuor viribus, neque nitrai Omnia hæc irerum propret auâoritarem

Sanëtuatii. - .Et nia quoridiè in Sanâuatio magnum numerum Beiliaturnmath anr,catnesibi inkfrufla fcindebant, intefiina item 8: crura’iavabadt 86 combutebanr, odot ejus , fi in hoc flatu illud reliquif-

Cf" Dlmiüfi’ font, fine dubio inflat macelli alieujus fumet; ide) pucepir D r us, a:sa: ("a quotidièfiifiim in enfin, marre fa. é vejperi , ad gtarum reddendumn?" odarem ejus, 8c odorem veflimentomm Minifirorum ejus. H inc cil

illud, quad Rabbini noflti dicunt a [fende odordbdnmr odorcnâficf.un.

PAR s III. C’A P. XLV. 479ifait. Et hoc iraq; ex illis ePt, quæ reverenriam ac venerationem huicloco acquirebant. Nam fi non habuiiier bonum odorem,fed contra-tium ejus, ( h.e.nmlum), rùm effume: hoc quoque in mimis Homi-num conrrarium revetenriæ (h.e.connmprum). Sicuti enim Anima-mîrificè banc odore deieâarur, eumque fequirur a ira econrta ma-Ium odorem derefiarut arqlre fugir. ’

Glenn: finition dans mon militari: , Suaveolèntiam nempe ii- Dg animaie-Iius, quad ungebarur, 8: ejusdËm Digniratemé’Sanfltheni; quad "ÊW’Ë’ËMI

nempe ad præitanriorem ufum feparatum fuetir ab aliis fuæ fpeciei, m ’3 .3 vfiVe faetir Homo,five Veflimenrum,five aliud quoddam Inflrumen-

,tum. Omnia hæc irerum referebanrut ad teverenriam- Sanâuatii,quæ (reverenria) caufla efl teverentiæ vel rimoris D a 17 soquia affectasHomini: ad fingulatem devorionem movenrut , quando in San.&uarium ingredirut, cordaque dura emoliiunrur 8c fleâunth. Sa-pientia aurem ifia Divine ad emollienda 8c fleâenda Hominumtcorda, qua ndo ingrediùnrut in Sanâaarium,hûc facit, ut tarira ma-jori alacritare tecipiant præcepra D a l, eumque rimeanr, fleuri nabisin Lege declararur, cùm dicitut; Et tornade: coran Do M 1 N0 D E o trio Dent-(413iin loco, quem elegerir, ut bafiitarefaciar N amen fuam ibi , docimamfiumen-ri mi, vini mule; tui,éprimogenit4 boum mnum, à pet-adam merum, utdifm rimera Da M r NllM D tu M ruum omnia; diabase Sic iraque parer-tibi, quisnam afiionum prædiâarum omnium finis fouit. Conflit Exod.3o;3z..33;aurem probibirionù,ne MI: olenm vol talnfiqîim Malin tonfièiatur,e& ma-n I flafla, videlicer,ut nullibi quà millîc odor ille habeatur , 8c ira tankta maiori aficaione Homines’ illum profequanrur : item, ne ilii, qui;rali oleo farté inungerentur, exiflimarenr, fe præfianriotes fafiot;arque ira malta male magnæq’ue diflênfiones orirenturo L

Quint verà Arrafiiperbumero: , non in carrions , porrabamr , fiebar rùm Car Arrafwferhonoris caufsâ, tùm, ne forma4& flruâura ejus corrumperetur, præ» hmm? P";fertim quando Vefles ex annuiis educendi. emmy præterealhac ra- :3343.rione quoque non corrumpebatur-amicuium’ôt peâorale. b l .

Opus aurem Vejlimenrorumomnium textile e02 roumi rotin: finefurura, me;ut non corrumparur forma ipfius œxrurœ. p l 0 mmmfiufu-

Ira admomrit omne: minifieriam comme: in SnoZiadrio , ne mon: mon mm. Aafiriofiimmxfiear; nam cùm-negotia plut-ibus commiiTa flint , nec u- Car mamannicuique peculiare fuam officium defignarum efl,negligentia& pi- "Ff""",d” Ô"?

gritia facile omnes occupait; 3325,; "dm"Denique manifefium en, quad Grndàtio il]: lucrum , dam vidriim sur unicum,juchoir; terra dam 12m: Manri Damâs,,rert4 Anremnrali,.cerra am» Malie- 1m mm mm;

- O yumJfleriufignârit?

480 MORE NEVOCAHIMmm, du terra nlrm Arr’:o,é’fit configurent" ufque 4d Sanaa"! unifierait;

quad inquam iiia omnia ad rama majorem reverenriam ü maori-totem Domûs infervire debebant.

Arqueira commemoravimus tibi nuira: omnium iftiue quoquedatai: Præteptorurn.

C A P. X L V I.De onuflî: (5’ rationiéw Prnccptornm

clnjfts nndecime.Pronom wifi: R A c a p T A Tub undecima claire comprehenfa,funt ca, que""dmm’ V enarravimus in reliqua parrelibti de Cairn Divino, 8: in libro

de oblationiiw, quorum uriliraremrin genet: jam explicuimus 5 nuncveto in fpecie pro vitili rationem illorum quoque reddemue.

15mm colm- Dico ergo : Docuir nos Lex Divina (feeundùm expofirianem"Mmm" ’4’ Onkeli), Ægyprios comme flaira veifignum Aneth, ac roptereà non ’

mm folùm prohibirum inter ipfo: fuiiTemaÇl’are Oves , fe 8c in fummo. contemptu 8c abominatione fuiiTe Pafiores ovium. Hinc dicit Mo-

Exod.8.n. [et 5 EroeJîtmfirabirnw abomination)»: Aegptiornrn .’

2.6.; coltinant Ad hune modum ex Zabiis quidam faerunr, qui Dæmonee cole-DP’Ï’W’ J à banr,& exifiimabanr, quad formam Hircorurn habeant; onde criam

lxrfhrmlbat , IL D . . . . V . .1,, Hircomm æmonea Surin; h.e.Hll’COl appellabanr. Quæ apimo Mafia tem-fmmn Mm. pore jam longé latéq; in Orbe diffufa fuir,ficur ains: non farrifiubuu

Le"M77- ultràfarrificilfiu laiÏeitim binai, (h.e.Dæmonibus ira appellarin). El:hincapud illud Hammam genus prohibitus quoque erar du: Hir-

oornm. -51mm i, m- jumentomm aurem maâarionem maxima par: Idololarrarumximopmio in» abominara eû Rmper,omneeque hanc irrationalium Animalium"fi: (peciem maximi fecerunt. Hinc in hodiernum ufque diem in Indiam,&;,;,,,,-fi,,,, reperies flamines, qui illa nunquam maaare folent; 8c quidem inabomina". ilii: etiam lacie,ubi pecudes maâate confueverunr.Guy Dm in n- lIr ergo memoria errouearum iflarum opinionum ex animis Ho-"ifitiu in "à minum deleterut , præce ’r nabi: , ut has ne: Befliatum fpecies3* (Arion: fc.,Hiroo:,&Bover)lE ùm in facrificiit noflris ofieramusfiîcut

hmm. dicitut s De [invitant épuration: raflerait oblation»: refirent .- ira ut illud,quad ipfi pro fummo peccata habebanr, DE o offerti debeat, iliaquepeccata nofita expianda finr. Hoc nempe patio curandæ fiant api.nionc: iflæ pravæ, quæ funtveluri motbi 8; ulcera Anima: huma-næ, pet attenant ipfotum contrariant.

W * ’ ”” Hue

A-...-..--.-.-.a-- »

PARSIÏÏ. CAP.XvLVI. 1MHoc fine præcepit nabù-in die Pafilntis m4215" Agnum , ’ejwéfingainc Cm (n die Pal

amarinent afliarummfinmm parte»: affiergere; tùm ut nos à pernncio-fis iflis Opinionibus purgemus, tùm ut contrarium illarum profitea- "au," 6.5.;mur, Hominibuscj; perluadeamus, aëtio-nem illam,q’uam ipfi mon Exod.u..tifcram judlabant, à morte lnberare, ficut dicitut; Tranfiliet Do M I- Exod.xz.7.3.Mu s juan aflium,neque pomme: vaflamrem ingredi dama: vejhw alpar-curiendum: ad retributionem nempe culrûs , que contrarium I lanèfaciebamejusquodilli-Idololatræ faciebant. Hæc ergo candi; Æ;propret quam illæ tres fpecies Animalium par alüs ad Sacrificia cli-gebamur : ad quam acccdit 86 Ma, quôd illæ diâæ tres fpeciea ubi-que învcniri 86 haberi pmuerintgnequaquam vcrô iHæ,quibus Ido-lolatræ utebantur , qui olferebnnt Leones, llrfos, Tygros, Iliaquefêtas befiias, fieu: in libro 00730 commemoratur.

03a verè in mukorum faculradbus non erat B Jves offerte, idcir-ï Curflwxjuïçà pracepit, ut Sacrificia adam de 4,171sz fierent , quæ frequentiores 86 in ’9’"jr’4r"” ’fî

majqre copia cran: in Terra maëlis,quales fun: Tartumé’ Pulli Co,

laminait)». . »z Q1] verô nec hoc pomit,ei Iicîtumfuitoflërrc Pantin, quocun ne Canna!demùm mode 3c artificio, ro confuetudine Illorum temp ruma Iveinfatue, five. in fartagineÆvc in ahana coâus 8C pt a pararus fuerit.

Cui autcmôc hoc grave nimis fuit, Panem videlzcet ooCtum of- Car sium»;

ferre, is mutant Similam ofiegre poruit. "mW" ?Omnia verè ifia cram hbcra 5 pofieà enim armait de hac culnûs o

Divini fpecie,oblationibminquam,quèd,licèr i las prorfus non fa- adamna, ad nullurn peccatum nobia imputera: , fieu: ai: 5 fi aurem Dansant.

a defierùvovne,’non cm in te paumant. - r VPrætereà,quia Idololatræ Panexm fermentatum folùm oEercbanr, Car Dm pal

ac res dulces ad oblationes fuas eligebam , canine melle inungercconfueveranr, ficuci exfæpiùs jam àmeallegatis ipforum libris pa- 5anfing, m-

. tu, Sale aurem in ilii: non utebanrur sideàprobibuit D a a s MM; Pane»; hibmrinfizlçu-fermentætum val Mal affure. Sale aurem in nmnibw Samficiù urifiriô pn- "mP’mÎWÎ 3

«par, ficut dicitur; In omni oblation: tu; afleresfal. Levim- 13.?Ad hæc præcepit, u’t omne: oblatianesfint, quand ejm fieri’pmfl , par. Cm guarana:

fcflifiirm, nein contemptum veniantea,quæ DE o Opt.Max. confe- Wcrata funt, fieu: dicitut 5 01T" illud Principi "mâte. I N mauxl Hinc prohibait affin id,qnod 06h die: non complevemt, eè quôd talein fpecie fua adhuc imperfeâum cxiflat. Sim de enim efi a bord vo.

En: hæc ratio quoque efi illius, quàdpnbibuit adducm manade»; me- Deut.:.5.18.

reniait épatant mais, propret lutina]; nempe viliratems Ejus item,

P p p .. Ü

4sz MORENEVOCHIMLait-I» quàd maximas ex mm ofimjuflitgâ optima: ex pulli; columbzrum, idem?

hoc efi: fundamentum. In majoribur’cnim columbis nullainefl [na-I

vira a,nullæ deliciær VSic prarepir arracha mijîm tu": aléa à cumfnnila, quia ira dulciorea’"lifta, "m funt, 86 maltons lainons, ekgirq’, 4d un: rirait-,proptiar bonitatem odo-

Levit.z.r. ris fumi ipfius in il il lacis; ubi factor cil’ex carniBua combuflia.

Proprcr honoremeriam Obiationis ,8: ne conremnatur, pucepirImflm’ü mm emmure Holatnuflum,e’r Hammam-ambra laure, iicèt’omnia com--

«miam 10m. burenda fucrmt. . .Mmm I 6 9 In fumma,iibiqi1o Iiancration’em oBférvatam &’ inculèatam in-- «Mal 1’; ’ ventes z- rats. Cam dama,- McnjiDo M. 1 N I pollutæ’cil’, à? urbain: mm,

a ’ ï contempnhlwfia ejus.î; Eadcm ratio en; qaàd èfuô oblation»:prébibimfuitpmputidtù à im- -

1mn! 9.: maudit, quid oblationcmipfimwùm immanda fuma fait , ramadan mm li-V cuir, quid mm I comedi delmir par? remplit defignamm; "agacin": à": [alpe-

546M de verbe ad verbum,cùm tagitamfuit de en augurai» mata): itemquèd præcepit, a: in rem [on ramdam. Sed Holactujiùm 3 qui; mana a

N confumebiztumon comtflùmfuir omnia).-Ë’Æ’WWP" Quod offërebatur pro peccata, ur agité-3131m. Sanificiumpnpmatn,

minus. 8:5??5 hie.oblatio pointu, comedendumfuitrin Ami.» , quidem ce ipjb

. die tu macqua maâatumfuit.E’tyWÏÈPl” SÂCTÏfiUÛ [tarifia (D’DËË’), quæ prioribua funrinferiora, 8è à Kali--

aria: Himfoljma tanrùm, à quidem et die; qui 0614M fanant; à enfin; 4nm veràpoflœà, proptcreàzquôd poil eum diem [ordes - contrahuntgôc

corrumpîmtur; - - lPropteraufforitateminfuper oblationum, omniumc’lùe eorum;

Levit.y.iy.xc. .quæ D’s o Opr.Max.dedicatahfunt’, obiigavit ne: , ut,qaùquir utilita-

mn alignant repent ex refinâifimm,pra havaient)" balzan" , expiraie- -I ne opta baient, a: pratmûquimam par")! filin: au" , etiamjiper étron»; 1Deur.x7.19. ferait; Ira prohibitum cil apenîjknflifiutomm utiJeltoudncoea, pro»

. preri’pforum honorcm 8: reverenriamu , .De fanais. un?!" Siccautum :0: in Legs, neficrapermunnmrmam fi hoc licerct,per--WWWW murarenrfæpè bonum pro male, ac dicerent, id melius fuifl-e. - ldcè-

ËÊËMÏK” decrerum de en cit 5 Er-iflndgé’ commutait ejurritjîmflim. .

Sanaa lem». .

Da’ nlèmtiont ’Qièd verô præceptum efl, ut ü,quirem-aliqaam ex rebut fait par» ’ -"if"’5.’ifi:fl: -’ mir redimm, quintamrjmpnremfiiperzddat,.ejus ratio non efliobfcu-

cm 7i ra. Nam Homo femper commodum fuum fpeâat, 8: naturâ fuît ad .avaritiam 84 faculraturn fuarum patfimoniarn propender,neque au

i v curare

Levinlf. binis nofiristvocantut 0’172 D’Wa h.e. Sanaa levi4,tamedipomerunt in h

Pins III.CAP.XLVI. 4.83tèuratè rei fanâæ pretium confiderat,vel ira illam,ut opus efl,ollen-«dit,utjuflsumejus .pretium flatuiquear. Qdcircô obligavit illum adadditamentum aliquod, ut aliud quidæqualis pretii vendlere cogaà:tur. Totu’m aurem hoc, ne vile lhabeaturid, quod Dax Nomen geârît, e’ique Confecratum cil. ’

Quod robinier Mintln Sacerdotù cambrai dahlia, ideô fiebat, quia Mipcbn’ Sain--omnis SaCer’dos debuerat oblationem fuam offerte par fe-ipfum. ù’î’""°î”l”’*

. . . . un Afiimt!Jam veto , fi ipfemet Mmcham addrrceret , 86 comederet , perinde hmm» .tell-et, ac fi nib il feciiliet, (h.e.obtulMfir). Nam de Mimi»: 42min; alitu- avina,jar Hominùprivnti m’bil ofereôar , m’fi Tint: ejus , a?» Pagillum (de Simila) .6

.Hæc veto Oblationis diminutio-non quecifièt, fi adducena eam , il-lam quoquecomediîfet ,nullumque cultum feciiTe videretur. "Ideô

ergo combufta fuit. , t. amura (r confirmâmes Pafibatù propriar quod miner; ut, quàd af- Dl rififi" 34-.film ignefilummadà comedendum cm; in dama and; nullum ’ a: 1"ij flan-fiïoïl a. 9.gendamfuit: illorum omnium ratio manifeRa el’t 86 evicîêns. (Luem- Mé, ’admodum enim In armenumm erat propter fefiinationem 5 ira feni-nationis caufsâ fie at quoque Afin’o , quoniam non fuerat ci: illîcorium ad cibos exquifitè coquendos 86 præparandor: neque etiam -tardare poteranr ad ofla ajut conflingendd, à" u , queprobibitd mon , ex.trabenda. Illud enim fundamentum in bis omnibus Lex ipfa nabis vexplicat, dum ait; Comedetüg’, tamfiflinationc. l n fefiinatione aurem Exod.n..u.mon darnr orium ad on?! confringendum, de domo una in alteramde carne Imittendum , 86 , douce nunciur reverratur, expeâandum 5quia hæ a&ionesomnea requiruntorium 86 vacationem.

Ratio verô,propter quam fejlinzndumipfis erar,fuir, ne fottè qui-dam nimiadiù cunâarentur, atque ira eum multitudine exire ne;quientes interci ercnrur, 86 occiderentur. maman infimpitemumailla objèrvenmr,i eô ptæcepir , ut fempiterna quoque illius rei effetmemoria, ficurdicitur; obfmabà tuque nm illam profimato riài à fi- Exod.xz.z4.’(in? un? infinitum.

041M mm comedi debmm wifi) numemrù ejus, hac de cauiTa Faflum Ibid.v.4.fuit, ur unusquirque mature 86 diligenter fibi de eoprofpiceret, neq;Ve] in amico, vel pmpiuquo fuo,vel alio quopiam confidat, arqueira nein gentes hac in parte fierent.

Pnpurium [identifias [in Imircamcifit au probibirw filflü’ ejus ejus, Exod.n..4:.du: rei caulTam reddiderunr Sapientet nollti, dicenter :, Ipfi internai.fmmt parquant Cirrumnfionit, tùmprolongaiemr tommamtio ipfimim inügftvaiütfimik: fimnr 4:37pm. Ide) rîtminjunflum’fuit neurau-

. - Pr? z

484- MORE NEVOCHIM.PHI"! Pafcbatit, banc ci conditione»: armait D a u s , ut mm illud mafieux. ,mfipaflqùàmfi-ipfitm,fimfiliat(y dameflico: circumddiflet , 4qu in tiandemi)"; ramdam ad April»: Pafibalem tomedendum. Cirtumcrdemnrfel«muer, à rama; cinamtifirumfuit mantra: , utfimguù Cirrumtijîanù mi-ftmtur cumfinguine Pafcbdtio: quemadmodum bujus ni vcfligium babe-

EuchJ6.& mu: apud Propbcmm, diamant -, Et vidi te conculcatam in fanguinibus-mis, h.e. infinguinc Circumcifionü éfimguine Pafcbatù..

21W finguinè’ Porto fairo,quèd,licètS4nggù immundusôcimpurusadmodiimand:barn. fueritiu oculis Zabiorum, tamen ab illis comel’tus fuerit , eè qubd

exiflimarent, cibum huntefle Dæmonum, 86 quod is, qui eum co-mcdit, hac ration: communicationem aliquam cum Dæmonibuaiacquirat, ira ut familiariter cum illo converfentur, 86furura ci ape.

. riant, prout Vulgus Dæmonibusifia attribuerefolet. Fuerunr ta.men quidam interillos, tribus valdè durum 86 difficilevidebatur,fanguinem comedere, (e enim res , à qua naturâ Homo abhorrer)",Hi maâantes Befliam aliquam,Sanguinem ejus accipiebanr , 86 invafe vel foiTula aliqua colligebaut, ca rnem verô maâatam cirez iLlum fanguinem in circulo fedentea comedebant 5’ ima inanrea fibi,in hocopere, ipfis carnem comedentibua, Dæmonec i lum langui.nem comedere,86huncipforum elÏe cibum , hocque media amici-tiam, fraternitatem86 familiaritatem inter iplbs conrrahi ,.quia o-mues in una menfa edunt, 86 uno confeiTu accumbunt: prætereà.o inabantur, Dæmones in fomnio fibi comparere, futura indican,ç urimum ne prodelfe. De harum omnium-opinionum , quæ in il.

. la tempori us erantreceptæ,approbatæ 86 ulitatæ , veritatenullua.

tùm inter omne: dubitavit. ime?) tàmfwnë I ldcircô venir Lex Divina, quæ perfeé’tos reddit cos, qui nôrunr.du; A?!" La ipfam, ad auferendos iflos inveteratos morbos , efam Sanguinù probi.pro l un.

Levù’J7-IO- D a u s , Ponamfaticm miam in comedentem Sanguine"; , .eodern modo,, l

, bmdo,0proln’bitiomm ijfam additifimélianc, plane ut in præcepto de.Idololarria, confirmando. De comedente enim Sanguinem inquit.

Levit.z.o.3. quo de illo, qui filium fuum Molccho immolat, Poizamfaciem me";in Virum illum: neque occurrir hæc ratio loquendi in tertio aliquoipræcepto,præterilta duo, de Idololarria 86 comcflione Sanguinir,quia illius comefiio ad fpeciem aliquam Idololarriæ,ngonum vi-delieet cultum, anfam 86 occalîonem præbebat.

Sanguini mm» Attamen 86 mandant pronuntiavit SanguinîLex, 0 ordinarit,ur,quic- --hadj «in; in-tribun Lex.51044,41. par rafles ejm, (a flip" Wflt: filiorum ejus tu»! 60,.(9’finfltfimbimr me,

quid ttngeret,mund4nt, fient dicitut 5 11qu aficrgetfiiper Abaron , (7 filoï

refluai.

v PARS HLCAP; XLVI. 4’89iefieag’, ejus, 86e. Ira præcepit , a: Sangria flip" attitre afingamr; lbid.v.zo.’Omnem veto cultum eo peragendum jufairfieri per Efufionem, non Sunguinü ml-per Colleâionem ejus, lieur dicitut; E o aurem dedi illum vobùficper Alra- à,"1e ad expinndumnnimu reflue, pet elfulîonem fc.illius , fient alibi ait 5 Z," gamméEt rotumfiengninem reliquat»: efnndet,86c. [item 5 Sanguir aurem dierum: Levit.I7-11-Sacrifioiommtnommfunderar friper Altare,8cc. mnum univerfali- Ëvmîon’ter omnium Befliarum,quæ maâanrur, fanguinem jufsir efï’u ndere, en" Lacriamfi non fint Oblationesgsixper Tenant, inquir, (fumerie illum in. Dent-11.15.

" fla que. Poli- hœÊ, prohibuir quoque convenir: net tongregarefe tirafinguinemfiflbiepulari,dicendo;Non commettent! vel apud fangtdnem. Lcyit,.[9.1.6,(Luis. veto in rebellione 86 conrumacia fua perrgrerunr , 86 in eo, in nquo educati fuerunr, continué progrefsi funr,fociosque fe Dæmoni-bus præbuetunt circa fanguinem eomedendo, ideô præcapit Da u s,a: non romedamu: mnum defiderii in deferro,fed ut omnia Sacrifioiafinrpa- Levit.r7.’-riflez. Cauflam aurem, propret quam voluit,ur eiÏundatur languisfu et Alrare,86 non circa illum congrcgenrut, indicat , dum air; on V-î-afiEMMfilii lflzëlfitnfititfim,&c. Item 5 Et non ficrifiulmnt nitràficri- v.7. tfiriafimbircie, (h.e.Dæmonibus ira appellatis). Animalium ferorum»nullam ibi mentionem fecir, ut 86 VoluCtium , quia ex Animalibueferis nulla fiebat oblatio, neque Volucrea in Sacrificiis pacificia of-ferebafiur. Pofieà aurem præcepir,ut omnium femrum à volucrinm 50,395; mafialioirorumfiznguù, ubi mammfnerintmnlvm operiarur , ira , ut non poil fait)!" arrim-fintcirca illum convenire 86’commefTari; arque ira irrita reddatur’dwv’Ç’Î’

fraternirasiinterillos,que: in rei verirare Dæmon pofsidet, 86inrer ’ 3’Dæmones ipforum. Obiter hic &ias,quèd tempus F idei iflius pro-pinquum fuerirdiebus Mofia-Doétoris moût-L86 quod Homines ve-hementerillam fequuti 86 amplexari fuerint, fleuri id videre cil inCanrico ejus (Mofp) MW" rubiairymnificalmnr Demoniù,non D a 0.-Deut.31.. l7.Ubi Sapientea noflri verba illa [Non DE a] ira explicârunt,quod

I non deltirerint à cultu rerum exifientium, Clonec etiam colucruntlmaginarionea. Verbalibri Sipbre. funt hæc; Non fini: fait ipfi:,quàdoolroemnt Solem,Lun4m,Srellu,é’ signa cœleflinfid colucrunt etiam "Km

h.e.ümbramillorum,(finalenifitidem fignificar quad 5.3,). Sed res .verror ad propofitum noflrum. Novifleiraque debes , quôd Carne: Çnmt: defideriironcnpifcent-ia vel defiderii nnflibifuerinrprobilzite, ni un defem. Ex et. f” fifi"? Wroribusenim illis antiquia fuit86 hoc, uod Dæmonea in defertism’" "m"habitent, loquanrur 86 appareant, in Urcbibus veto 86 lotis habita-ris nequaquam confpiciantur; ira ut, fi quis ex Urbis alicuiua Inco-lia-ludicrumôc inane eiusmodi opus velir facere ,,exrra Urbem im

I i ’ Pr? a a

nantà pecca-

nts MORE NEVOC’HIMfylvas 86 loca deferta fe conferre neceiTe habeat. Hinc permifl’a faitCon defiderii,poflquàm in Tenant momifiant tingrejs’i fumait. Prærerea,

ut gravitas hujus morbi debilitarerur, difcipuli hatum opinionumdiminuetentur, 86 quia tes quafi impofsibilisfuir, utomnes catnemjumentorum edere volentes Hierofolymam venirent,’ propret ha::rationemonnifi in deferro prohibuir Carnem concupifcentiæ.

Porrôfcito,qu4ntà percutant nliquodfnirgravim , un» vilioris 11min"7 "flSW’i’: eflè ejus oblationem. Hinoproenore Idololarria (h.e.pro ldololatria petaux) vilior nouatai.

Lev.4va7.&c.Num.ig.a.7.

Levit.4.i.1..

errorem comm ifTa) Capm tannin: , é- pro tamia peccant Homini: dieu.jinfingnlaria âprivnti, Agna à Capa oflerendnfuir, quia fœmella vilior:habetut mare in omnibus fpeciebut. Nullum aurem peccatum ma.jus eflidololartiâ; 86 nulla-fpeciea vilior Captâ. Proprer Majeflarentverà Regie,fuir oblatio pro emre ipfine, Hirem. Saoeriiorem magnam,(7ro.mm congregnrionem quad arrimer, quia ertor ipforum non cit merum

’ opus vel a&io,fed domina, idcitcôjèpanm es? oblatio ipfiriî minoen.

Levit.ç.r.66c.

NumJJz.

cit , pro Idololmin aurem in Rima. Sic, quiapeccara, propret quæof-ferebatur Afibam (h.e.Sacrificium proreatu) , infetiora fuerunr illia,propret quæ oiïerebarur chaman (h.e.Sacrificium pro peccata) : id-circo fuir 0614m 75 Afrbam h.e.Rearus, arrimeur Agnu exgrege; denobiliore fpecie (faAnimalium) 86 de præflantione (peciei parte(h.e.fixu), quia debuit clic mafculua ex grege. Ali non enim vider,quôd in Holocauflo, quia rorum confumendum erar,non nifinum .-feâiorùfifixûmdbibendiemnr. H iuc etiam mincir requirebarnr pr on.trin,minùr item [unis odot in Mincir: percintic (Raina) , (r in Mififbd Mn.lieria detlinantit, (h.e.de adulteriofiijpeda), quia fiebar tantùm propret

Levit-î-H- ai fufpicionem peccati, 86 prohibuit , ne oflemnrnr eum oleo (r thaïe.Num.5.ry. V.

Levir. 9.1.. A

Hnmverô [plendorem abeiÏe voluit, eô quôd rurpet ejus (penaude)amaties cauiTa fint Oblationis illiua (Ml-mil") , quafi hoc ipfum adPœnirenriam 86 Refipifcenriam flimulare debailTet , diâu mque ipfifuilTet; Propterturpitudinem aâionum tuarum oblatio rua imper-feaior efl te’liquir. Declinantiæ aurem Malierit,çujus airiones turpioreaïfunt,quàm illius,qui pet ettorem delinquit, oblatio ipjk quoq, ex viliorifait materne, ex farina nempe bardeau. Hanc igirur ratio nem faquun-rur ifla Raruta omnia ligillatim, ratioq; illorum mirabiliaïva’ldè efl.

Cæterùm,Sapienres noliri p.m.meminetunr ratianir Cujusdam,quare die crâna Impietion’umfen Confirmrionunt Virulucfilius book in Sl-enflent»: pro parano ofiereborur; ad expiandum trempe peccamm Vi- -tuli (durci): fic, quid in die Expiationum gattifitinmpro peeuro fileriejuvenmfilim une, itidggi filin-e ad ex’piaridum peccçrumVituli. Se-

. p cun-

tu a s: ni. CA p. XLVI. 427iinndiim banc rational-n, cujus meminerunr,viderut mihi, quôd au [mi auomnia sacrifia); pro peccata tian privai 111’5an Hominù, rient Ecclefia ne P6! MF"? fia-rius, ninm nempeprinoipdinm-Feflomm,Novilnniomm,DieiExpiarionnm, a;éldololanieqnàdinquam Sacrifim ifln Him’ funinr; ejus rei canif: . ’hæc mihi videtur elle, quad maximum peccatum, 86 gravifsima’ forum rebellio tùm remporis etat, quod Hircis facrificatent, ficutgicit Scriptura; Et non oflerenrnlrràficrificîa fila laiTeirim 6mn. Sa- Gen.57.3r.

5 pieutes veto noflri ideo faâam dicunt Expiationem tarins Ecclefiæpet Hircos, quia peccarum tonus congregationis Ifraëlis faflumfiait circa Hircum, quando vendidetunr Jofephum juflum, ficuti inip Gus hiltoria dicitut; Erjugnlavemnr bædum apurant k ibid,

Nequglevistibi hæc ratio videri debet, quoniam omniumifia-mm aérionum finit 86 fcopus cit, animo uniuscujusque’ peccaroria-hoc infculpere 86 imprimeres Necelïè efle, urindefinenrer peccarifui memor fit, lieur David dicit; Etpeconrum menm comm me enjugi- Nil-m-m: 86quôd perralem cultum ipfe, filii 86 pofieri ejus-debeanr ex- 91545114 sir)"-

’ ’ facere ualis fuitrebellioi fa 86 eccarum i fum "’ ira w” V1” "’7’

Plancnem ’ q. P r P P ’ debont a a- u:-ur, fi ccarum ejusnfuerir circa opes86faculrares , ipfevvicifsim opes Pimom. Afuas lilienlitet convertar ad-cultuni Divinum: fi peccatum corporefuo commiferir,-illud quoque-jejuniia,vigiliis aliisque affliâionibul ’ad’culrum DE i fpeâantibua maceret86 affligat: fi verocitca quali-tates, ac in vitia aliqua e’normia lapfiis fuerir, opetam der, ut contra-ta’is virturiburilla emender, fleuri in Hlltrbflt deal), 86 alibi declara--vitrine: fi denique peccarum ejus confifiit in fpeculatione, ut velpmpteringenii fui tenuitarem, vel pr0ptetfuam’in rebus Divinisindagandia ac fcrurandis negligentiam, Falfum aliquod dogma 6re-dat, in contrarium incumbar, cogitationes fuas à rebu’mundaniravertendo, ac in folius vetiraris. inquifirione par afsiduam leâio-nem 86’meditationem detinendo. Sic ait Job 5 Etjèduxitfefe in 4ij Jôbî31-17- icandira cor meum’, é- oftularaeflmanusmu a: menin : quad parabolicèdiétiJm efl de hæfiratione 86 cunâarione circa dubium aliquod,ficu-tiab initia huiuslibri explicuimus. Sic vides faé’tum in Aliaronesquum enim lapfus eiièr am Virulam, oblatio quoq; tùm ipfius, tùmomniumvex famine iplius exfurgenrium , fuir jutaient 86 vindas;-ira cùm peCCaturn fuit circa Han-nm bellement, oblario uoque FuirHirtmlac’lens. Ciim iraque hæc femelr alrè peaoribus ingxa fuerint,[medubm efficient, ut Homo fibi a peccaris caveat, ne DEllM clien-du, arque ira longâ,diutumâ 86 molefiâïcxpiarione opus habeat,quam forcé rata vitæiuæ-rcmpore nunquam patriciats 86 par cau-

« ’ 6 .fequens in

.488 MORE NEVOCHIMflaquent Rudebit Homo principium 86radices peccari fugere 86 vilrate. Et hæc itaque utilitas manifefia cil. Tu proinde in ufus mon,.quæ diCta funt,converte.*

Placer veto hic aliam adhuc,eamque mirabilem te docere ratio-. nem,licèt fetundùm fimplicem fuum lènfum non videatur ad argu-

Cur dahirco in menrum huilas libri pertinere 5 Car ivideliter rantùm de flirta Chat-ïïncî i9 an- tath five Stfflfilü pro peccata inpn’ncipia menji: diacre" Chattath lada-

tlzrgl; naj,h.e.Snorifiaium pro pendra Do M un a I, id quad de Kim? principauté"!En Penny, Fejlarum non legitur,ne.g; etiam de Him’a reliquon’i Feflorum .9 Ratio enim

0 M I N on hujus rei meojudicio admndùm manifefla cfi,hçc videlicer; 0mm!Numiw’lï’ illç oblationes,quas offert Ecclefia temporibus Feliorum additîriia,

flint holocaulia,86 unoquoque die illarum Hircus unus Quantum.in facrificium pro petcato,qui comedebarur,holocaufla veto omniarota camburebanrur, ac proprereà de illis diciturslfcbeb Iadanaj,h.e.Igne abfumendum D o M 1 N canon dicitut aurem,Claarr4rhladanaj,h.e.Sacrificium pro petcaro D o M x N 05 neque etiam,Srbelamimladanaj,h.e.Pacihca D o M 1 N o 5 eô quad ifia comefla factum: iraut non convenetir de Sacrificiis pro peccato,quæ comburebantur.etiam dicere, Ifibeb ladanîfihelgnirumwel Igne abfumendum Do.u l N o, quemadmodum rationem ejus in hoc ca pite [lm expofiru-rus. Proprereà non cil exiflimahdumfideè de Hircis dici,cbim4rbladanaj,h.e.Sacrificium pro peccata D o M i N o, quôd comederen-tur,non cremarentnr. Et quia rimendum erar,ne quis cogiter de Hit-colNeomeniæ,qualî Lunæ effet facrificium , fleuri Ægyptii facerefolebants idcircè dicitdifertè in præcepto, D a o hoc faaendum cilfe,non veto Lunæ. De Hircis aurem Fefiorum principalium 86 an;-niverfatiorûn nequaquam hoc rimendum fuit, quiaadies ilii noncranr initia menfium,neque fignoaliquo naturali diliingueban-tut, fcd ex initituto Legis 5 initia verô menfium non etantcxim-pofirione Legis,86 confueverant Gentes in illis Lunæ facrifitia cf.ferre,ficuti facrificabanr Sali in ipfiut Orru,86 cùm in cerror graduaingredererur,prout inlibris ipforum explicarur. Hac de caulÏa er-

q go novo loquendi genere ufa eli Lex de illo Hirco,86 dixit de eo,Nain-18.11- Olab ladanaj, h.e. Holocaujlum Do u 1 N a, ad auferendum cogitatio-

" nes iflaa ex cordibus Hominum inveteratâ86 exitiali iflâlue labo-rantium. Animadverte itague 86 illud. ,

I Prçterea feito,qu bd omne Charrntb,h.e.amne Sanificinm propeoeata,de quo creditut,quod unius vel plutium peccatorum magnorum

1 LCVÏH-V-B-H- expiationem faciat,quale cit clamera tarins Sjntgage Ifnïlit, du"

Paris III. CAP.XLVI. 439à"!!! tu lament in oculi: congregatianù,86 Emilia 5 quôd inquam i114extra Cafim comburenda erant,nan verafilpra Altare; quia fuperAltariholocaufia tantùm86 fimilia comburenda funt,unde cris m vocarurAllure halaraujli. Combuflia enim balacaufli ci? adargratua D o M 1 N o,quemadmodum etiam omne Suffimentum. Hoc aurem fine dubioira fiebat,ad tollendas omnes ldololatricaa opiniones,ficur expofui-mus. Finie verè combufliom’c ijlarnm Sacrificiarum pro peccata fait,doce-

re ,jllud peccarum non aliter jam deletum 86 fublatum ellë,quàmCorpus illud combuflum :86 quemadmodum nulla ampliùs cit me-moria illius Sacrificii, fed pet combuliionë periit; ira nullam etiam

fmemoriam aâionis illius fuperefle. Fuma: verà illarum non fait adaraccepta; Do M 1 N o, fed contrarium potiùs,ingratus 86 abominabi-lis,ac proptereà comburi jubenrur extra Caflta. Nonne enim vides,quod de Mincha Mulieris declinantis (h;e.exrravagantù,de adulteriafujpelia) di catur 5 Mincba memoria, in memoria»: revocan: iniquitatem?nequaquam aurem,quôd fit res placabilis. Sic,quia emmura" Kir.tus ad maximorum omnium peccarorum expiationem5 ira ut nullüfacrificium pro peccato tantum expier,quantum ille, omnia qualîpeccata fimul portans,ideô non idoneua erat ad faerificandum,velcomburendum,aur fepelieudum 5 fed ad exrremos quafi Garaman-tas,in I ululam aliquam 86 Terram non habitaramemitrebatur. Ne-mo-enim dubitar,peCCara nequaquam talia elfe onera,quæ ab hu-meria Homiuis unius,in humeras alterius transferri polèint. Sederant iRæ aâiones omnes parabolicæ,ad timorem animis Hominiincuriendum,86 convetfionem hoc media OPEYÂDdâI’HrŒ D. Immu-

nes fumua ab omnibus nofiria transgreftionibus,poli tergum no-umilla projecimus,86 ad extremas Terræ aras relegavimus.De oblatiane aurem Vini perplexus fum in hodiernum uqu diem,illndajïem’ valuerir? nam Idololatræ quoque illud offerte folent.

lii prærer me banc reddunt rarionem,quôd,ficuri præcipuum ob-jeâum facultatir Concupifcibilis,vel Apperitûs, cujus fcaturigo citin hepate,efl C470; fic faculraris Vitalis,cujus origo eh in corde,elTeVinum : 86,cujus vena eli in cerebro,faculratis trempe Animalis ob-jeé’tum,Mnficam (y [harem hammam Inflrumentarum Muficarum; 86proprereà offerte D a o unamquamque faculrarem id,quod ci cil ac-ceptifsimum, 86 ex Carne,Vino,86 Mufica live Cantu,0blarionem

conflue. ’Ratio 86 uriliraa inflirurionis Feflornm manifefla ell,quîa par cœ-rus 86 congtegationer illas tùm Fiera: 86Devotio etga Legem acg

Num.s.rg.

Car Vina»: inSacrificiù Adhé-

buerit Demi

Ratio Ïîlflinfliû-

m’a Fgflarnm.

499 MORE NEVÀOCHIM.ceuditur,tùm Fraternitaa 86 Societas inter Homines confirmant.-

Deut.4.ro.

Deut.n..f «p.39.

Deur.t4..a.a..

DCutJSJ4.

En il :1401?clarifiant.

Deut.’n.5u

Inprimisvero evidena cil ratio præcepri de congregando Populo,in’promulgatione Legis fe.,ut trempe illam audiant. I

Sic pretium Decimarum fetandarü, quad illûc (Hierofolymam)vehendum etat,ficm T expofuimus: Planta item quarta 86 Dec ima:-Befliarum,quæ iridem,ranquam decimæ,illûc portandæ etanr,fue-runt ad multiplicandum ibi cibor , neque permillum erat illa velvendere,vel ab une rempare in aliud dilierre 86 rejicere,fed,iicur di--cit D E u s,fingulir unir.

04188 yerè Eleemofynarum in folennitaribur non lit oblivifcen-dam,id-ipfum quoq; D a u s monuit,dicem 5 Erletalreriain Fefiicrnù’tu,âfilinc tuméfia: tua,86c.

Et fic commemoravimus quoque rationes parricularium huiurclafsie Præceprorum.

C A P . X L V l l. aî): notifia 55 mtioniâw Pracep-tarnm

claflir duodccimæ.R a c a p r A,quæ fub-duodecimo genere comprehendîintur,funt ea,quæ recenfuimus in Libre mue h.e. de Purificatianibun

Etiamfiaurem iamoaliquo modo in genere utilitatem illorum indi- ’cârim,ramen quædam-nunc adjiciam, 86 quidem primo generalia,deinde fpecialia,quæ quidem mihi nota 86 perfpeâa fuut. ’

Dico iraque,quèd Lex hæc Divina,quæ Mali data ell,86 ipfi at-tribuitur,nullâ. aliâ de caufsâ venerit,quam ur minuar culrus86la. ’bores circa tee fatras: 86 fi quid efl,quod molefiiâ 86 defarigarionealiquam habet: videtur,id non aliunde provenire,quàm ex eo,qnos ignoramus rirut 86 coni’uerudmes in illis temporibus ufitata

Confideta enim,qua-nra fit dilïerenria inter illum , qui Filiuprofprium in honorem D El fui,86 illum , qui pullum columbæin etvirium 86honorem D a l noflri comburit. Scriprum enimeliin Lege; Nana criant filiar fim, à! filma [une comburant Dinfuic. Hicfuit cultus ipforum (Centium ft.),quem Diis fuis exhibebanr5cuianalogue efi in Fide nolira Combuflio-pulli columbæ,aur pugilli

’fimilæ. Hue fenfu redarguir D E u s apud Prophetam Populum no-Mich.6.3.

V Jetem.2..30.flrum,tempore rebellionis ipforum 5 Papule mi,inquit,qnidfeciribi,érin quo laborarefeci te ? Laquere contra ne. Item 5 N nm [alitudo fui I fadait?au»; Terrnenelarafa ? w quid ergo dixerunt. Rapnlm menc,Daminnnmr,nan o

«diluo-

.VPARS III. CAP. XLVII; 49!idducemur ultra ad te? (LB. Qualénam præceptum moleflum 86 la-»Aboriofum habuerunr in hac Lege,ita ut abilla egrefsi fint? Sic incla-mar nos alibi D au s Opt.Max.,Qg’d inaenerunt patres veflri perverfi. Jeremar.--:atia in me,quôd elangaveruntfe à me? 86e. Omnium illorum Scripturælocorum unaeademq5 en: intentio. Et hæc ptæifatio magui cit mo-Imenri,nunquamque ex anima tuo deber excidere. "

Poli illam dico,unicum icopum circa SanQuariumJîcmi jam ex. Sannuariifinù."pofuimue,fiiifie,urDevatia 86 Zelua ingrediendi illud in Hominibusgenererur; 86 ut illud rimant ac revereanturficut dicitut 5 Sanifluarium chlt.19.30.meum rimelzitu. Vilefcxt aurem ac immiuuitur omnium tetum,etiampræflanrifsimarunæamor 86 alicâtiofi quoridiè illam Homo ante a.culas videar: de quo nos Sapientes noflri manuerunt,quando ajunt;Bonum efi ingredi in Sanéliiarium omni rempare,quo libuerit. Item; Cantinepedem tuum a dama amici cui. (En iraq; hic fuit [copus,hpæc intentio, tzbzlideo prçcepir a u s ,nepallun ingredtænrur in Sanfluarium 5 cùm tamen "à, à, 8M".

rot fiat pollutionum genera,ut vix reperire liceat aliqucm,qui mun- me»; ildus lit,velcerrè paucrfsimos l N am li quis liber fit à cantaôiu ratine- rria, vix tamen eHugere poterit, ne cantaau alicujuc ex immundia un; allareptilibnr,quæ fubinde in domos,ciboa 86 potum incidunt,contami.Inerur,vcl ambulando ca conculcer: Et fi hoc quoq; eflÎ-gi enferre nôevader à cantallu mulieru menjhuatamel [anguiniaprafluvia laboranticmelleprafi,aut ad minimum mana vel leéii ipfirrum. Ac licèr ab iflis quoq;confervetur,non tamen evitabit forlitau amplexum axaria [naval ca-fiim é’pallutianem naaurnam. (gramme aurem mundus lit ab ifiis criavpollurionibusxamen non permiiTum cit ci inÆredi SanCruarium,do.nec occubuir Sol ejus 5 ne 5 eriam no&u,po quam Sol ipfius occu-buir : lieur explicatum cl in Traazaribus Talmudicia Middatb à

urbamid. Illâ autë noae quam facilè fieri potefl,ur vel cum Uxore fuar: commifcear,vel nova aliqua immunditiei caulTa ipfi conringar,ita-ur manè in eadem pollutione furgat ut die præccdente. Hçc enim o-imnia caulÏantu-r,ut Homo à Sanétuario abelTe cogatur, nec ,quoviarempare illud calcare 86 inrrare pofsir. Ptærer hæc nôlli quod Rab-bini noflri dicanr; Non deûet Homo ingredt’ in atrium ad cultumfaciendii,licèt mundtufitmifipriù: laveritjê. Par iliat aurem aâiones confervaturReverentia,Afie&io,Devaria erga Sanfluarium,pet quam Homo i neirarutad Humilitatem,quæ præcipuè hic fpeâarur. Omnis veto Immunditia D: Parfum:quanrô efi ftequêtior,tanro ejus purificatio el’t gravior86 di :.turnior. "6*Ita,quia converfaria (r cô’treâaria mortuarum,inprimir propinquarum,fre- Nanars.

queutior efi omnibus reliquir pollutionibus,ideô non pûtefi ejus

’ Leviug.

Ievit.xz.4..

gabjomm un- facto aurem 8: ufitato mère receptum cm apud 2a

492 MORE NEVOCHIMPurificatio fieri,nifi cinere ]uvencæ,1icèr difficulrer haberi pofsir,8(pofl lèptem demùm dies. Flu.rus,é- Menflruum,quia crebriora fun: 8c

raviers, quàm contaé’tus immundorum,ideô ii, qui illis laborant,eptem dierum 3- &is, qui illos tangit, unius diei purificationeopuc

habet. Non perficitut autem fluxum patientis Viri,Mulieris,& Puer-perse purificatio,nifioblatione, quia minùs rarô Contingit, quàmMenflruum.. Argue ifia omnia (un: quoque fœda 8: abominanda,profiuvio in quamlaborantes, mulier mellflruata,Icprofua,mottuus,.morcicinum,reprile,& cairns.

Exillis verè confuerudinibus magnas 8c maltas addifcimu: uti-lîrates : primà, Fugiendam eflb omnem fœditatcm, forditicm 8c fpur-citiem :firundà, Cufiodiendum cire Sanfluarium: tertià, Il: oculo:noflros intendamus in receptam tùm confuetudinem; nam laborec.magnos habuerunt Zabæi circa pollutioncs, fleuri paullè pèfl exme audies: quartà, mlèd Hominem à laboribus 8: molcftiis ilii:fublevcnt, ne ratio pollutionis val purificationis in ordinariis fuis.negOtiis ipfum impedianr. Nam hoc præCeptum de Munditie 8:Immunditie non dependet nifi à Sanâuarioëc ejus Sanâitatibus,fieu: dicitut; Nulhm remfanâmatringes,troquent! Samarium appro-pinquabùr alias verô les, quascunque ipfi l’ibuerit, traâare citra pec-carum pareil, etfi in pollutione [in permaneat, 8: ex cibisjcommu-nibus,prop-hanis,comedcretpotefl, quicquid ipfi Elacuerir.’ Con--

ion in partibusffiemdiw and Orientis, h.e.imeucliquias "1171031: (utimprefiâ cditio,vel ’D’IJDflrpollution". ucManufcriptum exemplar habet) , ut Mulier menflruo laborans

feparatim fit in dame aligna, utloca, in quibus ambulavit ,combu-Arantur, &,quisquis eum ca loquutus fuerit , pro polluto habeatur’ ;vgain-imô, fi ventus idem tranfeat fuper m’enfiruatam 85 fuper man--

um aliquem, ur pro polluto habeatun Unde vides, quantum inter-fit interiflud , 8C inter id,quod nos docemus. 0mnes etenim ope-ns, quas uxor marito fuo præfiare folet, facerepotefl 86 menflruamfuo marito , excepta cairn , quamdiù in pollutione fua permaner.Prærereà,ex Zabiomm confuetudinibus en: illud quoque, quôd o-mnia ea,quæ Epstanrur à corpore, ut pili, ungues, fanguis, pro im-mundis habebantur. Unde tonfores omnes ipfis immundi crant,quia fanguinem 8c i108 tangunr. Ogicunque novaculam fupcr car-nem fuam tran-fire (inclut, laver: f: cogebatur in a ua fontanaâcla-ra, limpida. Et fic alias pintes defatigationes 86 t iofas confuetu-dines habebanr.

PARS III. CAp.XLVII. 49;-. Nos veto Munditiem 85 Immunditiem non habemut nifi in re-

Bus Sanflis 8C in Sanauatio. Œôd aurë DE!) s 0pt.Max.ait,San&i. Lev.n.43:»fiacre ragé ejlatefitnc’li,id non intellexit de eJttetna munditie vel im.munditie. Sic enim legimus in libro Siphte,(fc. ad hæc verba), Haneflfinüiwpmnpti. Ira ad id, quod alibi dicitur,Sanfli eritùIcribunt;H44: a? Sanâiw pracepti.H i ne vocatut’rramgnfia puccpti etiâ Immun- næpejfio p";dîna five Pollutio , 8: dicitut de principalibus ac fundamentalibus «Mmm 11m,-

iptæceptis, de Idololattia,de Reteé’tione Nuditatis,de EEufioue San- 1355:3:guinis. De Idololarria dicitut; gay de femincfim «ledit Molodn, ut Levmwôfpolluent Sanfluarium meum, épnpbamm Namen mon»; meum. DeReteâione Nuditatis 5 Nepvllutmini in omnibus bis. De Eflbfione San- Levit.18.z4.

uinis 5 Nt ergapolluario rerum, in qua Indium. Homonymus itaq; Num.3;.;3.34;-væc vox "25910 h.e. Palhnio de tribun dicitut: primà, de qualitatibus Pollutio dicitut

Hominis, ejusque tùm Theoricozum , tùm Ptaâicorum ptæcepto- lqüi’Wëùm’

mm Transgtefsionibus,(h.e. eorum,quæ tùm Doflrinam , tùm Vi- m"tam ejus fpeâant) : fèmndô, de fordibua 8c in uinamentis ennemis,»fieu: dicitut a Immundirid ejzu in 4h? ejus : tertib, e ilii: rebat imagina-Itiis, h.e. rei alicujus immundæ contaâu vel gefiatione fupethume-ros : de qua ultima fpecie Rabbini nofiri dixerunt; Verbz Legù nonnatrium plutium. Et fic è conttuio ananas æquivocè quoquedicitut dettibus rebat ilii: oppofitia. (au veto Pollutio à cannât!mortui conttaâa nô potuit elui, nifi paît elàpfot feptem dies,& petcinetem Juvencç ; ac Sacetdotes femper in Sanâuarium in gredi ne-:celTe habebant,uribioflëttent : idcitcô probibirum fait Saterdàtibm, Merde": memartuùfepollum, nifimagnâ interveniente necefsitate; cùm difficile :"fiM" "’0’-

fit et natur m Jane f cohibete-ab accefÎu atentum liberorum un je "nm"- P ’P . ° P a ’fmmtgnam--vel ftatrum Il] morte Ipforum. Et quia magna etat neCesttas , ut Sa- affina. -cercle: magnusfempet fit in Sanauario, fient dicitut 5 Et cri: ficper Leur-1L:

V . . . q. . .. . . .l . Summmfittn-lfiontcm ejmjugmr. ldCerÔ "111(qu tpfifmt, ut-nullu, ne quzdem pn- mnum",-pinqaùè’ 4mm, menais fa contaminer. N unquid enim videt,quôd in Exod.z.8.38..hac prohibitione (Snrtrdati commani à Saterdoti fitmma fiai) non Lev.n.xo.n.comprehendantur uxores filiomm Aharon , neque etiam filiæ Ah as 1’"tonit,ptopteteà quôd Mulietibus non incumbat oblationes facete? Ithuia fieri non potefi, ut’non quandoque aliquis ex lfiaële pet et-torem peccante] etiam pet fupetbiam,8an&uatium ingtediendoau: tes Sanaa: comedendo , tout impii Hommes fæ è maltas 86magnasktramgtefsiones pet uperbiam comminuntsi circé prçce-pi: D tu s ouatine: affin, que Je!" expiatoricpollurionic Sanâuarii (r Laine.finâarum-inflmmmtorum ejus, five pet etmrem , five pet fuperbiam

:494 M’ont: NEV’OCHIM’faCtæ, [ceundùm diverfas illatum fpecies,quales (ouatine: le.) En;tunç Hirci Feflorum,Hirci Neomeniarum , 8c Hitcus emiflariut,ficuti in loch fuis explicatum en: idque, ne forte -is, qui pet fu-perbiam ipeCCavir,exiflimet, fe exiguum 8C leve peecatum commî-lxlTe,San&uarium polluendo,nihilominùt tamen feint,id fibi pro-

Ievit.ry.3t. ptet hircum illum remitti,ficut dicitut; Ne moriantarpropm immun.Exod.1.8.38- 41m; filai. Item; Femg’, Mmm iniquitaremfinâifiurianum. Et fic ali-

De Pollutions quoties tatioiflatepetitur. Pollutianem Lepm quad attinet,ejut ta-vLâm- tiouem tùm nos jam reddidimut ,tùm etiam Rabbini noflti .m.

Lev’uiscui Fundamentum rationit illorum hûc reditsquôd fit pœna pro in.guet mala,-h.e. DettaCtione 8K Calumniâ’, 86 quôd mutatio illam-cipiat in parietibut domût. mièd fi tùm pœnitentiam agat,iterum

, tecedere; fi me) in rebellione fua perflitetit,ultetiùs diffundi inejus fupelleâilem domeflicam ;fi nondum defillat,occupa-te VefieI,ac deniq; etiamlcorpus. Art]; hæc demonfitatio recepta erat in Gen.te nofita, ficut Aquæ Mulieris declinantis. Utilitaa itaq; hujus fi-dei cil manifefia,cum qua conjunâum efl 8c hoc,quôd Lepta efl: ad-hætene,h.e.contagiofa,omneeq; Homines quafi pernaturam illam

Levit.14.4. abominentur,deteflentut 8c fugiant. Cm verè purifiant un» fia;fuerir LignoCedririo,H]fipa,Catto Vtrmituli à! dauba: hymen; .? ejus reiratio quidem indican cil in Medrafchorh 3 fed non quadrat ad infli-tutum nofirum,& mihi 11qu in hodiernum diem ullius ex illis vexa

Num.19.6. conflartatio: quemadmodùm necLigru’ Cedrini,H]fipi,é’Catti Ver-Exod.u.t.1.. mitan in Veau rufa; Faftituli «in»: Hjjfapi , que alpargdwm Sanguine»;

Pafibatùmullam invenio rationem,cui inniti poŒm.Car Vacca Ratio autem,proptet uam Veau raft vocatur Climatb,h.e.84ni-tuf: zfce’wfitium pro peccata, hæc cl quèd perficiat mundationem pollutionisChfiÏËJ’MZ ex mortuo contraaæ,ut pollutut itetum pofiit ingrediin SanCtua-

tium 8c tee fanant comedete. Nam poilez uàm immundue faétueelhin fempitetnum nunquam auderetamp iùsin Sanâuarium in.

’ Exod.zs.;t. gredi,nifi effet ma Vacca rufa,quæ portat hoc peccarum,ficut Lani-57-58- me Panrifitic,quæ placationem faciebat pro immunditia,& fic ut Kir.

ti,qui tombunbamur. Hac de cauiTa polluebàt in, ui circa Vaecamillam occupabatur,veflimenta 5 ficur de Hirco emiira rio credebatur,quôd propret multitudinem iniquitatum,quat portat,contaminettangentes illum.

Sic itague 8: huit" clafüs Præceptorum cauffae 8: ratio-ne: teddidimus.

PARS 1H.» CA’ p. XLII-X, 49 5..

C A P.- X L11 X. iTe cauflîs (5 mtioniém Preceptarum

clafis décime-tartira;R A. c a P T A , quæ comprehenduntut fubv Claire’decima; 13m4," dam;tertia,funt ea,quæ enartavimus iniHalachorb maztbelatb,h.e. de MimHmùn-

Cibù 1min), 86 in minbar!) Stbnbir4,h.e. in Ttaaatu de Ririlms Mafia.tianù,ac denique in-Traaatibue Nedm’m 86 Nefiutb, h.e.deVon’: à.

Nafireatu. * iLicèt aurem ferle plenè 86 prolixè in genere egerimua de horumPtæceptorum urilirate tùm in hoc Libro,tùm in Commentario na-firo fupet librum Avotb; addemue tamen hic explicationem quorum.

’ dam particulatium Ptæceptorum ibi enumeratorum.»Dico ergo,quèd omnes illi cibi, qui in Lege noflta nabis fun!»

prohibiri,alimentum habeant vitiofum,nec quicquam inter omniailla vetira eiTe,de quo dubitari pofiit,an noxium fit nec’ne,nifi Par-tie 86 Adept.

Verùm nullus hic dubitationi locus en. Nam Portwnimia humi. Duc-m flânas.dæeft naturæ. Porifsima aurem mafia, propm qutm Lex nobùprobi- ’ hmm-Wbuir carniümfitillit vefti, efl fœda porcetum fordities,86quèd malta.fatdidasque res comedant. Nôfli enim,quàm anxiè Lex omnes for-degomnemq; immunditiam prohibuerit,in agria quaq; 86 cafirit,utnil dicam de ipfis urbibus. Q1841 fi aurem ermliTum effet porcoecomedere, plateæ 86 domus omnes langé ordidiaresteilent quamflerquilinia 86 latrinæ, fieuti in Galliis hodjè videre liter. Sciecriam,quid vulgo Rabbini dicant,’m me": "8133«1’îfl ’b

Adepr Inteflinorum nimis faturat,conco&ionem impedirJàngui- D; Ali): me:nemque frigidum 86 craifum genetat; onde longé farine en, ut com- 1’37"?"- A

burarur,quàm ut comedatur. ex’îjw’ saSanguù à Momtinum difficilit film digeflionis 86a pelèimi nu. DeSanguineér"

Rimenti. Morticino.T r 1).. d . CR .1 l. d r . . . Levit.7.2.6. 86Aemplie lee zfierptum quo armet,- m va tu ,quam mmum 17.".

mon": I 1’15. De Dijèerpto.signa lfldvRfl’ûtdfÎDnÏJ vel Ruminariani: libÎÜ fifiinm’nmgulm’tlm in Be- 14817:9 si

17.. afliù,pinrzarumç’g de [quamamm in Piftibmmovens illa non ciÏe cadras, Dcfigm-d Rumi-

paroprer quas [un lierre; 86 permiiTç; ficuti nec defeâusiillorumfiaul- natianiscibi, c9-v,curprahibeanmr: led ligna tanrùm,unde nobrlis 86 infignis ali-fifÎ’ï’m;5 lingule.

qua lpecresabalia mimis prælïantiore 86 noxaâ pareil: difccrni.- 1

495. MORE NEvo CHIMDemoftm- Cu: nervwfemoria firprohibitue,ejus ratio habetur feripta.m Membmm Animalù vivi, h.e. ab Animali vivo ablciiTum , prohibi.D M à A tumfuit;quia id fignum cil crudeliratis, 86 quia tùm rempotisRe.

’05; Ïget gentilesita folebanrfacere,86 uidem Idololarriæ caufsâ. Acci-.GeneC9.4. piebantenim Animal,86abfcindc an: illi membrum aliquod, ac

Ipoflea comedeban: illud. ’

Genefi31.5z.

Came»! aï La- C4rnemjîmul tu»: 14816,73! in Latin: ramadan, ptætetquam quad en: -

5:22:32?" cibus fine dubio crafaifsimua, nimiamqsreplctionem genera: , idcôi quoque prohibitum fuiiEmihi videtut, quia aliquam vidcrurfub-

clerc ldololatriam 5 ac forte Idololatræ in aliqua fuo cultu Divinevel Pelle ira facere falcbanr. In qua opinione non parùm me con.

Boa-1&9. firmat,quèd videam Legem duabus vicibus ejus mentionem facere,&34’z6’ poil præmilÏum de tribut annivcrfariie folennitatibus præccptum,

Tribut vitibm «infiltrerai omnia mafialw nua,86c. O43afi volaille: dice-re 5 Œando in F eflis vefitis coram me comparctis, non coquerie ci-bum vefirum feeundùm confuetudinem horum N.N. qui ira face-:e folebant. Hæc ratio magnum apud me pondus habet, lice: eamhaâenus in li bris Zabiorum nondum viderim.

D4 048Mo»: Mafiationit Animalium præCeptum fuit neccflàtium , propreteàAmml’mn aquôd nutrimentum Hominum naturale confie: ex plantia Tertæ 86

catnibue Animalium. Illam aurem carnem cire aptimam,quæ no.bic concciTa cil ad comcdcndum , nullus Medicorum ambigit.Pofleaquàm ergo propret bonitarem nutrimenti 86 alimenti neccf-farium fuit Animalia occidcre, fclegit Lex mortem omnium levif-funam, 86 probibuir,ne crudeliédifiitili maüatione aflIigantur; ne itemune: illùfindantur; val membru»: cliquai! abfrindarur; fieu: explicuimua.

chit.n.28. Similitet prohibait mature jumentum de filium ejm une endenté, die,ad ræcavcndum,nc filins accidatur coram matte; quia fummumindic Animalia concipiunt dolorcm , neque hac in parte diiferentiacil inter dolorem Homini: 86 dalorcm Animaliumirrationalium.Amar enim marris erga infantcm non fequitur intelleêtum , fed fa-cultatem Hominis ima inatticem, quæ in plerisquc Animalibueeodem moda reperitur cutin Homine. Ethocjudicium peculiate86 proPrium fuit Boum ùPetudum, propretcà quôd illorum folùmAnimalium camefiio erat licita,ex Animalibua domeflicia quæ cdifolent, 86 inillie certè mattcm à nato dignofccre poiTumue. Arque

Da nido Ava. hæc eadem ratio cil in præccpto de Nidis niant. Nam ava , quibusmuant”? mater incubat,86 pulli, ui marre fuâ adhuc indigent, magnâ et

patte non fun: permifië a comegengum 5 86 cùm dimitritut mater,non

PARS III. CAP. XLIIX. 497non affligitur confpiciendo direprionem liberorum fuorum. Sæpèitaque accidct,ut hoc cauiTa exifiat omnia intafla telinquendi 5 quiaid,quod licitum cil accipere, [æpifsimè quoque non en: lcgitimumad vefccndum. (æod fi veto Lex curant voluithabere hac in parteBelliarum 86 Avium , ut à mœrore ifliuémodi liberentur , quantômagie Hominum?

Noli aurem mihi hic objicere id , quad dicunt: Super nidum avr?pertingunt mifemtione: rue,86C. N am illud diciturfccundùm illorumrententiam, qui arbitrantur,Præcepta Legis nullam habere ratio-nem, nififolam Voiuntatem 86 Bencplacitum 0E1"; nos veto alte- .ram fententiam fequimur, (quid Pratepta Legïa «me mufles à mitaine:balzane).

CaulTam præcepti de aperienda Sanguine jam commemoravimus, Deoperiendo86, quôd pecuiiare ac proprium fucrxt Animalibua feria 86 Avrbua 54’19"84-

, mundis,indicavimus. Lem7’i3’(hemadmodum me; Lex præCepta nabis (ledit de prohibition: 1?! Voirie [Wh

Ciborum; fic quoque præcepta nabi: dedit de Varie lieitie à fibrine. afifg’;Nam cùm quis dicit, Hic Partit mibiefl retient; vel, He: Cana mihi a? I ’venta; non lice: ipfi eam corncdereïotum aurem hoc in eum finem,

hoc media virturem n79 Airretiusiœr vel Continentiæ acquirat, im-moderatumque gulæfuæappetirum refrænet. Hinc dicun:,D"Wlhumai) me Vomfimrfipesfepamionù ( h.e.fepataræ 86 fanCtç vitæ,chabllinentiæ). Et quandoquidem Mulieree proclivcs admodùm (un:ad itam, propretaffeétuum "factum vchemenriam , animique impo.tentiam, fi juramenta in ipfarum client facultate , maximæ hinc inœconomia (æpè orirentur incommoditates, diiTenfiones,corruprio-nes,86 confufiones,dum hæccibatum lpec-ies licita eiTetmarito, ve-tira uxori , hæc permiiTa filiæ, prohibita verra marri, 86e. hardecauiÎa dierum bot jeu à? Patrifdmilüt in omnibus, que emolumemum velderrimentum afirrepajfunt. Vides enim, quod 1114, que ei? propriepoie. Num,,o,1,,flatte, neque marirum habet, -e4ndem,qu4m Vir in varia faciendù pouffaienthabeat, h.e. illa,quæ neque maritum, neque pattern h abc: , 86 pu ber-

tatis annac atti it. i’ Ratio 86 caufi’a prçceprorum de Najïrutu cil manifeila,Abflinen. De Nafirmm.tîa videlicc: a Vina, quad multis primit 86 ultimis urimum atruiit, N"!"C’*6’(h.e.quod alim à. bodiè malta: Hoarzinetperdidit), t’y ralmjizfimt omne: or- Pu"-746-

0ifiejua. E: ifliquoquein Vina "Mmm, (inqui: Prophera). Nafireatus lei-3487-vctô propricraa cil, ut pet prohibitioncm abomnibus ex vite confe-Ctis patibus Homo ad excellemment dignitatem promoveatur, 86

’ ’ ’ Ru

’49: MORENEVOCHrM

1”?th tIAflirdamne-quarte

Ilmieie HomoMnindiglt.

en Sema fin:jinbiâim!

Lev.r9.2.9:Deut.z3.r7.

tebus necelTariis conrenrus elle difcat. Narn qui ab ca abllinei”, va;carat 8:01am, 86 collocatur in gradu Saccrdoris magni, quoad San-âiratem,dum non aufus fuit le polluere patte au: marre fuâ dei-un.me. Hæc etcnim dignitas ipfi à falâ à Vina abftinenriâ provenir.

C A P . X L I X.fie mufle (5 imflonibw Preceptomm’ cldflîs drame-quarta.R me a p n, quæ lubdecima-quarraclalre comprchenduntur,[ont ca, quæ recenfuimue in Traflaru Nefihin h.e.de Malien;

(du, 86 in Traflatu de probiôitù Congrefiibut (9’ Inteflu. Sed 86 præce-ptum Cirmmcifiam’e ad banc clallem referendum.

Generalem me» 86 horum Præcepwrum feopum 86 intentionemin præccdenribus jam indicavimut. None iraque ad. fpccialia quo-

que illorum defccndemus. vDico ergo, in confello clic apud omnes, Homincm pet rotant

fuam viram Amicis indigent; id quad Arifloteles criam in 116.9.Etbit.:cflatue cil. In rebus enim fecundis 86 profperis converfario 86com-mcrcium illorum i fi en: jucundum,in ad verfis necclÏarium,in fene-&ute denique utililëimum.

me aurem amor vel ifla amicitia maxi mè reperitur inter Libetoe86 inter Confanguineos, neque perficirur Amar, Fraterniras 86 Be.nevolentia mutua, nifi in Familiis 86 Affinitaribus 5 ira ut, cùm Fa-miliam unam conjungir idem Avu: vel Proavus,mutuam quoqgin-ter illoa cerncte licear Amiciriam , Benevolenriam, AmorcmL: idquad unum cil ex Principalibus chis Intentionibut.

Hac de caulTa prohibira [ont Sterne, quia perillorumliccntiam-Familiæ deflruuntur 86 confunduntur, natiq; illorum pro alieniehabcnruromnibus Hominibus, ira ut nullos ipfimet fibi cognatoefciant,neque ex propinquis eorum ullus ipfos velit agnofcete. que.verô peins rùm ipfit, tiim parentibue illorum polie: accidere? i

Ma gnâ aurem ex parte 0b banc quoquerationem Scorta publiezfunrprohibita, urhoc parla Libido 86 Lafcivia cohibearur. Nampet varietarcm proflibulorum illorum non parùm augerur libidoHominis. Nunquam etcnim :àm vehcmenrer accendirur Homo ct-

a corpus illud, cui cil aliuerus,ficur accendirurerga corpora nova,Formis 86 proprieratibus difcrepanria.

Ptærcrcà, ex hac Scortorum prohibitione-86 illa redit.utilitts,quôd-

PARS m. on. X’LIX; 4996Îtrin! ira mulrÏæ rixæ86 contentiones tallantur. Nam fi Scorra cf.en: permilTa, fæpè uno 86 eodem rempare ad candem Mulierem I

plures Viri forte Con venircnt, inter quas necclÏariô diliL-nfioneo, pu-gnæ, 86 pet confequens criam-non taro homicidia oritentur, u: velilli r: inviccm, vel ipfam mererricem occiderenr; ficuri ex perperua vexperientia norum cil. Hinc dicit Scriprurasln domo meminit "En"?! lflem- L7-h.e.turm4tim renommant. Ad impedicndum itaqueifia mala, 86e-canrtà urhoc bonum promovearur, diflinâio fc.Familiarum , pto-hibiræ fun: meretrices 86 meritorii, vel cynœdi , nec ullus concubi- CF’A’WmP";

tu: permiflue cil, nifi cum proptia leore , quæ publicè in martimo-nium ducitur. Nom fi fulficcrer privarim illud faccte, multi reperi- 4mm: ’rentur, qui mererriccm in ædes fuas ad rempus aliquod, de quo interfe convenetunr, introducerenr, ac dicerenr, fixa: mea cil. Proprereàconfirmant efi,ut, pollquàm Homo privatim pet fponfalia fibi ali-quam defponfavir, Nuprie pojleà publioè celebrenmr. ficut dicitut de

B cas 3 Et «tapir Bode dorent Viro:,86c. Ruth. 4.x:(mandoquidcm verô nonnunquam accidir, u: nequeant in pace Cm lioitumjù

86 concordia unà viverc ,86 familiam , ficutioporrcr,adminiflrarc, "1’":idcircô ermilrum ei’t Marito uxor"): fuam ejitere (r repudiare. Ho: DCQIMILaurem ivcl verbie nudis fierer, au: fimplici ejus è dama eduaione, iquævis Mulierexirc poil-et è dama, 86 dicere, le repudiatam cire, 8ccùm (cortarctur, ipfa 86 adulte: dicerent, quôd fit tep’udiara. [raquepræceprum nabis cil, ut nonmfi mm libella repudii dimirrarar axer, in Libefleunpu:quohujus rei tcflimonium i fi pcrhibeatur, ficu: dicitut; Etfmbet 4"-eilibellumrepadii. Et quia mancie fcorrarionis 86 dubitationes ejus m’aiment;de [litoteincidunrplutimaeJdoircà114mm efl nobù preteprum de judi- m; lfâ’a’ à .

au Malien? deelinantie, (h.e. quæ fufpicioncm adulretii Mariro rua Num4,;,npræbcr). mua enim permovet omnem Mulierem Vito junâam , ut ne "à Il;cxaétifsimè fibi cavcar, ne cor Mariri fui ægritudi ne afficiar,proprer 61a probiibtquurmerum Aquamm Malterie dedinantie. Nam etiam innocentes Molie- ’Wlmdnliüatee pleræque, 86 quæ bene fibi il")! confciæ,omnibus fuis faculrari- abue aâionemillamignominio edimercnt, quin-imô mortem

, incundiorcm habcreur,quàm cam illam ignominiam , qua ta-pu: Mulinù difeooperiebatur, mpilli dmndebonrur, vcjh’menm «figue ad pe.

&wdilatenbantur,4rqaeita ligota in Sanduario in confluait omnium Vi-rorunl à Mulierum, ronflé, Synedrü magnififlebamr. 0b hujus ergo rei:imorem ma ni 86exitiales motbiordinem domefiicum defirucn-

tes impediri fixeront. laga aurem Virginet nubcre polfunrunicuiquc indiffercnter, id. Dm.qui Virgi-

R I r z mon Violfllit. 1

500 ’Mous NevocnrMiL...d.1.l..16.17. circa ad nullam aliam pœnam candemnarus fuir, qui biendiinentio ,

Virginemfeduxir,quàm ut ducat eum. N am hic fine dubio apriftimuei fi etir, 86 longé incliùs fraâionem (h.e.violationem) ejus poreri: 86anate,86 perferre,quàm fi ducerct eam aliuo. (mm fi vcrô vcl puel-

la vcl parente: ejus non delcâentur eo, renerur ipfidare doum. llliusaurem , qui per vin: aliquam opprejfit, graviorem pœnam confiiruir,

Dcu:.u.:.9. nempe, a: non piaffât zain dunitrere omnibus diebut vitajim.De in" Lwi- Rariojurio Levimtutllripra cil. N am fui: confuerudo antiqua,quæfig: viguit ante daram Legem. Lex veto eam terinuir,86 præcepit infu-

um’s.5* pet Exurionem [d’ici 86C. ca quôd illæ affloues rùm :emporia turpea86 ignominiofæ habcbantur,arq3 ira fartafeis levir ignominiæ illiuscvirandæ cauièâcammovcarut leviti. officium ergat illam præfiare.Sic enim fcnbitur in Loge; sic fier Viroilli, 86C. Item a E: voulaientNomen ejwin Ijia’t’le,86c. Ex faâa aurem Juda præflanriftimam demoribus Virement 86 jullam in aâiombua Acquiralem obfervandam

Gcn.38.z;.. poiiumus addilcere. Dicit 3. Areipiarfibi, ne forrè fumet in contemptunr,me mifi bœdum banc : quorum vcrborum declarario en; quad cairnscum (carra aure daram Legem fuerit, ficut. coirue Homini: eumleore ruas h.e.quèdfucri: opus licitum,neque illud Homo ullo pa.(la fugctir : 86 quôd me:cee,quæ Mercrtici dabarur, fueri: ficutdoe,quæ hodiè darur llxori,cùm.dimirritut,- ad cujus folurionem Vit cilobligarus. Œod aurem ai: , Attipiarjïbi, ne farté fimw in ronremptum,docer nos, de aâionibue Vel negoriis copularionis carn lis, etiamlicitæ, non poch no: loqui fine pudore :86 conveniens clic, ut illamcriam cumfacultarum noflrarum jaCtura reticcamus 86 occultemue,ficur Judam hic. facule videmut, dum air; Melius cil, ut nos amina-mu:,86 ipla fibi.fervc:,quod à nabis habet, quam ut nos, illud requi-rendo, negorium divulgemus, atqg ira pudorem augeamus. Hæc cilVirrue moralis,quam ex hiflçoria illa addifcere polTumus. Sed Aequiruvelfr’uflitia, quæ inde addifccnda nabis elbconipicitutin ca, quod adinnocentiam fuam àviolcnriæ fufpicionevindicâdam,86 quèd nihilde ca, quad cum ipfa même cil, ritvcl demerit, oflendendum,ait: Erre, mifihœdum (fiant, Nam m en dubium,quin hœdus illeex fpecie fua fuetir optimus,qua de nuira ait a (film; Hœdum ijlum.

13’ 1574i?” Et hæc en Æquitae vcl ]ullitia, quam hæteditario quafi jureéjuflma’ accepimua ab Abrahamo,[faaco 86 Jacobo,quâHomo in vcrbia fuis

non cil inconfiane, paâa non murar , 86 fuam unicuiq; tribuit: quiitem nulla en difl’crentia inter faculrarcs proximi nollti, quas in po-:ellarc nollra habemus, five rarionc murui, five tarione dcpofiri, five

ratio-

PARSIII.CAP.XLIX. 50:.tarîoneconduâionis pro mercede : quâ denique eadcm e11 ratio do-(in Mulnerum, quæ mercedis mercenarrorum : nihrlque mrerefl’,five

ui: injufiè detinear mercedem oPerarii , five dotem raram llxorisflua; fivequia opprima: aur occahones quærar mercenarium mer-cede fuâdefraudandi, five ira agarcum 11xorefua, ur eam dore fuiexuar. Exemplum illuflre fummæv ifhus æquiraril 8c jufiiriæ in Dm, quidiflà-Statutis 84 )udiciis illi: juflic videre efl infintenria, que [au cf! comm "u" fifi" u’cum,qui difumarejlader mon»; finm. Cerrum enim ethillum Virumnon amare leorem fuam,qui infamiâ illam notar, neque gratiamhabet: in oculis ejus. (mini fi aurem vellet illam repudiare recun-dùm Leges repudii,nemo ipfum prohiberez , (cd renererur ipfi d’arcfuum rarum. Ut verè liber. firgnecquicquam illi cogarur dans; quæ-rit occafionesr verborum contra-illam, qué ipfe rerinear , quad aliàsilli dare’renererur, quinquaginra videlîcer’ fieras , quia hæc eü dos

Virgimrm definira in Lege DE 1.. Hac de cauiTa decrevit D au s Opt’.Max, m duplum parfum", mnum nempeficlor, feeundùm fundamen- 1bid.v,19, ’mm illud Legis: Ir, quem condemnaverinrj’adim, raider duplum puraxi- Exod.n.9.mafia); feeundùm judicium item Teflium fan-0mm, ficur’r explicui- ,1,- 4,.mus. Qui diffama: uqxorem fuam, in ànimohaber ipfi quinqua-ginra ficlos-auferre; que: debebar illi date: pro ü: condemnatur adCenrum, in pœnamejus; quôd: detinueritinjufiè id, quod de jure ciconveniebarac debebarur. Prærereà" auremroperam debebanr Ou-dices) dare,urprebend4nt eum, 8c in’eju: p’œnam,quôd famam 8L ho-

noreml ejus (uxori: fc.) diminuait, fcortarionis rumorem de ipfaebuccinando, ipfius quoque aurbarirarem a; dignimtem clavent; [on bavi-un ipfiunflàgellmdo, fieu: dicitut; Erflagdlabunteum; In pœnam deni- Dent-21.13-que illius, quôd libidini fuænimiùmiudulfir, ac nil«nilî voluprnremquæfivir, rembarra parpetuàeam minera; nec truquant omnibus diebw vira lbid.v.19.fia au»: dimittm poum; quoniam nihil aliudipfum hûc induxil,quàm quôd deformic videbarurinuipfiusoculis. Ho: pafiocuranrurqualirares ifl’æ pravæ, quandb Medicusjpforum efl Præceptum Di-vinum,mcrermini manifefli jam &æquiratis une-mode excedun.rur au: removenmr, En: pro bèvcoufidererun Obferva- enim , quiration: æqualè fecerirjudicîum diffamanris [harem fuam, eo fine,ur detinear 8: ad ferrafiar idâquod Uxori fiÎçdebererdare’, judiciumfurie tu proximi fui iniufio tirulb accipjenris :- 86 deniq; judiciumfalforum Teflium; qui d’amnuminferre’cogirârunrJicèt re:ip5â non

ficeriur: horum inquam rrium judicium idem fecirLex Divina. Ad-mirare igirur fapienrifiimam ordinarionemin judiciis D a 1 Cpt.

. l R r t 3

’50: MonsNizvocmMHMax., ficuti illam admiraris in ipfius operibua! Sicair Scripiurî;

Dent-3M» Dz: ï perfiflum cf! opta: q, D. memadmodum opera ejus flint perfe-Etifsima, fic judicia ejus (uni juflifsima : (cd mimi noflri angufii ni-mis fun: , ad operum ipfius perfeâionem 8c judiciorum æquitatemcapiendam. Sicuri aurem ex parte mirabiiiaoperum ipfius appreqhendimus in membris Animalium , 8: motibus Sphærarum cœle-fiiums ira quædam etiam tantum judicia iplius apprehendimus. Atverô quæ in illi: utrisque ignoramus , longé pinta funt , quam quæfeimus. Sed revertor ad noiirum propofitum.

Omnis itaque generis concubiruum illicirorum prohibitio fait:efi,-ur libido Hominis diminuatur, Veneris cafira fugiantur,nec niiî

, *- ’ moderarè 86 parcè il-lâ utamur.Car Lex probi- Cam Mafi alu vcrà à Bejlixî commifim’ cur Lege vetirum fir,evident5""Ï’""” M?" cil. N am fi aâioilla naruralirerôc legitimè non debet fieri nifi ad1&qu é- Btflu

cowzmifte’" . . . . . .LCV.LO.15. i7. ira naruram, ubi fœda tantum volupras refprcrrur,.& dereflabihs a:561341.13. infariabilis libido?

in çqngnflîbm Congrefuum Minima: cumfœminù una ferè cf: ratio,hgec videlicet 5

":5: quèd propemodùm fingulæ urplurimùm in eadem domo commo-’ P rentur eum Viroilio,cuifunr rohibitæ, rom ræ finr ad voluntatî

quufmnmc. P . P PLevit.18. ejus obtemperandum, facilè 8: fine labore ab ipfo pofsint haberi , ac -denique judex non pofiit illo: feparare, etiamfi unà inveniantur.musa fiantem judicium ipfarum eiïët idem quod aliarum Vire fo-lutarum 8: liberarum, ut trempe in matrimonium duci [mirent , necfubpœna aliqua hoc prohibirum effet, major par: Hominurn inde.finemer in [corrarionibus viverenr. mu aurem omnibus media il-iarum con greiTus efi prohibirus, 86 quidem fui) gravifsîma commi-iiarione Mortis Domûs Judicii 8c Excifionis , neque tilla permifsioaclicentia hic fperanda efi, hinc novir unusquisque,feintemionem8C cogitationem fuam ad ifliusmodires non debere dirigere. 0412N!verô ejusmodi inceflus facillimè committi 85 perperrari poirer, un:anrè diximus, id manifeflum en. Virenim, qui leorem habet ,(e.ré femper apud (e habet ejus matrem, aviam, filiam, neptem, aut fo-rorem, fubindeque in illas incidit, quando exit, in greditur,& nego--ria fua expedit. Sic uxor fre’quenri-fsimè converlatur eum Maririfui fratribus , eum ejus patreôc fiiio. Ira quôd creberrimè vetferurHomo inter fuas forores , amitas & uxorem avunculi , tapote cum

uibus vcl inter que: educatur, luce meridianâ cil clarius. Et hiun; omnes eommirti propuqumiii (mut. Hæc itague ima au?

necefsitarem , quantô minùs permitti porefi aâio illa , quæ efi con-’

PARSIII.CAP.XLIX. 503Ta e11 , propret quam conjurait; tu»: propinquü rami: eli prohi-

bita. .Altera canifs mec judicio cfl,ut Pudor 86 Vcrecundia nobis com-mendetur. N am quia impudentiæ fummæ cpt opus iflud inter Radi-um (9’ Ramum,(h.e.in leorem ducere Marrem aur Filiam); idcircèprobibirum cil matrimonium inter Radium a" Ramum. Neque efl diffè-’renria,fi ve Radix Ramum,aut Ramus Radicem ducat,five Radix 86Ramus in corporis terril connubio-conveniant, ut nempe aliquiscorpus fuumRadici 86 Rame detegat. Ideô enim prohibirum cilducere Mulierem à Filiam ejuci, item mon»: Paris 86 aurem Filii;quia ifia fun: Reteâio nuditatis corporis unius nuditati Radicis 86Rami. France le habenr ut Radix &Ramunhinc quia prohibiracil Sonar, prohibita ctiam cit Sara! maria, 86 axer Frank; quoniamhæc cit duorum lndividuorum,quæ.funt lieur Radix 86 Ramus in

Conjunâionecorporis tertii. .Prærercà,cùm conjunâio Fratrum lit prohibita , 86 cenfeantut

tanquam Radix 86 Ramus,quin-imô lieur unum corpus; idcircôprohibuit etiam in unxorem ducere Servum Marrù,quæ loco Mairiecit; Sorarem- item Pana, quæ Patris’loco en. Œemadmodumau-rem non prohibita efi Film FrankParriameŒ Filia Sorarù Pam’r; ficeâdem rationenon prohibira en: Filia Harfang, Filia Soraria. Verùmquôd Frater Patrie permiiTus lit 112cm Filii Fram’; fui; 86 quod Filmmm prohibituc fit Uxori 17mm? Pamkfui; id faâum: cil propter pri-mam rationem,quam dedimus: quia Filou Frank urplurimùm indomo Prairie Paris fia cire foler,86 Familiaritas velconverl-ario cummon FramÎPatrùfiu’ æqualis ipfi cl! , quæ eum uxor: Fratrùfui: lirai.tu aurem Paris non ira frequenrer exiflit in domo Filii Frank fui,neque rama familiaritas cl! Frarri Patrùcum Uxore Filii Fram’æfiti.An’non enim vides,quia Pater æquè familiarisiefi eum axera Filiifili, ac Film cum Ux’m ejus, quôd æqualiter 86 fub eadem morris pas-

nâ ambo fintprohibira? ’Cor verô verirum fit accedere Mulierem nienflruatam,86 41min; Viri Car Malinaxerem? ejus rei ratio manifefla , neque necelTe efi follicirèeam in- m’"fl’.’"” fi’

. . . . . . prabtôltd.é-al-veliigare. Nôlh enim, prohibitum elle nobis allo modovolupra- mm un" a.rem ex nudirare corporis capere,etiam per afpeâum,fi voluptatis am? hcaufsâ fiar,ficur in Halacbotb [jure Mal; expofuimus 5 ubi fimul 86 hoc hmm-I”indicavimus,quôd in Lege nofirâ, ne quidem in mente ejusmodi:âum cogirare,aut membra ad libidinem excitai-e, permiiTum fit;&quàd Homo,cui prærer fuaminremionem id accidir,cogitatiqpes

504 MORE NEVOCHIMTua; ad alia,de quibus medirerur,debeat converrere,donec irerumrecedat. Hinc dicunr Sapienres nofiri; Fili mi,fi marrat tibiMec-nuvval h.e. impunis ille,rral;e illum ad Sebolam -,fiferrurnfuerit,liquefiet-,

huit-9- fifilex,comminuemr:ficut dicitur; No’nne fie efl Verbum meum,dicit Do-

Levir. i9.i9.

Deur.z.z..n.

M I nu s,ranquam ignir,(r veluri malleiu,qui vanterie ferrant? H i: verbiadicit quidam filio 1110 permodum correptionis 5 Cùm ad libidinem lincitaris,ac dolorem fenti:,iro in Scholam, ibi legas,difcas,quæïraskdifputes,86 recedet à te irerum doler illo fine dubio. Admirare,quèddicar Menuvval h.e.Impuruc ille; nam in rei verirare maxima hæc eliimpuriras 86 turpitudo! Neq; folùm e36 parte Legis data eli nobicilia parænefis 5 verùm etiam apud Philofophosrcperirur. Nain ali-bi jam indicavi tibi, quid Arifloreles in hune lènfum feripferir,quando air.J Iflefenfiugui approbrio nabi: .efi: vulr dicere, Senfiæ Taârîr,qui inêitar ad Bacchum, Ccrei’em, 86 Verrerem. Prætereà,vocat inlibris fuis eos,qui Gulæ ac Libidini dediti flint, flamine: lever, 86multis ac prolixis verbis rurpitudinem illorum nabis defcribit. In-veniunrur ifla in libris ipfius Ethicorum &Rbetarirer. Secundùm ex-cellentem 86 præfianrilsimam hanc , omnibus merirô feâandam,Virrutem præceperunr quoq; nobi: Sapientes noliri , ne intueamu:Jumenta 86 Volucres eo momenro 86 rempore, quo carnaliter com.mifcenrur. Hæc ipfa mihi ratio fubelTe videturin eo,quôd D a u sprohiboit diverjaram fiaient»: Animalia inter fi commifitere. Certumenim efl,non appctere facilè lndividuum fpeciei unius coire eumIndividuo Îpeciei alterius, nili manibus illi fuerit fupcrimpofirum 3ficuti vides levifsimos illo: Homines facere,qui generationem Mu-lorum adjuvant 86 promoveanex verô noflra noluir,ift Vir aliqui:ex lliaële dignirarem 86 excellenriam fuam ad opus ifliusmodi de-primat,quia magna ineli ci leviras 86 invcrecundia,86 quia verfarurcirca tales res,quæ Lex noflra non vulc nominari , multè minuscommitti86 perficere,nifi remporenccefsiraris. A: nulla necefsitalcogir,ilia (Animalia beterogenea) copulare. Ogin-imô nullam aliam0b caulTam prohibita mihi viderur cire Lege Divinâ diverfizrumflre-ciemm Animalium in guarana: open conjunflia,quàm ur hac rarione im.pediatur,quô minùs fefe commifceanr: ut E.n.quando dicitursNon-nabis boveé’afinofimul. Nam fi ira conjungerenrur,facillimè paliercontingere,ut quandoque unum eum altero commifcererur. Proba-tio aurem hujuc rei cil: hæc,quôd hoc judicium prærer Bovem 86Afinum quaeliber duas fpecie: comprehendat. r Sed loquura efiScriptura de præfcnti,(h.e.fed Scripmra illam»: duamm in [paie me-

’ Paris III.CAP.XLIX. se;mûrit, e) quad illam»: in quotidianie negotir’e major. fie ufar, quid fiat fie.

queutions).Porrô,cireumcifia etiam,meo judicio,propter banc rarionem initi- a anuitai;

nua ell,ut libido Hominum diminuarur, 86 membrum hoc,quan- F"tum EcriporelLad aâum illum debilitetur.

midam exifiimârunt,Circumcilionem iflam effeperfeàioncmidefcâûs nariviraris 5 prout quilibet contradicendi avidua facillimè

- materiam invenire pore’li. 4Dicendum aurem illis,quâ ratione res naturales iraimperfeâæ

cire pofsint,ur exteriùs perfici opus habeant! prærerid,quod affermipareil de urrlitate,quam pellicula ilila membru ifii adfert. Præceprii

I itaque illud non cil datum ad fupplendum defeâum Creationis,fedad corrigendumrdefeâum Morum. Damnum enim illud,quod

’ membro ilii inferrur,efiilludipfum, uodintëditur,quonulla aàiocorrumpirurjin quo eflentia Viri con Rit; neque etiam faculras ge-nerandi adimitur, fed [uperfluue tantum apperirus coêundidimi-nuirur. qui aurem Circumcifio virtutem intenfi samimembri i!-lius volupiaremque debiliret , id extra omnem dubitationem cil.Nain eum membrum illud fiatim in ipfa nativitate fanguinem

. fuum eflhndit,œgumentumcjue amirrir,fine omni dubio exinde de-biliratur. Hinc dixerunt Sapienree mihi; Mulierem "eum Viroin-circumcifo marrimonio junétam difficul-tcr ab ipfo polie abflrahi.

6 Atque hæc efl principalis ratio,meo quidem judieio,in Circumci-fione. (En aurem alius Opus hoc incepit,quam Abraham-pater no-fier? de quo norum elbquanto erè peccatum enimucrir,(h.erquam.piuefirrâue éeafluefuerie), fient! Sapienres no i commemorârût fu-per -illud,quod air; Emma»: mm; quàd Malin palabra ajpeflafi: ? (Ex-Genet:an[tape enim coll igunt,Abrahamum tùm primùm cognoviife fixerem

am .r Sec)! cil adhuc allia quoque ratio valdè necelTari a in Circumcifio-

ne,ue videlieet illi,qui hujus (un: fidei,Sh.e.qui credunr unitarem),ha.beant unum quoddamifignum,quod il os conjungat, 86 ne qui: a.lius,qui non cil ex illic,dicere ofsit’,fe ex illis un. Nam folet quan-doque Homo id vel propter (guru commodum,vel in aliorum con-tumeliam 86 derrimentum facere. Sed hæc aâio,Circumcifionienempe,ira comparata efl,ut nemo vcl (ibi, vcl liberia fiais,nifi pro-pter F idem 86 Relligior’iem,eam fit faaurua. Nam non cit levis ali-qua’cruris læfio,vel brachii aduflio,fed res durifsima 86 difficillima.

Infuper confia: , quam intense mutuô fer: amen: 86 adjuvencS a a

me MORENEVOCHIMejusmodiHamines,qui commune aliquod li goum hahenr,quod far;deris formam habet. Sic veto Circumcifio fœdus efi, quad pepigic’Abraham pater nolierfuper fide Unitaris D a 15,86omnee,qui cit--

i 4 cumciduntur,ingrediuntur in fœdus Abrahami,credendo Unita-GeneC17.7. tem,ficut.dicir-D a u s 5 En tibi in Dauuflfemini retapoit"; Atque» Ëæîl ratio æquè firma 86 valida. en: ac prier, 86 forrafsis adhuc.

oli ion. »a" ùbfi’i’ïfi giflera nonfièripolefi Circumrrfià niliin Infantia,ejia rei ratio triplex-ICireumeg’lîoper-w- ww"? «il: primà enim,fi exfpeâaretur douce infans adalefc’eret,tùmfortèv

non ampliùs faccret : faundà,quia non tàm-magnumfenrit dalaremfleur adultus,tùm propret cuti: fuæ teneriratem,tùmpropter imagi-

. nationis debilitatem a nain adultue rimer. 86 horret rein aliquam;uam futuram cagimgantequàm adfit: rertià,quiaparenres admo--ùm exiguam adhuc habeat rarionem infamie recenrer nati 5’ quo.

niant tùm ncndum tàm fortin ellforma imaginatrix,quæamorem.in parenribu: erga- liberos caulTarursilla enim formaimaginatrixflibindc par afpeâumzaugmemum capit, 86mm infanteaccrefciypofieà tamen irerum incipit diminui 86 decrcfcere,(cùm nempe fitadulai" à ad 4mm Mmm: a ulieriùkpervenir); Etenim nequaquamen tàm vehemens amor Patrisac Manie erga Filiumi cùm’sin lucemicditurgficuri. cil eum: anniunius elfe incipit s’neque tantoperèamat:infantem anni ninas, ficutfilium fexannorum.. Quôd fil iraque adbiennium veltriennium Circumcifio diferreturJæpifsimê fientantpl anè» intermitteretur, propret tenemm parentum ergalib-eroa affir&um 86 amoura; fedcirca ipfamnativitatem forma: un imagina.-trix adhuc eRVValdè debilisv, præfertim apudPatrem, cui præce-r

, . V ptum hoc cit datum.. ,tu? 0Mo du .» Q1311 uam diefierijuôetn Cireumifià, ideô [alium eflgquiaomniæ.«Ë? lal’l’çhmAnimalia,quando recenter in lucem fun: edira,proprer ruminant!v www, ’ humiditatemnimic funtdebilia,86 ferè nan’aliteis,qnàmfi adhucin:

v merci-Matria- elTent, Milne ufquead finem feptemdienmmofi’quoa:demùm incipiunt-numerariiinrer rideau: Aire»: bujlu minai.- An’nan

- Exod.u.3o..vides idemin mon. quoqueobfervari,ficut dicitut; mireur ahurie.o * cumMamfiia; quafi’ante illo: reprem dies eflët’abortivurm Sic inti;

86’Homo circumciditur demùm pofiicomplctos feptem diem Rec-hæc plana elï &definiragidcircù ne deeloeum allie’conjeéturie.

’Membra- geru- Porro,ex. iis,quæ fui": hac pa’rre-camprelienduntur,efi86hoe,ut"W "miam membra generaioui infmienria: emmpantur alla me vcl alliinpamrmfzïvnüç in-MMMIÜWÆIQRL nempein omnibus jufiafuntmaSœmtaËJu-

PARSIII. CA-P.XLIX. 507 .VraithJLe. ut omnia Ifiantfeèundùm æquitatem. Non mûltiplieabitHomo coitungücutdiximuemeque etiam omninè eumtollet,cùm ,«litham fit; Crefiite à mltiplicamini. Sic debilitgur quidem ifiud succin.mmbrum aligna modo in Circumcifianc,fed non pratful abfcin-

l -ditur,wrùm remarier infua-eonliitunione natutaii,86 caveau-me ali-

quidaddamr. - .Ne un ramifiai: flafla: m abfiifi’nbaâet tefliealos,-daeat-Ifiaëtiti- D’ESIWW

Jem,prohibitum efi: praptereà quad raie conjugium fit inutile 86inane; 86 quôd nuptiætales olïendicula (inorum ipfi (Virgini),ti1m

.illie,qui requirunt ea m,prout manifeflum-efi.Ne Sperme duarfiliani IfitïlitiMMNitan de fcortationis canfsâ pro. De spina.

bibuit; ut ira adulterivideant,fe totam fuam famfliam irr’eparabili Dmrürlaize aiÏeEtutosJi aûum ejusmadi infamcm perpettent. Etfanè pto-ipter .contemptum Spuriorum in omniiingua 86 natione fempet in

ancre habirum fait femenifraêlis 5 et) quad fe nunquam-cuin illi:vcommifcuerint.

l’a-opter honorem veto &dignitatem’Sarerdmcm faêtum efl,quôd 934m ’84;illi: (Sarerdm’ôae) Sauna, Repudiam 86 Praphanam ducere non lieue-lîzzo’l’g’ Û!

rit : Saterderi autem magm,-qui præcipuus 86 fummuI-erat Saur-8054H, ammfiü.fridua quoque,86 quæ jam matitum experta emmi: prohibita. Ho-vimprabibi’a. irumomnium tationes funt manifeflæ. L°"°"’7’

Quod fi aurem prohibitum fuit Spurios in congregatfonem D o- . "Wru 1 N 1 admittere,quantô magie Sennôuneiüae’?

’Cur vetita fuerit Minime Genrium,ejus rei ratio in Scriptura ipfa Da alginate:confignata elbeùrn dicitan Et ne tafias defiiialm-ejiafiliirruügérforni-"m ’Gmd’"

mmrfilia ejaepofl D20: ’9fanm,86c. ’ I j .Ba omnia ex ingenri ifla Starutotummulritudine,quatum ratio landaus.

nabis eli occulta,nullum alium in finem data funt,quàm ut no: ab Dan-N.Idololarria elongarent. Particularia quædam uod attinet,quorumcaulTæ nobis font abfcondit’æ,86 mihi militas i lorum i gnora,id in.de provenitiquôd res and iræ non ita fe habeant,jliçuri tee oculi: vi Fç86 perceptæ. Hac de canna non font ca ira folida,quæ e o pet audi-tum de ritibua Za’biorum ex libria ipforum fcio 86 a didici , fieu:fun: apud illos,quiipfimet ra illorum vidcrunt,inprimis cùm il-læ opinions-86 feâæ mil-le a ’-hinc annis’interietint,86 nomina il; ’lamm deleta fint. Quèd li veto circumliantialiter amnia86 linguleipforum open fairemus 86 auditemm,linedubio malins quoque no-bia confluent tarîmes 86 modifapientiæ in particularibu: aaibus lpblationumæallutionumfltalimmguorum rationê jam ignora.

" " i- ’ "i S a a a

ne» tourier!» - ,

. 303 MORE NEVOC.’HIM-Sed nullum- mihi dubium efl,quin omnia bec ira ordinant fint,ur a?»piniones iflæ perniciofæ 86 falfæ è memoria Hominum deleantutgraâionesque illæ inutiles,quæ dies noflros in-vanitare nabis canin»munt.,aboleantu? :. impediunt enim opinione: illæ cogitationemHominis,ut non pofiiteas impcndeteindagationi 86 confidet’atioa-ni rerum intelligibilium , neque vacate operibus,quæ utilitatem a-liquam habent,quemadmodum Propbetæ nofiri nos docuerunt. Sic

hammam, inquit Samuel: Ne. derlinetie paf? Mata, que un pullman, Mg,- "un;Jercm.z.8, quia vanitaefunt. Sic Jeremiastbulaverunt puff ea, que mm pralinaIefcm.16.19. Et irerum 5 Verè meadaeiam poflêderum Pane: nofiri,vaniratem,é mm en:

in eieutilitae. Proindc confidera quæfo,quanta hæc perniciea 86 cor-ruprio fuerir ; 86 an necelTarium fit, ut Homo omnes liras vires im.pendait ad.aufetendam.eam,nécneë [deoque max-imapars’Præceaprorum (fleuri declatavimus) non aliô telpiciuntvgquàm’m pravaalifias opinione: rollant,maximum ne illum laborem,molefliam 86.dcfatigationem , quam Homines i li in Deorum factum cultibuc.habebant,mitigaret: omnia item Præcepra tàm negariva,quam aï.firmativa,quorum nabis ratio cil ocaulta,nihilaliud fum,quàm Ron.media 86 Medicinaè morborumquorundam illius temporis,quæ ad:noflrarn fcientiam (Da o filial") non. pervenerunt; prout, quivisxcredet,qui perfeâionem vetam habet,86 vetitatem novitejufiquod;D E u s ait 5H0" dixifimini jacob in mnum,quarite me !

Sic iraque commemoravi tibi particularitares 86 rationeabujuaquoque clams Præceptotum, nul-lumqueexe cit-.intaaum reliquiycujus tationem non reddiderim a pauculia’quibusdam’parriculis ex.-ce tis,etfi in rei veritate il larum quoque rationes dedctim,quas iris.œfiigenti facile cil ex verbis noflriaetuete.

Einiamrariorre: Prareproruma;

l . C A p. L. ..E1 que. agitur de illzêr rebat in 546m Serr’jrturas;

que nullam admirer [même utilitatem,’ quadam illam»; explicantur;.

3* MP394"! Il p a a. su N r adhuequædam,quæ etiam funrde Ateanis Le»:fifc’zm’ïl .gie,in quibus haaenus multi impegerunt,ac proinde explicatu;"tu". 0’142," necelTaria 5 illæ nem eNarrationer billonne, uæ narrantut in LegehWtfltilitlü’. de quibus multi mfiimantfluôdnullam abeamwutilitatem : ut,,

Genou.

Pans HI. CAP. L. 5.09benealvgia, Nomina , à Leu Familiaram Nuebi,86 Filimm Seln’r nerf-rnullecenfio item Regum , qui regna’rum in Terra idem, 86 fimilia. Nôitienim, quôd Rabbini noiiti de impio Manaiicdicant, illum in levi-buo fuis cangregationibus nihil alrud egiiië , quam ut fubtilitet 18--ca ifla cavilletur. Dicunt; Sedebar, ac turpiter à ignominiuè bifloriaeil?» explicabat: limba: , Non bâcha: Mofes [miam , E: fmr LatranTIn’nmab. Ego veto primo in genete tationes illorum tibi indieabo,deindo ad ipecialia deicendam, qucmaqudum feci in tationibuePræceptorum..

Scias ergo, unamquamque Narrationem,quam in Lege feriptaminvenis, a neceifariam aliquam in Lege utilitarem inletwire ne],fcilicet ad confitmandum fundamentalem aliquem Ftdei articu-lum ; vcl ad Aflionie alicujus moulin cortefiionem &emendatio-nem,:ne in iquitat ac violentia inter mortales tegnet. .

(lumdoquidem enim (ut omnem tibi dubitationem adimam) De Gmeahgiù;ifundamenrum Legis fuit,q.uôd-Mundus fit innovatus,86 quad prin- fPP’i’m’TZ:

cipiô reteatum fucrit Individuum unum ex fpecie humana, Adam mnempe primus a quôd item ab Adamo nique d Mofen non longius Dilu’Uùlflh

temporis fpatium intercefletit , quam mille quingentorum anno- -mm circitet: fi nudè hoc faltèm in Lege narraretur , multi de rei ve-ritare dubirarent; quia tùm temporis Hominea diipetii fuetunt ufq’,ad fines totiusvTerræ, Familiæ difsipatæ, Linguæ divifæ. Hac ve-to dubia toliuntutdeicriptionc Eamrliatum , Genealogiarum ,V No-minum propriorû, Annorum,86 Lacorum habitationis illorum 5 in.dicatione item canif: Efficientis diip.eriionia ipforum in exrremas’Tetræ aras, Linguarumconfuiioni: ,» 86 quôd fuetint ab initia in:

- :1060 uno,iomnibusque una 86.eadem lingua , proutfilios Viti union

ecet.. z xSic bijloria «Diluvii, Sodome item &Gîrmarrb’adoeent nosAverirarem-De baïram Di-illius,quod Pfalmiiia ait; Verè e32 finale juflo: verè efl D l: us judicanx. ("W » 354ml"

in Terra. . i a à cm”Hgflaria Befli novem Regam indicat nŒis miraculum in victoria- Pial.;8’.n..Abraham, in qua paucis Viris-nullum Regem habentibus quatuor De hijbm BeLmagnas Repas devicit. Præteteà docet nos, quam calidè. dilexeritih "un" R!-rtoximum uum, no quad in fuaiide erat educatus’, itaiut ad eum lila!) w

erandum viram fuam periculo belii expoiuetit.Ad» hgc exemplumi 8nabi: .pl’æbet Aûrxfus’æf ipfiua, quad paucissanimus ipiius iuerit

contentas, divitias ipreverit,atque ex Virture potins iaudem quali-yetit- H in: enim ait; si affin ad enrigiamealceamenri afque auepero. milan;-

V Sas 3,. ’

Da mouflonfamiliarum é-flir i m filiorüSe in

Radar. .

510 MORE Neveu-nmEnarratio Familiamm é- StiTum Miami: Seïr cit propret-terrori-

quoddam ptæceptum , hoc vi elicetgquèd D au s præceperir dolera.omnem memoriam Amalek, (Amalek etcnim fuir filins Eli hac a"fiiimnah forure Latanis) 5 reliques veto filioc Efavi non ju etit in-terirnete. Efavus aurem Minime fuitjunâue eum filiic Seir, (fleuriin Scriprura declaratnm eii),it.e.11mtem ex ilii: doucit, erroit exil-lis libetoe, tegnavitfuper confirmera ejus commintum eum ’femi.ne illorum, devenetuntque Tertre 86 F amiliæ Seit omnes ad Fami-liam potentiorem, quæ fait filiorum Efau, ræfettim veto femen

’ Amalek, quia ipfe potentiiiimusfuitintet i1 ou. Niii ira ue Fami.liæ illæ 86 particulaires ipfatumdefcriptionea fuiiientcon ignatæ,a-mues paritet fuiiient interfeâi. ldcitco diih’nétè explicat. ScripturaF am ilias iliorurn,86 ait 5 [niquas videurs in Seir86 Reguo Amalekg ’non flint omnes filii Annick, fed [untfilii N. 86 filii M Amalelroautemattribuûtut, quia materipfaqimfiait exAmalek. Hæc omniaÆquitatit’ 86 )uiiitiæ Divina: (ont apera , ne videlicet una F amiiiain media Familiæ altetiut occidaturs quiadecretum Dru non pto-nunciavir,ni-ii contrait-rien Amaiek.

m3., sa". a" Rege:,qai repavent!" in terra Edm, ideôrecenfet Moiea,quia interucenfiantur .?

Geneiîs 6.31.

Deut.I7.If.

Difinmia in-m Re: firiptaedu Vifu 3m:-par. I I

Præcepta Divina86boc icgitut; Noapnmà confitaaefuper te (tan.quam Regem fc.) Vina» alanguirai, qui mufifiarer me. literontaurem Regum, qui ibi commemœamur, ne anus quidem flairezEdom. An’nan enim vides, quad rùm ipforum Stitpes , tùm Ter;tu (parias fc. indice: : N.ex loco N.,86 N.ab N3 Ac prætereà vide-tut mihi, quo confuetudines86mores illorum Regain Edom rùmtampons fuerint nati,ac Idumæos lietviiiter habuetint 86 oppreiTe-tint. lilas ergo hic nunc menin, quaii ve’liet dicere; Confident:flattes ve liras filios Efau, quorum Rage: fuetuut N. N.N.N.86c. quiquitationeillos uaââtint, eii norum. Nain nulla nario unquamRegem fupta il: conflituitex aiiena Stîrpe,qui iliam non vcl parian,vcl mulrùm afflixerit. Summa verotei hæceii: Œemadmodum inpræcedcntibus tibi dixi , dfimata 86 titus Zabiorum hodiè nabiseflëincognicos; ira uoquelatent nos Hiflotiæ 86 Annales tempo.rurn inorum. 03836 aurem illa,omniaque partieularia , quæ in il-lis temporibua acciderunt, nabis cirent cognita, multarum quoquein che Divina rerumparticularium tationes feire poKemus.

Caratùm, iciendum tibi, langé aliam eiTe rationem notionia vcli nrelleCtût Narrationum feriprarum, 86 intelleâûs Retum viiu paraceptatum. N am Re: vif: malta fœpè habeat particularia , que:

. - pro q

PARsIII.CAp.L., 51:i013 quoque Verba requirunt, 8c non nifi prolixo fermoneexpiicao-si pofÏunr. lita; veto Narrationes fi Homo confideret au: legat,exi.flimat, nimiam illis ineiTe prolixitatemvel "Jimmy; quod fi au-rem vidiflet id;quod narratum fuit,inœlligeret, nihil prærer rem 8:necefsimem dierum fuiflè. QIOCÎI’CS quandoin Lege præter Præn-cepta tibi occurrunt Narraùmes-quædam hifloricæ,& tibi vidant,-hanc velÎillam Narrationem non fuiflè neceflîriam , au: mimis pro.En! emrrari , id non aliunde venir , nifi qui: non vidifii particula-Iia,qnçinduxerum Authmem adcommemoranda «quorum men-r

60min fioit. IEx hoc ordine cil commmoraiopnfeüinum vcl’irinemnr mima» De raffini-Ifmël; Enfenfu enim üuerali viderai; ac fi commemoraretur ibi tath" ’fml’mmprofil]: inutili: ,cujun cogitationi: avertcndæ cauûâ diâum en;Scripfiumem Mofe: egnflmearamperpnfèaim: commjuxta fmomNum.3s.z.-Do M 1 N 1.. Nacefu’ta: aurem hoc loco incubuiz maxima Mira:cula enim nullzfum verèi, nifi apudeum, qni illorum eh (pennon I,temporeautem fannoconvcrtunmr in Hifiodam’vel Narraionemirei geflæ ,8: facilè poiÏunc ab audienre il]: falfit’atie coargui 8: indubium vocari.. Namnorumiefli, impofsibile eiTe; nequecriam ani-mo &cogitatione coud Ai poflë, qnod Miraculum aliquod pet o-mnes came: Hominum ubfilïere &dnrare pofsit. Maximum Le.gis miracùlùm efl, quôd’Filii Ifiaël perqua’draginta auna: in defer.

to fubfliterint , 8: quotidiè in illo Mmm invenuint l Defertumenim illud fait , fieu: Scriprura loquitur, refermm ferpentibus 8:féerpiom’bnl, locutan’dus’, aguis deRimtus, à Terra habitabili pro--

cnlfemocugëcmturæ Homini: prorfus repugnans, ficut dicitut ;-mon: tfi’endercfmflüua: ex damna a: vminfaemi ne: and hmm tu. Num.zo.y..tu»: ijium,-non 1min: limant, flammé rimant, à malagnuwrumfi’in que qua nm d’un! Macadam f la dicitut de hac Terranqu; apudProphetam, quàd par un Vit nourranfivmr, neque Hàmo ibihabitirir. Jerem.z.c.lEt in Lege 5o une"; mnum-fit, neque viam 67mm; inhument bi; mnum.m: omnia font maximamiraculà, oculi: corporis vif: 8c pet--septa; (manquuidem ergo Dru s 0 t.Màx.’ cpgnovig quôd mira.cula ifia rempare fùturo eludi &tavilîàri au fuggillàri poflënr,ficu--ti-aliis hifioriis 8c narrationibus accidit’; (ut; quôd command fue-rint» in Terra quafi habitabili’, in loch; in quibus Hommes ha.Bits" aliquo mode poû’int’, fleuri Deferro Aubin! comparu:fun: saut, quôd funin: loca com marinât idonea ad ànndum,feren-dhmsôcmerendum 5.aur,qnèd.ibificrbœfucrinr, è quibus flip-Île 8: .

joliet au no-quemaInuit . tu fer

Num.9.ao.

Num.5.r9.

v.2.0.

7.1.1.

512 MORE N’Evoçmivi’fiiflentare’fe potuetint; aut,quôd Manna in illi: lacis ordinariëëCœlo defcenderit ;aut denique, quôd putei ibi fuerint) : idcircô adcogitationea ma. à media tollendaa , 86 miracula illa Confirmanda,figillatim Profeâiones inorum expofuit, ut alii Ma Inca videntea 8:permeantetintelligant, quanti miraculi negotium fuerit , quôd pet:quadraginta integroe annoa Hominee ibi fubfifiere potueri-nt s

x modum propter illam ipfam rationem Annhemati devovi:manu", t Jofuaillum,qui urbem Jericho teædificaturus effet, ut nempe hac

ration: mitaculum illud in petpetua memoria remaneret: nam qui-cunq; vifurus erat materiam illam in Tertam profonde demerfam,me petfpicore poterat, non cire banc formam ædificii alicujus de-flruâi , fed miraculotè collapfi. Sic quèd dicitut , faxmjèzmonmDo M I N 1 enflammai film, éjuxmfermonem D o M r N l ,1on finit,vidai poirer alicui ab initia cogitationia (h.e. obiter rem confide-ranti) fufficere potuifle, 86 quèd ea,quæ pofl "la verba fequuntuf,fuperflua fint, ac nulle mode neceiTaria g ut, quod dicitut, Càm ver)morabamr N ub::,86c. grande butent N aber diable punk en: [input taller-outulum,86c. Au: 111406145 diobw,&c. idcircô ego tibi rationem omniumifierum particularium indicabo. Ratio enim illorum efi,ntmiracu-hlm illud confirmetùr, &omnes cogitationes , quasitùm prophaniPopuli de illo ne otio habuerunt,86 etiamnum haIbent,tolletentur;quafi nimiruml raêlitæ incerti obe-rraviiTent, ac nefcivifiem, qui)

5:04.144. vcl quanam itedeberent, fient ibi dicitut : Perplexi finit ipfi in rem.Arabe: Et fic appellant Arabe: ufque in hodiernum diem Defertum illud401mm»! Dt- W931" 1310 h.e.Defmum obmttifllü 5 exifiimantee , lfraëlitas ibiforum . in 1140Ifiaëliu par 4o.

une: COMME-"fait.

oberrâiÏe 86 viam ignorâfle. Ideô incipit Scriptura explicate 86 con.firman, quôd Profeâiones illæ, (quæ fuerunt inordinatæ),86 Tem-pul, pet quodin unaquaque profeaione fubfliterunt , (quod inæ-quai: fait; nam in una profeâione fubflitemnt oâodecim annoe,inalia diem unicum, in alia noâem unam), quôd inquam ifla omniaet: fingulari determinatione 86 ordinatione Divina ira faâa , nequeaberratio à via fuerint, Ted feeundùm ablationem vel motionem co-lumnæ Nubie c’onti erint. Et hac de cauiÏa recenfuit particulatesfilas omnes circum antiac. Nam Scriptura declarat pelai: , illamviam fume natam 8c tritam, viam in uam illam, quæ efl inter Obo-1:6(quô deliberato confilio 86 propo to venerunt, ficuti D a u s præ-eepit, quando dixit; Semeur Dz o in monte illo: ) 86 inter Kdejib.banni), quæ cil itemrn principium Terra habitabilir, ficuti in Scri-

Nmæw. flûta 5 Emmy» figgtin 543km; même amenai "mini mi:frasil»:

"PARS III.CAP.L. si;’fpatium Verô irinetir eiTe undecim dierum, lieur iterum dicitut; Un. mimai;denim dia: à Chortb, rai "nantir Seïr, afin: 4d Kadefib-barneab. Proindcimpofsibile fuiiÏet , ut pet quadraginta annos ibi errata potuiflènt.Ratio aurem ràm diuturnæ more cit illa,quæ in Lege (cripra en.

Sic icaque omnia reliqua, quorum rationem ignoras, fuas tamenValidaa lhabcnt nuiras 86 rationes , adeoque fequuntur fundamen-tum illud, de quo nos Sapienres noflri monuetunr’, Nibilefl inter vos DEIÎK.;1..47.fiuflrà: quàdjiautemfiujlrà tflaliquid, (h.e.vobis ira du: viderur), id exubi: 2H, (h.e.ex veflra imperfeCtione 86 ignorantia). *

C A P. LI.236 diverfirgmdièm comm, qui cupimzt appre-lgmdere Veritatem Creatorzàr. De modo item,

quo D E u s coli deèetaè filin qui ap-prchendunt: E5 quomodo eà perm-

nima’umfit.

A p u r illud, quod nunc inchoamua, nihilaliud compieâe-. tut, uam cætera hujus Libricapitagfed obfignationis 86clauefulæ quafiîoco adjungetur illir,unà eum explicatione; Quârationeis , qui veram duârinam de Narura86Proprieraribus D51 appreohendir, poli illam apprehenfionem Deu M colere , eique fervire de-beatË Œâ in te culrus ille confiflatê Quomodo ad illum culru m,qui fupremus efifinis Hominia, pervenire debear? mialemdeniqueDan s Homini: curam in hoc Mundo gctar,donec inde in fafcicu-

lum Viventium transferarur? IExordiar aurem verba mea in hoc capitula ab eieganti quadam, Similitude al

quam adduEtutur fum,parabolâ, 86dico. Rex quidam feder in fun d’Cù’idm d’3

palario,86 Subditorum ejus quidam funtin Civitate, quidam extraCivitarem. lucrum,qui in Civitate funr,quidam rergum fuum ver- Dm».runr verfùs palatium Regis, faciem veto in viam aliam ; 86 ali-qui funt, qui volunt ire ad domum Regiam, faciem fuam illûc con-verrunr, Palarium ejus videre 86 coram Rege comparer: cupiunt,fedtamen nondum vident muros domûr Reglæ; quidam me) ex iflisdomum ingredivoientibus pertigetunr ufque ad ipilam , 86 circum-eunr eam, porram invenire quærentes. Ex bis aurem quidam in-grediunrur portam, que: durit in Vefiibulum , Anticameram; qui-

d " ’ " ’ h Trr

514 MORE NEVOCHIMdam-intromitruntur in inreriorem domum, ut (in: eum Rege in unio-codemque loco, in domo videlicet Regis,non tamen vident Regem,zut cum illo-loquunturs (cd poflquàm in domum petvenerunr,ope-ra ipfis danda efi, ut ulretiùr perveniant, 86 rùm demùm concedi-rut eir, ut coram Regecomparere,illum vel pro à, vel de longili-quio videre,loquenrem audire , aur denique i met cumillo loqui

o flint.P Nuncdeclaraboribi illam, quam in medium adduxi , par-aima"la m. Qui extra Civiratem funt, font omnes illiHomines,qui nequepet fpeculationem,neque pet Cabbalam habent fidem Legir , qua-es flint quidam Turcæ habitantes in Septentrione, 86 Ærhioper

commoranrer in Meridie, 86 fimiles iflis, ex iis,q,ui nobircum fun: iin nofiris Climatibur. Arque iltorum judicium idem efi. quad Ani-malium irrationalium, neque eos colloco in gradu Hominum , Tedin gradu qziodam Enrium, qui efi infra gradum Hominum,arramerifupra gradum fimiarum 5 quia habent figuram 86 formam Hominis,majorem aurem, quam fimiæ, cognitionem. qu Verô futur in Civi-tate,fedpafleriarafim obvenant palatin Regia, funt illi,qui quidem (idem-86 fpecularionem habenr, fed tamen quædam dogmara liererodoxa,En ex fpecu-lationie ipforum etrore, five ex falfaLaliqua traditions,rerinent. Et hi propter erroneas ifias opiniones tanto longiùr à pa-latin Regis recedunr, quo longiùs progredinntur, dereriorcsc’]; mul-tô funrprioribus586 quas necefsitas efHagirar aliquando interfice-ne, memoriamqueopmionum ipforum exiiirpare, ne alios- quoquefeducanr86 inficiant. warrant volant ad damant Regic venin, à adingredi ,fedmmen 110mm" Regù manquant vident , (un: Vu] gus Viarerum Legis, h.e. Populus Terræ, (Plebeji,ldioræ), qui operam nar.vantin Præcepçir. pervenium 4d damum Regù, (riflant arrima.îaunai-nm Thalmudic1,quicredunt 86 ampleâunrurfentenrias or.rhodoxas, 86 uidem pet modumCabbalæ, negotium cultuû Divi-norfi difcuntjedin fpeculatione fundamëtorum Legis fe non curer-lcenr,nec de Fide verificanda funt folliciri. 041i occupanrur in [poecularione fun damenrorum Legis, illi funt, qui introiverunt in Veflibu-lum,86 funrindiverfis acinæqualibur gradibur. Sed qui eô nique I Ïpervenit, ut fciat demonlirationes omnium eorum , qua: demon-lit-anones habent,86 nôrir in rebus Divinis veritarem eorum , quo-rum veriras cognofci potefi, 86 appmpinquet ad illius veriratem, ad r.quam non nifi appropinquari porefl , i: cit, quint»: Reg: ipfa cil in une.du; damât. Et hic fctas, fili mi, quamdiù 012.3749» du Difiiplim’c Math:

and» l

PARSIII..CAP.LÏÇ 515inaticùé’LogiMJe exillorum efiènumero, qui eunt circa domum,86 portam illius quærunt,ficuri Rabbini mûri ajunr, Adhuc Abat-u-maforir si? : tùm intelligis Re: nuturuler, ingreiÏus ce in Veflibulum do-mûs: (panda verà Naturalia ubfilvzfii,(y rbeologim intelligu , ingre [Tuses cum Regein conclave inrerius, 86 verfana cum ipib in nua ea-demque domo. Arque hic cil gradus Sapientum, quidivcrfas perfe-(limier herbent. (mi veto, poitquàm perfefrionem rerumTheolo-gicarum cit adeprus, omnes fuas cogitationes ad D a u M di-rigir,quin imo fife-ipfum rorum Dan confecrar,cogirationer fixas abaliis avertit,86’facultatesingenii fui omnes in coniîderarione En-ri-um exercer, ur ex illi: difcat probationem de eo, quôd D au s fir.86quam mirabiliter multisq; modis D a u s illa pofsit gubernare, illeinquam cit, qui in domum Regu nuit. Et hic cil gradus Prophetaruth 3rd; 44quorum anus (Mafu fc.) proprerfummam Apprehenfionem,86co-fl:8hzfm M*gitarionum tuarum ab omnibus aliis rebus ,excepto D50 , averfio- ’Hem, eè nique pervenit, utde ipfo diâum fuerit , Etfuitibi (un: D a o, Exod.;4.za.-J86 ibi fc.interrogabar,ac vicifsim refponfa accipiebar in Ratione il-la fanas. Ac propret fummam, quam ex Apprehenfione illa perce.pit,lætitiam nec panem comedir,nec aquam bibir. Nain Intelle-Ctur ira fortis in ipfo fuir, ut omnis crailla virrur corporea, rpecier fc.[enfuit Taâua, cella verir 86 fuccubuerir. Prærer hune flint uidam Dagradibuc n-Propheræ, qui vident tantum, 86 horum quidam proPè , quidam de 127:2?" P’"longinquo, fleur dicitut, De-Iongè Do M r Nu s appnuit mihi. P un

Verùm fuprà jam de Propheriæ gradibus loquuti fumur 3 undenunc ad Argumenrum hujus capiris revettor, quod efl , monere, utHomo omnes (un cogitationea in D a o folo col-locaras habeat,pofieaquàm ad ejus cognitio’nem pervenit , fleuri expofuimnr. Hic qenim en: Cultur propriua illorum,qui Veriratem apprehendunt, qui 011!th Dûranto fit major, quantô magis de Duo cogitant, 86 coram ipfo com- "wwwparent. Sed qui fæpè de D a o cogirat 86 loquitur absque fapientia,vel fuam propriamimaginationem,velalîur alicujus fidem 86 tra-ditionem fequendo, is, meccalculo,ell ex illi: , qui verfamur entadomum, 86 longé ab illa abfunt; quia non verè cogirat de lpfi.) , necmais de lllo loquitur. Nam res illa, quæ in Imaginatione illius exi.fiit,86 cujusore fuo mentionem facit, non cil En: aliquod, fed pu-tum-purum figmentum in lmaginatione ejureffiâum, fleuri deda-ravimus, quando de Arrriburis Divinis egimus : in hac aurem Cul-rûs Divini f ecie incipiendum 86 procedendum cil feeundùm con-ceprionem otmalem Intelleétûs. Secundùm banc veto notionemi

Trt a ’

5’16 MORE NEVOCHIMIntelleaûs fi D a u M 86 ejus opera apprehenderis , incipies te rorum uillirradere, Rudebis illiquàm proxmiè appropinquare, corrobora-biturque Conjunétio,quæ efl inter te 86 inter ipfum , lnrelleé’tur ni.

Dent-443’- mirum ruus, ficur dicitut 5 Tibi oflenfitm e51 , ut flint Do MI N au meV-39- D r: uam? un: eflêpmter eum. Item 5 Scies Indiè, de reverdis 4d cor tuum,

86C. Œèd aurem ultimue ifle Cultus, de quo in præfenti capiteagimus, non fit nifi poli Apprehenfionem, declarat nobis Lex,dum

Deut-IMS-- ait 5 û?! diligaru Do M 1 Nu M D ru M vejirumfi’ couturant rota carde ve-fln,état4.4uimiveflm: (æpiùs enim jam oflendimua, quôd Dile-âio Mia fit ferundùm Apprehenfionem, 86 poll Dileâionem Culrusille, de quo nos monuerunr Rabbini noflri , diCentes 3 Hic 25 cuiras,qui et? in corde. Confiflit aurem (Culnu nimirum site) mec judicio ,ineo, uromues filas cogitationes Homo confumat in lntelligibili pri- pm0, 86 illi foli, uantum fieri potefl,adhæreat. Hinc invenimur, lquod David p.m.glio fuo præcepta dans,feverè ipfum ad hæc duoadhortatus ir, Apprehenfionem-inquam D r: 1,86 Culrum ipfius

ç1.chxon.zs,9, poll Apprehen fionem : Tu ituque, inquir, Schelomab, fili mi , cagnofiitoD sur! Punk un; (flânai si cordeperfeüafi’ anima volunurio,86c. si qua-fiven’s eum, invem’etur être; éfi dmliqueru eum,4bjiriet te in sternum.

Admonitiones enimvel horrarioner (Marius) perpetuè-funt de re-bua Intelleâualibusmunquam de Imaginariis. Cogiratio uam-que de rebus Imaginariia, vcl per lmaginationes,nô vocatur Scienrria, fed vocatur, Œodufcendit infiirirum veflrum.

Sic iraque expofitum tibi est,quèd«pofi Apprehenfionem (DE 1)-nihil aliud requirarur,quàm ut Homo rorum fe eitradar,86 cogita-tiones fuas. intelleâuales perperuô in ejus defiderio collocers id ’

Saütuuo’ç’ [c- quod meliùs fieri nequir, quam per Solitudinem (a Sepamtioueïu. .

FM"; a W Idqu; fludebir Homo piu9,ur frequenrer folus 86ab aliis feparatuiï afir,neque,nifi urgente necefsitare,Hominum congtegationibur 8C.- ,ria cf? ad culai convenribuainrerfit. j j -Divinumu mima. Aulnon expofui tibî,quôd lntelleâ’us me, quem Denier:4M14t5m’ m1- Opt.Max.nobis infudit,fir cohçfio vel côjunétio inter nos 86 ipfumËÎj la,

fg" M” à. Facultar aurem tibidataefl,ur,fi conjunâionemiflam velis corme;

mm. . . . . . . . . f -borate-,18 pofsts faceresfi verôrllam paullarimvelisdimmuere 86: -agamie ifl4.debilitare,pofsisa86illud. Corroboraturifla conjun&i0,fiillâurari13..Éz’m’a” m” ad diligendum.DnuM,86 omnes tuas facultares eô direxeris,licuc; :-

expofuimus. Debrlitatur 86 decrefcrr,cùmcogitauoner tuas conga. A

verris ad res alias. , 14-5”.Scito aurem,quamvra fapientifsimur omnium cirer inVerll’àtè’. 4Sapin!-

PARSlll.CAP. LI. 517Sapienriæ Divinæ,fi cogitationes ruas converras ad alias res,veluriViétum, Amiâum, 86 fimilia tfegoria, rejam abfcidifle conjunâio-nem,quæ cil inter te 86 De u M Opt.Max.,neque ampliùr velte cum

v ipfo,vel ipfum tecum eiTesquia unio illa,quæ inrercedit inter te 86inter ipfum,illo rempare a&u en inrerrnpra. Hinc Sanâi adeo fun:anxii 86 folliciri de llliS horis,in quibus non cogitant de D a o Opt.Max, tamque diligenter de illi: meneur. Ira ajunts Ne convertaruun: 4d fiiznriam refluant. Sic etiam inquit David 5 Pofui Do Ml mm Pfal.16.8.coram me fimper,qui4 à durent mm 25,110» dimovebor. tu). Nunquamdivette cogitationes meas ab ipfo,efl: mihi quafi dexreta mea,cujueHomo ne ad momenrû quidem oculi oblivifcirur,proptcr frcquen.rem ipfiur merum 86 agitationem sproptereà non dimovebor,h.e.non caria m.

Prærereà fciro,quôd cultua illi Divini omnes, Leâio fc.Legir,Precario , 86 reliquorum Præceptorum obfervario, nullum alium infinem data fint,quàm urte in Præcepris Der exercear,86 à negoriiaac curir hujus Mundi avertar; ac fi in folo DE o occupatus,86 ab nemnibus aliis rebus abfltaâur elfes. Proinde,fi orando labia tua mo-veas,faciemq; verfùr parierem convertas,ac inter precandum cogi-tes de negoriis 86 mercatura rua; aut,fi Legem DE: linguâ ruâ le-gas,cor verè tuum in ædificiis 86 fundis ruia verferurmec ad id,quodlegis,artendars aur,fi præceprum aliquod Legis membria ruir fa-cias, ficut quis nonnunquam vel foiÏam aliquam fodit,velligna infyl va amputat,fine confiderarione illius,quod facit,vel illiur,qui idmandavir,aut finis,proprer quem laborar; fi inquam hoc patito ilioncultur Divinos peragaa, noli-exiflimare ,re finem aiÏequutum elle,Ted cria ex illorum numero,de quibus dicitut; Propë t! m’ enrumfed-jcnmam."longè à urubus ipjàrum. Chiocirca modum tibi nunc præfcribam,inquo te exercere debes,ad præflanrifsimum illum finem aiTequendü.

Princi iô ergo hoc tibi faciendum cil: Averres cogitationer tuasab omnibus, qua ndo feâionem aliquam in Lege Divi na legis,velprecaris, neque fatis duces primum feâionir illius verfum,vel pri-mam Precarionis benediâionem cum intentione86devotione re-citâfle.

anndo ira huic rei afl’uerus erie,86 per aliquor annos confirma-rua-,incipier deinde rorum tuum animum,omnes cogitationes in idimpendere,ur,quod in Lege Divina legir,vel ex fila audis,quoqueintelligaa.

’ Chaud fi 86 hoc in manu rua confirmarum fuerit,incipier poilai

518 MORE NEVOCHIMte exercere,Utperpetuô cogitationes ruse converfæ fint in uniatein reliquis Prophetarum libris legisflufq’, ad Benediftiones omnes;operamque da is,ur 86 hic inrelligar 86 confideter,quæ legis.

Œando ergo hoc alÎequutus es in illi: culribus,atq5 cogitation"tuæ eo rempare quoque,quo illo: facis,ab omnibus aliis mundaniscogitationi us immunes fuerinr; pofleà cavebis , ne cogitationcsruas nimis defatiger in necefsiraribur tuis, 86 iis, quæ ad comeden-dom tibi permilra funr.

Summa : Habebis cogitationes ruas in Mundi hujus negoriis,quando edis,quaudo bibis,quando te lavas,quando eum uxore,li-beris,aut aliis Hominibus colloquais 86 confabularis 5 illa tempo-ra mulra 86 longa relinquo tibi ad cogitandum de omnibus tuis ne.cel’sitatibusmegoriorum fæcularium,domellicorû,valerudinis,86c.fed,cùm cultus Divines Logis peragis,non defarigabis cogitatio-nes tuas,nilî in eo,in quo occupant es,ficur explicuimus 5 cùm vert)lblus et fine aliis,cùm item in leâo ruo expergifcetis,cave,ne pre-

. riofis illi: remporibur aliis cogitationibur ammum ruum occupes,

Camion.

Exod.2.4.z.Exod.34.z8.Deur.f.3t.

Exod.3.iy.

quam culru iflo Intelleâuali,quo D50 appropinquas 86 prælènsfis modo vero,quem tibi indicavi,non aurem pet paltiones vcl ope-tatiorter Imaginarias. Hic fummus gradus ell,ut mihi videtur,adquem pervertit: porefiis,qui pet eam,quamindicavimus,exetcira-rionis viam eô [e præ araverit. Arcùm aliquis ex Hominibus petfuas vetas Apptehen nones 86 læritiam ex illi: conceptam eè pet-tingir, ur,licèr eum aliis Hominibus loquarur, 86 negoria corpo-lralia rtaaet , tamen illo rempote Intelleâus ejus rorus lit cumD a o 0 t.Max., ipfe ’ue corde fuo jugirer eum D E o , eriamlîcorpore Il: cum Hominilwhquemadmodum dicitur in ParabolieCantici Canticorum,Ego (terminé cor meum vigilat; me vox duraimeipulfimn’r: de hoc gradu nequaquam dixerim,quôd fit gradus o-mnium Prophetarum a fed dico,quôd fit gradus Molîs Doâtoris no.flri,de quo dicitut; Et uppropinquet Mojêtfiltu 4d D o M t nu M. item; Etfait ibi tu»: Do M r N a. Item 5 Tu verà [la ln": merum: quemadmodumin illorum locorum explicatione declaravimus. HIC item eft gra-dus Parriarcharum quoque , qui tàm propè appropinquâtunt adDE uM Opr.Max.,ut in iplîs Nomen ejus Mundonotum la um fue-rit,ficut dicitut; D E u s Abrubami, D sur Ifimci, D tu s 345064110: No-men meum ad Marium(fc.erir,fir videntur interpretanda verba 1’04 M men-

tem Aurhorù): 86 propret fummam animorum ipforum in A pre-henfione conjunaionem 86 guignent faâum efi,ur Dru s eum ne.

. quoguel

PARS III. CAP. LI. 519quoque fœdus pepigerit,ficur dicitut; Tian recordabor puai mai tu»: Levit.ts.4a;5mm. par?! mai eum Ifimto, à infitperpaflimei eum Abraham retordu-lmr. Nam illos quaruorquod artinet,rtes nempe Parriarchas,86 Mo.fen,norum efl,quid’ Scriptuta de illis refletur,quà’m unanimes fue-tinr 86 feduli in apprehenfione 86 dileâione D a t Opr.Max.,quanraitem erga- ipfos &liberosipforum fuerit DE 1 cura 86 providentias86 tamen eum hoc oecupati quoque eranr in Hominibus gubernan-dis 86 regendis,divitiis acquirendis,pecoribur alend’is,honor.es am-biebanr,86c. Et hoc argumenta mihi eli,illoa open ifla non nifimembris fuis externis peregilres cor veto 86 ammum ipforum àD50 nunquam recelîilÏe. Id veto,quod quatuor diâas perfonasad fummam iflam apud DauM petfeâionem evexit, 86continuam-erga ipfos DB1 providentiam exciravit,eriam eum opibus 86divi-riis accumulandis operam navabant,h.e.quando vcl pecora fuapafeebanr,velTerram colebant,vel demi familiam fuam admini-llrabant,id inquam hoc mihi viderut FuiiTe,quod unicus ipforum inomnibus aâionibus finis fuerir,quàm-proximè D a o appropin-quare. Summus enim ipfotum finis fempet Fuir,Populum aliquemad veram D a r cognitionem 86 cultum adducete,ficut dicitut 5 N072 Gemma»;enim,un przrepturus fit filir’s fieu à domuifuzpofifim rufiadiam viamDo M r N r ,furiamq’, juflitmm éjudieium.

Sic itaque comtat tibi,quôd omnium ipfommconaruum 86 flua-dicrum finisfuerit,1.lnitatem D a r in Mundodivulgare,86 Homi-nes ad amorem D E I dcducere. Et propret hoc ipfum digni fanât-ifiant illo gradus fuetunt enim illa open 86 itudoa iplbrum lummus86 gratifsimur DE o cultur.

Non cil aurem hic gradus ira comparatus,ur alios quis ad illumpervenire pofsit; Ted gradus ille,cujus ante hune mentionem feciumus,fludio 86 exercitarione præfcriptâ imperrariporefl;Dsumr’15rogandofupplieandomt impedimenta omnia, fepararionem inter-nes 86 ipfum facientia,èmediotollat,licètmaxima pars illorum ànobis ipfis proficifcatur,quemadmodum in aliis hujus libri capiti-bus deelaravimus,86 ficutPtopherainquit;Iniquzmtesvrflradzvfi- 1613494"mur inter Var à D tu M vejlrum.

Hic vert) admirandamihireVelarur fpeculario,quâ 86 mulra du;bia tol lunturj86 feereta Divina non pauca aperiuntur.

Expofuimus in præcedentibus hujut libti de Ptovidenria D incâpitibus,Secundùm menfuramlntelleflus uniuscujusquelnrelle;(tu prædiri elle quoque mouluram Providentiæ Divinæ; proinde

t.Sam.z.9-

lludc malt P";

520 MORENEVOCHIMerga Virum in apprehenlione perfeaum , cujus Intelleâur nua.

uam à Ctearore recedir,perpetua quoque 86 continua cil; Provi-denria; ergaillum aurem,qui perfeâus quidem en: in Apprehenlia.ne,fed cogitationes fusa non nunquam à Duo averrir,eo quoquefolùm rempare Providenria Dax a ir,quo de Deo eogirar,86 ire-rum ab illo recedir,quanda circa la: negaria cil occuparur. Arra.men non ira recedir ab eo,ficuti ab illo,quinihil plane intelligir:fed diminuitur,quandoquidem illo tempore,quo Vit ille petfeâusaliis degoriis cil intentuantelleâus ejus nonin aâu exillirfedinproxima ranrùm porenria 5 arque ira fimilis eft Scribæ veloci 86expedito,eo tempore,quo non feribir. (au aurem plané non intel-ligir Creatorem,iimilis ell ei,qui in tenebria larer, neque unquam Ilucem vidir , ficuri declaravimur in illo 5 Ac impii in tenebru conti-erfienr. (un veto apprehendir Cteatorem, 86 cujus inrentio tata en:in Intelligibili fuo,is fimilis cl! ei,qui in clarifiima Salis luce ver-farur. Verùm qui apprehendir quidem,fed intereà aliis quoque ne-goriis le implicar,is rempare occupationum illatum fuarum fimiliscil Homini in die nebulofo degenti,quo Sol non lucer,praptet den-fam 86 cralTam interipfum 86 Solem inrerpofiram nubem.

Propreteà viderur mihi, quôdMala quaecunque,quæ Prophetisvenùmqul’i" 86 aliis Viris piis 86 fanais conringunr,eo rempare tantum illi: ac-ruminant. cidant,quo DE! oblivifcuntur,86 quad feeundùm longitudinem

oblivianis,vel negorii,in quo occupanrur,gravirarem item vellevi-rarem,graviras quoque mali exiflar.

maudoquidem itaqueira tes fefe habet,maximum auferrut du-bium , quad Philafophi adduxerunr ad negandam particularemDer erga fingulos homines Providenriam, 86 æqualem eam ergaHommes 86 reliqua Animanriafaciendam. -

Ratio enim illarum hæcefl, quèd pics quoque 86 fanâtes Homi-nes plurima 86 maxima mala maneanr. Sed hic revelatur mylie-tium, eriam juxra ipforum fentenriam 5 feeundùm quam Pr oviden-ria DE t eût perperua 86 continua erga cos, ad quas pertigit Influen-riailla,cuilibet præflô exifiens, qui operam dat, ut ad illam pet-tingat: 86 cùm cogitationes Haminis purificatæ funt, D a u M petveras vias apprehendit, 86 fuper ca, quad apprehendir,læratur, ritmilli nihil quicquam mali eo rempare pareil accidere: quia tùm ipfeeum DE 0,86 Drus eum ipfo elis Ted cùm cogitationes fuasà DE aavertir, feparatutàDso, 86 D a u s abi fo,amnibusque malis cil:expofitur,quæipli poilant evenite. Inflfllenria enim Intelleétualiâ

rumineroit. 52:-e’l! illud, quad Providenriam D t*1caull’arur,86 ab omnibus acciden-tibus libetar: illa aurem q-lbusdam remporibus à pic 86 (métal-Io-mine abl’tra-h itur,malo aurem nunquam communicarur5propteteaq;

ambobus contingir id, quod eir contingir. *Confirmatur Illa mâtina præter hæc dië’ta ex verbis quoque Le-

gis. Hinc enim dicit Dans: Et abfiondnmfatiem menin ab au, (7mn- apennin.firmenrur, â- invenient eum main malta (’3’ ungujha , éditent: die i114;No’nm: propzered quid non si! D E u s meus in media met. turenerunt me ma-

la bec f Palàm enim cil, quôd nos eaulÏa limus abler niionîs illiusfacsei, 86parieris illius, qui fepararionem facir inter nos 86 Iplhm;unde po nô dicit: Ego vert) ubfiondendo abfiondamfaciem menin in die ll-la, propler omne malum , quad fait, quid converteritfe 4d Deor «lieues.Nullum verô dubium quoque en, quin idem fit judreium fingulatisalicujus Hominis, quod tarins Ecclefiæ.

Sic ergo manifeflum tibi ei’t,cauiTam,prapret quam Hamaomnisgeneris accidentibus cil: expolitus,ur lieur Bellia ptædæ fit objeâur,elfe feparationem ejusà DE o :in cujus aurem media D e u s (fi, ci

nullum amnino malum poileaccidere, lieur Deus dicit; Ne rimeur, lei-441.103quoniam recumjum ego -, à ne terreau , quia rerum ego fum. Item 5 Cùm Jean-1-tranfieru par aquu, rerum en, à fluminu non operient te. Nam qui et)pervenir, ut diurne lit friper eum fplendor illelntellcâûs, ci infepa.rabilirer adhæter Pravidenria, malaque omnia ab ipfo cohibenrut,fient dicitut; In D a o eonfida, non timebo, quid fait: mihi Homo. Item"; poum:Afluefre quafi) rumen, (se putem Imbero, per en amict tibi bonum: h.e. 10mm.Converte te ad ipliim, 86 pacem habebis ab omni maïa. Lege Phl-ritum nouagefimum primum, qui incipit, Quj habitue in adjurerio AI-tzjs’imi,86 videbis, quam eleganteragat de Pravidentia illa magna,86 de Proteâione 86 Cullodia ab omnibus malis,’tàm univerfalibus,quam particularibus,quæ lingulati alicui Homini 86 Individuo præaliis eveniunr, 86 quidem tùm ab iis,quæ naturam ejus confequun-rur,rùm abiis, quæ ab Hominibus proveniunt. Dick; Ipfe crue: tedelaqueo vannerie , (r pefle pravitntum. Alufiruteget méfub un ejusfirurmm’sfiutum à typent venta ejus. Non rimeurs à timon mon , à fi.gîta, que voluveritper diem. Al pejie, que in uligine umbulat; àpefle, queraffutmeridie. De confetvarione veto ab afflxétionibus Hominum(h.e.quc ab Homimbwproveniunt) dicit; Si forte aceideret , ut tranfiretpet prælium diflnftorum gladiorum, 86 tu in via rua elles , ac milleinterficerenrur à linilh’a,& decem-millia à dextera rua , tamen tenon ranger malum ulla modo,fed aculis ruis afpicies , 86 judicium

’ a Vuu -

522 MORE NEVOCHIMac retributionem impiorum à D a a vidcbis,quôd failli petîturi finr,tu verô falvus 8; incolumis permanfurus. Hac enim cit , quad di.cit; Cadentà latere me mille, à decem-.millù à durera un, tibi tamenmm apprnpinquabitjed cadis tais 4111i du, à retributionem impiorum vide-ln’t:& quad ibi prætcreà adjungir de protcâiane Divina. Poithæcreddir rationcm hujusmagnæ cufiodiæ , 8: dicit: CaufÏàm , pmprer’quam tantaperè cufladiat ejusmodi Virum , eiTe hanc a Q1): mechafchak valdè 4mn, ideà "uam eum,ex41tabo canaux): unit Nomen"mm.

In aliis hujus Mari capitibu: præcedèntibus explicatum efi, quadnatitiavcl’cognitioDn 1 nilaliud fit, quàmcjus Apprehenfia: par.inde igimr cfl, ac fi diceret; Cufiodia talis Viri ideô ème fafcipirur,

Difirïriæ inter quiainovitôc chafilmkdiligir me poflcà. Nôfli, quænam fie diffa-Pu" 6’57"". tende. intes hæc duo verbal: CbnfibÆESC Ababb (Dilcâ’ianem fignifi--

’ cantia). Amar enim fummus , quanda cagitatianes nullibi funtuàm in te amara, efi propriè Cbefibelç (vcl figmfitatur verbe Cha--

chak). Docent nos Philofaphi, Facultatcs corporales in diebusjuventur-ic plurimas hanefiat qualitates &virtutes im .edîre 5 quamta igitur magis impedienr cogitation-cm illam puri éimam, qua .contingitHomini ex perfcâiane Intelligibilium , inducentium adCbofcbclçAmoremiflum cordialem D a 1 Opt.Max.?. F alfum etcnimcil, eam Homini confetti, quamdiù humons illi corporales ràm ca-lidè in i pfo fervent (rempare [410713 juvenilù); Nam quô magis Fami-tates corporalcs debilitanrur , ignisdue cupiditatum exdn uitur,tantù magis Intellèâus- roboratur,lu men ejus augetur; appre en fiovpurificatur,&de ca, quad apprehend’it,lætatur, ira ut , cùm Ha”me perfeâusadmaturam ætatempervenit &morri îpprapinquar,fupra modum Apprehenfia , Lætitia ex Apprehen Jane ana , 8cAmar rei apprehenfæaugeanrur, ut Anima à Corpore quafi &parew

vpimchchi’. tu: rempare Volupmis illius. Hûc refpcxerunt S’apienru mûri,fui W” 34” dam de marte Mafia , Aharonis 8: Mirjam ajunt, quad ifli traumat-"m" mi fin: binfcbikgb,h.e.in Ofcula,vel’,pcr Ofcul’um. Aiuncenims’Qod’

dicitur, Et maman cf! ibi Mafiifervw Do M 1 N r in mm M045 al pi ad orDo M 1 N 1.,id (lacet nos,quô’d in dtofculatione monuusfit (binfibilqab).Et fic dÎCÎI’UI de Aharone; Ad a: Do M 1 N r, é- manant e51 ibi. Sic di-

cun: de Mirjam, quôdbinfiln’lqb, h.e.in deokul’atiane fit mortuarfed’tamenlde illa nandicitur in Scriptum, 4de Do M z N t, ca quadfuerit mulier, arque irai parabolica ifla locutio ei non convenait.Senfus aurem ejus cfi, quèd præ nimio amore. mortui. (in; in Velu-

h PARSIILCALLÏ. 523par: Apprehenfionis illius. Phrafin quad urine: ,defumpferunteam Sapientes noflri ex Cantico Canticorum , ubi Apprehen fiaCreatorie com fummo Amore D a I conjunâa, vocatur NefcluiçabOfculatioficut dicitut; ofmlctur me afmlo mm Speciem veto ifiam cap-11Lhaine Manie, quæ in rei veritate efi Liberatio à Morte , nemini aliieveniflè memoranr (liai Sapiente: mûri , [armet-quam tribus un.perfanis, Mali, Aharoni,& Mirjam. Sed alii Prophetæ, 8: Viri fan-ai in inferiore factum gradu : omnibus tamen corroboratur appre-hen fia Intelleâûs prope mortem, lieue dicitut; 15:th coram teÏnfli.tiatu4,glari4&’ z a o ne colliger n: pofleaque femme: Intelleâus il-le in æternum inuno eodemque fiaru,quia ablatum e11 impedimen-tum illud, quad nonnunquam diflinguebat inter ipfum 8: intetejus Intelligibile, &fubfiitit ira in Voluptare il]: magna, quæ ne.quaquam cit ex voluptatibus corporalibus, quemadmodum 8: nosalibi declaravimus,8c alii quoque præter nos.

050mm appone cor tuum ad intelligendum illud ca ut, ope-tamque da omnibus mis viribus,ut multiplias rempara il a,in qui-bus Cl eum DE a Opt.Max., au: ad Ipfum pervenire [aboma 5 8c di-minuas horai11a3,quibus es cum aliis,nec ad 080M apprapinqna-te fatagis. Sed de hac diteflione au. nuncdié’tum cit pro Intentio-ne hutin ca phis.

C A p. LI I.Hominem deéere «eflè inflmmo graal»; ImmiIem

(5 ruerec’undumg quia Humilitmfit colu-mmz timorùDE I.

E qu A qu A M tales [untgeflusôc affloues Homini: (ut (etN fia ejus,matun , 8c alia open) quanda foin: cil in dama fila,quales funt,cùm verfatur coram magna aliqua Rege: neq; eodemmodo folet Homo laqui 8: a: fuum aperirecoram domefiicis 8c pro-pinquis fuis 38: coram Rege.

Ogare,quicunque elegirperfeflionem humanam, 8c in rei veri-tare Vit D a] eiÏe cupit, expeâgifcatur à fomno fua, feiatque, Regemmaximum perpetuè ipfi ade e 8K inhærere , Regem inquam longémajorem omnibus Regibus mortalibus, ipfo etiam Davide 8c Sala-mone. Rex il]: inhærens cil Intellectus Homini: , qui eiïufus cil:taper nos, quique nihil aliud en, quam Unie 8c Conjunaio inter

V u u 2. a

fla5’24 MORE NEVOCHIMnos 8c Dsu M. Et quemadmodum nos eum (Intelleâum agentem) 3p;prehendimus pet illud lumen, quad fupra nos effundit,ficut dicitut;.

Miles-16- In luminetao videmuolumen : fic pet idem lumen [pre refpicit fupennos , 8: propret illud petpetuô nobiscum cil videm& tefpiciens,

Jerem.2.3.z.4. fieu: dicitur; Nana ottultabitfe quùpiam in «mitigé ego mm videbo eum,

dicitDo M I un s ? Tu hoc animadvette 85 intelli e , ac porta (cita,ne Hammam. quad Viti petfeCti hoc ftientes , ira impulfi En: aâ humil-itatem,re-76mm: Ô verentiam , 8C timarem D51, ut verè, non imaginariè; pudore affe-

TiwnDu. . . - - . . . .(il fuetmt coram lpla, 8c fecretatlua eum LIxanbus-,m balnels itemnegotia æquè verecundè traâârint 8c petegerint,atque publics eumaliis, quemadmodum ritus &confuetudines Sapientum noiirorumneum leomibus fuis natæ funt. Aiuntenim; une mon: mu 715.11)-ltem; Qîaefl verecundm? ambulat noflu , firminterdm. [ta nôfli,quad monuerint,non ejjè enflé flarunî intedendum, proptereà quad.

3:13.53. dicitut; Pinta ci! tout Terragloriâ ejm: Ut videlicet ammieHominumimplantent aperaifla commemorata, quad femper iimus in mani-bus DE: Opt.Max., &in con-(peauMajeflatis ejus Divinæ camus86 tevertamut. (hiidam Sapientes ca ufque ervenerunt, ut tapiner[in dengue noluetint,ptopteteà quad Majei as Divina Haminemagnat 36 aperiat. Sic eandem obeauiïam continentes 85 parai erantin verbis fuis; de qua paucitate verborum, quæ (cituiwceiTaria (ont;in capitulis Patrum expofuimus, in difto illo, 9114 D r a s cf! in Car--là, (’9- tu in Terra, ideà lin: 115704 tu parme;

A1111]: hæc res, quam nunc tzbi deciaravi, ftapus8c intenrio en.omnium Legis Divinæ apemm. Nam par particul’aria ifla præce-pta praftica, illorumque obfervationemfemper accedit aliquid Horminibus fingularibus 8c fanâis , quo in perfeâionehumanæpetfieciantur, Dau M timeant ac revereantur, quis eum ipfis fit, (dam, 86’poficà,quod decet,faciant. Deciaravit enim nabis D a u s , quadomnium Legis operum hic fit finis, ut Homo ifiam virtutem confe-quatur,de qua in hoc Capite egimue, 8: demonflrationem attuli-

DcumS-iamus, Timorem inquam D F. i8: Verbi ipfius, ficur dicitut-5 Nzficafla-diverù, :0me omnia 112104 Logis ijfiut, qutfin’ptafimt in hlm; iflo , a: ri-"un; Nomen ifludglariofitm étendu]: , D a M 1 MuM D NM muni. At.œnde,quâ ratiane oflêdat, omnium verborû Legis unum eundemqscire finem ,Timorem fc.Nominis gloriofi 86 terrxbilis. miôd vetoifle finis ex apetibus illis Legis acquitatur , inde intelligis , quad incitato verfu ait, si non raflodiveiù adfaciendii: hinc enim quuet , quadcomparant ex apetibus,quæ fiant tùm facienda,4tùn’1 non. fatsienda.

Ciel!»-

4 PARSIII. CAP. LU. 525Scientias vetô quad arri net, (h.e. dogmatafidaim: "Mandat, [tien-

ila), quas Lex nos docet, ut Apprehenlionem Exifientiæ D a I Be.nediâi, 84 Ilniratiri fiur,illæ na: deducunt ad Amorem DE r,ficux.ri jam aliquOties dec atavimue, ad quem Amorem quàmferiô 8c di-ligenter Scriprura Sacra nos horterur,non ignoras : ut, Et diliges Doi- Dumas.M I mm D au "416me toto torde mu, ex une anima ma , à. ex omni.(ne rai: viribua Duo etcnim illi fines, Amar inquam D a 1., 8c Timarejusdem, ex duabus rebus proveniunr. Amar aritur ex faientiis (h.e.rebut fiiendùzév tradendù) Legie, quæ compleâruntut Apprehenfio-mm Exifienriæ D a I Opt.Max.fecundùm illius veriratem. Timonprovenir ex aperibus chis,ficur cxpofuimus.

C A p. LI I I..In quo tires iflæ. mon: expliMnturngn ClicfcdÏ,

vain) Mifchpat, flâna-5:; Tzed-akah.

.0 M p L a c -r a T u a præfens hoc caput expofitionem rriumVocabulotum, qneexpofirioneindigengnempe Cbrfcd,Mifrh.

pat,& 170’11th. lVocabulum ergo Cbcfid quod’attinet, manuimus de eo in Cam. var!" Cbcfèd.menraria fuperAvarlJ,quôd fignificet Exceflüm 86 filpmnum gradin): 13’41"95";

rei alicuius, quæcunque dcmùm’fit. ln fpec-ie me) urus ejus cfl ad. fignificandam finnmamquefitenæinm. Norumautem eii,Beneficen.

riam-duo comprehenderc58C primà quidem Benigniratem erga ali-qruem, cui nihil-plané debee 3 deinde Benignirarem erga’eum,qui be-neficiadignus cit, fed nanranro. Apud Prophetas majori ex partedenatat ejusmodi Beneficenriam, que: exercerur. erga eum , cui ni-hilplanè debeturt Hac decaufla Cbefid appellaturomne Bonum, ,quad nabisà DE a Opr.Max.communicarur: ur,4Chai-de Benefiten-tin Do-M l NI reconnût». Hinc etiam Mundus, h.e.Creatio ejus à:DE a 0pt.Max.vocarur Chefch ficur dicirur,Mundu5 chefed ddlfitdà Pfil.89.3.bitta: Fenfus enim e51, Ædificium huius Mundi ciÏe Cliejêd Benefi-cenriam. min ima D eus ipfe inpraprietatum filarum enarratio-ne fa vocar R46]: abefid, h.e. malle benignitam de beneficentiz. ExodJ4-5-

Tamia]; derivaturà Tudakqvel Tudrk, quad lignificatfifiber. que :I’zeda.3012!)" aurem cil; ut unicuique relinvquatur 3C tribuatur quad ci de- klh amuît»betur,& ut unicuique Entirribuarurfecundùm quad ei convenir. In milibris Prophetarum non-vocanrur eai,quæ fecundùm priorcm fen-

V u u 3

526 MORENEVOCHIMfum aliis date 8: exhibere teneris , Tabla!) ]uflitia, quando ca pet;folvis ; uam cùrn exfalvis mercedem mercenario, vcl creditori red.dia debitum, id non vocatur Tudzlççb Juflitia-sfed illud , quad Vit- Atutie 86 Honeihris folios caufsâ aliis facis: ut, cùm pauperem ali-quem à fua vulnere curas 8c fanas, id vocaturTudzlqtb ]ufiiria. Hacde cauiTa dicitur de Refiirutione ignoris, Et en: tibi Tzedakah in.fliria. Nam quando in via honeigorum morum 8c qualitatum ince-dis, Juflitiam exerces etga animam tuam intelligenrem 5 quia pet.falvis ipfi debitum ejus. Et hinc omnes Virtutes vocanrur Turin.

Gcn-Is-7- k4!) ]ufliria : ut, Et crediditD a o, à "patata": en ci Tzedakah pro ju-Deut-6-zïn flitid, Virtus nempc Fidei. Sic dicit Mares p.m., Et jujlitia en: mûri,

tùm raflodiverimua, utfaciamus omnepmreptum tflud.une») Mifch- At vero vox Mifcbpar fumitur de Æquitare in Judicia, quando iu-Pit 1’04 [53”5- dicarur ficuri res requirit, five Cbefid Mifeticordiam, five VindiCram

fim’ 8c Pœnam exercendo.Sic itaque parer, Cbefiddici de mera Beneficentia 8: Benignitate;

Tudahzb de Banc, quad fit Virtutis 8: Honefiatis cau fsâ , ad perfe-&amteddendam animam 5 Mifcbpat aurem fignificare tùm Pœnam8c Vindiaam, tùm Bonum 8c Præmium.

Porta alibiofiendimua , 0mne arttibutum, quad Creatari in li.brie Prophetarum arrribuirur, defum tum elfe ab ipfiua operibue.(Linteau: itague omnibus rebut de it exiflenriam ,vocatur CIM-fid Beneficus; tefpeâu Mifeticordiæ eiur,h.e.quatenus Animantia,vel Viventia per faculrares ipforum gubernar, vocatur TuddikJu-flue ; propter bona deniq; 8: mala magna, quæ innovantur in Mun-dad, 86 ex Judicio illius fapienri confequunrut , vocatur SchopberJu ex.

Gemmes. Tria ifia Epirheta D a 1 fctipra fun: amnia in Lege: ut , An jutiezDeut.sz.4. fchOphet rotimTemr,&c. jaffas é "au; cf! (Tzaddik vejafchar.)Exod.34..6. Item, Verabh chefed Et malta icnigniratù. A

lurentio veto nai’rra in hoc capite fuit, per rrium inorum va-cabulorum explicationem viam flernere ad praxi-

mum , quad nunc fequitut,capur.

PARS III. CAP. LIV. 527C A P. LIV.

173e 7206451410 au?!) Chochma, h.e..S’apimtim

65 m quotpartesflt «harpa0 c A n u L u M chorbmab in Lingua Hebtæa de quatuor re- mon Check;

kl. bus dicitur. a?” qWM’Primà, de veritate illarum Appreben fianum , quarum fapremus n "imam"finis cil Apprehenfio Cteatoris, licur dicitur’, Vechochma Et flapie»-tia undénam invem’mr? Item; si quzfiverinam (fapienriam fc.) mn- Jobi 2.8.15.quam argenmm, (yfirut tbefimrosfcrummfuerù nm, tùm intellige: timo-mn Do M l n l ,é’ rognitionem D a I invenies. Et fic alibi.

Secundà, dicitut de Scientia 86 Periria Artis alicujus,qualiscunquedemùm fit: ut, Et omnesfitpientes and: in vobù venient , éfarient , que. Exod.3ç.xo.

purique przcepir Do M I 2ms. Item 5 Omnùpmtereà mulierfizpiem tarde. v. 2g.Tenir), de Acquifitione Vitturum motalium: ut, Etfene: ejwfizpien- Pfal.tos.n.

"refirent. Item; In derrepitis eflfdpientz’a. Nain id, quad Homo de jobi une.Sapientia acquirit in feneâute,efi difpofitio ad tecipiendas laudabi-les Virtures.

. menti, ufurpatutdeAflutia", Calliditare, 86 Solettia: ut , Age, fi- igname,pientinres fimusillù. Et ex hoc quoq;.fenfu eft illud; Et tulirindc malie- 2.81m. 14.2.;remfitpiennm, h.e.aflùtam &callidam. Item 5" 341mm: fimr 4d mzlè Jercm.4. 2.2..

faciendùm. iPareil etiam vocabul-um hoc Cbncbmab in Lingua Hebræa ligni-ficare Calliditatem, Solertiam, Dexreriratem’, 86 ufum Cogirarionisfive Ratiania,vel ad" acquirendas uaiiratca Intelleâualee , vel adVitrines morale: ,. vel’ ad Arrem aîiquam mechanicam addifien-

» dam, vel deniquead difcendae tùm Rientias, tùm qualitares pravaeac viriofas. Sapin): enim appellatut tùm is, qui magnis prædirue citIngenii 86 Intelleâûa daribueg tùm qui Vitruribue matalibus excel.lits tùm qui egregiè arrem aliquam calier; tandem etiam, qui falete86 ingeniofua cit in tebus rutpibua 86 inhonefiis.

Secundùm hanciraque expofirionemi is,qui teâè 86 folidè toramLegeminrelligit,duobue modisSapiem vocabitut, tefpeâu videll-ce: tùm rerum Intelleâualium,tùm Maralium in illa comprehen-fatum :ivetùm’, quia Intelleâualia inLege funt rradita pet modumCabbalæ,non fpecularionis; ideèinvenimue in libris Prophetarum86 Sapienrum noflrotum, quad Notiria à" Scientia Legia ponarut tan-quam una fpecier, 86 Sapientia men: à abfdum pro fpecie airera. sa.

pieuta

52.8 MORE’NEVOCHIM’pieutia aurem ifla ment à abfolma cil , quâ pet demonfltationem e24plicarutid,quod pet Cabbalam ex Lege difcimus de illis Intelle-âualibus. miæcun que itaque in Lege reperis in Sapientiæ laudem86 encomium diéta, de paucitate item eorum,qui Sapienriam acqui-

Jabi31-9. tunr vcl pafsident ; ut. Non multifimr Sapiemes: Item; Sapientid abî-JobiiSJL- mminvenimr? 86 fimilia alia ; ea omnia intellaguntut de Sapientia

illa, quæ nos docet Demonftratianes de fcientiis vcl fententiis Le-gis. Sed 86in Sapientum noflrorum l’eriptis mulra fimilia reperiun-tut 5 quia 86 ipfi Srientiam Legx’: unam canllituunt fpeciem , 86 Sapini-tinn Fpeciem alteram. Itaajunt de Mafia; Pater in Lege, Pater in St-

Curie Salama- plentiaæater in Praplmie. Quod veto de Salomone legdur, Sapiemiorne 41W", saîfuit amniHomine, 86 non de Mafe; ideô eihqufa pet id,quôddicitut,,ÏÎJË-Ïe fit]; Omni Homine,inrelligûtur tantum Homines illius læculi, unde men.

mndeMafe.’ ria fit Hemanis, Chalcholisôc Dardæ, filiorum Mahal , Sapientumï-Regn4n3ï- illius temporis celebetti-motum. Sic ajunr Rabbini naflri , requiti

ab Homme ptimô Scientiam Legis ; fecundô Sapicntiam; terrioil-lud , quad convenir Studio Legis , h.e. ut ex ca educat 86 exrtahatque facienda funt: unde hic obfervandus 86 tenenduscrit ordo;fciendæ funtprimô fcientiæ pet Cabbalam; fecundù pet Deman-fitarionem; terrio,accuratè canfidetanda 86 examinanda apera,quæbonas faciunr vias Haminis.Hec veto funt verba ipfa Sapxêtum no-firotum de tribus ifiis tebus,quæ ab Hamine hoc ordine tequitûtur.Dicunr 3 manda Hume ingreditarinjudiriumfiiiitur ei ante omnia, Sm-tuijfi rempara Legi ,fluduijïi in Snpimria , intellexifli verba»: imam ex alita 3’

Ex bis pater tibi, quodjuxra illo: Natitia Legis fit fpccies una, 86Sapienria grueries altera ,ad fcienrias Legis pet fpecularianes vetas

confitman as. , ’âmueræecies His itaque fic ptæfatie , attende ad ea , quæ nunc diâutus fum.’imam" 5* Conflituetunt jam pridem Philofophi tàm antiqui , quam tcccntes,

’ quatuor lpecies Perfeflionum Hominis.Prim4,eaque minima 86 levifsima, cil illa, in qua omnes ferè dies

fuas Homines mundanicanfumunt, Perfeaio fc.acquifirionis Di.vitiarum,0pum, Vei’rimentatü, Vafotum,Supelle&ilis,Domorum,Fundatum, Agratum, 86 fimiliumgquin-etiam Ambitio chatum&Dignitarum. Arqueinrerhanc Petfcâioncm 86 inter Virum il.lum nulla realia inrercedit Conjunétio 86 Unie; (cd propret utili-tatem tantùm, quæ ex iis ad illum tedir,ipfi attribuuntur pet param-putam [ma inarionem, quando videlicct dicit: Hæc cil mea do;mus; Hic eË meus fetvus; Hz funt meæ opes; Hi funr mei gteges;

PARS III.CAP.-LIV. 529Hic cil meus exercirus : 86 cùm confidetatut corpus ejus, deprehen-.ditut quad omnia fint exrta ipfum, 86 unumquodq; illorum exiflatTe atatim. ldeaque, quando illa Attributioceflât 86 aufettur àVitoil o,nulla cil diffetentia inrerillum, qui fuit Rex,86 inter Hominemabjeâifsimum, fine ulla vel minima muratione illatum rerum , quasipfi atrribuebantur. Docuetunr aurem Philofophi quoque, Hami-Anem , qui opetam 86 Radia fua in hanc impendir fpeciem , nananifi circa meram imaginationem86 phantafiam occupari , adeaquelcirca rem infirmam 86 inflabilem: ac licèt opes illæ omnibus diebusivitæ ejus apud ipfum remaneant,nullam tamen Elleutiæ ipfius pet-feEtionem inde accedete.

Summa fpecies magie adhærer 86 conjùnâa en ipfi Homini,quàmpræcedens, perfeâa videlicct Proportio , Dif ofirio 86 FormaCor-paris, h.e.Temperamentum Homini: æqua e 86 proportionarum,Membra ejus apte cohærentia, campofita,valida item 86 robulla.Sed 86 iila Perfeaio non pareil Hominem deducere ad fummumipfius finem , quia cil Petfeâio corporalis tantum; neque Hominiinefi uarenus Homo cil, (cd quatenus Animal: commune enimhabet oc eum uovis,viliisimo etiam Animali 5 immô licèt Homofortitudinem ha car fummam, nunquam tamen accedet ad fortitu-dincm 86 robur Equi, multi: mi nùs Leonis aut ElephantisJed fum-mus ejus gradus hic efi, quemadmodum alibi commemoravimus,grave anus porrare, dutum aliquod os confringere, vcl fimile quid-piam,in quo non cil magna utiliras corporalis s ad Animamverônihil 0mn inô utilitaris inde redit.

Terme fpecies adhuc magie in’hæret Homini, quam lècunda, Fer.feâio fc.M0tum 86 Vittutum in fummo 86 perfeâifsimo gradu. At-

. que hûc tendant magna Præceprarum par: , ur Hominem ad illamPerfeâionem extollanr. Efl aurem ifla Perfeâio fundamentum tan.tùm ad Perfeâionem fequentem, neque fupremus finis Hominis.Suntenim illæ Virtutes omnes tantùm inter flamines inviccm , acvidcrut ifia Petfcflia folùm ad Hominum urilitatem elle direâa,ejusq; elle quafi infltumentum. Nam fi in corde rua cogites , Homi.nem aliquem folum 86 fine aliis paire fubfiilete,ita ut nullum ipficum aliis fit negorium,tùm Vitrutes illæ omnes font otiafæ,inanes,inutiles,nullam ue ei perfeâianem largiuntut; fed opus illis habet,86 urilitatem exi lis accipit cum aliis.

Q4114 fpecies,vera Haminis cil Perfeâio, quando videlicer Ha-mo veras confequitut Vittutes intelleétuales, 86 ex illis vetas (rien.

- X x x

Canons.

310mm.

IEI’CIIIJJJ.

3go ’Mone NEVOCHIM:rias ac opiniones addifcitin tebus Divinis. Argue hic ultimus ci?finis Haminis, Hominemperfcâione verâ perfeâum reddens , eiqg.foli proptia ; pet illam Homo dignur. fit Ærernitate 86 Immortalita-te; pet illam Homo cil Homo. Si confideres unamquamque de te-liquis tribus petfeâionibus præcedentibus,invenies , quôd illæ finr.aliatum, non vetôtuae: aut fi exiflimasman palle aliter cire , quamur fint tuæ, flint ruæ 86 aliorum,(h.e.cancedete cages, quad non fo-lùm ruæ fint,fed 86 aliorum.) [fia me perfeâia ultima tibi foli pro-defl, nec eum illa communicatquisquam alius ;rua cil fola , nec in:eapatrem habet alius. Idcitcè apetam date debes , ut illam acqui-ras, quæ tibi foli relinquitur 86 perpetuô remanet : noli te defarigate:86 laborare in acquirendis a1 iis, tu qui animæ tuæ oblivifcetis; ira.un albeda Faciei ejus nigta teddatur , dum facultares corporales do-minium in ea abrinent, ficur diciturab initia, Cantici Canticorum rFilii marrie men irarefimr in me, pofuerant me raflaient vineraient , vinant:mm, que en: mihi, non rafladivi. Sic legimus alibi in hune fenfum 5.Ne de: diem? deum»: ruum, étrenna: me: crudeli. Sed i pfi quoque Pro.»phetænofiri expafuetunt nabis iitas tes , 86 quidem eodem modo,qua Philofophi. Exprefsè teflantur, Divirias, SaniratemJ-lanefiaæ 1rem merum non elfe Perfeâianem illam, de qua gloriari , sur quam.quærere debeamus ;.fed Perfeâionem illa m, de qua nos gloriati de-cet, 86 quæ unicè nabis cil quætenda, elle Cognitionem DE r , quæ.vetaeft- Sapienria. Ira ait Jeremias de quatuoriflis Perfeflionibus 5.Sir diei! Do M I me s : Ne jade: jèfe flapie»: in fipientia fienter jaffer fefe po-rem inpotentiafim, neejaâetfefe dives in diviriiefilù , fed in hotjaâer fefe,quifijaaatfluôd intelligatc’y- eagnofiat me,866. Animadvette, quomo-atdinePtopheræ iita enumetanr, quo apud flamines vulgè in pre-rio 86 ordine haberi fiaient-z pro maxima enim petfeâione herbent.Divirias, deinde Fortirudinem, paR-hæc Sapientiam , h.e. eum, qui aegregiis Virtutibus cil amatus ; nam 86 huiusmodi Vit. in aliquoapud Vulgum, ad qUem verba ifla diâa 86 direâa funt, haberi folet.prerio,86[ptopteteà in hoc ab ipfo collocara funt ordine. Sapientes.noflti t ip 131313113116"chth 86 didicerunt ex hac Vetfu iliaque com-memoravimus 86 in hac capite adduximus,qubd fc.Sapientia abfowluté fic diCta, quç cil finis Hominis,fit Apprehenfio Dm Opt.Max.,.86 quad ifla,quæ Hamaranquam peculium fuum fibi comparer 86.acquirir, perfeaionemque un purar,nequaquam fint perfeâiones,quad item opera Legis omnia , h.e. Culrûs Divini fpecies 86 Vit--lutes Haminibus inmutua ipfotum inter le convetfarione 86 feria»

. rate

. PARS II’I.CAP.LIV. satitare utiles, quad inquam hæc omnia non fintcomparandaveladæ."quanda Homini: fini ultimo, fed ptæpararioncs fint ad finem illumluirimum infervientes. Sed audi ipfamer Sapientum nolltotum ver.

v ba ex Berefeliitl; rabâab. Dit i tur ibi ;Scripmm 81,0": nia defiderabilia me Prav. 5.15.mon aquanrur ei. 0’390! Defiderabifia; hæc font Ptæcepta, 86 Barra o-peta. T9511 Dejiderabilia mafia" lapide: à margaritapretiofie. Defide-"Mime? Dejideralrilia rua ( TEST" 0’20") non aquanmr illi. Sed (inquitporto Ptoph eta) in lmglorialiimmuuunquegloriatur,quàd intelligat àcognofi’at me. Ecce, quam brevitet 86 netvasè hic omnia eadicautur,quæ nos prolixè commemaravimus 86 explicuimus.

Pofieaquàm ergo ex patte jam ol’tendimus , quam mirabilia vet-fus me compleftatut, verbaque Sapientum nailratum de illo perce-pimus, ablblvemus teliqua etiam,quæ compleâitur. Non enimfa-ùm Voluitin hoc vetfu ofiendete, quad Apptehenfio D a l fols fit

omnium Perfeétionum præflantifsima; nain fi hæc intentio ejusfuiiTet, dixifièt uri que, Sed in boeglorietur, qui gloriamr , intelligendo à«gnofcendo me; hîcque verba fua abrupilTer , vel dixifiet , ’Intelligendo(r tognofi enho me, quod egofim rima; vcl , qubd nullam baôeamfimiiitudi-ne»: gaur, quôd nuflmfitjieur ego -, vcl fimile quippiam : (cd ait, Non Jegloriandum, nijî in Apprebenfioneé’ Cognitione Viarum à Proprietamm

ejm, (h.e.Operum ipfius,ficutexpoluimus in eo, quad Mares ait,Notatfae mibiquefo viaemae,86c.) arque exponit nabis ira in hoc ver-fu, quad Opeta illa, quæ fcienda 86 nabis imitanda funr, finr Benefi.eenriai’p’udioium éfujfiria.

Po -hæc aliud quid fummoperè Puoq; necelTarium adjicir , dumait, In Terra, quad ell: principale qua ipunaum 86 carda Legis. Nonenim ira cil, ut prophani quidam exiflimant, quad ProvrdenriaD E I Opt.Max. finiarut in fphæra Lunæ ,86 Terra, ac quicquid inipfa du D a a fit dereliéta; Dereliqirir D a M I un: Terram, aj unt: Tedira fefe tes habet, utamnium Sapientum Ptinceps ait , Da M I N 1 et?Terra, h.e.quad Ptovidentia ejus feextendar fuper Terrain , quem-admodum le exrenditfuper Cœlos. Et hoc en, quad dicit, swing.film D o M 1 un s, quifario Benignitatemjuditium à jujiitiam in Terra.Denique,concludirfermonem fuum hocpaâo , 86 ait; Hieenim dele-âor,dititDo Ml nus. Ait: In Benignitate, Judicio, 86 Julliria dele-&0t, dicit Do MIN u s. q. D. Intenria mea cl! , ut à vobis egtediatutBenignitas, Judicium86 ]ufiitia in Terra , ficuti in ttedecim D s tproptieraribus expafuimus, quod fcopus illarum fit, ut eis afsimile-mur 86 in illotum vefligiis incedamus. Summa itaq; 86 fcapus illius

jeû.9.x.

532 MaR.Nev.PARsIIl.CAP.LIV.vetfûs cil hic; Perfeâio Homini: , de qua in vetitare gloriari debet86 potefi,in hoc confiflit,ut , quantum fieri pareil, ad D a r Appte. .henfionem perveniar , Pravidentiam ejus etga Creatutas tùm inipfarum Creatione,rùm Gubernatione cognofcar, 86 poil Appre-henfionem illam in viis ifiis ambuler,facienda Beni niratem,]u-dicium, &Jufiitiam, ut ilii: aperibus Duo fimilis at 86 evadat,fleuri aliquories in hoc Libro exporuimus.

Arque hæc [ont ca, quæ Virum mihi fuir in illo Libro proponere,86quætibi ac tui fimilibus profurura judicavi. Confido etiam,te,diligenti adhibitâ confidetatione,omnia aficquututum , quæ, Divi-nânmihi afsifiente grariâ, hic camplexus fum. r

Ipfe aurem D au s 0pt.Max. purificet nos 86 rorum Iftaëlem , le.cundùm quad promifit nabis : tùm apetientur oculi cœcorum, 86

aures futdorum. Populus fedens in tenebris vidir Lucrmmagnam : lis, qui fedebantin umbra marris,

’ Lux entarta en. "Propinqaw vala’ê e37 D a et s omni in flûtdîlfia

si in Veritate ont, a: non defijlat :le: mailla 46 omni, qui eum quarte,Si amorale: coram Ipfi, â non errer.

SOLI DEO GLORIA.

."l’llDx

D’P’IDEm tupi: me

H. E.l N D E X

L o CORuM SCRIPTuRÆ,ne allegantnr.

’lndicem hune complerum, 86 eum i pfis Scripruræ locorum verbis,prout in Hebtæa cadice-Savionetæ excufo haberur, exhibemus :

led Larinè translatum , 86 eum additiane capirum 86 vet-

l. I. N principio’ereavit Beur part. Il. 30.11]. 6. Il. I

2. Et Terra erar inanie l l. 5.3o52. Et Spiritue Dei incubabat l. 40.0 Il. 304’. Et diliinxir Dm inter lucem l I. 3o rf. Et remonte voravir notions Ibid.7. Et diliinxir inter que 112M.8. Expanfitm’cælum laid.Io. Et veram Dm aridam Terrain toutIo. Et vidir Deae’quàd bonum I. a. (rl l. 30.0! Il. 13

n. Herbafiar Terra’ l l. 30l7. Erpojîrii ea Beur ’ Ibid.l7. w illuminateur Terrain I I l. 1318. m4, dominarentur diei a: nofli l l. ré l]:8. Et ad dividendum inter lucem l I. j20. Anima»: vivante»: l. 4120; Infuperfirie expanfiom’e Cati ’ l I. go22; Crefeire ac multiplieamini l l I. 4926. Forum... hominem ad Imagine»; noflram 1.1.6! I l. 6

27. In imagine Dei’ I. r28. Et dominaminipifiibae maria » l l I. 1331. vidien; Dent omne,quodfecerar I. 5431. Et erre bonum valdè Il I. Io.é’ 13.0 24

Il. r. Perfeflifiinr itaque Cœ.’i drTerra I I- 302. giorno; diejèptinw I. 67

a X x x 3

fuum Biblicorum-,qui illi: defunt.

GE-NESIS.

INDEX4. Die,qudferit Dominue Dm Cœlum à Terrain A I l. sa

5.. Et omne virgulrum agri ’ 161d.d. Et vapor afrendebat à Terra Nid.7. Etformavii Dm hominem 151d.:5. Tulir me, Domina: Dm ipfiem hominem Nid.to. Erprarepir Domina: Dm bombai I. a:o. Et vernir homo nomina l I. sa21. Et areepir miam à eofiie ejus 161d.23. a: ex mais meù,érearo ex rame mu Raid.24.5: adbarebit uxorifiie 161d.

Il l. 5. Eritùq’gfieut dii l. .ea. Q5341 bona eflèr ardu Ibid.7. Tune aperrifimt oculi amourant Nid.8. Vorem Domini ambulanrem in [une I. 24-m. Cam dolore parieifilior « I. 2915. Et ad virera tanin dejiderium muni l I I. a18. Spinar ac tribulosgerminabir tibi I. 219. In [iodate ruina mi vefeerio pane au.23.Er emifir eum Domina: Dent Nid.24.Er aciem gladii infirme l. a yl V. 7. Inforilzuspeerarum mon l l I. 222 r. qui: pofiu’r mihi Dent femen aliad i V Il. 30

:5. mon» oeir’dit Caire un.V. 2. Mafiuium &fœminam marie en: . Iôid.

3. Gemma; ad imaginemfuam, adfimilitudinemfiiam l. 7

V l. 2. Videruntfilii Dei . l. la5. Non difoeptabit Spiritus mm eum homme Ioid.5. Viditq; Domina, quid malta Je: maliiia bominum l. a;

6. Et dolait in eordefiio I. :912. Vidir ima, peut Terram 1.4813. Diana; Dm adNoab I l. 41

V1 l. 2. Ex omnijumenro mande i I. 614.0mnes aves,omne alanine I. a;:7. Et elevata et? à Terra I . l. 2o32.sPirituo vira 1.4011X. 5. Aquaautem aoibanià’demfiebanr 1.2421.0d014nüg’3 et? Domina: adorent gruerie , 1-47

2:.Dixit Domina: in torde fin 1.29enfle): togirarie indigneraient? mata l 11.22

. 22. Ali:

LaconuM sauterons.221.4th; omne: dies Terra l l. et

l X. 3. omne reptile,quod al! vivent l. a:X I. 5. Et defeendir Domina: ad videnduni l. la

6. En populut anus à labium unum l l I. 5o7. Age,defrendam1a [Joël]. 6XI 1.1. Dixitg’, Domina: ad Abram l l. a!3. Ethemditam benedieentihut tibi 111.195. Et animas,q1tae ferment in Charme l. 6311. Erre nunc novi,quod mulier pulrhra gâteau l I l. 49

X l V. 13.151in bahitahar in quercithiu l. 25l 22.Deum alttfiimum, pofleflorem Cœli à Terre Il. 13.6! 3o

2 3.8i à file rift;y ad eorrigiam ralreamenri . l Il. 5oX V. 1. Fuir Verhum Domini ad airant 1.4.6 l I. 41.45.45

i. Egofrtttum ero tibi l I- l. 1.!-4. E1 me Verhum Domini ad eum l I. 41.455. Edttxitg’y eumforat Il. 4d5. Sujpiee nunc Cælum I. a. 6. Erimputarum et? ei ad juflitianr il] I. 5312.Sopor inuit fitper Abruti: Il. 41.4513.5: dixit ad Mmm, friande [ciao l I. 4117.Et erre furnua fumant f i . I. 21

X V I. 1. Pond Sarai uxor Ahram I. 617. Et invenit eam Angeluô Dôminijuxtafintem que I l. 42’

9. Et dixit ei Angeluo Domint’ l l l. 45XVI-l. 7. Utfim tihi in Derme 111.49

22.Afeendirq’, Dental A514"! l. IDX Il X. 1. Et apparuit ipfiDomima I I. 42’

Il 2. Et me ne: Vtriflabant « l l. 6’A 3. Ne quafii tranfeae [01è I 1.4:8. Et ipfè flahat juxta en: l. 1319. mon: novi eum,quodpraeipiet Il. née I I lamé 51;

119. Et inflodient viam Domini l Il. 4321. Defiendam nunc est videbo l. mû 27’23. Et areefiir Abraham à dixit I. 18:5 Anjudex tortue Terra Il l. 53

X l X. 17.Ne refiiriatpoli 1e l. 4’21.511 attepifatiem mame 11.722. Qu’a non poterofarere 161d.»33.801 egrejfia fait fupet ferrant j le;

:6. Et

INDEX’26. Et raflait uxor ejus paf! eum I, 4’

X X. 3. Et Vent: Dm; ad Abimelecb l I. 41n. Certë ne» et? rimer Bai Mil.

X X I. 12. Et aperuit Dm otuioxejnt 1, g. 33. Et inventât Naine: Domini Dei Lundi I 1.130 30è HI. 29

X X l I. l. Etfuit puff verba (Il; I. 3!I. Et tentait Dent Abraham»: Il I. 173. Dequrovidebt’tfibi de panda I. 4812. Nuncfn’o quàd riment Deiji: 1 I I. 2415. Et votait Angetut Bai 4d Abraham": .1 I. né 1 I I. 45

21. m primagenitumfimnn l I I. 22X XI l I. 8. si et! tu»: anima vcjlm I. 41

l7. Et [fait 4g" prron I. :2X X I V. 7. adjura taper Dominant Dam: Cæli I I. mû 30

13. En: egofla I. 4416.15timplevit hydriamfium I. :951. Sir uxorfilt’o Inti tut 1 I. 48

X X V. 18. Infante omnium fiant»; [horum tendit I. 3722.Et ivit ad innmgzndum Dominant I l. 4123.15: dixit Domina: ad eum 15:21.6» «p.5.24.12? completifimt die: ejus, ut pima I. :9

X X V I. J. En man; (à: benedicamflbi Il]. 18X X V1 I.27.Em odarfilii ment"! I. 46

35. Venitfiater tuwper dalton 1.224l. Et dixit Efitu in ruralité l. à;

X X Il X.Iz.Et etæfcala In præfaré’ I I. :2:3. Et un Angeli Dei In raflé" I. 1513. Et me Dominmflzbatfitpm un: In præ .6» 1. and" 21

1;. En: ego muni en l I I. 1816. Certè Domina: a? in loto iflo; l I. 4 5X X I X. 2. Cùm cùtumfiiuretfi’ amputant: in agio I. 4

’ la. Et devolvit lapident I I I. 431. Et vidit Dtmt’nus quàd exojk gfiët v I. 417.6w 4:32.Q4j4 vidir Domina: afiiüiomm "mm X I. 48

33.4udivit Domina; Iln’d.35.15! ficèflitit à pariendo 1. :3X X X. 30.1?! benedixt’t tibi Domina: 4d 1nde»: "man I. 28

X X X l. 3. Et dixit Domina: 4d j4tobunt,revme’n I I. 41n. Et dixit 4d me AngtlmDei I. 27.é’ Il. 45

LOCORLIM SCRIPTURÆ.12.5444 vidi omnia, qua Labanl3.Ego Dette Berne!24.Et venit Dent ad Laban

, 49.Spetuletur Domina: inter me à teX X X l l. l. Etîaeolz ivit riamfitam

I. Et nommant ipji Angeli me3. Et mtfitî’acob Angelo:

5. Etfient mihi bove:,ajini21. Et tranjivit manne24.. Et reliflusfuit yatobfialu:24.Et [adams es? V ir eum en

X X X111. 3. Et ipjê tranfivit ante en5. manganate largitm et? Dru:n. nia exgratia dedit "ubi D814614.Adpedemgregù

X X X V. 1. Et dixit Doue ad jacobl0. Et dixit ipfi Dent13. E! aftendir ab on Dent22. Et fait tùm habitant [fuel

X X X V I. 20. Iflifilil Seïr22. Et fluor Lothan Thimnab31. Et 1’in fient Rege:,qui regndrunt

X X X V1 l. 15.12t inveniteum Vir3l. Et mallârunt binant laâentem

X X X I I X.23.Aocipiatfibi,nefimus in contemptumX X X I X. 6. Pulrherformd .

X L. 7. Qarefaeie: veflra mala fX L I. 23.!n Mercablnlrfeeundani

46.Cùmjlaret coram PharaoneX L I I. 26. Et elevdruntfiumentumfieum

30. Loquutut efl Vir ille Domina: TerraX L I I I. :8. Adanipiendum nos in fervo:

24.Et ingreflîu efljojèpl) damant

X L I V. 4. Ipfi egrejfi nant ex urbeI8. Et arcejs’it ad eum Ïebudab

X L V. 5. Et mifit me Domina; ante vos3. Et nunc non vos mg’fiflie me

:6: El vox audita cf? in domo PbaraoX L V I. 2. Et dixit Dm ad Ifra’e’lem

I. 48I. 27

I I. 41I. 21

I. 24Il. 42

I 1.6I 11.39

I I. 42Ibid.1.21

1.54161d.I. 28

I 1.41

me.I. Io1.2;

111.50

me.Ibid.

Il. 42I". 46HI. 49

I. l1.371.701.13I. 20I. 61

Il I. 4o1.22I. 231.18

I l. 481M.1-45

I. 27.6711. 41.67 4.5Yy)’

INDEX3. Egofiem Dm, Deuspatrù un" I. 2?4. Egadefiendam tuant flood.29.Et7igavitj’ofiph ennumfimm’ I. 7o-

X L V1 I. 3. Pafloresgregirfueruntfml tu? I Il. 59X L I I X. 3. Dewapparuit mihi in Luz. I I 1’. 45

L. 3. Et tompletifimtei die: quadraginta I. 1o

E X 0 D u S.I. 10. Agitefipiemioretfimut eo I I I. 54

I I. 4. Stem autemjoror ajout I. 1514.An ad occidendum me diei: 4 , I. 6 517. Tùmfurrexit Mofesdo’fervavit au Il. 4525.15: vidir Dominmfilio: Ifra’e’lù I. 48

Il I. 2. Inflamma ignir I. 39.641. me III. 4)"a. Dom Abraham, Dent [fiat 5 I I I. :16. gay timehat refiioere 14:0 57. Videndo vidiafilidlonem 5 I. 48121mm: en Il. 33.!? I I I. 1.?"12.Colet1’eeam I I I. 5o13.Et dirent mihi, quod Nomen ejus Il. 63.074

14.Ero qui en I. ou; 6315. Hac nomen men»: ad Mundum: I I I. si16.Vade, congregafeniom . I. à?18.5: ohedient va: z me 161d.EV. 1. Et ipli non traient mihi 111M.2. Quel 1m, quad.anu tua .?’ Ibid.11. Xùpofilit a: Homini. .5 Il]. été to-25.E1te1igi1 pedexejw I. ne31.11: tùm vidifl’et aflIiaionem eorum: I. 48

V. 5. Et dixit Pharao- I. 65.V1. 3; Et apparui Ahrahamo 11.359.- Non audiverunt Mofen . V I. 45

. 11X. 19.Digito Dei 1.4622an ego Domina: in media Terra I I I. 2926.Sacrificahimus abominationem Aeg: I I I. 40’

I X. 3. Erre manas Dei erit 4 I. 4623.15t1’hat ignùfitper Tenant I 2429.1.1tfii46 quôdDominifit Terra . ï I I I. 29

- X. 2. armurerie: aurilmsfillimi I I I . 3913. Et

OLOCORllM SCRIp’ru’RÆZ."I 413. Bt 111mm Orientalie attalit Mafia:I .19. Spiritae Occidentalù

X 1.8. se omnia populagqai et? inpedihat taieX I 1. 9. Aflatam igni

11.. Et eomedeti; illud in feflinatione12. Et tranfiho Terrain Aegjpti23.1’ranfihit Dominwjaxta alliant

46.81 a: non fiangeta in en48.51 tùm aceedet adfaiiendam illud

X1 1 1.1. Et loqaatas e11 Domina: ad Mafia1o. Et ohjèrvahùjtatatuen hoc15. Et fait tùm indardflëtfi Pharae

17. Non dedaxit en Deae17. Et cireumdaxit Deaepopalam

X I V. 3. Perplexifimt in Terra1o.Et Pharao appropinqaarefeeii27. Rs’fiîiciente manè ad fortitadineia

X V. 4. Carme Pharaonie6. Dexrera tua,Domine1o. Flavifli vente tao18. Domina: regnahit inficalam è in perpetaam26.161]: fiat eijiatatum éjudieiam26.51 1xit,fi audiendo andiveritie

X V1. 4. fit tentent eam,atrùn1 amhalatanafit7. Cam audiretmarniaratione: refilai . .18. Non fi1perfait ei, qui plia (2e.33.Plenam Homer Man

X V I 1. 5. Tranji ante populam hune

I 6. Ecee ego iho coram te6. Et percatie: Tzar1o. Saperfiliam Domini

X 11 X. 23.PoterieflareX 1 X. 3. Et Mojê: afcenditad Domina»:

5. w addacerem vos ad meo. Vos eritie mihi Regnam fandotale9. 15m ego venio ad 1e

9. maudite: opulus1o. Sandifita m bodiê ér- me

11. Et defeendit Domimu in otalietotiaepopaliWV- Pi 4

8 1. 4eMaté 1 1. 3o

1.2811.1. 4o

111.46Mia.101d.

l La;Î 11. 46’

111.3,111. 24.61 32

Ibid.111. 5o

11. 291. 7a

1:4611.3011.28

111.32Ihid.

111.241.45

111.121.191.211.15

1.151. né 28

1.131.10

11 1. 43111. 8

1.22"-33

111.331.10

INDEX19. Mtfit loquatar 1.65. à! 1.332o.Et defoendit Dominutfitper montem sinai l.1o.c’7 27

22an à faterdotet , qui aecedant I. 5X X. 1. Et lotutnt et? Dent omnia verba ifla l 1.331

5. saper reniant (7’ quartamgenerationetn I. 537. Non attipie: Nomen Domini Dei rai 1. 641o. gite five diehtttfetit Dent 1 1. 3111. Et requievit die jèptimo 1. 6711. 111mo henedixit Dominut diei l 1. 3118. Omnit populnt videhant vote: l. nié l I. 33 *19. Et non loquatar nohittam Dent l I. 332o. gay ut tentant vos I I l. 2424. Altare terreant 111. 32. (7 4526. Ne detegatar turpitado tua 1 I 1. a;

X X 1. 12.pertutit Virum,(7 moritur * 1 1.13 -14.11h altari met tolle: eum 1 1 1. 3919. Ceflationem ejut dahit 0c. 111. 4124.Ooulam pro otalo 1. 44l 32.Argenti trigintafiolot l 1 1. 4o

X X 1 I. 6. Cùmegrejfiafueritignit l I. 23-9.. Adjudieet venter negotiam’amhoram illorum I 1. 69. Qem tondemnaverintj’udioet Il 1. 41.61 4917.Seeundùm dorem Virginarn 1 Il. 49-18.Magam non finet virure 11 1:3719. Qifitrifitat Diit,inrernetionidevovehitar- . 1 1 1. 32122.Audiendo audiam clamorem ejut 1. 4517" 4823.17afieturq’3furor mené- otot’dant vos l 1 1. 28.

26.15t audiam,qaia-gratiofat ego 1.4:3o.Septem die: erit eum marre fiat 1 I 1. 49

X X 1 1 1. 11.151 eomedent pauperet populi titi I I 1. 3913. Non aadtetarper os ruant v 1. 4515.111.11.111 collegerit opera tua 1 1 I. 4 3117.Trihut vitihut in anno I l 1. 4820.Eree ego mitto Angelam meam 1 1. 3421.Cave tibi afaeie ejnt,é’ attende 1 1. 7.67 3421.511511: Nomen entant in media ejut. I. 64.6" 1 1. 3425. Et eoletit Dominam 1. 36.é’ I I 1. 32’

XXI V; 1. Afiende ad Dominant (a ’ a 1 1.322. Attedat Mofêtfilnt ée. I. 18.61.11.32.0111. 51

la. Et

LOCORUM SCRIPTuRÆ.

, . Yyyt

1o. Et viderant Deam Ifiaë’lt’t l. 4.67 5 .

1o. Etfaltpedihnt ejut 1. 2811. sitar opus lapidit Sapphiri 1. 5.61 28.6" 1 I. :601 1 Il. 4

11. Et viderant Deant 1. 516.151 habitait Gloria Domini 1. 64X X V. 8. Etfarient mihi Sanâuariunt 1 I 1. 32

9. Struanra Tahernatali I. 319. Cherah tenant 1 I 1. 4:4o.1:tfatjnxraflruëiaram torrent 1.3

X X V I. 3. Conjunéia airera mon airera 1. 612. Pojieriora Tahernaeali 1.38

Et cofia Tahernatali l 1. 3oX X11X.2. Vejiimentafanëia Il 1. 4529.151 portahit Aharon l I 1. 4738. Et eritfitperfiontem e jat Ihid.41.Etfiiterdotiofangentur mihi I I I. 3242.13: fadent filti fentoralia l 1 I. 4:

X X 1 X. 21. Et afiergetfitper Aharon 1 I 1. 4648. Et hahitaho in mediofiliorum I fra?! 1. 25

X X X 1. 13. Utfiiatit,quod ego Dominnt l 11.2417. maturité. requievit 1.6718. Scriptat digito Dei 3, 1. 66X X X 1 I. 9’. Vidt’popalum tflant 1.481o. Et tabula erant opnt Dei l. 4619. Cam appropinqadflet ad eajira I. 1832. Dele mede horum a I I. 473 3. Deleho 1014m ilii" men Ibid.é’ 1 1 1. 1734.In die autem vifitationit me: I 1 1. 17

X X X I 1 l. 8. Et rejpexerant poil Mofen l. 411. Et loqnaent e31 Dominatad Mofen 1.3711. Situt loquitar Vir tant [orin fito 1 1. 4511. Et mintfier ejutffofaafilint Nun I 1. 3213.ojiende mihiqaafi viat tuat l. 54.01 I 1. 5413.1.11 tognofiam te,at ’ inveniam Ihid.18. Viderefao megloriam tuam 1. 40 54.69! 64(9- 1 I 1. 1319. Et dixit, ego tranfirefatiam omne bonum menin 1. 54

2o.Non potertt viderefatiem nuant Ihid.20.Non videbt’t me homo Ï- 6421. 15m [oint merum I. été 16

INIIE x21. Et flahit fuper parant22.Et erit tùm tranfihit gloria nua22.Etprotegant te mana mei23.Et videhit pojieriora mea33.181 facies mea non videhitar

X X X 1 V. 6. Et tranjivit Dominatfttperfatiemfitam6.7. Dent miferitorggratiofat .6. Malrut henignitate à veritate7. Eleirpando non exflirpahit7. Vifitantiniquitatem patrant14. N on incurvaht’t te Deo alieno

16. Et accipiat exfiliahut ejut pro filiit tait28.131 fait ibi eum Domino3 5. 94114 radiavit tatiefatiei ejut

X X X V. 1o. Et omnetfizpientet corde in vohit2 5.0mm’t mulierfitpient torde

3 5.151 implevit eotfipientid tordit

X X X V 1. 6. Et tranfirefeterunt voeem per eaflra7. Et fithjiantia eratfafitient ipfit

X L. 34.121 gloria Domini replevit taloernatalant

.LEVITICU&1. 2. Homrtùmfatrifieiam ex vohit ohtalerit

2. De animalihut, de hohnt1 1. 11. De nullofermentato 6’ de mollo molle

’ 13.1 n omni ohlatione tu oferetfiil

1 V. 13. Q1911 fi tota Sjnagoga [fuel erranerit18. Et totam reliqaam finguinem efinndet26. Et expiahit pro eofinendo:

V1. 23.Et omnit Mineloafitterdotitl l X. 32. gond fitperfuerit de carne é’fiznguine

I X. 2. Actipe tibi vitaluntfilium havitX. 3. Infatiehut ornm’t populi glorifitahor

X 1. 1o.Pinnat éfiaamat .44.sanâifitate vos (7 eflotefiiniii

X11. 4. Omnent rem [airain non tanget7. Et expiahit pro ea

X 1 Il. 16. Caro rivaX V. 31. Et non morientar in immunditia fine

1.150161.211nd. i

1M.Jhid.(737

1.54111.53

1. 54161d.

111. 32111. 49

’ 111. 51

ln Præf.111. 54’ Ihid.

1.19- 1. 21

1. 19.19164

111.32111.46

111d.11116.

111.41111.46111.45111. 46

1.41111.46

L37111.48111.33111.47111.45

1.42111.47’xvnèym

LÔCORUM Scnrpi’ruR’Æl

X V 1. 3. juventutfiliut havit 111546X V I l. 7. Et non ofirent ultra Jbid.’ 1o.Ponamfaoiem meam in contedententfitngainem Ihid.

11. Ego dedi illam W618 1614.e X1 1X. 1. 2. 3.61. I Il. 49824.Nepollaantini in amibe; hit I 1 l. 46

X1 X. 2. Sanüi eritit 131 1. 47- a. Die, qaofatrifitaveritù, tontedetnr,é’poflridie l ’ I 1 1. 46

15. Non attipietfatiet egeni 1. 3720. Aneilla defitonfita vira 1. 3925.11t multiplie" 70516 fiaflam ejut l I 1. 3726.Non eomedetit apadfitnguinent 1 I 1. 463o.Saniiaarium mearn timehitit l I 1.46.6w 4732.11n1e faciem canam aflurge - 1 11. 36

X X. 3. gaza de femine fun dedit ipfiMoleeh 1 Il. 473. ad contaminandum Sanfittariunt mentit l 1 1. 375. Etponam ego faeiem meant 1. 3747 111.17.ù37.é’ 467. Sanliifioate vos (9’ ejiotefinâi 1 I 1. 472 32Neque ambuletit in flatatit Gentiam l l 1. 29.0 37

X X 1. 1. Film Aharon Il 1. 4714.Prophanatn dameretrieem ’ I 1 1. 49X X 1 I. 28.1pfam éfilium ejut non mafiahitit die uno 11 1.48

X X I I !..3o.Perdam animamillam 1 I I. 174 3. Q1131! in tahernaralbhahitarefeti I 1 1. 43

X X I V. 16. Qieexprejerit Nomen Domini 1. 6424.Seenndùm quodfeeitfitfiat ci I 11. 41

X X V. 2. Cam ingrediemini in Terram 1. 2223.Terra aurem non vendetur ahjolutè 1 1 1. 393o. Etjiahit dom1it,quain civitate erit 1.1252. wdfiparum reliqaamfaerit in annitx l. 41-

XX V 1. 21. St amhaIaVeritit metum in tafs 1 1 1. 3624.1needant etiam ego vohùeum Ihid.23. Imtnitramq’y in no: bejiiam l I l. 3738. Et oomedtt vos Terra inimieoram vejirorutn 1. 3o42. Et retordahorfæderit meiîarohi Il l. 51

X X V1 1.10.151 illud à tommatatio ejut 1’1 1. 46

N U. M E R.V. 15. Farine hordeatea 111; 4615. Min-

INDEX15. Minrha memoriaV1. 4. Ex omni eo,quodfit

5. Sanaa erit2 3.Sio henedieetit26.Tollat Dominutfatiemfitam27.13: panent N amen nteant

1X.19.Q1am verà morahatur N 116e:21. Quando item erat Nain22.1îut duohut diehnt

X. 9. Clangite 11.111112X 1. 1. Intenditq’gfe in en: ignit Domini

7. Et oculut ejatfieut oculut Bdellii17. Et dejl’endam (9’ ltqnar tetum

17.51 feparaho de [pintaq 26.Cùm quiewfletfuper e1’t [paient

2 5.Et prophetdranrzo’ non addiderant31. 131051111111 profilint et?

X11. 6. Sifaerit Propheta inter vos6. In vifione me notnmfatiatn illi

(r 44.67 45-6. Infirmnio loqaar eum eo7. In rota dama meafidelit et?8. 0re ad a: loqaar taon eo

I 8. Et fitnilitadinem ejut 43.11111

9. Et exarfitfuror Domini in et:X1 1 1. 32.Terra eomedent hahitatoretfuotX 1 V. 1o. Et dixerant totut carat ad lapidandam

X V. 15. 01 tongregatiojiatatum imam16.Lex ana23.,Qieqaidpratepit volait Dominat24.111 tapitibnt tortue

3o.Dominnm probrit afiiit3 9.N on videhitt’t poi’i cor Vefirum ,

X V 1.3. Quart efcm’t vos ?27.5grejt’ifitntflantes

X X. 5 Non lattafeminit16 .158 mifit Angelum

16.51 eciefientnt in CadefihX X I l. 12.Et dixit Angelat ad Bileam

1 11. 38

I 1 1. 331. 61

L371. 61

111. 5o

Nid.Ibid.

11 1. 36

11L:1. la

1. 4oIhidé’l 1. 45

In Præf.1 I. 3o11. 36

1 1. 41.0 42.0 4,3.

. 1. 5411. 2441 45

1.3.4.51.241.3o1.65

111.34111. 49

11.291.3o

111.411391.201.15

111.43.é’ 5a

1.15.6911 1. 6191 42

111.56?11.41

22. eqti:

LOCORUM SCRIPITuRVÆ.22. Equitabatfitper afinnmfiam I, 7,32. Q1911: percnfigfli dînant "un: l I I. I732. Ego egnflînfitm in Sa nüunrium I I 1. 22

X X l I l. 5. Pnfui: Damimu wrbum in a: Bileami I I. 4;2:. Non affinait iniqaimrem in fatal: I. 4

X X I V. 4. Dixit andin: acquit: Dei I I. 45X X V I I. n. Prapinquiari de firman: ipfiac III. 42X X I l X. 15.Sarificium propecuta Domino Il I. 46X X X I I. 21. Donc: expulerit inimicufim I. 36

XXXIII l. 2.15: firipfit Mofis 111.502. Sernndùm a: Domim’ MM.38.514204 a: Damim’, à maman e51 ibi I I I. 51

XX X V. 33. Nzfiperfimguinemillius I". 4134. tholltMtù Imam Il I. 47

D E u T E R O N O M.

I. 2. undecim die: Il [sal7. Appmpinquarefacietù 4d me I. 1828. Magna à. munira in Cœlum I I. 4734. Et audivit Dominns 1.4545. Et mm audivit Dam Ibid.l Il. u. uam ejus leflmfmeus I 1.47I V. 6. Qujaudiverint omnia 114mm i114 I l I. 316. urique populmfizpien: l I. n. è l I I. 31

7. Propinqui ipfi 1.18a. Sunna èjudicùjafla I I. 39è! I 1.26.39n. afin: ad car Cati . I. 3 9n. "rendra, nuées, à caliga I l I. 912. Vacant verbornm va: auditi: I. 37.6» I I. 3 3

15. ullumfimilitudinem l. 3î :6. Etfaciatù vabùfiulptile, figurant Ibid.Ï 17. Forma"; allia; avis Mill.19. me: diflrüuit Domina; Dm tutu I I. y

24.1gm’4 ramadan efi 1.3035. Tibi oflenfilm e97, nrfcim 1.39. à I I. 33. (7’ I 1 I. 32.5:

J , 36’. Et verba cjm audivifliè media Ignis I I. 3039. Stito ergo à "mata 4d cor Mmm I. 39. à 111.32. (y- 51

V. 4. De finie adfiuiem I. 37ï 5. Egoflabnm inter Domina»: I. :3 (y I I. 33Zz:

I N D E YX15. w recordera qubdfervwfu’zfli. X

22. Van magnâ (a nan addidit23. gnan audivilfnù’vaaam

24. En aflzndit nabi:-

24. gy Dm laquait" mm amine25. Nana igiturqaare mariemur27. Anale tu (w.27. E! audiemns arquefaaiemus29. mais du, utfit car eorum iflud31. Tu veràfla bio mnum

V 1. 4. Domina: Dam nafler Dam «me;

11. 31!1 1. 337

Il, 3a. 33.1.1. 33

11.39I 1.33

Ibidù’ 1.18

111.33111.32

in Præfat.&1.13.(y111. 51

111.4:j. Diliges Dominant Daim; rumn- 1 1 I. 38. â I. 39. à 11 1. 5215. Dam enim adam1.5. N a irafcaturfurar Damini Dei mi24. Prarepir nabi; Daminusfaœrc.24. Il! benèfit nabis

25. Etjuflitia cri! nabi;V 1 1.10. Romani: adia [anéanti ipfiun

25. Non addnce: abominationam11X. 1:11: vivan-

2. u: amigne: te, a: tentant te "3. Et aflîixit te ac efilrirefccit tu

12. Ne ramadan (afflureria15. 215i dednxit te par defirtmn magnant I16. gai (tanin: Muni

X. 12. Q1111 if! quad Dominw Dans tuas petit14. Damini Dei tuifimt Cœli16. Cirrumcidiæ praputium cardia vaflrir7. gin Domina; Dam vefler a?

X I. 12. OauliDaminiDeimi fimnn ent 3. Ira ut diligatù Daminum Dtum refluant.r 3. Et 4d colendu m eum ex tata carde reflra»

la. N a fiduaat rar veflrum16. Ne calmi: Deo: aliam:

X 1 1. 2; Mante: excelfa:3. Et Inca: illarum aomlmmù igns’

3. Nommé? ipfirumperdezia

5. I n hmm, quem elegerit Daminus7. Et ramait: comm Domina En me;

1M-Il 1. 27111. 31’

1111. 53?

1. 36111 1. 3 7’

1. 42’

111.23111.17 ’

111.39.1 1 I: f0

Nid. -11391641129

I 1. 9ILI 1. 33

11.61.44

111.51’

111.32’

111.291. 36

111.215.315;. 111.29

1M.1.11.32.6’45-

111.45:2. gala.

deonuM SCRIPTLIRÆ.:12. Q5114 non a? eipar: , neque bareditaa teaum 1 11.3913. Ne oflerae’bolotauflarua 11 1. 3216. Super Terrarn eflundetie illum inflar lqlll .1 1 1. 4620. Cùm anima ma defiderar vefii oarnibue I 1 1. 17.23. Non comede: animam eum carne ’I. 4127. Sanguiojacrifiriorurn tuorumfunderur 11 I. 46

3o. gnomon calant I 1 1. 4531. 0mnem abomination»: Domini,quam adi: .1. 36. à 54. 6’

111. 29. (7 4L

31. mon: etiamfiliosfuo: .11 1. 4732. Nonaddetù adillndr 111. 41X1 1 1. 1. Cùmfiorrexerit in media tui Prophett I Io 323. Tentat Domine Doue vejler I 1 I. 24

’ 4. Paf! Dominum Deum vejhum 161:1: 1 24- 6’ 33

4. Et ipfifervietù 11 1.32X. V. 11. Fratri me, paupen’ tua 1 Il 1.4215. E1 rerordabern quodfirvuofutfli 1 I 1. 3920. Annuatim H 1. 46’X V 1. 3. ou recorde"? diei,quo egrefno e: v 21 1 1. 3914. Et Iataberio infeflù tuio Il I. 4618. indice: é- prafefio: pane: tibi 1 I 1. 35

X V11. 2. Vir au! malter t 111. 3715. Non [maria eonfliruerefirper te Virum dhnigenam ’I l I. 5o

X 1 1X. 3. Et ventrienlum 1 1 1. 3911. Inoantatore: I I 1. 291;. Iüurn audietio .1 1. 3418. Prophetamfirfoitabo illi; 111.1.19. Et crie qui non 441111111: Ibid.

X 1X.19. gemadmodum cogitavit I I I. 49X X. 1. Ne fanè moriamrinpralio I I 1 1. 29

la. Non relinquo: viam aliam animam . I. 36.6’ 1. 54

18. Ne doaeantaoxfacere 151d.X X 1. 3. Urbùproxima 1 1 1.49v 12. Introducer eum in medium doum me I 1 1. 41

13. Aeflebirpammfimm ac mammfuam 111d.14. Non aaurieor ea" ad quaflum un.16. Non poterie darejue primogeniturafilio 111km 1 1 1. 42

18. Filium declinanrem à rebelle": 1 I 1. 4120. Epnlo àpotaeor I 1 I. 33222 2

INDEX 111.3748X X11. 5. Malin mnferet arma Viré

a. gram aecurrerit nidus aria coram te I 11. 4.8 a a .7. in benèfit tibi 1. 42. 6- 1 11.27”8. Pariesfipimentum rem tua 111. 29911. Non arabù bave (rafinofimul 1 1 1. 4912. In quatuor alù 111111119111 rai I. 4314. Et impofuerit ei aoeajîones vorborum I 11. 49

18. E1 fiagellabunr eum Ibid.19. Aa’rnulflabunt eum mnum argentai: Ibid.19. Non poterie dimittere eam omnibus diabuifitio 1 1 1. 4929’. Non facies puella quiaquam I 1 1. 4129. Non poterit diminue eam Il 1.493o. Non difiooperi’et alain patriofu’i 1.43

X X111. 1. moi abfiiflîv: habet reflioulo: ’ 111.49’ 7. Non abaminaberio [dumaum 1 I 1. 42

13. Paxillno erit tibi eum armir tuio 111. 43- à 4l14. Nam Domina; Demeuuoambular 1 1 L4!15. Non tradesjèrvum - 1 1 1. 3919’. rerum babirabit in media mi 1554.17. Non cri: meretrix. I 1 1. 4918. Macadam nieretrieù 1 1 1. 4622. si aurem defierie vovere Jbid.

X X 1 V. 1. Et ferlai ei libellum repudii 111. 49a. Non arcipierpropignore metam 1 1 1. 397- Bi, quifuratuofueriranimam Il 1. 41 .13. Tibia; eritjujiitia l I 1. 13X X V. 2. Secundùm impietatem ejus 111.4!9. Siefier Viro I 1 1. 491o. Et vocabitnr nomen ejus in Ifraëie lbid.

X X V1. 17. Dominum 11141111111119 Il 4318. Dorninw quoç, exaltait te badiè Ibid.

X X V 1 1. 9. Àufiulta (7411111 Ifraël 111.33X X 1 1 X. 1. Tùm conflieuet te Deuofitperiorern L 10

9. Et inertie: in vin ejus I. 2412. aporie: Dominuo tibi thefiurumfuum 1 1. 473o. Vir alias damier eum 2a 1 I l. 833. Fruélmn Terra tua, é omnem Iaborèm tuant 1 1 1. 3739. l’imam plantabio (’9’ cales Ibid.

4o. O1’i ra arum tibi Ibid.a

43. Pe.

L6 c’onuM SCRI’PIT’uRÆ.

43. Peregrinuo, qui et? in media oui49. gemadrnodum vola: aquila49. Ganterie, eujuo non audieoù linguam

5o. non aooipitfaeie:56. gigs non renravitplantam pediofui58. ou timeas Nomen gloriofum

X X 1 X. 4. E1 non dedit vobio Dominuo cor6. Pane»: non oomedi i:18. Cujuo cor averrarjè bodiè

29. Nobio (rfiliio noflrio in fiaulumX X X. 12. Non in tarti: e11

15. Vitarn (r bonumX X X 1. 17. Et abfoondamfaoiem meam ab eio

18. Ego verà abfiondendoabfoondam29. Irritando eum open manuum veflrarum

1.491.451- 37

111.241111.6252

139111.10

111.29.é’1.39

1 1. 39

Ibid.1. 42

1. 23. (H I 1. 51

1.240111. Il1. 36

X X X11. 4. Scaturiginio opu: efiperfeflum 1. 16. 11.28.61 111. 25.0 494. Omne: via ejuofionojudieium4. Doua aeritao en, à non iniquitao4. Ïuflui (’9’ reflua e11

5. Corrumpz’tne eum nous

6. Ipfefeoit te épraparavir te13. Equirarefariet eumfuper excelfii Terre14. Butjrum bovio élu ovium15. Et impinguatu: e11 îefiburun

17. Saorifirabunt Damoniio, non Dia18. Staturigin a, qua tegenuir, valine e:19. Et vidir Dominuo ée exacerbaiu: 21119. P71: ira in filia: éfiliaofiia:

21. ZeIarefecerunt me in re, que non e11 Dru:24. Dante: bejliarum immitram in eo:3o. 91114 fiaturigo ipjarum vendidit ca:36. Curn videbit, quàd abierit mania47. Non enim e11 rerbum inane

X X X 1 1 1. I0. Dooebuntjudioia tuajarobum16. 0b volunratem inbabitatoris rubi23. E1 plane benediflione Domini26. Equitan: Cœlum in auxilium rui26. E: 11.1111111191 CæIo:

27. Habitaculum Doue aternuo

111. 12.017IIL24111.53111.12

11.61.79

11.47111.39111.46

1.161. 481.36Jbid.

111.371.16

1.48111.26. 6* fa

111. 391.251. 19

1. 701911119Ibid.161d.

I N D E4 xX X X 1 V. 5. E1 mortuu: efi ibi Mofe:

1a. Et non fiirget ampliù: Propheta11. In omnibuofignio à. portentio12. ln otulio rotin; Ifiaëlio

JOSUA.1. 5. gemadmodum fin eum Mofe18. E: non audiverit verba tua

V. 2. Cultro: lapideo:8. Donc; revixijfent i13. Levavir oiulo:fua:, ac vidir14. Prineepi exercinî: Domini

X. 12. Et dixit in 91:qu Ifia’élio

13. Sial! diem integrumX X 11. 12. u: afienderent tantra eo: ad pugnam

16. ut avertamini bodiè22. Siper rebellionemà’ perpravaricarianeno

X 1 V. 2. Tramflumen habitaverunt pane: veflri27. Ipfio audivir omnia diâa Domini

JUDICLIM.11.1. afiendit Angelu: Domini de G1lgal

4. E1 fuie eum loqueretur Angeluo Domini18. Cùm dutemfilfiitdjïet Domina: eisjudioe:

V. 4. Domine, tùm agrafa: e: è Soir

4. Terra aontremnit -a V 11. 2. Et dixit Dan: ad Gedeonem

I 1X. 18. Secundùmformamfiliorum RegùX. 16. Et angujliio afleüa off anima ejus

X I. 29. E1 fait fiipajepbtacbum Spirituo DominiX 1 1 I. 7. Et 4111161111 eju: tanquam 41911111; Angeli.

17. Cùni venait Vcrbum muon . lX 1 V. 19. E1 irruit in eum Spiritu: Domini

LSAMUELI. 9. E11 aurem fioerdo: [211.1119199 [111111111

18. Etfaoio: ejus nouerai illi ampliù:

23. Stabiliae Domina: VerbumfimmI 1. 2. Non eflfiarnrigofiout Dru; nojfer

11 1. 5.1

I I. a:11116.

1111.11I

L 411.16

1. 421 1. 42

Ibid.H. 35111d.

.111. 41

Jbid.Ibid.

111.291.65

I. 15.011.64611.4211.4.5111.911.2911.41

1.4111.4511.61.22

9. Pe-

LoconuM SCRIPTuRÆÇ9. Pede:piorumfiiorumferaabit I-I 1. 1824. Q!!!" ego audio, quam tranfirefaoiunr’ I. 2135. mernadmodum e11 in corde meo I. 39.41

Ç 1 11. 7- Samuel nec-dam eognofoebat. Dominum 1 1. 44

V 1. 5. Imagine: anorum veflrorum 1. 1X I, 6.151 inuit 891111111 Dei in Saulem V I 1. 45

X V. 22. Nu’rnquid volunea: Domino eflinbolooauflio Il 1. 32

X V 1. 13. E1 Spiritne Domini inuit in Davidem I I. 4 5X X. 22. Qu’a mijit 1e Dominn: I 1. 48

34. 91132 indignabaturpropter Davidem 1.2936.661114nfirefaeeroteum 1. 21

X X 1 1. 8. Æàdfingerefeeiefiliia merci , 1. 12X X 1 V. 20. Et flabit in manu rua Regnum Ijia’e’lio Ibid.

X X V. 9. 151 laqunrifunt ad Nabal I. 6729. Et en": anima Domini mei ligaea I. 4137.E11nartunn1 et?! eor ejus in media ejut 1. 421

X X1 1X. 14. Q2 e11 forma bujno j...I 1. S A M Il. E L.

11. 23. Et exivit bajia àpoflerioribne que V 1. 38

26. Cornedetgladino 1. 3oX 1 V. 2. Et 111111 inde mulierem 94111111111 Il 1. 54X V 1.19.Narn Domina: dixit ei,maledia 11. 48’

12. Porté videbit Domina; oculum meum 121 1. 2X 11 X. 14. Et infini: ea in car Abjalomi 1. 39X X 1.19. Ave: Cœlifederefiopereo: 1. 67

16. Et dixie,fè pereuflîirnm Davidem 1, 35-X X11. 11. E1 eqnieaviifiiper Cherub (r volavir’ I, 4,X X111.1.Ijlafunt verba Davidiopoflrema» 11. 45

2. Spiritn: Domini loqnum: e11 in me 1. 4o.è11.4;3. Dixit Dent Ifraëlio mihi 1 1. 45

I. R E G U. M.1. 6. Et non irritavir eum pater ejus , I. 2929. Viven: bornions 1. 68111.5.1n Gibeon vifno efi DominnoSalomom’ 11. 4515. 215111119; evigilâflet Satamon Ibid.

1 V. 31. E1 fap1en11or fait omni homme Il 1. 54-V11. 14. E1 impletn: eratfizpientid- 1.19

1’X.2. A ..

INDEX1 X. 2. Apparuit Dominne Saiomonifecnndà3. E1 erunt oculi mei (7 cor meum ibi

X. 2 9. Afiendebat à egrediebatnr eurr neX 1. 11. Dixit itaque Diminue ad Salomonem

X 1 V. 7. Proprereà quôd exaltavi te

X V 1 1. 9. Eeoepracepi mulieri ardue17. Et inaalefeebat morbn: ejus

X X I 1.19. Vidi Dominumfedentem

II. REGUM.V. 26. N6nne cor meum ivie teeum

1 1 X. 4. Nana mihi abfeerà omnia magnaliaX 15. An 911 eum corde tua "aluni

X 1 V. 8. Age videamu: narfaeieX V1 1. 9. E1 oecultèfeoerunefiiii Ifiae’l

X X11 1.26. Po]! eum non fiorrexit fiant 111e

JESAJAS.1. 1. Q5911 viditfuper Ïebndab

11. ad quid mihi mnlritudojioorifieiorum11. Tamen non audio19. si volucririe (7 andiverieio29. Gladia comedemini

1 1. 3. Ex Tzijon egredietnr Lex5. 161mm in luce Domini6. Erin nain alienigenarum arquiefeunt

1 1 1. 3. Confiliariuo (arfipiem amfioum 112. Muliere: dominaia flint ei26. Et exjiirpara in Terra fedebio

V. 6. Nubibn: quoque mandabo29. Paname: tenibrao lucem39. Et 411111111 in Terram

V1. 1. Vidi Daminumfedentem2. Serapliirnjiabantfiipra eum2. Dnabuo operiebatfaoiemfiram3. Plena e11 tata Terra glorid ejus

7. E1 tetigie a: meum8. Et andivi 9919m dieeneem1o. E1 elongabit Dominuo hominem

11.45 11. 441.79

11. 451.29

11.491. 42

11. 45

13911.35

1.391.37

1.59. Ô111. 19

1.4111.32

1.45111.33

1.391. 231. 24

1. 71711.11L34

111.81.14

11.481.32

I 1.411.45. ù111.6

- 1.431.19.64. du 111.521.18

11.44.é4511.29

11X.19.Iniu

1 LoconuM ÎSC.R1P’1”’I.1RÆ.

3 I 1X. 19.111119 confilinm 11 1. 221 X.’2.«Popnluo ambulan: in tenebrie 1 1 1. 54X. 6. Adgentemimpiarn minaneum I l. 48

X 1. 6. Et habitabit Input eum agno 1 1 1.11X 1 I. 3. Et baurietitaqnae èfontibtufilutit .1. 3o

X 1 1 1. 3. Ego pracepipraparatiià me 1 1. 48.19. QuaStella Cœli 1 1. 2913. Idcircà Cœlum commoverefaciam Ibid.

X 1 V. 8. Eiiam abietes 121414991 de te 1 1. 47.X V 1 1. 13. Et fient glabres coram turbine 1 1 1. 4XI X. 1. Erre Dominnoequitatfuper nubem l 1. 49

,3. Et exhaurietur [111111111 degjpti .1. 49X X. 3. ngadmodnm ambularitfervu: metu 1 1. 46

X X I 1 1. 18. Qgia habitantibue coramDomino .In præfar.X X 1 V. 16. A9 ala Terre caution 1. 43

.17. Formido éfovea à laquent 11. 2918. Et erit qui fngerit afatieformidim’e 6567. Ibid.

X X V 1. 2. Aperiteportao,.ut ingrediatur 1n præf. 611 I 1. 7

.4. Scatnrigofietuiorum e11 1. 1610.111.88er reflorumperverû aget 111.132X X 1.1 X. 8. Et ifiiquoqnein vina erraverunt . I 1 1. 8.67 48

9. Q1311 omne: menfa 1 1 1. 8X X 1 X. 11. Eritq’, vobie vifio omnium 11. 29. à 4613. Proptereà quad accedit popnine ifle 1. 1814. Etperibitfipientiafizpienttom ejut 11. 11

X X X. 19. P9711111: enim in Tzijan habitabit .1 1. 2929. Non abfiandetnrd eodoâortnno -1. 4326.lEritq’, lux Luna 1 1. 29.27. Et Iingua ejuoficurlgnio eonfitmen: 1. 46

X X X 1.2.Etfitrget contra domummalt’gnorum 1.12X X X 1 1. 6. Et loquatur contra Dominum errorem 1. 59

X X X 1 V. 3. Etinterfefiieorum projicientur 6re. 1 1. 2917. Et ipfè projm’t eufimm 1 I. 48

X X X V. 5. Tùm apetientur otnli eætorum 1. 2. 611 1 1.54XXX 1 1 X.9. Et canulait ab agritudinefiti 1.42

X L. 6. Vox diten:,clama 1. 2113; Qui; direxit Spiritum Domini l 1.4915. En Genmfi. ntflillajitula 11 1.12191 1 1. 1318. Gui igitur afiimilabitii Denm L 85

INDEX"22. jèdet in circula Terra . o L ,r22. Et expandit en rauquant tabernaculum I I I. 13:

X L I. la. Ne timw,qui4 mamfum ego I Il. IlX L Il. 14.. Tutti àfèculo I I I. 7

20. Apericndo dans, tamen non audit. . I. 2-X L I l, I. 7. Omnem, qui vocatur Nomine mon H I. :3X L I V. 13. Circinofommt illud I. 1-

19. Et non m’ont 4d corfimm I. 3oXI. V. 7. Qiformat lucem 11.5.0. (r "1.10

12. Ego,m4nw mue madéfiant Cœlo: LI l. 29:8. Ad inbaâimndumformavit mm I I I. 1319. Non dixifemini Jacob HI. 26. (’7’ 491l9. Ego Domina: loquensjuflitiam l I. 47

X L V l I. :3. A6 1’13, que ventumfimr I. 2:X L Il X. 41h ":7710 ferma canin: tua 111.8.

13. D’extera mu palmavit Cœlos- I I. 3.0

13. Vooo ego cos Ibid.L. 4. Dedit mihi Iinguom eruditzm Il I. 8"L I. I. Affiche 4d renum, and: excxfieflù- I. 16’

2. Rejpicite 4d Abrahamum panent vejlrum 1m.3. Confialalzitar Domina Tzijonem (76.. l I. 2912. Egofum tonfizlutor vefler Ibid.

I LI l I. l. Bracbium Domim’ oui revalant»; en I. 46LI V. la. Montes movebuntfe. . I I. 29L V. 1. Venin,emite,dr contadin I. 30

8. Cogitatione: me: cogitation: veflw Il I. 20,

la. Et paradait mon. .. I. 712. Monte: (r colle: mntalmnt 1» l. I. 47.L V I I. :2. si: dicit Exoclfiu à! 411m. I. zoo

15. Excelfum locum éfanflum inhibât! I". 34L I I X. 2. Appropinquatiomm Dei volant 1.18

8.1:? ambulaàit 4m: rejujlitia nu- II l. 5113. Et equitarefacum refuper (ramifia. l. 7a

L I X. 2. Sed iniquirare: rafla divifèmnt I l l. 5!L X. 20. Non cuider ultrà Sol nous Il 29

LX l I I. 7. Mifcntione: Domini memorii meum I I. 29. à.) I I, 50

la. Ipfinbellcsfuerunt 1.29.041. à?15. Multitudo rifleront tuomm l 45A8. Mafia: nojhi camionnant Samarium (go. I 1.2?

LX I V. 9.Nc’

Loc0RuM SCRIpTuRÆ’.I. X I V. 9. Ne infini; Domine ajonc vnldè Ibid.L X V. I. mcfirwfimz al: in, quinnteè, l I. 29

8. gemadmodum invenitur muffin» ’Ibid.15. Ecce,fervi mei tomaient Ibid.1;. Servoquos vocabit flamine aléa 6m Jbid.

’L X V1.1. Cœlumfilium meum cf! V I. 91. Et Termfcabcllum pedum meomm I. 4617. Qifiznfltficdhtfe, à qui mandantfc ’l H. 3322. Sion: Cadi novi à Terra nova I l I. 29

J E R E N11 A S.XI. 5. Primqnàm [omnem te in mon I I. 32

6. 5115:4 puer egofitm a ’ Nid.x. Ne timeaàfnoie illorum Ï L 33u. Virgam amygdalmam Il. 29. à” 43:2. Qu’a vigile ego l 1.4318. Br midi te bodiè in «réent maniant l. 38

I I. 5. Q1911 Invenernntpatre: veflri in me X I I I. 47a. Par Tenant. par quam non runfioat Vir I I I. sa8. Ambulavemm païen, que non profimt l I I. 491;. Me derehquernnt,fi4tnrtgine1n Aqua vive Il 1.12

31. V idem Verbum Domini I. 463:. Numfilitudofui Ifia’ëli * 11.39. 0’111. 47

Il L15. Et dauba vobùpafloresficundùm cor meum 1.39

I V. :9. Fremit in me cor meum I. 4o22. Sègienmfizm 4d malefncitndum 111.5423. Vidi Termm,é-eoce,emt defilnm J I. 29

V. 3. Percufiijli cos, à non dolummt v I I l. 367. In domo meurtri"? turmatim oonveniunt I I I. 49s. gigue 4d mon»: proximifui hinniunt l I l. 8w. Q9) nonfimt Domini Ibid.12. Negavcrunt Dominunz,c’7 dixtmnt I I I. 17. à» 32

V! 1.16. aux); nonaudio te 1.4522. N on film loqantm mon partibus veflrù I I l. 32I I X. 19. Imfcifecomnt mefculptihàus l. 36l X . 2. univerfifimt adultm’ I I I I. 8

23. Nejafletfefitpien: in jàpientinfim I I I. 5424. Sed in bocglorimn " Nid.X. 7. gy: non "mon n,Rexgentium . I- 35

A333 2

I N D E 2x: 112. Et intelligentizîfiu" inclinnvit Cœlo: ’

X 1 1. 2. Propè a: cordi eorumXI 1 I. 16. Date Domino Deo veflraglomm ’

X V. 1; SiflnretMojèké’Sàmuel

1. Non Je: anima meudpopulum o1. Ejire àfiuie mon, (7 egrcdiamur

X V 1. 19. Mend4c1’um pojfederunt patres nojlri

X V11. 4. Ignem arccndifiis in nafi meol ’12; Solium gloria altitudo à principio

X X. 8. Fuir Verôum Dominimibi in opproàriuwX X1112. m1111 fitpcr vos

9: siam on, qui tu njinit vinum’24. Num 011111112611 [à quupiam in munis?29.1No’nnefi1’effl’erl1um meum

36. Et pervertàllù 71164 Dei vivi:

X X 1 X. 22. Et nflumetur ab si: malédiéîio (fi.

X X X. 6. Et verficficnt omne: fait: in panoientX X X 1. 3. De longinquo tppuuit Domina: m1111

20. Fremuerunt vzfiem mufuper eum3 5. Q1 dedit Solem in lucem 1111161.

X X X 11.14. Ut fiënrdiebus multùï17;Tufèc1[lî Carlos:

19. Oculz’ 11114110111111)!

X X X111. 25. Si non cri: paflum meumXXX 1 1 X.16. Q1 fait mon animam [monX X X l X. 12. Aooipe eum à ooulo: tuosponeo

X L V. 3. L45or471 in garnira nm5. moquais ribigmndia:

X L V I. 22. Vox ejut quafiferpcntio 111111X L I I X. 11. Stetitfitponjus in on - ’

L I. 2. Et mittam in Babel ventilatom9. 21514 attigit’ 4d ’Cœlumjudicium ejut *

2:. Et devolvam te de paria

EZECHIELrI. 1. Apertifunt C1211"

1. Vifione: Dei3. Erfuitfi1per eum ibi manu: Domim’4. Et V141, é- un vanna 11171111113

1.41» -

Il 511.0111. 51

L64:1.12’

[4r111.81

111.49*1.46

137111.171

111.52111.49

11.29’

11.40’

Il-37"111.51’

I. 4511. 281

1.13:11.192

111.171111.13

1.44111.32’

111111.. .

1.241.131

11.481.18’

111.4:

[114.641,4711L511L7lIL55.81.

Le c ORUM SCRIP’TuRÆ.5; Similirudo quatuor Animalium’ 111.75. SimilitudoHominie en: e121 l I l. 1.27: l’es nem- I I I. 27. Tunquam affiche me poliii 11.10.29.61 4345» I 11.2

8. Manne Homini: 111. z9; 31111614 mm unum’ud aimant ’ 1614.11. Furie: aurem à: au ipfirum eum 1151111112 1614.12; Qoounque cri: [6111m un": 16i4. drupe ’13. Etjîmilitudo nnirnaliam l. 1. à. 1 1 I. 214. E1 Animalil eum64ntié’revçrte64ntur I l 1. 215. Et tùm vidiflm’Animalia’ 111. zzé 4.6» 5

15. Rotumunamin Terre I I 1. 316. 4011361111 roturumn I 1 l. 216 .-Sirnilitu4o ana en! quatuor 1’413" I 1 1. 716. chi rota and (flet in medio rota Il 1. 217; Dum in quatuorpnmfua eum 1614.13. Plenum oculi: 1614.19. Cùm irent Anim4n114,1’64nt "me 1614.20; Qutunque crutflairirus ut 1mn ée. I614.21. Cùm’4m6’ularenr 1pfi4,i64nt J614.22; Erfiinilitudofuper enpita’uniauoujwq, Animuntu’ 1 1 l . 7

264T4nqu4m 4111111. 14111411 fippbiri r I614.26. 8111211111140 111111 1. 126’. Similitudofieut affama Homini! 1.46.47 1 1 1. 2:64 11.727. Et 9141 tanquam afinflum Cbtfilomal’ 1 1 1. 528. Velùtufleflw’areûr * 1 1 1.728. H21 e31 vêfiofirnilirudinùgloria Domini ’ 1614.

1 1. 1. Et audivi votem loquenmn 44 me ’ v Il. 446. Ne timmub chéri ver6ù1pforum 11.38

11 1. 12. Benediüugloriu Domini à Ioeojùo 1. 823. E: egreflue [11m in rampai» 11. 46

1V. 1. Et tu finir: tibi 141mm 1614.4. Et tu dormi fuper [me tuum finiflrum’ 1614.9. Et tu euperibitritieumé-bordeum 1614.

V. 1. E1 trunfire fac fi1per «par 11mm 1614.1 1X. 1. Ego meum in 4omo me; 1614.

3. Struâurn m4114: 1. 33. Et devait me Spiritue - 1 1. 467.8.9.Eteczefomn1en 111mm (ne. 1614.

- Aaaa 3

INDEX12. Non vide: no: Deue I 11.1912. Dereliquit Damz’mu Tenant 11 1. 17. é- 5414. Plangente: Tbammau ’ 1 1 1. 2916. Pafleriorafila vomrunt Temple ’ 1 I L 4;

X. 8. Et apparuit in me C6eru61n fimilitudo manne I I 1. 7° 9. Rota unajuxta C6eru6 unum 1 l 1. 3

9. E1 4111251111 rotaru m fieu: 4111161111 lapidic 1 1 I. 4

11. A4 locum,ad quem convertebat 1 1 1.312. Et caro earum,é’ terga earum 1614.12. Et rataplena erant oculie I 1614.13. Ratio ipji: acclamatum et? 1614.0 cap.414.151 quatuorfaeie: erant unicuique’ I I 1.115. Hac e11 Animal, quad V141 ’ I614. à" cap. 316. Et cùm am6ularent C6eru61n 1 1 1. 320. Hac e11 Animal,quod videram 1614.

X 11. 2. 5111111411»: oculas ad videndum 1. 2X V 1.6. Conculcatam in fangu1ni6ue mie 11 1. 46

X V1 1. 2.’Aenigrnaticè loquere Aenigma In præf.X11X.29. Non eflaqua viaDom1n1 111.16

X X.6. Ornamentum et? ornmbus Terri; 1 I. 3a32. Et quad afiendit in firman vejlrmn I 1 1. 5149. An’non paralrolicè laquiturpara6ola4 111e r ° In præf.

X X X 1.68. similis erat ipfipulclrrirudine fiuî 1. 1X X X 1 1. 7.8. Etaperiam, .cùm extinxero te, Carlo: (7c. 1 1. 29

X X X V11. 1. Fuitfiaper me manne Domini I I 1. 41. à 441. Et collocavit me in media eampi I I. 46

X L. 3.4. Et ecce V11, cujus alium: (76. 11. 44X L11 1. 2. Terra 111121 [plendet propter gloriam ejus I I 1. a

1 7. Lacumplantarum pedum inorum 1 1. 46X L I V. 2. Domina: Deuc Ifraïlis venir in ea 1.22

H O S E A S. -1.1.Pr1mum verba»: Domini in Hafia 1 1. 30. (r l 1. 412. Accipe ti61uxoremfarnicationum I 1. 46

1 1. 8. Argenrum, quad multiplicaveram e1 11 1. 8V. 11. Ambulavir paf? praceptum I- 38

1;. 16o à revertar ad Iocum meum I. 23- (’9’ 24

X. 11. Equitarefaciam prrajirn 1. 7 04 X 1 1. 1o. E1 per maman Prophetarum propofiaifimilitudine: In præf.

L0 connu Scn’rpTunùe’r

JOEL.11.19. Ante 1pfurnîommave611ur Terra

11. fliaforria à facientia Verlzum ejus11. Magnus dies Domim’ à 1611161111

28. Ejfundam Spirirurn meum- 3o. 31. Dahoéprodigia in calo (un

AMOS...I 1. 9. Cujuc altitudo eratficut altitudo

9. Etfom’a veluti quercue

f I I. 8. Domina; Dm lacune 111.4111; non 919116114611

l V. 13. gigformat monte:V I 1. 9. Etfurgam contra damumî’eraboami

11 X. 2. Caniflrum ajlivorurnfiuôluum.1a. Occumlrerefaciarn Solem11. N on famem panic, neque 1111m aquar2. Difiurrent ad quarendurn Ver6urn Domini’

JONASM1 1. 11. Et 41x11 Domina: pifci-

MICHAEAS.1. 3. Race, Domimu egredirur de loco [in

I V. 11. Et afiiciet in raja,» aculu; nofierV 1. 3. Popule n11, quid feci 1161

N A H u M.-1. 2; ulcifiiturjê de 60fl161ufi11îa

H A B A C Il C.1. 12. Adjudicium pofiufii eum

13. Et affiicere praviratern non pote:14. Faon Hominesfimilespifiwtu maris

111. 3. Plena e11 omni! Terra lande ejus8. Nunquid canrraflurnina iratue e118. Qu’a equirabufiape-r equas tuas

16. 951191111. in die anguflia

11.291:1. 48

11. 2911.3211. 29

11. 471. 63

11.3711.30 V

Il. 4311. 29

1. 3a11. 36

I.23.éf11. 29

l 1.4111.47

11 1.17

1.4.481:11. 17

1. 641.1. 29

1.7o1.671

TZEPHA-

NI un E xTZEPHANIAS.

.1. 3. Etfilccidarn Hominern a La12. Q9 dicunt in cordefiio,non 6enefaci: 1 1 L1,

1H A G ’ G A15 U. S.

1. 13. Dixit ergo Haggai Angelue Domiui r 1 1. 42- 11. 7. Ego commoturuafiint Cælum arc. .11. 29

ZACHARIA&1. 14. D1111: a4 me Angelue laquent. 1. 44

1 1 1. 1. Et Satan 1146.11 a4 dexteratn ejus. . Il 1.222. Inerepet te Dominue,Satan . I614.

1 V. 1. Reverfm 211 aurem A ngelus,.qui loque6atut 1 I. 435. Dixit ad me Angeluc,qui loquelzatur 1 1. 445. Et dixit ad me,annon nôfli quid Iracjint . 1614.1o. OculiDaminid1fcurrunt 1. 46

V. 9. Ecce du noulieres egrediebantur ’ 1. 4911. Et propareturëy collacetur 161 1. 67

V1. 1. Æatuarcurtuc . 11.191. Monte: autem 1’61 erant monte: arei - Il. 295. Iflifiint quatuor venti 1 1 1. 225. 11151464111 coratndotninatore il I. né 39.6. I 1 1.22

X 1. 7. Pafcam ove: illaeaccilîonie I 1. 467. Baculo:.duos ad pafcendutn gorgent 1 1. 4 3 à8. Etiarnanirna ipforumfajîidivit me 1614.

X1 V. 4. Etfla6untpede: ejue 1. 13.49. 285. Venietq; Domina; Dette meus 1.229. ln die illa erit Domina: 1111m 1. 6111. Et exalta61turdr fede6it 1.11

M A L A C H I A S.1. 8. Ofl’er illud Principi tua 1 11. 46

9. De mani61u nejirufuit bac 11 1. 12 ’11. Et in omni loco incenficm ofiertur 13612. Menfit Dominipolluta e16 1 1 1. 46

11 1. 6. Ego Dominut non mutor 1. 1113.14.15.1nvaluerunt contra me ver6a vejïra (on. 1 1 1. 19

17. Et parcam en r 1. 1418.11!"

LOCORLIM SCRIP’TuRÆ..18. Et converteminidr difcernecie 111.19

I’S.A L NIL

1 1. 2. Adflant Rege: Ter-ra l 1:154. Sedan: in Cœlie I. 11I V. 5. Dicite in carde relira 1. 5o. 59. à] 1. 5

V I 1. 11. Etpariee men dacium I. 7,11 X. 4. Opus digitorurn tuarum 1. 46

j. 9441401 6amo,quàd-’recorderie que .1. 10.67 1 1 1. 176. 131 minoremficiflieumpaululùm a6 Angelit 1.2

X 1. 4. Oculi ejus vide6unt 1. 44.67 46X V 1. a. Pofili Dominum coram mfimper 11 1. 51

X V 1 1.12. Similitudo ejut ut leom’a 1.1X 11 X. 9. Afienditfumm 1111m ejus 1 1. 29

12. Ponet tendra: latibulumfiiurn 1 I 1.931. Ver6um Damini conflatunc 11 1. 26

X 1 X. 1. Cati marrant gloriam Dei 1 1. 54.1Non e11 firmo, neque verba 1614.1. Lex Domini e11 perfeâa 1 1. 399.judicia Dominifunr verita; Il 1. 26

X X1 V.,1. Dominiefi Terra épienituda ejut . 1 11 . 547. Elevate va: porta faculi I 1 I. 7

X X V. 1o. 0mm: via Dominifunt veritaa 111.1214. Secretum Domini timentilrm eum In præfat.

X X V 11. 8. T161 dicit cor meum ’ , 1. 65l 12. Ne dermejn manant 61111611111 inorum ’ 1. 41

X X 1 X. 4. Vox Dominicain ro6ore 1. 469. Et in Templo ejus omnesdicuntglariam 1. 641a. Daminuc in canfufianejèdct 1. 11

XXX111. 4. Omnia apera ejus in fide 111.256. Verba Domini Cæli creatifimt 1.23. 29165176615. Qgiformavitfimul car eorum q 1 1 1. 17

X X X 1 V. 16. Oculi Daminifiiperjuflos A 111. 18. x 17. Facie: Daminificpnfatiente: malum 1. 37

19. PrapinquusDominue contritie corde 1.3421. Cufladiens omnia ofla ejru 1 I 1. 18

XX X V. 1o. Omnia ofla mea dicent 1. 64X X X V 1. 1o. Tecurn eflfiaturigo vira 11.12. (71 11. 52

X L. 9. EtLex tua in mediavifierum mearurn I. 46Bbbb

.1 N’fi E XiX L 11. 3. sitivit anima ima ad Deum 1’35

1o. Adflat conjunx ad denteram tuant 11 1. 8*X L V 1. 3. Non timdtimue,etfipermuta"rit x 1 1. 29X L 1 X. 3. Etiam filii hominisatiamfilii virir I. 44

13. Homo in honore non pernoâavie. 1. 2-13. Similic e11 jumentic, quaintereunr «1 I 1. 18T

L. 7.8.9. Audipopule m1,é loquar I 1 1. 32-L 1. 5. Et peccatum meum coram me e11 jugiter I Il 1. 46

L V 1.6. Totiziieyerlramea rebeliant 1. 29’L V1 1. 6. Exaltarefiipra Cœlo: , 1.2oL 1 1X. 5.?uxtafim1litudinem veneniferpenta’e: 1. 1.

12. Verè e11 fluant jaffa-I 1 I 1. 5oL X. 4. Tremerefecifli Terrarn 1 1. 29-

L X 1 1. 12. uni vice lacunu e11 De1u 11. 33:. L X V. 2. T161 filentium lauo e16 v 1. 591L X 1 1 X. 5. 59151411114: fi1perarablrot 1. 7oL X 1 X. 29. Deleantur de l16ro viventium" 1 1. 47.

L X X I 11. 11.12. Et dicunt, quomodo novit éc. 1.11. l”.2o. Imaginem ipfirrum cantemnie V 1. tr

l 28. Appropinquatio Dei mihi e11 601144 1. 18«Il. X X V1 1. 17. Videruntte aquae ’ P1. 29L X X1 l X. 23. Erjanuae Cœliaperuerat Il; 47. é 111. 7’

39. Spiritus duré non revertitur I. 4o4o. Re6elltîrunr ei in filitudine 1.29

LXX X11. 5. Non [damé non intelligunt. fnPræfat.

613112111; 1.1 I. a7. Sicut 6omines moriernini I. 14.L X X X 1 X. 3. Mundue Gbefedadificahtur 111. 53:

15311111114 éjudicium habitaculurn. 1. 7oV 20. Exaltavi eledum è populo Il sa

X C. 2. Antequarn monte: nafcerentur- 1. 7.12. Et Propheta corfipientia 1 1. 38

X C 1. 3. ijê eruet te de laqueav . 11 15.515. N on 117166616 àtimore nadir 1614..7. Cadentalatere tua mille 1614;14. Qoniam me valdê amat- 1 1614.15. 1nvoca6it me,é audiarn eum: 1 111. 18

X C 1V. 2. Exalta6a te judex terra 1. 296. i’iduam é perogrinum interficiunt ée. 1 1 1. 19

XCV11.2.N11-

L0 c O’RUM Sc au) TURÆ.2 XVC V1 I. 2. Nulmdr caligo circa eum

C. 3. Spire, quôd Dominmfit Dm

C I. 7. roquent menduium nonflabilimzrC1 I. 7. Similicfitmpellimm defimi

14. Surge:,mifireberù Tzijoni: r20’. Aniequèm Termmfuudâfli

’C I l I. 13. gamma mzjèretur paterfilinrunr19. In Cœlù difpafilitfilmmfuum

C I V. 2. Q9 operirfe lamine4. fait Angelo: fila: venta:4. Mimjiroxfua: Igncmflammanrenl5. Terrnmfundawr five: bJfiJfiMtla: Cedri Libauanqua pintait21. Leunruli rugiunt ad pnedcm

111.9"1.5:11.30

1.11.12

lw1.54

11.26MM.111.6

I. 4911.2:

I. 66"

T1117:4. Qàm mulrafunr open: un, Domine I. 66.6! l l I. 2;

C V. 20. M ifir Raz 01611751 eum 11.4822. Pnnripu ejwfilvundùm mimamfium l. 4l22. Erfemn ej a; [aplanat afin»: H l. 54

’C V I. 35. Mifmeruntfe rumgemibta i I. uC V11. 24. Ipfi wdemnt opus Damini . .1. 66

25. Erflare fucitjj’irimm turbinit 11.48C X l. 3. jujlin’a ejmjîdr inficulum 1.13

C X l I l. 9. Q5; fzc-irfcdcrejferiltm I. IlrC X V. 16. Cœlum, cælum eflpra Domino 11.24

C X Il X. 6. Dominm dl p10 me,non timeâo î 11.5119. Apen’te nzibipormjufltm l l I. 7

C X 1X. 89. Verùm; tuumflar m Cala 1.1;126. Tempm efifaciendz Domino In Præfar..144Jufliti4fi4ntjudicia nm I I. 47

C X X HI. 1. bubim in Cœlù l. nC X X X I. l. Nm ambulavi in magnù l. 32

C X X X V. 6. Q5; valaitî’cbovafecit I 121.2;C X X X I X. 5. Pofitijhîfuper me manu»: tu": I. 46

24. si via rebellianic in me ce? I. 29C X L1 V. 3. Q1511 efl Immo,ér agnvfa’aeum "1.17

4. Homo vanimtifimzlù cf! Il l. laC X L V. 9. Boum cf! Domina; omniâm Ibid.

16’. Apen’a mnum ruant Il I. 1718. PropinqumDominm annulas invammibtu l. I8

Bbbb z.

I N n E xC X L V Il. 9. datjumema efum13. Mini: anumfimm

Ç X LI I X. l; Lamine Dominum de Cadi:5; Q4121 ipfepmcepit ér.

P R O V E R B I A.1.6. Ad imeüigandum parabalam éclomtionemt

9. Addimmenmmgmtiæ arum capiti meI I. 4. si qucfiveria mm mnquam argentan:

Il l. 1;. Omnia defiderabiliætua mm cquantur ci19. Infipicntiafundavit Terrain22. Brun: vitæ intima tua-32. Abominatia Daminieflperverfus

I V. 15. Bettina ab mû) marli22. Vimfwn invem’entibia a

V. 9. szanè de: alienù dmrem tuant17. sin: tibifali

V1. 52. Carrumpiranimamfimmguiftœrit illudV I I. 6. Parfënejham donna men (fi.711 X4. Adams, ôIvirècldmoi

1 n; Omnia dèfidcmbilia mm aquabuntur ci

3;. Q; invertit me, incuit viamX. 2:. Srulti ab defeüum cardia moriumur

X I. l7. 219. tarin: carnemfium,crudelia si?X I V. 15. Stultia audit omni verbaX V I. 4. Omniitfecit D’omimuprapmfir

X V I I. 16. m quid eflpmium in manujiultiX I X. 3. Stulritia baminicpervmirrvinm ejus

20. Anipr difciplinam, utfipiemfiaX X I. 2 5.26. Defiderium pigri interficit eum av.

X X I I. 17. butina aurem mangé midiX X l I I. 33. Et cor tuum laqueturX X l V. 13. Camede,fili mi, me!

X X V. n. situ: "14,4 aima16. si mal invcmfli, camedal7. Cantine pedem tuum à domumüi mi

2 7. Canular: met multum,non cf! (mnumX XV Il. l. Q9: nefiic, quid paritum fit die:

u. 0mnemjfiritumfimmprofmflulm

111.173

11.4:11.28’

In præf.l Il. 37l l I. :4

1M.Il L25

I. 42’

I. 34I I I. 22-

I. 42I Il. :4

Ibid.I I l. 122

I n præf.161d.

11.]. 54.

I. 422I. 39

I 1 I. 42’

I. 62Il I. 13’

I. 34Il I. 122

1m.In præf.

I. 6;I. 3o

In præf.l. 32

I I I. 47I. 30.32-

l. 4oX X X. l2. Et?

deionuM SCRIPÀTIJRÆrXX X. 12. Efigenemn’o manda in m4113 fioit. .

X X X I. 3. Ne de: malieribw rabat muni10. Mulieremjfronunm qui; inveniet

o I 0 B.1; 1. Vir en! in terra fit

6. Et vonmmtfilii Deiu. N zfi in faiem "mm maladixcrit tibi

I 1. 5. Tongeipfiimmeré’ carne»: ejus

6. Veruntmennnimnm ejuojèrva8. Et ipfefedeôat in medio d’un?

1 1 1. 5. Habitetjiqier iflkm’nubb:

l V. I3. Inter oogit’atione: à vifionibta noflurm’c?

16. Dam conflitir’, non’agnovio

16. silentium à 7066m audivi18. Roginjêrvicjîlù non nadir

19. Brian: qui inhabitant domo: luttaV. 6. Non egreditur de pulvere iniquiras

7. Homo 4d [doum natta :5I 1 X. 6; si parmi? 1261m filerio-

6. 12mg; principium mum ForumIïX.2’2. finumtfl, proprmà dixi

X. Io. An non fion: la: coagulâjli me’

X 1. 5.6.7. Q1413 de: Doum [agui (’79.

5. Et aperuit 14m [un12: Homo varan: rifloit!" ranima v12: w pallia onagn’ 23? borna

X I 1. 12; Indempitù e11 fipienriaX l 1 1. 9. Anficuti illuditù bominiX I V. 20. Minuit vultumfuum

X V. :5. 15mn): Sanâiajüic non pofiiirflabilitotem

X X. 26. 0mm: tendra abfcondimfimtX X I. 6. si quando recordor, tùm rernor (’70.

6. Apprebendit tamen; mon: tremor21. Q1522 qui: ni! oomplnoemid ejus23. [fie morietur in fortitudine [in (7:.

X X 1 1. 5. An’non malitia tua magna en

12. No’nne vous infiblimimtc Cadi

21. Afluefie qutfi mm en

111.331.34

111.22MM.

1.371. 18

111.221.1 1.23

1.251.3

1144111. 13.23

1 11. 12.013.622;111.12

un.111.23

In præfù 111.23111.23

. Ibid.Ibid.

- 1. 461391.34

111. 541.731. 2

111.1311.30

111. 23In præf.

111. 23Jbid.1M.

111. l4.111. 51

Bbbh 3

INDEXX X 11 1. l3. Anima ejus defideravit, éfecitX X V. 3. Nom e11 numerus exercitibuo ejut

6. gonio magio Homo vermisX X V11. à. Non defleflet cor meum à dieôuo mei:

X X 1 1 X. :2. Atfipientia undënam inveniturX X X. 26. Et venit malum

26. Et venir enligo .X X X 1.27. Eefiduxitfefe in abjiondito cor meum

X X X 1 1. l. Et «foirant ne: Viri9. Non multi fitpienteofilntl6. Erjloterunr, (:- non rejpondemm

X X X 1 1 1. I4. lino modo loquitur Dm23. Sifuerit apud eum Angelo; interpree29. En omnia :114 facit Dent

XX X 1 V. 20. Subità morienmr2:. Oonli ejuefiiper via; viré

24. Ganterie forte:X X X V. Il. Q; dorer no: de jumentio Terra

X X X V 1.11. Si audiverint éfer’iverint

X X X V 1 1. 6. Dieit Nivi, eflo Terra2:. Nuno quoga non viderunt lumen

X X X 11 X. 7. Cùm oantarentjimal 81:02 motionnaI 3. mapprebendat alao Terra

a 33. Nûnquid nâfliflatuta Cati

X L 1 1. 5. Audim amie audiveram te8. Non loqnimini ad me milan:

RUTH.1 1. :2. Ad reeipiendum refiib alu ejut1 1 1. 9. Et expandao alam tuam1 V. 2. Et aorepz’t decem vira:

CANTIC.1. l. Ofiuletur me ofiulio oriofili

4. "halle me pas? te,curremuo n6. Filzi marri men irati finit in me16. Etiam teilla nojfer viren:

1 1. :5. Cormmpenm vinentV. 2. Ego dominé cor meum vigilat

1 H. 2511.1:

1 11. 12I- 39

1. 3419411. 541. 22

un.1 1.1. 46

1. 671. 34. é 54

111.23

un.1nd.1M.

1 11.17.67 23 .161d.

I I 1. 231. 45

11. 26In Præfat.

1. 431 1.10

1 1 1. 23

1. 43 .16:4.

111.49

111.5!111.33111.54.11.4711.43111.51

ECCLE-

LoconuM Scnrprunæ.ECOLESIASTES.

1. 4. Terra autem infinoulumjlae 5 11. 289. Niliil novifirfidz Sole l 1. 2916. Et 1o! meum vidit 1. 4-11.12. au jam fanant eum I 1. 615. Dixi ego in corde mon! 1. 651 1 1. 11. Omniafeeitpulehra in remporefiio I 11. 2514. miequidfaeit D2111 1 1. 2819. Prcjlantia bominiopn bejiiio nufla 1. 1421. fliùfiitjjiiritumfiliorum hominum 111d. .

1 V. 17. Cuflodipedem main, quando ibis 1. 519" 32V. 1. gin Dominuo e11 in Cœlie . I. 59. (r 11 1. 52

V 1 1.17. Ne firfitpien: nimiùm 1. 32’24. Rematum quiddamefl In ptæfàt. (9’ 1. 343o. Tantumneodô vide, hoc inveni 1 11 1. 12

1 X. 14. Civimparvafiv homme: in ea panel 1 1. 22X. 2. Cor japientio ad. dexteram ejus. 1. 39

la. si bebetatnm fueritfprrum - 1.3420. Ave: Cœli deferent 7068m 1 1. 47

X 1 1. 7. Spiritua bominio redit ad Doum 1. 4o

T H R 1 E N L-1..9. Immunditin ejuoin alù ejus 111. 47

11. 9. Rex ejwé’ Principe: ejus 1 1. 369. Etiam Priniipe: ejus non intimant? 1 1. 32

1’ V. 16. Fade: Domini divifit eo: 1. 37V. 19. T11 Domine in fioulum’permane: Il 9.67 11.1.79 1 1. 26

E s T H V E a.1. 17. Cùm egredietur Verdun! ’ 1123V. 9. Et non fimexit, (7 movitfè 1’. 12

V 1 1. 8. Verbum egreflum e11 ex on Regù 1.23

D A N. I. E I...-- 1 1.19. Tian Danieli in Vifione 11.45V 1. 22. Dm mm mifit Angelam [1111m 1 1. 0’

V 1 1. 1. Daniel [àmninm vidir 1 1. 43r. Tùmforipfitfimnium . l l- 41’

16. At-

INDEX Loc0R.SCRgp7uEÆI16. Aeoefii ad imam ex adflantiôue I I. 4.3

1 1 X. l. Vifio apparioit mihi Danieli Ibid.13. Audivi imam Sanaa»: I 1 1, 4416. Audivi roiem Homini: inter illiu 111d.27. Et obflupuifuper Vijione 11. 45

X. 6. Et corpus ejusfient Tbarfii 1 1. 1o8.9. Et vidi Vilionem magnam ée. I I. 41

X11. 7. Etjuravitper virant Mundi ÎI. 72

E S R A.1.1. Qgfinieintur Verbum Domini .11. 45

N E H E M.IX. 6. Et exereituc Cœlorumadorantte 11. 5

I. C H R 0 N.X11. 18. Et Spiritm induit Amafim 1 1. 45

38. Corde uno enim,ut infiniment 1.39X X 1 1 X. 9. Tu itaque Scbelomolrfili mi d - 1 1 1. 51

11. snuauroporrieus 1. 3XX1 X. 25. EtmagnifiravitDeue ASalomonem 1. to

11. C H R 0 U N.X V. 1. Super Afiriamfilium 011:4 I 1. 4:X X. 14.-Fuirfi1pere11m Spiritue Domini I 161d.

X X 1 V. 20.8piritu1 Dei induit Zeehariam n I 1- 45X X X V 1. 16. Atiflifiibfinnalzam Angelo: Dei 1 1. 42

INDICIS LOCORUM SCRIPTURÆF 1 N 1 s,

1&1INDEX

B n .4 11 .24 M quid doouerit

301 -Aâfurditatei [Ententia aliiujue non

numero, fed pondere fient dijudi-

canda i 250Amdere, Appropinquare, quo finfu

de Deo dieatur ’ 21Accident nullum ultra momentum

durare 153Aceidentia [è invieem non fiii’linere

de Accidentiâue 152A6110 aquivorè dieitur de Mareriatie

év’AbHral’lie 232Albane: Dei omne: bona 3 5 3.411Aüionesfinium ratione fient quadru-

plite: 410Aliione: Prophetarum , que feiijfedieuntur , fafla fient in Vtfione

Prophetia 322Aflionum diverjirai non arguit di-

rerfitatem in agente 82Adep: inieflinorum eur probibitue

Adonaj 196Adonaj dieirur de Angelie 107Aegjptii 10111121171 fignum Arietio 486

Aequalitaa (au proporrio in creaturio36a

Aequita: du Ïuflitia 5oode Aeflimanonibuo (’9’ Anatltematu

Aeta: primorum Mundi hammam

325 .A 15112111.. non e11 mdulgendum

de Afinitate eum Gentibue non L’on-89

trabenda 597Agen: tùm uno rempare agit, alto nô’,

unde id proveniat 233.é- an mutationem in Agente infe-

rat ibid.Agnuo in die Pafeliatii 1117 mallandue

fuerit 481Ale Angelie attribuuntur 75Alla e11 natura rerum, quando gene-

rantur , (7’ quando perfellafunt227

de Allegoriii Rabbinorum 473Altare cour noluerit adifitari Deue è

lapidions wifi: 477Alma quofinfii Deus appelletur 23de Amaielg’tie delendie 466Ambitio (r arrogantia 3o;Ambulare, Ire,quofinfi1 de Deo afin-

petur 29Amide homo fimper indiget 498Annjfo rei reflituenda 458Amen à Timon Dei [ulule Divina;

perfit’itm’ 424Analogioèpradicaii quid 93Ax natura rei 111146111 ad ejiudem na-

turam in pomma exilienti; non

[un argumentari 223Andelofem exreIlentei Matbeniatici

C c c c

INDEXlngelifiib variit figurio appariement2.73

lugea quoque flib’Mulierum jpeoie

apparuerunt 73Augeli [ab quth forma apparuer int.202

Angçli an propret hominem mati30’ 7

Angeli unira longitudo quanta 209non omne: Angeli fientijiabile: à

permanente: 202au Prophete Angelie eorpora- à.

4310m: eorporeaeattribuerint 73Angelie tur forme Animalium irra-

v tionalium attribuantur 74Angeluo quidfignifi’cet 200

dicitut de motu animalium irra-tionalium - ibid. de elemen’tie ibid.

de Legatio bominum ibid. de Pro-phetie ibid. de Intelligentiie abjl"allie ibid. de 521111111111 vita-

libue à animalibne ibid.Angelue unau unum habet tantum

munueéoperationem 202Anima. quo finfu Deo attribuatur

59de. Animalium faoiebue apud Eu-

tbielem 332. de iIIorum figurafeu forma 333. matu 334

de Anna Intermifiionio de jubila454

Anthropopatbsn’ 30.43Antiquitae Mundi eur non tredatur

eum Arijiotele V 257Apprebenfio rerum inoor-porearum

011 difiirilie 73Appreltenfio Intellein e11» imperfella

Apprebenfionio Deigradut 98

Apprebenjionet fenfuum in lingua E;

braa oonfunduntur 65per Aquam quid intelligaturin bi-

jioria Creationie 277"de Aquio , quibw probabaeur Mulier

drelinan: 499-Arabe: quomodo defertum appellent.per quod Ifra’e’litaprof’eai 512’

111110110 Vite magnitudo 281Ana fitper hument eur portanda

fuerit A 479quare coram Areajuflèritponere can-

delabrnm 77car fiipra Artamjuflerit duorum An-gelorumformam fait" 470”

Artfiotelet non eredidit, rationesfioaeproIAeternitate M undi elfe demain-

flrativao 184Ariflateliefentemia de Mundo 219Ariontelie ratione: pro Atternitate

Mundi 22a. non credidit illaeefiedemonflrativae 223.224.225.

fient dialeliiea. L- 227que Ariflotelesfiripfit de rebut fi1blu-

naribm, vera funt montra, qua detælejlibtu eorporibue 249.

250 .Arijlotelet quomodo erediderit, Mu»;dum neoeflariam babere exillen.

tiam: . 243Artium liberalium ufue in Titeologia

45.45Afeendere quo finfie de Deo ditatut

Aflària [e614 133in Aflronomia non omnia [ont de-

monjfrativa 2:0de Atomi: 149Attributa Ù nominar torporea ont

RERuM.’Deo adftribantur 31

Attnbuta AflErmativa eum NegdtivieI quomodo conveniant 96. quo-i mode inter [e dijferant ibid.

non redit Deo attribui ibid. [une

perituloja 104qualia fint Attributa, qua Deo inScriptura attribuuntur ’ 84

surin preeationibue adbibeantur At-

tributa aflirmativa 101Attributie afirtnativie à Deo elonga-

"Il" 99Amibuta Negativa [uni ocra Attri-

buta 95Attributie Negativie pouf! defcribi

Dent .96nie Attributorum Negativorum 10 3Audire quo finfii Deo attribuatur

A": eur aforrejufierit 481

BBarueb eur non potuerit propnetare

51117vo714: in Oratione 101de Beflia, qua hominem octidi: 457de Beflia, eum qua homo rem babuit

ibid. .eum Beflia eommifeeri eur nonlieeat502

Bileam qualie Prophetafuerit 318Bileami bijioria eontigit in Vifione

Prophetie 310Bonum quid voremus 365Bonum efle de qudnani re diratur

278quia Bonum, 1:11 non dioatur in o-

peribuefitundidiei ibid.de Bove eornupeta 457

CCæli un votenturfflilium 13Cœli quofenfii ditanturfidere 16001110 Elementorum non e11 una

materia 237Cœli, Terra, S0110, Luna, Stella-rum, ée. romano, deflruâio vel

mutatio quid lignifiai 265principium mord: Cadi et? anima 194ex motu Cati probatur exijlenria

Creatorie 191Cœlum habet Intelleflum 195Cælum habet Appetitum ibid.Cœlum babere Animam 194Cœlum (7 Terra fimul ereata 275Carmen: eum laite eomedere eut non

lieuerit 496Cajira eut munda baberi voluerit

Dette 467Caujfe dilenjionum du controverfia.

rum 39Cbaritae ergaproximum 4 37de Circumtifione 50 5Clementie plura dent faeere open:

quàm parme 89Cogirationet de peccata gravions

fi1ntpeeeatoipfo 348Coma eut probibitafuerit 447de Comeflione rerumfittrarum 482Confufio verborum Anomalorum in

lingua Hebraa 121de Congrefiibue illicitie eum fæminie

Confiietudiniequanta vit 39Convivia non praoepta in Loge vi-

rant 5.111611 348Cor quo [enfii Deo attribuatur 58.ex membru internie nudumprate-

rei ipjiattribuitur 66C c c c 2.

INDEXin Corde [in diton quid 36Corporeim à Deo removendz 90remaria Corporeitotio per Cabbalam

madendn saCorpus æqnivocè dicitur de fieperiori-

ou: à inferioribuo 2 3 7Comtpn’o omni: octidi: ex parte m4-

tfliz 34.4.Creare dicitut "il"; de Privazioni-

but d 352in Creotionie bifton): non omnia fe-.mndùm- [immun intefligendn273

Cairns Deiprinoipaln qui; 5:5Cupiditutum extino’h’o a? de Inten-

tione Legie 437Cam domejlioœ rei familiarù impe-dinnt hominem in Apprehenfione

rerum Divinarum 50-de Cujiodia circa Samarium 477

de Cujlodilms. 4.69D.

de Damnie illam 456Banjo! au non inter reliquo: Pro plot-

tno nommant 318Donjeh’a lion un relarwfit inter H4-gioguploo:

David our non inter Propbew nume-

mon 318Doum pneumo au nummfingulari

ooneepmfint 287.in promulgltibne inorum papablevotent vel finnm tantùm audivit287.288

Derimarumferunddrum ratio 455Denominatio val defin’ptio rei alicu-

jwfil quinqua modie 78Defiëdere quofenfiz de Deo dimtur I4.Defiderium rerum non-necefim’arum

eflfine modo 359-Dew nequir defi niri 784b opertbuo pareil Dellô defm’bi 82e

Dm omnium rerum finie ultima: 127Deuo cf? Forma Mundi ultima 125Dom off Intelleflm, Intelligem, (7 In-

telligibile 121Dette cf? immutabilio 16Dom niella habet qualitdte: 79Dom nïpotefidefiniri à [on vol tem-

poro - 80Doue non omninàfieflulit mina Id -Monica: .fed illo: à nous matie ad

je tranflulit 432gomme nous dicarur moere cœ-

lum: Io;Car Doue vomur Rapt: 19Car Dons vocetur Zelotjpue , Vindex,

[rufians 88Car Dm votetur Mijèritor: ibid.Cm Deus vocetur Grariofao ibid.Dm; un V in; Mundi 127Doue quomodo dirarur fume, une

quàm au": Mnndunz :16Domgubemat- Mandat" par Angelo:

Doue on nôrit omnia Magnum372.373. Philofopbomm objeflio-n25, contra univorjàlem Deifiien.

tùm omnium particularium 374

Densfoit pojîibilm 392An 7114114 fit propomo inter Doum à

Croatunu ejut 81car Propbetæ Doum mon defcribant. Audientem,Loquemem,Agentom,

Anima: babentem 65Diabolos nallam habet poreflatem in

Animam bomini; 39875 Diane in bifioria. Creationù [w

REkuM.mieurpro Volume Dei neDie: Domini Magnus à tenilzilu

quid 271de Diebuofeflie 471à Diflïeilioribuo non cf! incipiendum

1 44Difeerptum eurprobibieum 495Difeipuli Propbeturum, eur Filii Pro-

pbemrum nDiverfiifeminn à pluntocjimuljêre-re velplunture cur non flouerie 4 :1

Divinandi à" eonjeflundi famine299. illius 1:4qu 16. in Prophetie

eftfonijs’ima ibid.de reine Divinù occulte e51 laquen-

dum 2ores Divinefunt modefiè "deinde9.10

Doëiore: Legio our bonoundi 443eE

Ebrioflm quantum tritium 348i

Etcentm 2 52Eoolejiufie: Salomom’o 262N omen Dei Ehjeb afoher Enjeb 113quatuor Elementorum ordo à Mofi:

recenjèeur- 27.7R.Elieferie diflum de ereutione Cœli’

(’7’ Terra 2 :8"Elifeue eur voeetur Sanéïus 348iÉlohim dioitur de îuditibw 199.

our dicatur de Deo à de Angeh’e

Entbujinfmi 297Entiu omnia in ne: parte: dividun.

Il" I a 21015min fingula propter je , non propon

uliud, "agrafant 334Epiejeli 2 52Eqpitate C calo: quo finfu dieorur

Deuo 12;libellue Efllyerper Sp. S. foriptue 317Exire quo finfie de Deo ufiorpetur 28Exijfeneia e51 Entuueeidem 93Exiflenriu Dei quomodo in Liirùfiz-

cri: pro vulgo demonjhetur 64Exiflentio rei alioujuo quomodo de-

monfiretur 63Expunjk duo [une 205Euobielio apprehenfio fait triplex

34aEuchielie éjefaja npprebenfio en.

dent 341. FFurie ddfueiem,quidfignifieet 55Fdfllltfl I maginutrix vocatur Ange-

lus. 202Feflorum ratio 489ride: quid fie 75Figmentum molum (’9’ figmentum

bonum 398Filou voeu 311Finie hujuo rerum Univerfirotu 362Formant"; maffia Eflieien: 214Fortitudo (y Magnonimitae 298.

in Prophetiofortio d? 299rFrufluum quam anni mon) 453

V Gquomodo omnia , que Generantur,e.

uam eorrumpontur 260Gloria Dom ini quid fignifieet "5eurGufluo (7’ rallia non attribuan-

tur Deo, tùm reliqui fenfue eitri-

budntur 69D HHabitant quo fianfii de Deo dieutur sa

de Hereditutioue 469Humeur quis :4Hugiogmpbd eur Ketbubbim 3:7

Cccc 3

INDEXde Hijlario’ diluvii, Sodomaimn 67’

Gomorrhe 509Homo et? onimoipalitioum 303Homo cit exigiez Mundi par:

355 ’ .Homo sur Miaroeofmue 145Homo non cf! finie bujue univerfi

364 iHomo enr non debout mihi [bitord

inaedere 524Homo quomodo Deum magnifia:116

Homo eur diurne ad Imoginem à.fimilitudinem Deiereatu: 3

Homo Intelleëiu proditua fuit ante

Iopfiem 4Homo Intelledu «rem non eii Homo’ 11

de Hominie ereotione 279Homme: our tapin: detegere non de.

benne 524Humeri eur Deo non attribuontur67

de Humilitate 524ijerbolc Prophetarum 325

a Ijob 114111014 aur Tzelamîm 2[damnera quo anima 141qu calant2 53Idololotrorum ofiutia à Callidim

448Idololaria fiiblotio prneipuo Legie

intentio 424papier Idololarrium dieitur Detteirofei (’9’ ulotjpid afiùi 52

ex Idolie emolumentum cape" airnonliiene 447 a

mm 0&1 Schem hânîrfièphoiafch

106 "Ignorantio à Eduaotio non mouflent54

Ignorantio multorum malorum

flafla! 354Imaginotio fortin in quietefenfiiurn

293 -Imaginotriciafoeultotu perfeflia requiritur ad Propberiomi 292

Imperfeiiione: Immune non attri-

buuntur Deo , 31un ex Impiorum prajperitnte liquo-rur , Deum res [romanos ign antre

387de tmpojïibilibue 371. non ami;

butineur en Deo 3 71quomodo Inonimoto Deum magnifi-

cent 116Ineorporeim Dei mditur ab dune

toujfae 257Inoorporeieatie Deidemonflrotio 190Individuorum inter nominer variera;

304.346. illiue cocufia 304non dori Infinitum 103Influentio Divina 296Influentio quid 214.215. eurfie

vocatur oéïio obflroflorum 215.dieitur de oflione Creotarie ibid.

I ntelieâue ogen: quomodo agar 232Intelleiiue aîjungit Deum à no: 516I nteIlaâuo vocatur Cberubinus 202non a? defotigonduo Intellefluo in,

que (opium eiuefiiperont 41I neelleûuo, Intelligen: (9- I neelligibzle

Id! idem in omni eo, quad afin in-

telligitur I2 3mnum; que aofanjïbiu aeoidit de-

fotigotio 4oBorda

RERiuM.IntetIigentia 196Ineelligentiarum numerus ibid.Invaoatianem fui curpraeeperit Dm

443de jabo (y ejus afiYie’l’ionibw 395

[topai libriîobi 405Ïofiia our noluerit, ut fait!» rendi-

« fiaetur 512Irafai quare Deuedieatur :2non Irafei debemue perfimie ,fid vitiie

39indice: Ifla’eiio in quogradu Propbo-

tarumfint eonflituri 316jurandum cur non fit pet NoInen

D4" 443LLege: Propbeiioa fient rripliee:

sa;Loge: odia babentur ab bominibue

propbanio 303Legiaintentio 417Legia Mofiiieaperpetuieao 301.- nobi-

Iieae ibid; perfec’iio 302

Logo ufiu 304de Lepra pollutione 494Levijatban quid 404 v -Levirarne 500,Levira propice voient inepti confè-

qbaneur 478Libellus repudii 499Liberi par ignem non: traduaendi

449 4Libido quantum peeeatum 348Lingua Hebraa ourSaniia 340. il-

liua vereeundia ibid.. Loea Sniptura,qua de interitu Mun-

di dorere videntur, (Je parabolira264

quuentei- 124. rut Deum malac-

rino Efieientein quam Cauflam

appellare 124Loquentiurn primorum flapies (rin-

rentio 134Loquente: Ifinae’litarum unde tra-

bani originem 133Loqueniium praeipua fundamenta

i135. dubiafientè interro ibid.Loquentium romane: pro Novitate

Mundi . 165Loquentium ionone: pro unitate Dei

172’ ’Loquentium argumenta contra 0073

poreitatem Dei 176Laquentiumprinaipia 148Luna viin habet in Aquain 207

Lux primi diei 276Lux (r Tenebra mugi generationie

écorruptioni; 199.279

de Maflarione Animaliumi 496Mago: feu Venefiaaa in finie eur Deo:

jubeat occidere I 447Magi eur ouidendi ibid.nulium opus Magicum fine liderum

refidâu perfieienr . ibid.Magieorum operum 11min me 444Magne omnia e51 Idololarra 445Magie à minou de quibus dieaiur 92

Manger 462eum Mafia-Io eongredi eur non lino:5o2

MafiaI quid I 2o6Mathematioarum difaiplinarum ufuo

de Mali: 353Malafuntprivatione: ibid.Mala perfi: non fait Dem ibid.Mala, qua Homini eveniunt,prove-

INDEXnuent ab ipfimzet homine 356Mala quopm aesidunt, unde prove-

niant 520an plurajint Mata quam bona 3.54.3 Ï 5

Malorum 1re: [paries 356Materia bona et? donum Dei A 347Materia inipedit apprebïfion em abf-

traüarum 350Materia prima an fit generabilia (a.

eorruptibilis 229Mel in [Zurificiia eurprobibitusfuerit481 .

Membra generationis non [une oar-

rumpenda 507de Membra animato vivi 496Membra eorporis eur Deo attribuan-

tur 65ex Membria internis nuliurn nid cor

Deo attribiiitur 67Membrorum in corpore bumanofieb-

ardinatio 431de Mereenariis 469Metapbone Prophetarum 326Miliariabego’s-quanta 368Mintba [aterdotis air oomburenda

fuam 483Mini-ba quare eum oleo à fimila

mifiendafuerint 482de Miraculis 271Miraeula Mofis, à aliorum Propbe.

tarum quomodo differant 291Mixtio Elementorum efl eaujfa re-

rum innovatarum in boa Mundo213

Modejlia Mali: 9Mofit vinas limita unde 317ante Mofen nemo fait, qui dixit,

Deumfeium (a? laquutum 113

fiai: Muatzali , vel Mahatazela,h.e.fiparatamm 133

Mulier menflruata eurprobibita 503de Muliere formafa captiva 467de Mulierefufpeüa manta fin de ad.

ulteria v 499Mulieri sur non gejiare Iieeat refii-

menta Vin 447Mundities externa oorporis etiamjpeéiatur in Lege 4 38

M undi (y bominis eomparatia 139difirentia inter Mundum (ylHomi.

nom 146Mambo: inferior regitur a Mande

fisperiari 206Mundus inferior regitur- à virtutibus

Cæii 19 9Mundum babere Motorem , eumqzunum, incorporeum du aternuni184

Mundus non si! matin in principio

temporis 275Mundi interitum non eredendum (Je

neeeflario 260 4Mundus 1pjè doter, mon: ex Inten.

tione 45111.: 236. de Mutuante a" Mutuum aecipienie455

malta ijieria divinaperierunt in.ter judas; à" quibus de soufis132

N .de N arratianibus quibusdam in Sari-puera, qua nullain v1dentur utili-

tatem [rabote 508de Najireatu 497m Naturale: vanneur opus Dei 119Nullaa 1e: Normales ejfeper acridien:

242Neuf-

RERIJM.Neteflaria majori in topiti babentur

quàm nonneoeflaria 360de Neeejfitate «rerum exiflentium,

quamflatuitAriflotelet 246.247de’Nervo fentons . . 496de Nido atrium ibid.Nomen D s 1 quid fignifitet 115Nomen duodetim littorarum 109.

eur oseultatumfuerit 11aNomen quadraginta-duarum lima

rorum 410Nomina Dei in amuletis a Magie u-fiirpata fient fila à omentita.108

i0eoblationet tut perfefla (Je debuerint

481roblationet non printipaliter inten-

.duntur à Deo in praieptis 435Oblationegquas’ Zabaijia Sali affle-

bant .424Oblationum de detimarum ratio

453 iObftænitasfermonis quantum vitiurn

349boulus que fanfiLDLomibuuur

a:Ogibijioria 325clam non fernperfignifioat damni-

tatem . 262de Olei unaim utilitate 479Onkçli parapbrafit in aliquot lotis

depravata 72Onkglot quomodo exportai 13 Videre

(7- Audire de Deo 71OnLela: diligent fait in removenda

eorporejtate 32Onkçlo: aaoepit filas expojitionetti R.

Eleafare à R3ebofi1a 289 8

Orbe: 1011111121]; animato: 198Orbe: oœIejlet au propter Haminem

ereati 366.368"Orbet cœlejlet inteüigunt operationeo

fions 203Orbium talefliurn Mafia é- bar-

monia 204Organa nutritionit ée alimenti me

Deo non attribuantur 67vertu: Orienter» admirant antiqeti

475’Oforet Dei tantum votantur Idolola-

.tr.e 9°PPartis tut oferendusfuerit 481.Parabola Prophetarum 312de fejlo Pafibatit 471de Pafobatis ritibue 483Pafiioa Deo removenda a .aPeoeatum quanto gravirn,tanto vi-

lior ejut oblatio 486iqualia fient Pecaata, tale: fient illo-

rum expiationes 487Peoeatorum fiequentium patrie gra-

vwre: , 46ade [:110 Penteoojiet V 471Porfeâianem duplioem [rober Homo,

anima (’7’ corporis 417Perfeiiiones Immune sur Deo attit-

buantur 31Peifeéiionet quatuor Haminis 528Pbantajia (on Imaginatio our non at-

tribuantur Deo 70Philofipbia ignorantia à imperitia

interîudaot bodiè 202ont PbiIofipbi Deum potin: ronflant

quam efiioientem appelldrint 125 ’Philofiplri gentilet ootultè de fioit

printipiis dotueruot 20Dddd

4.1.4.12..:... e ..

INDEX’Pbilofipborum propojitionet ad de-

monjirationem Exilientia, maor-poreitatis, (7 flnitatis Dei 180

Philofiipbarumfentë’tia de Mundo 21.7

Planta an propter bominem à reli-qua animalia treatajint 366

Plato quomodo orediderit,Cœlum (megenerabilee’o-corrupiibile 218

191.1101111 fententia de Mundo 257Plenum quomodo de Deo dicatur 23Pana ejus, qui toaflèpettat 464.

ejus,qui ex errore ibid. qui per fa-perbiam 465. qui manu dataibid.

Pœnapropter quatuor confias enflie-

ranturô’mitigantur 461Punaruni quatuor gradus * ibid.Panitentia eurpratepta - 443flirtation à Oratorum lioentia 101

Politioi unde 296Padutio votatur Tramgrejiio persa-

torum - 493Poliutio dioitur aquivooè de tribune-

bus - 493Pollutis out non liment ingredi inSanflua’rium ’ . " 491

Poreiourprabibiti- 49.5Pofiibilitatlaquentium 158Praoepta prima clafi’is 442. faun-

de wifis 444. renia 111911452. quarta olafiis ibid.quinto. tiajs’it 456.fêtera mon 459. fèptimaclafiio468. 01111121111911 47a. noneelafa’is 474. deoimulafiie ibid.

staffs undeoirno 48a. duo-detime alaflt’e 490. 111190 de-

finit-"flic 49 5. 11491: deti-

ma- quarta 498.1

Pratepta prima Dei. non farine le”oblationibus éficrifitiit 436

Pratepta non flint accommodata ad

jingula Individua 439Prateprorurn divijio in quatuordetim

dallât 440Prateptorunt omnium finis (9120109:

419Protepta Mofaiea an finem babeant

414ePraseptorum rationet multao didioii

outbor ex fide (r ritibus Zabaijia-

mon 424.Pretatio à" inyotatio fient profilen-tioret cultus quam oblatiom: 435.

Primitiarum ratio I 453.Primum à principium quomodo dif.

ferant 274Printept bujus Mundi 201de Principio Anni I 471Privatio a Deo removenda 91Privatio dependet pet accident ab

operatione Efieientis 352Privation: (de rei exifientes 156PriVationet habituum non agnoftunt

baguerons 35.1in Probabilibus unaqafententia qui

lance expendenda 251conditione: requifita ad juditandum

de quefiionib’us Probabilibus ibid.de Profeâionibus Ifia’e’litarum 511

Propheta vocatur Angelus 311

Propheteunde 296Propben fini linguxi édifia Propbe.

unifions eloquuntur 264quibus modis Propheta fitas Prophe-

tiaap’ereipiant 314.315Praplreta quatuor madre dituntfer.

monern Dei adfi fadant Je I 307PID-

RERuM.Prapbeu Minium nonnunquam un.tabula quantum Etjmalogiz ipfi-

mm "flafla ’ 274Prophetarum 41m Mofin docendi m-

n’a » 301Prapheta pofi Mafia quomodo dame.

rint 302Prophme vocautur criant fuîfi P10-

pheta u 287Prophem vocatur Angeti 19Prop hem demonjinîrunt griffentiam

Dei èCœlù (9’ Stellù 24.0

naphta): quid fit 292. quid adnm requimtur Midis" 294.

de Prophetiafimtentiæ ne: 284Prophetia Mafi: quomodo diflerat à

21mm aliam»: Prophetarum290.291

de Propbctiægmdibua 31;Propbztiu unfmur à Proplimït drue

mortem 316AProplmia «[4: rempare (uam: é»

trifliriæ , 295de Prophetid multi gloriuntur, qui

eum non balzan: 305quofinfimlünnmui, 4111.4.

n Remoti eflè dimmur m4Propofitum (r «manu perczndi in

quibus cafibm mm: mutilants

fuerit 458Proprietute: Dti quomodo À nojhù

diflerant 51de Providcmia Dn’ 37;. finmnia

Epicuri ibid. Ariflatclu 376.fiaadfl’art’z 377. [du Malu-

u muta 37.9. Legxlc 379.

Autbank 381Providentiam mm efl’e 411144km e734

0mm éfingulo: homme: 385

de Providemia Dei aga Patriarcba

à 4110: pin: tbid.Ifiuda-proplmc quomodo probari

pofiint 396PueriévÏ-uvene: un nonfinr donndi

de liment Legu 49Pana: (7 communempklzem quid de

Deo du": [imagé quid mm 51Pueros, que: votent Halva; aude Purifimtiqnibut 491

Quantum»: qui; gemma 79de numera Quaternario :08flatta" Elementa Virum: unifiât

à quatuor globù fi gunm’; 207gym" generuVinutum à Splmria

4d ne: pramunantium 208de quam" filetieâw fiondium in dieu

rabemurularum 473

. R .Raptorù paru; tuf mitiorpœnifunëg

461 ’rde Recenjînuefumiliurum éjh’rpium

filivrum Scïr 5m I»de Redemptiane rei finâifiuata

4,8; . ,Rage: Edam car m’enjèuntur 5mde Rorurum forum upad Euclzielcm

33;. matu 336V . S *de Subôatbo 470Sabbatbum par celeârundum fit283

Sandale: Mn mfi magné necefiitdtemonuu [à polluera uufi fuam»:

493 Isacerdote: cur fameruliu geflure à!pergmdus ad Allan non affamie-

n dcôum’nt , 477.D d d d 2

INDEXmerdotiArmumMnxillm à Ven- Sanguinio- caltas un per eflufionem;"ioulant car defiindrit Dm 4 53

conditione: reqmfitc in Suerdoribm478

guides mon: Saoerdotibwproloibin

fuerinr 507.Sacrificiu pro pedum cur bim’fue-

riot 487de Samfioiii propeeuto’ 482deS4orificiùpacrfiei4 ibid.in Sacrificii; [sir Deue juflèrit ofl’erre

ores, bore: , birco: 48aSol eur præceptus fuerit in unifioit?

48!Salomon eur non inter Proplrmn nu.

meretur 3mSalomon complut. materiam eum

adulant I 345de Salomon sur dicatur,qu3dfizpien-

riorfuerit omnibomine 528filmant? diffa pro eternitate vol

crerntduraeionc Mundi 262Salomonem nonoredidifle Antiquita-

rem Mundi ibid.Sammaëlvocutur Satan ,. 280sznflàîoîi’permutondn 482-

Sanc’iu leva ibid.Sanâimjpeéïatur in Lege divine 437

Stnâuariifinio * 49rSunliumi lotus leur non riper!) in

Lege indioetur - 475Samarium eue voceturfolium 13Sunfluoriumfuit Venin Quidam»:

475Songuù (’9’ monicinum ’ 495

Sunguinic efiim our tàmfiverèLex

prohibuerit 484Sanguinii oomeflio prohibitzfilbpœ.

na exoidii 462

non per oolifliionem- ejus panai

fuerint" 48;Sanguini mundàtiom’e oint attri-

buit Lex. 484de sanguine operiendo 497Sapiento: genriliîi vineunr Sapiente:

Ifmëlùinrebw Aflronomia’i auun Sopiente: occultè de Semeio Legir

loquutifirir 43V.Sapiemia vocatur Aqud’ 37;.

our 44.Sapienria rompdmtur mon Mede 41"privano Supienrie vocatur fumesâ”

fit" 37Sapientiec’eriia in Deo idem 84.5

Scbdddaj 114’-Sobemi à Hoberisdiole .309’Scientia Dei effana (rimmutabilir

39a. un nerfetuz circa infinitum:ibid.

Soienria Dei-quomodo à Soientin nom

fin: difint 392. 393.394Soientie Dei modmfiiru nobio efl ini-

P’Wbil’? 394"Soimhnaeuraliemilirae 9i-Soma ourprabibitufint 4 98’Selma Legie quibus modendafint 49Secret; Legù non finit revelanda 330Sedere quo finfu de Deo diurne 16

Senfueerrare 164:Senfiutudûkturpila’imue 294-Sentenria de Novitne Mundi cur

optima- 257i Sentenria m: de-Anriquitaie (r No-

vitate Mundi 215Septenarius finnitur pro multitudine

267 ,Sermo qui ration: Deo attribut-tur

RER’uM.

tut 117de Serpeute,quideoepitEv4m 280de Servi: à Servitutibiu 45;dé sigma ruminations tibi é’fiflonis

unguinrum- 49;Similitudo quid fit 92’Similitudo inter quafiiv ibid.»Similitudo’ omni; à. Deo reniovenda

Saki-rio in Ignenr 207Solitudo quàm utilio (r nmfirin 4d

cultum Dei q . 5Msomnium à Prophetiz non difvrunt

ecie - 293de Spddonibut à" Eunuobia 507un Splnm Venerit à. Mereurii fint

’ [ultra vel enfin Soient 20:splnmrum à Stelldrunt non es? un

mon"): 24.07Spfidrarum moiti: mafia quatuor297

Spbzmrum numerus rempart Arijlor

telio non fuit cognitue 205.de Splmmrum magnitudine fenton-

tid Hebrdorum’ 37aSpiritiuquoftnfii de Deo dieatur I 597

Spiritue Domini quid fit 316Sure quo [enfle de Deo dimtur 18in Statutie gontium ournon inteden:

du"! i 45”Stade vooabdntur 4b .Antiquit fua-

re,.im4gines zoo.Stellarum (r Pllnctdrum vie in 1m

inferiord r ibid.cur Studiorum ourftu non fit à Tbeo.

logia imipiendue 44vSubjiantia Individuao perfioi inno-

eidentibus 1:2.z Sufituo cur faoiendm fuerit in San-

duario 478Summa: Suerdo: tur nunqudm dufusfuerit mortuùfepolluere 493

Surgere quo fènfio de Deo dicatur l7T.

defejio Tobernnoulorum 4 471Tabula Logis our votentur opus Dei

"9., item feripta digito Dei ibid.

Talioniipænd 459Talmudioi quomodo Coiporeitatem

à Deo removednt 68Torgum quomodo filent interpretari

pbrujet, que Deo corporeitntem

adforibere videntur z:T’empltom odifinre rut Denis jujerit

de rempote 149iTemput e51 imide»: 216Tempuo non fait ante erutionern

Mundi 275Temporio dollrint ourjit tùm 465m.

f: 217ipet Tenebras intelligitur Ignio ele-

mentâric q 276Tentationio in Legefixies fit mentio

roide Tentation!" quid Volga: fentiat

Tentationumfinic ibid.de Tentation Abrnbdrni 408Terra aquivorê dicitut 276Tetrdgrammuton nome» de qudnum

te dotent 107de Tbammue Pfeudo-propbetii 426

Tbeorioi unde orinntur 296Timor Dei, e51 finis Legio 409Triurn primorum annotant fuam

out oomburendi fuerint 450niant rerum ou: tranjit 4b une

* Dddd 3

IND-EXextremitdte Mundi 6d dierum204

de mon 1qu 494Vdeuum l4 9Variant tàm Speiierurn,quàm Indi.

viduorum unde proveniat in Enti-

bue 236de Venditionibus 463Venin quo finjù de Deo dirima

2sVerbd ab Angelu prolan: itdfapè re-

feruntur, aofiDeuc illuprotulhfet

33. Veflimentn beterogtneu rieur. [Lige

fuerint probibita ’ ’ p 447Vefiimenta [and out "t4 contenta

finefuturii elfe debuerint 479Ventes numeriitunt quinque Orbe:

Vie Amoumtni quid 446V ie Deifunt open: Dei 87Vider: quo fenfu de Deo diflfllf 5Vinum in Sacrifioiii eut adbibitunt

fuerit 4,39Vif» - MJ ’ W” i 393Vifio Prophetitd quid fit 307Vitia oriuntut ex mutant: Virtute:

ex forma 34-5de Vituld dermiotta 458unirai (r multitude Entii accidenta

94. fed non in Deo ibid.

S O L 1 P

R E R u M.Unitntie Dei demonjimtio :90V ombulu non fient naturalid 282Voei uttribuitur Clumareà Lo’qtti

26 .Volatile ont non attribuant Deo 74eur Volante prie aliii motibut anima-

lium Angine attribunur 74.

de Votie 497.axoremourrepudidrelitedt 499morion propriam difnmantiipænn

boxon: publiai nuptiururnfiilennitn-

te eut duoende 49 9Z

Zabai vel Zubuifhe 113.1:9 b’ I

Zabaifle Sienne tolebant pro Diie 421anaifidrurn fabula, de Abrahamo.

421. de Adtmo,Noab, Sebetbo422.425. Stellio erexeruntima-

gine: éfizeelld 423-Zab61fl4rum libri 427Zabnijin tut eonjunxerint Agricul-

turam (9’ cultum Stellarum 423ZdbiieolueruntDemone: *’ 486.

fiibliiroorum forma ibid.aniijknguinem eomtderunt 484.

l (arquomodo ibid.Zabiorum oonfuetudine: antipollu-

riotte: 492Zelwpiii 417M quote dicatur Dm52

GLORIA.

INDEX VocuM HEBiRnAsICARuM,

a!!!W": ’73?!

59?: ’

- mondu; un;W:Nia529.21.3.1

Io27627

60917525

i4;522

n2818"

i78760

2.0067-

193131i

que explicanrut.va;

la;nu.me3g;

ibid.120

li. 52214-62l4-

26217a?

I28.î29

i2?I92

12035°

7EMEN-

ÉMENDANDAP4.I;.pro3efi.60.le a. 66. ,,p.17.pro 1.Reg.8.2;o. .I.Sam.r.r.;. I vp.46.ld limampeanpone in Muni-700m. 3.14.p.57.proLrv.19. 26. Lzo.proEteL u.u.l. 10.2.p.59.pro Gen.38.l.23.p.6o.ptofejîo.5.8.leg]ojlp.6xproDuit.6.18.le 8.1.0 adde.Ibid.2.i..7.p.63 .poji Exod.6. 9 info." boum hune, job. 36. u.

’ Ibid. pro Deut.18.l9.legefofir.18.p.us.l.i.4poji , gloriâ quemdda, cui fimilc cit illud,év in margine; Hab.5.3.p.1.06. in margpro aliquis kg: antiquis.p. 2.70.1.24pto ait.l.ficut dicitut. é- in margine typom.Dcur.33.29.Ibid.iin.1.5. o Enlæh in inquit.p.286.proflî33.n. igtExod.p.309.pro Ibid.32.leg. 31. Ibid. pro Gen.3x.z4.hg.46.r..p.314.pyoEucb.t-7.u.le .Zneh.4.5. Ibidmeaeh.1.44.log.4.5.p.318.pro2.Chron.xo.I4. 3.24.20.p.319.pro1bid.2.9.le .92.p.320.proGen.3L1. g.31.xr.

p.324.pro Ziuiux.t2..13.leg.u.7.12. .p.349.lin.ult.pn Schi hchah le t Schophchah,é apporte in marg. Dtut.23.1.p. 350.14.17" Kibba ah à Ki bah logo Kobhatah à Kebhah. bayou in

marg.duo lue (ou, Num.25.8.lbid.18.3. Iin.5.pro [cd femen geniulc, con-cubitus feminis : 163e, Semen genitale autem , concubitum (calmas! .in margine appone MJfJô.

p.351.pro jerem.43.z..legollzech.p.366.in tout .pro cranta. lapereau.p.382.pro an 44.914.144.1:18:1th Leï.1.6.16..log.]4r.sg.:.. V .p.599. dlin.6.nppon.in mg.Eccl.4.43. Ibid.dlài.8. Eccl.9.r4.p.414.udlin.ult.nddo in marg. ex Deu:.32.4.7.p.438.pro Num.5.5.leg.Ntttn.6.5.p.446.pto Dmt.26.22.hg.LeviLp.456.pro Exo421.14.leg.Deue.23.16.p.4604dlinJ6Jppone flambai).p.463.p1o 1.60.23.18.11 .2348. Ibid.pn Enod.21.26.leg.Deut.z4.7.p.480.proExod.8.22. .846.p.49 x.l.13.pro libucrit ,fie loge; volucfè. D a u s , id quad fimdantin eo,

quod Salomon ait: on in margærw. 5.17.p.516.4dlin.13.E.ueb.2o.32.

Notes du mont Royal ←

Documents

Transcript of Notes du mont Royal ←

KINSHASA-MONT AMBA- Code: 11 - The Belt

Renouveau Contemporain du Mont Athos Contacts

Tectono-metamorphic map of the Mont Morion Permian metaintrusives (Mont Morion—Mont Collon—Matterhorn Complex, Dent Blanche Unit), Valpelline—Western Italian Alps

Mont St Michel développement touristique

MB Bike carrier Rear trail - Mont Blanc Group

Climbing Mont Blanc and Scalability - NTNU Open

Royal Philips Electronics

Alexander IV to Mont Cornillon (1260) 2

potential larvicidal activity of pleurotus florida (mont.)

434aaa9.pdf - Notes du mont Royal

MULTI MONT - SELLA - DEKA - GIGANT - Reich USA

CONTINEO - Royal Cargo

Royal Show Grounds

Mont Order February 2015 Conference

A Royal Passion

MB RoofBar Flex 3 BU1 + FK195 - Mont Blanc

Introduction - Royal Society

oixonim mont - ERIC

Notes du mont Royal ←

Are We There Yet? - Phil-Mont Christian Academy