Post on 05-Feb-2023
Mesleki Yeterlilikler Bağlamında Türkiye'deki Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümleri Eğitim Programlarının Değerlendirilmesi
Neslihan ER Aynur ERSOY
5 Eylül 2014
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
1
Giriş
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
3
Toplumsal
Ekonomik
Teknolojik
Gelişmeler
Giriş:Kütüphanecilerin ve BBY bölümlerinin karşı karşıya kaldığı ve
yanıtlamaları gereken sorular:
Bilgi profesyonellerinin kendilerine sorması gereken sorular:
Hangi yeterliliklere gereksinim duyarım ve hangi yeterlilikler şimdiki ve gelecekteki işim için yararlıdır?
Gerekli yeterliliklerin hangileri bende bulunmamaktadır?
Bu yeterlilikleri nasıl kazanabilirim?
(Soo-Guan Khoo, 2007, s. 2)
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
4
Giriş
Kütüphane ve bilgi bilimi alanında eğitim veren okulların yanıtlaması gereken sorular:
İlk iş deneyimleri için öğrencilere hangi yeterlilikler kazandırılmalıdır?
Farklı türdeki yeterlilikler için etkili öğretim yöntemi nedir?
Okul bu yeterlilikleri öğretmek için yeterli uzman ve kaynağa sahip midir?
BBY okulları uygulamadaki profesyonellere yeni yeterlilikleri kazandırmada yardımcı olmak için nasıl bir rol üstlenecektir?
(Soo-Guan Khoo, 2007, s. 2)
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
5
Mesleki Yeterlilik
Yeterlilik:
« belirli bir işi gerçekleştirmek için işe alınan veya
belirli bir eğitimi başarıyla tamamlayan bir kişinin sahip olması beklenen yetenekler,
genelde bir uzmanlık alanı içindeki mesleki sorumluluklarla etkili biçimde başa çıkabilmek için gerekli,
minimum standartlar bütününden çok kapsamlı bir biçimde açıklanan bilgi, beceri ve deneyimler »
(Reitz, 2004)
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
6
Mesleki Yeterlilik
ALA’in Kütüphanecilik Temel Yeterlilikleri (ALA, 2009)
21. Yüzyılda Bilgi Profesyonelleri için Yeterlilikler (SLA, 2003)
Kütüphane ve Bilgi Sektörü: Temel Bilgi, Beceri ve Nitelikler (Australian Library and
Information Association [ALIA], 2012)
Avrupa Bilgi Profesyonelleri için Yeterlilik ve Yetenekler (European Council of Information
Associations (ECIA, 2004a, 2004b)
Mesleki Bilgi ve Beceri Tabanı (Chartered Institute of Library andInformation Professionals [CILIP], 2013)
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
7
Amaç
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
8
Türkiye’deki BBY bölümlerinin eğitim programında temel yeterliliklere ne ölçüde yer verildiği
Yeterlilikler bağlamında bölümlerinin eğitim programları arasında fark olup olmadığı
Yöntem
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
9
Betimleme İçerik analizi
Yöntem
ALA’in Kütüphanecilik Temel Yeterlilikleri
1. Mesleğin Temelleri
2. Bilgi Kaynakları
3. Kayıtlı Bilgi ve Enformasyonun Düzenlenmesi
4. Teknolojik Bilgi ve Beceriler
5. Danışma ve Kullanıcı Hizmetleri
6. Araştırma
7. Sürekli Eğitim ve Yaşam Boyu Öğrenme
8. İdare ve Yönetim(ALA, 2009, s. 1)
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
10
Kapsam ve Sınırlılıklar
Ankara Üniversitesi
Atatürk Üniversitesi
Çankırı Karatekin Üniversitesi
Hacettepe Üniversitesi
Marmara Üniversitesi
Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiUluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
11
Kapsam ve Sınırlılıklar
Haftalık bazda değerlendirme
Türk Dili/Türkçe, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, temel yabancı dil(İngilizce, Fransızca, Almanca), mesleki yabancı dil (Osmanlıca veMesleki İngilizce) dersleri ile sosyal seçmeli dersler, stajlar, bitirmeprojeleri/tezler/saha çalışmaları
Ders içerik ayrıntısı sunulmamış ya da dersin adı ile içeriği uyuşmayandersler ve bölüm dışına açılan dersler de değerlendirme dışı
Zorunlu ve seçmeli ders ayrımı
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
12
Bulgular
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
13
Ankara Üniversitesi Atatürk Üniversitesi Çankırı KaratekinÜniversitesi
HacettepeÜniversitesi
Marmara Üniversitesi Yıldırım BeyazıtÜniversitesi
20%26%
19%22% 21%
25%
14%
10%
15% 10%16% 7%
22%11% 16%
11%
15%18%
23%
21%22%
25%
21%20%
8%
13%
13%15%
1%14%
4%
5%3%
3%
10%
5%
3%
3%3%
2%0%
1%
6%11% 9%
12%16%
10%
5.9.2014 14
1. Mesleğin Temel İlkeleri
2. Bilgi Kaynakları
3. Kayıtlı Bilgi ve EnformasyonunDüzenlenmesi
4. Teknolojik Bilgi ve Beceriler
5. Danışma ve Kullanıcı Hizmetleri
6. Araştırma
7. Sürekli Eğitim ve Yaşam Boyu Öğrenme
8. İdare ve Yönetim
Sonuç ve Öneriler
Mesleki Yeterlilik ?
Temel yeterliliklere farklı oranlarda ağırlık verme
“Mesleğin Temel Kavramları”,
“Kayıtlı Bilginin Düzenlenmesi”
“Teknolojik Bilgi ve Beceriler”
“Sürekli Eğitim ve Yaşam Boyu Öğrenme”
“Araştırma”
Etik, telif hakları (dijital hak yönetimi, açık erişim vb.)ve yasal düzenlemeler konularına az değinilmesi
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
15
Öneriler
Ulusal bir mesleki yeterlilik dokümanı hazırlanmalı ve
akreditasyon çalışmalarına önem verilmeli
BBY bölümleri eğitim programlarının gelişmelere ve pazar
gereksinimlerine paralel olarak gözden geçirilmeli
“Yaşam Boyu Öğrenme”, “Araştırma” yeterlilikleri
Etik ve telif hakları (dijital hak yönetimi, adil kullanım vb.)
konularına eğitim programlarında daha fazla değinilmeli
Bologna ders bilgi paketleriUluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
16
Kaynakça
American Library Association. (2009). ALA’s core competences of librarianship. 17 Aralık 2013 tarihinde
http://www.ala.org/educationcareers/sites/ala.org.educationcareers/files/co
ntent/careers/corecomp/corecompetences/finalcorecompstat09.pdf adresinden erişilmiştir.
Ankara Üniversitesi Bologna Bilgi Sistemi. (t.y.). 21 Ocak 2014 tarihinde http://bbs.ankara.edu.tr adresinden
erişilmiştir.
Atatürk Üniversitesi Ders Bilgi Paketi. (t.y.). 21 Ocak 2014 tarihinde http://eobs.atauni.edu.tr adresinden erişilmiştir.
Australian Library and Information Association. (2012). The library and information sector: core knowledge, skills
and attributes. 17 Aralık 2013 tarihindehttp://www.alia
.org.au/sites/default/files/documents/Core.knowledge.skills.attributes.2013.05.28policyJB_1.pdf adresinden
erişilmiştir.
Chartered Institute of Library and Information Professionals (2013, 13 Mayıs). What is the Professional Knowledge
and Skills Base?. 26 Şubat 2014 tarihinde http://www.cilip.org.uk/cilip/jobs-and-careers/professional-
knowledge-and-skills-base/what-professional-knowledge-and-skills adresinden erişilmiştir.
Çankırı Karatekin Üniversitesi Bologna Bilgi Sistemi. (t.y.). 21 Ocak 2014 tarihinde http://bbs.karatekin.edu.tr
adresinden erişilmiştir.
European Council of Information Associations. (2004a). EUROGUIDE LIS: Volume 1, Competencies and aptitudes
for European information professionals. Paris: ADBS Editions. http://www.certidoc.net/en/euref1-english.pdf
adresinden erişilmiştir.
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
17
Kaynakça
European Council of Information Associations. (2004b). EUROGUIDE LIS: Volume 2, Levels of qualification for
European information professionals Paris: ADBS Editions. http://www.certidoc.net/en/euref2-english.pdf
adresinden erişilmiştir.
Hacettepe Üniversitesi AKTS Bilgi Paketi/Ders Kataloğu. (t.y.). 21 Ocak 2014 tarihinde
http://akts.hacettepe.edu.tr/ adresinden erişilmiştir.
İstanbul Üniversitesi Eğitimde Yeniden Yapılanma Bilgi Sistemi. (t.y.). 21 Ocak 2014 tarihinde
https://egitimdeyapilanma.istanbul.edu.tr adresinden erişilmiştir.
Marmara University Lifelong Learning Programme. (t.y.). 21 Ocak 2014 tarihinde http://llp.marmara.edu.tr
adresinden erişilmiştir.
Reitz, J. M. (2004). Online dictionary for library and information science. 12 Nisan 2014 tarihinde http://www.abc-
clio.com/ODLIS/odlis_c.aspx adresinden erişilmiştir.
Soo-Guan Khoo, C. (2007). Competencies for new era librarians and information professionals. 12 Nisan
2014 tarihinde http://www.lib.usm.my/equip-usm/directory/conference/Documents/ICOL%202005%2
0Paper%202%20Christopher%20Khoo.pdf adresinden erişilmiştir.
Special Libraries Association. (2003). Competencies for information professionals of the 21st century. 17 Aralık 2013
tarihinde http://sla.org/wp-content/uploads/ 2013/01/0_LR NCompetencies2003_revised.pdf adresinden
erişilmiştir.
Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Bologna Bilgi Sistemi. (t.y.). 21 Ocak 2014 tarihinde http://obs.ybu.edu.tr/oibs/bologna
adresinden erişilmiştir.
Uluslararası Kütüphane ve Bilgibilim Felsefesi SempozyumuEtik: Kuram ve Uygulama 3-5 Eylül 2014, Kastamonu, Türkiye
18