hibovii - BIblioteca NApoletana

HIBOVII …J. 11. AC SAC. THEOL. PROFESS.

Canonici Infignís Collegíatae Ecclefiac

, SS. ANNUNCIATAE Pedemonl‘ ' tii px-Ope Allífas , Abbatís l

‘ S. Petri de Follíſcío. y ‘

DECANONE”'~ STUDIORUMDISSERTATI-O. º

’ N E_ A P O L Í,

Ex nova Typogz'aphía Angélí Voco’ſac- ad MÓ

dinmn Fonte… M.. DCC. XXV'ÏII’.

*SUPEÉIORU'M PER‘I-.Hssu.

.1

\I

.v

.

.I

..l

‘L'

‘I

*

f»

.

’u

EXCELLENTÏSS. .DOMINO

N‘ICOLAO

CAJETANO

AQLIILAE-ARAGONIAE:

Cajetanae Famílíac Domino, Lallrentianae '

Ducí Vl.,Pedemontano.rum Príncípí ex

CAROLI VI. Caeſarís beneficio appel.

lato , ut eodem temporís potÍOri jure;

quo ſecundí erant 1'11 eo Neapolítanorum

Procerum Ordíne , qui ex ejus Gente

olim Altamuranorum Príncipes , cen.

feretur .

NICOLAus OCHIBOVIus

P. F,

. ‘ª PUSCULO huíc›

¡quod jam *manu exar-avi pro

ingenua , Rc, fludiofiz literas~ N _(3). z. mm_

TUm Juk'entutè; duòdquê du#

ctoritate Bx-Ccllentiae- T‘uae;

atque affidúís praestantium

doctrín‘à Vírorum precibu‘s.,

pub-líçí jurís facere decreví',

. immortalc quílïpe Nomen

Tuúm , Praestantiffime Prín

cepa, haut inſcribcrcm , nífi'

‘guae ab ípſa Natura cordibus

noflris inſita lex eflJus/izum

cm'que tm'bmndi , praecípe

Eret. Et fane euinam, ní-fi- Tibi

. _id jurís debetur, qui _regio no;

‘ bílíflïmi fan - inis ſplendorí z'

‘ ita micacíflïmm omnís fa

píentíae Lumenſoc-ia-stímcnon

.injuriª díxerim ,í quod“ Tibi :

. . . . . . 4973272111)~ doctior Orbit

Submiffl: dcstrt fàfiªábw

impfligtm? ,

Prº:

?Tobía—ea ímctªrrjó‘ftaïc 'Nómen

Tuum hïc merito inſcrí‘bcn.

dum cen'ſuí, cujus ſcí’lícet Vd

1' pſe adſpectus nobílíbus Ado

leſcentulzís ,. morum cenſura

CRUZ( maximum ad libera-mm

Nadia' íïncítamcntum , utpoté

cui íllud rar-íſſimum Rºque,

.ac fèlírcáffimum amuſèím con

gruit: ‘UÍdEí’Í,Ü ¡¡rodçfflê . Ac

‘CCffit his Tua crga -lTlªC huma

DÍt'd’S, 8C 'benevolentia, egrcgio

Tao-animo díghíffimazquí‘bus

-dum mc , ‘ut optimo Princi—

pí par erat a -canínae invídíac

mO-rfiºb‘us iiiaeſum praºestítí—

PEI', .ad‘eo tOtum‘Tíbi uníar—

ct-I'ffime devínxíffi , ut Tibi

& vitam , 8C i-n‘columitatem

;nea-.m ſubjt‘cerím , 'ereptam

’ (ª) 3 ª maz_

J'

a Malignís J ‘Sé contagiofis ha’

litibu’s , qui nonnifi ab id gC-’

nus ho‘minibus diffeminantur,

qui alienis meritis exulce‘rati ,

poemas dant injIIIjíarumzante-I

quam laeſeríntªHínc‘ elhquod '

cum Te huíc Operí praepo-a

no , quid nífi humaniffimum

Principem , mirandum e‘XSm-ª

plar vírtutum Omnium , _a-cï

líterarum , -Zluod fummà aletª

críta-te imítentur , nóbili‘bus

Adoleſcentíbus exhibeo .P Hi

cnim'h'oc experimento CX Tc

diſcent, qui Vel a prímís , ac ‘

melíoríbus annís,íta gemmcà,

ſapíentíae fibulà nobílítatemconcludere fluduistí , ut níhilct

pulchríus", atque optabilius .

Et ſanc guantam adhibuiz

-,~- … ſii

Hi in aridiſccndo índustriam ,

qua‘ªntam praetulistí íngcníi

Tui indolem , ac morum Prº"

bíta‘tem, t'estatí ſunt oíim Ví~

TI' de Literaria Republic“:a 0p

tíme merí'ti Thomas CÓrnc-r

iíus , 8C LeònardU’s a Capua ,

'e quorum fonte , prímis , ac

puri'o’rí’bus naturalís phíloſO'- -

Iphía'e', 8C cuju‘svís literaturas

Ia‘tící'bus Ímbutus, in Naturaesmy'fle-Ïíctfs 'rimandís , "adeo feIi-Ï

Tíbet profeciſ’cí, ut memora

íl'e ’VÍ‘X Ñ aut ne Víx quídèm ,

ªgujªs poffit. Sed maturà actu—

't‘e jam doctiór, in nuda,flerí

ligue contemplationc rerum,1

nón conquíeſcens , utpotc ín

qua haut praeclare tempus

conſumi ſolet , ,,\Socratís du—

(ª) 4 ctus

Mw«_——~—….—4,,,._...—

1

-É

&US eXeffiplo "ad'ſolídípremª

phílOſophíám , Virtutís inda

gatrlcem ‘, Vítíoru'mque ex—

pult1*íc"cm,-quam Cicero ſcite,

admodum in officiorum liª

brí‘s , 'studíum Sapícntiae vo—

cat, Víríbus totis,animu_m ap

Pellendum judicasti . Níl ígí—

tur mírum , fi in Te omnís

demíretur OÑr'bís hace. duo ,~ 8C

quod ita, teneas quidquíd felºe

utile,& praeclarum in fludíísg

8C ſcíentiís occurrit, ac fi 0m—

ne Vitae ſpatíum in ſolís Tí,

bbi defiuxerit lite-11's; 8C quod

Beam calle-¿S prudentíam , cu

‘ jus nedum aními Tui , ſed SC'

’alíorum‘ puthematum mon—

'fifa , quorum radI'X p1~írhíPa~~~

¿Ijexntis peccatumª; ut beªts¡ ,

q OC

'- Hoc ctéfl: honefla; 8C Deòct acce~

PUE"VÍÜI ducat'ur 2 domari'vípoffinctt ,. ſummopere findes‘;

ac ſátàgís ." Equídcm ( ‘ut ni.~

híl dícami 'de erudítíffimªísª 1'1—

h's , ‘doctíſque ‘in Ceteros A11'

gheriícantus a‘dnÓtatíOnibUS;

(lu-¿S Johannes ,Bocacíus non

adnotavít ,' quasve in lucem

cdi exoptamu-S) quo óculós ín

tendís in ea.- Tragoedía per Tc Ñ

jam manu e‘Xarat‘a, quae SOA,,

phocleo cothurno digna cen-z _

ſctur, quod in Ea , Etruſçá

linguà ', non guidenà‘leVèm

Graecorum umbraml, ſerjl 1'1—

lam dicendí venerem ſoIjS'At

tícís datam,es Cònſccutusz niſi

guod illuffríum ¡Virorum Per,

agentes~ pçyſq’nas ?Xpr'ímens '

.calamí‘t'ates , miſer‘iáordi’à , &C

terrore animos ab iíspertur~

:bationíbus h'beres,a quibus ea.

tragica ſacínora _ proficíſcune

tu'r? EX híſce-ígitur , arqu'e

ab cgregío i110 opere , quod l

¡vel per --Te elaboratur , cír

Ca cam philoſophíae pal-tem ,

quae dcffliumaní aními inge—

nío,cjuſque paffioníbus modçü

'ra-ndis , five de earundem uſu.

ad ,Vitam ,Civilem Princípi Ïc

Occ? ‘tranfigendam , praecepta.

ſaniora cónſig’nat -, ‘ediſCere…

habent 8C Nepotes Tui, 8C ce— .

terí- nobíliffimi z‘ldól‘éſCCHtes,k

:róbustae literaturae_ ,v 'ac ma'

ſculae Heroicae vírtutí‘s ima-_

ginem , e quíbu's -Velutí manu

jactís qujbuſdam faculi's , eo

' ' - rundpm '

túndèm'an-írªní 'ad ilh'us cu1~'

tum felicit'er ínflammentur ¡º

Mirum ', quòs péctorí Tuo

ígnículos admoverun‘t Majo

runª'iuTuoÏum imagines , qua‘c f

Tibi vel a lacte reccn'tí, quóccturnque oculos cºnjícíenti

becurreb-aht 5 quarum ſanc

Protºtypa , quantà‘ ſapíentíà -

pfzzeluxerínt , oflèndun‘t ſaª

* fee-S, iaureaev, 'purpui‘a'è , &rª

gemínae ’tíarae , jam 8C 'Ohm

certíflíma' mentor-um *figha8C Valídíffima hunc gen-‘erofilc

índoli’s ad ma‘Xí-ma‘ínhíantís;

incítàmcnta. ‘Non 'enim igna

:ri ſum'us , nec ,later quem

quam, Te al) &a ortum ducc

:re Proſapía , quae ab Anícíís

faſcibus _,-é quíbus ‘orígíncmx En_

Primaffi Certo' re'petit 'ſuam'ç

'8C índe ab eXímío illo , atéluc

Vetust-íffimo Cajetae Heroê

JOHANNE II. invictiffimo excr—7 cítuum Duceç qui adverſusct.

Capuae Príncipes bella ge

rcns , cvocatís fibí’ in ſubſi

díum_ a' Lucania Saracenís ,

tandem' ad fiumen Lyrim HO-ª

fics .adgreffus , íiſque pulſis ,

'ínſignem , ¿SC fibí , 8C ſuís pe;

perít glóríamz ad nostra hace

uſque tempora , lÓnge plures

prºgenítí ſunt Heroês , rch’

gíone, ,ª ' píetatc' , líterís , & ar—

mis praestantes , quam 8C Tíª

phys cum Argolíca naví eVe—

Xit ad Colchos, 85 CX Equo'

Trojano exiêre míh’tes.Qym~

talçním' píctàte Majores Tui

q . . Rem’

Chrístían'èím Propagaíieſi

:cinc , teflantur Altaria, Tem

pla, NeaPOlí , Urbí , &Ñ Orbí ,ct'

proprío aere ſundataz nec

non ſuſcepta bella adver

ſus Turcas , Romaníque nÓ-\

minis hostes. Sed prac ccte- *

:ríS , merito ſuo cenſetu.r GC

_ rar'dus', gcntilís Papas Gala;

Hi , qui captà .Majo‘rícae Infu

ªlà , ínterſcctògue Saraccno—

.rum Rcge Kachío, una cum

Johann:: , 85 Ugone germanís

\Fratríbus , propríísſumtíbusz

da'tís velís Hi‘érof'olymamve‘r

ſus, maxímO'Idumaeís exi

tío, fuêrc 5 quod Cazflilíoneuè

,híſce Verfibus expreſſiſt :~ *

Ñ For ergo_ pradera-a actaſ.

me ¡¡az-Z'fflmaffimacſi’ ' Nº*

;Nómina 'á Jobaizhc’r; Ugd ,

G‘cm‘m’e , Syrorum

' Imbèllòy turmzze 'vez/Iriſ te#cidé‘re _fizb ¿zi-mis , ſi

Cara ſha-um affirm’t pie": -

tar armam/èpulcrum ,

" S01726747M ldumamrvetm—

_ ' [it *victoria palma; .

Idem adverſus Caracoſsam

pyratam ‘ famª. notíflïmum;

ingcntemquç Túr-Caru‘m olaſ;

ſem p-racstitiffc consta't H0

noxatçum Bonifacií Camilh‘ fi.;

‘líum z, fub Gregorio XIII. Ro—nxſiano Pºntífice, 8C felícíſſi'mis

aúſpíciís Sere-niíſimí Johanà

nis Austn’ací; totíus ¿ficherIimi naïralís_ ſibéflïíſiªfrdRºmª

ná Ecclcſia; 7. T’è’cmzª'ís ením,

ªtªhístºxàªº’ PªRª-1.²31% Vªlidº*

" rum,

:um hoſistíúctm imctp'eſit'uà ', miro

’Prorſus modo , ac penítus re

Preſsít ,› cum ab ejus tergo in

adverſàríos ‘vehemcns ventu’s

:fureret , non ſolum ’qua'ecum

'que ín eos jacíebantur, COI’I

cítatíſsímc raperet , Verum

etiam eorum tela. ín ípſorum’

corpofa xetorquêrct , ut non

dubie Summí _Numínís vírz

tuti píetate Honoxati , qui in~

gcntí Romanae Fídei dilatan-ſi

dae fludio ardebat,-votís pros

Pitíi accepto ſerrc dcbeamusz

atquc de co Po'e'ta Cccíníffç Vi

:dcatun Cum aii: ' -Ñ'

O nimium dilectc Deo; mi

ffflzdit ab 4721371":

Ñ , .dealm armamg‘ byemcxjc’ui

milita( ,deªth-r,

fi

*e

ÏEE

El conjá‘mti ÏJÚÏÏÍWZÍ-¿ÏZ

clafflca went¡ . _ ‘

QBÍHVCI’O ReligionísergOCa-Ã

jetanís cum Sardís, Sighis

mundís , alííſque, ductís , in

ſulam Sardíníam de potentí

manu Moſc‘ti Aſrícae Regis

liberantíbus , ípſc RCX-Piſas

captívus ducítur , 8C Cajetalnís Comít'atusctOríſetí premio

ceíſit . @ªmm píetate , vel ut

R’Ómanae‘ECCICfi-¿e , vel Pa

t’i‘íae jura, íídem Mujorcs Tuí

, tuercntur; velv ad-ſublevan

dos a calamítatibus paupe— '

I'es , praefulſcrínt, testjdntur

’ 'cor-undem egregía‘ ſacta,quac

'cum cuíq_ue fínt obvia ,.prae—

'flaret filêre , 'nífi ad aetcr

nue memorias: monimcntum

unum,

unumJ 82 àlt‘erúmíò‘peſirae‘ 'pre-á

tíum afferraduceremus , Ní~

Cola¡ ſcílícct Capuanae EC

clefiae Arªchíepíſcopí, &. Hen

ríci Patriarchae Alexzmdríae,

quor‘ur‘n ſan’e dum mihí in

mentem venlt Imago , tanta

erga eos afficíor amoris tene

rítudínemt pene rapí vídearz

i116 enim dupdennís , fed ge

neroſae indoh’s,ac ſenilís pru—

dentiae , a Paulo III. Farneſio'

ſobríno ſuo in CardinaIÍUmCollcgium cooptatus, qUan- x

.to indc ſplendore in ea digni—

'tatç cetcris praeluxe'rít , vel

cx CO conjíci potest,quodvPulr—

puraſ¡ Collegii lumen , (“F R0—

mamae Togae decm appellarò

tur. Hic pluri'bus Icgatíoní~

( b ) - bus

i

bus functus apud Optimates,

Regcs , 8C Impemtores , ZC zz

Pio IV. Presbyter Cardinalís ,

8: Capuanae Eccleſiae Anti

fles creatus, ibi in'ter praccla

ra ad acternam memoriam

Víctura monímcnta , juxta

pracſcrípta nuperae Triden

t-ínue Synodi z magnificum

›Semína'ríum a fundamentis

crexít , & e Scotorum Regno ,

cujus-~acerrímus extítlít pro

tector, Chriſiianoru’m Reli~

gionc íbídem atrocíbus díſsí

díís conflíctatà, atque neſaríís

ſactíoníb'us ſaevíſsíme dila

ceratà , Ortühodoxís míſere'

exulantíbus , ac Marià Regí—

nà carceríbus detrusà , tan

to_ au‘Xílíç fuít , ut nedum

' ſum~

ſu'mmam opemªí -8C 'alimenta

praestíterít 5 ſcd BC stipendía

pr‘o studíís ingenuae juventu-ï_

tí ſuerít elargitus . Hínc est z‘

quodjanusVitalíanus in libro ‘

de multiplící flatu Religionís

apud 'ScotOS-, de hoc Heroè’ -

jure haec cantet: ..

Vallil da' immenſèzm rugcm

tua nobilzlr arbor ,‘ _

Romèz‘ ¡Mi [7464' \2257i dz'

*vcn'r bonorzlr opum . _ ,

&rubia/'7m extendit , :alamº ª

par Orbem ,

El /àbit Eccltj/I‘ac’ caſira‘

' cacilmipibur . 4

’ Pontíficer augflſia tibi ,‘ auf _

‘ guſiaſgue ziarar , .r

.El dad?: illuſireg‘ imperio;

‘ _ ſèz Due-H:

( b ) 2 Um¡

Uncle ‘UHZÍÍ Prizicepi ;zz-mc"

Cajctmms, aw’tae

HBÏC’J' ‘viv-tatixstirpy gene-Í

Vqſd ¡IME .

Cediteper ªvosjam quemar' ,

"UOC cadiz-,º [auri ,

V0: liceº: omnia* lamparas

Día Ducum. \

Principe al? [DOC zmo ſhare..

de: gloria: major,

_Manz quidquid pot-PMI?:

ſêcula pri/ca dare .

Rçstat , ne longiüs excurraª'

mu‘s , ut altcrum de alte'r‘g

Sacrí Collegíí Heroê affcra

mus monumentum . .Extin

ctç) Henríco HI. Galliarum'

Rege , ex tot íbidcm ab crei

tenebrís Zuínglíanís z Ñ Luthe

\Tanís , 8C Calvínianis NCI-Oni

. . bus .

bus erutnjzectnfí‘bus, Róhíafiaſimſi"

Eccleſiam Chríffi Sponſam ','

Fidelium Matrem I'm‘petu‘ ap—

petentíbus , cm‘inus jactís te—

lís , ſed imbelh’bus, irritoQue

’cadentíbus cam conf'òdcre;

8C profi‘ernere , fi tantum‘xim

pietas poffet, per ſumm‘urn

ſcelus audacíſsímc molienti

bus, Henrícus Cajetanus hctuic"

tanti momenti_ Í‘Iegocío., ¿líVí-Ï

no nutu,a Supremo Gregís_

,Chfistí Pafl-Óre , praeficitur;

qui mih’tans ſub invicto RO-ſi

manae Fídeí ſCuto, ejus Hyſi

drac vim omnem,& conatum

f‘oh'de, ac penitus retunderet,

repelleretque; Verumc-nſiím-ſi

vero 'quanta f‘u’erit CAJETAN!

’pector-ís , in ſcdandis Pro ele

,( b) z ctione

ctíone‘ noví Regis díſsídiís';v prudentíae dexterítas , ſiVe

Relígío , &l fortítudo in pro-.

fiígandís illa-mm haereſizon~

monstrís , meminíffe fat erít ,

quod ire víſa fuerít :

. . . . . . pax almpcr amm-I',

' .. ¿Et ¡¡Anguilla quicº: popu

los'. ...;....

Ceterum , Pariſiís; cum dí-ſi

Era graffſdretup filmes , prae 1']—

líus Urbis obſidíonc ,tanta lí

beralitate Henricus bona ſua;

distribuerat ,-ut exhausto ae.;

xaríOA ad quínquagínta nu

mfim aureorum millía ,. ven

dítís ſupellectí-le, vaſiſque ar—

genteís, ac; ſuís zípſius vestí—

bus, coactum pretium eXímía

líberalitute .in ªpauperes eroa

‘ gave-ri: .

ctgaVeritſi O f'actum aeterní

memoríà dígnum,mentí-com— ,

mendandum penítus,& ſedu

lo ab' Eccleſiastícís Principi

bus imitandum! Qganta ve—

'rO .fide Majores Tui vel Pon

tíficías,vel Regías Vices imple

Vcrínt 5 _85 parta , ac labcntía

quaſi , Regíbus Regna ſerva

Verínt , testes tot ſunt faſces ,

tíarae, paHía ,› puiªpuiªae , tot—

que innumera pene celé‘berrí—

ma Oppida,8c U-rbes quae ne

dum in Neapolítano Regno ,

fed, in Italia tota CAJE‘T’ANlS

ſuêre pracinio 5 testís ítídem

locupletíffimae ’fidei triaríus

’ ípſe Rex Ferdínandus Arago—

níus, qui Factus Velutí Natu

ra:: aemulus, pro ſumrnís CA

A 4 JETANAE

I

JETANAE Gentís meritis: Nil

cxçogizfam majm, mmPerpeq

tuo ddoffl‘ionixjurcſièi , tati..

que dragoniae Dom-uz' aſci.,

\Zªc-rc’ , cum, 0722721.' Regii /Zm

¿mms P746C1ffi1l0]uï8, ¿Hacie

èxoptmzit. Idquc non mirumz '

jamdudum çnímradiantíbus,

y pliaçcla-ríſque CAJETANORUM

‘gestís ínvídeqs , quafi díXe-.

Üzrím , Fríderícus Imperator

Ñ .hoc nomine fecundus , Con*

'flantíam Svcvam dílcctum fi

liam , dílccto Conrado Caja,tuno Sícílíae Proregí , markv

’tah’ foedere junctam voluít ,

quod relatus Castíh’oneus ,

'alíís hiſce VerſibUs cecínít:d ,Proximas- 4 primo Frida.

ricm jungeſc natam ct

h Vulz‘,

x

\

Vult ª (70727461E , Ti123¡ , que???

Cajetazzaſitperba ‘

,HC-man? de ſiirpc Dammtulit ¿Hab/M Pz‘ſix, ª

Hínc ex Romanís Hierarchís

NiCqhLus III, materno Caja,

cano, quam paterno,vel praej

clariffimo_ cognomíne , decó—

mm' maluít . uanta deníque

Eminentíà , 8C_ Majestate Ma

jores Tui ',' Excellentiffimç

Princeps 8C literís , 8C armís

Praefulſerint , reſcrrc non au

fim. 2 cum 8C argutc- z &C vere

de CAIETANO Genere quís dí

Xe'rít; Ex utroqzm Cacstzr. Il,

lud tamen meminíffe juvabít,

Imperatoríam Lºtharíí Ma,,

jestatem a Cajetana manu lc—

gibgg armar-am fujfl‘e ª eaſque

\Oz

totíus Orbis bono"; Véluti pro

mulgatas 5 nam alterí Gerar—

do _Cajetano ingentis Claſ

fis Duci pro Piſana Republi

ca adverſus Rogeríum , ex

pugnatà Amalphíà , ſingularí

fato opímae praedae ccſsêrc

praeclara illa Veterum Juris

conſultorum,& legum ROIjna

narum authentíca autogra

~pha monumenta jumduduma tot ſccſiulis_ ſepulta , &t índe

Impcratori Oblata. , eodem

que annucntcfflíſas ímportata.

ſunt 5 alíoquín filturum_ crat ,

ut ‘déſudati illi Veterdm la

bores egicgíi jam _effent írxi

” 'tí ru'biginc , Vql militar¡ ra'—

‘bie eXeſ.Non cst ut miremur

ígjtur , fi ínclyta CAJETANÁ

' ‘ ' Gensk

Gens pene, tot-OTerrarum Or;

bc adv ímmcnfiun gloríae ſe

getem-díffcmínata 5 Cumque

Vero Cajetà Ncapolim com

migrafict , ibiqu‘c flípíte ím—

pluntato , ex quo a digníffimc

Heros,rccto stemmate Te de;

_ſcendere, CX quo totíus Fay

milíac Princeps cXtaS , ¡certifi

fimum est , Romae , Sardíníae,

Sícih’ae; Catanae, Florcntíae ,

‘Pífis, propagata Cstj amplifi

ſim-ís {èmpcr aucta. títulíszfloª

rentíflimis* CLI-mUÏatUL Dyna

stíís , &r Prín’cípatíbus , ſc-:X

centorum 8C Oppidorum , 3C

Urbíum domíníís opulenta;

Regum , 8C Imperatorum , aC

Rom-¿1101172111 Pontíficum Ale—

Xandrí HI. Eugenií IH. Nico

lai

laiIII. Pauli HI. MaÍtiníIIL

'alias V. , Pauli IV. Bóniſi ~

cii IX. aliorumque affinítati~

bus praeclura 5 tot Conſules ,

Praeſectos , Senatores , tot in

fignes exercítuum Duces , tot.

Metropolitas , Primates , Pa

triarchas , ac innumerabíles

pene ad Majores Ecclefiae ſe

des evcctos Sacrorum Anti

ffites , qui omnes , Honores

ita gefferunt, ut ornamentum

non accipere , ſed dare ípſi di;

‘gnítatí viderentur 5 totque

Purpur-atos edidit Patres , ut

id genus Heroum numerarí

_'víX poffit , quin '

.dm-e dic-m clauſò compog

mt ‘vez/Per Olym‘pO .

{Unde Georgius Triflinus Itaſi:

lorum

‘Iorum Homerus J ¿zum id filtís'

perſpexíffetfflrae Ceterís prac

clariffimis Italíae Famílíís ‘,ª

CAjETANAM, Romanae Eccleü

flag Heroum genítxicem , ju—-Ï

re cantat . Quac deníque, 8C

duos in albb Sªncto‘ru‘m re—

cenſitos habet Heroas 2 Duçíªbflcm nempe Cajetac EpíſſiCÓ-i

um , Probum , cujus f0*

{Omnia Saèra celebrantur ibi—

dem VIÍÍ.Eidus Octobrís 5 &1

duos ECCÍcfiae _Romanae tuÍít'

Hierarchas Gelaſium H. San@

ctorum etíam Syïlabo adſcr‘í—

ptum., ut Vídere eI’c in Mar—

tyrologí-O Gallicaño Andrcae

Sauffizí , guí Cà gratíà , tan—

taque 'auctorítate praevaluít

apud Chrístíanam Rçmpublí

Cam j

'Cam ', ut clectío’nem CaIIí-ſi

sti II. in ſui ſu'ccefl'orem pro

prio orís pracconio,anteqUa1n

e vivís díſcederet , defigna

tam', unanímí ſuff'ragio ra

tam habuerít Eminentíſiïmo—

rum Patrum Sena'tusz 8C BO

nifacíu‘m VIII. Vírum guip—

PC accrrimí ingeníí ad quo-d_

,C'unque 'regimen ſacílum 5 ter— _

g'emínae Tíarae ſummum de

cus, ac lumen,utpotc qui pro

túcnda’. Pontificia dígnítate ,

patjfortiaRqmanum' {WE-,non

d'çibítavít . Ceteru'm , c'um au- ’

ctm- efl'et Sextí Decretalium

Volumínís; ac Juríſpruden-ªª‘

tine Romanae , quae‘ tunc e

tencbrís eruí cocperat , íUu

strator , dígnus ccnſcrí debeſ:

' non

non Inſerorum ſedibusïut ni ~

mío turgens nigrae lollígínís

ſucco fabulutur,debacchatur~

que Dantes Alígheríus , ſed

ut inter Coeleflía referretur,

Cajetanas Heroínas vírtutí—

bus omnibus ad miraculum

uſque exornatas , ínclytiſque

Príncípibus _ nuptas , praestat

filêre, cum VíX ac nC'VÍX quí

dcm poffint'numerarí . Com'

memoraffe ſatís crít praecla~

riflim—am johannam Baltheſ

ſarí Branſuichío,OthoníS Im

peratorís germano fratrínu—

ptuí tradítam 5 cuíªad‘junge—

Te lubebit alterªm Johannam’

Petro Aloyſio Farneſio etíam v

junctam conjungioèúae exi—

mii Pauli III. Roman¡ Pontífi-º.

' ' ClS

\

cís Opt.MaX«. 8C [itèra'rIim éx

'títít Mater. Verume’nímvero ,

redeamus jam, nunc ad no

flrum ,Maeccnatem , qui B0

niſáèíí vpatruí ſuí numerís ab

ſOluta Omnibus ímago eſ’c, ut

pote ad cujus raras :mimi do'

tes, ita CO-ncínno nexu Copu

"lavít natura ſàgax tgrcgíam

Haturam', nobílem corporís

habitumfic Magníficum ,ejus—

que majestatís , & gravítatíslycnítate'ªcttemperatac , quam

’ Imperíodígnam cenſebat Euª

, ripídles, ut Plato nobis apud

nos alter CXtare vídeatur 5 vel

ípſe . ſaltcm putarím , fiçpien—

tíſsímeſIÏrínceps , Te alta-umHonqratum ſieximíí Chrístp

phíor‘í fil'íum, quem _ob prac—

- _ ‘dag'íflïmas

I

‘-4.

cláíªíflímas Vírkutècts PràèCiÃ

{puc juflítíae, quam adeo re

]ígíoſe coluít , ut jura fan

guínís ei postponerc mínimº

dubítarit , cum Peſitrum Ber—

nardínum filíum de conjura-z

tione ſuſpectum z ípfimet Rc—

gí,licet renuentí, puníendum

tradíderít) Honoratíffiſimum

,VocatRex Ferdínandus, apud

quem quanto in pretío ‘fue

Ïit , vel eX eo dígnoſcí 'poteffl

quod ei nuptuí tr‘adítu Lu

cretía—María Aragonía', .col

latíſque plurímís regíís bene—

-ficíís, vel Príncípàtu Alta

muranorum, qUem Principa

tum nunc beneficio CARO

LI VI. Cac-ſatís re—-tínes in Pc~

demont—anos ,’ ipfiſſimo tem

(ç) porís

\

'parís pótíori Jurº"; quo oIím

Alitamurzmorum PríncipesCX_

,Tua Gente firuebantur , deco

raverit ., Sed. ab eo haut. diffl.

-. milís fuer-atjordanus gel-ma

nus frater, priſei- candorís , 85

humanitatis exempl‘ar' , Ca

puanae Ecclefiae ,Ñ Gentiſque:

ſuae reful‘gens gemma, , cujus

Vírtutes cetems expreſſit- ne-Í

_ mo pauci’oríbus z- aqvividíus

fafiuofis Campanís, co. elogio,

quod in, ſepuÏlcro Pontificia

meritiffimi ,. incidendíum cu~

rarunt: l '

jQRD. CAJEI'. ARAGON. BQNTLFÑ.

CAPU.

H ‘PAT-RIAR. ANTÍOCHÑ,

' PIETAILS , LTJUSTPTIAE CULT.

Ce -‘

vr.

‘*-4

,. Ccterum', íncIyte Prínceps,

&t ícc’írcO, plurimum Proví...

dentíac debes,& quod. eX_ plu

Iímís Heroínís , nempe Ban.

Cíís, Marzanís ‘, Comítíbus ,

Urflnís , Aquavívís, ',, Cante].

míís , Columneís , Píguatel

lis,…Carafàcis, Oroyª‘, 84: c; qua

tuor ab Stir-pe praeclaríffima

Sanſeverína (quam Per ‘Man

dellam CAJETANAM z nedum

propagatam ª verum 6C inCO~

Iumcm ſervatam fuíffe con..

flat ª co egregio facinorc, quo

ab. ira. Fcrdínandi, Regis Sam.

ſevcrínam… prolem_ , mirabí

1.1'. prorſusv ‘modo ſubtraxítò

Tuac F&miliae marítali foc—

dere- inneXís ,Ñ atquc: ímmor

tal¡ nomínis, c—omincndatíonq

(C J h ²-, (IQ-7 ›

bópulatisfiVcVaſihcſimp’e avunïl

cula Caroli III. de Duratio,'

ac Divi Thom-¿e Aquinatis

proneptc , Jacobo Fundºſ-um

Comítíz Catharina , Frideri—

co_ Morconii Comitiz Johan;

na., Franciſco germano fratrí

Tuo, armiç , muneribus , li

teríſque 'praeclaroz Tibi feli

ci , ac jugali nexu Auroram

conjunx‘erat , cui cum par

cffet 8C Tuo'ru-m 82 ſuorum

Majorum in Deum relig'iº,

&Z in pauperes amor; 8C li

beralitas,~ neminem a ſe ¡hoc

:rentem , 8C vacuum unquam

dimifit; quin vel ad eorum

inopiam fublevaqdam , vel

ad virginum z 8C viduarum

pudizciçjam 3 Sªgitatem ſcr—z

' Xêºdêm›

Vandam; five ad Construenda.

Dívorum Templa , ſexcenta ,

8C amplias aureorumnumfim

mílh'a z. 'Te annuente , fum

mà muní-ficentià conſumpfiſ—

fe, nemo est, qui ígnoretfªDci

Genitrici , quam pícntíffime

Vel a prima juventa coluít, in

ea Pedemontíí Regione , .qeua-e

Vallata Vocatur , excísá non‘

exiguà . parte Montís Cílae',

undequEEQUe -celeberrímí , ae'

, :ds nempe ſalubrí‘tate, rídenti

herbuljzrum amoenítate, lím

pídífflmae eX' ejus finu jugiter

…fiuentís aguae \copiª .3’ eximíi,

-olím poêtae Ludovicí Pater

.ni Mufis , 6C Fabíi Maxímí

. Ñcastrametatíone , cum Car- ,

~ejhagíníenfis A‘nnibal Allífa-Ñ'

(c) z rum

film UrbcmJ totct eXimÍíS Sofi-'“²

ptoribus perclaram'-, di'tà obſi‘diònè 'tenebatç 8C ipíctc Cun

ctando .restituit RCm.;_ 'mirá

,pietute , 8C munificmtià Con—

structo Templo , 8C _Cbéno—

.- bio Clerícor. RegularMínOr.

ab Eadem viciffim DeiPafa in

fuo ípſius Feflo Viſitationis

di'e in Coclum 9 ut ‘Crede

rc par est z 'recípítmª 6 … De il‘

lius praeclarííſimo ſánguiníª

ſplendore ,- deque éximiís mm

corporís 5 ’cum animí dotïª

bus , file-re ptique Praesta't ,

cum Las ‘non modo NéaPo—

lis 5 8C Italíá ,Í verum Univer

ſa Nªpº Europa í‘tdemírazſita ~. anc igitut‘, veroinam.

ven_crg1bitur pag-éticas 'z dc.— y

mirabitm‘ "

mírabítur attemitas , utpo—

"te 'y ' 'ª …

Qu: uibil majm , melim

’ x que Terri: .

› Fam dom-vere y ¿Unique b

›DÍVÏD ºff" -.

_Nec daban!: @ªdmw'r Nº * 7

draw‘ Tin dummz '

‘ Temffima _prifl-um ;4—Paucuctla hace í‘taquc,, "íàpícm

tííſime Princeps , Tuarum;

Tuaeqúe Familiae -la—uduní

monimen‘ta ,xpublíci Jin-iªs fa—

-cere dem-ev¡ z moºn ht mode

stíam ‘VtXakèIn Tuam 'g qua

laudes quaſcumqueá TuaSS_ *cg-s

cen'ſeri í'ummopere tennis;

nec nt la"temulà armatus,

ostcnderem quae luce mui-x

diana. funk ' cial-ima .ªnº-n

*IS-2:37. — A ‘ç .4 Enim

.‘1

enim mi’hí Íatet; Steinctma‘

ti, Tuo Solem imminêre J

quem nullí fas intueri , ní

fi facundo Aegyptiòi'um fix

lentío , conceffum est: ſed ut'

ſciant Nepotes Tui, joſephus

Antonius praeclariffimi Fran—

ciſciz Aegydius , 8C Maximi—

lianus Thomae alterius ger

mani fratris Tui amantiff

mi , ac pracnobiliffimae He

roínae Wilelminae Comitifl‘ -

ſae de Merode filii, 8C qui na

ſcentur ab ¿His , animo reco

lere, 8C ſua'e Proſapíae, 8C ſuo

Tum Majorum imagines , fe

que CAJETANA AQyILA', non

degeneres probent . Id unum

reliquum est , ut has quales—

[cumgue _fipç Ijuflicí Agellí n97

. flri ª

Ñ Pcrí Prín’ru'tízuª:v cx amoenI's ſa

Pientíorum Scriptorum Vite

tís , ‘in gratíam cupídae , ac

studíoſae ſCíentíarum, libera-~

líumque artíum juventutís -,~

eXcerptae , pro humana Tua,

benevolentia , tot , tantíſquct

crga me beneficiís , teflímoè

_nia , benigno CXcípías vul

tuz nullum ením a Víro Relí~

gíoſo, Oh'm Rurí degente ma

jus,aut magís acceptum Prín—

Ñcípi , cui cetcra Omnia affil

tím ſuppedítantur , munus

offerri poterat . Tuum ígitUr

crít patí humaníter , Nomen

Tuum tam- praeclarum, huíc

nostrac opellae praelucêre 5 ſi

cním qualecumquc hoc meae

genuz'tgtís ¿, arg-711.15?,humílítatis~

ob

“o'bſeq'uium ', *quod praecla'riíï

' fimo Nomini Tuoinſcriptumce'rhcti'tuï' , JiCèt nulla 'EX parte

tanta 'majeH-ate dígnum z ſaª

pientiſſimo judicío, Tu'o , “at,

‘ que eximià ill'à,qua'e Tiïbi in

.. lider hum'ani'tas , non impro

ª ' bajtum fueri‘t‘, ſatile Í'p‘era’rïm,’vel 'invitís ctſcitulorum ganii's ,‘

R'eípublítae líkeraríae , non

ingratum fore ª Vale in’t‘er

\ea , Printe‘ps benigniſſi'me , ad

'I’uaeFmrïíliat ornamen‘tum,

ad Tuo‘rum decus ', 'ad ſubdi

;Drum levamtnz a‘tque-ut R²63

'literaria d‘íu valea‘t , diu Vale;Scriſibebam Neapoli LX Car

thu‘iïo C-ollc apud &Mari-¿m

ad Mòntès pridíe Nonas Auj

~ guíïasª M.‘PCC.XXVIIL

AD LECTOREM ~ "

Indiª. 'ne vix quidEm pofi alíq'uot

ariflàsppuſculum hp’cçç 'me-um

luce' fªçu’er'e'tur ſuà -, niſi D.O.M, dives

in milèricordia , ſuamy nobis' ’tulifl'et

op‘em . " uippc & práèdP‘ua— cumpla?

'ris pars eperdita , Quam Ty ¡fªz

phís fi-uflïllatím ſupplere eníxi amas,

nonh‘úllorumque aliorüm -even'tuum

{èries , 'quibus livídi homines, nqs,

noſ’croſque labores intercipei‘é àuda

cifiïme ſunt Ïnoliti , in raúſsa èfl‘e po.

terant , ut vel ſero , aut huſquam

formuſis liteijariis 'conſignaretur . Atz

que iíſde‘m de-Cauflïs exugitatus 'ani

mus , haut íàtis efiè potuit 'corrigen

dis Typogra horum ‘erraris z ’Operi

que ellm'an o , cui ſàn'e, fi diligenl

tior lambEndi Cara adceffiſiètmon du-i

bito quin *formà toncihnïore conſpiJ

ceretúr. Qqarc Tuum -erit‘,ſapientiſï*—

me Lector,& m'ea,& Typographorum,

quo'rum íàt ſèio errata prodiifl'eporriq

- gere,& ejus Opulèuli, quod Deus be

ne Vertaç,A_uctorªem Tui obſequentiſ—

_fimum z Tibiqüe »fausta omnia e Coe

lo precan‘tem, ’perpetuº amare . Vale.

MEN-“ª²“

E N: C_H UIS

CAPITUM;

q Wa: in hac Difi'ertatione con—ct tinentur .

I. De Stitrztz‘arzz'm originibm. Pág-.44:

II. De Lingua-z’ Latina!: ortüfflragrlïfſz

La , (9’ interina . 61. 7

III. Elogica, ſèa facultate ratio—

m's directrice . 19 I.

IV. Dc Mommz diſciplizza . 211.

V. Dcſürí/pma’mtia Romana . 21)".

VI. De Bloque-Mia . 246.‘

VII. De Rc’ POE-'tica . ' 26;.

VIII. DE Pàiloſopbz'a ¡zarzzmli, Ü' P171'—

loſopbomm ffi’òïis . 31 I."

De Sacra Scripta-ra , ac Divina

Traditíom . 35-0.”

X. De Romano Pontífice . ;76.

XI. De Téeologia Dogmatica , P010'.

mica , Aſccz‘ica , Liturgia! ,Ju

diciuli, Nataralz‘ , ¡¡¡que .S’cbolag

flica . . g '79.

- XII. De Conciliomm origine . 39x.,

XIII.D¿’J!17’Zfi77’ZIdcntia Canatzica R0—

mafld . 398.

XIV. De Etbim Ché/Ham LF 410.

All

EMINENTISS. SIGNORE .

' Ngelo Vocola stampatoreNapm

let‘a-no , ſupplícando eſbone a.

Ñ. Em. come deſidera flampare un li

bro, il cui titolo è: De Gamm- Studio-z

ram, del M.R. Can.D.Níccolò Occ-hi'—

bovio ,- filpPlÍCª perciò V. Em. com

meçterne la reviſione a chi meglio le

_parerà , per aver dopo la licenza di

_ poterlo flampare , e lo riceverà. , ut:

Deus , &a

R99, D. D. Julia: Nicºlau: Tºrmes U_ſ.D. , Tbsºlºg.

Em.D,amini , Twideat , <9' refiera: . Neuſ-2.3.Fcbd7zs.

D. ANTON. CASTELLI VIC. GEN;

D.Pcè.Mczrms Gypt.C412.Dep,_'

EMINENTISS. DOMINE..

M.V. juſiís,ut parxest,morem geſïx

fi.()pufi:ulum DcÑC'Mom’ Stadia.

ram inſcriptum , Auctore Admodum

Rev. Can. D.Nicola0 Ochibovio La.

tino adornatum idiomate, quanta Vaz"

lui animi contentione perlegi: nihiL,

ue in eo offençi , aut ab Orthodoxa.

, ' ide abtònum , aut Chriflianae Ethi.

cae adverſum 5 quin 8C penítiore

eruditione refertum , 8( ad veritatis"

‘amuflim ezgctum deprehçpdí: stylum

31°:

cleg'a'ntem , ſed facilem ,L 8( ad çuïusª.

que captum adçommodatum: Verba_

nítida Ñ fed non ampulloſa . Meebo

(him deni ue in eo exhibet Auctor

ad Artes, cienciaſquc apprehenden

dªs,, .'adqo propriam. , 8L nªturalem ,Ñ

ut; jure merito , Scientiarum Canon

fit appellandum Ñ Tyrones ergo prac

ſertim , aç ſapien’tiae Cªndidatos non

modicum çx eo fore percepturos fru…

ctm, dummodo'ca,quª. ªportªr. men.

tis adtemione in illud incumbant, ſpe-.

'rarïm Ñ Iltud_ vero majore laude di-x

gnum reddit Auctorem , quod totus

in eo fit. , ut; F¡dci , ac; morurn dqéÏti-i_~

na , Eccleſiasticaque diſciplina (¿rita

tecta habeatur, Dignum propcereª

cxistimo librum , qui quantociusÑ pu…

blicà. , Tuà munitus auctoritatc , lu..

ce'donetur'. Datum Neap. Prid. Ka].

Majas E ,haci Christ.,^n. M. DCC‘

EmgQV.Hlmn'llím-us'-,~ ac Mifliifi. .Seriºus

Jul.us Nicolaus ‘Iornus .

¿ugrdióla relatiºne, imprima-*un N14,¡ z.

D.ANTON. CASTELL] VIC. GEN;

DIO-¿Mmm Gypt ..C’amDEPÑ'

e EMI

EMINENTISS. SIGNORE .

- Ngelo Vocola pub'blico flam ¡1.1-,

¿— core dí questa_ Ciccà, füppl’x‘cán

do eſpone a V.Em.come-de~ſide}ra dare

alla, pubblí’ca luce delle flampe— ,l un"

~ Opera del R. Can.,D.N,íCC__Ó‘1ò.O,Cz

chibovio della Città di Piedemon'c‘é ,

intixolata; De' C¿mºm- S‘ludiarzmzſcrtatio . Supplica per tant-O, V. Em.

commetteme la reviſione a-chi meglio

le, parrà, e l’avrà a graz_ia,ut Deus,&c._

Magnif. UJ.D. ¡¡Mapſ/la Vicm ,ſ‘w'dedt , Ó‘ inſcrz'..

pzz*: reflmt .

MAzzACC-ARA' REG. PISACANEREQÑ

VENTURA REC.

Alii Spect. Reg. non interfuerunt.,

Proviſum PC: S.. Em. Neap. Ñ'- Apríhnª.,

Mtflellauux. _Ñ

PRINCEPSEXCELLENTISS. .

Eçeſí'orís Tui, Excellentiflïme

- Prinçeps, imperio librum recen

ſui,, inſcriptum:- Nicolai Oobibozúi De

Camila'Studi'amm Djjlèrmtíoi in quo

nihfl , quod Regia Jura Iaedat, ¿Ñ quic

quam notaví; ſcd 81 Encyclopaedíae.

instar [um contemplatus, quod (tu

dioſamJuventutem ne vel tantillum

' ‘1111.'.

quidem inútil¡ opèra’ remoretur; nea‘

.que fatiſcénte Auctorum copia deter—

reat 5 íèd brevi , › plana , 8( explorata.

via, ac Latini íèrmonis' elegantia ad_

omnem Dífèíplinarum Orbem cum

Sapientíae bona fruge abſolvendum

feliciter circumducat . Itaque auctor

ſum , ut literariis typis mandetur,

quam auctoritatem meo civís erga

Te Principem Obſequio ſubmitto .

Datum V. Eidus Junii , Anno M.

DCC. XXVIII.

ſTui , Excellfflrinceps 2

Dçm'nffzjſrol Clin-s* l

,10h. Bapnfla Vícus .

Viſrtſel'dtiom Impfimamr, è' inpubliczttimefiroe-q

tur Regia Pragmatic.: .

MAZZACCARA REG. VENTURA REC;

ULLOA REG. CASTELL] REG.

PISACANE REG. PEYR¡ REG. ‘

THOMAS REG..

Spect. Reg. Miro,- abſ-Ens'.

Proviſum per 5.Exc. Ncap.18.Augusti 17:3.

Md/Ïellºnu: .

PRO.

OL() QÑUIUMS '

. \- 11M me exercendí

cauſsà docendarum ,‘ .

domesticos inter 1a-.

res, dilèiplínarum li..

beralium , qugs dídí-D_

ceram olím in publi*

~- º çis Lyceís Ñ munerç

‘ab aliquot annis 8( Neapoli, 8( Peª_demºſ-;tii pro viril¡ fUUgCrer; 8;

hinç evoca'tus iterum , ú_t ir; Ve

nerabilí Seminario jux‘ça vetustam

Col'lçgiatam Eccleſiam Divae Mau Mariª"t Añ

ríae Annunciarae , Antonio.Augu~.-. Ïïni;

flino, Sebastiano Pighio Ñ Petr0.Pau-.-${;;ffi‘1j;e?rêgj

lo Medicaeo, Allíſa'nís Antístitibus, jejcgnis Pn'n;

atque Cajeranis Principibbs percha; fffi‘ſiªf Pºr"

ram , in ea Pedemontií Regione,Vªlr{²;FE²{<ª}fi-'

(ªuge vulgo_ Vall-ata dícitur ,- quªmª' ÉÏÍCLÃLUÏSIÏ

que .gb eo ,‘_ e radicíbus Cilàe ef-gffàªlfifflfflz

fluens_ nitídus, ae percelebris Tau- Tapranlusclíp

ranas, fluvius Mateſii Montis filius, {ªlffi’fª‘uágàïf

(A) Dam.

'2 PROLOQÜIUMÍ

Diflªcljtatíonis

occ-al¡

Scítulorum Ñ ,

Cdſpd'ldí pru— ſitaljpnt ahquí ,

0¡

haut jurq dividít 5' Alumnos in' iís‘J

dem diſcíplínís inflituÏcrem ,* ne I'l

latí: , ut ajunt, mw’bm ad ea ſá—

cra peragenda adceffifi‘e videremur ,

ant6quam edocerldi munus obirem ,‘

de Scientiarum , ,Ártiumqüe libera

lium generibus aliqüa praelibanda ,'

quibüs facilís ípfis‘ \èmita monstra.

retur ad ea cªpeſïênda ,-- qua: -nni

Cüiqüe eo'rum ſcitu n‘ecefl‘ªria cen

ſerentur , operae pretíum non exi

guum (ore ducebamus .- Sed CUm' per

ños extemporane'à pene , ac jeju‘

nà Difl'ertatíone ſolemniter ad i ſòs

ejuſdem. Seminaríi Alumnos ha ita

coram digniffimorAlliſalrum Praeſu—

Jle , praeclariffimà Sanſeverinae Stir—

pis Heroin’à , praeflantiſiïmis Cajeta

nae Familia(- Príncipíbus, a‘c vene—

rabilí Omni literatorum virorum coe

tu ,id pracflítüm fit VII. EiduS Apri

lis, Anní ſu ,érioris M. DCC. XXVI.

Amici erudçtione praestantes , ac cu

pida ingenuarum' Artium fludíoſa ju—

ventUS , mecum ‘precíbus egerunt;

ut Difl‘ertationem, quam utpote vul,

garibus quáründam Scholarum PIQCÏ'I'

-tis miníme conformem; nam muſ

nullíus fi'ugis adceſïz

ſione

PROLOCLUIUM z ſ

c

ſione dígnam ,- 8C Scz'èzzli , qui ſeſe KÏÏÍJÃÍÃÏÜÍ

cet-cris ngſutiores pu_t_anteg , dgctio— Ïfzgªv‘lªcfflsnïj

res haber¡ volunt; aluque InſulÍIÃzl~ hace diflèrtaj

daculz’ , quos carpendí prurigo jam- ¡‘{gzªfffiºfflï

‘diu tenebat , haut rem novam efl‘e ſignamr ªdautumarünt ,~ horum ingratiis,v ad Ífifflfiºïïê‘àï

aemulatíonem praestantíúm ingenio 'tªriª bºªªm -

virorum , qui filmmo Rei lítçrgriªº

bono , ad aeternam “memoriam, .di- miliae Allifaª

gnis editis eruditismonumentís, Pa~ "ªº ºlªªª?

Ñ triam hane nostram,n0n ſècus acAlum~ __Ex Algun_—

nii,Gar alíi,Alpherií, aliique tiarísſia- ’BLÏecípïï'ÏÏÏ

ſCibus , aureís, purpurís Allif'anam Llr— cºlªªª Mªlº"

. Ñ . . . hanní l. mx

bem Illustrarunt ,publicx JurIS facerem. gnus RegniSI—

› ., c ² Et ciligle Cªncel—

_ _ _ lanus, ejuſque

fihus Francíſcus-Rentms,Nueenael’aganorum ab Urbano Vl.avun—

culo ſuo_ in Cardinalíum Colleçkium_ çcoptatus . Ex GargaliísGaſ

par armls praeclarus , intímus ſamxhahs , &Z Conſilíaríus Carol¡

Lanoy l’roregís Nea Olís. Ex Alpheriis prae cerens claruit doctiſ~

fimus Johannes E i copus Allitzugus ., qui utpotc pietate pientilſi

mus, Beneficium ub título Abbatx‘ae S.Mariae Magdalenae uſque

ab anno zado. profuſis ſumçíbus a majoríhus ſuís erectmn , ejuſ

que Patropaçu Eamxliae relervato, ac a Bonifacio IX. ſub anuo

1390. ſpecgall duplomate confirmato , novílquc privilegíís Rubro,

commqdxoxí Eccleſizï a ſe ſolemní ſacratá ritu , aliiſque proventí—

bus ., dltaVlt . (mod juſpatrqnatus er Franciſcam Alpheríam dc

latum _ad Numerlum Gargalru1n,rc ati Gal'paris fil-íum : tand'eln

Gargallorum Famlhá “ad Antopíam keda-'té , cáque Franmſco

Venchctolío matrunonu'toedeyc Jullctá , ad Vendictolios tranſiít,

cujus ad praeſens_ umcus mhplul Patronus & Abbas extat

Laelius _Vendlctollus , Alpheporum tun] ſanguínís , cum rei

famíliªns hºres, quz^urpotç optxmis_morihus ac lítcris cxcul—

tus , est omni _alxa dggpltate lnªJOl‘Í dígníi ¡mus . Octerum, ni

fallorfix praeclarxs Fannlns_ vel Alumnia”, vel Alpheríá cenſendus

mihí videturjohannes Alhf'anqs -, Reg…" Sicilia@ Protonotarms ſub

Manſrcdo Rege aznno 126;. en] memmít uçhellius in Catalog-0

Epiſc-opprum_Alhfauorum . Sed o quanti,vel antigua mom’m-:nta ,

partim amd… rulnls obrutu , pªrti… flammisç (SC tinezï exteſa , Ve!

ſaltcrn yflmum Chrpnwum, 11 ªd nosper veniſſem, ad tem A111'

fanam eſiènt moment¡ l _

Patriciae Fa

3,' P R O L O BI111M

Et quanquam renuiflèm', &ſèl

rio; partim, ne regnum in literis af-z

fectare Videremur ,º regnare enim efi;

_& quidem iníque , opprimere judi-z

ciorum libertatem, 8C in verba ,’ le-¿

geſque ſuas homines adigere ,- quipſi‘"

libertªtçnza pe res -est íàcroſancta libertas , 8L diu'' ntpote div:

ni Juris.,vío_ Vin-i juris , quam utpote a Deo hu

¡ªlïfrfïªüzes manae implicatam naturae , tentare

fumjuflaelí— kelus, impium circumvenire , nefa

ffijêfiºªvm' rium occuPare Videatur: quare jus

est Principibus incolúr’nem praestare,

cui juflam lib’Ertatem effuſiori licenàf

tiê quis corruperit ,ª quanquam non

ignoremus , ut ſcite admodum inquit

Jphanpes eruditiffimusJOh-annes Baptista Vicus,

BEBE"… quod hac jddicz'orzzm gemas , ¡Ii/z', qui

Hum.. . m'bil egrt’gz'c’ prat-ter

- tetera

'_. . . . . (5' mmm. omnia ¿me?

, mediante-r

[Zudzzerit ',Izc’ma rcªéïe ¡¡mc-tarea pro;

{erre pulg/Z: partim, quia eaín tenez

ris potius, quam luce diªnam cenªi

ſeremus. Noſcitabamus in uper haut

-nos dignos in eorum Civíum nostroz

rum albo deſcríbí , quibus ſane tan-j

'cum lícentiae debuit quaeſita meri

‘çi_S gloria_ 5 8( praeſgrtim yirís fumj

- \HIS

P R O L O (Lu I [1M Í ‘f

'mis Johann¡ de Forma, Camerae fi¡m-’

mariae Praefidenti , Dominí Prorono.

tarii Regni Sicilíae , Honorati Caje—

tani locumtenenti, Vincentío de Fran

chís, Sac. Reg.C0nIÍ olírn Praeſidi ,Ja

Virí ctexímíí,

qui cedro di

gnis editis lí—

terariismonu

mentís Pa—

triam ilſustra—

runt , Johnn

nes de For—

cobutio ejus patruo magno,Regio Con- ma, , Jªcº

filiazrio, Ludovico Paterno, Poêtae

eximio , Ovidio de Amicis Juriſ- ,

conſulto celeberrimo,Campanae Eccle- "º nºpºs’ſiuª

fiae Canonico Prlesbytero primario,

quos ſecuti ſunt Philippus,& Fran—

ciſcus Pedemontií , Nuntíus Tarta~

leus, Hieronymus Occhibovius ſenior,

percelebris Jureconſultus , 'ac gentíh's

nofler; Johannes Felix de Potentiis ,

Nicolaus Georgius, 8( alií ,qui, edi

tis variarum rerum , ac multípIíCíS

literaturae Voluminibus, non medio~‘

cri laude floruerunt . Tandem cum

in ru‘ſculo nostro apud S.Petrum de

Follíſcío,non procul ab eo, in quo

jamdudum Ludovicus Paternus Myr

thiae laudibus clarus , non ſecus ac

Olim Prímíceríus Camillus Peregriü

uius ſenior in Campani Amphitheaſi

tri ruinis rustícando muſis indulge

bat,- nec multum díflíti ab Allíf‘a—

rum Urbe , vel Hannibalís Carthagi~

butms_ de

Frích IS,V1n—

centius cx Fra

dovicus Pa—

ternus poè'ra,

Ovidius deA

micis,PhiIip~

pus , & Fran

ciſcus Eccle—

I]16tíí,Nutius

Tartalcus-,Híc

ronymus Ocª

Chíbovius ſe

níorJohannes

Felix delªor é'—

tíís , Nicolaus

Georgíus.

Secefl'us Au—

ctorís ſuo in

1'uſculolev:m_

dae valctudx

nis cauſsi

Ludovícus

Paternus Po'e’

çª Mvrthiae

amoríbus pr?—

clurus 7 Hu_—

que rusticanq

eo in loco, uh¡

valgo Monti—

c S dlcítur.

Aliifanullrbs;

vel immamª

nienſis obſidione , Rogerii rCgÍS ad; A

(A) 3 mi::

6* PROLOQUIUJM

P'é'níbªlisªªt- miratione , ac a ſcxcentis 8( ampliosthamnwn . .

ºhtzdionçmo_ anms S. Xyst¡ I. Papae , 8( Mar

tyris Sépulchro_ praeclariffim'à , leb.Xifl-' I. l’a- vandae valctudmis gratizſii. , degere—

ggufiggªªª- mus , quantum per "otium vacare

Prªºdm- licuit ; quod ſane nullum pene

fuifl‘e fatcmur , cum prae frequent-i

Amicorum accefl'u , tum praç pluri.

“…lam Ca_ inis curis , quibus me? incumberc

…mms De_ mtererat ,ſuadente amicfflïmo colle

h‘élïlsªªgſªaªí- ga meo Decano Franciſco Apicio ,PIuus, . . -

quodAuctºr¡ Vlro fàne,abſque controverſia, Inge

nuita'te, ac doctrnïn’à pracstançe. , ad

extcmporaneam Illam , ac Jemnam

ene difl'ertationcm , verioríbus ,uti

ioribus , ac prolixmribus documen

tis, ut eídem Juventuti ad ſcientiaª

rum , artíumque liberalium genera

c’à methodo , quam commodiflimam,

nec fortaíàe excogitatam ducebamus,

sterneretur via , augendam , 8( illu

strandam tulít animus. (Lgodque cum,

auctore Deo , a quo bona cuncta proce

dunt , jam breví effectum fit inter

Ñ tot curas , ac valetudinis íncommo

da,~ qui-bus addas ,quod cum ita eſsetz

ne, quorundam justas ſortaííè quere.

las ſubiremus , vel tantillum a ſer~

vitío chori., cui per hebdoma'dam cx

. ' con.

P R O L O QP I uM *7

‘ª

conventione, per Sedcm Apostolicam

approb’atê , adstricti ſumus , abeſi‘e qui

vimus , flatim , uti par erat, de cen- Adítíº Au.

ſOl'ibUS eogltatum _eii ,j quapropter gggèfiªnªªllfi_

praestantlflímos adIVI VIrOS , 8( praemos virus

ceteris Fortuuatum Palumbum Re- WWW"

giae Neapolitanae Academiae; ac ſui Lacliumvcnê

Ordinis decus; Laelium Vendictolíum ?LÍÃJÏÉÏÏÏÏÑÏ

ii] Liberalibus diſciplinis ,- ac praeſe'r

Um m utroque jure nulh ſecundum; neljn Baſſªmz

.Franciſcum- Mariam Pratillíum,Cam—panae Eccleſiae Canonícum Presbytc- lïº ºpuscdê~

rum, ac optíme de literís meritum; EDITH:

8( Simonem Barram , literis politiori- ſªº‘ªm

bus, 8C ingenio excultum , ut de ea

difl‘ertatione ſuum ingenue f'errent ju—

dicium . Verum enim Vero quoniam

fiudioſàe , ac cupídae líterarum Jue'

ventutis bono perutilém fore cenſue

runt , denuo eo meliori modo , quo

cam nunc Tibi, benignº lector , ex

hibeo , pro viribus meis poliendam

curavi . Ceterum parcendum est im- C .

. . . . onquqrxtutbeulhtatl meae, quae eo magIS ma- Auçzqr zm

jor facta est , quo ruri degeremus, :èlálcïªªrgjfl'

ubi 8( ingenium rude, 8( nuila , aut mà inh_iïtíS-,

parva líbrorum copia , meiiora haut gáffi’J’r’bªª‘

ſuppeditabant . Si in ea vero non

ubique latinis Vérbis, nec concinno

(A) I, nexu

,8 ’PROLOQPIUM

V'olgfflmjgg nexu junctis uſi ſumus,veniarh f‘acíIé

ſc_rghemíbug ſperamusa linguae peritís , vc] ex eo

Kgggítvgff‘ quod illos {Ion later multa cfi‘e nova

32123111113: gg; rerum nommg, quae latme efferrl,

…mª,&h-n_ non pofſunt :'Ideoque quarundam vo

ªlgº ªsºflª- cum uſus ſcribentibus vitio verti

' nequít. 0mm’, quod de rc bom dz'

' ¡mide dicitzzr , Ciceroní ipſi , ¡¡tania

N dm' @Matar . Istiüſmodi etiam res",

eodem judíce , dicen’ ornatº Welle,

puerilc ç/Z: plane autem , (9’ PHſDÍ.

me expedire poſ/'Z' , dOEZz' , C9‘ intel/z'.

gmtis Air¡ . Hinc haut ill¡ ſumusz

qui eorum ſententias probamus,qui

vocabula diſciplinarum quarumque

Propría exterminant, 8( Philoſopho

rum ſermonem ad Iucem claflícorum

Scripto‘rum expendunt . Ita im'qzze

Pen-am Victorianº, ut aít Voffius(I)

[agillat Majaragim, quod zzſm ¿:fflZ’t

90511191110 contraríctatís. Et recta .SM-

lz'gcr .2. N072 YEV/&Mctï' ¡¡¡fora , aut ir;

Romano C0miti0,ſlªd 2'77 commmzi MM.,

tro ſapz’mtum, ¿tb Midiſ YH'ÍÍdZÍI;

cujm ſctpelleêïilem ›, atqm- appara

zum, 710” tam nitidzzm , quam Opa:

Imtam cjffe decai.

" Hina’

E13 Voflïus Inflíïuç. Orzt.-lib.4.c_ap.;.

2. Scªhger Exncn. puma ad Cardmum

PR O L O B1 IU M "Y

jHinc fi in iis , quae de Ra La"

'tinª ſcripſimus , ut ab ea exordíar,

aliqua ſcitu digna reperies , non no; -,-,

bis ,ſed gravioríbus ejus iinguae cul

toribus,praeſertim doctiflïmo nostrae

aeçatis yirO‘Johanni Baptistae Vico ,Jºhªnnjspªr

cu1us dlfèrte tradíta, haec nobis ſcri- &flªcº Ylégàítª. 9

bentlbus facem praetulerunt , hono- Éuéïpríf rm',

rifice referri [-10.1] dubitamus . Qiin Píªágdefiffié

vero , ne qUIVIS furtl crImen jure

nobis quoquo modo Objíciat , ſi quae— Allctºrnc 91a

. . . ~ gn crimen ln

VlS alla , hoc uno In nostlo aggesta (url-ªgyzºtº

libello , ab Auctoríbus qmbuſcumque “ªtªr ‘º ’Ñ "ªl. . cum uſur¿,u

excerpta Vldeantur , ClS ad redden- nicuique ac

duni hujuſmodi mutuum , Cum prae- ::SQ’ÏZdÑff-Ñ‘à:

ſeI‘tIm , út Jureconſultus alt , ſomrum- T

fiat ex aſhrzzfflaratiflïmi ſimus :non

enim in hac nostra opella ſucatam.

nobis quaeI-ímus laudem ,ſed diſcen—

tíum commoda, 8( Dei Optími Ma- _ fi _

X1m1_ gloiiam , qm' divas 1'72 miſèm'- ¡IBEX-333

cordza , Cltl‘a expectationem nostram, díſcªªntm!n

. . commodum .

ad malignorum emendatlonem , 8(

ZOlIorum pacem , dedit incipere , 8(

perficere . Hi enim , quis crederet,ut

fructum omnem exiguí hujus labo

ris intercipeI-ent , novis infidiís,veluti

armati iàtellites , arcem patientiae

negra; aggredi ſuut conati; ſed ne

ab

" 'Lo' PROLOQPIUM

$30533?: ab hiſcc quidem inſidiis Arc¡ noflrac

Mªlignºmm periculum_ fuit. Verum. enim vero ,

;3233; ºª*: cum hac querelae non fint hujus loci,

ber-rªre eumad graviora studia traníèamus , 8( inªºªº‘ºªt' vidos dimittamus conſumendos livorí

ſuo.Q1¿iſquís enim pro rebus maximis,

ut ſcite admodum inquit Gravina,qua

ºptªn… lis gloria litérarum est,invidiam ſu—

S“.iſ‘lªºſ ªl." bit, hunc Optimum ſane putes in'iifl'e—¡mt coniliu, . . . . .

{Ipro _glºriª conſihum . ACIem namque mVidIae

“figçffiªgegjï dies _obtündit , 8( vestigia livoris ae—j

Ricas 1 invi- vum obliterat : laudem vero doctri

:133; ªcjáfinae posteritas alit,atque adeo ipfil.

diºs ſº“ſi‘"*conſèrvat 8( tuetur aeternítaS.Hincobtundrt.

bonam mentem , cum fortunae re

Mcns ſana bus, utpote eXtra naturae fines ef

g? ¡{gfl‘sªjſuiis ,ac proinde perturbatipnum ada

minimº cºm mmistris, ſi ad rectam rationem re

mªtªªdª' Vocemus , minime commutaverim:

ad graviora igitur studia tfanſeamus;

nam,ut eleganter inquit Claudianus I.,

Ipſa qaia'cm Wifi!“ pretz'um fibz’;

i u v- ſolaqm late -

' , - - Fortwzac farm-a m'm , mc fa

* [film: alli: -

Erigitzzr , plazaſ” Eve petit clara—

ſccrc Aalgi,

Ni] opi: externa: copian: , m'l

indéga laudis. Sed

¡- Claudiaxm'n Panªm-nde tonſ. M. Theod.

PROLOBLIUM ’II'Sed ne in ingenuítatem pecceſiJ

mus, haut me in Logicz's novi ali

quid dixiflè ,quam ingenio praestan

tes diſerte tradidêre. , fatendum est;

ſi enim id dixerim ', Te íàne feſelle—

ro; cum ením omnis literarum jam

detectus fit Orbis , *ut ultra progres

di Videatur neſas;cuncta enim.‘ne—

dum logicae artisº, fed totius fundi

literarii loca ita ſunt a, prioribus oc..

cupata, ut jam inquirenti impenſius y

materia deſit , nullaque ſuperfit-res‘,

quae a majoribus indicta fuerit ,º imo

quae non ſit exornata, ac multa cum

dignitate - perpolita . Hinc logicam

aggredienti , ficuti neque tutum est

in nova inníti ,ita nec facile erit earn

aſi'equi , quê SS. Eccleſiae Parres

Clemens Alexandrinusx, Anſelmus,

Thomas Aquinas ,Bonaventura, aliiq;

feliciter uſi ſunt in Theologicis con..

firmandis vericati-busg nullê alía eru

ditione nova indigemus , niſi què

ſummum Numen rogemus-,Dt certae

ignorantiae nostrae. tenebras; luminc

clarítatis filae díſcutiat,ne quiſquam

jure nobis Objiciat A

Dçſim magna ¡aqui , fi'azzgit'Dm:

_0mm ſuperlmmg

Mª;

In orbe li

terario ultrª

rogredi VI~

eramºſ-45.'

SS. Eçcieſiac

Parres _m'Ihç—

ologius Ven-M

tatibus .con

fimiandzlstlo—

gicí felicncr

uſ¡ funk.

rfflt 12'* II ²

PROLOQIMUM

Magna cadzmt , inflata Cra-palm' J'

Mmcfaéïa prç'mmztur.

{51.²1²1;TEST o Lçgicaſiolidaque philoi‘ophía;

cradícandae eXperlentla , ac- I‘CI‘UIÏI peritorum

KÏ'Ï‘ÏCUÍL‘:: exemplo ducti, eradicandas existima—

‘Fª-‘lªªºstïªn' vimus futiles ,inanes,’tetricas vocu-~culae , qua- . . .

mm ig…,— las , 81 quaestlunculas , quibus mlſe

Fjêégnſ‘fàªªª,re adoleſcçntium çffluentibus primis;

ñggffilblgáéus ac melioribus. anms , 'tenellum, defa—

dum. tigatur ingenlum , ut cas integras ,

8( intactas ſibi habeat

Gc’m Tatiana farem', (9' menta-m

asta réimaeris.

(¿Llid enim ad facultatís indagandi

Ver¡ aflècutionem prodefl‘e unquam

poterit tot animorum contentioníbus

excutere: Utmm detm* terminas mz'—

xtm; an' cupula Pqfflt cffe terminas;

a” detur cm mtiom’s; a” Dem pqjſz't

¿Had ¿jficcre ,- atmm naturae jim‘

Emi?” ale: in ¿fiar/do , ut ajunt ,

(9‘ pracdicanda a parte rei , ?vc-lex

[mrtc mami¡ P aliaſque ſexcentas, quas

peperit Ars Sophistica , ſubtilioribus

Arabum argutiis adjuta, quibus du

bio procul adoleſcentium animos de

pravari , 8( ipſo in limine studia praeª‘

f'ocari experimur; ut non injuria Fa

cultas_ Arxium Bai‘iſieniis çirca fánem

ª e

Facuitas Ar—

tium Purifica

PROLOQPIUM T";

'decimíſexti ſecuii Aristotelísdifimtaſi FSſArístptEIís

tíones,adverſus veteres phyſicos, accu- adÏÏÏrÏFÃÏOÏÏ:

rate examinar¡ mandavit , rejectís ina- êçſájlffiffiººs

nibus quaestiunculis, quas Oiim Baſ-;.mandavit,ac

bari invexerant , 8( ab humaniore; "j-'nªvªgffijf ²;?:

politíoreque ſeculo exploſas . Bod guías explºs

ſane cautum Olím fuerat , nempe Cir; "

ca initium decimíquarti (ècuii, ab Jo… 'EPM-11²1102’

hanne XXII. Romano Pontífice in YÁIPHÏQÉYÃ;

Epístoia 51d Lectoree ejuſdern Pariſienſis êffififflïï‘íjm

Academlae data , hlſce verbisrlègdam, eliminandis_

ctiam Tbealagi , paſiſiqſifix , ‘M²1716310²— ggàºflſffi‘sª‘jªlgf

&is mcqffarz’z‘s , ati/;bm , ac aedzficati~ crªº (iºctxínªº

?71's 07037171A* , ¿‘ZH’ÍO zx , inalilz’bak, (9' ªºmuªtlbus‘

ſuperzamis PÉI'ZO Opbiae qüacstiam'

bm, @ſabèi/z'oribzzffe ¿mimi/¿mt , ex

qçzibm z'pſim stzzdiz'ſizstiplz'na diſ/?Izi

¡127-, lmm‘rzz‘s ¿jm [blaſ/dor Off'zmditzzr,

fiadmtizzm milita¡ z'mpc’ditm* , (Fc.

(Dare ſcíte admodum doctiffimi Nea— Mºdªn…

politani Seminarii ( quod norma est ce- gRíªnfflÏhni

terorum , utpote ex quo veluti ex Ar- &SSH-¡¡TL

golica navi , aut ex Equo Trojano, Ïffignzs'ïà’ººj

tot , ut ita dícam , líterarum Antisti; niſi ſoiidiori:

tes prodeunt ) Rectores , ne vel tantilq kgàduffiºª‘ffj

!um quidem hiſce minutiis, ab Alum- «nªnïªCU-ïïªnt*

nis immorandnm , Ièd ſolidioríbus ªªª'

rebus incumbendum,velutí jure ſanxe~

zªpat.: .Qªiſquiléªs ?ªim ª & ,ſºphistiü

~ cas

"IÍ. PROLOQDIUM

cas illas Philoſophorum ſpeculationes,

non tam miſerum, 8( irrationabileho

minum genus, quam 8L Deo , 8( Mun

do inimicum reddere , vel ii , qui

Olim illis operam dedidêre expert¡ ſunt.

Et (¿me Abaêlardus Peripateticus do

AbªªªxªªsPº-ctae Heloilèae amoribus clarus , quem

ÜÏYÏÉÏÏOILS.Bemardus in.EpistoliS ſuís , novum

{ïgmïºfc‘ig‘àªiz de veteri Magistro Theologum , qui

Snſanis Arabí- ab ineunte aetate in arte dialectica lu

;ªſihephgfgfij fit plurimum , 8( in Scripturis Sanctis

gªs-¿3335321: inſaniebat , appellat; poenitenti_'à du—

…1 optimam &us , 8( Monachus apud Clumacum

fgffifffbfg’cff_jfact1ís,_heec ſcripſit ad egndem.: (¿(022

nardo . dam ªmb; Mara , ;zum m Cbrzsto ¿ªba

rijlz‘ma , odioſzzm me Manda reddidit

Lagica: ¡7010fic ;flè Plziloſbpbm , ut

v-ccalcitrcma Pau 0 , nan fic ::ſ/'c ATi-—

jiotclixz ut cnc-dudar a Cbrista . Sed

addendum huic , memoríae \èdulo

committendum exemplum , quod rey

Pª‘fſi‘à‘ffiffi‘fi‘fi fert Pafl'avantíus in ſilO aureo Poeni

ggfflPíïlffàpfiï tentlae ſpec1¡1]o_,' Illms nempe ſop'hxíï

lo, qui utpote mªtum Mªglstrl, SCI‘ll nomine , qu¡ ad

fgjálfilgffl‘ſg: ipfius diíjcipuli aeternisexggciati poc

rzn , aetcrnis ms, ob mmlam quondam 11hs dedltam

fªºpcram , apparitïonem , fiatim con

volans ad &Religionem , haec ſui m0;

nimdenta reliquit:

.Lili-1 '

-PROL‘OQ‘UIUM: 'U‘

Lingua coax- rat/is , rra cor-?21'53 .

‘MI/aque wm‘s, ª

Ad Logicam [Mªrga , quen’ marti:

;10‘22 time: cªrga¡ ‘

Hinc bon pofl'um non stomacha

ri , cum audio quamplurimos ',ªtetríz

ciS illis vocabulis , 8L quáefli‘un’culis ,

quibus incauti quidam Philoſophi,ut—

pote ñ'eſcío quo foetu gravidisfirjnpen

ſe ſe dedidêre , adoieſceñtes fieri ácu

tio’res; cum tantur'n ¡d a veritate fit

alienum , ut ſaepiffime noceantª: quin

vero -íllud non leve ſecum traxit in‘3 Tvrºnumínc

commodum , utªfi aiío tyi-_Onibus mi- cºmmºdª‘

grandum fit , continuo dediſcehda fo_

rent priora‘ ,~ qua'e cum ſenſim in rudiJ

bus illis annis altas fixerint radices , (me fºme-L

eradicari vixſ poiſunt; nam ut Poêta'gffiàfisxºffigê

tragÍCUS in Troadcª, inquit:v facile ’crédi

.Dediſcit anima-:jªra , quod didicit "ªªª“ *

¿zz, ¡‘ :C .'7‘ ::‘11 - Sſ?:

(La 1'12 rc' 72072 arbz‘flªór , ſeite" in-~quit (Dintílíanus (1) , dia; MM; la-: - ‘

boraw’zzmA , ¿It ostóím’am quanto fit

' meliüsapzimis imbzzz'sqzzayzm ¡II duen—— <

dir, quac’ſè-mel infidcriiet witiix‘,“dzffi-~ 'x

culta: corzfiquatür , Mm ¿Cªminata-m - 1.5

~ 02m:

u

(I) Cºin‘iiiían. libJÏ; tapiª¡ _ª

¡6 _PR OLOQLIIU M Í

* i 'Ohm accedenm pre-maz . Et quidç’m'

da*d0ccªrla’igraï)izzs,acpriuſqzzam docem

di . Prayer qgmd Timazbcam claram

¿Ñn arte tibiammfi’rwzt duplica ab [III,

gaos alias iustita' elfo/I'mª?? exigen

?Mercedes , quam 1 rado-S tradermtur,

Non est autem , ut referam, çum

omnis historia tefletur , quºs fluctus,

nobis i_n Eccleſia Qhristi peperíç , pa-z

riatq; Dialçctiçae abuſus cum ſuis So.~

phistis , qui fallaçibus argu_mçntatio-,

pibusparumque tençbris obvolutiflg

exçaemti, ſibi. aliiſque perſuadçre co-z

nantur, fine vulgari Logica, fine per-j

\onata Dialectiça, fine riiça,ſine alter;

çgçionç , \line ſòphiſmatibus _constarc

. › non poflè divinam illam @.ientíam ,Ñ

Apoflolica…ªmº …nª ªgae a SÑScriptura,Ñ8ç Apostolica Traª

;á Fdt'f’ºſitun¡ itione, quae Veluti_ depoſiçum cuflo-Ñ

.CC

;Eºªutáª‘zá‘ºá‘èz ditur in Eccleflª Sanctª DF¡ Pºnes Rzº

ffigªà manum Pontificem,& tOtlllS (Jhrlfluu

chrfffianíor_ ni Orbis Epiſcoposgçeu a duobus fon~

biïïl‘íſsºPºS- tibus emanat; non attendentes, quod_

@mmm ‘Dim ?Immorzçmſwmm ¿22 dia

lçéïica dé _pataziozzc can/Zitmmt barra

, ticèqzzae Pbiloſb bommſeytmtizí dc

¿afizzjtur , ¡¡en ad] rqezgdg’ ‘aim MIN-rc ,‘

stadizzm dç/Zmmdz' . SM' ;1072 ¿zz

‘DáqZeffiz-aconfianza‘ Dcaſdlï'mufacc-z

¡'0²

PROLOQ‘LIIUM ’17

.Ñ

?Y Populamſaum; Regimm Mim De¡l

1'72 fimplz'cimtc F¿dei ¿²/2“, 72072 iIz con:

tentiomfirmo/*21's , ut inquit Adrianus

Papa. I. Errat itaque ,qui ſibi perfila-5

dere -conatur Diaiecticam efl'e ever

*tendorum haereticoruni -machínam ¿tº {gghtïstíª

omnium potentiflïmam ;cum re veª, dae Yerftzfltli;

rê,ipſa fit robur omnium haeretico-_Z’Ïªªª‘d’ªmª

Iumz- omnia' namque ve) DiVò\Hie—Ïª

Tonymo teste, haereticogum dogma-i

ca, ſedem fibi , 8( requieng - inter Aristo.

telis , 8C Chryſippi ſpinetªa reperieruntz

Hínc Dionyſiu's Petavihs post enarrafl

*tas priorur'n Ièculorum haereſes,inquit:

Iii/¿’Q'ZIHZS acªtar mii; alias baereèz‘cor,

gm' Arzstotelaeae Pbilajbpbiae , (9‘ ar~

tz'ficiqſz‘s z' is molitz'ombm Mªgix ¿lc-ª'

diré , co dem labyrimlqos ,’ de‘ frita:

a7gummtatianam William ¿mp-Sªge;

TIM: in Dz"w'rza'm Scripmmm . , ,

ª ' Huic nos incommodo remeï

dium allaturos ſperainus , ſi OCU"

los, mentemque nostram converta-z

mus, ad id quod narrar: Aeliañus;2~.—

Plafo , inquit , Amiceridz’s @rº-m.

Begnum Dei

m Simpiicica.

te Fldçl est

Cordatí viri ’

,'çonſilíum'.

ſí: , qm' fingalare ', Ü inſolz’taffiz , ſcd

' inutilc 0pm edidc’rat , ;Zimiam ¿nda-3

' (B) jh'iam

I. Adrianus Rapa in Cªrbonmem díltin.xxXV! Ig

z’. Aehanus hb.Il.vanar.hifior. capaxvn.

" 18 PROLOQUIUMI

_flriam rc’prc’bmdz't , ¿nqüims , fieri

¡2077 poſ/'c', mº qm' Teba: tam HHZÍÃZIS

¡¡rail Operam- Haven-cz' ¿Idea dilzgcnz

tem, pajſet magm'S, (9’ pracclariwas

car: . Hínc prae oculis ſemper ha1

~ bendum pracclarum, dignumque i1lud Sctapiente reſponſum , quod legiz

ÏLHCY‘IÜÏP mus apucj Phaedrum I.

ª 'ª' .NZ/z‘ mile est quod fuimºs;

' stulm ç/Z gloria.

(Mod appofite ad rem nostram ex-j

preſiit Scaliger hiſce verſibus

Hace cst meamm tota fan/ma

ammamm

Stalg‘zmz , ac ſapz'lmm, ¡ªlambeiqm’ delií'ii, ct

Rcbm i'elz'ctªix, conqm'c'ſcerc in

_ ‘Derbis.

/ ‘ Satius igitur illud genus hominum

Senºsªccºns¡ putarem locutum , ſi cum Seneca,

;Bcffiïml’º- dum ait , íèntirct 2. Nec ego ;ze-ga [7ra

' ſpicimda Ísta , ſZ-d pro/¡bicimda tan

tam, (5 a limine alamlzda , 1‘12 ¿201:

tlf/¿1m , m- wrba nobis dchtctï' , Ü'

aliqzzid q/ſc 1'72 i111*: magm’ , ac ſecreti

120m' ¿lſeyadiccmzzu (Díppc ubi ſci~

mus quid fibi velint , quidve \igni

_ficent voces illae , periculum minus_

' ' est

I. Phaec‘lrdjabulJíbuu. 1‘ pºhxxxv. -

‘ z. Senec.cpxfl.xhx. ſeu kbmt',

_ PROLOQLIIUM '19 'P

cst, ne nobis imponant, qui eas cer—f

*tis occaſionibus adhibere norunt, ne.)

Ve ubi latentiafflarcana , five nomen

claturamſuam palam ſaciunt, aliquid

auditu dignum dixifl'e videantur; noſ

que eorum placita oppugnare per-ſ

ſpicue queamuS; nam ut vulgo dici

túr: Ars deluditm" ,arte . Hinc nou

injlíri’à Adoleſèentes’ hOl‘tati ſumus’;

ut quam illis quiſquiliis potius perº‘

dunt operam’ , impendant MUI-ali

Philoſophiae; nam ut Piutarchus in Philoſophíae

libro de Liberis educandis ,' ex ne-- EÏÏÏÏÏÍÏUÉ’Ï

ctareo Bionis ore loquitur I. Sim; Biºnº- '

Pro'cz' mm 7/072 paſ/’am‘ mm P'mela;

pc comabc’re , ram cum cjm ami].

12's habla-mm“ : ita qm' Plailajb.;

pbiam .neqmzmt apprebmrlcre , eos z'Iz

aliis nullim prezz'i diſciplinisjZ-/è con—

~ tercre. [MEME reliqzzorlme fludz‘amr/z

'zmſz' capa: , (9' ſllmmd coa/Zituezzdcz

cſi P/ailoſòpbia ; ctmim ad corpori:

curatiozzc’m dude iii-"06mm ſzmè ab

bomiüibm cio-midº’ , Medicina, G¡

Gymnastz’ce : War-.71m altera ſanitaz

tem ,alterafirmam ſam’ carpariy 6072-‘

ſh’wz‘z’amm canciller . Am'mz' MMM

acgrimdmibm, dique matibm, [014i mai¡

@tur Philojbpbz’a . Hac dará, Ó‘ wzN ct B 2 mi:

I. Plutarchui in lib.de liberis educandis. ª;

º‘ '20 PROLOQUIUMZ

'mire cagao/"care datan" qm'd bamsttzm

_fit , {Mid Mrpe; q‘m‘d jastum , qm'd

¡727141751771,- (Izu'd Im’ ſzzmmam expctm

dum; qazïd fugimdumzqctomado 720.; ergº:

Deas , 67'34 [MVC’IZI‘C’F , ſem’orc’s , lc~

gas, alien-0: , magzstmz‘m , amicas ,

¿moras , libero: ,firms , gererc debe@

ºffiª‘ïª hºmí— mas . Scilz'cct , w‘ @anar-emm D605 ,

ms bene m- . .

Mmm'. parc-mc: bonorc ajficmmm , ſèmorcs

rfflcreamm' , legíbzz: Obèc’mperemm,

amicos dilz'gamm Ñ axorm caſh’ ame—

mm, libero: Mimi ¿Memo quodam

amore comflcêïamar, fervor Mia-rias

e 71072 trader/Im,- (9‘ , qzzadſammzmz

estz Izeqm Í'C’bctſ ſlºczmdz’: tjffèramzzr

gandia , flaqueª adwzsts m'mz'a [acta

(lcjjiciamm- : ac mgue wlaptatz'bm

diflïzzamm ; ¡za-qm' irá ad ſacpz’cz‘am

7/03* abripi ſz‘mzmm; :IX/ae ego OÏIWZÍZH’IZ

nobis a PMIOſO/hbia obtingmtiüm bo

mmm antiqm’j/ïma judico . Forlzmz'è

Mim proſpc’rá‘ ingenua’ mi ,91'77 ¿ji

qfficizmz, cifra invidiamſiomzffi: modª-11

ſdZÍ,7'dl‘ÍOIZE @iman ?Jalapz‘atflſapím

ti: : ¿ram compa/'cera , 7207/ ajajªj:

?WLPH'ÍÃ’HOI aatem ?iras ego eos cm;

ca‘ , qm' \zm-¿mt facultatem [iz-ilc’m

[mi-mz' care, (9“ contempcmre Mm¡ PÚÏ-e

_loſopctz'a 5 ¿ataque illa: ſamma 170724

"X1

PROLOQUIUM 3,1

Exiſiimo adipzſcz' , m‘ ¿9’ 2‘72 republicá

2er azzdo commam‘r ‘vitae zzſam au

geaIzt , Ó' Péz'loſbpáiam I‘m-¿Zarzdo, ?JH

lá fi‘üdlfl‘lfl' Hawai/lc? , ac fiªddtlz‘ .

Cam Mim H'Ítlſilfl‘ Www?. genera,

!mz/m 2'17 agenda , alteran” 2'12 com‘emº

¡blando, tertizzm 1'72 perfrumdz's 90151;

pmtibm compatam : qm' tefiíam boa

ffiªqaitm* , diffolzztm (9’ wlaptamm

ſèrwzs , bellzzarzmz ſímilz's , oêieèïuſſi'

que cst z contemplator , z actiom'lms _

abstim’at , Muzik¡ : Teba: gen-7107i: ª’_

dedièm, Pói/Oſofflbz‘ae ¿gªmma, ¡Midiſ º

q/Z , (9ª faciloº emm‘. Pro m'rz'bzzs ¿giz '

Z517‘ enitcndzzm cst , a! (9’ {235591254 Waz¿Temas, (F lla/12h²7” ratiaſizíemparix Ji:

nit, PÉI'ZO apéiac Iza: demas . Non artu,íèd

" ' ' naturá poíê— 'De Re poeizca,pauç10raſorta\ſe ſiscompmª

mihi _dicenda erant, utpote quam tun'

naturªcomparari diièímus , niſi ÍÍS,

qui poè'tae naſcuntur , veluti dígito

ostcndere coacti ſuerimus a latinae

_Poêſeos legislatore. IQ; - _

Hyde' paralizar opê: ; Quid alex;

formetqzze païtam, , - '

Quid demaſ, ?mªd 72012 : qua vDirk;

_ tm ,quo fieraſ error.

In quo ſane,ſicuti in ceterís,ut cum eo¡

-demH oratio ioquar,ſateor me functum

(B) z ' vi:1. Hºratius in arte PUES-Kia.

22: PROLOQUIUM

. . . . . . . .vice catiimcm‘um

Reddere,qzzac‘ fer-mm valeſ,

exors ipſa flcdfidi.

Elºqvºntïªm De Eloq’mzzíia vero ,- quae nedum

natura. , fed etiam arte comparatur,

Yªgª; pluribus forſan dicendum erat; ve~

cst- ÏUm partim quod ſufficere, quae dii

'xímus fludioſae ju’ventuti pumrem;artſiim nc libellus hic excreſèeret ni

misgſolius enim literatí, 8( vulg atae fa

_ 'mae viri conditio ea est , 8C literaria.

¿3511²331R Ópera ,' rerpm peritis, guO íngentio—

geqtiora-,fº ra, eo majorem legend¡ VoluPtatem

;ÉÏBÏBÑÃÃÍ afferre videantur , breV'Cm efl”e ade'

VºlºPtª- laboravi ~. Nec opus eſi'e videbatur

' istêc arte , Ut apud quªmplurímos

Nec opusnoſse 'compertum est , ut homines fian‘t

&hjàº'gfªfáj elqquentes' . Illís ením animadverſi

_ hem faz-zªr; ſum estl, parum ad oratorem forl

cílmàuahiplu- mandum valere illa ſubſidía , quac

!ímls .Virjs ab inventione argumentorum, phraingenio Plae . . , ‘

flantibus,ſcdfium , ornamentorumque petuntur.

¿ïïgfilfgxèrgumentorUm , ut inquít Arnaldus

ree-ie dicendum Arte cogitand1,f'eI-ax mens' efl ,

{í’iïfiè‘lªſiffiïdicendi formulas uſus ſuppeditat;

flrant- figUrarum autem ,‘ac troporum nun-"º,

quam non adhibentUr plus aequo'.”

HinC DiVUS Augufflnus generatím

‘de Rhetoríces praeceptis loquens,l

alt:ª'

Ñ... .L._, ,_ſ__…

_ PROLOQUIUM; 2;

'nit : Illa nimz’mm ab claqzzmtibm ~,

olaſc’rwrz' 2'72 dicmda , licc't de z'z's m’ ?Cªi-'tan ZIO—

togz'tmt ¿Zaida-2m, ſiz-c illa ſciam‘ ,fi- ÉÏÃÏÃÏMÜÃ

W fic’st‘idiíſ . Implmt quita/ze illa , ;fºgiªcſíffigº‘

_guia ſzmt elaqzzcvztes: 720.12 adèibmt, cumdeea ,13

lll' ſizzt clown/tc*: . Hinc Virgilius {LPÏQ’JEEÏÍÏÍexempli cauſèà ,- qui cum nobis de- ſi

\Eripſiflªet Euryalum ab hostibus ca

ptum , hosteſque jamjam stragem,

quam Niſus Euryali amicus intule~

rat , ex ejus nece ulturos , Niſum

producir haec affectuum , 8( amoris

pleniflima verba exclamantem

_1. .Ale-,me : adſum qm' fm": in m:

calzwrfite furrzzm l

O Rumi¡ : mea fram 0mm*: : ª

m'ín’l iste 72cc dzllſctſ,

Nec ¡¡amix . ("06²51771 boa , G’

¿'Ozzſcz'a \ídem tcstar.

Tamfflm infilz’cem m'mz'zzm dile'

x-z’è amic/um.

Neceffe est, non tantum regularum,‘

quas' ars ſuppeditat, ſed etian‘¡ ſui ip— ªcercªr@ copia,

fius Oblitum, ut perſònam, affectuſ‘que quitljºágrggj

induceret ejus , quem exhibebat. Re—--Irrlurnis Cſtàpiam

. . . -/\ \* PPc‘

rum IgItur Copla , quae,ut (Acerº dltar.

inquit, copiam verborum facit ,ut elo

quenteá ſimus, indigemus.Copiam au

tem rerum nonniſi a claris Auctoribus

B 4 inf'.

-1. Virgil. Aneíd. 1x.

:4 PROLOQDIUM;

instruamur , qui legend¡ non Íème’!

¡9ng3,3cſe_ modo , 8( perfunctorie , ſed ſumma.

gªegzsuíé‘àfg; adhibitê curê‘. , iterum , atque _ifef

çonſuetudo rum , ut eorum stylus nobis familia-—

'mºrªdª' ïis fiat,- unde Horatius in poética arte

Scribmdi VES-c’ , ſizpere ¿st ;Trini-,²

cipz'zzm , (9ª fom:

Rem tiki Sacraticae Potcrzmê

astmdcre tbartac.

Hinc est , quod hiſce chartís

MMM-tam instructa Neapolis , eo devenit , ut in

&lºªn-?gligliís ea Oratores amplo, verſo , inflam-_z

ºm…- ¿ícfflífl mato dícendi genere , eximios , cum

fiªggfºjffiínj‘oro ,.tuin in senatu , & in Sai-j

¿DSi-:naty , ¿2C Cl’lS ConCIombus cum ſummo publi

;Pºmfizpégz cae utilitatis bono, 81 maxima lina"

clanffima. guae gloria claros demiratus fit Olª-z

bis. (Dippe , ut ceteros taceam ,

meminiſiè \àt erit.I.nostri Vincentií de

Franchis , Franciſit'i- ab Andrea , Nico-j

lai Caravitae ,eximiqg reconditae emi

ditionis Virí Cajetani Argentii , Tho-j‘

maeMazzaccharae , Ludovici Paterni,‘

Summí Senatüs, Sacríq; Confilii lumi—

FIUm,in quos haut temere dixerímpmj

n17

L Concívís, ut paiam fit publicis Tabuh's, uae aſ.

ſe_rvantu_r. Pedernontií ªpud uz..D. T omam

Ciccarellium, Virum quippe r1 CQ candorc, ap

doctriná perceiebrem , con criptzs ª Notariº

Hercuie de Parriilis ann.1çf9.u ¡e ç. menſip Fc..

bruarii :_& anndçós. dic .7.. Map: die 6.] unnnm'.

‘PROLOQUÏUM :5'

I

.nigenam literaturampmneíque vircà‘

ſuas'z ad eloquentíam Providentiam

inſpirêfl'e. Bot vero in Sacrís con.;

tionibUS ſummos Orato‘res , Ve] hac

nostra aetate admiramur , praeteri-f

re , quam dicere, ne eorúm longu

texeatur catalogus ,’ſàtius duximſiu's;

cum ex eo.. conjicipoffit', quòd vel'

.Cappuccinorum Familia , cuiÑnon-z" Ñ

niſi divinarum rcrum contemplatioàg‘ini vacare efl g duos nobis celeberri-ÏªAnÏÉpfus ª.

mos dederit 5 Antoníum nempe aêêªàïfáï’fl

Palatiolo ,' 8( Bernardum-Maríam aMªïïª **Nºª

Neapoli utrumque ſubiímis Etruſcae ªglàſílléfpçªf

:loquentiae admirandum exemplar. &3:33;

Non dubito quin ,fi quis non etruſcae elo

HYpſeéi caecíor fit, nec penitus tur?, WHERE'

gear' nigrae loliginis ſucco , viſurus exemplar.

fit ſacíle , haut inutiliaz quae de naª_

turali philoſòphía ',&Philoſòphorum

ſectis adUmbraVimus; fic enim ut me

admonuerat Vir eruditus ac ami- Nº?? Pªº"ciffimus meus Joſèphus Citus , cujus ÏIÏÏactàÜbÏÏÏHÏÏ

fane' conſilium huico ellaezno'n parum ÏÍÉQCPÏÏLRÉÍ:

contulifl'e fateor, A oleſcentulihistof mus,opo.rter

:I'iam Philoſophiae praeteritorurn fè- ’

culorum ediſcent , atque unde ſint

'multa philoſòphica placita exorta ¡ªi-4

_te _cognoièent ,-aliaglviª_ loqui de ve;- -

Tº.;

O

'55 PR-OLOQJJIUM

'teribus pofi'ent , quin in crafl'os cr:

rores inCaUti dilaberentur . uo in

negocio , ſi vetustioribus Perípateti~

cis, five Aristoteleà Philoſophiêi ma—v

le utentibus ,alioquin exoſa diximus,

non est , ut veniam petamus ; nam

cum per plura ſecula plus aequo ma

cqrdzcivirigni fecifl‘ent nugas , jam id a prae—

BLÏEZ‘ÑÏÑ‘QÏÏÏÃÏ, flantiffimis Viris cautum est , a qui

?Algº-:521% Hz bus illorum auctgritati , aperta 0p—

tati oppone.. ponenda ſu1t verltas , ut eorundem

Tº* prorſus ,excuflb jugo, quo miſere

Premebamur , ad ſolidiora flernere—

tur via , quae inoff‘enſo pede , ac fi

ne temporis , jactura calcanda vide:

_retur.

Bac ſecuntur de Ramazzaja-Ï

rifizma’mtia, ideo dicenda fore cen;

ſuimus , non ut collocari in eorum

_numero Videamur,

. . . . .qui ut ſí* plurima mjlè

Obstmtmt ,‘ patcatqcte ſèzarzzm

Opalcm‘ia mmm

(¿aidqzzid opzzm congeſſamnt

. .. . . . qffwzdzmt , ¿9’ Wiz/ibm

omm’a acer-wm‘ .

Sed pílrtim ut uno in opustulo stu-ò

dioſae Juventuti omnis monstrare

_tur vja; .partxm, quia tanta est ju-z

' ns

' PROLOQUIUM— 9.7'

ris utríuſque affinitas , ut alteríus'

alterum poſcat opem , 8( res 'conjuá

'ret amice , de utroque aliqua opor-j

'tuit praelibare . De Jim:- vero Cage)

monica Romano, conſuito egímus ,‘

cum Sacrorum Canonum notitia ne~ Nu… ¡¡cºtª

dum Clericis, ſed Laicis etiam ad- gnorare Sa—

prime necefl‘aria Videatür ;omnium SKYPE?:15g

cnim plurimi interest, qui Chriflia- ;11:39 "¿13;

nae Religion¡ homen dedêre ,Ñſèire :docemurſied

nºn ſolum- quid tenere , 8( ſequí , fed FRESH:

quid vitare , 8C ſugere debeant, ut bºªmªª

ex Leone Papa Epistoia XII. ad Cle—

Nmz , (F PIE-bem Cox/laminaſ?. *1.8: ex

Ceiestino aa’ mai-aciſos .E ¿ſcopos \1

puliac , (9ª Calah'iac ,' c axe coiligí.

tur. Hinc ansê arreptà‘z de origine

C’omilzbmm gmcralz‘ctm , a quibus, 8C

Canones ortum ducunt , 8( in quibus

ipſi continentur,pauca attigimUS; cum N1… ſªevíªnt

de his latius altero noflro in opufèu- fortuna: pro

]o , jarn Inanu exaxato, praestíturos feª ffiffiïpſgsªjffij

re, Dlvma ope , ſperamus ;FE aCªóÃEÏUFUFD ro

Tbealogicz’: diſcïzffiirzi: , Sqcra Scrzjom- mm…" º"

?ªd , & Diw'rza raditime , e q'uibus

lveluti a duobus fontíbus effluunt,

kYerba. fecimus 3 Si enim nunquam

, ncn

I. LejoPapa Epífloia XII. ad (‘Ier. & Piel).

Confiammop. _& (eicflínus Papa ad uniVerſ. E~

piſcopos Apuhae? & Calabria: . '

'2.8 PROL OQUIUMT

'nori errare noflrê refert , h'ic pluriê

mi interfuit: neque enim ,ut ſapien—

tiflime inquit Divus Augustinus: qm'ſ

qzzam mclior , am‘ felicior cst , Mod

meter Dam; alía Haven": , am‘ igIza.,

ref 5 hinc fi quae in his parum 110-3

_Laxíor , & norifica indicavimus , 8( praecipue

;Lgáilſigiſcirzliï adverſus, 8( laxioris, 8( plus aequo

;jª-¿flªſgºlffi rigidioris Ethicae Chril’cianae culto—

Sçillgzc, &Cªz- res ,qui maximo Christianae Reipu

ESE-,dªdª blicae malo; tot falſàs opiniones ,º

ſuadente tenebrarum principe , qui

trançfiguram ſè 2'12 Angela??? lucir ,

ut inquít. I.Paulus Apostolus , alfa pra

*vcrisſaggc7*iz‘ſàepe,excogitaruntzeum

induimus habitum , quem omnibus

praecipit idem Augustiuus: Diligite

homines, izzterfüctc crrorer: ſz‘zze ſzz—

perbz’a de ?Jeritate pracſzzmz'z‘c , ſím

ſaeºw'tz'a pro Nrz'tatc Mªrian’ , ragatg

pra Ei: , qua; redargm’èi: . Accipías

__ ergo, fludiofà juventus , opuſculum

hoc meum, cui quando a negociis ,‘

8C valetudinis incommodis ocium, 8C

quies erat ,- quandove ab ſaevíentis

fortunae procellis reſbirare potuimus,'

\dedimus operam : quod (¿me opuſcu.

- _lurn in lucem edí exoptavimus , nor¡

-Ñ - ut

' IÑ- PaulusApoflolusH-ad CorinthxapJI,

P"ROLOBIIUMÍ T9'

'ur immortalitatem affequamur , \èd

ut ſaltem monumentum aliquod no

bis paremus , unde Posteri,aut meu;

liora conentur, aut ViXifl‘e nos oiim,

non ignorent : ſciaſque quod ſcien

tiarum cognitíonis, ad quam perve- Scientiarum

minus, Voluptas praesta_t , .ut Vltªé/Jct‘àïºêmïs

hmus moleflias aeqUIorl animo fer-a_- perferri finit

mus , &. tranquillius hoc aevo dega-.{‘ª“eff‘;glªeºflixsl;

musz qua in re hujuſce Vitae beati

tudinem eſi'e ,'haut inſipienter vete

reS Philoſophi credidêre , ex quorum

ſententía inquit Poè'm .I.

.Felix- , qm' 71²mm ¡¡amix cagm- FEB? utíqpe

- d/cere. caaffas . ' Qui' CHEF;

Illu

‘hſ P

' ~ ' ' rum cauſsasvero Cºlonldls loco, haut rºm , me

inutile meminifl‘e velim , quod de Verae-íſiqcíêj

fludiorum ratione inquit_ Nicolaus {EL} ‘ſ'ª‘eèíefi:

Damafèenus,Augusto Caeſari aequa— \lrsºcláffitsunªº

lis, hiſce verbis latine verſis a vi- P '

ro undequaque doctiflïmo Ludovico- Nicolai Da—

* * . ' * ' * ,'maſceni mo—Antonlo Muratorlo . Simſ; zllz ,qa mmm html-S

[OI/ga itinera ingrediantur , ¡ZOHÍZZIlU-líterístransla—

'12's I'Iz locz‘s dÍÜÏVÍZÍÏZÍ tantam , 2'12 a- L‘ÏYJÏÉ‘ÃÏS

liz“: etiam ¡¡muda-m‘, qm'bzzſdam ali- Murªººríº

quo: impendmt dies , alía ſatis ba

bmt *vidiffi- 1'12 :raíz/I‘M 5, ed bis e-Ñ

[aóïis 0mm' bm, rewrfi, Mm 2'72 a¡

1.Virgil.II.Gcorgicºr.

'30' PROLOQUIUMI‘

-x'bizam‘ dama/m : 7107/ aim-r per' tal’

tam eruditz‘oni: ambièzmz , ºva-[at I'm

facimtcx ,aportar alli: quidcmz’zzstzz

dz'i: immorari dimias , 1'12 aljis mi;

7m: ,- alía tota: , alía ex' parte cdzſi

ſccre, qzzonmdam ſalis elcmmtis eſ—

e contentºs-,carumque ſZI/Z-epz‘is m7'—

litatibm , aa' Philoſap/yiam Mmmm

ad patriüm larem remrti .

Satis itaque duximus uno hoc

in libello, de ſcientiarum , artium

que generibus ,_ 'earumque momen—

tís, pro Viribus nostris , dixiſi'e; di

gitumque ad ſontes , ex quibus in—

genio praestantes viri hauſerunt ſa-Ñ

nae doctrinae latices , indic’àflïz‘. (Mod

' opus licet gravioribus hominibus di—

ſOpusfludïº- gnum non fit , rudibus ſaltem ( ut

ae Juventu- . .

tisbono ela- ln epistola , qua ne de tabula manum

bªrªtª… ’d‘ïf ſubtraherem ,hortatuá est affinis n0aíſc uatur _ , , j

{cip inarum- \ter Petrus Abundius Battllorlus Guar,,

ÜÉÏÏIÏÏXÍ diae Alphcriae Epiſcopus , Vir ſane

ffi‘fabiggeªgºWSL in Canonica , 8( Civili juriſpru

' ' dentia, nec non- in literis politiori

bus ſatis verſatus~ , recte inquit,

’ ad C'apiendum majoris operis increz

mentum , 8( quandamrlíberalium di

\èiplinarum imaginem , Vitandumque

inquiçendi ighorem ', cum omnlia ex

P u3

PROLOQUI UM '31

'pluribus fludiis collecta , compiecti

memoria‘. non fit) plurimum proderit; BivusLªg¡

nam , ut Augustinus ait ad Licen- ÏÉJÏÏÏLKZÏ

tium , quem hortabatur,ut ad mu-¡çïrtafffiª'ºª ›

fas rediret , ‘Ema'z’èz’o dzstiplz'wmw ,LI-uditjòdi.

liberalizzm , modcsta ſam- , atqüeſzzc… Qfijffiſi‘èªïfª‘ez

Cir/¿Fa , (F alacrz'orcs , (9’ pezst’wmzz- nuªe.ªºntínê~

flores , (9’ camtiarc’s exhibe: amato- Yªninª]

res ampleéïmdae veritatis , m‘ (9‘ ar- flgflgggºcolmª:

a’mz‘z‘m appetam‘ , (9ª confiam‘im 2'71- moda,ſedea

eqaamar , (9’ Mijacrc’am‘ Postremol‘àªfififffifºfigj

dalcz'm . (¿130d vel Naſo indicafl'enílkºªdºº fºrºs

yidetur; cum inquit. ¡ªmic &JSP;

. . . ¿figefictdſ didiczffi-fideliter artes ªª '

Email# mares , mc jim? ¿:[ſe

eros .

Quod fi citalz' aliqui , qui mſatia-ſi

TE: ſe f‘aciunt,haut rom' www nos

factitêfl‘e autument , ſCíaut ,‘ quod

cum Circa fludiorum rationem plu

rima_ íèitu digna attuIiſi'et doctiflí-ª Nºvüªshªm

mus VICUS , vveluti ſimili querelae'PlrPPríillunlªu~

ocçurrens ,.aIt , quod Now'tas pro-,ÍIÍÍRÏUISÍÏIÏÉ

prmm [MME: mgammmm no” eſl ;rectº ªflºrªn::

ridícula Mim , Ó’ 7/2017 1²m ¡IOZ'ÍZ‘KIÍB '

cen/Enter . "Illad ?1era dude dz'gmzm;

recto’ \Io-w dixzffl- . Ql—Od , an a nos -

bis praestítum fit , \emm peritis juª-I

dlClDm _eflo ª ‘

Sed

' '3'23 PROLCBIIUMÏ 'ª

Conqud-itur

Sed ò-flupenda prorſils , nec un?

'quam ſatis deploranda humªn¡ cae-S_

citas animi , en laborum nostrorum

gratia,ſcitzzli quidam variis artibus

!abores nostros intercipere conantur!

Grandia faz-pc , quibm manda-z

Mmm bordea ſalcz'x,

Infelix- 101mm, C9' fierilcs domi—j

mmm;- azvmae .

'Pro 7720112' viola , pra par-[2mm

narczfio y

Cardzms , C9‘ [pin-is ſürgit paliza

rm amm.

Sed frustra, nam nos eorum a-ï

Culeos nihil. metuentes; noſcitabamus

enim quod íàgax admonuerat De,

\mipho Terentianus *\

_. . . Ommsſizzmſeczmdac res ſzmt ¿

maxzzme , Mm maxmm- 'K

Meditarz’ [53mm aporte: , grua ¡¡aª

&o Mªmª-jam aerzmmam fcrcmt,

haut deterriti ſumus ab eo propoſi—

to , quod fludioſae juventutí utile

existimabamús futurum; pluſque va

luit apud nos doctrinae propagan—

dae studium , quam › malignorum perj

protervitatem verſitas- Qgomndam vero prae ce

ª-º Pª‘ª‘ªª‘ teris quorum nominibus pro nunc!Eme LL———- ’ ._ . —_ . .

Pªxcºz

PROLOQÏJIUM 33W

ia'a'rco, licet nostro non' pepercerint’,1

.inſignem petulantiam , 8(ª protervix

tatem ,non ſátis mirati ſumus ;quo--ª

rum ſane existimationem nunquam

nos facto , díctove laeſimus; 8( tamen ,

quis crederet , ipſi dementati homun~

cul¡ in nos,inque probatiffimae ſamae

Viros, 8( quod nefas est , in odium Rei

literariae, inſulsê‘. Oiim , ac nigrae [OI

ligínis ſucco, manu exarat'à Epistolê, Infiªlſª Anº_ , u . ~nym1 epIsto~

m qua ſe , at pupzllam 051111 mstodz— la in probz

Ti , ac ſub :Imbra alamm , a .DO- ;gªfª‘fflºà’ég

"mino , practgi exorabat auctor a- poſçdírnxne—

nonymus, per ſumm'am audacíam ,fï‘fflà’pfºfiªf

ſunt moliti ! Homines porro , ºxº‘ïibªtï

de quibus in Deuteronomio .I.

dicitur : Gem akſqw cai/fill() ,

¿9’ jim pra/[emm, [Mmm ſúpermt,

(9' intelligeiªmt , (ff ¡¡Mil/?ma ¿movida-q

rmt . Ceterum ſi exuant , quod ma-Ï

le induunt , nudatae inflar comiculae

riſum moveant . Et' quanquam re- _convícíum

maledicere utique licea_t jure civili,‘¡²,?1Ïſ‘j,‘,?uÍ‘JZZ

8( convicium convicio ulciſci, prae—Ñ {1%gívílí, fed

Cipue cum acerbitate non Careat, ut ſu Chrfflfflº'

ex Iaſone .2u colligitur , utque non

‘ (C) ºb..

I. Deuteron.XXXſI. ‘ _

1:] Iaſon adi. nt vim num. :.0. fl. de Juli.

ur. ‘

…'34 PROLO QUINM."

obſcure a Priſcis hocce adagio cst;

Cicªdªrp .ªli deſignatum Tòv z-E’TTIz-a 7:75pm) (DE

ªº‘ºmplªs' JANE , eos tamen redargui per

filentium , Oportuit g cum alía pau,

tientiae propofita nobis a _IE S Ll

CHRISTO lex fit , quam ſequa-Ï

mur.2.. :N011 rea’dmtes 7714111712 pro

malo , 7²cc male-dictan; pra malcdi—

&o 5 Sed e contrario bcncdz'cm

te: 5 qm'a ÍÏI hoc wcati amm , ¿It

«Ñ benediffiomm beredz’èatc pqſfidcamm.

(Dam ſane legem ipſum omnium

_ Salvatorem íèrv’áfl‘e legimus , cum

Ingenii. cor- de Cruce pendenS,Patrem perſeCu-z

gztzgzgrggg toribus ſuis, eXpostularet ignoſci _.

vicxiS, , Sur Ware cum hae querelae haut hunc

ZZTÉEÉÏÏJ'Í repoſcant locum , nec ingenium, insti—

Mi MY: tutumq; nostrum verborum finat cer

ais, ſed ªm'z tare contumeliis , nec committendum

‘ªgªpgêfſºçê'_ fit , ut quas ſcriptís defendímus E—

ſIſ-.cre,cum_id vangelicas doctrinas, factis prodamus;

fitiïïul’êllªx rpeminiſse velim id genus homines,

Écijª/¡¡ªf Pſªº' quos iflhaec carpendi, calumniandk

. que inſana coepit prurigo,ſiad mas

ledicendum , ¿SL calumniandum ſuo

&runtur «ingenio ,nostro~nos, ad pay

tiendum vocari . Neque nos illorum

Pºl:

v

I. I Petri II-I.IX.

P R OL O QI! I 11M '3;'

pollemus ingenio , qui dum labori

bus ſuis , pro laudibus convicium,

pro commendatione dedecus’ , pro Bºdªs in

mercede criminationes , 8( poenas pa. …Mm prag

rari vident , ab incoeptis recedunt &FIESTAS;

(Dantulumcunque fit igitur inge~ “¿iii-‘SPOÏBÏÏS‘

Rua, ae studioſa Juventus , 0puſcu-- EMMY; Íte

lum hóc meum tibi uni elaboratum, ïfgà‘sªlà'à‘ggg

ut abſque diutumo , 8( improbo in-diſcimus.

quirendi labore , diſciplinarum libe

ralium , quibus ingenuae continen

tur , quandam confèquaris imagi

nem , tibi probatum iri confidimus.

Bed fi in eo aliquid deprehendas,

quod cordati Viri cenſurê dignum,

fit , gr'atias tibi habuerímus maxi- peïffiuá‘ffi

maS, 8( aeque tantas, vel fi ab er* !nana rªtio,

. . . Ignorantue

rore aliquo nos deduxeris . Non emm tencbÑ-S ºb,

illi ſumus , qui ignoremus quantumpost Adae peccatum , humana l‘atl()

caliget , atque rerum omnium igno

rantiá obvoluta , in praeceps ruat .

Botus enim quiſque est , qui Exoptamïum

' . . - - quammaxi—non aliqucindo fallatur , nIfi dkmfiumlm_

V1110 peculiar¡ afflatu mentem , ma— \emm-¿num

ve nobis dlnumve ſcribentis regar Veritatis ma- l¡SMDWÑ

gister Deus Optimus Maximus ?Hinc

justam opprimere judiciorum 'iibertaz

C 2. tem,

O

36' PROLOQDIUMJ

tém , aut regnum in literisvſibi àſ—‘

º ſcctare, neſas elſe ratiſumus. Hinc

, Artem Criticam, cujus ope , ae re-z.

gulis in re literaria , vera a falſis;

Arg critica recta a pravis djjudícamus , omnium

SYSTEM? ſere Artium , atque Scientiarum ita.

ſciºnt'fflrªm comitem elle debere , ut fine illaad

cºmªs' perfectionem vix , aut ne vix qui

dem adſurgere valeant homines, ne—J

Criticªflmmo est ,-‘ qui ignoret . Improbanda

ªªgffrflï vero quammaxime , quae cum ſai

*ximc impro- tyra , atque obtrectatione confuſa ,

bªndª' nostris hiſce temporibus apud quoſl

dam Alzdamlos, 8( Scimla: fnolesto

nomine traduci in triviis ſolet. Sed

anxíe optanti ſaepe mihi , Undenam

-— isthaec carpendi ,' obtrectandique li

uÑde-\udffi bido ,’ haec feliciter tandem occur—_

¿ªlfl'lum, ªc \it ratio, nempe aucupanti laudem,

S'É'ulèàªáªffi nullus alius expeditior ſe offert m0-

P‘ªl'ísº? dus, quam cenſorcm agere , 8( po

tiffimum in Víros probos ,8( ingenio,

- 8( Virtute praestantes: ubienim Sci-z'

ml¡ in hiſce ViriS peccata deprehen—

diffe fibi viſi ſunt , tum íècum ta

cite , hilari Vultu, ’ac veluti muflï

tantes .congaudent , 8( gloriantur ,'

quaſi ingenio ,' 8( moribus práestan:

tio.

PROLOQUIUM. -' ;7

tioribus polleant. Viciflïm vero 017-‘

trcêïatio , Ü [fijar, ut Tacitus ait ,‘

prom": aaribm excipizmtur , 8( ab.

Auditoribus pleriſque amantur alioz

rum ludibria, utpotc ambitioni no*

flrae blandientia 5 ’depreſiïs ením

procefls arboríbus, vel ipſa virgul~

ta ſibi excreſcere confestim v'idenªz'

tur . Sed

« O Mmm ¿anginª-Im mentes ',' 0 pc—

¿ïora cos-m! ‘

Quippe tantum abest Obtrectantium

maledictis deprími viros praestantes,

ut ſàePe videas illorum animos horum

praedam , 8( veiuti nexos fieri: por».

ro ſapientes, Scimlomm animos pro

arbitrio verſant , atque torquent ,

8( cum lubet in aegritudínem con

jicíunt. Nam ſimulatque ingeniiroª

bur , aliquo patef'aciunt exemplo,

quaſi compedes , 8( vincula illis in

jiciunt , atque horum ſèrvi fiurrt‘ ,

8( administri perturbationum , qua

rum turbíne C0r1*epti,' poenas dant

injuriarum antequam laefèrínt.. Sed

ne apartir, ut ajunt , tibiis ¡¡zw—

172' 1'72 quan/pia?” _Videamur , abea

mus _hinc , 8: ante omnia, ut in

ç 3 Evan~

_Obtrcflan

tium animi

ncxí um ,

& pracda Sa

picntum .

Malum 'Ihr

dus Caca¡ fi

bl

38 PROLOQPIUM; ct

Evangelio praecipitur , qüacrmdzm?

nobi: cst Regmzm Dei, ad quodlstu--Í

:Eª ſªïºfltïªf‘ï dium ref'ertUr in primis ſcientiarumcognjtxo lac_ . . A

cererís (eli-lilarum cogmtlo, qua ad regnandum

Ïgffljflffiád cum Deo aptiſiïmí evadimus , inde,

Cªi.“ Dºº ª- eruditio animi , ſcientiarum orna

ptIſſinn eva- - -

(Emus. mentum , atque humana ſàplentla

prae ceterís delígenda , ne qui ra-.

tiene bestiis praestamus , mirabili;

ignºrancia 'nos ad 'illarum conditio

nem demittamus. Postremo hae di

ſciplinae comparandae, per_ quaS hu-ª

manae vitae incolumitas ſervari pofi

fit, nec non 8( honestê f'rui .V01UpJ

tate‘ poflímus, qua tranquillam , ac

ſedatam Vitam hoc aevo degamus.

Ad hunc ordinem turn praeceptis

ſuis Deus , tum ratio magístra ', &

natura nutríx, ínternê quadampul

ſatione nos in Verítatís vestígatione

ſervandum, quotidie impellunt, ra.

piuntque. Hinc ſapíentifiïme inquit

Auguflinus : Intellzgcre ſemper _fine

‘villa cst . Intellz’gere magna, (5 [705'

fuxçrfiuadí-Iíq/Zd ,Oelez‘iam dwimz, beªuty/Iman¡

{fgá‘zªgº‘ffitª {²/}l . Intelligc’re (mtcm ſzI czy‘lzza mí,

[111 n0cct,ſed fortajlè dzſic’re mom?,

cum

1. Augufl.líb.de util.crcdcndí capJI.

PROLOQPIUM." 39

'tºm rampas meejj‘ariam occ-aparenta

Hinc vitio nobis verti nequit , ut

ídem inquit ad Lícentium , Erudz'

tio diſcz'pliizamm liberaliam , made—

fla ſam’ , dique ſatcz’néïa ,- in omni

enim vita adprime necefl‘arium eFSe IſïguÍiíriqjli;

duxerunt Viri (apientes , NE Qïf'ID bºJÏªífflzumÉ

NIMIS. uare magistros adeas 0_- Íïjfcïrªfiºª*

porter p1*0batae.vitae, ac ſànae doa '

ctrinae Viros , quos adiiffe haut vºs

olim poeniteat; pravis enim impul

íòribus , multos degeneraſi'e comper— Magífii'i de*

turn est 5 hinc abiit~in proverbium: flfifflzsºggj

Mali comi , malzmz 07mm ; quod nítebitªdziſ

8( a Graecis ſummo studio ſerva- '

zum meminit Alexander ab Ale- Lªudªbilís

"xandrog ut durn puerilie actas pro-ª ?32:35

na efl'et ad Vltla , magistros adhIR

berent probatiſsimos,magnae,& ex

pertae virtutçis , quomm convictu , 8:

domesticis diitiplinis, exempliſque for—

marentur¿-Sic AchiHes-Chirona , Aga

memnon Nestorem; Hector Polyda—manta ,Telemachus ~Menelaſium,ªª5A~

Jexander Aristotelem , Antigonus Ze

nonem , atque alii vitae magistros ha

buêrc non poenitendos, ſicut AugustusApollodorum , Tiberius Theodorum,v

* C ,4 Ho

4,0 PROLOQUIUM.'

Homerus Prognopidem , Virgilius SL'

lonem , Cicero Diodorum , qui illos

egregiis artibus instructos, ad optimam

Scientiarum frugem provexêre: quo-i

rum ſane doctrina , integritate, 8( fide,'

magni postea Viri evasêre .

Sed cum maximum fit Reli—Q

S; , j‘ gio’nis negocium ,nihil hominibus cor#4 d .Cſfªſc . .

…ªr-¡quªm nº (ll magis ſuturum effe debet , quam

gg 'ª‘,g‘rgmv¡ ea, perſpeçla habere , quibus in ſum-j

ing-:ren , ubi ml Nummis Religione erudiamurz

ªgª" dº mª' ac proinde dubium non est , quinximq Rclí- . . - .

gzcnªs negº- omnem ad Ilhusveritatem affequené

cm, cx quo , .rªyªs mamª dam convertere debeamus Cogm:

"mººPººdªt-tionem, & curam , ut ne cum to;

tam humanae \àpientiae Vitam de—

derimus , id unum adhuc nobis fu;

perſit ediſcendum ,' quod unice \cí

re juvat , ac probe tenere necefl‘c

est . Si qui: autem Nstríim indi

get apz'entià , ut inquít jacobus Apo

flolus, postulc’t a Dco , qm' dal orar/ibm

afflm’rzter , ¿9' 77072 impropcrat, Ü da

Iaièmwi. Memento tamen, quod z'tz

‘ animan¡ malewlam 77072 intrabz't ſa—

Pimtia , mc habitable‘ 2'12 cai-pare

ſübdito percatis. Reliquum est, ut abhujuſceſiopuſculi lectione exploſos ve:

‘ lim

1.] acobus Apoflolus in' Epifi.ſua capl.

PROLOQUIUM- 'lil

¡im , quos in convivium ſilum ad:

miſilí‘e poenítuit Naſidienum apud

Horatium , utpote , IS-lcêtat:líb.ll'.

Qaſi valia*: pO/èwzt majores. Ver; ¿TAW?

tere paliar _

Tam Parodi facicm , m'l fic ?mi

Mantis , :It acres . '

Potorcs: Nº!, quod mal cdiclmt liz‘

1767-221:: ml u

FC’ſ"ZJÍÍÍÍI quadſzzbtz'lc cxctrdatzzpij

72a palatum .

.ÏHYJC’VÏJ/m‘ ALLIF. I, ‘Madrid

~ Non" ſa10M - , .

. . txs tamen~ad~

I/“Ihdzm , Balatroqzzcé z . . . . . hucíntcllexi,

‘ ' " our Gramma—

O ' ' ' ~ ' d_ tici comſmu~

Qu ni cen canto ſuffra io ſub

T5) Ally-“mi: íntellígí poculi: ., five [agenís majoríbus a oco síc

.ctís : ut ſcnſum horumce Horatíí Carmínum hunc effe Ve—

lmt: Vibídius, & Balatro paraſití ílli vehementü potores In_

vertunt , ídest ovacuant , toca vinaría , ſgppje vaſa ,_ qux

blzs vína allata ſunt ., Alliſanis pºculís majorlbus - QBlPPºI

n_1 fallºſ, non opus est ísthoc ſupplemento Pªªªli-ſ , cum fª!

m Pºrſpícuc loqui viKÏcatur Poè'ta de Vino Allíſano, quod max¡

mo ſemper I'n 'precio fuífl’c— , vel ex Sílío Italíco hb.XII. verſ.

DXXVI. de Bello Puníco ,collígí potefl

. . 5 . . . Alízfanu: !acabº

Ham (Mamma: nger . . . . . , .

Hinc non inluríá mallem Cªrmina ſic eſse añº-ronda: fiin'dm: ,

ó' Brtlatrº parnſizi 1'11¡ , Itc vehemmxe; por-Ire: invertum ¡dest evªcuant

;0M Mſa -aimria , Allifzmz'¡ . Nec alíquíd ſaceí It negocíx, Na

sídíeni Convívíum Romae non Allifis pal-amm; nam Alhſa—

num vínum priſcís temporíbus ſaepe ad llrbem R_ºn_1am _ſub

cujus Praefeffl juríſrïíctícne, ut otc ex Samnii Provmcm AÏllſaj

na Urbs crat, ímportatum ſuií e Icgímus , hínc quºndamªºpl

grªphºſie Paz-toriº . ¡dc-Pc vectígali vini exportandí grana ab

Allifams mínimº ſolvºndo .

42- PROLOQÍUIUMSJ

Qiod ſi injuſsi accedant , eos memiſi

niſse velim Martialis terrastichon ad

;Aulum ª l

.Lc-&or ,' {5' auditor nostros P707

bat, Aula, 11176110:: .

Sed qm'dam exactos ejſe Pai-'ta ª

vega: .

'N072 m'miam cura mami coenaefeffl

cala ;zoflrcze

Malim_conï\iïzis , q’aam pla::

coqmr .

Dabam e "Rure nostro apud San-’

Bum Petrum de Folliſèio Vallatae

Pedemontii prope Allif‘as . .Nonis

Decembribus MDCCXXVII. ‘ ’

' Y

_DE

. “b:

/ l ..

r A f‘- Í

' P… *e* '

N “K—'2,1'',1

DE CANON

_STUDIORUM "

ªDISSERTATIOg

‘Nter maXIma hqminum ma- Mae Pºm—

la , quae‘ ex prim¡ ParentIs tªmil-ad…?

4 4 u 'ªlapſu , vulnerata natura m '

veluti íàniem quandam con-1

zagioíàm miſere in ceteros derivavit,

quippe,duo illa omníbus graviora cen7

ſeri debent , ſumma caligo ,five per-I' Prªccípua

petua rerum omn’íum ignoratio , &quae ex pri_

cffi'aenis cupíditas cuncta fine modo flLſuPªfºffiàï

ſciendi , ex quibus prímum ingeniilªin nºs!…

. . . . . . ſere derivapraeCIpltantIa , 8( coeca judlcandl te-,v rüm.

meritas , deinde error , atque haereſis

defluxêrc . Primi, inquarn , Paren;

‘tiS lapſus quid effecerit ,aut quid

malorum attulerit , res ipſa declaz

rat,- fiquidem quotquot ex eo dein

cePs progeníti_ ſunt hominesª, igno

ran

Z4" D E C A NONE

rantiae', & peccato obnoxii ; nullo'J

que ſubſidio fillti naſci coepêre; ut

indc neceffitatc compulſi , nec niſi

longo fludïo , 8L improbº labore ,

eam qua exornatus ab Omnípoten

te Deo in deliciarum horto ſuerat;

rerum natUràlium ſcientiam , Ada:

mu's , recuperare potuerint ; nam~

_ut Latinus PoEtarum Homerus , ait

. . . '. . . labor omnia vimit

_Improbm ‘, ªb' dari: mgem ¡¡z

L' zªc-bm age/las'.

TPÍRÏÑEB’ZHH'CC autem gradibus videntur eſ—

RIGINIBUS… ſe progrefi' . Primo , admirar¡ ſunt

plures effectus , idest eos attenq

tius ,8( ſuſpenſo animo inſijexerunt.

Secundo ex admiratione orta est cui*

piditas caufl‘as inveniendi: quae ubi

fuerunt inventae , multis postea con

Tgnºrªmiª firmatae ſunt experimentis . Unde

mªFºſ.ªªmï:i norantia,QUae mater admiratíonis

:knows-,1pm . . . . . -

aflmírgtíonê dªutur , ¡pſàm admlratlonem pepe~

Pªlªºſ*** rit, ex qua diligens cauſiàrum orta

cst inquiſitio: tum inventio multipli-_

'ci experientiê‘. confirmata. Neque id

fimul , eodemque tempor'e perfectum

est 5 ſed pedetentím , 8( quodam tem

poris lapſu. Quod ením ab iis, qui

prae:

.I. Virgilius x. Georgicor.

STUDIORUM." .'45'

I

praecefl‘erunt inventum est , id a ſeJ .

quentíbus' elaboratum , ac tandem ad

certam perfectionem perductum . Sic

adumbrationis gratiíi meminiffe ſat

erit , Logica a Zenone Eleate Par- {eno Eleatqs

~ - - - - __ogxcae acá_

menedIS_A11d1F0re¿qUI CirC1ter qua ’memoſ'

drmgentls qumquaglnta anms ante

Chriflum floruit , inventa perhibe— 'J

tur‘, ut testatur Diogeneá Laè’rtius.

Post Zenonem alii , praeſertim Pe— Persípaxqríci;

ripatetici , 8L ,Stoici , Logicain *exco- gjcai’gláàlfl:

luerunt , 8( nOVlS obl'ervatlonlbus , ¡Flº ºxºº Pº".

. . . . luntmoYiſq;

argumentis, 8( diſbutatlombus, per— Obſcrvanom

verſo quodam contradicendi fludio, flªg—ft'.

adeo ſeiè dediderunt , ut*Dialecti

cam artem non ad veflígationem VE..

ri , ſed ad facilem tantum de omni

bus diſputationem , viam aperire, .

8( ſibi , 8( ceteris fluduerint . Quac c;Atºgídcae traá

mala logicae tractandae conſuetudo, CLÏſÏJºªºAPÏÍ;

cum Per plura ſecula magis , ma- Fºſuº‘ªdlmª.ſ . ſ l . . .. .Jugo, carne?

gi que irrepIſi‘et , nec 1d Vltll patlthodus av¡

'- . - . - - . _ ris praefianqunet , tandemexortl_ ſunt-Ylrl pI ae “bus revocª

iiantes , qm aliam Vlam Inlverunt,tª estªqua ªd

- rcrum co n'

demonflraruntquc _Logicar'n3 non ut ¡¡ºnemfªÏ-¡è

artem loquendl phlloſophlus voca- PºrVªmWr

buhs, ex eo quo conflanter dictio

narlo utebantur ,. haustis , 8: in quq

. ' Yº:I. Dxogenes Lacrtt. in pratſ.

2x6 ‘ DE CANONE ‘ª

Voces etiam erant novae , queis ſer;

'm0 quotidianus destitui videbat ur;

fed quibus ad rerum cognitionem

perveniri queat , tradi oportêre .

ZZÏÜÍÏZEÏLÍZCeterum poêticae artis initium,‘ve~v

rü. initia dí—lllti reliquarum pene diſciplinarum,

¡ſíïj‘eflájfïlªgffi_Hebraeis acceptum reſerre debemus;

braeisacce ta tefle Euſebio .1.P0st hos,auctore Por

ÃÏÃÏÏ" dº 'phyrione, Orpheus , 8( Linus *prí

mumPoèticae vacaruntúnde Heſiodus;

8( Homerus, quos ſubſecuti fimt Ly—

vrici , 8( alii , qui eam facultatem ex

cultam admodum ,veluti per manus

nobis -tradiderunt .

Sed 'Franciſcus Baconu‘s , qui ini;

Bªgágsªïſçªígf tio praeteriti .ſeculí , ſcientiis ro

tiis promo-' movendis maXIme adlaboraVIt, uos

ªf’({1‘;:conl'cx*i¡)ſit libros , ut doceretª- qui

bºI'avít ª \xt bus modiS eaedem ad ſummam uſ

ÉÏFªmſ‘àſiJE que. .perfectíonem adduci poſsunt;

EYES; ſº prior inſcribitur de Augmmtz’: &im-7

' tiamm i; alter in quo elaborando

octodecim annos inſudáfl'e perhibe—

tur , Nozrzzm Orgamzm appellavit .

e Verum haut ſcite magnus illc An

(ºmne-_quod gliae Cancellarius; nam omne quod.

33$}L¿Ñſf;,1'ſg homini ſcire-da-tur ,ut 8k. ipſe homo,

homo, fini- finitum en, 81 imperfectum ;rita ut

tum efl &un 7 omni

Pºtfºctum. - v k

1. Iuſeb. libJI. de pcacpar. Evang.

* STUDIORUMJ ct 47¡

omni jure, nihil verius, atque utí- Sªtíls util-:c3lius rerum naturae cognoſcendae …Ínmnªmrrº-J.

fludioſis rat¡ ſunt Viril'ummj, quam ªªªmººº-dªº, . . _ findioſis ab

quod hzfèe, veríIbus comprehendl-z. exímiis ?rin-is

un., \Ñ prolatum a

Qu' mrz’oſzzs pq/Zzzlat totam'ſzz'a‘e

Pajíicre 77mm' , firm’ qm' ¡2022CI! ‘

Akdiocrztati: tonffiimtíctm ſaare

J¿Ide-x iniqum acstimatar cst ma;

1m ,

Saz'qm , naturacqm , 71m mºi-¿m

Panªm

.Lilmzda ttmtzmz que wm't mor-j

talibm,

N01; ſcz'rc pauta; malta miran' jzz-'z'

C’ſ .

Magix quie/'cet anima ', crmbz‘t

Willictſ

callſfliſlls crudz‘tiom parabz'lz’ ,

Nec quam-at ¿Ham , _ſz‘ qua quee;

~ remo-m fugit.

Naſcz’re qmedam magna ’ par: ſàz'

pz'mtiae cst. ,

(Dod fane antiqu‘os Philoſò—j

phantes,equorum_numero fuit Tha-j

les, Pittacus, Bias,.Solo , Chleobo—

lus -, ,Myſo , Chilo , id adumbrare

’Voluifl'ç , viſum_est Erudiu's; cuªl faz

* - o

48 ' D E C A N O NE

Sªpïªmºm cto concilio ex commum conſenſu‘"effatum m , . . . . .’ -

APollsnjs tê- has Delphiu Apolhms templo pri.

filz’ſcffiſiflºf mitias ſapientiae dedicarünt, nempe

NOSCE TEIPSUM, NE QçlID

NIMIS.

Mens itaque nostra , praeſertim in;

ſupernaturalibus , certis debuit cir

cumſcribi limitibus,ultra quos pro

redi , nefas est . Enimvero noflri

'gªmªs a ü'- primi Parentes Adamus ,8( Eva , hinc

oa cÏIÍÉÜſirrn-dtz ab ea ,què ornati fuerant, rerum na

ª‘fi‘j‘gffigº turalium ſcientià repente exciderunt,

ſciemçz rqpê- quod nimium creduli, malo Genio mo~tºº‘ª’dªſim'ª rem gefferint -, fic loªuenti Gene*

ſeos . I. In quacwzqgze die camedcriti:

ex c0,'fi*uctu ſcilicet vetito, ape

Ticntur oculz' ?Joſ/hi, (9’ eritisſimt Diz'

cientes box-um , (5’ malam . Unde

cum ad ſupernaturalem , divinamquc

l ¡ſcientiam aſpirarent , naturalem fibiq;

.convenientem , amiſèrunt :

Malta etem‘m bmc tada lan-m* , mi

ſcz'taqüe roſzmtDama filctflſllpó’td Fidcs gado-Jam di.;

lata modcstc"

_Sabstirzet : 6’ 1211110 ignorat \lºft

çditq damn?:

pru-ſi

_1. Geneſ. capJII. vºnv.

_ STUDIORUM. 49

_prudenter admonuit S. Profiwr (1),

(¿god indícafl'e Videtur PauluS Apo-ªj

flolus R²), cum air: : ‘N017 plus* ſapcrc;

quam aparte-t (¿para , fiªdſdſie’fl ad y

ſobrictaz‘cm; ¿micm'qzze stcm‘ Dam

diaz/ZZ, mmſzü'am Fido-z' . Ex .Adamo ,

cjuíque posteris Scientíae dcrivatae

ſunt uſque ad Diluvium’ Noèticum;

ex Noêmo ejuſque filiis ad Homiz

nes postdiluvianos. Unde Seth¡ NC’,

ERES, ſi Joſepho (ª) credendum est :

c ¿momia llª cx- bamirmm natitiê

dilabercntür , ctm¡ Adame: ganara;

[cm Mundi interitum , 117mm ¿nz

tendía , diluvio alter-um pracdixiffi't ,‘

daa: cxcitaffl columna” alza-_ram laz

Ícrz’z‘iam, alta-ram lapideam, (9’ ¡¡tri-_z

que ſaa ¿mmm inſculpſiffc’, atfi 14.-_

zcritia diluvio periret‘, fiapezstu eſ;

jet [api/lea , game bomim'lzm di/Zmdz’

copiam faceret . quam ex his C’olum

niS , alteram , nempe-lapideam , idem

Joſephus uſque ad aetatem ſuam in

Syria perstitiſi‘e affirmat . De cetero riffllgrï 31::

ultra geminam hanc columnam lazſºpÃOſiZ-olum.

(D) pideam; '

ct g) $.Proſper Carm. de Mgmt.

_ -) Paulus Apoflolus epzst.- ad Roman. :ap-XI!.

(z) Joſcph Antiq. ¡it-.I. camill- -.

;o D E CANON E

gªïïªxïmïí‘ pideam , 8L lateritíam , eximia' eízí‘s'

jus gcnens . º

mºnjmençz gencrIs monumenta quamplurlma eX-z

filfrwá, :2_ :abant olim in Aegypto , quae a

titiscperhí— Diodoro deſèripta ſunt . Mirabíz'bºtª" les inprim‘is fuêre ſubterranei qui-j

dam ſecefl‘us prope Thebas Aegy-j

ptias , quos Syringes appellabant;

magno labore e’xcavati , Veteribus

memorªt¡ , Ammiano praecipue, qui

eorumv parietibus Hiero lyficas .liz

teras inkultas fuifl'e per ibet , an;

te Diluvium a Viris , qui calamíug

ltatis hujus praeſèii , Priſcorum Liz'

* tuum rationem ad pofleritatís me..

moriam commendirunt . Lex a Deo

in tabulis lapideis deſcripta est . M0

ſes jubet Deuteronomium lapidíbus

UndcCíP- inſèribi…. Inde cipporum , five co.,

Ñ‘eº'fºflgª: lumnarum lapidearum uſus ad ſe."

HgïFªàª ci: pulchrq; nou 'ut Servius inquit (1).*

yulchn. Marta:: nobzlzbm ſaperpq/I‘taram adostmdmdam car-11m calmſiizm ,- ſCd

excipiendis elogiis , cujuſmodi vez'

tustiffimae duae memorantur aDio;

doro¡ ªd Iſidis , &.Oſiridis &pul—

chra &cris litcris ſignatae . Me;

' - Bºſªbflfih

…‘01 Servius ¡¡¡40mm. º" " 'Ã

\uu _

b -STU—D‘I O R UM . 5'!

REP-'<5EXT'

tu“

.umk¡-*ª

l

mºi-abiles, 8( Rostrata Duiiii, 8( il~'

lae Appii Claudii , 8( nobiles illac

Trajani , 8( Antonini. Hinc, 8( eae

quibus foedera incidebantur: velut

illa, cui Ieges ſoederis Romanos in~

(er , 8( Latinos icti , Servius Tuliius

impreffit. Ceterum Jus, quod ex il— Jus quod ah

lius Urbis Sapientibus, ex qua om— SÉÏÉÃBÉQ'ZÍ

niS fluxit humanitas , 8( morum , at~<’ºP*‘~'r‘.m.t De:

. . CCDlVlſlflTAlÏH.

que ſermoms elegantla , acceperunt vexborñ prº.

Decemviri ,- quodque cum propter gfgïíïª‘ie’rgf

miram verborum proprietatem , at» cínnatumzªd

que brevitatem fine coricinnatam,fflªiïſi& ¿13:

turn propter ſummam aeqmtatem¿Rígi‘lºuffſiªfflf

atque prudentlam , rerumque pon~ lid¡ juſſu Po—

dus , 8( majestatem , univerſam con- fgfiºzgÑfgffi ,

tinere ſàpientíam, ac omnium-'Phi

loſophorum doctrinfi gravitate lupe-

rare putabatur; ad omnium noti

tiam , 8( utilitatem aeneis inciſum

tabulis fuit, 8( in foro, juſi'u populi

collocatum . @em morem inciden—

darum legum deſcendere a Cory(

bantibus ex Theopompo ref‘ert eru~

ditiffimus Gravina ſuis in opuſcu

lis cedro dignis. Et ut idem adno

tavit , Solou in ligneis incidir (a

bulis , quas diªm «gin-‘glªm appellfi

(D) 2 runt;

3'“: DE CANONE ,

runt; CUm, ut ex Arístotele in probleºï

matibus confiar, ante tabularum uſum

ediſcerent populi leges, 8( fi‘equenti

cantu eas memoriae mandarent . Hinc

- ' haut temerc ſuſpicatur vir undequa

que doctifiimus Huè’tius -I , doctríam

Moſen de principiis rerum , ipfiuſque

leges, cum pro veris , 8( aequis hau

l berent Aegyptii _, 8( apud ſe ratas.

efl'c vellent , in columnis ligneis,

ſºphiªm, v_e— vel lapideis deſcriptas publice pro-i

¡¡¡ºff KEYS_ poſuiſi'e; atque his columnis ad Phi—

lhªgºrªszPIª-ªloíòphiam , velut Magistris uíòs fuiſſi

Mªº’ ‘º ªh" !è Pythagoram , Platonem, &alios.

_ Sed post Noi-:mi Cataclyſmum;

mª"ffiirágiffij quo nempe perpetuis quadraginta -

bribusnºcius-dierum imbribus , totiuſque Terrae

?,ÏÃÃÏÍTÏÃÏÍHI eluvione , flagrans ubique hominum

Sªqíªgfflª_ libido-’fuit resti’ncta ,* aucto homi-Ñ

.talium mº¡- num numero, de difizefl‘u in varias

‘l‘fúfflsnªby_ Terrae Regiones cogitatum est. Sed

lonia_ audaci prius Turris Babel , ſive Confzzſïa-z

BZS'ÏÏ‘Ã‘QÏQ m": , audaci mortalium conatu ín-_

BZÉHÏÏQÏPS choata, potentiori Dei nutu f'uit in.,

pta. terrupta, Wippe ibi , ut in Genlcleſi (²-).

. a

(I) Huêtíus propJV. dem. E-wm . ,ca .Il. .XV. '(2.) Geneſ. MPXL g p ª '

S'TUDIORUM. 34;'

habctur: Covfaſam est labiam ¿mi-Í »

ómstzc terra: , 8( lingua- communis Lin??? ººínª

in plures dività : adeo ut ſublato ÏÏÏÏÏÏJÏÏKPÏ*

quo inter ſe devínciebantur fèrmo

nis commercío , alii in alias terms

commigrare ſint coactí . Hinc , ut

Joſephus U) auctor est , tot linguaº

rum , quibus nunc 8( jam homines

utuntur , varietatis orígo , ut quot

Orbis regiones ſint , totidem homi-

num linguae numerentur. Sed ex

natís nationibus , nonnullí Hcbraeo~

rum , Aegyptíorum , Chaldaeorum;

aliorumquc , excuſèfi ceterorum \'0

cordíêi, rerum pulcherrimarum ad

? miratione commoti, 8( frequent¡ eſ

fectuum ſingularium Obſèrvatione,

quae experiencia dicitur edoctí, ſcien-- {nsïntſíí ªº

tias a fundamentis- instaurare omui Éêſi'ſªczcºncºàſz'c

ope , aç_ \indio ſupt adgreffi 5 híncAegyptns mter primos eminet Mer- çªe.AcgzſpmS

curius, Mofis cooevus, intímus Con~ ’CT-:fiüFÏ/ÏÏÏÍ

filiarius , 8( ſaccr Scriba , ſi Diodorum cºgí?“ 'mª'

Siculum <²) audimus ‘,- qui Triſine- mºi-‘ªªª'

gistus, hoc est ter maximus, nunca:

(D) z patusz

(l) Oſephus in l. Antiquit.

(1) íod. Sícul. ¡¡5.1.

5‘45 DE CAN‘ONE

'patus , quod maximus Philoſophus;

Mos' apuçl maximus Sacerdos , maximus Re::

¿FELIZ ²51;: extiterit 5 nam , ut ſcribit Divinus

cel-dorm, Rc- Plato ('— : M0: :rat Acéyptii: ex Phi

ªªmvº* lo apbi: Sacerdotc: , m Sac-ardºz

::bm Reg:: elige-rc . -

Inter chªl— Inter Chaidaeos ', ſeu Babylo-ª.

gçïgñíggª ª:: nios praeluxit Zoroastres , quem pri

roaflxcs veri- mum Magicas artes invenifl'e , 8('ªªªm‘º‘prºª' Mundi princi ia , ſyderumque m0

tus diligentiſiçme tractaflè ſcribitJu

Mid 20m_ stinus ª '. Hanc autem Zoroastris Ma—

gix¡ ?za-;jam glam non praestigiatricem illam yºu

’¡PÃÍ'QÏLJÃL Z’m‘n intelli i volunt Veterum perí-_

\lºªilªimi- tiffimi', ſe Dei cuitum , 8( divina

rum' reru‘m ſcientiam fic viſum IO

cupleti auctoriPlatoni (z) , quem iti‘-_

dem', ut Pythagoram , Empedoclem;

8( Democritum ad cam comparan..

dam , naVigafl'e, exilils verius , ’quam

peregrinationibus ſuſceptis, docet Pli—

nius \4‘- .› M'ultus est in Magica arte‘

, / tuenda-Ápulejus (y); quem'ſi.cuicon-*

é ~ .. ~ _ſulere ‘

«

(-1) Piar. Dial.XI.

F) _Fiſh libJ. Cªll-lp

;j lar. ¿Zeit-.I. ~ _ '

(4) Plin. ¡¡1,.Xxx. :qm '. I ' '(ſ) Apu]. ,4101.1- ~' '

STUDIORUMÏ- 'Fx’

t

fulere vacat , is Magíam Zoroastris

intelliget ¿jffi’ Dz'i: immortalI'bm Izc

ccptam , cglmdi cos , ac Nmrcmdi

¡¡¡aguardªn , piam ſèz'lz'cet , (9’ dim".

m‘ſcmtc’m , jam I'Izdc a Zarcastrc 710-.

kilo-m , coelitzzm Antzstitem: 8C Ma-z’¡ ‘

gym Perſarum lingu'à nihil aliud¡

quamlSacerdotem ſonare . Itaque tra—

ctu temporis nedum apud Babylo

niOS , 8( Aegyptíos ſiIi f'uêre veri

tatis interprete? , 8( Doctores, quiChaldaffl, &Hierophantae ſunt ap- ſuêre inter—

pellati ,* ſed ceteris quoque nationi- àïfgjïº Dº'

bus extiterunt Viri ingenio , 8( reu_ __ q_

rum naturalium cognitione praecel -zf

lentes ; Hebraeis quidem Rabbini;

Graecis Poêta' ¡nde Sapientes ,' qui ª

postea Philoſophi ſunt appellati; Ro-ſ

manis Pontifices , 8( Jurif‘conſulti,

qui erant legum custodes , 8( Justi—

ªtiae Sacerdotes,- Perſis Magi; IndiS

Brachmançs , ſeu Gymnoſophistae;

Britannis , 8C Celtis , five Gallis

Druídes literis , artibuſque nobiliori.

l bus excuiti; Phaenicibus, qui prae- Scjp'eºçesnºn

cipue literarum gloriª floruerunt', JÃYÃ’JOYÍQ

quique 8( literas vocum adjutrices "lªs ºnzª-"j,

._ . . .. cd inter-sinveniſi'e perhlbentur , aluſque nat ¡¡¡lºquº vº

‘²p.

kn.

ya' DE CANON’E'

¿Mugª-ſ_ tionibus,.ad quas vei novgrum ſeS

ſc Phoeniccs dium CUPldÍ , vel mercmm cauſêê‘. na

Pº‘hïbffl‘* Víg'àrUnt,tradidiſi'c , Orchus; Thra-ª

cibus Zamolſis , Scytharum legisla—

tor , 8( Orphens; Lybicis, Athlas ."

Bantum vero in eXtremiS'Orientis

oriS in diſciplinis olím Sinenſes prae—

ceſi'erint , nostra etiam tempora te;

flantur; enímvero apud eos maximo

Pwffigfigïª in precio ſuít Conſucius; Pythago—

eboevusapud rae ſere aequalie , utpote qui quin:

¡Sáliïággºªmg‘r’g gentis quinquagmta , 81 amplius an—z

dom-inzquí nis ante Christum , Cyro Perſis ¡m7

QQB‘JÏQQÃZ_ Fea-nte , ut_ vulgo creditur, natus .'

BET-…zªgª .'Vmª ‘lª'PPº …Sºmª ›.Prªºst.ªrznia,Vi1‘oſquetlffimOS Philoſophos ommum diſCI-

gfà’gºfïíffilj' plinarum ad miraculum uſque pe

plínarum _— ritos ex numero , 8( pondere an—‘.

{LTÏÑÏÃÏÏÃZZ tíqua actas tnlit ª ne exceptis qui;

tastulit. dem _Scythis qu¡ admirabilem via¡

rurn Anacharſim‘ dedêre nobis; pau—j

'ci , aut nulli populi in vastíflª-

mo Aſiae Sinu poſſunt numerari,‘

apud quos olim Scientiae non fue

rint excultac_ . Immo ex ípfis Bar-a,

baris , ut testis antíquitatís fàtis~

idoneus‘ ,inquit Megastenes apud

Euſebium'ª, .8( _Clementem_ Alexan

Ñ dri:

_ S'TUDI'O‘RUM." 5²7'

drinum (1) in Europam fluxit quid~'

quid Scientiarum in veteribus Grae— .Hªmfíªº‘

cis , 8( Latinis ad miraculum uſquc :ESTRÉS:—

demiratus est Orbis. Hinc humana Zººm"

íàpientia velipſiſmet Graecis fatenl

tibus , qui ſe per ſummam anda¡

ciam , ſàpientes praedicabant , ori-Í

- ginem duci( aBarbaris , quos earn

ab Hebraeis accepifi'e , non dubium

Cst; Hebraeis autem, utpote quem

fibi populum Deus oiim habuit eleª

ctum , per Abrahamum primo , dein~'_~

de per Moyſem interpretem tradi—

ta, ſicut &Lex divinis promta fue-J

rat oracuiís , eorumque regimen con

flitutum , quod Joſephus Gªuguin _Iudaeorü' rc

recte appeilavit . Abrahamus au- ÏTKÏÍ’ÃÃÏZ

tem , 8( Moyſes , aiii ue Hebraeo— Jàffifig¡ ªP‘

rum Patriarchae aC uces , nemoP l

inficias ibit , quin rerum naturalium Hebi'aeorum

ſcientiê ſuerint informati , non ſe- Pªmªrchªº’

Ñ ó( Duccs rº

CUS Q ac Salomon judaeorum Rex,…m nªturª

U1 ut iàcrae literae (²) testantur , dl- .m

put-7291;‘ ſzzprzz lzgtzi: ECC-dm , qua:

¿ºf m .LIIMIIO , ¡¡film ad byffl‘opzzm ,

* e ‘ 9ª.",

{U Clan-:ns Alexandr. lib.ï.~S.-rºmaíª’l 3-) ?GZIIV- y“

53 DE C AN ONE

'quad cgrcdittzr de parietc 5 6' diſ?,

firm't de jammtis , ó‘ wlan-ibm ,

e ¡ªº-&11M; , (9’ pÍ/Z'ibªs. , _Ñ

cctero non arbitror diu mi-_

hi elaborandum, ut ostendam apudz

{zw-.²²?" Jones quoque , 8( Etruſcos fuiſſi!cientiàniªnim ſe olim ſcientiae naturalís , libera

Pªnªm" liumque artium studium , cum l apud

omnes confiet, ut ad …l'Cm appoſite

advertit Johannes Baptista Vicus,’v

Vir aetate nostrê , reconditê li

teratura clarus (1) , in illisÃItali-r

cam Philoſophorum ſectam, 8( qui-.

dem doctifiïmam, praestantiflimams.

ue floruifl'e . Etruſcos autem- eru

itíſiimam gentem fuifl'e , magnifi

corum doctrina \àcrorum ,, qua praez"

Rabat, ut idem inquitz confirmar;

nam ut ex Valerio Maximo tradie

Neapolitanae Urbís ac omnigenae lio,

teraturae decusAlexander ab_ Alexan- 4

* A . dro (²-) ,‘- Romae_ ut augurandiſçien

ſcïlffigªz‘fàjtia, 8( ars innoteſceret,, Optimatum

l::líojilfíºrêqna-filios ſexzzEtruriae populis, ex de.

ªnªl-cuçrºn‘ªzí’ªçreto Senarüs percipiendae lácro.J

r Ñ- ~~ o rum

i) Vicus in pmmíº de ami'qu. lMlJaPiem.

a) .Alexªnd. ab Alcx.1íb.V. Gminfldier. mMflX.

_nª—.,4,

...5L—

Ñ STU‘DIORUM‘Í 79

rúm díſciplinac gratiê tçadi Oportº¡L

bat . Hinc ab Etrufèis religiones

Deorum , & cum iis locutioncs ctiam

íàcras 8( pontificia verba Romanos

accepiſi'e constat -. Literas quoque ,²,

quas olím Etruſci habebant, pri-ª’

mum, mox Graecas , &haut multa

post circ'umſcriptas ’ſenren-tias v, quas

Cbrya¡ Graeci vocant.: deindenflu-Ï

dia liberalia , 8( animi cultum nom

ſOLUm pueri ingenui , ſed 8( virgíª'

nes Romanae nondum adultae cdi¡

ſcebant. Sed cjuſdem Vic¡ indicio,

Architecture ceterarum ſimplicifiò “¿HUMM

ruſcoru,ma Etruſcarum, grave argumentum argumenrum'

pracbet eos m Geopiçtrla Graecm‘ BIKE::

priorcs fuiflè . Viros IgItur omniumluxiffc.

ſcientiarum laude praecellentes, at.

que admirabiles omni aevo Vigucg

runt ,- qui Iàne niſi lucem praetu.

Iiflènt , haut nobis tanta nunc eſi'en

literarum eminentia 5 vix enim ati-:Lx Vctcrum

nf: vix quidem aliqupd est'beneÑços ¿El ggflff‘jf:

gitatum ,' aut egregie dictum ', ~cu-- riº:- ºpªqiªm'

jus prima ſemína non @arſerinrVe-~&ESTRÉS

fªrºs; fic ab Homero, qui omnium’º‘ªºſmªſª

unüs, instar est z .non monicª-Poeta.

rum .linguayªcnata efl ºf‘.

‘Sii [um:

'60" DE CANON'E

ſummi Oratores, Philoſophi, atque'

Hístoríci omnes ſumsêrc ſententia

rum lumina, 8( dicendi colores , at-’

ue formas , ut is eloqucntiae , ac

ªpientiae univerſae commune fuerit

elementum - non injuria appellatus;

PlªtººXHº- quare vel ipſum Platonem , quem

mºri *s l t'- . .. . . . . .

cibusºquªªzá_ prae mgenu ſublimltate dIvmum co--l

YVKE…? gnominavit Antiquitns ,. omnium HO

rivªles. mer¡ studioſiffimum imitatorem ſuxſ

(è , atque ab Homericis laticibus

ad \è deductos rivos quamplurimos

tranflulifl'e , testatur Dionyſius Lon

ginus . Ceterum , ne longius excur

Tªcºgítozcr- ramus , unde Cartheſius ſuae Phid

ffiJÏ'ï’fiÏfljloffiphíae fundamentum , quod in

ªiº Viº¡ ªx dubitatione constituit , deſumſit , ni.;

Plautmo So- . Ñ. . '

dia deſumtü. fi ex Plautl Amphytruone? dic emm.

inquít relatus johannes Baptista Vi

cus , cujus verba híc adſerre nou

pigebit: Sed mzllo am- pacto, qm*:

potcst 72072 qffc‘ con aim , quod cogi

tet , (F ex- cogttamli canſcimtiaª col—

ligcrc certa , quod @EN pri-z

97mm ‘Damm apt-ri; idªqfflè Renata: 5

‘Cogito: ergo film. Et mºro Piazza'—

71m Sq/I'a 72071 alitcr , ac. a geniaífal_

11m: _C'artbcstzſ , del; a ſomm‘o i722":

‘ ª * Will!: ..— J "¿:3 ,

A4

STUDIORUMI '6P

Blitz!: immz‘ſlb Staz'ciÑ, a Mercurio;

qm' Íffiſiíl! ¿Magizzcm ſzmzſcrat , iii 1155-"

bizzm dc' je z'pſo addaóïm , an fit,

ad ídem ¿Izstar medimbzmdm bm?

primo vera acqzzicºſcit.

Carte dedepol {mom ¡llum conte-mí

lo , (9’ armam agua/¿0 mmm ,

.Vehmdmadam ago ſacpc ¡iz/beca¡

lam ¿XI/;UEM , Izimz'sfimilis cst mui.

Izidem babe; pctaſum , ac Dejíitum;

tam calzſimilc st dique Ego:

Sara , pes , stfll‘lfl'd , ton/'m , 06117

12', Izaſam, dem, [abra ,

Mal-[ae, mentum, barba, callzzm:

tom: quid verb!: 011711 st.

Si zergzmz cicatrico ¿Im , m'èz'l [70a

fimz’lz’ cst ſz'mz'lim .

Sed quam Cogito , equidem cer:

to ſum, ac ſempcr fm' . IL'

56d ad Romanos divertamus , qui (“BEE ?N—

cum ad Pyrri uſque tempora nulliGukELA-If:

.- meter º. _NAE PR()¡Cl p quam rustlçae , 8( bel GRESªmET

licae operam dedifl'ent , ut historia IN'IERl’Iu.

testatur, prmC1Pio nonmſi rustlcana Rºmªn¡ ªd

lingua locutos , liqmdo constat; fèd Pyrrhi uſqgc

Inox , acceptis ab jonibus , 8( Etru- Ïffipr'ªliªr’ufi?:

ſCiS , aliiſque ſapientiflïmis nationi- ºªºªªbºlliºêº. . . . . . operamclcdz—

bus, doctig latmae lingua:: orlglnl:derunt_.

bus";

62 -D'E CANONE

bus , cam excoluerunt quammaxi

me, atque armis ,’ 8C commercio ſi

mui cum imperio in omnes f’ere Oi"—

bis terrªrum regiones diſïèminarfint‘;

ſparſis ac continuatis fiepe Colo

niis , pra'ecipue vero propagarünt ,

¿afirràªlimòt Conſcrvarünt legibus ,- at ue ju

ÏJÏCOÏÏÏÏ diciis; kim* Magiſiratm pujª¡ , ut

Vªtªlpſªººi- inquit Valerius Maximus , quanto

puc_ g :bus , . . .

¡udxcu que. Pere ſuam , Papalzqwe Rom-am maje—

statc'm retinmtcs ſ? gcffcrint , cogim

ſci potq/Z, quod inter tetera Obti-ª

_ _ ¡Kc-nda: gravítati: indie-ia, illml qua

mÏáfi'ffffigí qqe magna am: perfiwrazztia castg

PºPºJÍ‘lªªBo- dzebzmt , mº Gram: unqzzam mſ¡

?SYM-:K: latina re/Ïzonſa darmt , ſèd per i72

ªª- teríretem loqm' cogebant , non ¡¡z

U1' e tantum izq/ira , ſèd etiam in

Granja (5 Asta 5 quo ſcz'licet lati

na:: wei: 1.70710: per 0mm*: gente:

Acncrabilior diffuna’erc’tur . C. Ma—

"im grana: lite-ras dz'ſcerc 72011112,*

mªdo 71a alienígenê .ir/¿mii exerci

Tnxfiuscªº_ tatiana , pan-ii rita¡ [Lºre/III trufa.

Pr in latinoga cx-¡steret-ª. Hinc 81 Tiberius Cae

crnwne flu- . . - . › . .dioſd'simus. íàr, ut mqmt Tranqmllus (U, Ser-3

mom,

(x)- Tranquiuus (iz-.LXXI. .

' J<

4,———u_--.

ST UDIORHMZ 6;'

?zz/om* gracco , quamqwm alias* 127mm")

tm , (9' facili: , 72072 Mmm ¿dime-qua;

que zz as c/Z . Mlitcm qüaqw Gral?

ce te] ¡717072121772 interragatam, ;IY/1‘14

tin: rcfizozza’c’rc ?Midiſ . Hinc Roma- Rºmªçºfflm‘

nis tanta religio fuit in ſolemnibus ſolê‘i’leilijluïſoru:

formulis ſervandis , ut quiſquis fi» ffifljªfflvªª'

ve eas , aut verba civilia peregri\_

n’zi lingua corrumperet , is neque "

contrahebat obligationem jure civi

li , neque diflblvebat , nec heredem

recte instituebat; in ſolis fideicom- Dcmtq Hdci;

miflïs , utpote non ex jure civili ,fgffigfflïgz

ſed ex moribus deſcendentibus, re— gitªnºs lª?"

laxata est ſeveritas Juris civilis * ce--mst’j Tºrº":

› P q e for

{eri yero actu’s legitimi , qui ex ſo- Mªzzª?:

lemmbus verbls peragebantur, nem- bat. ¿Ez

pe- emancipatio , aut acceptilatio; ‘~ª

hereditatis aditio , ſervi optio, da

tio tutoris, ſervi liberatío , latinis

praeſcriptiſque ſormulis exprimeban

tur,- brevi igitur (bado, ut inquit

Laurentius Valla Canonicus Latedj

ranenfis , 8( acutus Roman¡ ièrmo

nis cenſor , Roman¡ latinam lin— Rºmaniſci-J

guam celebrem , 8( nedum Urbis ,$321 MPH"

~ſed, quaſi totius Orbis regínam cil, ‘ "

fecerunt , &5 _vçluFioptimam quanj

' dam

v

64 D E C A N O NE

x

Gente: pene

omnes anna

Iinguî ad li

berales difci

ylinns imum

tu.

(Zur l. latina

hngua exor

'dam frugem Mortalibus ad facien

dam íèmentcm praebucrunt ; haec

enim Gentcs,, Populoſquc omnes 0m

nibus artibus instituit , quae libera

les Vocantur; haec optimas leges

cdocuit 5 haec denique praestitit,

ge barbari amplius dici poflímus.

Non cfl autem ut a lectoribus

veniam petamus , ſi ab Scientiarum

_originibus ad linguam latinam di

'grefiî fumus ; cum enim id unum

praecipue nobis in animo fuerit ,‘

nempe veluti digito ostendcre flag

dioſàe Juventuti puriores ſapientiae

fontes , non temere ab ea lingua

exordiendum fuit ,- ex qua recondi

di‘ªndªmfªst?tatª: eruditionís latices emanant , ut

&Sªd latini

Etymologica teflatum faciunt. mii-1

bus accedit quod eà‘demmet lingua

liberales diſciplinae , de quibus nos

dicturi fumus , ac pene omnes , qui

bus ingenuae continentur , fuerint

propagatae. v

Latinitas itaquc, ut placet Ma?

ximo Victorino (I) nihil est aliud,

quain obfi'rwtio ¡¡¡corrupta 105112722¡

I

(I), Maximus Victºrianº [ió-dakeçªrámmaticz,

t

. ST 11D"IORUM. '6;'

diſccwza’zzm Roma/mm linguam. Va:

re earn non Grammaticís dumtaxac

praeceptionibus , quae línguae ſunt

clementa ; \èd etiam optimorum Quomodo

Scriptorum conſuetudinc compare- ÏÏÉÏÏÃ’É’

.

mus oportet ,º vere enim , & rae- g‘jªrgçffiªg‘z

clare inquít (Lujnctilianus': aljud cst lªtinamplocui

grammatice , actua? latirze [aqui , Ex_Ï‘°ªº“ª'

hoc igitur liquido constat latínam linª'

guam non Paedagogorum beneficio;

fed bonorum Scriptorum long’a‘. con

fuetudine , ac diligenti imitatione

maxime comparari g 8( ſane: &Im

ex infantibm , ht de Rhetoricís ‘ -

pxaeceptis divinitus ſcripſit Augu— .~ r "

stinus U) , loqumtcs 72072 fiam‘ , mstlocutíomw di cmda loqumtium; cm* 'cloqamte: eri ¡2077 pqffzmt , Halle? '

cloqzzmdi arte tradità ,ar/¿²d elocuz

ÍÍOÏZBS elaqümtizzm legº” 0 , (9’ cm-J

dienda , G’ quanttlm adſeqai come@

ditm* imitando? Qzg’d quod ita fic

ri ipſis quoqm exparimur :XM/plis?

Nam _jim praeccpziy Kbetoricz's 720;_

*Dimas plurimas claqucm‘iares plan":

mi: , qui illa didicerunt _. Non ta-_

(E) men

(1)' Augustinus .h'bJV, Mr. abri/Z. ¿n prim.

64 DE CA N O NE

. 'dam frugem Mortalibus ad facien

dam fementem praebuerunt 5 hace

Gºmªs* Pºns cnim genteso Populofque omnes 0m—omnes latina . . . . . .¡ing-ui ad_ l_i- nibus artibus mstltmt , quae libera

iamaiia les vocantur; haec optimas leges

cae. cdocuit ,- haec denique praestitit,

ge barbari amplius dici poflimus .

Non eft autem ut a lectoribus

Ïvcniam pctamus , fi ab Scientiarum

originibus ad linguam latinam di

grotii fumus ,* cum cnim id unum

praecipue nobis in animo fherit;

nempe veluti digito ostendcre fius

diofae Juventuti puriores ſapientiae

_ fontes , non temere ab ea lingua

Egg“: lalaniexordiendum fuitz ex qua recondi

diendunlfuitita.e eruditionis latices emanant , ut

Etymologica testatum faciunt. O¿Ii-_

bus accedit quod e’àdemmet lingua

liberales diſciplinae , de quibus nos

dicturi fumus , 81 pene omnes , qui—

bus ingenuae continentur , fuerint

propagatae.

Latinitas itaquc', ut placet Ma

. . .. ximo Victorino m nihil est aliud,

cilia lª…" quam objèrwtia ¡¡¡corrupta 10912572¡

1

(x) Maximus Victorinus (ib.deke'_ammmaíim

P ~ pl

_ STUDIORUM. '63ª

díſcczmdum Romandm linguam. (liza:

re earn non Grammaticis dumtaxat

praeceptionibus , quae linguae ſunt

elementa ,- \èd etiam optimorum Quºtjïºdº

Scriptorum conſuetudinc, compare* ÃÏÉÏÏÃÏ—

mus oportet ,º vere enim , 8( prae- ªfan‘fſíffa‘ê’ª‘

clare inquit (Luinctilianus‘: alíud cstlçcinamiocu:

grammatice , actua' latina loqm' . EX “Mºmº

hoc igitur liquido constat latinam lin

guam non Paedagogorum beneficio;

fed bonorum Scriptorum long'à con

ſuetudine , ac diligenti imitatione

maxime comparari ,' 8C ſane: Cum

ex infantibm , ut de Rhetoricis ~

praeceptis divinitus ſcripſit Augu— .~ z

stinus U) , loqumte: 72022 fiant , ;zi/i .

locutíozzcx di temía loqumzium ,- cm*eloqacmes eri :2017 poffwzt , 7214113 '

cloqumdz" arte tradítíi , fed ¿²105147

times eloqzzmtz’zzm [agenda , (9’ ala-i

diena’o , (‘Ï quantum adſequi come—j

ditur imitando? Mid quod ita fic

rz' ipſis qmqac experimur men/plis?

Nam _ſz‘rze ¡¡meca-[2th Kbetoricis ¡taz

‘Dimas plurimas claqumtiarcs 1211175—,

mi: , qm' illa dia’iccrwzz‘ v. Non taz

(E) men

(1) Augustinus ¡¡b-IV. de Doc'ir. C'Dríſl. _in prim.

66-- DE _CANO-NE›

men inficias_ iverim , quin poterit'

quiS juxta Grammat‘icorum regulas

, _ lpqui; non latine tamen 5 enimves

r0 Grammatici construunt , quae La;

ve Latin¡ in tin¡ invertunt : hiromittunt , quac

:ggçrïºªªº in¡ ſupplent. Illi detrahunt, qua:

ab his adduntur . Postremo Gramq

matici in id student , ut oratio recta

fit, Latin¡ ut elegans . Adfcrat luz

cem dictis cxemplum . Latine loquiz

tur SimoTerentianus (1)-. - I

1/0: ¿filma intra aüfiªrte: abiteç

Sofia, › _ .

'Adeſdzzm : pana"; te wla . . -. . .

Exºſa Gram—Grammati-ci ad' ſastidium uſque ,8(

ÃKÍZÉÏY, odium , hace iſIÍa ita cnarrarent:

O fiªr-m' aufcrte MMM/negocia ir¡

tra z (9' *00: abitc ¡ter kim* . ,OSO

fia ade: 17m , ?mm ego vela adloqm"

te mm ¡¡amix ólerbis. Videte quae—

ſo , difl'erebat fidus’ latin¡ ſermonis

’ Ñcustos 'johanncs Baptista Vicus , in

hac GrannÏI'aticorum oratione- om

nem‘ Tei’entiani 'ſermonis , five. .la,

tinae elegantiae‘ venerem diffugiſi'e;

_ik verbis inurilibus , 8:' lgfi'as aureg

. ' v' e .‘ (xl-¡e,ſi

(²)' Sima Tcreniianſus ‘dable-.I. '

MvwvpTct v

c

’STUDIORUMJ ei

'onerantibus- fèntentíam impediri;

quae latina brevitate ’jam facilis ca

ptu erat ,* k particulam illam dt'im .

Graecís nªcíª-º* , detrahi quae gcs-unquamnium latinae linguae exprimit, quo—nacgc . '

ties cum gratia volumus imperium

mitigare ! Habet igitur, ut quae-men ¡¡Mugª

vis alia lingua, ita &latina nativam iagag {331;

quandam venerem , quam Pcregria acnítivuslï

ni etſi inter Cives diu verſàti per— gfgzg‘fg’ªgàï;

difficile adſirqui poffunt . quis enim fruimur

ignorat Theophrasto acticiffanti , ut

pote in Graecia diu verſato , vetuª'

lae mulierculae objectum z flo/per

non ‘vendo tant¡ P notans illum quaſi

non cffet Acticus natura, qui fupra

modum afflctaret Acticiſmum . Id

namque ſolent hoſpites , dum in alic

na lingua volunt videri diſerti . Hinc

a in Virgilio , *qui ob incorruptam ,

a nativam quandam Romani fer

monis integritatem , in media-,11n- M _t

be ſe natum ostendit -ma fui reg/iii ºbªyágª‘çgf

'Phrgſi ipfius Apollinis ore- digna', 'Siiº

Mantuanitatcm s Sc in Propertio.;

qui ob velegantiam latini fermonis ,

fe Romanum Callimachum vocare ' .- - Transmarina

auſus est , quaedam Trammafma mz t

l’i’opcrtio .

( E) z cſi'e ,

68 D E C AN ON E y

cfi'e ,' Critici cenſuêre '. Qgïn'véiªo'

Líçªíàªvmitªªòl Pata‘vitzitas Livio objecta ab Afi

' nio Pollione , ut Qilínctilianus \1).

testatur , ide’st ſermonis quaedam peJ

regrinitas , non tam ín verbis , quam

in flylo toto : @am nos ſam* , ut

inquit Vives (²) , vix- , ac mº ?zinc

guide-*m gustamm . Si igitur Aſinius

vel Livíum Pataïzizzitatem dixit íà‘

pere , qui lacteíi quêdam ubertate

dictionis divinitus facundior ſuít

multis Romae natis , 8( f'orta‘ffis ipſo

'.Pollione , quanto difficilius nobis

est opus hanc fèrmonis venercm ad—

íèqui, cum latina lingua prorſus in

termortua est? Haut enim nos ſu-’

git linguaen latinae colorem praeci—

?mw-nº puum , 8C mtorem peregrino 11n

linguarü in— guarum ingenio labef‘actatos , ac pe

{ÉÍ ne corruptos fuiſſe ; ingenuumque

&YÉZÃÉPSUªºiHum eloquentiae florem , 'Barbaro1ta¡,& . .. .

ºxünctapmLrummcendnS exarmfl‘e. Qgare cum

"ªª Bªªª“"ºflatína , què loquimur lingua a R0~

rum eluvío- _ , , ,

nª— mams 011m rerum dommIS profe

cta fit , praecçpue vero propagata ,,'

ª 6( con:

1) Qyíntí]. ¡¡5.1. up!.

z) Vive: De md. dijcw.

STUDIORHM; 69

BC ‘conſervata l‘egibus , atque judiJ

ciís , enixè nobis danda est opera,

’ur quam minimum abſimus ab ſer—

monís Roman¡ ſormulis , quas opti- 1 .Pídxu‘

. .. . . . atmdm 11nml ejus hnguae Scrzptores praeſ'crl— guícompare.

pierunt; ‘& ukt recta -eorundem ani- RÏÉZLÏIÏ’YLÏ

m1 fènſà venemur , Romanac Rei-m¡ 1enſaVc—

publicae -histor’iam , a-C Romanorum ‘mªmªr‘

leges cenmmus, neceflè est. Hinc ,

Ut non fine exemplorum appoſitío~

ne procedere videamur , .trim quàe—

dam ſelígamus, inter quae fit …ud

_Perſii (1)_. . ;' ’. bm \Ze-file: Din’ ',’ quilm:

una q'm'ritcm '

Wrtzzgofa’cit!.......ſi..

Et aullo post:

!Erin-‘it 261172? Dominar, mamen;

to Ï'IIVHÏIÍS e'x-it ~

Marta: Dama‘ . -. , ~. .. . . . , .

Et infra; .

Wüdfflà‘ pastqwam -fllcll-I a Prat:

tor-c recqffl,

. _CW mié¡ \zm-z lira-az‘ , jufflz‘ quod¡

çmqm- ?alan-tas ,' _

(E) a ‘ EN*

(3) Pcrſius ¡mu P2

""76" , ,DE CANON'Eſi‘ _4 , Ñ

,- ~ ‘Exèepta‘ , fi qm'd Maſarí ¡abrªſ-k

, ' ca mmm?? ~ ~ ‘ " -‘

Item 8L illud juvena‘lis ‘ 1) : *

.ª‘..... .. palſandzm‘z ver-k

tica rafa

Pruebe-bis* quandaqm capaz‘ . . -. ~'.Et vhoc Martialis (²)' in Procalirzam:

Qqad rubi: Procalim'Corzcubitza;

moeclmm mado , Nam: fact:

maritam ,

. Ne lex Jalía tc notar: pa 1:2' '

‘ª Non Mhz": Promlirm , jèd att-ri: Z

'Hace 8( alía ſCXcenta repe‘ríes , in

quibus non eſ’c facíle aestimare qUac

tandem fuçrit‘ Auctoris mens , qui-u'

vc_ ſenſus' verborum existat 5 quae

ſane fi de veterum Romanorum ri#

tibus , moribus , 8( legibus nobis

confiaret , manifesta , apertaque‘fie

rent . Qqippe ut palam -fiant ea

Perſii, & juvenalis Carmina , nofi'e

. mªſ" ºlím oporteret , tres olím modos manu, smªnu- . . — . .míttcnclítno- mlttendl ſervos apud Romanos funſ

Rº'íè ,- út Oflendit argumentatip ~(Pick-

roniç in- Tapia": Cenſa, Vmdzèïa a

. … ‘. _* r 4 - l‘ - .ª. ,'

uvcnalís fama V. ‘

(²-) {krtíalis IibJ'I. Britnxxnlc

STUDIQRu Mi ‘7x4

_ÑTcstczmmto _._ Manumiflío ?india-²

ſer‘vitute in libertatem vocabatur,

,ra/'0 capita b ad Praetorehm itaret ,

apud quem bis terque caput per

cuſi'us , vel per lictorem percuti juíïz

fus , virgulê quae Víndicta dicta est;

aut festucê in eum jactí , cum (te:

neret Dòminus manumittendUm ¿ex

ter’à prehenſum , dicebatque, ¿Imp

bomimm liberum ¿ffs 21010, 8( cum

vdicªlo in orbem rotabat, 8( e manu

mittebat; quaſi fignificans licêre il

. num

fiebat hoc modo , nempe ut qu: CXdictl?

li abeundi quo vellet; acceptoqlie_

piieo in Templo Feroniae iibertorum

Deae, ſervituti eximebatur ._ (ªgo

pertinet illud Piauti ‘ (Í) in Amp \

traane: z _ › …Y - . . . Qzad ¡lle (mat Jupjzitcr,

¿N Ut ego. badic' m 0 capita mhz::

,,3 capiamïpilmm. A l q …ª

Quo genere manumifiïonis liberta;

› m1'

10 vin

..tem una , 8( Civitatem Romanam EO manumíſ. 7

ſioms genere\adfèquebatur : ſcilicet a Vindiciq Vi

cujus indicio , detecta“;

(E) 4 Ñ

(1) Phoenix¡ Amzbyruam '45.1.

no~

,X

_ Vindl

telliorum , ſïeu Aqmliorum ſfflvo,gª9

conjuratione te :ion-¿tus eii..

'cius pri—

libexta

ClVlta~

72' DE"CANONE q

‘nºbilium Adoleſcentium de- Tarqui—

niis' reducendís pro opprimendis Con-q

ſulibus , ut testatur Livius (1) , priJ

~ mus dicitur libertate , 8( Civitatc

' ¡¡Mªin-¿LV? donatuslç .Ceterum .cum Juvenalis

ea ſatyra mvehatur m eos, qu¡ po

\tentioribus tam ſerviliter famulan

tur ,v non illepide cenſuit , debere

eos , ut tandem ſcſe‘in libertatem

vindicent , 8( durum ſèrvitutis ju

'gum c collodiſcutiant , caput , raſa

-wrticc , Praetori pulſàndum- praebe-q Ñ

re, ne majora mox patiantur flagra.'

Gurçn Gxam- Sed lxpidum Martialis cpi'gram

gfiflffiz‘* :1’: ma , fic exponunt Grammatici: Pra

FHM:: caliza adult-:Mm ¿ala-era: , cm' 7111-'

limm. El?: meta leg:: Jalza: adwrſm adul

taras lata: . ÑNotz Hub# ,- ide/Z mn

mai/¡it Wiz-¿Im , qm'a antrº Izabcbat;

ſèd fatcmr , ſcilicct mm boa , quo

ante nuptiax frucbatar fmfflº mahv

cbam. Cui fimile est & illud alíud

cjuſdEm Martialis (U ad'Paullam

Mac-Mm era: : patera: :amm 170@

“Paella 'In-gar? .

lª:. (k) Livius DecadJ. libJI. x ‘ª ‘

~ -(²-) Martíalís ¡¡5.1. Epígmmmlxxſi

x STUDIORUMÍ ‘7‘3'

~ = Ett“: Vir cst: mmqm‘d ‘P411114 726;¡

ª gar: pote: PNcqzze ſiztis perſffiicerc qmo Q, inquít

Alexander ab Alexandre , ¡tz quo dr¡ $²²53::

ſè adultc'ram fateatur Pra'mlz’m', xandrq ha;

mm legibm inbibitam canſaema’i— 5335335²Y::

71cm reliqaerz't Ó‘ legitimo potiasciº

'canjügio capalari volaerit: quinim’

mo 1417i prim mac-::bando deliqüiffi't;

1mm vem’íi digna farc; , qua? cx‘

plasà peſsimê vitae canſaetzzdim , ad

-lc’gitz'mzzm matrimarzictm convolam‘fſi

Et tamen non dilui poenarn Poêta

inquit , ſèd plus negocii habere:

‘-quippe cum crimen illam ſateri cer—

tum ſit , legis’ Juliae perinde ream

afficit , 8( ſupplicio dígnam cenſet ,

*aoſi reatum ſuum , 8( adulterium

;fateatur'z’ Neque quis dicat Proculi—

/ nam ,in crimen , ſuſPícionemque ve—ª

nire Íam'filifl'e‘ moechatam ,' h'àcçe

de cauſè'à , quod concubinum virum

Ïduxít, ac propterea ſuſpicioneproj

culſublatê, rem palam apert’à pro

~feſiïone efficere ,, 8( reatum ſuum

fateri , quippequae ortamndulteü

Iii ſuſbicionem nuptiis confirmarït; 1_

ac propçgrgqw !ys-ge julifl_ _de adultez ¿Hifi-23,1”

xus

74' D E C A NO N E

'riis affici, què‘. cautum eii,… ut fiqua;

mulier cum aliquo moecharetur z

cumque postea conjugali nexu virum

duxifl'et, five veteris conſuetudinis'

_inhonestae , five criminis pertaeſa ,,

non idéo adulterii crimen dilui, vel

extingui velamento matrimonii , 'ſed

tamquam conſefl‘am adulterii, poc

nam legis in eam exercendam oporz

-têre. Nam haut putandum est POE

tam tam inconſiderate locutum, ut

lepidiflimum hoc epígramma Unícá‘.

tantum ſpecie , abstruſo 8( recondi—

to fi níficatu concludere maluerit,

ut (fe ea ſolum loqui cenſeatur,

quae adulterii ſuſpicione flagravit,

non quac palam adulterata,,~.ſuiti,

8( praecipue cum hoc proprium ſit

Martial¡ , ut null?: circumlocutione

…,uſus , .ſimpliciſiïmis verbís jocos

ſuos admodum Venustc proſequa

Pm tur , ut ex altero ipſius Epígram

nul á circurn_~ mate De Tbclqſizza (1) , colligere

locutionc un. est

‘3“'@Julia lex- populis- cx- qua , Fatt/Z1

"WA nº), ç/Z ’ u‘ I if

4;-, '.I

(I) MartiaIÑ-IÍEYÏ. egigmmmflll….

e STUD‘I'ORUMÏº'- f'ï"‘1tqm i'm-rare dom: juffl [mà

ª' dititia: . ’ -

"‘ Am* minas , aut :me no» pita‘,

tricçſima [me cfl l

.Et #11bit decima jam The/effi

-ÍIGUÍÏOQ 'Qm‘- 'rmlzit toria: '; 'non‘ ¡ml-'it 2"

'adultem leg: ¿st‘, ' - ‘ '

' ‘Offè'ndar Macabê fimpliciarc ‘91'21"‘

ïnm . ~ ‘ › ’

(Dare ', ni-ſi ad legem Juliam ªreª‘ Maite capi.ª . . Ñ. l_ 4 ~ . talcglsjuhae -

curramus ª ~cu1us capita multa ſudï- º¡ Erin-ºm,

fe 'confiar z &,-leg'em Juliam 'a !ege

juli‘a díflínguamus, quas multiplices

fuifl'e‘ liquct nen unis latas tempo# Mu… ¡¡m

ribus-,›' ut 'ibldem- advertx-t relatus lºgºs ºlíªª

Al’exandcr ab Ale’xan‘dro ,. haut'ïfa- YÏÏPJÑ‘L‘IÏÏ

till-negocio Poètae’ fenfiimi felicitar *ªº

cÍKpiſcabimur… ' - ‘ '

Sed non mints negocii faceflit

Emditis-negocium' hommce 'miªmi

e nun! de anteflatiane‘, 6' 'de Mayas/i714. ,A

jffiione; quae TemmiUs ‘(1) ex CÓJ"moedia palliata Apollodori , id ſuam ’ ‘ ”

q‘uac Póarmiº ínſèribitur ,' Irasnflu

lit , quaeque in, gratiam amiciflïmi

›',.

(l) Tªmuín: ¡xr Pbom. MJ‘. .re-mm.

*76 DE CANO 'NºE’

hostri Franciſci Granatae Cªpuae;

-Patrícii, ac Canonici Campani, at—

que de litcris politioribus optimſc

períti, hïc adponenda cenſuimus .

.DE. 112 Ju: cam-m. PH. ÍÍÏJIIJ'?

[mc , ſz‘ qm'd label.

DE. Adfi-qmrc , ac retina , Jim

bm* ego [Emo: maca . '

CH. Em‘m [011¡ flaquea: admrrq

[7m: . PH. ¿ma injuria ç/Z .

,Tcmm . CH. !cªge agita ergo:_ - PH. altera ej/Z tecam, Cárcªmo-.ct

' - DE. Rape bzmc . PH. ¡tam agíz

fis? mima-ero ?20cc cst 0pm .

_.Nazzſstrata , cx¡ . CH. 0: Oppr'íz'

me. DE. impera-m Aida,

Qtzaizmm *Dale: . PH. Natzſiſlms

- . ta, inqaam. CH. 71072 :aces í‘

PH. Taccam P DE. ¡zz/I' fis-quitar;

pugna: it: ?Pªltrºw ing-.ºre , _

‘ Ve] oculam e—xmlpc* . PH. est ahí_

?10: tdciſcar locas. -

Prímqm De- Bºd niſi quis teneat primam'Ta-Éccmvualffa- - -hª… cªp…, -bulam Decemvlralem , quac ramo-z

nem instituendí judicii tradebat,’

cujus primum caput .s Si qm*: 1’);

jm., Docat, dique Mt, quod veſ] ſo

¿emne carmen. ,Romanis pueris in_

ore

º

STUDIORUMÍ 77

(lore fuiſi'e ſcribit Cicero (1) ; ac in

jus Vocatum , actorem confestim ſe-j

qui jubebat 5 quod fi ſequi nollet,

turn actor eos , qui aderant testes

vocabat ,

te testari dicebatur; praehensê enim

actor uníus eorum auriculê , ſicque

interrogans , ÍÍCL’ÜZC’ ante/Zar¡ P illo

aurem reſpondente, licet , adjectoque

cum verbo memmto , fi reus ſugez

ret , vel Obniteretur, injecta’i manu ,

cum in jus ,obtorto collo rapiebat,

eaque manu: ¡Ue-&io dicebatur .

(Dem morem ex Athenienſibus ad

"Urbem Romam Decemviros deduz

xifl‘e, haut dubium est.

Ceterum, ni ſallor, Terentius

'reſpexifl'e Videtur ad Athenienfium

constituta jam inde relata in ſepti

mam Decemvirorum Tabulam , in

qua famam alienam legibus tegere

religio fuit . Nihil enim iniquius

putêrunt Viri illi ſapientes , quam

optimorum Civium nomen permit-z

tere ſcurris , iniquis nebulonibus ;

jac fcitulis poè’tastris , quibus opti-5

m1

¿.4(Y) Cirero lil-.II.- De_ Mim e

idque ante/Bari, five (mu Mid antcflaª'

tio, lllªnllSVC

injectío P

'728.- ,D‘E' CANONE'

‘mi cujuſquev virtus»est inviſa‘é idco’

fustibus feriri, five ad. necem caedi‘

ſanxerunt cum ,' qui- pipulo , idest

convitio, occentaviíèet , five obstreª

. puifièt , caimenve condidiſi'et , quod

\ ºYÉ-áffigfinfamiam faxit flagitiumve alter¡ .

' tutaadverſu Solon- vero , ut in ejus vita \Tri-Ñ

fffiàlï‘f‘gïçbïc Plutarchus 5 ſeveriori diſcipli

¡¡‘›ºº"‘iïzªíª~ na -coèrcuit id genus homines; nam

ªªª ªl"… adverſus eos popularem voluit actio-ü

nem-.dari , ¡tant-cuivis agend¡ fas.,

cultas foret. ' t ' ~.I .Sed exemplorum ad -rem no;

flram ſatís~ ſupe-rque , fi mcmineri¡

mus , quam crucem fixerit: vcl~ aer¡

ingenio Viris (blemnis illa‘ ſepulcra

- ‘-3 liS- formula -, quee plurimis per

Mªzïfiffijª‘ Gallias ſax-is.oceurr1t : .Mmmm

uodÑſºi-m-l- zum uh .aſciw dedican, quam nu

12mHÏÉIÏÏCXÏÍZ er, eliciterv illustravit eruditiſfimus

*“² Mªmmª- Rllazochius Campanaez Eccleſiae CaZmm b ' . . i .. .¿tediº-¿Í, "rm nomcus , In. ſuo non mutxlo m ma

Ïilzzm Campani Ampbitreatri .tita

lam ~,‘ Commentaria . vEx igitur

quae diximus , liquido'unicmque cong‘

Rare deber ,- Latin't‘ partes. efl'e ne

dum cnnctarumÑ ſcientíarum , ar

tiumque liberalium. z mechanica—

‘ _ rum

‘STUDIORUMZ o

7-—_-

i-'um peritiam habeat , ſed &leges';

6C ritus , 8( mores Romanorum, 8(

quandoque ſortaſi’e exterorum cal

leat neceflè est. Qqare apud Vete;

res \bli Grammatici omníum ſcíentía

rum Cenſòres, &Judices fuêre, qui

iccirco Critici rectc‘ ſunt appellati .

Ut ígítur Latin¡ in loquendo ¡Quid ut ¡añ,

& Latinorum Scriptorum mentem ,Hiíq loquºn-l

' nos probe adſ'ecutos eſi'e videamurzsàlïs’gffiïïctz

plurimi , ut diximus , nostrê reſert ,Pgºgàïg‘mà ª

ne vel tantíllum abſimus a formu. º "

lis , quas optími Ièrmom‘s Roman¡

SCſÍptOI’CS praeſcripſèrunt , ac co

rundem Romanorum ritus , & mo-'

res dignoſcamus; fi ením Romana

rum rerum noticia imbuti ſumus,

facili negocio, ſcríbentíum , ſiquae

ſint obſcurita‘tes , evaneſcent ,- nam

ut Sextus 'Ca-ecilius inquit apud

Gellium : Obstzzritates , ¡¡Im daſ/z‘- _

gm'mm mlpaa- ſcm’bmtiüm , fi’d ilt- v --D

ſcz'tz’ae ;2012 adſeqaezzá‘izzm . Qgia’mz’m

tertim Sü'z'pwm, ¿tt Cicero ai¡ , ala

lzmtatis ſzzac tcstz'mam'zzm relirzqw

7': potzzz't , quam quod ip e magna?

mm care? , atqm dilégmtiê firzP/Ee

?‘_iê -Hjnç est , quod Labeo ,jun'szÍ

‘ conſultus

a '80 DE C AN ONE

'conſultus nobilifiïmus , uti narrà't

idem Gellius z Cam latinamm w;

mm origine: , ratiamſqm pci-cal.;

1mm , cêqm praecipae ſcimtiê ad

:nadando: Jmi: [aque-0: alabatür .

Verborum enim intelligentia a co

gnitione linguae , -qu'à utimur , 8(

quandoque a \ènſu ejus , qui lo

« 'Sªcyrgczmquitur pendet , quod in Satyricis

fl“ªªªm- potiflïmum est, utpote quorum in

stitutum est irridêre 8( exagitare

loquaces , illiteratos , ambitioſòsg

_foeneratores , ficarios , fures, dc—

tractores , adulteros , alioſque id

genus homines , ut ſcilicet eorum

aculeis exulcerati , ad bonam 'fru—,

em redeant tandem . Utuntur quan

oque aequivocis, fictiſque nomini

bus; plerumque adjunctis , vel de-L

mum veriS nominibus , cum aliquos

fimili ſcelere inſignes exagitare vo—Ï

lunt . Qgod vel ex hiſite tribus

‘IcpidiAno— Anonymi disticis ad Naſum uno,

Yffffllggªªifff ad Tabidum gltero , tercio adJoſc

àſaſumàcTabí— phum, Oſ’cendi potest . Ad Naſum':

pflnuïzi_ Jºſ" Omnia langa tiki cam jim , ml

.Na/E* , [Zapcfio .

Qgodlangus me@ ſí; ?HOW/6‘, men-J‘

" te brzzºis .x Ad

STUDIORu-M: s.:

"Ad Tabidur'né l u _

Man-«M báltli.5 tabeſcis‘ Carpa

H” 2010,“ . ~ Í ,

'Nillld 'eíçlzz'm‘ ¿dpitistaí tiki mi

5_ ,ad ſèlis‘z ~

Ad Joſephunié

Mila'ſapèzzs‘ , Rèeí‘o'i'Jo'flºpb Jos-¡s,

W z _ - l ’l

Ing-mii mmm mm; gem- ¿zſqz'le

. ‘ UPM? … . ~Sed Cum id'studearhus offlñes ,- 'ut

'melíores fiàrſf bon¡ -, r'n‘álí a he'qui

tia deterr‘eantúrz Cavendum‘ q'üain‘

'Mªxima z ut ¡¡¡e Ñ düm vitia inr’e- "

ctanturSaty'ríCi; eás ponànt Voces,

è qmnus qui legun‘ti, évadah’t dete

riores ; enim’v'ero' ‘foeditates nemo

bonus noinitiàr'e debet , nedu’m ut

litEris’ mande: - _Mahjérim -ígítur

non répréhénderè‘vítia deteflànda,_

quam_ iri execrgnda- òratiqne mereri

réprehenfionſièm . Si quis igitüralie-ª

ña pCCcata' inſèctetur :ica modestià

'u'tatur ,— ne ſuam Oràtionem effi'c‘iat

Co nequiorem , de qUO verba_ fa

cit ó Sunt tamen inCulpata argumen—

.L

- Iñcülpatª

qbaedí Sacy—

tá qúaedam., ntínquit Scalíge‘rus, In me_ argumend‘

quibüs _hoc ROEman-S genere_ ubica gèfggffªªl"

&are(F)

8'2 DE CANQN Ectare pçfljs çtiamſicasta ingenia 5 'quod

fi ſçirç: vis quoç, qualesve fint hu-_

jgſççmodi ſCriptionís ſpeçies- -, çum

Fºªfiê‘lºz - - - ‘” Haut fatis ita‘que 'miramur ¿0.

ruminfèjitiam,, ac petulantiam , qui

çúm ignoxçut quanta can-tio ad-hi¡

bçgda fit , ut veteris Scriptorís meqz

tªm Prºbe ªdſªquamuxª mirº. ?Wºn

¡je putant ſe omnia in'teHígcre, cum

ne vel hunc qui‘d-cm Virgili¡ Vç‘rſi;

çplum íàt legere valean:: -

~ [fiſh-c. num., Malibu/2, pyz'm.; pa;

mn ardimp wire: !— Ñ -

Yçl hos Damoetae in' Menalcam:

- Noa-¡mm , ¿9T 9km' to’, Éramwrſa

Mutilva?: bit-cr": , -'

"¿liz quo, fed faciles Nympèaa ¡ªi-_5'

59m., 'celia‘.

Sed baeç , quae hactenus dixi~_

mus Qbſçr'vanda ſum , ut Latinorum ‘

Z Qgid Ray, dumçaqgaç ſçI'iptdfum mentem adſe

;zfªïmfffiífçïj quamur ; fi enim grtium _ auctoz

¡º Velimusºê" res intelligere vçlimus’, pºtxºnem,

quam ii.- qui ex prºPÍ'ªª' ?MV ‘ªºſ

bis ,_ quibus utuntqr fiIbyectam V6-.

_Lim , feneamus nçcçffi: est .

› ,‘É.-. v ' 'Et pç›abjureçogſu1tis exordiaz \

- ª - J mur.

mon-_n—nL—-L—L~._..

ª

ff A ' 1""?'1"

ª. Jª ita

hª. _ —-ST11DIORUMF‘ 3;“

mur 5 utªníhil dicam dc verborum

,flructurê , in qua ſaepiflïme ab uſu.

Latini ſermonís recedunt , ex propria

ante verbis utuntur , ut liquido con

flat exvtitulo ,²'9- qui injure extat ,

De wrbarumfigm'ficazioae ‚ & ex li—

bro, 'quem iri lucem edidit carolus

Dukerus De verbis IZOIZ fatir .pz-51m

tae latz'm'tatis ‚ am“ 72012 cx recepta

figr/zficatz'one ‚ ‘Ml contra Gramma

ticoram regula: aſan"[Zoafaltz's afar;

paris . Et ut perſpícuurn id fia-t , pro

rei dignitate, aliqua hicflubet adz

ponere exem la . ¿Lª-ii I '

"1- Tignam atinis pro trabe gram ‘gíª

'diam' accipit praeter ali‘os Ca'eſa‘r …quo qgi‘clïe_fat‘iº.3v-loco agi-t ’de structura pontisv 'ſuper n‘ªſigmfiººªª

Rhenum . Sed latius patere docent

haec verba Caji , Tit. Dc verborum

jigmfcatiom : Tigm' appellatione' it; p

lege XII. Tabla, omne gem/s- mate-l , _

_riae , exqua aadfficz‘a raiz/ZM? ‚' ß", _ 'gmfimmr . _ - » „cm ,v ¿C

i Emanczpatum ex eadem lfgó’Emancipatus?

"JUL Tabb. liberatum a patria pO-z

testate per trinam imaginariam veri

ditionem ſignificari diſcimusg-'at ſe

cu; Latinis accipitur , ut ostenduntl , F .2 H0-.

ª!?

‘

)

84 ~ D E C AN ON E

Horatii (ª) Cªrmina, quibus M.An-’-‘

tonii improbat mollítiem , qui ſeſe

'foeminae, idest Cleopatrae emanci

paverat , ſeu in mancipíum, & doz'

minium tradiderat:

Romana: ( Ebo-a pasteri mgabitii) ‘.'

Emacipatus acmitzac:

~ Fcrt wllzzm , arma mili*: . .y I Í

{Jªmás “lª çete_rt1m111stiniano {agendas is'

proprie diCitur, qu¡ nativam habet

libertatemq , ut non immerito anti

qui ingenuos ſpuriis opponebant; 8(

Qui patricii patricio: im'èz'o appellabant: eo quod

ºh!" ªPPºlla- - ^ .1…3. patrem Cleie ofl‘ent, nt constat ex

oratione P. ecii Muris apud Li-’

Vium (ª) , ſed hujus vocis apud La

tinos uſuS est etiam in aliis rebus,

quae a natura ſunt , 8( ſactitiis op

ponuntur , ut collígere licet eig ver

bis juvenalis (3) : ‘

. . . . . quanto pracstam‘ím cjfi’t

Numm agua:: , Oiridi ſí margíne

' claudcret anda:

'Herba , Izec ingenuum ‘violarmzï

marmora topblzm .

- - Qªºd_

(l) Horatíus epadJX.

(z) Liv. lib.X. ~

(3) JuVenalis _ſmyrJlL

STUDIORUM; 8;'

Qyod autem della-ix Áactoribm

díctum efl , qui vel-ba artis ex insti

tuto utuntur , idem de Theologís;

Philoſophis, aliiſque rerum *divina

rum, atque hpmanarum Doctoríbus

dicendum videtur. Hi enim vocibus,

ac locutíonibus utuntur ,z‘ quªm… Ñ

ipſi uni inter ſe commerciu'm agi-LÉYtant ,- narn ut Cicero“) i‘nquit:Dialefficamm Yerba valla ſum‘ pzz-j

blica , ſm’s utam‘m* , Ó’ ia' qm'dcm

con/multa 077272171712 fi’re cst artizmz .

Hinc est, quod vulgo dicitur,"wr~

Im amis cx— arte. ' , ~

Sed Olím ex Díaíecticorúm C111-. Incommo-I

toribus, in cudendís vocibusz ill‘ud fl‘ffi‘cáªÉÑIÍ-Í:

fluxit incommodum ,’ quod cum plu- gªndiª Vºd

rimae in ſuiS Lexicis aggestae fue- \Ïa'êsquamz-Ñ

rin-t , quarum alíquae, aut nihilſi-gffiſflffiflï

gmficarent , aut adeo obſcuras no. detur ſubjc

tiones adjunctas in eorum animishabuêre ,‘ aegerrime expiſcarí‘ poll djkiplinªªdª

fimt; aut adeo generales, ut nihil "vªm"

fizeciale, quod uſui alícui efl‘et, fi

gnificent . (Dem deinde ſermonern

ad Juris ſcientiam , alíafque divinaJ

(F) 3 Hum.,

l(I) Cic.I. ¿ºnde-7:.

86 D E CANO NE

rum , humanarumque rerum díſci¡

plinas , maximo studioſae juvcnſi'

tutis malo , transtulêre; itaut ju-è

re merito conqucratur eruditiflïmus

Rapolla (U in ſuo Juriſconſulto his—

ce verbis : Ncſcz'as zztrum plus tdi-1

liz-‘am a” incommadi, (9’ cupjdae RON'

mawmm legam jwmzwi , (5 Mªli-Í

qm*: cz'w'bm per baja/'171007 Magi-j

flras adlaèzzmſiè . (¿Mapas Mim Mis-z

que q/Z , qm' ignorat , ex' quo pri-ª,

77mm Romam' Jam*: carpa: Invitar

inwzzmm explicará cocpmm cst , Scri

pz‘omm molan; eo zzſêjm crew'jſè, zz:

JM cz'ºw'lc’ staèz'm (F magnitadmc , Ó*

dificultan laborawz-z’t [21:2: D050

' .unçIç injury mm mim jam": ¿zz-gema Wiz-¿Im 1'12

ÍZQÏLÑEZLSÑE madzmz Dialeéïicae stadio deleêïabaíz—

Mi' , ¿lt farc-[mt ¿llomm lampara?”

conſac’m/loç quqflvflctr argctmemis ,‘

(F dzfflataèz‘onilz/II ade-0 ſeſe dedz'de..

771m‘ , m‘ 72012 tazzrzzm legzmz ¡¡Itª-'J

pretatz'om: , ſcd , !It Jamba¡ Caja..

cia: [aguilar, libero: ingente: , im.

mmm , instmo¡ commentarios ſz'bz'

qaaqſicrim , (FC.

Sed

(I) Rapolla pagar.

STUDIORUM. 87

A Sed antequam hínc abeamus, . Nº!! minºs

coronidis loco addendum Videtur, RIPÏÉÏÏYÉÏÉ

nqn minus‘in profanis, quam in ſav

cris Obſ'curltates paflïm occurrere; rare-…2.

quis enim ignorat Sacrae Scripturae

Codicem , in permultís Obſcurum ,

8( intellectu difficilem, niſi cui non

adhuc obvia fuêre exempla; primum

Diſ'cípulorufn euntium in Emaus , qui

noh intelligebant Scripturas (1) , Iii-‘º

fi Christus interpretaretur P fecunx

dum Eunucfii Reginae Aethiopum,

qui rogatus a Philíppo , an intelli

geret Iſaiam, quem legebat, reſponz

dit <²) : ?amado ¡mſ/¿zm , ſi \2072 alé

qm‘s Ostm erizº mibz’? Tertium Apo

stolorum , qui multa eorum , quac

a Christo dicebantur , non intelli

ebant (ª) : Acccjfflèrzmè ad cªll-77) di

cijmli' ¿jj-m, diccm‘es: ediſière 770171*:

arabolam zizcmiomm agri . Alia , 8(

illustria , 8( obvia paflïm ſunt exenk

Pla ' ‘ - Quae divi

Scripturís autem Obſèuritatem nisSªrí furiª

- . - obſcuntntcm

adf‘erunt maxune , aut res ln \è Obº ªdſzzzmç

( F ) 4 sturae

(l) Lªm XXII. XXVII. '

?.5 Aétºv'flſſ. XXXI.

z Marti-.XM. XXXVI,

' 88 DE CANONE

ſhui-ªe ut ſunt Prophetiae, 8( Fidei

Mysteria ,* aut modi quibus res ip-}

file traduntur , veluti ſunt idiotis

mi Hebraici , 81 Graecanici pene

ubique Obvíi; parabolae ,‘ adagia;

tropi admodum inſòlentes; auxeſes ,

ironiae ,metatheſes , antitheta in ſpe-_

ciem frequentia, nomina propria per-Í

ſonarum , Urbíum , Regionum exo?

leta; ªl'bOl'CS , fructus , herbae, aro

mata , gemmac , lapides vix ullis

auditi: denique instrUmenta &lem

mata geometríca , architectoníca;

astronomíca , aliaque alíarum ar-z

tium paucis explorata.

.Quªdrºi 1ª- Sed ad rem Latinam redeamus;

\mae elegan— . . .

tia pracflet. cu1us elegantla praefl-at , ut ex C1ce

rone (1) colligere licet , ut delectis

verbis , concinno nexu aptís , atque

Urbana pronunciandí ratíone , ſer

monem fundamus . Hinc tres ele—_

gantiae Latinae partes , delectus ver

borum , quae nempe florente ſer

mone , ViríS praestantibus in uſu

fuêre; latina eorundem collocatiº,

8L recta pronunciadoª

‘ Prac

(l) Cir. IibJII. de Omr.

STUDIORUM'. 89'

Praeflantium autem Latinae lin

guae virorum , ut inquit 'Voffius ‘,hïggtnsgſêïgj

quanquam non ita magnus est nu- relatípa ver

- . badelzgendª,

merus , non tamen a quollbet Vel- (edapſªfflz

ba ſunt delígenda 5 ſed judicio hïc tiºribªª~

opus, nam linguae Latinae Scripto—v

res alii aliís ſunt meliores , 8( ele

gantiores , utpote quiverbis , quae

per elegantiorum Urbis Alumnorum

0ra verſabantur , 8C concínno nexu

aptis , in politiori linguae aevo uſi

ſunt. Cicero (l) in Bruto postquam

dixit L. Craſſum fibi quatuor , 8C

tríginta annis praestitiffe, ac tI'ien-Ï

nio minorem fuifl‘e , quam M. An#

tonium, qui eloquentiſiïmi homínes

aetatis ſuae ſuerant 5 addit e bas

iccz’rco paſmfl'c ;ªut dicmdi laz-‘I'm

¡Irma maturz’tdx, iiz qua actate exe'

tittffct , pqffetd notar¡ . Hinc nos non

abs I'e in animum induxímus cum

Yoffio (²) fludioſam Latinae Iinguae ¡ªu-me

juventutem monitam facere , Ro--lingªªª Yi”

. . . humanacm—

manl ſermoms Vltam , ad humanaeflarcompara

exemplum efl‘e comparatamz ut eí‘ª*

- ſci—

Z1) Cía. in"Brma ::IMXLIIL

z) Volſ. ¡¡¡2.17. Panic. mn. m².!. SJ!"

‘90v 'DE CANONE‘

’De La

ſcilicet, 8( ſua efl'et Inſantiaz Ado

leſcentia , Virilis aetas , Senectusz

c8( Senium.

Et ut ab Inſantia incipiamus',

'time 11'72- ſuit hace uſque ad Pyrrhi tempora,

gmc Im unde ad earn reſeruntur Saliaria car

fizm‘la .

PYrrhi rêpo..

rihus linf’ua

latina ru i

cgna,& hor

nda;

mina Numae Pompiiii , aliique Veª

teres hymni , quae Ciceronis ſC~

culo vix ab eruditis intelligeban

tur . Illa proximo ínterVallo ſècuntur

priſcae leges Regiae , ac Decemvi

rales , 8( antiquorum temporum mo—

numenta ,- -a quibus omnis divini,

humanique nostri Juris ſanctio ma—

navit . Adeat , ſi cui est ocium eos,

qui fi‘agmenta Decemviralia confer

V’árunt, 8( facile dignofèet, Latinam

iinguam principio ſuifl‘e rusticanam;

8( horridam; quodque vel ex eo

liquido constat, nempe quia priſci

Roman¡ ad ea uſque tempora, nul

li rei praeterquam rusticae &.bei

¡¡cae operam dediderunt . Hinc ſci

te admodum , ut ſUperius diximus ,’

Johannes …Baptista ‘Vicus .(1)., Cum

Latinam línguam locutionibusd ſatis

00

(I) VicuS, inzrooçm. {le ªmiq. 1:41,_ſªjiem,

l- \

STUDIORUMÍ 91 .

doctís fèatêre notêflèt , ‘ eas a doª' \ X'ctis nationibuls , 8C praeſertím ab jo- ſi

nibus , 8( Etruſcis’ , Romanos ipſos

accepifl'e conjicit; _

Adoleſcentia linguae est a Pyrrhí Dc’ lízzz

temporibus uſque ad ¿Syllam 5, ,quêgüac Lati

aetate coepêre Rom-ani a Grªecis ligª-;flaca Adal::

ras ediſèere , &Étiicum mel in lªg-Mentira

tium transvehere . In Graecíam eni’rñ Rºmmi, Bar.

nedum Roman¡ , fèd Barbari quoque bªi? ºigº -r'ª‘:

conveniebant , quorum percelebris cxam :Bum

Anacharfis Scytha. Qginvero 8: Re- ffií’ïjffifflsïgfi

gum filíí ad addíſcendas ingenuas ſcíplinlíêººm*

diſciplínas eo míttebantur , ut de Pªrªnª…

Arryba. Epírí Rege docet Justinusſi‘k _ H

Optími Scriptores extíterunt, nem- ea &33315153

pe (LEnníus Rhudiís in Appulís ſitae Prºfes

Urbis, five Tarentí natus; qui in- Q—EN

genio acriſuit , atque ad ſcriben- NIusfidum promtiffimo; quem ob Herbi

ci carmínis majestatgm ,› íta- celebrar

Lucretius in primo:

E'Imim at nostcr cecirzz't , qm' ?tri

717m amm-IzaDemi# cx' Hc’lz'mm permm' fran-,e

de coramm.

Pacuvius illustris Tragoedíarum ſcri- PACu

ptor , Brunduſii in agro Salentkno VIus _,,

En. ‘

‘99. DE C AN ONE _

Accms. Ennii ,exv ſorore nepos 5 8( Accius

Tragicus , libertinis parentibus,' ut

traditur , natus . Ejus Tragoediae

fuerunt clariffimae ,,gravitate ſenten—

tiarum , verborum pondere, 8( aucto

Titªçe Perſònarum , ut testatur Quin-i

&ilianus; fèd alii durum, &. ſerreum

Ièriptorem appellant , utpote qui

dum Tragoedias ex Sophocle verte

rit in latinum , duríorem \è praestitit.

CN.NAE. Floruit iiſdem temporibus Cn.

Vlus. Naevius genere Campanus , qui 8!.

bellum Punicum primum , cui vel

ipſè stipendia fecit , 8( Romae fabu

lam alter post Livium Andronícum

edocuit ,' qui tant'à in ſcribendo li.,

ber’tate uſus ſuit , ut nobilium ſactio

ne , praecipueque Metclli Romª pul

ſusz Uticae tandem in Africa, lito-,’

ralís UI“biS , ubi M. Cato mortem

fibi conſcívít , ne Tyranni vultum

adſpiceret , diem ſuum clauſerit ex.;

tremum . Extat a fè conſcriptum

cpitaphium , quod adrogantiae , 8(

Campanae ſupe'rbiae plenum , neſcío

an jure criminetur Gellius (l) :

' NOR1

(I) Gcllíus ¡¡5.1. mpxxzir.

siEUDIORUM; 9,"

MORTALIS IMMORTALIS FLERE SI FO.

RET FAS ,

FLEREN’I‘ DIVAE CAMOENAE NAEVIUM

POETAM. .

I’I'AQPOSTWAM OARCI TRADITUS THE

SAURO a

OBLITEI SUNT ROMAE LINGUA LATINA

' LOQUJER .‘

(Díppe tantum ſibi ſizmfifl'e ſpi-Y

'ritüs , ill¡ eximío Viro indulſifiªe Viaſ

detur quaeſita merítis gloria. Hinc

8( Virgilíanus Heros (U :

S¿Im pia: AMM: , raptm 'qm' cx*

bq/ZC’ ¡¡mates

~ Claffe Acha mecctm ', famfi ſapcr

MMC-ra 720m::

Italian; quam-0 Miriam', @gema

ab Jow- zzmma . . _

Bis dani: brygiüm canſé-md¡ ;za

Wibm aequor,

Matre Deê monstmnte 72241772,' da

ta fata ſèmtm:

Vix ſeptc’m conzalſacf kffldiy, Em

roque ſupcrſmzz‘ Ñ

Dc.

(1) Virgilius ¡I'M, Amex?.

Nacyii Epi..

taphxum.

Laus propria

qpandoquc li."

(ltª o

“ª-‘Í‘ " _ ‘, ;f'.ct94- DE CANONÉ_DeteflandaAtamen est eorum adro..

antia', qui ex maleſactís , lam-tag'

?am , ut dicitur, 2'12v .mil/ZQEÍÍS ſibiÑ

guaeritam‘ ’ . Ñ ſ

M. POR- MarcusPorCius Cato patriê‘. Tun‘

CIus CA ſculanus , Civitate Romanus, Viva

¡II-o_ 8( eXpreffa Virtutis image , utpote

qui cum Vitíis Romanorum bella

PL'Au-rus, geflït . ‘Plautus Poêta Comicus, na—

tione Italus' , patria Sárſinas , linz

guae Latinae dedcus , jocorum paper ,‘

riſuum , facetiarum , ut vel Cjus

-epigramma, quod ipſe fecit‘, 8( ind;

cidendum ſuo ſepulcro reliquit, au

ctore A. Gellio CU , testatur :

POS'I'CLUAM. MOR’I’E CAPTUS PLAUTUS ,

Plauti Epítaà

phiªm ªPªª COMOEDIA LUGET , SCENA EST DESER

Gcllxum. -

TA.

DEINDE RIsus , LUDUSÁJE , JOCUSQLIE ,

ET NUMERI

INNUMERI SINÏULÑ OMNES COLLACRY

MAVERUN’I‘ . . 'i

P.TEI(EN- P.Terentius etiam Poèïtª "Comicusj

_CI-ms. Car‘thagine natus, ‘Terenm Luçªm

11

‘ (l) A0691]. cªfoXXlV.

STUDIORUM 91'

libertus, qui cum eſièc egrcgjê in#

dele, apatrono erudítus, &liber—

tat'c'donatusz Comoedjaç egrçggam

rationem excogítaviç ,- 1'13 Dramatu

. . . . .. ,‘T 'tf

bus fins Immztablhs . Regula pum—93:" &ªux;

*ªfisª ªº ºlªgªªriªrªéª Lªªíªííêl'mº-fíà’rï'rêïáí‘ziïms , Ceterum totus pudlçusl ça-, ſççmpnis;

flus , &verecundus , quem av_ \àçris '

ſuis Vesta non- arceat , Terentiusz

ªpud Lipfium çxistimamrz IPſ@ vii

;vis coloribus; ' ~

: Dcſèrzpſií marc: èominçzm‘,

Immqaa , finamqac ª ‘

Value-I- zz' flºrªl.“ dªripiªzzè damª* - ‘

'EOL -ª _ . Í

WM MÜVEÉVÍX‘ , ¿mid [6120 dofis.,

" Mid firzgat amm: ,

(¿EN quita/VW@ {cgiz , jªzz &me

@amm em º 'ª‘ 'ª'

Viſilis netas_ Viguít Juljí Cae- ,De Dim'

làris 3 3( -OéÏªVilJ Augufli tempqri- li Latzjizmz

bus , quae djCjtur agreum linguae éiügaqc’aç’,

ſeçulum ª quº Roman¡ cum Grae Wº?- : ‘

ciS, tun) eloquçntiaç , _cum ſapienz

tiaç flqgiis çonçenderunt, Línguam_

cxcoluerunt hòç aevo M.Varrq, qu0,— M. VAR:

Demo_ umguam_ doctíor nç apud Grae- RO .

çºs quick-!1.1 ª, nªdªn: apud .Lªtinos

Ñ Yi"

‘96", _DE CANONE' u

CAE. Vixitá Elegantiflimus Caeſàr ,~ in cil'.

SAR , j'us fl“ylo _tq‘t blanditiáe‘-, táh‘táqu'e

' "hatíVª., ſelítitás; ut'nih’il ſuprá.- Fa- r

MT. Cj.'cundiflimüs‘ Cicero z qui non‘ quod

CERO. ‘ iii uñoqüo’que' optimum‘ fuit; stú‘dio

Con-fèeutüs eri‘ z \èd plurima's ,- Ve]po'ſitiús Oinñes ex‘ íèiiiſo :VirtutesÑÑEX

\mie im‘m'ortalisª Íñgehíí béaüflïma

iIBer't’áteÍ; ñoñ'enini pitivíás , u’f Pin.;

dá-rus- ait j-áqüás' c'ollí'iè; ſèd_ vivo

‘ü'rgite‘ eièimdat ,- (Ïoho quodam

roViden‘tiae‘ ,génitus‘y in qüo- totas

_l h VÍI’É‘S ſu’ás‘ eIOKÏUCntia ‘e'X'pirár’ftur;

¿igggªbegggjmnc Áñtonius’ Aügüstimrs ¿Ohm no~.

nem etígmſe-ster Alliſañus Epiſcopüs z vir_ 8( Jure

“ºxxºct’tªbªª'eonſultiffiinüs ,‘8( oprime-de‘ iiteris

e’iegàntioribus Méritus ,~ Ciceiªonem

_ 'étiàm ſèn‘ex’ iectítab‘at; ‘ut eioquen

T-Ï-UÓRE- tia‘e" piincip'em‘ .r Nitens‘ Lucretius ,'

T1115 CA-verſu_ Poêtaz relPhiloiòphüs',

MYS- Cm' Iregua* fat fz'zit' ,º Ó’ zen-ar 89014

- *²-* Nro', (9’ úüdàrz

Qzgaeqm artafrd Z‘WNÍIÍ flumz’&dj h’ſct'í'dj Mare; ' '

Dam‘ ren-I'm Mafia: Acflz'g’átruu…

Qganti autem Ovidiús Luci-_ernus

_aestimàri-t, his verſibus ost'endi po"

testg ~ c ~ -

. . . , CW..

¡l, ' STUDIORUMI 97

, Carmina ſulalimis , ::mc ſüm‘ pc;

. ¡¡tm-a Lauren' ,

o * Exilio terra: mm dabit wm diu.

Horatius lyricorum , 8( ſatyrarum Q—'Hógj

ſcriptor , qui ad notandos homi..RATIus.

num mores praecipuus est , purus

imprimis, 8( telſus Lyricorum idem

fere ſolus legi dignus 5 nam 8( in

ſurgit aliquando , 8( plenus est ju- \

cunditatis , 8( gratiae 5 8( varíis fí—

guris , 8( verbís feliciffime audax.

Ceterum hoc proprium, 8( peculiaª

re fuit Horatíoz ut rídenti ſimilis;

8( quaſi diffimulans , improbitatem, -

ac hominum Vitía accuſare‘t ',' .quod

ea magis urgeant , atque afficiant ,

quae ſenſim irrepunt , quam quae

apertê fronte invadunt . uod ¡pz

film 8( Poêta Perſius (1) demonstrat .

0mm- Aafier Oitiüm ridmz‘i F140-'

cm amico

TMg# : {5' admiffm tirmm prac—

cordia ludit.

Callidm- cxmflb popalum ſziſjym

dcre ¡za/'o .

Hinc: Vemm age , inquit Minturv,

. (G) - nus

' (1) Perfius ¡ªtar-I. -

*x

98 -D E C A N O N E .

nus (1) , a; urbana, ut callz'dc- admul.

tara/m , fi’ repreſjerzſiarzcm Ítíſilíllaſ ª_

calm /Z' pzct'gare ºw'dmtzzr quad ſaty-ª

_1m ſcrz'bcrcè , mardaxqac babercmr '.

'Num- illzzd tantzmz quacram , mc

ritom tiki fit.

(9’ quae flow/"Mr , quod ¡2072 mima:

feº/live facil , cum , a qua ipſe 7/10

matar ¡¡e ſ'az‘yricam moliaz‘m' 02*'

ma , Trabajar/2 fingir. (¿4am fªce.,

te , (9' ‘Ucrſm‘e stzzltz'èiam bomimzm

irridct ,' qua-*Ido Damqſipplzm ¡Uda

cit? &lid cum Epicm'i [PEZ-’am ¿rr-IL

det? Am mm fan"; a F¿mdalzo

.NQ/¡diam canºa-¿vizmz narrari? A::

72022 callida arbarzz’tas cst , quando

Tircstam mm Ulyffl difflªrmtem 2'72..

daria‘ P Nimirzzm ffiH'ÏZ‘ct face-:aque

callidz'tas ç/Z , cam a fi’rw repre

Imzdi ſe acit . SEMC-12M I'd gmm

rampa-rie: , q‘zzae Poè'z‘a illa- wfrc ,

acute , lepide , flstiuc tractz’z‘rit .

SALLú— »His quoque temporibus Clarue

.STIus, LI— runt ,vvchemens Sallustius , lacteus

VIuS,Ov'1- Livius , facilis Ovidius , cultus Ti-j

mªs ª TI- bullus ,~ graccis gaudens Propertius ª

. ple

(I) Mínturnus Po'e’tim MJ’. PEACDXXVL

_STUDIORu-M . 99

pleniffimus elegantiarum’ Catuflüs , 8( BuLLus ,

ſublimiS‘Vi'rgilius , qui cantu Mu- PROPER

fas, Phaebumque aequavit honore; TIUS,CA

8( cujus terga ºmnes Po'étas ſpccta- TULLus ,

re nºtum est; ut de co non im- VIRGI.

merito cecinit Propertius (1) ; Uus.

Cedilc Ramam' ſcriptore: , ccditcffl_

Graná: ª'

Ne cio qaid maja: Izaſcitwlliadc.? Í

Et Christodorus Thebanus (ª) :

‘Amic-m' Azzſom'is mmm: excelle

baz‘ @gi/IIS

Spiramfacuzdiam Virgilim , quem

quondam Rama:Tbymbrias alizmz Ham'emm m4

tri‘w't paterníi lingtzê .

Hic adeo mirá varietatis Venusta- Min-ainyir.

te r'eS in dicendo tractavit , ut apudÏ‘JïLKÉhÏÍÍ‘ſi

omnes ſummam‘ſmeruerit gloriam ;ªmªndº

nam ut Scaliger (ª) ait : Ill pri-mo

Urbem aea’g’fimt; 1'72 flªcmzdo dira# ;—

1'71 tertz'o mw: molièur ,* 2'71 prima

dq/Z'rm't 5 2'72 octava arma fabricar,

2'72 multi: [Otis dzſcindit; 2'72 ſe timo

procurar matitioms , qua: [IM mill*—

, ( G) z !o

( 1) Propert. ¡¡5.11. eleg.XXXIII.

(1.) Chrifiod.Th_eb. migran-¡geº Iib.nepíg1:,L}ſXe"

(3) -Scaligcr Poèt. ¡¡12.111.

"Ioo -DE CANONE Ñ

to pzz/Z oppagnat . Aéfione: Way-11?G' negocia vel civilia , vel farra,v

vel militaria item multi: in lotis.

.Nawigationem , vexationem , olg/idio

mm, oppug/zatiomm, cxiliam, af -

gam, impre Íionem , amores, ln os,

vaticinia, acrifitia; att/¡'oioia Urbis

in odia-vo . Conti/'iam inter Coalitcx,

altemm inter mortales , legatiomm ,

jorietatos militares , ƒnneri: pom

pam , foederis ¡Ham, foodas tarba

tnm. Morte: auto-m, qaas frog-¿Im

te: ¡¡Neſ/Í? erat do/iribercg nam

qnam ojafmodi ‚ fato ao fangitnr

Anabtfis; Mymax ab aemalo Tri

ton: ob invidiam ; .Pal/'numas ob fi

dcm; Lezª/'m ob pietatem ,- Mazm—

tia: ob n tionem ; Pallas 0h anda

riam; Art/n: ob perfidiam ; Camilla

ob ƒortz'taa'inem ; Tamm- ob awa

ritiam , Ggloriam, jjzoliis detraãi: .

.Viaebis qaoqac in ipfis proeliis tot

Jimi/b: modos , qua: intereant Oir-i.

Non est ut plura de hoc P03-,

tarum Latinorum Principe dica

mus ‚ cum cuique fgtis exploratum

fit , vel illud unum ‚ quod tanto

in' honore habitus fuit a Senatu,

Pº*

STUDIORUM. IOI

Populoque Romano, ut" auditis cjus

verfibus in Theatro, univerſus p0

pulus ill¡ adſurrexerit , ipſumque;

ut ſcribit Cornelius , forte prat-:fén

tem, @ectantemque veneratus est ſic , , _ _

quaſi Augustum Caeſarem. Bucoli‘- ¡,1 JJÃÏLL'XÏ

ca ſua annis \èptem ,’ ſuam Aeneida dis Bºªºlíºº

annís decem elaboravit ,* 8( tamen &FREDY;

quiS crederet , primus ipſe ſi\'ui ri‘- gªllºffiffià’jï

gidiffimus cenſor, 8( judex dívínam ſeperhibcnt,

kriptionem ad rogum damnavit , ut

tcstatur Drexellíus (1) P

Sed, ut eo revocetur', unde 110-- o D6’ Lª*

flra declinavit oratio ,* decreſcenti ¡²7145 ¡m

aetati initium fecit Tíberius Caeíàr;gllªªſmſr

in qua cum propter adulationcm ¿TW? -

Cívium Romanorum crga ipſumCae- …Mªzzª

ſàrem , qui brevi loquendi generex'gªºelèfflà

delectabatur , cum propter concur- linªgua cor

ſum hominum ex Provinciis , 8( Ur- Lïé‘iïàíffiffiï

bibus remotís Civitate donatorum, rxxºni²_Yªn_º~

Latin¡ ſcrmonis peflis graffarí potifl JÃHÏZWÃÏM'

fimum coepit—, 81 improprium , 8(

Obſcurum ſcrmonis' genus invaluit .

Unde Cicero (²): 0mm*: fire , in~

( G) 3 ‘Illiª‘,

(x) Drcxell. _BALL Axarifad. Cajal/7]. ›

(z) Cicero in Bruto Cªy.LX~‘-’[V0.

a

‘102 DE CAN‘ONE

quit , qm' mc extra bem:: Urbcm

w'xcrcmt , mc e05 aliqzza barbarie:

damcstica inſc’éïawmt , recta loque

Ham—*ar . Sed &am certc rcm deta—

riorcm fi’clt veta/Zar , Ó’ Romeu',

{9’ ¡¡z Grao-cia . Confllzxemnt (9’ \Itbc

na¡ , Ó’ 2'72 1mm* Urbe-m multi inqmï

?late loque-nte: ', ex divaſ/1‘; lucir.

l Sed meliori Latinitati adfiniorcs

. fuêre , ex proiàe ſcriptoribus Pom—

:Pº-MP0‘ lponius Mela , elegans Geographus

Mus ME_ nſigni opere vDe fifa Orbis‘ , toi?

LA 0 Orbi notus .

VELLEJUS VCHCJUS P‘aterculus homo Cam.

PATERCU_ panus , non ¿minus .Gentez quam m

ms: diccndo mira styir Jucunditate , ac

‘ clariffimo candore , nobilior.

Ludus Junius Moderatus C0-

lia , qui libris .duodecim uni

verſàm'RuriS diſcipiinam , ac Agri—

culturam, non rustice ſcripfit . IS de

Malis Perſicis , quac in Perſide 'VC-jª

nenata ſunt , ſed in Europam trans-I

lata , Venenum omne exuunt, ita:

ºr. . . . Poma; qaac barbara Per

rr .

_M‘z/'jc-rat . . . . 1mm¡ armar:: m.

mms: -

COLUMEL

LA. d lume

\lt

ST UDIORUM. 103

_--~› Al ;zum dcPqſz‘ti ¡Draw diſcrimiz

~ m' luz-Mi , -

AmbrQ/ïa: pracbmt ſu’mr oblita

nocmdi‘. e uª; _ ,

Cajus Plíníus .Secundus , ~íènior PLINIus

.appellatus,- quiÑomnium rerum.me~* SENIOR.. '

.morabilíum cóllector , judex irrv

geniorum ſummus, aestimator acu.

.tus , admirator difèrtus Angelo P0'

litiano est habitUS.ÑItem Cajus Pli? PLINlus

nius Coecilius Secundus , .ex [ènio- JUNIOR .

ris ſorore natus , Panegyrico , quem

Trajano dixit percelebrisv, utpote

.quo in genere, ut ait Voffius., RO

man-a facundia nihil habet 'elegan

tius . Cornelius Celſus, Svetonius

Tranquillus; Quinctilianus, 8( Corª'

uelius .Tacitusz qui Principum do*

C. CEL

Sus , Sus

TONIus ,

&of , Aulicorum -Paedagogus , Hí- BINCTIQ_

floricorum antefignanus , Pmdentiae LIANus,C.

Pater , Oraculum civilis díſcípli‘nae , TACI'I‘us .

Coryphaeus -politicorum vulgo ha

betur . Sed an jure _, rerum aestí—

matoribus judícium esto. De Taciz

to hoc epígramma ſèripſit Martia

_lis Anglus w :

c 4 ‘ª' .

(x) Ovvícnus lil-.ll. egin-.CLK. ‘

'104 DE CANONE ª x

., SILIus

Iuucus.

Sunſ-rm

ROMANA.

Vc'racem fecit probitas , MMM

agaccm ,Obstm*lzm laz-evita: te g ¿Mi?

i tafque brevem . >

Ex Poètis vero Cajus Silius-‘Ita-f

licus, qui carmen Epicum elabora-,z

vit De Bello Panico Secwzdo , fea

tendecim libris exprefl'um . (Dad

Boêma cum per lura ſecula dili—

tuifl‘et blattis tinei quc confliétatum,‘

tandem e latebris in lucem prodi-g

re coepit temporibus concilii -Baſi-z

leenſis . Sed eo ignorato a Franci

ſco Pctrarcha, idem bellum carmí

ne adgreffus est , ſub titulo Africani.

Sulpitia matrona Romana ex no

biliflìma Sulpitiorum familia, cujus

meminit Apollinaris Sidonius , me

mínit 8( Martialisiu , cum eam legem

'dam effe .hortetur illis puellis quae

uni viro ſervare fidem, quae caflae

conjuges effe Velint; ſcripſerat enim

nobilis haec Heroina poêma egregium,‘

De Amore Corgjzzgali . Item Saty—

rám, qua invehitur in Domitia-ni,

tempora, quae Satyra falfo Auſonio‘ i triº

(x) Marziali; am :mnxxm

S T UD \OR-11 MI ’Ibi-'ct'

ªtribuitur; ‘fà‘tis‘ enim, patet , inquit'

Scalíger , a foemina factos verſus ,

in quibus Mufà cultricem appellat

ſuam: quaeque' ait ſeſe primamdo—j

cuifi'e Romanas mulíeres poſiè cum'_ _ A

Graecis poè'trícis comparar¡ , -

Primaqm Romana: dorm' contact; '

dare Graz": . . Ï

In ea multum dexteritatis ', ad ſà-Á

tyrícam amarulentiam ªdſpirantisſi

Numeri vero, ut in eo genere POE-5'

matís non contemnendi. _

Marcus Annaeus LuCanus ar; M; AN_

dens , 8( concítatus , 8( t'entençiis‘ÑAEugLu"

clariffimusz quem ídeo in Poêta—GANUS*

rum albo adſcríbi non meruifl'e cen-l ’ _.

ſuít Servius (1) , quía videtur'comz‘ ª " ª"

poſuifl'e Historiam , non Poêma ,- n61

glectis enim Poè’tarum coloribus ,ª'

ita verſatus est , nt parce finge-1

ret . '

Aulus Perſius Flaccus acutusſi ' 'A.PER~

ſàtyricus, ſed caliginof‘us . Secútus SIus.

est in ſcribendís Satyris Po'e'tam Lu—

cilíum , qui acerrímus ſuít in no

tandis , atque inſèctandís Romance*

- rum

(1) Servius in ¡¡5.1. Ann. mr .CCLXXXP.

106 DE‘ CANON'E‘

'rum Vitiis . Perſium plurimi ſecít

Martialis , ut vel hoccc epigram-e'

mate ostenditur:

Sdcſiim ¿II libro memammr Per—

fius ¿ma , ,

Qgam leªw': in 20h? Marſus Ama,

._ zonide .

JUVENA~ Decius Junius Juvenalís Poêtá

LIS . ſatyricus , 'ex Aquino oriundus, ele-ª

gans 8( ubique argutus , 8( inven—

tionc, &diſpoſitione, 8( nexu dicte-

cíorum : quo nemo vítia ſeculi ſuí

altius penetravit , nemo gravíus,

8( cum majore indignatione per.

strinxit.

PAPINlus.. Publius Papinius Statíus N63,-,

STATIus . politanus , eruditusſi in Sylvis , ſu

blimis in Tlzebaidc , blandus in

Acbilleide, ; Virgilíanae Aeneidos

felix imitator . Cujus mira, 8( ex

temporanea in carmine felicitas, fi

cut Domitiano percharum; itaMar—

tiali inviſum reddidit , ut Voffius

docet . Nil hinc mirum, fi hicce

epigrammatographus cum pene om¡

nes 'aequales ſuos . laudibus fuergt

Profecutus ,_ Statii numquam memI

nerit . - , - u

His

ST UDIORHMZ I~o7

l

Hiscc quoque temporibus flo- S. Pou'

ruit Polycarpus , qui~ post Aposto— CARPus.

los , quorum familiari's fuit , pene

ceterís ſanctior ,' & divinior est ha

bitus ,- quique quae ab Apoflolisz

81 praecipue ab Johanne Evangelíz

fla , cujus diſèipulus pcrhibetur,

didiccrat, docuit, 81 Eccleſiae tra

didit . Scripſit ad Philippmjès ſátis v

utilem Epi/Zalam , quae ad Híeroé

nymi uſque tempora in Aſiae Con

vençulegebatur, quam fàne episto

lam multum laudant Augustinus,

Tertullianus , Irenacus , Bellarmi—

nus , atque Baronius . Romam veº

nicns ſub Antonino Pío, E‘Cclefiam

regente Aniceto, multos ab haeret-i

co erroreêcorrexit: ac tandem cen

tenario major Smyrnae igni traditus

cst , ſèdentc Proconſule, & populo

adverſus _cum in Amphitheat-ro- pet-4

íònante. ’ -

' Sed , ut diximus , Statii coae- V-MARN'

vus fuit Martíalís , qui ut Pliníus TIALIB. ‘

ait', ingenioſus, acutus , a‘cer , 8L

qui plurimum in ſcríbendo , 8( !à—

líS haberet , & fellis . Hinc Scafi

ger : Epzgrammatis dime Firmar¡

P6-.

"1’68 DE CANON'E l

Vid' Vití¡

Marcial¡ ver

mur .

p‘emlz'arcr , [Invita: , ¿9’ drgutiá';

bam- C’amllm 71071 fimpcr cst adfi’q

'futur : Martialir Iza/'quam ami/it .

epigrammam ſizzt *vivida , vegeta ,

acria , qualia Martialir , cujus le—

p’òres, 8( jocos ſolitus est fingulari

aflèct'u proſequi Aelius Verus Im

perator , 8( -Martiaiem , ſuum Vir-l

gilium Vocare . ' ~ ~

Martialem ſummis laudibus cX_

tollit (l) Laurentíus Ramiretius , 8(

quod facetiis fit’graviflimus , 8( quod

non riſu, 8( ſubſannatione, utpotc

urbanitatis magister diligentiflimus,

a vitiis, 8( rusticitate morum deteru

reat . Sed -id maxime urbanitatis

Vitii Martial¡ vertitur , quod res

Veneris nudis enunciet Vºcabulis,

naturam hac in parte minime imi

tatus, quae Obſcoena ab oculis pror

ſus removit . Hinc juvenalis , ubi

reſerebat amantium ienocinia: qui

putidulê uterentur oratione ~, Grae—

cis adſerr¡ maluit , ac .veluti tegi;

Quid enim cogitet adoleſeens , ,qui

eertarum ignarus obſcoenitaturrà? au.~

-- ia(

1'- (r) Lament- R-amír. v¡¡1 lÏTÏÃToX-XÍ. ¡¡MIL .u

e

1

STUDI ORUM.” !09

diat verba. , aut vocabula tam ne,.

fanda , quam monstroſo ſunt inge

nio ii , qui ex ſcriptis ſuís audent

inferere? Hinc extat Martialis Epi

grammatum Ingolstadíenſis editio a

Patribus jeſuitis procurata , quae

ab obſcoenitatibus penitus expurga

'ta cſ’c . Lepida , falſa , arguta , apta ,

faceta prae ceteris , omni laude 8:

aemulationc digna recenfèntur, quae

IèI-ipſit Epígrammata de Nzzma , in

Téclc’ ¡¡2am , in Cajzim , in Dcütoziem,

in Cimzam , in Ligurimmz 5, ad Post

bmmmz; in Symmacèzzm ,in Zoilzmz,

in Vamm ,- de Uxare Galli; in S¿ªx-

¡Mm g ad Deciimzzm , ad Vclocc’m ,- in.

Mdflctfllflfi; ad Fidmtiam , ad Ac’—

liam, ad Famicºm,- aC demum ad

'Pazdlam 5 de TÓÚÍój/l‘lza; in Pſ'Oèflliª,

;2am , quas , ut ſupra diximus , legis

juliae reas afficít. Verum, quoniam

haut memoria ſivit, ut in animo erat,

fingularum Juliarum legum ibi meª

minifl'e , nunc ans’à adreptfi , hïc eas

adponere non pigebit .

Martíalís .EL

obſcoenitatí

bus expuxgü

tus .

Et quidem juliae leges multae Lego: Jan

reſeruntur a juliis , idest a C.]ulio [MGM-ac?

Cªºſªl’e z 8( ,Octaviano Augusto in

' › Idem '

üm D E C A N O N E

-idem nomen ex testamento’ adopta;

Jülia Ma- to , latae . Veluti Julia \Majestatis ,

jç/Zatiï. qua reus non tantum gladio ultoc

*re perit, bonis fiſco addictis (1) ,' ſcd

8( memoria ipfius post mortem dam-z

\ natur ‘²) . - Z

Julia de Julia de vi publica, quac vím

vipzzlólica. armis illatam perfèquitur , 8( vine

‘dicat (ª) . '

_julia de - Julia de vi privat?, quae fine

vipriwta, armis factam vím co’ércet K4) . '

_julia N_ Julia repetundaru'm , quae ra

pzz-andª_ paces manus Magistratuum a ſocio..

'mm' rum , 8( provincialium bonis arcez

bat , injustaque juriſdictionis lucraª

prohibebat (s) . Ceterum lege juliê‘u

hoc criminc etíam Magistratus urs

bani accuſabantur , fi qui in alíqua.

curatione pecunias accepiſſcnt; item

judiceS‘ ſi- ob judicandum . Dícta efl_

autem repetundarum , utpote’ quê

privatae pecuniae ab avaris Magia.

flratibus repçtebantur . Hujus le-"

gls

(1) L. ui tu*: c. Ed le em Jul. Majefl.v(z.) L. ;zaga-:HE ., 1. fimzC. Red. é. Pub. autºm juª.

(Z) L-Jul. lnflz'mt. de pub. jud.

(4) L.V.ff:ad ¡eg-.Jul. de ºi ¡mb, {Jªm lexjul.

(Y) Tºr. tin’ffi ad lagem Juliam repenmd.

S-TUDIORUM: IIt‘

;gís memínít Cicero , in Qrationç

pro Sextio, 8( in Oratione 1n_I¿.PI—_

ſam'm , 8( in Oratione 1'72 Vatmmm,

' cthominem , nempe illum contaminaª

tiſfimae vitae , qui pudoris adeo

profligati fuit,xut non invenufle dl-q

xerit Seneca: Vatim‘am (Iſ/¡daa CO2¡

vivio de ¿Iden- didicz'ſſc’. In hunc, cumÍ‘CClCstÍÍÏÍDmÍ productus effet menda.

cii testis , tam adpoſite Cicero ob- M

jecit ejus flagitía , ut Romano po—pulo penitus exoſus evaſerit .

julia peculatus , quae duo alía 7,

criminum capita comprehendit, nem- .Ïffl-lª Pª'

pe de ſacrilc’gio , 8( de rezª/?dais , in “dªª" -

eum lata est , qui rapit ipſê: , vel

intercipit , averu‘t , auſert , in

que rem ſuam vertit pecuníam pu

blicam , ſacram , religiolàm , 8C in

aurum , argentum , aes publicum

deterioris aliquid materíae confun

dir; aut alter¡ , qui hoc meditetur,

praeflat operam ſuam . Ubi non fi-z

ne operae prerio noratum velim,

quod pecuniae appellatio ad ea 0m-,

nia reſertur , quae in patrimonio

nostro ſunt; non enim numerata

tantum pe’cunia ,,ſed Sc corporales

res

\'112.- ‘DE CANONE

Poena Pecu—

Iatus cqdem ,

ªc ſacnlcgii .

res, five mobiles , five ſoli &jura ,

cíª‘. appellatione continental' (1) . Ideo

autem quidquid horum est pecunia

dicitur , quia Roman¡ ante Servium

Tullium , qui ut Plinius (²) testa

tur, primus aeS effigie ovium , bo

umque ſignavit , precium rcrum in

pecudibus constituebant , aut bobus :

ut iis pro crimine multarentur , 8L

vectígalia penderent. Unde ut ad

vertit eruditiflímus Briffonius (z),

furtum pecuniae publicae peculatus

dicitur , tum quia pecuniae nomen

a pecude venir; turn quia criminis

initlum apecudis fraude elſe cqepit.

_Criminis hujus pOena olim erat

aquae 8L' ignis 5 postea deportatio ,

8( tandem pro deíicti gravitate per

Principum constitutiones ad extre

mum uſque ſupplicium puniebatur

reus (4)‘ . Iiſdem poenis urgebantur

ſacrilegi , ii nempe qui ex publicís,

ſacris quid abstulerint . -Sed cum

príncipes , ſaçrilegii crimen aliqua

' * tenus

(l) LIVO- ó' V. _Más *zu-Thºr. figmfiq. -t

Phmus Iib.XVIII. caP.XXXlV.²)És) Brilſoníus ex Fcsto Verbo Peculmm.

4) Lun. C. dc Emº. pecª]. 5.77571¡ _lex julia.

...w

Í»—

STUDIORUM. II;

\

teuus ad eos extenderent, qui prac

cepta ſua neglexerint , ſactum est,

ªut constitutionum ſuarum violato

res ſacrilegi haberemur , & ſacr’ílc—

gii poenas luerent (1) , (Lu—0d ſane

multo aptius ad‘ lcgum Dívinarum

corruptores , fàcrorumque Canonum

violatores adcommodatur, quos blas

phemos efl'e in Spiritum Sanctum,

&graviflïmo Dei judicio dignos pro

- nunciavit Damaſus Papa (1/ in Con

cilio Constantínopolitano .ª _

De reſiduis' autem \tenetur J qui De rcſidlis

. . . - quxstºlleaturïpecumam publlcam , non In eos ulus

contulerit , in quos 'adtríbuta ſibi

ſuerat , 8( is apud quem quantítas‘

alíqua CX publica administratíone

ſuperſit, quam velprofiterí , vel in

publicas rationeg ,reſerre neglexerit ,

aux profefl'am , relatamvc ultra au.;

num/apud ſe efl'e fivit. l

juua de Annona. 111 eos lata Lex JH_

est , qm annonam quoquo modo vc- ¡¡a de AH_

xant , five ſiIbtI-ahendo , five ſu … '0 a

primendo , inopiamque tg¡ cibariac ’l '

~ (H j in.

(I) Lun. C. de Cï'ÏmJſdC‘I'ÍL

(z) Damaſus ¡’apa, in can. view. :Al-¿fa XXV. 9.1.

d

'114 DE CANONE

Julia

Agraria:

indúcendo , ut inter publicas egº..

fla'tes ‘ privatim ditentur (1) . Eêïdem

lege‘ plectuntur 8( ¡i , qu¡ fraudu‘.

lenter in annonae administratione

Verſantur, five Praeſectus ipſiu‘s-am

nonae is ſit , five Praeſectus Urbi (²) . «

julia Agraria est , qu'à C. Juª

Iius Caeſar in eos animadvcrtendumcenſuit, qui ſubmotis agrorUm terct

minis , jura conturbant miſcentes¡

atque conſundentes jura Private—

rum , fine-:Que obſcurantes quomi

‘Ex iniuriísnus internoſitantur 3- . Ex inſolen—

privatoru pu

biiça res ma

xzmçve-xatur-maxime Vexatur : raecipue per

quam rei alteríus ominium turª.

bathr, 'aut nonſinitur, ut quiſquc:

re fila 'fruatur , ita. exaſ erantur

priVatorum animi , ut a'grantes

odio ,-Civita’tem ſaepc distrahant

in ſeditiones , atque tumultus . Hinc

numquam «'ſatis constitutam puta,

Iunt quiétcm publicam vir¡ ſàpien-ª

tes , niſi privatorum bona legibus

munirentur , cavendo ut ab alieno

, l ' ma'

(i) LJ]. fi: mi 10g. Jul. do 117m.

(y.) LI. ñ. cum .II deeffl lªr-efic'f, Urb,

(z) L. ¿granª j; de term. mºtº .

tia etenim privatorum publica res"

_

_,.

-—.._._—

. -——_ 4——_-.-__4 i

STUDIORUM: !If

manus abstineamus, res alterius non

attrectemus, finamuſque unumquem

que rcbus ſuis uti . Hinc est quod

julius Caefàr ſummí prudentiá , ac

justitiá Princeps vel huíc voluit OC

currere malo , cum eos , qui ſub…

motís agrorum terminis, jura con-T‘

Iurbarent, multandos cenſuit quin.;

quagínta aureis in ſingulos terminos

motos,- permiſsfi cuíqu‘e ex populo

accuſandi facultate. Quam poenam

Nerva in Ièrvís exacerbaſíè fertur,

adjecto ultimo ſupplicío . '

julia de ambítu , quê nulla íàn- Julia de

ctíor; atque utilior, utpote quae ‘ta-gfizbz'fg.

bif'erae ambítionis reprimendae cauſi

SS', lata est (l) ,- 'per cam enim ca;

vetur, ne in munerum, honorum~

ve petitione VÍl‘tus a pecunía‘, pro—

bi-tas a callidita‘te , ac Vaf‘rítíe , &y

meliores a deterioribus de more ſuct

perentur 5- neve dignítates donis

Obtemperent , ac per largitiones ;

promiflïonef‘que , ſufl'ragíorum li-.

bertas Civibus erípiatur . Ubi vero

Príncipes Magiflratús creationem ad

'( H) 2' › cu*(I) Tit. Il Ó' C. ad legam In!. de amb: ’ y

- \116 DE CANONE *

curam ſuarn revocêrunt ', lex amd-

Jnflínianusbitus in Urbe ceſſavit 5 8( ut ab

ºur Prº Vª““honoribus Urbanis id vitii abeſi‘et

busconatuscí1 . . . . . ª

pçllcrc avu—íàus v~1ſum fun justmlano (Ü pel

Ffffidgfsªªªlª lcrc avaritiam cx aula Principis .

Sed hoc ambitíonis crimen , quod

- in Jure Civili ambitº: dicitur, &in

jurc Pontificio fimorzia appellatur,

nempe a Simone Mago , qui cum

Samariae vidifl'et per impoſitionem

manüs Apostolorum dar¡ Spiritum

4 Sanctum , voluit hanc potestatcm pe;

_oªibus pºº-cuníê emere w ,- hiſèe poenís coêr—

?flïffiï’fiªrcetur , nempc fi commifl‘um fuerit

in Beneficiis , tunc conferens, eli

gen’s, praeſcntans , instituens, con.

firmans , & mediator ſunt ipſo fa.

'cto excommunicati: inſilper collatio

cst nulla , nec Beneficiaríus etiam—

fi in eminentiori fuerit dignitate

constítutus , fructus quos ex bene—

‘ficio percipit ſqos facit ,, ſcd resti

tuct Eccleſiac Lª) . Excipienda tamen

.fuit clectío Romani Pontificis , quam

fi Cardinalcs pecunia corruPti for

M ' tafl'e

f I) Justíniªnus Naoelltt VIII.

z Actor. $4).VÍII.

ª Extravag- glªm :fetal-Ibi!: .

— _~_L.A_~_4_ .…7A_ .

STUDIORUM. 717

taflè ſecerint , ne Christianae Rei

publicae status perturbetur , valet

electío (1) . Ceterum tanta fuít R0- Summª R9"

manis Pontificibus religio in coêr— Y;

cenda fimoniaca ¡abc , quae Divi- ;’jffizfflïªgz

nae Majestatis laeſionem directe con- _Diviqae’ ¿ia—

tinet, utſi , vel ignorante eo; qui ÃSÏLÏÑÑÜÃÏ,

eligitur , uni ex electoribus data , aut Laºſiºncm -

promifl‘a pecunia fuerit , ‘vitíoſa eii ‘ª

electio (²) . (¿god Abbas mirabile di!

cit : nam alioqui interventus excom

municatiadmiflLactum nonvitiatffl; _Ñ q

julia manumíflïonís , quam A11— lªſ?”

gusto Caeſari tribuít Paulus (4) , man-mmſ

condita est amplíſicandis jaribus_ Ma- flºw‘ -

jestatis; hàc enim lege cautum est

Principem libertatem dantem non

tener¡ legibus manumiffionís , ſed

abſque ulla ſolennitate , ſólo nutu

eximere ſervituti pofl'e , ſervoſquc

in libertatem producere. * , ,

Juliae judiciariae , quibus e‘men— ..ſ-¿(1²4?Jª",

datur _forum .,r 8( judiciorum diſèi_ ¿Mªriªh

(H) 3 - plina

.d XYÉIM. de elec'í. DD. m cm. fi qm: pum.

(1.) Cap. Nobí: de firma-ia.

Ez) Cap. final. de {rªma-at. _—

4) L. «[ud em?) .áſ, de ?pi—Ingmar. QI.

/

l

'118, DE CANONE

plina regebatur , pluribus quídem

capitibus ,- quorum quae ad nos

pervenerunt , post nostrum Amo

¿fig‘fgggàgj nium ’Aſugustinun? ’, virum- juris-g'

mana-:Jurís- prªudentme m antlquam digmtatem

{fá‘gr’fº‘ª restítuendae natum, l‘CCCl‘lſilÍt Bar

nabas Briffonius dignitate ,' 8( do—

ctrin'à exímius (l) . ,

julia, &Papia Poppaea; quam

Jaliaó’ſane non ratio , .ſed neceffitas cx

Papiapopfflreffit ab Octaviano Augusto ,au-j

¡7am, gendae prolis cauſs'à , favet coming

giis , 8( multitudini filiorum (²) .

Cu¡ legi Horatius in cakmíne ſecu*

lari ſauflum precatur exitum:

.Dim proa’mas SObolc’m, Pati-amquo

Pro/;ºyeron ¿EH-eta ſzzpcr jugandís'

Foemz'rzis , prolzſque ÍZO‘ZJUC’ fer-ací

Lage maritê. ‘

Quae tamen lex , utpote contra coc

libatum ab Apostolo commendatum ª

ut melíus bonum, rejecta fuit om

nium difl‘enſil . Hínc: ª

(Javi/‘a cst verte ſublatam Cynthialegcm. ſi

. Ju

gl) Select. Antíq. IV. CAPJ’JL

²-) Tuitus _labJIL anuªl.

F_ _ .. _L—_HM

S'I’UDIORUM. '119

Julia, 8C Titia, què Tutor in' JMZMJS’

Provínciís dandus crat iís, quïbus Tz‘tz‘a,

nec ullus adgnatus adest , nec tu*

tor datus a testatore; cujus memí

nit Ulpianus (11‘ . Item Julia de bo

nis cedundis (²) . Julia _Theatralísz

de qua Plinius (ª) . Julia qua Ci—

vitas data est uuiverfb Latio , de

qua Gellius (4) . Julia Muneralis,

quam Svetonius (T) Sumtuariam'áp'-›

pellat .Julia dc maritandís ordinibus,’

cujus idem memínít Ulpianus ‘(6).

Complectebatur totam matrimonio

frum inter populi Ron’laní ordí-nes

pro cujuſque flatu , 8C conditionc

contrahentíum , rationem .

Ceterum percelcbris cst IexJu~ Julia de’

lia de adulteriis , quam plcríqueadulteriis,

ſecernunt , ,non abſque errorís ſu

ſpicione a lege de pudicitía, quam

ab Augusto latam -prodit Sveto

níus; quidquid Ením ad munilmenª¡

(H) 4 ,wm

lllpian. in Infli't. ¡¡AXI

L.IV. C. qui ban. cad. Pqfll

Plinius lib.XXXII1. cap-II.

Gcllíus libJV. -capJV. "

Svctpníus_ in Auguſla cap.XXXIV. -

ó (6) …Plªnª m ¡¡Min !If-XI. & Immffl'undg‘vz'r,

uxªr .

INANdUV

INM

'd-b-\N\,vv

*ÏZÓ DE CANON'E

. tum pudicitiae pertinere potest; Eo'm'ü

~ _ prehenditur hujuſce legis capitibus.:

quae non adulterium tantum , fed

8( stuPrum, 8( ¡ncestum , 8( lenoci

nium , 8( alía omnia ſoediora libi-’

dinum genera compiectuntur.

Sed non temere proxime post le.:

ſigàrfigíſà F111:gemMa'jestatis locanda ſuit iiaec de

…lºmuuºx adulterus lex , cum e criminlbus hoc

{ªfiª‘ªïºªªffl- fit raviſiimis , ut merito inter om-z

níaïuliarum legum constituta , nul—'

la fèveriori animadverſione coè'rei—ſ

ta ſunt , quam adulterii crimina;

_WomOdp'SC Majestatis . Et longe ante juª,

ªfiªgfig‘c‘glíam legem , crimen hoc adulterii;

excitª aduJtç-St jure Divino ; 8( moribus popu-'

riaJureDiVI- . . . _ . ,

nº,&pºpulº-iorum acerrime vmdicabatur, Inju—

"ªmªªºl'ïbªª- daea enim, ut in Levítico (1)‘ habez

tur legibus Moſis constítutum fue-z.

— 'Tat , ut adulterorum uterque lapia

"dibus Obrutus periret , cum ante

Las leges cremarentur , ut¡ videre

est ex Geneſ¡ (²-) , ubi- de Thamar,,

8( Juda . In Tenedo lege cautum

’ -erat , ut_ adulter¡ mas 8( ſoemina

C31 ‘

El) ¡min MMXX'.

²-) ªmd? MMM.

STUDIORUM. n'r

capite plecterentur . Thracibus in

adulteros raviflïmae animadverſio

.niS poen .fl constituta. Apud Ae—

gyptios naſO plectitur adulter . Gor-ª

tynis deprehenſus , lana coronatur

in to'tius Vitae ignominiam . Apud

Piſidas inſedens afino circumducj

tur . Apud Germanos adultera CX"

ciſis crinibus , 8( e mariti doº

'mo expulſa , nuda verheribus ad

‘ficitur . Zaleucus Locrcnfis utro

que oculo multavit adulter'um;

quam judicii feveritatem vel in

propríum filíum adulterii convictum

exercendam eſi'e Volui‘t__', ut ex Va-I

lerio diſcin’lus (º . Apud Arabes,

aliaſque nationes, ut ex omnigenae

literaturae viro Alexandra ab Ale

xandro colligere est , adulterís ſem

per capitis poena fu-it- ,- idque nea

dum ob críminis gravitatem , quam

-ut privàtorum , 8( quandoque pue

‘blicae tranquillitati proſpiceretur;

nam cum exprivatorum odiis Ci-x

-veS abeant in ſeditiones , 8( tu:

-multus ,- nemo inficias iverit quin

n

(I) Valer. Max. Iib-ïl. Cªl-V

Zçleuci feª

"mas Ñ

'12.2, DE CAN ONE

fugiltïſgpffgàf tota Olim iàpientia in hoc ſita fue-E

tia; v pit ut Reſ ublicas fundarent , fun:

datas leg¡ us communirent , 'ca-í

,vendo ne quis alterí injuriam facc—

ret; nunquam enim Reſpublíca ſa—

tis constituta cenſebatur , niſi latis

hujuſmodi Iegíbus; quibus , 'veluti

jactis ſundamentis , publicae trans

quillitatis Reipublícae flatus , 8C quie:

inniteretur; nihil enim prodest 11;-.

bem muris circumdedlflè , níſiquae

'intus inſidiaslatitant, propulſemus;

_haecque est illa ſapiemia, quam ín

Po'étis olim ſuiſi'e- inquit Horatíus ,

ut docerent:

Publica privdtís ficcmer’e , facu;

profanis: -

_Conca/?I'M pz'oèibere vago, dar: jazz

ra wav-¿tir,

Oppida malirz' , lego: ¡mida-rc li;

gm). ›

Hínc efl quod Príncipes; quibus

. .u H concredita est privatorum', ac toª'

CS‘C’ÏÜY’ÏY tius' Reípublicae ſalus , 8( quies;

:Lïsllxàiàzzubli- ppdlcxtxam , ſacraqueſjura thor¡ 19

tr¡mºm-¡¡¡’Ñªs.gIbus munivêre, ferrumve praebue-~~

re _vjris uxcsris necandae cauſsà , ſi'

Cum adultero deprçhenderctur. uam

ſa~

S'TUDI OR UM. ’Iz’;

fine legum , 8( morum adſperitatem lºgºskívíª‘, . . i . A s necandae

len1V1t dlCS , 8( humanitas , quae u-xoris,velſi

eviri mambus eripuiſſe dícitur Vin- {ªfªsªgtgggtlê

dícem gladlum , ne In uxoris ne… vito, aut pa—

cem v'erteret amplius , constítutà in LÏÍbfiÍÉÏHÏÑÏÏ

trangreflòres poenà legis Cornelia'e “gºgh

_ de Sicariis (l) . Neque deinceps igi- poenasrçinit:

tur máríto' permifii-Im fuit uxorem á‘á‘fêrfgg‘fg‘f

in adulterio deprehenſam occidere ,dºJul'ºCªnº

lícet occidere pofl'er adulterumw ;133²3533Q ºf;

Patri vero adulterae , quam haber Mªmmª*

in poteflate permíttítur etiam adul,v

terum impune occidere domi ſuae;

in ipſà tamen turpitudine actuque

obſcoeno , ipſòque in opere deprez

henſum ,- dummodo cum adultero eo- Cur ¡ex º..dem ſiimpetu interímat 8( filiam (ª) 5 vilisPatri ſi.

idque conflitutum efl'e Videtur ', ut {’c‘fºªffi‘flàºſi‘flz '

minus periculum vitae adulterorum ºffº &filíªmfl

impenderet , cum prºprii ſanguínis

amore abduci parentes compertum

fit , ut vel de ipſò legis hujus latcre Juliª A

Auguflo tradit Dio Caflíus (4) ,- qui jue-ªºra ªgº*

' Ju-. lia ¡ªlegan,

El) La. 5.ult.ffl ad legrm Carne]. de firm‘.

ª.) L. mc in m @Jedqm’ , &t ¿Mª-ritºfllaq (Jul.

de adult.

(3) L. GTflCCZ‘{4: , 1. Pam fl; de de 4dª/

(4) Dio Caſsms lib.LV.

12.4 DE C AN O NE

Ovídíus

c'ur relegatus

ª Cacſarc?

ure Ca¡

]u1í_am filíám adulterii reàm; 8( íp-s

ſum-Ovidium , qui vnimià. licemíà

ſub Corynnae nomina ad eandem

laſcivas de amoribus elegias ſc'ripſit,

relegavit . Hinc ipſe Ovidius (U de

ièntentía Caeſaris , quª relegatus

fuerat, inquit: ~ -7 y,

_Adde quad Mmm; qua/mois im—

mz'èe minaxqae; I.Attamm 2'72 poema ?zombie [me:

mt . - .

¡Wippc Megan): 72012 exzzl dicar'

in illa.- x

Parcaqm fortunas ſzmzf .data

{yerba mea: .

- Cetcrum Jure Canonico; quod

“ºmººvfiºªºa ſanguine abhorret , statutum est ,. ocnae 1D 3

Ïuheros con- ut 'adulterorUm uterque excommuo

fiitutae 2 nicatione innodetur (²),* Clericus ve,

ro , ut ex primitivae Eccleſia'e dí'

ſciplina diſcimus , adulter depOni—

tur , 8( in Monafierium detrudi-e

tur (ª) . (Din etiam in ford.; ut di—

citur poenitentiali, laicus puenitene_

tiam aget íèptennío , _Clerxcus_deª

cenmo

'(1) Ovidius Trií’c. 111.11. :14.1.(:I. Gap. ſmdlaximux, de ſem. exe-0371722..

_ (33_ Cªn. _li-954;',- CIn-._Car{. Rºmana; {IQÏIHJXXXJ

STUDIORHM; 121"

cennio (1) . In legem julíam de adul—

teriis plurima ſcripfit ,Andreas Ti

raqucllus in legibus ConnubialÍÁ

bus -ª-z' , 8( Briſíòníus’ ſingula‘ri lie‘

vbro eam expoſuít‘, ques, ſi cui :Ã

ocium conſulat .

Sed ne nos plus aeguo longius

excurriſiè vidcamur', tempus jam est,

ur ad reliquos íèquiorís aetatis Scrí- l

ptores revertamur . Qgippe in ea cla'- ~ - L

ruit quoque C.Valerius Flaccus e Se- C.VALE~.

tia Urbe in extrema La‘tii parte, po- RIusFLAc.

fità in colle , 81_ quaſi pendula'; cu—cus.

jus Valeríi meminit Martialis; nec

mirum ,' cum percharus ei fuerit,

' ut ex eo liquido constat , quod cm

mmm prctium , no” ‘Dile ſIz/arzzm

fcstive vocaverit . Argonautica , quae

libris octo complexus est, &‘in qui-z

buslApOllonium pede prefl‘o imita—

tur , immaturà morte mtercePtus;

haut potuit ad uſque umbilícum

perducere. ' M, AN_

Denique ex reliquíís ‘aurei ſè~NAE1íSSE~

cul¡ , floruêre M. Annaeus SenecaNECA.

q Rhe—

(1) LI. 7mm.XLVHſ.

(z.) CMJrulo-:zr ,- dx'flífi.LXXXYÍÍÍI Can. 'Roc ¡ya

!um XXXIII. 2.11. ~

'126 DE CANONE

L. AN- Rhetor , 8( L. Anna'eus Seneca' La_

NAEus SE- tinorum Philoſòphus ; peritiffimus

‘NECA. animorum Medicus , &optimus Ma—

gister peſiimi Neronis , cujus ¡mpe;

río, periit venis inciſis , haustoque

veneno; qui ſane gravitate , ac m0

rum doctrinª. magis, quam locutio

_ _ne commendantur.

.Verum aliud fidus \è Romae

EPICTEJ oflendit Epictetus , ex Hierapol¡

aus. -Phrygiae Urbe Senecae aevo non

merito posterior , 8( Scriptorum pon-_

dere , fi non numero comparandus ,

vita praeponendus . Tantae enim

admirationis ' apud Ómnes fuit , ut

Lucianus Syrus , fictilem ejus lucer

nam tribus drachmarum millibus,

ob ejus auctoritatem veniiíie tradat .

Unum. hujus Philoſophi Enchiri

dium plus hominum moribus fÓr-‘

mandis valere, quam omnium Phi

loſophorum , qui moraiem díſc—ipliz

nam magna verborum pompá ſcri-Ñ

Quªnt¡ fº.- ptis mandàrUUt, testatW‘Ántoninus

'ÏÏÃÏÏIÏÏÏÏI Pius illustríffimus-r, ,8( optimus. R0-,—

gºigrixénºmfl" mªnorum Imperator , qui ¡n Diviz'

' no- de ſeipſo ad fi’lpfizm tractatu ,'

diis immortalibus gradas cgit, ma

- gnique

STUDIORUM . nygnique beneficii reputavit uinuni/lum

accepifl'e , atque ex eo ad beatam in

tanto imperio', hoc est honestam ví

tam , multum fruflus , at utilitatis

percepiſi'e .

‘ ' Aera‘tem decreſcentem terminat

Adrianus , aquo Linguae ſenium ad De La@

Theodoricum uſque ita-telum eſ’c, tina: 11'72..

quo Latium Provincialibus undique gana Se;

hominibus celebratum , quod Impc- nim ’

ira-tores Roman¡ ex Provinciis etiam.

creari coepêre . Propter collúviem

i itur peregrinorum , 8: exterorum

ominatinnem , quorum Regia , ut

peregrinis moribus , ita 8L verbo

rum infolentia \èatebat : indeque

cum ínvaſum cffet a barbariS nati‘o—

nibus , corrupta loqui coepit- lingua

Latina , ac tandem extincta rope

cum moribus legibufque Romanis;

quam, ubi eximii ingenio viri om-z Ñ

nem operam literis dediderunt; at;

que codicibus Romanarum legum

longo post temporerepetitis , pau

latim emerſiſſe cum moribus , le*

gibuſque Romanis, gloriamur.

Et quanquam nullo in precio

hiabitifint elegantiores Latínae_ lin—

- guae

'128 DE CANONE

'guae ScriptÓreS , tamen nunquªm

ita viluit, quin praestantes Ingemo

éxtiterint viri , qui eam excolerem ;

TERTUL- Sc ſane, nam circa- ea temporª_ flºw

LIANUS. ruerunt Tertullianus vir proſecto

acris , 8L vehementis ingenii ,‘ hu— _

ma'nis non minus, quam divinis di—

ſciplinis imbutus , ſed elocutione dit'—

‘ ficilis.

PAPINIAª AEmílius Paulus Papiníanus- om'ª

NDS. nium qui ſunt , qui erunt quique

fuerunt , Juriíperitiflïmus , cujus tan

ta in Jüre est auctoritas, utſi diſcreª

pantes ſententiae juríſconſultorum

o'ccurra‘nt , ea Verior eXtimatur, m

quam Papinianus inclinat , utpote

cum quo veluti \èmper Veritas ha—

bitare cenſèbatur , utTheodoſius in

ſuo CÓdiCe ſancívit. Maximum in_

genium ſuis Ómnibus in reſponſis , to

toque gene-_re oratíonis elucet. In

cst ením in eo praeter eleganciam

81 candorem Latinitatis omnibus ju

riſconſultis familiarem , gravítas ad

mirabilis. Septimío Severo non ſo—

!um affinita’te per íècundam uxo—

!em , íèd ſO'cietate quoque fludio—

¡11m ª ac Vitae conjunctum a‘deo Ñ

fuí!:

STUD I OR'LIM. 129

J

fuifl'e dicitur, ut ab illO flatim post

ſuſceptum ímperium , Praetorir) Prae—

fectus fueiit: ab eodemque morien

te curam filiorum illius acceperít.

uam ei fidem Papinianus capite

ſuo perſolvit , cum ab Antonino Caª

racalla , quod parricidium ejus ex

cuſare nollet , militibus occidendus

traditur , cum triceſimum annum

Víx egiffet .

s

‘Tdi'

. .Ñ

Papinianum \ècutus est Ulpianus ULPIANDS

Syrus , qui ab Heliogabalo cum a SYRuL

publicis muneribus fuifl'et ejectus,

indeque ab eodem Reípublicae red—

'dítus , tandem ab Alexand-ro Seve

ro, qui eum veluti Pythiae oracu—

lum conſulebat antequam grave ali

quid adgrederetur , Magister Scri

nii afl'umtus est, ac ſuadenteMam-z

maea matre, pro tutore adhibitus,

¿ut ex Lampridio (1) diſcimus.

Ulpiani coaevus fuit Paulus

Patavínus eídem non minus acta

-te, &diſcíplinà, quam honoribusj’l

8( Principis gratià ſuppar. Sed sty

li graVitate , 8( numero librorum,

’ (I) ?ne—

_(1) Lambrídíus in Alex-mdTOCez/crª .

PAULUS

PATAVI

Nus -.

130 D E C A N O NE

ncdum ipſum Ulpianum , ſed cc

\eros quoqne ſuperaſi'e , ac vicifl‘c

pon ignoramus.

HEREN- ’ rHerennius Modestinus lllpiani

N'lus M0- auditor K, Jur‘iíÏIrudentiae vox Jurº'

DzsrlNus. appellatus , utpote , quo ſublato , il

li’us doctrinae' oracula conticuiíí'e,

ac ſuperflitibus rivis , Juris exaruiſ

ſe fontes, tradant .

MINu- Minutius Felix , Gente , ut vu]

'rms FE— go creditur, Aſer , Romae inſignis

LIX. Cauffidicus , doctrinà tamen , ac

ietate Christinàlonge nobilior, qui

Bialogum illum inſignem , Octa

viztm appellatum , inter Caecilium

Natalem , gen-tilem acerrimum, 8C

Octavium Januarium , acutum Chriu,

flianorum vindicem, ac patronum:

quos inter medius ſedet optimus ar—

biter Minutíus Felix . In quo ſanç

libello totum Gentilium cultum,

DeOrIÍmque proíàpiarn, nòn minus

. erudit‘e, , quam venuste , 8( inge-j

\líºſc convellit , 8L Christíanos eo

‘rumque 'ſacra ab omnibus Caecilii

CAEG’I- calumniisz atque objectionibus ele

LIUS CY- gamer, 8( nervoſe vindicat .

PRIANUS. Caecilius Cypriªnus .Cªrthªgïff

- -‘ ª nicnſis

STUDIORHM. Izl

,níénſis Epiſcopus, qui opuſcula plu

rima clegantiflimae phraſeas , 8(

,Ciceroniano candori proximae ad

aedificationcm Eccleſiac fèripfit . In

uibus , ut ait Divus Hieronymus

ad Paulinum: [zz/Zar fonti: purifi—

mi [mi: inca/Bit , º’ placidus .

Lactantius Firmianus inter 0m-- LACTAN

ncs Patrcs Latinos cloquentiflírnus ;T1118 Plª*

purus, aequalis , &nativus est sty- MIANUS

lus ejus . Denique Cíceroni pror

ſus ſimilis, nedum ad Vocabulorum

puritatem , {cd etiam ad Phraſèfls

clegantiam ,‘ 81 ſcribcndi ,modum, ‘j ’

Jureque optimo Christianorum Cicª

ro appellatus. Rhetoricam primum

Nicomediae , Ldeindae Romae ſub

Diocletiano ab eo vocatus gloríoſe

docuit , tandem Caeſaris Criſpi fi.

lii Constantini , cui amiciflïmus fuit ,‘

praeceptor jam ſenex in Gallia eva

íit .

Hilarius Aquitanus , 'Epiièopus S, EMA.,

Pictavienſis, qui primus Latinorum Rius , '

adco maſcule, Arianae impietati \è Lªunºmm

‘ oppoſuit , ut haereticorum flagcL ?imª-*9.31%

lum , & mallcus, itemquc Arianac‘zàfflzzÃſiÍÏ‘ª

pravitatis domitor rectº fuerit ap

(I) 2. pellaxus,.

Iz'z DE CANONE

d'~—.

pellatus. Hunc .Divus Hieronymus(

Vocat Latínae eloquentiae Rhoda~

Ñ num, ac Latin¡ ſermonis tubam.

S'AMBRº‘ Ambroſius , cujus dicendi mo

Sms' dus , varius est prae argumento

rum , de quibus agit, varietate 5 ge

neratim tamen conciſus estr, 8( argu

tus , ad Senecae stylum plurimum

accedens , mitior tamen 8( lenior.‘

‘_Vir fuit ſumma .pietate , omnique

Virtutis genere admirandus; invicti

anim¡ Praeſul , qui judaeis , Gen..

tilibus , 8( cujuſcumquc generis hae~

.reticis st‘renue restitít . Cumque eà.

inter ſui temporis Epiſcopos Fide¡

flabilitate , ’morum ¡ntegritate, at

que eo eruditionis Zelo praestitifl'et ,

hocce Imperatoris Theodoſii meruit

epiphonema : Ambroſizzm naªa¡ mmm,

qui ſolm digmª @acatar .Epiſcopm .

Hinc Ambroſium imitar¡ ill¡ opus

habent: (¿zz—or, ut Apostoli- (I) Ver—

bis utar , paſm't Spis-¡tm SM811: Epi

ſrapor rage-re Etrlç/z‘am Dei , ,gl/ctm

acqmstv# ſazzgzzme ſIIO . Horum

quippe Vitam , praeter stientiafn,

qua

(1) Paulus Apoflolus def-73X. * *

A

STUDIORUMQ "133"

quà pollera debent , ut ſingula turn

ad Christi doctrinam , tum ad die

ſciplínam fiiectantia recte ipſi ſcíant ,

8( alios doc’ere ſubinde poflïnt , ne

cefl'e cst fisecímen effe Christianaer EPiſçºPº—. . . . um VltdíPC

Perfectioms , 8( lucernae Instar ce- cí_mcn Chu"…

tçris omníbus, qui in domo Dei ſunt 5²:31;

pïaeſulgêre, ut ſubditi horum fide—mmge’ inflar

les eoruni imitatione mores ſuos ſan-f’flà‘t'j'nlfcïï:

ctiffime exigant , ſitque ſpectabilisſeest

inter eos Praeſul , tanquam ſupre

mi Paflorum Príncípis , nostraeque

- omnium ſalutis Auctorís ſpirans , 8C

viva effigies . y ~ Ñ. i

Verum cum haec non ſint hu

jus loci , neque ampliorem repo- ' .ª

ſcant ſermonem , illud haut prac—terire tulit animus , nempe recta

effe non pofl'e homínum Opera , 8C

praecipue eorum , qui praeſunt,

niſi a justitia vera procedant , 8C

charitatem Christianam ducem , pru

dentíam vero comitem habeant;

quac cum in ſe ínhabitare ſcntiret

Gentium Apostolus; non inanis ja

-ctantiae , ſèd Divini Spíritus im

pulſu de‘ſe praedicat :- Imz'z‘atorqs

mcg' e/Zotc , ficm‘ ¿9“ aga Cbm’ I’z' . .

(1),, 3 Hit:

\

¡32;- D E‘ ‘C A'N‘O N'E

&HIELO

NYMus .

q

Hieronymus Cíccroníanus , Ca~~

tholicorum Magistcr, Latinorum 0ri~~

genes , Leo 'rugicns adverſus hac;

rcticos appellatus ,- quippe . nume

ris omnibus in omnium »doctrinarum

genere *abſolutiſïimus fuit 5 qui ſplcn

dore fèrmonis z 81 eloquentiae viri

bus-,' in quibus ſub DonatoªGram

, mªtico , 8: Victorino Rhctorc, clª—

Pícronïmun

Veluü Sancto

Spiritu zffla

tus,ommu_lo

gugbatur 1m

“gn".

riffimisviris, profecit’, omnes pracz

ter Lactantíumª, Cypríanum , 82.

Minutium ,A Latinae ECGICſiªCISCÜf

ptor'es, ,.multo post ſc intervallo rc

liquifl'e Putatur . Linguaru’m tan

tam habuitpcritiam, ut Graecam,

Hebraeam , Syríam , Chaldaeam -,

8( La'tinam omnes acqüe , ac Dal

maticám fibi maternam linguam teª.

n'crec. Sed cum de Philoſophorum.

ſcholis ,‘ ncmpc de Penipateúcis ,

.Academicís , ‘Stoicis ', nit reliquiſ

fet intactum -, contulit \è ad íàcra~

r’um lítcrárum studia , in quibus

ſub Apolli‘narí. Leodiceno , Didy

m0 Alexandrín'o , 8( ÑGregorio Na

zianzeno praeccptoríbus , tant'am fi'

bi divinarum ‘Terum‘ eruditióncm

comparafiè fcr‘tur l;- ut in ohſcuris

ª" umus—

.Nm-Ñ,

STUDIORUM. !3;

utriusque ſacri Codicis difficultati

bus , Romanus Hierarcha Damaſus ,

doctifi’imus Augustínus , Paulinus ,

Chromatius, Heliodorus, multique

ali¡ paſiim per Italiam , Galliam,

Hiſpaniam , Afi'icam, Palaestinam ,

8( Graeciam cruditiflímí Epiſcopi ad

hunc unum cnnf'ugerent, nempe ad

cum , qui omníum línguarum ve

luti Charismatum donn affiatus , 0m-.

nes iegifl'et Divinae Scripturae Inz

terpretes , Graecos , Hebraeos , 6(

“Latinos .

Ñ Augustinus admirabili ingenii ~ &Knºw-b

açumine praeditus., om-nibus libe- STlNªºe_

ra-Iibus diſèiplinis , quibus contincn- ‘

tur ingenuae’ adprime inflructus; di

vino Platoni a Philoíòphia pleniffi

me imbutus'; in’ Sacris -S‘Cripturis,

longe omnium, ſ¡ Hieronymum ex

cipias , eruditiffimus, ac in earun.

dem explanatione _, ultra quam di.

ci quaeat, incomparabili ſublimita.

te ſublimis. \ - '

Claruerunt Circa ea Hieronyo,

mi , 8( Augustini tempora_, c‘x Poe'

cis Claudianus, cujus ingeníum, 8( Cuw

eloqucnua hce‘t aevoinciderint jam DIANUS.

(I) 4 prº

1% DECANONE

'procliviori in vitium: nemini ta

men ab ipſo Augustaeo aevo , pu

ritate , 8( magnificentià ſermo‘nis ceſ.

ſurus est.

Auſonius genere Gailus ; Im:

peratoris Gratiani Praeceptor , doctctrinà fingulari , 8( ſummêi ‘ingenii

ſuavita'te- praeditus ,- -ſed _propter

ejuſdem temporiS , quo vixerat , in*

felicitatem, verbis, 8( parum Lati-g

nis, 8( parum Latine junctis uſus eflClaudianum 8( Auſoníum ſub—

AMPRU- ſecuti ſunt; prae ceteris , Aurelius

bEN'r-Ius. Prude'ntius , Pindarus Christianus

- dulciffimus , 8( prudentiffimus nun

cupatus , in cujus Poè’matís Viget:

8( ſpirat ardor pietatís , 8( erudi

tio, 8( gravitas Christiana , 8( fle

xanima divinitus efflati pectoris elo

quentia , ad Ciendos in a'nimis le

'Tgentium 'affectus pios efficaciffima,

.ut .advertit David Chytraeus in

,Regulis studiorum . Utitur interdum

vocibus peregrinis’ , 8( maxime Grae—

cis ab Augustaei ſeeuli purícgte 10n

SlDONÏUS ge remotis . ' v ‘

APOLLI- _ Sidonius Apollinaris Avernorum

NARIS . Epiſcopus , 'Avití ‘Imperatoris gener ,

ac

Ausoz

NIus .

STUDIORUM. '137

\" t’

ac Theodorico Gothorum Regi perº

familiaris; ſumma morum fànctita—

te , Rhetorícís , 8L PÓètiCis literis

excultus, acris ingenii Vir , 8( CO

thurnatae eloquentiae , ſed flylo du-‘

ro 8( obſcuro prae corrupto a Go

this ſeculo . Ejus Iopus Vigintiqua

tuor Poêmatium Mufis ,i 8C Ap‘olline

dignum recenlètur , quod ex opea’

re egregio , 8( ex lauréatá , quam

in Trajani Foro meruit statuá oflem

di poſſ'e testatur VOffiUS de POEtiS

La'tinis . l

Martianus Felix Capella , qui

utpoteperegrinus ,— in Latine ſcriben

do inf'elíx; utiliflimus tamen auctorad veterum “de" fingulisct artibus li;

beralibus, ſententíam capiendam.

MARTIA‘Y

Nus CA*

PELLA .

Fabius Planciades Fuigentius PLANCIA-g

ſequioris, aevi Scriptor non cont’em- DES FUL1

nendus , qui in libro , cujus titu- GEN'TIus.

lus : Expq/z'zz'o Vz'rgz'liazzac contimm

Xiao’ , 77227417171' z'izdzzstria, ut ait Trij

themius, amm/m 1'72 lata quaç/z‘fflz’,

(9’ z'zzºaem‘t, [lx/m 0pm POE-'tac ad phy

Jïcam raziamm inclina-Dir. Sed duo

alia~ 0 era elaborafi‘e fertur , nem—

pc ytba/ogictmm unum adCamm

Pre:—

,738 DE CANONE

Prcrbyr’emm Cartéagim’mſcm; 8( de

abfirtg/ísamiquomm ermam‘bm , al

terum ad Cbalcidz’um Grammatz'cum‘.

¿7‘52 Iiſdem temporibusz nempe Ana¡

staſi¡ Imperatoris,, 8( Theodorici Goª“:

_SEVERI- thorum Regis Claruit Sever‘inus BOE

Nus BOE. .thius , Anici‘us’ ex nobiliffi'ma Tor

.g-Hzus , quatorum Familia , -cui \àne inter

Graecos, 8( Latinos ſe’culi ſui, ne~

mo fuit ’in omni genere ſa‘píenriae

par , quod liquido ex ejus monu—

r‘nentis constare potest. Lingua ejus

adeo pólitiori ſeculo conformis vi

detur , ut V2113. , ſoiitus qu¡ par

cerc nuili est', ¡llum Latine loqui'

,doceat , teste. Julio Caeſare Scalige-z

to‘ in Hypei'critico. Hic cum Tici;

l n¡ exilio' viveret , ſcripfit quinque

libros de confòlatione Philoſophiaez

fed cum ſuſpectus eflèt ¡pſi Theo

do’rico Regi, quaſi studeret recupe

randae libertati , jufl'u ejus cum \ò

cero Symmac‘he in‘teremt’us -est.

\c Inter hanc candem¿Gothici~ ſe—‘ uli barbariem , Veitr‘ctti_ ctſidus quod

M. ABRE-dim¡ ¿lux-¡He dicítur 'Marcus Aureª

LIUS CAS-»lius \gffiodoruywridus‘komanus ,

SIODORus . Senátpr Q-:Mricºiehar-iflimusz;TPM-?ªl CÍ

STUDIORUM. 139

eíque a ſecretis 8( epistolisz índe Mo

nachus , 8( Abbas Ravcnnatcnfis CQC

nobii : Vir , ut inquit dígnítatc,

8( literis eximius johannes Bona,

gram: , ò’ ſòlide JOHN: , cujm ſíl

crae , Ó' prapbanac lambratiorzç:

plmac ſmztjmmzditati: , Ó‘ grafía:: '

Caffiodori aeqúalis ſuit JuſiiªlusTXNjA7

nianus, qui-ajustino Thrace avun- Nus 1MPE.

culo nobiliffim‘us primo, deinde Cac- ¡Aªrºn _

ſar, 8( Augustus pronuncíatus‘, tan

dem triennio pÓst ad imperium eve

ctus efl. Hic, Oblatis ſibí ducibus

maxima flrenuis , Beliſario ſcilicet ,

ªtque Narſete, lícet Perſas COErCC-L

rit, Vandalos ex Africa ejcccrit¡

Hunnos Thraciam vastantes extre

m’à clade adf'ecerit 5 *Gothos ſub—

egerit; Italíamque a Totila, variª

8( improbí "laceratam dominatione_

receperit , barbariçm tamen , quae

altas ob longam grafl'ationem , ra

diceS fixerat , haut potuit prorſuscxtinguere . Devictis itaque Barba

riS nationibus , ac restituto priflino '~ Ñ

Romano Imperio ſplendore, ac quie

te partà , miro ardore (è contulit y

ad redigendum Jus civil@ ín cum_

O!"

I4ò"DE CANONE

_ _ Uni Jurísz

coſult¡ vcluu

depoſitam la

ringe lípguae

purxtatc ad—

ſexvarunt .

'ordinem , quo núnc utimur; electís

ad id negocii praestantiflímis viris,‘

qui immenſaſac pracclara illa ve-'

terum JuriſPrudentum , 8( Legum

latorum monumenta , quae ad duo

fcre millia libr‘orum. fuifl'e confiar,

ſummo totius Orbis bono , in quin

quaginta mire'dígeffit , 8( concin

navit , quos modo Digesta , modo

Pandecta , quod Omnem cívilem do

ctrinam contineant , appellamus .

Sed dignum \è imperio ostendit Ju

stinianus tum maximº , cum ſu

ſcepto‘ imperio , stgtim templa de

flructa reparavit , ac vindicem fe

acerrímum haereſçan , quae ejus~

temporibus Vigebant, profefl'us est,

nimirum Eutyphetis , Neflorii , Arii ,

8( Porphyríi, illius nempe, quem

utpotc rabidfi contra Christianam ve

ritatem debacchatum inſanià , rabi:

.dum adverſus Christum , canem ap

pellavit DÍVUS'Hieronymus (1) .

Ceteªrum uniJuriſ'conſulti , vez

luti depoſitam línguae puritatem,

atque id ex formularum tòlemnita

te,

(I) Hieronymus ¡n (YQ-¡10103. St‘rífzür. Epclzſ.

STUDIORUMÏ r4! '

te., conſèrvíàrunt ,º unde cum eis

interpretandi neceflítas in affidua

legum antiquarum, 8( veter’um Vºz

cum investigatione idetineret , e0

rum dicendi stylo , .praecipue in

quinquaginta Digeflorum, Aſeu Pan

dectarum libris , nullüs ſang, :ru

ditorum .omnium judício ,ªpurigr,

aut elegantior invenitur ,- ut n‘ii¡

eorum orationem priſ‘cê vel-borum

propI-ietate , 8( dignitate concinúa- ‘

tam, Tribonianus interdumſui ſe-T'Ï-Ïl’ſíbºufllíªpïª

culi ſordibus infuſcaffet , nihii eo—_dªiizuïjuiiſcºï

;rum ſcripta legentibus occurreretifàáffimffi;

vitioſi; hinc festíve-anſàm adripuit'ſcaviu

Laúrentius Valla (1) emunctae naris ;7 Lªudantpt

?crique ¡'qdicio grammatícusxg; Per—Ñªcggllffiáffifn;

e z‘ , inquit, roxz'mc‘ air¡ ¡Ia 'Iz- volumipa ab‘

tf Digcstomm Ebro: , fx Zrfiüezºlºgªm‘ª *

Jürij'conſuctamm wlamflzi m exc‘c'r-¿jv ‘

ptos , Ó" Velo-gi cpm liberan* ', Mm !ac-\Ñ … ,

7'0 _què/lam vmm a iiratiarzeªzWPri-¿k '-_JÑz

7mm¡ quad ;ze/Biar“,tutrtzm diligemtidm’ , cm grua-imi- , pradmtia¿_,'º~ zm. "

_aeqm'z‘as ,- ſcicm‘id Vfï‘llfiihd” OFcta’ÍÍO-z

¡²2's dz'gzzitar ¡tºme/Ze! ,i (9’ m’ajori lam_

‘ . ' de

(1) L.. Valla in FAQS-B. in lll. líb. :lag-mt.

'142 DE CANON'E

de digna :ff: vida-atar . Dcirldc,

quod ban* ipſa ita 2'71 1020911051114' il

larzzm omnia ſwzt :gra-gía , Ó’ per

fccta , ut mámmècr dabitc: , què-m

miſraeflrmdam patex. Cm' ſímil:

qm' dam ( ut de ultima tantam par

:: , qua: aa' no: partía:: , dicam)

it; .Epzstolis Ciceronix'admirari ſb

1cbam , que cam a plarilms fin',

bam‘ür ‘, 0mm: Mmm ab !ma , ca.

demqm C audacia¡ dix-erim ) fi per

ſozzas ſastulerir , ab :mo Cia-rom

ſcriptac judicmtur; ita ver-[2a , a:

enter/fiat cbardáïcrqm ipſe die-md¡

abiqaeſui est fimilís . ¿10d c0 mªgic

¿tz Jarzſcwz alli: est mirar/dum,

9-1101¡ iii eêdcm aclare mnéïi m

tiza-:mt , irz codo-m qmgſz' lado , ac

Mola ¡¡z/Zizur¡ . Hz' 'Aero inter ſe

diam ſemlz': distam , licct omnes,

¡¡q/Z Ciceror'zcm : lícoqm qaibzzſdam

¡tz verbis ab c0 dIffZ-rmm , qual::

' 07mm a Virgilio uſqzze "ad Livitzm

fueran-2' . Nam Ser-?Iii Sulpitii z ªl*

gm Matiz' Scamalac m'bilcªr-mz‘ , [Ed

alttrim Matiz' rtêmtiqri: . Et PT¡

_ſcz' illz' quidcm Jeri/l'anſylti quam,

’Manrique ir¡ tlaçmnda fºs-rin: , jü-Ñ

_dimrc

STUDIORUM. !43Ñ

diran 71M poffamm , quipjzc 5711977177:

flibil legimm. Hz": am'cm, (1111' i71—

Ïcr ?mmm ver/'antar , ¡¡¡bil ç/Z , maíz‘

ſmtmtiéz‘, quod add¡ , adimim poſ—

c vida-atar , ¡2072 tam cloçamtzat

ſ quam quidcm materia ſaa ¡1022 maz

gmpcre ati; [17" ) quam Latim'tati¡ É**

¡¡¡que c cgantz’ae, ó’l. @A q

Sed nil optabilius hic memi-‘ , .

nifl'e , eX-quo praeclara illa vetc-'

rum Juriſèonſultorum , 8( Lcgislaé'

torum autographa—monumenta , 1am. mªgmª

dudum a tot Ièculis ſepuita taii-ffiàïª’ràffi lª;

dem in Amalphiae çxpugnatione Lo'-- bU'S. a ilgſªcràítï

tharii temporibus, post díuturnam-¿Cïálſlst,çêrar_

noctem inºpinato adinvcnta f'uerunt , SSCC‘Zª-iïtïï’::

GERARDO CAJETANO Piiàrum Coriª :mªti SÉXnnE

ſule , ingentis armatae Claflïs Ducc ffáªmrzdjfiê.:

invicto ,' ab ca Republica adverſus ;Íffláfitlèlº-Ïxgz

Rogerium Ñejuſdem Lotharii preci- Eifaa ¿I’m-&nª' ct ' ~ CHE DIVªtlc

bus mifl‘o , quac praemio bene nava- ºperªflmpm_

tac operae libi , ſuihue exoravit,tárunt, índº

il

y

..ti

ª"

. . ~ uc Florcn- _,non‘ ab alio , primam- , .8( prRECI-¿flgnªníªzºmy ‘ __

1 ' ',11 ipro . ugu. ., .p( am lu_cem accepliïïa quam a V1 stª Mecha…: ‘Aro egregio, 8( de dlVlmS , 8( de CIC-\Domus mª.ibecntia,in º

gantioribusiiteris , _ac de Iàcra Re— fflſªcº_ …3

publica oprime merito , nostI'O Ohm ªmººº" ªd'

ſcrvari , noAlliſano Antistite Antonio Auguªzumcst.

flino¡

144 DE CANONE'

stino , quem [àne juris utriuſquc

lucernam , quis non dixerit?

Sed tandem ad propofitum re

'.-Dc lin deamus ,lingua intermortua est , ub¡

gfldt’ La— cum linguis Barbarorum, qui Italiam

tmac ¿lite-z occupa’runt prorſus conſuſa est , ex

rifa . qua conſuſione , haec nostra- vernacu—

la , quae Italica appellatur , orta est .

Verum ne quid , quod ex re ,

8( ad rem ſit , neglexifl'e cuiquam

merito videamur , non fine o erae

pretio adnotatum velim , quo La-~ '

tina lingua cum pd‘tot ſecula ſqua

lida' ,- intuita , 8( veluti Gotho

rum rubigine ex'eſa jacuiiſet , tan-y

dem Circa medium decimiquarti \è

Franciſcus cul¡ , Franciſcus Petrarcha , Areti

Pº“ª‘ºhª Lª' nus, Archidíaconus Parmenſis , ¡ndetinam ¡¡nºus

Penéſººªltªm Canonicus Patavinus , Etruſcae Poè‘

ÏRHÏÃÏÏÉPÏS feºs fine controverſia Princeps , Lau

àffgï‘jïêpï‘r‘; rae amoribus celeberrimus ,- eam

ſco :loq-.zeriac omni ope , ac studio. una cum hu

ffiïffªfifflj manioribus diſciplinis , pristo can—

' dori restituere est adgreſi'us; ut non

immerito P.Buflierius (l) proſeſiïone

. Jª"

(I) P. Buſsíeríüs Fioſcul. Yªstª’f- Pªſ-"- ,MP-V*

“K-Mmmm»

STUDIORUM. 14)'

Jeſuita, genere Gallus : Circa ¿wc

tcmpara , inquit,ſidc’m duafzzlgc‘bmzè

2'72 Italia bc’mgnzjſimà‘- laca'- : alte

rzzm Roba-:mºm Nc'zzpolz'x Rex- Caro—

lz" I. ex- filio Mªpas , Oirtm‘z’bzzs rca

giz's mmctlatq’fflmm , ;ze-C priwm ¿Izª

fra Reges ¿720px; doctrinª? {5‘ amore

2'72 lite-ras, dique liz‘c’mtox: armºw't

que Dem fcficitatc virtua-.r , ſcrz'

¡Más !I'm-'ati , ¿It famam amplam, (9‘

marga-rie‘, (9' ad ¿calm _ſz't . Lamm

alter-¿Im Framzstm Petrarclm , qm'

Flaï'cªlztz'lzm UTM , cdmcttiom Am

‘Zjz'omrz zs qzzamplmjma ſcm' fit "2'67"

' ſzz, @praxê , liügaê patria , (9’ [zz-—

¡¡mí 5 [dame amaribm telclacrrí.

mm . Hm’c intermartzzae lite-rare ‘w'

Zam deben!, quaszomcmmz' babz’tas

commendatifflmas‘fè’cit . Dizzjaêïam:

?(1721² fortzmê , [dlídfm 2'12 feaſ/¿z

Pam-Dino cazª/'amiſ , czmmlam fila,

dz'a pic-taza’ , ¿gam- cm’ :Mmmm Or

bis de ¿Ig/Zagrati: litcris traſ/¡banana

170726²767‘. Hínc Petrarchae tanta fa

ma fuit , ut inquít doctifflmus Chro

nologus Philippus Bríetius Jeſuita (I) ,

(K) ut '

(I) Philipp.Btíet. Anna]. ad aun.Muudi~MCCCXLl.

Robertgs

Rex litèrarufi,

ac Literatoru

amator º

146._ DE CANON‘E

ut no'n tantum Principibus accep‘tit’.

fimuscſi'et; ſed ad eum Videndum

multi ex variis nationibus cçnfluex;

rent . ,Et merito nam multarum re-ª J

rum prudcris, doctuſque fuit; ima

vero nulla \ex doctrinis homine li-Ñ

bel'O digna, in qua vel audiens, vel‘

per ſe inhians , non magnopcre pro.;

fecerit , ut Phoebi nectar , Muſarum ,corculum , priſ‘cae eruditionis dect.,

cus, literarum delicium, omnium’que';

memorià. dignus -habEreturg qui &.

Ob egmgiamLatini-Carminis laudem,

Pctrarchª 'in CapitolíozRomano ‘lauream coro-5

YRÜ‘SÏÏÏ Bam publ-iCO-totius Italiae favore; Ï

Hªrªuíggzcujus ſcilicet reflorcſcentis eloquen-.

ná infignitus. tiae princeps fuerat , conſecutuscst .. _

A i Sed po’st Petrarcham, qui bo.

narumª artium institutionem ,l Italia,,

jamdiu abactam , atque exulantemz

a vetcl'ibus fontibus accerſivit , 31--ç

que literarum fludiis longo jamtemáu

pore intermiflis revocatis, ejus exemq'.

plo paflim ducti , &ignºro-Sc iugC—L,

nio praestàntesviri, quin-em operam R

- X' Latinis impenÍèÑdçdiderunt : Aquipffl

pe ¡is , qui Latinà lingua eloquen—

tes eſi‘c mcditabªntur , in hocſpo'i

121 ~

**ª—’ªª’ ~~—_-ſ›.,- —Á

STUDIO'RUM. 147

tifiimum primum elaborandum filit ,

ut latine , pure , 8( quammaxime

ex veterum Romanorum uſu , 8(

conſiietudíne loquerentur. Sed tan—

dem literis jam latus attollentibus,

dexteram porrexêre Eugenius IV. 8(

Nicolaus V; Summorum Romanorum

Pontificum de elegantioribus literis

optime meriti'; Coſmas, jlllíus, 8( ~

Laurentius Augustae Medicaeae Fa

miliae Príncipes, qui ut levaudae ¡Mmm

Iiteraturae opus feliciter procede- ?Pºïdºïïjsvh

ret , ſiimmá munificentià , nou tb-r'zÏÏ-:aſiifflïiªé

.lum doctís viris" ingentes OpeS , 8( ªpcººAÏfcfjfxaê

alimenta ſuggerebant; ſed Veterum Familíaeiªrin.

libl‘is , proſuſis ſumtíbus, toto Or- 3433313333;

be diligenter exquiſitis , ac undeiºſfºflfísiíte

fuerant barbarie rejecti , veluti post~sÏÍªrªª ‘ªuſ'

liminii jure reflitutis , convaleſcentes

fiientiarum radices irrigabant . His

itaque Ducibus humaniores h'terae

omnem Italiam pervagatae trajece~

runt Alpes , ut, non ex Italia modo;

fed e remotifiïmís quoque regionibus,~

priſcum Latinorum ingenium eluxe

rit ,- nam ut Muretus inquit (1) :

' ( K) ² P2/Z

(1') MAntonius Murctus MMXIV. vol.11.

148 D E C A N O N E

Post rq/Zz'zwas a Ma’imm patzsti.;

mame Familz'a [item: , infinita qaac

dam ?is extitiz‘ bominzzm , z'zz 0mm'

genere eradièoz'am , qm' ſammz's i71—

gem’z’s PVctcdÍZÍ tam multam 2'72 lati

m‘ loqzmw’z' stüdz'a Operam pnſm’rizzt ,

ut I'd ¡¡rape 117mm OPEN: ¿abc-re ‘Z’Ï—

dermtm'.

Verum post Petrarcham, vindi;

ces Latinae linguae in pristinam ré

flituendae majeflatem celebriores re

AENEAS cenſèntur Aeneas Sylvius natione

Thuſcus ,, patriê Senenſis ex i/lluflri

Piccolominaea Familia , qui inde

ob eximias tum animi, cum corpo

riS dotes, omnium ſuffragio ad Pe

-tri Sedem evectus est, 8( Pius II;

est appellatus.

jozPIcus Johannes PicuS Mirandulanus;

MIRAN.. Comes vere mirandus, utpote qui

DuLANus,PrincepS fuera( omnibus corporis,

animique , dotibus excellentifiim'us ,

comis, facetus , morumque integri

tate , 8( gratiê omnes ad amicitiam ,'

8( ſui admirationem pelliciens .

NICOLAUS- Niçolaus Leonicenus Ora‘tor',

LEONIGE- Philoſophus , 8( Medicus eximius ,

NUS… ª‘ primuſquet, qu¡ .GraecaGaleni vo,

lumina

SYLVIUS .

STUDIORUM. 1'49

lumina latine interpretatus' est, &

Commentariís illustravit.

Hermolaus ex illustrí Barbaroª HERMo—

rum apud Venetos Familià : cujus LAuSSAkj

nobilitas excellenti doctrínà, 8( re--BARus.

rum publicarum uſu aequata est.

Percharus fuit Alexandro VI. Bor-g

giae PontificiRomano, a quo , ado

probantibüs omnibus cardinalibus ,‘

& Eccleſiae Praeſulibus , Aquilejen

fis Patriarcha creatus est. Hoc ejus

Epitaphium: '

BARBARIEM HERMOLEOS LATIO WIDEPuLI’I* OMNEM,v ‘

BARBARHS HIC SITus EST . LI’I‘RAE

QUE LINGUA ‘GEMIT .

uRBs VENETum VITAM, MORTEM

_ DEDIT INCLYTA ROMA:

NON POTUIT NASCI CLARIuS ,

ATQuE MGRI . -- _

Marſilius Fícinus Florentínus: MARS¡

Cujas longe felicior , qaam Tbracm- LIus FICI.fix Orpbcz' timam , ut inquit Poli- Nus. I

tianus, Mmm, m' fallor , Eurydi-

we” , lioc ç/Z amplzffl'mz' judicii Pla

tom'azm fapz'mtiam , revocavit ab

inferis _ ‘ i JOV. PON

Jovíanus Pontanus Alphonſi ju; TANUS.

(K) z nioris, ª

¿'Ífo DE CANONE

niºris, Regis Neapolis Praeceptor ,

-eique ab epístolis; cui Eraſmus in

Ciceronian‘o, Ciceronianae dictionis

-1 'palmam tribuit , ſeque ,ab eo ra*

--ª -'- -'.‘ pi' fatetur, placido quodam oratió

nis lapſu; verborumque dulce quid;

dam reſònantium amoeno tínnitu

demulceute aures; i

ANGE- Angelus Politianus a Monte Po

tus POLI-litiano Etruriae Oppido, fic appeI-Ï

TIANUS. latus , Canonicus Florentinus , JO‘

' › han-His Pic¡ MirandulaeStudiorum

comes; aLaurentio Medicaeo filio

rum institut-ionïi 'praepoſitus ; quo

rum \è tanto magístrodignum ‘prac

buit Johannes ~,* 'qui ’in literis tan

t'um profeciſi'e‘ perh-ibetur. 'z'- ut ad

Petri ſedem _evehi meruerit , ſub

'nomine Leonis— X.- ’ -

JACOBUS ' Jacobus -Sanazariu‘s Neapolita—

SANAZA- nus ', Patre ~Equestrís Ordinis viro

Rius, _ clar'o inter ſuos ,' 8( lucuientarum

'facultatumçj z ‘

MAP?. ' RaphaêlM-affiieus Volaterranus,

'VOLATERNÍI' habitu corporis , ut traditur,

RANus. ‘venusto , ſacundia elegante, 8( mo

rum' gravitate , vitaeque ſànctímo.~

' ni'à clarus. › ~ ‘ 'i ThO".

A A_ -.MW—

STUDIQRUM. Iſ!

Thomas Linacer Anglus infi THOMAS

gnis literaturae cultor, 8( Rmator,LINACER.

.Henrici VII. 8( VIII. Medicus .

Petrus Bembus Venetus , cui PETRus

praeter illustrem ſui generis nobili- BEMBUS.

4 tatem‘, acceffit', &doctrina ſingulafi

_ ris , ſacundia admiranda , jS( "fumº,

ma Vitae integritas . Bac fortu.

nae, animique dotes eum -patriaezí

_ totique Ita'liae commendarunt: Ro—

'manis potíffimum Pontificibus Leo

ni X. &Paulo III. qui ut ejus no;

men gloriae ſplendidioris titulo 01';

naret , 8( auguflius redderet , Ro-ª

manae Eccleſiae , Senatuſque Apo

stolici Cardinalem creavít.

Thomas Morus Londinenſis ma THOMAS

gnus Angliae Cancellarius , ac primus MORus .

Minister justitiae ſub HenricoVIII.

Verum quoniam ipſius Regis divor

tium approbare nollet, poſ’c diutura

nos carceres , capite plexus efl. .

Jacobus Sadoletus nobilibusk pa;

rentíbus Mutícae Urbe Italiae na

tus ,- omni diſciplínarum genere,

› omni Iiterarum cultu longe prae

flans , ut merito a Clemente VII.

Pontif. Max. in Cardinalium _Col

(K) 4 legium

JACOBUS

SADOLE

Tus .

15²2 DE CANONE

!cgíum magnà ipſius ApostoliciÏSe-s

natüs laetitià, 8( gratulatione fuczª;

rit cooptatus. —

GULIELM. \Gulielmus BudaEUS Lutetiae Pas

Bu_DAEus.riſiorum celebri literarum domicie

lio natus , Civilis ſapientiae , 8L

Juriſprudentiae laude celeberrimus ,,

SenatorRegius , ſu plicumque Li

bellorum in Regia agister , qui

cum perennem ſpectaret laudem,

8( re¡ familiaris fortunas , honores

que aulicos ingenio ſuo, 8( ſperatê.

glorià muito arbitraretur Viliores.,

ièxaginta , 8( amplius annis in ocio,

literario conſumtis : morum praezï; l

terea ſanctimoníà ’, 8( Vitae incul

patae inſignisinnocentià, pie, tran-Ñ

- quilleque Vitê exceflït. .

GREG.GY~ Gregorius Gyraldus Ferrarien—

RALDus. fis , Vil' memoriª invictà , ingenio

excellentí, eruditione in omni lite

rarum genere eximíà inciytus, qua- .

re ſui temporis Varro dici meruít.

H,FRACAÑ Hieronymus -Fracaflorius Vero

STORIus . nenſis , qui inter liberales diſcipli

nas Poéti'cam ita excoluit, ut ad Vir

gilianam majestatem proxime ad

ceflïfl'eeum fateantur aemuli : &in

llS

STUDIORU M. '15";

iis Jacobus Sanazarius, alioqui pair—j _ \'

‘cus , 8( amarulentus alienae eru

ditíonis laudator , qui, Visê ejus

Sipbillz'de ,‘ non ſolum Johannem

Jovianum Pontanum , fed fe quo

que ipſum in opere accuratà- noven—

decím annorum limà perpolito, vi-~

&um exclamafl'e fertur. ‘

Andreas Alciatus nobili genere‘A.ALC¡A.

natus, Juris Caeſarei , 8; omnium Irus .

fludiorum decus.” b Ñ ›

julius Caeſàr Scaligerus ex an-Jur.. CAE.

tiquiffima Scaligerorum , Principum'SAR SCA,

quond. Veronenſium, Familia oriun—"LIGERÑ '

dus , Grammaticusz Critícus, P067'ta excellensct, Philoſophus eruditiffiq

mus , alter in Medicina Aeſèula—

pius , Eraſmi Rete'rodami adverſà

nus acerrimus.

Ceterum post hos , horumve

fimíles , qui proxime a Petrarcha, -

&inde ,- Romanae illuflrandae anti:

quit'ati bene navarunt operam , bre-5,

vi i'nnumerabilis hominum multitu

pdo per Belgium , Germaniam , Gal'z

liam , Britanniam , omnemque Ita

liam effloruit, qui illorum exemplo

incitati , eorumque diſciplinê , 'ac

~ prac

-1-F-4 DE C’ANONÉ

praeceptis exculti, prae ceteriSsflu

diis, Latinam eloquentiam comple

Xi ſunt , ac Ciceronis in dicendo

divinitatem ita ſuſpexerunt , ut ei

ſe tÓtOS dediderint , atque fitienti

juventuti fontes eloquentiae reclu

derent , &aPrincipibuS, inter quos

praecipue enituit Leo X. qui-ma

jorum ſuorum vestigia ſecutus, au

ream illam eloquent-iam, quam n0—

Va ſermonís contagio profligavit,

in Italiam restituit , ut propterea

a S. P. QſiR. flatuam in Capitoli-o

meruerit, maximi honores iíS, qui

Latinam lmguam egregie praeter cc

teros callerent proponerentur, Hinc

est quod olim colluvie Barbarorum

extinctà prorſus cum legibus mori—

buſque Romanis Latinà linguª.; tan

zdem ubi ingenio praeflantes viri;

acriora fludia ad Iiteras flexerunt ,

cºmmºdbus, atque Codicibus Romanarum legum

lºgib ſq; Rº-longo post tempore repetitis , mo

mªms emcrfit - . *¡Muzungu-,res ſimul , 8( JUIa vetera revxxe

runt; emerfit etiam lingua Latina ,

,uti_fludi0ſis vetustatis hifloriarum ,8( juriſprudentiae lucem accendc.v

Te( Ñ Qui Ñſan‘e negocio plurimum

con

S TUD'I ORUM. 'I'r'f

contuIerat ſummus labor , 8( índustría Affifigffiffflfif

nostri Antoni¡ Augustíni , qui ortum ustín¡ lau-_

quidem ab Caeſarea Augusta Celti- ºª'

beríorum traxit , uberíorem vero do—

ctrinam , & gloríam in Italia; Bono-ª

niae enim ſub ſummo Juriſconſulto

JO: Paulo Pariſio Conſèntino., 8( Algº

ciato ; Patavii ſub Mariano Soccino

ſcíentiam hauſit ,- ab eo Pandectae

Florentinae , Utdiximus , Gratíanus ,

utrumque _Ius 3 praecípuam lucem

acceperunt . Maxima ením in il}o

fuít cognitío Antiquítatís,’ ſumma.

ſcientia Juris antíqui , legumque

Romanarum; 8( Familiarum: mul—'

tae in eo , ut Romae natus vide

retur, literae , 8( elegantia ſermo-ª

nis Latini , ut teflantur ipſius in

Varronem de lingua Latina emen

dationum notae ; cujus fine , ut

inquit Adrianus Turnebus , vindex;

aſíèrtor , patronuſque unicus ha-z

bendus , ¡mo vero ejus potius Aeſcuz

lapius . Testatur ípſius Sext. Pomp."

,Festi fragmentum , quod ex Biblio

theca Farnefiana juris public¡ fecit

cum erudítís notis. Teflantur emen

dationum , 8g opinionum J'UI'ÍSl.Ci

V1 ¡s

IF'G DECANONE ª

Vilis ,libri quatuor ad Modesti’num:

, Antiquae Collectiones Decretalium ,.

cum notis eruditís .' Epitome Juris

Pontifici¡ veteris pars I. 8( ut alía‘

_ omittam,Concilia Graeca , 8( Latina,

necnon Bibliotheca Latina ,. Grae

ca , Mixta Tarraconae manu exara-_

ta anno ſuperiore , antequam evi—

ta migrar-et . Hinc haut temer-e

eximium virum nec doctrinarum

tantum , ſed morum etiam eluen-v

dis maculis natum dicas; tanto ar.

dore ,' atque ſpiritu in Tridentin’o

Concilio , adverſus temporum cor—

_ 'Iª—uptelas , pro priſca Patrum diſcipli-N

omnes Ançoz na dimicavit (U ! Cetera de hoc .Viro

' fifidísªïïfgfljliteris, 8( dignitate egre‘gio, ſi vita_

fªndªºin Lªi-8( facultas dabitur peculiar¡ tracta-_

flor.cclebrlo— . . . _xü Epiſcopo- none dicemus m nostra de celebrio—

{:ffifgffffig ribus Alliſanis Antistítibus Historia,

terü ſylvam cum jam ſylvam rerum, ſactorum-Ñ

ffiàlfflfiggfl ve ad nostraememoriae monumen

Ausïtºr- tum , 8( lumen tribuendum ex ſau_

’ tiS idoneis Auctoribus a nobis Nea—'

poli degentibus collectam , ad ma

num habeamus . l

~ Sed

(r) Arª-dr. Scott. in ºrar. funebr. .4m. Angry?.

STUDIORUM. ‘ ’U7

\c Sed nec parum ad Latina‘elin; Lªtínªºlíni . . guae firmita

guae firmltatem , 8( uſiim COI‘ltUIltti plupimum

auctoritas 'Eecleſiae Romanae, quaeffiffiïgtfi‘êfi;

Graens. dIſCIplmIS auctoritatem La- \íae Romanac.

tinarum literarum oppoſuit , quà

veluti notà quàdam juriſdictíonis,

8( imperii, ſuos a Graecorum mo

ribus, ritibuſque diſcrevit: ut quo

latius Eccleſiae Romanae potestas

excurreret , eo altius fèrmonis di

gnitas emineret . Cum itaque EC.—

cleſia Romana omnium Ecclefiarum

Mater 8( Magiflra , Liturgicae no

bis Theologiae ‘pro DiVinis Mini.;

fleriis fàncte trac‘tançlis , latinis líſi'

teris , praeſcriptiſque formulis prae

cepta confignet; factum est, ut ne

ceflitate cogeremur eam 'linguam

addiſcere , quà eadem Ec'cleſia in

his tradendis utitur; alioqui Eccle

íiae miniflris ejus linguae ígnaris id '

mihi Videretur accidere , quod ait

Paulus L1/ 'Juriſconſultus‘ : In am

biguo ſcªrmom* , 7207; m‘rctmque diu,

cima/S , \Ed id damtaxat, quad 2m

lamm .~ Itaqae qm' aliad dic# quam

*ZM/lt' ,

(I) Paulus Juriſconſult. LJIIJZde'rELÏML.

²15-8" DE CANONE

vult, ;ze-qm* id dicit, quad Zºom fi;

gmficat , qm'a 72012 ?Mit , negar‘

id quod 72111;, quin id ¡Ion {Dqctitmçr‘

Hinc merito Sacri Canones .illitera.

'tos-Veluti indignos DiVinis Mini—

‘ fleriis exercendis , in irregular-¡um

' ' catalogo recentèrunt ,‘ Sªcerdotes

enim \èientiae repulfòres depoſitió

ne ſui Deo ſunt poemas daturi , qui‘

apud Oſeam (1) Prophetam fic lo—

qúitur : Qaja :zz ſcimtiam repüliª_

_jh' , rape-[lam te, ¡ze ſacerdatz'a-funª 'gari: 'MM'. ſi ‘ l' ~ ‘

Cuecª.“m- Sed Graecam linguam", nec pe; 'Énitusignoremus, oponer, tumſilquia j

non allunde lmguam Latmam , quam —

a 'Graecá , veluti a proprio «fo‘ntc‘

cruere -licebit z tum quia a Gráe-Ï

cis ſcientia omnis-, 81 eruditio 'Pro-M~

fecta eſi ad Latinos , quorum lin-z'

guae fludium nuſquam fuit'ab abª- ‘

flruſa Graecarum literarum cogniſi-f

tiòne-ſejunctum , quaſi cum ea per,

petuum_ elegantiae ſoedus -im'iſi'et .

Bed autem de Grae'ca lingua

'dlctum est , idem nonnulli de He-~

- braiCa

'(1) ºkay-¡JER ª ~ ~

e"

-v

Ñ

STUDIORUM; If9~

braica dicendum putarunt , cujus

nempe perítiam omnium maximº —

necefl'ariam clamitant ad intelligen

dos Codices ſacros . Sed cum Evan

gelica doctrina Graece propofita fuiſ

,ſet ab Aposto‘lis , ac Christi _Diici

pulis , Graeca lingua ſatis Paï‘ribus; .

nobiſquexefl'e potest , ut divina dog, - ª

mata , ſacraeque Chrifli ac Apostci-ª q

lorum leges recte perciperentur.,zïlï‘ Y

Ceterum quoad vetus testamentum ‘

adtinet , vulgata Vçrſio 'rn-Tv LXX.

ab Apostolis ipſis uſurpata , 8( Vulz

gata Latínorum, ſatis atque abunz’

de exhibent omnia Scripturae loca,

quae alicujus moment¡ .eſi'eÑ-,viden—Z’KF

tur , five ,ut erudiamur tota‘. Scri—_Ñ'

pturarum Doctrina. ac Historiê -, fis .'

ve ut Judaeo's z Haeret-icoſque re.; _

fellamus.- . ;Wero illic indigerelíngljj'grzïffíï

videntm’ .eà _ ¡igual-um,,gi&z Critirtialaudanda.

ces (cientià ,~Ñ quam -_tantppe1;c quie -

dam efferunt , *dan-.ª firm…, laudanda

quidem -,* at numquam.._ejus nccefl

ſitatis , quam fibi nnnnulli 'ſom- '

niant ; cum -constanter adfirmare

licebit, nullum vel de Deo, Divié

niſque legibus , 8( decretis_,.xrelçle'

'160 DE CANONE

Christo, ejuſque adventu , oper’ibus ',‘

ac documentis e Sacra Scriptura di

ctum produci poffe , 'ad quod in

telligendum , explicandum , 8( pro

pugnandum non perVenerint Sancti

Eccleſiae Patres, 8( nobis ſatis non

fit, ac perpetuo ſatis nºn fuerit_ ad

ejus intelligentiam Graeci , aut La

tini textus vulgati fides. '

De cetero , uanta' nobis fitDmctªffl' Et'ruſcae linguae nªceffitas , ‘utpote

latas Ita. , _ Alima limquª- …nªklmur z quave omne nos

' - inter commercium agitamus , nºnguac,ejm- -

est ut pluribus doceamus; íàtis enim

Upſogre/l ſuperlque erit , ſi meminerimàis , cui

que Inguae venerem quan am ,ac

ª' nativum ineſi’e nitorem_ , quem fa

ne nonniſi Civibus conſequi .est con

cefl'um . Sed ejus' linguae originem

, cum turpe nobis ſit ignOrare , meª

" miniſi'e haut pigeat , quod inter-‘

mortuà, uti diximus , Latinê lin

guà , ubi Barbarorum colluvies Ita

liam occupaverat (quae Italia, fer

monis majestatem ſimul &moribus,

8( legibus tunc exuta ſuis, jugum

imperii , legumve ſubiit barbararum,

dominaque rerum humanarum ſen.

ſu

que orm ,

…AI-…J

srublokuMum

ſu prifflnae libertatis , veteriſque ma—

gnítudinis per longam eorundem do

minationem privata, barbaram lin

guam loquijpudendás leges,ſeu potius

Barbarici ingenii libidines ſuſcipere,

atque ferinis veluti moribus debac

chari coacta est ) minime deſuíffe,

qui ſenſim ex enata monstruoſa La~

tini ſèrmonis cum tot Barbarorum

linguis confuſione c ex qua nedum

haec nostra Italica, ſed 8: Franca ,

si Hiſpana, ac Valachíca, ut apud

Cornelium Alapidem docet Geneª

brardus ,› ducit originem) verba ſe

legerint _, e quibus aptiora 8C con

cinnior, quo (¿Fe inter , commer

cium agitarent, conflaretur ſèrmo.

quod ſane g cum non mediocri in—

dustria effectum efi'et , tum maxi

me cum fe Italia ab improbo ty—

rannidis ju o ſubducere conabar-ura

a‘d Dantis .ligherii uſque tempora;

per quem ipſi Italiae remíſi‘a est

prístína doctrina , atque eloquentiae

lux , e cineribus Graecorum , 8(

Latinorum in vernacula diviniPoê—

matis lingua feliciffime renaſcens;

tandem exortis praestantiffimís in

(L) genio,

. . y'

Italian

[jugado:

arias. .Ñ

‘162 DE CANONE

" enío , 8( doctrinª. Viris Franciſco.

A etrarcha, 8( Johªnne Boccacio, adeo

'Italicae crevifl‘e constat ejus linguae cul.

¡jaguar tum, ac nitorem, ut id ostendere ,

progre/l non fit Opus . Inde horum examplo

fm. ducti quotquot fuêre hac nostra in

’ Italia viri ingenio, 8( literis exculz

ti , velut¡ jacobus Sanazarius, Pe?

'Pracçi- trusr Bembus , Johannes Caſa no

pm' IM— fler olim Alliſanus Antifles ,‘ Torª

Marlin; quatus Tatſus , ali¡ ue’ innumeri,

gane ml- qui nedum prosà , ed, 8( eo quo'

zam . que Carminis genere, quo-circum.

, ata lapientia, ſuavius mellea dul—

cedine, :mimi ducuntur , eam lin-e

guam excolere ſunt êonati Nec .de

fuit , qui Circa eorum tempora mon;

-tibus .in nostris, dulci amoeni ’Etru—

Lupo- íèi Carminis tinnitu , docuerit for—

VICUS PA- moíàe,, castaeque reſonare _Valles

TERNus¡ Myrtiae laudes.r Ceterum nec deſuêre praenoſi;

biles foeminae ad miraculum. doctae ,

quaev per omnem Italiªm f‘cflívis , ac

.venustis carminibus .linguam Etruª

ſcam percelebrem cffecerunt; 8( ut

omittam .nostrae. aetatis Heroinas ,’

interquas praeluxêre. ANNA MA*

RIA

S T UD I ORu M. Isz-;Ñ

RIA ARDOINA , 8( Au\RORA SzªiNSI—:IDEt

VERINA acri pmfecto ſu'pra ſèxum~ſi

judiçio , ac\ſií1guiari gratia , *tota

pene terrarum. Orbe conſpicuae ;

non'est ut meminiſí'e ¡gear VICTO

RIAE COLUMNAS ,' ’_ ONSTANTLAE

AVALAE, DIANORAE SANSEVERINAE,

LAURAE TARRACINAE, MARIAE SPL.

NOLAE, ELEONORAE CIBAE, HLPM

LYTAE CONSAGAE , BALTHASSA'RAÉ,

MEDICAEAE , ELISABETHAE MOR.

RAE, aliarumque, Quarum ne lon

gius excurramusx, non est ut h'ic

longus retexeatur catalogus .\ ,Ad rem

nostram. ‘

Qgaehactenus dicta ſunt eo

pertinent , ut 8( ſèientia’rum , reí

que Latina@ originem; 8( in quibus

ipſa conſiftat ,I 8( qu'aenam fuerint

ejus aetates , quarum unaquaeque

ſuºs hªbuit eventos , ſua ingenia,

&ſuos- loquendi modos; 8( quinam_

in unaquaque, elegantiòri, 'Politio—Í

Iive stylo uſus efl , probe dignoſcai

mus. Videndum nunc , quomºdº

'compareturz olím emm adquirí po

terat audítu ſòlo, quia paflím pue

I'i qugque, 8( mulierculaedinzíuam

, 3 a

Hcfoínaç

l'uſcá‘. .Poe.—

, ªc htcns

olim conſpi

cuac.

(Domodo

Latina lin

gua compa

retur 2

164 D E CAN ON E

loquebantur Latinam, quam a ma;

tribus , nutricibuſque , quibuſcur’n

i adoile cebant , docebantur; nunc non

ggggªïrggffiziteïn. Superfunt itaque duo modi ,

latine difci- quibus praecipue Latme dlſcamus;

mªs' diligens nempe bonorum Scriptorum

lectio , 8( eorundem imitatio . Ut

ergo Latinam linguam rite compa

remus , post Grammaticorum prac

ceptiones ( quarum comtiores , ac

utilíores recenfentur , vel quas tradit

Gerardus johannes Voflïus in ſua

grammatica minorí; vel quas com- '

pilavit Nova Methodus Gallice con

ſcrípta, nuper vernaculà lingua ad

ufum Alumnorum venerabilis , exi

miique Seminarii Neapolitani a do;

ctoſane , ac eruditiflímo viro Janua—

rio Majello Archicathedralis Eccle…

fiae Canonico digniffimo , illustra.

ta p quae, uti diximus, nihil funt

aliud , quam ſermonis' elem.enta,_,

animus appellendus est ad ipſorum

Romanorum Scriptorum lectionemz

neque fracta , at perfunctoria quí

dem , ſed longa nobis cum ipſis con:

ſuetudo interceda-t , necefie est , ut

puros putos per eam in ¡Rſos ªtan»

fl ºn,

STUDIORUM. md

fbrmemur. Et hic quantum fieri

potest ab Auctoribus incipiendum,

qui ut intelligantur quampaucifl‘ſi‘

morum ſubſidío indigent , 81

limul Latinitate

stylo ſcripſerunt.

Facilitas autem ex duobus 'orí

qui

praestant , 8( facili

r1 dlgnoſèlturj ex ipfo nempe argu- &orlsalicujus

mento, 8( elocutione. Hinc faciles

intellcctu existimantur res ad com

munem vitam pertinentes , .quae

haut multo minus ſeculo noftro

agitantur, quam olimj ut eventus

frequentes , aut qui nihil habent

nimis inuſitatum; vel defcriptiones

affectuum , qui omnibus ſeculís ſui

ſimiles vigent , aliaque fimilia . Si

haec praeterea efferantur ſcrmone

quqtídíano , non quaefitís figuris,

auf accerſitis procul ornamentis , fa

cile intelliguntur'. Contra, obſèuri—

tas nafciturj cum ex rebus inuſita

tis , 8( de quibus pauci cogitàrunt,

aut quae naturª fuit obfcuriores

funt 5 tum ex ſèrmone 'a propria

fignificatione verborum remoto , aut

fii-uame duro , 8( ambiguítate laſ

borante , i aut demum a vocibus ,

' (L) z ~ºlªªª

_ und: ini

edi Au—

facilitas ori.

tur P,

unde ob

‘ fcumas na

fcitur 7.’

'16”6 DE CANONE_ t

Voculae

quaedarxz , ac'

dístinctiucu

lamcur a ple—

!iſque adhi—

bcantur .

quae non dicamªobſcmam‘, ſed nul

lam plane_ pote"flatem ſubje‘ctam hª_

bent . Hoc vObfi-.rvare' efl potiffia

mum in vocabulis qUibuſdam, quae

grandia occ’ultare mysteria dicun

tur , qualia ſunt antipat/jia, \jim

patbia‘, amiparista zs; aliaque id ge

nus multa ,_ut nihil dícam de ſex~

centis ſCholáxum distinctiunculis ,

quibus’ nod ſernel veluti dat'à ope—

rà-uçu’ntur, vel ad praeſocandas ſe-z

cum collqqUentiI'Im mentes, vel ut

inquiſitio illius rei , quam non in

telligunt , veluti propulſeturl, ad

hibentur;_quo ſàne inani VérborUm

artificio, qui interroga!: , antioqui-'

in alíatur arcetur j, ne curioſius

inqui‘I-'at' i ‘Et (amen , quis crederet?

qui iisvutuntur, putant ſe luce" me

ridiana clarius rem .patef'ac‘ere’ , im;

m0 8( qui eos audiunt , videntur

interdum mira audiviſi'e , ubi nihil

intelliguntz iifiue adſentiuntui', vel

potius in Vocibus illis acquielèunt ,ª

fumma propenſione animi8( putant‘

ſe verum didicifl‘e , cum meros-ver..

borum fonos didicerint!

Om— ſi

STUDIORUM. 167

Omnia Mim flalidi magi: admi

21mm-, ::manto-m

Inzezffix , 9am:- ſub ‘Zierbís latI'- ª

tar/tm cemzmt;

Veraqm cali/Zitmmt , qaae bella

tangcre pafl‘zmt

Altres, ¿9' [epido , qaae ſmzt fa..

cata (mare,

Illud vero nos didícímus , non' H

pofí‘e initio 'Scriptorem ullum utí. ¿Mªgix,

lius leg¡ Tercntio; hic enim res {çSitur ªti

vulgares ſimplíci díctione , 8( ele— tigº. Terán"

gantià quadam na'tivà, &gratà tra

didit , utpote qui co ſermone @ri-q

pſit, quo utcbantur Scipio, Laelíus,

aliique ex Romana nobílitate , qui

buscum ille Victitabat‘. Ut'is fèr—v

mo a ford-¡bus plebeculae multum

abest 5 ita- etiam ab omn¡ tumore

_est alienifiïmusv; quibus in* rebus “…Tarmª

certat cum eo Phaedrus , qm Senae-tiowrtarcvl'ª

riis verſibus , Augusti. ſeculo Aeſo-ffiffiº_ Phªº"

picas fabulas cxprefiït: quippe non

videntur nobis initio Po'c'tae ſubliq

míorís carminis legendi; \èd hi, qui

iicet metro adflrícti , a quotidíano

ſermone non recedunt . Cujus *rei

ratio hac; efl'e videtur , quod ut‘

Y

¡68 D E C A N O N E

linguam probe dilèamus , prius iii.

telligenda fit propria fign—ificatio ver-J

borum, quam metaphorica, &ora

tio ſimplex , quam figuris ornata.

¿ggggªíqªgzHIC enim est ordo naturae ', quem

nalíngnaidê,ª pueris ¡n distenda lingua vernacu—

Sªjªzª’ªnà’fàjla , Obſeryari etiam videmus . Con

raſuppedítat.tra fi prruffluam fimplicem oratio—

nem probe intelligamus, ad figura

tam nos conferamus‘ , omnia míſèenª

tur; nec proprias verborum, &los

cutionum ſignificationes tenemus,

niſi post longiorem, 8( majorem la-'

borem . (Dirivero pl'oprietate vo»

cum, 8( phraſium neglecta, in car

mine proſae phratès, in proſa 0ra

tione poéticas ¡¡mus adhibituri, quod

eos characteres non ſatis distingua

o .All‘crum mus . Sed majus incommoduminde

, LÏJ’ÏFÏÏÉÏÏÍHUR , nempe ſaepiffime videntur

"SYºªªmIªïrintellígere , quae non intelligunt ,

phlaſium nc- - -

glectu. 8( verborum mvolucro , Interpreta

tí , ita studioſos demorantur , ut

nonſit ſacile aestimare , quae tan

«dem Auctoris mens ſuerit ,* quia pro

priam uniiiſ'cujuſqlle,,vocis fignifiCa

tionem non tenen( , nec quibus‘

gradibus ex propria in metaphori

cas

.Vi—_'¿Ñ’Ñſfr …éſ-B. L‘ b ª

STU‘DIORUMI ‘169

cªs ſenſim‘tranſierint, norunt . In.:

tErdum enim ex propria ſignificaJ

tione magis, aut minhs receditur;

8( plures etiam latent inuna voce

allufiones. Celebris est Horatii- (1)

locus , ubi dicit virtutem deſerrc

Regnum uni, ,

-Qlgſqm': ingente: ',' ocülo irretortq‘

e , Spa-Eat aterws .

-Plurimum ſe torsêre Interpred

tes , inquit johannes CIeI-icus , ad

ínveníendam propriam fignificatio

nem vociS ¿rm-tarta: ’,² licet vide-RrOPZÏÏªÃÏÏIÏ

rint hlC figniſicarl omic: abjZIIzEzI-gºrjfgguffªª

tes. Sed non Intellexerunt , quare ’

ocuii abstinentes dicantur irrcz‘artz' ,

quod propriam vocis fignificationem

non ſatis attenderint 5 unde idem

Clericus ,-' ad duo híc Horatium re

ſpexiffe, ait , nempe ad deſèriben—

dum opum contemtorem , 8( deli

ueandum oculos Stoicos . Et ſàne.

torqaêrc nihil aliud ſonat , quam

inficctere , converter-S’ 5 unde tar

què‘re ora/0x , efl dextrà , ſinístràª

.VeL movere , ut quod praeteritur,

V1.(ª) Horatius lil-.ll. DdJI. - l

¡70 D E C A NO NE

videamus . Venuſinus itaque ille

Vates , deſcribens opum contem

torem , quafi praetereuntem acer

vos auri , nec eos dignantem ſpe

clare , ¡2072 taz/¡t , in' uit , 0m

los mm tranfiit , quº a cupidis

ſolet fieri .

Deinde alluſit idem Poêta ad

Ièriam Stoicorum gravitatem , ex

quorum ſententia loquítur, ut pa

tet ex antecedentibus verſiculís.

Leve -enim vulgus cupiditatibus

ſuis, quaſi ventis , huc illuc ver

ſat oculos 5 non potest deſixum in

unam rem Objcé'tam haererc., -ſcdA

, _ _ quavis de caufèa huc illuc circum

¿WEBL— fert adſpectum . Contra , philoſòphí

cae gravitatis fuit fixos habere ocu

los , quales ſunt, cum de re qua;

piam atten’te cogitamus , ut apud

-Aulum Gellium U) narratur Socra—

tes stare ſolitus, a ſummo lucis ortu

ad Solem alterum orientem .

\ Non diflïmilis difficultas occur

rit in hocllipigrammate Martialiil (ª)

a 4

l ho

I) maculas IibJI. "cap". ;‘º£1). Maxtiahs limum app-.1203;

. >_.___‘_ _ ._ -

STUDAIO‘RU M.- '1-71‘

ad ſiium Caeſarem’ Domítíanum ,

ubi ob eandem ‘adlatam ſupcrius

ratíonem :‘ ' ‘ ' ' -

¡ . . .- . pam¡ , qua: 'Myam- amaójízj

Jctppiter... . . . ...Ecxpcdire \è potuemnt: '

Q"fi

rzº'itſiſèzcras aura , ml mar.

MOre valía: , -

N07; facit I'llc Dear:

¿lle faciz‘. . -

qm* colízf l

Talia innumera paflïm ſun't ob- '

via nnícuíque oculos , vel fractim

conjícíent¡ in Poè'tarum libros; quae

non intelligüntür , quod n'on recto

ordine , in ediſcendis vocum fignizj’

ficationibus', progreflj fuerimus.

Delectis itaque ex Latinorum'

. v‘

Scriptorum 'libris , quibuíèum Ion-.ª <

ga -nobis intercefl'erit c‘onſuetudo

necefl‘e est , Latinis- vocªbulís, ac

~ eorundem Latina fignificationc pro

be intellecta , Latino cºmpoſitio—

nis nexu cºnjungas , operae pre

tium est; ſèd híc opus ,* hïc labor

est 5 enimvero , ¿abarcª orationcm

dicímus : non facere: Yerba fuere,

non a ere: agere graxias, non face

re: fugªz*: 0pm ,- dare opem, non

. item,

. Latina ver?

cabula, La_tí-‘

no cópoſinº—

~nis ncxu co

jungcnda .

. 175, DE'CANONE _ ,

, ,' . item; dare ?yerba uſitatum est', tra—

dere, \èu praebere inauditum; tla—

rc' málzzm , Latine pronunciamus,

facere mala-(12, hautquaquam. Wa

de‘re‘ afludioſ‘a Latinae linguae ju.. venture adiriv potefl Robertus Ste

Vc'r-ggrfffſffj phanus _,› qui in fue ^linguae'La'tiu

:gmc cópoſi— nae Theſauro , Infinita quadam 1n—

ïïflffgjdggº dustrià , 8( inheſaustis laboribus ex

omnium' probatorum Auctorum pe—

nu., compofiªtiones Latinorum ver

borum’ Latinas, alphabetico ordinc

congeflit. __ -

At fi ipſius Roberti Stephan¡

TheſaurumperquiraS-, invenies prº_

fecto , verbum fuere , cum verbó

çopia , íunctut'n apud proſiie Scri—

ptores_ ,‘- ſed cum‘ alio verbo mini

me , nifi apud Poêtas; hínc Vi-r-z

gilius »(1) : Í

Ñ Affên'z' cx-ti'emam mili-mc data ¿'0

pia Mati-z'.

Item (ª) :

Pq/Zqaam introgmjjï, (6' cai-dm dd.

, ¡a copia fazjzdi, .

Et›.

(1) Virq. Acn. {I'MXZ' ,

(3.) Item Aen. ¡Ii-.l. <

STUDIORUML :7;

l

Et rccte quidem , nam Íicet elocu'i Ejqcuriº :I

Poem profe

tío , vel Aristote’e teste , a POEtÍS ¿ta adªtªr#

~ ~ o I'CS l—prof‘ecta fit ad OéatOIeS , mulhtum¡MALOS,qui

tamen horum , Illorumque elocu-dgu _poſt ¿a—

, . _ .. . ‘ ., ._ ¡entxae u—

tlo dlstaqt, Poeta en1_m longlus ab Hz"… [Oſutá'

a vulgarl conſuctudme loqucª.ndi,ºſªª_ºnºe ª“

adeout nullus uſquam populus linÑªºPºlªª '

guà ,Poérarum , nec ullus Poêta po

pulari lingua uſus fit; 8C hac de…" ¿4.1.353. v . . J , ‘ -Ñw

cauſèa, ne Horatlus qUIdcm , ſua- " ‘rum Satyrarum, 8( Epistolarum gra..

ti’á , fe Poêtam dic¡ ſubfl'inuít, ſiïd

hujus nominís honorem , ori ina—j

gna ſonaturo deberi dixit ; un

de Cicero : Poè'tmfiait , qua/¡alien

rm" linguíz‘ laqm'; ut non temere

ſcx'ipſèrít Qªinctilianus (U : Vïtmz.

dum quoqm', iIz 9710 magna pm

ari-'az‘ , m I'Iz oratiom Paè'tczs 720-‘

bi: , G Hgstorz'cox; 2'12 bi: operibm

Oratores , am‘ Declamatarc’s imitan.

dO: ¡valen/m : ſzza mz'qzic’ prapriaà

[cx- , {am 116607' ç/Z. -

_ v ertiatLatinae elegantiae para'çrat pronurctlciatio _pro Románó uſug

quaçffproprie Urbaniza: appellïtàlr;

' e

{1) Quinctíl. líb.X.cKg1›;l. z~~ .‘ .3

!714 DE CANONE

fled frustra tempus teret , qui* u'

tet ſe , earn nunc adſequipofl'e . ‘Et

quamquam fuerit , qui de Ortboêz

peiaLatina ſcripſèrit , tamen pronunſi

ciandum hodie est ex conſuetudine

praeſenti Eruditurum , - .

Verum quoniam , ut rait Pa*:

terculus (l) ,- Ser-m0 quidem tarifas

ſcriptzzra' est , Ó’ firipta vox- ¿maga

u_t 10,1115; mata ?lima "batir ;'ut loquimur , ita_

gègïàïlſªª' videtur ſcrrbendum 5-8( ex pronun

' ciauonis conſuetudine moderanda.

conſuetudo ſcriptionis . Aliter enim

ſcribere , 8( aliter pronunciare ,

,vecordis effe admonuit Papirianus

apud Cafliodorurn de Orthographia .

?Adeat studíoſa juventus _Lipſium ,

de recta pronunciatione Latinae lin-l

ae ; Scioppium .in Orthoêpeja.,

oſephum Seal¡ erurn , in Festum ,

Varronem, 8( atullum.

Sed tandem coronidis loco;

'adnotare operae Pretium non 'exig

guum duximus, in nulla lingua ist-é

haec reperiri , quae vulgus [Mamma

appçllat, cum nullum ſane vel-bum

. / fit,

' (I) Vallejo: Parªr-culminªn.

S-T H'DIORUM.' me

‘7'²3 quºd idem, ac aliud, aut rá]. Nuzlom eii. b

tem eodem modo ſigmficat, aut po- EL?,

~ ' - ª aut eod.mo—fliemo_ ejuſderri fit‘ .aezans. Et ne dº ſigpiſim,

haee _obſcura Videantur fine exem. aut ejuſdcm

plis ,- auditequaeſo, nobis audientí--ſlt

bus, díſí'erebat eruditiffimus Vicus,

haec quatuor i: Patatª-Im, FMim:: ,

SEC-1m' , Nefas , :incautis adoleíèen-A

.tulis .in ,hiſce ,Synarzymoram libris

in unum iaggesta !opum ‘proponun.

_tlzr , quaſi ,vero idem ſignificen~t,‘

_cum reapſe ,inter ,íèſè fignificationc

’plurimum differant; nam Pªcmtum,

cst ejus, _verbi cauſsá , qui herile '

.imperium in re 16v¡ praevertit; Fací;

¡am abduçene.ablenone invito , amiq

cam; Scala: amiçum .pi-Odere; ›Ne-Ï

fa: filíum -necarc _. Item, .quis non:

’.dicat .hace alía duo -, .Grutas , 8( _Ja-z

- cunda: .efi‘e ſynonyma? ¿Ñ

Sed coto ;amen coclo aberrat;

posterius enim ;ſignificax _., 'quod gau

dium, 8( Voluptatem crear 5' príus ve—jª '

ro , quod juvat , 8( praeflat haberej-.S

quan-1‘ eo carere. Ita Cicero (l) dí

.cit ..de .tristí Nuncio‘ , quod ab Attíco

.. ac

(I) Cicero ¡¡5.111. epijum

'176 DE C AN O nili

àcceperat: Ista varita: , etiamfi 72-M

muda mn cst , mihi tamen grani ¿st ,

Denique , ut propemodum in—

finita alía 'omittam, ſunt plerique,

¡egítlíï‘íislèee- qui ignari difcriminis inter Ex-¿lz'zzm ,

diÏcrimen. 8L Relegatíomm , haec vel ſynony.

ma eſi'e putàrunt; cum tamen om

nimodam diVerſam fignificationem

habcant.; Exüle: enim civitatem

amittebant , 8¡ fiebant peregrini,

retentis dumtaxat; iis ,t quae .ſunt

ex jure gentium : ideoque vende

bant, e—mebant , locabant , & cercª'

ros contractus, qui ſunt juris genu

tium inibant ,~ non ſecus ac cives

Romani: fed testamenti faitionemy

jus connubii , jus patriae pecca-a

¡Lis s &cª non habebant . Rclcgact

'vero remanebant Cives Romani , 8(

omnibus civitatis Romanae juribus

fruebantur . unde minus erat in

Relegatiane , quam in Exilio . Hinc

ovidius de ſententia Caeſaris , qua.

relegatus fueratj ſic ſcribit :

AM' quod adiit-fam , quamzºis im

… mite, minaxque

~ dttamm ill poenae nomina’ ha_

. m o

~ ,'S'TUD-I O R11 M. 17'7

. ‘Wippe Relegatus ¡207; Exul ¿licor

'2721710: v

Parcaqm for-MM: ſzzm‘ !lata

?Je-rbd MEM’.

Hínc jure conqueritur Lucre

tius, difficile ſibi efl'e Latinis ver@

ſibus Philoſophorum rep-:rmv illustra..

re propter egestatem -linguae , 8C

rerum novi'tatem ,º quae hodie n0

bis major efiz qui haut paulo plu

ra diſcimus , quam umquam cogí~

tarunt ‘hiſce {de rebusvvetercg R0

mani,- quod ſane--falſum efl'ct, ſiad _

isthaec ſynonyma potuifl'et- .confu

gere. _ - ' ª

Hinc cum Latina:: -l'ínguae tot Cªl' ªf¡ V9- 'ces tlopIus

non ſuppetant Voces , quot ſuppe- çopſugicudü

tere oporteret , ut omnia proprie *ªªª

exprimi pofiïnt ; necefl'ario confu

Ïçndum fuit ad Voces tropicas;

lgna ſunt , quae huc transf‘eran

_tur verba Cíceronis de Translatio.

nibus 2 Modas tramfwmdi, inquít ,

Verbo_ late para! , quem muſ/ita:

gmmt ¿mph? maña , (9’ Mgzzstiz': ,

post Mim¡ delcéïatia , iacmxditaſqm

galebïazit. Nam m‘ @cz/li: frigoriſ

dcpcllmdz' caaſiê repEI-m prima, ¡Ig/Z

(M.) aIL

'178 D'E ª C"A NO‘N’E'"

Pgefiaús cauſ

hdbilzàri 'cae ta ejZ ad Umata-m' ¿tiem

corporí: : zc Mªr/91' tramlatia instid

MM (/1 impide caufià , freçctentam

delcêiati'orzix ,. Tramlatiazzes, qaaſz'

iuütatiorzes ſzmt , , cam quod ,mm

fiabcax, aliunde [Bmw . Tropi \igi—

tur , five vocum translationes non

modo ‘ad mentem exprime'ndam,

non occurrente aiià voce , adhiben

tur , ſed 8( ad ornatum, orationisz

ut notio vividior z aut elegantior,

aut ampllor in audientium, mente

excitetur. Ita Horariús (1‘) fulmen

tropice deſçripſit hiſice verbis:

. , . . . . .' .~". , . , tremendo

Juppiter ipſe Men: ¡¡¡multa ,

ut excitarCt majorem fulminis no.:

tionem z ‘nam .’aliquid amplius est

intelligerc , Jovem ipſum fuentem ,

quam telum ejus manu emifl'urn.

Hinç ex ea, quam ſuperius re

s‘Lºmª-‘ªª"‘ªr‘-(Iilimus , cauſèà, cgestªtis ‘D multis

bis _utimur PIO

;Latinis ~. ‘Graecis verbis ex instituto vete

‘rum utimur _pro Latinis. , ut ipſà_

Philoſophia, Grammatiça, Geome-_

triª‘, Diªlectica z ,Rhetorica , 'MúIL

Cª ê

(x) Horatius ILL!. MKV!. '

_ªª—ªh*** w— .u.—

a STUDIORULM. 179

ca :Qu-_44; qaonidm 11/21 ?acepta[uni, _

ut Cicerqffl inquit , ¡Ig/ira daga;

mm _ b _ j

,An vero Iíçeat Graeca Latinis

interferçre ?xk'Sane hoc , ut inquit

Scaligerus , _irrídet Horatius,¡qu_í

in Lucjlio ,ipſp (quem Gracca La

tinis miſcu—iſïè , reliqtgiae ostendunt)

idipſum reprehenderlç, cum aitzb

. A; ,mag/'zum fccit , quod verbis

. Graeca Latin/z": ‘l l

Miflm‘z‘, O ſc’ri stzzdiommj qm'

- m’ putatz's ‘ _ ‘ › q

Dzfficz’lc , (9‘ mira@ , ,Rèadio quod

'Pytbalcaiztz' '

Comz'git . A” ſcrmo liz/guíà COI¡

cz'mms 11th? a: ›_ ' ~

-- SZIHYZÍOÍ'., Zlt bio ¡20m

sta Fai-::zm óst.? ª

‘Hujuſijc reiuadeo' quidem fludíïoſus

fuit Ti‘bc-:rius …Caetªnº , ut M0720120

lz'IIm _nominatúrugfl ,priús' Veniam

postularït : ..atqqe etiam , .ut in ejuªs

vita ait 'Tranquillusz Cum ?Femme

recitarctm , conzmzltalzdam cmſm’t

mmm , Ó’ ¡7ra peregrina ;eq/Zmz‘cm

2 - re.

‘1) Cic. ¡ip-HI. ,dí fín. Fan. ‘Ó‘ N41.

ſz‘ x Mazª@

. \

An_ Gljacca

Latlms llceat

intermiſcere ? '

’180 DE CANONE‘

W’Wlifl’izdam: Mt, fi ¡1072 rºpa-rin..

mr, @el Plctïlblfl' , Ü' per ambitum

Aerbomm , Tem enunciar/dan¡ . Quod

8( Cicero obſervaſïè perhibetur in

oratione pro Dejotaro, ubi ſenten

tiam Latine exprimere , quam Grae

cum ref'erre verbum maluit .- Imo

idem facit in iis ,. quae de philolòphia

ſcripſit. Ut pene initio Tuſculana—

turn quaesti'onum; ubi itidem Epi

charm¡ verficulum istum convenc

r'e , quam Graece recitare, maluit;

ur advertir Voffius: '

A* vªga-EI a’, J hªving“, B* párlmflígu .l.

Ita_ enim apud eum Marcus , 8(al

tEr, collocuntur: Mdiram ; ſz' p0—

lera', Latine , Sci: mim , me Grae

c’e loqt‘li 2'72 Latino ſermam* 72cm

pla: ſblere , quam m Graera Lati—

m. A. Ó' NBE quidcm. Sed quae.

zandem est ¿Epicbarmi {lla femme—¿

tia P -

&Làçlïggªfmª M BMW¡ {lalo , me ¿Jl? mor-z'

taüm , mbzl acstzmo . ~

'dique [oder ſatir O/Zmdzmt , ut idem"

Voflïus ſubdit , quam-¿Im random‘

ab amiqm’: , qm' , *vc-mi atqae oſlm

Ïcêioxir Mafia? , pqfflm ing-*cian:

T46‘.

, 7_ . a A; a …a ¡AJ--MM ._\,ª-—_-_.~, 4,

S Tªll D I ORU MÍ ’181

Grand , Mgm- ita , Miura-ªme i714

fiar' , matzstroſàm reddmzè oratíaª

mm. ~

Verumenímvexo non ita ha'ee

accipi debent ,’ quaſi in totum‘ ab-ª

flinendum ſit Graecis; nam ea’ ali-l

quando Latinis ínterſèrere licebit ¡ª

ut advertit Simon Verrepaeus (l) j;

‘ Pr’ïmum ,- cum lingua Gracca Graccalinguq

fit omnium gratiaruml,A& venustazggfflïggªfªº

turn f'oecundi‘ffima , Graecis licebít-cumlurzmafªJ

uri, ſeu verbis , \èu ſentemiis , fi

inſit in iis , aut graVe qu‘íd , aut

'argutum , aut ſ'uave, aut jocoſi¡m,‘

aut h'ujuſmodi aliquid, quod Lati.

neelatum feflivitatcm ſuam , 8(

vim amitteret : aut certe’ſ brevius ,²’

8( ſignificatius dicitur , .quam Lati—

ne . Hinc‘est , quod Aulus Gellius (²)

licet Graecae Hnguae peritiflïmus *,'

cum adf'erre debuiſi‘et Platonís 10—'

cum ›, maluir Graece, quam Latine

vertere: Verba ipstz, inquit,'ſèzper

bat rc PlctZOÍZÍſ, cx libzªa , qm' 417

pc’llamr Gorgias , fli’ipſi , ’qmmiam

- (M) z Wr—

. E3 ÉTI‘Ïèà’iiïxi-Ï‘ÏIÏÏÏÏ

?títere-JIM raiz/17mm .71012 fm't :‘

adjzro'priczafm 60mm ;mpgaam poll‘

fit Latina araña adjj’yirare . II. Grae

ciglicet ht¡ , ubi Latinis defiituí-

mur, cum videlicet aliquid fuerit’zª

qpod niſibarbare , aut.vocc Lati

nis inaudita , exprimi’ non: ‘poflïri,

hïqtum noflram egestatcm Gracoò

mm copia. ſuble‘vabit' .Ñ III…"Cum

quid: çeéïíus ,. aut o'cculti’us ſcriben

dumſit‘Ácñíco ,quod nop a' quovis

vçlímus intelligí 5, qUemadmodu-m

interdum fecít _Cicero _ad Atticum 3'

ubi capſe de .cauſsê‘. multa ,dicit-z

--I-SM-v, ' ~- «Mºe-\m 41"-- Cum~ric’e. . fisribim-us a nobis’ famlliare's ,* St

eruditos; , .quibus multa_ paucis. per

“ª allufiones. 9d' historias, fábulas, diª

&a Sªpientum , verſículos Pol-:tªu

:um , proverbi’a , 8*. inſinuationes

fignificare volumus—Í ad quae om

:nia lingua ‘Graeca- mírum quan-z

t'am det. nobis.f'acúltateln . ’

. Sed hace 'in‘. conſcribend’i's epí

flolisx, «dummodo ſcribamus ad il‘

lum, qu¡ _(iraece'ſcíaf. Nam fi ne

ſcíat Graecç , quíd aliud, , quam

ignaviam ei exprobem‘us' ,“ átque in..

ſcitiam P

o— -..ºpª-I*nunk-I.*4.4

’ STUDIORÜM. 183

ſcitïam P in‘ aliis Vero, ut Carda

nus (1) docetjfflnon licet vGraeca La:

tinis mií’cere: niſi vel cum Latina’

non habentur ,* Vel ubi lis est in

lectionc , VC] dictione , vel \ènfut

Mamada 730: ,è ut ipíè inquit -, ¡iz

contradicvntz‘lam idem facu-c faepim

CMB¡ fumm, quam mínimªſ. Vd

cum res adco gravis estz 'ut verea'-,

¡nur , nc quis interpt'etatior'le mal

jorem emphaſim addIderit ,--qua ra-…

tione in libello deLAními 'ímm'Orta«

lítatc etiam id f‘acere neceſiàr—ium

t‘uit . Cetcrum in aliis , fi quis ?fa

ciat, ínCpta , ac puerili am’bitlo’n‘e

id ſcciſï‘c dubium est . Qgam regu— Opgtiºuniuslam Obſizrvſiari paflím , 6( adamuſi Lªe‘ªt‘f ªggí‘fi‘¡

ſim ‘_Videmus ab Optimis Oſ-atÓYÍ-ª exº-nªdo .eff'c

bus ,› 'cum in Foro , Cum in RO-ª EJE; PSX;

stris , in mifèendis linguae Latinae ªfêïgalrgx‘ªgá

Vocabulis‘ Etruíèae orationí ,- quae CaroÍuñ) V.,

co venuflior , 8( proprior' VÏdCtlll',ñªegJB-EUSPÃÃ

quo minus ſçatet Lat'mis- ’verbis .aª-Si Trajªnum

enim nuſquam‘ licuit Latínae'oratíoni

in ſcrere aliüslinguac Vocabula , non

Video C111’ id liceat in vernacuka?

( M ~) '* ‘.4 11-

' (I) 'Cardanus _Ajo/0g. in SL'IIJÏZH'. #MPCCLVL '

484 DE CAN ON E‘

Illud vero híc admonere haut

inutile fuerit , quod cum quaeli

bet _lingua ſuam habeat venerem ,

nec eam exteri , quamquam diu

inter Ci-Ves verſati , adſèqui poſ

fiint . Non enim º nos \fugit -rineſſe

linguis colorem. praecipuum , 8( ni,,—

torem , 'Scriptoribufflue ‘ſingulis inc,

ſitam, eſse (¿patriam urbanitate‘m-,

&.nativu‘m lepòrem.., quLperegI-i—

noqlingjarhm in enio corrumpitur ,².

ita’ut-:ingenuus 1 le flos eloquentiae

convulſus- e ſòlo ſuo ,. flatim ex

areſcatz, “ac germana virtus 0ra

tionis externis moribus Obliniatur.

Partium namque complexio , ver

borumncompoſitio , ſonus , 8( nu—

meri , quibus tota constat dicen—

divenuflas , difl'olvuntur , 8: ip

íàe quoque ſententiae conciduntur ,

8( enervantur; ac vigor,- 8( adſpe

«ctus cloquentiae nativae, novis, 8(

exteris coloribus inducitur , 8( abo

letur ; quemlibet oportere faten

dum est ,‘ eà lingu’á uti , quam a

natura est adíècutus: .DZÍÍC'ÍJIF Mim

ab unagüoq‘m’ ſaſcipz'tar; quad pa

trio flºw/am narratmr , inquit Caſ

fio— ~

Cui ue lin

guae

nus .

U3 VC

, Ñ , ,MMA—...._g.7.. _

STUDIORLIM. 185’

fiodorus (I) idque mihi indicare vd-_

luiflè Videtur Hieronymus (²) , cum

ait : Haber; nefcio quid latentis mero

gide viva wax , (9’ in aura: difci

pz/li de aaéïoris ore trmzfafa for..

tictſſíóſll*: andegt‘¡ Acſcbz'm-I cam’

Rbo i exularez , (9' legeretur illa

nemo/imm oratio ,- qaam adver

ſm mm babaerat , miraiztibm cam—jª

¿It's, atque laudantibm , {ll/firm: ,

alt, quidfiip/Zzm atzdiffitis bcstiam

ſmz ?yerba refonantmlz P Sermonc

Graeco, uam uam aias .romtus, . .. i8( facilis qTiberqius CaeférI: ut ¡mE-PSE:

quit Svetoniusü) , non tamen ufilué- giium º‘lªª"

quaque uſus est . Milítem quoque '

Graece testimonium i interrogatum ,

nifi Latine reſpondere Vetuit . Nez

que illud praetereundum ut adverq

tit Alexander ab Alexandrd m , me

moriae datum ſuiffe, legatis‘ , exiret-lil

rifque gentibus in Senatum admit?

fis, Romanos Confujes, niſi Latine

're-z i

(1) Caſsíodorus pnefat. ad Sac. Script.

(2.) Hieronymus epi/t ad Pau/mmm.

Sveton. m tribum mp.LXXII.'

<4) Alexander ab Alexandra mum Gm‘dizr.

CAP-X1'

f

_ p _D E CANO-.NE

&gégfifjnffi; Mponflçxdare ' .conſuêſſe ~. 5.) ' _ 'us

Legatis. *admiffls¿,~more t'radlto a Pati'. us,

r refinar), ?quid vetlent- SenatuS,

deba: .Graeei- vero conciliºr-;inyz

v dicto perfªpraecones, fi quis quidſi

êággb‘f-ª‘ºvªápmeret , enuncia’bant : .ficut AtreClo q y .

' !batesz 8( ‘ªBOl-lºVªCl -, tubarum can-

tu concilium advocabant . Sir/quid’

proprio ſermone. loqui- Vellent , hisÑ

in' Senatum.- ‘admiffis , interpretes

dabánttfi' : perquos quae opus eran:

ropïïnebant ›,' &ºpen(cuidan-.ram[idaf

enatus , :8( reſizòn'là- accipiebanca.

M’erito itaque Maerabius (U natu

ra- Graecus ,‘ cum Lati~nezzſcriberet ,

Veniam- petiit' alectoiibus z Sim:

¡¡or feb aliaartan carla, ut ipſe in

quit , -Latirzae 'iixgctm *amm non

adiIIYJEÉN-eg/i 2’71 ¡¡q/ZM [Zªr-mom 12a.

tie-a , Romera' ari-S‘- .alegando {lg/Mera

¿giíiïªggcgª- Vetm' . Unde Lucretio (ª) nedum

Lucrecip La-lin ae' egestas,.re:rumque .noiritaSg

ÏÃÏ‘CÏÏªslíªgªªº &dr-BL id'. plurimi: negocii facelfiſi‘eſi Videtur , quod nempe Latine ‘ver

(cada efl’én't Graeczazzquorum. .blan

' ‘ - ' dit'iès

{:3 "²1M exº-M ‘

_Mª—#_—ª¡

ST-U'DIORUMÍ 187

dities perdifficile-alien’à linguzï elo"

qui poffumus.. Hinc est , quod Pin-

darO‘Doricá linguà ſcribenti , (30-)

rinnam Thebano idiomate canentem ,'

Thebis praepoſuerínt Ceníòres . Ce

terum Boccacius FIorentinus Cicero Pggffigªgg

est appellatus, quod aequa venere, roappellatus.

ac felicitate, ut ille , linguà patrià

ſcripſerit' . Qgalis eſ’ç huic lepos ,

quae gratía? Nihil fieri poteſi om_

nium judícío vcandídius 1,4 ſúavius ,J

elegantius . ,Amd minime effet Con-z

ſecutus , fi alienê linguà . loqueretur .’

HinC- est , quo‘d‘Boccagium -maximis

laudibus extollat , uti parent,

Johannes MatthàeusvToſimnusnÁl) :

O Etrüria ter' bmw: felix. ¿De

TH'FIOVMÏÍV ‘,ª-ªTIIJ-Í'cc alma’ 0M].

le t 37 º ::SX -

Tibi *Mm: Pallad‘os 'Urb 5 fín-I'm

Marti: . ¡.iíï; ‘ :gn

" 'Aeqm’t ſc" wget/iz' fèracièatc ..ª-ª‘ ”z Ñ.,¿ “ª'j’ ,Tq/ZisBamzim NINA‘, qui'amoeg ‘"rra: ² j è '. :.:s’r

"Fabdlax , .Marita/m ¡UPME tanta

' r Tin; '

(1) Johannes Maèthacus Toſçanus Pep'lo 1:41.fibJ. eclogJW.J *º - ª '.' v* t

LJ

'188 DE CANONE

Timc'z‘t , indicio a; peritamw

Nibz'l fit' maz-Udías , elegantimzlcª.

A/Z Izic , mi facilz' loª-¡Jiqm- opel/a

Crcwt pagina per joczm , atqzze

111071177; , ›

0mm* stzbripzzit ale-cm mmfiix‘

Oratoribm , altaÑqzA-atqctot olim .

Grandi palpiia 2'00? perſbüabazzt;

Salta: , perl-?pidas , m'tc'm , D6-.

¡zz/jim ,

Cami: , appq/I'ZE loco ¿Name/*cm: .

Q4' mom bomba-{772 , ¡mima/'qua[EH/Zn ſi

,Exprqfflt pngmpáireq‘m , mimzſi

ceqm ' . .

Num quamtzgmlz'lm‘ Ífflfctmctffi‘c Ra.

ma , ' Í K

@amamwz’s ?auque @mula irz—-j

Mmeſcc ,

,Dam m'wz: [mi: ¿Iic ¿enrique/'cr

p'cm .

Vjmatflamiiza Nstra Mrbzzlmtd¡ '

Sed utinam ficut Etruſèiſermoaf

Dis, ita 8( modefliae , ac Pietatís le;

‘ges ſervafl'ctljam nunc ipſum ado

leſcentes , 8( eloquentiae compen

dio,- 8( fine pudoris perículo lectita

rent g quod cºntra evçgít; pluriw‘

’ mum

l STUD‘IORU—M. 189‘ ›

Ímzrn Iàlacitatis , minimum CIO¡

quentíac inde hauriunt juvenes:

Vicio ſcilicet naturae in deteriora F ,

. ,xpulqªtospropeníàe . Hmc cst ut correctos, Eaccacñ’ ¿o,

Cafiigatoſque Decameronis COdÍCES Éïgïeñ‘èfàfï

legant exhortand¡ ſunt: 8( ad Ver- \

bom-m nitorem, structuramque, ac

eloquemiae Vim adtendant potius,

quam ad fabellarum narrationem .

Ceterum Ammianus Marcellíz

nus naturà Graecus, cum Latí‘néï

ſcriberetentaffct; adeo duro , albej

ro, inepto, &plane turbato ſermo

ne ſcripſifl'e fertur ab Antonio Poſ::

íèvíno U): Ut ?JÍX‘ quod dimt can-I.

ffi’qm' ahogan' pez/fit .

Ad extremum haur pígebí't’ad..

monere quod linguam Latínam in-‘

t‘e—rmortuam ’, pl-urim'i exuſcitare

ſunt conati anímadverſionibus ¿‘uis 5,

8C praCC6ptiS , atque obſervatíoni—

bus . Inter pra‘estàntiores, praEEterV \jªuxffl’ü'us

Laurentium Vallam , qui inter pri— be PSÃIYXÜÃ:

mos felicius expectatione omníunLHCI-"ªmLªtmam

_ _ .nguam , La—

cum operam eloquentme navaver~1-t,tfiue lccutus

‘.- ç .

1P*- .

mªz’ Antonius écflèvínus AMM-Inma. MEM-.1”

"190 *DE CANONE

ipfe princeps efi post exrinctam La.

tinitatem , in Latina urbe Latine

locutus , 8( Latine dicere alios do

quiad Ro— cuit; plurimum ad fermonis Roma

ffi‘s‘ºènſfefffiªj ni emendationem contulit Adrianus

ªiºnªmylurí- Cardinalis opuſculis ſuis de formo

mum contu- - . . .…umª _ne Latmo , 8C delectu Latinitansa

Bartholomaeus Riccius in fuo Ap—

paratu linguae Latinae g _Andreas

Schorus in Obſervationibus ſuis;

Henriéus Stephanus de proprietate,

at uſu Latin¡ ſermonis s Voflïus li.,

bro de vitiis Latini ſermonis; Tho

mas Linaçerius rationem emendatae

structurae ’cam diligenter tradidit,

ut nihil optabilius. Particularum

uſum egregie explicavit Turſellinus ,

five potius Scaurus vetus Gram—

maticus; Verborum differentias di

ligenªerinotarunt , uti 8( Auſonius

Popma de differentiis verborum ,

fMizoliusa SL carolus Stephanus, in

quorum Theſaulis dictiones Tullia

nae recenſentur , non ſecus ac apud

Manutium Terentiana , 8L Tullíana.

dicendi genera , 8( apud Paraeum ,

Plautina ſunt aggesta . Et hactenus

de lingua. Latina z fatis P fupeeque .p C-*Ñ

.SEED-'I O ?R UM. 19¡

._ 3 ‘.‘Íxïcrmrneni¡¡Wero..,\~ 'guia-…juªn III.

¡¡equis vckaceſqueºefl'c debemus, DE LOGICA

nedumï :in ÉrmOnÍbns , ,fed criam

-in .Omni Viciº -Offiçío , Dialectí

cà‘ÑªnobiS Mi opus , quae tota in I

ſcrmonis veritate Verſàtur ;:.haeç

::Dim xradit mçxhodum rationis ¡ze—

ctç utendaç , quae methodus .in

pmni vitaç negocio , incircumſèripto

uſui, est . Neç -cnjm in ſcienciis ſo

¡¡Sterrorcm ~a4 Veritate ſecemerc

djffiçilk; eſ’c , vfed in omnibus rcbus ,

x -quas agunt homines , in omm’bus ,

.de. quibus colloçuntur , idem plane _

a-Iíduum. Hinç malas rationiszuſus,MÍ‘SFUJÏÏQÍ

\non *tantum cauíèa, cfl çrrorum, mini?, errºrſ¡

‘qu-OS ſcientjís immiſèemus., in qui-ªªª**

bus frpstra vix ,.- vcl Veritatis _tan_—

~ºfillum .quis' perciperc .conatur r, ob‘ tot luxuriantiumv ¡ngcniorum garm

ljtatcm ,- fed ut plurimum cctero

tum , qui -in vita civil¡ zçommie

.tlªmtur. Hínc proveniunt ,praCCQ

cia Confilia; -hinc nihil ſamíliariusg,

quam ' hómínes,a_cculàre , vel cxcu;

lake; láudibus _extolleí'e , vel Vicu

perare . Hinc temeraria judicia,

,quoxum exempla non defunt lnequ-vc. ' ſi 'm

l

'192 DE CAÑONE*

in ſacris , nequc ¡n profanis !cri

pturis . Sic Christus Dominus cum -

apud Simonem Phariſaeum aliquan

do veſCEI-etur , ut legimu-s apud

&Lucam U,- mulier quaedam pec

catrix ad cum acceflifl'e dicitur,

quae 8( lacrymis pedes illius coep¡t

irrigare , 8( capillis ſuis eos abster,

gere , 8( unguento ipſum ungere-Ï

Mmmm… @od cum vidiflet Phariſaeus, teª'

Zhªriſªºí iª* merario apud \è judicio pronunciaſi'e

Klum. .

fertur : …Htc, ſz‘ qfflè’t Prapbn‘a , ſci.

rct aliqac quae , ¿9‘ Mªli: cst maz '

liar , que M72 it' mm , quid per:-v

mtrz’x ç/Z. S ſi Phariſaeus recto‘

ratiocinio ad ſummam Christi Ser—

vatoris pietatem intendifi'et animum ;

eumque tamquam medicum repu

tafl'et, non ad ſànos , íèd ad aegro

tos miſi‘um ſcilicet , ad falta-andar

animas' , quae perierarzt ex* domº_

Irraè'l 5 numquam ſane tale de ip

ſo temere judicium fuifl'et habiª.

turns . ~

Qaºrªfêdªª¡ - Eadem 8( nos , nostitabamu

Hypocncaru . . . .

¡piquitaSz miquitate quoſdam uſos Hypocri—

tas ,

(I) Lºca: {dz-_W- ?Fri-¡¡XXXI

--«STUDI‘ORUM. 19;_

&es , qui eeteris (ànctíores , irno 8d

doctiores haberi volunt , adverſus.

doctrinae , aC proba-tae famae viros ,

'quos 8( verbis , 8( ſàctís quaſi irn

probos, aut pravis opinionibus im-_l‘

bu—tos temere judicarunt . Sed fi'u-j

’flra, nam dicta illa , auf fact-a. tan¡

tum abest ‘, ut in virÓs cordatos ,'

ſceleriſque puros cadere poffint, ut

hi isthaec conviciorum genera:"‘5 ª‘

Tradam‘ proterªw's ÍÍZ marc Cre

tíczzm ' '

Porzfare‘ amm . . .~ _. , . ; . .

Ex malo , inquam' , rationís uſuzVita , Civilis quoque flgtus , &opes ,

atque forçunae alioruni miſetje ever

tujntur . Hinc temere ſuſcepta ne

gocia, medicprum errata ‘5 8( judi—

cum’ lapſus , paffim 8( Vitam 'homi— &Mªgix;

num , 8( patrimonia pauperum íè~ :glifº

'cum miſerrime trahunt in praeceps ,' ac judisïſii ?al

raro itaque peccaturz niſi cum per- {Piªzzª

peram , 8( inconſulte judicetur;

hinc est, quod more Academicorum,

ſapientíflïmi Roman¡ , cum judices';

~turn Senatores , quorum conſilióz

atque judicío aliorum fortunae, ac;otius Reipublicae ſalusct regebantur ,

(N Ñ) in

‘124. DE CANQNE…

ſ .Sªpíªmíſr in r’údentíae rebus , per verbumum Roman) . . - . . . ›

perVerbfiw'- w en ſuas \èntCntIas exprImebantz

“Í-'mªin ºx'& íàne, nam ut Accurſius ajt: ,Pl’lmcbatſcn. , . -

tentlam. Sab dabza ſaepe reſbandcm‘ fin#

,Pcrz'ti .

Judex enjm'ex ignorantia, vel im.

prudentia male _indicando tenCtur

exquaſi delicto,y& [item ſaam fa;

cif , idest , cum ejus quem male ab.

ſolvít, cauſàam in ſe ſuſçipere , 8;

U contra ipſius adverſarium defiende-

..cíg'flllgffl re" cogíçur. Sed ſi Judicís officium l

ehzcndi? hlc altIus repetere líceret , ocu

lOS inExodum (1) , 8( Deucerono- f

mium (²-) conjicere debçremuç , e

quibus fàne diſèeremus eos_ dumta— 1

xat constítuendos efl'e Judices , qui í

Deum tixncnt, in quibus fit, veri.

tasvz- & Rientia , 8; qui_odio hay,

beant avaritíam . ,Ut autem, ignoz

rantia in judice vituperabilis est fe,

culari , ita & _quammaximev vin .Eczz‘

cleſiae Praeſectis 5 ipſi cnim Dco ra¡—

tipnem pro an‘imabus ſunt reddituri, 4

' Plurinú tigitur nostrá refert n95

- . 19- r

I Í

(1) Exod. mpJXVIII. v.XXI.

i (².-) Dent. cnpJ. MXN]. aç ¡Egg, . - z. .d

l ¡I- K ..l

STUDI‘OR UM", 19¡

-íplòs huic rationís regendae, atque:

emendandae mentis facultatí , quam

logia-II appellant , xite instituene, 8;

'conformare , nam ut Lucretius (F) air;

. . . . fi falſa 13/) regala ;vn-"ma,

Normaqmst fa ax‘ , rectis regia;

’ #ibm exit: "

.Et Mella alz’gzza

diva: bill/m,

Omnia mendo c fiar¡ ',‘ atqm- ah.

stz’pct ¡¡en um cst ' '

-ſz‘ cx' parte clau,

Praz-a, cuantía , prom ſupz‘mí,

atqm abſomz dicta,

jam marcº ut quad-zm UdeMM?

‘belle , mantqm’

Prodita judicibm

m'a primis . ‘

Logicam itaque merito ¡auda

fallaçibm om; _

vit Cicero in Bruto; ſola hac ejus’lª

d'eſcriptione , ubi dixit Juris cíviJíS

magnum uſum apud multos ſuífl'cz'artem in uno Servío Sul íciro-r {QUI}

flümq'üªm , ínquit , qffPctffi-t ſolzªm

juris ciaſ/tia’ , ¡if/z' c‘m pradº-¿²7'64"

didiciflêt arte-m ,- qctae daccrn‘ ram

univerſam dylribmm ¡II Mm:: ,- la

; ~ (N) _ ² ( _Ñwiztcm

(1) Lucret.1ib.l. - * ' **7- -

'S

Dialectíciè

us .

’196 DE CANONE "'

_Qu"

tem‘cm explicara dczfizzimdo, abstzzs_

ram explanare interpretando ,- am

bigua ;Ir-¿mama wide-re , deinde dé/ZÏÍZ‘Y

gay-Arc ; pastremo babare regalarle ,’

qua ?MM , Ó’ falſa judicar—mtzct;

{9’ quaç qw'bm poſz‘tis Cj/ſmt , ¿mae

que ¡2072 cffiízt conſèazzenèia . Uncle

nihil magisjureconſulto videtu-r ne_

cefl'arium, quam recta haec, mini

me ue fallax differendí regula; per

ver a enim diſccptandi ratio , cum ª

ubique fit noxia , nuſ uam_ tamen

~ exitioſiorest , quam in ivino , hu

manoque Jure' , ubi vel animos,

vel vitam ,'vçl patrimonia pefl‘undat.

' unde ema- (Dare a philoſophia,v recteque ratio, ª

ggàtffi‘ſplª' cinandi n‘orr‘nà , quae abstractas a req

bus ſingulis leges aptat , adglutinatº~

quenegociis : 8L ex antlquitate , atquç

perſpecta vocabulorum proprietat‘e ,

tanquam q( germanis fontibus , ju¡

riſprudentíà emanat: quae cum le.

um moderatrix , fit 8( interpres ,

ÍOUÍ &aequi ars , a ſuiS cultorihus

appellatur."

&Minimum Vergm nuſquam , cqm non

ínomm me; occurat In omni Vlta certlffimum

éààï‘ïª‘ ª“ Paratum. biViumz ªd vªritatºm _unª

,. , Ylê

, l,, 1…¡ -,Ñ _ …MAL, ¡ ¡ Lª‘ 7‘ l v. 15,*

STUDIORUM. 197

Via , ad f‘alſitatem altera ducens;

cumque nec deſint ingenía errorh

bus ObnOXia , quae in vero digno

ſcendo prorſ‘us caecutíunt ,- rationís

est eligere , cui erit inſistendum;

nam ut Perſius (1) air: ~

Czzmqzzc ¿ter ambigmzm , (9* w'

tae ¡ic/22m error

Dedacct tra-pidas ramoſa ,2‘12 Mm

pz’èa mentes.

qui bene elígunt , ratíonem bene

institutam habent; fècus qui male.QIyedam vº_

Hinc a Dialectíca , quae arS est be- :ªh‘ffieffifflf

ne dilſercndi, Ièu ratíonis rectrix ,Mmmm-¡da,

ut veritatem ‘in propoſita quav‘is

materia f'acilius a'dſèqui valeamus ,

procul eliminanda efl'e jure duximus

i‘nania quaedam vocabula , de qui

bus ver-eres Dialecticí id norant,

quà occaſiçne effent adhibenda ; Cªpºne …,

necnon inſip’ídae quaestíunculae , Hui. ¿Pidªéfmgffllfl‘

bus obruitur potius mens , quamªbſiïnrºnémſiàb;

excolitur ,ª id gen-us fimt, quae tan— Iª…"

to apparatu, verborum nedum ín

tra , fed etia’m extra ſcholarum pa

ríctes exagitantur de zmfflurſalz‘ a_

( N j .z parª

(ªl) Pºrſius ſzzzym k'.

198- DE CANONE

parte mi, mtz'lam mtiom‘r , fltctſi

Ilzſqm intentiam‘bm . Idemque di

(cendum liquido constare debe( de

tetricis .illis figuris , 8( figurarum

modis pro effingendis ſvllogiſmis in .

Barbara , Calar-cm‘ , Dariz‘ , &a

quorum uſum ma—xime commendant

Regulªruïn Scholae , quippe quae homlni re

abuſªª ººº?" rum ignaro ſaepe ad ſolvenda aratu¡ o

gumenta ſufficere , ut illae -putant;

poflïnt ipſae veritatis .trutinaezg cum

ejuſmod¡ regularum nimis. operoſa

rum abuſum notarit inquiens Augu

stin’us (1) : Cam plerumqm accidàt,

:It › facilim- bomimr cas res adſeqawç

tur., proptcr que: diſrmdar. ¿ſía dj

ſmntar,' quam talizzm pracccptoz'am

mdq/z‘fflmar, (5' ſÏIÏÍzq/z'ſz'mar dz'ſripli—

Iza: . Tanqaam _ſI‘qIII' piam dare ?Ja

lem praccepza ambzz and¡ , menear,

710,11 effe- lfflaizdzzm pedem_ pq/ZÑ-erz'orcm,

m' z Cum poſmrz't priarcm 5 dejada

mimzz‘alim _quemadmadum articula

,mm , Ü poffilitªctm cardiacªs aporten

mou-:rc ,‘ deforma; . Vera -mim dic!?a- -- 'i ,1‘.1.;,-, ‘ a...) . .…1Ïj’ulfiªçñ_

(1)‘ s. Augufflnüs de dºctrinª Chrijlz'ana lib’JI.

..rs-p. XXXVII. -. : a…:

\.

ST U'DIORuM; 199

7m alía—r ambalarz' pataſ/Z: ſèa’ facia

lia: bomz’acs‘ baecfacicado‘ ambalaat ,

quam animadwrtaat cam facina; ,

aa: iatellzgaat cam aaa’z’aat ;ªª-ªªª

Sed cum nihil abſurdius , qUam

petere lucem a tenebris ,' cumqüê’

natur‘alis rerum or’do postulet ',' ut'

a'd obſcura per aperta pergamus ,'

utiliores putaver‘im‘haſc‘e reguIaS,

fi minores— numero 'quídem’ efl‘en-t,

complexu - vero latiores ‘, ‘ ’e qui

bus-quamminimum carpat exceptio;

quippe praeter Obsturitatem , haut

leve incommodüm teneliae A‘dole~

ſcentium memoriae parit *multitudo

praeceptorum , quorum copia regu

lam aliquando‘ adeo extenuat , ut ind

.utile ſane fuerit redegifle in' regu-Ï

lam , quod tot exceptioni’bus erat‘

exauriendum‘u‘ºlièªíïü- - ?ſ'

Ceterum , ſi- í‘n illis \t'ri'cís’c'fon

\Eneſcere Iicer‘et novend'ecim illi I’i-i

’gurarum modi pro ſyllogiſmis effor—

mandis a ſophistis excogít’ati , ju‘x-ª

\ta harUmce ‘vocalium" conbina’tione'm'

A ¡>13, I, O , excreſèere deberent

uſque ad ſexaginta quatuor, ureª(

hacce,quae ſequitur tabula , constat.

(N) 4 TA

Duplexfflín.

commodu ex

multitudin;

pracceptozu.

:oo DE CANONE*

T A B U L A

LXIV. Modan-Im .

170 ’ ;ſ o ’zºº'.- fIIÏ. - 004%.

¡80 ~ ?OQ

Each* Iai. &e Oao.›{<

.1'90 y JS'.E—re. * lex.- * 060.-*

zo. ;6. çz.

Eoc." Ioí. " 0io."

2.!. 37.‘ ſ;

Eaa.* laa. *' Oaa.-*

2.2.- 38. A 7‘4

Eií.* ICQ** 066-"

²;* F_ç*

EOOC* 1'00** 110 *

;4. ‘4o. 'ç6.

Eca‘ü* lla. '² 0021.-*

,17* , *4l* ?7*

Eeí. * Ixe. * Doe."

2.6'. ¡ r 42;. ?3

Eeo.*r Iio. " Ooí.*

²70 43*Eaí‘. * Iae.* Oae.- ª"

2.8* 440 - 60.

Eao.~›ï< lao. * Oai.*

3,9, 45*. 61. *

Eía.* nªa.“ 0621.'

JO* L 460 6²-* L

* *

;1. 47- M 63E.oa.* * ºía**

32:, 43.. .64.

.E01.' 106.* OIC.” i

STUDIORUM. :OI

Ex quíbus ſane modis, nonníſi

novem concludere recenſimtur , ii

nempe qui crucis ſigno ſunt adno

"tati, Regulas autem eorundem , fi

cuti 8( in quam figurarum finguli

reducantur; five concludant, trádit

Arnaldus in ſua cogítandi" Arte,

quam , fi haec 8( alía ſatis profiz

gua , est tibi addiſèçndi cupido;

.adeas oportet .

Exploratum itaque fit j minu

tas' illas triCas, Dialectícam in con

te’mtum potius adducturas , quam

ullo operae pretio_ dignas ab aequiS

Díalcctí~

carum trícae,

nullo ope’rac

rerum aeflimatoribus judíêarí; tan- Prª‘ïº ‘hªllª‘

tum enim abeſ’n , ut illarum uſus

Logiculis profit, ut ſaepe nihil eiS

rationis utendae methodum corrum

pat magis z Herbas bom: , ut idem

inquit Arnaldus (U , molar-¿Im ¿‘0

pz'a ſctffbèllz‘ , mªc quicqaam mentcm

reddit ſolidamm 7'6’7717’” inſbeczmdz'a

Tam , quam mala cagitaèiom'zm zw]—

gam‘am laxzzrz'cªs , ¿5' istbac’c diſfiºrm

di libido . Mens quíppe ín illis tri

CiS innurrita , ad res ſolidiores inc'

VC*

(I) Arnaldus ¡n arte 'çºgímndi .

201 DE CANONE'Ï l'

Vestigandas , tenebricoſis 'difficulta~

. Inutílía, urí-tibus Obſèpitur . Hinc ſatius eſi'e-t

' fffiſigst_ dªdª'fi ea potius dediſcerent , quam ad

diſcerent 5 certum est enim naturfi.

nos tenaciflïmos efl'e eorum , quae

nº). “…,1 vtencris annis Percepimus , ut fil

¿ís "Zªªpª-Por , quo nova Imbuas durar, nec

(¿ZZ—‘Entipèïlanarum colores , quibus ſimplex ¡I

dlffisllº ºlª¡ ¡e candor mutat-us est , eluí poſí’unt .

políunt. . .

Digna ſunt , ut huc ext‘crlbantur

aurea uinctiliani (U verba cum aít :

;Lua in rc- ¡2012 arbitror ¡11'11 mibiª la

borar/dan¡ , at Ostmdam , quanto fit

melim- Optimi: imbai , ajuar/m 2'72

,elumdis , qua: ſc’mcl ªixſcºderizzt ?JL

zii: , dz'ffim'ltm canſêqaatzzr , mm

gemilzczzüm 071m ſmcedmtcspremat -

Et çaidc’m dcdocmdi grama: , ac

prim , ‘al/am dorar/di. Proptcr _quod

Timatbmm clamm 2'72 arte til/I'd

rzmz fiªr-¿mt duplica: ab bis , quo:

alias ¿Iistit‘aijfi’t ſòlitum exigen mar

cea’cs , quam ſi ruda: trader-?war .

Hínc Adoleſcentes‘ exoran-dos ' duxi.

mus non' e ſen‘tic‘etoï, labyrinthºque

quarundam ſcholarum .‘Djale'cticam

--.…-' fa

(l) Quinaílªlihmmznſ. .. ,

s Tu D I O'R u M. ²03-;facultatem cxpetendamv efiè,ſed a canª

didiore. ,‘ cultoque Gymnaſio eorum,ª

qui comtíoribus regulís , ac Latini-S’

potius quam Arabicís verbis cam-tra

díderit ,* alias ubi quís, oper'à illis

Diaiecticis fludiis. aliquandiu-datê, ad

aliud vitae genus fè .confºrt ,Ñ

tim, 8( vocabulorUm, 81 anís-obli

tus, quam fi‘ustra tempus trivifi'et ,

experitur; enimvero vanarum efl ,

atque fictarum opinionum conditioz

ut diuturnitate extab‘eſcant -: Opinio

mzm mmmmta, inquit Tullius (Uz

delct dic-s .º ¡¡alarde _indicio confir

mar. Hinc est , quod illa cum mul~

torum @acie-wſeculorum Viguifl‘e‘t.

methoduszªïexortik ſunt tandem vi—

Ti ingenio praeflantes. , -quí aptioª

tem DI'alccticam methodum excogi—

tarunt , ostenderuntque Logícam non

ut artem loquendi ,’ aut rixandi

technicís illiS-vocabuiís, quae adhi—

beri de industria videntur‘; ut.I eos

Vanammsat—

que fictªruzn

opinidnu co—

ditio .

::3,

a 1.,_3:5

¿3ª?

Nova diſ??—

rcndi metho

dqs a virísdo

ctlS excogita—

\a I

quibuſcum locuntur decipiam: , ,auc

fallantï; atquc rídiculis quaestiuncu

lis Viro-ſapiente indignis., utpote

- quac

(l) Tullius lil-.II. ‘d- n-mm Deo_mm.~

2-04. DE CANONE.

quae nihil habent, praeter inanem '*

acuminisostentatíonem , tradi opor

tere; fed ut artem inveniendi veri ,‘

& fimul cavendi ab erroribus , in

quos ipſi incauti íncideremus , aut

ab aliis conjiceremur . Sine arte

enim veritas dilucide cognoſci, aut

probar¡ nequit; 8( ut hoc recta. fieri

poffit , ei arti operam aliquam na

vafl'e necefie efi .. Saepe etiam ad

retundendos Saphiilas , qui ſe ſCirc

jactant , quod revera neſciunt, ma"

magna ppus gnê. opus est ſolertíà , quo ignoran

ºªſºlºmª' tia ſu'à intellectà , melius edoccan—

tur . Non negarim ergo aliquem

ſcholarum modorum ut ajunt , ac

vocabulorum uſum faltem pro pri

mis addíſcendae , artis initiié utilcm

fore : dummodo hujufmodi praece-

pta fobriej ut ita dicam , tradam

tur ,º ſuperfluis fcilicet reíèctis : iis

enim modis argumentandi rationem

facile percipiunt Tirones: eorum-i

que 'uſu ad graviora , & ſcitu diffi

\ciliora gradum facere pofl'unt: fi.

tamen ut ajebam, ſobrjetas , 8( quaeª.

dam veluti modestía in iis traden

dis, -addiſcendiſque adhibeatur . Ad

- hanc

STUDIORUM. 20)‘

hanc etiam neceffitatem nos redi—

g-Ít docta veterum Theologorum

ſchola g quippe qui, fit ut ſuorum

temporum conditioni ſe adcommoda.

rent , 8( ut haereticos profligarent;

iifdem vocabulis , aut argumentorum

modis , aC terminis uli ſunt , quam illi.

Sed enimvero ad retundendos So

phistas , eommque argutationes ever.

tendas nonnullis optimuss ac expe

ditus ea in re viſus est ejus mea

thodi ufus , 8C argumentationis te

ium, quo plurimum Socrates potili

fimum utebatur; propterea quod

nihil ipfe ad probandum adſerre vo

lebat , quía ſe nihil ſcíre profite

batur , 8( ab Adverſàriís velle ſci

re admirabili ilIà fuit ironíà imum

labar . ltaque ex eo quod ſibi de

derat , quïcum diſ‘putabat , confi

ciebat’ali'quíd , quod ille ex eo,

quod jam conceflïíí‘et , approbarc

_deberetg at hoc miro artificio indu

ctionis , tanta dexteritate Socrates

ferebatur in Sophistas, m nihil con

tradictoríum , nihil abſilrdum , ‘in

quod eos non daret praecipites. ~›

cum itaque tum ‘Prºmºſ‘ @.114. , i ‘ '

t

optimum

rccenfetur arª

gumêtaríonis

telumzquo So.

crates uteba

tur *

206 DEC'ANON‘E4 A

¿fifgtcïgàgjtam rationem, tur_n quogl candóríï»,

r¡,quºm quis- uem probus qulſizue praeſeſevrrre

ggzgggtº‘ggrj cb et ,~ Socratica inductio conve

vcniêtiffima.nientíffima ſit ,z praestat praecipua-s

,ejuſdem regulas , paucis ape-rire .

.Him in— Prima , jubet cum , qm' czí üſu.

.ductionix rm ç/Z, ita j? gererc qaqfi ab ¿²0 ,

_regala . qui‘mm res'ipſi cst , ‘06110²2‘ id, de

qua certatm' , diſcere.

Secunda regula est , prim quam

'quidquam objicc’rc adgrediamarppor—

, let nos cam , quícam loqm'mur , _li

Matar Teba: olªſMri: , interpreta

iioncm i'agai'e.

Tertia , fi tándem eo devenir ,’

ut dare quod ‘Mit adfcrat , opon

tct cum rogarc de doctrinas* 0mm'

Im: parzilms , ¿fija/'que conſeêïarii: ,

71072 quqſi qüidquam iii iis repre

bmdamm, /èd ui‘ pimim ¿108777211772

percipiamzs , itam‘ i: Magi/Zcr, 770¡

.Diſcipali ‘vidcamar . ’ . -

Ceterum, 0pm Willem e/Z, tlf

c3 clicitcr mamar , ammine ,

ecleritate ¿liga-\zii , ſz‘cque interroga:

Iiorzilms Tita paraêïis ,› liquida ¡¡ate

lzit doi-?rinde abſarditm , fiqaafit;

Amelia: quªm fi aparte oppagzífzur‘;

mc

S T u D‘I'OR 11-M. 2-07

hinc híſce interrogatíoníbus , ,ut ex

Cicerone- (1) diſcimus : Inici-dave

mile cst ab eo , quem Ínterragamm ,

7207/ intelligi, qmſffieéïmt ¡¡laa-pri

mac indzzéïz'oncs , (9' ad quem ſz‘rzt

exitzzm pc’fflmzm-ac. Nam qui vi

det , fi ei rei , quae primo roge…

tur, recte adſenſerit; illam quoquç

I-em , quae fibi diſplíceat , efl'c ne.

ceflàrio‘ concedendam , plerumquç

aut non‘ reſpondendo , aut male re—

ſpondendo , longíus procedere íntelj.

rogatíonem , non ſinít . Quare ratio

neínterrogationis imprudens ab eo,

quod conceffit , ad id , quod non

vult concedere, deducendus est. \z

Sin vero pertinacià quis labo

rat , 8C vult filas voces fine definí,

tione admitti , dignus Cst , ut ej

non praebeantur aures , donec quiçl

fibi velit perſpícue dixerit . Variiç Scph ïct'a

variis modís

quaestíunculis premi eum oportet ,._Pl'flní 0pm..

quam molliffimis fieri poterit Ver—

\' “xM_

(1)‘ Cicerº de I'm-em. ¡¡¡1.1. 71'51!. ’

\et o

bis ; non ejus umquam incuſ'andaÑ _

iguorantia; aut lqquendi imperitja, …xſed noflrae ſempertribuendum tar—ª x ‘ ª

¡UIHU‘Ü’*

208 D E CAN QNE

ditati, &inſcitíae- , quod non ’adſCS

quamur , quae ille ſenſiat . Maxi.;

_,sºcracimosme enim: Proprizzm fm'ffe Sacr'atz' ,

,’12 fºuºqªºn'ut inquit Epictetus \1/ , numqzzam

¿Nit-‘ari 2'12 collaçrzzz’a , mqae quie.

quam convicz’i profcrre , aut cava-z

meliq/z‘ : /èa’ canziciantc’s flªmª-c , U

'componen- litcm. Et ſane nam, ut

Cicero (²)inqui1; : Malcdièïa, 6072

tumelz‘ac , Mm ¿tamiz-Jide , canten

tiam’: , ,concertatiamſqm 2'12 dzfim_

tando ;jertz'zzaccs , indígçqc mibz’ Pbiá

laſoplzizí via’cri deben¡

Haec, 8( alía obſi-:rva‘nda ſunt

'monita ei, qui alium ab errore rç

Voca1*e nititur. Sed quoniam hujus

pulcherrímae methodi nonnnlla ſunt

exempla in Platonis- Dialogis; &jn

Xenophonte , qui plurima adfert

Socratis colloquia 5 eos adcat , ſi

cui est addiſcendi Voluptas .

¡ª MM,… Haec, &alía cum nos notèítaª;

‘Pºªulªtiºrxi- rçmus , haud temerc duximus ’ju

bus fine pIa- ~ . . . .culo tempusVCntutCm admonere, In sterlllbus

¿Yªmi nº“ quaestiunculis, ac ſcholarum ſpecur

7 A .y «zz la

(x) Epictetus apud Arrianum lib. ll. Sªf-.Xª

Ïde SMI-nte . A

(nz) Cicerº ?i›lll f”.

STUDIORUM; 209

¡afionibus , tempus fine píaculo con

ſumi , non poſí‘c . Qgid enim prodefl:

figuras torno facil¡ tam exiles effin

gere , ut cas pyxidibus includi neª

ceſi‘e fit, ne levi ventorum vi dif—

flairentur. ,- *Vel catenulas constrin-z

gendis pulicíbus idoneas fabricare,

fimilibuſque opuſculis vacare, qua— '

les erant My'rmecidae Mileſii , 8:

Callicratis Lacedaemonii quadrigaez

quae ſub alà muſcae poterant ab

ſcondi , ut ref‘ert Aelianus : Vana

ç/Z, inquít’, temporiºjaéïara? Hinc

est , quod Plato , ut narrat idem pl…, nm…

‘Aelianus , Anniceridis Cyrenenſisfinduéhiï An

. . , . . nicelidis Cy—qUI fingulare , 8C mſolitum , ſed mu- renêſiN repic.

tile opus ediderat , nimiam indu- hºndª*

flriam reprehendit , inquiens: F¡eri

110-72 ¡¡O/fi* , m‘ qm' Nim: Mm nul—

lim pretii opa-ram mªz/are; (Idea diá

ligmècm: , ¡¡Mt magm'r , <9‘ prat‘

claris Iman' . Qtza de rc haec ſunt

ab Angufliho ade() tradita, divini

tus , vel ut híc adferre haut nos

pigcat: Intelligcre, inquit, ffimpcr

jim vitiacst . Intellzgere mag-Iza , 6

, bomsta, ‘vc-l ¡Ham die-¡mz, beatiffl

imam y( r [WHEN: autm [apar—

' <0) flM.

Mº D E C AN 0NE ,

flan ¡¡¡bil meet , ſed. far-:4117?- Iii/FE..

re namit , mm tempm mmfflfzrz'am

occaparmt. -Sed o {’c-üpenda prorſus

human¡ caecitas animi ,' qui cum to,

tus verſetur in hiſce, quiſêwilíis,

quae apprime, cuique ſcitu n’ec_e,ſí'a—.

ria ſunt -, non tant¡ facimus!

Hinc , ne: ſpes frufletur nostra in

hujuſce facultatis studio , quod \ànc

non ſui , fed emendaudac menús_ po

tiflïmum , 8( alíamm doctrinarum

canſé-à ſuſcípiendum est, nor¡ est_ ut

"‘Geomctriªe Geometriae partem aliqquam, oci¡

&udíum eme

dandac_ men

ti , _fans con—

grmt o

nostri detrahamus, ut otc quae l_o_n._

ge omnium emendamfize, menti, ,1 ac;

praecavendis- ,veteribus , noviſquç_

erroribus pracstet ,z cnimvexo, , haeç ,‘

ordine cerco. , a, certis‘ Quoquq du:

cit .ſimpliçibuſquez princlpiis ,_ un;

º de obíèura d'xlu'untmév ,Ñ diflblutaquç

componuntur, 8; cqmpqſita, in_ ſuas,

dirimuntur partes¡ at ue mens hac-,

ce recta. differendi facultate inſisteq

-re rebus~ ipſis adſueſci‘t, ', 8L cogita-.

tio omnis 'ſerieſque argumentorum

ita progrcditur a, veris , u't_ mens_

exuat ſibi fenſim id omnç, quod, e

Vulgari judicio temerç ,.Ñag: stulta

Ñ C011*:Ñ

STUDIQRUM., zu'

¿onceſpçrat . Qgidquid-autem Geo-I

mçtriaç làçís, 'e'fl'e poterít studioíàe

inventªdª Prªck??? Eªçlidçs a Mera

çatore digestus.. _ 1

_Ceterum quam illis_ Llogilcqe' qúis- IV‘

_. .. . ~ . . DE .MORLIMquxlus lmprºbªm pçrdxmqs ºpçram ª DISCIPLINA.

impçndamus íàtiqs est¡ Moral@ Phil’

loſoplgipe , çujus graçíà_ figdfflm_ omne

ſuſcipx dªbª-tª ªc in. @rªndºm definere

oportçt ª cum alíter non cançum_ non

proſgturqm , ſèd Iàepíflïmq noçitu

rum çfl'e Videaçur; quid eni_m__ ju;

va; rçxjqm exçra nos' poſiçarum ſçiéqz

ciªm, ªdipíſciª ªut.. quick ªx_ ªª Pºr*

cipím‘usx qmdumenti", (I uaç pr , '

prius, pos çontínggnç ,l quaq o eii_ ' -

nostr¡ ſunt propxia , 8g fihç_ qu_i,bus\

probosÑ çfl'q nobis_ non ljcçt, aut ne

ligamus, , aut penítus'ignorçxplzs?

?Mid ç/Z uqe-77;_ , ſapiençjfljmq inquit

Bernardus (1) , ' jàp'era ad. abriªta

tº"? ?Wgilªfltéfflzxiáe ', ſgbdit ¿bb/Erw

rc , quidfiêrq Magix¡ , pz'iuſqqam apor

;eqtÑ Tex?? m mi@ bmwzst Ñ Est aa;

¿em, quo i72— ſe. 0mm¡flimtia:

(zºna, qua@ :amen’agiliza ſabzzix'ax

(º); ². ' (’²5,.(I) Bernªrda: Iqpyxxxn. in Sanz-"ga .

o¡

212 D E C A N O N E

e* 5 ſm’ tu, qui mm timon’ , (9’ tre;

marc !Mm izq/im Operari ſalatcm

pro temporis brew‘tatc fèstiws , m

[Eire prim , ampliüſqm-Mrato , quad*

Qxjſnam h_u_- eii/'cris' Dicirziora ſalm‘i . Híc enim

mame ſaplc- - ~ -…ª &ºpus; humanae ſaplentxae ſcopus nobls pro

poſitus eſ’c, non ut in flerili, muda

que rerum contemplatione conquiç.

ſcamus; ſed ut ad proprias alegriª

tudínes , quae multae ſunt ,. curan~

das , vitamque honefle tranfigcn-j

dam, animum appellamus . EO quíp.

e ſolo melior, praestabíliorque Phi

loſophorum , quam ceteromm ho;

minum futura efl conditio; ſí animi

perturbationlibus medcri, mores comz

ponere ,' beatam deniqu'e , hoc est ho-Ï

_nestam 1,8( Deo Optímo Maximo"

ª_ ‘ 'acceptam vita'm ducere, lÓngQ (hª

&21333²5²249; dio, 8( meditatione addi‘ſèant, Be-z'

vendxprzçce. nc autem , beateque vivendi praej

ºrª mªnªdª? cepta, unde haurire poſi'umus, ni—j

fi ex ea diſci'plina., quae ci‘r’ca mi):

res ad honeflatis {egulaç conſormane

engª ¿Mi dos , praecgptá co'pſignçt P Hinc cst z‘

:às: ªcºmmºn. quºd’ non immerlto apud Graecos,

‘ íàple‘ntum domine ,cçníèbantur , non

qui mechanicam naturae' re'ruír‘n' di..

Pº‘

ST U DI ORUM. 2'13‘

ſpdfitionem ¡investigabant ,* \èd qui

vitae rècte instituendae, totiuſqucartis’ politicae ,' quà recte pctÓfl'ent ,

jura populis dari , Civitarcſilue reg¡ ,

praecepta tradebant.

Haec morum díſcípiiná", quam'

Graeci Ethícen , Latini , auctorc i

Tullio (l) z Moralem appellant, quam—

vis apud antiquifflmog Ethnicos Phi

loſophantes , a temporibus Thaletis,

ui ſexcentís annis, 8( amplius an

te Christum florebat, uſque ad ip

ſius Christí ortum , inculta prorſus

minimº jacuerit', ut liquido con-z

flat ex iis , quae tum a' Socrate,

tum a divino Platone' , Ariſ’cotde¡

Ciceronc, Plutarcho, Seneca, aliis—

que five (haceis , ſive Latinis; im()

8C a Confucio Sínarum Philoſopho

celeberrimo Latinis literis verſà ,

8( ad nos tranſmiſi'a uſque ab an@

no MDCLXXXVI. ab Interpreti

hªs -¿uatuor Miflïonariis Jeſuitis e

,manuíèripto Bibliothecae RegisFran—

corum , dicta ſunt: tot vero , tan

tisque vepribus , ac dumetis Oblita

* (O) 3 ſuit,

(I) Tallin: ininfrappcto Fm .

Apud an;

ti minimºſ);

Et nic. Ph!—

loſo hos di—

ſcip ina mo—

rum cxculla..

, Conſu-:ií

Ph iloſophíª

ad nps tr-¿nSI

milla .

214- DE CANONE ‘ ,

Moralís di

complpmcntü

ªcceplt, JC ni

torem a Jcſu

fuit , ut ex eorum Hortis ¡fix, _vºl

exilcm floſc'ulu'm‘ Éxçetpèiªe poffis.

Qgid ni? Cüiñ “jefa 8( áetei-hàe le

g¡ conſoná Ethicá¡ ñoimiſi Sacris

in Bibliís 'compte'h'enda'tut . Vas

tar-‘nen 'Hebraei populi¡ Vitio ín vc

terí Testamento Yeluti delitcſcéjisj

ſuüm tandem "nitorem , ac ”clari

tatem a Jeſu Christí SerVáforis ho

flri praedicationc ,- ac Evangelio' ác

cepít: quíppe‘ ,qui primas áſ'e'rte

docuit (1) : Diligei'e Min/;cor 110: ,

¡mili malam pro malo reddere; 07%

rc pro pcrstzqü'mtz'bm ui: ,- ¡¡Ó-'razª

tz'mti alteran; Maxi! am pra'ebei'c;

libere mutlmm _dare ;_ámfli pete-zz..

ti tributº” , (Fc. quae a prímis

Christi ſectaçoribus , _ſumtno rei

Christíanae bono. , mirum quam

perſeveranter, & c’onstanter “prác—

stita, ſácra' , 8( profana historiá tea

flatur. Hinc li uido constavt feliu

titatem, beatítu inemque nobis‘ nºn

, Pcrquamadquiri per virtntem Stoïcam , nec

"ªª'ºm fªll' per purgaxionem Academicam , neccitas adquiri

per ſpeculaçíonem Peripatetícam,

- fed

(J) Marthací r. ,’I. Petri ac., 6C alibi.

- STUDIORUM. '2'17'

ſcd pè'r Fidem in verbo Dei: 8( fil

ne, nam fl Philoſophorum ali¡ feli

citatem ponum; in voluptate , ChriJ

flus in fame, 8( fit¡ 2 fi ali¡ in ho

neflate , &fama , 8( amplitudine

hominis , Christus in conxemtu ſui

ipfius , rerumque omnium , fi alii

in gaudío 8( indolentia , Chriſ’cus

in fletu, 8( luctu ,- fi ali¡ in ("cien-r

t'ia , 8( prudentia , ac Virtvtibus moſi

ralibUS , Chriflus‘ in fimplicitate, 8(

innocentia , 8( munditia cordis ,- ſi

ali¡ in fortuna, Christus in miſeri—

'cordía ; ſialíi in gloriá belli , 8( ſub-c

actione terrarum , Christus in pace;

fi ali¡ in honore , 8( pompa , Chri

flusjn humilitate ; ſi ali¡ in diVi-i

tíis, Christus in paupertate; fi alii.

demum in pºtential 8( Victoria , Chri¡

flus in perſec‘utíone , eà nempe de

qua ¡pſe lo'quiturU) : Beata' , qm'

pwstmtioncm patimztar proper ja

stz’tiam.

Sed inter diſcíplinarum' humaá

narum, liberaliumque artium Culto

xes , non fine operae pretio memi~

~ (O) _4 ..nifl'c

(L) Chrifluuwtmr.. ~

V, _

DE JURISPRUDENTIA

ROMANA .

2‘16' DE ’CANON‘E

Jªfïſáïºnſªlfï niſi'e exoptamus , quod -uni Juriſcom;31? ªviglêſièï ſulti maximà ſemper -zadmiratione

gggffgegçgg_ ſunt habiti, cum nºp ſabulas , aut

commentitias narratlones ſint proſ?:—

cuti , verUm ſn leges z & praccepta‘;

quae ad humanae v'itae regulam , 8(

’b'eatitudinem ſpectznt , mentís’ a'cícmintenſiderunt 5 omn'cs enim ita con

' veuíſï‘e 'inveniuntur ,- nt non: plane

a díverſis , lèd ab eodpm prorſns dee

flu—xiflè ‘omnia videantur . Protulê

. \e quidem 8k ſuas antíqui ill¡ Phi-z‘

‘Ioſophi ſe‘ntentias , quas 'tamen fidi—

ligentius cxcufl’èris , nec Omninoper—

fectas, nec ſemper reſPondentes ¡noſ

WORKS-1,5% venias. Unde, tefle Augustino (l) ,ª

octo‘PhiIoſo— 'inter ducentas octoginta , 8( octo

XHHÏQÃÍÏÏ Ethvnicorum Philoſophoru‘m de fi

\Tïmfiºmínis ne , ſummoque hominis bono , quas

* ' Collegit vir Romanorum e_mditifl'—

exigíªgffiáf mUS Terentius Varro, nonníſi uní

ſoghantjbus, ca potest efl'e vera , quam fingula—

Líªffisléïfiſggri ſelicitate ingenií Plato, quem di—

., homlms

ono. ſecutus 'videtur , de quo idem fic

te

(Ó Sinctus Augnstínus ¡¡G.XlX. de C’ivítqt.- D5,

FAIJ. ‘

“ªmmº- v'inum cognom’ínavit Antiqüitas , ad...“

'ST‘UDIORUM. ªl"?

p

!estatur AugustÍUUS (17 : Plato Do)

imitatorcm , Ó‘ cognitarcm, Ó’ ama‘

torcm dixit qffe ſapivntem , caja:

participatiom- jz‘t beats:: . y '

' Him: ínstitutionem ſapientis vi-Ï -

tae ſuſcipiendam cenſucrunt quam¡

plurimi Platonicis e libris , utpoçc

à quo ſuperiorum omnium aetatum. ,‘

atque gentium univertàrum, ac ve-

terum Poè’tar'um *ſapientia effluxit:

8( praeſertim ex libris ªde RepublL

ca, 8L de legibus, ubi uberiores af—

fectionum ,Ñ 8( rerum humanarum

cauſi'ae panduntur -, & cum¡ priva

tac , tum publicae felicitatis ratio

nes ad ſol-am honestatis normam ‘ ' "

deducuntur. Hínc Horatius humaá

nae \hpientªíac latices a Platonis Dia- .

logis hauriendºs indicafl'e -Videtur ,"

.cum ait: y. v ,

Scribma’i reêïc , japan ç/Z ¿9’ prim

ripizzm (9ª fim- ,

Rem tiki Socraticae poterzmt (¿fim

a’cre cbartac". Ñ Jurffmnſul_

VerumemmveroJuriſconſultorum 1²01mm RlªriFª

placlta magna ex Parte conveníunt ª

- cum

(I) Auguflinus mmm. cazar.

2.13 DE CAN ONE ’

Cum iis , quae per ?nªi-‘bum De¡ ticª‘

bistradita -, 8( demanda'ta ſunt; 8(

ſane, cum èarum legum; qUàs tu

]erunt Deccmvíri , reliquias çollige

rint homm tempornm eºruditiffimí

Víri , fi quis cas e-volue’rít , May-.Ñ

ſèn in pleriſque capitibus agnoſcet.‘

Qgippe ſi originem Jürís Roman¡

ªb 'remotiori memoria repetamus,

- Moyſen .ípſum haur leví ex parte

illius auctorem reperiemüs. Multa

enim Aegyptii ab Hebrads , quibus'—

cum Víctitabª’nt , in ſuos vertêrc

mores . Graecos-autem; e quibus

Roman¡ primaeva jura accepcrunt ,’

Erichtheus, vel a Phoenícibus Hebraeís affini~ac Ceerops ex .. -

Aegypto in bus, vel ab Aegyptus accePxfl'e cre

fiſiiffig‘g‘nïáï; ditur ‘,- Erichtheus ením , ac Ce

res patrios. crops, qui Athenarúm Urbem pri

mi legibus compoſuerunt , primi—

que imperarfint , ex Aegypto adve

\nera'nt , indeque ín Graeciam ad'tuq

lêre mores patrios , quibus multa»

' haeſèrant ex Hebraicis inflícutis , ut

ipſe Cecrops, prºpter Graecos mo—fl

res Acgyptiis ínſitos , ¿ºt-'7*' recte fue-z

.rit appellatus. Major est etiam Im

peratoriarum ſa-nctíonum , quize h-i's

' ' ' uc

STUDIORUM: '2'19

Í'uocèfièrmt , cum Moſaicis affinitas ;

‘unde -, 'tene Hue’tio U_- , líbellum

\èripſit .olinibLic'inius Rufinus hoc

titulo: Collatio leglmz ſzzdaz‘mrzmz ,

?9' Ramwarz‘zm -._,Lubet 'pauculas ad

ferre judicialesiéges ~, quas a Deo

'cum didicifi'et Moyfès , ‘ad ſuos ÍCÍUJ

¡it, ht videre efl Ek-Ód.XXI. XXII.

.XXIII. cum quibusfi' collatio fiat Cºnº…, lª.,

'earnm , 'quae in Codicibus a JüriSª Jugªiía

. .- b . z I º'.

prudentibus_ Romams ſunt exaratae 5 manamm.

,certffçhaut infitias quis iverit, quin

ipſiflimae videantu‘t- -. Prima fic ſc

habe’t ; (¿zii bómz’zzc’m_ prada-iz: _occi—

defit, tapiz? pomº; ¡¡¡Et ,- 9112 I'm

pràdcmvc’x‘ilz'o Màltabitzzr . Scrun‘d'a g

(¿zi pah'em , 'mah-¿WW ,Mmm-77': ~,’

canvicjamqac' ei: dixcrit ‘, capital¡

ſzzpjzlz'cio ¿zfficiczkr . Tertià.: Si 'quin

prqeg'nanlcm feria-\2; , factzzm ¡¡z/z‘ tªx'

tt’zfferit , Mm ?Jó’l ipſa Z'ÏÜÉ’Z‘ , ¿9’ bie

damzo criſ ahi/Mía: , qual/Mm mah“

Titi intercrit; ?Mºl cado-m maï'iêílct‘,

¡79‘ reddat Mhz-am Pro 47717724 -. Si

avala , w] dame , ?El-7120713( cam

mz;—

(I) Huerius PTMÏUÏÏO ¡7. en?. Il. Mi?. ¡¡¡FPII/¡Mt

Emmy].

220 D E C A N O N E

mutilawrít , reddet ocalum pio 0M;

lo , - dentem pro dente , Mmmm 'prò

, _ mmm , (‘Ïc. Qtzo quidem 'loco ge—

neralis fancitur lex talionis , nt qm—

¿íPrºc'L ' ' lCm quiſque tu'lit injuriam , tale ‘

Pendat ſu plicium. Idqúejus, quod

ajCodicc heodoſiano appellafurpae-l

_ _ na reciproci, in legem XII.Tabb.tran—

-V‘m V‘ ª?“ ſiít . Qqarta : Si fm- \zaèïzz domam c -cllcrc omnla .

furª. clªmantªfrmgem vulneran:: fuerzt , (9' cx ?ml—

HÉÏÉZÉÏZTÃZMN mariaMr-ü, permffor 71012 EN";

ºlgLPª‘ªºº‘l‘º' ram ſalzgaiizir . BO in loco lex di

' vina quemlibet homínemfiatuebat

Jíustitiae Vindicem contra furem no—

fturnum , quomodocumque vim infe-

rentem. Bod etiam tranſmiíſum est

in 'Legem XII. Tabb. Nam ea lege

'vim Vi repellere licebat , ut refert Ci*

cero in orat‘ione pro Milone . Cete

rum ne -longius abeam , Divortii

jus , quod Sp.Carvilio auctore; aPud

Romanos introductum est , mana

Vít a jure Moſaicoç ſicut¡ 8C lex il—

la Romanorum ,‘ qua cautum erat~,.

ut ſiqui excavaret ſoveam , quam

practereuntes praevídere non poſ?

(ènp , in eamque prolapſum' aliqu-id

factum efièt decerius , .auctor fo'v'eac,

’ damª.J

STUDIORUMZ _221_

damnum \àrcire cogeretur (U . Í

De cetero quicquíd aPlatonc,

aliíſqu'e Gra’ecis phíloſophís (qui a

Moyſis columnís, ut alibi- .diximus,

doctrinam adripuiflè creduntur) de

honesto, 8( juflo ,. de finibus bono—

rum 8( malorum 5 de* regendis po

ulorum moribus 5 de legibus , à

Republica quaestionibus adfluebat 5»

totum id omne collectum a Roma—

nis Juriſèonſultís , atque in, Urbem

traductum, inque Jus redactum est ,

ut publicae ac privatae cederer mi?,

' Alitati, Unde Jus Romanorum Grae

corum philpſbphorum , Stoicorum,

prgecípue brevibus , atque‘ conciſis

numeris concluſas ſenèentiasz \hope

redolet . ªura' igitur gloriari ſe poſ

ſunt Juri conſulti cum Ulpiano (ª):

Vcram 72071 fimalatam Póilaſbpbiam

ſeêfdri; enimvero, ut arbitror,

'mo inficias iverit , quin Philoſoph'i

_Romanorum ipfi fuckintjuriſconſuh

'ti,. legum cuflodes , 8( justitiae íà

.ªcçrdotçs appcllati ,' ut— qui in una

. \ ' le.

(1) "L—ui fºvedm fl; ªd le¡ m¡ ufflfam.

{2-2 lfipíanus LRI.; de JL, . ¿Tªj-:r:~ 7

Juríſconſuki

non fue???

ſectamur i

11²* loſophiam

4 h

'9.22-v DE. CANONE

(

l

legUm peritia, omnem ſàpícntiam' i501,

-ſucruntz' , nt Reſbublíças funda-a;

rent, f‘undglt‘asct regexcnt; und: Ho-z

xatius, (º ². ' "

. - z . fm? ¿ac-c ſapiezztia quanddm

Publica Fria-ati: fica-mn, fan-az, pz'ofanix; ‘ ſi ª '

_C'Otzmbii‘zi ’probiber@ vaga , dare_

jura 77147771.!" ª ' ‘

_Oppidq maliri , lego-s, ¡midi-rc_ li-j_

¿mo ._ “

Qgare; , ut ſcite admodum ex*

Scneé‘íjffl advertir Víçus , eadçmAde

finitione_ Romani Juriſconſulti _, Ju

riſprudentiam ,’ qué‘. Graeci làpien

tiam , Dizirzqr'zim ‘, èümqnqz'qmqaq:

(emm zzatzfiam , definiçbant .l ›

Porro ad prudenªtiam Romano-x

’Ad Romano? rum, fuifl'e adcxibllllktam philoſophiam

_rpm pruden

tlam adtríbu—

!ª fui: Grae

cºruxp phüo.

\ºphxa .,

Grgcçorum 5 plura dogmgta ,Í quac,

\rx jurezz civili¡ verfinçunª ,_ ugequc…

eorúm philoſophopum ſcholamv , ac

Stoicam’ praeçipue redolent , osten-g

dunt ‘. Ex¡ Gracciac enim Civitatiá

ª atquçAt-hcniç potiflímum ª ubí‘Ñ‘

- . , _ ,0,1

I) Horàtíus ín m- ¡vaiº-4;_

Ez) Seneca qquxxmx..

STUDIORUM- 2.2)

Sºlºnís inffltutª Vigebªnt 9 Rºmam.

leg-.as rçporçarunc Lçgati tres,- in

Graçciªm hªç una. de. cauſ‘sa miſ!? 5

quªs deinde, adic‘ctis duabus‘aiiis;

aDeçemviris ad populum latas,, faz ‘

ctoque Senatuſ‘conſulço z çaptis gu

ſpiciis, aççiçis Pontifiçihus, ,'81_ au,

guribus ,i çeqturiatisve Cqmitiis,

>p0pu1ns, univerſus ratas cfl'e juflït .

Qqae lçges ad omnium notitiam, Graccorum

&'utiliçatcm açnçís inçiſàe tabulig ¿Hínïgºffij

fuêrç , ¿Si in_' forq jufl'g populi Cºlqtªtªc.

loçataç, EX. quº !iºn ºbſçum cºl-ii.

gituç legem_ non obligar@ , niſi, prQÑ

mulgçtuv (U .1 Sçd ¿Si Romanos Va

lerii Publiolac operà, 5x auctorítate

adductos, jam_ ançça plurima Solonis

instiçufª. ªdmíſiffç, Pefhíbº.? _Plurªl-ª Romanorum

chus (1) 1 igjtur Juríſprpdêtía

. . ipſiflïma , acJuriſpxudqntia illa¡ Sagem (ip ª quam emº-9ra [a1

Graeci fipiçnçiam Voçabant ', 'quin P‘ºªt'ª*

& iPſifiÏlïlª cadem \.39 z quªº ªd “ª

los fui; importata , eodem‘mcrito

nominç, quo Graecorum , inſigniri

-debuicª Hªce, ªmm. .ſªpícnüª , cum

to

(1) Plutarchua iq compar-It. Sªlemó'Pub'Izol.

(2.) LA‘ªcmnflímae , c. de' legibuſir . Anthem. m mi

gm fªct-ze ¿null-'m1, Cam_ inifli: Meza! _di'lhïr-IV¡

5.24 DE CANON'E

tota verſetur, ut,vitentur fact'a om¡

nie, quae laedunt pietatem , vere'.

cundiam, & existimationem; ne alía

cujus Vitam, incolumitatcm , liber

tatem , honorem laedamus , aut vio-g

Jemus 5 utquc ab alieno manus ab.

flineamus , hoc ett res alterius non

adtrectemus , aut mínuamus , atque

Patiamur, unumquemque rebus ſuis

uti, tria praecepta , ſeu potius Ju;

ris naturac dictata , nObÍS-conſignat :

J‘uris PrIºÉº-HONESTE VIVERE 5 ALTERUM NONpuſicu pqtuus - l

:natura: dxcta-LAEDERE, Jus SUUM.CUIWE TRIBUE—

*ª - RE; quorum primum ad. modestiam ;_

alterum ad temperantiam, tertium

ad justítiam pertinct.

Et quamquam: Omnizzm , ut in;

ZEBRA: quit Seneca (A) , bomstaram mmm

mstivc ſemi— ?mina Mimi ¡iq/Zn' gemaſ, qua:: ad

{Ïſiéfª‘ª‘ª monitiom cxcimmw- , ;2012 alitcr

- ' .quamſcintillafiatu 169i adjuta igrzem

- :mm explica: 5 quin, vero , 6C ut

Cicero@ elegantius alt ,. 7207/ ſOlIm

jajh’, ¡¡giüstiçac cªmina , ſèaï virtu

;tlmz omniam’ , que j¡ adolcstexe. li—

cer::

(I) Seneca apx‘pxcr. _ .

(ª) Cicero ¡ig-.RF. Tªfªlla ¡Uma

S'T'U D I O RQU M. 22)‘

'IBI-et ¿pla nos ad 'bc-atan; Ditam 7212-_

*Mm-\perdacerct ; tamen stuitorum

hominum- mentes variis affectibus Animiaffe.

a 't ta vai-¡is erroribus im iicitae ªiº ſï‘ºPº'hºªg¡ ª e ª p J 1111116) e rect

a recta, regia‘que Virtutis , aç {Emu-¿nª (Pick ª ›

¡flicitatis via- dcflectunt , qhiiqms …ªº ªm'

calles ſectantur, ambages , acſo's quacrunt maeandros : cumquº

ſui «ipſòrgm plus aequo ſint amanz

tes, ignazri alien¡ juris, 8( ſui , pro

prioque~ in"inunerc prorſus hoſpi- .

tes, -reddentes jura fibipenitusignoa ' ' ' \

’ta , flultitià ſuà imperare \àpientí--ª - ~

bus autumantes . , doctorum labores

irrident; atque in aliqs injufle ſe

gerunt , ipſorum fortunis‘ invident,

dolent de raeçiare f’actis , aut dictis

laegantur e adverſis 5 perfidi , calumi

niaçores , blaſphçmi, rapaces, foediá

fragi, parar¡ ſemper ad nocendum‘ ,‘

nªmquam V’e'ro ad beneficiendum:

,.....‘....ficomrziªfati:

.Ill ¡Wim marc', 'ac retro ſublapſzz

refi’rm'. COM, ' , .

N072 ,alim- ’,’ quam qui adamſ?)

q wíx- flan/¡¡ze [cr/\bum y

Rc’mzgiz's ſêzbz'gz't , _fi _hacha far

rª ¡ªmé/2‘; , i ‘ ,

(P) A?:

Hal-name

lcgcs natura.

lem , \3C dz

vimm ſubſu

~Rem.

‘22.6 DE CAN-ONE

dique illa-m 'in praeccpsprarza m;

pit almas amm’. ’Bocina humanis legibus opus

fuit, quae praepofitís poenis , hªgªn¡

namr’alem , ac divinam ſubstinerent¡

errantes corrigerent , rebelles com

' ¡‘imerent , calumniatores talioneaf—

Pficerent , omneſque in officio .contine

rent; nam ut appoſite Perſius (1) air:

APPQ/Ïò‘a mzortax texte-¡Ida regula

more; . - ‘ -

Sªpientes vero, qui stultís reapfè prae‘…

flant , 8‘( naturà , Cúpíditates quibug

vulgus‘ afficitur, ad rationem revº.

-Cantes , ſubigum; , &cum juflit-¡Aa per:

'fe convenientes , leges. non. dominas;

~ habent ‘vitae ,fed comltç—S ;peque ’ma

gistras, fedconſortes , 8L ſocías cohſi’

liorum .. Itaut ViX ulli.: practerquam;

ſapientibus liceat in libertatem Vin*:

(zi-:areſèſe x quandoquidem fortunam

contemtu - rerum humanarum -elu

du'nt , -& bona’mmentem Cum Croeſi*

copiis minimº commutantes Ñ ver-I

ſiſque virtutibus in- morem , cºn;

grutmt legjbus,, non obtemperant '.

» Qga

Pc'rſius.ſatyra ‘V.- , º …ª K 'ü

t .(1‘) A..I

,44—1Au

S T11 DI O R11 Mi, 2‘27: ‘

Q

z., Qgapropſer g peº* Summ_o L'çü' ªffſPÏüffiL

gíslatore datI- Prmcxpes ~, qut alus pcs?

praeſint , anímadvertendique jus\v ha

beant in eos , qui leges ſuas con-,

temnunt , juxta illud (l) :-Per me

.Re-gc: rcªgzzazzt , {9' legam COM-diran:

jasta decemzmt , quibus ſanc nos

obedire oportet , non ſòlum proptcr

tímorem , ſcd etíam propter con-s

ſcientíam_ 5 nam ut Apostolus ad

Romanos aitfª) ; 07727217¡ anima pa.

tqstat‘ibm ſzzblz‘miaribm fama—’ita fit:

¡201,2 c/Z Mim pulg/ias* , my¡ ,a Dco :

gma- Mtmz [MÍ , ¿Z Dco ordina

ta ſzm't . !mmm qm' #ej/_17M peter

flan', Dc¡ ordizzatiocti roſ/Mit‘ . (¿1,12,

@Item rç/Ï/Zzmè , ipſi _ſz‘lü‘ damrzatia

mm adqm'mrzt, ¿az-’EO Izcc'cjfflz‘cttc fali

dz’z‘i astoz‘c ;207/ jblzmz ¡'Opífl' ¿ram ,

!Ed fifª??? ¡¡Folder car/ſiicctèictm. ,

‘ Meminerint \amen cum Eccle

_fiasticj Praefecti , turn ſeculares. 613;'

collatam a Dec." testatem. non ,im

deflructíoncm , in aedificatim- ,

nem , uc- Praedicat Gentium Aposto»t ' ‘

’ (PT) ²- …lusí

Si) Prwerbz'orum V11!. , ' 'ª

²)_ .I’aulns Apofloíus Rªmgnxlll.

22:8‘ DE CANONE"

'1

O

las U) . Hi'nc Sacri Canoneé' ‘(²) ,

Acum nullam, &irritam, ac inanerrn

Lcgibus evi—

denter inju

ctis ſubditi nó

tenemur.

decernant eflè excommunicationcm ,I

què innocens adstríngitur, idem- aſ.;

\brendum pet-ri ratione _de legibus_ ,

evidenter injustis., filbditos his n-ul-,

latenus adstringi: Deo Mim obedire

aportar Mªgix; quam bamirzibm-, -utſ

reſponderunt Petrus,8( Johannes 'APM

fioli legalibus ſacerdonibus , &- ſcrí-l-~

bis , a quibus prohibiti fuerant Chris

flum praedicare (ª) . Neque enim-li-.Ñ

citum est obe‘d'I-re fiIbalternae-pot'è-¿T

fiati~~in his, inquibus opponitur ſu..

periori potestati . unde ſàp‘ienter ,ait

S.Thoma‘s (4): Pole/latiinfèriori 1712-‘

¡MMM aliqüisſübjici deliciª , ¿WWII-'Ñ

tm aperiaris ordimm ſefrºaat , a:

qua z cx-orbimz-vrit, ei ſZljbjZ'ct 720m.

aporteſ . Quart: populusConflantjE

nopolitanus , qui non obtempcravití'

Nestorio Epiſcopo impiumv dogma’ de

duabus in Chl‘ÍÃO‘ perſonis ſpargenªª

- ‘ -. tí"; ²

(lg Paulfis Ap'ostolus lI.,Cari'ntÏ›,XÍ _

(z. Can. Si quis‘ñm refla, & Cancun¡ ªlzª“: XXIV;

'guaEflJIl- ‘

) Añuum V. " ' " ‘.

(4) 5.’1‘homJ1. II. QÜMILXÍXI_ (MIU. adª

’ ò

Ñ s-T'II'DI'ORu 52-9,

_ ‘ti' ,Í l’aude'm estbconſecukus‘- á'Cele—

(fino Romano Pontífice, hoc Domineªp'ritſi'n'o , ut'patEt_'EX ip'fius‘epifloia

ad Cierum , 8( populum Confiantiſi

hopolit‘anum', quae' _incipit' :-- Ad eo:

gm' faciaat. Ecclt ;am Dei , &c. ubi

hace notatúè-digna iegú’ntur : Qid

- pez' babe-at ’grex; , quando-lapam fi:

ipfi :Pa/Zar' 'oficttdit , (ºª-fic 07M¡ 1n

I'aa'it , (9' ¿giraſ/atar 1'71 finger/las?

'P'raclzmttzrª pabztla , izan rcfieèïam ,

ea’ nox‘z'a . Beata: tem/E72 grax, ‘HH'

#edit ’ Domina: dv paſcmfs judía# .

Et quamquam nuliae fuerint

Gentes , ne barbaris 'quidemcxceª

ptis , apud quas , ut ex 'Veterum

historiarum monumentis‘ accepimus,

ſuae -non fuerínt ſcripto traditae¡

& digesta-e leges civiles; tamen maz -

jus prae’ceteris studium in his pº* Rotpzinºrum

fuerunt Romani; artem‘que populos ªªªmº

non ’ ta'ntum armis ſiibigèmdí , ſed

etiam justís legi-bus continendi , cere

Iis diligentius excoluêre; Bod ele

'gantius hiſce verſibus exprimir, ¡POE, 7

_xarum Plato (U: -_ ›

(P) J x &Exª

(1) VLANZUd. Ñ __ ‘…J ~

::go DE* C ANONE

a..

_- _EMA-dm; ªlli ffliraiztíd mailing

dfrd: , _.

Cmla eq'm'dem vivo: date-mt deWWW/are 201m:: ſi

Orabwzt cazª-{[7215 melím , coa-liga;

mmm: _

Dcſíribmt radio , (9’ ſmgcntia_

' fidem dico-;zz . '

'Ta regere imperia 170111110: , Roa

mam- memem‘a;

(Has tibi emm‘ artes ) ¡¡Mªgna

. 'impone-rc mor-em:

Pdí'tfï-B ſybjcctis , (5' debcllareſzz,

pcrbas.; - - - '

Hinc leges condere Orbi terra-s

cum proprie Romanis a Deocon

cefl'um ex ípſo Virgilio recitat Dia.vus Angustinus (l) , 8( inct legibus

, ,ferºndis , 'jureque- dicundo omnes

deinceps Gentes ſummo fibi honori_

dux’crunt .ad, Romanos proxime ad

cedere,ªc0ſ ue imitar¡ , quare ¡non,

7 ² imm-eritoxa ustjnianolmp‘eratore º)

¡Uſhskºmª Urbs Roma legum patria' appellaq

e um donn- - ~ . . ‘ . , .c‘ 1ªm. tur, .nam ut- cecmltCla-udzanus (3,:

- ' -‘ A??$1). Tívus Auguſ‘cínps -ZíbJ’. d.- Cía-it. DEÍC11P,XH.

a.) . ufliníanm Now'llª IX. in prim.

(z) Claudian. de land. :zi/¡5. Hum.; …

STUDI'ORUM., 23.!

,' Arm-071m , legamªac. paren:: qaae

fzmdz’t .m 0mm: ‘ A

Imperz’am , primigm dç’dz't cana

bala juris. - ., Et ſane , ,nam‘ praeter-Rpmu‘ii',

'aliorumque Regum -Romanorum le.

z—ges , quac [tante Regia potestate,

"Romae obtinebant , exactisRcgibus ,

ut Livius ait , placuit cegum con; Enffls Rº;

flitui jus in Republicaz q o Civium gibus ceràtxm

diſcordiae Componerentur 5 hac una &DÉÏÏÏCJÏ

de cauſsa , ut ſuperius diximusz'ªíªªªiªª

mifií ſunt armo circíter ,tercençefiª

mo ab Urbe condita , tres Legat-.i

Athenas , 8( ad alias Graecorum Ci—ſivitates , qui leges ab his populis'

ſervatas 'dejíèriberent , 8( Romam'

importarent; ÍÏS vero, exacto trien

nio reveríis, .adjuncti fuere ſept’em

viri‘ prudentes , qui unà cum ipfis

earum iegum delectum haberent ‘:- De .Atque ita Decemviri legibuadc— ,ilegiiïx‘ÏTcÏcſi-Ï

-stribendis creati, per quos legesſiin ff“bºª‘ªª‘ªª*

.decem "Fabulas digesta'e : quibus '

..non muito post; ut çeteris occuc're

‘retur , quae \evenire potuiſi'ent , ad

ditae ſunt. aliae duac tabulae: adec—

ut* totius'publici , privaciquejwris

:zz DJ:: CANONEÏ'

!ati-ces ex fonte duodecim itlªkumxu

Tabb. hauríremur . '

bÏÏSÏtÏZ SEI” Hiſce tabulís acceſi'crunt Lª_

aa Prrïjeltorfi,gfl , quae ab univerſo po ulo; P151

iffigr‘ªàïffiªbiflim, .qua‘e a plcbc ; mata/‘canª'

rrºdíit- falta, quae a Senatu fiebant . Item.

Edicta Praetorum , ex quibus proç

diit jus , quod Hanora‘ritzm dice;

batur . ' ‘

› Sed mutata Rcípublicae ſacic…,

. Ñdelatoque , ut par erat , ad unum

homínem imperio ; ab Augusto uſque -

ad Justiníanum per ſpacíum quin

-gentorum circiter annorum , mirum

3810.13¡ FRESH-in modum excreverunt Imperatoé

arduª Mudelrum Conflítutíones . Magnae quo-_L

;gíª Reſpºlª—;que aïuctoritatis fuerunt Reſponſa

' Prudentumg non ſolum quia eorum

:conſilio jus dicebant Imperatores,

,fed etiam quia eorum monnullis pu

blicam de jure reſpondendi faculta—

&em Concefl‘erant .

, ' EX hiſce Impe'ratorum ab Adria;

;po , ad Conflantinum conflítutioni- _

-bus , compoſi'ti ſuht- duo Codices,,'

-alter › ab Hermogene , , -a Gregorio ~

-altcr , quibus tertíum edidít Impe.,

¿rator ’Ijh-cdoſius j11DíÓr.,_labore octo~…~-.. zu x l- 1 y l Pru- i

STUDIORUM'. ªz;

prudenwm-.vírorum u‘ſus‘, in- quo

Impcratorum aConfl'antino ad ſua.

uſque tempòraz conflítutionks ‘inclu

fit . ª v .

~ Sed tandem *Impera'tor Juflinía-q

nus , quiere Imperio part'à , cum‘

_que Imperatoriam Majestatem , non

folum armis decoratam , verum

Ctiam legibusv vellet eſſe armatam;

jus civile in' cum ordínem redigcn- Ju ?giªaín‘glºiz

dum Curavit , quo nunc utímur ,ºl-dinem ze.

electís ad id' decem viris ‘praeflan— “ªctuª"

tiffimís , qui Codices Gregorianum ,

Theodoſianum, 8( Hermogeneum in

unum contraherent , LCgeſque duo-.

bus millibuslibb. \barſas in quínqua—

"ginta fàltem "compingexent , unde x_ __ ' Q -

.Codicis , Digestorum, ſeu Pandecta- YYY!? PJ; ~

'Ium origo . Codicem Novellarum , ?ªgndccta’rum —

quibus novas a_ ſe latas complexusAºº‘ªºª

crat , necnon 8( libros Inflitutíq—ç

num ,. quibué elementa Jüris Ro—

mani , ſuccíncte contínerent , cqm-É

-poſuit . Hunc librurn omníum libro-5

.Iumjur'is civilís nítídiffimum , cºmª»,

Iiffimum , fàcíllimum, nulloqu'e pe-;z

ne interprete indigentem praediçat.

Cujacius_. Et ſanc, Ram: l, ,1

s. ‘bil‘

134 DE CANONE‘

COIW‘ÍIZÓ’Z' bit tem/i: legum .Pr-ica,

capta libcllm, ›

Primaqm* Romam' ſcmimz juri:

babe-t.

Hos libros lnstitutionum , cum

Codice Novella'rum maximo cupí

dae legum studíoſize juventud; rei

que literariae bono , jamdiunobis

incognitum , vcluti in Iucem retra

xit claríffimus vir Deſiderius ‘Ab

bas Caſfinenſis , qui ad Petri ſedem

alſumtus , Victor III. efl .appella

tus , 8( in Bibliotheca Caflïnenſi

conſervari ſummav ope , ac ſiudip

curavít' Circa medium undecimi fe_

Caffipcnſibus_, culi . Sed non dubito,, quin plurimi

FJÑ‘L‘Ñ‘ÑTÏÑTDE: quoque, Italia debeat - Alphano , Al

"“¿ª dºbºt- berico , Orderiſiog 'Petro Diacono,

Amato , Pandulpho , Anonymo, aliis

que Caffinenſibus , ‘qui‘ veluti post

limi'n‘ii jure, ingenuas artes , 8( gra<

viores Auctores, Barbarorum inunJ

datione pefl'undatos ,. ad nos retra

xerunt; maxime autem .Defiderio

Abbati ideo debemos , 8( quod eis

facem praetulerit ,- 8( quod cum

Une/tempçris nullus in Italia efl‘et

artis typogtaphícae uſus , gran/io,

,_ .. rum

STUD‘IORUM‘; 23‘;

rum'Au'ctorum voiumina cum librq

Institutíonum Justíniani, 81 Novena;

\um Codicc, próſuſis ſumtibus ma;

nu exarari , 8( ,in Caflínate Biblio

thecapublico rei litçrariae bono ad

{ervari‘ curaflèt , ut Caſiïnate Chroz

'nicum testatur. - - 'Y

' *Sed cum 'praeclara «illa , at.

que 'egregia authographa veterum Pandcctarum

Juriſprudentum , 8( legumlatòi'um

monumenta ab Justiniano Imperaq

"core , ſummo totius Orbis bono con

cinnata , indeque exitjali civilis Rei-z

publicae , totiufipie Italiae malo ,

per _plura \ècula ſub tenebris obli

-Vionis dilituifl'ent tineis, ac _blattisª

exeſa , tandem Lotharii Saxonis Im-_

peratoris Occidentis , 8( Italíae Re

gisºtemporihus', uti alíbi diximus ,z

nempe -ubi injustís perturbatis co-'

mitiis , Ecclefiam q, Ohl'ifli › ſp‘on

ſam ,. fideliumque _matrem lacera—

verat ſchiſma Petri Leonii ſub 119

turn o

Eccleſia con—

fiictara ſchí's

març Petri

-mïnC-Anacleti, legitima, 8( canoni— Lºªn“ *

ce {èdente in Cathedra_ DiVí Petri

In'nocentio II. cui idem Lothariuseximià virtute , ac 'pÏudentiê prin—v

ceps favebat' , eoque proínde bél

lum

&’36 DE CANONÉÏ

Ium gerente adverſus RogeriuzñA'pu’r

!iae ~, & Siciliae Comitem An'acleri

fautorem , utpote\ qui ab eo‘ -Re'

gis nomen conſecutus, Panormí,’

b quae est Siciliae Métropolis, díad‘e

mate fuerat inſignitus ,' Amalphiae

Urbe Salerno proxima z‘ 8( -n'on Mel—

phiae, nt fa'lſo ali¡ putant', reper

‘ - , ta f'uifl‘e , prae CCteris testatur Si:

go'nius q (1) ,_a P-iíànïs , qui tum liª,

berae Reipublicae jure fruebantur,

in auxilium ingenti claſí'e venientibus , Gerardo Cajctano ducev , ac

* ejuſdem Reipub‘licae Conſule (ª) ,

cum latae opis plªaemio-iiſdcm ceſ:

fiſi'ent ,- Piſas importata ſunt , ín

de' a Gujo Coponio exercítus Flo-'

rentini praef'e'cto; posttria circiter

íècula , ea Urbe expugnat‘a, in ma,

gnam triumph¡ ſuipartem, Floren

x tiam transtulit , 8( mutato nomine

?ºídº-‘XR Flº— Pandectae Florentinae ſunt appella—

mnam :1C0- . - * 4niº trªns- tae . Cumque eodem tempoxe Razªmª Vennae emerſeritv Constitutíonum Im-j

périalium Codex , “8( ªªDº-,ſideª'º

. ‘ " …,,Ab--.

*ª é ?ÃI’ÉÍKÃÉÍÍIÏGJUM‘I 4'

!ª _.

S TÏUD'IOR‘U :zz

Abbaſ:: Caflïnen‘ſi , r6vocatae fue-i

Tim: i ipfius Juflíniani Institutiones;

ac Novellae,.Có,iIflitutiones , quae

per Italiam "vagïbantur ;cgexçiviſcenq

tibus univerſis Romanorum legi

bus , cum quibus pullulamnt cete—l

tae quoque \tientiae ſub .iifflemzte,

nebris ſepultae, ac post diuturnum

exilium ; uberiori ſoenore in patriam'

restitutis , ſublatiſque vestigiis pur

blicae ſervitutís, emifi‘o publico edi-_ Idiºmª,,

¿to ejuſdem Imperatoris per omnemffiªïlïffigïgj’f*

o. . a 0 I ~ *

Imperu ditionem reducendl , revo- _dique juris in

çandique juris in Tribunalia , in- ¿’¿Z‘ê’èflgfigª

que publicas ſcholas , quarum pri- gymnªſiª

ma , ac celebr‘ior instituta perhibe-~

tur Bononiae ſub Irnerio juriſcon-fl‘

ſulto Imperatricis Mathildis , aulico ,'

qui Confiantinopoli juri operam de¡

derat , exarſere omnium studia , 0m-,

niſque Italia , Veluti ad imaginem ve

teris Imperii ,, atque ad monumenz

tum priſcae libertatis , ſuis 'legibus H l

recipiendis, vulgandiſque tota fuit, ' ‘y

Cum vero Monachi hiſce fludus_ plus… Jurisſiudinm

aequo ſeſè dediderint , relictis iiS ;gªt‘l’l‘àiªfhïªvª'

quae ad eorundem infiitucum adpri

me necelſariaViſa \‘unt¡l Alexander

‘ hoc'

_ o *

*M

'238‘ DE'CANO N'E

hoc nomine III. in 'Coqcilio Tux-0:.

nenfi , ſpeciali Canone vetuít exceſ'

{um . Eluxerc hoc terppore tres prac—

st‘antíffimi ~viri , Petrus ncmpe LOM->

bardus Epiſcopus Pariſienſis, qui cum

Theologiªm per antiquos libros ſpar~«

{am in methodum redigiſi'et , quod

]02Damaſcenus ante annos quingen—

cos Gpaecis praestiterat , Magister

ſentcntiarum est appellatus , .81 Scho

ª lasticomm- parcns merito_ habctur .z

‘ Gratianus Monachus Benedictínus ,~

qui Decl‘ctorum librum compoſuit, 8:,

' Petrus Trec'enſis, dictus Cámestor ,

quiHistoriam ſcholastvicam edidit .

_ VerumenimVero ne ingrati cri

ºflà‘fuïgé‘ªm men in Patriam quiſque jurº nobis

' objiciat , non_ me piget illius hïc lau-.

des retuliſi'e, .ncmpeÑ 8C quod codem.

tempore. rclatus Rogerius" venit Alli- r

¡Brºs-ªriªs Al- fas ex_ Samnii Provincia Urbem cele-~

l ana: Urbls, . . \

ac Pedcmon- berrlmam ab Hercule ,4 ut creditur ,j

{Emª‘flíºn‘z’i’fàj conditaxn (U , quae olimyuna fuitcxx- '

tus., Praefectueis. populi Romani, 8C postÑ

r‘ , praelium, Social: ª tcstq Frontino (ª) Ñy í ~ ’ ’ ¡ 174,/ r‘, .

j¡(1) Polyfl. “11.1". Ñ

(z) Frontinuszngjflccal. num-?²ª. w*

4ª?“

_ STUDIORUMÍ 239

Bolonia .deducta militaris 5' 8( ¡n Cimª“?

. ſam, & Pc

qua a S. Benaventura, Clrca me- demontani a

dium decímiterti \èculí Cives, nec; ¿ªgc‘l‘gffifftª‘

non 8( Pedemomani ſe edoctos fui(

{e gloríantur, ut monumcn-ta (Emª

poribus nostrís jam obruta ruinis ,

testatum faciebant 5 cumque Perl-3**

montium idem Rogerius divertifièt ;²1:

‘ de ſaluberrirno aêre , dequeamoe-Í

niffimo Cilae monte, in quo olim ,

utpote. in loco munito , ut Livíus

inquit , Annibale Carthagínienſi A1-.

liſanam Urbem obſidione tenente ,

Fªbius ¡lle maximus caflramentabar

tur, qui cunctando, reflituit tem ;~

de \amo-Sms diverticulis; frdndoſo _ ‘ſ b

Remote. patulis axboribus manu con-"r h

fito v, Per quod- aquula -per varias,

herbulas leni murmure vagabatur,,;

de umbroſis collibus; atque de ri-_g‘

dent¡-"planitíe , haut ingrata Iaccho,-.-aï - _Allíſanus

. . .ª _m1, anun

quam per. plura mllllzma ad Vul—-Aªmªms m.

Kimi uſquc ora adfluunt , circuuntacªhº

que- Vallius , Tauranuſque fluviii

.nitídíſfimi Matcſíi momis filii ,~ ip-zªz

ſum demiratum , ſibíque valde com-v

&lacuiffe teflatur Alexander Abbas,

. .heleſinus rclatus -ab usb-:Egº ix(

. I , ª.

ñ

. :,40 DE’CANONE ..

Cathalogo Epiſcoporum Alliſanófunts '

_ Et quod Rainulfus Allít'arum Comes_

giºffiïpªff’gcerpus S. Xysti I. Papae , 8( Marty—j

- martyns 41— ns , quod \èdente relato Innocen-j

Béàfªfflſiïſiï tio II. e Baſilica Vaticana , divina di—z

. Pºªªªºm- ſpo'nente Providentia, obtinuerat, Al

liſas importandum , 8( in Cathedral.”

li Eccleſia ſub ara. maxima , om-j

nium Civium , finitimorumque po

pulorum Laetitià , ſolemni ritu a.

tunc temporis Epiſcopis , Allífano ,‘

Cajacenſi , ac Theleſino, ut tradi-j

tur , necnon ab univerſo Clero conº.,

candum curaverit ; ibique ex con-Ñ‘

flanti tÓt ſeculorum trªditione, fuma¡

m'à fidelium veneratione efl habi— ‘

tum , niſi quod anno MDCCXVI. ª

ex eadem ara Canoniçe effofl'um,

in ſuperiori ſacello, ſolemnitel‘ 601- v

locatum‘est . (Lua de re adiri_ po¡

test Historia , dilèrte tradita a n01

stro Nicolªo Giorgio , quem~ m0-.

destius ſe geflifl‘e vellem_ adverſus

Alatrinos .

Sed cum ad rem, nostram re—Ñ

vertendum fit , illud coronidis la;

co monitum veljm , quod postquamf

audioſa' juventus operam \TRY-::ria

.I ,lu-1»o

STUDIORUM…. 24-1

juris institutioni‘bus , quarum fine

controverſia concinniores , 8L utilic

rcs recenſ'entur , quas tradit Auto;

nius Perefius, quíbus inde jungi

pofl'unt germanae Justinianaeae , ad

hibitis Arnold¡ .Vinnii commenta

riis , nec-non ejuſdem notis , quae ad

commentariorum inteliigcntiam ſunt

veluti manuductio ,- ſed ut ad Ju-_

riſprudentiae veluti adxportum ſe‘

conferat , animum appeilat oportet

ad interpretandas proprietates , at

que, in addiſcendis ritíbus , 8( ſolem—

nioribus verborum formulis , qui

bus quouiam civile , ac ſacrum RO

manorum commercium irretiebatur ,

non immerito jurecouſuiti Olim to

tam pene curam, atque operamim

pendiſi'e feruntur , utpote quorum

Veluti ham-ulis cam maxime ſcien

Iiam expiſcari ratiſunt , qua ad

enodandos pleroſque juris laqueos,

opus habebºnt. Ba de re adiri po

test Barnabas Brixoníus, qui impro

bo labore' cxÑinfi‘ni-ta varíetate ſcri

ptorum , obſcuriſque ambagibus temhanc adeo extricavit , utſi ſermouís

elegantiam pluribus , ‘huíc _vero uni_

Obſh'uſis le-i

gun] vºcabu

(Q) fª',

lis , formuhs ,

atque ritibuz.,

' &civil-.ª, m—

cruinque RO

mauoru com

mei‘cium , i¡

Ietitum.

- 24:. DE GANON’E’

&rramz atque ſolemnezmLatinae lia;

A e; ſuPCllectilem merito, debeamus ..Í

Juris prigo, ui \Indio non inçongruum videffl'

Fáltgg‘ffiºçï tur , ut adce—dat…, altcrum , nem

&a-,Juriſpru— pe de origine JUI‘lS , atque de ju

¿Mi? ªàïfjriſconſultorum fèctisz cum enim_ ad_

ſccnda. prudentiaſn Romanorum adcribuxa_

fit , ut (‘uperòus diximus , ph‘iloí'oz

phia Graeczorum_ , plura dogmata,

verſantur in ]ure civil¡x , quae. phi.

Plª… injureloſqphorum ſcholam , Praecipue_

&FMRE-1; StOIqoFum, , reuolent ;4 _en1m_v_erQ. haec,

e…n1-.,dº’1Ñ-D‘IÑcogmno. plurlmum , ut alt Meri].-v

lius, conferre potestad Contrariarum; -

Ï quandoque legum. conciliatibonem-.Ñ

Quo in negocio praestaret adire, JQ-g

l hannem Vincentium Gravinam in 11-_

bro cui titulus,, de ortu 8( progrcſsu.

‘Juris .civilis, cui ſi adcedat_ Arthu—.

i-us Duck ,. deuſu , …8C auctoritateJu-z

ris Romanorum. , operae,-pret›ium exit."

Poll-quam vero , ut ejuſdem

Gravinae judicio , 8C phraſi utar;

ab hiſce. altiores radices erutaezfuc-Ñ

rint_ , mox decuªrretuÑr oprzrtcï….auiv

ramos , nempc ad argumenta \ªm-l

gulorum, Juris tivtulorum , (Luac C07’

gnoſci praestat a.. Weflïsmbccü PAI

fan

¡ S Tu DIO R u M f²" 243 ¿j

m‘titlis Digestorum , 8( e Pereſii Pao-f‘

ratitlis Codicis . Interea hautdeá’

fit Historiarum lectio , quae par

tim anteire , partim Comitari íus

deber . Inde. adccder’e debemUS-ad

ipfius Juris Roman¡ fontes , ini;tio ctducto ab AICiato , Turemino,

vel Budaeo , aut a noflro- Antonio

Auguflino , vel ab aiio quovis hi—

ſce ſimili . Sed ut' idem' Gravina

recteinquit z Inter e03‘ (Macias- , 0m—

m‘am actuam- judi‘cia ,‘ ſzzmmm eri;

Juppiter Ñ ~

' Reliquum estſ, ut poflquam natu-ſi

Xalis , ad Romanae Reipublicae insti.‘

tutionem relatae, Romaniſïlue mori.;

bus, &_ liçeris eXplÏCatae, rationis ima- Leges muni

ginem , quod civile dicitur , ad- fifàlcïzeªddí‘

íècuti, fuerimus , curas convertamus n '

oportec ad Regni , nostraequ-e Nea

politanae Civitatis peculiares Leges,

Capitula nempe¡ 8( Constitutiones , ‘

Pragmaticas ,Ñ Conſuetudines ,_ ac Ri—

tus omnes. Magnae Curiaè ,, ,alio- ’

xumque ejufdem Civitaxis Tribuna—Í

lium ., Qgorum ſane- originem , instil

*tutum , &potefiatem pro dicendis,

,ªt-1116,. _ªgend-is caufiïs -, v¡‘Ilurimp'm

(Q) 2 Prº

244‘ DE CANONE

› proderit, nam ut Cicero (1) ínquit è'

Si quaeretür quiſrzam Juriſcozzſul—

tw ‘Zu-rc nominaretür , mm dim—

rcm , qm' legctm , (9’ conſüemdiizz':

¿jm , qua pri-MU' ¡zz Civitate ¿Ite—

rentar , ¿T dd rcſpondmdüm , (5 ad

agendüm , ¿F ad cawezgdum , pez-¡tm

'cz/Z. Unde Horatíus (ª), non alíum

ffiêïoïffgffizïoptimum efl'e ait Juriſconſultum,

nIſi:

Wi conſulm Panam ,’ qm' legº: ,Í

jumqw /Z’VZIZÍZ

(¿(0 malta’, magmeqm ſècam‘zzr ,

Judía’ lite::

Q0 rcª/;0074²770 , (9' qm muffae

ècstc tmmtur.

Hinc ſàepe nos demirati ſumus , quod

cum nostri Jureconſulti in tradenda

legum imagine exterarum Civita

tum; toti fuerint, municipales leges

8( constitutíonesi , quibus propri-a

_I’ropriaeCi-ſegitúr Civitas , non tant¡ fecerint ,‘

ffiffiffitfgffigj eas , inquam , invmethodum redi-z

ſidcratur. gendo , qua studioſà juventus absj'

' que improbo labore iíſdcm ingituç

Pº ‘

{X Cícerq ¡¡17.1. de Omron .

z Horauus IjbJ. epEst.XVI. gd Virgin@ .'

STUDIOR-UMI 2'41'

'pofl'éh Qqod pro Viribus per nos fit

ne praeflaretur , ſi ſacultas daretur

8( ocium , ſuadente Viro eruditifl'.

m0 , amiciflïmo nostro Michaè‘le Gi

bellio Advocato Neapolitano 5 nec

non , 8( Jureconſulto doctiflïmo con

cive noflro Thomà Cíccarellio‘, cui

'non parum me debere f‘ateor , quod

nullo turgens loligionis ſucco , te…

nues hoſce labores nO-stros in lucem

ed¡ exoptaverit , ut Patriae decorieſ-z

fénix, 8( fludiofàe juventuti ., quamnos

instituere ſuſcepimus, auctoreDeo ,‘

prodeªfl'e poflí-nt, ut ſperamus.

Verumenimvero , quamquam

nedum leges divina-e ,a fèd .8( humaaI l

nae , divinas, humangſquc. res be—j

ne diſponant , ut loquitur Justiniaü

~ nus; tamen , cum -hominíbus variis

affectibus agitatis , fèu ſui ipſòrum

plus aequo amantibus , verítas fitCuí veritas

ingrata; quin vero hace placet ali- ingrªtª?

quando , 8( probatur voluntati ,-v ſcd

cum ſui ipſiusx tantus fit amor , ut

Voluntatem Vincat , 8( ad ſè'per

trahat , itaut justum , atque honeá

stum , aut ,diſcernere nolimus , aut

neqnçamug ._ Qgod eleganter expreſ

(Q2 ª fiº’

246 DE C‘AN’ON‘E ª*

fit' Medaea apud Ovidium (º initiºÑ;

libr¡ ſeptimi Metamorphoſeon . _ , …

. . -.ſipoffem , jimior affemz.

Sed tmb# imitan; mw vis,

- aiiüdque cupido, Ñ l

M672: aliad ſílddá’z‘.: video mcliº-z

ra, praboquc . e ,

_ '-Dweriora'jeqctor . .- v. . . . . . ª

' Him: , u'ç tanto huic occurre

DIYg-Lo_ retur male au infidigs , ut ita di-z¡

QgzN-HA _ camzeloquemlae conſugiendum fuit ,'

quaa , five V‘erís _rerum argume'mis

eam menti vi‘m faceret , ’quae cum.

ratio’ne coalefèant; five orationis il,

lecebris fleé‘teret -, & djcendi facibus

:Him-um acce'nderet ad 'regiª'm , re.; _

&aunque viam iuflí, atque ,honestíz

are viri eximii— ‘non pauci Roma-g‘

nas leges abſque Romana eloquem

tia nec intelligi , nec'exPlicari. poſ—Ñ

, ª,… , ièªopinantur. Qtzod fàne vv'e-l ex hoc

' 'intelligi potest , nempe quia a \le-I

fluent’ibn‘s philoſophjae, &' eloquen

'cine viribus , arqUe facultatibus)

omnis crévCrit Juri-ſp’rude'ntíaz .ques

&e a philoíòphia uríh’tatem‘ſenten.,

l. 1, Y ' Liª-v ›

,(4) .Gridins_-ZÜJ’E.MtmporflfiPm-},‘ Ñ Ñ ,Ñ

v l _

STR D'I‘OR u M . ‘2-437

tin-um , 8C ‘prií’ca 'eloquemia vim

omnemª, atque Omxíonis 'temperam

tíam mum'aver'it i .Hinc 'Demo infi

tia‘s iver’it ,' quin '-antiquiffimi Roma

norum juxiièonſulç'i Sec-\wok P118¡- fumgurtííſcffl

cipue'zjuiia‘nus ~, Papinianusçffli'iª ſimi ¿Mªloſ-i

que h-iſ'ce fimiks z Latinikate lmlinaggfgªéàhòàïà

ta -, germanª¡ Latin¡ eloqufiicandoü {pi-m ºr¡ cda

Tem , *SI Artic¡ flyii ~ ‘pudïdtiam Ñfflw‘ªmº‘ºº'

diori philoï'ophiªb 'Conjunxm'int . .lSed nan. amª-I' para? Matta,ut ¡"nquit 'Cicero (1) , ad), mſmapi;

maz-¿zm , atqüe mom: q w]. inflam

:mxdoi- , Oct -etiam -extiügmw’m ,

( quod mai-w 'ixDram-e WWW9_

fine dilegextíffima pervçfligatioxI-ÑEM

"I'm ohmiüm: outimm…, qm, de

-rzatari: !mmm ¿mw-is , acmor'ikm

a " .P172410 0pm ;cxpíz'caa‘tar ; Qigare

'ªppo'ſite ‘ uin'ctiliànus (ªlhàc kiere :

.Probatiom-I , inquit , @ªffect-mt , at

fauffa‘m \zafiram meliarm ¡We-Jadi—

res PZIZWÏÍ : ají-&m Tag/?am ,'-at,

ctiam ?61bit ; ia’ 'ama Aoltmt , ¿fre—

d-IMI guaguª’ . .Nam cam ’iraſcz' fa

(Q) 4 :vere

'(1) 'Cicerº libJ. dººm. i , ‘( QUnctilíanuſfib-W. UAH. - I1

S48 ._DE ;CA'NONB N

Mªrc, odz' e mijèreri caeperím; dgí

rcmſzzam. existz'mant . Etſimt amm—I

te: de forma judicare mm paffmzt;

vqzzz'aſc’rzſzmz amlomm Prac'mít-amar;

ita amm-m ¿ªgan-onda zwimtis m

› tiomrIzjzzdex- amittit , ocmpatm af;

ºl'ªfºrísºpus, _fi-&ibm . Hut igitm* incumbe: Ora

&jªbºn tar , Im* Opa¡ ¿jim, bit laboreſ/Z;

fim- qüa cetcra ¡mdd , jq'zma , in.

firma , ingrata ſzmz ,- adeo ?JEÍI'IÉ

fivirizü: o eri: ¿ajax , dique animas

(¿fl in afféctibmr. (¿god cum acu

tiffimus Cenſqr , 8( emuiictae na

riS Poêta Horatius (U probe in:

telligeret , duo laborioíà tractari,

»81 confèqui per nos poſi‘e , nempc

affectum, 8( evidentiam, dixit, cum

7 _ait :

\IC m’ forte patas , me , ‘qua-:² fa#

ccrc I'jzſc TEM/E²772 ,

&me recta’ trader/z‘ aiii [nadan

maz/13776,’

_Illa 57' cxtmtzm/ fumm MM¡

pa c z-I'a’c’tzlr

* Irc paè‘z‘a , mmm qm' pacta; I'm-*2g*

tc’r angit,

[7'.

(l) Hºratíus in gm Nºiª!,- .

ct' ST-UDIORUM. '2'49

* -' ‘.Ïrrz'tat , mula-t, faZ/z‘s ¡arroz-¡bm

implet, ‘ '

Ut maga: , ò’ moda, (9’01

~Ture itaque conqueritur Vicuá (1); !matutino-Í

Illa-d :mom-modem ng/Zrac stzzdz'o-ÍIÏÍÏÏOÍIÏDTrſiÏ-Ï.

mm ratiaizix maximum 'tj/[2' , quod“flffiº mªx?

ame naturalibm doctrim's impwſiſ- '

¡ſz‘me ſiüdcamas ,* Mara/lam' 72072 Mr¡

.zi facimm 3 (9' mm patz'fflmctm par

zcm , :xy-mw .de bmw-*Ii Mimi ing@

, m'o ;tia/'que pqffiom’lm: .ad *vitamci-z

22km , (9‘ ad Elayumzz'am accommaq

date , de pï'api'z'z'.; @irtzztzmz , ac 7)¡

cz'omm mz‘z‘x , de bar/z": , Mªli/¿ªm

'artibm , de mamºn tém'aèïc’rz'bm

pro Mjaſqzzc dG’ZctN’ , ¡¡è-xa , ’cozzdzſi q

¡¡omº , fortuna, gente , republica¡

(9‘ de illa decori arte omniumza’zffi

cillz'ma diffl’riz; \dique adeo amplz'ffi

ma , pï'aq/ZanzzïfflſW/açac de Rap-¿1171i

‘ M dact'rimz 1201713' (le/Zªrízz firme ,19'

¿multa _ja-rear. Hinc cerro-crollígit,

quod .ex neglecta hominumvnatu-Alia quº fu

Tae vefliffltione , jiia _duo Adole— ffiàª'f‘ººm*

ſcentibus uturaincommoda , nt por- -

- ro nec ſatis vitam-civiiem ,pióudenj

ter

.(1) ‘ Vióug'ge ?IQ/{ri famºuſ; Bajío?. Mi, paz-¿Ig

m D'E’CÀNO'NE ª. _ter agant , nec orationeml-moribuy

tingere , ac affectïbus inflammaçe ,

ggf’êºgg’ªïg: ſatis ſciant . Ethaec videtm- ral-¡9

mici morü dí- cur olim five -Peripa-tetici’, five Aca-z

figºclljl‘gàfiªrj‘lª demici , 8( in ‘Lycço , a in Acade—

admmmoqª- mia morum diſciplinam ad eloquenü‘ºt‘ªd‘dº‘ctª' tiam adcommodate tradeban‘t 5 ani

mi enim perturbationesz aliaq‘ueìn

teriorís hominis mala 9 quae ab ªp.;

petitu , tanquam ab _uno fonte* pró

manant 'hac duae ſolae res ‘ad bºª

nos uſus traducunt , philoſophï'à‘,

quae cas ſapientibus temperat, quo

virtutes evadant -, a eloquenria;

quae eas in vulgo ‘incehdit, ‘ut fa

q… fit elº_ cìàt‘officîa virtutis . Eloquentia enim

quemª? est officii 'perſuadendi facultas . I‘s‘

autem perſuadet, qui talem in au'

di‘tor'e a'nì‘mum, qualem velit , in»

ducit. Sapientes hunc animum fibì

inducunt voluntate , --nec Opus est

ofa'tíonis lenociniis ’, u‘t‘velim, ſed

i fa'tìs efl,”doCea's , ut faciant . At mul

titudo, 8t vulgus, cui neque veri

tas, neque aequicas cordi est , ut—

pote quin-ab appetituntumultuotbg

St 'turbulento rapitur, 8( abrípi

tur…, non’ trahitur -, nifi quibufdam

cor

STü-up-ÍORu-M; :Fx

n 'corporeis maçhinis , ut faciat offi~_ .jºfªflºnís ¡1—. . . . . . . br -

(la Vlrtutlsç hmc per oratlonls ¡lle-Ñ bJÏunÏÏſuXÏÃ

cebr’as , verborumqu‘edençxzjni¡11 ¿ª noginíis vol..

ªllideudusz 'ur ªmet \² _RAUL ubi_ ſe— cilêndus zmel amat, facile docetuI-‘,-‘ut crE- ÃTÏÏE’QIÏÏJÏZ

dat : 8( ubi credit, amar ’_Bfªcfli'ſacílínegocio

negocio ducïtUI-, ut ljt “ª ¡ª, flgffitf‘r º ª‘tiene ſe Lucretius praec‘eptzunatu

ralis philoſòphiae tradidíflèfatetur ,‘_

cum ai‘t O) ’:4 ª,, › _ _Ñ ›

Sed Velaſ¡ ,fix/eri: abſím‘bia ;e

tra made/ete: \ ~ › l

.,º. Cam ;dare ¡roxana-r ,’ prim, ora¡

?mula circam .

Con-tinglfllí _milk dale¡ , flavag'm

› [ignore ,

Ut _Mraz-¡I'm ªcta: improwida_ la

¿fiçetür Ñ Ñ_ _Ñ ,

Í. .Laly-‘romªn ¿mas, into-rea pªpal“.

amm-¿Im z - Ñ - .. :v

, ¡¡MW-bis‘ laticem, Jerept'aqaê mi

' (ªplªïªï'z _ ~ . ~ï

Sed ¡¡Mim ¿ali facto 'rm-cam za;

leſcat : _ *z: 4 z.Sie "c-go,,(9’c. , , Ñ Ñ _' ..

Him: idem Lucretius maximis- (è . ſi " ~

- hu:

; (U \Menus (¿IDE- . , z

..Ñ.l

'u'

ºf), _ DE CANONE‘

la'udibus alibi eXtollit , quod id fa?

ctstªl‘Ct , -CumÑ air::

......jawtqm 720².20: deccr/m'cflarc’:

Izz/ïgmmqm meo CII/¡iii patera imïe

coronam;

Ulzdc prim Mili velarim tempo.

M Mii/EIC’,

Dcinde quod obſcara de rc tam

- [mida pango

Carmina .Mii/?Ica contifflgcm cam

&a leffiz‘re . ,

.............‘ZJO]¿IÍ tibi ſiiwi loqumti

- Carmina Pin-ia ratiomm expone

rc' ¡iO/iran:

Et qaafi Mii/2150 dzilci cantinª-gc;

re mel/e

'\ 7.5... ;mm ſzzaïjiloqai¡ ,« age , ¡¡amis

Vcijſz'lim aſh-Idem¡ . . . . . . .

' Me'llítis itaque verborum - poculis;

non ſecus ac quae ab Herculís Gal..

‘ª' ¡ici ore- exibant catenulae , quíbus

post \è ingentem homi‘num Vim tra

h‘ezret -potius ,- quam duceret , vul—

gum abrípí oportere' , necefl'e est.

Sªpïemes Uni Sapientes ſolà vi… verítatis du

ſqlª Ycrírª- cuntur , ut non- ïmmerito apud

ÍiÏr‘Ïdªªu' Areopagitas cautum fuíflè com er

.tum ,est ,_ nemini ¡¡cuifi‘e ,- can zm

ªgª."

H STUDI'OR’UM. 2h‘

~ 'agere,‘ vel dicere, niſi omiffis hujus-Ï

modi phaleris , 8( orationislenociniis.

Sed cum Oratoris officíum ſit

docere, delectare , commovere , id

unum híc meminifl'e veiim, ut CO-z

mis' ſit orationi brevitas , ea nem-

pe , cui nihil deſit : haec etenim

maxime idonea est , ut inquít o*

hannes Pontanus , ad docendum , ad

movendum. Nam nec docere bene

potest, qui loquaciter explicar: pa-

rit' Cnim loquacitas contemtum , 8'(

fàtietatem , quae docilitati adver—

fitur , ac deiectationi . Hinc H0

ratius in ſua Po'étÍCa , ut inquic

nofler Francíſcus Pedimontius U) ;

Conſúlta Meza/"mm fait' , at dCj/z'

?tant bailarina# , qm' Eiza—¡am ci

'brewitatc'm' crimim' dare cor/amar .

Et Plato in Protagora, ut advertir

Marſilius Ficinus-\²)', ,antiquorum

doctrinªm nihil aliud f‘uifl'e ſcribit,

'quam .b‘revfloquium quoddam : id

que eflè viri abſolute ſapientis , pau

cis 'multª complecti . Hac ratione

Híp

LÍ) 'FIªnc‘iſçus _Pçdímçntius in [I’ae'tim Hoz-;HM

²) Mªrſdius F-¡cmus m DÍWHM Mrwpagimm.

Oratoris

' officium .

'zm ' DE‘ ¡CANONE’

Hippocrates compoſuit Aphoriſmá's-,ª ‘

Pythagor‘as quoquc Symbola ,' &

, ſuperiore ~ flamine- afflatus Prover-‘

ª _‘ bia Salomon. Verum inficias mini;

me iveroſ, quin primum omnium‘

maz-cºm… confid‘eranda ejus. per'íòna, qui ver-_

fºrVºturaquídªba ſacit : qUalís, ea ſi't ,Ñ 8L pel-fons;

eius, ad quem'fiunt. Confideranda

3L actas , occaſiq ,, locos., “fortuna,

res ſubjecta‘ , de qua habetur- ora;

tió_,* decet enim .alía aliam actaz

uni; neqüe eadem \ène_rn,’ 8( juve— ~

nem -decen’tg alía vito., ‘alía‘ muliezjri",ct ália amatori , alía. pudico_ ,ª aliaï

Laconi breví, &dulciz‘ alía, Ártico ,ª '

m'ultiloquo homini, alía (Zafiro, alía.

libero <, alfa militi , alía agricolae.

Unde Horatius, in Poética Arte :

[Were-ritª maltum, .Daza/he [ayuda:

Mr ,. Eroſtzc: " › -

Mammſpp [Pm-x2 , c272- @dba-c fla-Ñ ‘

, — renta _Mm-¡2ta, - ' ,'.Fcrw’dm :~ mer/atrapª Poteſ/R, an',

**A

Alº-dada nun-ix:

.‘ crcatºme vagas; »CI-(IMM: arg“;

remix‘ agelli :~ y

z Colcbm z 1al¡ ‘Ãffyflfl‘lfl Tèebis M.?

¡film, M_ Argigj' ‘ Í Ñ -

Hinª,

u

S-TUDjIORuªMÍ ªrg

Hinc _estº quod, ut adnºtavit Pau., .

lªs Manutius_ (1) : Valde kgrevita;

tem …Brutus amaban; in ſcribendp;

cum quia naturà &Verior ,_ cum quia'

Stqicorum diſcipli'nae (e penitus ad

díxerat, . Extant , ut idem inquit ,

ejus epiflolae breviflïmae 5 Si hanc

ejus conſuetudinem Plutarchus_ , Ap.

pianufizue commemorant . Sed hu.

jus decori accuratiſfimus aemulator

cxtitic Virgilíus (ª), tumve praeci.

Brutqs cut

brcVitatem

ªmare: P_

pue , cum Jovem loqucntem indu.; ‘

cie g ſecus vero cum Venerem ¿- Juª'Ñ

nonem; z aliofipe deOS , quod india,

care videtur , dum inquit:

Jappizer ¿meo Peach,- at nm Vez ’

,Em atª-ca :amm ~

Paura. reír”. .ª . x ’.7 'l ’.' .’ ,

Sed; in_ ac brevi loquendi gra-i

vitate, Latinum_ Jovem’ 'ab Etruſco

long-a ſuperatum fuiſi'e apud Torª;

quatum \3) ,'Critici cenſuêre. - -

‘ Qetcrum Cononidis , 19cc , id_

' ' ' . _ .me—

. Pªulúè, Manutius. ¡n EPMXVÏÏI. bicerèni: ad

Brumm.

(2.) Vítgílíus AULX.

l z) Torquatus amb

_cªnnxmn [hmLXXlIL

HªcK-lic,mhmoflQ

.k,Ñ¡ z¡ '

;'!LÑÍ'Ã

Latinum

Iovem ab

Ïitruſco ſu.

peratum .

:fé DE CAN ONE

'rneminifl'e ſat criª-t , quod Horatiuà

_innuit in arte poética:

Scribma’i 7-0550* ,‘ ſapere ¿st ¡F prim;

cipiam , (5' fims 4

Rem tibz’ Sacmz‘icac paterant- olla-ni'

dera Marian' . ‘

Ex quo ſumm-í Po'éſeos. Lcglsta—Í

ºrªtºgatbcztoris loco facile quivis intelligat ,‘

ºffº ¡WWF-!ªª Oratorem chartis Socraticis efl'e in-‘chat-\Is Socla- . Ñ. .

kids.. structum oportere , m 11s emm ex

orcSocratiS pLúrima eloquitür divi

nus Plato ad eïoque—ntiam \'atis ac:

commodata : Hina, u-t uin-ctilía

uns (1) ſcribit : Pbz’laſbpèomm , ax"

qm'bm plürimzmz ſè :mx-;fli- ¿’ÍOQ‘ZAHH

title Tallz'm confitcmr J qm":

dabz‘tct Platom’m qffè* praecz'puam

cloquetzdi- facultazte , div-¡¡22 què‘

dam, (9ª Hvmericê-P Multum em'm

ſapm praſam oratiomm fm" it , ut

Miki ;2012 bamz’m’: ,. ſcd qua ¡Del-—

pbz‘ca ?Jide-atar amm-10 iiª/Zinóï-m;

Et ſane ,4 nam- ut ipſe inqu‘kt Cice-Ï

ro W ~: Libras Platani5.mírabilitcój

firipto: . :Illa ſcripèa ſzzjzt divigmg

‘ ' ' a"

{1) Qllinctilianus ¡it-J. MN»

2)_ Cicero _lib.l{1. El, crm.

STUDIORUM.’ :f7

’Plata , mn ¡ir/gmc ſblzmz , Mraz-m

¿diam am'mi , ac @Zimm- magi-z

fiar: Et iterum º) : Qu*: ¿Iberian

1'12 dicma’o Platomº P Jovcm fic , ut

ajzmt Pbz'loſbpbz' , ſi Gram’ loqzm—

mr, loq-m; Platom' Mim , ut idem

ſubdit (ª) : Cum 2'12 ami: parÜZIÍD Fªcundíª mª;

dormierzt-z' , apes- ¡¡2 labcllz's can/Z'diſ- ;²:25 APE…!_ . . agxo mª

flªmª , zºe/,bazzſzzm cst, fiügülarz ;llum ‘hº-ªtª,

ZM‘ZJÍ-tdt-E orati‘atzis ara : ¿ta futura

HOME-mia , pracw’ a 2'72 infante ¿st,

Nil igitur mix-um , fi ‘ad expiſcam,

dam ſapientiam , quam ad eloquen-z

tiam uníccrequíri haut quis— infi-º

cias iverit , ad Platonís Dialogos

nos mitta’c Horàtius : Plato enim,

ut cum Apulejo loquar , non ſo

lum ingenio, atque’ doctrina cerº;

ros Soc-raticos vicít , Verum etiam

elegantià 'illustravít . Sapientiam aſ

ferere 'Víſus est eleganti’à, per quam

venustate , 8( majestate verborum

plurimum adhi-buit dignítatis . Et

cum alii impolitas fententias, &im _

.comt-as auditoribu‘s tradidifl‘ent , cas

(R ¿) fic

Cicero Iib. de c141-. crm¡ _

²-), -Id'cmCáccroÑgibJ. de ;gh-omar…

3:8 DE CANONE

{IC cum oratione lima‘ndo ,, turn .ad

CI'ationís augustae honestiflímam: ſpe

ciem deducend‘o , perfectas, atque.

etiam admirabiles fecít. _ ‘

_ __ Ven-um ,. quoniamª eloquentia

_ rebus constat, 8( verbis quae rebus

DX'JÏJÃZZQ eflèrendis ſunt necelſaría; quippe

¿Tªºgnhg uti verba ideal-um , itandeae- (vm

¡um, bola ,. 8( notae ſunt rerum-.Ñ Ware

quemadmodum- legere: ejus cst, qui

colligit elemento lèribendi , ex qui.

bus verba componuntur ,. ita. intel-v

ligera est colſigere: omnia elementa

reí , ex quibus- perfec‘tiffima expri—

matur idea— ., Hinc est- , quod: ubi.

gdo]estentes'ſàtis conegerínt elemené.

tar 4, ,five figníficationes ,, ordinatas~

que compoſitíones verborum ,Ñ con:

tinuo- adducendi ſunt; ad" fontes ,.

e quibus. hauríre valeant elementat

.ó \emm ,, quos; ſane. fimtcs. haur. ape

' rít vulgaris ,. stereliſque: Rhetoríca ,.

quae verborum; potius, coloribus no

tandis ,, quam: ,uberi‘oribus ſenten

tiarum' copiis proſcrendis Ñ pucceJ

pta_ couſi-gnat ;, \èçl' affiduaz optimo-J

rum \emm Scri‘ptorum- lectío_ , araſque conlüetudo D‘, unde Tullio. ipſo_

. ’u‘ ,

STUDIORUM; 279

índice , ea benedi'eendi facultas, ne- nºfà‘l’gugfflf

dum naturae, beneficio, quam bono- rac beneficio,

rum Scriptorumr i’rn—itatione. maxime ;ªggçºg’gïg'g

'comparatur z 8C (Eme, nam* cam ex rum ¡lllstªfíº'

írzfaatibm , ut, alibi ex S. Augusti.- {Lºſ :ªmpªrª

nus (1) diximus, laqmaterrzoafiant ,

¡Ig/z" [camiones diſíma'o loqamtiam;

mr cºloque-Me: ficrz' 72072 poffzmt ,

mzllaÍ :loqacna’z' arte~ tradita , ſed

clarati'omr eloqtIMtitIm [agenda , (9'

audit-ado, (9’ qaaat'am adſcqm‘ come—

ditm’ ,imitandoff Hinc elocutio prae

paratame i'nventionem uitro ſequi—

tur 5 rerum. enim copia; verborum Cºlºmerª…,

Copiam gigni't . (Dare poflquam- Ho- \lèºkbª ſuPPº

ratius (²\ fácultategn recte poiéma”t ª'

condendi a philoſo hia ſuppeditar'(

i-ndicavit , flatim ſuïxdit

- Vfï'bd ue_ proviſam ram no:: ¿7271i

* ta ſéqttmtar ..

Et post:

. didícz’t* patrias' guia' debe-at ,

(9'- q‘m'a’ aaa/ici: :,

(¿Iza _ſz‘t amare parc-m , qaafrater

amaadm ,, (9‘ lmflzes: º

(R) ²4 Qgod X

El; S.Aug_ustinus dé dºctrina (fafflliam L'IÍÏJV. '

- ² Horamis in am Pp'e'n’ga. x -

.160 D E C AN ON E

IQUA/¡t caufa-ipli , quod judicis

wojiciamzz quae

Partes in bellmzz davis; : ¡lll,

pro ego

Reddcre perl/Eme Ei: convenía-MÍ¡

tanque..

ceterum praecipue 'm hoc uno

E10 uentiàe - - tvis :OL in_ af— cºnſistlt _ clºq-uennf'ª‘e regnum a ut 35*.

ffi-albus ªlºn- feflus clcndo , vim anlmls adſera

dis omus . Et quamquam apud veteres

Sapientes ,. ac cordatos viros , quos

fatis est ut doceas y quo faciam omm

virtutis , haut opus ſit affect-us cie

re , ut ‘apud.- Areopagíta-S lege Cªup

tumvſuíffi: , in Anacharſide tcflatur

Lucianus z tamen apud rudem p0p_

pulum , Autpote ab appetitu turbu—Ñ

lento raptum-, a abreptum g ratio-X

num pondus parum perpenditur, 0m-,

nino eorundem animjs, ſicut 8( eorum , qui licet fupra vulgus \àpiunt ge

quod adprobant , [nou amplectuntux ,

exemplo Medeae apud O-vídium ini

tio libri ſeptimi Metamorphoſeon;

faces admovere opus habemus‘, quo

ad honestas actiones facile perducan

tur . Qgod fane recte fieri¡ etiam

Iſaiae, Pauli, aliorumve cºelestium

,vas

STUDIORUMJ 26$*

_'vaªturp -, cuique in Sacram Scriptuªª

ram ocuios conjic-icnti , obvia fient

exempla . Quapropter Oratores in

ſacris concionibus 'Coti funt in affe

é‘tibus Ti'endis -in auditorum animis,

ut nempe relicta prava peccandi

Conſuetudinc , timore imminentium

‘ poenarum , ambulent in Via Dei. ‘

@o in=116g0cio y, *nºn *dubito quin

pra-e Ceteris elªuxeriªt Paul-us Segne-ſirus ex nufiIuam ſatis laudanda JC-risfiªcriSOra

ſuitica Societate , cujusexemplum eſ: &MEYER

ſe potest, vel-prima , ac divina -con- pmcipuus.

cio, ubi cum de damnatorum oena

agat , ita' ſmccnſzzm 4'12 Dei ſizrarc

igmm, auditovum animis admovet ,

ut nemo ſa-ne fuerit , qui ſe -cremari

non ſentiat , ac poenitentiae lacrymis

fibi praeparatum ignem non extin

guat . (Dare hic facer Orator, 'cum

prae Etruſci ſermonis puritate, cum

prae .figurarum ſplendore , atquc‘

eloquentiae viribus ,' optimis certe ,

non duªbiTtO' qui-n conferendu-s fit ab

aequis .Terum aeflimatoribus , ut non .

temere putavïm , quicquid íèituli

obstrepuerint , ab hujuſce Iectione ,

81 imitacione , longe melius quam

. ,(R), 3. atun.

:61- DE C’ANONE' ’

a-turbulentis Boccacii ſordibus Huª

dioſae juventud eloquentiam hau

ri'endam fore , vel -ex-eo , quod

non \èmpcr , .nec ſiomni loço, reí

Ñ de qua agitur, congruit familiaris.

Boccacii elocutio, ut post aLÏOS'nu

per ªRkVcrtit \eruditiflïmus Jofèphus.

Citus º).

Ceterum nedum Ïàcrí , ſed etiam

proſani -Oratores affectíbus ciendis

praecipui ſunt , ut videre est apud

Ciceronem 'in oratione pro 'Sexto

Roſcio Amerino , .pro 'QROÍÍZÍO Co

moedo , fin Verrínis , (Datalinariis ,

Philipp'ícis , 'pro Mi'lone , pro Mar

cello , :aliiſque ,- Tubí natatum velím;

llndqafflectus artificium --Ciendorum affectuum con—

g’ffiêèlffi‘ffªª fianter ;pendere *ab .Enarration'ibus,'

conjecturis :ex Circumstantiis enar

rat¡ fact¡ , -eru-tis. (Da de re ,con

ſule JoïèPhum Mariam Platinam,

qui -nuper opus ‘edidít movcndis af

iectibus fíàtis .utile.

_4 .Sed-.coronidis 'loco híc adnotarc

raestat , Lquod divini Pla-tonís opera,

Barbaromm .inundatíone _peſí'um ;ire

4 -Vj

(x) Joſcphns ‘Citas aduce. ddJP-BAZFDJ. ;Spanic

'’.

STUD] ORUM. 26;

víſà ſunt cumceteris álluflrium Phi

loſophorum voluminibus , uno exª;

cepto Aristotcle 5 tandem, post quin.

que \ècula , 8( a 'li'us , :ad _nos in— Platouís ºp?

nataflè ſenur occafione Concilii FJÓ- {,ÍſÏ-,Ï-Lªr‘n ÏÏÍ;

rçntini ſubf Eugenio IY. Firça -dirn'i- ¿32121:? Mªg;

'dlum Íècull deaml -qumtl ,- 111.3 emm Yºn quinquc

LBP. Graecos eo importaffe doce(Tho- ¿Lªiªªnffê‘ffft

'mas Campanella Stylenfis (U, &Fi

(ini operà :illustrata traduxit ad po

flex-OS Laurentius ~Medicaeus -Coſmi xnºpºs_¿ - ' *

Sed lubet nunc "a‘b Eloqu'entïa' VII-Í

ad Poêticam. tranſmigrare , utpo‘te ,YF-CR Fºº'

quae ªcum illa maximam habet‘nadª ’

.finitatem 5 utrique enim .p‘ropofita.

est morum correctio ,« atq-ue 'affe

-ctuum purgatio. ‘Sed quoniamPoè‘-.

ta cum Vulgo agit , quae ſevcrc,

&ingenue Orator, ille perſpectà re

I'um , *actionum , perſonarumque na

turà , earum ſimillimas imagines re-‘ferre , 8( pulchríus , quarnſiſoïeant

pictores , mutis pigmentis ,- loquente

in tabula , circumductis verborum ~

(R) 4 Cº—

(_1) Thomas Cahlpanella qusefiJ. de Gentil. mn

4 enmn. .

:'64 o DE CANO-,NE ‘

Còloríbtls expíhgerez Poêſis ení‘m eo

tendit , utdelectet ſimul , 8( moveat;

F. . . unde, ut hunc finem felicite‘r adſe~!ms POL , .

& Did uteü quatur, adjecta est voluptas : Soc'

;gªíª'ªªºº‘ª pins enirn nobis, uf (luinctilíanüs (1)

ait , 417M’ omnino impio: loqncndnm

est; quo: niſi dolcctationc allicimm,

Páéſidáéſiªctªïf ?I'ÍÍZL'C'Ï’Í non poffnnins . Hinc adjecta

tíº,ute¿t¿mÑ eſ’c Pol—:fi delectatío , ut eà tanquam

ºlªªª‘ inª'ª* inflrúmento Utamur ad allíciendum,

mento ad al— . . A. .

liciendü,uta- quºd mnuxt Horatlus, cum alt :

'ª’ ' Omnc tnlz'z‘ pnnéïnnz , qni ini/¿nit

mile dnlci,

Zcèïorom dele-¿Fondo j ffidi‘ÏÍÓ’VQ‘lM’

. monendo.

quam vulgus tanquam pracdam ,

non ſecus, ac vultur adrípiat. Hinc

Lucretius (²) postquam nota fimilÍ—‘

tudine .uſus efl , ſubdit:

Sio cªgo nnnc , qnoniam 174cc ra

tio plc-rnmqzno Evidalia* _

Tristior ¿fl? , qnibns non cst tra

&ato, rotroqnc ~

Valga: oblzorrez ab ¿zac ,* Dalai

_ ¡¡bi [nazi loq-nen# . .

._ Ñ. \ Cor.

(1) Qgínctilíanus-l'bf. :a .XIV.

(a) Lncretíus fijé. "º "

STUDIORUM.” 265‘

. Carminª Pic-ria ratiamm expone

re ;io/?ram , l

Et aaa/z‘ maſaeo dalt¡ coming-re

mella:

Si -tibi far” mmm tali ratiorzctez/:re -

Vez/ibas in \zostri's poflèm ,‘ Jam

perſpicis amm-m ' -

Nataram remar: ,’ ac praeſèizti:

v 'utilitatcm . › matº

Et ut .Ficinus advertit : Plata ,buiÉSJX‘ÉÏÃÏF "

inquit , fabuli: ati *vida-m' 5 at ¿72-,

tar ?varios Academia flores able-¿Zaa

tur Wide-m 0mm: , /èa' expiati dim¡

taxat ¡¡ama deu-Want , wſàarzt-ar

[Flavia-S , facilim comoçzzar/t, perfe

&z‘as natriazztar . Nec lànc -temere

de'cantatum illud videtur , quod cana‘

tu , 8C fidibus -A-mphion 'Thebis mae-' .

nia circumdidiflèt; fetºs, ſyivaſque,

montes, Or he'us deduxifièt z flu

viorum curªs reprefliflèt ,- videli

cet divinª , ac poéticà dicendi ra

tione, _qua ¡lli- pollébam, .rudes'tunc mªndªme‘

temporis hommes z, vel-uu ſàxa -du-mum preci—

.ros , 8( horridos , -ur .ªferas immitcs ¿Eggfdjàffgj

in ſocietatem vitae human'ioris l'C-Cittªtñm vi—

traxerunt , u-t omnes _animomm _imzÍÏÃªiÏÏÏÍÃÏ'

Tetu ,\ u /

26‘62 DE. CANONE

peru, 81 ſeroci'à concitatos compreſ?

ſerunt , eoſque docuerunt , ille quo

modo ſcípfi muro ab hostibus defen

derent , hic ut conſuetudinem ¡Ham

vivendi incondítam , 8( agrestem ad

ornatiorem, mitioremque cultum tra

ſ .Pº'º'fªl‘ºm duc'erent- . Bin vero nulla alía .vi?plcntïñ coc- , , .

m5 homjnum ncdum coetus agrestlum, dunorumve

“ºvººªtªu‘ª hominum convocatos , Urbes combcs communi- ‘ , _ _

?ªlgª ª:: mumtas , ſed etlam Jura‘ deſc_r1pta ,

ubñcª’èſun-& Reſpublicas fundatas, mqu1t Ho

ªtªº* ratius ’1): , _

SjIÍZ'tJZÏ'c’I bomims facer Interpres- ,

m Deomm

Cao-dibm, (9ª N811 foedo determz't

Orpbem,

j , Did?: ab hoc [mire tigres , ra

. ., pidoſqm Leones: '

. -: Dictm <9' Amp/31'07; , T/Jcbazzac

º* conditor amix, ,

- Sam maz-cm’ fono Ícstadirzis , (9ª

-.- precc blanda

DIM-re quo Welle-t; fait Zum ſa—

pimtia quoízdam ,

..a Publica priwzis _fm-MEN , ſacra

_ profar/I'I , ¿yª,

., A: i v .’ C012

(ſ) Hora't. in am pº'e'xica a

ª d

STUDIORUM. 267‘

- Campbim ,prohiben vago , dare

iura maritis , A

".;OpPÏda maliri , .lc-gc*: .inciden li..

gw..

!Ex Edictis faciie -collig’itur fumª

mos illos .Poêtas -Orpheum , ;8C Am- '

phionem reos feros , ~& immanesho

.mines -ad ~vitam ªcivilem , -& 'huma- ‘

*niorcm traduxifl'e…. Sed quomodo 'per

eos id ‘factitatum …fuel-it ., p'lurimum

_negocii iſaceffit expiſcarLi , niſi.memi-.

‘nerimus .Poêtae @cum valgo :totam

,turbulento rapi , &abripi notum <fit ,

non :.ca‘p'ixur ſane ., …niſi ſiphantaſiae

per corporeas imagines- Vim faciat.

Hinc ›QPOÏIIÍÍÍ , ut .'Poêta fictis qui.

;buſdamªimagibus excogitatis , ad ve

ri -ecognitionem fiíb ªillis 'ºimaginíbus

latitantis -retraheret ,, aut ámpe'lle

numguam ;diſcedat oportet ,, non

e’nim -ſatis eí’c -commo’vepe animos,

aureſçlue :perſonare firepitu \verbo—

‘frum ’_; \èd :reddendis per jmag‘inem

-caſrbus fhumanis , :definíbendis in ii

-mulatis .perſonis -animis noflm's, ob

jiciat .ocn-lis {ormam ¡humanitaris,~ v_ A T l graq

*rec .. *Quatre EPoéL-tam -a philoſòphiactfifigºªª

Poè'tac cum

_ vulgo tota res

rem ,efl‘e , -quem ›cum «ab …appetitu efl

v h

_I Phil-ª

phia nuse

que? _difunden

dum. ,

268-‘ DE CANONE -

'graviffimiſque ſententiis undíque ín'z

terjectis , mçntis depravatae cura-v'

tionem , 8( optimum Vitae regimen

ostendat . Qgod ut res exemplo claz_

C h rior fiat,"memíni\ï‘e oportet borren-z

¿MEL, darum ſuriarum imagines excogitaſz

mªximª-’imª \è , quíbus phántaſiae vim inf‘erren‘t;¡Poem exco- . . .

gitatac. ut ab corum cordlbus , amm¡ perygx

turbationes, quae_a Philoſophia Sa~4 ’

pientibus fòla vi rationis temperam

tur, cxpugnarem . uapropter ſub

Alecti imagine, Tefip one, ac Me

gcrae , veluti per oculorum cuni-l

culos Vulgo ímmiſerunt perturbatio.-~_

nis Vindictae odii , 8( ¡nvidiae ,',Qgae vul— ª ’ . . .

gus gujbuſda" naturam , quac a Phlloſophls, ſolo

fifflïgffi‘jg, intçllectu duCC,.percipit-ur._ Eodem

fºlºintellºótu qmppe veluti Incantatlonls modo

ducc , pcrCI- _ - ›- l d st¡m, exuſ'CItarunt Poetae popuo ete anz

A ' dam avaritiae índolem ſub Tanta—

Avaritiae'in- - - 1 *'dªles ¡uh 1.5_10 pçIſonatam , unde de co Poeta

raid periºm- CCClnlt k

‘ª‘ ‘ HM wifi-’7' :'12 medizs ſz'tu'm flat

Tamalm zmdis ,

Poma-qm' ,' gmc* ;211110 tempare

tangat , babeſ! c

\Ibſccdunt (mdd: , qaacqzzc 2m

mimt. çffèzgít arbor

' _Tam

, STUDIORUMÏ 269

Tanlalm‘ '2'71 mediagarmlm art:

agua”. .

Sed nec nova est míſèrrima Ty- .TY'ªªºº’ºm

. . Imagoa vete*

rannorum ¡mago a Theogmde , Ve- \zjbus expreſ

teribuſquc Tragicís , VÏVÍS delinea- ‘ª'

ta coloribus , 8( adivino Patone (1)'

Thraſymacho ſophistae ad ributa;

quam ſàne dum oculis Principum

objiciunt Poêtae , níl alíud .fludent ,

quam ex teterrimo illius adſpectu;v

atrocem earn, ac ¡Inmane-m regnan—~

di instítutionem, penitus erªdicare;

ipſi ením cum in ſceleribus , &frau

dibus (Oti verfèntur , dominationem

’que in artem piratícam, 8( praeda

toriam vertunt ', libídinem augent -.

ſuam , 8( dum privatorum , ac Rei

publicae tranquillítatem- evertunt,.

ſuarum perturbationum fiunt admi-.~

nistri; coguntur enim timere fingu

los_civeS , dum terrent"uníverſos ,. Nicolau:

longeve ſemetipſos crudelius, quam YÍÏQJZXZQÏ

eos excruciant. Hinc Nicolaus Ma- ¡¡mªít‘ªºíºªíU .. I us ſUISJ &

Chlavellus, aluque hu1us decrétorum Príncipem , ü:

- - - ' ~ - - ~ Principaltumae'mull , 1nfl1tut¡_om_bus ſms , mhllcºm:tur em_

ahud ſane conan ¡ndentur , quam tere.

8( Pr_in~

~(I) Platºnº in _1277. Se &zu-bl. . , , Ñ

I'

*70 DE’CANONE" ,l

&ª Principem, 8( Principatum Ïever.,

tere .t ImitetLIr igitur Princeps- opor.

²'?" tet‘Augúst'umC'aeſaremz cui'nullum

gratiusz potuit' eflè nomen.- ,Ñ quam

Pªtri:- Patrice; 8( 'merito ,.. nam- im

perium.: inter. homines‘, ut oblènvat,

ill'ustïrís Bºtſúetus ,. Meldenſium. Epi-1

ſcopus, praecl'aro i110: opere”. posthu

mo , -Cui titul‘us : Politica- cx ipſi:

ſcriptnrarnm Aerbis- emm, a patria‘

potestate. ſumpſit initium.. ~

Sicque hiſce imaginibusz' rudi

bus-'hominum cordibus, veluti ín

t . Amª..- ſculpſerunt aliorum vitiorum natu.-czum, uoPoc. . › . .

tae oím vi- ram ,i atque eodem= artiſicw ,. quo

"ª f"ªªª““ªt-Vitia: ſugarunt ,.. excitarunt. gentibus

virtutum'id'eas,, earumque mentibus

quoddam- lumen honesti. effundïentes ,Ñ

ad Dei cultumz illas.retraxerunt-..

, Sed. non. d—ubito-- ,., quin: ÍS' con

_ cipien'diï mód'us ,-. qui'. vulg0~ fit perª

converſionem. mentis. ad imagines in—ª

cerEbrodèpíctas, quique: ideo ima

ginario vocitatur , ortum, duxeri‘t ,L

nempe quod’ ut¡ a Divo Auguflino

obſervat Arnaldus_ (U ,Ñ ho ¡¡¡ines POR:

Pºº

(1) Ariza-[dns in urge" gig-'mª' 'fallo‘

ST UDIORU‘M‘. ²7x

,f .

peccatum Adamiticum ,, ita aflüeü'

vêre rebus tantum corporeis confiª Parsmaxímª

derandis , ut para maxima. judicet hominum cm'

nihil poffe concipere , quod ne— ?gireéººſffl-L‘:

ueat etiam_ imaginar¡ . Et id cauſ— d'ºªt '1 Supe!

e Videtur cur imagines in Eccie-ſiſimª'

fi’a; receptae ſiut , nempe ad eru

diendum vulgus , ad monimentum

memoriae , 8L ad concitandos afl'e- gfiflffifºgªj;

ctus , qui commovenrur magis v.i~ ªuditucécicï.

fii , quam auditu , juxtà iiiudHo-.tªr'

ratii (1) : y -

Segaia:- irritaat anima: a'emifflz

per aam , oQam qaac (lſ/ani‘ cialis ſtzbjeóïa

. fidelilam, aaa/c

.Ip/¿- filaitradit fflcéïator . . . . .

Quare tametſi Deus, 8( Angeli

fint ſpiritus , 8( nulia effigie figura

ri poflïntv , eo tamen. nominei perª

miſsac— ſunt- in Ecclefia 'Imagines

Dei .Patris,. Spíritus Sancti', 8( An*

gelorum , quast temere improblana

Protestantes Iconoclastorum haere

fim renovantCÏS k ; Ñ.

' Sed ad rem nostram, regrediaº.

'- mªr-In

. . , . . -_ ,º

"(1) Horatius m armenia“.Ñ ¿W j

4' 1”‘

‘ 37'9- D E C A N 0 NE

’ Hebrªeorum \Cm 3

Pºïª'ê ªPºª mur . Yippe non alibi Poéticamat‘¡antxqmflïmos - -

pu antlqmffimos Hebraeorum

ÏLÏMÏÏÏÏ_ mclarmfl'e puçapdqm est , quam pro.

8‘0- pagandae Rehgmms ergo; unde Moy

ſès magnus Hebraeorúm .Imperator,l

cum'ex Aegypto eos in patriam kee

duceret , statim atquc mare rubrum,

divinitus cedentibus aquis , trans

grefl'us est , divino Numine affla—

tus , auctore Joſèpho (U , hexamez

trum 'carmen Ómnibus poè’ticac ar.

tis pigmentis exornatum , quo Deq

‘gradas ageret , edidit. Deinde Da-fi

vid ille divínus Dei vates ªvario me

ªtro hymnos compoſuit , Iít idem

flggïogffl‘ joſephus (ª) testatur . in Verçv

acmuücaeªulòt ipfius lyrae , fistulae pastÓraMS ,

ªº' ' atque adeo muficae repertor Moy

ſes existimatus efl. Idem buccinam

earn reperit , quae A 0 ra ab Baez

breis appel-latur- , 8( cſeribítur ªb

eodem joſe-phOCJ) ; cum alioqui ly~

ra , 81 alía pleraque inflrumenta mu_

fica ab Oriente ſane prodierint , ut

‘ . cºnſid‘eranti , vel nomina ipſa ſfatis

u-.

(l Joſephus lil-.I. de ami-¡nit, Judaeox.

:.2 Idcm IibJ’H.

Í; Itidem {ik-¡¡Jo MJU

STUDIORUM. 2'73'

.. ſuperque oflendunt . Hinc Juvenadj

lis (1) : ~ -

Jampridem Syrah* 2'12 Tibcrz'm der-z?

flex-iz‘ Gramªn- , '

- E; lil/gym¡ ,1@ mar-cx ,‘ Ó' cum'

Tibicz'm aborda: ‘

Oblz'qctas , ;lemon gmtz'fia, tympa

72a [27mm -' ªVexit..:..…………

' Et quamqu-am plurimLfint«PÓ¡5- FÏÏÏLTªgIÃÏÃ

tarum genera ,º' veluti'Epici , Ele-\ª- ‘

' giaci , Lyrici , Comici, Tragici, 53.-_

tyrici; cu1uſque tamen finís eo ten;

dit , ut delectando moveat; aureis‘

Videlicet , nitidiſque armiS arcu ſo-z

noro Vibratis , dulce vulnus incu

tiendoz Vincat , triumphet 5 hinc

est , quod bellicum quoque arcum,

pharetram , 8L íàgittas cum ſua !yra jure nectit arbiter , 8( Rexſi Mu

ſarum .Apollo.

‘ Bo'éſèos autem ex eo deprehenª

'ditur utilitas : nam Epopoeja, five

_Poêfis heroica ſuis_ exemplis excitat

ad ,virtutem 5 quod in Aenea ad

Aſcanigm loquente expreffit matroct

…(8) na

(1)- Juvenªlis fama II].- .

_I’oè'ticae uti—J

Epopoeja .

'2,74' DE CANONE x

na Virgilii Muſa (U , hiſcc cedro di‘

gnisnc'armínibus: _ '

’Difie'paer @iz-MMM cx* me , YU*:

"unique labora-m,

Fortamm ex' aiii: z ‘name tc' mm

dextera bello _ .

Definſam dabz’t , Ó‘ magna ¡¡¡ter

,Praza-mia dzm’t.

TI¡ facz‘to max,, cam mayra‘ 4110-_

lewrit delatª* ,

'51'347/671707' , ¿9' te , animo reparan@

, tem cx-empla !mmm ,

'Et pam- Aczzc’tzx , (9' JUBIÏCZIÍZIÏ

t’X'CÍÉÓ’Z' Heéïar,

Et in Ulyſſe Homems, de quo La..

tinus Píndarus 5²) : .

Karſm quin' Mirta: ;. Ó? qm'd ſí:

pimt-iz pqfflt .. ‘

Utile propoſuiz: I‘zobi'r :xvemplar Ulyjï

cm .

Vetm C0- Vetus Comoedía id' omnino flu.

moedia. duít ,’ ut mores Civitatis emenda

ret, Civefïlue ad melíorem admini.

firandae Reipublicae ratíonem ill-e

formaret. Hínc Ariflophanes .modq

. - _Athe

I) Virgiljus mmm..

²-) Horatxus EN!. 'fl/¿,15

STUDIORUM. 275“

Athenienſes reprehendit, quod ma.

ljs artíbus ditarentur ; modo quod."

depravatís patriae infl-itutís praecer

veterem díſcipl‘inam institui‘ juven-.

tutem, praveque ac perperam phi

loſophandí fludiís (eneri paterentur ;

modoÑ quod oprime dc Republica

v meritosz_ vel magistratu, ímperíoque

privarent ; Vel exilio multarent;

male meritis honores deſexrent , tum

quod pace neglecta bell¡ caufl‘as ex

citaren( Ñ Bin_ vero Vetus comoeJ

dia perflxinxit viventium Civium

moreS , ut cogcrentur metu inſaq

_míae . Unde- Venuſinus Vates (1) :

,Si qui¡- crazé digna: deſbribz' , qzzod

' -malzzs , aut fm",

Qzod moecbm form‘ ,‘ am‘ fica

Tim , am" aliaqm’Famoſm- ,z multa, mm_ [iba-tata,

¡¡lombriz-"Ñ _ _

Nova, Comoedía ', cum príváta~ Now CQQX

'mm actionesv perſonarum , ut pri- manija.vatim ſuos( quiſque moras ¡n alienaſiperſona- repreheníòs emendct , pro-'

batos autem ſe'cterurz cffingít, . Inct J 2 ' Se..

-Ï’OJ Horatius ¡¡5.11.- ſa’òm IV. - ª'

/

,i-i

5.76 DE CA'NONE‘

',Lyriio?

Tingo:

dia Ñ

Satyro.

Senioribus stultitiam , aſperitatem j

‘moroſitatem , avaritiam improbat;

probat prudentiam , ienitatem , fa

' cilitatem erga liberos , In Adoief‘cenz

tibus imprudentiam , impurit_atem,‘

libidinem Vituperat . Laudat tempee

rantiam , modestiam , obedientiam ,‘

pietatern erga parentes . In ſervis;

infidelitatem , improbítatem , fallas_ .

"cias accuſat; fidelitatem , probita‘ſij

tem commendat , Et quamquam’-. ma'

los ſaepiffime .exprimat mores’ , id ’

facito, ut quae Font fugienda , do

ceat.

Lyrica ’,' ' aut divinum cultum"vhymnis promovet ª, aut laudatione

praestantes evehit . Adhi-bet cho_—

rum Tragoedia , qui minus honesta

::aprehendat , interdum etiam fa

pientem vil-um, qualis fuit ille Ti—Ï

reſias , quem vel apud Inferos ſo-z

lum ſapere, Homerus ostendit.

Satyra , quae utpote deſumta Ta"

Graecis, Tragediae ſòboles erat , i'm-iq

dºſ 1 8( exagitat, flagitia , ac ſcelera- ,1

ut ab illis abflerriti , objurgatione , 8d

irrifionc , impeliamur ad virtutem .‘

Haut igitur mirum, fi a_ Bo'étisdsªm

~ mul.:

STUDIORIIM: ’2'77

multa , ac tam varia deſcripta repe—.

riantur; quippe statum rerum huma-z

narum , ut effingerent , ſuſceperunt , -

in quo tot accedunt , atque ita diver-4

ſa omnium Vitiorum , ac Virtutum

omnium exempia; tot atque ita di—4

Verſa homínum studia Verfimturz

8( alii qu-ae ſunt honefla , aliiquae

jucunda , aiii ‘quae utilia conſèquani

tur , partim rerum publicarum ,‘

partim pr-ivatarum commodita-te om

nia metiantur . Augent , amplifi

cant, exaggerant haeC Po'e'tae , vi#

delicet , cum immania‘ haec ſint ,’

muito immaniora , quae humana ,ª

multo hu-m-an-iora fuiflè ostmderint ,›

ut ab immanitate deterreant , ad

humanitatem eorum, qui audiunt ,"

animos hortentur . Hinc est, quod ¡iº-¿fis, que¡

antIq-ur Same-mes ^;Poeſirn quandamgggïlïïflſiggz

efl'e Philoſophiam fabularum lnVOlu-\rum vai’aibus_

cris tectazm a'ſièruerunt ,- enimveroºïfªªmªª‘ª*

cum priſci Philoſophi ſàpient-iae my

fleria in vulgus cdi nolue-rit , nefas

effe putantes philoſophicis initíari

ſacris, q'uem non praest-anti ingenio

nan-1m , 8( egregia virtutis inçloie

praediçum perſpexifi‘ent 5 poetica_

- _C S) .z. in.

‘278 DE CANONE

Socratcs_pri

mus , qu¡ n'u

dato capita, ac liº (1)

contemta DIC

tri lege,!1_10ra

kn?- p _

phla cdocun .

ª

-in‘ventione , ac poêticis numeris' Cir-

cumdata, ostenderunt . Hinc- nemo

veterum poêfim attigiffe perhibetur ,'

‘uin priUS cultus , 8( locupletatus

a Philoſophis efl'et , unde 8( Ïècum

auſerebat acamen. , 8( íèntentiarum

copiam : quorum ’aliqui praestantiſl

fimi ingenio viri , quamvis in Po'e'ª,,

tarum' albo eminere potuifl'ent, ſo-'.

lp Philoſophorum 'nominª content¡

fuere , 'talis Socrat’es , tefle TUI

, primus perhibetur «, qui con,

temta metri lege , earn nudato ca

pite ,- vultuque non veIato -, \èd aper

to , ’proſpicien'd’am tradidit; quin

‘vcro & ejus díſcip‘ulus Plato, quas

íèripſerat tragoedia-S -, rombuſfiſi'e fer

'tur , 8( colores , ſab'ulas, nEcn‘on 8C

ſpiritus Poêtarum , quibus dictioncm

ſuam adtollebat -, ad philoſo’phiam.

traduxit, ut nempe 'poético dicendiz

'genere , quo forſan ab aemulo ſuo

Íléluripidev filp'eratum iri ſuſpicaba-Ñ

tur , ipſe philoſophís ceteris prac

celleret. 3

Ceterum Romanae, fid‘íçen ‘157.7

- ;ae ª

.(1). Tullius !ik-l- AQYÉPÏÍI- WWF

I

STUDIORUM. &F79

l

rac Horatius epií’cola ad Lollium’

ostendit Homerum in ſuiS Poè’matis Plª?:

plenius , ac melius quam philoíò-Ioſoêlü,quid

phos , quid honestum fit -docuiflèflfiêffiffi‘f‘ſiª

In Iliade -quidem quales fint in flui

tis Regibus , -& Populis animi mo.

'tus’, *deſèribi 2 in ’Odiflèa autem

'LliyHis exemplo quid Virtus , 8( ſa

pientia poflint, ostendi. .Deinde ad.

fludium ſap’ientiae hortatur -, utpo

'te ¡quam recenſèt 'an'imi .morbos ſa

naturam. Ac veterum Po'e'tarum li

bros 'legentibus , multa pafiïm .pru

denter dicta 'occurrent , -Occurren‘t

8L exemp'la , -quibus omnis institu— Omnis _119m2

tio ‘vivendi -expreii‘a 'ante ?culos QÏÑÑKÉXTLL‘Ã

r0 on'itur‘- jura‘ uo ue ac e' es tis_ºcul,is,nºª( Bivilis v²)mnis qſcicgntia’ . Zac: ª"ªºbª‘ª‘m"

cumque enim de judiciis, de poe

nis, 8g de praemiis 'apud Elyſios

tradun‘tur -, ad hanc ſane pertinent

diſcip’linam ,ut 'bon'is Optimam , bea

tiffimamque vitam ,; malis gravifi'

ma ſupplicia comparata efl'e. intelli-’

gamus . 'Qu'in vero , neque ex Aca;

demia , neque ‘ex Lyceo , neque ex

alio Philoſophorum gymnafio quem

quam ita in r‘erum caufl'as invefli

(S) 4 gªffi’ï

*Nº DE CANON'Eª

"Antiquíſſi

m¡ Po‘èjtarum,

Phyſicl o

'gafl‘e , quo Poêtae non multa' ines-j‘

Iius praeſïitifl‘ent , ut recte nCC Ciªl

tra verum dixerit Viçus.(1) anti-~

quifiïmos Poêtarum, Phyſicos etiam

fuifl'e , ut Conjicere e'st ex phraſi-¿

bus, quas ipſi bona in parte uſur-q~

pant , quibus ſcilicet naturales rea.

rum cauſèae explicantur , »ut patet

ex hiſce : ſhfflguine cretm , pro ge¡

nito ,abire 1'72 aura: , pro mori :'

igni: Circa praecordz'a fiªrwm , pro

’febri: concreta-s in a’e'rc vapor , pro'

nube : excaſſm nubz’bm 1312i: , pro‘

fulmíne 5 aliiſque ſexcentis , quo:

rum \àne non est ut hic Iongus re-s

texeatur catalogus . Hínc est ,- quod

Silenus Iècundum Epicureorum opi-è.

nionem de rerurn primordiis edoctus ,

in gratiam Qginctiiii Vari ,‘ qui ’ce-º'

fle Donato una cum Virgilio eidem‘

ſectae ſub Sirone philoſopho operam

dedit, apud L—atinum Homerum (²)

ſci‘te: \

b. . . . ,i. cam-bat , até Magnum {Jer

¡Imm- maga 4

.Sª-ª

' I Vicus-de nºſ. tem-par. ¡inf, RAS!

((5. . Virgilius ¡Haga ?7,

STUDIORUM. 28'!"

.SE-mina :cm-arümqzze , ¿mima-tqm,

marz'ſqm fuáfflè-¡zt ,

'Ez liquid¡ _ſí-772111 2372i: : ut bisexom’izz prim: ſi

Omnia , (9’ ipſe tmcr mama? 'calzª

crfflcrz't Orbis .

Et idem Poêta (1) :

Principio coelam , dc ferran‘ ?am-K

paſqm liqmzzze's , ,

Iucczztvmqzzc glabam Lunas ,' Ti-Í

~ -tazzz'aqm astm '

Spíritus ¿Ktm alit; tommqae i72—

füſa pn- (Ir-I‘m ~

[Il/!em agz’ta; molem, Ó’ magna ,

corpora- miſcct:

-Izzde bamz‘zmm , pecado-MME’genaif~

‘vitac’qzze ?alarm-Im , .²

'Ez qaac marmorca fiªr: març/Z7 @ª

ſzzla aequor-E pomm. ' - 4 ~

¿Et apud. eundem quidem Iop‘as (²):

.ª .Scirc potq/Zatcx barbara-m , uſzèmx

'qm’ medmdi

Mala# , (9’ mata: agitare' ¡¡¡ghz

Tim artes

‘.Diéïammz'm gm'zrix CiU-¡0M Mr'—

,jz/I‘z ab Ida «

PII- ~

v o) Idem gmſl." (2.) ::idem ¿12mm

:82. DE CANONE'

Pnborilins conlem , folii: , Ó‘ flora

comontem

Pnrpnroo: non illa fl'ris incogni

ta Capri:

Gromino , cnnz :ergo Dolntrex boo

flra ſagittae .

Et cum Iopam ipſum inducit ca

nentem:

. . . eri—antenª Lnnom , Sali/'que

labora*:

Uno’c- \bominnni gonnª-I , (9' peono’nm ,

nna’e igni¡ , (9' inzbEi' ,

.Arctm'nrn , plnw’aſqne nyon'a: , ge

mmo que triorcI .

De Act na Vero,tantorumque cauſ.

fis incendiOrUm , cum permulta ſim; a

philoz’bphis diſputata , rçmque ipfàm

gralghice defignaſi'et , addidit Poêta :

ama e/Z Encclao’iflzninstnrn fal

mine corpus

Uzgeri mole nao... . .. . .. .

Poïtaepix . (Deis ostenditur Poè’tas olim Phyſiªc1, &ima

marie¡ .

¡"1

‘ ' cos , 8¡ Astrologos t'uiflè . Et ut alía.

omíttamus , quae de 'Univerſitate , de

hominezde ceteris an-imantibus docte,’

quamquam non ſemper vere, cecínere

PQEtae; haut praeflat fiiere , quae

ſecuntur, ad Geometriam pertinDentia:

10

S T UDI O RUM". “283;,

’Dic quíbus ¿72 terri: , Ó‘ cris mibi

magna: Apollo ,

Trc:pattat tacliſffiatiam , ¡2012 am

plia: llllíds .

Tam Tartams ipſè . . . . . . .

BI": pata’t 2'12 pracceps , tantam

tma’itqacdſtzb ambras,

aaatam a aetberiam Caeli ſüª'

fizcctm Olympam..

‘_Cum itaque: '

0mm- gmm 'Mmm doéZi catinêi’e

.Poê'tat, '

divinam ‘illam Po'e‘tic'a'e rationem

conſequi fludet ,~ opus .habet , ut

in ceterarum artiumq, ‘rerumque na

turaiium fludiis elabore!: .. (Dare

\cum -, 'ut \ex relatis colligere eflª,

Philologiam =divelii a Rc 'poética

’minime ‘poffit 5 Mon‘ temere Scaii.. Scaligcríeen'¡

› -- ~ - Turn in Lucª—gerus m ,Hypercrmco Lucanum re- num,

prehendit tanquam ;Astrologiae , ‘ac

Geometriae imperitum , cum ait:

At i/Ze @algaris , aut fat/aa ostmtatar

-ei'zzditian'z's , iaſcitiam ¡tam Pradidik

mm fame] ,º :2am guia’ illa ſarzt?

. . . . Sol lampara .dividit ami. Ñ/

.Matat ¡¡acta diam, ,raditſqat Found—'ibas r{il/ira ct' '

i ' ,Irc

'234‘ DE CANON Eª"

. Irc veraz, curſaſquc Fago: /Zatia'ª

72: moran” .

"¿mt baec cuticê dig/'2a , qm's Mim

dime‘ 'Eª'ºnne‘ſPldíló'laïZlm ficm‘ffl Sali:

curſü? quantomix/w a radiz’s? IIz il..lis ?JH’O qm'd dicat , mſcz’t . Dc’ Ebe-_ſi '

_m Mim _fic [Ei-¿bit :

. . . qua:: quamws arbare multa

FTandem, aq/Zatem mzctaſibz' mz'

tigat :tmbn: .

Lima_ tam rcêïam mundi fi‘ïít il.

la Leone-m.

'Sam 7/67'0 1751151177 bamitzcm ,’ m1

fi *vero tota acstatc- m'èil ali” fit

quam meridics . At pq/Z 2’5' ante me

ridiem pra e80 ubique* terramm um

bra cst. IM Mªrio quaque de umbrz’x

Árabam ,ª

fgmtum 710171*: Arabes @mà/ZZ: ¡¡A

Orbem ,

, Umbras miran' ' ¡Mmmm 72072 ipªq

'- finiſh-ds .

No” Mim. veré/z'milc cst ex‘ Arabia'

fiªlici , qüae ſola ultra circzzlum ſ'al-

/Zz'ti'ale’m profundizar , adwniffiº 1’12

Tèqffaliam; ªuque Mim militant il;

h' ſèd, cx Petraca ,ª (9' dejé-rra la

trzmmli ¡¡amada-z 1/'emm 1151706

ª ' NC

z

_ STUDIORUML '28‘ſ

Dic diam-t , bm* cas addum’t illc’ .

flaquea ?zero ſaz‘i: mirar¡ quin' ci ?Mª

7zcrit 2'72 mentem, mm dixit: ‘

Ac’tbz‘apamqm [0111771 , quad pra-q

meram- ab alla

Sigm’fiªri regions poli: ;zi/z' POPÍÍJ

tº’ lapſo - e

Ultima amºunt¡ praccedcret angu

la Tam-i . v

'Duo bz"c errores : alter ab emdz’fz’:

Oli: castigalzdm : alter w131 pueri:

.Astrologaram z'rridendm, (Fc. , º

_,Qui 'ergo ei facultati ,- què‘. d-í.- juffipgïffif

Vinitus afflati ſunt , rerum omnium tur?. ‘

ſcientiam , 8( prudentiam , animique

probitatem adjungunt , Poêtae jure

appellantur .

Poêtae igitur divino quodam

' Veluti ſurore afflati , res omni adª

miratione dignas canunt, fine quo,'

ut Cicero (U testatur, Democritus

negabat magnos efl'e Poêtas , quip—

pe qui, ut idem quoque Democri~

tus , 8C Plato ajebaht , non arte;

fed naturà conflantz \unde Hora

.tiusç - '

‘ III—

, *(1) Cicerº ¡¡17.1. Se_ divina¡

:86 DE CANONE"

Honeflas Pp'e'.

tam maxmlc

Ingmz'um mist’rê , guia fortm‘z'dtz'tif'

. arte

Credit , Gª ex—cladit fimo: _Elicone

Poè’ta:

Democrims. . . . . , . . . . ._

Hunc vero furorem confequiturv

ut plurimum amor qui. , ut inquit

idem Plato“) : Paè’ta ç/l ade-0 a;

piem , ut alía:- qzzoqac POE-‘tax pojſít

qfficerc; quilibet. cªr/im , lic:: anna

Tau’i: , oê’ta mad# , calm primum

amor cffiazverit . .Ex qua per/Pica:

COÍZÍÓ’BZH’WÏE ¡¡cet amore-m perimm

cffl’ poêtam , omneſque ſummatim

mafia-0: ¡MW mmm-0: cantincrc ~,

Amantibus enim , 8( naturà , 8( ar

te propria est eloquentia.,

Sed. omni ‘, qua decet honesta—ï

te , de- amorlbusſ agendum Poétis

est; quin vero, qui de‘ rebus inho—

neflis , vel turpibus. nudis, Vocabum=

lis «eloquerentur‘ , in Poêtarum ca-z

talogo minime efl'ent recenſèndi; bo-ſ

ni cnim viri o’fficío ſunguntur Poêzl.

tae, cum res parum honeflas , hoz’

neſ’cis vocabulis exprimum; ac ſend

dccct .

1 ..lli

;entiae

(i) Plato in ¿nik-¡IQ, … ª, -Ï,

STUDIORUM. '28?

(entiae turpítudinem orationis arti-g

ficío ita celant, ut non modo inf'aá

mia‘m ‘f‘Ugiant , verum etíam ínſiu_

gnem laudem interdum conſequan-y‘

tur. Hinc apud A.Gellíum(1\ An

nianus poè'ta , 8( pierique cum eo

ejuſdem muſae Viri , ſummís , afl'

duiſque laudibus eos Virgili¡ ver-J

ſus ferebant, quibus Vulcanum, 8(

~VCnerem mistos jure conjugii , rem

lege naturae operiendam , verecun—

da quadam translatione verborum,

cum oflenderet , protexít .

(¿Dj ſane Poè'ta adeo pudicus ,

adeo caflus , 8( verecundus f'uít in

ſuis poêmatis , ut ea vel a Vestali

bus leg¡ digna cenſèret Alexander‘

Severus ;— rem enim Obſcoenam,

quam Theocritus aperte ponít , 8(

exprimir ,« veluti densà quêdam ob—

ſcuritate ſuff'ocat, cum ait f²) :

Nazimm , (9' qm“ te , :mmm-r a

tuerztibm birds ,

‘Et qua ſ ca’ util:: Nympèae m'-~

s'èrc) ace] . l

Unª;

(1) A? Genius lil-.Xi nyc,

(²-) _Virgilius Eçloza 111,. 4

Virgílíus adco

pudícus , ut a

Vdïallbus ſe

legendu prac—

beat .

'-288' DECANONE.v ~- ‘

Unde non obeſae naris Critieus 2

Affirt , inquit , , Virgilins ¡¡ln-s ati.

litatiS-,ſolidaeqne dciocïiozianis , quam,- e

Tncocrztns ; qui rex alicnbi tnrpiſ—

fimas laqniznr aparte , quo; [fo-_gía

Jin: proetorjt, ont recto_ parce¡ , (5',

a’ifflninlantcr atiingit-. -

Quare mirum in modum ,' Veluti

per aenigma Aneae Cum Didone,

adulterium deſcríbit , cum ait :.

. ._ . . primo &Ta-.²11m, (9' pro,- ~

.' ²10,1²4 …71010- -

' ‘Dantfignnnz.'.‘..…….…

"In quo ſàne vix ,_ aut. ne vil:~

quidem Ovidio , 'aut Ari-osto taxis

*foret integer Aeneídos, liber , pm

, efferendis Omnibusinhonestatis late

bris . Qqod tamen Virgilius ore Di-J º

donis ita effert: x ' '

Dulceznenm........Ñ.,_.. o

Ubi Servius (U inquit; Tctigiê"

‘Tem innonestmn. ‘ .* . . _

Jummc ru_ _Sed ut cetera omittam , cadem'

.dºnnª , JÑLQÑNÍrgIl-iana Juno. , lutumam non adul

Z’ifil‘fïíu‘ªl’ªd teram , aut Jovis concubinam auſa1 a m. . -

estÑappellare , íèd ut e¡ par erat,j

Ñ \ grata

(I) ?crvius in-II‘..4e_1_1.v -

‘STUDÍORUM. _239

' "grúa ſimui, &L jucunda periph'raſi;

,factum ipſum protexit, cum ait (U z

‘Scis ,' at te caaòïir zmam , quad-z

tanque Latiaac

Magnaizimiſavis ingrata?” aſcm.;

dare while ,

Pi'attttlerim . .' . . ’. . I . Í. '.'

(Lied vel ex hoc , id Juno prac

fiitifl'e .Videtur , ut nempe , 8( ſuae

majestatis \èrvaret decorum , 8( ut R:

- gratam‘Juturnae ostendel'et. Qgip

, . . . Qui_ -

pe -1n laudativo praçcmue genere,demºn¡kl.m;,g

quae laudaudo ſunt odioſà~z prae.. genere omit

‘ tcndaà

terire ſatius erit . Hinc , Macrobio

- ._ go

vSeite admodum hac prudentia , ut

"teste «'ª) : Antigaam maaomlm Téao..

ti'itam Cbiam intarfe’cit z‘ quod, cai/,z

¿ªi pollictrmtar amici , fora (mima

»ip za: ſlzl-zca ,o 31(7)¡ ante Ocular Regis*

permaifflèt, rejffiandc’rzt; 07117/57”, me.

ſalatis ſpcm fibi cffc ademtam-.~ r

…Pliníus (ª) Commemorat; uſus est

" '— v' ° - *InſiknïsA i.Apelies , qa¡ PZAZIUÍ' Aatzgom Reguhsp‘fudmgí.

?magma-m altera lammc Oi'laam , rm:

:exrcogitata Fatima@ witia qm audi;

f¡ 'Virgilíus Aen.XlI.-U.CXL1V.

2. Macrobius faturn.1l.V1!. 'FaPJIL

(z) Pimius _Ubªgº-(XV. ‘IQ-'13.2‘. '

'290 D E C ANO NE

’obliqyam namqzze fi’cít , at quad cb?:

pam' 'decrat , piéïm'ac pozim dee/fe

@Menta/r . Hinc idem Plinius (x)

narrat , quod LSCI'PI'O tabulam 'vid

¿forme facu’ Astaticac’ 1'72 capitalia' pa

'm'tg idque dog-'e tulzffi' fratrcm

A ricarzzzm tradlmt , iratmn baza*

immer-ita , quam'am film: ejm ¿llo

raelia captan fuer-az. N012 di Imi

lcm offènſiamm , Ó’ Acmz'lz’mzi ubiit

.L. Hòstilizzs Mancilla: , qm' Primas

Cartbagimm irrupcrat, fitam ¿jm ,

expmnatiommque depz'cta: , pz'opa.

71m _01'72 foro , (9' ipſè affl/Zem, po.

palo file-8am¡ , fingala maz-mm@ .

uin vero nostrum olirn Allifarum

Jºhªnªªcªſª Antistitem , clariffimum Vírum jo\emere nota

CUS . 'hannem Caſam, a Criticis plus ni‘mio religioſis, notatuctm fuifi'e circum—

fertur , quod initio orationis ſuac

ad Carolum V. , quae ſane abſque

'diſceptatione cum Milo’niana conſerriſipotest, uſum fuiffe fimilitudine Co’.

metae, nempe quia: ‘

' Aegrati Num*: meditamzs ſbmnia';

credmzz ‘ ~

¡0-,

(x) Plín.1ib.XXXV. ¿nz-LW. .,

STUDIORUMa :91'

infauflum, 8L odioſum Principi .

Ceterum fi Poêtae , Philolòphi ,

aliique diſciplinarum profeffores fa"

cultate abutantur , 7107; ají faculta:

. z'pſa culpabili: , ut de Rhetorica in

quit Auguflinus (U , ſed eà male

'utentium perverſitas . Hinc Raymun.

dus Lullius librum edidit de lamen.

tatione Philoſophiae , quae aſi'ere.

bat haut ſe pugnare' cum Theolo

gía, ſed Aristotelem, 8( Averroem;

_8L ſane , nam ut inquit Naſo (²) ;

,NM/ªi] prodcst , quod ;2072 [ceder:

poſ/¡t idem‘. _

Quare, non propter abuſum, ut

recte inquit_ Voflíus , tollendae ſunt

artes, Verum legibus coêrceri deber,

alioqui cum eadem dicantur , 8( ſcri

bantur 5 ſaepiuſque lingua , quam

fcriptione peccetur , neceſï‘e_ foret

illis literarum- contemtoribus linguam

praecidi , ne quid postea dicant,

quod indictum oporteret.

Sed antequam hinc abeamus ,

'potatunçl Velim , delígendurn P06-, Zªªfiºffifzªª

(T) a tae,

~(1) Auguflinus lil-.II. CªPOXXXIV. de Qactripçª Chri

fltmm .

(z) Narª lil-.11. 21M.

:92 DE CAN ONE

'tae argumentum viribus conveniens J

çonquirenda rerum ſupellex , tran..

quillítas animi, 8: tandem rigid’a‘. liz;

m3 opus habere . ~ .

Cum non omnis f‘erat omnia.v

_ tellus , neque ex omni Iigno mercuq

Sum e“; r-ius , nam rerum Parens cuique

gÏzÉÜÏÍªÜi-ſuum habitum , 8( ing-enium indi

cªn" dit , fàpienter Horatíus monuit , pan

onus ingenio , doctrinaeque nostrae.

imponendum., dum ait z ſ

Samiz‘e materiam Acstrz': , qm'\Erin

L'I'Zis acqzmm

Virz'bm, U Wrſaz‘e dia qm'd firj

rc’ rcmstw,

Qgid Mielºma‘ ¿Mía-ri , C-ZIÍ [mªh,

POÍHZÍ-ó’l‘ eri: rc: ,

.NED facundz’ª dc‘ſc’rat- bum ,' mc;

- \ [Midas ando. ~ Í

Alioqui periculum erit, ut pro-Í

pter ingeníi nostri imbecillitatem , in

medio conatu perferre coepturn laz

Plam,Augu- borem non poffimus , eumque defe—

P‘ªª Cªdª" &s rere compellamur . Augustm Cacſar ,:Virgiligsopu _ * . _

maoe mªmºn ut_ Inquit Svetomus_ \1) , Tragaluz

ſuccc ête &Ye

lo deſeruçxizt, diªm, magno ímpetuexorſm , 7207; ſzzc

‘ ¿Edema

(I) Svctqníus Cflf.Í.XXXVQ iz: AMM/ª.- Wªſ-1²:3. '

› *STUDIOR'U M. 2‘92'

ÏÚ’Zt’filó’stylo , abolcªw't . quod 8( Pla'

‘to f'eCifl'e perhibetur , ut ex Aeliano

diſcimus, n’e ſcilicet ,qui philoſo—

phos ſa'r'nà, 8( plauſu pr'aecellebat, alia

in re Vidèretür inferior aem'ulo ſilO

Euripide z Virgilius , ut Donatus

inquit in ejus vita, quis crederet ?

Cum Ves’ Romana: illt'badffè‘t, off?”—

fm matcriáï, &7207712172277; aſjyeriïaz‘c; Q_

ad Bücoí-z‘m trar/fiin Hinc 8( Ovi—dius (13 _postqUam flame( accuſavit,_a);ffl‘ggfàſ{2

nempe quqd ,'- haut amatoriis nugismnc Purgªtº_

relictis‘, res bello gestas , res Populi

_Romani, atque adeo Auguffi Caeſaris

‘ad pçst’er-itatis memoriam Verfibus

commendafl'et ‘,' tandem ita ſe purgat:

- Aigüor immeriíto x IMM"; mila¡

*- cam/1M amm-7'* ,

111m1 HW‘ magma fi’rz‘zïlz'mtif_

0pm.

N072 idea deber pelaga fica-edemª“;

fi Mª -^ Auda- izz' miga-0 lada-*re tymbct,

1am;

\foi-fan 1'72 ¿06", dübizm; ?Eliſ-79?‘,

ri: [ez-iofllms apta;

’ ~ . ' (T) z Sim

(X.) bviciiizís II. Tnstz’am. ª -

l

294 D E C A N 0 N E

!nido hau;

Laprida Po'e—

tae argumen—

ta opero , ac

difficilía a fed

puſilia, & c6

wªctiora .

Sim ſatis , in parwx ſctffitíam'j

que modos? _

\It ſz' me juin-a: domitosJavis ignef

gzgantes › \

Dim-e , comun-m debilitabítj

072m .

Diwitis Mgmt? q/Z i'm/mania Cae::

ari: -aéïa

Caudete: matt-NQ mº ſaperatm;

0pm . ~

Monitum hic igitur velim ,' ne

principio , ac ſubito magna cone

'mur , veluti Iliadas, 8( Gigantoma

chias captare argumenta , operoſa.

inquam ,‘ 8( difficilia 5 ſed jocemur

Oportet puſillis , contractioribus , ve-,

nuflis, 81 ingeniofis poêa-matiis, do

,nec humeri Vitulo ſerendo afl'uetij

bovem gcstare poffint. Sic factitaſ

ſe Veluti per manus a majoribus ac;

cepimus , nostrum Ludovic'um Pareſ-J

num , qui elegias quaſdam , 8L epiz

grammata quamplurima , veluti pri

mas velitationes , 8( primae juven-l

tutis tirocinia, compoſuit , ut cer~

nere est in hiſce duobus epigram-j

!natibus , quae inter alía exſcríſi

pta _fuere a doctiffimº _viijo Nico-g’

lao

STUDIORUM. 29ſ

laó Graeco , studiorum cauſsà olim

Neapoli commorante, cx Poè'matiis l

manu exaratis ejuſdem POE-tac nostri

celeberrimi , quae extabant penes Cl.

V.Achillem Paternum , quae duo epi—

_rammata , cum in rure .nostro apud *

S.Petrum de Folliſcio, ſub fi'axíno pa~

tulis ramis , unde proſpectus erat ad

Monticelium , nempe ubi jampridem

idem POE-Ita rusticando Muſis induigeu Ando… cºn.

bat , in laetiffi'mo gramine conſedeba- ¡dins lïetíqi

mus cum viris eruditiflimis , ac ami- ffifnçªfïſià'zſi

ciflimis nostris , 8( prae ceteris ſa-ſlm'FÏºªª‘i‘àºgï‘:cerdote Dominíco Paterno, Franci- Hs“. ¡m

ſco Pertuſio, Martio Trutta; inibi

que remittentes animum , ſestiviffi

mis quaefliunculis agitatis , per vi.

rum ingenio, 8( ingenuitate clarumFrancſiiſimm Apicium , caloris incom

moda, 8( flagrante‘m aestum , 8( ſº

condiam propulſabamus , velut ſuit

una die, cum nos una ad umbram,

ut fit , in ſalubri aura univerſi ad

fideremus, juvenis quiſpiam praeno

bilis , qui illuc inopinato, ſalientis

aquae laticibus exringuendae ſitis

cauſsà advenerat , admodum Venu—j

_fle recitavit . 1

( T) 4 Lu

v.1'95 DE CANONE- '

Ludovíci. Paterni ’ex libJ. MSI

cui titulus: IÍZfi’Ï'ÍctVZlm ,

Ü' Támzzloram .

* EPIGRAMMA XCVIII.

Jacobo Paterno Gepitçri , &t Caccilíac

Conjugi .

Ic jacabejaccr gmitarz ¿Mafia-z

que ca'Izjzm '

Caecz'lz'a , bio recam car/tamulata_

jaen‘ ,

Fclica; anima* , ſaIzç‘Ii concºrdia 1:71

¿ZZ

…VOS \Palmz'z‘ qzzazzdam : naná‘ lapíx

mms óalm‘ .

.Max dabz'tm aim-rc*: ¡¡ata gaüderq

¡ªdicto ,

Laºſ-::we Níger/iz' crak/la COI-da 7)::

[int . ' › f

QI' fimal ambaèzzs poſzziè- commmw‘

ſèpzzlcmm:. -

Paz-w , cj/Z magxís grada No“

MENU! 3

EPI.

STUDIORUM. 2‘97

EP'IGRAM‘MA C;

Philippe Pºdimontio .

' Rgo ego 72072 grata stamam z‘z'z

IN' arte flpzzlcmm,

Atqm bilippe , tm' lacrymabar fm.

77cm ;ram _

'Hí‘c Wifi/cripta lacrymata cjZ car;

mir/c ª zªſa

Carminª ſè gamma jqvcnis pia Muz

a Patcrm‘ . ‘'Hi‘cſi' ¿Ibi formoſhs ¡ªe/bizarr— firmo/d

¿’7- wzda: .

'Illa Ilimis dileèïa ſibz‘ , dçflcz‘aquç

?Jirgo , . '

Inter lmlmza’a ¡202m cqflêfflma He.

rabia: ,

(Hí‘c ¿Ibi per Papbim stí'epitam‘ſjzz'rz'a myrtm, Ñ ~.

.Et lamas @Wide-i: INEM: , &adams-é

qm’ ſlºqzzczces , L '

Tahgzmz‘ Objcctas ¿tez-ataque mami-*2a

frozdw . '

Hocque tiki stattzam ¡¡Mmm ;770

tempora- mamas, ’

_Saprewztmqw !emula mmm: , quad

ſzmmza laborgm ç/Z z *

Cam ,

298 DE CANON-E

"Gandia: , nt longmn parón: cinisab- «

dim: nrna ,

Gandcat, nt cinercnz , qni ¡210mm ab:

didit nrna :

Qano’o ita decretº-nn cst ſnpcris :

nrnaeqne perenni

Haley; {5' ‘violar , :re/27m; (9’ liliaz'

i 0Filoreqne in actornnm rntilantiogrſi

mina Aernent .

Vnltnrnnſqne pata-r fiera: nino ad

\idem natnm ._Vnlltnrnm docti ſocrmn gcniolo Plzig.

i I .(¿Wªp nerw‘: ,' cantnqne Janís name

::lite dextro

Cq/Zolidcs, princcpſqne cbori germen(

nn: Apollo

Cam plc-8ra , (5' tii/.vara modalans

in ?Icstibm anrei: '

,Obleóïenz nmbram ,‘ ("9’ ſjIria Acne;

rentar adoro;

Magnqqne por canctas valgan; :no

nomzna gente: , '

;Extendantqncprom! mai-ita: per face'

‘enla [ande: ,

Qneis mogi: , ¿9’ colchaſ# ſctffiª’ïfflfl‘.

#rr/Im: , inagzſqne ,

.Aſi

STUDÏORUML’ v:29.9

Affldeataac inter Maerabili: Mi,,

[ara Latinos ,

At _fi mortalis rcmmt pofi fama‘

rap /ètzſm ,

QI¡ for/mo ſzmilis Qatar? a’iſfficra’i—Z

tar aura:

Nigranti [Empez- mc ccdant 0m.;

rIia ¡208i,

.Extramis \Emper- Im ccdmzt 0m;

m'a fiam‘mi: ,

_Marea dim¡ tarifa ſcirztillaat fiJ

dara laca’,

’Hamme- Togo ,' ¿9’ ¿'ÏIZH‘Í fimpcr_

mcliora aperſwzt,

L, ¡agar/ii Ó' emper magm' maaumenïj

ta [grant-m* .

Laetm ade: , \EI/¿ia qm* ade: ¿act

aa' izq/ira ª aºªi] cr v

Manera , (9' irz crias, fact¡ :im—²‘

\ ¡¡¡maite epaltri .

Sed ind‘e maturà aetate jam doé‘tior;

Tub radicibus , ut diximus , Monti.

celli ſuo in rure , haut procui a nó

flro, diu rusticatus, haec duo Eun

ſco idiomate conſcripſit Po'éíma‘ta,

‘Aly-Him, -& Nazas Flam-ma: , quae

cum Franciſco Petrar-cha hraut ¡¡¡ju-i

ria conferri pofl'e , nonuuili ciamcitantg

e"

gbóct DE CANONE

Camillus Pe—

regrínus fe—

Ceterum ab oínni_'cura vaſcáns

Poè’ta , ſeceíſum quaerat necefl'e eſ’c ,

qbod a Camillo Peregrino t‘eniore ,

nior_ iPhCªſtn-jPO'éta eximio , Campana:: Ecclefiae' ª r . - l - l .- v

ÏÉfflis,ffiſièPr1mIcerio,~ effectum efl‘e testantur

-íflªªlgºbªtº i ſius Etruſca Cªrmina relata a do

iffimO-Mazochío; qui in Camp'ani

Theatri ruinis rustícando 5 vel {èª

ptuag‘enariüs Muſis índulgebat , nam

ut Ovidius ait:

' Sed me’Maſamm diſèrz‘a ¡7er aªa-ia!

dalcis

Raj/¡tdt afizor.-.)'.'.J.. 4…);

Et illud quoqüe:

Carmina ‘faceſ/21m ſcribmti¡ Jaaa qyacwmt .

'Notum &,hoc: _

Scriptomm Martz: 0mm?: ama; m’j

mm, ¿9‘ fugiz‘ UME¡ .

Item 8( illud Horatiiz-Ñ

Carmina provenían; ¿mima dcdfflſij

¿la ‘ſé-rªmo.;

&hinc Rabínorúm doctíffimus Maimo-f

Iuctusccmpº- n‘Ides ¿ªl i‘n Morenevochim ait , trísti

rc,cciſat poc tiae , {Si luctus tempore ceflàre po’cªſim;Í

de Poetis en-im te‘flificaªntur Israelitaq' - ct Ba

Ï (1) M‘aímonídcs in Mmmmúim ¡¡5.11. &INI; -

º

STUDÏ'ORU’M. 30'!"

BabYlone captivi , qui rogati aca¡ptivis‘; vut te cantionibus 0blecta~

rent, negant le extorres , 8( capri

VOS in luctu canere pofl'e. Quaeq res

illustrior exemplo Davidis redditur

a Jolèpho (U, çum ait: Expo-dim:

itaqm' David a pi'aeliís , {9’ perimz

lis , mm para jam (Ibiſ/¡md fmcrc.

M7' , camita 2'72 Düzzm , bymwſ’qzzc

?Ja-ria metro campoſ/II"; , alias qm'dem

Himetra; , alias èzzz'dc’m qlzizzqae’mca

tras . Solum enim in tempestatum gg’ffiggifflj

procellis, animique flaçu perturba\cilíus quzïſa

to ,‘ ſacile erit Po'e'tae _ſatyricos ver; Hïèººieriffi'_

ſus fundere ,º nam ut Juvenalis in- Sªd lªſ? phi

.. ~ loſophiae tq

UÏÏÏ: perancia bilis

' Dyficile ¿st ſaz‘yram ¡zonſcrz'bermwm qzm Hifi/¿law

Tam paticm_ Urbis ,_ tam fl’rrcçzs;

zz! tema: ſc? -

Ñ' Sed neque animi tranquillitas,'

neque ſeceſí‘us Po'e'tae aliquid pro- ª

\funt , n‘iſi prius magna rerum, at-ª

que verborum ſupellectile.ditatUSÏfflxſiflÏfflïffl

ad conſicicndum po'êma', animum Pellexl’ºïtªº..appulerité magnae enim temeritatis Pªnªmª…"

' eſ- x

-.

(I) Joſephus libfll. Ami-guie, . - '

‘302 DE CANONE

‘eflè videretur is ,.qui nondum cae:

s'à, &convectà materià, aedificium

aggreditur . Cum autem haec re.

rum , verborumque ſupellex non

alias,, quam ab ipſis veteribus poé

tis fit conquircnda; nam ut inquit

Divinus Philoſophus (U : Ajzmt 720

M: Po‘e'tae , quod e fontibu: , qaibmv

mel [l'atm'it , bazzrier/tf: , é)’ a Mu—

fatum wiridariz's , collibufque decer

penm Carmina ad no: affirant , quem

admodum un! ex‘ floribus Ape: , (í

inflar Apzmz volare fe dimnt ; eo

f dem prorſus modo , quo ſe factitaſ-Ñ

n Mm* \è mnmt Lucretlus (=1 , 81 nos fact¡

da: i_n ªmy:— tare debemusz

‘ffb'à‘è‘f mºhº" Florifì’ris , at- 40:: in ſaltibm am—-L

Ilia libdflt,

. ºmnia no: itidem depaſcimzzr au

a,

rea dicta,

Diana , perpetim femper digmflz‘z

ma vita.,

_Et Horatïus me ,

, . . . . . ego , Apis Matilla-r

More madoqaes

Gra

-(¡)—- Divinus Philoſophus libJUV.

ª) Lucretius libJIl.

' Hºmme lib-IV. 011.11.

STUDIORUM'. 30;*

Gram carpe-mis tbyma per labao'

- rem

' Plarimgzm , circa mmm ; uvidi—j

que

Iibarí: ripas-j opera/'a pan-m é

- Carmina finga .

Hi autem Poêtae non ſunt per—

functorie , ac fractim legendi , ſcd

fumma adhibità curá, ut quantum

in nobis est plane intelligantur ; &

'ne ſuperſit nodus ullus, aliquaMy—

thicae historiae cognitio praecedat

_opus est; ideo ante omnes poetas ,

adeundi fimt ovidii libri Metamor

phoſeon. Sed quid de varietate ne

gociorum , atque affectuum dicam ,'

qui ſui fimiles in unaquaque aetate

_viguerunt , quique propterea varie

tatem locutionum cum peperifl'ent ,

"fi eorundem ſenſum , abſque plena

philologiae cognitione vestigabimus,

perinde fuerit ,' ac ſi cum navi fi.;

ne remis , mare trajicere conaremur,

IgiturPoè'tae legendi non femel mo

do , fed iterum , atque iterum, ut

eorum flylus nobis veluti familiaris

evadat , ut nos in ipſos veluti trans

.formcmyr Ñ itaque poftquam haec

’ i jacta

Pci-!tae non

erfuafionc

CSC¡ l*

“¿oi DE CANONE

jacta ſunt fundamenta , 8( jam que“:

perunt ‘studioſi eos cum quadam ani—

mi Voluptate legere , oportet in vſle

deſcendere , 8( diſpicere quod in ge__

, , nus Cªrminis .potiflimuin naturàſect

Illud quíſquº rantur ; tum ſi_ in Epicum , Epicum ,

flbi eli at ear

minis x Cflus 9ſi in Lyricum , Lyricum , ſi in Traz

ad quod n'ªl-g’icum , Tragicum, eiigant , necefl'c

Yuri; feratur .

efl . Quare non ſeC-us de ¡ngeniis

hominum ,- 'quam de diverſis locorum

habitibus , nobis cura fit dignoſèere :'

I

_. . qnid quaeqno fiªrat regio ,' (X,

qn'id qnaeqno Ninfa-è.,

_Hic ſègeic’r, illic wninnè f'c’lioinx

__ nwc: ' _

\Arliorc’i forms alibi , azflqnc injnſ

.ſa ‘aire/‘Mm e

Grarnina ; nonn-e ‘vidas , Crooeos mª

Tinolm @[107'6'5, '

Indio mini; cbnr , moiics ſna

!nara Sabaoi? A

'At comia: nndi ferran: ,- Tiro,

ſoqnc P-onèm _ c.

Castorm , Elioo’nm Palinar Epei

ros oqnornnz.? e

Hinc Horat-iu'sï aperte indicar ſe

heroico. carmini ’.condendo imparem ,

nºgªtªlª.? .fibí .P055239 !Tºmªn CODVCS

nirc

‘O

STUDIORUMÏ Z'o'f

nire ',ª quamquam hexametrum fa

ciat . (¿gía \àtis non fit , verſum

.ſuis pedibus Claudere, ſed majora,

8( plura expeti: l

Primzmz Ego me illarzzm dcdcrim;

quíbus ¿ſf/Z* polªtas

'Ex-carpam ;Samara : ¡Icaza mimſ

coach/dare Í @arſtzm

Dixeris qfflè‘ latir , ¡¡cam fi quis

ſtribat¡ ati ¡10! , '

S@ªrmani propiar-a , pata: baile

qffa pal-tam; ’

Iagmictm mi fit; mi mms div#

mor , atqac 0:

Magaa ſáíiáttflfº , 'do nomiais i’m

. ‘jm [mmm-m.

Sed in ‘Lyricis adeo ſerire ¡llum

Videas ſublimi ſydera vertice , ut

dc ſe praedicare nonq’ſit veritus, ita

adloquens ſuum Maecenatem (x) :

'. ò .. . . . . fi Matte tibia: PfºPrï-'ªHª-ï

.Ei-;teme cabibet, mc Palybymrzia cªtªlªnª'

Leiboam refugia‘ tender: ' barbi

, toa'. ' j ,

@0d ſz* me tfyricii* Datiba: iii/Ez.

.N5 , 2

- J ªl:(1) ¡¡EL ſdïmiu. 0da {.4

.306 D E C A NON E'

Í .

— &Ibi-"mi faz-¿am ,lidera Tenia* .Ñ

Et ªlibi (º: › - ,

. ._ . , . . L fame ſapErhia-m

ctdqfflfdm merizis_ , (5‘ wiki Del_.FHM?” ſi ‘

Lama Kings vales-m Melloámcrzg ,‘

con-1am.. ‘ '

Idem Horatius fidelitcr monuie, ut

ne \enteut'xaªc nostzrae nimium in,

dulgeaánus ,hſeÉl opera nostra (ève

Cçnſom ªms, u ice: aerc o tere 'cuver¡ adcun, ,1- air Piſones: Pºr "e u m

ſi' Tu. Niki] MMM dir-2:, facina@77677961 Z ' '

-~ Id ¿Mi ,judiczïüm did, ¿ª mm: : fi

¿lid mmm Olim '

' Stripferii , ¿12' Matiz' defimdetjz.

A »did-.ſ aura: , ‘

~ Ez: PGH’ÏL, Ó"Izoflras. . ,._ -._ . .

- 10d ſane id ſe fecifi'e Leña-curª;

' cum ád_ Tibullum_ ſcribens, fic; in¡

- cipit z - v .Cenſores diíc ſi ' ' . ‘¡PR, &Kªmª ª,, igêjfïromm ſèrmmam 54.12-.

I- ' o

Hide Opus) elſ@ Poètac hiſce Tribus,

tempore , judicioz Limà, collzgamus_

b. , d ' _ Opor—

' (I). Lüm. CM'ZHI'Ñ. ada xxx‘ - ‘ - -«

STUDIORUM: ‘307'

'I

Oportet ; haec enim , ad aetemam

memoriam, inſignem immortªlítatís

famam nos confèqui ſinunt, De lí

ma , -& tempore , fic \cite inquit

Horatius: ' _'

. ._ . . . Carme-II repreèmdz'te , quod

72072 \

Malta dies, Cªzª malta limm 'coè’rq

Util, ¡¡tqm A .

Perfecta-m decias ¡2012 cqflzgavit ad,

v zar/glam* Ñ ~ Y

Et infi‘a; '

, . . . Ñ ¡¡omzmqªzzç premamr- ¿zz

Mmm: .

Mmbrarzís ¡¡¡tz/s ¡Pq/:Yi: , delcrc

lia-bit_ ,

&god ¡2012 MMO-is; mstiz‘ ‘00x‘

'/21 ree/erre' . l _ ' - - .

Idque Horatu praeceptum-_ eic- .ªffz‘áfífisªªàï

acte obſervatum legím'us ab CXlmlO rajn adhibpü

poêta.. -Sçatio. apud ªPetrum ,Criniſi fxtªï’ſàïiïïfi‘;

\um (U, dum alt:D11bitandum , non Pº'c'mªªíbªs e

est , Poétam 'Statium in eo ‘opel‘e , -' ª "idest Thebaide abſoh'endo-, mirá ſo- ‘

.lentià uf‘um , 81 incredibili studio per

duodeçim annQS . Et Accius *Synceffl

' (V) 2 ~ rus

(1) Petrªs Crinicus Sie Pªjª-¡I Lª:.1ib.1x'._,mp.LXVt.,

'308 CANO-NE

‘iªus Sanazarius‘, notum. est , qfiod

epigramma ,' five quam Odem con-ª

-fecifl'et , in loculis includeba* n01

vem, 8( noviºs examinabat ,- túma

que dabat legendos '. Et Epos ¡llud

illustre , quod‘de Partu Vírgínis li-ü

bris tribus complexus eii; nihilfe-J

\e illius verſibus invenitur castiga.

tius; 8( ſane , namillud ſacrum POE

maviginti annorum límà f‘uit Per;

politiJm . Claudítur eximius híc Poé

ta tumulo juxta Víllam Mergclli

nam in Templo Deíparae Virgin¡

ab ſe dedicato , vicinus cineri Vir.

giliano, u-t qui’ arte pares , 8( flu-.

diis , etiam monum'entis conjungex

rentur . Marmoreo autem turnulo,

Petrus 'Bembus genere , doctrina ,›

dignitate, ac fama clariffimus, hoç.

carmen inſèripſit: ›

DA SACRO CINERI FLORES; HIC 1L-.Bembicar*

mex¡ irn'SaIïa— LE MARONI ‘

?ZL’ÑL'ÏF'ÏIÏ‘M‘ÍJ- SYNC-ERus ª Musz), PRQXIJMUS g

&ºſgºllínªm uT TuMuLO. . *

un Delpanae, - . ' . . ' . . ª

'I‘ctpploªNca- Tantus emm {un Vxrgxlu ImItator,

poh,, s( hujus phraſèon exſcriptor, ut 11- _

lius opus ab eodem Virgilio dictª-r'

.tmxz {Pªſé dixºxiê- -Sºxipfit Hauſ-:ª

‘ ,C3171 ª

_ STUDÏORUMſi. 309ſi

Carmina pari lepòre, ſàlequc arridenJ

tibus utrimque Mufis, aut cum v¡

tiis inſenſus corruPtíS' moríbus prac

pilata jacula jambis inxºrqucret;

aut cum honeflum amorem cultifiï

mis verſib'US commendaret ~. Idque

est quod Latomus indicare voluic

hoc cármine:

.Major 1'72 affzzmto ratio , quo 720.

mine cafflstn‘; -

Efl 2419;' te cupíam feliz*: ¿aber

rc mmm- . ›ſiCla‘ruit Accius ſyncer‘us 'SanaZaríus

initio dee'irni ſexti ſeculi, qui po'é—

ſim Latinam ad illud fastigium evexít

ſplelgdore ingenii , imi'ta’tione optiªmi

cujuſque veterum , ut Poêtarum hu

jus ſeculi princeps 'merito habere—

tur . In cias ſcriptis elucent non

modo ’venufi'attes , 8C lepòresomnes

Latinae linguae , ſed 8( ànimí Vi" 7 ,

gor , 8( fementiarum acumen , Ion-¡ºnªêºflfiªàêïï

ge ſupr‘a Bembum ; alios‘ve ItaÏOS,Pç›êtasfi_lPºſªf

qui Co tempòre í’cyli Ro‘mà'ni puri- Vª'

tatem ‘restaurare fludüerun‘t . Qgamquam 'non deſint qucti ‘putent , IFEX’

Italos z nempe Jacobum Sanazaríum ,

Fracafioríum -, Flagm’inium , *Vidam ª

(V). Z Nªu"—

g'Io DE CAN-ONE

ItªigªfiªffiNauge-rium , 8( ,Bembum a. "tribus

Gal]is,h0ſ<1ueGalllS ſuperatos ſmfi'e , nempe a

?fpàªſi’ºªfºtº Canceliario Hoſpitalio, Adriano Tur?“

nabo, 8( Johanne Doreto. Sed te

'Í‘ .flºjoſèpho Scaligero , Huthenovius.,

.'Gregorijum Bucha‘nanu-m Scotum ,

eos_ _omnes Poetas , 8( Italos ,Ñ 8( Gal.

lOS- ſuperafl'e aflèverat ,~ ‘ut ex hoc

Disticho 'liqvuetf‘ ,

Tres Italor Galli ſèno: 'eric-?reg

t ‘ſé-d nnnm v .

-Vinccrc Scotigenwn , Manpotneg

ro Dirnnx; ſ '

Ven] Poêtam dum reí‘pectat;

idem Scalígerus Ñ magnifica inquit :

-, Iniperii ¡ªim-at Roman¡ Scotia .fi.

’ii-ſ., . , Ñ ' Ñ _ .

x Ramon¡ eloqnii SCªtia fini: eri!:

_ Verüm, ſi placer, quoniamihaec

látis, ſuperque de Re poética dixi

mus , cujus instinctus De¡ Optimi

Maximïzdonum est ad Sacra, 8( Mo

ralia uef‘erendum; atque adeo non

multis -datur - adyta_ divinae. hujus

facultatís penetrare ,4 8( (:'urn' .illa ne~

cezflïtudinçm habere z íèd _pªucis ad—ª

mºdumª ~ - .

-. z _. _, p. . .,‘ .-qnor ;zz-gon: amonio*J Jctª. ct—

ST U"DIORU M; ;1-11

Japittr -, ata-t ara’am ewxit al

f net-bem Firm: .

'Ad ‘rei-iqua ‘nunc progrediam'urmpor

ter ,- nempe ad naturaiem Philofò DF. NATU—

RAL( PHILO—

'phia'm , fine qua Demo inteiªligere SUPHIA , AC

pot’est characteres , quíbus immen

‘ſum hujus univerſi -Voluiïxen -ab—-om

nipo‘çente Deo inſèiªipttnn_ſpeóiatu.r ª‘,

8L ad ipſius ſummi Numi'nis cogn-L

‘tionem er-venitur, ‘ut testatur Apo

stolus àÃROmanos, cum ait‘: _II/*Di

'fibilia Dei pez- ca , Mac- ſaêïa für/t ,

intalleêia c072 piciwztm’ . _

~Hdcªt etmim Coeliqac Días , Ó’ jj

‘ dera mov/Hat,- -’ "

.Daft-¿Im Solis ‘variar , Lanaéqm

labores: j

UME ire-mar itrrix ; qz‘zê' ?Ji mm_¡ria alta llama/¿mt , _" ſi '

Ohio-117m raptis, -irmſzzſqac ine ipſa reſ/¡dani! '~ q ~ '

WM ta'nttzm_0tealío ¡¡rape-rm*:ing-ere Sale: ’- ' y

'Hybcmi- 5 De] qaae tardis 'mora

_ -izac‘ïibm OÏz/Zet . i -Neque alía ratione -ceteris morª

taiium praestitiffe Videtur Salomon

Judas-drum Rex z, ' quam quod omz

' (V) 4 nium

PH [LOBOPHQ -

RUM SECUS.

'3'12 DE -— CA NONE‘

'hiumpptime fit philoſophatus ;Ñ’qnï

oblata fibi a .Deo bonorum omnium

Optione , ſapientiam , quaſi optimum ,

8( excellentiflímum bonorum , p0

fiulavit ,- quare acceptà……a Deo 121-'

'pientia : Dzſfficttavit ſüpra’ ligm's a

Cedro , qaac cst 2'71 Libano , II que ad

¿yſ/HW?” , qzzae cgrm’z’tar c parie

ze 5 (9' dz'ffl’rzzit de jzzmmtis, (5’ .v0

lmribm , (5' reptilz'bm, <9' piſèibm ,

ut Sacra Scriptura teflatur tt) .

Adªmusnª, ' Naturalem hanc Philoſophiam_

turªliPhílºFº-cum ſcientiís ceteris ab omnipoten..phiax, teteiis— . .

quºicientiisate Deo numeris ommbus abſ'olutam

ººº "mªtª" fine ullo labore accePiſi‘e dicitur ho

minum Parens Adamus ; fed cum

ob violatam Dei legem ab eo , in

quo poſitus erat , deliciarum horto

Humanum fuiſi'et expulſus , inter ceteras pec

Ïíí‘aïªp‘gï‘gá’ffi: cet¡ Poemas , ignorªntíae tenebrís trai—

ÃÏIIÏÍÃÏSOIÏ dltUS, m eas traXIt omnem posteri-ç'

mix‘. 'tatem . _Sed non minus fiequenti ef

ſectuum fingularium obièrvatio'ne;

quae experientía dicitur , quam 8C

ex Mercurii Triſmegisti , 8( ex‘Se;

' ' thi

_¡(¡) LibJlI. Regum mpJH. Ó' 1V. z _ .Ñ '.

STUDIORuM. au

th¡ nepotum columnis edocti homi

nes prae , 8( postdiluvíani , cam' a

fundamentis - ene instaurarc omni

opez acri tiu io , 8( improbo labo-v

re ſunt ‘adgrefi' . moniam autem

inter omnes Nationes , Graecí prae

ceteris diligentius in fingulas illius

partes incubuere , eamque in quod

dam veluti corpus digeflam fcriptis

fuis ad Pofleros tranfmiferunta illud

,flriores Philofophorum ſectas a Graen

cis repetendas eſi’e jure duximus.

Primi autem Graecorum pliilofophi

in duas ſectas dividuntur , fcilicet

DogmatÍCam , 8( Academicam . '

Secta Dogmatica, quae eos co'm..

prehendit Philoſophos, qui veritatem

affecutos effe fe , faltem in pluri

bus contendunt ,' duplex~est,*]ohica ,

8( Italica . Jonicae ſectae dux fui(

Thales Mileſius , Phoenix origine',

8( inter Cives Mileſios adfcriptusa

qui in epistola adPhereeydem , quae

Graeci pra:

ceteris in fin

guíasphiloſo

p ¡ac panes

diligentius ins

cubuere .

Gracia'.

mm 1²/5170.

[EW-0mm

ſt’éïac,

TEA-LES

MILESIusz

refertur a Laêrtío in Thalete ,- inf

Aegyptum penetrafl'e ait , ut ex-ip—

iis fontibus puriores patriae‘doctri—

nae latices feliciter hauriret . Ex

Aegyp’tíorum ergo , quos adierat;

Phgcz

2-114 D E CA'NÓNE r‘- ›

\

¿t Phaenicum , ad quos genus feréi'

bat , rivís , in quos 'magnam Moíàis

:cae dºctrinas .copiam confluxiiſ'ez

cºmºdº miendít HaetÍUS Lª) abunda Thaies

ThªÏFS DºQmhOÍ‘tll-ÏOS litosítrigavít . Hinc Deum¿tªm-‘ªªª definícbat , qnodſipríncípio , 8( fine

car-et ; quod rcrnm omníum amis

"" quíflïmum efl atqüe 'han-c ajcbat

eſi‘e mentem, quac cuncta ex aquis

formayít . Him: _homínum Cogi'tata

ped'pçcta Dco .cfl‘e ſciſcebat . Him:

hominum ani-mos primu-S immortaa

les -effic dixiffe ſcrtur ,, Hinc lucemtenebrís pofleríorem' eflctè flatuitª.

Qgaelàne noñ ex ápothecís _Pl-¡¡10,

ſophiae, fed ex intímís vera‘e Thcolo—

gíae mirothecisz de 'romta ſunt . Nun

(Emª-l ¡gituaª candicª cognoſcit Platº'

amicíffimus Veritatís homº', ejuſqªueº

rationis exhibendae promtiffin1us,ï

aliiquc cotnplures, quaecumque de’

rºbUS dívinis á Graecis diíïuutataſi.

ſunt, ex‘ Aegy‘ptíís ſèh‘olís‘ eſi‘ü pro-.

fecta., - » ‘ _

TAM-ti: ' _Thaletem ſecta-tí funk AnáXï*_

fi'ffatorer, mander, Anaxímenes, AnaXaº-ÑoraSz'

. e* '

(4) Huetius Mªq/ind. ¡EU-ng. -Wffir-IV-ÑJ.

STUDIORUM. 315'

Xenophanes , Heraclítus, Democril

*tus 'aliiqúC , qui Thaïetis Philo

ſophſim ifiustratam , ad Socratem

uſque, ac Plªtomm’ detulerun't.

Italicae íèctaze printeps \hit Py'- PYTHAJ,

thago-ras Samías -, in Syria natuszcous SA.

juXta jamb’lichi- aüommque íènteú* Mms. ‘

tiam. 'Is Patríae rttviſ-'am'lzzze_c‘le’ſidef

rio, Sidonem, 'Ty-ram,- & Byblum

navigavit , ac totam ſere_]ustràvit

Syr-iam 5' -'& ChaldaèÓS', 'Hebràeos ,

Arabes ,-acb Aegypt-íos 'praeceptores

habuit. Afl'y‘ríos quoque, 8C Pcrſa-- -

mm Magos audiVit zjac praecipue ,"

ut APPUIEÍUS tradít, Zoroastrem , 8(

magna dem-um diſcí‘plinarum meme _

dita-tus -, Philoſophia'm ſuam instruü‘ - -< «'

xit. Qga-m. multa aucem Moſàyc’a, Y’Ipl‘ïma M9

inter-judaèos , ò’c Vicínás Gentes mn-v‘fgfiïfig Prª?,

quiſita , illuc tranflulerít , optÏÜUS'tÏHÜUÏÍYPY*

testis Her-mipp'us ', qui Jmiaeorum-t ªgºrª"

dogmata , 3C" legªs Pythagoram in

ſuam transtulffl’è phíloſoph'iam , _ ,ſc’riz

pſit ; ur ex Joſepho (1) , 8( Orig'i.?

_ne (²) diſeimusª. Testís 8'( 'Arifloboz’

' -— - ~ - . luz

¿z,

916 D E CAN ONE

‘lus Ãudaeus apud Clementem Ale

xan rinum '(1), 8( Euſèbium-G); ho

rum ille colligit aliquot, Pythago;

I‘ae dogmata , 8( Moſaicis CQU‘èntiª -

re ostendit; velut illud a Decalo

go , quov ſèulptilibus interdicitur,

exprefflſi'e Pythagoram ostendit; cum'

vetuit ¡Ãnaginem Dei annulo inſcri.

' bi: ex egypto autem, Samum re—

J’HLÏP'Ï: dit Pythagoras , ofl'endenſque -Pa—

Sªmºmſç intriam a Polycrate tyranno premi,

mdequem l— . . . - ,

taliam ſe re- ut alt Diogenes Laertlus , recepit

{gggzffifgz ſe in‘Italiam, tempore Servii Tul

AuditorW1iÍ, Romanorttm Regis, 8( Crotonae.

ºg‘ffigfflmgjín Calabria ulterior¡ , quae tunc

{fºſààgstñiñg magna Graecia dicebatur , ,philoſò—

'dc-dic. phiae per annOS circiter viginti ope- » - ’

ram navavit , ibique le es Italis de—

dit, atque cum diſèipu is clarus lia

bitus est _, qui ferme teſ’ce Laertio;

trecenti Rempublicam praeclare ad

ministrabant , ut :merito Aríflocra

tia , hoc est R‘eſpublica optimatum

videretur . Hinc , ut ſcite inquít

eruditiſfimus Gravina ², e Magna, «ſi 61'36?:

(l) Clcm. Alex. firmªn. I. IÏ., 6"?.

¡2) Enſeb. pra-Mit. $04111. IibJXz

S TUDI’ORUM. 3'17

Graecia, ubi divinae ‘iile iocavit ,

ac humanae fundamenta ſapientiae,

facts! ſunt Civiiís doctrinae Juriſque

divortia ,.*legeſque ab ejus diſcipu..

lis ad finitimos populos traductac

fueru-nt e Pythagorica ſchoia .- quo..

'rum celeberrimi ſunt duo , Caron

das, quorum plerique Thuriisleges

tulifi'e-Volunt, 8( Zaieucus , quiLm

-cr’orum regimen constituit-. .

PyIhagorge dogmaça inter ce— ¿CHERRY

ceros amplex¡ ſunt Timaeus L0- fuerintampic.

crenſis, Philoiaus Crotoniata, Parª "ª²"

menides , & *Zeno ambo Eleatae,

':Melifl'us Samius , 8( Archytas Ta

rentinus , ui omnes Phyficae prac

cipuam de erunt operam, adinstiz

!utionem uſque veteris ’Academiae,

‘cujus princeps fuit Socrates :quo

_tempore anima'dvertentesª Philoſophi

in tierilibus ſpecuiationíbu‘s , tempus

fine piaculo, conſumi non pode;

exemploSoeratís ,~ animum ad mo

rum ſcientiam converterunt ,- illic

enim Homer¡ testimonio: ,

. . . . agitarprawzmqzze proba/malla; SOC'R'AC

Academia princeps ſuit Socra-TES ATHEÑ’

_tes , patria Atheniçnſis, Pythiae te—NIENSIS,

fiimonio\

{3-18 D E CA NON'E,flimonio laudatus , q'uae Chaerophctaté

;i _id_ oraculum ex trípºde edidit:

Mórtaliüm WM¡ Sacrate: ?Jere ſa

Pit'. Et ſane , nam Moſaicamm_ quo.. '

q que Íèntentiarum auxà-afflatum ſuítí‘e

. Spcratcm ſenſifl'e affixmant Aristobo_

lus apud Etiflehium (1) , &Clemens

Alexandrinus (²) . Res ªbiret in im..

menſum , \il ſingula perſèquerer; prae..

Ñ çipua dumtaxat delibabo , unde docu

Qªªº ª"? mentum derelí u' .ſumi ffit. u 'turn umvmſi- -- -~ q *s Pº » * m

gªlªs-:lªmªs: verſitatem rerum creatam-aDeo , &;

ªgºrª; ,m5- conſçrvatam cum animo çonfideraret

dºrª…? ipſc ,… 8L Plato; St Pythagoras , De¡

yocem audire ſibi videbantur z ut di'

xiffi: illos tradunt idemAristobolus

apud Euſebium (ª), 6L Clemens Ale..

Indpctiozsc xandrinus L4‘ : quippezlzegerant apud

'fºllªªº ªmi-_Moſen ,verbo Deum res condidifl'e :

¡um , argu- . . .

mêtatíoniste-DIXitquC Deus, Flat-lux Ñ 8( facts

EL; egffij’ljest lux. Et tamen, quis crederet?

¿ïïíapgácxxtlifſe nihil (tire prohtebatur. Hnde in7

hª‘, º ductio, St collado fimiliumzerat alt-z

e

(_¡) Eufebius ¡yaepçſin Evangel. líb.XIII.

- (2.) Clemens Alex. \from-mx’.

(3) Aristobolus apud Euiebium PmªPºfit Emu‘.

15mm". _ i(4)* Clinicas Alex. ISR-t;

S'TUDI ORUM. 3'19

‘gumentatíonis telum , quo Socrates

urcbatur; prºptçrea quod m'hil Ípſç

ad probandam adſcrrc volªba! , 8L

ab advçrſariis velle ſcírc admirabilj

ill@ {ua Iſ-ronià _oflcnçabat . PſªïF-'PYÉÏIJUÍ

opere-m Socratí plurim¡ dede-Í’ffièïfflé’áïuï

re, ſçd inter cetcrOSOmncs emine

bunt Xenophqn , Plato ,~ $1 Eucli

des , çujus ,, tcstc Aulo Gellío (1) z

Tunja; cm; , ad aadz’crzdzzm 50cm- …ºfEªflfffj

tem ardor , Hgm-'a ¡lc-¿reta , inquit , bprzqisáªzl.

¿10 Atbmz'c’zſn .caverarzt , a; qm'Megan-Uy?: I'm": Mi. , st- ¡¡¡Mim-I cjlzéſiºrªrpªt

Athena: Pedem z prebeizſm ¿jſet‘, ¿Ip “ººps"

m res ei bamini capitalis qffel: Tan

ta Atbmimſès , ¿wait philoſapám

_Tam-zz: , odia _flagï'abaw fifijti-mo

ram lvamizzzgïzz Mcgarm 11m; . …Tam

L'mlz’dçªs , qm' 1'22 dic-zh Megaris cm; ,

quique &tf-jazz¡ ante I'll a’crretum (9' eſ;

¿² AMC-¡21’s , (F ¿zz-dire .Samu-mmm

¿Ic-.z-crat; pç/Zqwm ia' decretyüz ML

Mmm; , ſab‘ rzaèïcm, priaſqzzam ad.

Oefflc’z'qſcèrct, Mmm longa'muliebré

ÍÏ/dllfllſ , (9' pull/'0 DEL/120107? (¿mi

¿ïm , [Ó capaz; , (F 0ra Adams,

.- , - . Ñ ;c (Z0

(l) A‘ulus Genius* 1172.4. Nº.²5. Amª- cªlª-XL

'3'26 DE CANONE

'e domo ſzm Mcgarix ,dz/ama: dd S03

trate-m commeabaz : uz‘ w] 7108i:

aliqzza ten/parc conſiliamm , firma

mzmqzze qim fierct partía’ S . Rm*

ſaſqm ſzzla 1mm¡ millz’a paffimmpaa

lo amplia: viginti , cadc’m @cz/Ze I'l—

la 163m redílmt . x

Summo huic Philoſopho in Aca#

PLA-¡¡0' A_ demía veluti jure ſucceſfit ejus di.

“ ÍTHE‘NIEN— ſºipulus Plato , ſublimis Philoſopho

-SIS .q

'P1_atonicac‘ _ _

rVªcunª-tur Jambhcus .5- hmc tanta estdoct

M‘oſa

I*

Ica con

.fºmio .

' rum apex, & columen . 4 Aegvptios

Hierophantes adíit Plato , ilJic

ex ‘columnis Mercurii, ejus fèilicet,'

a quo Huctius vir ſane dignitate,

8( literis praeclarus , manaflè oí’cen

' dit Univerſam propcmodum E-thní

corum Theologiam, Philoſophiam ,

Astrommiam, Geometriam , Muſi

cam , Rhythmicam , Metricam,tum

8( ſymbolicam Philoſophiam , ac ar

tes denique ceteras liberales; quin

vero Si rudes populos , rerum di—

ª Vinarum, facxrarumque ignaros ad

ſummi Numinis cultum traductos;

philoſòphiam exculpſit , itidem , ut

Pythagoras , quemadmodum miga

a

gonicae doctrigae cgm Moíàicapon-Á

ſentxoz

STUDIORUM. 32'ſ

ſentïo, ut alterius ab altera propa

garionem ostendát . Nec alíam ob

.caufl'am priſcis chríflianis Platonis

dogmata placuerunt , adeout Plato

.nici haberentur , frequentiorem ue

Platonicorum operum lectionem ua'

'fianugipſis objiciat , quam quod re

coctus ipſis , 8( pcrſonatus Moſes

víderetur efl'e Plato, vel, ut inquit

Numemus , Moſes attíciflàns . Hínc

non temere Moſis libros Platonem

dílígenter excuffifiªe, ſatiS deducir

idem Vir ſèculo poflro exímíus Da.

níel Huetius (O . Hínc 81 per .plu—

rima ſecula, 8( ante &- post Christi

adventum doctrina Platonis primas

»Temper Obtínuít . Qgippe ei antíquio.

res Eccleſiáe Parres, justinus, Cle~ Platom's do.

ctrina ad octa

mens Alexandrinus , Origenes , &Ba-,vam uſquc ſç

filius , &Gregorius Nazianzenus , ali¡

que uſque ad octavum Ecclefiae ſe

cplumfflb an- .

nquwnbuplic

ſiae Patnbusl , . . . . tª¡

culum fludmm , 8( Vlglllas ſuas con- º“

ſecrarunt . Eandem inter Latinos 'Pa

*tres diligentifiïme excoluit S. Augu

stinus, qui cum cam multis, uti par

erat , partibus illustraſi'et, ad .re'fel

(X) !Endos

(I) Huetíus demon/Irmfiwanzez. ¡rape/¡nm 5.1)'.

32.2‘ DE ‘C AN O NE

lendos Ethnicorum errores , affei'eij.

damque Religionis Christianae' veri—

tatem feliciter adhibuit . Quipp’e,

cum idem Augustinus l) Platonis do—

ctrinam , ejuſque ſectam ſapientiae

opibus inter ceteras ditatam maxime

noſcitaret , nihil mirum videri de.,

Sapícnfiª( bet , fi eas opes a Platouicis tan

ÉÏÍSPÏÏèÏffl1ÏZ_Q}1ªuIab injustis poffefforibus in uſ‘um

busvindican-Lhl‘lstlanorum vmdicandas doc-:eat:

dªº* Pliiloſopbi, inquit, ſí qnae forte Ue

ra , (9’ fidei nostroc occoznmodnm di.

.ªcera-nt , maxima Ploionici non [olnm,

forniidanda non ſnnt , flv] ob eiy‘oiiam

Ming/¿Mm al¡ injnſíi: poffefforibns ‘in

nſn'in nostrmn wndicandct . Siont

cnim Afgyptii non ſoinni idola \Mz-c.

ban!, (5 one-m grania , quae Papa-z

la¡ Israêl detostorotnr , (9’ fngcrct ,

Ud etionzüvaſa , atqnc ornamcnia de

ani-o, (’9’ nigenèo , Ó' ‘Df/Z677! , quae

illa Popular ::x-ion: de Acgypto , ſz‘bi

otins, iarnqnam od nſmn nzeliorenz

clancnlo @indicanii , non ani/ooritote

propria , fldpraccepto Dei ip IS Ag ~

~-, , q pin:

....-.n;’Ñ 4'*

‘(1) S.Augustínus ¡¡1,13. d: Mr. Cbïiflictn. MX.

alias cai-.XXXIX. ² j_

STUDIORUM. 32;'

?tiir ntſcz'mtc’r commadabtibm ed.,

_qaibm non bem* titebabtar : fic do

"é’iriizae 0mm*: Gmtilium , 720;¡ alt/m

fimalata , (F ſapcistitioſa figmtata;

grave/Zim- ſarcina: ſüperzarami la.

baris babmt , qaae aaa/‘qwſqae 720

stram Dm Cbri/Za , de ſbcictat:

Gentiliam exicm , ,debe-t abomiizari;

atqtta ale-vitara , [2²d etiam liberales

a’iſèipliizas uſai writatis aptiorc’: ,

(9" quacdam moram pracce ta atiiiſ'-.

fima [QÍZZÍÍÏL’ÍZÍ , diam' ip 0 11720 Dio

calm/la mnmzlla ?jara ibWI/ittlitm*

alma’ 6’03', quod earam tab/quam aa

mmz , Ü Mgmt-!Im , quod mr.) ¡¡z/z'

ibstitizemnt, [ed de qaibafdam qua

fimetallis diwibac provide-min, qaaa

ubique infaſa cst, emerant,,éï quo

permutª/c , atqac injiiriºſe aa’ abſ??—

qaia Camana?” abia-:Itziar , cam ab

cart-m mi era acietatc ¿ªjí,- air/¡mafiª,

parat , debct ab ci: aa ?rre (ªbri/Zar

aa’ aſam _jastam pi'aedicaadi .Ez-aa

¿diam, ‘Dcstcm qaoqae illa'ram, ide/Z

.bomiiizmz qaia’c’pi ihstitt/Z‘a‘; fill la‘,

mm accòmzboda’ta' 'bt/"mana: ſa'cietati ,ª

yaa iii bat vita cai-ere 71012 poffa

²²mm , accipere , amm baba-re time,

(X) '3 7 TÍ!

'324 DE CANONE

Inici@ n0

ni ſeculi cum

Platonis phi

loſophiª 'egg

arucrunt (cie

uae. pene om

nes .

Nono ac de—

cimo ſcculo I

qu¡ philºlº

Pn ¡ac ,operam

na Vªſiet , Vul—

go Magus Pu

tabatur.

?it in uſém canªl-\artezzda CEI-::fila—

mmz. ‘

Sed initio non¡ ſeculi cum Pla-’

tonis philoſophía exaruerunt nedum

diſèiplinae liberales, quibus ingenuae,

continentur , ſed iliius praeclaríff—

ma , atque aliorum cjuſdem cenſus

graviorum Auctorum opera , Bar,

barorum alluvione peli‘um ire Viſq,

ſunt , lcvíaque innatafl'e ,- atque tanta,

hinc irrepſit I'erum omnium , m0.

rumque confuſio, atque crafl’a lite

rarum omnium ignorantia,, five bo..

narum artium jejunitas ,_ ut qui phi-r

'loſophíae operam navaret , ,vulgoſ

Magus putaretur; hinc Genebrarª

do (l) inſelix hoc dicitur ſeculum,,

utpote adeo exhaustum hominibus

doctrinà , &Ñ ingenio claris , ut Vix

ullus fuerit , qui cas excoleret , 8C

qui excolentibus honorem haberet,

plane nullus . Interea vero tantus

erat hujus , 8( ſequ'entium ſeculo

rum .populis Religionis Christíanae

ardor , ut Epiſ'copos , Clericoſque ve

nerarentur , 8L Roman¡ ‘Pontificis_

man- _

(I) Gencbrardus _Cl-rm. lilª-IV.

Mi?" _

4:,,

STUDI’ORUM. 32)'

mandatís Pere omnes ultro. 'fe' ſub

mitterent , eorumque pietatis haut

¡leſunt teflimonía.

Sed .quid fingula confe‘ctor; 8:

colligo ,.-cum ſatis id historiae te:

‘flentúr-P lineam noflram ſequàmur.

Post mortem Platonis , Ceteri Socra

’tis ſucccfl‘ores in Academia , timidam'

jllam philoſoph‘an‘di methodum abjez

cêre , 8( in Dogmaticorum -partes

_translati, trïpIi-cem constítuerunt (è.

8am, Peripateticorurn , Stoicorum,

¡Si Epicurtorum .

Peripatcticor‘u’m princeps fuit ARISTOTE

AristoteleS'Stagyríta ‘,raeceptor Ale.- LES STAxzmdri, vſedingratus iſcipulus opti— ’GYRITA.

mi illius Pla'tonis. 'I‘n hunc Philoſò

phum multi ex ejus ſectatoribus eſ

futierun‘t , co'ilatam fuíſſe candem fe

Ïe Phiioſop'hiam , quam omnípotens

Deus flatim ‘a Mundo crea'to nume

ris omní‘bns abſolutam cum ceteri‘sſcí-entíis inſudit nostro priſimo Parent¡

Adamo; unde 'nec 'liberales díſciplh

nas , *nec Sacram Thè'ologíam fine

ilii'us philoſophiae pulvere' imbibí

pofl'e autumantes, maledictis proſèin.

dere ;Ion ſunt veritie-US ,~ qui ab Ari¡

(X) z !Tºtª-'Yª

_ 32‘s DEªC1kNON‘E l

"…leas philoſo—quam ſiegrefli

¡ªhïjçſfgïgjstotelis philoſophia diſcedúnt , tam

fuerint inlstituta Maª

' 'phiae pulve— jorum :

'fé imbibí haut

pofl'e‘ autqma— .

run’t plenque.

Ham equidcm credo, Quodfit di;

-vim'tzzs I'lli

Ingeniam , aut mmm fato pra-l

dmn'a major? 'ct' …ÑCum tamen , fi adhibenda fit fi-i

des Lactantio \LU ,l cujus huc .funt

transferenda verba : Cam_ ſapcrc ,

inquit, idaſ/Z Writatcmº‘qzzacreájc 0m

m'lms ſz't izmatam , ſapz’mtz'am ſz'bi

adimzmt , qm' jim’ ¿1110 _indicio in.

‘21mm majamm ¡IT-0170172: , (9' ab illis

-T‘jçgzx- eau/lam marc’ datuntür . SUI] [50::

cos fall# , quod major-:Im naipz'nc

q/z‘ta ,' 72m patam’ fiem’ pojſc ', ut

aut ijzſz' plus ſapz'arzt , quia minom

wear/tar , ¿mi i112' dcstpzzerinz , Mi::

majores nominwztm' . Vapobrem'tò—

Mcnscxpur—tis vViribus in id incumbendum , ut ¿lb

Letur oportet . . . . . ,¿b ºm… ºpj_ 0mm opxmone , quam Cltra zustarp ra~

?gnc ªquí ºf? tionem hauſimus , mens , expurgetur .

ju am rü- 7 . . . -:iºncmnauficÑNec partzmlarzs [Sºfía ç/Z elzgmda ,

ut. aít’ Clemens, Alexandrinus (²) ,

" . fººd

(1D Lactanríus lila.ſI.Dí-UI'M. lnſlit. capJ'Illſi .

(2.) CIC-mens Mex-.zum. [Jim-mªc. . ‘ t

' Ã

\

9

STUDIORUM. 327

fiªd Mica-111M 07mm (ÍÍXL’Ï'ZIÍL’Z' Stozci ,'

Plant/ici, Epicarci , \íristotclei , [zac

totum felc’êïam dico P/jiloſòpbiam .

Et Melchior Canus (l) ſoliditace ju—

dicii, ac eruditione null¡ in Eccleſia

Romana ſecundus , doccns quo au

ctore philoſopho utendum fit : Non

morc- zvulgi, inquit , doctrina-m Stai

c‘am , aut Platom'cam , aut \II-¿flote

[cam PIÓÍZO/bpbiam appellamm , /E’d

Zzzdizzm. apimtiae, '&C. Et quoniam

Christus est .ſapientíav non quidem

unius ſectariorum ›, ſèd Dei : quic

quid ſapientex- ali¡ dixêre , extorq

quendum est ab iis, ut noflrum .

. , Stoicorum dux fuit Zeno Cir* ZENOCITS.ctticus, quiAtheniS inſ-Stoa, \èu por~ Tlcqs ,º

.tícu P’oecile ſeverioris philofòphiac

¡ dogmata, magna cum ’nominis C'eiez

brjtate tradebat . Hic, (xt testatur

_Cicero \’²1 , nihil' bonum, niſi \quod

honestum efl, nihilque ítem malum‘k¡ _l

niſi tu'rpe , & vit—ium eſi'e , ac pro— ªªª?

pterea t’clicitatem in virtüte ſola con—

'- ªltere inquit . Tanto in honore .a‘pud

.- '(X) 4 ' Athe

(1) Melchior Canus lzbJx. a: ¡ºc-'.- Tbeªiªxïªª

(²) Cicero 1- ó 11. -Acndmíªar. 1.6' Il. ‘le líniª-c

l. de' legüln . ’

“y Ñ

'z’.

'328 DE CANONE ’ 'ªAthenienſes est habitus , ut apuctd

eum 8( claves ui'bis deponerent, 8(

-ornarent aureà corona , 8( statuà

aereê . Cum ex ſchola,, ut fertur,

abiret lapidem offendens di itum per

"f‘regit , manu vero terram erieus, il_

lud'uſiirpavit eXNiobe: Venio, qnid

me 710m? ~ ‘

EPICU- ' Epícur‘ei ita vocati ſunt ab Epi,

Rus ATHE--'CEII'0 , ‘NeOCliS , 8( Chaerestrates filio,

NlENSlS . ‘patria quidem Athenienſi , pago ve

ro Chagetti’co ex Philaidarum ſa..

milia , hujus ſectae patrono , qui le:

ctis Democriti libris, in hortis ,xubi

› ſuos agebat conventus, ill¡usphí10

. ſophica placltaexplicabat . .Epicuri

philoſophiam elegantiffimis carmini-T

bus, ſed omni Religione vacuis, ſex

libris complexus ei’c Luc-retius Cá

rus; eam‘que circaínitium ſCCUÍÍ'ſiI

perioris maſculà ‘erudítione' illustra

'vit, ac multis in locis, uti par erat ,

Pctms_ Gaſ- ita" emendavit Petrus Gatſenclus Pres.:

ºf?“gflïlgfgíffi byter , Praepoſitus Ecclefiae Diníen.

illªstrªtcnnr- fis in Gallo—Provinaa , &Regius m

PCT, ºmºªdª'Acadcmia Parificnſi Matheſeos Pro-_

fefiòr, ut nunc:

.Prat-.f

' STUDIORUM; 329K

Praaàmt a‘mbrq/z‘os ſmcas , oblita

\nacer/di . A .

VulgUS hominum , immo & -Pe

'ripateticiEpicurum inſamant , utpo

te qui beatitudinem in gratifiimo

vvolu-ptatis ſenſu , 8( doloris Vacui

tate repoſitam-efl'e dixerit ,- ſicque

Epicuri famam tam foecla labe aſber- rll-Tlxºticumríſſa

ſam; ad posteros tranſmiſerunt, ut ÏÏIabcª arpª?:

jam ablui, 8( expurgari vix poffit ,* {ffªgv‘ïggï’à

quamquam 8( olim ,- 81 nostris etiam Pºffit -

temporibus -ipſiim ab hac infamia

‘ -vindicare ſunt conati ,- ut Torqua~

~ tus (1) apud Tuilium ; Seneca (²2;

mox allatus Petrus Gaſi'endus v(3) in

decimum Laêrtii librum z 8L alibi;

- -Eraſmus {4) in colloquio , qUOd Epi

' curus infèribitur. (¿gippe hi omnes

Epicurum bene vixiíí‘e &recta prae.

CEptione , nec aliam -Voluptatem,

quam. quae ex virtutís actibus duçi

tur , animo -conceptam habuiſi‘e , . ag*

gumentis haut contemnendis pera

' ſuaz

(1) "Torquatus apud Tuilium ¡¡11.1. de fimbºmr¡

maiºr.

(2.) Seneca IibJ. d.- -zn'm bmm cap.XIſI.

.(3) Gaflendus_ in X. La'e’niillibrum. - \

‘ (4) Eraſmus m cªlloquio quod inſcríbítur ¡Ip-'M

"UNI-S u

;30 DE‘ C'ANONE

ſuadere conantur. Sed hoè: non tan

ti nostrà, qui nec Epicuri, heréde’s ,

nec _(èctatoresfilmus, Ièd ſolius, ut

ſpcramus , veritatis amantes .

v * ‘ 4 Interea vero Socratis‘ metho

ARCESI- dus ab Arceſila Polemonis auditore ,

LAS . eccrrimo ingenio , ſummaque elo..

quentia praedíto , philoſòphiam opti

' me \constitutam pertur-bante , SOCÏª‘

tis opinion¡ ¡d unum addente ,› ut

'non- modo nihilſcirj affirmaret , fed

ne poiſe quidem rem, ullam \èi‘ri

contenderet , contra Platqnem , Ari—

florelem , St Zenonem ,,revocata fue

rat . Inde ,Arceſilam ſubſècuti ſunt

CARNEQCameadeS., qui Romae magno au

DES. ditorum concurſu novorum Acade

micorum doctrinam ;explicuít g ha,

buitque difèipulos, int-er ceteros Chlit

, tomachum, Philonem, Antiochum,

a *quibus veru‘ditus ,est Cicero , qui

8( ipſè Academicus fuit , ac Platoni—

_ cae Method¡ ;flÑrenuus propugnator.

Subſequentibus quippe tempo.

‘ ribus 1,* ut ‘tetigimus ſu tax,, uſque

-ad Octavum circiter eculúm post

Christi adventum , maxime viguit

Pia'tonig doctrina, "quam" utpote‘hgç:

. stam

S-TllDIORUM. 3;!"

Ram ex Triſ'megisti columnis , ªc' dºctrígªªfpáf

conformiorem moribus , 8( institutis te eçnformíor

‘Christianae fidei , ¡mpenſe excolue- ggrjfïgzªzfiz

ru'nt 8: Graecí , 8( Latin¡ Eccle— fiªºPªtſib-ºïg

ſiac Patres ', inter quos praeçipuc …ª ª

enituit Augustinus ,- qui studium,

8L Vigiiías ſuas Platonicae doctrinae

‘\àcravít , eàque utiliter uſus est ad

intelligentíam variarum virtutum or

'thodoxa'rum , eamque ad refellen

dos Ethnícorum errores , afferendam.

'que Christianae Religionís vcritatemadeo fèlicíterſi adhibuit , ut merito

ſublimis Theologorum apex, 8( coj

'lumea fit, 8( habeatur. 'vSed initío non¡ ſèculi, Arabes, ..

'qui'antea ,' duce Mahomete, vastiſï- Ñ’fimas Orbis RCgio’neS, velutiAegy- '

ptiis guibuſdam flagellis , ferro , flam—

miſque ſubegerant; quique turn 1a

te in Africa , & HÍQIania domina— A ¡fi . ., t . . . . r otehedo

bantur, Arlstotells doctrmam, jam- ctçína , quee

diu bpitam e tenebrarum latebris ai‘xrfgfifásªfrz

vin ,lucem retraxerunt, atque publi7 luccmrcvoça

ca ymnaſia- inffltuerunt ,’ ubi per 'ª'

-qua ringen‘tos, & amplius annos in-Ñ

te"rpv‘etati funt , nedum i ſius Ari-l

'flotcljg !ibros’ Arabícc red ¡tos, fed

' ut

335,' DE C IPN ON—E _

uz Delrius (1) testatur, Salmanciae ;

81 Toleti in Hiſpanía, 81 in Italia

ad lácum Nurſinum , 8L in Spelaeo

'Víſignano praefligiatrices , ac magi

cas artes edocüerunt.

Ex Africa igitur in Eurppam;

' 81 cx HiſPania in Italiam , inde‘que

in Galliam decímo tertío pofl Chri

¡flum natum potïffimum ſeculo cum

fèrmonis barbáríe , tranſmigravit Arí

flòtelea Philoſophia , e’àdemet , qui ,

ab ArabibUS receluta ſuçrat methoe

do ,' ſubtili ſcilícet , 8( contentiosê,ut diſputatrix , 8( contentioíà Philoü - u

ſophía 11.11'6 dicereſitur; quaeque quº"

' niam in Scholis per‘plura ſecula_ fit

ufilrpata , variam , licet diVErſis tem’.

poribus , fortunam experta fit , de

qua accurate Franciſcus Patritius

ſcripſit, 8( praecipuus extat Johan..

"-*Áfifioffleª nís Launoíi libellus , Sçholaflica ap—~

philoſºphjª pellata est , m ua vxx ſane, aut

_ªf-ªjª EN?: ne _vix quidcm ixeris, res ne, an

lata-.7 Verba fint obſcuriora . _

u Sed inlter nÓVOS Peripateticos ,’

tres ſunt celebrio'res" ſectae in A‘caª'

- ' ‘ demi¡

(1) Delriué dij‘qàzfix. 'MEL ¡¡ML qua-[1.1.,

STUDIQRUM- ;33'

,dçmia Paiiſienſi \üborxac , Thomí.,

flarum , Scotistarüm , 8( Okamista.

;ªum ', five Nominalíum ,"indeque

Suaristarum , Bacconistarum , Reg

Jistarum , Formalístaxpm , aliorpm—

que, qui omncs ,_ quamquam inter

ſe \ècti ſint, unum tamen Aristotez

!em ducem ſectari gloriautúr!

Thomistarum caput fuit Sanz

&us Thomas Aquinas , Nçapolita

nus ,

S. THo'q

qui eadem arma , ſeu eadCUIMASAWL.

-Aristotelcae Philòſophiae telav , qui-NAS.

bus adveríàrii , Christianam Religio

nem conflictarç auſi ſunt, in eoſdem

prosternendos felicitar retorſit , non

ſecus , ac Rex Propheta Goliam pro

fligavit .ejuſdcm Gigantis gladio . Hic

eo admirabili modo Rem Theologi—

cam tractavit Circa XIII. _ſeculi me

dium, ut Doctor Angelicus jure di.

çeretur, 8g ab ipſius Christ¡ ore po—

flulari meruçrít , quam ſuorum la¡

borum mercedem expoſcerct . '

Scotistarum ,anteſignanus fait JQ—' JOHÁN.

hannes Duns _Scotus <, Ordínis Fra- NES DUNS

trum Minorum, qu¡ obíſummum in.ScoTus.

genii ªcumen ſubtiliffimi Doctorispo-z

men Parifiis_ conſgçucug çfl).

. . Oka";

3 ;4 D E C A N O N E q

GUL-IEL'-' ~ Okamistae, five Nominale: prae:

Mus OKAïceptorem habuere Guillelmum Oka.

Mus: ªmum nat‘ione Anglum-, Minorítam';

“8( ejuſdcm Scoti diſcipulum , qui in

‘Academia Pariſienſi floruit circaini'tiuctm ’ſeculi decimi quar‘t’i , eo nem

'pe tempore , quo Johannes XXII.

Pontifex Romanus , ut modum im

ponerct inutilibus Theologorum il

liu‘s temporis ſubtilitatibus , ut alibi

_ ªdiximus , ita fèripſit Lectoribus Aca

- hfgffiggilçïvdemiae Pariſicnſis : Qidmn eii-'am

El¡ ?ªgenciaſ Tbeolqgi pzz/iposttzs ," mi neºleéfir. no,

Th,…ºggªggg, teffamr ‘, -ntiiibm , 6’ nd: Mim-i: do

Ilíïnªíªmjn &rinis ,' cnriofix, inutilibm, Ó’ l'ucologicxs . . g . . . ,

quzºmºmbus-,pervacnzs Pèiioſo &me qnacstzonzbm ,

(9' nbtilitazibmffiimmstent , cx- qm'

Im: ipfins jindiz di/èijzlina difl'olózi-s

tar , lnminis cªja:: ſfflcndor offnn—

dítnr, &c.

' POR renªtas demum in Orbe

ª literasi, viri non pauci ingenio prae

cellentes z variis in locis vetustum

morem jurandi in Aristotelis verbº.

'deſèrere coeperunt , 8( abzejus pla‘-,

citls aliquanclo -diſcedere, -neque il.

iicinim, neque inutile for-e pluribus

gíjendçrunt _argumentis- .- .Sed inter

,ª .. pr].~ '

STUDIORUM. *33;

primos merito recenſètur Nicolaus Nrcouus

Cufanus ,- qui edito irbro de doctavCUSANus,

-ignorantia ,- aliiſque praeclaris opu—

ſcuiis , ostendit _le piurimum ceteris

ſapicntià valere; enimvero' vir fuit,

--Ut inquít Trithemius i-n divinis Scri—.

pruris eruditifiïmus , 8( Theologorum

.ſuo tempore facilc princeps, atque

-in ſecularibus literis egregie doctus;

'~Philo\bphus, Rhetor, 8( Mathema

ªticus celeberrimus , ingenio ſubii

mis , 8( eloquio díſertus, 'trium lin

guarum , Hebraicae , Graecae , 8(

*Latin-'ae peritus, vita &eonverſiztio

ne integerrirnus; quare aNicoiao V.

iiterªrum , 8( Literatorum amantifiï

mo , in Sacrum Apostolici Senatüs

‘ Collegium , omnium laetitiá, 8( con

;gratulatione cooptatus est. .

Et NicolausCopernicus Tum- NICOLAUS

nienſis Borust‘us , Canonicus Var- COPERNI-

-mienfis , qui Aristarchi Samii Para- Cus.

- doxa , aliorumque veterum Phíioſo- -

phorum piacita dudum abſ'oieta, -in

~ lucem retraxit , ac libris »ſeX‘ de

‘revolutionibus Orbium Coelestitim,

Ptoiomaicas HypotheſCS abſurdas ell

fe ,º 8( axiomatis Mathematicis ad.

' - ' yerſas

3'36' DE CAENONE

verſas docuit , Sed hinc ingeníum

hominum per varios eruditionisr tra.,

aus , . tandem ad portum doctrina

rum, nempe açl'vetustior‘emz 8( ſa;

niorem phi’loſophiam longo curſu ad

pulſum est per reliquos praeflantiſl

ſimos doctrilià viros ; cum enim cruz

petit ſe ex Britannia—Verulamius,

ac inductione ſuê‘. -ostenderit, expe

rimentalibus inflrumentis , natura:

penetralia, interioreſque operationes

introfpiciendas efi’e, prodidit e F10

GAU- rentia Galilaeus , qui praecipue Phy-i

LAEus. ficam Geometriae jugavit ,l 8L va

‘ \la Mundi corpora gubernari legibus

motüs , ,St-principñs staticis , docuit ,

ex Anglia Boylaeus , ex Belgia Vanz

Halmontius, ex Gallia Gaſi'endus,

‘ 8( Carteſius, .qui phyfica arcana ra

* tionibus quoque Mathematicis exa

minare conati ſunt , atque Archimae—

deà doctriná restitutà, 8( aucta, Cir

cino proportion-ali , Tubº optico, , May‘

chinà pneumaticà , aliiſque id genus

instrumemis quamplurimis ~, novifflue'

obſ'ervationibus , naturae -jarruam ,

uberiori_ veluti fòenore postefis ape.

xuifl‘c viſi_ funt; enimgeço \icuti agcp

x ' Y¡ - fit ,

' STUDIORUM. 337

fit , 'intermíſïsà cultUx-Z‘I ,, igncque ad‘—

moto , ſcracíor , ita philoſophia ,

quae Barbarorum_ inccndiís jamdiu

exaruerat , ex novª. praestantium

ingenip vi'rorum induſirià , ſegctem

protulit laetiorem . Hinc quanto

clarius, 8C cértius plurima phoqno*

menºrum obstrufiſiïmorum fue‘rint

explicara , ipsà quotidianà experien—

tià doccmur. Hinc optima philoíò

phandi‘methodus . Hincqu'e plurium

stellarum detectio; in Lunae ſphae.

ra maculae, .8( umbrae exploratae;

vis magnetíca; aêlisprcflío , &ela

terium ; ſanguinis Círcumlatio , 8L

coagulum . Inſectorum ex Ovis gene.

ratio -, gliaque id gcnus_ ſexcenta:

. ,. . . grado" laz/ga ‘vetastax

Occzzlz’t arca-*zi: oí'amla merstz te

mlm’s .

Cum itaquc, uti diximus, pro—

díerit e Florentia Galilacus , Circa

- inicium &quli ſuperioris , egreºius,

inquam, alioquín ¡lle Magn'i tru- _r b_ ,_;ria-e Ducjs Mathematicus, qúi praeu cªlx‘ÍÏzeſiu‘ÏPÏſirÏ—ſi

termiſi'a Scholarum methodo , noVas ;{gg‘ºêcª ?lªſ

-tentare vias en* eníxus ,- enímVCI-'Olzu'um , quas

ppe \rubi optici , cujus fue-rat ad—(Y) inventor,

338 D E CANON E

inventor .,. immenſas Aêtheris re.:

-giones pervagatus , ab_ ue oculo¡

'.-Tum perstrictione ſplen idam Solis

luccm intuitus est ,' Lunae ſphaç»

¿ram penetravit , maculaſque in'haç;

_BL umbras exploravit., 8( .incogni

tas adhuc stcllas , quas Madiçacas a_

_ Principum thorum-cognomíne ,v de,

nominavit; cumprae cet-cris Voluu

minibus , Dialogum. de Mundi ſy.-.

' Remate çondidiſièt , in ,quo &ªtea;

.tiam'ſuam , -quamquam-non novam ,

de Terrae Circa Coelisorbcs. nullq

agitatos motu , çonvesſiçnc _aperuit ,

~ a Quaeſitorkbus- Fidel Romam evoca

‘tus ,'- feptuagenarius palinod'xam › pu.,

_ _ *blica cançre juſſus; est v, ſedcnte Ur—

ÉÏLÏPÏ‘ÍÃÜÏZMUOVIIL Romano Pontífice K Bac

!mºd-¿11.11 ce¡— Opinio dezmoru ?Telluris -çiljca So

cmn pl oexue _ . - .j'c1zªI.-zhvzzº-1em, Cum paradoxxca— Jam vdà fue-Ñ

?3135:3113 ¡¡it Ovienq; lapide inquitxad Guªl

Solrm º !elmum Gxlbertum; -’ -z--px

*Star: mgas Ter-7am ?gol-Iª¡ mi—

rawla pandª; '

…Hªce cum ſcribçlt

fiªt-fªz: mi???Ñ Naviganubus enim'» Ma\,Wfl0rà-ÏW9W z ªutre.:

- *‘ Trª-?i

ceder:

MSM-me

, mover¡ l‘.

\

STUDIORUM. 339

'cedere’videntur , ut apud Vírgí;

lium ,--ubi Aencas excern‘am Ocu

-lorum ſpecicm ſecutus , ‘inquit ad

_ ‘ Promfiimzzr -- port# , terme-que ,

Urbe/'que ‘rccdwxtï . _ _

, ' Sed" hiſcc Scripturae 'ſanct’au locis T7322???

< immobilítas TcHuris”, 3C' SOlÍS’mo—Solis @Pili-

bilitas‘ probari ſolen’t : S01 -egrdfm EZLPS‘ZBÏZÍ

~ cst ſzzpar termm (U: Crew/*qua e/Zffis teªm->

ci 'flafiw Sal— (ª) :' Genaratz‘o ?Eme- '

zerit— , Ó' generado adwezzit‘ 5'? Hªm

autcm in actcmzmz stat . Oriz‘àzr Sol

&ª occidit , e? ad laczmſaum rever

zitur , ibiqae Mag/Em:- gyraz’; per

Meridiem , Ó‘flc ¡tar-ad‘flqailo

71km ¡(2), . Ad' imperium. :autemr ' 0_- '

fue' praecipientis, neÏSOl ,FSA-Luna"… j .‘moveremur : “Ste-tir Soſ ¡Eme-{io - ~Codi ,- Ó’ 77012 fçjiizzavit mambo-II - 1' Lª"?

flvafia 'Mim diez' *4)- . Mi: :loca ,- ut ' , _‘º

inquit,omnigerae lite-rá'turae'vir Lu— * '

dovic'us Mu‘ratorius (7)' .,1 praeter.miçq

(Y) a… tº,

(1) Genefls'XIXr v l.;- A

l ~fx.) :Ibiçlcnz MILXX'XH,v ‘ _~~ . º z) Etcleſuflcs cap.; ›

(4) ºſue X. Xik. X111. '

' (T) \ídem-Murano*: hzzvnim modem. joª).XXI¡.

'34D DE C AN ONE ‘

'to jam nºta , 8( (iſu'doctorum bºn“

minum (rita , quibus Teri-ae quies ,

8( motus Solis aperte memorari 'vi—

dentur. in Sacris Codicibus. Ceteq

¡¡um nec deſunt‘ -ciariora Pro Solis

mobilitate ſacrorum LibrQrum do

cümenta J nec phyſicae , 8( mathema-t

ticae-rationes . In hanc rem prae-'

ter Keplerum , 8( alios conſulendi

fun( Ricciolius , &Alexander 'ſaffOL

nius. ~ ..

Illud. vero híc meminifl‘e opor-.

tet , quod ſemper Ratio , temper

cuàrgtíàlmdlc— Philoſophia, alíorumque_Artíum do-.~

le_ 5dº¡ fºi:: cumenta cedere Fidei ,_ ſacriſque Li-z.

ffs" Egº “W- (eris deben( , aliqu’id evidentertra-z4 nt. . '

dentibusç non, autem ſacrae Literae ,

ac T'heologia aliquid e-Videntei* nar

rantes ſubmittendae Rarioni , 8( Phia

ioſophiae, qmmquam istaev eviden~

Liam jade-nt‘quammaximam; quod¡

ſane ab ipſamet exigitur ràuiºne,

cum 8( fàcris Literis, 8( Fidei, ac

divinae Revelationi perpetuo , 8( ne.

ceiï‘ario conjuncta fit veritàs ,‘ 'ſècusvero philoſophiae ,l 8( vh'urnjana'e ra..

tioni , cum 'quibus ſaepe error .inhau

bitat. Quan: in Lateranenſi. (kind-ª

' ,IQ

STUDIORUMÍ ’34x

lío ſub Leone'- X. (1) graviffime pro;

fecto , a'c \ànctiflïme anathematis gla—

dio percufli ſUeruut quidam Aristote

lei., inter quos fuifl'e fertur Petrus

Pomponatius, quod \ècundum phi

loiòph-icam doctrinam mortales est‘c

hominum animos dicerent ,- licet ſeCundum Christctianarn Fidem immor

tales efl‘e affirmarent.Rationem dam

vnationis hiſce verbis co'ncluſere Pa—

IreS:.CImz mmm ‘ac-'ra minima c071

tradicat , 077mm¡ \aſſZ-rtiamªm il/II

miaatae Fia’ei' contrariam, omnilzo

falſam definimm. -Hinc relat-us vir

undequaque doctiſHmUS Ludovicus

Muratorius (ª) : Nafas‘ ingeniir n0

firis cflè, inquit , I'Iz caaéïi: artibm ,

five a'zſZi/Ilz'ai: , alitcrfiwtire, quam

Veritatis oratala clamant; unde Ec

cleſiae Pastoribus jus est a Deo da

tum hïc quoque coêrcendi teme.

:arias hominum mentes , cum per

eorum ſèntentias aliqua ex parte

'laeditur Fidei doctrina , autíí-acro

lànctae Literae -erroris z five menda

. (Y) z › c'ii

(P) Conti]. Lªter. ſefs.VlII. L

(²-) Ludovicus .Mm-.MOLUS \Lª ¡¡¡gym-w. mmm,

¡¡uz-.XXI.

-I"I

.ius e!? EC*

ºſiae Paflm,

…ªus co'e'rcê-ª

(1_1 ingenio…

lic cnnam .

;4a D'EÏC A NON E '²‘

PETRu;

GASSEN -

DUS .

Ir

c’ii ſuſpicione aſperguntur..

:Sed Gal-ilaei vestigiis inhaece‘nte's

?uamplurimi ej‘uſdet‘n ’censüS-'Philo

Ophi Yeluti relatuS'Gafi‘endus , Car—

teſius , Boylae’us, ~Harvaeus , Mal

pighius , aliiqI'Ie¡ ut, in uitPurchoJ

tíus (U , me'chaÍ'I-ieam- p ilotbphiam

a DemOC-rito , 8( Epicuro quondam' éxctcultaminstauxarnnt , multiſque in

locis , prou): 'neccffiarium ‘vifüm fue@

rat, reformar-nur . Hinc-ex hiſcez

duae¡ .potiffinmm exortae ſuüt‘rºccn,

tiorum PhilofòphOI-'um Sectae, &ilícet

Gafl‘endiflarum’g 81 Carteſianqrumz

’ ; Gafi‘ªendista-e 'praeceptor'e gIOa

riantur memorato’Petro ~Gaflènd05

'quem Orbis 'Terrarum cantar , 'nee

injurià; vixit enimvquantUS eiVitae_

cu'rſus ſuít' invvirtute totus; 8( editis

'exercitationibus paradoxicis octo ada,

verſus Aristoteieos; libris'octo‘de vi

ta Epicuri 5 instítutione A'stmnoxnica';

aliiſque ' multiplicis literaturae- volu—

minibus, ita ‘yciarus obiit ut vivat

adhúc; -unde ſub ejuSv effigiem _hace

Cªrmina ’d'eP'ín‘xí't ‘PO-Eta Anonymus:

’,ª‘íïº‘ï ' '- ‘ - ~> * *mc:

R0* Put-clio'n'üs 'En @MI-wm ¡Mi-Wiz. '

~' ’

. ª) ‘›

STuDIORUM. '3-4,

hIc EST ILLE, DEDIT cu¡ SE NAN'

'TURA VIDENDUM ,._

, .ET x SOPHIA AET‘ERNAS C111 RE

SERAVIT OPES: o ‘

INVIDA › NON TOTAM RAPUISTIS

SIDERA. vuUruM

NAN‘Í‘OLIUS. MENTEM PAGXNA

., v DOCTA REFERT'.

'~ Gafl'endum , prae c‘eteris. ſccta

‘ ti ~fimt- Emmanuel Maígnanns Or—

dinis Míniincrum ,3Ca1imírus (las

‘uccinus _, -Sebaflianus Bafl‘oníusÑ,

agncnus, _Iſaacus‘ Cardoſus.. Prius;

Cípia «corpor'um faciunt puncta phy;v

fica, hoc est partes extçnfàs , &l ín

ſèctiÍES :’qu'od utique magna P611

- ateticorum-pars admittu'nt , teste

BwHameho , tªmetſi 1‘¡- ª’tºuçï- ,Gxa

jam nomenèlaturam , ut pernícioſam

fugiant . › _ .Cartefiani ſecuntur Renatum

Delèartes- Hagaeï uronum in Gal.

Jía natum, decimo ſe-Xto decliqantc

IèCULO. A prima juventtxte FÍCXÍBS

st'udiís deditus- ſub PRSOCïÉtatiS JC#ſu distíplina , in Philoſophia , Ma-ct

tlwmaticis, {Inpendos ſctCcit progreſ.

ſus 3 arma dem morcnabilium in

(Y) 4 Geri

RÉNA_TUS

DESGARS

\TES -

344 D E C A N O N E

Germanía , 8( Hungaría fcliciter cír

cumtulit; fèd Philoſophià ſeceſſum

poſcente, Egmontjum in Hollan

diam conceflït; ibique , Vir accrri

mi ingenii, 8( praeceptis, 8( exªm

plo , mentis adſenſum cohibendum in

Phyſicís , 8( nonniſi illuceſcenti veri

tatí praebendum effe docuit , con

Ïvectà materia ex atomorum , alíus—

ve veterís philoſophiae ruinís , ut

ex Huetio (U colligitur, per bye

mem -in Hypocauflo , ita coepit

philoſòpharí , ut forte nemo an

tea fuerit auſus , utpote cu¡ for.

íàn: -

. . . . . . . ,. . arteªbezzígrzê_

.El mallorcª lata filóxit praecora’ia

Tita” .

Totam , itaque philoſophiam

ſuam, aequís rerum aestímatoribus

videtur dcſumpſiſi‘e Carteſius cx De

NmEcfc‘ffljg mqcríto ,_ Epicuro , .8C Leucippo,

de_Cartheſii qu¡ omma ex corpuſcuhs angulo—

Phªºſºl’híª* fis, levibus , 8( uncinatis , five ha

' matís concreta e c volcbant; ut

non' remera ſcripſcrit .idem Hue

* u 'cms

- z fx) Huetius MILVIIÃreïficr,pbilºfipb.c,xrtefi

-v, _, .x

STUDI'ORUM. '34;‘

.tius (l) :' Lemippm Elcatcx, Dmo

critm , (9’ Epimrm Carteſ/tb prºa¡

lu emm: in Mundi baja: afin-¿labi

lis explicandíx calzflïs; ¡1am ¡¡meter

Imam , quod individcta carpa/'cala ,

{5‘ ¡nana mimi emm! , game rejm

diaz-it Cartç/z‘m , cctcra pija/¡e ‘0m

m'a canſmtizmt . Cum en'ím pla

cuerit Carteſio MundUm indefiniz

tum , individua corpuſcúla admitte

re non debuit .º Ceterum çum C01*—

poris naturam in ſola‘ trina_'dimen

fione poſitam Cfl'e differi’t,jnec ina.«

ne , quod naturaliter Democritici ,

8( ſupernaturaliter Arístotclei ad

struunt, afl'cruit. Sed hanc Carteſii

de vacuo opinionem ir'ridens Mary

cialis Anglus , fic inquit in Mar'

Cum :'

Efflè 2‘71 Natura AMM/m —, mr

Marce mgq/Zi.?

Cm' Mmm ingl’rzz’i tamſit ¿MJ

, m' capaz. _ _ 4Plurima quoquçáín metaphy’ficíá hau

fit' , tum ex' _Antonian‘a MargaritaGomeſii Pereyraeſi Hiſiuani , qui cén

ª ' *turn

(I) Hizº-tios üz‘dem. '

calzteſius x

cur índxvüdua

corpuſcula &

inanc nó ad—

milerit .ª

’3'45' DE CA'1\Í’()Ï*Í'ÍÏ';-v

tum circiter annis ante ipſum Flo-s, Ñ

ruit; turn ex libro -, quem _de i

menſo ,' 8( innumerabilibüs firmª:

¡'at Ínaleſeríatus ille philotbphus jor

danusbErünus Nolanus .-'Quin 8(

, _ ¡70‘ cogiio': *ez-go ſnm , quod ſuae doCagm. erª . . z

¿mªmªndº ctrmae praCCipuum fuit fundamen-q

fuªgffi‘gtºgº' tum, ex Divo Augufiino (1) deſum

‘ turn inquit Merſennus , ex'Cry’ſip—

po Daniel Huetiusw 5 8( ex_ Plan

ti Amphytruone Johannes Baptista

Vicus (ª) . Omnia vero quae eªt

aliis philoſophis ſdmpſitÍCarteſitIs ,ª

adeo mathematícis rationibus juzga-o,

vil: 5 ac optima ſane method() illm~

‘ flravit, vt prorſus nova 8( ex prº";

prio petiu deſumta videantur. ‘

* Sed tandem , cum post ingenx

tes conſumtos ad philoſophandum::

" labores ,‘in SVeciam vocatus efl‘etl

' a Christina Re ‘ina ¡àpientiffima,

Holmiae occubu t , nondum agens

quinquageiſimum, .quartum Énnum'

› . ar

'(81)' S. Auguiiinus lil-Jl.v lle Civic. D-,i ¿Mix-'1…

&iibJL wPJÍI. d¡ Iii. orbirriº , &Í lib. X. de Trini-1

tem . Ñ y _t

(a) Hnc’t. in cmſ. philofnpb. Onzªſ. Cry-.L. Ñ .

(J) Viene ¿lª amiq. leal. fa'yz‘em.. . . . Ñ 3 *,

a STUDIORU'M'. ;’47

Carteſius , ad» cujus effigie‘m hºc

Therrasticon ‘compoſuit Anonymm

quidam:-. _, .. ~ -

T-,ALIS EMT -vuLTu NATuRAE kt..

Llus: unus › .

ou¡ MENTI, -IN ‘MATRÍS mcg_

. RA PANDIÏ l‘IER. . ,

ASSIGÑANsÓu—E Suxs _QLIAÉVIS Míª

RACULA CAUSSIS ,z . S

MIRACuÑLüM- RELIQuum -SOLus IN

. OR‘BE Fui-r, . j,

z Et ſatis ſu cqüe; de _phiioiòi

' phia , 8( philo ophorum \èctís -, ,ex

quíbus finon hauſimus lucem, ſalªj

tem › tenebras excutiamus .cognitio-y

ne ignor ‘ntiae nostrae , quam non

aliunde euere licebit,, niſi e ſacris

Ignorantia

noflra a ¡¡cris

literís crm-m

Lit'eris, ubi Deus. , .,omi-fiïs cauffis dª

rerumfingularium -, quarum caufl’aª

rum cognitione \.minuS indigemusz‘

utpote-quae ad ſalutakèm Fidei , Se

morum -veritatem "non pertinen'tï;

vere utiiia .ad aeterfiam‘ beatitudi

nemiconl’equmdam tradidi't; Ï-Ïi’n‘è

prae ceteris _Ethnicoi‘um iioÍòJ

EhantibUS, phiioſophaïuse e perhi—v

etur Socrates , quod* fe ſitis iis

quae adánanem- poti‘us v. otſinindm

Cliº¡

348 D E CAN O N E

curioſitatem paſcendain erga Mu'n-í

di elementa, & corpora, quam ad

_ pacem procreandam animo‘rum eſ

.Sá’gfº‘ªªª' ſent aptiora, \iudium complexuszest

divinae humanaeque naturae , at

que uniVCrſitatiS remm , indeque

artem extruxerit. beatae , hoc est.

honestae» , 8( ſummo Numini acmè

ptae vitae ,- omniaque contraxerit:

, , ad uſum hominis , 8( regimen do, ctrinanſiique morum z ~ut justitiam ,

quae Civitatem \èrvat incolumem',

8( ſingulis civib‘us tranquillitatem

, parit~,*…Llrbibus praeſiceret , atq‘ue

‘ in mentium humanarum arce loca

ret‘, ut ex ipſius Philoſophi diſpu

tationibus Platonicis inſi libris cui~

que afl'ererelicuerit.. ~Excuffis haéctlenus pro Viribus

nostris aequà lance, cum veterum,

tum,recentiorum Philoſophorum ſeª' ›

ctís ,, eorumque placitis , nc reco—

,ctam crambem obtrudamus de re'

bus praeclare ,- ac diſerte ab aliis‘

exagitatis 5 Philoſophiae. enim Histo.,

riam pofi La'e‘rtium, 8( Plutarchum

íèripſcrunt praestanlifiïmí doctrinà

viri , inter, quo_sª Humei'antur V05*

,..- ‘ t fius,

l S’TUD IO R UMÍ 349

fiuèz Horníus , 8( Thomaſinus , qui.;

bus nuper adceffít eruditiflïmus JO..

hann‘es Baptista Capaff‘us .' )eterum

' 8( pecúliarjs philoſophiac historiam

contexerunt , Platonicae Ficínus ,

Stoicae Lipſiu , Epicureae Gaſi'em

dus , 8( Sccp 'cae Dominus la Morte.

le-Vaycrj concludere demum lu

bet ~cum Scaligero intcarmine Epiz‘

dorpidum . ' '

Proud’ ab prom] a Pfilaſòpbo

loqaacit'as fit ,

Scbcmataqm rotam ¡¡mia , ;wm

paris: Tomb-ix, - -Ñ

Schola, fl’d ſcbala fitjbbria, jZ’d

forum forum fit: ~ '

Nec deal/[E² Willó’biſ , güilms arrz'.,

det ineptis ,

07-2": ſírcºpcri marmzxrc , firma

qm’ lingua

Bar-dí Mia/'idas funden’ dictioni¡

offlZIX: '

!4750:- ſcmpm tam gloria rzſm;

propinaſ . ‘

,,\Ist ego mzſcras (Zapato : ridere

12cc eng/I‘m;

Stomacbam ¡¡alias faciam , fi ?Je-z,

" ¡im Vio-Teri .

-~ .. ~ Sed

-' 'gm DE CANON'E

IX; 'Sed jam tempus aequum ad Di'

Sffinêçffiàïviua demigrare a' prqfàniï: Vifm'

ET DIVINA em ctm( amm-I bamme: , ut 1n

{ÏÓDÏTl-Qª creata Saiv ientia dicit ‘(Ñ 1) , ¿II qm'—

Im: ¡2M ¿bg/Z /Zicritz’a‘ Dei . uip

pe cum homo ad imªginen¡ vei

vconditus fit , maniſcstiflimum in ſ:

get-it' argumentum, qdo illius fijen

“ Liam hahcat. Quatre ‘quod est apud

hmªïnſgf‘fgj Platpnçm in Alcibiade primo , ini~

Fºndue, è‘x ¡¡um omnis humanae ſapientiac 'hi-S

¿ªmººº verbís contineri 2 Naſh? te ipſzmz,

co: veriu's cflz quodª-nemo ,ſeipfllm

rccte cognoſèqrc poffit‘,~q11‘_'rn ſu¡

Creatoris ‘ſçientiam habeat .Í Verum

cum hujuſmodi. ſciemia ex fonti—

bus .potiflímum‘utriuſquc Tcstamen

.tiv hauriatur, quod primus eſi vc

. ritatis'Canon , 8( promtuarium, \aſ

fiduam” saçrae Scripturaç téffionem

c'ommendat ChfistusDominus dicens:

Scrütamirzi Scfi tura: . Et Spíritus

Sanctus‘ (²)? : an Inca-'atª 90122721M

legislóqia: ‘ab ore tuo, cd meditabe

ruiz¡ @a dichas, ªaa ¡ha, Hinc,,

' ' ' Í f3

""E‘I), SaYíéfiªiª' ….131,

<4) ,lo lle “flPJJ.

_ STUDIORUM. ;rr

iï'flcrarum _Líterarum inſcítíam Leo

magnus, non tantum in Sacerdoti—

bus , nec excuſàtíone dignam , nec,

.veniª, ſed I'n omnibus fèrme fide

libuS ' dªteſiandam nímis eſl‘e inquit .ſiSi ¡girar ignorado Scripturar'um",

._ uae' \àne ignorado Christ¡ est ,, in

kSacerdotibus nec excuſàtione digna ,

nec véqia , 8L in fidelibus cunctis

non ſeniper excuſànda , quid in

Epiſcopis , quorum raeclpnum mu,- Eéspgpxü

_mu , ut inquit ‘-ridentina Syno» ¿HEY

dusO.) , , est Evangelii, praedícatio,, EpíſcºPºxü

'.utpote qua: Spiritm Saactm paſm'z mªnºs"

Ugarte’ Early/¡am De¡ ,, quam acqag‘z

fm# ſàngainc-ſao? , _ l

‘ _uare Christus Dominus @0,3 ª3

&lumle‘n Mundi, 8( ſal Terrae nun. -

-çypa‘fl‘e legimus apud'Matthaeum (ª) "nimírum , ut ait Sanctus‘Augufli—

nus (ª): Ipſz‘ fame‘ per qua:: -illumi,

¡2411471,- Czcondimdzj qaodammado /Zmt

papal; , [cagan: _li fill infamamm

fan?.

(II) Tridentína Synodus MFXXV. de 'cejª-Mªt.

rªp., -

Ez) ?Kamª-ſf. lb‘ d D

a) - u a us i.. e em. ºminiinmm.cal-IX. é XI.g ' _‘ſ

ª”.

"272- DE CActNONE

U

ñ

‘fncrii‘ , in qno fizliotnr P io’cst jz"

Prize/'nin Ecclcstac , por qnor orn

o’iono’i ſnnt, Fidolc': in errores la.

Iii contigcrit , qni crunz‘ nominas,

por qno: al¡ illis crror anfi’ratnr ,

own eos. alegoría‘ Dem , per quo:

Nºn ºbªm..-errorcm ¿Info-rat ceterornm P Epi

;ggnf—géſcé‘ê:--ſcoporUIn non obſcurum .enempla'r,

pluſ ªhApo- eorumque munus Angelims hume

expreſ' riS formidandum , nobis ſuppeditat

Paulus Apostolus JU , ubi non tarr

turn vult .Epzstopnrn fino crimina

qffc . . . Hojfitalcrn, boni—

gnnin , ſobrinm, _jo-_ſ mn , anéïnm ,'ſiconiincntcm; \èd vult etiam aniplE.-'

¿ïatnr cnrn qni /ècnndnm doctrinnm

\çfl , fidelo'in ſerrnonoin , ni‘ potons

~" fit oxborfari in Iloêfrinaſana', ¿9 EOS ,

qm‘- contradicnnt , redarguerc . (Lªto

modo autem eos exhortetur in

_ , ctrinaſa‘na,'8( redarguet, qui Chri

Ñndïpfflflfizlfli ovili praeest , niii 8( pietate , 8(

EMMY? (àcris fuerLt Literis exornatus? (luz:

Neri-:inflitu- re cum n n in alium finem Magi

to ue ſuorc- ,- 1 . ~ . .ípgncieancè fill’ DPCCSdaU, 1m( EplſclïfllopO

(l) Pauius Apoflolus' &pizza-i Timºzb. 047.11].

á' ªd Titum eli-pd. _ ' ,

STUDIORUM. ;r3

pulo Dei , niſi ut iilum doctrinª.

fimà imbuant , 8( veritate confir— ‘

ment, 8( ab erroribus arceant , ſa

Cras Literas frequentius lectitare ve

lim, ut recte ſ'uo fungantur mune;

re ,* ſeque in aediſicationem com

mifii fib’rGregis, non in destructio

nem a Spirítu Sancto Vocatos eſi'e ,

cognoſcant.

Si ſalſàs etiam inter Religiones' , …uª (55ª ,ª

íèu pOtluS _ſuperstitiones, nulla ſe- ggtªffigfiòzg;

cta est , quae non ſua quamquam marª dºrªr¡

f'alſà Dogmata in Codices reiataa ?fis

ſui‘s— jubeat Sectatoribus lectitari: '

ad idem ſcilicet- impellente ipsà ho

minis naturà, cui quamvis origina—

riae labis vitio Óbſuſcatae ,' aliqua

víèmper ſàltem conf'uſa adſulget ſum.

mi Numinis , cuituſque illi debiti

-notioEÏ (Di fieri, potest , ut Christia

nae , itidemque 'verae Religionis in.

concufl‘a‘, 8( ſancta Dogmatª ſacris

inſcuipta Codicibus'Christi {ide-les,

ita he’ctae f'aciant , ut eorum lectio

nem prorſus negligant? Itaque ni—i

antiquiu-S fide-libus Christíanis eſie

deber , qu‘am ut Sacrorum Biblio

rum lgctioni ,quam fi'equentiflime

* ' - < Z), .vª— . -

73.54 'DE CANONL' -

,-vacent, a quibus , juncta-Eccleſiae

. traditione recte agendorum regula,

Orthodoxae .FideiDogmata, ac, fa;

‘ l-us aeterna pendcnt ._ ' ' Ñ...,

. Nº,, ºng'. ‘Verumenimvero non omnibus

fà‘ªªgbjflglg: fidelibus indiſcriminatim, Obtzruden

da Sudªn-da. est ſacrorum Librorum lectioÑ;

Pm‘ªº‘ºª‘º' quandoqnidem; plerique tum ob im

ititiam, turn maxime_ ob. dominan,

tes ſenſuum paffiones ,_ antidotum in

venenum convertunt; , &- ,pervçrſç

interpretantes, quae. rectiflíme C011—.

Ñ . _ {cripta funt in_ perniçiofifiímos laburi.

‘ª tur errores . Hinc; factum est- ,, ſi_-'-Ñ

cuti recte- adnotat- Sixtus Semen.,

ſis libro primQ BibliothecaeSacrae,

ut librum Cantici Canticorum , una

cum exordi'o. libriC-Ïreneſeos , 8( ini

tio, ac_ fine Ezechielis, priièiHebraei

propter- arcanos ſenſus tanta veneè

ratione_ profèçuti, ſint ,\ ut noluerint

legi niſi post triccſimum aetatis- anq_

num Ñ' Dive-rſà Vero ratiol est~ Eccle-z

iiaflic'orum, maſorum praeſertim Sax_

cerdotum ,_ atque minorum : qui cum

aliis illuminandis, destinati fi-nt in id

vel maximezincumbcre debent , ut

eà pollçant {demi-à,, _85 facultate ,

‘ Huª?' :NI-,.4- M -.,

?i

ST LIDIORUM. ;75*

'quae ſatis ſit ad rectam' Sacrorum

intelligentíam; caque noctuque diu

que rimari perſèrutarique debent

adijuti tamen PP. ac' Eccleſiae Cad

tholiçae interpretationibus ,’ ‘ n‘e ſcilí

cet propríis ingeníis niten‘tes ſuo'q

rumquc ſènſuum vanitate abductí;

in errores praecipites ruafflnt . Sed

proh dolor ! Sacerdotum para ma;

xima’ div/inorum, Librorum lectionem

ita. ncÏIigum; , ut cam dcſpícatui

habere ideantur . O caccitatem horª

ribilem ! o imprudentíam flagitio~~

fam Y_ Bate, continentibus apud.

Dcum votis agendum est , unha‘

jus nQflrae inſipientiae tenebras in

te maximi moment¡ , ſuae benigni—

tatis luce diſèutiat . Leviter ením

peccat ,’ qui errando aliiS ridendum

íè praebet; at, lapſus in -fide, quem

parir \èripturarum , Eccleſiasticaruma

que Traditionum inſcitia, non_ ho

minum xiſu ,—_ vel contemtu 5 .fed.

Dei irá, ultioneque Ñ non fluxo, 82

mortali, ſèd acterno; &immutabh

li judicio ‘

in rem tam unice neceſi‘aríam', in

qua pexſuaflo tutiffima. est; cum

‘ (.Z) .ª. nPſquªm

Iapſus ín

fªdç ¿eternïo, .

. A L {nlt’p'gtaní—

pumtur. Oportet ergo ut; liª judxcxo pu

DLÍUI' n

376 DE CANONE

\

Hominñ ſo

lertiz in hu

mamfi_ \cbus

agendxs.

nuſquam ruta veritas ,’ niſi in ipſa

veritatc z ;Otis viribus incumbaz

mus; aequ’ove animo nÓs geramus;

nec tam l“onge provehamur ut cu~~

piamus ſapere pl‘uſquam oportet,~

\èd intellectum captivum dedamus.

in Obſequium Religionis , ut incul—

cat ApostollIS (U. Homines ad iter

accinguntur in crastinum ;- aestate lia(

gna reponunt in hyemem , hyeme—

glacies in aestatem: ſerum: arborcs,

quae alter¡ \èculo profint; nec certi

tamen haben: quidquam, vel de ſe—

culo futuro, Vel futura aestate, 8C_

hyemc , vel de die crastino , Praeter

.meram conjecturam , quam de p'rae-x

teritís fecemut . uin ve-ro 'Ignorar

Mercator, an, 8L_ ubí fit- India , ſoz‘

1¡ tamen hominum dícto fidens:

. ., . ._ . www. mera'bm implezª

Ad Mmmm [aim, Ó‘ Édbalaª di'-.

¡¡¡guitar :Ir/da .

Cum ígítur 8( caput ,’ 8( fortui x

mas omnes ſüas tot periculis obje

Gtent‘ homipes ſpe temporaríi lu-~

crilª \ècuti hominis fidem, quidmen-j

ax

(l) .Apoflolus H. Corimhx.

ST'UDIORU-M. ;f7

‘dàx est; cuv, ubi de perpetua, &ª‘

Cel-'tiffima felicitate agitar, non au

res vacuascommendent verbo Dei?

S'Citgm est illud Mahilii POE

tae ffl z qui ut hominum ſòeordiam

in quaerendo Deo ſiiggillaret, hae‘C'

lectu digniffima filbnectit Cªrmina: -

Ut Achiam‘ Gemma :0m: tranfiz

HHH' Uſb-iſ» l 4

(Ham-emm lmrüm ?taz/i ‘, mw..

temqm lle-quemar.

¿Drac-das? Lªnded; tanta bom

$WhktfflüMd. -

Qzzid dabimm Cºalo P Qam‘zm’

çfl quo *Zu-ma: 0mm? '

Ut autem admoneat homi—nem fui

muneris ut Deum acquirat , ſubdit :

Imfimdmdm Homo est Dm: fiſ/Z’

tu* pojlz‘ï ¡72 illa.

Verbum Dei tripiex est ‘,' ſcri

ptum , traditum, 8( explica'tum ._VeI\

bum Dei ſ'criptum utriuſque'ºtesta—

menti paginis Continetur; cujus uníª

verſum argumentum est prim¡ Pao’

rcntis lapſils, ejuſque reparado pet:

Meffiam¡ hínc nihil melinS, ªc ati-Ñ x

(Z) 3 lius

(x) Manilius übJ'V. ›

Ir;

Ver-bm»

De¡ trg';

NFL? 2

?3'78 DE CANO N E

lius ſuadendum fidelibus "', qui \inf

capaces , quam ut in divinis', túm

- veteris, turn noviTestamenti libris

legendis, 8( ‘meditandis aflidue, ac

diligenter verſentur; nam omnia in

illis reperiuntur , quae a fidelibus

acCurate ſcienda ſunt , quaeque ſi

"quis legere , ,8( animo imprimere

fluduerit , nihil habebit amplius ad

íà-lutarem morum "ſcientiam ex'oz

ptandum. - 7 .

" Verbum itaque Dei fitríptum

, 'turn in‘ veteri, tum in'noV‘o testa—

.-- 'mento',' quod Chrifli íàfig’uíne ſi

natum efl,,'cºntinetur . Hinc ut

?acrorum libror’um Catalogus me‘-.

"moriae ' ‘Inandetur “, -urque ,facilius

"Cum opus' est ,- adeantur ,’tªhic eos

'brevite’r enumerare non "pigebit '

, . In veteri testamento'priiña-fi'oñzVffª’ïiſctte ſé Offert--Pentateuchu's ;ªlive v'òz

Tcjiamen- lumen quinque' ¡¡bmx-um Mòyſis';

¡Udíªs 'nempe Geneſis , Exodus; Levíti-{

cus , Numeri , Deuteronomium’íïzïGe—z

uefis ita' diCítur , vquia prifflam’Mün.

di_ ,creationem reſert. EXeduÉJ five

éxitus , ‘ ii-ªexítum-«filioruná-Isráêl

:ex Aegy to cbmme'n‘ío’r’ªtz vZſu'e'vitiz

' . cus

STUDI-ORUM; '5;’9

tus; quo Levitarum officia, 8( mu

nia deſcribuntur . Numeri , quia \ra—

rias populi Hebraei numerationes

receníèt -. Bikinis denique Deute

ronomium nuncupatur J\fèu ſècun;

da lex; quia legis re‘Petit‘imgem, 8(

inculcationem continet -. \ _

.Pentateuchum ſéquitur liber Jo¡

fue, 'qui historiam Joſue ſucceſi‘oris '

Moyſis complectitur; turn liberju

'dicum , qui Judices post Moyſen ,

8( joſue fuerunt_ populijudaici .du

ces; liber Ruthl,'quatuo'r iibri Rez

gum z qui Reges post Judices pq.,

*pulum Texerunt ; Paralipomenon

duo, idest , Praeterm’iflòrum, quia

:quªe in libris Regum eraut praêz

termifl‘a , (ſupplent . Subíècuntur in;

de .Eſdrae iiber primus , :8( íècun;

dus, qui 8( Nehemias vocatur… To

bias, Judith , EstherJ, ,Job : Píàlte- -

rium Davidicum , -complectens píàl-Ï

mos centum quinquaginta . Acc'e.;

dunt .-libri Sapientaies , .in quíbus

ªpaflim ſparſà ſun't divina ’documtm

ta :ad morum Sanctimoniam com..

’patata 5 hi libri Salomon¡ commuu

niter tribuuntur; ſuntque stiliceç

( P81

;Ko DE’CANONE

Pªrabolae, ſeu Proverbia 5 Eccle? *

fiastes , \èu Concionator 5 Canticum

Cauticorum , Sapientia , 8( Recio-:1

ſiasticus a Jeſu .filio Sirach còmpoá

fitus . Hiſce cohaerent quatuox' Pro

phetae majores , nimírum ,Iſàias , ›

Jeremías, cum Baruch , Ezechíel ,

Daniel : tum duodecim Prophetac

minores , ſcilicet Oſèa ,Joèïl, Amos ,

Abdías , jonas , Michaeas , Nahum ,

Habacuc , Sophonias, Aggaeus , Zac

,charias , 8( Malachias . Tandem ve

tus tefiamentum * concludunt.. duo

Machabaeorum libri , qui, ut ait

Hieronymus , ita vocantur a prae.

cipuo ſacrorum bellorum duce ju

da Machabaeo. Ad quorum libro;

r-um recordationem non fine ope

rae pretio hos verſículos excribere .

_duxi‘mus ex ~Purgotío:

’Gang/I*: , Eſo ,, Levi , Namuvmmj

. Deatsrozmmi , y _

Tam Joſ-mª ,- Judi , Ruth, K6²7'

,' ¿um , Paz-1.11400 , Eſdrae,

- Tobias , Judit!- , .Est/ae'r , Job;

. P alzcrizzmqlze ' v

Pravrrb , Ecclç/z'tg/Z , Cahtic , Sd.

_ pi , Ecclq/I'zgstic. ' _i .Est’íª

ST UDI QRUM'. 361’

Eſz'ai , Jer—'cms’ , Barniz ,

l _Denia-!qm , v

Oſè , Jai-'l , Ama: , AMM: , J01m¡

MMM: ,

Arqm Nabüm , dique Habia/cm',

v Sapáon , Aggae , Zacbariaſqat ',’

Ate-¿qe Malacbias , bim’qm libra'

Marbaèaei .

k

Sed in novo Testamento primum' '

obtinet locum Tetrateuchus , ſeu

Ezecè

Nos-Z

Testammvolumen , quatuor Lvangehorum lI--fl- ¿dm ~

bros Cqntínens , nimírum , ſecunª,

_ dum Matthaeum , ſecundum Mar

cum , ſecundum Lucam , ſecundum’

Johannem : ,lècuntur deinde ,Aè‘tus

Apostolorum a ,Beato Luca Evan-’

gelista conſ‘criptí. Turn quatuorde-~ '

cím Epistolae Beat¡ 'Pauli Apostoli;

postea fèptem. Epistolae 'Catholícae,"

idest univerſàles , cum non ad-unu’m '

dumtaxat.-.hominem , aut populum,

fed ad omnes Christi fi'deles dire

ctae, fint; qúayum una Dívi Jaco

bi , duae Sancti Petri , tres Beat¡

Jrqhannis-Evangclistae, 8( una Dí—

Vi Judaez'_ ſeu Thaddaei .- Postrezſi

~mUS'n0_VÍ Testamenti tàcer Liber est

Apqcalypſig ejuſdem _Sapcti Johan—

, '. ,- ' níSA

‘362 D E C AN_ O N E

nis Evangeliflae in Inſula Path"

mos , ad quam , jufl'u Domitiani

Imperatoris , propter Christi fidcm

fuel-at, relegatus , conſcripta.

Haec quoque memoriae juvan.

dae cauſsà verſiculis pariter inclu

ſa ſunt: quorum \ècundo numerus;

8C ordo Epistolarum Divi Pauli de

claratur ,- nam .vocula monoſyllaba.

R0 , fignificat unam efl'e Epistolam

ad Romanos. Tum Vocula difi'yllaba

Cari , duas ad Corinthios exPrimit:

Mattbaei , Maru‘ , Lacac’ , J0lnmm's-,, Üſi Acta’ . q

o , ' R0, Cari, Gal, E , Pbi , Col:

Tlacjſa z Timo , Ti , P1721. Hell;

jacobz' ¿ma , dude ſzmt Petri,

tre/'que Jobanm‘s, - z

, - Judac ;ma : Ixtrcmzzm ¿st A1704

calypfi: 0pm .

En erêo- SacrOrum Librorum

l mmſ… utriuſczue A estamenti ſeriçm, qu'ºs

Tcstzmêç¡ ſa- Chnstl Eccleſia ab temponbus Apº

;ªf-,ºfº‘z‘íèj'c’àflj stolorum uſqUC , confiantífiïma tradi-z

&ªmi .trªdír tiene tenet , 8( tenuit . EOS enim

none ln - . .. - x .

;leſia adm— Concflu T-ndennm U) Patres acce;

\'atª. ' ª ' pere

(x) Concíl. Tría; leyó-zar. de SUI-¿Mmmm

P S'TUDI—OR-HM. 36;"

re ’ab' Eugenio IV; (1) Rºmano'

Bªnk-¡fix in instructione ArmenoJ ~ '

rum ;A Eugenius a Gelaſio (²) in Cami

cilio Rom‘añ‘o , Gelaſius a &Augu—

flino ~,. S. Auguflinus (3? a Concilio"

Cai-thaginien‘ſi ,- 8( hujus Cartha‘gi’.

nie'nſis Concilii Parres ab Innocenª

tio I. (4) íèdente initio quarti ſeculí ,

ad Exupe'rÍUm Epiſopu'm Toloſanum

ſcribente , 81 afàeyente‘enumeratos

Libros , ut divinos in Eccleſia fu;

ſcipíendos efl‘e , ſè'cundum Traditio-"ª'

nem ab Apostoiorum temporibus in ‘

Eccleſia Romana conſèrvata'm". ' ‘

Omnia autem 'non ſolum res ','ſi 8( ſententiasçſed* &fingula enume- Shªw;

_ratorum‘ 'ſàcrorum Librorum' ver- ſªªrºrwnſili~ ~

ba uſque ad minim9S² apicesª fuiflªe bÏrÏFÃ‘ueVªÃçï

a Spiriçu ‘-Sancto dictata ~,\ vel ex ?gª'áng’ffiffiç

eo collígunt communiter Doctores, Sancto dicta

quºd Prophetae ,‘ d'um -in Scriptu-tª'

ris ‘locuntur‘, paflïm dicant-:ªHac'c

(licit Daizghzm (ſ): Fúêïm cst ſí’re . x :al ~ l ,

.i.

' (1) In Inflrm’é; Armamr.

(2.) In.(,'mciliº Rºmanª. ' -

-. (3) LibJ!. de dºéér. Cbrzſl. 17112.71”. , gonci1.C.1r

:bainiemllh Cªn.XLV11.

(4) Açi' EMI-er. gc). ultimº . h

*(7)* Maia: WL, - z - -

364 DE CANONE 'ª

'nio Doinini ad ines‘ diconi (l) : Fit;

&nm ¿ji ªoerbnni Domini ad im- di;

con: (ª) . Hinc S. Petrus '5” : Non

Cªnin¡ , inquit , wlantotc [inmuno

dilata cst aiiqnondo propnotia , ſcd

S[giritn Sando infflirdii locnti ſnnÉ‘

Sancti Dei non/ines‘ . ,Sanctus Hieroª'

ronymusffl : Singnli ſèrnioner, ait ,'

ſjIllabac, tipicos , pnnéïa, in dinini:

Scripinrir .plena ſnnt fiin/ibm.. So

ld Apocaóqz/ixſonannis tot nabo; Satª“

trainer/ta‘, qnot verbo. Et S. Chry'ª'

ſostomus (f) : Ninil bicſcripttmi r/Z ,

qnod non mnltas fi’nffiinm banco: di

nitias, qnandoqn‘io’ern !Piritu affioti

Propnctae locnz‘i ſnni ,- ncqne ‘Del yſyllalm , *mi apicnlm Est in ſacrirſi

Litoris , in mins profundo non ſz't'

grandir :noſanrns . Concludendiim

itaque cum Divo Gregorio (Oz-Ip*

ſmn noc-c ſcripfiffl’ , qni hace 1²77.-',

[vendo dictanit.

Sed

(I) _Ïeremíae capitªl.

(a.) Ezechíclis mp.VI.’

3) ÑS. Petrus epzstola lſ.- mpJ. k

4) Sil-Iierony'nrus in Mpfl. ¿Airtbziu'j &1p;

/Iºln Itd Pªulinum . , o

(3*) Ghryſostomus UvmíI.XXſl. {21 Gmcfim .

(6) ,Gregorius’ in ;gªrage-t. líb.mi*.11. (xfª/it. in ¡0p.

\

\STUDIO RUM. 36$'

Sed non unicus estSacrae SCI-i;Sacrlc Scri

pturac ſcnſus

pturae ſènſus , ut perperam aflère. quºtuplcx?

bat Kennitíus , ſed multiplexp ut

vel _ex ipfa Scriptura , 8( divina eruip

tur Traditione , quae non uniué

tantum loci, ſed ac plurium variosfenfus proponunt : ct'vcrbi 'cauſsà,

quod Geneſis m legitur de duobus

_Abrahae filiis, quorum unus de 211-_

Cilia , alter vero de libera natus

,est , Apostolus Paulus (ª) de duo.,

bus Testamentis vetere , 8( novo ing

terpretatur . Hinc duplex commu

niter habetur Sacrac Scripturae ren,

fus , nempe literalis , five historiz

cus , 8( ſpiritualis , . ſivc mysticus ,

. verum quia ſpiritualís hic ſenſus,

velkpertinet ad Fidem, &Eçclçſiammilixtantzemj vel ad morum instru

&ionem , 8C offlcia charitatis , vel

ad; vitam aetemam , quam ſpera-º

mus, five Eccleſiam triumphantemp

ideo fpiritualis ille ſcnſus in primo

dicitur Allegoricus; in ſecundo Tro

pologiçus a fcju Moralís ,º in tertio‘ ct ' ' t Anª:

( ) genefis XVI. & XXI. v

(2-) .l‘ªulus Apofioluç ad dubium - g . a

ar

n

36K DE CANO-NE

"Anagogicus Vocatur : ac proinde qua'.

duplex efl'e potefl Scripturae ten-

ſus , videlicet- literalis, qui est priqj

mo, 8( principaliter 'a- Spiritu Sang

&o intentus , modo , ut Paulus 10-'

quitur , litera- , .72M cuidat; Allego

ricus , Moralis, 8( Anagogicus , qu¡

hiſèe du0bus vci‘ficulis. concludun:

tur :’ - ' '

*x .Litera gcsta doce: J 911i() Credo*:

,Allegoria,

MOVJÍÍÍ qm'd aga: , qm’d ſhare¡

Anagagia., - ~ '

uadrupli- (Dem quadrupl‘icem íènſiim in haccis cripturac

ſenſus m unavoce-[me, reper‘iricernes; nam cum

voceoxplica-dicítur fiat lam ill Geneſi, literal¡

C

ter ſumi pºtest pm ipſa corporea _

ince ,' 'quae initío Mundi a Deo crea

ta est- .' Allegorice figniſicat Chri

flum , qm‘ cst. lux" Ílllé'fflſiflam 0712-;

71cm 'bo-minera Denientam 'in bum*

Mmzdüm .. Tropolo'gice ' vero \gi-a.

tiam Spíritus Sancti, qui: q/Zf 114mm

cordiüm . Anagogice ’demum, lumen_

aeterna'e' gloria’e , de quo dicituv

11150 perpetua !meat ó’ÍL Hiſceau

tem ducibus unumquemqUe Sacrae

Scrlpturse_ fenſum .qurſ‘que adlſgq'm_

STUDIORLIM; 367'

test , nempe Hieronymo liter’a:

em, Origine, 8( Ambroſio Allego—j

rícum , 81 Anagogic‘um; ChryſostoJ

mo , 8( Gregorio Moralem. Hinc

illi Sixti Senenſis verſiIS:

Hg'floriam Hebrafl's , e Graeci:

Hfontilms bag/ZM:

’ ¡er-anymo dzſcer date .. _

'Allegorias , Anagogiaſqzzc reclaz’dem‘ ct '

Origenes , Ó' AmbrQ/z'm.

Exponcnt flªn/'m fbrmazzdis fl’rá

x manibm «Ptos

‘ Cbóyſòſíomm, Ó' _Gregor-I'm .

_III dulziis , altaque 10d: caligine

mar I: - ›

~ ’Aarclz’m [mew fer: . ~ Ñ

At bres-zm“: , ¿9‘ facilis 72022 [arme—*3+

da Tirom’ › ’ _

Liritzmstx expoſz‘tio.

Sed hïc anímadvertere opòrtuit; .Docus, 8:

quod non refractarïª , 8( tam acu- gzpººulªtdj_

ta ingenia , quam dociles, & pios

animos postulat divina .Veritatis di

--ſCi-PiináªwCujps rei ipſemet Christus

Dominus nobi; exemplo eflè potest ,

vqui tumida/e-ruditione modestae fim-z

plicitati pásthapita ª fpbiirníſtatem

en

v_ina_ "Frita

trs dxſcxplma.

3'68 DE CANO'NE

Philoſophïa

uç (crva ad

da in rc..

bus Pide¡ . _

_ſeutent—iarum , humili ſermone dc:

pri‘mebªt. Quare vel temperandís,

vel praecavcndisingeniis in Religio

“nis negocio perutilem edidit— librum

vir ſane doctiffimus Ludovicus Mu

ratorius . Hinc víri ingenio , 8( cru

ditionc pſ‘aestantes , ut viam mu

nirent verbo Dei , prius ex ho,

minum ‘animis eradicandum ceníjue;

runt philoíòphiae , ut ita dixerím ,

dominatum , haec quippe ut \èrva

adhibenda est iís in rebus; quac

Fidem ſpectant , non ut domina;

Dialecticam vero , quae vel Aríflo

telcm jaé‘tát auctorem , quamquam

bonam, 8L forte necefl'ariam , ut ait

Clemens Alexandrinusſl) , cum an

cïpitem _ha-beat uſum non'immerito

Tertullianus (ª) vocaverat ': Artcm

dzstzzztmm’z' , a zion-m dirucmíac,

quam fabrican aC’ *Dm-Maíz" , de qzza

loqm’tzzr @ojíolm ill!: Derbi:: Vi

dela’ , m qui; ‘00s decz'piat per 17/51'

lofbpèiam , Ó” ¡mm-m fallaciam .Dz

‘MK/dan; traditiomm bomimzm , ' o

1

cmdam

(X) Clemen; Alexandrírxus libJ. flrºmat.

(ª) Tertulxianus .Gb. 9‘: ¡¡mejia-¡ph lycra. capJ'ü'.

p STUDIOR'UMI ;GP

?hndtzm elcmezzm Mundi , (’9² 71077‘fiv- ’

cama’um Christam. (Djppe Religionis ~

Chiªiflíanae .veritas , nonv ab* huma

nae rationis argutiis , aut Philoſoplio

Ium ,tricis , quibus íàepe falfitas imª.

licatur , ſed a Sacrae Scripturae an

chorà, 8( divinae Traditionis prac

fidio , quae ſunt primus canon , 8(

infallibilis_ VCſitatiS- promtuaríum .

Cujuſcunque igitur Christíanae ,doctrinae aedificium , fundamenſitu v MEYER:

habeat necefl'e est .in Sacris Scriptu- naeeºç’giqac

. . . . . -. . aedifiem,Sa—.

I‘lS, ac divma Traditione , alias m …e Sªl-¡pm,

errores mgximos nos: dílabi experie-ªáïfeªggffiáªº:

‘mur. QªlpPC , nonne quod _de Ce-vninitacur.

rintho, Arlo, Neſ’corío, Dioſcoro ²

aliiſque ſimilibus Olim , recentius de_

~Wicleff , Husz , Luthero , Calvino ,

Zuinglio 8( hujuſ‘modí infidelitatís'

belluiS , a pxopria , 8( indiſcreta or-.r. .

\um duxit opinione P Pro Oſitiónes

Qſmame ſub Sixto IV. '- Munduª …

[cz/'me ſub Innocenti() VIII. , Bajando'

ſub Pio V., Jan/@flidflde ſiib Inno

cemio X. , MOÃI'Izz'stae ſub InnoceIi-ztio XI. , Cameracmſês ſuſib'ÏnnoceIÍJ

tio XII; , Anonymae varíae ſub Ale

_xandijo VU, , codem Innocentio XI;

(Aa) ª &'Alej

(L.

;7o D E C A N O N' E

18( Alexandro VIII. @eſnclia/nno ſub:

Clemente XI. , 8( alia‘e' hujusmqdi,

quíbus ſanctiffime profcctºínfªllibí-i

lis, univerſàlis Ecclefiae auctoritas ,K

nigrum theta praefixit; nonne ex eo ,

quod proprio ingenio ,A 8C nimio Dia-l.

lectiçae_ uſuiconfiſi a recto Sacrarum

Scripturarum, divinaeque Traditio

nis tramite aberrarunt P‘

K Non inſiquarn ínerudito zelo , de

"línerudítazez quo loquitur‘ApQstOlus <1), aut ratio

hÏªſizÏ-JÑÏÏ‘ÏÃ'Ï çiniis- a ſòlo humano ingenio petitis ,

credendumest ,v quae., _ut plqrmqum,

endum eii: ſunt fallibllia, 8( quotid-Ie_ Vçrltatl bel

lum indicunt , 8( error-i patrocinan

tur ;Satanas cinizn , inquit idem_ Gen.

tium Apostolus (4) , iranffignrqt- [à

in Angclnin [noir , {5’ foi/'a' Pro Z'Cr’iſ_

ſnggori; ſocpo . Hinc‘ 8( Christi Pa

'floribus coèrçendus fuit ineruditus

janſenii ¿elus , quo, ad¡ peruicioſarum

nOYitatum vepres_ proxime ſuperiore

ſeculo,, conjicere Conabatur fideles.

Hinc_ multa philoſòphorum eorum

fententi’a‘, comprobata prinçipia per

Ñ . 1

(r) Paulus Ap‘oflolus ad Roman: X.

(2.) Idem ll. ad Cºrintbdl.

STUDIORHM; 37'ſ' .

Tídem, ve] prorſus ſalſa, vel non un-Ï'Phnoggfflr‘g

dequaque vera ostenſà ſunt, velutI pçincipza, per

in argumento, Creationis :_ De m'bz'la gjfè‘ffls’ſªf‘àf

#Mil .Ñ In argumento, gnnjhilationis :' alut non ur::

Ill mèilzmz mÏl, In reſurrectionis mor- {JF-“WW V '

tuorum myflerio ;- A privatiomª _ad

Imbz’mm , ¡207,2 ¿atar rcgrejſm ., In

Mysterio SS. Triniçatis: ' (¿me ſzmt

cadcm :mi tem-¿0 , ſz'mè cadera inter

fl“ -. In Venerabili Eucharistiae'Sacra-ª

mento: AMM-?mix ¿j/_Z ¡¡IMEI-erc- pro

prio ſaêicéïa. ¡Jude huC prefecto \'pe—

*State videtur, quod mox I‘elatus Pau

lus (1) admoneç : Sapiemia… 'bajas

Wandidt‘ulèiz‘ia, c/Z apad Beam. Hínc

Leo MágnuS, (²) ª.. Abigatm- ¿girar,

inquit ,l proudten-ammm calz’go ra

ziarzzzzzz, (2' ab. illzmz‘natac Fida' 055410,

mandame? ſapg‘em‘iae femm- abffiedat;

Sed quod de, uno AI-¡sto'ççl’e quie?

dam_ Viri, 'ceteroquin emunctae na

zis cenſuére , de aliis quo, ue; 8L_ vete

xibus. z 3C_ recçnçioribus, philoſophis.

dicendum est ; omnís‘ enim phllo

ſophia -ſibi relicta , human¡ ¡Ii-ge;

' (A a z :Ñ nii, Ñ

(l) Paulus Appflolus l. ad CºrimbJII.

(Y) Fªq Magnus ,fer-m. VII. de MfljvihDºrm'm' Ñ'

'37'2 DE CANONE

ui¡ ratiOCinio tantum innixa, majore"

ex parte Religioni adverlàtur; ne-’

ue ullus fuit haereticus, qui non

fuít‘í‘ïgc‘lïyt‘gf "cilicui Philoſophorum ſectae ſuos de

' tus., quiali- beat errores ,- ſcilicet Origenes, 8(

;TMF-HMS; Valentinus -APlatonieae ," Marcion,

;ggïzbcgltlºs Stoicae ,- Arms , Joè'tius , Eunomius,

' Peripateticae , ut narrar Epiphanius ,ª

e cujus etiam placitis 8( immanem ,

‘ ac' ‘Praedatoriam regnandi Principum

ª; ’I' institutionem Nicolaus Machiavel

' ª .ſlus, ut aſs'erít Campanella , "8( -vi

Z_- rus, ſuu'm háuſit Ber‘engarius, quod

" in' Sanctiflímam Eucharistiam evo

muit ,’ 'ut tot adverſus eum mugre.“

º gá't‘g’ Concilia ,testatum ſaciünt; un

de_v jure inquit P. Cre-ſollius Jeſui

'ta in ſuÓ Mystagogo : Berengarim ,

(¿mi ab'Ãrgstotclc didicz'ſ/èt Soria-‘6²12,' _

¿9ª Pstºudadacma‘na ,‘- aliaſqm’ inter

rogatiunmlcts ÉOVMO ai, iz'ſqaze ma.

gnifice glqridreèm' , impzzl m a Dae

mom’ fui; ›, ¿It divini/müm Sª

'cra-mmz‘am Miſ-'Im argatiii- ‘impla

gwrct . Rectiffime »etiam ’S. Tho

mas (1) , PYthagoreos Maníchaeis

v Viam

(I) &Thomªs I. pªr-5. -qma/iXLVHTQ-:MIJ ›

ÁLA—

S ’TU-D-I O R 11 M . ;73

Viam praemunívíſiè docet ,‘ ajendo

malctm .Ej/fl* ¡Mmmm 'quam’am ſctbſi

_ſzstewtm , 72071flªca: ac bamzm: ideo—

quei, bonam, (9‘ malum , quaſi duo

genera , aut duas categorias consti

tuifl'e. QQae ſuit etíam mens Perfil

rum , ut ex Laè'rtio diſcimus ; 8( Vi—

deri potest apud Plutarchum libro

de Iſidè, 8( Oſiride, Et tandem , ut

nihil dicam de -recentioríbus philo— recïfffifflbfif

ſophantibus commcmorafl‘e ſat Cl'itphíloſqphan

Jordanum Brunum , Thomam Cam- 21.8%;

panellamg Thomam Hobbium , Be- rckªPſi lum

nedictüm Spinoſium , alioſque qui

plus nimio philoſophorum placíra

amantes, eaqúe ingenti fastu , tan

quam ſua recudentes , in peffimos

errores abiêre, ut ex eorum docemur monuſimentis ._ Hinc Cst , quod

, jure conquerebatur Nazianzenus ,

Pyrrèanir in/Zazzliax , Cbzjystppi /jl—

Zagiſmos, Ari/Zotdz': prawzm arlg'fï

cimas , (5’ fa‘cmzdiae Platom‘s pracsti

gía: , ,mala 2'” Ecclqſz'am DCI' irre

¡yz/¡z- ,, zanqaam _Acgyptia Waz-¿1am

fiagàlla. Quare jure optirnoSacri Ca

'noues , &L Eccleſiae Parres effrena;

tac philoſ‘ophandimethodo, modum

(A a) 3 im

¿$4 DE CANONEimponcndumrcenſuerunt, ultra quem*

progljedi ñéſas fit Ñ Eà, itáqúè phi ªlo'ſophià Conténbfi éffi: débehmsz quae. '

Ea Philoſo; eucçrpta ex ſahíorib'usl'" hïlqſophorurp

p… …nºſ, dlctxs, Conformlor est‘ octçmae ChrI-K.

‘lªªº dfï-ctrª'- sti , Víamqtïe haur 'fin’uoſam ’mimíatnaeChllstxefl; _ Ñ Ñ, … , , ,

conformíor. ad ſacçam Theolo‘glam; naÍn ut ſa-I_

picntiffir'ne monuit v(Elém‘ens _Ale‘x_an-‘

Ñ. drinus,cu’m àjtç‘ Péz'laſopbiamffloiz dico

› Stoz‘ca'mfflec’ Platóizimm:fi’d qàa‘êctm— *

qm ab ¿is E81": recta dicta Hifi', Waz’,

date/*It ji¡ &jam :tkm pia cie‘mªI'a_ : bar.

zomm flk’fictm dico ‘ ’Ello/bpbiahz”. …

CEterum nonleve aboris COÍ'n'pc'Inq

dium quis ſeceI~it,ſi SàC.Sc'rip'turae stu--z

dium 21.1ſpicetur,initío ducto à Sálme‘¡

r'one, vel Estio,qui ſelectíorá Ve'térum

Patrur‘ri -i_n ſuis commentaríis, ſu‘mma'

cum fludíoí‘orum utilitate,congéſèêre…

VerumenimVCrO praeter Sa'c'ram‘é

. _ _ Sc‘ríptu'ram , de qua mox locuti ſuq

D’PZW mus‘ adest , Divina Traditio, quae paª'

Tï’ªdffl'º -r'cm _ haber' cum ¡Hg auctoritatem .ª‘

Proſfficiem ,- inquit Tridentina Syñoª:

dus (U , bmx’ Acrimte'm* l, Ü difii-z

;Ihr/am c'om‘z'zzeri ir; librix. r ,-

.,ª

( I) 'Iridcntína SyhcrïusfJIJKÁR Canºn. Serán.

STUDIORUM.” '3'73’

Ï.fiflf ./èrz'pto traditiazzibt'zij, qüae º '

ípſim CIÓN/Z1', Oſe ab_ A ¿Walkma

[tac , aut al¡ zpſi: \1p 0113--, Spin'.

ZZ! 54,7230' dictdlilc’ t, fila—

zm trading? , ‘ad M0: ‘aſqm perºbmc.

nmtj, Orz‘êadoxamm Path-Im exe-ma

;la flauta ª, aim?: libros- Mm 'Wic—

i'z': j, ,quam mw Testamer/Zz' z mm

atriaſqzlç (¿WIDE-1’15 _fit aáéïòr, mc

¡1072 trqditionci ¡¡¡fax , ¿Wiz ‘adfidcm'z

¡11m ad marc: pertinehz‘es , tar/quam

?el ore-zm:: zz Cbrzsto , ’Del a .Spzjrz‘.

m ,Tameza diam: , ?(5 continua" ſac‘- -

ccjſz‘a'm' ir¡ ¿Bafle/Ia Catáolim canſé#

‘MMS ,paré ¡Nazis affêfilz -, ac" rc"

vermíizí’ ſaſiipiz, {9' emm‘zur.

No'mine igitur- Trà'ditionis inn Oilïç‘lildmine(elligctitur doctrina 'non Íèrip’taè' Si-ÏÍÑ‘ZLÏÏJÏI

legc: paflz‘z‘lm, inq'uit Tertullianus (U -, Nºªm* -

criptilrqm vallan; inzerziafl? , TM.¡litio tibi [Iraetct‘mditctV àz'záïrix . Di.

citur autem doctrina; non_ ï'ci'ip'ta ,

non Quidem -, ’q'uod 'núllibi ïcripta.

fit , réperitúr enim -,, 8( in Conci.liorújni Cªnonibus z 8( ſiin operíbus

SS. PP., ſcd quie; o'r'e est tradita ; '

( Aa) 4 , Sed

(l) ‘Tertullianus líb. d? "ºrmqmflisíh

376 DE CANONE

Sed quoniam ut testis eſ’c San)

&us Pétrtis in Scripturis quae-don'

~ fun; difficilliin'a 5 cumque difficillh

rhum fit humanae Rationi viribu;

adſequi propriis , quaecunque dog?

mata vere habeantur in Scripturisj,

diviniſque- Traditionibus , quaevç

i fis repugnen't , no' ſimns [MVYJZIIÍ

ſinctnantcs, (5 circnnifl’ramnr ‘ornni

.Vento doctrina’,- ut Paulus ait (1)',

x_* divinae Clement'iae. conſentaneumz

DE ROMA- humanaeque rationi necefl'arium ſuit

?REPPNTI' Re'gulam aliquam Viſibilem,-8( inf'ab

- ' › libilem‘constitui, qua 'edoceamur quid

-reapſè Traditio fer-at in doctrina Chrii

(’ci , 8t-quid fignificent Scripturarum

verba aequivoca , aut obſcüra , 8( dif

~ ’ ficillima; atque fimuldogmata pros

ª - " bet , aut improbet, quaeaSacris Lil

teris , ali'isve dogmatibus difl'onant.

Ne idem nobis contingat , quod Eu

.nucho Reginae Aethiopum , qui non

_ intelligebat Ifàiaelocum , quem le

gebat in fue, curru; nam interrogatus

‘_ a Philippe: Pizza/nc’ inzoliigir qnae

-lrgirï, Reip0ndit: (¿Kannªda poffnni,

* ' ' ‘ ‘ _74:

(I) Pauius ad 'EME-NV, \XIZ-Zl "f"

STUDIORUML‘ 3.77..

;zi/?alíqaix aflenderit mihi f1) P Hana

,'Regulam de facto Chrístus confiítuit ,

qualis est Romanus Pontifex , Petri in'

Pontificatu ſucceſſor; Caput Viſibile,',

81 Princeps abſolutus Eccleſiasticae

Monarchiae , ut patet ex Evangelio

‘Matthaei m , ubi'S.Petrus dicitur

Petra, ſupra quam est aedificata Chri

_ fii -Eccleſia , 8( eidem Petro data infal—

_' libilitaa Et ex Evangelio johannis I?)

data potestas est , ut ſitªpastor ovium

Chrísti , inter quas vel _ipſi Apostolí

i continentur (4) . Ware Eccleſiae Ro

;nanae Antistes. omnes Epiſcoporum

gradus complectitur , ut nempe fit

Epifcopus in urbe , Metropolita in

Provincia Romana , Primas in Italia ,

-Patriarcha in Occidente jiiSLpoffre-A

...mo ;Papa 8; Sanctus Pontiſcx in Ec

'cleſia univerſa, cui merito pedes de.

¡oſculamur , ut olim ad pedes &Epi-x

_ phanii Salaminae Ebifcopi _ populus

adcedere conſ‘ueverat oſculi gratia ,

Eccleſiae‘

Romanae An

rifles omnes

Epíſcoporum

gradus coma

plectitur .

ut 'advertir S. Hieronymus _epistolq

ad johannem Hieroſolymitanum .

g _ ' Cum

(1) Actorum VIII. ’

(2.) Matçhaeus XVI. (a) johannes XXI.

(4) L' .jm Di:: awmxmcamm 710w PÚÍÏÏI.XXÍ.

I vfx I . . . u l _

3‘78 DE C AN O NE

Cum ítaque Romanus Pontiſex' "I _

R fit IEgÍtim'úS Pe‘tri ſu’cï’c'efl'or in Pri

omanus. .~ª~'\z -Pçntiſcx 1e.matu Eccleſiae, merito ab Augusti

Ezgyfflggºtrí pº*: Fzgnzlqmgzzzzzm àp 'eng'çmz -, fa—

pm yüadÑüedzficii EM dia/ZM alti- !I

tudo_ èonſm-git‘ (1) è Fiiªmdmà'nt‘izm"

‘amniàm ,4 (5_ ſaiòéinè fluvial-¿lc ta'fizzl* ~

Cbnstidizi Oªr‘bz'i ¿OM/jàgem; inalám

qzzc ¿‘òníirzéizi (²)). Et a‘Chr’Yſçsto

mo": Colzzªmizçz ¡Izcarràpta L'éclcjſ'z'a

ram, Fidei bàstr (ª) z A Bernardo :'

Pastor'* ’2mm‘ 0²0172772 5 Ó’ Pq/Záram- ‘

omm'm (4) x, Et demüm, ut vete;

i’OSvpraeterea'rñ Í,- 'a Si Athánáſiol 8(

\ — Epiſc’o‘p’is Aegyp‘tiis ad Belie‘em Pau

pam'è irmámmta’m' a DUO ,‘

(F ¿rn/Mobile; Pracſízl ,Aposto'licm 2‘72

lámmita’i‘c ,Ai-ti:: CÓÏ/_limtm' -, mi

Dem Ómnictm ‘Etc e’ arêſm‘ mmm_

_ baberé_ [jrctecep’itz q -1.’ Ñ "VeruÏn lex Script-um Sacrà, ex'

' tonſenſu totius Eccleſiae -, five‘ di

fvína Tràditione ~, dev ‘q'uib‘usmox .

’lo'cuti ſui'nus, "quae- 'nihil ‘aliud est¡

, í 4 , quªm

Áuàufflnus j'ermſiXV. de Sancti¡ .

I tidem ferm.XV1.

Chryſostomus ¡bº-mié": 1'77 Pſ.L.

Bernardus lil-.ll. de ódnſſidemt. gnpfIlL'

MAA.

4¡\Nlº›-ª

\zx—\JV

S vTUDI _ORU'MU 379"

q'u'am Fidei , vel _morum doctrina

non ſcripto, íèd- ‘viva voce de au-_

re ad àUI‘Em p‘er Tu'cèèffioñer'n tra..

dita -, ‘veèluti ex"duob'us Tontibus,

_’aquae ſapien‘ciae ſalu‘tárís ~, 'robüstà

Dei; reru'r'nquc divinàu'ÍImv ſcién'tia

apud nos divini‘tús 'eniàñavít

’ XI.

DE SA-'

-, qua'c'; CRA THEO?

bif'ariám 'etiam cohfiderat’urz 8( vellº-Gm*

Dogmaticaz five Poſitiv‘ª, qui-;I p'èf

pofi'ta p1*incip¡à. hempc per ipſas Sa—

eras' Scrip‘türas ~,~ &divinas Tradi…

’tionèsz "tradit z ‘ac eXplicat Fidei

dogmatá -, _Vel Polemica z quia ’pro

rèbúsFidei -, five 'cohtra Geh'tiles,

five contra ebràepsz 8( Hetero

dox'os bellum indicit 3 huntúpàtur" ª

Ejus àutem dóctrínae optimà med

- th0d0_, 'quàſi rivuli a—ffluunt 'ali'aè

Theologiae -, ſcih'cet Aſcç'tièá z'íèu

Myt’cità-5 quaé !ad perfectíuS Viven

dum fin'rituales tontemplà‘tiones m'Oª

dérgkul‘; Li'tmgicaz five Caere'rñoz‘,

Palmma,,

Aſcetica .

Liturgi—

niális‘ z qilae Pro ‘divino -Cultu cacª ta.

remohías ~rite »praèſitribit ; Juditi’á— J::dic/'a

lis‘ z .quae dotctz qua ultione fih't lis .

dºpellendaz gliáe Contra Deu'm di—

'rectº z vel indirécte perpetrantm;

8( Moràlis z q'uae Véríratibus' z ¿:X

Scri

Mora/Ir.

_ ¿380 -.DE'CANONE - - X

;Scriptura expiſcatis , -ad ;vitam Chri—

.flianam agendam ,’ praecepta conſi-z

gnat. Est enim verbumDei, ut_ in-J

uit Apoflolus ſ 1): Fundamentam

Apostolarzzm , ¿9’ Praplóc'tamm z'jIJſa

ſzmzma angular¡ lapide briflo c’

ſü, ¿altra quad , ;26m0 potcst aliad

[7072:7'65 &_ ſupra quod omnis Theo-z

logiae principia fundantur. -

Téeala… I - Sed ,praeter recenſitas,a1iae duae

gía Nam extant Theologiae , Natutaſis una,‘

TdÍÍſ . ,‘ Scholasticaª altera , Prima. est , quae

' ſòlo ratipnis lumine ex.lipſ_0 Natu

rae Codíce ediſcitur z qualis est dc

Deo .diflèrens Metaphyfica , quam

, ¡¡li habuêre Philoſophi , quorum

errores , atque inſipientiam ita APO-1

stolus (²2 del‘íneabat : CIM/- cogzzowiſl

/èzzt *Dcam , mm ſicm‘ Dmm glori—

_ficqwrzmt , am‘. gratia¡ cªga-mm;

,al . MME/emm‘ 2'71 cogitationibm

ſais, (9' Obfimmwm cst infipz'cm cor,

comme.; dicem‘cs cªm'mſè ¿ſf? ſapic’lz

tes, stültz' facti ſzmt . ..Ez flzütaw

mm‘ gloriam intarraptibili: Dj( ¡¡z

. , , z—

ſi (ctI)ct Apofl-olus ad Epbefi MpJI.

(1) , Idem Romanªn 1,713.1. XXI.

STUDIORUM. 381

stmz‘lz'mdz'mm imagim‘: coriªzzpfibz'lís

hominis , (9' wlwmm , (9‘ {Madru—

pedum , Üt‘. - -

Altera utpOte ad artem ſyllogísti—

cam adcommodata , 8( in Scholis jam—gíª i

diu uſurpata , Scholasticadicta est ,- lª

cum enim Haeretíci Religionem Chri— ’

flianam argument'is Ethnicorum phi

loſophorum lacefl‘erent, antiquos Ec

cleſiae Parres coe'gerunt philoſophíam‘

Jam pene dimifi'am ad ſe revocare ;'

ut phil'oſophícas rationes auctoritati

‘divinae min-ime Obtemperantes , phi

loſophico etiam acumine prosterne

rent ,- 8( redarguerent . -ECCl-eſia ¿re

r0 , cui quº‘plures eruperant ad

verſarii ,' eo doctiores , ac‘rioreſque'Vindices 'divina Prſio’videntia mitte

bat , decreta ſua- fingulis er"roribus

-oppoſuit :~ quibus* decretis 'pro er"ro

rum número multiplicatis, 8( in‘ar—tem digeflis , condita'est antíquav EC—

Cleſiae Sch'olasti-ca Theologica , quam

omnium prim'us recto ordine com-r

prehendit -johann'es Damafèenus‘ , ut

testatur P. Annatus , quem deinde

imitati ſunt Petrus Lombardus , 8(

çeteri Doctºres ſcholast-íci ., que¡1 ¡nz

, Ñ ª ;- l . j ‘~ . e

a

Íbeolo—

5170

_jZIca 3

382 D E C AN O N E

'de eundem Petrum Lombardum fin:

gulari quadam - venerationis excel.. '

- !Éntià Mªgistrum ſcntentiaI-*um .ap

_ellarunt -. 'Petrus enim-Lºmbardusz

‘ut Christi.. Religionem. <2 diſPUtaEiQ—

nibus 3 quibus pene mergi V'ideba-ª

tur , erueret, celeberrimum illud ediª'

dit; ſententiarum Qodicem , in quem

Veterum Patrum decreta , 8( defi-q

pitiones, rQt'LLIÍtz refèctis Sçhqlastica-‘ ~

cum dil‘puçationum amba ibus; ir¡

çuius. -Tlleologiaev çompengium z' ut;

advertir- Sixtus Senenſis, innumera

bil-ía diſputationum volumína , eruª.

ditifflmi_ çlariffimarum toro Orbe::v

Chrifliano Aqademiarum, Theologi,elaborar-(int. . ct

gg:: $25253):- - Sed haec _'Theologiaq, cui ſcho—f

phia jugara? alastici Aristoteleam -philoſopliiam ,— ut,

nempe eadçm arma , \èu ejuſdem

philoſophiae tela¡ qui-bus tune tem‘

Peris Haereti_ci Qhriflianam Religio-S_

¡le conſodere , 8( proſtemere , ſi tan_

~ -tum impietas_ potuiíſet- , audaciſiime,

ſunt conati , in eoſdem prosternen—

dos ſeliçiter retorquªerentç_v ,¡ adcoma'

,modarunt , ad uſque Concilio¡ Tri

-dentini tempora , ſçla quodamànoi

. o

STUDIORUM. 383 '

\

'do in Sçholis xegnarç viſa est . Sed

tandem cªm Prªçstantíbus, ingcpíq

vidª, ªliªrum fªculxªtum. prªçſidiq

destituça , haut (àçis idogea viíà_

fuçrip pro çxterminapdjs , atque re

_tundepdiq penitus, haerqſçoqª mon.

flris,-,rejecti_s humanaq rationis argutijſis , ac; ſ0plxisticac philqſòphiae

teçhnis', ſolidioren] 8ç rQbusti'Orem

ç-x_ Saçra_ Sçripçura, 8( conſènſu to

çius Ecclçſiae_ z ſèu divina Traditiozz

ne, ª Vªluªí ex Px‘ºpl'iís ſªltxtªriS. 4Q—

&rinaç fontibus— , 'non fine @amen

folidioris Philoſophiae, ac Dialectiq

çae ſubſidio Ñ çruendam curaruntz

quaç qtpotç tr_adçn,s. , 81, ministrans

per pqſitiya principiag nempe per

ipſqsfSflacras Sçripçuras, , ac; divinas_

Traditiones , Fidci dpgmatq ›,_ qui

bus¡ Offlllium'RQmanae Fidel hòstiunx

\Tim ºmnem_ a &. cºnªxum .ſQlidºz .

ac, pªnitqsrªtlxndçre ª repellerciquc.

valeamus_ ,~ Dogmatica , fivç Poſjçi,, Tbeolagía

va diga est; ,1 1g); jam' praefati_ ſu- Dogmati

¡nus, 5 quamqgam ',_~ ut ’vel-um.\àª (a .

teaç ,_ ijzſa \èholastica Theologia po.

fitivzzi dicenda- est: utpote quae, fi ſe

¡II-tra_ justog limites_ cohibeat , etiam

Pº"

'384' D E C A N O N E q

_ Salinero—

nisde Scho

luflícae The .

logiae fiudío

judicíum .

pOſitisÑprincipiiS innititur , a'tque Elf

iis ſobrle ſuas deducit Theſes…

Sed ut hac de re juflum’p1*0f‘era

:tur judicium, libet hïc adnectere A1

fonſi Salmeronis (l) Canonem, rem

omnem mirifice , 8( ad veritatisamuſ

fim explanantem': Scbala/Zicae Theo-ª

logiaeſlagdiüm , 2'72 quo laz-E²01' camper¡

dz'ò , a0 carta mamada maltamm re--Í

mms , qmw Mm 2'72 Scrïtzzrdmmfla-\Ï

r*dia , fact/21'72 doctrina, lectiom Vete.;

ram ,Patmm latgfflme (9ª firmêfflme

pertmêíam‘ur , ‘zm-¿taras ad eqüimzzr,

¡7072 e/Z hominis Catholjcz' reº/¡More .

Nam ¿router/mera Hacz'cèicz' cst , {9:

prorſm‘a’c Ecclcsta Catbolica malemc’-.

Titi, ¿Macª bac ¿ge-71m Tbeolagiae muflk

modis am lex-am cst . Cam am‘em ,boa

gaitas cologz'ae cam/manda, nolim w

qzjſqaam 2'12 illisstadz’z'i* .COI/Iſmcſcat,

c² modemtüm, Ó“ cer-Mm tempm illi¡

dzfimtatz‘mz’bm 'iv/panda! , .w al¡ 7m*

llora#ſzzaªviomſacmmm‘Literamm

fladia tem cstz'ºmº PL’V‘ZJL’HÍW . Qzz'dam

Mim ¡Zªa- i lisstzzdz'z's immodz’cc bas-rm!,

¿lt

(1) Salmeron TºmJ. PI-olegºmJX. Wiflqurtgmſia I.

cªga’. Cºmp?. 7'71 Evangelio .

ST UDI ORUM. 38)'

. att dd meditar/da: SCÏ'ÍPZIH’WJ’, (9’ tarda

adrm’am‘ , (9ª aw’di prorſm , (Sªjqjzmz'

invmiammn Ita Salmeron in Tri—

dentino Concilio, ſummi totius EC.;

cleſiae Praeſulis , inſignis Theologus .

Sed cum prae ceterís ſanctita-P'º,5ªhºïªflí- A . . . . ca. ſheologia

te, 8( doctrina praeflantiflïmis VlI'lS S.Th9m.prªe

hoc ‘institutum jam Olim religioſe ²²²3”"ſiexcoluiſíèt S. Thomas Aquinas in

ſuis Commentariis , nullum íàne me

liorem invenies , quam ipſum ora

culum íàpientiae divinae, Docto

remque, quem non modo commu

nis omnium admiratio, fed Iüàmet

Christus voce , fidum , ac certum

in Eccleſia praeceptorem constítuit

Omnis aevi. Cu¡ studio. ,’ non leve

fili laboris conſequeturimpendium,

fi perpetuam divinorum Codicum,

8( SS. PP. , atque Conciliorum le

ctionem adjunxerit , quique ſimul ex

praeclariflima Societatis Jeſu Familia,

praestantiflimum adierit Petavium,

vel Sirmondum , is ſane plurimum

fibi in Sacra Theologia çonſulerit.

Ceterum ‘postquam auſpicatus

cuis fuerit ſacrae Theologiae stuz

111m, perutilis, 8( necefl‘aria ei ell

,cª b). re

386 D E C A N O N E

fe vidctur five profanae , five Ec-Ï

cleſiaflicaç Historiac cognitio , ex

qua memoriam temporum hauriat

antiquorum ; @icgm'd I'giz‘m' , inHáfiït‘gáïïªhgg: quitv Auguflinus U) {dci Ordizia ;em

ogp _pcmc— 071127/ ,tranſaçïïomm mdzcat eq , qm::

ªº“ªº‘ª'- ‘gppcllaz‘m' Hzstorict , plan’mzzm ;20$

adjuwt ad ſafflèïas Libros ¿well/'gm—

dos, ctitmg’z‘ ¡¡Meter Ecclq/z‘am ‘puc-Á

77'11? eruditjom dz'ſcazm' Ñ Cui ' ad—

jungas Oportçt uberiora Chi-011010

giae , arque Gçographiaç compen

dia; in quibus uſui cfl‘e pofl'um: , 8L

Cluçriana introductio., quam recens

habuimus auctiorem , &ªreiati eru

dítifflmi Petavii Racionarium tem

porum cum ejuſdcm tabuiis Chro

nologiçjis , ac Boíï'ueti Epiſcopi Mal-jdenſium ctde univc'rſa Hiíioxia difi'ep

tati() ,j quac non modo brevem ª

arque perſpicuam continct memº

riam temporum, verum ;tiam’vin

vis coioribus exprimit Religionis no—

flrae veritatem , omnium (èçuiqrumj'

auctopitate çompxobaçam_, .- d

‘ ' v Se

(1') Augufflnus Iib. II. de doctrina Cbrüijqmç

641.2067.1!. Ñ _

UI~

STUDIORUM. 387

Sed nec ſolum nos adjuvat an- coªgrïggígï‘ff

tiquitatis ,cognitio ad ſanctos Li- xuïjlís ve ad

bros intelligendos , verum etiam ad- ¿LIFE-{WH}

prime neceflària est ad oſtendendam lígiºnié ſª1ſi~

Religionis veritatem , atque Gentiçºª‘ºm' -

lium _falſitatem detegendam , quod

íàne olim a tot Eccleſiae Patribus,

81 praecipue a Clemente Alexandri.

no praestitum efl'e legimus, qui eo..

rundem Gentilium , Poêtarum , Hi'-,

' floricorum , Philoſophorum , quos

ipſe exacte lectitaverat , teflimoniis

comprobavít , quºd 8( nuper prac—

_flitit eruditiflímus, ac undequaque

vir doctiflímus Petrus Daniel Hue

tius in edito Demonflrationis Evan

gelicae Commentario . Ware, jure

conqueritur literarum Antistes Ber- _

nardus Laminaeus , quod ex_ igno~

tancia antiquitatis in Eccleſiastícis‘

. raeteritorum fèculorum , Eccleſia

e ei tot fuerít conflictata malis , ut

.merito Oecumenicae Tridentinae Syª

.nodi Patres enixe in primo Refor

mationis decreto hortati fuerint EC~

clefiaç Praeſulcs z ur cà imbueren

tur doctrin'zï , _quae ad regendum

Qhrifli gregem , neceflàri‘a Videbatur,

' (Bb). a ‘Cªº

¿Ñ-zSS DE CANONE‘ut ceterum ex Historia ſacra;

"quam, praecipue ex canonicis .Scri

pturisp Concilíis, 8( Patrum testía

. moniis diſcimus , divinae Traditio..

&5152²11523; nis pendet cognitiog enimvero Ec

zzmiquaªquªïcleſia… Christi non minus est anti

*PſºMªºªlªª' qua, quam ipfe Mundus. ubi pri

mum Adamus post peccatum jufli-º'

ficatus eft , coepit Religío Christia

na, nempe ab eo tempore nulli ho

minum contigit justificatio , _niſi per

fidem faltem implicitam , in Chri—

fium mediatoremz Fides enim in

Mediatorem est character Chriflia—

nae Religion¡ eſi‘entialis. unde , ut

divinarum Traditionum cxistentiam

afferamus , oportet , ut expendamus

an aMundi exordio ad haec ufque

tempora extiteri-nt ,- quod ſane [Drac-;

flari minime pote—fl, nifi ad con.

stantem tot feculorum Historiam ad.

Cedamus. 4 -

De Dogmatica Theologia s Aſce—

tica, Liturgica, Naturali , atque

Scholastíca, ea quae diximus pmeli

bafl‘e fit fàtis; de-Judiciali vero , ac

Tfflmlagia Morali, aliqua attingere,nostrà refer

jffljçjaüg, Judicialis Thcologia, , qua per

, _ con..

STUDIORUM. 389

Contelïlplationem ad Justitiam em?

dimur , quaeque tota ad dilectio..

nem De¡ traducenda est , per ma—

nus Apostolorum , Sanctorumque

prímítivae Eccleſiae Epiſcoporum,

nobis Canonicam Juriſprudentíam pe

perit 5 'nem'o ením inficias iverít ,‘

quin Jurís Canonici orígo ’ab ípſis

.Apostolis emanaverit , qui primum

regulas quaſdam pro Eccleſiae PO‘.

litia , 8C regimíne , Animarumque faz

lute tradiderunt; Eccleſiae enim pri.

mordiis, conſuetudíne ab Apostolís

introducta', 8( ab Apostolorum -ſiIC—

cefl'oribus Epiſcopis ſolícíte conſerva~

.ta , Christ-ianorum ſocíetas reg-ebay:

tur; quae conſuetudo nomineTra;

_ditionís figuíficatur ab Apostolo Pau

JÓCU dicente : Stata , @tem-te TM*

dilioms , qm; didz’nsti: , _limpiªr ſerª

momm , five per cpistolam ¡zostmm .'

Hae deínde Apostolicae Traditiones z

ne progrefl‘u temporis, aut homínum

incurià deperírent, in qnum colle—

ctae , 8( in ſcripturam redactae ſunt g

'ur fertur , a Clemente Papa , 8;

( Bb) 3 Mªrs ‘

(x.) Paulus Apostolus 11. ªd Tbzyfxldl. , ’

Jqrís _('Zano’i‘

mc¡ Óngo .l

A ORQ

[Zea-e ' tad::

tíon’es in \mu

collectae.

ſi 390 DE CAN ONE

› vMarty're , ſub nomine Apostolical

rum Constitutionum , v8( Canonum

-Apostolorum , quales ſuperſunt nu—

ïmero quátuor 8( octogíntag’Eccleſiá

enim in primis tribus ſeculis , un_

-pote in quibuS: l

Aurea prima [ata cst actas‘ 5 qua:

_ @Índice M110, \

Spanic' [mí, ſimª [cºge fidc'm; reg

&ümqm’ tale-bat .

non multas habuit legeS fcriptas,

_ praeter libros novi , veteríſque Te—

flamenti ,‘ ’Ch'afitas námque quae

tunc inter Christianos vígebat , lites

fere omnes arcebat, 8( fi quae for—

tafi‘e oriebantur auctorítate Sancto-i

rum _ Epiſcoporum' componebantu‘r .

Nihil enim gravius quam fidem fal

lere , nihilque tam congruum eflé

fidei hUmanae existimabant prii'co

rum illiſeculorum Viri , quam pacta

¡¡dºs 1mm.. ſcrvare , est enim fides rerum hu

m fluidª manarum’c‘oagulum ,~ ſanctiffimum—

‘ que huinani pectoris bonur‘n . [Inde

Silius Italicus :

Am‘e Joªàcm gMe‘im‘a , dem: dzj-ª

zamºra/e bomimzmqz/e ,

- Razª

/

. STUDIORUMJ '39:

@a _ſím’ 72-072 tallar paren; z ;2M

A acqzzora mmm:

, Jastizíae caízcorr , tacitctiwqzzc ir¡

actora Name”. _l Sed creſc’ente vhomctinum I'nalítià',=

Epiſèp‘pi, qui in locum Apostoiorum

fuccefl‘erUnt-z 8( quarum, nt dixi

'mus _~, àuctoritate litès omnes çom

’po‘nebà'ntür z ad dirir‘n‘e’ndas majores

çon'tro'verſias, ex plUribüS Civita‘tiª

bus in ’unum cºnveniebaut , eorum~

'que conſeffuS'dic'ebatur Concflium,

ſeu Syñodu's. b b _ q

\ Primu'm aii Apostolis ’celebra

tu'm creditur Hieroſoliy'mis' ’pro eli

gendo Matthia Io'co proditoris .Ju

dae; Vel -ut 'aiii cehfènt -,~ pro ‘defi—

'nienda Antiochiae ſuborta quaestio

ne de Circumtiſione. , legalibuſque

ſervandisrz in quo Concilio 'cum’praeſed-iffet Petrus tamqUam Cápſiut ~,

determinat‘um est 5 legalia Moſàicae

legis ja‘m c'efl'afl'e ~, ut _habet'ur ii]

Actibus. Apostolo'rum (I) ª l Sed post

obit'um Apostoior'um , prímum‘Oecu—

XII;‘ DE GON—

CILIORUM

ORIGINE-i

Nícae;

menicum‘ iii Eccleſia fui( Nica‘enu’m ?211m ,

Cºª(Bb) ,4

A 'EAP-XV

/

w'

"3'92, D E C A N O NE

celebratum in urbe Nicaea Bithy~

niae , cui Concilio caufl'am dedit

haereſis Ariana , temporibus Con

stantini Magni , ſub Silvestro RO

mano Pontífice , in eo praefidentíbus

ejus legatis Oſio, victores 81 Vin—

centio , convenerunt trecenti eam

decirn Epiſcopi doctrina, ſànctítatez

81 religione infignes , inter quos

fuit Nicolaus Mirhae Epiſcopus ,

Spiridion Cyprius , 8( Paphnutius

ex fuperiore Thebaide , aliique mul

_ ti, vitaa 8( miraculis clari ,- quo

rum communi ſuffragio , cum Arío— ,

m- . &Arianis‘ , Ariana damnatur haereu

fis , 8( Dei filíus, Deus de Deo,

lumen de lumine , Deus verus de

Deo vero , ¿Podª-Io: , hoc efi , conſub

flantialis Patri conclamatur . Inter—

fuit , a huic General¡ Concilio Ale

xanderEpíſcopuS Alexandriae, quem

comitatus eft Athanaſius ejufdem EC—

cleſiae tunc temporis Diaconus . Ta

les denique aderant , quos, ut dí

cit Theodoretus: Apostolim magna*

pere contn/malebam 5 multi etiam ,

qm' stzgmam Damm¡ Jefa, ut divi

nus ait Apostolus , iiz corpore ge

jiaba/ztg

STUDIORUM; 39;'

_fiabmzt ,- 8( ut Marius Victorinus’

Afer inquit: Bale/¡ae totim [amis

rm: Nam‘ . Aderat vel ipſe Arïus~,’

ſicut &Satan etiam adſuit inter fiz

líos Dei in Concilio Angelorum .

Conciliorum autem quadi‘uplex Bªdíª-Z1²7

numeratur diſcrimen , inter quae ¡11m COIE#

primum auctoritatís -Iocum Obtínent 617207?? dz*:

Oecumenicaz ſeu generaiia, in quaeſtïm’m

univerſa diverſis ex nationibus C0n~ .

fl'uit Eccleſia . Horum conVOcatio, c¡ficut 8( legum ferendarum potestas dícïlcíliíªſi—

in univert'o Orbe , ad l{01nanumÏÉÏrtendali-GÏÏÏ

Hiel'archam, Petri ſuccefl'o’rem per- Se‘ffêà‘ig‘º‘ſi'

. . . . . . ezddtmet , cu1us nempe ſOIICItudmI , &'Roman ſpe

poteflati Christus DomÍHUS ſupre- ¿É,Pºª“fiª

mus Pafloruniverſum OVile com-z

mifit, quod nedum palam fit Con-—

cilii Florentini definitione , Ièd etíani

Evangelistarum locupletiffimis‘ testiz

moniis , 8( comprobatur ratione ,'

quóniam Eccleſia a Christo co'nstitu

-ta est fiIb regimine 'perfectae M0::

narchiae, cujus caput constituitPe-j

trum , cum dixit: Paſèe 0²2m mear;

nam paſcendi vel-bum adaptatur

Regibus, qui in veteri Teflamento

ſaepe diçuntur Pastazjc’: Pop/Ilomm ,

ur

I

'39;'14DE CANONE'

,I

‘ut- etíam a'ccipiun'tur -apud HOmEI

’rum ;cum Ergo h'eqúea't 'eH'c Mo.

nàrchiáwſine pO'teflàte. Leg-às 'condenª'

‘dí , àſi‘erendum est_ id ;us CHE: in

Romano Pontífice’ .- Qlgo'd ſane haut

çbſcurè cruitur ex eo,- nem'p’e; quia

*Evªngélicaé legís' práeèe ta , qúae

v… Christus Domínús’ Vérgo trádídítſibñmfflêé‘ffi( nuſqUaÍrí 'ením' légitur qüidqüàm

ffs“igggáliteljls Conſigqaſi'e, piſ¡ Cum ac‘ibve’x

viçÑniſx cum Probandum inéruditum' Phahſaeo-z

fáfifffiéªªí_ pum zçlgm ,- ’çoram. ;mulier'e" _adul

ca callídítas. terá dzgzſo ſcrzbebm‘ m l‘ct'i‘d ,- ut

dj‘ſCÍI'IIUS 'ex' Evangelio Johanní's' (1))ad Moraliaz 8( Cáeremohíalſiíáátam

tam‘ pertinent , _n‘on vero ad Judí—

cialia; ñár‘ri qtiamqu‘a'r’n Rex Regur‘n,l

&L Domínüs Dominantíummur'nq'u'amtameú temporàle 're'gnum àdminict

_fl'ravit ‘5 ’ut _ ípſè ad Pílatum 1'64'

ſpohdit (²) : Rcgnzïm motªctm 72072 cst

de‘ boa manda a Hác de caufl'a Juffl

dicialiá prae‘cepta xn’o'n trgdídit in

legè n0Vá ,~ líce't. alít‘er Fuerít in ve.

;cris ſed ſolum‘ poſuit Eccleſiamct l‘uam

(I) johanmcts CAP.VJÏI

(ª) Icidem XVIH. y .

STUDIORUM. '3'97‘

fuam , cui praecepta Morelia , 8( Cacª-7

remonialia ſ‘unt ſátis. Verum q'uía

ſuae Eccleſiae Petro, eíuſque ií1 Pon

-tificatu ſuCcefforibuS contulit Prin

cipatüm, neceflè ſuit eis pro illíus

regimíne legum f'erendar‘um trade-

‘re potestatem F1) . _ ’ _ ,

Secundüm dígnitátís’ gradum Na-v Cºlitilíllm

tionalía Concilia ſibi Vindicant ,Had Nationª

quae díverſárum Provinciarum Epi—'1,6’ -

ſCOpiconveniunt.- Te"rtiúm gradum _ _

tenent Provincialía , ad quae (ion- .P702172

Vocantur* ſuffiaganei C_ircumViCiníUª_lf-’ C0”

ſub un'o Metropolitano z Epiſèopililíctm

Aartum’ Dioeceſànae Synodi ſub _ a

‘uno tántum Epíſ'cO'po, quib'us íntc—reſ. Dlºªª’ſª’

fe debet totus ClerUS Díoeceſanu‘s'J-Wm Cºm‘

Pripribus ſec'ulís Concilía rarioractliêlmª

fuerunt’ propter infidelium perte

curiones , fi'equentiorá vero ſªctà.

ſunt postquam Constántinus Magñ'u‘s’

pacem donavit_ Ecclefiae ; eo chinª‘imperante , plurímáConCíliſia cele

_bratzl fuiſi‘e, hístoriae‘ test’antur 4 Cªugªe cdª_

_Caufl'ae ante-m celebrándi Con-125%…“ Cºn—

cilia Oecumenica , fiint vel. háe1*ezï{iÉÍ9ººªmºª

fis

(1) Capſºliçnç' , de Í-imjai‘ª-j MPJ'. de confia).

_.

'996 ' CANONE

fis de novo emergens , nunqu'am'

antea judicata_ , vel sthiſma ortum

in electione Pontificis , vel pro re

formatione abuſuum, qui in Eccle

fiam-Dei irrepíèrunt; effrenata enim

hominum callidítas , niſi freno ECU'

cleſiastica‘e diſèiplinae contineatur,

in praeceps ruit , -vorat , 8( corrum—

p1t ceterorum innocentiam. e.

Sic inter cetera Concil-ia Oecu'

Prímtzm menica, congregatum fuit Confian

Conflanti- tiuopolitanum primum ſub. Dama-ª‘

7201701174- (ò I. Romano Pontífice , pro Spiri-‘

¡(11771 Canª ’tus Sancti divinitate , contra Mag

ulizzm. cedonÍUm .,- 8( Macedonianos, adj

Epbqfi flruenda . Epheſinum ,_ſub Coelesti-g'

.'¡zzzm', no I. Romano Pontífice Epheſi, quacſi " est minoris Aſiae Metropolis co

actum , adverſus Neflorium ,, qui

novo , 8( perniciolò dog'mpte Ma—

riam Virgine-m- negavit effe ºººrº'uªv ª'

cui Nestorío le Confianter Cyrillus

Oppoſuit Alexandrinus Patriarcha,

qui pçaecipuum- fidelíum omnium -,

maxime vero Epilèoporum Officium

efl'e ducens , Fidei periclítanti ſi1p~_

petias ſerre, \ªcriptis'primum aman-Í

;ifiiinis literis , cum de [eu-tentia pra

_Ye

STUDIORUM. 397_

Ve concepta dímovere non pofl‘et ;'

in coacto plurium Epiſcoporum Con

cilio , Nestorii error damnatus est .

Calchedonenst: ſilb S. Leone Ma* Cªlmª¡

gno , contra Euntychen , 8( Dioſco- dctm’fiſó’ .

Tum , pro duabus in Christo naturis.

Constantienſè ſub Johanne Ñ XXIII. Cali/?11715

-ro tollendo prorſus , non extincto tien/Z².

ſchiſmate trium Pontificum , dam..

nandiſque tune graíſantibus Wiclef‘*

fitarum , 8( Huffitarum haereſibus . ’

Florentinum ſub Eugenio IV. pro Flªï’MfÏ-Z

damnandis Graecorum erroribus ^, 8( 7mm. '

uniendis iiſdem 'cum Ecclefia Lati

n-a Graecis. Triden’tinum ſub Pau- Tz-¡dmzIo-III., Julio III. , 8( Pio IV. R0— zªz'mzm ª ct

manis Pontificibus , ad damnandas

Lutheri , Calvini, ac ſequacium No

vatorum hacreiès; reſormandoſque

Cleri , 8( Populi ,mores . Ubi vides .,

ficut cemere est in aliis , Conciliº,

Oecumenica vel ad haereſes extir—

pandas ,'vel ad ſchiſma extinguen—

dum-, vel ad mores componendos ,,

eíſe congregata . Unde non tinc opev '

rae. pretio notatum velim , quod

in Oeçumenicis Conciliis, quae ac;

_Fidem ſpectant _Deer-era, five Dog',

mata z

3'98 DE CANONE ª

,mªta , quae ad Mares, 8( diſciplinam’;

Canºnes appcllantur, Hinç de _Canm

Dibus Conciliorum Nicaeni , Confian—

Iinppolitani , Epheſini prim¡ , Cªlª

çhedonenſis Decrcta Ñ ut Sacras Scriz

pturas , (Jamones ut lçges elí‘c habem~

dos (1) Ñ ſançitum eſi; a Justiniano .

XIII. Regulae itaque a Sanctís Patri-ſ

NONPSASazbUS mªt-:nªs PFº‘ªFªFª ªmººº? ªl"RISI’RUDEN.Pellantu_I' , quxa dmgunt hommum

"EX" ¿ºª-’MA’ actiones ad finem justitiac ² vel Beach

Quid Cªnº tudinis, aetcrnaez Canon enim grac

fignjſiceçª ºça vox est , 8( prºprie ſignifiçat peru’

pendiculum , quºd est ſupra bilaI‘I-J

çem , 8L façit acquilibrium, \èu res

&um . Hinç Cªnonicas* collectiones

religioſç’ cuflodiendas, elſe mandavit

Synodus Calçhedonçnſis (ª), 8: ip~

forum violatores blaſ'phcmos efl'e in

Spiritum Sanctum', 8( graviflïmo ju

dicio dignos Damaſus_ Papa (3) pro.;

upnciavit . x Ñ ' \ ‘

Ex hiſçe autºm, Regulísé ſeu.

. ‘a

w’ ‘ Juflíniqnuá Now-11a CXXXI. de Body'. CM. 1'71

'mu o ct

' ‘2) Synodus Calched. Cam!. _ _

z) Damaſus -Papa in Camil. Con/Znmmºpºm.

Gm. Vçºózrºmr çnuJZXXV. guaeflJ. '

STUDIORU’M.. 399

Canonibus in diverſis Cpnciliis !bag-ª.

fis , neçnon ei( Sacris SçripturiS;

Sªnctorum Patrqm !Ententiis , aç

Pontificum Epiflolis deſumtis,' an

te compoſitum juris Cªnonici ſvste;

ma , quo nunç Eccleſia Romana; utiª

;ar ,‘ V’ariae Variis temporibus exti—

tere collectiones_ tum' apud Grae..

_cos , turn apud Latinos . 'Romana

enirn Eçcleſia, ,ſuum habere coepit

Canonum Codicem jam inde ajulii

Ro'mani Pontifiçis regímine , qui,v 'ſube

inde tempoxtim inſequentium’ decun

fu _aiiorum Canonum acceflione ſuç—

_crevit ;1d Pontifiçatum_ uſque Leo?,

nis'IV, (1) , qui ita inquit; Wim/s

aqèçm afin/m' 2'72 L'cclç/I‘q/Zicixſudi

çz'z‘; , ¿mt Cal/OM¡ Affiq/Zolozªzzm', Ni;

caezza'mm , Amymr/az’zzm , Nakamu

aïz'ç’zzfium , Gctfflgïç’ſ/ 11m: , Antia—

çber/ſz‘ym , Lïodz'c'cªiz/I‘Ízm, C’MflMtL

KOPO'ZÍ-zemomïzz, Lïbªfſiwmm’z Cªl-

tbêzz’omzgſigm , Sardicmſizzm, ‘Afrz.

mmmſiam, Cart/Jagímçz/ 22m; , Cª¡ ¿71714

I'l/z's '._Rcgulac Prqcſèzlzzm Razz/lam.

2217;; , Sylvç/Zri , Siricig' , limon-:712

º‘. ‘ ¡¡Í z

(I) Leo IV,_Gª71.FÏe_ inem.- dijimxx,

r

Q1() tempore

Eccieſia habe

re coepít ca—

nonqm codi—

ccm t

'400 D E C A N O N E

q

tz‘i , gal/imi , Coelcj/ZI'ÍIZ’ , Leom’s, Ge;

lafií , Hilarz‘i , Symmarbi ,Hormip.

Mac, Simplicii , (9’ Gregorii junio-Ì

. -i'isſi. Istz’ omm'zzo [IW/t, per quo: ju».

- - dicam‘ Epzfiopz' , (9’ per quo: Epz'ſca

pz' fimul judía/1mm", (9’ Clarin'.

‘ Sed cclebris est illa Gratíanie Cluſio Etruxriae Oppído monachi

Benedictini, quae instrípta est C071—

túï‘dílíïèid difiardawium CctIZOIÍZIM,

\Gráthni De. vulgo Den-ctm” Gratiazzz", facta cir

“ªtªn" ca medium duodecimí ſeculi , fub

Eugenio III. Romano Pontífice . Vez

mm Gratiani opus non aliam ha

bet auctoritatem, quam quae ipſis

fcriptoribus , ex quibus Collectum

est , affcritgr.

Sed jufl'u- Gregori¡ IX. prodiit

fecundum Juris canonici volumen

quinque libris distributurn , dige

flum a S. Raymundo de Pennafbrti

ex Familia Praedicatorum, ab ejusg

. › dem Gregori¡ Sacello, tk Poeniten

tiario , nempe ex collectione epifco

larum Romanorum Pontificum , ea

rum maxime , quae emifi'ae funt

ab anno Chrístí MCL. ufque ad

-annum_MCCXXX. , ac innumero

rum

STUDIORUM.. 401

rum 1*eſ‘cript0rum,quibus ſumm¡ R0.

mani Pontifices varias fibi uaestio—

nes ,~ ac dífficultatcs propoſitas ad

totius Orbis Epíſcoporum conſulta

tiones 'ſolvebant ,- adjectis’ Conci

liorum generalium Lateranenſium

tertii , 8( quarti , necnon quibus—

dam príorum Synodorum Decretis

a Graciano praetermiſiís. Ex anti

quís ítaque quinque De'cretalium

Collectioníbus , quarum quatuor

priores nostri Olim Antoníi'Augu—

fliniç‘quintam vero Innocenti¡ Ci—

ronii cúris , 8( laboríbus debemus;

8( ex quibuſdam ejuſdem relati Gre.

gorii epistolis conflata' est haec GreGregoríana

goriana compilatio , quam turn inJçI-iscanoni.

Ïcholis ,‘ tum in judiciis , vim legis

Obtinere voluit idem Pontifex epi

flolà, quam huic operí prae-fikit ad

Doctores , 8( Scholares Bononien

ſes. Boniam vero S. Raymundus,

haud íntegras antiquas in ea. retuª

lic Deèretales , fed plerumque ea

rum dumtaxat initium, additur in

illis, (í infra , ut denotetur reciſa

fuifl'e quae ſuperflua, velcerte mi.

nus neceſiària viſa ſunc. Huíc Gre.i

(Cc) goriano.

\

cx compilatío.

ÏK '402' DE CANONE

'goriano CÓdici quinque libros con.

tinenti , alterum , qui ideo Sextus

Bonifaciiappellatm, in_ quinque_ minores Li

ªºmPªªªº' bros diviſ'um, , ae eá‘dern titulorum

ſerie diſpofitum , praeſertim Guille].

mi Archiepiſçopi_ Ebrodunenſis , alio

rumque eruditorum operéi concinª

natum edidit , vimquº legis habez

Bºnffªcym_ re juffit_ noster Bonifaçius eo mami-Ñ

ªgªfflsi'c‘àſr‘ï_ ne Qctavus 5 VIr llªmº , 8( generis

napin Infulanºbilltate, 8.( literis , 8L. in_ cuencia

Pºººfflº'ªFÍT Pontificia Majeflate p'raeclariflïmus 5que tertum , , _

acldíditLIrba- quique ex Romanis Hierarchis pri

ªªª V* mus creditur , ut testatur Historia,

uſus duplici_ Coronà:_Tertiam quippe

Ud'banus V._ addidit Coronam ,' cum

hac Epigraphe: Eau? duo gladizſ ,bio Ñ

Codex Bonifacii continet (um

emjffas a Gregorio_ IX._ post ejus

compilationem , turn etiam ſequem

tium Pontificmn, 8.( ipfius Bonifª

* cii epiflolas, , ac praeterea_ duorum

Generalium Conciliorum Lugdu-‘

nenfium , ſen_ potius Pontifiçum , qu¡

eis, praet‘uerunt , nempe Innocen

tii IV., 8( Gregorii X. Conflitutiones,

Sacro, (amen, 'probante Cqncilio , in

quibus ſana , 8( {oqb’ufla Judriſpru

en

STUDIORUM. 4Q;

dentiª, 6C ſaiutaris diſciplina Conti-ª'

netur . Fuerunt enim Alexander,

Innºçentius ª .8ª, HºnoriuS TErtiiz'

Gregorius IX, , Innoçentius 1V, ª

Bonifacius VIIL, aliique Pontifices,

XII, &XIIL ſeçuli magni nominis

Juriſçºnſulti, mºdum in ſacris (Ia—1

nºnibus, fed. etíam in Juriſpruden:

- tia Romana, .quam ſua _injuventuª

te hªuſcrªnx e .ſchoia Bºnonicnſi,

ubit bºn-1mm Artium .fed-es‘, ¿St, pu.

.blicum, cujuſque doctrinae doçendaç

munus ſumma, OPS; ac \ªcudíª ª. Theº

doſIQ minºr@ ,‘ 8( ¡nde a Lºchªrio

fuerat conf’çitutum, !finde ab omnc_

.Orbe Chrif’çiªnº cºnſulebªntur z Se.' pro-negociis etiamxempozra-líbus v:Ip-'4ª

Pºllªbªtur' ſªªpº adScdçm Apºstºli-‘

cam, ibique-.majores çauſsqe deci

debantur; non-("011111) inter Epiſço-x

Pos_ ,_ &Ñ Abba-tes , [ed etiam inter

_ſupremos_ Prinçipes (1?, - .

"ſ Pwíficii‘ Luque" Luis; fivç

Romani Por).

tifices , qui in

utl'ª'iuº Ju.r' prudentxa

praecellerunt.

Canonicae' Jurií‘pmdençiae ,7 (Fon-z'cinnç antiq'uorum. juriſpruçſiieneum

gànctim'ibus_ placi'tis ‘auctae 2 -ſummi.

'(Cc)'z

"(1) CAP. Venembilem XXXIV.'-de eleç'f.

RO.

ª‘

'404 DE CANONE

Roman¡ Pontifices de ſummo Ec

' ' clefiae ſòlÍO, ſaluberrimos latices m0r—'

calibus praebuerunt' , aut reſpon-v

dendo Epiſ'copis , 8( Principibús , Ro~

manae Ecclaefiae oracula perentL

bus , aut controverſias , cªuſi'as—

que definientes, aut Const-ítutiones

Eccleſiªsticas pro re nata Condem

¿tes, ' -

_ (Dana Sacrorum Canonum col—

lectio ex Cane-ill¡ Viennenſis ſub

Clemente V. celebrati pro extinª

guendis Templariis , damnandis Dul

cinistis , Baguardis , atque Bégui.

nis, decernendoque pro. Terra Sanª

8ta ſubſidio. , &.reformandis fide-s'

l-ium moribus, Decretis , atque ex'

memºriªv_'quibuſdam‘fiii's epistolis, ab ipſò Cleq

cozwflqtio, mºnte compxlata est , quamquam

'non’ipſe, fed Johannee XXII. eam

ſub. Clementinarum nomine edÑjde—º

nt_ . '

Jq:X_X;II. fex~ quinctam edidit collectionem‘,

ººmP‘lªª‘º' ſuas 'EXtravaganteS- continentem,

Quae' johannitae dicunªtur_ª ſuntque

‘ numero vígintí. › .

Sexta, _8B ultima Saçrqrum Ca»

nonum

Idem channes Summus Pontíz’ª’

—_—,__-~_AA

_ STUDIORHM'.‘ ¿of A

nonum collectio , complectitur ExJ

travagantes Communes aliorum Pon-g

'tificum , ita diélae , quod extra Ju

ris Canonici ;cor’ us Vagarentur .

Et en totius juris anonici corpus,

quo Romana Eccleſia utitur in utroª- _

que foro. -

In xaums vero difficilio‘ribus 9

& majoris momenti, praefertim ar-_

ticulos F-id'ei 'contingentibus Ñ non

clare in Sacra. Scriptura , divina

Traditione, vel in Jure Canonico

Roma-ª

nus Pontifex

conxſulêduns in

cáuffis maxi

mi momenu.

adhuc definitis , Summus Pontiſex

conſulendus est, qui eos , aut per

feipſum, aut in Concilio a fè C011

Vocato, definir: Mejore-x eximius

clq/z‘ae'tauffa: , ut inquit Textus,

pmeferzim articulo: Fidel tomm

gentes , ad Petri Sedam refl’rmdd:

intel/;get , qm' mm qaaermti D0-

mina, ¿7mm dz' cipzzlz' dico-rmſ , ip

fam ¿filª, reſ/,bazzdêffe 710mb# Ta

cªs Chi/im Filizzs Daz' viví: ¿9’ pra

co Domiimm exarafflê, m’ (¿afin-retª

fideºs cjm (A) . (Dam ſalutaris difiii

plinae obſcrvantiam inculcat Pez'

(C c) z lagius .

(1) Cap.Mnjºrç: de Pªpi. ó' eju: @FI-&14.

Jos-DECANONÉ q'

lagius ›Papa_(1j .hiſce verbis :/Md

7'07?: , 'EL‘ a’g'ffiriles ¿Idacstz'omx S.Sy-’_

'vòdm stdtzzz't' , (9' bmw cohſa’éïado

¿jr-;gif zz't ad Sedvm" Apástolz'cam fem

'per'rcjfèïálziw'z Digna ſu'nt, ‘ut huc

transfçrántur ſapiénter' prolatá Emi@ '‘nentiflïmiBa’roniſii (z "VErba: Sadst

m; -, inqhit 5 adwió’atioize -, ¿la ?5' 017—

flrwwia" _dígzmm "¿j/Z cºnfiderará, 72072

extitz'ſlè ánéïézctz; Rome z qm' ¿iz

S[270 i: publica ſac’ms Litera; profi—

mew-Mz ¿12‘ ex- èac Magix ¿melli—

g’as ¡¡Milan-m Ápq/Zoliti fbizzfz’s Rá

mdejz‘zgiter ſcatarimtz‘sz UM ami‘,

verſctm Orba-m 'aqlzcts' [impida: daª»

Nívamisá czïmz ¡Najwa arbitrio diſ.

ci‘éwz'z'z'm -, Mªrbzſqz’ze pügzz’azzliizm

bamimm¡ (121" fiebat d G'ra‘árz': -, ab

idqde diálc’ists [2²272125V Prro’ribm _av- .

tigütisj ſatra, dògêmzº‘a ROMWM- C?

clcsta dqfiizirz’t: \Ed {Más ala_ Apastoç

lis' z"_radiè’a , a Májoribm dêdctſiffd)

a Patribz'n [lºz-?Mía arcepzffiz, \me

l zapato’ ,Sacíoſaèzéïa &Iziwístze

cdç/z‘ae stz'ï'mmlaz zaga:- ¿Hªbia/a.

1) Pcíagíps Papª 'Epi/¡'.ÍÍ'IH.

2.) Bªl‘ºmüs ad mm.DXXXV. '

Ñ S'TUDIORIIM. 40"?

› {72'71" lega- Mstodz’mda , eadem Ec‘clqſz'áz

Rar/2am prºf/¿Tribemt ;* 'quam cate

TI'S ¿ómnibus Orbix Ecclefiix diligen—

-tiorc’m fm'flè Apostalimmm irzjfitm

ziOmmz Cüstodc’m , cum e20 Irmaco z

tam ex‘ aiii-s antiqaix Pan-ibm "Iza

pcrim (117117211: demOnstrqtüm cst. Et

Inno’centi‘üs I. (1) reſpondens Epi

, \dopo , qui ~eum_ſuper variis caſi~

bus ’conſulerat: Mira/ri n07; ¡¡aſfa

mm, inquít ,* dilcéïz'omm Ïzzam' ſí’—

qw‘ izzstz'mm major-am , ¿mmiaqm

Wade" _poſ/"¿mt ali‘quam "Ecipe-rc du

bitatiw/cm , ad 720: -, ¿IM/z‘ nd Ca—

paz? , atqtze ad apiüm L'piſèopa‘tês *,

"Eferre , ZM' -corzſülm "aida-[ECM Se—

Ecclºſia R9

mnna dilige—

tiffimu Cósti

tutíonum A—

poflolícarum

cuflos .

de: Apaflolica , wc ipſz‘s Tªbú.? de» b

¡¡fis 'cn-zum aliqzzz'd facimda‘m pra

namiez‘: 'quod Ó’ 720: Zibwter 'acce—

pz‘mzz; , 6' dilo"¿ïiomm Mm mmo

rcm (277207111712 app'ijabamm -. Hinc

recte admodum ſcribit Gelaſius Pa*:

pa epistola ad Honorium Dalmatiae

Epiſcopum: Terminos Pan-¿Im Ma—

mm, 7/072 tramgrcdteris; 15' inter

roga Fatm- z‘zzos, Ó’ ammzciabzmt_

- ( Cc ) 4 tz'

x (I) Innocentíus Papa epz'ſiJV.

'408 ,DECANONE‘ .

l tibi, Ser/¡ares mas , (9ª diam; tibií,

WEBER? Neſas enim est è inniti .prudentiae

entjae'jnní_ ſuae_ , ſeu humanae ratloni, cums

‘²- ‘. cºnditio est , propter peccatum pri@

mi Parentis , ad malum ín’clinare,

viamque -ſenſui, 8( concuPiſcentiae

faventem aperire ,_ .ac proinde in ve—

ro, honestoque caecutire; ex quo fit,

ut quod uni verum , alter¡ falſum;

quod uni honeflum ,lalteri inhone—

flum ,videatur. 4 ', - .Ñ.

Verumenimvero , cum nihil ita

hominisinterſit , eique tam neceſsaç

rium fit , ut est cognitiofinis , fnac-,

que felicitatis , 'ad _quam omnis Vita ,‘

omniſilue actioydirigenda ſit 5 ipſi

tamen Philoſophi Gentiles , veluri

Academic¡ , Cyrenaici ,, Eliaci , Mee

garici , C'y‘nici , Eroitici , Stoïci,

Peripatetiei , qui omne fere flu

dium ad hanc inquiſitionem con-J

tule-runt, c ut 'taceam reliquos ple

, bejos Philoíòphos, qui omnem f‘e

xlicitatem ſuflulerunt) , ignorantiae

tenebris Obvoluti , 8( excaecati ª

ſcopo isto,adeo inſeliciter aberra

4 runt_ , ut veterum RomanorUm do

’ ctiflímus Varro , _tefle Augustino,

du

_, STUDIORUM. ¡(09

&ucentas , octoginta , 8( octo divera\às de fi‘ne, ſummoque hominigi bo; EXcttºª

ſententíís de

- no \èntentias collegerit ; cum tax ſummohomi.

men ex tanto Íèntentiarum nume- Eizffiggigfgj

ro , non niſi unica poflit eflè VEIra,-”ritati coni8( amplectenda , ea nempe ,, qua mªt"

Platonici cum ſuo Platone , 8( Plo

‘tino , in unione cum ſummo bono

felicitatem locarunt . Plato enim in .

Phoedone , 8( Theaeteto inquit, '

ſummum animae bonum efl‘e Dei

fimilz‘z‘adimm : nihil vero Solis ¡1

lia: di‘IJÍm' fit fimile , niſi quod ali»,

qua luminis ipſius inſuſione illustraª

tur ; 8( proinde ſummüm animae

bonum in contemplatione Dei , fi

ve in conjunctione ipfius mentis hu;

i \manae cum divino lumine colloca

tum . Hinc est, quod cum Plato

ideam , five contemplationem fum

mi boni , ſummique pulchri ſelici»

tatem hominis appellarït , id Aristo—

telem offendit , qui iccirco Pla—?Egrliºtlªªïg‘stnj

tonem praeceptorem ſuum inſècta~ ctªtúSd

-tur (1) , quafi quod per ideam bo—

ni nihil aliud intell‘exerit Plato;

' quam ‘

(1) Arifiotel. libJ. Eebicºz. mpJV.

Arífloreles,

41.0 DE C-ÁHN‘O NE

, XIvªDE ETHI

CA CHRI

STIANAJ,

› qUe Canohibus abſimus. (L

..qDam hotiohèm z, ut vor-:aim

tranſcehd’en'tís, SL idealis‘: cum pdª.tias' contemplationEm 'boncti' 'per eſ

ſen’tiam z, five De¡ ipſius in-tuitum

a Katie ad faciem ‘c-onſpèctumvdeſi‘

av’erit , ü't roto pràeíêl‘tim ipſius

ibrÓ ſiíèXto de Republica datur ín

- Cu‘m ita‘q'uè inge‘nii nòstri Cae-.J

'citas -, ‘eo major est -, quo humana

Voluhtàs _pe’r peccatum corr'IIptà,

“efl ad malum ProcliY-íor ,ª m’opt'erèe

nitèndum quammaxime. ut in mo

r'u’m diſciplina z _ q‘uaè tota in hu

manis áctibus dirigendis verſatur,

ne tantíllum‘q-üidem a Sacris S'c‘ri

ptúrís ~, divina Tráditíohe,.ſa'crís.

, .nod \à

h'e Cu'm ab ineuhte decimo ſex'tc‘í

ſecülo exacta obſervàrl defi'V'erí't a

qUÍb'uſda'm ho'míníbus Dialectidae

potius, quam Canoªum reg'ula’s ſeüz

ctantibus z 8( luk'uríàntibhs ingeniís

vae ni’mium frena relaXantiBUS ,- Ec

clefiae‘diſcíplínam paulatïm relaxaª_

ri ſ vídimns ,tquàc fadile pcfl'undata

fuiííèt z niſi Chrífli SerVatoríS N03'

flrí nunquam @onfie ſuae defectu—~

ra

STUDÍORUML‘ ;4x1

ra àdſistentia- -, Summi Hiei'archa'e

admoniti ‘tantae‘ _licentiae {uis Dí—

plomàtis occ'ur'rifl'en't. , ,

Etèñim _ adverſus hànc Opinan

’tium garmlítatem ,v 8( \corrdptam _ fi

Chriffianae Ethicae diſèiplinam e 82- Mªº”-. _ , - , y _ Pide¡ ardor,

cerdotlbus, omnes fçre hIerarchId Mªgmª-¿a?.

inſil'rreXcrunt: praecip‘ue vero eru- ſuscgªmpfª‘e

ditíflïmi Gallïarum Parochi mírum . gbſifíªfºzf

in iis inſ‘ectànd’is Fídei ’ardºrem oflen~ Huªcª ¡nſÏzr

derün't ; nec obſcurè tota' S. _Rene-3 “ªmª"

dicti -,, 8( S.Do‘minici Familiar, S.BÓ-,

naven'tUràè 'Sectatores z ac Congréª'gatio'nís Oratorſiií Presbyteríz 'quam

ab iflhác màlc_ Opinàndi_ methodo

alieni fint, ’paffim guamplurima eo¡

1*um ſcripta ostèn' er'unt y.. Pabcí

admod'um hoc àevo z quibus inª

íàna libidïne abreptis; aures ad

novíta'tem pruríunt , in hoé iutº‘_

-haçr'e‘nt ; quºs ,ad ¡Rius liberta'tisopinandí patrocihium 5 fumm'o Ch‘rctí—

flianae Reipubllcae malo, adhüc‘vi- ª

res ſuas toñferre 'non pudet. Him:

bon aliLId_ puta'ndu'm est nos 'cdo

cEre vªlle .Romanos PontíficeS z dum

quotidie laxárum opinionum ſege

l‘èem ugçljque fruticantem reſeíça’m

a

41,2, .DE CANONE

¡l

D1

Z

¡qUamplurima dicen

fitagunt ,. niſi ut effrenis illaflúkúï

riantíum ingeníorum licenti'a, quae

Chríflíanas fi'uges pene corrupit ,

omninò eradicetur . .

Interim haec aucula , quíbUs

(ªfuperſunt, diª

,cta velim , non ut homines‘ adiga~

mus ad rigidiores doctrinas , fed

nt medium eligere diſizamuS inter

oppofita eXtremà z qüod ut: pluri

mum virtutis, 8( veritatis propriªſi

est ſedes; non enir'n ignoramus , quod

ficut¡ noxia efl laxior indulgentia.,

ita 8( immoderata in rebus con~

ExtremªºPï' ſcientiae austcritas ,º ut non immeníonum non

ſçcus-ac Scyl— rito cordati VÍI'Í; 8( Prªectpue Cª'

¡de ., l chª

ſYbdlS ſcopntholicorum Praeſules , 8( quicunque

lidªªlíªªndª- veram Theologiam , ¿Sc eruditionem

Eccleſiastícam non a límine íàluta—.

runt , ii omnes 5 extrema opinio—.

num , quarum una ſaepe dicit \na-z

¡um bonum, 8( ſalvat damnandum,

altera bonum malum , 8( damnat

íàlva'ndum , quaſi-oppofitos ſcopu

lOS¿Scyllae , 8( Charybdis declinanda

doceant . Diſcerni ením vix pºtest

laxionis_ , 8( plus .aequo rigiodiorgs

Ethicaç, utra plures _in In_fçr_num an!

_mas

STUDIORÜM. 4'1'3'

mas adigat . Bíppe prima‘ ſpatí03

ſam illis aperit viam , quae Chri’-.

fio attestant'e , dacit adpc'rditiomm;

Secunda , utpote innixa impruden

ti zelo Scribarum , 8( Pharíſaeorum ,

quos non flªme! ipſemet redarguít

hominum Servator Jeſus Chrístus ,

qui jagum ſzmm !law cjſſe dixiè;

(9’ (mm leve 5 ea dem animas urge!:

ad aete’rnam damnationem duplici_

tramite , erroheae ſèilícet conſêicnq

tiae ob. haeſiçàtionem culpabilem,

8( deſperationis ex'nimia difficulta~

te. Hinefineprudentia, fine ſcien— ?fffzeïffl‘sªjlſgj

tIa plus noçerç , quam prodeſi’e po* cet plurímú.

test zelus , non priVatis tantum fideq

libus , fed toti Reipublic—ae ipſi Chri…

stian'ae . Qllare agregie S. Bernal"

dus (k) : ImpOrmbilis , inquit , abſqm

fiimt-z’a cst gala: ._ [Ibi ergo ?IME

mm:- ac’malatio , Mi max-ima’ difam

tz'O cst mecfflafia , 91-Ma- q/Z ordinatia ‘Ñ

c/M-rz’tdtáy . Sempezº quidcm zclm ’

abſqm’ ſcimfla mir/m cjfflcax- , mL

mtſqzze- Mili¡ inmuítur , plcrumqzcte

(late-m , (F pernicáaſm Wide fer/IL

~ \ zur.

(1)' ;Rªmal-¿us FMLXUXJupe-r Cªmi-R .

/

414, DE CANON'E

_tm- , Lªia igiim' zclm fervidior;

ac @deviene-‘iaſ ſÍIiritiII , jirafa/¡arª

que Maritª: , eº Mili-mori "0pm

fiicnz‘iê ¿j/l , qaae zctlctm ſapprimat ,

ſpirimm lamparaſ, ordinet glªm-izq.

¡4’74! ~

k Et quid qpua'eſq non fecit inª

¿,.QJgïclChrí-eruditus _zelus z Ex nimium pertiz

.num Reſpu— . . . . .

blicª panª nznaçi zelo ad_ aequq rigidiorem diª

?àePSá’á‘á‘ïèí ſciplinª-.m y Pºſmustªs. haçreres orcumIo?: duxífl'e confia( , quales fuêrç En

cratixarumz Mºntªnistarum , Catª~

phxygum , qui_ prº .fois ultra Dºº*v

durxi rigidis obſer‘vationibus immane

bellum Eccleſiae_ indixerunt, Hinc

. Novatus eàdçm' tetrici ſpiritus rigi-z

dita-te , ſubduxit veniam ſemei lapiis,

ú-t-tolleret- pªexxit-..entíam Hinc Mª

niçhaeus, ut_ Deumliberaret a çonª

ditione malqrum, alterum_ mali_ iii—

duxst. auctorçm.. Hinc. Tertullianus

praecellentis ingeni; ſçriptor ,ob te

tricum , 8( ſupçrbum \‘pirítum_ , in

ſulſifiími Montani factus diſçipulusç

[èçundas nuptias pari’ 'çurn flupris

condamnatione criminatus fuit, . Hinc

Lucifer Calaritanus Epiſcopus ni“

mià inflexj anjffli &varitate , per,f

n1

STUDI QRUM. ’41;\

niçioſum, diuturnumque ſçhiſmà An;

tiochiae exſuſ'citavit in odium Me

letii, laudatíflimi Epíſcopi_ , (¿Ia-E

_re non minus diligenter pei'ſpiçia¡

mus oportet- , qujd juris,'8( fiber-.

taxis futurum_ fit ingeniis nostris in’

(anti moment¡ rebus , quam quidj

frªn¡ Q

{offumm , \JC-ice admodum_ inquít

ſ udoviçus MUI-acorius- (,1) , I-cl'ni

mimi; , c"¿el nimis- paz-14m nobis tri

bm’zzda. @o dactiorcr Wim/I: , ma

iſqac- ir¡ Dog-nazis@ , ac Palmira

-beologia, ,amm in emzíz’tiom K171-.

z‘iqua, ?Jer/'ay' , @Q camila gc mode—

mz‘im ;'72 jZudi-is, Ñac opinionibzzs Iza

strz'r procedan/¿Is . Ignorarzi‘iq ¿im,

iii/le ſzgpcrbiq , ſupczstitz'oſòr _ari

m- , ac ¿Temerarios fa-cizmt , f _ m’iac

strmt ſcimzia- , (9" hair/¡lizar Clan’

jiiarza; Facizmt zstae- crudz’gos, at

UÜ'ÍÏZQ'IIC @mitad note-re

Cautíus in

flp'èiiíº,ac opi

mom'bus pro.

cedendum .

que Tbealogas ² wire pçi'fieêïos , ac _

Felígiaſo; . 'Sapienter itaque in ſuis

Distich'is admonet SÑGregoriuS_ Na,

.zianzenusx -

Mªº‘

(1) LudºvícuSÑMurarprius ¡¡5.11. (2110.1711, J:

ingeniºſ. moderar. &Kwºn- mguf.

'416 DECANONE ª

É Mi Axanuüfw 711' ¿mil-meº yn' 'II

Cpga'nmr

A: ſmMézm-M ïxw. “¿Nan ;Plçºl

¿m1.

, N012' justiziae rigidac , Ó’ inflexilz’ ,

¡¡aque prüdczztiae verſabz’li addictm

off::- . Optima tst il¡ omnibct: .made

raz‘io. Qgippe:

Est modas iz¡ Teba: , ſzmt cat-té

dem'qm' fines,

_Qgos ultra , citraqac nefiit can

_ſf/ZEN’ reêïzzm.

Illud itaque certum est , nos

numquam ex temeritate aberratu~

ros, filonge abjcctis turbulentis re

run; terrenarum affectibus ', toti fue

rimus fincerae Veritatis amantes,

arque 'm ejus contemplatione 'canª

quam in beatifiimis Elyſiis conſistaq

flamus. Vix en'im negare pofl'umus z

ut vel ex Seneca , 8( Cicerone di

_Humªnª ſcimus , quin humana Ratio femiq

ratlo ſemlna . .quaedamvez na quaedam contmeat ven, 8,( bo

êctán’figêtb‘àgl ni infita ah ipſa natura , .quip-R

¿prª naturazpC ,81 nullo docente , Duck¡ ſua

mi…" ſc (¿mire male facta ,~ pudore te

--fiantur , 8( dolent ſe fuifl'e deces

‘ptos .- Sed eleganter exprimit La

. n

STUDIOR 11M. ¿it-7.

\

- riendum dumtaXat ad'juvant . Depre

'ct'antí'us U), cum aít-s Dedz'z‘ Ómnibus.

Dm: 7770 @Will Portiam ſapimtz’am :

uz‘ (’9‘ ¿maldita ilzïxcstigarc pafflwt, ¿6'

‘audita ¡¡ay-pandere . Unde merito So

Crates ‘apud Platoncm in Theaeteto

Óbstetrieis Officium agel'e ſe ajebat z

quia Magistri, ver¡ bonique ideas, fèu

ut locuntur PP. notiones , nobis non

ſufficiunt; \èd mentem ſuis concepti.

bus "naturà 'quodammodo gravídam,

velút Obstetrz‘carzzc mama, ad partu

QuªiehunT‘

henduntur itaque , dilucideque hu_ ÏÍIÉLſiÏQrÍÏ--Ï

juſinodi ſemina nobis apparent , cumattenta meditatiov -ç‘zççſiutit penetra~cïºcïzzª'ºhª-L

!i‘a R'ati'onís l, &AUU‘mªïÓptimogum li-ªªº"'brorum 3 eorumſiguçhominur'n' con- x _

filetudine utimui' ,F ui istas veri,boniqüe notioncs,7'jam fibi pcrſpèctas Ñ' ’ *

in nobis excitant lakençes'. Et quo

_niam nuſquam tu'ta'Veritasz niſi in -'

ipſa Veritatc ,-iexcitat-'is- in g¿homine

istiS bon¡ , Verique ſeminibus pro

derit plurimum ducem' adhibuiſi'e fi

dum , ſacram nempe Scripturam ,’

divinamque Traditionem , quae ſunt

' (D d) pri,

"‘(¡) Ladamjus 115.11. aprª-¡zz, i;¿/i-it. c.zp.VÍll.

Ñ*erª-²'.

'418 DEv CANONE

primus Canon , _8( veritatís prom’.

tuaríum , Eccleſiasticam historiam,

Auctoreſque probatae fidei , ſincc;

raeque doctrinae, , x

Sed Ñín aliqua literªria palac—

stra ſe oportet exercere , foriſquc

emittere'licebít z quae animº' cón

- cepimus, ut ſciljcet 8( menti tena

citer inhaereant , 8( ſiopus fit cor.

rígantur , quare plurimum probª

Vímus, ¡mo &demirati ſumus heb

domadarías , ín omní doctrinaru'm

geneve exercitatíones , quas agitant

Neapoli, 8( praeſertim Vjrí quamplu—

rimi eruditiffimi , 8( undequaque do

ctí,px'omovente Joſepho Rufb,viro faz.

ne, 8( genere 8( literis clarifflmo;

H Griffin¡ -. _Ceterum ¡llud coromdxs loco

hºngzm-Ñ ‘¿z,mon1tum velim , quod cum 0m

;Jj‘zjç-Js'ſifàïvª-njum ſàpientíum conſ'enſu eXpIoraI (En) . . e - - -.

CODX‘ªl'avit, tum fit Chustlam homlms efl'e 31108

{ÃÏ'WÏS "º" efficere melíores, 8( ſapientiores cum

Foffit , lucem veritatis, quam' fihi

quiſpíam comparavit , utpºte dl

vinum patrimoníum , reliquis cum

¡nude non exigu—a partir¡ deber.

(Dippe neque ut in terrenís opibus

d¡LII-¡buc¡1dis , gtque elargiendis uſu;

vc

STUDIORUM. 419

-venit , quiſquam fit 'minus qúam

_antea div'çs ,' communicatà ceteris

hominibus Veritatç , quin, animªs

ditior ¡nde potius evadat z ,& ube;

rior¡ foenorç ſuçcreſſcat ,charitatjs fru

›ctus _. {Dare haut temere .rati ſum-us

.nuſquam 8( opcmm , &oleum huic

nostrae Philologiac dcmtum iri ab

aequis rçrum aeflímatoribus . Qqod fi

in ea fortaſſe çompçries nos fumum

quandoque potíus ex fglgore , quam

cx fumo lucem dçdiſi’e; mcmineris :

' &40d #cg/¿Iª aborda [mm reddit,

quem ?141i mana: , (9’ 7mm ,

Poſcmz‘iqae gravem puſaepe mit'

tie‘ 45.14.1477?? ‘ ‘

Nec finger fi’ríct , gaodcwzqzgc

.mina ¿zar .mm, .

Sed nº ingrªti ªnimi arguamur;

quod vitium ab Omni hominum Com?

mercio , tanquªm Dcietatis pestem,, -

81 horrcndas 'Plutºnis domns faucçs

excel-ati, ſuxnus z plurimum me debe

re fat-cor viro \àne undequaquç dº* ¡¡,aºzisoffl

. ctiflímq Julio Nicola() Tomo' , quiçium

auctoritate .fui Eminentiffim¡ Punch

Pis , Opuſçulum hoc mcum erudi

tiffimo ’zelo lectítavit , 8L uci par

~ _ (Dd) 2. erat

‘420 DE CAN. STUDIQR,

@rat emendavit. Accipias ergo fludio-‘

ſa juventus hofce labores meos, ah

iiS ,' quorum in lucem edi plurími in

'terefl'e debuerat , aerumnis conflicta

- tos, quos [àne labores Excellentiffimi

cui QRuſcn: Principis NICOLAI CAJETANI ARAGOÑ

lum hoc de* - -

i ¡ze—.muª - *- NII erga me humanitas, 8( benevolen-z

' ' tia,8( ¡nvidia tibi peperit aemulorum,

ui ſane adeo fludia nostra exacue

runt , ut fi tempus , 8( facultas dabi.

tur, ſolidíora conari non diffitebimur .

' Hinc çum eis gratias habemus maxi—

’ _ ª ~ › mas , ipſum me- effe noſcitent , cui in-Ñ

¿ * ~ genium ita obfirmatum efl , ut Cum.‘ſi . ' plaçere inaxime- fludealnbonis , a-lio~

\um Offenſioncm nihili pendo; nec vel

A iratis dis Ñ iis diſplieere refugia-m;

- quorum aura , judiciumque non tan

' ti emitur Ñ_ Ad DEI Opt. MaXÑgloz

riam , ejuſque GENITRICIS , quam

fi fubeiliffimusz‘Doctor f'elici açumiq

ne , ae fòlidioribus argumentis im

munem prorflis oflendit_ ab Omni 1a.’

‘ be originali Conceptam ,nos ad uſque

ſanguinis efl'uſionem çonfitçri , ac ve

nerari paratifiïmi_ ſumus , ficuti @mui

religionijs affectu Confitemur , 8( Ve.

nçyamur ,

EINIS ESTO..

**r-Yévr--——?Mm-ª

wz“‘W‘—Ñ,

_.«Ñ,

I N D E X"RERUM , VERBORUM ,

Scriptor-¿Imqm , 'qm' 2'22 [zac Opa/¿ala

rantinmtúr i

Ã*

‘ Baciardus Peripátetíeu: Haloiſsac drudítae

puellae amoribus Claras , Arabic-(ie philm

ſophíae praejudiciis i‘ejectis1 :Id mL“ÏIOl'CDÍ

frugem evocatur a &Bernardo . Pajimz ‘14.

Academic! I cur adÃlÓquentíamz mcrum chico;

plinam ªdcommo arint . Nº. .’

'Acci‘us Poeta, Trugoediarum ſcriptor inſigniª. 9:

Adamus , &Z Eva curª ab ea , 'qua exornati fue

rant rerum naturalíum ſcientjaz repente eau-ideª

!ªint .ª 48‘18( ;12.

Adae percatum radíx omnium malorúm . 4;. [ri—ª

ter cererá, menris caligo , (Sc cueca, judicandi

temérstás . ze. &312. , _

.Adultería, ?Luibus poenis (‘ocrcim apud Hebraeos‘z

alíaſque Gentíum nationes . Izó. .

Aeneas SylVIu_s Latina:: (inquae in pristinam refliª

tuendae majestatem .Celebrior .0h cárcgias vír—

. turcs ad Petri ſedem evectus ſub nomine Pii II.

148. _ Ñ

Aetgs omnóis, 'divina ingenía , viroſque tulit éxiª

Imos. ç .

Afl‘atum in Apoliínís Templí ſoríbus ínſculptum.

S. ~

›Ai?i'cctuumhciendorum artificíum , 'un de Pendeat?

2.6:.. magisvviſu , quam auditu 'eiicitantur apu‘tlvulgus . 2.71¡ ſi

Agcr Allíſanus haut z'namatu‘s Iat'cho . 41. 6: z; 9

l Alçxqnçlri aoAlexandro ha'elitatIo 'de mentº Mar.uglisr in Epigrammate in Prºcuiinam . 7;. ct

;Aiiifimçi urbe celeberrima ex Saninii Provincia s

E1115 patrmae tamiliae .- 3. Ejus CÍVCS una cum

Pedemomams a S. Bonaventura edocti . 2.39. a

v D d) 3 - -ſex

INDEX:

ſeXcentís annís custos corpÓI-is S. Sixtí I. Papae ,

6C Mart'yrís . 14d.- _ _ _ u

S.Ambroſius Eccleſiae doctorfiuſque &Icendx mo—

us . 13:.. .Andreas Alcíatus Jurís Caeíctareí decuç z içg.

" Angelbs Politix’mus pra-Íccptor ¡roms X. No.1 _

Anonymi inſulſa epíflo a .- 33'. Alterms Anonyrm

'luſus 80¡ ,

Annaeus Lucanus. Ioç. M. Amaeus Sene’ca . us'.

L.Annaeus Seneca . 126. . , i 4

Annicerídis Cyrenenſis nimia índuſ’ma a Platonc

rrprehenſa . 2.09. l .Ñ

Anteflacío , manusvc Injectío ,- quid? 77'.

Antiquitatis cognitío Thcologo utilíſſima’ ad dc

teg’cndam Gentiliúm Religionís falſitafem , no

flraeque aflereñdat’n Veritatem .- 387. _ .

ntònius‘ a Palatíolo e Capuccínorum Famxlm

Orator celeberrimus d zç‘. , ,

Antohíu’s Auguihñús_Allífatum Antilles e vel ſe—

nex Ciceronem lectlçabat . 96. Vir ad míràcu—

lumdoctus , ac uçrxuſqucJuriſprudemiae‘illu—

flrator ¿ 118. ;St Içsf. Ejuſque laüdes i‘pe'cxáu'm

recenſendae ¡n Allxfanorum Epifcoporum Hí

Roria .- 1ç6._ y ~ _ .

. ‘ , 'Apelliç ínſigms prudcnua .- 2.89.

Apes Ilnxtançlªe . 302.. ~

Arc-:filas phxloſophus . ;30.

Architecture). Etruſcorürn , Quid pracbeaf argu

menfï? 789.’ _ í b ‘ '

Aristotelcs tagmta , cur Platónem fue’rit‘ infecta

(us . 409. E1115 phíloſophſª diu in temfbris ab

‘ Arabibus in lu’cem revocata. ¿JLCuL’ Scholasti

.' - ca apPe lata? zzi. - . l

-- _Ariana haereſis gamñaça in Coricilio Nxcaenogn.

Ars ſoph’íflíczz ,~ acretxcorum imPugnandae verí

_ tatis ſc'utüm ..17, ¡ . ,

Atrebates, ¿Se BEIIOVRCI, quomodo Concilíum con

vºcahant Y_ 187'. _. , , ’

AVªfitlfle íhdoles ſub Tantálo pérſonata . :68.

iAuctohs ſecéffus ſuo jr¡ ruſculo levandac valetu

diñis 'caüffiia {’é Ejus aflítío’ ad pracflamíſſimos

¡vn-os. *7. Confluéritur imbecíllímtís ſuae. [bid-.ªm.

Qgorundam audaculorum'petulantíae . zz. Pro

tcitatur fe unícuíque rcdditurum cum ut'ura lí

' teran’um

I N D E X.

tçrarium mutuum.9.EjuÍdc-m cum lectifſimís Vïu

.ns conſefflls z, ub¡ recitantur a PfaPnOblll adole—

ſccntulo F. narammaea ;duo Ludovici Paterni

Poctac . 2.92: (ªguja. i

Auctorcs quom o intelligendl, ut corundcm cx—

píſcc-mur ſcnſa . 81. '

&Auguflínus dxvim' Platonís phíloſophxa planiſ—

~ſimc ímbutus . 121,-. _ ,

M. Aurelius Caflïodorus dignícatc , & ¡¡tens exi

'miuq . 139. _ o .

Auſomus Impcratorxs Graham pracceptor . x 36.

o

BI

Amebas Bríxonïus adcundus pro addiſccndís

ſolemnioribus verborum ſormulís , quibus ju:

civil: est írrctitum . 14x.

Bembi carmen in Sanazaríí tumulo juxta-Víllam

Mergellínam in Dcíparae Templo, Neapoli.

;08.

Bernard us Maria e Capurcín‘orum família Orator

celebcrrímus . zç.

Bivium paratum in omní vita . ¡96.

Bocacius , Florentinus Clct'ſº ap ellatus. ¡87. Ejus

v Codiccs ?Cªnguros adeam a oleſcentes. x89.

Bonifacíus aws prímus uſuscst dupliciCorona

in iniula l’ontjficja . 40;.

Drums uu- bl'ºVltªtls umaror , a".

'c0

O

C Acſalj plenus blanditiís , GC venuflatc . 96.

Cacc11ius Cypríanus . 130.

Camillps Percy-¡pus ſenior, ¡ICampaní theatri‘

\UÍnIS,'MUÍIS Indulgçbat . ;'oo. , ~

Canon qmgl .² ;98.

Canonpm (,Odxccm , quo temporc Ecclefia habere

coePItf 399.

CartChçls, ,upde ſuam deſumpſit philoſophíam..

Cup‘ mdxvulua corpuſcula , & inane non açlml

ftſólt Z‘ ;47. Cºgin: erzuſum , undc deſumplent?

' ;4 o

~ Carneades nova: Acªdémicºrum doctrina: cxufcí

tªtº‘ o 33°.

( D J \ Call*

[SN ;D ,ªE XÏÏ

Caflïnenſibus plurímum dcbct literaria Reſpublí

ca . 2.34. 0_ ' ¿ '

Cautius procedendum in .studusj &oplnxcmbus

ne in errores dilabamur Inçautx . 415‘. __ -

C. Cclſus , Svetoníus ’I‘ran m-Ilus 7 Omflctílla nus ,

6C Tacítus ¡n decreſcentí ¡nguae Latínae aetate

Scl'iptore's . loz.

Cenſores &Mc-rimas ſunt adepndi . 306. Qqos &

adiít cmunffae narís Horatíus . Ibidem . .

Chríflus Dominus nuſquam alíquíd líterís confi

gnavít ,niſi cum exprobandus erat pharíſaícus

inerudítus zelus . 394’. ‘ ' '

Chrístianí hominis est, qçlam ſibi vcxítatís lu'cem

comparavit, re íqu-ís vel e . 418.

Cicadam ala ne corrípías . 34. 4 ~ ,

Claudíanús Poeta . x Y. ‘ª

Colümnae, lapídca , º laterítla, a Jpſepho deſcríc'

ptae . 49. y

Coïumnarum uſus ad ſe ulcra . çº. _

Columnís Aegyptíis in culpta est Doctrina Moy

ſis q quibus ufi ſunt Pythagoras 7 Plato , 8( aiii .

<2..

Columella , de Re ruflica non ruflíce‘ ſcrípſit ª 1'62..

Comocdiª’ vctus .› 2.74. ,

Comoeçha nova . 17s-. 4

Concihum_ NIcac-num . ;fin Confiantxnopolíça

num pnmum . 396. Ep eſinpm . Ibid. Calche—

donenſe . 3'97. Conflahtíenſe . IMJ. Florenti

num . Ibid. Tridentínum . Ibid.

Concílj'orum díſcrímen quadruplex . 393.

Concilxi Oecúmenící convocandi, legumque feren

darumboteflas ad ſolum Romannm Pontiſicen'¡

ípeç‘iat . Ibid. Ñ

poncxlia _Oecumenica cclebrandí cauſae , qüae?

39s*

Conyícíum , convicío pro ulſare Iícebit Jnre Cí

VIix 3, ſed nonlegejeſu C rífli. 3;.

Cºlªſillxum praefiantium ingenio Vjrorum ſemper.

u Ixe . 47. _

conjucjus Pythagorae cóaevtzs. f6. Ejus philº

ſophxa ad nºs trqnfmiffa . 21;.

COSIH. return , copIaÍn ſuppeditat ver'borum . zz.

²-5‘Cordatz vm confiljum . 17. Ejus est Verxtatem In—

quin-rc,

Ó

INDEXLª

quírere, ſalſitati ſe opponerc . :6. non cºrtar:

convícíis . ;4.

Cl'ítíca_in Satyçam degcncrnns , ímprobªnda . 36.

Ommum amum , & ſcíentíarum comes . Ibíd.

.De

Ecemvíralíum Tabularum rimum caput . 76.

Decemvírí , legibus deſcrí endís ere-ací . 2;!.

Decorum ut ſervetur , quíd ſervandum . K4. ~

Demonstmtívo in genere , quae omittenda? 2.89.

Deus est exorandus , ut mentcm , manumvc no.

&ram diríª-at . zç.

Dialectícae [aus . !97.

Dialectícorum trícac nullo opera:: precio dígnae .

;01.

Díluvíum quadragíma díerum . 3-2..

Diſceptatíones varíáe ín iure cívíli , unde? 86.

Dºctrinae omnes Christízmac , Divinae Scri pturae

mmtamur , oponer_ . ;69.

E.

Eficlcſiae Romanae auctorítas , Latínae lingua:

plurimum contulít firmitatis . K7. -

Eccleſia Romana Conſiitutíonun) Apoſiolícarum

Cgflos. 497. Conflictata ſchilmatcPctri Leo—

nIS . 23$'. A

Eccleſia Chrifli non minus antíqna , quam ípſª

mundus . 388._ _

Edictum Lotharí¡ lmpcratorls pro Romanojurc

evulgando . :37.

;Eloquentes evaclxmus finos inter ,6C eloquente‘ª

conl'uetudo intercedat . 3.4..

Eloquentia , quid P zço. ne dum natura , ſed_ ara

\e comparatur . 2.2.. Tota cjus vis in affectxbus

çíemjís . 2.60. ,

Blºcuuo al’oens profccta ad Oratores. 17;. Eo

rutn elecutíonis díſcrimem. Ibi d.

Elcgançíae partes Latín-¿e linguae , tres . SS.

:EmImCIpatus , quxd? 8;. ‘

Q.,Enmus Poeta . 91. _

Epifiola Johannís XXXI. ad Lectores Parlſi enſes a_d

coercmdmn in quaeflionibus 'Ïhcolegorum 11

(D d) s' cennam

'I ;N ‘D .E x;

tentiam. 334. , _ -

Epictetus . !2.6. Quinn fuent apud Antoninum

\ Pium Imperatorcm . Ibid.

Epi—ſcoporum vita qualis effl: debct? !33. «Eorum

munus praecípuum praedicatio Evangelii . zw.

Eorum exem lar ªb Apofiolo expreií‘um . 3p.

unde vires ¡bi parare debent -, ut muneri tuo

correſpondeant? Ibid.

Epicharmi {ententía . ISO. _ -\"

Epicurus Athemenſis. 31.8. EjllS fama foeda la.

be aſperſa. 3.7.9. _ ,

Epo Cejª uid? Et qms qus ſcopus . 27;.

Eri eus , Cccrops e_x Aegy'pto in Graeciam ad..

tulerunt moras patrios . 2.18.

Errorum cauſsa , quac? !91. . _ '

Eruditorum cenſuſa de çarteſi) philoſophia . 344.

Eruditio diſciplinarumhberªlmm modesta fit , ac

ſuccíncta . ;9.

,Ethicae Christianac corruptae fautorcs a viris zeq.

lo praedítís impugnati 3 411. _

Euçlidis ardor , nt Socratis conſihorum ñcret par

ticeps . 319. _ _ _

Exemplum horrendurn de ïcrli diſCIpulo . 14.

Exilium ., & relegatio qmd? eorumque diferi

men . 176._ j _ _ _ o

Extrema opimonum In Theolqá'ia praECIpue non

{ecus , ac Scyllae, &Charyb ¡¡S ‘ſcopuli deck-,

Bªndª! 41;

x.

F Acilitas intelligendi alicuius auctoris , unª

do? 16s* .

Felicitas ſapientís. Lª.

~Fçliçitas aeterna p_er _idem . 2.17. _

Fidº¡ , & Sacris Lim-Is ceder: debcnt omnmm ar.

tíum doçumentª . 340. _

Fides humªna qmd P 390.

Fortunatus Palumbus laudatur'. 7. ‘

Franciſcu-S Apicius laudatur . Ibidºm , dr 29s-.

Franczſçus Maria Pratillius laudatur . 7. ›

Franc-*iſcus Baconus diligentiflimus in ſcíentiís

' prornovcndis . . . - , ,

Franuſeus Perrarcha Latmae linguae pen* repul

tac

I.N D ’E X.

tae restítutor, 8( Yindcx egregius . 144. Ob egre-ª

, lan) I atim carmims laudem, laurea corona In—

ignitus . !46.

\ Furiarum horrcndarum knagines,cur a I’oetis ex

a'

cogitatae? 2.63.

G Alilaeus. 236. Tubi optici inventor, nccnon ,

IS( Stçllarum , quas Medíc cas appellat ._ B7.

Eius abjuratio coram Qga ¡toribus Fidel pro

exuſcitatª o inione de mºtu telluris Circa So- .

lem , quem ccít immºbilem contra gcrrnanum

Divinaç Scriprurae ſenſum. RS.

Geomemaè Radium cmcndand’ae ment¡ ſatís con<

_ gruum . 2510.

Gcnqs Cªrminís illud eligenclum ., ad quod natu

› \a Imgellimur . 304.

Gloria Literatorum , ¡nvidia aliena . lo.

Grammatxçorum cxoſa conflru-ïiio. 66. Eorumdem

explicarlº m Epigrammate Martiaiis in Procu—

lina_m. 72.. .

Graena oiim magiªſ; omnium pene nªtionum .

9]* _ u _ '

Graccqe lmguae utilitas , ac neceffltas . ¡78. E1115

grana , & venustªs . 13). . _

Grace) prae referis in phiioſophiam mcubucrc .

31;. ~

Graecorum hiloſophorum ſectae . !bídem

Gregoríus yraldus . ¡TL _

Gqílªlmus Budacus Civilis ſapientia’e Magiücr.

1 em.

Guiielmus Okamus Scoti diſcipulus. 334.

HI

Acretícus \fix UIIUS ſuit, qui alícui phiio—

iophorurn [ºctae errores ſuos non debe-at. 37h

Hebraei poeticae artis ¡nin-mares . 46.

Hebraicae linguae peritia iaudanda . 13-9.

Herennius Modestiüus . xao,

Hermoiaus Barbatus . X49.- Ñ

Heromae qumnplurimae in Etruſca poeſ¡ celeber

¡¡¡me . ¡63. _

- (D d) 6 5.El:

INDEX."

&Hieronymus . 1;4.Vc!uti Spíritq Sancto aſfiatus

omnium loquebatur !xng’uxs . lbzdem .

Hieronvmus Fra cast onus . 10…_ _

&Hilaríus Aquitgnus ._ 131._Pr1mus Latmorum ,

qui ín Arianos mvexn . lbzd. , _

H isto riae cognitjo Theologç neceflàrla . ;86. .

H0 mo finitus , ¡deoque fimtum omne , quod Ipfi

ſ cire datur , & imperfectqm z 46. _

Ho minum magna pars_ ml jpdlcgt ſe pofl'e cone¡

pere , quod nequçat :magman , quarc .7 :71.

Hominum ſolertxa m humangs rebus agendís. gets.

Ho merus ſuís Poematís_, mehus , quam phíloſo—

phí, honeflum (10mm 2.79.

Q.,Hmatíus . 97. E us_ loçus Illuflramr . 41. Se poe—

tam díci non ſu flmmt -.~ ;07.

Humana ratio ſemina quaedam ver¡ , & bon¡ con.

tinc-t ab ípſa natura mfita . 416. @modo no.

bis ifla {emingz qppgreant? 417.

Hypocrítarum ¡mqmtas . 192.

_’I

Acpbus Sana-Larios . No. \

J Jªcobus SadoletUS . Iç-I. _

Ignorqntia maker admírqnopís . ‘44.

Ignoràntla nostra a _Sacxls LItenS ªlgienda . 347.

IrIÉperaſtorum constltunones , &t rudentum re—

on a . 2.3:.

Inlcfíammodum Dialectícorum in cudendís vºcí—

! us. Ss'.

In'commodum ex neglectu próprietatís Vocum,

\SC phraſium.'163.

Incommodum duplex cx multiplicítate

rum . ¡99.

Incommodum maximum in fludíis , quale P 249.

, alía duo in adoleſcentibus . Ibid.

Inge-¡mus, qms? 84. ,

~ Ingepium a natura ſuum unícuíquc índitum. z

Inamp, quaç ſemel altas fixerunt radiccs '1 haut

{aula- eradgczzrztur . ¡5*- non minusquae a tenc

rís ann ?s (hdICImus . 2.0:.. -

Initium Sapiemíae, quale ex Platone? Bco.

Inſoleljltíae rxvatorum reípublicae obnºxíae. 114.

Inutiha ut' ¡us dk (lcclilèere . 2.02.. .

.Iº

praccepm

92..

I.N D E -XS

ohannes Pícus Mirandulanus . 148.

Johannes Caſa temere notatus a Críticis." 2.90

Johannes Duns Scoçqs . 33;. - ,

ones , dc Etruſci !cxcnnarum cultorcs . çS. . ª

ovíanus Pontanus . 149.,

ltalícac Línguae or_tus , & progreſſus . 160. Ejüs

cultorcs praçcípm . 16:. ' .

Judeorum regunen a Joíepho Theocratxa. appella

tum . 77.

Judices , qui çlígcndi P 194.

Judicyo pſoPſlº neſas ER innítí. 463. l

udicmm temeraríur’n Pharíſaeí EVRngelící . 19:.

ulía Augufl¡ Caeſarís filía role-gata .' 1:4.

ulíus Caeſar Scaligerus . 13-3.

uríſprudentía undh emanavcrít? 1 6.

urís pxaqcçpta, ſeu pctíus naturae íctata . 22.4.'

uris Cmhs quamplura dogmata,qua: Sectam re

dolcnt Spoicam . 24:.. ‘

urís Stud¡ur_n_Monachís vetítum . 237.

uris çanomu compila'tío a Gratiano . 140. A Gre

gone IX. 4OI.A Bonifacio VIII. 402..-A Clemen—

te V. 4o . Alohanne XXII. lbrd.

Juríſconſu tomm elegantxa laudataa Laflrentío

valla . 14!. Eorum volumína a tot ſeculís ſe—

¡mªta , quo tempore, &r qUa dc‘caſione reper

ta . .143- '

Juríſconſultí rºtí ad humanae Vitae rcgulam rectc

tranſ¡ eqdae. 216‘. Eorum pladta cum Deí legi—

- vbus a ma.zI7.Veram philoſophiam ſectatí.::

uríſconſultçs vere quís? 244.

us Decemvuorum tabulis aeneís íncíſum . çl.

us in Urbe .quando constítutum. 2.31,

us honorarmm , unde? 2.32.'.

us Cjvg‘le aJufliníano in ordínem redactum . 2.33.'

us C1_V11e obstruſisformulís irretitum . 14X

ustínjaſlL‘ISfiVarínae perfecutqr . 116. Chrístíamc

Rehgmms pro ugnªtor . 139. _

influm 1 & honel um a natura nobis ínſita . zz .

uvenalís . 106. Ejus mens ds fervimanumí 10*'

ne r 710 ’ x l

I

.IB-L’

IKN D AX‘

L. -d’

L Actañtfüq Fírmíanus . 1;!.Lªtina Lmgua Prºpagata , 8: confervata lezïu

bus. 6:.. ºmnes pene gentes edocuit. 6?. Ad cm

IIcs artes , bſcxentiaſque manuducit . bid. Ejus

geníum . 67. Urhaflxtqs a 68. Eius vita, huma—

nac com axata . $9. EMS infancia . 90. Ruflica ,›

&horrí al’yrrhi tempºribus . Ibid. Ejüs adole—

fcentia . 9']. .Aetas yirihs. gs‘. Sencctus . 101. Sºª

niunmzi. Ejus puntas vcluti dePOſItum ab unís

Jurikonſulçls conſct vara. wo. Éjus interitu's .

144. Bevivxſcit cum motxLus, legibuſque R0

Inams . K4. Qyomodo CÓmParctur? 16;¡ ln. ca

addlſcen'da ¡dem efl ordo , qugm in vemácula z

:barªta luppedítat . .168. E Ras ejus plurimi neª'

gon¡ ſªceffit Luaretxo . ¡S . Qui cam Blunt-¿vcd

rint? ¡90. . *

Mtinitas quíd? 63( - Ñ

Latina ªlcàcutio , Grammatica quomodo diffe

rant . 7. ' '

Latè'níÓ( Gxammatieíz quid ¡ñ confirmado agent?

C CLatine rectª locuntur , qui Propxiis Romanoru‘m

verbís qtuntur concínno nexu ¡¡mais . 69.

Latina verba a quíbus clelígc‘nda? S9.

Latíni ſcrmon's corruptio 'nndc orça? 1m.

:Latina Vºcab a , latino ncxu-conjungenda .< 171."

Laáinaf Verborum compºſidorks , a Quo hauríen—I

ae . 17:..Latin¡ clcBluíi ſplcndor ſolfdíorj phíloſorhiac ab

antíqux~ ¡misjuriſcodi’ultïs conjunctus . :47.

Latinum Jqvem ab Etruſi-ç [upcratum . zçç.

Laus proprja uandoque Jlcíta . 93. _

Laurentius Va la poflpxtmctam Latínam lmguam¡

primusjn Urbe ¡arme locutus o 189.

Leglsjuhae caPltª_ . 75'

leges Juhac mnlnplices , non codem tampokº 1a

Itªº'1‘íſi5" ª' Irmª"fl' Decg‘cs u_1aequac. !09. u ¡zz e ans . He.

‘ vi pgbhca, Ibid. De Vi prIvataJ. Iin‘d. Repetum

darum . [bid, Peculatus .› In. De annona . 11;.

Agranaſ. 114. De ambm¡ , us'. _Manumíffionís.

117. Jullaqudlcxanae . (bid. Julia', \Y Papi-a POP"

‘ I aca

.

INDEX.

paea . 118. Jxzlía , &~Títía . 119. _De adultetíís .

(bi-1._ Cur Julu de adulteríís !ocotu-r post Julíam

Majeflatís? ¡2.9.

Leges civiles quxd de homicidio adultcraeí’ Lª', .

Cur finanr Pªtri cum adultcro necandªm 1 8: ¿º

líam? Ibid. -

Lªgos Graecorum ad Urbem importandº . 2.273.

Leges humanªe , nªltul'ales , 6; <1¡ vínas ſubflmcnt .

2.26. 4

Leg-cs , Plebiſcjta, Senatus conſulta, 6C Edíaav Prac

torum,qu_ . zz.. _ l

Leges Mumcapaleç acldIſcendac , Gt m methodum

reclígcndae , ut 1n_-tí,tuantur Adoleſccntcs . ;43.

Lcgíbus evidenter Injuflís , ſubclïti non tencmur .

Legumjudaícarum , &e Rommuum collado. 2.19.

Legatís latín: refionſa dabamur , 186,

Laelius Vendictolius lapdatuç . 7. .

'Lex Talionís, ſeu poemª Reelproçx . 23,3.

Libertatcm víolare_-, ncfas. ._

Ling-ua communís m ,lures c Ivjſa . 7;.

Línguae cuique ſuus Lºs. 66. Sun venus .184.

Logica uſi ſuuf SS. PP. lª.) confirman-lis Theolo ¡—

cís varitatibus . 11._ Ejus adinvencot , quis .ª 47.

Eam auxerum novm Oblºſ'VJtíQlLbU—S ¡Prima-tí—

ci 1 (Y Stoíci . 45*. Novª ¡¡Modus çjuſdexn tra,

&andae . hair!.

'I'. Lucretíus Cams . 96. _ _ ,

Ludovicus Pare nus Poeta, concíws nosttr, [ªuda

tqr. x62.._Ca ac Myrna; amoridus clarªs . ſ. '

LYÏICª-D quxd P ;76.

4V-.

Ach ¡ay-e11 us infliçutíonibus \his , quid ¡muy

‘L

1 eric? 2.69.

¡¡Heus V511 &telªrªnuSÑ - mª. .

Mugxfln Íanac doctrmue ,.6: graban: vitae fun:

chgendí, ;9.

Mala praecxpuaºx p'rími pue-míª, l Lpſu quaº? 4;.

Ming-nom… ínſidíae contra .Ludorezn . 1Q,

Mantuamtas objecta Virgilio , '63. .

Manqméflioª, qu-id ?.71. . _

Mal-nalxs.zo7. Nuua utebaçux cxrcumlªcutíogç. 74.

_. Ju¡

I \N D E 'X."

Ejus vitium in ſcribendo . 108. Obſcacnitatibus

expurgatus a PP.Joſuítis . 109.

Martjanus Capella , 1g7.

Maridius Ficinus. 149.

Mami-,bios laudatur . 78.

Mens ſana minime commutanda cum ſor—tunae beª

ms ª xo.

M913 expurgetur oportet ab omni opinione cítia

. rationem . ;16.

Mercurius Trísmegííèus ſcíentíarum inventor . 7;.

Minutius Felix Pati-um lectíflïmus. 130.

Morum diſciplína viguit , vel apud antiquiffimos

Ethm'cos. 2x3. Suum complementoſ!) acccpit a.

, Jeſu Chriflo , :14.

Mos Grªecorum laudabílís . 39. _

MQS Aegyfªtiorum elige-nd¡ cx Philoſophis Sa cer—

dotes , ex Sacerdoçíbus Reg . v4.

Moyſes fiflulae pafloralis , ac mu \cae auctor . 2.72.

NI

CNN Aevius Poeta Campanus. 92,. Ejus Epica

- - phium . 9;. _

Nïioníbus omnibus fui fuere Interpretes , BC Do

- cres . es'.

Neapolitani Seminaríi Rectores laudantur , quod

nonniſi ſolidioribus incumbendum curent . l;

Neapolítana llrbs praedariffima m 0mm oratorum

…genere . 2.4. _

Nicolai Damaſceni monitum . 2.9.

Nicolaus Leonicenus . 148.

Nicolaus Cuſanus_ . ;37.

Nicolaus Copei'nicus . Ibjd.

Nova dílï'erendi methoçlus a doctis viri: acogitªx

ta 3' L'- áï _

Now' amentIIdqa. ;61. _ .

NoYítas hauçpropnum laudis ºli argumentum ,'

- nifi rectª efleratur. ;1.

a

n ' o* '

Bſcuritasunde_? 16ç.

Obſcurítates ¡n prophanis'. \Sc ſacris lítºris;‘Luªe ª. 37*- 'óh ct

INDEX:

Obtrectantïum animí ſunt pracda ſapíentum . ~ 37.'

Oc aſio diſïèrçacionis, z.

OÃCia hoihimshcueinstituti . zo.

Officium Auctoris 11) Patriam . 2.38. i

Opes a Principibus , 8( Summis Pontificibus, fumª

_ma muniſiccntia (ioctis V'iris miníflratac . 147.

_ Opera inçoepta non ſuccedchteflylo,a quampiurid

mis relicta . 2.92.. drfe .

Opiniones dUCentae octogintae octo anriquorum

p iloſophorum de ſummo hominis‘ bono ª 116¡

Oratorís opus , 6C labor . 248. '

Oratoris (àfficium . RJ. ' ¿

Orator de et CHF: iristructus charfis Socrarícxs. 25‘6.

QI‘atio uníus iabíi e“st'e deber. 18;. IlieCebris verbo—

rumqUC lenocmus perm'iſcenda , u: Vulgus al—

‘Iíciatur. 25'ſ. b

origo , &,progreſihs humanae ſapie’ntiae . ç7.

Órigo Codícis, Digestorum, 8: Pandectarum . 23;.

Orígojuris civilis, &Juriſcºnſultorum ſecta aJUªn_

\iſprudentíae candidatispddiſcenda . Zip..

Origo Juris Canonm , judicialis Theologia . ;'89

OVIdÍuS cur a Caeſare relegatus P 12.4.

P.

' Acuv’iizs. 91. ~ _y l ‘

Pandectarum Fatum . 2;?. Florentmm trans-è

lata . 2.36. u _ _

Papa omnes ‘Epiſcoporum radus complectitur 4

377. Legitimus Petri ſuc'ce or. 378,_

Papíníanus . _128.

Papinius Statius . 106. i 7 '

Pariſienſis facultas aclve‘tſus veteres phyſicdç . 1;‘.

Pastoríbus Eccleſiae jus Fst tocrcendí ingeniorum

Iicentiam . 3'41. -

Paffavantíí Horrendum examplum .‘ 14. -

Pa ¡ones è recta via_ ducunr honiines ad ſinuod

am . 22$.

Patavin'itas objecta Livío . 67.

Parricii qui oiíni aPpeHati ? S4. t _

PatriarcÏ-iae , 8C Duces Hebraeorum (ie tebizs natu—

ralíbus iniiructí . 5-7'.

auius _Segnerus praecipuus inter Oratore‘s in aſ-U

irctibus ciendís . 16ſ- ,

?ªii-ª

INDEX.

?aulas Paravínus . 12.9. i l

Petrus Lombardus, cur ſcntenuarum Magxſicr Ip

pellatus . 38:..

Phuedrus legendus a tyrom'bus . !67.

Phoeníces literarum inventores . s'ç. _

Phocnpmena quamplurima per phuºſophxam re

(ent‘xorum explorar.: . ;37. . ,

Philoínphíae praeflantía .. 6C utilxtas . !9. Ejus

hifloria ſcitl: neccflaría nc in errores dílabamur.

ls‘. Ejus gravítas . 170i Philoſophia Graecorqm

adtributª prudentiae Romanorum. 2:2.. 011m

magos purahatur , qui e¡ operam. abat . 3].-.4.

Ut ſerva adhíbcnda ¡n rebus Pide¡ . ;68. Ejus

Suampluríma principia aut falſa , aut non_un—

equaque vera I'n rebus Pide¡ . ;71. Ea mehor ,

quae doctrinae Christi conformíor.. 374.

Plato Athenícnſis . 3:0. Horneri studlohffimm. 60‘.

Prat. tor phllolòphamibus rectª philoſophatufl‘

de ſummo bono. :16. Ejuç facundia apum prac

ſagxo indicara . K7. Ejus opera Barbarorum

eluvíonc pefl'umdata , post quirIÍIue ſºcula ſum—

mo prctío habita . 2.63. Cur fabulis uſqs est? :6ç.

Ejus doctrina cum Moſaica conſcntlens_ . 32.1.

Ad octavum uſque ſeculum ªb apt¡ mor_1bus

Eccleſiae Patribus , utpote conformxor octnnae

Chríí’ci exculta . ¡Lidem , ó‘ 331.

Plautus . 94. Ejus Ephitaphíum. Ibíd.

Planciades Fulgentíus . 137.

Plinius ſeníor , 6C junior . 10;. — ›

Perípateticí, 8C Stoící Logícam auxerum nov::

ohſerVatíoníbus . 4T.

Perhus Poeta ſatyricus. Ioç.

Petrus Bem‘bus . lçI. .

Petrus Gaſiendus . ;42. Eçícurí illuflraror , atque

cmendator. 2,18. Ejus epitaphium . 34;. '

I’oeſiç non arte, fed natura comparatur .1.1. Ejus

fims, ¿Sr, quId ut afl'equatur agendum P 2.6 . Ad

]ecta efleídelcctatío. ut instrumenmm a allí

mendum . 264. Cdſat tempore luctus . ;00.Ejus

definm’ò apud Vete-res . ::77.

Pºetzca apud antiquiffimos Hcbljacorum Propª

ganda!? Religionís ergo . 2, 2. E us utilitas . 273.

Poetae ſae ali-¡uíbus víſi um guras afl'cctare,cum de hs nuſquam togítaverint . 1;. Verbo

rum

.

.INDEXQ

:um phalarís rudºs homíncs ad humaniorem‘

vitªm retraxçruncz :6Q Eorpm ſapícntía Ur

bes commumtac, ¡Uta dcſcrxpya ,~ de {cſpubU—

cae fundatac . 2.66. Quo amhcío Vítza fuga

runt? 1.70. Poetae cum vu go tota re’s‘est . 2.67.

Nunquam a Philoſophía iſcederc debe: . Mid.

Panama! genera vana . 17;. Objícium nobis

p'rae dcuhs rectam _vívendí regulam . :0.79. Poe_

tae pervetpsti opnm'i Phyſicí . 2.80.1’hyſici ., 5C

Matheu'utxci . 2.8:. Mi jurc Poetac appcllari de.

Im? :87. Poetam maxima decet honeſias. ;86.

Qtlae Poeta: ncceffaría? :91. Non captanda ¡ní

tiç argumenta \ltfficilía , ‘fed puſilla , 6C cºntra—

ctxora . 2.94., \IA-{150mm , return ue ſu’pellcx

poeta: nec-dſ ha. zº!. Non Pªyſun. oric legen—

di . ;03. Sex :alos Pºetas , a tnbus Gallis , hos

_ que ab u'noScotí, cm ſupcratos . ;10.

Poenac advcrſusc urnm'atorcs. 78. Quae poenae

in a ultºros _lore Canonico? 12.4._

Poena pªculatus, quae? tu.. ª

S. l’olYcafpus Martyr. 107.

Pomponius Mala ._ 1012._ _

Ponnficcs Romana , qu¡ m' utraque juríſprudcntía

- Magellan?: . 40;. _ Ñ

Pontlfcx‘ con ulendus in cªuffis maxími momenti.

- 4o?.- '

' Mzl’oxciusparo. 94'. ‘ _ '

Prmcçgcs julia: libertatxs víndíces. 4. Cur a Dºo

an. 2.17. .

A. Pxjudcntíus . 136. ‘ A

Prungo alíqupruçn obtrectandí , und: .² ;6.

Pythagoras. Samrus . 315-. Plurimqu MoſaYca ad

ſuªlll phIloſophíam_ tranflulít. [bid, \edit Sa

mu_m , indequc ¡n Italian] q philoſophíarn clo

cmc Crotongc , lçgcſque ltah's dcdjt . ;16. ejus

dºgmatª qmſucnm mplcxati E' ;17.

º*

Qïacfflunculac, de ¡nªmes voculae pcnítus cra<

-(

dícªndac . n.

Qgacſitºrcs ¡¡dei . Vídc Galilacus .

ª.

Ra

I N D E _x5

É. _

R Atíònís abuſus, plurímorum malorum &Rumi;

19;.Récentíore's quamplurími plus aequo Phxloſophoª‘

rum placita a . _

Regnum Dc¡ in unplícitate FIdez ('st ¡ 17.

Regularum abbſus notatlgr . I 9.

Reíyañaè, vana-eſ* glorxà. _I . e

Rehg'ionjs negbtium , quam¡ refçrat ?'40,

Renatus Deſcárte‘s’. 34;. Ejus epxtªp mm. 347.'

antes , ÍÏCÏÍ‘OI‘CS relapfi . 37;. ›

ReſidIIa Quid ? SC quís 'de reſiduis teneatur? lºg; ‘

Robe'rtus Neap'olís Rex literarum z ac Literatorum

amater' .'14ç'. _

Rogeríus Rex díademáte' ínſifl'nítus Papormi Sim-u'

., 'liac MerrnpOlís . :36. Allíſanae Urbls ac Pede— ~

montíí amoenítañs admirator . 2.28. _

Roman¡ quomódo etruſca díſciplin‘á‘filios ſuos md‘,

firm-rent ? 73,¡ ut'que ad Pyrrhí tempora’. non

níſi rei rusticae , & bellicae operam dedere . 61¡

Eorum magistrarus coçcbat c’iv’es latíne loqui .'

62.. Eorum ſeverítas in olemníbus fOQrmulis \‘erª

vandis .l 6;. Demto Fideicommiſio , ceteros

ªctus _Mínimos latíne exprjmebant . !bid. _Ne

(111m Ur ‘ls z ſetl tdtíüs pene Orbis Latinam Lm-I

~ guam Reginam effecerunt . [bid, Qgomodo fer

Vum manumittebant ? 7o. Per verburn viderl

‘ ſuam ex’prímebaút ſententíam . 194. Eorum ¡Ju-5

ríſprudentía ipſifiïma ac Graeeorum Sapienna .

2.2.3. Eorum fludium . 2.19. ‘

Roma legum domicilíum . 2.30.

A‘. ,

S Actos Cañpnès ignoran, nefªas . 17.'. ‘-_ .Sſacraçe Scnprurae lectIo nonpmnibuç ;ndxſcrXÁ

mmçtxm cqnccdenda . ;54. EJUS inſcmaptgoçe

plur-¡morum errorum Cªuflà .,- actern‘o judio()

?umenda gw. EjUS ferias q'uo ad utrum-ª

‘ -r ‘;fêflamentumconflanfi traditiofie in Eccle

lª adſeljvata. 361. Ejus verba_uſque ad mipiª

mos.:{p1ces a Spirítu Saricto díctata .- 36;; ‘EJUS

ſenſus quºtuplex ?_36ç'. Quadruplex ejus ſcnſus

in una vºce qxfiwarur ., 3664 Ejus Studium'

- ' non

I

INDEX,

no? inflaêos , fed docfles , &e pios animos expoi

u at . 3 -. ‘

Salmeronis ïudícíum de Scholaflicae Theologiag

Studio . 384. ' ' ' .

Saliuflíus , Lívius , Ovidílxs , Tibuliuç ²7 Pro er,

nus , Catullus , &Vír‘gihus in viril": ªctaçc ¡nz

guae latináe fioruerunt . 98.

Sanazarius Rudíoſiífimus ín ªbſolvendis èqeçnatig _

bps . ;07. Poetas omnes fuí aeví ſqpexawt . 309,_

Sapxentia olini quae .ª 11%. _

Sapientíaè'human'ae ſço xxs , uíS ?.zu. _ ‘

Saªlentiae qpes abín] IS po efl'onbus_ vmdicanq'

ae. 31.:… " '

Sapí_entes , ui putabantur apud Graecos? 2:12,..

Sapientes fo a verïítatís vi _ducuntur . 2.72._

Satyrª: ,- quid? 2.76.

Sat rICI ínstitutum. 80.

Sea igeçus in Satyrís conſulendus . 81.'

Scaligeri cenſqrá in Lucanum_ . 2.83.

Scientiarum voluptas , quid praestet P’ 2.9.

Scitulorum car end¡ prurigo,ac nªſutíorum muſ#

ſitatío in A qris Qpu_s . 3._

Scribendum ficgtócloquxmur . 174. .

ScriPtorurn mentes ut adſequaxnur, quxd obſee-í

vandum? 9. ‘ '

Sectapulla e , quae ſua dogmata licet. falſa , dc—

ſcrxptª nºn. habºat in. Gºdlªºª ª. ſuxs 19364144 ª

IU! .

Senecgc eonfilmm . 18.

Severinus Boethíus . 13$.

Sidpmus Apollinaris . ¡36.

Sihus_ ¡taliçus ._ 104. \

Szmoq _Bai-xa laudatur . 7,

Simomací , quíBus poenis urgeantur? nd.

Sunonía Religion¡ adver-ſaç . 117.

Socrates Athaenienſi's. ;17. (Do ar. mentatíoniq

- _telq .utehatur P zoç. Ejus índu jo . @6. Ejus

mductíonis regulae . Ibid. Ejus mos in Couºª.

que-¡¡do Ñ ;1.08. Primas inter- Philoſophos ., qui

a‘perto frente locqtus est . 178. Ej us Studium q

3, .

Solíſ mobilitas _probatgr Sacrae Scripturae teflimo.

nus. ;39. ' .

509mm; gugnodo xefellendi .ª 2.04.

Sºu

I N D E X .‘

Sophíſias variismodísv pre-mete o rtet . :07. ÑSpcculzu'i in fiefflibus, line piaçufsonon Luiſumus.

oStatíus quam fludioſus in_ abſolvcndis poeniatibus?

3070

Sulpitía Romana laudatur a Martiali ._ 104.

Superflua_ ‘diçhcn’ſc, z Luagdoquc noemi: . ;8.

z'.

- Abula feng-ima quatuor modorum . ;09.

P. 'Tcrentius . 9Q. regula puntatís laum ſerq

monis . 97. Legendus a tyrqnibus . ¡67.

Tertullíanus., acris ingenii vzr . 1:8. i

'rc-rra:: iminobilitas probatux Sªcrª-.- Sçrrpturac te

flimoniis. ;39. . _

'1'hales Mileſius‘. 31;. quomodo Dcum definiret ,ª

;i4. Ipſius Scctaçoçes; ,ſb-²d. . .

’Theolqgia Poieinica , ſeu Dogmatíca ,.ejuſ ue de

finitio . ;79. Aſceçica . lbid. Lim¡ ica. lbs' Judi

ciulis. lbid.M,0ra_l-Is . 330. Natur' ' Ñ _lbid. Schoª,

laſnca . ;31. _ . ª

'rheologíae quare jugue:: philoſophia.? 38:..

s. Thomas_ A unn-«Isv . 33;. mae ceterís eligendus

pro Sçhqla Iça Theologia , & querº? zSS'

- ThomasLinacer. 1;!. ' ‘ '

Thomas Morus . Ibid.

Thomas Cíçcai*ellius laudatur . 2.47._

'riberxus Cae-far _in latino ſetmone Rudiofiffimus ,

.62.. Ejus Religio in latine lo uendo . \87.

Tignuin uid apudJuriſconſu_tos ,- quidvç apucl

Lªtinos . 8;. ' ‘ ‘ "

TraÑ pedIa quid? 2.76. ‘ .

Tra( Imanes Apoflolicae veluti dep‘ofitum cuflodí

Unmr in Eccleita . 16. ln ¡¡num cºlicçtae a S.Cle,

mente Paper , 8( Mar re . ;89, _

TlªditjºfiffiVlllª . ;74. :Sªid vemat nominª dªd¡

tionis . 37$'. ' "

Trªnſrnarina, ?bjccta Propertio . 67. _

.'.rribonianus \11 ſcculi iordibusjuriſcenſultorum

orationem infuſçavít ., 141.

M. Tulhus Cicero . 96. '

Tuxdus caeªt fibi malum . 37.

'I ums Babilomca º çz..

Ty

i N ‘D E x.;

Tyronum incommoçh . iç. .

Tyrannotum Imagoa veterihus expreffa ª :69;

.V.

Acuum , 6C inanc cut non admiſi'gm a_ cªrte#

fio? ?47.

Valeríus. F accus . !.Ñzç. _

Vallata Pedcmontíi Regio in !id-:mi planicie_ . l.

Varrq Romanorum doctiflimus . 94-. ‘ '

'Vciiejus Patcrculus genere Campanas . !01.

'Verbum nuilum est quod idem , ac aliud , aut

Codem modo ſigqi cat_ , aut Ejuſdcfli_ ſit aeratis.

!77.

Verbum Dei triplex . ;77. .

VCſblS Grªecxs‘ utimur pro egestate [atmorum q

‘7%

Verba Graeca , an liceatÑ Latinis intermiſçere .

¡7 Q -

Vªlga ſuntgſymboia idearum ¡ ideae ſymbola, re.

rum . zç . l . . ‘

Veritas ingrata advocafis Diaboli . 2.47.

Vctcrum mgenia nobis [atºm pratſ; ulerunt_ ad

ſcicntias capcfièndas . 5:9.

Veteris Testamenti Idea ., 36x. v -

'Vim vi re liere licºr cum moderamine Incgipa.

tac tuteac, omniajura, ciafflant . 2.7.0. ‘

Vindicius , primas dicitur manpmiii'us . 71.

Viri eximii qui l’edemomu Civirarezn iiiuflm.

runt. 7. -

Virgilius.99. Ejus venustas in dicenddoflid. In cia.

borandís Bucolicorum libris annos ieptem,Aenei.

dos (lecem confumpſir . loz. Pudicus in_ luis

poemariº. . $7. Guam cautus in afferendis Di—

donis ., & Jut umac adulçeriis . 1.88'.

Ultra progrcdi in orbe literario Vid-:tur nefas 6

H, ‘

Ulpianus Syrus . 12.9. _ _ _ _

Voces, (Inampiurimae _nuliius figmfiçanoms in

alias diſciplmas a Logicís derivzitge . 85'. i

'Voces tropi'cae quandoque ncçefl'ariacª , ut res V1

vidiusexprímatur . 177-_ .

Voculac quaedam 1 6( di imctxu ncuiae , cura pic.

riique adhibitae P ¡66. Y

’o—

"I" N‘ D— E X;

Vocabula inmia a Dialectica elímïmnda . 197._

Item ,~ & quaestíunculae inſipídaç . Ibíd. '

Vox irretormx , quíd pro rie ſigmficet P_ x69.

~llrbanus V. teruam addYdit coronam m inſula

Pontificia . x . d

uſixs quarhm am vocum vitio VCItl neqmt ſcrí

bentibus. 8. _ _ ›

jVulgus quae concípít quíbuſdam ímagmxbus,

Phil' ſophus _ſçlo intellectu duce comprehçndit ._ _

2-68.

‘ z'

PZ" E10 ínerudito , aut mentís humana; ratiocíy_

j níís numquam fidendum est . ;7º.

.Zelhs ſine prudentía plurimum obnoxíus . 41;.

Zelu’s íneruditus , quo; mala peperit in Chrifliana

Republica? 414. ‘_ ' ', - _' -

Zeno, Ekates , Lpgxcae adínventor . 4?. -. " 4

Zeno Clttícus . $7., .

Zoroaflrçs Chqlc aeqs ., Verítatís inter-prºs . (4.

Zoroqstrx Magla (¿md ? (bid. ‘

e

j .I-: .If. N ¡‘53 .

e AMAS-412%?

:rs

. 'ſ

l

No.

I

.—

‘L

I

.

.

\

l

. .l

I

.

.

l O

Ó

.

V \

I

I

* O

., K

.

d .

*.

._ I

\

‘ l‘

I

.

a_

_.hr*

I *v

' I

, ‘ª—

‘v

'h

hibovii - BIblioteca NApoletana

Documents

Transcript of hibovii - BIblioteca NApoletana