Öğrenen Turizm Bölgeleri Yaklaşımı ve Kent Turizmi

Ege Üniversitesi Yayınları

Edebiyat Fakültesi Yayın No: 180

Profesör Doktor

Asaf KOÇMAN’a Armağan

Editör Prof. Dr. Ertuğ ÖNER

Bornova - 2013

III



Profesör Doktor

Asaf Koçman’a Armağan

Editör

Prof. Dr. Ertuğ ÖNER

Bornova—2013



Profesör Doktor


Editör

Ertuğ Öner

Bornova - 2013

II

Profesör Doktor


Editör

Ertuğ ÖNER

Baskı Düzenleme

Lütfi İhsan SEZER

Ege Üniversitesi Yönetim Kurulunun 29.01.2013 tarih ve 3/10 sayılı kararı ile basılmıştır.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sertifika No: 18679

Basım Yeri

Ege Üniversitesi Basımevi Bornova, İzmir

Tel: 0232 388 10 22 / 20 66 e-mail: [email protected]

Baskı: Mart 2013

Profesör Doktor Asaf Koçman’a Armağan/ed. Ertuğ Öner.-İzmir: Ege Üniversitesi, 2013. XXVIII, 572 s.: fot.; 21x29,7 cm.

ISBN: 978-975-483-995-1

I.Coğrafyacılar II. Koçman, Asaf III. Öner, Ertuğ 923.9-dc20 Dewey

Bu kitabın tüm yayın hakları Ege Üniversitesi’ne aittir. Kitabın tamamı ya da hiçbir bölümü yazarının önceden yazılı izni

olmadan elektronik, optik, mekanik ya da diğer yollarla kaydedilemez, basılamaz, çoğaltılamaz. Ancak kaynak olarak

gösterilebilir.

III

SUNUŞ

Prof. Dr. Asaf Koçman Hocamız, 1 Ekim 2006 tarihinde emekli olmuştu. Hocamızın erken verdiği emeklilik

kararı bizleri şaşırmıştı. Onun emekliliğine armağan olması dileğiyle hazırlığımız bu eserin kendisine

sunumu da, bu şaşkınlığımız nedeniyle emeklilik tarihine göre biraz gecikmiştir.

Prof. Dr. Asaf Koçman Hocamız, emekliliğinden sonra da bizleri yalnız bırakmamış, her zaman yanımızda

olmuştur. Haberi olduğu her etkinliğimize katılmıştır. Bunun gibi bilimsel çalışmalarına ara vermemiş, fırsat

bulduğu her anda mesleki konularda gerçekleşen toplantılara da katkı sunmuştur.

Bu eser Ona yaşamının yeni döneminde biraz gecikerek de olsa sesini duyurmak ve iyi dileklerini iletmek

isteyenlerin katkıları ile hazırlanmıştır.

Eserin hazırlanma düşüncesi ile basımı arasında geçen zaman dokuz aydır. 2012 Mayıs ayı başında

başladığımız ilk hazırlıklar, 2013 Ocak ayı sonunda kitabın basımıyla son bulmuştur. O nedenle bu eserde

yer alan yazılar, karşılık beklentisinden uzak, içten ve duygusaldır; Asaf Koçman Hocamıza armağandır.

Prof. Dr. Asaf Koçman, coğrafya camiası dışında da etkinliği ve ilişkileri olan bir hocamızdır.

Yardımseverliği, kimseyi kırmamaya özen göstermesi, kendinin zor durumda kalması pahasına,

çevresindekilere, sevdiklerine, öğrencilerine, arkadaşlarına her konuda destek olmada bir an bile tereddüt

etmemesi, herkesin takdir ettiği özelliğidir. Bu nedenle sevenleri çoktur. Bu eserde de psikolojiden tarihe

fiziki coğrafyadan beşeri coğrafyaya kadar pek çok alandan değişik bilim insanı yer almış, yazılarını Ona

armağan etmiştir.

Prof. Dr. Asaf Koçman, iyi bir eş ve iyi bir aile babasıdır. İki güzel çocuğu, onun iyilik hamuruyla

yoğurulmuş, Sevgili Eşi Semiha Hanımla birlikte üzerlerine titreyerek yetiştirilmişlerdir. Oğulları Emre ve

kızları Özge de anne ve babalarının emeklerinin karşılığını fazlasıyla vermişler, başta benim olmak üzere

herkesin özendiği çocuklar olarak yetişmişlerdir. Her ikisi de babalarına sürpriz yapıp bu esere katkı sunarak

seslerini iletmişlerdir.

Bu eser, bu yönlerini unutmamak, tanımayanlara tanıtmak, teşekkür etmek isteyenlere fırsat, gelecek

nesillere örnek olması ve Prof. Dr. Asaf Koçman Hocamıza küçük bir armağan vermek için hazırlanmaya

çalışılmıştır.

Kitabın hazırlanması sırasında, gelen yazıların bir örnek hale getirilmesinde Arş. Gör. Dr. Beycan Hocaoğlu,

Arş. Gör. Dr. İlkay Südaş, Arş. Gör. Dr. Aylin Karadaş, Arş. Gör. Mehmet Doğan, Arş. Gör. Doğukan Doğu

Yavaşlı, Arş. Gör. Mehmet Ali Toprak ve Arş. Gör. Rifat İlhan yardımcı olmuşlardır. Son baskı düzenleme

ise Yrd. Doç. Dr. Lütfi İhsan Sezer tarafından yapılmıştır.

Eserin basımı; sadece önsözüyle kalmayan Ege Üniversitesi Rektörümüz Prof. Dr. Candeğer Yılmaz

Hocamızın katkıları ve güzide Basımevimizin değerli çalışanlarının emekleriyle böylesine güzel

gerçekleşebilmiştir. Ege Üniversitesi Rektörlüğümüz, yeni göreve başlayan öğretim elemanlarına açtığı

şefkatli kollarıyla kalmadığını, uğurladığı öğretim üyelerini de yalnız bırakmadığını gösterdiği bu

değerbilirlikle kanıtlamıştır. Bizler de Ege Üniversitemize Rektörümüz Prof. Dr. Candeğer Yılmaz Hocamız

nezdinde en içten minnet duygularımızı ve teşekkürlerimizi sunmayı bir borç biliriz. Ege Üniversitesi

Basımevi Müdürlüğü ve tüm çalışanlarına teşekkürlerimizi iletiriz.

Eserin Prof. Dr. Asaf Koçman Hocamıza küçük bir armağan olması yanında, bilimsel alanda da yarar

sağlaması en büyük dileğimizdir.

Ertuğ ÖNER

Editör

V

Prof. Dr. Asaf KOÇMAN Hocamız çok sevdiği öğrencileriyle derste.

VII

ÖNSÖZ

IX

Rektör Prof. Dr. Candeğer Yılmaz

Ege Üniversitesi 57 yıllık birikim ve deneyime sahip köklü bir üniversitedir. Ege Üniversitesi’nin birikim ve

deneyimleri, Türkiye ve dünyada ilk kez başarılan çok sayıda akademik çalışmayla kanıtlanmış hatta bu

ilkler kitap olarak yayınlanmıştır. Ege Üniversitesi’ni başarılı kılan, farklı alanlardaki birikimlerinin yanı sıra

birlikte öğrenen bir topluluk olmasıdır.

Ege Üniversitesi köklü geçmişinde yönetimin süreklilik arz ettiğinin bilincinde olan idareciler tarafından

yönetilmiş, kurumlarda başarıya giden yolda devamlılığı sağlamanın önemli olduğu anlayışı benimsenmiştir.

Bugünün yöneticileri olarak biz de mensuplarımızın birikimlerinin Üniversitemizin bugünlere gelmesinde

önemli olduğunun bilincindeyiz.

Ege Üniversitemize 1980 yılında gelen Prof. Dr. Asaf KOÇMAN, 30 yılı geçen bir süre bizlerle birlikte

olmuştur. Asaf Koçman’ın, Yüksek Öğretmen Okulu kökenli olması, bilgiyi üretme ve yaymada saygı ve

sevgi kriterlerine bağlı bir eğitimci olmasını sağlamıştır. İnsanları ve öğrencilerini çok sevmiş, onların

gelişimi ve iyi insanlar olması için gayret sarf etmiş, her zaman onlara destek olmuştur. Bölümündeki birçok

iyi ve güzel geleneğin başlaması ve sürdürülmesinde gayret sarf etmiştir.

Prof. Dr. Asaf Koçman 2006 yılında emekli olsa da, her zaman bilimle iç içe olmuş, bilimsel etkinlikleri

izlemiş ve katılmış, bilgi birikimini gerektiğinde ilgili kurum ve kuruluşların ihtiyaçlarına yardımcı olacak

şekilde kullanmıştır. Ege Üniversitesi emekli olan akademisyenleri için yaygın olarak, “emekli” değil

“emeğinden yararlanılmaya devam eden” akademisyenler tanımlamasını kullanmaktadır. Prof. Dr. Asaf

KOÇMAN’ın bundan sonraki yaşamının sağlıklı, huzurlu ve Üniversitesine emek vermeye devam ettiği

günlerle dolu geçmesini diler, şahsım ve Ege Üniversitesi adına sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Prof. Dr. Candeğer YILMAZ

Ege Üniversitesi Rektörü

XI

İçindekiler

SUNUŞ Ertuğ ÖNER…………………………………………………………………….…………

ÖNSÖZ………………………………………………………………………………….…….……

Rektör Prof. Dr. Candeğer YILMAZ…………………………………………………….…………

İçindekiler………………………………………………………………………….……………….

Yazarların Bilgileri……………………………………………………………………….…….…..

Biyografi, Prof. Dr. Asaf KOÇMAN………………………………………………………………

Prof. Dr. Asaf Koçman’ın Başlıca Araştırma ve Yayınları……………………………………..

Prof. Dr. Asaf Koçman’ın Yaşamından Kareler…………………………………………………

ANILAR

M. Bülent ÖZKAN,

Sevgili Asaf Hocam İçin……………………………………………………………………………..

Arife KARADAĞ,

Akademik Yaşamı ve Eserleri İle Değerli Hocam Prof. Dr. Asaf Koçman…………………………

Atacan Emre KOÇMAN,

Babam, Öğretmenim, Dostum; Asaf Koçman………………………………………………….…..

Özge KOÇMAN,

Dünyanın En Şanslı Kızından En İyi Babasına…………………………………….……………….

Zeki ARIKAN,

Çapa Yüksek Öğretmen Okulu’ndan Ege Üniversitesi’ne Bir Dostluğun Öyküsü…………………

Mustafa TUĞ,

Öğrenci Asaf Koçman………………………………………………………………………………

Füsun BAYKAL,

Prof. Dr. Asaf KOÇMAN’la Coğrafya Kulvarında Uzun Bir Akademik Ortaklık: 1981-2006……

Gözde EMEKLİ,

Üniversitedeki ilk dersim, ilk Hocam Asaf Hoca…………………………………………………..

Aydın İBRAHİMOV,

Prof. Dr. Asaf Koçman’ı Tanımak…………………………………………….……………………

Adnan KAPLAN,

Asaf Koçman Hocam’a…………………………………………………………………….……….

Şerif HEPCAN

Çelebi Bir İnsan; Prof. Dr. Asaf Koçman…………………………………………….…………….

Serdar VARDAR

Prof. Dr. Asaf Koçman Hocam…………………………………………………………………….

Mehmet DOĞAN

Üniversiteden mezun ettiği son öğrencilerden birinin gözüyle; Asaf Hocam………………………

Ertuğ ÖNER

Öğretmen ve Akademisyenliğin İdeal Birleşimi; Asaf Hocam……………………………………

İlhan KAYAN

Asaf Bey İle 30 Yıl…………………………………………………………………………………

III

VII

IX

XI

XV

XIX

XXI

XXV

3

11

23

25

27

31

33

35

37

39

41

43

45

47

49

XII

İbrahim ATALAY

Can dostum Asaf Koçman’a……………………………………………………………….

Meral Avcı ve Sedat Avcı

Prof. Dr. Asaf Koçman Hocamız İçin………………………………………………………

ESERLER

Nuri BİLGİN

Abraham André Moles ve Nissonoloji……………………………………………………………..

Zeki ARIKAN

H. Von Moltke ve Türkiye Mektupları………………………………………………………………

Önder GÖÇGÜN

Orta Asya’dan, Avrupa ve Amerika Coğrafyasına Uzanan Çizgide Atatürk’ün Araştırıcı,

Sorgulayıcı “Derin Tarih ve Dil Görüşü” ve “Mu Medeniyeti” …………………………………...

Eren AKÇİÇEK

Türk Deniz Kültüründe “Yunus”……………………………………………………………………

İbrahim ATALAY

Anadolu’da Sarıçam (Pinus sylvestris L. var. sylvestris) Ormanlarının Yayılışı İle Vejetasyon

Bileşiminin Ekolojik ve Silvikültürel Açıdan Önemi

The Natural Occurrence Areas of Scots Pine (Pinus sylvestris L. var. sylvestris) Forests and Their

Importance of Vegetation Composition in Terms of Ecologal and Silvicultural Aspects in Anatolia

(Turkey)…………………………………………………………………………………………………………

Meral AVCI

Dünya’da ve Türkiye’de Step Formasyonu…………………………………………………………

İlhan KAYAN ve Ertuğ ÖNER

Holocene Geomorphological Evolution of Coastal Environment Around Bayraklı Mound (İzmir)

Bayraklı Höyüğü (İzmir) Çevresinin Holosen’deki Jeomorfolojik Gelişimi…………………….…….

Hüseyin TUROĞLU ve Musa ULUDAĞ

Arşiv verilerine dayalı ön değerlendirme: Edirne’de meydana gelen eski ve güncel taşkınlar….…..

Tuncer DEMİR

Methods In Determining Roundness of Sedimentary Particles-A Quantitative Review……………

Telat KOÇ & Emel ARSLAN

Kaz Dağı ve Yakın Çevresinde Orman Örtüsünün Dağılış (Yatay/Dikey) Özellikleri……….……..

Adnan KAPLAN

“Peyzaj Yönetimi: Gediz Deltası Yönetim Planı” Panelinin Değerlendirilmesi……………………

Lütfi İhsan SEZER ve Ayşen DOST

Manisa Deprem Yöresinde Deprem Aktivitesi ve Riski

Seismic activity and risks in the seismotectonic vicinity of Manisa…………………………………….

Emre ÖZŞAHİN

Kütle Hareketleri ve Türkiye………………………………………………………………….…….

Sedat AVCI

Türkiye’de Deprem Riski Yüksek Alanlarda Nüfusun Dağılışı ve Gelişimi………………………..

Füsun BAYKAL

Turizmde Bütünleşme İçin İki İlçe Tek Destinasyon Örneği: Dikili ve Bergama………………….

Şevket IŞIK

Akdeniz Coğrafyası…………………………………………………………………………………

51

53

57

63

73

85

93

111

135

161

175

187

205

215

227

253

271

289

XIII

Gözde EMEKLİ

Öğrenen Turizm Bölgeleri Yaklaşımı ve Kent Turizmi Kent turizminde yeni yaklaşımlar ve

Coğrafya…………………………………………………………………………………………….

İlkay SÜDAŞ ve Mustafa MUTLUER

Beşeri Ve Ekonomik Özellikleri Açısından İzmir………………………………………………….

Arife KARADAĞ

İzmir’in Kuruluştan Bugüne Kentsel Varlığını ve Sürekliliğini Destekleyen Coğrafi Etkenler

Geographıcal Factors Which Support Urban Existance and Continuance of İzmir Since Centuries..

İrfan KAYGALAK

Kurumsal Ekonomik Coğrafya Yaklaşımı: Tanımı, Kavramsal Çerçevesi ve İçeriği………………

Arife KARADAĞ

Kentsel Ekoloji-Yaşanabilir Kent ve Coğrafya

Urban Ecology – Sustainable City and Geography…………………………………………………

Semra SÜTGİBİ

Madra Dağı ve Çevresinin Vejetasyon Coğrafyası…………………………………………………

Serdar VARDAR

Gölcük Gölünün (İzmir / Ödemiş) Holosen Kıyı Değişmeleri………………………………………

Doğan DUMAN ve Erhan TUNA

İkinci Meşrutiyet Dönemi ve Vatandaşlık Eğitimi………………………………………………….

M.Kirami ÖLGEN

Coğrafi Teknolojilerin (Gis, Gps) Yol ve Trafik Güvenliği Açısından Kullanımı………………….

Beycan HOCAOĞLU

Bulgaristan’dan Türkiye’ye Yönelik Göçlerin Tarihsel Gelişimi…………………………………..

Ecmel ERLAT

Küresel İklim Sınıflandırmalarına Genel Bir Bakış ………………………………..........................

Aylin KARADAŞ

Bornova Ovası ve Çevresinin Bitki Örtüsü …………………………………………………………

T. Ahmet ERTEK

Beylikdüzü İlçesinin Jeomorfolojisi ve Arazi Kullanım Potansiyeli………………………….…….

Ayşen AKINCILAR, Sultan BAYSAN ve A. Adnan ÖZTÜRK

Cumhuriyet’in Temel Taşlarından Şişe ve Cam Endüstrisi: Beykoz Paşabahçe Fabrikası Örneği…

Asuman KARABULUT ve Eren AKÇİÇEK

Eski Türklerde Erkeklerin Küpe Takma Âdeti……………………………………………………...

Ali Ekber GÜLERSOY

Bakırçay Havzası’nda Jeolojik-Litolojik Özellikler ile Arazi Kullanımı Arasındaki İlişkiler

The Relationships Between Geological-Lithological Characteristics and Land-Use in Bakırçay

Basin,West Turkey…………………………………………………………………………………………..…

Nevzat GÜMÜŞ

İzmir’de Kentsel Büyüme ve Doğal Afetler…………………………………………….…………..

Hasan ÇUKUR

Orta Gediz Havzasında İklim Özelliklerinin Ortam Üzerindeki Etkileri……………………………

307

317

335

347

363

375

393

405

413

421

437

449

463

507

531

539

555

565

XV

Yazarların Bilgileri

A

Ayşen AKINCILAR

Adnan Menderes Üniversitesi,

Eğitim Fakültesi,

İlköğretim Bölümü

Sosyal Bilgiler Anabilim Dalı,

Merkez Kampüs,

Kepez-Aydın

Yrd. Doç. Dr. Eren AKÇİÇEK

M.D. Ph.D,

Ege Üniversitesi,

Tıp Fakültesi,

Gastroenteroloji Bilim Dalı,

Emekli Öğretim Üyesi,

Ege Üniversitesi İzmir Araştırma ve Uygulama

Merkezi Eski Müdürü,

Şifa Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Öğretim üyesi,

35100 Bornova, İzmir

[email protected]

Prof. Dr. Zeki ARIKAN

Ege Üniversitesi,

Edebiyat Fakültesi,

Tarih Bölümü,


[email protected]

Emel ARSLAN

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi,

Fen-Edebiyat Fakültesi,

Coğrafya Bölümü,

Terzioğlu Kampüsü,

17020 Çanakkale

Prof. Dr. İbrahim ATALAY Dokuz Eylül Üniversitesi,

Buca Eğitim Fakültesi,

Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Bölümü,

Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı,

Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü,

35380 Buca-İzmir

[email protected]

Prof. Dr. Meral AVCI,

İstanbul Üniversitesi,



Fizikî Coğrafya Anabilim Dalı,

34459 Laleli-İstanbul

[email protected]

Prof. Dr. Sedat AVCI,




Türkiye Coğrafyası Anabilim Dalı,

34459 Laleli-İstanbul

[email protected]

B

Prof. Dr. Füsun BAYKAL

Ege Üniversitesi,

Edebiyat Fakültesi


Beşeri Coğrafya Anabilim Dalı,

35100 Bornova-İzmir

[email protected]

Doç. Dr. Sultan BAYSAN


Eğitim Fakültesi,



Merkez Kampüs,

Kepez -Aydın

[email protected]

Prof. Dr. Nuri BİLGİN

Ege Üniversitesi,


Psikoloji Bölümü,


[email protected]

Ç

Yrd. Doç. Dr. Hasan ÇUKUR,

Dokuz Eylül Üniversitesi,


Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı,

Buca-İzmir

[email protected]

D

Prof. Dr. Tuncer DEMİR, Harran Üniversitesi,

mailto:[email protected]


XVI

Fen Edebiyat Fakültesi,


63200 Şanlıurfa

[email protected]

[email protected]

Arş. Gör. Mehmet DOĞAN,

Ege Üniversitesi,



Fiziki Coğrafya Anabilim Dalı,


[email protected]

Ayşen DOST

Ege Üniversitesi,

Edebiyat Fakültesi


4.Sınıf Öğrencisi


[email protected]

Yrd. Doç. Dr. Doğan DUMAN



Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı,

Buca-İzmir

[email protected]

E

Doç. Dr. Gözde EMEKLİ,

Ege Üniversitesi,




35100 Bornova-İZMİR

[email protected]

Prof. Dr. Ecmel ERLAT,

Ege Üniversitesi,




35100 Bornova-İZMİR

[email protected]

Yrd. Doç. Dr. T. Ahmet ERTEK





34459 Laleli-İstanbul,

[email protected]

[email protected]

G

Prof. Dr. Önder GÖÇGÜN

Pamukkale Üniversitesi,

Eğitim Fakültesi,

Türkçe Öğretmenliği Bölümü,

Eski Dekan,


20020 Kınıklı, Denizli

[email protected]

Dr. Ali Ekber GÜLERSOY,




Buca-İzmir

[email protected]

Doç. Dr. Nevzat GÜMÜŞ,


Buca Eğitim Fakültesi


Buca-İzmir

[email protected]

H

Arş. Gör. Dr. Beycan HOCAOĞLU,

Ege Üniversitesi,





[email protected]

Doç. Dr. Şerif HEPCAN,

Ege Üniversitesi,

Ziraat Fakültesi,

Peyzaj Mimarlığı Bölümü,


[email protected]

I

Prof. Dr. Şevket IŞIK

Ege Üniversitesi,





[email protected]


XVII

İ

Prof. Dr. Aydın İBRAHİMOV,





17020 Çanakkale

[email protected]

K

Prof. Dr. Adnan KAPLAN,

Ege Üniversitesi,

Ziraat Fakültesi,



[email protected]

Asuman KARABULUT

Ege Üniversitesi

Sosyal Bilimler Enstitüsü

Yeniçağ Tarihi

Yüksek Lisans Mezunu

[email protected]

Yrd. Doç. Dr. Arife KARADAĞ

Ege Üniversitesi,





[email protected]

[email protected]

Arş. Gör. Dr. Aylin KARADAŞ

Ege Üniversitesi,





[email protected]

Prof. Dr. İlhan KAYAN

Ege Üniversitesi,





[email protected]

Yrd. Doç. Dr. İrfan KAYGALAK,

Uşak Üniversitesi,

Sosyal Bilimler Enstitüsü,

1 Eylül Kampüsü,

64200-Uşak

Balıkesir Üniversitesi,


Çağış Yerleşkesi,

10145 Balıkesir

[email protected]

[email protected]

[email protected]

Prof. Dr. Telat KOÇ,





17020 Çanakkale

[email protected]

Yrd. Doç. Dr. Atacan Emre KOÇMAN

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi,

Tıp Fakültesi,

Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik

Cerrahi Anabilim Dalı,

Eskişehir

[email protected]

Özge KOÇMAN

İktisatçı (Uzman)

TPAO Stratejik Planlama

Komisyonu,

Ankara

[email protected]

M

Prof. Dr. Mustafa MUTLUER,

Ege Üniversitesi,

Edebiyat Fakültesi




[email protected]

Ö

Yrd. Doç. Dr. M. Kirami ÖLGEN,

Ege Üniversitesi,





[email protected]

Prof. Dr. Ertuğ ÖNER,

Ege Üniversitesi,



XVIII



35100 Bornova-İzmir,

[email protected]

Prof. Dr. Mehmet Bülent ÖZKAN

Ege Üniversitesi,

Ziraat Fakültesi,


35100 Bornova, İzmir

Ege Üniversitesi Genel Sekreteri

[email protected]

Uzman Emre ÖZŞAHİN

Mustafa Kemal Üniversitesi,




Tayfur Sökmen Kampüsü,

31040 Antakya-Hatay

[email protected]

Yrd. Doç. Dr. Adil Adnan ÖZTÜRK


Eğitim Fakültesi,



Merkez Kampüs - Kepez -Aydın

[email protected]

S

Yrd. Doç. Dr. Lütfi İhsan SEZER

Ege Üniversitesi,




35100 Bornova-İzmir,

[email protected]

[email protected]

Arş. Gör. Dr. İlkay SÜDAŞ

Ege Üniversitesi,

Edebiyat Fakültesi




[email protected]

Doç. Dr. Semra SÜTGİBİ

Ege Üniversitesi,

Eğitim Fakültesi,

İlköğretim Bölümü,


35100, Bornova-İzmir

[email protected]

T

Mustafa TUĞ

Yüksek Öğretmen Okulu Mezunu

[email protected]

Erhan TUNA

Öğretmen,

Hatice Hanım İlköğretim Okulu,

[email protected]

Prof. Dr. Hüseyin TUROĞLU





34459 Laleli-İstanbul,

[email protected]

U

Yrd. Doç. Dr. Musa ULUDAĞ,

Eğitim Fakültesi,



İsmail Hakkı Tonguç Yerleşkesi,

22030 Edirne

[email protected]

V

Öğr. Gör. Serdar VARDAR,

Celal Bayar Üniversitesi,

Eğitim Fakültesi,


Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı,

45900 Demirci-Manisa,

[email protected]

XIX

Biyografi

Prof. Dr. Asaf KOÇMAN

Asaf KOÇMAN 10 Ekim 1945’te Antakya’da doğdu. Mehmet Bey ve Sakine Hanımın dört çocuğunun en

küçüğü idi. 1952 yılında Antakya Ataker İlkokulunda başladığı ilköğrenimini 1957 yılında bitirdi. Aynı yıl

Antakya Merkez Ortaokulunda başladığı ortaöğrenimini 1960 yılında Antakya Lisesi Orta Bölümünde

tamamladı. 1960-1963 yılları arasında Antakya Lisesindeki eğitiminin ardından 1963 yılında İstanbul

Yüksek Öğretmen Okulu’na girdi ve bu okulun öğrencisi olarak İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi

Coğrafya Bölümü’nde okudu. Coğrafya bölümü sertifikalarından Fiziki Coğrafya’yı esas alarak “Antakya’da

Hava Tipleri” ile ilgili bitirme tezi hazırlayıp 1967’de fakülteden ve Yüksek Öğretmen Okulu’ndan mezun

oldu. Aynı yıl Elazığ Kız İlköğretmen Okulu’nda coğrafya öğretmenliği görevine başlayan Asaf KOÇMAN,

burada üç öğretim yılı öğretmen ve idareci olarak çalıştıktan sonra askerlik görevi için 1970’de ayrıldı. Kıta

hizmetini asteğmen olarak 1972’de Kırklareli 1. Hudut Taburu’nda tamamladı. Terhis olunca yeniden

öğretmenlik görevine dönen Asaf KOÇMAN, önce Adıyaman-Besni İlköğretmen Okulu’nda kısa bir süre,

daha sonra iki öğretim yılı Malatya Mustafa Kemal İlköğretmen Okulu’nda çalıştı. Bu okulda yine öğretmen

ve idareci olarak görevini sürdürürken 1974 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı yüksek öğretim

kurumlarına öğretmen seçmek amacıyla açılan sınavları kazandı ve 1975 yılı başında Erzurum Kazım

Karabekir Eğitim Enstitüsü Sosyal Bilimler Bölümü’ne atandı. Bir yıl sonra, 1976’da Atatürk Üniversitesi

Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü’nde Prof. Dr. Ahmet Necdet SÖZER’in danışmanlığında dışarıdan

doktora çalışmalarına başlayan Asaf KOÇMAN, 1977’de bu bölümde Fiziki Coğrafya asistanı olarak göreve

başladı. Adı geçen bölümde Jeomorfoloji, Klimatoloji, Klimatoloji Tatbikatı ve Kartografya konularında

dersler okuturken doktora çalışmalarını sürdürdü. Bu arada doktora öncesi dersleri olarak, Prof. Dr. Ahmet

Necdet SÖZER’den “Nüfus Coğrafyası ve Türkiye Sanayi Coğrafyası” dersleri ve Prof. Dr. Orhan

TÜRKDOĞAN’dan “Sosyal Değişmeler ve Yenileşme Hareketleri” konularında dersler aldı. Prof. Dr.

Ahmet Necdet SÖZER yönetiminde “Yukarı Kura Nehri Havzasının Fiziksel Coğrafyası” konulu tezini

hazırlayıp esas bilim dalı Fiziki Coğrafya, yardımcı bilim dalı Beşeri ve İktisadi Coğrafya konularında sınav

vererek 1979 yılında bilim doktoru unvanını aldı.

XX

1980 yılında Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi’nde yeni kurulan Coğrafya Bölümü’ne önce öğretim

görevlisi olarak atanan Asaf KOÇMAN, daha sonra 1982 yılında 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu’na

göre sınav vererek aynı yasa gereğince adı değişen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü’ne Yardımcı

Doçent olarak atandı. Bu bölümde öğretim ve araştırma çalışmalarını sürdüren Asaf KOÇMAN 1987 yılında

Doçent unvanını aldı ve 03 Ağustos 1988’de Doçent kadrosuna atandı. Bu arada, 1985-1990 yıllarını

kapsayan dönemde Bölüm Başkan Yardımcısı ve Fiziki Coğrafya Anabilim Dalı Başkanlığı gibi görevlerde

bulundu. 1993 yılında profesörlüğe terfi eden Asaf KOÇMAN, o yıl Bölüm Başkanlığı görevine atandı. Bu

görevi iki dönem yaptı ve 1999 yılında bu görevden ayrıldı.

Prof. Dr. Asaf KOÇMAN görev süresi içinde bölümün lisans ve lisans üstü programlarında yer alan

“Jeomorfolojinin İlkeleri, Flüvyal Jeomorfoloji, Klimatik Jeomorfoloji, Yapısal Jeomorfoloji, Klimatoloji,

Kartografya, Toprak Coğrafyası, Türkiye Toprak Kaynakları, Çevre Klimatolojisi, Çevre Jeomorfolojisi,

İstatistik, Çevre Sorunları ve formasyon dersi olarak Coğrafya Öğretim Yöntemleri” gibi dersler verdi.

Görevi süresince 3 doktora 8 yüksek lisans tezi yönetti ve çok sayıda genç akademisyen yetiştirdi. Ayrıca

“Uygulamalı Fiziki Coğrafya Çalışmaları ve İzmir Bozdağlar Yöresi Üzerinde Araştırmalar (1989)”,

“Türkiye İklimi (1993)” ve “İnsan faaliyetleri ve çevre üzerine etkileri açısından Ege Ovalarının iklimi

(1993)” isimli 3 kitap yayınladı. Ege Üniversitesi Coğrafya Bölümünün ortak çalışması olan “Azerbaycan

Coğrafyası (1994)” adlı kitapta hem bölüm yazarlığı hem editörlük yaptı. İkisi TUBİTAK Projesi olmak

üzere dört bilimsel proje tamamladı ve Fiziki Coğrafya yanında Beşeri Coğrafya konularına ilişkin pek çok

makale yayınladı. Emekli Biyoloji öğretmeni olan Semiha KOÇMAN ile evli olan ve biri Tıp Doktoru-

Uzman Emre Atacan KOÇMAN diğeri İktisatçı-Uzman Özge KOÇMAN olmak üzere iki çocuğu bulunan

hocamız Prof. Dr. Asaf KOÇMAN 1 Ekim 2006 tarihinde kendi isteği ile emekliye ayrıldı.

XXI

Prof. Dr. Asaf Koçman’ın Başlıca Araştırma ve Yayınları

01. Yukarı Kura Nehri Havzasının Fiziksel Coğrafyası. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Erzurum,

1979 (Basılmamış Doktora Tezi).

02. Kuzeydoğu Anadolu’nun jeotektonik ve morfotektonik evriminin ana çizgileri .Outlines of the

geotectonic and morphotectonic evolution of the Northeastern Anatolia. Jeomorfoloji Dergisi, No. 8, s.

41-75, Ankara, 1979 (İ. Atalay ile birlikte).

03. Çukurova bölgesinde şehirsel fonksiyonlar, sanayi iş sahaları ve sanayide kuruluş yeri problemleri.

Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, No. 12, Fas. 2, s. 413-450, Erzurum, 1980.

04. Yukarı Kura Nehri havzasının genel jeomorfolojik özellikleri ve evrimi. The geomorphological features

and evolution of the Upper Kura watershed area, NE Turkey). Jeomorfoloji Dergisi, No. 10, s. 1-31,

Ankara, 1981.

05. Oltu Çayı havzasında havza amenajmanı yönünden araştırmalar. TÜBİTAK Doğa Bilim Dergisi, No. 2,

Seri D, Cilt 5, s. 197-206, Ankara, 1981 (İ. Atalay ve S. Karakaplan ile birlikte).

06. Yukarı Kura Nehri havzasında akarsu sisteminin kuruluş ve gelişimi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler

Fakültesi Dergisi, No. 2, s. 287-297, İzmir, 1981.

07. Ege Bölgesinde nüfusun alansal dağılışı ve sorunları .Re’partition de la population dans la region

egeenne et ses problemes. Ege Coğrafya Dergisi, No. 1, s. 100-107, İzmir, 1983 (f. Baykal ile birlikte).

08. Yenimuhacir köyü (Keşan)-Toplumsal ekoloji açısından bir inceleme .Yenimuhacir village ‘Keşan

district’ Thrace-A socio-ecological study. Ege Coğrafya Dergisi, No. 1, s. 108-128, İzmir, 1983.

09. Bozdağlar ve çevresinin iklimi .The climate of Bozdag mountains chain and its surroundings-Western

Turkey. Ege Coğrafya Dergisi, No. 2, s. 57-108, İzmir, 1984.

10. Yukarı Kura Nehri havzasının toprakları .The soils of the Upper Kura watershed area-NE Turkey. Ege

Coğrafya Dergisi, No. 2, s. 151-176, İzmir, 1984.

11. İzmir Bozdağlar yöresinin yapısal jeomorfolojisi ve evrimi .The structural geomorphology of the

Bozdaglar region and its evolution-Western Turkey. Ege Coğrafya Dergisi, No. 3, s. 63-86, İzmir, 1985.

12. İzmir-Bozdağlar Yöresinin Jeoekolojisi (Batı Anadolu). Ege Üniversitesi Rektörlüğü Araştırma Fonu,

Proje No. 002, İzmir, 1986.

13. İzmir ve yakın çevresinde aylık ve yıllık yağış değişmeleri üzerine bir inceleme .The features of monthly

and annual rainfall distribution in the immediate surroundings of İzmir. Ege Coğrafya Dergisi, No. 4, s.

71-87, İzmir, 1988.

14. Dereboğazı deresi yarmavadisinin oluşumu ve Cumaovası çevresinin morfotektonik evrimi-İzmir .The

origin of the Dereboğazı valley and the morphotectonic evolution of the Cumaovası area-İzmir. Atatürk

Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Coğrafya Bilim ve Uygulama Kolu Coğrafya Araştırmaları Dergisi,

No. 1, s. 123-133, Ankara, 1989 (H. Gümüş ile birlikte).

15. Uygulamalı Fiziki Coğrafya Çalışmaları ve İzmir-Bozdağlar Yöresi Üzerinde Araştırmalar. Ege

Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No. 49, İzmir, 1989. (Kitap)

16. Bölge araştırmalarında jeoekolojik yaklaşım. 2. Ulusal Bölge Planlaması Kongresi, 27-28 Ekim 1989,

İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Bildiriler, s. 141-145, İstanbul, 1989.

17. Kura Nehri yukarı havzasında doğal bitki toplulukları ve yetişme ortamı özellikleri-NE Anadolu .Plant

formations and marks of their site in Upper Kura catchment basin-NE Anatolia. Ege Coğrafya Dergisi,

No. 5, s. 44-54, İzmir, 1990.

XXII

18. İzmir’in kentsel gelişimini etkileyen doğal çevre faktörleri ve bunlara ilişkin sorunlar. Atatürk Kültür Dil

ve Tarih Yüksek kurumu, Coğrafya Bilim ve Uygulama Kolu Coğrafya Araştırmaları Dergisi, No. 3, s.

101-122, Ankara, 1991.

19. Ege ovalarında iklim koşullarının çevresel etkileri .Environmental impacts of the climatic regime in

Aegean plains-Western Anatolia. Ege Coğrafya Dergisi, No. 6, s. 33-45, İzmir, 1992.

20. İnsan Faaliyetleri ve Çevre Üzerine Etkileri Açısından Ege Ovalarının İklimi. Ege Üniversitesi

Rektörlüğü Araştırma Fonu, Proje No. EDF-1988.002, İzmir, 1992. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi

Yayınları No. 73, İzmir, 1993. (Kitap).

21. İzmir’in kentsel gelişimi ve bunu etkileyen faktörler. Kurtuluşunun 70. Yılı Dolayısıyla İzmir

Sempozyumu, 9-10 Eylül 1992, DEÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Çağdaş Türkiye Tarihi

Araştırmaları Dergisi (Özel Sayı), No. 3, s. 267-271, , İzmir, 1993.

22. Climatical conditions and tourism through the Turkish Aegean coastal zone. International Coastal

Congress, 7-12 September 1992, Kiel, Proceedings of the International Coastal Congress ICC-Kiel’92,

pp. 126-135, Germany.

23. Türkiye İklimi. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No. 72, İzmir, 1993. (Kitap)

24. Türkiye’de yağış yetersizliğine bağlı kuraklık sorunu (Drought in Turkey). Ege Coğrafya Dergisi, No. 7,

s. 77-88, İzmir, 1993.

25. Ege Bölgesi kuraklığı ve önlenmesi için bulut tohumlaması. I. Ulusal Hidrometeoroloji Sempozyumu,

23-25 Mart 1994, İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü, Bildiriler, s. 20-31,

İstanbul, 1994 (M. Özgürel ile birlikte).

26. Azerbaycan Coğrafyası. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No. 78, İzmir, 1994 (Yayına

hazırlayan ve Giriş bölümü yazarı olarak).

27. İzmir’de hava kirliliği ve meteorolojik açıdan incelenmesi .Meteorological process of the air pollution in

İzmir. Türk Haritacılığının Yüzüncü Yılı Bildiri Kitabı, s.790-797, Harita Genel Komutanlığı, Ankara,

1995.

28. Orta ve Aşağı Gediz havzasında jeolojik yapı, topografya ve iklim koşullarının toprak erozyonuna

etkileri. I. Gediz havzası Erozyon ve Çevre Sempozyumu, 10-11 Ekim 1995, Bildiriler Kitabı, s. 49-60,

Salihli, 1995 (A.Karadağ ve N. Kara ile birlikte).

29. Ege Ovalarında yağış değişkenliği ve kuraklık sorunu. Ege Coğrafya Dergisi No. 8, s. 25-36, İzmir 1996

(Ş. Işık ve M. Mutluer ile birlikte).

30. Sağlık ve Deniz turizmi açısından Ege Bölgesi kıyı kuşağı iklim koşullarının incelenmesi. Atatürk Kültür

Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Bilim ve Uygulama Kolu Coğrafya Araştırmaları Dergisi No. 4, s.

83-99, Ankara, 1996 (M. Özgürel ile birlikte).

31. Çeşme yöresinde (İzmir) iklim koşulları ve hidrojeolojik özelliklerin yerleşme ve turizm açısından

önemi. Çeşme Tarih Araştırması, I. Uluslararası Çeşme Tarih ve Kültür Sempozyumu, 15-17 Eylül 1995,

Bildiriler, s. 15-25, çeşme belediyesi Kültür Yayınları, İzmir, 1997 (H. Gümüş ile birlikte).

32. Balçova’nın (İzmir) doğal çevre özellikleri. Geçmişten Günümüze Balçova, s. 98-107, Balçova

Belediyesi Yayınları, İzmir, 1997.

33. Foça’nın kentsel varlığında ve gelişmesinde doğal çevre unsurlarının etkileri. Geçmişten Günümüze Foça

Uluslararası Sempozyumu, 23-25 Ağustos 1996, Bildiriler, s. 107-114, Foça Belediyesi Yayınları, İzmir,

1997.

34. Türkiye’de yerleşim, nüfus ve doğal kaynaklar. Türk Coğrafya Dergisi No. 32, s. 1-10, İstanbul, 1997.

35. Cumhuriyet Döneminde Türk coğrafyası ve Hasan Ali YÜCEL. Doğumunun 100. Yıldöneminde Hasan-

Ali Yücel Sempozyumu, 16-17 Aralık 1997, Bildiriler, s.137-140, İzmir Üniversiteleri Öğretim

Elemanları Derneği, İzmir, 1998.

XXIII

36. İzmir ve kentin mekansal organizasyonu. II. Uluslararası İzmir Sempozyumu, 15-17 Mayıs 1995,

Tebliğler, s. 191-198, Ege Üniversitesi İzmir Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, İzmir, 1998.

37. Cumhuriyet döneminde yüksek öğretim kurumlarımızda coğrafya öğretimi ve sorunları. Ege Coğrafya

Dergisi No. 10, s. 1-14, İzmir, 1999.

38. İnsan faaliyetleri ve çevre üzerine etkileri yönünden Kemalpaşa yöresinin iklimi. Kemalpaşa Kültür ve

Çevre Sempozyumu, 3-5 Haziran 1999, Bildiriler, s. 29-38, Kemalpaşa Kaymakamlığı ve EÜ İzmir

Araştırma ve Uygulama Merkezi, İzmir, 1999.

39. Prof. Dr. Ahmet Necdet SÖZER’in meslek yaşamı ve Türkiye coğrafyasına katkıları. Ege Coğrafya

Dergisi No. 11, s. 1-5, İzmir, 2000.

40. Coğrafi çevre değerlendirmeleri ışığında Tahtalıçay baraj havzasında (İzmir) insan-çevre ilişkileri. IV.

Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi, 5-8 Ekim 2001 Bodrum, Bildiriler, s. 485-494, İzmir, 2001.

41. Ege Bölgesi kıyı alanlarının kaderi ve geleceği. Türkiye Kıyıları ’02-Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları

IV. Ulusal Konferansı, Bildiriler Kitabı, s. 471-479, Kıyı Alanları Türk Milli Komitesi , İzmir, 2002.

42. Dursunbey çevresinin iklimi ve arazi degradasyonu. Alaçam Dağları ve Dursunbey 1. Ulusal

Sempozyumu, Bildiriler, s. 103-113, Dursunbey-Balıkesir, 2002.

43. Ülkemizde doğal sit uygulamalarına yönelik yeni yaklaşımlar. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm

Sempozyumu, 16-18 Nisan 2003, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Sempozyumları

2, Bildiriler, s. 9-16, İzmir, 2003 (B. Özkan, A. Güney, B. Z. Türkyılmaz, A. Kaplan ve Ş. Hepcan ile

birlikte).

44. “Yanık Ülke (Katakekaumene)” : Kula volkanik yöresinde jeoturizm üzerine değerlendirmeler. Burnt

Land (Katakekaumene): Evaluations on geotourism in Kula volcanic area. II. Uluslararası Turizm, Çevre

ve Kültür Sempozyumu, 10-11 Mayıs 2004, Bildiriler, s. 91-103, İzmir, 2004 (Ö. Koçman ile birlikte).

45. Ekoturizmde biyoklimatik konfor arayışları üzerine değerlendirmeler . Evaluations on bioclimatological

comfort ideas in ecotourism-a case study on SW Anatolia coastal zone. II. Uluslararası Turizm, Çevre ve

Kültür Sempozyumu, 10-11 Mayıs 2004, Bildiriler, s. 105-112, İzmir, 2004 (İ. Aslanboğa ve İ. Çınar ile

birlikte).

46. Geographical education and training at Turkish universities. International Research in Geographical and

Environmental Education Vol., 13, No. 1, pp. 97-102, ISSN 1038-2046, Channel View Publications, UK,

2004 (S. Sütgibi ile birlikte).

47. Seferihisar ilçesinde (İzmir) jeomorfoloji-arazi kullanımları ve degradasyonu üzerine değerlendirmeler.

Dünden Yarına Seferihisar Sempozyumu, 7-8 Ekim 2004, Bildiriler, s. 41-49, Seferihisar Kaymakamlığı

Çevre Kültür ve Turizm Birliği Yayını No. 2, Seferihisar-İzmir, 2004.

48. “Yanık Ülke”nin doğal anıtları: Kula yöresi volkanik oluşumları. Natural wonders of the “Burnt Land

(Katakekaumene)”: Volcanic features of Kula area. Ege Coğrafya Dergisi No. 13, s. 5-15, İzmir, 2004.

49. Çeşme’de (İzmir) kıyı kumullarındaki güncel gelişmeler. TURQUA-Türkiye Kuvaterneri Sempozyumu

V, 02-03 Haziran 2005, İTÜ Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü, Bildiriler, s. 73-76, İstanbul, 2005.

50. Turizmde klimatik konfor üzerine değerlendirmeler: Edremit yöresi kıyı kuşağı örneği. Evaluations on

climatological comfort ideas throughout Edremit gulf coastal zone. Kazdağları II. Ulusal Sempozyumu

Bildirileri, s. 40-47, 22-25 Haziran 2006, Çanakkale, 2006 (T. Koç,L.İ. Sezer ile birlikte).

51. Kula yöresi peribacaları ve doğal anıtların jeoturizme kazandırılması. Geçmişten Geleceğe Köprü Yanık

Ülke Kula Sempozyumu, 1-3 Eylül 2006, Bildiriler, s. 431-444, İzmir, 2006 (A. Kapsız ve C.İrdem ile

birlikte).

52. Kazdağı ve Çevresinin Jeomorfolojisi ve İklim Özellikleri. TÜBİTAK-ÇAYDBAG, Proje No. 104 Y

046, İzmir, 2007 (Proje Yürütücüsü ve T. Koç, L. İ. Sezer ve M. K. Ölgen ile birlikte).

53. Coğrafi çevre bileşenlerinin kentsel gelişim süreci üzerine etkileri: Ödemiş (İzmir) örneği. Ege Coğrafya

Dergisi 16 ( 1-2), s. 3-16, İzmir, 2007 (A. Karadağ ile birlikte).

XXIV

54. Beşeri kültürde dağlar ve Kaz Dağı (İda) rölyefinin kültürel değerleri. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu

2008 (Prof. Dr. Mehmet Ardos Anısına), 20-23 Ekim 2008, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, s. 98-

102, Çanakkale.

55. Kaz Dağı masifinin yapısal jeomorfolojisi ve evrimi. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu 2008 (Prof. Dr.

Mehmet ARDOS Anısına), 20-23 Ekim 2008, Çanakkale Onseki Mart Üniversitesi, s. 198- 211,

Çanakkale (T.Koç, L.İ. Sezer ve M.K. Ölgen ile birlikte).

56. Doğal çevre bileşenleri bağlamında Gediz Nehri havzasının hidrografik.hidrolojik özellikleri, sorunlar ve

öneriler. Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı 28, s. 155-174, Erzurum, 2012.

XXV

Prof. Dr.Asaf Koçman’ın Yaşamından Kareler

Asaf Koçman (sağ başta )15 yaşında ve

Antakya’da ortaokul son sınıfta.

Antakya Lisesinden derece ile mezun

olan Asaf Koçman okul müdürünün

elinden diplomasını alırken.

Asaf Koçman (önde soldan

üçüncü ) bahar festivalinde

futbol oynamayanlardan

kurduğu alternatif futbol

takımının kaptanı.

(17 Mayıs 1966 İstanbul

Üniversitesi Bahar Festivali)

XXVI

Asaf Koçman üniversite yıllarında bir bahar festivalinde

arkadaşı ile (17 Mayıs 1966)

Asaf Koçman (arka sırada

soldan üçüncü ) bahar

festivalinde.

(17 Mayıs 1966 )

Asaf Koçman (ortada) Çapa Yüksek Öğretmen Okulunun

önünde arkadaşlarıyla (Nisan 1966).

XXVII

Asaf Koçman (ayakta

soldan dördüncü) İstanbul

Üniversitesi Edebiyat

Fakültesi Fiziki Coğrafya

Bölümünden mezun olduğu

gün arkadaşları ve hocaları

ile birlikte. Masada oturan

hocalar; soldan sağa:

Dr.Korkut Ata Sungur,

Prof. Dr. Sırrı Erinç,

Prof. Dr. İsmail Yalçınlar.

Yıl 1971, Asaf Koçman Yedeksubay Okulunda.

Asaf Koçman, askerlik

sonrasındaki ilk görev

yerlerinden biri olan

Malatya Mustafa Kemal

İlköğretmen Okulunda

öğretmen arkadaşları ile

(1974, Malatya).

XXVIII

Asaf Koçman, Malatya Mustafa Kemal

İlköğretmen Okulunda görev yaptığı

dönemde eşi Semiha Hanım (soldan ikinci)

ile tanışmış ve birlikte çalışmıştır.

Asaf Koçman, Ocak 1975’te Malatya’da

görev yaptığı

okulun öğretmenler odasında,

arkadaşlarıyla.

Yaşamının her aşamasını

ailesine ve öğrencilerine

adayan onların başarıları ile

mutlu olan ve elini üzerlerinden

bir an olsun çekmeyen, bu

yolda yorulmayan Prof. Dr.

Asaf Koçman, TUBİTAK Doğa

Eğitim Programında bir arazi

çalışmasında (Temmuz 2007,

Manisa)

Gözde Emekli

Öğrenen Turizm Bölgeleri Yaklaşımı ve Kent Turizmi

Kent Turizminde Yeni Yaklaşımlar ve Coğrafya

Gözde Emekli

306

Öğrenen Turizm Bölgeleri Yaklaşımı ve Kent Turizmi Kent Turizminde Yeni Yaklaşımlar ve Coğrafya

307

Öğrenen Turizm Bölgeleri Yaklaşımı ve Kent Turizmi

Kent Turizminde Yeni Yaklaşımlar ve Coğrafya

Gözde Emekli

Giriş

Kentler; insanlara ekonomik ve kültürel gelişim imkanları sunan mekan olmalarının ötesinde, tarihi, sosyal,

kültürel, siyasi, ekonomik özellikleri bünyesinde barındıran karmaşık yapılanmaları içeren yerleşmeler

olarak tanımlanmaktadır. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de kentler, dünya ekonomisinde önemli rol

üstlenmeye devam etmektedir. Bu nedenle son yıllarda kentlerin ekonomik gelişmesini rastlantılara

bırakmak yerine süreci planlamak, hedeflenen vizyona ulaşmasını sağlayacak pazarlama stratejilerini

belirlemek küresel ekonominin kuralları arasında yerini almaktadır.

Günümüz kentlerinde, ulusal ve uluslararası düzeyde yapılan işbirlikleri önem kazanmaktadır. Küresel

etkileşim süreci içinde giderek artan ekonomik ve kültürel bağlar, kentlerin ve kent yönetimlerinin gücünü ve

etkinliğini artırmaktadır. Ekonomik ve teknolojik yeniliklerin, bilgi, haber ve fikirlerin yayılmasında rol alan,

yerel, bölgesel, ulusal ve küresel alanda önemli aktör haline gelen kentler hızla değişmekte ve

dönüşmektedir. Karşı konulamaz büyüme ve sorunlarla mücadele eden kentlerden beklenen; sürekli öğrenen

ve bilgiyi kullanabilen, “yaratıcı ve yarışmacı kent” olmasıdır. Yatırımları çekme ve iş olanakları yaratma

konularında kentler arası rekabetin artması; kentte bulunan tüm sektörlerin “sektörler arası işbirliği”

çerçevesinde hareket etmesini gerekli kılmaktadır. Çünkü kentler üretim merkezi olma işlevinden sıyrılmış

ve sanayi; kenti tanımlayan temel öğe olma niteliğini yitirmiştir. Artık günümüz kentlerini tanımlayan temel

öge, sundukları hizmet, organizasyon, iletişim, haberleşme gibi olanaklarıdır (Jensen ve Butler, 1997). Diğer

yandan, rekabet hızlanmış, kentler yepyeni ekonomik, politik ve kültürel roller yüklendiği için küresel

ölçekte ülkeler, kentleri aracılığıyla birbirleriyle yarışır hale gelmeye başlamıştır.

Küreselleşme, ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde; ekonomik, siyasal ve sosyal yapının sınırlar ötesi bir

hareketlilikle tüm ülkelerin ve kentlerin birbirlerini etkilediği süreç olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle

günümüzde uluslararası rekabetin şekli değişmekte, yarış; kentler arası rekabete dönüşerek yarışmacı kentler

kuramı güçlenmektedir. Özellikle kentler sosyal ve ekonomik olarak hayatta kalabilen, kendini sürdürebilen

bir çevre yaratmaları için zorlanmaktadır (Limburg, 1998).

Bölgesindeki diğer üretim merkezleri ile ticaret yapma imkanına sahip, üretim yelpazesini genişleten,

girişimcinin önündeki engelleri kaldırabilen kentler küresel rekabet ve ekonomik güçlerini

artırabilmektedirler. İçinde yaşadığımız süreçte kentlerin dünyadaki konumlarını belirleyen ilişkiler hızla

değişmiş, bazı kentler yükselirken bazıları da hızlı bir düşüş sürecine girmiştir. Bu süreç kentlerin gelişimini

belirleyen dinamikler açısından da bir dizi değişikliğe yol açmaktadır.

Kentler; doğrudan yabancı yatırım, kaliteli iş gücü ve turizm gibi gelişmeyi hızlandıracak unsurları çekmek

için diğer kentlerle rekabet etmektedir. Ekonominin bütünü için geçerli olan rekabet gücü düşüncesi,

bölgesel ve kentsel ekonomiler için de geçerlidir (Porter, 2001). Porter, küresel bir ekonomide kalıcı rekabet

gücü oluşturmak için rakiplerin sahip olmadığı bilgi, ilişkiler ağı, motivasyon gibi yerel özelliklere artan bir

şekilde ihtiyaç duyulduğunu öne sürmektedir (Porter, 2001).

Gözde Emekli

308

Kentleri medeni ilişkilerin yaşandığı huzurlu mekanlar olarak yaşatmak için kentlilik kültürünün

geliştirilmesi gerektiği bir gerçektir. Kentte yaşayanların aynı çatı altında yaşamanın gerek ve

sorumluluklarının farkına vararak bu yönde hareket etmesi, merkezi/yerel yönetimlerin, sivil toplum

örgütlerinin, özel sektörün ve o kentte yaşayanlar ile etkileşim halinde olan tüm kesimlerin katılımının

gerçekleşmesi günümüz kentlerinin sorumlulukları arasında sayılmaktadır. Bilgi ekonomisinin etkin aktörleri

olarak kentlerin; sakinleri için yüksek yaşam kalitesi sunması ve bunu dış dünyaya farklı yöntemler ile

pazarlayabilmesi gerekmektedir (Manente, 2005). Kentsel yaşam kalitesi sadece kentte yaşayanlara değil,

kenti ziyaret eden, kentten eğitim, sağlık, kültür, eğlence ve diğer faaliyetlerde hizmet alanları da kapsayacak

şekilde gerçekleştirilmesi istenmektedir. Burada öğrenen kentler kuramı yeni bir yaklaşım olarak kent

turizminde dikkat çekmektedir (Çiftçi ve Özsoy, 2008).

Bir sistem olarak öğrenen bölge, bölgenin potansiyelini, yeteneğini ve yönetim yapısını geliştirmesidir.

Öğrenen turizm bölgelerinin (kentlerinin/kasabalarının/köylerinin); oluşturulmasında bilgi akışının

yönetilmesi önem taşır. Öğrenen kentler; öğrenmeyi, toplumun bütün kesimlerini içine alan sosyal oluşumun

ve ekonomik gelişmenin sağlanmasında bir araç olarak kullanır (Moles, 1999).

Dünyada 1980'li yıllardan itibaren giderek artan oranda dikkat çeken kent turizmi, metropol ölçeğindeki

büyük kentlerde gerçekleştirilen bir turizm türüdür. Yeni turizm eğilimleri ve kent anlayışı kent turizmini de

farklılaştırmaya başlamıştır. Kent turizmi, turistlerin diğer toplumların tarihi ve kültürel mirası veya çağdaş

yaşam tarzlarını, düşünce biçimlerini öğrenmek için gerçekleştirdikleri tüm ziyaret türlerini kapsamaktadır.

Kitlesellikten bireyselliğe yönelen turizmde çevre, sosyal sorumluluk, sessizlik, yavaşlık ve kısa tatiller öne

çıkmaktadır. Unutulmaya yüz tutmuş gelenekler ve yaşam biçimlerinin canlandırılması özellikle Avrupa’nın

güneyinde kent turizmini geliştiren önemli bir yaklaşımdır.

Kentin geliştirilmesi ve pazarlanması birbiriyle yakın ilişkili kavramlardır. Kentler bir yandan mevcut

sorunlarını çözerken diğer yandan kendilerini tanıtmak ve rekabet etmek zorundadır. Çünkü turizme yönelik

önceki değerlendirmelerde, bir kentin turizme açılmasında daha fazla ziyaretçi, daha fazla zaman, daha fazla

para gibi faktörler hedefte yer alırken, yeni yaklaşımlarda kentin tarihi, insanları, geçmişi ve manevi

değerleriyle duygusal açıdan bir bağ kurmak bu duyguları yaşatmak öne çıkmaktadır. Bunun sağlanmasında

ise kent turizminin yeniden planlanması ve bu süreçte öğrenen turizm bölgeleri-kentleri yaklaşımının

benimsenmesinin önem taşıdığına inanılmaktadır (Çiftçi ve Özsoy, 2008).

Kent turizminde; kentin turizm potansiyelinin daha verimli kullanılması, turizmin ekonomiye katkısının

artırılması, istihdamdaki payının yükseltilmesi hedeflendiği için arz-talep-pazar ve rekabet koşullarının

irdelenmesi; yeni kent turizmi ve öğrenen kentler yaklaşımlarında öne çıkmaktadır. Öğrenen turizm bölgeleri

yaklaşımı ile kent turizmine farklı sektörlerin, yerel yönetimlerin, profesyonel grupların, üniversitelerin ve

sivil toplum örgütlerinin katılımı ve işbirliği hedeflenmektedir (Clark, 2006).

Bu çalışmanın amacı; öğrenen kentler kavramına açıklık getirmek, kent turizmini yeniden tanımlamak,

tanıtmak, öğrenen kentler yaklaşımı ile kent turizminin geliştirilmesinde coğrafyanın önemine dikkat

çekmek, projeler üretmek ve konuyla ilgili işbirlikleri sağlamak olarak özetlenebilir.

Kent turizmi, öğrenen turizm bölgeleri ve coğrafya

Hafta sonları ya da kısa tatillerde ulaşımı kolay ve ucuz, güvenli bir kente gitmek, bir-iki gece konaklamak

dünyada yükselen bir eğilim olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüz insanları tatil planlarını yapmak için

yaz mevsimini ve yıllık izinlerini kullanmayı beklemek yerine, kısa kaçışlarla kendilerini yenilemek ve yeni

deneyimler yaşamak istemektedir. Bunun turizm dilindeki karşılığı ise “city break”tir. Hatta Avrupa kentleri,

hızla artan bu eğilimden faydalanabilmek için “City Break Expo” isminde bir fuar düzenlemektedir

(www.citybreakexpo.com). Özellikle sürenin hafta sonu ya da bayram, özel gün kutlamaları ile sınırlı

kalması; mesafenin az veya kısa bir sürede alınması gerekliliği, ucuz havayolu taşımacılığının artması ile

birlikte büyüme eğilimine girmiştir. Bu durum kentlerin tüm yıla yayılan kent pazarlamasına geçmesi için

önemli bir gerekçedir. Turizmin zamana ve mekana yayılması, turizm etkinliklerinin çeşitlenmesi, rekabet

koşullarının yaratılması, kentte yeni düzenlemelerin yapılması, koruma-kullanma ilişkilerinin dikkate

alınması turizm-coğrafya-öğrenen bölge-kent ilişkisini güçlendiren yaklaşımlar olarak önem kazanmaktadır.

Öğrenen turizm bölgeleri-kentleri yaklaşımı ile destinasyon kalitesinin yükseltilmesi, konuya ilişkin bilgi

akışının ve bölgeye ait öğrenmenin sağlanması, turizm açısından kaliteli ürün ve hizmet yaratılması, tanıtım

için yenilikçi bakış açılarının oluşturulması, rekabetin artırılması, küresel ortam ve teknolojik değişimlere

http://www.citybreakexpo.com/


309

yönelik stratejiler geliştirilmesi ve sonunda kentte hayat kalitesinin yükseltilmesi hedeflenmektedir. Bu

turizm tabanlı sürdürülebilir kalkınma için de bir anahtar olarak görülmektedir (Çiftçi ve Özsoy, 2008).

Ancak bu konuda dikkat edilecek noktaları kısaca özetlemek gerekmektedir:

Kentlerin kendine has niteliklerini ve kent dokusunu korumak ve geliştirmek,

Kültürel mirası ve kenti diğerlerinden farklılaştıran geleneksel üretim tarzlarını korumak, yaşatmak,

Kent kaynaklarından-kültürel miras, tarihi doku, etnik çeşitlilik vb.-yararlanılmasını engelleyen

fiziksel ve kültürel engellerden, önyargılardan kurtulmak.

Kentlerin, yüksek katma değerli sektörlere yönelmesi, ekonomik, kültürel, sosyal yönden güçlü olması için

paydaşların ortak hareket etmesi, uluslararası anlamda tanınır bir yerleşmeye ya da kente dönüşmesi

gerekmektedir (Giritlioğlu ve Avcıkurt, 2010) . Bu dönüşümün öğrenen turizm kentleri yaklaşımı ile

kolaylaşacağına inanılmaktadır. “Öğrenen kentler; öğrenmeyi, toplumun bütün kesimlerini içine alan sosyal

oluşumun ve ekonomik gelişmenin sağlanmasında bir araç olarak kullanır. Öğrenen kentler; 21. yüzyılın

bilgi toplumlarına ve yönlendiricilerine hizmet eden, gerekli kaynakların, kurumsal yapıların, modern

teknolojilerin ve karmaşık değerlerin doğru karmasını sunabilen yapılanmalardır (Paddison,1993). “Marka

kent” olabilme yolunda bireysel hareket etmekten çok; ekonomik sektörler ile özel sektör, kamu; yerel

yönetimler, STK’lar; hatta öğrenciler, işçiler ve ev hanımlarını içine alan birliktelik önem taşır. Başka bir

anlatımla kent turizminde öğrenme, kolektif ve sosyal bir süreci ifade etmektedir ve kent turizminin aktörleri

arasında;

Bölgesel kalkınma organizasyonları ve işbirlikleri,

Yerel/Bölgesel kamu kurumları, üniversiteler,

Öğrenim merkezleri (özel ve kamuya ait eğitim ve araştırma kurumları),

İş örgütleri (Kobiler, yatırımcılar, yöneticiler, çalışanlar),

Yerel sosyal ortaklar (STK’lar, Sendikalar vb.),

Tüketiciler, yerel halk, gönüllüler,

Konaklama-yeme-içme-eğlence sektörü, ulaşım, turist rehberlik hizmetleri

Turizm sektöründe yer alan ticari aracılar (Tur operatörleri, Seyahat acenteleri) sayılmaktadır (Çiftçi

ve Özsoy, 2008).

Öğrenen turizm kentleri nasıl oluşturulur?

Öğrenen turizm bölgeleri yaklaşımı ile kent turizminin geliştirilmesinde üç aşama dikkat çekmektedir

(Sotarauta ve Linnamaa, 1998): Bu aşamalarda ihtiyaç duyulan veri sistemleri ve kullanılışı ile ilgili

bağlantılar coğrafya ve coğrafyacıların da bu sistemin içinde yer alması gerektiğinin en önemli kanıtıdır:

1. Başlangıç Aşaması: Konuyla ilgili kavramları tanımlamak, envanter oluşturmak, ihtiyaçları,

imkanları, anahtar konumundaki kişileri belirlemek, seminerler planlamak; coğrafya: kültür-

yerleşme coğrafyası-turizm (ekonomik) coğrafyası ilişkisini güçlendirir.

2. Koordinasyon Aşaması: Koordinasyon araçlarını, çalışma planı ve grubunu oluşturmak, öğrenme

deneyimlerini paylaşacakları bir araya getirmek, turizm modelleri geliştirmek, web sitesi portalı

oluşturmak, işbirliği protokolü hazırlamak; Cbs:kent ve turizm bilgi sistemi coğrafya ilişkisini

gündeme getirir.

3. Gelişme/Kalkınma Aşaması: Oluşturulan modelleri denemek, öğrenen bölgeye ait ilerlemeleri

açıklamak, öğrenen bölge kapsamında kalite kontrolleri ve denetimler yapmak. Bu aşamada

mekansal kalıplar, turizme ilişkin coğrafi oluşumlar ve görünümler bir anlamda ortaya çıkan

fotoğrafın neden-sonuç ilişkileri ile yorumlanmaya çalışılması günümüz coğrafi araştırmalarının

sınırları içinde yer almaktadır.

Görülüyor ki öğrenen turizm kentlerinin oluşturulmasındaki aşamalar turizm-coğrafya birlikteliğini

güçlendirmektedir. Ayrıca, Lindberg and Hawkins (1993), R. K. Blamey (2003) çevresel etkileri izleme,

yerel toplum ve endüstri için kaynakların etkili kullanımı, katılımcılığı, yerel toplumlar, STK’lar, turistler de

dahil olmak üzere bütün kesimlerde eğitimi ön planda tutmak, ortaklık kavramını yerleştirmek ahlaki ve etik

sorumluluk geliştirmek, doğal ve kültürel çevreyi korumak, sürdürülebilir turizmin ilkelerini ve öğrenen

turizm bölgeleri yaklaşımının temelini oluşturduğuna vurgu yaparak coğrafyanın gücüne belki bilerek belki

de bilmeden dikkat çekmektedirler (Barclays, 2002).

Gözde Emekli

310

Öğrenen turizm kentleri ile kent turizminin geliştirilmesinde kentlerin kendine özgü rekabet avantajları

önemlidir. Bu rekabet avantajlarını dış faktörler (çevresel faktörler) ve iç faktörler (kente özgü avantajlar)

oluşturmaktadır (Barca, M., Coşkun, R., ve Altunışık, R., 2002).

Kentlerin performansını etkileyen coğrafi konum, doğal çevre özellikleri, çekicilikleri, toplumsal ve kültürel

değerleri, nüfus ve demografik yapı, kümelenme biçimleri gibi başlıca iç faktörler ile ülkenin genel

ekonomik ve siyasi şartları, çevre iller (rakipler), bölgenin gelişmişlik düzeyi, uluslararası aktörler, sahip

olunan kaynakları rakiplerden daha farklı ve etkin kullanabilme şekilleri olan dış faktörler coğrafyayı ve

coğrafyacıları yakından ilgilendirmektedir.

Günümüzde artık kentlerin pazarlanmasında kullanılacak ürünler çoğunlukla coğrafya ile

ilişkilendirilmektedir. Özellikle kent turizminde öne çıkan kentler incelendiğinde bir kısmı tarih ve kültür

mirası bir kısmı iklim, deniz, orman, dağ gibi doğal çekicilikler diğerlerinin ise günümüz özgün eserleri-

organizasyonları ile turist çektikleri görülmektedir (Koçak ve Tandoğan, 2008: 7).

Bugün birçok kent çekiciliklerini artırmak, imajını güçlendirerek çok sayıda turist çekmek, hatta turistlerin

tekrar tekrar gelmelerini sağlamak için çaba harcamaktadır. Bu bağlamda, Sohn ve Park’ın kentlerin

çekiciliklerine ilişkin yaptıkları sınıflandırmanın coğrafyayı ve coğrafyacıları ilgilendirdiğini (Sohn ve Park

1999: 71) görmek zor değildir:

1. Kentteki kültürel faaliyetler: Tiyatrolar, gösteriler, müzeler, konserler, spor faaliyetleri,

kumarhaneler, gece kulüpleri ve festivaller: Kültürel miras-coğrafya ilişkisi,

2. Kentin yaşayan hayatı, gelenekler, folklor, diller, güvenlik, yerel halkın yaşam biçimleri, kentin

fiziksel ve sosyo-kültürel özellikleri: Mekansal örgütlenme-kullanım: ekonomik coğrafya,

3. Oteller, yeme içme işletmeleri, seyahat acenteleri, sahip olunan pazarlar, alışveriş ve otopark

olanakları. Mekansal organizasyon-yerleşme-coğrafya,

4. Hizmet: Kente ulaşılabilirlik, bilgilendirme ofisleri, organizasyon yeteneği ve işbirliğine ilişkin

düzenlemeler. Mekansal örgütlenme-işbölümü-coğrafya,

Tercih nedenleri farklı olsa da kentlerin konumları-ulaşımları, çekicilikleri ve bunların tanıtımı, pazarlanması

kent turizminde coğrafyanın gücünü gösteren değişkenler arasındadır.

Neden öğrenen kentler ve kent turizmi?

Kentin turizm potansiyelinin daha verimli kullanılması, turizmin ekonomiye ve kente, kentin yerel ve ulusal

kalkınmaya katkı sağlaması amaçlanmaktadır. Konuya sistematik olarak bakıldığında arzın çeşitlenmesi,

talebin farklılaşması, rekabet ve pazar koşullarındaki değişmeler kentleri etkilemektedir. Daha açık anlatımla

yeni turizm anlayışı kent turizmini de farklılaştırmaya başlamıştır. Önceleri kent içinde yer alan müzeleri,

anıtları, tarihi ve doğal mekanları, çeşitli turistik etkinlikleri kapsayan “kent turizmi” artık kapsamını

genişletmiştir (Matexas,2007). Günümüz turistleri artık destinasyonun klasik turistik ürün ve hizmetlerinin

dışına çıkıp yerel kültürle bütünleşmek istemektedir. Deneyimlere ve öğrenmeye daha açık olan yeni turist

tipleri, özgün olanı yerinde görmeyi ve yaşamayı arzulamaktadır.

Güncel pazarlama stratejileri ülkelere odaklanmak yerine bölgeleri ve kentleri, kasabaları ve köyleri hedef

almaktadır (Deffner, 2005). Mutfak mirasının korunması, yavaşlamak, dinlenmek ve misafirperverlik

olguları üzerine kurulu bu “yavaş yemek” yaklaşımı beraberinde “yavaş-sakin kentler” yaklaşımını

getirmiştir. Kent turizminin temel özelliklerini dikkate alarak neden geliştirilmeli sorusunun yanıtını doğru

bir yaklaşımdır.

Kent turizmi 2000’li yıllardan bu yana Avrupalıların yurtdışı seyahatlerinin %35-40’ını

oluşturmaktadır.

Kent turizmi; bütün yıl uygulanabilmektedir.

Kent turizmi büyük metropolleri (popüler kültür) tanımak yanında, küçük kentleri (yerel kültür)

keşfetmeyi de olanaklı kılar.

Kent turizmi tatilleri, geleneksel kent molalarından çok daha fazlasını sunar.

Kent turizmi için uluslararası hava limanları güçlü bir çekiciliktir.

Kentlerde turizm genellikle “kültürel turizm” ağırlıklıdır. Ancak festival-fuar turizmi, iş ve kongre

turizmi, kurvaziyer turizmi, inanç turizmi de kent turizmine damgasını vurabilmektedir.


311

Kentlerde kültürel turizm, kültürel etkinliklere (sergi, müze, konser, tiyatro vb) gösterilen yoğun ilgi

sonucunda kitlesel olguya dönüşebilir.

Kentleri koruma çabaları turizmin önünü açarken, gelişen turizm de korumacılığı teşvik etmekte ve

canlı tutmaktadır.

Kent-turizm arasında bir başka ilişki, kentleri yenileme, gençleştirme ve imaj düzeltme

çalışmalarında turizmden yararlanılmasıdır. Günümüzde dinamizmini kaybeden kent merkezlerinin

bazı bölümlerinin canlandırılmasında, kentsel sorunların çözümünde hatta kent ekonomisini

geliştirmede kent turizmi bir çıkış yolu olarak görülmektedir.

Uluslararası büyük etkinlikler ve organizasyonlar, kent turizminin pazarlanması için en iyi fırsatlar

arasındadır.

Kent turizminde fırsatları değerlendirmek, zayıf yönleri ve tehditleri azaltmak, güçlü yönleri

harekete geçirmek için hedeflenen stratejiler de kent turizminin neden geliştirilmesi gerektiğini

açıkça anlatmaktadır:

Kentin potansiyel kaynaklarını ortaya çıkarmak ve turizme kazandırmak,

Mevcut kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlamak,

Turistin kentte kalış süresini ve turistik harcamalarını artırmak,

Kentin sosyo-ekonomik gelişmesinde turizmden yararlanmak,

Kentsel hizmetleri (ulaşım, konaklama, yeme-içme, eğlence, sağlık vb) turizmle bütünleştirmek,

Kentte bilgi teknolojileri oluşturmak (kent ve turizm bilgi sistemleri) ve bundan yararlanmak

Öğrenen turizm kentlerinin oluşumunda görev alacak aktörleri biraraya getirecek paylaşımlara zemin

hazırlamak.

Günümüz başarılı kentleri hizmetler sektörüne yönelmekte, bilgi ve iletişim teknolojileri kentlerde

büyümektedir (Tatari, 2011). Temel yenilikler, ileri teknolojiler ve bunların kabulü büyük ölçüde bilgi

yönünden zengin çevrelerin varlığına bağlıdır. Sanat ve kültür etkinlikleri, araştırma-geliştirme çalışmaları,

coğrafi işaret ve patent başvuruları kentlerin başarı ölçütleri arasında yer almaktadır.

İletişim-yönetişim-koordinasyon-paylaşma olanakları sağlamak, koruma-kullanma-tanıtma-pazarlama

kolaylıkları geliştirmek öğrenen kentler yaklaşımını benimsemenin yararları arasındadır.

Sonuç olarak; kent turizminin planlanması; ürün geliştirme, farklılaşma ve imaj oluşturma, pazarlama

modeli seçilmesi, kaynak yönetimi, sürdürülebilirliğin sağlanması gibi birçok strateji geliştirmeyi

gerektirmektedir. Bu stratejiler ve yaklaşımlar bir mekan bilimi olan coğrafya ile yakından ilişkilidir.

Öğrenen turizm bölgeleri yaklaşımında kent turizmi farklı sektörlerin, profesyonel grupların, üniversitelerin

ve sivil toplum örgütlerinin katılımıyla oluşturulacak büyük bir organizasyondur. Bu organizasyon

çalışmalarında; özellikle pazar talebini karşılamaya yönelik, kaynak (doğal-tarihi-kültürel-hizmet vb.)

kullanımı konusunda farklı/çeşitli/alternatif yollar oluşturmak, arzı geliştirmek ön koşuldur. Kuşkusuz arzı

tek başına geliştirmek, talebi göz ardı etmek anlamı taşımamalıdır. Dünya turizm talebini değerlendirmek ya

da yeni turist eğilimlerini iyi kavramak rekabet avantajı yakalamak için kaçınılmazdır. Turistlerin

davranışlarını doğru yönde artırmak üzere eğitim ve ürün yaratmaya ilişkin somut öneriler dört başlık altında

toplanabilir:

Arz açısından

Kent çevresindeki destinasyonların sahip olduğu; kültürel, doğal, tarihi, sanatsal varlıklara ilişkin bir

envanterin oluşturulması, CBS’ye aktarılması, bunlara uygun turistik ürünler oluşturulması,

Turizm envanterinin yeni turizm eğilimleri doğrultusunda oluşturulması

Bilgi teknolojilerinden destek alınması (sanal tur organizasyonları),

Bölgedeki turizm paydaşları arasında işbirliği ve ağ yapılarının oluşturulması,

Öğrenim deneyimlerini (en iyi uygulama tecrübeleri, yenilikçi yaklaşımlar) paylaşacaklar ile bu

deneyimlerden faydalanmak isteyenlerin tanımlanması,

Coğrafi işaretleme çalışmalarının artırılması,

Kent turizminde oluşturulacak politikaların belirlenmesi, geliştirilmesi ve uygulanması sürecini

kapsayan, şeffaf ve katılımcı bir planlama platformunun oluşturulması,

Kent turizmi ve yerel ekonomi arasında bağlar kurulması.

Gözde Emekli

312

Talep bakımından;

Kentlerde tarih-doğa-sanat temalı rotalar ve alternatiflerini oluşturma,

Ziyaretçiler için yeni rezervasyon yöntemleri (City Cards) yaratma,

Verimli bilgilendirme ve tanıtım stratejileri (before the visit) geliştirme,

Turistlerin tüketim davranışlarını doğru yönde artırmak üzere eğitim ve ürün yaratma,

Ulaşım ağı ve hizmet kullanımını iyileştirme.

Pazar olanakları ve pazarlama yaklaşımları açısından; kentle ilgili ne anlamak, ne tanıtmak, kime nasıl

ulaştıracağına karar vermek kent turizminin pazarlanmasında yanıt arayan sorulardır. Yeni pazarlama

stratejileri ülkelere odaklanmak yerine bölgeleri ve kentleri, kasabaları hatta köyleri hedef almaktadır.

Kentsel pazarlamada üç temel soruna vurgu yapılmaktadır. Dünyada çok fazla sayıda kent olması nedeniyle

kentler hakkındaki bilgi eksikliği, kentlerin birbirinden yeterince farklılaşamaması ve özgünlük eksikliği

(kentlerin benzer coğrafi görünümler sunması ve benzer mesajlar vermesi). Özgünlük arz edebilmek için,

çevrenin ve sahip olunanların çok dikkatlice analiz edilmesi büyük önem taşımaktadır. Tek bir marka yerine

“markalar portföyü” oluşturmanın avantajı üzerinde durulmakta, bu portföyde aynı coğrafi alandaki yerel,

bölgesel, ulusal, uluslar üstü ve sınır ötesi markaların bulunabileceği dikkatlerden kaçmamalıdır. Öğrenen

kentler yaklaşımı ile kent turizminin geliştirilmesinde ittifaklar ve ortaklıklar oluşturmanın çok önemli

olduğu her zaman vurgulanmaktadır. Bu nedenle son yıllarda temalar üzerinden kentlerin turistik niteliklerini

farklılaştırma çalışmaları için öğrenen turizm bölgesi ve yaşam boyu öğrenme” anlayışının geliştirilmesi

hedeflenmektedir.

Rekabet olanakları açısından; Kentlerin bilinmeyen, az tanınan özgün alanları, farklılığı, kentin imajı ve

turizm potansiyeli önemlidir. Rekabet gücünü artırmak için kentin kimliğini geliştirmek, güçlü yönlerini

sunabilmek, zayıf ve eksik yönlerini gidermek, kent turizm potansiyelini tehdit eden unsurları ortadan

kaldırabilmek ve kenti -varsa- olumsuz imajından sıyırarak semboller üzerine odaklamak gerekir. Bunları

yaparken, kent turizmi potansiyelini ortaya çıkarmak; iskele, liman, alışveriş merkezleri, kongre merkezleri

gibi turistik ürün çeşitliliğini sağlamak amacıyla altyapılarını tamamlamak; hem risk ve belirsizliğini

giderecek hem de rekabet gücünü artıracaktır.

Yakın zamana kadar ulusal kalkınmanın aracı olarak kullanılan ve bu yönde desteklenen turizm günümüzde

yöresel, bölgesel ve kentsel kalkınmanın araçları arasında yer almaktadır. Bu durum ülke ya da bölgenin bir

bütün olarak değil, her bir yörenin sahip olduğu turistik özelliklerin ortaya konularak hedef kitleye

sunulmasını gerektirmektedir.

Kent turizminde merkezi bir veri toplama-sorgulama-izleme değerlendirme sisteminin (coğrafi bilgi sistemi-

turizm bilgi sistemi) oluşturulması ile geleneksel yaşam-üretim biçimlerinin, kültürel mirasın ve çevresel

değerlerin korunması sağlanarak sürdürülebilir turizm ve kalkınma hedef alınmalıdır. Bu kapsamda

kavramsal bir çerçeve oluşturularak sürekli öğrenme programlarının düzenlenmesi, içeriğinin ve çalışma

takviminin belirlenmesi, ‘yaşam boyu öğrenme” felsefesinin benimsenmesi ve tüm toplumu kapsayan bir

öğrenme döngüsünün oluşturulması, paydaşların ve rollerinin tespit edilmesi önem taşımaktadır. Çünkü

destinasyon kalitesi ve kentte yaşayanların hayat kalitesini yükseltmek, konuya ilişkin bilgi akışını ve

öğrenmeyi sağlamak, turizmde kaliteli ürün ve hizmet yaratmak, tanıtımda yenilikleri takip etmek, rekabet

yaratmak, küresel ve teknolojik değişmeleri izlemek, kent turizmi aktörlerini biraraya getirmek öğrenen

turizm bölgeleri yaklaşımı ile kent turizminin geliştirilmesini sağlayacak stratejiler olarak

değerlendirilmektedir.

Kaynakça

BARCLAYS, B 2002: Urban and Regional Economic Development Unit (URED) Competing with the World.

Economic development strategies of some of the world's richest regions.

BARCA, M., COŞKUN, R., VE ALTUNIŞIK, R., 2002: “Explaining Performance Differences Among Turkish Cities:

A Tale of Five Cities”, Small Business and Entrepreneurship Development Conference, The University of

Nothingham, UK.


313

CITY TOURISM & CULTURE, THE EUROPEAN EXPERIENCE 2005: A Report produced for the Research Group

of the European Travel Commission (ETC) and for the World Tourism Organization (WTO) by LAgroup &

Interarts.

CLARK, G., 2006: ”City Marketing And Economic Development”, İnternational City Marketing Summit, Madrid,

Spain.

ÇİFTÇİ H, ÖZSOY, T 2008: Türkiye’de Şehir Turizminin: Dünü, Bugünü, Yarını - Öğrenen Turizm Bölgeleri

Yaklaşımı. Mehmet Kemal Dedeman Araştırma ve Geliştirme Proje Yarışması II. Ödülü. Adana.

DEFFNER, A ve C. L, 2005 :”City Marketing: A Significat Planning Tool For Urban Development İn A Globalised

Economy”, 45th Congress Of The European Regional Science Association, 23-27 August, pp: 1-21.

EROĞLU,H.2007:‘Şehirlerin Markalaşması”, Erişim Tarihi: 20.11.2008

http://www.yerelsiyaset.com/pdf/kasim2007/16.pdf .

GİRİTLİOĞLU, İ, AVCIKURT, C. 2010: Şehirlerin Turistik Bir Ürün Olarak Pazarlanması, Örnek Şehirler Ve

Türkiye’deki Şehirler Üzerine Öneriler (Derlemeden Oluşmuş Bir Uygulama) Adıyaman Üniversitesi Sosyal

Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 3 Sayı: 4 Haziran. S:74-89. Adıyaman.

JENSEN, C.-BUTLER, R, 1997: Competition between cities, urban performance and the role of urban policy: a

theoretical framework. In the "C. Jensen et al. (Eds): European Cities in Competition". Avebury: Aldershot.

KOÇAK, N, TANDOĞAN, G.K. 2008: ”Kent Turizmi Kapsamında Fuar ve Sergilerin İzmir Turizmine Olası Etkileri:

EXPO Örneği”, SOİD Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, Yıl:5, sayı:2, ss:6-15

LIMBURG, B.V.1998:”City Marketing: A Multi-Attribute Approach”, Tourism Management, vol:19, no:5, pp:475-479

.

MANENTE, M, 2005: ‘New Paradıgms For Cıty Tourısm Management’ Session 2: Market Opportunities And

Competitiveness Of City Tourism Key Challenges For Cıty Tourısm Competıtıveness Wto Forum Istanbul,

Turkey, 1-3 June, 2005.

MATEXAS, T.2007: ”City Marketing And city Competitiveness: An Effort Of Reviewing The Last 25 Years”,

Discussion Paper Series, Vol:13, no:8, pp: 401-422

MCKERCHER, B. ve DU CROS H. 2002: Cultural Tourism, The Partnership Between Tourism And Cultural Heritage

Management, New York:The Hawort Pres.183-195.

MOLES V. J., 1999: “Learning Region”, an alternative for enlancing the economic and social dimension in tourist

areas, Some Reflections, European Commission, Working Group B on “Tourism and Employment”)

PADDİSON, R.1993: ”City Marketing, Image Reconstruction And Urban Regeneration”, Urban Studies, vol:30, no:2,

pp:339-350

PORTER, M. 2001: Regions and the New Economics of Competition, p 155-156, in Scott, Allen (Ed). Global-City

Regions. Trends, Theory, Policy. Oxford University Press.

RAINISTO, S. 2003: Success Factors Of Place Marketing: A Study Of Place Marketing Practices In Northern Europe

and United States. Helsinki University of Technology, Institute of Strategy and International Business Doctoral

Dissertations 2003/4.

SOHN, H.S. ve PARK C. 1999: ”International Visitors’ Satisfaction With Pusan City And Its Implications For City

Marketing”, Asia Pacific Journal Of Tourism Research, Vol: 4, no:1, pp:71-76

SOTARAUTA, M. VE LINNAMAA, R., 1998: “Urban Competitiveness and Management of Urban Policy Networks:

Some Reflections from Tampere and Oulu”, Cities at the Millenium Conference, London.

SOYKAN, F 2002: Kent turizminde son eğilimler, Avrupa‘dan örnekler ve İzmir. III.Ulusal Türkiye Turizmi

Sempozyumu, 7-8 Kasım, İzmir. Bildiriler Kitabı sy.181-198.

TATARİ, B. 2011: EUROCITIES “Markalaşma Yönetimi ve Şehir Çekiciliği” Çalışma Grubu Toplantısı 17–18 Şubat

2011/ Göteborg, İsveç, İzmir Kalkınma Ajansı Araştırma Raporu, 2011).

TUROFED 2008: ”Marka Kent: Bir Şehri Ürün Olarak Yaratabilmek”, Turofed Dergisi, ss:66-75

http//:www.alphait.se/westswedenfil/2004121 5153955_154imc5.pdf. 2008: A Handbook on How to Set Up

Tourism Learning Areas, Developing Thematic, Destination-level and Regional Tourism Knowledge Networks,

European Commission, erişim tarihi: Ekim 2008.

Gözde Emekli

314

Öğrenen Turizm Bölgeleri Yaklaşımı ve Kent Turizmi

Documents

Transcript of Öğrenen Turizm Bölgeleri Yaklaşımı ve Kent Turizmi