T.C.EGE ÜNİVERSİTESİ

EDEBİYAT FAKÜLTESİSANAT TARİHİ BÖLÜMÜ

ATABEY ERTOKUŞ MEDRESESİ

HAZIRLAYANMESUT ÇELİK

07 09 401

İzmir, 2013

Giriş

I. ATABEY’İN TARİHİ VE COĞRAFİ KONUMU

II. ATABEY ERTOKUŞ MEDRESESİ

III. I. Yapının Adı ve YeriIII. II. Yapım Tarihi ve BanisiIII. III. Plan Özellikleri

III. III. I Dış TasvirIII. III. II. İç TasvirIII. III. III. Malzeme ve Teknik

III. IV. Süsleme

III. KARŞILAŞTIRMA

IV. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

V. BİBLİYOGRAFYA

VI. FOTOĞRAFLAR

2

ATABEY’İN TARİHİ VE COĞRAFİ KONUMU

İlçe kuzeyden Senirkent ve Uluborlu, batıdan Gönen,güneyden Isparta, doğudan da Eğirdir ile çevrilidir.İlçenin kuzeyini ve batısını Barla dağı engebelendirir.Dağlarında yer yer meşe korulukları bulunmaktadır. İlçe,iklimi itibariyle Akdeniz ve kara iklimi arasında birözellik göstermektedir. İl merkezine uzaklığı 23 km’dir.

Merkez ilçenin kuzeyinde bulunan Atabey ilçesınırları içinde tespit edilebilmiş en eski yerleşimyeri Erken Kalkolitik malzemenin bulunduğu PembeliHöyük’te ele geçmiştir. Harmanören köyünde bulunanGöndürle I – II Höyükleri İlk Tunç Çağ döneminetarihlenen malzeme vermektedir1.

Sırasıyla Hitit, Frig, Lidya ve Pers dönemlerindebölge tarihinde Büyük İskender’in kontrolüne geçmiş veİskender’in ölümüne kadar sülaleye bağlı kalmış, dahasonra Kurupedion savaşı ile Seleukosların elinegeçmiştir.

Bu dönemde Seleukeia Sidera antik kentikurulmuştur. Kent muhtemelen Seleukos Kralo Seleukos Itarafından kurulmuş olmalıdır. Roma İmparatoru Cladius

1 Böcüzade S., Isparta Tarihi , Isparta, 1983 s. 34

3

şehrin adını değiştirmiştir. MS.7 yy.’da HieroklesPisidia’daki Seleukia’dan bahsederken diğerSeleukailarla karışmaması için sonuna Sidera adınıeklemiştir.

Pisidya bölgesinin Frigya’ya komşu kuzeysınırlarında yer alan Agrae antik kenti bugünlü Atabeyilçesi altında ya da yakınlarındadır. Bu kenttenherhangi bir kalıntı yoktur.

Türkler, Malazgirt’ten sonra Batı Anadolu’nunbirçok kısmını ele geçirdiler ve bu yörelerde Selçukluegemenliği, gerek Bizansın güçlü savunması, gerek Haçlıseferleri sebebiyle uzun süreli olmadı. Ele geçirilenyerler sürekli el değiştirdi.

II. Kılıçarslan zamanında 1176’da Miryakefalon zaferiyleIsparta ve civarı Bizans’tan alınmış ve bir üst halinegetirilmiştir. Daha sonra Selçuklu’nun yıkılmasıylabirlikte İlyas Bey’in oğlu Kemaleddin Hüseyin Bey 1380yılında Osmanlı Padişahı I.Murat ile yaptığı anlaşmasonucu Isparta’yı Osmanlı egemenliğine bırakmıştır.Osmanlı döneminde 22 mahalleden meydana gelen kasabaözellikle dokumacılığın geliştiği sanayi ve ilim merkeziolarak görülür2.

Milli mücadele döneminde Kuva-yı Milliye’ye bağlı olarakAtabey’de de Müdür Hamdi Efendi, Naip Hüseyin Atıf,Onaçlı Hadız efendilerden oluşan Milli Müdafaa heyetikurulmuştur3.

Kasabanın Ağros olan ismi 1926 yılında TBMM tarafındankabul edilen yasayla Atabey olarak değiştirilmiş, 1953yılında bucak 1 Nisan 1960 yılında da ilçe olmuştur.

2 A.g.e. 363 A.g.e. 37

4

YAPININ ADI VE YERİ

Medresenin inşa kitabesi ve vakfiyesinden, Selçukludöneminde Antalya ve çevresinin subaşılığı göreviniüstlenen önemli devlet adamlarından Mübarizeddin Ertokuştarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır4. Bu nedenleyapı, kendisine izafeten “Ertokuş Medresesi” adıylaanılmaktadır5. Bazı yayınlarda Atabey Medresesi olarak datanıtılmaktadır.

Yapı, Isparta ili Atabey( Agros) İlçesi’nde, MüftüMahallesi, Etibey Sokak’ta bulunmaktadir. Medreseninbatı cephesine bitişik türbe ile doğusunda yenilenmişbir cami yer alır. Yapının orijinalinde türbe, cami vebugün yıkılmış olan çeşme ile hamamdan oluşan külliyeninana yapısı olduğu anlaşılmaktadır6.

YAPININ TARİHİ VE BANİSİ

Medresenin doğu cephesindeki taçkapının basık kemerli kapısı üzerinde, sülüsle yazılmış beş satırlık mermer kitabe bulunmaktadır.

4 Ayrıca bakınız, Yapının Banisi “Mübarezeddin Ertokuş”5 Aslanapa O., Anadolu’da İlk Türk Mimarisi Başlangıç ve Gelişmesi, Ankara, 2007, s.766 Önge Y.,Emir Mübarezeddin Ertokuş’un Kümbeti ve Çinili Sandukası, Önasya 3,27 s.16-.17

5

Kitabenin Tercümesi; Bu medresenin yapımını, dünya ve dinin yüce sultanı, mü’minlerin emiri, fatihlerin babasıKeyhüsrev oğlu Keykubat zamanında, yüce Allah’ın rahmetine muhtaç, zayıf kulu Abdullah oğlu Ertokuş 621 yılının mübarek Ramazan ayında emretti7.

Medresenin kitabesinden, Ramazan 621 H./ 18 Ağustos– 16 Eylül 1224 M. yılında Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat zamanında, Abdullah oğlu Ertokuş’un emriyle yaptırıldığı anlaşılmaktadır.

Yapının banisi Mübazereddin Ertokuş, 13. yüzyılınbaşından ortalarına kadar Anadolu Selçuklu devletininilerleme ve genişleme siyasetinde önemli rol oynamıştır.Selçuklu Sultanı I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in ikince keztahta çıkması ile Antalya’nın 1207’de fethedilmesindebüyük emeği geçen Ertokuş’a Antalya ve çevresininsubaşılığı görevi verilmiştir8.

Mübazereddin Ertokuş’un en parlak devri I. AlaeddinKeykubad dönemine rastlar. Ertokuş bu dönemde yoğunfetih ve imar faaliyetlerine girişmiştir9. Ertokuş’unatabek olarak atanmasından sonra, Isparta’nın AgrosKöyü’nde inşa ettirilmiş olduğu medrese ve bitişiğindekitürbenin yapımıyla yerleşimin adı Ertokuş olarakanılmaktadır10. Ertokuş’un atabeyliğinin ne kadaryaşadığı, ne zaman öldüğü kesin olarak bilinmemektedir11.

PLAN ÖZELLİKLERİ

7 Uzunçarşılı Hakkı, İ., Kitabeler, Ankara, 1929 s.34

8 İbn Bibi, Anadolu Selçuklu Devleti Tarihi, Ankara, 1943 (çev.F.Nafiz Uzluk)9 Böcüzade, S., Isparta Tarihi,Isparta, 1983 s.7010 Böcüzade, S., Isparta Tarihi,Isparta, 1983 s.7511 A.g.e. s.76

6

Atabey Ertokuş Medresesi, Plan 1988-1990, Çizen; Canan PARLA

Dıştan 19,85x15 m. ölçülerinde doğu- batıdoğrultusunda düzgün olmayan dikdörtgen planlı medrese,kapalı avlulu ve tek eyvanlı tiptedir12. Batı cephedeeksende yapıya bitişik türbe yer almaktadır. Doğu cepheekseninde hafif dışa taşkın taçkapı ile kuzey ve güneycephelerin doğusunda birer kapı bulunmaktadır. Taçkapınişinde karşılıklı yerleştirilmiş birer niş daha vardır.

Avlusu kare planlıdır, eksenlere simetrik olarakyerleştirilmiş dört silindirik sütun ile duvarlarınenine boyuna atılmış sivri kemerle birlikte dokuz bölümeayrılmıştır. Böylece haçvari bir şema oluşturulanavluda, orta bölüm pandantiflerle geçilen ortası açık

12 Şaman, Doğan Nermin, Isparta’da Selçuklu ve Beylikler Dönemi Mimarisi, Isparta, 2008 s.24

7

bir kubbeyle, eksenlerdeki birimler sivri, köşelerdekibirimler beşik tonozla örtülüdür. Ortasında kare planlıbir havuz bulunan avlunun kuzey ve güneyinde su yollarıgörülmektedir. Avlu, doğudan yedi, kuzey ve güneydenüçer, batıdan eksende eyvanla kuşatılmıştır.

Avlunun kuzeyinde doğu- batı doğrultusundadikdörtgen, güneyinde kareye yakın dikdörtgen planlıikişer mekan yer alır. Avlıya birer kapıyla açılanmekanların doğusunda kuzey- güney yönünde dikdörtgenince uzun mekanlar bulunur. Mekânların avluya ve dışabirer kapıyla açıldığı görülür. Havuzla bağlantılı suyolu güneydeki mekândan geçmektedir. Araştırmacı A.Kuran bu mekânın helâ olabileceğini ileri sürmektedir.

Avlunun batısındaki ana eyvan, doğu batıdoğrultusunda, bitişindeki mekanlar ise kare planlıdır.Bir seki üzerinde bulunan eyvan kemerle, bitişiğindekimekanlar ise birer kapıyla avluya açılmaktadır. Eyvanınbitişindeki mekanlar kışlık dershane olaraknitelendirilmektedir13. Eyvanın güney duvarında yaklaşıkeksende dikdörtgen mihrap nişi bulunmaktadır. Mihrapdoğusunda ve batısında birer sütun vardır. Eyvanınbatısı duvar ekseninde birbirine bitişik üç kapı doğu-batı doğrultuda dikdörtgen planlı koridorlararacılığıyla türbeye açılmaktadır.

Medresede, batı kanattaki eyvanın bitişiğindekimekanlar tromplarla geçilen kubbe, diğer mekanlar üzerisivri tonozla örtülüdür. Tonozlarda dikdörtgen biçimindetepe açıklıkları bulunmaktadır. Batı cephesininortasında ana eyvana bitişik kare kaideli, sekizgengövdeli ve çift katlı türbe yer almaktadır14. Türbenincepheleri kademelidir. Yapının doğu cephesi tümüyle,kuzeydoğu ve güneydoğu cepheleri medrese ile bitişiktir.Kuzey, güney ve batı cephesinde sivri kemerli birerpencere vardır. İçten de sekizgen planlı olan türbeninüzeri köşe taşları ile geçilen kubbeyle örtülüdür.İçinde bir sanduka vardır.

13 Kuran, A., Anadolu Medreseleri I, Ankara, 1969 Türk Tarih Kurumu Yayınları s.7814 A.g.e. 83

8

DIŞ TASVİR

Yapının cepheleri farklı düzenlemeler yansıtır.Doğu cephesinin ekseninde taç kapı yer alır. Cephe saçakseviyesinde kademelidir. Kademeli bölümler ortadadüzgün, yanlarda düzensiz üçgen biçimini yansıtmaktadır.Taçkapı dışa taşkındır, dıştan farklı genişlikte üçbordür ve üç silmeyle sınırlandırılmıştır. Taçkapı nişimukarnaslı kavsaralıdır. Taçkapının sivri kuşatma kemeriiki yanda silindirik sütunçelere oturmaktadır.Taçkapının iki yanında sivri kemerle kuşatılmış, çiftsıral mukarnas kavsaralı birer niş ile batısındaprofilli konsollara oturan basık kemerli bir girişaçıklığı bulunmaktadır.

Kuzey ve güney cepheler benzer özellikleresahiptir. Cephelerin doğusunda dikdörtgen biçimlikapılar bulunur. Cephelerin orta bölümü ile batısı saçakseviyesinde kademelidir. Avlunun örtüsünü oluşturankubbe ve tonozların daha yüksek olması, avlunun kuzey vegüney mekanları örten tonozların daha alçak tutulması bucephelerin orta bölümündeki kademelenmeyioluşturmaktadır.

Batı cephenin ekseninde üst seviyede sivri kemerlibir pencere bulunur. Cephenin eksenine yapıya bitişikolarak inşa edilen türbe yer almaktadır. Batı cephedesaçak seviyesinde kademelidir. Türbe doğu, kuzeydoğu vegüneydoğu cephelerinden medresenin batı cephesinebitişiktir. Araştırma Yılmaz Önge, medresenin türbeyleaynı tarihte yapıldığını düşünmektedir15.

Türbe, kare kaide üzerine oturmaktadır. Bugün tekkatlı olan türbenin çift katlı olup olmadığı

15 Önge Y.,Emir Mübarezeddin Ertokuş’un Kümbeti ve Çinili Sandukası,Önasya 3,27

9

tartışmalıdır. Türbenin çift katlı olduğunu ileri süreYılmaz Önge medrese ile türbe arasında 0.30 m’lik biruzaklığa işaret ederek, iki yapının bitiştirilmesisırasında oluşturulan geçitlerin türbenin alt katınagirişi sağlayan kapıyı ortadan kaldırdığınıbelirtmektedir16. Türbenin cepheleri sade bir düzenlemegösterir. Kuzey, güney ve batı cephesinde birer pencereaçıklığı bulunmaktadır. Türbe piramidal külahlaörtülüdür.

İÇ TASVİR

Medresenin avlusundaki sütunlar silindirikgövdelidir. Avluyu kuşatan mekanların kapıları benzerözellikler yansıtır. Lentolu ve söveli olan dikdörtgenbiçimindeki kapıların üzerinde kemerli pencereler yeralmaktadır. Yalnızca güney kanadın güney köşesindepencere yoktur. Doğu kanadın eksenindeki kapı ileüzerindeki pencerenin daha geniş ve yüksek tutulmasıylagiriş mekanı vurgulanmıştır. Giriş mekanın kuzey vegüney duvarlarının batısında birer kapı bulunmaktadır.Giriş mekanının kuzeyindeki birimlere açılan kapılarbenzer özelliktedirler. Giriş mekanının doğu duvarındadıştan olduğu gibi içtende basık kemerli, batı duvarındaise avluya açılan dikdörtgen niç içinde açılmışdikdörtgen birer kapı bulunmaktadır.

Avlunun güney kanadının yaklaşık ekseninde üstseviyede sivri kemerli bir pencere yer alır. Avlununbatı kanadındaki eyvana bitişik olan mekanların dershaneişlevi ile kullanıldığı belirtilmektedir17. Üzerlerisivri kemerli tromplarla geçilen kubbe ile örtülü olanmekanlardan kuzey ve güneyde tek sıra testere dişi frizgörülür. Mekanın kubbe eteğinde, kuzeydoğuda düzgünolmayan sivri kemerli bir açılık bulunmaktadır.

16 A.g.e.17 Şaman N., “Isparta’da Selçuklu ve Beylikler Dönemi Eserleri” , Isparta, 2010 s. 23

10

Avluya sivri kemerle açılan ana eyvan, avluzemininden yüksektedir. Eyvana kuzeydoğusundaki tekbasamaklı merdivenle çıkılmaktadır. Eyvanın güney cepheduvarında mihrap nişi bulunmaktadır. Beş sıra mukarnaskavsaralı, kavsaranın iki yanında geometrik bezemelirozet bulunmaktadır. Dıştan iki bordür ve iki silmeylesınırlandırılmıştır. Ayrıca mihrabın iki yanında kübikkaideli, silindirik gövdeli ve kesit piramit başlıklıduvara bitişik sütunlar yer alır. Eyvanın batı duvarındabulunan bitişindeki türbeye açılan kapılar diğer mekankapılarıyla benzerdir. Kapılar türbeyle medreseyibirbirine bağlayan koridorlara açılmaktadır. Ortadakikapıdan üç, diğer kapılardan iki basamaklı merdivenletürbeye ulaşılır.

MALZEME VE TEKNİK

Yapıda moloz taş, kesme taş, tuğla, devşirmemalzeme, ahşap kullanımı görülmektedir.

Moloz taş örgü malzemesi olarak, kesme taş kaplamamalzemesi olarak ve ayrıca taç kapıda kubbe ve kubbeyitaşıyan kemerler ile eyvan kemerinde, pencerekemerlerinde kullanılmıştır. Devşirme malzeme kullanımıda önceden yerinde mevcut olduğu ileri sürülen AzizGeorgios Kilisesine ait olduğu belirtilmektedir18.

Tuğla, türbenin cephelerinde, külahında ve içteeyvan kemeri ile kubbeyi taşıyan kemerlerde, eyvanınbatı duvarındaki pencere kemerlerinde kullanılmıştır.Ahşap, medresenin içte doğu, kuzey ve güney duvarlarındapencerelerin üzerinde, kuzeydeki öğrenci hücrelerindehatıl olarak kullanılmıştır. Türbedeki sanduka firuzerenkli çini mozaik ile kaplıdır19.

SÜSLEME

18 Önge Y.,Emir Mübarezeddin Ertokuş’un Kümbeti ve Çinili Sandukası,Önasya 3,27 19 Şaman N., “Isparta’da Selçuklu ve Beylikler Dönemi Eserleri” , Isparta, 2010 s. 25

11

Yapıda süsleme, taçkapıda, mihrapta, türbenin saçakaltında, sandukasında ve devşirme malzeme de karşımızaçıkar.

Taçkapıyı kuşatan dış bordür baklava ve karekesitlerinin oluşturduğu dendanlarla süslüdür. İkincibordür bezemesizdir. Üçüncü bordürde silmelerinbiçimlendirdiği sivri kemerlerin iç içe geçmesiyleoluşturulan, aralarında düzgün olmayan baklava motifleriile stilize palmet motifleri yer alır. Kavsarayı kuşatansilmeler arasında kemerin yüzeyi düz ve yuvarlatılmış,silmelerin iç içe geçmesiyle aralarda düğümlenmesi ileoluşan yürek ve baklava benzeri geometrik motiflerlesüslenmiştir. İçte burmalı silmelerle biçimli bir kemerdaha yer alır. Ortada sekiz kollu yıldız ile sekizgenlerve sekizgen kesitlerden oluşan geometrik motiflerlebezelidir. Yıldızın ortasında da sekiz yapraklı birçiçek bulunmaktadır.

Mihrabın dış bordürü, kemerin yüzeyi, mihrap vekemer köşeliklerindeki rozetlerin bezemeli olduğugörülmektedir. Kemerin yüzeyi altta düğüm, üstte çiftzencirek motifiyle süslenmiştir. Rozetlerin yüzeyindeki,kırık çizgilerin iç içe geçmesiyle oluşturulan ortada onkollu yıldız ile yıldız kolları arasında beş kolluyıldızlar bulunmaktadır. Silmeler aynalı kemerin kilitnoktası ile alt seviyede eksene simetriktir. Madalyonunyüzeyinde kırık çizgilerin iç içe geçmesiyle dokuz kolluyıldız ile aralarında beş kollu yıldız vardır.

Türbenin saçak altında düz silmelerlesınırlandırılmış iki bordür yer alır. Alt bordür kırıkçizgilerin iç içe geçmesiyle oluşturulan baklava, üstbordür ise silmelerle sekiz kollu yıldız kesitleri ilesüslüdür. Yapının sandukasında ajur tekniğinde firuzerenkli çinilerle yapılmış süslemeler yer almaktadır.

Medresede kullanılan devşirme malzemelerin çoğubezemelidir. Bunlar arasında geometrik bezemeliler,bitkisel bezemeli devşirme malzemeler, grifonlar, çokkollu yıldızlar, madalyonlar bulunmaktadır.

12

KARŞILAŞTIRMA

Isparta ve çevresindeki Selçuklu ve Beyliklerdönemi eğitim yapıları dikkate alındığında ikisi kapalıavlulu biri de açık avlulu olmak üzere üç medresekarşımıza çıkar. Atabey Ertokuş Medresesi ile UluborluGargılı Lala Medresesi kapalı avlulu, Eğridir’dekiDündar Bey medresesi açık avlulu örneklerdir.

13

Atabey Ertokuş ile Uluborlu Gargılı Lalamedreseleri doğu-batı doğrultusunda düzgün olmayandikdörtgen planlıdır. Ertokuş Medresesi’nde batıeksenine bitişik türbe Lala Medresesi’nde degörülmektedir. Ertokuş Medresesi’nde ana eyvan bitişindeavluya birer kapıyla açılan kare planlı ve tromplarlageçilen kubbe ile örtülü mekanlar yer alır. Bunakarşılık Lala Medresesi’nde anaya eyvana bitişik güneydekare planlı ve sivri tonozla örtülü birer mekan vardır.Mekanlardan güneydeki eyvana basık kemerli birer kapıylaaçılmaktadır.

Ertokuş ve Lala medreselerinde ana eyvanınbitişiğindeki birer mekanın bulunması özelliği ortak,mekanları plan, örtü sistemi ve düzenlenişi farklıdır.

Anadolu’daki medrese örnekleriyle karşılaştıracakolursak Ertokuş Medresesi düzgün olmayan dikdörtgenplanlıdır. Avlu yaklaşık kare planlı olması açısındankapalı avlulu medreselerle benzerlik göstermektedir.Bunlar Tokat e Niksar’daki Yağıbasan Medreseleri,Konya’daki Ali Gav, Karatay, İnce Minareli ve Sahip Atamedreseleridir.

Ertokuş’ta bulunan yaklaşık kare planlı avlusu veeksenlere simetrik yerleştirilen dört sütun ileduvarlara çift yönlü atılan sivri kemerlerlerlebölüntülü avlu şeması açısından da kısmen ayakta olanKonya’daki Ali Gav Medresesi ile büyük benzerlikgöstermektedir20. Ayrıca Divriği Turan MelikDarüşifası’da bir diğer örnektir21.

Avlusunda havuz bulunmasıyla birlikte Konya’dakiKaratay, İnce Minareli, Kırşehir Caca Bey, Çay Taşörneklerinde de kare biçimli havuzlar yer alır.

20 Şaman N., “Isparta’da Selçuklu ve Beylikler Dönemi Eserleri” , Isparta, 2010 s. 24121 A.g.e. 243

14

DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

Genel olarak baktığımızda Atabey Ertokuş Medresesigeçmişten günümüze yapılan onarımlarla birlikte birazorijinalini kaybetmiş olsa da, yapıldığı dönem, malzemeve teknik ve plan özellikleri bakımından bize ışıktutmaktadır. Yapı hakkında karma bilgiler yeralmaktadır. Bazı araştırmacılara göre türbeninmedreseden önce yapıldığı varsayımlar arasındayken bazıaraştırmacılara göre de türbe medrese ile bir inşaedilmiştir. Bunun dışında devşirme malzemenin neredengetirildiği konusunda da çeşitli varsayımlar vardır.Bazı araştırmacılar, yapının bir kilise üzerine inşaedildiği ve devşirme taşların yapıda kullanıldığınısöylerken, bazı araştırmacılar ise devşirme malzemeninyakındaki antik kent Sidera’dan getirilmiş olabileceğinivarsayıyor.

Kazı ve Restorasyon raporları incelendiğinde çıkanmalzemeler ve bulgular, dönemi ve döneminden sonraErtokuş Medresesinin hala etkin bir şekildekullanıldığını göstermektedir.

Atabey Ertokuş Medresesi, gerek plan kurgusuaçısından gerekse zengin süsleme unsurları açısındanönemli bir yere sahiptir. Tek eyvanlı, kubbeli olmasınındışında ana eyvanın yan odalarının bulunması devrindebaşka bir Selçuklu yapısında görülmemekte iken dahasonraki dönemlerde döneminde karşımıza çıkmaktadır.

15

Sonuç olarak; Atabey Ertokuş Medresesi yapılanonarımlarla birlikte halen varlığını sürdürmektedir.Bölgede Selçuklular’dan kalma önemli kültür varlığıolduğu için umarım ki Bakanlık ve Vakıflar GenelMüdürlüğü bu tarihi kültür varlığını korumak için önemliadımlar atar.

BİBLİYOGRAFYA

ASLANAPA, O., Anadolu’da İlk Türk Mimarisi Başlangıç veGelişmesi, Ankara, 2007

ŞAMAN, Doğan N., Isparta’da Selçuklu ve Beylikler DönemiMimarisi, Isparta, 2008

UZUNÇARŞILI Hakkı İ., Kitabeler, Ankara, 1929

ÖNAL, H., Anadolu Selçuklu Türbeleri, Ankara, 1996

16

UYSAL, Ali O., Atabey Ertokuş Medresesi Çevresi KazıÇalışmaları, Göller Bölgesi Arkeolojik –Kültürel-Turistik, Araştırma ve Değerlendirme Projesi, Ankara,1994

ÖNGE Y.,Emir “Mübarezeddin Ertokuş’un Kümbeti ve ÇiniliSandukası”, Önasya

SÖZEN M., Anadolu Medreseleri Selçuklu ve BeyliklerDevri, İstanbul, 1972,

SÜLDÜR E., Isparta Tarihi, İzmir,1951

ARIKAN Z.. , XV.- XVI Yüzyıllarda Hamit Sancağı, İzmir,1988

ÖNEY, G., Beylikler Devri Sanatı XIV. – XV. Yüzyıl (1300– 1453), Ankara, 2007

OKAN, K., Isparta’daki Tarihi Eserler, Isparta,1962

BÖCÜZADE, S. , S. , Isparta Tarihi, (Derleyen; Dr. SuatSeren), İstanbul, 1983

_______, Isparta Kültür Envanteri, Isparta Valiliği,Isparta, 2009

ŞENOL, S. , Isparta El Kitabı, Isparta, 2003

TURAN, O., Selçuklu Devri “Vakfiyeleri II. MübazereddinEr-Tokuş Vakfiyesi”, Belleten 11/43 415-429

ÜNAL Rahmi H., Osmanlı Öncesi Anadolu- Türk MimarisindeTaçkapılar, İzmir, 1982

KÖSEOĞLU N., “Isparta Kitabeleri ve Eski Eserler” Ün,2/22-24 Isparta 1935

TELLİ H., Atabey Ertokuş Medresesi KazıBuluntuları( Sikkeler), Çanakkale, 2011

17

FOTOĞRAFLAR

Fotoğraf 1. Doğu Cephesi Fotoğraf 2. Taçkapı

Fotoğraf 3. Taçkapı, Ayrıntı Fotoğraf 4. Taçkapı,ayrıntı

18

Fotoğraf 5. Taçkapı, Yan niş Fotoğraf 6. Taçkapı,kitabe

19

Fotoğraf 7, Kuzey Cephe Fotoğraf 8.Kuzey Cephe

Fotoğraf 9. Güney Cephe Fotoğraf 10. GüneyCephe

Fotoğraf 11. Güney Cephe, ayrıntı Fotoğraf 12. GüneyCephe, ayrıntı

20

Fotoğraf 13. Batı cephesi ve türbe Fotoğraf 14.Medrese-türbe birleşimi

Fotoğraf 15. Güneybatı, ayrıntı Fotoğraf 16.Güneybatı ayrıntı

Fotoğraf 17. Türbe, üst örtü geçiş Fotoğraf 18. Örtüunsurları

21

Fotoğraf 19. Avlu Fotoğraf 20.Avlu, havuz

Fotoğraf 21. Avlu, kuzeye bakış Fotoğraf 22. Avlu,güneye bakış

Fotoğraf 23. Avlu, ayrıntı Fotoğraf 24. Avlu,kubbe geçişleri

22

Fotoğraf 25. Avludan batıya bakış Fotoğraf 26. Avludandoğuya bakış

Fotoğraf 27. Kapı,detay Fotoğraf 28. Kubbe, detay

23

Fotoğraf 29. Kapı,detay,lento Fotoğraf 30. Türbeye giriş

Fotoğraf 31. Ana eyvan Fotoğraf 31. Ana eyvan,detay

24

Fotoğraf 32. Mihrap Fotoğraf 33. Mihrap,ayrıntı

Fotoğraf 34, Türbe, giriş Fotoğraf 35, Türbe, giriş,detay

25

Fotoğraf 36, Sanduka Fotoğraf 37, Türbe, detay,geçiş

Fotoğraf 38. Devşirme Süsleme,ana eyvan Fotoğraf 39.Devşirme Süsleme, kuzey cephe

26