ÐI×ÍÈÊÐÓCÊOÉ ÁÓÐCÛ

2012

ROCZNIKRUSKIEJ BURSY

ŃŇÎÂŔÐČŘÛÍß „ÐÓŃÊŔ ÁÓÐŃŔ” Â ҐÎÐËÈÖßŐ

STOWARZYSZENIE „RUSKA BURSA” W GORLICACH

çđĺäŕґóâŕëŕÎËĹÍŔ ÄÓÖÜ-ÔŔÉÔĹÐ

pod redakcjąHELENY DUĆ-FAJFER

ÐI×ÍÈÊÐÓCÊOÉ ÁÓÐCÛ

2012ROCZNIK

RUSKIEJ BURSY

„ÐÓCÊA ÁÓÐCA”

ҐÎÐËČÖI GORLICE2012

Çđĺaëiçóâŕío çaâä˙ęű äîňaöči Ěiíińňđa Ŕäěiíińňđŕöči i Цčфđčçŕöči

Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji

РĺöĺíçčiПđîф. äđ гŕб. Гĺíđčę Фîíňŕíьńęi

Дđ гŕб. Яí Яöĺę Бđóńęi

Ŕäđĺń đĺäŕęöčiŃňîâŕđčřűí˙ „Рóńęŕ Бóđńŕ” â Ґîđëčö˙ő

38-300 Gorlice, ul. Sienkiewicza 28

ĘîđĺęňŕЯęîâ ФŕéфĺđВŕđâŕđŕ Дóöь

© Copyright by Ńňîâŕđčřűí˙ „Рóńęŕ Бóđńŕ”

â Ґîđëčö˙ő,2012

Âűäŕâö˙Ńňîâŕđčřűí˙ „Рóńęŕ Бóđńŕ”

â Ґîđëčö˙ő

Îďđŕâŕ i ďĺ÷ŕňŕí˙Dom Wydawnictw Naukowych

www.dwn.home.pl

Íŕęëŕä: 500 ďđčě.

RecenzjeProf. dr hab. Henryk FontańskiDr hab. Jan Jacek Bruski

Adres redakcjiStowarzyszenie „Ruska Bursa” w Gorlicach38-300 Gorlice, ul. Sienkiewicza 28

KorektaJakub FajferBarbara Duć

© Copyright byStowarzyszenie „Ruska Bursa”w Gorlicach,2012

WydawcaStowarzyszenie „Ruska Bursa”w Gorlicach

Oprawa i drukDom Wydawnictw Naukowychwww.dwn.home.pl

Nakład: 500 egz.

ISSN 1896-222X

5

Çěińň • Spis treściÂńňóď 7Wstęp 9Modest Humeckij w pamięci kulturowej ŁemkowynyOlena Duć-Fajfer 11

Äîęóěĺíňű • DokumentyŁemkowskie utwory rękopiśmienne XVI-XVIII wieków i ich losBohdan Horbal 25Inwentarz łemkowskich rękopisów Biblioteki Kapituły Greckokatolickiej w Przemyślu (obecnie w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie)Andrzej Kaszlej 39

Äčńęóđń • DyskursРусины в кисарско-королівскій ґімназиі в Ґорлицях (1906/1907–1917/1918) Богдан Горбаль 63Erygowanie parafii prawosławnej w Rozdzielu jako element polityki wyznaniowej w powojennej Polsce Stefan Dudra 73Чĺňвĺđňа Ðóńь. Íîва đĺальíińňь в íîвiй Євđîпi Пŕâëî Рîбĺđň Ěŕгî÷ié 83Oblicza Łemkowszczyzny – o literackiej kreacji miejsca Małgorzata Misiak 95Ëĺěęiвńęа пîвűńĺлĺíча лiňĺđаňóđа яę ěĺíшűíîвčй дčńęóđń. Пîńň ęî-лî íiяль íĺ пiзđiíя Îëĺíŕ Дóöь-Фŕéфĺđ 105„Íĺбî ńя гаíьбčň”. Пđî íаđîдíĺ пîíčěаíя пîđядęó ńвiňа Єжы Бартміньскі 121Îбđаз ńвiňа в íаđîдíiй ęóльňóđi Вëîäçiěєж Пŕâëю÷óę 131

Iíńпiđаöči • InspiracjeI. Заiíńпiđóваíĺ ěîíîлîґîě Грубой Берты . . . . . . . . . . . . . . . 141Iдĺал? Кŕňđóń˙ Кŕđîëь÷óę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

Çěińň • Spis treści

 ęаěаđаňńęűě îбщĺ-жűňю Iâîíŕ Шűäëî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142Íĺє ńпîęîю íа ňűě ńвiňi Ěŕгäŕëčíŕ Ěŕöьîíґ 143Íî i óж... íî i фĺđňčę Ěŕđňŕ Вŕňđŕëь . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144Êóđю i ęóđю Аííŕ Ěŕńë˙íŕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145II. Заiíńпiđóваíĺ ńóчаńíińňю 146Ґĺí Îěĺí Аííŕ Ěŕńë˙íŕ i Тŕëьęŕ Яґóńь 146Ĺх... ňîňű ńпiваíęű... Ěŕđňŕ Вŕňđŕëь 150Íĺшňîдĺííа íiч Ěŕгäŕëčíŕ Ńňĺö . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153III. Заiíńпiđóваíĺ дîńňîěĺííińňю 155Noli me tangere Яđîńëŕâ Ěŕçóđ 155Хňî я Нŕňŕëč˙ Гîđбŕëь 160

Ðĺöĺíзči i ńпđавîздаíя • Recenzje i sprawozdaniaП. Пîляíьńęiй, Карпатскы Новелi, Ґîđлčöi-Êđаęiв 2011 Пĺňđî Тđîőŕíîâńęié . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165Êаđпаňiя, абî пóňîваíя óěĺđаючiě đóńčíьńęűě ńвiňîě.... Аëĺíŕ Бëűőîâŕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168Пîěĺджĺ бóęваěč Бîгäŕí Ґŕěбŕëь . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172Ëĺěęiвńęє Ôîđóě 2012 Дŕěi˙í Тđîőŕíîâńęié . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177Ňđяńňč, пîňđяńаňč... жĺбű ńя ęаđалî пî íашîěó. Заń пđаздíóваíя i öĺ-лĺбđóваíя в Êđаęîвi Ěŕđňŕ Вŕňđŕëь i Аííŕ Ěŕńë˙íŕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179Запčńęű пđî авňîđiв . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183Notki o autorach 184

63

Ðóńčíű â ęčńаđńęî-ęîđîлiвńęiй ґiěíазči â Ґîđлčöях

(1906/1907—1917/1918)

Бîгäŕí Гîđбŕëь

4 ěŕ˙ 1906 đîęŕ ęčńŕđ Фđŕíö Йîńčф äŕë çгîäó íŕ îńíîâŕí˙ ę.ę. ґiěŕíçči â Ґîđëčö˙ő. Пĺđřó ęë˙ńó ďđčí˙ňî 1 âĺđĺńí˙ đĺ÷ĺíîгî đîęŕ. 12 ěŕ˙ 1912 đîçďî-÷ŕňî бóäîâó бóäűíęó, ęîňđčé ěŕë бűňč гîňîâčé äî ńĺđďí˙ 1913 çŕ öiíó 310 000 ęîđóí. Пî÷ŕňęîě âĺđĺńí˙ 1913 đîęŕ äî íîâîгî бóäűíęó ďĺđĺíĺńĺíî 7 ęë˙ń, ŕëĺ âűęií÷ŕí˙ éîгî ňűđâŕëî iщű çčěîě 1913/1914.

Шęîëŕ ěŕëŕ ďîëьńęié őŕđŕęňĺđ, ňŕę ďiä îгë˙äîě ó÷űňĺëiâ ˙ę i ó÷ĺíčęiâ, ŕëĺ oęđeě Пîë˙ęiâ â÷űëč ń˙ гĺâ ňiж Рóńčíű, ńĺđĺä ęîňđűő, ˙ę ń˙ çäŕє, Лĺěęű ňâîđč-ëč âĺęřińň. В ďĺđřűě đîöi ińňíóâŕí˙ бűë â řęîëi ëĺě єäĺí Рóńčí, ŕëĺ iő ęiëьęińň ńčńňĺěŕňű÷íi ďiäíîńčëŕ ń˙, äîőîä˙÷ű äî 58 îńiб â řęîëьíűě đîöi 1912/1913, řňî ńňŕíîâčëî ďîâĺđő 17% âřűňęűő ńňóäĺíňiâ. Хîö îфiöčéíű Sprawozdania âęŕçóюň ďîäië íŕ ó÷ĺíčęiâ ç ěińňŕ Ґîđëčö, ґîđëčöęîгî ďîâiňó i äŕëьřîé îęîëčöi, çгŕäóє ń˙ ňiж řňî 90% ó÷ĺíčęiâ ďîőîäčëî ç ňđьîő ďîâiňiâ: ґîđëčöęîгî, ґđčбiâńęîгî i ˙ńєëьńęîгî1.

Дî ďîâĺęřŕí˙ ń˙ ÷űńëŕ ó÷ĺíčęiâ, â ňűě ňiж ó÷ĺíčęiâ Рóńčíiâ, ďđč÷űíčëč ń˙ бóđńű. Кîëč Пîë˙ęű ěŕëč бóđńó фóíäŕöči Вëŕäčńëŕâŕ Дëóґîřŕ (1864—1937), ňî Рóńčíű ěŕëč äâi бóđńű. Ěîëîäřîě бűëŕ бóđńŕ фóíäŕöči Рóńęîгî Пĺ-äŕґîґi÷íîгî Тîâŕđčńňâŕ âî Льâîâi, ęîňđîě îďięóâŕë ń˙ ďŕđîő Ěŕëŕńňîâŕ (1903—1926) îňĺö Îěĺë˙í Ěĺíöčíńьęčé (1865—1926). Бűëŕ ňî бóđńŕ óęđŕiíь-ńęîé îđєíňŕöči, ęîňđó îńíóâŕíî â 1912 đîöi, ŕ ęîňđŕ ěŕëa 15 ěińö2. Îä 1908 đîęŕ ińňíóâŕëŕ Рóńęŕ Бóđńŕ đóńîфiëьńęîé îđєíňŕöči, ęîňđîě ďĺđřĺ îďięóâŕë ń˙ îňĺö Вŕńčëié Кóđčëëî (1861—1940) ďŕđîő â Ěŕöčíi Вĺëčęié (1891—1910) ŕ ďŕę бîđňí˙íьńęié ďŕđîő (1892—1931) îňĺö Вëŕäčěiđ Кŕëóжí˙öęié (1861—1934). Хîö íŕőîäčëŕ ń˙ îíŕ ďî äđóгié ńňđŕíi ěińňŕ i äî ґiěíŕçči ňđĺбŕ бűëî iňč пiëňîđŕ ęiëîěĺňđŕ, ňî i ňŕę бűëî ňî бëčжĺ ˙ę çî ńĺëŕ. Пđî бóđńó ďčńŕíî â ňŕěňűě ÷ŕńi:

1 Sprawozdanie dyrekcyi C.k. Gimnazyum w Gorlicach za rok szkolny 1914, Gorlice 1914, с 44 Выкорыстаны в тым дописi Sprawozdania находят ся в: Podkarpacka Biblioteka Cyfrowa, http://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra, котрiй належат ся подякуваня.

2 P. W r o ń s k i, Szkolnictwo na Łemkowszczyźnie 1866-1947, „Rozprawy z Dziejów Oświatyˮ 1990, ч. 33, с 197

Äčńęóđń • Dyskurs

64

Posiada swój własny dom z budynkami gospodarczymi, podwórzem i ogrоdem. Ubikacje dość wygodne, suche i jasne, urządzenie skromne. Mieści 30–40 uczniów. Przeciętnie miało w niej pomieszczenie 28 uczniów gimanazyalnych3

В школi наступлювали дост великы змiны в кiлькости ученикiв i в тым, хто продолжал гын науку. Як што ходит о рокы до часу Першой Свiтовой Войны, то в часi школьного рока чысло ученикiв зменшало ся пересiчнi о поверх 8%. Наступлювали тiж значучы змiны медже школьныма роками, коли зо школы одходили ученикы. Офiцийнi тлумачено то так:

W miarę bowiem jak uczniowie przekonują się, że zdolności ich nie są wstanie zaspokoić wymagań rosnących z każdą klasą wyższą, opuszczają zakład i szukają innego dla siebie zajęcia. Choćby zresztą sami uczniowie nie mieli ochoty rozstawać się ze szkołą, to rodzice, widząc słabe postępy synów, zabierają ich ze szkoły4

Не спомнено нич про тото, же родиче звычайнi може не могли уж за сына платити або (в однесiню до священничых сынiв) дiшло до перепроваджыня ся до iнчого повiту, одкале за далеко было доiзджати до школы. Додати тiж треба, же емiґрация до Америкы была далiй барз популярна. На 38 Русинiв ученникiв ґiманзиi i нормальной школы в Ґорлицях, котры мешкали в Рускiй Бурсi в першым роцi єй iстнуваня аж 10 лишыло науку i выiхало на чужыну 5. Коли єднак дал раду ученник утримати ся в ґiмназиi, несло то зо собом пiднесiня його громадского статусу. Симеон Пыж споминал:

В ňűő ÷ŕńŕő äë˙ ґiěíŕçčńňű ńňŕđřűő ęë˙ń đŕäińňю бűëî ďĺđĺбűâŕňč äîěŕ. Нčőňî íĺ íŕгŕí˙ë äî íč˙ęîé đîбîňű, бî âřűňęűě â đîäčíi бűëî ďđčєěíi, жĺ ěŕюň ěĺäжĺ ńîбîě ňŕęîгî ńňóäĺíňŕ. Чŕńîě ç âëŕńíîé îőîňű iřîë єě íŕ ďîëĺ ďîěî÷ű гđŕбŕňč ńiíî, â˙çŕňč ńíîďű i çâîçčňč ç ďîë˙. Тŕ бiëьřĺ őîäčë єě ďî âĺđőŕő, ëińŕő, бĺç íč˙ęîé öiëč. Вĺ÷ĺđŕěč ň˙гëî äŕëĺęî îä ńĺëŕ, íŕ ďîë˙íű, äĺ ďđč ęîřŕđŕő, ęîëî őóäîбű, ńďiâŕëč ďŕńňóőű. Чŕńňî çŕőîäčë єě äî ňîâŕđčřiâ — бóđńŕęiâ íŕ ńĺëŕ, ŕбî i îíč ďđčőîäčëč äî ěĺíĺ6.

Вшытко єднак змiнила война. Пiд конец лiта 1914 рока росийскы войска были уж в Галичынi, але дирекция зарядила отворити школьний рiк. Зголосило ся барз мало ученикiв, в тым жаден Русин не записал ся на ucznia publicznego7. 23 вересня 1914 рока австрийскє войско заняло будынок школы а 27 вересня выiхали учытеле бо так войскове комaндуваня наказало зробити вшыткым державным працiвникам. Школьний рiк 1914/1915 был страчений.

Серед Русинiв покотили ся арештуваня. В мiсце школьной лавы рускы ґiмназисты стрiтили ся в ґорлицкiй тюрмi i на колiйовiй стациi, де iх ладувано до ваґонiв. Симеон Пыж, котрого арештувано 3 вересня 1914 рока, споминал:

3 Sprawozdanie dyrekcyi C.k. Gimnazyum w Gorlicach za rok szkolny 1914, с. 100.4 Там же, с. 42.5 С. П ы ж, Горлицкiй Бурсак, „Карпаторусский Календарь Лемко-Союзаˮ 1952, с. 80.6 Тот же, Горлицкiй Бурсак, „Лемкiвскiй Календарˮ 1994, с. 76.7 Sprawozdanie dyrekcyi C.k. Gimnazyum w Gorlicach za lata szkolne 1915-1916, Gorlice 1916, с. 5.

Богдан Горбаль: Русины в кисарско-королiвскiй ґiмназиi в Ґорлицях

65

Нŕ äâîđi äóë őîëîäíčé âiňĺđ i íŕęđîďëюâŕëî äîщîě... Çŕгíŕëč íŕń óж âřűňęűő äî âŕґîíiâ, ňŕ ěîж đóřŕňč â äîđîгó. Аëĺ ďîň˙г ńňîiň i ńňîiň. А ňűě÷ŕńîě ç ďóбëčęű îääië˙юň ń˙ гđóďęű, ďiäőîä˙ň бëčçęî ґó âŕґîíŕě i çŕçĺđŕюň äî ńĺđĺäčíű. Дî íŕřîгî âŕґîíŕ ďiäőîäčň гđóďŕ ґîđëčöęűő ґiěíŕçčńňiâ — Пîë˙ęiв i ďĺđĺâîä˙ň î÷ű ç єäíîгî íŕ äđóгîгî. Жŕíäŕđěű äŕëč iě ďîëíó ńâîбîäó. Ěĺäжĺ ґiěíŕçčńňŕěč бűëč ěîi äîбđű çíŕєěű, ňŕęîé ňîâŕđčřű, ç ęîňđűěŕ â÷űë єě ń˙ â ňié ńŕěié ęë˙ńi. Кîëč-ńč бűëč ěű äîбđűěŕ ďđč˙ňĺë˙ěč, ŕëĺ ňĺďĺđ âřűňęî ňîňî óж ń˙ çŕбűëî. Îíč ńěi˙ëč ń˙ i ďŕńęóäčëč ďîńëiäíiěŕ ńëîâŕěč: „Еé, ňű çäđŕäíčęó, ëŕéäŕęó, ďiäĺř íŕ гŕę! äŕâíî óж ňđĺбŕ бűëî âŕń âűâiřŕňč, âű ńěĺđä˙÷ű őŕěű8!

Денекотры учытеле i значуче чысло ученикiв, в тым Русинiв, пiшло служыти в войску. Спосеред Руснакiв воювали: Grzegorz Chomkowicz, Mikołaj Gal, Michał Godżyk, Jan Gyża, Włodzimierz Gyża, Teodory Jadłowski, Konstanty Kobani, Włodzi-mierz Kobani, Symeon Pyż, Bazyli Rusynko, Aleksander Tełech i Stefan Tytar9 Володимир Ґыжа вчыл ся в IV клясi в школьным роцi 1913/1914. По одновлiню наукы был в V клясi в школьным рокцi 1915/1916 i здає ся, што по скiнчыню того рока пiшол як доброволец до армii. Згынул 1 марця 1917 рока10. Ранений был Ми-хал Ґоджык11, а до росийского плiну попал Володимир Кобанi12

В часi Ґорлицкой Битвы будынок школы потерпiл страты на 200 000 корун. Потерпiло тiж цiле мiсто, а до будынку школы пришло мешкати поверх 300 осiб, котры не мали де ся дiти. Зато пiд конец лiта 1915 рока здавало ся, же страчений буде наступний школьний рiк, але якоси розпочато його 30 жолтня.

В школьным роцi 1915/1916 в ґiмназиi было лем 240 ученикiв, коли в школьным роцi 1913/1914 было iх 420. Чысло Русинiв впало до 16 осiб (кус бiльше як 7% вшыткых ученикiв). Одкальси зявил ся в школi єден Нiмец. Не без значыня был факт, же жадна з трьох бурс в мiстi не была отворена през цiлий школьний рiк 1915/1916. Так само было в наступным школьным роцi.

Част Русинiв, котры скорше ходили до школы, порозходила ся по свiтi. Ми-колай Собин з Бортного провюл войну в Росиi а пiзнiйше оселил ся в Чехословациi, де студиювал i оселил ся на решту жытя. Симеон Пыж здал матуру в часi войны, але в Тарновi, а пак студиювал в Празi i выiхал до Америкы.

Хоц школьний рiк 1916/1917 принюс мацiцiй рiст русинького елементу в школi (17 осiб) то при значучым загальным ростi чысла польскых студентiв, Русинiв было в школi лем 6.45%. Наступний школьний рiк 1917/1918 был пiд тым оглядом iщы гiрший. В тым остатнiм школьным роцi пiд австрийском владом было в ґiмназиi лем осмеро Русинiв i становили они лем 3.6% вшыткых студентiв. В школi зас одкальси зявило ся двох Нiмцiв, котры мусiли вчыти ся по польскы. Был то тiж єдиний школьний рiк, коли чысло грекокатоликiв (10) не рiвнало ся чыслу Русинiв (8). В часi вшыткых iнчых iнтересуючых нас школьных рокiв чысло Русинiв в школi все было такє само як чысло грекокатоликiв.

8 С. П ы ж, Горлицкiй Бурсак, „Лемкiвскiй Календарˮ 1994, с. 84.9 Sprawozdanie dyrekcyi C.k. Gimnazyum w Gorlicach za lata szkolne 1915-1916, с. 43-44; III Spra-

wozdanie dyrekcyi C.k. Gimnazyum w Gorlicach za rok szkolny 1916/17, Gorlice 1916, с. 26-28.10 Verlustliste ausgegeben am/Листа утрат видана дня 5 VII 1917, ч. 595, с. 4.11 Verlustliste … 23 ХI 1916, ч. 482, с. 16.12 Verlustliste ... 8 Х 1917, ч. 614, с. 24.

Äčńęóđń • Dyskurs

66

Дî ґiěíŕçči őîäčëč ňiж ó÷ĺíčęű ěîéńĺéîâîгî âiđîińďîâiäŕí˙. Дî ÷ŕńó âîéíű iő ÷űńëî íĺ ďĺđĺâűжřŕëî ÷űńëŕ гđĺęîęŕňîëčęiâ, ŕëĺ öiëčé ÷ŕń đîńëî i â řęîëьíűě đîöi 1913/1914 îń˙гíóëî 45 îńiб. Дîäóěóâŕňč ń˙ ěîжíŕ, жĺ ďîäŕâŕëč ń˙ îíč çŕ Пîë˙ęiâ ŕëĺ Ńčěĺîí Пűж ńďîěčíŕë, жĺ:

В ґîđëčöęié ґiěíŕçči ěű Рóńíŕęű ÷óëč ńěĺ ń˙ ńâîбiäíiéřĺ, ˙ę â ńŕíäĺöęié, бî íŕń бűëî бiëьřĺ. В äĺíĺęîňđűő ęë˙ńŕő đŕçîě ç єâđĺéńęűěŕ ó÷ĺííčęŕěč бűëî íŕń âĺöĺ i ěŕëč ńěĺ ďĺđĺâŕгó íŕä Пîë˙ęŕěč13.

Пiäęđčńë˙ë âií ňiж, жĺ âĺęřińň ó÷űňĺëiâ îäíîńčëŕ ń˙ äîбđi äî đóńęűő ó÷ĺíčęiâ14, ŕ âűí˙ňęîě ńĺđĺä íčő бűë ëĺě ó÷űňĺëь ґĺîґđŕфii Люäâię Ńięîđŕ/Ludwik Sikora, ęîňđčé îňâĺđňi âęŕçóâŕë íĺîőîňó äî đóńęűő ó÷ĺíčęiâ (ěîжĺ çŕňî, жĺ â Вŕđřŕâi äîńňŕë íŕгŕéęîě îä ęîçŕęŕ). I âií єäíŕę íĺ ěiг ń˙ çŕ äŕëĺгî çŕгŕí˙ňč, бî ęîëč ó÷űňĺëĺ íĺńďđŕâĺäëčâi îöií˙ëč ó÷ĺíčęiâ, âřűňęű îíč, бĺç âçгë˙äó íŕ íöčéîíŕëьíińň ŕбî đĺëiґiю, ďiäňđčěóâŕëč ńĺбĺ i çíŕëč ěŕíiďóëюâŕňč ďđîфĺńîđiâ ďđîňč ií÷űő ďđîфĺńîđiâ. Пűж ńďîěčíŕë ňiж ďîëьńęîгî ďđîфĺńîđŕ, ęîňđčé â÷űë гđĺöęîгî ˙çűęŕ15 i бĺńiäóâŕë, жĺ ń˙ Рóńčíű ëiďřĺ îä Пîë˙ęiâ â÷ŕň. Кîëč Рóńčíű íĺ ďđčőîäčëč äî řęîëű íŕ đóńęű ńâ˙ňŕ, ďîäiбíî ďîâiäŕë: „O moich Rusinków nie ma ... co ja będę robił tu z wami bałwanami”16.

В школьным роцi 1908/1909 грекокатолицкой релiгii зачал в школi вчыти священник Iоан Хризостом Дуркот (1870–1931?), парох в Рыхвалдi (1895–1912) i пiзнiйше Климкiвцi (1912–1922). Мал вiн позицию: „zastępca katechety grecko-katolickiegoˮ i вчыл в клясах I–III, разом 6 годин на тыжден i „tudież miewał 1 egzortęˮ (адже штоси в родi промовы або проповiди для ґiмназистiв). Тот русофiльскiй священник звязаний был зо школом до школьного рока 1913/1914 а з повекшаньом ся школы каждого рока о нову клясу додавано йому 2 годины працi на тыжден так, же в остатнiм роцi в школi вчыл 14 годин нa тыжден i далiй „miewał 1 egzortęˮ. 11 XI 1912 Кисарско-Королiвска Краєва Школьна Рада назначыла украiнского cвященника Александра Ґовду (1871–19??), пароха в Бoднарцi (1903–1918) грекокатолицкым катехетом в ґiмназиi17. Вчыти грекока-толицкой релiґii зачал вiн єднак в школьным роцi 1913/1914 маючы в клясах I–VIII 15 годин на тыжден „i miewał 1 egzortęˮ. Выглядат на тото, же в каждiй клясi вчыл вiн осiбно. Наука грекокатолицкой релiґii в клясах од III до VI оперта была на пiдручниках авторства Алексiя Тороньского (1838–1899)18. Раз або два раз на

13 С. П ы ж, Ґорлицкiй Бурсак, [в:] Руска Бурса 100 рокiв, Ґорлицi 2008, с. 43.14 Симеон Пыж (Горлицкiй Бурсак, „Карпаторусский Календарь Лемко-Союзаˮ 1952, с. 78)

твердит, же денекотры польскы професорове ґiманзиi брали пожычкы на векслi в Лемкiвскiй Касi (котру называт найсильнiйшым банком в Ґорлицях) i будучы фiнансово залежныма од Русинiв гардi ся односили до русиньскых ученикiв.

15 Сиемон Пыж не згадує його з назвиска. Перед войном грецкого языка вчыло в ґiмназиi пару осiб: Wawrzyniec Heliasz, Emil Język, Władysław Łaszczyński, Maryan Skabowski, Bolesław Jakubowski, Hilary Dulemba, Stanisław Mendrala, Mieczysław Pawłowski, Wincenty Szczepański, Franciszek Dubas. Sprawozdanie dyrekcyi C.k. Gimnazyum w Gorlicach za rok szkolny 1914, с. 51-52, 56, 58, 60, 62-63, 65.

16 С. П ы ж, Горлицкiй Бурсак, „Карпаторусский Календарь Лемко-Союзаˮ 1952, с. 78.17 Sprawozdanie dyrekcyi C.k. Gimnazyum w Gorlicach za rok szkolny 1914, с 79 18 Sprawozdanie dyrekcyi C.k. Gimnazyum w Gorlicach za lata szkolne 1915-1916, с. 55-58.

Богдан Горбаль: Русины в кисарско-королiвскiй ґiмназиi в Ґорлицях

67

рiк приiзджали вчены священникы Єзуiты, котры в костелi выголошували специяльны проповiди для ґiмназистiв. Грекокатолицкы ґiмназисты тiж мусiли на тоты проповiди ходити19

В iнчий спосiб як релiгii вчено руского языка. Станiслав Курчак/Stanisław Kurczak вчыл руского языка „w dwóch oddziałachˮ по двi годины на тыжден (разом 4 годины). Малo то мiсце од школьного рoка 1910/1911, коли введено науку того языка як єдного з надобовязковых предметiв (належали до них: „język francuski, stenografia, gimnastyka, śpiew, rysunki odręczneˮ)20. До школьного рока 1913/1914 Курчак, котрий головнi вчыл математыкы i фiзикы, далiй вчыл руского языка по 2 годины тижденно, адже выходит на тото, же зберано ученикiв з рiжных кляс на двi годины в тыжни. Вчыня руского языка выглядало так:

W оddziale I-ym wzięto zasady gramatyki i przerobiono łatwiejsze ustępy z wypisów B. Łepkiego21. W oddziale II-gim uzupełniono wiadomości gramatyczne i przerobiono trudniejsze ustępy z wypisów B. Łepkiego. Prócz tego czytano dłuższe ustępy z Literatury A. Barwińskiеgo22 (…)23

Русины, котры доходили до осмой клясы, дост добрi радили собi з кiнцьовыма еґзамiнами окрем школьного рока 1913/1914. Писемний еґзамiн мал товды мiсце 18–20 мая 1914. Зголосило ся до нього 38 ученикiв, в тым, як ся здає, шестеро Русинiв. Устний еґзамiн мал мiсце 13–17 червця а перешло до нього 30 учeникiв. Вшыткы здали, але серед них было лем двох Русинiв (Хомкович i Ядловскiй). Што ся стало зо штырьома? Не знатя. В роках 1915/1916 i 1916/1917 по двох Русинiв было в осмiй клясi i вшыткы здали кiнцьовы еґзамiны. В 1917/1918 роцi не было Русина в осмiй клясi.

Справа чысла Русинiв в ґорлицкiй ґiмназиi в повоєннiй польскiй державi то осiбна тема. В тiй хвили маме свобiдний доступ лем до пару Sprawozdań з того часу. В школьным роцi 1918/1919 было в школi лем 8 Русинiв, а в роцi 1919/1920 лем 7. Видно єднак, же ся справа полiпшала в наступных роках бо в школьным роцi 1927/1928 было iх уж 25 i додумувати ся можна, же неодолгє другє отворiня Руской Бурсы спричынило дальший рiст iх чысла.

19 С. П ы ж, Горлицкiй Бурсак, „Карпаторусский Календарь Лемко-Союза” 1952, с. 81 твердит, же старшы ґiмназисты не вiрили в проповiди тых Єзуiтiв i науку школьного катехеты, бо подiбно вшыткы они смотрили ся на свiт в материялiстычний спосiб.

20 Sprawozdanie dyrekcyi C.k. Gimnazyum w Gorlicach za rok szkolny 1914, Gorlice 1914, с. 86-87.21 Правдоподiбнi ходит ту о працю Богдана Лепкого (1872–1941): Читанка для середнiх шкiл

з польским язиком викладовим = Wypisy dla szkół średnich z polskim językiem wykładowym: kurs niższy (1904).

22 Олександр Б р а в і н ь с к і й (1847–1942) створил серию підручників для шкіл і ґімназий: Огляд народної літератури україньско-рускої до 60-их рoків (1890), Виїмки з народної літератури україньско-рускої XIX віку для висших кляс середних шкіл (3 вид., 1902; 4 вид., 1905) і Вибір з україньско-рускої літератури для учительських семінарий (1901). Не знатя з котрой його книжкы вчено ся в Ґорлицях.

23 Sprawozdanie dyrekcyi C.k. Gimnazyum w Gorlicach za rok szkolny 1914, Gorlice 1914, с. 86.

Äčńęóđń • Dyskurs

68

Ðóńčíű ęîňđű заęiíчűлč ę.ę. ґiěíазčю â Ґîđлčöях

Chomkowicz, Grzegorz, ur. 19 IV 1891 w Przegoninie (1914)Студиювал во Вiдни (Universität für Bodenkultur Wien) i Брнi (Vysoká škola

zemědělská). Його цiле дальше жытя звязане было з Чехословацийом, де знаний был як Gregorij Chomkovič. Початково працувал як науковий працiвник в Mora-vskom zootechnickom výskumnom ústave v Brne. В 1926 роцi зробил докторат а од 1928 рока был працiвником Ústrednej kancelárie Zemědelskej rady pre Slovensko (Bratislavа, пiзнiйше Trenčín). В роках 1929–1930 подорожувал по рiжных європскых краях поглублюючы своi знаня. В роках 1933–1940 выконувал функцию ведучого реґiонального уряду Roľníckej komory (Nove Mesto nad Váhom). В школьным роцi 1939/1940 зачал працувати на Vysokej školе technickej (Bratislava), де працувал як учытель оддiлу лiсничой i рiльничой iнжынєриi. В 1943 роцi остал там надзвычайным професором. В 1946 роцi был уж звычайным професором на Vyso-kej škole poľnohospodárskeho a lesníckeho inžinierstva v Košiciach, де был тiж ректором (1948–1949). Од 1952 рока працувал на Vysokej škole poľnohospodárskej v Nitre, де вюл кафедру зоотехнiкы i был ректором (1956–1958). Написал деси 270 прац. Вмер 11 Х 1968 рока в Trenčíni.

Б. Горбаль, Лемкiвска Зоотехнiка, „Бесiдаˮ 2010, ч. 2, с. 18–19.

Jadłowski, Teodozy, ur. 8 II 1896 w Smerekowcu (1914 z odznaczeniem)Аđĺřňóâŕíčé 6 VIII 1914. В˙çĺíь Тŕëĺđгîфó. Ńęií÷űë ńňóäč˙ i îńňŕë

ëięŕđьîě. Вĺđíóë äî Ńěĺđĺęiâö˙. Єäĺí ç ëĺěęiâńęűő ëiäĺđiâ â đîęŕő 1920-ňűő i 1930-ňűő. Чëĺí íŕéâűжřűő âëŕńňč Рóńęîé Аґđŕđíîé Пŕđňči i ńĺęđĺňŕđ єé çiçäó â 1928 đîöi. Бđŕë ó÷ŕńň â ÷űńëĺííűő ďĺđĺäâűбîđ÷űő âi÷ŕő. Єäĺí ç îđґŕíiçŕňîđiâ Лĺěęî-Ńîюçó, ďîďĺđŕë íĺçŕëĺжíó îä Льâîâŕ ëĺěęiâńęó ďîëiňűęó. Чëĺí Кîí- ňđîëьíîé Кîěińči Лĺěęî-Ńîюçó (1935—) i ÷ëĺí çŕđ˙äó Рóńęîé Бóđńű â Ґîđëčö˙ő (1933/1934). Пî âîéíi бűë ęîđîňęî âiéňîě â Ґëŕäűřîâi.

J. Moklak, Łemkowszczyzna w Drugiej Rzeczpospolitej Zagadnienia polityczne i wyznaniowe, Kraków 1997, с. 69, 77–78, 88, 181–183.

Gyża, Jan, ur. 9 I 1896 w Łosiu (1915)Ńűí ó÷űňĺëiâ: Ěŕđęŕ (1869—19??) ç Лîń˙ i Тĺîäîđű Дĺě˙í÷űę (1871—19??)

ç Вűńîâű. Вđîäčë c˙ â őűжč ÷. 149. Пĺđĺä âđîäжűíьîě ń˙ Вëŕäčěiđŕ (1898—1917) đîäčíŕ ďĺđĺíĺńëŕ ń˙ äî Вűńîâű, äiě ÷. 8, äĺ ňiж âđîäčëč ń˙ íŕńňóďíű бđŕň˙: Тĺ-îäîđ (1900) i Ěčőŕë (1902—1964). Вřűňęű â÷űëč ń˙ â ґiěíŕçči â Ґîđëčö˙ő (Ěčőŕë ěŕňóđŕ 1922, ďiçíiéřĺ ëięŕđ). Îňĺö ďĺđĺä âîéíîě ďĺđĺřîë íŕ ĺěĺđčňóđó ŕ â ÷ŕńi âîéíű бűë ŕäěiíińňđŕňîđîě жűâö˙ â Вűńîâi. Пî âîéíi âűiőŕë ç đîäčíîě íŕ Уęđŕiíó. Ěčőŕë âűiőŕë äî Аěĺđčęű. Рîäčíŕ бűëŕ óęđŕiíьńęîé îđєíňŕöči.

http://sites.google.com/site/blechnarkaproject – Iнформациi од Андрия Патроша, котрий веде „Blechnarka Project”.

Durkot, Teodor, ur. 10 VI 1897 w Rychwałdzie (1916)Ńűí гđĺęîęŕňîëčöęîгî ńâ˙щĺííčęŕ Iîŕíŕ Дóđęîňŕ (1870—1931?), ďŕđîőŕ

â Кëčěęiâöi. Дŕëьřŕ äîë˙ íĺçíŕíŕ.

Богдан Горбаль: Русины в кисарско-королiвскiй ґiмназиi в Ґорлицях

69

Kuryłło, Antonii Teodor, ur. 15 II 1897 w Męcinie Wielkiej (1916)Ńűí гđĺęîęŕňîëčöęîгî ńâ˙щĺííčęŕ Вŕńčëi˙ Кóđčëëű (1861—1940). Дŕëьřŕ

äîë˙ íĺçíŕíŕ.

Mochnacki, Rodion Antoni, ur. 8 V 1896 w Czyrnej (1916)Ńűí гđĺęîęŕňîëčöęîгî ńâ˙щĺííčęŕ Вîëîäčěčđŕ Ěîőíŕöęîгî (1870—1944),

ęîňđčé îä 1896 đîęŕ бűë ďîěi÷íčęîě ďŕđîőŕ â Чűđíi. Ńňóäčюâŕë ґĺîґđŕфiю íŕ Яґŕéëîíьńęűě Уíiâĺđńčňĺňi ŕ äîęňîđŕň çđîбčë ç фiëîńîфii. Бűë ó÷űňĺëьîě â Тŕđíîâi ŕ â ÷ŕńi âîéíű â Кđŕęîâi (Szkoła Handlowa). Пî âîéíi â÷űë â Аäěiíińňđŕöčéíűě Лiöĺю/Liceum Administracyjne i єäíî÷ŕńíî ęєđóâŕë Ěĺňîäű÷íűě Îńĺđĺäęîě Ґĺîґđŕфii/Ośrodĺk Metodyczny Geografii. В÷űë â Вűжřié Шęîëi Гđîěŕäńęűő Нŕóę/Wyższŕ Szkoła Nauk Społecznych Яґŕéëîíьńęîгî Уíiâĺđńčňĺňó i â Вűжřié Пĺäŕґîґi÷íié Шęîëi/Wyższŕ Szkoła Pedagogiczna, äĺ ńňâîđčë Çŕęëŕä Дčäŕęňűęű Ґĺîґđŕфii/Zakład Dydaktyki Geografii i äĺ бűë äĺęŕ-íîě Пđčđîäíč÷î-Ґĺîґđŕфi÷íîгî Фŕęóëьňĺňó/Wydział Przyrodniczo-Geograficzny (1951/1952—). Аâňîđ íŕóęîâűő ďđŕö i ńďiëŕâňîđ ÷űńëĺííűő ďiäđó÷íčęiâ i ěŕď. „(...) był uczonym, któremu bliska była sprawa zachowania nie zniszczonej przyrody dla następnych pokoleń, nie tylko ze względów estetyki otoczenia, ale także jako warunek konieczny do dalszej egzystencji człowieka”. Âěĺđ â 1981 đîöi.

Encyklopedie Teberii; Słownik Sozologiczny: Mochnacki Rodion, http://www.tebe-ria.pl/encyklopedia.php?a=ArtShow&ArtId=1476; Rozwój naukowo-dydaktyczny i kie-runki badawcze Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Еdukacji Narodowej w Krakowie, http://www.wsp.krakow.pl/geo/Rozwoj_naukowo-dydaktycz-ny_IG_UP.pdf

Sandowicz, Józef Mikołaj, ur. 1 XII 1896 w Brunarach Wyżnych (1917–)Ńűí гđĺęîęŕňîëčöęîгî ńâ˙щĺííčęŕ Пĺňđŕ Ńŕíäîâč÷ŕ (18..—1914). Дŕëьřŕ

äîë˙ íĺçíŕíŕ.

Tytar, Stefan Miron, ur. 26 II 1895 w Gorzance (1917)Ńűí гđĺęîęŕňîëčöęîгî ńâ˙щĺííčęŕ Iâŕíŕ Тčňŕđŕ (1864—19??), ďŕđîőŕ

â Гŕí÷îâi. Дŕëьřŕ äîë˙ íĺçíŕíŕ.

Durkot, Stefan, ur. 3 XII 1899 w Rychwałdzie (1917 z odznaczeniem)Ńűí гđĺęîęŕňîëčöęîгî ńâ˙щĺííčęŕ Ioŕíŕ Дóđęîňŕ (1870—1931?), ďŕđîőŕ

â Кëčěęiâöi. Дŕëьřŕ äîë˙ íĺçíŕíŕ.

Hałuszka, Ignacy, ur. 1 I 1897 w Gładyszowie (1917 z odznaczeniem)Пiçíiéřčé гđĺęîęŕňîëčöęié ńâ˙щĺííčę, đóęîďîëîжĺíčé 26 II 1922. Пŕđîő

â Рűőâŕëäi (1922—1924), Бđóíŕđi Вűжíié (1924—1931) i Çŕгiđю, ďîâ. Рóäęŕ (1931—1944). Ç îäńňóďëюю÷űěŕ Нiěö˙ěč ďîäŕë ń˙ íŕ çŕőiä, äĺ бűë ďŕđîőîě â ěińňi Freiburg (1945—1949) ŕ ďî ďđčiçäi äî Аěĺđčęű, â Jeanette, Pa. (1949—1962). Вěĺđ 9 VIII 1966 â Camden, N.J., ďîőîđîíĺíčé â Philadelphia, Pa.

D. Blažejovskyj, Ukrainian Catholic Clergy in Diaspora (1751–1988): Annotated List of Priests Who Served Outside of Ukraine, Rome 1988, с 76

Äčńęóđń • Dyskurs

70

Godżyk, Michał, ur. 7 IV 1894 w Węglówce (1918 jednogłośnie)Дŕëьřŕ äîë˙ íĺçíŕíŕ.

Mayerówna, Marya Joanna Zofia, ur. 16 X 1900 w Żółkwi (1918)Дŕëьřŕ äîë˙ íĺçíŕíŕ.

Gyża, Teodozy, ur. 13 V 1900 w Wysowej (1919 jednogłośnie)Ńűí ó÷űňĺëiâ: Ěŕđęŕ (1869—19??) ç Лîń˙ i Тĺîäîđű Дĺě˙í÷űę (1871—19??)

ç Вűńîâű. Бđŕň Iîŕí âđîäčë ń˙ (1896) â Лîńč. Пĺđĺä âđîäжűíьîě ń˙ Вëŕäčěiđŕ (1898) đîäčíŕ ďĺđĺíĺńëŕ ń˙ äî Вűńîâű, äiě ÷. 149. Тĺîäîđ (1900) i Ěčőŕë (1902—1964) âđîäčëč ń˙ â őűжč ÷. 8. Вřűňęű â÷űëč ń˙ â ґiěíŕçči â Ґîđëčö˙ő (Ěčőŕë ěŕňóđŕ 1922, ďiçíiéřĺ ëięŕđ). Îňĺö ďĺđĺä âîéíîě ďĺđĺřîë íŕ ĺěĺđčňó-đó ŕ â ÷ŕńi âîéíű бűë ŕäěiíińňđŕňîđîě жűâö˙ â Вűńîâi. Пî âîéíi âűiőŕë ç đî-äčíîě íŕ Уęđŕiíó. Ěčőŕë âűiőŕë äî Аěĺđčęű. Рîäčíŕ бűëŕ óęđŕiíьńęîé îđєíňŕöči.

Ðóńčíű â ę.ę. ґiěíазči â Ґîđлčöях

В шторiчным выданю: Sprawozdanie dyrekcyi C.k. Gimnazyum w Gorlicach подає ся статыстычны iнформациi про чысло Полякiв i Русинiв в каждiй клясi, але при списку ученикiв до каждой клясы ходячых не подає ся iх нацийональности. Векшiст з них розпознати мож з назвиск i надiяти ся треба, же знаючий лемкiвскы назвиска чытач згодит ся з тым educated guess. На жаль iмена тых осiб не сут ту помiчны, бо в згаданым выданю iмена мают Русины польскы хоц iнча офiцийна публикация Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim не выстерiгала ся Iванiв i Осифiв. Пiд каждым школьным роком подано клясу, в котрiй были Русины, iх чысло i iх iменний список згiдний з записом ориґiналу разом з увагами. Звiдальным знаком зазначено Русина, котрого iмена не повело ся розпознати в списку ученикiв. Застеречы ту треба, же можливы сут в тым списку блуды.

1913/19141b (7) Włodzimierz Dańkowski, Julian Dobrzański, Roman Czerniawski, Stefan

Paluch, Władysław Przybyło, Włodzimierz Mikołaj Koczkodan, ?2b (9) Mikołaj Banicki, Miron Durkot, Jan Dutkanicz, Michał Jurkowski, Miron

Kicak, Roman Kuryłło, Bazyli Wasik, Michał Wasylec, Piotr Żełem3a (1) Marya Mayerówna (uczeń prywatny)3b (10) Roman Barna, Michał Bubniak, Jan Duda, Borys Durkot, Aleksander

Gowda, Teodozy Gyża, Grzegorz Kochan, Paweł Ropicki, Stefan Sandowicz, ?4b (5) Włodzimierz Gyża, Mateusz Juszczak, Aleksander Rusyniak, Mikołaj

Sobin, ?5 (3) Stefan Durkot, Konstantyn Wańko, ?6b (5) Mikołaj Gal, Ignacy Hałuszka, Antoni Teodor Kuryłło, Rodyon Antoni

Mochnacki, (єден з тых двох: Aleksander Dutka або Jan Woźniak)7b (10) Teodor Durkot, Jan Gyża, Konstanty Kobani, Piotr Kowalczyk, Symeon

Богдан Горбаль: Русины в кисарско-королiвскiй ґiмназиi в Ґорлицях

71

Pyrz (chlubnie uzdolniony), Bazyli Rusynko, Józef Mikołaj Sandowicz, Aleksander Tełech, Stefan Tytar (uczeń prywatny)

8b (6) Grzegorz Chomkowicz, Teofil Hurko (uczeń prywatny), Teodozy Jadło-wski, Włodzimierz Kobani (uczeń prywatny), Grzegorz Sembrat, Józef Wanat

1914/1915 – Школа заперта

1915/19162b (3) Michał Gyża (uzdolniony do następnej klasy), Bazyli Krynicki (uzdolniony

do następnej klasy), Jan Soroka (uzdolniony do następnej klasy)4 (3) Miron Durkot (uzdolniony do następnej klasy), Aleksander Gowda, Roman

Kuryłło (uczeń prywatny),5 (5) Jan Durkot (uzdolniony do następnej klasy), Teodozy Gyża (uzdolniony do

następnej klasy), Włodzimierz Gyża (uzdolniony do następnej klasy), Marya Mayerów-na (chlubnie uzdolniony, uczeń prywatny), Stefan Sandowicz (uzdolniony do następnej klasy)

6 (1) Roman Durkot (uzdolniony do następnej klasy)7 (2) Stefan Durkot (uzdolniony do następnej klasy), Ignacy Hałuszka (uzdolnio-

ny do następnej klasy)8 (2) Rodion Mochnacki (uzdolniony do następnej klasy), Józef Sandowicz

(uzdolniony do następnej klasy)

1916/19171а (1) ?2 (2) Jan Gowda, Teofil Gowda3b (3) Michał Gyża (uzdolniony do następnej klasy), Bazyli Krynicki, Jan Soroka

(uzdolniony do następnej klasy)4 (1) Michał Bubniak5 (5) Miron Durkot (uzdolniony do następnej klasy), Aleksander Gowda (popr.

z pol.), Julian Kaczmarczyk (uzdolniony do następnej klasy), Roman Kuryłło (uzdolnio-ny do następnej klasy), Jarosław Soroka (popr. z niem.)

6 (3) Teodozy Gyża (uzdolniony do następnej klasy), Marya Mayerówna (chlubnie uzdolniony, uczeń prywatny), Stefan Sandowicz (uzdolniony do następnej klasy)

8 (2) Stefan Durkot (uzdolniony do następnej klasy), Ignacy Hałuszka (uzdolnio-ny do następnej klasy)

1917/19182 (1) Jan Gowda3 (1) Teofil Gowda4 (1) Michał Gyża (uzdolniony)5 (1) Michał Bubniak (uzdolniony)6 (2) Miron Durkot, Roman Kuryłło (6 X 1917 opuścił zakład)7 (2) Teodozy Gyża (uzdolniony), Marya Mayerówna (chlubnie uzdolniony, uczeń

prywatny), Stefan Sandowicz (31 I 1918 opuścił zakład)

Ученикы к.к. ґімназиі в Ґорлицях на конец школьного рокаД

е ме

шка

ют

роди

че Дал

ьша

окол

иця

16 36 27 63 55 64 93 75Ш

кола

зап

ерта

94 105 71

Ґорл

ицкі

й по

в. 34 70 140

144

189

228

214

225 99 125 93

Ґорл

иці

26 40 46 80 86 99 98 121 48 51 55

Релi

ґiя

Мой

се-

йова 3 11 16 16 15 29 31 45 19 35 48

Грек

ока-

толи

цка

1 11 25 40 40 57 58 56 16 17 10

Римо

като

-ли

цка

69 124

172

231

275

305

316

320

206

229

175

Нац

ийон

альн

iст

Нім

ці

0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 2

Руси

ны

1

(1.4

0%)

11

(8.1

0%)

25

(13.

30%

)40

(1

6.20

%40

(1

5.20

%)

57

(17.

10%

)58

(1

7.40

%)

56

(15.

30%

)

16

(7.1

0%)

17

(6.4

5%)

8

(3.6

0%)

Пол

якы

72 135

188

247

290

334

347

365

224

263

223

Шкі

льни

й Рі

к

1906

/190

719

0719

0819

08/1

909

1909

/191

019

10/1

911

1911

/191

219

12/1

913

1913

/191

419

14/1

915

1915

/191

619

16/1

917

1917

/191

8