NOORD- HANS AAL - NG Kerk Argief

Nederduitse Gereformeerde Kerk

SESTIENDE SINODE

van

NOORD- HANS AALI

ACTA SIN41

PRETORIA

10 - 14 September 2001

VOORWOORD

1. Die Sestiende Sinode van Noord-Transvaal in die Sinodale Sentrum, Pretoria, vanaf 10 tot 14 September 2001vind plaas in ‘n tyd waarin daar baie in die Nederduitse Gereformeerde Kerk oor hierdie kerk gedink word: opgemeentelike viak, ringsvlak en 00k in sinodale verband. Dit is goed en reg so: ons is immers ‘n kerkverband watfunksioneer binne die stelreël van ecciesia reformata semper reformanda! Die inhoud van hierdie Agenda toonduidelik dat die kerk waarvan ons deel is, binne hierdie sinodale verband nie stilstaan nie. Die verslae wys hoekommissies oor baie sake worstel ten einde vorentoe te gaan en die Here se kerk in nuwe tye kerk te laat wees opplaaslike vlak en in ons verband met mekaar. Die Here kom die eer toe vir werk waarvan hierdie boek rapporteer.

2. Die verslae in hierdie Agenda is belangrik en vra deeglike voorbereiding van elke afgevaardigde. Ons is elkeenbetrokke by hierdie vergadering! Cm maar net te kom omdat ek moet kom, is sinloos. Cm te kom om betrokke endeel van n gemeenskaplike proses te wees, hoe gebrekkig dit 00k soms mag wees, maak die ruimte oop vir op weggaan saam met mekaar en om ‘n verskil in kerk en samelewing te maak. Hierdie vergadering vra dan ook elkeen vanons se voorbidding.

3. Wanneer die afgevaardigdes van die verskillende gemeentes vanaf 10 tot 14 September 2001 vergader, vergaderons as gemeentes wat met mekaar in kerkverband staan op ringen sinodale viak. Ons het met mekaar ‘n kosbareen verantwoordbare verbintenis kragtens ons Belydenis, Kerkorde en onderling ooreengekome besluite. Hierdieverbintenis vra ook elkeen van ons se lojaliteit. Die Sinode van Noord-Transvaal in sitting het as kerkvergadering‘n eie taak en gesag soos deur die Kerkorde bepaal (lees assebliefArtikels 18-23 en 32-35) maar bly ook steeds tendienste van die gemeentes in hierdie verband. Wanneer ons dan saam vergader teen hierdie agtergrond. doen onsdit ten diepste cm die eer van God en die heil van ons wéreld te soek.

4. Hierdie vergadering is n kerklike vergadering. Dit het n geestelike karakter. Ons gaan die aangesig van die Heresoek in ons beraadslaginge, en ons gaan mekaar met die inrig van die program ook opbou in ons geloof. Dit kan netgebeur as elkeen van die afgevaardigdes hierin vennote is en hiertoe verbind is.

5. Die lekker van die gereedmaak van hierdie agendaboek lé in die baie mense wat op die een of ander manierbetrokke is. Baie dankie aan:* die kollegas in ons sinodale gebied: hulle bemoediging en aanbiedinge van hulp word regtig waardeer;* die lede van die moderamen met wie ek baie nou kon saamwerk;* die verskillende kommissies, verteenwoordigers namens die sinode, en elke ander persoon wat n verslag gereed

gemaak het:* die personeel van Noord-Transvaal se Sinodale Kantoor, en in besonder my sekretaresse me Hermien Swart, virhulle aandeel;* me Leola Dekker van ABID virtegniese advies en huip met die elektroniese versorging, en mnr Ben van Wyngaardvan die “cu’ kerkkantoor vir huip met baie praktiese reelings;* mnr Ronnie Wasserfall vir die druk en bind van die agendaboek;* die gemeente Waverley en my kollegas vir hulle begrip;* my gesin vir hulle liefde!

6, Ook hierdie sinode moet staan in die teken daarvan dat ons in hierdie land as mense van die hg leef. Vir onsvergadering pas die woord aan die Efesiers dan ook tydig: Moet daarom nie onverstandig optree nie, maarprobeerte wete kom wat die Here wil dat Julie moet doen (Ef 5:17).

DR JJ GERBERSKRIBA VAN DIE MODERAMEN

23 Julie 2001

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 /nhoudsopgawe

INHOUDSQPGAWE

A. VERSLAE

A.1.1 Moderamen: Eerste Versiag (Skema van werksaamhede) 1

A.1.2 Moderamen: TweedeVersiag (Gewonewerksaamhede) 6

A.1 .3 Moderamen: Derde Verslag (Studentebediening) 30

A.1.4 Moderamen: Vierde Verslag (Middestadbediening) 35

A.1.5 Moderamen: Vyfde Vers~ag (Funksionering van Meerdere Vergadering) 36

A.1.6 Moderamen: Sesde Versiag (VAM) 52

A. 1.7 Moderamen: Sewende Versiag (Ontbondeling Sinodale Kerkkantoor) 53

A.2 Ad Hoc-kommissie: Kinders by die Nagmaal 58

A.3.1 Sending: Eerste Verslag 60

A.4.1 Gemeentebou: Eerste Verslag 71

A.5.1 Jeug: Eerste Versiag 73

A.6.1 Fasilitering: Eerste Versiag 78

A.7.1 Pastorale Begeleiding: Eerste Versiag 84

A.8.1 Ekumene: Eerste Verslag 86

A.9 Kuratorium: Pretoria 87

AiD Kuratorium: Bloemfontein 91

All Kuratorium: Stellenbosch 92

A.12.1 Regskommissie: Eerste Versiag 94

A.13.1 Erediens 97

A.14.1 Kerklike Media: EersteVerslag 119

A.15 Vrouediens 123

A,16.1 Argief: Eerste Verslag 125

A.17.1 Diens van Barmhartigheid: Eerste Versiag 130

A.18 Ad Hoc-kommissie: Saamwoon van afgetredenes 143

A.19.1 Leer-en Aktuele Sake: Eerste Versiag 144

A.20.1 Fondse: Eerste Vers~ag 161

A,21.1 Sinodale Administrasie: Eerste Versiag 170

B. BESKRYWINGSPUNTE 176

C. AANVULLENDE VERSLAE

D. NOTULE

E. BYKOMENDE STUKKE

E.1 tn Memoria 179

E.2 Lys van Afgevaardigdes (word ter vergadering uitgede&)

E.3 Herderlike Gesprek (word ter vergadering uitgedeel)

R:~sinodes\Noord2001 \Vers/ae\ Verwerkte vers/ae\/nhoudsopgawe. wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 ‘IT Afkortings

AFKORTINGS

AABID Argief- en BestuursinligtingsdiensteAJK Algemene JeugkommissieAKA Aigemene Kommissie vir die ArgiefAKDB Algemene Kommissie vir die Diens van

BarmhartigheidAKE Algemene Kommissie vir die ErediensAKF Algemene Kommissie vir FondseAKG Algemene Kommissie vir Gemeentebe

dieningAKKM Algemene Kommissie vir Kerklike MediaAKLAS Algemene Kommissie vir Leer en Aktuele

SakeAKPB Algemene Kommissie vir Predikantebe

dieningAKTO Algemene Kommissie vir Teologiese Op

leidingARK Algemene RegskommissieASK Algemene Sinodale KommissieASSK Algemene Sinodale Sendingkommissie

Bepal i ngBreë Kommissie vir Arbeidsbediening gerigop TransnetBeJydende KerkjeugaksieBybelgenootskap van Suid-AfrikaBuro vir Voortgesette Teologiese Opleidingen Navorsing

Christelike AfhanklikheidsdiensChristelike LektuurfondsChristelike Maatskaplike RaadChristen Netwerk-groep

FFASKOM Fasiliteringskommissie van die Moderamen

GGER Gereformeerde Ekumeniese RaadGKA Gesamentlike Kommissie vir die ArgiefGKABID Gesamentlike Kommissie vir die Argief en

BestuursinligtingsdiensteGKAT Gesamentlike Kommissie vir Arbeidsbe

diening gerig op TransnetGKEF&E Gesamentlike Kommissie vir Evangelisasie

in Frankryk en EuropaGSM Gesamentlike Sendingkommissie vir Mo

sambiekGUP Godsdiens Uitsaaipaneel

HHK Hugenote Koflege

KOO nterkerkHke Kommissie vir Opvoeding enOnderwys

ISWEN Instituut vir SendingwetenskaphkeNavorsing

JJKJA Junior Kerkjeugaksie

M

Kerklike Aksie NoodhuipKerkordeKommissie vir PredikantebedieningKommissie vir Sinoda~e Administrasie

MEMA Moderne Evangelisasiemedia in Afrika

R

Nederduitse Gereformeerde KerkNederduitse Gereformeerde Kerk in AfrikaNoordelike Ringeforum

Predikant in Algemene Sinodale DiensPrimariusPredikant in Sinodale Diens

RCA Reformed Church in AfricaRKA Ringskommissie vir die Argief

SSAKOVSAKVSAR KSek/SecSEKSEVTO

Suid-Afrikaanse KerkorrelisteverenigingSuid-Afrikaanse KoorverenigingSuid-Afrikaanse Raad vir KerkeSekundus/SekundiSinodale Ekumene KommissieSentrum vir Voortgesette Teologiese OpleidingSinodale JeugkommissieSinodale Kommissie vir die ArgiefSinodale Kommissie vir die Diens vanBarmhartigheid

SKDBM Utiliteitsmaatskappy van die SinodaleKommissie vir die Diens van Barmhartigheld van die Nederduitse GereformeerdeKerk van Noord-TransvaalSinodale Kommissie vir die ErediensSinoda~e Kommissie vir FondseSinodale Kommissie vir GerneentebedieningSenior KerkjeugaksieSinodaje KerkkantoorSinodale Kerkkantoorkommissie

KKANKOKPBKSA

BBepB KAT

BKJABSAB UVTO N

CCADCLFCMRCNW

NNG KerkN G KANRF

PPAS DPrimPSD

SJ KS KASKDB

SKES KFSKG

S KJASKKS KKK

R:\s/nodes\Noord200 1 \Vers/ae\ Verwerkte vers/ae\AfkortJng.~d Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 iv Afkort/ngs

SKKM Sinodale Kommissie vii Kerklike MediaSKLAS Sinodale Kommissie vir Leer en Aktuele

SakeSKV Sinodale Kommissie vir die VrouediensSPF Sinodale PensioenfondsSRK Sinodale RegskommissieSSK Sinodale Sendingkommissie

TTKPB Transvaalse Kommissie vii Predikante

bedieningTOIBO Transoranje Instituut vir Buitengewone

OnderwysTSO Teologiese Studente Opleiding

VVAM Versoening, Armoede en herstel van Morele

waardesVCHO Vereniging vii Christelike Hoer OnderwysVCSV Verenigende Christelike StudenteverenigingVDM Verbi Divini Minister (Bedienaar van die

Goddelike Woord)VGKSA Verenigende Gereformeerde Kerk in Suider

Afrika

wWRK Wêreldraad van Kerke

R:~sinodes~Noord2QQ1 ~VersIae~Veiwerkte verslae\Afkortings. wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 1 Moderamen Eerste vers/ag

A.tl MODERAMEN: EERSTEVERSLAGSKEMA VAN WERKSAAMHEDE VIR DIE SINODESITTING

1. OPDRAGDie moderamen behartig die opstel van n skema vanwerksaamhede vir die volgende sinodesitting (Bep35.3.3.11). Saam met hierdie Bepaling moet 00kBepalings 32.1.1, 32.2.8, 35.7.1 - 35.7.4 en 35.8.1 -

35.8.4 gelees word.

2. UITVOERING

2.1 DATUM EN PLEK2.1.1 Die Sestiende Gewone Sinode van NoordTransvaal is gereel vir Maandag 10 tot Vrydag 14September 2001 in die Sinodale Sentrum, Pretoria.2.1.2 AIle kerkrade en leraars het reeds aan die eindevan 2000 kennis gekry van die datum, en in Februarie2001 van voile besonderhede rondom die sitting. Daarhet 00k ‘n amptelike kennisgewing ses maande voordie tyd in Die Kerkbode verskyn.

2.2 AGENDA EN HANDELINGE2.2.1 Druk en verspreidingDie kwotasie vir R12560,00 (R27,91 per boek vir 450boeke) van Print and Bookbinding Solution is vir diedruk van die Agenda aanvaar. Die Agenda sal ooksoos in die veriede per ringskribas aan leraars enkerkrade versprei word. Daar is ook gereel dat dieAgenda, soos in 1997 besluit is, aan elke leraarvoorsien word of huile die sinode bywoon asafgevaardigde a! dan nie.2.2.2 VertrouIikhe~dDie sinode plaas geen embargo op sy verslae nie tensydie moderamen anders oordeel oor ‘n bepaaldeverslag(e)(Handelinge 1999 bl 216 pt2.2.2.2).2.2.3 HanteringAlle verslae word as gelese beskou. Slegs die aanbevelings word hanteer. Sake wat uitgelig moet word, saldeur die voorsitter hanteer word.2.2.4 LaatstukkeLaatstukke deur die skriba ontvang word aan dieSinodale Regskommissie voorgele wat die sinode in ‘nvolgende verslag sal adviseer oor die ontvanklikheid endie hantering daarvan (vgl Bep 35.7.4).2.2.5 Geldigheid van besluiteDie sinode het in 1993 besluit dat sodra die skriftelikenotule ter vergadering goedgekeur is, alle besluitedadelik van krag sal wees tensy uitdruklik andersvermeld (vgl Handelinge 1993 bl 230 pt 2.2.4.1).2.2.6 Besluiteregister en Handelinge2.2.6.1 Tensy die sinode anders wil besluit, word diereelings soos besluit in 1997 (Besluit 3) gehandhaaf,naamlik*1 ‘n Volledige besluiteregister word so spoedigmoontlik na afloop van die sinode aan elke gemeente,leraar en afgevaardigde kerkraadslid voorsien.*2 Elke gemeente moet ter vergadering aan die

sinodeskriba n skriftelike aanduiding gee van hoeveeleksemplare van die volledige Handelinge van diesinode die gemeente wil ontvang.*3 Aan elke gemeente word weer ‘n rekening gestuurvirdie aantai Agendas, Besluiteregisters en Handelingegelewer.2.2.6.2 Die Besluiteregister en Handelinge sal ookelektronies beskikbaarwees met dien verstande datdiegedrukte eksemplaar die amptelike en korrekteverwysingsbron sal wees.

2.3 VERVOER EN VERBLYF2.3.1 Reisreelings2.3.1.1 Reisreelings is betyds deur middel van diekorrespondensie rakende die sinodesitting met allekerkrade getref.2.3.1.2 Elke ringskommissie handig tydens die sinoden voorlegging by die sinodeskriba in ten opsigte vandie reiskoste vir die hele ring se afgevaardigdes. metdien verstande dat:*1 afgevaardigdes sover moontlik saamry: dit sluitafgevaardigdes van die stad en platteland in(plattelanders met baie bagasie ten minste drie enstedelinge vier per motor). Ten einde aan reiskoste tebesnoei sal saamry streng kontroleer word;*2 plattelanders eis vir een reis: van die huis tot byverblyfplek en terug;*3 stadafgevaardigdes eis vir 5 ritte vanaf woning tot

by die Sinodale Sentrum en terug (en ons vertrou datafgevaardigdes in die stad soos in die verlede nie gaaneis nie);*4 die Ring van Krokodilrivier kan ‘n keuse uitoefen: of

een nt heen en weer vanaf woning tot verblyfplek instad, of vyf ritte vanaf woning tot by Sinodale Sentrumen terug steeds met die verstandhouding van saamry.2.3.1.3 Die skriba reel parkering in ‘n nabygeleeparkade (Finpark) aangesien daar mm parkering in dieSinodale Sentrum beskikbaar is Kerkrade is versoekom saam met hulle geloofsbrief die skriba in kennis testel hoeveel parkeerplek hulle benodig Die koste isR50,00 per motor vir die week. Daar word ook gepoogom reèlings te tref dat afgevaardigdes tydens aandetehulle motors na die Sinodale Sentrum verskuifterwilievan veiligheid.2.3.2 Verblyf2.3.2.1 Blokbespreking word vir plattelandse afgevaardigdes gereel vir bed en ontbyt in ‘n nabygelee hotel opkoste van die sinode. Die skriba het ook die suggestiedeurgegee dat dit waardeer sal word indienafgevaardigdes privaat by familie of vriende kantuisgaan ter wille van die koste.2.3.2.2 Afgevaardigdes wat van privaatverblyf gebruikmaak word vergoed teen R50,00 per dag indien hulledie skriba betyds daarvan laat weet.2.3.3 Daggelde/ etes

R:~sinodes~Noord200 1 \Verslae\Verwerkte verslae\A- 1-1 (Skema werksaamhede). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 2 Moderamen: Eerste vers/ag

2.3.3.1 Geen dagggelde word uitbetaal nie. Afgevaardigdes nuttig saam middag- en aandete in die SinodaleSentrum op koste van die sinode.2.3.3.2 Die reëlings ten opsigte van die etes vir hierdiesinodesitting is soos volg:*1 Die middagete is ‘n groot ete met nagereg. Dieaandete word n baie Iigter ete gemaak.*2 Daar word steeds volstaan met twee verversingsgeleenthede met iets te peusel daarby.*3 Kerkrade word versoek om hulle afgevaardigdes severversingskoste te betaal vir die duur van dievergadering. Dear word gewerk op R50,00 perafgevaardigde. Dit moet asseblief per tjek tydens diesinodesitting by die Verlofkommissie betaal word.*4 Geen verversings of etes sal voorsien word indien

afgevaardigdes nie hulle naamkaartjie vertoon nie.Dringende samewerking word in die verband gevra indie hg van talle probleme in die verlede.*5 Besoekers wat wil saameet, moet die oggend vandie dag waarop hulle wiT saameet n ete by diedienstoonbank bespreek en betaal, en ‘n kaartjiedaarvoor ontvang. Dit is nie moontlik om besoekers opkort kennisgewing te akkomodeer nie.

2.4 REGISTRASIE2.4.1 Die skribas van die onderskeie ringe is verantwoordelik vir die hantering van die registrasie van hullebetrokke ring se afgevaardigdes aan die hand van diepresensielys 5005 saamgestel uit die geloofsbriewe.Daar is n tafel vir elke ring in die portaalvlak by diehoofingang. Om sake vlot te laat verloop, wordvoorsitters van kerkrade!’n afgevaardigde Ieraarversoek om hulle gemeente se registrasie te kom doen.2.4.2 Registrasie geskied tussen 07:30 en 09:15 opMaandag 10 September 2001. Die skribas hanteer diewysiginge en! of toevoegings tot die presensielys enbesorg die besonderhede van die registrasie nie lateras 09:30 ean die skriba van die vorige moderamensaam met gewysigde geloofsbriewe waar nodig.2.4.3 Die presensielys word ringsgewys saamgestel terwille van die registrasie,

2.5 REELINGS MET AANKOMS2.5.1 Aankoms - Afgevaardigdes word dringendversoek om betyds te wees op die eerste dag ten eindedie reelings vir almal te vergemaklik, Daar is genoeguitstallings om afgevaardigdes besig te hou vir die uurvoor die tyd. en die kuier saam met vriende is ookbelangrik.2.5.2 Stukke wat by registrasie uitgedeel word -

Elke afgevaardigde ontvang ‘n leer met ‘n aantalbelangrike dokumente daarin soos die voorlopigepresensielys, Iaatstukke, stembriewe, ens. In die leer is00k ‘n aantal uitdeelstukke van instansies wattoestemming daarvoor gevra het.2.5.3 Naamkaartjies - Naamkaartjies moet te alle tyeen ook sigbaar gedra word. Aan die een kant leerafgevaardigdes mekaar so ken en aan die ander kantis dit nodig vir kontrole toy sekuriteit en by die etes.2.5.4 Sitplekplasing - Die indeling van sitplekke is

alfabeties volgens die naam van die gemeentes,Af~1evaardigdes se name word voor die tyd aanbepaalde sitplekke gekoppel. DIT IS VAN DIEALLERGROOTSTE BELANG DATAFGEVAARDIGDES OF HULLE SEKUNDI OP DIEAANGEWESE PLEKKE MOET SIT. Sitplekke word op‘n lys en kaart aangedui wat op die eerste dag byregistrasie aan afgevaardigdes voorsien word.

2.6 OPENING EN KONSTITUERING2.6.1 Opening - Die afgevaardigde Ieraar wat ten tyevan die sinodesitting die Iangste diens het en dieoudste in jare is, neem die leiding by die opening en diekonstituering van die sinode met ‘n agenda van diemoderamen totdat die nuwe moderator verkies is (Bep32.2.8). Hierdie agenda omvat die volgende: opening,konstituering, verkiesing van moderator, reelings metdie oog op die sitting en die behandeling van die EersteVerslag van die Moderamen. Die Ieraar wat by dieSestiende Gewone Sinode van Noord-Transvaal dieopening waarneem is ds C (Chris) Nel van diegemeente Albertyn met as sekundus ds E (Eugene)Olivier van die gemeente Waterkloofrif.2.6.2 Geloofsbriewe - Die geloofsbriewe van afgevaardigdes, onderteken deur die voorsitter en skribavan die kerkraad, moes teen 10 Julie 2001 by dieskriba wees.2.6.3 Presensielys - Die amptelike presensielys worduit die geloofsbriewe saamgestel en word vanjaarweerringsgewys ingedeel. Die name van die primariusafgevaardigdes geld as die lede teenwoordig tensyvooraf anders aan die skriba kennis gegee is.Wysiginge en! of toevoegings word tydens registrasiehanteer ( vgl pt 2.4 hierbo).2.6.4 Kworum en konstituering - Die sinode wordmet die personeel soos aangedui op die presensielysgekonstitueer mits dit tweederdes van die getal waaruitdie sinode moet bestaan, bevat.2.6.5 Verteenwoordiger van die Dosenteraad vandie NG Kerk: Fakulteit Teologie - Die naam van dieverteenwoordiger by die sinode (Art 33.2) verskyn in dieAgtste Verslag van die Moderamen (0.1.8).

2.7 FUNKSIONERING VAN DIE SINODE2.7.1 Mikrofone - Elke sitplek is voorsien van ‘nmikrofoon. Wanneer ‘n afgevaardigde n spreekbeurtwil he, moet hy!sy die rooi knoppie druk en wag tot dievoorsitter hom/ haar aan die woord stel. Die stelsel salook ter vergadering verduidelik word.2.7.2 Dagopeninge en dagafsluitings2.7.2.1 Die dagopeninge word deur ds JC Carstensgelei aan die hand van ‘n gedrukte liturgie vir elke dag.Afgevaardigdes word ernstig versoek om soggensbetyds hiervoor te wees. Liedere wet tydens voorsanggesing word se woorde is in die gedrukte liturgie ofword op ‘n skerm vertoon.2.7.2.2 Dagafsluitings word hanteer deur die afgevaardigdes soos aangedui in die Agtste Verslag van dieModeramen (Aanvullend) (0.1.8) wat slegs aangewysken word na die geloofsbriewe ontvang is.

R:~sinodes\Noord2QQ1 \Vers/ae\ Ve,werkte vers/ae\A- 1-1 (Skema werksaamhede). wpd Agenda

Sinode Noord-Transva& 2001 3 Moderamen Eerste versiag

2.7.3 Verversings en etes2.7.3.1 Die person~el van die Sinodale Sentrumvoorsien die verversings en etes aan aWe afgevaardigdes.2.7.3.2 Die plekke waar verversings genuttig en geeetword, word in die Agtste Verslag van die Moderamen(0.1.8) aangedui.2.7.3.3 Tafelgebede voor ete word gedoen deur dieafgevaardigdeswatdaarvooraangewysword nadat diegeloofsbriewe ontvang is. Hulle name verskyn ook indie Agtste Verslag van die Moderamen (0.1.8).2.7.4 Tydelike Kommissies - In Noord-Transvaal geldBepaling 35.4.13.1. Die sekundilede van die betrokkekommissies is welkom om tydens die sinodesitting bydie betrokke kommissie by te sit.2.7.5 Notulekommissie - Die moderamen benoemweer n notulekommissie om behulpsaam te wees metdie gereedmaak van die vergaderingnotule asook diebykomende verslae en stukke. Die sameroeper is dr JJGerber (Waverley). Die kommissie se personeelverskyn in die Agtste Verslag van die Moderamen(0.1.8).2.7.6 Notules, verslae en ander stukke - Met die oogop die besparing van drukkoste, word die volgendereelings soos by die sinode van 1999 getref oor dievoorsiening van stukke:*1 Een eksemplaar van aWe stukke aan diemoderatu u r.*2 Een eksemplaar van alle stukke aan die pers (x3),die Saakgelastigde van die Sinodale Kerkkantoor, dieArgivaris, die verteenwoordiger van die FakulteitTeologie en die skribas van die kommissies.*3 Die nodige eksemplare van alle stukke vir diehantering deur die notulekommissie.*4 Een eksemplaar van die notule aan elke gemeente.*5 Een eksemplaar van die aanvullende verslae(langer as een bladsy) aan elke afgevaardigde: indiendie versiag kort is word dit normaalweg op die skermgeprojekteer.*6 Een eksemplaar van ander stukke by herderlikegesprek aan elke gemeente.*7 Ander persone, by verteenwoordigers vankommissies van die Algemene Sinode, kan met diehoofstemteller reel vir afskrifte soos benodig.*8 Stukke word nie aan besoekers voorsien nie.*9 Afgevaardigdes word versoek om slegs die stukke

te neem wat deur die blokleiers uitgedeel word en nieekstra stukke voor by die vakkies te neem nie.*10 Stukke is te koop op bestelling. Afgevaardigdeskan navraag doen by die hoofstemteller.2.7.7 Verlofkommissie - Alle sake rakende verlof (metinagneming van Bep 18.4), personeelwysiginge enaankondiginge word deur die Verlofkommissie hanteer.Die sameroeper is ds CA du Plessis (RustenburgBergsig). Die personeel van die kommissie verskyn indie Agtste Versiag van die Moderamen (0.1 .8).2.7.8 Skakelkomissie - Hierdie kommissie is dieskakel van die sinode met die pers, radio en TV enbestaan uit die verkose assessor asook drr PR du Toit(Universiteitsoord) en GJ Cloete (Waverley).

2.7.9 Kommissie vir Kommissies (Bep 35,4.13.2)..Die assessor tree hier op as voorsitter saam met dievoorsitters (of sekundi) van elke permanentekommissie van die sinode. Ringe wat name virspesifieke kommissies wil aanbeveel, gee die namemet n motivering aan die assessor.

2.7.10 Verkiesing van die moderamen2.7.10.1 Afgevaardigdes word daarop gewys dat diehuidige reeling is dat die bykomende lede tot diemoderamen uit n oop groslys verkies word (Besluit1993). In die verslag van die Ad Hoc-KommissieFunksionering van die Meerdere Vergaderings (A.1.5)word 00k hieraan aandag gegee.2.7.10.2 AANBEVELING: VERKIESING VANMODERAMENDie sinode dra dit aan die Tydelike Regskommissieop om ter vergadering ‘n bepaling te formuleer oordie verkiesing van die moderamen aangesien daargeen duidelike reeling is nie.2.7.11 Vergadering van afgevaardigdes in ringverband - Afgevaardigdes vergader Maandagaand 10September 2001 in ringverband. Die plekke waar dieonderskeie ringe vergader, word aangedui in die AgtsteVersiag van die Moderamen (0.1.8).2.7.12 Los voorstelle, mosies en opdragte aankommissies2.7.12.1 Die reeling in Noord-Transvaal is dat voorstelle oor opdragte aan kommissies deur die betrokkekommissie self ter vergadering evalueer moet wordFinansiele implikasies moet ook in berekening gebringword. Die betrokke kommissie bedien dan die sinodemet n voorstel oor watter opdragte voorrang verdien enwatter goedskiks gelaat kan word (Besluit 21 van1997).2.7.12.2 Ter wille van n sinvolle uitvoering van diebesluit en sodat daar nie sake onnodig tot die aasteoorstaan nie, word afgevaardigdes wat n opdrag wilgee of voorstel wil maak, versoek om eers met diebetrokke kommissie te raadpleeg oor dieuitvoerbaarheid van die voorstel.2.7.13 Spreekbeurte (Bep 18.9)2.7.13.1 Spreekbeurte word normaalweg nie toegestaan aan persone wat nie lid van die sinode is nieHoogs uitsonderlike aansoeke word deur diemoderatuur hanteer.2.7.1 3.2 Die moderamen interpreteer ‘spreekbeurt’soos volg: dit beteken dat benewens ‘n mondelingevoordrag ook toeligting deur n oorhoofse ofvideoprojektor, gebruikmaking van ‘n rekenaarmatigeaanbiedingsprogram, ens gegee kan word met die

Saam met die Agenda gaan n vorm wat deurafgevaardigdes voltooi moet word ten einde basiesedata te bekom met die oog op die samestelling van diekommissies van die sinode, en die werk enfunksionering van die sinode. Dit is belangrik omdaarop te let dat die voltooiing van die vorm daar is omdie samestelling van die kommissies makliker te maaken nie n waarborg is dat aan n afgevaardigde se wensvoldoen sal word nie.

R:\sinodes~Noord2001 \Verslae\ Verwerkte verslae\A- 1-1 (Skema werksaamhede). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001

voorbehoud dat binne die voorgeskrewe tydsduur vir nspreekbeurt gebly word (5 minute).2.7.13.3 Met die oog op hierdie sinodesitting is dievolgende spreekbeurte deur die moderamen goedgekeur:*1 Op versoek van en in oorleg met ons sinode sedominees betrokke by die Afdeling Geestelike Dienstevan die SA Polisiediens is gereel dat Adjunk NasionaleKommissaris A Pruis die sinode mug oor die misdaad/geweldsituasie in Suid-Afrika (Dinsdagoggend).*2 Die Trustees van die Predikante Pensioenfondshanteer n multimedia-aanbieding gedurende gewonesittingstyd (Vrydagoggend).*3 Die Bybelgenootskap benut n gewone spreekbeurt

en kry ook geleentheid om oor n etenstyd n videovertoning te hanteer (Dinsdagmiddag).*4 Die AJK oorhandig n oorkonde aan dr Dirk Viljoen

binne die sinode waarin hy gedien het (Woensdagoggend net voor tee).2.7.14 Herderlike gesprek - Die moderamen hetgereel dat die tema vir die geleentheid “Kreatiewekerkwees/n die Suid-Afrikaanse konteks”sal wees. Dieinleier is dr Coenie Burger van BUVTON teStellenbosch. Die fynere reelings oor die hantering vandie geleentheid sal in die Agtste Versiag van dieModeramen (0.1.8) gegee word.2.7.15 Gebruikmaking van videoprojektor - Soos bydie vorige sinodesitting en die sitting van die AlgemeneSinode word vanjaar weer gebruik gemaak van nvideoprojektor gekoppel aan die rekenaar om sekereinligting te projekteer op die groot skerm voor in diesaa!. Dit gaan vera! gebruik word vir die groslyste byverkiesing, inhoude van voorstelle en amendemente,kort aanvul!ende vers!ae, uitlig van sekere iniigting,aankondiginge, tekste van sekere nuwe liedere, ens.2.7.16 Telefone - Daar is publieke telefone vir oproepebeskikbaar. Selfone moet deurentyd in die saalafgeskakel bly en nie bloot op sag lul gestel wordnie. Selfone is lastig en beInvloed ook dieklankstelsel.2.7.17 Dienstafel - Word vanjaar deur ABID hanteermet groot dank teenoor hu!le.2.7.18 Uitstalings - Die moderamen het aan ‘n aantalinstansies toestemming verleen om tydens die sittinguitstai!ings te hou. Voile besonderhede verskyn in dieAgtste Verslag van die moderamen (0.1.8)2.7.19 Verkope - Geen artike!s mag op enige piek indie Sinodale Sentrum verhandel word sondertoestemming van die moderatuur nie.2.7.20 Uitdeel van stukke - Geen ander stukkebeha!we die waarvoor toestemming verkry is maguitgedee! word nie.2.7.21 Band- en video-opnames - Geen opnamesmag van enige dee! van die sitting gemaak wordsonder dat daar vooraf toestemming voor verkry is nie.2.7.22 Mediese dienste - Die afde!ing Sekuriteit vandie Sinodale Sentrum dien as kontakpunt hieroor.

2.8 SKEMA VAN WERKSAAMHEDE2.8.1 By hierdie vergadering van die Sinode van

4 Moderamen: Eerste vers/ag

Noord-Transvaal dien belangrike verslae, onderandereoor die funksionering van die meerdere vergaderings inons sinodale gebied. Ten einde die vergadering sinvolen viot te laat verloop in die hantering van die verslae,word die volgende reeling getref: Afgevaardigdes watvrae het oor n betrokke versiag of amendemente!voorstelle het ten opsigte van die betrokke verslagen sake voortspruitend daaruit, word uitgenooj omdie betrokke kommissie op Maandagaand 10September 2001 om 19:45 te ontmoet in die lokalesoos aangedui in die Agtste Verslag van dieModeramen (C.1.8). Hierdie reeling sou ook kongeld indien sake na tydelike kommissies verwysword en afgevaardigdes oordeel hulle kan daar ninset lewer oor die betrokke saak.2.8.2 Bogenoemde reeling weerhou nie ‘n afgevaardigde sy/haar reg om ‘n voorstel! amendementte maak endaarby te staan nie.2.8.3 Die skema van werksaamhede hieronder dien asriglyn. Kommissies moet enige tyd gereed wees omhulle verslae te laat dien. Waar kommissies onoorkomenlike probleme mag ondervind indien hulleverslae sou skuif, moet dit met die verkose moderatuuronderhandel word.

Maandag 10 September 200110:00 - 13:00 Opening

KonstitueringVerkiesing van moderatuurModeramen (Skema vanWerksaamhede)Moderamen (Skema vanWerksaamhede - Aanvul!end)MIDDAGETEModeramen (Gewone Werksaamhede)Moderamen (Ad Hoc-Kommissies)KOFFIE/ TEEModeramen (vervoig)AANDETEAfgevaardigdes vergader ringsgewysKommissies vergader! ontmoetafgevaardigdes oor vrae, voorsteile enamend eme nte

Dinsdag 11 September 200108:30 - 08:45 Dagwyding08:45 - 09:30 Regskommissie: !aatstukke

Moderamen (vervolg)Misdaadsituasie in Suid-AfrikaKOFFIE/ TEEBespreking: misdaadsituasieAd Hoc: Kindernagmaa!Gemeentebou

14:00 MIDDAGETE15:45 Sending16:15 KOFFIE/TEE18:00 Jeug

Pastorale Bege!eidingMN D ETEHerderlike Gesprek

13:00 - 14:0014:00-15:45

15:45 - 16:1516:15 - 18:0018:00 - 19:0019:00 - 19:4519:45

09:30 - 10:3010:30 - 11:0011:00 - 13:00

13:00 -

14:00 -

15:45 -

16:15 -

18:00 - 19:0019:00 -21:00

R:/sinodes\Noord200 llVers/ae\Veiwerkle vers/ae’A- 1-1 (Skema werksaamhede). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001

Woensdag 12 September 2001DagwydingFasiliteringFunksionering van die MeerdereVergaderingsOorhandiging oorkonde dr Dirk ViijoenKOFFIE/ TEEFunksionering van die MeerdereVergaderingsMIDDAGETEFunksionering van die MeerdereVergaderi ngsVerkiesing van die moderamenSinodale AdministrasieKOFFIE! TEEFondseTeologiese OpleidingAANDETEKommissie vii Kommissies vergaderAfgevaardigdes het aand vry

Donderdag 13 September 200108:30 - 08:45 Dagwyding08:45 - 10:30 Sinodale Administrasie! Fondse

(vervoig indien nodig)KOFFIE! TEEKommissie vir KommissiesRegskommissieVerkiesing afgevaardigdes naA~gemene Sinode 2002

MIDDAGETEErediensKOFFIE! TEEKerklike MediaVrouediensArgiefAAN D ETEDiens van BarmhartigheidAd Hoc: Saamwoon Afgetredenes

Vrydag 14 September 200108:30 - 08:45 Dagwyding08:45 - 10:30 Leer en Aktuele Sake

EkumeneOpdragte aan kommissiesKOFFIE/ TEEInligtingsessie: PredikantePensioenfondsOnafgehandelde sakeBedankingsAfsluiting

3. AANBEVELINGDie sinode keur die reelings vir die SestiendeSinode van Noord-Transvaal soos getref deur dieuittredende moderamen goed.

DR M SMUTS (voorsitter)DR JJ GERBER (skriba)

In Memoria

5 Moderamen: Eerste vers/ag

13:00 - 14:0014:00 - 15:4515:45 - 16:1516:15 - 18:00

18:00 - 19:0019:00 - 21:00

08:30 - 08:4508:45 - 10:30

10:30 - 11:0011:00 - 13:00

13:00 - 14:0014:00- 15:45

15:45 - 16:1516:15 - 18:00

18:00 - 19:00

10:30 - 11:0011:00- 13:00

10:30- 11:0011:00 - 13:00

R:\s,nodes~Noord2001 \Vers/ae\Verwerkte verslae\.A- 1-1(Skema werksaamhede), wpd Agenda

S/node Noord-Transva& 2001 6

1. PERSONEELDie vyfde modera men was soos voig saamgestel:Moderatuurslede: dr M Smuts, ds JO Carstens, drrMC Botha en JJ GerberPreclikantelede: dr PR du Toit, prof M Ne!, drr OSHRaubenheimer en JH Voges (stedelike ringe), ds PJKriel (noordelike ringe) en dr JGM Richter (westelikeringe). (Sekundi: drr HL Carelsen, MJ Lazenby, JFPienaar en ds JJ Pienaar (stedelike ringe), ds JCFHarris (noordelike ringe) en dr C Gericke (westelikeringe)Kerkraadslede: prof WJM Janson, br DW Steyn, srHO van Niekerk (stedeflke ringe), sr AO van Schaik(noordelike ringe) en br FT Saaiman (westelike ringe).(Sekundi: dr PH Bredenkamp, prof RP de a Rey en dsOP Naudé (stedelike ringe), br SA Fourie (noordefikeringe) en br JP Kotzé (westelike ringe).

2. VERGADERINGSDie moderamen het 13 keer vergader. Tweevergaderings was uitgebreide vergaderings (vgl Bep35.3.4).

3. OPDRAGTE SINODE 1999Sommige opdragte is onder ander afde!ings van dieverslag geplaas waar dit meer log ies tuishoort,

3.1 BYEENKOMSTE VAN LERAARS EN VERTEENWOORDIGERS VAN KERKRADE EN RINGE3.1.1 Opdrag (1999: 216 pt 3.1.4)1. Die sinode dra dit aan die moderamen op cm,wanneer dit nodig blyk te wees, aandag te gee aanbyeenkomste van leraars en verteenwoordigers vankerkrade en ringe, verkieslik op streekbasis,2. Die sinode gee opdrag aan die moderamen omleiding te neem ten opsigte van die kodrdinering vanstreekkonferensies in die sinodale gebied aangesienvan die ander kommissies van die sinode ook van diewerkwyse gebruik maak of beplan om daarvan gebruikte maak.3.1.2 Uitvoering3.1.2.1 Die moderamen het inisiatief geneem om in2000 en 2001 byeenkomste vir predikantete hou: 11 tot13 September2000 en 13 tot 15 Augustus 2001. Beidedie byeenkomste is by Weesgerus naby Nylstroomgehou. Die byeenkomste het gefokus op onderlingebou van bande, ontspanning en saambesin oor sakewatvir die leraars as groep van belang is. Die SinodaleKommissie vir Fondse het weer vir n gedeelte van diekoste begroot sodat dit vir leraars moonUik was om ditby te woon. Die moderamen was ook in gesprek metdie Sinodale Komitee van die Vrouediens na aanleidingvan ‘n versoek dat die eggenotes van Ieraarsgeleentheid gebied word om saam by die

predikantebyeenkoms te wees.3.1.2.2 Twee reekse streekkonferensies kon cokrealiseer. Die geleenthede was vir leraars, kerkraadslede en belangstellende lidmate, Die byeenkomste van2000 is gewy aan versoening en armoede (9 Maart tePietersburg, 13 Maart te Pretoria en 22 Maart teRustenburg) en die van 2001 aan die Jaar van Hoopmet as temas versoening, armoede en die herstel vanmorele waardes (30 Januarie te Rustenburg, 8Februarie te Pretoria en 10 Februarie te Pietersburg).Die byeenkomste is in ‘n werkwinkeistyl aangebied. Ditis goed bygewoon.3.1.2.3 Die moderamen het ook navraag gedoen byleraars/ kerkrade/ ringe of daar ‘n behoefte by hulle isom met die moderamen te kommunikeer by wyse vanbyeenkomste op streekbasis bo en behaiwe die watreeds plaasvind oor sake wat vir hulle! die kerkverbandvan belang is.3.1.3 Bevinding3.1.3.1 Die byeenkomste vir predikante voorsien beslisin ‘n behoefte en die terugvoering daaroor is baiepositief. Die moderamen is oortuig dat dit ‘n jaarliksegebeure moet wees.3.1.3.2 Die afgelope vier jaar se streekkonferensieshet ook getoon dat dit ‘n goeie manier is cm opstreekvlak/ grondvlak met ringe! gemeentes in gesprekte wees oor belangrike sake op die tafel van diekerkverband.3.1.3.3 Uit gesprekke en uit groepterugvoering by diestreekkonferensies, vera! die in die plattelandsegebiede, het dit geblyk dat daar ‘n behoefte is dat diemoderamen op gereelde basis op persoonlike viak enplaaslik met ringe! kerkrade kommunikeerKorrespondensie alleen is niegenoeg nie.3.1.4 AANBEVELINGS: BYEENKOMSTE VANLERAARS/VERTEENWOORDIGERS VANKERKRADE EN R~NGE3.1.4.1 Die sinode dra dit aan die moderamen opom op gereeide basis byeenkomste/gespreksgeleenthede vir verteenwoordigers van ringe enkerkrade te reel met die oog op kontak enkomrnunikasie oor sake wat die kerkverband raak.Die moderamen koördineer hierdie tipebyeenkomste sou ander kommissies ook van diewerkwyse gebruik wou maak.3.1.4.2 Die sinode dra dit ook aan die moderamenop om ‘n jaarlikse wegbreekgeleentheid vir diepredikante in die sinodale gebied te reel.

3.2 ONDERHANDELING MET OOS-TRANSVAALOCR KINDERHUISE EN STUDENTEBEDIENING3.2.1 Opdrag (1999: 217 pt 3.11.4) - Die sinode geeopdrag aan die moderamen cm formele onderhandelinge met die Sinode van Qos-Transvaal aan te knoopocr gesamentlike besinning en beplanning ten OpSigte

A.1.2 MODERAMEN; TWEEDE VERSLAGGEWONE WERKSAAMHEDE

Moderarnen, Tweede versiag

R:~sinodes\Noord2001 \Vers/ae~ve~,erkte versIae~A- 1-2 (Gewone werksaamhede)~~Agenda

S/node Noord~Transvaa/ 2001 7 Moderamen: Tweede versiag

van kinderhuise en studentebediening.3.2.2 UitvoeringDie moderamen het besluit om van hierdie saak af testap in die hg van die feit dat Oos-Transvaal reedsverantwoordelikheid vir kinders uit hufle gebied in diekinderhuise aanvaar het, en dat daar nie daaringeslaag kon word om hulle by gesamentlike besinningoor studentebediening te betrek nie.3.2.3 BevindingDie betrokke kommissies van die sinode, asook anderkommissies wat in soortgelyke situasies is waargesamentlike bediening ter sprake is, moet eers tussenkommissies ooreenkomste bereik voordat die sakeamptelik tussen sinodes onderhandel word. Dit sal diepad makliker maak.3.2.4 AANBEVELINGS: ONDERHANDELINGE METANDER SINODES QOR GESAMENTLIKE WERK3.2.4.1 Die sinode keur die optrede van diemoderamen ten opsigte van onderhandelinge metOos-Transvaal goed.3.2.4.2 Die sinode versoek kommissies wat metgesamentlike aksies tussen sinodes besig is en! ofsoortgelyke aksies of werksaamhede beplan, omeers onderlinge ooreenkomste tussen kommissieste bereik voordat die betrokke saak tussen sinodesonderhandel word. Die moderamen kry opdrag omamptelike onderhandelinge te voer wanneer hyoordeel sake is onderling volledig onderhandel.

3.3 BESTUUR VAN DIE SPNODALE BEGROTING3.3.1 Opdrag (1999: 217 pt 3.12,4)1. Die sinode spreek sy opregte dank uit teenoor dieSKF vir hulle persoonlike betrokkenheid enverantwoordehke bestuur van die sinodale begroting.2. Die sinode gee opdrag aan die SKF om diemoderamen voortdurend op die hoogte te bring oorenige tendensverskuiwinge in die finansies van diesinodale gebied.3. Die sinode bly by die reeling dat die uitgebreidemoderamen jaarliks die sinodale begroting hanteer engoedkeur.3.3.2 Uitvoering3.3.2.1 Die moderamen is by elke vergadering deur dieSKF op die hoogte gebring oor die stand van diesinodale gebied se fondse en bepaalde sake wataandag verdien. In die proses het die moderamen ockkennis geneem van bepaalde tendense in diebediening van die sinodale gebied scos deur die SKFwaargeneem. Hierdie tendense is na die SKG verwysvir aandag.3.3.2.2 Die moderamen het twee keer in uitgebreidevorm vergader (vgl Bep 35.3.4) ten einde aan diejaarlikse begroting en finansiële beleid van die sinodeaandag te gee. Daar kon ook behaiwe die besluite watby die uitgebreide vergaderings van die moderamengeneem is, besluite geneem word oor dieimplementering van die debietorderstelsel, ‘n leningaan Wes-Transvaal as oorbruggingshulp vir hulle krisis,hulp aan gemeentes wat in n krisissituasie beland het,lenings aan en van gemeentes, die

noodfinansieringskema van die Sinodale Sentrum, ens.3.3.2.3 Dit is onder aandag van die moderamengebring dat die besluit van 1995 ocr die uitfasering vansendingposte skynbaar nie uitgevoer is nie. Diemoderamen het besluit om socs volg aan die sinode terapporteer:

3.3.3 Bevinding3.3.3.1 Die SKF het die bestuur van die fondse in diesinodale gebied op n positiewe en sinvolle wysehanteer. HulIe kon dit ook steeds regkry dat daar npositiewe gesindheid by ringe en kerkrade is ocr dieheffing van sinodale bydraes.3.3.3.2 Die moderamen is van cordeel dat sinvollebesluite geneem kon word as gevoig van die huidigewerkwyse.3.3.4 AANBEVELINGS: BESTUUR VAN DIESINODALE BEG ROTING3.3.4.1 Die sinode kondoneer die handelinge vandie 3de en die 4de moderamen ten opsigte van die1995-besluitdatdie uitfasering van die subsidiëringvan sendingposte nie plaasgevind het nie.3.3.4.2 Die sinode bly by die reeling dat die SKF diemoderamen gereeld op die hoogte bring oor enigetendensverskuiwinge in die finansies van diesinodale gebied, asook dat die uitgebreidemoderamen jaarliks die sinodale begroting hanteeren goedkeur.

3.4 KONTAK MET EMERITI3.4.1 Opdrag (1999: 217 pt 5.1.3) - Die sinode geeopdrag aan die moderamen cm aandag aan emeriti indie sinodale gebied te gee, en ‘n strategie uitte werk enbekend te maak aan die gemeentes hoe orn aandag tegee aan die emeriti.3.4.2 UitvoeringDie moderamen het hieroor besin deur ‘n ad hockommissie bestaande uit ds Cassie Carstens enouderlinge Murray Janson en Danie Steyn. Diememorandum waarin die opdrag hanteer is, word vir

1. By die moderamen (uitgebreid) van 22 Maart 2001is kennis geneem dat die besluit van 1995 ocr dieuitfasering van die subsidiering van sendingposteskynbaar nie uitgevoer is nie.2. Die moderamen het die saak ondersoek in samewerking met die SSK. Uit die notules blyk dit dat die3de moderamen op 13 Maart 1997 kennis geneem hetdat die verwagte opbrengs van die verkoop van diesendingplase die sinode in staat scu stel cm voort tegaan met die subsidiering van die betrokkesendingposte, en dat die toepassing van diesinodebesluit nie nodig sou wees nie. Hierdie verkoophet as gevolg van grondeise nie gerealiseer nie. Diefinansiële posisie van die sinode het ock teen 1997baie verbeter in vergelyking met 1995. Dit alles hetdaartoe gelei dat die sinodebesluit sees geformuleernie uitgevoer is nie.3. By elke daaropvolgende sinode (1997 en 1999) isverslag gedoen ocr die sinode se begroting en dieaanwending daarvan.

R:\sinodes\Noord200l \Versfae\ Verwerkte verslae’A- 1-2 (Gewone werksaamhede). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 8

inhigting en implementering hieronder weergegee:

1. BESINNING* Daar is ‘n beduidende getal emeriti binne die sinodalegebied van Noord-Transvaal; die meeste is woonagtigin en rondom Pretoria.* Die belangrikste behoefte van die emeriti is om

steeds “raak-gesien-te-word’; hulle wil graag nog ietsvan die “bediening” beleef, a! is hulle nie meer aktiefdee! daarvan nie. Die sindroom van “uitgeskuif-na-die-rand’ word soms ietwat traumaties beleef.* Baie emeriti word benut in “pastorale huipposte”.

Hulle kundigheid word dus erken en aangewend, enhulle voel dat hulle we! iewers nog iets vir iemand kanbeteken. Dit bring natuurlik ook ‘n ekstra inkomstemee.* ‘n Pertinente probleem onder baie emeriti is

finansieel - hulle pensioen is nie voldoende nie, hullekan me die premies vir die mediese fonds byhou nie,hulle het nie voldoende behuising nie, ens. Die sprongvan “pastorie-met-al-die-voordele” na eie-versorgingmet-al-die-uitgawes is soms te groot. Dit raak dikwelsnet erger wanneer die leraar (vroeg) wegval en dieweduwee alleen moet voortgaan.

2. WATWORDTANSGEDOEN?* Emeritus dr Dirk Viljoen het die inisiatief geneem om

a! die emeriti in die Pretoria-gebied (en selfs wyer) tenminste lx per jaar bymekaar te kry vir ‘n oggend sesaamkuier.* Daar word in sommige ringe ‘n poging aangewendom die emeriti in die ring bymekaar te kry tydens ‘nbroederkring, ens.* Die vertroue is steeds daar dat elke gerneente ten

minste bewus is van die emeriti binne sy grense —

sommige gemeentes doen iets, ander weer nie.* Die inligting vir ‘n “mooi” in memoriam word

deurlopend (soms) versamel en by die argiefbewaarvirwanneer dit (eendag) benodig gaan word.

3. WAT KAN GEDOEN WORD?3.1 Gemeente* Maak ‘n lys van a! die emeriti binne die gemeente

grense.* Doen pertinent (jaarliks) huisbesoek by elk van die

gesinne/persone,* Nooi hom/hulle om per geleentheid die kollegakringby te woon.* Vra horn orn ten miriste lx per jaar ‘n preekbeurt

waar te neem (indien dit moontlik is).* lndien die behoefte daar is en die persoon se geesen gesondheid is in orde, kan die kerkraad ‘n spesifiekewerksaarnheid in die gerneente aan horn toevertrou, bybejaardesorg, groep vir voorbidding, siekebesoek, ens.* Voorsien aan horn die Kerkbode en die LIG.* Neern hulle saam na sirnposia, konferensies,

Moderamen: Tweede vers/ag

3.4.3 BevindingDie moderarnen is oortuig dat dit vir allekerkvergaderings rnoontlik is cm aan die emeritiaandag te gee, elkeen op sy eie terrein, en dat dit nie nsaak is wat bloot maar terloops op die tafel moet kornnie. Ook die kerkverband het n verantwoordelikheidteenoor hierdie leraars.3.4.4 AANBEVELINGS: KONTAK MET EMERITI3.4.4.1 Die sinode spreek dit as sy oortuiging ultdat die emeriti binne die sinodale gebied steeds nrol in die kerk kan en moet vervul.3.4.4.2 Die sinode versoek gemeentes en ringe om‘n modus operandi in werking te stel met die oog opsinvolle kontak met die emeriti binne hulle gebied.Die wenke in die memorandum by pt 3.4.2 kan asriglyn dien.3.4.4.3 Die sinode gee opdrag aan die moderamenom die emeriti in die sinodale gebied IX perjaarvirtee en kuier te onthaal.3.4.4.4 Die sinode reel dat ‘n verteenwoordiger vandie moderamen ander gereelde byeenkomste vanemeriti bywoon ter wille van kontak.

3.5 BEDIENING VAN LIDMATE IN DIE BUITELAND3.5.1 Opdrag (1999: 218 pt 5.4.7)1. Die sinode keur die optrede van die moderamen tenopsigte van buitelandse bediening goed en gee opdragaan die moderamen om fasiliterend op te tree tenopsigte van sake wat vanuit ens sinodale gebied magopd u i k.2. Die sinode versoek ringe en gerneentes wat met

kursusse, ens.* Vra hom orn gereeld ietsie te skryf vir die nuusbriefvan die gemeente.* Doen pastoraal navraag oor sy pensioen en sy

rnediese premies, en help waar nodig (alimentasie).Dieselfde geld ten opsigte van die wed uwees.3.2 Ring* Die Ringskommissie (of ‘n ander aangewese kommissie van die ring: Gemeentebou, Diens vanBarmhartigheid) behoort al die emeriti in dieringsgebied te lys.* ‘n Jaarlikse saamkuier op ‘n oggend behoort greet

byval te vind.* Tydens ringsvisitasie behoort daar navraag te wees

oor wat die onderskeie gemeentes vir die emeriti doenen beteken.* Nooi hulle uit om die jaarlikse ringsitting (opening

en/of konferensie) by te woon.3.3 Sinode* ‘n Volledige opgedateerde lys van alle emeriti (en

weduwees) in die sinodale gebied meet saamgestelword..* Die moderamen onthaal die emeriti 1X per jaar virtee

en kuier.* Die nuusbriewe aan leraars word ook aan emeriti vir

hulle kennisname gestuur.

R:\sinodes/Noord2001 \ Vers/a~ Verwerk(e vers/ae\A- 1-2 (Gewone werksaamhede). wpdAgenda

S/node Noord-Transvaa/ 2001 9 Moderemen Tweede versiag

buitelandse bediening besig is of dit oorweeg, om in teskakel by die ondersoek en proses waarmee die ASKbesig is.3.5.2 Uitvoering3.5.2.1 Die moderamen het op die hoogte van sakegebly rondom die proses wat die ASK rondom hierdiesaak bestuur, Via dr Mike Smuts was die moderamenvolledig deel van die gesprek.3.5.2.2 Ten cpsigte van die gemeente Pretoria-Tuinese betrokkenheid in Nieu-Seeland met hullebedieningswyk Philadelphia onder leiding van drStanley Theron (emeritus), het die moderamen van diekerkraad in Augustus 2000 verneem dat hierdie niemeer ‘n bedieningswyk van die gemeente is nie. Diemoderamen het ook kennis geneem dat daar enkelewcelinge in Nieu-Seeland was oor die verskillendekerke se bediening onder Suid-Afrikaners.3.5.2.3 Die moderamen was via die Fasiliteringskcmmissie se werk in die gemeente Francistown tenopsigte van die vul van die pos daar, deel van diegesprek ocr die bediening in Botswana. Hierdiegesprek vind plaas tussen die vier verskillende sinodeswat met bediening in die gebied besig is, asook dieASSK. Hierdie gesprek sluit ook die werk in Mosambiekin. Die gesprek vorder goed. Drr Smuts en Gerber hetook die moderamen verteenwoordig by prop Tobie Netse bevestiging as leraar van Francistown, en daar wasbaie grootwaardering van die lidmate daar vir die blykevan belangstelling. Daar is 00k onderhandelinge aandie gang ocr die koardinering van die verskillendeAfrikaanse kerke se bediening in Botswana.3.5.2.4 Die kontakbesonderhede van die kantoor vandie Algemene Sinode en die reelings ten opsigte vanhulpverlening rakende lidmate in die buiteland en hullegeestehke versorging, is deurgegee aan gemeentes.3.5.3 Bevinding3.5.3.1 Dit is belangrik dat hierdie werk deel van diebesinning en die agenda van die sinode sal wees.Hierdie sinode het twee gemeentes in die buiteland:Francistown en London. Daar is 00k ‘n groothoeveelheid lidmate van hierdie sinode wat vir ‘n langerof korter tyd in die buiteland wconagtig is, en daar is ‘nsterk aandrang vir Afrikaanse bediening.3.5.3.2 Daar meet ook noue skakeling tussen diesinode en die Kommissie vir Buitelandse Bediening vandie Algemene Sinode wees.3.5.3.3 Die denke oor die bediening van lidmate in diebuitetand het twee duidelike fasette: lidmate moetaangemoedig word cm by plaaslike gemeentes waarhulle vestig in te skakel, maar dat ons ook van hier ‘nverantwoordelikheid het cm hulle te begelei en teversorg. Die sinode sal hieroor indringend meet besin.3.5.3.4 Dit het goed gewerk dat hierdie saak dee! vandie opdrag van die moderamen was as gevoig van dienoue kontak met die ASK se werk in die verband.3.5.4 AANBEVELINGS: BEDIENING VAN LIDMATEIN DIE BUITELAND3.5.4.1 Die sinode dra dit aan die moderamen opom sake wat buitelandse bediening mag raak, tehanteer en ook pro-aktief leiding in die verband te

gee.3.5.4.2 Die sinode besluit om deel tewees van diegesprek oor die bediening in Botswana enMosambiek.

3.6 STATISTIESE GEGEWENS IN DIE JAARBOEK3.6.1 Opdrag (1999: 219 pt 17.7.3.2) - Die sinode geecpdrag aan die moderamen cm met dieTydskriftemaatskappy in gesprek te bly ocr diestatistiese gegewens agter in die Jaarboek.3.6.2 Uitvoering3.6.2.1 Die moderamen het met dr Frits Gaum onderhandel en daar is ocreengekom dat vanaf 2002 dieJaarbcek Kerkspieël se gegewens sal vervat.3.6.2.2 Die Tydskriftemaatskappy hetook ingestem datdie laaste datum waarcp sinodes se gegewens vir dieJaarboek gereed meet wees, die datum van leg itimasieis. Prcpcnente se name sal ook in die Jaarboekverskyn.3.6.2.3 Na aanleiding van ongelukkigheid by dieTydskriftemaakskappy cmdatringe in Noord-Transvaalswak reageertov hulle gegewens vir die Jaarboek, hetdie moderamen die Tydskriftemaatskappy versoek omnie meer ringe se gegewens te plaas nie. Ringe sekcntakpersone is by die skribas/ kantore van diecnderskeie sinodes beskikbaar. Ringe se gegewensverander ock heel dikwels ná die finale keerdatum virringe se gegewens, en dit maak die Jaarboek segegewens verouderd.3.6.2.4 Die Tydskriftemaatskappy is ook versoek omdie Jaarboek op die internet beskikbaar te ste!3.6.3 Bevinding3.6.3.1 Die moderamen het die kontak met dieTydskriftemaatskappy oor die Jaarboek as sinvol beleefgesien die feit dat ons ‘n gemeenskaplike saak gedienhet.3.6.3.2 Die moderamen het ook kennis geneem vandie belangrikheid dat gemeentes se gegewens volledigis.3.6.4 AANBEVELINGS: DIE JAARBOEK3.6.4.1 Die sinode dra die versorging van kommissies van die sinode se gegewens in die Jaarboekaan die skriba van die moderamen op.3.6.4.2 Die sinode neem met dank kennis van dieTydskriftemaatskappy se gewilligheid om te onderhandel oor ‘n beter inhoud en funksionering van dieJaarboek.3.6.4.3 Die sinode versoek gemeentes om te sorgdat hulle inligting betyds, volledig en korrek by dieJaarboek kom.

3.7 PORTUGESE GEMEENTE3.7.1 Opdrag (1999: 219 pt 36)- Die sinode keur dieoptrede van die moderamen ten opsigte van diePortugese gemeente goed, en die sinode dra dieafhandeling van die optrede ten opsigte van diePortugese gemeente ean die nuwe moderamen op.3.7.2 Uitvoering3.7.2.1 Die moderamen het saam met die

R:\sinodes\Noord200l ~VersIae\ Verwerkte verslae\A- 1-2 (Gewone werksaamhede). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 10

ringskommissie en Fasiliteringskommissie die situasierondom die gemeente probeer oplos, Daar is verskeievergaderings gehou, hoofsaaklik met ds en mevValadas. As gevolg van die geskiedenis, die feit datdaar eintlik nie meer n gemeente bestaan nie, baieemosies en kommunikasieprobleme was hierdie nmoeilike en frustrerende proses met geen maklikeoplossings nie.3.7.2.2 In die uitvoering van die opdrag is ontdek datdie gemeente nie regtig n bediening onder diePortugese in die stad het soos wat die oogmerk met diegemeente was nie. Ds Valadas fokus hoofsaaklik opmense wat vanuit Angola hier na hospitale toe kom, endie res van sy bediening/ tyd draai rondom diekleuterskool wat mev Valadas op die kerk se terreinbedryf en wat ook die grootste deel van die gesin seinkomste is.3.7.2.3 Die leraar van hierdie gemeente se mm jarediens (10) maak dit onmoontlik dat hy nou opouderdom 61 kan emeriteer.3.7.2.4 Die agterstallige bedrae op mediese fondspremies en pensioenbydraes waarvoor die sinode a!moes instaan, beloop meeras R150 000. Gedurende2000 is die toekenning van die Bedieningsfonds aandie gemeente gebruik om hierdie premies vir diegemeente te dra. Die moderamen het besluit om dsValadas in kennis te stel dat indien enige van diepremies weer agterstallig raak, die sinode nie gaaninstaan vir die koste daarvan nie en dat hulle gevaargaan loop om alle voordele te verloor.3.7.2.5 Teen die gereedmaak van hierdie verslag kondie verteenwoordigers van die ring, moderamen enFaskom nie daarin slaag om n ooreenkoms oor dietoekoms met die kerkraad en die Valadasgesin ult tewerk nie.3.7.2.6 Daar was ook samesprekings met die SSK oormoontlike ander opsies vir die bediening van Portugesein Pretoria en omgewing.3.7.3 Bevinding3.7.3.1 Daar is nie op die oomblik ‘n bediening onderPortugese vanuit die Portugese gemeente nie.3.7.3.2 Alles in ag genome, is daar geen manierwaarop die gemeente soos op die oomblik kan bestaannie. Daar is eintlik nie meer van ‘n gemeente sprakenie.3.7.3.3 Die hantering van die gemeente se situasie isintens verweef met die omstandighede van die leraaren sy gesin.3.7.4 AANBEVELINGS: PORTUGESE GEMEENTE3.7.4.1 Die sinode dra dit aan die SSK OP om diewenslikheid van die voortgang van ~n Portugesebediening in Pretoria en omgewing te evalueer enna gelang van bevinding aanbevelings aan diemoderamen te doen wat bevoegdheid kry om finalebesluite te neem.3.7.4.2 Die sinode dra dit aan die moderamen opom saam met die Ring van Pretoria-Wes en met inagneming van die aanbevelings van die SSK soosin 3.7.4.1 gereel, die bestaan van die PortugeseGemeente te hanteer.

Moderamen Tweede vers/ag

3.8 IDENTITEIT VAN DIE NG KERK3.8.1 Opdrag (1999: 220 pt 7.1.5) - Die sinode dra ditaan die moderamen op cm dringend aandag te geeaan die voortgesette ontwikkeling en vestiging van ‘nNG identiteit op gemeentelike viak en 00k binnekerkverband.3.8.2 Uitvoeririg3.8.2.1 Die moderamen het ‘n ad hoc-kommissie aangewys cm ‘n gespreksdokument voor te berei. Diedokument is by die predikantebyeenkoms teWeesgerus uitgedeel vir kommentaar van leraars watsou wou deelneem aan die gesprek. Geen terugvoeringis ontvang nie.3.8.2.2 Die moderamen het deur die loop van syvergaderings die dokument verfyn met die klem daaropdat dit n gespreksdokument is. Die dokument isaangeheg as Bylae 1.3.8.3 Bevinding3.8.3.1 Die moderamen is oortuig dat die gesprek oor‘n NG identiteit nie iets is wat in vaste stellings en reelsgegiet kan word nie. Dit meet ‘n voortdurende proseswees- ons gereformeerdheid maak juis die deurhiervoor op n wonderlike wyse cop.3.8.3.2 Dit is 00k die ocrtuiging van die moderamendat dit nie moontlik is cm finale besluite ocr hierdiesaak te neem nie, maar dat dit ‘n proses moet weeswaarby almal in die kerkverband korporatief endeurlopend betrokke moet wees.3.8.4 AANBEVELINGS: IDENTITEIT VAN DIE NGKERK3.8.4.1 Die sinode besluit om die voortgaandebesinning oor die identiteit van die NG Kerk op tafelte hou as deel van die werksaamhede van diesinode.3.8.4.2 Die sinode versoek sy kommissies, ringe enkerkrade om die gespreksdokument in Bylae I asbasis vir besinning te gebruik.3.8.4.3 Die sinode dra dit aan die SKG op omleiding in die proses van besinning te gee en ook nreeks streekkonferensies met ringe en kerkrade/gemeentes oor die besinning oor die identiteit vandie NG Kerk te hou.

3.9 SITUASIE VAN PREDIKANTE3.9.1 Opdrag (1999: 220 pt 7.3.7) - Die sinode geeopdrag aan die Kommissie vir Fasilitering om diemoderamen te bedien met voorstelle ocr pro-aktieween positiewe versorging van die predikante in diesinodale gebied.3.9.2 Uitvoering3.9.2.1 Die hantering van die opdrag toy die pastoralebegeleiding van predikante word uiteengesit in dieverslag van die Kommissie vii Pastorale Begeleiding byA.7.1.3.9.2.2 Die moderamen is van tyd tot tyd deur Faskomingelig ocr die hantering van en vordering met dieuitvcering van die opd rag vanuit Faskom se invaishoek3.9.2.3 Die moderamen het die name van die lede vandie Kommissie vir Pastorale Begeleiding goedgekeur

R:\sinodes\Noord200 1\Vers/ae\Verwerkte vers)ae/A- 1-2 (Gewone werksaamhede). ‘ Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 11 Moderamen Tweede vers/ag

en ook personeelwysigings/ toevoegings hanteer.3.9.2.4 Die moderamen het die hele saak rondomverwisseling van standplase soos deurgegee deur dieAlgemene Kommissie vir Predikantebediening inontvangs geneem. Die moderamen het dieBeleidsdokument vir die verwisseling van standplasegoedgekeur as beleid vir Noord-Transvaal met enkelewysigings, en het ook die gereedmaak van stukke watna ringe, kerkrade en leraars gaan aan dieFasiliteringskommissie opgedra. Daar is ook besluitdatdie Fasiliteringskommissie die begeleiding van die saakop versoek sal hanteer.3.9.2.5 Die moderamen het kennis geneem dat dieTKPB (Transvaalse Kommissie vir Predikantebediening)watas gesamentlike kommissie tussen die vierTransvaalse Sinodes funksioneer het, ontbind het. DieVier Transvaalse Moderature bet die finale verslag vandie TKPB in ontvangs geneem en besluit om goed tekeur dat die TKPB as gesamentlike kommissie tussendie vier Transvaalse Sinodes ontbind, om met dankkennis te neem van die verslag asook die werk van dievorige twee jaar, en om kennis te neem dat ‘nafsluitingsdokument oor die saak van predikantebediening aan die Vier Moderature voorgele sal word.Die kern van laasgenoemde dokument was die stigtingvan ‘n Kerklike Diensburo olv Suid-Transvaal om diebegeleiding en versorging van predikante te hanteer.Die moderamen het besluit dat in die hg van wat NoordTransvaal reeds in plek het en die positiewe resultatedaarvan, ons nie behoefte aan so ‘n Diensburo het nieen nie op die stadium belangstel om daarby betrokke teraak en in te koop nie.3.9.2.6 Gegewe die aard van die werk van dieKommissie vir Pastorale Begeheiding, bet diemoderamen op aanbeveling van die Fasihiteringskommissie goedgekeur datdie Kommissie vir PastoraleBegeleiding vir die huidige as afsonderlike kommissiekan funksioneer. Hierdie kommis~ie sal in sy vershagaan die sinode die sinode lei of die kommissieselfstandig moet wees of as subkommissie van diemoderamen moet funksioneer.3.9.3 BevindingDie moderamen oordeel dat by binne sy opdrag enmandaat beweeg het en die saak van die situasie vanpredikante gedien bet.3.9.4 AAN BEVELING: SITUASIE VAN PREDIKANTEDie sinode keur die optrede van die moderamen tenopsigte van die hantering van die situasie vanpredikante goed.

3.10 FASILITERING3.10.1 Opdrag (1999: 220: 8.2) - Die sinode geeopdrag aan die moderamen om weer ‘n Kommissie virFasihitering te benoem om aandag te gee aan dievorige opdragte van die sinode hieroor, en watfunksioneer binne die reeds goedgekeurde righyne (Dieaktuarius interpreteer die besluit dat dit beteken dieFasiliteringskommissie is ‘n selfstandige kommissie vandie sinode en nie ‘n subkommissie van die moderamennie, maar dat hierdie kommissie nie deur die

Kommissie vir Kommissies aangewys word nie).3.10.2 Uitvooring3.10.2.1 Die moderamen bet tydens die vergaderingvan die vorige sinode die bede van die Fasihiteringskommissie aangewys. Die moderamen bet in die loopvan sy werk ook geoordeel dat personeelwysigings bydie moderamen berus. In die hg bet die moderamenvan tyd tot tyd personeelwysigings van Faskomhanteer.3.10.2.2 Die Fasiliteringskommissie bet geoordeel datby die moderamen van tyd tot tyd op die hoogte van sywerk wil bring sonder om enige detail aan diemoderamen te gee. Die moderamen kon op sy beurtook weer sake wat op sy tafel geland bet, deurgee aandie Fasiliteringskommissie vir hantering.3.10.2.3 Faskom bet in die tydperk tussen sinodesaandag gegee aan sy funksionering en samestehling.Hieroor is met die moderamen gekonsulteer.3.10.2.4 Die verslag van die Fasihiteringskommissieverskyn as A.6.13.10.3 Bevinding3.10.3.1 Die moderamen bet die kontak met dieFasiliteringskommissie baie positief beheef. Dit betmeegewerk dat bepaalde sake op die tafel van diemoderamen beter bestuur en afgehandel kon word3.10.3.2 In sy kontak en oorlegpleging met Faskom isdie moderamen oortuig dat hierdie kommissie ‘nselfstandige kommissie van die sinode moet weesmaar dat gegewe die taak van die kommissie dit niemoonthikisom homdeurdie KommissievirKommissiesaan te wys nie.3.10.4 AANBEVELINGS: FASILITERING3.10.4.1 Die sinode neem kennis dat die moderamen sy opdrag rakende die benoeming van dieFasiliteringskommissie uitgevoer het.3.10.4.2 Die sinode herbevestig sy standpunt datdie Fasilteringskommissie ‘n selfstandige kommissie van die sinode is maar dat hy gegewe sy opdragdeur die moderamen aangewys word.

3.11 FUNKSIONERING VAN DIE SINODE VANNOORD-TRANSVAAL3.11.1 Opdrag (1999: 221 pt 3.2.2.5)1. Die sinode besluit om die model vir diefunksionering van die Sinode van Noord-Transvaal aseerste tree in ‘n proses van herbesinning enherorganisasie goed te keur.2. Die sinode dra dit aan die moderamen op om inoorleg met aihe rohspelers (gemeentes, ringe enkommissies) die proses te bestuur en die sinode metadvies oor die funksionering te bedien3. Die sinode dra dit aan die Regskommissie op om tervergadering die betrokke Bepalings wat dieimplementering van die model raak so te wysig dat dieruimte daarvoor- daar is. Die betrokke sake wat geraakword, is:* d~e Bepalings oor die moderamen* die Bepahings oor die kommissies vir die sinode* die Bepabings oor die ring

4. Die sinode dra dit aan die moderamen op om

R:~sinodes\Noord2001~Vers/ae~Verwerkte verslae/A- 1-2 (Gewone werksaamhede). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaa/ 2001 12 Moderamen: Tweede vers/ag

dringend aandag te gee aan die hantering van diesinodale vergaderings met versiag aan die sinode.5. Die sinode dra dit aan die moderamen op cm vanuitdie vertrekpunte vir die funksionering van die sinodaleverband, n korporatiewe roeping/ visie vir die sinodaleverband te formuleer met versiag aan die sinode.

Die aktuarius gee na navraag die volgende interpretasie ocr die implikasie van die aanvaarding van32.2.5.1 vir die prinsipiele korrektheid van dieberedenering cor kerkverband in 3.2.2.1.3:Aanvaarding van die model beteken nie dat daar ‘nuitspraak gegee is ocr die prinsipiele korrektheid vandie opmerkings ocr kerkverband nie, maar slegs dathiermee ‘n tree gegee word in die proses vanherbesinning en herorganisasie.3.11.2 Uitvoering3.11.2.1 Die moderamen het die volgende besluit ocrdie hantering van die opdrag geneem gegewe diebelangrikheid daarvan:

3.11.2.2 Die moderamen het ds Hennie Dreyer(Haakdoorn) as skriba van die Ad Hoc-KommissieFunksionering van die Meerdere Vergaderingsaangewys.3.11.2.3 Die Kommissie het die moderamen van tyd totop die hcogte gebring van sy werk. Die moderamen hetin corfeg met die SKF ook fondse tot beskikking gestelsodat die Kommissie kon funksioneer,3.11.2.4 Die versiag van die Ad Hoc-KommissieFunksionering van die Meerdere Vergaderings verskynas A.1.53.11.3 BevindingDie moderamen is cortuig dat die werkwyse wat hygekies het die grcctste verteenwoordiging en inspraakvir die proses bewerkstellig het.3.11.4 AANBEVELING: FUNKSIONERING VAN DIESINODE VAN NOORD-TRANSVAAL Die sinode

keur die moderamen se hantering van die opdraggoed.

3.12 STREEKBELANGE/ EIE SINODE VIRNOORDELIKE PROVINSIE3.12.1 Opdrag (1999: 221 pt 12.2.4,1)1. Die sinode stel verdere ondersoek in ocr die moontlike verdeling van die sincde.2. Die sinode erken die belangrikheid van streekbelange en strukture cm die behoeftes ten cpsigtedaarvan te ondervang en daaraan uitdrukking te gee.3. Die sinode besluit cm streekbelange te verreken indie besluitneming ocr die funksicnering van die sinode.3.12.2 UitvoeringDie moderamen het besluit dat hierdie cpdrag 00k asdeel van die cpdrag rakende die funksicnering van diesinode hanteer meet word, en dit is verwys na die AdHoc-Kommissie Funksionering van die MeerdereVergaderings.3.12.3 AANBEVELING: STREEKBELANGE/ EIESINODE VIR DIE NOORDELIKE PROVINSIE Diesinode keur die moderamen se hantering van dieopdrag goed.

3.13 RING AS UITDRUKKING VAN KERKVERBAND3.13.1 Opdrag (1999: 220 pt 7.2.4) - Die sinode geeopdrag aan die moderamen cm sameroeper te weesvan n ad hoc-kommissie bestaande uit verteenwoci-digers van alle ringe cm die sinode te dien met ‘nvoorlegging ocr die funksie van die kerkverband binnedie ring.3.13.2 UitvoeringDie moderamen het besluit dat hierdie opdrag ook asdeel van die opdrag rakende die funksionering van diesinode hanteer meet word, en dit is verwys na die AdHoc-Kommissie Funksionering van die MeerdereVergaderings.3.13.3 AANBEVELING: DIE RING AS UITDRUKKINGVAN KERKVERBAND - Die sinode keur diemoderamen se hantering van die opdrag goed.

3.14 STUDENTEBEDIENING3.14.1 Opdrag (1999: 222 pt4)1. Die sinode keur die optrede van die moderamen tenopsigte van die verwikkelinge by studentebedieninggoed.2. Die sinode benoem ‘n Kommissie vir Studentebediening cm voort te gaan met die ondersoek nastudentebediening in Pretoria en ook die prosesse wataan die ontwikkel is in die stad te moniteer met die cogop advies aan die moderamen. Hierdie Kommissiemeet bestaan uit aWe roispelers wat bystudentebediening betrokke is (Die voorsitter wysdaarop dat hierdie ‘n subkommissie van diemoderamen is.)3. Die sinode keur die beleid waarvolgens studentebediening op die oombfik hanteer word soos uiteengesitby pt 2.2.2 goed.4. Die sinode gee opdrag aan die moderamen om diemensekragposisie ten opsigte van studentebediening

a. Die opdrag word hanteer deur n ad hoc-kommissiesaamgestel uit verteenwoordigers van die verskillenderinge. Die kommissie kry 00k die insette van anderrolspelers (kommissies, moderamen).b. Die sameroeper van die kommissie is dr Flip duToit. Dr du Toit kies vir hem ‘n skriba, wat deur diemoderamen as sodanig benoem sal word. Die naamword aan die Uitgebreide Moderamen vcorgele.c. lndien die opdrag te greet word, of ander kundigheidnodig is. kan hulp betrek word. Die kommissie het cokdie vryheid om werkgroepe te vorm, en kan ‘nfasiliteerder oorweeg indien nodig.d. Die kommissie fewer aan die eerskomende sinodeverslag. Indien hulle ‘n tussentydse verslag aan diemoderamen wil voorlé, of die moderamen raadpleeg, ishulle welkom.e. Vanuit die geskiedenis van die Sinode van NoordTransvaal op hierdie pad, word gesoek na ‘nevolusionére en groeimodel: dit is die pad wet tot nougestap is. Die ondersoek word gerig om binne diepresbiteriale kerkregeringsteisel te soek na grotereffektiwiteit.

R: ~sinodes~Noord20Q 1 \ VersIae~ Ve,-werkfe vers/ae iA- 1-2 (Gewone werksaamhede), wpdAgenda

S/node Noord-Transvaal 2001 13 Moderamen: Tweede versiag

te hanteer binne die bestaande besluite ocr gesubsidieerde poste.Die aktuarius gee die volgende interpretasie asagtergrond vir pt 4.4: In die hg van die bestaandebesluit oor gesubsidieerde poste, naamlik(1993:237:5.2.2.1) dat bestaande poste vir predikantein sinodale diens asook gesubsidieerde poste deur diemoderamen becordeeb word indien ‘n vakaturecntstaan en dat die moderamen ‘n besluit daaroorneem indien die moderamen cortuig is dat die werkmoet vccrtgaan, word aanbevehing 4.4 50geInterpreteerdatdie moderamen die bevoegdheid hetcm in die hg van omstandighede beshuite te neem ocrdie vakante poste wat tans by NKP en Technikon optydehike basis deur proponente as pastorale hulpegevul is. Geen ander nuwe poste kan egter geskepword sender goedkeuring van die sinode nie.3.14.2 Uitvoering3.14.2.1 Die Kommissie vir Studentebediening hetgereehd aan die moderamen vershag gehewer. Daar ken00k bepaahde besluite geneem word cm hierdie opdraguit te veer.3.14.2.2 Die vershag van die Kommissie vir Studentebediening verskyn as A.1.33.14.2.3 Vanuit die besinning ocr studentebediening indie stad, het daar ock ‘n indringende besinningcntstaan ocr die bediening van die stad Pretoria enander stede in die sinodale gebied. ‘n Vershag hieroorverskyn as A.1 .4

3.15 GEREFORMEERDE VERSET3.15.1 Opdrag (1999: 224 pt 1.3.6) - Die sinode dra ditaan die kommissie vir Leer en Aktuele Sake op cm diepraktyk van gereformeerde verset te bestudeer en aandie moderamen vershag te doen.3.15.2 Uitvoering3.15.2.1 Die moderamen ken niks aan die saak doennie cmdat hy teen die gereedmaak van hierdie versiagnog niks van SKLAS ontvang het nie.3.15.2.2 Die moderamen is deur ds Petrus Kriel, lidvan die moderamen en SKLAS, meegedeel dat diekommissie met ‘n minderheids- enmeerderheidsverslag aan die sinode werk.3.15.2.3 Die saak word in die vershag van SKLAS aandie sinode hanteer.3.15.3 AANBEVELING: GEREFORMEERDE VERSETDie sinode keur die moderamen se hantering vandie opdrag goed.

3.16 LOUIS BOTHA KINDERHUIS: STUDIE3.16.1 Opdrag (1999: 226 pt 1.3.2) -

Die sinode gee opdrag aan die SKDB cm ‘nindringende studie na alle moonthike imphikasies van so‘n stap te doen en daaroor aan die moderamen verslagte doen wat met afhandehingsbevoegdheid ocr dieSKDB se aanbevelings kan besluit.3.16.2 Uitvoering3.16.2.1 Die SKDB het die moderamen ingehig dat hy‘n deeglike ondersoek gedoen het ocr die situasie watten tye van die sincdesitting bestaan het.

3.16.2.2 Die moderamen het kennis geneem dat diesituasie gestabihiseer is, dat die verhouding SKDB/Louis Botha aandag kry, en dat die werk gcedvccrtgaan.3.16.2.3 Volledige verslag word gedoen by die verslagvan die SKDB.3.16.3 AANBEVELING: LOUIS BOTHAKINDERHUISDie sinode keur die moderamen se hantering vandie opdrag goed.

3.17 GEBRUIK VAN ELEKTRONIESETEGNOLOGPEBY VERGADERINGS3.17.1 Opdrag (1999: 231 pt 3.2.3) - Argief- enBestuursinhigtingsdienste gaan vocrt met die ondersoekna die gebruik van videcprcjektcrs vir vergaderings endie mccnthikheid van videokonferensies vir benuttingdeur kommissies van die kerk en hou die moderamenop hccgte met vcrdering.3.17.2 UitvoeringABID het die mcderamen ingehig dat hy aandag geeaan die cpdrag. Vcbhedige vershag word gedoen by dievershag van ABID.3.17.3 AANBEVELING: GEBRUIK VANELEKTRONIESETEGNOLOGIE BYVERGADERINGSDie sinode keur die moderamen se hantering vandie opdrag goed.

3.18 MISSIONERE SAMEWERKINGSTRUKTURE3.18.1 Opdrag (1999: 244 pt 3.1.6) - Die sinodeverwys die reehings vir die diensverhcuding van hierdiefunksionaris na die moderamen cm in corleg met dieander rolspehers uitte klaar voordat die pos gevul word.3.18.2 Uitvoering3.18.2.1 Die mcderamen het kennis geneem van diekommer van die SRK ocr sekere aspekte van dieGetuienisforum waarbinne die pos van die funksionarishanteer sal word, Die moderamen het cok kennisgeneem van die siening van die SRK oor dietotstandkoming van getuienisforums in die ahgemeen.3.18.2.2 In ‘n ontmceting van die moderamen metverteenwoordigers van die SSK is daar deeghik besinocr die getuienisforums. en is die SSK versoek cm metdie advies van die aktuarius die gesprek met dieVGKSA en ander rolspelers te veer.3.18.2.3 Die moderatuurshede en verteenwoordigersvan die SSK en SEK het op 26 Januarie 2001 saammet die verteemnwoordigers van Oos-Transvaal diemoderatuur van die VGKSA ontmcet. Saam met diegesprek ocr getuienisforums was verhoudingsbou.VAM/ Jaar van Hoop. onderwys. MIV/Vigs. diebediening van middestede, armoede en kerkverenigingcok op tafel. By die geheentheid is n gesamenthikekcmmissie bestaande uit twee lede van eikeen van diedrie sinodes aangewys cm die saak van die forumsascok die inhoud en reehings ocr die pos van diefunksionaris uit te pluis en die sinodes met flvoorlegging te bedien.3.18.2.4 Die moderamen hetdittelkens duidehik gesteldat uitgemaak meet word wie die werkgewer van diefunksionaris is. Hieroor is daar nog nie duidehikheid nie.

R’\sinodes~Noord2001\VersIae\Verwerkte vers/ae~A- 1-2 (Gewone werksaamhede). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 14 Moderamen. Tweede versiag

3.18.2.5 Teen die tyd van die gereedmaak van hierdieverslag was daar nog geen voorlegging van diekommissie tussen die drie sinodes beskikbaar nie.3.18.2.6 Die moderamen het besluit om te begroot virn 45% gedeelte van die ~05 van n funksionaris:forums, maar om geen uitbetalings te doen voordat diemoderamen, op aanbeveling van die SSK (in oorlegmet die Sinodale Regskommissie) oortuig is dat alleonderhandelings bevredigend gedoen is en die nodigekontrakte in orde is. Daar is ook besluit dat ongebruiktebegrote fondse vir niks anders as hierdie pos gebruikkan word nie.3.18.3 Bevinding3.18.3.1 Die moderamen is oortuig dat positiefgesoekmoet word na wee cm die getuienisforums te laat werk,maar is ook oortuig dat dit op ‘n verantwoordelikemanier gedoen moet word waar alle rolspelers ter willevan die saak beskerm moet word.3.18.3.2 Die moderamen het kennis geneem van dieadvies van die SRK hieronder oor die totstandkomingvan die forums tussen kerke asook die hantering vanpersoneel in hulle diens:

om op ‘n manier voorskriftelik te wil optree sodat daarn net een moontlike model aan die onderskejeplaaslike gemeenskappe voorgehou word nie. Die regvan plaaslike kerke om self te besluit wat die bestemetode is waardeur werkskepping en die reel vanarbeidsverhoudinge plaasvind, moet erken word. (Ditsou net so ook geld as daar op die terrein van diekerkverband aan poste gedink word.)4. Opsies wat op die tafel is:4.1 Die model wat aan ons voorgehou is waar diegetuienisforum as orgaan van verskillendewerkgewersoptree, is n werkbare model. Ons het reeds uitgewysdat ons bedenkinge daaroor het omdat die verskillendevennote in die geval van ‘n arbeidsgeding op nontnugterendewyse kan ontdek watdie implikasies vanregsaanspreeklikheid vir ‘n werkgewer is. As daar egtergemeentes sou wees wat kies om hierdie pad op tegaan, is dit hulle reg. Die implikasies moet egter eerlikaan hulle gekommunikeer word.4.2 Die model wat ons as alternatief hierop voorgehouhet, maar waarin ons probeer het cm van die gedagteste inkorporeer, kom in wese daarop neer dat diegetuienisforum nie as orgaan van verskillendewerkgewers optree nie, maar self as ‘n vrywilligevereniging met eie konstitusie en eie regspersoonlikheid optree, self as werkgewer optree enwerknemers in diens neem wat dan die werk sal doensoos deur die getuienisforum geldentifiseer is. Dievoordeel wat ons hierdeur meen te bereik, is dat dieregsaanspreeklikheid van verskillende gemeentes indie geva! van ‘n moontlike arbeidsgeding tot dieminimum beperk is. Dit blyk dat beide hierdie opsiescm verski!lende redes nie besondere byval vind nie.Daarom is dit dalk nodig om nog n verderemoont!ikheid op tafel te neem.4.3 Die getuienisforum kan steeds, nadat die hele padvan verhoudingsbou en identifikasie van ‘n bedieningsterrein geloop is, ‘n fasiliterende rd spee! cm opplaaslike vlak gesamentlikte besluitwatter verwagtingedaar bestaan ten opsigte van die werk wat gedoenmoet word, en oor wie in die spesifieke omstandighededie beste werkgewer sal wees. Om ‘n jeugwerker vir njaar in diens te neem sal dalk ander besluite tot gevoighe as om ‘n leraar te beroep. Wanneer ‘n bepaaldegemeente deur die getuienisforum aangewys word omas werkgewer op te tree, mag dit op geen manierdaartoe el dat die ander genote in die forum daarnaver~’yderd van die werk raak nie. Die aangewesewerkgewer sal as genoot in die forum steeds in nouekontak moet wees met die ander. Dit is we! waar dat aldie vereistes van ‘n werkgewer dan sal setel in die eengemeente as regspersoon. Maar die forum sal steedsdie noodsaak!ikefunksie van onderlinge kommunikasieen gereelde kontak moet bewerkstel!ig.

Die hele kwessie van finansiering van so ‘n ~05 watdeur die verskil!ende genote as noodsaaklik geag word.sal egter bale spesifiek en by wyse van ooreenkomsgçreel meet word. Dit mag nie gebeur dat die

Getu ien isforu ms

1. Die totstandkoming van ‘n struktuur (getuienisforum)op plaaslike vlak kan gesien word word as dieuitvoering van die besluit van die Algemene Sinode1998 waardeuronderandere gemeentes aangemoedigword cm “entoesiasties te streef na groter samewerkingtussen gemeentes.” Die noodsaak van so ‘n forumwaar ruimte geskep word vir onderlinge gesprek,uitpraat van verskilpunte en misverstande, kweek vanwaardering en begrip vir mekaar, bewuswording vannood op verskillende terreine, identifisering vanarbeidsgeleenthede ens kan kwalik genoegonderstreep word.2. By die skep van werkgeleenthede, waartoe dieforum instrumenteel kan en behoorttewees, moetdaarnie oorhaastig opgetree word, alvorens al diekcnsekwensies van ‘n werkgewer/werknemerverhouding behoorlik deurdink is nie. Moontlikeprobleme uit die geskiedenis meet ens 00k nie daarvanweerhcu cm alle opsies te oorweeg by die skep vanpcste nie. Die kwessie van regsaanspreeklikheid is ockin die kerk deur arbeidswetgewing tot ‘n spits gedryf enditwatdeur die kerk “in geloof” aangepak word, moenieblind wees vir die else van die wet wat 00k vir die kerkgeld nie. Die kerk is we! ‘n geloofsgemeenskap, maarvir sever as wat die kerk deelneem aan die regsverkeerin die land, onder andere deur werkskepping, sal diekonsekwensies van die wette van die land behcorl!ikverreken meet word.3. As aanvaar word dat die getuienisforums nbe!angrike aandeel het in die bou vanvertrouensverhoudinge en die identifisering vanbedieningsgeleenthede op plaaslike vlak, hoefdit nietebeteken dat hierdie forums verder 00karbeidsverhoudinge meet reel nie. Dit kan, maar dithoef nie. En daarom meet daar ook nie gepoog word

R:~s/nodes\Noord2OO1~versIae\ve,-~,,erkte verslae\A- 1-2 (Gewone werksaamhede). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 15 Moderamen: Tweede vers/ag

3.18.4 AANBEVELINGS: MtSS~ONERESAMEWERKINGSTRUKTURE/GETUIENISFORUMS3.18.4.1 Die sinode dra dit aan die moderamen opom via die SSK leiding te gee oor die totstandkoming van getuienisforums.3.18.4.2 Die sinode versoek ringelgemeenteslkommissies wat met getuienisforums wil werk omdie regs- en kerkregtelike aspekte daarvan met dieSRK uit te klaar voordat hulle ooreenkomsteonderteken.3.18.4.3 Die sinode dra dit aan die moderamen opom toe te sien dat aile onderhandelinge bevredigend gevoer en alle tegniese aspekte in orde isvoordat die pos van funksionaris vir getuienisforums gevul word.

3.19 FAKULTEIT TEOLOGIE3.19.1 Opdrag (1999: 251 pt 3.3.3) - Die sinode geeopdrag aan die moderamen om in noue kontak met dieFakulteit en sy werksaamhede te bly en voortdurendwee te vind waarop samewerking tussen die werksaamhede van die sinode se kommissies en dieFakulteit en sy werksaamhede kan realiseer.3.19.2 Uitvoering3.19.2.1 Die moderamen is deur lede van dieKuratorium wat ook lede van die moderamen is opgereelde basis op die hoogte gebring van ontwikkelingeby die Fakulteit Teologie.3.19.2.2 Omdat teologiese opleiding vir die kerkverband van so n groot belang is, het dit ook telkens bydie moderamen op tafel gekom in sake wat diemoderamen hanteer bet.3.19.2.3 Die moderamen het 00k via dr Flip du Toit,predikant vir teologiese opleiding, navraag gedoen oorsake waaroor daar onduidelikheid was.3.19.3 Bevinding3.19.3.1 Die moderamen het kennis geneem dat daarbaie positiewe sake rondom die samewerking met dieNederduitsch Hervormde Kerk is.3.19.3.2 Daar is kommer omdat die moderamen opnavraag ontdek het dat die uitkomste wat die kerk tweejaar gelede vir die opleiding begin formuleer het nog nieop skrif en in die kurrikulum verreken is nie. Diemoderamen het die versekering gekry dat dieKuratorium dringend hieraan aandag gee.3.19.3.3 Die moderamen is ook oortuig dat, gesien die

belangrikheid van teologiese opleiding, hy op ‘n meerformeleen direktewyse met die Fakulteiten Kuratoriumwil skakel indien daar sake is waaroor die kerkongelukkig/ onrustig is. Die benoeming van dr Flip duToit as Predikant: Teologiese Opleiding maak noudeure hiervoor oop.3.19.4 AANBEVELINGS: FAKULTEIT TEOLOGIE!TEOLOGIESE OPLEIDING3.19.4.1 Die sinode keur die moderamen sehantering van die opdrag goed.3.19.4.2 Die sinode gee opclrag aan die moderamenom in noue kontak met die teologiese opleiding vanstudente en predikante te bly en met die FakulteitTeologie en Kuratorium hieroor in gesprek te bly.

3.20 GEMEENTEJAAR3.20.1 Opdrag (1999: 251 pt 6.5.3) - Die sinode dra ditaan die Kuratorium op om die moontlikhede vanbefondsing/subsidiering aan die TeologieseFakulteitlgemeentes/studente/leraars wat by diegemeentejaar betrokke is, te ondersoek in die hg vandie beskikbaarheid van fondse wat vir teologieseopleiding geoormerk is. Aanbevelings hieroor moetaan die moderature van die vier Transvaalse Sinodesgedoen word met die oog op besluitneming enimplementering.3.20.2 Uitvoering3.20.2.1 Die moderamen het kennis geneem dat diegemeentejaar voortaan onder toesig van dieKuratorium hanteer sal word en dat die Predikant:Teologiese Opleiding daarvoor verantwoordelik is. Indie onderhandelinge oor die Teologiese Opleidingsfondse en die begroting van die Kuratorium is die saakop die tafel van die Gesamentlike Fondsekommissievan die vier Transvaalse Sinodes.3.20.2.2 Die Ontbondelingskommissie van die VierTransvaalse Sinodes gee ook aandag aan hierdie saakin hulle besinning oor die TSO-fondse.3.20.3 AANBEVELING: GEMEENTEJAAR - Diesinode keur die moderamen se hantering van dieopdrag goed.

3.21 NAAMVERANDERING3.21.1 Opdrag (1999: 252 pt4.1)1. Die kommissie beveel aan dat die sinode nie nou synaam verander nie.2. Die moderamen word versoek om die oog in die seilte hou met betrekking tot die nodigheid al dan nie van‘n moontlike naamverandering in die toekoms en indiennodig, op te tree.3. Die moderamen word versoek om in verband methierdie saak 00k voortdurend met die ander sinodesvan Transvaal en die Algemene Sinode in voeling tebly.3.21.2 Uitvoering3.21.2.1 Die name van die Transvaalse Sinodes wasby ‘n vergadering van die Vier Moderature weer op dietafel deur ‘n versoek tot gesprek hieroor deur dieSinode van Oos-Transvaal Die vergadering van dieVier Moderature het die volgende besluite hieroor

werkgewer skielik ontdek dat daar vir die volgendejaargeen verdere finansies beskikbaar is nie. Dit mag ooknie gebeur dat finansiële betrokkenheid uiteindelik dieenigste betrokkenheid is en dat gemeentes eintlik losraak van die werk wat deur hulle ondersteun word nie.(Dit is helaas waarskynlik een van die pyne uit dieverlede wat soms tot spanning aanleiding gegee bet.)

Uiteindelik is dit natuurlik waar dat geen model wat oppapier uitgespel word ‘n waarborg vir sukses sal weesas dit nie ook ingebed is in die harte van mense ensigbaar word in hulle onderlinge verhoudinge nie.

R:\sinodes~Noord200 1\Vers/ae~Verwerkte verslae\A-1-2 (Gewone werksaamhede). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 16 Moderamen Tweede versiag

geneem:1. Die vergadering neem kennis dat die saak vannaamverandering latent by a! die sinodes op tafel is.2. Die vergadering besluit, en gee dit so aan dieonderskeie moderamens/diensrade/sinodalekommissies deur dat sinodes vry is om hulle naam teverander.3. Die diensraad van die Sinode van Oos-Transvaalbied aan cm in te gaan op die geskiedenis van diename van die sinodes en die sinodes via die vergadering van die Vier Moderature met n memorandum tebedien.3.21.2.2 Die moderamen het besluit cm weer aandagaan die saak te gee wanneer die memorandum vanOos-Transvaal gereed is.3.21.2.3 Die Sinode van Oos-Transvaal het by hullejongste sinodesitting besluit cm gegewe die historiesegegewens en tradisie nie nou aan naamveranderingaandag te gee nie.3.21.3 BevindingDit kom voor of daar nie by die ander sinodes grootdringendheid is tot naamverandering nie. Diemoderamen is cok nie cortuig dat naamverandering ophierdie stadium n pricriteit is nie.3.21.4 AANBEVELING: NAAMVERANDERING VANDIE SIN ODEDie sinode beslult dat naamverandering nie mn

prioriteit is nie.

4. STAANDEOPDRAGTE

4.1 BEROEPING VAN SENDINGLERAAR (Bep 7.2.3)Geen aansoeke is ontvang nie.

4.2 BEROEPBAARSTELLING AS GEVOLG VANSIEKTE (Bep 7.51) - Geen aansoeke is ontvang nie.

4.3 VERLENING VAN DEMISSIE (Bep 8.1.2) - Geenaansoeke is ontvang nie.

4.4 HERINDELING VAN RINGE (Bep 291.1)4.4.1 Ring Pretoria se versoek om deel van die Ringvan Pretoria-Qos te word4.4.1.1 Die gemeentes in die Ring van Pretoria het inhulle herstruktureringsprcses begin een word sodatdaar net twee gemeentes corgebly het: Pretoria enBurgerspark (wat ook intussen een geword het). Tweegemeentes wat later scu een word, kan nie as ringfunksioneer nie, en die Ring van Pretoria het by diemoderamen aansoek gedoen cm by die Ring vanPretoria-Dos ingedeel te word nay onderhandelingetussen die twee ringe.4.4.1.2 Die moderamen het die Ring van Pretoria-Dosversoek dat die Ring van Pretoria voorlopig by hulleingedeel word. Die Ring het die aansoek sogoedgekeur. Dit indeling skyn permanent te wees.4.4.2 Herindeling van Ringe en die CMR4.4.2.1 Die moderamen het ‘n navraag van die SKDBICMR gekry ocr ‘n aanduiding van die moontlike

herindeling van ringe aangesien die CMR ock in nherstruktureringsproses is.4.4.2.2 Die moderamen het die SKDB Iaat weet dat dieopdrag rakende die funksionering/moontlike herindelingvan ringe by die Ad Hoc-Kommissie Funksionering vandie Meerdere Vergaderings lê wat na die helebedieningsveld van die Sinode van Nccrd-Transvaalkyk. Die SKDB is versoek cm kennis te neem dat diekerkverband nog in n besinningsprcses is, en dat hullewelkom is cm met die bcgencemde kommissie inverbinding te tree.4.4.2.3 Die Ad Hoc-Kommissie Funksionering van dieMeerdere Vergaderings het met alle rolspelers in diesinodale verband in gesprek gegaan en hierdie saaksal ock in hulle versiag hanteer word.4.4.3 Grenswysiging Katima MuIiIo/ Francistown4.4.3.1 Die moderamen het die versoeke van diegemeente Katima Mulilo ascok die Ring vanGrootfonteinl Sinode van Namibië hanteer cm diegrens met die gemeente Francistown te wysig. Hierdiewysiging impliseer die wysiging van vier sinodes segrense aangesien die gemeente ook grense wil wysigmet gemeentes in Namibië, Zimbabwe en NoordKaapland.4.4.3.2 Die moderamen het scos vclg besluit:*1 Indien aanvaar word datdaar gelykluidende besluitedeur a! die betrokke Ringskcmmissies geneem is. kanens van Noord-Transvaal se kant die saak goedkeur endie ASK versoek cm die grenswysiging 00k 50 goed tekeur.*2 Grenswysiginge waar slegs ‘n paar lidmate betrokkeis, word hanteer volgens die besluit van die AlgemeneSinode 1994.1. Wanneer met grenswysiginge - in die Jig van Ad 32-tussen gemeentes van verskillende sin oda/e gebiedeslegs ‘n aantal lidmate betrokke is. meet die betrokkesinodes/sinodale kommissies/moderamens die grenswysiging goedkeur.2. Grenswysiging hoef slegs deur die AlgemeneSinode/Algemene Sinodale Kommissie in behandelinggeneem te word indien ‘n gemeente(s) van sinodalegebied verander. (8/ 455, pt 7.2. 1)*3 Namibië word versoek cm ens van die besluite vandie ander betrokke ringskommissies in kennis te stel.*4 Ncord-Transvaal onderneem om die saak aan die

ASK deur te gee indien nodig.4.4.3.3 Die Ring van Waterberg het die aansoekgoedgekeur.4.4.3.4 Dit was nie nodig dat die ASK die seakgcedkeur nie aangesien dit geblyk het dat net n paarlidmate betrokke is. Die ASK is egter kennis gegee vandie wysiging.4.4.4 AANBEVELING: HERINDELING VAN RINGEDie sinode keur die moderamen se hantering vandie herindeling van ringe goed.

4.5 NAAMVERANDERING VAN ~N GEMEENTE (Bep31.3.2) - Geen aansoeke is ontvang nie.

4.6 UITSTEL/ REEL VAN (BUITENGEWONE)

R:\sinodes~Noord2001 \Verslae\Verwerkte vers/ae\A- 1~2 (Gewone werksaamhede). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 17 Moderamen. Tweede versiag

SINODE (Bep 32.1.3) - Geen aansoeke is ontvang nie.

4.7 ANDER FONDSE VIR SPESIFIEKE SAKE (Bep57.4.2)4.7.1 Predikante-ondersteuningsfonds4.7.1.1 Die moderamen het kennis geneem vanpredikante wat van tyd tot tyd in noodsituasies beland,en dat daar geen voorsiening is om in sulke situasieshulp te verleen nie.4.7.1.2 Die moderamen (uitgebreid) het in Maart 2000besluit om ‘n Predikante-Ondersteuningsfonds daar testel, en dat die opstel van n reglement hiervoor aan diemoderamen opgedra word. Die moderamen het dieSKF/ KSA gevra om hieraan aandag te gee. In dieverslag van die KSA word hieroor verslag gedoen.

4.8 HERTOELATING TOT DIE BEDIENING(Reglement 3 pt 6)4.8.1 Die moderamen het die volgende persone seaansoeke hanteer en goedgekeur, en hulle is na dieEksamenkommissie verwys met die oog op colloquiumdoctum: dr JM (Johan) Jooste (tydens sinodesitting1999); mnrAP (Antonie) Viljoen (November 1999); mnrJG (Johan) van Staden (Augustus 2000); mnrA (André)Louw (Maart 2001)4.8.2 Die moderamen het aandag gegee aan die feitdat daar kandidate is wie se aansoek met die oog opcolloquium doctum goedgekeur word, maarwatdan nieaanmeld daarvoor nie. Op grond van n voorstel vanNoord-Transvaal by die Algemene Regskommissie hetdie ASK die volgende besluit geneem:Die ASK besluit dat daar ‘n byvoeging gemaak moetword by Reglement3 (Reglement virdie reeling van diebevoegdheid van predikante en proponente) by 6.5.1:Voeg voor die laaste sin in: Nadat ‘n kandidaatgoedkeuring verkry het om aan te meld vir colloquiumdoctum, moet dit binne ‘n tydperk van 18 maandegeskied.Die ASK het ook besluit dat dit van nou af van krag is.4.8.3 Die moderamen het hierdie besluit deurgegeeaan brs JA (Hansie) Cronjé wie se aansoek in Maart1999 en JA (Johan) Jooste wie se aansoek inSeptember 1999 goedgekeur is. Hulle het vanaf diedatum van die deurgee van die besluit (Junie 2001) 18maande om ‘n reeling oor colloquium doctum te trefanders verval die aanbeveling om vir colloquiumdoctum aan te meld.

4.9 GOEDKEURING VAN NOTULE VAN LAASTESITTINGSDAG (Bep 18.20.3) - Die notule van dielaaste sittingsdag (15 September 1999) is deur diemoderamen goedgekeur.

5. SPOEDEISENDE SAKE (Bep 35.3.3.2)

5.1 SAKE VANAF DIE ASK5.1.1 Die moderamen het by elke vergadering aandaggegee aan sake wat by die ASK dien en van belang virdie sinodale gebied mag wees. Waar nodig is ditdeurgee aan Ieraars en gemeentes, of hanteer as deel

van die modera men se werk.5.1.2 Die moderamen hetdie ASK-Dagbestuur by tweegeleenthede op hulle uitnodiging ontmoet met die oogop samesprekings.

5.2 BENOEMING VAN LEDE VAN DIE MODERAMENAS LEDE VAN DIE SKDB MAATSKAPPY/SKDBMAATSKAPPY EN DIE SINODE5.2.1 Die moderamen het drr MC Botha, JH Voges, JJGerber en br DW Steyn benoem as sy lede op dieSKDB-Maatskappy na aanleiding van n versoek vandie SKDBM aan die moderamen om verteenwoordigers vanuit die Sinode van Noord-Transvaal tebenoem.5.2.2 Die Memorandum van ooreenkoms tussen dieSinode van Noord-Transvaalen die SKDB-Maatskappyvir die bedryf van maatskaplike welsynsdienste in diesinodale gebied van die Sinode van Noord-Transvaal isdeur die moderamen goedgekeur. Hierdie ooreenkomsmaak dit moontlik dat die sinode se maatskaplikewelsynsdienste deur die SKD8-Maatskappy hanteerword. Met die oog hierop, en ‘n meer dinamiesefunksionering van die SKDB-Maatskappy en die kerk sediens van barmhartigheid, is ook ooreengekom om drGJ Cloete na die SKDB-Maatskappy te sekondeer5.2.3 Die SKDB-Maatskappy het die moderamenversoek om dr Cl oete se sekondering na die SKDBM teheroorweeg in die hg van verwikkelinge in die funksionering van die sinodale verband. Die moderamen hetn ad hoc-kommissie aangewys om ondersoek in te stelen moontlike onderhandelings met dr Cloete te voerDie kommissie bestaan uit die volgende instansies/persone: SKDB (ds HAJ Viljoen), SKDBM (dr HLCarelsen), Moderamen (dr JJ Gerber), KSA enKommissie vir Diensverhoudings (dr PR du Toit), SRK(dr MC Botha) en SKF (dr JH Voges). Dr Cloete is ookby die ondersoek betrek. Die gesprek/onderhandelings5 ook gevoer in die hg van die ondersoek van die AdHoc-Kommissie Funksionering van die MeerdereVergaderings.5.2.4 Vershag oor die stand van sake word gedoen indie verslae van die SKDB-Maatskappy en die Ad HocKommissie Funksionering van die MeerdereVergaderings.

5.3 NAVRAAG VAN ABID OCR BESKIKBAARSTELLING VAN ADRESPLAKKERSDie moderamen het ‘n navraag van ABID hanteer ocrdie beskikbaarstehling van adresplakkers aan buiteinstansies. Die moderamen het besluit dat hy niebeswaar het teen die verskaf van adresplakkers niesolank dit die sinode nie geld kos nie en solankinstansies dit op geen manier interpreteer en verkondigdat die Sinode van Noord-Transvaal hulle saak steunnie.

5.4 WES-TRANSVAAL SE REAKSIE NAAANLEIDING VAN PERSBERIGTE OCR SONOPDie skriba van die Sinode van Wes-Transvaal het ‘nafskrif van ‘n brief wat die Dagbestuur van huhhe

R:\sinodes\Noord200 1\Verslae\Verwerkte vers/ae~A- 1-2 (Gewone werksaamhede). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 18 Moderamen: Tweede vers/ag

Sinodale Kommissie aan die tydskrif Finansies enTegniek ~estuur het na aanleiding van berigte ocrrassisme in die koshuis Sonop, en die koppeling vandie koshuis aan die NG Kerk, aan die moderamengestuur. Die moderamen het besluit cm net kennis teneem en nie in die debat betrokke te raak nie.

5.5 REGLEMENT EMMARENTIA GELDENHUYSSTUDIEFONDS5.5.1 Die SSK het die moderamen genader ocr adviesten opsigte van wysigings wat hy wou aanbring aan diereglement. Die moderamen het interpreteer dat diewysigings wat die SSK wit aanbring, net kan plaasvindmet die goedkeuring van die moderamen,5.5.2 Enkele wysigings is aangebring waarmee dieSSK tevrede is. Die belangrikste is dat die rot van diemoderamen volledig oorgeplaas word na die SSK.

5.6 SAAP5.6.1 Die sinode het by sy sitting in 1999 kennisgeneem van SAAP (Suider-Afrikaanse Assosiasie virPastoraat) se aksies cm statutêre erkenning te verkryvir pastorale beraad/ terapie, en het dit aan die SKDBopgedra cm die moderamen te adviseer ocr die sinodese verhouding tot SAAP.5.6.2 Die moderamen het besluit cm op aanbevelingvan die SKDB sy steun aan die Suider-AfrikaanseAssosiasie vir Pastoraat (SAAP) toe te sê in dieAssosiasie se pogings cm statutêre erkenning te kry virPastorale Beraad/ Terapie.

5.7 BRIEF VAN VCHO OOR SINODE VAN NOORDTRANSVAAL5.7.1 Die moderamen het in Oktober 1999 ‘n brief vandie VCHO ontvang nay die gesprek by die sinode van1999 hieroor. Die moderamen het met ontstelteniskennis geneem van die brief van die VCHO wat volfoutiewe feite is en 00k ad hominem dr OckieRaubenheimer aanval. Die moderamen het dit aan drMike Smuts cpgedra cm ‘n antwoord aan die VCHO terig. Hy het die antwoord met dr Raubenheimeru itgeklaar.5.7.2 ‘n Antwoord is van die VCHOI dr JM Gerbercntvang waarin dit blyk dat hulle met die moderamen inbrie~vvisseling wil gaan ocr die moderamen seantwoord. Die moderamen het besluit cm in geenbriefwisseling betrokke te raak nie en te volstaan metdie brief wat hy geskryf het.

5.8 VLOEDRAMPFONDS5.8.1 Die moderamen het by sy vergadering van 10Februarie 2000 kennis geneem van die ongelooflikeskade en verlies wat met die vlcede aan die begin van2000 cntstaan het.5.8.2 Die mcderamen het besluit:*1 Die moderamen skenk ‘n bedrag van R10000 aandie rampfcnds van die Sincde van Ocs-Transvaal cmdie ergste ncod in Mpumalanga te help verlig.*2 Die mcderamen doen ‘n bercep op alie gemeentesin Noord-Transvaal cm ‘n bydrae vir ‘n Vlcedrampfcnds

te maak wat deur die SKDB hanteer en bestuur satword cm nocd in die ncordelike prcvinsies te helpverlig.5.8.3 Die moderarnen het kennis geneem dat dieSKDB die besteding van die fends in ens gebiedvolgens n bepaalde werkwyse hanteer:* Plaaslike gerneentes en CMRe bepaal die behoeftes

en doen aanscek met n gespesifiseerde vocriegging.* Die fends is soos voig aangewend:Ontvang: R171 482Aangewend:NG Gemeente ThabazimbiCMR MessinaNG Gemeente Louis TrichardtNG Gemeente LevubuSaldo (word nog uitgedeel)

5.9 VAM-VERSLAG: HANTERING IN DIE SINODALEGEBIED5.9.1 Die moderamen het die cmvangryke yAMverstag ten cpsigte van die hantering van die Jaar vanHoop van die Algemene Sinode in behandelinggeneem en besluit cm n ad hoc-kommissie te bencemcm horn cor die hantering van hierdie saak in diesinodale gebied te adviseer, en wat 00k die prcses kanhanteer.5.9.2 Die verstag van die Ad Hoc-Kommissie VAMwcrd hanteer by A.1 .6

5.10 BRIEF VAN DOCTORS FOR LIFE: NASIONALEKONFERENSIE OOR DIE DWELMPROBLEEM5.10.1 Die mcderamen is uitgenooi na die geleentheiden het gereel dat mnr Tobie Visser, hoof van Staanvas,cok narnens die sinodale verband teenwoordig is,5.10.2 Mnr Visser het rappcrteer dat die gerigtheid vandie konferensie hoofsaaklik op inrigtings enprofessionele hulpverleners was. Die saak kry aandagvia Staanvas en die CMR.

5.11 DEBAT IN DIE MEDIA OOR LIDMATE SEWORSTELPROSES OOR DIE VERLEDEDie moderamen het kennis geneem van die gesprekkeen besluit cm nie aan die openbare debat deel te neem

5.12 KONFERENSIE OOR DIE ROL EN POSISIEVAN DIE VROU IN DIE KERK EN DIE AMP VANPREDIKANT5.12.1 Die moderamen was verteenwoordig in diepersone van dr Mike Smuts en me Hettie van Niekerk.Die moderamen het kennis geneem van die verloopvan die kcnferensie en die ASK se besluite daaroor.5.12.2 Na aanleiding van die ASK se versoek rakendekonferensies op streekvlak. het die moderamen besluitdat hy in besonder wit aandag gee aan alle proponente.en het dit aan twee proponente (prop Hettie vanNiekerk en prop Zander van der Westhuizen) opgedracm n voorlegging vir die moderamen gereed te maak5.12.3 Propcnente Van Niekerk en Van derWesthuizen het n groot aantal proponente met n

R30 000R20 000R25 450R21 800R74 232

nie.

R:\s/nodes~Noord200 1\Vers/ae\ Ve,werkte versla&A- 1-2 (Gewone werksaamhede). wpd

Sinode Noord~Transvaal 2001 19 Moderamen: Tweede vers/ag

vraelys genader cm vas te stel wat hulle situasie,belewenis van die kerk se rol in hulle lewe, asook hulleverwagtinge is. Die resultaat van die ondersoek was virdie moderamen ‘n ontnugtering: daar is ontdek dat ngroot aantal proponente persoonlik en finansieelworstel, dat hufle afgeskeep en teleurgesteld in die NGKerk voel, dat hulle graag wH dien maar geentoekomsvisie vir die huidige het nie. Baie se belewenisis dat hulle kerk hulle vergeet het!5.12.4 Die moderamen hethierdieversiag aanvaaras‘n saak vir dringende aandag en ‘n gesprek met dieDagbestuur van die Kuratorium aangevra.5.12.5 AANBEVELINGS: PROPONENTE5.12.5.1 Die sinode besluit om die Kuratorium teversoek om die hantering en versorging vanproponente as ‘n dririgende saak op sy tafel teneem en die sinocies te dien met ‘n duidelikestrategie.5.12.5.2 Die sinode dra dit aan die moderamen opom in gesprek met die Kuratorium oor hierdie saakte bly en ten opsigte van ons sinodale gebied nagelang van bevindinge te handel.5.12.5.3 Die sinode aanvaar dat vroueproponentese posisie en behoeftes in die hantering van diesaak aandag sal kry.

5.13 AANBOD VAN DIE KERKBODE QOR ~nBYLAAG VIR DIE SINODALE GEBIED5.13.1 Op grond van ‘n aanbod van Die Kerkbode oor‘n bylaag daarin ocr die sinodale gebied, het diemoderamen besluit dat hy positief is daaroor en dat hyeen bylaag van vier bladsye sal uitgee en evalueer watdie effek daarvan is. Dit is aan drr Flip du Toit, KobusGerber en mev Rinel Hugo opgedra om dit teorganiseer.5.13.2 Alle rolspelers is betrek in die saamstel van diebylaag. en kerkrade is aangemoedig cm vir die uitgawe‘n massabestelling te plaas.5.13.3 Die verskyningsdatum is 7 September2001.

5.14 KOPIEREGDie moderamen het verskeie skrywes oor kopieregontvang en hanteer, en waar nodig deurgegee aankerkrade.

5.15 SAKE VANAF DIE SKVDie SKV was met die moderamen in gesprek ocr ‘nembleem vir die SKV en vir die sinode (vgl 12.2), dieteenwoordigheid van eggenotes by die byeenkomste virpredikante (vgl 3.1) en die anonieme noodlyn wat dieSKV ter wille van vroue in flood daargestel het.

5.16 MENSE/LIDMATE WAT WERK VERLOOR5.1 6.1 ‘n Pastorale woord aan mense wat werk verloorhet, is in ‘n skrywe van die skriba aan lidmate via hullekerkrade deurgegee.5.16.2 Die Ad Hoc-Kommissie VAM het wenke aangemeentes deurgegee vir die hantering van die saak.

5.17 DIE MAATSKAPLIKE/SOSIO-EKONQMIESE

POSISIE VAN LIDMATE5.17.1 Die moderamen het deur die loop van dieafgelope twee jaar deeglik kennis geneem van lidmatese situasie.5.17.2 Na aanleiding van ‘n voorlegging van ‘n lid vandie moderamen ocr die saak, het die moderamen dievolgende riglyn geformuleer wanneer ocr ‘n saak soosdie besin word:*j Die moderamen is bewus van die nood van armesen die appèl wat dit op die kerkverband maak.Wanneer die kerk na hierdie nood kyk, werk hy nie metcnderskeidinge van ras, bevoorregtes en minderbevoorregtes, ens nie maar met die klem op diebarmhartigheidsopdrag van die kerk.*2 Die moderamen neem kennis van die situasie vanbaie van ons lidmate asook van verskillendeperspektiewe op die situasie. Die moderamen wil ookdaarop wys dat in die analisering en omskrywing vandie situasie daar sensitiwiteit moet wees cm nie meteensydige formuleringe te werk nie.5.17.3 AANBEVELINGS: MAATSKAPLIKE/SOSIOEKONOMIESE POSISIE VAN LIDMATE5.17.3.1 Die sinode neem kennis van die benardemaatskaplike/sosio-ekonomiese posisie van balelidmate in die sinodale gebied, en verseker hullevan voorbidding en meelewing.5.17.3.2 Die sinode versoek kommissies van diesinode, ringe en gemeentes om in die analisering enomskrywing van die situasie van Iidmate versigtigte wees vir eensydige formulerings en veralgemenings.

5.18 VERSKUIWING IN NAGMAALSBESKOUING5.18.1 Die moderamen het ‘n memorandum van dsPetrus Kriel hanteer rakende ‘n teologiese verskuiwingin nagmaalsbeskouing in die NG Kerk, ni van nCalvinistiese na ‘n Zwingliaanse nagmaalsbeskouing.5.18.2 Die moderamen het suggereer dat ds Kriel diestuk via sy kerkraad op die tafel van SKLAS/ AKLASkry, asook dat hy die besinning in akademiese enkerkliketydskrifte publiseerten einde besinning daaroorte stimuleer.

5.20 NUWE LIEDBOEK VIR LIDMATE IN ZIMBABWE5.20.1 Uit gesprekke met ds Dion van Dyk, voorsittervan die moderamen van Zimbabwe, het dit geblyk datdit onmoontlik vir lidmate in Zimbabwe sal wees om dieLiedboek aan te koop omdat daar nie meer valuta virsake soos die uit die land kan gaan nie. Daar is 2500lidmate (volwassenes en kinders) in Zimbabwe.5.20.2 Gemeentes is in ‘n omsendbrief van die skribaopgeroep cm elkeen n deeltjie te doen om ensbuursinode te help.

6. AANVULLING VAN VAKATURES (Bep35.3. 3.3)

6.1 KOMMISSIE VIR PORTUGALSENDINGDs GJ (Gert) Badenhorst (skriba van die SSK) in die

R:/sinodes/Noord200l \ Vers/ae\Verwerkte vers/ae/A- 1-2 (Gewone werksaamhede). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 20 Moderamen: Tweede vers/ag

plek van dr PR (Flip) du Toit

6.2 KOMM1SIE: KINDERS BY DIE NAGMAALProf M (Malan) Nel het bedank as gevoig van werkdruk.Die moderamen het besluit om nie die vakature aan tevul nie.

6.3 KOMMISSIE VIR EKUMENEDie volgende persone is op versoek van die Kommissievir Ekumene op die kommissie benoem: dr JA (Kobus)Myburgh (Wierdapark), ds M (Marina) Strydom(Pretoria-Oos) en mnr G (George) Diamond(Pietersburg). Dr JGM (Jannie) Richter het as gevoigvan werkdruk bedank as lid van die kommissie.

6.4 SINODALE PENSPOENFONDS: SEKUNDUSLIDWERKGEWERVERTEENWOORDIGERBr FT (Derick) Saaiman as sekundus (werkgewerverteenwoordiger) in die plek van ds AJH Buitendagwat emeriteer het.

6.5 VAKATURE KSADs PGJ (Snowy) Swart (Rustenburg Moedergemeente)in die plek van dr PR (Flip) du Toit wat as gevoig vanwerkdruk bedank het.

6.6 FASKOMDs NJ (Nico) Behr het bedank as gevoig van syemeritaat. In die ontwikkeling van die funksioneringvan die kommissie het die kundige lede wat via dieTKPB lede was, ook verkies om te onttrek. Faskomwou die vakatures aanvul. maar daar is besluit om ditte laat oorstaan tot by die sinodesitting waar diefunksionering en samestelling van die kommissievolledig op tafel is.

7. BENOEMING PREDIKANT-SINODAAL(Bep 35.3,3.4)Die hantering van vakatures by studentegemeentesword weergegee in A.1.3. Daar was geen andervakatures vir aandag nie.

8. ARBITERSTAAK: BEGROTING (Bep35.3.3.5)Geen sake het voor die moderamen gedien nie.

9. DANK- EN BIDDAE (Bep 35.3.3.6)Daar was geen aansoeke nie.

10. AFGEVAARDIGDESGELEENTHEDE (Bep 35.3.3.7)Daar was geen versoeke nie.

SPESIALE

11. PASTORALE GESPREK (Bep 35.3.3.8)Daar was geen versoeke in die verband of sake viraandag nie

12. SKAKELING MET DIE TRANSVAALSE

SINODES (Bep 35.3.3.9)

12.1 HERINDELING VAN SINODEGRENSE12.1.1 Opdrag (1999: 218 pt 12.1.4) - Die sinode geeopdrag aan die moderamen om wanneer nodig met diemoderamens/moderature van die ander Transvaalsesinodes in gesprek te tree oor die moontlike/wenslikeherindeling van sinodegrense.12.1.2 UitvoeringHierdie saak is op die tafel van die vergadering van dieVier Transvaalse Moderature. Daar het geen saakopgeduik wat ‘n samespreking hieroor regverdig hetnie.

12.2 FUNKSIONERING VAN DIE SKKK/SINODALEKERKKANTOOR12.2.1 Opdrag (1999: 253 pt 2.2)1. Die sinode gee opdrag aan die moderamen/sinodale kommissie om namens die sinode moontlikeherstrukturering en funksionering van die SinodaleKerkkantoorkommissie en die Sinodale Kerkkantoor tehanteer.2. Die sinode besluit dat n liggaam aangewys wordwat die vier moderamens/sinodale kommissies kanadviseer en bedien met aanbevelings. Hierdie liggaamword aangewys deur die vier Transvaalse moderaturein oorleg met die Sinodale Kerkkantoorkommissie.12.2.2 Uitvoering12.2.2.1 Die Vier Transvaalse Moderature het op 1November 1999 ‘n ondersoekliggaam/ ad hockommissie aangewys om die opdrag uit te voer wat dievier sinodes gelykluidend gegee het. Dr GJ (Gerrit)Cloete is deur die moderamen aangewys as syverteenwoordiger op die kommissie. Dr Cloete het ookin die maande na 1 November 1999 ‘n leidende rol inhierdie kommissie geneem.12.2.2.2 Die moderamen het ‘n werkgroep bestaandeuit ds JO (Cassie) Carstens, br DW (Danie) Steyn, drrPR (Flip) du Toit, JJ (Kobus) Gerber, MO (Michiel)Botha en JH (Johann) Voges benoem om saam met drGerrit Cloete die behoeftes van die Sinode van NoordTransvaal te bepaal en te formuleer.12.2.2.3 Die volledige verslag rakende die ontbondeling van die SKKK en die Sinodale Kerkkantoor wordweerspieel in die verslag van die verteenwoordiger vanNoord-Transvaal in die Ontbondelingskommissie. Ditverskyn as A.1 .712.2.2.4 Voortvloeiend uit bogenoemde ontwikkelingshet die moderamen op 10 Februarie 2000 die volgendebesluit geneem:

1. besluit dat hy ten gunste daarvan is dat die SinodaleKerkkantoor op 31 Maart 2000 sIuit~2. besluit om sy sinodale administrasie deur fl eiekantoor vanaf 1 April 2000 te hanteer:3. wys ‘n Kommissie vir Sinodale Administrasie (KSA)aan wat as subkommissie van die moderamen salfunksioneer, bestaande uit die lede van die werkgroepwat na Noord-Transvaaj se behoeftes moes kyk

Die moderamen

R:\s/nodes\Noord200l \Vers/ae/Verwerkte vers/ae/A- 1-2 (Gewone werksaamhede). wpd Agenda

Sinode Noord~TransvaaI 2001 21 Moderamen: Tweede versiag

naamlik drr Gerrit Cloete (sameroeper), Michiel Botha,Kobus Gerber, Johann Voges, Flip du Toit, ds CassieCarstens en br Danie Steyn.4. gee as algemene opdrag aan die KSA die vestigingen bestuur van ‘n eie kerkkantoor vir Noord-Transvaal;5. versoek die KSA om die moderamen by n volgendevergadering met aanbevelings oor die kommissie sefunksionering te dien;6. besluit dat Noord-Transvaal se administratiewekantoor deur n saakgelastigde, rekenmeester en tweesekretaresses beman sal word (hierdie posbenamingemoet deur die KSA hersien en finaliseer word);7. besluit om hierdie poste vir die volgende huidigepersoneellede van die Sinodale Kerkkantoor aan tebied: saakgelastigde: mnr Johan Kruger; rekenmeester:me Naomi van Wyk; sekretaresses: me Hermien Swarten me Mientjie Sephton;8. gee opdrag aan die KSA om met hierdie personeoor hulle diensvoorwaardes te onderhandel en om,indien enigeen van hierdie persone nie die pos aanvaarnie, eers die pos behoorlik te evalueer en diemoderamen met n nuwe aanbeveling te dien;9. gee opdrag aan die KSA om reelings vir geskikteakkommodasie te tref en toe te sien dat die nodigefasiliteite voorsien word;10. gee opdrag aan die KSA om by die vestiging vandie kantoor ook aandag te gee aan die sinode- enmoderamenbesluite insake administratieweondersteuning aan die skribas van die sinode/moderamen en SKF asook die aktuarius;II. gee opdrag aan die KSA om n verslag aan dieUitgebreide Moderamen voor te lé waarin onder meern konsepbedryfsplan vir die administratiewe kantoor,funksies wat verrig sal word, begrotings, verhoudingmet ander kommissies, ensovoorts uiteengesit word;12. gee opdrag aan die KSA om met die moderamense subkommissie vir diensverhoudinge te onderhandeloor die onderskeid tussen die twee kommissies sefunksies;13. besluit om sodra alle aspekte gefinaliseer is allebetrokke partye in die sinodale gebied volledig in te hg,beginnende met n gesprek met alle skribas vankommissies van die sinode onder leiding van die skribavan die moderamen, en indien moontlik binne n weekna die vergadering van die Uitgebreide Moderamen;14. besluit dat Noord-Transvaal se kerkkantoorbeskikbaar is vir die kontraktering van dienste soosbyvoorbeeld aan die Argief en die Algemene Sinode,en indien hulle daarvan gebruik sou wou maak NoordTransvaal bereid is om daaroor te onderhandel.12.2.2.5 Die KSA lewer afsonderhik versiag van sywerksaamhede. Die verslag verskyn as A.21 .1.12.2.2.6 Ten opsigte van die gebruik van die kerkseeivan die NG Kerk van Transvaal het die moderamenbesluit om die die advies van die vier aktuarii van diesinodes van Transvaal en die vergadering van die VierModerature te onderskryf dat die kerkseel van die

Nederduitse Gereformeerde Kerk van Transvaal aanhierdie Kerk as afsonderlike regsperscon behoort endat hierdie kerkseel slegs in die amptelikedokumentasie van die Nederduitse GereformeerdeKerk van Transvaal of ‘n orgaan daarvan gebruikbehoort te word. Daar is ook kennis geneem dat dievier moderature/dagbesture dit onder aandag van dieonderskeie sinodes bring dat dit ehke sinode vrystaanom sy eie kerkseel te laat ontwerp, goed te keur enamptelik te gebruik. Die moderamen het besluit omaansoek by die ASK te doen om die seel van dieAlgemene Sinode te gebruik tot tyd en wyl, en indien,Noord-Transvaal n eie amptelike seel het. Die ASK hetdit so goedgekeur met die voorwaarde dat daar net nduidelike verwysing na die Sinode van Noord-Transvaalmoet wees. Die SKV is van hierdie besluit in kennisgestel en versoek cm ook hierby in te val tot tyd en wylons uitsluitsel oor n nuwe seel het.12.2.3 BevindingDaar was nie n ander pad wat geloop kon word nie.Die moderamen is die Here ook innig dankbaar dat indie proses baie nuwe moontlikhede vir ons sinodalegebied kon oopgaan.12.2.4 AANBEVELINGS: FUNKSIONERING VAN DIESKKKI SINODALE KERKKANTOOR12.2.4.1 Die sinode keur die optrede van diemoderamen ten opsigte van die uitvoering van dieopdrag goed.12.2.4.2 Die sinode bekragtig die reeling van diemoderamen oor die gebruik van die seel van dieAlgemene Sinode.

12.3 ABRAHAM KRIEL ERFLATINGSFONDS12.3.1 Opdrag (1999: 253 pt 2.2)1. Die sinode gee opdrag aan die moderamen om indie ondersoek na die funksionering van die SKKKpertinent aan die bestuur van die Abraham KriehErflatingsfonds deur die SKKK aandag te gee:2. Die sinode besluit dat die ondersoek na die fonds inoorleg met die SKDB gedoen sal word.12.3.2 UitvoeringHierdie opdrag is hanteer as deel van die ondersoek naen ontbondeling van die SKKKI Sinodale Kerkkantoor.12.3.3 AANBEVELING: ABRAHAM KRIELERFLA11NGSFONDS - Die sinode keur diemoderamen se hantering van die opdrag goed.

12.4 REGSAANSPREEKLIKHEIDSEIS:PHALABORWA-SAAKDie saak se koste is geskik. Noord-Transvaal het nien deel van die koste betaal nie.

13. EKUMENIESE SAKE EN INTERKERKLIKE SKAKELING (Bep 35.3310)

13.1 KERKEENHEID/ KERKVERENIGING13.1.1 Opdrag 1(1999: 217)1. Die Sinode van Noord-Transvaal bevestig dat hyhorn verbind cm in samewerking met al die ander lede

R:~sinodes\Noord2001 ~VersIae\ Verwerkte versIaeV~- 1-2 (Gewone werksaamhecfe) wpd Agenda

S/node Noord-Transvaa/ 200122

van die NG Kerkfamjlie een kerkverband tot stand tebring2. Die sinode versoek die moderamen om pro-aktiefeiding te gee aan gemeentes ten opsigte van grotersamewerking tussen die verskillende kerke en dieproses van kerkvereniging.3. Die sinode moedig gemeentes aan om gestaltes vankerklike samewerking op plaaslike vlak op die been tebring.13.1.2 Opdrag 2 (1999: 217 pt 3.6.4) - Die sinodeherhaal sy opdrag aan die moderamen om op diehoogte te bly met die proses van kerkvereniging en nabevind van sake te handel.13.1.3 Uitvoering13.1.3.1 Die moderamen het op die hoogte gebly metdie gesprek wat die ASK op Algemene Sinodaleverband gevoer word.13.1.3.2 Daar was samesprekings met die SinodaleDiensraad van Oos-Transvaal asook die moderatuurvan die VGKSA hieroor. Beide gesprekke was baievaag en het nie koers gegee nie. Daar is ooreengekomdat die saak vir toekomstige gesprekke op die agendably.13.1.3.3 Lede van die moderamen het op verskillendeplekke leiding gegee oor die totstandkoming vansamewerkingsforums tussen die VGKSA en die NGKerk. Op plaaslike vlak was daar op verskeie plekke noplewing in samewerking, ook tussen leiers van dieVGKSA en die NG Kerk.13.1.3.3 Die Sinodale Kommissie vir Ekumeniese Sakegee ook aan die saak aandag.13.1.4 Bevinding13.1.4.1 Terwyl daar mooi pogings oral plaasvind opdie gebied van samewerking tusen kerke, kom diegesprek en opdrag oor kerkvereniging nie regtig vandie grond af nie: nie hier in Noord-Transvaal nie en 00knie op Algemene Sinodale verband nie. As gevoig vandie verwikkeldheid van die proses kon dear nie veelmeer gebeur nie: hieroor is die moderamen jammer.13.1.4.2 Hierdie sinode het ‘n bepaalde roeping tenopsigte van hierdie saak, en die moderamen aanvaardat die opdrag 00k vir die komende termyn sal geld.13.1.5 AANBEVELINGS: KERKEENHEID/KERKVERENIGING13.1.5.1 Die sinode betreur die felt dat beperktevordering met die proses van kerkvereniginggemaak is.13.1.5.2 Die sinode herbevestig dat hy horn verbindorn in samewerking met al die ander Iede van dieNG Kerkfamilie een kerkverband tot stand te bring.13.1.5.2 Die sinode herhaal sy vorige opdragte aandie moderamen oor kerkeenheid/ kerkvereniging.

13.2 FAKS VAN NORTHERN PROVINCE COUNCILOF CHURCHESDr Willie Botha het ‘n faks in verband met n ‘Landreform and rural development workshop” na diemoderamen verwys. Die moderamen het besluit om nieemend na die geleenthejd te stuur nie gegewe diesituasie met die Kranspocrtgrondeis.

Moderamen: Tweede vers/ag

13.3 KOMMISSIE VIR PORTUGALSENDING13.3.1 Die moderamen het gereeld verslag van die~kommissie se werksaamhecje gekry.13.3.2 Die verslag van die Kommissie vir Portugal-sending aan die sinode word weergegee in Bylae 2.

13.4 GRONDEIS: KRANSpOORT/ BETHESDA]EMMARENTIA GELDENHUYS13.4.1 Die moderamen het by elke vergadering kennisgeneem van die stand van sake rondom hierdiegrondeise, en bepaalde besluite geneem om die sakete stuur.13.4.2 Volledige verslag word gedoen in die verslagvan die KSA by A.21 .1.

13.5 KOMMISSIE VIR EKUMENE13.5.1 Die moderamen het die Visie en Beleid van diekommissie goedgekeur. Dit is 00k deur die skriba in ‘nomsendbrief aan gemeentes gestuur.13.5.2 Die verslag van die kommissie verskyn asA.8.1.

14. SKAKELING MET DIE OWERHEID (Bep35.3.3.11)

14.1 SKAKELINc3 MET OWERHEID14.1.1 Opdrag(1999:219pt14.151)Die5iflod~~~~dit aan die moderamen op om ‘n nuwe strategie teontwikkel om vanuit die eie aard van die kerk doelgerigdie gesprek met die owerheid/politieke en ander leiersaan die gang te kry.14.1.2 Uitvoering14.1.2.1 Die moderamen het ‘n strategie bepaal ocrhoe hy as moderamen kan kcntak maak metowerheidsleiers in besonder op provinsiale vlak, enhoe hy sulke gesprekke gaan hanteer as dit realiseer.14.1.2.2 Die vergadering van die Vier TransvaalseModerature het 00k aan die saak aandag gegee. Diemoderamen het soos volg besluit nay van die besluitevan die Vier Moderature:*1 Die moderamen neern kennis van die riglyne wat virgesprek met die owerheid cpgestel is.*2 Die moderamen betuig sy nstemming met diereeling dat indien enige van die vier sinodes ‘n afspraakmet die owerheid kry, hy die ander sinodes watbetrokke mag wees in kennis stel en uitncoi.*3 Die moderamen is gewillig die ocr op die grond te

hou ocr die regering se becogde RDP of the soul’ eninligting wet bekend mag word via die skribas vansinodes aan die moderamens/ diensrade/ sinodalekommissies beskikbaar te stel.14.1.2.3 Die moderamen het cok besluit cm horn tevereenselwig met die besluit van die ASK ocrplaasmoorde en stede//ke terreur. Die moderamen hetbesluit cm vir eers te fokus op plaasmoorde en het ditaan dr Kobus Gerber (wet cok deel van die ASK segesprek ocr die seek is) opgedra cm gesprekke met aldie verskillende landbou-crganisasies op streekvlakhieroor te voer. Deur die Landbcuwerkgewers

I Vers/~ I Verwerkte verslae IA- 1-2~Agenda

S/node Noord-Transvaa/ 2001 23 Moderamen. Tweede vers/ag

Organisasie kon kontakpersone op streekvlakidentifiseer word mdo op samesprekings oor dieplaasmoorde. Gesprekke is reeds met TLU(16/03/2001) en AgriSA (25/04/2001) sestreekorganisasies in die Noordelike Provinsie gevoer.Daar is ook reeds kontak met die TLU se nasionalebestuur vir n gesprek. n Navorsingsgroep deur dieregering aangewys en waarop alle roispelers dien, isook besig met n ondersoek. Daar is reeds ‘nakademiese studie deur ‘n professor van dieUniversiteit van die Noorde beskikbaar. ‘n Volledigeversiag oor die kerk se roT sal eers kan dien na alleperspektiewe beskikbaar is. Intussen is die kontak vandie kerk se kant af, baie kosbaar vir die Iandbouorganisasies.14.1.2.4 Daar was ‘n samespreking met die premiervan die Noordelike Provinsie op 16 Maart 2001. Diesamesperking is bewerkstellig deur die NRF. Drr Smutsen Gerber het dit namens die moderamen bygewoon.Dit was ‘n baie positiewe ervaring vir al die domineeswat teenwoordig was. Drr Smuts en Gerber kon saammet verteenwoordigers van die NRF ook op 24 Mei2001’n gesprek tussen regeringsamptenare en allekerke in die Noordelike Provinsie bywoon. Die regeringhet duidelik aangedui dat hulle die kerke hoor en hetonderneem om die kerke in besinningsprosesse oorhulle ontwikkelingstrategiee te betrek.14.1.2.5 Die moderamen (uitgebreid) het ook weer dievoorneme bevestig om met die owerheid in gesprek tetree en om alle pogings aan te wend om dit moontlik temaak. In gesprek met die ander Transvaalse Sinodesblyk dit dat daar tog al hoe meer gesprekke met dieowerhede moontlik word, veral met die LURe.14.1.3 BevindingHoe moeilik en frustrerend hierdie saak is, is dit vanwesenlike belang en moet dit steeds op die tafel vandie moderamen bly. Daar word ten minste vorderinggemaakl14.1.4 AANBEVELINGS: SKAKELING MET DIEOWERHEID14.1.4.1 Die sinode dra dit aan die moderamen opom dit as taak te neem om in kontak met dieowerhede te bly en gesprek te inisieer.14.1.4.2 Die sinode versoek die moderamen om inbesonder aandag te gee aan skakeling met dieowerheid in die drie provinsies wat ons sinodalegebied raak.14.1.4.3 Die sinode versoek ringe/groeperinge vanringe om op plaaslike viak samesprekinge van diegrond te kry en die moderamen uit te nooi na sulkegeleenthede.

14.2 ROEPING VAN SINODE14.2.1 Opdrag (1999: 219 pt 141,5.3) - Die sinodeverseker sy lidmate asook die owerheid dat dieNederduitse Gereformeerde Kerk in Noord-Transvaalgeroepe is om ‘n verskil in ons mooi land te maak enmet meer doelgerigtheid sat ywer vir die aanspreek vandie flood van die land en sy mense.14.2.2 Uitvoering

Hierdie besluit is in ‘n omsendbrief aan gemeentesdeurgegee.

15. SKEMA VAN WERKSAAMHEDE (Bep35.3.3.12) - Vergelyk die eerste (A.1.1) en die agtste(C.1.8) verslag van die moderamen.

16. APPELLE (Bep 35.3.3.13)Geen appelle is ontvang nie.

17. ODRAGTE: SKRIBA(Bep 35.1)

17.1 KANTOORIINFRASTRUKTUURVIR DIE WERKVAN DIE SINODE EN SY KOMMISSIES17.1.1 Opdrag (1999: 220 pt 3.1.4.1) - Die sinodebesluit om pt 3.1.3.1 goed te keur, naamlik dat ‘nkantoor/infrastruktuur vir die sinode en sy kommissiesgevestig word. Die sinode dra dit aan die moderamenop om die opdrag afte handel in oorleg met die SKF endie SKKK.17.1.2 UitvoeringVergelyk 17.2

17.2 HANTERING VAN DIE POSTE VAN SKRIBAVAN DIE MODERAMEN, SKRIBA VAN DIE SKF ENDIE AKTUARIUS17.2.1 Opdrag (1999: 226)1. Die sinode keur die beginsel van kontraktering tenopsigte van die poste van skriba van die sinode(moderamen) en skriba van die SKF. asook die vanaktuarius, met hut onderskeie gemeentes goed.2. Hierdie kontraktering maak voorsiening vir dieadministratiewe ondersteuning van die poste soosnodig en dat die betrokke gemeentes met wiegekontrakteer word voldoende met die bediening in diegemeente kan aangaan ten spyte van die predikante sesinodale betrokkenheid.3. Die sinode verwys die detail en onderhandelingevan hierdie kontraktering na die moderamen virafhandeling.17.2.2 Uitvoerinq17.2.2.1 Die moderamen het ‘n ad hoc-kommissiebenoem om bogenoemde twee sake te ondersoek enverstag aan die moderamen te doen. Die ad hockommissie het bestaan uit dr PR du Toit (sameroeper).ds JO Carstens en br DW Steyn.17.2.2.2 Die moderamen het soos volg besluit:1. ‘n Eie sinodale kantoor daargestel moet word1.1 n Sekretaresse die kantoor aanvanklik op ‘n 5/8basis moet bedryf. Sodanige kantoor moet oor dienodige infrastruktuur beskik1.2 Die skriba van die moderamen hanteer die bestuurvan die kantoor.1.3 Die ligging van die kantoor word onderhandel metdie Sinodale Kerkkantoor en die drie funksionarisse.1.4 Die sinode se kommissie vir diensverhoudingehanteer die aanstelling van die sekretaresse.1.5 Die persone wat verkies is as skriba van die

R1sinodes~Noord2001\VersIae\Verwerkte vers/ae’A- 1-2 (Gewone werksaamhede). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaa/ 2001 24 Moderamen: Tweede versiag

17.2.2.3 Die onderhandelinge het met die driefunksionarisse se gemeentes plaasgevind.17.2.2.4 Aanvanklik is toy die skriba van diekantoorruimte by die SKDB gebruik gemaak, en isekstra meublement met die Hoofbestuurder van dieSinodale Kerkkantoor onderhandel. Met dietotstandkoming van n eie sinodale kantoor (vgl 12.2) isna die Sinodale Sentrum geskuif.17.2.2.5 Die verdere verloop van die twee opdragteword hanteer in die verslag van die verteenwoordiger:Ontbondelingskommissie (vgl A.l .7) asook die versiagvan die Ad Hoc-Kommissie: Funksionering van dieMeerdere Vergaderings (A.1 .5)17.2.3 BevindingGegewe die omstandighede was die handelingsuksesvol en het dit ruimte gemaak dat bepaalde werkmeer sinvol hanteer kon word. ‘n Meer omvattendeevaluering word by A.1.5 hanteer.17.2.4 AAN BEVELING: KANTOORIINFRASTRUKTUUR VIR SINODE EN KOMMISSIES ASOOKKQNTRAKTERING VAN POSTE - Die sinode keurdie moderamen se hantering van die opdragte goed.

17.3 HANTERING VAN DIE SKRIBAATAl die take van die skribaat is hanteer.

17.4 BESLUITEREGISTER EN HANDELINGE17.4.1 Opdrag (Besluit 3:1997)Die sinode besluit:1. ‘n Volledige Besluiteregister word so spoedigmoontlik na afloop van die sinode aan elke gemeente,leraar en afgevaardigde kerkraadslid voorsien.2. Elke gemeente moet ter vergadering aan diesinodeskriba n skriftelike aanduiding gee hoeveeleksemplare van die volledige Handelinge van dieSinode 1997 die gemeente wil ontvang3. Aan elke gemeente word weer ‘n rekening gestuurvirdie aantal Agendas, Besluiteregisters en Handelingegelewer.17.4.2 UitvoeringDie Handelinge is einde Maart aan alle gemeentesversprei deur die ringskribas. Die Kerkorde enAanvullende Bepalings 1999 is saam met dieHandelinge versprei.

17.5 GRENSVERANDERINGEGrensveranderinge word deurgegee aan die Kerkbodesoos dit ontvang word.

17.6 INHANDIGING VAN ARGIVALIA17.6.1 Met die vestiging van ‘n kantoor vir die sinodalegebied is dit nodig om meer leers ‘lewend” te hou terwille van ‘n vloei van werk.17.6.2 Sakelyste en notules word in oorleg met dieArgivaris hanteer.

17.7 VOORBEREIDING VAN AGENDA VIR DIESESTIENDE GEWONE VERGADERING ASOOK DIETREE VAN DIE REELINGS VIR DIE VERGADERINGAl die nodige reelings is getref virdie gereedmaak. druken verspreiding van die Agenda, asook vir die verloopvan die vergadering.

17.8 JAARBOEKGEGEWENS17.8.1 Die gegewens van die kommissies van diesinode is elke jaar bymekaargemaak en in ‘n geheelaan die Jaarboek besorg. Die sinode se gegewens waswat die moderamen se handeling betref, jaarliksvolledig en korrek.17.8.2 Ringe se gegewens is nie weer bymekaargemaak en deurgegee nie: dit is ‘n onbegonne taak.lndien ringe dit nie self deurgee nie, is hulle gegewensonvolledig - soos dit met die meeste ringe in ons gebiedwas met die Jaarboek van 2001!

18. AANVULLENDE SAKEAanvullende sake sal in ‘n aanvullende versiag aan diesinode voorgele word.

DR M SMUTS (voorsitter)DR JJ GERBER (skriba)

moderamen, aktuarius en skriba van die SinodaleFondsekommissie word elkeen voorsien van kantooren kommunikasiefasiliteite wat aansluit by die SinodaleKerkkantoor en by insluit faksfasiliteit, ‘n modem, eposkoppeling en ‘n drukker, en dat sodanige uitgawesop die rekening van die sinode is.2. Die persone wat verkies is as skriba van diemoderamen, aktuarius en skriba van die SinodaleFondsekommissie se dienste vir die huidige by diebetrokke gemeente uitgekoop word vir 40% van hulletyd oor ‘n vier-en-twintigmaande periode:2.1 Die betrokke gemeente vir die 12 maandebeginnende 1 Oktober 1999 jaarliks n bedrag vanR80000 ontvang (afgerond tot R6700 per maand).Hierdie bedrag word maandeliks aan die gemeenteoorbetaal en hierop word nie sinodale heffing betaalnie. (Die bedrag vir die 2001 kalenderjaar salgedurende September 2000 deurgegee word).2.2 Elke gemeente besluit in oorleg met die betrokkefunksionaris welke vervangende dienste hulle wilgebruik. Die moderamen beveel aan dat die gemeenteR5000 van die bedrag hiervoor kan gebruik en dat dieres as ‘n vergoedende toelaag aan die funksionarisbehoort toe te val. Die presiese verdeling word deur diegemeente gedoen.2.3 Die Ad Hoc-Kommissie moet hierdie besluite aandie betrokke kerkrade oordra.3. Die Ad Hoc-Kommissie kry opdrag om alle verdereonderhandelinge rakende kantoorrruimte, fondse enapparaat te voer met die betrokke rolspelers.

R:~sinodes\Noord200 1 ~VersIae~Verwerkte vers/ae\A- 1-2 (Gewone werksaamhede). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 25 Moderamen Tweede vers/ag (Bylae 1)

A.1.2 BYLAEIDIE 1DENT~TEIT VAN DIE NG KERK

1. OPDRAG1.1 Die sinode het in 1999 n verslag van SKLASbehandel en goedgekeur wat die grondbeginsels vangereformeerde identiteit uitgelig het. Die saak van diekerk se gereformeerde indentiteit het in baie sinodaleverslae in die verlede as vertrekpunt van die verslaegedien. Die rd van die belydenisskrifte is cok byherhaling aangespreek waaronder in n verslag vanAKLAS oor die belydenisskrifte as historiesedokumente by die 1998 Algemene Sinode. Langshierdie welbespreekte vraag oor die gereformeerdeidentiteit van die NG Kerk bestaan die vraag oor diespesifieke identiteit - in die breë betekenissin van diewoord - van die NG Kerk as kerk binne diegereformeerde tradisie.1.2 Die sinode het in 1999 besluit: Die sinode dra ditaan die moderamen op cm indringend aandag te geeaan die vocrtgesette ontwikkeling en vestiging van nNG identiteit op gemeentelike vlak en ook binnekerkverband.1.3 Die cpdrag is waarskynlik gebore uit n aannamedat daar n verlies of afname aan ‘n duidelik herkenbare NG identiteit is. Die gevoel hou waarskynlikverband met:*1 n Groeiende diversiteit in bedieningstyle en bedieningsmcdelle by gemeentes.*2 ngrypende onlangse veranderinge in standpuntevan die kerk ocr sake sees apartheid, die vrou in dieamp, kindernagmaal, lotery, ens.*3 Verwarrende standpunte deur teolcë in die open-bare media, ens.1.4 Die opdrag verwys na gemeentelike vlak enkerkverband’. In hierdie verslag word nie tussen dietwee onderskei nie. Daar is so iets socs n makroidentiteit vir die kerkverband waarbinne elke gemeentesy eie identiteit vind en vestig. Uiteindelik lé dieidentiteit in die subjektiewe ervaring van lidmate - tencpsigte van die makro en gemeentelikeidentiteitservaring.1.5 In hierdie verslag word eerstens n aantalinleidende opmerkings ocr die begrip identiteitgemaak.In hierdie verband word daar veral ocr die empirieseidentiteit van die NG kerk gehandel. Dit scu cekmoontlik wees cm slegs ocr die gedefinieerde identiteit(sees die Bybel ocr die kerk praat) te handel. Hieroorhandel die ekklesielogie, maarval grootliks (hoewel nietotaal nie) buite die opdrag.1.6 Tweedens word gepoog cm fl ocrsigtelike envoorlopige beskrywing van die NG Kerk se identiteit tegee vecrdat die moontlikheid van n veertgesettevestiging en entwikkeling daarvan, bespreek word.

2. INLEIDENDE OPMERKINGS

2.1 DIE BEGRIP “IDENTITEIT”2.1.1 ldentiteit dui primer op die selfverstaan van diekerk. Sees reeds hierbo opgemerk, gaan dit hierenderocr identiteit as die kerk se houding en ingesteldheidteenoor homself. Dit scu cok die selfverstaan en -beeldgenoem kan word. Dit gaan ocr die vrae:wie is ens?, enwaarvoor bestaan ens?2.1.2 Die ons-ervaring is kenmerkend van identiteit.Identiteit in die kerk het te deen met daardie volgehouestel geloefsoortuigings, waardes, patrone, simbole,verhale, style en toekomsverwagting wat kenmerkendvan ‘n bepaalde gemeenskap van gelowiges is.

2.2 IDENTITEIT AS SUBJEKTIEWE PERSEPSIEldentiteit verwys nie scseer na die waarnemer van buitese persepsie van die kerk nie, maar eerder na dielidmate se subjektiewe persepsie van wie en wat hulleis.

2.3 IDENTITEIT IS DINAMIES2.3.1 Sees wat ‘n kerk se omstandighede. sy mense enwaardes verander, verander sy selfbeeld eok. ldentiteitkan nie as statiese gegewenheid beskryf of gehandhaafword nie. Dit sal altyd dinamies entwikkel,2.3.2 Pegings em die identiteit van die kerk te ‘beheu’of te herstel, hou dikwels nie rekening met diedinamiese karakter van identiteit nie Pogings tot diehandhawing van die status quo of die veriede, kan futielwees en lewer geweonlik geen positiewe bydrae totgeeie identiteitsentwikkeling nie.

2.4 IDENTITEIT IS SPONTAANNet sees wat n mens nie subjektiewe ervarings kanveorskryf, nie, net so kan selfbeeld of identiteit nie deursinedebesluite voergeskryf of gereguleer word nieSinedebesluite en veral die reaksie van lidmate daarephet wel deeglik n invleed op die identiteitsgevoel vanlidmate. So kan die identiteit van die kerk deurhandelinge van kerkvergaderinge beInvloed word maarnceit voorgeskryf word nie.

2.5 IDENTITEITSGEVOEL AS GEMENE DELER2.5.1 Die kerk is nie ‘n hemegene erganisme nie.Daarom sal die ervaring van die verskillende lidmatevan die identiteit van die kerk, uiteenlopend wees TOgis daar wel seveel gemeenskaplike waardes dat dit aandie lidmate n ervaring gee van “ens bely ens geloofsaam’, “ens behoort aan mekaar” “ons behoort aandieselfde kerk”. Identiteit Iè veral in die waardes watlidmate van die erganisme saambind ten spyte vanverskille. Die samebindende waardes word eaweerspieel in pt 2.7 hieronder.2.5.2 Die implikasie hiervan is dat die identiteit van diekerk noeit in finale en eksakte detail beskryf kan word

R’sinodes\Noord200l\Verslae\Verwerkte verslaei.A-1-2 (Identiteit NG Kerk bylae 1).wpd Agenda

Sinode Noord~Transvaa/ 2001 26 Moderamen: Tweede versiag (Bylae 1)

nie. Die beskrywing daarvan verskil van persoon totpersoon.

2.6 IDENTITEIT EN DIE ‘ANDER2.6.1 Identiteit het altyd ‘n element van identifikasietéénoor die ander wat van ons verskil. Identiteitonderskei “ons juis van die wat anders is. Hoe sterkerdie ervaring van andersheid, hoe sterker die ervaringvan ‘n eie identiteit.2.6.2 In gevalle waar die ‘ander’ as ‘n bedreiging ofvyandig beleef word, leef die gevoel van eie identiteitsterker. Dink byvoorbeeld aan die sterk identiteitsgevoel wat by die afrikaanssprekende blankes gevestigis in sy ervaring van die bedreiging van die wêreldrondom horn - sy dit die Engelse, die swart mense, diekommunisme, die wereldmening, die totale aanslag’,ens. In die kerk se identiteit kan gedink word aan dieRoomse gevaar, die handhawing teenoor die kritiekvan die susterskerke, die pinksterkerke, ens.2.6.3 Kerke wat van die NG Kerk weggebreek het endit teologies moet regverdig, se identiteitservaring salnoodwendig sterker wees as wat dit in die NG Kerk salwees. In die mate wat sulke kerke hulle wegbreek enaparte bestaan moet regverdig, bou dit hulle ervaringvan eie identiteit.2.6.4 Namate die verhouding met die ‘wat anders is’meer ontspanne raak, kan die sterk identiteitservaringverflou en tree onderlinge diversiteit meer na yore.

2.7 IDENTITEIT IS DIE NEERSLAG VAN VERSKEIEFAKTORE WAT DIE ERVARING VAN DIE KERK VANHOMSELF EN SY SELFBEELD BEPAALIndien ‘n mens probeerom die identiteitsgevoel van diekerk te verstaan, is dit nodig om die belangrikstefaktore wat in die bepaling daarvan ‘n rol speel, teverstaan.Die volgende is van die belangrikste faktore:

2.7.1 Credo’s en visie2.7.1.1 Die credo’s en visie van die kerk is diebelangrikste en mees grondliggende faktor wat syidentiteit bepaal. Binne die gereformeerde tradisie isdaar wel ook verskillende interpretasies enbeklerntonings van die credos en tradisies wat daarmeeverband hou. Ditdra by tot die eiesoortige identiteit vankerke binne die gereformeerde tradisie.2.7.1.2 Dit is belangrik orn hier weer te herinner aandie onderskeiding tussen ‘n teologies-leerstelligeidentiteit (objektief) en die neersiag wat die erfenis vandie credo’s en leerstellige tradisie van die bepaaldekerkverband in die harte van lidmate gekry het(subjektief), Die twee is nie identies nie! Beide dieperspektiewe het ‘n sterk invloed op die uiteindelikeidentiteitservaring van die kerk en daarmee moetrekening gehou word.

2.7.2 Die kerk se geskiedenisElke kerk het sy geskiedenis - sy eie ‘stone’, In diestone lé ‘n ryke verskeidenheid van ervaringe watwissel van suksesse tot rnis!ukkings, van blydskap tot

hartseer, van trotse oornb!ikke tot venleenthede, vanhoogtepunte tot Iaagtepunte. Al die ervarings laatherinneringe na wat dee! van die kerk se selfbeeld, deelvan sy ‘korporatiewe persoonlikheid’ word.Gebeurtenisse in die kerk se geskiedenis word dee! vansy verhaleskat (‘folklore’) wat oorvertel word envoortleef. As die invloed daarvan deur opeenvolgendegeslagte aanvaar word, bly dit voortleef as deel van diekerk se identiteit.

2.7.3 Sim bole en rites2.7.3.1 Simbole en rites verwys na voorwerpe enhandelinge met ‘n betekenisinhoud wat meer is as dievoor die hand liggende. Om jou kop te buig as jy gaansit in die erediens, sé meer as die blote handeling.2.7.3.2 Ampsdrag, die wyse van sakramentsviening,inkleding van die liturgiese ruimte, ens het alles ‘nbepaalde identiteitswaarde. Dink maar aan dieontsteltenis wat die invoer van nagmaa!skelkies in dieeerste helfte van die vorige eeu binne die NG Kerkveroorsaak het. Die dra van hoede deur vroue na dieerediens is ‘n ander voorbeeld van sodanige rituele. Ditgaan hier oor die liturgiese identiteit van die NG Kerk.

2.7.4 Die Iidmate2.7.4.1 Die lidmate het ook ‘n beduidende invloed opdie identiteit van die kerk. Hulle leefwyse, denkwéreld,omstandighede, ens beInvloed in ‘n groot mate hulleervaring van die identiteit van die gemeente. Dieklimaat binne ‘n kerk trek ook ‘n bepaalde soort lidmaat,terwy! ander nie daar gemaklik voe! nie. Prosesmatigversterk dit bepaalde eienskappe in die identiteit van diekerk al hoe meer - ten goede of ten kwade.2.7.4.2 Lidmate is kinders van hulle tyd en ondergaandieselfde denkskuiwe as die mense van hulle tyd.Hierdie verandeninge het’n invloed op hoe hulle die kerkbeleef en wat hulle van die kerk verwag - met uiteindelikweer n effek op die identiteitservaring van die kerk endie veranderinge daarin.

2.7.5 Die wéreld waarin die kerk lewe2.7.5.1 Die kerk leef nie in isolasie nie. Hy is geroepom die hg van die wéreld te wees. Hoe hy die wéreldbeleef en hoe hy die wéreld se reaksie op horn beleef.beinvloed sy ervaring van homseif as kerk.2.7.5.2 Veranderinge in die wêreld noop die kerk omhomseifte verantwoord ten opsigte van sy roeping in dienuwe omstandighede. Die manier waarop hy reageer.word dee! van ervaringe wat weer op sy beurt syidentiteit beInv!oed.

3. DIE IDENTEIT VAN DIE NG KERKBESKRYF - ‘N VOORLOPIGE POGING

3.1 CREDO’S3.1.1 Die NG Kerk is in sy be!ydenis en strewe ngereformeerde kerk. Die tipiese gereformeerde tradis~esoos verwoord in die Drie Formuhiere van Eenhe~d. wordformee! deur die kerk gehandhaaf. Hy vereis van sy

R:~s,nodes~Noord2001~VersIae\Verwerkte vers/ae\A-1-2 (Identiteit NG Kerk bylae 1).wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 27 Moderamen: Tweede vers/ag (Bylae 1)

lidmate en ampte om dit by bevestiging voor diegemeente te bely.3.1.2 Die interpretasie en toepassing van die leer toonbinne die NG Kerk n eie aard wat slegs vanuit diegeskiedenis verstaan kan word. Hierin het dievolgende faktore uit die geskiedenis van die NG Kerkondermeer ‘n rol gespeel:3.1.2.1 Die NG Kerk hetonstaan vanuit die HervormdeKerk van Nederland, voor die gereformeerde afskeidingaan die begin van die 19e eeu.3.1.2.2 Aan die begin van die 19e eeu is die NG Kerknie meer van proponente uit die NederlandseHervormde Kerk voorsien nie, maar vanuit die Kerk vanSkotland. Dit het ‘n invloei van Skotse predikante met‘n eie gereformeerde spiritualiteit meegebring. Die eenstroom plaas ‘n sterker klem op God se soewereinegenade as op die mens se verantwoordelikheid totgelowigeaanvaardingdaarvan,terWYldieanderstrOom‘n sterk kiem op die noodsaak van die mens sebewuste aanvaarding van sy genade plaas (die sgevangeliese stroom). Dit word soms die verwarringtussen bekering as event’ en bekering as ‘proses’genoem.3.1.2.3 Die NG Kerk akkommodeer hierdie tweestrominge (modaliteite) meestal gemaklik en diemeerderheid predikante integreer die tweebeklemtonings in hulle eie spiritualiteit soveel so datdie ruimte vir variasie in beklemtonings in dieinterpretasie van die gereformeerde leer kenmerkendvan die identiteit van die NG Kerk is.

3.2 SENDING3.2.1 Die NG Kerk het deur sy geskiedenis geleef met‘n bewustheid van ‘n roeping om die inheemsebevolking te kersten. Aanvanklik is die bekeerlinge uitdie ander groepe as lidmate van die kerk aanvaar.Mettertyd het rassespanning so sterk ontwikkel dat in1857 besluit is dat gekleurde gemeentes wat so verkieshulle eie kerkverband kon vorm. Dit lel tot ‘n beleid vanafsonderlike kerkvorming vir die verskillendevolksgroepe waaronder die NG Kerk sendingwerkgedoen het.3.2.2 Die NG Kerk het ‘n ryk sendingtradisie watdaartoe gelei het dat sy dogterkerke’ veel meer lid mateas die moederkerk’ het,3.2.3 Die bestaan van afsonderlike kerke is al hoemeer deur die jong kerke as onbybels en vernederendervaar. Dit is gesien as kerklike apartheid en ‘n blykvan ongevoeligheid van die NG Kerk teenoor diesosiaal-maatskaplike nood van die vrug van hullesendingwerk.3.2.4 Vandag word die ‘selfbeeld’ van die NG Kerk indie verband gekenmerk deur diepliggende ervaringsvan skuld by sommige en ervarings van irritasie enweerstand by ander. Terwyl die kerk formeel sterkbesluite ten gunste van eenwording geneem het, leefdie oortuiging vir die Bybelse noodsaak daarvan me bybaie van die lidmate nie.3.2.5 Dit het ‘n beduidende effek op dieselfervaring/identiteit van die NG Kerk vandag.

3.3 VAN ‘RAS, VOLK EN NASIE NA ‘KERK ENSAME LEWING’3.3.1 Teen die agtergrond van die bg sendingge~skiedenis en die ontstaan van afsonderlike kerke vir dieverskillende rassegroepe, is dit verstaanbaar dat diegevestigde patroon ‘n rol gespeel het in die soeke na ‘npolitieke oplossing vir Suid-Afrika se rasseprobleem.Die NG Kerk het ‘n Bybelse fundering vir sy praktyk vanafsonderlike kerke en die politieke beleid van apartheidgesoek en gevind. Hierdie beleid het gaandewegneerslag gevind in die beleidsdokument ‘Ras, Volk enNasie’ wat in 1974 aanvaar is.3.3.2 Terselfdertyd het daar binne die kerk toenemendkritiese stemme opgegaan wat die beleid in die hg vandie Skrif bevraagteken het. Die stemme het sO sterkgeword dat die kerk in by ‘n volgende Algemene Sinode(1982) ‘n kommissie saamgestel het om opnuut te besinoor die kerk se standpunte hieroor. Dit lei tot dieaanvaarding van die dokument ‘Kerk en Samelewing’(KS) in 1986 Hierdie beleidstuk het in bale opsigte ntotale ommekeer in die kerk se standpunte oorbogenoemde sake verteenwoordig.3.3.3 Die vraag is watter effek hierdie gebeure op dieidentiteit van die NG Kerk het? Die volgende sou oaaangedui kan word:3.3.3.1 Die ontsteltenis wat die nuwe standpunte vandie kerk by baie lidmate teweeg gebring het en hulleagressie teen die sinode en predikante, was vir baielidmate en predikantetraumaties. Die wegbreek van dieAfrikaanse Protestantse Kerk was vir die kerk en syervaring van sy selfbeeld (identiteit) pynlik.3.3.3.2 Daar is ‘n groter versigtigheid van die kerk sekant om hom met spesifieke politieke modelle tevereenselwig.3.3.3.3 Daar is ‘n groter diversiteit as in die verlede bylid mate oor sake wat volkereverhoudinge raak.3.3.3.4 Die verhoudinge van die kerk met sy jongkerkeis vir hom ‘n pynlike verleentheid. Vir sommige is dieverleentheid dat hulle nie die kerk se standpunt oorkerkvereniging deel nie en vir ander is die verleentheiddat daar in die verband nie vordering gemaak word nie -

die kerk se pogings ten spyt.3.3.3.5 Die kerk se openbare belydenis oor sy aandeelaan apartheid is vir sommige n bron van irritasie terwylander steeds ‘n diepe skuld hieroor beleef.

3.4 NG KERK AS AFRIKAANSE KERK3.4.1 Die NG Kerk se lidmate kom tradisioneel uit diegeledere van die Afrikaanssprekende blankes. Totongeveer ‘n dekade of twee gelede het Iidmaatskap vandie NG Kerk in Afrikanergeledere ‘n ordentlikheidswaarde gehad. Alhoewel die NG Kerk amptelik nie‘n volkskerk wil wees nie. bring hierdie noueverbondenheid met die otgevalle van dieAfrikaanssprekende blankes hom in n posisie waar hybaie sterk kenmerke van n volkskerk vertoon Dielotsverbondenheid van die kerk met die Afrikaner hetbaie mooi momente (aksies ter opheffing van die armblankes en verbetering van onderwys vir almal), maar00k laagtepunte (n lotsverbondenheid waarin kerk en

R\sinodeS\NoOrd2001\VerSIae\~w1e~te verslae\A-1-2 (Identiteit NG Kerk bylae 1).wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 28 Moderamen: Tweede vers/ag (Bylae 1)

politiek te nou vervieg geraak het en in die verkondigingvan ‘n apartheidsideologie ontwikknl het).3.4.2 Ahoewel die NG Kerk homseif amptelik niebeskou as n kerk wat spesifiek die Afrikaanssprekende blankes se kerk is nie, is dit tog die beeld wat bybaie lidmate leef. Vanweë die kerk se gebruik vanAfrikaans as voertaal, is Afrikaans deel van sy identiteit- ‘n feit wat dit vir ander mense moeilik maak om hullein die kerk tuis te maak. Hierdie deel van sy identiteithet dus voor- en nadele.

3.5 DIE NG KERK AS ‘N KERK MET ‘N KAPASITEITVIR DIVERSITEITDie NG Kerk is n kerk met diverse groepe mense endiverse spiritualiteite, Hierdie kerk kry dit reg om almalte akkomodeer. Hier lê ‘n besondere krag en ken merkvan die NG Kerk: die kerk maak ems met die eenheidvan die kerk ten spyte van verskille, hoe groot 00k al.

4. “VOORTGESETTE ONTWIKKELING ENVESTIGING”4.1 Die sinode het opdrag gegee dat aandag gegeemoet word aan ‘die voortgesette ontwikkeling envestiging’ van die identiteit van die NG Kerk, In die hgvan die feit dat identiteit die neershag van diesubjektiewe belewing van die kerk en hidmate is, is dieopdrag van die sinode einthik nie op sinodale viakuitvoerbaar nie. Hierdie subjektiewe verstaan vanonssehf word nie deur kerkvergaderinge voorgeskryf ofgereguheer nie - 00k nie deur gemeentes nie.4.2 Aan die ander kant kan die koers waarin dieidentiteitservaring van die kerk dinamies ontwikkel, togmoonthik beinvloed word. ‘n Gesprek oor wat die kerkse identiteit is en wat ons graag wil he dat hy moetwees, kan denke in die verband so stimuheer dat diekerk se sehfbeeld positief kan groei. Dit moet egtersteeds gedoen word met die wete dat identiteit nievoorgeskryf of gereguleer kan word nie.4.3 ‘n Bemoeienis met die identiteit van die kerk deurkerkvergaderinge het dus beperkte waarde.4.4 Dit is moeihik cm te peil wat die motivering van diesinode vir die besluit was. Indien dit was om die ouidentiteit van 20 jaar gehede weer te herstel, moet ditafgewys word. ‘n Kerk wat so ‘n weg opgaan kan te

makhik ‘n wegkruipplek word vir mense wat ‘die wéreld’as te boos belewe en daarvan wil ontvlug. lndien diemotivering van die sinode was om die kerk te stimuheertot ‘n groter bewustheid van die Bybelse rol watjuis dieNG Kerk in sy omgewing te vervul het, verdien dit at dieenergie wat daaraan gewy kan word.4.5 In hierdie verband kom die vakgebied en bedieningvan Gemeentebou in die spel. Binne die aanvaardeverstaan van Gemeentebou (soos deur die sinode in1995 aanvaar) gaan ditjuis in hierdie bediening om dieherontdekking van die Godgegewe identiteit van diegemeente as geskenk van God aan die wéreld,Gemeentebou is tegehyk ook intensief besig met diekontekstuele verstaan van ehke gemeente - soveel sodat sommige teoloë meen dat gemeentebou einttik niemet die denominasie te doen het nie, maar slegs metdie plaashike gemeente. In Suid Afrika word gehandhaaf dat ook die denominasie moet reformeer en togmoet toegegee word dat die phaashike gemeente binnesy konteks tot reformasie geroep is. Gemeentebou isintens plaashik gerig.4.6 Gemeentes kan dus planmatig aangemoedig wordom voortgaande en intensief aan huhle identiteitsontdekking te werk. Die Gemeentebou proses soos deurdie sinode aanvaar, is ‘n eerhike poging om gemeentes(00k hangs die weg van konsuttering en fasihitering) tehelp in die proses van identiteitsverstaan en -ontwikkeh i ng.4.7 Die voortgesette ontwikkehing en vestiging van dieidentiteit van die kerkverband hang egter ook nou saammet ons ingesteidheid teenoor ons verbintenis aanmekaar. Gemeentes binne die NG kerk staan in ‘nsinodale verband met mekaar waar die identiteit van diegemeente nie independisties ontwikket en die waarheideiehandig ontsyfer word nie.4.8 Binne die huidige situasie in die N G Kerk word diegemoeidheid met mekaar soms afgewater. Binne diekerkverband sal ons mekaar in ons voortbestaan asgemeentes moet herinner daaraan dat ons nie net onseie standpunt gedienstig moet wees nie, maar diewaarde van die kontrole van die res van diekerkverband in ons eie en gemeente se gebrokendheiden opgewondenheid na waarde moet skat.

R:\s/nodes\Noord200’l ~Vers/ae~Verwerkte versIae~A- 1-2 (/dent/te/t NG Kerk by/ae 1). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 29 Moderamen. Tweede vers/ag (By/ae 2)

A.1.2 BYLAE2PORTUGALSENDING

1. KOMMISSIEDie kommissie bestaan uit di WJ Botha, di MJPGrobler, GJ Badenhorst en me B de Lange. Weenswerksdrukte het dr Du Toit bedank en is ds Badenhorstin sy plek aangewys. Vergaderings word gereeldgehou.

2. OPDRAGDie taak van die kommissie is om die kerk in Portugalte ondersteun. Die kerk in Portugal is ‘n selfstandigekerk wat in die tagtigerjare gestig is. Die kommissiepoog om deur middel van inligting lidmate van die NGKerk te motiveer om voorbidding te doen en finansieelby te dra vii die werk.

3. HUIDIGE SITUASIETans is daar steeds twee gemeentes, ni in Porto enMassama. Lidmate woon egter oor die land verspreidwat die bearbeiding en erediensbywoning moeilikmaak. Ds V Maia bearbei die twee gemeentes op ‘ndeeltydse basis wat eintlik maar bestaan uit die lei vaneredienste. Alhoewel die gemeentes nooit groot wasnie, het die lidmaattal gedaal en is daar tans net ‘npaar aktiewe gesinne en indiwidue betrokke. Daar iswel nog ander lidmate maar hulle woon verspreid oordie land.Sedert die stigting bestaan die gemeentes meesal uitlidmate wat uit Suid-Afrika kom en het daar nie ‘nuitbreiding plaasgevind en nuwe lidmate uit Portugalbygekom nie,

4. BESOEKENDE LERAARTydens die vorige sinode is rapporteer dat ‘nooreenkoms bereik is met ds W Wiid om die lidmate tebesoek en toe te rus. Die rede daarvoor was dat ditonmoontlik is vir die gemeentes en ons as kommissieom ‘n voltydse leraar finansieel te dra. Ds Wiid hetenkele besoeke gebring maar het later te kenne gegeedat hy nie kans sien om op die wyse voort te gaan nie,Die gemeentes in Portugal het volgens hulle ‘n droom”om ‘n voltydse leraar te kan he. Huile is nie tevrede omvan tyd tot tyd deur ‘n leraar uit Suid-Afrika besoek teword nie.

5. BESOEK AAN PORTUGALDr PR du Toit het op versoek van die kommissie diegemeentes in 2000 besoek. Hy het onder andereeredienste gelei, kerkraadsvergaderings bygewoon engesprekke gehad met leraars van die PresbiteriaanseKerk in Portugal. Die doel van die besoek was om diestandpunt van die kommissie aan die lidmate oorte dra

en saam met hulle te beplan vir die toekoms. Diekommissie is daarvan oortuig dat dit in belang van dielidmate sal wees om in te skakel by die PresbiteriaanseKerk. Die kerk is gewillig en selfs bereid om bepaaldetoegewings te maak om lidmate van die IRP tegemoette kom.

6. BEPLANNING VIR DIE TOEKOMSDie kommissie besef dat ons eintlik in ‘n skaakmatposisie verkeer. Ons het tans nie voldoende fondse vir‘n voltydse leraar nie. Alhoewel ons steeds finansiëlebydraes ontvang van enkele gemeentes en indiwidue inSuid-Afrika, is dit heeltemal onvoldoende vir die pos van‘n voltydse leraar. Ons het dus besluit om ds M Tauteen sy vrou te via om vanjaar ‘n besoek aan die gemeentes in Portugal te bring. Hy ken meeste van hulleaangesien hy vroeër hulle predikant in Pretoria was. Diebedoeling van sy besoek is om die lidmate toe te rus,gesprekke te voer met die kerkrade oor die padvorentoe en met leiers van ander Protestantse kerke tebesin oor samewerking en moontlike eenwording.Uiteraard kan ons nie aan die kerk in Portugal voorskryfwat om te doen nie. As kommissie is ons steeds daartoeverbind om hulle by te staan en nie in die steek te laatnie. Om egter te wil voortgaan soos tans die geval is isnet nie moontlik nie.

7. AANBEVELINGS: PORTUGALSENDING7.1 Die sinode versoek die Kommissie om voort tegaan om in samewerking met die kerk in Portugal enander Protestantse kerke in Portugal ~n oplossing teprobeer vind vir die probleme wat ondervind wordten opsigte van die situasie van die IRP met dieuiteindelike doel om die koninkryk van God verderuit te brei.7.2 Die sinode doen ‘n beroep op gemeentes omvoort te gaan om die kerk in Portugal te ondersteundeur middel van voorbidding, finansiële ondersteuning en lede van die kommissie uit te nooi tydenssendingweke en -naweke.

8. DANKWOORDDie kommissie betuig sy dank teenoor di PR du Toit watmet geesdrif baie tyd aan hierdie werk afgestaan het enwaardevolle insette gelewer het. Ons is ook dankbaardat me B de Lange steeds betrokke is by die werk.

DS MJP GROBLERDS GJ BADENHORST

R\sinodes\NOOrd2001\VerS/ae~Vetwerkte verslae\A- 1-2 (Portugalsending-bYlae 2). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 30 Moderamen: Derde vers/ag

A.1.3 MODERAMEN: DERDE VERSLAGSTUDENTEBEDJENING

1. OPDRAG

1. Die sinode keur die optrede van die moderamen tenopsigte van die verwikkelinge by studentebedieninggoed.2. Die sinode benoem n Kommissie vir Studentebediening om voort te gaan met die ondersoek nastudentebediening in Pretoria en ook die prosesse wataan die ontwikkel is in die stad te moniteer met die oogop advies aan die moderamen. Hierdie Kommissiemoet bestaan uit alle rolspelers wat bystudentebediening betrokke is (Die voorsitter wysdaarop dat hierdie n subkommissie van diemoderamen is.)3. Die sinode keur die beleid waarvolgens studentebediening op die oomblik hanteer word soos uiteengesitby pt 2.2.2 goed.4. Die sinode gee opdrag aan die moderamen om diemensekragposisie ten opsigte van studentebedieningte hanteer binne die bestaande besluite oorgesubsidieerde poste. (Besluit 1999)

Die aktuarius gee die volgende interpretasie as agtergrond vir pt 4.4: In die hg van die bestaande besluit oorgesubsidieerde poste, naamhik (1993:237:5.2.2.1) datbestaande poste vir predikante in sinodale diens asookgesubsidieerde poste deur die moderamen beoordeelword indien ‘n vakature ontstaan en dat die moderamen‘n besluit daaroor neem indien die moderamen oortuigis dat die werk moet voortgaan, word aanbevehing 4.4so geInterpreteer dat die moderamen die bevoegdheidhet om in die hg van omstandighede besluite te neemoor die vakante poste wat tans by NKP en Technikonop tydehike basis deur proponente as pastorale hulpegevul is. Geen ander nuwe poste kan egter geskepword sonder goedkeuring van die sinode nie.

2. KOMMISSIE

2.1 PERSONEEL2.1.1 Die kommissie 5005 deur die sinode aangewyshet bestaan uit drr Ockie Raubenheimer (voorsitter),Kobus Gerber (skriba). Michiel Botha, Johann Voges ends Paul Grobler.2.1.2 Met die vakature wat onstaan het met die vertrekvan ds Paul Grobler, wet cok die Forum virStudenteleraars op die Kommissie verteenwoordig het,het die moderamen beshuit om die Forum virStudenteleraars te versoek om emend uit eie geledereaan te wys om die vakature op die Kommissie virStudentebediening te vul. Op aanbevehing van dieForum het die moderamen ds Mariette Bezuidenhoutaslid van die Kommissie benoem,2.1.3 Die Kommissie het telkens by sy vergaderingsverteenwoordigers van studentegemeentes uitgenooi

ten einde eerstehands oor die bediening en dieknelpunte te verneem, asook van die kundigheid vandie studenteleraars gebruik te maak.

2.2 VERGADERINGSDie Kommissie het sedert die sinodesitting 5 keervergader. Hiervan is gereeld aan die moderamenverslag gedoen.

2.3 TOEKOMSTIGE FUNKSIONERING VAN DIEKOMMISSIE2.3.1 Die Kommissie het indringend besin oor sy funksionering en samestelling ten einde die saak waaroordit gaan die beste te dien.2.3.2 Die Kommissie is van oortuiging dat hy nie assubkommissie van die moderamen moet funksioneernie maar as selfstandige kommissie van die sinode.2.3.3 Die Forum vir Studenteleraars is ‘n balebelangrike skakel-, kontak- en besinningshiggaam.Hulle funksioneer goed op die oombhik en alleaanduidings is dat dit ook in die toekoms so sal wees.2.3.4 AANBEVELINGS: FUNKSIONERINGKOMMISSIE VIR STUDENTEBEDIENING2.3.4.1 Die siriode besluit dat die Kommissie virStudentebediening ~n permanente kommissie vandie sinode is.2.3.4.2 Die Kommisie vir Studentebediening wordsoos vol saamgestel:* ‘n Verteenwoordiger van elk van die vier gemeen

tes waar studentebediening plaasvind (Universiteitsoord, Pretoria, Riviera en Haakdoorn)* ‘n Verteenwoordiger aangewys deur die Noorde

like Ringeforum ten opsigte van moontlike studentebediening by die Universiteite van die Noorde envan Venda* ‘n Kundige lid uit elk van die volgende kommis

sies van die sinode: Moderamen, Finansies enAdministrasie, Jeug en Fasilitering.* ‘n Verteenwoordiger van die Forum vir Studente

leraars via een van die studenteleraars op diekommissie.2.3.4.3 Die Forum vir Studenteleraars funksioneeras ‘n subkommissie van hierdie kommissie.2.3.4.4 DieKommissievirStudentebediening hetasopdrag* om deurlopend die beleid rondom studentebe

diening uit te voer, te ontwikkel en strategiee daarte stel om hierdie bediening ten beste te laatfunksioneer* om aan besinning en navorsing oor hierdie

bediening aandag te gee* om as koördineringspunt vir studentebedieningte dien.

R:\sinodes~Noord200 I VerslaeWerwerkte vers/ae~A- 1-3 (Studentebediening). wpd Agenda

3.1.1 Universiteitsoord3.1.1.1 Die moderamen het by sy vergadering van 7Oktober 1999 besluit cm die voltydse vul van dievakature by die NKP-kampus goed te keur in die hg vandie besluite van die Sinode van Noord-Transvaal in dieverband. Daar is ook beshuit die gemeenteUniversiteitsoord ontvang die normale subsidie vir ‘nstudenteleraarspos, en dat die kontrak met prop LouisVenter verleng word tot einde Maart 2000 ten einde diegemeente instaat te stel cm aandag te gee aan dievulling van die pos.3.1.1.2 Die moderamen het by sy vergadering van 10Februarie 2000 die vocriegging van Universiteitsoordhanteer rondom die vakature wat ontstaan het met dsPaul Grobler se vertrek na Letsitele, en het goedgekeurdat die pos gevul kan word.3.1.1.3 Prop Louis Venter is beroep as tentmakerleraar met cpdrag die studente by die Onderwyskohiege, ends lmmanuel van Tonder(Suidoos-Pretcria)in die vakature van ds Grobler.3.1.2 Pretoria3.1.2.1 Soos in die vorige vershag aan die sinodegemeld, het die gemeente Riviera aangebied cmgegewe die situasie van studente by die Technikon,vanaf 1 Janua4le 1999 voorlopig vir hulle bedieningverantwoordelikheid te aanvaar. Prop Alan Childs is opkontrakbasis vanaf 1 Desember 1998 aangestel.3.1.2.2 Op grcnd van die voortdurende besinning ocrdie studentebediening en tahle gesprekke hierccr, isocreengekom na onderhandehinge met Riviera enPretoria dat dit beter sal wees cm die bediening van diestudente aan die Technikon Pretoria aan die gemeentePretoria te koppel. Die moderamen het dan ockgoedgekeur dat dit vanaf 1 April 2000 sat geld.3.1.2.3 Op grond van die grondige vccrtegging van diegemeente Pretoria hetdie modera men op 10 Februarie2001 besluit cm die vakature ten cpsigte van diebestaande pos vir die bediening van Technikonstudente vanaf 1 April 2001 weer vottyds te vul. PropAlan Chitds het cok aangedui dat hy die diens van diegemeente aan die einde van April 2001 gaan verlaatmet die cog op voltydse studie.3.1.2.4 Prop Jan Venter, gebiedshoof van die VCSV indie nccrdelike streke van die land, is bercep en op 27Mei 2001 bevestig.3.1.2.5 Op grond van die omvang van die dagstudentegetalle op die twee kampusse van die Technikon in diestad en die mensekragtekcrt cm aan die bedieningsbehceftes aandag te gee, het die moderamen opversoek van die gemeente Pretoria aan die Kommissievir Studentebediening en die gemeente opdrag gegeecm cndersoek te doen na die behoeftes en alternatiewecm die mensekragbehoefte te hanteer. Indien nodig,sal daar in ‘n aanvuhlende versiag van die moderamen‘n voorlegging na die sinode toe kom.


3. UITVOERING VAN OPDRAG

3.1 MENSEKRAGPQSISIE: STUDENTEGEMEENTES

31 Moderamen: Derde versiag

3.1.3 AANBEVELING: MENSEKRAGPOSISIESTUDENTEGEMEENTESDie sinode keur die optrede van die moderamen tenopsigte van die vul van poste by Universiteitsoorden Pretoria goed.

3.2 STAND VAN STUDENTEBEDIENING IN DIESINODALE GEBIED

3.2.1 UniversiteitsoordAs gevolg van ‘n baie hang tradisie metstudentebediening, ‘n hccgstaande basiese eninnoverende bedieningspatrocn, en n baie besondereband tussen die residensiële komponent enstudentekomponent van die gerneente, gaan dit gcedmet hierdie gemeente se studentebediening. Tradisie,higging, bediening en getahhe rnaak van hierdiegemeente n magneet vir baie studente uit ahhekategcriee studente in Pretoria.3.2.2 Riviera3.2.2.1 Die gemeente het die afgebcpe twee jaar deur‘n besondere proses gegaan rcndcrn die vestiging van‘n identiteit vir studentebediening in die gerneenteasook d4e daarstel van ‘n studentebedieningsfihosofievir die gemeente. Alle kcrnponente en rchspehers in diegemeente is betrek. Drr Kobus Gerber en JohannVoges het die proses gefasihiteer.3.2.2.2 Die studentebediening in die gemeente isgeweldig divers: mediese en paramediesestudentegroepe, studente uit verskihhende rigt~ngs inkoshuise van die Technikcn, en ‘n redehike komponentdagstudente. Terwyl die residensiëhe komponent vanRiviera cok baie divers is, is dit nie so makhik cm diestudentebediening daarmee te integreer nie. Nieteminis daar in die gerneente geshaag cm ten spyte vanverskillende uitdagings en uiteenhopendebedieningsvereistes ‘n gceie bediening cnder diestudente gevestig. Ditgaan gced met die gemeente sestudentebediening.3.2.3 Pretoria3.2.3.1 In pt3.1 .2 is reeds melding gemaak van die feitdat die gerneente Pretoria vanaf 1 April 2000verantwoordehikheid vir die studentebediening op diekampus (Se) van die Technikon Pretoria aanvaar het.3.2.3.2 Melding mdet gemaak word van die baanbrekerswerk van prop Alan Childs wat in mceihike enveranderde crnstandighede weer ‘n nuwe bedehing virstudentebediening by die Technikcn kern ccpmaak het.Hy het die NG Kerk as ‘n sterk faktor op die kampusgevestig en baie deure ccpgemaak.3.2.3.3 Met ds Jan Venter as vobtydse leraar breekdaar 00k ‘n nuwe fase vir die bediening van diestudente van die Technikon aan, ock met die steun vandie gemeente Pretoria waarvan hierdie bediening deelis. Waar die Technikon op pad is cm waarskynhik diegrcctste tersiêre inrigting in die stad te word, he daarbaie besinningswerk en uitdagings vir die gerneentePretoria en die Kornmissie vir Studentebediening veer.Daar is ock gesprekke aan die gang tussen diestudenteheraar, die Kommissie vir Studentebediening

R:\sinodes~Noord200 1 ~VersIae\Verwerkte versla&A- 1-3 (Studentebediening). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaa/ 2001 32

en die rektoraat by die Technikon: die ontvangs enopen heid vii die kerk se bediening is baie positief.3.2.3.4 Die mensekragposisie van die bediening genietdringende aandag.3.2.3.5 Deur prop Alan Childs kon hierdie bedieningook ‘n rol speel by die Technikon se Sentrum virGeestelike Steun.3.2.4 Haakdoorn3.2.4.1 Die studente by die Fakulteit Veeartsenykundete Onderstepoort val sedert begin 1999 by Haakdoornna ‘n grenswysiging met die gemeente Onderstepoor-t.3.2.4.2 Vii baie jare was daar cm verskeie redes feitlikgeen bediening onder studente van die NG Kerk byOnderstepoort nie. Die gemeente Haakdoorn, en inbesonder die ywer van ds Hennie Dreyer, het teweeggebring dat daar in ‘n baie kort tyd ‘n dinamiese en baiepersoonlike bediening van die studente van die grondaf gekom het.3.2.4.3 Nadat die Kommissie vii Studentebediening by‘n vergadering die verhaal van Haakdoorn en diestudente by Onderstepoort aangehoor het, het die ledevan die Kommissie vii mekaar gesê: Dit is die mooistestone wat ons nog gehoor het!3.2.4.4 Die Kommissie is oortuig dat hier ‘n historiesenuwe begin gemaak is.3.2.5 AANBEVELING: STAND VANSTUDENTEBEDIENING IN DIE SINODALE GEBIEDDie siriode neem met dank kennis van die werk watgedoen word in stuclentegemeentes en versekeraBe geestelike lelers in daardie gemeentes van dievoorbidding van die sinode.

4. NUWE BEDIENINGSMQQNTLIKHEDE EN-UITDAGINGS

4.1 STUDENTEBEDIENING/ JEUGBEDIENING INDIE MIDDESTAD VAN PRETORIA ONDERENGELSSPREKENDE JEUGI JEUG VAN ANDERKULTUURGROEpE

4.1.1 Opdrag4.1.1.1 Die moderamen het by sy vergadering van 15Februarie 2001 die volgende besluit geneem:Die moderamen vewys die versoek van die gemeentePretoria om huip ten opsigte van die bediening vanEngelssprekende studente/jong vo/wassenes na dieSKG, Kommissie vir Studentebediening en diegemeente Pretoria cm die sinode met ‘nstrategie/voorstelle te dien. Hierdie strategie meet ook‘n visie uitspel vir studentebediening onder anderkultuurgroepe. In die besinning meet in/s/at/ewe watreeds bestaan, verreken word.4.1.1.2 Verteenwoordigers van die verskillenderolspelers het ooreengekom om die opdrag uit te voerdeur ‘n ad hoc-kommissie bestaande uit 2verteenwoordigers van SKG, twee elk vanUniversiteitsoord en Pretoria, die fasiliteerders in diemiddestad met die Kommissie vir Studentebediening assameroeper.

Moderamen: Derde vers/ag

4.1.1.3 Terwyl hierdie opdrag op die oomblik gerig isop die middestad van Pretoria, is die Kommissie terdeebewus dat daar ock twee ander groot middestede inons gebied aan die ontwikkel is: Pietersburg enRustenburg. In ‘n verdere ontwikkeling van die opdragsou hierdie besinning en standpunte ook daar van huipkan wees.4.1.1.4 In die aanvanklike verslag voor diemoderamen, is die twee sake wat uit die opdrag en diebesinning daaroor gevloei het nI studentebediening indie middestad en middestadsbediening in een verslaghanteer. Die twee sake kan nie los van mekaar gesienword nie, maar word terwille van cok die onderskeidingvan werksaamhede as twee verslae aan die sinodevoorgelé (A.1.3 en A.1.4)

4.1.2 Motivering4.1.2.1 Die gemeente Pretoria het die moderamengenader om finansiele hulpl ‘n moontlike pos om aandie bediening van Engelsprekende studente enjongmense, hoofsaaklik uit ander kultuurgroepe,aandag te gee. Die gemeente is reeds met so ‘nbediening besig wat hand ocr hand toeneem: op dieoomblik reeds meer as 200 mense wat betrokke is bydie bediening wat slegs deur ‘n tentmaker hanteerword. Die wyksgemeente staan bekend as die ArcadiaFaith Community van die NG Kerk. Daar word ookreeds beplan aan so ‘n faith community by dieBos ma n s tra a tke rk4.1.2.2 Alle aanduidings is dat hierdie bediening ‘nresep is wat werk en dat daar ‘n kbnstante groeiendelyn is.4.1.2.3 Die behoefte cm aan hierdie groep menseaandag te gee is ock reeds uitgespreek deurUniversiteitsoord en Riviera watelkop klein skaal beginhet cm iets hieraan te doen.4.1.2.4 ‘n Groot deel van die bevolking van diemiddestad bestaan uit hierdie groep mense.4.1.2.5 Die middestad soos hy op die oomblik is, istotaal anders as ses jaar gelede. Dit is ‘n braakveld viidie bediening van die NG Kerk in ons gebied en in onsland.

4.1.3 Vertrekpunte vir die besinning en toekomstigebediening4.1.3.1 Die ervaring in die middestad van Pretoria hetduidelik aangetoon dat die begrip “student” in diekonteks van die middestad totaal nuut definieer enbedink moet word. Studente is vir hierdie jongmensealmal wat op die een of ander wyse met studie besig is:voltyds/deeltyds, by gevestigde tersiére inrigtings of byeen van die duisternis goed gevestigde of”fly by night”kollegesl skolel opleidingsinstitute in die stad.4.1.3.2 Hierdie bediening onder Engelssprekendejeuglstudente en die van ander kultuurgroepe kan nie losvan die besinning en hantering van die bediening vandie middestad geskied nie (vgl hier onder).4.1.3.3 Hier is ‘n geleentheid en ‘n behoefte wat homaan die NG Kerk opgedring het en voor ons deur kcmlê het. Die NG Kerk is cortuig dat hy hieraan moet

R:\sinodes~Noord2 001 \ VersIae~Verwerkte verslae\A- 1-3 (Studentebediening). wpd Agenda

aandag gee. In hierdie cortuiging gaan dit cm diegeleentheid en behoefte en nie cm mense van kleurvan by die VGKSA wat cok in die middestad werk, wegte neem nie.4.1.3.4 Hier is reeds ‘n bediening wat aan die gang isen goed en sterk loop. Die bediening moet ondersteunen uitgebou word.4.1.3.5 Die studentebediening is ‘n bediening wat vanstrategiese belang vir die koninkryk, kerk en land is- enin besonder dan ‘n studentebediening onder diejcngmense wat die grootste deel van die bevolkinguitmaak. Die sinodale gebied sal dan nie anders kan asom te bevestig dat hy kies cm ock op studente/ jeugvan ander kultuurgroepe te fokus.4.1.3.6 Die huidige getalle wat inskakel sou nie nvolledige pos regverdig nie. Die beginsel ter sprake isegter nie getalle nie maar die strategiese belang vandie bediening wat gesubsidieer word. Die sinodalegebied sal ‘n keuse meet maak cm sy prioriteite teheroorweeg en die geld wat hy het strategies te belê.4.1.3.7 Gegewe die verloop van die ontwikkeling vandie bediening, behoort die gemeente Pretoria gevra teword cm die studentebediening onderEngelssprekende studente/ studente uit anderkultuurgroepe te hanteer. Die anderstudentegemeentes in Pretoria word gevra cm dieinisiatief te steun en dit vir studente in hulle gebiedmoontlik te maak cm hierby in te skakel. Onderlingecoreenkcmste ocr pastorale versorging kan deurgemeentes aangegaan word.4.1.3.8 Die Kommissie vir Studentebediening/ Forumvir Studenteleraars kry as opdrag om hierdie bedieningte versorg met gereelde terugvoering na en gesprekmet die kerkverband hieroor.4.1.4 AANBEVELINGS: STUDENTEBEDIENING INDIE MIDDESTAD ONDER ENGELSSPREKENDEJEUG EN JEUG VAN ANDER KULTUURGROEPE4.1.4.1 Die sinode besluit om in sy studentebediening ook meer doelgerig op Engelssprekendejeugljeug van ander kultuurgroepe te fokus.4.1.4.2 Die sinode versoek die gemeente Pretoriaom die inisiatief te neem om hierdie bediening uittebou. Ander studentegemeentes word gevra om dieinisiatief te steun asook om onderling en metPretoria ooreen te kom oor die bediening vanhierdie kategorieë studente.4.1.4.3 Die sinode dra dit aan die Kommissie virStudentebediening op om hierdie bediening tebegelei met terugvoering aan die kerkverbandhieroor.4.1.4.4 Die sinode besluit om ‘n toekenning virhierdie bediening te begroot in die hg van diestrategiese koninkryksbelang daarvan.

4.2 STUDENTEBEDIENING BY ANDER TERSIEREINRIGTINGS4.2.1 Die Kcmmissie is van mening dat soortgelykebehoeftes ock elders as die middestad van Pretoria ofby cpleidingsentra in hierdie stad kan bestaan, by

33 Moderamen: Derde vers/ag

tersiêre inrigtings socs Tecnikon SA, kampusse vanUniversiteit Vista, maar cok die Universiteite van dieNoorde en van Venda. Daarom scu gemeentes wat so‘n behoefte in eie kring identifiseer met vrymoedigheiddie Kommissie vir Studentebediening kan nader metvccrleggings sodat die behoeftes in die hele sincdalegebied verreken kan word.4.2.2 Die Kommissie is bewus dat hierdie fl encrmegroct saak is wat 00k baie implikasies kan he, maar is00k ccrtuig dat die hele saak grondig ondersoek wordvoordat daar bepaalde standpunte ingeneem word.4.2.3 AANBEVELING: STUDENTEBEDIENING BYANDER TERSIERE INRIGTINGS4.2.3.1 Die sinode dra dit aan die Kommissie virStudentebediening op om ondersoek te doen nastudentebediening by ander tersiêre inrigtings indie sinodale gebied. Die kommissie kan na bevindvan sake met die moderamen in gesprek gaan oormoontlike strategieë wat mag nodig wees voor ‘nvolgende sinodesitting.4.2.3.2 Die sinode versoek die Kommissie virStudentebediening om die NRF te betrek in dieondersoek by die Universiteite van die Noorde envan Venda.4.2.3.3 Die sinode versoek die Kommissie virStudentebediening om die vennote in die NGKerkfamihie in te hg oor en indien moonthik te betrekby hierdie ondersoek.

5. BELEID VIR STUDENTEBEDIENING5.1 Die sinode het in 1999 ‘n beleid gcedgekeurwaarbinne studentebediening in die sinodale gebiedhanteer is (vgl Handelinge 1999).5.2 Die Kcrnrnissie het saam met die verteenwccrdigers van studentegerneentes na die werkdckumentgekyk en enkele verbeteringe aangebring cm ditduideliker te maak. Hierdie beleid is nie in betcn gegietnie en word van sinode tot sinode aangepas soos watomstandighede en vereistes verander.5.3 Hierdie beleid is op die oomblik op Pretoria gerigomdatditdie plek is waarstudentebediening plaasvind.Scu studentebediening elders cok realiseer, scu diebeleid daarvcor aangepas kan word.5.4 Die verbeterde beleid word hieronder weergegee:

S/node Noord-Transvaal 2001

WERKDOKUMENT EN BELEID VIR STUDENTEBEDIENING

1. Studentebediening behcort twee cogmerke te he:1.1 Die gemeentelike verscrging van NG studente watvan buite Pretoria kom en hulle tydelik vir die duur vanhulle studies in Pretoria kern vestig, sowel as hulle watvir blcktye hier kom woon.1.2 Die benutting van die geleentheid cm alle studente,ongeag van hulle woonplek, met die evangeliete bereikdeur ‘n bediening wat by hulle unieke aard encrnstandighede pas. “Alle studente” sluit NG Kerklidmate, die van ander kerke sowel as kerklos studente

R:~sinodes~Noord200 1\Verslae\Verwerkte versIae~A- 1-3 (Studenfebediening). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 34 Moderamen. Derde versiag

in. Dit beteken oak Engelssprekende studente/studente van alle kultuurgroepe. Prioritisering salgemaak word in terme van waar die kiem van diebediening gelé gaan word asook die styl waarmee dieverskillende kategoriee ~tudente bedien gaan word. Dieapbau van ons lidmate asook die uitbou na buite is tersake.

2. Die term “studente” kan gegewe die ervaring vanstudentegemeentes nie meer hanteer word in termevan jongmense alleen wat by die tradisionele tersiêreinrigtings studeer nie. Vir baie van die jeug in die stadis studente jongmense almal wat op die een of anderwyse met studie besig is: voltyds/ deeltyds, bygevestigde tersiêre inrigtings of by een van dieduisternis goed gevestigde of “fly by night” kolleges/skole! apleidingsinstitute in die stad.

3. Die praktyk van studentebediening kan binne dievolgende raamwerk geskied:3.1 Studentebediening behoort nooit los van ‘nresidensiele gemeente wat verantwoordelikheid aanvaar, hanteer te word nie. Die verstandhouding hier isdat die residensiele gemeente vir studente die ervaringvan deel van ‘n gemeente te wees moet skep, asookdat daar oog voor moet wees dat studentebediening ‘nunieke en gespesialiseerde bediening is.3.2 Wat Pretoria betref, die vestiging van studentekerne gekoppel aan ‘n gepaste residensiele gemeente,naamlik rondom Universiteitsoord vir UP en die NKP,rondom Riviera vir die mediese kampus van UP(mediese en medies-verwante studierigtings) en enkeleander studentegroepe, random Pretoria (Arcadiakerkgebou en die haofkampus van die TechnikonPretoria) vir studente van die Technikon asook allestudente van ander taal- en kultuurgroepe in die stad,en by Haakdoorn vir die studente van die FakulteitVeeartsenykunde te Onderstepoort. Moontlikeoorvleueling van werkterreineword deurdie onderskeiegemeentes anderling anderhandel.3.3 ‘n Onderskeid moet in die bediening gemaak wordtussen groot-byeenkomste en pastarale versarging:* Massabyeenkomste by eredienste en lofprysings

geleenthede kan gesentraliseer word want studentekan self daarheen ry en waar nadig kan vervoer gereelward. Massabyeenkomste behoort oak afgewissel teword met gedesentraliseerde byeenkomste bywykseredienste.* Pastorale versarging behoort na ‘n student se blyplek

geneem te word. Werk in groepverband moet oakbesondere klem kry. Die een kan nie sander die andernie.

3.4 Die maontlikheid am studenteleraars op kont~ibasis vir sekere tydperke aan te stel moet oorweegword. Die gedagte van kantraktering moet nie netbeperk word tot die “pas van studenteleraar” nie maaroak ten opsigte van studentebediening in diealgemeen.3.5 Die beroep/aanstelling van studenteleraars (valtyds en deeltyds) moet met baie groat amsigtigheidgeskied en daarom behoort kundiges by die prosesbetrek te word.3.6 Alle studenteleraars in die stad (valtyds en deeltyds) behoort deel te wees van ‘n Forum virStudenteleraarswatgereeld vergadervirgesamentlikebeplanning en koOrdinering van die bediening asoak virondersteuning van mekaar. Indien daar by tersiêreinrigtings in die Noordelike Provinsiestudentebedienings tat stand kom, word met hierdieleraars reelings getref am oak van tyd tot tyd by dieForum teenwoordig te wees.3.7 Die fokus van studentebediening moet wees op ‘nkategoriale bediening en met inagneming van dieeiesoartigheid van elke plaaslike gemeente.3.8 Sentrale kaordinering ten apsigte van begroting,duplise~ing van dienste, bepaling van beleid enstrategie, ens vestig in ‘n permanente kammissie vandie sinode.3.9 Die subsidieringsbeleid van die Sinode van NoardTransvaal ward gehandhaaf, naamlik3.9.1 Die sinade besluit dat die bestaande paste virpredikante in sinodale diens asook gesubsidieerdepaste deur die maderamen beoordeel ward indien ‘nvakature ontstaan. lndien die moderamen aortuig is datdie werk moet voortgaan, neem hy ‘n besluit daaroor(Besluit 1993).3.9.2 Alle studentegemeentes se bestaande voltydsepaste antvang dieselfde subsidie (Besluit vanmoderamen 1999)3.9.3 Nuwe paste word deur die sinade in sittinggoedgekeur.

5.5 AANBEVELING: BELEID VIR STUDENTEBEDIENINGDie sinode keur die beleid vir studentebedieninggoed.

Namens die Kammissie vir Studentebediening

DR OSH (OCKIE) RAUBENHEIMER (voorsitter)DR JJ (KOBUS) GERBER (skriba)

R:~sInodes~Noord2QQ1~VersIae~ve,werkte versIae~A- 1-3 (Studentebed/ening). wpd Agenda

Sinode Noord-Trensvaal 2001 35 Moderamen: Vierde versiag

A.1.4 MODERAMEN: VIERDE VERSLAGMIDDESTADBEDIENING

1. OPDRAG1.1 Die opdrag in A.1.3 pt4.1.1 dien oak as opdrag enagtergrond vir hierdie saak. Dit word nie weer hierweergegee nie.1.2 In die besinning oor die bediening van studente indie middestad is deeglik besef dat dit nie gedoen kanword sonder am ook oor die bediening van die kerk indie middestede te dink nie.1.3 Die apdrag oar middestadsbediening is strenggesprake op die tafel van die SKG (Handelinge 1997),maar toe prosesse verweef begin word, het die ad hockommissie wat die apdrag van die moderamen hanteerhet (waarvan die SKG deel is), geaordeel dat dit diebeste en maklikste is dat die saak van die bedieningvan die middestede langs hierdie weg voor die sinodedien.1.4 Terwyl hierdie opdrag ontstaan het uit en op dieoomblik in besonder gerig is op die middestad vanPretoria, is die Kommissie terdee bewus dat daar oaktwee ander groat middestede in ons gebied aan dieantwikkel is: Pietersburg en Rustenburg. In ‘n verdereantwikkeling van die opdrag sau hierdie besinning enstandpunte oak daar van toepassing kan wees.

2. ENKELE VERTREKPUNTE2.1 Die NG Kerk in Naard-Transvaal is verbind tot diemiddestad via sy gemeente(s) daar, en oak via diekerkverband.2.2 Die Sinode van Naord-Transvaal is oortuig dat Godin die stad is en hier werk. Hier wil Hy die NG Kerk asgesant en dienskneg gebruik.2.3 Die sinodale verband het as fokus die behoeftesvan die mense in die stad. Die sinodale verband sefilosofie en strategie vir middestadsbediening is wyerasdie gemeente Pretoria.2.4 Die sinodale verband kan prinsipieel nie anders asam verbind te wees tat n holistiese benadering van diebediening van die stad nie. Dit beteken dat ons verbindis am ‘n verskil in die stad te maak saam met alle anderralspelerswatreedsdaarwerk. Prakties beteken ditdatdie sinodale verband en die gemeente Pretoria nieanders kan as am byvoarbeeld saam met PEN enPretoria Community Ministries van dr Stephan de Beerin ‘n nuwe verhauding te werk nie. Verder sal daar opekumeniese vlak saamgewerk maet word.2.5 Die aartuiging is dat hier ‘n groat proses aan die

gang moet kom wat fasiliteer en vertrou sal maet ward.2.6 Die kerkverband sal bereid moet wees am ‘nstrategiese belegging in ‘n strategiese bediening temaak. Missioloë se aartuiging is dat jy in ons tyd diewéreld deur die groat stede bereik!2.7 Die sinodale verband! maderamen sal iemandmoet taak am leiding te neem am die proses aan diegang te hou en tussen die verskillende rolspelers ‘nkoOrdinerende en fasiliterende funksie te vervul.2.8 Die aartuiging is dat die sinode amptelik betrokkemoet raak by ekumeniese prajekte wat ekumenies enholisties na alle fasette van die herstel van diemetrapool Pretoria kyk.2.9 Die NG Kerk sal bereid moet wees am nie gesienafgenaemteword nie, maarom blootbetrokketeweesmet waarmee God reeds besig is.

3. AANBEVELINGS: MIDDESTADBEDIENING.3.1 Die sinode aanvaar die vertrekpunte in 2.1-2.9as basis vir die toekoms van middestadbediening.3.2 Die sinode besluit om n Kommissie vir Middestadbediening daar te stel. Die SKG, SSK en diegemeente Pretoria word versoek om elkeen tweepersone te nomineer wat onder andere deur diesinode op die kommissie benoem kan word. Hierdiekommissie word deur die moderamen aangewys.Die kommissie se opdrag behels die inisiering,begeleiding en koordinering van die middestadbediening in die sinodale gebied.3.3 In die hg van die strategiese belang van diebediening van middestede, kry die moderamenopdrag om op versoek van die kommissietussentydse verslae te hanteer met die oog opadvies en koordiriering van vordering enverwikkelinge.3.4 Die sinode versoek die Kommissie vir Middestadbediening om - indien moonthik - wee te vindwaardeur die vennote in die NG Kerkfamihie inhierdie bediening kan saamwerk.

DR JJ GERBER(namens Ad Hac-Kammissie)

R:\sinodes~Noord2001\VersIae\Verwerkte vers1ae\A~ 1~4 (Middestadbediening). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 36 Moderamen Vyfde Verslag

A.1.5 MODERAMEN: VYFDE VERSLAGFUNKSIONERING VAN MEERDERE VERGADERINGE

1. OPDRAGTydens die sinodesitting van 1999 is die volgendebesluite geneem:

1.1 RING AS UITDRUKKING VAN KERKVERBAND(Handelinge 1 999, bI. 220, punt 7.2,4)Die sinode gee opdrag aan die moderamen cmsameroeper te wees van n ad hoc-kommissiebestaande uit verteenwoordigers van alle ringe cm diesinode te dien met n voorlegging oor die funksie vandie kerkverband binne die ring.

1.2 FUNKSIONERING VAN DIE SINODE VANNOORD-TRANSVAAL (Handelinge 1 999, bI. 221 punt3.2.2.5)3.2.2.5.1 Die sinode besluit cm die model vir diefunksicnering van die Sinode van Ncord-Transvaal aseerste tree in ‘n proses van herbesinning enherorganisasie goed te keur.3.2.2.5.2 Die sinode dra dit aan die moderamen op cmin corleg met alle rolspelers (gemeentes, ringe enkommissies) die proses te bestuur en die sinode metadvies ocr die fun ksionering te bedien.3.2.2.5.3 Die sinode dra ditaan die Regskommissie opom ter vergadering die betrokke Bepalings wat dieimplementerin~ van die model raak so te wysig dat dieruimte daarvoor daar is. Die betrokke sake wat geraakword, is:* die Bepalings ocr die moderamen* die Bepalings oor die kommissies vir die sinode* die Bepalings ocr die ring

3.2.2.5.4 Die sinode dra dit aan die moderamen op cmdringend aandag te gee aan die hantering van diesinodale vergaderinge met verslag aan die sinode.3.2.2.5.5 Die sinode dra dit aan die moderamen op omvanuit die vertrekpunte vir die funksionering van diesinodale verband, ‘n korporatiewe roeping/visie vir diesinodale verband te formuleer met verslag aan diesinode.

1.3 EIE SINODE VIR NOORDELIKE PROVINSIE!STREEKBELANGE (Handelinge 1999, bI. 221, punt12.2.4.1-3)12.2.4.1 Die sinode stel verdere ondersoek in ocr diemoontlike verdeling van die sinode.12.2.4.2 Die sinode erken die belangrikheid vanstreekbelange en strukture cm die behoeftes tenopsigte daarvan te ondervang en daaraan uitdrukkingte gee.12.24.3 Die sinode besluit cm streekbelange te verreken in die besluitneming ocr die funksionering vandie sinode.

1.4 OPDRAG AAN ‘N AD HOC- KOMMISSIEOp grond hiervan het die moderamen op 9 Februarie

2000 besluit:a. Die opdrag word hanteer deur ‘n ad hoc-kommissiesaam te stel uit verteenwoordigers van die verskillenderinge. Die kommissie kry ook die insette van anderrolspelers (kommissies, moderamen).b. Die sameroeper van die kommissie is dr Flip du Toit.Dr du Toit kies vir hom ‘n skriba, wat deur diemoderamen as sodanig benoem sal word. Die naamword aan die Uitgebreide Moderamen voorgele.c. Indien die opdrag te groot word, of ander kundigheidnodig is, kan hulp betrek word. Die kommissie het cokdie vryheid cm werkgroepe te vorm, en kan ‘nfasiliteerder corweeg indien nodig.d. Die kommissie lewer aan die eerskomende sinodeverslag. Indien hulle ‘n tussentydse verslag aan diemoderamen wil voorlê, of die moderamen raadpleeg, ishulle welkom.e. Vanuit die geskiedenis van die Sinode van NoordTransvaal op hierdie pad, word gesoek na ‘nevclusionêre en groeimodel: dit is die pad wat tot nougestap is. Die ondersoek word gerig om binne diepresbiteriale kerkregeringstelsel te soek na grotereffektiwiteit.

Hierbenewens is ocr ‘n eie sinode vir die NoordelikeProvinsie/Streekbelange besluit:1. Die ad hoc-kommissie hierbo gencem moet ookleiding gee ocr die uitvoering van hierdie cpdrag.2. Die moderamen tref die volgende tussentydsemaatreël:2.1 Die moderamen neem kennis van die behoefte vandie NRF cm as kommissie van die moderamen tefunksioneer, en is gelukkig met die gedagte.2.2 Die moderamen versoek die NRF cm aan te duiwat die sake!opdragte is wat so ‘n kommissie meethanteer, en wie die personeel moet wees.2.3 Die moderamen dra dit aan ds Petrus Kriel op omdie saak met die NRF te bespreek en die UitgebreideModeramen met n verslag te bed ien.

2. PERSONEELDie lede van dieVoorsitterSkribaRingsverteenwoordigers:Daspoort Ds AR Vivier (Eloffsdal-Wes)Derdepoort . Ds JH van Loggerenberg

(Noordoos-Pretcria)Dr JF Pienaar (Riviera)Dr C Gericke (Krokodilrivier)Ds GA Cruywagen(Soutpansberg)Ds JA du Plessis (Dwaalbccm)Ds G Bothma (Bendorpark)Dr R Opperman (Pctgietersrus

kommissie was:Dr PR du ToitDs GHP Dreyer

EloffsdalKrokodilrivierLouis Trichardt

NorthamPietersburgPietpotgietersrus

R:\sinodes~Noord2001~VersIae~Vetwerkte versIae~A- 1-5 (Funksionering-mod vyfde versiag). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 37 Moderamen Vyfde Vers/ag

Suid)Ds DJ Strauss (Rustenburg -

Proteapark)Ds IA vanTonder(Universiteitsoord)Dr JA Myburgh (Wierdapark)Dr D Ungerer (Raslouw)Dr MJ Lazenby (Pierneef)Ds WHS Wolhuter (Waterberg)Ds JA Olivier (Magalieskruin)Smelt saam met die Ring vanPretoria-DosDs GJ van Rensburg (Petronella)Dr GF Claasen (Monumentpark)Ds FJ Grobler (Quaggapoort)

3. UITGANGSPUNTEDie kommissie het met die uitvoering van sy opdrag dievolgende sake in ag geneem:

3.1 AANSLUITING BY VORIGE SINODE: (nommerssoos in Handelinge 1999 aangedui)

behartig sake wat gemeentes daaraan toevertrou. Diesinode, as uitdrukking van die breër kerkverband,behartig sake totvoordeel van die gemeentes, ditwil segemeenskapli ke belange, behoeftes enverantwoordelikhede wat nie deur gemeentes en ringebehartig kan word nie.*6 Die doel van ‘n sinode/sinodale verband sou dusomskryf kan word as om gemeenskaplike belange enverantwoordelikhede van lid mate, gemeentes en ringe,wat nie plaaslik hanteer kan word nie, in sywerksaamhede op te neem.*7 Die fokus in hierdie besinning is uiteraard gemeen

tesentries en nie net sinodesentries nie. Metbogenoemde formulering in gedagte word gewerk metdie dienslewering van die gelowiges vanuit diegemeente as mikpunt. Die dienslewering van diesinode word as sekondère ondersteuning beskou. Diekerkverband staan in diens van gemeentewees en nieandersom nie.3.2.2.1.4 Behoeftegerig en ‘n eietydse kerk*1 ‘n Gereformeerde kerk reformeer voortdurend asuitdrukking van sy gehoorsaamheid aan die Woord vanGod.*2 ‘n Duidelike roeping vir ‘n sinodale verband bevorder die gerigtheid, doeltreffendheid en gemeenskaplikheid waarmee werk in sinodale verband verrigword.*3 Die dienslewering deur die kerkverband is gerig op

die behoeftes wat uit die bediening in gemeentes nayore kom. Uiteindelik moet die funksionering vangemeentes bevorder word.*4 Hierdie dienslewering is nie gerig op die instand

houding van strukture nie maar die onderlingebehoeftes, verhoudings en bestuur vangemeenskaplike hulpbronne.3.2.2.1.5 Doelgerigte en effektiewe diensDie sinode moet so funksioneer dat dit doelgerig eneffektief ten opsigte van tyd, uitkoms en finansies is.3.2.2.2 PROSESSE BINNE DIE KERKVERBANDDie volgende prosesse is gelyktydig aan die gang/moetaan die gang wees:* Gemeentes besig met hulle gemeentewees* Gemeentes binne ringsverband met interne en onder

linge prosesse* Die moderamen en sinodale kommissies wat tussen

sinodes met bepaalde prosesse besig is en hulpbronnebestuur ter wille van die welwese van die kerkverband* Gemeentes en ringe wat weer in prosesse met die

moderamen en sinodale kommissies is terwille van diediens van die sinodale verband aan ringe engemeentes* Die interaksies hou hoofsaaklik verband met die

hantering van behoeftes en die inwerkingstelling vandie beskikbare hulpbronne.3.2 ANDER RELEVANTE BESLUITE3.2.1 Die sinode was beslis daaroor dat daar nie eenpermanente skribaatspos geskep sou word nie, maar

Rustenburg

Suidoos-Pretoria

SesmylspruitValhallaVillieriaWaterbergWonderboomPretoria

Pretoria-NoordPretoria-DosPretoria-Wes

3.2.2.1.1 Grondliggende vertrekpuntDie vertrekpunt kan immers nie anders wees as Art 1van die Kerkorde nie, naamlik “Die NederduitseGereformeerde Kerk staan gegrond in die Bybel as dieheilige en onfeilbare Woord van God. Die leer wat dieKerk in ooreenstemming met die Woord van God bely,staan uitgedruk in die Formuliere van Eenheid...”3.2.2.1.2 Gemeente*1 Die gemeente is ‘n versameling van gelowiges,bymekaargebring deur die verlossingswerk vanChristus, op grond van die beskikking van God en diewerk van die Heilige Gees.*2 Elke gemeente is ‘n volwaardige maar wel plaaslikeopenbaring van die liggaam van Christus.*3 Die primêre gesag in die gemeente lé in die eerste

plek by die Koning van die kerk wat sy gemeente deursy Woord en Gees regeer.*4 Die voigende formulering van gemeentewees word

as werksdefinisie gebruik: Gemeentewees is die(georganiseerde) manierwaarop die kerk van Christusgelowiges in staat stel om die liefde van God vanuit syWoord te ervaar en in die wéreld sigbaar te maak.3.2.2.1.3 Kerkverband*1 ‘n Gemeente bestaan uit lidmate wat kragtens dieuitverkiesende genade van God tot diens in diegemeente geroep is.*2 Gemeentes vorm ‘n rings- en sinodale verband. ‘nRing en ‘n sinode skep nie ‘n kerkverband nie, maargee daaraan slegs uitdrukking.*3 Kerkvergaderinge het ten doel om lidmate aan te

spoor om hulle gawes tot nut en saligheid van anderaan te wend: die kerkraad direk en die ring en sinodeop indirekte wyse.*4 Ringe en sinodes bestaan nie ter wille van hulleself

nie, maar ter wille van gemeentes.*5 Die ring, as uitdrukking van die kerkverband,

R:~sinodes~Noord2001~Vers/ae\Verwerkte versIae~A- 1-5 (Funksionering-mod vyfde vers/ag). wpd Agenda


dat daar onderhandel moes word met driefunksionarisse (skriba van die sinode, die aktuarius endie skriba van die SKF) se kerkrade om ‘n dee! vanhulle dienste uitte koop. Daardie onderhandelinge wasnie deel van hierdie kommissie se opdrag nie. Dit wordbloot ter wille van die agtergrond gegee en om aan tetoon dat die sinode besluit het om op ‘n bepaalde padte loop.3.2.2 Wanneer daar in die Agenda en Handelinge van1999 rondgeblaai word, is dit opvallend hoedat diestrewe in 1999 daar was om ‘n eie sinodale kantoor tekon vestig.

3.3 KERKKANTOOR3.3.1 Heeltemal buite dit wat destyds voorsien konword, het sake binne die Sinodale Kerkkantoor vanTransvaal sodanige wending geneem dat daarontbondeling van die Sinodale Kerkkantoorplaasgevind het. Dit opsigself bet gelei tot dietotstandkoming van ‘n eie sinodale kerkkantoor vir dieSinode van Noord-Transvaal.3.3.2 Toe die kommissie met sy werksaamhede beginhet, was die kontrakte metdie driefunksionarisse reedsin plek en het die sinodale kantoor pas sy deureoopgemaak.3.3.3 Andersom kan dit met groot sekerheid verklaarword dat die felt van ‘n eie kantoor sake binne NoordTransvaal baie vergemaklik het en ook van die begin afbygedra hetom ondersteunende dienste te verleen aandie drie ingekontrakteerde funksionarisse en by namedie twee skribas.

3.4 PRESBITERIALE-SINODALE KERKREGER!NGSTELSELDie kommissie bet rekening gehou met die aard vanons presbiteriaal-sinodale kerkregeringstelsel. Met diebeklemtoning van die gemeentesentriese denke binnekerkverband mag die presbiteriaal-sinodale stelsel vankerkregering nie uit die oog verloor word nie. Diekommissie verstaan dit soos P Coertzen dit verduidelikin sy boek: Gepas en Ordelik (RGN. 1991, bI 223)‘Plaaslike kerk en kerkverband staan nie teenoor of infl aanvullende posisie tot mekaar nie Dit is tweegestaltes van kerkwees waarvoor in die Skrif dieselfdewoord te wete ekklesia gebruik word in die regeringvan die kerk kan die Gereformeerde kerkverband ondermeer in die vergaderinge van ring, sinode en algemenesinode uitdrukking vind. Dit bly egter ‘n dinamiese vormvan kerkregering wat binne die grense van diegrondlyne ‘n wye spektrum van moontlikhede bied.

3.5 AARD VAN KERKWEES3.5.1 Kerkbegrip en visie3.5.1.1 n Kerkbegrip moet ruimte iaat vir die uitgangspunt dat die gemeente volledig kerk is, maar datgemeentesooktoetreetotn korporatiewe kerkverband.3.5.1.2 Die kerk is n verhoudingsgemeenskap wat inverhouding staan met:

God-Drie-EnigOnderling

Met die wêreld3.5.1.3 As uitdrukking van bogenoemde word diebewoording soos in 1999 aanvaar, gebruik, naamlik“Gemeentewees is die (georganiseerde) man/er waaropdie kerk van Christus ge/owiges in staat stel om dielie fde van God vanuit Sy Woord te ervaar en vir diewêre/d sigbaar te maak’~3.5.1.4 Dit is die kommissie se mening dat ie visievan die sinode behoort te wees dat die funksioneringvan die sinode gemeentewees, soos hierbogeformuleer, moet bevorder3.5.2 KerkverbandDit word aanvaar dat die meerdere vergaderinge daaris ter wille van die gemeentes. Dit is egter ook meer -

dit is ook die gesamentlike uitdrukking van die betrokkegemeentes se gesamentlike denke, beplanning enaksies.3.5.3 Gesag van kerkvergaderinge3.5.3.1 Die gesag van kerkvergaderinge is gelyk,elkeen op sy eie terrein. Meerdere vergaderinge betnie meer bevoegdhede as mindere vergaderinge nie.Die gesag van enige kerkvergadering Op sy eie terreinis slegs die bediening van Christus se gesag deur SyWoord.3.5.3.2 In die kerk bely ons Christus as Hoof van diekerk en kerkregering. Die gesag van enige meerderevergadering is dus Woordgesag. Hierdie gesag kanoorgedra word (deur besluite wat geneem is) vanmeerdere na mindere vergaderinge.3.5.4 Kerkverband en gesag van kerkverbandIn Christus word die verskillende ecclesiae completaonderling met mekaarverbind deur”één liggaam en netéén Gees, 5005 daar net één hoop is waartoe God Juliegeroep bet. Daar is net één Here, één geloof, ééndoop, één geloof, een hoop, één Gees.” (Efesiërs 4: 4,5) Tussen kerke van dieselfde belydenis bestaan dus‘n wesensmatige en nie ‘n dwangmatige eenheid nie.Kerkverband is dus die vaste en blywendegemeenskap waartoe kerke (gemeentes) selfstandigtoetree met die veronderstelling dat Christus deur SyWoord en Gees alleenheerskappy voer en die enigstegesag is.3.5.5 Interaksie in afbakening van terreineNadat die prinsipiele riglyne vasgemaak is, moetverdere studie gedoen word van die interaksie tussenkerkvergaderinge en ‘n duidelike afbakening vanterreine.3.5.6 Samevattend: strategiese fokuspunteSamevattend kan gestel word dat die voigendefokuspunte geIdentifiseer is waarvandaan strategiesverder beplan en gewerk kan word in gemeentes enringe:3.5.6.1 Kerkbegrip - die definiering van die kerk asverhoudingsgemeenskap.3.5.6.2 Gesag van die kerkverband - die herstel vanhierdie gesag.3.5.6.3 Gemeentesentriese uitgangspunt.3.5.6.4 Afbakening van die terreine van die verskillende kerkvergaderinge.3.5.6.5 Interaksie tussen die verskiliende kerkverga

R.\sinodes~Noord2001~VersIae~Ve,werkte verslae\A- 1-5 (Funksionering-mod vyfde versiag). wpd Agenda

Shode Noord-Transvaal 2001 39 Moderamen Vyfde Vers/ag

deringe en die skep van goeie oop kommunikasiekanale.3.5.6.6 Die uitvoering van opdragte van meerderevergaderinge (kommissies).3.5.6.7 Kerkordelike wysigings waar nodig.3.5.7 Noodsaaklike strategiese uitsetteMet die onderlinge opbou behoort die volgende uitsetteplaas te vind:*1 Gemeenskaplike identiteit vestig.*2 Verbintenis van gemeentes aan die kerkverband*3 Die kerkverband moet ondersteuning aan gemeentes bied in terme van behoeftes, verantwoordelikhede,belange en ideale*4 Kerkverband fasiliteer gevolglik ook die netwerktussen gemeentes.

4. SINODESITTING SELF

4.1 AS UITDRUKKING VAN DIE KERKVERBAND4.1.1 Die kerkverband en ‘n gepaardgaande korporatiewe beeld bly belangrik. Kiem moet gelê word op:Wat is die kerk in sinodale verband? Waaropkontrakteer gemeentes in? Waarvoor is gemeentesverantwoordelik? Waarvoor is die sinode ~ierantwoordel ik?4.1.2 Die Sinode van Noord-Transvaal het nog altyddaarna gestrewe om binnedie presbiteriaal-sinodalestelsel van kerkregering vernuwehd en pro-aktief tedink.4.1.3 Daarom oordeel die kommissie dat daar niedoelbewus gesoek hoef te word na n formulering vann eie roeping wat so uniek net aan Noord-Transvaal isnie.4.1.4 Metdie werkverrigting van die sinodale vergadering kon die kommissie in hierdie stadium nie genoegvind wat nuut kon bykom nie - nie omdat daar niksonder bespreking was nie, maar omdat die vrugtegepluk kon word van soveel wat al in die verlede ophierdie gebied gedoen is. Dit is moeilik om effektief diesitting verderte verkort, veral as in gedagte gehou worddat die sinodesitting van 1999 op die derde aand vandie sitting tot ‘n einde gekom het.Die volgende sake is in oorweging geneem:

4.2 DIE HELE VERGADERING ENIOF KLEINGROEPWERK4.2.1 ‘n Gewone saamgestelde sinode het die voordeelvan beInvloeding deur sinvolle debat. Aangesien diesinode daarop gerig is om besluite te neem, is ditbelangrik dat alle lede aan besprekings deel moet he.Slegs op hierdie wyse kan lede mekear beInvloed enkan op die einde sinvolle besluite geneem word.4.2.2 Dit is nie moontlik om die hele sinode in te deelin bepaalde modules waarby die afgevaardigdes so kanwissel dat hulle slegs die dele bywoon wat binne hullebelangstellingsveld val of waarop hulle kundig is nie.Dit sou die vergadering onnodig uitrek en die natuurlikegang van ‘n sinodale vergadering versteur want allesake sou op die einde sonder onnodige haas aan diegoedkeuring van die hele sinode voorgelê moet word.

Sake wat wel by ‘n bepaalde deel van die sinodevoorgekom het, sou slegs as ‘n aanbeveling ken dien.Die rede hiervoor behoort duidelik te wees: bepaaldelede meg belangstelling he in meer as een saak enaangesien hy/sy nie by alle sake se besprekingteenwoordig kon wees nie, moet so ‘n saak in billikheid00k voor die voile vergadering dien..4.2.3 ‘n Sinode se bespreking van sake kan nie net inkleingroepverband gehou word nie. Sou sekere sakenet tot groepsbespreking beperk bly, is dear slegsbeperkte voordeel dearin. Dit bevorder wel deelnamevan (bykans) alle betrokkenes. Aan die negatiewe kantbly die probleem egter bestaan dat nie almal die werklikgeweegde argumente ken aanhoor nie. Boonop kan ditselfs beteken dat die voorganger van ‘n bepaalde groepdie gedagtes van elkeen nie korrek of nie volledig (enin verband) oordra nie. ‘n Bykomende probleem vankleingroepbespreking is dat die groepleier subjektief insy terugvoer van die groep se oordeel oor sake kanwees.4.2.4 Rondom besluitneming kan nie wegbeweeg wordvan bespreking waaraan almal terselfdertyd deel kanhe nie.4.2.5 In die groot vergadering moet daarteen gewaakword dat net sekere bekende sinodale figure insettelewer. Die beste teenvoeter hiervoor bly dat al hoemeer lede die geleentheid moet benut om deel teneem, ‘n saak waaraan ‘n goeie voorsitter baie kandoen. Dit ken egter nooit voorskriftelik gemaak wordnie. (Selfs kleiner groepe sou net in ‘n beperkte matekon help om aan meer mense die geleentheid te geeom insette te lewer. Uiteindelik sal alle insette binne diegroot vergadering gegee moet word. Daarvoor is geenvervanging moontlik nie, slegs inoefening)

4.3 DIE KOINONIALE ASPEK4.3.1 Die kommissie is oortuig daarvan dat daar,afgesien van die saakgerigtheid van die sinodesitting,00k aandag gegee moet word aan die opbou vanonderlinge verhoudinge - die koinoniale aspek. Dearsou wel belangstellingsgroepe gevorm kon wordrondom sekere aspekte wet kommissies raak, meerdan op vrywillige basis volgens die belangstelling vanelke afgevaardigde. (Oor sommige sake weer,byvoorbeeld van kerkregtelike eard, moet geleentheidgebied word dat diegene wet amendemente opbepealde voorstelle wil meek, by geleentheid die kansgegun word om met die betrokke tydelike kommissiesin gesprek te tree).4.3.2 So sou dit ernstig oorweeg moet word dat dearanger etenstye en selfs teetye gegee word.4.3.3 Kleingroepe ken ook benut word om koinonie tebevorder.4.3.4 Afgesien hierven moet die gebruik van kleingesigsfoto’s wear nodig aandag geniet. Nie net by dieverslae nie, mear ook by die lys van afgevaerdigdes.

4.4 AARD VAN SINODALE VERGADERINGE4.4.1 Noord-Transvaal is reeds geruime tyd besig met‘n evolusionêre verandering met betrekking tot die toon

R,~sinodes~Noord2001\Vers/ae~Verwerkte vers/ae\A- 1-5 (Funks/onering-mod vyfde vers/ag). wpd Agenda

Sinode Noord~TransvaaI 2001 40 Moderamen Vyfde Versiag

en gees wat heers by die sinodale vergadering en daarword baie meer moeite gedoen orn ‘n geestelikekarakter aan die sinode te verleen.4.4.2 Tydens die vergadering moet genoegsamegeleentheid gegee word virteologiese gespreksvoeringoor aktuele sake. ‘n Sinode is die plek om korporatiefte soek na die wil van die Here. Op hierdie wyse kandie belydenisgebonde grondsiag van die kerk diekerkverband verder uitbou en versterk. Op ‘n sinodeword nie net ocr sogenaamde heilige dinge gepraatnie,en dit is baie gevaarlik as daar skielik ‘n geestelikerangorde aan sake op die agenda gegee word.4.4.3 ‘n Gemakiike atmosfeer meet by die sinodeheers. Hiertoe sou meer informele kieredrag en ‘ngemoedeliker en minder formele werkwyse kan bydra.Die kommissie laat horn doelbewus nie hieroor uit nieomdat dit werklik nie gepas is dat ‘n sinode hieroorbesluite neem nie.4.4.4 Die sinodale vergadering is nie net bedoel virieraars wat besig is rnet streng teologiese debatvoeringnie. Kerkraadslede rnoet vrymoedig insette kan leweranders word die vergadering vreernd aan die kerk endie presbiteriaie kerkregeringsteisei. Daar rnoet selfsgroter gedink word oor die afvaardiging na die sinodeten einde lidmate rneer betrokke te kry. Lidmate wil ookinsette iewer oor Bybelgefundeerde sake. Hoewel daartydens die sinodale vergaderinge gedurig eietydseteologie geskep word, is dit nie ‘n teologiese werkswinkel nie.

4.5 TYDSTIP WAAROP MODERATUUR VERKIESWORDDie gedagte dat die moderatuur aan die einde van ‘nsinodale vergadering verkies word omdat huile betertoegerus scu wees om die volgende vergadering tehanteer, is nie voidoende motivering cm hierdie wysiging aan te bring nie. Die kommissie bly van oortuigingdat elke vergadering die geleentheid gebied moet wordcm sy eie funksionarisse te kies.

4.6 AANBEVELINGS: SINODESITTING4.6.1 Die moderamen word opdrag gegee om metdie voorbereiding van die volgende siriode ernstigeoorweging daaraan te skenk dat die sinode vir eensitting (sessie) verdeel in kleingroepe en bespreking voer oor bepaalde aspekte.4.6.2 By die inrigting van die sinode moet doelbewus in die rigting gewerk word om die afgevaardigdes in groepverband te betrek. In hierdie verband kan dagopeninge soms binne ~n bepaaldegroepsverband gehou word.4.6.3 Ter wifle van sporitane koinonia moet daargenoegsaam tyd gegun word tydens etenstye enteetyd dat onderlinge kontak bevorder kan word.4.6.4 Sinodegangers word aangemoedig om tydenstee en etenstye moeite te doen om onderlingekontak te bevorder.

5. ‘N ADMINISTRATIEWE ONDERSTEU

NINGSDIENS ASOOK BESTUURSPLAN VIRDIE SINODE VAN NOORD-TRANSVAAL

5.1 OPDRAGDie moderamen het ‘n opdrag aan die Ad-hoc Kommissie vir die Funksionering van Meerdere Vergaderingegegee om ondersoek in te stei na die mees effektiewemodel vir ‘n administratiewe ondersteuningsdiens aandie sinode en sy kommissies.

5.2 BESTAANDE ADMINISTRATIEWE HULPBRONNE5.2.1 DiensteDie sinode gebruik tans die voigende dienste:5.2.1.1 Aigemene sinodale administrasie: saakgeiastigde deur middel van die sinodaie kerkkantoor. Scmmige dienste word nog by die buro (Wes-Transvaai)ingekoop.5.2.1.2 Die skribaat van die sinode en moderarnen:skriba van die sinode en moderamen met ondersteuning van die kerkkantoor.5.2.1.3 Skribaat van die sinodaie kommissies: skribasvan die betrokke kommissies. Die kerkkantoor seonderstéuning is beskikbaar maar word selde gebruik.5.2.1.4 Welsynsdiens: die veiled ige bestuur en administrasie van die welsynsdienste wat onder die sambreeivan die sinode bestaan, is per ooreenkoms na dieSKD8 Maatskappy uitgekontrakteer.5.2.1.5 Argief: AB1D5.2.1.6 Pensioenfondse: Saniam en buro.5.2.1.7 Mediese fonds: buro5.2.2 PersoneelDie dienste word tans deur die voigende personeeihanteer:5.2.2.1 Kerkkantoor: mnr Johan Kruger, saakgeiastigde; me Naomi van Wyk, finansies; me MientjieSephton, sekretaresse van die saakgeiastigde; meHermien Swart: sekretaresse sinodaie skribaat.5.2.2.2 Sinodaie skribaat (dr Kobus Gerber - vir 40%van sy tyd deur die sinode by Waveriey gekontrakteer).5.2.2.3 Weisynsdiens: dr Gerrit Cioete: deurdie sinodeas hoofuitvoerende beampte van die SKDBM beskikbaar gestei; mnr Louis de Kook, direkteur bestuursdienste; me Magda van Schaikwyk, sekretaresse HUB;me Leoni van Biijon, sekretaresse DB; me Adrie Spies,bestuurderfinansies; mnr Hennie Steen kamp, bestuurder eiendomme.5.2.2.4 Skribaat sinodaie kommissies (siegs SKF - drJohan Voges vir 40% van sy tyd deur die sinode byLynnwood gekontrakteer).5.2.3 GekontrakteerdesNaas drr Gerber en Voges is tyd vir die aktuarius eniede van die Fasihteringskommissie by gemeentesingekontrakteer.5.2.4 Evaluering5.2.4.1 Binne hierdie werkhkheid is opnuut ernstigbesin oor administratiewe funksies sowei as ocr diebestuursfunksies binne die sinode. Die bedoehng is dataWe administratiewe funksies geiewer meet word,

R:~sinodes~Noord20Q 1 ~VersIae~Veiwerkte verslae\A- 1-5 (Funksionering-mod vyfde versiag). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 41 Moderamen Vyfde Versiag

insluitend administratiewe ondersteuning vir die skribavan die sinode, skribas van kommissies, finansies enbegrotings, en ondersteuning ten opsigte van diensverhoudinge. Terselfdertyd is geoordeel dat baie gewenkan word indien die kerkkantooren die SKDBM-kantoorkan integreer.5.2.4.2 Die werkgroep het verder bevind dat daar ‘ngroot behoefte aan ‘n ondersteuningsdiens ten opsigtevan die bedieningsbehoeftes van die sinode is, veralin die koOrdinering en stimulering van die werksaamhede van die sinodale kommissies. Die bevindingis dat die behoefte groot genoeg is om die diens van ‘ntweede PSD te regverdig.5.2.4.3 Geeneen van hierdie sake kan onmiddellikgeimplementeer word nie. Daar moet egter doelgerigmet ‘n proses begin word waarin die moderamenleiding moet neem. Die fondse wat tans uit begrotingaangewend word vir die inkoop van dienste moetaangewend word in belang van sodanige PSD-posasook om voorsiening te maak vir sekere moontlikeaddisionele administratiewe huip in die kantoor.5.2.4.4 00k belangrik om te onthou is die feit datleraars inderdaad sowat 15% van hulle tyd tot beskikking van die kerk in breër verband behoort te stel.5.2.5 AANBEVELINGS: BESTUURSPLAN ENONDERSTEUNINGSDIENS5.2.5.1 BESTUUR VAN SINODE SEFUNKSIONERINGDie sinode gee aan die moderamen opdrag om dieproses van dte sinode se funksionering verder teimplementeer. Die volgende aspekte moet in aggeneem word:*1 Kontraktering verval soos die proses vorder. Diemoderamen bestuur dit.*2 Die proses het kortlmedium/langtermynd oelwitte.*3 Bepaal die reels waarbinne die bogenoemde

proses moet plaasvind, by dat die PSD nie deel vandie administratiewe kantoormodel is nie.5.2.5.2 INTEGRERING VAN ADMINISTRASIE KSAENSKDBMDie sinode gee opdrag aan dr GJ Cloete om dietwee kantore van die sinodale administrasie/KSA enSKDBM te integreer met versiag aan diemoderamen (finaleteikendatum sinodesitting 2003).Die Kerkkantoor moet onder ander die volgendesake hanteer:* Administratiewe sake van alle kommissies* Arbeidsregtelike sake

5.2.5.3 BEDIENINGSONDERSTEUNING AANKOMMISSIESKommissies bepaal self hulle behoeftes ten opsigtevan bedieningsondersteuriing en kommunikeer ditmet die kerkkantoor.5.2.5.4 PSD: BEDIENINGSONDERSTEUNINGDie sinode beg root langtermyn wat ‘n tweede PSD~05 insluit.5.2.5.5 ONDERSOEK: GESUBSIDIEERDE POSTEIn die geheel moet alle gesubsidieerde poste

ondersoek word.

6. KOMMISSIES VAN DIE SINODEIn die uitvoering van sy opdrag, bet die kommissie ingesprek getree met die volgende kommissies van diesinode en rapporteer 5005 volg.

6.1 MODERAMEN6.1.1 Oorsig6.1.1.1 Die samestelling en take van die moderamen,soos omskryf in Bep 35.3, bet nie nodig om gewysig teword nie. Beide die moderamen en die uitgebreidemoderamen funksioneer goed.6.1.1.2 Bepaalde voorwaardes vir die funksioneringvan die moderamen moet gestel word ten einde diesuiwer funksionering te waarborg.6.1.1.3 Met die verkiesing van die moderamen moetdaarn gesonde balans wees tussen verteenwoordiging(stad-platteland) en kundigheid. Streekverteenwoordiging is bale noodsaaklik - dit bevorder kommunikasieen geloofwaardigheid by streke wat uitgesluit gevoelbet. Dit geld veral vir die Noordelike en Westelikeringe. Hoewel Pretoria self streke bet - die suide ennoorde van Pretoria is anders as die ooste, die westeen die middestad - is daar nie geoordeel dat hieroorvoorskriftelikheid moet wees nie.6.1.1.4 Dit moettoegegee word dat iets van verteenwoordiging ingeboet is met ‘n te klein sarnestelling vandie moderarnen: eienaarskap moet behou word. Diewysigings wat tydens die vorige sinode aangebring is,is egter bevredigend.6.1.1.5 Cm op die moderamen te dien, is nie ‘n ereposisie nie, maar ‘n diensposisie. Hierdie ede saldeurlopend en sinvol die werksaamhede van diemoderamen moet kommunikeer na gemeentes teneinde te verhoed dat daar n kommunikasiegapingontstaan tussen die moderamen en gemeentes en datelkeen sy eie gang gaan.6.1.1.6 Die vier rnoderatuurslede dien as dagbestuurvan die moderarnen. Die moderamen is egter nie ‘nsynodus contracta nie: die moderarnen bly ‘nkommissie van die sinode wat sy opdragte van diesinode kry (Bep 35.3). Daar moet gewaak worddaarteen dat die moderamen beskou word as n superkommissie aan wie ander permanente kommissies vandie sinode verslag moet doen.6.1.1.7 Die moderamen word deur die sinode pergroslys gekies en daarom bestaan die persepsie datbier ‘n superkommissie is. Die moderamen moet net diewerk doen deur die sinode aan horn opgedra,onderhewig aan die sinodale besluite. Die moderamenkan nie narnens die kerk uitsprake maak nie: daarmoet gewag word vir n volgende sinode indien nodig.Die wiel van die kerk se besluitnemingsproses moet syvoIle draai rnaak.6.1.1.8 Poste in die moderamen en permanentekomrnissies rnoenie sinode na sinode deur dieselfdepersone gevul word nie. Daar is ander kundiges(leraars/lidrnate) wat betrek kan word en graag ophierdie wyse diens wil lewer. Dit sou ook verhoed dat

R:~sinodes\Noord2001\VersIae~Ve1WerkteVerSIa&A- 1-5 (Funksionering-mod vyfde versiag). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 42

daar ‘n vakuum in kommissies en die moderamenontstaan as n persoon wat al die jare die werk alleengedoen het, uittree.6.1.2 EvalueringDie moderamen het daarin geslaag om op baiegeloofwaardige wyse te funksioneer. Dit bringrustigheid in die gemeentes ten opsigte van diegeloofwaardigheid van die kerkverband. Die gevaarbestaan egter dat die moderamen werk op sy tafel krywat deur ander kommissies gedoen kan word.6.1.3 AANBEVELJNG: MODERAMEN6.1.3.1 Die sinode besluit dat geen afgevaardigdeverkieslik nie vir meer as drie termyneagtereenvolgens op die moderamen mag dien nie.6.1.3.2 Die sinode strewe daarna om ‘n balans tevind tussen afwisseling en kontinulteit op diemoderamen.6.1.4.3 Die sinode versoek die moderamen om niesake na horn toe aan te trek wat op die terrein vanander kornmissies Iê nie.

6.2 BEDIENINGSKOMMISSIESHierdie is in hoofsaak die verslae wat van diekommissies ontvang is.

6.2.1 EREDIENS6.2.1.1 Qorsig6.2.1.1.1 Dit is belangrik dat die SKE kundige engefundeerde inligting sal deurgee (veral omdat RKE’sop ringsvlak bykans glad nie meer funksioneer nie).Gegewe hierdie inligtingstaak van die kommissie, worddaar tans gewerk aan die volgende stud iestukke:* Die seengroet: Die sin en funksie* Liturgiese doopformulier* Huweliksformuliere* Drama in die erediens* Liturgiese Nagmaalsformulier* Singbare melodiee vir kerkliedere* Simboliese liturgiese kieredrag* Alternatiewe begrafnisformulier.

6.2.1.1.2 Onkundigheid oor die erediens en diegereformeerde karakter van die erediens lei totindependentisme. Al steur baie leraars en gemeenteshulle nie aan leiding met betrekking tot die erediens enliturgie nie, het hulle tog n groot behoefte aan leiding.6.2.1.2 Evaluering6.2.1.2.1 Sinvolle leiding en studie deur hierdiekommissie kan help dat die gemeentes weer sinvoltoegerus word vir fl gereformeerde erediens. Diekenmerkende styl van die erediens kan die identiteitvan die kerkverband ondersteun en independentismehokslaan.6.2.1.2.2 Daar is egter heelwat kundigheid in ringe watnie ontgin word nie en die SKE sal dit moet ontgin.6.2.1.3 AANBEVELING: FUNKSIONER(NGEREDIENSDie sinode volstaan met die huidige bepalings oordie funksionering van hierdie kommissie

6.2.2 JEUG

Moderamen Vyfde Versiag

6.2.2.1 Oorsig6.2.2.1.1 Fokuspunte van die komm~sieDie volgende fokuspunte word geIdentifiseer waaropdie werksaamhede van die kommissie toegespits salwees:NetwerkVestiging van n netwerk van inligting waarbygemeentes via elektroniese middele inligtingaangaande kampterreine, gesinsbediening, leierskapsontwikkeling, begeleiding van jongmense, maklik salkan opspoor.GesinAandag aan die gesin wat maar die “bottomline” virvestiging van waardes by die kind bly.GemeenteAandag aan verskeie bedieningsfasette watop die jeugfokus, byvoorbeeld erediens, kategese, ens.Gemeenskap / EkumeneHier lé die klem op die jeugbediening in wyer verbandwaarby onder andere ook die onderwys betrek is.6.2.2.1.2 Vyf merkers as onderbou vir studie vanbogenoemde vier spesialiteitsrigtingsDaar is vyf merkers wat as onderbou by al diewerksterreine dien en dus in ‘n meerdere of minderemate by al vier werksterreine benut word, natuurlik met‘n fokus op die spesifieke werksterrein. Die merkers isdie volgende:*1 Navorsing oor tendense in die jeugbediening enkategoriee waarin jeugbediening gestalte kry.*2 Dit sluit 00k gesprek op verskeie terreine en metverskeie partye in.*3 Toerusting aan gesinne, jeugleiers, ens.*4 Leierskapontwikkeling om die kennis in terme van

jeugbediening sinvol in die praktyk te kanaliseer.*5 Vestiging van ‘n waardesisteem by die jeug van

vandag.6.2.2.1.3 DoelDie kommissie hou twee vergaderinge per jaar en hullehoofdoel is om n netwerk van inligting en hulp virgemeentes daar te stel. Die kommissie is van meningdat die Sinodale Jeugkommissie in ‘n beperkte tyd op‘n koste-effektiewe wyse bepaalde insette moet lewer.6.2.2.2 EvalueringDie kommissie is op die regte spoor metspesialisleiding en hulp aan gemeentes.Kommunikasie met gemeentes moet net opgeskerpword met die volledige instelling van die netwerke. Diegrootte en samestelling van die kommissie is in orde.6.2.2.3 AANBEVELING: FUNKSIONERING JEUGDie sinode volstaan met die huidige bepalings oordie funkéionering van hierdie kommissie

6.2.3 GEMEENTEBOU6.2.3.1 Oorsig6.2.3.1.1 Gratis lektuurbediening is oorgeplaas na dieCLF. Daar was R41 000,00 in die fonds. Daar isreeds ‘n verkleining van werksaamhede bewerkstellig.6.2.3.1.2 Alhoewel die kommissie nie voorskriftelik kanwees nie, kan hulp verleen word in verband met aktuelegemeentebousake.

R:\s,nodes~Noord2QQ 1 \ Verslae\ Veiwerkte versla&A- 1-5 (Funks/onering-mocf vyfde versiag). wpd Agenda


6.2.3.2 EvalueringDie werksaamhede van hierdie kommissie moet steedsvoortgaan, veral deur pro-aktief gemeentebou tebevorder.6.2.3.3 AANBEVELING: FUNKSIONERINGGEMEENTEBOUDie sinode volstaan met die huidige bepalings oordie funksionering van hierdie kommissie.

6.2.4 SENDING6.2.4.1 Qorsig6.2.4.1.1 Die huidige stand van die funksionerinq vandie kommissie en ‘n toekomsblik(1) Die kommissie vergader gewoonlik twee keer endie dagbestuur ongeveer vyf keer per jaar. Lede vandie kommissie het sitting op ‘n aantal kommissies vandie Kerk, byvoorbeeld Gesamentlike Sending inMosambiek, Christelike Lektuurfonds, SinodaleGetuienisforum met die VGK en RCA, ISWEN,Hawesending, KAN, Kampterreine (EmmarentiaGeldenhuys Sendingsentrum en Oppieberg), SABybelgenootskap, Sending in Franssprekende lande,Gevangenisbearbeiding, skakeling met die RCA opplaaslike viak en Arbeidsbediening.(2) Daarnaas stel die kommissie self sy begroting open hanteer in samewerking met die TeologieseFakulteit van Pretoria se Departement Godsdiens- enSendingwetenskap die toekenning van sekere beursevir studente in Sending. Die kommissie het vir dieafgelope pear jaar nie ‘n eie kantoor of sekretaresse virsy werksaamhede nie. Dit het heelwat meer werk virveral die dagbestuur teweeg gebring.(3) Lede van die dagbestuur dra ‘n groot verantwoordelikheid. Vroeer vanjaar het die moderamenbesluit om ‘n deel van die voorsitter van die kommissiese tyd uitte koop by die gemeente. Wonderboom-Suidgemeente se kantoor vir SendelingeOndersteuningsdienste (SOD) verleen administratieweh ul p.(4) Alhoewel dit deesdae die gebruik in die kerk is datsendingwerk hoofsaakfik deur gemeentes aangepakword en die SSK slegs koordinering. begeleiding,inligting en motivering bied, kan meeste vanbogenoemde werksaamhede nie laat vaar word nie ensal moeilik oorgeneem ken word deur gemeentes ofringe (tensy ‘n gemeente of ring daarvoor kans sien.)6.2.4.1.2 Die samestelling van die kommissieDie kommissie bestaan uit nege primariuslede en tweesekundi. Dear is twee deskundige lede asook ‘nverteenwoordiger van die Vrouediens. Die kommissieword tydens die sinodesitting verkies en die name watdeur ringe voorgelè word, word in ag geneem Een vandie grootste probleme is dat die ringe nie almalverteenwoordig is op die kommissie nie. Gevolglikgebeur dit dat bepaalde besluite, nligting enterugvoering nie altyd die nodige aandag kry nie.6.2.4.1.3 Moontlike samesmelting met ‘n anderkommissie van die sinode?Alhoewel daar soms raakvlakke is met die werk wetander kommissies van die sinode doen, het die SSK

tog ‘n spesifieke terrein waarop hy funksioneer. Diesinodale kommissie met wie daar tans die meesteraakvlakke is, is die SKDB. Dink byvoorbeeld aanKAN, Gevangenisbearbeiding asook die veld vanMissionêre Diakonaat wat al meer aandag begin kry.6.2.4.2 EvalueringVrae wet gevra is, is die vo1gende:*1 Moet die SSK die Sendingforums beheer enkontroleer? Moet die SSK kontak he met dieBybelgenootskap?*2 Ringe word nie op die kommissie verteenwoordignie: beter koOrdinering sou verkry kan word indien ringeteenwoordig was.*3 Die gevoel is dat werk na ‘n kommissie van ‘n

meerdere vergadering aangetrek word wat op die vlakvan mindere vergaderings afgehandel ken word.*4 Dit is belangrik dat die kommissie opnuut besin oor

die sendingtaak in die veranderde omgewing.*5 Hier is een van die pertinente terreine waar

gemeentes gesamentlike werk kan onderneem.6.2.4.3 AANBEVELINGS: FUNKSIONERINGSENDING6.2.4.3.1 Die Sinodale Sendingkommissie wordvoortaan ringsgewys saamgestel. Bep 35.4.6.1word sodanig aangepas.6.2.4.3.2 Die sinode versoek die Sinodale Sendingkommissie om te besin oorsy terreinafbakening tenopsigte van ekumene, barmhartigheid en diebehoefte aan evangelisasie.

6.2.5 DIENS VAN BARMHARTIGHEID6.2.5.1 Oorsig6.2.5.1.1 Agtergrond(1) Op 1 Junie 2000 het die ooreenkoms tussen dieSinode van Noord-Transvaal en die SKDB Maatskappyin werking getree waarvolgens die SKDB nie meer diekerk se welsynsorganisasie is wat deur middel van sytakke maatskaplike welsynsdienste aan die kerk verrignie. Die vraag is nou~ wat bly oor vir die SKDB?(2) Die SKDB het nog altyd twee hooffunksies gehad:hy was ‘n sinodale kommissie wat die diens vanbarmhartigheid op sinodale vlak hanteer het, en hy was‘n welsynsorganisasie wat deur residensiele fasiliteiteen vakkundige dienste ‘n ondersteuningsdiens aan diegemeentelike barmhartigheidsdienste gebied het. Dietweede werksaamheid gaan voortaan deur ‘n buiteinstansie per ooreenkoms aan die sinode gelewerword. Dit sal hopelik nou tot gevolg he dat die SKDBmeer op sy kerklike funksie sal fokus.(3) Die SKDB het egter nie net ‘n kerklike funksie nie.Hy is ook die sinode se “agent” om met die SKDBMaatskappy te onderhandel oor die maatskaplikewelsynsdienste. Hy sal behoeftes (veral kerklik) moetbepaal en prioritiseer en dit met die SKDBMkommunikeer. Hy sal seam met die SKDBM moetsoekna hulpbronne en strategiee om iets aan die behoefteste doen. Hy sal moet bepaal of die SKDBMbevredigende uitvoering aan die ooreenkoms met diesinode gee.(4) Wet nou volg, is ‘n poging om ‘n standaardsakelys

R:~sinodesWoord2001~VersIae~Verwerkz’e verslaeiA. 1.5 (Funksionering-mod vyfde versiag). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 44 Moderamen Vyfde Versiag

vir die SKDB aan te dui. Daarna voig ‘n konsep vir n‘reglement’ vir die SKDB.6.2.5.1.2 Op die SKDB se sakelys is nou(1) Sake rakende die opdrag van die sinode, die SKDBse opdraggewer, asook sake wat vanaf die ringe enkerkrade op die SKDB se tafel kom.(2) Die funksionering van die SKDB, insluitendbeplanning, behoeftebepaling en strategiee.(3) Sake wat die kerklike aspekte van diebarmhartigheidsbediening OP sinodale vlak raak. Ditkan gerieflikheidshalwe in diensterreine ingedeel word.(4) Daar is sekere sinodale werksaamhede, soos diebetrokkenheid by hospitaalbediening, wat nie by dieSKDBM tuishoort nie.(5) Skakeling met die AKDB, ander sinodes en anderinstansies moet aandag kry.(6) ‘n Belangrike funksie is die monitering van dieooreenkoms met die SKDBM.(7) Let wel: Die SKDB sal steeds moet vra of iets welop sy tafel tuishoort. Die grense is tussen sinode/anderkerkvergaderinge, onderskeie sinodale kommissies entussenkerklike welsynsdienste. Anders gestel: voordatdie SKDB ‘n saak op sy agenda neem, moet hy eersvia:* Hoort die betrokke saak by die SKDB, of by die

AKDB, ‘n RKDB of ‘n kerkraad?* Hoort die saak by die SKDB, of by ‘n ander sinodale

kommissie?* Hoort die saak by die SKDB, of by die SKDBM?

(8) Voordat ‘n konsepreglement vii dieSKDB aandaggeniet, moet daar kortliks gefokus word op sysamestelling en frekwensie van vergaderinge.*j Die huidige samestelling van 11 lede is nOg vis nOg

vlees. Dit bied nOg behoorlike verteenwoordiging, nOg‘n funksionele werkkomitee. Die ideale manier salwees om ringsgewys saamgestel te word - eenverteenwoordiger (met sekundus) per ring.Terselfdertyd maak dit die SKDBM se ledevergaderingmeer verteenwoordigend.*2 Met die nuwe reeling waarvolgens die SKDBM diewelsynsdienste hanteer, hoef die SKDB nie meer baiete vergader nie. Een vergadering per jaar is genoeg.*3 Hierdie vergadering kan met die algemene

vergadering van die SKDBM saamval en dus kostebespaar. Daar sal net meer van onderkomitees(permanent en ad hoc) gebruik gemaak moet word.Daar behoort due onderkomitees te wees: ‘ndagbestuur (voorsitter, ondervoorsitter en sekretarismet as fun ksie bloot om koOrdinerend op te tree en omsakelyste vii SKDB-vergaderinge voor te berei; asookdie bevoegdheid om ad hoc-komitees aan te wys); nSKDBM-komitee (wat die sake rakende dieooreenkoms tussen die sinode en die SKDBM hanteer);en ‘n beheerraad vii die HB Geyer HuIp- enStud iefonds.6.2.5.1.3 Konsepreglement(1) Samestelling en vergaderinge*1 Die SKDB word by elke gewone vergadering vandie sinode opnuut saamgestel soos deur die sinodebepaal.

*2 Die Hoofuitvoerende Beampte van die SKDBMaatskappy dien adviserend in die SKDB.*3 Die SKDB kies by sy konstitueringsvergaclering ‘n

voorsitter, ondervoorsitter en sekretaris. Die HUB vandie SKDBM mag as sekretaris van die SKDB optree.Hierdie due persone dien as dagbestuur van die SKDBen tree hoofsaaklik slegs koOrdinerend op.*4 Die SKDB of sy dagbestuur wys onderkomitees na

•behoefteaan.*5 Die SKDB vergader gewoonlik slegs een keer per

jaar. Bykomende vergaderinge word deurdievoorsitterbyeengeroep nadat die SKF goedkeuring vii diebykomende uitgawe gegee het.*6 Die dagbestuur en ander komitees vergader nabehoefte.(2) Opdrag*1 Die SKDB voer sy opdrag uit soos in KerkordeArtikel 54 en Bepaling 54 bepaal.*2 Die SKDB hanteer namens die sinode die uitvoeringvan die ooreenkoms tussen die sinode en die SKDBMaatskappy insake die uitvoering van maatskaplikewelsynsdienste van die Sinode van Noord-Transvaal.6.2.5.2 EvalueringDie kornmissie is tevrede met die deeglike organisasievan die SKDB en SKDB Maatskappy. Alle sake verloopglad en alles is goed gestruktureerd. Weens al dieregstegniese fasette betrokke sal baie moeilik aanhierdie kommissie se werksaamhede verander ofingekort kan word.6.2.5.3 AANBEVELING: FUNKSIONERING DIENSVAN BARMHARTIGHEIDDie SKDB word voortaan ringsgewys saamgest&(met een sekunduslid per ring). Bep 35.4.6.1 worddienooreenkomstig gewysig.

6.2.6 LEER EN AKTUELE SAKE6.2.6.1 Oorsig6.2.6.1.1 SKLAS ontvang nog by elke sinode ‘n aantalsinvolle opdragte. Die meeste van die sake verggewoonlik deeglike besinning, sodat daar insubkommissies verdeel word wat hulle konsepte aandie voIle kommissie voorlè.6.2.6.1.2 Tans is die opdragte waaraan duesubkommissies werk:*1 Die Kerk en ekonomiese stelsels (die subkommissievind die terrein baie belangrik en vrugbaar en het al ‘noggendseminaar by UP hieroor gereel)*2 Gereformeerde verset*3 Skrifbeskouing en Skrifgesag.

6.2.6.1.3 Dit is nie moontlik om te voorspel hoeveelwerk die volgende sinode vii die kommissie gaan geenie.6.2.6.1.4 Teologies-etiese besinning is deel van diewesenlike werk van alle kerkvergaderinge. Dit souongesond wees as enige vergadering sy besluite neemsonder om die teologiese perspektief te behou. In diegeval van ‘n sinode kom daartelkens dinge na yore watso moeilik is dat daar ‘n kommissie voor nodig is. In aldie sinodes in Suid-Afrika is daar sulke kommissies.Ringe en kerkrade kan die werk nie namens ‘n sinode

R:~sinodes’iNoord200 I ~VersIae~Veiwerkte verslae\A- 1-5 (Funksionering-mod vyfde versiag). wpd Agenda


oorneem nie.6.2.6.1.5 Die huidige gebruik cm nie ringsverteenwoordiging te he nie, maar net ‘n beperkte getalkundige lede, werk goed.6.2.6.2 Evaluering6.2.6.2.1 Indien ad hoc-kommissies die opdragte vanhierdie kommissie ontvang, sou die gehalte wisselendwees.6.2.6.2.2 Probleem: Twee jaar is te lank om aktuelesake evaluerend op die tafel van die sinode te bring.Gedurende hierdie tyd duik weer nuwe sake virbesinning op.6.2.6.2.3 Moontlik kan die opdrag van die kommissiewyer gestel word sodat aktuele sake deurlopendbestudeer kan word en inligting hieroor versprei word.Hieroor hoef daar egter nie afsonderlike bepalingsgeskryf te word nie: die moderamen sou in dringendegevalle (en selfs op versoek) sake na hierdiekommissie ken verwys. Tussentydse kommentaar ooraktuele sake deur die kommissie sou ook bekendgemaak kon word.6.2.6.3 AANBEVELING: FUNKSIONERING LEER ENAKTUELE SAKEDie sinode volstaan met die huidige bepalings oordie funksionering van hierdie kommissie.

6.3 SPESIFIEKE DIENSKOMMISSIES

6.3.1 FONDSE EN ADMINISTRASIE6.3.1.1 Vanweë die feit dat daar na ontbondeling ‘nkommissie in die ewe geroep is deur die moderaménwat na die sinodale administrasie moes kyk, genoemdie Sinodale Kommissie vir Administrasie, het ditgeleidelik duidelik geword dat hier noue aansluiting ismet die Sinodale Kommissie vir Fondse.6.3.1.2 Verskeie vergaderinge is gehou onder voorsitterskap van hierdie kommissie. Dit het uiteindelikdaartoe gelei datdie volgende aanbevelings gemaak is:6.3.2 AANBEVELINGS: FUNKSIONERING FONDSEEN ADMINISTRASIE6.3.2.1 SKFADie sinode besluit om die Sinodale Kommissie virFondse (SKF) te vervang met ‘11 SinodaleKommissie vir Fondse en Administrasie (SKFA).6.3.2.2 VOORGESTELDE FUNKSIELYS VIR DIEKOMMISSIE VIR SINODALE FONDSE ENADMINISTRASIE (SKFA)(1) Die bestaansrede van die SKFA is om, metversiag aan die sinode, ‘n administratieweinfrastruktuur vir die sinode daar te stel en in standte hou. Dit sluit in om:(2) Finansiële advies aan kommissies engemeentes te gee wanneer daarvoor gevra word, ofwanneer die kommissie dit nodig ag. Die kommissiehet te eniger tyd toegang tot alles wat met dieadministrasie van eiendomme en fondse te doenhet;(3) ‘n administratiewe kantoor vir die sinode teopen en te bedryf, wat insluit die bepaling van

beleid en prosedures vir die funksionering van diekantoor;(4) die bates en laste, sowel as die diensverhoudinge van die sinode te bestuur tydens die sinodalereses;(5) aIle regshandelinge wat verband hou met eiendomme, goedere en fondse van die sinode uit tevoer, met die vooraf goedkeuring van diemoderamen, wat insluit om fondse te belê, enlof uitte leen teen sekuriteit; —

(6) eisend sowel as verwerend op te tree inregsgedingeldispute rakende eiendomme, goedere,fondse en diensverhoudinge van die sinode, metdievooraf goedkeuring van die Regskommissie;(7) die finansiële verslagvorm vir gemeentes op testel en te versprei;(8) die sinodale verpligtinge van gemeentes tebereken volgens die jongste finansiële state;(9) die begroting van die sinode, na goedkeuringdeur die Uitgebreide Moderamen, in noue wisselwerking met die ander kommissies van die sinodete bestuur;(10) aIle regshandelinge wat verband hou met diediensverhoudinge van kantoorpersoneel uitte voer,wat insluit die aanstelling, bepaling van diediensvoorwaardes, en die beeindiging van diedienste van kantoorpersoneel; en om(11) die sinode te adviseer mbt die uitbreiding vandie diensstaat vir kantoorpersoneel.

Bogenoemde impliseer dat die volgende Kerkordelikewysigings aangebring sal moet word:6.3.2.3 VOORGESTELDE BEWOORDING VIRBEPALINGS 35.4.7.2 EN 57.3 TOT 57.66.3.2.3.1 BEPALING 35.4.7.2(Die Sinode benoem) ‘n Sinodale Kommissie virFondse en Administrasie (SKFA) wat bestaan uit tenminste 7 (sewe) persone en wat uitvoering moet geeaan aan die opdrag soos vervat in Bepaling 57.3.Vir die uitvoering van sy funksies kan die SKFAsubkommissies op ‘n ad hoc, of meer permanentebasis, aanwys.6.3.2.3.2 BEPALING 57.3 SINODALE EIENDOMME,GOEDERE EN FONDSE57.3.1 In die Nederduitse Gereformeerde Kerkverband is die Sinode van Noord-Transvaal ‘nregspersoon en die sinode of sy gemagtigde(s) issy orgaanlorgane.57.3.2 Die Nederduitse Gereformeerde Kerk, Sinodevan Noord-Transvaal, is die eienaar van alleeiendomme, goedere en fondse wat deur die sinodebeheer en verkry word, en vaste eiendom word indie naam van die Nederduitse Gereformeerde Kerk,Sinode van Noord-Transvaal, geregistreer.57.3.3 Eiendomme, goedere en fondse wordgeadministreer deur die Sinodale Kommissie virFondse en Administrasie (SKFA), met versiag aandie sinode. Indien die kommissie enige bates van‘n beheerraad of ‘n ander sinodale kommissie

R:~sinodes\Noord20Q 1\VersIae~Veiwerkte vers!ae~A- 1-5 (Funksionering-mod vyfde versiag). wpd Agenda


administreer, doen hy dit in noue wisselwerkingmet die betrokke kommissie of beheerraad.57.3.4 Die SKFA ontvang die opdrag enbevoegdheid om:57.3.4.1 Finansiële advies aan kommissies engemeentes te gee. Die kommissie het te eniger tydtoegang tot alles wat met die administrasie vaneiendomme, goedere en fondse te doen het;57.3.4.2 ‘n administratiewe kantoor vir die sinode teopen en te bedryf, wat insluit die bepaling vanbeleid en prosedures vir die funksionering van diekantoor;57.3.4.3 die eiendomme, goedere en fondse, sowelas die diensverhoudinge van die sinode te bestuurtydens die sinodale reses;57.3.4.4 alle regshandelinge wat verband hou meteiendömme, goedere en fondse van die sinode uitte voer, na oorleg met die moderamen, wat insluitom fondse te belê, enlof uit te leen teen sekuriteit;57.3.4.5 eisend sowel as verwerend op te tree inregsgedingeldispute rakende eiendomme, goedere,fondse en diensvérhoudinge van die sinode, naoorleg met die Sinodale Regskommissie;57.3.4.6 die verslagvorm vir gemeentes op te stelen teversprei;57.3.4.7 die sinodale bydraes van gemeentes tebereken volgens hulle jongste finansiële state;57.3.4.8 die begroting van die sinode op te stel en,na goedkeuring deur die Uitgebreide Moderamen,te bestuur. Die verskillende kommissies wat belasis met die toesig oor die werksaamhede binnesinodale verband, besluit self oor die bested ing vandie onderskeie fondse vir hulle arbeidsterrein,onderhewig aan die goedgekeurde begroting en geeaan die saakgelastigde van die sinode opdrag omdie uitbetalings te doen;57.3.4.9 aIle regshandelinge wat verband hou metdie diensverhoudinge van kantoorpersoneel uit tevoer, wat insluit die aanstelling, bepaling van diediensvoorwaardes, en die beeindiging van diedienste van kantoorpersoneel; en om57.3.4.10 die sinode te adviseer mbt die uitbreidingvan die diensstaat vir kantoorpersoneel.6.3.2.3.3 BEPALING 57.4 SINODALE PENSIOEN- ENSTUDIEFONDSE57.4.1 Daar word ‘n fonds in die lewe geroep enonderhou vir die pensioene van predikante ensinodale amptenare, wat gevind en beheer word inooreenstemming met die reglement wat daarvooropgestel en deur die sinode goedgekeur is. Indiendit nodig word om ander fondse in die lewe te roepvir spesifieke sake in belang van predikante ensinodale amptenare (soos byvoorbeeld vir med iesehuip), word dit in oorleg met die sinodelmoderamengedoen en gevind en beheer in ooreenstemmingmet die reglemente wat daarvoor opgestel en deurdie sinode goedgekeur word.57.4.2 Daar is sinodale studiefondse wat beheer

word in ooreenstemming met die reglemente watdaarvoor opgestel en deur die sinode goedgekeuris.

6.3.2 SINODALE REGSKOMMISSIE6.3.2.1 Oorsig6.3.2.1.1 Die kommissie is van oordeet dat sytaakomskrywing as ‘n dienskommissie soos vervat inBep 35.4.7.1.1 tot 35.4.7.10 die taak van die kommissiegoed saamvat.6.3.2.1.2 Volgens die inhoud van hierdie omskrywingbly hierdie kommissie baie noodsaaklik aangesien diekerk sy taak moet verrig in n land met landswette endat dit uiters noodsaaklik is dat die kerk binne sy eiekerkordelike beperkings sal opereer. Dit is veral ooknodig dat pro-akt/ef informerendopgetree word soos ditwet die geval was met die opstel van dienskontraktetussen die kerkraad as werkgewer en die leraar as diewerknemer.6.3.2.1.3 Gesien in die hg van verwikkelinge in die kerkhet dit nodig geword dat die SRK hierdie pro-aktieweinformerende rot sal uitbrei, byvoorbeeld om ‘nkonferensie te hou oor die rot van die kerkverband(prinsipieel en prakties).6.3.2.1.4 Dit lyk asof die SRK kan help om die plek endie taak van die ring te herdefinieer om weer aktief teraak in die opbou van die kerk en stimulerend te weesin sy werksaamhede.6.3.2.1.5 Die SRK is tevrede met sy huidige grootte (9primarii + 3 sekundi) en samestelling. Om diekommissie verder te verklein sal tot die verminderingvan insette en dus verskraling lei.6.3.2.1.6 Vir siviele regshulp moet die kerk bereidwees om te betaal vir lang en ingewikkelde adviese.Tog is dit goed as daar ‘n prokureur of ‘n advokaat opdie SRK kan dien om kundige insette te lewer. Personekan sehfs op n ad hoc-basis gekoOpteer word vir hullekundigheid.6.3.2.1.7 Die rol van die aktuarius bly soos bepaal inBep 35.2. Sekere sinodes soos die Vrystaat het diepos van die aktuarius geskrap met nadehige gevolge.Van die predikante en lidmate van hierdie sinodes gooinou die voorsitter van die ARK toe met navrae of doennavraag by ‘n aangrensende streeksinode se aktuarius.Die aktuarius getuig van n deurlopende stroom vannavrae en sè dat die termyn van die aktuarius vierjaarbehoort te wees, absoluut maksimaal 6 jaar. Dieaktuarius behoort op die moderatuurte dien maar moetverkies word met n verkleinde groslys ten eindekundigheid ‘n deurslaggewende rot te laat speel.6.3.2.2 EvalueringDie kommissie het waardering vir die gesindheidwaarmee die SRK nog altyd gewillig was om bepalingsaan te pas by veranderde omstandighede in die sinode.6.3.2.3 AANBEVELINGS: FUNKSIONERINGREGSKOMMISSIE6.3.2.3.1 Die sinode verkies ‘n aktuarius uit nverkorte groslys van hoogstens ses name wat deurdie uit.tredende moderamen aan die sinodevoorgehou word. Die vergadering kan ook name

R:/s/nodes\Noord200l ~VersIae~Veiwerkte verslae\A- 1-5 (Funks/oner/ng-mod vyfde vers/ag). wpd Agenda

S/node Noord-Tránsvaa/ 2001

byvoeg by hierdie groslys.6.3.2.3.2 Waar die aktuarius kragtens sy posisie diesinode moet verteenwoordig, kan dit ook geskieddeur ‘n verteenwoordiger deur horn daartoeaangewys (verkieslik iernand uit die SinodaleRegskommissie).

6.4 ANDER KOMMISSIES

6.4.1 VROUEDIENS (SKV)6.4.1.1 Oorsig6.4.1.1.1 Voorlegging deur die kommissie(1) Die rol van die vrou in die kerk en die ampte betgedurende die laaste paar jaar drasties verander. DieSinode van Noord-Transvaal sowel as die AlgemeneSinode erken die groter rol wat vroue speel. Dit isopvallend dat meer vroue op sinodale kommissiesverkies ofgekoOpteerword. Dit is ook insiggewend datdie gemiddelde getal vrouelidmate, volgens dr Nyomi(voorsitter van die Wêreldbond van Geref Kerke) inAfrika 63% teenoor 37% mans is. Tot dusver het vroueegter ‘n baie ondergeskikte rol in die kerk gespeel.(2) In teenstelling hiermee gebeur dittog dat, alhoeweldaar meer vroue as mans sitting in die parlement bet,daar op grond van hulle eiesoortige aard, steedsbehoefte is aan ‘n vroueliga.(3) Vroue het ‘n ander aanslag en alhoewel hullepragtig in die werksaamhede van die gemeenteinsk~keI, het vroue, net soos die jeug, eiesoortigebehoeftes wat nie deur ‘n ander kommissie tot sy regsal kom nie.(4) Gesien in die hg van bogenoemde, voorsien hierdiekommissie dat die werksaamhede gaan toeneem. Dievrou gaan ‘n al groter rol in die kerk speel. Hierdiekommissie sal egter die belange van alle vroue in diekerk, en nie net waar gemeentes tradisioneleVrouedienste bedryf nie, wou behartig.(5) Alhoewel vroue toegang tot alle ampte bet, bethulle soos reeds genoem, eiesoortige behoeftes watnie ten voIle deur die gewone gemeentelikebyeenkomste/kommissies vervang kan word nie.6.4.1.1.2 Doelstellings(1) Die SKV wil vroue onder leiding en in opdrag vankerkvergaderinge motiveer en aanmoedig om aktiefwerksaam te wees tot die opbou van die higgaam vanChristus en die uitbreiding van die Koninkryk van God.(2) Wil verrykende geleenthede skep waar vrouevolgens eie aard kan saamkom en geestelik kan groei.(3) Wil vrouelidmate ondersteun in ‘n samelewing waaral groter druk op die vrou geplaas word. Diepastorielewe plaas grootdruk op die predikantsvrou endie SKV wil graag aan haar ondersteuning bied.(4) Die SKV bring vroue wat ondersteuning nodig bet,in aanraking met die nodige kundigheid vir ‘n spesifiekeprobleem.(5) Wil vroue aanmoedig om hulle werksplek asevangelisasieveld te sien.(6) Wil die belange van die Christenvrou, waar diebehoefte mag ontstaan, behartig.6.4.1.1.3 Werksaamhede

47 Moderamen Vyfde Versiag

(1) Jaarlikse byeenkoms vir vroue op Vrouedag 9Augustus. Hierdie dag dien as ‘n geestelike verrykingvir alle Christenvroue. Verskeie streke bied reedshierdie dag, op aanmoediging van die SKy, in hullestreke aan.(2) Moedig gemeentes aan om Wereldbiddag virVrouein samewerking met anderdenominasie~tre~je reel.(3) Reel seminare vir vroue in samewerking met onderandere die CMR Traumasentrum vir die Vrou wat diegetraumatiseerde vrou se behoeftes ondervang,byvoorbeeld gesinsgeweld, verkragting, aborsie,miskraam, egskeiding, verlies aan ‘n lewensmaat.(4) Bied aan vroue in afgelee gebiede ‘n noodlynwaarheen hulle anoniem kan skakel en met opgeleideterapeute hulle probleme kan bespreek. Daar wordChristelike terapeute in hulle omgewing se name aanhulle deurgegee indien opvolg besoeke nodig geagword.(5) Jaarlikse konferensie gerig op die vrou waar vrouegeestelik kan groei en geInspireerd na hulle gemeenteskan terugkeer om, ongeag die bedieningspatroon, bydie gemeentelike aktiwiteite in te skakel.(6) Ondersteun gemeentes waar die vrouebelangegroepe byeenkom met wenke en raad soos gereelddeur hulle versoek word.(7) Tans is daar ‘n Nuusbrief wat twee maal per jaarverskyn, en waarop baie positiewe terugvoer verkryword.(8) Skakel reeds met die vroue van die VGKSA enbeplan om in 2001 gesamentlike projekte onder vrouete loods wat onder andere die armoe~de/HlV krisis sowelas versoening tussen mense sal aanspreek.(9) Beoog ‘n Sinodale Vrouekamp wat ‘n eerste opsinodale vlak sal wees.6.4.1.1.4 SamestehhingDie huidige samestelling van sewe lede is voldoende.Die kommissiefunksioneervolgens die 1995 reglement5005 enige ander kommissie van die sinode. Diekommissie sou graag verneem waarom daar namensdie moderamen ‘n verteenwoordiger op die SKV moetdien, maar nie op ander kommissies nie.6.4.1.1.5 Sake vir voorleggingDie kommissie sou verkies dat die naam verander nadie Sinodale Kommissie vir Vrouebelange.6.4.1.2 EvalueringDaar is groot waardering vir die werk wat deur die SKVgedoen word, veral met betrekking tot inligting enstudiestukke aan gemeentes wat hulp benodig metprogrambeplanning vir die gemeentelike Vrouediensteen vir vrouelidmate in die algemeen.6.4.1.3 AANBEVELING: FUNKSIONERING VROUEBELANGE6.4.1.3.1 Die sinode keur goed dat die naamverander word na die Sinodale Kommissie virVrouebelange.6.4.1.3.2 Die sinode keur goed dat die aktuarius(rnet die ondervoorsitter van die SRK as sekundus)geskrap word as lid van die SKy. Bep 35.4.8 worddienooreenkomstig gewysig.

R.~s/nodes~Noord2001’iVersIae~Verwerkte versIae~A- 1-5 (Funksionering-mod vyfde versiag). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 48 Moderamen Vyfde Vers/ag

6.4.2 SINODALE KOMMISSIE VIR EKUMENE6.4.2.1 Oorsig6.4.2.1.1 Gedurende die 1999 sinode is ‘n Kommissievir Ekumene benoem met opdrag die hantering enuitbou van ekurneniese verhoudinge. Die kommissie issaamgestel uit vier lede van die stedelike ringe, tweelede van die westelike ringe en twee lede van dienoordelike ringe.6.4.2.1.2 Die kommissie het ten doel cm gemeentesen ringe te motiveer en in staatte stel cm ekumenies teskakel. Aangesien dit ‘n nuwe kommissie is wat naghulle voete moet vind, is daar nog nie greet werkgedoen nie maar die beplanning vorder goed.6.4.2.2 EvalueringGegewe die lang tydperk waarin die NG Kerk nieformeel in ekumeniese strukture betrokke was nie, ishierdie terrein vir die huidige ‘n belangrike saak.6.4.2.3 AANBEVELING: FUNKSIONERINGEKUMENEDie sinode besluit dat daar volstaari word met diefunksionering van die kommissie.

6.4.3 SINODALE KOMMISSIE VIR KERKLIKE MEDIA6.4.3.1 OorsigHierdie kommissie vervul ‘n groat rd cm na die heleaangeleentheid van kerklike media binne die sinodalegebied om te sien.6.4.3.2 Evaluering6.4.3.2.1 Die bestaan van sodanige kommissie blybelangrik veral cm meer skakeling met radiostasies indie gebied sowel as koerante van plaaslike aard meegesprek te veer ten einde oak aan hulle ‘n diens telewer.6.4.3.2.2 Daar is verder 00k ‘n behoefte geidentifiseeraan ‘n kommissie wat die kommunikasieprosesse opsinodale vlak kan audit en aanbevelings daaroor kenmaak.6.4.3.3 AANBEVELINGS: FUNKSIONERINGKOMMISSIE VIR MEDIA EN KOMMUNIKASIEBESTUUR6.4.3.3.1 Die sinode keur goed dat daar, in oorlegmet die kommissie, na Bep 35.4.9 ‘n bepaling oorhierdie kommissie ingeskryf word.6.4.3.3.2 Die sinode versoek die kommissie om opdeurlopende basis oudit van die kommunikasieprosesse op sinodale vlak te doen en aanbevelingsdaaroor aan die moderamen te maak.6.4.3.3.3 Die sinode verander die naam van diekommissie na Kommissie vir Media enKommunikasjebestuur.

6.4.4 FASILITERINGSKOMMISSIE6.4.4.1 Oorsig6.4.4.1.1 Fasilitering word gesien as ‘n absolutenoodsaaklikheid. Fasilitering begin gewoonlik as daar‘n finansiele krisis in ‘n gemeente ontstaan wet tengrondslag hetfoutiewe bediening en finansiele kontrole.6.4.4.1.2 Fasilitering word slegs op aanvraag gedoenen deurmiddel van fasilitering word verhoudinge gebou

wet weer lei na gemeentebou.6.4.4.1.3 Die huidige kommissie, wat eintlik as ‘ntydelike kommissie bedoel was, het kundig geraak opdie terreine van konsultering en fasilitering.6.4.4.1.4 ‘n Winspunt is dat ‘n persoon van “buite” niebetrokke is by onderlinge spanninge nie.6.4.4.1.5 Sedert die gesprek met Faskom gevoer is,hetdie kommissie sy werksaamhede herstruktureer. Dithet daartoe gelei dat ‘n afsonderlike Kommissie viiPastorale Begeleiding van predikante deur dieuitgebreide moderamen goedgekeur is. Verder is diekommissie verklein tot ses lede met die fokus van sywerk op krisisfasilitering. Die dienste van konsultantesal ingekontrakteer word wear dit nodig blyk.6.4.4.2 EvalueringHierdie werk bly noodsaaklik. Dit is aan die ander kantook so dat die kommissie nie sander meer alles op sytafel meet neem wee rtoe hy versoek scu word om toete tree nie.6.4.4.3 AANBEVELING: FUNKSIONERINGFASILITERING6.4.4.3.1 Die sinode oordeel dat die Kommissie virFasilitering steeds noodsaaklik bly.6.4.4.3.2 Die personeel word deur die moderamenaangewys uit ‘n lys van name waartoe sinodegangers self ook geleentheid gekry het om namevoor te Iê tydens die Kommissie vir Kommissies severslag aan die sinode.6.4.4.3.3 Wanneer ‘n gemeente die Fasiliteririgskommissie om huip versoek, moet die Fasiliteringskommissie dit verkieslik nie doen sonder om diering te raadpleeg nie.

6.4.5 KOMMISSIE VIR PASTORALE BEGELEIDINGVAN PREDIKANTE6.4.5.1 QorsigDie besoeke wat deur lede van die kommissie aanpredikante gebring het, was baie positief beleef. Ditbeklemtoon dat die teak van hierdie kommissie baiebelangrik is.6.4.5.2 AANBEVELING: FUNKSIONERINGPASTORALE BEGELEIDING6.4.5.2.1 Die sinode besluit dat hierdie kommissieas selfstandige kommissie funksioneer6.4.5.2.2 Die moderatuur Iê hoogstens sewe nameter vergadering voor vir goedkeuring.

6.4.6 DIE SINODALE KOMMISSIE VIR DIENOORDELIKE RINGE6.4.6.1 Qorsig6.4.6.1.1 Dear het geleidelik die behoefte ontwikkelbinne die noordelike ringe om ter wille van hullegeografiese omstandighede aendag aan sake in hulleomgewing te gee. Die verloop van sake ken gesienword wanneer dear na die besluite onder punt 1 vanhierdie versiag (Opdrag) gelet word.6.4.6.1.2 Nadat die lede van die NRF (wat oak ophierdie kommissie dien) op hulle eie vergader het en ‘nverslag by die kommissie ingedien het (wet beskikbaar

R1sinodes~Noord200 I ~VersIae~Ve,werkte versIae\A~ 1-5 (Funksionering-mod vyfde versiag). wpd Agenda


is vir persone wat belangstel), en nog verderesamesprekings gevoer is, wil die kommissie graagaanbeveel dat die NRF as ‘n kommissie van die sinodebeskou moet word. Dit is die sake wat op die korttermyn aandag moet geniet.6.4.6.1.3 Ten opsigte van persone se betrokkenheid byhierdie kommissie, geld nie die ander beperkings sooswat die ander afgevaardigdes van die sinode mag raaknie.6.4.6.1.4 Die NRF vergader op sy eie en word saamgestel soos die Noordelike Ringe onderlingooreengekom het. Soos alle ander kommissies van diesinode hanteer die NRF sy sake volgens ‘n vasgesteldereglement. Sodanige reglement word deur die sinodegoedgekeur.6.4.6.1.5 Wat die verkiesing van verteenwoordigersnamens die NRF op die moderamen betref, kry dieNRF geleentheid om drie leraars en drie kerkraadsledevir die verkiesing van die moderamen te nomineer.Agter die name so voorgelê aan die sinode sal daar ‘nverwysing wees dat dit deur die NRF voorgele is. Dieres van die sinode sou ook nog ander name op diegroslys vir die verkiesing van die moderamen konplaas.6.4.6.1.6 Die verteenwoordigers namens die noordelike ringe word dus met volstrekte meerderheid verkiesdeur die hele sinode.6.4.6.1.7 Die NRF sal as ‘n kommissie van die sinodete eniger tyd die geleentheid . he orn bepaaldedringende sake onder die aandag van die moderamente bring.6.4.6.2 Alternatiewe waaroor daar besin was6.4.6.2.1 Herindeling van sinodes volgens irovinsialeg renseDie Sinode van Noord-Transvaal en Algemene Sinodebehoort ook te besin oor die voordeel wat dieherindeling volgens staatkundige (provinsiale) grensevir die kerk kan inhou. Dit raak veral die kerk seskakeling met die owerheid en die bemagtiging vangemeentes van plattelandse gebiede. Dit sal nuwesamewerkingsooreenkomstetussen sinodes noodsaak.Hoewel praktiese problemeoorkom sal moet word, kandit nuwe geleenthede aan die kerk in breer vebandbied.6.4.6.2.2 ‘n Eie sinode vir die Noordelike ProvinsieTalle voordele sou met die vorming van ‘n sinode in dieNoordelike Provinsie genoem kan word. Hoofsaak souwees dat die NG Kerk ‘n adres in die provinsie sou he,veral in die skakeling met die owerheid en die wéreld.Dit bied ook ‘n geleentheid dat kundigheid in die kerk inhierdie gebied benut en ontwikkel kan word. Soos in dievoorafgaande besinning oor die herindeling vansinodes sal talle praktiese probleme, veral kontraktueleen finansièle ooreenkomste oor bestaande werksaamhede, verreken moet word.6.4.6.3 EvalueringDie bestaan van die NRF is ‘n gegewe feit. Dat daarook belange is waarmee binne ‘n bepaalde gebied meegeworstel word, moet toegegee word. Daar moet egtersteeds gesoek word na die betrokkenheid by ‘n groter

geheel. Die kommissie oordeel gevolglik dat daar virdie huidige genoegsame voorsiening gemaak worddeur die NRF as ‘n volledige kommissie van die sinodete erken.6.4.6.4 AANBEVELINGS: SINODALE KOMMISSIEVIR NOORDELIKE RINGE6.4.6.4.1 Die sinode besluit dat die NoordelikeRinge, buiten die betrokkenheid by die sinodalewerksaamhede, funksioneer as °n kommissie vandie sinode. Die Sinodale Kommissie vir dieNoordelike Ringe (SKNR) stel sy eie reglementsaam en Iê dit aan die moderamen voor enuiteindelik aan die sinode.6.4.6.4.2 Die sinode keur goed dat die verkiesingvan verteenwoordigers namens die NoordelikeRinge op die moderamen volgens ‘n bepaaldeprosedure verloop. Die SKNR kry die geleentheidom drie leraars en drie kerkraadslede vir dieverkiesing van die moderamen te nomineer. Agterdie name so voorgelê aan die sinode sal daar ~nverwysing wees dat dit deur die SKNR voorgele is.Die sinode kan ook ander name uit hierdie gebiedop die groslys virdie verkiesing van die moderamenplaas. .AIIe verkosenes word met volstrektemeerderheid verkies deur die hele sinode.6.4.6.4.3 Die sinode versoek die Algemene Sinodeom ‘n ondersoek te doen na die sinvolheid van diehuidige sinodale grense.

6.4.7 SINODALE KOMMISSIE VIR DIE WESTELIKERINGE6.4.7.1 OorsigDie Westelike ringe is tans beperk tot twee ringe,naamlik Krokodilrivier en Rustenburg. Gesprekke isgevoer met die ringskommissies van die twee ringe.6.4.7.2 Evaluering6.4.7.2.1 Hier is geen definitiewe begeerte om op hulleeiete vergader of om deel van by die Sinode van WesTransvaal te wees nie.6.4.7.2.2 Verteenwoordigers het egter die meninguitgespreek dat dit wel nuttig kan wees indien diemoontlikheid geskep word vir ‘n eie SinodaleKommissie vir die Westelike Ringe.6.4.7.3 AANBEVELINGS: SINODALE KOMMISSIEVIR WESTELIKE RINGE6.4.7.4.1 Die sinode besluit dat die Westelike Ringe,buiten die betrokkenheid by die sinodalewerksaamhede, kan funksioneer as ‘n kommissievan die sinode wanneer en indien hulle so verkies.Die Sinodale Kommissie vir die Westelike Ringe(SKWR) stel sy eie reglement saam en lê dit aan diemoderamen voor en uiteindelik aan die sinode.6.4.6.4.2 Die sinode keur goed dat die verkiesingvan verteenwoordigers namens die Westelike ringeop die moderamen volgens ‘n bepaalde prosedureverloop. Die Westelike ringe kry die geleentheid omdrie Ieraars en drie kerkraadslede vir die verkiesingvan die moderamen te nomineer. Agter die name sovoorgele aan die sinode sal daar ‘n verwysing wees

R:~sinodes\Noord2001\Vers/ae~Verwerkte vers/ae\A- 1-5 (Funksionering-mod vyfde versiag). wpd Agenda

6.5 ALGEMEEN

6.5.1 Personeel van kommissies6.5.1.1 Tans gebeur dit meermale dat dieselfdepersone ‘n groat deel van verskillende vergaderingeuitmaak. Dit Iei daartoe dat ‘n aantal eraars oorlaaiword met sinodale verpligtings. Die nadele daaraanverbonde is onder andere:* Die bediening in gemeentes ly daaronder.* Die persoonlike gesondheid (emosioneef en fisies)

van Ieraars kry n knou.* Kerkrade raak ongemaklik.* Gesinsverhoudings Iy daaronder.* Die sinode ly daaronder omdat minder Ieraars

geleentheid kry om, met die oog op toekomstigeeiding, kundigheid en ervaring op te doen.

* Minder Ieraars is bewus van wat in die kerkverband

gebeur en hoe dit hulle eie bediening in gemeentes kanstimuleei-.6.5.1.2 Die kommissie is van oordeel dat elke Ieraar,behaiwe vir sy diens in ‘n gemeente, oak in diens vandie breer kerkverband staan. Daarom is dit nie onbilfikvan die sinode nie cm van ‘n ieraar te verwag am ‘ndeel van sy tyd aan diens in die sinode af te staan nie.Kerkrade behoort daarvoor beg rip te he.6.5.1.3 Daar behoort ‘n gesonde atwisseling enkontinulteit van die personeel van kommissies te wees.6.5.1.4 As die doel van die sinode is am gemeentewees op plaaslike viak te ondersteun en te bevorder,behoort kommissielede baie beter toegerus te word amhulle kundigheid by wyse van konsultering aangemeentes te kan oordra.6.5.1.5 AANBEVELINGS: PERSONEEL VANKOMMISSIES VAN DIE SINODE6.5.1.5.1 Die sinode besluit dat ‘n Ieraar net op eenbedieningskommissje van die sinode mag dien.Word die moderamen en ander kommissies(insluitencie dienskommissies) in berekeninggebring, moet ‘n Ieraar in totaal verkieslik nie inmeer as twee kommissies dien nie. Gesondeafwisseling en kontinuiteitvan personeel moet in aggeneem word by die samestelling van kommissies.6.5.1.5.2 Om bogenoemde ideaal te bereik, besluitdie sinode om so gou moontlik na die aanvang vandie sinode se vergadering ‘n databasis vanmenslike hulpbronne van Ieraars saam te stelwaarin inligting oor kwalifikasies, bedienings.belangstellings en -ervaring, ensovoorts opgeneemword. (Afgevaardigdes word versoek om die vormwat by elke sitplek neergesit is, in te vul).6.5.1.5.3 Die sinode gee opdrag aan die moderamenom leiding te neem met die toerusting van allekommissielede in verband met konsultasie

dat dit deur die Westelike Ringe voorgele is. Diesinode kan 00k ander name uit hierdie gebied opdie groslys vir die verkiesing van die moderamenplaas. Alle verkosenes word met volstrektemeerderheid verkies deur die hele sinode.

vaardig h ede.

6.5.2 Kommunikasie6.5.2.1 Gereelde effektiewe kommunikasie tussen diekommissies van die sinode en gemeentes is vanuiterste belang en behoort op aIIe moontjike maniere inwerking gestel te word.6.5.2.2 Ter bevordering van die eenheid van diesinode en om ‘n holistiese beeld van diewerksaamhede van die sinode te bied, is ditwenslik dathierdie kommunikasie saver moontlik gesament~i~ deurkommissies gedoen word.6.5.2.3 Deur gebruik te maak van eietydse kommunikasiemiddele soos die e!ektroniese pos,telefoonkonferensies, ensovoorts kan kom missielecievinniger en meer koste-effektief kommunikeer.6.5.2.4 AANBEVELINGS KOMMUNIKASIE IN DIESINODALE GEBIED6.5.2.4.1 Die sinode gee aan die moderamen opdragom leiding te neem in die totstandkoming vaneffektiewe kommunikasiekanale in die sinodajegebied onder andere deur die inisiëring van ‘nnuusbrief en webblad waarin die werksaamhedevan die sinode gereeld onder die aandag vangemeentes gebring word.6.5.2.4.2 Die sinode gee opdrag aan die kerkkantoor om so gou moontlik n adreslys van eposadresse van elke gemeente saam te stel en datkommunikasie met gemeentes voortaan primerdeur middel van epos gedoen word. (‘n Opnamekan ter vergadering gedoeri word).

7. VERTEENWOORDIGERS DEUR DIESINODE BENOEM

7.1 VERTEENWOORDIGERSVerteenwoordigers word aangewys cm namens diesinode op die volgende te dien: Dit word aangedui indie huidige Bepaling 35.4.1135.4.11.1 Die Kuratoriurn van die TeologieseFakufteit (Pretoria) [4]35.4.11.2 Die Sinodale Kerkkantoorkommissie [6]35.4.11.3 Die Argiefkommissie [1]35.4.11.4 Die Radio- en Televisiekommissie [2]35.4.11.5 Die Kuratorium Kieskollege enProponentseksamenkomm issie-Stellenbosch [1]35.4.11.6 Die Kuratorium, Kieskoliege enProponentseksamenkommissieBloemfontein [1]35.4.11.7 Die Kuratorium Turfloop [1]35.4.11.8 Gesamentlike Argiefkommissie [1]35.4.12 Verteenwoordigers op die volgendekommissies/instansies via die aangewese sinodalekommissie:35.4.12.1 Interkerkhke Kommissie vir Opvoeding enOnderwys - SJK35.4.12.2 Bybelgenootskap van Suid-Afrika - SKSE35.4.12.3 Gesamentlike Sending Mosambiek -

S KS E35.4.12.4 TOIBQ -SKDB

Rls!nodes\Noorcj200 l~VersIae~vepwerkte versIae~A- 1-5 (Funksioner/ngmod vyfde versiag). wpd

~ino~e Noord-Transvaa/ 2001 50 Moderamen Vyfde Versiag

Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 51 Moderamen Vyfde Versiag

7.2 VOORTGESETTE VERTEENWOORDIGINGDuidelikheid moet verkry word of daar voortgesetteverteenwoordiging moet wees in die volgende:Sinodale KerkkantoorkommissieRadio en Televisie KommissieKuratorium Turfioop

7.3 AANBEVELING: VERTEENWOORDIGERSNAMENS SINODE7.3.1 Die sinode besluit dat geen afgevaardigde virmeer as twee instansies as verteenwoordigeraangewys word nie.7.3.2 Die sinode besluit om voortaan geen verteenwoordigers meer aan te wys vir die SinodaleKerkkantoorkommissie, die Radio en Televisiekommissie en die Kuratorium Turfloop nie.7.3.3 Die sinode wys wel verteenwoordigers aan opdie Ad Hoc-Ontbondelingskommissie.

8. INSAKE RINGE: VOORTGESETTEOPDRAG

8.1 OPDRAG8.1.1 Die kommissie kon vanweë tydsbeperkinge nieaandag gee aan hierdie deel van die opdrag nie.Aangesien hierdie verslag evolusionèr(nie revolusionêrnie) is, behoort dit nou die volgende stap te wees watdeeglik in berekening gebring moet word ten einde aante pas by die veranderde omstandighede in veral diestad. -

8.1.2 Hierdie kommissie wil nie voorskriftelik wees tenopsigte van hoedanig die indeling behoort te wees nie.Daar sal egter nuut gedink moet word oor ‘n totaleherindeling.8.1.3 As wenk sou miskien deurgegee kon word datdie kommissie as sodanig nie groot hoef te wees nie.Dit kan ‘n klein kommissie wees waarin kerkregtelikesake sowel as die streeksbelange en die van die Diensvan Barmhartigheid verreken moet word. Nadat daarduidelikheid verkry is oor hoe te werk gegaan moetword, moet die nodige onderhandelinge met diebestaande ringe gevoer word.

8.2 AAN BEVELING: FUNKSIONERING VAN RINGEDie sinode besluit dat die moderamen n klein adhoc-kommissie van drie persone aanstel om diefunksionering van ringe te ondersoek asook dieherindeling van ringe te behartig. Indien hierdiesaak voor die volgende sinodesitting afgehandelkan word, verleen die sinode volmag aan diemoderamen om die nodige stappe te neem terimplementering daarvan.

9. SINODESDie kommissie het geoordeel dat daar nie op hierdiestadium met ander sinodes onderhandel moet word tenopsigte van die moontlike verskuiwing van sinodalegrense nie.

10. VOORTGANG VAN DIE PROSES

10.1 AANBEVELING: VOORTGANG VAN BESINNINGSPROSES OOR FUNKSIONERING VANMEERDERE VERGADERINGSDie sinode besluit dat ter wille van die voortgangdie volgende sake ten opsigte van die funksionering(afgesien van die opdrag aangaande die ringe)onmiddellike aandag behoort te geniet:* ‘n Klein kommissie van drie persone behoort die

proses te begelei.* Die toerusting van kommissies ten opsigte van

konsu Itering.* Die verdere vestiging van die kerkkantoor met

onmiddellike administratiewe ondersteuning vankommissies (olv dr GJ Cloete)* Die skep van die kommunikasiekanale deur die

skep van die nuusbrief en die webblad.

Die kommissie vertrou dat hy hiermee sy taak nagekomhet.

DR PR DU TOIT (voorsitter)DS GHP DREYER (skriba)

R:~sinodes~Noord2001\VersIae\Veiwerkte verslae\A- 1-5 (Funksionering-mod vyfde versiag). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 52 Moderamen: Sesde Versiag

A.1.6 MODERAMEN: SESDE VERSLAGAD HOC-KOMMISSIE VAM

1. OPDRAG1.1 Die moderamen het die omvattende VAM-verslagvia die ASK in ontvangs geneem. Die moderamen hetbesef dat hy as kommissie nie die sake wat in verslaghanteer word en aandag vra as moderamen kanhanteer nie, en dat die saak 00k so belangrik is datdaar deeglike aandag aan gegee moet word.1.2 Die moderamen het n ad hoc-kommissie aangewys om horn te el in die hantering van die saak: brDanie Steyn (sarneroeper), br Derick Saairnan, srHettie van Niekerk, ds Petrus Kriel en dr HerrnanCarelsen. Die moderarnen het 00k gereel dat dieSKDB ‘n verteenwoordiger in die komrnissie benoern.

2. UITVOERING2.1 Die komrnissie was verteenwoordig op die yAMKornmissie van die Algemene Sinode waar diestandpunte van Noord-Transvaal kommunikeer is enwaar bepaalde insette gemaak kon word.2.2 Onder leiding van die moderarnen is driepadberade gehou waar die drie groot sake waarom ditin die Jaar van Hoop gaan (versoening, armoede en dieherstet van morele waardes) hanteer is. Diegeleenthede is op die volgende plekke gehou: (30Januarie 2001 te Rustenburg, 8 Februarie 2001 tePretoria en 10 Februarie 2001 te Pietersburg. Deurmiddel van ‘n werkwinkel-styl het die teenwoordigesgeleentheid gekry orn praktiese riglyne daar te stel orndie drie sake waarorn dit gaan in die konkrete konteksvan gerneentes gestalte te gee. Die bevindinge van diepadberade is op die webtuiste van die SKDBbeskikbaar gestel.2.3 Die pakkette wat die VAM-Kommissie van dieAlgemene Sinode tot beskikking van gemeentes gestelhet, is op koste van die sinode aan gemeentes gegee.

Gemeentes! ringe is op die hoogte gehou van anderaksies van die VAM-Kommissie van die AlgerneneSinode en daarop gewys dat hulle betrokke kon raaksoos hulle oordeel. Die kommissie en die moderamenhet nie alle aksies beoordeel en aanbevelings daaroorgemaak nie.

3. BEVINDING3.1 Die rnoderarnen het geoordeel dat hy deur die adhoc-kommissie gedoen het wat op sy terrein lé toy dieJaar van Hoop.3.2 ‘n Belangrike aspek wat tydens die, pad beradegekommunikeer is, is dat die Jaar van Hoop en diesake waarom dit gaan, nie ‘n eenmalige aksie is niemaar dat gerneentes/ ringe die sake so moet hanteerdat op voihoubare wyse daaraan aandag gegee kanword.3.3 Die kommissie is van oortuiging dat terwyl ringe/gemeentes aangemoedig word om daadwerklikmaatskaplike projekte van stapel te stuur, hulle terwillevan die koOrdinering in ons gebied ook met die SKDB/CMR hieroor moet skakel. Die SKDB! CMR is ookbereid om as fasiliteerder van sodanige aksies op tetree.

4. AANBEVELJNG: JAAR VAN HOOPDie sinode moedig ringe/ gemeentes aan om na dieJaar van Hoop op voihoubare wyse aandag aan diesake van versoening, armoede en die herstel vanmorele waardes te gee.

MNR DW STEYN (sameroeper)DR HL CARELSEN (skriba)

R:\s/nodes~Noord200 1\Vers/ae’iVerwerkte verslae\A- 1-6 (yAM). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 53 Moderamen Sewende Vers/ag

A.1.7 MODERAMEN: SEWENDE VERSLAGONTBONDELING VAN DIE SINODALE KERKKANTQOR

1. OPDRAG1.1 Die vier Transvaalse sinodes het in 1999 dievolgende gelykluidende besluit geneem:1. Die s/node gee opdrag aan die moderamen/sinodalekommissie om namens die sinode moon tlike herstrukturering en funksionering van die Sinodale Kerkkantoorkommissie en die Sinodale Kerkkantoor te hanteer.2. Die sinode besluit dat ‘n figgaam aangewys wordwat die vier moderamens/sinodale kommissies kanadviseeren bedien met aanbevelings. Hierdieliggaamword aangewys deur die vier Transvaalse moderaturein oorleg met die Sinodale Kerkkantoorkomrnissie (vglHandelinge NTvI 1999.253:C. 13.2).1.2 Die tweede deel van die besluit is op 1 November1999 uitgevoer toe ‘n vergadering van die vier moderature, aangevul deur een SKKK-verteenwoordiger uitelke sinode, besluit het om ‘n a~i hoc-kommissie aan tewys. Die ad hoc-kommissie hetbestaan uit ds JvW duPlessis (WTvI, sameroeper), dr GJ Cloete (NT~’l), dsDAR Venter (STvI), ds HJ van der Schyff (OTvI) en drJWJ Viljoen (hoofbestuurder SKK).1.3 By die kommissie se eerste vergadering isooreengekom dat die vertrekpunt. die opdrag aan dieSinodale Kerkkantoorkommissie, soos in die SKKK sereglement geformuleer, moet wees. Die opdrag ui:“Die Kommissie leweraan die sinodes administratiewedienste en administreer fondse, inrigtings, trusts enmaatskappye van die onderskeie sinodes 5005 deurdiesinodes aan horn opgedra en fewer en beha rtig hierdiedienste deur die kantoor van die hoofbestuurder.” Omte bepaal wat die sinodes aan die SKKK wil opdra, isversoek dat die vier sinodes hulle administratiewebehoeftes moet lys.1.4 Uit die sinodes se terugrapport aan die kommissieby sy tweede vergadering het dit geblyk dat tweesinodes (Suid- en Oos-Transvaal) reeds begin het om‘n eie kerkkantoorte vestig en dat Noord-Transvaal souverkies om sy eie administrasie te doen Wes-Transvaal hetop daardie stadium verkies dat die vier sinodesse administrasie gesamentlik hanteer moet word. Diegevolgtrekking was dat dit onvermydelik is dat al viersinodes self ‘n kantoor moet open en die sinodes isversoek om ‘n bedryfsplan in te dien wat aantoon hoehulle ‘n eie kerkkantoor sal bedryf, indien hulle nie meervan die (gesamentlike) Sinodale Kerkkantoor se dienste kan/wil gebruik maak nie.1.5 Volgens die verslae van die sinodes wat by diekommissie se derde vergadering voorgele is, het ditgeblyk dat al vier sinodes in staat is om ‘n eie kantoorte bedryf. Dit het beteken dat’n groot deel van die werkwat voorheen deur die SKK hanteer is, nou deur diesinodes gedoen kan word. Sekere funksies moet(minstens vir die kort- tot mediumtermyn) nog gesamentlik hanteer word en ‘n manier moes gevind wordom dit te doen.

1.6 Wes-Transvaal het aangedui dat hy sy kantoor inPretoria wil vestig en dat hy aanbied om die gesamentlike werk op kontrakbasi~ të~ doen, asook om diedienste wat tans deur die SKK aan instansies soos dieArgief en die Algemene Sinode gelewer word, voort tesit.1.7 ‘n Logiese gevolg van hierdie ontwikkelings wasdat daar nie meer ‘n behoefte aan ‘n gesamentlikesinodale kerkkantoorwas nie en datdie huidige kantoorso gou as moontlik gesluit moes word. 31 Maart 2000is as teikendatum gestel. Dit het beteken dat diesinodes se kantore vanaf 1 April 2000 in bedryf moeswees. Alle administratiewe funksies van die sinodeswat voorheen deur die SKK hanteer is, moes so gou asmoontlik volledig na die sinodes oorgedra word.Gesamentlike funksies, of funksies wat nie dadelik nadie sinodes oorgedra kon word nie, moes per ooreenkoms by Wes-Transvaal ingekontrakteer word.

2. BESLUITE VAN MODERATURE VANVIER TRANSVAALSE SINODES: 14FEBRUARIE 2000Voortvloeiend uit die ad hoc-kommissie se bevindingshet die Vier Moderature op 14 Februarie 2000 ondermeer die yolgende besluite geneem:1. Die vier moderature neem kennis dat die viersinodes die behoefte daaraan het om elk hulle eiesinodale administrasie in ‘n eie kantoor te hanteer;2. stel dit in vooruitsig dat die (gesamentlike) SinodaleKerkkantoor op 31 Maart 2000 gesluit kan word;3. besluit dat die onderskeie sinodes vanaf 1 April2000 self vir alle sinodale administrasie verantwoordeliksal wees en dit hanteer, maar dat dienste wat tans deurdie SKK verrig word en wat nie teen 1 April 2000 na diesinodes of andergeskikte instansies oorgedra kan wordnie, per ooreenkoms by een van die sinodes ingekontrakteer kan word;4. besluit dat Wes-Transvaal op ‘n buro-basis allefunksies, verantwoordelikhede en toerusting wat nie op1 April 2000 na die sinodes afsonderlik oorgedra kanword nie, te bestuur totdat die ontbondelingsprosesvoltooi is, of totdat die sinodes deur hulle verteenwoordigers gesamentlik tot ‘n ander reeling gekom het;5. stel dit as ideaal dat daar uiteindelik geen werksaamhede met ‘n gesamentlike administrasie sal weesnie;6. besluit dat die ander drie sinodes elkeen afsonderliken gesamentlik ‘n kontrak met Wes-Transvaal sluit virdienste wat hulle afsonderlik en gesamentlik van WesTransvaal verlang met ‘n aanduiding van die dienstewat gelewer moet word, die tarief en die termyn. Diekontrakte moet voorsiening maak vir gesamentlikeaanspreeklikheid van die vier Transvaalse sinodes vir

R:~sinodes~Noord2OQ1~Vers/ae~Verwerkte versIae~A- 1-7 (Ontbondellng). wpd Agenda

Sinoae Noord-Transvaa/ 2001 54 Moderamen Sewende Vers/ag

die moontlike koste verbonde aan aflegging van personeel (gegrond op bedryfsvereistes) wat soos op 31Maart 2000 in diens van die SKKK was;7. besluit dat die cntbondelingsproses voortgaan virimplementering so gou as moontlik en met die cog opafhandeling teen die datum van die sinodesittings in2001;8. besluit cm ‘n ad hoc-kommissie bestaande uit dielede van die huidige ondersoekkcmmissie naamlik dsJ v W du Plessis, dr GJ Cloete, ds DAR Venter en dsHJ van der Schyff asook mnr JAJ de Kock (sekundusmnr DM Kotzé) as sakeman, aan te wys cm alle sakewat tot nou toe deur die SKKK hanteer is, asook dieontbondelingsproses en enige sake wat uit die sluitingvan die Sinodale Kerkkantoor- voortspruit, te hanteermet verslag aan die vier moderature.9. dat alle dokumente wat regshandelinge behels tot31 Maart 2000 onderteken word deur dr JWJ Viljoen insy hoedanigheid as hcofbestuurder van die SinodaleKerkkantoor en vanaf 1 April 2000 deur ‘n persoonaangewys deur die betrokke kommissie van die Sinodevan Wes-Transvaal; dokumente wat dr JWJ Viljoenraak, word deur die skriba van die vier moderatureonderteken;10. gee opdrag aan die ad hoc-kommissie en vieraktuarii, cm indien nodig ‘n aansoek voor te berei metdie cog op n verklarende hofbevel waarin die regsposisie van die NG Kerk van Trans~Jaal duidelik bepaalword, en cm uitsluitsel te kry ocr die gebruik van diehuidige seel van die NC Kerk van Transvaal;11. gee opdrag aan die vier aktuarii cm die ontbindingvan die SKKK in reglemente en ander relevante kerkordelike dokumente op te neem;12. neem kennis dat die sinode wat die burodienstelewer, self besluit ocr waar die kantoor gehuisves salword, en elke sinode self ocr sy huisvesting.

3. UITVOERING VAN DIE BESLUITE

3.1 EIE KANTORE (vgl besluite 1 en 3 hierbo)Suid- en Oos-Transvaal se kantore het reeds voor 1April 2000 selfstandig begin funksioneer. Noord- enWes-Transvaal se kantore het vanaf 1 April 2000selfstandig begin funksioneer.

3.2 SLUITING VAN SINODALE KERKKANTQQR(besluit 2)Die (gesamentlike) Sinodale Kerkkantoor is op 31Maart 2000 gesluit. Wes-Transvaal het (sonder benadeling van voorregte) 16 personeellede corgeneem,Ncord-Transvaal 4 en Oos-Transvaal 1. Die corblywende 9 het skeidingspakkette aanvaar wat uit dieAdministrasie Reserwefonds betaal is.

3.3 VERANDERING IN SAMESTELLING VAN DIESINODALE KERKKANTOORKOMMISSIE (besluit 8)Die Ontbondelingskommissie het die funksies van dieSKKK ocrgeneem en die SKKK, 5005 voorheen

saamgestel, is op 15 Februarie 2000 cntbind. Allefunksies en regsbevoegdheid wat vccrheen in dieSKKK gesetel het, berus nou by die Ontbondelingskommissie.

3.4 BURODIENS (besluite 3,4,6 en 12)Wes-Transvaal hanteer die burodiens vanuitsy kantorein Blok 1 E, Sinodale Sentrum.

3.5 UITEINDELIK GEEN GESAMENTLIKEDIENSTE MEER NIE (besluite 5 en 7)Die Ontbondelingskommissie het bestendig met dieontbondelingsproses vocrtgegaan. Meer besonderhede in punt 4 hieronder.

3.6 REGSPOSISIE (besluit 10)Die vier aktuarii het bevind dat ‘n verklarende hofbevelnie nodig is nie. Die NC Kerk van Transvaal bestaanen bly na Ontbondeling vcortbestaan met die SKKK (indie vorm van sy voortsetting, die Ontbondelingskommissie, as sy agent). Regshandelinge in die naam vandie NC Kerk van Transvaal (by eiendcmme en dienskontrakte van personeel) word as sodanig deur dieOntbondelingskommissie hanteer. Waar van toepassing, wOrd die advies van die betrckke sinode aangevra. Regsdokumente word deur die persoon wat deurWes-Transvaal aangewys is (tans ds JvW du Plessis)onderteken.

3.7 KERKSEEL (besluit 10)Die vier aktuarii het bevind dat die seel van die NCKerk van Transvaal aan die betrokke regspersocnbehoort en nie deur ander regspersone (sinodes ofgemeentes) gebruik kan word nie.

3.8 REGLEMENTE EN ANDER KERKORDELIKEDOKUMENTE (besluit 11)Wes-Transvaal se gewone sinodesitting is eers in2003. Die aktuarii het geoordeel dat elke sinode sy eiedokumente meet deurwerk en die nodige wysigingsaanbring. Die Ontbondelingskommissie sal aanbevelings insake moontlike wysigings aan gesamentlikereglemente vcorberei met die cog op die sinodevergaderings van 2003.

4. ONTBONDELJNG VAN GESAMENTLIKEDIENSTE

4.1 KANTOORDIENSTENoord-Transvaal kontrakteer (op die datum waarop dieverslag geskryf is; April 2001) nog die volgende dienstevanafWes-Transvaal as burodiens: rekenaarnetwerk,salarisadministrasie, bodediens, posbus en skakelbord.Die KSA is besig met beplanning cm hierdie dienste ocrte neem.

4.2 GESAMENTLIKE TRUSTFONDSE4.2.1 Algemene trustfondse4.2.1.1 Die NC Kerk van Transvaal het ‘n aantal trust-

R1s,nodes~Noord2QQ 1~VersIae~Ve,werkte versIae~4- 1-7 (Ontbondeling). wpdAgenda

Sinode Noord-Transvaa/ 200155 Moderamen Sewende Versiag

fondse namens ander instansies bestuur en geadministreer. Dit is, waar enigsins moontlik na die betrokkeinstansies oorgedra. Waar fl fonds, of ‘n dee! van diefonds, uit ‘n kontantbelegging bestaan het, is diebedrae na die betrokke instansie oorgedra. Wear nfonds, of ‘n dee! van fl fonds, in dieSinodale Sentrumbelê is, sal die kontant by verkoop van die eiendomoorgedra word. Intussen ontvang die betrokke instansiedie dividende.4.2.1.2 ‘n Aantal fondse is na Noord-Transvaal oorgedra. Sommige van die fondse is bloot trustfondse watdeur Noord-Transvaa( geadministreer word (totalebedrag R176 285). Uit die MM Robbertson Blesbokvlakte Fonds is R525 042 ontvang, terwyl 25% van dievolgende fondse se belang in die Sinodale Sentrumoorgedra sal word wan neer die Sentrum verkoop word:MM Robbertson Blesbokvlakte (R360 000), MariaStrydom (R30 000) en VoortrekkerGedenkfonds (R200000). Die sinode kry intussen 25% van die opbrengsop laasgenoemde drie fondse.4.2.1.3 Die Administrasie Reserwefonds is nog nievolledig verdeel nie. Dit sal eers gedoen kan wordwanneer dit duidelik is dat dear geen gesamentlikekoste wet direk uit die ontbondeling sou voortspruit (bymoontlike personeelaflegging van personeel wat op 31Maart 2000 in diens van die SKK was) sal wees nie.Die deelhebbersbelang in die Sinodale Sentrum isegter op 1 April 2001 gelykop tussen die vier sinodesverdeel. Noord-Transvaal het so ‘n verdere bate vanR500 000 op sy balansstaat verkry.4.2.2 Teologiese Stuciente OpleidingsfondsDie Fonds se ontstaan ken teruggevoer na die Helpmekaar Studiefonds wet in 1939 tot stand gekom heten later met ‘n aantal ander fondse gekonsolideer is(onder meer die Neethlinghfonds, Maraisfonds, AB duPreezfonds en MSB Kritzingerfonds). Volgens dieFonds se reglement behoort die Fonds aan die NGKerk van Transvaal, terwyl die bestuur (beheer) by dieKuratorium Universiteit Pretoria en die administrasie bydie SKKK (Ontbondelingskommissie) berus. Die reglement ken deur die Kuratorium gewysig word metverslag aan die SKKK. Sodra die Kuratorium die reglementgewysig heten gereed is om die administrasie oorte neem, sal die administrasie van die Fonds na dieKuratorium oorgedra word.4.2.3 De Jager Steynfonds4.2.3.1 Die Fonds is die gevolg van ‘n bemaking uit die(1949) testament van mev Aletta Johanna de Jager(gebore Steyn). Volgens die bepalings in die testamentmoet die fonds gebruik word vir*1 Die leen van geld aan behoeftige, verdienstelikestudente om hulle as evangeliedienaars (predikante ensendelinge) van die vier “Gefedereerde NederduitseGereformeerde Kerke van Suid-Afrika’ voor te berei;*2 Die opleiding van evangeliste, die oprigting vanklein sendingkerkies, hulpverlening aan behoeftigegemeentes van die vier ‘Gefedereercie NederduitseGereformeerde Kerke van Suid-Afrika’ en enige anderdringende behoefte wat deur die Trustees goedgekeurword in verband met die ‘Gefedereerde Nederduitse

Gereformeerde Kerke van Suid-Afrika’.(Nota: Die vier “Gefedereerde Nederduitse Gereformeerde Kerke van Suid-Afrika’ waarna verwys word, isvolgens die Jaarboek 1950 die “Nederduitse Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika, Kaap’, die ‘NederduitseGereformeerde Kerk van Natal”, die “NederduitseGereformeerde Kerk in die Oranje-Vrystaat’ en die“Nederduitse Hervormde of Gereformeerde Kerk vanSuid-Afrika, Transvaal”.)4.2.3.2 Die NG Kerk van Transvaal is die eienaar vandie Fonds met die SKKK (Ontbondelingskommissie) asdie trustees.4.2.3.3 Aangesien die Fonds ‘n meerdoelige fonds(meer as net ‘n studiefonds) is, kan dit nie sonder meerna enige instansie oorgedra word nie. Dit is een aksiewat nie ontbondel kan word nie en wat gesamentliknamens die NG Kerk van Transvaal deur die Ontbondelingskommissie bedryf en beheer sal moetword. Dieadmjnistrasje van die Fonds word tans op buro-basisdeur Wes-Transvaal gedoen.4.2.4 Ander opleidingsfondseDear is nog enkele ander opleidingsfondse (onder meerdie Joubertfonds, MM Hammond Trust, SZ van Graanfonds) wat deur volgens hulle reglemente of deur ‘n eiebeheerliggaam, of die SKKK beheer en geadministreermoet word. Die Ontbondelingskommissie kon (by dieopstel van die verslag) nog nie die permanente reelingsoor die fondse finaliseer nie.

4.3 SINODALE SENTRUM4.3.1 Eienaar/regspersoon4.3.1.1 Die Sinodale Sentrum is in 1981/2 opgerig deurdie Sinodes van Noord- en Oos-Transvaal Die eiendom is in die naam van die NG Kerk van Transvaalgereg istreer.4.3.1.2 Wegholrentekoerse het in die later jare 80veroorsaak dat die huurinkomste flue voldoende wasom die lenings te dek nie. Die twee sinodes het toegeld by die gemeentes geleen. By die sinodesittingsvan 1991 is n noodfinansieringskema goedgekeurwaarvolgens verskillende kerklike instansies as deelhebbers in die finansieringskema van hulle fondsebeskikbaar gestel het wat dit moontlik gemaak het omeksterne lenings af te los. ‘n Bedrag van R38-miljoenis so belé.4.3.1.3 Die vraag was: wie is nou die eintlike eienaars:die sinodes van Noord- en Oos-Transvaal die NGKerk van Transvaal; of die deelhebbers? Wie ook a!die eienaars is, sou dan ‘n liggaam moes aanwys omdie Sentrum te bedryf en besluite oor die moontlikeverkoop te neem.4.3.1.4 Na ‘n ondersoek deur en aanbeveling van dievier aktuarii het die Vier Moderature bepaal dat dieeienaar van die gebou die instansie is in wie se naamdie eiendom geregistreer is, naamlik die NG Kerk vanTransvaal, met die SKKK as regsbevoegde orgaan. Ditbeteken dat die Ontbondelingskommissie die verantwoordelikheid vir beheerbesluite het en dat besluite ooronder meer die goedkeuring van die begroting, goedkeuring van huurkontrakte, bepaling van personeel

R:\sinodesWoorcj20b1~ Vers/ae~Verwerkte verslaet4- 1-7 (Ontbondeling). wpdAgenda

Smode Noord-Transvaal 2001 56 Moderamen Sewende Vers/ag

beleid, verkiaring van dividende en die moontlike verkoop van die gebou, deur die Ontbondelingskommissiegeneem moet word. Dit moet egter geskied in oorlegmet die deelhebbers (by name die vier TransvaalseSinodes, die Algemene Sinode en die PredikantePensioenfonds) en metverslag aan die sinodes/sinodale kommissies/moderamens.4.3.1.5 Die Ontbondelingskommissie het ‘n onderkomitee aangewys om alle bedryfsake (uitgesonderdregshandelinge) te hanteer. Die Sentrumkomiteebestaan uit dr Gerrit Cloete (NTvI, voorsitter), ds Henryvan der Schyff en mnr Gerhard Lourens (OTvl), mnrSarel Steyn (STy!), mnr Daan Kotzè (WTvI) en mnrHennie Maritz (bestuurder Sinodale Sentrum, sekretans).4.3.2 Huidige bedryfsposisie4.3.2.1 Die Sentrum is ‘n goed ontwerpte gebou met ‘nmooi voorkoms wat doelmatige kantoorruimtes aanverskillende moontlike huurders kan bied.4.3.2.2 Die Sentrum is tans, vir alle praktiese doeleindes, 100% verhuur aan Iangtermyn huurders,hoofsaaklik staatsdepartemente.4.3.2.3 Die deelhebbers het deur die jare ‘n relatiefswak opbrengs op hulle beleggings gehad. Dieopbrengs in 1999/2000 was byvoorbeeld slegs 3,9%.In 2000/01 is egter ‘n “dividend” van 10% uitbetaal (indrie “paaiemente” (Oktober, Maart en na ontvangs vandie geouditeerde state). In hierdie stadium word beplanom dieselfde reeling in 2001/02 te handhaaf.4.3.2.4 Die kafeteria is ‘n selfstandige maatskappy(George Bousentrum, handeldrywend as Sentrumrestaurant). Die lede van die Sentrumkomitee is dielede en direkteure van die maatskappy.4.3.3 Moontlike verkoop van die gebou4.3.3.1 Die Sentrumkomitee het ‘n deeglike ondersoekna die wenslikheid van die verkoop van die eiendomgedoen en bevind dat, tensy ‘n baie goeie aanbodontvang word, die deelhebbers te veel gaan verloor.4.3.3.2 Voortvloeiend uit die komitee se ondersoek, enin die hg van die huidige gunstige bedryfsposisie vandie Sentrum, het die Vier Moderature besluit dat dieeiendom nie ten alle koste verkoop moet word nie,maardat die Ontbondelingskommissie enige realistieseaanbod wat ontvang word, ernstig moet oorweeg.

4.4 ABID (Argief- en Bestuursinligtingsdienste)4.4.1 ABID lewer tans nog twee dienste: die gewonebewaring en ontsluiting van die kerkargief, asook ‘nondersteuningsdiens vir die rekenaarnetwerk.4.4.2 Die argiefdiens is noodsaaklik en sal gesamentlikvoortgesit word. Die begroting word steeds deur dievier sinodes gesamentlik gedra. Volgens die Argiefreglement staan “die Argief en Bestuursinligtingsdienstemet sy personeel en a! sy funksies onder die bestuurvan die Sinodale Kerkkantoorkommissie”. Die beplanning is om die reglement in 2003 deur die vier sinodeste laat wysig sodat GKABID volledig selfstandig kanfunksioneer — uitgesonderd die begroting wat deur dieGesamentlike Fondsekommissie goedgekeur sal word.Bestuur van die begroting, vasstelling van personeel

R:~sinodes~Noord200 1~VersIae~Ve,werkte verslae\A- 1-7 (Ontbondellng). wpd

vergoeding en alle verdere bestuursfunksies sal danvolledig by GKABID berus. Tot dan bly die Ontbondelingskommissie verantwoordelik.4.4.3 Die rekenaarnetwerk word beëindig sodra dieverskillende instansies wat daarby inskakel, gereed iscm selfstandig hulle programme te bedryf. Die finaledatum is 30 November 2001.

4.5 EJENDOMME4.5.1 Daar is tans 192 eiendomme in die naam van dieNG Kerk van Transvaal geregistreer. Die meeste daarvan is De Lagersdrift, wat na dorpstigting 150 aparte“erwe” het.4.5.2 Die Ontbondelingskommissie het die moontlikheid ondersoek om die eiendomme na die verskillendesinodes te transporteer, maar het bevind dat dit onnodige koste sou meebring. Die reeling is toe getref datdie eiendomme tegnies in die naam van die NG Kerkvan Transvaal bly, maar datdie sinode in wie se gebieddie betrokke eiendom gelee is, volledig vir die administrasie en enige ander handelinge verantwoordelikheidneem. Die Ontbondelingskommissie doen net die tegniese regshandelinge (by ondertekening van kontrakte).

4.6 MEDIESE FONDS4.6.1 Die vier sinodes is tans nog as een “kollektiewewerkgewer” by BestMed ingeskakel. Die Ontbondelingskommissie het (in ocrleg met die onderskeiesinodes) vroeg in 2001 ‘n ondersoek .deur ABSAGesondheidsorg laat doen oor die voordele wat andermediese fondse kan bied sodat geoordeel kan word ofdie sinodes dalk by ‘n ander fonds moet inskakel. Dieresultaat van die ondersoek was dat daar nie genoegrede is om in hierdie stadium na ‘n ander fonds oor teskakel nie.4.6.2 Die Ontbondelingskommissie het cok metBestMed onderhandel oor die afsonderlike inskakelingvan die vier sinodes. BestMed is bereid om, sonderbelading van lede se voorregte, die vier sinodes asafsonderlike “kollektiewe werkgewers” te ontvang vanaf‘n datum waarop nog ooreengekom moet word (waarskynlik 1 Januarie 2002). BestMed is ook bereid omdie administrasie vir die fonds teen ‘n billike fooi ocr teneem. Die KSA rapporteer verder hieroor.

4.7 KURATORIUMVolgens die reglement vir die Kuratorium is die SKKK“verantwoordelik vir die administrasie van die Teologiese Fakulteitsfonds terwyl die Kuratorium die fondsbeheer en bestee ooreenkomstig die doeleindes waarvoor dit bestem is” (vgl NTvI Bep 5.1 .6). In die ontbondelingsproses is gepoog om hierdie bepaling behoorlikuit te voer - met name dat die Kuratorium self sy begroting goedkeur en beheer. Die SKK het bloot ‘n uitvoerende administratiewe funksie, maar moet ock (inoorleg met die Kuratorium) bepaal watter bedrae uit diefondse waarvan hy die trustees is, vir teologiese opleiding beskikbaar gestel kan word. Die 2001/02 begroting van die Kuratorium is volgens hierdie beginselopgestel.

Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 57 Moderamen Sewende Vers/ag

5. GESAMENTLIKE STRUKTURE NAONTBONDELING

5.1 VORDERING VAN ONTBONDELINGSPROSESKortliks saamgevat is die posisie tans soos volg:5.1.1 Die Sinodale Kerkkantoor bestaan sedert 1 April2000 nie meer nie. Elkeen van die vier Transvaalsesinodes het nou ‘n eie kerkkantoor waarin hulle alleadministrasie (uitgesonderd enkele items wat nog Opburobasis by Wes-Transvaal gekontrakteer word) selfhanteer. Dit word voorsien dat die sinodes met dieverloop van tyd ook die dienste wat tans noggekontrakteer word, self sal oorneem.5.1.2 Die Sinodale Kerkkantoorkommissie bestaan nog- maar sedert 15 Februarie 2000 nie meer volgens syvorige samestelling nie, maar uit die Ad Hoc-kommissievir die Ontbondeling van die Sinodale Kerkkantoor.Sodra sy ontbondelingsfunksie afgehandel is, sal diekommissie se naam moet verander. By die skryf vandie verslag is daar nog nie ‘n besluit in hierdie verbandgeneem nie.5.1.3 Gesamentlike trustfondse is waar moontlikontbondel en kontantbates is na die betrokke instansiesoorgedra. Waardiefondse nog deelhebbersbelange indie Sinodale Sentrum het, word die dividende direkdeur die Sentrum aan die betrokke instansies oorbetaal.5.1.4 Die vier Transvaalse Sinodes sal vanaf 1Januarie 2002 afsonderlik by die mediese fonds van diebetrokke.sinode se keuse inskakel en self ‘n reeling oordie administrasie tref.5.1.5 Die pensioenfondse was nooit by die ontbondelingsproses ingesluit nie. Die Predikante Pensioenfonds, Amptenare Pensioenfonds en Voorsorgfonds isregspersone in eie reg, elk met sy eie Raad van Trustees. Alle reelings insake die bestuur en administrasievan die fondse word deur die trustees getref.5.1.6 Na die beeindiging van die gesamentlikerekenaarnetwerk sal ABID slegs vir die argief- enbestuursinligtingsdienste verantwoordelikwees. Sodradie Argiefreglement deur al vier sinodes gewysig kanword, sal GKABID volledig die bestuursfunksies oorneem.

5.2 AKSIES WAT NIE ONTBONDEL KAN WORD ME5.2.1 Uit bogenoemde blyk dit dat die ontbondelingsproses goed gevorder het. Sekere aksies kan egter nievolledig ontbondel word nie.5.2.2 Regshandelinge ten opsigte van eiendomme watin die naam van die NG Kerk van Transvaal geregistreer is, moet steeds deur die NG Kerk van Transvaalse orgaan (SKKK of sy voortsetting) hanteer word. Ditraak veral die Sinodale Sentrum.5.2.3 Gesamentlikefondse wat uittestatère bemakings

ontstaan het en waar die testamente bepaal het dat dieSKKK die trustees is of die trustees moet aanwys, moetsteeds deurdie Ontbondelingskommissie bestuurword.5.2.4 Dit beteken dat daar steeds ‘n gesamentlike“Kerkkantoorkommissie” sal moet wees. Die kommissie se funksies sal egter baie afgeskaal wees totregshandelinge (veral rakende eiendomme wat in dienaam van die NG Kerk van Transvaal geregistreerwees, asook bemakings aan die “NG Kerk van Transvaal) en trusteeskappe (waar die SKKK in ‘n testamentas trustee benoem is). Dit beteken dat “Posbus 433”gaan bly, maar dat daar baie mm pos in die posbusgaan kom.5.2.5 Die Gesamentlike Fondsekommissie sal ookvoortbestaan, maar dit sal eintlik net wees om diebedrae wat deur GKABID en die Kuratorium van diesinodes aangevra word, goed te keur. Bydraes aanTOIBO word reeds deur elke sinode afsonderlikhanteer.

6. SLOTOPMERKINGToe die sinodes in 1999 op ‘n ondersoek na die funksionering van die SKKK en die Kerkkantoor besluit het,kon niemand die uiteindelike ontwikkelings voorsiennie. Toe die Vier Moderature in Februarie 2000 besluithet dat ontbondeling van die Kerkkantoor se funksiesonafwendbaar is, kon dit ook nie voorsien word dat dieproses so vinnig gaan vorder nie. Die proses het pynen koste veroorsaak (veral rondom die personeelvermindering), maar dit lyk tog asof daar baie meergewen as verloor is. Elke sinode kan nou sy eieadministrasie volgens eie behoeftes bedryf; fondse isoorgeplaas na die instansies wat direk daarby betrokkeis; afsonderlike bedryfseenhede (by die SinodaleSentrum) word beter bedryf en die selfstandigheid vandie kuratorium en GKABID kom meer tot sy reg. ‘nOpvallende kenmerk van die proses was die besondereonderlinge vertroue tussen die vier sinodes, asook dievertroue wat die Ontbondelingskommissie geniet het.Op die langtermyn behoort die sinode nog baiepositiewe vrugte op die resultaat van die ontbondelingte pluk.

Hiermee vertrou ek dat ek die opdrag wat aan mygegee is, bevredigend uitgevoer het.

DR GJ CLOETE(Verteenwoordiger Noord-Transvaal in die Ad Hockommissie vir Ondersoek van die Sinodale Kerkkantooren Sinodale Kerkkantoorkommissie en die Ad HocKommissie vir die Ontbondeling van die SinodaleKerkkantoor)

R:~sinodes~Noord200 I ~VersIae~Ve,werkte versla&A- 1-7 (Ontbondeling). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 58 Ad Hoc-kommissie: Kinders by die Nagmaal

A.2 AD HOC-KOMMISSIE: KINDERS BY DIE NAG MAAL

1. OPDRAG1.1 Die sinode besluit om onderstaande ad hockommissie te benoem om die gesprek met die kerkraadvan Levubu te voer: drr JJ Gerber, WJH de Koker enprof M Nel (sameroeper).1.2 Hierdie opdrag moet verstaan word teen dieagtergrond van die versoek van die kerkraad vanLevubu dat die sinode n kommissie moet aanwys ommet die kerkraad debatte voer oor hulle standpunte tenopsigte van die kindernagmaal.

2. UITVOERING2.1 Die gemeente Levubu was by elke gesprekverteenwoordig deur hulle eraaren vier kerkraadslede.Die verteenwoordigers van die sinode was verrras oordie broers se kennis van die Skrif en belydenisskrifte.2.2 Prof M Nel het as lid van die kommissie bedank asgevoig van werksomstandighede. Die moderamen hetgeoordeel dat hy nie die vakature wil vul nie aangesiendrr Gerber en De Koker kans gesien het om die padalleen te stap.2.3 Die kommissie (verteenwoordigers van die sinodesaam met die verteenwoordigers van Levubu) hettweekeervergader, en die verteenwoordigers van die sinodehet ook ‘n persoonlike besoek aan die gemeenteLevubu gebring om die bevindinge van die kommissieaan die gemeente deur te gee.2.4 Die gesprek het binne die volgende raamwerkplaasgevind:*1 Die gemeente Levubu het dit duidelik gestel dathulle die woord ‘debat” nie interpreteer as dat dit hierom n wengesprek gaan nie, maar die gespreksmatigewisseling van standpunte om gesamentlik ooreen tekom oor standpuntinname ten opsigte van dieinligtingstuk van Levubu in die Agenda van die Sinodevan Noord-Transvaal 1999.*2 Die gemeente Levubu se standpunt is dat hulle diesinodebesluit aanvaar, maar dat die besluitooreenkomstig die belydenisskrifte uitgevoer moet enook kan word.2.5 Die uitvoering van die opdrag was vir albei partye‘n positiewe ervaring: dit is moontlik om mekaar te vind!

3. BEVINDING3.1 Die volgende ooreenkoms is tussen dieverteenwoordigers van die sinode en die gemeenteLevubu bereik, met die oortuiging dat dit die sakeaanspreek wat knelpunte in die verstaan van die besluitvan die Algemene Sinode 1998 was:

*1 Daar moet ‘n vasstaande kennis wees waardeur ekalles wat God in sy Woord aan ons geopenbaar het viiwaar aanvaar (vgl HK Vr 21)*2 Daar moet ‘n vaste vertroue wees wat die HeiligeGees deur die evangelie in my hart werk, naamlik datGod nie net aan ander nie maar ook aan my uit louteregenade, slegs op grond van die verdienste vanChristus, vergewing van sondes, ewige geregtigheid ensaligheid geskenk het (vgl HK Vr 21).3.1.1.2 HK vraag 22 beteken in hierdie verband nie ‘nskolasties-dogmatiese en omvattend-akademieseverstaan en hantering van die evangelie en die TwaalfArtikels en hulle inhoud en interpretasie nie.3.1.1.3 Ten opsigte van kinders wat deel wil he aan dienagmaal verstaan ons dat dit wat HK vraag 22 sé,daarom vra dat die Twaalf Artikels en hulle inhoud op‘n eenvoudige en bevatlike manier binne hulle eieleeftydsfase aan kinders oorgedra en op pastoralewyse met hulle gedeel word.3.1.1.4 Hierdie evangelie! die Twaalf Artikels word insy geheel (holisties) aan n kind oorgedra.3.1.1.5 Indien die gemeente Levubu binne die raam endie gees van 3.1.1.1 tot 3.1.1.4 die besluit van dieAlgernene Sinode hanteer, tree hulle nie buite orde opnie.

3.1.2 Die verwysing in die Algemene Sinode sebesluitnal Koril3.1.2.1 Ons interpreteer dat die Algemene Sinode severwysing na 1 Kor 11 na die inhoud van HK vraag enantwoord 76 verwys.3.1.2.2 Hierdie verwysing moet in terme van kindersaan die nagmaaltafel hanteerword in die gees van punt3.1.1.1 tot 3.1.1.4 hierbo.3.1.2.3 Die Sinode van Noord-Transvaal word versoekorn die Algemene Sinode te versoek om die verwysingna 1 Kor 11 te skrap in die hg van ons bevinding.

3.1.3 Kinders aan die nagmaaltafel en die kerklikeopsig en tugDie feit dat’n kind toegelaat word tot die nagmaal plaashorn! haar in die kerkregtelike posisie dat dit in termevan die kerklike opsig en tug ook van horn! haarweggeneern kan word (vgl KO Art 58 - 63)

3.2 AANBEVELINGS: KINDERNAGMAAL3.2.1 Die sinode aanvaar die ooreenkoms met diegemeente van Levubu as n geldige vertrekpunt omkinders se toelating tot die nagmaal te hanteer.3.2.2 Die sinode gee hierdie ooreenkomS deur aandie Algemene Sinode vir hulle besinning oor diesaak.3.2.3 Die sinode versoek die Algemene Sinode o~.

3.1.1 Die inhoud van geloof om deel aan dienag maal te he3.1.1.1 Die Algemene Sinode se besluit oor kinders segeloof in Jesus Christus as vereiste orn te deel aan dienagrnaal in terme van HK vraag 21 beteken:

1•. ••.• I

R:~sinodes~Noord2001 ~VersIae~Veiwerkte verslae\A-2 (Kinders by NagmaaO wpd

S/node Noord-Transvaa/ 2001 59 Ad Hoc-kommissie: Kinders by die Nagmaal

die verwysing na I Kor II in hulle besluit te skrapin die hg van die bevinding van die gesprek metLevubu.

Hiermee vertrou die kommissie dat hy sy opdraguitgevoer het.

Verteenwoordigers van die Sinode van Noord-Transvaal:DR JJ GERBERDR WJH DE KOKER

Verteenwoordigers van die kerkraad van Levubu:P GROBLER C NELE HAN ISCH P LE ROUXS HOFFMAN DS PJ KRIEL

R:\sinodesWoord2001~VersIae~Veiwerkte versla&A-2 (Kinders by Nagmaal).wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 60

A.3.1 SENDING: EERSTE VERSLAG

Sending

Die versiag word onder die volgende hoofpunte aangebied:

1. SENDING IN NOORD-TRANSVAAL2. SENDING SAAM MET EIE KERKVERBAND3. SENDING SAAM MET DIE NG KERKFAMILIE4. SENDING IN WYER VERBAND5. PERSON EEL EN VERGADERINGS

1. SENDING IN NOORD-TRANSVAAL

1.1 TENDENSE1.1.1 Die neiging is voortgesit dat sending in NoordTransvaal deurgemeentes en indiw/due behartig word -

dikwels in samewerking met interkerklike send/ngorganisasies.1.1.2 Die betrokkenheid by wêreldsending het ookvoortgeduur, terwyl daar ook tekens was dat plaaslikegetuienisaksies aan die gang begin kom deur forumswat gevorm word deur gemeentes van die NG Kerk endie VGKSA.1.1.3 Die klem vat meer en meer op netwerkvormingwaardeur tosser assosiasies gevorm word tussengemeentes van verskitlende denominasies en sendingorganisasies. Die uitruit van intigting tussen die deetnemende groepe, die smee van vriendskapsbande(waardeur ekumeniese betrekkinge bevorder word)envoorbiddingsaksies geskied meestat in sutke samewerkingstrukture.1.1.4 Ge/oofsofferbeloftes finansier in at meergemeentes hut inisiatiewe op sendingterrein - verat diewerk van n groot getat sendetinge wat orat in diewêretd werksaam is. Dit sou insiggewend wees om teweet hoeveet geld tangs hierdie weg deur gemeentesaan sendingwerk bestee word en hoeveet sendetingevan ander denominasies deur gemeentes van die NGKerk ondersteun word.1.1.5 AANBEVELING: STUDIESTUK OCR GELOOFSOFFERBELOFTESDie sinode bring opnuut die studiestuk oor Geloofsofferbeloftes watdeurlSWEN (Instituutvir Sendingwetenskaplike en Ekumeniese Navorsing) opgestelis, onder die aandag van gemeentes wat die instelling daarvan oorweeg.

1.2 EIENDOM1.2.1 Emmarentia Geldenhuys Sendingsentrum1.2.1.1 Die bestuur van die Sendingsentrum, gelee 6,5km noord van Warmbad, staan steeds onder beheervan ‘n beheerraad en ‘n toegewyde bestuurder, mnrDirk Ktopper. Die oord aan die voet van die Waterbergeis getee op ‘n ptaas van 280 ha, wat ook die UtandoIntermediêre Skoot huisves. Die oord kan 4 verskittendegroepe getyktydig huisves en bied staapptek aan 280mense. Daarbenewens is daar ook staanptek vir 44woonwaens met kragpunte en abtusiegeriewe. Ont

spanningsgeriewe stuit in ‘n pragtige swembad, tweetennisbane, vtugbattoerusting en speetgronde virkinders. Met dankbaarheid kan vermetd word dat diefinansiëte posisie van die Sentrum gesond is weens diegoeie benutting van die oord deur gemeentes, skote enander christetike groepe.1.2.1.2 ‘n Grondeis is ten opsigte van die eiendomingedien by die Grondeisekommissie deur ‘n groep oudskotiere van die voormatige Emmarentia GetdenhuysHoerskoot wat in die vroeë sestigerjare deur dieowerhede gestuit is. Op versoek van die SSK wordhierdie eisteengestaan deur die Kommissie virSinodateAdministrasie (KSA) namens die Sinode van NoordTransvaal. Die sinode is groot dank verskutdig aan diebestuurder van die sendingsentrum, mnr Dirk Ktopper,wat baie deegtike navorsing gedoen het oor die redeswaarom die eis teengestaan behoortte word. Dit het dietaak van die regstui aansientik vergemaktik. Uiteraardsal die finalisering van hierdie grondeis nog geruime tydd u u r.1.2.1.3 AANBEVELING: DANK AAN MNR DIRKKLOPPER (EGS)Die sinode betuig sy hartlike dank aan mnr DirkKiopper, die bestuurder van die Emmarentia Geldenhuys Sendingsentrum, vir die deeglike en tydigenavorsing wat hy gedoen het vir die bestryding vandie grondeis wat ten opsigte van die sendingplaasBuiskop 464 KR, distrik Warmbad, ingedien is.

1.2.2 Oppieberg Kerkkampterrein1.2.2.1 Sedert die vorige sinode is ‘n ooreenkoms metdie organisasie Leopard’s Rock Adventures aangegaanwaarvotgens die kampterrein vir ‘n tydperk van 10 jaarverhuur word - met voorsiening vir redetike eskatasievan huurgeld. Waar die terrein vantevore teen ‘n jaartikse verlies bedryf is, sorg dit nou vir ‘n gereetde inkomste en deegtike instandhouding. Die nodige dokumentasie is ordetik onderteken en in besit van die sinodatekerkkantoor. Daar is bestuit om die beheerraad teverktein en as subkommissie van die SSK te taat dien.Hierdie subkommissie sat in samewerking met diesaakgetastigdefunksioneerenjaartiksverstagteweroordie terrein.1.2.2.2 In ‘n aanvuttende verstag van die SRK wordrapporteer oor regtementwysiginge.

1.2.3 Sendingpastoriee1.2.3.1 Die verkoop van die pastorie op Soekmekaarhet nie gerealiseer nie, maar indien ‘n gunstige aanbodtoy hierdie terrein in die toekoms ontvang word, sat diesaak weer oorweeg word.1.2.3.2 Die afgesnyde erwe tangs die pastorie opDendron is ktaarverkoop, terwyt instandhouding van diehuidige pastorie behartig is.1.2.3.3 Die pastorie by Tuinptaas (VGKSA Mabateng)het ook verdere onderhoudswerk ondergaan.

AgendaR.\sinodes~Noord200 1\Verslae\Ve,werkte versla&A-3- 1 (Sending). wpd

S/node Noord-Transvaai 2001 61 Sending

.1.2.4 Sendingplase: Kranspoorten Bethesda1.2.4.1 Die beheer oor die sendingplase is vantevoredeur die sinode ha die SKKK oorgedra. In hierdieperiode is daar grondeise teen hierdie eiendommeingedien. Sedertdien het die Kommissie vir SinodaleAdministrasie (KSA) die SSK versoek cm die beheerraad vir hierdie twee eiendomme weer in werking te stelen verantwoordelikheid terug te neem. Die dagbestuursaam met ds HJ Griesel behartig voorlopig dieverantwoordelikheid van die beheerraad. Oor die plaasKranspoort behoort elders verslag gedoen te word,maar oor Bethesda kan gerapporteer word dat besluitis om die grondeis nie teen te staan nie aangesien ditaansienlike regskoste kan bespaar en kompensasie virdie plaas maksimaal tot voordeel van sinodale sendingaangewend kan word. In die interim word die grond tenbate van sending verhuur aan fl boer wat sy vee daarIaat wei.1.2.4.2 AANBEVELING: BEHEERRAADVIRKRANSPOORT EN BETHESDADie sinode keur dit goed dat die totale beheer oordie sendingplase Kranspoort en Bethesda weeruitgeoefen word deur ‘n beheerraad bestaande uitdie dagbestuur van die SSK tesame met ds HJGriesel.

1.3 FONDSE1.3.1 TrustfondseDie SSK beskik ocr sekere trustfondse wat * volgensdie bepalings van die skenkers - ten bate van sending

V aan~ewend mdet word. Sedert die vorige sinode is diefondse saamgevoeg tot die volgende: Mediafonds;Reserwefonds; Opleidingsfonds; Vrywillige Bydraefonds; Daphne Trollipfonds en EGS-Kampefonds.Hierdie fondse word deur die kerkkantoor geadministreer. Sedert die vorige sinode is verskeie donasieshieruit aan verdienstelike sake gemaak. Sommige vandie streeksforums, ISWEN, die sending in Mosambiek,die VGKSA, die Eilande Sending en die sending inFrankryk het hierby baat gevind. Daar is cok fl bedragbeskikbaar gestel vir die publisering van die sendingbylae tot Die Kerkbode “Julie is Getuies!” en dieverspreiding van die “Send/ngkommunikee “.

1.3.2 Studiefondse V

Saam met prof JJ Kritzinger van die TeologieseFakulteit van die Universiteit van Pretoria hanteer dieSSK die vyf studiefondse. In die afgelope jaar of tweeis die beursfondse se reglemente aangepas en goedgekeur, sodat hulle beter benut kan word. Die fondse isdie volgende:* Die JPJ Barnard Teolog/ese Opleidingsfonds steuneertydse “dogterkerk”-studente met hulle opleiding aspredikante;* Die Margaretha D/ppenaarfonds en die MM

Hammondfondsdien vir die ondersteu fling van personewat hulle vir sendingwerk bekwaam;* Die Emmarentia Geldenhuys Send/ngstud/e fends

staan in die eerste plek gelegitimeerdes by met verderestudie in belang van die sending (en het ock as doelcm studente te help wat sendingdckters wil word); en

* Die WiiIem van Heerden Teologiese Studie fends steunstudente, by voorkeur uit een van die eertydse“dogterkerke”, vir verdere studie met die cog opbesondere diens in die kerk.Die afgelope jaar is daar altesaam 13 beurse aanstudente toegeken vir ‘n totaal van R 26 000.

2.BAND

SENDING SAAM MET EIE KERKVER

2.1 ARBEIDSBEDIENING2.1.1 Stigting van Nutsmaatskappy vir Arbeidsbediening2.1.1.1 Besluite van die vorige sinode (1999)2.1.1.1.1 Die sinode keur die cptrede van die moderamen rondom die hantering van die Arbeidsbedieningprobleem goed.2.1.1.1.2 Die sinode gee opdrag aan d.ie SSK cm alleonderhandelinge te veer en af te handel.2.1.1.1.3 Die sinode verleng die opdrag van die SSKcm saam met Oos-Transvaal en ander rolspelers vccrtte gaan cm die stigting van ‘n nutsmaatskappy af tehandel indien dit nodig scu wees.2.1.1.2 UitvoeringDie nutsmaatskappy waarby BKAT, die Christelike Unieen IKUM ingesluit is, is in Februarie 2000 gestig. Daaris toe met onderhandelings met Transnet begin. Dieaangewesevocrsittervan die nuutgestigte maatskappy,ds Nklcko, is egter dcodgeskiet. Onderhandelings hettoe tot stilstand gekcm, maar later in die jaar het mnrVincent de Beer die Ieisels ccrgeneem. Onderhandelings is nou weer aan die gang. ‘n lnligtingstuk is vroegin April 2001 van die nutsmaatskappy ontvang waarindie vordering met die werk uiteengesit wcrd.2.1.2 Werkers en werksaamhede in Noord- en QosTransvaalDie werksaamhede in ens streek verlocp gced,alhoewel alle moontlike vcordele van ‘n Iandwye nutsmaatskappy vir arbeidsbediening nog nie na die strekedeurgefilter het nie. Prcpcnent Rassie van der Merwe isdie bestuurder van Arbeidsbediening Nccrd- en OcsTransvaal. Hy is goed in beheer van die werk in ensstreek. Pastcor Ruben Mashigo het einde November2000 bedank. Sy pcs is ccrgeneem deur ds AlbertMasipa van die VGKSA Saulsville. Gceie terugvcerword ontvang ocr sy werk. Hy is cck die skriba van dieRegskommissie van die VGKSA Nccrd-Transvaal.Onderhandelinge is cp die ccmblik aan die gang metMetro en Prcmat cm kcntrakte te kry binne Transnet.Dis egter moeilik cm die kontrakte te vestig omdat daarnog nie duidelike riglyne van die Iandwye nutsmaatskappy se bestuur ontvang is cor die presiese hanteringvan die kontrakte nie. Hierdie cnsekerheid Iei in ‘n matetot frustrasie by die personeel aangesien uitbreidingdaardeur belemmerwcrd. Met die geestelike werk gaanditegter gced en aanvaarding van die werkers wcrd oralondervind. In sekere afdelings wcrd daar swaar cp diewerkers gesteun. Ds Hennie Horn verteenwocrdig dieSSK op die bestuur van hierdie werk. Die GesamentlikeKommissie vir Arbeidsbediening in Transnet vir Ncord

R:~sinodesWoord200 1 ~Verslae~Verwerkte versIae~A-3- 1 (Sending). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 62 Sending

en Oos-Transvaal (GKAT) het nog nie sedert die vorigesinode vergader nie.

2.2 BIBLIA-HAWESENDINGBiblia-Hawesending is deel van die sendingwerk watdie NG Kerk doen onder die duisende seevaarders vanoor die hele wêreld wat elke jaar ons hawens besoek.Biblia-Hawesending is ‘n geloofsending. Dit beteken ditis ‘n sending wat bedryf word bloot net op grond vanvrywillige bydraes wat kerkrade, vrouedienste enindividue gee. Vir 25 jaar voorsien die Here in allebehoeftes. Geld wat ontvang word, word vrywilliggegee, maar daar is werkers wat elke rnaand betaalmoet word. Bibliakioske in elke hawe van ons land (enWalvisbaai in Narnibië) moet noodgedwonge Bybels engedeeltes van Bybels in 50-100 verskillende taleaanhou om te voorsien aan seevaarders wat soos onsdie Bybel graag in hulle rnoedertaal wil lees. BibliaHawesending voorsien 00k ander christelike literatuur,videos, speletjies en ander vermaak aan seevaarderswaarmee hulle hulle tyd kan verwyl. Vervoer is nodigom seevaarders na lidmate se huise te vervoer vir ‘nbietjie huislikheid en om hulle op ‘n Sondag te laatinskakel by ‘n erediens. Dit gebeur soms dat seevaarders doodgewoon honger is omdat daar nie kos opdie skepe is nie, en dan moet vir hulle kos gegee word.Die sending word ook soms genader om hulp in dievorm van warm klere of selfs ook geld te gee aanlydende Christene in verskillende dele van die wèreld.Die sending en sendelinge/werkers het ook die kerk segebede nodig. Daar is ook in die SSK se “Sendingkommunikee” heelwat inligting aan gemeentes hieroorverskaf.

2.3 INSTITUUT VIR SENDINGWETENSKAPLIKE ENEKUMENIESE NAVORSING (ISWEN)2.3.1 ISWEN doen volledig verslag van alle werksaamhede aan sy Adviesraad (waarop die SSKvoorsitter ook dien), aan die ASSK, en sedert 1995 ookaan die Kuratorium. Ons hg net enkele sake uitwat vanbelang mag wees. Prof Dons Kritzinger is steedsdirekteur van ISWEN. Die feit dat hy voltydse dosent is,knel egter die funksionering van ISWEN. Dr Attie vanNiekerk is op 5/8-basis aangestel en konsentreer opISWEN se betrokkenheid by die armoede-problernatiek.Dit is egter besonder rnoeihik orn horn van maand totmaand te betaal. Sedert vanjaar moes ds Francois Srnitse deeltydse betrokkenheid ook weens ‘n gebrek aanfondse opgeskort word. SWEN se een hooffokus is opdiens binne NG Kerkkringe - in besonder aan plaaslikegerneentes. Aan die ander kant speel ISWEN egter ookfl rol in breër sendingkringe.2.3.2 ‘n Paarprojekte word hierondervirdiesinodeseaandag genoem. Dit het duidehik geword dat NG Kerkgemeentes ‘n behoefte het aan insette, leiding enkoordinering vanaf die kant van die kerk self. ISWENse betrokkenheid hierby het ‘n paar rigtings opgegaan:(1) Narnens die ASSK word “Julie is Getuies!”uitgegee, fl publikasie waardeur relevante sake metgemeentelike sendingkommissies gekommunikeer

word.(2) ‘n Projek is geloods (Projek Antiochië) om insamewerking met ‘n paar gemeentes en enkelemobilisasie-organisasies materiaal te ontwikkel spesifiekvir gebruik in NG Kerk-gemeentes.(3) ‘n Opname word landswyd gedoen ten einde vas testel watter NG Kerk-gemeentes waar~4n die wéreldbetrokke is en waarmee. Ds Francois Smit hoop omhierdie projek — NGS2000 — teen die einde van die jaar(2001) afte handel.(4) Heelwat optredes in gemeentes, veral in die hg vandie uitfasering van sinodale amptenare vir sending,moet ook behartig word.(5) Saam met ‘n ekumeniese Mission ResearchNetwork hoods ISWEN ‘n nasionale navorsingsprojekoor “Mission in the New South Africa”, Dit kom neer op‘n opdatering van ons vorige “Onvoitooide Sendingtaakin Suid-Afrika” en behoort ‘n waardevohhe basis te vormvir die plaaslike betrokkenheid van die SA kerke enorganisasies. Daar word gehoop om teen die einde vandie jaar ‘n verslagboek te kan publiseer en dit in 2002aktief in die kerke te kommunikeer.(6) Ds Francois Smit werk saam met ‘n aantal praktisyns a~n ‘n opieidingskursus vir werkers onder dieander godsdienste.(7) Vanjaar, met die Jaar van Hoop, is dit veral dr Attievan Niekerk se werk wat groothiks in aanvraag is. DieVAM-kommissie, waarvan beide hy en prof JJ Kritzingerlede was, se inisiatiewe en opdragte vanaf kerkhikekommissies verg veel meer aandag en mannekrag aswaartoe SWEN se personeel tans in staat is. Dieknelpunt is hier kapasiteitsbou. Opleidingskursusseword beplan sodat die Jaar van Hoop-inisiatiewe hangsgesonde bane begelei kan word.2.3.3 AANBEVELING: ISWEN~ SE DIENSTE AANGEM EENTESDie sinode beveel by gemeentes aan om van diedienste van ISWEN gebruik te maak wanneer diegemeente op ‘n sendingpad geplaas word, beplanfling ten opsigte van toekomstige sendingprojektegedoen word, of ‘n eie sendingbeleid ontwikkelword.

2.4 CHRISTELIKE LEKTUURFONDS (CLF)2.4.1 Agtergrond: Die proses om die CLF-groep in ‘nmeer sakegerigte bedieningsorganisasie te omvorm, isafgehandeh. Dit was noodsaakhik aangesien dit al hoemoeihiker word vir ‘n Christehike instansie om in vandagse eksterne omgewing te oorheef. Die groep het al sybegrotingsdoelwitte op finansiële gebied behaal en het‘n besondere rol gespeel as sendingvennoot in dievoorsiening van Christelike hektuur en betrokkenheid byprojekte. Die volgende instansies is ondersteun: ASSK,MES, Aksie Behgie vir Christus, Die Eilande Sending,Arbeidsbediening, Christehike Pohisie Vereniging,VGKSA, Wereldsending/Sri Lanka, Mosambieksending,NGKA, Petra Koblege, City Mission, Kinderevangehisasiebediening, GKEF (Sending in Frankryk), NkhomaPress, Christian Audio Visual Action, RCZ (Zimbabwe),RCA (Zambiê), SA Bybelgenootskap, BUVTON en die

AgendaR:~sinodesWoord2001\verslae~Verwerkte verslae\A-3- I (Sending). wpd


Amosprojek.2.4.2 Finansiële resultate: Finansiele hoogtepunte virdie afgelope boekjaar by die verskillende afdelings wassoos volg: Christelike Lektuurfonds (netto inkomstevoortoekennings: Ri 634 000 en toekennings: Ri 000000); CLF-Drukkers (omset R6 812 000 en netto winsR37i 000) en CLF-Uitgewers (omset R62i 000 ennetto surplus R4i2 000). Fondswerwing word al hoemoeiliker weens die ekonomiese klimaat. Nogtans hetdie bruto inkomste van fondswerwing gestyg met 5% totRi,3 miljoen.2.4.3 CLF-Uitgewers: Publikasieprogram: In dieafgelope boekjaar is 31 nuwe titels gepubliseer en 12titels herdruk. Verder is traktaatjies, kategesehandboeke vir die NG Kerk en VGKSA, die Leesrooster virlidmate en Preekstudies met Liturgiese Voorstelle virBUVTON, die Ned Geref Teologiese Tydskrif, asook dieVAM-pakket vir die Jaar van Hoop gepubliseer.2.4.4 CLF-Fondswerwing: Mnr David Cuthbert is aandie begin van 2000 aangestel as fondswerwingskon.sultant en het reeds n groot bydrae gelewer ten opsigtevan direkte bemarkingsaksies. Vanaf Januarie totDesember 2000 is 136 preekbeurte deur Ieraars waargeneem. In Julie van elke jaar word n brief aangemeentes gestuur om ‘n preekbeurt aan te vra. Diereaksie hierop is baie bemoedigend. Sulke besoekedeur CLF aan gemeentes moet verkieslik plaasvindgedurende skoolkwartale en nie tydens Iangnaweke ofvakansies nie.

2.5 SENDING IN DIE FRANSSPREKENDE WERELD(GKEF)2.5.1 Die sending in Franssprekende Iande word ondertoesig van die Gesamentlike Kommissie vir Evangelisasie in Franssprekende lande (GKEF) gedoen. Hierdie kommissie bestaan uit verteenwoordigers van dieverskillende streeksinodes van die NG Kerk wat by diewerk betrokke wil wees. Noord-Transvaal benoemtwee verteenwoordigers deur die SSK sedert 1983.Tans is hierdie verteenwoordigers di JH van Loggerenberg en JJ van Zittert. Die Franse sending is ‘ngeloofsending. Dit beteken dat die GKEF nie sendelinge in diens neem en salarisse betaal nie Die GKEFhelp n voornemende sendeling met voorbereiding endeurlopende begeleiding asook om ondersteunendegemeentes en voorbidders te vind Hierdieondersteuning bestaan o.a. in die uitstuur van diesendeling en behartiging van alle administratiewereelings in die RSA. Hier word veral verwys na oorplasing van finansies deur die Reserwebank. uitstuurvan nuusbriewe en koordinering van besoeke aangemeentes in die RSA. Die gemiddelde behoefte van‘n sendeling en sy gesin is ± R200 000 pj Die GKEFse rol is ook die van geestelike vader vir diesendelinge. Hiermee word bedoel deurlopendebelangstelling en voorbidding, besoeke aan sendelingeter bemoediging en die reel van ‘n retraite van tyd tottyd. Die GKEF tree ook op as bron om inligting oor diewerk te versprei en gemeentes bewus te maak van dienood en werk! Die GKEF hanteer sy eie begroting van

± R20 000 pj wat kom van donasies uit verskillendebronne. Hierdie fondse word aangewend vir administrasie, onkoste met besoeke van sendelinge en ashulp aan sendelinge en ander. Daar is tans nege (9)sendelinge (6 gesinne en 3 enkellopendes) wat onderdie vaandel van die NG Kerk in Frankryk werk.2.5.2 Alhoewel Die Ellande Sending, wat die Franssprekende eilande in die Indiese Oseaan as teikengebiedhet, nie fl amptelike werksaamheid van die sinodeverteenwoordig nie(Wes-Transvaal is betrokke), hetdieSSK tydens die sinode se reses eenmalig fl substansiele finansiele bydrae tot hierdie werk gemaak. ‘n Lidvan die SSK, ds JJ van Zittert, dien ook in die beheerraad van Die Eilande Sending.2.5.3 AANBEVELINGS: SENDING IN FRANSSPREKENDE LANDE2.5.3.1 Die sinode neem kennis van die werk van dieGKEF om sendelinge van die NG Kerk te ondersteunop die wyse soos aangedui en herbevestig sybetrokken held by die werk.2.5.3.2 Die sinode roep gemeentes op om met syverteenwoordigers by die GKEF te skakel, sodatbetrokkenheid by hierdie werk op ‘n gekoordineerdewyse gereël kan word.2.5.3.3 Die sinode verseker die sendelinge van dieGKEF van voortdurende voorbidding en belangstel Ii ng.

3. SENDING SAAM MET DIE NG KERKFAMILIE3.1 GESAMENTLIKE GETUIENISAKSIE MET DIEVGKSA: MISSIONERE SAMEWERKINGSTRUKTURE3.1.1 Besluite van die vorige sinode (1999)3.1.1.1 Die sinode besluit dat onderhandelinge oorgesamentlike aksies rondom sendingwerk/getuienisaksies, asook die bestuur daarvan, volledig deel van dieopdrag van die SSK is en na hulle verwys word.3.1.1.2 Die sinode besluit om aan die gesamentlikestruktuur wat deur die drie sinodes begin is, deel teneem deur afvaardiging van SSK-lede as sy verteenwoordigers.3.1.1.3 Die sinode begroot vir sy aandeel aan flgesamentlike pos met inagneming van moontlikebesnoeiings van bestaande subsidies en onderhewigdaaraan dat behoorlike samesprekings gevoer word endie Kommissie vir Fondse sowel as die Regskommissiedaarin geken word.Die sinode verwys die reelings vir die diensverhoudingvan hierdie funksionaris na die moderamen om in oorlegmet die ander rolspelers uit te klaar voordat die posgevul word.3.1.1.4 Die sinode keur ditgoed dat die SSK toepaslikeopdragte en werksaamhede na die gesamentlike struktuur kan verwys met verslag aan die sinode.3.1.2 Uitvoering3.1.2.1 Al twee die betrokke sinodes uit die NG Kerk(Noord- en Oos-Transvaal) en die VGKSA (NoordTransvaal) hetdie totstandkoming van die gesamentlikegetuienisforum goedgekeur. Daarom het die Sinodale

R:isinodes~Noord200 1 ~VersIae~Verwerkte verslaeiA-3- I (Sending). wpd Agenda


Getuienisforum gekonstitueer en begin funksioneer.Ons gee dus graag verslag van die beplanning enwerksaamhede wat reeds realiseer. Ons is steedsoortuig dat die wyse van samewerking deur sendingkommissies en skakelkommissies in die verlede baietot stand gebring het, waarvoor ons die Here kan loof.Maar ons is ook oortuig dat ‘n nuwe wyse vangesamentlike getuienisuitreiking nodig is. In hierdieuitreiking is ‘n proses van groei in ‘n gesamentlikekoninkryksvisie oor kultuurgrense heen ‘n sleutelbegrip.Dit gaan gepaard met sake soos beter Iuister en hoorvan mekaar - en versoening, wat moet uitloop opgesamentlike verantwoordelikheid en gesamentlikeeienaarskap. Met die regskommissies word reeds npad geloop om die nuwe konsep van gesamentlikeeienaarskap tussen gemeentes op die bes moontlikewyse te hanteer. Hierdie forum op sinodale vlak sien syeie taak om goeie inligting en riglyne te versprei, omkoOrdinerend op te tree en om waar nodig fasilitering teverskaf. Dit is 00k nodig om die behoefte aan forums tehelp identifiseer en n nuwe hoop vir die moontlikhedevan forums te help opbou. So word tans ook voelersuitgesteek in die vorm van vraelyste om van vorderingen behoeftes kennis te neem. Die forum se visie sluitook veral die missionêre diakonaat in - en daar wordreeds ernstig gekyk hoe die diakonale dienste van diekerk by hierdie forums betrek kan word. Goeieskakeling vind ook reeds met die Reformed Church inAfrica plaas met die oog op inskakeling by die forum.3.1.2.2 Die forum het reeds sekere werksdokumenteopgestel vir gebruik deur forums op~ plaaslike enstreeksvlakke:* Saam in getuienisuitreiking* Waardes en riglyne* Memorandum van Verstandhouding* Voorgestelde dienskontrak vir gebruik deur forums.* Voorgestelde vraelys vir behoeftebepalingGemeentes kan hierdie werksdokumente aanvra virgebruik in die totstandbring van forums3.1.2.3 Sedert die totstandkoming van die SinodaleGetuienisforum tussen die Noord- en Oos-Transvaalsesinodes van die NG Kerk en die Noord-Transvaalsesinode van die VGKSA het hierdie forum op verskeieplekke in die sinodale gebied gemeentes wat forums virgesamentlike getuienisaksie wou stig, van advies enleiding voorsien. Met groot dank kan reeds getuig wordvan ‘n hele aantal gesamentlike getuienisforums wat totstand gekom het of in die proses is. Hoewel ons weetdat dit nie ‘n maklike proses is om by werklikegesamentlike visie en eienaarskap uit te kom nie, isdear reeds mooi voorbeelde van vordering. Dit wasveral die SSK-voorsitter, ds MJP Grobler, en diesaakgelastigde van die VGKSA van Noord-Transvaal,dr HJ MOller, wet hierdie adviserende teak behartig het.Die 55K het ook sekere finansiële bydraes tot diewerksaamhede van genoemde streekforums gemaak.3.1.2.4 Die omvang van hierdie saak meek die skepping en vulling van ‘n voltydse funksionarispos baienoodsaaklik. Ons is dankbaar vir positiewe verwikkelinge wat ontstaan het deur samesprekings met die

R:~sinodes~Noord20Q1 ~VersIae~Verwerkte verslae\A-3- 1 (Sending). wpd

64 Sending

aktuarius en die moderamen cm so ‘n gesamentlike postot stand te bring. Die vulling van die pos is onderworpeaan die goedkeuring van reelings vir die diensverhoudinge verbonde aan die pos deur die moderamen, nadatdie SSK en die Regskommissie oor die saak konsensusbereik het. Die emeritaat van dr HJ MOller van dieVGKSA Noord-Transvaal laat fl ernstige leemte wet diefunksionering van die Sinodale Getuienisforum erg salbenadeel. Spoedeisende optrede is nou noodsaaklik.3.1.3 AANBEVELINGS: GETUIENISFORUMS3.1.3.1 Die sinode neem met dank kennis van diestigting en funksionering van die Sinodale Getuienisforum en van die vordering met die stigting vanverskeie streekforums vir gesamentlike getuienisaksie saam met die VGKSA.3.1.3.2 Die sinode moedig gemeentes en ringe aanom op plaaslike of streekvlak die moontlikheid vangesamentlike getuienisforums met die VGKSA enRCA te ondersoek en tot stand te bring. Die uitgangspunt moet wees dat deelname vrywillig is.3.1.3.3 Die sinode gee sy voile ondersteuning aandie beplanning om ‘ii voltydse funksionarispos virdie Sinodale Getuienisforum van die NG Kerk NoordTransvaal, die NG Kerk Oos-Transvaal en dieVGKSA Noord-Transvaal daar te stel - met dienverstande dat die drie sinodes onderskeidelik 45%,45% en 10% tot die pos bydra en die moderamen opadvies van die Sendingkommissie en die Regskommissie die groenlig vir die vulling van die pos gegeehet (soos besluit deur die Uitgebreide Moderamenop sy vergadering van 22 Maart 2001).

3.3 BETROKKENHEID BY TSHILIDZINISKOOL VIRBUITENGEWONE ONDERWYS3.3.1 Besluit van die vorige sinode (1999)Die sinode dra sy voIle eiendomsregte en eienaarskapvan die Tshilidziniskool vir Buitengewone Onderwys ocraan die VGKSA.3.3.2 UitvoeringNavraag is oral gedoen cm vas te stel of die sinode oorenige titelaktes van die eiendom waarop dieTshilidziniskool gebou is, beskik, maar dit kon nérensopgespoor word nie. Waarskynlik dateer die okkupasievan die grond uit die tyd toe stamkapteins nag aan diekerk toestemming verleen het cm die grand te gebruik.Op advies van die aktuarius is geen verdere korrespondensie met die VGKSA hieroor gevoer nie. Daar dientans 1 verteenwoordigervan die VGKSA op die beheerraad van die skool.

3.4 VERSLAG VAN WERKSAAMHEDE VANGEMEENTES IN DIE VGKSA NOORD-TRANSVAAL3.4.1 Die 74 gemeentes binne u grense het meer as 76000 voIle VGKSA-lidmate. 34 van die gemeentes ispermanent vakant. Dear is 449 hoofdienspunte wet elkeSondag bedien behoort te word. Dear is tans 78 Ieraars,waarvan 40 tentmakers is. 15 van die 19 Ieraars in dietwee ringe van die VGKSA in Pretaria is tentmakers.Drie Ieraars het anlangs afgetree nI ds Kutu (Zeerust,

Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 65 Senaing

weens gesondheid), ds Koos Beukes (Evangelisasie,maar hy werk eintlik nog as tentmaker) en dr HennieMOller (Saakgelastigde). Daar is 8 voltydse leraars wataftree-ouderdom bereik en begin reelings tref viiaftrede. 1 1 van die oorblywende 18 evangeliste in diestreek bereik aftree-ouderdom en die oorblywende 7 is00k reeds ou hande. Wat evangeliste betref, is ons dusbesig om na die Iaaste fase te beweeg. Die praktyk wysdat omdat diegene wat aftree slegs in enkele gevallevervang kan word, emeriti wat nog redelik gesond is, inbaie gevalle tydelik weer in diens geneem word. Daaris die afgelope jaar drie jong proponente in gemeentesontvang.3.4.2 Dit beteken dat die 2100 kerkraadslede in hierdiegemeentes vir die grootste deel van die prediking,kategese en vele gemeentelike verantwoordelikhedemoet sorg. Daarom word van verskillende kantespesiale aandag aan toerusting van kerkraadslede engemeentelike leiers gegee. ‘n Verskeidenheid werkswin kels is gehou en meer word beplan. Meer as R28000 is hieraan bestee. Daar is ook heelwat moeitegedoen om materiaal te skryf en te vertaal om in dieverband gebruik te word. Omtrent 13 sulke publikasies,wat in ‘n paar werkswinkels opgestel is, is pas deur dieVGKSA Noord-Transvaal uitgegee. ‘n Hele aantal is00k nog in voorbereiding. Ons is dankbaarvir ‘n bydraevan R20 000 in die verband van die SSK van dieSinode van Noord-Transvaal, sowel as vir ‘n bydraevan CLF vir lektuur.3.4.3 Ons meen dat steeds net 18 van die 74gemeentes finansiële ondersteuning van die NGKNoord-Transvaal ontvang. Die meerderheid van hulleis in die Noordelike Provinsie. 5 van die 12 blanketeraars, nI. Harold Weepener (Seleka/Limpopo), LouisSchnetler (Kranspoort), Hermie van Zyl (Mabaleng),Alec Uys (Bethesda) en Pieter Coetzee (Soekmekaar)word tans deur die Sinode van Noord-Transvaal gedra.Die ander sewe is in hoofsaak tentmakers, nI. proff.Dons Kritzinger (Mamelodi-Oos), Klippies Kritzinger(Melodi ya Tshwane), di Johannes Kelber (Rustenburg), Johan Beukes (Rustenburg-Karlienpark), ChristoKrause (Garankuwa-Wes), Stefan de Beer (Melodi yaTshwane) en Jan du Preez (Pretoria).3.4.4 Oor die algemeen kan gesê word dat daar plekkeis waar dit goed gaan met die VGKSA-gemeentes enwaar daar mooi vordering is. Pietersburg het dieafgelope jaar ‘n kerksaal en twee wykskerke totaal opeie stoom opgerig en ingewy. Die gemeentes Warmbad, Seleka, Madikwe en Mosima (Ellisras) het ookonlangs nuwe kerkgeboue in gebruik geneem.3.4.5 Die gesamentlike getuienisforums het mooiverwagtings van uitreiking deur die NG Kerk en dieVGKSA na yore gebring. Met groot dankbaarheid kanons reeds opmerk dat sulke forums op verskillendeplekke begin vorm aanneem het. Op Ellisras is reeds ‘nstewige uitreikaksie aan die gang - die Limpopo-WesEvangelisasie Forum. Ook op Nylstroom en opPotgietersrus is mooi vordering gemaak. In NoordelikePretoria is ook dinge aan die beweeg. Van sommige

inisiatiewe weet ons dalk nie eers nie. Ons isopgewonde oor die potensiaal op baie plekke en gb dathierdie aksie werklik van die Here kom en ‘n nuwe wysevan samewerking inlei. Ons is ook dankbaar dat at driebetrokke sinodes die skepping van ‘n fun ksionarispos virdie getuienisuitreiking goedgekeur het.3.4.6 Ons wit graag gb dat streekforums die werksaamhede kan saambind. Dit gaan nie in die eersteplek om geld nie. Ons bepleit ‘n reeks werkswinkels watsulke moontlike uitreike kan identifiseer. Sulke werkswinkels kan help om te bepaal wie die gemeentes enpersone is wat gewitlig is om hande te vat en saam tewerk.3.4.7 Afgesien van die plekke waar daar groot nood isvir uitreiking na groot dele van die gemeenskap watbuite die kerk is, is daar ook dikwets ‘n groot bekommernis oor gebrekkige uitreiking na die jeug en kinders,selfs binne gemeentes. Dieselfde geld ook die diakonaleopdrag. KAN gee ook hieraan aandag, maar nog te mmis bereik.3.4.8 Rentmeesterskap is steeds by die VGK baiebelangrik - en mooi voorbeelde van vordering het nayore gekom. Die afgebope aantal jare reeds het gemeentesse eie inkomste gereeld gegroei, hoewel nognie genoeg nie. Sterk, gesonde leiding is ‘n belangrikefaktor. Skoting oor rentmeesterskap op oorkoepelende,sowel as op plaastike vlakke geniet steeds prioriteit. tnbaie van die plattelandse gemeentes is daar dikwels tenspyte van ‘n bietjie vordering maar swak potensiaal.3.4.9 Die verboop van die onderhandelinge met oudstudente van die voormalige Emmarentia GetdenhuysHoêrskoot oor moontlike projekte daar, het nie verboopsoos gehoop is nie. Die NG Kerk het in sy sinode ‘n baiemooi positiewe houding openbaar. Uit die VGKSA segeledere is met kommer kennis geneem dat die verhoudinge ná die eerste onderhandelinge sleg skadegely het. Die VGKSA-leierskap is terdeë bewus van diekonsekwensies van die grondeise van die oud-studente- en kan 00k nie die redelikheid van die oud-studente seeise verstaan nie. Die VGKSA hoop en werk steeds omte probeer om die oud-studente se vertroue te wen.Hulle wit graag pleit vir geduld by die NG Kerk. DieVGKSA voel dat die oud-studente hulle eie pad loop enselfs die VGKSA nie in hulte vertroue geneem het nie.Indien hutle grondeis sou slaag, besef die VGKSA dathy nie deet van die oud-studente se visie is nie. DieVGKSA wit graag nog ‘n rot in die verband speel - at isdit net om at die gebreekte stukkies bymekaar te maaknã die hofsaak. Die VGKSA wil graag gesprekke in dieverband met die NG Kerk voortsit.3.4.10 By die pasafgebope vergadering van die Sinodate Kommissie is di Abel Kupa, tentmakerleraar byLepelle en dosent by die teologiese departement by dieUniversiteit van die Noorde, tot moderator in die plekvan dr Daniel Maluleke verkies. Dr Maluleke het asmoderator bedank omdat hy aangestel is cm by drHennie MOller as saakgelastigde ocr te neem.3.4.11 Hierdie behoort dan ook ondergetekende selaaste verslag van hierdie aard te wees. Baie dankie vir

R:~sinodesWoord2001\VersIae\Veiwerkte verslae\A-3- I (Sending). wpd Agenda

Sinoae Noord- Transvaai 2001 66 Sending

3.4.12 Bykomend tot die inhigting wat deur dr Mollerhierbo verskaf is, kan vermeld word dat die finansiëleondersteuning wat deur Noord-Transvaal aan diebediening van gemeentes van die VGKSA gebied wordverlede jaar Ri 121 361 beloop het. Vir die huidigeboekjaar sal dit Ri 204 291 wees. Dit sluit nie huip aanKAN, ondersteuning van die saakgelastigdepos ofdonasies vir spesifieke projekte wat deur die SSKgedoen is in nie.

3.5 POS VAN SAAKGELASTIGDE -VGKSA NOORDTRANSVAAL3.5.1 Dr Hennie MOller was tot 31 Maart 2001 diesaakgelastigde van die VGKSA Noord-Transvaal. Hierdie sinode het geldelik tot sy ~05 bygedra. Sedert 1April 2001 beklee dr Daniel Maluleke daardie ~05tesame met die direkteurspos by Kerklike AksieNoodhuip (KAN). Hierdie sinode het nie verderegeldelike verpligtinge toy die saakgelastigdepos nie.Daar is reeds tydens die vorige sinode ‘n mosie vandank aan dr MOller goedgekeur.3.5.2 AANBEVELING: SEENWENSE AAN DRDANIEL MALULEKEDie sinode bid dr Daniel Maluleke, die nuwe saakgelastigde yap die VGKSA Noord-Transvaal, ngeseënde dienstermyn toe en spreek die wens uitdat betrekkinge en samewerking tussen die tweesinodes van krag tot krag sal gaan.

3.6 EVANGELISASIEBEDIENING VAN DIE VGKSANOORD-TRANSVAAL OLV OS JC BEUKES3.6.1 Alhoewel die evangelisasiespan van ds JOBeukes bestem is om uitgefaseer te word, het dieVGKSA vir ds Beukes gevra om voorlopig sy werksaamhede voort te sit. Werksaamhede en personeelword geleidelik oorgedra na forums en ander instansieswat die werk op plaaslike vlak behoort voort te sit. Dit istans nog onseker tot wanneer ds Beukes sat kanvoortgaan met die werk.3.6.2 AANBEVELINGS: EVANGELISASIE VGKSANOORD-TRANSVAAL3.6.2.1 Die sinode spreek sy opregte waardering uitvir die jarelange evangelisasiediens wat ds JCBeukes in die gebied van Noord-Transvaal gelewerhet en bid horn die Here se ryke seen toe op sy lewevorentoe.3.6.2.2 Die sinode bring opnuut die onafgehandeldesendingtaak aan die swart gemeenskappe in diesinodale gebied onder gemeentes se aandag enroep hulle op om in samewerking met plaaslikeVGKSA-gemeentes in forums saam te werk aan dievoltooiing van die sendingtaak.

3.7 SIBS MARAIS-KOOKSENTRUM

Hierdie projek by die Mamelodi Dienssentrum was ‘nonderneming van die Noord-Transvaalse Vrouediens insamewerking met die VGKSA Noord-Transvaal (KAN)watdie administrasie behartig. Die Vrouediens van OosTransvaal dra ook vrywillig tot hierdie projek by. Hierdiekooksentrum sukkel om finansieel te oorleef. Die sinodeondersteun hierdie projek tans jaarliks met R 12000.

3.8 GEVANGENEBEARBEIDING3.8.1 Die Forum vir Gevangenebearbeiding is steedsop pad en vervul n sinvolle funksie. Dit is ‘n forum virgodsdienswerkers in die gevangenisse in die sinodalegebied van Noord-Transvaal. Hierdie godsdienswerkersis veral lidmate uit die NG Kerk en die VGKSA saammet ander ondersteuners en voorbidders. Die forum hetsy vierke egter wyer gesprei en probeer godsdienswerkers van oor die hele gebied van die ou Transvaalbetrek, terwyl daar ook reeds persone uit ander kerkegekry is wat in die forums saamwerk: Die forum wilgodsdienswerkers in gevangenisse ondersteun enkoOrdineer. Aansoeke van persone wat godsdienswerkers in gevangenisse wil wees, word gewerf enbegelei, terwyl lektuur vir gebruik deur godsdienswerkers voorsien word. Donasies wat ontvang word omdie kostes van die lektuur te help dra en aksies tesubsideer, word intens waardeer. Al vra hierdie werkbesondere getrouheid en deursettingsvermoe, kommooi getuienisse van bekerings gereeld onder dieaandag.3.8.2 ‘n Groot gebeurtenis die afgelope jaar (2000) wasdie Wereldkonferensie vir Gevangeniskapelane watgedurende Augustus te Kroonstad plaasgevind het. DsKobus Bezuidenhout, die ondervoorsitter, was die hooforganiseerdervan die byeenkoms. Hy is dan ook gekiesas Afrika se verteenwoordiger op die Wêreldkomitee.

3.9 KERKLIKE AKSIE NOODHULP (KAN)3.9.1 KAN se visie is steeds om behoeftige gemeenskappe op pad na selfversorging en transformasie tebegelei en daarmee saam hulle barmhartige Skepperasgenadige Vader te leer ken. Dr SD Maluleke is steedsdie direkteur aan die stuur. Hy sal die pos voortaansaam met die pos van saakgelastigde vir die VGKSANoord-Transvaal hanteer. Hy het as moderator van dieSinode van Noord-Transvaal van die VGKSA bedankom hierdie ~05 te kon aanvaar. Hy word nou deur ‘ngemeenskapsontwikkelaar, mev Ané Janse vanRensburg, bygestaan. Syvervang mev Louise Rossouwwat as skakelbeampte bedank het.3.9.2 KAN behartig steeds opleiding by die Dienssentrum. Kursusse word aangebied in kleuteronderwys,naaldwerk, lees- en skryfkuns, bak- en kookkuns,rekenaargeletterdheid, besigheidsvaardigheid, asookMlVNigsversorging. Advies word steeds aan ‘n sewetalspesiale skole bedien in samewerking met plaaslikekerkrade van die VGKSA. Betrokkenheid by tweeplaasskole vir plaaswerkers se kinders word ook volgehou. Drie boorgate is die afgelope jaar geboor omgemeenskappe te help met skoon drinkwater enbesproeiing van groentetuinprojekte. Daar is ook gehelp

42 jaar van sterk, lojale ondersteuning wat ons steedsvan die NG Kerk ontvang het. Dit was altyd ‘n voorregom te beleef hoe die Here steeds besig is om sy kerk tebou, ten spyte van die baie krom stokke.Geteken: Hennie MOller

R:~sinodesV’Joord200 I ~VersIae~Verwerkte verslae~A-3- I (Sending), wpd Agenda

S/node Noord- Transvaai 2001 67 Sending

dat 35 watertenks deur mense aangekoop kon word virdie opvang van reënwater vanaf huise se dakke.3.9.3 Daar is reeds in oorleg met die SKDB en diemoderamen besluit dat die ondersteuning aan KANbehoortvoorttegaan. Die moderamen hetop22 Maart2001 soos voig besluit: “am R45 000 per jaar vir2001/02 en 2002/03 aan KAN beskikbaarte stel op dievoorwaardes watdeurdie SKDB Maatskappy gestel is’.Die aanbeveling en voorwaardes satin die verslag vandie SKDB aan die sinode verskyn.3.9.3 AANBEVELINGS: KERKLIKE AKSIE NOODHULP (KAN)3.9.3.1 Die sinode doen ‘n ernstige beroep opgemeentes eri ringe om in die gees van die Jaar vanHoop en die riglyne van die VAM-kommissie van dieAlgemene Sinode geldelike bystand aan KerklikeAksie Noodhuip (KAN) te oorweeg en, indienmoontlik, oak voort te sit.3.9.3.2 Die sinode versoek gemeentes en ringe omkreatief te soek na maniere waarop met KerklikeAksie Noodhulp (KAN) saamgewerk kan word aanprojekte waardeur arm gemeenskappe bygestaankan word om hulle te help ontkom aan die greepvan armoede en ellende. Sulke projekte behoort diemissionêre element van diakonaat ook te verreken.

3.10 GESAMENTLIKE SENDING IN MOSAMBIEK3.10.1 Die IRM (Igreja Reformada em Moçambique) inMosambiek bestaan uit 2 sinodes naamlik die MphatsoSinode en dieSinode Novo (Nuwe Sinode). Die SinodeNovo word hoofsaaklik deur die kerke in die ou Transvaal en die Oos-Kaap ondersteun, terwyl die MphatsoSinode die verantwoordelikheid van die Wes-Kaap is.Hulle werk veral in die Tête- en Zambezi-provinsies.Daar is ook gesamentlike aksies waarby alma! betrokkeis soos byvoorbeeld die Hefsiba Teologiese Skool opVita Ulonque. Agt jaar gelede was daar 8 leraars vanMosambiek met 2 sendeling-predikante. Tydens diepredikanteretraite wat in 2000 gehou is, was daar 35voltydse leraars en evangeliste - vordering waarvoordie Here gedank kan word!3.10.2 GSM: Daar vind jaarliks ‘n vergadering plaasvan die GSM (Gesamentlike Sendingkommissie virMosambiek) watbestaan uitverteenwoordigers van dieNGK, VGKSA en die IRM. Verslag word dan gelewervan die werk in Mosambiek deur die skakelbeamptesvan die 2 sinodes wat handel oor die werk in diegemeentes en die Teologiese Skool. Verslag word ookgelewer van die mediese werk in Mosambiek deurACRIS, asook van die radiokommunikasie. Aandagword oa ook gegee aan personeelbeleid en dienskontrakte, asook aan die verskillende behoeftes van dieIRM. Vervoer bly een van die grootste kopsere inMosambiek. Daar is ‘n ernstige behoefte aan ‘ndoelmatige radio, modem en antenna in Maputa ameffektief te kan kommunikeer oor ‘n gebied metontoereikende kommunikasienetwerke.3.10.3 Mosambiekvloede: Di Willie Gouws, AndriesSchwartz, Willem Net en die Botha-broers van ServirMoçambique het ‘n groot rot in die reddingaksies

gespeel in samewerking met die personeel van andersending- en hulporganisasies. Noodhulpbydraes vanuitgemeentes uit verskillende sinadale gebiede is gestuur.Ds Gouws het’n dankbrief vir alma! wat bygedra hetaanDie Kerkbode gestuur. Die vloede het tot groot skadeaan die paaie gely. Die IRM het, benewens tonne kos enklere, meer as R250 000 aan vlaedhulp ontvang. Diebystand van Christene uit SA het die mense InMosambiek bemaedig en versterk.3.10.4 Vila Ulonque: Die Kweekskool op Vita Ulonquelei tans ongeveer 40 studente per jaar op. Die Sinodevan Noord-Transvaaldra saam met andersinodes byvirdie pos van ds Manie Taute. Ds Kruger du Preez, watvroeër betrokke was by Petra Kinderbediening en dieafgelope jaar of meer die fasiliteerder van die “SouthRovuma Hub” was, is beroep na die Kweekskool en hetop 1 Januarie 2001 begin met sy werk as dosent. DrrDanie Malan en Louis Dressel het gedurende Augustus2000 opleiding gegee aan die jeugspan in Mosambiek.3.10.5 Werksaamhede van die IRM: Die IRM bearbeitans 9 van die 10 pravinsies in Mosambiek. Die IRM is‘n selfstandige kerk maar is baie afhanklik van finansiesen ander hulp deur die NG Kerk. Gemeentes in SuidAfrika word aan gemeentes in Mosambiek of spesifiekeaksies verbind Dit is baie belangrik dat gemeentes inSuid-Afrika maet saamwerk met die gemeentes inMosambiek am sadoende effektief te kan werk. Daarword tans jaarliks angeveer 15 tot 20 werkerspanneuitgestuur na ongeveer 15 gemeentes of gebiede inMosambiek.3.10.6 Sinodesitting en werksaamhede van dieSinode Novo: ‘n Geslaagde sinodesitting het plaasgevind vanaf 19 tat 21 September 2000 te Maputo. Diestigting van ‘n hele paar nuwe gemeentes, waar tansslegs werkkringe bestaan, word beplan. Toestemmingis verleen vir die stigting van 2 nuwe gemeentes inGaza, 1 in Sofala en 1 in Chimolo. Daarna gaan ‘n nuwegemeente in Muapula, asook 1 in Maputo, gestig word.Die werk wat hierdie die sinade se taak is, sluit dievolgende in: Maputo-provinsie met 1 gemeente en 4buiteposte wat deur 2 leraars en 2 evangeliste bedienword. Daar is oak ‘n Afrikaanse wyk wat interkerklikwerk, maar onder die IRM vat. Die gemeente se naamis “Die Lewende Kerk in Maputa”. Die gemeente wordbedien deur ds Thea Kriek. Op Macia is ‘n Bybelskaolmet 3 personeellede. Gaza-provinsie het 1 gemeenteby Chibuto en 3 ander gemeentes in warding. Daar istans 2 leraars en ‘n aantal evangeliste. Sofalaprovinsie strek vanaf Buzi in die suide tat teen dieZambezirivier in die noorde. Hier is 2 gemeentes metbaie preekpunte en slegs 2 leraars en ‘n sendelinggesin.Manica-provinsie word bedien deur 1 leraar en 3 SAsendelinge in die amgewing van Chimoia. Nampulaprovinsie het anlangs begin en het 1 leraar. Niassaprovinsie: Muapula: Hier werk 2 leraars, waarvan 1verantwaordelik is vir Bybelvertaling. Chigonono: Daaris 1 leraar en 1 evangelis werksaam met nag 2sendelingpare by 2 ander werkpunte. Hierdie is ‘ngebied wat angeveer 99% Islam is. Cabo del Gado: ‘nLeraar met sy gesin is in 1998 hier geplaas. Dit is oak ‘n

R:\sinodes~Noord2001\Verslae\Verwerkte verslae\A-3- 1 (Sending) wpd Agenda


gebied wat 99% Islam ondersteun.3.10.7 Vergadering van die Commissa o Conjuntate Vila Ulonque: Hierdie vergadering het op 28November 2000 plaasgevind. Dit is die gesamentlikevergadering van die moderature van die.2 sinodes watsaamval met die legitimasie van die proponente. Dit iseintlik ‘n soort Algemene Sinode wat verantwoordelik isvir die teologiese opleiding, vasstelling van die salarisse en pensioene van die Ieraars, asook die die belydenis- en beleidsaspekte van die IRM. Verteenwoordigers van die deelnemende sinodes aan die Gesamentlike Sendingkommissie Mosambiek word jaarliksuitgenooi om die verrigtinge by te woon.3.10.8 AANBEVELING: SENDING IN MOSAMBIEKDie sinode neem met dank kennis van die werk inMosambiek en herinner gemeentes daaraan omvóóraf met ds Willie Gouws te skakel wanneerwerkspanne die land gaan besoek (Posbus 412,Nelspruit, 1200; Tellfaks 092581-750869)

3.11 OPLEIDINGSENTRUM BY EMMARENTIAGELDENHUYS3.11.1 Besluite van die vorige sinode (1999)3.11.1.1 Die sinode besluitdatsendingfondse wattansin die Sinodale Sentrum be!ê is, aangewend kan wordvir ‘n moontlike projek om ‘n gesamentlike kerklikeopleidingsentrum daar te stel.3.11.1.2 Die sinode versoek die SSK om hierdie projekte ondersoeklontwikke! in noue samewerking metal diebetrokke partye, waaronder die VGKSA (N-Tv!), dieorganisasie van oudstudente van Emmarentia Geldenhuys en die Beheerraad van Emmarentia Geldenhuys.3.11.2 Uitvoering3.11.2.1 Die dagbestuur van die SSK het ‘n vergadering met die moderatuur van die VGKSA NoordTransvaa! en verteenwoordigers van die oud-skolierevan die Emmarentia Ge!denhuys Hoërskool belê. Diedoe! was om die moont!ikheid van samewerking in diedaarste!ling van ‘n gesamentlike kerklike opleidingsentrum te bespreek. Tydens die bespreking hetditaandie hg gekom dat die oudskoliere ‘n grondeis op dieeiendom van EGS ingedien het en nie in enige samewerking belangstel nie.3.11.3 AANBEVELING: OPLEIDINGSENTRUM TEEMMARENTIA GELDENHUYSDie sinode besluit om wanneer daar meer duideIikheid oor die uitkoms van die grondeis teen dieeiendom (waarop die Emmarentia GeldenhuysSendingsentrum gelee is) verkry word, verderegesprek te voer met die relevante rolspelers oor ‘ngesamentlike kerklike opleidingsentrum.

3.12 SAMEWERKING MET DIE RCA CHARISMA3.12.1 Die SSK het vir ds BJG de Vos as skake!persoon aangewys om namens die kommissie ‘ndeurlopende kontak met die gemeente Charisma tehandhaaf. Ds Perold de Beer is ook uitgenooi om dee!te neem aan die Sinodale Getuienisforum. Oor die werkin die gemeente doen hy 5005 volg versiag:

3.12.2 Charisma sê dankie: Weereens wi! ons baiedankie se vir nog vier jaar se finansiele ondersteuningvan die werk van Charisma en vera! van die CharismaEvangelism Council. U het dit moonthik gemaak dat dieevangehie sy loop kon neem en dat die gemeente verderversame! kon word uit vera! eertydse Hindoes. Die werkonder Moslems het ook onverpoosd voortgegaan.3.12.3 Langtermynvisie: - “Caring for one another andthe world” is die langtermynvisie vir die gemeente watin 1998 aan ons gegee is. In hierdie visie word die hartvan die kerk se taak saamgevat as uitreik, sending,barmhartigheid en omgee. Dit het ge!ei tot besonderegroei in toewyding en in getalle.3.12.4 Leraar met opdrag sending: In diese!fde jaar(1998) is proponent Hendrik Pieters georden om meerspesifiek aandag te gee aan die sending. Hy het saammet die kerkraad ges!aagde fondsontwikkehing vir sylewensonderhoud gedoen. Twee jaar later moes ‘nwenende gemeente hom ter ruste be in Laudium. Syewe en sterwe het ‘n diepe impak op die gemeentegehad. ‘n Beroep is intussen uitgebring om sy phek tevu!.3.12.5 Huisbyeenkomste: Elke week word daar inverskihlende huise in Laudium, Pretoria-Wes, LotusGardens en Centurion geeste!ike byeenkomste gehou.Dit is hier waar nuwe bekeer!inge betrek word en diegemeente!ede versterk word in hu!!e uitreik na hulleMoslem- en Hindoebure. Die geta!!e wat hierdie byeenkomste bywoon is verstommend.3.12.6 Uitreik na Hindoe- en Moslembure: Diekursus is by verskeie NG Kerk en Gereformeerdegemeentes en in Laudium aangebied. Op die oomb!ik isdaar ‘n groep van 15 wat geree!d saam met gem eentehede uitreik. Ons vind dat kruiskulture!e uitreiking effektief is wanneer dit gedoen word vanuit die pbaas!ikegemeente in Laudium. Die nodige kontakte kan gevindword met die hu!p van die gemeente en die opvo!gingkan deur die gemeente gedoen word.3.12.7 lnstandhouding van kerkgebou in Laudium:Die kerkgebou is herste! en die dak herseë!. Die gebou

been hom goed vir a! die aktiwiteite. Die k!askamersword verhuur aan verskeie dissiplines onder die naamExcel en dit bied ‘n verdere geheentheid om mense virChristus te bereik. U ondersteuning met die herste! wordhoog op prys gestel.3.12.8 Charisma-news: Die kwartaa!b!ad van diegemeente en sy sending na die 10/40-venster hier inSuid-Afrika is gratis beskikbaar en word aan bebangstellendes gestuur.3.12.9 ‘n Deur na die 10140 venster: Naas !ndie enMa!eisiè beskik Suid-Afrika oor die grootste Hindoebevobking in die wéreld. In Laudium bestaan ‘n groot,!uukse fasihiteit vir die opheiding van Moslem geestehike!eiers (of mauhanas) uit die hehe Suidebike Afrika. Virdiegene wat op kort- of bangtermyn uitreike na diel 0/40-vensterwi! gaan, is Laudium ‘n uitstekende geheentheidvir toerusting. Laudium is by uitstek die deur na die10/40-venster. Charisma is toegerus cm hierdie opbei

R:~sinodes\Noord2001 ~VersIae~Ve,werkte verslaeiA-3- 1 (Sending). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 69 Senaing

ding aan te bled.Geteken~ ds PJP de Beer

4. SENDING IN WYER VERBAND(Samewerking buite eie kerkverband en -familie)

4.1 SAMEWERKING MET ANDER ORGANISASIES4.1.1 Ontmoeting van SSK met NG Kerklidmate watIeiers in Sendingorganisasies isOp 7 Februarie 2000 het die SSK 20 Ieiers van 20verskillende sendingorganisasies te Overkruin inPretoria ontmoet vir samesprekings. Die doel van diekonsultasie was om groter helderheid te kry oor diepotensiaal en voorwaardes vir samewerking tussen dieNG Kerk en sy gemeentes aan die een kant en diesendingorganisasies aan die ander kant. Aandag is aanvele fasette van sending en samewerking tussen kerken sendingorganisasies gegee. Aan die einde van diedag was aimal dit eens dat sulke skakeling bale lankalnodig was, maar daar is tog geoordeel dat dieskakeling eerdertussen die sendingorganisasies en dieASSK moes plaasgevind het. Daar is kennis geneemvan talle behoeftes wat NG Kerklidmate in diens vandie sendingorganisasies ervaar. Die behoefte is uitgespreek dat verdere aksie ult die konsultasie moetvoortvloei en tot ‘n soort verjnootskap tussen kerk ensendingorganisasies moet lei. (Afskrifte van ‘n gedetailleerde opsomming van die bespre.kings, asook ‘n lysvan send/ngorganisasies wat aan die konsultasiedeelgeneem het, kan verkiy word van die SSK)4.1.2 Ontmoeting tussen ASSK en SendingorganisasiesOp 9 Maart 2001 het daar ‘n ontmoeting in Bloemfontein tussen ede van die ASSK en leiers van sekeresendingorganisasies plaasgevind. Die presiese implikasies van die sendingroeping, die terreine vir samewerking tussen kerk en sendingorganisasies, en dieaard van toekomstige skakeling en samewerking isbespreek. Die SSK vertrou dat hierdie saak van samewerking tussen kerk en sendingorganisasies voortaandie nodige aandag op die viak van die ASSK sal geniet.4.1.3 AANBEVELING: SAMEWERKING METSENDINGORGANISASIESDie sinode moedig gemeentes aan om waar moontuk van die dienste en kundigheid van sendingorganisasies gebruik te maak om te help metmobilisering van lidmate totsendingbetrokkenheid,en (lidmate in) sulke organisasies ook te ondersteun waar moontlik.

4.2 BYBELGENOOTSKAP VAN SUID-AFRIKA4.2.1 Die SSK het vir ds JO Scholtz as sy verteenwoordiger op die Bybelgenootskap van Suid-Afrikaaangewys. Daar is skriftelik van die BSA versiagontvang. Opsommend kan genoem word dat publikasies in 16 tale hanteer is en dat die produksie van voileBybels met 33,01% toegeneem het en die van NuweTestamente met 47,31%. ‘n Totaal van 1 179 739Bybels en Bybelgedeeltes is in Suid-Afrika versprei. Die

verliesbedrag beloop tans R19 per Bybel. Die BSA hetdie afgelope jaar R 24,1 miljoen van donateurs ontvang.Uit die sinodale gebied van Noord-Transvaal beloop dietotale bydrae van lidmate en gemeentes vir die boekjaar2000-01 R 1 136 391.24 Dit impliseer ‘n groei van28,7% teenoor die vorige jaar. Groot mediadekking ishierdie jaar geniet as gevolg van die “Jaar van dieBybel”, “Bibliathon 2000” en die WBG AlgemeneVergadering wat gedurende Oktober 2000 in die landgehou is. Die volledige verslag van die BSA wordjaarliks na alle ringe in die sinodale gebied gestuur enkan by die ringskribas aangevra word vir meer inligting.Hierdie verslag kan ook verkry word vanaf die skribavan die SSK (SOD-kantoor, Posbus 23258, Gezina,0031 of Tel 012-3311936 of 012-3312972). ‘n Versoekis van ds Lourens Geldenhuys van die BSA ontvang om‘n video van 20 minute aan die sinode tydens sy sittingte vertoon. Die SSK oordeei dat die vertoning moontlikgedurende ‘n etenspouse kan plaasvind.4.2.2 AANBEVELINGS: BYBELGENOOTSKAP VANSUID-AFRIKA4.2.2.1 Die sinode bring opnuut die baie belangriketaak van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika onderdie aandag van gemeentes en lidmate, ft om dieBybel te vertaal, te reproduseer en te versprei, enversoek hulle om die BSA deur volgehoue gebed teondersteun.4.2.2.2 Die sinode versoek kerkrade opnuut omwaar moontlik die verliesbedrag per standaardBybel (tans R19) per Iidmaat per jaar as donasie aandie Bybelgenootskap van Suid-Afrika oor te betaat,verkieslik vOOr 15 Maart van elke jaar.

5. PERSONEEL EN VERGADERINGS

5.1 PERSONEEL5.1.1 Die volgende persone het op die SSK gedien: Asprimariuslede: di MJP Grobler (voorsitter), HM Horn(ondervoorsitter), GJ Badenhorst (skriba), LABadenhorst, DB de Vos, JO Erasmus, HJ Griesel, DGJordaan, JO Scholtz, JJ van Zittert. As sekundusledehet gedien: di BJG de Vos, GJ Roets. (Dr JGM Richter,die vorige skriba, het gedurende die termyn uit diekommissie bedank en is as primariuslid vervang deurdsJJ van Zittert.) In adviserende hoedanigheid was dievolgende persone ook betrokke: prof JJ Kritzinger(ISWEN), dr HJ MOller (VGKSA), mev M van Zittert(Vrouediens).5.1.2 Aangesien die take van die kommissie teomvangryk is om deur slegs 7 primariuslede behartig teword, is alle sekunduslede ook na alle vergaderingsgenooi en is werk ook aan hulle uitgedeel. Dit was veraldie werkslading van die voorsitter wat baie tyd in beslaggeneem het sodat die SSK dit goedgevind het cm diegedagte te ondersteun dat die sinode ‘n persentasie vansy tyd by sy tuisgemeente moet uitkoop. Die bedankingvan die vorige skriba het 00k voortgevloei uit ‘n werkslading wat ingemeng het met sy bediening as enigsteleraar van ‘n groot gemeente.

R:\sinodes\Noord2001\VersIae~veiwerkte verslae~A-3- 1 (Sending). wpd Agenda

SThode Noord-Transvaal 2001 70 Sending

5.2 SENDINGKANTOORDie kommissie het fl behoefte aan fl vaste kantoorervaar waaruit die administrasie en bestuur van dieSSK behartig kon word, en waaruit navrae oor sending~sake beantwoord kon word. Daar is met die gemeenteWonderboom-Suid ooreengekom dat hulle SendelingeOndersteuningsdiens (SOD-kantoor) sekere hulpdienste sal lewer teen kostes wat aangegaan word. Totdusver werk hierdie reeling goed. Die kantoor setelefoonnommer is: 012-3311936; faks: 012-3311176;e-pos: [email protected]. Die posadres is: Posbus23258, Gezina, 0031.

5.3 VERGADERINGSBenewens die konstituering van die SSK tydens dievorige sinode, het die voile kommissie 4 maai vergadertydens die reses. Die dagbestuur het 8 maal vergaderafgesien van kontak wat lede van die dagbestuur opdeurlopende basis gehad het oor veleriei SSK-sake.Daar was soms ook ontmoetings met ander kommissies van die sinode soos oor die Portugese gemeente,die begroting, die funksionering van die sinode en sykommissies, die grondeise op die sendingpiase, dieondertekening van die kontrak ivm Oppieberg, argiefstukke, skakeling met die VGKSA, ens. Vergaderingsvan die ASSK is ook bygewoon. Talle kilometers is indie proses afgele. Lede van die SSK het ook dikwelsbesoeke by sendehnge of sendingeiendomme afgele virskakeling, pastorale sorg en vergaderings van beheerrade. Die aktiwiteite was volop en veelsydig.

5.4 SENDINGKOMMUNIKEEGemeentes en leraars het sedert die vorige sinodeweer die “Send/ngkommunikee” onder oë gekry. Die

doel met die uitstuur van die nuusbrief is omgemeentes in te hg oor sekere werksaamhede van dieSSK namens die sinode, maar cok cm wyer tekommunikeer oorsekere sendinginisiatiewe wat in diesinodale gebied plaasvind ten einde gemeentes testimuleer cm self met verbeeldingryke projektevorendag te kom. Die uitgangspunt is dat onbekendmaak onbemind. Motivering is afhanklik van goeieinligting. Skakeling van gemeentes onderhing behoortbevorder te word sodat netwerkvorming en onderhingesamewerking kan gedy. Weens die koste van verspreiding van die nuusbrief word dit aan gemeentesself oorgelaat cm te besluit hoe die inhoud van dienuusbrief plaaslik onder lidmate se aandag gebring salword. Indien gemeentes genoeg eksemplare kan laatdupliseer om ten minste aan kerkraadslede en anderbelangstellendes daarvan te verskaf, kan dit al baiehelp om belangstehling en motivering op hoe peil tebring.

6. SLOTDie kommissie vertrou die werk wat gedoen is metdankbaarheid aan die Here toe, wetend dat diekoninkryk van God steeds sal uitbrei tot verlossing vanbaie mer~se. Ons bid alle medewerkers God se ryksteseen toe. Mag die sinode ook die wysheid vind cm sysendingtaak vir die Here getrou te volbring en die kerkse voile potensiaal op hierdie terrein te help ontplooi!

DS MJP GROBLER (voorsitter)DS HM HORN (ondervoorsitter)DS GJ BADENHORST (skriba)

~‘rd200 1 ~Vers1ae~Ve,werkte versIae~A-3- 1 (Sending). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 71 Gemeenrebou

A.4.1 GEM EENTEBOU: EERSTE VERSLAG

1. OPDRAGTE SINODE 1999Die kommissie het geen spesifieke opdragte van diesinode ontvang nie.

2. WERKSAAMHEDE TEN OPSIGTE VANNAVORSING, BEPLANNING, INLIGTING ENVOORLIGTJNG

2.1 OPDRAGTE VANAF DIE AKGDie kommissie het op versoek van die AKG aandaggegee aan ‘n aantal opdragte wat vanaf die AlgemeneSinode na die AKG verwys is. ‘n Subkommissiebestaande uit dr WJH de Koker (sameroeper), proffHJC Pieterse, JO Muller, M Nel, AB du Toit, dr MJLazenby en ds JJ Pienaar het die volgende sakebestudeer:2.1.1 Die Algemene Sinode verwys beskrywingspuntB.7.17 na die AKG in samewerking met die ARK virstudie en aanbevelings aan die volgende AlgemeneSinode, nI om uitspraak te gee oor die “amp van diekerklike hoogleraar en of hylsy in hierdie ‘amp”bevestig word al dan nie.2.1.2 Die Algemene Sinode aanvaar dat die fokus vandie predikante-amp op die Woordbediening in syverskillende gestaltes moet val en dra dit aan dieAlgemene Kommissie vir Gemeentebediening op omdie implikasies hiervan te ondersoek, met verslag aandie ASK, om so gou moontlik aan gemeentesdeurgegee te word.2.1.3 Die Algemene Sinode dra dit aan die AKG op omin samewerking met die ARK die moontlikheid teondersoek waarop predikante van die kerk wat nie inaktiewe gemeentebediening staan nie, of nie sinodaleamptenare is of aan teologiese fakulteite verbonde isnie, maar op anderwyses by Woordbediening betrokkeis, hulle ampsbevoegdheid kan behou.2.1.4 In die hg van die dringende behoefte by baiekerkrade om leiding te kry in verband met dieverbreding van die amp van ouderhingeen diakensword die AKG in samewerking met die AKDB versoekom die opdragte in 2.4.5 en 2.4.7 so gou moonthik uittevoer met vershag aan die ASK vir implementering.2.1.5 Die Algemene Sinode versoek die AKG omaandag te gee aan die moonthike verbreding van dieouderhingamp indien dit met die oog op eietydsebedieningsvereistes wenshik blyk te wees.2.1.6 Die Algemene Sinode versoek die AKG insamewerking met die AKDB om aandag te gee aan diemoonthike verbreding van die diakenamp indien dit metdie oog op eietydse bedieningsvereistes wenshik soublyk.2.1.7 Wysiging van bevestigingsformuhiere. lndien dieuitvoering van bogenoemde opdragte dit nodig maakom bevestigingsformuhiere te verander, moet daaraanaandag gegee word.‘n Verslag is aan die ARK en die AKG voorgelê.

2.2 GRATIS LEKTUURBEDIENING2.2.1 Die kommissie het soos in die verledevoortgegaan met die opstel en gratis beskikbaarstelhingvan lektuur oor ‘n wye reeks onderwerpe wat dien totopbou en vertroosting van mense, veral die wat in noodverkeer. In die gewone omgangstaal word van“traktaatjies” gepraat.2.2.2 Deur die loop van 2000 is die kommissie deurCLF (Christehike Lektuurfonds) van Bloemfonteingenader om betrokke te raak met die verspreiding vanhierdie lektuur. Nadat ‘n paar samesprekings met CLFgevoer is, het die kommissie besluit om dielektuurdiens volledig aan OLE oor te dra. Dievernaamste redes hiervoor is die feit dat CLF oor ‘nbaie goeie infrastruktuur beskik wat die druk enverspreiding van die lektuur baie effektief kan hanteer.Die voorraad wat hier geberg was asook die fonds watmet verloop van tyd opgebou is, is 00k na OLEoorgedra. Die geld van Noord-Transvaal word as ‘napparte fonds in trust gehou en bly uitsluithik totbeskikking van Noord-Transvaal se gratis lektuurdiens.Die reeling werk baie goed en die kommunikasie metOLE is uitstekend. Daar word tans van die lektuurherdruk in nuwe formaat. Volgens OLE is die lektuurvan Noord~Transvaal in aanvraag en word dit goedversprei.2.2.3 AANBEVELING: GRATIS LEKTUURBEDIENINGDie sinode keur die optrede van die SKG goed.

3. ADVIES AAN DIE SINODE

3.1 BESINNING3.1.1 Deur die loop van die afgelope twee jaar is diewerk van die kommissie ietwat gekortwiek deur dievermenging tussen gemeentebou en fasihitering wat virdie grootste deel van die tyd plaasgevind het. Dit wasnie negatief beleef nie, maar het wel tot gevolg gehaddat die kommissie weer mooi moes dink wat die doelen taak van die kommissie is as die praktiesekonsultering in verband met gemeentebou weggeneemword. Dit het daartoe gelei dat die kommissie opnuutbesef het dat hy die gemeentes moet stimuleer oorgemeentebouprosesse. Dit is ongelukkig waar dat asdaar nie noemenswaardige probleme in ‘n gemeenteondervind word nie, dit 00k nie noodwendig betekendat daar ‘n gesonde gemeentebouprogram in werkingis nie. Dikwels word dit eers ontdek as die een of anderprobleem (gewoonhik finansieel van aard) ondervindword. Verder is dit ook so dat die blote aanwesigheidvan ‘n klompie aktiwiteite in ‘n gemeente eweneens nienoodwendig beteken dat dit te make het met die opbouvan die gemeente nie. Die kommissie is daarvanoortuig dat sy taak daarin gelee is om gemeentes tehelp om werkhik met gesonde gemeentebou besig tewees.

R:~sinodesWoord2001 ~VersIae~Verwerkte versla&A-4. I (Gemeentebou). wpd Agenda

Sinode Noord~ Transvaai 2001 72 Gemeenreoou

3.1.2 Kort voor die opstel van hierdie versiag het ditonder die kommissie se aandag gekom dat dieFasiliteringskommissie besluit het om voortaan net opfasilitering as die oplossing van krisisse te konsentreeren die proses van gemeentebou by wyse vankonsultasie in te koop waar dit nodig blyk. SKG kry dusdaarmee weer die volledige verantwoordelikheid vii diebevordering van gemeentebou in die sinode terug.3.1.3 Kommissielede moet daarom beter toegerusword met kundigheid oor gemeentebouprosesse enkonsultasievaardighede.3.1.4 AANBEVELINGS: TOERUSTING VAN SKG3.1.4.1 Die sinode gee toestemming aan SKG omdie dividend wat jaarliks op sy belegging in dieSinodale Sentrum ontvang word by wyse vansubsidiering aan te wend vir die opleiding vankommissielede en Ieraars met die oog opgemeentebouvaard ig hede.3.1.4.2 Die sinode ondersteun die gedagte dat ditwenslik is dat die personeel van die SKG ten minsteoor ‘n bykomende kwalifikasie in gemeenteboumoet beskik en moedig die lede aan om in dieverband moeite te doen.

3.2 RETREATS3.2.1 Teen die einde van die afgelope termyn is dieSKG genader om aandag te gee aan die organiseringvan retreats vii Ieraars. Metdie totstandkoming van dieKommissie vir Pastorale Begeleiding van Leraars hetdie kommissie geoordeel dat dit n saak is wat deurdaardie kommissie hanteer behoort te word omdat ditinpas by die gedagte van pastorale begeleiding.3.2.2 AANBEVELING: RETREATSDie sinode gee opdrag aan die Kommissie virPastorale Begeleiding van predikante om diemoontlikheid van die organisering van retreats te

ondersoek en te implementeer indien dit haalbaaris.

4. ALGEMEEN

4.1 SAMESTELLING VAN DIE KOMMISSIE4.1.1 PrimariusledeProf M Nel (voorsitter) (Suidoos-Pretoria)Ds JJ Pienaar (ondervoorsitter) (Florandia)Dr MJ Lazenby (skriba) (Pierneef)Ds G Bothma (Bendorpark-Pietersburg)Dr WJH de Koker (Lynnwood)Ds GJ Kok (Thabazimbi)Ds WJ Schoeman (Riviera)Dr MN van der Merwe (Wierdapark-Suid)Ds WHS Woihuter (Waterberg)Ds JOE Harris (Potgietersrus-Suid)Prof PGJ Meiring (Direkteur SEVTO)4.1.2 SekundusledeDr ES du Plooy (Elorauna)Ds JCA Barnard (Wespoort)Ds S Botma (Pretoria-Polisiekollege)

4.2 VERGADERINGSDie SKG het gedurende die afgelope twee jaar vierkeer vergader.

5. SLOTWOORDDie kommissie vertrou dat hy sy taak na bevredigingvan die sinode uitgevoer het en dat die Here self diearbeid ryklik sal seen en laat vrug dra.

PROF M NEL (voorsitter)DR MJ LAZENBY (skriba)

R:~sinodes~Noord2QQ 1 ~VersIae~Verwerkte verslae\A-4- 1 (Gemeentebou). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 73 Jeug

A~5.1 JEUG: EERSTE VERSLAG

1. OPDRAGTE SINODE 1999

1.1 SJK-ARGIVALIA1.1.1 Opdrag: Die sinode versoek die SJK om dieargivaris behulpsaam te wees met die ontsluiting vandie SJK-Argivalia.1.1.2 Uitvoering: Ditwas nie moontlik om aan bogenoemde opdrag uitvoering te gee nie. Daar is egter ‘ndringendheid cm die argiefstukke uit te sorteer. Daaris gesprek gevoer met dr Froneman en by bet aangedui dat die Argief bereid is cm die ontsluiting selfstandigte hanteer.1.1.3 AANBEVELING: SJK-ARGIVALIADie sinode versoek die Argief om voort te gaan

met die ontsluiting van die SJK-Argivalia en die SJKop konsulterende basis te betrek.

1.2 GELOOFSBOEK VIR SENIOR KATEGESE1.2.1 Opdrag: Die sinode gee opdrag aan die SJK omvoort te gaan met die opstel van die voorgesteldeGeloofsboek vir gebruik in die senior kategese.1.2.2 Uitvoeririg1.2.2.1 Die SJK bet geoordeel om nie self met dieopdrag voort te gaan nie aangesien daar aireeds nkonsep van die geloofsboek in die vorm van die nuwebelydenishandboek verskyn.1.2.2.2 Die SJK ondersteun ook die proses van ‘nnavorsingsgroep in verband met geloofsvorming onderleiding van SEVTO. Daar is op 6 en 7 Junie 2001 ‘nwerkswinkel in die verband gehou.1.2.3.3 AANBEVELING: GELOOFSBOEK VIRSENIOR KATEGESEDie sinode versoek die SJK om die proses rondomdie geloofsboek in samewerking met SEVTO voortte sit.

1.3 SJK-VERTEENWOORDIGING IN BEHEERLIGGAME VAN KAMPTERREINE1.3.1 Opdrag: Die sinode gee opdrag aan die SJKcm, in oorleg met die SRK, die posisie en noodsaaklikheid van SJK-verteenwoordiging in die beheerliggame van die kampterreine te Badseloop Magaliesberg en Pienaarsrivier te ondersoek1.3.2 Uitvoering: Die SJK het uitvoering aan dieopdrag gegee deurdat verteenwoordiging op dieonderskeie beheerrade vanuit die plaaslike ringegeskied. Die SJK het wel nie met die SRK gepraat nieaangesien geoordeel is dat daar geen implikasies iswat so n gesprek regverdig nie. Die SJK gee kennisaan die sinode dat Pienaarsrivierkampterrein sedertNovember 2000 nie meervir die kerk beskikbaar is nie.1.3.3 AANBEVELING: VERTEENWOORDIGING INBEHEERLIGGAME VAN KAMPTERREINEDie sinode neem kennis en beskou die saak asafgehandel.

2. WERKSAAMHEDE VAN DIE SJKTydens ‘n SJK-Indaba waar daar van kundigheid binneen buite die SJK gebruik gemaak is, is daar indringendoor die doelmatige funksionering van die SJK besin.Die resultaat was ‘n nuwe en vars werkswyse watgestalte gekry bet in die volgende bedieningsterreine:- Leierskapsontwikkeling/toerusting- Gesinne- Kampe- Informasietegnologie (IT)- Sang en Musiek- Onderwys- Fasilitering

2.1 LEIERSKAPSONTWIKKELING EN TOERUSTING: ‘n MULTIBEDIENING-JEUGKONFERENSIE2.1.1 Agtergrond2.1.1.1 Die SJK bet twee behoeftes geIcientifiseer: omop n wyse met jeugwerkers te kommunikeer en cm diegeleentheid te skep vir opleiding/toerusting.2.1.1.2 Die SJK bet besef dat dit baie belangrik ennodig is om op gemeenteviak uit te kom by die jongleiers, jeugwerkers en jeugpredikante. Dit is ‘nbehoefte by die SJK om te boor hoe dit met die NGKerk in Noord-Transvaal sejeugwerk gaan. Wat is dievrae? Wat is die behoeftes? Hoe ervaar diegemeentes die SJK? Waar kan die SJK help enfasiliteer?2.1.1.3 Al hierdie vrae bet aanleiding daartoe gegeedat daar besluit is cm geleenthede te skep waar diebcgencemde persone hulle opinies kan lug en waar dieSJK ‘n diens kan lewer aan ens gemeentes.2.1.1.4 Vanuit hierdie agtergrcnd is daar besluit cmtwee multibediening-konferensies te bou.2.1.2 Die doel van die konferensiesDie konferensies bet die volgende ten doel:2.1.2.1 Cm die geleentheid te skep vir alle belanghebbendes by jeugbediening in Noord-Transvaal cm tepraat ocr hulle bediening aan jongmense.*1 Die SJKwil graag op hierdie manier ‘n goeie prentjie kry van hoe dit regtig met ons gemeentes se jeugbediening gaan.*2 Dit is cok ‘n geleentheid cm netwerke en verhoudinge te versterk en uit te bou.2.1.2.2 Cm die geleentheid te skep vir alle belanghebbendes by jeugbediening in Noord-Transvaal vir opleiding en toerusting. Die geleentheid sal benut word cmjong leiers, werkers en predikante toe te rus inverskillende aspekte van jeugbediening. Daar sal veralaandag gegee word aan leierskapsontwikkeling enmentcrskap. Dit sal geskied in die vorm vanwerkswinkels (multibedieninge).2.1.2.3 Die SJK sal ock die geleentheid benutom diewerk en bedieninge van die SJK bekend te stel.2.1.3 Wie moet die konferensies bywoon?*1 Jong leiers in gemeentes, met ander woorde tieners

R:\sinodesWoord200 I ~Vers/aeWerwerkte verslae\A-5- I (Jeug). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 74 Jeug

wat leiers en roispelers is in hulle plaaslike gemeentese jeugbediening.*2 Jeugwerkers.*3 Jeugpredikante of die leraar primer verantwoordelikvir die jeugbediening in die gemeente.2.1.4 Die datum van die konferensiesDie SJK wil graag gemeentes genoeg tyd gun omhierdie belangrike gebeurtenis in hulle beplanning vaste maak. Daarom is die datums in Februarie 2001bepaal:*1 Piete~sburg — 22 tot 23 Maart 2002*2 Rustenburg —14 tot 15 Junie 2002*3 Pretoria — 18 tot 19 September 20022.1.5 Die verloop van die konferensieDie konferensie neem op die Vrydagaand ‘n aanvangmet die fasilitering van gesprekke oor diejeugbediening in gemeentes asook ‘n motiveringsaanbieding oor die noodsaak en belang vanleierskapsontwikkeling. Diegene wat nodig sou he omoor te slaap, sal voor voorsiening gemaak word. DieSaterdag sal gewy word aan die bekendstelling van dieSJK se werk, wat gevolg sal word deur verskillendewerkswinkels. Die aand sal die konferensie afgesluitword met ‘n musieken kunstefees.2.1.6 Elke gemeente moet teenwoordig weesDie konferensie sal slegs kan slaag in sylangtermyndoelwitte indien elke gemeenteverteenwoordig is. Gemeentes moet asseblief moeitedoen om hierdie helangrike inisiatief te ondersteun.Ons jeugbediening staan voor bale uitdagings en onsas kerk moet reg staan om die uitdagings aan te pak.2.1.7 AANBEVELINGS: MULTIBEDIENING-JEUGKONFERENSIES2.1.7.1 Die sinode neem kennis van die konfere’nsies en vra die SJK om voort te gaan met dieorgan isering van die geleenthede.2.1.7.2 Die sinode vra elke gemeente in NoordTransvaal om sekerte maak dat hullejeugbedieningverteenwoordig word by een van die konferensies.

2.2 GESINSBEDIENING2.2.1 Die afgelope twee jaar het die SJK toenemendbesef dat geen jeugbediening sonder gesinsbedieningkan plaasvind nie. Die doelwitte wat twee jaar geledegeformuleer was, naamlik die aanbied van gesinsprogramme in gemeentes en die bewusmaking van diebehoeftes van gesinne is beide mee begin en sal in dievolgende twee jaar verder uitgebou word.2.2.2 Die gesinsprogram, 7 Familiegewoontes, fokushoofsaaklik op 7 gewoontes (gewoonte om stories tevertel, simbole te maak, saam fees vier, ea) wat diegesin gebruik om te groei. Indien ‘n gesin die kursusbywoon is die kursus so saamgestel dat daardie gesinweer die kursus kan aanbied. Hierdie kursus is inverskeie gemeentes aangebied en ons vertrou dat daarin die volgende jaar ‘n verdubbeling van deelnemendegemeentes sal wees.2.2.3 Daar is 00k ‘n groeiende bewuswording onderlidmate dat daar geleenthede moetwees waar gesinnetoegerus kan word. Dit word gestaaf deurdat die AJK

00k hierdie behoefte geIdentifiseer, en ‘n bedieninggeskep het wat net op gesinne fokus. Qok in ons eieSJK word gesinsbediening toenemend oorval deur diebehoefte van predikante om kursusse en toerusting aangemeentes te verskaf.2.2.4 In die volgende twee jaar gaan daar op diebestaande doelwitte gefokus word. Die eerste is dieverdubbeling van gemeentes wat die kursus 7Familiegewoontes aanbied. Die tweede is dieontginning van geleenthede waar gesinne kan groei,byvoorbeeld dat kursusse oor ouerleiding en waardesin gemeentes aangebied kan word, en jeugkampe kanso gereel word dat die gesinne deelneem deurbyvoorbeeld die Sondag op die kampterrein saam aftesluit. Die Jaar van Hoop kan nie ‘n sukses ingemeentes wees as die gesinne nie meehelp hiertoenie. Versoening, armoede en moraliteit moet in diegesinne aangespreek word en nie buite om die gesinnie.2.2.5 ‘n Derde doelwit wat ons graag sal wil verwesenIlk, is om aan predikante die geleentheid te gee omgespreksgroepe/dinkskrums ofwerksessies oor gesinsbediening by te woon. Die “National Centre for Youthand Family Ministry”, watverantwoordelik is virSEVTOse werkgroep, vergader vier keer per jaar. Op diestadium is ons besig om ‘n werksboekie oor diehuweliksdiens (preek, formuliere en simbole) op te stel.Daar sal ook ‘n werkswinkel in die tweede helfte van diejaar (Oktober) aangebied word wat op die gesin asmetafoor vir gemeentebediening sal fokus.2.2.6 AANBEVELINGS: GESINSBEDIENING2.2.6.1 Die sinode versoek kerkrade om die ges ins-program, 7 Familiegewoontes, in gemeentes aan tebied.2.2.6.2 Die sinode moedig Ieraars aan om die werksessies oor gesinsbediening by te woon.

2.3 KAMPE* Die tyd is verby dat daar sommer net gekamp wordter wille van die vermaak. Daarvoor is ons tyd tekosbaar en die kostes te hoog. Die nuwe generasiejongmense (millennials) wil ook nie meervermaak wordnie. Hulle wil betrokke wees (involvement) by diewereld. Jeugwerk gaan 00k nie meer soseer oorprogramme nie, maar oor verhoudings. Kampe wat nieaan hierdie sake aandag gee nie, is gedoem totmislukking.* ‘n Werkswinkel vir kampleiers is gehou op 24Oktober 2000 waartydens ‘n totale strategie viikampbediening in Noord-Transvaal beplan is. In diebeplanning ten opsigte van fl gekoordineerdekampestrategie, word daar aandag gegee aan hoe diesinode (deur die SJK) in persone, programme enfasiliteite kan belé:2.3.1 Persone2.3.1.1 NavorsingDit is belangrik dat daar voordurend navorsing gedoenword oor wat in die wéreld ten opsigte van kampegedoen word. ‘n Tendens wat vandag baie aandaggeniet en wat baie goeie uitkomste bereik, is kampe

R:\sinodesWoord2QQ1\Versiae~Ve,werkte versIae~A-5- 1 (Jeug). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 75 Jeug

wat gerig is op ervaringsleer. Groot Brittanje is tans nwereldleier in die aanbieding van hierdie tipe kampe.2.3.1.2 OpleidjgiqDit is belangrik dat daar met die oog op nuwe tegniekeen benadering om die jeug by kampe te bereik,opleiding gegee word aan Ieraars en kampleiers om asfasiliteerders tydens kampe op te tree. Leierontwikkeling moet gedoen word en spesialiste wat in een tipekamp spesialiseer, moet opgelei word. Tydens nspesialis-werkswinkel vir kampleiers op 7 en 8 Mel2001 is daar begin om aan die saak aandag te gee.2.3.2 ProgrammeJy moet die engel Gabriel self wees om aan elke aspekvan jeugbediening aandag te kan gee. As ons mekaarnie in die kerk bystaan nie, word ons eie jongmensedeur n magdom ander groepe ingesluk. Daaromkoördineer die SJK ‘n netwerk van kampe vir onsjongmense vanaf graad sewe tot die student na skool.Wanneer gemeentes hulle jongmense na hierdiekampe aanbeveel, bly daar feitlik net die belydenisklaskamp en die JKJA kamp oor wat gemeentes selfmoet reel.2.3.2.1 Skoolverwisselingskampe2.3.2.1.1 Teikengroep: Graad 7 en Graad 10/11/1 2.2.3.2.1.2 Die graad 10/11/12 jongmense word hiergebruik as raadgewers en spanleiers.SkoolverwisselingskamPe word gehou vir kinders watna die hoerskool toe gaan. Die graad sewes leer hoeom as Christen hulle man in die nuwe hoerskool en indie lewe te staan.2.3.2.1.3 Datums:* 1-5 Oktober - Badseloop (Kontakpersoon: RoelfOpperman, 015 491-3595);* 6-10 Desember - Rustenburg Kultuursentrum(Kontakpersoon: Jan de Man, 012 252-5151)2.3.2.2 Avontuurkamp2.3.2.2.1 Teikengroep: Graad 8 en 9.2.3.2.2.2 Hierdie kamp is ‘n eerste vir NoordTransvaal. Tydens die kamp word daarleierskapopleiding en persoonlikheidsontwlkkelinggedoen, terwyl probleemoplossingsvaardighedebemeester word. Uit die groep wat die kampmeegemaak het, sal daar dan vanaf graad 10 leiers virdie skoolverwisselingSkampe geIdentifiseer kan word.2.3.2.2.3 Datum: 25-28 Junie - Badseloop(Kontakpersoon: Chris Harris, 015 491-3595)2.3.2.3 SkoolverlaterskamP2.3.2.3.1 Teikengroepe: Graad lien 12; studenteennaskoolse jongmense word as raadgewers enspan leiers gebruik.2.3.2.3.2 Skoolverlaterskampe hetgeen bekendstellingnodig nie. Duisende kinders wat al so ‘n kampbygewoon het, getuig van groot seen.2.3.2.3.3 Datum: 9-16 April - Badseloop(KontakpersOon: Johan Avenant, 012 661-9048)2.3.2.4 Dienswerkkampe2.3.2.4.1 Teikengroepe: Hoerskool- en na-skoolsejongmense.2.3.2.4.2 Universiteitsoord organiseer meer as 30dienswerkkampe elke jaar dwarsoor die land. Leraars

wat bereid is om as kampouers saam te gaan, kan virTienie Bosman kontak. Akkommodasie en vervoerword vir die kampouers betaal. Leraars wat saamgaan, kry ook die geleentheid om hulle jongmense enhoërskooljeug saam met die studente te neem.2.3.2.4.3 Kontakpersoon: Tienie Bosman, 012 362-05922.3.3 Fasiliteite2.3.3.1 Die sinode beskik tans oor twee kampterreine(Badseloop en Magaliesberg) wat elk deur n eiebeheerraad bestuurword. As die sinode in die toekomssteeds van die fasiliteite gebruik wil maak, sal daardringend fondse gevind moet word om die terreine opte knap.2.3.3.2 Met die oog op die aanbieding vanavontuurkampe, sal daar apparaat gebou moet wordom aktiwiteite soos absail, muurklim, spanbou op hoetoue, ensovoorts, te fasiliteer.2.3.3.3 AANBEVELINGS: KAMPTERREINE2.3.3.3.1 Die sinode versoek beheerrade van kampterreine om wee te ondersoek waarlangs fondsegegenereer kan word om die twee terreine op teg radeer.2.3.3.3.2 Die sinode beveel aan dat gemeentesgemotiveer word om as vooggemeente oor een vandie strukture (huisie, kombuis, saal, ens.) op dieterreine op te tree deur dit op te knap en instand tehou.

2.4 INFORMASIETEGNOLOGIE (IT)2.4.1 Die informasietegnologiegroeP van die SJK sedoelstelling is om leraars en jeugleiers te motiveer entoe te rus om informasietegnologie te benut in diekommunikasie van die evangelie aan jongmense.2.4.2 Hierdie doelstelling word aangespreek deur kursusse wat aangebied word aan belangstellendes. Dietema van die kursus is: “Die benutting vanlnformasietegnologie vir die Bediening”. Sake watdaarbehandel word, is die gebruik van dataprojektors,truprojektors, verskeie sagtewarepakkette, nuttigehardeware, sms-benutting, e-pos, internetmoontlikhede,penlesers, musiek, video- en klankbenutting, om maar‘n paar te noem. Studente van die Fakulteit Teologie isook aan die potensiaal van die informasietegnologieblootgestel. Die kursus is gratis en word soggens van09:00 tot 13:00 aangebied by en deur ds. Immanuelvan Tonder. Belangstellendes kan direk met homkontak maak.2.4.3 AANBEVELINGS: INFORMASIETEGNOLOGIE2.4.3.1 Die sinode versoek kerkrade om Ieraars enandergemeenteleierS aan te moedig om bogenoemde kursus by te woon.2.4.3.2 Die sinode versoek jeugleraars om informasietegnologie te benut in die kommunikering vandie evangelie aan jongmense.

2.5 SANG EN MUStEK2.5.1 Bekendstelling/beVordering van die NuweLiedboek

R:~sinodes~Noord2001 ~VersIae’iVerwerkte vers!ae~A-5- 1 (Jeug). wpdAgenda

S/node Noord-Transvaal 2001 76 Jeug

2.5.1.1 Die Sang- en Musiekgroep gaan die nuweliedboek - spesifiek die kitaarbegeleidingsboek - aanons jeug bekendstel deur drie werkswinkels virkitaarspelers en sangleiers aan te bied in drie sentralesentra naamlik Pretoria (Universiteitsoord), Rustenburg(Proteapark) en Pietersburg-Noord. Hierdie werkswinkels sal op fl Saterdag of Sondagmiddag in 2002aangebied word. Verderword fl lofprysingsgeleentheideen Sondag (in 2002) in Universiteitsoord beplan.2.5.1.2 ‘n Minimale inskrywingsfooi sal betaal word omdie materiaal en verversings te finansier.2.5.2 Opname van die jeug se sang-enmusiekbehoeftes asook die status quo‘n Deeglike opname van die status quo en behoeftesvan die jeug rondom sang en musiek in ons streekword beplan. Hierdie opname bestaan uit twee bene —

die eerste in antwoord van die AJK-ondersoek met dieoog op die Algemene Werkswinkel (datums sal voig),en die tweede been tydens en na die sinodesitting2001.2.5.3 Deelname aan ‘n AJK-werkswinkejNelius Steyn, Zander van der Westhuizen en DanieJordaan word afgevaardig om d’ie Algemene Sang- enMusiekwerkswinkel op 3 en 4 Augustus by te woon.Carien Pretorius sal ook indien moontlik geko~pteerword.2.5.4 NetwerkDie Sang- en Musiekgroep bring ‘n netwerk op die beenvan persone in ons streek wie se passie en liefde bysang en musiek ten opsigte van die jeug lê. Hieruit salonder andere kruisbestuiwing, die ontstaan vaninformele “kweekhuise” vir die skep en toetsing vaneietydse Afrikaanse liedere, moontlike werkswinkelsasook die uitruil van wenke, inligting en data voortvloei.Die afskop hiervan vind reeds informeel plaas en sal bydie sinodesitting formeel voortgesit word.2.5.5 AANBEVELINGS: SANG EN MUSIEKDie sinode versoek kerkrade om kitaarspelers ensangleiers die geleentheid te bied om een van diebeplande werkswinkels by te woon.

2.6 ONDERWYS2.6.1 Tydens die SJK-lndaba is daar verafgefokus opdie ondersteuning van spesifiek die onderwyser.Onderwysers bevind hulself in ‘n baie moeilike situasie.Binne die onderwys is daar onsekerheid oor ‘n wyespektrum van sake. Rasionalisering is aan die ordevan die dag en konsensus oor beleidsake is ‘nprobleem. Die onderwysers wat wel seker is van ‘n ~05word gekonfronteer metal hoe meer eise wat aan hullegestel word. Onderwysers is oorwerk en emosioneelgedreineer. Die skuif na UitkomsgebaseerdeOnderwys (UGO) het groot onsekerheid veroorsaak.2.6.2 Die kerk kan ten opsigte van die situasie ‘n baiepositiewe rol speel. In die eerste plek beskik die kerkoordie infrastruktuurom inligting aan onderwysers deurte gee. lnligting ten opsigte van die volgende sake kanvir die onderwyser van betekenis wees:2.6.2.1 Die beleid: Onderwysers moet dikwels deurmiddel van die koerant kennis neern van belangrike

beleidsuitsprake. Die kerk is verteenwoordig op forumswat met die Onderwysdepartement in gesprek tree oorbeleidsake en om namens sy lidmate ‘n boodskap oorte dra. Dit geld veral ten opsigte van die beleid rondomdie status van godsdiens binne die kurrikulum.2.6.2.2 Sake soos moraliteitwat spesifiek op die terreinvan die kerk lê maar wat ook vir die onderwys vanbelang is: vir die kerk is ‘n gesonde moraliteit ‘nprioriteit. In die sin kan onderwysers ondersteun entoegerus word om ‘n gesonde moraliteit in die skool tevestig. Dit gaan om die oordrag van waardes en omonderwysers toe te rus om waardes oor te dra. In dieverband is daar kundigheid waaroor die kerk beskik.2.6.2.3 Die onderwyser beleef dikwels die Ieerdernegatief omdat die wéreld van die jongmens soververwyderd is van sy eie. Onderwysers kan gehelp wordorn die wéreld van die jongmens beterte verstaan. Diekonteks waarbinne onderwys aangebied word is In

belangrike saak.2.6.3 In die tweede plek moet daar ook aandag gegeeword aan ondersteuning van die onderwyser. Tydensdie Indaba is daar aan die volgende geleenthedegedink:2.6.3.1 Kerkgemeenskappe moet betrokke gemaakword by~die onderwyser. Gemeentes moet aangemoedig word om in hul eredienste aandag te gee aan dieonderwys. Onderwysers wat 00k lidmate is kan ditpositief ervaar as hulle ondersteun word deur hul eiegemeente. Dit kan gedoen word deur preeksketse met‘n toepaslike liturgie aan gemeentes beskikbaarte stel.Onderwysers van skole in die omgewing kan na diespesifieke diens uitgenooi word waartydens daar in dieliturgie aandag gegee word aan die saak van dieonderwyser. ‘n Gebed opgedra aan die onderwyserkan op ‘n boekmerk gedruk word en aan onderwysersgegee word. ‘n Retreat kan vir die onderwysers gehouword waar daar emosioneel en geestelik aan hulleaandag gegee word.2.6.3.2 Die biddag vir opvoeding en onderwys kan nogverder gepromoveer en uitgebou word.2.6.3.3 In Belangrike saak wat deur die kerk ondersteun moet word, is die JOT-projek. JOT is dieakroniem vir Jesus Our Teacher. Die projek beywerhorn daarvoor om ‘n Christenkapelaan/mentor aanskole beskikbaar te stel. So ‘n persoon is dan betrokkeby die afrigting van sportspanne en die aanbied van diegodsdiensperiodes by ‘n skool.2.6.3.4 Laastens is die kerk betrokke by dieontwikkeling van ‘n kurrikulum saam met anderrolspelers op die godsdienstige terrein. Die “Waardesmaak saak” projek fokus op die ontwikkeling vanrnateriaal vir die leerarea Lewensorientering. Hierdieprojek is in ‘n gevorderde stadium en skole sal dit teen2002 in gebruik kan neem.2.6.4 Op die gebied van die onderwys word dan dievolgende beplan:*1 Deur middel van saamtrekke die deurgee vanbelangrike inligting rondom beleidsake, die status vangodsdiens in die beleid, ens.*2 Die belangrikheid van die vestiging van waardes om

R:~sinodesV’Ioord2001\VersIae~Verwerkte verslae\A-5- 1 (Jeug). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaaf 2001 77 Jeug

‘n gesonde moraliteit te vestig, en onderwysers toe terus hoe om waardes oor te dra.*3 Inligting deurgee oor die wêreld van die jongmens.*4 Beskikbaarstelling van preke, liturgie, gebed vir ‘nonderwyser.*5 Ontwikkeling van ‘n program vir ‘n retreat wat deur

onderwysers benut kan word om hul geestelike enemosionele batterye te Iaai.*6 Biddag vir opvoeding en onderwys.*7 Die ondersteuning van die JOT-projek.*8 Die ondersteuning van die “Waardes maak saak” -

projek en die implementering daarvan in openbareskole.2.6.6 AANBEVELINGS: ONDERWYS2.6.6.1 Die sinode betuig sy dank en waarderingteenoor die onderwyskorps wat in die huidige tydsgewrig van groot veranderinge, moeilike omstandighede en baie uitdagings, steeds voihard methulle Christelike getuienis en harde werk. Diesinode bid hulle krag en sterkte toe vir hulle groottaak.2.6.6.2 Kerkrade word aangemoedig om aanlidmate wat onderwysers is ondersteuning teverskaf en in die eredienste en anderbedieningsterreine aan die onderwyskorps aandagte gee.2.6.6.3 Die sinode ondersteun die “Waardes maaksaak” projek en versoek die SJK om daarmee voortte gaan.

2.7 FASILITERING2.7.1 Hoekom moet hierdie diens gelewer word?2.7.1.1 Om inligting te versamel. Hoor wat isproblem~, beperkinge, behoeftes, bed ieninge wat reedsbestaan en watwerk. Deur hierdie inligting te versamelkan die. SJK ‘n groter geheelbeeld van diejeugbediening in die sinodale gebied kry.2.7.1.2 Om hulp aan te bied deur voorstelle te maak,en deur toerusting.2.7.2 Hoe kan hierdie diens gelewer word?2.7.2.1 Identifiseer kundiges wat met hierdie diens kanhelp en wat bekwaam is en ‘n passie het vir fasilitering,jeug- en gesins-, musieken IT-bediening. Die SJKdien voorstelle in. Die sinode vul die lys aan.2.7.2.2 Bemark die diens deur middel van IT (gebruikdie webbladsy en stuur e-posse), skrywes aangemeente per brief, doen bemarking tydens diesinodesitting, rig uitnodigings aan ringe om die diensaan ringe bekend te stel deur middel van besoeke en

persoonlike kontak. Belangrike ogmerking: Hierdiediens sal slegs op uitnodiging geskied, wat beteken datdie bemarking baie effektief moet wees sonder cmverpligtinge op gemeentes te plaas. Die waarde vandie diens sal voorop moet staan (vergelyk 2.7.1 oor die“Hoekom?” hierbo).2.7.2.3 Lewer die diens. ‘n Besoekrooster wordopgestel en afsprake word gereel deur of een van diekantoordames of lid van die SJK (oop vir voorstelle).Paneel van kundiges besluit wie doen watter besoekeen stel gemeentes in kennis. Kry “Open SpaceTechnology” toerusting om fasilitering te vergemaklik(borde, papiere, penne, ens.). Die paneel stel telkensna ‘n besoek ‘n kort verslag op sodat dit deel van die“geheelbeeldverslag” kan word. Die sinodale kantoorkan hiermee help. By elke SJK-vergadering word daardan deur die lid vir fasilitering verslag gedoen.2.7.3 AANBEVELING: FASILITERINGDie sinode neem kennis van die diens wat die SJKin samewerking metdie Fasiliteringskommissie vandie sinode daarstel en versoek gemeentes om hullejeugkommissies aan te moedig om daarvan gebruikte maak.

2.8 WERKWYSE: SJK2.8.1 AANBEVELING: WERKWYSE SJKDie sinode keur die nuwe werkswyse van die SJKgoed.2.8.2 AANBEVELING: VERTEENWOORDIGING INDIE AJKDie sinode besluit om sy verteenwoordigers in dieAJK te wysig en soos voig te benoem:2.8.2.1 Primarii: Dr WA Pretorius en ds JA de Man.2.8.2.2 Sekundi: Ds MJ Bosman en dr JJ Geyser.

3. TOTSIENS3.1 Die SJK groet vir dr Ockie Raubenheimer wat asvoorsitter van die SJK diens gelewer het, metbesondere dienslewering op veral die terrein van dieonderwys en ekumene. Die SJK wens hom en sy gesin‘n geseende bediening in London toe!3.2 AANBEVELING: DR OCKIE RAUBENHEIMERDie sinode spreek sy dank teenoor drRaubenheimer uitvirjarelange diens in die SinodaleJeugkommissie.

DR W A PRETORIUS (voorsitter)DR J J GEYSER (skriba)

R:\sinodes~Noord2001 ~Vers/ae~Verwerkte vers/aeL4 -5-1 (Jeug). wpd Agenda

Shade Noord-Transvaal 2001 78 Fasilitering

A.6.1 FASILITERING: EERSTE VERSLAG

1. OPDRAGBy die sinode se vergadering in 1999 is die volgendebesluite goedgekeur:1.1 OPDRAG KOMMISSIE VIR FASILITERING1.1.1 Die sinode keur die samevoeging van die KPB(Noord-Transvaal) en die moderamen se Subkommissie vir Fasilitering goed.1.1.2 Die sinode besluit dat die Subkcmmissie virFasilitering verantwoordelik is cm prosesse van probleemoplossing op versoek in gemeentes en ringe tebegelei en dat die Regskommissie verantwoordelik isvir interpretasie en advies op kerkregtelike en regsgebied.1.2 SITUASIE VAN PREDIKANTEDie sinode gee opdrag aan die Kommissie virFasilitering cm die moderamen te bedien metvoorstelleoor proaktiewe en positiewe versorging van diepredikante in die sinodale gebied.1.3 ANDER1.3.1 Die sinode keur die optrede van die moderamencm fasilitering weer as subkommissie van die moderamen te neem, goed.1.3.2 Die sinode gee opdrag aan die moderamen cmweer ‘n Kommissie vir Fasilitering te benoem cm aandag te gee aan die vorige opdragte van die sinodehieroor, en wat funksioneer binne die reeds goedgekeurde riglyne. (Die aktuarius interpreteer die besluitdat dit beteken die Fasiliteringskommissie is ‘n selfstandige kommissie van die sinode en nie ‘n subkommissie van die moderamen nie, maar dat hierdiekommissie nie deur die Kommissie vir Kommissiesaangewys word nie)

2. PERSONEEL

2.1 DEUR DIE MODERAMEN AANGEWYS2.1.1 Fasiliteringskommissie: Prof M Nel(voorsitter),dr JH Vcges (ondervoorsitter), ds NJ Behr (skriba), drrJJ Gerber, GF Claassen, HL Carelsen, MJ Lazenby, dsJCF Harris en mnr DW Steyn.2.1.2 Kommissie vir Predikantebediening: Drr MSmuts (vccrsitter), MC Botha, ds JC Carstens en profA Steyn-du Toit.2.1.3 Pastorale versorgers: Dr M Smuts, di JOErasmus (Noordelike gebied) en GJ Kok (Westelikegebied).

2.2 PERSONEELVERANDERINGS2.2.1 Gemeentebou: Socs wat die kommissiegemeentes in die proses van probleemoplossingbegelei het, het die besef algaande gekom dat ‘ngemeente nie net geheip meet word cm probleme op telos nie, maar ock cm op n positiewe manier diegemeente op te bou. Dit het daartoe gelel dat diebehoefte ontstaan het aan ‘n uitbreiding van diekommissie aan persone wat met gemeentebcu in

gemeentes kan help. Omdat daar reeds vier perscnemet gemeentebou-ondervinding op die kommissiegedien het, het die mcderamen toestemming verleendat ds JJ Pienaar by die kommissie gevoeg word.2.2.2 Predikantebediening: Socs wat die struktuurvirdie cmruil van standplase onder leiding van die AKPB(Algemene Kcmmissie vir Predikantebediening) cntwikkel het, is besluit dat die gewone personeel van Faskom as begeleiers in Noord-Transvaal kan optree.Nadat aan die vier lede wat op die kommissie aangewys is die keuse gestel is of hulle ncgtans verder wildien, het hulle almal te kenne gegee dat hulle souverkies cm nie langer deel van Faskom te wees nie.Die personeel is dus met vier verminder met toestemming van die moderamen.2.2.3 Pastorale versorgers: Nadat die pastcraleversorgers ‘n rondte huisbesoek by die predikante vanNoord-Transvaal gedoen het, is almee~ tot die besefgekom dat die teenwoordigheid van die pastoraleversorgers by die vergaderings van Faskom op tweemaniere vir die werk nadelig is: aan die een kantbestaan die gevaar dat die pastorale versorgers beInvloed word deur die inligting wat hulle bekom ocrfasilitering wat in gemeentes gedoen word en aan dieanderkant durf hulle 00k nie inligting van besoeke aanpredikante in die vergadering bekend maak nie terwillevan die handhawing van vertroulikheid. Dit het uiteindelik daartoe gelei dat die mcderamen versoek isom die pastorale versorgers los te maak van Faskomen ‘n eie afsonderlike Kommissie vir Pastorale Begeleiding op die been te bring (vgl afsonderlike verslag byA.7.1).2.2.4 Herstrukturering: Na bogencemde veranderings en die effek op die kcmmissie se funksionering,is algaande tot die besef gekom dat Faskom weerindringend sal moet kyk na sy samestelling enfunksionering veral met die cog cp koste-effektiwiteit.Hierdie herbesinning is aan die begin van 2001 gedoenen wat die perscneel betref, is uiteindelik besluit cm diekommissie se personeel te verminder na ses personeplus ‘n sewende lid wat slegs die skribaatwerk hanteer.Dit het daartoe gelel dat die volgende aanbeveling bydie vergadering van die moderamen (uitgebreid) cp 22Maart 2001 goedgekeur is:“1. Die uitgebreide moderamen keur die beginsel goeddat Faskom uit sewe lede bestaan waarvan ses asfasiliteerders en een as skriba cptree. Faskom salname aan die moderamen vcorlê. Die moderamenmoet cok kyk na die pos van skriba van Faskom.Hierdie besluit meet saam met die besluit vanFebruarie 2001 hanteer word nI dat Faskom aan diesinode moet uitspel hoe hy saamgestel meet wcrd enhoe sy lede se benceming meet geskied.2. Die uitgebreide moderamen keur goed dat indienFaskom met minder personeel op begrcting meetklaarkom, werk wat aan die gang is en klaargemaakmoet word deur die huidige personeel van Faskom,

R:~sinodes~Noord2001\VersIae~Verwerkte versla&A-6- 1 (Fasilitenng). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 79 Fasilitenng

befonds word uit die Stabilisasiefonds.” (Vgl notulesvan die moderamen op 15 Februarie en 22 Maart 2001)Met bogenoemde besluit word verder bedoel datFaskom nie anger kundiges op die terrein vangemeentebou as deel van sy personeel inkoporeer nie.Waar kundigheid met die oog op ‘n proses vangemeentebou as deel van die fasiliteringsproses benodig word, sal sulke persone onder andere van die SKGaf as konsultante inkontrakteer word.2.2.5 Aftrede van ds NJ Behr: Met die aftrede van dsNJ Behr is die skribaatwerk in November 2000 deur drMJ Lazenby oorgeneem.

2.3 AANBEVELINGS: PERSONEEL FASKOM2.3.1 Die sinode keur goed dat Faskom uit ses kundige fasiliteerders en een skribaatpos saamgestelword.2.3.2 Die sinode keur goed dat die name vir diekommissie ter vergadering deur die moderamenvoorgele word.

3. VERGADERINGS3.1 Die kommissie het 14 keer vergader.

4. WERKWYSE

4.1 FASKOM: BELEID EN WERKSWYSEDie kommissie het horn stip by die w.erkwyse soos deurdie sinode in 1997 en 1999 bepaal, gehou. Met hierdiebepalings in gedagte en uit die ervar~ng wat in diepraktyk deur die kornmissielede opgedoen is, is diewerkwyse verder verfyn. Ter wille van duidelikheid eninligting aan verteenwoordigers van gerneentes ~ervergadering word dit hier uitgespel:

Fasilitering behels die bege/eiding van ‘n bepaaldeproses waarin die gemeente wat die prob/eem ervaar,bege/el word om se/f tot die op/ossing daarvan te kom.Kundigheid om die mees verantwoorde/ike tegnieke indie proses te gebruik, word deur die fasi/iteerdersvoorsien. Die fasi/iteerders s/en toe dat a//e a/ternatieweoplossings vir oorweging ter tafe/ kom. Dit beteken data/ternat/ewe waaraan die betrokkenes nie dink nie, ookdeur die fasi//teerders voorsien kan word, maar in dieeva/uering van a/ternat/ewe berus die bes/issing by diebetrokkenes se/f.Waar fasi/iteerders verantwoorde//k is vir die bege/el-ding van die proses, is konsultante kundiges ten opsigte van die inhoude wat in die oplossing van die prob/eem nodig is. Fasi/iteerders is nie se/f die kund/gesnie, maar kan adviseer dat spesifieke kundigheid deurkonsu/tasie benut word /ndien nodig. Tipiese voorbee/de is oa finansië/e, regs-, en gemeenteboukundiges. Dit is be/angrik dat die fasi//teerders nie konsu/tasiero//e begin vervu/ nie, maar eerder weet wanneeren wie in konsu/tasiehoedanighe/d benut moet word.

Tereg het FASKOM in die verlede tot die konklusiegekorn dat’n goeie balans tussen fasilitering en konsultasie gehandhaaf word wat tot die begeleiding van dietotale proses el.

2. FUNKSIONERING VAN FASKOMTen einde die onderskeid enersyds en die wedersydseaanvulling andersyds tussen fasilitering en konsultasietot hul reg te laat korn, funksioneer FASKOM soos volg:2.1 Fasilitering word skriftelik aangevra.2.2 FASKOM wys ‘n aanvanklike ondersoekspan vanten minste twee persone aan om die aanvraers tebegelei in die proses van probleemidentifisering. Inspoedeisende gevalle kan die dagbestuur die span metversiag aan FASKOM aanwys. Die span se taak salwees om met die betrokke partye in gesprek te tree endie oorsaak van die krisis wat aanleiding gegee het totdie inroep van FASKOM vas te stel. Die aanvanklikeondersoek moet op die mees koste-effektiewe wysegeskied en nie noodwendig ter plaatse nie. Na aanleiding van die probleernidentifisering sal die aanvanklike ondersoekspan met die aanvraers die proses vandie fasilitering, die vertouensposisie tussen die partyeen die kontinuiteit van die proses kontrakteer. Die rolvan konsultante in die proses sal ook uitgeklaar moetword en die inkoop van die dienste van die konsultantesal hier ter sprake moet kom.2.3 Die tweede stap in die proses sal wees dat opgrond van die probleemidentifisering van die aanvanklike ondersoekspan, FASKOM die fasiliteerder wat diebetrokke gemeente tot hulp kan wees, sal identifiseer.Die fasiliteerder werk nie meer soos in die verledenoodwendig in spanne van twee saam nie, maar slegsas dit werklik nodig blyk te wees. Die aanvanklikeondersoekspan bly in raadgewende hoedanigheid totbeskikking van die fasiliteerder en dit is wenslik dat die

1. ALGEMENE VERTREKPUNTE1.1 Die ontstaansdoel van FASKOM kan gevind wordin ‘n besluit van die rnoderarnen in 1996 oor die noodwaarin ‘n toenemende getal gerneentes hulleself asgevolg van diverse redes begin bevind het. Die uitgesproke beginsel was dat FASKOM krisisingrype ingemeentes doen. Die fasilitering moes tydelik van aardwees wat die gemeente in staat moes stel orn diebediening in die gebied op ‘n gesonde basis te laatvoortgaan.1.2 Die beleidsraamwerk waarvolgens die kornrnissiefunksioneer is reeds by vorige FASKOM beplanningsessies as volg gedefinieer:(1) Die komrnissie werk slegs op uitnodiging van ‘nbepaalde ring of gerneente.(2) Daar word gekonsentreer op probleernoplossingsoos deur die opdraggewer self geformuleer(3) Die fasiliteerders begelei ‘n proses van probleernoplossing en dwing nie eie oplossings af nie.1.3 Die probleernsituasieswaarmee FASKOM gekonfronteer was, het rneegebring dat daar dikwels ookkonsultasiewerk gedoen is en nie net fasiliteringswerknie. Die onderskeid word soos volg hanteer:

R:\s/nodes~Noord200 I ~Vers/aeWerwerkte versla&A-6- 1 (Fasilitering). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 80 Fasilitenng

fasiliteerder en lede van die aanvanklike ondersoekspan gereeld kommunikeer om die vordering van dieproses te bespreek. Die fasiliteerder moet verantwoordelikheid neem om FASKOM by elke vergadering metn skriftelike verslag te dien 00~ die vordering enbeplanning van die proses. Die skriba van die kOmmissie moet verantwoordelikheid neem om n standaardvorm vir versiaggewing op te stel en die dokumentasievan elke fasiliteringsproses te bewaar. Konsultante ofverdere kundigheid kan met verloop van die prosesingetrek word.2.4 Die eerste taak van die fasiliteerder sal wees omdie geIdentifiseerde probleem te analiseer. Hierdieanalise sal op eenvormige wyse deur alle fasiliteerdersvan FASKOM gedoen moet word. In die analise salkonsultante ‘n rol kan speel om die gemeente in staatte stel om die probleem nie net op gesigswaarde maarfundamenteel raak te sien. Die gebruik van konsultantemoet deur FASKOM goedgekeur word.2.5 Na die analisering van die probleem moet oorgegaan word na die generering van verskillende oplossings onder leiding van die fasiliteerder. Die konsultante sal hier ‘n rol kan vervul om die gemeente te helpmet die generering of die evaluering van oplossings.Die gebruik van konsultante moet deur FASKOMgoedgekeur word. Na aanleiding van die evaluasie kanoorgegaan word tot die uitoefening van n keuse deurdie kerkraad.2.6 Die laaste stap in die proses sal die beplanning,uitvoering en monitering van die oplossings wees. Dierol van die fasiliteerder in die deel van die proses salkleiner word en die verantwoordelikheid van die kerkraad groter. Dit is belangrik dat daar in hierdie faseeienaarskap by die kerkraad gevestig word vii dieoplossing wat deur die fasiliteringspan bereik is.2.7 Na aanleiding van die proses soos hierbo beskryf,sal daar byfasilitering in gemeentes dus ‘n aanvanklikeondersoekspan, fasiliteerder en konsultante betrokkekan wees. Die take van die verskillende persone kan asvolg uiteengesit word:2.7.1 Aanvanklike ondersoekspan: Identifiseer probleem en kontrakteer met gemeente die proses van diefasilitering, die vertouensposisie tussen die partye endie kontinuiteit van die proses. Die aanvanklike ondersoekspan word deur FASKOM aan ‘n betrokkegemeente toegewys of in dringende gevalle deur dievoorsitter en skriba met verslag aan die vergadering.2.7.2 Fasiliteerder: KoOrdineer werksaamhede vanspan soos deur FASKOM saamgestel. Fasiliteer diestruktuur van die proses maar bly neutraal ten opsigtevan enige vraag oor die inhoud van die oplossings. Diefasiliteerder moet sorg dat daar nie ‘n afhanklikheid bydie gemeente gekweek word nie.2.7.3 Konsultante: Staan die gemeente by in dieidentifisering van die inhoud van die proses naamlik dieverkryging van inligting, ontleding daarvan, genereringvan alternatiewe en formulering van aanbevelings.2.8 Om die funksionering te implementeer word die

huidige personeel van FASKOM getaak met die onderskeie take soos hierbo uiteengesit. Die behoeftes sal asvolg uiteengesit ken word:2.8.1 Aanvanklike ondersoekspanne: Die aanvanklike ondersoekspanne word uit die personeel van diekommissie deur FASKOM aangewys.2.8.2 Fasiliteerders: Ses fasiliteerders soos deur diemoderamen aangewys.2.8.2.1 By die aanwysing van fasiliteerders sal naaanleiding van die probleem gespesialiseermoetword.Die onderskeie terreine waar fasilitering tersake magwees is:a) Proses waar hulpbronne primer ter sprake is.b) Proses wear strukture primer ter sprake is.C) Proses waar onvermoë om rasionele prosesse tegebruik primer ter sprake is.d) Proses waar verhoudingsprobleme primer tersprake is.e) P roses waar gemeentebou primer ter sprake is2.8.2.2 Die profiel wet die sinode in ag moet neemwanneer FASKOM saamgestel word is as volg:a) Karakter en klimaat van die NG Kerk ken en gemaklik daarin voel.b) Deelnemende bestuurstyl.C) Ondervinding in groepdinamika en in ‘n spansituasieken funksioneer.d) Positiewe bedieningservaring.e) Bereid wees om fasiliteringsproses aan te leer.f) Emosionele volwassenheid in veral konflikhanteringen kritiek oor werksaamhede.g) Onder die dissipline van ‘n kommissie kan werk enbereid wees om binne riglyne op te tree.h) Verbind wees tot die teologie van die opbou van diegemeente.Dit is belangrik dat die fasiliteerder geen konsultantfunksie verrig nie maar deurgaans neutraal bly en slegsdie proses begelei.2.8.3 Konsultante: Die konsultante vorm nie deel vanFASKOM nie maar kan deur die fasiliteerders gebruikword in die fasiliteringsproses.2.8.3.1 Uit die ervaring van FASKOM tot dusvèr soutoegang tot konsultante uit die volgende rigtings nodigwees vir die uitvoer van die proses:a) Administratief.b) Bedieningsevaluering waaronder kerkraadstruktuuren - funksionering.C) Finansies.d) Bestuur, waaronder kerkkantoorbestuur.e) Gemeentebouprosesse.f) Kerkregtelike adviesg) Pastorale begeleiding2.8.3.2 n Fooiestruktuur vir die gebruik van konsultante word as riglynbedrag van R125.00 per uur plusreiskoste vasgestel. Die aanvanklike ondersoekspanmoet die fooiestruktuur met die aanvraers onderhandel.

R:~sinodes~Noord200 I ~VersIa&~Ve,werkte versIae~A-6- I (Fasilitering). wpd Agenda

Sinüde Noord-Transvaal 2001 81 Fasilitering

2.8.4 Skriba van die kommissieFASKOM moet dit oorweeg cm op dieselfde basis asdie konsultante n persoon se dienste in te koop cm asskriba van die kommissie te dien. Die skriba se take salas volg kan wees:a) Administrasie van vergaderings.b) Kontakpersoon ten opsigte van aansoeke vir fasilitering.C) Aanbevelings ten opsigte van werksverdeling vanfasiliteerders nay die verslag van die protospan.d) Versameling van dokumentering vir elke prosesafsonderl ik.e) Kontakpersoon vir standplaasruiling.f) Kontraktering met gemeentes van fasiliteerders.g) Hantering van korrespondensie.h) Opstel van konsepverslag aan sinode.

3. FORMALISERING3.1 KONSEPKONTRAKTERING MET GEMEENTESQoreenkoms aangegaan tussen die N G GemeenteXXXX (hierna genoem die gemeente) en dieFasiliteringskommissie van die Sinode van NoordTransvaal (hierna genoem FA SKOM).1. Die gemeente stel hiermee FASKOM aan om diegemeente te fasiliteer Th die oplossing van (geldentifiseerde probleem 5005 deur aanvanklike ondersoekspan vasgestel meet hier genoem word). Hierdiefasiitering geskied op die koste van die sinode.FASKOM kty volmag cm met versiag aan die kerkraadenige aanverwante sake vir die oplossing van die probleem aan die orde te bring.2. FASKOM onderneem om2.1 Die gesag van die kerkraad te aanvaar en enigeversiaggewing met die cog op besluitneming aan diekerkraad (of ‘n gevolmagtigde kommissie) te doen.2.2 Die kerkraad te begelei tot die vind van ‘n oplossingvir die geidentifiseerde probleem sowel as die formulering van ‘n implementeringsplan vir die oplossing.3. Die kerkraad onderneem om3.1 HuIp aan FASKOM te verskaf in die fasiliteringsproses.3.2 Verslae wat deur FA SKOM voorberel word aan dieorde te stel en besluite daaroor te neem.3.3 ‘n lmplementeringsplan vir die implementering vandie oplossings waartoe die kerkraad onder leiding vanFASKOM sal kom in te stel en in stand te hou.4. Gebruik van konsultante4.1 FASKOM kan met versiag aan die kerkraadkonsultante wat deur FASKOM goedgekeur is in diefasiliteringsproses benut.4.2 Die kerkraad staan in virdie ooreengekome kostesvan die konsultante.4.3 Die kerkraad stel ‘n plafon van RXXX vir diebenutting van konsultante.Geteken te op

Namens Kerkraad

Namens FASKOM

(Voorsitter) (Skriba)

3.2 EENVORMIGE PROSESDie funksionering in spanverband vereis dat die proseswat gebruik word eenvermig is.3.2.1 ProbleemidentifiseringIn die probleemidentifiseringsfase meet die aanvanklikeondersoekspan met alle rolspelers n gesprek veer. Nadie gesprek meet die protespan die kerkaad dien metn skriftelike verslag wat die volgende sake aanspreek:3.2.1.1 Opdrag aan die aanvanklike ondersoekspan.3.2.1.2 Werkswyse.3.2.1.3 Persepsie by rolspelers oor situasie.3.2.1.4 Identifisering van probleemvelde.3.2.1.5 Aanbeveling ten epsigte van saamstel vanspan uit gemeente wat by fasilitering betrokke meetwees.3.2.2 Fasilitering van proses vir analisering vanprobleern, generering en evaluering van oplossingsDie verloop van die proses in die fase sal na gelangvan emstansighede verskil. Die velgende sake meetegter wel aan die orde kern. Dit is belangrik dat diepreses deeglik gedokumenteer sal word en verslag aanFASKOM deurlopend gegee word.3.2.2.1 Gemeente-analise (Na gelang van omstandighede kan die volgende sake aan die orde kem: geegrafies, demegrafies, sesielegies, maatskaplik, ekonomies,gemeentefinansies, stand van bediening (funksieanalise), administratiewe prosesse, historiese perspektiewe).3.2.2.2 Identifiseer prebleemareas wat aangespreekmeet word en kontrakteer dit met span.3.2.2.3 Identifisering van eereenkomste tussen partyeby frustrasies, onderneming tot probleemoplessing,intensies, interafhanklikheid.3.2.2.4 Identifiseer en evalueer oplessings vir elkeprebleemarea.3.2.2.5 Kern tot ooreenkoms oor eplessing vir elkeprobleem.3.2.3 Verslaggewing aan FaskomDie skriba meet ‘n eenvormige terugveerstelsel aanFASKOM voorlê.

3.3 FASILITERING VAN IMPLEMENTERINGSPLANVIR OPLOSSINGSIn hierdie fase is die formalisering van die oplossingswaartoe in die fasiliteringspan gekom is, van belang.Die eplossings, stappe wat nodig is in die implementering daarvan, teikendatums en~kentroIemaatreëls ishier van uiterste belang. Die dekument meet aan diekerkraad voorgele word vir fermele besluitneming.

R:~sinodesWoord200 1~VersIae~veiwerkte versIae~A-6- 1 (Fasilitering). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 82 Fasilitering

4.2 AANBEVELING: BELEID EN WERKWYSE VANFASKOMDie sinode neem kennis van die werkwyse vanFASKOM soos hierbo geformuleer en moediggemeentes aan om van hierdie diens gebruik temaak.

5. WERKSAAMHEDE5.1 Terwille van vertroulikheid word slegs ‘n stati~tiesebeeld van wat gedoen is, gegee.5.2 Die kommissie was by 38 gemeentes en 5 ringe asgeheel betrokke. Aihoewel sukses moeilik meetbaar is,kan met dankbaarheid gese word dat in ten minste 15gevalle is die proses nog aan die gang. In enkelegevalle is die proses onderbreek en sal dit hopelik laterweer vorder.55.3 Daar is deurentyd aan opleiding aandag gegee.

6. PREDIKANTEBEDIENINGHierdie kommissie beskou dit nie as sy verantwoordelikheid cm tendense uit te hg nie. VgI punt 3.9 vanvershag A. 1 .2 van die Moderamen.


7.1 WERKLADING VAN PERSONE IN SINODALEKOMMISSIES7.1.1 Die kommissie hetdeeglik bewus geraak van diewerklading wat op predikante wat by sinodale werksaamhede (permanente en sub-/ad hoc kommissies)

betrokke is, se skouers rus. Dit wil voorkom dat daar ‘nklompie predikante is wat heeltemal te swaar gelaaiword. Dit gebeur byvoorbeeld dikwels dat dieselfdekerngroep mekaar by verskillende vergaderings raakloop net met ‘n ander “baadjie” aan. Hierdie toedragvan sake is om die volgende redes nie bevorderlik virdie saak van die sinode en gemeentes nie:7.1.1.1 Predikante wat op meer as een kommissiedien, ervaar dikwels so ‘n druk program dat diebediening in sy/haar gemeente daaronder ly.7.1.1.2 Predikante self ervaar baie keer te veelspanning as gevolg van ‘n te besige werkskedule sodathulle gesondheid en persoonlike lewens daaronder ly.7.1.1.3 Die gevaar bestaan dat die nodige kundigheidin die sinode te veel net in ‘n klein groepie betrokkenesingebou word.7.1.1.4 Dit bly ‘n voorreg om op verskillende terreinevan die kerk se werk blootstelling te ervaar ensodoende vir die bediening toegerus te word. Juisdaarom is dit onbillik dat baie meer persone nie diegeleentheid gegun word om by die werksaamhedebetrokke te raak nie. Die kommissie is oortuig daarvandat daar in die sinodale gebied nog baie onontgindepotensiaal onder ons predikante (en gemeentelede) iswat in diens van die sinode aangewend kan word.7.1.2 AANBEVELING: WERKLADING TEN OPSIGTEVAN SINODALE KOMMISSIESDie sinode besluit dat ‘n predikant benewensbetrokkenheid by die moderamen op slegs eenander kommissie van die sinode diens mag doenbehaiwe in hoogs uitsonderlike gevalle. Uitsonderlike gevalle moet deeglik gemotiveer word.

7.2 OPLEIDING MET DIE COG OP KONSULTASIE7.2.1 KonsultasiediensUit die voorafgaande verslag word dikwels van konsultasie gewag gemaak. Hierdie konsultasiediens aangemeentes behels die hele spektrum van die bedieningen beteken dat die sinode ‘n verantwoordelikheid hetom aan kerkrade/gemeentes leiding te gee oor al dieverskillende aspekte van die kerk se werk.7.2.2 OpleidingDie blote feit dat ‘n persoon by sekere werksaamhedevan die sinode betrokke is, beteken nie dat hy/synoodwendig 00k ‘n kundige konsultant op daardiegebied is nie. Konsultasiewerk vereis sekere vaardighede wat gepaard gaan met ervaring.7.2.3 NoodDie kommissie is van oordeel dat dit dringend noodsaaklik is dat die personeel van sinodale kommissiesopgelei behoort te word om as konsultante bygemeentes benut te kan word ter wille van meereffektiewe gemeentewees op plaashike vlak.7.2.4 AANBEVELINGS: KONSULTASIE7.2.4.1 Die sinode onderskryf konsultasie as eenvan die positiewe maniere waarop gemeentes opplaaslike viak geheip kan word om meer effektiefkerk te wees.7.2.4.2 Die sinode gee opdrag aan die moderamenom verantwoordelikheid te neem vir die opleiding

4. OPLEIDING4.1 FASILITERINGSPROSESBinne die opleidingsprogram word aandag gegee aandie verskillende onderdele van die proses van fasihitering waaronder die volgende:* Bestuur van proses van verandering.* Strukturering van proses en strategiebepahing.* Onderbou vir verstaan van vasgeloopte situasies ingemeentes.* Konfhikhanterings- en kommunikasievaardighede.* Visie- en missieformulering in kerkhike opset.

4.2 FUNDAMENTELE KONSENSUS OOR KERKBEGRIP EN BEDIENINGSFILOSOFIE WAARBINNEKONSULTANTE MOET OPTREEDie konsultante kry geleentheid om die breë rig lyne vandie spesifieke spesiahisasierigtings aan FASKOM voorte hou ten einde die funksionering in spanverband tekan bevorder.

4.3 EVALUERINGDeurlopende evaluering moet binne FASKOM gedoenword na aanleiding van die terugvoer wat deur diefasihiteerder gegee word en ‘n meting aan die riglyne virdie profiel van ‘n fasihiteerder.

R:\sinodes\Noord200l ~VersIae~Verwerkte verslae\A-6-1(Fasilitering). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 83 Fasi/itering

van die personeel van sinodale kommissies askonsultante met die oog op n effektiewe konsultasiediens in die sinode.

Hiermee vertrou die Kommissie vir Fasilitering dat by syopdrag bevredigend uitgevoer bet.

PROF M NEL (voorsitter)DR MJ LAZENBY (skriba)

R:\sinodes~Noord200 I ~Vers/ae~Verwerkte verslae\A-6- I (Fasilitenng). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaa/ 2001 85 Pastorale begeleiding

ringskriba nie die afsprake gereel kry nie. Die kommissie is baie dankbaar teenoor ‘n hele aantal skribas watgroot moeite doen om wel die afsprake te reel.Daarsonder sal dit vir die begeleiers die taak baiebemoeilik.

5.4 LERAARS SE GESINNEOmdat baie van die besoeke bedags plaasvind (diebegeleiers het hulle eie gemeentelike huisbesoeksaans), kan die vroue en gesinne van die leraars niealtyd teenwoordig wees nie. Dit is baie jammer.

5.5 HERBEVESTIGING VAN DIE VERTROULIKHEIDVAN DIE BESOEKEVertroulikheid is uiters belangrik. Daar moét toestemming wees voordat die inhoud van ‘n gesprek met nderde persoon bespreek word. Die sinode moet baieseker wees van die vertroubaarheid van die personewat tot die kommissie benoem word.

5.6 WERKLADINGDie kommissielede is dit eens dat die lading van vierringe elk te veel is en dink dat elkeen liefs twee ofhoogstens drie ringe moet bedien. Dit skep ruimte viropvolg en groter betrokkenheid wanneer daar siekte enander hartseer by predikante is.

5.7 BEKOMMERNIS OOR SINODALE VERPLIGTINGE‘n Saak wat onder die kommissie se aandag gebring is,is die lading van sinodale verpligtinge wat op enk~lepredikante rus. Hulle is pligsgetroue en kundigemanne, maar daar word groot druk op van die broersgeplaas. Die saak is na die Ad Hoc-Kommissie:Funksionering van Meerdere Vergaderings deurgegeevir hulle aandag.

5.8 DIE KERK SE BYDRAE TOT DIE GELOOFSGROEI VAN DIE PREDIKANT‘n Verdere behoefte wat geIdentifiseer is gaan oor dievraag: “Wat doen ons kerk daaraan om leraars segeloofsgroei te bevorder?’ In die toekoms sal aanhierdie aspek dringende aandag gegee moet word. In‘n skrywe aan die kommissie het ‘n broer wat besoekontvang het, soos volg geformuleer:“Die s/node se enigste wesenlike taak is na my meningom gemeentedominees in hulle werk te ondersteun. Ekhet baie waardering vir die huisbesoek, maar dit p/aknet ‘n pleister op die in wend/ge sweer. Gemeentedominees se probleme kan net hanteer word deurintensiewe en professionele begeleiding. Daar is tweeaspekte: Teologiese kundigheid en persoonlikheidsverrryking. Dominees moet, om steeds as dominee tekan voortgaan, verplig word om van tyd tot tyd (een

maal in drie tot vyf jaar?) ‘n goedgekeurde SEVTOkursus (of iets ge/ykwaardig), te doen. Daarby moetdominees (twee? drie ?) jaar/iks op ‘n retreat gaan, ge/eideur ‘n goedgekeurde professionele terapeut. Dieretreat gaan nie oor werk nie, maar oor die dominee semenswees (Wie is ek? Waarheen is ek op pad? Is ekgeiukkig? ens.)”

6. SUBKOMMISSIE VAN DIE FASILITERINGSKOMMISSIE6.1 Aanvanklik het die kommissie gefunksioneer as ‘nsubkommissie van die Fasiliteringskommissie. Daar isten minste een keer per kwartaal saam met Faskomvergader en die opleidingsgeleenthede is ook bygewoon.6.2 Na oorleg is saam met die Fasiliteringskommissiebesluit om by die moderamen aan te beveel dat dieKommissie vir Pastorale Begeleiding ‘n selfstandigekommissie van die sinode behoort te wees. Termotivering kan die volgende gemeld word:6.2.1 Wanneer die pastorale begeleier ‘n Ieraarbesoek, is dit beter as hy/sy nie vooraf weet vanprobleme waarby Faskom betrokke is nie. Hy moeteerlik en objektief die predikantle besoek. Hy mag niekant kies tussen medeleraars nie. Vooraf-inligtingbemoeilik sy objektiwiteit. Wanneer nodig sal die begeleier iemand aanmoedig om die Fasiliteringskommissiete gebruik. Sy taak is egter om vir die dominee ‘n oor tewees en te bemoedig.6.2.2 Die sake op die agenda van die begeleiersverskil ook van die van Faskom.

7. AANBEVELINGS: FUNKSIONERING VANKOMMISSIE VIR PASTORALE BEGELEIDING7.1 Die sinode besluit dat die Kommissie virPastorale Begeleiding ‘n selfstandige kommissievan die sinode is.7.1.2 Die kommissie vir Pastorale Begeleidingbestaan uit 8 lede sodat elk slegs twee of hoogstens drie ringe vir sy verantwoordelikheid het.7.1.3 Die sinode dra dit aan die pastorale begeleiersop om met huisbesoek en voorbidding die predikante wat aan hulle toevertrou is pastoraal teversorg.7.2 Die sinode dra dit aan die moderamen op omernstig aandag te gee aan die geestelike verrykingvan die predikante binne die sinódale gebied.

DR M SMUTS (voorsitter)DS GJ KOK (skriba)

R;~sinodes~Noord200 1~ VerslaeWe,werkte versIae~A-7- 1 (Pastoralebegeleiding). wpd Agenda

Sinocie Noord-Transvaal 2001 86 Ekumene

A.8.1 EKUMENE: EERSTE VERSLAG

1. SAMESTELLING EN FUNKSIONERING

1.1 SAMESTELLING1.1.1 Die sinode van 1999 het die volgende persone indie SEK benoem: Drr OSH Raubenheimer (sameroeper), JGM Richter, DP Veldsman; di AJH Buitendag,AJ Louwrens, NJ Behr en DG Jordaan.1.1.2 By die konstitueringsvergadering is dr OSHRaubenheimer tot voorsitter verkies, ds NJ Behr totondervoorsitter en dr JGM Richtertot skriba. Dr Richterhet intussen weens sy betrokkenheid by sendingbedank, en di Behr en Buitendag het geemeriteer.Hulle is vervang deur mnr G Diamond, dr PA van derMerwe en ds M Strydom. Ds AJ Louwrens is tot skribaverkies.

1.2 FUNKSIONERJNG1.2.1 Die kommissie het tot Junie 2001 vyf keervergader. Elke kommissielid het verantwoordelikheidvir ‘n spesifieke portefeulje geneem, by. Onderwys enJeugsake, Samewerking met die VGK, VIGS, Christelike Kuns, Wéreldsendingorganisasies, Kerkvereniging,Vrouesake, Sending, Omgewingsbewaring, Liturgie,Armoede. Indiwiduele lede moes vanweë die aard vanekumeniese skakeling op verskeie forums optree. Ditimpliseer ook dat die netwerk en trefwydte van diekommissie se ~erk veel omvattender is as streng afgebakende sinodale grense.1.2.2 Vanweë die nuutheid van die kommissie, moesdie lede vir hulself vanuit die staanspoor posisioneerdeur die formulering van ‘n visie en die definiering vanhul mandaat.1.2.3 Die wisseling van personeel en afstand vanaf dienoordelike standplase het ‘n nadelige invloed op dieeffektiwiteit en groei van die kommissie gehad.

1.3 OPDRAGTE VAN DIE SINODEDie kommissie, as synde die ekumeniese meganismevan die moderamen, het twee opdragte van die sinodeontvang, nI. ‘...om proaktief leidingtegeeaan gemeentes ten opsigte van groter samewerking tussen dieverskillende kerke en die proses van kerkvereniging...en: “Die sinode herhaal sy opdrag aan die moderamenom op die hoogte te bly met die proses van kerkvereniging en na bevind van sake te handel.”

2. UITVOERING

2.1 SKAKELINGDie kommissie hetskakeling onderneem met die lKOO,Northern Council of Churches, VGKSA, Gauteng Council of Churches, World Mission Centre, Centurion forChrist, Olievenhoutbosch Forum en Ministers’ Fraternals. Hierdie skakeling is op sy beurt bearitwoord met

uitnodigings na bogenoemde liggame se aktiwiteite.

2.2 LEIDING AAN GEMEENTESDeur middel van verskeie forums is die saak vangesonde kerklike verhoudings bevorder. Samewerkingen hulp is verleen aan ‘n konferensie wat deur SEVTOaangebied is, met as onderwerp: Kerkvereniging.Voorts het die kommissie verskeie vrae beantwoordvan gemeentes wat leiding oor ekumene gesoek het.Die Ring van Krokodilrivier is oor die saak toegespreek.Gemeentes is aangemoedig om kerklike samewerkingop plaaslike vlak te ontgin en die potensiaal daar terealiseer sodat die gesonde beginsel van kerkvereniging van onder af gedien kan word.

2.3 TOTSTANDBRING VAN SAMEWERKINGSFORUMSDie lede van die kommissie was instrumenteel in dietotstandbring van forums wat interkerklike samewerkingbevorder of gestimuleer het. Hiervan is die NoordwesForum, Rooihuiskraal Broederkring en Olievenhoutbosch Forum voorbeelde.

2.4 KERKVERENIGINGIn samewerking met die VGKSA en die Sinodes vanNoord- en Oos-Transvaal is ‘n inisiatief gebore watopdrag ontvang het om kerkvereniging te bevorder. ‘nAd Hoc-Kommissie met ds AJ Louwrens assameroeper en ds HJ van der Schyff, proff ST Kgatla en MAKupa as lede is aangewys om die saak te dien. ‘nWerksdokument met riglyne en aanbevelings van hierdie taakgroep behoort eersdaags die hg te sien.

3. AANBEVELJNGS: EKUMENE3.1 Kerkvereniging: Die sinode gee opdrag aan dieSEK om die kerkverenigingsproses te karteer ensuksesverhale op plaaslike viak te kommunikeer.3.2 Lidmaatskap van ekumeniese liggame: Diesinode gee opdrag dat die SEK aansoek doen ompermanente lidmaatskap by die Gauteng Council ofChurches.3.3 Vigs: Die sinode gee opdrag aan die SEK om insamewerking met ander kerke ‘n betekenisvollebydrae te maak tot die mees uitdagende mediesepandemie van hierdie millennium: VIGS.3.4 Plaaslike ekumeniese samewerkingsstrukture:Die sinode versoek ringe en kerkrade om voort tegaan om plaaslike ekumeniese samewerkingstrukture tot stand te bring en verder uit te bou.

DR OSH RAUBENHEIMER (voorsitter)DS AJ LOU WRENS (skriba)

R:~sinodes\Noord2QQI ~Vers/ae\Verwerkte versIae~A-8-1 (Ekumene). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaa/ 2001 87 Kuratonum Pretoria

A.9 KURATORIUM, TEOLOGIESE FAKULTEITUNIVERSITEIT VAN PRETORIA

Gegewe die felt dat daar twee jaar gelede volledigversiag gedoen is rakende die werksaamhede van dieKuratorium, sal hierdie slegs ‘n oorsigtelike versiag aandie Sinode van Noord-Transvaal wees en sal daar ocrtwee jaar ‘n uitgebreide verslag dien.

1. KURATORIUM EN KOMMISSIES

1.1 SAMESTELLING1.1.1 Die Sinode van Noord-Transvaal se verteenwoordigers op die Kuratorium was sedert 1999: dr MSmuts, ds JA van den Berg, drr JJ Gerber en PR duToit. Met die demissie van dr Smuts, is sy plek gevuldeur dr MC Botha.1.1.2 Die Dagbestuur is soos volg verkies:Ds F Swanepoel (voorsitter), dr M Smuts (ondervoorsitter), ds GJC Venter (is vir een jaar eindel 999 toteinde 2000 as skriba gekoopteer), dr PR du Toit(skribasedert Nov. 2000), dr DJ Dreyer; dr M van Tender: drW Saunderson, ds WT Badenhorst, ds SF du Toit enprof CJA Vos (dekaan). Met die demissie van dr Smutsis dr JJ Gerber as dagbestuurslid deur Noord-Transvaalaangewys en is hy deur die Dagbestuur as ondervoorsitter verkies.

1.2 VERGADERINGS1.2.1 Die Kuratorium vergader aan die einde van elkejaar.1.2.2 Die Dagbestuur vergader minstens vyf maal perjaar.

1.3 EKSAMENKOMMISSIE1.3.1 Die Eksamenkommissie bestaan uit persone wataangewys is op grond van die name soos voorgeledeur die vier sinodes van Transvaal. Hierbenewenskan elke sinode een lid benoem.1.3.2 Die Dagbestuur van die Eksamenkommissiebestaan uit: dr DJ Dreyer (voorsitter), ds MJP Grobler(ondervoorsitter) en dr PR du Toit (skriba).

1.4 BEGELEIDINGSKOMM~SS~EDie begeleiding van die studente het die afgelope jaresteeds hoe prioriteitgeniet. In die vestiging van bedieningsvaardighede speel die Begeleidingskommissietoenemend ‘n belangrike ondersteuningsrol.

2. NUUTSAAMGESTELDE FAKULTEIT

2.1 NUWE ERAOp 1 Jan 2000 is ‘n nuwe era ingelui by die TeologieseFakulteit. Op daardie datum het daar een Fakulteit totstand gekom, met dosente in die ses vakrigtings wat uitbeide die NG Kerk en Ned Herv Kerk in Afrika kom.Hierbenewens is daar gedurende 2000 twee verbredingsaanstellings gemaak.

2.2 PERSONEELTans sien die voltydse personeelkorps aan die Fakulteit

Prof. OJA VosProf APB Breytenbach (00kvisedekaan)Prof JH le RouxProf PM VenterProf JG van der WattProf SJ JoubertProf AG van Aarde

Prof PJ van der MerweProf PGJ MeiringProf JJ KritzingerProf JO MullerProf MJ MasangoProf Y DreyerProf DJ HumanProf PA GeyserDs E Mahlangu

2.3 EKUMENIESE ADVIESRAADHierdie liggaam is in die lewe geroep em, onderandere, na die akademiese belange van die vennotevan die Fakulteit em te sien. Tot die helfte van 2001 hetdaar reeds een vergadering van hierdie liggaamplaasgevind.

3. TEOLOGIESE STUDENTE

3.1 GETALSTUDENTEDie totale aantal studente wat kias loop aan dieTeologiese Fakulteit (Bybelkunde uitgesluit) is in 2001142 studente.

Hiervan is die totale aantal studente van die NG Kerk in2001 die volgende:BThI =17BThII =27BThIlI = 7BTh IV = 12 (Waarvan 4 besig is met BA Hens)MDivI =15BDIII 16

3.2 TEOLOGIESE STUDENTE OPLEIDINGSFONDS3.2.1 Finansiële ondersteuningDaar ken die afgelope jare weereens voorsieninggemaak word vir finansiële ondersteuning van teologiese studente.

5005 volg daaruit:Dekaan:Ou Testament

Nuwe Testament

Kerkgeskiedenis enKerkregDog matiek en Etiek

Godsd lens enSendingwetenskap

Praktiese Teologie

Bybelkunde

Prof JW HofmeyrProf CJ WethmarProf DE de VilliersProf J Buitendag

R:\s/nodesWoord200 I ~Versla&,Ve,werkte verslae\A-9 (Kuratorium Pta). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 88 Kuratonum Pretoria

3.2.2 HuIp uit ander fondseUit die Joubertfonds is 00k hulp aan studente verleenterwyl uit die MSB Kritzingerfonds pretasiebeurse toegeken is.

3.2.3 Terugbetaling van leningsDie terugbetaling van lenings bly ‘n groot probleem.Hieraan word tans ernstige aandag geskenk.

4. KANTOOR VIR DIE PREDIKANT VIRTEOLOGIESE OPLEIDING

4.1 AGTERGRONDTeen die einde van 2000 het die Kuratorium besluit datdaar meer permanensie gegee moet word aan dieKuratorium se betrokkenheid by teologiese opleiding.Binne die bestaande bepalings, soos deur al vierTransvaalse sinodes goedgekeur, is daar besluit omeen van die Kuratoriumlede as skriba te verkies en metdie betrokke gemeente te onderhandel vir die inkoopvan ‘n persentasie diens van die betrokkene. Daarbenewens is ook besluit om die persoon wat as skribagekies is, se werk meer korrek te beskryf as: Predikantvir Teologiese Opleiding.

4.2 PREDIKANT VIR TEOLOGIESE OPLEIDING:OOREENKOMS MET UNIVERSITEITSOORDNadat dr PR du Toit verkies is as die skriba is daar metUniversiteitsoord onderhandel. Die volgende ooreenkoms is goedgekeurdeur die Kuratorium se dagbestuuren die gemeente:4.2.1 Dr Du Toit gaan voortaan ‘n kantoor van dieKuratorium by die Fakulteit Teologie beman op ‘n deeltydse basis. Die bedoeling is dat daar so spoedigmoontlik na 1 April ook ‘n sekretaresse op 5/8 basisbeskikbaar moet wees. Die ure wat dr Du Toit opkantoor sal wees, sal deur homself gereel word maarsal aanvanklik sowat 12 ure per week wees. Hierdie tydsluit nie die tyd verbonde aan vergadenngs. besoekeen ander onderhandelinge in nie.4.2.2 Die Kuratorium vergoed Universiteitsoord vir40%van dr Du Toit se dienste - bereken op die topskaal van‘n leraar metal die gepaardgaande voordele (behuisingen motortoelae ingesluit) - en hierdie bedrag kan diegemeente na goeddunke aanwend (nadat, volgens diemodel van die Sinode van Noord-Transvaal, n deel aandie betrokkene self vergoed word).4.2.3 Benewens die feit dat die Kuratoriüm verantwoordelik is vir die kantoor van dr Du Toit. kan hy ookin die uitvoer van sy pligte reken op die volgende:4.2.3.1 Hoewel die sekretaresse in diens van dieKuratorium is, kan sy ook behulpsaam wees as dr DuToit se privaatsekretaresse vir die waarneem van pligtewat in belang van die gemeente is.4.2.3.2 Ten opsigte van die gebruik van die Kuratoriumse kantoortelefoon vir gemeentelike werk, sal daar ‘nonderlinge reeling getref word waarin die feit dat diegemeentelike telefoon ook vir Kuratorium aangeleenthede gebruik word, in ag geneem word.4.2.4 Die gemeente kan seker wees dat hierdie oor

eenkoms minstens tot aan die einde van 2003 geld endat die persentasie inkoopvan dienste nie onder 40%sal wees nie. Daar sal elke jaar aan die begin van diejaar onderhandel word oor die betrokke persentasievan ingekoopte diens vir die daaropvolgende jaar.

4.3 AANBEVEIJNG: PREDIKANT VIR TEOLOGIESEOPLEIDINGDie sinode neem met instemming en waarderingkennis van die verwikkelinge aangaande ‘n kantooren die rol by die Fakulteit Teologie van die Predikant vir Teologiese Opleiding.

5. PREDIKANTEKURSUSSEDie Kuratorium het in samewerking met die Dosenteraad jaarliks tydens die begin van die akademiese jaar‘n predikantekursus aangebied.

6. HERSTRUKTURERING VAN TEOLOGIESE OPLEIDING

6.1 AGTERGROND EN UITGANGSPUNTEHieroor is volledig gerapporteer by die vorige vergadering. .Die feit dat daar groot klem op uitkomsgebaseerde programme geplaas word, bring mee dat die rolvan die Eksamenkommissie al belangriker word.

6.2 PROGRAMME EN MODULES6.2.1 Binne die nuwe kurrikulum (wat in modulesingedeel Word) word voorts ruimte gemaak vir diekernkurrikulum en ‘n keusekurrikulum.6.2.2 Hierdie maatreëls word getref binne die breêraamwerk van ‘n FakulteitTeologie wat diens lewer aan‘n verskeidenheid van kerke. Binne die veelkerklikefakulteit bly dit steeds moontlik vir elke betrokke kerkom die doelwitte wat hy vir sy opleiding het, volledig tebereik. Daar is in die programaanbiedinge ruimtesowel vir ‘n kernkurrikulum waarin algemene kerklikeleerinhoude hanteer word as vir ‘n keusekurrikulumwaarin spesifiek kerklike leerinhoude aan die orde kom.6.2.3 Hierdie nuwe bedeling hou ‘n unieke geleentheidvir die NG Kerk in om ‘n diens aan die breë kerklikegemeenskap te help lewer wat tot dusver nie moontlikwas nie.6.2.4 Megan ismes word ook ingebou wat verseker datindien ‘n bepaalde dosent ‘n kursus aanbied wat niebevredig nie, so ‘n module kerkspesifiek hanteer kanword.6.2.5 Dit is steeds belangrik om te onthou wat ook bydie vorige geleentheid gerapporteer is, naamlik dat diesinode kennis daarvan neem dat*1 Die kerk inspraak in die opleiding van eie studentebehou*2 Alle rolspelers betrek is en sal~word by kurrikuleringen kursusinhoude*3 Die uitkomsgerigte onderrig in die predikante seopleiding omvattend funksioneer*4 Die Eksamenkommissie in die toekoms ‘n belangriker rol sal speel

R:\sinodes~Noord2Q01\Vers/ae\Vep,ierkte versla&A-9 (kuratorium Pta). wpd Agenda

Sinode Noord- Transvaa/ 2001 89 Kuratonum Pretoria

6.3 GRADESTRUKTUURDie predikantsopleiding sat steeds in twee fases plaasvind, naamlik ‘n aanvanklike vierjarige 8Th-programgevoig deur n tweejarige MDiv-program.

Die infasering van die nuwe gradestruktuur verloopsoos voig:20018Th IBTh IIBTh IIIBA (Hons)MDiv IBD III

20028ThBTh IIBTh IIIBTh IVMDivMDiv II

6.4 GEMEENTEJAARIn die tweejarige MDiv program word ‘n gemeentejaaringewerk. Belangrike aspekte wat tydens die gemeentejaar aandag sal kry, is die volgende:6.4.1 Kontakgeleenthede6.4.1.1 By die aanvang van die gemeentejaar komstudente en Ieraars wat hulle begelei vir twee daebyeen waartydens alle reelings vir die jaar getref word,maar waar daar ook gepoog word om ‘n effektiewebinding tussen die Ieraar en student te bewerkstellig.6.4.1.2 Vyf ander kontakweke word oor die jaarversprei.6.4.1.3 Ten einde ‘n goed geInteg~eerde akademieseprogram daar te stel, word n aantal sentralebedieningstake geIdentifiseer en dmv interdissiplinêrewerkstukke en seminare tot ‘n eenheid ~aamgevoeg.6.4.1.4 Die bedieningstake is die volgende:* Gemeenteontwikkeling en leierskap* Liturgie en prediking* Pastorale sorg en beraad* Geloofsvorming, getuienis en diakonaat* Eie persoonsontwikketing en spiritualiteit

6.4.1.5 Vir elkeen van die 5 kontakweke word ‘n werkopdrag gegee wat interdissiplineraangepak moet word.6.4.1.6 Die werkopdragte vorm die basis vir die evaluering vir die 6de jaar.6.4.1.7 Die begeleier moet by twee geleenthede verslag lewer. Die begeleiers moet noukeurig uitgesoekword en hulle moet ook opgelei word vir hulle taak.HuIle taak is nie eerstens akademies van aard nie,maar pastoraal-begeleidend.6.4.2 Praktiese reëlings met die gemeentejaarDie reelings vir die gemeentejaar sluit onder andere dievolgende in:*1 Dit is nie ‘n jaar vir die aanleer van nuwe teorie nie,maar eerder een van toespitsing, integrering enevaluering van teorie in die hg van praktiese ervaring.*2 Dit veronderstel ‘n volledige blootstelling aan diepraktiese bediening oor ‘n Ianger tydperk.*3 Daar moet deurlopende evaluering phaasvind wat

veral gerig is op die wyse waarop teologiese teoriegeIntegreer is.*4 Die dosent-begeleier-studentverhouding is ‘n

sleutelkomponent van die gemeentejaar en moetsensitief en oordeelkundig bestuur word.

*5 Gemeentes moet ook baat by die projék sodat huhle

gemotiveerd kan wees om deel te neem.*6 Praktiese Teohogie behoort die oorhoofse koordineringsverantwoordehikheid te dra, maar at die vakkemoet op ‘n sinvohle wyse by die projek betrokke wees.*7 Daar moet gereelde kontakgeleenthede wees

tussen Fakulteit en student wat sinvol ingerig word,maar nie so dat dit die bedieningsritme versteur en totfrustrasie aanleiding gee nie.*8 In die hg daarvan dat dit n opleidingsjaar is, verdienstudente nie salaris nie, maar ‘n beurs kan oorweegword.*9 Gemeentes werk tydens die gemeentejaar met die

Teologiese Fakulteit saam in belang van die teologiesetoerusting van die student.*10 Gemeentes word versoek om in die verblyf- enreiskoste van die studente te voorsien.*11 Moontlike voordele in terme van beurse watgemeentes aan studente mag toeken, word na AKTOverwys vir eenvormige optrede.*12 Die keuses van gemeentes moet sover moonthikverteenwoordigend wees.Hierdie beplande gemeentejaar neem in 2002 ‘naanvang.6.4.3 Bestuite van 1999 oor die gemeentejaarDie sinode hoef nie weer diesehfde beshuite te neemnie. Dit is egter belangrik om te onthou dat daar by dieSinode van Noord-Transvaal in 1999 beshuit is:6.4.3.1 Die sinode neem met dank kennis van die feitdat die gemeentejaar voortaan deel uitmaak van diekurrikulum virdie opleiding van predikante en spreek sywaardering uit teenoor die Teologiese Fakulteit vir dieontwerp van ‘n nuwe model vir teologiese opleiding.6.4.3.2 Die sinode vereenselwig hom met die uitgangspunte en voorgestelde praktyk van die gemeentejaarsoos in die vershag uiteengesit.6.4.3.3 Die sinode doen ‘n dringende beroep opgemeentes om hulleself beskikbaar te stel met die oogop moontlike deelname aan hierdie program.6.4.3.4 Die sinode versoek gemeentes cm, wanneerhulle genader sou word om ‘n student vir ‘n gemeentejaar te huisves, dit positief te oorweeg en ook dienodige fondse daarvoor te beg root.6.4.3.5 Die sinode besef dat die sukses van diegemeentejaaroa afhankhik is van die beskikbaarheid enmedewerking van predikante. Die sinode versoekpredikante wat in die verband genader word, cm so ‘ngeheentheid cm ‘n bydrae te hewer tot die teobogieseopheiding aan te gryp en heehhartig saam te werk.6.4.3.6 Die sinode dra dit aan die Kuratorium op cmdie moontlikhede van befondsing/subsidiering aan dieTeohogiese Fakuhteit/gemeentes/studente/heraars watby die gemeentejaar betrokke is, te ondersoek in die bigvan die beskikbaarheid van fondse wat vir teohogieseopheiding geoormerk is. Aanbevehings hieroor meetaan die moderature van die vier Transvaahse sinodesgedoen word met die ocg op besluitneming enimphementering.6.4.3.7 Die sinode dra dit aan die Kuratorium en dieDosenteraad van die Tecbogiese Fakulteit op cm struk

R:~sinodes~Noord2001’iVers/ae~Verwerkte versIae~4-9 (Kuratonum Pta). wpd Agenda

6.5 NOTARIELE OOREENKOMS6.5.1 Nuwe ooreenkomsDie nuwe notariele ooreenkoms tussen die NG Kerk endie Universiteit van Pretoria is volledig aan die vorigesinodesitting voorgele. Die ooreenkoms geld totaan dieeinde van 2004. Daar word tans weer begin met dieonderhandelinge vir die periode na 2004.6.5.2 Finansiering6.5.2.1 Die reeling ten opsigte van finansiering is dievolgende:Die partye kom ooreen dat vir die duur van hierdieooreenkoms, die Universiteit 70% (sewentig persent)van die koste en die Kerk 30% (Dertig persent) daarvansal finansier.6.5.2.2 Die Universiteit onderneem om bo en behalwedie genoemde 70% n bedrag gelykstaande aan 30%(dertig persent) van die uitgawes verbonde aan diegemelde poste, jaarliks aan die Fakulteit beskikbaar testel vir die volgende doeleindes:*1 Finansiering van addisionele personeeluitgawes watnodig mag wees;*2 Handhawing en verdere verhoging van navorsingsuitsette van die Fakulteit;*3 Fasilitering van verdere kerklike vennootskappe endiversiteitsoogmerke;*4 Finansiering van ooreengekome oorgangspostestruktuur in geval van daling van ESS-krediete onderdie bekostig bare viak.6.5.2.3 Met betrekking tot kerkspesifieke programmeword bevestig dat die fondse, wat by wyse van ESSkrediete in hierdie komponente gegenereer word, virdie aanbieding van programme binne hierdie komponent beskikbaar gestel sal word; met dien verstandedat addisionele uitgawes wat deur die afsonderlike


ture daar te stel sodat hierdie projek uit die staanspoorsuksesvol kan verloop.

90 Kuratonum Pretona

kerkspesifieke aanbieding te weeg gebring mag word,vir die rekening van die kerklike vennote sal wees.6.5.2.4 Kerkeie programme is die uitsluitlike finansiëleverantwoordelikheid van die Kerk.

7. FUNKSIONERING VAN DIE KURATORIUM7.1 Die veranderde situasie ten opsigte van teologieseopleiding bring mee dat die nuwe bedeling planmatigbestuur moet word. Daar word op hierdie stadiumopnuut ernstig gekyk na die funksies en verantwoordelikhede van die Kuratorium, sy subkommissiesen die algehele samestelling en skakeling van diekommissies.7.2 Die Kuratorium het reeds n belangrike behoeftegeIdentifiseer naamlik datdie Kuratorium se betrokkenheid by teologiese studente reeds moet begin voordathulle die eerste keer klasse bywoon. Net so belangrikis dit dat die Kuratorium ‘n verantwoordelikheid hetnadat ‘n student gelegitimeer is. Daar moet n groterbetrokkenheid wees deur nie net as ‘n werkverskaffingspunt te funksioneer nie, maar self ook reëlings tetref met ander kerke van gereformeerde oortuiging omdie proponente van werk te voorsien, selfs al is dit netvir n páar maande.

8. SENTRUM VIR VOORTGESETTETEOLOGIESE ONDERRIG (SEVTO), ISWENEN SENTRUM VIR BEROEPSETIEKAl drie hierdie werksaamhede gaan onverpoosd Sioort.Hieroor word egter nie vanjaar verdere besonderhedeverstrek nie.

DS F SWAN EPOEL (voorsitter)DR PR DU TOIT (skriba)

R:\sinodesWoord2001’iVersIae~Verwerkte verslae\A-9 (Kuratorium Pta). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 91 Kuratorium Bloemfontein

AlO VERSLAG VAN DIE VERTEENWOORDIGER VAN DIE SINODE OP DIEKURATORIUM, EKSAMENKOMMISSIE EN KIESKOLLEGE VAN DIE

TEOLOGIESE FAKULTEIT TE BLOEMFONTEIN

1. SAMESTELLINGDie Kuratorium is saamgestel uit elf persone uit die NGKerk in die OVS en een lid elk uit die ander sinodes.Die Dagbestuur van die Kuratorium bestaan uit vyflede, te wete Dr GPV le Roux (voorsitter) ds GPTerblanche (ondervoorsitter) ds JJ Lubbe (skriba) dsRR Botha en dr LM Erasmus. Ds JJ Lubbe is verkies totskriba in die plek van dr MU Strauss wat ‘n beroep•aanvaar het na die gemeente Parow-Welgelegen.

Benewens die Kuratorium is daar ook die tweesubkommissieS te wete die EksamenkommisSie en dieKieskollege. Ten spyte van vakatures wat ontstaan het,het die Kieskollege nie in die afgelope twee jaarvergader nie. By die Eksamenkommissie was dit vir dieafgelope twee jaar my voorreg om voorsitter te konwees terwyl dr LM Erasmus die ondervoorsitter is en drMD Terbianche die skriba.

2. VERGADERINGSSedert 1999 het die Kuratorium en ook die Eksamenkommissie slegs een keer per jaar vergader. Tussentyds het die Dagbestuur van die Kuratorium gereeldvergader en was daar, waar nodig, ook deur gebruikmaking van die elektroniese media kontak tussen dielede.

3. VERSLAGGEWINGDie feit dat die Sinode van die Oranje Vrystaat slegselke vier jaar ‘n gewone vergadering hou, dra daartoeby dat daar nie ‘n volledige tussentydse verslag is nie.Daar word eers weer ‘n algemene verslag oor diewerks~amhede van vier jaar vir die sinodes in 2003gelewer. Daarom word by hierdie versiag volstaan metenkele mededelings waarvan die sinode kan kennisneem en word daar nie gepoog om enigsins ‘n volledigebeeld of statistiek oor studentegetalle en kursusse tegee nie.

4. PERSONEELGedurende Julie 2001 is afskeid geneem van Prof JSKellerman wat sy emeritaat aanvaar het. Die vakaturewat ontstaan het, is nie gevul nie. Daar word gebruikgemaak van die hulp van deeltydse dosente in verskeiedepartemente. Hulle aanstelling word telkens deur dieKuratorium goedgekeur.

5. KURRIKULUMBesondere aandag is gegee aan die kwessie van

herkurrikulering en ook die implementering van diegemeentejaar. Konsepte het voor die vergadering vandie Kuratorium gedien waarin onder andere ook aandag gegee is aan die profiel van ‘n NG predikant waarspesifieke vereistes aan die orde gekom het wat ookverreken moetword in die opleiding. By die vergaderingvan die Kuratorium in 2002 sal hierdie sake gefinaliseerword.

6. BYBELKENNISEKSAMENDie Kuratorium het die instelling van ‘n verpligte Bybelkenniseksamen vir studente van die NG Kerk goedgekeuren die implementering daarvan opgedra aan dieDagbestuur.

7. LEGITIMASIEWaar die legitimasie van studente in die verlede eers ‘nweek na hulle toelating deur die Kuratorium plaasgevind het, word in die vooruitsig gestel om dit van 2002afte vervroeg, sodat lede van die kuratorium ook dielegitimasie kan bywoon. Ditwas in 2001 my voorreg omnamens die Algemene Regskommissie die leg itimasievan die studente te kon waarneem. Die legitimasie hetgelyktydig plaasgevind met die van studente van dieNGKA en beide kuratoria het deel gehad aan dieverrigtinge waar iets van ‘n unieke samewerking ervaarkon word.

8. VOORTGESETTE BETROKKENHEIDDEUR ‘N VERTEENWOORDIGER8.1 Die praktyk tans is dat ‘n verteenwoordiger met ‘nsekundus telkens vir vier jaar aangewys word. Aangesien dr OSH Raubenheimer wat tans sekunduslid is,‘n beroep na SA Gemeente London aangeneem het,behoort iemand anders in sy plek aangewys te word.8.2 AANBEVELING: SEKUNDUS-VERTEENWOORDIGERDie sinode wys ‘n sekundus verteenwoordiger virdie Kuratorium, EksamenkommiSSie en Kieskollegete Bloemfontein aan.

Hiermee word vertrou dat daar voldoen is aan dieverwagting van die sinode om as verteenwoordiger opte tree.

DR MC BOTHA

R:\sinodesWoOrd2001~VerSlae~Vet’Nerkte versiae\A-10 Kuratoriu?n (OVS). wpdAgenda

S/node Noord-Transvaal 2001 92 Kura tar/urn Stellenbosch

A.11 VERSLAG VAN DIE KURATORIUM VAN DIETEOLOGIESE KWEEKSKOOL STELLENBOSCH

As verteenwoordiger van die sinode op die Kuratoriumdoen ek graag kortliks verslag oor die werksaamhedevan die afgelope twee jaar.

1. KURATORIUM: SAMESTELLING ENKANTOORPERSONEEL

1.1 SAMESTELLING1.1.1 Die Kuratorium word saamgestel uit 10 lede vandie Sinode van Wes- en Suid-Kaapland en een verteenwoordiger ult elk van die ander sinodale gebiede.1.1.2 Die dagbestuur bestaan uit: drr Coenie Burger(voorsitter), Hannes Koornhof, Thys Smith, Michiel vander Merwe (Buvton), di Monty Sahd, Koosie Delport(aktuarius) en prof DJ Louw (dekaan US).

1.2 KANTOORPERSONEELDie voltydse personeel in die kantoor van die Kuratorium bestaan uit die Predikant in Sinodale Diens:Teologiese Opleiding, dr MDJ Smith, ‘n sekretaresse,‘n boekhoudster (vyf-agste pos, en hanteer die boekhouding wat saamhang met alle lenings- en beurstoekennings) asook ‘n assistent.

2. FUNKSIONERING VAN DIE KURATORIUM2.1 Teen die einde van 1999 het die Kweekskool sy140 ste bestaansjaar gevier!2.2 Die Kuratorium vervul tans sy rol ooreenkomstigArt 5 van die Kerkorde.2.3 Die afgelope twee jaar was daar deeglik besin oordie rol van die NG Kerk se Kuratorium binne ‘n nuutsaamgestelde ekumeniese fakulteit. Aan die begin van2000 het die VGK hulle opleiding van die Universiteitvan Wes-Kaap verskuif na Stellenbosch toe.2.4 Ten einde sy rol so goed moontlik te vervul, het dieKuratorium selfs ‘n buitengewone vergadering in April2001 gehou. Dit is baie duidelik dat die kerk self ‘ntoenemend belangrike rol te vervul het ten opsigte vanpredikante-opleiding. Hierdie besinning raak die rol vandie Kuratorium sowel as die onderskeie subkommissies.2.5 Die Kuratorium het gevolglik besluit dat die PSDoorsese inrigtings moet besoek ten einde kennis teneem van die veranderinge en verskuiwinge watwêreldwyd by teologiese inrigtings plaasvind.2.6 Fondswerwing geniet steeds baie aandag.

3. STUDENTE EN DOSENTE

3.1 STUDENTEAan die einde van 1999 is 11 studente gelegitimeerasook twee persone na Colloquium Doctum. In 2000 is10 proponente gelegitimeer. Die aantal nagraadse

studente, hoofsaaklik predikante in die bediening, hetdie afgelope paarjaar drasties toegeneem.

3.2 DOSERENDE PERSONEEL3.2.1 Huidige dosenteDie huidige voltydse personeelbesetting in dieonderskeie vakke is soos volg:Ou Testament: Prof HL BosmanNuwe Testament: Prof AEJ MoutonEkklesiologie: Proff P Coertzen en JC AdonisSistematiese Teologie: Proff PF Theron en DJ Smit.Praktiese Teologie: Proff DJ Louw, HJ Hendriks,

drr JMG Prins en J Cilliers.Missiologie: Prof HR Botman

Benewens die voltydse doserende per~oneel word indie onderskeie vakgebiede van ‘n hele aantal deeltydsedosente gebruik gemaak.

3.2.2 Dosente uitgetreeAan die einde van 2000 het die volgende dosente uitdiens getree: proff HJB Combrink, DA du Toit en CMPauw.

3.3 KERKLIKE SKAKELRAAD3.3.1 Daar is ‘n Kerklike Skakelraad•vir die Universiteitvan Stellenbosch (KSRUS) in die lewe geroep watgereeld vergader. Hierdie liggaam adviseer die Fakulteit Teologie veral ten opsigte van die aanstelling vanpermanente akademiese personeel, die behoeftes vandie kerklike vennote ten opsigte van teologiese programme wat deur die Fakulteit aangebied word, diemoontlike behoefte aan en ruimte vir denominasioneleeenhede (“houses of study”) wat aan die onderskeiedenominasies die geleentheid kan bied vir die realise-ring van ‘n ele spiritualiteit en selfs denominasioneleakademiese belange.3.3.2 Hierdie liggaam het gedurende 2000 vier keervergader. Daar word ook die ruimte geskep dat kerkewat sou belangstel in vennootskap ten opsigte van dieopleiding, waarnemerstatus kan geniet op die liggaam.Verskeie kerke is reeds op so ‘n wyse betrokke.

3.4 KIESKOLLEGEAangesien hierdie liggaam se verantwoordelike feitlikheeltemal ingekort geraak het, het die Kieskollege togaan die einde van verlede jaar vergader. Dit is gehouom oor alle aspekte rakende die nuwe aanstellingsprosedure van dosente duidelikheid te verkry.

4. GROTER KERKLIKE BETROKKENHEIDBY TEOLOGIESE OPLEIDING

4.1 PROPONENTSEKSAMENKOMMISSIEDie een saak wat al hoe duideliker geblyk het die

R:~s/nodes\Noord2001 ~VersIae\ Verwerkte vers/ae\A-1 I Kuratoriurn (Stellenbosch). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 93 Kuratorium Stellonbosch

afgetope paar jaar, was dat die kerk op n baie meerintensiewe manier as in die verlede betrokke sal moetraak by die opleiding van toekomstige predikante. Ditbring mee dat die rot van die Proponentseksamenkommissie at belangriker raak - nie net ten opsigte vandie kontrolering van die akademiese gehalte wat aandie studente gegee is nie, maar ook ten opsigte van diekurrikulering.

4.2 BYBELKENNISEKSAMENDie Kuratorium het reeds in 1998 besluit dat diealgemene Bybelkennis van studente in die onderskeiejaargroepe jaarliks aan die hand van die Bybel en dieAfrikaanse Verklarende Bybel geevalueer word. Diebestek is so opgestel dat at die Bybelboeke in ‘n siktusvan vyfjaar gedek word.

4.3 GEMEENTEJAARDie imptimentering van die gemeentejaar het gladverloop.

5. KWEEKSKOOLBIBLIOTEEKDie Kweekskootbiblioteek is die afgetope paarjaar baieuitgebrei. Daar word binnekort net langs die Kweekskootbiblioteek begin met die bouwerk aan die Sinodevan Wes-Kaapland se sinodale kerkargief.

6. KAPELDie ptanne vir die bou van ‘n unieke kapet (bedehuis)op die gronde van die Teologiese Kweekskoot hetreeds ver gevorder. Dit moet voltedig inpas by diehistoriese karakter van die omgewing. Die koste betoopongeveer R200000 waarvan die Kuratorium die heiftebyd ra.

7. VERSLAG VAN DIE BURO VIR VOORTGESETTE TEOLOGIESE OPLEIDING7.1 Tans bestaan die personeel uit drr Coenie Burger,Michiet van der Merwe en Frederick Marais asookadministratiewe personeet. Oor at die werksaamhedevan Buvton sat by die votgende sinode weer ‘n oorsiggegee word.7.2 Die verskittende fasette van die Leesroosterprojekword deur redaksiegroepe bestuur en gelei.

8. DANKDit is ‘n voorreg om die Sinode van Noord-Transvaat opdie Kuratorium en Eksamenkommissie te kon verteenwoordig.

DR PR DU TOIT

R:~sinodesWoord2001~VerSIae~VérWerkte versIae~A-1 I Kurstorium (Stellenbosch). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 94 Regskommjssje

A.12.1 REGSKOMMISSIE: EERSTE VERSLAG

Die Sinodale Regskommissie (hierna afgekort: SRK)doen graag verslag van sy werksaamhede sedert diesinode van 1999 en wel volgens Bep 35.4.7.1 wat seesvolg Iui: (Die sinode benoem)‘n Sinodale Regskommissie (SRK)wat bestaan uitdieaktuarius en 9 persone pIus 3 sekundi. Hierdiekern missie se taak is cm:35.4.7.1.1 opdragte van die sinode uit te veer enversiag te doen;35.4.7.1.2 advies te gee omtrent uitleg en toepassingvan die Kerkorde, aanvullende bepalings en anderbesluite van die sinode;35.4.7.1.3 aIle beskrywingspunte in verband metwysigings in die kerklike bepalings vooraf te bestudeeren die sinode daaroor te adviseer;35.4.7.1.4 alIe besluite van die sinode en AlgemeneSinode wat wysiging in die bepalinge meebring, op diejuiste plekke in die bepalinge in te voeg en so spoedigmoontlik te publiseer;35.4.7.1.5 kerkregtelike ongeryrndhede wat onder syaandag kern regstreeks op vertroulike wyse onderaandag van die betrokke vergadering te bring, metaanduiding van die weg tot herstel;35.4.7.1.6 kerkvergaderings en arnpsdraers metveorligting te dien in gevalle waar hulle op grond vandie uitvoering van hulle ampspligte by die burgerlike hofaangekla rnag word. Hy meet veral probeer om diesaak uit die burgerlike hof te hou;35.4.7.1.7 aansoeke van emeriti watwil terugkeer totdie bediening te hanteer kragtens Bep 14.3;35.4.7.1.8 die bepalings deurlopend te hersien virvoorlegging aan die sinode;35.4.7.1.9 alIe veorstelle vir reglementswysigings virkerkordelike korrektheid na te gaan.35.4.71.1O Tydens die vergadering van die sinode:*1 Die sinode te adviseer oor die ontvanklikheid vanIaat stukke,*2 advies te gee oor alle sake aan horn opgedra, byname oor tugsake en kerklike geskille wat direk of bywyse van appèl voor die sinode kern. Die kommissiehet die reg em klaers, aangeklaagdes en getuienis aante hoer, ten einde die sinode te dien met ‘nberedeneerde en volledige advies*3 aIle nuwe voorstelle ocr revisie van bepalinge en

reglemente te hanteer.

Die ede van die Sinodale Regskomrnissie was:- drr MCBetha, PR du Toit, GJ Cloete, L Ungerer, GF Claassen,di C Jansen van Vuuren, JH van Loggerenberg, GHPDreyer en oudl E Kruger.

1. OPDRAGTE SINODE 1999

1.1 SAKE DEUR SINODE NA SRK VERWYSDie SRK het die besluite van die 1999 sinede toy diewysigings aan die bepalinge aangebring en dieKERKORDE EN AANVULLENDE BEPALINGS - NGKERK SINODE VAN NOORD - TRANSVAAL 1999uitgegee en op bestelling Iaat versprei in die helesinedale gebied.

2. ADVIES OMTRENT UITLEG ENTOEPASSING VAN DIE KERKORDE,AANVULLENDE BEPALINGS EN ANDERBESLUITE VAN DIE SINODEDie aktuarius en die SRK het ‘n verskeidenheid navraehanteer sedert die sinode van 1999 en advies gegeeaan verskHlende persone en instansies toy die uitleg enteepassing van die Kerkorde. Besondere aandag isverleen aan diensvoorwaardes en adviese in dieverband.

3.. ADVIES IN VERBAND MET AANSOEKEOM TENTMAKERRBEDIENINGDie SRK het in verskeie gevalle advies gegee. Diekerkraad se verpligting toy pensioen is telkensenderstreep.

4. BESKRYWINGSPUNTE IN VERBANDMET WYSIGINGS IN DIE KERKLIKEBEPALINGS4.1 Beskrywingspunte word in ‘n velgende versiag vandie SRK aan die sinode veergeheu.4.2 AANBEVELING: BESKRYWINGSPUNTEDie sinode neem kennis.

5. BESLUITE VAN DIE SINODE ENALGEMENE SINODE WAT WYSIGING INDIE BEPALINGE MEEBRING MOET OPJUISTE PLEKKE IN DIE BEPALINGEINGEVOEG WORD EN SO SPOEDIGMOONTLIK GEPUBLISEER WORDDit is gedoen en die beek het vroeg in 2000 verskyn.

6. KERKREGTELIKE ONGERYMDHEDEVERWYSWaar nodig is hierdie sake hanteer.

7. VOORLIGTING AAN KERKLIKEVERGADERINGS EN AMPSDRAERSWaar versoek is raad skriftelik en/of mondelingsvoorsien.

R:\sinodesWoord2001lVersTae~Verwerkte verslae\A-12-1 (Regskommissie). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 95 Regskommissie

8. AANSOEK TOT TERUGKEER VANEMERITIAansoeke van emeriti wat kragtens Bep 14.3 wouterugkeer tot die bediening is hanteer en die nodigepublikasie is in die Kerkbode gedoen na ontvangs vandie vereiste dokumente.

9. BEPALINGE DEURLOPEND HERSIEN

9.1 AANBEVELINGS: HERSIENING VANBEPALINGE9.1.1 Bep 15.3 - Die sinode neem kennis die SRKwil hierdie bepaling meer vaartbelynd maak en inooreenstemrning bring met die praktyk. Dit sal in ‘ntweede versiag voor die sinode gebring word.9.1.2 Bep 18 - Daar word ‘n nuwe bepalingbygevoeg as Bep 18.20.4 en wat as volg lees “Elkebladsy van ‘n notule word geparafeer en die Iaastebladsy word volledig geteken.”9.1.3 Bep 26.5.2 - Word gewysig om te lees “Diekerkraad benoem ‘n kommissie wat diediensverhouding tussen die kerkraad as werkgewer

9.1.4 Bep 29.1.2 - Die sinode naam kennis die SRKwil hierdie bepaling se bewoording wysig. Ditsal in‘n tweede versiag aan die sinode voorgehou word.9.1.5 Bepalings 35.3.4 en 5 - wysig om te lui:35.3.4 Vir sekere funksies word die Moderarnenuitgebrei met ‘n verteenwoordiger uit elke ring watnie reeds verteenwoordig is nie, verkieslik dievoorsitter van die ringskommissie.35.3.4.1 Die Uitgebreide Moderamen se fun ksies isdie hantering van appèlle, die goedkeuring van diesinodale begroting, en die hantering van enigekontensieuse saak wat deur die sinode of dieModeramen na horn verwys word.35.3.4.2 Die Uitgebreide Moderarnen vergadergewoonlik slegs in Maart. Enige appèlaansoek moetvoor die einde van Januarie by die skriba van dieModeramen ingedien word. Alle andervergaderingsvan die Uitgebreide Moderamen met die oog op ‘nappèl, is op koste van die applikant(e).9.1.6 Bep 35.4.6 wat soos voig lui word geskrap:“Indien ‘n predikant erneriteer of ‘n ander ~05aanvaar waar fly ampsbevoegdheid behou, in diesinodale gebied bly woon en dit verkies, kan hy totdie volgende vergadering van die sinode lid bly vandie kornmissies waarop hy deur die sinode benoemis.,’9.1.7 Bep 35.9.1 - Die woordjie “het” aan die eindevan die bepaling moet geskrap word.9.1.8 Die sinode neern kennis die benaming“hoofbestuurder” moet vervang word met“saakgelastigde” en verwys die aangeleentheid nadie Moderarnen. Die vier moderature sal tydens die2003 sinode gelykluidende voorstelle op die tafelmoet plaas wat verwysings naSKKKISKKIhoofbeStuUrder met nuwe terminologie

omskryf.

10. REGLEMENTSWYSIGINGSGeen.

11. NAVRAE GERIG AAN DIE ALGEMENEREGSKOMMISSIE [ARK]Die SRK het by die ARK navraag gedoen oor diehantering van vier sake. Dit is aan die hand van vraegedoen. Die ARK se besluite in die verband word ookhier aangehaai Die sinode sou kon besluit om aan dieTydelike Regskommissie opdrag te gee ombeskrywingspunte voor te berei vir die AlgemeneSinode.

11.1 HOEVEEL TYD MAG VERLOOP TUSSEN DIEVERWYSING VAN ‘N KANDIDAAT VIRCOLLOQUIUM DOCTUM DEUR ‘N SINODALEKOMMISSIEIMODERAMEN EN DIE WERKLIKEVERSKYNING VOOR ‘N EKSAMENKOMMISSIE?Besluit:Die ARK oordeel dat by die ASK aanbeveel word datdaar n byvoeging gemaak moet word by dieReglement: Nadatn kandidaat goedkeuring verkry hetom aan te meld vir Colloquium Doctum, moet dit binne‘n tydperk van 18 maande geskied.

11.2 HOE KAN ‘N KERKRAAD SINVOL VERKLEINWORD INDIEN DAAR NIE N000WENDIG OP DIEWEG VAN DESENTRALISASIE GELOOP WORDNIE?Besluit:Die ARK versoek Noord-Transvaal se Regskommissieom ‘n studiestuk met n aanbeveling daarby oor hierdiesaak voor te berei.

11.3 HOE VOORSKRIFTELIK IS DIE BEPALING BYBEROEP VAN ‘N LERAAR IN TERME VANVOORKEURORDE OF ALFABETIESE ORDE INDIENDAAR VAN ‘N KOMMISSIE VIR PRE-ADVIESGEBRUIK GEMAAK WORD?Besluit:Die ARK versoek Noord-Transvaal se Regskommissieom n studiestuk met ‘n aanbeveling daarby oor hierdiesaak voor te berei.

11.4 PLAAS ARTIKEL 28.3 EN VERAL 4 NIE ‘NVRAAGTEKEN OOR DIE BEVOEGDHEID VAN ‘NOUDERLING AS VOORSITTER VAN ‘NKERKRAADSVERGADERING NIE, BYNA ‘N MOSIEVAN WANTROUE? HY MAG NET VOORSITTERWEES AS DIE PLAASLIKE LERAAR 00KTEENWOORDIG IS, OF DAN DIE KONSU LENT OF ‘NANDER RINGSLERAAR DEUR HOM DAARTOEVERSOEK.Besluit:Kenn isname.

R:~sinodesWoord2001\VerSIae\VerWerkte versIae~A-12- 1 (Regskommissie). wpdAgenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 96 Regskommissie

12. VERDERE VOORLEGGINGS AAN DIESINODE

12.1 AANBEVELING: VERDERDEVOORLEGGINGSAAN DIE SINODEDie sinode besluit dat verdere sake , wat tot en metdie vergadering van die sinode op die tafel van dieSRK kom en implikasies mag he vir die Bepalingevan Noord-Transvaal , ook deel van die tweedeversiag van die SRK mag uitmaak.

DR MC BOTHA (voors~tter)DS C JANSEN VAN VUUREN (skriba)

R:\sinodesWoord2001~VersIae~Verwerkte versla&A-12-1 (Regskommissie). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaai 2001 97 Erediens

A.13.1 EREDIENS: EERSTE VERSLAG

1. PERSONEELNERGADERINGS1.1 Die kommissie het bestaan uit die volgende ede:ds JO Carstens (Wierdapark-Suid - voorsitter), ds CAdu Plessis (Rustenburg-Bergsig), ds DSR Du Toit(Waterkloof), dr NE Lamprecht (Pretoria-Oos - skriba),dr JA Laubscher (Rietfontein-Noord), ds M Nel (Doompoort), prof GC O(ivier (Waterkloof - kerkorrelis), profHJC Pieterse (MOregloed), ds AB van der Merwe(Lynnwood), ds J van derVloed (Nederlandstaligen), endr R Opperman (Potgietersrus-Suid).* Die kommissie het skakeling met die SA Koorvereni

ging in die persoon van ds JC Carstens.* Die kommissie het kontak met die SA Kerkorrelistevereniging in die persoon van Prof GO Olivier.1.2 Die Sinodale Eredienskommissie het vyf maafvergader.

2. OPDRAGTE SINODE 1999Tydens die sinode van 1999 is daar geen opdragte aandie kommissie gegee nie. Die kommissie het besin ooraktu&e sake en het studiestukke voorberei wat by diesinode ter tafel gebring word.

3. STUDIESTUKKE

3.1 HUWELIKSFORMULIER VIR HERTROU3.1.1 Die vergadering neem Bylae A in behandeling.3.1.2 AANBEVELINGS: HUWELIKSFORMULIERVIRHERTROU3.1.2.1 Die sinode beveel aan dat hierdie formulierbinne die gemeentes gebruik kan word.3.1.2.2 Die sinode besluit dat hierdie formulierdeurgestuur word na die Algemene Sinode asbeskrywingspunt.

3.2 LITURGIE V1R ‘N DOOPDIENS3.2.1 Die vergadering neem Bylae B in behandeling.3.2.2 AANBEVELINGS: LITURGIE VIR DOOPDIENS3.2.2.1 Die sindde beveel aan dat hierdie liturgiebinne gemeentes gebruik kan word.3.2.2.2 Die sinode besluit dat hierdie studiestukdeurgestuur word na die Algemene Kommissie virdie Erediens.

3.3 FORMULIER VIR DIE BEVESTIGING VANPREDIKANTE EN PROPONENTE3.3.1 Die vergadering neem Bylae C in behandeling.3.3.2 AANBEVELINGS: FORMULIER VIR BEVESTIGING VAN PREDIKANTE EN PROPONENTE3.3.2.1 Die sinode beveel aan dat hierdie formulierbinne gemeentes gebruik kan word.3.3.2.2 Die sinode besluit dat hierdie formulierdeurgestuur word na die Algemene Sinode asbeskrywingspunt.

3.4 NAGSMAALSLITURGIEE3.4.1 Die vergadering neem Bylae D in behandeling.3.4.2 AANBEVELINGS: NAGMAALSLITURGIEE3.4.2.1 Die sinode beveel aan dat hierdie Iiturgieebinne gemeentes gebruik kan word.3.4.2.2 Die sinode beveel aan dat hierdie studiestukdeurgestuur word na die Algemene Kommissie virdie Erediens.

3.5 EUCHARISTIE3.5.1 Die vergadering neem Bylae E in behandeling.3.5.2 AANBEVELINGS: EUCHARISTIE3.5.2.1 Die sinode beveel aan dat hierdie liturgiebinne gemeentes gebruik kan word.3.5.2.2 Die sinode besluit dat hierdie studiestukdeurgestuur word na die Algemene Kommissie virdie Erediens.

3.6 SINGBARE MELODIEE3.6.1 Die vergadering neem Bylae F in behandeling.3.6.2 AANBEVELINGS: SINGBARE MELODIEE3.6.2.1 Die sinode stuur hierdie studiestuk na diegémeentes deur vir aandag.3.6.2.2 Die sinode besluit dat hierdie studiestukdeurgestuur word na die Algemene Kommissie virdie Erediens.

3.7 SIMBOLIESE LITURGIESE KLEREDRAG3.7.1 Die vergadering neem Bylae G in behandeling.3.7.2 AANBEVELINGS: SIMBOLIESE LITURGIESEKLEREDRAG3.7.2.1 Die sinode beveel die dra van stolas wat inkleur en simbool gepaard gaan met die kleursimboliek van die kerklike jaar vir liturge aan.3.7.2.2 Die sinode versoek gemeentes om ems temaak met kanselklede en ander klede (byvoorbeeldby die tafel) asook die Iigsimboliek wat in kerse enop ander kunssinnige wyses die boodskap van dieSkrif in die gang van die kerkjaar versterk.3.7.2.3 Die sinode beveel die albe as basiskleed aanom vrywillig saam met die stolas gedra te word.3.7.2.4 Die sinode besluit dat hierdie studiestukdeurgestuur word na die Algemene Kommissie virdie Erediens.

3.8 BEGRAFNISFORMULIERE3.8.1 Die vergadering neem Bylae H in behandeling.3.8.2 AANBEVELINGS: BEGRAFNISFORMULIER3.8.2.1 Die sinode beveel aan dat hierdie formulierebinne gemeentes gebruik kan word.3.8.2.2 Die sinode besluit dat hierdie formulieredeurgestuur word na die Algemene Sinode asbeskrywingspunt.

R:\sinodesWoord2001\VersIae~Ve,werkte versIae~A-13- I (Erediens). wpd Agenda

98 ErediensS/node Noord-Transvaal 2001

4. ANDER SAKE

4.1 BEVOEGDHEID VAN PROPONENTE CMSAKRAMENTE TE BEDIEN4.1.1 Behoefte4.1.1.1 Proponente is bedienaars van die Woord. Inons teologie is die bediening van die Woord en diebediening van die sakramente gekoppel aan mekaar.Die bediening van die sakrament vloei voort uit diebediening van die Woord.4.1.1.2 Die hele saak van legitimasie en bevestigingvan ampsdraers en hul bevoegdheid is in ons tyd in diekollig. (Sien die ondersoek van die Sinode van QosTransvaal in verband met die bevoegdheid om dienagmaal te bedien). Ons sal dit deeglik in ag moetneem in ons denke oor die sakramentsbediening deurproponente.4.1.1.3 Die SKE versoek die sinode om die volgendeas beskrywingspunt na die Algemene Sinode deur tegee:4.1.2 AANBEVELING: BEVOEGDHEID VAN PROPONENTE OM SAKRAMENTE TE BEDIENDie Algemene Sinode besluit dat proponente albeidie sakramente mag bedien.

4.2 LITURGIESE GEBARE BY SEENGROET ENSEEN DEUR PROPONENTE4.2.1 MotiveringDaar moet onderskei word tussen die begrippe ampsbevoeg en ampsbediening. Ampsbevoeg beteken dat‘n persoon die vereiste teologiese opleiding deurloophet en deur die kerk by wyse van legitimasie asampsbevoeg verklaar word. Dit beteken dat so ‘npersoon die Bybel selfstandig kan verklaar, ‘n preekkan maak en die Woord in die prediking op versoek van‘n kerkraad kan bedien. Met beroeping en bevestigingin ‘n gemeente word so ‘n persoon deur die kerk in dieampsbediening geplaas. Dit maak geen sin as ‘nproponent ‘n erediens op versoek van n kerkraad kanIei en die Woord in die prediking kan bedien, maar niedie simboliese gebare by die seengroeten die seen watgepaard gaan met die Woordbediening in liturgie enprediking, kan uitvoer nie.4.2.2 AANBEVELINGS: LITURGIESE GEBAREDEUR PROPONENTE4.2.2.1 Die sinode keur dit goed dat proponente diesimboliese gebare by seëngroet en seen, watgepaard gaan met die Woordbediening in liturgie enprediking, kan uitvoer.4.2.2.2 Die sinode besluit dat hierdie saak ookverwys word na die Algemene Sinode as beskry

wingspunt.

4.3 LIEDBOEK VAN DIE KERK4.3.1 Die Liedboek is met groot entoesiasme en sukses by twee geleenthede bekendgestel, naamlikSaterdag 5 Mei 2001 in Pretoria en Saterdag 19 Mei2001 in Pietersburg. Die amptelike ingebruiknemingvind DV plaas op Sondagmiddag 28 Oktober 2001 indie Stadsaal van Pretoria.4.3.2 Gemeentes het die geleentheid gehad cm dieLiedboek teen ‘n goedkoper voorpublikasieprys(R65.00) te bestel. Vier uitgawes word bemark: standaard, kleur-vir-jeug, grootdruk en luukse uitgawe. DieBegeleiersboek is beskikbaar @ R200.00. Daar wordook DV ‘n kitaarbegeleiersboek voorsien.4.3.3 Indien ‘n gemeente van elektroniese toerustinggebruik maak (truprojektor, letterbord, dataprojektor,ens), voorsien die NG Kerk-Uitgewers die nodigemateriaal. In null daarvoor meet die gemeente dan bydie NGKU lisensieer vir die reg tot gebruik van dieelektroniese materiaal. Die lisensiegeld wissel tussenR500,00 perjaar(virklein gemeentes) tot R2000,00 perjaar(vir makro-gemeentes). Aangesien ± 15 liedere niedeur hierdie Iisensie gedek word nie, sal gemeentesook by CCLI meet Iisensieer; hulle meet dit in elk gevaldoen indien ander liedere (00k Engelse tekste) gesingward.4.3.4 AANBEVELINGS: LIEDBOEK4.3.4.1 Die sinode doen ‘n dringende beroep opgemeentes om die Liedboek van die Kerk metentoesiasme aan te koop en te gebruik.4.3.4.2 Die sinode versoek gemeentes om dienodige lisensiegeld getrou te betaal.4.3.4.3 Die sinode gee opdrag aan die SKE omgereelde werkwinkels te hou waartydens die inhoudvan die Liedboek doelmatig aan Ieraars en musiekIeiers bekendgestel word.4.3.4.4 Die sinode spreek sy opregte dank uitteenoor al die medewerkers van die Liedboek vir diedaarstelling van die spogproduk.

5. SLOTHiermee vertrou die kommissie dat die opdragte totbevrediging van die sinode uitgevoer is en die sinodeword die seen van die Here toegebid met alle besinningen besluite.

Ds JC CARSTENS (voorsitter)Dr NE LAMPRECHT (skriba)

R:~sinodesWoord2001\VersIae~Verwerkte verslae\A-13-1 (Erediens). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 99 Erediens

EREDIENS: BYLAE AHUWELIKSFORMULIER VIR HERTROU MET KIN DERS UIT VORIGE

HUWELIK(E)

1. INLEIDENDE OPMERKINGS

By die voornemende huweliksluiting van persone watvoorheen met ander persone getroud was (of ‘nhertroue met dieselfde persoon) en daar moontlikkinders uit die vorige huwelike betrokke is, moet daarbale moeite gedoen word om die kinders te betrek bygesprekke met die oog op die voornemende huwelik.Hulle is immers ten nouste betrokke by dieaangeieentheid, hetsy omdat hulle by die “nuweouerpaar” gaan woon of gereeld daar sal kuier. Dit salook belangrik wees dat hulle by sommige van diegesprekke betrek sal word op ‘n kommunikasievlakwathulie aanspreek en ook gemaklik laat voel. Hullebehoort saam met die ouer geleentheid te kry om alleste deel wat in hulle gemoed is rondom hierdie saak.I ndien gespesialiseerde begeleiding nodig blyk te wees,moet dit aan hulle gebied word tot almal se beswii.

Die onderstaande formulier is nie bedoel omvoorskriftelik te wees of aanspraak te maak opvolledigheid nie. Dit reflekteer hoogstens enkeleprakties-teologiese merkers in ‘n taal wat hopelik letsduideliker Iaat word van God se onmeetbare liefde engenade vir ons as sondaarmense - op pad na onshemelse bestemming as geregverdigdes in JesusChristus se Naam.

Die formulier kan in sy geheel of gedeeltelik gebruikword na gelang van die eie aard van diehuweliksgeleentheid.

2. FORMULIER

2.1 DIE WESE VAN DIE HUWELIK________ en _________ (met kinders welkom om byouer te staan/sit)

Ons lees reeds in Genesis 2 van God se voorneme omman en vrou sodanig te skep dat hulle by mekaar kanpas. Elkeen van ons, as manne en vroue, is uniekgeskape met ons ele kenmerkende persoonlikheid,voorkoms, fisiese samestelling, verstandelikevermoeëns en bale meer - in kort: ‘n uniekesamestelling.

Dit is ‘n wonderlike voorreg dat ons as mans envrouens deur God sodanig geskep is dat ons in mekaarliefde kan vind wat ‘n kosbare band word wat ons aanmekaar bind. Hierdie liefdesband behels veel meer asnet verlief wees op mekaar. Dit gaan oor saamwees op‘n baie unieke manier. Dit gaan onder andere oor:respek vir mekaar,vertroue in mekaar,

voiwassenheid in jou hele menswees, wat beteken datjy- jou swak punte ken en daaraan werk,- jou sterk punte ken en dit uitbou,- jou maat bystaan,- homlhaar liefhet soos jouseif (Mat 22:39) en- jou maat altyd hoer ag asjouseif. Dit leer die Bybel virons as gelowiges onder andere in Efes 5:21 en Fil 2:3.

Man of vrou is nie een belangriker of ‘n trappie hoer asdie ander nie. Hulle is wel verskillend van mekaar maargelykwaardig voor die Here. Daarom moetjulle die rollewat Julie in Julie voornemende huwehk gaan vervul,uitwerk sodat dit albei van Julie gemakilk en veirg iaatvoei. Dit moet Julie huwehksverhoudingsterk maak envreugde verskaf sodat elkeen horn- of haarseif kanwees. So kan Julie vir mekaar bale beteken en ook virdie kinders ‘n voorbeeld wees van respek en hefde enerkenning van mekaar se unieke menswees.

Mense wat metJuile in kontak kom, behoort ‘n positiewebeiewenis te he of ‘n inspirerende voorbeeid te kry vanJulie verhouding met mekaar en met die kinders.Christus behoort duidehk sigbaar te wees in die manierwaarop Julie met mekaar praat en optree. Johannes Sein sy eerste brief, hoofstuk 2:6 “As ons beweer dat onsin Horn bly, dan behoort ons ook self te lewe soos Hyge/ewe her’.

‘n Huweliksverhouding behels dat daar bale voorregteis wat Julie kan geniet, soos die liefde wat inverskillende vorme uitgeleef kan word teenoor mekaar.Julie kan die lewe saam geniet en God daarvoor dank.Die Prediker sê dat om die lewe te geniet, ‘n gawe ultGod se hand is. Die huwelik vra egter ook grootverantwoordelikheid van albei partye.

Liefde het bale dimensies of fasette en dit moet metgroot verantwoordelikheid en versigtigheid hanteerword. Jy moet op jou maat gefokus wees en saam dielewenspad loop met al sy else en gebrokenheid watenige tyd kan toeslaan. Die Prediker sê ook in hierdieverband die volgende: “Twee vaarbeteras een. Hulleinspanning korn tot lets. As die een val, kan die anderhorn ophelp. . . ‘n driedubbele tou breek nie rnak/ik nie”(4:9-12).

As huwelikspaar moetJulle weet hoe afhankiikJulle vanGod is (Mat 5:3). Dit is die pad na volwassenheid ingeloof. So sal julie beleef dat die Here aan Julie allessal skenk wat nodig is om van te lewe - geestelik,emosioneel, materleel, ensomeer (vgi Mat 6:25-34).JulIe moet gereeld saam bid en vra wat die Here se wilvir Julie lewe is. Die duiwel sal Julie aityd van die Here

R:~sinodesWoord2001~Verslae~Verwerkte verslae\A- 13-1 (Erediens). wpd Agenda

S/node Noord~TransvaaI 2001 100 Erediens

af probeer wegtrek want hy is soos ‘n brullende Ieeuwat rondloop en kyk wie hy kan verslind (1 Pet 5:8).

Wees aan Julie kinders ‘n voorbeeld van mense watrespek het vir Here, mense wat Horn Iiefhet, dien engehoorsaarn voigens sy Woord ieef. Leer hulle orngetrou te bly aan die Here en al huile huip van Horn tevra. Hy laat nooit sy kinders in die steek nie (Hebr13:5).

Kinders, julie moet aan julie ouers gehoorsaam weesen huile respekteer. Die Here verwag dit van julie. VoigJulie ouers in alies wat reg en biilik is. Van hulie kantmoet daar oak vir Julie respek en begrip wees. Huliebehoortjuile te beskerm teen ailerhande gevare en diebeste nastreef vir julie.

Lewe in vrede met rnekaar en vergewe mekaarwanneer Julie verkeerd opgetree en dit bely het (Kal3:13). Rig Julie gedagtes op die dinge wat daarbo is,waar Christus aan die regterhand van God sit (Kal 3:2).

As saamgesteide gesinne wat van nou af in ‘nspiinternuwe verhouding met mekaar gaan ieef, moetjulie alies insit am dit aangenaam en sinvol te maakterwyl juiie op die Here vertrou am te doen wat Hy diebeste kan doen — am mense lief te he, genadig te wees

en hulle te gee wat hulle nodig het am voluitte kan leef!Hy vra natuurlik oak toewyding, gehoorsaamheid enskuldbelydenis waar nodig teenoor Horn. Die nuwegeleentheid wat aan Julie gebied word am in ‘nhuweliksverhouding te staan, moet ten voile benutword. Maak die beste daarvan soos ons die beste vanelke geleentheid moet maak, sé Efes 5:16. Geniet diepad saam met die Here en met mekaar!

2.2 VRAE AAN BRUIDSPAARAB, verklaar jy dat saver jy weet daar geen wettigebeswaar ingebring kan word teen iou voorgenomehuweiik met die bruid, CD nie. AanvaarJy oak dat almalwat vandag hier teenwoordig is, getuies is daarvan datjy CD as jou wettige vrou wil neem? Antwoord enbelofte (wat deur Iiturg of huwelikspaar verwoordkan word soos vooraf saam besluit)

CD, verkiaar jy dat saver Jy weet daar geen wettigebeswaar ingebring kan word teen Jou voorgenomehuwehk met die bruidegam, AB nie. Aanvaarjy oak dataimal wat vandag hier teenwoordig is, getuies isdaarvan datjy AB as jou wettige man wil neem?

Antwoord en belofte

R:~sinodesWoord2001~VersIae~Ve,werkfe verslae’A- 13-1 (Erediens). wpd Agenda

101 ErediensSinode Noord-Transvaal 2001

EREDIENS:BYLAEBLITURGIE VIR ‘n DOOPDIENS

1. INLEIDING

In hierdie liturgiese voorstel word nie gepoog om ‘nvolledige dogmatiese perspektief op die doop te geenie. Dit is wel ‘n liturgiese moontlikheid wat as ‘nvolledige doopdiens gebruik kon word sonder die leesvan die tradisionele formulier.

Daar is tradisioneel twee moontlikhede ten opsigte vandie plek wat die doophandeling in die liturgie kaninneem, naamlik:(1) na die Woordverkondiging waar die Woordbediening uit loop op die sakramentsbediening, of(2) as deel van die verkondiging van die vryspraakvoor die Woordverkondiging.

In hierdie liturgie word met die eerste moontlikheidgeeksperimenteer.

2. ‘N LITURGIE

2.1 VOTUMEen van die volgende kan gebruik word:* Wat ons gehoor het en wat ons weetwat ons vaders ons vertel het,sal ons vir ons kinders nie verswyg nie.Ons sal aan die volgende geslag vertel van dieroemryke dade van die Hereen van sy mag,van die wonderdade wat Hy gedoen het (Psalm 78:3,4)

* As die Here die huis nie bou nie,

swoeg die wat daaraan bou, tevergeefs.As die Here die stad nie beskerm nie,Waak die wat dit beskerm, tevergeefs (Psalm 127:1)

* Luister, Israel, die Here is ons God, Hy is die enigste

Here. (Deuteronomium 6:4)

* Liturg: Ons kyk op na die berge. Waar kom ons hulpvandaan?Gemeente: Ons hulp kom van die Here wat hemel enaarde gemaak het, wattot in alle ewigheid getrou bly enwat nooit sy verbond vergeet nie.

2.2 SEENGROETEk groetjulle in die Naam van die Drie-enige God watreeds in die Ou Testament gesê het: “Ek bring ‘nverbond tot stand tussen My en jou en jou nageslag en•al hulle geslagte. Dit is ‘n blywende verbond. Ek saljou God wees en ook die God van jou nageslag.”(Genesis 17:7)

2.3 LOFSANGEen of twee van die volgende liedere kan gesing word:

Gesang 337:1,2/Lied 305SOM 5:1,2,3/Lied 158JSB 43:1,2,3GES 322:1,2/Lied 289

2.4 OFFERGAWEDie offergawe word aan die begin van die erediens as‘n daad van lof en dank gebring.

2.5 SKRIFLESING EN WOORDVERKONDIGINGSkriflesing en Woordverkondiging sluitaan by die doop.

2.6 GEBED

2.7 DOOP AS UITVLOEISEL VAN WOORDVERKONDIGINGLiturg beweeg na die doopvont en tel die res van diedoopliturgie vanaf die doopvont:

2.7.1 Liturg gaan voor:Gerneente,Die sakrament van die doop is diep gewortel in die heleBybel. Die doop groei uit die Ou Testamentiesegebruik van die besnydenis. Baie van die antieke volkehet besnydenis toegepas. God het egter vir Abrahamen sy nasate hierdie ritueel wat op die agtste daguitgevoer moes word, gegee as ‘n teken en ‘n waarborgvan die inlywing in die verbond wat God met sy yolkhet.Jesus het in die Nuwe Testament die besnydenis as dieamptelike teken van die inlywing in die yolk van Godmet die doop vervang. Christus het aan die kruisgesterf en met sy bloed eens en vir altyd vir onssondeskuld betaal. Hyself is besny toe Hy ‘n baba was(8 dae oud) maar is later ook gedoop. Hy was dus ‘n“oorgangsfiguur” en daarom is die doop met wateralleen vandag vir ons die teken van sonde-afwassing(vgl. Rom. 6). Toe Hy aan die kruis gesterf het, het Hyso volledig vir ons elkeen gesterf dat ons “saam metHom” aan die kruis gehang het. En toe Hy uit die doodopstaan, het ons “saam met Horn opgestaan” (vgl Rorn6).

Voor sy hemelvaart het Jesus aan sy dissipels dieopdrag gegee orn die doop te bedien. Deur die tekenvan die doop verbind die Here Horn om ons God tewees en om ons te seen.

As die ouers gelowiges en dus deel van die verbond is,is die kind reeds voor geboorte aan Christus verbind enopgeneern in die verbond en dus ook in die gemeente.Ouers wat aan Christus verbind is, se kinders is deurdie ouers aan Christus verbind en reeds saam met dieouers in die gemeente opgeneem (Hand 2:39). Deurdie doop word die kinders arnptelik en in die openbaar

R:\sinodes~Noord2001~VersIae~Verwerkte versIae~A-13-1 (Erediens). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 102 Erediens

deel van die gemeente. word.

In die sakrament van die doop vind n handeling plaaswaarby God self betrokke is. Die Drie-enige God neeminisiatief by die doop. Die doop is God se “teken-taal”waarmee hy vir ons sê dat Hy die inisiatief neem tenopsigte van ons verlossing. Hy het n verbond(ooreenkoms) met Abraham gesluit in die OuTestament (Gen 12 en 15) wat geldig bly tot vandag.Die verbond sê dat God vir ons n God sal wees maardan moet ons sy kinders wees en Horn gehoorsaarn.Mens kan sê die doop is die ornheising van Godwaardeur Hy sy eiendorn amptelik en in die openbaarby sy iiggaam inlyf. Daarom word daar in die Naamvan die Vader en die Seun en die Heiiige Gees gedoop.

Deur die doop word ons en ons kinders aan Christusverbind wat ons sonde deur sy bloed afgewas het. Diedoop is ook n bevestiging dat die Here deur sy Gees inons woon en dat Hy ons iewens so wil regeer dat onsal hoe meer sy beeld in ons lewens vertoon.

2.7.2 DoopverbintenisDie doop is deur God self ingestei as ‘n waarborg vandie verbond van genade wat Hy met ons en ons kinderssluit. Orn te bevestig dat Julie die doop vir hierdie doelgebruik en nie uit gewoonte of uit bygelowigheid nie,moetjuile eerlik op die volgende vrae antwoord:Eerstens: Bely julie dat Julie in die Here Jesus gb endatjulle Horn liefhet?Tweedens: Gio Julie dat God die inisiatief neern in dieverbossing van Julie kind en dat Julie kind aan die Herebehoort?Derdens: Beloofjulle orn Julie kind in die wee van dieHere te onderrig en ook orn die kerk toe te laat orn Juliein die onderrig by te staan?

2.7.3 GeloofsbelydenisGemeente,Ons h~t die geioofsantwoord van die doopouers wathuiie in die teenwoordigheid van God en van ons asGod se gemeente gemaak het, gehoor. Die belofteskan alleen nagekom word in die geloof en ook wanneerons as die geloofsgemeenskap huiie ondersteun.Orndat die doop slegs binne die raarnwerk van diegeloof funksioneer, kry ons almal nou die geleentheidom ons geloof gesamentlik te beiy:

Apostoliese geloofsbelydenis word hardop deurgemeente bely.

2.7.4 Bediening van die doopPa/Ma hou kind vas / iiturg hou kind vas

NN (voile naam van kind), ek doopJou in die Naam vandie Vader en die Seun en die Heilige Gees

Die sakrament is daar om deur die gemeente gesien teword. Daarom word voorgestel dat die water so geskepword dat die water duidelik aan die gemeente gewys

Dit is ‘n mooi gebruik as die liturg na die uitspreek vandie doopformule ‘n kruis op die kind se voorkop met syvingers trek of as hy sy hand op die kind se voorkoppiaas as teken van God se seen te,wyl daar gebidword.

2.7.5 GebedOns Vader in die Hemel, dankie dat U ons en onskinders in u genadeverbond baat deeb. Dankie dat Uons deur die bboed van Jesus van ai ons sondesgereinig het en dat U ons deur die Heilige Gees aslidmate van sy gemeente ingelyf het en ons as ukinders aangeneem het. Baie dankie dat U hierdiewaarheid deur die doop aan ons kinders waarborg enbekragtig.Ons bid vir (name van dopelinge), dat U vir huble sodeur u Woord en Gees sal regeer, dat hubbe metvoiharding teen die duiwel en sy mag sal stry. Ons bidvir sy/haar/hulbe ouers, dat U aan huble die krag sal geeom hulle kinders so op te voed, dat hulle eendag self ‘nkeuse vir U sal rnaak.Ons bring aan U al die bof, dank, aanbidding en eer totin able ewigheid, in die Naam van ons Here JesusChristus. Amen.

2.7.6 Voorstelling van gedoopte(s) aan gemeenteLiturg neem dopeling by ouers en stel hom/haar aandie gemeente voor:Gemeente, dit is NN. Ontvang haar/hom as ‘n lidmaatvan ons gemeente.

2.7.7 Aansteek van die doopkersWanneer ouers hulle kinders laat doop, verbind hullehulbeself om die kind soos hulle opgroei oor diebetekenis en die eise van die doop in te big. Cm dit virjulIe makbik te maak gaan ons nou ‘n kers aansteek.Die kers is simbobies van die hg van Christus wat in ‘ndonker wêreid skyn. Dit is ook ‘n teken van julie kind seinlywing in die famibie van God.Elke Jaar op Julie kind se doopdag moet die kers weeraangesteek word en moet die ouers weer vir hublekinders oor die betekenis en die eise van diegenadeverbond wat God met mense gesluit het, mug.Cuers word ook voortdurend opgeroep cm God sebeboftes huble eie te maak en om God se beloftes so uitte ieefdatjy deur ander rnense as ‘n kind van die Hereherken sal word.‘n Dik wit kers met die gedoopte se naam endoopdaturn en die doopteks daarop word aangesteeken aan die ouers oorhandig.

2.8 TERUGBEWEEG IN DIE GEMEENTEWanneer die verbondsgesin nou terugbeweeg in diegemeente is dit ook ‘n simbobiese handeling waar dieyolk van God die nuwe bidmaat in die gerneenteopneem. Terwyl die gesin terugbeweeg sing diegemeente een van die volgende biedere:Sing Onder Mekaar 32:1,2 / Lied 292

AgendaR:\sinodes\Noord2001~VersIae~Ve,werkte verslae\A-13- I (Erediens). wpd

Sinode Noord-Transvaal 2001 1 03 Eredens

Gesang 321: 12,3,4 I Lied 287 wete dat die Verbondsgod virjou ‘n God is en ontvangsy seen: Die genade van ons Here Jesus Christus, die

2.9 SEEN liefde van God en die gemeenskap van die HeiligeDie Verbondsgod sê: Ek sat virjou ‘n God wees en ook Gees, sal met julie aimal wees. Amen.die God van iou nagesiag. Leef hierdie week met die

R:~sinodes~Noord2001~VersIae~Verwerkte verslae\A-13- 1 (Erediens). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 104 Erediens

EREDIENS: BYLAE CFORMULIER VIR DIE BEVESTIGING VAN ‘n LERAAR EN PROPONENT

Liewe gemeente van die Here Jesus Christus!

Ons is hier bymekaar om vir NN (voile voorname envan), of soos hylsy genoem word: virX (noemnaam) asleraar van hierdie gemeente, (naam), te bevestig.X is op (datum) deur die kerkraad beroep. Ons hetsylhaar naam op twee Sondae aan die gemeentevoorgehou. Daar is geen bec ~ar teen sy/haarberoeping ingebring nie en h het op (datum)bevestig dat hylsy die beroep aa ;3ar.Ek vra aan u as gemeente: Is u tevrede dat NN hier inons gemeente as Ieraar diens lewer en kan ons nouoorgaan tot sy/haar bevestiging?Gemeente antwoord: JA.

Jesus Christus maak van die diens van mense gebruikom deur sy Woord en Gees sy kerk bymekaar te bring,te regeer en op te bou. Hy is die ampsdraer byuitnemendheid omdat Hy gekom het, nie om gedien teword nie, maar om te dien en om sy lewe te gee virbaie. Hy is die Een wat ook mense roep en huile dwingdeur sy iiefde. Die bed ienaar van die Woord is dus ‘ngestuurde van Christus aan wie Hy die boodskap vandie versoening toevertrou.Die amp van ieraar is, soos die ander ampte in diegemeente, een van die gawes van die Gees aan diegemeente. Deur hierdie gawes -- en besonder dan ookdie gawes van X -- wil die Heilige Gees die gemeentevan (naam) opbou.Ek vra nou dat dslproponent NN hier na yore sal komom te sien en te luister na wat sy amp ailes behels enwat van homlhaar verwag word. (X kom na yore)

X, die amp van die leraar in die gemeente omvat ‘n wyeverskeidenheid van take en opdragte. Die kerkraad wilgraag iou gawes en talente ten voile benut en het onderandere ook spesifieke take waaraan jy moet aandaggee. Ek wil he datjy saam met my daarna sal kyk enook luister wat ons van jou verwag.(Neem vir X rond en bekiemtoon die onderskeie take)* Jou beiangrikste taak sal wees die verkondiging van

die Woord van God -- die hele Skrif is deur GodgeInspireer en het groot waarde om in die waarheid teonderrig, dwaling te best,y, verkeerdhede reg te ste/en‘n regte /ewenswyse te kweek, sodat die gemeentevolkome voorberei en toegerus sal wees vir elke goeiewerk! (2 Timoteus 3: 16,17)(Gee vir hom/haar die Kanselbybel, klim op die kanselen gaan lê dit neer op die kateder)* Jou ander belangrike taak is die diens van diegebede--bid sonderophou! Die gebed van ‘ngelowigehet ‘n kragtige uitwerking! (Jakobus 5: 16b)(Steek ‘n gebedskers op die kansel aan)* Jy moet leiding neem by die eredienste -- leer die

gemeente hier vanaf die kansel dat één dag in die Here

se tempel beter is as duisend daarbuite (Psalm 84:11),.leer hulle om hu/le geloftes aan die Here te betaal in dieteenwoordigheid van die hele yolk (Psalm 116:14)* Dit is nodig dat die gemeente in hulle geloof versterk

moet word -- daarom moet jy 00k die sakramentebedien (klim af van kansel en gaan na liturgieseruimte):eerstens die doop (staan by doopbak -- gooi water in)tweedens die nag maal (staan by nag maalstafel -- breekbrood en skink wyn)* Jou amp omvat ook die toerusting van die kinders en

jongmense in die gemeente -- jy moet die gebooie vandie Here inskerp by die kinders en met hulle daaroorpraat... (Deut 6:7)(Laat al die kinders wat in die erediens is, opstaan)Hierdie gedeelte kan aangepas word naomstandighede, by be/ydenisklaskategese, jeugaksies,ens.* Saam met die kerkraad, dit is die ouderlinge en die

diakens, is jou taak die regering van en die tug oor diegemeente -- doen dit in die gesindheid van Psalm 32:8 - Ek wi/jou onderrig en iou die pad leer wat jy moetvolg. Ek wil jou raad gee en my oog oorjou hou.(Vra dat al die kerkraadslede opstaan)* Jy moet behoorlike huisbesoek doen en daarmee

saam die herderlike sorg van al die lidmate in joupredikantsdeel, klein en groot, oud en jonk, behartig --

Laatmy/ammers well Pas my skape op! (Johannes 21l5cen 16c)

(Laat al die lidmate van NN se toegewese gedeelteopstaan)* Jy moet die leiding neem by die dienskommissie vir

Getuienis -- gaan na al die nasies toe en maak diemense dissipels van die Here Jesus (Matteus 28: 1 9a)(Laat die ouderling en die diaken van dieGetuieniskommissie opstaan)Hierdie gedee/te kan aangepas word naomstandighede, by Diens van Barmhartigheid,Gemeentebou, Fondse, ens -~ afhangende van hoe dieverdeling tussen die /eraars gemaak word.* Ons besef dat jy ook ander gawes het -- ons wil

graag vir jou die ruimte skep om met jou talente tewoeker en nuwe projekte te loods soos wat die Herejou mag lei en in jou hart gee.

Belangrik is natuurlik ook die eise wat aan joupersoon/ik gestel word:* jy moet in ‘n egte geloofsverhouding met God leef* jy moet onder die heerskappy van die Heilige Geesstaan sodatjy daagliks vernuwe kan word tot getroue,nederige diens* daar moet in jou ewe geen plek vir eie eer of selfsug

wees nie* jy moet fl voorbeeldige eggenoot vir jou liewe

man/vrou, (naam), wees en homlhaar met liefde

R:~sinodes~Noord2001~Verslao~Ve,werkte versIae~A-13- I (Erediens). wpd Agenda


versorg* jy moet as vader/moeder van jou gesin die regtevoorbeeld stel aan julie kind(ers)* jy moet die gemeente deurjou geloofsgroei inspireer

Liewe X, uitdie voorafgaande is dit duidelik datdie ampvan die bedienaar van die Woord ‘n heerlike werk iswaardeur God groot dinge tot stand bring. Dit is ook ‘ngrooten verantwoordelike taak watjy op jou neem --enin die tyd waarin ons leef, gaan dit met spanning endruk gepaard. In die besef van hierdieverantwoordelikheid watjy aanvaar, moetjy nou op dievolgende vrae opreg antwoord:TEN EERSTE: Is jy oortuig dat God self jou tothierdie diens geroep het?Leraarlproponent antwoord: JA, met my hele hart.TEN TWEEDE: Aanvaar jy die Ou en NuweTestament as die enigste, onfeilbare Woord vanGod en die volkome leer van die verlossing enverwerp jy alle leringe wat daarmee in stryd is?Leraar/proponent antwoord: JA, met my hele hart.TEN DERDE: Beloofjy om jou amp volgens hierdieleer getrou en ook met die nodige vertroulikheid tebeoefen?Leraar/proponent antwoord: JA, met my hele hart.TEN VIERDE: Beloofjy om jou te ondeiwerp aandie kerklike opsig en tug?Leraar/proponent antwoord: JA, met my hele hart.

Liewe gemeente, nou vra ek virjulle:* Is Julie bereid om vir X te ontvang as dienskneg van

die Here in ons gemeente? (Gemeente: JA)* Onderneem Julie om die nodige agting en lie fde aan

X te betoon? (JA)* Sal Julie na X iuister wanneer hy/sy Julie vanuit dieWoord van die Here leer? (JA)

X, neem nou vir jou verantwoordelikheid hierdiegemeente wat aan jou geestelike sorg toevertrou is.Wees-’n voorbeeld vir die gelowiges in woord, ingedrag, in liefde, in geloof en in reinheid. Hou aan metvoorlesing, vermaning en lering -- en verwaarloos niedie genadegawes wat jy het nie. Dan sal jy, wanneerdie Here met sy Wederkomsverskyn, die heerlikheid asonverganklike kroon verkry.

HANDOPLEGGING - vra dat gelegitimeerdes na yorekom (leraars, emeriti ens)X kniel neer vir handoplegging.Mag God, watjou tot hierdie diens geroep het, jou deursy Heilige Gees verlig. Mag Hy jou so regeer datjy ‘nvrugbare arbeider sal wees in die uitbreiding van sykoninkryk.* Die Here is voorjou om virJou die pad gelyk te maak* Die Here is langs jou om jou in sy arms toe te you* Die Here is agterJou om die aanvalie van die Bose af

te slaan* Die Here is onderJou om jou te dra wanneerJy val* Die Here is rondom Jou om Jou te beskerm* Die Here is bokantJou omJou te seen* Die Here is binne-in Jou om Jou te lei en te inspireer

van nou af, in Jou bediening van elke dag en tot inewigheidAMEN.

CM HANG VAN TOGA - persoon kom na yore en hangtoga om

GELUKWENSING DEUR ALMAL WATHANDOPLEGGING DEELGENEEM HET

AAN

VERBINTENIS DEUR LERAARS- EN LEIERSKORPS(Volgende persone word na yore geroep en maak sirkelrondom NN en eggenootleggenote -- LW pas aan naomstandighede: Leraarspaar/pare, leierouderling, -

diaken, spesifieke kommissiekerkraadslede, leierkategeet, saakgelastigde, skriba, kassier, ens)Hemelse Vader, U wat die harte van almal ken, U hetvirXX geroep, toegerus en gewillig gemaak om hierdiewonderlike diens in hierdie gemeente van (naam) teaanvaar. Ons bid dat U hom/haar opreg en getrou salmaak in die aanvaarding en die uitvoering van sy/haaramp. Gee vir hom/haar elke dag arbeidsvreugde.Ons dra ook vir (naam van eggenoot) aan U op --

dankie dat sy/hy gewillig is om hom/haar te ondersteunen by te staan, sodat hy/sy hierdie groot taak kanvolvoer. Gebruik ook vir haar/hom met al haar/sygawes hier in die gemeente.Here God, ons sit graag ons arms simbolies om hulletwee. Ons almal vorm ‘n span hier in die gemeente --

ons wil graag vir U ten beste dien. Dankie dat X en(eggenoot) nou ten voile deel van die span is. Help onsom lief te wees vir hulle twee, Here, en laat hulle altydversekerwees van ons lojaliteiten ondersteuning. Onsverbind ons om met hulle voluit saam te werk, hulle terespekteer en vir hulle ruimte hier tussen ons te maak,sodat hulle kan leef en werk tot u eer.Bevestig nou self al hierdie handelinge deur diewerking van u Heilige Gees. Skenk aan ons asgemeente die genade om vir X as gestuurde te erken,te ondersteun en vir hom/haar te bid.En nou doen ons dit met die gebed wat U self vir onsgeleer het: (almal hardop saam)Ons Vader wat in die hemel is, laat u Naam geheiligword, laat u Koninkiyk kom, Iaat u wil ook op die aardegeskied soos in die hemel. Gee ons vandag onsdaaglikse brood en vergewe ons, ons oortredinge soosons ook die vergewe wat teen ons oortree; en laat onsnie in versoeking kom nie maar verbs ons van dieBose. Want aan U behoort die koninkiyk en die krag endie heerbikheid tot in ewigheid. AMEN.

R:~sinodes\Noord2001~VersIae~Ve,werkte verslaet4-13-1 (Erediens). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaai 2001 106 Erediens

EREDIENS: BYLAE DNAGSMAALSLITURGIEE : VOORBEELD EEN

1. MOTIVERINGDie nagmaal is na sy wese ‘n wonderlike ritueel waarinop simboliese wyse die versoening wat deur Christusbewerk is, gevier en beleef kan word. Die funksie van‘n ritueel is om ‘n deurgang van die oue na die nuwe tebewerk. Wat die nagmaal betref, beteken dit dat diemense wat Sondag hierdie ritueel vier anders by diekerk behoort ult te loop as wat hulle daar ingeloop het.lnderdaad moet die nag niaal so ingerig word dat mensdaaruit loop met die versterkte wete en oortuiging datGod hulle in Christus met Horn versoen het en dat hulledaarom as verlostes, vry van skuld en vrees, metentoesiasme kan gaan leef as kinders van die lewendeGod.Dit kan maklik gebeur in die ontwerp van ‘nnagmaalliturgie vir Sondag, dat die nagmaal as ‘naanhangsel tot die erediens gevier word en so eintlikdie hele sirnboliese bevestigende funksie verloor. Diehele diens kan afgejaag word na ‘n preek en dan weerom dit so strak en vinnig as moontlik deur diekommunie te kry. Son erediens word gekenmerk deur‘n afwesigheid van liturgiese opbou en kohesie. Dieverskillende liturgiese elemente vorm dan geen geheelen ditwil soms voorkorn asof die klem in so ‘n ered lensop alles behalwe die viering van die versoening val.Soos met enige erediens is die styl en gesindheidwaarin die Iiturg optree van groot belang. Die liturgmoet so voorberei wees dat die gemeente deur syvoorbeeld en woorde begelei word in die viering van dieversoening. Te vinnig, te gou, te koud, te onsarnehangend, te pretensieus, te mm, te veel, te meganies,gaan nie help om die gelowiges in die nag maalsdienste begelei om die versoening te vier en te beleef nie.Hierdie liturgie is so ontwerp dat dit die wese van dieformul~er inwerk in die liturgie sodat die formulier niegelees hoef te word nie. Dit is ook so ontwerp dat diehele gebeure ‘n geheel vorrn en die gemeente hopeliksaamvat in die viering van die versoening.

2. LITURGIE

2.1 TOETREDE2.1.1 Lied wat gesing word (Wat gaan hier vandaggebeur?)Met enige ritueel is dit belangrik dat die regte konteksgeskets sal word. Mense moet begelei word in dieviering van die versoening. Mense moet die kans kryorn hulle reg in te stel en te fokus. ‘n Lied wat diekonteks van die nagmaal duidelik navore bring, kanbyvoorbeeld gesing word. Die lied kan deur diegemeente, koor of individu gesing word.Die gemeente kan byvoorbeeld Jeugsangbundel 7 (2x),Jeugsangbundel 25 (2x), Gesang 326:1-2 sing.(Liedboek: 303, 384, 297)

Terwyl die lied gesing word, kan die diakens(verantwoordelik) opstaan en die tafel as simboliesehandeling in gereedheid bring. Dit is tog immers wathier gaan gebeur in hierdie erediens — ons gaannagmaal vier!

2.2 HERINNERING (Geen menslike instelling maardeur God gegee)In die nagmaal word daar terug gedink aan dit watChristus vir ons gedoen het. Deur die nagmaal wordons aan ‘n lewensveranderende gebeure herinner. Dieliturg of ‘n lidmaat(e) lees teksgedeeltes wat oor dieinstelling van die nagmaal handel.

Teksgedeeltes wat gebruik kan word is 1 Kor 11:23-29,Matt 22:14-20.

Dit sou byvoorbeeld as voig gedoen kon word: Dieliturg lees die volgende of berei dit voor:“Ons weet dat die nagmaal ~ gedagtenismaaityd iswaarin ons herinner word aan sy lyding en stetwe terwile van ons. Die Here het immers self die nagmaalingestel toe hy gesé het: “Gebruik dit tot mygedagtenis.” Ook Paulus getuig hiervan as hy skryf:“Ek het van die Here ontvang wat ek ook aan Julieoorge/ewer het: Die Here Jesus het in die nag waarinHy oorgelewer is, brood geneem en, nadat Hy Goddaarvoor gedank het, het Hy dit gebreek en gesê: ‘Ditis my liggaam; dit is vir Julie. Gebruik dit tot mygedagtenis.’ Die nagmaal herinner ons egter nie netaan dit wat Christus vir ons gedoen het nie, maar metons dee/name aan die nagmaai kry ons ook ‘nwaarborg dat die versoening wat Christus vir ons aandie kruis bewerk het ons dee/is. Ons kan daarom byhierdie nagmaa/sdiens uitloop met die seker wete datGod in Christus ons met hom versoen het.

2.3 VOTUMHier sou ook gedeeltes gekies kon word wat duideliklets van die teenwoordigheid, versoening en erkenningvan God navore bring, byvoorbeeld Ps 95:6,7, Psalm118:1-9, of die liturg sou ook in aansluiting by diegedeeltes wat aan die instelling herinner die volgendegebed as votum kon doen:in die vo/heid van die tyd het U u Seun, Jesus Christus,na die wOre/d gestuur om ons sonde te kom dra,cm a//e dinge met God te versoen,om die vrede te kom herstel deur sy b/oed wat aan diekruis gevioei het.Daarom prys ons U.Loofons U.Erken ons U as die teenwoordige God enwil ons U toesing: “Hei/ig is U, Here!”Amen.

R:~sinodes~Noord2001\Verslae~Verwerkte verslae\A-13-1 (Erediens). wpd Agenda

S/node Noord.Transvaa/ 2001 107 Eredions

2.4 SEENGROETMet die seengroet sou dit belangrik wees om diegemeente te Iaat verstaan en beleef dat dit God is watdeur die liturg hulle groet. Hy is immers daar saam methulle. n Mens scu daarom die volgende kon doen cmdie gemeente nie maar net hierdie as ‘n stuk formaliteitte beleef nie:

Liturg met liturgiese groet: Deur die nagmaal wordons daaraan herinner dat Christus deur die Hell/geGees h/er saam met ons is. Soos wat ons die brood endie wyn h/er voor ons s/en, net so seker kan ons weetdat Hy h/er is en dit is ook Hy wat ons vanmôre greetmet die woorde: “Genade en vrede v/rJuIle van God dieVader, en van God die Seun en van God die HelligeGees!”

Of dit kan soos voig gedoen word:Liturg met liturgiese groet: Deur die nagmaal wordons daaraan her/nner dat Christus deur die HelligeGees h/er saam met ons is. Soos wat ons die brood endie wyn hier voor ons sien, net so seker kan ons weetdat Hy hier is en d/t is 00k Hy wat ons vanmôre groetmet die woorde:Liturg: “Genade en vrede virJulie van God die VaderGemeente: Aan sy l/efde is daar geen einde n/eLiturg: En van God die SeunGemeente: Ons skuid het Hy gedraLiturg: En van God die Hell/ge GeesGemeente: Hy maak ons nuut!”

2.5 BEWONDERING2.5.1 Lofprysing (Die fees van die teenwoordigheid enversoening van God)Die nagmaal is ‘n vreugdefees. Die Formulier vir dieBediening van die Nagmaal sé dat: “Al spreek dietekens van die iyd/ng en stetwe van Jesus Christus vansy kruis, sy bioed wat verg/et is en sy liggaam watgebreek is, staan die nagmaalsviering n/e in die tekenvan rou en droefheid nie”. Die gemeente kan daarombegelei word cm in of die Here te aanbid en syteenwoordigheid te vier. Enige gepaste loflied(ere) kanhiergesing word. ByvoorbeeldGesangl0:1-3. Ditsouas volg gedoen kon word:Liturg: Die nagmaai is ‘n vreugdefees. Al spreek dietekens van die lyding en sterwe van Jesus Christus vansy kruis, sy bloed wat vergiet is en sy liggaam watgebreek is, staan die nagmaaisviering nie in die tekenvan rou en droefheid nie. Ons word in die nagmaaiherinner aan God se almag, maar veral aan sy liefdevir ons. Kom laat die Here ioof, deur te getuig van sytrou, sy liefde en sy almag.

2.6 VEROOTMOEDIGINGIn die nagmaal gaan dit cm die viering van dieversoening. Die gemeente moet hierin begelei word.Versoening kan ervaarword wanneer ens begelei wordcm “ons skuld” te ontdek en die verlossing watdaarvoor vir ons bewerk is, te vier. Vanuit die lof moetdaar dus op ‘n logiese wyse tot verootmoediging

oorgegaan word. Die verootmoediging is ‘n belangrikeelement omdat dit die tafel berei vir die viering van dieversoening in die kommunie. Dit scu as vclg gedoenken word.Liturg: Dit is goed en moo/cm te weet dat Christus deurdie He/I/ge Gees h/er by ens teen woordig is. Dit isgoed om te on thou dat God almagtig is. Ja, dat Hygetrou is en dat Hy vir ons baie lief het. Hierdieteenwoordigheid van God maak egter ‘n appel op ons,want dit Iaat ons vra wie ons is by w/e God teen woordigis. JesaJa vertel van ‘n geleenthe/d waar hy in dieteen weordigheid van God gekom het. Hy het skiel/kbesefdat hierdie God in w/e se teenwoordigheid hy is,die Hell/ge, die Here die Almagtige is. Toe kon hy nieanders as om uit te roep: “Dit is klaar met my! Ek isveriore! Elke woord oor my l/ppe is onrein, en ek woononder ‘n yolk van wie elke woord onrein is.,,Dit is goed en mooi om te weet dat God h/er by ons is,maar wie is ek en jy voor God? Ten spyte van onsvereenseiw/ging met Christus leef ons ba/e keer asofons n/ks met Hem te doen het nie en asof Hy geengesag oor ons lewens het nie. Ja, ens laat ons ba/ekeerbeheerdeur ~ gees van lie fdeioosheid en selfsug.Daarom, kern ons word vir ‘n oombi/k stll en ons dinkoor wie en wat ons voor God is. Kom ons vra vironsself of die dinge waaraan ek gedink het, of mywoorde wat ek gepraat het en my dade wat ek gepleeghet, ‘n verteenwoerdiging was van ‘n mens wat God liefhet. Was ek altyd vir my medernens dit wat God wll datek moet wees? Is ek besig orn in my verhoudings dieepdragte van God u/t te veer.Gee ‘n comblik vir stilte!2.6.1 Gebed (Kan responsories gedoen word of deurdie liturg)Here, U is genadig en barmhartig.Ons bely dat ons teen U en teen rnekaargesendig het.Ons lewe baie keer asof ons n/ks met U en met u SeunJesus Christus te doen het nie.Ons erken dat ons einti/k goed weet w/e Jesus /5, wath/er by ons is en wat Hy van ens verwag.Ons weet dat Hy ons viygemaak het om volgens uliefdesgebod te lewe en tog doen ens d/t nie. Vaderens staan skuldig voor U!Amen.Of dit kan responsories gedoen word:Liturg: Here, menselyom ens, maarons voelnie saammet hulle lyding nie.Gemeente: Here, wees ons genadig!Liturg: Here, ons verontskuld/g onsself makl/k en kenn/e ons sonde n/e.Gemeente: Here, wees ons genad/g!Liturg: Here, ens leefba/e keernet virons eie belange.Gemeente: Here, wees ens genadig!Liturg: Here, ens vergewe n/e andernie en betoon ooknie genade n/e.Gemeente: Here, wees ens genadig!Liturg: Here, ens w/l so graag beter wees as ander.Gemeente: Here, wees ens genadig!Liturg: Here, ens /5 50 dikwels te geJaag en te moegem vir ander em te gee.

R:~sinodesWoord2001~Vers!ae~verwerkte verslae\A-13- I (Erediens). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 108 Ered/ens

Gemeente: Here, wees ons genadig!Liturg: Here, ons luister nie in liefde na andernie.Gemeente: Here, wees ons genadig!Liturg: Here, ons motiewe is dikwels so liefdeloos enons agendas so versteek.Gemeente: Here, wees on genadig.Liturg: Amen.2.6.2 ‘n Lied!Om lets van die gemeenskaplikheid wat daar tussendie gelowiges bestaan ult te druk, kan die gemeentestaande ‘n belydenislied sing. ‘n Lied soosJeugsangbundel 25 (Jesus, o dink aan my!) soubyvoorbeeld hier goed kon gebruik word. (Lied 384)

2.7 WOORDVERKONDIGINGAs hierdie liturgiese skema gebruik word, dan is ditduidelik dat die Woordverkondiging met groot sorggekies moet word. Ook hier moet die Woordverkondiging dan so gebruik word datditdeel word van diegroot opbou na die kommunie. So makllk in dienagmaalsdiens word die Woordverkondiging ‘nvreemde ingreep in die liturgiese opbou.2.7.1 EpikleseAs gebed sou Psalm 50:1-6 hier gebruik kon word. Ditskakel bale mcci aan by die voorafgaande opbou, maardraai die fokus weg van die mens na God. Daar souvanuit hierdie verse oorgegaan kon word om dievolgende uitbreiding op die verse te bid:Ons almagtige God en Hemelvader,U roep ons op vanuit die vlaktes van ons lewena die bergtop van ‘n ontmoeting met U.In u teenwoordigheid kan ons die heerlikheid sienwat U in u Seun Jesus Christus bekend gemaak het.Open ons oë deur die werking van u Geessodat ons sal sien en gb dat Jesus Christus die Hereis.Tot eer van u groot en heilige Naam.Amen.2.7.2 Skriflesing2.7.3 PredikingPrediking behoort gefokus wees op dienagmaalgebeure - vir die onthaiwe van die ontwerp vanhierdie liturgie moet die prediking dan ook so ingerigword dat dit oorvboei in die kommunie. Dit is duidelik uithierdie liturgiese ontwerp dat die prediking deeglikvoorberei moet word en nie te lank kan wees nie. Diehele liturgie is immers so ontwerp dat dit asWoordverkondiging kan geld.

2.8 NAGMAALHoe daar aan die tafel aangesit word, verskil vangemeente tot gemeente. Hier sou dit egter belangrikwees dat die volgende vooraf gereel word: Wanneerdie leraar klaar is met die Woordverkondiging, worddaar nie gebid nie, maar direk van die kansel afgeklimna die nagmaalstafel. Almab wat gereel is neem hulleplekke sonder aankondiging saam aan die tafel in.2.8.1 TafelgebedHieraan die tafel word die aandagsterk gefokus op dieversoening. Wanneer almal gereed is, roep die liturg

die gemeente op en saam staande fl gebed tervoorbereiding van die gebruik van die kommunie tedoen. Die volgende gebed kan gedoen word.Liturg: Ons het alma! gedwaal soos skape, ons hetelkeen ons eie pad ge/cop,Gemeente: Here, dink aan myLiturg: Hy het ons !yding op Hom geneem: Ons siekteshet hy gedraGemeente: Here, dink aan myLiturg: Ocr ons oortredings is Hy deurboor; oor onssondes is Hy verbiyselGemeente: Here, dink aan myLiturg: Die straf wat vir ons vrede moes bring was opHorn; deur sy wonde het daar vir ons genesing gekomGemeente: Here, dink aan myLiturg: Dit is vo/bring!Gemeente: Amen.2.8.2 Instelling van die nagmaaiDie tekens kan nou volgens die normale (Handboek virdie Erediens) wyse ingesteb word, afhangende van watdie gebruik binne die gemeente is. Die woorde “totvolkome versoening vir al jou sondel” kry dan klem.

2.9 DANKSEGGINGITOEWYDING2.9.1 Dank (Skriflesinglresponsories)Na die gebruik van die kommunie kan die liturg danaankondig:Hoor die goeie nuus: “God bewys sy !iefde vir onsjuishierin dat Christus, sonder dat ons dit enigsins verdienhet virons gesterf hettoe ons nog sondaars was. In dieNaam van ons Here Jesus Christus: Jy is vergewe!”Kom ons staan dan sO ons virdie Here hiervoordankie.

Hier kan gedeebtes soos Psalm 103:1-5, 8-13, Rom8:33-39, Psalm 138:1-3,8 of Op 1 :5b-6 gelees word. Asdeel van hierdie dank kan daar dan ocr gegaan wordtot die opsê van die geloofsbelydenis.2.9.2 DankofferDie dankoffer funksioneer nou as tasbare bewys vanmy dankbaarheid en kan 00k SO aangekondig word.

2.10 UITSENDING2.10.1 Groot opdragDie nagmaal roep ons op om die nood van mekaar, asliggaam, sowel as die van die wêreld raak te sien. Dieliturg sou die volgende hier kon lees en dan oorgaan in‘n konkrete gebed:Liturg: Noudat die Here ons weer herinner het dat Hyons nood raak gesien het, en ens onverdiend tegemoetgekom het, word ons aan die nood van hierdie wOreldherinner en word ons opgeroep om God se hande envoete van genade in hierdie wêre/d te wees. Kom onsdoen daarom voorbidding vir die nood van hierdiewOreld:

2.11 TOEKOMSVERWAGTINGDie nagmaal verseker ons van ‘n toekoms. Dat Godmet ons en met hierdie wêrebd oppad is en dat onsbesig is om op te bou na die triomf van God sekoninkryk is die laaste woorde wat die gemeente moet

R:~sinodeslNoord2001~versIae~Verwerkte vers1ae~A-13-1 (Erediens). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaa/ 2001 109 Erediens

hoor. Die gemeente moet weereens verseker worddaarvan dat God besig is om dit te doen wat ons sosukkel om reg te kry. Die volgende sou gedoen konword;Liturg; Ons het in die nagmaal die versekering gekrydat God een met ons, by ons is. Dit help ons om vooruitte kyk en te weet dat daar ‘n dag kom dat Christus in syheerlikheid sal verskyn en al/es tot vo/heid bring, diedag wanneer Hy die hemel en die aarde nuut sal maaksodat geregtigheid en liefde daarin kan woon. Daaromkan ons nou ook weet dat God deur hierdie lewe ensgereed maak al meer en meer b/oeisels te wees van synaderende somer! Kern ons sing daarvan!‘n Lied soos Gesang 177~ Gesang 182;1,4,5, Gesang

183;1-3 sou gesing kon word. (Liedboek; 602, 216,168)

2.12 SEENGROETAs afwisseling sou die volgende seengroet gebruik konword;Liturg; Die Here sal jou in jou geloof versterk.Hy sal in iou lewe doen wat Hy beloof het.Waar geen hoop is nie, bring Hy hoop.Mag Hyjeu gebruik om hierdie boodskap in te dra in diehuise, die werkplekke en die ontspanplekke waar jyhierdie week mag korn. Amen!

NAGMAALSLITURGIEE : VOORBEELD TWEE

1. MOTIVERINGHierdie orde van ‘n diens word voorgelé as ‘n voorbeeldvan ‘n volledige erediens, dws ‘n diens van Woord enTafel. Dit is ‘n liturgie wat in die Petra-kerk gegroei heten waarmee die gemeente ervaring het.

Hoewel dit hoofsaaklik oor die viering van die HeiligeNagrnaal gaan, is ook die Woorddiens weergegee enhier en daar met kernrnentaar voorsien.

Die nommers tussen hakies by die verskillendeliturgiese momente stem ooreen met die nommers vandie onderstaande kornmentaar.

Die eredienste van die Petrakerk word reelrnatig deuroorsese besoekers uit verskeie lande en van verskeiedenominasies bygewoon. Hulle komrnentaar isgewoonlik dat die liturgie van hierdie gemeenteooreenstem met die van hulle eie kerk en dat hullehierdeür die gemeenskap van die kerk ocr die wêreldervaar. Dit is immers die bedoeling van ‘n ekumenieseliturgie wat teruggaan op die erfenis van die kerk vandie eeue. Binne die raamwerk van hierdie liturgie isdaar voldoende ruimte vir die wisseling van tekste eninhoud sodat dit nie strak en versteend word nie.

1.1 INTOGGEDEELTE VAN DIE DIENS1. Die diens begin by die tafel. Die kansel word alleenvir die Woorddiens gebruik. Na die Diens van dieWoord gaan die voorganger weer by die tafel staan virdie oorblywende gedeelte van die diens. Hiermee wordbeklerntoon dat, ook wanneer die gerneente geennagrnaal vier nie, hy tog tafelgerneenskap is. Dieaanvangsteks is ‘n teks wat die tema van die ~iensaandui. Dit kan ook met ‘n inleiding vervang wordwaarin die Iiturg in eie woorde die tema beskryf.2. Hier word die voturn gebruik wat ‘n samestelling isvan verse uit Ps 124 en 146 en wat byna klassiekgenoem kan word. Die voturn is egter ‘n verkiaring vandie gerneente en dit is dus gepas as die gerneente by

wyse van responsoria hieraan deelneern.3. By die uitspreek van die greet, wanneer die naam;“Jesus Christus, ons Heer” uitgespreek word, word diekruisteken as gebaar gemaak. Dit beklemtoon die feitdat ons as gemeente byeen is en verbs is deur diesoenverdienste van die Heer aan die kruis.4. Die Kyrie behoort so vroeg as moontlik in die dienste kern, in sornmige liturgiee nog voor die lofsang. Dierede is dat ons, wanneer ens voor God verskyn,onrniddellik bewus is van sy heiligheid en ons sonde endat die “lug eers gesuiwer moet word” voor ens met diediens verder gaan.5. Dit is ‘n oproep tot verootrnoediging.6. Die verootrnoediging kan gedoen word by wyse van‘n samespraak van die gemeente of’n litanie. In hierdieorde van diens is beide gebruik. Dit is belangrik dat diegemeente soveel as rnoontlik deelneem orndat dit diegemeente is wat sy skuld bely. In die litanie word elkebede afgesluit met; “Ontferm U, Heer...”. Die litanie isgebaseer op die dekaboog.7. Dit is interessant dat Calvyn na sy terugkorns uitStraatsburg in Genève o.a. verbied is orn die absolusieof genadeverkondiging te gebruik.8. Die funksie van die gebed of wet is dat dit hier nadie genadeverkondiging as reel van dankbaarheidgebruik word. In ons gerneente word naas diedekaloog en die epsomming van die wet enigeverrnanende gedeelte uit die Skrif gebruik.

1.2 DIENS VAN DIE WOORD* Van die gebed om die Ieiding van de Heilige Gees toten met die verkondiging maak die voorganger van diekansel gebruik. [Sien 1]* Die Credo werd aI van ouds in die mis tussen dieDiens van die Woord en die Diens van die Tafelgeplaas. Die sin hiervan is dat ens gebeof, wat deur dieverkendiging van die Woord gewerk word deur diesakrarnent versterk word. Die gemeente sê hier dieGeloofsbelydenis van Nicéa hardep.

R:\sinodesWoord2001’,VersIae~Ve,werkte verslae\A-13-1 (Erediens). wpd Agenda


1.3 DIENS VAN DIE TAFEL* Die oudste vorm van die eucharistiese gebed kom

voor in die Didaché. Met verloop van tyd is at dieelemente van die nagmaalsviering, soos dieinstellingswoorde, gedagtenis, epik/ese, lof en dank inhierdie gebed opgeneem. In hierdie liturgie het dieelemente elk weer hul selfstandige plek. Diebeurtspraak aan die begin en die sanctus enbenedictus aan die einde het die eeue getrotseer. Diebeurtspraak is afkomstig uit die tweede eeu en wordtoegeskryfaan Hippolytus. Die benaming “eucharistie”is ontleen aan die karakter van die nagmaa/sgebed, watin hierdie liturgie volgens die letter/ike betekenis van diewoord ‘eucharistie’ ‘n dankgebed is. Waar diechristelike erediens sy wortels in die sinagoge en diebovertrek het, is die eucharistie duide/ik veiwant aandie paasliturgie, waar die Hal/el (Ps 113-118) gesing is— Psalm 113 en 114 na die eerste bekeren Psalm 115tot 118 na die derde beker.Die woord ‘eucharistie’ word deur verskeie kerkegebruik om die hele nagmaa/sviering aan te dui.* Die wedersydse groet moet waarskynhik nie soseergesien word as ‘n groet tussen gemeente en liturg nie,maar eerder as ‘n aanduiding van onderlingegemeenskap rondom die tafel van die Heer.* Die sursum corda is ‘n element wat nog behoue gebly

het in die kiassieke gereformeerde nagmaalformulier,waarvan die Nederlandse teks ui: “zo laat ons nietslechts op de uiterliketekenen van brood en wijn blijvenzien, maar onze harten opwaarts in den hemelverheffen, waar Jezus Christus is, onze Voorspraak, terrechterhand van zijn hemelsen Vader.”* Oproep tot dank, wat daarop dui dat die gebedoorspronklik net ‘n dank- en Iofgebed was.* Die tekste van hierdie gebed wissel volgens die

liturgiese jaar en kan 00k aansluit by die tema van diewoordverkondiging.* In die slot van die eucharistiese gebed word die

eenheid van die kerk, sowel in die hemel as op aarde,bely. Qns maak deel uit van die een groot koor wat diesanctus en die benedictus aanhef tot lof van God.* Die sanctus word hier gesing, maar kan ook deur die

gemeente gese word. Dit is dan die woorde van Jesaja6:3: “Heilig, heilig, heilig is die Here, die Almagtige. Diehele aarde is vol van sy rnagtige teenwoordigheid.” Ditis die akklamasie van die gemeente op dieeucharistiese gebed. Dit word in een asem gesê ofgesing met die daaropvolgende benedictus.* Die benedictus is ontleen aan Psalm 118: 26, die

Iaaste Psalm van die Hallel. Dit herinner ons aan diebegin van die stille week wanneer die skare by die intogvan Jesus in Jerusalem horn hierdie woorde toeroep.* Tydens die uitspreek van die instellingswoorde word

die brood duidelik sigbaar vir die gemeente gebreek endie wyn vanuit die kan in die beker gegiet.* Die beker en die brood word opgehef terwyl hierdiewoorde uitgespreek word. Die twee elemente van dienagmaal, nI die gedenk en die verkondig, word aan dieeinde van die instellingswoorde na yore gebring, en ditloop uit op die uitroep van die gemeente: “Maranatal”.

R:~sinodesWoord2001~versIae~Verwerkfe verslae\A- 13-I (Erediens). wpd

11 0 Erediens

* In die epikiese word gevra ‘dat deur die werking van

die Heilige Gees ons siele so waaragtig met sy liggaamen bloed gespysig en gelaaf word as wat ons die brooden die wyn tot sy gedagtenis ontvang.” (KiassiekeFormulier)* “Ons paaslam is geslag, Jesus Christus...” skryf

Paulus. Die Agnus Dei is in die agste eeu aan die ordevan die mis toegevoeg en herinner ons op intense wyse(drie maal herhaling) daaraan dat ons ontferming envrede van God ontvang deur die offer van die Lam vanGod.* Die vredesgroet is ‘n vroeg-kerklike element by die

nagmaalsviering en wat waarskynlik al stam uit die tydvan die apostels (die heilige kus, I Kor 16: 20). Diegelowiges gee mekaar ‘n handdruk of ‘n omhelsing ensé daarby: “Vrede virjou”. Dit is ‘n teken en beseelingvan die versoening wat Christus nie net tussen God endie mense gebring het nie maar ook tussen menseonderling. Ons ervaring is dat dit moeilik inburgeromdat mense dit as kunsmatig ervaar. Maar as mensdeelneem aan ‘n nagmaaldiens in ‘n kerk waar dit lankreeds gebruik is, dan beleef mens iets van hartlikegemeenskap.* Die nagmaal word in groepe by die liturgiese sentrumbedien. Die opstaan en vorentoe gaan is op sigself al‘n belydenisdaad. Die brood word persoonlik voor diedeelnemers gebreek as bevestiging dat Jesus Christussy liggaam vir ons laat breek het. Die kelkies gaaneerste rond en daarna die beker. Deelnemers wat ‘nkelkie verkies, hou dit tot die bedienaar met die bekerverby kom en gebruik die wyndan, as teken vangemeenskap aan die een beker.* Die danksegging sou mens kon beskou as voortset

ting en slot van die eucharistiese gebed, soos die Hallelook in twee dele gesing is tydens die paasliturgie.

Literatuur:G van der Leeuw — LiturgiekT Brienen — De Liturgie bij Johannes CalvijnMA Vrijlandt — Laat eens van je horenlresponsies in de eredienst.P Oskamp e.a. — De Weg der Liturgie

2. LITURGIE

2.1 INTOG EN INTROITUSLIED2.1.1 Sarnesang: Psalm 232.1.2 Stil gebed — staande2.1.3 Aanvangsteks [1]

2.2 VOTUM [2]Ons hulp is in die naam van die Here, wat hemel enaarde gemaak het, wat trou bly tot in ewigheid ennooit laat vaar die werke van sy hande nie. Amen.

2.3 GROET [3]Genade vir u en vrede van God, ons Vader en + JesusChristus, ons Heer.

2.4 SAMESANG: Psalm 84

Agenda

Over


2.5 HEER, ONTFERM U [4][5] Gelukkig is hy, wie se oortredings vergewe, wiese sonde bedek is. Gelukkig is die mens aan wiedie Here sy ongeregtigheid nie toereken nie. Laatons onsself voor God verootmoedig en omvergewing bid.

[6] Ons bely voor U en teenoor mekaar dat onsgesondig het in gedagtes, woorde en werke. Onsskuld is groot, ja, baie groot. Ontferm U oor ons,vergewe ons sondes en lei ons tot die ewige lewe,deur Jesus Christus, ons Heer.

Van alle voorkeur wat ons gee aan aardse dinge,terwyl ons u koninkryk op die laaste plek plaas,ons bid U .. verbs ons, Heer;

Van alle afgode, wat ons stel in u plek, ons bidU... verbs ons Heer;

Van alle ontheiliging van u Naam en u dag, ons bidU... verbs ons, Heer;

Van ons opstand teen die gesag van ouers enowerhede wat U oor ons gestel het, ons bid U... verbsons, Heer;

Van alle haat en nyd, waardeur ons volgens die woordvan Christus doodsiag bedrywe... .ons bid U... verbsons, Heer;

Van alle onreine gedagtes en dade waardeur ons dieheilige instelling van die huwelik aantas, ons bidU... verbs ons, Heer;

Van al die benadehng van ons naaste vanweë onsselfsug en eiebelang, ons bid U... verbs ons, Heer;

Van aile kwaadspreek en valse getuienis waardeur onsdie eêr van ons medemens te na kom, ons bidU... verbs ons, Heer;

Van alle bose begeertes wat die sonde baar, ons bidU... verbs ons, Heer;

In die Naam van Jesus Christus, wat vir at ons sondesgesterf het.. .. hoor ons, Heer. Amen.

2.6 GENADEVERKONDIGING [7]Mag die barmhartige en genadige God onsvergewing, vryspraak en kwytskelding van al onssondes skenk deur Jesus Christus, ons Heer. DieSkrif Se: Hy vergewe ons ons sondes en reinig onsvan alle ongeregtigheid (1 Joh 1:9)

2.7 GEBOD AS LEWENSREEL [8]2.7.1 Wees altyd bly in die Here! Ek herhaal: Weesbty! Wees inskiklik teenoor alle mense die Here isnaby. Attes wat waar is, attes wat edel is, alles wat reg

is, attes wat rein is, attes wat mcci is, attes watprysenswaardig is — watter deug of tofwaardige saakdaar ock mag wees — daarop moetjulte julie gedagtesrig. En wat julie van my geteer en ontvang het, engehoor en gesien het, dit moet julie doen. En God watvrede gee, sat by julie wees.2.7.2 Samesang: Gesang 230 (Lied 245)

2.8 GEBED [9]

2.9 SKRIFLESING: Jesaja 6

2.10 SAMESANG: Halleluja! 3X

2.11 VERKONDIGING

2.12 CREDO VAN NICEA [10]Ons gb in een God, die atmagtige Vader, die Skeppervan die hemet en die aarde, en van abbe sienlike enonsientike dinge;en in een Heer, Jesus Christus, die eniggebore seunvan God, gebore ult die Vader voor able tye; (God uitGod) Lig uit Lig, waaragtige God uit waaragtigeGod, verwek, nie gemaak nie, een in wese met dieVader; deur wie able dinge ontstaan het; wat terwille van ons, die mense, en ter wible van onssáligheid, neergedaab het uit die hemel, vbeesgeword het deur die Heilige Gees uit die maagdMaria, en mens geword het, wat selfs vir onsgekruisig is onder Pontius Pilatus, gely het enbegrawe is; en op die derde dag opgestaan hetvolgens die Skrifte; wat opgevaar het na die hemel,en wat sit aan die regterhand van die Vader; watweer sal kom met heerlikheid om te oordeel die watnog lewe en die wat reeds gesterf het; wie sekoningsheerskappy geen einde sal he nie;en in die Heilige Gees, die Heer en Lewendmaker,wat van die Vader en die Seun uitgaan, wat saammet die Vader en die Seun aanbid en verheerbikmoet word, wat gespreek het deur die heiligeprofete.Ons gb een heilige, algemene kerk, gegrond op dieleer van die apostebs.Ons bely een doop tot vergifnis van sondes; onsverwag die opstanding van die ontsbapenes, en dielewe van die toekomstige eeu.

2.13 HEILIGE NAGMAAL

2.13.1 Eucharistie [11]

Mag die Heer met u wees [12]Mag die Heer ook u naby weesVerhef u harte tot God [13]Ons hef ons hart omhoog.Laat ons dank bring aan die Heer, ens God.Dit is gepas om Hom te dank. [14]

[15] Ons dank U, hemelse Vader, aan wie die aarde

R:~sinodes~Noord2O01~VerSIae~VerWerkte vers!ae\A-13- I (Erediens). wpd Agenda


behoort, die see en alles wat daarin is;U, wat heerskappy voer ocr die onmeetlike heelal endaarin selfs die kleinste skepsel nie vergeet nie, maargetrou versorg,ons dank U dat ons, nietige mensekinders, veer U magbestaan ondanks ons sondes.

Ons dank U dat U ons bewaar ondanks dat ons sIegtebewaarders van u skepping is.Ons dank U dat U vir ens, swerwelinge in ‘n vreerndeland, ens ballingskap deurbreek het deur die stem vanu eniggebere Seun, die Weerd wat mens gewerd het.

Ons dank u, Jesus, Messias, ens Heliand, dat U onsvanuit die land van die lewendes tegemeet gekem heten dat U ens, endanks die rneiaatsheid van ens sendesen die afskuwelikheid van die gevelge daarvan, inliefde aangesien het.

Ons dank U, Heer, dat U ens genees het deur enssiekte op U te neem en dat U ens iselasie beeindig hetdeur self die helse eensaamheid van u lyding en sterwete deurstaan;dat U ens in gemeenskap met u Vader gebring hetdeurdat U self ‘n ewigheid deur die Vader verlaatwas.

Ons dank U dat U ens nimmermeer verlaat maar deuru Gees in ens ween en by ens bly.

Ons dank U, Heilige Gees, dat U ens hierdie heiligenagmaai laat vier en daardeur aan ens bevestig watJesus Christus in die geskiedenis vir ens veibring het;dat U ens laat deel in die offer wat eens en vir ewiggebring is.

Ons dank U dat U ens aan die veete van JesusChristus bring em van Hem te leer, Hem te loef, te prysen te verheerlik.

Ons dank U, Gees van God, dat U ens deur hierdienagmaal in gemeenskap met ens breers en sustersbring, met wie ens één liggaam is.

[16] U, drie-enige God, Vader, Seun en Heilige Gees,aanbid ens met hart en siel en met engele enaartsengele, prefete en apestels, met alle saliges enheiliges, met almal wat van die meiaatsheid van hullesondes genees is en van die baliingskap tuisgekernhet, hef ens aan:2.13.2 Samesang: Jeugsangbundel 17 [17] (Lied474)2.13.3 BenedictusGeseënd is Hy wat kern in die naam van die Here,Hosanna!2.13.4 Instellingswoorde en gedagtenis[die gemeente antwoord met ‘Maranatha!’][19] In die nag waarin die Here Jesus verraai is, het Hybreed geneem, en nadat Hy daarvoer gedank bet, betHy dit gebreek, aan sy dissipels gegee en gesê: Dit ismy Iiggaam vir julie, deen dit tot my gedagtenis.

Na die maaltyd het Hy die beker geneem en gesé:Hierdie beker is die nuwe verbond in my bleed, doendit, so dikwels Julie daaruit drink, tot my gedagtenis.

[20] So gedenk ens dan die verlossende lyding van dieMessias, ens Heer, wat opgestaan het en lewe enverkondig ens sy deed, totdat Hy kern Maranatha!2.13.5 Gebed[21] Stuur dan, o God, u Heilige Gees, sedat ens kaneet en drink die lewe wat nie vergaan nie.En sees hierdie breed wat ens breek, verstreei was ocrdie veide maar saarngebring is en één gewerd het, ensees uit baie druiwekorreis hierdie één wyn gewerdhet, bring so u gemeente byeen van heinde en ver indie ryk van u vrede.Hoer ens stil gebed....Want u kern aile eer tee deur Jesus, u Dienaar, inewigheid. Hy bet ens leer bid:2.13.6 Samesang: Onse Vader...(Gesang 294)2.13.7 Agnus Del [22]Christus, heilig Gedslam, watdie sonde van die wéreldwegdra...ontferm U oor ons;Christus, beilig Godsiam, watdie sonde van die wêreidwegdra...oniferm U oor ons;Christus, heiiig Godsiam, wat die sonde van die wêreidwegdra...gee ons u vrede. Amen.2.13.8 Vredegroet [23]Mag die vrede van die Heer met Julie aimai wees.Vrede eek vir u.Geemekaar die teken van vrede.2.13.9 Samesang: Gesang 325 (Lied 299)2.13.10 Kommunie [24]2.13.11 Danksegging [25]Aan U bring ens lof en dank, hemeise Vader, dat U aanens die gemeenskap met u Seun geskenk bet. Ons bidU dat hierdie gemeenskap in ens aityd sterk mag wees,sedat ens in geleef, geheersaambeid en veiharding ‘nnuwe lewe tot u eer en tot heil van ens naaste sal lei.Deur Hem, ens Heer Jesus Christus, wat met U en dieHeilige Gees as een enige God leef en regeer tot inewigheid. Amen2.13.12 Samesang: Gesang 277 (Lied 273)

2.14 SEENDie Here sal veer jeu wees em jeu pad vir jeu cop temaak;die Here sal agter jeu wees em iou teen die aanvaiievan die bose te beskerm;die Here sal langs jeu wees em jeu met sy arms vas tebeu;die Here sal be jeu wees em jeu te seen,die Here sy enderjeu wees em jeu te dra as jy val;die Here sal in jeu wees em jeu deur sy Gees te iei.So seen jeu die almagtige en barmhartige God, + dieVader, die Seun en die Heiiige Gees van nou af tot inewigheid.

R:\sinodesWoord2001~VersIae~Verwerkte versIae~A-13-1 (Erediens). wpd Agenda


EREDIENS: BYLAE EEUCHARISTIE

1. MOTIVERINGDaar is dikweis die behoefte by gelowiges cm hulleverhouding en omgang met die Here op ‘n perseenliken intieme viak te beleef. Die Nag maal is nog altyd so‘n geleentheid omdat elkeen persoonlik die elernentevan die sakrament neem en dit gebruik.

Om hierdie perspektief op die Nagmaal, nl dat dit ook‘n persoonhike deelname aan en viering van die doodvan ens Here Jesus Christus is, verder uit te bou kandaar by geleentheid, by met Hemelvaart die Nagmaalop ‘n ander wyse as norrnaalweg gevier word. Diefokus by so ‘n geleentheid val dan op stilword veer dieHere, afsondering, toewyding en perseonlike belewing.‘n Geleentheid word gereel waar die kerkgebeu vir ‘ntydperk van by twee ure cop is, vroegoggend ofvroegaand. Die tafel met die elemente staan op dieliturgiese ruim, reeds vocrberei. ‘n Leraar is die heletyd by die tafel aan diens orn die elemente aan dienagmaalsgangers uit te deel.

‘n Blaadjie word vooraf voorberei wat dienagmaalsgangers by die deure cntvang en wat hufledeur ‘n proses van stilword, selfondersoek enverootmoediging neem en totgebruikvan die Nagmaai.(Sien voorbeeld hierby)

Die nagmaalsgangers kern dan op hulle eie tyd binnedie tydperk in die kerkgebeu aan, neem hufle biaadjies,werk daardeur en gebruik op hulle eie tyd die Nagmaalen vertrek weer op huhie eie tyd.

Alies geskied in stilte met ‘n gewyde atmosfeer. Diegewyde atmosfeer kan versterk word deur die hele tydsagte tnusiek te speel. Dit kan gedeen word by wysevan CD’s met gewyde musiek of deur erreispel, dalkafgewissel met liedere gesing deur die kantery.

Hiervolg ‘n voorbeeld van son biaadjiewatdieverleopvan die Nagmaai met die nagmaalsgangers reel:

2. EUCHARISTIE (NAGMAAL)Baie welkom by hierdie Nagmaahsgeieentheid.

Die Nagmaal gee aan jeu die geleentheid cm sigbaaren tasbaar die deed van ens Here Jesus te gedenk.

Deur die Nagmaai wil die Heihige Gees jeu epnuutverseker hoe ief die Here jou het. Hy wil iou cekverseker van iou veriossing en vryspraak.

Hierdie geleentheid is anders as die gewone Nagmaalin die sin dat jy in ‘n baie persoonhike en intiemeatmosfeer met die Here kan orngaan.

Aihoewel die ander lede van sy iggaam cok saam metiou teenwoordig is cm die Nagmaai te vier, is daar stiiteen sagte musiek terwihie van die intieme omgang metdie Here en die sakrament.

Let daarep dat geen formele liturgie hanteer gaan wordnie. Vérderaan op die biaadjie sal jy begelei word cmGod te hoof, jeuseifte veroctmoedig en die Nagmaal tegebruik.

Stel jouseif in op die teenwoordigheid van die HeihigeGees. Geniet die musiek en atmosfeer — iaat dit jcuhelp em te fekus op die troonkamer van die verreseHeiland.

By die tafel sal ‘n leraar wees wat die brood en wyn aanjou sal bedien watjy byjou sitplek kan gebruik.

Om werkhik die voile betekenis van die geleentheid tebegryp en te ervaar, meetjy assebhief nie gejaagd weesnie.

2.1 AANVANG: Word stil veer die Vader met ‘nlofgebed. Lees een van die volgende Psalms: Psalm100:1-5 of 104:1-5 of 150:1-6. Spandeer genoeg tyd cmnate dink cerwat hierdie gedeelte virjcu seen reageerdaarep in gebed.

2.2 VEROOTMOEDIGING: Ondersoekjeuselfcorjcusonde van gedagte, woorde en dade. Lees Psalm 32:3-7of51:3-7, 11-15.

2.3 GEBED: Antweord op die stem van die Gees nadie lees van een van bogencemde Psalms.

2.4 NAGMAAL: Elkeen wat Jesus Christus bely asVerlosser en die vrymeedigheid het em in sy eiegemeente die sakrament te gebruik, is welkom by diemaaltyd. Ouers en kinders kan as gesin deelneem.Lees die velgende gedeelte ocr die insteihing enbetekenis van die Nagmaal - 1 Kor 11:23-26.

Indienjy gereed is em die Nagmaal te gebruik kan jy nadie tafel beweeg. Die leraar sal die breed en wyn aanjeu eerhandig watjy by iou sitplek kan gebruik.

2.5 DANKGEBED: Noudat die Vaderjcu versadig hetmet die breed en die wyn, lees Psalm 104:31-33 ofOpenb 5:8-14.

2.6 SEENBEDE: Die Here seen jou met die wcordeuit Efesiers 3:16-1 9.

DIE VREDE VAN ONS HERE JESUS SAL MET JOUWEESH

R:~sinodeslNoord2001~VersIae~V~,werkte verslae\A-13-1 (Erediens). wpd Agenda


EREDIENS: BYLAE FSINGBARE MELODIEE

Die terme “singbare” en “onsingbare” melodieë isspreekwoordelik so cud soos die “ewige gebergtes inLangenhoven se Volkslied van Suid-Afrika. Net seesdie kranse van daardie gebergtes, gee hierdiebenaming tot vandag toe nog dawerend antwoord.

Reeds sedert die dae van Jan van Riebeeck is dieoorspronklik Franse Psalmmelodiee met hulleNederlandse tekste deur sommige Kaapsegemeentelede as onsingbaar” bestempel. Toe reedsken sulke lidmate waarskynlik aanvoel dat dieverhouding tussen die oorspronklik Franse melodie en“aangeneme’ Nederlandse teks van deurslaggewendebelang is wanneer die sogenaamde singbaarheid” en“ensingbaarheid” van ‘n kerklied ter sprake kern.

Toe reeds het ‘n neiging ontstaan wat tot vandag toevoortleef, naarnlik em die skuld vir enigegedwongenheid of stramheid in die verhouding tussenteks en melodie byna vanselfsprekend voor die deurvan die melodie te lê en so ‘n lied as “onsingbaar” af temaak.

Die vermoede bestaan verder dat praktieseomstandighede soos die afwesigheid van die galrnendeakoestiek en rnajestueuse orrels van die greetEuropese kerkgeboue waaraan hulle geweond was,moontlik bygedra het tot hierdie negatiewe beoordelingvan sommige kerkliedere deur Kaapse kerkgangers.

Terselfdertyd meet dit in gedagte gehou word datNederlandse Psalrntekste op Franse melodieè lankvOOr en ná die aankoms van Jan van Riebeeck senderbeduidende teenspraak in Nederland gesing is.

Die begrippe “singbaarheid” en “onsingbaarheid”verdien nadere verduideliking. ‘n Vokale melodie is indie ware sin van die woord onsingbaar slegs wanneerdit die omvang en tegniese vermoëns van die menslikestem oorskty en dus op die terrein van instrumentalemusiek beweeg.

Bestaande kerkliedstyle val buite die oogmerke enopdrag van hierdie bespreking. Dieselfde geld vir dieverskeidenheid instrumente waarmee kerkliederebegelei kan word.

Watter maatstawwe behoort dus te geld wanneer diesing baarheid of dan eerder die gemeentelikebruikbaarheid van ‘n kerkiled bepaal word?

Aspekte soos die volgende word oorweeg:1. Hoedanig is die “huwelik” tussen melodie en teks?Wanneer die frase-struktuur en/of aksentpatroon vandie melodie verskil van die van die teks, ontstaan ‘n

ennatuurlike verheuding wat as ‘n gedwonge huweliktussen woord en teen beskou kan word. Die volgendedien as enkele voorbeelde:1.1 Die teks bevat ‘n punt wat die einde van ‘n sin ofgedagte aandui, maar die melodie loop deur na dievelgende sin van die teks.1.2 Beklemtoonde woorde en/of lettergrepe (ineereensternming met die beginsels van algemeenbekende Afrikaanse uitspraak) val saam metonbeklemtoende note en/of swak polsslae in diemusiek.1.3 ‘n Onbeklemtoonde Iettergreep val op ‘ngeaksentueerde neet wat terselfdertyd opwaarts spring.

Die aanwesigheid van een of meer van dieveerafgaande belemmerings bring mee dat sulkeliedere noeit werklik wil vlot nie en hulle vind op dielang duurgeen inslagnie. Gedwongenhede van hierdieaard word deur lidmate aangevoel en beInvleed sewelhulle belewenis aseok beeerdeling van sulke liedere.Dit beteken egter nie dat sulke rnelodiee danonsingbaar is nie — weliswaar minder geslaagd enminder geliefd, rnaar steeds nie ensingbaar nie.

2. Verk/ank die melodje die karakter van die teks? Dieteks van ‘n lofgedig vereis immers ‘n melodie met ‘ngans ander karakter as die van ‘n boetelied. Dieselfdeblydskap en jubelteon van ‘n teks meet ook in symeledie hoorbaar wees, anders eertuig dit nie.Dieselfde geld eek vir ‘n melodie vir die teks van ‘nintrospektiewe, gedempte boetelied — dit kan togsekerlik nie sees ‘n lefpsalm klink nie.2.1 Hierdie is die heel belangrikste rede waarorn daargepoog meet word em elketeks van ‘n eie, bypassendemelodie te voersien en waarorn die melodie van eenlied nie goedsmeeds gebruik meet word vir ‘n anderteks as waarvoor dit eersprenklik geskep is nie. DIt is ‘nuiterste veorbeeld van “gedwenge huwelik” tussen teksen musiek.2.2 Daar is in die meeste kerkliedbundels dwarsoor die

.wêreld gevalle waar meer as een liedteks by dieselfdemelodie afgedruk staan, maardan stem of die karakterof algemene strekking van sulke tekste met mekaarcareen.

3. Omvang: Is die melodie dalk te hoog of te Iaag virdie stemomvang van die gemiddelde Iidmaat?3.1 Dit wil veorkom asof die boonste stememvang vanveral die manstemme in Suid-Afrika gekrimp het. Dieredes hiervoer is nog seek en waarskynlik te wyte aanverskeie faktore. Wanneer dit egter in gedagte geheuword dat rnenslike stembande spiere is wat geoefenbeheert te word, is hierdie dalende stememvangwaarskynlik deels te wyte aan vokale onfiksheid. Byhoeveel geleenthede buite die erediens word daar neg

R:~sinodes\Noord2001~VersIa&,Ve,werkte versIae~A-13-1 (Erediens). wpd Agenda


gesing’?3.2 TaIle bekende en geliefde liedere in die voorgenome nuwe Kerkliedboek (wat DV op 28 Oktober 2001in gebruik geneem word) is om hierdie rede Iaergetransponeer.

4. Is somm/ge melod/ese spronge dalk te groot of/sdaar te veel van hulle?Is daar verder genoegsame afwisseling tussen hoe enlae note? Te veel opeenvolgende hoe note isongewens en lei tot vermoeienis en uitputting, veral indie geval van onfikse stemme. Selfs geoefendekoorsangers vind hierdie verskynsel op die tang duurvermoeiend.

5. Is die lied ritmies té gekompliseerd om geslaagddeur ‘n groot groep gesing te kan word? Is dit dalkeerder geskik vir ‘n kleinersanggroep ofkoorof/s d/tdalk meer gesk/k vir ~ geoefende vokale so/is?5.1 Dit behoort in gedagte gehou word dat dit relatiefmaklik is cm opeenvolgende kort note op ‘n musiekinstrument veert te bring.. Sang behels egter méér asblote klankproduksie - dit gaan gepaard met die fisiesevorming van klanke en, gelyktydig daarmee, dieuitspreek van woorde.5.2 In die algemeen beteken dit dat iets nie so vinnig(op woorde) gesing as wat dit op ‘n instrument gespeelkan word nie, veral nie as die cog merk van die sangeris cm die woorde bewustelik en verstaanbaar uit tespreek nie. Cm die rede is dit ongewens cm vinnige,kort note te gebruik in ‘n lied wat deur ‘n greet groepgesing meet word. Enersyds is dit veeleisend enandersyds lei dit in die oorgrote meerderheid gevalle totongelyke, huiwerige sang wat uiteindelik sy deel mis.

6. Dit kem dus daarop neer dat daar n grondliggendeverskil is tussen die wese en ontwerp van vokaleteenoor instrumentale melodiee.6.1 Die meeste “onsingbaarhede” ontstaan na diemening van die skrywer juis wanneer hierdieonderskeid nie in ag geneem word nie Of wanneerinstrumentale melodieë goedsmoeds v/r vokaledoeleindes gebruik of “aangepas” word.6.2 Greet spronge, opeenvolgende hoe note, langfrases (wat nie gemaklik met een asem gesing kanword nie) en ingewikkelde, vinnige ritmes val veeleerder binne die gebied van instrumentale musiek asdie van vokale musiek wat spesifiek bedoel is cm deurgreet groepe mense met meesal ongeoefende stemmegesing te word.6.3 Al die voorafgaande oorwegings is deeglik ingedagte gehou deur die musici wat deur die onderskeieAfrikaanse kerke op die hersieningskommissies vir dienuwe Kerkliedboek benoem is.

7. In die geval van kerkliedere vir gemeentelikegebruik, verteenwoordig hierdie oorwegingsterselfdertyd die grootste uitdagings aan kemponistewat hulle op die gebied van die kerklied waag. Dit is

waarskynlik veel makliker om ‘n simfonie vir opgeleideinstrumentalistete komponeeras om ‘n melodiete skepwat enersyds bevatlik is, die karakter van die teksverkiank en andersyds bepaalde estetiese en musikalestandaarde handhaaf.Die aangrypende melodie van Psalm 42 is soeenvoudig dat ‘n klein kind dit maklik aanleer.Terselfdertyd is dit een van die grootste artist/ekemonumente in die geskiedenis van Westerse musieken‘n onomstootlike bewys daarvan dat die grootste kunsdikwels gelee is in die grootste eenvoud.

8. Afgesien van enige moontlike tegniese oorsake,speel die algemene tydsgees en lewensbeskouing vandie hedendaagse mens onteenseglik ‘n rot by diebepaling van die “singbaarheid” al dan nie van ‘n lied.8.1 Ons leef in ‘n tyd van kitsoplossings en dieonmiddellike bevrediging van behoeftes. As jetsbenodig word, word dit sender versuim aangekoop,desnoods op skuld. Wanneer ‘n artikel breek, is ditminder meeite em dit vervang as herstel. Dinge meetverkieslik so vinnig moontlik en~ met die minsteinspanning gebeur. As jets nie dadelik slaag nie, worddaar eerder na ‘n ander, makliker uitweg gesoek as emdit met meeite en inspanning reg te kry.8.2 Hierdie algemene lewenshouding kan maklik syinvloed laat geld wanneer maatstawwe vir “geslaagde”of “singbare” kerkliedere aangelê word. As ‘n lied niemet die eerste of dalk tweede probeersiag “Iekker” singnie, kan dit gevaar loop om al te maklik in die“onsingbare” kategorie geplaas te word.

9. Daar behoort eerder gewys te word op die wysewaarop teks en melodie mekaar aanvul en ook op dieliturgiese betekenis en sin volheid van ‘n lied. Daarbestaan nog te mm van ‘n egte liturgiese bewussyn,veral wat die sinvolle aanwending van kerkliederebetref.9.1 Dit beteken dat ens meeite sal doen vir en met enskerkliedere en dat ens dit, waar nodig, met die nodigeinspanning sal doen.9.2 Dit beteken dat sommige Iiedere langer sal neemem inslag te vind en dat hulle nie noodwendig met dieeerste kennismaking met oorgawe gesing sal word Ofdat hulle die verbeélding onmiddellik sal aangryp nie.Sulke liedere is egter nie “ens/ngbaar” nie.9.3 Dit beteken dat daar desnoods verder en dieper asdie epperviak na die boodskap, betekenis enskoonheid van ‘n lied gedelf meet word.9.4 Dit beteken eok dat daar in semmige gevalle oekmet die verstand en nie net met die hart of gevoel na ‘nlied gekyk meet word. Daar staan immers geskryf:“bedien die Evangelie aan die hele mens”.

DIe dinge wat uiteindelik blywende waarde het, wordselde sender moeite, opoffering en inspanning bereik.Dit is ‘n algemene lewenswaarheid wat ook vir diekerklied geld.

R:\sinodesWOOrd2001~VerSIae~VeiWefkte vers!ae\A-13-1 (Erediens). wpd Agenda


EREDIENS: BYLAE GSIMBOLIESE LITURGIESE KLEREDRAG

1. MOTIVERINGIn baie gemeentes is daar deesdae ‘n gevoeligheid virdie liturgiese ritme van die kerkjaar. Daarvan getuig dietoenemende gebruik van adventkerse en paaskerse.By feesgeleenthede soos byvoorbeeld op Palmsondagword die ruimtes in die kerkgebou paslik versier. Tallegemeentes gebruik in ons tyd ook kanselkiede metkleure en ontwerpe wat by die kerkjaar inpas.

Met die verdwyning van die toga in ons kerk het liturgealmeer in gewone besigheidspakke, in gewone rokkeen baadjiepakke, en selfs sportbaadjies begin optree.Die vraag is of dit nie nou die tyd is om aandag te geeaan liturgiese drag wat in samehang met die kerkjaargedra kan word nie. Die groter bewustheid vanliturgiese styl in ons kerk vra ook cm leiding in hierdieverband. Daarom het die kommissie gekyk na diemoontlikheid van die dra van liturgiese stola’s, wat diesimboliek van die tye van die kerkjaar versterk. Onsargumenteer ten guste hiervan soos voig:

2. LITURGIESE ARGUMENTESimbole speel ‘n belangrike rol in dieontmoetingsgebeure tussen God en mens in dieerediens. Daar is eerstens die simbool van die taal. Diewoord van God geskied deur taal, die geskrewe woordwat in die lees en uitleg van die Bybel in die gebeurevan die erediens onder leiding van die Gees ingesproke taal geskied. Maar die hoor van die Woordword onderskraag en versterk deur meervoudigesimbole wat die boodskap van die evangelie dra, 5005musiek en sang, die nagmaal se brood en wyn, diewater van die doop en die liturgiese handelinge daarrondom, die simbole binne die kerkgebou soos dietafel, die doopvont, die kansel en kateder met die oopBybel, die kruis, die Christusmonogram, kiede vanweefstof met simbole teen die muur, ens. In dieliturgiese ruimte en liturgiese gebeure word dieontmoetingsgebeure met God gedien deur die lees enverkondiging van die Skrif, die visuele karakter van dieerediens, ditwat mense voel, ervaar, ruik, sien en hoor.In die Cu Testament was daar allerlei vorme vankunssinnige afbeeldinge: die ark, die gerubs, die tafelvir die offerbrood, die goue kandelaar, diebrandofferaltaar, die lampe en die hg wat voortdurendbrand, die priesters se kieredrag (Eks 25-28). In dieNuwe Testament gebruik Jesus tallose beelde soos dielam, herder, wynstok, hg, water en brood.

In die siklus van die kerklike jaar, wat in die gansewèreldkerk jaarliks gevoig word, is daar ook ‘n eeueoue gebruik van simbohiese kleure in die bekleding vandie tafel en die kansel, asook in die liturgiese drag vandie hiturg. Die kerkjaar is ten nouste verbind met dieSkriflesinge en die prediking daarvan, naamhik Advent,

Kersfees, Lydenstyd, Paasfees, Pinkster en dieKon in krykstyd (vergelyk Preekstudies met iiturgiesevoorstelle, uitgegee deur Buvton te Stellenbosch). Diekleure vir hierdie seisoene en feeste het 00k simboliesebetekenis waardeur die boodskap van die Skrifversterkword.

Diebetekenis van die liturgiese kleure vir kanselkiede,tafelkiede en die stola’s wat deur die hiturg gedra word,is in die wêreldkerk mm of meer dieselfde:

* Wit dui op reinheid, gewas deur Christus se bloed, hg

en fees.* Rooi dul op vuur, heenwysend na die Heilige Gees,

en na bloed - die bloed van Christus en die bloed vanmartelare.* Pers: die kleur van ingetoenheid, boetedoening enrou.* Swart: die kleur van die diepste verdriet waar ahle hg

ontbreek.* Groen: die kleur van hoop, van groei en toekoms.

Die bogenoemde leesrooster gee gewoonhik die tye vandie kerkjaar aan.

Die kleure van die stola’s wat deur die hiturg gedra worden die kleure wat byvoorbeeld op die kansehkleedaangebring kan word vir die kerkjaar, verhoop so:* Eerste tot vierde Sondag van advent - pers* Kersfees - wit.* Sondag na Kersfees tot en met Epifanie - wit.* Sondae na Epifanie - groen.* Die ses Sondae van die lydenstyd - pers.* Goeie Vrydag - rooi of swart.* Paasfees - wit* Die Sondae na Paasfees tot en met die Sondag na

hemelvaart - wit.* Pinkster-rooi.* Sondae na Pinkster tot by advent - die koninkrykstyd

- groen.* Begrafnisdiens - pers, swart of wit.* Huwehiksbevestiging - wit.

Op die stola’s kan pashike simbole aangebring wordsoos die kruis, die Christusmonogram, die Alfa en dieOmega, ens.

3. HISTORIESE ARGUMENTEOns het bewys daarvan op ‘n mosaiek te Ravenna datdie hiturgiese voorgangers in die kerk vanaf die sesdeeeu stola’s gedra hetoor die albe (wit kleed) (vgl. Kleuren Kleed, op verzoek van de samewerkingsorgaan voorde Eredienst van de Nederlandse Hervormde Kerk ende Gereformeerde Kerken in Nederhand, 1995). Op diestoha is die simbool van die kruis aangebring. Hierdie

R:\sinodes~Noord2001~VersIae~Verwerkte versi’ae\A- 13-1 (Erediens). wpd Agenda


wit basiskleed met die stola is tot vandag toe diegrondvorm van die liturgiese drag van die RoomsKatolieke, die Oosters-Ortodokse en die Anglikaansekerke.

Met die Reformasie is die toga en bef met ‘n baret deurdie hervormers gedra - dit was die amptelike kiere vandie universiteit en die geregshof. In 1839 het FrederikWillem III van Pruise ‘n swart toga met bef vir dieLutherse Kerk voorgeskryf as liturgiese drag. In 1854hetdie sinode van die Hervormde Kerk in Nederland ditas liturgiese drag aanbeveel.

Daar het ‘n liturgiese bewuswording in dieReformatoriese kerke begin ontstaan met die werk vanA. Kuyper (Onze Eredienst, 1911), en wat veral sedertdie beweging onder leiding van G. van der Leeuw(Liturgiek, 1940) op gang gekom het. Vandag is daargroot belangstelling hiervoor (vgl die werke van CJA

Vos & HJC Pieterse Hoe lie fl/k is U woning, 1997 en P.Oskamp & N. Schuman (red.) De weg van de liturgie,1998). Vandag word leesroosters in die Reformatoriesekerke in Nederland en in ons kerk almeer gebruikwaardeur die gang van die kerkjaar meer bewustelikgevier word. In NederIa}~d word die wit onderkleed endie stola’s aanbeveel vir liturgiese drag en sommigebegin dit dra. In ons kerk dra verskeie liturge reedsstola’s oor hul gewone drag

Stola’s, wat in kleur en simboliek die boodskap van dieSkrif met die gang van die kerkjaar ondersteun, is ‘nhistoriese, waardige en eenvoudige liturgiesekledingstuk. Dit kan oor enige pak klere, selfs ‘nsportbaadjie en die kledingstukke van vroulike liturgegedra word. Dit bring ‘n belangrike liturgiese elementaan in die kieredrag van die liturg vir ons tyd. Verder isdie wit of “off white” basiskleed, die albe, waaroor diestola’s gedra word, ook ‘n historiese drag.

R:\sinodesWoord2001~Vers1ae~Verwerkte versIae~A-13-1 (Erediens). wpd Agenda


EREDIENS: BYLAE HALTERNATIEWE BEGRAFNISFORMULIERE

1. MOTIVERINGDit is sekerlik nie nodig cm te benadruk dat velepredikante a! frustrasie beleef het met die beperktegebruiksmoentlikhede van die huidigebegrafnisformulier nie, of die feit dat daar net die eenformulier is nie. Dit is veral in die geval van tragiesesterftes, selfmoordbegrafnisse, gesinsbegrafnisse, kleinkindertjies, moorde en so meer, dat die huidigeformulier ontoereikend is en meestal nie gebruik wordnie.

Daar breek cok ‘n era aan waarin die rd enfunksionering van dieformulieropnuutondersoekword.Dit kan maklik gebeur dat die gebruik van die formulierontaard in ‘n blote formalisme, of dat die aard van diebegrafnis en die afsterwe van ‘n persoon of persone,nie ruimte laat vir die spesifieke bewoording van diehuidige formulier nie. Daar moet veral gewaak wordteen die gevaar cm te veel te sê by sulke geleenthede.Ons hoef nie bang te wees vir stiltes en mm woordenie.

Cm die rede die volgende voorstelle. Die gedagte isegter dat liturge self sal nadink oor die aard van diebegrafnisdiens en die rd van die formulier.

2. VOORSTEL IDikwels gebeur dit dat ‘n mens bykans sprakeloosgelaat word deur die tragiese gebeure rondom ‘nafsterwe, by ‘n moord, kindertjies ens. Gedeeltes seesRem 8:38 en Ps 23 kan veral sinvol gebruik word insituasies waar daar baie verwardheid is, deur ditte leesby die graf, die geloofsbelydenis te doen en die kis instilte te laat sak, sender die gebruik van die formulier.

3. VOORSTEL2Daar kan ook daaraan gedink word om in oorleg metdie familie, ‘n eie persoonlike begrafnisforrnulier op testel - em juis aan die familie ‘n geleentheid te gun cmte dink oor hoe hulle wil afskeid neern. Ons het ‘n balekort afskeidsgeleentheid en mense beleef sorns ‘nleemte in die felt dat die ritueel by die graf so kort enbondig is. Daar kan dus saam met die familie besinword ocr die prosedure by die graf en wat hullebehoefte sou wees aan ‘n ritueel van greet. Dit kanveral sinvol wees by geleenthede waar die as van ‘npersoon wat corlede is, lank na die roudiens gebere

meet word, of iewers gestreci meet word. Hierdiegeleenthede is dikwels eensaam, afgestomp en leeg.

4. VOORSTEL3‘ii Ander voorbeeld van ~n formulier:Wanneer ens vandag em hierdie graf staan, kan ditwees dat die felheid van die deed dreig em ens tecorweldig.

Die nabyheid van die graf en die feit dat ens as ‘t wareaan (perseen X) se kis kan raak, konfronteer ens metdie finaliteit van die deed en gebeure wat ens nieverstaan nie.

Dit is juis hier waar die deed nog ‘n angel vir ens wilinhou, dat ens die Geloofsbelydenis deen em daardeuruit te roep: “Deed, waar isjou oorwitining? Deed, waarisJou angel?”

Maar kern ens herinner mekaar eok nou daaraan datens wel treur, maar nie sees die ander mense wat niehoop het nie.

Ons staan nie vandag vir (perseen X) af aan die graf endie deed nie, maar aan die ewige lewe. Ons onthou datJesus self vir ens gesê het: “Ek is die Opstanding endie Lewe. Wie in My gb, sal lewe a! het hy ookgesterwe.”

As kinders van die Here ervaar ens soms ock ‘n stukkieverlange by die graf em self eck nou by die Here tewees en kan ens in ens hartseer iets van ‘n blydskapbeleef by die wete dat (perseen X) ens veeruitgegaanhet em by die Here te wees. Jesus het immers gesê:“Ek gaan em vir Julie plek gereed te rnaak. En as Ekgegaan het, kern Ek terug en sal Julie na My toe neern,sodat Julie ook kan wees waar Ek is.” Kern ens bringonsself deur gebed veer ens Here Jesus se treen.

Geveig deur GeloofsbelydenisOf ‘n eie geskryfde Geloofsbelydenis

By Here ens verstaan nie, maar deur U Gees vertrouens dat U steeds ens Vader is en in beheer.Dat U ens Verlosser is en ens Trooster.Ons gb dat U ens harte ken en begrip het vir ens beed.Al is ens woorde rnin, gb ens dat u Gees pleit rnetversugtinge wat nie in woorde gesê kan word nie.

R:~sinodesWoord2001~VersIae~Veiwerkte versIae~A- 13-1 (Erediens). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 120 Kerklike Media

2.3.5 Bybel-Media ondersteun steeds twee buitelandse uitreike. Biblecor India maak van Bybelkorrespondensiekursusse in plaaslike tale gebruik cm dieevangelie van Christus in daardie digbevolkte landbekend te stel. Bybel-Media verskaf nie net die gidsewat gebruik word nie, maar lewer ook ‘n bydrae cm dietotale begroting van hierdie uitreik bekostigbaar temaak. Buitengewoneseenrusophierdiewerk. BiblecorLanka in Sri Lanka werk op dieselfde wyse, maarontvang slegs die benodigde leesstof van Bybel-Media.2.3.6 Bybel-Media hetn omvangryke bediening onderdie gevangenes in ens land. Duisende Bybeistudiegidse word gratis in gevangenisse versprei. Dikwels ishierdie gevangenes die ywerigste deelnemers aan dietoetse wat ingestuur meet word en die vrae wat virbeantwoording gestel word. Die honderde getuienissewat ens van gevangenes ontvang, vertel die verhaalvan hoe die Here mense se lewe binne die vier murevan ‘n sel kan omkeer en vernuwe.2.3.7 Bybel-Media ondersteun ook die werk van GoeieNuus Media (voorheen Gospel Recordings). Hierdiewêreldwye sendingorganisasie dra die evangelie vanChristus met blaaikaartboeke en kassetopnames ocraan nie-geletterdes en nie-lesendes wêreldwyd in5,200 tale. Kassetspelers wat nie elektrisiteit of batteryenodig het nie, maak van hierdie materiaal bruikbarehulpmiddels vir sendingorganisasies en uitreikspannein Suidelike Afrika.2.3.8 AANBEVELINGS: BYBEL-MEDIA2.3.8.1 Die sinode moedig gemeentes aan om ingroot getalle van die Bybelstudiegidse en toerustingmateriaal van Bybel-Media in hulle werk gebruikte maak.2.3.8.2 Die sinode versoek kerkrade om behuipsaam te wees met die bekendstelling van dieChristelike media wat deur middel van katalogusseen skakelpersone in die gemeentes versprei word.2.3.8.3 Die sinode moedig diensaksies (vrouedienste, jeugaksies) wat graag by ‘n buitelandsesendiflgaksie betrokke wil raak, aan om ‘n spesifieke faset van die werk van Biblecor India vir hullerekening te neem. Meer besonderhede hieroor kanverkry word by ds AJ van Wijk, tel (021) 873 3851,faks (021)8733864, e-pos avwiik~luxverbi-bm.co.za.2.3.8.4 Die sinode moedig sendingkommissies engetuienisaksies aan om die materiaal van GoeieNuus Media te gebruik vir sendinguitreike in eieomgewing en in die buurlande. Meer besonderhedeis te kry by mnr Paul Swanepoel by die bogenoemde telefoonnommer of e-pos paulswan~luxverbibm.co.za

2.4 DIENSTE COR DIE POS2.4.1 Die bekende studentedienste van Bybel-Mediaword steeds aan honderde deelnemers gelewer.Diegene wat Bybelstudiegidse of toerustingkursussevan Bybelkor gebruik, kry die geleentheid cm kursustoetse te voltooi en in te stuur, Dit word nagesien enmet die nodige kommentaar aan die studente

teruggestuur. Suksesvolle studente ontvang sertifikateaan die einde van hulle studie.2.4.2 Pastorale raaclgewing word in agt verskillendetale in persoonlike briewe deur die personeel vanBybel-Media gegee. Mense wat vrae ocr die inhoudvan die Bybel of ocr eie geestelike of persoonlikeprobleme stel, word op hierdie manier bedien. ‘n Keurvan hierdie vrae en antwoorde verskyn in Bybel-Mediase webwerf: www.bmedia.co.za.

2.5 DIE HUGENOTE-BYBELINSTITUUT2.5.1 Bybel-Media ondersteun die werk van die Hugenote-Bybelinstituut. Naskoolse opleiding in Bybelseonderwerpe word in Afrikaans per korrespondensieaangebied. Daar is tweejarige diplomakursusse inBybelkunde, Jeugbediening en Sending en n eenjarigeseniordiplomakursus in Christelike Etiek. Die Instituuthet meer as 200 aktiewe studente in Suid-Afrika en indie buiteland. Talle studente getuig van die seen wathulle uit hulle studie cntvang.2.5.2 Dit is veral voiwasse vroue en professionelemense wat uit hierdie opleidingsgelèentheid voordeeltrek. Die meeste van hulle het nie die geleentheidgehad cm so ‘n opleidingskursus aan ‘n universiteit of‘n kollege te vclg nie. Daarcm gryp hulle hierdiegeleentheid met albei hande aan. Die huidige beplanning maak voorsiening vir ‘n hele aantal nuwe kursussewat in die volgende jaar of twee aangebied gaan word.2.5.3 AANBEVELING: HUGENOTE-BYBELINSTITUUT2.5.3.1 Die sinode versoek gemeentes om die opleidingsgeleentheid wat die Hugenote-Bybelinstituutbied, onder Iidmate se aandag te bring en hulle aante moedig om ter wille van hulle eie geestelike groeldaaraan deel te neem. Meer besonderhede kanverkry word by die registrateur, mev RoneIl Baard,by bogenoemde telefoonnommers of e-posrbaard~luxverbi-bm.co.za.

2.6 DIE NEHEMIA-BYBELINSTITUUT2.6.1 Die Nehemia-Bybelinstituut bied basiese teclogiese cpleiding op ‘n elementêre vlak in Engels enAfrikaans per kcrrespcndensie vir die Ieiers van onafhanklike kerke in Afrika aan. Die NBI het onlangskumulatief bereken sy duisendste student ingeskryf.Hierdie studente kom uit nie minder nie as 320verskillende kerkgenoctskappe.2.6.2 Die inhoud van hierdie tweejarige kursus isbesonder geslaagd. Dit maak van die beeld vanbouwerk (vandaar die naam Nehemia, die bekendebcUer uit die Ou Testament) gebruik cm die cpbcu van‘n gemeente te beskryf. Die kursus is so doeltreffenden gewild dat dit tans in twaalf verskillende lande buiteSuid-Afrika gebruik word en vir daardie doel inverskillende tale vertaal is.2.6.3 Om studente te help cm hierdie kursus te kanbekostig, bestaan daar ‘n beursfonds wat behoeftigestudente subsidieer. Hoe meer bydraes hierdie fondsontvang, hoe meer studente kan gehelp word cmhierdie baie belangrike en ncodsaaklike opleiding te

R:\sinodes\Noord20Q1~VersIae~V~rwerkte versIae~A- 14-1 (Media). wpd Agenda

.~inocie Noorci. rransvaa/ 2001 121 Kerk/ike Media

ontvang.2.6.4 AANBEVELINGS: NEHEMIA-BYBELINSTITUUT2.6.4.1 Die sinode versoek sendingkommissies engetuienisaksies om die kursus van die NehemiaBybelinstituut in hulle eie omgewing aan moontlikestudente bekend te stel. Meer besonderhede kangekry word by mev Lenie Carstens by bogenoemdetelefoonnommers of e-pos len ie(~luxverbi-bm .co.za.2.6.4.2 Die sinode moedig gemeentes aan om eenof meer studente vir hulle rekening te neem enbydraes tot die beursfonds van die Nehemia-Bybelinstituut te maak.

2.7 NUWE GELEENTHEDE2.7.1 Bybel-Media bly op die uitkyk vir nuwe geleenthede om die belange van die Here se koninkryk op dieterrein van die Christelike mediabediening te bevorder.Mense se behoeftes verander voortdurend en dietegnologie maak nuwe deure oop.2.7.2 Die internet is die medium van die toekoms.Bybel-Media is saam met Lux Verbi.BM, NG KerkUitgewers en CNW betrokke by die stigting van C~Webwat ‘n belangrike rol in die benutting van die Internet virgodsdienstige groepe sal speel. Meer besonderhedehieroor sal binnekort bekend gemaak word.2.7.3 In samewerking met die sentrums vir voortgesette teologiese opleiding dra Bybel-Media ‘n deel bycm ‘n diens gerig op doeltreffende gemeentebedienirigvir predikante en gemeentelike Ieiers daar te stel. Ditsal die vorm a~nneem van ‘n vastebesteiskema waardeur Ieraars en Ieiers praktiese en aktuele teologiesepublikasies op ‘n gereelde basis sal kan ontvang.Hierdie nuwe projek sal vroeg in 2001 van stapelgestuur word.

2.8 FONDSE VIR DIE WERK2.8.1 Bybel-Media lewer ‘n omvattende diens aan dieNG Kerk en in belang van die Here se koninkryk. Entog kos hierdie werk die NG Kerk niks. Bybel-Mediaslaag daarin om fondse vir sy werk by goedgesindepersone en instansies te verkry. Geen gemeente wordvir geldelike ondersteuning genader nie.2.8.2 Bybel-Media het. deur die jare ‘n baie kosteeffektiewe wyse van fondswerwing cpgebou. Ons dankdie Here vir duisende gewillige bydraers wat ens werkdeur voorbidding en donasies ondersteun.

2.9 NG KERK-UITGEWERS EN DIE NUWE LIEDBOEK2.9.1 Een van die ander kerklike aandeelhouers in LuxVerbi.BM is NG Kerk-Uitgewers wat ook as verenigingsonder winsoogmerk ‘n belangrike rol in die kerklikemediabediening speel. Tans is NGKU die houer vandie kopiereg van liturgiese ~ublikasies.2.9.2 Die nuwe Iiedboek van die Afrikaanse kerkeword op 28 Oktober 2001 in gebruik geneem. NGKUtree as die amptelike uitgewer van die Iiedboek op.Ons sien uit na die vernuwing wat hierdie liedboek in

die eredienste en die sang van die gemeentes salteweegbring. Die ring en gemeentes kan ‘n belangrikerd speel cm lidmate te motiveer cm die nuwe liedboekmet ope arms te verwelkom en hartlik daaruit saam tesing.2.9.3 NGKU sal mettertyd daartoe in staatwees om diepublikasie van teologiese, liturgiese en Bybeluitlegkundige werke geldelik te ondersteun. Dit sal ‘nbelangrike positiewe bydrae wees, aangesien dit ekonomies al hoe moeiliker vir Suid-Afrikaanse uitgewersword cm cmvangryke werke van hierdie aard uitte gee.

3. TYDSKRIFTEMAATSKAPPY/CNWDie greet nuus van die kant van die Tydskriftemaatskappy/Christen-Netwerk (CNW) is dat, by die skryf vanhierdie verslag, ‘n nuwe vennootskap tot stand gekomhet tussen Tydskriftemaatskappy, CNW, en BybelMedia en dat die mccntlikheid van ander vennootskappe ondersoek word. Die vennootskappe kan virdie kerklike en Christelike media geweldig baiebeteken.

3.1 TYDSKRIFTE3.1.1 Die KerkbodeDie Ker1~bode verskyn deesdae dikwels “dikker” asgewoonlik met, as toegevoegde waarde, bylaes vankommissies en sinodale gebiede propvol inligting. InDie Kerkbode word daar land en sand ocr alles en ncgwat gesels. Die “cop gesprek” word deesdae wydgevoer, en Die Kerkbode staan nie daarbuite nie. In DieKerkbcde van 17 November 2000 is in ‘n hoofartikel indie verband geskryf: “As ons as geloofsgenoté nie inDie Kerkbode ocr ons gelcofsvreugde en gelccfsvraeen selfs geloofstwyfel kan praat nie ... waar kán ens ditdan doen? Moet die pclemiek ocr geloof- en kerksakedan maar in die cpenbare pers woed, terwyl dit in diekerkpers ocr kceitjies en kalfies gaan? Help ensmekaar dan regtig? Die cop gesprek, moet ens maarweet — OOk ocr die diepste sake van ons gelocf — sal jynie in die jare 2000 nC gesmoor kry nie. Jy kan dithoogstens probeer kanaliseer en ‘bestuur’. Jy kandringend help antwoorde soek. Maar jy kan nie, enmcenie probeer om die vrae dood te swyg nie.”3.1.2 Algemene KerkbodeAlgemene Kerkbode verskyn van tyd tot tyd in dieAfrikaanse dagblaaie, en vind klaarblyklik byval. Daarword baiekeer gevra dat dit meer dikwels moet verskyn.Dit word net deur advertensies bekostig (sowat R100000 per uitgawe).3.1.3 LIGLIG, “die tydskrif met twee gesigte,” het in 2000 ‘ndaadwerklike poging aangewend cm nog beter aanjonges se leesbehoeftes te voldoen. As “omdraaiblad”is LIG/koILIG veeldoelig en ons indruk is dat dit in diesmaak val.

3.2 ELEKTRONIESE MEDIA3.2.1 TelevisieCNW TV se betrokkenheid by M-Net se analoëSuperspcrtkanaal beteken dat daar darem één plek in

R:~sinodesWoord2O0 1~Verslae~Verwerkte versIae~A- 14-1 (Media). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 122 Kerklike Media

die wéreid is waardaar soms Afrikaanse godsdienstigeteievisieprogramme gesien kan word!3.2.2 RadioCNW Radio se Radiosondergrense-kontrak bring meedat die NG Kerk ‘n belangrike aandeei het aan godsdienstige programme wat honderde duisende mensebereik. Na die oggenderediens Sondae luister meer as300 000 mense, na die oggendgodsdiensuitsendingsop weeksdae 250 000, na Oop Gesprek Sondagaande100 000, na Koihg op die kerk 310 000. Die gereeldekerknuusbuiletins (‘n paar minute voor 10 uur opweeksoggende) gee ons ‘n guide geleentheid omkerksake onder die aandag te bring.3.2.3 Internetin samewerking met Lux Verbi.BM en M-Web het C-Web pas tot stand gekom (in die piek van cnwinternet). Dit bied vir die kerk ongekende geleenthedeop die internet.3.2.4 AANBEVELING: ELEKTRONIESE MEDIADie sinode neem met dank kennis van die verskillende media wat deur Tydskriftemaatskappy/CNWaan die kerk beskikbaar gestel word.

4. VERSLAG VAN DIE KOMMISSIE SE EIEWERKSAAMHEDEDie kommissie was by die voigende betrokke:

4.1 EREDIENSTE OP RSGDie kommissie het op versoek van CNW jaariiks dieoggènd- en aanddienspreekbeurte aan goedgekeurdeieraars van die sinode toegeken.

4.2 SKAKELING MET RADIOSTASIES IN DIESINODALE GEBIEDDie kommissie hetweereens van die radiostasies in diegebied gekontak om uit te vind wie by geleentheid vanieraars van die kerk gebruik sou wou maak omoordenkings te iei en aan aktueie besprekings deel teneem. Iniigting wat uit die navraag gevioei het, is aan

ieraars deurgegee. Van die stasies het op redehkgereeide basis met die kommissie geskakel om ieraarsaan te beveel om aan sekere besprekings deel ten eem

4.3 TUISBLAD OP INTERNET4.3.1 Die Sinode van Noord-Transvaai het ‘n tuisbiadop internetwat nie gereeld instand gehou kon word nie.Die sinode het in 1999 die kommissie versoek omverantwoordeiikheid hiervoor te aanvaar. Omdat dietuisbiad al die werksaamhede van die sinode moetreflekteer, was die kommissie afhankhk van anderprosesse wat tegeiykertyd aan die gang was soos dieontbondeling van die werksaamhede van die Kerkkantoor en die versiag van die Ad hoc-Kommissie virdie Funksionering van die meerdere vergaderings watpotensieei die hele kommissiesamesteiing konverander. Die prosesse is intussen afgehandei en dietuisbiad is ontwerp. Meer inhgting hieroor sal tervergadering gelewer word.4.3.2 AANBEVELINGS: WEBTUISTE SINODE VANNOORD-TRANSVAAL4.3.2.1 Die sinode gee aan die kommissie diegeleentheid om die webtuiste aan die sinodebekend’te stel.4.3.2.2 Die sinode versoek die skribas van dieonderskeie kommissies om toe te sien dat dieinligting van hulle kommissie gereeld instand gehouword.4.3.2.3 Die sinode versoek die SKKMom op deurlopende basis die tuisblad op te gradeer en begrootdaarvoor.

Die kommissie vertrou dat hy hiermee aan sy opdragvoldoen het.

DR JF PIENAAR (voorsitter)MEV M LAZENBY (skriba)

R:\sinodes~Noord2 001 ~VersIae\Ve,werkte verslae\A- 14-1 (Media). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 123 Vrouediens

A.15 VROUEDIENS

Dit is ‘n groot voorreg om hierdie verslag ocr diewerksaamhede van die SKV aan die vergadering voorte Iê:

I * VISIE: “Elke vrou aktief vir Christus’

2. SAMESTELLINGVoorsitter: Rinel HugoOndervoorsitter: Werda van LoggerenbergSkriba: Esther KloppersAktuarius: Dr Michiel BothaKommissielede: Arista Mouton, Mariaan van ZittertSekunduslid: Verni Oberholzer

3. WERKSAAMHEDE

3.1 JAARLIKSE KONFERENSIEHierdie geleenthede word goed bygewoon deurgemeentes met ‘n tradisionele Vrouediens sowel asgemeentes watvolgens ander bedieningsmodetle funksioneer.

Op 9 September 2000 is die tema: “Getroue Getuiesjubel voor God” deur Prof Malan Net aangebied.

3.2 VROUEDAGBYEENKOMSTE: 9 AUGUSTUSHierdie byeenkoms word jaarliks op Vrouedag vir Christenvroue gereel in die vorm van ‘n geestetike verrykingsoggend, en met Woord en Lied. Twee baie geslaagde byeenkomste is aangebied. Vroue word ookaangemoedig om byeenkomste in hulle eie gebiede/streke/gemeentes aan te bied.

3.3 KONTAK MET RINGESKV-lede skakel gereeld telefonies met gemeentes indie ringe soos toegeken aan elke SKy-lid.

3.4 SKAKELING MET DIE VGKDie vrouekonferensie van die VGK is bygewoon engroete vanaf die vroue van die NG Kerk Noord- Transvaal is oorgedra.

3.5 TRAUMASEMINAAR‘n Seminaar vir getraumatiseerde vroue is in samewerking met die CMR aangebied.

3.6 “VROUEFOKUS”Die “Nuusbrier het ‘n splinternuwe naam en voorkomsen word twee maal per jaar uitgegee. Gemeentes wordaangemoedig om wenke/nuus aan die redakteur testuur en op “Vrouefokus” in te teken.

3.7 WERELDBIDDAG VIR VROUEGemeentes benut steeds hierdie dag met groot vrugen reik o.a 00k na ander denominasies sowet as skoleuit.

3.8 NOODLYN‘n Anonieme Noodlyn is in samewerking met die CMRbegin waarheen dames kan skaket om met ‘n opgeleideterapeut oor ‘n probleem te gesels of ‘n opvolgafspraakte maak.

3.9 SKAKELING MET DIE ALGEMENE SINODALEKOMMISSIE VIR DIE VROUEDIENSDaarvind tydens die jaarvergadering skakeling tussendie elf sinodale streke plaas. Twee kommissieledewoon dit by.

3.10 KOMMISSIEVERGADERINGSDaar is 8 vergaderings gehou waar die aktiwiteitebeplan en geko~rdineer is.

4. BEGROTINGHierdie kommissie plaas geen finansiele las op diesinode nie aangesien die SKV self sy begroting dra.

5. FOKUSVERSKUIWING5.1 Die unieke en besondere rot wat die vrou in diekerk speel, is reeds vanaf die vroegste tye baieduidelik. Ek gb almal sal die werksaamhede van dieVrouesendingbond, Vroueaksie, Vrouehulpdiens enlater die Vrouediens met groot dank en erkenningonthou.5.2 Die rot van die vrou het egter die afgelope aantaljare (nie net in die samelewing nie maar 00k in diekerk) drasties verander. Die Algemene Sinode sowelas Sinode van Noord-Transvaal erken die groter rotwat vroue speel en dit is opvatlend dat daar at hoemeer dames op sinodale kommissies, kerkrade,kommissies van die gemeentes, ens dien. Die vrou isdus nie meer net die stille vennoot nie.5.3 Waar dienswerk van die vrou in die verledegefokus was op diens DEUR die vrou, het die klem atmeer begin vat op diens en omgee AAN die vrou.5.4 Die postmoderne vrou staan in ‘n veeleisendewêreld van beroep, gesin, eggenote en/of enkelouer.Hierdie veranderende rot van die vrou skep nuweuitdagings vir die kerk. Sy het begeleiding, ondersteuning, bemoediging, inspirasie en motivering van diekerk nodig. Athoewel die vrou met haar unieke gawesen talente inskakel by gemeentelike aktiwiteite, het syook eiesoortige behoeftes omdat sy ‘n vrou is.5.5 Ten spyte daarvan dat vroue dus toegang tot alleampte (diakens, ouderlinge en predikante) en kommissies het, veroorsaak haar unieke samestelling, denkeen behoeftes dat daar spesifiek na haar belangeomgesien moet word.5.6 Daar het dus toy die taak van die kommissie ‘nfokusverskuiwing plaasgevind. Die kommissie is dusnie meer gemoeid met die organisering van Vrouedienste in gemeentes nie, maar daar word nou gefokusop diens AAN die vrou, ongeag watter bedienings

R:\sinodesWoord2001~VersIae~Verwerkte verslae~A- 15 (Vrouediens)wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaai 2001 124 Vroued,ens

model in haar gemeente funksioneer.

6. NUWE DOELSTELLINGS VAN DIEKOMMISSIE6.1 Skep geleenthede waar vroue volg ens eie aard enbehoefte saamkom om geestelik te groei.6.2 Bied toerustingseminare vir vroue aan.6.3 Ondersteun vroue emosioneel met die daarstelvan ‘n Anonieme Noodlyn6.4 Reel trauma- en ander seminare in samewerkingmet kundiges om spesifieke probleme by aborsie,verkragting, miskrame, egskeiding, dood van geliefde,aanranding ens. aan te spreek. Vroue word ooktoegerus om ãnder vroue in nood en krisissituasies teondersteun.6.5 Skep geleenthede waar vroue gemotiveer en aangemoedig word om aktief, binne haar gemeente,werksaam te wees aan die opbou en uitbou van dieliggaam van Christus.6.6 Op versoek van vrouebelangegroepe word wenkeen advies verskaf6.7 ‘n Databank met sprekers/kundiges oor aktueleonderwerpe word saamgestel en is op aanvraagbeski kbaar.6.8 Sien om na die belange van die Christenvrou soos

wat behoeftes van tyd tot tyd mag ontstaan.

Hierdie kommissie wil dus die belange van ALLEvroue, ongeag die bedieningsmodel van diegemeente, ondersteun en bevorder.

7. AANBEVELINGS: VROUEBELANGE7.1 Die sinode neem kennis van die fokusverskuiwing van die kommissie en keur die nuwe doelstellings en werkswyse van die kommissie goed.7.2 Die sinode keur goed dat die naam van diekommissie verander word na: Sinodale Kommissievir Vrouebelange7.3 Die sinode versoek kerkrade om ruimte te skepvirvrouelidmate sodat hulle ongeag die bedieningsmodel van die gemeente, volgens eie aard enbehoeftes geakkomodeer word.

Die SKV wil die sinode verseker van hul opregtegebede vir wysheid en leiding tydens die sitting. Magdie vergadering Sy seen nou, en ook in die gemeenteservaar!

RINEL HUGO (voorsitter)

R.\sinodes~Noord2001\ VersIae~Verwerkte verslae\A- 15 (Vrouediens). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 125 Argief- en Bestuursinligtingsdienste

A.16.1 ARGIEF- EN BESTUURSINLIGTINGSDIENSTE: EERSTE VERSLAG

1. OPDRAGTE VAN SINODE 1999

1.1 EENVORMIGE REKENAARPROGRAM:GEMEENTEPAKKET1.1.1 OpdragDie sinode versoek die Argief cm so spoedig moontlik‘n datastruktuur en standaardformaat daar te stelwaarin gemeentes hulle registers en afskrifte aan dieArgief kan stuur. Die spesifieke velde, volgorde vanvelde en die formaat van die leer (by DBF, DB), meetduidelik aangedui word. Hierdie struktuur en formaatmeet aan gemeentes en programmeerders beskikbaargestel word. Die volgende is nie goedgekeur nie: Bywyse van ‘n gestandaardiseerde gemeenteprogramdeur die betrokke s/node goedgekeur en waaroor dieArgief ook beskik ten einde dit te kan lees en vetwerk.1.1.2 UitvoeringGKABID het die rekenarisering van registers!registerafskrifte weer deeglik ondersoek en 00k met dieeienaar en verspreider van die gestandaardiseerdegemeenteprog ram van “Kerkkantoor”, n I InfoKerkonderhandel wet deur die Sinodes van Wes-, Suid- enOos-Transvaal as program goedgekeur is vir gebruikdeur gemeentes.1.1.3 Bevinding1.1.3.1 Die 1999-versiag met aanbevelings was diekulminasie van n ondersoek van meer as sewe jaar.Die doel van die ondersoek was juis - in opdrag vanvorige sinodes - cm die stelsel van indiening vanregisterafskrifte elektronies te akkommodeer. Om dierede het die Sinodes van Wes-, Suid- en OosTransvaal in 1999 at die aanbevelings van GKABIDgoedgekeur, nI dat gemeentes se samewerking verkryword cm een gestandaardiseerde gemeenteprogram virdie betrokke sinodale gebiede te gebruik, nI lnfoKerkse“Kerkkantoor”. Waargemeentes van gerekenariseerderegisters gebruik maak, is die afskrifte dan perstiffie/CD/DVDioptiese skyf cntvanklik vir die Argief asdaar van dieselfde program gebruik gemaak word. Dierede vir die aanbeveling was dat die data elektroniesontvanklik sal wees “.. By wyse van ‘ngestandaardiseerde gemeenteprogram deur diebetrokke s/node goedgekeuren waaroor die Argiefookbeskik ten einde dit te kan lees en veiwerk.. “en dat diegestandaardiseerde gemeenteprogram (“Kerkkantoor”van InfoKerk) ook dan die databasis van die NG Kerkvan Transvaal sal vcrm, omdat die ander drie (3)sinodes reeds so besluit het.1.1.3.2 Nocrd-Transvaal het egter besluit dat ABIDversoek word “om so spoedig moon ti/k, ‘n datastruktuur en standaardformaat daar te stel waaringemeentes huile registers en afskrifte aan die argiefken stuur. Die spesifieke velde, volgorde van veide endie formaat van die leer (by DBF, DB), meet duidelikaangedui word. Hierdie struktuur en formaat meet aangemeentes en programeerders beskikbaar gestel

word.”1.1.3.3 ABID het nie die personeel cm ‘n eie databasiste skryf - cm eie datastrukture te bepaal, en te bedryf -

waar die program reeds kommersieel beskikbaar is nie.Die vraag is gevra of dit korrek is cm dit van infoKerkte verwag om sy programformaat en struktuur Scbeskikbaar te stel aan ander program meerders. Daaris egte wet met InfoKerk onderhandet cm diedatastruktuur en standaardformaat - met spesifiekevelde, volgorde van velde en die formaat van die leer(by DBF, DB) - te bekom. Die versoek is nietoegestaan nie.1.1.3.4 Die doel van die ondersoek - en opdrag vanvcrige sinodes - was om die stetsel van indiening vanregisterafskrifte elektrcnies te akkommcdeer. ABI D istans besig met eksperimente in hierdie verband.Uiteindelik beteken dit egter dat indien ABID wet ‘n eiedatabasis kan skryf (sonder greet kcstes vir dieSinodes van Transvaal) en bedryf, ál die gemeentesvan die deelnemende sinodes vanaf ‘n gegewe jaarhulle registerafskrifte slegs etektronies - in ‘n spesifiekeprogramformaat en struktuurwat nog gefinaliseer moetword - sal kan indien. Geen registerafskrifte op papiersal daarna ontvang kan word nie. Uiteindelik moet diesinodes dus besluit of so ‘n onderneming wet van diegemeentes gevra ken word.1.1.4 AANBEVELING: EENVORMIGE REKENAARPROG RAMABID gaan voort met die ondersoek en doen voordie einde van 2001 verslag aan die moderamen.

1.2 GEBRUIK VAN TEGNOLOGIEIREKENAARTEGNOLOGIE: VERGADERINGS1.2.1 OpdragDie sinode het in 1999 besluit dat ABID voortgaan metdie ondersoek na die gebruik van videoprojektors virvergaderings en die moonttike benutting vanvideokonferensies deur kommissies van die kerk en datdie moderamen op hoogte gehcu word met vordering.(Handetinge 1999, 3.2.3, bI 231).1.2.2 UitvoeringSedert die proses van ontbondeting van die SinodateKerkkantoor in 2000 begin het, is die opdrag van ABIDaangepas en stuit dit nie meer die funksie in cmgemeentes!kommissies in die gebruik vantegnolcgie/rekenaartegnotogie by te staan nie.1.2.3 BevindingSedert 1997 is media(video)projektors gereeld tydensvergaderings van die sinode gebruik vir die besparingvan papier en verbeterde kommunikasie tydensvergaderings. Videokonferensie-tegnotogie het dieafgelopejare dramaties ontwikkel en tatle maatskappye(waaronder universiteite) beskik ocr sentra tandswydwat hiervocr gebruik word, terwyt videokonferensiesock via die internet bedryf kan word. Die mconttikheidbestaan dat die kerk hierdie geriewe scu kon huur ofdat die sinode eie elektronika aankoop wat by ‘n aantal

RlsinodesWoord200 1~versJae\Verwerkte verslae\A- 16 (ABID-eerste verslag). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 126 Argief. en Bestuursinligtlngsdjenste

gemeentes geplaas word van waar kommissielede viaTelkomlyne aan videokonferensies kan deelneemsonder om tot in Pretoria te ry.1.2.4 AANBEVELING: GEBRUIK VAN TEGNOLOGIE/REKENAARTEGNOLOGIE: VERGADERINGSDie opdrag verval.

1.3 RUIMTEBESPARING1.3.1 OpdragDie sinode het in 1999 besluit dat die SKKK versoekword om in sy volgende begroting voorsiening te maakvir meer rakspasie in die Argief. (Handelinge 1999,3.3.4.1, bI 231).1.3.2 Uitvoering1.3.2.1 Die SKKK het hoëdigtheidsberakking in Kluis2 (agterste en kleinste kluis) goedgekeur. Die Ad HocKommissie vir Ontbondeling en die GesamentlikeKommissie vir Fondse het die fondse wat goedgekeuris vir die hoëdigtheidsberakking van die Argiefoorgehou vir die 2000/2001 finansiele jaar totdat dieherstrukturering van die administratiewe struktureafgehandel is en ook besluit is waar ABID gehuisvessal word.1.3.2.2 In Junie 2000 is oorgegaan tot die aankoop eninstalleer van hoedigtheids(kompaktus)berakking inKluis 2. Die personeel het self die ontruiming en dieteruggepak van die versamelings in die nuwe rakkehanteer.1.3.3 BevindingDie berakking is netjies gedoen en die beskikbareruimte in Kluis.2 is meer as verdubbel.

1.4 GENEALOGIESE NAVORSING1.4.1 OpdragDie sinode het in 1999 die optrede van GKABID om flooreenkoms met GISA te sluit vir die mikroverfilmingvan die registers in besit van ABID, goedgekeur metdien verstande dat ‘n onderneming gegee word dat diedata/films nie gebruik sal word vii doeleindes andersas navorsing nie en dat GISA ‘n kopie van die films aanABID verskaf. Die Registerversameling iS 00k gesluitvir gebruik deur genealogiese navorsers. Alle sodanigenavorsers word na GISA verwys. (Handelinge 1999,3.3.4.2-3, bI 231).1.4.2 UitvoeringDie mikroverfilming van die Registerversameling inbesit van die ABID is nou afgehandel en GISA beskikoor n volledige stel films wat deur navorsers gebruikword. Die verfilming is onder toesig van ABIDafgehandel. Daar is goedkeuring verleen dat GISA ‘n9000-bladsy indeks opstel en dat die CD beskikbaargestel word aan die Genealogiese Vereniging van SuidAfrika en aan ABID (kosteloos). Die Registerversameling sal volgens besluite van die sinodes(1999) gesluit bly vii gebruik deur navorsers en na dieverfilming van die versameling word alle navorsers naGISA verwys.1.4.3 Bevindingn Kosteberaming van die projek het getoon dat dieuiteindelike koste (daar is geen kostes vir die sinodes

nie) Ri ,6 miljoen kan beloop. Vii die totale projek, watdie verfilming van die registers van Kaapstad insluit,kan die koste tot R3,5 miljoen beloop. Die GISAoplossing is dus die ideale oplossing aangesien daargeen kostes vir die kerk is nie.1.4.4 AANBEVELING: GENEALOGIESENAVORSINGDie optrede van GKABID word goedgekeur.

1.5 DIE BESTUUR EN BEWARING VANELEKTRONIESE REKORDS1.5.1 OpdragDie sinode het in 1999 besluit dat die ontwikkeling vanbeleid, stelsel en prosedures vir die bestuur enbewaring van elektroniese rekords met behoud vanintegriteit met argivering as ‘n prioriteit vii GKABIDaangewys word. (Handelinge 1999, 3.3.4.4, bI 231).1.5.2 Uitvoering1.5.2.1 Hierdie opdrag het direk tedoen met diebestuur van die ruimteprobleem in die Argief en isdrievoudig van aard:*1 Ondersoek na die moontlike digitalisering vanargivalia - veral die Registerversamelings.*2 Die elektroniese omskepping van papierrekords inelektronlese rekords en die elektroniese bewaringdaarvan. Dit is te duur en onekonomies bevind.*3 Die bestuur en bewaring van rekords wat elektroniese geskep is en wat as elektroniese rekords bewaarmoetword met behoud van integriteitook ná argivering.Dit geld ook vir gem eentes.1.5.2.2 By die sinodesittings van 1999 is. onder“Ruimtebesparing” verslag gedoen oor hierdieveelkantige probleem:*1 Die bestuur en bewaring van elektroniese rekordswat reeds bestaan en die watdaagliks geskep word. Ditvereis ‘n beleid ten opsigte van die bewaring vanrekords wat elektronies geskep is en in die toekomsnog toeganklik moet bly, met behoud van die integriteitvan die rekord ten tye van die oordrag van data vaneen generasie sagteware na die volgende. Dit geld ookvir gemeentes.*2 Die Wet op die Demokratisering van lnligting (WetNr 2 van 2000 “Promotion of Access to Information”)wattoegang tot inligting wat die individu raak waarborgen watgroot probleme veral ten opsigte van toegang totkerklike registers en ander dokumentasie vir die NGKerk kan inhou.1.5.3 Bevinding1.5.3.1 Die moontlike digitalisering van die Registerversamelings kon ondervang word met die ooreenkomsmet GISA vii die verfilming van die versamelings.1.5.3.2 Wat die elektroniese bewaring van rekords -

omskepping van papierrekords in elektroniese rekordsof selfs mikrofilm - betref, blyk dit te duur te wees en saldaar voortgegaan moet word met die bewaring van dieversamelings in hulle huidige formaat.1.5.3.3 Die bestuur en bewaring van elektronieserekords met die behoud van integriteit na argivering isnie maklik haalbaar nie. Die bestuur en bewaring vanelektroniese rekords wat reeds bestaan en die wat

R:~sInodesWoord2QQ1~VersIae\Verwerkte versIae~A- 16 (ABID-eerste versiag). wpd Agenda

Sinode Noord- Trans vaal 2001 127 Argief- en Bestuursin/igtingsdienste

daagliks geskep word, bled groot probleme omdat diekoste van bestaande rekenaarprogammatuur diekleingebruiker, soos gemeentes en individue, uitsluit.1.5.3.4 Die koste is tans selfs vir ABID en vier SinodaleKerkkantore te hoog. Die beleid, stelsel en proseduresvir die bestuur en bewaring van elektroniese rekordsmoet ook weer van meet af begin word omdat dieteikengroep tot dusver die kantore van die sinodes waswat almal saam op die rekenaarnetwerk van dieSinodale Kerkantoor gewerk het. Die objek van dieondersoek was om dokumente wat op die netwerkgeskep en bewaar word, te argiveer en met integriteitte bewaar. Die situasie het dramaties verander asgevoig van die ontbondeling en desentralisering van diewerksaamhede van die Transvaalse sinodes.1.5.3.5 Nou moet gekonsentreer word op beleid,stelsel en prosedures vir bekostigbare bestuur enbewaring van elektroniese rekords wat opalleenstaande werkstasies of klein netwerke geskepword. Dit is die moeilikste deel van die opdrag en salnuwe navorsing en die meeste tyd verg om te ontwikkelen te beskryf. Die behoefte aan huip en leiding tenopsigte hiervan is ook groot by gemeentes. Voorlopiglyk dit asof daar soos in die verlede eerder maarvoortgegaan moet word met die bewaring van hardekopiee van al die werk.1.5.3.6 Die Wet op die Demokratisering van lnligting(Wet Nr 2 van 2000 Promotion of Access toInformation”) - wattoegang tot inligting wat die individuraak. waarborg - en die wetgewing wat bewaringstyebepaal, is met die kantoor van die Nasionale Argivarisopgeneem en daar sal binnekort meer duidelikheidverkry word oor presies hoe die NG Kerk geraak word.1.5.4 AANBEVELING: BESTUUR EN BEWARINGVAN ELEKTRONIESE REKORDSDie ontwikkeling van beleid, stelsel en proseduresvir die bestuur en bewaring van elektronieserekordsmet behoud van integriteit met argiveringword as ‘n prioriteit aangewys vir GKABID en wordbespreek met die saakgelastigdes van die SinodaleKerkkantore van die Transvaalse Sinodes.

1.6 BESOEKE AAN GEMEENTES: HULP METGEM EENTE-ARGIVALIA1.6.1 OpdragDrie sinodes het in 1999 besluit dat die Argivarisstelselmatig al die gemeentes besoek om hullebehulpsaam te wees met die selekteer vanvernietigbare stukke en die wat bewaar moet word.Daar is ook besluit dat die SinodaleKerkkantoorkommissie hiervoor moet begroot.(Handelinge 1999, 3.1.4.4, bI 231). Oos-Transvaal hetbesluitdatdieArgivaris gemeentes op hulle versoek enkoste moet besoek.1.6.2 UitvoeringGedurende 2000 is die volgende 10 instansies inN 00 rd -T ran sva a I hi e r m ee g e help/ge a dvi seer:Burgerspark (besoek); Ebenhaeser; KuratoriumUniversiteit van Pretoria; Lugmaggimnasium (besoek);Nylstroom-Oos; Pietersburg (besoek en 150 jaar);

Potgietersrus-Oos; Vorentoe (besoek); Warmbad-Wes(besoek); Wesmoot (besoek). ‘n Aantal gemeentes is00k begelei in die navorsing van hul geskiedenis metdie oog op ‘n feesblad. ‘n Verdere 1 5 instansies in dieander sinodale gebiede is 00k besoek.1.6.3 AANBEVELING: HULP MET GEMEENTEARGIVALIAGemeentes word aangemoedig om gebruik te maakvan die dienste van die Argivaris om kerkkantore tebesoek en hulle behulpsaam te wees met dieselekteer van vernietigbare stukke en die watbewaar moet word.


2.1 VORDERING MET DIE SKEP VANDATABASISSE2.1.1 ProbleemstellingDie verskillende Argiewe van die NG Kerk werk tanssaam met die uitruil van inligting oor databasisse en virdie skep van ‘n databasis van databasisse uit dieverskillende argiefversamelings.2.1.2 UitvoeringDaar word goed gevorder met die skep van dieverskillende databasisse vir gebruik in en deur die kerk.2.1.3 Bevindingn Lys (Bylae 1) van die verskillende databasisse watdeur ABID ontwikkel is vir gebruik deur die kerk toondie vordering van die afgelope jaar.

2.2 SAMEWERKING MET SEVTO: KURSUSSE VIRSAAKGELASTIGDES2.2.1 Sedert 1999 is vier kursusse vir saakgelastigdesvan gemeentes aangebied in samewerking met SEVTOsonder om op te hou met kursusse wat op ringsvlakaangebied word. Hiervan is ‘n verdere vier aangebiedgedurende 1999 en drie in 2000.2.2.2 AANBEVELING: KURSUSSE VIR SAAKGELASTIGDESRinge word aangemoedig om van ABID se dienstegebruik te maak vir die opleiding vansaakgelastigdes.

2.3 HULP AAN GEMEENTES EN KOMMISSIES:REKENAAROPLEIDING2.3.1 OpdragVorige sinodes het besluit dat ABID hulp verleen aangemeentes en kommissies met die verskaffing vanrekenaaropleiding.2.3.2 UitvoeringSedert 1996 is rekenaaropleiding aan meer as 600kerkpersoneel, saakgelastigdes en leraars verskafteen ‘n fraksie van die koste van kursusse elders. Asgevolg van die herstrukturering van die SinodaleKerkkantoor en die herindeling van werksfunksiesgedurende 2000 is die rekenaaropleiding nie meer nprioriteit nie. Aangesien ABID egter ‘n diens in dieverband aan die kommissies/gemeentes moes lewer,is daar voortgegaan om na-ure rekenaaropleiding aan

R:\sinodes\Noord200 1 ~VersIae~Verwerkte verslae\A- 16 (ABID-eerste versiag). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 128 Argief- en Bestuurs/n//gtingscfienste

te bied. Vanaf 19-23 Februarie 2001 is op versoek vanSinode Oos-Transvaal ‘n aantal Ieraars van die sinodeopgelei in Powerpointvirgebruikvan mediaprojektors.2.3.3 BevindingDie behoefte aan rekenaaropleiding deuçABlD bestaannog steeds aangesien die opleiding van hoogstaandegehalte is. Die kommissie het besluit datRekenaaropleiding in Windows, woordverwerkingWord Perfect en MS Word), Excel en Powerpoint weer

aan personeel van kommissies en gemeentesaangebied sal word gedurende kantoorure tensyanders versoek deur groepe. lnligting hieroor is byABID verkrygbaar.

2.4 KANTOOR- EN KLUISRUIMTE: ARGIEF2.4.1 ProbleemstellingMet die verwikkelinge by die Sinodale Kerkkantoor endie bemarking van die eiendom met die oog op dieverkoop daarvan, het die kommissie besluit omondersoek in te stel na ander langtermyn (goedkoper)opsies vir die Argief en die kantore van ABID.2.4.2 Uitvoering2.4.2.1 Die vereistes wat aan argiefgeboue en dieomgewing waarin dit gelee is, gestel word, is baiespesifiek. Onderhandelings word met anderkommissies van die kerk aangeknoop wat moontlik ooreiendom beskik wat gehuur kan word2.4.2.2 Die voorsitter en skriba het ander kantoor-enkluisruimtes ondersoek wat aan die NG Kerk vanTransvaal behoort (die Albengebou) aan die hand vandie vereistes wat aan argiefruimtes gestel word, om te

bepaal of dit aan die behoeftes van die Argief voldoen.Daar is met die SKDB van Noord-Transvaalonderhandel wat oor eiendom beskik wat verbou konword (SKDB Sentrum en Staanvas) of waarop nuwekantoor-en kluisruimtes gebou kon word (Staanvas).2.4.3 BevindingDie Albengebou is nie geskik bevind nie en die SKDBse verskeie opsies het nie heeltemal haalbaar geblyk tewees nie. Al die kerklike huurders het gesamentlik metdie Sinodale Sentrum onderhandel vir kantoorruimte envir verlaagde huur en daar is ooreengekom om vir tenminste die volgende 3 jaar (2003) nog in die Sentrumaan te bly. Ook Noord-Transvaal se SinodaleKerkkantoor het besluit om in die Sentrum aan te bly enhet kantoorruimte by ABID oorgeneem. Vii die huidigeword voortgegaan met die huur van die bestaanderuimtes in die Sinodale Sentrum (kluise 405,40 m2;kantore 304,70 m2). Die ondersoek gaan steeds voortin samewerking met die Ad-Hoc Kommissie virOntbondeling na die moontlikheid om met anderkommissies van die kerk wat oor eiendom beskik,saam te werk om bestaande geboue om te bou of omnuwe ruimtes te bou wat aan die minimum vereistesvoldoenwat vir ‘n argief gestel word.

DS JC CARSTENS (Verteenwoordiger NoordTran svaal)DR CJJ FRONEMAN (Argivaris)

R1s/nodes~Noo,-cj2QQ1\ VersIae~Verwerkte versIae~A- 16 (AB/D-eerste verslag).wpd Agenda

SinoCe Noord-Transvaai 2001 129 Argief- en Sestuursinngtingsdienste

BYLAE IINLIGTINGO.NTSLUITING

• Ontsluit van amptelike stukke van sinodes, ringe,kommissies en gemeentes tot dataversamelings.• Rekenariseer van dataversamelings tot inligtingdatabasisse vir die inhgtingbehoeftes van die NG Kerken ander navorsers.• Beskikbare inligtingdatabasisse met n aanduidingvan die aantal gerekenariseerde rekords soos op 25Junie 2001, getalle in bold’ (1 Februarie 2000 inhakies).

* Etikette-databasis 1 532 (1 565) S legs op aanvraag

by Direkteur: ABID* Fotoversameling 5 231 (4 165) +* Gedenkblaaieversameling 551 (529) +* Gemeente-inligting A-Z 1 600(1 600) - Op Internet:

www.ngkerk.org.za (Gereed virplasing op Internet -

66: Natal; 234: W-en S-Kaapland)* Gemeenteversameling 1 097 (1 097) +* Indeks tot die Kerkbode, [1 995+] 3 570 (2020) +* Indeks tot die Voorligter (Nou in samewerking by

B!oemfontein-Argief) 0 (1 861) +* Indeks tot Sinodebesluite uit die Acta 10 898

(9 500) +* Multimedia 317 (126) +

(InsI uitende #Acta #Kerkordes #Tydskrifte #Kaarte

#Audiobande en Mikrofilms)* Inventarisse van oorspronklike lidmaat-, doop- en

huweliksregisters 393 (336) (Inventarisse op aanvraagper e-pos)* Koerantknipseldatabasis,

[1 995+] 19 329:(15 668)7736: Projek: 1980-1995

27 065: Totaal(InI/gting op aanvraag per e-pos; en /NLIG-AKTUEELper verspre/dingslys)* Predikantedatabasis 6433 + 1900 Totaal 8 333

(8026)* Publikasieversameling 6 226 (3 652) +* Sinode en Kommissieversameling 5 603 (4 100) +

(Inslu/tende onts/ulting van A/gernene S/node-rnateriaa/in Kaapstad-Argief)* SkripsiesNerhandelinge 1 990 (1 960) +* Teologiese Fakulteitsversameling 196(161) - Ges/ote* Kinderhuisinligting 5 372 (4 479) - Geslote* Kerkkentoorkommissielêers (1 241)* E-pos adreslys 879 (600) - Ges/ote

(+ Materiaal vir navorsing slegs in Argief beskikbaar;Kontak ABID: nQkinlig~mweb.co.za)

R:\sinodesWoord200l\Verslae\Verwerkte verslae’A- 16 (AB/O-eerste versiag). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 130 Diens van Barmhart,ghe,d

A.17.1 DIENS VAN BARMHARTIGHEID: EERSTE VERSLAG

1. SAMESTELLING EN FUNKSIONERING

1.1 SAMESTELLING1.1.1 Die sinode van 1999 het die volgende persone indie SKDB benoem: Pr/mar/i: drr HL Carelsen en FS duPlooy, di LCJ Coetzer, GA Cruywagen, CJJ Joubert,JW Kok, JHP Serfontein, HAJ Viljoen, prop (nou ds) MStrydom en oudi MJ Smit. Secundi: di JJG Bester, PWde Wet en prop (nou ds) L Venter.1.1.2 By die konstitueringsvergadering is ds Viljoen asvoorsitter en dr Carelsen as ondervoorsitter verkies.1.1.3 Dr GJ Cloete (PSD) is ampshalwe lid en skribavan die kommissie.

1.2 VERGADERINGSDie kommissie het tot Mei 2001 ses keer vergader.

1.3 FUNKSIONERING1.3.1 Die SKDB het (anders as al die ander sinodalekommissies) nie net ‘n funksie as sinodale kommissienie. Om aan die gemeentes ‘n ondersteuningsdiensvan vakkundige en residensiele fasiliteite te bied, is dieSKDB ook as welsynsorganisasie by die staat geregistreer. Met die nuwe wetgewing (veral die registrasie virfondsinsamelingsdoeleindes volgens Wet 71 van 1997)was dit nodig om opnuut te registreer en om ‘n nuwekonstitusie op te stel. Na baiedeeglike ondersoek enna die oorweging van verskeie regsadviese is gepoogom ‘n sisteem te skep wat die regsrisikos vir die kerk soklein as moontlik te maak en watterselfdertyd beweegruimte binne toekomstige beplanning en eise kan gee.Die sisteem waarop uiteindelik besluit is, was dat dieSKDB i~ie vir staatsdoeleindes registreer nie, maar datelke tuiste/diens selfstandig registreer — as gemeenregtelike organisasie volgens Wet 71/97, of as Artikel21 -maatskappy. Die koordinering, toesig en bestuursondersteuning is per ooreenkoms tussen die moderamen en die SKDB Maatskappy na die SKDBM uitgekontrakteer. Die aktuarius, dr Michiel Botha, het onontbeerlike ondersteuning tydens die ondersoeke enuiteindelike besluitneming verleen en sy bydrae wordmet dankbaarheid erken.1.3.2 Die resultaat van hierdie herstrukturering is datdie SKDB nou net op kerklike funksies (volgens KO Art54 en Bep 54) kan konsentreer. Die “welsynswerk’word via die SKDBM deur die onderskeie geaffilieerdeorganisasies gedoen. Aangesien die SKDB volgensdie ooreenkoms met die sinode die verantwoordelikekommissie bly en steeds moet toesien dat die werkvolgens die sinode se verwagtings gedoen word, doendie SKDB steeds oor hierdie aspek van die werkverslag. (Vgl punt 3 hieronder.)1.3.3 Die ooreenkoms met die moderamen word virkennisname aangeheg as Bylae 1.1.3.4 Die SKDB het geoordeel dat, gesien sy nuwefunksionering, twee vergaderings per jaar vir die voile

kommissie voldoende is, maar dat aile sake wat aandag verdien, deur die dagbestuur (bestaande uit diViljoen, dr Carelsen en dr Cloete) hanteer word. Diedagbestuur moet waar moontlik die sake na ad hockommissies verwys en so mm as moonthk self hanteer.

2. SAKE DEUR DIE SKDB HANTEER

2.1 OPDRAGTE VAN DIE SINODEDie volgende besluite van die 1999-sinode lê op dieSKDB se terrein:2.1.1 Onderhandeling met Oos-Transvaal oorkinderhuise en studentebediening (Sin99:217:3.11 .4)2.1.1.1 Opdrag - Die sinode gee opdrag aan diemoderamen om formele onderhandelinge met dieSinode van Oos-Transvaal aan te knoop oor gesamentlike besinning en beplanning ten opsigte van kinderhuise en studentebediening.2.1.1.2 Uitvoering - Die moderamen doen versiag.

2.1.2 Befondsing pastorale diens WeskoppiesHospitaal (Sin99:226:3.2.6)2.1.2.1 Opdrag - Die sinode gee opdrag aan die SKFom in oorleg met die SKDB ondersoek in te stel namaniere waarop die pastorale diens in WeskoppiesHospitaal befonds kan word.2.1.2.2 Uitvoering - Die SKF doen versiag.

2.1.3 Oorsese toere vir studie- en navorsingsdoeleindes (Sin99:247:by 6.3.2)2.1.3.1 Opdrag - Die sinode versoek die SKF om metdie SKDB oorleg te pleeg oor die meriete van oorsesetoere vir studie en navorsingsdoeleindes in verhoudingtot die welsynsnood binne die sinodale gebied.2.1.3.2 Uitvoering - Die SKF doen verslag.

2.1.4 Suider-Afrjkaanse Assosiasie vir Pastoraat(5in99:254:los voorstel)2.1.4.1 Opdrag - Die sinode (1) neem kennis van dieaksies van die Suider-Afrikaanse Assosiasie vir Pastoraat (SAAP) om statutêre erkenning te kry vir PastoraleBeraad! Terapie (2) gee opdrag aan die SKDB om diemoderamen te adviseer oor die sinode se verhoudingtot SAAP.2.1.4.2 Uitvoering2.1.4.2.1 Die SKDB hetn ad hoc-kommissie aangewyswat verteenwoordigers van die Assosiasie ontmoet enhulleself vergewis het dat die doelstellings van dieassosiasie tot voordeel van die NG Kerk sal wees. Dithet geblyk dat die Assosiasie tans hard probeer omstatutêre erkenning te kry. Indien hulle daarin souslaag, kan en moet pastorale terapeute as sodanigregistreer. Dit sal aan die een kant erkenning aan ngoeie professie’ gee, en aan die ander kant versekerdat daar effektiewe beheer sal wees en dat allerlei“kwaksalwers se aktiwiteite beperk sal word. Die

R:\sinodes~Noord20Q1 ~VersIae~Verwerkte verslae\A- 17-1 (SKDB). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 131 Olens van Barmhartigheid

Assosiasie oordeel dat sy poging tot statutêre erkenfling bale versterk sal word indien die Sinode vanNoord-Transvaal hulle aksie sal ondersteun. Die SKDBhet die moderamen versoek om sy steun aan SAAP toete se in die Assosiasie se pogings om statutêre erkenning te kry vir Pastorale Beraad/ Terapie.2.1.4.2.2 Daarmee saam het die SKDB geoordeel datdie belange van pastorale terapeute n sterk verenigingnodig maak. Gevolglik die volgende aanbeveling:2.1.4.3 AANBEVELING: SUIDER-AFRIKAANSEASSOSIASIE VIR PASTORAAT (SAAP)Die sinode versoek pastorale terapeute om, ter willevan beter bedinging vir die belange van pastoraleterapeute, by die Suider-Afrikaanse Assosiasie virPastoraat (SAAP) aan te sluit.

2.1.5 Abraham KrieI Erflatingsfonds(Sin99:253:C.8.2)2.1.5.1 Opdrag - Die sinode gee opdrag aan diemoderamen om in die ondersoek na die funksioneringvan die SKKK pertinent aan die bestuur van dieAbraham Kriel Erflatingsfonds deur die SKKK aandagte gee.2.1.5.2 Uitvoering - Die moderamen doen verslag.

2.1.6 Louis Botha Kinderhuis (Sin 99:226:0.8.2)2.1.6.1 Opdrag - Die sinode (1) neem kennis van dieversoek van Louis Botha Kinderhuis om by die SKDBsisteem van welsynsdienste in te skakel; (2) geeopdrag aan die SKDB om ‘n indringende studie na allemoontlike implLkasies van so n stap te doen en daarooraan die moderamen verslag te doen wat met afhandelingsbevoegdheid oordie SKDB se aanbevelings kanbesluit; (3) versoek die SKDB om alle moontlikebestuurshulp aan Louis Botha Kinderhuis te gee totdatn langtermynreeling oor die kinderhuis se toekomsgetref kan word.2.1.6.2 Uitvoering - Die SKDBM doen oor die ultvoering van die opdrag versiag. Vgl die Verslag vandie SKDB Maatskappy insake Bedryfsondersteuningaan Geaffilleerde Organisasies, punt 3.4, asook aanbeveling 3.1.5 hieronder.

2.2 DOOP VAN KINDERS IN KINDERHUISE2.2.1 Die Algemene Sinode het in 1998 besluit dat diekinderdoop nie aan klein kindertjies in kinderhuisebedien word nie, maar dat aWe pogings aangewendmoet word om die kinders in ouerlike sorg herstel te kryof in permanente substituutsorg geplaas te kry, sodatdie doop in hulle tuisgemeente onder opsig en tug vandie plaaslike kerkraad bedien kan word. Met betrekkingtot kinders ouer as sewe jaar wat die doop begeer,word gehandel ooreenkomstig staande besluite van dieAlgemene Sinode rakende die doop van kinders oueras sewe jaar” (Acta bI 427:3 onder Al 3-1).2.2.2 Hierdie besluit het probleme by die kinderhuiseveroorsaak nadat gemeentes die besluite rakendekinders by die nagmaal begin implementeer het. DieASK het gevolglik die volgende bykomende besluitgeneem:

*1 Die ASK oordeel dat die besluit van die AlgemeneSinode 1998 oor die bediening van die doop aan ‘nkinderhuiskind ouer as 7 jaar wat dit begeer, dieimphkasie het dat ‘n persoon of persone naas die eie,pleeg- of aanneemouer(s) by die doop op die formulierkan antwoord en vir die geestelike opvoeding van ‘nkinderhuiskind verantwoordelikheid kan neem. Diemoontlikheid bestaan dus dat ‘n ongedoopte kinderhuiskind van 7 jaar en ouer, wie se kinderhuisplasing ‘nmm of meer permanente vorm aangeneem het, gedoopkan word.*2 Die ASK handhaaf die besluit dat die kinderhuis ofgemeente nie korporatief as pleegouer kan optree virdoeleindes van die aflé van en uitvoering van diedoopgelofte nie. Kerkrade kan wel, nadat die blobgiese ouers, indien moontlik, daaroor geraadpleeg is,lidmate van die gemeente wat bereid is om verantwoordelikheid te neem vir die verbondsopvoeding,aanwys om as doopgetuies of geestelike voogde op dieformulier te antwoord by die bediening van die doopaan ‘n kinderhuiskind ouer as 7 jaar.*3 Die ASK oordeel dat by die doop van en daarna by

die nagmaalbediening aan ‘n kinderhuiskind die begeerte eers van die kinderhuiskind self moet kom endat kerkrade daarteen moet waak dat ander oorweginge nie ‘n aanleidende rol speel nie. Net soos allekinderhuiskinders bo 7 jaar nie sonder meer gedoopkan word nie, kan able dooplidmate nie sonder meer totdie nagmaaltafel toegelaat word nie. Dit is dus niebesluite wat kerkrade sonder die uitgesproke begeertevan die betrokke ongedoopte of dooplidmaat en sonderdie versekering van behoorlike ouerlike of plaasvervangende begeleiding en sorg kan neem nie.2.2.3 Die gemeentes met kinderhuise waarby dieSKDB betrokke is, naamlik Nylstroom-Oos (AbrahamKriel Kinderhuis Nylstroom), Kameeldrif (JakarandaKinderhuis) en Queenswood (Louis Botha Kinderhuis)pas die besluite met groot begrip en verantwoordelikheid in oorleg met die beheerrade toe.

2.3 NASIONALE LOTERY2.3.1 Een van die doelstellings van die nasionabe lotery(Lotto) is om geld vir welsynsmnstansies beskikbaar testel, en veral vir projekte wat op gemeenskapsdiens virkinders en bejaardes gerig is. Die SKDB moes bepaalof die instansies onder sy sambreel vir toekennings uitdie Lotto aansoek kan doen en of daar etiese beperkings is.2.3.2 Die SKDB het geoordeel dat die maatskaplikedienste watdeurdie geaffilieerde dienste gelewerword,dienste is waartoe die staat ‘n onontwykbare verpligtingtot finansiële ondersteuning het. Dit is vir die staat omte bepaal waar hy die geld in die hande moet kry. DieSKDB het gevolglik geoordeel dat instansies wat virtoekennings kwalifiseer, daarvoor aansoek kan doenindien hulle dit sou wou doen.

2.4 MIV/VIGS2.4.1 MIV/Vigs is besig om skrikwekkende afmetingsin Suid-Afrika aan te neem. Volgens ‘n onlangs verslag

R:~sinodes~Noord2QQ1\VersIae~Vepwerkfe versla&A- 1 7.1 (SKOB). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 132 Otens van Barmhartigheicj

van UNAids is reeds 4,7 miljoen Suid-Afrikaners (oftewel een uit elke nege) met die MI-virus besmet. ndiëis tweede op die wêreldiys met 3,8 miljoen besmettepersone uit sowat 1 miljard inwoners.2.4.2 Inligting insake die omvang, oorsake en verloopvan die siekte is beskikbaar op die webblad van dieAids Foundation of South Africa (webbladwww.aids.org.za).2.4.3 Hugenote Kollege en Hospivisie (e-pos:hospivisic~mweb. co.za) lewer veral opleidingsdienste.2.4.4 Die SKDB of geaffilieerde dienste het tans geenformele vigsprogramme (soos versorging) nie. As deelvan hulle gemeenskapsprogramme bied die CMRwerkers egter voorligtingsprogramme by skole aan.2.4.5 Die SKDB het geoordeel dat hy nie wil beplan virversorgingsfasiliteite vir MIVNigs nie. Die kerk hetimmers ook nie sodanige fasiliteite vir ander siektes, bytuberkulose of kanker nie. Indien gemeentes met MIVverwante projekte wil begin, kan die SKDB Maatskappyegter vir advies en moontlike ondersteuning genaderword.2.4.6 Aangesien MIV, behaiwe vir enkele uitsonderings, die gevolg van ‘n onverantwoordelike seksuelelewenstyl is, het die kerk wel ‘n baie belangrike taakrakende voorligting vir kuisheid en seks alleen volgensBybelse voorskrifte. Daar behoort egter besonderedeernis met die babas van MIV-besmette moeders tewees.2.4.7 MI-besmetting en vigs is voorkombaar en dieneiging kan bestaan dat lyers onsimpatiek beoordeelword. So ‘n gesindheid en optrede pas egter nie by diekerk nie. Vigslyers, of persone wat MIV positief is, moetdieselfde simpatieke begeleiding van die kerk kry aspersone met enige ander siektes.2.4.8 AANGEVELING: MIVIVIGS2.4.8.1 Die sinode beklemtoon dat die bestebeskerming teen die oordrag van die MI-virus ‘nverantwoordelike seksuele lewenstyl voigensBybelse beginsels is en versoek kerkrade omlidmate deurlopend positiefte beInvloed.2.4.8.2 Die sinode spreek sy meegevoel uit metvigslyers of persone wat MIV-positief is, en doen ‘ndringende beroep op kerkrade en Iidmate om dienodige begrip en empatie teenoor sodanige persone te toon.2.4.8.3 Die sinode versoek die SKDB Maatskappyom die moontlikheid van die daarstelling van n“vigssentrumls” waarby veral op voorligting gefokus word, te ondersoek. Die ondersoek en moontlike dienste moet, indien moontlik, in oorleg metHugenote Kollege en Hospivisie geskied.

2.5 VLOEDRAMPFONDS2.5.1 In Februarie 2000 hetvernietigende oorstromingsdie noordelike deel van die land getref en die moderamen het gemeentes versoek om tot ‘n rampfonds by tedra. Die SKDB is versoek om die fonds te administreeren die nodige kontrole te doen. ‘n Bedrag van R227841 is ingesamel. Die CM-Rade en gemeentes in diegebiede wat die ergste getref is, is versoek om gemoti

veerde aansoeke in te dien en die toekennings plaaslikaan te wend. Die volgende toekennings is gemaak:CMR Messina R50 000; gemeentes Thabazimbi R45000, Levubu R27 800, Louis Trichardt R43 370,Soutpansberg R42 471 en Dendron R19 200.2.5.2 AANBEVELINGS: VLOEDRAMPFONDS2.5.2.1 Die sinode spreek sy meegevoel uit teenooralmal wat tydens die vloede skade gely het.2.5.2.2 Die sinode bedank die persone en gemeentes wat tot die rampfonds bygedra het.

2.6 HOSPITAALBEDIENING2.6.1 Volgens sinodale besluite berus die verantwoordelikheid vir die hospitaalpastoraat by die Ieraars engemeentes. Die SKDB het slegs ‘n koOrdinerendefunksie (vgl Handelinge 1993:247:3,2).2.6.2 In bogenoemde besluite word gemeentes daaraan herinner dat hulle na luid van Bep 7.10 by diering/sinode om ‘n subsidie ten opsigte van hospitaalbearbeiding aansoek kan doen. Slegs een aansoek isontvang (van Riviera) en ‘n toekenning is uit die sinodale begroting ten opsigte van die sekretaressepos in diePretoria Akademiese Hospitaal gemaak.

2.7 GEVANGENISPASTORAATSoos met die hospitaalpastoraat is die gevangenispastoraat ‘n gemeentelike verantwoordelikheid (vglHandelinge 1993:249:2.12.2.2). Geen spesifieke sakeis deur die SKDB hanteer nie.

2.8 GESTREMDESORGDie sinode is nie by enige spesifieke aksies betrokkenie.

2.9 WERKLOOSHEID EN ARMOEDE2.9.1 Werkloosheid en armoede is een van Suid-Afrikase heel grootste probleme. Uit die verslae vanaf dieCMR-kantore wil dit voorkom asof NG-lidmate ook almeer geraak word.2.9.2 Die SKDB het met dank kenn~s geneem vandirekte hulpverlening deurgemeentes en CMR-kantore,maar het besef dat daar aan langtermynaksies gewerkmoet word. Aangesien die CMR reeds oor ‘n goeieinfrastruktuur beskik, word dit as die mees geskikteinstrument vir sodanige aksies beskou. Die SKDB hethom — 00k as sy aandeel aan die VAM-aksie — bereidverklaar om in oorleg met die CMR alle moontlikeondersteuning aan gemeentelike- en ander armoedeverligtingsprojekte te verleen.

2.10 WEBBLADDie SKDB het ‘n eie webblad waarop inligtingdeurlopend op datum gehou word. Die adres iswww.skdbntyl.co.za

3. VERSLAG VAN DIE SKDB MAATSKAPPY

3.1 VERSLAGDie verslag word aangeheg as Bylae 2.‘n Opsomming van die belangrikste statistiek word

R:\sinodes~Noord2001~VersIae~Verwerkte verslae\A- 17-1 (SKD8). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 133 0/ens van Barmhadighe/d

aangeheg as Bylae 3.

3.2 AANBEVELINGS: GEAFFILIEERDE DIENSTE

3.2.1 Beplanning vir aftrede (VgJ SKDBM-verslagpunt 3.5)Die sinode gee opdrag aan die SKDB om, in oorlegmet die SKDB Maatskappy en Ringskornrnissies virdie Diens van Barmhartigheid, inhigting en voorligting aan gerneentes te gee om lidmate op die noodsaaklikheid van aftreebeplanning bewus te maak.

3.2.2 Emeritaat ds JW Kok (Vga SKDBM-verslag punt3.10.2)Die sinode bedank ds Kokkie Kok vir die unieke rolwat hy as voorsitter van die beheerraad van Warm-bad Rusoord vervul het, en bid horn ‘n gelukkigeemeritaat toe.

3.2.3 Gerneentes se ondersteuning by kinderhuise(Vgl SKDBM-verslag punt 4.3)Die sinode bedank gemeentes vir aVe ondersteuning, finansieel en andersins, om die kinderhuisdiensin stand te hou.

3.2.4 Ringe aan kinderhuise toegewys (VgI SKDBMverslag punt 4.3)Die sinode neem kennis die SKDB het ‘n ondersoekgedoen na die vraag of die vermindering in gemeentes en ringe nie ‘n herindeling nodig maak nie enbevind dat dit tans nog nie nodig is nie, maar datdie posisie steeds dopgehou moet word.

3.2.5 Louis Botha Kinderhuis (VgI SKDBM-verslagpunt 4.6)3.2.5.1 Die sinode neem met dank kennis van diehuidige gesonde posisie van die kinderhuis enbedank die direksielede van die Jakaranda Kinderhuismaatskappy, die uitvoerende hoof van Jakaranda Kinderhuis (rnnr Tinus Erwee) en die personeelvan die SKDB Maatskappy (by name mnr Louis deKock) vir hulle aandeel daarin.3.2.5.2 Die sinode neern kennis dat die kinderhuisonder beheer van ‘n onafhanklike direksie bedryfword en dat daar nie meer beplan word om diekinderhuis by die dienste van die Sinode van NoordTransvaal in te skakel nie;3.2.5.3 Die sinode neern kennis dat die SKDBMaatskappy per ooreenkoms n bestuursondersteuningsdiens aan die kinderhuis lewer.

4. INSTANSIES WAARBY DIE SKDBBETROKKE IS

4.1 CHRISTELIKE AFHANKLIKHEIDSDIENS (CAD)Die diens gaan bestendig voort en daar bestaan 6takke waarby ongeveer 120 persone inskakel. Meerinligting is te vind op die CAD se webwerf:www.cad.org.za

4.2 KERKLIKE AKSIE NOODHULP (KAN)Die SSK rapporteer.

4.3 TRANSORANJE INSTITUUT VIR BUITENGEWONE ONDERWYS (TOIBO)4.3.1 Die lnstituut is op n Christelik-gefundeerdewysebetrokke by die Transoranje Skool vii Dowes, Prinshofskool vii Gesiggestremdes, Sonitus Skool vir Hardhorendes, Transvalia Skool vii Epileptici en Leerproblemeen die Hoërskool Martie du Plessis vir Serebraalgestremdes. Hierdie skole is gestig deur die inisiatiefvan die Nederduitse Gereformeerde Kerk, die Nederduitsch Hervormde Kerk in Afrika en die GereformeerdeKerke van Suid-Afrika. In die meeste gevalle dryf dievrese en die eensaamheid van eerders met al dieverskillende spesifieke leerprobleme die kerke en dieInstituut om aan te hou en almal te betrek by die prosesom saam met die skole te soek na die flentertjie hemelin elke pretensielose blinde, dowe of wat ook algestremde kind. Die ondersteuning van die kerke,individue en besighede om hierdie buitengewoneonderwys uit te voer, is onontbeerlik. Dankie aan aI diebydraende kerke en almal vir wie dit prioriteit was cmdie Instituut te ondersteun en om die taak metbetrekking tot die gestremde kind uit te voer.4.3.2 Al die skole ondervind ernstige finansiëleprobleme as gevoig van die verhoging van lone en diegroot bedrag wat vir munisipale dienste betaal moetword. Al die skole se koshuise word teen ‘n verliesbedryf. Die meeste skole se geboue het dringendeherstelwerk nodig. Die voorsiening van toerusting bydie skole wek ook groot kommer. Sonder die regtetoerusting kan die onderwys nie suksesvol deurgevoerword nie. Dit is eenvoudig ‘n voldonge feit dat ‘ngestremdeleerderook die nodige apparaat moet heomhom/haar te help om sy/haar gestremdheid te bowe tekom.

4.4 BEELD KINDERFONDS4.4.1 Dit lyk asof gemeentes die waarde van die fondsal meer besef. Weens die verhoogde bydraes vanafgemeentes in die sinodale gebied het die toekenning almooi gegroei. In 1998 hetdie SKDB R54 151 ontvang(gemeentebydraes R37 324); in 1999 R29 625 (R21360); in2000R35151 (R24114)enin200l R101 496(R71 948).4.4.2 Tensy ‘n gemeente die SKDB-kantoor in kennisstel dat sy bydrae spesifiek vir ‘n betrokke kinderhuis ofn spesifieke CMR moet gaan, word die bedrag aan dieCMR (oorhoofs) gegeewatditvir sy spesialiteitsdienstevir kindersorg aanwend.

5. SLOTIn hierdie jaar waarin die NG Kerk sy verantwoordeIikheid as ‘n instrument van hoop weer beklemtoon, isdie SKDB dankbaar viral die werksaamhede waardeurhoop aan mense in nood gebring kan word. Deur diediakonale werk in gemeentes, by tuistes en deur diedienste van die CMR word baie mense met diepraktiese bystand en die deernis wat die evangelie in

R:~s/nodes~Noord2QQ I ~Versiae\Verwerkte versIae~A- 17-1 (SKDB). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 1 34 Diens van Barmhartighe,d

christene se harte bring, bereik. Die SKDB is dankbaarvir die bydrae wat hy in die verslagtyd in hierdie verband kon lewer en sien uit na die geleenthede wat nogvoorlè.

DS HAJ VILJOEN (Voorsitter)DR GJ CLOETE (Skriba)

R:\sinodesWoord200 1\Verslae\ Verwerkte versIae~A- 17-1 (SKDB). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 135 Diens van Barmhartigheid

A.17.1 BYLAEI

MEMORANDUM VAN QOREENKOMS TUSSEN DIE SINODE VAN NOORDTRANSVAAL EN DIE SKDB MAATSKAPPY VIR DIE BEDRYF VAN

MAATSKAPLKIE WELSYNSDIENSTE IN DIE SINODALE GEBIED VAN DIESINODE VAN NOORD-TRANSVAAL

1. PARTYE TOT DIE OOREENKOMSHierdie ooreenkoms is tussen1.1 Die Sinode van Noord-Transvaal van die Nederduitse Gereformeerde Kerk (hierna genoem ‘dieSinode”)1.1.1 wat vir die doel van hierdie ooreenkoms ook dieRinge van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in diesinode se gebied verteenwoordig en1.1.2 wat tot en met die ondertekening van die ooreenkoms deur die Moderamen en daarna deur dieSinodale Kommissie vir die Diens van Barmhartigheid(SKDB) verteenwoordig word: en1.2 Die SKDB-Maatskappy, ‘n Vrye Vereniging sonderWinsoogmerk ingelyf volgens Artikel 21 van die Maatskappyewet, Registrasienommer 05/14458/08 (hiernagenoem “die Maatskappy”).

2. DOEL VAN DIE OOREENKOMSTer ondersteuning van die bar.mhartigheidsbedieningvan die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die gebiedvan die Sinode van Noord-Transvaal, het die sinode’nsisteem van maatskaplike welsynsdienste ontwikkel.Die doel van hierdie ooreenkoms is cm die verantwoordelikheid vir die bedryf van hierdie dienste na dieMaatskappy oor te dra.

3. VERHOUDING VAN DIE DIENSTE TOTDIE SINODE EN DIE MAATSKAPPY3.1 Die maatskaplike welsynsdienste wat deur dieNederduitse Gereformeerde Kerk Noord-Transvaal ontwikkel is of sal word en waarvoor die maatskappyingevolge hierdie coreenkoms die verantwoordelikheidneem, word vir die doel van hierdie ooreenkoms as“geaffilieerde dienste” beskryf.3.2 Die verskillende geaffilieerde dienste word elkeenonder die beheer van ‘n beheerliggaam bedryf wat,onder leiding van die maatskappy as ‘n selfstandigeregspersoon (wat ‘n welsynstrust, ‘n vrye verenigingingevolge artikel 21 van die Maatskappyewet of ‘ngemeenregtelike regspersoon ingevolge die Wet opOrganisasies sonder Winsoogmerk kan wees) geregistreer word.3.3 Die beheerliggame tree outonoom op en voerenige handelinge uitwat vir die suksesvolle bed ryf vandie diens nodig is, met die voorbehoud dat alle handelinge volgens statutére voorskrifte sal wees en diebedoeling van die kerklike verwagtings (klousule 4) enaanvaarbare standaarde (klousule 5) sal bevorder.3.4 Die sinode verwag van die maatskappy om toe te

sien dat die geaffilieerde dienste bedryf sal wordvolgens statutére voorskrifte, die etos soos in klousule4 en standaarde soos in klousule 5 beskryf, en verleenaan die maatskappy die volmag om enige handelingeuit te veer wat nodig mag wees om dit te verseker.Indien die maatskappy oordeel dat ‘n beheerliggaamsodanig optree dat die voorbehoud van klousule 3.3wesenlik aangetas word, bring die maatskappy diebeheerliggaam se optrede onder die aandag van diesinode. Die sinode behou horn die reg voor cm enigeverbintenis tussen die Nederduitse GereformeerdeKerk van Noord-Transvaal en die betrokke beheerliggaam te verbreek en cm alternatiewe reelings vir dievoortgang van die diens te tref.3.5 Die sinode verleen aan die maatskappy die reg omdie standaarde te bepaal en cm die bedoeling vanklousule 4 te interpreteer en daaroor aan die geaffilieerde dienste leiding te gee. In enige gevalle van onsekerheid sal die maatskappy die leiding van die sinodeaanvra.

4. ETOS EN ATMOSFEER4.1 Die maatskappy erken dat die geaffilieerde dienste‘n ondersteuningsdiens vir die barrnhartigheidsbediening van die Nederduitse Gereformeerde Kerk is enonderneem cm dit volgens ‘n etcs wat by die atmosfeervan die Nederduitse Gereformeerde Kerk inpas, tebedryf.4.2 Die maatskappy aanvaar as riglyn vir die etos enatmosfeer van dienste4.2.1 dat die kerk se barmhartigheidsbediening ‘nnoodwendige resultaat van die gelcwiges se antwoordop die verlossingswerk van God Drie-enig is:4.2.2datdie barmhartigheidsbediening primêrgerneentelik, onder leiding van die kerkraad en by name diediakonie, geskied:4.2.3 dat die barmhartigheidsbediening en die maatskaplike welsynsdienste gedoen word volgens dieRiglyne vir die Barmhartigheidsbediening soos goedgekeur deur die Algemene Sinode (1998), besluite vandie Algemene Sinode en die Sinode van Noord-Transvaal sowel as statutêre voorskrifte.4.3 Die maatskappy erken die kerklike regeringstrukture en onderneern cm die dienste in noue corlegmet die sinode en met die betrckke kerkvergaderingete bedryf.

5. STANDAARDEDie maatskappy onderneem cm die maatskaplike

R:\sinodes~Noord20Q1\Vers/ae\Verwerkte versIae~A- 17-1 (SKDB). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 136 Diens van Barmhartighe,cj

welsynsdienste op so fl hoe standaard as wat binne diebeperkings van beskikbare finansies en personeelbeskikbaar is, te bedryf.

6. ONDERSTEUNING DEUR DIE SINODE6.1 Die sinode onderneem cm, vir saver dit praktiesmoontlik is, aan die maatskappy aHe moontlike moreleen praktiese ondersteuning vir die suksesvolle uitvoering van hierdie ooreenkoms te gee.6.2 Praktiese ondersteuning sluit in6.2.1 die reg dat die maatskappy en die geaffilieerdedienste hulle dienste by die sinode, ringe en gemeenteskan bekendstel en, in oorleg met die betrokke kerkvergadering, die dienste kan bemark en ondersteuning virdie dienste kan werf;6.2.2 die beskikbaarstefling van persone cm as ledevan beheerliggame te dien;6.2.3 die werwing van vrywillige helpers;6.2.4 deurlopende finansiële ondersteuning sacs inhierdie en ~nder ooreenkomste ocreengekom.

7. BELANGE VAN ANDER INSTANSIES7.1 Die sinode aanvaar dat die maatskappy in diebedryf van die dienste oak statutêre vaorskrifte en diebelange van ander belanghebbende nstansies (byvoorbeeld donateurs en die staat) in ag meet neem. Indiensedan ige voorskrifte en belange egter die belange vandie sinode in gedrang bring, meet die sinode of maatskappy dit sa gou as moontlik onder die aandag van dieander party bring sadat tot n bevredigende reelingooreengekom kan word.7.2 Die maatskappy kan, na oorleg met of op versoekvan die sinade, oak in sy eie naam maatskaplike welsynsdien~te bedryf wat nie naodwendig enige verbintenis met die Nederduitse Gereformeerde Kerk het nie,of dienste aan ander instansies in die welsynsektorlewer. Indien die sinode of die maatskappy oordeel datdie bedryf van eie dienste, of die lewering van diensteaan ander instansies die uitvoering van hierdie ooreenkoms op enige manier in die gedrang bring, moet diesinode of maatskappy dit so gou as moontlik onder dieaandag van die ander party bring sodat tot n bevredigende reeling ooreengekom kan word

8. GEAFFILIEERDE DIENSTE8.1 Die volgende dienste ward by die ondertekeningvan hierdie ooreenkoms as geaffilieerde dienstebeskou:8.2.1 Maatskaplikewerkdienste: Die Christelik-Maatskaplike Raad Noord-Transvaal met sy oorhoofse werksaamhede, insluitende Berg-en-Dal Swangerskapsentrurn, asookdievolgendechristelik.Maatskaplike Rade:* In Gauteng: CMR Daspoort, CMR Derdepoort, CMR

Eloffsdal, CMR Hartbeesspruit, CMR Pretoria: CMRPretoria-Noord; CMR Pretoria-Wes; CMR Valhalla,CMR Wanderbaom en CMR Soshanguve* In Noordwes Provinsie: CMR Krokodilrivier en CMR

Rustenburg* In die Noardelike Provinsie: CMR Waterberg, CMR

Pietpotgietersrus, CMR Pietersburg, CMR LouisTrichardt en CMR Messina.8.2.2 Kinderhuise: Abraham Kriel Kinderhuis Nylstroom en Jakaranda Kinderhuis.8.2.3 Tuistes/sentrums vir bejaardes: Bejaardesentrum Vergenoeg (waarby ingesluit Huis Vergenoegen Dienssentrum Vergenoeg), Brits Rusoord, Huis HJPiek, Rustenburg Rusoord en Warmbad Rusoord.8.2.4 Rehabilitasiesentrums: Staanvas Sentrum(waarby ingesluit Huis Wilhelmina).8.3 Die onderskeie beheerliggame het die reg cm hulledienste aan te pas of te konsolideer indien dit weenspraktiese redes nodig mag blyk. Sodanige veranderings moet deur die maatskappy gekoOrdineer word watdie sinode of sy gevclmagtigde kommissie so gou asmoontlik daaroor mug.8.4 Uitbreidings van dienste wat moontlik bykomendelaste ap die kerklike hulpbronne kan plaas, kan slegsgeskied nadat die sinode of sy gevolmagtigde kommissie daarvoortaestemming aan die maatskappy verleenhet.8.5 Terminering van enige van die geaffilieerde dienstekan slegs geskied nadat die sinode of sy gevolmagtigde kern missie, na corleg met die maatskappy, daartoe toestemming verleen het.

9. VERSLAG9.1 Die maatskappy doen jaarliks voor 30 Septemberaan die sinode verslag oor sy uitvoering van hierdieooreenkoms. Die geouditeerde finansiele state van diemaatskappyenjaarverslaevan die geaffilieerde dienstemoet by die verslag aangeheg word.9.2 Met die oog op die gewone vergaderings van diesinode dien die maatskappy In gekonsolideerde verslagvan sy uitvoering van die ooreenkoms en van diewerksaamhede van die geaffilieerde dienste by dieSKDB in ap ‘n datum seas deur die SKDB bepaal sodatdie SKDB daaroor verslag kan doen aan die sinode.

10. FINANSIëLE ONDERSTEUNING DEURDIE SINODE10.1 Die sinode onderneem om, na voorlegging van flgemotiveerde aansoek wat voor 20 Jan uarie ingedienword,10.1.1 vir die tydperk van die sekondering van diePredikant in Sinodale Diens (vergelyk klousule 11 .1) ‘nbedrag, gelykstaande aan die vergoedingspakket vann predikant in sinodale diens, tot die maatskappy sehoofuitvoerende beampte se vergoedingspakket by tedra;10.1.2 vir die tydperk van die sekondering van diepredikant in sinodale diens ‘n bedrag, waarop jaarliksvoor 31 Maart acreengekom word, tot die instandhouding van die kantoor van die hoofuitvoerendebeampte by te dra;10.1.3 fl bedrag, waarop jaarliks voor 31 Maartooreengekom word, tot die bedryf van die CMR NoordTransvaal by te dra.10.2 Wanneer n vakature ten opsigte van die pos van

R:\sinodes~Noord2QQ1~vers/ae~Ve,we~te versla&A- 17-1 (SKDB). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 137 Diens van Barmhartigheid

die maatskappy se hoofuitvoerende beampte ontstaan,word die finansiele ondersteuning ten opsigte van diepos opnuut deur die partye onderhandel.

11. HOOFUITVOERENDE BEAMPTE VANDIE MAATSKAPPY11.1 Die huidige predikant in sinodale diens metopdrag Diens van Barmhartigheid word op datum vaninwerkingtreding van hierdie ooreenkoms met syinstemming en sonder benadeling van enige voordele,vir ‘n gedeelte van sy tyd en volgens n ooreengekomepligtestaat deur die sinode na die maatskappygesekondeer om as hoofuitvoerende beampte (HUB)van die maatskappy op te tree. Hierdie sekonderingkan alleen beeindig word na wedersydse instemmingtussen die sinode, die maatskappy, en die HUB.11.2 Vir die tydperk van sekondering bly die sinode dieHUB se werkgewer en is verantwoordelik vir alleaangeleenthede insake sy diens, soos sy diensooreenkoms, bepaling van sy vergoedingspakketen toesig oorsy werk. Die maatskappy is, met verslag aan diesinode, verantwoordelik vir die bepaling van sy pligteen vir die toesig oor sy funksionering binne die maatskappy.11.3 Indien ‘n vakature vir ‘n PSD ontstaan, besluit diesinode na oorleg met die maatskappy en volgenskerklike besluite en prosedures oor die vulling van dievakature. Voordat die sinode ‘n finale besluit neem,moet die maatskappy eers aandui dat hy tevrede is dataan die maatskappy se behoeftes vir ‘n HUB voldoenis.

12. HUIDIGE PERSONEEL VAN DIE SKDBNOORD-TRANSVAALAlle huicfige personeellede van die SKDB Noord-Transvaal se diensooreenkomste met die SKDB word op diedatum van die inwerkingtreding van hierdie ooreenkoms beeindig sodat hulle, sonder benadeling vanenige voordele, deur die maatskappy in diens geneemkan word.

13. RESERWEFONDSE, KANTOORTOERUSTING EN KONTRAKTE13.1 Alle reserwefondse van die SKDB Noord-Transvaal word op datum van inwerkingtreding van hierdieooreenkoms na die maatskappy oorgedra en word deurdie maatskappy as ‘n trustfonds bedryf en bestuur slegsvir die uitvoering van die bepalings in hierdie ooreenkoms.13.2 AIle kantoortoerusting van die SKDB NoordTransvaal word op datum van inwerkingtreding vanhierdie ooreenkoms na die maatskappy oorgedra.13.3 Alle kontrakte tussen die SKDB Noord-Transvaalen ander instansies word op datum van inwerkingtreding van hierdie ooreenkoms na die maatskappyoorgedra.

14. DOMICILIUM14.1 Die sinode kies as sy domicilium citandi etexecutandi die volgende adres: Sinodale Sentrum,Visagiestraat 228 Pretoria. Die posadres is Posbus433, PRETORIA 0001.14.2 Die maatskappy kies as sy domicilium citandi etexecutandi die volgende adres: SKDB Sentrum,Middelstraat 153, New-Muckleneuk, Pretoria. Dieposadres is Posbus 1879, GROENKLOOF 0027.14.3 Enige adresverandering moet onverwyld onderdie ander party se aandag gebring word.

15. TERMYN VAN OOREENKOMS15.1 Die ooreenkoms is geldig vanaf 1 Junie 2000.15.2 Die termyn van die ooreenkoms is onbepaald.15.3 Die ooreenkoms kan slegs beeindig word nadatdie partye wedersyds daartoe ooreengekom het, ofnadat een van die partye minstens twaalf maandekennisgewing tot sy voorneme om die ooreenkoms tebeeindig gegee het.15.4 Voordat hierdie ooreenkoms beeindig kan word,moet beide partye ooreenstem dat enige nuwe reelingnie die belange van die geaffilieerde dienste sal benadeel nie.

16. PROSEDURE BY KONFLIK OFGESKILLE16.1 Enige konflik of geskil wat uit die uitvoering vanhierdie ooreenkoms mag voortspruit enwat nie deuronderlinge oorlegpleging opgelos kan word nie, wordverwys nan arbiterwatvirdie betrokke konflik of geskilaangewys word en wat vir beide partye aanvaarbaar is.16.2 Enige kostes wat aan die arbiter betaal moetword, word gelykop deur die partye betaal.

17. WYSIGINGS AAN DIE OOREENKOMSWysigings aan hierdie ooreenkoms kan slegs nawedersydse oorlegpleging en goedkeuring aangebringword en moet as bylae tot hierdie ooreenkoms aangeheg word.

Goedgekeur deur die Moderamen van die Sinode vanNoord-Transvaal by sy vergadering van (datum) ennamens die sinode onderteken te ______ op _______

2000 deur

Getuies:

Voorsitter van die ModeramenSkriba van die Moderamen

Goedgekeur deur die Direksie van die SKDBMaatskappy by sy vergadering van (datum) en namensdie maatskappy onderteken te _________ op____________ 2000 deur______________ Voorsitter van die Direksie______________ Ondervoorsitter van die DireksieGetuies:

R:~sinodes\Noord2QQ 1 \ VersIae~Verwerkte versIae~A- 17-1 (SKOB). wpd Agenda

Sinoce Noorcl..Transvaaj 2001 138

A.17.1 BYLAE2

Diens van Barmhan’igheid

VERSLAG VAN DIE SKDB MAATSKAPpY INSAKEBEDRYFSONDERSTEUNING AAN GEAFFILIEERDE ORGANISASIES

1. SKDBMAATSKAPPY1.1 Die SKDB Maatskappy is ‘n vrye vereniging sonderwinsoogmerk wat kragtens artikel 21 van die Maatskappyewet geregistreer is. Die doel van die maatskappy, volgens sy akte van oprigting, is ‘cm welsynsdienste aan die gemeenskap te Iewer”. Die finalegesag oor die handelinge van die maatskappy berus bysy ledevergadering.1.2 Die maatskappy het vir horn die volgende missie,kernwaardes en dcelstellings gesteI~1.2.1 Missie: Die SKDBM is ‘n vrye vereniging sonderwinscogmerk wat hem tot doel stel cm liefdadigheidsdienste in die gemeenskap te bevorder deur diebeskikbaarstelling van kundigheid, fasiliteite en diensteter bevordering van die rnaatskaplike funksionering vanindividue, groepe en gemeenskappe.1.2.2 Kern waardes: Die maatskappy funksioneervolgens die volgende kernwaardes: Christelike waardes en —kultuur, behceftegerigtheid, realistiese standaarde, vakkundige en professionele bekwaamheid,dceltreffendheid en effektiwiteit.1.2.3 Doelstellings: Die maatskappy stel hOmseif tendoel cm ‘n professionele welsynscndersteuningsdiensaan kerke en ander organisasies te Iewer, cm ‘nbestuurscndersteuningsdiens aan welsynsinstansies telewer, cm navorsing ocr maatskaplike tendense enbehoeftes te doen, cm projekte met meriete teidentifiseer en ondersteun, cm nuwe projekte teinisieer, cm fasiliteite vir die bedryf en ontwikkeling vanwelsynsdienste te voorsien en cm, wanneer daar ‘nspesifieke behoefte daartoe is, welsynsdienste tebedryf.1.3 Volgens besluit van die maatskappy word dievolgende persone geneci cm lede te wees: al diedienende lede van die SKDB Noerd-Transvaal vierpersone deur die moderamen Nccrd-Transvaal aangewys en drie bykemende kundige persone Ds HAJViljoen is tans die voersitter van die SKDBM met dr GJCloete as hccfuitvcerende beampte.1.4 Tot Maart 2000 was die SKDBM se aksies feitlikuitsluitlik cm as regsperseen op te tree in wie se naameiendcmme wat vir die dienste van die SKDB NoordTransvaal benodig word, geregistreer kan wees Diedienste huurdan die eiendomme teen ‘n nominale tariefvan die SKDBM.1.5 In Mei 2000 is ‘n ocreenkoms tussen die moderamen Nccrd-Transvaal en die SKD8 Maatskappy gesluitwaarvolgens die SKDB Maatskappy cek die verantwocrdelikheid vir die bestuursondersteuning aan diewelsynsdienste wat onder leiding van die Sinode vanNeerd-Transvaal tot stand gekom het, te bedryf. Hierdie verslag gee ‘n cersig van die dienste se huidige

pesisie.

2. OORSIGTELJKE STAI1STIEK‘n Lys van die geaffilieerde dienste, met besenderhedeinsake dienste wat gelewer is, word as Bylae 3 aangeheg. Die gegewens is vir die jaar 1 April 1999 — 31Maart 2000. ‘n Lys van die inligting sees op 31 Maart2001 sal tydens die sinedesitting beskikbaar gestelword.

3. TUISTES VIR BEJAARDES3.1 Die dienste wat by al vyf tuistes gelewer werd, issteeds van baie hoe gehalte. ‘n Totaal van 319 perseneellede lewer dienste aan ‘n tetaal van 527 bejaardes.Ongeveer 20% van hierdie persone is se verswak dathulle ‘n 24-uur versergingsdiens nodig het.3.2 Bejaardesentrum Vergenoeg bedryf cok ‘n dienssentrum waarby 690 bejaardes ingeskakel is. Sowat200 van hierdie bejaardes is in Mamelodi.3.3 Al die tuistes (Huis HJ Piek wat sender enigestaatsubsidie bedryf werd uitgesluit) voel steeds diegevolge van die staat se gewysigde subsidiebeleid.Negtans ken almal (Rustenburg Rusoord uitgesluit)daarin slaag em hulle beg rotings te Iaat klop.3.4 Die greet hartseer is die tendens dat slegs personewat in staat is em die lesiesgeld by te bring, epgeneemkan word. Waar die staatsubsidie dit voerheen moentuk gemaak het em enige persoon op te neem, meet dieverskil tussen die staatsubsidie en die werklike kostencu deur die perseon self, sy kinders of ‘n ander berggedra word. Die tuistes probeer em vir elke inwonerborge te vind, en maak op hulle begrotings veersieningem vir ‘n aantal (wissel tussen tuistes, gemiddeld 7%)uit eie fondse te subsidieer.3.5 Uit die tendense wat deur die tuistes waargeneemword (‘n cuerwordende bevelking; onveldoende pensicene) word die needsaaklikheid van beheorlikeaftreebeplanning beklemtoon. Gemeentes kan h ierin‘n geweldige rd speel. (VgI aanbeveling by SKDBverslag: punt 3.1.1)3.6 Bejaardesent,rum Vergenoeg: Sees al die tuistesvir bejaardes word Vergenoeg cek deur die vermindering in subsidies getref, maar die tuiste se begrotingklep neg — in ‘n greet mate weens die dienste wat deurdie Waverley Trust ingekoop word. Die diens is steedsop ‘n baie hoe standaard en die woenstelle watvolgensekkupasiereg verkoep werd, is baie gewild.3.7 Brits Rusoord: Dit gaan goed by die tuiste. Diegemeenskap word sinvel by ender meer die basaar endie beheerliggaam betrek. Die bestuursaanpassingswat drie jaar gelede getref is, werp nou vrugte af.3.8 Rustenburg Rusoord: Die tuiste ondervind tans

R:~sinodesWoord2QQ1~vers/ae~Ve~,erkte verslaeiA- 17-1 (SKOB). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaa/ 2001 139 Diens van Barmhartighe/d

groot finansiele probleme, maar die beheerraad isbesig met ‘n aantal regstellende maatreels. Ondermeer is die verhouding tussen verswakte en selfversorgende bejaardes aangepas, die losiesgeld aangepas en van die kamers volgens okkupasiereg verkoop.Daar word ook baie moeite met bemarking, fondsinsameling en bekendstelling gedoen. Dit lyk asof dietuiste binne die volgende jaar of twee deur die drif salwees.3.9 Huis HJ Piek: Die tuiste bied tans huisvesting aan37 selfversorgende bejaardes en word sonder staatsubsidie bedryf. Die omskakeling in 1997 vanaf ‘ntuiste vir verswakte bejaardes blyk ‘n groot sukses tewees.3.10 Warmbad Rusoord3.10.1 Sedert 1994 is daar n tendens dat die besettingafneem. Die hoofrede is die nuwe subsidiebeleid waarvolgens slegs persone wet uit die Noordelike Provinsieopgeneem word, ‘n staatsubsidie kan ontvang. Diebeheerraad het gevoiglik begin om van die kamers inwoonstelle te omskep wat dan per okkupasiereg verkoop word. Dit blyk ‘n baie gewilde reeling te wees endie eerste vier woonstelle is reeds betrek.3.10.2 Ds Kokkie Kok het aangedui dat hy beplan omeersdaags te emeriteer. Dit is vir die tuiste n grootslag, aangesien hy nie alleen voorsitter van die beheerraad was nie, maar vir alle praktiese doeleindes 00k dieonbetaalde bestuurder. (V~l aanbeveling by SKDBverslag: punt3.1.2)

4. KINDERHUISE4.1 Die twee kinderhuise (asook Louis Botha) lewersteeds uitstekende werk. Die inwoners is almal kinderswat deur die hof as sorgbehoewend bevind is en hetdikwels ‘n hartverskeurende geskiedenis van veRvaarlosing en selfs mishandeling. Dit bly ‘n kompliment virdie kerk dat hy steeds bereid is om soveel energie engeld in die versorging en rehabilitasie van hierdiebeskadigde kinders te belê.4.2 Die toegewyde diens deur die personeel kry niealtyd die aandag wet dit verdien nie, Om 24 uur perdag vir ‘n aantal beskadigde kinders te sorg, is ‘n fisieseen emosioneel-dreinerende verantwoordelikheid.4.3 Die kinderhuise sou nie so ‘n goeie diens sonderdie ondersteuning van gemeentes kon lewer nie. Daarkan met groot dankbaarheid gerapporteer word datbaie gemeentes as vooggemeentes by huise van diekinderhuise betrokke. Die betrokkenheid behels veraldie “iets ekstra’ naas die basiese versorging en terapie,soos die mooimaak van die huise, ekstra snoepgoed —

maar veral ook persoonlike belangstelling. (Vgl dieaanbeveling by SKDB-verslag: punt 3.1.3 en dieopmerking by 3.1.4)4.4 Jakaranda Kinderhuis: Die kinderhuis is as deurdie Departement vir Maatskaplike Ontwikkeling as eenvan sy loodsprojekte geldentifiseer en het baie goed indie meting presteer. Die dienste is op ‘n hoe standaarden die begroting klop.4.5 Abraham Kriel Kinderhuis Nyistroom: Die kinderhuis is die enigste in die Noordelike Provinsie: Ten

spyte van begrotingsdruk (hoofsaaklik weens onvoldoende subsidie) word ‘n hoe standaard steedsgehandhaaf.4.6 Louis Botha Kinderhuis: By die vorige sinodesittingis kennis geneem van die versoek vanaf die plaaslikeDepartement Welsyn (tans die Departement vir Meatskaplike Ontwikkeling) cm huip by die Louis BothaKinderhuis. Die sinode het toe ‘n opd rag aan die SKDBgegee om ‘n ondersoek te doen na die wenslikheid omdie kinderhuis by die SKDB-sisteem in te skakel. Diehuidige posisie is dat die kinderhuis steeds selfstandigen onafhanklik van die NG Kerk voortbestaan en datdear nie enige beplanning is om die kinderhuis by dieNG Kerk-sisteem in te skakel nie. Daar is egter ‘n baienoue band met Jakaranda Kinderhuis. Die uitvoerendehoof van Jakaranda Kinderhuis, mnr Tinus Erwee,neem nog as hoof van Louis Botha waar, en diedireksie van Louis Botha bestaan uit dieselfde personewat as direkteure vir Jakaranda dien. Die SKDBMlewer per ooreenkoms dieselfde ondersteuningsdiensteaan Louis Botha wet aan die ander kinderhuise gelewerword. Die nuwe direksie hetook daarin geslaag om diekinderhuis se finansies op ‘n gesonde vlak te bring endie bestuursprobleme wat daar was, is uitgestryk.

5. STAANVASSENTRUM5.1 Die sentrum is met reg trots op sy hoe standaarden veral op ‘n bykomende diens, naamlik om ‘n rehabilitasieprogram aan tiener-dwelmverslaafdes aan te bied.5.2 Die staat se veranderde subsidiebeleid het diesentrum onder finansiele druk geplaas en die verswakkende posisie van mediese fondse het verdere probleme begin skep. Nogtans klop die sentrum se begroting.‘n Baiepositiewe faktor is dat die Sentrum daarin konslaag cm, na ‘n moeilike keuringsproses, reeds met syeerste aansoek affiliasie by COHSASA te verkry. Ditbeteken dat die tuiste nou deur die meeste mediesefondse erken word.5.3 Huis Wilhelmina, ‘n tuiste vir MRAs (moeilik rehabiliteerbare alkoholiste), se diens is in Junie vanjaarbeeindig. Die beheerraad het lankal reeds geoordeeldat die diens nie ‘n noodsaaklike diens is nie en diesinode het reeds in 1993 besluit dat die diens beeindigen die eiendom verkoop kan word. Die finale besluitvirterminering van die diens is geneem nadat die staatsubsidie vir die diens op 31 Maart 2001 gestaak is. DieSKDBM het egter, na oorleg met die SKDB en diedireksie van Staanvas Sentrum, besluitom die eiendomnie in hierdie stadium te verkoop nie maar dit op baiegunstige voorwaardes aan die Kwadruplegiese Vereniging van Noord-Transvaal beskikbaar te stel.

6. CHRISTELIK MAATSKAPLIKE RAAD(CMR)6.1 By die vorige sinodesitting is gerapporteer dat ditwat die CMR in die bestendiging en uitbreiding van sydienste reggekry het, as merkwaardig beskou kenword. Dit is vir die verslagperiode selfs nog meer so.Net om ‘n idee te gee van die dienste wet gelewer

R.’~sinodes~Noord2001 ~Vers/ae~Verwerkte verslae\A- 17-1 (SKDB). wpd Agenda


word:* Dienste is aan 3850 gesinne gelewer. Die gem iddel

de gesin bestaan uit ongeveer 5 lede, wat beteken dat19 250 individue op ‘n direkte of indirekte wyse bedienis. Gedurende die boekjaar 1998/1 999 is ‘n diens aan2958 gesinne gelewer. Die toename is ‘n aanduidingvan die toenemende nood wat in die gemeenskapvoorkom.* Direkte voorkomingsdienste is aan 2079 kinders

gelewer. Hiervan was 362 onbeheerbare kinders en1238 gevalle van kindermishandeling, verwaarlosing enseksuele molestering. Die verdere 479 was van diverse aard wat wissel van begeleiding met ongewensteswangerskappe tot dwelmprobleme.* 335 kinderhofsake, waarby 769 kinders betrokke

was, is hanteer. Gemiddeld word 143 ure per kinderhofsaak benodig teen ‘n koste van sowat R8640 persaak.* Verder is dienste aan 318 substansafhanklikes, 813

persone met huweliks- en gesinsprobleme, 1130persone met materiële nood en 119 bejaardes gelewer.* Ongeveer 100 gemeenskapsprojekte is geloods

waarby meer as 50 000 persone betrek is. Die projektehet hoofsaaklik rondom werkskepping, bemagtiging vanvroue en voorkomingsprojekte met betrekking totjeugproblematiek, voedseihulp en traumaberadinggesentreer.6.2 Die CMR word tans tot’n selfstandige maatskappy,wat per ooreenkoms via die SKDBM dienste aan diesinode lewer, omskep. Die maatskappy (CMR Noord)lewer n aantal bestuurs- en spesialisdienste asook ‘nondersteuningsdiens aan die ringskantore en Berg-enDal Swangerskapsentrum.6.3 Die Pretoria-Wes Gemeenskaps- en Traumasentrum het ‘n groot aanwins gekry. Die huis, wataanvanklik deur Iscor Landgoed aan die CMR geskenkis, is doelmatig vergroot op die koste van ‘n lidmaat vanKameeldrif, mnr E Heyl.6.4 Die Vosstraat Gemeenskapsentrum gaan van kragtot krag en dien as ‘n model vir ander soortgelykedienste. ‘n Groot pluspunt is die samewerking watvanuit die hele gemeenskap en ook ander kerke verkryword.6.5 Die CMR ondersoek al vir ‘n paar jaar moontlikhede vir projekte virarmoedeverligting. Projekte wattotdusver aangebied is, is meestal op klein skaal. Goeievoorbeelde is die naaldwerkprojekte in Rustenburg enBrits. Goeie samewerking is 00k met KAN ontwikkel.6.7 Die benutting van die losiesdiens van die Berg-enDal Swangerskapsentrum het die afgelope twee jaarfeitlik konstant op 41 gebly. Die diens ondervind tansgroot finansiële probleme en staar vir die boekjaar2001/02 ‘n tekort van sowat Ri 50 000 in die gesig. Diebeheerliggaam is besig om die toekomstige funksionering van die diens ernstig te oorweeg.6.8 Die staat se veranderde subsidiebeleid wat bepaaldat programme, en nie poste nie, gesubsidieer word,stel hoe eise aan die CMR. Wat veral lastig is, is datdie staat (waarskynlik eerder sommige amptenare)onrealistiese eise aan die CMR stel. Nogtans word die

140 0/ens van Barmhart/gheid

CMR se programme meestal goed ontvang en goeddeur die staat gesubsidieer.6.9 Die CMR (oorhoofs) is die enigste van al diegeaffilieerde dienste wat ‘n toekenning uit die sinodalebegroting kry. Dit stel die CMR nie alleen in staat omeie spesialisdienste (onder meer aannemingsorg,familie- en pleegsorg, ongetroude ouersorg, gesinsbewaring) in stand te hou nie, maar om ‘n vakkundigeondersteuningsdiens aan die kantore te bied. Hierdieondersteuningsdiens lewer’n onskatbare bydraetotdiegesonde bestuur en bedryf van die hele diens. Diesinode se voortgesette bydrae word opreg waardeer.

7. ANDER WERKSAAMHEDE VAN DIESKDBM

7.1 EIENDOMME7.1.1 Die volgende eiendomme is in die SKDBM senaam geregistreer: SKDB Sentrum, Brits Rusoord,Bejaardesentrum Vergenoeg, Rustenburg Rusoord,Warmbad Rusoord, Warmbad Gemeenskapsaal, Abraham Kriel Kinderhuis Nylstroom, Jakaranda Kinderhuis,Staanvas Sentrum, Rodstraat 107 (Pretoria-WesGemeenskaps- en Traumasentrum), JeugsentrumPretoria, Die Herberg (Riviera), Melkrivier Omgewingsentrum, Alberta Woonstel, Tivoli Woonstel, asook diewoonstelle van die behuisingskemas vir bejaardes vandie Waverley Liefdadigheidstrust, Rustenburg RusoordLiefdadigheidstrust, Brits R usoord Liefdadigheidstrusten die Warmbad Rusoord Liefdadigheidstrust.7.1.2 Warmbad Gemeenskapsaal word aan die Warm-bad Dienssentrum verhuur; Melkrivier Omgewingsentrum namens die Abraham Kriel Kinderhuis Nylstroom aan ‘n privaat huurder en Pretoria Jeugsentrumaan “The Foundation”, ‘n afdeling van PEN-aksie. Dieander eiendomme word almal deur Sinode NoordTransvaal-geaffilieerde organisasies gebruik.7.1.3 ‘n Goeie aanbod is vir Vergesig Woonstelle ontyang wat die SKDBM in staat gestel het om tweewoonstelblokke in Wonderboom-Suid, Pretoria, aan tekoop. Die Deo Gloria Utiliteitsmaatskappy bedryf diewoonstelle volgens ooreenkoms met die SKDBM.7.1.4 Huis Wilhelmina is in die naam van die NG Kerkvan Transvaal geregistreer.

7.2 WELSYNSWERKGEWERSVERENIGING VANSUID-AFRIKA (WWV)7.2.1 Die WWV verleen ‘n belangrike ondersteuningsdiens aan werkgewers op die welsynsterrein, veral deurinligting, opleidingsgeleenthede en ‘n konsultasiediens.In ‘n tyd van groot eise op die arbeidsterrein, grootliksas gevolg van nuwe arbeidswetgewing, lewerdie WWV‘n onontbeerlike ondersteuningsdiens aan werkgewers.Onder meer stel dit die SKDBM en die geaffllieerdedienste in staatom arbeidsverhoudinge bale kostedoeltreffend te bedryf.7.2.1 Dr Cloete is die voorsitter van die Gautengtak enondervoorsitter van die nasionale bestuur van dieWWV, en mnr Louis de Kock (Direkteur Bestuursdienste van die SKDBM) is die nasionale sekretaris.

R:\s/nodesWoord2QQ1\VersIae~Verwerkte versIae~A- 17-1 (SKDB). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 141 Diens van Barmhartigheid

7.3 FINANSIELE ONDERSTEUNINGDie SKDBM het vir die boekjaar twee toekennings aandie Sinode van Noord-Transvaal gemaak: R60 000 virdie pastorale werk in Weskoppies Hospitaal en R45000 vir KAN.

8. SLOTDie SKDB Maatskappy het sy nuwe verantwoordelikheid ten opsigte van die ondersteuning vir die bedryfvan die we(synsdienste onder die sambreel van die

Sinode van Noord-Transvaal met groot entoesiasmeaangepak. Die SKDBM het in die ooreenkoms met diesinode onderneem om alles in sy vermoë te doen om tesorg dat al die dienste steeds so bedryf sal word dat diekerk daarrñee gelukkig sal wees. Ons vertrou dat dittydens die verslagtydperk reeds die geval was envorentoe ook steeds sal wees.

DS HAJ VILJOEN (Voorsitter)DR GJ CLOETE (Uitvoerende Beampte)

R:~sinodes~Noord200 1 ~VersIae~Ve,werkte verslae\A- 17-1 (SKDB). wpd Agenda

0-aCl)0

mzmCl)-I

—ICl)>

-~w>-<

—m-~CDCDCD

C.~)-~

-I

000

SKDBSekretariaat

2

Bestuursdienste

41

0

AFDELING PERSONEEL GETAL INKOMSTEVAKK ADM I AND TOTL INWON KERK j STAAT FOOIE ANDER ITOTAAL UITGAWES__BALANS

CMR

11

60

0

3

CMR Oorhoofs

20

389182

51

CMR-ringe

4

22

389182

17

CMR Soshanguve

0

1

256000

154584

874

28

0

13

305601

25

6

0

Tuistes bejaardes

0

0

1465878

1

154584

Brits Rusoord

41

110536745764

0

2577539781100

Woonstelle

259837

7

35

1016267434946

12

899160

Huis HJ Piek

684778

325284

4206

670421

89100405908

1418379

2532

305237839724

C

0

53

Bej Sentrum Verqenoeq

61035929038

463

360000

0

Woonstelle

59

5308425113730

20047

C0

60062

644273

10669657

2099227

0

0

Rustenburg Rusoord

0

5477888

2374176

5

60307

Woonstelle

28

C

1

2767477

95

81721

-1694632200254

6332749

0

503780

. 39109

16

0

Warmbad Rusoord

441721

0

-1010372834879

3

1735308

0

9350100

2023967

0

0

9

-67402442745

0

205525

30

137064

43

5

0

10805550

0

Behuising : be~

01

1021974

-1024

461378

350

Rustenburg Trust

480

112921482436459

0

54

1756633

Waverley Trust

27

0

0

42396

0

20552~2463291

-417402

0

370725268870

85

1435501

0

0

Rehab. Sentrums 11 4 15 30 69 600 607800 1325465 352160 2286025 2334093 -48068Staanvas 11 3 11 25 39 0 480780 1247919 331610 2060309 2060309 0Huis Wilhelmina 0 1 4 5 30 600 127020 77546 20550 225716 273784 -48068

TOTAAL / 108/ 551 2941 467/ 13571 3468266/ 104126051 96250271 51706921 289454401 29537320/ -522744i

5131Z205525

25832

0

799204

00

421410~

Dienss. Vergenoeg I

0

1 83

520888

477697117310

144916

0

26887C4216175

7756

988523

490

13148450

267000-2067

134

269090

00

1173101580910

1194277

1870

00

Kinderhuise

1735311

-266065

AKKN

121641

100520351662

6761

0

1916718

9

Jakaranda

-4331

1093757

1545939

13

0

-181407

(I)

0

0

I

ciCD:3

Di:3CDU)

U)

CD0~

351662

471

1 542781100520

140311 2361901 89190/ 975691

6103

5

Berq-en-DaI I I I ii ii I 865801 01 116609/ 411201 2301581 2293401 818

21

1445419

315898610

731

466

50

1444171

1442338

1910

72220

4516900888505

1248

246

4369801 4348861 2094

86869

55383319146152602285

498761153889

36993266401

7226996

887488

720991731193974107599

307951417019

413040339823

-22804

Sinode Noord-Transvaal 2001 143 Ad Hoc-kommissie saamwoon van afgetredenes

A.18 AD HOC-KOMMISSIE SAAMWOON VAN AFGETREDENES CMEKONOMIESE REDES

1. Na aanleiding van n beskrywings~5unt vanaf diekerkraad van Tuine waarin die dilemma van baiebejaardes geskets is wat cm finansiële redes saamwoon sonder cm te trou, het die sinode n ad hockommissie (bestaande uit dr GJ Cloete, ds JHPSerfontein en dr C Gericke) aangewys. (Sin99:225: 3. 1. 1)2. Die kern van die dilemma is dat een van die personepensioenvoordele kan verloor indien hulle weer scutrou. Indien huile bloot sou saamwoon, is daar etiesevrae wat onder meer by die betrokke persone skuldgevoelens tot gevolg het.3. Die kommissie onderskryf die gevoel wat in diebeskrywingspunt uitgespreek word, naamlik dat diestaat pensloenfondse behoort te verplig cm persone(veral weduwees) nie by hertrou te penaliseer nie. Totdit gebeur (wat moellik voorsien kan word) kan die kerkdie inisiatief neem en die persone binne n kerklike

verbintenis” inseën.4. Die kommissie het egter geoordeel dat die Sinodevan Noord-Transvaal nie op sy eie ocr so n saak nuitspraak kan maak nie maar dat dit by die AlgemeneSinode berus. Vandaar die volgende aanbeveling:5. AANBEVELING: SAAMWOON VAN AFGETREDENES CM EKONOMIESE REDESDie sinode verwys sonder kommentaar die problematiek wat in die beskrywingspunt uiteengesit is nadie Algemene Sinode vir prinsipiele en praktieseleiding.

DR GJ CLOETEDS JHP SERFONTEINDR C GERICKE

R:~sinodes~Noord200 1~VersIae~Verwerkfe verslae\A- 18 (Saamwoon-afgetredenes). wpd Agenda

Sinode Noord- Transvaal 2001 144 Leer en Aktuele Sake

A:19.1 LEER EN AKTUELE SAKE: EERSTE VERSLAG

1. INLEIDINGDie Sinode van Noord-Transvaal baat daarby dat diefasiliteite van die Algemene Kommissie vir Leer enAktuele Sake deur die skribaat tot beskikking van dieSinodale Kommissie vir Leer en Aktuele Sake vanNoord-Transvaal is. Die logistieke struktuur van dieAlgemene Sinode se kantoor is daarom sonder enigekoste tot beskikking van ons sinode. Die Kommissie isdus in n sekere sin cok betrokke by al die aktueleaangeleenthede waarmee die Algemene Sinodegemoeid is. Dit verbreed ons verwysingsraamwerk ophierdie terrein van die kerklike ewe.

2. OPDRAGTE VAN DIE SINODE

2.1 DIE KERK EN EKONOMIESE STELSELS2.1.1 OpdragDie sinode besluit om dit aan SKLAS op te dra om diebydrae van wêreldwye ekonomiese ontwikkelinge totdie verarming van mense te ondersoek en aan dievolgende sinode aanbevelings te doen ocr moontlikekerklike standpuntinname en optrede.2.1.2 Wêreldwye ekonomiese tendense2.1.2.1 InleidingDie opdrag van die sinode aan .SKLAS is om dieuitwerking wat huidige wêreldwye ekonomiese tendense op die voorkoms van armoede het, uit te klaar envoorstelle te formuleer vir kerklike optrede.Die oorheersendewereldwye ekonomiese tendens vandie afgelope dekade is ongetwyfeld ekonomieseglobalisering. Daarom konsentreer ons in hier~dieverslag op ‘n bespreking van ekonomiese globalisering.Ekonomiese globalisering hetdie aard van ekonomiesebedrywighede wereldwyd ingrypend verander en hetock ingrypende ekonomiese en sosiale gevolge vir diewereldbevolking ingehou. Die uitwerking daarvan wasegter oneweredig. Dit het aan die een kant bygedra totgroter ekonomiese voorspoed vir miljoene mense. Aandie ander kant het die aental arm mense in die wêreldoor die afgelope dekades nie minder nie, maar eerdermeer geword. Daarom hetekonomiese globalisering ‘nhoogs omstrede saak geword waaroor die meningssterk uiteenloop.Om ‘n nugtere oordeel te kan vel ocr die rd watekonomiese globalisering ten aansien van armoedespeel, probeer ens cm in die verslag eers so noukeurigmoontlik vas te stel wat dit alles behels en wat diepresiese uitwerking daarvan is. Verskillende vlakkewaarop kerke hulle met ekonomiese globalisering endie uitwerking daarvan kan bemoei, word onderskei en‘n motivering gebied waarom in die versiag uitvoerigaandag gegee word aan voorstelle ocr hoe die kerkhulpverlening kan bied aan arm mense wat nie deel indie voordele van die wèreldekoncmie nie. ‘n Aantalvoorstelle vir kerklike hulpverlening aan arm gemeenskappe op verskillende fronte word ten slotte geformuleer.

2.1.2.2 Wat behels ekonomiese globalisering?Aihoewel ekonomiese globalisering op die oomblik diemeeste aandag trek, is dit nie die enigste vorm vanglobalisering nie. Dit maak eerder deel uitvan ‘n omvattende proses van globalisering wat die menslikebestaan op aarde ingrypend beInvloed. In hierdieproses kan verskillende dimensies onderskei word. Asgevolg van die fenomenale ontwikkeling van inligtingstegnologie, beskik ens vandag feitlik onmiddellik ocrinligting ocr wat in lande dwarsoor die wèreld gebeur(inligtingsglobalisering). Beter kommunikasie maak ditmoontlik dat mense in verskillende lande kan seamwerk cm ‘n bepaalde produk tot stand te bring en selfsvanuit een land take in ander lande kan uitvoer(globalisering van samewerking op die gebied vanarbeid). Kultuurprodukte uit een wêrelddeel, byvoorbeeld Amerikaanse rolprente, word ocr die wêreldversprei en cefen ‘n wêreldwye kulturele invlced uit(kulturele globalisering). Omgewingsbesoedeling wat ineen land plaasvind, het dikwels in ander lande enwêrelddele ‘n negatiewe ekologiese uitwerking (ekolcgiese glcbalisering). Transnasionale saketransaksiesvan biljoene rande word daagliks, soms net met diedruk van ‘n rekenaarknoppie, tussen besighede inverskillende lande beklink (ekonomiese globalisering).Diegene wat in Seattle en Davos van dwarsoor diewéreld gekom het cm teen transnasionale maatskappye in die naam van ekonomiese geregtigheid tebetoog, het die betoging vooraf deur middel van e-posgeorganiseer (globalisering van die stryd cm ekonomiese geregtigheid).Wat al hierdie vorme van globalisering van bloteinternasionalisering onderskei, is dat dit nie maar netgroter samewerking tussen verskillende nasiestatebehels nie, maar ‘n proses wat juis die pclitieke, ekonomiese en kulturele grense wat deur die nasiestateopgerig is, deurkruis en laat vervaag. Nie alleen wordfisiese afstande tussen mense oorbrug nie, maar wordock afstande tussen verskillende kultuurvorme, ekonomiese en politieke stelsels minder. Steeds meer deelmense dwarsoordiewêreld in gemeenskaplike lewensvorme. Die hernude oplewing van belangstelling inplaaslike kultuurvorme, weerspreek nie die groeiendegemeenskaplikheid in lewensvorme nie, maar moeteerder gesien word as ‘n poging om daarvoor tekompenseer.Ekonomiese globalisering kan omskryf word as dieproses van groeiende interaksie in wêreldhandel, buitelandse investering en op buitelandse kapitaalmarkte.Die volgende syfers illustreer die groeiende interaksie:*1 Die volume van wêreldhandel in 1997 was 16 keersoveel as wat dit in 1950 was, terwyl die totaleopbrengs in die wêreld slegs vyf-en-’n-half keer soveelwas. Die ratio van wêrelduitvoere tot BNP het geklimvan 7%totl5%.*2 Aan die einde van 1996 was die totale aandeel vanbesighede in direkte investeringe buite hul eie land oor

R:~sinodes~Noord200 1 ~VersIae~Verwerkte versIae~A- 19-1 (SKLAS-eerste versiag). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 145 Leer en Aktue/e Sake

die $3 triljoen. Aan die einde van 1998 was dit oor die$4 triljoen. Wêreldwyd het buitelandse direkte investering 3 keer vinniger gegroei as totale investering.*3 In 1973 was die tipiese daaglikse bedrag geld watop die buitelandse wisselmark verhandel is $10-20biljoen. Teen 1992 is ongeveer $900 biljoen verhandel.Dit word bereken dat die daaglikse omset in 1996 $1.2triljoen was.

Veral twee faktore het hierdie toename in die vloei vangoedere en geld gedryf:*1 Tegnologiese ontwikkeling. Die koste van kommunikasie en die aanwending van rekenaars, byvoorbeeld,het as gevolg van die tegnologiese ontwikkelingdrasties geval en daartoe bygedra dat die natuurlikehindernisse van tyd en ruimte wat nasionale markteskei, ook weggeval het. Waar ‘n 3 minute telefoonoproep tussen New York en London in 1930 nog oordie $300 (in 1997 se terme) gekos het, was die koste in1997 slegs $1. Die koste van rekenaarprosesseringhet met ‘n gemiddelde van 30% ‘n jaar in reële termeoor die afgelope aantal dekades geval. Tegnologieseontwikkeling het 00k daartoe bygedra dat die koste omgoedere by die mark te kry drasties geval het. Diewéreldekonomie het eerstens veel minder vervoerintensief as vroeër geword. Wêreldhandel het aan diebegin van die 20ste eeu nog vernaamlik in roumaterialewat swaar weeg en baie ruimte inneem, geskied.Vandag oorheers klaar-vervaardigde produkte diewêreldhandel. Produkte word daarby dikwels vansteeds ligter materiale en ook veel meer kompakgemaak (vergelyk die kompakskyf). Minder vervoe~ isdus nodig vir elke rand se waarde van invoere ofuitvoere. Tweedens het ook die vervoerbedryf ingrypende ontwikkelinge ondergaan wat dit veel goedkoperen makliker maak om goedere rondom die wêreld tevervoer. ‘n Reeks tegnologiese ontwikkelinge, breedweg bekend as °behouering” en “intermodale vervoer”het daartoe gelei dat produktiwiteit in die hantering vanvrag binne enkele jare sterk toegeneem het.*2 Liberalisering. In Julie 1944 het afgevaardigdes van44 lande in Bretton Woods, New Hampshire, VSAbyeengekom en in vierweke die grondslae gele vir diena-oorlogse internasionale ekonomiese orde. Diesogenaamde Bretton Woods-stelsel sou op vier pilareberus: ‘n Internasionale Bank vir Heropbou enOntwikkeling, nou bekend as die Wêreldbank, watkapitaal vir heropbou en ontwikkeling sou voorskiet;die Internasionale Monitêre Fonds (IMF) watinternasionale samewerking ten aansien van monitêrebeleid en stabiliteit ten aansien van wisselkoerse soubevorder; die Internasionale Handelsorganisasie watvrye internasionale handel sou bevorder, en dieVerenigde Nasies. Die Internasionale Handelsorganisasie het nooit tot stand gekom nie. In die plek daarvanis ‘n reeks internasionale ooreenkomste gesluit, diesogenaamde GATT (General Agreement on Tariffsand Trade) wat daarin geslaag het om invoerheffingegeleidelik te verlaag. In 1995 is GATT vervang met dieWereldhandelsorganisasie wat die proses van dieverlaging en selfs opheffing van invoerheffinge versnel

het. Waar die uitfasering van invoertariewe veral diewéreldhandel in goedere gestimuleer het, het dieafskaffing van die stelsel van vaste wisselkoerse —

waaraan nog by Bretton Woods vasgehou is — in dievroeë sewentigerjare en die invoering van ‘n stelsel watgeldeenhede toelaat om te “dryf’ volgens die relatiewewaarde wat die kapitaalmark daaraan toeken, daartoebygedra dat die omset van die internasionalekapitaalmark drasties verhoog het.

Daar is egter nog twee ander bydraende faktore wat niebuite rekening gelaat kan word nie:*1 Die einde van die Koue Oorlog en die ineenstortingvan sentraal beplande ekonomieë. Tydens die KoueOorlog was die wêreld verdeel in die sogenaamdeEerste, Tweede en Derde Wérelde met hul eie politiekeen ekonomiese identiteite. Na die ineenstorting van dieKommunistiese stelsel het ideologiese verskille al meerop die agtergrond getree. In die ideologiese lugleegtewat ontstaan het, het die vryemarkstel wéreldwyd — ookin lande wat vroeër sterk daarteen gekant was — groterinvloed en aansien verkry. Selfs die stelsel van diesosiale markekonomie (of welsynstaat) wat vroeër asalternatief tussen die sosialistiese en vryemarkstelselaanhang geniet het, het onder druk gekom. ‘n Neoliberale beskouing van die vryemarkekonomie watsterkklem lé op kompetisie en op die beperking van dieekonomiese rol van die staatdeur privatisering, deregulering en liberalisering het die heersende ekonomiesebeskouing geword. Voorstanders van die neo-liberalebeskouing het groot invloed in organisasies soos dieWêreldbank en die MF uitgeoefen. Via hierdie organisasies het hulle druk op veral ontwikkelingslandeuitgeoefen om hul ekonomieë te dereguleer en teliberaliseer en staatsondernemings te privatiseer en sodie globalisering van die ekonomie te bevorder.2* Die rol van trans- of multinasionale maatskappye.Hierdie maatskappye is ongetwyfeld een van diehoofkanale vir die vestiging en uitbreiding van ekonomiese globalisering. Die aantal transnasionalemaatskappye het van ongeveer 7000 in 1970 totongeveer 39000 in 1995 toegeneem. In 1995 het hulleongeveer $7 triljoen omset in verkope deur hullebuitelandse affiliale gehaal — ‘n bedrag wat groter wasas die wêreld se totale uitvoer. Hulle speel ook ‘nbelangrike rol in die disseminasie van tegnologie in diewêreld en in buitelandse direkte investering. Hulle besitof kontroleer 86% van die wéreld se grond watuitvoerprodukte kweek, kontroleer 60% van diealuminiummynbou en verkoop 90% van die agrochemiese produkte. Sommige transnasionale maatskappye is finansieel sterker as nasionale ekonomieë:die jaarlikse verkope van die ShelI-maatskappy,byvoorbeeld, is twee keer soveel as Nieu-Seeland seBNP.2.1.2.3 Wat is die uitwerking van ekonomieseglobalisering?Sedert die vroeë neentigerjare het die Departement vanFinansies van die VSA, die IMF en die Wéreldbank ‘nneo-liberale beskouing van die wéreldekonomie opgrond van wat bekend geword het as die “Washington

R:lsinodesWoord200l ~VersIae~Verwerkte versIae~A- 19-1 (SKLAS-eerste versiag). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2007 146 Leer en Akfuele Sake

konsensus” aggressief bemark. Die beskouing hetdaarop neergekom dat aBe ande hul markte so gou asmoontlik vir handel, direkte investering en korttermynkapitaal moet oopmaak. Die oorgang sou pynlik wees,maar die onvermydelike resultaat sou markstabiliteit envoorspoed wees. In ‘n onlangse artikel oordeelBusiness Week (Nov 6, 2000) as volg hieroor: “Inhindsight, it was a naïve and self-interested view. Tobe sure, developing nations badly needed to importcapital and foreign financial knowhow to keep growing.But many nations simply couldn’t handle the inflows.The results were huge white-elephant industrial andproperty projects that devoured funds and foreign-currency debt bombs that started exploding in 1994,first in Mexico and later in East Asia.”Die neo-liberale beskouing van die voordele vanekonomiese globalisering is gebaseer op die oortuigingdat dit wereldwyd produktiwiteit sal verhoog en totekonomiese voordeel van alle lande en alle mense salwees. Die teorie is dat vrye internasionale vloei vankapitaal daartoe sal lei dat die investering vanspaargeld meer effektief toegewys word. Arm landekan broodnodige investering uit ryk lande bekom enspaarders in ryk lande kan hul geld wereldwyd belêwaar die beste opbrengs verkry kan word. Onbelemmerde internasionale handel kan meerwerkgeleentheidskep in lande wat uitvoer, maar veral daartoe lei datlande nie probeer cm ten duurste produkte tevervaardig wat hulle veel goedkoper van ander landekan invoer nie, maar eerder konsentreer op die vervaardiging van produkte waarin hulle ‘n relatiewe voordeel het (by ar~oeidsintensiewe vervaardiging in landemet goedkoop arbeid).In die praktyk het dit oor die afgelope dekades geblykdat sekére lande en sekere mense inderdaad grootekonomiese voordeel uit ekonomiese globaliseringgehaal het, maar dat ander lande en ander mense mmof geen baat daarby gevind het nie. Dit was veral dielande in Europa (veral die lande wat deel uitmaak vandie Europese Unie), in Noord-Amerika en in diesogenaamde soomgebied van die Stille Oseaan (in diebesonder Japan, Hong Kong, Taiwan, Singapore enKorea) wat die voordele van ekonomiese globaliseringgesmaak het. Baie ontwikkelingslande bet egter niebaat daarby gevind nie. Wat algaande duidelik geraakhet, is dat lande nie by ekonomiese globalisering baatas hulle nie aan bepaalde minimum-voorwaardesvoldoen nie. As ‘n land byvoorbeeld polities onstabielis, die gaping in die bevolking tussen ryk en arm grootis, die regering swak ekonomiese bestuur toepas, ‘nbehoorlike infrastruktuur ontbreek en ‘n greet deel vandie bevolking nie behoorlike opleiding ontvang nie, isdie kans dat hy voordeel uit ekonomiese globaliseringsal haal, maar skraal.Die probleme wat met ekonomiese globaliseringgeassosieer word, kan soos volg saamgevat word:2.1.2.3.1 Die gaping in die wêreld tussen ryk en armword groterAangesien ekonomiese globalisering beslis nie allelande eweveel bevoordeel nie, bet ‘n dramatiesetoename in die inkomste- en welvaartsgaping tussen

lande oor die afgelope dekades plaasgevind. In 1960het die rykste lande 30 keer meer inkomste as diearmste 20% gehad. Nou het die gaping tot 74 keergegroei. Dit is nie soseer die geval dat alle landedaarby gebaat bet, maar sommige net meer as andernie. Van 1990 tot 1996 bet alleen 33 lande daaringeslaag om ‘n 3%jaarlikse groei te handhaaf, terwyl dieekonomiee van 59 lande ingekrimp het. Dit betbyvoorbeeld in sub-Sahara Afrika en die ou Oosbloklande teweeggebring dat die gemiddelde inkomste oordie afgelope dekades in reele terme gekrimp het. DieWêreldbank bet bereken dat die aantal mense in diewêreld wat op slegs $1 ‘n dag meet leef oor dieafgelope dekade tot 1.3 biljoen toegeneem bet.Alhoewel die persentasie van die totale bevolking inAfrika wat in sulke armoede leef nie oor die afgelopedekade toegeneem bet nie, bet dit van alle wêrelddelenog steeds die hoogste persentasie absoluut armmense, naamlik meer as 45% van die totale bevolking.Alhoewel die aantal swartmense in Suid-Afrika wat flhoer inkomste verdien oor die afgelope dekades toegeneem bet, neem dit nie weg nie dat die gaping tussenryk en arm nog steeds besonder hoog is — die Ginivergelyking, wat ekonomiese ongelykheid uitdruk, is virSuid-Afrika 0.69; die hoogste van alle lande in diewêreld — en dat daar nog ‘n groot persentasie van diebevolking is wat in absolute armoede verkeer. By die“National Programme of Action of the War on PovertyForum” in Oktober 1998 is beweer dat 53% van dieSuid-Afrikaanse bevolking onder die broodlyn vanR301 ($43) per maand leef. Die armste 40% van allehuishoudings, ditwil se 50% van die bevolking, verdienslegs 11% van die totale inkomste, terwyl die rykste10% van die huishoudings, gelyk aan 7% van diebevolking, oor die 40% van die inkomste verdien.Die geweldige toename in ekonomiese groei in sekerelande en die gebrek aan ekonomiese groei in anderlande kan in ‘n belangrike mate toegeskryf word aan dieoneweredigheid van die buitelandse direkte investeringoor die afgelope dekades. Alhoewel dit geweldigtoegeneem bet tot ongeveer $400 biljoen jaarliks, gaan80% daarvan na slegs 10 lande, terwyl 100 landejaarliks gemiddeld slegs $100 miljoen buitelandsedirekte investering aantrek. Die rede is dat beleggersjuis in die lande met die beste groeivooruitsigte belê.Een van die faktore waarna die eienaars vantransnasionale maatskappye byvoorbeeld kyk voordathulle in ‘n land belê, is of daar ‘n binnelandse mark virdie produkte wat hulle vervaardig, is. Aangesien diegroeivooruitsigte in Asië in 1996 rooskleurig gelyk bet,het tweederdes van die totale investering in ontwikkelingslande in die jaar, ongeveer $80 biljoen, in Asië(metJapan buiterekeninggelaat)plaasgevind. LatynsAmerika het ongeveer $39 biljoen ean buitelandsedirekte investering ingepalm. In 1998, met diefinansiele krisis in Oos-Asië, kon die lande in Asië slegsdie helfte van die investeringskapitaal aantrek ($85biljoen ult $165 biljoen), in vergelyking met LatynsAmerika se $72 biljoen. Sub-Sahara Afrika kon invergelyking daarmee slegs ‘n onbeduidend kleingedeelte van die buitelandse direkte investering aan

R:~sinodes~Noord2001~VersIae~Verwerkte versIae~A-79- I (SKLAS-eersteversiag). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaai 2001 147 Leer en Aktue!e Sake

trek. In 1998 het dit nag nie $5 biljoen behels nie. Dievernaamste rede is dat daar nie ‘n sterk genoeg markvir Eerste Wêreld-verbruikersartikels in Afrika is nie.Nag n faktor wat bygedra het tot baie ontwikkelingslande se swak ekonomiese situasie, is hul groatbuitelandse skuldlas. In die sestigerjare het baie vandie lande teen Iae rentekoerse groat lenings in dieWeste bekom. Met die skerp styging van die olieprysin 1973, en veral in 1979-1980, is hulle egter in ‘nekonomiese krisis gedampel. Rentekoerse het skerpgestyg, terwyl die prys van roumateriale waarop dieekonomieë van baie ontwikkelingslande gebaseerwas,vanweë ‘n verminderde aanvraag in Eerste Wêreldlande skerp gedaal het. Ontwikkelingslande het ditsteeds moeiliker gevind am hul buitelandse skuld tedelg. Van die 54 Iande wat die Wèreldbank as “Iaeinkomstelande” klassifiseer, het 32 ‘n ernstige skuldprobleem. Omtrent al die lande is in Afrika. Aangesiendie lande ‘n buitengewoan groat gedeelte van diestaatsinkomste moet aanwend am hul buitelandseskuld af te betaal, kan hulle baie mm investeer in dieanwikkeling van behoorlike infrastruktuur, onderwys,gesondheidsorg en welsynsdienste. Dit beteken niealleen dat hul bevalking die prys moet betaal vir diegroat skuidlas nie, maar oak dat hulle nie in diewéreldekonomie kan kompeteer met lande wat veelmeer in byvoorbeeld infrastruktuur en onderwysinvesteer nie.Cm te verseker dat lande met ‘n hoe skuldlas in staatsal wees am hul skulde terug te betaal, het beide dieIMF en die Wêreldbank begin am die invoering vanbepaalde makro-ekonomiese maatreels as voorwaardevii die toestaan en herstrukturering van lenings neer telé (die sogenaamde Strukturele Aanpassingsprogramme, afgekort: SAP). Die lande moes hul geldeenhededevalueer am uitvaere aan te wakker, rentekoerseverhoog am binnelandse spaar te stimuleer, nasionalebegrotings sny, staatseiendom privatiseer en dieekonomie liberaliseer. In mm gevalle het die maatreelsdie gewenste uitwerking gehad. Dit het eerder meestaldaartoe bygedra dat die bevolking in lande met skuldnag meer gely het. In plaas van die verwagteekonomiese opblaei en graotskaalse werkskepping,het maatreels soos die verkleining van staatsdienste endie privatisering van staatsondernemings eerderteweeggebring datdie aantal werkloses en armes in dielande verder toegeneem het.2.1.2.3.2 Toenemende werkloosheid en gebrekkigearbeidsekuriteit‘n Mens sau verwag dat ekanomiese glabaliseringvanweë die groat toename in buitelandse direkteinvestering en wêreldhandel oak sou lei tot ‘n groattoename in werkskepping. Die verrassende resultaatis egter dat die ekonomiese groei nie met ‘n dienoorkomstige graei in werkgeleentheid gepaard gegaan hetnie. Die verskynsel van “werklose graei” is ‘n bekendeverskynsel in die hedendaagsewêreldekonomie. In dielande waar daar wel ‘n toename in werkgeleentheidwas, het dit dikwels gepaard gegaan met ‘n verlaging inreële lone, swak en anveilige werksomstandighede en‘n verlies aan werksekuriteit.

Wèreldwyd het werkloosheid oar die afgelope dekadestoegeneem. Dit is nie net in antwikkelingslande diegeval nie, maar oak in voormalige Kammunistieselande en in antwikkelde lande. In Hangarye enBulgaryewaardie Kommunistiese stelsel voarheen aanalmal ‘n werk gewaarborg het, het die werkloosheid indie neentigerjare tat 30% toegeneem. In ontwikkeldelande (die sagenaamde OECD-lande) het die aantalwerkloses tot 35 miljaen toegeneem. Veral vroue enjongmense word daardeur geraak. In Australië is 70%van die vroue werkloos en in sammige Europese lande60% van jangmense wat die skool verlaat. Meerderefaktore lewer hiertoe ‘n bydrae. Dat die graterkompetisie tussen maatskappye as gevalg vanekonomiese glabalisering oak daartoe ‘n bydrae lewer,kan egter nie ontken word nie. Maatskappye wardgenoop am hul personeeluitgawes so laag as moontlikte hou am die pryse van hul pradukte op diewêreldmark kompeterend te hou. Een man ier is am teprabeer am die aantal werknemers te rasionaliseersander am produksie te verlaag. Tussen 1980 en 1993hat die wêreld se 500 grootste maatskappye dan oak4.4 miljoen paste afgeskaf, terwyl hul verkope 1.4 keertoegeneem het en hul bates 2.4 keer.Die situasie in Suid-Afrika weerspieel die tendenswêreldwyd. Met die aanvaarding van GEAR het dieregering voorsien dat honderde duisende paste oar dieafgelope aantal jare geskep sou word. Die werklikheidwas egter anders. Volgens een berekening het SuidAfrika sedert 1994 een miljoen werkgeleenthede in dieformele sektor verloor, terwyl daarjaarliks ongeveer ‘nhalfmiljoen skoolverlaters is. Die gerhiddelde werkloosheidsyfer vir die land is ongeveer 30%, maar is insommige dale van die land byna 50%.Nag ‘n manier waarop maatskappye hul personeeluitgawes prabeer verminder, is deur die toepassing vandie beginsel van arbeidsoepelheid. Die karps vanpermanente werknemers met relatief hoe salarisse envoIle werknemersvoordele word so klein as moontlikgehou. Die res van die werknemers bestaan uitkontrak- en stukwerkers wat op ‘n tydelike basis indiens geneem word. Sulke werkers kan vinnig in diensgeneem word as daar ekstra werkkragte benodig word,maar kan net so vinnig ontslaan ward as die ekonomieafkoel en laer produksie vereis ward. Dit het tot gevalgdat ‘n groat aantal werkers, in ontwikkelings- enantwikkelde Iande, vandag veal minder arbeidsekuriteitas voarheen het. Regerings is geneig am toe te geeaan die druk am minimumlone te verlaag en maatreëlswat arbeidsekuriteit verseker, af te swak. Hulle is maarte bewus daarvan dat groat transnasionale maatskappye nie skroam am fabrieke te sluit in ‘n land watrelatief hoe minimumlone en arbeidsekuriteit afdwingen na lande te verskuif waar minimumlone laer enarbeidswetgewing meer soepel is nie.Aangesien transnasionale maatskappye so ‘n starkbedingingsmag het, slaag hulle dikwels daarin amuiters lae lone te betaal aan die werkers in hul of hulaffiliale se fabrieke in ontwikkelingslande enbuitensparig hoe winste op hul produktete behaal. TYI,‘n maatskappy in lndonesiëwatvir Reebak spartskoene

R:~sinodes~Noord200 1 ~VersIae\Ve,werkte versIae~A- 19-1 (SKLAS-eerste versiag). wpd Agenda


vervaardig, betaal byvoorbeeld 220 (van ‘n dollar) peruur aan sy werkers (nog steeds effens hoer as dieminimumloon in lndonesië). Die arbeidsloon per eenpaar skoene is slegs $1. Reebok verkoop ‘n paarskoene uiteindelik vir tussen $60 en $70. Daar is ookbaie gevalle bekend waar werkers in haglike engevaarlike omstandighede moet werk, gedwing wordcm sonder oortydbetaling buitengewoon lang ure perdag of sewe dae per week te werk of selfs lyfstraftoegedien word as hulle laat kom (die sogenaamde‘sweatshops’).2.1.2.3.3 Ander problemeAfgesien van die steeds groter gaping tussen ryk enarm, toenemende werkloosheid en gebrekkige arbeidsekuriteit, is daar cok ‘n aantal ander probleme wat metekonomiese globalisering geassosieer word:*1 Die afswakking van regerings van nasiestate semag om ekonomiese beleid te bepaal ooreenkomstigdie wense van hul burgers en beheer uit te oefen oordie ekonomie van hul land.*2 Die blootstelling van veral ontwikkelingslande aanmonitère krisisse, omdat groot bedraekorttermynkapitaal baie vinnig aan ‘n land onttrek kanword as beleggers vemoed dat hul beleggings nie dieverwagte opbrengs sal bring nie.*3 Dit is makliker om in ‘n gedereguleerde wêreldekonomie bedrog en korrupsie te pleeg (by belastingbedrog) en veel moeiliker vir regerings cm dit tebekamp.*4 Transnasionale maatskappye het dikwels slegs diebevordering van hul eie geldelike belang op die oog enopenbaar daarom mm sosiale verantwoordelikheid,byvoorbeeld om die omgewing van die lande waar hullewerksaam is, te bewaar.*5 Kultuurprodukte, veralfilms, van die kapitaalkragtigeVSA word wèreldwyd versprei en dreig cm plaaslikekultuurprodukte te verdring.2.1.2.4 Vlakke van kerklike betrokkenheidOor die vraag of daar iets gedoen kan word om dieprobleme wat met ekonomiese globaliseringgeassosieer word, uit die weg te ruim, is daar al baiegedebatteer. Om die bespreking van die vraag meerhanteerbaar te maak, kan vier vlakke van moontlikeoptrede onderskei word:2.1 .2.4.1 Transformasievan die wêreldekonomieseordeMenings loop uiteen oor of die huidige stelsel vanekonomiese globalisering enigsins hervormbaar is.Daar is diegene wat oordeel dat daar vanweë veral diefenomenale ontwikkelinge op die gebied van die inligtingstegnologie en die totale afwesigheid van andergelcofwaardige ekonomiese stelsels geen ander alternatief vir die huidige vryemarkgebaseerde stelsel vanekonomiese globalisering is nie (die sogenaamdeTINA:There Is No Other Alternative-standpunt) Voorstanders van die TINA-standpunt is gewoonlik diegenewat die meeste by ekonomiese globalisering baat. Inplaas van om ‘n futiele poging aan te wend cm diestelsel van ekonomiese globalisering omver te werp ofte transformeer, moet regerings eerder, volgens

148 Leer en Aktuele Sake

voorstanders van die standpunt, hul eie huis in ordekry en sorg dra dat die ekonomieë van hul eie landeafgestem is op ekonomiese globalisering. Andercordeel dat die stelsel van ekonomiese globaliseringniks anders is as ‘n feilbare mensgemaakte stelsel nieen daarom beslis hervormbaar is. In ekumeniesekringe in Suid-Afrika word die standpunt toenemendaangedui as die THEMBA: There Must Be AnAlternative-standpunt (In Zoeloe en Xhosa beteken“themba”hoop”en “betroubaarheid”). Vccrstellevirdietransformasie van die huidige stelsel wat deur voorstanders van laasgenoemde standpunt gemaak word,wissel van die transformasie van die bestaandeorganisasieswatdiewereldekonomie reguleer(organisasies soos die ME, die Wêreldbank en die Wêreldhandelsorganisasie) cm dit meer demokraties en deursigtig te maak, versterking van die kontrolefunksie vandergelike organisasies cm mcnitêre krisisse, korrupsieen bedrog te voorkom en toe te sien dat die omgewingbewaar word, tot maatreèls cm die posisie van die armlande in die wêreldekonomie te versterk (by die afskryfvan die skuld van die armste lande en effektiewe enomvattende ontwikkelingshulp).2.1.2.4.2 Regeringsmaatreels om die negatieweuitwerking van ekonomiese globalisering tevoorkomDie standpunt van die ME en die Wêreldbank aan diebegin van die neentigerjare was dat regerings slegsbepaalde makro-ekonomiese maatreëls moet neemcm die vocrdele van ekonomiese globalisering tesmaak. Daar is egter ‘n grceiende konsensus dat dieneem van sulke maatreëls nie afdoende is cm teverseker dat ‘n bepaalde land daardeur bevoordeelword nie. Om byvoorbeeld ‘n cntwikkelingsland teenmonitêre krisisse te beskerm as gevclg van die vinnigein- en uitvlcei van korttermynkapitaal kan dit nodigwees cm tog kontrolemaatreèls in te stel cm die vloeivan buitelandse kapitaal te reel (soos die Poolseregering). Regerings kan cok strenger optree teentransnasionale maatskappye wat cnaanvaarbarearbeidspraktyke toepas, die omgewing besoedel enhulle skuldig maak aan bedrog. Hulle het ock ‘nbesondereverantwoordelikheid cm genoegsaam in dieopleiding van hul inwoners te investeer cm hulle vir dieuitdagings van ekonomiese globalisering veer te berei.Hulle behoort kleinskaal plaaslike cntwikkeling testimuleer en ‘n veiligheidsnet daar te stel cm teverseker dat diegene wat nie deel in die voordele vanekonomiese globalisering nie, wel ‘n bestaan kanmaak.2.1.2.4.3 Maatreëls wat maatskappye kan neem omdie negatiewe praktyke wat met ekonomieseglobalisering gepaard gaan, te vermyVanweë die slegte publisiteitwattransnasionale maatskappye cor die afgelope aantal jare gekry het vanweëswak arbeidspraktyke, betrokkenheid by korrupsie enbedrog en die besoedeling van die cmgewing, is daar‘n toenemende aantal van die maatskappye wat hulselfverbind tot die nakoming van etiese kcdes. Sommigevan hulle, byvoorbeeld die speelgcedmaatskappy

R:\sinodesWoord200 1~VersIae~Verwerkte versIae~A- 19-1 (SKLAS-eerSte versiag). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 149 Leer en Aktuele Sake

Mattel, onderwerp hulle oak aan gereelde maniteringdeur buitestanders am hul nakaming van die etiesekodes te verseker.2.1.2.4.4 Hulpverlening watdeurorganisasies in dieburgerlike samelewing verleen kan word aan die-gene wat nie deel in die voordele van ekonomieseglobalisering nieDit is duidelik dat daar ‘n toenemende aantal mense indie wêreld is - in ontwikkelingslande sowel asontwikkelde lande - wat nie deel uitmaak van diefarmele wéreldekonamie nie, en waarskynlik nooitdeeldaarvan sal uitmaak nie. Toenemend is dit slegsmense wat oar bepaalde vaardighede beskik watdaarin slaag am permanente werk te kry. Aangesiendaar veral in ontwikkelingslande ‘n groat aantal menseis wat nag ongeletterd is, of slegs elementêreskoolopleiding het, kan aanvaar word dat die probleemvan werklaasheid en armoede veral daar vir nag ‘n langtyd akuut sal wees. Alternatiewe maniere vanontwikkeling sal nadig wees am te verseker dat hulletag ‘n menswaardige bestaan sal kan maak.Welsynsdienste sal nadig wees am weeskinders,bejaardes en gestremdes te kan opvang. Aangesiendie taak so omvattend is, sal die regerings in die landebygestaan moet ward deurarganisasieswatdeel varmvan die burgerlike samelewing.Die institusianele kerk (in die gestalte van ekumenieseorganisasies, kerklike denominasies en plaaslikegemeentes) kan en behoort op alvier hierdie vlakkebetrokketewees. Aangesien ekono~miese globaliseringby uitstek rykes bevoordeel en vir miljoene arm mensegeen voordele inhou nie, het die kerk die profetiesetaak am die wêreldekonamiese-arde aan kritiek teonderwerp. Die Gereformeerde Bond vanGereformeerde Kerke het byvoorbeeld tydens syAlgemene Vergadering in Debrecen, Hongarye, in 1997lidkerke opgeroep tat ‘n processus con fessionis, “acommitted process of progressive recognition,education and confession... regarding economicinjustice and ecological destruction”. Ekonomiesemaatreëls van regerings wat oenskynlik hul lande beterposisianeer in ‘n globale ekanomie, maar arm mensenag meer laat ly, en uitbuitende arbeidspraktyke,omgewingsbesoedeling en bedrog deurtransnasionalemaatskappye behoort ewe-eens aan die profetiesekritiek van die kerk anderwerp te word. Dit is oak deelvan die profetiese taak van die kerk am saam te besinoar die rigting waarin die wêreldekonomiese-orde endie ekonomiese beleid van regerings getransformeermoet ward am die belange van arm mense beter te kandien. Verteenwoordigers van kerke kan en behoort oakbetrokke te wees by die farmulering van morele riglynewat deel uitmaak van die etiese kodes virtransnasionale maatskappye.Enige kerk - oak die NG Kerk - het ‘n profetiese taak indie verband. Aangesien verantwoorde kerklikebetrokkenheid op hierdie vlakke besondere kundigheiden ‘n interdissiplinêre benadering verg, is dit egter ‘nvraag of dit nie ten beste deur ekumeniesearganisasies georganiseer kan ward nie. Die bestekundigheid uit kerklike denominasies kan so benut en

erkende ekonome aangetrek ward am met diebesinning en formulering van voarstelle te help. ‘nAnder voordeel is dat konsensus tussen kerklikedenominasies so vinniger bereik kan word en datkerklike standpunte oar die ekonomie meer gewig saldra as uit een mond gepraat word. Die prableem is datdie NG Kerk tot dusver nie amptelik en op ‘ndeurlopende grandslag by die ekumeniese besinningwat daar reeds in Suid-Afrika oar ekonomieseglobalisering en die ekonomiese beleid van die regeringplaasvind, betrokke was nie. Die NG Kerk sal sybereidheid am by hierdie ekumeniese inisiatiewebetrokke te raak, duidelik moet laat blyk.Daar is een vlak waarop ‘n kerklike denominasie, metanderwoorde oak die NG Kerk, wel eie inisiatiewe kanen behoort te neem, naamlik die vlak van hulpverleningaan arm mense wat buite die reikwydte van die wêreldekonomie lê. Aangesien die nood van baie arm mensein Suid-Afrika besonder haag is, behoort die NG Kerkso gou as moantlik en op veel grater skaal betrokke teraak by hulpverlening aan arm mense. In die res vandie verslag ward daarom meer indringend aandaggegee aan die hulpverlening wat die NG Kerk as ‘nkerkgenootskap, maar oak gemeentes en lid mate, aanarm mense in Suid-Afrika kan bied.2.1.3 Kerklike optrede2.1.3.1 InleidendDie feit dat ons in Afrika geplaas is, vererger diesituasie. “Afrika is ‘n vasteland sander hoop, het dieinvlaedryke Britse tydskrif, Economist, in Mei 2000 opsy voorblad verklaar.Dit is ‘n vasteland:- wat al hoe meer aan talle aortae spandeer- wat ‘n lang lys destruktiewe teiers opgelewer hetwat in die sentrum van die MIV-VIGS pandemie iswat self blykbaar alle hoop laat vaar het, en van diebuiteland afhanklik is- waar buitelandse hulp dinge dikwels net erger maak.”(Aangehaal uit die VAM-werkboek deur dr. Attie vanNiekerk. Na jare van samewerking met ham word daarin hierdieverslag sterk by sy uitgangspunte aangesluit.)In so ‘n situasie sau ‘n mens verwag dat ‘n kerk soasdie NG Kerk wat in soveel opsigte so haag bevoarregis, baie aktief by amvattende sending betrokke souwees. Die werklikheid is dat die sending in ons Kerk na1976 vinnig stoam verloor het. Die toekams van onsKerk sal deels bepaal ward deur die mate waarin onskanstruktief by die nood van ons amgewing betrokkegaan raak.Wat hier volg, wil die grandslag vir gemeentes enlidmate lê am te kan optree in hierdie verband. Optredesal moet voortspruit uit beginsels van kerkwees watontleen is aan die Bybel, en wat rekening hou met dieekonomiese en maatskaplike kragte wat werksaamis in die samelewing in die algemeen - en in diebehoeftige gemeenskappe in die besonder.Ons moet daarop wys dat hierdie deel van die verstagspesifiek geskryf is vir gemeentes in die NG Kerk,wat deel vorm van die meer bevoorregte komponentvan die SA-samelewing. SO ‘n verslag sou anders gelyk

R:~sinodes~Noord2001 ~VersIae’,Verwerkte versIae~A- 19-1 (SKLAS-eerste vers/ag). wpd Agenda


het indien dit gerig moes word aan ‘n kerk/gemeentewat arm is en gehelp moet word. In hierdie stuk sal onsdan veral fokus op die houdings en maatreëls watgemeentes in die meer bevoorregte gemeenskappebehoort te bevorder, sodat hulle kan help.Jesus se woord dat ons die armes altyd by ons sal he,is hier aan die begin van die 21e eeu nog meer vantoepassing as voorheen. Ons het dit in die vorigeafdeling gesien. Daar word dikwels gepraat asofwerkloosheid en armoede in Suid-Afrika uitgewis gaanword, maar die kerk sal in die hg van wereldwyeekonomiese strukture moet aanvaar dat ons hier met nprobleem te doen hetwat moonthik gaan toeneem en inelk geval nie gaan verdwyn nie.Ons erken ook dat die kerk en gehowiges ten opsigtevan armoede altyd ‘n verantwoordelikheid het. Ditmoet vir ons vanselfsprekend wees. Die verantwoordehikheid mag egter op verskillende terreine Iê,soos op die terreine van geregtigheid en barmhartigheld. H ierdie verantwoordelikheidsterreine maak diekerk se hulpverlening meer-dimensioneel enkompleks - vandaar die behoefte aan besinning enbeleid.Oor die aard en wyse van die kerk se hulp moet onsdus besin. Ons sal moet toesien dat ons helpendebetrokkenheid by arm mense Skrifgefundeerd is enhulle omvattende welsyn en hell sal dien. In verantwoordelikheid teenoor God sal ons moet toesien datons betrokkenheid by die armes goed doen eerder askwaad, en ‘n ontvanklikheid vir die evangehieboodskapsal skep.Gelukkig het die Algemene Sinode reeds in 1998 ‘nKommissie vir Versoening, Armoede en MoreleHerstel aangestel en opdrag gegee dat die kerk vanleiding bedien moet word - onder andere ook oor diearmoedevraagstuk. Hierdie kommissie het ‘n werkboekvir gemeentes saamgestel onder leiding van dr Attievan Niekerk (die sg VAM-werkboek). Daardie werkboek word in Augustus 2001 na gemeentes gestuur.Wat hieronder volg, sal dus bondig wees - met dienverstande dat gemeentes en hidmate die yAMwerkboek deeglik sal bestudeer.2.1.3.2 Beginsels vir kerklike betrokkenheid byarmoedeHierdie verslag wil nie ‘n omvattende teologie oorkerkhike hulpverlening wees nie. Alle relevante Bybelsebeginsels en praktiese riglyne vir kerkhike optrede saldus nie gedek word nie. Ons beperk ons tot n paarwesenhike sake wat in die hg van ervaringe van dieverlede duidehik in gedagte gehou moet word by diebephanning van optrede.2.1.3.2.1 In die kruiskulturele kontak kan gespreksgenote mekaar se geloof opbouWesterhinge moet nie dink dat hulle geloofstaal dieenigste is wat die Heihige Gees kan inspireer nie. Andergehowiges khink anders as ons, maar hulle gehoof kan inwerkhikheid net so eg en werksaam wees as ons sn,sodat hulle ons ook kan inspireer. Die geloofsgesprekkan dus nie eensydig beplan en as pakkie afgelewerword nie. Daar moet ‘n werkllke gesprek aan die gang

kom. Ervarings met die kerk en die geboof kan oor enweer gedeel word en daaruit kan die onderwerpe vloeivir verdere gesprek. Soms sal dit uit die gesprek blykdat iemand waarskynhik nog buite die geloof is. Dan salons moet probeer om by sy taal aan te sluit in die wysewaarop ons getuig van die vrye genade deur JesusChristus. (Die VAM-werkboek bevat goeie leidinghieroor.)2.1.3.2.2 Aktiewe betrokkenheid by die ekonomieseflood van mense moet deel vorm van die kerk seomvattende evangeliebedieningDie hart van die kerk se gerigtheid op die wêreld isnatuurhik altyd die oordra van die evangehieboodskapen die redding van mense. Maar soos ‘n hart nie buite‘n higgaam kan leef nie, sO kan die evangehieverkondiging nie slaag sonder die lyf van aktiewe hulpverlening aan mense in ekonomiese nood nie. Dieaktiewe huhpverlening gee geloofwaardigheid aan dieevangehieboodskap in die gemoed van die behoeftigeen skep ‘n ontvanklikheid vir die boodskap vanverlossing en lewe.2.1.3.2.3 Kerklike betrokkenheid by armes in SuidAfrika moet hulle bemagtig om ‘n menswaardigebestaan te voerHierdie bemagtigingsproses sal deeghik met die moonthikhede van die mens en sy gemeenskap en omgewingmoet rekening hou. In Suid-Afrika is ditdus noodsaakhikdat programme die Afrika-konteks ernstig sal verrekenen maatreels sal behels wat versoenbaar is met dieomgewing en kultuur van Afrika - sonder am afhankhikte wees van langdurige ondersteuning van elders. ‘nMenswaardige bestaan in Afrika moet nie soseer interme van rand en sent gedefinieer word nie, maar salbeshis die vermoë insluit am selfversorgend en metwaardigheid te kan leef.2.1.3.2.4 Aksies moet inisiatief en selfstandigheidbevorder en afhanklikheid beperkAalmoese (“hand-outs’) verneder mense en maak hulleafhankhik. Daarom moet voorrang verheen word aan dieoordra van vaardighede en ondersteunende waardes.Opheiding en toerustingsprogramme moet daaropgemik wees om lede van arm gemeenskappe instaattestel om dienste met ekonomiese waarde te kan hewer.Verkieshik moet sulke mense wat opgehei is, nie diegemeenskap verlaat nie. Eerder moet hulle met eieinisiatief en beskikbare bronne in die plaaslikeomgewing met arbeid kan voortgaan - arbeid watoorlewing moontlik maak en ekonomiese voordelegenereer. Programme vir die ontwikkehing vanentrepreneurskap in arm gemeenskappe sal hierdiegedagte bale duidelik moet vashou en oordra.2.1.3.2.5 Aksies moet Iei tot ondernemings wat nieafhanklik is van vreemde kapitaal nie, maar watgebruik maak van bronne wat plaaslik beskikbaar isSelfs ook as kapitaal van elders af verkry word om asinspuiting te dien vir sekere plaaslike projekte, moetgroot moeite gedoen word om te verseker dat diekapitaal nie gou weer uit die omgewing sal wegvloeinie, maar dat dit in die plaashike omgewing sal blysirkuleer. Aankope uit die formele sektor sal in ‘n mate

R:~sinodesWoord2QQ 1\VersIae~Verwerkte versIae~A- 19-1 (SKLAS-eerste versiag). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 151 Leer en Aktue/e Sake

kontraproduktief werk en moet dus sover moontlikbeperk word.2.1.3.2.6 Aksies moet die natuurlike omgewing vandie arm gemeenskap regenereer en eksploitasie enbesoedeling stopsitDie natuurlike omgewing is die hoofbron waarvanmense afhanklik is. Dit moet vertroetel en opgepasword. Die huidige geslag leen dit net by die volgendeeen. Wanneer hierdie omgewing vernietig is, is daarnien volgende een wat gebruik kan word nie. Afleekonomiese menslike aktiwiteite maak ‘n impak op dieomgewing. Die omgewing mag nooit sO belas word datsy natuurlike regenerasievermoë oorskry word nie.Onkunde van mense is die natuurlike omgewing segroot vyand. Arm gemeenskappe sal tot omgewingsbewaring aangespoor moet word. Hulle sal ook betrekmoet word by protes teen eksploitasie en besoedelingvan die omgewing deur nywerhede en ander.2.1.3.2.7 Samewerking met die bestaande struktureen Ieierskap van arm gemeenskappe moet deurlopend gesoek en bevorder wordDaar is redes waarom sekere strukture en leiers in plekis. Verontagsaming van sulke mense lei tot onnodigeweerstand. Die skepping van nuwe strukture kan somsgroot ontwrigting tot gevolg he. Onbekwaamheid vanleiers kan eerder deur opleiding en ontwikkelingreggestel word. Gemeenskappe en hulle strukturebehoort dus besondere aandag te kry by die saamsoekna volhoubare oplossings vir armoede en nood. Dievernaamste sosiale struktuur in Afrika-gemeenskappeis die huishouding. Dit is “die rn/dde/punt van diesosiale, ekonomiese en religieuse lewe in die Afrikawêreld. Die middelpunt bly iewenskragtig, ten spyte vandie impak van die westerse kultuur. Oor die hele Afrikais daar een instelling wat suksesvol sorg vir die oumense, die gestremdes, die ongewensde kinders, diewerkloses - hierdie instelling is nie die staat, die kerkeof die welsynsorganisasies nie, maar die farn/I/e” (yAMwerkboek). Daarom moet groot moeite gedoen wordom met huishoudings bevriend te raak en saam tewerk. Deur sulke vriendskappe op voetsoolvlak gaandaar vir hulpverleners uit die bevoorregtegemeenskappe ‘n hele nuwe wêreld en kultuur oop.Daarsonder kan groot foute gemaak word.2.1.3.2.8 Die bestryding van armoede en sy gevolgemoet ook gemeenskapsontwikkeling tot gevoig heDit sou selfverydeiend wees indien indiwidue, wat baatvind by ontwikkelingsprogramme, hulle gemeenskap enomgewing verlaat om deel van die land se ekonomiesekern te gaan word. Die reeds-bestaande ekonomieseenklawe sou daardeur slegs gehandhaaf word. ‘nVerantwoordelikheidsin gerig op die hele gemeenskapsal dus as prioriteit by voordeeltrekkers gevestig moetword. Dit moet veral ook gevestig word by jongentrepreneurs en leiers in die arm gemeenskappe.Hulle moet besef dat hulle die gemeenskap moet dienen opbou. Hulle mag nie swig voor die versoeking omalleen maar in eie belang op te tree nie. Vir hierdiesoort beInvloeding en houdingsverandering is die kerkby uitstek toegerus.

In ekonomiese terme word sulke gemeenskapsontwikkeling dikwels Selfstandige Plaasiike Ontwikkeiinggenoem (SPO). Die eie ekonomie van ‘n gemeenskapbehoort so te ontwikkel dat dit nie 5005 ‘n parasiet vandie naaste ekonomiese sentra afhanklik is nie. Hoemeer die geld wat in die gemeenskap inkom, daar vanhande verwissel, hoe beter. Hoe meer lede van diegemeenskap plaaslik betrokke kan wees om daar dienodige dienste en goedere te verskaf, hoe beter. Inhierdie hg is entrepreneurskapsontwikkeling wat diemoonthikheid van ook heel klein sake-ondernemingsinsluit, essensieel.2.1.3.2.9 Die aksie moet langs die weg van gemeenskapsbeoefening geskiedVerhoudinge met die Iede van die arm gemeenskap (opvoetsoolvlak en in gesinsverband) moet as kardinaalgesien word. Ons is immers ten diepste besig om Godse Iiefde deur te gee. Vertroue neem egterjare om oordiep kulturele kiowete groei. Goeie verhoudinge is dievoorwaarde vir elke ander element in die huipprogramme wat in werking moet kom~. ‘n Goeieverhouding wat oor ‘n groot afstand met iemand in ‘narm gemeenskap votgehou word, dien as ‘n kragtigebevestiging van die waarde van so ‘n persoon. Daaromkan hierdie saak nooit as ‘n korttermynsaak benaderword nie. Die ideaal moet wees dat wisselwerkingtussen twee gemeenskappe moet aanhou nog lanknadat die mense wat dit begin het, nie meer (kan)meedoen nie. Groot moeite moet gedoen word om teverseker dat die arm gemeenskap die hulpverlening aseen deurlopende proses sal ervaar. Arbeiders salgoed moet verstaan dat die taak om ‘n verskii aanmense en ‘n gemeenskap te maak jare en dekadesbenodig.2.1.3.2.10 Die arbeiders moet hulle in ‘n groot mateIaat Iei deur die arm gemeenskap ten opsigte vanwat gedoen moet wordNiemand ken hulle behoeftes en situasie beter ashuhleseif nie. Cm namens hulle te besluit wat gedoenmoet word, sal nie daartoe lei dat hulle eienaarskap virdie programme aanvaar nie. Boonop gee dit vir diearmes die ontmagtigende boodskap: “Ons weet en onskan - julie niel Julie is eintlik sO dom dat ons beter asjulie weet watjulle behoeftes is.” Daar is dus ‘n prosesnodig om uit te vind wat die gemeenskap sedringendste behoeftes is en wat hulle graag sou woudoen as ons vir hulle as kataiisators optree. Daarommoet ‘n proses van huipverlening en gemeenskapsontwikkehing ingelei word deur ‘n lang en deeglikeperiode van luister na en leer ken van die armgemeenskap in sy vele fasette - verai op die viak vandie huishouding/familie. Dit is egter nie ‘n eenrigtingproses nie. Ons sit nie met ons hande gebind tot huhlevir ons werkbare voorstehle gee nie. Ons kan ookinsette Iewer om die proses te bespoedig, maaruiteindeiik sal huhle self eienaarskap virdie planne moetaanvaar. Daarom is huhle aandeel aan die ontwerp vandie planne kardinaal. Niks, maar niks, behoortsonderdie mense van die gemeenskap gedoen te word nie!Nie vir hulie nie, maar sáám met hullel

R:\sinodes~Noord2001~VersIae\Verwerkte verslae\A-19-1 (SKLAS-eerste versiag). wpd Agenda


2.1.3.2.11 Kerklike betrokkenheid by arm gemeenskappe vra ‘n aflegging van kulturele meerderwaardigheidshoudingsIn Suid-Afrika is gemeentes van die NG Kerk deel van‘n westerse gemeenskap, terwyl die armer gemeenskappe gewoonlik ‘n Afrikakultuur verteenwoordig.Hulpverlening word sodoende ‘n kruiskultureleaangeleentheid, waarby gelowiges met verskillendekulturele herkomste met mekaar moet saamwerk.Gesprek sal oor kultuurgapings heen aan die gangmoet kom - en volgehou moet word. Houdings vanmeerderwaardigheid (soos paternalisme) by die helperssal die emosionele afstand tussen die groepe netverder vergroot. Hulpverleners sal moet besef dat sulkehoudings dikwels onbedoeld deurskemer en dat ledevan arm gemeenskappe baie sensitief daarvoor is.Hulle sal dus baie fyn moet let op watter nie-verbaleboodskappe hulle in ontmoeting oordra. Die kweek van‘n onderrigbare gemoed wanneer die arm gemeenskapleer ken word, en pogings om jou in die vel van diearme in te dink, kan baie help om hulpverleners tevoorsien van ‘n meer geskikte benadering tot die armeswat hulle wil help.2.1.3.2.12 Kerklike arbeiders in arm gemeenskappemoet onthou dat die kerk nie die enigste instansieop die terrein is nieDie staat is sekerlik baie beter as die kerk bemagtig omgemeenskapsontwikkeling te doen. Hulle beskik oorbaie meer fondse en personeel. Daar is ookwelsynsorganisasies, kerke, ander nie-regeringsinstellings en selfs besighede wat betrokke kan en wilwees. Die kerk behoort dit te oorweeg cm samewerkingmet sulke instansies te soek vir sover dit haalbaar is ennie tot kompromitering van waardes sal lei nie.2.1.3.2.13 Aksies deur die kerk moet as bakens vanhoop dien vir arm gemeenskappe‘n Gemeente of ‘n kerk sal nooit instaat wees om allearmoede uit die weg te ruim nie. Maar te midde van dieellende van armoede kan die kerk bakens van hoopoprig in samewerking met sekere dele van armgemeenskappe - bakens van hoop wat die ander ledevan die arm gemeenskap weer moed gee en hulleuitdaag om ult eie beweging inisiatiewe te neem in diestryd teen armoede. Sulke bakens van hoop moetondernemingsgees in die arm gemeenskap bevorder.Die versameling en publisering van suksesverhaie vanpersone wat in die betrokke arm gemeenskap metinisiatief begin het om hulleself aan die greep vanarmoede en ellende te ontworstel, kan baie help om bymense die persepsie tuis te bring dat hulle niemagteloos staan teen die krag van armoede nie.2.1.3.3 Die praktyk van kerklike hulpverlening aanarm gemeenskappeDie kerk se stryd teen armoede in die algemeen is veelomvangryker as wat die opskrif hierbo aandui. Dieopskrif beperk die inhoud van hierdie deel van dieverslag hoofsaaklik tot wat kan gebeur wanneer ‘nplaaslike gemeente begin huip verleen aan ‘n armgemeenskap elders. Indien hier leiding gegee moetword oor die kerk se stryd teen armoede in Suid-Afrika

1 52 Leer en Aktue/e Sake

teen die agtergrond van ekonomiese globalisering, isdaar veel meer aspekte waaraan aandag gegee salmoet word.2.1.3.3.1 Die publieke frontDie stryd teen armoede behoort eintlik aan verskillendefronte gevoer te word. Die sinode sou kon riglyne geeoor hoe die kerk aan die ideologiese en politiekefront moet optree om die ekonomiese beleid van dieregering te help stuur in ‘n rigting wat tot sosialegeregtigheid en ekonomiese welvaart ook vir armgemeenskappe sal lei. lndien hierdie aspek van diekerk se verantwoordelikheid hieraangesny moet word,sal mens kan verwys na moontlikhede soos dievolgende:*1 Die kerk moet die sosiale gewete vir die algemenepubliek en die internasionale maatskappye probeerwees, sodat die “geldmagte” gedwing sal word om altydmaatskaplike verantwoordelikheid te aanvaar vi rgemeenskappe wat op een of ander wyse deur hulle“benut” of beInvloed word. Die kerk sal dus sy stem oprelevante maniere moet laat hoer, sodat die regtemense daarvan kan kennis neem. Dit sal altyd nodigwees dat iemand die rol van die publieke waghondvervul, om toe te sien dat plaaslike, provinsiale ensentrale owerhede ook hulle verantwoordelikhede cmagtergeblewe gemeenskappe te beskerm, sal nakom.Ook politieke drukgroepvorming om wetgewing tenbate van agtergeblewe gemeenskappe geskryf entoegepas te kry, kan deel van die kerk in breer verbandse arsenaal van praktiese optrede uitmaak.*2 Gesien in die hg van die feit dat baie gemeenskappein Afrika ekonomiese globalisering as n nuwe vorm vankolonisasie beskou, moet die bevordering van ‘npublieke weerstand teen die bedrywighede vansekere internasionale mega-maatskappye iewers in dieoptrede van die kerk ‘n rol speel - wanneer nodig ofwenslik. Indien die maatskappye bereid is cm saam tewerk, kan met hulle dialogies op weg gegaan word cmdie probleme te hanteer. Hiervoor moet lidmategemotiveer en toegerus word. H ierdie aspek sou eerderdie taak van kerkhike leierskap in die formele strukturevan sinodes wees as van gemeentehike leierskap. Dieorganisering van publieke protesaksies teeneksploitasie scu kon deel uitmaak van ‘n kerklikegemeenskap se hulpverlening aan (en betoning vansolidariteit met) agtergebhewe gemeenskappe. (‘nVergelykbare voorbeeld is die wyse waarop die kerksaamgewerk het met petisies en aksies toyplaasmoorde.) Die instelhing van regsaksies sou heelwaarskynlik ook deel ken uitmaak van die kerk sepraktiese cptrede ten behoewe van arm gemeenskappe wat op een of ander wyse - direk of indirek - lyagv groot ondernemings se besigheidspraktyke. Inhierdie verband kan gesprek met parhementslede enander leiers (lobbying) ook ‘n nuttige rd vervul.*3 Die kerk het ‘n greet verantwoordelikheid cm deel te

neem aan die proses van publieke meningsvorming.Die houdings van mense in die samelewing, hullewaardes en huhle persepsies is baie belangrik. Met dieverkeerde ingesteldheid en cortuigings kan mense

R:\sinodesWoord2QQ1~VersIae~Ve,’werkte versIae~A-19-1 (SKLAS-eerste versiag). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 153 Leer en Aktuele Sake

groot skade veroorsaak - en sal hulle ook niks doen ornekonomiese onreg en ellende te beveg nie. Selfgesentreerdheid, gemaksug, eiebelang, gierigheid, korrupsieen derglike sal dus bale sterk negatief belig moet word.Bewusmakingsaksies ivm behoeftes en wantoestande in die gemeenskap sal onderneem moet wordten einde kragte in die gemeenskap gemobiliseerte kryom lets daaraan te doen. Vooroordele en rassisme, watstruikelblokke in die weg van hulpverleningsaksies kanwees, moet doelgerig afgebreek word. Daarteenoormoet die houdings en gesindhede wat hulpverleningkan bevorder, sterk gepropageer word. Gereeldeidentifisering en openbare erkenning van goeierolmodelle wat die geskikte deugde verpersoonlik,behoortgereeld aan die publieke bewussyn voorgehoute word.*4 Die kerk kan verder ook fasiliteerders vir diegemeenskapsbetrokkenheid van groot maatskappyeverskaf, fasiliteerders wat kan help verseker datbasiese foute nie gemaak word in die proses vanhulpverlening en gemeenskapsontwikkeling nie. Hierdiefasiliteerders hoef nie noodwendig deur die groot(internasionale) maatskappye formeel aangestel teword nie. Hulle kan deel van die betrokke armgemeenskap se verteenwoordiging wees wat met diebetrokke maatskappye onderhandel. Die kerk hoefooknie self werk te verskaf en toepaslike opleiding virsinvolle deelname aan die ekonomie aan te bled nie.Maar die kerk kan bale doen om te sorg dat diegenewat oor die geld en die kundigheid beskik, nie van dieagtergeblewe gemeenskappe vergeet nie. Kundiges enbemiddeldes kan by projekte vir die bevordering vanentrepreneurskap in die arm gemeenskappe betrekword. Die kerk kan ‘n belangrike bydrae lewer totnetwerkvorming waardeur meervoudigebetrokkenheid van n verskeidenheid hulpverleningsinstansies bekom kan word.2.1.3.3.2 Die tuisfront van die helpende gemeenteDie kerk sal ook heelwat aan die tuisfront moet doenom die stryd teen armoede te kan aanpak. Dis tog teverwagte dat verskillende faktore in die lewe van diechristelike geloofsgemeenskap self kan verhinder datdie hulpverlening van die grond af kom of effektiefdeurgevoer kan word. Moontlik kan gemeentes inhierdie verband op faktore soos die volgende let;*1 Allereers is daar sekere waardes en houdings watby die hulpverlenende kerk/gemeente self gevestigmoet word. ‘n Sterk sensitiwiteit vir die armoede enellende in nabyliggende gemeenskappe sal gekweekmoet word. Dit kan deur verskillende bewusmakingsaksies soos besoeke en getuienisse bereik word. ‘nSterk verantwoordelikheidsgevoel en offervaardigheid,gebaseer op begrip van die Bybelse boodskap vanrentmeesterskap, sal by bale lidmate moet ontstaan.Bevryding van selfgesentreerdheid en gemaksug salmoet plaasvind. Die prediking en ander geleenthedesal hiervoor benut kan word.*2 Die kweking van ‘n sterk sosiale verantwoordelikheidsin by die gemeentelike Ieierskap sal ook moetplaasvind. Die veronderstelling is dat sekere leiers

elemente reeds sodanige sosiale verantwoordelikheidsin behoort te he en dat juis hulle die inisiatief salneem om die ander leiers ook daarvan te voorsien.Gereelde blootstelling aan die ellende van armoede opeerstehandse basis en die bou van persoonlikevriendskappe met medegelowiges in armgemeenskappe kan baie doen om bewustheid vanellende, onreg en nood by hulle te laat posvat.*3 Verder moet geskikte personeel vir hulpver

Ieningsaksies gevind, gemotiveer en toegerus word virdie lang proses van kerlike hulpverlening aan ‘n andergemeenskap. Orientasie toy die beginsels wattoegepas moet word en die stadia van die proseswaardeur gewerk sal moet word, moet deeglik gedoenword. Aandag kan ook gegee word aan dieidentifisering van spesialiste en kundiges en die vindvan ander bronne wat in die toekomstige aksies ontginsal kan word. Verhoudingsbou tussen die helpers wathulleself tot ‘n langtermyn-betrokkenheid by die armgemeenskap moet verbind, moet voldoende aandagkry. Hulle sal ‘n hegte span moet vorm wat weet hoeom mekaar by te staan en aan te moedig, en hulle salhelderheid moet he oor die toepassing van diebeginsels van hulpverlening en die verloop van dieproses met sy verskillende projekte. Hulle sal veralgeorienteer moet word toy die tipe van verslagskrywingen motivering aan die tuisfront sodat diehulpverleningsproses ‘n eenheid en deurlopendheid indie gemoed van alle betrokkenes sal he.*4 Besondere aandag sal ook aan die res van die

gemeente gegee moet word om te sorg dat hulleoptimaal besorg en gemotiveer bly om te help. Hullemoet gereeld en deeglik ingelig word oor die nood endie vordering van die proses. Trustfondse waartoehulle deurlopend kan bydra, moet gestig en bevorderword.2.1.3.3.3 Die front van die arm gemeenskapAan die front van die arm gemeenskap is daar baiedinge wat gedoen kan en moet word om te sorg dat diehulpverleningsproses konstruktief verloop. Ons ishuiwerig om te veel praktiese moontlikhede van watgedoen kan word, hier voor te stel, aangesien dit dieversoeking kan verhoog om met vooropgesette ideesna die arm gemeenskap toe te gaan en dit op hulle tegaan aflaai. Daarom slegs n paar gedagtes;*1 Kontak met die arm gemeenskap moet gemaakword en ‘n proses van verkenning en verhoudingsbou moet deurgegaan word. Die belangrikheid vanfamilies (wat ook die kinders insluit), gemeenskapstrukture en leierskap moet ernstig aandag kry inhierdie proses. Vertroue moet gebou word - en sorgmoet gedra word - dat hierdie verhoudinge gedra salword deur ‘n ernstige verbintenis tot Iangtermynbetrokkenheid en vriendskap. Die kulturele leefwêrelden geestesgoedere, die sosiale strukture en leierselement van die arm gemeenskap moet deeglik leerken word. Dit is veral wenslik dat met die plaaslikekerklike gemeenskap in vennootskap saamgewerk salword.Hierdie dinge neem baie tyd en daarom is blote

R:~sinodesWoord2001~VersIae\Verwerkte versIae~A-19-1 (SKLAS-eerste versiag). wpd Agenda


korttermynuitreike nutteloos en selfs skadelik. As ‘ngemeente of groep ‘n bepaalde gerneenskap wil dien,moet hulle beplan vir langtermynbetrokkenheid. Dieideaal moet wees dat die wisseiwerking moet aanhouook na die mense wat dit begin het nie meer meedoennie. Indien die afstand nie te groot is nie, is hierdieaspek makliker, maar as die afstand wel groot is, kánkorttermynuitreike gebruikword mits daar nie minderastwee per jaar is nie en die kontak met die gemeenskapook op ander maniere goed onderhou word. In so ‘nsituasie moet daar behoorlike beplanning enverslagskrywing wees en behoort elke volgende uitreikgoed daarby ingelyf te word om te verseker dat diekontinulteit gehandhaaf word en dit aan dieontvangkant werklik as een deurlopende aksie ervaarword. ‘n Uitreik kan na een week van praat enfilrnvertoon voel dat hulle groot werk gedoen het, maarsal moet leer aanvaar dat die taak orn 00k op fisiekevlak ‘n verskil te maak jare en dekades benodig.Die huishouding is gewoonhik die beste invaishoek cm‘n nuwe gemeenskap te leer ken. Dr. Attie van Niekerkhet ‘n metode ontwikkel wat hier uitstekend werk. Ditbestaan uit herhaalde besoeke by huishoudings en diedaaropvolgende opbou van insig in die totale prentjiedeur die diensgroep. Die waarde is dat die span diemense van nader leer ken en dat verhoudingstegelykertyd gebou word. Die metode word in die yAMwerkboek op so ‘n wyse beskryf dat dit nie moeihik isom dit te leer verstaan en uit te voer nie. Ons beveel ditsterk aan vir die begin van die proses tussen ‘ndiensgroep en ‘n gerneenskap. As ‘n diensgroep al ‘ntyd in ‘n gerneenskap besig is, kan hulle die metodenog steeds implernenteer om die mense nog beter teleer ken.*2 Uiteindelik kan ‘n fase van gesamentlike beplanning aangepak word, wat moet uitloop op hulpverleningsaksies waarvoor die plaashike arm gerneenskapeienaarskap aanvaar saam met die hulpverleners. Inhierdie proses moet die kerklike Ieierskap sorg virkontinulteit, volgehoue motivering en die bestuur vandie proses. Niks moet sonder die gemeenskap seentoesiastiese samewerking gedoen word nie.*3 Die dringendste behoeftes van die mense in diearm gerneenskap sal uiteraard hoog op die agendamoet staan. Dinge soos die verkryging van gesondevoedsel en drinkwater, mediese dienste, bekostigbareen voihoubare energiebronne vir voedselbereiding,behigting en verwarming sal oorweeg moet word. Diekiem moet lê op haalbaar en volhoubaar met diebeskikbare bronne. Projekte wat die vernuwing enaanvulling van bronne ten doel het, verdien veraloorweging: gereelde aanplanting van vinniggroeiendeborne vir vuurmaakhout; die benutting van son- enwindkrag vir water, elektisiteit en verwarrning; die teelvan geskikte diere vir slagdoeleindes; die verbouing enverwerking van voedselprodukte; ens. Hierdie projektebied die geleentheid vir die oordra van belangrikekundigheid, bestuurs- en oorlewingsvaardighede. Grootsorg moet daaraan bestee word. “Ons deel nie visse uitnie, maar leer huhle visvang.”

1 54 Leer en Aktuele Sake

*4 Ander vorrne van opleiding en toerusting behoort

ook aandag te kry. Dit is nie ‘n fout indien ‘nbeduidende deel van ‘n arm gemeenskap werk in dieformele sektor kan kry nie - mits huhle dan nie wegtrekuit die arm gerneenskap uit nie - en ock nie huhverdienste hoofsaakhik elders bestee nie. Dis veral opdie terrein van entrepreneurskap datwerkswinkels enprogramme aangebied moet word. 30 - 40% van onsland se arbeidsmag kan nie werk kry in die formelesektor van die ekonomie nie en in baie plattelandsegebiede is die persentasie hoer. Sekondére onderwysprograrnmeer ondernernende kinders om formelewerkgeleenthede as ideaal te aanvaar, terwyl dit virbaie van hulle nie kan realiseer nie. Kinders kan geheipword om te sien dat die mikro-ondernemings in eiegemeenskap voorbeelde is van waarmee huhle kanbegin. In alle gemeenskappe is daar wel voorbeeldevan plaashike ekonorniese inisiatiewe, al is dit dikwelsop baie klein skaal. Daar is oral winkeltjies,groenteverkopers op straat, dalk mense wat stene bak,skoene regmaak, batterye herlaai, grond bewerk ens.Kry die stories en die rnense bymekaar in ‘n werkwinkelsaam met die kinders. Ock op die terrein vanvoiwasse-onderwys is daar ‘n groot behoefte. ‘n Grootwêreld kan vir baie mense oopgaan wanneer huhle kanbegin lees en skryf en wanneer huhie huhlebe.roepsvooruitsigte met formebe kwahifikasies kanverbeter. Die verbetering van onderwys aan kinders inskole bied ook ‘n hele veld van opbouendebetrokkenheid. Die identifisering van geskiktekandidate vir verdere studie en opleiding, die vindvan beurse en subsidies vir huble, en ekstra huip aanmatrieks bied (selfs vir studente uit die bevoorregtegemeenskap) geleentheid cm hulpdiens te kan hewer.Die rasionaal agter hierdie soort opleidingsprojekte isdat mense selfstandig en selfversorgend kan en meetword.*5 Finansiering van mikrobesighede bly een van die

probleme wat ondernemers in arm gemeenskappekniehalter. Die risiko van lenings aan sulke mense ishoog, maar dis noodsaakhik dat hulle geheip wcrd cmhuhle besigheidjies op die been te kry, ten einde huhleinstaat te steh om selfstandig te kan raak. Finansièlehulp behoort altyd vergesel te word van opbeiding enkontrole totdat die nodige kundigheid en dissiphine cmmet geld te werk, verwerf is. Die identifisering vangeskikte kandidate vir sulke finansiering moetsorgvuldig gedoen word.*6 Terwyl bekostigbare behuising steeds buite bereikvan baie mense in ons land bly, behcort bevcorregtegemeenskappe wat wil help, hierdie saak steeds asprioriteit vir hulpverlening te beskcu. Met die huip vandie regering se subsidies en die prokiamering vaninformehe woonbuurte met gediensde erwe, kan togbaie gedoen word cm redehik aanvaarbare behuisingaan lede van sulke gemeenskappe te voorsien. Leningsbly ook hier steeds ‘n probleem. Gemeentes kan bihlikefinansiering verskaf aan geskikte persone en sodoendekeer dat hulle dalk slagoffers word van gewetenbosegebdskieters (“loan-sharks”). Die bouwerk behocrt deur

R:~sinodesWoord2QQ1~VersIae~Verwerkte verslae\A-19-1 (SKLAS-eerste vorsiag). wpd Agenda


mense uit die arm gemeenskap self gedoen te word omdie maksimum plaaslike voordeel van die kapitaal teverseker.*7 Kinders en jongmense behoort pertinent inhulpverleningsprojekte geteiken te word virontwikkeling. Hulle is die ontvanklike en vormbarekandidate wat die langste nawerking van hulpprojektekan ervaar. Hulle kan ook waardes en vaardighede aanhulle kinders oordra, wat die hulpprojekte n wyerimpeleffek sal gee. Kinders se natuurlikenuuskierigheid en begeerte om betrokke te raak,behoort benut te word. In die proses is hulle ookdikwels die opening vir die evangelie na die helehuisgesin.*8 Op die terrein van sport en ontspanning ervaararm gemeenskappe dikwels ook groot behoeftes.Wanneer gemeenskappe gebuk gaan onderwerkloosheid en verveling, kan misdaad enbendevorming bale dikwels hand uitruk. Betrokkenheidvan veral die jongmense by gesonde sport enontspanning kan bale doen om sulke verskynsels tevoorkom. Kerksale kan as ontspanningsentra ingerigword. Die moontlikhede op hierdie terrein vir skakelingtussen lede van verskillende gemeenskappe is legio.*9 Gesonde verstand wil ook dat oorbevolking ‘nbelangrike oorsaak vir armoede is. Al kan die kerk nieself geboortebeperking toepas nie, kan die kerk baledoen om gesonde gesinsbeplanning te bevorder en‘n klimaat te help skep waarin onverantwoordelikeaanwas sterk veroordeel word. Hier kan met skole,maatskaplike werkers en mediese klinieke saamgewerk word om die praktyk van getallebeperkinggevestig te kry. Die gratis verskaffing van verskillendesoorte voorbehoeding kan ‘n groot rol speel, nie alleenin die beperking van bevolkingsaanwas nie, maar ookin die bekamping van MIV-VIGS. Uiteraard sal dieoordra van ‘n Bybelse etiek rondom seksuele kuisheidbaie doen om hierdie dinge te beveg.~lO Gemeente- en gemeenskapsleiers kan in leiersontwikkel[ngprogramme betrek word.*11 Die voorkoms van MIV-VIGS en die talle babaswat as gevoig daarvan weggegooi word of ouerloosraak, bied ook ‘n baie belangrike diensgeleentheid inarm gemeenskappe. Daar is altyd groot ruimte virondersteuning van sentra wat hierdie kinders moetversorg.Hierbo is ‘n aantal terreine genoem waarop saam metarm gemeenskappe gesoek kan word na projekte watas bakens van hoop opgerig kan word. Dievindingrykheid van bevoorregte en arm gemeenskappehoef nie hierdeur beperk te word nie. Die belangrike isegter dat die kerk van Christus tussen die armes salrondbeweeg en met deernis diens sal lewer wat ‘nhoopgewende verskil sal maak.Namate ons op hierdie weg vorder, moet ons netwerkevorm en almal by mekaar leer. Die VAM-kommissiewerk aan die daarstelling van kontakpunte. Daar is oralmense met ervaring wat saam met gemeentes engroepe kan vergader om hulle te help om die weg tevind.

2.1.4 OpmerkingIn die hg van die werkswyse van SKLAS waarvolgensnie alle lede met alles in verslae hoef saam te stem nie,word dit hier deurgegee dat ds Petrus Kriel nie met alleuitgangspunte in hierdie verslag saamstem nie.2.1.5 AANBEVELING: EKONOMIESE STELSELS2.1.5.1 Die sinode versoek kerkrade om die versiagmet die besluite na n kerkraadskommissie te verwys vir bestudering en aanbevelings oor plaaslikeoptrede.2.1.5.2 Die sinode oordeel dat die strewe na ‘n meerregverdige ekonomiese orde in die wêreld nie magophou solank daar wêreldwyd grootskaalsearmoede en werkloosheid voorkom nie.2.1.5.3 Die sinode oordeel dat kerklike besinningoor die transformasie van die wêreld ekonomieseorde, ten beste op die viak van ekumeniese organisasies kan plaasvind. Die sinode versoek dieAlgemene Sinode om toe te sien dat die NG Kerkverteenwoordig word in die gesprek.2.1.5.4 Die sinode sien die kerk Se betrokkenheidby die wêreld omvattend as verkondiging, gemeenskap en diens.2.1.5.5 Die sinode beklemtoon die belangrike aspekvan die kerk se betrokkenheid by gemeenskapsontwikkeling.2.1.5.6 Die sinode beklemtoon dat, in die hg van dieekonomiese realiteite oor armoede, diens ooreenkomstig die beginsels van gesonde gemeenskapsontwikkehing behoort te geskied.2.1.5.7 Die sinode beklemtoon dat die oneffektiwiteit van uitdehing en hulpverlening van bo naonder steeds voor oë gehou moet word, sodat daareerder saam en waar moonthik onder leiding vanarm gemeenskappe gewerk word.2.1.5.8 Die sinode bekhemtoon dat die kerk sinvolkan meewerk om selfstandige phaashike ontwikkehing te stimuleer.2.1.5.9 Die sinode wys daarop dat die kerk sinvol byentrepreneurskapsontwikkeling wat ook mikrobesighede insluit, betrokke kan raak.

2.2 GEREFORMEERDE VERSET2.2.1 OpdragDie sinode dra dit aan die Kommissie vir Leer enAktuele Sake op om die praktyk van gereformeerdeverset te bestudeer en aan die moderamen verslag teIewer.2.2.2 UitvoeringSoos die vergadering sal verstaan, het die lede van dieKommissie aanvanklik skerp verskil oor hierdie saak.Heelwat konsepdokumente het die hg gesien!Aangesien die Kommissie nie gereeld vergader nie(onder meer vanweë reiskoste) kon ons nie betyds aandie moderamen rapporteer nie. Daarom onderstaandeverslag en aanbevelings direk aan die sinode.2.2.3 Bevindinge2.2.3.1 BegripsomskrywingVir die doel van hierdie vershag beskou ons verset as

R:\sinodes~Noord2001\VersIae~Verwerkte verslae\A-19-1 (SkLAS-eerste versiag). wpd Agenda


optrede teen die staat op so ‘n wyse dat staatswetteverbreek word. Aksies soos betogings en stakings kanook wettig deurgevoer word en dan is dit nie hier tersprake nie. Verset kan geweiddadig gevoerword, maarook geweldloos soos onder andere in die vorm vanburgerlike ongehoorsaamheid.2.2.3.2 Kerk en SamelewingDie Algemene Sinode van die Ned Geref Kerk het in sybeleidsdokument Kerk en Same/ewing in 1986 en weerin 1990, na indringende heroorweging, standpunt ingeneem toy verset. Ons vind geen rede cm van diestandpunt afte wyk nie. Dit kan gevind word in par. 328van 1986 en in par. 295-296 van 1990.2.2.3.3 Gebreke van die owerheidDaar is lidmate in ons sinodale gebied wat gebreke vandie owerheid baie intens ervaar. Hier kan byvoorbeeldgedink word aan die taak van die owerheid om wet enorde te hand haaf en a! sy onderdane teen misdaad tebeskerm, cm versorgingsdienste te lewer, om infrastruktuur in stand te hou, om effektiewe onderwys teverskaf.Hierdie ervarings sou daartoe kon Iei dat mense reg ineie hande neem en onordelik optree. Ons is dankbaardat die groot meerderheid van ons lidmate hulle by weten orde hou.Dit is wel ‘n vraag hoe ver lidmate behoort te gaan tenopsigte van eie organisasie ter aanvulling van dieowerheid, byvoorbeeld op die terrein van beskermingteen misdaad. Die Kommissie meen dat die saakondersoek behoort te word.2.2.3.4 OproepOns roep idmate op om vas te staan in die geloof datGod die owerheid instel en gebruik. “Daar is immersgeen gesag wat nie van God kom nie, en die owerhedewat daar is, is daar deur die beskikking van God” (Rom13:1). Daarom meet ons die owerheid gehocrsaam enaanspreeklik hou terwyl ons ook geduld het met syswakhede en vir hom bid.2.2.4 AANBEVELING: GEREFORMEERDE VERSET2.2.4.1~ Die sinode volstaan ivm verset by diebesluite van die Algemene Sinodes van 1986 en1990.2.2.4.2 Die sinode is dankbaar oorsy lidmate watten spyte van hulle intense ervaring van die gebrekevan die owerheid steeds ordelik optree.2.2.4.3 Die sinode roep sy lidmate op om dieowerheid as instelling van God te gehoorsaam.2.2.4.4 Die sinode dra dit aan SKLAS op om teondersoek hoe lidmate in ‘n situasie vangebrekkige- of wanfunksionering van die owerheidbehoort op te tree, en die volgende sinode metaanbevelings te dien.

2.3 SKRIFBESKOUING EN SKRIFGESAG2.3.1 OpdragDie sinode versoek die Sinodale Kommissie vir LeerenAktue!e Sake cm riglyne daar te stel vir Skrifgebruik indie hg van resente ontwikkelinge ten opsigte vanSkrifbeskouing en -gesag, en versiag aan die volgendegewone sitting van die sinode te doen.

2.3.2 InleidingDie Kemmissie se taak moet van die van AKLASonderskei word. Terwyl AKLAS besig is met ‘n studieoor Skrifgesag en -gebruik wat by ‘n beleidsinodeoorweeg moet word, het SKLAS probeer om ‘n verslagte lewerwatop pastoraal sensitiewewyse die tendensembt Skrifgesag onder oe neem ter wille van die gesprekwatopgemeentelikevlakdaaroorgevoerword. Hierdieversiag is dus nie ‘n beleidsdokument nie, maar veeleerder ‘n gespreksdokument wat lidmate wil help omperspektief op die saak van Skrifgesag en Skrifgebruikte behou. Die versiag kan moontlik help om verwarringoor die saak op te klaar en as stimulus dien om lidmatete laat deelneem aan die kerk se besinning oor diewyse waarop die Bybel se gesag funksioneer. In diegesprek oor Skrifgesag en —gebruik meet deeglikkennis geneem word van die resultate van dienavorsing van die Bybelwetenskappe emdat die opdragvan die sinode duidelik vra na die implikasies van dieresente ontwikkelinge. Die kommissie het probeer omdoelbewus nie van die verslag ‘n vakwetenskaplikeartikel te maak nie, maar eerder dit te rig aan die adresvan die gemeente. Vir die sinvolle gesprek oorSkrifgesag en gebruik is ten minste die volgende temasvan belang.*1 Verskuiwings oor tyd*2 nsigte oor die verstaansproses*3 Die eietydse gesprek*4 Die amptelike besinning in die kerk.

2.3.3 Wat is die Bybel? Verskuiwings oor die tyd2.3.3.1 Agter die huidige amptelike standpunt van dieNG Kerk lê daar ‘n lang geskiedenis van nadenke.Wanneer ens in 2001 nadink ocr Skrifgesag is ens niedie eerste in die ry nie. Ons gebruik die taal en insigtevan die gelewiges wat veer ens daareer gedink het.Terwyl ons gesprek in ‘n gerefermeerde konteks geveerword, maak dit nogal sin cm terug te loop tot by dieReformasie van die l6de eeu sodat ens kan sekermaak dat ens beheerlik ulster na a! die stemme uit ensverlede. Aihoewel dit kan Iei tot gevaarlikecorvereenveudigings van ingewikkelde fermulerings,kan ens dit tog ter wille van perspektief waag om dieontwikkelings sedert die Refermasie grafies veer testel. E!ke keer meet die omstandighede waarbinne dieuitsprake gemaak is, deeglik in ag geneem werd.Ons sou dit sees velg ken veerstel:

Diagram I Die Bybel is die Woord van God

God gee

Jr

Die mens ontvang

R:\sinodes~Noord2OQ1~VersIae~Verwerkte vers!ae~A-19-1 (SKLAS-eerste versiag). wpd Agenda


2.3.3.2 In die tyd van die 16 de eeuse reformasie isdie stryd gevoer oor die gesag van die kerk. In dieKatolieke kerk ten tye van die reformasie het die Bybelnie regtig n sentrale plek gehad nie. Die sakramentewas meer op die voorgrond. Die reformasie van diel6de eeu het gesorg dat die Bybel n besonderprominente plek in die kerk ingeneem het. In die tyd enteen die agtergrond is daar dan ook n bepaaldeSkrifbeskouing geformuleer wat vir lank die toonaangegee het. Die Reformatore skuif die gesag wegvan die kerk na die Woord. Vandaar die groot klem opdie Bybel as God se Woord. Dit is n poging om te Sedat God die gesag het en nie mense of n instellingsoos die kerk nie. Dit was die groot waarheidsmomentin die besondere beklemtoning van wat die Bybel is.Hierdie voorstelling het ook n problematiese kant. Dieoë kan gesluit word vir die eg menslike karakter van dieBybel en op ongeloofwaardige wyse word die Bybeldan n orakelboek waarin God direk aan die woord is.Die mens is slegs die ontvanger van die Goddelikewoorde. Dit oortuig nie, want enige noukeurige leservan die Bybel weet dat ons daar mense van vlees enbloed hoor praat. Met God en oor God. Dit sou dievolgende uitdaging wees. Hoe beskryf ‘n mens diegesag van die Bybel op so wyse dat die mens se rol indie totstandkoming daarvan tot sy reg kom?

Diagram 2 God se Woord in mensetaal

Sy Woord in mensetaal

2.3.3.3~ In die l7de en l8de eeu het mense soosKopernikus en Rene Descartes se bydraes totonderskeidelik die sterrekunde en filsosofie die kerkvoor nuwe uitdagings mbt sy/haar Skrifbeskouinggestel. Sekere uitsprake wat op letterlik historiese (alleshet presies gebeur soos die Bybel beskryf) aannamesberus het, het nou vanuit die wetenskappe onder skootgekom. Die menslike kant van die Bybel het hiermeenoodwendig sterker na yore gekorn. Nuwe formuleringprobeer dit verwoord. God se woord in mense taal. Ditverteenwoordig eerlikheid met die bevindings in dienavorsing. Die Heilige Gees het mense gelei cm in eietaalstyl en kultuurkonteks te skrywe. Onderliggend isdie denke sterk daarop gebou dat dit Goddelike woordein menslike vorm is. God is vir die inhoudverantwoordelik, maar dit is ter wille van die mense inverstaanbare menslike idioom gegiet. Weereens wasdit ‘n poging om eerlik die resultate van die navorsingte verreken en te beskryf hoedanig die gesag van dieBybel dan verstaan moet word.

Geinspi,~erde n~ewooitie oor God

2.3.3.4 In die 20 ste eeu het die bevindinge van dieliteratuurwetenskap en die postmoderne denke ‘nbetekenisvolle invloed uitgeoefen op die denke oor diegesag van die Bybel. Hiervolgens is die Bybelboeke dieresultaat van mensewerk. Ditis mensewoorde oor God.Die geloofsinsigte, ervaringe en interpretasies vanmense word die erfenis wat aan die huidige geslagoorgelewer is. Hierdie soort formulerings het baiegelowiges laat voel dat die gesag van die Bybeloorboord gegooi word. Ander het dit gebruik om dieaard van die Bybel se gesag te herdefinieer. Die Bybelis dan steeds die weg waarlangs God ons help om ietsvan Horn te begryp. Selfs al is dit deur en deur ‘n boekmet rnenslike karakter, historiese foute entydsbepaalde uitsprake, help dit om die verskillendegesigspunte wat in die Bybel opgeneem is beter tebegryp. Dit skep egter onsekerheid oor die gesag vandie Bybel.Uit bostaande diagramme is dit duidelik dat die teologiese denke oor die Bybel telkens beinvloed word deurdit wat op die terrein van die natuur- en geesteswetenskappe gebeur. Herformulerings oor die aard van dieSkrifgesag en die oorsprong van die Bybel is telkensdeur hierdie ontwikkelings genoodsaak, want ons leefin en praat oor dieselfde wêreld. Skrifbeskouing blyvoorlopig en word van tyd tot tyd aangepas met die hgwat beskikbaar is. Deur dit alles het die Bybel blyfunksioneeras maatstaf (kanon)waarmee die gelowigeoor sy/haar ewe voor God kan besin.2.3.4 Insigte oor die verstaansprosesBaie mense dink dat ‘n mens nie nodig het om te dinkoor die wyse waarop die Bybel gelees word nie. Jymaak jou oe oop en lees dit gewoon. Jy wonder nieeers wat’n teks is of watjy nou einthik doen wanneerjylees nie. Dit is soos fietsry. Sodra jy begin wonder hoejy dit doen, val jy af. Die verstaanswetenskap het onsegter geleer dat daar ‘n hele klomp dinge gebeurwan neer ‘n mens ‘n teks optel en lees om te verstaan.Die insig dat jy die teks nooit sonder enigeveronderstehlings of aangeleerde opvattings of kennis,met ander woorde sonder enige bagasie, lees nie hetons baie meer beskeie gemaak oor ons uitsprake opgrond van die Bybel. Verder hetdie navorsing uitgewysdat ‘n verskeidenheid van faktore n rd speel inkomrnunikasie: ‘n sender (1) kornmunikeer met nontvanger (2) deur middel van n teks (3). Die grootafstand tussen die wêrelde van die sender en dieontvanger beteken dat misverstande baie makhik kanontstaan. Orn net te sè: “Dit staan in die Bybel!’

Diagram 3GodA

God gee

R:~sinodes~Noord2001\VersIae\Verwerkte verslae\A-19-1 (SKLAS-eerste versiag). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 158 Leer en Aktuele Sake

beteken nog nie dat die betekenis van dit wat daarstaan by jou tuisgekom het nie. Uit dit alles is ditduidelik hoe beiangrik dit is dat die Bybel binne die kerkgelees en gehoor word. Die besinning oor wat God sewil vir ons is, kan nie vorder sonder die korrektief vandie gemeenskap van die gelowiges nie. Dit is ookwaarom dit goeie sin maak om die belydenisskrifteernstig te neem. Dit maak deel uit van die eeue langesoeke van die kerk na God se wil. Dit is ook die redewaarom ‘n gereformeerde kerk wat probeer om dieBybel te verstaan vir sy eie tyd dit nie eenkant en alleensal wil doen nie. Die ekumeniese gesprek is eweneensonontbeerlik. Die navorsing in die verstaanswetenskapis dus nie ‘n ivoortoringaktiwiteit wat geen implikasiesvir die kerk het nie. Die insigte daar verkry help ons cmmet verantwoordelikheid en oorgawe met die Bybelbesig te wees.2.3.5 Die eietydse gesprekSedert die I 986-verslag van die Algemene Sinode oorSkrifbeskouing wat nog as amptelike standpunt geld,het veel Afrikaanse water- met spesifieke verwysing nabinne NG geledere - oor Skrifbeskouing reeds in diesee van interpretasies geloop. Die Afrikaanse pers hetmet tye die gesprek aan die gang gesit deur publisiteitaan publikasies te verleen wat oor die gesag van dieBybel gehandel het. Soms was die beriggewing billik enkon lidmate die gang van die besinning goed volg.Ander kere is uitsprake in isolasie aangebied metverwarrende gevolge en vervlakking van die gesprek.Hoe dit ook al sy, billik of onbillike beriggewinginaggenome, die gesprek het dikwels met omstredenheid gepaard gegaan. Waaroor het dit in hierdieAfrikaanse publikasies* gegaan?*j Die belangrike paradigmaverskuiwinge wat in diegeskiedenis plaasgevind het en verskuiwinge teweeggebring het toy Skrifbeskouing (sien voorafgaandeparagrawe oor verskuiwings), word in hierdieAfrikaanse werke onder oe geneem.*2 ‘n Histories-letterlike verklaringsmetode wat betekendat allQs presies net so gebeur het soos wat dit in dieBybel staan, word as onhoudbaar aangedui.*3 Die opvatting van die Bybel as direkte Godswoord

wat God ast ware tussen die buiteblaaie van die Bybelbeskikbaar maak , word vervang met die insig dat onsin die Bybel nie te make het met letterlikeGodsuitsprake nie, maar met menslike taal watbeeldend en metafories heenwys nan ander dimensie,en dat ditjuis die metaforiese meerduidigheid van dieBybel is wat ruimte gee aan die Gees cm te waai waarHywil.*4 Die Bybel kan nie langer verstaan word as ‘neenvormige blok Godsuitsprake wat bloot net gesistematiseer meet word nie. Na analogie van die insig datkennis in hoe mate sosiaal bepaald is, het die insig nayore gekom dat Bybelse tekste - of dit nou peesie,filosofie, verhale of briewe is - cok uit bepaalde sosialebeddinge ontspring het, en dat dit as sodanig verstaanmoet word.*5 Waar van die vroeëre geslagte die Bybel dan op die

basis van ‘n fundamentalistiese Skrifbeskouing gesien

het as ‘n boek met eksakte volkekundige,natuurkundige, historiese en teologiese informasie,word dit vandag in navorsingskringe aanvaar dat dieBybel (religieuse) literatuur iswatonvermydelik deel hetaan die kulturele oortuigings van destyds en waarin dieskrywers die werklikheid waaroor hulle vertel,noodwendig vanuit spesifieke perspektiewe getekenhet. Die Bybel - en ons uitleg van die Bybel - het nie nspesiale metode nodig nie, maar kan gedoen word metdie metodes wat vir enige ander (antieke) literêredokument geld.*6 Die rol wat die leser van die Bybel speel by dieinterpretasieproses is in die eietydse gesprek ooktelkens uitgewys. Gelowiges is bewus gemaak van dierd van die lesersgemeenskappe by die bestudering enteeeiening van die Bybel.*7 Die feit dat daar verskille in Skrifbeskouing ondergelcwiges binne gereformeerde kring aanwysbaar is,het ‘n sensitiwiteit gebring vir die voorlopige aard vanons uitsprake ocr die Bybel. Sterk klem is daarop geledat ens meet ontheu dat ‘n Skrifbeskouin~ altyd maarnet ‘n beskeuing is, altyd menslik, altyd feilbaar, altydveorlepig, altyd veranderbaar, aanpasbaar. ‘nSkrifbeskouing kan nooit iets wees wat uitgewerk en virtyd en ewigheid onveranderlik kan bly staan nie.Waarskynlik is die vernaamste (en blywende) taak vandie NG Kerk, in die hg van haar eie geskiedenis vanSkrifuitleg, em hierdie insig mbtdie aard (feilbaar, voorlepig, aanpasbaar, veranderbaar) vanSkrifbeskcuing(e) aan ens lidmate verduidelikend deurte gee. Nie em - by wyse van spreke - 10 rig lyne cm jouBybel reg te verstaan op onfeilbare, onveranderbareen vir ewig vasgepende wyse te formuleer nie, maarcm die preses, die dinamika en weerloosheid van dieleesprcses en (vooropgestelde) Skrifbeskouinge aangelowiges deur te gee.** (Dit val nie binne die bedoeling van hierdie verslag

cm n omvattende ecrsig cor die eietydse gesprek tegee nie. Die brennelys wat op aanvraag by diekommissie beskikbaar is, bevat verwysings na dievernaamste deelnemers aan hierdie gesprek.)2.3.6 Amptelike standpuntDie kerk se amptehike standpunt sees dit in die amptehike stukke geformuleer staan, meet gelees enbecordeel word teen die agtergrond van bogenoemdeuiteensetting van die verskuiwinge wat plaasgevind heten die voortgaande teelogiese besinning oor die saakWaar nedig sou dit cok aangepas meet word.

2.3.6.1 Die amptelike stand punt van die kerkrakende skrifgesagKommer cor teenstrydige standpunte tussen teolce oorSkrifbeskeuing en Skrifhantering het die BreëModeratuur gedurende 1985 genoop cm die drieteelegiese fakulteite van die NG Kerk te versoek cmverslae veerte berei waarin die saak van Skrifgesag enSkrifgebruik aangespreek word. Die drie verslae is toteen verslag verwerk en aan die Algemene Sinode van1986 veergele waar dit aanvaar is as amptehikestudiestuk wat as riglyn vir lidmate en ampsdraers kend ien.

R:~sinodesWoord2001\VersIae~Verwerkte versla&A-19-1 (SKLAS-eerste versiag). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 159 Leer en Aktuele Sake

Hierdie studiestuk het nie dievolledige behandeiing vandie onderwerp gebied nie, maar slegs enkele aktuelesake hanteer. Die opstellers van die versiag het oakuitdruklik vermeld dat die versiag nie gesien moet wordas aanvullend tot die belydenisskrifte nie, maar eerderas verkiarende aanmerkinge oar die belydenis.*1 Samevatting van die 1986 verslagDie versiag stel as geloofsvertrekpunt dat die HeiligeSkrif onder inspirasie van die Heilige Gees tot standgekom het en deur die biywende en onvernietigbareverbintenis tussen die Heilige Gees en hierdie geskriftedie Woord van God is waardeur Hy lewend tot onsspreek. Hierdie oortuiging word deur die begrip“teopneustie” uitgedruk en die wyse waarop hierdieinspirasie plaasgevind het word as organ/es ofdialog/es beskryf. Die kern van die organieseinspirasieleer word SOOS voig saamgevat:Die Heiiige Gees het by die tot standkoming van dieHeilige Skrif op sodanige wyse van die diens vanmense gebruik gemaak , dat daar in geen enkele opsigaan huile selfwerksaamheid afbreuk gedoen, of diehistoriese en psigologiese bemiddeling van dieopenbaring uitgeskakel is nie.Die Bybeiskrywers is ten voile betrokke by die totstandkaming van die Bybel hetsy deur persoonlikeherinneringe, mededelinge van ander en anderskriftelike bronne. Hierdie gegewens het huile geInterpreteer en op hulle eie manier weergegee maardwarsdeur die hele proses was die Heilige Geesbetrokke om die resultaat te waarborg en is presiesweergegee wat sy Goddelike bedoeling daarmee was.Die goddelike inspirasie aan die eenkant en diepersoanlike betrokkenheid van die Bybelskrywers aandie anderkant het spesifieke implikasies vir die aardvan Skrifgesag en veral vir die verstaan van dieanfeilbaarheid van die Skrif. Die versiag erken dat diehistories-kritiese metade van Skrifondersoek groat drukpiaas op die beiydenis van die onfeilbaarheid en gesagvan die Skrif en daaram moet genuanseerd oarSkrifgesag gedink word. Die gesag van die Skrif worddaaram direk in verband met die skapus of doel van dieSkrif gebring en moet die betroubaarheid, waarheid,genaegsaamheid en duideiikheid van die Skrif in die hgvan die skapus verstaan word. Die Bybei kan nie aandie hand van moderne natuurwetenskapiike ofhistariese kriteria gemeet word ten einde diebetroubaarheid vas te stel nie, aangesiennatuurwetenskap of geskiedenis nie die primére doelvan die Skrif is nie. Die doel of skapus van die Skrif isreiigieus van aard en dit is aan ons gegee am ons wyste maak tot saligheid, sodat die mens van God volkomekan wees, volmaak toegerus vir elke goe/e werk (2 Tim3:16).Met die erkenning van die menshike betrokkenheid bydie tot standkoming van die Skrif asook dieidentifisering van ‘n spesifieke skopus wou die 1986versiag oak vorme van fundamentahisme en bibhisismewat nie die historiese agtergrand van die Skrif erkennie, afwys. Enige vertalking wat die Skrif direk sanderenige vertoiking op die hede van toepassing maak, hounie rekening met die historiese gesitueerdheid, die

hellshistoriese verband en die tyke verskeidenheid vanbetekenisse waarin taaltekens gebruik kan word ofmetdie aard van literatuurgenres nie. Daarteenaar betekendit oak nie dat die Skrif vanuit die maderne wysgerigehermeneutiek benader kan ward nie. In hierdieverband waarsku die vershag veral teen die gevaar datdie mens se verhouding tot God mede-kanstitutiefgemaak ward tat die waarheid van die Skrif. Gevarevan die sagenaamde relasionele verstaan van diewaarheid van die Skrif word daaram uitgewys. Tydensdieselfde sinode ward hierdie verstaan van diewaarheid oak in die AKLAS versiag geldentifiseer aseen van die leerstehhige kneipunte in die kerk severhouding met die Gereformeerde Kerken Nederland(GKN). Die GKN het in 1980 ‘n versiag behandel watlater ander die titei God met ons gepubhiseer is endaarin word volgens AKLAS ‘n wysgerige vertrekpuntrandom waarheid gestel wat ontoereikend is vir dieverstaan van die eie-aard van die waarheid van dieSkrif. AKLAS waarsku dat die versubjektivering enrelativering van waarheid Skrifgesag sal andermyn.*2 Algemene Sinode van 1990Tydens dieAigemene Sinode in 1990 kom die saak vanSkrifbeskauing weer ter sprake binne die konteks vandie een versiag van die Tussenkerkhike Kommissie(TKK) en AKLAS. Hierin word die saak van Skrifgesagverder ter sprake gebring teen die agtergrond vanSkrifuitieg. Eenstemmigheid oordie gesag van die Skrifbring nag nie eenstemmigheid oar die uitleg van dieSkrif nie. Uit die TKK verslag biyk dit dat die saak vanSkrifgesag veral in die gesprek tussen die kerkeaktueel is, maar datdaar nie wesenhike verskille oar diesaak is nie. Tag vind huhle dit nadig am tussen diekontingente en die normatief-konstante sake in die Skrifte onderskei waaroor daar wel verskil van meningbestaan. Maatstawwe vir die onderskeid tussen dienarmatiewe en kantingente word egter nie in dieversiag behandel nie.AKLAS hanteer die prableem aan die hand van dieSkrifberoep in etiese sake en onderskei daarin oaktussen algemene narmatiewe Skrifbeginseis wat altydgeldig bly en konkrete vaorskrifte wat histories gebondeis. Die normatiewe hou verband met die sentralebedoehing van die Skrif as die verkondiging van dieverhossing in Christus en die koms van Gods koninkryk,maar die narmatiewe ward nag nie deur hierdiebelydenis ten voile saamgevat nie. Die verslag erkendaarom dat ten spyte van die belydenis oar die gesagvan die Skrifdaarmee nie algemene sedehike beginselskhinkkhaar gegee is nie.*3 Algemene Sinode van 1998Sedert die 1986 verslag het die kerk in amptehikehoedanigheid nag naait van bogenoemde standpuntafgewyk nie. In die hg van uitlatings van teahoê asoakinsinuasies in die pers dat die N G Kerk nie diebelydenis van die Bybel as die Woard van God meerernstig opneem nie, reik die ASK in huh verslag aan diesinode van 1998 ‘n verklaring uit waarin herbevestigword dat die 1986 verslag steeds geld as amptehikestandpunt van die kerk en word onamwonde gestel datdie die Bybel die unieke, geinspireerde Woord van God

R:~sinodesWoord2001~VersIae~Verwerkte versla&A-19-1 (SKLAS-eerste versiag). wpd Agenda

Sinode Noord~TransvaaI 2001

is. Ten spyte van hierdie belydenis gaan die gesprekoor Skrifgesag en Skrifhantering nog steeds voort enblyk dit dat die belydenis van Skrifgesag nieeenvormigheid oor Skrifhantering bring nie. Hier isgepas die woorde van ‘n beskrywingspunt van dieWes-en-Suid-Kaaplandse sinode waarin herbesinningoor die saak van Skrifgesag gevra word, veral in die hgvan teohoë se uitsprake in hierdie verband. Hulle sluithulle motivering vir so ‘n versoek soos voig af: Deur diegenade van die Hell/ge Gees bely ens die gesag vandie Bybe!, daaroor beskik ens nie. Daarom wil ens pleitdat alma! wat oor hierdie saak dink en praat dit metnederigheid, verdraagsaamheid en in die sty! vanChristelike liefde sal doen.2.3.7 Gevolgtrekkings2.3.7.1 In die gereformeerde wêrehd neem die Bybel asmaatstaf en rigsnoer ‘n besondere plek in. Die verskuiwings oortyd het nie wesenhik hieraan verander nie. Ditis tipies van n gereformeerde Skrifbeskouing dat ditems maak met die gesag van die Bybel. Die gesag isnie iets wat bewys word nie. Dit word beleef.2.3.7.2 Ocr die wyse waarop die oorsprong en aardvan die Bybel beskryf meet word, word voortdurend indie teologie nagedink. Dit is goed. Soms is hierdieteologiese arbeid verhelderend en soms is ditverwarrend. Dit is immers mensewerk.2.3.7.3 Die kiem op die menshike karakter van dieBybel beteken nie noodwendig ‘n afwatering van diegesag van die Bybel nie.2.3.7.4 Wanneer die historiese bepaaldheid van dieBybel geIgnoreer word, lei dit tot ‘n onoortuigendefundamentahisme. Uitdie kerk se amptehike standpunteis dit duidelik dat die NG Kerk nie hierdie koers wilopgaan nie.2.3.7.5 Dit is ook duidelik dat daar talle nuanses enverskihle binne die geledere van die NG Kerk bestaanwanneer oor Skrifgesag en Skrifuitleg gepraat word. Ditbekhemtoon maar net die feilbaarheid, veranderbaarheid en voorhopigheid van alle Skrifbeskouinge.2.3.7.6 Die kerk erken die mondigheid van hidmatewanneer hulle deelneem aan die gesprek waarin onsvir mekaar probeer help om onder woorde te bring hoedie Bybel in ons lewens as gelowiges funksioneer.Hierin sal die kerk eerhik met die eie belydenis en diebevindinge van die teologiese wetenskap moet

160 Leer en Aktuele Sake

omgaan.2.3.8 AANBEVELING: SKRIFBESKOUING ENSKRIFGESAG2.3.8.1 Die sinode beveel aan dat hierdie versiag inaanmerking geneem word by die voortgaanciebesinning van die kerk oor Skrifbeskouing en Skrifgesag en dat dit vir hierdie doeleinde aan AKLASbesorg word.2.3.8.2 Die sinode aanvaar dat dit tot die blywendetaak van die kerk en met name die NG Kerk behoortom ons lidmate op verantwoorde wyse ingelig tehou oor die perspektiewe wat in die versiag aan dieorde gestel word.

2.4 SATANISME2.4.1 OpdragDie Sinode van Noord-Transvaal versoek SKLAS cmleiding te gee in verband met KontemporêreSatanisme, soos dit tans in RSA skole voorkom.2.4.2 BevindingNadat onderwyskundige hede van die Algemene Jeugkommissie oor bostaande opdrag geraadpleeg is, hetdie Kommissie besef dat ons nie by magte is cmdwarsoor sinodale en provinsiale grense heenondersoek in te stel na die voorkoms van Satan isme byskole in die RSA nie.2.4.3 AANBEVELING: SATANISMEDie sinode besluit om kerkrade aan te moedig om,wanneer klaarblyklike gevalle van Satanisme in diegemeente voorkom, pastorale en professionele huipte bekom om sodanige gevalle te hanteer.

3. PERSONEELDR W NICOL (voorsitter)PROF DE DE VILLIERSDR C GERICKEDS EL HAARHOFFDR JD KIRKPATRICKDS PJ KRIELDRAKLE ROUXDR HJ VAN ZIJLDR DP VELDS MANPROF CJ WETHMARDR WJ BOTHA (skriba)

R:~sinodes~Noord2Q01~VersIae\Veiwerkte versIae~A-19- I (SKLAS-eerste versiag). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 161 Fondse

A.20.1 FONDSE: EERSTEVERSLAG

1. PERSONEEL1.1 Die Sinodale Kommissie vir Fondse bestaan uitsewe predikante en drie sakemanne wat deur diesinode aangewys is, nI: di AC Swanepoel (Harmonie)(voorsitter), AJH Buitendag (Potgietersrus-Oos) (ondervoorsitter), dr JH Voges (Lynnwood) (skriba), di AE vanNiekerk (Wonderboom-Suid), BJG Meyer (Renosterpoort), JF Mouton (Elandsrand), MJ Nel (Doornpoort)en mnre GS Malan (Bendorpark-Pietersburg), T Roets(Monumentpark) en JP Buys (Waterkloofrif).1.2 Die sekundi wat deur die sinode aangewys, is di JJPienaar (Florandia), JNF van der Westhuizen (MOregloed) en AR Vivier (Eloffsdal-Wes).1.3 Met die emeritaat van di AJH Buitendag (Potgietersrus-Oos) en BJG Meyer (Renosterpoort) hetsekundilede soos deur die sinode aangewys, SKFvergaderings bygewoon.

2. VERGADERINGSDie Sinodale Komissie vir Fondse hetnormaalweg eenmaal per jaar vergader om die sinodale begroting op testel volgens die dravermoë van gemeentes en in onderhandeling met die sinodale kommissies. SKF was ookverantwoordelik vir die monitering en bestuur vansinodale of gemeentelike finansiële aangeleenthede.

3. WERKWYSE VAN DIE KOMMISSIE

3.1 VERDELING VAN RINGEVir monitering en gesprekvoering oorfinansiële aangeleenthede in ringsgebiede, is die ringe aan die volgende predikante in die kommissie toegedeel:

- Pretoria, Valhalla, Daspoort- Suidoos-Pretoria, Pretoria

Oos, Sesmylspruit- Derdepoort, Eloffsdal,

Villieria- Potgietersrus, Waterberg

Pietersburg, Louis Trichardt- Krokodilrivier, Rustenburg,

Northam- Wonderboom, Pretoria-Wes,

Pretoria-Noord

3.2 VERTEENWOORDIGING OP KOMMISSIES

Sinodale Bedieningsfonds - Di AC Swanepoel en AEvan NiekerkAlgemene kommissie vir Fondse - dr JH Voges (dsAC Swanepoel)

4. FINANSIELE VORDERINGSVERSLAG

4.1 BATES EN LASTE4.1.1 Staat van bates en taste

‘n Staat van die bates en laste van die Sinode vanNoord-Transvaal word as Bylae I aangeheg.4.1.2 Balansstaat kiopSelfs met in berekening van die Iangtermynverpligtingvan die sinode teenoor gemeentes wat die rente enskuld op die Sinodale Sentrumlening help dra het, klopdie sinode se balansstaat. Daarom kan ook by dieeerskomende sinode besin word oor die moontliketerugbetaling/aflos van hierdie Sentrumlenings wat gemeentes aan die sinode gemaak het.4.1.3 Lenings aan en van gemeentesLenings aan en van gemeentes is al minder die moeitewerd om te administreer vanweë die administrasie metrentekoersaanpassings en -wisseling, die nie winsgewendheid daarvan vir die sinode en die gevaar dat diesinode hiermee die bank- en belastingswette magoorskrei.

4.2 FINANSIELE VERSLAG TOT FEB 20014.2.1 Finansiële versiagn Finansiële verslag van die sinode van Noord-Transvaal se begrote inkomstes en uitgawes word as Bylae2 aangeheg.4.2.2 Gemeentes se finansiële posisie4.2.2.1 Die een verrassing oor die afgelope twee jaaris dat gemeentes volgens dravermoë 3,5% meersinodale bydrae kon betaal as wat met die onderhandelinge in hierdie verband geskat is. Gemeentes het ookin die tydperk ‘n gemiddelde groei in inkomste van 3%getoon. Dit beteken dat dit met die meeste gemeentesoor die algemeen finansieel baie goed gaan ten spytevan die ekonomiese wurggreep waarin die landsekonomie is. Die geprojekteerde surplus vir 2000/2001 salwaarskynlik R235,994 wees. Dit wil voorkom asof diegunstige finansiële situasie van die afgelope tyd aandie draai is bloot op grond van die feit dat gemeenteskuld oor die afgelope finansiële jaar van R7,234,954begin styg het na R8,545,003 ( ‘n toename van 18%).4.2.2.2 Behalwe vir die feit dat die sinode se fasiliteringsrekening die afgelope jaar redelik groot is, watdaarop dui dat ‘n al groter persentasie gemeentes vanhierdie huip gebruik maak, is ook uit die bedieningsfonds 14 gemeentes finansieel gehelp teen ‘n koste vanR600,000 in ‘n soeke na beter en effektiewer bedieningsmoontlikhede in gemeentes en ringe.4.2.2.3 In die geheel gesien het dit finansieel baiegoed met die meeste gemeentes en die sinode gegaanin 2000/2001.4.2.2.4 Daar is groot waardering vir gemeentes, kerkrade en predikante wat met groot ywer en inspanningdie bediening in gemeentes laat werk in moeilikeekonomiese tye en tye waarin daar nie noodwendigmeer tradisioneel oor kerkwees gedink word nie.

4.3 AANBEVELJNG: FINANSIELE VERSLAG VANSINODE

Ds AC SwanepoelDr JH Voges

Ds AE van Niekerk

RFKRFKDs JF Mouton

DsMJ Nel

R:\sinodes~Noord2001~VersIae\Verwerkte versIae~A-20-1 (Fondse). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 162 Fonds&

Die sinode neem kennis van die finansiële versiagen spreek hiermee ook sy dank uit teenoor gemeentes, kerkrade en predikante vir die ywer eninisiatief waarmee hul jaarliks ook die bediening inat sy fasette op plaaslike viak Iaat werk.

5. FINANSIELE TENDENSE

5.1 INLEIDENDE OPMERKINGOcr die afgelope aantal jare het gemeentes in die sinodale gebied ten spyte van die ekonomiese wurggreepin die land tog finansieel oorleef danksyI. kerkrade se inisiatiewe rondom die bestuur enbeheer van gemeente finansies;ii. lidmate se gesindheid teenoer die kerk;iii. die onderhandelingsbetrekkinge wat tussen diesinode en kerkrade opgebeu is:iv. die rol van FASKOMv. en ‘n vennootskap tussen gemeentes en die sinodein die soeke na effektiewe maniere cm die bedieningsverantwoordelikhede in gemeentes en sinode te kanbekostig.

Hiermee dan ‘n kort oorsig sedert 1995 oor verskillendefinansiële tendense in die sinodale gebied van NoordTransvaal:

5.2 NETTO INKOMSTE VAN GEMEENTES

inkomste en die felt dat die bedieningsuitgawes steedstoeneem, is dit merkwaardig dat kerkrade dit reggekryhet cm hul skuldlas ocr die afgelope sewe jaar metmeer as die helfte te verminder. Die effense toenamedie afgelope jaar sal goed gemonitor meet word.(Hieroor meer elders in hierdie verslag.)

5.4 SINODALE BEGROTING

10987654321

94/95 95/96 96/97 97/98 98/99 99/00 00/01

Oor die afgelope ses jaar ken ens ‘n sinodale begrotinghandhaaf tussen R5 en R7 milj met in agnemingdaarvan dat gemeentes se bydrae hiertoe slegs 50%van hul dravermoe is. In dieselfde tydperk het ens diesinode se skuld op die Sinodale Sentrum afbetaal engedurende 96/97 R595407 surplus op die begrotingaan gemeentes terugbetaal. En ken ens elke jaar met‘n redelike surplus afsluit.

Die verdeling van die 2001/2002 sinodale begreting isas voig:

SKDB 22% 1,552,447 KSA 11% 799,958

Subsidie 18% 1,282,213 Admin 9% 656,619

SSK 17% 1,237,388 Bediening 5% 370,000

Sinodes 13% 895,280 FASKOM 5% 344,900

94(95 95/96 96/97 97/98 98/99 99/00 00/01

Vanaf 1994/95 tot 96/97 het gemeentes se netteinkomste (inkemste waarop dravermoë bereken is), metongeveer 12% per jaar gegroei waarna dit vir dievelgende twee jaar mm of meer konstant gebly het entoe met 7% teegeneem het tot die R82,4 milj van dieafgelope finansléle jaar.

5.3 DIE SKULDLAS VAN GEMEENTES

26

2116

1161

94/95 95/96 96/97 97/98 98/99 99/00 00/01

Van die sinodale begreting word 39% spandeer aanDiens van Barmhartigheid en Sending: 20% aankommissiewerk en die administrasie van die smnede;18% aan die subsidiering van studentebediening en diebediening aan die dewes; 13% aan gesamentlike werksaamhede met die Algemene Sinode en die anderTransvaalse sinedes; en 10% aan die bediening vangemeentes in die sinodale gebied itv fasilitering enfinansiële hulp aan gemeentes.

Met inbegrip van die persentasie groei in gemeentelike

85~(

80t all7570656055

Ikill____V. LI l~I VI I~, 111111-11-II I [I ~I ‘I VI VIII II LI II VI II

13%

,—

5% 5%

R:\sinodes~Noord200 1\VersIa&~Veiwerkte verslaet4-20-1 (Fondse). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 163 Fondse

6. SINODALE BEGROTINGDie begrotingstydperk is wel tot 31 Maart 2002, maardit word voorsien dat besluite van die sinode inSeptember 2001 sekere items kan beInvloed. Afhangend van die besluite se impak, sal die sinode ‘nreeling moet tref.

6.1 BEOORDELING VAN GEFINANSIERDEDIENSTE6.1.1 Die begroting is opgestel met die uitgangspuntdat die inkomste vanaf die gemeentes dieselfde salwees as verlede jaar. Die SKF se waarneming uit diebesoeke aan gemeentes is dat al meer gemeentesfinansieel begin sukkel en nie verwag dat die posisiegou sal verbeter nie. Dit beteken dat die sinode engemeentes in ‘n vennootskap doelgerig sal moet beginkyk na die bekostigbaarheid van die huidige sinodalebegroting en gemeentes se optimale bydrae hiertoe.Die feit dat gemeentes slegs 50% sinodale bydraebetaal van wat hul veronderstel is om by te dra kanbeteken dat die formule vir die berekening van sinodalebydrae nie realisties volgens gemeentes se werkilk dravermoê is nie. Dit kan ook beteken dat die huidigeonderhandelingsbenadering tussen die sinode engemeentes doelbewus deur gemeentes tot eie voordeeluitgebuit word.6.1.2 Die sinode se uitgawes is hoofsaaklik personeeluitgawes.6.1.2.1 Die volgende uitgawes is vir vergoeding aanpersonelgemeentes virdienste aan die sinode gelewer:Moderamen: 23,360Funksionarisse: 308,259Fasilitering: 344,900Personeel sinodale kerkkantoor: 518,307PSD:SKDB + sekretaresse: 318,210Totaal: 1,522,036

6.1.2.2 Die volgende uitgawes is vir subsidies aangemeentes/kommissies/sinodes, veral vir leraarslmaatskaplike werkers se vergoedingspakkette:Bediening dowes:Bedieningshulp aan gemeentesCMR Noord:Pta Akademiese Hospitaal:Weskoppies Hospitaal:Studentebediening (7 poste):Sending: Ringe (7 poste):Sending: funksionaris:Sending: Salaris & toelae:Totaal:

147,213370,000903,000

53,750142,600

1,180,0001,537,261

130,71299,291

4,563,827

6.1.2.3 In die hg daarvan dat ‘n aantal gemeentesweens huh finansiële posisie leraarsposte reeds gerasionaliseer het, of vakatures nie gevul het nie, en hierdie tendens volgens beskikbare inligting gaan voortduur, moet veral ten opsigte van die subsidies gevraword of die sinode kan voortgaan om poste te blysubsidieer. Is dit billik teenoor gemeentes om te verwag dat hulle met hulle sinodale bydraes poste waarborg terwyl hul hulle eie poste nie kan waarborg nie?

6.1.2.4 Dit is nie moontlik om die subsidies summiertebegin verminder nie. Die persone wat vergoed word naaanleiding van waarborge wat deur die sinode gegeeis, sou (veral in sekere gevalle) geregtig wees oparbeidsregtelike optrede. Nogtans moet die sinodeernstig begin werk aan ‘n vermindering van uitgawes,of minstens ‘n plafon op toekomstige stygings plaas.Die sinode sal onder meer moet bepaal of die subsidiesin alle gevalle noodsaaklik is, of die werk op ‘n andermanier gedoen kan word en of die betrokke personemoonthik anders aangewend kan word. ‘n Kernvraagsou wees: indien die s/node nie met die geskiedenisvan die betrokke pos gekonfronteer was nie en hy moesvan nuuts af die uitgawe oorweeg, sou hy we! die uitgawe vir die betrokke diens goedgekeur het?

6.2 AANBEVELINGS: SINODALE BEGROTING6.2.1 Sinodale subsidies6.2.1.1 Die sinode gee opdrag aan die SKF om, inoorleg met die relevante sinodale kommissies, teonderhandel oor ‘n perk ten opsigte van subsidiesuit die sinodale begroting wat vanaf die 200212003begroting sal geld.6.2.1.2 Die sinode gee ook opdrag aan die SKF omdringend in gesprek met gemeentes te tree oor ‘noptimale sinodale bydrae vir elke gemeente wat nietenkoste van of die gemeente of sinodale begrotings mag wees nie6.2.2 Hantering van sinodale beg rotingDie sinode neem kennis dat die sinodale begrotingvir 2001/2002:~1. gedoen is volgens die opdrag in die NoordTransvaal Kerkorde 1999, Bep 35.4.7.2*2 deur die Sinodale Kommissie vir Fondse aan dieuitgebreide moderamen voorgele is vir goedkeu ring, waarvan die detail vir insae beskikbaar isby die sinodale kerkkantoor en ‘n opsomming inhierdie agenda weergegee word in Bylae 3.

7. ANDER SAKE

7.1 BEREKENING VAN SINODALE BYDRAES7.1.1 Probleemstelling7.1.1.1 Een van die teer punte in elke jaar se onderhandelinge is watter bedrae in gemeentes se begrotings nie in aanmerking hoefte kom met die berekeningvan huh sinodahe bydraes nie. Van die krisiskeusepunteis die rondom geloofbehofteoffers, projekinsamelingswat oor die verhoop van meer as een jaar spandeerword, ens.7.1.1.2 Die SKF bly van mening dat sedert die sinodebegin het om sinodale bydraes te bereken volg ens ‘nprogressiewe persentasieformuhe (1 April 1996) dat hoeminder uitsonderings daar op hierdie formuhe is, hoeminder gekibbel en skuiwergate is daar wat oorkommoet word.7.1.2 Berekening van gemeentes se dravermoë7.1.2.1 Vir die bepahing van gemeentes se dravermoë,is hierdie dravermoë bereken op grond van elke

R:’isinodes~Noord2001~VersIae~Verwerkte versIae~A-20-1 (Fondse). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaai 2001 164 Fondse

gemeente se:*1 differensiasie van samestelling*2 toekomsverwagting en moontlikhede*3 bestuur van gemeenteskuld*4 finansiele bestuur van gemeentefondse

7.1.2.2 Daar is in die gesprekke onderskei tussen diebetaal- en dravermoe van ‘n gemeente. Die dravermoëverwys dan na ‘n gemeente se finansiele vermoë wathy volgens sy gegewe inkomste kan bekostig, met inagneming van alle moontlike beperkinge en tekortkominge in sy finansiele bestuur van gemeentelikeinkomste wat veroorsaak dat ‘n gemeente se inkomstelaer is as wat die lid mate behoort of kan gee (betaalvermoe).7.1.2.3 Ocr die afgelope v/erjaar watdié begrotingsbenadering gevoig is, het die SKF in die bepaling vangemeentes se dravermoê meer simpatie gehad met dietegemoetkoming van gemeentes wat finansiële probleme opgetel het agv die vorige puntestelsel van berekening van sinodale bydraes en onnodige skuld wat aangegaan is agv die tegemoetkoming daarvan in diepuntestelsel. Hierdie probleem is in ‘n groot mate nouiets van die verlede.7.1.2.4 Die uitgebreide moderamen het in 1999goegekeur dat die dravermoë van gemeentes van nouaf bereken sal word in terme van elke gemeente se:(1) differensiasie van samestelling.(2) toekomsverwagting en moontlikhede.(3) bestuur van gemeenteskuld.(4) finansiele bestuur van g~meentefondse.(5) hantering van die bekostigbaarheid van bedieningsprioriteite in die gemeente7.1.3 Die berekening van die netto inkomste waar -

volgens ‘n gemeente se dravermoë bepaal word7.1.3.1 n Gemeente se dravermoë word berekenvolgens die uiteensetting op die maandelikse kumulatiewe berekeningstate wat elke gemeente jaarliksontvang (vgl Agenda NTvl sinode 1995, bI 167-168).7.1.3.2 Op dieselfde sinodesitting is besluit (AgendaNTvl sinode 1995, bI 172) dat:Die volgende inkomste is vir die berekening van dietotale gemeentelike inkomste in berekening gebring:(1) Lopende inkomste (finansiële state, bI 4), by.maandelikse dankoffer, offergawes by erediens, renteinkomste, basaarinkomste, aksiefondse, geloofsoffer,ens.(2) Aanwending van kapitale inkomste (finansiëlestate, par2, b13)(3) Trustinkomste (finansiële state, par 3, bI 8) wordin totaal buite rekening gelaat. Die skep van enige intervivo trusts sal alleen geldig wees na voorlegging enmotivering van die trustakte vir so ‘n trust aan SKF virgoedkeuring deur die moderamen. Enige rente watdeur trusts gegenereer word, word as gemeentelikeinkomste beskou en as sodanig in berekening gebringby die bepaling van ‘n gemeente se dravermoë(Agenda NTvI sinode 1997, bI 139)

Minus — aftrekkings wat nie as deel van ‘n gemeente senetto inkomste beskou word nie:

(1) Skenkings van buite die gemeente.(2) Boedelbemakings.(3) lnkomste uit die vervreemding van bates.(4) Versekeringseise en terugbetalings.(5) Renteverdienste by Sinodale Kerkkantoor.(6) Subsidies van die sinode ontvang.(7) Spesiale bydraes nie-gemeentelik (dws bydraes virsending, diens van barmhartigheid wat buite gemeentegrense spandeer word).(8) Huurinkomste verdien op verhuur van pastorie(e).(Notule Uitgebreide moderamen 19 Mrt’98, pt 3).(9) Huissubsidie/huislening/rentesubsidie aan gemeente predikante betaal wat in eie huise woon (NotuleUitgebreide moderamen 19 Mrt’98, pt 3)7.1.4 AANBEVELINGS: SPESIALE BYDRAES NIEGEMEENTELIK7.1.4.1 Die sinode keur goed dat alle bydraes watwerklik spandeer word op projekte buite diegemeente, word getoon word as spesiale bydraesnie-gemeentelik en word ook in die geouditeurdestate as sodanig gespesifiseer. Hierdie spesialebydraes word nie in berekening gebring in diebepaling van ‘n gemeente se sinodale bydrae nie7.1.4.2 Indien van hierdie spesiale bydraes nie-gemeentelik om wafter rede ookal nie spandeer wordin die jaar wat dit ingesamellverkry is nie, moet ditas krediteure in die geouditeurde state gespesifiseerword. As van hierdie spesiale bydraes vir meeras twee finansiële jare as krediteure gespesifiseerword, word dit in die daarop volgende jaar aslopende gemeentelike inkomste beskou en inberekening gebring by die berekening van ‘ngemeente se sinodale bydrae.

7.2 KERKORDE BEPALING 57.1.67.2.1 Die toepassing van hierdie Bepaling begin almeer probleme veroorsaak omdat die landswet hieroorin die onlangse aantal jare gewysig is:7.2.2 Die huidige Bepaling in die Kerkorde (NTvI) lui asvoig:57.1.6 Die kerkraad moetjaarliks aan die einde van diefinansiële boekjaar, wat strek van 1 April tot 31 Maart,‘n oorsig oor die gemeentelike finansies en die begroting vir die volgende boekjaar op die voorgeskrewevorm virvoorlegging aan die ring gereed maak. Hierdiestate moet deur die voorsitter en skriba van die kerkraad onderteken word en moet daarbenewens gesertifiseer word deur ‘n ouditeur wat kragtens die wet opOpenbare Rekenmeesters en Ouditeurs van 1951 (Wetnr 51 van 1951 soos gewysig) geregistreer is.7.2.3 AANBEVELING: BEPALING 57.1.6Die sinode keur goed dat Bepaling Artikel 57.1.6soos voig gewysig word:Die kerkraad moet jaarliks aan die einde van diefinansiële boekjaar, wat strek van 1 April tot 31Maart, ‘n oorsig oor die gemeentelike finansies endie begroting vir die volgende boekjaar op dievoorgeskrewe vorm vir voorlegging aan die ringgereed maak. Hierdie state moet deur die voorsitter

R:~sinodes~Noord2001~VersIae\Ve,werkte versIae~A-20-1 (Fondse). wpd Agenda


en skriba van die kerkraad onderteken word enmoet daarbenewens gesertifiseer word deur ‘nouditeur (CA) of kommersiele en finansiële rekenmeester (CSA, CFA of CMA) wat kragtens die Wetop Geslote Kooporasies van 1984 (Wet nr 69 van1984) geregistreer is.

7.3 KERKORDE BEPALING 57.1.97.3.1 In die hg van die bogenoemde wysiging, is dit ooknoodsaaklik om Bepaling 57.1.9 te wysig7.3.2 Die huidige Bepaling 57.1.9 Iui soos voig:In geen geval en onder geen omstandighede maggemeentefondse buite die boekhouding van die kerkraad hanteer word nie.

• 7.3.3 AANBEVELING: BEPALING 57.1.9Die sinode keur goed dat Bepaling 57.1.9 as voiggewysig word:Die kerkraad mag geen fondse van watter aardookal anders hanteer anders as deur die kerkraadse boekhoustelsel wat opgestel en bedryf wordvolgens algemeen aanvaarde rekeningkundigebeleid nie.

7.4 REISKOSTE EN DAGGELDEVoldoende voorsiening is op die begroting onder kosteele s/node vir die reiskoste en daggelde van sinode

gangers gemaak.

7.5 HONORARIA - SINODESITTING7.5.1 Die sinode het in 1987 besluit (554; 5.7.2) dat,met die uitsondering van die moderatuur, aWe afgevaardigdes van die sinode ten opsigte van honoraria opgelyke basis behandel word.7.5.2 AANBEVELING: HONORARIADie sinode keur die volgende honoraria goed virdienste tydens die sinodesitting deur die moderatuur gelewer:ModeratorAssessorAktuariusSkriba

R 1,250R 1,000R 925R 1,250

8. SLOTDie Sinodale Kommissie vir Fondse vertrou dat dieopdrag van die kommissie met verantwoordehikheidteenoor die betrokkenes uitgevoer is en bid die vergadering die seen van die Here to.e op die verderewerksaamhede van die sinode.

DS AC SWANEPOEL (voorsitter)DR JH VOGES (skriba)

R:~sinodesWoord2001~VersIae\Ve,werkte versIae~.A-20- I (Fondse). wpd Agenda


BW Brits bemakingGumede kindersMabala kindersMaifadi kindersMakherana kindersNgobeni kindersSP Masenja kinders

Algemene mediese ex gratia fondsBethesda bestuurJeugKoste eie sinodeStabilisasiefondsVrouediens

Lening aan Wierdapark-SuidLening aan Sinode Wes-Transvaal

Lenings aan gemeentesLenings van gemeentes

De Klerk bemakingJeugfondsMaria StrydomMM RobertsonPastorale spreekkamerReserwefondsSinodeSKDB NTvISKSEVoortrekker gedenkfonds

BELEGGINGS

482,524

170,14929,920

128,333121,638

32,484

10,614,305

94,000500,000

7,50090,000

100,000315,000

6,227,805230,000

3,000,00050,000

TOTALE SINODALE BATES I INKOMSTE

TOTALE SINODALE UITGAWES I LASTE

21,877,735

20,698,648

LASTE

Agterstallige sinodale bydraes (98/99)FondsrekeningLangtermyn lenings aan gemeentes (sinodale sentrum Ri 4,312,449Lenings van kontant aanvraagLenings van kontrole rekeningRente betaal aan gemeentes (lenings van)Transito kontrole rekeningVoorsiening koste Algemene SinodeVoorsiening koste eie sinodeVoorsiening vir ouditkoste

LENINGS

Lening aan Wierdapark-SuidLening aan Sinode Wes-Transvaal

1,500,000

500,0001,000,000

19,636,292

238,488925,455

8,998,566387,531

8,637,80533,06434,593

203,101168,522

9,167

1,062,356

62,3561,000,000

Agenda

BYLAE 1: SINODALE BATES en LASTE2000/2001

BEGROTINGSINODALE BATES I INKOMSTE 2000/2001

TRUST EON DSE

RESERWE FONDSE

WERKLIK2000/2001

255,570

71,27034,16243,68944,78632,638

7,24121,784

surplus(tekort)

LEN INGS

SINODALE SENTRUM (deelhebbersbelange)

1,500,000

500,000 I~ 1,000,000 I

9,025,336

I ~J 387,5311 II 8,637,89~J I I

437,644

437,~

R:\sinodesWoord2001~VersIae\Verwerkte verslae\A-20- 1 (Fondse). wpd


BYLAE 2: FINANSIELE VERSLAGtot einde Februarie 2001

TOTALE BEGROTE LOPENDE INKOMSTE

TOTALE BEGROTE LOPENDE UITGAWES

BEGROTE LOPENDE UITGAWES

8,527,159 8,293,152 -386,580

6,922,070 6,008,483 913,587

ADMINISTRASIE

BankkosteRente betaal op BankoortrekkingRente betaal op kredietsaldoDebietorder kosteDiverse toekenningsSessiegelde (stabilisasiefonds)Diverse uitgawes (stabilisasiefonds)

0 70,726

1,615159

30,6933,379

26,5205,3303,030

-70,726

-1,615-159

-30,693-3,379

-26,520-5,330-3,030

BEGROTING WERKLIK surplus2000/2001 2000/2001 (tekort)Finansiële versiag tot einde Februarie 2001

BEGROTE LOPENDE INKOMSTE

ALGEMEEN

Gemeentebou adminHandelinge & agenda’sHuur ontvangJeug AdministrasiePinkster dankofferVrouediens

RENTES ONTVANG

Agterstallige sinodate bydraesDonasiesJeugKredietsaldoLenings aanSpesiale depositosTjekrekeningVaste deposito’sVerbandlenings

OPBRENGS UIT SENTRUMBELANGE

De Kierk bemakingJeugfondsMaria StrydomMM RobertsonPastorale spreekkamerReserwefondsSinodeSKDB NTvISKSEVoortrekker gedenkfonds

BEGROTE INKOMSTE

Sinodale Bydrae NTvISinodale Bydrae OTvIOntrekking uit beleggingSKDB FondseStaatsObsidie

0~

5,099

00000

5,099000

1,061,431

9,40050,000

7509,000

10,00031,500

622,78123,000

300,0005,000

7,460,629

7,200,00085,02827,01850,00098,583

152,573

3,94739,40529,92023,26941,13114,901

824,166

57,49423,857

3,53330,69351,053

238,00958,956

356,7823,789

418,986

3,71119,737

2963,5533,947

12,434245,834

9,079118,421

1,974

6,897,427

6,641,91695,411

069,10091,000

0

819,067

57,49423,857

3,53330,69351,053

232,91058,956

356,7823,789

-642,445

-5,689-30,263

-454-5,447-6,053

-19,066-376,947

-13,921-181,579

-3,026

-563,202

-558,08410,383

-27,01819,100-7,583

R:\sinodesWoord2001\VersIae~Verwerkte versIae~A-20-1 (Fondse). wpd Agenda


BEGROTING WERKLIK surplus200012001 2000/2001 (tekort)begrote lopende uitgawes: vervolg

DIENS VAN BARMHARTIGHEID

02-01 SKDB Sekretariaat02-02 SKDB Maatskaplike Werk Dienste02-04 SKDB Administrasie Dienste02-08 Hospitaalbediening

JEUG

03-02 Bearbeiding Studerende Jeug03-03 Administrasie

ALGEMEEN

01-11 Sinodale fonds01-12 Vrouediens01-15 Sinodale Sentrum01-18 Bediening van Dowes01-19 Bedieningsfonds01-20 Moderamen01-21 Sinodale kommissie vir Fasilitering01-22 Sinodale kommissie vir Fondse01-23 Sinodale Regskommissie01-24 Sinodale Eredienskommissie01-25 Sinodale Ekumene kommissie01-26 Kommissie Sinodale Administrasie

GEMEENTEBOU

04-01 Gemeentebou

SENDING

05-01 Sending Administrasie05-03 Sending Ringe05-05 Indiersending

UITGAWES

GESAMENTLIKE 4 TRANSVAALSE SINODES

34-20800 Mosambiek Sending38-20800 Kuratorium NGKA41 -20800 Versorgingsfonds62-20800 TOIBO74-20800 BestuursinligtingSdienSte

Menslike Hulpbronne

GESAMENTLIKE NOORD- EN OOS-TVL

05-05 SendingkommissiesKAN

TOTAAL GESAMENTLIKE SINODES

1,439,180 1,319,248 119,932

414290 I 379,766 I 34,524840,000 I 770,000 70,000

CI 01 0l84~9J i69483J 15,408

1,053,580 956,143 97,437

~ 1,017680 932,873 r 84,807~‘~°2J I 23,219J I 12,630

2,585,366 2,016,580 -143,275

563,541 I 599,567 1 -36,02619,250 I 16,749 I 2,501

ol ol 0140,000 I 128,333 I 11,667270,297 j 537,500 I -267,203391,858 I 359,203 I 32,655381,340 I 348,645 I 32,695

5,000 I 4,583 I 4175,000 4,583 I 4175,000 I 4,583 I 417

14,000 I 12,833 I 1,1677900~9J 712~J 78,019

9,510 3,947 5,563

g,sioj I 3,~J T 5,563

1,453,981 1,287,277 166,704

95,000 32,450 .1 62,5501,121,361 1,037,009 I 84,352 I

237,620 217,~i~j 1980~j

6,541,617 5,653,922 887,696

192,950 176,871 16,079

57,663 I 52,858 I 4,80525,438 I 23,318 I 2,12040,051 I 36,713 I 3,33857,668 I 52,862 I 4,80612~~j ll,ll~J 1,011

187,503 177,691 9,812

157,503 I 150,191 I 7,31230,000] 27,~92J 2,500

380,453 354,562 25,891

R:\sinodes~NOOrd2001~VerSIae~VerWerkte verslaet4-20-1 (Fondse). wpdAgenda

S/node Noord-Transvaal 2001 169 Fondse

BYLAE 3: OPSOMMING: SINODALE BEGROTING2001/2002

ALGEMEEN

01-11 Sinodale fonds01-12 Vrouediens01-15 Sinodale Sentrum01-18 Bediening van Dowes01-19 Bedieningsfonds01-20 Moderamen01-21 Sinodale Kommissie vir Fasilitering01-22 Sinodale Kommissie vir Fondse01-23 Sinodale Regskommissie01-24 Sinodale Eredienskommissie01-25 Sinodale Ekumene Kommissie01-26 Kommissie Sinodale Administrasie

02-01 SKDB Sekretariaat02-02 SKDB Maatskaplike Werk Dienste02-04 SKDB Administrasie Dienste02-08 Hospitaalbediening

JEUG

03-02 Bearbeiding Studerende Jeug03-03 Administrasie

05-01 Sending Administrasie05-03 Sending Ringe05-05 Indiersending

GEM EENTEBOU

1,439,805

609,79400

130391300000

87,310312,310

00000

1,159,125

389,182721,100 I

oI48 843J

2000/2001

GESAMENTLIK 4 TRANSVAALSE SINODES

34-20800 Mosambiek Sending38-20800 Kuratorium NGKA41-20800 Versorgingsfonds62-20800 TO 18074-20800 Bestuursinligtingsdienste

Menslike Hulpbronne

GESAMENTLIK NOORD- EN OOS-TVL

05-05 Sendingkommissies + KANAftrede Dr HJ MdIler

TOTAAL GESAMENTLIKE SINODES

1,039,201

54,399 I24,698 I76,349 I58,586 I

789,169 I3600~]

154,222

154,2220

1,193,423

970,900 432,878

57,663 60,14525,438 23,97040,051 20,11157,668 60,000

790,080 268,6520 0

157,503 169,191

157,503 I 148,712

_____ 20,~

1,1 28,403 602,069

TOTALE UITGAWES

Persentasie styging toy vorige jaar

VERWAGTE INKOMSTE vlgs GEMEENTE DRA-VERMOë

Persentasie toename in die dra-vermoë van gemeentes

Surplus/(tekort)

5,960,627

4%

7,211,602

16%

1,250,975

6,855,024 7,138,805

15% 4%

7,200,000 7,200,000

0% 0%

344,976 61,195

OPSOMMING VAN SINODALE BYDRAE 1999/2000

1,805,970

614,77200

140,000250,000391,858380,340

5,0005,0005,000

14,0000

2001/2002

2,611,901

483,21100

147,213370,000431,619344,900

5,0005,0005,000

20,000799,958

DIENS VAN BARMHARTIGHEID 1,448,990 1,552,447

414,290 449,137849,600 903,000

0 0185,100 200,310

04-01 Gemeentebou

827,163 1,017,680 1,135,000

816,000 1,017,680 1,135,00011,163 0 0

0 0 0

I o~ ol

Persentasie styging toy vorige jaar

SENDING 1,341,111 1,453,981 1,237,388

86,000 95,000 66,8501,029,641 1,121,361 924,291

225,470 237,620 246,247

UITGAWES 4,767,204 5,726,621 6,536,736

2% 20% 14%

R:~sinodeslNoord2001~VersIae~Ve,’werkte verslae\A-20- ‘I (Fondse). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 170 Sinodale Administrasie

A.21.1 SINODALE ADMINISTRASIE: EERSTE VERSLAG

1. OPDRAG1.1 Die ontstaan van die KSA spruit voort uit ‘n besluitvan die Vyftiende Sinode van Noord-Transvaal(Handelinge 13 - 15 September 1999; bI. 253 -2.2):‘2.2 Funksionering van die SKKK/Sinodale Kerkkantoor2.2.1 Die sinode gee opdrag aan die Moderamen omnamens die s/node moon tI/ke herstrukturering enfunksionering van die Sinodale Kerkkantoorkommissieen die Sinodale Kerkkantoor te hanteer.2.2.2 Die s/node besluit dat ‘n Iiggaam aangewys wordwat die v/er moderamens/sinodale kommissies kanadviseer en bedien met aanbevelings. Hierdie Iiggaamword aangewys deur die V/er Transvaalse moderaturein oorleg met die Sinodale Kerkkantoorkommissie.”1.2 By die .samestelling van die kommissie vanondersoek is dr Gerrit Cloete as verteenwoordiger vanNoord-Transvaal aangewys.1.3 Dit was reeds vroeg in die ondersoek duidelik datdie Sinodale Kerkkantoor nie meer aan die onderskeiesinodes se administratiewe behoeftes voldoen nie endat elke sinode ‘n eie kerkkantoor wou he. Die viermoderature bet dan ook op 14 Februarie 2000 besluitdat die Sinodale Kerkkantoor op 31 Maart 2000 gesluitword en dat elke sinode vanaf 1 April 2000 sy eieadministrariewe dienste moet lewer.1.4 Die moderamen het, in die hg hiervan, reeds op 10Februarie 2000 besluit dat ‘n eie kerkkantoor vir dieSinode van Noord-Transvaalgeopen moes word en betdie Kommissie vir Sinodale Administrasie (KSA) assubkommissie van die moderamen aangewys, met dievestiging en bestuur van die kantoor as algemeneopdrag. Hierdie opdrag is volgens die kommissieuitgevoer.1.5 AANBEVEIJNGS: KSA1.5.1 Die sinode neem met dank kennis van dieinsette wat die lede van die KSA gelewer het om dieadministratiewe dienste van die sinode op baie kortkennisgewing oor te neem en te vestig.1.5.2 Die sinode besluit dat die kommissie as nvolwaardige kommissie van die sinode saamgestelword, vo~gens die beginsels aanbeveel deur diemoderamen se Ad Hoc-Kommissie vir die Funksionering van Meerdere vergaderings.1.5.3 Die sinode keur goed dat die KSA as tydelikekommissie tydens die sitting kan funksioneer.

2. SAMESTELLING EN VERGADERINGS

2.1 SAMESTELLING2.1.1 Die moderamen het die volgende lede op dieKSA benoem:Dr Michiel Botha;Ds Cassie Carstens;Dr Gerrit Cloete (sameroeper);Dr Flip du Toit;

Dr Kobus Gerber;OudI Danie Steyn; enDr Johann Voges2.1.2 Op die eerste vergadering op 17 Februarie 2000is dr Du Toit as voorsitter en dr Voges as ondervoorsitter gekies. Die saakgelastigde van die sinode is exofficio lid van die Kommissie en hanteer die skribaat.2.1.3 Dr du Toit bet na sy verkiesing tot skriba van dieKuratorium bedank en ds PGJ Swart is in sy plekaangewys.

2.2 VERGADERINGSDie KSA vergader vohgens beplanning op die tweedeMaandag van elke maand.

3. SINODALE KANTOOR

3.1 FUNKSIEDie fun ksie en breë riglyn van werksaamhede van diekantoor is deur die KSA vasgestel. Die kantoor het niedie funksie om sinodale werksaamhede te bestuur nie -

dit word deur die kommissies gedoen. Vir hulle werksaamhede het die funksionarisse van die sinode enkommissies egter ‘n administratiewe ondersteuningsdiens nodig. Die bestaansrede van die sinodale kantooris om hierdie diens te lewer.

3.2 PERSONEELVier personeehlede wat by die sentrale kantoor werksaam was, is in onderhandehing deur die KSA ocrgeneem naamhik: mnr Johan Kruger (saakgelastigde),mev Naomie van Wyk (rekenmeester), mej HermienSwart en mev Mientjie Sephton (sekretaresses).

3.3 AKKOMMODASIEDie moderamen bet dit aanvanklik as ideaal gestel datdie administratiewe kantoor saam met die kantoor vandie SKDB in diesehfde gebou geplaas word. As gevolgvan koOrdineringsprobleme kon dit egter nie realiseernie en is doelmatige kantore in die Sinodale Sentrum,eerste vloer (langs die Argief) vir ‘n drie-jaar tydperkdeur die KSA gehuur. Die huurtermyn verstryk op 30April 2003.

3.4 BEGROTINGDie bedryfsbegroting vir 2001/2002 soos goedgekeurdeur die Uitgebreide Moderamen sien soos volgdaaruit:Item ______

PersoneelOpleidingKantoorhuur en elektrisiteitRekenaarkosteInstandhouding toerustingDrukwerk en skryfbehoeftesPosgehd, tehefoon & dienste

Bedrag524 410

6 78047 63028 900

1 0001143013 300

R:~sinodes\Noord2001~VersIae~Verwerkte verslae\A-21-1 (Sinodale Admin). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 171 Sinodale Administras,e

Kapitaal begroting (vervangingprogrammatuur agv netwerksluiting)

3.5 AANBEVELINGS: SINODALE KANTOOR3.5.1 Die sinode neem kennis van die vestiging enfunksionering van die administratiewe kantoor.3.5.2 Die sinode neem kennis van die aanstellingvan die personeel deur die KSA, soos bekragtigdeur die moderamen.

4. WERKSAAMHEDE

4.1 REGLEMENT4.1.1 Die KSA, in oorleg met die Sinodale Kommissievir Fondse (SKF) en die Ad Hoc-kommissie vir dieFunksionering van Meerdere Vergaderings, het geoordeel dat daar in die toekoms meer doeltreffend deureen kommissie vir administrasie en fondse gefunksioneer sal kan word. (Vergelyk aanbeveling: Dieversiag van die Ad Hoc Meerdere Vergaderings).4.1.2 Daar is dus nie ‘n reglement opgestel vir die KSAnie. Die Kommissie het intussen met Bepalings 57.3 en57.4 as riglyn opgetree.4.1.3 AANBEVELING: REGLEMENT KSADie sinode keur goed dat die KSA sedert 1 April2000 sonder ‘n regiement, met Bepalings 57.3 en57.4 as riglyn vir sy besluite, opgetree het.

4.2 SINODALE BYDRAES4.2.1 Daar is op 1 April 2000 begin met die beplanningom sinodale bydraes dmv debietorders te vorder. Metbehuip van Nedbank se Nedinform elektroniese stelsel,word daar tans ongeveer 75% van gemeentes sebydraes elektronies gevorder. Toekennings aan gemeentes en kommissies word feitlik volledig elektroniesoorgeplaas.4.2.2 AANBEVELING: DEBIETORDERSTELSELSINODALE BYDRAESDie sinode versoek gemeentes wat nog nie inskakelby die debietordersteisel nie, om dit so spoedigmoontlik te doen ter wille van ‘n meer doeltreffendeadministrasie.

4.3 LENINGS4.3.1 Die administrasie van die “lenings aan” pakket(“beleggings” deur gemeentes) is op 1 Oktober 2000oorgeneem. Gemeentes het ‘n voordeel verkry deurdatdie fondse “gepoel kon word en teen hoer rentekoersebelê kon word. Die sinode het ‘n persentasie van dierente gekry as administrasieheffing en die gemeentekon rente op hierdie wyse verdien, aftrek vir die

berekening van sinodale bydraes.4.3.2 Intussen het daar egter faktore ter sprake gekomsoos die nuwe verwikkelinge mbt die belasting vankerklike inkomste, die verval van die rekenaar netwerkdiens en integrering van die kerklike administratiewesisteme in Noord-Transvaal, wat ‘n spoedeisendebesluit oor die voortbestaan van die sisteem nodiggemaak het.4.3.3 Die KSA het by die moderamen goedkeuringverkry dat die kollektiewe bedryf van gemeentefondsevanaf 1 Oktober 2001 (soos prakties moontlik) uitgefaseer word, maar dat die vrystelling op rente toysinodale bydraes steeds vir die voIle 2001/2002finansiële jaar sal geld.4.3.4 AANBEVELING: BELEGGINGS DEUR GEMEENTESDie sinode neem kennis dat die koliektiewe bedryfvan gemeentefondse vanaf I Oktober 2001 uitgefaseer word, maar dat die vrystelling op rente toysinodale bydraes steeds vir die voile 2001/2002finansiële jaar sal geld.

4.4 HULPFONDSE4.4.1 Die noodsaaklikheid en bedryf van die volgendehulpfondse geniet tans aandag:Mediese Ex gratia-fonds;Bédieni ngsh u lpfonds;Versorgi ngsfonds;Predikante-hulpfonds.4.4.2 AANBEVELING: HULPFONDSEDie sinode gee opdrag aan die KSA om n vorderingsversiag aan die moderamen voor te lê.

4.5 PENSIOENFONDSPensioene-administrasie word deur SANLAM ondertoesig van die Tustees van die Pensioenfondse behartig. Die sinode het in 1999 kennis geneem dat verslagoor die pensioenfondse in die toekoms deur die Raadvan Trustees gedoen sal word en nie deur dieKerkkantoor nie (Handelinge 13 - 15 September 1999;bl. 253 - 4.3.1.3)

4.6 MEDIESE VOORDELE4.6.1 Mediese fonds4.6.1.1 Die sinode het reeds kennis geneem van dieondersoek na een mediese skema vir die kerk asgeheel (Handelinge 13 - 15 September 1999; bI. 253 -

4.2.2.3.4*2).4.6.1.2 As deel hiervan, asook in die hg van ontbondeling en die wesenlike moonthikheid dat die mediesegroep sinodegewys sou verdeel, het die KSA aanABSA Gesondheidsorgkonsultante (ABSA-GK) ‘nmandaat gegee om ‘n volledige markondersoek virNoord-Transvaal te doen met die oog op ‘n toekomsstrategie. Dieondersoekhetonderanderedievolgendefasette ingesluit:* Imphikasies van ontbondehing vir die groep (profihië

ring);* markevaluasie;* mees voordelige phasing van die groep mbt ‘n hang-

VergaderingkosteVersekeringOuditHeffings vir mediese adminHeffing vir eiendomsadminHeffing vir diverse dienste

11101 6608 250

118 19036 18029 080

827 920

65 880893 800

R:\sinodes~Noord2001~VersIae~Verwerkte versIae~A-2 1-1 (Sinodale Admin). wpd Agenda

S/node Noord-TransvaaI 2001 172 Sinodale Admin/strasie

termyn verbintenis;* subsidiebeleid;* kommunikasieStrategie;* doeltreffende administrasie (self doen vs uitkontrakten ng).4.6.1.3 Die aanbeveling van ABSA-GK was dat vanBESTmed verskuif word na Discovery Health, watbereid was om die groep sonder uitsluitings en wagtyete aanvaar. Na verdere gesprekke met BESTmed isdaar egter, in oorleg met die ander drie sinodes, besluitom by BESTmed te bly en hulle te versoek om dieadministrasie van die premie-invorderings oorte neem.4.6.1.4 Die redes om by BESTmed te bly sluit dievolgende in:* Die aanbeveling van die Ad Hoc-KommissieOntbondeling dat die vier sinodes bymekaar bly vir diedoeleindes van mediese voordele;* die feit dat Discovery gebruik maak van diesogenaamde “corporate funder’ benadering, watimpliseer dat ‘n groep se eiseprofiel gesubsidieer worddeur ‘n bybetaling van die werkgewer se kant. As ‘n lidby ‘n groter behoefte aan chroniese medikasie het aswat die opsie waarin hy is toelaat, kan hy die betervoordeel verkry as die verskil tussen sy bestaande ennuwe premie uit die ‘korporatiewe fonds’ betaal word.Die werkgewer se bydrae tot die ‘korporatiewe fonds”is volledig in die hande van die skema en die risikobestaan dat dit ongekontroleerd kan groei;* die positiewe terugvoer mbt BESTmed se diens wattydens ‘n vroeër ondersoek deur ABSA van lede gekryis;* die feit dat BESTmed hulle bereid verklaar hetom diesinodes as een groep te beskou vir administratiewedoeleindes, maar hulle as afsonderlike werkgewers teregistreer sonder enige vorm van penalisasie.4.6.1.5 AANBEVELING: MEDIESE GROEPSKEMADie sinode neem kennis dat die mediesegroepskema van Noord-Transvaal ingeskakel bly by8ESTmed mediese fonds.4.6.2 Lidmaatskap4.6.2.1 Die sinode het ook reeds kennis geneem vandie regsmening dat meerdere vergaderings nieeensydig mediese fondse kan voorskryf nie(Handelinge 13 - 15 September 1999; bI. 253 -

4.2.2.3.4*1).4.6.2.2 Die ooreenkoms met BESTmed word egteraangegaan op die basis dat die Sinode van NoordTransvaal ‘n verpligte groep is. Dit impliseer datkerklike werkgewers in die sinodale gebied onderneemom hul werknemers, wat kwalifiseer vir mediesevoordele, in te skakel by BESTmed.4.6.2.3 Kwalifikasie kan egter deur die werkgewerbepaal word en die reeling bestaan tans datwerknemers wat minder as R2 000 per maand verdien,nie kwalifiseer vir verpligte lidmaatskap nie.4.6.2.4 Die enigste uitsondering hierop is die niediskriminasie reel, wat bepaal dat ‘n gade van nwerknemer aan ‘n ander groep kan behoort en dat diewerknemer as ‘n afhanklike van die gade geregistreerkan word.

R:\sinodes~NoOrd2001~VerSIae\VeIWerkte verslae\A-21-1 (Sinodale Admin). wpd

4.6.2.5 AANBEVELINGS: LIDMAATSKAPGROEPSKEMA4.6.2.5.1 Die sinode besluit dat kerklike werkgewers in die sinodale gebied ernstig versoek wordom hul werknemers, wat kwalifiseer vir mediesevoordele, in te skakel by die groepskema.4.6.2.5.2 Die sinode wys werkgewers daarop dat,indien lede die groep verlaat en later weer wilaansluit by die groepskema, dit nie sonder nwagtydperk van 3 maande en uitsluitings opbepaalde siektetoestande van tot 12 maande, kangeskied nie.

4.7 SUBSIDIEAAN EMERITI!PENSIOENARISSEVIRMEDIESE VOORDELE4.7.1 Die sinode het reeds kennis geneem van dieregsmening datdie sinode onder geen verpligting staanom huidige of toekomstige emeriti te subsidieer nie(Handelinge 13 - 15 September 1999; bI. 253 -

4.2.2.3.6*2).4.7.2 Met die ontbondeling van die sinodès is dit aanelke sinode oorgelaatom die subsidiering van mediesevoordele vir emeriti/pensioenarisse self te hanteer.4.7.3 Noord-Transvaal moes in die proses die grootstekomponent van afgetredenes akkommodeer en diebedrag aan subsidies beloop ongeveer R 1,03 miljoenper jaar. Hiervan word ongeveer R 735 000 per jaard.m.v. die heffing per predikantspoS (R 330 per maand)ingevorder. Die tekort van ongeveer R 295 000 worduit die Stabilisasiefonds van die sinode gefinansier.4.7.4 Die huidige maandelikse subsidie per emeritus!

ensioenarislid is soos volg:

Lid Lid + 1 Lid + 2 Lid + 3 Lid + 4

411 642 692 725 7254.7.5 Ondersoek word tans, saam met die SKF,ingestel na die mees doeltreffende metode om diesubsidie te befonds. Dit dien as aanvullende verslagvoor die sinode.4.7.6 Navraag is van emeriti ontvang oor die moontlikheid dat emeriti/pensioenariSse uit die groepskemakan tree en steeds ‘n subsidie op hul mediese premieontvang.4.7.6.1 Die KSA het die moderamen versoek om tebevestig dat die huidige gebruik van die sinode bevestig word, naamlik dat slegs emeriti/pensiOenarisse watdeel is van die groepskema, gesubsidieer word. Dierede hiervoor is dat emeriti veiliger is in die groepsverband waar kollektief na hulle belange omgesien kanword.4.7.6.2 BESTmed sal waarskynlik ook die administrasie van die premie-invorderings oorneem, en daarsal beslis ‘n koste-implikasie wees indien daar aanverskeie mediese fondse subsidies oorbetaal moetword.4.7.7 AANBEVELING: SUSIDIERING EMERITI!PENSIONARISSE4.7.7.1 Die sinode neem kennis van die huidigestand van die subsidiëring van emeritilPeflSiOefl

Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 173 Sinodale Administrasie

arisse en gee aan die kommissie opdrag om diesubsidies deurlopend in die beste belang van diewerkgewer en die lede te bestuur.4.7.7.2 Die sinode bespreek die aanvullende verslag toy die subsidiering van die mediese premiesvan emeritilpensioenarisse.4.7.7.3 Die sinode keur goed dat slegs emeriti!pensioenarisse wat deel is van die mediese groepskema, subsidie op mediese premies ontvang.

4.8 EIENDOMME4.8.1 Algemeen4.8.1.1 Alhoewel al die sinodale eiendomme nog in dienaam van die NG Kerk van Transvaal geregistreer is,is die bevoegdheid cm die eiendomme van NoordTransvaal te bestuur aan die KSA gedelegeer (meerbesonderhede kan in die versiag van die verteenwoordiger in die Ad Hoc-Kommissie vir Ontbondelingvan die Sinodale Kerkkantoor gekry word).4.8.1.2 Eiendomme wat op hierdie wyse aan die KSAopgedra is, is die volgende:Huis WilhelminaOliekranse (kampterrein)Badseloop (kampterrein)Magaliesberg (kampterrein)Oppieberg (kampterrein)Kranspoort (plaas)Bethesda (plaas)Emmarentia Geldenhuys SendingskoolDendron SendingpastorieZoekmekaar Sendingpastorie4.8.1.3 Die sinode besit die volgende mineraleregte:Uitzicht mineraleregteBlesbokvlakte mineraleregte (25%)Garsfontein mineraleregte (65,5%)4.8.1.4 Die sinode is ook mede-eienaar van dieSinodale Sentrum, Pretoria.

4.8.2 Sinodale Sentrum4.8.2.1 BestuurDie sinode het besluit dat die SKKK opnuut opdrag krycm die Sinodale Sentrum strategies te bestuur (Handelinge 13 - 17 September 1999; bI. 250- 4.2.1.1.1*2).Die Sentrum word tans bestuur deur die SinodaleSentrumkcmitee, wat ‘n subkomitee van die Ad hocKcmmissie vir Ontbondeling van die Sinodale Kerkkantoor is en bestaan uit verteenwoordigers van al viersinodes. Die verteenwoordiger van Noord-Transvaal isdr Gerrit Cloete, wat 00k die vccrsitter is. Verdereinligting kan in die versiag van die Ad Hoc-KommissieOntbondeling gevind word.4.8.2.2 Noodfinansieringskema4.8.2.2.1 Daar is reeds in 1999 deur die sinode goedgekeur dat met terugbetaling van gemeenteleningsbegin meet word, wat aangegaan is om dieSentrumskuld te delg (Handelinge 13- 15 September1999; bI. 246-6.1.1.5). Geenterugbetaling isegternoggemaak nie.

4.8.2.2.2 Die KSA het geocrdeel dat die gemeentes

genader moet word om ‘n sinvolle, cnderhandeldecplcssing vir die probleem te vind. Daar is by diemoderamen aanbeveel dat ‘n brief aan gemeentesgestuur word cm hulle in te hg dat die terugbetalingvan lenings aandag geniet en dat daar na verskihlendemocntlikhede gekyk word cm die probleem te benader.Gemeentes moet tersefdertyd voorsien word van diebedrae aan hulle verskuldig sees dit in die sinode serekords opgeteken is en daar moet by hulle verneemword of hulle bereid sal wees cm ocr die afskrywingvan die rente op die lenings te onderhandel, sodatslegs die kapitaal terugbetaal word.4.8.2.2.3 ‘n Ander moonthikheid wat aangeroer meetwcrd is of huhle bereid sal wees cm ocr die terugbetahing van slegs ‘n gedeelte van die kapitaal tecnderhandel.4.8.2.2.4 Die moderamen is verder versoek cmgemeentes die geleentheid te gee cm ock alternatiewemoonthikhede voor te stel en cm veer 10 Augustus2001 te reageer, sodat ‘n sinvolle aanvullende vershagvir die sinode voorberei kan word.4.8.2.3 AANBEVELING: SINODALE SENTRUMDie sinode bespreek die aanvullende versiag oordie noodfinansieringslenings toy Sinodale Sentrum.

4.8.3 Emmerentia Geldenh uys Sendingskool4.8.3.1 Twee grondeise is ocr die plaas Buiskopgeregistreer, waarvan een gedeelte 29 (waarcp dieSkool gelee is) betrek. Die pubhikasie van die eise hetplaasgevind op 26 Januarie 2001 en daar is aan dieverweerder 30 (dertig) dae tyd gegee om te reageer.4.8.3.2 Die KSA het, in corleg met die SinodaleSendingkcmmissie, mnr Eugene he Roux van Couzyn,Herzog en Horak aangestel cm die saak te hanteer endie nodige stappe is geneem cm die eis teen te staan.4.8.3.3 Die rede waarom die eis teengestaan word isdat die eisers ‘n groep van cudheerhinge is wat daaropaanspraak maak dat die grond deur wyle EmmarentiaGeldenhuys geskenk is vir die uitsluithike doel cm ‘nskoci vir die cnderrig van swart kinders op te rig. Hullebeweer verder dat die skool in 1964 gesluit is cmdat ditin ‘n “wit gebied” gelee was. Behalwe dat beide hierdiestelhings foutief is, het geen leerhing (sever bekend)hanger as vyfjaar daar ingewccn nie.4.8.3.4 ‘n Vcorhopige memorandum tcv opponering vandie eis is by die Streeksgrondeisekommissaris ingedienen mnr Le Rcux, bygestaan deur ‘n advckaat, sal diesaak verder hanteer.4.8.3.5 AANBEVELING: GRONDEIS EGSDie sinode keur die opponering van die grondeis opdie Emmarentia Geldenhuys Sendingskool goed engee aan die kommissie opdrag om die proses inoorleg met die SSK te bestuur.

4.8.4 Bethesda plaaseiendom4.8.4.1 Die sinode het kennis geneem dat daar ‘ngrondeis teen die plaas geregistreer is (Agenda 13 - 17September 1999; bI 130 - 4.2.1.1), Daar is op daardiestadium met Iscor onderhandel ocr die moontlik verkoop van die eiendom, maar agv die grondeis het die

R:~sinodesWoord2001~VersIae~Verwerkte versIae~A-21-1 (Sinodale Admin). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 174 S/noda/e Admin/strasie

onderhandelinge skipbreuk gely.4.8.4.2 Die KSA het op regsadvies, en in oorleg metdie SSK, ‘n versoek aan die Grondeisehof gerig dat diepartye toegelaat word cm eers n skikking te probeeronderhandel. lndien dit nie slaag nie, sal die saak in diehof voortgesit word. Die rede hiervoor is hoofsaaklikdrieledig, naamlik:* die presedent wat deur die uitspraak in die Kranspoortsaak vasgestel is;* die feit dat die sinode in onderhandeling was cm diegrond te verkoop toe die eis aanhangig gemaak is; en* om regskostes te bespaar.Intussen word die weiding op die plaas steeds verhuuraan mnr Richard Schulenburg van Dendron op diebasis van ‘n sesmaandelikse hernieubare kontrak.4.8.4.3 AANBEVELING: GRONDEIS BETHESDADie sinode keur goed dat gepoog word am diegrondeis teen Bethesda plaaseiendom deuronderhandeling, en nie deur litigasie nie, af te handel.

4.8.5 Kranspoort plaaseiendom4.8.5.1 Die sinode het kennis geneem dat daar ‘ngrondeis teen die plaas geregistreer is (Agenda 13 - 17September 1999; bI 130- 4.2.1.1). Die saak is in dieGrondeisehof teengestaan.4.8.5.2 Die KSA het kennis geneem dat die mosie vandie eisergemeenskap, wat op 8 September 2000 voordie Grondeisehof gedien het, met uitsluiting van dieplan vir die gebruik en ontwikkeling van die plaas, deurdie hof aanvaar is en die grond is aan die eiserstoegeken.4.8.5.3 Daar is nie ‘n finale oordragbevel gemaak nieen die eisergemeenskap is beveel cm voor 5 Februarie2001 aanvullende stukke voor te lê. Intussen is daarreeds twee maal deur die hof uitstel gegee aan dieeiser vir die indiening van sy plan. Die huidige sperdatum is 11 Junie 2001.4.8.5.4 Daar is via die regsverteenwoordiger reedsgepoog cm die proses te versnel, maar dit blyk dat diehofbevel bepaal dat die Departement van Grondsakeeers verplig word om ocr onteiening/vergoeding teonderhandel nadat aan al die bepalings van die hofbevel voldoen is.4.8.5.5 AANBEVELING: GRONDEIS KRANSPOORTDie sinode neem kennis dat die grondeis teenKranspoort plaaseiendom in die Grondeisehofgeslaag het en dat daar op die eisergemeenskapgewag word om ‘n aanvaarbare ontwikkelingsplanaan die hof voor te Iê, voordat oordrag deur dieStaat kan voortgaan.

4.8.6 Oppieberg Kampterrein4.8.6.1 Die sinode hetaan die SKKK opdrag gegee omdie kampterreine van die sinode, in samewerking metdie SJK, strategies te bestuur en te waak teen onderbenutting (Handelinge 13-17 September 1999; bI 250-3.2.3)4.8.6.1 Die KSA het, in oorleg met die SSK, fl 10 jaarkontrak aan Leopardsrock Adventures toegeken vir diebestuur van Oppieberg Kampterrein. Die organisasie

bestuurverskeie kampterreine en reel veraljeugkampemetn Christelike inslag. Behalwe dat die administrasieen instandhouding volledig deur Leopardsrock gehanteer word, ontvang die SSK ‘n huurbedrag van R12 000per jaar vir die gebruik van die terrein.4.8.6.3 AANBEVELING: OPPIEBERGDie sinode bekragtig die aangaan van n kontrakmet Leopardsrock Adventures om OppiebergKampterrein te bestuur.

4.8.7 Badseloop Kampterrein4.8.7.1 ‘n Versoek is deur die sinode gerig, en dienodige skriftelike toestemming deur die familie is reedsin 1987 gegee, vir die skrapping van sekere beperkende voorwaardes in die titelakte, wat kortliks daarcpneerkom dat die sinode nie die eiendom mag verkccp,verpand of verhuur, of op n anderwyse mag vervreemnie, sender die toestemming van die eienaar van dieresterende gedeelte van die plaas (die Van Zyl-familie).Registrasie van die gewysigde titelakte ken egter tot opdatum nie plaasvind nie.4.8.7.2 Die familie het in Mei 2001 versoek dat teruggekeer word na die oorsprcnklike skenkingsvccrwaardes. Dit blyk dat die familie tevrede sal wees as daar‘n onderneming van van die kant van die sinode gegeeword dat die familie n eerste opsie sal verkry indienda~r hoegenaamd oorweging aan vervreemdinggeskenk word.4.8.7.3 Die KSA het die nodige besluit geneem en aandie familie voorgelê vir aanvaarding.4.8.7.4 AANBEVELING: BADSELOOPDie sinode bekragtig die besluit van die KSA dat neerste opsie aan die Van Zyl-familie gegee sal wordin geval van die moontlike vervreemding van dieBadseloop Kampterrein.

4.8.8 Verkoop van aandeel: gedeelte I - plaasFancy 556 LQ - Groat 21 Hektaar (Oliekranse)4.8.8.1 Die KSA het, in corleg met die SJK, besluit cmn aanbod van R 1 500 per hektaar deur ‘n mnr WLcmbaard te aanvaar vir die 50 % aandeel van diesinode in die eiendom.4.8.8.2 Ditblyk datontwikkelingsmocntlikhede en selfssinvolle benutting van die terrein vir kerklike doeleindesminimaal is.4.8.8.3 AANBEVELING: OLIEKRANSEDie sinode bekragtig die verkoop van sy 50 %aandeel in gedeelte I - plaas Fancy, 556 LQ(Oliekranse).

4.8.9 Mineraleregte4.8.9.1 Die sinode het kennis geneem dat mynbedrywighede op Bethesda gestaak is agv die aanspraakvan die grondeiser op die mineraleregte (Agenda 13 -

17 September 1999; bl 130 - 4.2.1.1).4.8.9.2 Daar is by die Streeksgrcndeisekommissarisbeswaar aangeteken teen sy besluit cm die eisers sestandpunt, dat die mineraleregte ingesluit is by die eis,te ondersteun. Hy het onderneem om die saak aan die

R:\sinodes~Noord2001~VersIae~Ve!Werkte verslae’iA-2 1-1 (Sinodale Admin.).wpdAgenda

S/node Noord-Transvaal 2001 175 Sinodale Admirnstrasie

beleid van die Departement Minerale en Energiesakete Iaat toets en daaroor uitsluitsel te gee.4.8.9.3 Intussen word nuwe wetgewing ivm mineraleregte voorberei, wat daarop neerkom dat die regte Ofbenut, Of aan die Staat teruggegee moet word.4.8.9.4 Die Ad Hoc-Kommissie Ontbondeting is besigmet n ondersoek hieroor namens die vier sinodes vanTransvaai. Die KSA het versoek dat oudi Danie Steynby hierdie ondersoek gekoopteer word in die hg van syuitgebreide kennis van die aangeleentheid.4.8.9.5 AANBEVELING: MINERALEREGTEDie sinode neem kennis dat ondersoek ingestelword na die implikasies van die nuwe wetgewingrakende mineraleregte.

5. EKSTERNE OUDITEUR5.1 Die eksterne ouditeur vir die sinode se kantoor,soos aangestef deur die KSA en bekragtig deur diemoderamen, is Log ista Geoktrooieerde Rekenmeesters(Ingelyf), Lynnwoodweg 263 BROOKLYN.5.2 AANBEVELING: EKSTERNE OUD~TEURDie sinode neem kennis dat Logista GeoktrooieerdeRekenmeesters as eksterne ouditeur aangestel is.

DR JH VOGES (voorsitter)MNR JB KRUGER (skriba)

R:~sinodesWoord2001\VersIae~Verwerkte verslae\A-21-1 (Sinodale Admin). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaa/ 2001 176 Beskrywingspunte

B. BESKRYWINGSPUNTE

B.1 ALGEMEEN - geen

B.2 KINDERS BY NAGMAAL - geen

B.3 SENDING

B.4 GEMEENTEBOU

B.5 JEUGB.5.1 VCHODie Sinode van Noord-Transvaal gee opnuut sy steunaan die Vereniging vir Christelike Hoer Onderwys in diehg van Art 66 van die Kerkorde en gee daarom ockverlofaan die Vereniging cm preekbeurte in gemeenteswaar te neem en lede te werf.Motivering:1. Voor die Sinode van Noord-Transvaal in 1999 het ‘nversiag van die SJK gedien. Onder punt 2.3.6 (AgendabI 37) is vershag gedoen ocr die jarelange enersluidende standpunte wat die NG Kerk en die VCHO ocrdie meeste onderwyssake gehad het. Sekere verskillehet volgens die kommissie ingetree en in die hg vanhierdie verskihle het die kommissie gecordeel dat dieVCHO nie meer aanspraak kan maak op sinodalesanksie nie. Die paragraaf sluit af met: “Gerneentesword daarop gewys dat die VCHO dus nie anger metsinodale sanksie in gemeentes kan cptree nie.2. Volgens die Handelinge van die sinode bI 221 isdaar kennis geneem van pte 1 tot 4.2. Dus is daarkennis geneem van punt 2.3.6 en het die sinode geenbesluit geneem om die VCHO van sinodale sanksie teontneem cm in gemeentes op te tree nie. Die oggendblad Beeld berig egter op 14 September 1999 5005voig: “Die Vereniging vir Christehike Hoer Onderwysgeniet nie meer sinodale goedkeuring cm in NGgemee~ntes op te tree nie, het die NG Kerk se NoordTransvaalse sinode gister gehoor.” In Die Kerkbodeword op 1 Oktober 1999 soos volg berig: “Die NoordTransvaalse Sinode ondersteun nie meer die optredevan die Vereniging ‘vir Christehike Hoer Onderwys(VCHO) in die NG Kerk-gemeentes nie. Die SinodaleJeugkommissie (SJK) het aan die sinode gesê dieVCHO beywer hom sterk vir volkseie onderwys, terwyldie NG Kerk horn vir Christelike onderwys beywer. Dieindruk is dus gelaat dat die sinode besluit het cm dieVCHO sinodahe sanksie te cntneem cm in gemeentesop te tree. Die sinode het wel kennis geneem daarvan.3. Die sinode kan in belang van Christehike onderwysnie toelaat dat’n jarelange bondgencct van horn so vervreern word nie. Art 66 van die Kerkorde lui onderandere: “Die vraag of ‘n bepaalde organisasie kan aanspraak rnaak op die steun van die Kerk, hang af van sygrondsiag en doelstelhings en die uithewing daarvan indie praktyk.” Die VCHO stel dit as sy doel:Die bevordering van• Christehike opvceding

• Chirstelike onderwys• Christehike wetenskap“Die hele Skrif is deur God ingegee en het grootwaarde cm in die waarheid te onderrig, dwahinge tebestry, verkeerdhede reg te steh en ‘n regte lewenswysete kweek, sodat die man wat in diens van God staan,volkome voorberei en toegerus sal wees vir elke goeiewerk.” (2 Tim 3:16&17)4. Die VCHO se grondsiag is ooreenkomstig dieCalvinistiese Hervorming: die Heihige Skrif as die onfeilbare Woord van God, in sy geheel en in al sy dele.“Die vrees van die Here is die beginsel van die Kennis

(Spreuke 1:7)5. Die VCHO se missie is cm deur die bevordering vanChristehike opvceding, onderwys en wetenskap, toegespits op ons eie yolk, persone en instelhings te lei cm opalle terreine tot eer van God te lewe en te werk - vglHand 1:8. (Roeping en Riglyne Des~mber 1999).6. Niks hiervan is tog in stryd met die vereistes wat Art66 stel nie! Die vershag van die SJK aan die 1999sinode maak melding daarvan dat die standpunt vandie VCHO ten opsigte van die onderwys tans op sekerepunte verskih van die van die kerk. In die hg van dieverskilhe het die AJK besluit dat die VCHO nie meeraanspraak kan maak op sinodale sanksie nie. Hoewehdie AJK dit mag besluit het, het die Sinode van NoordTransvaah dit nie besluit nie. Daar word nie meldinggemaak van die aard van die verskille nie, maar sou dieverskille van so ‘n aard wees dat die baba met diebadwater uitgegooi moet word? Die positiewe werk watdie VCHO deur al die jare gedoen het en steeds doen,is corgenoeg motivering om hulle steeds te steun. Soudie beshuit wat die AJK geneern het en nie deur diesinode besluit is nie, beteken dat kerkrade en lidmatewat lede van die VCHO is, hulle lidmaatskap moetcpskort?7. Die vershag van die SJK meld dat die AlgemeneSinode van 1998 n nuwe samewerkingsccreenkomsmet die VCSV goedgekeur het. Dit beteken tog nie datdie NG Kerk met alles wat in die VCSV gebeur, saamstem nie! In die verslag Samewerking tussen die NedGeref Kerk en die VCSV wat die Algemene Sinodegoedgekeur het (Bylae A6-3 bl 124 van die Agenda),word art 5 van die grondwet van die VCSV weergegee.Van belang is die volgende:5.7 Die VCSV onderneem cm in die program- enstudiemateriaal wat deur die VCSV vir lede beskikbaargestel word, en in die styl waarin aktiwiteite aangebiedword, leerstelhige aspekte waarcor daar verskil vanmening tussen belanghebbende kerke mag wees, tevermy;5.9 Die VCSV verwag van alle persone wat leiding indie vereniging en/of by aktiwiteite neem, cm op geenwyse tydens groepbesprekings of enige ander aktiwiteite of byeenkomste van die vereniging op te tree oftoe te haat dat twis ocr leersteihige sake cntstaan of dataktiwiteite becefen word waaroor meningsverskil tus

R:\sinodes~Noord2001’iVersIae~Verwerkte versIae~B- (Besk,ywingspunte). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaa/ 2001 177 Beskrywingspunte

sen kerke mag ontstaan nie;8. Dit is dus duidelik dat die NG Kerk met ‘n verenigingsaamwerk waarin verskillende kerke werksaam is watnie op dieselfde belydenisgrondslag staan nie. As dieNG Kerk met die VCSV kan saamwerk, waarom nieoak met die VCHO wat soos die NG Kerk, die DrieFormuliere van Eenheid onderskryfnie? “Ons staan envat by die Bybel in sy geheel as die gesagvolle Woordvan God, en aanvaar die Drie Formuliere as in oareenstemming met die Bybel.” (Roeping en Riglyne,Desember 1999 bI 5).9. Kom ons beoordeel voorts die houding wat die SJKteenoor die VCHO ingeneem het in die hg van dievolgende besluit wat die sinode geneem het: Ekumeniese samewerking in belang van die ondetwys - Kerkrade word aangemoedig om waar moon tlik betrokke teraak by ekumeniese samewerkingstrukture in belangvan Christelike onde,’wys. (pt 2.3.4.4 Handelinge bi222) Waar kerkrade tot ekumeniese samewerking aangemoedig word, waarom ‘n koue skouer vir die VCHOwat in strewe en belydenis ten nouste aan die NG Kerkverbonde is? Met die aanvaarding van die beskrywingspunt, sat die saak van Christelike opvoeding,onderwys en wetenskap bevorder word, en sodoendedie eer van die Here.

B.6 FASILITERING

RING VAN WATERBERG

8.7 PREDIKANTEBEGELEIDING

B.8 EKUMENE

B.9 - 8.11 KURATORIA - geen

B.12 REGSKOMMISSIEB.12.1 SAMESTELLING VAN SENTRALEKERKRAADDie sinode besluit am ná Bepaling 26.1.3 ‘n nuweBepahing 26.1.4 by te voeg, wat hut:‘Kerkraadslede wat vir ‘n spesifieke opdrag verkiesword, word in gemeentes wat gedesentrahiseer het,deur die Sentrale Kerkraad verkies, aangesien sulkekerkraadslede die belange van die hele gemeente dienen nie direkte belang het by sake wat by wykskerkrade bespreek word nie. Sentrale Kerkrade moet toesien dat die bahans tussen die aantal ouderlinge endiakens (met spesifieke opdragte) nie deur hierdiereeling versteur word nie deur hiefs ‘n ouderhing en ‘ndiaken vir ‘n spesifieke opdrag te verkies.”Motivering:1. Volgens Bepahing 26.2.9.1 “... vestig al die bevoegdhede, insluitende die bevoegdheid am vroeëre kerkraadsbeshuite in hersiening te neem, asook die verphigtinge van die kerkraad” ná desentrahisasie in dieSentrale Kerkraad. Die Sentrale Kerkraad word dus nievan die bevoegdheid am self oak sekere kerkraadslede(met spesifieke opdragte soos jeug, sending, ens) tekan kies, gestroop nie.

2. Dit is vir die gladde en effektiewe funksionering van‘n gemeente en ‘n (Sentrale) Kerkraad belangrik datdaar direkte verteenwoordiging van kommissies op die(sentrale) kerkraad moet wees. Daarsonder kankommissies en kerkrade van mekaar vervreem raak enkan daar spanning en misverstande ontstaan.3. Indien ‘n Sentrale Kerkraad saamgestel word soosdie Kerkorde tans geInterpreteer word, is verteenwoordiging van kommissies op die Sentrale Kerkraadbloat toevahhig -of moetdaardeurlopend ahlerlei ad hocreehings met wykskerkrade getref word am sulke verteenwoordigers aangewys te kry as wykskerkraadsverteenwoordigers op die Sentrahe Kerkraad. Dit lei tatdeurhopende rompshomp en onsekerheid in geval vanpersoneehwissehing op die besture van kommissies - endit doen die werking van die gemeente se masjienerienie goed nie. Sekerheid en fhinkheid is heihsaam virenige groep/span.4. Die meeste heiersfigure in gemeentes is vandagdikwehs oorhaai metverantwoardehikhede. Huihe vind ditderhahwe moeihik am die uitgebreide werksaamhedevan sekere kommissies (as ‘n spe~ifieke opdrag) tehanteer - en oak nag die verantwoordehikheid vir diebearbeiding van ‘n wyk te kan behartig. Die moonthikheid moet dus geskep word am ‘n spesifieke opdragvir die (Sentrahe) Kerkraad te kan behartig, sander datdie kameel se rug gebreek word.5. Die Kerkorde en sy Bepahings moet die kerk en sygemeentes dien - en nie kniehahter nie. Die vaargestehde byvoeging tot die Bepahings van die Kerkordedoen geen kerkregtehike beginsel gewehd aan nie - enskep ruimte vir meer effektiewe bediening.

KERKRAAD WONDERBOOM-SUID

B.12.2 BEPALING 49.4.4Skrap die bepahingMotivering:Watter doeh dien dit? Die ring kan tag nie die doopongedaan maak nie. Hoekom moet die ring hierdieinligting kry?

RING VAN SESMYLSPRUIT

B.12.3 WYSIGING VAN ARTIKEL 28.4Die sinode versoek die Algemene Sinode am Artikeh28.4 te wysig am te ui:28.4 Indien die voorsitter nie by ‘n gewone of buitengewone vergadering teenwoordig kan wees nie, kiesdie vergadering ‘n voorsitter uit die leraar(s) en ouderhinge.Motivering:28.4 Bepaah dat’n ouderhing mag dien as voarsitter van‘n kerkraadsvergadering. Die huidige artikeb 28.4beperk egter die ouderhing-voorsitter se taak deurdat hynet voorsitter mag wees as daar wet ‘n leraar in dievergadering teenwoordig is. Ons meen dat dit diemondigheid van die ouderhing-voorsitter ontken.

KERKRAAD SESMYLSPRUIT

B.12.4 WYSIGING VAN BEPALING 57.1.6Die sinode wysig Bepahing 57.1.6 van die Kerkorde

R:~sinodes\Noord2001\VersIae~Vetwerkte versIae~B- (Beskrywingspunte). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 178 Besk!ywingspunte

sodat kerkrade se finansiele state 00k deur rekenmeesters (CFA’s) gesertifiseer meg word en nie noodwendig deur ouditeure (CAs) nie.Motivering:1. Artikel 17(2) van die Wet op Organisasies sonderWinsoogmerk, 1997 (Wet 71 van 1997) bepaal datsodanige verenigings se finansiele state deur n CFAgesertifiseer meg word. Die kerkraad is van meningdat’n kerk eerder n vereniging sonderwinsoogmerk as‘n maatskappy is en dat artikel 17(2) van bogenoemdewet wel op gemeentes van toepassing gemaak kanword.2. Gemeentes kan geweldig op koste bespaar aangesien ouditeure heelwat meer geld vra as rekenmeestersom state te sertifiseer. Die meeste kleiner gemeentesgaan gebuk onder finansiële druk en sukkel om lopende koste te dek.3. Ouditeursfirmas maak gewoonlik van junior klerkegebruik om die state op te stel, terwyl die gekwalifiseerde persoon slegs sy handtekening daarop pleaswanneer dit voltooi is. Daarteenoor stel ‘n rekenmeester gewoonlik persoonlik die state op wat hy/sysertifiseer.

KERKRAAD JAKARANDA

8.12.5 LERAARS WIE SE DIENS BEINDIG WORDAS GEVOLG VAN FINANSIELE OMSTANDIGHEDEDie Sinode van Noord-Transvaal stel ondersoek in namoontlikhede hoedat die Algemene Kerkverband opeen of ander manier kerkrade ken bystaan om leraarswie se diens beeIndig moes word agv die gemeente sefinansiële posisie, ook te vergoed vir die jare diens inander gemeentes as slegs die huidige.Motivering:Die ring is van mening dat die huidige reeling soos dittans in Artikel 12b 2.4.4.1 steen werklik baie Ieraarsernstig gaan benadeel. Dit is tog verregaande dat ‘nleraar se vorige jare diens in ‘n ander gemeente binnedie kerkverband net eenvoudig afgeskryf word. Diekerk behoort hiervoor voorsiening te maak dmv een ofander soort groepversekering.

RING VAN NORTHAM

B.12.6 AMPSBEVOEGDHEID VAN PASTORALEHULPE EN EMERITIDie Ring van Krokodilrivier versoek die sinode om diereglementvirdie bevoegdheid van predikante uitte breideur die ampsbevoegdheid van sowel die emeriti as diepastorale hulpe meer volledig te omskrywe.

Motivering:Binne die kader van arbeidswetgewing moet daardienskontrakte met leraars gesluit word. fl Pastoralehulp en n emeritus is beide gelegetimeerdes en kan opbeperkte basis hulle ampsbevoegdheid uitoefen ondertoesig van ‘n kerkraad. Hulle word egter van sekereadministratiewe sake uitgesluit, soos byvoorbeeldbevestiging van kerkraadslede, verteenwoordiging opmeerdere vergaderings, ens. As ‘n pastorale hulp egterin diens van ‘n gemeente is met ‘n dienskontrak,behoort hy voIle ampsbevoegdheid te he. Van hieruitken alle ander artikels en bepalings aangespreek eng~wysig word.

B.13 EREDIENS

B.14 KERKLIKE MEDIA

B.15 VROUEDIENS

B.16 ARGIEF

RING VAN KROKODILRIVIER

B.17 - B.18 DIENS VAN BARMHARTIGHEID

B19 LEER EN AKTUELE SAKE

8.20 FONDSEB.20.1 WYSIGING VAN BEPALING 57.1.6Vergelyk B.12.4B.20.2 SAMESTELLING VAN TABEL VIR SINODALEBYDRAEDie sinode besluit om weer te besin weer oor die wysewaarop die tabel vir die heffingsbedrag aan die sinodesaamgestel word.Motivering:Die ring is van mening dat die syfer vir 100% tabelwaarde net eenvoudig te hoog is. Tans betaal diegemeentes in die ring almal slegs n vasgestelde % vantabelwaarde en is baie dankbaar vir die vergunning.Om uiteindelik by 100% van die tabelwaarde uitte kom,lyk totaal onmoontlik aangesien dit so fl geweldigegroot bedrag is.

RING VAN NORTHAM

B.21 SINODALE ADMINISTRASIE

R:~sinodes~Noord2001~VersIae~Verwerkte verslae’iB- (Beskiywingspunte). wpd Agenda

S/node Noord-Transvaal 2001 179 In Memona

E.1 IN MEMORIA

DS CASPER HENDRIK BADENHORST(BA, BD)

2311011923 - 21104/2001

Casper (of “Oubaas”, soos sy Universiteitsmaats horngenoern het) Badenhorst is gebore op Pietersburg,waar sy vader, Gerhardus Johannes Badenhorst, nbeesboer van die orngewing was. Hy gaan eers na dieLaerskool in Louis Trichardt (1931-1 932) en toe na nplaasskool Welgevonden (1933-1 936). Vir sy hoerskoolloopbaan gaan hy terug na Louis Trichardt(1 937-1938). In hierdie tyd speel hy in die eerste rugbyspanvan die skool. Hy gaan boer daarna op die plaas terwylhy die Helpmekaar Korrespondensiekursus volg en syrnatriek in 1944 op hierdie wyse behaal.

Hy was dus effens ouer as die ander studente van sygroep toe hy in 1945 na die Universiteit van Pretoriagaan vir sy teologiese opleiding. (Dit was die redewaarorn hy op kenmerklike studentewyse die bynaam“Oubaas” gekry het, maar daarby was hy n rustigepersoon met ‘n volwasse lewensbenadering). Hybehaal sy BA-graad in 1947 en BD in 1950. Hy wordgelegitimeer op 21/11/1951. Hy neem mm deel aandie studentelewe, behaiwe die aktiviteite van Sonoptehuis waar hy tuis was, want volgens hom, rnoes hy“spook orn al sy vakke te slaag”. Inderdaad was hy ‘ntoegewyde en ernstige student, hoewel hy ook ‘nkenmerkende hurnorsin gehad het. Die terna van syBD-verhandeling was: “Die outeurskap en datering vandie boek Prediker” en die tema van syproponentsverhandeling: “Die stelsel van troonsbestyging in die state van Israel en Juda”.

Sy eerste beroep was na die gemeente Gravelotte indie destydse noord-oos Transvaal. Hier word hygeorden en bevestig op 26 April 1952. Hy springdadelik met ywer aan die werk en rig by. in 1954 ‘nkerksaal en pastorie op. Na 6 jaar aanvaar hy ‘nberoep na die gemeente Roedtan waar hy op 28 Nov.1958 bevestig word en waar hy 11 jaar arbei en ook diekerkgebou oprig.

Daarna verskuif hy na die stad, waar hy in diegemeente Quaggapoort, Pretoria bevestig word op 29Junie 1969. Hier help sorg hy vir die bou van ‘n tweedepastorie en gedurende sy dienstyd word twee andergemeentes afgestig. Na 9 jaar in die stad, word hyterug beroep na sy geliefde noordelike bosveldwêrelden word op24 Januarie 1978 te Koedoesrand bevestig.Hier arbei hy tot by sy aftrede op 20 November 1988.

Hy was baie getrou in die bediening van sy gemeentesen sy groot prioriteit was om mense vir Christus te wen.So was hy ook baie getrou in sy huisbesoek enpastorale werk. Wat die breer kerkwerk betref, het hyvir 25 jaar gedien in die Begrotingskornmissie van

Noord-Transvaal en ook hier baie getrou sy bydraegelewer. Hy het geen vyande gehad nie.

Na sy aftrede gaan woon hulle op ‘n deel van diefamilieplaas by Louis Trichardt. Hierdie plaas het aansy oupa behoort en toe dit later verkoop word, het hy ‘ndeel daarvan gekoop. Hy het nou begin boer metmango’s en avokadopere, of soos hy self skryf: “ekprobeer bietjie boer met vrugtebome”. In hierdie tydneern hy ook preekbeurte waar in verskeie omliggendegemeentes soos Louis Tichardt, Soekmekaar enLevubu. Die jongmense van die omgewing vind inhom ook ‘n vriend en raadgewer en besoek horn graagop sy plasie. Van sy kleinseuns het ook daar per fietsgaan kuier.

Sy gesinslewe het begin toe hy, kort na.sy legitirnasie,op 5 Januarie 1952 in die huwelik tree met CatharinaElizabeth Coetzer. Die Here seen die huwelik met 4kinders nI. Gerhardus Johannes (01/12/1952),Lambertus Albertus (01/06/1955), Casper Hendrik(24/01/1 960) en Hester Aletta (12/07/1961). Hulle isalrnal getroud en daar is reeds 8 kleinkinders in 1997.Gert is predikant in Wonderboom-Suid, Bertus in diegemeente Blouberg op Alldays, Casper is ‘nonderwyser en Hester is getroud met Francois vanHuysteen en hulle is betrokke by ‘n operaskool. Sykinders getuig dat hy ‘n pa en gesinsman byuitnemendheid was. Hy was selfs oorbeskermend virsy gesin, maar, ook omrede sy getroue huisgodsdiensen pragtige voorbeeld, was ditampervir die twee seunsvanselfsprekend om ook die roepstem te voel om in diebediening te gaan.

Sy eggenote is op 6 Maart 2001 op Louis Trichardtoorlede aan suikersiekte. Op 21 April was hy op padcm vir sy seun en sy familie te gaan kuier op Alldays,moontlik met ‘n bedroefde gemoed, toe hy by ‘n vierrigting stopstraat getref word deur ‘n grootbenziendraende vrag motor en sy motor en nog ‘n andervragmotor in die botsing betrokke raak. Die brandstofvrag motor het sy motor vol op die kant waar hy gesithet, getref. Hulle moes horn uitsny uit sy motor, enhoewel hy aanvanklik nog geleef het, is hy op dietoneel oorlede. Casper is dus oorlede op2l April 2001in die ouderdom van 78 jaar. So het hy en sy vrouskaars ‘n maand na mekaar verhuis.(Dirk Viljoen, aan die hand van sy biografiese vorm wathy op 14/02/1997 ingevul het en ‘n gesprek met ds GertBadenhorst.)

DR ETIENNE JAQUES LEMMER LE RICHE(BA, BA Hons, BD, MA Wysb, D Phil, Drs D)

04I11I1 927 - 06I12/2000

Lemmer Le Riche was ‘n gebore “Suidwester”. Hy isgebore op 4 November 1927 te Windhoek. Sy vader

R:~sinodes~Noord2001\VersIae\Verwerkte verslae\E-1 (In Memoria). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaai 2001 180 In Memoria

was ‘n boer en hy gaan eers na die Austin Laerskool inSWA (1933-1934). Daarna gaan hy na die LaerskoolAndalusia (1934-1942) en daarna na die AndalusiaHoerskool (1943-1946). Hy slaag matriek in die eersteklas en sy vakke sluit ook Tik en Snelskrif in.

Vir sy teologiese studies gaan hy na die Universiteit vanPretoria se Teologiese Fakulteit Afd B (1954-1961) enbehaal sy BA-graad, BA Hons en BD. Later behaal hydie graad MA in Wysbegeerte en D Phil. Hy was besigmet sy DD vanaf 1974 toe sy gesondheid agteruit begingaan het. Die tema van sy D Phil-graad was: ‘‘nLiniêre visie van die geskiedenis met besondereverwysing na Augustinus”. Sy DD-proefskrif sou gaanoor “Die wederkoms van Christus in sending-historieseperspektief gesien”. Hy was dan ook ‘n besonderestudent en is in 1974 oorweeg as kandidaat vir ‘ndosentepos in Teologie aan UP.

Tydens sy studies tree hy in 1954 in die huwelik metHeila Marthina Hendrika Nel. Hulle het slegs een kind,ni ‘n dogter Marguerite wat op 19/02/1 965 gebore is.Sy eggenote Heila ontval horn op 18/11/1 995 aan diedood. Sy dogter verhuis intussen na Nieu-Seeland.Die tragiese situasie het dus ontwikkel dat hierdiebegaafde man, na sy aftrede in 1985 as gevoig vangesondheidsproblerne, en nadat hulle ‘n rukkie in LaMontagne gewoon het, alleen in dieVersorgingsafdeling van Huis Herfsblaar beland vanaf1990, waar hy in ‘n hoe mate dernenties raak agvAltzheimer-siekte. Sy eggenote het nog vir drie jaar inhulle huis gebly, maar sy was ook so sieklik dat sy homnie kon hanteer nie. Vir ‘n lang tydperk het hy by tyeangstig geword en angsvallig rond beweeg en sy kieregedurig in en uit gepak het. By tye was hy tog somsweer rustig en kaim. Op 6 Desember 2000 het hullehom dood aangetref in sy karnerwaar hy ‘n hartaanvalgekry het. Sy dogter wat ‘n mediese dokter is, kondarem teenwoordig wees by die begrafnis.

Lemmer le Riche was ‘n toegewyde, ernstige enywerige predikant. Hy het net twee gemeentes bediennl. Komatipoort en Onderstepoort. Nadat hy gelegitimeer is in 1962, word hy op 2 Maart 1963 georden enbevestig te Komatipoort. Hier arbei hy slegs 3 jaar enword dan op 25 Junie 1966 bevestig te Onderstepoort(Pretoria-Noord). Hier het hy ‘n vrugbare bedieninggehad en die gemeente Onderstepoort was op ‘nstadium sinoniem met Lemmer le Riche. Hy was baieaktief met ringswerk en het hom veral beywer op dieterrein van die Evangelisasiekommissies van die ringen die Sinode van Noord Transvaal. Sy belangstellingin die uitbreiding van die Koninkryk onder sy eie menseen hulle geestelike groei, was aansteeklik. Hy het hornintens ingeleef in die wel en wee van sy gemeente enwas baie getrou en ywerig in sy huis- en siekebesoek.

Hy het veral hartlik saamgeleef met die werk van dieEvangelisasiespreekkamer in die rniddestad vanPretoria en het dit orals en altyd gepropageer en

bevorder - ook deur sy oproepe tot gebed vir die werk.Geen wonder dus dat hy in 1983 aangewys word as dieraadgewer in hierdie Evangelisasiespreekkamer nie. Inhierdie pos doen hy ewigheidswerk en help talle menseom weer by Christus uitte kom en koers in hulle lewenste kry. Ongelukkig kon hy net ‘n paar jaar hiermeeaanhou omdat hy in 1985 ook hierdie tuig moes neerlêomrede psigiese verswakking. Hy het wel nog daarna,op ad hoc-basis, aangehou om te help met die werk.

Op die breër terrein was hy lid van die Skoolraad en dieBeheerraad van die Hoërskool Pretoria-Noord.

Al was Lemmer le Riche, die groot, mooi, sterk manteen die einde van sy lewe, vir ‘n dekade “weggesteek”in ‘n versorgingsoord, sal baie mense horn onthou virsyywer, liefde, entoesiasme en opregte gebede, toe hynog gesond was. Met sy begrafnis het lede van diegemeente Onderstepoort treffend hulde gebring oor sybediening waarin hy die Here voluit gedien het.(Dirk Viljoen, na aanleiding van sybiografiese vorm watdeur die maatskaplike werker van HUis Herfsblaar metsy samewerking ingevul /s op 26/6/2000 asookpersoonlike herinneringe aan hom.)

GENL MAJ (OS) JACOBUS ALBERTUS VAN ZYL(BA,MA)

1210411923 - 10102/2001

Koos van Zyl sal nog baie lank onthou word as ‘ntoegewyde dienskneg van die Here wat sy grootorganisasie- en motiveringstalente gebruik het inbelang van die Koninkryk van God in gemeentes, dieWeermag en die Bybelgenootskap.

Hy is gebore op 12 Apri 1923 as seun van ‘n boer(Jacobus Albertus van Zyl) te Edenburg waar hy ook syskoolloopbaan tot by matriek (1929-1940) suksesvolafgehandel het. As seun neem hy deel aan verskillendesportsoorte. Hy gaan vanaf 1941 na die Universiteitvan Stellenbosch en behaal sy BA-graad in 1943. SyTeologiese Lisensiaat ontvang hy aan die Kweekskoolin 1948 en hy word in Desember van daardie jaargelegitirneer. Op Stellenbosch speel hy ‘n aktiewe enleidende rol in die studente-aktiwiteite en is hy oa in1948 voorsitter van die Studenteraad. Hy neem ookdeel aan sport en speel in die eerste rugbyspan vanMaties in 1947 en 1948. Later studeer hy verder aandie UOVS en behaal sy MA (cum laude) in 1963. Dieterna van sy verhandeling was: “n Sosiologiese studievan die taak en opleiding van die predikant”.

Sy eerste gemeente is Sondagsrivier (Kirkwood) waarhy georden en bevestig word op 19 Februarie 1949. Hyhelp om die kerk daar te bou. Hy tree ook nou (op27/9/1 949) in die huwelik met Elsje (Elsa) Stegmann(dogter van prof ET Stegmann van Stellenbosch). Elsais self ‘n fisioloog met ‘n MSc-graad. In September1952 word hy bevestig in Bloemfontein-Noord en inFebruarie 1958 keer hy terug na die Kaap en word n

AgendaR:~sinodesWoord2001~VersIae~Verwerkte verslae\E-1 (In Memoria). wpd

S/node Noord-Transvaa/ 2001 181 In Memoria

Parow-Sentraai bevestig. Ook hier organiseer hy diebou van ‘n kerkgebou. in Maart 1960 word hy weerberoep en bevestig in Bloemfontein-Noord.

Sy loopbaan as kapelaan begin in Augustus 1961 toehy, op aandrang van die destydse minister vanVerdediging, mnr Jim Fouché, te Tempe byBloemfontein as kapelaan in die SAW bevestig wordmet die rang van majoor. Op 1 Des 1962 word hybevorder tot kommandant. in Junie 1966 gaan hy naPretoria orn as ‘hoof van die veldpredikers” te arbei.Destyds het die sg veidpredikers (vreemd genoeg)onder die gesag van beroepsoldate in die Weermaggestaan. Hy word in 1966 Senior Stafoffisier virVeidpredikers en Welsyn van die Weermag met dierang van kolonel. Onder sy bekwame leiding is dieselfstandige “Korps van Kapelane” gevorm en het ditalgaande ‘n regmatige plek met eie rangkentekens, asvoile geIntegreerde korps van die destydse weermag,ingeneem. Op 1 Nov 1968 word hy bevorder totbrigadier as Direkteur van die Kapelane en op 1 April1973 word hy bevorder tot die eerste Kapelaangeneraal, met die rang van generaal-majoor.

Onder sy leiding is dit bewerksteliig dat alle kerkedirekte toegang tot hulle lidmate in die weermag konverkry en hulle kon bedien op elke kerk se gebruiklikewyse. Hy kry dit reg datdie kapelaansdiens geIntegreerword in die magstruktuur sodat ‘n kapelaan nêrenseicskuus hoef te sê om die Woord te bring nie. Hy hetdie kapelaansdiens omvorm en uitgebou tot heel boaan in die wêreldklas van kapelaansdienste. Hy stel byevaluering van optredes van predikante in,bestuurstegnieke, effektiewe administrasie, onderhoude ens, groter effektiwiteit in jeugbarbeiding, soosby dmv koffiekroee, gespesialiseerde lektuurverspreiding, ens.

Koos beywer hom ook vir groter samewerking tussenkerke op grond van hulle gesamentlike aanbidding vanChristus en die totale Kommunistiese aanslag vandestyds. Die stelsel van dienspligkapelane vir dieteologiese studente is ook grootliks deur hornbewerkstellig. Met sy aftrede in 1983 was diekapelaansgetalle reeds ± 1500 wat op een of anderwyse verbind was aan die SAW (waaronder 120staandemaglede) van 105 gelowe.

Hy ontvang verskeie baie besondere onderskeidings:die Suiderkruismedalje (1970), die Hoof van die SAWAanprysing-medaije (1977); die Orde van die Ster vanSA Silwer (1979) en die Orde van die Ster van SA -

“nie-militêr” KIas 1 Groot Kruis, Goud, sowel asmedaijes vir getroue diens. Later ontvang hy ‘n gouemedalje van die Bybelgenootskap van SA (BiblicaAfrica) Hy was die eerste Suid-Afrikaner wat ditontvang. So ontvang hy 00k ‘n goue rnedalje van dieHoërskool Menlopark. Hy dien ook in belangrikeliggame soos die Raad van die SAUK, die Adviesraadvir die Ordewese van die Staatspresident, die

Bevelsraad van die SAW, ens. Kerklik dien hy in tailekommissies oa die Sinodale Sendingkommissie en dieSinodale Jeugkommissie van die OVS. Verder het hy inverskillende beheerrade van hoërskole gedien, oaMenlopark in Pretoria. Behalwe dit alles was hy noglank ook ouderling in die gemeente Lynnwood, Pretoria

Hy emeriteer op die aftree-ouderdom van 60 (dieaftree-ouderdom virdie kapelane) in April 1983 en hullebly woon in Pretoria. Pas na sy aftrede word hy deurmnr PW Botha (destydse Staatspresident) en genlMagnus Malan versoek om ‘n projek “Bybels virsoldate” te begin. Hy werk deur Krygkor en hulle filialeen kontraktante om fondse in te samel vir dieBybelgenootskap van SA om sodoende sakbybels virdie manne in uniform te verskaf. Hy word deur dieBybelgenootskap aangestel as Spesiale Sekretaris metdie oog op hierdie projek. Sy uitdruklike “bevel” wasdat die Bybel en sy boodskap in verskiliende tale byelke troepie moet uitkom. Met ‘n nominale salaris vanRi per maand en ‘n kantoor by Krygkor: het hy binne ‘npaarjaar ongeveer R3,5 miljoen vir Bybelverspreidingingesamel en meer as 300 000 Bybels versprei. Hydoen 00k die buitelandse geestelike bediening vanKrygkor se werknemers wat onder moeiiikeomstandighede in die buiteland werk, sondervergoeding. Hy hou met hierdie taak vol tot in 1998toe sy siekte horn noop om dit neer te lê.

Uit hulle huwelik word vier kinders gebore, ni. Hetsie,Jacobus Albertus, Ebben Stegmann en Adriaan Anton.By sy afsterwe was daar reeds 9 kleinkinders. Virhierdie huisgesin van horn was hy ‘n ware steun enware vader en oupa. Hulle was waarlik lief vir horn entrots op horn. So was hy ook vir hulle.

Koos van Zyl was ‘n vriendelike, innemende, hartlikeman. Hy het maklik vriende gemaak en mense goedonthou. Hy was ook die vriend en vertroueling vanhooggeplaasde mense soos by Staatspresidente JimFouché en Marais Viljoen. Hy was raadgewer vanministers en 00k die geestelike mentor van Pres PWBotha. Hy het die diens gelei in die GrootekerkKaapstad by sy inhuldiging as Staatspresident en hywas 00k die een wat toegang tot mnr PW Botha gehad- ook tydens sy beroerte-aanval - wat ander mense niegehad het nie. ‘n Besondere band van vriendskap hettussen hulle ontwikkel. Hy het 00k die begrafnisdiensvan mev Elise Botha gelei en mnr PW Botha het hornversoek om ook sy eie beg rafnis waar te neem. Dit ishorn egter nie beskore nie. Mnr Botha het hom nog insy huis kom besoek redelik kort voor sy dood.

Hy was ‘n netjiese en georganiseerde mens wat altydbetyds was en dinge lank voor die tyd presies gereelhet. Hy het by aen die begin van sy ernstige siekte, virds Madder Steyn, destyds van die Bybelgenootskap,laat kom en op sy eie kenmerkende manier vir horngesê: “Geen toesprake en menseverheerliking op mybegrafnis nie. Punt. Die diens moet bestaan uit lof tot

R:~sinodes\Noord20Q1~VersIae~Verwerkte verslae\E-1 (InMemoria). wpd Agenda

Sinode Noord-Transvaal 2001 182 In Memoria

eer van die Here.” Hieruit blyk sy grootheid en synederigheid. Ds Madder Steyn het die begrafnisdiensop 14 Feb. 2001 gehou in die kerkgebou van Lynnwoodna aanleiding van Ps.115: 1 : “Nie aan ons nie, Here,nie aan ons nie, maar aan u Naam kom die eer toe,want dit is u wat lie fde en trou bewys” — 00k aan ‘nman soos Koos van Zyl. Daarom het die duisendeweermaglede- en offisiere wat met horn te doen gekryhet, sy gemeentelede en sy baie vriende en kollegasnet een getuienis: Dankie Here vir hierdie man wat uaan ons geleen het.

Ongeveer drie jaar voor sy dood, is ‘n rare enaftakelende siekte by horn gediagnoseer wat diemotoriese senuwees Iaat afsterf (Motor Neuron siekte).Dit het eerste die boonste deel van sy liggaarnaangetas en later al sy spiere geleidelik tot niet laatgaan. Eers het hy die gebruik van sy hande en armstotaal verloor en daarna rnettertyd verder geheel en also veswak dat selfs tongfunksie, spraak en slukproblematies geword het. Gevolglik het hy, as ‘n totaalafhanklike, aangesien sy eggenote Elsa, alles vir horndoen, ‘n bale moeilke tyd met geduld en Iydsaamheiddeurgemaak. Teen die einde het hy al swakker geworden kon sy liggaam nie meer die verswakking beveg nie.Hy rus nou en sy huisgesin berus in die wil van God enin dankbaarheid aan die herinnering van so ‘neggenoot, vader en oupa. In sy siekte was hy ‘ngetuienis van geduld, lydsaamheid en vertroue.

Sy eggenote, Elsa, het ‘n massiewe, omvangryke engeordende album saamgestel uit uitknipsels en foto’svan Koos se lewe en bediening. Hierdie album is ‘nkosbare bron van navorsing en ook ‘n getuienis van sybesondere en merkwaardige bediening.(Dirk Vilfoen, na aanleiding van sybiografiese vorm watdeur sy eggenote (onder sy leiding) op 19/7/2000ingevul is, latere gesprekke met haar, stukke deur haarvoorsien, en die begrafnisstukke van ds Madder Steyn)

DS LODEWIKUS LAURENS JOHANNES VISSER(BA, BTh)

3011 211,943 - 11I03I2001

Wikus Visser was die seun van ds Lood Visser (00kLU) wat een van die eerste vyf teologiese studentewas wat aan die Teologiese Fakulteit (Afd. B) vanPretoria klaargemaak het. Hy is reeds in 1993 oorlede.Sy seun en naarngenoot volg in sy vader se voetsporeen word predikant. Hy is gebore op 30 Desember1943 te Vereeniging terwyl sy vader daar predikantwas. Daar gaan hy na die Laerskool Handhawer(1950) en toe sy vader ‘n beroep aanneem daarheen,gaan hy na die laerskool Simon van der Stel inWynberg, Kaap (1951-1956). 00k sy hoërskool isVo~rtrekker, Wynberg (1957-1961).

Terwyl sy vader in daardie tyd ook besig was metverdere studie aan die nabygelee Kweekskool vanStellenbosch, begin hy ook sy teologiese opleiding teStellenbosch (1963-1 969) en behaal sy BA en BThgrade. Hy word gelegitimeer in Desember 1969.

Op die 3de Desember van daardie selfde jaar tree hy indie huwelik met Raché Oosthuizen. Uit die huwelikword drie kinders gebore ni. Annalize (04/11/1971),Lodewikus (19/01/1974) en Surette (13/04/1976).

Sy eerste gemeente is Carolina waar hy op 14 Maart1970 georden en bevestig word. Na 3 jaar verskuifhulle na die naburige gerneente Bad plaas (15/09/1973).In 1976 besluit hy om ook verder te studeer en gaan naNederland na die Universiteit van Leyden. Terwyl hydaar is word hy beroep as “part-time” leraar van dieGereformeerde gemeente Enurnatil. Na drie jaarontvang hy ‘n beroep terug na SA na die gemeenteWitfield-Wes waar hy in Augustus 1979 bevestig wordnadat hy beroepbaar verklaar is. In Witfield-Wes arbeihy vir 6 jaar en word dan beroep na Naboomspruit(April 1985) waar hy sy bediening voortsit tot op 30 April2000 toe hy emeriteer.

Na sy aftrede gaan woon hulle in Warrnbad. Syeggenote, wat ‘n ondersyseres was, tree ook nou af enhulle kon darem vir 6 maande bietjie rondreis, maar sygesondheid gaan dan vinnig agteruit enpankreaskanker word by horn gediagnoseer inSeptember 2000. Na ‘n smartlike lyding waartydens syvrou Raché horn getrou versorg het, is hy vier maandedaarna op 11 Maart 2001 oorlede in hulle huis.

Wikus was ‘n rustige mens wat baie toegewyd syleraarspligte nagekorn het. Hy was ‘n sterk,Skrifgetroue prediker. Vir horn was die prediking,Bybelstudie en sy belydeniskias veral belangrik. Hywas pligsgetrou en lojaal teenoor sy kerk. Sygemeente het groot waardering vir horn gehad en hornrnet liefde aanvaar. Hy dien in alle ringskomrnissies enook ‘n lang tyd in die Sinodale Jeugkommissie vanNoord-Transvaai.

Hy was ook ‘n wonderlike gesinsman en hulle kon dievreugde smaak dat hulle kinders hulle plek in die lewegevind het: Annelize as ingenieur, Lodewikus as stadsen streeksbeplanner terwyl Surette getroud is metChristoff Prinsloo.Hulle treur oor sy heengaan, rnaar is so dankbaar dathy hulle s’n was.(Dirk Viljoen, aan die hand van sy biografiese vorm watdeur sy eggenote op 20/12/2000 ingevul is en ‘ngesprek met haar.)

R:~siriodes~Noord2001~VersIae’,Verwerkte versIae~E-1 (In Memoria). wpd Agenda

NOORD- HANS AAL - NG Kerk Argief

Documents

Transcript of NOORD- HANS AAL - NG Kerk Argief