TÜRKİYE TEMSİLCİLİĞİ

İŞLETME BÖLÜMÜ

Muhasebe Süreçleri LİSANS PROGRAMI

SUNAN : Tarık MORGÜL

SUNULANSUNULAN: Doç. Dr. Murat AYAN: Doç. Dr. Murat AYAN

1

YALOVA, Eylül 2013

İÇİNDEKİLERİÇİNDEKİLER

GİRİŞGİRİŞ................................................................................................................44I. BÖLÜMI. BÖLÜM..........................................................................................................551. TEMEL MUHASEBE BİLGİSİ .....................................5

1.1. MUHASEBENİN TANIMI ........................................51.2. Muhasebenin Fonksiyonları...............................51.3. Muhasebenin Bölümleri ..................................61.4. Muhasebe Kuramı ........................................71.4.1. Muhasebe Kuramının Temel Özellikleri .................71.4.2. Muhasebe Kuramının Öğeleri ...........................81.4.2.a. Muhasebenin Temel Kavramları .......................81.4.2.b. Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri ..............101.4.2.c. Standartlar .......................................141.4.2.d. Bilimsel Görüşler .................................14II. BÖLÜMII. BÖLÜM......................................................................................................15152. MUHASEBE SÜRECİ .........................................15

2.1. Açılış Bilançosunun Düzenlenmesi ......................162.2. Yevmiye Defter (Günlük Defter) Kayıtlarının Yapılması . 182.3. Büyük Defter (Defteri Kebir) Kayıtlarının Yapılması . . .242.4. Yardımcı Defter Kayıtlarının Yapılması ................292.5. Aylık Mizanların Düzenlenmesi .........................312.6. Dönem Sonu Envanter İşlemlerinin Yapılması ............342.7. Gelir Tablosunun Düzenlenmesi .........................372.8. Sonuç Hesaplarının (Gelir-Gider Hesapları) Kapatılması 442.9. Kesin Mizanın Düzenlenmesi ............................482.10. Dönem Sonu Bilançosunun Düzenlenmesi .................502.11. Bilanço Hesaplarının Kapatılması .....................532.12. Yeni Muhasebe Dönemi Hesaplarının Açılması ...........53KAYNAKÇA KAYNAKÇA ......................................................................................................5555

TABLO ÇİZELGESİTABLO ÇİZELGESİ LİSTESİ LİSTESİ Tablo 1.1. Açılış Bilançosu ................................17Tablo 1.2. Matbu Yevmiye Defteri Örneği-1 ..................19Tablo 1.3. Yevmiye Defteri Örneği-2 ........................19Tablo 1.4. Basit (Yalın) Madde Yevmiye Tablosu .............20Tablo 1.5. Bileşik Madde Yevmiye Tablosu ...................20Tablo 1.6. Karma Madde Yevmiye Tablosu .....................21

2

Tablo 1.7. HG İşletmesi 01.01.2009 Tarihindeki Açılış Bilançosu............................................................21Tablo 1.8. Yevmiye Defterinde HG İşletmesi Açılış Kaydı . . . .22Tablo 1.9. HG İşletmesi 01.01.2009 Tarihli Açılış Bilançosu 23Tablo 1.10. Yevmiye Defterinde HG İşletmesi Açılış Kaydı . . .23Tablo 1.11. Matbu Büyük Defter .............................25Tablo 1.12. Büyük Defter (Defteri Kebir) ...................25Tablo 1.13. Yevmiye Kaydı Tablosu ..........................26Tablo 1.14. Büyük Defter Kaydı Tablosu .....................26Tablo 1.15. Büyük Defter Kaydı Tablosu .....................26Tablo 1.16. Açılış Bilançosu ...............................27Tablo 1.17. Büyük Defter Kayıt Tablosu .....................28Tablo 1.18. Yardımcı Defter Kayıt Tablosu ..................29Tablo 1.19. Büyük Defter Kayıt Tablosu .....................30Tablo 1.20. Mizan Tablosu ..................................31Tablo 1.21. Büyük Defter Kayıtları .........................33Tablo 1.22. Aylık Mizan Tablosu ............................34Tablo 1.23. Genel Geçici Mizan Tablosu .....................35Tablo 1.24. Genel Geçici Mizan Tablosunda Envaneter Düzenlemesi............................................................35Tablo 1.25. Envanter Defterine Mal Mevcudu Kaydı ...........36Tablo 1.26. Hesap Tipi Gelir Tablosu .......................39Tablo 1.27. Rapor Tipi Gelir Tablosu .......................40Tablo 1.28. Gelir Tablosu Örneği ...........................41Tablo 1.29. HG İşletmesi Bilançosu .........................42Tablo 1.30. HG İşletmesi Yeni Bilançosu ....................43Tablo 1.31. HG İşletmesi Gelir Tablosu .....................43Tablo 1.32. Gelir ve Gider Hesaplarının Kapatılması ........48Tablo 1.33. Okuyucu İşletmesinin 31.12.2009 Tarihli Kesin Mizanı .....................................................49Tablo 1.34. Okuyucu İşletmesinin 31.12.2009 Tarihli Kesin Mizanı .....................................................50Tablo 1.35. Bilanço Hesaplarının Kapatılması ...............53Tablo 1.36. Yeni Dönem Hesaplarının Açılması ...............53

ŞEKİL ÇİZELGESİŞEKİL ÇİZELGESİ LİSTESİ LİSTESİ Şekil 1.1. Aylık Mizanların İçerdiği Büyüklükler Şeması . . . .32

3

GİRİŞ

İnsanlar yaradılışları gereği toplum halinde yaşamak

zorundadırlar. Bu nedenle birbirleriyle sürekli bir iletişim

halindedirler.

İnsan olmanın bir gereği olan mal veya hizmetlere

olan ihtiyaç, insanların birbirleriyle olan iletişimi ile daha

da artmıştır. İnsanlar önceleri mübadele ile ihtiyaçlarını

karşılamışlardır. Trampa yani değiş tokuşta mal veya

hizmetlerin tam olarak birbirinin yerine değer olarak eşit

olmadığını anlayan insanlar, paranın bulunmasıyla tek bir değer

ölçüsünü benimsemişlerdir.

4

Paranın toplum hayatına girmesiyle insanlar

kazançlarını, gelir ve giderlerini, kâr veya zarar durumlarını

öğrenmek ihtiyacı hissetmişlerdir. İşte burada devreye muhasebe

girmiş, para ve diğer varlıklarının hesabını ayrıntılı bir

biçimde hesaplayabilmişlerdir. Daha sonra muhasebe bireysel

olmaktan çıkmış, önceleri küçük esnaf ve sanatkârların, sonra

da büyük şirketlerin varlık ve kaynak dengeleri ile gelir,

gider, maliyet, kârlılık/zararlılık durumlarını analiz

etmelerine yardımcı olmuştur.

İşletmelerin can damarı olan muhasebe departmanlarının iyi

yönetilmesi gerekir. Muhasebesi olmayan ve ya olupta düzgün

işlemeyen işletmeler yok olmaya mahkumdur. Muhasebesi sistemli

yürüyen işletmelerde, yönetimler parayı yönlendirmek için

yanlış yapmayacaktır. Kendi finanslarını düzgün bir şekilde

yönetip paralarına para katacaktır.

Bu projede muhasebenin ne olduğunu ve muhasebenin

süreçlerini öğreneceğiz.

5

I. BÖLÜM

1. Temel Muhasebe Bilgisi

1.1. Muhasebenin Tanımı

Muhasebe, bir örgütün kaynaklarının oluşumunu, bu

kaynakların kullanılma biçimini,

örgütün işlemleri sonucunda bu kaynaklarda meydana gelen artış

ve ya azalışları ve örgütün finansal açıdan durumunu açıklayan

bilgileri üreten ve bunları ilgili kişi ve kuruluşlara ileten

bir ‘’bilgi sistemi’’ dir.

Muhasebe uygulaması, kâr amaçlı örgütler yanında, kâr

amacı gütmemesine karşın, kaynak kullanan ve kaynak

kullanılmasını bütçeleyip denetleyen kâr amaçsız örgütler için

de söz konusudur. 1

Muhasebe toplumun en küçük birimi olan aileden büyük

holding ve şirketlere kadar herkesi çok yakından ilgilendiren

geniş bir kavramdır. Basit anlamda muhasebe hesap tutma

anlamına gelmektedir. Her ailenin belli bir geliri ve yapılması

gereken giderleri vardır. Gelirin en verimli şekilde harcanması

ve mümkünse tasarruf yapılması her ailenin amacıdır. Bu

denkliği sağlamak için yapılan hesaplamalar bile küçük çapta

bir muhasebe işlemi gerektirir. Kaldı ki büyük işletmelerin

gelir, gider, alım, satım işlemleri bir aileninki ile

kıyaslanamayacak kadar geniş çaplıdır. Bir aile kendi

muhasebesine yön verebilir ancak işletmeler profesyonel yardıma

ihtiyaç duyar. İşte bu aşamada muhasebe elemanları devreye

1 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.96

girer ve insanlara hizmet sunarlar. Varlık işletmenin sahip

olduğu tüm değerleri, kaynak ise işletmenin bu varlıkları elde

edebilmek için katlandığı borçları ifade etmektedir.

Bir bilgi ve kontrol sistemi olan muhasebe işletme

yapısına göre değişik görevler üstlenmektedir. Küçük

işletmelerde vergi takibi, gelir-gider, borç-alacak kontrolü

yeterli bulunurken, büyük işletmeler bunların yanısıra kurum ve

kuruluşlara bilgi vermek üzere analiz ve rapor hizmetlerini de

bekler.

1.2. Muhasebenin Fonksiyonları

Muhasebenin işlevini yerine getirebilmesi için belirli

görevleri bulunmaktadır. Bu görevlere muhasebenin fonksiyonları

denir. Muhasebenin fonksiyonlarını kaydetme, sınıflandırma,

özetleme ve raporlama olarak dört ana grupta toplayabiliriz.

Kaydetme Fonksiyonu: Mali işlemleri belgelere dayanarak

muhasebe sistemine göre

muhasebe defterlerine kayıt yapılması aşamasıdır. Muhasebenin

en önemli ve ilk fonksiyonudur. Muhasebe de kayıtlar doğru ve

düzgün tutulmadan diğer fonksiyonların da bir anlamı kalmaz.

Yapılan her işlem muhasebe sistemi içinde ilk olarak kayıt

yapılmak zorundadır. Bu kayıtlarda belgelere dayandırılarak

yapılır. Muhasebe sisteminde iki tür kayıt yöntemi vardır. Tek

taraflı kayıt ve çift taraflı kayıt. Çift taraflı kayıt

sisteminde muhasebe kayıtları yevmiye defterine kayıt yapılır.

Sınıflandırma Fonksiyonu: Kaydedilen bilgiler belirli

zaman aralıklarında derlenip

7

niteliklerine göre gruplara ayrılır. Böylece farklı nitelikteki

ve gruplardaki işlemleri birbirleri ile karıştırmadan farklı

sınıflarda incelenebilir. Sınıflandırma işlemleri muhasebe

sistemi dâhilinde muhasebe defterlerinden büyük

defterlere   (defteri kebir) yapılmaktadır.

Özetleme Fonksiyonu: Sınıflandırılan işlemler dönem

sonlarında toplanarak daha

kolay sonuçlar çıkarabilmek ve yapılan kayıtların kontrolünü

sağlamak için özetlenir. Dönem sonlarında işletmeler yüzlerce

belki binlerce işlem yapmış olurlar. Bu işlemeleri teker teker

incelemek çok uzun zaman alacağından, aynı nitelikteki

işlemleri özetleyerek görmek kişilere daha fazla yarar

sağlamaktadır. Muhasebe sisteminde özetleme fonksiyonu muhasebe

tablolarından mizan kullanılarak yapılır.

Raporlama Fonksiyonu: En son olarak raporlama

fonksiyonunda kaydedilen,

sınıflandırılan ve özetlenen işlemler mali tablolar aracılığı

ile sonuç aşamasına gelir. Bu sonuç aşaması da raporlamadır.

Raporlama muhasebe sisteminin en son aşaması ve yorum yapma

aşamasıdır. Muhasebenin en önemli fonksiyonlarındandır.

Raporlarda işletmelerin her türlü sonuçları ortaya çıkarılarak

işletme hakkında bilgiler ve yorumlar yapılmaktadır. İşletme bu

raporlar sayesinde geleceğine karar vermekte ve yeni kararlar

almaktadır. Raporlama aşamasında muhasebe tabloları kullanılır

ve bu tabloların en önemlileri bilanço ve gelir tablosudur.

Kaydedilen, sınıflandırılan, özetlenen, analiz edilen ve

yorumlanan işlem ve olaylar ile ilgili veriler, işletme ile

ilgisi bulunan kişi ve kuruluşlara bilgilendirme amacı ile

8

sunulur. Bilgilerin herkesin anlayacağı evrensel bir dil ile

sunulması gerekir. İşletmenin bilgileri ile ilgilenen kişi ve

kuruluşların ilgi nedenleri birbirinden farklıdır. 2

1.3. Muhasebenin Bölümleri

Muhasebe; Genel Muhasebe, Maliyet Muhasebesi ve Yönetim

Muhasebesi olmak

üzere üç bölüme ayrılabilir. 3

Genel Muhasebe: İşletmenin parasal işlemlerinin ve

sonuçlarının belgelere dayanarak

tarih sırasına göre izlendiği muhasebe türüdür. Diğer adı

finansal muhasebedir. İşletmenin varlık, kaynak, borç, alacak,

gelir, gider, kâr ve zararı genel muhasebe sayesinde öğrenilir.

Genel muhasebe, muhasebe öğreniminin temelidir. Genel muhasebe

öğrenimini inşaat muhasebesi, banka muhasebesi, konaklama

muhasebesi, şirketler muhasebesi gibi uzmanlık alanları izler.

Genel muhasebenin faydaları şunlardır: İşletmenin yapması

gereken işlemlerin unutulmamasını sağlar. Daha önce yapılan bir

işlem hakkında bilgi verir. İşletmenin elinde belli bir tarihte

ne kadar varlık olduğu, işletmenin ne kadar borcu olduğu yani

işletmenin genel durumu görülebilir.

Maliyet Muhasebesi: İşletmede üretilen mamül ya da

hizmetin maliyet fiyatının

saptanması, işletme giderlerinin denetimi, fiyat incelemeleri

ve satış fiyatlarının belirlenmesinin oluşturduğu muhasebe

2 (Muhasebenin Tanımı ve Fonksiyonları), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/muhasebe-tanimi.html3 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.20.

9

dalı. Maliyet muhasebesi işletmelerde değişik amaçlar

doğrultusunda kullanılan muhasebenin ana bölümlerinden bir

tanesidir. Malın maliyeti belirlendikten sonra bu rakam üzerine

belli bir kâr eklenir ve satış fiyatına ulaşılır. Maliyet

muhasebesinin beklenen görevleri kısaca şunlardır:

Üretilen malın maliyetini ve piyasa şartlarına göre

satış fiyatını tespit eder.

Giderlerin kontrolüne yardımcı olur. Hedefler ile

yapılan gerçek giderleri

karşılaştırır ve varsa sapmaları belirler.

Sunduğu bilgiler ile planlamaya ve yöneticilerin

vereceği kararlara yardımcı

olur.

Yönetim Muhasebesi: Yönetim muhasebesi, işletme

yöneticilerine işletme

yönetiminde alacakları kararlarda ihtiyaç duydukları bilgi ve

raporları düzenleyen, yorumlayan, denetim olanağı sağlayan

muhasebe dalı. Yöneticilere işletmenin geleceği ile ilgili

karar vermede yardımcı olur. 4

1.4. Muhasebe Kuramı

1.4.1. Muhasebe Kuramının Temel Özellikleri

Muhasebe düşünülüp yaratıldıktan sonra uygulamaya konulmuş

bir kurama dayanmaz.

Aksine, mevcut uygulamanın dayandığı düşünce biçimin

araştırarak, uygulamanın neden öyle olduğunu ve neden başka

4 (Muhasebenin Tanımı ve Fonksiyonları), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/muhasebe-tanimi.html

10

türlü olmaması gerektiğini açığa çıkarır. Böylece mevcut

uygulamanın daha iyi anlaşılmasını sağlarken, onun gelişmesini

mümkün kılacak bilgi alanı da oluşturur. Muhasebe, bir açık

sistem olarak, çevresi ile etkileşir. Ayrıca muhasebe sistemini

oluşturan kuram ve uygulama ikilisi de birbiri ile sürekli

etkileşim içindedir. Bu nedenle muhasebe kuramı, ‘’tümden

gelim’’ ve ‘’tüme varım’’ yaklaşımlarından hareketle kurulmuş,

diğer yaklaşımlarla derinlik kazanmıştır.

En önemli özelliği faydacı (pragmatik) olmasında beliren

muhasebe kuramı, mevcut muhasebe uygulamalarının

değerlemesinde; ölçü, söz konusu uygulamaların

geliştirilmesinde; yol göstericidir. Muhasebe kuramını; temel

kavramlar, genel kabul görmüş ilkeler, standartlar ve bilimsel

görüşler oluşturur.

1.4.2. Muhasebe Kuramının Öğeleri

1.4.2.a. Muhasebenin Temel Kavramları

Kavramlar, gözlemleri düzene koymak ve anlayabilmek

amacıyla, insan düşünüşü sonunda yaratılırlar ve bilgiler

arasında ilgi kurulmasını sağlarlar. Muhasebe temel kavramları

da muhasebe ilkelerinin, dolayısıyla, muhasebe uygulamalarının

dayanağının oluşturan, gözleme dayalı temel düşünceler, temel

çıkış noktalarıdır. Bunlar amaca en uygun işletme bilgi

sistemini yaratmak için geliştirilmişlerdir. 5

Sosyal Sorumluluk Kavramı: Sorumluluk; görevleri yerine

getirme bilincidir.

5 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.2211

Muhasebe açısından bakıldığında ise; işletme yaptığı çok sayıda

faaliyet sonucu birçok kişi ve kuruluş ile muhatap olmak

zorundadır. İşletme faaliyetlerini yerine getirirken

sorumluluklarının bilincinde ve ilk denetleyici her zaman

kendisi olmalıdır. Muhasebe bilgileri doğru, tarafsız, adil ve

kurallara uygun olmalıdır. İnsanlara yanlış bilgi verilerek

insanlar yanıltılmamalıdır. Bu kavram hukuki sorumluluk ile

birlikte vicdani sorumluluğu da kapsamaktadır.

Kişilik Kavramı: Kişilik kavramı işletme sahibinden,

ortaklardan ve işletme ile ilgisi

olan tüm kişi ve kuruluşlardan ayrı bir kişiliğe sahiptir.

Hukuk iki tür kişiliği kabul etmiştir. Bunlar gerçek ve tüzel

kişilerdir. Tüm insanlar birer gerçek kişidir. Bir amacı

gerçekleştirmek için bir araya gelen insanların oluşturduğu

topluluklar ise tüzel kişilerdir. Buna göre işletmeler tüzel

kişiliğe sahiptir. Yapılan işlemler bu kişilik adına yürütülür.

İşletmenin Sürekliliği Kavramı: İşletmeler hiçbir zaman

kapatılmak düşüncesiyle

kurulamaz. Sözleşmede aksi bir madde yoksa işletmenin sonsuz

bir süre için kurulduğu ve ömrünün belli bir süreye bağlı

olmadığı kabul edilir. İşletmenin faaliyet süresi sahiplerinin

yaşam süreleri ile sınırlı değildir. Sahiplerinin ölümünden

sonra işletme varisler tarafından işletilmeye devam edilir.

Dönemsellik Kavramı: İşletmenin sınırsız olarak kabul

edilen ömrü belli dönemlere

ayrılır ve her dönemin faaliyetleri birbirinden bağımsız olarak

sürdürülür. Muhasebede bu dönem genellikle bir yıldır. Her

dönem birbirinden bağımsızdır. Her dönemin gelir ve gideri

12

birbiri ile karşılaştırılarak o döneme ait kar ya da zarar

rakamı bulunur.

Parayla Ölçme Kavramı: Muhasebenin konusu para ile ifade

edilen değerlerdir.

Olayların kaydedilebilmesi için ortak bir ölçü (ulusal para

değeri) kullanılır.

Maliyet Esası Kavramı: İşletmelerin faaliyet konusuna

giren mal veya hizmetlerin

elde edilmesi için katlandığı her türlü faktörlerin para olarak

ifade edildiği toplam değere maliyet denir. Bir varlığı

edinirken katlanılan parasal fedakârlıktır. İşletmenin edindiği

tüm varlık ve hizmetler muhasebeleştirilirken bunların

maliyetleri esas alınır. Piyasa şartlarındaki değişim ile malın

değeri de değişebilir. Para değerindeki değişmeler ile maliyet

değeri anlamsız hale gelirse maliyet yeniden belirlenebilir.

Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı: Muhasebede yapılan

tüm işlemlerin

belgelendirilmesi ve kayıtların belgeye dayanması gerekir.

Belgeler usulüne uygun düzenlenmeli ve gerçeği yansıtmalıdır.

Kişilerin beyanına göre değil, fatura, senet, makbuz gibi

belgelere dayanarak kayıt yapılmalıdır.

Tutarlılık Kavramı: Muhasebede seçilen politika ve izlenen

yöntemler her dönemde

aynı şekilde uygulanmalıdır. Benzer işlem ve olaylarda kayıt

düzeni ve işlem basamakları değişmemelidir. Geçerli sebepler

ile değişiklik yapılırsa bu değişimin nedenleri ve sonuçları

açıklanmalıdır.

13

Tam Açıklama Kavramı: Muhasebenin temel kavramlarından

birisi de bilgi

vermektir. Tablolar işletmenin bilgilerine ihtiyaç duyan ve

öğrenmek isteyen ilgi gruplarına yardımcı olacak ölçüde yeterli

ve anlaşılır olmalıdır. Örneğin borç tutarı yazılırken bunların

biçimi, vadesi, ayrı şekilde belirtilmelidir.

İhtiyatlılık Kavramı: İşletmenin karşılaşabileceği riskler

göz önüne alınarak temkinli

davranılmalıdır. Örneğin, ileri bir tarihte bedeli tahsil

edilmek üzere bir mal veya hizmet satılırsa hemen gelir olarak

kaydedilmemeli, tahsilât yapıldıktan sonra kaydedilmelidir.

Aynı şekilde bir gider veya zarar kesinleşmese bile ortaya

çıktığında bunun için karşılık ayrılmalıdır.

Önemlilik Kavramı: İşletme bilgilerinin

muhasebeleştirilmesinde önemli hesap

tutarları sayısal sonuç çok küçük olsa bile gösterilmelidir.

Bir bilgi verilmediğinde tablo doğru yorumlanamıyorsa o bilgi

önemlidir.

Özün Önceliği Kavramı: Muhasebe kayıtları yapılırken

şekilden çok finansal

özellikleri ve işletme için ifade ettiği önem göz önüne

alınmalıdır. Genelde şekil ve öz paraleldir. Ancak arada fark

olursa öz önceliklidir. Örneğin bir alacak zamanında tahsil

edilemediğinde öz olarak şüpheli duruma düşmüş sayılır. İşletme

borçlunun ödeme yapacağından emin olsa bile alacağın şüpheli

duruma düştüğüne dair kayıt yapmak zorundadır. 6

6 (Muhasebenin Temel Kavramları), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/muhasebenin-temel-kavramlari.html

14

1.4.2.b. Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri

Muhasebe temel kavramları çerçevesinde oluşan muhasebe

ilkeleri, muhasebe uygulamasının kurumsal dayanaklarıdır.

İlkeler, bir bakıma, temel kavramların uygulamaya yansımasını

sağlayan köprüleri oluştururlar. Muhasebe ilkeleri, diğer

sosyal bilimlerde de olduğu gibi, her yerde ve her zaman

geçerli nitelikte kurallar değildir. Ülkenin özelliklerine ve

zaman içindeki gelişmelere göre değişiklikler gösterebilir. Söz

konusu ilkeleri ayırıma tabi tutup; bunlardan bir bölümünü

geçerli, diğerlerini geçersiz sayma olanağı yoktur. Ancak

uygulamada tek düzeni sağlamak için genellikle kabul görenlerin

belirlenmesi ve bunlara uyulması, böylece de muhasebenin

başlıca dayanaklarının genelleştirilmesi düşüncesi güç

kazanmıştır. 7

Gelir Tablosu İlkeleri

Gerçekleşmiş Hasılat İlkesi: Bu ilkeye göre,

gerçekleşmemiş satışlar gelir ve

karlar, gerçekleşmiş gibi gelir tablosunda yer almamalıdır. Bu

ilke temel kavramlardan ihtiyatlılık kavramına dayanır.

Dönemsel Hasılat- Maliyet Eşleştirmesi İlkesi: Belli

bir dönemin satışları ve

gelirleri bunları elde etmek için yapılan satışların maliyet ve

giderleri ile karşılaştırılmalıdır. Bu ilke temel kavramlardan

maliyet esası kavramına dayanır.

Uygun Amortisman İlkesi: Maddi ve maddi olmayan duran

varlıklar ile özel

7 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.2915

tükenmeye tabi varlıklar için uygun tutarlarda amortisman ve

tükenme payı ayrılmalıdır. Bu ilke maliyet esası kavramına

dayanır.

Uygun Maliyet Dağılım İlkesi: Maliyetler, maddi duran

varlıklar, stoklar,

onarım ve bakım ve diğer gider grupları arasında uygun bir

şekilde dağıtılmalıdır. Bu ilke maliyet esası kavramına

dayanır.

Olağandışı Gelir ve Giderlerin Ayrı Gösterilmesi

İlkesi: Arızi ve

olağanüstü niteliğe sahip kar ve zararlar meydana geldikleri

dönemde tahakkuk ettirilmeli, fakat normal faaliyet

sonuçlarından ayrı olarak gösterilmelidir. Bu ilkede önemlilik

kavramı esas alınır.

Tüm Gelir ve Giderlerin Gösterilmesi İlkesi: Bütün

kar ve zararlardan,

önceki dönemlerin mali tablolarında düzeltme yapılmasını

gerektirecek büyüklük ve nitelikler dışında kalanlar, dönemin

gelir tablosunda gösterilmelidir. Bu ilke dönemsellik

kavramından çıkmıştır.

Uygun Karşılık İlkesi: Karşılıklar, işletmenin karını

keyfi bir şekilde

azaltmak veya bir döneme ait karı diğer döneme aktarmak

amacıyla kullanılmamalıdır. Bu ilke sosyal sorumluluk kavramına

dayanır.

Değerlemede Tutarlılık İlkesi: Dönem sonuçlarının

tespiti ile ilgili olan

16

uygulamalarda değerleme esasları ve maliyet yöntemlerinde bir

değişiklik yapıldığı taktirde, bu değişikliğin etkileri açıkça

belirtilmelidir. Bu ilke tutarlılık kavramına aittir.

Şarta Bağlı Giderlerin Gelir Tablosuna Yansıtılması

İlkesi: Bilanço

tarihinde varolan ve sonucu belirsiz bir veya birkaç olayın

gelecekte ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ifade eden

giderlerin gelir tablosuna yansıması gerekir. Bu ilke

ihtiyatlılık kavramına dayanır.

Bilanço İlkeleri.

Varlıklara İlişkin İlkeler

Dönen / Duran Varlık Ayrımında Bir Yılın Ölçüt

Alınması İlkesi:

İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde paraya

dönüşebilecek varlıkları, bilançoda dönen varlıklar grubu

içinde gösterilir. Bu ilke parayla ifade edilebilme kavramı

esas alınarak yaratılmıştır.

Vadeleri Bir Yılın Altına İnen Duran Varlıkların

Aktarılması İlkesi:

İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde paraya

dönüşemeyen kıymetlerinden, bir hesap döneminden daha uzun süre

yararlanılan uzun vadeli varlıkları, bilançoda duran varlıklar

grubu içinde gösterilir. Bu ilke işletmenin sürekliliği

kavramına dahildir.

Dönem Ayırıcı Aktif Karakterli İşlemlerin Ayrıca

Gösterilmesi İlkesi:

17

Gelecek dönemlere ait olarak önceden ödenen giderler ile cari

dönemde tahakkuk eden ancak gelecek dönemlerde tahsil edilecek

olan gelirler kayıt ve tespit edilmeli ve bilançoda ayrıca

gösterilmelidir. Bu ilke dönemsellik kavramına dayanır.

Vadeli Alacakların Bilanço Günündeki Değerine

İndirgenmesi İlkesi:

Dönen ve duran varlıklar grubunda yer alan alacakları bilanço

tarihindeki gerçeğe uygun değerleriyle gösterebilmek için

reeskont işlemi yapılmalıdır. Bu ilke İhtiyatlılık kavramına

dahildir.

Birikmiş Amortismanların Gösterilmesi İlkesi:

Bilançoda duran varlıklar

grubunda yer alan maddi duran varlıklar ile maddi olmayan duran

varlıkların maliyetini çeşitli dönem maliyetlerine yüklemek

amacıyla her dönem ayrılan amortismanların birikmiş tutarları

ayrıca bilançoda gösterilmelidir. Bu ilke Maliyet esası

kavramına bağlıdır.

Birikmiş Tükenme Paylarının Gösterilmesi İlkesi:

Duran varlıklar grubu

içinde yer alan özel tükenmeye tabi varlıkların maliyetini

çeşitli dönem maliyetlerine yüklemek amacıyla her döneme

ayrılan tükenme paylarının birikmiş tutarları ayrıca bilançoda

gösterilmelidir. Bu ilke Maliyet esası kavramına bağlıdır.

Alacakların Özelliklerine Göre Ayrılma İlkesi:

Bilançonun dönen ve duran

varlıklar grubunda yer alan alacaklar, menkul kıymetler, bağlı

menkul kıymetler diğer ilgili hesaplardan ve yükümlülüklerden

işletmenin sermaye ve yönetim bakımından ilişkili bulunduğu

18

ortaklara, personele, iştirakler ve bağlı ortaklıklara ait olan

tutarların ayrı gösterilmesi temel ilkedir. Bu ilke önemlilik

kavramını esas alır.

Kesin Olmayan Alacaklar İçin Tahakkuk Yapılmaması

İlkesi: Tutarların

kesinlikle saptanamayan alacaklar için herhangi bir tahakkuk

işlemi yapılmaz. Bu tür alacaklar bilanço dipnot veya eklerinde

gösterilir. Bu ilke ihtiyatlılık kavramını esas alır.

Kullanılması Hukuken Sınırlı Varlıkları Belirtilmesi

İlkesi: Verilen rehin,

ipotek ve bilanço kapsamında yer almayan diğer teminatların

özellikleri ve kapsamları bilanço dipnot veya eklerinde açıkça

belirtilmelidir. Bu ilke maliyet esası kavramından doğar.

Yabancı Kaynaklara İlişkin İlkeler

Kısa \ Uzun Vadeli Borç Ayrımında Bir Yılın Ölçüt

Alınması İlkesi:

İşletmenin bir yıl veya normal faaliyet dönemi içinde vadesi

gelen borçları, bilançoda kısa vadeli yabancı kaynaklar grubu

içinde gösterilir. Bu ilke özün önceliği kavramını esas alır.

Vadeleri Bir Yılın Altına İnen Borçların Kısa Vadeli

Yabancı Kaynaklara Aktarılması İlkesi: İşletmenin bir

yıl veya normal faaliyet dönemi içinde

vadesi gelmemiş borçları, bilançoda uzun vadeli yabancı

kaynaklar grubu içinde gösterilir. Bu ilke ihtiyatlılık kavramı

esas alınarak yaratılır.

Borçların Tümünün Gösterilmesi İlkesi: Tutarları

kesinlikle

19

saptanamayanları veya durumları tartışmalı olanları da içermek

üzere, işletmenin ve tutarlara uygun olarak tahmin edilebilen

bütün borçları kayıt ve tespit edilmeli bilançoda

gösterilmelidir. Bu ilke tam açıklama kavramını esas alınarak

yaratılmıştır.

Dönem Ayırıcı Pasif İşlemlerin Ayrıca Gösterilmesi

İlkesi: Gelecek

dönemlere ait olarak önceden tahsil edilen hasılat ile cari

dönemlerde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde ödenecek

olan giderler kayıt ve tespit edilmeli bilançoda ayrıca

gösterilmelidir. Bu ilke dönemsellik kavramı esas alınarak

yaratılmıştır.

Vadeli Borçların Bilanço Günündeki Değerine

İndirgenmesi İlkesi: Kısa

ve uzun vadeli yabancı kaynaklar grubunda yer alan borçları

bilanço tarihindeki gerçeğe uygun değerleri ile gösterilmek

için reeskont işlemleri yapılmalıdır. Bu İlke ihtiyatlılık

ilkesi esas alınarak yaratılmıştır.

Borçların Özeliklerine Göre Ayrılma İlkesi:

Bilançonun kısa ve uzun vadeli

yabancı kaynaklar grubunda yer alan borçlar, alınan avanslar ve

diğer ilgili hesaplardan işletmenin sermaye ve yönetim

bakımından ilgili bulunduğu ortaklıklara ait olan tutarların

ayrı gösterilmesi temel ilkedir. Bu ilke kişilik kavramına

dayanır.

Öz Kaynaklara İlişkin İlkeler

20

Öz Kaynakların İşletme Sahip ve Ortaklarının

Haklarını Göstermesi İlkesi: İşletme sahip veya

ortaklarının sahip veya ortak sıfatıyla işletme

varlıkları üzerindeki hakları öz kaynaklar grubunu oluşturur.

Bu ilke kişilik kavramına dayanır.

Sermaye Paylarının Özeliklerine Göre Belirlenmesi

İlkesi: İşletmenin

ödenmiş sermayesi bilançonun kapsamı içinde tek kalem olarak

gösterilir. Bu ilke kişilik kavramına dayanır.

Azalan Öz kaynağın Belirtilmesi İlkesi: İşletmenin

hissedarları tarafından

yatırılan sermayenin devam ettirilmesi gerekir. Bu ilke

süreklilik kavramına dayanır.

Öz Kaynağın Net Olarak Gösterilmesi İlkesi: Öz

kaynakların bilançoda net

olarak gösterilmesi için geçmiş yıllar zararları ile dönem

zararı öz kaynaklar grubunda indirim kalemleri olarak yer alır.

Bu ilke işletmenin sürekliliği kavramına dayanır.

Zararın Öz Kaynaklardan İndirilmesi İlkesi: Öz

kaynakların bilançoda net

olarak gösterilmesi için geçmiş yıllar zararları ile dönem

zararı öz kaynaklar grubunda indirim kalemleri olarak yer alır.

Bu ilke işletmenin sürekliliği kavramına dayanır.

Sermaye Yedeklerinin Gelir Unsuru Olarak Gelir

Tablosuna Alınmaması İlkesi: Öz kaynaklar ödenmiş

sermaye, sermaye yedekleri, kar yedekleri,

geçmiş yıl karları /zararları ve dönem net karı /zararından

oluşur. Kar yedekleri yasal, statü ve olağanüstü yedekler ile

21

yedek niteliğindeki karşılıklar, özel fonlar gibi işletme

faaliyetleri sonucu elde edilen karların dağıtılmamış kısmını

içerir. Sermaye yedekleri gelir unsuru olarak gelir tablosuna

aktarılamaz. Bu ilke ihtiyatlılık kavramı esas alınarak

yaratılır. 8

1.4.2.c. Standartlar

Muhasebe çalışmalarının yöntemini belirleyen düzenlemeler

durumundaki standartlar muhasebe kuramının önemli

kaynaklarından birini oluşturur.

Standartlar genel kabul görmüş ilkelerden daha ayrıntılı

düzenlemelerdir ve kavramlarla ilkelerin uygulamaya yansımasını

sağlarlar.

Örneğin; genel kabul görmüş muhasebe ilkesi ancak

gerçekleşmiş satışların dönemin gelirlerine alınabileceğini

belirtirken standart, hangi koşulların yerine gelmesi durumunda

satış gelirinin doğmuş sayılacağını açıklar.

Standartlar uluslararası düzeyde hazırlanır. Ülkeler,

uluslararası standartları kendi şartlarına uyarlayarak ulusal

muhasebe standartlarını belirler. Ülkemiz de bu yolu izlemekte

ve ulusal muhasebe standartları ‘’Türkiye Muhasebe

Standartları’’ başlığı altında yayımlanmaktadır.

1.4.2.d. Bilimsel Görüşler

Muhasebe konusunu işleyen yazarlar, konulara yeni

açıklamalar getirip yeni görüşler eklerler. Bu açıklama ve

8 (Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri), http://tr.wikipedia.org/wiki/Genel_Kabul_G%C3%B6rm%C3%BC%C5%9F_Muhasebe_%C4%B0lkeleri

22

görüşler muhasebe kuramının gelişip yayılmasına katkıda

bulunur. Yazarların görüşleri kuramın açık ya da belirsiz

bıraktığı konulara yönelik olduğunda; sadece ‘’yorumlayıcı’’

değil aynı zamanda ‘’tamamlayıcı’’ bir nitelik kazanır. Bu

nitelikteki görüşler, kuramı olması gerekene doğru yöneltir. Bu

nedenle bilimsel görüşler de muhasebe kuramının öğelerinden

birini oluşturur. 9

II. BÖLÜM

2. Muhasebe Süreci

Bir muhasebe döneminin başından sonuna kadar yapılan

muhasebe işlemleri dizisine

muhasebe süreci denilmektedir. Muhasebe dönemi genelde 1 yıldır

ve 1 Ocak tarihinde başlar, 31 Aralık tarihinde sona erer. Yıl

içerisinde yeni işe başlayanların muhasebe dönemi, işe başlama

tarihinden itibaren başlar ve o yılın sonunda sona erer.

Muhasebe süreci işletme esasına ve bilanço esasına göre

defter tutanlarda farklılık gösterir. İşletme esasına göre

defter tutanlar tek taraflı kayıt yöntemini uygularken, bilanço

esasına göre defter tutanlar çift taraflı kayıt yöntemini

uygularlar. 10

Tek taraflı kayıt sistemi (basit kayıt): Mali olayların

yalnızca bir yönünün muhasebe

9 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.3410 (Muhasebe Süreci ), http://www.muhasebedersleri.com/muhasebe-sureci.html

23

kayıtlarına alındığı muhasebe kayıt sistemidir. Tek taraflı

kayıtta işletme hesabı defteri tutulur. Tek taraflı kayıtı II.

sınıf tacirler tutar.

Örneğin veresiye satış yapan bir işletmeci; yalnızca malı

alanların borcunu bir deftere kayıt ediyor ve orada izliyor,

buna karşılık stoktaki (mallardaki) azalmaları deftere kayıt

etmiyor ve orada izlemiyorsa, tek taraflı kayıt yöntemi

uyguluyor  demektir. Tek taraflı kayıt yöntemi, uygulaması

kolay bir muhasebe yöntemidir.

Çift taraflı kayıt sistemi (bilanço usulü kayıt):

İşletmenin gerçekleştirdiği mali

olayların her iki yönünün de kayıtlara alındığı muhasebe kayıt

sistemidir. Çift taraflı kayıtta ise yevmiye defteri, büyük

defter ve envanter defteri gibi defterler tutulur. Çift taraflı

kayıtı I. sınıf tacirler tutmaktadır.

Örneğin yukarıdaki örnekteki işletmeci depodan azalan

stokları (malları) da deftere

kaydetmiş olsaydı çift taraflı kayıt yöntemini kullanmış

olurdu. Bu yöntem ayrıntılı ve zor olmasına rağmen, işletme

faaliyetleri ve sonuçları hakkında daha anlamlı sonuçlar

vermektedir. 11

Bilanço esasına göre yani çift taraflı kayıt sistemine

göre muhasebe süreci aşağıdaki işlemlerden sırasıyla

oluşmaktadır.

Açılış bilançosunun düzenlenmesi

Yevmiye defter (Günlük defter) kayıtlarının yapılması

Büyük defter (Defteri kebir) kayıtlarının yapılması

11 (Muhasebe Kayıt Yöntemleri), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/muhasebe-kayit-yontemleri.html

24

Yardımcı defter kayıtlarının yapılması

Aylık mizanların düzenlenmesi

Dönem sonu envanter işlemlerinin yapılması

Gelir Tablosunun düzenlenmesi

Sonuç hesaplarının (Gelir - Gider hesapları)

kapatılması

Kesin mizanın düzenlenmesi

Dönem sonu bilançosunun düzenlenmesi

Bilanço hesaplarının kapatılması

Yeni muhasebe dönemi hesaplarının açılması 12

2.1. Açılış Bilançosunun Düzenlenmesi

İşletme kurulduğu zaman sahip olduğu varlıkları ve

bunların sağlandığı kaynakları ve işletme sermayesini gösteren

bilançoya açılış bilançosu denir. İşletmenin açılışında

kullanılan hesaplar bilançoya yerleştirilerek açılış bilançosu

düzenlenir. 13

Önce girişimci ya da girişimcilerin işe başladıkları anda

sahip oldukları varlıklarla borçları belirlenir. Varlık ve

borçlardan hareketle de başlangıç sermayesi hesaplanır. Bunlar

bir bilanço çizelgesine aktarıldığında işletmenin işe başlama

bilançosu ortaya çıkar. (Yeni kurulan şirketlerde bu bilanço

sermaye taahhüdü ve sermayeden oluşabilir). Daha önceki dönemde

de faaliyet gösteren işletmelerde ise önceki dönemin sonunda

çıkartılmış bir bilanço mevcuttur. Bir dönemin bitişi ile

izleyen dönemin başlayışı arasında zaman aralığı

12 (Muhasebe Süreci ), http://www.muhasebedersleri.com/muhasebe-sureci.html13 (Bilançonun Düzenlenmesi), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/bilanconun-duzenlenmesi.html

25

bulunmadığından ve bu bilanço aynı zamanda izleyen dönemin

dönem başı durumunu da gösterdiğinden dönem başı bilançosu

olarak da kabul edilir.

Belgelerin ve Bilgilerin Derlenmesi

İşletmenin yaptığı mali, iktisadi ve hukuki nitelikteki

işlemlerin muhasebe kayıtlarına

alınabilmesi için işlemlerin dayandığı belgelerin (fatura,

makbuz, bordro, dekont, vb.) ve bilgilerin (borç senedi

imzalanması vb. ) derlenmesi gerekir. Bu bilgiler, sürekli

muhasebeci çalışmayan işletmelerde bir yere not edilerek ve ya

fişlere yazılarak, muhasebe kaydına esas olmak üzere, serbest

muhasebeciye verilir. Sürekli çalışan bir muhasebeci ya da

muhasebe servisine sahip olan işletmelerde işlemler olduğu anda

muhasebe defterlerine ya da muhasebe fişlerine kaydedilir.

Günümüzde ise bilgiler belgelerden hatta elektronik

ortamdan doğrudan bilgisayara girilerek bilgisayarın

hafızasında toplanmaktadır.

Görüldüğü üzere, belgelerin ve bilgilerin derlenme biçimi,

muhasebe organizasyonuna bağlı olmaktadır. 14

Örnek: HG işletmesi 01.01.2009 tarihinde aşağıdaki varlık ve

kaynak hesapları ile kuruluyor. İşletmenin açılış bilançosunu

düzenleyerek sermayeyi bulunuz.

100 Kasa Hesabı...........................................4.000

TL

102 Bankalar Hesabı....................................7.000 TL14 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.67, S.68.

26

121 Alacak Senetleri.....................................6.000

TL

153 Ticari Mallar Hesabı..............................8.000 TL

255 Demirbaşlar Hesabı...............................5.000 TL

321 Borç Senetleri Hesabı............................9.000 TL

400 Banka Kredileri Hesabı........................13.000 TL

421 Borç Senetleri Hesabı............................5.000 TL

Cevap: İşletmenin açılış bilançosunu düzenleyerek sermayeyi

bulalım

AKTİF HG İŞLETMESİ 01.01.2009 TARİHLİ AÇILIŞ BİLANÇOSU PASİF

I. DÖNEN VARLIKLAR..............................................25.000100 Kasa Hesabı.........................4.000102 Bankalar Hesabı.................7.000121 Alacak Senetleri Hesabı...6.000153 Ticari Mallar Hesabı........8.000

II. DURAN VARLIKLAR...............................................5.000255 Demirbaşlar Hesabı........5.000

III. KISA VADELİ YABANCI KAYNAK...........9.000321 Borç Senetleri Hesabı.......9.000

IV. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAK.........18.000400 Banka Kredileri Hesabı.....13.000421 Borç Senetleri Hesabı........5.000

V. ÖZ KAYNAKLAR................................................3.000500 Sermaye Hesabı...................3.000

AKTİF TOPLAM 30.000 PASİF TOPLAM 30.000

Tablo 1.1. Açılış Bilançosu 15

2.2. Yevmiye Defter (Günlük Defter) Kayıtlarının

Yapılması

15 (Bilançonun Düzenlenmesi), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/bilanconun-duzenlenmesi.html

27

Muhasebede, ticari işlemlerin belgelere dayanarak tarih

sırası ile maddeler halinde kaydedildiği deftere yevmiye

defteri (Günlük Defter) denir. Yevmiye defterine yapılan her

kayıt mutlaka bir belgeye dayanmalıdır. Muhasebede belgesi

olmayan hiçbir işlem kaydedilemez. Yevmiye defterine ilk olarak

yeni işe başlayan işletmelerde açılış bilançosu, eskiden beri

işe devam eden işletmelerde önceki dönem sonu bilançosunda yer

alan bilgiler esas alınarak açılış kaydı yapılır.

Yevmiye defterine kayıt yapılırken hata olursa muhasebe

kurallarına göre düzeltme yapılır. Kayıt silme, karalama, sayfa

koparma kesinlikle yasaktır ve cezai müeyyidelere tabidir.

Yanlış yazılan rakam veya yazının üzeri okunacak şekilde tek

çizgi ile çizilir ve üzerine ya da yanına doğrusu yazılır.

Yevmiye defteri ciltli ya da yapraklı olabilir.

Yevmiye defteri kullanılmadan önce notere tasdik

ettirilmesi gerekir. Aksi halde tutulan yevmiye defteri kanunen

geçerli sayılmaz. Muhasebe kayıtlarını bilgisayar aracılığı ile

tutan işletmeler bilgisayar kâğıtlarını defter olarak tasdik

ettirirler. Bu durumda yevmiye defteri formatı kullanılan

muhasebe paket programına göre değişmektedir.

Muhasebe işlemlerinin defterlere günü gününe kaydedilmesi

esas olmakla birlikte en geç 10 gün içinde deftere kayıt

yapılmalıdır. Muhasebe kayıtlarını, muhasebe fişlerine

dayanarak yürüten işletmelerde en geç 45 gün içinde deftere

kayıt yapılmalıdır. Yevmiye defteri, Türk Ticaret Kanunu’na

göre ait olduğu yıldan başlayarak 10 yıl, Vergi Usul Kanunu’na

göre izleyen yıldan başlayarak 5 yıl süre ile saklanmalıdır.

28

 Yevmiye Defterinin Şekli

 Yevmiye defterine muhasebe işlemleri yevmiye maddesi

halinde yazılır. Yevmiye

defterinde iki çizgi arasında yer alan terimler yevmiye

maddesini oluşturur. Yevmiye maddesine kayıt yapılırken önce

borçlu hesaplar kaydedilir, daha sonra alacaklı hesaplar

kaydedilir. Borçlu hesapların tutarları borç sütununa, alacaklı

hesapların tutarları alacak sütununa yazılır. Her yevmiye

maddesinin altında işlemi açıklayan kısa bir not yer alır.

Yevmiye defterinde ilk satır bir önceki sayfa toplamının

devredildiği toplamların

bulunduğu satırdır. Yevmiye defterinin son satırı da sayfa

toplamının yazıldığı toplam satırıdır.

Yevmiye Defteri Örneği

Borçlu BüyükDefterSayfaNo

Alacaklı 

BüyükDefterSayfaNo

YevmiyeMadde

Numarası

AÇIKLAMA YardımcıHesapTutarı

Borçlı HesapTutarı

AlacaklıHesap Tutarı

.................Tarih..................

Borçlu HesapAlacaklı Hesap

...............Açıklama..............

Tablo 1.2. Matbu Yevmiye Defteri Örneği-1

Muhasebe işlemlerinde matbu yevmiye defteri yukarıdaki

gibidir. Fakat genelde

29

muhasebe işlemlerinin yevmiye kayıtları daha kısa bir şekilde

düzenlenebilir.

Mad.No AÇIKLAMA BORÇ ALACAK

1 ....................................Tarih......................................

Borçlu HesaplarAlacaklı Hesaplar

................................Açıklama...............................

Borç tutarıAlacak tutarı

Tablo 1.3. Yevmiye Defteri Örneği-2 16

Yevmiye Maddesi

Yevmiye defterine işlemler yevmiye maddesi halinde yazılır

(TTK m.70) . Yevmiye

defterinde iki tarih çizgisi arasında yer alan terimlerin tümü

bir yevmiye maddesini oluşturur. Bir yevmiye maddesi herhangi

bir işlemin muhasebe dili ile ifade edilmiş şeklidir. Bu dilden

anlayanlar yazılan terimlerin taşıdığı anlama kolaylıkla

ulaşırlar. Tam bir muhasebe maddesinde aşağıda sıralanan öğeler

bulunur.

Madde sıra numarası: Her madde bir sıra numarası

taşır. Madde sıra numaraları

dönem başında ‘’1’’ den başlar. Bu numara tarih çizgilerinin

başına ve ya arasına yazılır.

Tarih: Tarih, çizilen iki çizgi arasına ve ya başına

yazılır. Bu çizgiler, hem bir

işlemin bitip diğerlerinin başladığını gösterir, hem hesapların

durumunu belli eder. Soldaki çizginin altına yazılan hesap

16 (Yevmiye Defteri), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/yevmiye-defteri.html

30

borçlandırılmış, sağdaki çizginin altına yazılan hesap ise

alacaklandırılmış olur.

Borçlu ve alacaklı hesaplar: Borçlandırılan ve

alacaklandırılan hesaplar yazılır.

(Toplayıcı hesaplar kullanılıyorsa, son yardımcı hesabın ismi

yazılır.)

Meblağ: Her hesabın hizasına tutarı yazılır. Yardımcı

hesapların tutarının,

farklı yollar izlenerek (ayrı sütun oluşturmak, farklı

karakterle yazmak vb. ), defteri kebir hesaplarının

tutarlarından ayırdedilme imkânı yaratılır.

Açıklama: Kaydın dayandığı objektif belgenin çeşidi,

tarihi ve numarası ile

işlemin niteliği yazılır. 17

Yevmiye maddesi düzenlenirken, yevmiye maddesi üç

biçimde olabilir.

Basit (yalın) madde: Tek hesabın borçlu ve tek

hesabın alacaklı olduğu

yevmiye maddesi türüdür.Mad.

NoAÇIKLAMA BORÇ ALACAK

1 ....................................Tarih

......................................

Borçlu Hesap

Alacaklı Hesap

................................Açıklama.

..............................

Tablo 1.4. Basit (Yalın) Madde Yevmiye Tablosu

17 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.68, S.69, S.70.31

Bileşik madde: Birden fazla borçlu hesaba karşılık

tek hesabın alacaklı olduğu

ya da tek hesabın borçlanmasına karşılık birden çok hesabın

alacaklandığı yevmiye maddesi türüdür.Mad.

NoAÇIKLAMA BORÇ ALACAK

1 ....................................Tarih

......................................

1.Borçlu Hesap 

2.Borçlu Hesap

Alacaklı Hesap

................................Açıklama.

..............................

Tablo 1.5. Bileşik Madde Yevmiye Tablosu

Karma madde: Birden çok borçlu hesaba karşılık,

birden çok hesabın alacaklı

olduğu yevmiye maddesi türüdür.Mad.

NoAÇIKLAMA BORÇ ALACAK

1 ....................................Tarih....

..................................

1.Borçlu Hesap 

2.Borçlu Hesap

1.Alacaklı Hesap

2.Alacaklı Hesap

................................Açıklama.....

..........................

Tablo 1.6. Karma Madde Yevmiye Tablosu 18

18 (Yevmiye Defteri), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/yevmiye-defteri.html

32

Açılış Kaydı: Yevmiye defterine ilk olarak yani

birinci madde olarak açılış

bilançosundaki hesapların yazıldığı kayıt yapılır. Bilançonun

aktifinde yer alan değerler yevmiye defterinin borcuna, pasifte

yer alan değerler ise alacağına kaydedilir. Açılış kaydı

yevmiye defterinin 1 numaralı maddesidir. Yevmiye defterine

yapılan kayıtlar ne olursa olsun borç ve alacak toplamlarının

mutlaka birbirine eşit olması gereklidir.

Örnek: HG işletmesi 01.01.2009 tarihinde ki açılış

bilançosunu aşağıdaki gibidir. Buna göre açılış kaydını

düzenleyeniz.

AKTİF HG İŞLETMESİ 01.01.2009 TARİHLİ AÇILIŞ BİLANÇOSU PASİF

I. DÖNEN VARLIKLAR..............................................25.000100 Kasa Hesabı.........................4.000102 Bankalar Hesabı.................7.000121 Alacak Senetleri Hesabı...6.000153 Ticari Mallar Hesabı........8.000

II. DURAN VARLIKLAR...............................................5.000255 Demirbaşlar Hesabı........5.000

III. KISA VADELİ YABANCI KAYNAK...........9.000321 Borç Senetleri Hesabı.......9.000

IV. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAK.........18.000400 Banka Kredileri Hesabı.....13.000421 Borç Senetleri Hesabı........5.000

V. ÖZ KAYNAKLAR................................................3.000500 Sermaye Hesabı...................3.000

AKTİF TOPLAM 30.000 PASİF TOPLAM 30.000

Tablo 1.7. HG İşletmesi 01.01.2009 Tarihinde ki Açılış Bilançosu

33

Cevap: İşletmenin açılış bilançosunundan faydalanarakaçılış kaydını düzenleyelim.

Mad.No AÇIKLAMA BORÇ ALACAK

1 ....................................01.01.2009....................................

..

100 Kasa Hesabı102 Bankalar Hesabı121 Alacak Senetleri Hesabı153 Ticari Mallar Hesabı255 Demirbaşlar Hesabı

321 Borç Senetleri Hesabı400 Banka Kredileri Hesabı421 Borç Senetleri Hesabı500 Sermaye Hesabı

......................Açılış KaydınınDüzenlenmesi...............

4.0007.0006.0008.0005.000

9.000 13.0005.0003.000

Tablo 1.8. Yevmiye Defterinde HG İşletmesi Açılış Kaydı

Örnek: HG işletmesi 01.01.2009 tarihinde aşağıdaki varlık

ve kaynak hesapları ile

kuruluyor. İşletmenin açılış bilançosunu düzenleyerek sermayeyi

bulunuz ve işletmenin açılış kaydını yapınız.

100 Kasa

Hesabı............................................24.000 TL

102 Bankalar Hesabı.....................................17.000

TL

121 Alacak Senetleri.....................................36.000

TL

153 Ticari Mallar Hesabı.............................48.000 TL

34

252 Binalar Hesabı.......................................90.000

TL

255 Demirbaşlar Hesabı..............................35.000 TL

320 Satıcılar Hesabı....................................70.000

TL

321 Borç Senetleri Hesabı..........................49.000 TL

400 Banka Kredileri Hesabı........................33.000 TL

421 Borç Senetleri Hesabı..........................25.000 TL

Cevap: İşletmenin açılış bilançosunu düzenleyerek sermayeyi

bulalımAçılış Bilançosu:AKTİF HG İŞLETMESİ 01.01.2009 TARİHLİ AÇILIŞ BİLANÇOSU PASİF

I. DÖNEN VARLIKLAR............................................125.000100 Kasa Hesabı........................24.000102 Bankalar Hesabı.................17.000121 Alacak Senetleri Hesabı...36.000153 Ticari Mallar Hesabı........48.000

II. DURAN VARLIKLAR...........................................125.000252 Binalar Hesabı..................90.000255 Demirbaşlar Hesabı.........35.000

III. KISA VADELİ YABANCI KAYNAK........119.000320 Satıcılar Hesabı...............70.000321 Borç Senetleri Hesabı.....49.000

IV. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAK........58.000400 Banka Kredileri Hesabı.....33.000421 Borç Senetleri Hesabı.......25.000

V. ÖZ KAYNAKLAR.............................................73.000500 Sermaye Hesabı........73.000

AKTİF TOPLAM 250.000 PASİF TOPLAM 250.000

35

Tablo 1.9. HG İşletmesi 01.01.2009 Tarihli Açılış Bilançosu

Açılış Kaydı:

Mad.No AÇIKLAMA BORÇ ALACAK

1 ....................................01.01.2009....................................

..

100 Kasa Hesabı102 Bankalar Hesabı121 Alacak Senetleri Hesabı153 Ticari Mallar Hesabı252 Binalar Hesabı255 Demirbaşlar Hesabı

320 Satıcılar Hesabı321 Borç Senetleri Hesabı400 Banka Kredileri Hesabı421 Borç Senetleri Hesabı500 Sermaye Hesabı

......................Açılış KaydınınDüzenlenmesi...............

24.00017.00036.00048.00090.00035.000

70.000 49.00033.00025.00073.000

Tablo 1.10. Yevmiye Defterinde HG İşletmesi Açılış Kaydı 19

Muhasebe Fişleri

Bir yevmiye maddesindeki bilgileri içeren fişe muhasebe

fişi denir. Muhasebe fişinin

Standart bir biçimi yoktur. Her işletme kendi ihtiyacına göre

biçimlendirir ve ya uyguladığı paket programda yer alan fişi

kullanır. Bir muhasebe fişinde borçlu ve alacaklı hesabı,

19 (Yevmiye Defteri), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/yevmiye-defteri-2.html

36

borçlu ve alacaklı tutarları ve açıklamayı yazmaya yarayan

bölümler bulunur.

Muhasebe fişlerinin hesabı dışındaki hesapları

ilgilendiren işlemlere ilişkin olanlarına mahsup fişi, kasa

hesabını ilgilendiren işlemlere ilişkin olanlarına ise kasa

fişi denir. 20

2.3. Büyük defter (Defteri kebir) kayıtlarının yapılması

Büyük defter, yevmiye defterlerine kaydedilmiş olan

işlemleri buradan alarak sitemli bir şekilde hesaplara dağıtan

ve düzenli olarak bu hesaplarda toplayan muhasebe defteridir.

Büyük defterin diğer adı da Defteri Kebir'dir.

Yevmiye defterlerine yapılan işlemler tarih ve işlem

sırasına göre, belli bir

düzenlemeye tabi tutulmadan yazılır. İşletmenin muhasebe

işlemlerinin takip ve kontrolü için muhasebe kayıtlarının

hesaplara dağılımının daha düzenli bir şekilde yapılmasını

sağlamak ister. Bu nedenle hesaplardaki hareketliliklerin takip

ve kontrolü için ayrı bir deftere ihtiyaç duyarlar. Bu

hesaplarda oluşan rakamların sistemli bir şekilde bir araya

getirilmesi ve dağıtılması işlevini gören deftere büyük defter

(defteri kebir) adı verilir. Büyük defter tutulması zorunlu bir

defterdir (VUK madde 182).

Büyük defter muhasebenin sınıflandırma fonksiyonu yerine

getiren defterdir. Büyük

defterlerden elde edilen rakamlar diğer muhasebe dokümanları

için birer kaynak niteliği de taşımaktadır. Bu nedenle büyük

20 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.76.37

defter kayıtlarının muhasebenin sağlıklı yürümesi açısından

tutulmasının gerekliliği son derece önemlidir. 21

Bir defterikebir hesabı, aşağıdaki bilgileri kapsar (TTK

m. 71):

Tarih,

Yevmiye madde numarası,

Borçlu ve alacaklı tutar,

Toplu hesaplarda son yardımcı hesaplar,

Açıklama (isteğe bağlı).

Defterikebirin İşlenmesi

Defterikebir hesabının açılışı:

Defterikebir sayfaları numaralıdır. Açık şekilde; defterin

karşılıklı iki sayfasına aynı numara verilir. Sayfanın üzerine

o sayfada yer alan hesabın kod numarası ve ismi yazılır.

Defterikebir hesabının kapanışı:

Yevmiye defterindeki kapanış kaydı ilgili defterikebir

hesaplarına işlendikten sonra

bütün hesapların borç ve alacak toplamları birbirine eşit

duruma gelir. 22

Büyük defter örneği:

...............HESABIYevmiye Açıklama Tutar Yevmiye Açıklama Tutar

21 (Büyük Defter (Defteri Kebir)), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/buyuk-defter.html22 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.78, S.79

38

tarihi venumarası

tarihi venumarası

Toplam ToplamTablo 1.11. Matbu Büyük Defter

Muhasebe işlemlerinde matbu büyük defter yukarıdaki

gibidir. Fakat genelde

muhasebe işlemlerinin büyük defter kayıtları daha kısa bir

şekilde düzenlenebilir.

BORÇ .............. HESABI ALACAKTutar Tutar

Toplam ToplamTablo 1.12. Büyük Defter (Defteri Kebir)

Yevmiye Defteri ile Büyük Defter İlişkisi

Yevmiye defteri bize her muhasebe olayını, olayın olduğu

günü kaydetme imkanı

verir. Büyük defter ise bu kayıtları sadeleştirilerek

özelliklerine göre bir araya toplar.

Yevmiye defterine kaydedilen kayıtlar hesaplar

aracılığıyla kaydedilir. Bu hesaplarda büyük defterlerde

sınıflandırılır. Bu nedenle yevmiye defteri ile büyük defter

kayıtları arasında birebir ilişki vardır.

39

Örnek: İşletme 12.01.2009 tarihinde 3.500 TL nakit parayı

bankaya yatırmıştır.

Yevmiye Kaydı:Mad.No AÇIKLAMA BORÇ ALACAK

1 ...................................12.01.2009.....................................

.

102 Bankalar Hesabı

100 Kasa Hesabı

bankaya para yatırılması

3.500

3.500

Tablo 1.13. Yevmiye Kaydı Tablosu

Büyük Defter Kaydı:BORÇ 102 BANKALAR HESABI ALACAK

3.500

3.500Tablo 1.14. Büyük Defter Kaydı Tablosu

Yevmiye kaydında 102 bankalar hesabı borç tarafa yazıldığı

için, büyük defter de 102 bankalar hesabının borç tarafına

kayıt yapılır. Çünkü banka hesabına giriş, yani banka hesabında

bir artış oluyor.BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK

3.500

3.500Tablo 1.15. Büyük Defter Kaydı Tablosu

40

Yevmiye kaydında 100 kasa hesabı alacak tarafa yazıldığı

için, büyük defter de 100 kasa hesabının alacak tarafına kayıt

yapılır. Çünkü kasa hesabından bir çıkış, yani kasa hesabında

bir azalış oluyor. 23

Örnek: HG işletmesi 01.01.2009 tarihinde aşağıdaki varlık

ve kaynak hesapları ile kuruluyor. İşletmenin açılış

bilançosunu düzenleyerek sermayeyi bulunuz ve işletmenin açılış

kaydını yapınız.

100 Kasa

Hesabı...........................................24.000 TL

102 Bankalar

Hesabı.....................................17.000 TL

121 Alacak

Senetleri.....................................36.000 TL

153 Ticari Mallar

Hesabı..............................48.000 TL

252 Binalar

Hesabı........................................90.000 TL

255 Demirbaşlar

Hesabı................................35.000 TL

320 Satıcılar

Hesabı......................................70.000 TL

321 Borç Senetleri

Hesabı............................49.000 TL

400 Banka Kredileri Hesabı.........................33.000

TL

23 (Büyük Defter (Defteri Kebir)), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/buyuk-defter.html

41

421 Borç Senetleri

Hesabı............................25.000 TL

Açılış Kaydı:

Mad.No AÇIKLAMA BORÇ ALACAK

1 ....................................01.01.2009....................................

..

100 Kasa Hesabı102 Bankalar Hesabı121 Alacak Senetleri Hesabı153 Ticari Mallar Hesabı252 Binalar Hesabı255 Demirbaşlar Hesabı

320 Satıcılar Hesabı321 Borç Senetleri Hesabı400 Banka Kredileri Hesabı421 Borç Senetleri Hesabı500 Sermaye Hesabı

......................Açılış KaydınınDüzenlenmesi...............

24.00017.00036.00048.00090.00035.000

70.000 49.00033.00025.00073.000

Tablo 1.16. Açılış Bilançosu

Büyük defter kayıtları: BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK

24.000

BORÇ 121 ALACAKAK SENETLERİ HS ALACAK36.000

BORÇ 252 BİNALAR HESABI ALACAK

BORÇ 102 BANKALAR HESABI ALACAK17.000

BORÇ 153 TİCARİ MALLAR HESABI ALACAK48.000

BORÇ 255 DEMİRBAŞLAR HESABI ALACAK

42

90.000

BORÇ 320 SATICILAR HESABI ALACAK70.000

BORÇ 400 BANKA KREDİLERİ HESABI ALACAK33.000

BORÇ 500 SERMAYE HESABI ALACAK73.000

35.000

BORÇ 321 BORÇ SENETLERİ HESABI ALACAK49.000

BORÇ 421 BORÇ SENETLERİ HESABI ALACAK25.000

Tablo 1.17. Büyük DefterKayıt Tablosu

24

2.4. Yardımcı Defter Kayıtlarının Yapılması

Aynı türden bir çok hesaptan oluşan ve defterikebirde bir

isim altında görülen hesaplara toplu hesap veya ana hesap

denir. Bu hesaplar bir işlem türü hakkında toplu bilgi

verirler. Bunlar, örneğin, alıcılardan alacakların tümünü,

bankalara borcun tümünü ya da değişik alanlardan elde edilen

faiz gelirlerinin toplam miktarını gösterirler.

Defterikebir hesabında topluca gösterilen işlemlerin

ayrıntılarına göre izlendiği hesaplara ise tali (ikincil)

24 (Büyük Defter (Defteri Kebir), S.2.), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/buyuk-defter-1.html

43

hesap, bu hesapların toplandığı defterlere de yardımcı defter

denir. 25

İşletmelerde aynı türden muhasebe işlemleri aynı büyük

defter hesabına yazılır. Bu nedenle aynı büyük defter hesabına

çok sayıda kayıt yapılmak zorunluluğu ortaya çıkabilir. Büyük

defter hesabını daha ayrıntılı bir şekilde görmek istersek

yardımcı defterler kullanırız. Yardımcı defter kullanımı

zorunlu değildir. İşletmeler isteklerine göre yardımcı defter

kullanırlar. Alt hesap olarak ta bilinirler.

Yardımcı defterler de ana hesap büyük defterleri ile aynı

özellikleri taşımaktadır. Yardımcı defter kayıtları da ana

hesapların ki gibi yapılır. Yardımcı defterleri kullanmanın en

önemli faydası ana hesaplarda göremeyeceğimiz ayrıntıları bize

gösterir. Örneğin bankalar hesabını, hangi bankalarda hesabımız

varsa o bankaların yardımcı hesabını açarız ve böylece hangi

bankada ne kadar para olduğunu ayrı bir şekilde görebiliriz.

Örnek: İşletme bankalar hesabının 3 tane yardımcı hesabını

açmıştır. Bunlar A bankası, B bankası ve C bankasıdır. Yardımcı

hesapların bilgileri aşağıdaki gibidir.

102.01 A Bankası: 20.000 TL

102.02 B Bankası: 12.000 TL

102.03 C Bankası: 38.000 TL

Büyük defter kaydı:BORÇ 102.01 A BANKASI HESABI ALACAK

25 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.82.44

20.000

BORÇ 102.02 B BANKASI HESABI ALACAK12.000

BORÇ 102.03 C BANKASI HESABI ALACAK38.000

Tablo 1.18. Yardımcı Defter Kayıt Tablosu

Bu şekilde 3 bankadaki hesap hareketlerini de ayrı bir

şekilde görebiliriz. Eğer bu yukarıdaki gibi yardımcı defter

açmasaydık 102 Bankalar hesabı aşağıdaki gibi olacaktır.

BORÇ 102 BANKALAR HESABI ALACAK70.000

Tablo 1.19. Büyük Defter Kayıt Tablosu

Görüldüğü gibi 102 bankalar hesabını yardımcı defterlere

ayırmadığımız zaman sadece bankalarda 70.000 TL olduğunu

görüyoruz ama hanfi bankada ne kadar para olduğunu göremiyoruz.

Böyle durumlarda işlem sayısı arttıkça daha da karmaşık hale

gelerek ayrıntılı bilgilere ulaşmamız zorlaşmaktadır. Bu

nedenle yardımcı defterlerin işletmeler ve muhasebe açısından

önemi büyüktür. 26

26 (Büyük Defter (Defteri Kebir), S.3,), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/buyuk-defter-2.html

45

2.5. Aylık Mizanların Düzenlenmesi

Mizan, (kontrol çizelgesi) yevmiye defterine tarih sırasına

göre kaydedilen işlemlerin defterikebire ve yardımcı

defterlere, matematiksel açıdan, doğru aktarılıp

aktarılmadığını kontrol etmeye yarayan bir çizelge olarak

ortaya çıkmıştır. Kontrol, yevmiye defterindeki rakamsal

büyüklüğün defterikebirde de oluşup oluşmadığının denetlenmesi

temeline dayanır.

Mizan, bir yandan işlem büyüklüklerini (satış hacmi gibi)

diğer yandan belirli tarihler itibariyle hesapların kalanlarını

(kasa mevcudu gibi) gösterdiği için yöneticililerin bir kısım

bilgileri edinmesini sağlar. Defterikebir mizanının

kalanlarından yararlandırılarak ‘’dönem içi’’ ve ‘’dönem sonu’’

bilanço ve gelir tablosu düzenlenebilir. Yardımcı defter

mizanlarından yararlanılarak da bir bilanço kaleminin

ayrıntıları hakkındaki gelişmeler (örneğin; ödemede geciken ve

ya kredi limitini aşan alıcılar gibi) izlenebilir. Bu nedenle

mizan; bilgisayarlı uygulamada yevmiye defterine kaydedilen bir

işlemin defterikebire ve bilgi verme yararı nedeniyle,

düzenlenmesi gereken bir belgedir.

Mizan, hesapların adlarının, borç ve alacak tutarları ile

kalanlarının yer aldığı bir listedir. Mizan çizelgeleri değişik

şekillerde olabilmektedir.

Aşağıda kullanış yaygın olan mizan şekli gösterilmiştir.

HesapNo HESAP İSMİ

TUTAR KALANBORÇ ALACAK BORÇ ALACAK

46

TOPLAM

  Tablo 1.20. Mizan Tablosu

Mizan Türleri

Mizanlar ilgili bulundukları defterler açısından ikiye

ayrılır.

Defterikebir Mizanı

Defterikebir mizan, defteri kebir hesaplarının belli bir

tarihteki toplamlarının listesidir.

Tek başına mizan sözcüğünden defterikebir mizanı anlaşılır.

Defterikebir mizanı genellikle aylık olarak düzenlenir.

Ay sonları itibari ile

düzenlenen ve o ay yapılan işlemler ile birlikte o aya kadar

olan işlemleri de içeren bu mizanlara Aylık Mizan denir. Aylık

mizanlar ait oldukları ayın ismi ile birlikte söylenir (Mayıs

200. Ayı Mizanı gibi). On ikinci ayın mizanı aynı zamanda Genel

Geçici Mizan adını alır. Envanter işlemlerinin yapılmasından

sonra düzenlenen mizan ise Kesin (Kat’i) Mizan olarak

adlandırılır. Aylık mizanların içerdiği büyüklükler aşağıdaki

gibi bir şema ile açıklanabilir.

47

Şekil 1.1. Aylık Mizanların İçerdiği Büyüklükler

Şeması

Yardımcı Hesap Mizanı

Yardımcı hesap bir toplu hesabın tali hesaplarının belli

bir tarihteki toplamlarının listesidir. Yardımcı hesap mizanı,

ilişkin bulunduğu hesabın ismi ile söylenir (Alıcılar Hesabı

Mizanı, Genel Yönetim Giderleri Hesabı Mizanı gibi). Yardımcı

hesap mizanlarının başlığında, mizanın ait olduğu hesapla

birlikte hangi tarih itibariyle düzenlendiği de belirtilir. 27

Mizanın Yorumlanması: Düzenlenen mizanın önce toplamlar

açısından eşitlikleri

kontrol edilir. Buna göre mizanın tutar toplamları yevmiye ve

kebir (büyük defter) toplamlarına eşit olmalıdır. Kalan

27 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.85, S.86, S.87, S.8848

toplamları da birbirine eşit olmalıdır. Alt hesapların

toplamları ana hesap toplamlarına eşit olmalıdır.

Kodu 1 ve 2 ile başlayan varlık hesapları ya borç bakiyesi

vermeli veya bakiye

vermemelidir. Kodu 1 ve 2 ile başlayıp da eksi işaretli olan

hesaplar ise ya alacak bakiyesi vermeli veya bakiye

vermemelidir. Kodu 3, 4 ve 5 ile başlayan kaynak hesapları ya

alacak bakiyesi vermeli veya bakiye vermemelidir. Bu hesapların

içinde de eksi işaretli olanlar borç bakiyesi verebilir veya

bakiye vermez. Kodu 6 ile başlayan (-) işaretli hesaplar borç

bakiyesi verir veya bakiye vermez. Kodu 6 ile başlayan

işaretsiz hesaplar ya alacak bakiyesi verir veya bakiye vermez.

Kodu 7 ile başlayan hesapların büyük bir kısmı borç bakiyesi

verir veya bakiye vermez. 7'li hesaplardan yansıtma hesapları

alacak bakiyesi verir veya bakiye vermez.

Örnek: İşletmenin büyük defter kayıtları aşağıda

verilmiştir. Buna göre işletmenin

aylık mizanını düzenleyiniz.BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK

24.00012.00030.000

12.00025.000

66.000 37.000

BORÇ 121 ALACAKAK SENETLERİ HS ALACAK36.00011.000

47.000

BORÇ 252 BİNALAR HESABI ALACAK90.000120.000

BORÇ 102 BANKALAR HESABI ALACAK17.00040.000

10.000

57.000 10.000

BORÇ 153 TİCARİ MALLAR HESABI ALACAK38.00045.00040.00012.000135.000

BORÇ 255 DEMİRBAŞLAR HESABI ALACAK

49

210.000

BORÇ 320 SATICILAR HESABI ALACAK40.000 70.000

25.000

40.000 115.000

BORÇ 400 BANKA KREDİLERİ HESABI ALACAK33.00050.00025.000

108.000

BORÇ 500 SERMAYE HESABI ALACAK229.000

229.000

35.00040.00010.000

40.00015.000

85.000 55.000

BORÇ 321 BORÇ SENETLERİ HESABI ALACAK49.00030.000

79.000

BORÇ 421 BORÇ SENETLERİ HESABI ALACAK10.00020.000

25.000 12.000

30.000 37.000

Tablo 1.21. Büyük Defter Kayıtları

Mizan düzenlenirken ilk önce büyük defter hesaplarının

toplamları alınır. Toplamları alınan hesaplar mizanın tutar

kısmına aktarılır. Hesapların borç toplamları borç sütununa,

alacak toplamaları alacak sütununa aktarılır. Daha sonra

bakiyeleri kalan kısmına yazılır. Hangi taraf daha fazla ise

yani ne taraf bakiye veriyorsa kalan kısmında ilgili yere

kaydedilir.

SıraNo HESAP İSMİ

TUTAR KALANBORÇ ALACAK BORÇ ALACAK

1234567891011

100 Kasa Hesabı102 Bankalar Hesabı121 Alacak Senetleri Hesabı153 Ticari Mallar Hesabı252 Binalar Hesabı255 Demirbaşlar Hesabı320 Satıcılar Hesabı321 Borç Senetleri Hesabı400 Banka Kredileri Hesabı421 Borç Senetleri Hesabı

66.00057.00047.000135.000210.00085.00040.000

--

30.000-

37.00010.000

---

55.000115.00079.000108.00037.000229.000

29.00047.00047.000135.000210.00030.000

-----

------

75.00079.000108.0007.000

229.000

50

500 Sermaye HesabıTOPLAM 670.000 670.000 498.000 498.000

Tablo 1.22. Aylık Mizan Tablosu

Görüldüğü gibi mizanda tutar kısmının borç ve alacak

toplamları eşit, kalan kısmının borç ve alacak toplamları da

kendi arasında eşit çıkmıştır. 28

2.6. Dönem Sonu Envanter İşlemlerinin Yapılması

Dönem sonunda düzenlenen genel geçici mizanlarda yer alan

hesapların kalanları işletmenin o dönem içindeki çalışmaları

sonucunda öz sermayesinde meydan gelen artış ve ya eksilişi tam

olarak göstermez. Öz sermayedeki değişikliği gösterir duruma

gelebilmeleri için sözü geçen kalanlar ile işletmenin o andaki

bütün varlık ve borçlarının gerçek miktarları arasında var

olabilecek farkların ortadan kaldırılması gerekir. Bunun

sağlanabilmesi envanter çıkarılmış olmasına bağlıdır. Envanter

çıkarmak; saymak, ölçmek, tartmak ve değerlendirmek yoluyla

işletmeye dahil ekonomik değerleri (varlıklar ve borçları),

kesin ve ayrıntılı olarak saptamaktır. Bu işlemler muhasebe

dışı envanteri oluşturur. Muhasebe dışı envanter sırasında

saptanan varlıklar ve borçlar ile hesap kalanları arasındaki

farkların giderilmesi, sonuç hesaplarının kapatılarak dönem kâr

ve ya zararının saptanması vb. işlemler ise muhasebe içi

envanter işlemleridir.

Örnek: Ticari Mallar hesabının genel geçici mizanda yer

alan 31.12.200. durumu aşağıdaki gibidir.

28 (Mizan), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/mizan.html51

Ticari Mallar Hesabı

........ ........

........ ........

955.000 923.000

Tablo 1.23. Genel Geçici Mizan Tablosu

Hesaba göre 955.000-923.000 = 32.000 TL mal mevcudu bulunması

gerekiyor. Malın fiilen sayılması sonucu, 31.12.200. mevcudunun

31.800 TL olarak saptandığı varsayılırsa; kayıtlar ile gerçek

mevcut arasında 200 TL’lik fark vardır. Farkı doğuran nedene

göre gerekli muhasebe kaydı yapılarak hesap kalanı ile fiili

mevcut arasındaki fark giderilir. Örneğin yukarıdaki fark, malı

muhafaza koşullarının yetersizliğinin yarattığı kayıplardan

kaynaklanıyorsa bu fark sonuç hesabına aktarılır:

Ticari Mallar Hesabı Diğer Gider ve Zararlar

Hesabı

........ ........

........ ........

955.000 923.000

200 200

955.000 923.200

Tablo 1.24. Genel Geçici Mizan Tablosunda Envanter

Düzenlemesi

Yukarıdaki kayıttan sonra Ticari Mallar Hesabının kalanı:

52

( 955.000 – 923.200 = 31.800 TL ) bilanço günündeki mal

mevcudunu gösterir duruma getirilmiş olur.

İşletmenin dönem başındaki ve dönem sonundaki öz

sermayeleri arasındaki fark (dönem içinde öz sermayede yapılan

artırma ve ya azaltmalar hariç ) işletmenin dönem kar ve

zararını gösterir. Öz sermaye ise varlıklar ile borçlar

arasındaki farktan oluştuğuna göre varlık ve borçların miktarı

öz sermayeyi, dolayısıyla, dönem kârını etkiler. Bu nedenle

gerek Türk Ticaret Kanunu (m.72), gerek Vergi Usul Kanunu

(m.185) dönem başı ve dönem sonundaki mevcut, alacak ve

borçların ‘’Envanter defteri’’ olarak adlandırılan bir deftere

ayrıntılı olarak yazılmasını emretmektedir. Üçüncü kişilerin ve

vergi idaresinin haklarının korunması için konulan bu

zorunluluk gereği; bilanço gününde saymak, ölçmek, tartmak ve

ya değerlendirmek suretiyle tespit olunan varlıklar ve borçlar

bu deftere ayrıntılı olarak kaydedilir. Yapılan kayıtlarda

sonradan bir değişiklik yapılabilmesi olanağının ortadan

kaldırılması için envanter defterinin en geç dönemin bitimini

izleyen 3 ay içinde (normal hesap dönemi uygulayan işletmelerde

Mart ayı sonuna kadar) notere ibraz ederek son kaydın altına

‘’görüldü’’ kaydı koydurtulması Ticaret Kanunu gereğidir

(m.72).

Örnek : Aşağıda Envanter defterine mal mevcudunun

yazılışına bir örnek verilmiştir.

Cinsi /Türü Ölçü Miktar Fiyat Tutar Toplam

53

(TL) (TL) (TL)

MAL

Montlar

.....marka ....

..tipi

......marka ...

..tipi

.....marka ....

..tipi

......marka ...

..tipi

ELBİSELER

...........

...........

Adet

Adet

Adet

Adet

.....

...

.....

...

10

20

18

20

......

...

......

...

110

60

75

85

........

........

1.

100

1.

200

1.

350

1.

700

---------

----

5.350

20.660

Tablo 1.25. Envanter Defterine Mal Mevcudu

Kaydı 29

2.7. Gelir Tablosunun Düzenlenmesi

Gelir tablosu, işletmenin belli bir dönemde elde ettiği

tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve

29 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.91, S.92.54

giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği dönem

net kârı veya zararını gösteren bir tablodur.

Gelir tablosu mali tablolar ilkelerine uygun tek düzen

formlar şeklinde hazırlanır. İşletmeler karşılaştırmalarda

kolaylık sağlayacak ve anlam birliği oluşturacak şekilde gelir

tablolarını düzenlemek zorundadır. Gelir tablosu finansal

analize elverişli olarak rapor tipinde ya da hesap tipi olarak

düzenlenebilir.

Süreklilik gösteren ve göstermeyen gelir ve giderler;

olağan gelir ve kârlar, olağan gider ve zararlar; olağan dışı

gelir ve kârlar ve olağan dışı gider ve zararlar olarak ayrı

gruplar şeklinde gösterilmiştir. Finansman giderleri ayrı bir

gruptur. Gelir tablosunda yer alan kalemler arasında mahsup

yapılamaz. Tutarı olmayan kalemler gelir tablosunda yer almaz.

Gelir tablosunun bölümleri incelendiğinde, bir tüzel

kişiliğin belirli bir döneme ait faaliyetleri ile ilgili

detaylı bilgi edinmek ve hangi aşamada kâr veya zararda

olduğunu tespit etmek mümkün olacaktır. Bu incelemelerde,

şirketin faaliyette bulunduğu iş alanının kârlı olup olmadığı,

borç yükünün miktarı, geçmişten gelen başka yükümlülükleri olup

olmadığını anlamak mümkün olabilecektir.

Gelir Tablosu İlkeleri: 

Gelir tablosunun düzenlenmesinde Mali tablolar ilkeleri

esas alınır. Bu tablonun düzenlenmesinde esas faaliyetlerden

sağlanan gelir ile süreklilik gösteren diğer olağan

faaliyetlerden sağlanan gelirler ve süreklilik göstermeyen

olağan dışı gelirler ayrı ayrı gösterilir. Buna göre, esas

55

faaliyetler için yapılan giderler ile süreklilik gösteren diğer

olağan faaliyet giderleri ve süreklilik göstermeyen olağan dışı

giderler ayrı ayrı gösterilir.

İşletmenin yıl içerisinde elde ettiği gelirler; 6 ile

başlayan gelir hesaplarının alacağına, giderler ise 7 ile

başlayan gider hesaplarının borcuna yazılır.

Gelir tablosunu düzenleyebilmemiz için dönem sonlarında:

Dönem sonu envanter işlemlerini tamamlarız.

Sattığımız malların maliyet kaydını yaparız.

Gider hesapları, yansıtma hesapları kullanılarak 6

ile başlayan gelir tablosundaki ilgili gider

hesaplarına aktarılarak kapatılır.

Tüm gelir ve gider hesapları 6 ile başlayan gelir tablosu

hesaplarında toplandığında Gelir tablomuzu düzenleyebiliriz ya

da bilgisayarda alabiliriz. Daha sonra da 6 ile başlayan tüm

gelir ve gider hesapları 690- Dönem Kâr ve Zararına

devredilerek kapatılır.

Gelir Tablosu İlkelerinin Amacı:

Satışların, gelirlerin, satışlar maliyetinin, giderlerin,

kâr ve zararlara ait hesapların ve belli dönemlere ait işletme

faaliyeti sonuçlarının sınıflandırılmış ve gerçeğe uygun olarak

gösterilmesini sağlamaktır. Bütün satışlar, gelir ve kârlar ile

maliyet, gider ve zararlar brüt tutarları üzerinden gösterilir

ve hiçbir satış, gelir ve kâr kalemi bir maliyet, gider ve

zarar kalemi ile tamamen veya kısmen karşılaştırılmak suretiyle

gelir tablosu kapsamından çıkarılamaz.

56

Bu amaç doğrultusunda benimsenen gelir tablosu ilkeleri

aşağıda belirtilmiştir:

Gerçekleşmemiş satışlar, gelir ve kârlar;

gerçekleşmiş gibi veya gerçekleşenler

gerçek tutarından fazla veya az gösterilmemelidir. Belli bir

dönem veya dönemlerin gerçeğe uygun faaliyet sonuçlarını

göstermek için, dönem veya dönemlerin başında ve sonunda doğru

hesap kesimi işlemleri yapılmalıdır.

Belli bir dönemin satışları ve gelirleri bunları elde

etmek için yapılan satışların

maliyeti ve giderleri ile karşılaştırılmalıdır. Belli bir dönem

veya dönemlerin başında ve sonunda maliyet ve giderleri gerçeğe

uygun olarak gösterebilmek için stoklarda, alacak ve borçlarda

doğru hesap kesimi işlemleri yapılmalıdır.

Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile özel

tükenmeye tabi varlıklar için

uygun amortisman ve tükenme payı ayrılmalıdır.

Maliyetler: maddi duran varlıklar, stoklar, onarım ve

bakım ve diğer gider

grupları arasında uygun bir şekilde dağıtılmalıdır. Bunlardan

direkt olanları doğrudan doğruya, birden fazla faaliyeti

ilgilendirenleri zaman ve kullanma faktörü dikkate alınarak

tahakkuk ettirilip, dağıtılmalıdır.

Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip kâr ve zararlar

meydana geldikleri dönemde

tahakkuk ettirilmeli, fakat normal faaliyet sonuçlarından ayrı

olarak gösterilmelidir.

57

Bütün kâr ve zararlardan, önceki dönemlerin mali

tablolarında düzeltme

yapılmasını gerektirecek büyüklük ve niteliktekiler dışında

kalanlar, dönemin gelir tablosunda gösterilmelidir.

Karşılıklar, işletmenin kârını keyfi bir şekilde

azaltmak veya bir döneme ait

kârı diğer döneme aktarmak amacıyla kullanılmamalıdır.

Dönem sonuçlarının tespiti ile ilgili olarak uygulana

gelen değerleme esasları

ve maliyet yöntemlerinde bir değişiklik yapıldığı takdirde, bu

değişikliğin etkileri açıkça belirtilmelidir.

Bilanço tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir

veya birkaç olayın gelecekte

ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ifade eden, şarta

bağlı olaylardan kaynaklanan, makul bir şekilde gerçeğe yakın

olarak tahmin edilebilen gider ve zararlar, tahakkuk

ettirilerek gelir tablosuna yansıtılır. Şarta bağlı gelir ve

kârlar için ise gerçekleşme ihtimali yüksek de olsa herhangi

bir tahakkuk işlemi yapılmaz; dipnotlarda açıklama yapılır. 30

Gelir tablosu iki biçimde düzenlenebilir.

Çift taraflı bir tablonun sol tarafına giderler, sağ

tarafına da gelirler yazılır. Gelirler giderlerden fazla ise;

fark ‘’kâr’’ olarak tablonun sol tarafına yazılarak tablo

denkleştirilir. Giderler gelirlerden fazla ise; fark bu kez

30 (Gelir Tablosu), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/gelir-tablosu.html

58

‘’zarar’’ olarak tablonun sağ yanına yazılarak tablo

denkleştirilir. Bu şekle ‘’hesap tipi gelir tablosu’’ denir. 31

Hesap tipi gelir tablosu:

Tablo 1.26. Hesap Tipi Gelir Tablosu 32

Şemadan da görüldüğü üzere, net satış gelirinden

satışların maliyetinin indirilmesi sonucundan ulaşılan ‘’satış

kârı’’ndan bu kârın elde edilmesine ilişkin faaliyetin gideri

indirilerek işletmenin asıl faaliyetinin sonucu ‘’Faaliyet

kârı’’ olarak belirlenmektedir. Bu kâra asıl faaliyet dışında

kalan olağan diğer bir kısım faaliyetten elde edilen gelirler

eklenip, katlanılan giderler düşülmekte ve işletmenin tüm

çalışmaları sonucunda ulaşılan ‘’Olağan kâr’’ bulunmaktadır.

Bu kâra işletmenin olağan çalışmalarının dışında kalan

işlem ve olaylar sonucu ortaya çıkmış ‘’Olağandışı gelirler ve

kârlar’’ eklenip, ‘’Olağandışı gider ve zararlar’’ düşüldükten

sonra ‘’Dönem kârı’’ belirlenmektedir. Kurumlarda kârın bir31 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.9332 (Gelir Tablosu), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/gelir-tablosu.html

59

bölümü vergi ve fonlar olarak ödeneceğinden; dönem kârı

üzerinden hesaplanan vergi ve yasal yükümlülükler indirilecek

‘’Net Kâr’’ bulunmaktadır. 33

Rapor tipi gelir tablosu:

Tablo 1.27. Rapor Tipi Gelir Tablosu

Gelir Tablosu Örneği: GELİR TABLOSU

A-BRÜT SATIŞLAR1-Yurt içi Satışlar2-Yurt dışı Satışlar3-Diğer GelirlerB-SATIŞ İNDİRİMLERİ(-)

33 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.9560

1-Satıştan İadeler(-)2-Satış İskontoları(-)3-Diğer İndirimler(-)C-NET SATIŞLARD-SATIŞLARIN MALİYETİ(-)1-Satılan Mamuller Maliyeti(-)2-Satılan Ticari Mallar Maliyeti(-)3-Satılan Hizmet Maliyeti(-)4-Diğer Satışların Maliyeti(-)BRÜT SATIŞ KÂRI VEYA ZARARIE-FAALİYET GİDERLERİ(-)1-Araştırma ve Geliştirme Giderleri(-)2-Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri(-)3-Genel Yönetim Giderleri(-)FAALİYET KÂRI VEYA ZARARIF-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR1-İştiraklerdan Temettü Gelirleri2-Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri3-Faiz Gelirleri4-Komisyon Gelirleri5-Konusu Kalmayan Karşılıklar6-Menkul Kıymet Satış Kârı7-Kambiyo Kârları8-Reeskont Faiz Gelirleri9-Diğer Olağan Gelir ve KârlarG-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR(-)1-Komisyon Giderleri(-)2-Karşılık Giderleri(-)3-Menkul Kıymet Satış Zararı(-)4-Kambiyo Zararları(-)5-Reeskont Faiz Giderleri(-)6-Diğer Olağan Gider ve Zararlar(-)H-FİNANSMAN GİDERLERİ(-)1-Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri(-)2-Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri(-)OLAĞAN KÂR VEYA ZARARI-OLAĞAN DIŞI GELİR VE KÂRLAR1-Önceki Dönem Gelir ve Kârları2-Diğer Olağan Dışı Gelir ve KârlarJ-OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR(-)1-Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları(-)2-Önceki Dönem Gider ve Zararları(-)3-Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar(-)DÖNEM KÂRI VEYA ZARARIK-DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI(-)DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI

Tablo 1.28. Gelir Tablosu 34

Gelir Tablosu ve Bilanço İlişkisi:

34 (Gelir Tablosu), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/gelir-tablosu.html

61

Gelir-gider hesapları kapatılmadan gelir tablosunun

düzenlenmesi gerekir. İşletmenin

dönem sonunda elde ettiği net kârı ya da zararı hem Gelir

Tablosunda, hem de bilanço da yer alır. Bilanço ve Gelir

tablosunun ikisinde de yer alan tek hesap 590. Dönem Net Kârı

ya da 591. Dönem Net Zararı (-) hesabıdır. İşletmenin gelirleri

giderlerinden fazla olur, dönem sonunda net kâr çıkar ise bu

kâr bir bilanço hesabı olan 590. DÖNEM NET KÂRI hesabında

gösterilir. İşletmenin giderleri gelirlerinden fazla olur,

dönem sonunda net zarar çıkar ise bu zarar bir bilanço hesabı

olan 591. DÖNEM NET ZARARI (-) hesabında gösterilir.

Döneme ait tüm gelir ve giderler Gelir tablosunda yer

alır. Gelirler öz sermayeyi

arttırıcı, Giderler ise azaltıcı etki yapar. İşletmenin

sermayesinde meydana gelen olumlu fark kârdır, olumsuz fark ise

zarardır.

Örnek: HG işletmesinin 01.01.2009 tarihinde aşağıdaki

varlık ve kaynaklarla işe başlıyor.

100 Kasa

Hesabı............................................2.000 TL

102 Bankalar Hesabı.....................................5.000

TL

153 Ticari Mallar Hesabı............................1.000 TL

255 Demirbaşlar Hesabı..............................6.000 TL

321 Borç Senetleri Hesabı..........................4.000 TL

400 Banka Kredileri Hesabı........................3.000 TL

İşletmenin sermayesini bularak hesapları bilançoda gösterelim:

62

AKTİF HG İŞLETMESİ 01.01.2009 TARİHLİ BİLANÇOSU PASİF

I. DÖNEN VARLIKLAR................................................8.000100 Kasa Hesabı.......................2.000102 Bankalar Hesabı...............5.000153 Ticari Mallar Hesabı.......1.000

II. DURAN VARLIKLAR...............................................6.000255 Demirbaşlar Hesabı........6.000

III. KISA VADELİ YABANCI KAYNAK...........4.000321 Borç Senetleri Hesabı......4.000

IV. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAK...........3.000400 Banka Kredileri Hesabı.....3.000

V. ÖZ KAYNAKLAR................................................7.000500 Sermaye Hesabı..................7.000

AKTİF TOPLAM 14.000 PASİF TOPLAM 14.000

Tablo 1.29. HG İşletmesi Bilançosu

İşletme 05.01.2009 tarihinde 1.000 TL tutarındaki malı

peşin olarak 1.750 TL ye satarsa yeni bilançoyu ve gelir

tablosunu düzenleyelim.AKTİF HG İŞLETMESİ 01.01.2009 TARİHLİ BİLANÇOSU PASİF

I. DÖNEN VARLIKLAR................................................8.750100 Kasa Hesabı......................3.750102 Bankalar Hesabı...............5.000

II. DURAN VARLIKLAR...............................................6.000255 Demirbaşlar Hesabı........6.000

III. KISA VADELİ YABANCI KAYNAK...........4.000321 Borç Senetleri Hesabı......4.000

IV. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAK...........3.000400 Banka Kredileri Hesabı.....3.000

V. ÖZ KAYNAKLAR.................................................7.750500 Sermaye Hesabı..................7.000590 Dönem Karı Hesabı................750

AKTİF TOPLAM 14.750 PASİF TOPLAM 14.750Tablo 1.30. HG İşletmesi Yeni Bilançosu

63

Ticari malların hepsini sattığımız için ticari mallar

hesabımız bakiye vermemiştir. Satıştan dolayı da 750 TL kar

elde ettik. Bu da kasa da ve dönem karı hesabında

gösterilmiştir.

GELİR TABLOSUA-BRÜT SATIŞLAR1-Yurt içi Satışlar................................................................................................................................................................1.7502-Yurt dışı Satışlar3-Diğer GelirlerB-SATIŞ İNDİRİMLERİ(-)1-Satıştan İadeler(-)2-Satış İskontoları(-)3-Diğer İndirimler(-)C-NET SATIŞLAR .............................................................................................................................................................1.750D-SATIŞLARIN MALİYETİ(-)1-Satılan Mamuller Maliyeti(-)2-Satılan Ticari Mallar Maliyeti(-).................................................................................................................................(1.000)3-Satılan Hizmet Maliyeti(-)4-Diğer Satışların Maliyeti(-)BRÜT SATIŞ KÂRI VEYA ZARARI..................................................................................................................................750E-FAALİYET GİDERLERİ(-)1-Araştırma ve Geliştirme Giderleri(-)2-Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri(-)3-Genel Yönetim Giderleri(-)FAALİYET KÂRI VEYA ZARARI.......................................................................................................................................750F-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR1-İştiraklerdan Temettü Gelirleri2-Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri3-Faiz Gelirleri4-Komisyon Gelirleri

64

5-Konusu Kalmayan Karşılıklar6-Menkul Kıymet Satış Kârı7-Kambiyo Kârları8-Reeskont Faiz Gelirleri9-Diğer Olağan Gelir ve KârlarG-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR(-)1-Komisyon Giderleri(-)2-Karşılık Giderleri(-)3-Menkul Kıymet Satış Zararı(-)4-Kambiyo Zararları(-)5-Reeskont Faiz Giderleri(-)6-Diğer Olağan Gider ve Zararlar(-)H-FİNANSMAN GİDERLERİ(-)1-Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri(-)2-Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri(-)OLAĞAN KÂR VEYA ZARAR...............................................................................................................................................750I-OLAĞAN DIŞI GELİR VE KÂRLAR1-Önceki Dönem Gelir ve Kârları2-Diğer Olağan Dışı Gelir ve KârlarJ-OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR(-)1-Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları(-)2-Önceki Dönem Gider ve Zararları(-)3-Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar(-)DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI ............................................................................................................................................750K-DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI(-)DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI...................................................................................................................................750

Tablo 1.31. HG İşletmesi Gelir Tablosu 35

2.8. Sonuç hesaplarının (Gelir - Gider hesapları)

kapatılması

Gelir tablosunun düzenlenmesinden sonra gelir ve gider

hesapları 690 Dönem Karı veya Zararı hesabına devredilerek

kapatılır. 36

35 (Gelir Tablosu ve Bilanço İlişkisi), http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/gelir-tablosu-2.html36 (Gelir ve Gider Hesaplarının Kapatılması), http://www.muhasebedersleri.com/monografi/monografi-5-8.html

65

Maliyet hesaplarının gelir tablosu hesaplarına aktarılması

Maliyet hesaplarında bulunan giderler hesap dönemi sonunda

yansıtma hesapları yolu ile ilgili gelir tablosu hesaplarına

yansıtılır.

  Yansıtma işlemi bittikten sonra maliyet hesapları ve

ilgili yansıtma hesapları ters kayıtla kapatılır.

Maliyet Hesapları Bilanço ve Sonuç Hesapları

Gider Hesapları Yansıtma Hesapları Bilanço ve Sonuç Hes.

710- Direkt İlk Madde veMalzeme Giderleri

720- Direkt İşçilik Giderleri

730- Genel Üretim Giderleri

711- Direkt İlk Madde veMalz. Giderleri YansıtmaHesabı721- Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hesabı731- Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı

151- Yarı Mamüller Üretim Hesabı

152- Mamüller

740- Hizmet Üretim Maliyeti

741- Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı

622- Satılan Hizmet Maliyeti

170- Yıll. Yay.İnşaat veOnarım Maliyetleri

750- Araştırma ve Geliştirme Giderleri

751- Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı

630- Araştırma ve Geliştirme Giderleri

760- Pazarlama, Satış veDağıtım Giderleri

761- Pazarlama, Satış veDağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı

631- Pazarlama, Satış veDağıtım Giderleri

770- Genel Yönetim Giderleri

771- Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı

632- Genel Yönetim Giderleri

780- Finansman Giderleri 781- Finansman GiderleriYansıtma Hesabı

660- Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri

661- Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri

 

66

Gelir tablosu hesaplarının kapatılması: 

Yansıtmalar yapıldıktan sonra gelir tablosu hesaplarının

bakiyesi ters kayıt verilerek aşağıdaki fiş kesilir ve fişin

sonucunda gelirler fazla ise kar, giderler fazla ise zarar

çıkar ve sonuç 690 Dönem Karı veya Zararı Hesabına kaydedilerek

fiş kapatılır. Kar çıkarsa 690 Hesaba alacak, zarar çıkarsa 690

hesaba borç kaydı verilir. Aşağıdaki kapama fişi haricinde 690

hesaba hiçbir şekilde gelir artırıcı ya da azaltıcı kayıt

girilemez. Eğer böyle bir kayıt yapılırsa beyannameye eklenecek

gelir tablosunda rakamların dip toplamı alındığında

muhasebedeki 690 hesap bakiyesi ile tutarsızlık yaşanır.

 

_______________ 31.12.2006 _______________

600 Yurtiçi Satışlar

601 Yurtdışı Satışlar

602 Diğer Gelirler

                                610 Satıştan İadeler

                                611 Satış İskontoları

                                612 Diğer İndirimler

                                620 Satılan Mamul Maliyeti

                                621 Satılan Ticari Mal

Maliyeti

                                622 Satılan Hizmet

Maliyeti

                                623 Diğer Satışları

Maliyeti

67

                                630 Araştırma ve

Geliştirme Giderleri

                                631 Pazarlama S. Giderleri

                                632 Genel Yönetim

Giderleri

640 İştiraklerden Temettü Gelirleri

641 Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri

642 Faiz Gelirleri

643 Komisyon Gelirleri

644 Konusu Kalmayan Karşılıklar

645 Menkul Kıymet Satış Karları

646 Kambiyo Karları

647 Reeskont Faiz Gelirleri

648 Borsa Değer Artış Karları

649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar

                            653 Komisyon Giderleri

                            654 Karşılık Giderleri

                            655 Menkul Kıymet Satış

Zararları

                            656 Kambiyo Zararları

                            657 Reeskont Faiz Gideri

                            658 Borsa Değer Azalış

Zararları

                            659 Diğer Olağan Giderler

                          660 Kısa Vadeli Borçlanma Gideri

                          661 Uzun Vadeli Borçlanma Gideri

679 Olağan Dışı Gelir

                          689 Olağan Dışı Giderler

68

                          690 Dönem Karı (Zararı)

_______________ / _______________

 

Dönem karı üzerinden mevzuat gereği hesaplanacak vergiler

için aşağıdaki kayıt yapılır:

 

_______________31.12.2006 _______________

691 Dönem K. Vergi ve yasal yük.

                         370 Dönem K.Vergi veY.Y.Karşılığı

_______________ / _______________

 

Dönem net karına ulaşmak için aşağıdaki kayıt yapılır:

 

_______________ 31.12.2006 _______________

690 Dönem Karı

                         691 Dönem K.Vergi ve Y.Yük.

                         692 Dönem Net Karı

_______________ / _______________

 

Dönem net karı aşağıdaki muhasebe kaydı ile bilançoya

taşınır ve böylece gelir tablosu kapatılmış olur.

 

_______________ 31.12.2006 _______________

692 Dönem Net Karı

                        590 Dönem Net Karı

_______________ / _______________

 

69

(Not Sadece dönem sonu kapanış yevmiye kayıtlarını

gösterir örnektir. Kapanışa hazırlık işlemlerinin yapıldığı

varsayılarak örnekleme yapılmıştır. ) 37

Örnek:16 ....................................31.12

.2008......................................

600 YURT İÇİ SATIŞLAR HESABI642 FAİZ GELİRLERİ HESABI

690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HS

.......................Gelir hesaplarınınkapatılması................

25.0004.000

29.000

17 ....................................31.12.2008....................................

..

690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HS

621 SATILAN MALIN MALİYETİ HS632 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HS660 KISA VADELİ BORÇLANMA GİDER HS

.......................Gider hesaplarınınkapatılması................

21.100

19.0001.500600

18 ....................................31.12.2008....................................

..

690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HS

692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI HS

....................Dönem karınınbilançoya aktarılması..........

7.900

7.900

19 ....................................31.12.2008....................................

.. 7.900

37 (Dönem Sonu Kapanış İşlemleri), http://www.muhasebenet.net/07_kapanis%20yevmiye%20kayitlari%20ornegi.html

70

692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI HS

590 DÖNEM NET KARI HS

....................Dönem karınınbilançoya aktarılması..........

7.900

Tablo 1.32. Gelir ve Gider Hesaplarının

Kapatılması 38

 

2.9. Kesin Mizanın Düzenlenmesi

Muhasebe içi envanter işlemleri yevmiye defteri ve

defterikebire işlendikten ve sonuç

hesapları Kâr ve Zarar hesabına aktarılarak kapatıldıktan sonra

Kesin Mizan denilen ve kalanlarından bilanço çizelgesi

oluşturulan dönemin son mizanı düzenlenir. Kesin mizanın

düzenlenmesi, aylık mizanlara göre bir farklılık göstermez. 39

Genel geçici mizan düzenlenip daha sonra envanter

işlemlerinden sonra düzenlenen

ve dönem sonu bilançosunun hazırlanmasında kullanılan mizana

kesin mizan denir.

Örnek:

SIRA NOHESABIN ADI TUTAR KALAN

BORÇ ALACAK BORÇ ALACAK1 100- Kasa Hs 17.030 5.601 11.429 --2 102- Bankalar 111.500 413 111.087 --3 110-  Hisse Senetleri 4.000 1.500 2.500 --4 120- Alıcılar 9.000 -- 9.000 --5 121- Alacak senetleri 7.000 -- 7.000 --6 122- Alc. Snt. Rees -- 60 -- 60      7 128- Şüpheli 500 -- 500 --

38 (Gelir ve Gider Hesaplarının Kapatılması), http://www.muhasebedersleri.com/monografi/monografi-5-8.html39 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.93

71

Alacaklar      8 129- Ş.Tic. Alc. Karş -- 500 -- 5009 153- T.Mallar 80.800 800 80.000 --10 180- Gel. Ayl. Ait

Gid1.600 200 1.400 --

    11 191- İndirilecek KDV 279 279 -- --12 193- Peşin Ödenen

Vergi ve Fonlar600 -- 600 --

13 254- Taşıtlar 50.000 -- 50.000 --14 255- Demirbaşlar 15.000 -- 15.000 --15 257- Birikmiş Amrt. -- 6.500 -- 6.50016 280- Gel. Yıl. Ait.

Gid.1.400 1.400 -- --

17 300- Banka Kredileri 600 32.500 -- 31.90018 320- Satıcılar -- 4.800 -- 4.80019 321- Borç Senetleri -- 3.000 -- 3.00020 322- Borç Snt. Rees 100 -- 100 --21 335- Personele

Borçlar2.585 2.585 -- --

22 360- Öd. Vergi ve Fon -- 2.356 -- 2.35623 361- Öd. Sos.

Güv.Kes.-- 1.332 -- 1.332

24 380- Gel. Ayl. Ait. Gel

300 3.000 -- 2.700

25 391- Hesaplanan KDV 2.160 2.160 -- --26 480- Gel. Yıl. Ait.

Gel2.700 2.700 -- --

27 500- SERMAYE -- 235.000 -- 235.00028 590- Dönem Net Karı -- 468 -- 46829 600- Yurtiçi Satışlar 12.000 12.000 -- --30 621- Satılan T.M.M 800 800 -- --31 630- Ar-Ge Gid 1.464. 1.464 -- --32 631- PSDG 5.489 5.489 -- --33 632- GYG 4.889. 4.889 -- --34 642- Faiz Gelirleri 1.500 1.500 -- --35 645- Men.Kıy. Satış

K.20 20 -- --

36 647- Rees. Faiz Gid. 100 100 -- --37 649- Diğ.Faal.Ol g

veK300 300 -- --

38 654- Karşılık Giderleri

500 500 -- --

39 655- Men. Kıy. Sat. Z.

50 50 -- --

40 657- Rees. Faiz Gid. 600 600 -- --41 660- KVBG 200 200 -- --42 690- Dön. Karı veya Z 13.920 13.920 --. --43 791- İşçi üc. Ve gid 4.392 4.392 -- --44 793- Dış. Sağ. Fayda 350 350 -- --45 794- Çeşitli Giderler 600 600 -- --46 796- Amrt ve Tük Pay 6.500 6.500 -- --

72

47 797- Finansman Gid. 200 200 -- --48 798- Gider Çeşitleri

Yansıtma Hs.12.042 12.042 -- --

GENEL TOPLAM 372.530 372.530 288.616 288.616    Tablo 1.33. Okuyucu İşletmesinin 31.12.2009 Tarihli Kesin Mizanı 40

2.10. Dönem Sonu Bilançosunun Düzenlenmesi

Kesin mizandaki hesap kalanları işletmenin bilanço

günündeki varlık ve kaynaklarının

gerçek miktarlarını gösterir durumdadır. Örneğin; Kasa

Hesabının kalanını bilançoya kasa mevcudu, Alıcılar Hesabının

kalanını alıcılardan alacaklar, olarak almak ve tüm diğer hesap

kalanlarını aktararak bilançoyu tamamlamak mümkündür.

Varlık hesapları borç kalanı, kaynak hesapları alacak

kalanı vereceğinden; kesin mizanın borç kalanları bilançonun

aktifini, alacak kalanları da pasifini oluşturur. Bilanço

düzenlemesi işlemi, teknik açıdan, kesin mizan düzenlendikten

sonra bu mizandaki kalanların bir düzen altında bilanço

çizelgesine yerleştirilmesinden ibarettir. 41

Dönem sonu bilançosu kesin mizanın kalanlarına göre

düzenlenir. Kalan vermeyen hesaplar bilançoda yer almaz.

Okuyucu İşletmesinin 31.12.2009 Tarihli Kesin Mizanıdır 

SIRA NOHESABIN ADI TUTAR KALAN

BORÇ ALACAK BORÇ ALACAK1 100- Kasa Hs 17.030 5.601 11.429 --2 102- Bankalar 111.500 413 111.087 --3 110-  Hisse Senetleri 4.000 1.500 2.500 --4 120- Alıcılar 9.000 -- 9.000 --5 121- Alacak senetleri 7.000 -- 7.000 --

40 (Kesin Mizan Düzeneleme), http://www.dersmuhasebe.com/genel-muhasebe-2/kesin-mizan-duzenleme.html41 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.93

73

6 122- Alc. Snt. Rees -- 60 -- 60      7 128- Şüpheli

Alacaklar500 -- 500 --

      8 129- Ş.Tic. Alc. Karş -- 500 -- 5009 153- T.Mallar 80.800 800 80.000 --10 180- Gel. Ayl. Ait

Gid1.600 200 1.400 --

    11 191- İndirilecek KDV 279 279 -- --12 193- Peşin Ödenen

Vergi ve Fonlar600 -- 600 --

13 254- Taşıtlar 50.000 -- 50.000 --14 255- Demirbaşlar 15.000 -- 15.000 --15 257- Birikmiş Amrt. -- 6.500 -- 6.50016 280- Gel. Yıl. Ait.

Gid.1.400 1.400 -- --

17 300- Banka Kredileri 600 32.500 -- 31.90018 320- Satıcılar -- 4.800 -- 4.80019 321- Borç Senetleri -- 3.000 -- 3.00020 322- Borç Snt. Rees 100 -- 100 --21 335- Personele

Borçlar2.585 2.585 -- --

22 360- Öd. Vergi ve Fon -- 2.356 -- 2.35623 361- Öd. Sos.

Güv.Kes.-- 1.332 -- 1.332

24 380- Gel. Ayl. Ait. Gel

300 3.000 -- 2.700

25 391- Hesaplanan KDV 2.160 2.160 -- --26 480- Gel. Yıl. Ait.

Gel2.700 2.700 -- --

27 500- SERMAYE -- 235.000 -- 235.00028 590- Dönem Net Karı -- 468 -- 46829 600- Yurtiçi Satışlar 12.000 12.000 -- --30 621- Satılan T.M.M 800 800 -- --31 630- Ar-Ge Gid 1.464. 1.464 -- --32 631- PSDG 5.489 5.489 -- --33 632- GYG 4.889. 4.889 -- --34 642- Faiz Gelirleri 1.500 1.500 -- --35 645- Men.Kıy. Satış

K.20 20 -- --

36 647- Rees. Faiz Gid. 100 100 -- --37 649- Diğ.Faal.Ol g

veK300 300 -- --

38 654- Karşılık Giderleri

500 500 -- --

39 655- Men. Kıy. Sat. Z.

50 50 -- --

40 657- Rees. Faiz Gid. 600 600 -- --41 660- KVBG 200 200 -- --42 690- Dön. Karı veya Z 13.920 13.920 --. --43 791- İşçi üc. Ve gid 4.392 4.392 -- --44 793- Dış. Sağ. Fayda 350 350 -- --

74

45 794- Çeşitli Giderler 600 600 -- --46 796- Amrt ve Tük Pay 6.500 6.500 -- --47 797- Finansman Gid. 200 200 -- --48 798- Gider Çeşitleri

Yansıtma Hs.12.042 12.042 -- --

GENEL TOPLAM 372.530 372.530 288.616 288.616  Tablo 1.34. Okuyucu İşletmesinin 31.12.2009 Tarihli Kesin Mizanı 

OKUYUCU işletmesinin 31.12.2009 tarihli Kapanış Bilançosudur.

AKTİF I DÖNEN VARLIKLAR                                                               222.956   10- Hazır Değerler                                                 122.516         100- Kasa Hs.                   11.429         102- Bankalar Hs.            111.08711- Menkul Kıymetler                                                2.500        110- Hisse Senetleri Hs.      2.50012- Ticari Alacaklar                                                  15.940        120- Alıcılar Hs.                9.000        121- Alacak Snt. Hs.            7.000        122- Alc. Snt. Rees Hs.           (60)        128- Ş. Tic. Alac. Hs.             500        129- Ş.Tic. Alc. Krş. Hs.        (500)15- Stoklar                                                            80.000       153- Ticari Mallar Hs.          80.00018- Gelecek Ayl. Ait Gid. Ve Gel. Taah.                 1.400      180- Gel. Ayl. Ait Gid. Hs.         1.40019- Diğer Dönen Varlıklar                                           600     193- Peşin Ödenen Vergi ve Fon.  600II DURAN VARLIKLAR                                                                58.00025- Maddi Duran Varlıklar                                   58.500      254- Taşıtlar Hs.                 50.000      255- Demirbaşlar Hs.            15.000      257- Birikmiş Amrt. Hs.        (6.500)AKTİF TOPLAMI                                                                       281.456 PASİF III KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR                                   45.98830- Mali Borçlar                                                  31.900      300- B.Kredileri Hs.                31.90032- Ticari Borçlar                                                  7.700

75

      320- Satıcılar Hs.                    4.800      321- Borç Snt. Hs.                   3.000      322- Borç Snt. Res.                   (100)36- Öd. Vergi ve Diğer Yükümlülükler                  3.688      360- Öd. Vergi ve Fonlar           2.356      361- Öd. Sos. Güv. Kes.              1.33238- Gelecek Ayl. Ait Gel. Ve Gid. Taah.                2.700     380- Gel. Ayl. Ait Gel. Hs.           2.700IV UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR                                     --V. ÖZKAYNAKLAR                                                          235. 468        500- Sermaye Hs.                  235.000       590- Dönem Net Karı                  468PASİF TOPLAMI                                                                  281.456  42

2.11. Bilanço Hesaplarının Kapatılması

Kapanış bilançosu düzenlendikten sonra bilanço

hesaplarının tamamı ters kayıt

yapılarak kapatılır.19 ....................................31.12

.2008......................................

300 BANKA KREDİLERİ HESABI421 BORÇ SENETLERİ HESABI500 SERMAYE HESABI590 DÖNEM NET KARI HESABI257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS(-)

100 KASA HESABI101 ALINAN ÇEKLER HESABI102 BANKALAR HESABI121 ALACAK SENETLERİ HESABI153 TİCARİ MALLAR HESABI190 DEVREDEN KDV HESABI255 DEMİRBAŞLAR HESABI

....................Bilanço hesaplarınınkapatılması..........

76.00070.00090.0007.9001.000

73.96025.90069.00010.0006.00040

60.000

Tablo 1.35. Bilanço Hesaplarının Kapatılması

2.12. Yeni Muhasebe Dönemi Hesaplarının Açılması

42 (Dönem Sonu Bilançosunun Düzenlenmesi), http://www.dersmuhasebe.com/genel-muhasebe-2/donem-sonu-bilancosu.html

76

Önceki dönem kapanış kaydının tersi yapılarak yeni dönemin

açılış kaydı yapılır. Aynı

zamanda kapanış bilançosu yeni dönemin açılış bilançosudur.Mad.No AÇIKLAMA BORÇ ALACAK

1 ....................................01.01.2009......................................

100 KASA HESABI101 ALINAN ÇEKLER HESABI102 BANKALAR HESABI121 ALACAK SENETLERİ HESABI153 TİCARİ MALLAR HESABI190 DEVREDEN KDV HESABI255 DEMİRBAŞLAR HESABI

300 BANKA KREDİLERİ HESABI421 BORÇ SENETLERİ HESABI500 SERMAYE HESABI590 DÖNEM NET KARI HESABI257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS(-)

................................2009Açılış kaydı..............................

73.96025.90069.00010.0006.00040

60.00076.00070.00090.0007.9001.000

  Tablo 1.36. Yeni Dönem Hesaplarının Açılması 43

Sürekli olduğu varsayılan işletme ömrünün belirli

aralıklarla bölünmüş parçalarını oluşturan hesap dönemlerinden

birinin bitiş anı kendisinden sonraki dönemin de başlayış

anıdır. Bu nedenle işletmenin bir dönemin sonundaki durumu ile

o dönemi izleyen dönem başındaki durumu birbirinin aynıdır.

Yeni dönemin işlemleri, işletmenin dönem başındaki varlık ve

kaynaklarının kayıtlara alınması ile başlar. Dönem başı varlık

ve kaynakları ile aynı olduğuna göre önceki dönem sonundaki

dönem başı varlık ve kaynakları olarak alınabilir. Dönem başı

durumunun kayıtlara alınması için önceki dönemin sonunda

yapılan kaydın tersi yapılarak eski dönem defterinde kapatılan

43 (Bilanço Hesaplarının Kapatılması- Yeni Dönem Hesaplarının Açılması), http://www.muhasebedersleri.com/monografi/monografi-5-10.html

77

hesaplar, aynen ve yeniden yeni dönem defterinde açılmış olur.

Diğer bir deyişle önceki dönem sonu kesin mizanında borç kalanı

veren hesaplar borçlandırılmak, alacak kalanı veren hesaplar da

alacaklandırılmak suretiyle bir yevmiye maddesi düzenlenir. Bu

maddeye açılış maddesi denir. 44

 

Kaynakça44 (SEVİLENGÜL, 2005-12.Baskı), Genel Muhasebe, S.99

78

Bilanço Hesaplarının Kapatılması- Yeni Dönem Hesaplarının Açılması. 09 24, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/monografi/monografi-5-10.html adresinden alındı

Bilançonun Düzenlenmesi. (tarih yok). 09 19, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/bilanconun-duzenlenmesi.html adresinden alındı

Büyük Defter (Defteri Kebir). (tarih yok). 09 21, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/buyuk-defter.html adresinden alındı

Büyük Defter (Defteri Kebir), S.2. (tarih yok). 09 22, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/buyuk-defter-1.html adresinden alındı

Büyük Defter (Defteri Kebir), S.3,. (tarih yok). 09 22, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/buyuk-defter-2.html adresinden alındı

Dönem Sonu Bilançosunun Düzenlenmesi. (tarih yok). 09 24, 2013 tarihinde http://www.dersmuhasebe.com/genel-muhasebe-2/donem-sonu-bilancosu.html adresinden alındı

Dönem Sonu Kapanış İşlemleri. (tarih yok). 09 23, 2013 tarihinde http://www.muhasebenet.net/07_kapanis%20yevmiye%20kayitlari%20ornegi.html adresinden alındı

Gelir Tablosu. (tarih yok). 09 23, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/gelir-tablosu.html adresinden alındı

Gelir Tablosu ve Bilanço İlişkisi. (tarih yok). 09 23, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/gelir-tablosu-2.html adresinden alındı

Gelir ve Gider Hesaplarının Kapatılması. (tarih yok). 09 23, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/monografi/monografi-5-8.html adresinden alındı

Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri. (tarih yok). 09 19, 2013 tarihinde http://tr.wikipedia.org/wiki/Genel_Kabul_G%C3%B6rm%C3%BC%C5%9F_Muhasebe_%C4%B0lkeleri adresinden alındı

Kesin Mizan Düzeneleme. (tarih yok). 09 24, 2013 tarihinde http://www.dersmuhasebe.com/genel-muhasebe-2/kesin-mizan-duzenleme.html adresinden alındı

Mizan. (tarih yok). 09 22, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/mizan.htm

79

l adresinden alındıMuhasebe Kayıt Yöntemleri. (tarih yok). 09 19, 2013 tarihinde

http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/muhasebe-kayit-yontemleri.html adresinden alındı

Muhasebe Süreci . (tarih yok). 09 19, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/muhasebe-sureci.html adresinden alındı

Muhasebenin Tanımı ve Fonksiyonları. (tarih yok). 09 19, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/muhasebe-tanimi.html adresinden alındı

Muhasebenin Temel Kavramları. (tarih yok). 09 19, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/muhasebenin-temel-kavramlari.html adresinden alındı

SEVİLENGÜL, O. (2005-12.Baskı). Genel Muhasebe. Ankara: Gazi Kitabevi.

Yevmiye Defteri. (tarih yok). 09 20, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/yevmiye-defteri.html adresinden alındı

Yevmiye Defteri. (tarih yok). 09 20, 2013 tarihinde http://www.muhasebedersleri.com/genel-muhasebe-2/yevmiye-defteri-2.html adresinden alındı

80