Ege Bölgesi’nde Turizm
3
İÇİNDEKİLER
Sayfa
GİRİŞ……….……………………………………...................................... 1
EGE BÖLGESİ’NİN TÜRKİYE İÇİNDEKİ KONUMU .……………….. 1
EGE BÖLGESİ’NİN TURİZM POTANSİYELİ ………………………..... 2
EGE BÖLGESİ’NDE GERÇEKLEŞTİRİLEN TURİZM TÜRLERİ ........ 2
1. Kıyı Turizmi ………………………………………………….. 2
2. Kültür Turizmi ………………………………………………. 4
3. Ekolojik Turizm ……………………………………………… 5
4. Sağlık Turizmi ……………………………………………….. 7
5. Savaş Turizmi ………………………………………………... 8
6. Alternatif Turizm ……….……………………………………. 9
6.a. Agro Turizm ……….………………………………………….. 9
6.b. Kruvaziyer Turizm ……………..……..……………………… 10
RAKAMLARLA EGE BÖLGESİ’NDE TURİZM ……………….……….... 10
1. Gelen Yabancı Turist Sayısı ……………………………………... 10
2. Ege Bölgesi’nin Turizm Geliri ………………………………….... 11
3. Bölgeye Gelen Yabancı Turist Profili ………………………….... 12
3.a. Milliyetine Göre Yabancı Turist Profili ………………………….. 12
3.b. Geliş Nedenlerine Göre Yabancı Turist Profili …………………. 13
3.c. Gelen Yabancı Turistlerin Eğitim Durumuna Göre Profili …….. 13
3.d. Gelen Yabancı Turistlerin Mesleki Durumuna Göre Profili …… 14
4. Ege Bölgesi’ne Gelen Yerli Turist Sayısı …………………………… 15
4.a. Geliş Nedenlerine Göre Yerli Turist Profili ……………………… 15
5. Ege Bölgesi'ndeki Tesis Türleri ve Tesis Sayıları ………………….. 16
EGE BÖLGESİ’NİN TURİZM ALT YAPISI …………………………........... 17
1. Ulaşım ……………………………………………………………….. 17
2. Ege Bölgesindeki Seyahat Acenteleri ve Rehberlik Hizmetleri …. 18
2.a. Seyahat Acenteleri ………………………………………………….. 18
2.b. Ege Bölgesi’ndeki Turistik Rehberlik Hizmetleri ve Rehber Sayısı 19
EGE BÖLGESİ’NDE TURİZMİN GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK
FAALİYETLER …………………………………………………………………… 20
1. Reklam ve Organizasyonlar …………………………………………. 20
2. Bölge Turizmini Geliştirmeye Yönelik Projeler …………………… 20
2.a. İzmir Bölge Planı …………………………………………………….. 21
2.b. EGERAY ……………………………………………………………... 21
2.c. Efes Antik Liman Projesi ……………………………………………. 22
2.d. EXPO 2020 İzmir ……………………………………………………. 23
SONUÇ VE ÖNERİLER……………………………………………………… 23
Ege Bölgesi’nde Turizm
4
ŞEKİLLER LİSTESİ
SAYFA
Şekil 1: Bölge İlleri 1
Şekil 2: Bölgede kıyı turizminin ön planda olduğu yerler 3
Şekil 3: Bölgedeki başlıca ören yerleri 4
Şekil 4: Türkiye’deki fay ve volkanlar haritası 7
Şekil 5: Türkiye jeotermal kaynaklar ve uygulama haritası 8
Şekil 6: 2007-2012 arası bölgeye gelen yabancı turist sayısı 11
Şekil 7: Ulaşım Haritası 18
Şekil 8: Cumhurbaşkanlığı bisiklet turu güzergâhları 20
Şekil 9: EGERAY Projesi 22
Şekil 10: Efes Antik Liman Projesi 22
Ege Bölgesi’nde Turizm
5
TABLOLAR LİSTESİ
SAYFA
Tablo 1:Bölgedeki sinema salon ve koltuk sayısı 5
Tablo 2: Bölgedeki Milli Parklar 6
Tablo 3: Bölgedeki Tabiat Koruma Alanları 6
Tablo 4: Bölgeye gelen yabancı turist sayısı 10
Tablo 5: 2012 yılına göre bölgedeki illerin turizm geliri 11
Tablo 6: Bölgeye gelen yabancı turistlerin milletlerine göre profili 12
Tablo 7: Yabancı turistlerin bölgeye geliş nedenlerine göre profili 13
Tablo 8: Bölgeye gelen yabancı turistlerin eğitim durumlarına göre profili 14
Tablo 9: Bölgeye gelen yabancı turistlerin mesleki duruma göre profili 14
Tablo 10: Bölgeye gelen yerli turist sayısı 15
Tablo 11: Geliş nedenlerine göre yerli turist profili 16
Tablo 12: Bölgedeki tesis, oda ve yatak sayıları 16
Tablo 13: Bölgedeki rehber sayıları 19
Ege Bölgesi’nde Turizm
6
GİRİŞ
Ege Bölgesi Türkiye’nin batısında yer alıp ismini batısındaki Ege Denizi’nden almaktadır. Ege Bölgesi
jeolojik, jeomorfolojik, klimatik, flora ve fauna yönünden zengin olup tarih boyunca birçok medeniyete
ev sahipliği yapmıştır. Tüm bu sebeplerle bölge turistik bakımından oldukça çekici olmaktadır ve büyük
bir turistik potansiyele sahiptir.
Amacımız ise tüm bu kaynak değerlerini belirtmek ve bu değerlere yol açan nedenleri açıklamaktır.
Bunun yanında mevcut turizm potansiyelinin bölgenin nasıl değerlendirdiğini ve bölge içerisinde
gerçekleşen başlıca turizm çeşitlerini belirtmektedir. Bunlara ilaveten turizm alt yapısının genel durumu
üzerinde durulacaktır. Bir başka hususta ise turizmin gelişmesine yönelik yerel ve ulusal projeler nelerdir
ve etkileri paylaşılacaktır. Son olarak turizmin gelişmesine yönelik öneriler ve eleştireler üzerinde
durulacaktır.
EGE BÖLGESİ’NİN TÜRKİYE İÇİNDEKİ KONUMU
Ege Bölgesi Türkiye’nin batısında yer alıp ismini batısındaki Ege Denizi’nden almaktadır. Ege Bölgesi
85000 km2 dolayındaki yüzölçümüyle Türkiye topraklarının yaklaşık %11’ni kapsar. Bölge sınırları ise
kuzeyde kabaca Bababurun’dan başlayarak tüm kıyılar boyunca güney sınırı olan Dalaman çayı ile
sonlanmaktadır. Bölgenin batı sınırı yine Çanakkale’ye bağlı Bababurun olup doğu sınırı
Afyonkarahisar’daki Emir ve Türkmen dağı ile son bulur. (Atalay,2011)
Şekil 1: Ege Bölgesi illeri
Ege Bölgesi’nde Turizm
7
EGE BÖLGESİ’NİN TURİZM POTANSİYELİ
Ege Bölgesi sahip olduğu doğal ve beşeri zenginliklerle oldukça büyük bir potansiyel arz etmektedir.
Başta dağların kıyıya dik uzanması sonucu uzun kıyı şeridi kıyı turizmin ülke geneline göre gelişmesini
sağlamıştır. Buna ilaveten uzun süren yaz mevsimi olumlu bir etki yapmaktadır. Jeolojik bakımından da
bir takım avantajlar mevcuttur. Örneğin şist, kuvarsit gibi metamorfik kayaçların bolluğu dalga
aşındırması sonucu kaliteli plajlarının oluşmasını sağlamış kıyı turizmin gelişmesine ayrıca katkıda
bulunmuştur.
Ege Bölgesi binlerce yıldır birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Özellikle verimli tarım arazileri ve
uygun iklim koşulları kıyı şeridinde bulunan birçok koy ve körfez hem kıyı medeniyetlerinin hem de kara
içi medeniyetlerinin gelişmesine olanak sağlamıştır. Her bir medeniyet geride ihtişamlı şehirler ve eserler
bırakmış olup günümüze kadar ulaşan bu eserler oldukça fazla yerli ve yabancı turist çekmektedir.
Ege Bölgesi’nin bir başka turistik çekiciliğini fay doğrultusunda uzanan sıcak su kaynakları
sağlamaktadır. Sıcak su kaynakları özellikle iç turizm için önemli bir çekicilik yaratmaktadır.
Ege Bölgesi doğal zenginlikler bakımından daha öncede belirtildiği üzere oldukça zengindir. Bu
zenginliği korumak için ve önemli ekolojik turistik destinasyonlar oluşturmak için birçok milli park ve
doğa koruma alanı ilan edilmiştir. Bu alanlar her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret
edilmektedir.
Ege Bölgesi kurtuluş savaşında büyük savaşlarının yapıldığı alanların neredeyse tamamını içinde
barındırır. Özellikle bölgenin iç kısımlarında önemli savaş alanları bulunmaktadır. Yine her yıl binlerce
yerli turist tarafından milli park ilan edilmiş bu alanlar ziyaret edilmektedir.
Gerçekleştirilen bu turizm faaliyetlerine ek olarak birçok alternatif turizm faaliyetinde de
bulunulabilecek potansiyele sahiptir. Özellikle horst graben sistemi yamaç paraşütü gelişimine neden
olurken, tarımsal faaliyetlerinin yoğunluğu ise agro turizm ile değerlendirilmeye başlanmıştır. Yine
zengin doğal güzellikler traking, rafting gibi turizm türlerinin gelişmesine büyük olanak sağlar. Bunun
yanında yaban hayatının zengin oluşu ornitoloji, avcılık gibi turizm faaliyetlerinin yapılmasına imkân
verir.
EGE BÖLGESİ’NDE GERÇEKLEŞTİRİLEN TURİZM TÜRLERİ
Bölgede gerçekleştirilen turizm türlerinin başlıcaları şunlardır: Kıyı, kültür, doğa(ekolojik),
sağlık(termal), savaş, ve gerçekleştirilen birtakım alternatif turizm türleri.
1. Kıyı Turizmi
Yüzölçümü 196.000 Km2 olan Ege Denizi’nin göze çarpan özellikleri, kıyılarının çok girintili
çıkıntılı olması, üzerinde çok sayıda adalar bulunması ve beş büyük körfezin yer almasıdır. Bu
körfezler, kuzeyden itibaren Edremit, İzmir, Kuşadası, Güllük ve Gökova körfezleridir. Ege denizi de
hemen hemen Akdeniz kadar tuzlu bir denizdir. Tuzluluk oranı %o 38'dir; bu miktar güneye doğru
artar ve %o 39'a ulaşır. Buna karşılık kuzey kesiminde azalır: Çanakkale Boğazı ağzında %o 33 ' dür.
Ege Bölgesi’nde Turizm
8
Ege Denizi’nde deniz suyu sıcaklıkları Mayıs ayından itibaren yükselmeye başlar; ancak bu ayda henüz
20 °C' yi bulmamıştır. Örneğin, Dikili'de 18,6°C, Kuşadası'nda 19,1 °C, Marmaris'te 18,4 °C' dır.
Haziran ayında ise, 20 °C' yi aşar ve artık denize girme mevsimi de gelmiştir. Kuşadası'nda 22,6°,
Bodrum'da 21,7 °C ve Marmaris'te 22,1 °C' dır. Temmuz ve Ağustos aylarında daha da artar: Bodrum
23,9 °C, Marmaris 26,0 °C' dır. Eylül ayında bu sıcaklıklar biraz azalmakla beraber devam eder; Ekim ayı
sıcaklıkları ise gene 20 °C' nin üstündedir. Böylece Ege Bölgesi'nde Haziran'dan Eylül ayına kadar, yani
dört ay denize girme olanağı vardır. Fakat, Ekim ayında da havaların uygun gittiği günlerde denize
girilebilir. Bu ayı da katacak olursak, demek oluyor ki Ege Bölgesi'nde dört, hatta beş ay denizden
yararlanılabilir.
Ek olarak jeolojik bakımdan da kıyı turizmi için avantajlar mevcuttur. Bölgede metamorfik kayaçların
fazlalığı plajların oldukça kaliteli olmasını sağlamıştır. Tutturulmamış ince, orta ve kaba silis taneleri ile
kireçtaşı, kuvartz, serpantin çakıllarından oluşan plaj kumu ve çakılı grabenin kuzey ve güney kıyıları
boyunca bir şerit halinde izlenir. Örneğin Çeşme-Altınkum Didim-Altınkum gibi plajlar bu
özeliktedir.(Türkmenoğlu, Tuna, 2003)
Bölgenin belli başlı plaj ve denizden yararlanma sahaları, İzmir çevresinde Urla, Çeşme, Dikili,
Gümüldür, Foça; Aydın'ın tam anlamı ile turizm merkezi sayılan Kuşadası ve Didim; Muğla'nın Bodrum,
Marmaris, Fethiye, Datça, Gökova, Köyceğiz'dir.(Köksal,1988)
Şekil 2: Bölgede kıyı turizminin ön planda olduğu yerler.( Kaynak: http://www.bilgimnette.com)
Bölgede turizm potansiyeli yüksek olan bazı kıyılarda ön plana çıkan bir diğer özellik ise mavi
bayrak statüsünde olmalarıdır. Mavi bayrak; plaj ve marinalara verilen uluslararası bir çevre ödülüdür.
Bu ödül; Deniz suyunun temizliğini, çevre yönetimine önem verildiğini, çevre bilincinin oluşturulmasına
yönelik etkinliklerin yapıldığını, plaj veya marinayı kullananların ihtiyaçlarına cevap verecek donanım ve
güveliğini garanti etmektedir. Bu nedenle bir marka veya “Eko-Label” özelliğini taşımaktadır. Bölge’de
ki mavi bayraklı plajlardan Muğla’da 76, İzmir’de 32, Aydın’da 22, Balıkesir’de 13 adet bulunmaktadır.
Bölgedeki mavi bayraklı plajların Türkiye oranı % 41’dir
Ege Bölgesi’nde Turizm
9
2. Kültür Turizmi
Ege Bölgesi binlerce yıllık kültür ve medeniyet birikimiyle kültür ve tarih turizmi açısından çok
önemli bir turistik çekiciliğe sahiptir. Ege Bölgesi, gerek sahip olduğu verimli tarım arazileri
gerekse de önemli ticaret yollarının üzerinde bulunması birçok antik şehrin egede kurulmasını
sağlamıştır. Ayrıca ilk çağlardaki deniz ticaretinin ege denizi merkezli olması başta kıyılarda
kurulmuş olan büyük antik şehirlerin başlıca sebebi olmuştur.
Ege Bölgesi’nin tarihine baktığımızda dünyaya iz bırakmış köklü uygarlıkların birçok eseriyle
karşılaşmaktayız. Ege Bölgesi’ndeki tarih ve kültür mirasına baktığımızda başta yunan
uygarlıkları olan Lidya, İyon, Efes, Bergama Krallığı, Troya ait birçok eser bulunmakla birlikte
Roma dönemine ait de birçok eserde başta hamamlar olmak üzere yine ege bölgesinde oldukça
fazladır. Yine Bizans dönemine ait birçok eser bulunmaktadır.
Şekil 3: Bölgedeki başlıca ören yerleri.
Daha sonra Anadolu'ya gelen Türkler egenin tarihi mirasına zenginlik katmıştır. Özellikle Ege
Bölgesi’nin birçok şehrinde Selçuklu ve ilk Türk beyliklerine ait birçok eseri bugün hala
görmekteyiz. Osmanlıya baktığımızda ise Ege bölgesi’nin ayrı bir önemi olduğu anlaşılmaktadır.
Örnek vermek gerekirse; Manisa ili birçok Osmanlı eseri barındırmaktadır bunun sebebi ise
Osmanlı’nın şehzade yetiştirme merkezini Manisa olarak belirlemesidir. Yine 17. yy'dan itibaren
İzmir ve çevresi birçok Osmanlı eseriyle donatılmıştır.
Egenin turist çeken belli başlı antik kentleri ve sit alanlarından bahsetmek gerekirse, Efes, Milet,
Kralkaya Mezarlıkları, Meryemana Kilisesi, Bergama Antik Şehri, Apollon Tapınağı, Sard
Harabeleri her yıl binlerce turist tarafından ziyaret edilmektedir. Örneğin, Efes 2012'nin ilk
çeyreğinde 307.778 kişi tarafından ziyaret edilmiştir.
Bir başka kültür öğesi olan geleneksel yaşam tarzının unsurları olan evler ve kıyafetler yerli ve
yabancı turistler tarafından ilgi görmektedir. Örnek olarak Kula evleri, Şirince köyü gibi
geleneksel mimari barındıran bu alanlar yine turistik çekicilik açısından önde gelen
Ege Bölgesi’nde Turizm
10
merkezlerdendir. Bunlarla ilgili farklı zamanlarda egenin birçok yerinde ulusal ve uluslararası
festival düzenlenmektedir.
Bir başka turistik çekicilik sağlayan unsurda müze ve ören yerleridir. Müzeler ve ören yerleri
hem turistik hem de rekreasyonel olarak sürekli rağbet gören alanlardır. Örneğin, Aydın’daki
müze ve ören yerlerini 2012 yılında 519.549 kişi ziyaret etmiştir.
Tiyatrolar da özellikle iç turizmde önemli bir unsurdur. Ege Bölgesi’nde 94 adet tiyatro
bulunaktadır. Bölgenin en büyük kenti İzmir’de 57 adet tiyatro bulunmakta ve bu tiyatrolar
424.273 kişi tarafından ziyaret edilmektedir, buda tiyatronun rekreasyonel önemi göstermektedir.
Sinemalar ise rekreatif faaliyetlerde öncü durumdadır. Ege Bölgesi’ndeki sinema salon sayısı
Türkiye'nin %18'ini oluşturmaktadır. Koltuk sayısı ise %13 üne denk gelmektedir.
Tablo 1:Bölgedeki sinema salon ve koltuk sayısı(2010)
Kaynak: TUİK’ ten derlenmiştir.
3. Ekolojik Turizm
Daha öncede değinildiği üzere ege birçok doğal güzelliğe ev sahipliği yapmaktadır. Ege
Bölgesi’nin doğal güzelliklerinden bahsetmek için öncelikle bölgenin doğal coğrafi yapısından
bahsetmekte yarar vardır.
Ege Bölgesi kıyısı doğusuna göre daha düşük bir rakıma sahiptir. Bölgenin kıyı bölümünün
jeolojik olarak faylarla parçalanması sonucu horst-graben sistemi oluşmuş ve coğrafi manzaraya
ovalar ve sarp dağlar olarak yansımıştır. Diğer yandan bu horst kütlelerinin Ege Denizi’ne dik
uzanması ve bu horst kütlelerinin metamorfik kayaçlardan oluşması hem kıyı şeridinin uzamasına
hem de plaj kumullarının en ideal şekilde olmasına olanak vermiştir. Diğer yandan bölgede 2000
metreyi geçen dağların kayak sporuna uygun olmasını sağlamıştır. Ayrıca yükseltisi fazla olan bu
dağlar biyolojik çeşitlilik bakımdan zenginlik arz etmektedir. Ege Bölgesi’ni diğer bölgelerden
İL
Sinema Salon Sayısı
Koltuk Sayısı
İzmir 110 17746
Muğla 32 3090
Denizli 26 3506
Aydın 24 3393
Manisa 22 3295
Afyon 21 1887
Kütahya 10 1129
Uşak 7 619
Toplam 252 34 665
Ege Bölgesi’nde Turizm
11
ayıran bir başka özellikte kıta sahanlığının geniş olmasıdır. Kıta sahanlığının geniş olması deniz
üzerinde yapılabilecek sporlara uygun alan yaratmaktadır.
Ege Bölgesi’nin jeolojik yapısının genellikle kireç taşlarından oluşması karstik oluşumlara neden
olmuştur. Akarsuların karstik araziler üzerinde yapmış olduğu aşınımlar sonucu pek çok karstik
şekil oluşmuştur. Mağaralar, kanyonlar, derin akarsu vadileri bunların başında gelmektedir.
Pamukkale travertenleri yine bir karstik biriktirme şekli olup bölgenin en önemli doğal
güzellikleri arasında yer almakta ve Denizli ilinin marka değeridir.
Tüm bu güzellikler sonucu 2873 sayılı ''Doğa Koruma'' yasası gereğince birçok alan koruma
statüsüne kavuşmuştur. Bu koruma statülerinin başında milli parklar gelmektedir.
Tablo 2: Bölgedeki Milli Parklar
İL Milli Park
Manisa Spil Dağı Milli Parkı
Denizli Honaz Dağı Milli parkı
Muğla Marmaris Milli Parkı
Muğla Saklıkent Milli Parkı
Afyon Başkomutan Tarihi Milli Parkı
Aydın Dilek Yarımadası Milli Parkı
Balıkesir Kazdağı Milli Parkı
Kaynak: Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
Milli parklar ulusal ve uluslararası kaynak değerlerine sahip alanlardır. Şehirlerin gürültülü ve
kirli ortamından uzaklaşmak için insanlar doğal alanları yoğun bir şekilde ziyaret etmekte ya da
konaklamaktadır. Bu sebeple korunan alanlar her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından
ziyaret edilmektedir. Bir diğer ekolojik alan sınıflandırması da tabiat koruma alanlarıdır. Bölgede
5 adet tabiatı koruma alanı bulunmaktadır.
Tablo 3: Bölgedeki Tabiat Koruma Alanları
İL Tabiat Koruma Alanı
Kütahya Vakıfçamlığı Tabiat Koruma Alanı
Kütahya Domaniç Tabiat Koruma Alanı
Muğla Sırtlan Dağı- Halep Çamı Tabiat Koruma Alanı
Muğla Kartal Gölü Tabiat Koruma Alanı
Afyon Dandindere Tabiat Koruma Alanı
Kaynak: Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
Ege Bölgesi’nde Turizm
12
Bunların dışında bölgede 19 adet tabiat anıtı, 11 adet yaban hayatı geliştirme sahası, 29 adet de
tabiat parkı bulunmaktadır. Bölgenin marka değerindeki doğal güzelliği olan Pamukkale dünyada
eşine az rastlanan bir doğal güzelliktir. Öyle ki Pamukkale travertenlerine 2012 yılının ilk 8
ayında 1 milyonu aşkın turist ziyaret etmiştir.
Pamukkale'nin yanı sıra Muğla Ölüdeniz de önemli bir destinasyon alanıdır. Ölü deniz; bir
koyun kıyı oku tarafından kısmen kapatılması sonucu oluşmuştur. Özellikle mavi yolculuklarda ve
yaz turizminde önemli bir yere sahip olan Ölüdeniz önemli bir turistik çekiciliğe sahiptir.
Son yıllarda ekolojik turizmde ''Yeşil Yıldız'' sertifikasının önemi artmaktadır. Yeşil Yıldız;
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın başlattığı “Çevreye Duyarlı Konaklama Tesisleri” projesi
kapsamında Bakanlık belgeli konaklama tesislerine, belirlenen kriterlere uymaları koşuluyla
verilen mevcut Turizm İşletmesi Belgelerindeki yıldızların yeşil olarak gösterildiği ve
plaketlerinin üzerinde çevreye duyarlı tesis ibaresinin yazıldığı bir çevre etiketi uygulamasıdır.
Türkiye’de 24 adet ‘’yeşil yıldız’’a sahip işletme bulunurken bunlardan 2 tanesi Ege Bölgesinde
bulunmaktadır.
4.Sağlık(Termal) Turizmi
Sağlık turizmi binlerce yıllık bir geçmişe sahip bir turizm türüdür. Antik çağlardan beri Ege
Bölgesi’nde sağlık turizmi yapılmaktadır. Sağlık turizmin öncü faaliyeti termal kaynaklardır.
Termal kaynaklar yer kabuğundan çıkan sıcak su kaynakları ve bu sular içerinde eriyik halde
bulunan mineralli sulara denir. Ege Bölgesi termal kaynaklar yönünden Türkiye'nin en zengin
bölgesidir.
Sıcak su kaynaklarının fazlalığının sebebi Ege Bölgesi’nin tektonik bakımından oldukça
çeşitlilik göstermesidir. Binlerce yıllık tektonizma hareketleri sonucu bölgede pek çok fay
mevcuttur. Bu fay alanlarından yüzeye yükselen sıcak sular geçtiği kayaçların içerisinden
bünyelerine aldığı mineraller yüzünden şifalı kabul edilmektedir.
Şekil 4: Türkiye’deki fay ve volkanlar haritası(Kaynak: MTA)
Ege Bölgesi’nde Turizm
13
Sıcak su kaynakları için bir başka kriter ise suyun sıcaklığıdır çünkü suyun sıcaklığı suyun bünyesine
mineral bulundurması için önemlidir. Suyun sıcaklığı artıkça içerisindeki mineral miktarı da artmaktadır.
Şekil 5: Türkiye jeotermal kaynaklar ve uygulama haritası. (Kaynak: MTA)
Termal tesislerin dağılışına baktığımızda özellikle Afyon'da büyük bir potansiyel bulunmaktadır. Bunun
dışında Ege Bölgesi’nin depresyonların da birçok sıcak su kaynağı ve tesis bulunmaktadır.
Termal turizm genel olarak iç turizme hitap etmekle birlikte yabancı turist açısından
değerlendirildiğinde 2012 yılında Ege Bölgesi’ne gelen yabancı turist sayısı 10.000'i bulmaktadır.
5. Savaş Turizmi
Savaşlar toplumların hayatı üzerinde çok yönlü etkiler yapmıştır. Turizm faaliyeti de savaşların çeşitli
etkileri altında kalmış, onlardan etkilenmiştir. Savaşların turizm faaliyetine bir katkısı da askeri
çekiciliklerin ortaya çıkmasıdır. Savaş alanları, kaleler, donanma limanları, askeri müzeler askeri
çekiciliklerin başında gelmektedir. Bu çekiciliklere bağlı olarak ortaya çıkan bir turizm çeşidi ise savaş
alanları turizmidir.(Aliağaoğlu, 2008)
Savaş turizmi dünyada çok yaygın olan bir turizm çeşididir. Devletler geçmişlerindeki, halka ve ülkeye
maal olmuş ülke için çok büyük öneme sahip olayları ve savaşları halkına anlatmak ya da tarihsel
kahramanlıkları milletine benimsetmek için savaş turizmine teşvik etmektedir. Savaş turizmi sırasında
savaşın gerçekleştiği alanlar turistlere gezdirilir savaşta kahramanlaşan insanlardan bahsedilir ve savaşın
koşulları insanlara anlatılır ya da canlandırılır. Her yıl savaşların yıl dönümlerinde bu alanlara insanlar
akın etmektedir bunda kamu ve sivil toplum kuruluşlarının da etkisi büyüktür.
Ege Bölgesi’nde Turizm
14
Ege Bölgesi ise ülkemizin kurtuluş mücadelesinde çok önemli savaşlara sahne olmuştur. Milli
mücadelemizin batı cephesini oluşturan Ege Bölgesi birçok savaş alanına sahiptir. Hatta Afyon'da
bulunan Başkomutan Milli Parkı Türkiye'de bir ilk olup tarih ve savaş turizmi açısından en önemli yerdir.
Ege Bölgesi’nde savaş turizmin gerçekleştiği başlıca iller Kütahya Afyon ve Uşak illeridir. Bu illere
yapımı yeni biten Zafer Havalimanı etkisiyle gelen turist sayısının artacağı ve savaş turizme olan ilginin
artacağı tahmin edilmektedir.
6. Alternatif Turizm
Kitle turizmine yani insanların genellikle tercih ettikleri deniz, kum, güneş üçlüsüne alternatif olarak
geliştirilen turizm çeşitlerine verilen isimdir. Alternatif turizmin asıl amacı genellikle yerel halk
tarafından geliştirilen, henüz bozulmamış doğa parçalarında manzara seyri, bölgenin sosyal ve kültürel
değerlerini tanıma, doğayla uyumlu olabilecek spor faaliyetlerinde bulunma, yaban hayatına seyahat
olarak tanımlanabilir. Son on yıldır gelişmekte olan ülkelerde hızla yayılan alternatif turizm, kitle
turizmine doğrudan zıt özelliklere sahip olan, yerel olarak kontrol edilen ve yerel mimariye uyan bir
turizm çeşididir (Bulut 2006).
Alternatif turizm açısından değerlendirildiğinde Ege Bölgesi sahip olduğu insan kaynağı ile bu alanda
gelecek vaat etmektedir. Örnek vermek gerekirse İzmir'in Selçuk ilçesinde bulunan Şirince Köyü kırsal
turizm açısından mükemmel bir örnektir. Şirince köyü eski bir Rum köyü olup yerel mimari ve yaşam
tarzını bozulmamış şekilde muhafaza etmiştir. Sahip olduğu kaynak değerleriyle Şirince turistler
açısından oldukça ilgi görmektedir.
Yine bir başka alternatif turizm çeşidi olan yamaç paraşütü açısından değerlendirildiğinde yamaç
paraşütüne uygun alanların Ege Bölgesi’nde fazla olduğunu görürüz bunda bölgenin jeomorfolojik
yapısının da etkisi büyüktür. Özellikle Fethiye-Babadağ, Spil Dağı ya da Bozdağ gibi alanlar yamaç
paraşütünün yoğun olarak yapıldığı alanlardır.
Kanyon yürüyüşleri ve rafting gibi akarsu ile bağlantılı sporlarda son yıllarda popülaritesini artırmıştır.
Ege Bölgesi’nde bulunan kanyonlarda özellikler Fethiye'deki Kelebekler Vadisi bu alanda öncüdür yine
Saklıkent Doğa Koruma Alanı’nda çeşitli su sporları yapılmaktadır.
Agro turizm ise dünya genelinde çok uzun bir geçmişi olmamakla birlikte yapılan bir alternatif turizm
çeşidi olup son yıllarda ülkemizde de uygulanmasına yönelik proje ve düşünceler bulunmaktadır. Agro
turizme ayrı bir başlık açılması uygun görülmüştür.
6.a. Agro Turizm
Kırsal alanda yaşayan insanlar tarafından verilen turizm hizmetine agro-turizm ya da Türkçe adıyla
tarım turizmi deniliyor. Başta Çal, Bekilli, Buldan, Fethiye, Ortaca, Marmaris, Milas, Köyceğiz,
Karacasu, Yenipazar vb. ilçelerin kırsal kesimlerinde, tarım potansiyelinin değerlendirilmesi, turistlerin
yöresel havayı soluyarak yerel hayatı yaşamalarını sağlayacak. Agro-turizm modelinin geliştirilmesine
yönelik yol düzenlemeleri, konaklama alanları vb. alanlarda altyapı geliştirilecektir.
Ege Bölgesi’nde Turizm
15
Turizm şirketleri ve çiftçilerle işbirliği yapılarak ürünlerin olgunlaşma dönemlerinde turistlerin
bahçe/tarla ziyareti yaparak ürünü kendilerinin toplaması ve satın alması sağlanacaktır. (Uçar, Çeken,
2009)
6.b. Kruvaziyer Turizmi
Dünya genelinde oldukça yaygın olan bu turizm türü genellikle lüks büyük gemilerle turistik limanlara
demir atılıp ziyaret edilmesiyle gerçekleştirilir. Kruvaziyer turizm ülkemizde geliştiği en önemli merkez
Kuşadası'dır. Kuşadası ekonomisinin neredeyse bel kemiğini oluşturan bu turizm türü oldukça kısa sürede
gerçekleşmesine rağmen oldukça fazla gelir bırakmaktadır.
Kuşadası dışında Muğla kıyıları da kruvaziyer gemilerinin rotaları arasında önemli bir yere sahiptir.
Örnek vermek gerekirse Muğla'ya 2012 yılında kruvaziyerle gelen turist sayısı 104.157 kişidir. Buda
Muğla iline gelen toplam turist sayısının % 4,5'ine tekabül etmektedir.
Bunun dışında Ege Bölgesi’nde başka alanlara kaydırılmak istenen kruvaziyer turizmi İzmir limanına
uygulanması için proje oluşturulmuştur. Söz konusu proje gerekçeleştirildiğinde İzmir ekonomisi için
önemli bir katma değer oluşturulacaktır.
RAKAMLARLA EGE BÖLGESİ’NDE TURİZM
Ege Bölgesi’nin turizmi daha iyi anlamak için istatistikî rakamlara bakmanın yararı vardır. Özellikle
gelen turist sayısı ve Türkiye içindeki payı, Ege Bölgesi’ne gelen turistlerin çeşitli statülere göre profilleri
ve turizmin bölgeye kattığı ekonomik katkının somut örneği olan istatistikî bilgileri bu bölümde
belirtilecektir.
1. Gelen Yabancı Turist Sayısı
Ege Bölgesi’ne gelen turistlere baktığımızda ilk sırayı 12.506.058 kişiyle Muğla almaktadır, bunda
Muğla ilinin bir turizm il olmasının da önemi büyüktür. Muğla'yı 6.458.929 kişiyle İzmir takip
etmektedir. İzmir'in sadece bölgenin değil ülkenin büyük şehirlerinden olması bunda etkili olmuştur.
Tablo 4: Bölgeye gelen yabancı turist sayısı
iL
Yıl İzmir Muğla Aydın Manisa Kütahya Uşak Afyon Denizli
2007 930.199 2.088.025 601.931 34.744 13.744 25.599 34.930 460.621
2008 1.086.238 1.948.719 632.629 31.553 17.532 21.411 38.119 550.531
2009 1.048.104 1.875.565 815.830 32.920 16.420 18.988 40.627 495.527
2010 972.693 2.030.935 633.943 36.948 10.188 22.586 29.667 492.527
2011 1.244.056 2.191.075 754.414 29.910 11.538 13.725 36.033 794.435
2012 1.177.929 2.335.739 833.212 24.611 14.538 13.725 36.033 794.435
TOPLAM 6.458.929 12.506.058 4.271.959 190.103 84.249 129.599 230.487 3.413.667
Kaynak: TUİK’ ten derlenmiştir.
Ege Bölgesi’nde Turizm
16
Ege Bölgesi’nin son 5 yıl içerisindeki turist hareketlerine baktığımızda 2007 yılından 2008 geçerken
%4,1 artmıştır. 2009'da ise bir miktar azalma olmuştur.2010 yılında ise dünyadaki ekonomik kriz
nedeniyle gözle görülür bir düşüş yaşanmıştır. Sonraki yıllarda ise turist sayısında bir artma temposu
içine girilmiştir. Son olarak 2012 yılında Ege Bölgesi’ne gelen turist sayısı 5.229.887 kişiye ulaşmıştır.
Şekil 6: 2007-2012 yılları arası bölgeye gelen yabancı turist sayısı
2.Ege Bölgesinin Turizm Geliri
Ege Bölgesi’nin turizm gelir sıralamasına bakıldığında ise ilk sırayı gelen turist sayısında olduğu gibi
Muğla ili almaktadır. Gelen turist sayısında olduğu gibi yine ikinci sırada İzmir yer almaktadır. Bu iki ili
Aydın ve Denizli illeri takip etmektedir. Bölgenin toplam turizm geliri ise 4.173.449.826 $'dır. Bu gelirin
büyük çoğunluğu aşağıdaki tablodan da görüleceği üzere kıyı şeridine sahip illerden sağlanmaktadır. Ege
Bölgesi toplam turizm geliri ile Türkiye toplam turizm gelirinin %14,2 'sine sahiptir.
Tablo 5: Bölgedeki illerin turizm geliri(2012)
İL Turizm Geliri ( $ )
Muğla 1.863.919.722
İzmir 939.720.012
Aydın 664.903.176
Denizli 633.959.130
Afyon 28.754.334
Manisa 19.639.578
Kütahya 11.601.324
Uşak 10.952.550
TOPLAM 4.173.449.826
Kaynak: TUİK’ ten derlenmiştir.
Ege Bölgesi’nde Turizm
17
3. Bölgeye Gelen Yabancı Turist Profili
Turist profili, gelen turistin niteliklerini öğrenmemizi sağlayan en önemli kriterdir. Turist profili
sayesinde turistin mesleğini, gelmiş olduğu ülkeye kadar yâda bir turistin veya turist topluluğun istek ve
arzuların nerelerde ne şekilde karşılandığını anlamanın en iyi yoludur.
3.a.Milliyetine Göre Yabancı Turist Profili
Milliyetine göre turist profiline baktığımızda Almanların Aydın dışında tüm illerde ilk sırada yer
aldığını görüyoruz özellikle emekli alman vatandaşlarının ege kıyılarına olan ilgisi ve gurbetçilerin
tatillerini Türkiye'de geçirme isteği bunda etkilidir.
Öte yandan bölge illerine gelen turist milliyet profilinin ikinci sırası çeşitlilik arz etmektedir. İzmir'de
yunanlılar Almanlardan sonra ikici sırada yer almakta bunun sebebi yunanlıların İzmir'de ticari
faaliyetlerde bulunması ve geçmişten gelen akrabalık bağlarının bulunması önemlidir.
Muğla'da ise ikinci sırada Japonlar yer almaktadır. Özellikle Muğla'da tarihi eserlerin fazla oluşu ve
Japonların kültür ve tarih turizmine olan ilgisinin yüksek oluşu bunda birinci sebeptir. Denizli ilinin ise
ege için bir başka marka değeri olan Pamukkale’ye sahip olması ve tur şirketlerinin Pamukkale’ye sürekli
turlar düzenlemesi ve Japonların bu turlara ilgisi bunda en büyük sebeptir. Aydın'da ise ilk sıra
İngilizlerin ikinci sıra Almanlarındır. Almanların ilgisi daha önce belirtilmişti, İngilizlerin ilgisi ise başta
Didim olmak üzere kıyıda bulunan turizm alanlarına ilgisinin yüksek oluşudur. Ayrıca buraya gelen
İngiliz turistlerin bir kısmı kalıcı olarak yerleşmektedir. Yerleşen turistlerin yakınları ise hem ziyaret
amacıyla hem de tatil amacıyla İngilizler tarafından yerleşilen yerleri tercih etmesi Aydın'ın kıyı şeridini
tercih etmesindeki en önemli faktördür. Afyon, Uşak, Kütahya ve Manisa gibi turizm gelirlerin il bazında
düşük oranda olduğu ve turizm faaliyetlerinin bölgenin diğer kısımlarına göre daha az geliştiği bu illerde
ikinci sıraları genelde çifte vatandaşlığa sahip yurt dışındaki yurttaşlarımız yer almaktadır.
Tablo 6: Bölgeye gelen yabancı turistlerin milletlerine göre profili(2012)
İzmir Almanya Yunanistan Gürcistan İngiltere Fransa
Muğla Almanya Japonya Doğu Asya Ülkeleri
Fransa Diğer Avr. Ülkeleri
Aydın İngiltere Almanya Diğer Avr. Ülkeleri
Hollanda Bulgaristan
Denizli Almanya Japonya Doğu Asya Ülkeleri
Fransa Avusturya
Manisa Almanya Bulgaristan Doğu Asya Ülkeleri
Azerbaycan Fransa
Kütahya Almanya Batı Asya Ülkeleri
Azerbaycan Bulgaristan Fransa
Uşak Almanya Avusturya Danimarka Fransa OECD Ülkeleri
Afyon Almanya Belçika Fransa Azerbaycan Hollanda
Kaynak: TUİK’ ten derlenmiştir.
Ege Bölgesi’nde Turizm
18
3.b.Geliş Nedenlerine Göre Yabancı Turist Profili
Geliş nedenleri gelen turistin etki alanını ölçmemizde ve turistik faaliyetin sınırını ve etkisini
belirlememizdeki önemli ölçütlerden biridir. Ege Bölgesi’ne gelen turistlerin geliş nedenlerini
incelediğimizde gezi, eğlence, sportif ve kültürel faaliyet gibi klasik turizm faaliyetlerinin turistik ziyaret
sebeplerinin ilk sırasını oluşturmaktadır. Özellikle Denizli, Aydın Muğla ve birazda İzmir bu isteklerin
karşılandığı en başlıca illerdir. Buda demek oluyor ki bu iller yabancı turist sayısının yüksek olduğu ve
turizm sektörünün geliştiği illerdir.
Diğer bir sebep olan yakınları ziyaret ise turizmin daha az geliştiği iller olan Manisa Afyon Kütahya ve
Uşak’ta da yakınlarını ziyaret oranları gelen turistlerin gelme sebebinde yüksektir. Bunda ise yurt dışına
çıkmış olan ailelerin memleketlerine ve akrabalarına olan ziyaretleri önemli bir sebeptir. Bir başka önemli
unsurda iş amaçlı ziyaretlerdir. Manisa bu alanda bölgede liderdir bunda ise Manisa'nın son on yılda
sanayi alanında yaptığı atılım ve gelişmişlik önemlidir. Manisa'yı ise %7,7 ile İzmir takip etmektedir.
Tablo 7: Yabancı turistlerin bölgeye geliş nedenlerine göre profili(2012)
İzmir Muğla Aydın Denizli Kütahya Manisa Uşak Afyon
Gezi, Eğlence, Sportif ve Kültürel Faaliyetler
% 65 % 93,7 % 88 % 93,3 % 42,5 % 32 % 32,5 % 40,2
Yakınları Ziyaret % 15 % 4,4 % 8 % 3,5 % 46,7 % 47,3 % 63,2 % 51
Sağlık % 0,4 % 0,1 % 0,1 % 0,2 % 1 % 1,8 ----- % 0,7
Din % 1,1 % 0,1 % 1,5 % 0,8 ----- ----- ----- % 0,3
Alışveriş % 0,5 % 0,4 % 0,4 % 0,3 ----- ----- ----- % 1,5
Transit % 0,02 % 0,1 % 0,02 ----- ----- ----- ----- -----
Eğitim % 1,4 % 0,1 % 0,2 % 0,3 ----- % 1,4 ----- % 1,2
İş Amaçlı (Konferans, Toplantı vb.)
% 7,7 % 1 % 1,3 % 1,4 % 9 % 15,2 % 4,3 % 3,5
Diğer % 8,8 % 0,2 % 0,4 % 0,2 % 0,8 % 2,3 ----- % 1,6
Kaynak: TUİK’ ten derlenmiştir.
3.c. Gelen Yabancı Turistlerin Eğitim Durumuna Göre Profili
Ege Bölgesi’ne gelen turistlerin eğitim durumuna baktığımızda; iyi bir eğitim almış olan insanların Ege
Bölgesi’ndeki oranı yüksektir. Gelen turistlerin eğitim durumları yine bölgenin turizm bakımından
gelişmiş illerinde yüksek daha iç kesimlerinde ise az olduğu görülmektedir.
Ege Bölgesi’nde Turizm
19
Tablo 8: Bölgeye gelen yabancı turistlerin eğitim durumlarına göre profili(2012)
İzmir Muğla Aydın Denizli Manisa Kütahya Uşak Afyon
Okur-Yazar Değil veya
Herhangi Bir Okul Bitirmedi
% 0,6
% 0,4
% 0,5
% 0,8
% 4,7
----
% 2,7
% 1,3
İlkokul (5 Yıllık) % 4 % 0,9 % 2,7 % 1,2 % 12,6 % 19,7 % 28,4 % 16
Ortaokul veya İlköğretim (8
Yıllık)
% 9
% 8,3
% 10,5
% 7,4
% 11,3
% 27,7
% 15,6
% 12,5
Lise ve Dengi Okul
% 29,3 % 29,5 % 27,4 % 25,6 % 34 % 25,7 % 36,4 % 35
Fakülte veya Yüksekokul
% 40,6 % 46,4 % 43,5 % 48,5 % 28,7 % 18,9 % 16 % 26,4
Yüksek Lisans, Doktora
% 16,5 % 14,5 % 15,4 % 16,5 % 8,7 % 7,9 % 0,9 % 8,8
Kaynak: TUİK’ ten derlenmiştir.
3.d.Gelen Yabancı Turistlerin Mesleki Durumuna Göre Profili
Ege Bölgesi’ne gelen turistlerin neredeyse yarısı bir işte çalışmaktadır. Kendi işine sahip turistlerin
genelde %12 si bölgedeki illere gelen turistlerin mesleki oranını oluşturmaktadır. Emeklilerin payı ise en
fazla Aydın'da ön plana çıkmaktadır. Özellikle Aydın'ın kıyı kuşağına olan emekli turist akını buradaki
diğer mesleki alanlara nazaran emekli oranını artırmıştır.
Tablo 9: Bölgeye gelen yabancı turistlerin mesleki duruma göre profili(2012)
İzmir Aydın Muğla Kütahya Manisa Denizli Uşak Afyon
Ücretli
Bir İşte
Çalışıyor
% 46,5
% 53,2
% 61,3
% 41
% 43,4
% 43,7
% 42,2
% 52,3
Kendi İşi
Var
(Kendi
Hesabına
İşveren)
% 13
% 12,3
% 13,5
% 12,8
% 13,1
% 10,5
% 12,3
% 11
İş Yok,
İş Arıyor
% 5,6 % 2,3 % 1,8 % 9,3 % 1,3 % 3 % 7,4 -----
Öğrenci % 9,6 % 7 % 7,8 % 3,7 % 13,8 % 10 % 4,5 % 4,6
Emekli % 13,7 % 19,4 % 12 % 15,8 % 15,7 % 18,8 % 14 % 14,7
Ev
Kadını
% 11,6 % 5,2 % 3,5 % 16,3 % 14,6 % 13,5 % 12,6 % 17,1
Diğer % 0,3 % 0,1 % 0,1 % 1,4 ----- % 0,5 ----- -----
Kaynak: TUİK’ ten derlenmiştir.
Ege Bölgesi’nde Turizm
20
4. Ege Bölgesi'ne Gelen Yerli Turist Sayısı
İç turizm istatistikleri genelde tam bir doğruluk içermez bunun sebebi ise yeterli bir kayıt sisteminin
olmamasıdır. Yinede elimizdeki rakamlar ışığında Ege Bölgesi’nde iç turizme bağlı yerli turist hareketleri
bölge içinde yaygındır.
Yerli turist sayılarına baktığımızda İzmir ilk sırada yer almaktadır. İzmir'i 279.827 yerli turist ziyaret
etmiştir. Bunun nedeni ise İzmir'in yakın çevresinden İzmir'e olan yolculuk ve ziyaretler, İzmir'in kendi
içerisindeki turistik çekicilikler, gerçekleşen eğitim, ticari organizasyonlar, ulusal ve uluslararası fuar ve
organizasyonlar iç turizm hareketlerin İzmir 'de yüksek olmasını sağlamıştır.
Muğla ise 158.745 ile ikinci sıradır. Muğla'ya yine ülkemizin başta Muğla'ya yakın çevresinden olmak
üzere gerçekleşen tatil amaçlı kıyı turizmi bu rakamda önemli bir paya sahiptir. Aydın’da aynı
sebeplerden yaklaşık 100.000 yerli turist ağırlamıştır. Diğer illerin ise yerli turist sayıları gün geçtikçe
artmaktadır ve artacağı düşünülmektedir.
Tablo 10: Bölgeye gelen yerli turist sayısı
iL
Yıl İzmir Muğla Aydın Denizli Manisa Kütahya Uşak Afyon
2007 279.827 158.745 100.261 74.563 46.070 21.284 37.163 51.740
2008 353.804 114.333 114.488 76.688 50.302 28.378 47.269 60.089
2009 332.543 207.133 117.707 77.243 52.007 25.083 42.916 48.499
2010 308.974 111.799 117.750 70.031 52.203 24.536 35.381 44.461
2011 384.432 124.362 151.420 86.488 66.701 23.684 49.090 65.314
2012 345.466 113.761 149.383 89.402 58.191 29.160 47.232 65.544
TOPLAM 1.673.378 727.233 751.009 474.415 325.474 152.125 259.051 335.647
Kaynak: TUİK’ ten derlenmiştir.
4.a. Geliş Nedenlerine Göre Yerli Turist Profili
Ege Bölgesi’nin illerine gelen yerli turistlerin geliş sebeplerine baktığımızda yabancı turistlerin aksine
yerli turistin öncelikli geliş sebebi ziyaret amaçlıdır. Yerli turistler sadece Muğla iline tatil amaçlı ziyaret
etmektedir ama orada da yabancı turistlere göre tatil amaçlı turistik faaliyet oldukça düşüktür.
Ege Bölgesi’nde Turizm
21
Tablo 11: Geliş nedenlerine göre yerli turist profili(2012)
İzmir Muğla Aydın Denizli Kütahya Manisa Uşak Afyon
Gezi,
Eğlence,
Sportif ve
Kültürel
faaliyetler
% 37,2
% 51,6
% 47,4
% 37,2
% 24,2
% 33,4
% 37,3
% 17,4
Yakınları
Ziyaret
% 53,7 % 46,8 % 48,4 % 58,7 % 62,7 % 55,5 % 58 % 79,2
Sağlık % 0,5 ----- % 1,8 ----- % 3 % 6,2 % 2,6 % 1,7
Alışveriş % 0,5 % 0,2 % 0,3 % 1,1 % 1,2 ----- ----- -----
Dini ----- ----- ----- ----- % 1,1 ----- ----- -----
Eğitim % 0,1 ----- % 0,4 ----- ----- ----- ----- % 2,5
İş Amaçlı
(Konferans,
Toplantı)
% 1,6
% 1,4
% 1,7
% 3
% 6,6
% 4,9
% 2,1
% 2,2
Diğer % 0,4 ----- ----- ----- % 1,2 ----- ----- -----
Kaynak: TUİK’ ten derlenmiştir.
5.Ege Bölgesi'ndeki Tesis Türleri ve Tesis Sayıları
Kayıt altındaki turizm tesisleri ikiye ayrılır. Bu tesisler ''turizm yatırımı belgeli tesisler'' ve ''turizm
işletmesi belgeli tesisler''dir. 143 adet turizm yatırımı belgeli tesisle yine turizmin en çok geliştiği il olan
Muğla ilk sırada yer alırken onu 36 tesis ile İzmir takip etmektedir. Turizm işletmesi belgeli tesislerde
yine Muğla 384 ile ilk sırada onu 141 tesis ile İzmir ve 75 tesisle Aydın takip etmektedir.
Tablo 12: Bölgedeki tesis, oda ve yatak sayıları(2011)
Kaynak: http://www.turizm.gov.tr/
İL
Turizm Yatırımı Belgeli Tesisler Turizm İşletmesi Belgeli Tesisler
Tesis
Sayısı
Oda
Sayısı
Yatak
Sayısı
Tesis
Sayısı
Oda
Sayısı
Yatak
Sayısı
İzmir 36 4833 11726 141 13027 27283
Aydın 19 2653 5816 75 10005 20754
Denizli 6 535 1184 26 2999 6044
Muğla 143 17359 40439 384 42458 90163
Manisa 5 320 744 13 691 1454
Afyon 16 5187 12754 11 1575 3300
Kütahya 1 64 128 7 453 908
Uşak 6 461 925 5 208 386
TOPLAM
232
31412
73716
662
71416
150292
Ege Bölgesi’nde Turizm
22
EGE BÖLGESİ’NİN TURİZ M ALT YAPISI
1. Ulaşım
Bir ülkede ya da bir bölgede turizmin gelişmesi için olmazsa olmazlardan biri de ulaşım alt yapısıdır.
Turizmin gerçekleşmesi için seyahat gereklidir, seyahat için ise iyi bir ulaşım çeşitliliği ve ulaşım ağı
gereklidir.
Ege Bölgesi’nde ki turizm hareketlerine baktığımızda ise yerli ve yabancı turist hareketlerinin farklı
ulaşım türlerinden yaralandığını görmekteyiz. Örneğin iç turizm hareketinin genelde karayoluyla
yapıldığı dış turizm hareketinin ise havayolu ve denizyoluyla yapıldığı görülmektedir.
Ege Bölgesi’nin havalimanlarından bahsetmek gerekirse; İzmir Adnan Menderes Havalimanı, Muğla
Dalaman Havalimanı ve bölgesel bir havalimanı özelliği taşıyan Zafer Bölge Havalimanı Ege Bölgesi’nin
en önemli hava ulaşım alanlarıdır. Özellikle Dalaman ve Adnan Menderes havalimanları bölgenin dış
turizm hareketlerinin büyük çoğunluğunun sağlandığı havalimanlarıdır
Havalimanlarından girişlere bakıldığında İzmir’ deki havalimanların bölgeye giren kişi sayısı
1.368.251 kişi Muğla'ya ise 2.986.629 kişi havalimanlarından giriş yapmıştır. Tüm bu rakamlar
havalimanlarının önemi ortaya koymakta ve başta dış turizm olmak üzere turizmin gelişmesi için
havalimanı yapımına devam edilmelidir.
Limanlarda ise; Ege Bölgesi’nin fiziki yapısından dolayı çok sayıda koy ve körfeze sahip olması liman
yapımını kolaylaştırmış özellikle mavi tur ve kurvaziyer turizmin gelişmesi için çok büyük potansiyel arz
etmektedir. Örnek vermek gerekirse İzmir'e kurvaziyerle giriş yapanların sayısı 91.499 kişi Muğla'ya
104.157 kişi Aydına ise 17.339 kişidir. Limanlardan ise giriş yapanların sayısına baktığımızda İzmir'e
1.368.251 kişi Muğla'ya 2.986.629 kişi Aydın ise 592.637 kişi limanlardan giriş yapmıştır.
Bölgenin karayollarına baktığımızda ise fiziki yapının karayolu ulaşımın gelişmesinde etkili olduğu
görülmektedir. Özellikle bölgenin kıyı kesimindeki horst graben kesimi bölge ulaşımının doğu batı
doğrultulu gelişmesini sağlamıştır. Karayollarının daha az geliştiği kesimler ise iç ege ve güney
kesimlerdir. Ülkemizde en çok tercih edilen ulaşım türünün karayolu olmasının bir sebebi olarak iç turizm
hareketleri de Ege Bölgesi’ne karayolu ile gerçekleştirilmektedir. Özellikle İzmir ve daha iç kesimlerden
veya ülkenin daha uzak bölgelerinden Ege Bölgesi’ne iç turizm hareketi genelde karayolu ile
gerçekleştirilmektedir.
Ege Bölgesi’nde Turizm
23
Şekil 7: Ulaşım Haritası (kaynak: http://www.ayniyer.com)
2. Ege Bölgesindeki Seyahat Acenteleri ve Rehberlik Hizmetleri
2.a. Seyahat Acenteleri
Seyahat acenteleri kısaca turist ile turizm şirketleri arasındaki bağı sağmaktadır. Acentelerin önemi
anlamak için öncelikle acentenin ne olduğunu bilmekte yara vardır.
Seyahat acenteleri, seyahate ilişkin hizmetleri satan işadamları olarak görülmektedir. Bu bakımdan
seyahat hizmetlerinin profesyoneli olan acenteler, belli bir bilgi bütününü seyahat edenlerin istek ve
gereksinimlerini karşılayacak biçimde kullanan yetenekli ve deneyimli girişimcilerdir. Literatür
incelendiğinde, çok sayıda seyahat acentesi tanımı veya açıklaması dikkati çekmektedir. (Balta, Altıntaş,
2010)
Dünya Turizm Örgütü seyahat acentesinin; halkla ilişkiler, konaklama ve ulaştırma hakkında bilgiler
veren ve belli bir komisyon karşılığında tur operatörlerinin ürünlerini belli fiyatlarla müşteriye satış için
aracılık eden kuruluşlar olarak tanımlanmaktadır. Müşteri adına faaliyet gösteren ve seyahat sektöründeki
işletmecilerle bağlantılar kuran, aracı işletme konumundadır. Program, güzergâh, konaklama, döviz
kurları, fiyatlar, yasal düzenlemeler, varış yerleri ve seyahatin tüm yönleriyle fırsatları hakkında yeterince
bilgili olan seyahat acenteleri faaliyet alanında birer uzman ve danışman işletme olarak tanımlanırlar.
Türkiye’de seyahat acenteleri ise yasal bakımdan 14.09.1972 tarihinde yürürlüğe giren 1618 sayılı
“Seyahat Acenteleri ve Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu” ile tanımlanmıştır.(Balta, Altıntaş, 2010)
Acenteler turizmin gelişmesi için yine önemli bir yere sahiptir. Acente sayısı ile turizm gelişmişlik
düzeyi arasında bir paralellik vardır. Türkiye'de acente sayısı 6924'tür Ege Bölgesi’nde ise acente sayısı
1078, buda Türkiye toplam seyahat acentelerinin %16'sına tekabül etmektedir.
Ege Bölgesi’nde Turizm
24
2.b. Ege Bölgesi’ndeki Turistik Rehberlik Hizmetleri ve Rehber Sayısı
Rehberlik veya rehberler kaliteli bir turistik hizmetin vazgeçilmezidir. Tur rehberi tur süresince
katılımcılara eşlik eder ve liderlik yapar. Tur süresince organizasyonu yapan
Seyahat acentesi adına davranır yani acente temsilcisi sorumluluğu vardır. Bu temel sorumlulukların yanı
sıra rehber, kültür varlıklarının ve çevrenin korunmasından da sorumludur. Turlarla ilgili planlama,
koordinasyon, denetim, raporlama da onun sorumluluğundadır. Ortaya çıkabilecek olağandışı durumlarla
(rezervasyon sorunları, hastalık, ölüm, hırsızlık, kaza vb) başa çıkabilmesi gerekir.(Balta, Altıntaş, 2010)
Profesyonel tur rehberinin öncelikle anadilini ve rehberlik yaptığı dil veya dilleri çok iyi derecede
bilmesi gerekir. Tarih, arkeoloji, sanat tarihi, coğrafya, ekonomi konularında mesleğin gerektirdiği
bilgiler yanı sıra müzik, sanat, politika konularında da genel kültür sahibi olmalıdır. Bu bilgiler sürekli
güncellenmelidir. Yalnız bilgisiyle değil anlatımı, vücut dili, görünümü, kişiliği ile de turisti etkiler.
Tanıtma, bilgi verme sırasında turistlerle göz teması kurabilmeli, grubu otoriter olmadan yönetmeli,
zamanı ekonomik kullanmalı, sorunlara çözüm getirici olmalıdır.(Balta, Altıntaş,2010)
Diğer rehberlerle, araç sürücüsü ile müze-otel-mağaza çalışanları ile doğru iletişim kurabilmelidir.
Fiziki bakımdan uzun yürüyüşlere, araçla yapılan uzun yolculuklara, uykusuzluğa, zor koşullara,
yükseklik ve farklı iklim koşullarına dayanıklı olmalıdır. Rehber, acente adına, konuğa söz verilen
hizmetlerin en iyi şekilde sunulmasını sağlar, olası sorunları çözer. Çözemediği sorunlarla karşılaştığında
seyahat işletmesini bilgilendirir ve onların desteğini alır. .(Balta, Altıntaş,2010)
Ege Bölgesi’ndeki rehber sayılarına baktığımızda ise İzmir 2110 adet rehber sayısı ile bu konuda öncü
durumdadır. Bunda ise İzmir'in yoğun nüfusa sahip olmasının ticari fonksiyonlarının gelişmesi ve
bölgenin rehber eğitiminin büyük çoğunluğunun İzmir'de sağlanması bunda etkili olduğu
düşünülmektedir. Ege Bölgesi’nde toplam 2730 adet rehber bulunmaktadır. Bölgenin Türkiye'ye oranı ise
% 20,6'dır.
Tablo 13: Bölgedeki rehber sayıları(2012)
İl Rehber sayısı
İzmir 2110
Muğla 371
Aydın 232
Denizli 17
Kaynak: http://www.tureb.net/
Ege Bölgesi’nde Turizm
25
EGE BÖLGESİ’NDE TURİZMİN GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK FAALİYETLER
1. Reklam ve Organizasyonlar
Turizmin gelişmesine yönelik faaliyetlerin önemli bir ayağını da reklam ve organizasyonlar oluşturur.
Reklam, destinasyon alanını hedef kitlelerine tanıtılmasının en kısa yoludur. Reklamın ulaşabileceği kitle
ne kadar fazla ise o kadar insanı destinasyon alanınıza çekebilirsiniz. Destinasyon alanlarının sembolize
edecek bir takım unsurlar gerekir. Örneğin Ege Bölgesi’nde İzmir; Efes Antik Kenti veya İzmir saat
kulesiyle, Muğla Bodrum Kalesiyle, Aydın Apollon Tapınağı’yla Manisa sultan camisiyle turistin zihin
imajında o bölgeyi çekici kılacak unsurlar canlandırılmalıdır.
Ege Bölgesi son yıllarda turizm hareketlerinin bölgeye yönelik gelişmesi için yapmış olduğu
etkinliklerle adını duyurmaya başlamıştır. Örnek vermek gerekirse İzmir EXPO 2020 organizasyonu,
İzmir caz festivali, gelenekselleşen ve iç turizm de oldukça önemli bir yere sahip olan İzmir
Enternasyonal Fuarı ve İzmir Kısa Film Festivali başlıca büyük etkinliklerdir.
Reklamın yanı sıra yerel yönetimlerinde yapmış olduğu etkinlikler turizm faaliyetlerinin gelişmesine
yardımcı olmaktadır. 2003 verilerine göre Ege Bölgesi'nde 207 etkinlik düzenlenmiştir. Bu etkinlikler
Türkiye toplam etkinliklerinin %17,3'ünü oluşturmaktadır.
Ulusal düzeyde ise Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu Ege Bölgesi'nin tanıtımına yönelik çok önemli bir
etkinliktir. Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu sayesinde 23 ülkeden gelen sporcuların yanı sıra pek çok yerli
ve yabancı turist bölgeye gelmektedir.
Şekil 8: Cumhurbaşkanlığı bisiklet turu güzergâhı
2.Bölge Turizmin Gelişmesine Yönelik Projeler
Ege Bölgesi’nde genel olarak turizm faaliyetleri kıyıda yoğunlaşmıştır. Bölge içindeki bu dengesiz
dağılımın ortaya çıkardığı sorunların giderilmesi ve bölge turizminin geliştirilmesi için bazı projeler
yapılmıştır. Bunlar:
Ege Bölgesi’nde Turizm
26
2.a. İzmir Bölge Planı
İzmir Bölge Planı’nın (İZBP) hazırlanmasındaki temel amaç, İzmir'in içsel dinamiklerini ve gelişme
potansiyelini değerlendirmek ve harekete geçirmektir. Bu çerçevede ulusal düzeydeki plan ve sektörel
stratejiler incelenip, yabancı ülkelerin bölgesel gelişme planları ve hazırlık aşamaları üzerinde
araştırmalar yapılmıştır.
Coğrafi konumu, altyapısı, doğal, kültürel ve arkeolojik değerleri ile İzmir, başta deniz, sağlık, kongre,
fuar, kent, kültür turizmi ve ekoturizm olmak üzere farklı turizm çeşitleri için potansiyel taşımaktadır.
Buna karşın, İzmir'de turistlerin ortalama kalış süresi, konaklama tesislerinin doluluk oranı ve ayrıca otel
ve lokanta hizmetlerinde işgücü verimliliği istenen düzeyde değildir. Otel ve lokanta hizmetlerinin İzmir
GSYİH‘sına olan katkısı % 2,5 civarında seyrederken, bu sektördeki istihdam payı % 7,9'dur.
2008 yılında mavi bayrak ödüllü 21 plajı ile İzmir ülkede en fazla mavi bayraklı plajın bulunduğu
üçüncü ildir. İzmir'in en önemli çekim gücünün deniz-güneş-kum turizmi olması, kitle turizmi
kapsamında geleneksel turizm aylarında talebin yoğunlaşmasına ve dört aylık bir turizm mevsimi
yaşanmasına neden olmaktadır. İzmir'in turizm olanaklarının tanıtımı yetersizdir. Yatırım ve planlama
açısından da İzmir'in turizme yeteri kadar eğilmediği söylenebilir.
Turizm politikalarında destek ve teşvikler Antalya ve Güney Ege'de yoğunlaşmaktadır. 2008 yılında
turizm alanında Antalya'ya yapılan kamu yatırımları İzmir'e yapılanın yaklaşık 25 katıdır. Genel olarak,
İzmir'in Türkiye turizminden aldığı pay, turist sayıları ve konaklama verilerine göre % 4 civarındadır.
Sonuç olarak İZBP, İzmir turizminin çeşitlendirilmesi sektörel amaçlardan biri olarak belirlenmiştir.
Bu kapsamda turizm çeşitliliğini sağlamaya yönelik altyapı güçlendirilecektir. Özellikle kongre turizmi,
termal turizm ve kruvaziyer ile yat turizminde altyapının geliştirilmesine yönelik ihtiyaç bulunmaktadır.
Türkiye'de altyapısı kongre turizmine uygun olan yedi ilden biri İzmir'dir. Şehir merkezinin ve merkez
ilçelerin görece gelişmiş altyapısı ve tanıtımına bağlı olarak kongre turizmi, İzmir'in odaklanması gereken
başlıca turizm türlerindendir. İzmir'in kongre turizmi için potansiyel taşıyan Bornova, Balçova ve Konak
ilçelerindeki yatak kapasitesi nispeten yüksek olsa da yeterli değildir. Bu ilçelerde kongre merkezi sayısı
ve kapasitesi yükseltilecek ve yatak kapasitesi artırılacaktır. Gaziemir'de de fuar ve kongre altyapısı
iyileştirilecektir.
2.b. EGERAY
Proje bölgenin en önemli turizm merkezlerinden olan Selçuk ve Bergama’ya Menderes havaalanından
direkt olarak hızlı, güvenli ve ekonomik bir şekilde ulaşım olanağı sağlanmış olacaktır. Ayrıca Menemen-
Manisa arası da sisteme dâhil edilecektir. Türkiye'nin havalimanı bağlantılı en uzun banliyö sistemi olan
İZBAN, kuzeyden Aliağa'dan başlayarak, Menemen, Çiğli, Karşıyaka, Alsancak, Şirinyer, Gaziemir,
Adnan Menderes Havaalanı ve Cumaovası'na kadar toplam 31 istasyon ile günde 550 bin yolcuya hizmet
verecek. Metro sistemiyle Alsancak-Aliağa arası 60 dakika, Alsancak-Cumaovası arası 26 dakika olmak
üzere toplam 86 dakikaya inecek. Temeli 3 Mart 2006'da Karşıyaka'da atılan projenin diğer kültür ve
turizm merkezlerine genişletilmesi de gündeme alındı.
Ege Bölgesi’nde Turizm
27
Şekil 9: EGERAY Projesi (Kaynak: http://www.izban.com.tr/)
2.c. Efes Antik Liman Projesi
Efes, tarihte kurulmuş dünyanın en büyük şehirlerinden biri Limanıyla yüzyıllarca denizcilerin uğrak
noktası olmuş en meşhur şehirlerden. Bin yıldır tekne görmemiş Antik Efes Limanı canlanıyor, Efes
limanına kavuşuyor, özlem sona eriyor. Tarihi dokuya zarar vermeden, sahilden yaklaşık 7 km boru hattı
ile taşınacak su sayesinde liman hayat bulacaktır. Doğal suyolu açılarak, deniz yolu ile ulaşım
sağlanacaktır. Bunun yanında geçmişi anımsatacak teknelerin Pamucak bölgesinde oluşturulacak iskele
ile Efes alt kapıdaki liman arasında yerli ve yabancı turistleri gezdirmesi bölgeyi vazgeçilmez kılacak.
Teknelerle gelen turistler isterse otobüslerle isterse teknelerle geri dönüş yapabilecek.
Projeye tahmini yatırım miktarı 60 milyon TL olup, ekonomiye katkısının 15 milyon TL olması
bekleniliyor.
Şekil 10: Efes Antik Liman Projesi (kaynak: http://www.denizhaber.com.tr)
Ege Bölgesi’nde Turizm
28
2.d. ''EXPO 2020 İZMİR'' Projesi
EXPO’lar, küresel çapta bilgi birikimini daha yaşanılır bir dünya için bir araya getiren
organizasyonlardır. Ürünlerden çok fikirler, kültürel ve dünyanın geleceği için sergiler sergilenmektedir.
Dünyanın en büyük uluslararası etkinliklerinden biri olan EXPO 5 yılda bir düzenlemekte ve 6 ay
sürmektedir. 160 yıldır düzenlenen EXPO’lar yapıldığı kentleri marka haline getirmiş ve daha yaşanır
kılmıştır. EXPO 2010 Şanghay'da (Çin Halk Cumhuriyeti) 5,28 km2'lik bir alanda düzenlenmiş ve toplam
73 milyon ziyaretçi çekmiştir.
Milyonlarca ziyaretçiyi İzmir’e getirebilmek ve İzmir’e gelenlerin başka kentleri ziyaret etmelerini
sağlayabilmek için İzmir-Ankara, İzmir- İstanbul, İzmir- Antalya, İzmir-Konya gibi yüksek hızlı tren
projeleri, kruvaziyer limanları, metro, tramvay, körfez vapurları gibi kent içi ulaşımı kolaylaştıracak alt
yapı sistemlerinin yapımı EXPO 2020 adaylığıyla daha da hız kazanacaktır. Böylece İzmir halkının
yaşam kalitesi yükselecek, gelişmiş Ülkerlideki yaşam standartları yakalanacaktır. İzmir EXPO ev sahibi
kent olarak bir ''Dünya Kenti''ne dönüşecek uluslararası alanda tanınırlığı artacaktır. Yeni konaklama
yatırımları ile şehrin turistik yatak kapasitesi artırılacak İzmir'in uzun vadede ağırlayacağı turist sayısı
artacaktır. EXPO ile Ege bölgesine 140 milyon turist beklenmektedir.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Tüm bu değerlendirmeler sonucu Ege Bölgesi'nin turizm çeşitliliği ve turistik değer açıdan ülkemizde
önemli bir yere sahip olduğu anlaşılmaktadır. Turizm çeşitliliklerin bölgedeki durumuna baktığımızda
bölgenin güneyinin ve bölgenin kıyı kesiminde daha yoğun olduğu ve geçim kaynağının büyük ölçüde
turizmin oluşturduğunu görmekteyiz. Bölgenin kıyı şeridinde ki turistik faaliyet yoğunluğu oldukça
fazladır. Buda bu bölgelerde ekoloji üzerinde baskı oluşturmakta yeni şehirsel alanların daha fazla
büyümesi daha büyük sorunlar ortaya çıkarmaktadır. Bu sebeple özellikle turistik tesis kurulurken veya
şehirler genişletilirken ekolojik unsurlarda göz ardı edilmemelidir.
Bölgenin turizmi ile ilgili bir başka sorun ise turizmin bölge geneline yayılmamasıdır. Ege bölgesinin
kıyı kesimleri turizmin yoğun olarak yapıldığı alanlarken iç kesimlerde turizmin pek geliştiği söylenemez
bunun önüne geçilmesi amacıyla iç kesimlerdeki alternatif turizm ve kültürel öğeler ön plana çıkarılmalı
ve reklam ve organizasyonlarının daha yoğun ve katılımcı şekilde yapılması gerekmektedir.
Turizmin önündeki engellerden biri de ulaşımdaki aksaklıklardır. Özellikle yaz aylarında kıyı turizmin
yoğun olarak yapıldığı kıyı kesimlere karayollarının alt yapısal olara eksik olduğu görülmektedir, bu
sebeple karayollarının geliştirilmesine önem verilmeli ve alt yapının süratle iyileştirilmesi gerekmektedir.
Ulaşım ile ilgili bir başka sorunda havalimanı yetersizliğidir. Kuşkusuz Zafer Havalimanı iç kesimler için
iyi bir hamle fakat turizmin yoğun gerçekleştiği kıyı egede sadece 2 havalimanın uluslararası olması ve
İzmir gibi ülkemizin metropolleri arasında yer alan bir şehirde bir havalimanı bulunması oldukça
düşündürücüdür. Limanlarda ise iyileştirilmeye gidilmeli kapasite oranları artırılmalıdır. Tüm dünya'da
kruvaziyer turizmin önemi artmakta ve bilinmektedir. Bu sebeple bölgeye hızla kruvaziyer limanları
kazandırılmalıdır böylece yöre halkı için ek bir gelir kapısı oluşturulabilecektir.
Ege bölgesi alternatif turizm açısından da Türkiye'nin pek çok bölgesine göre daha iyi bir potansiyele
sahiptir. Özellikle bölgedeki tarımın, geçim tipinden ticari tarıma dönüşmesi ''agro turizm'' anlayışı ile
değerlendirilebilecek bir düşüncedir.
Ege Bölgesi’nde Turizm
29
Ege Bölgesi'nde son yıllarda artan balık çiftlikleri deniz kirliliğini artırmıştır. Özellikle kıyı turizminin
gelişmesi için temiz bir deniz gerekliyken devletin balık çiftliklerine ruhsat vermesi bir tezatlık
oluşturmaktadır. Ek olarak turizmin yoğun yapıldığı kıyı şeridindeki alanlarda yılın sadece birkaç ayı için
inşa edilen ve çok büyük çevresel sorunlar yaratan yazlık diye tabir edilen konutlar hem görsel peyzaj için
hem de ekolojik olarak çok ciddi bir tehlikedir. Bunun da önüne geçilmesi için yerel yönetimlerin 1.
derecede önem arz eden alanlara konut izni vermemesi gerekmektedir.
Bölge içerisindeki iç turizmin daha fazla geliştirilmesi için özellikle 4 milyon nüfuslu İzmir'in turistik
alanlarla ulaşımının kolaylaştırılması iç turizm açısından iyi bir sonuç doğuracaktır. ''Egeray'' ya da
''İzban'' adlı tren hattı iç turizmin hareketini artırmıştır. Ege ray'ın güzergâhlarının artırılması iç turizme
daha fazla yarar sağlayacağı düşünülmektedir.
2873 sayılı kanunla Ege Bölgesi'nde korunan alanlar belirtilmişti bu alanlar son yıllarda büyük
tehlikelerle karşı karşıyadır. Yazın çıkan orman yangınları yanlış arazi kullanımları yoğun rekreatif
faaliyetler ve personel yetersizliği bu alanları olumsuz etkilemektedir. Öte yandan Gediz Deltası ve Bafa
Gölü gibi dünya çapında önemli popülariteye sahip alanların su kirliğine maruz kalması yine alternatif
turizm açısından sorunlar ortaya çıkarmaktadır. Bu alanların özellikle alternatif turizmle
değerlendirilebileceği düşünüldüğünde değerinin oldukça yüksek olduğu düşünülmektedir. Korunan
alanların sorunlarının süratle çözülmesi alternatif turizmim önündeki engelleri büyük oranda azaltacağı
aşikârdır.
Arkeolojik olarak çok zengin bir potansiyele sahip Ege Bölgesi'nde birçok sit alanı bulunmaktadır. Sit
alanlarının korunması tarihi eser kaçakçılığının önüne geçilmesi ve arkeolojik kazıların artırılması kültür
turizmi artıracağı düşünülmektedir.
Termal turizmde ise güzide bir yere sahip ege bölgesi termal turizm önündeki en büyük gelişmesi
yönündeki en büyük engelin reklam ve tanıtım eksikliği görülmektedir. Her ne kadar Afyon kaplıcaları ile
ün yapsa da daha pek çok ilin termal kaynaklara en az Afyon kadar sahip olduğu görülmektedir. Reklam
ve tanıtımların diğer illerde de artırıldığı takdirde bu ilerde de termal turizmin gelişeceği bir gerçektir.
Ege Bölgesi’nde Turizm
30
KAYNAKÇA
Aliağaoğlu, A. 2008. Savaş Alanları Turizmi İçin Tipik Bir Yer: Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Atalay, İ. 2001. Türkiye Bölgesel Coğrafya
Balta, S – Altıntaş, V. 2010. Seyahat Acenetacılığı ve Tur Operatörlüğü
Bulut, Z. 2006.Kemaliye (Erzincan) İlçesi ve Yakın Çevresinin Alternatif Turizm Kapsamında
Rekreasyonel Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi
Çıkın, A - Çeken, H - Uçar, M. 2009. Turizmin Tarım Sektörüne Etkisi, Agro-Turizm ve ekonomik
Sonuçları
Dikik, K.- Türkmenoğlu, A – Tuna, N – Dirican, M. 2003. Datça Yarımadasının Neotektoniği,
Jeomorfolojisi ve Bunların Eski Medeniyetlerin Yerleşimi ve Gelişimi Üzerindeki Etkisi
Köksal, A. 1988. Ege Bölgesi’nin Turizm Coğrafyası
http://www.turizm.gov.tr/
http://www.tuik.gov.tr/
http://www.tureb.net/
http://www.tursab.org.tr/
http://www.ubak.gov.tr/
http://www.milliparklar.gov.tr
http://www.izmirkulturturizm.gov.tr
http://www.expoizmir.org.tr
http://www.geka.org.tr/
http://www.zafer.org.tr/
http://www.izka.org.tr/
http://www.mugla-turizm.gov.tr
http://www.aydinturizm.gov.tr
http://www.kulturvarliklari.gov.tr
http://www.meteor.gov.tr
http://www.mta.gov.tr
http://www.usakkulturturizm.gov.tr
http://www.manisakulturturizm.gov.tr
http://www.tuyed.org.tr(27.05.2013)
http://tr.wikipedia.org
http://www.mugla.gov.tr/
www.kutahyakulturturizm.gov.tr(
http://www.egeturizmdernegi.org/(27.05.2013)
http://www.afyonkulturturizm.gov.tr
http://www.turizmanaliz.com(01.05.2013)
http://www.radikal.com.tr(01.05.2013)
http://www.ttyd.org.tr/
http://www.turizmguncel.com(01.05.2013)
http://www.belgeler.com(29.05.2013)
http://www.euractiv.com.tr
http://www.saglikturizmi.gov.tr(27.05.2013)
http://www.turizmhabercisi.com(03.05.2013)
Ege Bölgesi’nde Turizm
31
http://www.getob.org/
http://www.mavibayrak.org.tr/
http://www.agroturizm.net/
http://www.mugla-turizm.gov.tr
Top Related