ANADOLU AKDENİZİArkeoloji Haberleri

2015-13

News of Archaeology fromANATOLIA’S MEDITERRANEAN AREAS

ANMED

Suna - İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma EnstitüsüSuna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations

(Ayrıbasım/Offprint)

ii

KAZI RAPORLARI

• PisidiaAntiokheiaKazısı2014 MehmetÖzhanlı 1

• AntiochiaadCragumArkeolojikAraştırmaProjesi: BirolCan–MichaelHoff–RhysTownsend 82014Sezonu EceErdoğmuş–TimothyHowe

• Demre-MyraAzizNikolaosKilisesiKazı, SemaDoğan–EbruFındık–VeraBulgurlu 15KorumaveOnarımÇalışmaları2014

• ElaiussaSebaste2014YılıArkeolojikAraştırmaları EugeniaEquiniSchneider–TulliaRitti 23

• HacılarBüyükHöyükKazıları2014 GülsünUmurtak–RefikDuru 30

• Kastabala2014 TurgutH.Zeyrek–AliNadirZeyrek 36

• Kelenderis2014YılıKazıÇalışmaları K.LeventZoroğlu 39

• Kibyra2014YılıÇalışmaları ŞükrüÖzüdoğru 47

• KsanthosKazıları2014 BurhanVarkıvanç 55

• LetoonKazısı2014YılıAraziÇalışmaları SemaAtikKorkmaz–M.BakiDemirtaş 62 MustafaH.Sayar–A.TolgaTek

• Limyra2014 MartinSeyer 72

• Olba2014Kazıları EmelErten–MuratÖzyıldırım–TunaAkçay 82

• OlymposKazısı2014 B.YeldaOlcayUçkan–GökçenK.Öztaşkın 87

• Patara2014YılıÇalışmaları ŞevketAktaş–ErkanDündar 91 SerapErkoç–MustafaKoçak

• SagalassosYukarıAgora’da2014Yılı PeterTalloen–DriesDaems 99KontrolKazıları BasBeaujean–JeroenPoblome

• SagalassosYakınlarındakiKayaKültAlanında PeterTalloen–JeroenPoblome 108KurtarmaKazıları2014 H.AliEkinci

• Side2014YılıKazıveAraştırmaları HüseyinS.Alanyalı 114

• Soli-Pompeiopolis2014Kazıları RemziYağcı 131

YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI

• AdadaYüzeyAraştırması2014 BilgeHürmüzlüKorholt–MustafaAdak 140 ÇağatayÇelik

• AntalyaİliGazipaşa,Alanya,SerikveKumluca HakanÖniz 144KıyılarıArkeolojikSualtıAraştırması2014

• BoğsakArkeolojikYüzeyAraştırması2014 GünderVarinlioğlu 151

• BurdurİliveİlçelerindeFosilLokalitelerinin F.ArzuDemirel 158TespitiYüzeyAraştırması2014

İÇİNDEKİLER

iii

EXCAVATION REPORTS

• ExcavationsatPisidianAntiochin2014 MehmetÖzhanlı 1

• TheAntiochiaadCragumArchaeological BirolCan–MichaelHoff–RhysTownsend 8 ResearchProject:2014Season EceErdoğmuş–TimothyHowe

• Excavations,ConservationandRestorationWork SemaDoğan–EbruFındık–VeraBulgurlu 15 atSt.NicholasChurchinDemre-Myra2014

• ElaiussaSebaste2014ArchaeologicalResearch EugeniaEquiniSchneider–TulliaRitti 23

• ExcavationsatHacılarBüyükHöyükin2014 GülsünUmurtak–RefikDuru 30

• Kastabala2014 TurgutH.Zeyrek–AliNadirZeyrek 36

• ExcavationsatKelenderisin2014 K.LeventZoroğlu 39

• ArchaeologicalWorkatKibyrain2014 ŞükrüÖzüdoğru 47

• ExcavationsatXanthosin2014 BurhanVarkıvanç 55

• FieldworkoftheLetoonExcavations2014 SemaAtikKorkmaz–M.BakiDemirtaş 62 MustafaH.Sayar–A.TolgaTek

• Limyra2014 MartinSeyer 72

• OlbaExcavations2014 EmelErten–MuratÖzyıldırım–TunaAkçay 82

• ExcavationsatOlympos2014 B.YeldaOlcayUçkan–GökçenK.Öztaşkın 87

• WorkatPatara2014 ŞevketAktaş–ErkanDündar 91 SerapErkoç–MustafaKoçak

• The2014ControlExcavationsonthe PeterTalloen–DriesDaems 99 UpperAgoraofSagalassos BasBeaujean–JeroenPoblome

• SalvageExcavationsataRockSanctuary PeterTalloen–JeroenPoblome 108nearSagalassosin2014 H.AliEkinci

• ExcavationsandResearchatSidein2014 HüseyinS.Alanyalı 114

• ExcavationsatSoli-Pompeiopolisin2014 RemziYağcı 131

SURVEY REPORTS

• SurveysatAdadain2014 BilgeHürmüzlüKorholt–MustafaAdak 140 ÇağatayÇelik

• ArchaeologicalUnderwaterSurveysalongthe HakanÖniz 144CoastlineoftheGazipaşa,Alanya,SerikandKumlucaDistrictsofAntalyaProvincein2014

• BoğsakArchaeologicalSurvey2014 GünderVarinlioğlu 151

• SurveysfortheIdentificationofFossilLocalities F.ArzuDemirel 158intheProvinceofBurdur2014

CONTENTS

iv

• AşağıGöksuArkeolojikKurtarmaYüzey TevfikEmreŞerifoğlu 163AraştırmasıProjesi2014SezonuÇalışmaları

• DağlıkKilikiaYaylaArkeolojikYüzeyAraştırması: MatthewDillon–İpekÖzalp 1692014YılıOrmansızlaşmaAraştırması NicholasRauh

• KremnaveÇevresiYüzeyAraştırması2014 HüseyinMetin–B.AyçaPolatBecks 174 RalfBecks–AbdurrahmanUzunaslan SalihSoslu

• CorpusInscriptionumLatinarumXVII/5-3 HamdiŞahin 180MiliariaProvinciarumLyciae-PamphyliaeetCiliciaeProjesi2014YılıÇalışmaları

• GüneybatıPisidia’daYeniBirAraştırma: RalfBecks–B.AyçaPolatBecks 185ŞerefHöyük/KomamaveÇevresiYüzey HüseyinMetinAraştırması2014

• KuzeyPisidiaYüzeyAraştırması2014 FikretÖzcan 193

• PhaselisveTeritoryumuYüzeyAraştırması2014 MuratArslan–NihalTünerÖnen 198

• 2014YılıUylupınar(ErkenKibyra)Yerleşimi F.ErayDökü–İsmailBaytak 208YüzeyAraştırması

DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI

• 2014YılıAdrasanTabakBatığıKazıÇalışmaları HakanÖniz–HarunÖzdaş 218

• AntalyaKaleiçiAkmedOteliKazıÇalışmaları: OnurKara 222BirDoğuRoma(Bizans)DönemiGömüAlanı

• İncirHanı2014YılıKazıRaporu H.AliEkinci 232

• Perge2014YılıKazıları OnurKara–MustafaDemirel 239

• SideArkeolojiMüzesi’ndeYürütülen A.TolgaTek–HüseyinKöker 251NumismatikAraştırmaları2014

İÇİNDEKİLER

v

• LowerGöksuValleyArchaeologicalSalvage TevfikEmreŞerifoğlu 163SurveysProject2014Campaign

• RoughCiliciaHighlandArchaeologicalSurvey: MatthewDillon–İpekÖzalp 169DeforestationResearchin2014 NicholasRauh

• SurveysinandaroundKremnain2014 HüseyinMetin–B.AyçaPolatBecks 174 RalfBecks–AbdurrahmanUzunaslan SalihSoslu

• 2014WorkoftheCorpusInscriptionum HamdiŞahin 180LatinarumXVII/5-3MiliariaProvinciarumLyciae-PamphyliaeetCiliciaeProject

• NewSurveysinSouthwestPisidiaatandaround RalfBecks–B.AyçaPolatBecks 185ŞerefHöyük/Komama2014 HüseyinMetin

• SurveysinNorthPisidiain2014 FikretÖzcan 193

• TheSurfaceExplorationofPhaselis MuratArslan–NihalTünerÖnen 198anditsTerritoriumin2014

• Uylupınar(EarlyKibyra)SettlementSurveys F.ErayDökü–İsmailBaytak 208in2014

OTHER REPORTS

• 2014ExcavationsattheAdrasanPlateWreck HakanÖniz–HarunÖzdaş 218

• ExcavationsattheAkmedHotelinKaleiçi, OnurKara 222Antalya:AnEastRoman(Byzantine)BurialArea

• ExcavationatİncirHanin2014 H.AliEkinci 232

• ExcavationsatPergein2014 OnurKara–MustafaDemirel 239

• NumismaticStudiesattheSideArchaeological A.TolgaTek–HüseyinKöker 251Museumin2014

CONTENTS

251

Side Arkeoloji Müzesi’nde sürdürdüğümüz çalışma-larımız 2014 yılında da devam etmiştir*. Bu yıl, yayı-na yönelik olarak, iki ana başlıkta çalışmalar ağırlık kazanmıştır. Bunlardan ilki Side’de 1947 yılından beri yürütülmekte olan kazılarda ele geçen bütün sikkelerin kaydedilmesidir. Bu amaçla müzenin hem envantere alınmış, hem de etütlük koleksiyonu içerisinde muhtelif yıllarda İstanbul Üniversitesi ve Müze tarafından yürü-tülmüş bilimsel ve kurtarma kazılarına ait ve 1947-1967 yıllarına ait büyük bir kısmı Prof. Dr. S. Atlan tarafından yayınlanmış (Res. 1) sikkelerin tespit ve kayıt çalışma-sına devam edilmiştir. Bu sikkeler müze koleksiyonu içerisinde önemli bir yer tutmaktadır ve günümüze değin yapılmış ve yapılmakta olan kazıların sonuçlarını zen-ginleştirecek veriler içermektedir.

* Side Müzesi’nde Bulunan Antik Sikkeler” başlıklı 1105E102 sayılı proje, Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu tarafından desteklenmektedir. Konukseverlikleri ve çalışma süresince her türlü yardımı sağlayan başta müze müdürü Sn. G. Kozdere olmak üzere müzenin bütün çalışan-larına teşekkürlerimizi sunmak isteriz.

We continued our study of the Side Museum coin col-lection in 2014*. This year we focused our study on two main subjects for publication. The first aim was to record all the coins found in Side during excavations since 1947. For this purpose, we continued to record coins from both the inventoried and un-inventoried study collection of the museum. These coins included those found during the university or museum rescue excavations between 1947 and 1967, mostly published by Prof. S. Atlan (Fig. 1). These coins with their numeri-cal volume comprise an important part of the museum collection, and their scientific results will enrich the general excavation results both of previous years and of the new excavations done by Anadolu University in Side since 2009.

* Our Project titled “Ancient Coins in the Side Museum” nr. 1105E102 is supported by Anadolu University, Scientific Projects Commission. We would like to thank the staff of the Side Museum, especially the director Mr. G. Kozdere, for their hospitality and help during our study in the museum.

Side Arkeoloji Müzesi’nde Yürütülen Numismatik Araştırmaları 2014

Numismatic Studies at the Side Archaeological Museum in 2014

A. Tolga TEK – Hüseyin KÖKER

Res. 1 Side Müzesi Env. No. 899, Herennius Etruscus Caesar (M.S. 250-251) / Athena, Side Darphanesi

(Bu sikke Prof. Atlan tarafından Traianus Decius sikkesi olarak yayınlanmış (Atlan 1976, no. 113), ancak sikkenin

temizlenmesi sonrası yazıtının farklı olduğu ve sikkenin aslında Herennius Etruscus Caesar’a ait olduğu görülmüştür.)

Fig. 1 Museum of Side Inv. Nr. 899, Herennius Etruscus Caesar (250-251 A.D.) / Athena; mint of Side.

(This coin was published by Prof. Atlan as a coin of Traianus Decius (Atlan 1976, no. 113) but after cleaning, we observed

that the inscription is different that that of the publication; the coin belongs to Herennius Etruscus Caesar instead.)

DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI OTHER REPORTS

252

İkinci ana hedefimiz müzenin koleksiyonundaki sikke-lerin düzenli bir şekilde yayınlanmaya başlamasıdır. Bu amaçla “Sylloge Nummorum Graecorum Türkiye” serisinin belki de bir parçası olacak şekilde, bu formata uygun olarak Side Müzesi’nde bulunan en önemli guru-bu oluşturan Pamphylia Bölgesi sikkelerinin kataloğu-nun yazımına geçilmiştir. Daha önce müzenin envanter-lik sikkeler koleksiyonunda tespit ettiğimiz örnekler bu kataloğa alınmaya başlamıştır (Res. 2). Ancak böyle bir kataloğun içeriğinin zenginleşmesi ve müzenin envan-terinde temsil edilen sikkelerin eksiklerinin saptanmış olması nedeniyle, etütlük sikke koleksiyonunda bulunan benzer sikkeler de çalışma kapsamına alınmaktadır.

Her müzede olduğu gibi, Side Müzesi’nde de etütlüğe ayrılan sikkelerin seçim kriterleri müze açıldığından beri müzede çalışan farklı uzmanların kişisel tercihleri ve müze koleksiyonunun tamamına dair bilgi düzeyle-rine göre değişkenlik göstermektedir. Ama bu sikkelerin geneli değerlendirildiğinde, etütlüğe ayrılmış olanların tamamının ya müzede çok sayıda örnekle temsil edilen tiplerde olduğu, ya da envantere alınmak üzere seçilen-lerden çok daha düşük kondisyonda oldukları söylene-bilir. Ancak buna karşılık eski yıllara nazaran, konser-vasyon tekniklerinin gelişmiş olması, Side Müzesi’nin de aktif bir konservasyon laboratuvarına sahip olması nede-niyle, temizlendikten ve konservasyonları yapıldıktan sonra bazen bu sikkeler, “envanterlik” nitelik kazanabil-mektedirler. Müze yönetimi ve uzmanlarının tamamının işbirliği ve yardımları ile etütlük sikkeler arasından tespit etmekte olduğumuz örnekler müzenin çalışma takvimi içerisinde konservasyona alınacak ve müze komisyonu tarafından tekrar değerlendirilerek müze envanterine kazandırılacaklardır. Bu verimli işbirliği nedeniyle Side Müzesi yayınlarında müzede bulunan sikkkelerin daha doğru bir şekilde yansıtılmasını umuyoruz.

Our second aim was to start an organized method of publishing the museum collection. For this purpose we begin to write a catalogue of Pamphylian coins present in the museum as a possible future volume to appear in the “Sylloge Nummorum Graecorum Turkey” series. We have started adding all those examples that we recorded in the inventoried coin collection in previous years to this catalogue (Fig. 2). But to enrich the catalogue while gaining a knowledge of what is present in the museum’s inventoried collection, we started to add additional coins to the catalogue from the un-inventoried study collection.

As in every other museum, the choice of selecting coins for inventory depends upon various different staff members who have worked in the museum since its opening. However, their aesthetic preferences and their knowledge of what is really present in the whole inven-toried collection differs. But as a general observation, we have noticed that the un-inventoried study collection consists of either multiple copies of types represented in the inventory records or those coins with diminished states of preservation. Yet conservation techniques have developed further in recent years, and the Side Museum has an active conservation lab. Thus some of these coins after cleaning and conservation could obtain the “to be inventoried” status. With the active coordination of the museum staff, the examples we have started to select will be added to the work program of the museum lab and re-evaluated by the museum commission whether to be added to the inventory records. This very pro-ductive coordination will help to provide a better rep-resentation of the museum collection in forthcoming publications.

Res. 2 Side Müzesi Env. No. 1836, İmp. Gallienus (M.S. 253-268) / tapınak içerisinde, iki yanında geyikler

bulunan poloslu Artemis-ana tanrıça. Side Darphanesi

(Side’de Artemis Ephesia türü bir ana tanrıça kültüne ait tapınak bilinmemektedir. Daha önce yayınlanmamış

bu sikke Side kültlerine bir yenisini eklemesi açısından düşük kondisyonuna rağmen oldukça önemlidir.)

Fig. 2 Museum of Side Inv. Nr. 1836, Gallienus (253-268 A.D.) / Mother goddess Artemis inside a temple wearing a polos with two deer flanking her; mint of Side.

(A mother goddess cult and temple like Artemis Ephesia was not previously known in Side. Although in poor condition,

this previously unpublished coin seems to add a new cult to those existing in Side.)

253

DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI OTHER REPORTS

Bu çalışmaya bir örnek vermek gerekirse, Side kazıları sırasında 2013 yılında bulunan bir sikke (Res. 3), o yıl temizlik ve konservasyonu kazı sırasında yetiştirileme-diği için müzeye toprakla kaplı olarak teslim edilmiş ve bu nedenle müze değerlendirme komisyonu tara-fından haklı olarak etütlüğe ayrılmıştır. 2014 yılında sikkenin temizlenmesi tamamlandığında, bu örneğin İmp. Commodus’un M.S. 177 yılında tahta geçmesinin hemen ardından genç portresini içeren ve arka yüzün-de tanrıça Nemesis’in tasvir edildiği, Aspendos kenti tarafından bastırılmış bir sikke olduğu görülmüştür. Belirtilen sikkenin Pamphylia sikkelerini yansıtan BMC Pamphylia, SNG von Aulock, SNG Paris III, SNG PfPs. IV ve RPC IV (online) kataloglarında temsil edilmediği saptanmış ve bu nedenle tekrar değerlendirilerek envan-tere alınması için gerekli başvuru yapılmıştır.

Müzede kayıt ve yayın hazırlığı çalışmalarımıza 2015 yılında da devam etmeyi planlamaktayız.

As an example of this cooperation, a coin (Fig. 3) found during the 2013 excavation season was given to the museum by the Side excavation team. It was covered with earth without any prior cleaning and conservation due to lack of time during the excavation. For this reason, the coin was rightly selected to be put into the un-inven-toried study collection by the museum commission. When the coin was cleaned in 2014, it was observed that the coin was minted in Aspendos and belongs to first years of Commodus after he became emperor in 177. It carries his youthful portrait on the obverse and the goddess Nemesis on the reverse. Also, we noticed that the coin is not present in any of the standard cata-logues of Pamphylian coins like BMC Pamphylia, SNG von Aulock, SNG Paris III, SNG PfPs. IV and RPC IV (online). Thus we have petitioned the museum commis-sion to re-evaluate this coin for addition to the museum’s inventoried collection. We plan to continue our record-ing and publication study in the museum again in 2015.

Res. 3 Side Müzesi, Etütlük (kazı no. SD.2013.S.124). İmp. Commodus (M.S. 177-192) / Nemesis,

Aspendos darphanesi

Fig. 3 Museum of Side, un-inventoried study collection (exc. nr. SD.2013.S.124), Commodus (177-192 A.D.) /

Nemesis; mint of Aspendos.