Giảimãtrítuệcảmxúc

AndreaBacon&AliDawson

TableofContentsLờigiớithiệu

Chương1Thổihồntrítuệcảmxúcvàocuộcsốngthôngquatinhthần

Trítuệcảmxúclàgì?KiểmsoátbảnthânvàcácmốiquanhệNănglựctrítuệnộitâmNănglựctrítuệgiaotiếpTưduyvàtrítuệcảmxúcChứcnăngcủanãoVùngnãotrướcVùngnãogiữaVùngnãotưduyvàvùngnãocảmxúcKiểmsoátbảnthânnhờvàotrítuệnộitâmvàtrítuệgiaotiếpVìsaotrítuệcảmxúcquantrọng?KiểmsoátbảnthânKiểmsoátcácmốiquanhệChương2

ThổihồntrítuệcảmxúcvàocuộcsốngthôngquacơthểCơthểngườiCảmxúclàgì?Cảmxúcđếntừđâu?VaitròcủacảmxúcCảmgiáclàgì?Cảmxúctácđộngđếnbạnvàmọingườinhưthếnào?TựđánhgiákhảnăngnhậnthứctrítuệcảmxúccủabảnthânChương3

NhậnthứcbảnthânTìmhiểuvềcáctrạngtháicảmxúcNhậnthứcbảnthânlàgì?Vìsaonhậnthứcbảnthânlạiquantrọng?

Điềugìảnhhưởngđếnnhậnthứcbảnthân?Nhậnthứcbảnthântácđộngđếnmọingườinhưthếnào?NhậnthứcbảnthânđểsốngchanhòaCáchoạtđộngpháttriểncánhânChương4

CânbằngcảmxúcCânbằngcảmxúclàgì?Tránh“cơnlũcảmxúc”Vìsaocânbằngcảmxúcquantrọng?CâuchuyệntìnhhuốngKhảnăngcânbằngcảmxúccủabạnởmứcnào?Điềugìảnhhưởngđếnkhảnăngcânbằngcảmxúc?Cânbằngcảmxúctácđộngđếnmọingườinhưthếnào?CânbằngcảmxúcđểsốngannhiênCáchoạtđộngpháttriểncánhânChương5

ĐộnglựcthúcđẩyThếnàolàđộnglựcthúcđẩy?Vìsaođộnglựcthúcđẩyquantrọng?Điềugìảnhhưởngđếnđộnglựcthúcđẩy?KiểmsoátnguồnnănglượngXácđịnhmụctiêuvàđịnhhướngĐộnglựctácđộngđếnmọingườinhưthếnào?TạođộnglựcthúcđẩyđểsốngýnghĩaCáchoạtđộngpháttriểncánhânChương6

NhạycảmxãhộiNhữngmốiquanhệbềnvữngNhạycảmxãhộilàgì?Vìsaonănglựcnhạycảmxãhộiquantrọng?Điềugìảnhhưởngđếnnănglựcnhạycảmxãhội?TạosựđồngcảmNhạycảmxãhộitácđộngđếnmọingườinhưthếnào?

NhạycảmxãhộiđểlàmviệchiệuquảCáchoạtđộngpháttriểncánhânThựchànhgiaotiếpChương7

SứcảnhhưởngQuátrìnhlantỏaSứcảnhhưởnglàgì?Vìsaosứcảnhhưởngquantrọng?BàitậpđánhgiásứcảnhhưởngĐiềugìtácđộngđếnsứcảnhhưởng?Sứcảnhhưởngtácđộngđếnmọingườinhưthếnào?TạosựảnhhưởngvìmụctiêuchungCáchoạtđộngpháttriểncánhânChương8

TrựcgiácTrựcgiáclàgì?Vìsaotrựcgiácquantrọng?Điềugìtácđộngđếntrựcgiác?GiữthếcânbằngTinvàotrựcgiácđểhànhđộngsángsuốtCáchoạtđộngpháttriểncánhânChương9

ÝthứcđạođứcÝthứcđạođứclàgì?Tạisaoýthứcđạođứcquantrọng?LàmrõýthứcđạođứcĐiềugìảnhhưởngđếnýthứcđạođức?Ýthứcđạođứcảnhhưởngđếnmọingườinhưthếnào?GiữvữngýthứcđạođứcđểtạodựnglòngtinCáchoạtđộngpháttriểncánhânChương10

Bảnsắcvănhóacánhân“Cáchbạnứngxửnóilênvănhóacủabạn”

TruyềncảmhứngchomọingườiNhữngbướcđikếtiếpPhươngpháphỗtrợPhụlục7yếutốcủatrítuệcảmxúcNhữngcôngcụhữuích

Đ

Lờigiớithiệu

ãbaogiờbạnthoáiluitrướcmộttìnhhuốngnàođóhaykếtthúcmộtcuộcchuyệntròmàsauđóbạncảmthấybốirối,ngượngngùng,giậndữhoặcthấtvọngchưa?Nếucó,hãytựhỏi:

•Tấtcảchuyệnnàylànhưthếnào?•Vìsaohọphảnứngnhưvậy?•Vìsaomìnhlạithốtranhữnglờinhưthế?

•Vìsaomìnhcócảmgiácnày?Cóthểbạnkhôngbiếtnguyênnhânkhiếncácmốiquanhệcăngthẳng,tuy

nhiên,sựbấthòasẽtạonênnhữngcảmxúckhôngmấydễchịuvàcóthểảnhhưởngđếntâmsinhlýcủabạn.Khitinhthầnbấtổn,bạnsẽkhósuynghĩthấuđáomọichuyện,thậmchícòncónhữnglờinóihoặchànhđộngmàsaunàybạnsẽphảihốitiếc.

Cảmxúccótácđộngrấtmạnhmẽ.Nếukhôngđượcđiềutiếtmộtcáchhàihòa,cảmxúccóthểảnhhưởngđếnsứckhỏe,hạnhphúcvàthànhcôngcủabạn.

Giảimãtrítuệcảmxúcgiúpbạnhiểuđượckhởinguồncủacảmxúc,cáchchúngtácđộngđếnbạnvàquantrọnghơnlàcáchtậndụngsứcmạnhcủacảmxúcđểđạtđượcthànhcông.

Trongmôitrườngkinhdoanhnhiềubiếnđộngnhưhiệnnay,việckếthợptrítuệcảmxúc(EI–EmotionalIntelligence)vàtrítuệduylýsẽgiúpbạnnângcaolợithếcạnhtranh.Khilàmchủtrítuệcảmxúc,bạnsẽnhậnthứcbảnthânrõhơn,dễdànghòahợpvớimọingườivàcókhảnăngtạonênmộtbảnsắccánhânbềnvững.

Quyểnsáchnàysẽgiúpbạnpháttriểnvàhoànthiệnbảnthâncũngnhưcácmốiquanhệbằngcáchtậptrunghướngdẫnbạnlàmthếnàođể:

•Hiểurõtrạngtháitâmsinhlýcủabảnthân•Vượtquanhữngthăngtrầmtrongcuộcsống•Tăngcườngsứckhỏechobảnthânvàmọingười•Củngcốcácmốiquanhệ•Gọtgiũatrongngôntừvàlinhhoạttronghànhđộngđểhòahợpvớimọi

người•Đánhgiácaovàtintưởngvàotrựcgiác•Thểhiệnbảnthânmộtcáchnhấtquán

Hãynghĩđếnmộtngườicóảnhhưởngtíchcựcđếncuộcsốngcủabạn.Đócóthểlàngườitruyềncảmhứngchobạn,ngườimàbạntôntrọng,ngườimàbạncómốiquanhệmậtthiết,hoặcngườikhiếnbạncảmthấythoảimáikhiởbêncạnh.Họcóthểlàmộtngườibạncủabạn,sếp,đồngnghiệphoặckháchhàngthânthiếtnhấtcủabạn.Mốiquanhệnàycóthểcótừtrướchoặcvừamớihìnhthành.Vìsaongườinàylạihiệndiệntrongtâmtrícủabạntrướctiên?Điềugìkhiếnhọtrởnênkhácbiệtsovớinhữngngườicònlại?Họđãlàmgì?Họcósứcảnhhưởngrasao?Hãyghichúvàosổtaynhữnggìbạnđangnghĩlúcnàynhé.

Chương1

Thổihồntrítuệcảmxúcvàocuộcsốngthôngquatinhthần

Trítuệcảmxúclàgì?Điềugìkhiếnmộtngườithậtsựkhácbiệt?Khitìmralờiđáp,bạnsẽthấy

đókhôngchỉlàmộtmàlàsựkếthợpnhiềuthuộctínhcánhân.Nóichínhxáchơn,đóchínhlàtrítuệcảmxúc.

Nhiềungườinghĩrằngtrítuệcảmxúcmềmmạivàmỏngmanh,vànếutrítuệcảmxúccómàusắc,ắthẳnhọsẽnghĩnócómàuhồng.Cóthểbạncũngđangnghĩvậy,nhưngkhiquyếtđịnhđọcquyểnsáchnày,nghĩalàbạnđãsẵnsàngkhámphámộtquanniệmmớicũngnhưcáchápdụngsứcmạnhtrítuệcảmxúccủamìnhvàocuộcsống.

Thựctếlàhầuhếtmọingườiđềucótrítuệcảmxúcởmộtmứcđộnàođó.Tuynhiên,việcbạncóhànhđộngtheotrítuệcảmxúchaykhôngcòntùythuộcvàoniềmtinvàcáchbạnđánhgiácảmxúccủamình;hơnnữa,điềunàycònphụthuộcvàosựhiểubiếtcủabạnvềsứcảnhhưởngcủatrítuệcảmxúcđốivớicuộcsốnghiệntạicủamình.

Chươngnàysẽlàmrõbảnchấtcủatrítuệcảmxúccùngnhữngdạngthứcliênquanđếnđịnhnghĩacủanó,đồngthờilàmsángtỏkháiniệmnănglựctrítuệnộitâmvànănglựctrítuệgiaotiếpđểcónhữnggiảithíchcănbảnvềsựhàihòagiữavùngnãocảmxúcvàvùngnãonhậnthức.

Quanhữngkhókhănthửtháchcủacuộcsốnghiệnđạiđượcminhhọatrongchươngnày,bạnsẽthấytrítuệcảmxúckhôngmềmmạicũngchẳngmỏngmanh,khôngđơngiảnvàcàngchẳngphảimàuhồng.Bạnsẽnhậnrarằnghànhđộngtheotrítuệcảmxúclàcáchcủngcốnănglựcbảnthânvàtạodựngmốiquanhệtốtđẹptrongmôitrườnglàmviệcvớiđồngnghiệp.

Nhằmlàmsángtỏvàloạibỏmộtsốsuydiễnliênquanđếntrítuệcảmxúc,bạncầnhiểurằngtrítuệcảmxúclàkhảnăngthấuhiểuvàđiềutiếtxúccảmđểnhậnthứcbảnthânrõhơncũngnhưđểcủngcốvàmởrộngcácmốiquanhệdễdànghơn.

Khảnănghànhđộngtheotrítuệcảmxúccủamộtngườiphụthuộcvàomứcđộtrưởngthànhvềmặtxúccảmcủangườiđó.Sựtrưởngthànhnàyđượcbồiđắptheothờigian,từnhữngtrảinghiệmgópnhặttrongcuộcsống,đếnnănglựcnhậnthứcbảnthânngàymộthoànthiệnvàsựthấuhiểuvềkhảnăngtươngtáccủabảnthânvớinhữngngườixungquanh.Chínhvìthế,trítuệcảmxúcđượctíchlũydầntheotuổitácvàkinhnghiệmcủabảnthântatrongsuốthànhtrìnhcủacuộcsống.

Năm1990,PeterSaloveyvàJackMeyerlànhữngngườiđầutiêndùng

kháiniệm“trítuệcảmxúc”đểmôtảcáchmọingườithổihồn“trítuệ”vàoxúccảm.Sauđó,TiếnsĩDanielGoleman(Mỹ),GiáosưMalcolmHiggsvàGiáosưVictorDulewicz(Anh)đãđưarađịnhnghĩachocụmtừnày.Sauđâylànhữngđịnhnghĩađượcđúckết:

Trítuệcảmxúclàkhảnăng:-Nhậnbiếtcảmxúccủamìnhvàcủamọingười.-Giảitỏacăngthẳngvàtruyềncảmhứngchobảnthân.-Kiểmsoátcảmxúcnộitâmvàcácmốiquanhệ.

KiểmsoátbảnthânvàcácmốiquanhệTừđịnhnghĩatómtắtởtrên,bạncóthểnhậnthấytrítuệcảmxúctrước

tiêncóliênquanđếnkhảnăngkiểmsoátbảnthân.Đểlàmđượcđiềunày,bạncầnphảicókhảnăngtựnhậnthứcmạnhmẽ,niềmtinmãnhliệtvàobảnthânvàlòngtựchủkiênđịnh.

Thứhai,trítuệcảmxúcliênquanđếnkhảnăngkiểmsoátcácmốiquanhệcủabạnvớimọingười.Khảnăngnàyđòihỏibạnphảinhậnbiếtđượccảmxúcvàphảnứngcủanhữngngườixungquanh,đểtừđóxâydựngnhữngmốiquanhệlâudàivàbềnvữngdựatrênsựthấuhiểunày.

Đểpháttriểnhaikhảnăngtrên,bạncầnphảidựavàonănglựctrítuệnộitâmvànănglựctrítuệgiaotiếp.Đâychỉlàhaidạngthứctrongthuyết“đathôngminh”(multipleintelligences)doGiáosưHowardGardnercủatrườngHarvardnghiêncứuvàthảoluậntrongcuốnFramesofMind(tạmdịch:Cơcấunhậnthức)củaông.

NănglựctrítuệnộitâmNhờnănglựctrítuệnộitâm(haycòngọilàkhảnăngtựnhậnthức),bạn

sẽxácđịnhđượcnhữnggìđangdiễnrabêntrongbạnvàcânnhắcnhữngđiềucầnlàm.Ngoàira,trítuệnộitâmcòngiúpbạnnhậnthứchànhđộng,suynghĩvàxúccảmcủamình,nhờđóbạncóthểkiểmsoátbảnthânvàcảmxúccủachínhmình.

NănglựctrítuệgiaotiếpNănglựctrítuệgiaotiếp(haycòngọilàkhảnănggiaotiếpxãhội)giúp

bạnxácđịnhdễdànghơncảmxúccủangườikháccũngnhưcảmnhậnđúngđắnhơnvềcácmốiquanhệ,từđóbạnsẽquyếtđịnhsángsuốthơnvềnhữngđiềumìnhcầnlàm.Nănglựctrítuệgiaotiếpgiúpbạndễhòahợp,cảmthôngvàtácđộngđếnmọingười,vànhưvậy,bạncóthểtruyềncảmhứngvàtạolòngtinởnhữngngườimàbạntiếpxúc.

TưduyvàtrítuệcảmxúcXưanay,việcđánhgiátrítuệconngườiđượcdựatrênkhảnăngtưduyvà

nhậnthức;vàtừđầuthếkỷhaimươi,ngườitađãdùngcácbàikiểmtrachỉsốthôngminhIQđểxácđịnhkhảnăngtưduyvànhậnthứccủaconngười.KhikhảnăngngônngữvàtưduytoánhọclogicđượcđềcaotrongcáctrườnghọcthìchỉsốIQnghiễmnhiêntrởthànhthướcđosựthànhcôngcủamỗingười.

Tuynhiên,trongnhữngnămgầnđây,mộtsốnghiêncứucủacácnhàtâmlýhọcđãlàmdấylênmộtnhậnđịnhmới,đólàngoàichỉsốIQcòncónhiềutiêuchíkháccóthểđánhgiámứcđộthànhcôngcủamộtngười.Nhữngtiêuchínàyphầnnhiềuliênquanđếnkhảnănghòahợpcủamộtcánhânvớinhữngngườixungquanh-chúngtavẫngọiđólàtrítuệcảmxúc.

Năm1996,TiếnsĩDanielGolemanđãkhiếncảthếgiớiphảiquantâmđếnkháiniệmtrítuệcảmxúckhiôngxuấtbảnquyểnsáchđầutaycủamình:EmotionalIntelligence–WhyItCanMatterMoreThanIQ(TạisaotrítuệcảmxúclạiquantrọnghơnIQ).QuyểnsáchnhanhchóngđượcnhiềungườibiếtđếnvàtrởthànhtựasáchbánchạykhiđasốbạnđọcđềuđồngquanđiểmvớitácgiảrằngchỉsốIQkhôngphảilàthướcđoduynhấttiênđoánsựthànhcôngcủamộtngườitrongmọikhíacạnhcuộcsống.

TheoGoleman,trítuệcảmxúcẩnchứanhiềusứcmạnhvàđâychínhlà“mộtthướcđoquantrọngcóthểđánhgiánănglựclãnhđạo”.Saucuộcnghiêncứudiễnravàonăm1998phântíchmôhìnhnănglựccạnhtranhcủa188tậpđoànđaquốcgia,GolemancàngtintưởngvàoưuthếcủatrítuệcảmxúcsovớichỉsốIQvànănglựcchuyênmôn.

Kểtừđó,nhiềunhàtâmlýhọckhácđãthuthậpsốliệuđểcủngcốmốiquanhệgiữatrítuệcảmxúc,nănglựcvàquátrìnhthăngtiếntrongsựnghiệpcủamộtcánhân.Giờđây,khiđánhgiámứcđộthànhcôngtrongcôngviệc,ngườitađãbắtđầuthừanhậntrítuệcảmxúcquantrọnggấphailầnchỉsốIQvànănglựcchuyênmôn.

ChứcnăngcủanãoNhờcácnhàthầnkinhhọcvàtâmlýhọc,chúngtahiểurõhoạtđộngcủa

nãobộvàsựtươngtáccủanãovớicơthểconngười.Theođó,bộnãođượcchiathànhbavùng:vùngtrước,vùnggiữavàvùngtrungtâm.Vùngtrướcvàvùnggiữađượcnốibằngcácrãnhthầnkinhchophépvùngnãotưduyvà

vùngnãocảmxúckếthợpvớinhauđểxácđịnhvàđiềuchỉnhphảnứngthíchhợpvớitìnhhuống;cònvùngnãotrungtâmchịutráchnhiệmvềcácchứcnăngthểchấtcơbảnmàchúngtasẽkhôngđềcậpnhiềuởđây.

VùngnãotrướcVùngtânvõnão(neo-cortex)nằmngaytrênbộnãovàlớpvỏnão.Thuật

ngữ“neo”nghĩalà“mới”,chothấyvùngnãonhậnthứcnàychỉxuấthiệnởconngườivàđãtiếnhóasuốtnhiềuthếkỷquakểtừlầnđầutiênconngườicónhucầuhoạchđịnh,tổchứcvàgiaotiếpvớingườikhác.

Ngàynay,vùngvỏnãotrướcđượcxemlàtrungtâmđiềuchỉnhkhảnăngphântíchvànănglựcchuyênmôncủamỗingười.Vùngtưduyhiệuquảnàycóchứcnăngnhanhchóngnắmbắtthôngtinvàđàosâutìmhiểubằngcáchnốikếtdữliệuvàcácýtưởngmới.

VùngnãogiữaĐâychínhlàphânkhunãođiềukhiểncảmxúc:hạchhạnhnhân

(amygdala)vàhệlimbicgiúpkiểmsoátcảmxúccủacơthểvànhucầucánhân.

Kỹnăngcủaconngườiđượchìnhthànhnhờvàođộnglựcthôithúc,nỗlựcthựchiệnvàsựtiếpnhậnphảnhồi.RấtnhiềuphươngpháptrongLàmchủtrítuệcảmxúctậptrungvàophầntrungtâmcảmxúcnày.Khảnăngtiếpthucủavùngnãogiữanhìnchungchậmhơnvùngnãotưduyvìquátrìnhtiếpthuyêucầuvùngnãocảmxúcphảiluyệntậplạivàđôikhikhiếnchúngtaphảithayđổimộtsốthóiquencốhữu.Tuynhiên,chínhvìthôngtinxửlýđượclặplạivàthựchiệnnhiềulầnnênnhiềukhảnăngthôngtinsẽđượclưugiữvàghinhớtrongsuốtnhiềunămsau.

VùngnãotưduyvàvùngnãocảmxúcQuanniệmchorằngvùngnãotưduylànơihìnhthànhnhậnthứccóthể

khiếnnhiềungườihiểulầmvùngnãonàycóvaitròquantrọnghơnvùngnãocảmxúc.Trênthựctế,nhiềunghiêncứuđãchỉrachínhvùngnãocảmxúcvàhệlimbicmớilàtrungkhuthậtsự.

Khảnăngtưduyvànhậnthứccủavùngnãođiềukhiểncảmxúccóthểkhôngcao,nhưnghệlimbicluônhoạtđộngkhôngngừngđểthuthậpdữliệuvànócókhảnăngxửlýkhốilượngdữliệukhổnglồlênđến6triệubits/giâysovớikhảnăngxửlý10-100bits/giâycủavùngnãotưduy.

Khảnăngthuthậpvàthẩmđịnhmộtlượnglớnthôngtinlàmộtchứcnăngđặcbiệtquantrọngcủanãobộ.Nóchophépvùngnãođiềukhiểncảmxúcliêntụctruyềnthôngtinđếncáchệthốngtrongcơthểconngười,xácđịnhđiềugìđangdiễnravàlầnlượtkiểmtranhữngdữliệumớisovớikhodữliệuđanglưutrữđểcậpnhậtkịpthời.

Hãycùngxemmộtvídụđơngiảnminhhọachovaitròquantrọngcủatrungkhunày.Thửtưởngtượngbạnđangtròchuyệncùngmộtvịkháchhàngquantrọng.Lúcnày,vùngnãotưduycủabạnphảicăngsứchoạtđộngđểtiếpnhậnthôngtin,phánđoántìnhhuốngvàxửlýdữliệuđểcónhữngphảnứngkịpthời.

Tronglúcnày,vùngnãocảmxúccũngđồngthờithuthập,xửlýthôngtintiếpnhậntừ5giácquan(mắt,tai,miệng,mũivàda)vàhệthốngnộiquan(tim,phổi,ruột,thầnkinh,nộitiếtvàmiễndịch).

Vùngnãocảmxúccủabạnđangđọcthôngtinquanétmặtvịkhách,lắngngheâmđiệuvàbắtlấycảmxúccủahọkhibạnđốiđáp.Thôngđiệpmàvùngnãocảmxúcnhậnđượccóthểphânthànhnhiềucungbậcnhư:“Họthíchnhưvậy”,“Họbắtđầuchánnản”hoặc“Họkhôngđồngtình”.

Vùngnãocảmxúccũngtiếpnhậnvàxửlýcácthayđổibêntrongcơthểbạn–cảmgiácnônnaotrongdạdàytăngcao,nhịptimtăngmạnhvàmáuđổdồnlênmặt.

Saukhixửlýdữliệuvớitốcđộcao,vùngnãocảmxúcsẽcungcấpnhữngthôngtinđặcbiệtquantrọngnàychotrungkhutưduy,nhờđóbạncóthểthayđổiphongcáchgiaotiếpsaochophùhợpnhất.

Kiểmsoátbảnthânnhờvàotrítuệnộitâmvàtrítuệgiaotiếp

Bạnvừanắmđượchoạtđộngcơbảncủanãobộvàvaitròcủavùngnãocảmxúctrongviệccungcấpnguồnthôngtinvàdữliệuquýgiáchotrungkhunãođiềukhiểnkhảnăngtưduyvànhậnthức.Bâygiờ,bạncóthểbắtđầutìmhiểutầmquantrọngcủanănglựctrítuệnộitâmvàtrítuệgiaotiếp.

Thườngthìchúngtakhônglưutâmđếnnhữngnhậnthứcmàcácgiácquanghinhậntừnguồndữliệubênngoàihoặcquahệlimbic.Tuynhiên,quátrìnhnàydiễnraliêntụcvàđềuđặn.Nếunhậnra,bạnsẽcóđượcmộtchuỗi

thôngtinmàdựavàođó,bạncóthểraquyếtđịnh,đánhgiávàphảnhồi.Mộtkhinhậnthứcrõsựhiệndiệncủanguồndữliệucảmxúcnày,bạncó

thểbắtđầusửdụngchúngmộtcáchhiệuquảđồngthờicókhảnăngkiểmsoátsuynghĩ,hànhđộngvàcửchỉcủamình.

Vìsaotrítuệcảmxúcquantrọng?Vềbảnchất,trítuệcảmxúcchophépbạnkiểmsoátbảnthânvàcủngcố

cácmốiquanhệđểcóđượcmộtcuộcsốngviênmãn.Quanniệmnàykhôngmớivàkháiniệmvềtrítuệcảmxúccũngkhông,bởilẽbảnnăngcủaconngườilàhướngđếnhạnhphúc,sứckhỏevàthànhcôngtrongcuộcsống.

Vậyđiềugìkhiếntrítuệcảmxúctrởthànhđềtàihàngđầuđượcnhiềungườinhắcđếntrongnhữngnămgầnđây?Vàvìsaoviệcnhậnracũngnhưvậndụngsứcmạnhcủatrítuệcảmxúclạiđặcbiệtquantrọngtrongthờiđạinày?

Trênthựctế,chínhnhữngtháchthứctrongcuộcsốnghiệnđạingàynayđòihỏiconngườiphảicótrítuệcảmxúcđểcóthểkiểmsoáttốtbảnthâncũngnhưcácmốiquanhệxungquanh.

KiểmsoátbảnthânMộtthếgiớikhôngngừngthayđổiBấtổnvàbiếnđộnglàhaitừdiễntảchínhxáccuộcsốnghiệnđạingày

nay.Tronggần30nămqua,cácnướccôngnghiệpđãchứngkiếnnhiềuthayđổiđángkểdonềncôngnghệvàthôngtinliênlạcliêntụcpháttriển.

Mỗicánhânđangphảiđốimặtvớinhiềubiếnđộngkhicáctổchứcliêntụccơcấulạiquymô,mởrộngthịtrườngvàđềxướngnhiềugiảiphápcũngnhưcôngnghệđểthaythếnhữngcáicũ.Giaiđoạnpháttriểnnàydiễnramạnhmẽnhưvũbãovàviễncảnhtươnglaicũngkhôngnằmngoàiquyluậtđó.Cácnhântốlàmđộnglựcthúcđẩykinhtếcũngthayđổitừhànhđộngsangtưduy.Ngàynay,địnhhướngnềnkinhtếchủyếudựavàocácmốiquanhệvàcáchchúngtatươngtácvớinhữngngườixungquanh.

Chínhvìvậy,mỗicánhânphảiliêntụcrènluyệnkhảnăngtựnhậnthức,nângcaosựtựtin,tựchủvàtựlựcđểthíchnghivớinhữngthayđổikhôngngừngvàáplựctừcuộcsống.Bêncạnhđó,mỗingườicũngcầnphảiđàosâutìmhiểucáchthứcgiaotiếphữuhiệuđểhòanhậpvàmởrộngcácmốiquanhệtrongxãhội.

CôngnghệhiệnđạiCùngvớinhữngbướctiếnmớitronglĩnhvựccôngnghệ,giờđâychúngta

khôngnhấtthiếtphảingồilàmviệctạivănsửdụngdâycápđểnốikếthệthốngdữliệubởiviệctruycậpthôngtinđãtrởnêndễdàngvàthuậntiệnhơnbaogiờhết.

Song,thànhtựucũngmanglạinhiềutháchthứcbởitốcđộtruyềnthôngvàlượngthôngtinkhổnglồluôncósẵnsẽtạoraáplựcthờigianvàtâmlýđuatranh.Điềunàylàmgiatăngnhucầukiểmsoátbản

thâncủamỗingười,đồngthờiđòihỏimỗichúngtaphảibiếtcáchlàmchủbảnthân,rènluyệntrựcgiácvàkhảnăngtưduy.

CơcấutổchứcKhicơcấutổchức“phẳng”,cácvấnđềcánhânngàymộtphátsinhnhiều

hơnvàtráchnhiệmtrongcôngviệccủamỗingườingàycàngtăngcao.Nếucơcấutổchứckhôngcóthứbậc,mọingườisẽlàmviệcmàkhôngcóđịnhhướng.

Mỗinhânviêncóthểcảmthấybịcôlập,căngthẳngvàquátảitrongmôitrườnglàmviệcmới.Khôngđượchuấnhuyệnvàthiếukỹnăngquảnlýcôngviệc,họsẽkhóvượtquaáplựcvàdễsuysụp.

Nếuđanglàmviệctrongmôitrườngtươngtự,bạncầncókhảnăngtựchủmạnhmẽvàkhảnănghồiphụccảmxúcnhanhchóng.

KiểmsoátcácmốiquanhệThấuhiểuvàgiữchânkháchhàngKháchhàngngàynaycórấtnhiềuquyềnlựachọnvàcóthểdễdàngtiếp

cậnvớimộttiếpcậnvớimộtlượngthôngtinkhổnglồ.Chínhvìvậy,họđặtrayêucầurấtcaovàkhákhônngoankhithươngthảohợpđồng.Điềuđócónghĩalàsựchânthành,cởimởvàlòngtintrởthànhyếutốquantrọngtrongviệcpháttriểnquanhệkháchhàng,đồngthờiviệctạodựngsựtôntrọngvàtháiđộhợptácnơikháchhàngcũngngàycàngđượcđềcao.

Quanniệmnàynghecóvẻđơngiản,nhưngtrênthựctế,chúngtachỉcóthểđạtđượcnhữngđiềulýtưởngđónhờvàokỹnănggiaotiếpvàsựnhạycảm,tinhtếcủabảnthântrướcmỗilờinóihoặccửchỉcủakháchhàng.

HợptácđaphươngTrongmôitrườngtoàncầu,hợptácđaphươngđãtạonênnhiềuthànhtựu

lẫntháchthứcđốivớicáccánhânvàtổchức.Sựkhácbiệtvềvănhóakhôngphảilúcnàocũngtạonênràocản,màthựcchấtkhókhănchỉphátsinhkhinhữngngườitrongcuộckhônghiểuđượcsựkhácbiệtnày.

Trítuệcảmxúcgiúpchúngtathấuhiểuxúccảm,suynghĩvànhucầucủangườikhác.Ngaycảkhingônngữkhôngđồngđiệuthìgiaotiếpvẫncóthểhìnhthànhnhờvàocửchỉnétmặt,ngônngữhìnhthểvàkhảnăngsuyluận.Việcnhậnravàđoánđịnhchínhxácnhữngyếutốnàyđóngvaitròquantrọngtrongquátrìnhhìnhthànhvàpháttriểncácmốiquanhệ,giúpmọingườixíchlạigầnnhauhơnvàcùnghợptáchiệuquả.

TómtắtChương1đãgiảithíchsựcầnthiếtcủatrítuệcảmxúccũngnhưcách

nãobộlưugiữvàđiềuphốinguồntrítuệnày.Rõràngvaitròcủatrítuệcảmxúcrấtđượcxemtrọngtrongmôitrườnghiệnđạingàynay,vìthếbạncầncógiảipháptậndụngvàpháttriểntrítuệcảmxúc.

Trướckhitiếpnhậnnhữngbướctăngcườngtrítuệcảmxúctiếptheo,hãycùngđiểmlạivàghinhớnhữngđiềusau:

•Vaitròcủatrítuệcảmxúcquantrọnggấpđôichỉsốthôngminh,vàkhibạnđóngvaitròlàngườilãnhđạotrongmộttổchứcthìtrítuệcảmxúccàngđóngvaitròthiếtyếu.

•Vùngnãocảmxúccóthểchiphốihoạtđộngcủavùngnãotưduynếubạnkhông“kiểmsoát”và“dunghòa”cảmxúccủamình.

•Đểtăngcườngtrítuệcảmxúc,bạncầnphảinhậnrađồngthờikiểmsoátđượccảmxúcvàcáctácđộngtâmlý.

•Đểdễdànghợptácvớimọingườivàgặtháithànhquảtrongcôngviệc,bạncầntiếpnhậnvàđánhgiáđúngnhữngdấuhiệumàmìnhnhậnđược.

Hãyhànhđộng!Đếnbướcnày,bạnnênthấyhàilòngvìđãhiểuđượctầmquantrọng

củatrítuệcảmxúctheophươngpháplogicvàduylýnhờvàotrítuệnhậnthức.ĐãđếnlúcbạnbướcsangChương2đểkhámpháchínhmìnhvàbướcvàocuộcđốithoạigiữatinhthầnvàthểchất.Bằngcáchnày,bạncóthểsuynghĩvàhànhđộngmộtcáchgiàutrítuệcảmxúc.

Kháiniệmđiềuchỉnhcơthểnghecóvẻlạlẫmvàsẽkhiếnbạncảmthấykhôngthoảimái.Nhưngđãbaogiờbạnthậtsựnghĩđếnmộtthựctếlàcónhữngngàybạncảmthấyrấtlạcquanvàhứngkhởi,nhưngcũngcónhữnglúcbạnthumìnhtrongnỗithấtvọngvàchánchường?

Khiđọctiếpchươngsau,bạnsẽkhámpháđượcđiềugìđangdiễnrabêntrongcơthểvàđiềugìẩnsaunhữngcảmxúchoặctrạngtháitinhthầncủamình.Bạnsẽbắtđầuhiểuđượcngọnnguồncủacảmxúc,nhữngkiểucảmxúckhácnhauvàsựkhácbiệtgiữacảmxúcvàtâmtrạng.

Đihếtchươnghai,bạnsẽbiếtđượcnhữngyếutốnàolàmnảysinhcảmxúcvàcảmxúcđóảnhhưởngđếnbạnbằngcáchnào.Bạnsẽhiểurằngluôntồntạimộtcuộcđốithoạinộitạigiữatinhthầnvàcơthể,vàbạnnhậnrabạncóthểtrởthànhmộtphầncủacuộcđốithoạiđónếubạnbiếtcách“dunghòa”.Bằngcách“dunghòa”vàtinvàonhữngcảmxúccủamình,bạncóthểnắmbắtđượcnhữngđiềucơthểđangnóivớibạnvàhànhđộngmộtcáchgiàutrítuệcảmxúc.

Chương2

Thổihồntrítuệcảmxúcvàocuộcsốngthôngquacơthể

CơthểngườiCơthểngườilàmộtmạnglướicáchệthốngphứctạpvàtinhvimàngày

nayvẫnchưađượcgiảimãhoàntoàn.Tuynhiên,nhữngthànhtựukỹthuậtvànghiêncứukhoahọctrongkhoảnghaithậpkỷgầnđâyđãgiúpcácnhàkhoahọchiểuhơnvềtácđộngtươnghỗcủacáchệcơquanbêntrongcơthể,phươngpháptruyềntingiữacáchệnàyvớinãobộvàcáchchúngtácđộngđếntrạngtháicảmxúc,sứckhỏevànănglựccánhâncủaconngười.

Đểrõhơnmốiliênkếtphứctạpnày,hãylàmquenvớimộtvàikháiniệmsinhvậthọc.Cáchệcơquanbêntrongcơthểđang“sống”nghĩalàchúngliêntụcvậnhànhtheođúngchứcnăng.Mỗihệtạonênluồngthôngtintraođổigiữacơthểvàbộnão.Thôngtinnàyđượctruyềntheorấtnhiềucáchdựavàođặcđiểmsinhlýhoặcsinhhọccủamỗingười.Chẳnghạnnhữngcơquannhưtim,phổi,gan,ruộtvàthậntruyềncáctínhiệuhóahọcvàđiệntừ,còncáchệthốngmiễndịch,thầnkinhvànộitiếttruyềnáplực,âmthanhvàsóngnhiệt.

Cảmxúclàgì?Cảmxúclàdòngnănglượngchuyểnđộng(e-motion:energy–motion),

ngụýnănglượngvậnhànhbêntrongcơthể.Nănglượngthayđổisẽtruyềntínhiệuđếnnão.Khinãotiếpnhậnthôngtinnày,nócókhảnăngchuyểnxúccảmthànhcảmgiácvàralệnhchocơthểphảnứng.

Chẳnghạn,bạnđangtảnbộtrênđườngvànhìnthấymộtcànhcâytosắpgãylìa.Lậptức,cáctếbàothầnkinhvàcácnộitiếttốbêntrongcơthểđượckíchthích;bộnãonhậnratínhiệunày(xúccảm)vàtruyềnđếnýthứccủabạn.Chínhvìvậy,bạncócảmgiácsợhãitrướcmốihiểmnguyvànhanhchóngtìmcáchthoátkhỏikhuvựcđó.

Hầuhếtcảmxúcđềulànhữngtínhiệuthoángqua,vàdovậysẽđượclưugiữdướitầngýthức.Tuynhiên,khicảmxúcđãtrởthànhýthức,nósẽtạonêncảmgiác.

Cảmxúcđếntừđâu?Córấtnhiềuluồngýkiếntranhcãivềnguồngốccủacảmxúc.Cảmxúc

cóbắtnguồntừbêntrongcơthểvàtácđộngđếnbộnão?Nãonhậnthứccảmxúcvàtácđộnglạicơthể?Haycảmxúcđượchìnhthànhbêntrongcơthểvàngaycảtrongnãobộ?

JackMeyer(1)chorằng:“Cảmxúchìnhthànhkhinhữngtrạngtháinhậnthức,trảinghiệmvàtưduynhấtđịnhxảyrađồngthời”.TheonhàkhoahọcAntoniaDamasio,cảmxúclà“nhậnthứccủatrạngtháicơthểhiệntại”.Chínhvìvậy,Damasiochorằngxúccảmbắtnguồntừbêntrongvàlàhìnhtháithểhiệntrạngtháinộitâmcủanãobộ.

Tuynhiên,khôngthểphủnhậntácđộngcủamôitrườngbênngoàiđốivớicảmxúc.Thôngtintừnhữnggì“mắtthấytainghe”hoặcnhậnthứcvềsựviệcđangdiễnraxungquanhcóthểtạorathayđổibêntrongcơthể.Vídụ,nếubạntrôngthấymộtđồngnghiệpđanghằnhọctiếnvềphíamình,hìnhảnhnàysẽtạonênmộtphảnứngtronghệthầnkinhcủabạnvàtácđộngđếntrạngtháibêntrong.Bộnãotiếpnhậndữliệutừcáctếbàothầnkinhvàchuyểncảmxúcthànhcảmgiáclosợ,bấtan.

Kýứcvàsuynghĩcũngcókhảnăngtạoxúccảm.Nghĩvềmộtchuyệnhãihùngcóthểkíchthíchnhữngphảnứngnộitiếtvàthầnkinhtựanhưbạnđangtậnmắtchứngkiếnsựviệcđó.Chẳnghạn,khinghĩvềcáchcưxửthôlỗcủamộtngười,bạncóthểcócảmgiácsợsệt.Thậmchí,cảmgiácnàycũngxuấthiệnkhibạnđọcmộtcâuchuyệntrinhthámlykỳhayxemmộtbộphimkinhdị.

Tươngtự,gợinhớmộtkýứcđặcbiệtnàođócóthểkhơidậynhữngcảmxúcmãnhliệt.Khihồitưởngvềmộtkhoảnhkhắchạnhphúc,mộtkỷniệmngọtngàohaynhữngphútgiâyđặcbiệtnàođótrongcuộcsống,thìngaylúcnàytrongbạncũnglennhẹmộtcảmgiácvuisướngvàấmáp.Vídụ,cảmxúctựhàotrongngàytốtnghiệp,niềmhứngkhởikhicóđượcmộtcôngviệcmơướchaynỗixúcđộngtrongngàycướisẽsốnglạitrongtâmtríbạnmỗikhibạnnhớđếnnhữngsựkiệnđó.

VaitròcủacảmxúcCảmxúctạonênýnghĩacủasựviệc.Nếuvôcảm,bạnsẽhànhđộngtự

phátvàcứngnhắctrướcnhữngviệcxungquanhmàkhôngkiểmsoátđượcphảnứngcủabảnthân.Nhưvậy,bạnsẽthiếuđiđộnglựchoặcđammêđểtheođuổimụctiêuhoặckhátvọngcủamình.

Cócảmxúcđồngnghĩavớiviệcnhữngthôngtinmớitiếpnhậncómốitươngquanvớinhữngtrảinghiệm,khátvọngvàướcmơcủabạn.Cảmxúccònmanglạichobạnkhảnăngứngxửđúngmựctrongnhữngtìnhhuốnggặpphải.

Cảmxúcrấtcầnthiếttrongviệchìnhthànhkýứcvàthunhậnkiếnthức.Cảmxúcthôithúcbạntìmtòinhữngtrithứcmớivànỗlựcđạtkếtquảtốtnhất,đồngthờigiúpbạntránhcăngthẳngvànhữngmốinguyhại.

Cảmxúcchínhlàchìakhóagiúpbạnhòanhậptrongcácmốiquanhệgiaotiếpxãhội.Giọngnói,nétmặtvàcửchỉcơthểsẽđóngvaitròtruyềnđạtsuynghĩcũngnhưxúccảmcủabạnđếnmọingười.Ởbấtkỳnơinàotrênthếgiớivàtrongbấtkỳmộtnềnvănhóanào,mốiliênkếtmậtthiếtgiữanétbiểucảmtrêngươngmặtvớiviệcbiểulộcảmxúcnhưvuivẻ,giậndữhaysợhãiluônluôntồntại.

Cảmgiáclàgì?Cảmgiácbắtnguồntừnănglượngvậnhành(e-motion)vàđượcchuyển

hóathànhcảmgiácthựcthôngquanhậnthứcchủquan.Khảnăngnhậnbiếtcảmgiáccủabạncaohaythấpdựavàomứcđộthônghiểuvàhòahợpgiữabạnvàcơthể.Mộtsốngườicókhảnăngnhậnthứcnhữngđiềuhọđangcảmthấyrõhơnnhữngngườikhác.

Hãycùngtìmhiểubaloạicảmgiácsauđây.1.CảmgiácsinhlýHầuhếtchúngtađãquáquenvớicảmgiáclạnh,đóihoặcmệtmỏi.Đâylà

nhữngcảmgiácrấtthườnggặp.Khicósựthayđổivềnhiệtđộởmôitrườngxungquanh,áplựccôngviệchoặcnồngđộđườngglucosetrongcơthể,cáccơquanvàvùngcơthểnhạycảmsẽtruyềntínhiệuvềnão.Nhữngkhicăngthẳnghoặcgiậndữ,bạnsẽthấyngườinóngbừng,đổmồhôitay,cothắtbụng,thởgấphoặchụthơi.Cònkhiphảiphátbiểutrướcđámđông,cóthểbạnsẽthấytimđậpnhanhvàmạnhhơn.

Nhữngcảmgiácsinhlýnàycóthểrấtmạnh,vànhịptimlàmộttrongnhữngtínhiệuchínhxácnhấtđượctruyềnvềnão.Trongchươngsau,bạnsẽtìmhiểuvềcáchtácđộngcủanhịptimđốivớicơthể.Vàởchương4,bạnsẽbiếtcáchkiểmsoátnhịptimmộtcáchhiệuquảbằnghơithở.

2.TrựcgiácHẳnbạntừngtrảiquanhữngkhoảnhkhắcmàbảnthâncảmnhậnrấtrõ

điềugìnênlàm,điềugìkhông.Chúngtavẫngọiđólà“linhcảm”hoặctrựcgiác.Chínhtrongnhữngkhoảnhkhắcđó,bạncảmthấymìnhsởhữugiácquanthứsáu.Đóchínhlàtrựcgiác–mộtloạicảmgiácđếntừbêntrong.Họccáchtinvàoloạicảmgiácnàykhôngchỉgiúpbạncóđượcnhữngquyếtđịnhđúngđắnmànócònrấtquantrọngvàhữuíchkhibạntiếpxúcvớinhữngngườixungquanh.

3.CảmgiácthuộcvềcảmxúcCó6loạicảmgiáccơbảnsauđây:

Hạnhphúc

Chánghét

Ngạcnhiên

Buồnbã

Giậndữ

Sợhãi

Cónhiềutrạngtháivàngôntừđểgánchomộtngườikhichúngtanhậnxétvềhọ.

TiếngAnhcókhoảngtừ3.000đến4.000từmiêutảtrạngtháitâmlýcon

ngườitheohướngtíchcựclẫntiêucực,vàmỗitừnàyđềumangmộtsắctháiriêng.

Mỗicảmgiácđềuriêngbiệtvàsẽlưuchuyểnquacáchệthốngkhácnhautrongcơthể.Việcđịnhdanhmộtcảmxúcnàođóvànhậnrađườngđicủanórấtquantrọng,đồngnghĩavớiviệcbạncóthể:

•Táihiệnnhữngcảmxúctíchcựcvàtrởnênkhéoléohơn.

•Phânbiệtđượcranhgiớimongmanhgiữacảmgiácbựcmìnhvàthấtvọng,vàvìvậycóthểchọncáchphảnứnghayhànhđộngphùhợpnhất.

Hãyápdụngbàitậpsauđâyvàbắtđầuphânđịnhcảmxúccủabảnthânmình.

BàitậpmôtảcảmgiácHãyxácđịnhnhữngcảmgiáctíchcựcmàbạncảmthấyquenthuộc,chẳng

hạn:1.Nhớvềmộtkhoảnhkhắcmàbạncảmthấytựhào.2.Hồitưởngcảmgiáchãnhdiệnđó(bạnsẽlàmđiều

nàydễdànghơnkhinhắmmắt).3.Bâygiờ,hãytựhỏibảnthân:

Nóởđâu?

Kíchthướccủanóthếnào?

Nómàugì?

Cóâmthanhkhông?

Cónhiệtđộkhông?

Cảmgiácnàyđạtđếnmứcđộnào?

Nódichuyểnnhưthếnàotrongcơthể?

Nóbiếnmấtkhỏicơthểrasao?

Cóđiềugìđặcbiệtcầnchúýkhông?

4.Ghilạinhữngcâutrảlờicùngnhữngcảmgiáctíchcựcmàbạncảmnhậnđược.

5.Khiđãquenvớiviệcxácđịnhcảmgiác,hãytậpluyệnđểlantỏacảmgiácđótrongcơthể.Dầndần,mọiviệcsẽtrởnêndễdànghơnvàbạncóthểtạoracảmgiácchomìnhbấtkỳkhinàobạnmuốn!

Cảmxúctácđộngđếnbạnvàmọingười

nhưthếnào?TâmtrạngcủabạnTâmtrạnglàmộttrạngtháitinhthầncóxuhướng

kéodàitươngđốilâu.Tâmtrạngcóthểkéodàinhiềugiờ,nhiềungàyhoặcthậmchínhiềutuần.Bạnkhôngthểngăntâmtrạngnhưngcóthểkiểmsoátnó.

Theođịnhnghĩachung,tâmtrạnglàtrạngtháitíchcựchoặctiêucựcvàbạncóthểdễdàngthểhiệnthànhtrạngtháitâmlýtốthayxấu(chẳnghạnnhư“Hômnaytôithấyrấthứngkhởi”hoặc“Tôikhóchịucảngàynay”).Tâmtrạngchobiếtbạnsẽcảmthấythếnàotrướcmộtsựviệcnàođó:thoảimái,dễchịu,buồn,vui,cáukỉnh…

Tâmtrạngkhácvớitínhkhívàtínhcách–haiđặctínhnàytổngquáthơnvàtồntạilâuhơn.Tuynhiên,tínhcáchlạcquanhaybiquansẽcóxuhướngchiphốitâmtrạng,chẳnghạnnhưkhibạnnghĩ“cốcnướcđầymộtnửa”thìmọichuyệnsẽrấtkhácsovới“cốcnướcvơimộtnửa”.

Tâmtrạngthuộcvềtrạngtháibêntrong,khôngảnhhưởngnhiềuđếncôngviệchiệntạicủabạnvàchỉtồntạitrongthờigianngắn-vàigiờhoặcvàingày.Nhữngngườixungquanhcóthểnhậnbiếtvàxácđịnhtâmtrạngcủabạnthôngquacáchbiểulộ,ứngxửvàhànhvicủabạn.Chínhvìthế,tâmtrạngcủabạnsẽảnhhưởngđếnmọingười.Nếutâmtrạngtíchcực,bạnsẽtácđộngtíchcựcđếnngườikhác;ngượclại,bạnsẽgâyảnhhưởngtiêucực.

Làmchủtâmtrạnglàmộtđiềuquantrọngtronggiaotiếpứngxử.Nhiềucuộcnghiêncứuđãchỉrarằngcáchđiềuphốicảmxúccủamộtngườisẽquyếtđịnhmứcđộthiệncảmcủangườikhácdànhchohọ.Nếubạncóthểkiểmsoátvàổnđịnhtâmtrạng,mọingườisẽcảmthấythoảimáikhigiaotiếpvớibạnhơnsovớinhữngngườicótrạngtháitâmlýbấtổn.

SinhlýCảmxúclàyếutốquantrọngđốivớikhảnăngthểhiệnvàtrítuệcon

người.Tráivớinhữngquanniệmthôngthường,xúccảmkhôngxenvàotưduyduylý,nhưnglạirấtcầnthiếtchokhảnăngduylý.Tuynhiên,xúccảmcóthểảnhnăngkiểmsoátcácchứcnăngsinhlýcủamình.

Hãytưởngtượngbạnđangởtrongtrạngtháitâmlýtíchcực.Bạncảmthấyhứngkhởivàđammêvớidựánmàbạnđangthựchiện.Nguồnnănglượngbêntrongbạnđangcăngtràn,contimbạnđậptừnghồirộnrã,vàbạncảmnhậnrõnhữngtínhiệutruyềntừtimmạnhmẽhơnbaogiờhết.Đâyđượcxemlàtrạngtháitâmlýlýtưởng,còngọilà“trạngtháithốngnhất”.Lúcnày,bạnsẽsuynghĩthôngsuốtvàcóbiểuhiệnrấttốt.

Bâygiờ,hãytưởngtượngbảnbáocáogầnđâycủabạnkhôngđượcmọingườiđồngtình.Bạncảmthấynảnlòngtrướcnhữnglờiđánhgiá,tứcgiậntrướcnhữngcâuphêbìnhvàlolắngkhibiếtmìnhsẽphảidànhnhiềuthờigianđểchỉnhsửabảnbáocáo.Trênthựctế,nhữngcảmxúctiêucựcnàycũngđangtạoramộttácđộngbêntrongcơthểbạn.Bạncóthểcảmthấycothắtnhẹởvùngbụnghoặcnóngranởvùnggáy.Bạnthởgấpvàtimđậpnhanh.Rõràngcácchứcnăngsinhlýđangbiếnchuyểnvàcơthểbạncũngbắtđầu

xáotrộn.Kếtquảlànhữngtínhiệutruyềnvềnãobịsuyyếu,khiếnbạnkhósuynghĩrõràngvàđưaranhữngquyếtđịnhsángsuốt.

Trongtrườnghợpnày,cóthểnóicảmxúcđãtrởthành“kẻphárối”.Chúngkhiếncáchoạtđộngcủacơthểbịxáotrộn,làmsuyyếukhảnăngtưduyvàảnhhưởngđếntoànbộcơthểbạn.

Vậybạncóthểlàmgì?MộtphươngpháphữuhiệuởChương3sẽgiúploạibỏnhữngcảmxúctiêucựcvàngănbạnrơivàovùngtâmlýbấtổn.Tuynhiên,nhữngtìnhhuốngkhótránhkhỏithỉnhthoảngvẫnsẽxuấthiệnkhibạnrơivàotìnhtrạnghỗnloạn.Nhữnglúcđó,mộttrongnhữnggiảiphápnhanhnhấtđểquayvềtrạngtháicânbằnglàkiểmsoáthơithở.BạnsẽbiếtcáchkiểmsoáthơithởkhiđọcsangChương4.

SứckhỏeĐiềuchỉnhcảmxúccóthểảnhhưởngđếnsứckhỏevàcơthểtheocảhai

hướngtíchcựclẫntiêucực.Trongsuốtnhiềunăm,cácbácsĩđãphủnhậnảnhhưởngcủaxúccảmđối

vớisứckhỏeconngười.Tuynhiên,mộtmônkhoahọctươngđốimới–mônnghiêncứutâmthầnkinhmiễnnhiễmhọc(psychoneuroim-munology)–đãchỉramốiliênkếtsinhhọcgiữanãobộvàhệthốngmiễndịchđồngthờikhẳngđịnhtrạngtháitâmlýcóảnhhưởngđếnsứckhỏe.MộtnghiêncứucủatrườngđạihọcHarvardđãđưaramộtbằngchứngkháthuyếtphụcvềmốitươngquangiữasứckhỏevàsựlạcquan.Nghiêncứunàytiếnhànhtrên122ngườimớiphátbệnhtim.Támnămsau,trongnhóm25ngườibiquannhấtcótới21ngườichết;trongkhiđó,nhóm25ngườilạcquannhấtchỉcó6ngườiquađời.

Nhữngxúccảmtiêucựcnhưthùhằn,chánnản,thấtvọngvàbiquancóthểkhiếncơthểdễdàngnhiễmbệnh.Nếukéodàivàtrởthànhthóiquenthìnhữngkiểuxúccảmnhưthếsẽgâyhạitươngtựnhưviệchútthuốclá.

Tráilại,nhữngngườisốnglạcquan,yêuđờicóthểđẩylùibệnhtật.Bằngchứnglàcórấtnhiềutrườnghợpphụnữbịungthưvúđãkhỏibệnhnhờbiếtcáchgiảitỏanhữngcảmxúctiêucựcnhưgiậndữ,sợhãi,buồnđauvàsầukhổ.

Chínhvìthế,bạnnênkiểmsoátxúccảmcủamìnhmộtcáchkhônngoanvàcốgắngloạibỏnhữngxúccảmtiêucực.Hãynhớsựcăngthẳngchínhlànguyênnhânchủyếuhiếnnhiềunhânviênquyếtđịnhnghỉviệc.Sựcăngthẳngcònliênquanmậtthiếtvớichứngtănghormonecortisol–loạihormonedotuyếnthượngthậntiếtra-khiếntăngnguycơmắcbệnhcaohuyếtápvàtimmạch.

SứcảnhhưởngcủabạnđốivớimọingườixungquanhBạncóthểthayđổicảmxúcvàchứcnăngsinhlýcủabảnthân.Tuynhiên,

cólẽbạnchưanhậnrarằngmìnhcòncókhảnăngthayđổixúccảmvàsinhlýcủanhữngngườixungquanh.

Nhiềunghiêncứuchothấyhaingườivớinhữngđiệubộkhácnhauvàolúcđầucóthểcókhánhiềucửchỉcơthểhoặchànhvitươngtựnhauchỉsaukhoảngmườilămphútchuyệntrò.

Điềunàyxảyraphầnlớnlàdokiểuvònghởcủahệlimbicvàxúccảmbêntrongnãobộcủaconngười.Vònghởcónghĩalàcơthểcủabạncóthểtruyềncáctínhiệucóthểlàmthayđổinồngđộhormone,nhịpngủ,chứcnăngtimmạch,vàcảchứcnăngmiễndịchtrongcơthểcủangườikhác.

Khilàmthayđổisinhlýcủamộtngười,bạncòncóthểthayđổixúccảmcủangườiđó.Bạncóthểkiểmnghiệmđiềunày.Chẳnghạn,mộtanhbạnđồngnghiệpđihọpvớivẻmệtmỏi,chánchường,cònbạnlạiháohức,lạcquan.Saumộtlúcchuyệntròcùngbạn,anhbạnđóbắtđầucảmthấykháhơn.

Cóthểnóimọingườirấtdễ“lây”tâmtrạngvàcảmgiáctừngườikhác.Xúccảmlannhanhnhưvirus,vànhữngtâmtrạngtíchcựcnhưvuivẻ,âncần,nồnghậucàngdễlantỏahơn.Việclantỏacảmxúccủabạndễđếnmứcnàophụthuộcvàokhảnăngbiểulộtâmtrạngthôngquanétmặt,cửchỉvàgiọngnóicủabạn.Càngcởimởvànhiệtthành,bạnsẽcàngkhiếnmọingườidễhòachungcảmxúcđóvớibạn.

Tâmtrạngảnhhưởngđếnhiệuquảlàmviệc,vìvậynếubạnmuốnthắtchặtmốiquanhệđồngnghiệp,thểhiệnsựcôngbằngvàcủngcốgiátrịdoanhnghiệp,hãychắcrằngbạnluônchânthành,lạcquanvàđầynhiệthuyết.

Tiếngcườicũnglàmộttínhiệuđặcbiệt.Nụcườilàánhbìnhminhchokẻngãlòng,làliềuthuốcnhiệmmầuvàlàchiếccầugắnkết.Nếuhaingườiđangcười,cónghĩahọđangcócùngmộtbướcsóng.Tínhiệuđượctruyềnđivàcóthểtạoramộtchuỗiphảnứngkhinóquétquamộtnhómngười.Cóthểbạntừngnghecâungạnngữ:“Nụcườilàtàisảnquýgiánhất”.Đâycũnglàtínhiệucảmxúcdễlantỏanhất.Hãytựkhámphábằngcáchthửmỉmcườivớimộtngườinàođósaungàyhômnayvàbạnsẽthấyrằnghọsẽdễdàngđáplạibạncũngbằngmộtnụcười.

Tựđánhgiákhảnăngnhậnthứctrítuệcảmxúccủabảnthân

HướngdẫnBạncóthểtựđánhgiáđượcmứcđộtrítuệcảmxúccủabảnthânthông

quaBảnghỏiEIvàChongchóngnănglượngEI.BảnghỏiEIcó7nhómkhảnăng,mỗinhómgồm5câuhỏi.Hãykhoanh

trònvàocâuthíchhợpnhấtvàtínhtổngsốđiểmcủacácôđãchọnvídụ:2+4+2+3+3=14).Bạnsẽghinhậntổngsốđiểmcủatừngnhómvàđánhdấukếtquảvào7cánhquạttươngứngvới7nhómkhảnăngtrongChongchóngnănglượngEIởcuốiChương2.

BảnghỏiEINhớđừngsuynghĩquákỹcàngkhichọnnhé.1=Sai2=Đúngmộtchút3=Kháđúng

4=Đúng5=Hoàntoànchínhxác

1.Tôicókhảnăngnhậnranhữngcảmxúccủamình. 12345

2.Tôibiếtkiềmchếkhiđanggiậndữ. 12345

3.Tôibiếtđượctâmtrạngmìnhcótácđộngđếnngườikhác12345

4.Tôicókhảnăngthểhiệncảmxúcmộtcáchphùhợp. 12345

5.Tôibiếtđượcnguyênnhânkhiến 12345

TỔNGĐIỂM:Nhậnthứcbảnthân

1.Tôihànhđộngquyếtđoánkhiđốimặtvớinhữngquyếtđịnhkhókhăn,baogồmcácvấnđềliênquanđếnnhânviên.

12345

2.Tôicókhảnăngchịuđượcáplựccao 12345

3.Tôicókhảnănggiữvữnglậptrườngtrongnghịchcảnh. 12345

4.Tôicókhảnăngvượtquathửtháchvànhữnglờichỉtrích. 12345

5.Tôibiếtcáchcânbằnggiữacôngviệcvàcuộcsống. 12345

TỔNGĐIỂM:Cânbằngcảmxúc

1.Tôiđủsứchoànthànhcácdựánvàcôngviệcđúngtiếnđộ. 12345

2.Tôicótháiđộsốnglạcquan. 12345

3.Tôicókhảnăngcânbằngnhữngmụctiêungắnhạnvàdàihạnmộtcáchhiệuquả12345

4.Tôicókhảnăngtheođuổimụctiêudùbịphảnđốihaynghingờ. 12345

5.Tôikhôngngãlòngkhimọithứkhôngnhưmongđợi. 12345

TỔNGĐIỂM:Độnglựcthúcđẩy

1.Trướckhiquyếtđịnh,tôilắngnghequanđiểmcủamọingười. 12345

2.Tôinhậnrakhinàongườikhácbuồnlòng. 12345

3.Tôicókhảnăngđặtmìnhvàohoàncảnhcủangườikhácvàhiểuđượccảmgiáccủahọ12345

4.Tôibiết“thuthập”nhữngýtưởngđểthựchiện. 12345

5.Tôicânnhắcnhữnggópýtừmọingườikhiraquyếtđịnh. 12345

TỔNGĐIỂM:Nhạycảmxãhội

1.Tôilắngnghequanđiểmcủangườikháckhithuyếtphụchọ. 12345

2.Tôinêuralýdothayđổihợplýkhithuyếtphụchọ. 12345

3.Tôithấydễthuyếtphụcngườikhácthayđổiquanđiểmcủahọ. 12345

4.Tôinhậnđượcsựhưởngứngkhiđưaraquanđiểmvềđườnglốivàmụctiêu.12345

5.Tôichắcchắnmìnhbiếtrõtừngngườinhưthếnàotrướckhithuyếtphụchọ. 12345

TỔNGĐIỂM:Sứcảnhhưởng

1.Tôiquyếtđịnhnhanhchóngkhicần. 12345

2.Tôicóthểđưaraquyếtđịnhmàkhôngcầnchờđủthôngtin.12345

3.Tôisẵnsànglàmtheophánquyếtcủabảnthân. 12345

4.Tôinêuralýdothayđổihợplýkhithuyếtphụchọ. 12345

5.Tôithấythoảimáikhimạohiểm. 12345

TỔNGĐIỂM:Trựcgiác

1.Tôitôntrọngnhữngchuẩnmựcđạođứccánhân. 12345

2.Tôigiữvữngnhữngquytắcđạođứckhiđưaraquyếtđịnh. 12345

3.Tôicưxửhợplýhợptìnhkhigiảiquyếtrắcrốikinhdoanh.12345

4.Tôilàtấmgươngđiểnhình. 12345

5.Tôichínhtrựcvàthànhthật. 12345

TỔNGĐIỂM:ÝthứcđạođứcChongchóngnănglượngEIChongchóngnănglượngEIchiathànhbảycánhquạt;mỗicánhquạt

tượngtrưngchomộttrongbảyyếutốcủathangđochỉsốcảmxúcHiggs&Dulewicz(2).Mỗicánhquạtđềucómốiquanhệhỗtươngvớinhauvàquantrọngnhưnhau.Bằngcáchdunghòađồngthờitấtcảbảyyếutố,bạnsẽtrở

thànhngườigiàutrítuệcảmxúc.Khiđãxácđịnhđiểmsốquabàikhảosátnănglựctrítuệcảmxúcởtrên,

bạncóthểbiết“cánhquạt”củamìnhcânbằngởmứcnào.Mứcđộđócóthểkhiếnbạnlolắng,ngạcnhiênhoặchàilòng.

Bâygiờđãđếnlúcxácđịnhvàcủngcốnhữngyếutốbạncần.

TómtắtChươngnàylàmsángtỏcuộcđốithoạinộitạigiữacơthểvàtinh

thầnđồngthờiđềcaobảnchấtcủatrítuệcảmxúc.Khiđãhiểuvàbiếtcáchdunghòabảnthân,bạnsẽcóthể:

•Nhậnrasựthayđổisinhlýcủachínhmình•Hiểurõtrựcgiáccủabảnthân•KhámphámọingócngáchcủacảmxúcBiếtrõnhữnggìđangdiễnratrongcơthểvàtinhthầncũngnhưsẵn

sàngđónnhậnnhữngđiềuxảyđếnbạnsẽcóthểkiểmsoátxúccảmvàđiềuchỉnhsinhlýcủabảnthân,nhằm:

•Thayđổicáchcảmnhận•Ảnhhưởngcáchtưduy•KiểmsoáthànhviứngxửĐiềunàycónghĩabạncóthểcủngcốkhảnăngthểhiệnbảnthân,

nângcaosứcảnhhưởngcủabạnđốivớingườikhácvàduytrìmộtlốisốnglànhmạnh.

Hãyhànhđộng!SaukhikhámpháChương1vàChương2,bạnsẽhiểuđượcmốiliên

kếttươnghỗgiữatinhthầnvàcơthể.Bạnsẽnhậnrarằngmìnhcóthểthamgiavàocuộcđốithoạinộitạivàbiếtcáchkiểmsoátcảmxúc,tư

duyvàhànhđộng.Đểhànhđộngdựatrêntrítuệcảmxúc,trướchết,bạncầnbiếtrõ

nhữnggìđangdiễnrabêntrongbạn,nhữngđiềucơthểmuốnnóivớibạn,nhữngđiềubạncảmnhậnvàcáchcảmnhậnđótácđộngđếnhànhviứngxửcủabạn.Đểtăngcườngkhảnăngtựnhậnthứcnày,hãythảlỏngcơthể,khôngápđặtsuynghĩ,cảmxúcvàcơthểcủamìnhngay“thờiđiểmhiệntại”.

Khảnăngtựnhậnthứcgiúpbạnxửlýtrởngạimộtcáchhiệuquảvàgiúpbạn:

•Tậptrungvàhướngthẳngđếnmụctiêu•Tintưởngvàotrựcgiáckhiraquyếtđịnh•Cảmthấythanhthảnkhisốngthậtvớichínhmình•Nhậnrahợptác,làmviệcvàtạoảnhhưởnglênngườikhácchẳng

phảilàmộtviệckhókhăn

Khảnăngnhậnthứclàyếutốnềntảngcủatrítuệcảmxúc.Khihiểurõcảmxúcvàcáchcảmxúctácđộngđếnmình,bạnsẽvữngtinvàsẵnsàngtiếpnhậnnhữngyếutốtiếptheo.Trênthựctế,cóthểkhẳngđịnhmộtcáchkháchquanrằngkhảnăngnhậnthứcbảnthânlàtinhhoacủatrítuệcảmxúc.

Chương2đãgiúpbạntìmhiểucảmxúclàgìvàchúngbắtnguồntừ

đâu.Bâygiờđãđếnlúcbạnápdụngnhữnghiểubiếtđóchochínhbảnthânmình.

Chương3

Nhậnthứcbảnthân

TìmhiểuvềcáctrạngtháicảmxúcTrongchươngnày,bạnsẽtiếptụctìmhiểuvàkhámphánhữngcảmxúc

củachínhmìnhvàcáchcảmxúctácđộngđếnbạntừngngày,từngphút,từnggiâytrongcuộcsống.Bạnsẽhiểurõxúccảmtạonên“tâmtrạng”bằngcáchnàovàtácđộngcủanhững“tâmtrạng”đólênchínhbảnthânbạnvàmọingười.

Khiquenvớiviệcđoánđịnhcảmgiácvàtâmtrạng,bạnsẽnângtầmnhậnthứcvềtrạngtháicảmxúccủabảnthânvàquyếtđịnhđượcliệucảmxúcnàycógiúpbạnđạtkếtquảkhảquanhaykhông.

KếtthúcChương3,bạnsẽ:•Hiểurõkhảnăngnhậnthứcbảnthân.•Nhậnranhữngtrạngtháicảmxúctíchcựclẫntiêucực.•Tintưởngrằngbạncókhảnăngkiểmsoáttrạngtháicảmxúcvàtrạng

tháicảmxúccủamộtngườicóthểthayđổi.•Xácđịnhkếhoạchpháttriểntoàndiệnbảnthân.

Nhậnthứcbảnthânlàgì?TheoHiggsvàDulewicz,nhậnthứcbảnthânlà“Khảnăngtựthấuhiểu

cảmxúccủamộtngườivàkhảnăngnhậnracũngnhưkiểmsoátnhữngcảmxúcnàytheocáchmàngườiđócảmnhậnvàcóthểkiểmsoátđược.Yếutốnàybaogồmcảmứcđộniềmtincủahọvàotácđộngcủaxúccảmtrongmôitrườnglàmviệc”.

Bạnbiếtđó,đọcvàgiảithíchđịnhnghĩalàmộtchuyện,nhưngápdụngvàothựctếcuộcsốnglạilàchuyệnkhác.Đểlàmđượcđiềuđó,hãydànhchútthờigiansuyngẫm:

•Bạnrútrađượcđiềugìtừđịnhnghĩatrên?•Đâulànhữngtừkhóavàcụmtừquantrọng?•Vìsaonhữngthôngtinnàycầnthiếtchobạn?

Vàbạnsẽthấyrằng,nhậnthứcbảnthânlàkhảnănghiểurõcảmxúccủachínhmìnhtạibấtkỳthờiđiểmnàovànhậnthứcmộtcáchđầyđủcảmxúcđótácđộngđếnmìnhvàmọingườirasao.Đócònlàkhảnăngđiềuchỉnhcảmgiác,khảnăngnhậnravàhiểurằngcảmgiáccóthểthayđổivàvìsaolạinhưvậy.Nhậnthứcbảnthâncũnglàkhảnăngbiếtđượcsuynghĩ,cảmgiácvàhànhvicủabảnthânmình.

Hiểurõđượcđiềunày,bạnsẽcókhảnăngdunghòacuộcsống,biếtcáchứngxửphùhợptrongtừnghoàncảnhvàcónhữngtácđộngnhấtđịnhđốivớingườikhác.

Mộtngườichưanhậnthứcrõvềbảnthânsẽphảnứngthếnàokhihọmấtbìnhtĩnh?Sauđâylàvídụvềcáchcưxửcủamộtđồngnghiệpmàcóthểbạnđãtừngthấy.

•Anhấytungchânđámạnhvàocánhcửa.•Anhấynémchiếcđiệnthoạidiđộngbayvèoqua

mànhìnhmáytính.•Côấyđiquanhphòng,càunhàutứctốivềmộtkẻ

nàođó.•Côấymímmôi,mặtlạnhnhưtiền,khônghềthốtlênmộttiếngnào.Bạnđãbaogiờởtrongtìnhhuốngtươngtựchưa?Cólẽkhônghoàntoàn

giốngnhưthế,nhưngmộtlúcnàođótrongcuộcsống,bạnsẽtrảinghiệmqua.Dùrằnghànhviđókhôngtrựctiếpnhắmđếnriêngbạn,nhưngbạnvẫncónhữngphảnứngcánhânđốivớihànhviđó,tùytheomứcđộcủahànhđộngmàbạnnhậnđược.

Hãynghĩxemnhữnghànhvitrênsẽtácđộngthếnàođốivớibạnvànhữngngườicómặt.

Trướctiên,mọingườitrongvănphòngmấttậptrungvàcôngviệcbịgiánđoạn.Mọingườisẽnghĩrằng:“Cóchuyệngìvậy?Anhấy/côấyvừagặpphảichuyệngìà?”.

Thứhai,hànhvigaygắtđóngaylậptứckhiếnngườikháccảmthấybấtan.Mộtsốngườicóthểxemđâylàtháiđộhằnhọcvàtựbiếttránhxa,trongkhisốkháclạilolắngvềtháiđộcăngthẳngcủangườiđồngnghiệpvàsẽmuốnlàmmộtđiềugìđó.Trigiáclàmnảysinhcảmxúc,vànhữngcảmxúcnàylàriêngbiệtđốivớimỗicánhân.

Bạnthửmườngtượngdiễnbiếntrêntrongđầumìnhxem.Bạncónhìnthấychuyệngìđangdiễnrakhông?Bâygiờ,hãycảmnhậnnhưmìnhđangtậnmắtchứngkiến.Cảmgiácđócókhiếnbạnthayđổitâmtrạng?

Khôngkhíbứcbốichỉdiễnratrongchốclát,songcóthểkhiếncảvănphòngngậptrongtâmtrạnguám.Thếnhưngđồngnghiệpcủabạncóthểchẳnghaybiếtrằngbầukhôngkhílàmviệcđãthayđổivàmọingườitrongvănphòngđềurơivàotrạngtháirốiloạncảmxúcbởichínhxúccảmvàhànhvicủaanhấy/côấy

BàitậpvềsựtácđộngcủahànhviHãynhớvềmộtkhoảnhkhắcmàbạntừngtrảinghiệmtrongmộttình

huốngtươngtựkhihànhviứngxửcủamộtngườinàođótácđộngsâusắcđếnbạn.

Sửdụngmẫugợiýsauđây,ghinhậnthôngtinđểbạncóthểthamkhảovềsau.

Điềugìđangdiễnra?Bạnnhìnthấygì?Bạnngheđượcgì?––––––––––––––––––––––––––––––––––––Khiđóbạnnghĩgì?Bạnnóigìvớichínhmình?––––––––––––––––––––––––––––––––––––Chuyệnđókhiếnbạncảmthấythếnào?Bạntrảiquanhữngcảmxúcgì?––––––––––––––––––––––––––––––––––––Chuyệnđókhiếnbạnứngxửrasao?Bạncóthoáiluitrongtìnhhuốngđó?Bạncóhàilòngvớiviệcmìnhđã

làm?––––––––––––––––––––––––––––––––––––Khiđãbiếttácđộngcủamộtngườinàođólênbảnthânbạn,hãynhớlại

lúcmàhànhvicủabạntácđộngđếnngườikhác.Hãysửdụngmẫugợiýởtrênvàghinhậnnhữngsuynghĩcũngnhưcảmxúccủamình.Bạncóthểthêmmộtsốcâuhỏimởnhư:Bạncónhậnthứcđượcphảnứngcủanhữngngườixungquanh?Nếucó,họđãlàmgì?

BàihọcrútratừbảnthânHãyghirabađiềuchủchốtmàbạnhọcđượctừchínhbảnthânmình.

1.–––––––––––––––––—2.–––––––––––––––––—3.–––––––––––––––––—

Vìsaonhậnthứcbảnthânlạiquantrọng?

Nhìnlạivàđánhgiánhữngtrảinghiệmtrongquákhứlàmộttrongnhữngnguyêntắcchủđạocủanhậnthứcbảnthân,bởivìđiềunàygiúpbạnnhìnthấunhữngphảnứngvàcáchứngxửcủamìnhđốivớimọingườivàtrongnhiềutìnhhuốngkhác.Cànghiểubảnthân,bạncàngcócơsởđểpháttriển,củngcốnănglựccánhânvàthắtchặtcácmốiquanhệvớimọingười.Bạnsẽtrởnênkhéoléohơn;nóicáchkhác,bạnsẽbiếtrõmứcđộtrítuệcảmxúcmàmìnhcóthểđạtđếntrongbấtkỳtìnhhuốngnào.

Đếnđây,bạncóthểđặtcâuhỏi:“Tôicóthểlàmgìđểnângcaokhảnăngnhậnthứcbảnthân?”.

Câutrảlờisẽlà:hãylắngnghevàphântíchbảnthânnhiềuhơnvàyêucầumọingườixungquanhchobạnýkiếnphảnhồi.Chươngnàycungcấpmộtsốphươngpháphữuhiệunhằmgiúpbạnngàycàngthấuhiểubảnthânmìnhhơn.

Điềugìảnhhưởngđếnnhậnthứcbảnthân?

Sựnhậnthứcbảnthâncóthểbịtácđộngbởinhữngtínhtrungthực,dámchấpnhận,hiếukỳvàlòngnhiệttình.

TínhtrungthựcBạnsẽsángsuốthơnnếuchânthậtvớichínhbảnthânmìnhtrongsuy

nghĩ,cảmgiácvàhànhđộng.Hãynhậnrõnhữngcảmgiácthậtcủabạn,ngaycảkhiđólàcảmgiácđaubuồn.Nhưvậy,bạnsẽcóđủbằngchứng“sống”đểcóthểpháttriểntrítuệcảmxúccủamình.

Lờikhuyên:Vàomỗicuốingày,hãydànhthờigianđểbìnhtâmsuyngẫmnhững

chuyệndiễnratrongngày-nhữngchuyệntốtđẹp,suônsẻvàcảnhữngchuyệnbạnmuốnthayđổi.Nênghinhậnnhữngsuynghĩcủamìnhvàosổtayđểcóthểxemlạikhicần.Đôilúc,bạnsẽpháthiệnthấymìnhsẽcócáchcưxửkhácnếutìnhhuốngrơivàomộtthờiđiểmkhác.TínhdámchấpnhậnKhitiếpnhậnthôngtinphảnhồi,cóthểmộtsốphảnhồinằmtrongdựliệu

củabạncònmộtsốkháckhiếnbạnbấtngờ.Dùvậy,tấtcảphảnhồiđềuhữuích.Nếukhôngcónhữngnhậnxét,đánhgiátừngườikhác,bạnsẽkhôngbaogiờthậtsựhiểuvềsứcảnhhưởngcánhâncủachínhmình.

Lờikhuyên:Khitiếpnhậnthôngtinphảnhồi,hãyyêucầulờiphảnhồiđóthậtchi

tiếtvàcụthể.Chẳnghạn,nếubạnmuốnbiếtkhảnănglắngnghecủabạnnhưthếnào,hãynhờmộtđồngnghiệpquansátcáchbạnlắngnghetrongcuộchọp,vàsauđóyêucầuhọđưarađánhgiávànhậnxét.TínhhiếukỳTínhhiếukỳvàmongmuốnkhámphábảnthângiúpbạntìmkiếmcâutrả

lờichocáccâuhỏivìsaomọiviệclạidiễnra,bạnđãphảnứngnhưthếnào,tạisaolạiphảnứngnhưthếvàbạncóthểlàmgìđểhoànthiệnchínhmình.

Lờikhuyên:Cốgắnglàmsốngdậytínhhiếukỳítnhấtmộtlầntrongngày,bằng

cáchđặtranhữngcâuhỏimangtínhkhámphávàsẵnsàngđónnhậnmọiđiềumìnhtìmra.LòngnhiệttìnhTrungthực,hiếukỳvàdámchấpnhậnvẫnchưađủ.Bạncòncầnsẵnlòng

vànhiệttìnhđónnhận,thuthậpthôngtinđểhọchỏivàlàmtheonhằmpháttriểntrítuệcảmxúcchochínhbảnthânmình.

Lờikhuyên:Khôngcólòngnhiệttìnhhọchỏi,bạnsẽkhôngbaogiờnhậnratiềm

năngtrítuệcảmxúccủabảnthânmình.BàitậpđánhgiálòngnhiệttìnhhọchỏiHãyđánhgiácảmxúchiệnthờicủabạntrongthangđotừ1đến10đốivới

3yếutốsau:

Bâygiờbạnhãynhânđiểmsốtrongbaôvuôngtrênvớinhauvàghinhậnkếtquảvàoôbêndưới.

Bàitậpnàysẽchobạnbiếtlòngnhiệttìnhhọchỏicủabạnởmứcnào.Điểmsốtốiđacủabàitậpnàylà1000(10x10x10)vàbạncầnđạtđượcsốđiểmtừ700trởlên.

Nếuđiểmsốthấphơn700,hãykịpthờixácđịnhđâulànguyênnhânvàxemxétnhữnggiảiphápcóthểgiúpbạncảithiệntìnhhình,nhờđóbạnsẽtăngdầnlòngđammêhọchỏicủachínhbảnthânbạn.

NếuđiểmsốphầnNănglượngcủabạnthấp,hãyuốngthậtnhiềunước,đứngthẳngngười,đitớiđilui,hítthởkhôngkhítronglànhvànghĩđếnnhữngđiềutốtđẹp!

NếuđiểmsốphầnCởimởcủabạnthấp,hãytựhỏivìsaovàđâulàlýdokhiếnbạnhoàinghivàmấtlòngtin.Nếukhôngthểvượtqua,bạnhãyngừng

lạivàchỉđọctiếpkhibạnởtrongmộttrạngtháitinhthầntốthơn.NếuđiểmsốphầnTậptrungcủabạnthấp,bạnthửthayđổimôitrường

xemsao.Hãyloạibỏtấtcảcácràocảntừbênngoài(tiếngồn,vịtrí…)lẫnbêntrong(mốibậntâm,vấnđềtồnđọng…).

Nhậnthứcbảnthântácđộngđếnmọingườinhưthếnào?

Nhữngthayđổitrongtínhcáchvàhànhđộngcủabạnsẽđượcmọingườixungquanhchứngkiếnvàcảmnhận.Nhưngnếukhôngcósựnhậnthứcbảnthân,bạnsẽkhôngbiếtđượccáchhànhxửcủamìnhtácđộngnhưthếnàođếnmọingười.Bạncũngkhôngbiếtmìnhđanggâyramộttácđộngtiêucựcvàđiềunàysẽảnhhưởngđếnnhữngmốiquanhệlâudàicủabạnvềsau.

Chẳnghạn,khiđangchịunhiềuáplực,bạncóthểkhôngbiếtmìnhsẽcưxửrasao.Bạncóthểtrởnênthấtvọng,chánnảnvàbuộcbảnthânphảilàmmộtsốviệcmàbạnkhônghiểurõ.Dùbạnphảnứngthếnàođichăngnữa,mọingườicũngnhìnthấyvàcảmnhậnđượcsựthayđổitrongconngườibạn.

Đểnângcaokhảnăngtựnhậnthức,bạncầnbiếtmọingườiđangnghĩvềbạnnhưthếnào.Nhưvậy,bạnsẽcóthểthayđổiphảnứngcủamìnhvàloạibỏtácđộngtiêucựccủabạnđốivớingườikhác.

Lờikhuyên:Hãyyêucầumọingườichỉranhữnglúcbạncưxửkhácthường.Hãyhỏivềcảmgiáccủahọtrongnhữnglúcnhưthế.Chiasẻcảmgiáccủabạnvàtìmhiểuxemhọmuốnbạnphảnứngnhưthếnàođểbạncóthểthayđổitheochiềuhướngtíchcực.

NhậnthứcbảnthânđểsốngchanhòaCácbướcthựchiện

1.GhinhậnlạiđiểmsốphầnNhậnthứcbảnthântrongBảnghỏiEIởChương2vàoôbêndưới.

2.Bâygiờ,bạnđãhiểuhơnvềkhảnăngtựnhậnthứccủamình,hãyghisốđiểmvàocánhquạtNhậnthứcbảnthanởtrên.Điểmsốnàynóilênmứcđộnhậnthứcbảnthândựavàotrigiáccủabạn.

3.Ngẫmnghĩvềnhữngghinhậntrongnhậtkýcảmxúccủabạn(phầnnàysẽđượcgiảithíchrõhơntrongmục“Cáchoạtđộngpháttriểncánhân”)vànếubạntìmragiảiphápcủngcốkhảnăngnhậnthứcbảnthân,hãydànhchútthờigianđểkịpthờighinhậnnhữngýtưởngđó.Bạncóthểthựchiệntheoquytrình:làmmới,dừnglạivàtiếptục.

•Làmmới–bắtđầusửdụngngônngữtíchcựcđểthayđổicáchcảmnhậnkhinhậnrarằngmìnhđangởtrongtâmtrạng“tồitệ”hay“buồnbã”.

•Dừnglại–ngừnglại,lắngnghecảmgiáccủangườikháckhibiếtrằngcảmxúccủamìnhcótácđộngđếnhọ.

•Tiếptục–tiếptụcyêucầumọingườinhậnxétvềnhữngcảmxúcvàtâmtrạngcủabảnthânbạn,đặcbiệtnhữngcảmxúcđóđãtácđộngđếnhọnhưthếnào.

4.SửdụngCửasổJoharitrongphầnPhụlụcvàsuyngẫmvềcáchcưxửcũngnhưcảmnhậncủabạn.Ghinhậncáchànhvi(trongô1)vàcảmxúc(trongô2)củabảnthân.SauđâylàmộtvídụmẫucủaphiênbảnJohari.

5.Nhậnthứcbảnthântạorasứcảnhhưởnglênngườikhác.Đểthấuhiểuđiềunày,bạncầnyêucầumọingườichiasẻsuynghĩcủahọvềcáchứngxửcủabạn.HãychọnbốnngườimàbạnbiếtrõtạinơilàmviệcvàdùngnămcâutrắcnghiệmtrongphầnNhậnthứcbảnthâncủaBảnghỏiEI(Chương2)làmgợiýđểcùngnhauthảoluận.Phảnhồicủahọsẽmanglạichobạnnhiềuthôngtinquýgiá.

6.Hãytiếptụchoànthànhôsố3vàghinhậnlạinhữngđiềumàtrướcđâybạnchưanhậnravềbảnthânmình.Giátrịthựccủabàitậplàgiúpbạnkhám

phánhữngđiềumàbạnchưatừngbiếtđếnvềconngườicủabạn.7.Dựatrênnhữngkhámphácủabạn,hãythườngxuyênnhìnlạinhững

điềubạnđãghinhận,vànếucầnthiết,hãythựchiệnlạiquytrìnhlàmmới,dừnglạivàtiếptục.

Bâygiờ,bạncóthểhọccáchnhậnthứcbảnthânđểcócuộcsốngchanhòathôngquacáchoạtđộngpháttriểncánhânsauđây.

Cáchoạtđộngpháttriểncánhân1.ViếtnhậtkýcảmxúcMộttrongsốnhữngcáchhữuhiệunhấtđểnângcaokhảnăngnhậnthức

bảnthânvàtậphợpcácthôngtinvềbảnthânchínhlàduytrìviệcviếtnhậtkýcảmxúc.Nhậtkýcảmxúcgiúpbạnnhậnramứcđộtrítuệcảmxúccủabạnđãảnhhưởngđếnbạnnhưthếnàotrongmôitrườnglàmviệc.

Hãydànhriêngmộtquyểnsổtaydùngđểghinhậntâmtrạngcủamình.Cốgắngduytrìtrongthờigianhaituầnvàdùngcácgợiýdướidâyđểghinhậncảmxúccủabạntrongnhữngtìnhhuốngkhácnhau.

Hãythànhthậtvớichínhmình.Tấtcảthôngtinđềucógiátrịvìchúngcungcấpchobạnnhữngdữliệu“sống”màbạncầnkhiđồnghànhcùngquyểnsáchnày.

Nhữngcảmxúccủatôi•Xácđịnhcảmxúcmàbạntừngtrảinghiệm•Miêutảtìnhhuốngbạnđãtrảiqua•Xácđịnhđiềugìlàmnảysinhcảmxúc•Bạncóđểýđếncảmgiácvàcáchcưxửcủamìnhhoặclờinhậnxétcủa

aiđóvềtâmtrạng/hànhvicủamìnhkhông?•Ghinhậnnhữngthayđổisinhlýcủabảnthân•Cảmxúcnàykéodàibaolâu?•Theobạn,cảmxúcnàylàtíchcựchaytiêucực?•Nếuchorằngcảmxúccủamìnhlàtiêucực,bạnđã

xửlýnhưthếnào?•Bạnthểhiệncảmxúcnhưthếnào?(la,hét…)•Xúccảmnàytácđộngđếnngườikhácnhưthếnào?•Nếuchorằngcảmxúccủamìnhlàtíchcực,bạnđã

xửlýnhưthếnào?•Bạnthểhiệncảmxúctíchcựccủabạnnhưthếnào?

(hát,cười…)•Xúccảmnàytácđộngđếnngườikhácrasao?Saubahoặcbốnbàighinhận“Nhữngcảmxúccủatôi”,bạnhãyđọclại

tấtcảvàghichúnhữngxuhướngtâmlýlặplạihoặctươngtự.Nếubạnnhậnramộtvàitâmtrạng,cảmgiácvàhànhviđặcbiệtnàođó

màbạnthườngcóhơnnhữngngườikhác,đừngquênghichúvàonhậtkýcảmxúc.

Lúcnày,hãytựhỏimình:“Điềugìtạoranhữngcảmgiácnày?”.Cáchnàysẽgiúpbạnxácđịnhmốitươngquangiữatrạngtháicảmxúcvànguyênnhânchúngnảysinh.Chẳnghạn,đâylàmộtsốđiềubạncầnquantâm:

•Ai?•Làmgì?•Khinào?Trongkhitiếptụcđồnghànhcùngquyểnsáchnày,bạnsẽtìmracáchác

địnhnhữngcảmxúccủamìnhcũngnhưnguyênnhânbạncónhữngcảmxúcđó.

2.Rènluyệnkhảnăngứngbiến“Trạngtháicảmxúc”làmộthiệntượngmàbạnsẽtrảinghiệmliêntục

trongsuốtcuộcđời.Nhưngkhônggiốngnhưtâmtrạng,trạngtháicảmxúcsẽkhôngkéodàiquálâu.

Cónhữnglúcbạnthểhiệncảmxúctíchcựchayứngbiếnnhanhnhạynhưngcũngcólúcbạnthểhiệncảmxúctiêucựchaythíchứngchậmchạp.Kháiniệm“ứngbiến”ởđâymangnghĩa“trạngtháitâmlýgiúpbạncómộtcuộcsốngdễdànghơn”.

Nhiềungườichorằngtrạngtháicảmxúcđượctạonênbởinhữngtìnhhuốngkhôngthểkiểmsoát,nhưngthựctếđãchứmgminhchínhbạnđãtạonêntrạngtháicảmxúcchomình.Điềunàycónghĩabạncókhảnăngthayđổitâmlýbấtkỳkhinàobạnmongmuốnvàcóthểrènluyệnđểtăngkhảnăngứngbiếntrongcuộcsống.

Haitrongsốnhữngcáchhiệuquảđểđạtđếnkhảnăngứngbiếnnhanhnhạychínhlàthayđổinhữngđiềubạntựnhủthầmvớibảnthânvàcủngcốniềmtinvàochínhbảnthânmình.

CuộcđốithoạinộitâmĐâylàcuộcđốithoạimàtrongđóbạncóthểtròchuyệnvớichínhbạn

suốtcảngày.Hãydừnglạivàlắngnghe!Bạncónghethấychínhmìnhkhông?Hãytựhỏibảnthân:“Điềutôiđangnghethấykhiến

tôilạcquanhơnhaybiquanhơn?”Mộtvàicuộcđốithoạitrongtâmtríbạncóthểkhôngmanglạiíchlợigì

khichỉxoayquanhnhữngcảmgiáctiêucực.Nhữngcảmgiácnàysẽgópphầntạonêntâmtrạngcủabạnvàtâmtrạnglạidẫnđườngchonhữnghànhđộngkhônghaysauđó.Khitâmtrạngkhôngtốt,bạncóxuhướngnóinhữngcâugaygắtnhư:“Tôithậtsựsợhãikhihọnghĩthế”,“Việcnàykhiếntôiđiêntiết”,hoặc“Tôikinhngạctrướcnhữngđiềuđãnghethấy”.

Chỉđơngiảnbằngcáchthayđổicườngđộbiểucảmcủangôntừhoặcnhữngcâumàbạntựnhủvớichínhbảnthânmình,bạncóthểthayđổisựtácđộngcủachúnglêntâmtrạngcủamình.

Sauđâylàmộtvàigợiýgiúpbạngiảmthiểutốiđanhữngtácđộngtiêucựctừngôntừ:

Thayvìnói Hãynói

Sợhãi —>Edè

Điêntiết —>Bấtbình

Kinhngạc —>Ngạcnhiên

Hãynghĩvềcuộcđốithoạinộitâmcủabạn.Nhữngngôntừhoặcnhữnglờinóitiêucựcnàobạnthườngxuyênnghethấy?Hãyghichúlạitấtcảbêncột“Thayvìnói”bêndưới.Sauđóhãyđộngnãotìmramộtvàingôntừkhácthựctếhơnvàbiểulộđúngnhữngđiềubạnđangcảmnhận,nhưngtheocáchnhẹnhànghơnvàghichúbêncột“Hãynói”.

Thayvìnói Hãynói

—>

—>

—>

Sauđâylàmộtvàivídụgiúpbạngiatăngtácđộngtíchcựctừngôntừ:

Thayvìnói Hãynói

Nhiệttình —>Hânhoan!

Cóđộnglự—>Hàohứng!

Tốt —>Tuyệtvời!

Bâygiờ,bạnhãytựmìnhthửnghiệmquátrìnhnày,nhưngcốgắngtậptrungđểnhậnramứcđộtíchcựctrongtừnglờinóimàbạncảmnhậnbêntrongchínhbảnthânbạn.

Thayvìnói Hãynói

—>

—>

—>

Khiđãquendần,hãynóitonhữnglờiấylên!Thanhâmrasao?Bạncảmnhậnnhưthếnào?

CủngcốniềmtinvàobảnthânCóniềmtin,bạnsẽcótấtcả.Thiếumấtniềmtinkhiếnbạnmấtđilòngtự

trọng,sựtựtin,khảnăngtậptrungvàcảtinhthầnlạcquan.Sauđâylàmộtvídụvềsựchuyểnbiếntâmlývớibốicảnhlàbạnđang

trênđườngđếndựmộtcuộchọp.Bạncảmthấyrấttựtinvìbạncónhiềukinhnghiệmvàmọiviệcđãđược

chuẩnbịchuđáo,vìthếbạntinrằngnhấtđịnhcuộchọpsẽthànhcôngtốtđẹp.Bạnbắtđầu“nghethấy”trongtâmtríâmthanhcủacuộchọp,“nhìnthấy”chínhmìnhvànhữngngườikhác,vàcảmnhậnđượcnhữngđiềubạnđangphátbiểutrướcmọingười.

Đếnđây,bạnđãthànhcôngbướcđầukhitâmlýcónhữngbiểuhiệnđầytriểnvọngvàkhảquan.

Tuynhiên,mộtsốchuyệnbắtđầuxảyđến.Bạnnhậnthứcđượcmìnhđangdầncảmthấybấtanvàkhôngthoảimái.Bạnkhônghiểuvìsaonhưngcảmgiácđangrấtthực.Khibạnđitiếp,bạnnghethấycuộcđốithoạinộitâmxoaychuyểntheochiềuhướngtiêucực.Bạnlạitựhỏi:

•Nhưngnếuhọkhôngthíchmìnhthìsao?•Nếuhọbácbỏđềxuấtcủamìnhthìsao?•Sẽthếnàonếumìnhkhôngđạtđượcmụctiêu?Lúcnày,bạnbắtđầunghĩmìnhsẽkhóthểhiệntốt

trongcuộchọp,thậmchícóthểthấtbại!Nhữngsuynghĩnàyxuấthiệnmàkhôngrõnguyênnhân,vàkhókhănbắt

đầuxuấthiệnkhibạndầntinvàonhữngđiềutiêucực.Trướckhikịpnhậnra,bạnđãthayđổitrạngtháitâmlýtừlạcquansangbiquanvàrồimấtniềmtinvàochínhbảnthânmình!

Thếlàdùchỉcònvàiphútnữacuộchọpbắtđầu,nhưngbạnlạicảmthấyengạivàkhôngcònhứngkhởi.Bạncốgắngnghĩtíchcực,nhưngdườngnhưmọiviệcchẳngkháhơn.Tấtcảnhữngđiềubạnnghethấytrongtâmtrícủamìnhchỉlàdấuhiệu“cầucứu”.

Bạncóthểlàmgìđây?HãylấylạiniềmtinvàochínhmìnhquaChutrìnhniềmtinđượcđềcập

ngaytrongphầndướiđây.Nhưvậy,bạnsẽcóthểthayđổicáchsuynghĩ,cáchcảmnhậnvàhànhviđểtừđólấylạiniềmtinvàđạtđượcnhữngthànhquảnhưmongđợi.

1.Nhằmtránhnhữngsuynghĩtiêucựchoặctháiđộ

hoàinghi,bạncầncómộtmụctiêurõràngngaytừđầu.Mộtkhiđãxácđịnhmụctiêu,hãyhìnhdungkếtquảbạnđạtđượcvàhãy

thửcảmnhậncảmgiácthànhcôngkhibạnđạtđượcmụctiêunày.Lưugiữhìnhảnhấytrongtâmtrícủabạn.Bạncóthểgợinhớlạibấtkỳkhinàobạncầncủngcốniềmtinchobảnthânmình(PhươngpháphìnhdungnàysẽđượcgiớithiệurõhơnởChương5).

Tiếptụclắngnghecuộcđốithoạinộitâm.Nếulànhữnglờinóitiêucực,hãynhớđếnnhữngtrườnghợptươngtựmàbạnđãxoaychuyểntìnhhìnhthànhcông.Đặtracâuhỏichobảnthân:“Điềugìđãgiúpthayđổicụcdiệnvàvìsao?”Phươngphápnàymanglạichobạnmộtđiểmtựađểmọiviệckhôngvượtngoàitầmkiểmsoátvàgiúpbạncânbằngsuynghĩtrongnhữngthờikhắcquantrọng.

Hãybắtđầusuynghĩnhữngtừvàcụmtừkhơinguồncảmhứngvàsựlạcquan.

Bấtkỳkhinàolelóimộtýnghĩtiêucực,hãyloạibỏngayvàthayvàođóhãynhớđếnnhữngđiềutíchcực.

2.Thayđổiquanđiểm!Tiếptụckiểmtraquanđiểmcủabạnvềsựviệcđangdiễnra.Theobạn,sựthayđổinàycóbắtnguồntừmộtyếutốnàokhácbiệtkhông?Chẳnghạn,bạnnhậnđượcmộtsốlờiphảnhồikhiếnbạnhoàinghivềkhảnăngcủamình.Nếunhưvậy,hãytìmmộtngườibạntincậyvàcùngtròchuyệnvớihọ,nhờhọchobạnphảnhồiđểtáicấutrúcquanđiểmcủabạnvềbảnthânvàsựviệc.

Nếubạnhoànthànhbước1và2,bạnsẽtrựctiếptạođượcsựảnhhưởnglêntrạngtháicảmxúccủamình(Bước3trongbiểuđồtrên).Đổilại,hànhvicủabạnsẽthayđổitheochiềuhướngtíchcựcvàchophépbạnđạtđượckếtquảnhưmongmuốn(Bước5).

Đểhiệnthựcquytrìnhnày,bạncầnxácđịnhmộttìnhhuốngkhiếnniềm

tinvàobảnthâncủabạnbịlunglay.Khiđó,hãydẫndắtbảnthânmìnhthựchiệntừngbướctrongChutrìnhniềmtin:điềuchỉnhnếucầnthiết;đánhgiálạiquanđiểm,cảmxúcvàhànhvicủabảnthân;vànhậnbiếtkếtquả.

TómtắtNhậnthứcbảnthângiúpbạnnhậnravàthấuhiểutácđộngcủatrạng

tháicảmxúcđốivớibảnthânvàmọingười.Nhờđó,bạncóthểquyếtđịnhtrạngtháicảmxúcmàbạnđangtrảinghiệmlàtíchcựchaytiêucực.

•Nếukhônghiểubảnthânmình,bạnsẽkhôngbaogiờnhậnthứcđượctiềmnăngcủatrítuệcảmxúc.Hiểurõbảnthânlàngọnnguồncủatrítuệcảmxúc.

•Thayđổitinhthầnsẽthayđổicuộcsống!Nếubạnnhậnrarằngtâmtrạngvàtrạngtháitâmlýhiệnthờicủamìnhđangtạoramộttácđộngtiêucựcđốivớimọingườivàchínhbảnthânbạn,hãychọntháiđộvàcáchứngxửphùhợpđểthayđổichúng.

•Bạncóthểgiúpbảnthânđạtđượcmọimụctiêubằngcáchthayđổicáchnghĩvànhữnghìnhdungtrongđầutheohướngkhảquanvàtíchcực.

•Tinvàonhữngtrảinghiệmvàtinvàobảnthânmìnhsẽtrựctiếptácđộnglênhànhvivàdovậythayđổitầmảnhhưởngcủabạnđốivớimọingười

Hãyhànhđộng!Nhìnthấuđáobảnthânlàcáchtốtnhấtđểhoànthiệnmình.Hãybắt

đầukhámphánhữngđiềuđangthậtsựdiễnrabêntrongbạnbằngcáchtìmhiểuvàtròchuyệnvớichínhbạn.Khinhậnrađiềugìtạonênxúccảmvàchúngảnhhưởngđếnbạnnhưthếnào,bạncóthểtạoramộtmôitrườngtốthơnchomìnhvànhữngngườixungquanh.Hãydừnglạivàlắngnghetiếngnóinộitâmvàđừngbaogiờngừnghọchỏitừnhữngkhámpháthúvịcủabạnvềbảnthânmình.

Khảnănghồiphụcvàđứngdậysauthấtbại,khảnăngđươngđầuvớiáplựcvàvượtquanhữngthăngtrầmtrongcuộcsốngphụthuộcvàomứcđộlinhhoạtcảmxúccủabạn.

Cónhữnglúcbạnnhậnthấymìnhkiêncườnghơnmọingười,cóthểtựvựcdậytinhthầntheohướngtíchcực,gạtbỏthấtbạivàtiếptụctheođuổinhữngtráchnhiệmhiệntại.Nhữngcũngcókhibạnthấydườngnhưtấtcảđềuchốnglạibạn.Bạncảmthấythấtvọngtrướclờinhậnxétgaygắtcủamộtđồngnghiệptrongcuộchọpbuổisáng.Nhữnglờiđóámảnhtâmtríbạnvàbạncảmthấychánchường,tứcgiậnhoặcuấtức.Cuốicùng,bạnkhôngthểđưaraquyếtđịnhsángsuốthoặctậptrungvàonhữngcôngviệccầnlàmtrongsuốtngàyhômđó.

Chươngtiếptheosẽgiúpbạnhiểurõhơnvềcảmxúccủabảnthân,chỉranhữngdấuhiệucảnhbáokhitinhthầnbạnsasútvàđềraphươngphápgiúpbạnlấylạisựcânbằng

Chương4

CânbằngcảmxúcCânbằngcảmxúclàgì?

Trongchươngnày,bạnsẽtiếpcậncácgiảipháptuyđơngiảnnhưnggópphầnlàmrõvaitròcủanhữngkỹnăngcánhântrongviệckiểmsoátbảnthânvàgiúpcânbằngcảmxúc.

Kếtthúcchương,bạnsẽcókhảnănglàmchủchínhmìnhvàtrởnêntrànđầyhứngkhởi.Bạncũngsẽrènluyệnđượckhảnăngđiềuphốinhịpsinhhọcthôngquahơithở-mộttrongnhữngphươngphápcânbằngbảnthânhiệuquảnhất.

Điềunàycónghĩalàkhảnăngcânbằngcảmxúccủabạnsẽngàycàngđượcnângcao.Nhưngcânbằngcảmxúclàgì?HiggsvàDulewiczđịnhnghĩa:“Đólàkhảnăngkiênđịnhtrongnhiềutìnhhuốngkhókhănvàgiữđượchànhviứngxửphùhợp;làkhảnăngcânbằnggiữanhucầucôngviệcvànhucầucánhânvàlàkhảnăngtậptrungtrongmộtchuỗihànhđộnghoặckiêntrìđạtmụctiêutrướcthửthách”.

Hãydànhchútthờigiansuyngẫm:•Bạnrútrađượcđiềugìtừđịnhnghĩatrên?•Đâulànhữngtừkhóavàcụmtừquantrọng?•Vìsaonhữngthôngtinnàycầnthiếtchobạn?Vàbạnsẽhiểurằngkhảnăngcânbằngcảmxúcchínhlàcáchbạnchuyển

hóacảmxúcmộtcáchhiệuquảtừtiêucựcsangtíchcựckhimọiviệcdiễnrakhôngnhưmongđợiđểnhanhchónglấylạisựtựchủ,hướngđếnnhucầucủanhữngngườixungquanhvàtiếptụctiếnbướcvềphíatrước.

Hãytậptrungvàocâuhỏibêndưới,thànhthậtxácđịnhcáchphảnứngcủabạntrướcmỗitìnhhuống:

Câuhỏi:Khitôiđangchịuáplựchoặckhisựviệcdiễnrakhôngthuậnlợi,khitôivừaphạmphảimộtsailầmlớnhoặcbịngườikhácphêbình,liệulúcấytôicókhảnăng:

•Chegiấucảmxúcvàvẫntỏravuivẻ?•Cưxửnhưthườngngày?•Vẫngiữphongtháivàhiệuquảcôngviệc?•Suynghĩthấuđáovàđưaranhữngquyếtđịnhđúng

lúcvàphùhợp?•Thíchứngvớimôitrườngmớivàkịpthờithayđổi

bảnthânkhicầnthiết?

•Thấuhiểunhucầucủađồngđộivànhượngbộhọ?•Duytrìđượcsựtựtin?Nếucâutrảlờicủabạnlà“Có”chotấtcảgợiýtrênthìkhảnăngcânbằng

cảmxúccủabạnrấtđángnểvàchínhbạnđãtìmđượcgiảiphápđểthayđổicáchcảmnhậnvàlấylạisựtựtintrướcnhữngtrởngạicũngnhưràocảnbảnthân.

Bâygiờ,bạnhãytiếptụccânnhắcnhữnggợiýsauđây:•Cảmthấythấtvọnghoặcmấttinhthầnkhigặpkhókhăn?•Trởnênquátảivàthấybấtlựckhithờihạncậnkề?•Cảmthấykhóđưaraquyếtđịnhhayđánhgiátrong

lúccốvượtchướngngạivật?•Cưxửkhôngphảiphéphoặckhómởlờinhờgiúp

đỡkhicần?•Cưxửthiếucânnhắchoặcthậmchíđánhmấtbảnthânmìnhkhiđốimặt

vớiquánhiềuáplực?•Đánhmấtniềmtinvàobảnthânvàthấykhótiến

bướcsaulầnvấpngã?Nếubạnchưatừngtrảiquabấtkỳtrườnghợpnàovừa

nêu,khảnăngcânbằngcảmxúccủabạnthậttuyệtvời!Nếubạnchưabiếtcáchkiểmsoátxúccảm,hãynhờđếnmộtsốphương

pháphỗtrợkhithấytinhthầnsasút,hoặckhôngđủsứcđươngđầuvớikhókhăn.

Tránh“cơnlũcảmxúc”Khicảmxúcchoánhếttâmtrívànhấnchìmbạntrongdòngchảyđóthì

bạnđãrơivào“cơnlũcảmxúc”.Điềuđócónghĩalànhữngcảmgiáctiêucựcnhưthấtvọng,lolắng,chánnản,bốirối,mấtniềmtin,tộilỗihoặchoàinghiđãchếngựvùngnãocảmxúcvàlấnátkhảnăngtậptrungcủabạnvàonhữngtráchnhiệmhiệnhữu.

Cơnlũcảmxúctiêucựckhôngchỉtácđộngđếnlýtrí(nhưkhảnăngtưduyvàraquyếtđịnh)màcònảnhhưởngđếntoànbộtrítuệcảmxúccủabạn.Khitinhthầnsuysụpvàcảmgiáchoàinghitănglên,bạnsẽkhôngnhậnthứcđượclờinói,hànhđộngcũngnhưcáchcưxửcủabảnthân.Khảnăngđọccảmxúcngườikháccũngnhưkhảnăngtạoảnhhưởngvàgiaotiếpcủabạncũngbịsuygiảm.

Vìsaocânbằngcảmxúcquantrọng?Cuộcsốngluôncónhữnglúckhókhănvàtuyệtvọng.Vàonhữnglúcđó,

sailầmlàđiềukhótránhkhỏi.Tuynhiêncáchbạnphảnứngngaylúcnàysẽquyếtđịnhkếtquảtrongtươnglai.Cânbằngđượccảmxúcđồngnghĩavớiviệcbạncóthểđươngđầuvớicơnbùngnổxúccảmtronglúcvẫnduytrì

đượctrạngtháitỉnhtáovàứngxửhợphoàncảnh.Nóiđiềusai,hoặclàmđiềukhôngphảicóthểkhiếnmộttìnhhuốngkhó

khăntrởthànhnỗibấthạnh,vàđôikhicònkhiếnbạnphảiđánhđổicảmộtmốithântìnhhoặcthậmchílàcảsựnghiệp.

CâuchuyệntìnhhuốngTrongsuốtbathángqua,Philcùngcảnhómnỗlựchếtmìnhđểchuẩnbị

mộtbuổihộithảoquantrọngchomộttrongnhữngkháchhàngchủchốtcủahọ.Mọingườiđãdànhrấtnhiềutâmhuyếtđểtổchứcmộtsựkiệnấntượngvớikỳvọnglàmhàilòngvàđápứngnhucầucủakháchhàng.Đâylàmộtthươngvụmanglạinhiềulợiíchvàlàmộtdựánxứngtầm.NhómcủaPhilnêurakhánhiềuýtưởngsángtạovàmọiviệcđangrất“thuậnbuồmxuôigió”.

BỗngvịkháchhànggọiđiệnchoPhil.VịkháchgiảithíchrằnghọvừapháthiệnPhilđặtsaingàytổchứcsựkiệnvàhiệnngàyhọcầnđãkínlịch.Buổihộithảonhiềukhảnăngsẽphảidờisangngàykhácvàviệcnàysẽtốnthêmmộtkhoảnchiphíngoàingânsách.Phillàngườitrựctiếpchịutráchnhiệmchuyệnnày.

Philphảnứngthếnào?Philhoangmang,lolắng,tuyệtvọngvàsợhãi.Nhữngcảmgiácnàyập

đếnvàtuôntràotronganhkhiếnanhgầnnhưquỵngã.Philnhậnramìnhvừaphạmphảimộtsailầmnghiêmtrọngvàcôngtysẽphảichịutổnthấttàichínhnặngnề.Anhnhậnthứcđượcrằnguytíncủamìnhđangbịđặtlênbàncânvàanhsẽphảihoàntoànchịutráchnhiệm.VịkháchmuốnbiếtvìsaolạicósaisótnàyvàPhilhầunhưkhôngthểgiảithích.Anhcúpmáyđộtngộtvàrờikhỏivănphòng.Philthẫnthờláixevềnhàvàngàyhômsaukhôngaithấyanhxuấthiệnởvănphòng.

CáchcưxửcủaPhiltácđộngđếnnhómrasao?NhữngngườitrongnhómlàmviệccủaPhilbiếttinvềvụsaisóttừvị

kháchhàng;vịnàyđangmuốncócâutrảlờixácđángtừnhữngngườicótráchnhiệm.HọcốgọichoPhil,nhưnganhkhôngnhấcmáy.Chẳngaibiếtphảilàmgì.Kháchhànggiậndữ.Cảnhómhoangmang.Họkhôngcònngườilãnhđạo.Sựhăngsay,nhiệttìnhtrướcđócủacảnhómđãbiếnmất.Giờđâyhọhoàntoànmấtđịnhhướng.

BàitậpvượtquacơnkhủnghoảngBàitậpsauđâynhấnmạnhhậuquảmàkhảnăngkhócânbằngcảmxúccó

thểgâyrachobảnthânvàcảngườikhác.HãynhìncáchPhilxửlýnhữngcảmxúccủaanh,ấntượngmàanhđểlạichokháchhàngvàtácđộngtiêucựcđốivớicácnhânviênkhác.Philcóthểgiảiquyếttìnhhuốnghiệuquảhơnbằngcáchnàođây?

XửlýtìnhhuốngKhiPhilnhậnđượctin,anhcảmthấybốirốivàsợhãivìcảmxúctiêucực

đãbaotrùmlấyanh.BêntrongPhil,trạngtháisinhhọccủaanhrơivàotìnhtrạngrốiloạn,hơithởcủaanhdồndập,anhkhôngthểsuynghĩmạchlạcvà

cũngkhôngcònkhảnăngđốiđáp.Tronglúcnày,Philcần:•Kiểmsoáthơithởngaylậptứcvàtậptrungđiềuhòanhịpthở.Điềunày

giúpanhtỉnhtáođểsuynghĩthấuđáohơn.•Tìmcáchkếtthúccuộcgọivàtranhthủthờigianđểcânbằngcảmxúc.

Khilàmchủđượcnhịpthở,Philsẽbìnhtĩnhhơnvàkhiđóanhcóthểnóilờixinlỗivịkháchvàkếtthúccuộcgọinhưthếnày:“Tôikhôngbiếtchuyệngìđãxảyra.Tôithànhthậtxinlỗi.Tôisẽtìmhiểusựviệcvàgọilạichoanh/chịtrongvòngmộtgiờnữanhé”.

•Phântíchthôngtinvàcânbằngtrạngtháicảmxúchiệntại.SuynghĩtheohướngtíchcựcvàgiảiquyếtcôngviệcdựatheoChutrìnhniềmtin;luôntựnhắcnhởmìnhvềnhữngkhảnăngvàđiểmmạnhcủabảnthân.

•Dừngngaynhữngcảmxúctiêucựcđangchếngựsựtựtinvàkhảnănggiảiquyếtcôngviệcmộtcáchtỉnhtáo.

•Mạnhmẽđốimặtvớivấnđề;chiasẻthôngtinvớimộtđồngnghiệpmàanhtintưởng.Yêucầuđượcgiúpđỡ;ưutiênxácminhsựviệc.

•Thôngbáovớinhómvàgiảithíchvấnđề;chịutráchnhiệmvàyêucầunhómhỗtrợđểnhanhchóngtìmragiảipháphoặcnhữnglựachọntốiưu.

•Chuẩnbịnộidungtrìnhbàyvớikháchhàng;cânnhắcnhữngtìnhhuốnggiảđịnhvàthựctậpmộtmìnhhoặcvớiđồngnghiệp.Thểhiệnsựchuyênnghiệpvàliênlạclạivớikháchhàngtrongkhoảngthờigiannhưđãhứa.

Khảnăngcânbằngcảmxúccủabạnởmứcnào?

Hãytạmdừngmọiviệcvàtậptrungsuynghĩvềbảnthâncũngnhưcáchgiảiquyếtáplực.

BàitậpgiảiquyếtáplựcCốgắngnhớlạimộttìnhhuốngliênquanđếncông

việcmàbạnphảichịuáplựcnặngnề.1.Hãysửdụngnhữnggợiýsauđâyvàdànhthờigian

đểghinhận:•Tìnhhuống•Nhữngngườiliênquan•Suynghĩcủabạn•Nhữngcảmxúccủabạn•Hànhvicủabạn•Phảnứngcủamọingười•Kếtquả––––––––––––––––––

––––––––––––––––––Dùbạncókhảnănggiảiquyếtáplựctốthaykhông,

thìcũnghãysuyngẫmvềcáchbạnkiểmsoátnhữngsuynghĩ,cảmxúcvàhànhvicủamìnhnếuởtrongmộttìnhhuốngtươngtự.Bạncóthểlàmgìkhácđiđểgiúpbảnthânvàmọingườivẫngiữvữngđượcbìnhtĩnhvàluônlàchínhmình?

2.Bâygiờ,hãycốgắngnhớlạibấtkỳdấuhiệusinhlýnào(nhói,đau,âmthanh,cảmgiác)màbạncảmnhậnđượctrướcđóhoặctronglúcsựviệcdiễnra.

–––––––––––––––––—––––––––––––––––––Lờikhuyên:Từbâygiờ,bạnhãyđểtâmđếnnhữngdấuhiệusinhlýcủamình–

bởiđólàdấuhiệucảnhbáobạnđangđốimặtvớiáplực.Hãytỉnhtáođểnhậnraýnghĩacủanhữngdấuhiệuvàkịpthờihànhđộngđúngđắn.Kiểmsoátbảnthântốtsẽgiúpbạntránhđược“cơnlũcảmxúc”3.Lúcnày,hãycốgắngnhớlạibấtkỳcảmgiácnàothuộcvềtrựcgiác

(linhtínhhoặctiếngnóibêntrong)màbạnđãtrảiquatrướchoặcngaylúcsựviệcdiễnra

––––––––––––––––––––––––––––––––––––Lờikhuyên:Hãycởimởđónnhậnvàtrântrọngnhữnglinhcảmcủabạn–đólà

cảmgiáccộnghưởngtừnhữngtrảinghiệmtrongquákhứ.Hãysuyngẫmvềýnghĩacũngnhưgiátrịcủachúng.Hãytintưởngvàolinhcảmvàhãyđểbảnthânlĩnhhộinhữngtrítuệmàbạnđãtíchlũyđượctrongcuộcđời.BàihọcrútratừbảnthânCuốicùng,hãydànhvàiphútđểviếtrababàihọccốtlõimàbạnrútra

đượctừbảnthânmình:1.–––––––––––––––––—2.–––––––––––––––––—3.–––––––––––––––––—

Điềugìảnhhưởngđếnkhảnăngcânbằngcảmxúc?

Khảnăngcânbằngcảmxúcbịchiphốikhibạn:•Đảmnhiệmcôngviệckhôngphùhợpchuyênmôn

vàkinhnghiệm

•Chịuáplựccaotrongmộtthờigiandài•ChịutráchnhiệmkhixảyrasaisótnghiêmtrọngĐảmnhiệmcôngviệckhôngphùhợpchuyênmônvàkinhnghiệmKhiđảmnhiệmcôngviệcđúngchuyênmôn,bạnsẽtựtinvàonănglực

củabảnthân.Sựtựtinxuấtpháttừcảmgiácyêuthíchcôngviệcmìnhđanglàmvàbiếtrõmìnhcóthểlàmtốtcôngviệcđó.Nếucảmthấybấtan,chắcchắnbạnsẽthấychánnảnvàkhôngcókhảnăngchếngựcảmxúcvìlúcnày,bạnkhôngcóđủniềmtinvàochínhmình.

Lờikhuyên:Đểkhíchlệniềmtin,hãyngẫmnghĩvềnhữngcảmgiáccủachính

mìnhtronglúcrènluyệnnhữngkỹnăngquantrọng.Hãytựnhắcnhởrằngbạncókhảnăngvànănglựcđểtiếpnhậnnhữngkỹnăngnày.Vìvậyquathờigian,bạnsẽthànhthạonhữngkỹnăngmớivànângcaokiếnthứccầnthiếtchocôngviệccủamìnhChịuáplựccaotrongthờigiandàiTrongthờigianphảichịuáplựccăngthẳng,bạnrấtdễvùiđầuvàocông

việcmàquênđisựcầnthiếtcủaviệccânbằngbảnthân.Ănđúngbữa,ngủđủgiấc,tậpthểdụcvàthưgiãnlúcrảnhrỗichínhlàchìakhóaduytrìkhảnăngcânbằngcảmxúc.Khiquenvớinếpsinhhoạtnày,bạnsẽnhậnrasựbiếnchuyểntíchcựctrongcôngviệchiệntạicủamình.

Lờikhuyên:Đểcânbằngbảnthân,hãychúýnhữngcảmxúcbạntrảinghiệm

trongngàyvàkịpthờiđiềuchỉnhkhicảmthấymấttậptrungvàchậmtiếnđộcôngviệc.Đểtinhthầnhòađiệuvớinhữngnhucầucủacơthể,bạnnêndànhthờigianđidạohoặcthưgiãn.Nhữngviệclàmtuyđơngiảnnhưngsẽthayđổinguồnnănglượngbêntrongbạn,giúpbạncảmthấydễchịuvàsuynghĩthấuđáohơn.Năngsuấtlàmviệcnhờđócũngtăngcaohơn.ChịutráchnhiệmkhixảyrasaisótnghiêmtrọngKhiphảichịutráchnhiệmvềnhữngsaisótnghiêmtrọng,bạnsẽcảmthấy

suysụpbởinhữngcảmgiáctiêucực.Bạncóthểcảmthấymìnhcólỗikhilàmảnhhưởngđếnmọingườivàthấtvọngvớichínhmình.Nhữngcảmgiácnàysẽlàmthayđổinhịpsinhhọcvàtrạngtháitâmlýcủabạn,đồngthờikhiếnbạnhoàinghivềbảnthân.Bạncóthểchuivàovỏốcnộitâm,muốnđượcởmộtmìnhvàchẳngmuốngặpai.Đâylànhữngdấuhiệuchothấykhảnăngcânbằngcảmxúccủabạnđãxuốngmứcrấtthấpvàbạnhoàntoànđánhmấtniềmtinvàobảnthân.Càngsớmthựchiệnnhữnghànhđộngtíchcực,bạnvàmọingườixungquanhsẽcàngsớmthoátkhỏicảmgiácnặngnề.

Lờikhuyên:Đểlấylạiniềmtin,hãychuẩnbịmộtcuộcđốithoạinộitâmtíchcực

vàsẵnsàngtiếpnhậntrạngtháitâmlýcânbằng.(XemphầnCáchoạtđộngpháttriểncánhânởChương3).

Cânbằngcảmxúctácđộngđếnmọingườinhưthếnào?

Ởchương2,bạnđãđượcgiớithiệucấutrúc“vònghở”củahệlimbicvàbiếtrằngcảmxúccóthểlantruyền.Cáchbạncảmnhậnvàtrạngtháinănglượngcủabạnsẽđượcphảnánhthôngquanhữngđiềudiễnraxungquanhbạn.

Hãycùngphântíchmộtsốvídụsau.Dướiáplực,mộtngườidễcânbằngcảmxúcsẽ:•Bìnhtĩnhvàtựchủ•Khôngthayđổibảntínhvàcáchứngxửvớimọi

người•SẵnsàngđốimặtvớithửtháchvàtranhluậnChínhvìvậy,họsẽ:•Tạođượcsựtínnhiệmnơimọingười•Đượctôntrọng•Đónnhậnnhữngphảnứngtíchcựctừmọingười,duytrìsựtậptrungvà

giữkhảnăngbiểuđạthiệuquảDướiáplực,mộtngườikhócânbằngcảmxúcsẽ:•Căngthẳngvàmấtkiểmsoát•Nóimộtđường,làmmộtnẻo•Ứcchếvàcóthểnổinóngvìnhữngđiềuvặtvãnh•Khóđưaraquyếtđịnh•Đánhmấtsựtựtin•ChailìcảmxúcvàkhôngbiếtcáchphảnứngChínhvìvậy,họsẽ:•Đánhmấtniềmtincủanhữngngườixungquanh•Làmnhụtýchívànhiệthuyếtcủamọingười•ẢnhhưởngđếnnăngsuấtlàmviệccủamọingườiLờikhuyên:Đểdễcânbằngcảmxúc,hãycởimởvớinhữngngườixungquanhvà

tựtrangbịđểpháthuynhữngtínhcáchtốtđẹpcủamình.Hãyyêucầumọingườihỗtrợnếucảmthấymìnhkhôngthểvượtquađượcáplực.Nếuáplựckhiếnbạnchánnảnvàbuôngxuôi,nênđểmọingườibiếtđiềuđó.Hãyyêucầunhữngngườixungquanhchúýđếnnhữngdấuhiệucảnhbáovềtrạngtháimấtcânbằngcảmxúccủabạntrongtrườnghợpbạnkhôngthểtựnhậnra.Hãykhuyếnkhíchhọcanthiệpvàgiúpđỡnếu

họnhìnthấynhữngdấuhiệunàyởbạn.Tuynhiên,bạncũngcầnnhớrằng:khảnăngdễcânbằngcảmxúcmộtmặt

giúpgiữvữngphongtháivàtạođượcsựtínnhiệmtừmọingườixungquanh,nhưngmặtkhác,cảmxúcquálinhhoạtcũngtiềmẩnnhiềunguycơ.Nếubạnlúcnàocũngtựchủ,trongmọitìnhhuống,vàdườngnhưkhônggìcóthểchạmvàolớpvỏđiềmtĩnhbaobọcquanhbạn,thìbạncóthểsẽđánhmấtbảnnăngconngườicủamình.Quátựchủđồngnghĩavớiviệcbạnluônsiếtchặtdòngcảmxúc;vànhưvậy,bạncóthểsẽbópnghẹtnguồnnănglượngcầnthiếtđểhòanhậpvàtạocảmhứngchongườikhác.

Cânbằngcảmxúcđểsốngannhiên

Cácbướcthựchiện1.GhinhậnlạiđiểmsốphầnCânbằngcảmxúctrongBảnghỏiEIở

Chương2vàoôbêndưới:

2.Giờđâykhiđãhiểuhơnvềkhảnăngcânbằngcảmxúccủamình,hãyghisốđiểmvàocánhquạtCânbằngcảmxúcởtrên.Điểmsốnàynóilênkhảnănglinhhoạtcảmxúcdựavàotrigiáccủabạn.

3.Ngẫmnghĩvềnhữngghinhậntrongnhậtkýcảmxúccủabạnvànếutìmragiảiphápkiểmsoátcảmxúc,hãydànhchútthờigianđểkịpthờighinhậnnhữngýtưởngcủabạn.Bạncóthểthựchiệntheoquytrình:làmmới,dừnglạivàtiếptục.

•Làmmới–giảithoátmìnhkhỏinhữngtìnhhuốngkhibạnbắtđầucảmthấybảnthânbịtổnthương.

•Dừnglại–ngừngngayviệctựtráchmình.•Tiếptục–đặtsựviệcvàongữcảnhphùhợp.

4.SửdụngCửasổJoharitrongphầnPhụlụcvàsuyngẫmvềcáchcưxửcũngnhưcảmnhậncủabạn.Ghinhậncáchànhvi(trongô1)vàcảmxúc(trongô2)củabảnthân.

5.Khảnăngcânbằngcảmxúccủabạntạorasứcảnhhưởnglênngườikhác.Đểthấuhiểuđiềunày,bạncầnyêucầumọingườichiasẻnhữngsuynghĩcủahọvềcáchứngxửcủabạn.HãychọnbốnngườimàbạnbiếtrõtạinơilàmviệcvàdùngnămcâutrắcnghiệmtrongphầnCânbằngcảmxúccủaBảnghỏiEI(Chương2)làmgợiýđểcùngnhauthảoluận.Phảnhồicủahọsẽmanglạichobạnnhiềuthôngtinquýgiá.

6.Hãytiếptụchoànthànhôsố3vàghinhậnlạinhữngđiềumàtrướcđâybạnchưanhậnravềbảnthânmình.Giátrịthựccủabàitậpnàylàgiúpbạnkhámphánhữngđiềumàbạnchưatừngbiếtđếnvềconngườithậtcủamình.

7.Dựatrênnhữngkhámpháđó,hãythườngxuyênnhìnlạinhữngđiềubạnđãghinhận,vànếucầnthiết,bạncóthểthựchiệnlạiquytrìnhlàmmới,dừnglạivàtiếptục.

Bâygiờ,bạncóthểhọccáchcânbằngcảmxúcđểcócuộcsốngannhiênthôngquacáchoạtđộngpháttriểncánhânsauđây.

Cáchoạtđộngpháttriểncánhân1.ĐiềuhòahơithởMộttrongnhữngcáchnhanhnhấtvàhiệuquảnhấtđểkiểmsoátchức

năngsinhlýcủabạnchínhlàcẩntrọngđiềuhòahơithở.Hãyhọccáchđiềuhòahơithởvànhịptimđểđưacơthểvềtrạngtháicânbằng,ổnđịnh.

Nếucácchứcnăngsinhlýtrongtìnhtrạngổnđịnh,bạnsẽ“tậptrungcaođộ”vàcókhảnăngtưduy,cảmnhậnvàhànhđộngmộtcáchhiệuquả.

NhịptimổnđịnhkhicơthểởtrạngtháicânbằngNếucơthểmấtcânbằng,bạnsẽrơivàotrạngtháixáotrộn–trạngthái

nàysẽchiphốikhảnăngtưduy,cảmnhậnvàhànhđộngcủabạn

NhịptimrốiloạnkhicơthểởtrạngtháixáotrộnĐểkiểmsoátcácchứcnăngsinhlý,bạncầnthởnhịpnhàng(duytrìtầnsố

hítthở);thởđềuđặn(hítvàovàthởratừtốn,nhẹnhàng);vàtậptrungvàovùngngựctrái.

Hãythửcáchsau:1.Hítvàokhiđếmđến42.Thởrakhiđếmđến63.LặplạiĐểdễđiềuhòanhịpthởhơn,banđầu,bạncóthểnhắmmắtthựchiện.Sau

khiđãquendần,hãymởmắtkhiluyệntập.Bạncầnrènluyệnđềuđặnvàthườngxuyênchođếnkhicóthểđiềuhòa

hơithởmộtcáchnhịpnhàng.Hãyluyệntậpbấtkỳkhinàobạncảmthấymìnhsắpmấtbìnhtĩnh.Bàitậpnàyrấthiệunghiệmvàmộtkhiđãthànhthục,bạncóthểứngdụngkhicầnđểkiểmsoátnhữnggìđangdiễnrabêntrongcơthể.

2.Kiểmsoátcảmgiác

Đểkiểmsoáttrạngtháicảmxúc,bạncầnphảiquenvớiđặctínhvàngọnnguồncảmgiáctrongcơthể.

Khicảmthấybắtđầuđắmchìmtrongmớcảmxúchỗnđộn,bạnsẽcầncókhảnăngnhậnracảmgiácđóvàthaythếnóbằngmộtcảmgiáctíchcựchơn.

Hãylàmtuầntựtừngbướcsauđây:1.Dànhvàiphútđểghinhậnnhữngcảmgiáctiêucựcmàbạntrảiquakhi

bạnđangchịuáplựchoặcthửthách.–––––––––––––––––—–––––––––––––––––—2.Bâygiờ,hãyquaylạibàitậpMôtảcảmgiácởChương2.Bàitậpyêu

cầumôtảđặctínhcủanhữngcảmgiáctíchcựcbạnthườngcóvàxácđịnhsựlưuchuyểncủachúngtrongcơthể.Nếuchưathửquabàitậpnày,hãycốgắnghoànthànhvớitinhthầnhứngkhởi,lạcquan.

3.Bâygiờ,hãyứngdụngphươngphápnàyđốivớinhữngcảmxúctiêucựcbạnvừaghinhậnởbước1.

4.Tiếptheo,hãyquaylạiphần“Cáchoạtđộngpháttriểncánhân”ởChương3vàtìmmục“Rènluyệnkhảnăngứngbiến”.Hãykiêntrìthựchiệnbàitậpnàyvàbạnsẽsớmnhậnrabạncóthểdễdàngkiểmsoátcảmxúccủamìnhnhưthếnào.

3.TìnhhuốnggiảđịnhKhiđãlêndâycótchotinhthầnvàchuẩnbịhoànhảovềthểchất,bạnsẽ

cóđủsựtựtinđểgiảiquyếtvấnđềkhigặptrởngại.Đừngđánhgiáthấpcôngtáclênkếhoạchvàvạchrahướngđivìđâylàviệcrấtcầnthiếtvàquantrọng.Bạnsẽtựchủhơnkhiđãchuẩnbịchuđáomọiviệctrướcđó.

Hiểumộtcáchrộnghơn,hãydànhthờigianđểxácđịnhnhữngkhảnăngcóthểxảyra–đólàtìnhhuốnggiảđịnh.

Tìnhhuống:Ngàymaibạnsẽtrìnhbàydựánvớimộtkháchhàngquantrọng.Hãysuynghĩvềnhữngkhảnăngcóthểxảyra:

•Sẽthếnàonếubạnbịkẹtxevàđếntrễ?•Sẽthếnàonếukháchhàngcủabạnbậnviệcvàrútngắnthờigianhọp?•Sẽthếnàonếu“sếplớn”bấtngờthamgiabuổihọpcùngbạn?•Sẽthếnàonếukháchhàngthửtháchbạnkhiđưaramộtvấnđềngoài

chuyênmôncủabạn?Bâygiờ,vớimỗitìnhhuống,bạnhãyxácđịnh:•Cảmgiáccủabạn•Nhữngđiềubạndựđịnhnói•NhữngđiềubạndựđịnhlàmHãycốgắngrènluyệnbàitậptrêntrướckhibạnbướcvàomộttìnhhuống

đầythửthách.Bạnsẽthấyđượchiệuquảcủabàitậptrongviệcgiúpbạnduy

trìkhảnăngtậptrung,suynghĩthấuđáovàkiểmsoáttốtcảmxúccủabảnthân.

TómtắtKhảnăngdễcânbằngcảmxúcsẽgiúpbạnbìnhtâmtrongnhữngcơn

nónggiận,lúcbốirốihaymấttựtin.•Pháthuykhảnăngtựnhậnthức–hiểurõnhữngcảmgiáccủabản

thânvàvìsaobạnlạiphảnứngnhưvậy.•Nhậnranhữngdấuhiệusinhlývàlắngnghetrựcgiácmáchbảo–

đâylànhữngdấuhiệucảnhbáochobạn.•Đừnghànhđộngmàkhôngsuynghĩ–hãychophépbảnthântừtừ

suyngẫmvàcóđượclòngtintrướckhibạnraquyếtđịnh.•Nângcaosựtựtinbằngcáchnhìnlạinhữngthànhcôngcủabản

thânvàxácđịnhconđườngdẫnđếnthànhcôngđó.•Đừngtựtráchmình–hãychấpnhậnrằngbạnđangđốimặtvới

tháchthứcvàcókhảnăngsẽphạmsailầm.Hãychiasẻvớimọingườivànhờhọgiúpbạnvượtquavàbướctiếp.

•Họccáchxửlýnhữnglờiphêbình–nếunghĩrằnghọnóiđúng,bạntiếpthuvàtìmcáchcảithiện.Ngượclại,hãytìmhiểunguyênnhânvàđónnhậnnhữngýkiếnphảnhồi.

•Vạchkếhoạchvàchuẩnbịchonhữngđiềubấttrắccóthểxảyra.Hãyhànhđộng!Giờthìbạnđãđượctrangbịnhữngphươngpháphữuhiệuđểkiểm

soátcảmxúckhicần.Vớibàitậpđiềuhòahơithở,bạnsẽcóthểnhanhchónglấylạibìnhtĩnhvàtưduysángsuốt.Nhờđó,bạncóthểtậptrungđiềuchỉnhtrạngtháicảmxúcnhằmthayđổicáchcảmnhậnvàkiểmsoáttừnglờinói,hànhđộngcủamình.

Bạncầnphảirènluyệnthườngxuyêntrongthờigianđầu.Nhưngdầndần,bạnsẽcóthểđiềuchỉnhcảmxúcmộtcáchtựnhiênmàkhônggặpbấtkỳkhókhănnào.Lúcnày,bạnsẽcóthểtựtinnói“Có”vớitấtcảcáccâuhỏitạiphầnmởđầucủachươngnày.

Quyếttâmđạtđượcmụctiêuđãđềra,kiêntrìthựchiện,khôngmấtphươnghướngdùmọithứkhôngdiễnranhưýmuốn–tấtcảnhữngđiềunàyđòihỏilòngnhiệtthànhvàsựtựkhíchlệbảnthân.Khiđãcómụctiêurõràng,niềmtinmãnhliệtvàquantrongnhấtlànguồnsinhlựcdồidào,thìbạnsẽkhôngbaogiờlạclốichodùcóbấtkỳđiềugìxảyra.

Kếtthúcchươngnày,bạnsẽnhậnratầmquantrọngcủanguồnlựcquantrọngnhất–đóchínhlànguồnsinhlực.Điềuchỉnhtốtnguồnlựcnàysẽgiúpbạncảmthấyhàohứng,tựtinvềmụctiêumìnhđanghướngđến;bạnsẽsẵnsàngvượtmọikhókhănvàtruyềncảmhứnglàmviệcchonhữngngườixungquanh.

Chương5

ĐộnglựcthúcđẩyThếnàolàđộnglựcthúcđẩy?

Trongchươngnày,bạnsẽhọccách:•Lênkếhoạchvàkiểmsoátnguồnnănglượngtựnhiêncủabảnthân.•Khuấyđộngnănglượngtíchcựckhinguồndựtrữgiảmsút.•Xácđịnhđiềugìkhiếnbạncảmthấythoảimáivàhàilòng.•Vượtquanhữngràocảnvàtỉnhtáonhìnthẳngvàothựctại.Chìakhóachotấtcảmụctiêutrênchínhlàđộnglựcthúcđẩy.Nhưngđộng

lựcthúcđẩylàgì?TheoHiggsvàDulewicz,đólà“Nguồnnănglượngthôithúcđểđạtđượcthànhquảvàtạosứcảnhhưởng,đồngthờiđểcânbằngnhữngmụctiêungắnhạnvàdàihạnvớikhảnăngthựchiệnnhữngmụctiêuđótrướctháchthứcvàkhókhăn”.

Hãydànhchútthờigiansuyngẫm:•Bạnrútrađượcđiềugìtừđịnhnghĩatrên?•Đâulànhữngtừkhóavàcụmtừquantrọng?•Vìsaonhữngthôngtinnàycầnthiếtchobạn?Vềbảnchất,độnglựcthúcđẩylàcáchbạnđiềuchỉnhnguồnnănglượng

vàtrạngtháicảmxúcđểđạtđượcmụctiêu.Điềunàyphụthuộcvàoviệctựnhậnthức-khảnănghiểuđượccảmgiáccủamìnhdùbạncóđangtỉnhtáotrongcôngviệchiệntạihaycóđanghàohứngtheođuổivàhoànthànhcôngviệchaykhông.

Độnglựcthúcđẩykhácvớicânbằngcảmxúcởchỗbạncóquyềnquyếtđịnhcónêntiếptụctheođuổimụctiêukhigặptrởngạihaykhông.Bạncóthểtừbỏnếucôngviệcquááplực,hoặctựvựcdậytinhthần,nhắcnhởbảnthânvềmụctiêuđãchọnvàgiữvữngđịnhhướngđểđạtđượckếtquả.

Khicảmthấythiếuđộnglực,đừnglolắng,vìcóthểnguồnnănglượngtrongbạnđangcạnkiệt.Nhữnglúcấy,điềucầnlàmlànạplạinănglượngchocơthểvàlàmsốngdậycảmhứnglạcquanđểtiếnvềphíatrước.

Vìsaođộnglựcthúcđẩyquantrọng?Độnglựcthúcđẩyvàkhảnăngtruyềncảmhứngchomọingườisẽgiúp

bạn:•Đạtđượcnhữngmụctiêuđãđặtra

•Vượtquatrởngại•LàmviệchòahợpvớimọingườiĐộnglựccánhânđượchìnhthànhbởinguồnnănglượngbêntrongbạn.

Nănglượngcólúclêncaovàcólúcxuốngthấp,nhưngnếukhôngcónănglượng,cơthểbạnsẽkhôngkhỏemạnh,tinhthầncũngsẽkhôngminhmẫnđểcóthểtạocảmhứngchobảnthânvàmọingười.

Ngườicóđộnglựcthúcđẩycao,sẽ:•Biểulộsựlạcquanvàquanđiểmtíchcựctronghànhvivàngônngữ•Cónănglượngdồidàovàđịnhhướngrõràng•Thiếtlậpnhữngmụctiêuđầytháchthức–cảngắnhạnvàdàihạn•Nỗlựchếtmìnhvàquyếttâmđạtđượcmụctiêu•Kiêntrìtìmcáchcảithiệnbảnthâncũngnhưnhữngviệcmìnhlàm•Vượtquaràocản,khókhănvàthửtháchcánhân•Nhậnravàtrântrọngnhữngthànhtựukhiđạtđược•Tựtinvàcókhảnăngtruyềncảmhứngchomọingười•Thườngxuyênnhìnlạicácmụctiêuđểđánhgiávàhọchỏi

Điềugìảnhhưởngđếnđộnglựcthúcđẩy?

Độnglựccóthểbịchiphốibởi:•Nănglượng•Mụctiêuhoặcđịnhhướng•KhảnăngvượtquakhókhănhoặctrởngạiTạonguồnnănglượngTrướchết,bạncầnphảibiếtnănglượngcủabạnbắtnguồntừđâu,cơthể

bạncầntiếpnănglượngkhinàovàbạncóthểsửdụngnănglượngrasaođểđạtđượchiệuquảcaonhấttrongsinhhoạtmỗingày.

Nănglượngcóthểdễdàngmấtđikhibạnthấtvọng,căngthẳnghoặclúccảmxúcquátải,tinhthầnkiệtquệ,mấtngủkéodàivàkhôngcóthờigianngơinghỉ.Càngmấtnhiềunănglượng,bạnsẽcàngcónhiềucảmgiácvàsuynghĩtiêucực.Điềunàysẽảnhhưởngkhôngtốtđếnkhảnăngtậptrungvàđịnhhưởngcủabạn,từđóảnhhưởngđếnviệcbạncóthểđạtđượcmụctiêuhaykhông.

Vìvậy,hãynhìnlạinguồnnănglượngcủabảnthân.Nănglượngbắtnguồntừcácyếutốsauđây:

•Ănuống:Cơthểtiếpnhậnnănglượngtừsựchuyểnhóacácchấtdinhdưỡngnhưđườngglucô,axitaminvàcácloạichấtbéo.

•Ngủ:Cơthểtựphụchồinănglượngtronglúcngủvànănglượngtừcácthựcphẩmbạndùngmỗingàysẽđượchấpthụvàotếbào.

•Thở:Cơthểtiếpnhậnkhíô-xivànănglượngcầnthiếtchosựsống.

Nhìnchung,bạnsẽkhôngchúýđếnnguồnnănglượngtíchlũyvìquátrìnhnàydiễnratronglúcbạnngủ.Tuynhiên,bạncóthểcảmnhậnsựtiêuhaonănglượngvànhậnrakhinàocơthểcầntiếpthêmnănglượngthôngquanhữngcảmgiácsinhlý.

NhữngdấuhiệucủacơthểNănglượngtiêuhaokhôngnhữngtrongquátrìnhvậnđộngthểchấtmà

còntrongcáchoạtđộngtưduyvàcảmxúc.Cáccảmgiácsinhlýthườnggắnkếtvớimứcđộnănglượngvànhucầu

củacơthể.Khicácnguồnnănglượngsụtgiảmhoặcbịtiêuhaoquámức,cơthểsẽbiểulộnhữngdấuhiệucảnhbáobằngcáccảmgiácnhư:

•Đói,xótruột•Khátnước•Mệtmỏi•Đaunhức•Lạnh,run•CothắtvùngbụngLờikhuyên:Thựcphẩmcungcấpnănglượngcầnthiếtchocơthể,nhưngnăng

lượngchỉthậtsựhấpthụvàchuyểnhóavàocơthểtronglúcngủ.Vìvậy,hãysửdụngnhữngloạithựcphẩmdinhdưỡngđúnglúc,uốngnhiềunướcđểgiữnướcchocơthểvàngủtrungbìnhbảytiếngmỗiđêm.

KiểmsoátnguồnnănglượngNếucungcấpđủnănglượngcơthểcần,cơthểsẽtạoravàtíchlũynăng

lượng.Điềucầnthiếtlàbạnbiếtkhinàocơthểthiếunănglượngđểbổsungkịpthời.

Chukỳnhiệtđộcơthể(nhịpsinhhọcngàyđêm)Đồnghồsinhhọccủacơthểquảnlýnhịpsinhhọcngàyđêm:điềuchỉnh

cảmgiácbuồnngủvàtỉnhgiấcđồngthờikiểmsoátchấtlượnggiấcngủ…Đồnghồnàyphụthuộcvàochukỳnhiệtđộcơthểcủabạn.Khinhiệtđộcơthểtăng,bạnsẽcảmthấytỉnhtáohơn.Khinhiệtđộcơthểgiảm,bạncócảmgiácmệtmỏivàmùmờ,vàbộnãosẽchuyểnhóanhữngdấuhiệunàythànhgiờngủ.

VượtquanhữngphảnứngtựnhiênBằngcáchhiểurõchukỳnhiệtđộcủacơthể,bạncóthểlênkếhoạch

nhữngviệcphảilàmvàkhinàosẽlàm.Điềunàychophépbạnđảmnhận

nhữngcôngviệcđầythửtháchkhinguồnnănglượngtrongbạnđạtđỉnhcaovàbạncóthểvậnđộngtaychânhoặcsửdụngnhữngchấtkíchthích(trà,càphê)đểgiúpcơthểvượtquanhữngcơnbuồnngủ.

Hẳnbạnđãbiếtmìnhlàngườisốngvềsáng(chimchiềnchiện)haysốngvềđêm(cúđêm).Điềunàysẽgiúpbạnbiếtthờiđiểmmìnhtrànđầynănglượngvàhoạtđộnghiệuquảnhất.

Lờikhuyên:Bạnsẽnhậnthấybảnthânmìnhcónhữngphảnứngtựnhiênnhất

địnhkhinhiệtđộcơthểxuốngthấpvàocùngmộtthờiđiểmtrongngày.Đểvượtquaphảnứngnày,hãychợpmắtkhoảng15phút.Ngoàira,bạncũngcóthểnhấmnhápmộttáchtràhoặccàphê,nhưngcáchnàychỉtácdụngsaukhoảng20phút.BiếtrõthờiđiểmthứcvàngủBiểuđồnhịpsinhhọcsẽchothấydạngsóngthứcvàngủcủabạn,vìthế

bạncóthểxácđịnhthờiđiểmthíchhợpnhấtđểcómộtgiấcngủsâu,khinàocầnngảlưngvàlúcnàocầntỉnhdậy.Nếucóthểduytrìgiờthứcngủmộtcáchđềuđặn,bạnsẽcảmnhậnđượcnhữnglợiíchmàcơthểmìnhđangtrảinghiệm.

Lờikhuyên:Nếucóthểtỉnhdậyvàocùngmộtthờiđiểmmỗingày(kểcảnhững

ngàycuốituần),bạnsẽthấythóiquennàygiúpcủngcốnănglượngtrongbạn.Vàthậmchínếubạnchỉngủbốntiếngmộtngàynhưngvẫntỉnhdậyvàođúnggiờnhưthườnglệ,bạnsẽvẫncảmthấycơthểsảngkhoáivàtrànđầynănglượngVậnđộngBấtkỳsựchuyểnđộngnàocủacơthể,ngaycảviệcsửdụngcầuthang

hoặcthangmáy,hoặcđibộquanhtòanhà…đềugiúpbạngiảiphóngnguồnnănglượngđangbịđènénđểvượtquacơnmệtmỏi.

Tậpluyệnthểdụcthườngxuyêndĩnhiênsẽkhiếnnănglượngtiêuhao,nhưngđồngthờicơthểcũnggiảiphóngnộitiếttốendorphin,oestrogenvàthyroxine,giúptâmtrạngcủabạnbiếnchuyểntheohướngtíchcực,lạcquanvàhứngkhởihơn.Ngoàira,khiđượcgiảiphóngquanhữngbàitậprènluyệnthểchất,mộtsốhormonekhácsẽgiúpbạncảithiệnsứckhỏevàngủsâuhơn.

TưthếcơthểTưthếcơthểcũngảnhhưởngđếnmứcnănglượngcósẵntrongbạn.Nếu

cơthểởtrạngtháitựnhiênvàđườngđicủanănglượngthôngthoáng,nănglượngsẽdễlưuthôngxuyênsuốttrongcơthể.Tuynhiên,nếubịtắcnghẽn,nănglượngsẽsụtgiảm.

Hãychúýđếnnhữngtưthếcơthểsau:•Nếucơthểđangtrongtưthếquáthoảimáihoặctùytiện(chẳnghạnngồi

cúingườiépbụnghoặcngồiquỳgối),bạncóthểkhiếnchonguồnnănglượngbêntrongbịkhóachặtvàtắcnghẽn.

•Nếucơthểđangtrongtưthếcăngthẳnghoặcbịbắtbuộc(chẳnghạn

rướnlưngthẳngtrongthờigiandài),bạnsẽkhiếnnănglượngkhôngthểlưuthôngxuyênsuốtvàhiệuquả.

Bâygiờ,hãytậptrungvàđiềuchỉnhcơthểtrongtưthếđứnghoặcngồinhưsau:

•Đứngthẳngtrênsàn,chịulựcnhẹlênmũibànchân•Khôngcogối•Đặthôngthẳngvớithânngười(khôngđẩyhôngvềphíatrước)•Giữxươngsốngthẳng(khôngcúigậphoặcrướnquá

cao)•Thảlỏngvaivàhơingảvềsau(khôngcorútvai)•Giữđầuthẳngtrêncộtsống•KhôngnghiếnrăngTưthếngồithẳngvàđứngthẳnggiúpchonănglượngbêntrongbạnluân

chuyểndễdàng,bạnsẽthấylạcquanvàsuynghĩmạchlạchơn.Hãyápdụngmộtbàitậpnhỏsauđây:1.Đầutiên,cúithấpngườivàcảmnhậntrạngtháitâm

lýcủabạnthayđổinhưthếnào.2.Bâygiờ,hãyngồithẳngnhưthểcómộtsợidâycăngdọctừđỉnhđầu

xuốnglưng.Bạncảmthấynhưthếnào?Lờikhuyên:Hãythườngxuyênkiểmtratưthếcơthểtrongngàyvàđiềuchỉnhcho

phùhợp.TrạngtháitâmsinhlýBạncóthểtránhtìnhtrạngròrỉnănglượngbằngcáchduytrìtrạngtháiổn

địnhnhờvàohoạtđộngsinhlý(Chương2)vàtâmlýlạcquan(Chương3).Sựtồntạicủanhữngcảmxúctiêucựchoặcrốiloạnthểchấtsẽkhiếnnănglượngbịtiêuhaomộtcáchlãngphí.

Muốngiữvữngđịnhhướng,bạncầnphảicómộttháiđộlạcquanvàkhảnăngxâydựngnhữngtrạngtháitâmlýtíchcực,nhưsựtrântrọng,lòngbiếtơnvàniềmhạnhphúcnhằmduytrìcânbằngnănglượngmàcơthểđangtíchlũy.

XácđịnhmụctiêuvàđịnhhướngBạncónănglượng,nhưngnếukhôngcómụctiêu,địnhhướnghoặcnhiệm

vụcụthể,bạnsẽkhôngbiếthướngnguồnnănglượngđóvàođâu.Hãyxácđịnhđâulàđiềubạnmuốn,nhữnggìbạnsẽlàmvàkhinàobạncóđược.Hãyphânbiệtnhữngmụctiêungắnhạnvàdàihạn,vàđảmbảorằngcácmụctiêubạnđềrakhôngtrùnglắp.

Tuynhiên,bạnphảicânbằnggiữamụctiêucánhânvàmụctiêucủa

nhóm/đồngđội.Cảhaimụctiêunàyđềucầnthiếtchođộnglựcthúcđẩyvànênđượckiểmsoátcẩntrọng.

BàitậpđịnhhướngBạnbiếtrõđiềugìsẽmanglạichomìnhnguồncảmhứng.Hãyxemqua

nhữngmôtảdướiđâyvàxácđịnhcụmtừnàophảnánhđúngnhấtvềbạn.1.Tôicảmthấyhàilòngkhitôi:•Biểuhiệntốthơnmọingười•Đạtđượcvàvượtquanhữngtiêuchuẩncaonhất

củachínhmình•Nỗlựcphấnđấuhếtmình•Vạchracácmụctiêudàihạn•Vượtquatháchthức•Đạtđượcnhữngmụctiêucánhân2.Tôicảmthấyhàilòngkhitôi:•Làmộtphầncủamộtđội/nhóm•Đượcmọingườiyêumếnvàchấpnhận•Cóthểduytrìnhữngmốiquanhệthântình•Hòahợpvớimọingườitạinơilàmviệc•Cóthểhạnchếmọimâuthuẫn3.Tôicảmthấyhàilòngkhitôi:•Cóthểtạosứcảnhhưởngbằngnhữnghànhđộng

củamình•Cóthểkhuấyđộngnhữngxúccảmtíchcựcvàtiêu

cựccủamọingười•Cóđịavịvàdanhtiếng•KiểmsoátđượctìnhhuốngMôtảnàophảnánhđúngnhấtvềbạn(1,2hay3)?Hãyxemtiếpnhững

miêutảbêndưới–đâycóphảilàđiềukhiếnbạncảmthấyhàilòng?1.Bạnthấyhứngkhởitrướcnhữngthànhtíchcánhân,thíchđươngđầu

vớithửthách,muốnđạtkếtquảcaonhấttrongtấtcảnhữngviệcbạnđảmnhiệm.

2.Bạntìmthấycảmhứngởmọingười,thíchlàmviệcchungvàhòahợptrongcácmốiquanhệtạinơilàmviệc.

3.Bạnthíchtạoảnhhưởnglênngườikhácvàcảmthấyhàilòngkhivaitròvànhữngcốnghiếncủamìnhđượccôngnhận.

Lờikhuyên:Hãynhìnlạinhữngđiềukhiếnbạncảmthấyhàilòngvà:

1.Tìmnhữngcơhộimớiđểkhẳngđịnhbảnthân2.Tìmkiếmcôngviệcvànhữngdựánmàtrongđóbạnlàmộtphần

củatậpthể3.Tìmkiếmcơhộiđểthểhiệncácýtưởngcủabạn

VượtquaràocảnBạnsẽrấtdễmấttậptrunghoặcthiếuđiđộnglựckhisựviệcvượtngoài

tầmkiểmsoát,khibạnđanghoàinghichínhnhữngsuynghĩhoặccảmgiáccủamình,haykhibịngườikháccảnlối.

Hẳnbạntừngtrảiquanhữnglúckhótậptrungtrongmộtcuộchọp.Cóthểbạnnhậnthấykhóthíchứngvớitácphongcủamộtngườitrongcuộchọpđóhoặcnghingờkhảnăngcủahọkhinghehọphátbiểu.

Dùcóphảinguyênnhântrênhaykhôngthìkhimấttậptrung,bạncũngbịcôlậpvà“lạcđiệu”.Song,vớinguồnnănglượngmạnhmẽ,tháiđộlạcquancùngcáchsuynghĩtrênphươngdiệnkhácbiệt,bạnsẽcóđủkhảnăngvượtquaràocảnvàtrởngạiđểgặtháithànhcông.

Lờikhuyên:Hãyluôntỉnhtáo!Vànếubạncảmthấymìnhđangbắtđầulơđễnh,

hãyngồithẳnglưng,đặthaichânxuốngsànvàhơiấnnhẹlênmũibànchânvàhítmộthơithậtsâu.Hãyhòanhậpvớitậpthểbằngcáchtrìnhbàyýkiếncủabạnhoặcthamgiathảoluận

Độnglựctácđộngđếnmọingườinhưthếnào?

NhưđãtrìnhbàytrongChương2,cảmxúccókhảnănglantỏa.Tươngtự,nguồnnănglượngdồidàovàđịnhhướngrõràngsẽtạonênmộttácđộngtíchcựcvàtruyềncảmhứngchonhữngngườixungquanh.

Đểtạocảmhứngchonhữngđồngnghiệpcủamình,bạncần:

•Khuyếnkhíchhọxácđịnhmụctiêuvàhìnhdungmộtviễncảnhtốtđẹp•Xácđịnhnhucầuvàđộnglựccủamỗicánhân,vàchắcrằngnhữngnhu

cầunàytươngthíchvớivaitròvàtráchnhiệmmàhọđangđảmnhận•Cócáchtiếpcậnriêngđốivớitừngnhucầukhác

nhaucủamỗingười•Cảmnhậntinhtếcảmxúccủamọingườiđểcóphảnứngthíchhợp•Sửdụngngônngữvàhànhđộngtíchcựcđểxâydựng

niềmtintrongbạn•Xâydựngcácmốiquanhệvữngbền(đượcđềcập

trongChương6)

TạođộnglựcthúcđẩyđểsốngýnghĩaCácbướcthựchiện

1.GhinhậnlạiđiểmsốphầnĐộnglựcthúcđẩytrongBảnghỏiEIởChương2vàoôbêndưới

2.Bâygiờ,bạnđãhiểuhơnvềđộnglựcthúcđẩycủamình,hãyghisốđiểmvàocánhquạtĐộnglựcthúcđẩyởtrên.Điểmsốnàynóilênmứcđộđộnglựcdựavàotrigiáccủabạn.

3.Ngẫmnghĩvềnhữngghinhậntrongnhậtkýcảmxúccủabạnvànếubạntìmragiảipháptạorađộnglực,hãydànhchútthờigianđểkịpthờighinhậnnhữngýtưởngcủabạn.Bạncóthểthựchiệntheoquytrình:làmmới,dừnglạivàtiếptục.

•Làmmới–bắtđầunhậnrakhinàonănglượngxuốngthấpvàhãychủđộngđidạomộtvòngđểtiếpthêmnănglượng.

•Dừnglại–tránhtìnhtrạngbị“bỏrơi”bằngcáchchủđộngđặtcâuhỏi.

•Tiếptục–liêntụcđánhgiávàđiềuchỉnhcácmụctiêuđãxácđịnh.

4.SửdụngCửasổJoharitrongphầnPhụlụcvàsuyngẫmvềcáchcưxửcũngnhưcảmnhậncủabạn.Ghinhậncáchànhvi(trongô1)vàcảmxúc(trongô2)củabảnthân.

5.Độnglựcthúcđẩycủabạncóthểảnhhưởngđếnngườikhác.Đểthấuhiểuđiềunày,bạncầnyêucầumọingườichiasẻnhữngsuynghĩcủahọvềhànhvivàcáchứngxửcủabạn.HãychọnbốnngườimàbạnbiếtrõtạinơilàmviệcvàdùngnămcâutrắcnghiệmtrongphầnĐộnglựcthúcđẩycủaBảnghỏiEI(Chương2)làmgợiýđểcùngnhauthảoluận.Phảnhồicủahọsẽmanglạichobạnnhiềuthôngtinquýgiá.

6.Hãytiếptụchoànthànhôsố3vàghinhậnlạinhữngđiềumàtrướcđâybạnchưanhậnravềbảnthânmình.Giátrịthựccủabàitậpnàylàgiúpbạnkhámphánhữngđiềumàbạnchưatừngbiếtđếnvềconngườicủabạn.

7.Dựatrênnhữngkhámpháđó,hãythườngxuyênnhìnlạinhữngđiềubạnđãghinhận,vànếucầnthiết,bạncóthểthựchiệnlạiquytrìnhlàmmới,dừnglạivàtiếptục.

Bâygiờ,bạncóthểhọccáchtạođộnglựcthúcđẩyđểcócuộcsốngýnghĩathôngquacáchoạtđộngpháttriểncánhânsauđây.

Cáchoạtđộngpháttriểncánhân1.KhơinguồnnănglượngCónhữngngườibạnsẽthấycuốnhútngaykhivừatiếpxúcvàcónhững

việcbạnsẽthấysaymêkhimớibắttayvàolàm.Dườngnhưkhitiếpcậnnhữngsựviệchoặcnhữngconngườinày,nguồnnănglượngbêntrongbạnđượcđánhthức;bạncảmthấytrànđầycảmhứngvàsẵnsàngtiếnlênphíatrước.

Biếtđượcđâulàviệcbạnyêuthíchvànhữngaicóthểtạocảmhứngchobạnsẽgiúpíchrấtnhiềutrongviệctạođộnglựcchobạnđạtđượcmụctiêu.

Bước1Hãytìmnguồncảmhứngchobảnthânbằngcáchxácđịnhnhữngngười

cóliênquan,côngviệcbạnlàmvàthờigianbạntrảinghiệmquabảngsau:HoạtđộngAi/Làmgì/Baolần

Vuiđùavàthưgiãn…………………………….Nhữngngườitíchcựcvàlạcquan………………….Lúcmộtmình……………………………………Cáchoạtđộngxãhội…………………………….

Hoạtđộngtựpháttriểncánhân…………………..Sởthích/đammêcánhân………………………….Âmnhạc………………………………………..

Hãycânnhắc:•Liệubạncótiếpnhậntrọnvẹncảmhứngtừnhữngnguồntạonănglượng

trênđâytrongmộttuầnlàmviệcbìnhthườngkhông.•Trongnhữngngườibạncùnglàmviệc,xácđịnhxemailàngườihợpvới

bạnnhấtvàcóthểgiúpbạnđạtđượcmụctiêu.•Đừnglãngphíthờigianvớinhữngngườikhiếnbạnứcchếhoặclàmhao

phínguồnnănglượngcủabạn.•Sởthíchlàmviệcđộclập/ởmộtmìnhvàlàmviệctậpthể/thamgiavào

cộngđồng.Bước2Bâygiờ,hãyxemquahainhómmiêutảtrạngtháidướiđâyvàđánhdấu

chọnlựanhữngmiêutảnàophùhợpvớibạnnhất:NhómA•Hướngngoại•Yêuthíchhoạtđộnggiaotiếpngônngữ•Xâydựngýtưởngbằngcáchphátbiểu•Họchỏithôngquathựchànhvàthảoluận•Cónhiềusởthích•Hòađồngvàbiểucảm•SẵnsàngchủđộngtrongcôngviệcvàcácmốiquanhệNhómB•Hướngnội•Yêuthíchhoạtđộnggiaotiếpbằngchữviết•Xâydựngýtưởngthôngquasuynghĩvàtựđánhgiá•Họchỏibằngcáchđánhgiávà“tựhìnhdung”•Chỉchútrọngcáimìnhđammê•Khépkínvànộitâm•ChủđộngtrongnhữngviệcquantrọngBạnđánhdấuchọnlựanhữngmiêutảcủanhómnàonhiềuhơn?AhayB?NếuđasốcácmiêutảbạnchọnthuộcnhómA,bạnsẽtìmthấycảmhứng

vànănglượngtừcáchoạtđộngvànhữngngườixungquanh.Bạnhướngnănglượngrabênngoàivàtiếpnhậnnănglượngthôngquacáchoạtđộngvàgiaotiếpxãhội.

NếuđasốcácmiêutảbạnchọnthuộcnhómB,bạnsẽtìmthấycảmhứng

vànănglượngtừnhữngýtưởngvàtrảinghiệmcủabảnthânbạn.Bạnhướngnănglượngvàobêntrongvàtiếpnhậnnănglượngthôngquanhữngsuynghĩ,cảmgiácvàkýứccủabảnthân.

2.HìnhdungmụctiêuPhươngpháphìnhdungcóthểgiúphiệnthựchóamụctiêucủabạnbằng

cáchtạonênmộthìnhảnhtinhthầnrõnétvềnhữnggìbạncảmnhận,nhìnvànghethấy.Hãytạodựngkhungảnhvàlồngvàođóthànhquảmàbạnđạtđược.Cốgắnghìnhdungchitiếtvềhìnhảnh,cảmgiác,âmthanhvàhươngvịđểbạncóthểhòamìnhvàocảmgiáclúcđó.

Bằngcáchluyệntậpthườngxuyên,bạnđãkhắckhátvọngcủamìnhvàotiềmthứcđểtừđóhìnhthànhđộnglựcthúcđẩybạnđạtđượcmụctiêu.

3.LoạibỏnhữngsuynghĩtiêucựcKhitậptrungvàomộtviệclàmcụthể,hãycốgắngtỉnhtáongaylúcđó.

Bấtkỳýnghĩnàolướtquatâmtríđềucóthểkhiếnbạnxaonhãng.Đểloạibỏcácýnghĩtiêucực,bạnchỉcầnlấymộtmảnhgiấy,ghinội

dungvàthờiđiểmbạnsẽgiảiquyếtvấnđề.Khiviếtrađểtựnhắcnhởbảnthân,bạnsẽkhôngphảilolắngmìnhsẽquênhoặcbỏlỡcôngviệc.Vàthôngquaviệcsắpxếpthờigian,bạnđãxácnhậnsẽxửlývấnđề.Nhưvậy,lúcnàybạnđãcóthểyêntâmquaylạicôngviệchiệntạicủamình.

Banđầu,bạnsẽcầnthựchànhbàitậpnhiềulần,nhưngcàngápdụng,tâmtríbạnsẽdầnquenvàdễdàngchấpnhậnphươngpháphữuíchnày.Tuynhiên,bạnsẽkhôngthuđượckếtquảnếukhôngthựchiệntheonhữngđiềumàbảnthânđãlênkếhoạch.

TómtắtSửdụngnănglượnghiệuquảsẽgiúpbạnduytrìđộnglực,tậptrung

vàomụctiêuvàvượtquamọitrởngại.•Nhậnbiếtchukỳnănglượnghàngngàyvàtậndụngtốtnguồnnăng

lượngnày•Xácđịnhcácyếutốmanglạinguồncảmhứngvàlênkếhoạchứng

dụngmỗingày•Rènluyệnsựlạcquannhưngphảithựctế•Đánhgiángônngữ;chuyểnmộtlờinhậnxéttiêucựchoặcmộtlời

phêbìnhthànhcơhộitiềmnăngchobảnthân•Xácđịnhmụctiêungắnhạnvàdàihạn,đồngthờiphảicókhátvọng

đạtđượcmụctiêuđó•Biếtđâulàcộtmốcđánhdấubướctiếncủabảnthânvàtrântrọng

thànhquảđạtđược•Xemkhókhănlàthửtháchcầnvượtquavànhìnnhậnvấnđềtừmột

phươngdiệnkhác•Chúýđiềuchỉnhkhibạnrơivàotrạngtháituyệtvọnghoặcxuống

tinhthần

Hãyhànhđộng!Bâygiờ,bạnđãbiếtđượcđiềugìkhiếnbạncảmthấyhàilòngvàbạn

cókhảnăngtạocảmhứngtíchcựcchomình.Hãycụthểhóahoàibãocủabảnthân,xáclậpmụctiêurõràng,kiểmsoáttốtnguồnnănglượngvà…HÃYHÀNHĐỘNG!

Khảnănghòahợpvớimọingườivàthấuhiểunhữngxúccảmbêntronghọcũngnhưgiữahọvàbạnđượcxácđịnhdựavàođộnhạycảmxãhộicủabạn.Tinhtế,cởimởvàtrântrọngmọingườilàcáchgiúpbạnxâydựngcácmốiquanhệđồngcảmvàhòahợp.

Chương6

NhạycảmxãhộiNhữngmốiquanhệbềnvững

Mốiquanhệbềnvữnglàmốiquanhệkhibạn:•Cảmnhậnbảnthânthậtsựgắnkếtvớingườikhác•Cảmthôngvàthấuhiểusuynghĩcũngnhưcảmgiác

củamọingười•Tôntrọngquanđiểmvànhữngmốiquantâmcủangườikhác,đồngthời

chấpnhậnrằngcáchnghĩcủahọlàphùhợpvàgiátrị•Nhạycảmvớinhucầucủamọingười•ĐánhgiáđúngmốiquanhệcùngnhữnglợiíchtừhaiphíaCácmốiquanhệbềnvữngchỉtồntạikhicósựđồngcảm,tôntrọngtừhai

phíavàquantrọngnhấtlàcólòngtin.Bạnsẽtạoramốiquanhệbềnvữngkhibạnvàđồngnghiệpcùngtranh

luậnhoặcgópýchonhauvìlợiíchchungtrongcôngviệc.Đâythậtsựlànhữngmốiquanhệbạncầntrântrọngvàgiữgìn.

Chươngnàygiúpbạnkhámpháđộnhạycảmxãhộicủabảnthânđểxâydựnglòngtinnơimọingườivàtạodựngnhữngmốiquanhệbềnvững.

Bằngcáchpháttriểnkỹnănglắngnghevàchủđộngđặtcâuhỏi,bạnsẽcóthểtạonênmộtbầukhôngkhíđồngcảm,gầngũi,mangđếncảmgiácthoảimáivàcóthểkhíchlệtinhthầnmọingười,giúphọcảmthấyantoànvàsẵnsàngtròchuyệncùngbạn.

ChúngtađãtậptrungvàokhảnăngnhậnthứcbảnthântrongChương3.Giờđãđếnlúcbạnđặtmìnhvàovịtrícủangườikhácvàxemxétmọiviệctừquanđiểmcủahọ:họcảmthấynhưthếnào,họcónhữngnhucầugì,vàbằngcáchnàobạncóthểtiếpcậnvàtròchuyệncùnghọ.Nóitómlại,chươngnàysẽgiúpbạnpháttriểnkhảnăngnhậnthứcmọingười.

Nhạycảmxãhộilàgì?HiggsvàDulewiczđịnhnghĩađólà:“Khảnăngnhậnthức,quantâmnhu

cầuvàquanđiểmcủangườikháckhiđưaraquyếtđịnhhoặcđềxuấtgiảiphápgiảiquyếtvấnđề;làkhảnăngxâydựngquanhệtừnhậnthứcnàyvàđượcmọingườiđồngtìnhkhiđưaraquyếtđịnhhayýtưởnghànhđộng;sẵnsànglắngnghevàtiếpnhậnquanđiểmcủamọingườikhihọnêuranhữnggiảiphápkhảthi”.

Hãydànhchútthờigiansuyngẫm:

•Bạnrútrađượcđiềugìtừđịnhnghĩatrên?•Đâulànhữngtừkhóavàcụmtừquantrọng?•Vìsaonhữngthôngtinnàycầnthiếtchobạn?Địnhnghĩatrênđềcậpđếnviệcxâydựngvàduytrìcácmốiquanhệlâu

dài,bềnvữnggiữabạnvàmọingười.Mộtphươngpháphữuhiệugiúpbạnthànhcôngchínhlàpháttriểnnăng

lựcnhạycảmxãhội.Đólàkhảnănggiaotiếpvớimọingườiởmứcđộthântìnhvàđồngcảm;làkhảnăngđặtmìnhvàovịtrícủangườikhác,khôngchỉởcáchtưduymàcònởcáchcảmnhậnsựviệc.Ngoàira,tiếpnhậnvàthấuhiểunhữngdấuhiệungônngữvàphingônngữtừmọingườilàcáchgiúpbạntạodấuấntrongcảmnhậnvàquanđiểmcủahọ.

Vìsaonănglựcnhạycảmxãhộiquantrọng?

Sựnhạycảmtronggiaotiếpsẽgiúpbạntiếpnhậnnhiềuthôngtingiátrịvàquýbáu.

Tháiđộcởimởvàtròchuyệnthântìnhsẽlàmtănggiátrịcủanhữngcuộcđốithoại.Điềunàycũnggópphầncủngcốsựnhiệttình,xâydựngniềmtinvàkiếntạomộtmôitrườngthânthiệnmàtrongđómọingườicùnghỗtrợchonhauvàgiúpđỡlẫnnhau.

Sựnhạycảmxãhộisẽhìnhthànhmộtmốiquanhệvữngbềnmàtrongđó,mọingườicóthểchiasẻcácquyếtđịnhquantrọng,cáctráchnhiệmvàquyềnhạnvớinhau.

Điềugìảnhhưởngđếnnănglựcnhạycảmxãhội?

Nănglựcnhạycảmxãhộicóthểbịtácđộngbởikhảnăngthiếtlậpmốiquanhệvớimọingười.Nếubạnhiểucầncónhữngyếutốnàođểxâydựngvàduytrìmốiquanhệvàbiếtcáchápdụngtrongcôngviệcvàxãhội,bạnsẽpháttriểnđượcnhữngmốiquanhệgiátrịvàbềnvững.

ThiếtlậpmốiquanhệMộtmốiquanhệphảicósựtươngtácvàtôntrọnglẫnnhau.Quanhệ

đượcthiếtlậpkhibạn:•Hợpvớimộtaiđó•Cảmthấygắnbóvớihọ•Thấuhiểuquanđiểmcủanhau•Sẵnsànglắngnghemàkhôngphánxét•Cóthểchiasẻmọisuynghĩvàcảmnhậnmàkhôngcảmthấyengạihoặc

bịtổnthươngBàitậpnhậnbiếtcácmốiquanhệHãynghĩvềmộtngườimàbạncảmthấygắnbóvớihọ.Sửdụngnhữnggợiýdướiđâyvàghinhậnlýdovìsaobạntintưởngvào

sợidâygắnkếtnày.•Nhữngtốchấtnàoởanhấy/côấykhiếnbạnquantâmvàtrântrọngkhi

giaotiếp?––––––––––––––––––––––––––––––––––––•Cảmgiáccủabạnkhivàsaukhiởcạnhanhấy/côấy?––––––––––––––––––––––––––––––––––––•Điềugìkhiếnmốiquanhệnàytrởnênbềnvững?––––––––––––––––––––––––––––––––––––Hãydànhthờigianđểnhìnlạivàđánhgiácáccâutrảlờicủabạn,vàsau

đótựhỏibảnthânmình:“Nếuanhấy/côấycùnglàmbàikhảosátnày,liệuhọsẽsuynghĩ,cảmnhậnvànóigìvềmình?”.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––BàihọcrútratừbảnthânCuốicùng,hãydànhvàiphútđểghinhậnbabàihọcquantrọngmàbạn

rútrađượctừchínhbảnthânmình1.–––––––––––––––––2.–––––––––––––––––3.–––––––––––––––––Nguyêntắcnềntảngtrongviệcthiếtlậpmốiquanhệchínhlàtháiđộtôn

trọnglẫnnhau.Tôntrọngmộtngườinghĩalàđốixửvớihọbằngtháiđộtrọngthị.Điềunàyđồngnghĩavớiviệcbạnđánhgiáđúnggiátrịcủahọ,đồngthờichấpnhậnvàxemtrọngcáchnghĩcủahọvềmọiviệc.

Nănglựcnhạycảmxãhộicũngcóthểbịchiphốibởikhảnăngtạodựnglòngtintrongcácmốiquanhệ.

XâydựnglòngtinLòngtinlàyếutốcốtlõitrongbấtkỳmốiquanhệnào.Trênthựctế,nếu

khôngcólòngtin,sẽkhôngcómốiquanhệ.Quanhệhìnhthànhdựatrênlòngtinđượcvunđắpquathờigianvàtrảiquanhiềuthửthách.

Lòngtinlàhạtgiốngvôgiávàmộtkhiđượcgieo

trồng,nócầnđượcnuôidưỡngvàchămsóc.Cóbốnnguyêntắcvàngvềlòngtin:lòngtinkhôngtựnhiênmàcó,nó

đượctíchlũyquathờigian;lòngtinchứađựngcảlýtrívàtìnhcảm;lòngtincótínhhaichiều;lòngtinthuộcvềconngười.

LòngtinđượctíchlũyquathờigianLòngtinchỉhìnhthànhvàpháttriểnquathờigian.Lòngtinđượctạo

dựngbằngnhiềucáchnhưthựchiệnnhữnggìmìnhnói;đượcngườicóuytíngiớithiệu;hoặccóbằngchứngvềthànhtíchcánhântrongquákhứ.

LòngtindựatrênlýtrívàtìnhcảmVềmặtlýtrí,mọingườiđặtlòngtinvàobạndựatrênkiếnthức,chuyên

mônvàkinhnghiệmcủabạn.Điềunàygầydựngnênuytíncủacánhânbạn.Uytínkhôngnhữngđượchìnhthànhthôngquakỹnăngchuyênmônmàcònquaphongcáchnhưănmặc,hànhvi,phảnứngvàcáchnóichuyện.

Vềmặttìnhcảm,mọingườitintưởngbạnkhibạnbiếtquantâm,giúpđỡhọ.Điềunàytạonênmốithântình.Trênphươngdiệntrítuệcảmxúc,tháiđộâncầnsẽtạonênsựgắnkếttìnhcảmvớimọingười.

LòngtincótínhhaichiềuLòngtincótínhhaichiều!Bạncóthểyêuthương,thùghéthoặctôntrọng

mộtngườinàođómàcóthểhọkhônghềhaybiết,songvớilòngtinthìkhông.Lòngtinchỉtồntạikhicảhaitínnhiệmnhau.

Lờikhuyên:Lòngtincósứcmạnhdiệukỳ,nhưngđừngquáchủquan.Lòngtinrất

khótạodựngnhưngrấtdễđánhmất.Hãyluônxétlạisựtínnhiệmtrongcácmốiquanhệbằngkỹnănggiaotiếpvàtrựcgiáccủabạn,vàkhicần,nêncóhànhđộngthíchhợpđểcủngcốlòngtin.LòngtinthuộcvềconngườiConngườikhôngtínnhiệmtổchức;họchỉtínnhiệmnhữngcánhântrong

tổchứcđó.Mọingườitinvàodanhtiếngcủamộttổchứcbởichấtlượngsảnphẩm,

chấtlượngdịchvụvàcảchấtlượngconngười.Nhưngchínhchấtlượngconngười,tứcmốiquanhệgiữakháchhàngvànhânviêntrongtổchứcđó,mớilàyếutốquyếtđịnhlòngtin.

TạosựđồngcảmĐểxâydựngmộtmốiquanhệvàgắnkếtlòngtin,bạncầntạoramộtbầu

khôngkhíđồngcảmvàthântình,trongđómọingườisẵnsàngchiasẻsuynghĩvàcảmnhậnmàkhôngcảmthấyengạisẽbịchỉtrích,phêbìnhhoặcphánxét.Dovậy,nănglựcnhạycảmxãhộicủabạnđóngvaitròquantrọngtrongviệchìnhthànhbầukhôngkhílàmviệcgầngũivàyêucầubạnphải:

•Lắngnghenhữnggìđượcchiasẻ•Cótháiđộtôntrọngvàđồngcảmđểthấuhiểuýnghĩaẩnsaulờinói

•ĐặtranhữngcâuhỏisâusắcđểnắmbắtcốtlõicủavấnđềChủđộnglắngngheLắngnghelàmộtquátrìnhthiếtthựckhôngnhữngchophépchúngtatiếp

nhậnthôngtinmàcòngiúpchúngtađồngcảm,tôntrọngvàthấuhiểumọingườihơn.Chúngtadànhphầnlớnthờigianđểlắngnghe,tuynhiên,rấthiếmkhichúngtađánhgiákỹnănglắngnghecủabảnthânvàquyếtđịnhxemmìnhcầnlàmgìđểcảithiệnkỹnăngnày.

Đâylàmộthoạtđộngmàđaphầnchúngtađềuchủquan.Khôngbiếtcáchlắngnghecóthểgâytácđộngtiêucựclêncácmốiquanhệ;ngượclại,biếtcáchlắngnghesẽnhậnđượcsựyêumếncũngnhưtrântrọngtừmọingười.

Sauđâylàmộtvàilờikhuyêngiúpbạncủngcốkỹnănglắngnghe.TiếpthuvàchúýHànhđộngchủýnàysẽthểhiệntháiđộsẵnsànglắngnghecủabạn.Dù

bạnnóirahaychỉtựnhủtronglòngthìcâu“Hãykểtôinghenhiềuhơn”luônlàchìakhóadẫnđếnthànhcông.Nếubạnnhậnramìnhđangthầmnghĩ:“Phảichianhấy/côấycóthểimmiệngngaylại”,thìkhiđóbạnsẽmặcnhiênhànhxửtheođúngtâmlýnày.Đốiphươngsẽkếtthúcngaycuộcđốithoạivàbỏđivớicảmgiácrằngbạnkhôngquantâmđếnnhữngđiềuhọtrìnhbày.

BàitậpluyệnkỹnănglắngngheTrongmộtvàituầntới,hãyquansátmọingườitrongmộtcuộchọpnộibộ

tạinơilàmviệccủabạn.Hãychúýnhữngngườiđồngnghiệp:•Thaothaobấttuyệt•Tậptrunglắngnghe•Nóithậttođểgâychúý•NgắtlờingườikhácnhiềulầnSauđó,hãyđánhgiátácđộnghànhvicủanhữngngườinàylênnhững

ngườithamdựkhác,kếtquảcuộchọpvàmứcđộthànhcôngcủahọ.ImlặngđúnglúcĐốiphươngcũngcầncơhộivàkhônggianđểtrìnhbàyýkiến.Một

nguyêntắcđơngiảncầnnhớchínhlà-nếubạnđangnóithìngườiđốidiệnđươngnhiênchỉcóthểnghe.

Trongcáctìnhhuốngmặtđốimặt,sửdụngngônngữcửchỉnhưgậtđầuvàgiaotiếpbằngmắtsẽchothấybạnđanglắngnghe.Tươngtự,nhữngcâunhư“Vâng”,“Tôihiểu”và“Thậtsao?”cũngthểhiệnhànhđộngtậptrunglắngnghecủabạn.

TránhxaonhãngNếubạnmuốnphảnứngnhanhnhạyvàmauchóngnắmbắtnhucầucủa

ngườikhác,đừngnênxaonhãngtinhthần.Điềunàybaogồmcảsựxaonhãngkháchquanmàbạnkhôngthểkiểmsoátđượcnhưtiếngồnvàmôi

trườngngoài.Tuynhiên,trởngạichủyếumàbạnphảikiểmsoátchínhlàsựxaonhãng

tinhthần–nóicáchkhác,đóchínhlàsựmơmộng,lolắnghoặclơlàvớivấnđềhiệntại.

Bạnhoàntoàncókhảnăngngănchặnvàgiảmđếnmứctốithiểusựxaonhãngtinhthần.Cóthểphânsựxaonhãngđóthànhbaloạinhưsau:

•Nhữngvấnđềchưađượcgiảiquyết•Nhữngvấnđềkhôngthểgiảiquyết•NhữngđiềucầnnhớĐốivớinhữngvấnđềchưađượcgiảiquyết,hãytựhỏibảnthân:“Khinào

mìnhcầnlưutâmđếnvấnđềnày?”.Nếucâutrảlờilàbâygiờ,hãygiảiquyếtngaylậptức.Nếuchưathểthựchiện,bạnphải“tạmgác”nósangmộtbên,tứclàđểdànhchođếnlúcthíchhợphơn.

Đốivớicácvấnđềkhôngthểgiảiquyết,bạnthườngnghĩđếnchúngchínhlàvìchúngquantrọngđốivớibạn.Tuynhiên,bạncầnphảibiếtchọnđúngthờiđiểmthíchhợpđểsuynghĩvàtìmcáchgiảiquyếtnhữngvấnđềnày.Bạncóthểnhờđồngnghiệphỗtrợnếucần.

Cuốicùng,nếubạnlosợsẽquênđinhữngchuyệnmàmìnhcầnphảinhớ,hãyghivàogiấyghichúvàdánởnhữngnơimàbạndễnhìnthấynhất.

HãykiênnhẫnNếumộtngườicócơhộitrìnhbàyhếtnhữngđiềumuốnnói,họsẽcảm

thấythoảimáivàlắngnghebạntốthơn.Đừngbaogiờngắtlờihoặcchenngangkhingườikhácđangnói.Sựkiênnhẫnkhôngnhữngchứngtỏbạnđangthấuhiểu,màtrongnhiềutrườnghợpcòncóthểhạnchếnhữnghiểulầmkhôngđángcó.

LàmrõnhậnthứcSựphảnhồiSựphảnhồilàmộtkỹnănggiaotiếpquantrọngtrongnhiềutìnhhuống.

Vậysựphảnhồicóvaitrògì?Đốivớingườiđangđốithoạivớibạn,sựphảnhồicủabạngiúphọ:•Biếtrằnghọđangđượclắngnghe,thấuhiểuvàđồngcảm.•Cócơhộilàmrõnhữnghiểulầm.•Phântíchvàhiểurõvấnđềtừquanđiểmcủahọ.Ngượclại,sựphảnhồicủangườiđangđốithoạivớibạnsẽgiúpbạn:•Phânloạithôngtin•Hiểurõhơnquanđiểmcủahọ•Kiểmtraxemmìnhcóhiểuđúngthôngtinvừanhận

đượchaykhông,cảvềmặttưduylẫncảmtính.Quátrìnhnàydiễnranhưthếnào?

KhẳngđịnhlạiĐừngngầnngạilặplạinhữngđiềuvừađượcchiasẻ.Bạncóthểphảnhồi

bằngcáchlặplạinhữngtừcuốicùngmàhọvừanói,vớigiọngđồngcảm,chẳnghạn:“Nhưvậy–bạnvừanóilàbạnthấycăngthẳngvìsắpcómộtbàithuyếttrình”.

LàmrõĐểlàmrõvàdễnhớnhữngchitiếtquantrọng,hãy

xácđịnhlạithôngtinbằngngôntừcủachínhbạn,chẳnghạn:“Đểxemtôicóhiểuđúngchưanhé,điềubạnđangmuốnđềcậpchínhlà…”.

TómlượcTươngtựnhưkỹnăngphảnhồithôngtin,kỹnăngtómlượcgiúpbạn

khẳngđịnhrằngmìnhđãhiểurõnhữnggìvừanghethấy.Sửdụngphươngphápnàykhigầnkếtthúccuộcđốithoạilàcáchhữuhiệugiúpbạnvàđốiphươnghiểunhauhơn,đồngthờigiảmthiểutốiđasựhiểulầmcóthểphátsinh.Đâycũnglàmộtthóiquencầnrènluyện.Đểtómlượcnộidungđãtraođổi,bạncóthểnói:“Chúngtahãycùngnhìnlạinhữngvấnđềvừachiasẻ…”.

ĐặtcâuhỏithôngminhMộtphươngphápquantrọngkhácgiúppháttriểnkỹnănglắngnghe

chínhlàđặtcâuhỏi.Lắngnghevàđặtcâuhỏicóthểđượcxemnhưhaimặtcủamộtđồngtiền.Mộtcuộcđốithoạiđượchìnhthànhchỉkhicóhỏivàđáp.

Từkinhnghiệmbảnthân,bạnsẽnhậnrakhôngkhóđểbiếtđượcsuynghĩcủamộtngườivềmộttìnhhuốnghoặcmộtgiảipháp,nhưngsẽchẳngdễdànggìnếuhỏivềnhữngcảmxúccủahọ.Điềunàylàdosuynghĩcủaconngườidựatrênthựctếvàthôngtintổngquáttồntạibênngoài“cáitôi”cánhân;cònxúccảmlàyếutốđặctrưngcủamỗingườivànóthểhiện“cáitôi”củahọ.

Chínhvìvậy,đểngườikhácsẻchiasuynghĩvàcảmxúccủahọ,bạncầnđặtranhữngcâuhỏiphùhợp.

Córấtnhiềuloạicâuhỏibạncóthểápdụng,nhưngtrongphạmvichươngnày,chúngtachỉtìmhiểubảynhómcâuhỏiđặctrưngnhất.Bằngcáchđặtranhữngcâuhỏithôngminhvàđúnglúc,bạncóthểkhámphávàthuthậpthôngtinởnhiềumứcđộ,đồngthờicóthểchiasẻnhữngsuynghĩvàcảmgiáccủamìnhvớiđốiphươngvàngượclại.

1.Dựđoán•Điềugìcóthểxảyra?•Sẽnhưthếnàonếusựviệckhôngdiễnratheocáchanh/chịmongmuốn?•Anh/chịđãcókếhoạchdựphòngnào?2.Đánhgiá•Anh/chịnghĩđiềugìlàtốtnhất?•Anh/chịnhìnnhậnsựviệcnhưthếnào?•Anh/chịcảmthấynhưthếnào?

3.Làmsángtỏ•Ýcủaanh/chịnhưthếnào?•Sựviệcdiễnranhưthếnào?•Anh/chịmongmuốnđiềugì?4.Nhậnđịnh•Bằngcáchnào?•Điềuđólàtốthayxấu?•Anh/chịnghĩđiềuđócónghĩalàgì?5.Khámphá•Anh/chịcónhữngsựlựachọnnàokhác?•Chúngtacùngtìmcáchchovấnđềnàynhé?•Chúngtacóthểtìmhiểuthêmvềviệcnàykhông?6.Chovídụ•Nótrôngnhưthếnào?•Cảmgiácđórasao?•Vídụ?7.Cầutoànvềthôngtin•Anh/chịcóthểchiasẻvớitôinhiềuhơnkhông?•Anh/chịcónhữngýtưởng/cảmgiácnàonữa?•Vàgìnữanào?Lờikhuyên:Mộttrongnhữngcáchtốtnhấtđểthựchànhnhữngdạngcâuhỏitrên

chínhlàtậpphêbìnhcácchươngtrìnhtruyềnhìnhkhácnhaunhưđốithoại,kịch,thờisự…Hãylắngnghecácdạngcâuhỏiđượcđặtra.Quansátphảnứngvàphảnhồicủamọingười,vàđánhgiámứcđộthânthiếtgiữahọ.Mộtkhibạnthiếtlậpđượcmốiquanhệvàxâydựnglòngtin,mọingườisẽsẵnsàngchiasẻnhữngsuynghĩcũngnhưcảmgiáccủahọ.

Nhạycảmxãhộitácđộngđếnmọingườinhưthếnào?

Sựnhạycảmxãhộicủabạnmangđếnchomọingườicảmgiácđượctôntrọngvàhỗtrợ.

Khimốiquanhệxãhộipháttriểnđếnmứcthântình,thìhaibênđềusẵnlònglắngnghevàcânnhắcquanđiểmcủanhau,sẵnsàngtiếpnhậnmọiýkiếnđểcùnghướngđếnmộtgiảipháphoặclợiíchchung.

NhạycảmxãhộiđểlàmviệchiệuquảCácbướcthựchiện

1.GhinhậnlạiđiểmsốphầnNhạycảmxãhộitrongBảnghỏiEIởChương2vàoôbêndưới.

2.Bâygiờ,bạnđãhiểuhơnvềđộnhạycảmxãhộicủamình,hãyghisốđiểmvàocánhquạtNhạycảmxãhộiởtrên.Điểmsốnàynóilênnănglựcnhạycảmxãhộidựavàotrigiáccủabạn.

3.Ngẫmnghĩvềnhữngghinhậntrongnhậtkýcảmxúccủabạnvànếubạntìmragiảiphápcủngcốnănglựcnhạycảmxãhội,hãydànhchútthờigianđểkịpthờighinhậnnhữngýtưởngcủabạn.Bạncóthểthựchiệntheoquytrình:làmmới,dừnglạivàtiếptục.

•Làmmới–bắtđầuchiasẻnhữngsuynghĩvàcảmgiácvớimọingườiđểtạodựnglòngtin.

•Dừnglại–khôngchennganglờingườikhác.•Tiếptục–tiếpnhậnphảnhồivàđặtmìnhvàovịtrícủangườikhác.4.SửdụngCửasổJoharitrongphầnPhụlụcvàsuyngẫmvềcáchcưxử

cũngnhưcảmnhậncủabạn.Ghinhậncáchànhvi(trongô1)vàcảmxúc(trongô2)củabảnthân.

5.Nănglựcnhạycảmxãhộicủabạncóthểtácđộngđếnngườikhác.Đểthấuhiểuđiềunày,bạncầnyêucầumọingườichobạnbiếtphảnhồicủahọ.HãychọnbốnngườimàbạnbiếtrõtạinơilàmviệcvàdùngnămcâutrắcnghiệmtrongphầnNhạycảmxãhộicủaBảnghỏiEI(Chương2)làmgợiýđểcùngnhauthảoluận.Gócnhìncủahọsẽmanglạichobạnnhiềuthôngtinquýgiá.

6.Hãytiếptụchoànthànhôsố3vàghinhậnlạinhữngđiềumàtrướcđâybạnchưanhậnravềbảnthânmình.Giátrịthựccủabàitậpnàylàgiúpbạnkhámphánhữngđiềumàbạnchưatừngbiếtđếnvềconngườicủabạn.

7.Dựatrênnhữngkhámpháđó,hãythườngxuyênnhìnlạinhữngđiềubạnđãghinhận,vànếucầnthiết,bạncóthểthựchiệnlạiquytrìnhlàmmới,dừnglạivàtiếptục.

Bâygiờ,bạncóthểhọccáchtăngcườngđộnhạycảmxãhộiđểlàmviệchiệuquảthôngquacáchoạtđộngpháttriểncánhânsauđây.

CáchoạtđộngpháttriểncánhânThiếtlậpmốiquanhệthôngquagiaotiếpAicũngbiếtrằngtìmhiểuvềsuynghĩcủamộtngườisẽdễhơntìmhiểu

vềcảmgiáccủahọ.Chínhvìvậy,nếumuốnngườikhácchiasẻnhữngcảmgiácthầmkínnhất,trướchết,bạncầntạodựnglòngtinnơihọ.

Hãyxemxéttầmquantrọngcủaviệcchiasẻcảmxúcvàýnghĩacủaviệcnàytrongcácmốiquanhệ.

Nếunhậnrathấuhiểucảmxúccủangườikháclàquantrọng,vậytạisaobạnkhôngmạnhdạntìmhiểuhọ?Hãythiếtlậpquanhệvàtạodựnglòngtinbằngtháiđộtôntrọngvàcởimở.

Nhữngngườibộcbạchhếtsuynghĩvàcảmxúccónguycơlàmtổnthươngchínhmìnhnếuhọđặtniềmtinnhầmchỗ.Vàchínhhọcũngnhậnthứcđượcđiềunày.Vìthế,bạnphảichứngtỏmìnhlàngườiđángtincậy.

Nhưbạnđãthấy,mộttrongnhữngcáchtạodựnglòngtinlàgiaotiếp.Bằngcáchchủđộnglắngnghe,đặtracáccâuhỏiphùhợpvàlàmrõnhậnthức,bạnđãtạođượcmộtkhôngkhígầngũi,thânmậtmàtrongđóbạnvàđốiphươngđềucùnggánhchịumộtrủirokhibộclộmọiquanđiểmvàcảmxúccủamình.Chínhhànhđộngnàysẽxâydựngđượclòngtin–yếutốtạonênmộtmốiquanhệbềnvững.

Bạncàngnhiệttìnhbaonhiêuthìcàngdễkhíchlệsựnhiệttìnhcủangườikhácbấynhiêu.

Đểminhhọađiềunày,hãytưởngtượngbạnđangthamdựmộtbuổihọpcùngsếp.Bạnlàmviệcđộclậpvàsếpcủabạnnóirằngbạncầnphảimởrộngmốiquanhệ,chínhvìvậybạncầnlàmquenmộtsốđốitácquantrọng.Bạnbắtđầutìmkiếm.

Bạnbắtchuyệnvớimộtứngviêntiềmnăng.Chỉtrongvàiphúttròchuyện,bạnnhậnracuộcchuyệntrònàysẽchẳngđiđếnđâu,nhấtlànókhôngthểmởđầumộtmốiquanhệhữuích!Bạnbỏngoàitainhữngđiềuđangnghethấyvànhìnquanhphòng(âmthầm)đểđịnhvịmộtứngviênkháctriểnvọnghơnvàphùhợphơn.

Quátrìnhnàycóthểdiễnrahaiđếnbalầnchođếnkhibạntìmramộtngườiđồngđiệuvàcó“cùngtầnsố”vớimình.

Đốivới“ngườiđồngđiệu”này,cuộctròchuyệndiễnrarấtvuivẻvàthoảimáivìcảhaiđềucócảmgiác“đượcgắnkết”.Bạnnhậnthấythờigianbạndànhchongườinàyrấthữuích.

Cuốicùng,cuộctròchuyệnkếtthúc.Cảhaikhôngquêntraođổidanhthiếpđồngthờisắpxếpmộtcuộchẹnkếtiếpvớimộtnụcườimãnnguyện!

Môhìnhsauđâysẽchothấydiễntiếncủaquátrìnhtrênthôngquacấpđộgiaotiếpkhithiếtlậpmốiquanhệ.

Bàitậpnàysẽgiúpbạn:•Hiểuđượcdiễnbiếncủacuộcđốithoạiởmỗigiaiđoạngiaotiếp•Xácđịnhgiaiđoạnvàmứcđộgiaotiếpcầnthiết•Chuẩnbịnhữngcâuhỏiphùhợpgiúpnângcaochấtlượngcủaquátrình

giaotiếp

Vídụ:“Chàoanh/chị”,“Trờidạonàynóngnhỉ?”Đâylàhìnhthứctraođổithôngtincơbảnnhất.Kiểugiaotiếpnàythườngdiễnrangaytrướchoặcsaulờigiớithiệu.Chủ

đềcâuchuyệnđượcxemlàantoànvànhữngcâuhỏiđượcđặtrachỉdùngđểlàmquenvớinhaunênkhôngcầncâutrảlờihoặcchỉcầncâutrảlờingắngọn

Ởcấpđộgiaotiếpnày,dườngnhưkhôngcórủirotừviệcbàytỏcảmxúc,chínhvìvậy,bạnkhôngcầnđặtniềmtinvàođâyvìnhữngcâutrảlờikhônggiúpbạnhiểusâuvềngườiđốidiện.Giaiđoạnnàychỉdiễnratrongvàigiâytrướckhibướcsangcấpđộtiếptheo.

Vídụ:“Anh/chịlàmviệcởtòanhà/vănphòngnào?”,“Anh/chịlàmcôngviệcgì?”

Đâylàgiaiđoạnbạnbắtđầuthuthậpthôngtincủanhau.Hìnhthứcgiaotiếpnàygiúpbạnpháttriểnbứctranhthếgiớiriêngcủamỗingười.

Ngaycảkhithôngtinchỉmangtínhchungchung,nhưngbạncũngbắtđầucósựđánhgiádựatrêncảmxúcvàtrựcgiáccủabạn:bạnvàđốiphươngcóthiệncảmvớinhauhaykhông,cảhaicómongmuốntròchuyệncùngnhaukhông,liệucuộcđốithoạinàycómanglạinhữngkếtquảtíchcựcvềsaukhông.Ởgiaiđoạnnày,bạncóthểdunghòavànhậnthứcrõhơnvềcáccảmxúccủabảnthânmình.

Bạncóthểbắtđầuthiếtlậpmốiquanhệcơbảnquanhữnggìđượcchiasẻ.

Nhưngnếukhôngcóđiểmchungquasựchiasẻđó,sẽrấtkhóđểkéodàicuộcchuyệntrò.Chẳngmấychốc,câuchuyệnsẽtrởnênnhạtnhẽovànhàmchán.Conngườilàmộtđộngvậtxãhộicóýthứcnêncầnphảicósựtươngtáckhíchlệlẫnnhau.

Đểlàmđượcnhưvậy,bạncầnbướcsangcấpđộtiếptheo.

Vídụ:“Thậtthúvị,anh/chịnghĩnhưthếnào?”,“Anh/chịcóchođâylàmộtýtưởnghay/tồikhông?”,“Dườngnhưvớitôi…”

Ởcấpđộgiaotiếpnày,thôngtinbạnchiasẻthểhiệngócnhìnvàquanđiểmriêngcủabạn.Lúcnày,bạnhoàntoàncókhảnăngđặtcâuhỏiđểtìmhiểuquanđiểmcủangườikhácmàkhôngcầnengạibởivìbạnđãcóđủsựtintưởngnơihọ.

Tìmhiểuvàtraođổithôngtinởgiaiđoạnnàychothấyhaibênđềumuốnhiểunhauhơnđểcùnghướngđếnmộtkếtquảchung.

Đâychínhlàlúcbạnbắtđầucảmthấycuộcđốithoạicógiátrịvàýnghĩa.

Cảhaicóthểthốngnhấtnhữngýtưởnghoặcgiảiphápđãđềxuất,nhưngchỉhữuhiệutrongcấpđộgiaotiếplýtínhnày.Đểthậtsựđồngthuậnvàchiasẻthànhquả,bạncòncầnphảigiaotiếpởcấpđộcảmxúc.

Vídụ:“Anh/chịcảmthấynhưthếnào?”,“Nếutôiởvịtrícủaanh/chị,tôisẽcảmthấyrằng…”,“Dườngnhưchúngtađãđiđúngđường–anh/chịcótánthànhkhông?”

Giaotiếpởcấpđộnàychophépbạnhòachungtrạngtháicảmxúcvớingườiđốidiệnvàthểhiệnmongmuốnhỗtrợhọ.Trongmôitrườnglàmviệc,giaiđoạnnàycóthểgiúpbạnthiếtlậpquanhệhợptácthậtsự.Giaotiếphiệuquảvàcóýnghĩakhicảhaiphíađềutôntrọngnhucầuvàmongmuốncủanhau,đồngthờiđảmbảocùnghỗtrợnhauđểđạtđượcđiềuđó.

Cuốicùng,cấpđộcaonhấtcủamộtmốiquanhệchínhlàsựgắnkết.

Vídụ:“Tôibiếtchínhxácanh/chịđangnghĩgì!”,”Tôibiếtrằnganh/chịđangcảmthấy…”

Đâychínhlàcấpđộgiaokếtcaonhấtcủamộtmốiquanhệ,trongđóbạncóthểđoántrướcchínhxácsuynghĩvàcảmnhậncủangườiđốidiện.Đógọilàthuộcvềbảnnăng.

Bạnthậmchícóthểnhậnrabảnthânmìnhđangnóinhữngđiềunhư:“Chúngtathậtsựcócùngquanđiểm”hay“Chúngtacóthểthốngnhấtvềvấnđềnày”.

Tuynhiên,hãycẩntrọng!Khôngphảiaicũngđạtđếncấpđộgắnkếtcaonhấtvàsựgắnkếtnàycầnphảicóthờigiandàiđểpháttriển.Thôngthường,sựgắnkếtmậtthiếtcótrongcácmốiquanhệgiađình,vợchồng,bạnbèthântín,triâmtrikỷhoặcquanhệđồngnghiệpquenbiếttừlâu.Bạncóthểkhôngbaogiờđạtđếncấpđộgiaotiếpnàyvớikháchhàng.Tuynhiênbạnđừngquáthấtvọng,bởinếubạnduytrìđượcnănglựcnhạycảmxãhộivàbiếtứngxử,thểhiệncảmxúchợphoàncảnhthìđiềuđócũngtốtlắmrồi!

ThựchànhgiaotiếpBước1Hãynghĩvềmộtmốiquanhệmàbạnmuốnpháttriểnvàghinhậnlýdo

khiếnbạnmuốncủngcốquanhệnày,chẳnghạn:“Tôimuốnbiếtnhữngvướngmắcmàanhấygặpphảikhitiếpnhậngiảipháptôiđềra.Đâulànhữngmốibậntâmthậtsựcủaanhấy?Vìsaoanhấykhônghàilòngvớigiảiphápnày?”.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Bước2Hãyxácđịnhcấpđộgiaotiếpcủamốiquanhệnàyvàghilạivìsaobạn

nghĩnhưvậy,chẳnghạn:“Thậtra,tôirấtấntượngtrướctínhcáchkhôngmuốnlừadốiđồngnghiệpcủaanhấy”.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Bước3Bâygiờ,hãylênmụctiêuchocuộchẹnhoặccuộctròchuyệnsắptớivới

đốiphương,chẳnghạn:“Trướckhikếtthúccuộcchuyệntrò,tôimuốnanhấythẳngthắnnóivớitôivềmốiquantâmthậtsựcủaanhấy.Chínhvìvậy,tôicầngiaotiếpvớianhấyởcấpđộ‘sẻchiacảmxúc’”.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Bước4Dùđặtrachomìnhmụctiêunàođichăngnữa,bạncũngnênchuẩnbị

những“câuhỏithôngminh”đểcóthểđạtđượcmụctiêuđó.Hãyxemlạinhómcâuhỏithôngminhđượctrìnhbàyởphầntrước,ghi

chúmộtvàicâuhỏithíchhợpmàbạncóthểsửdụngtrongcuộcđốithoạivàchắcrằngchúngphùhợpvớitìnhhuốngvàngữcảnh.Nhớthểhiệnbằngchínhngônngữcủabạnnhé.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Bước5Thựchànhđinào!Tìmmộtđồngnghiệpvànhờanh

ấy/côấyđốithoạicùngbạn.•Nhữngcâuhỏicủabạncótácdụngnhưthếnào?•Cáccâuhỏicógiúpbạntìmhiểuđượcnhữngthông

tinbạnmongmuốn/cầnkhông?•Bạnnghĩgì/cảmthấynhưthếnàonếuởtrongtình

huốngnhưhọ?•Bằngcáchnàobạncóthểbàytỏnhữngcảmxúccủamình?Bạnnóigìđể

thểhiệnsựđồngcảmcủamình?Hãyđiềuchỉnhnếucần.Tuynhiên,hãynhớrằngbạnphảilắngnghebởikhichuẩnbịtrướccác

câuhỏi,bạncóthểquátậptrungvàoviệcđặtcâuhỏimàquênlắngnghephảnhồi.

Chấtlượngcủaviệcđặtcâuhỏinằmởkỹnănglắngnghevàngượclại.Hãychắcrằngbạnpháthuyhếtkỹnănglắngnghecủabảnthân,đặcbiệtlàphươngphápphảnhồivàtómlược,đểđảmbảobạnhiểuthôngsuốt.

Cuốicùng,hãynhìnlạimụctiêucủamìnhsaucuộcđốithoại.Bạncóđạtđượcmụctiêuđãđặtrakhông?

Hãycânnhắcnhữnggợiýsauđây:•Bạncóđạtđếncấpđộgiaotiếpmàbạnmongmuốn?•Cảmgiáccủabạntronglúcchuyệntrò?•Bạnnghĩnhưthếnào?•Kỹnăngđặtcâuhỏicủabạnhiệuquảnhưthếnào?•Bạnđãlắngngheđốiphươngrasao?•Mứcđộhàilòngcủabạntrướckếtquả?Đâylàmộtquátrìnhtíchlũy.Mỗikhibạnchuyệntròvớiaiđó,dùđólà

mốiquanhệmớihayquanhệđãcótừlâu,thìbanđầucảhaiđềubắtđầuvớicấpđộchàohỏixãgiao.Tuynhiên,khiđãthiếtlậpđượcmốiquanhệ,bạnsẽnhanhchóngchuyểnsangcấpđộgiaotiếpchiasẻcảmxúc.Hãydùngnănglựcnhạycảmxãhộicủabạnđểtìmhiểuvàpháttriểnmốiquanhệsangcấpđộcaohơn.

TómtắtPháttriểnnănglựcnhạycảmxãhộigiúpbạngiaotiếphiệuquảvàdễ

cóđượcsựđồngcảm.Khitạorabầukhôngkhíthoảimáiđểchiasẻmọisuynghĩvàcảmxúc,bạnsẽdễdàngthấuhiểuvàđánhgiáquanđiểmcủangườiđốidiện.

Thiếtlậpcấpđộgiaotiếpgiúpbạnhiểurõquátrìnhraquyếtđịnhvàmứcđộtiếpnhậncủangườikhácđốivớicácđềxuấtvàýtưởngcủabạn.

Chínhvìvậy,đểduytrìnănglựcnhạycảmxãhội,bạncầnnhớ:•Luôn“đồngđiệu”cùngsuynghĩvàcảmxúccủangườikhác.Hãy

điềuchỉnhtầnsốcủabạntrùngkhớpvớihọ.•Tiếptụcnhìnnhận,đánhgiásựviệctrênquanđiểmcủangườiđối

diệnvàsẵnsàngcânnhắcýkiến,quanđiểmcủahọ.•Đánhgiáchấtlượngcủacácthôngtinbạnđượcchiasẻ.•Tôntrọnglàyếutốphảicótrongcácmốiquanhệ.Bạnphảiluôn

quantâmvàtôntrọngsuynghĩvàcảmxúccủangườikhác.•Phảigiữchữtín.Đólàđiềumàngườikhácxemtrọngvàđánhgiá

caoởbạn.Nếubạnphávỡlòngtin,bạnsẽkhógầydựnglại.•Sựđồngcảmchỉcóđượckhibạnbiếthỏiđúnglúc,chânthànhlắng

nghevàthấuhiểusựviệc.

Hãyhànhđộng!Hãyrènluyệnnănglựcnhạycảmxãhộiđểchuyếnhànhtrìnhkhám

phácuộcsốngcủabạnthêmthivị.Nhớkhuyếnkhíchmọingườithamgiacùngbạnnhé.

Chỉkhiđộnhạycảmxãhộicủabạnởmứccao,bạnmớitạođượcsứcảnhhưởng.TiếpnốinhữngđiềubạnđãkhámphátrongChương6,Chương7sẽgiớithiệunhữngyếutốcầnthiếtđểtrởthànhmộtngườicókhảnăngtruyềncảmhứng;mộtngườitạonênsứcảnhhưởngtựnhiênthôngquatháiđộtôntrọngchânthànhvàlòngquantâmsâusắcdànhchomọingười.

Trongchươngnày,bạnsẽtìmhiểuvềcáchsửdụngngônngữvàkiểmsoáthànhvitrongviệc:

•Bàytỏcảmxúccủabảnthân•Mởrộngtầmnhìnvàquanđiểm•Khíchlệsựtựtincủamọingười•Cóđượcsựtôntrọng•Khuyếnkhíchnhữngcuộcđốithoạidựatrêncảmxúc

Chương7

SứcảnhhưởngQuátrìnhlantỏa

Bạncókhảnăngtạoảnhhưởngđốivớingườikhácmàchínhbạncũngkhôngnhậnra.Bạnđếnvănphòngvớimộttâmtrạngthoảimái,vuivẻ.Bạnthậtsựphấnkhíchvớidựánmới.Bạntậphợpmọingườitrongnhóm,hăngháitrìnhbàyvềtínhkhảthicủadựán,phântíchnhữngvấnđềcốtlõivàthảoluậnvềthờihạnthựchiện.Tâmtrạngphấnchấn,giọngnóiháohứcvàtháiđộtựtincủabạnnhanhchóngtruyềncảmhứngchonhữngngườixungquanh,vàlẽdĩnhiênlàmọingườiđềucảmthấytrànđầyhứngkhởivàmongchờbắttayvàothựchiệndựánmới.

Quátrìnhnàydiễnratựnhiên.Vớisựhỗtrợcủahệthốngvònghở,nguồnnănglượngvàcảmhứngcủabạnnhanhchónglantruyềnvàtácđộngđếnmọingười.

Sứcảnhhưởnglàgì?HiggsvàDulewiczđịnhnghĩađólà:“Khảnăngthuyếtphụcngườikhác

thayđổiquanđiểmkhiđãthấuhiểuhoàncảnhvàbiếtđượcmongmuốncũngnhưnhucầucủahọ”.

Hãydànhchútthờigiansuyngẫm:•Bạnrútrađượcđiềugìtừđịnhnghĩatrên?•Đâulànhữngtừkhóavàcụmtừquantrọng?•Vìsaonhữngthôngtinnàycầnthiếtchobạn?Vềbảnchất,sứcảnhhưởngđềcậpđếnkhảnăngnhậnthứccảmgiáccủa

ngườikhácvàcócáchxửlýhiệuquả,tạođộnglựcđểbạnvàđốiphươngcùngtiếnbước.Sứcảnhhưởnggiúpbạnđạtđượcmụctiêucủamìnhnhưngthôngthường,đócũnglàmụctiêuchungcủacảhai.

Tuynhiên,sứcảnhhưởngcũngliênquanđếnkhảnăngtruyềncảmhứngchongườikhácbằngcáchtạonênniềmtin,sựkhíchlệ,địnhhướng,manglạilờikhuyênbổích,hoặctạoramộtmôitrườngkhiếnhọcảmthấythoảimáivàhàilòng.

Bằngcáchhiểurõcảmgiácvàquanđiểmcủangườikhác,tìmhiểuvấnđềmộtcáchcởimở,nóichuyệntựtinvàứngxửhợptìnhhuống,bạnsẽcókhảnăngthuhútmọingườivàđượcmọingườiủnghộ.

Khảnăngtạoảnhhưởngđôilúcđượcxemlàhànhđộngmangtínhlôikéo,nhưngđólàtrongtrườnghợpnhữnggìbạnlàmkhôngđángtincậyvàbạnkhôngquantâmhaytôntrọngcảmxúcvànhucầucủangườikhác.

Vìsaosứcảnhhưởngquantrọng?Mỗingườicóđộnhạycảmkhácnhau,songaicũngcócảmxúcnênđềubị

tácđộngtheomộtcáchnàođó.Đồngcảmvớingườikháccónghĩalàbạnbiếtcáchđiềuchỉnhlờinóivàhànhđộnghợplúcvàhợphoàncảnh.

Bạncầndựliệutừngtìnhhuốngđểtránhkếtquảkhôngmongmuốnnhưtrấnannhânviênkhisắpcóthayđổinhânsựhoặcxoadịukháchhàngkhihọđangtứcgiậnvàmấtbìnhtĩnh.

Hoặc,bạncầnthắtchặtsựđoànkếttrongnhómvàkhíchlệtinhthầntừngthànhviênbằngcáchđềcaovaitròcủamỗingười,cânđốigiữacôngviệcvàcuộcsốngriêngcủahọ,hoặctruyềncảmhứngquagiátrịcôngviệchọđanglàmvàmụctiêumàhọhướngtới.

Khimọiviệcổnthỏa,bạncóthểbắtđầucảmnhậnhươngvịcủathànhcông:côngnhậnsựcốnghiếncủamỗicánhân,tuyêndươngnhữngthànhtựu,đồngthờithiếtlậpnhữngtiêuchuẩnmớivàkhuyếnkhíchđội/nhómthựchiện.

Khixácđịnhđượcnhucầucủamọingườivàbiếtcáchxửlýmộtcáchhiệuquả,bạnsẽpháthuy:

•Tínhthânthiện•Mứcnănglượng•Sựsángtạo•Độnglựcthúcđẩy•Nănglực•TinhthầnđồngđộiHãydừngmộtphútvànhớlạinhữnglúcbạnvượtquatrởngại,tránhđược

mộthậuquảđángtiếc,hoặcđạtđượcthànhcôngvượtbậc.Bạnđãlàmgìhoặcnóigìtrongnhữngtìnhhuốngtrên?Hànhđộng/lờinóiđócủabạnđãảnhhưởngnhưthếnàođếnnhómhoặc

cáccánhânliênquan?––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Chúngtathườngdễmấtphươnghướngkhilâmvàomộttìnhhuốngtồitệ

hoặcgặpvấnđềnangiải.Mộtsốngườikiênđịnhsẽcốgắngtìmcáchgiảiquyếtrắcrốitrongkhisốkhácsẽđitìmlờikhuyênhoặckêugọisựgiúpđỡ.Đâylànhữngngườihaylolắngvàthườnglànạnnhâncủachứngcăngthẳnghoặcrốiloạntinhthần.

Trongtrườnghợpnày,bạnnêncưxửvớihọbằngtháiđộtôntrọngvàđồngcảmvìhọđangtrongtrạngtháidễbịtổnthương.

BàitậpđánhgiásứcảnhhưởngHãyxemquabàitậpbêndướivàcânnhắcliệubạncótừngtạoảnhhưởng

lênmọingườihaykhôngvàđólàảnhhưởnggì.Trongcácdấu“…”sauđâylàcụmtừ“Trướcđây,tôitừng”.Hãychọnký

hiệu⋲hoặcОmàbạnthấymôtảđúngnhữngviệcmìnhtừnglàm.…khíchlệtinhthầnhoặcgiúpmọingườiquẳnggánhloâubằngcách:

⋲…khíchlệtinhthầnhoặcgiúpmọingườiquẳnggánhloâubằngcách:•Phatròđúnglúc•Kểchuyệncười•TựlàmtròО…khiếnmọingườikhóchịuvàbựcmìnhkhi:•Trêuchọchoặcchếnhạohọ•Coithườnghọ•Kểchuyệncườiácý•ChâmbiếmО…làmngườikhácbuồnlòngkhi:•Tẩychayhọ•Quaymặtbỏđi•Phánxétchủquan•Từchốilắngnghe⋲…khiếnmộtngườicảmthấyhọđượctrântrọngkhi:•Chủđộnglắngnghehọ•Dànhthờigiancùnghọ•Âncần,quantâmvàthôngcảm⋲…giúpaiđóbìnhtĩnhbằngcách:•Tròchuyệnnhẹnhàng;cưxửđúngmực•Kiênnhẫnchờhọbìnhtâmlại•Tránhnhữnglờiphêbình•DĩhòaviquýО…làmngườikhácphátkhiếpbằngcách:•Đóngsầmcửa•Lahét•Tranhcãi•Đậpbàn

О…khiếnngườikháchụthẫngkhi:•Làmngơhọ•Khôngnhắcđếntên•Khôngchàohỏikhigặpnhau⋲…giúpaiđóhàilònghơnbằngcách:•Đưaragiảipháphợplýkhithảoluậnvấnđề•Cholờikhuyênthiếtthực•Quytráchnhiệmrõràng•ChứngminhbằnghànhđộngО…khiếnngườikhácthấtvọngvàtứcgiậnkhi:•Phánxétchuyệnnhỏnhặt•Khôngthừanhậnquanđiểmvàniềmtincủahọ•Sosánhhọvớingườikhác⋲…giúpmộtngườicảmthấytựhàovàkhuyênhọthamgiabằngcách:•Khentặngvàtándương•Tônvinhhọ•Gọitênthânmật•TìmhiểuquanđiểmcủahọĐếmxembạnchọnbaonhiêuhình⋲vàbaonhiêuhìnhО,vàghivàohai

ôbêndưới:⋲Ýnghĩa:“Tôitácđộngtíchcựcđếnmọingười”.ОÝnghĩa:“Tôitácđộngtiêucựcđếnmọingười”.Sosánhkếtquảvàcânnhắcxemliệubạncóđangtạorasựảnhhưởng

tíchcựcvàchânthànhhaykhông.BàihọcrútratừbảnthânCuốicùng,hãydànhvàiphútđểghinhậnbabàihọccốtlõimàbạnđãđúc

kếttừbảnthânvàophầndướiđây:1………………………………………………2………………………………………………3………………………………………………

Điềugìtácđộngđếnsứcảnhhưởng?Sứcảnhhưởngcủabạncóthểbịchiphốivì:•Khôngđồngđiệutrongcảmxúc

•Khôngthiếtlậpđượcmốiquanhệ•Khóbiểulộcảmxúccủabảnthân•KhônglinhhoạttrongcáchtiếpcậnĐồngđiệutrongcảmxúcKhảnăngđọcsuynghĩcũngnhưcảmgiáccủangườikhácrấtquantrọng

vàcầnthiếttrongcuộcsốnglẫncôngviệc.Nếukhôngcókhảnăngnày,bạnsẽkhónhậnbiếtbầukhôngkhílàmviệcđangngộtngạthayphấnkhởivàmỗingườitrongnhómđangkhóchịuhayhàohứng,đểtừđócócáchdunghòavàđiềuchỉnhcáctrạngtháicảmxúcphùhợp.

Nếubạnkhôngthểđoánđượctâmtrạngvàcảmxúccủangườikhác,hãydànhthờigianhọchỏi.Khiđó,bạnsẽbắtđầunhậnrabạncóthểquảnlýcôngviệcmộtcáchhiệuquả,tăngkhảnăngsángtạohoặcthắtchặtmốigiaohảovớimọingườixungquanhnhưthếnào.

Lờikhuyên:Thườngxuyênquansátphảnứngtrêngươngmặtcũngnhưngônngữ

cửchỉcủamộtđồngnghiệp,đồngthờilắngngheâmđiệuhọnóicùngngôntừhọsửdụng.Nhữngdấuhiệunàyítnhiềusẽnóichobạnbiếtvềsuynghĩvàcảmnhậncủahọ.

Lờikhuyên:Hãythửtìmhiểuxemngườikhácđangnghĩgì.Mộtkhibạnxácđịnh

đượccảmxúccủangườiđó,hãykiểmtrabằngcáchhỏilạihọ:“Tôithấybạnkhôngmấyhàohứng,đúngkhông?”.Hãyxembạncócảmnhậnchínhxáckhôngnhé.TậndụngmốiquanhệNhưđãchiasẻtrongChương6,tháiđộđồngcảmgiúpbạnpháttriểnmối

quanhệ,vàđiềunàytạochobạnkhảnăngảnhhưởngtíchcựcvàhiệuquả.Khimốiquanhệtrởnênthântình,cuộctròchuyệnsẽthânmậthơn;nhờđó,bạnsẽcócơhộitìmhiểuvànắmbắtcảmxúc,niềmtin,quanđiểm,tínhcách,sởthíchcủangườiđốidiện.

Hãythửchiasẻmộtvàithôngtincánhânvàquansátphảnứngcủamọingười.Hãythànhthậtvớinhữngđiềuthuộcvềbảnthânmình;nếubạnkhôngcảmthấyhứngthú,đừngđặtcâuhỏi.Dầndần,bạnsẽthấytựtinhơnvàmốiquanhệđồngnghiệpngàycànggắnbó.

Lờikhuyên:Hãypháttriểnkỹnăngđặtcâuhỏivàmạnhdạnchuyệntrò.Hãyhỏi

vềcảmxúccủangườiđốidiệnvàchămchúlắngnghe.Bằngcáchtìmhiểunhữnggìẩnsâutrongtâmhồnhọ,bạncóthểkhámpháđượclýdođằngsaunhữnghànhđộngnhấtthờivàtrạngtháitâmlýtiêucựcnơihọ.

Lờikhuyên:Hãythửthayđổihànhvicủamộtngười.Nếubạnnhậnrarằngmột

ngườinàođódườngnhưluônnhìnnhậnvấnđềtiêucực,ứngxửvộivàng,thiếucânnhắchoặcmặtmàylúcnàocũngcaucó,hãycốgắng

mỉmcườimỗilầngặphọvàquansátxemhọphảnứngvớibạnnhưthếnàonhé.BiểulộcảmxúccánhânCókhảnăngbiểulộcảmxúckhôngcónghĩalàbạnphảiquásướtmướt

hayđacảm.Bạnchỉcầnthểhiệnnhữngcảmxúcthậtcủabảnthânthôngquacửchỉ,nétmặt,giọngnóivàngônngữcủamình.

Bạnbiếtđó,bạnkhôngthểthểhiệncảmxúcmàkhôngthôngquacáchìnhthứcphingônngữ.Tuynhiên,bạncầnphảibiếtrõlúcnàomìnhnênbiểulộnhữngcảmxúctiêucực(lolắng,thấtvọng…)vàlúcnàokhông.Trongtrườnghợpngườiđốidiệnthậtsựmuốnbiết,cótháiđộđồngcảmvàphảnứngtíchcực,thìbạnhãytựtinthểhiệnnhữngcảmxúcthậtcủamình.

Hãytưởngtượngbạnsắpcómộtcuộchẹnvớikháchhàng,vàbạncảmthấylolắngkhinhómcủabạnchưakịpchuẩnbịđủthôngtin.Hãyđểmọingườinhìnthấysựtậptrung,quyếtđoáncủabạn.Mọingườisẽnhanhchóngnắmbắttìnhhìnhvànhậnraáplựccôngviệcđangđếngần,vàvìthế,họsẽ(chorằngbạnđặtniềmtin,sựtôntrọngvàcầnsựhỗtrợcủahọ)phảnứngtíchcựctheocáchmàbạnmongmuốn.

Tươngtự,khinhómđạtđượcmộtthànhtựunàođó,đừngngầnngạithểhiệnnhữngcảmxúctíchcựcnhưphấnkhởi,vuisướngvàhàilòng.Hãynởnụcườithânthiệnvàsảngkhoái,thểhiệncảmgiáctựhàodànhchođồngđộicủamình,hãythưgiãnvàdànhthờigiannóivềthànhcôngnàycùngmọingười;đồngthời,nhậnđịnhvàđánhgiáýnghĩacủathànhcôngnàyđốivớimỗicánhântrongtươnglai.

LinhhoạttrongcáchtiếpcậnMỗingườilàmộtcáthểriêngbiệt.Cáchmọingườiphảnứngcũngkhác

nhau,tùytheođộnglựcvànhucầucủatừngngười.Vàcũngchẳngaigiốngaivềphongcách,nhịpđộlàmviệc,ngôntừsửdụngvàcáchcưxử.

Chínhvìvậy,cáchbạntạoảnhhưởnglênngườinàycóthểsẽkhônggiốngvớingườikhác.Bạnnênlinhhoạt,hiểurõđốiphươnglàaivàbiếtrõđâulàcáchtốtnhấtđểcócáchtiếpcậnphùhợptừngngười.

Sauđó,đốivớimỗitrườnghợp,bạnsẽcócáchthứckhácnhau.Trênquanđiểmduylý,hãycânnhắcđiềugìlàcầnthiếtchohọvàchobạn.Hãylưutâmđếnphươngcáchcólợichocảhaidựatrênnhữnghiểubiếtcủabạnvềngườiđốidiện.

Vềcơbản,bạncầntạoấntượngvớingườikhácbằngchínhcảmxúccủamình.Hãychọncáchtiếpcậnphùhợpvàchắcrằngđiềunàycóýnghĩavớihọ.Đừngquênrằngnhữnglờibạnnóiphảixuấtpháttừsựchânthành.

Nênnhớrằngnhữngcảmxúcthậtluônchạmđếntráitimcủangườiđốidiện.

Lờikhuyên:Hãylinhhoạtvànhìnnhậnsựviệctừnhiềugócđộkhácnhau.Khira

quyếtđịnh,bạncầnnắmrõvấnđềvàđặtmìnhvàovịtrícủangườikhácđểtìmhiểuquanđiểmcủahọ.

Lờikhuyên:Trướckhibànluậnđểgiảiquyếtnhữngkhúcmắc,hãyxemxéttính

cách,độnglựcvàquanđiểmcủađốiphương,đồngthờichuẩnbịkỹcàngnhữngđiềubạnsẽnóivàcáchthuyếtphụchọđểđạtđượckếtquảtốtnhấtchocảhai.

Sứcảnhhưởngtácđộngđếnmọingườinhưthếnào?

Nếubạntạorahoàncảnhphùhợpvàcóđượcsựtôntrọngtừmọingười,bạnsẽdễdàngtácđộngđếnhọ.

TạohoàncảnhphùhợpHãyxétđếnmộthoàncảnhmàởđó:•Mọingườicởimởvàchânthành•Sẵnsànghợptác•Đượckhuyếnkhíchđưaraýtưởngvàquanđiểm•Dễchiasẻcảmxúc•TôntrọnglẫnnhauTronghoàncảnhnày,bạnsẽkhôngtốnnhiềusứcđểgâyảnhhưởngvì

phongtháivàcáchtiếpcậncủabạnđãhòahợpvớimọingười.Bấtkỳkhinàocầnraquyếtđịnh,bạnhãy:•Cânnhắcxemkếtquảsẽtácđộngnhưthếnàođếncánhânvàtậpthể•Tròchuyệnvớitừngngườimột•Thảoluậncởimở•Lắngnghequanđiểmcủangườikhác•CânnhắctấtcảvấnđềđượcnêuraNgoàira,bạncầnbiếtcảmgiáccủahọrasaovàđoánđượcphảnứngcủa

họnhưthếnàotrướcquyếtđịnhcủabạnđểcóthêmnhiềuthôngtinhữuíchvàkịpthời.

Khiđãquyếtđịnh,bạncóthểgiảithíchcáclậpluậncủamình,xácnhậncácýkiếndongườikhácnêulên,biếtrõnhữngaibạnmuốnquantâm,nhữngaibạncầntạoấntượngvàđừngquêngiảithíchvìsao.

Khicóhoàncảnhgiaotiếpphùhợp,mọingườisẽcảmthấythoảimáivàcósựgắnkếtlẫnnhau.Khitấtcảđềubiếtrằngmìnhđượcđồngcảmvàthấuhiểuthìsẽkhôngcònnhữngýkiếntráichiềuhoặcsựchốngđốilẫnnhau.

Lờikhuyên:Nếumuốnmọingườicócùngquanđiểmvớimình,hãyluônđưara

nhữnglậpluậnhợplýhướngđếnkếtquảcuốicùng.

XâydựngtháiđộtôntrọngởmọingườiNguồngốccủaviệctạonênsứcảnhhưởngchínhlàtháiđộtôntrọng.Nếu

khôngđượcmọingườitôntrọng,bạncũngkhôngthểtạoảnhhưởngđếnbấtkỳai.Nhiềungườinghĩrằngdanhtiếnghayđịavịcóthểkhiếnngườikháctôntrọngmình,nhưngtrênthựctế,điềunàyhoàntoànsai.

Sauđâylàbốncáchgiúpbạnđượcngườikháctôntrọng:

1.Chomọingườithấybạnlàngườiđángtincậybằngcáchchiasẻkiếnthứcvàkinhnghiệmmộtcáchcởimởvàchânthành;khuyênnhủhoặctưvấnhọnếucóthể.

2.Hãyđểmọingườibiếtrằngkhôngphảichuyệngìbạncũngbiếttuốt.Hãythànhthậtvớinănglựcvàkiếnthứccủamình,vàtìmđến“chuyêngia”khicầngiúpđỡ.

3.Hãytìmhiểuquanđiểmvàcảmgiáccủangườikhác.Việctìmhiểunàychothấybạntôntrọngvàđánhgiáđúngkhảnăngcủahọ.

4.Hãyxâydựngniềmtinnơimọingườithôngquangônngữcủabạn.Ngônngữcósứcmạnhvàcáchbạnsửdụngngônngữsẽtạonênsựkhácbiệtđốivớicảmxúcvàphảnứngcủangườiđốidiện.

BàitậpnângcaokhảnăngngônngữHãylắngnghenhữngngôntừbạnsửdụnghằngngàyvàsuynghĩxem

cáchnóiđómangýnghĩatíchcựchaytiêucựcvànócógiúpmọingườitintưởngcũngnhưtôntrọngbạnkhông.

1.Liệtkênhữngtừvàcụmtừphổbiếnmàbạnsửdụng–ghinhậnnhữngngôntừtíchcựcvàocộtbêntráivàtiêucựcvàocộtbênphải.

Tíchcực Tiêucực

–––––––- ––––––––-

–––––––- ––––––––-

–––––––- ––––––––-

2.Bâygiờ,hãynhìnvàonhữngcụmtừbêndướivàxácđịnhnhữngcụmbạncóthểbắtđầusửdụng.“Tôinhậnranhữngnỗlựcmàbạnđãvunđắp.”“Tôibiếtchúngtasẽđạtđượcmụctiêuđãđềra.”“Tôicảmthấychắcchắnvề…”

“Tôiđảmbảosẽthựchiệnđiềunày.”“Tôithậtsựcảmthấyhãnhdiệnvìnhữngđiềubạnđãđạtđược.”“Tôithậtsựtinrằng…”“Chúngtasẽbắtlấynhữngmụctiêuđónếuchúngta…”––––––––––––––––-

––––––––––––––––-––––––––––––––––-3.Tiếptheo,hãyghinhậnnhữngtừhoặccụmtừkhácmàbạncảmthấy

thôngthuộcvàthoảimáikhisửdụng.Lưuý:Bạnphảithểhiệnsựtrungthựctronglờinói.Ngônngữgiảtạo

cònnguyhạihơncảkhibạnkhôngnóigì.Sựgiảtạokhôngthểđánhlừaai.Chínhvìvậy,hãythànhthậtvàchỉnóinhữnggìbạnthậtsựtintưởngvàđãcósựchuẩnbị.

––––––––––––––––-––––––––––––––––-––––––––––––––––-

TạosựảnhhưởngvìmụctiêuchungCácbướcthựchiện

1.GhinhậnlạiđiểmsốphầnSứcảnhhưởngtrongBảnghỏiChương2vàoôbêndưới.

2.Bâygiờ,bạnđãhiểuhơnvềkhảnăngtạoảnhhưởngcủamình,hãyghisốđiểmvàocánhquạtSứcảnhhưởngởtrên.Điểmsốnàynóilênmứcđộtạoảnhhưởngdựavàotrigiáccủabạn.

3.Ngẫmnghĩvềnhữngghinhậntrongnhậtkýcảmxúccủabạnvànếubạntìmragiảiphápcủngcốkhảnăngtạoảnhhưởng,hãydànhchútthờigianđểkịpthờighinhậnnhữngýtưởngcủabạn.Bạncóthểthựchiệntheoquytrình:làmmới,dừnglạivàtiếptục.

•Làmmới–xácđịnhcảmxúccủamộtđồngnghiệp,sauđóhãyhỏilại

anhấy/côấyđểđánhgiámứcđộ“đồngcảm”củabạn.•Dừnglại–khôngchỉtríchaikhichưachohọcơhộigiảibày.•Tiếptục–tiếptụcbàytỏvàthểhiệnnhữngcảmxúctíchcựccủabản

thânthôngquangônngữvàhànhđộng.4.SửdụngCửasổJoharitrongphầnPhụlụcvàsuyngẫmvềcáchcưxử

cũngnhưcảmnhậncủabạn.Ghinhậncáchànhvi(trongô1)vàcảmxúc(trongô2)củabảnthân.

5.Khảnăngtạoảnhhưởngcủabạntácđộngtrựctiếpđếnngườikhác.Đểthấuhiểuđiềunày,bạncầnyêucầumọingườicónhữngphảnhồi.HãychọnbốnngườimàbạnbiếtrõtạinơilàmviệcvàdùngnămcâutrắcnghiệmtrongphầnSứcảnhhưởngcủaBảnghỏiEI(Chương2)làmgợiýđểcùngnhauthảoluận.Gócnhìncủahọsẽmanglạichobạnnhiềuthôngtinquýgiá.

6.Hãytiếptụchoànthànhôsố3vàghinhậnlạinhữngđiềumàtrướcđâybạnchưanhậnravềbảnthânmình.Giátrịthựccủabàitậpnàylàgiúpbạnkhámphánhữngđiềumàbạnchưatừngbiếtđếnvềconngườicủabạn.

7.Dựatrênnhữngkhámpháđó,hãythườngxuyênnhìnlạinhữngđiềubạnđãghinhận,vànếucầnthiết,bạncóthểthựchiệnlạiquytrìnhlàmmới,dừnglạivàtiếptục.

Bâygiờ,bạncóthểhọccáchtăngcườngsứcảnhhưởngđểhướngđếnmụctiêuchungtrongcôngviệcthôngquacáchoạtđộngpháttriểncánhânsauđây

Cáchoạtđộngpháttriểncánhân1.ThổlộtâmtìnhThổlộtâmtìnhcóthểkhiếnbạncảmthấybốirối

hoặcngượngngùng,nhưngmộtkhibạnđãquenvớicáchchuyệntròthânmậtvàhướngđếnkếtquảtíchcực,nósẽtrởnênrấthữudụng.

ChiasẻcảmxúcNếumuốnmộtđồngnghiệphaymộtthànhviêntrongnhómthayđổihành

vi,bạnnêntiếpcậnhọbằngtháiđộchânthành.Hãygiảithíchcặnkẽvàthẳngthắnrằnghànhvicủahọkhiếnbạncảmthấynhưthếnào,vànhẹnhàngđềxuấtýkiếncủabạnvềtháiđộcủahọ.

Chẳnghạn,“Tôithấythấtvọngvàbuồnlòngkhihômquaanh/chịkhông

trảlờiđiệnthoạicủatôidùtôiđãđểlạinhiềutinnhắn.Tôiluôngọilạikhinhậnđượctinnhắn–đólàbiểuhiệncủasựtôntrọng”.

Hãycẩntrọngvớinhữngcảmxúctâmlýmàbạnhàmýtronglờinóihayhànhđộngcủamình.Hãynghĩvềtácđộngcủachúngđốivớinhữngngườikhác.Bạncầnmộtphảnứngkịpthờivàphùhợpđểđạtđượckếtquảkhảquan.

Chẳnghạn,trongvídụtrên,bạnsửdụngtừ“thấtvọng”và“buồnlòng”đểchỉcảmxúccánhân.Điềunàychothấybạnđang“lépvế”sovớiđốiphương,nhưngítnhiềunhữngtừngữnàycũngtạonênsựđồngcảmvàcảhaicóthểbắtđầumộtcuộctròchuyệnchântìnhđểhiểunhauhơn.Sauđó,đốiphươngcónhiềukhảnăngsẽthayđổicáchứngxử.

Nhữngcâunóinhư“Tôicảmthấytứcgiậnvàhụthẫng…”cóthểgâyracảmgiácchỉtríchvàcóthểchâmngòichomộtcuộcxungđộtdẫnđếnkếtquảngoàiýmuốnmàcuốicùngbạncũngkhôngthểthayđổiđượcgì.

Lờikhuyên:Hãytraođổithântìnhvàhướngcuộcthảoluậnđếnkếtquảmàbạn

mongmuốn.Hãynhớrằngcáchbạnphảnứngsẽquyếtđịnhkếtquảđó.Kếtquả=sựkiệnxphảnứng.KhuyếnkhíchchiasẻcảmxúcKhôngphảiaicũngcảmthấythoảimáikhisẻchiacảmxúc.Mộtsốngười

thậmchíxemviệcnàylà“ủymị”haythiếuchuyênnghiệptạinơilàmviệc.Tuynhiên,nếubạncóthểkhuyếnkhíchcáccuộcchuyệntròchântình,bạnsẽthấuhiểunhauhơn,xácđịnhnguồngốccủavấnđềvàđạtđượcsựthốngnhấttronghànhđộng.

Chẳnghạn,hãythửnóirằng:“Đứngởvịtrícủaanh/chị,tôibiếtrằnganh/chịkhôngdễdàngchấpnhậnkhitôiđượcđềcửlàmtrưởngnhóm.Tôichắcanh/chịđangcảmthấykháhụthẫngvềđiềunày,cóphảikhông?”.

Bằngcáchchủđộngkhơigợicảmxúccủangườiđốidiện,bạnđãchohọcơhộiđểtánthànhhoặctừchối.Dùtheohướngnào,bạncũngcóthểnhậnbiếtnhữngcảmxúcthậtcủahọđểtừđócóthểtìmcáchthayđổixúccảm,hànhvihoặcquanniệmcủahọ.

Tiếptheolànhữngcâuhỏimangtínhgợimở.Bạncóthểhỏi:•Nhưvậy,lúcnàycầnlàmgì?•Anh/chịcầnlàmgì?•Anh/chịmuốntôilàmđiềugì?•Chúngtacầncânnhắccácvấnđềgì?Lờikhuyên:Nhậnđịnhcảmxúccủangườikháclàmộtphươngpháphữuhiệuđể

khuyếnkhíchhọbàytỏcảmxúccủamìnhvàkịpthờidànxếpcáctìnhhuốngcóchiềuhướngtiêucực.2.Đặtmìnhvàovịtrícủangườikhác

Cáchbạnnhìnnhậnmộtsựviệcthểhiệncảmxúccủabạntrướcsựviệcđó,vàcáchnhìnđóquyếtđịnhphảnứngcủabạn.Aicũngchorằngngườikhácnghĩgiốngnhưmình.Tuynhiên,mỗingườilàmộtsựkhácbiệt;đứctin,trảinghiệmcánhânvàkiếnthứctíchlũycủatừngngườisẽhìnhthànhquanniệmcủahọvềnhữngsựviệcxảyraxungquanh.

Cáchtốtnhấtđểbiếtngườikhácđangnghĩgìvàcảmthấynhưthếnàochínhlàchủđộngđềxuấtcùngthảoluậnmộtvấnđềnàođóvớihọ.Tuynhiên,phươngphápnàykhôngphảilúcnàocũngkhảthi,trừkhibạnmongmuốnkhámpháquanniệmcủađốiphươngtrướckhibắtđầucuộcthảoluận.

Đểhiểuđượcsuynghĩcủangườikhác,hãyđặtmìnhvàovịtrícủahọvànhìnnhậnsựviệctheoquanđiểmcủangườiđó.Bạnsẽngạcnhiêntrướcnhữngđiềumìnhkhámphávànhữngthayđổitrongphảnứngcảmxúccủamình.

Sauđâylàmộtcáchgiúpbạnnhìnnhậnvấnđềtừquanđiểmcủangườiđốidiện.

Khibạnchuyểnsanggócnhìnkhác,bạncũngphảiđồngthờiđổichỗđứngtrongphòngvàghinhậnlạicâutrảlờicủabạnchocáccâuhỏiphíadưới.

1.Vịtríthứnhất–quanniệmcánhâncủabạnđượcthểhiệnquagócnhìncủabạn.

2.Vịtríthứhai–nhìnnhậnsựviệcquágócnhìncủangườiđốidiện.

3.Vịtríthứba–xemxétvấnđềnhưthểbạnlàngườibênngoàiđangtheodõiphảnứngcủabạnvàđốiphương.

Hãytựhỏibảnthân:•Tôiđãhọcđượcđiềugì?•Tôivừatiếpnhậnđượcthôngtinmớinào?•Đâulànhữngcảmgiáctôiđãtrảinghiệm?Bạncóthểdùngphươngphápnàyđể:•Hiểuđượcvịtrícủamọingườitrướckhibạnbắtđầucuộcthảoluậnvà

cốgắngtạosựảnhhưởnglênngườikhác.•Củngcốquanhệbằngcáchthểhiệnrằngbạncóthể

nhìnnhậnvấnđềdựatrênquanđiểmcủangườikhác.•Thayđổiquanniệmcủabạnnếubạncảmthấy

khôngchắcchắn.•Trảinghiệmnhữngcảmxúckhácnhau.3.BắtnhịpvàđịnhhướngMộtcáchhiệuquảđểxâydựngmốiquanhệvàtạoảnhhưởngđốivới

ngườikháclàbắtcùngmộtnhịpvớihọtrướckhicóthểđịnhhướngchohọ.Điềunàycónghĩalàbạnphảihòahợpvớihọqua:•Hànhvi(cửchỉcơthể,điệubộ,tưthế)

•Hơithở•Nănglượng•Giọngđiệu•Ngônngữ(cáchbiểuđạt–ẩndụsosánh–môphỏng

quanđiểm)Bắtđúng“nhịp”mộtngườisẽgiúpngườiđónhậnrabạnđanglắngnghe

vàbạnxemtrọngnhữngđiềuhọnói.Cáchnàygiúpbạnbồiđắplòngtinvàgắnkếtmốiquanhệhợptác,vìvậyhãy:

•Quansátđốiphươngởkhoảngcáchgần•Xemkỹcửchỉ,nétmặt,âmđiệu,nhịpthởvàtốcđộphátngôncủahọ•Quyếtđịnhbạnsẽbắtchướcyếutốnào•Hòađiệutheonhịpcủangườiđốidiện•Âmthầmbắtchướctưthếvàcửđộngcủahọ•Tiếptụchòanhịpchođếnlúcbạnnhậnthấysẵn

sàngbắtđầumốiquanhệ•Bâygiờ,bạncóthểnghĩđếnchuyệntạoảnhhưởngđốivớiđốiphươngHãythửđịnhhướngmọingườikhithảoluậnmộtđềtàiphứctạp.Mộtkhi

đãthiếtlậpđượcmốiquanhệ,bạncóthểđưarađềtàiphứctạpnày,vàbạnsẽnhậnramìnhcóthểtựdotrìnhbàycũngnhưcùngmọingườitìmramộtgiảiphápthiếtthực,hiệuquảmàkhônggặpbấtkỳsựchốngđốinào.

TómtắtTạonênảnhhưởngchínhlàkhảnăngdunghòacảmxúccủamìnhvà

ngườikhác.Nhạycảmvớitrạngtháicảmxúcvànhucầucủamỗicánhângiúpbạncóthểtiếpcậnhọmộtcáchdễdàng.

•Đánhthứcxúccảmnơingườiđốidiệnsẽtạođượcsựgắnkếttừtráitimđếntráitim.Thuyếtphụcmọingườibằngthôngtinvàquanđiểmvẫnchưađủđểtạonênnhữngcáchnhìnnhậnđúngđắn.

•Tậndụngkhiếuhàihước(mộtcáchphùhợp)đểxoadịumọingườitrongcáctìnhhuốngcăngthẳng.

•Chânthànhvàquantâmmọingườiđểthắtchặtmốiquanhệvàxâydựnglòngtin.

•Hãythựctếvàlạcquan.Khôngcầntỏraphấnkhíchvàcốgắngtạoramộtviễncảnhkhôngthựckhibạnbiếtrằngnókhôngphảnánhđúnghiệntại.

Hãyhànhđộng!“Tạosứcảnhhưởngkhôngchỉlàvấnđềđịnhhướngthôngtincho

mọingườimàcònlàmộttrảinghiệmcảmgiácbêntrongbạn.”–TiếnsĩJohnSeelyBrown,chuyêngiahàngđầucủatậpđoànXerox.

Trựcgiáclàcảmgiáchoặcýthứcvềđiềutốtnhấtbạncóthểlàmngaymộtthờiđiểmnàođó.Đólàcảmnhậngiữađúngvàsai!

Đólàcảmgiácbạnsẽcókhimuamộtcănnhàmới.Ngôinhàmàbạnngắmnghíacóđầyđủcáctiêuchuẩnbạnđangtìmkiếm(sốlượngphòng,kíchthướcvàđịathế),thếnhưngkhibướcvàobêntrongngôinhà,bạnlạicảmthấy“khônghợp”.Quyếtđịnhmuahaykhônglúcnàydựavàocảmgiácmáchbảobêntrongbạn.

Hãylắngnghetrựcgiácmáchbảo,vàbạnsẽbiếtmìnhphảilàmgì.Lúcbé,trựcgiáctrongbạnrấtmạnh,nhưngđếnkhitrưởngthành,bạnítlắngnghetrựcgiáchơnvàthayvàođó,bạnchỉchútâmvàonhữngýkiếnmangtínhphântíchvàtưduy.Trítuệphântíchlàmộtcôngcụgiátrị,nhưngnócũngcầnđiđôivớitrítuệtrựcgiác.

Chương8

TrựcgiácTrựcgiáclàgì?

Chươngnàygiúpbạntìmhiểuvềtrựcgiácvàvaitròquantrọngcủatrựcgiác,đồngthờihướngdẫnbạncáchvậndụngsứcmạnhcủatrựcgiácvàocuộcsốngthôngquacácbàitậpđơngiản.Pháthuyvàtậndụngkhảnăngtrựcgiácgiúpbạn:

•Hìnhthànhhệthốngtựkiểmtramàbạncóthểtintưởng•TìmcáchhỗtrợchínhmìnhTrướckhikếtthúcchương,bạnkhôngnhữnghiểuđượctầmquantrọng

củaviệcpháthuynănglựctrựcgiác,màcònnhậnragiátrịcủanónhưmộttrongnhữngkỹnăngquantrọngnhấtmàbạntừngnắmgiữ.

HiggsvàDulewiczđịnhnghĩavềtrựcgiác:“Khảnăngraquyếtđịnhdứtkhoátvàphươnghướngthựchiệnrõràngkhicácthôngtinthuộcvềtưduyvàcảmtínhcủanhữngvấnđềquantrọngchưađầyđủhoặccònmờnhạt”.

Hãydànhchútthờigiansuyngẫm:•Bạnrútrađượcđiềugìtừđịnhnghĩatrên?•Đâulànhữngtừkhóavàcụmtừquantrọng?•Vìsaonhữngthôngtinnàycầnthiếtchobạn?Cóthểhiểutrựcgiáclàgiácquanthứsáu(ởđâyngụýlàtiếngnóibên

trong),vànhờgiácquannày,bạncóthểđưaraquyếtđịnhnhanhchónghoặcchọnlựakhônngoan.Đólàsựkếthợpgiữanềntảngkiếnthứcvữngchắcvàkhảnăng“linhcảm”nhữngviệccầnlàm.

Mộtngườihànhđộngtheotrítuệcảmxúcsẽhọccáchlắngnghetiếngnóixuấtpháttừbêntrongvàtintưởngnhữnggiátrịmànómanglại.

Vìsaotrựcgiácquantrọng?“Linhcảm”hay“giácquanthứ6”cóthểxemlàtínhiệucảnhbáohiểm

nguytừthuởsơkhaicònsótlạicủaconngười.Khảnăngtưduychưahẳnđãđủđểđạtđếnsựlựachọnđúngđắn;bạncòncầncókhảnănglinhcảm”–đóchínhlàbảnnănghayphảnứngtinhkhôncủabạn.

Họccáchnghetheotrựcgiáckhôngchỉcầnthiếtmàcònrấtquantrọngtrongcôngviệcvàtrongbướcđườngthànhcôngcủamỗingười.Khảnăng“linhcảm”nhữngđiềuđangdiễnra,thuthậpvàxửlýdữliệu“mềm”(cảmxúc)đượctìmthấyởhầuhếtcácnhàlãnhđạochuyênnghiệp.Điềuấntượngnhấtchínhlàhọbiếtcáchchọnlọctrựcgiácđểnghetheo–họcóthểnhìn

nhậnvấnđềdựatrênnhữngdấuhiệuphingônngữ,vàcókhảnăngsửdụngdữliệunàyđểhìnhthànhnhữngphảnhồitrongnhữngtìnhhuống“cânnão”.

Vớilượngthôngtinkhổnglồtrongmôitrườnglàmviệchiệnnay,việcraquyếtđịnhdựatrênnhữngdữliệuthựctếcókhisẽmấtnhiềuthờigian,vìvậy,bạncóthểtạosựkhácbiệtđểphảnứngkịpthờitrướcnhữngcơnkhủnghoảngbằngcáchtinvàokhảnăngđánhgiácủachínhmình.Khoảng80%cácnhàlãnhđạochuyênnghiệpđãnhờđếnnănglựctrựcgiáctrongquátrìnhlàmviệcđểgiảiquyếtcácvấnđềnangiải,vàcàngtrảinghiệmnhiều,họcàngtintưởngvàotrựcgiáccủabảnthânhơn.

Pháttriểnnănglựctrựcgiácgiúpbạntăngkhảnăngxoayxởtrongnhiềutìnhhuống.Mộtngườicónănglựctrựcgiácmạnhsẽcóthể:

•Nhậnrabảnchấtcủamộtngườihoặcmộtsựviệc•Đưaraquyếtđịnhtrongnhữngtìnhhuốngkhókhăn•Nhậnrarằngviệcraquyếtđịnhquantrọnghơnviệcnắmgiữtấtcảcác

thôngtincầnthiết•Cânbằngtưduytrựcgiácvàtưduyduylý•Kịpthờiraquyếtđịnh

Điềugìtácđộngđếntrựcgiác?Đóchínhlàtưduyphântíchlogiccủabạn!Khikhôngngừngsuynghĩvềmộtvấnđề,bạnsẽcócảmgiácnhưmình

đangrơivàomộtvùngnướcxoáy.Nhữngxoáynướctượngtrưngchotưduyphântíchđangxoayvầnquanhvấnđề.Quátrìnhnàythườngkhiếnbạnrơivàotrạngtháirốiloạnvàbạnsẽnghethấytiếngkêutuyệtvọngtừchínhbảnthânmình:“Mìnhkhôngthểnàothoátrakhỏichuyệnnày!”.

Nếurơivàotrườnghợptươngtự,bạncầnpháthuyvaitròcủatưduytrựcgiác.Tưduytrựcgiácsẽđưabạnrakhỏitrạngtháibấtổnvàgiúpbạntìmlạisựcânbằng.Mộtkhibạnchủđộngmởlòngđểkhámphánhữngngõngáchsâuthẳmbêntrongtâmhồnvà“lắngnghe”nhữngtiếngthìthầmtừđó,bạnsẽngạcnhiêntrướcrấtnhiềuđiềuthúvịđangdầnđượchémở.Trựcgiácgiúpbạnranhữngquyếtđịnhhợplý,tìmragiảiphápnhanhchóngvàđángtincậy.

Bạnphảichấmdứtnhữngcuộctựvấncủalýtrívàtintưởngvàotrựcgiác.Hãytinrằngtrựcgiácluônhiệnhữuvàsẵnsàngmáchbảobạnnhữngđiềucầnlàm.Ngaylúcnày,hãytựhỏibảnthânbạncóthểnghetheotrựcgiácđếnmứcnào,vàbạnsẵnsànghànhđộngtheosựmáchbảođórasao.

Mộtyếutốkháctácđộngđếnnănglựctrựcgiácchínhlàbiếtrõtrựcgiáccótồntạinhưnglạikhôngsửdụngnănglựcnày.

Phủnhậnvaitròcủanănglựctrựcgiácsẽkhiếnbạnđốimặtvớihiểmnguy!Cóthểbạntừnghốitiếcvìnhữnglầnkhôngnghetheosựmáchbảocủatrựcgiác.Khinhìnlại,bạnnhậnramìnhđãhànhđộngsailầmtrongmộtsốtrườnghợpnhấtđịnh.Bạnhoàntoànđã“nhìnthấy”hoặc“cảmnhận”đượcnhữngdấuhiệucảnhbáotrướcđó,nhưngbạnlạibỏquatấtcảvìchorằngđâychỉlànhữngdấuhiệucảmtính.

BàitậplắngnghetrựcgiácHãydànhthờigiannghĩvềmộttìnhhuốngmàbạnkhôngnghetheosự

máchbảocủatrựcgiác.Ghinhậnlạicáctìnhtiếtcủasựviệc,cảmnhậncủabạnlúcđó,độnglực

thúcđẩybạnquyếtđịnhhànhđộngnhưthế,vàkếtquảtrướcmắtlẫnlâudàicủaquyếtđịnhnày.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––Bâygiờ,hãyđánhgiálạinhữngđiềubạnđúckếtđượctừkinhnghiệmnày

vàquátrìnhứngdụngthựctếsauđó.––––––––––––––––––––––––––––––––––––Lờikhuyên:Hãyquantâmvàchúýđếncáccảmxúccủabạn.Đừngbaogiờbỏ

quanhữngdấuhiệucủacơthể;nhữngdấuhiệunàycóthểmáchbảovàiđiềukháquantrọng.Đâylàcácdấuhiệuvềmặtsinhlý–cảmgiáchưngphấn,cảmgiáccothắtnơivùngbụng–hãychúýtấtcảnhữngcảmgiácđangdiễnrabêntrongcơthểbạndùtíchcựchaytiêucực!TintưởngtiếngnóibêntrongGerdGigerenzer,nhàkhoahọcnghiêncứuvềtưduynhậnthứcđồngthời

làtácgiảcuốn“GutFeelings:TheIntelligenceoftheUnconcious”(tạmdịch:Linhcảm:Tríthôngminhcủatiềmthức),nhậnđịnh:“Vấnđềkhôngphảilàbạncótintưởnghaykhôngmàlàbạnđặtniềmtinvàolúcnào”.Khiđứngtrướctìnhhuốngphảiraquyếtđịnhtrongđiềukiệnkhôngcóđầyđủthôngtincầnthiết,Gigerenzerchorằng:“Lúcnày,tintưởngvàosựmáchbảocủatrựcgiácsẽtốthơnlànghetheolýtrí”.

“Kinhnghiệmchothấylàhãytinvàotrựcgiáckhibạnkhôngđoánđượcchuyệngìsẽxảyrahoặckhibạncóquáítthôngtin.”-Gigerenzernói.

Trựcgiáccũngdựavàokinhnghiệm.Lấyvídụ,nếubạnlàmộtnhàmôigiớichứngkhoánkỳcựu,bạnsẽcónhữngquyếtđịnhchớpnhoángvềloạicổphiếuđầutư;hoặcnếubạnlàmộtchuyênviênphỏngvấn,bạnsẽ“địnhvị”đượcnhữngứngviênphùhợpchovịtrícầntuyển.Điềunàyđượcgiảithíchlàdobạntừngtrảiquanhữngtrườnghợptươngtựnhiềulầnnênmọithôngtinđượclưutrữtrongvùngnãotiềmthứccủabạn.Nhữnglầnsauđó,bạncóthểtậndụngkhodữliệunàyđểđưaranhữngquyếtđịnhngaytứcthìmàkhôngcầnnhậnthức.

Lờikhuyên:Hãylàmộtchuyêngia.Bạncóthểpháthuynănglựctrựcgiácbằng

cáchtraudồikiếnthứcvàkinhnghiệmchobảnthân,đơncử,nếubạnmuốncónhữngquyếtđịnhtàichínhhiệuquảhơn,hãytìmhiểucàngnhiềuthôngtincàngtốt.Bộnãosẽlưutrữthôngtinchonhữnglầnsửdụngkếtiếp.

GiữthếcânbằngTrựcgiáckhôngphảilúcnàocũngchínhxác.Cóthểmộtlúcnàođóbạn

nghetheo“linhcảm”củamìnhvàsauđópháthiệnramọiviệckhôngnhưbạnnghĩ.Tưduylogicvàtưduytrựcgiáckhôngloạitrừnhau,màngượclại,bổsungchonhau.Vìvậy,cáchtốtnhấtlàkếthợpvàcânbằngcảhaiđểcóthểtạoranhữngquyếtđịnhantoànvàkhônngoan.

RichardBroughton,ChủtịchViệnnghiêncứutrựcgiáctạibangBắcCarolina(Mỹ),khuyênbạnnênsửdụngtrựcgiácđểnhanhchónglọcramộtsốlựachọn,sauđóchuyểnsangdùngtưduyphântíchđểquyếtđịnhxemchọnlựanàolàphùhợpnhấtvớibạn.Chẳnghạn,trongtìnhhuống“đimuanhà”,hãynghetheo“linhcảm”trước,bằngcáchtựhỏi:“Nhữngngôinhànàomanglạichomìnhcảmgiácấmáp,thânthương?Nhữngngôinhànàokhiếnmìnhcảmthấygầngũi,thânquen?”.Khiđãcómộtsốlựachọn,bạncóthểdùngtưduyphântíchđểchọnracănưngýnhất,bằngcáchhỏibảnthân:“Kíchthước,địathếcủangôinhànàotrongsốđógầnđúngvớingôinhàmơướccủamình?”.

TinvàotrựcgiácđểhànhđộngsángsuốtCácbướcthựchiện

1.GhinhậnlạiđiểmsốphầnTrựcgiáctrongBảnghỏiEIởChương2vàoôbêndưới.

2.Bâygiờ,bạnđãhiểuhơnvềnănglựctrựcgiáccủamình,hãyghisốđiểmvàocánhquạtTrựcgiácởtrên.Điểmsốnàynóilênnănglựctrựcgiácdựavàotrigiáccủabạn.

3.Ngẫmnghĩvềnhữngghinhậntrongnhậtkýcảmxúccủabạnvànếubạntìmragiảiphápcủngcốnănglựctrựcgiác,hãydànhchútthờigianđểkịpthờighinhậnnhữngýtưởngcủabạn.Bạncóthểthựchiệntheoquytrình:làmmới,dừnglạivàtiếptục.

•Làmmới–bắtđầutintưởngvàonhữngquyếtđịnhdựavào“linhcảm”.•Dừnglại–khôngchốibỏtrựcgiácmàthayvàođólắngnghenhữnggì

trựcgiácmáchbảo.•Tiếptục–sẵnsàngnghetheotrựcgiác.4.SửdụngCửasổJoharitrongphầnPhụlụcvàsuyngẫmvềcáchcưxử

cũngnhưcảmnhậncủabạn.Ghinhậncáchànhvi(trongô1)vàcảmxúc(trongô2)củabảnthân.

5.Nănglựctrựcgiáccủabạntạorasứcảnhhưởnglênngườikhác.Đểthấuhiểuđiềunày,bạncầnyêucầumọingườicónhữngphảnhồi.HãychọnbốnngườimàbạnbiếtrõtạinơilàmviệcvàdùngnămcâutrắcnghiệmtrongphầnTrựcgiáccủaBảnghỏiEI(Chương2)làmgợiýđểcùngnhauthảoluận.Gócnhìncủahọsẽmanglạichobạnnhiềuthôngtinquýgiá.

6.Hãytiếptụchoànthànhôsố3vàghinhậnlạinhữngđiềumàtrướcđâybạnchưanhậnravềbảnthânmình.Giátrịthựccủabàitậpnàylàgiúpbạnkhámphánhữngđiềumàbạnchưatừngbiếtđếnvềconngườicủabạn.

7.Dựatrênnhữngkhámpháđó,hãythườngxuyênnhìnlạinhữngđiềubạnđãghinhận,vànếucầnthiết,bạncóthểthựchiệnlạiquytrìnhlàmmới,dừnglạivàtiếptục.

Bâygiờ,bạncóthểứngdụngnănglựctrựcgiácđểcónhữngquyếtđịnhkhônngoanvàhànhđộngsángsuốtthôngquacáchoạtđộngpháttriểncánhânsauđây.

Cáchoạtđộngpháttriểncánhân1.Đánhgiánănglựctrựcgiác

Sauđâylànhữnghoạtđộngđơngiảnvàthúvịgiúpbạnđolườngnănglựctrựcgiáccủamình.

Nhanhnhưchớp!Ngườicótrựcgiácmạnhsẽgọitênnhữngvậtmàhọnhìnthấytrongthời

gian1/25giây!Cònbạnthìsao?Hãyyêucầubạnbèhoặcđồngnghiệpchobạnxemlướtmộtchuỗicác

hìnhảnh/đồvậtvàbạnsẽphảigọitênchúngcàngnhanhcàngtốt.Đámmâyhìnhgì?Ngườicótrựcgiácmạnhluônpháthuytínhsángtạo.Dovậy,họluôn

nghĩranhiềuýtưởngmớivàkhôngthỏamãnvớigiảiphápđầutiênxuấthiệntrongđầu.

Cáchnhanhnhấtđểpháthuyvàrènluyệntínhsángtạolàquansátcácđámmây.Trẻnhỏthườngcónhữngliêntưởngthúvịkhingắmmây.Mộtđứatrẻcóthểthốtlênhàohứng:“Mẹơi,nhìnkìa!Đámmâynhìngiốngmộtconvịt!”hay“Đámmâykiatrôngnhưbônghoa,mẹnhỉ?”.Giờthìbạnhãydànhthờigianđểngướcnhìnlênbầutrờivàpháthuykhảnăngliêntưởngcủamìnhnhé.

Đứnghình!Ngườicótrựcgiácmạnhcókhảnăngnhớlạinhữngthôngtinmàchínhhọ

cũngkhôngngờ.Đểrènluyệnkỹnăngnày,bạncầndànhhaiđếnbaphútghinhớmộtcảnhđôngngườitrongchươngtrìnhtruyềnhình.

Trướckhixem,bạncầnmộtngườihỗtrợ.Hãyyêucầungườinàyxemcùngbạnvàkhiđoạnquaykếtthúc,bạnhãytắtmànhìnhvàyêucầungườiđóhỏibạnvềđoạnphimvừaxem.

Khibạntrảlờicáccâuhỏi,bạncóthểxemlạiđoạnphimvàđánhgiákhảnăngquansátcủabảnthân.

2.LắngnghetrựcgiácmáchbảoBàitậpnàysẽgiúpbạnrènluyệnkhảnănglắngnghechínhbảnthân

mình.Bước1Lầnsau,khibạncólinhcảmkhôngtốtvềmộtsựviệc,hãydừnglạivàhít

thởsâu.Bạncảmthấynhưthếnào–bốirối,lolắng,sợhãihayphấnkhích?Bước2Hãytìmmộtnơiyêntĩnhđểthựchiệnbàitậpnày.Bạnthảlỏngcơthể,

bìnhtâmlạivànghemộtchútnhạcnhẹ,sauđónhắmmắtvàtựhỏimình:“Bâygiờmìnhnênlàmgì?”.Điềuquantrọngngaylúcnàylàlắngnghe.Hãygiữyênlặng,loạibỏmọisuynghĩkháctrongđầuvàchờđợicâutrảlời.Đừngvộinảnnếubạnkhôngcảmnhậnđượcđiềugì.Câutrảlờisẽxuấthiệnkhibạnđãsẵnsàng.

Bước3Hãyđểýđếncảmgiáccủabảnthânvàlắngnghecácthôngđiệpcủacơ

thểmình.Câutrảlờisẽđếnvớibạn:•Khibạncảmnhậnmìnhvừalàmmộtviệcđúngđắn•Lúcbạnđangnghĩvềmộtvấnđề•Quatiếngnóithầmthìbêntrongtâmtrí•Khibạnđangtròchuyệnvớimộtngườinàođó•NhưmộttiachớpBước4Hãyhànhđộngtheonhữnggìtrựcgiácmáchbảovàđặtniềmtincủabạn

vàođó!3.Giảiphóngnănglựctrựcgiác

Sauđâylàmộtvàicâuhỏithiếtthựcgiúpbạnsuynghĩthôngsuốttrướckhiquyếtđịnh.

Đểmanglạihiệuquảtốiưu,bạnphảitinvàoấntượngbanđầuvànhữngcâutrảlời!

Bâygiờ,hãyhỏichínhbạn:•Nếutìnhhuốngnàycóhương,đósẽlàhươnggì?––––––––––––––––––––––––––––––––––––•Nếuquyếtđịnhnàylàmộtmẩutráicây,nósẽcóvị

nhưthếnào?Nócómọngnướckhông?Bạncómuốnnếmthửkhông?––––––––––––––––––––––––––––––––––––•Nếuýtưởngnàycóâmthanh,đólàâmthanhgì?Âmthànhđócódu

dươngkhông?––––––––––––––––––––––––––––––––––––•Trướckhiraquyếtđịnhcuốicùng,hãyhỏibảnthân:“Tôithậtsựcảm

thấynhưthếnàovềviệcnày?”.––––––––––––––––––––––––––––––––––––Mộtphươngpháphữuhiệukhácchínhlàtrướckhilàmviệcgì,hãyxem

xétlầnlượttừngsựlựachọnvàđặtcâuhỏichomìnhnhưsau:•Nếulàmnhưvậy,tôisẽcảmthấynhưthếnào?•Nếukhônglàmnhưvậy,tôisẽcảmthấynhưthếnào?Hãylắngnghenhữngdấuhiệutừcơthểvàchọnlựamộtphươngánmang

đếnchobạncảmgiácthoảimáivàantoànnhất.TómtắtTấtcảmọingườiđềusởhữunănglựctrựcgiác,nhưngchỉnhững

ngườigiàutrítuệcảmxúcmớicóthểpháthuynănglựcnàytrongquátrìnhraquyếtđịnhvàcủngcốcácmốiquanhệxãhộicủahọ.

Đểtiếptụcmàigiũakỹnăngtrựcgiác,bạncần:•Tinvàosựhiệnhữucủatrựcgiáccùngnhữngdấuhiệumáchbảo

củanó•CởimởvàsẵnsàngtiếpcậntrựcgiácmáchbảoCuốicùng,hãynhớrằngchìakhóađểnănglựctrựcgiácmanglại

hiệuquảchínhlàcânbằnggiữalýtrívàtrựcgiác.Hãyhànhđộng!

Bâygiờ,bạnđãbiếtđượcđiềugìkhiếnbạncảmthấyhàilòngvàbạncókhảnăngtạocảmhứngtíchcựcchomình.Hãycụthểhóahoàibãocủabảnthân,xáclậpmụctiêurõràng,kiểmsoáttốtnguồnnănglượngvà…HÃYHÀNHĐỘNG!

Thànhthậtvớibảnthân,coitrọnglờihứavàtuânthủnhữngchuẩnmựcđạođứcxuấtpháttừchínhýthứcđạođứccủabạn.Khicảmthấybấtantrướcmộtsựviệchoặckhôngchắcchắnvềmộtquyếtđịnhnàođó,hãycẩntrọngvàsuyxétkỹcàngbởiđóchínhlàdấuhiệucảnhbáorằngnhữngnguyêntắcdobạnđềrađangbịphávỡ.

Ýthứcđượcxemlàngườidẫnđườngcủabạn.Khibạnnghetheo“linhcảm”vàhànhđộngdựavàobảnnăngnày,bạnsẽcócảmgiácthôithúcmạnhmẽ.Tâmsinhlývẫnsonghànhcùngnhữngýniệmcủabạn,vànănglượngbêntrongbạnsẽđượcdùngđếnđúnglúcvàkhicần.Tráilại,phủnhậnhoặcchốibỏnhữnglinhcảmsẽkhiếntinhthầnbạncăngthẳng.Dấuhiệuthườnggặplàcảmgiáckhóchịu,mệtmỏivàđauđầu.

Chươngnàytậptrungnhấnmạnhgiátrịcủanhữngnguyêntắcđạođứcvàtầmquantrọngcủaviệckhámphánhữngnguyêntắcđókhibạnrơivàonhữngtìnhhuốngtiếnthoáilưỡngnan.Cácnguyêntắccủabạncóthểkhácbiệtvớimọingười,nhưngđiềuđósẽkhônglàmtăngthêmhaygiảmđitầmquantrọngcủachúng.

Chương9

ÝthứcđạođứcÝthứcđạođứclàgì?

Chươngnàygiúpbạnnângcaoýthứcđạođứcbằngcách:•Làmtheolẽphải•Cókhảnăngnói“Không”•Xácđịnhrõnhữnggìbạnkỳvọngởngườikhácvà

ngượclại•Cưxửtrướcsaunhưmột•HòađồngtronggiaotiếpHiggsvàDulewiczđịnhnghĩavềýthứcđạođức:“Đólàkhảnăngthể

hiệnsựkiêntâmtrongnghịchcảnh,giữchữtíntronglờinóivàhànhđộngđểkhuyếnkhíchmọingườiủnghộđịnhhướngđãchọn;làbảngiaokèovớichínhmìnhrằngsẽluônhướngđếngiảipháphợptìnhhợplýnhằmgiảiquyếtkhókhănhaytrởngạitrongcôngviệc”.

Hãydànhchútthờigiansuyngẫm:•Bạnrútrađượcđiềugìtừđịnhnghĩatrên?•Đâulànhữngtừkhóavàcụmtừquantrọng?•Vìsaonhữngthôngtinnàycầnthiếtchobạn?Vềbảnchất,ýthứcđạođứcđềcậpđếnviệclắngnghetiếngnóicủalương

tâmvàluônthànhthậtvớichínhbảnthânmình.Ýthứcđạođứctuântheo3nguyêntắc:chuẩnmựccánhân,niềmtinvà

giátrị.Nhữngyếutốnàythuộcvề“cáitôi”bêntrongbạnvàđượchìnhthànhcũngnhưđịnhrõtrongsuốtcuộcđờibạn–giúpbạnnhậnthứcđiềuhaylẽphải,điềugìnênvàkhôngnên.Cácnguyêntắcnộitạinàytạorabảntínhcủabạnvàdẫndắtmọihànhđộngcủabạn.

Ýthứcđạođứccònđềcậpđếnsựnhấtquángiữacảmxúc,lờinóivàhànhđộng,đồngthờithúcđẩybạnlàmtheonhữnggìbạntinlàđúngđắnvàphùhợp.

Tạisaoýthứcđạođứcquantrọng?Ýthứcđạođứcgiúpbạnxácđịnhđâulàđiềuđúng

đắncầnlàmtrongmỗitìnhhuống.Mộtngườicókhảnăng“tựsuyxét”sẽsosánhbảnthânvớicácchuẩnmựcvàquanđiểmcủamìnhtrướckhiraquyết

địnhvàtiếnhànhthựchiện.Họsẽtựhỏimìnhrằng:•Đâycóphảilàviệclàmphùhợptrongtìnhhuốngnàykhông?•Việclàmnàycóthểhiệnđúngnhưđiềutôimongmuốnkhông?•Hànhđộngnàycótruyềntảiđúngthôngđiệpcủanó?•Tôicócảmthấythoảimáikhilàmnhưvậykhông?Khiniềmtin,giátrị,lờinóivàhànhđộngcủabạnnhấtquán,bạnsẽthấy

tĩnhtạivàanlòng.Lúcnày,trạngtháicảmxúc,chứcnăngsinhlývàlươngtâmnộitạicủabạnđãđạtđếnsựcânbằng.

Khisựviệcđichệchhướng,bạnsẽcócảmgiácbấtan,nônnaovàbồnchồn.Bạnrơivàotrạngtháimấtcânbằng.Chínhlúcnày,bạncầnnghịlựcđểkhámphácáccảmxúccủabảnthân,đốimặtvớithựctạiđểtìmranguyênnhântạorasựbấtổnnày,đồngthờitìmcáchchếngự.Cũngcóthểbạncầnmộtcuộcđốithoạithẳngthắnđểgiảiquyếtvấnđề,vàđiềunàyítnhiềuảnhhưởngđếnquanhệgiữabạnvớimọingười,nhưngbạnsẽcảmthấythoảimáihơnvàtiếptụccưxửmộtcáchhiệuquả.

Lờikhuyên:Nếubạnkhôngquentựxửlýthôngtin,hãyyêucầumọingườigiúp

đỡ.Hãythamvấnýkiếncủahọvềnhữngquyếtđịnhvàphươnghướngthựchiệnmàbạnđãđềxuất.Sauđó,bạnsẽquyếtđịnhliệuđâycóphảiđiềumìnhthậtsựmongmuốnchomọingườihaykhông.Ýthứcđạođứcđóngvaitròquantrọngtrongviệc

hìnhthành:•Bảnsắcvănhóacánhân•Uytínvàvănhóadoanhnghiệp•Mộtmôitrườnglàmviệcmàtrongđóchấtlượng

đượcđặtlênhàngđầu•MộtxãhộinơimọingườibiếtquantâmlẫnnhauBàitậpvượtquatrạngtháimấtcânbằngMộtđồngnghiệpbậnviệckhôngthểđếnthamdựcuộchọpvàđềnghịbạn

đithay.Anhấyyêucầubạnhãynóivớikháchhàngrằnganhbịốmvàbạncảmthấykhônghàilòngvềđiềunày.

Cảmgiáccủabạn?––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Bạnsẽlàmgì?––––––––––––––––––

––––––––––––––––––––––––––––––––––––Bạncầnlàmgìhoặcanhbạnđồngnghiệpkiacóthể

làmgìđểbạncảmthấydễchịuhơntrongtìnhhuốngnày?––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

LàmrõýthứcđạođứcNhữngngườicóýthứcđạođứccaothường:•Hoạchđịnhvàhànhđộngtheonhữngchuẩnmựccánhân•Tuântheogiátrịsốngcủabảnthân•Quyếttâmvànỗlựchếtmình•Xemtrọnglờihứa•Quyếttâmđạtđượckếtquảnhưmongmuốn•Cẩntrọngvàsuyxéttrongtừnghànhđộng•Chịutráchnhiệmvềhànhđộngvàcácquyếtđịnhcủabảnthân•Khôngngừnghọchỏivàrènluyệnbảnthân•Cưxửhợptìnhhợplý–chấphànhquytắcvàtuânthủđạođứcnghề

nghiệp•Đángtincậy•Cởimởvàhòađồngcùngmọingười•Đốixửcôngbằngvớitấtcả•Chânthành,chínhtrựcvàkhônggiảtạo•Kiênđịnhtrongtừngsuynghĩ,lờinóivàhànhđộngBàitậpđánhgiámứcđộýthứcđạođứcHãynghĩvềdựánbạnđangthựchiệnhoặcdanhsáchnhữngviệccần

hoànthành,lầnlượtsuyxéttừngviệccụthểvàđánhgiácảmnhậncủabạnđốivớitừngcôngviệcđó.

Ghinhậnnhữngđiềukhiếnbạncảmthấykhôngthoảimái.––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Tựhỏibảnthân:Vìsaotôicảmthấykhôngthoảimái?––––––––––––––––––

––––––––––––––––––––––––––––––––––––Tôicầnlàmgìđểkhiếnbảnthânthấydễchịuhơn?––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Nếutôihànhđộngnhưvậythìkếtquảsẽrasao?––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Bâygiờ,hãyđánhgiácáccâutrảlờivàtựhỏibản

thânbạn:•Việctôilàm/khônglàmđãtruyềnthôngđiệpgìđến

mọingười?•Đâycóphảilàđiềutôimongmuốnhọtiếpnhận

haykhông?•Theothangđiểmtừ1đến10,tôiđánhgiáchỉsốýthứcđạođứccủa

mìnhởmứcnào?Thangđiểm:1………………….56…………………..10KémTrungbìnhTrêntrungbìnhBàihọcrútratừbảnthânCuốicùng,hãydànhthờigianđểghinhậnbabàihọccốtlõimàbạnđúc

kếttừbảnthânvàocácdòngdướiđây.1.–––––––––––––––––—2.–––––––––––––––––—3.–––––––––––––––––—

Điềugìảnhhưởngđếnýthứcđạođức?Ýthứcđạođứccóthểbịảnhhưởngnếu:•Giátrịsốngvàgiátrịđạođứckhôngtươngđồng•Bạnkhónói“Không”•KhôngchiasẻvớimọingườiDunghòagiátrịsốngvàgiátrịđạođứcSẽcónhiềulúcbạnbịđặtvàotìnhthếkhóxửgiữamộtbênlàgiátrịđạo

đứcvàmộtbênlàgiátrịsốngcủabảnthân.Cóthểđólàmộtdựánhợptácvớimộtkháchhàngmớimàlĩnhvựccủahọlàkinhdoanhsòngbạchoặcthuốclá;haymộttổchứcvớichínhsáchvàtônchỉkhôngphùhợpvớiquanđiểmxãhộicủabạn;hoặckhibạnlàmviệcvớimộtđồngnghiệpkhôngcùngquanđiểm.

Dùtrongtrườnghợpnào,tìnhhuốngkhóxửnàycũngảnhhưởngđếnýthứcđạođứccủabạn.Bạnsẽluôncảmthấybồnchồnvàlolắngnếukhôngnhanhchóngtìmcáchgiảiquyếtvấnđề.

Hãycânnhắctìnhhuốngmộtcáchcẩntrọng,đặcbiệtcácyếutốsau:•Tháiđộvàtâmtrạngcủabạn;tácđộngcủatâmtrạngđóđốivớiniềmtin

củabạn•Cáchbạncưxử;tácđộngcủacáchcưxửđólênmọingười•Sứckhỏe•Lòngtậntâmtrongcôngviệc•Chấtlượngcủacôngviệcbạnđảmnhận•NhữngtriểnvọngđạtđượcĐốimặtvớinhữngtìnhhuốngnàythậtkhôngmấydễdàng,nhưngmột

ngườigiàutrítuệcảmxúcbiếtrằnghọcầntìmmộtgiảiphápdunghòagiữabảnthânvànhữngngườiliênquan.Nếutừchốingaytừđầu,bạnsẽkhôngdấnquásâuvàonhữngtìnhthếkhóxửtrên;ngượclại,hãytìmmộtgiảiphápthỏahiệpphùhợpnhất.

Lờikhuyên:Việcthỏahiệpcácnguyêntắckhôngthểduytrìtrongmộtthờigian

dài.Nếubạnđangởtrongmộtmôitrườngmàýthứcđạođứcthườngxuyênlunglaykhiếnbạnlúcnàocũngthấybấtanhoặccócảmgiáccothắtnơivùngbụng,hoặcliêntụcbịchứngnhứcđầugiàyvò,hãyxemxétlạisựhòahợpgiữagiátrịbảnthânvàgiátrịcủatổchứcmàbạnđangthamgia.Nếukhôngthểdunghòa,hãynhanhchóngtìmmộthướngđikháctrướckhisứckhỏebịđedọavàtinhthầnbịtổnthương.Khiniềmtintrongbạnvữngvàng,bạnsẽkhóchấpnhậnthỏahiệp;chính

vìvậy,bạnphảipháthuytốiđakhảnăngnhậnthứcbảnthânvàcânbằngcảmxúc.Hãyứngdụngcácphươngphápthayđổitrạngtháicảmxúcvàvượtquacảmgiáctiêucực(Chương3),đồngthờithựchiệnbàitậpđiềuhòahơithở(Chương4)đểgiữcânbằngvàtăngcườngsứckhỏe.

Nói“Không”khicầnMộtsốngườikhôngthểnói“Không”!Đôikhi,đâychínhlàbảntínhcá

nhân–cóthểbạnthuộctuýpngườiluônmuốnlàmhàilòngngườikhácvàkhôngmuốntừchốikhimộtđồngnghiệpđangcầnsựgiúpđỡ.Nhưngđôilúc,bạncầnhọccáchnói“Không”vàquyếtđoánhơntrongnhữngtrườnghợpthậtsựcầnthiết.

Nếubảnthânbiếtchắcmìnhkhôngcókhảnăngnhưngbạnvẫnđảmnhậnnhữngviệcquásứcmìnhthìđiềuđócóthểgâyrahậuquảnghiêmtrọng.Mộtkhiđãnhậnnhưnglạikhônghoànthànhkịptiếnđộhoặcbỏngangthìuytín

củabạnsẽbịtổnhại.Đếnlúcnàythìchodùbạncóxinlỗihayhứahẹngìchăngnữacũngkhôngthểthayđổiđượcgì.Ngaycảkhimọingườithôngcảmchobạn,họvẫncóthểđánhgiábạnkhôngbiếtcáchsắpxếpthờigianhoặckhôngđángtincậy.

Lờikhuyên:Hãythựctếvàthànhthậttrướckhigắnkếtbảnthânvớimộttrách

nhiệmnàođó.Hãycânnhắcnhữngviệccầnlàmvàthờigianhoànthành.Sauđó,ngẫmnghĩvàxácđịnhxembạnđangcảmthấynhưthếnào–hãylắngnghetiếngnóitừnộitâm.Tiếngnóiấyđangmáchbảovớibạnđiềugì?Đồngthời,hãyquantâmđếncơthểcủabạn.Nếungườibạnnónglênvàcảmthấykhôngkhỏe,cónghĩalàbạnđanglolắng;ngượclại,nếubạncócảmgiácnhẹnhàng,lânglângtrongcơthể,điềuđóchothấybạncóthểđảmnhiệmviệcnàySẻchiamongmuốnChúngtathườngnghĩmọingườiđềucócùngmongmuốn,vàdovậy,

nhữngmụctiêuvềchấtlượngcôngviệcvàcácmốiquanhệvớikháchhàngcũngsẽgiốngnhau,nhưngthựctếkhôngphảinhưvậy.Bạncóthểcảmthấykhônghàilòngtrướccáchlàmviệchoặctháiđộcủanhữngngườikhác,hoặcchánnảnkhithấymìnhkhôngphùhợpvớicôngviệc.Thếlàbạnngờvựcvềnănglựccủabảnthânvàthậmchícònnghĩrằngbạnluônkhiếnmọingườithấtvọng.

Khigặpphảivấnđềnangiải,hãyghinhậnvàdũngcảmđốimặtvớirắcrối.Hãychủđộngsẻchianhữngmongmuốncủabạnvớimọingườivàtìmhiểukỳvọngcủahọđốivớibạn.Nhưvậy,bạnsẽloạibỏđượcnhữngýnghĩchủquan,khôngchắcchắnvàtránhđượccảmgiácthấtvọng.Nếunhậnranhữngmụctiêuhoặcmongmuốncủabạnkhôngkhảthi,hãygiảmbớtáplựcđangđènặnglênbảnthânvàbạnsẽcảmthấythoảimáihơn.

Lờikhuyên:Cânbằngmongmuốn–hãytìmhiểuxemmọingườikỳvọnggìở

bạncũngnhưbạnmongmuốngìởhọ.Sauđó,haibêncùngnhauthảoluậnđểlàmrõnhữngmongmuốnvàkỳvọngcủacảhai.

Lờikhuyên:Xácđịnhhệthốngquychuẩnvàgiátrịchobảnthânvàmọingười–

mộtkhihaibênđãcùngnhauchiasẻvàthảoluận,hãythốngnhấtvớinhauvềngônngữ,hànhvivàchấtlượngcôngviệc.

Ýthứcđạođứcảnhhưởngđếnmọingườinhưthếnào?

Ýthứcbaogồmsựkiênđịnhvàtươnghợptrongngônngữvàhànhvimàbạnbiểuhiệntrongmốiquanhệvớitấtcảmọingười.

Vớitínhcáchkiênđịnhthìdùđangchịuáplựcnhưthếnào,bạncũngtạochongườikháccảmgiáctincậy,antâm.Theobảnnăngnhậnthức,họbiếtrằngbạnsẽcócáchđốimặtvớitrởngạivàcóthểgiảiquyếtmốibậntâm

riêngcủahọ.Biểuhiệnsựkiênđịnhcũnggópphầncủngcốtháiđộtôntrọngvàmứcđộ

tincậyvìmọingườibiếtrõhọđangởvịtrínào.Họcũngsẽcởimởchiasẻnhữnglỗilầmthayvìchegiấuvàhyvọngbạnkhôngpháthiện.

Sựtươnghợprấtquantrọngtrongviệctruyềntảithôngđiệp.Vìvậy,hãythểhiệnniềmtinbằngsựnhiệttìnhvàđộnglựcthúcđẩycánhân,đểthôngquađó,mọingườiđềubiếtrằngbạnthậtsựquantâmđếnvấnđề.

Khingôntừ,giọngnóivàcửchỉcủabạnkhôngbiểuđạtcùngmộtthôngđiệp,nhữngngườikhácsẽkhôngđặtniềmtinvàobạn.Dovậy,bạnsẽkhónhậnđượcsựủnghộvàđồngthuậncầnthiết.Ýthứcđạođứctạođộngcơthúcđẩy,gợiýhànhđộngvàchophépbạnpháthuycácgiátrịcánhân.Hànhđộngđiđôivớilờinóibiểulộtínhchânthựcvàkiênđịnhcủabạn.Khicáchcưxửcùngcácgiátrịbảnthâncủabạnđượcmọingườiđánhgiácaovàhưởngứng,bạnsẽtạonênmộtnétvănhóaýthứccánhânvàđượcmọingườitôntrọng.

Tâmlýthoảimáigiúpbạnmởlòngvàchânthựctrongcảmxúc,niềmtinvàhànhđộng-nhữngđiềunàysẽtạonênsựtincậynơimọingười.

Giữvữngýthứcđạođứcđểtạodựnglòngtin

Cácbướcthựchiện

1.GhinhậnlạiđiểmsốphầnÝthứcđạođứctrongBảnghỏiEIởChương2vàoôbêndưới.

2.Bâygiờ,bạnđãhiểuhơnvềýthứcđạođứccủamình,hãyghisốđiểmvàocánhquạtÝthứcđạođứcởtrên.Điểmsốnàynóilênýthứcđạođứcdựavàotrigiáccủabạn.

3.Ngẫmnghĩvềnhữngghinhậntrongnhậtkýcảmxúccủabạnvànếubạntìmragiảiphápcủngcốnănglựctrựcgiác,hãydànhchútthờigianđểkịpthờighinhậnnhữngýtưởngcủabạn.Bạncóthểthựchiệntheoquytrình:làmmới,dừnglạivàtiếptục.

•Làmmới–bắtđầubiếtnói“Không”khicảmthấykhôngthoảimáivớicôngviệcđượcgiao

•Dừnglại–biểulộrõràngmongmuốncủabạndànhchomọingười

•Tiếptục–cưxửvớimọingườitheocáchmàbạnmongmuốnnhậnlạitừhọ

4.SửdụngCửasổJoharitrongphầnPhụlụcvàsuyngẫmvềcáchcưxửcũngnhưcảmnhậncủabạn.Ghinhậncáchànhvi(trongô1)vàcảmxúc(trongô2)củabảnthân.

5.Ýthứcđạođứccủabạntạorasứcảnhhưởnglênngườikhác.Đểthấuhiểuđiềunày,bạncầnyêucầumọingườicónhữngphảnhồi.HãychọnbốnngườimàbạnbiếtrõtạinơilàmviệcvàdùngnămcâutrắcnghiệmtrongphầnÝthứcđạođứccủaBảnghỏiEI(Chương2)làmgợiýđểcùngnhauthảoluận.Gócnhìncủahọsẽmanglạichobạnnhiềuthôngtinquýgiá.

6.Hãytiếptụchoànthànhôsố3vàghinhậnlạinhữngđiềumàtrướcđâybạnchưanhậnravềbảnthânmình.Giátrịthựccủabàitậpnàylàgiúpbạnkhámphánhữngđiềumàbạnchưatừngbiếtđếnvềconngườicủabạn.

7.Dựatrênnhữngkhámpháđó,hãythườngxuyênnhìnlạinhữngđiềubạnđãghinhận,vànếucầnthiết,bạncóthểthựchiệnlạiquytrìnhlàmmới,dừnglạivàtiếptục.

Bâygiờ,bạncóthểgiữvữngýthứcđạođứccủabảnthânđểtạodựnglòngtinthôngquacáchoạtđộngpháttriểncánhânsauđây.

Cáchoạtđộngpháttriểncánhân1.ThểhiệnlòngkiênđịnhCómộtkhoảngcáchkhálớngiữacáchbạnnhìnnhậnmìnhvàcáchmọi

ngườinhìnnhậnvềbạn.Tháiđộ,niềmtin,giátrịvàcácchuẩnmựccánhâncủabạndo“cáitôi”

bêntrongbạnquyếtđịnhvànắmgiữ.Nhữngngườikháckhôngthểthấyđượcđiềunày.

Tuynhiên,nhữngngườikháccũngcócáchnhìnriêngcủahọvềchínhbạnvàniềmtincủabạn.Họtiếpnhậnvàxửlýnhữngđiềubạnnói,nhữngđiềubạnlàmvàsuyxéttâmtrạng,tháiđộvàcáchbạngiaothiệpvớimọingười.

Nhữngyếutốnàysẽkhắchọahìnhảnhcủabạnvàđịnhkhungnhữngphảnứngcủamọingườidànhchobạn.Mỗingườicócáchnhậnxétkhácnhauvềbạndựatrêncáchcưxửcủabạnđốivớihọ.

Cáchmọingườimôtảbạnvìvậymàkhácbiệtvớicáchbạnmôtảvềmình.Bạnchorằngmìnhtrungthành,đángtincậyvàhàihước,nhưngnhữngngườikháccónghĩnhưvậykhông?

Hãydànhthờigianđểthựchiệnbàitậpnày.Saukhihoànthành,bạnsẽhiểuvìsaođôilúcbạnkhônghànhđộngnhưmìnhmongmuốn,khôngnhậnđượcsựhỗtrợbạncầnhoặckhiếuhàihướccủabạnlạikhôngpháthuytácdụng.

Bước1Nghĩrabatừmiêutảchínhxácnhấtvềbạn.Bước2Hãytìmvàyêucầuítnhấtnămngười,riêngrẽtừngngườimột,ghinhận

xétvềbạntrongbatừ.Nhớđừnggợiýcâutrảlờichohọnhé.Nhữngngườinàycóthểlà:

•Ngườiyêu•Bạnbè•Ngườitrongnhà•Đồngnghiệp•Nhânviêncủabạn•KháchhàngHãyghinhớcâutrảlờicủamỗingườivìbạnsẽcần

thôngtinnàyvềsau.Bước3Xemlạitấtcảcâutrảlờivàxácđịnhnhữngtừngữnàotrùngkhớphay

tươngtự,hoặcnhữngtừnàoxuấthiệntừbađếnbốnlần.Sosánhnhữngghinhậncủamọingườivớighinhậntrướcđócủabảnthân

bạn.Đánhgiádựavàocáccâuhỏisau:•Ngườikháccócùngcáchnhìnnhậnnhưtôikhông?•Điềugìkhiếntôingạcnhiên?-Ngườikhácnhìnthấyởtôiđiềugìmàtôikhôngnhậnra?-Ngườikháckhôngnhìnthấyởtôiđiềugìmàtôi

chorằngmìnhxứngđáng?•Đâulànhữngnhậnxétđặcbiệtđốivớinhữngmối

quanhệnhấtđịnh?-Tôiđãlàmgìkhiếnhọnghĩvềtôinhưvậy?-Tôicầnlàmgìkháctrongmốiquanhệđó?-Tôicầnlàmgìkháctrongcácmốiquanhệcònlại?Hãyđánhgiánhữngđiềubạnrútratừbảnthânvàxétlạinhữnghành

độngthiếukiênđịnhtronghànhviứngxửcủabạnđồngthờitìmcáchthayđổiquanđiểmcủamọingườithôngquaviệcđiềuchỉnhýthứcđạođứccủabạn.

Hãynhớrằngcáchmọingườicưxửvớibạnlàdoấntượngmàbạnđểlạitronglònghọ.

2.ĐịnhnghĩacácgiátrịbảnthânCácgiátrịbảnthânnằmởýthứcđạođứcvàchúngảnhhưởngđếnhành

vicũngnhưnguyênnhâncủahànhviđó.1.Hãyxácđịnhbagiátrịcốtlõitrongsốcácgiátrịbêntrongbạn.––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Nếubạngặpkhókhănkhixácđịnhcácgiátrịnày,hãytựhỏi:“Điềugì

thậtsựcóýnghĩavớitôivàkhiếntôicảmthấydễchịu?”.Chẳnghạn,bạnthíchthamgianhữngdựánmớivàcótínhthửtháchđể

đượctựdonỗlựcvàsángtạovềmặtchuyênmônlẫncảmxúc-nếuvậy,bạncóthểgántính“cầutiến”nhưmộttrongcácgiátrịcốtlõicủabảnthân.

Bêncạnhđó,tựhỏibảnthânrằng:“Tôicảmthấykhóchịutrướclờinóihayhànhvinàocủangườikhác?”.

Cóthểbạnkhóchịukhimọingườiđếnhọptrễ,thiếusựchuẩnbịvàkhôngchămchútvẻngoài.Nếunhưvậy,bạncóthểgán“tínhchuyênnghiệp”làmmộttrongcácgiátrịcốtlõi.

2.Bâygiờ,xácđịnhbạncảmnhậnnhưthếnàovềcácgiátrịnày.Bạnsẽlàmgìhoặcnhìnnhậnnhưthếnàonếubạnthểhiệngiátrịnày?

Chẳnghạn:

•Yêuthích–vuivẻ,làmviệctrongcộngđồngxãhội•Hợptác–làthànhviêncủamộtnhóm,làmviệchòahợpvớimọingười•Độcnhất–khácbiệt,nổitrộitrongđámđôngTómtắtHãynhìnthẳngvàtrungthựcvớibảnthânđểtrởthànhmộthìnhmẫu

chomọingười.Thànhthậtvớibảnthân•Thểhiệnlòngkiênđịnhvàniềmtin,đồngthờiduytrìcácnguyên

tắc•Nhậnracáccảmxúctiêucựcbêntrongvàkịpthờiđiềuchỉnh•Tìmhiểunhữngmongđợicủamọingườidànhchobạnvàxem

mìnhcóđápứngđượcđiềuđóhaykhông•Luôngiữlờihứavàxácđịnhthờigianthựchiệnrõràng•Lờinóiđiđôivớihànhđộng;hãytìmhiểuquanđiểmcủamọingười•Cótráchnhiệm;hoạchđịnhnhữngcộtmốcquantrọngchobảnthân.

Chủđộngchiasẻnhữngviệclàmcủabạnvớimọingườivàthườngxuyênđánhgiáquátrìnhthựchiện.

Trởthànhhìnhmẫu•Nhấtquántronghànhvivàlờinói.Ngônngữ,giọngđiệuvàcửchỉ

cơthểphảihòahợpvớinhau•Kiểmtrathôngtinngườikháctiếpnhậnđượckhigiaotiếpvớibạn;

đừngchorằngngườiđốidiệnluônhiểuchínhxácnhữnggìbạnnói•Cởimởvàthànhthậtchiasẻnhữngmongmuốncủabạnđốivớimọi

người•Tôntrọngsựkhácbiệtvănhóavàhọccáchchấpnhận

cũngnhưhợptáccùngmọingười•Nhậnraniềmtinvàgiátrịcủangườikháckhônggiốngvớibạn,vì

vậyhãycùngthốngnhấtnhữngtiêuchuẩncơbảnnhất•Thểhiệnrằngbạncókhảnănglàmđượcnhữngđiềumàbạnđãyêu

cầumọingườithựchiệnHãyhànhđộng!Hãysốngtheonhữngnguyêntắcvàgiátrịcủabảnthân,vàkiênđịnh

đốivớinhữnggìđãchọn.

Trongphầnđầucủaquyểnsách,bạnđượcyêucầunghĩvềnhữngngườicótácđộngtíchcựcđếnbạn,nhữngngười“vượttrội”hơnmọingười,nhữngngườimàcáchsốngvàquanniệmcủahọđãảnhhưởngvàtruyềncảmhứngchobạn.

Nhữngnhânvậtnày,dùlàmgìđinữacũngđãtạonênmộtbảnsắcvănhóacánhânthôngquacáchứngxử,tạonênmộtnétvănhóacủatrítuệcảmxúccókhảnăngthuhútngườikhácvàcótácđộngtrongmộtthờigiandài.

Vậythìbạnmongmuốnđểlạiấntượngtronglòngngườikhácnhưthếnào?

MụclụcLờigiớithiệuChương1–ThổihồntrítuệcảmxúcvàocuộcsốngthôngquatinhthầnChương2–ThổihồntrítuệcảmxúcvàocuộcsốngthôngquacơthểChương3–NhậnthứcbảnthânChương4–CânbằngcảmxúcChương5–ĐộnglựcthúcđẩyChương6–NhạycảmxãhộiChương7–SứcảnhhưởngChương8–TrựcgiácChương9–ÝthứcđạođứcChương10–Bảnsắcvănhóacánhân

Phụlục

Chương10

Bảnsắcvănhóacánhân“Cáchbạnứngxửnóilênvănhóacủabạn”

Trítuệcảmxúckhôngnhữngmanglạichobạncuộcsốnghạnhphúc,lànhmạnhvàthànhcônghơnmàcòntạođộnglựcđểbạngiúpmọingườitìmthấymộtcuộcsốnggiốngnhưvậy.ĐạithihàoGoethecủaĐứctừngnói:“Hãyđốixửvớimọingườinhưthểhọđãlàngườitốt,vàgiúphọtrởnêntốthơntrongkhảnăngcủahọ”.

Đọcđếnphầnnàycủaquyểnsách,hẳnbạnđãhiểutrítuệcảmxúccóthểgiúpbạnhìnhthànhtưduy,cảmgiácvàhànhđộngbằngcáchnào.Bạnbiếtcáchtạoảnhhưởngđếnmọingườivàcáchduytrìbầukhôngkhíthoảimái,dễchịumanglạicảmhứngchonhữngngườixungquanh.

Tuynhiên,nhậnthứcvàsựhiểubiếtnàychưathậtsựđủ.Nếukhaokháttạorasựkhácbiệt,bạncầnpháthuytrítuệcảmxúcchobảnthânvàhòanhịpcùngnó!

Hãyxemcâunói“Cáchbạnứngxửnóilênvănhóacủabạn”nhưmộtnguyêntắcnềntảngcủatrítuệcảmxúcvàbạnsẽnhậnrabạncóthểthayđổikếtquảbằngcáchđiềuchỉnhhànhvivàphảnứngcủabảnthânmình.

TruyềncảmhứngchomọingườiKhiápdụngthànhcôngcácnguyêntắchaychiếnlượctrongquyểnsách

này,bạnsẽtrởthànhmộthìnhmẫucủangườigiàutrítuệcảmxúc.Quacáchcưxửkiênđịnh,nhấtquánvàphùhợpcủabạn,nhữngngười

xungquanhbạnđềucảmthấyđượctôntrọng,hữuíchvàkhôngmangcảmgiáccủa“ngườingoàicuộc”.Họcoibạnnhưmộtngườicóthờigianlắngnghetâmtưnguyệnvọngcủahọ,ngườicóthểthấuhiểunhữngcảmxúccủahọ,vàlàngườiluôncùnghọtìmragiảipháptốiưuchovấnđề.

Họcũngsẽtiếpnhậnsựảnhhưởngtừbạn:bạnmờigọihọthamgiavàoquátrìnhraquyếtđịnhvàhọsẵnsàngđónggópsứcmìnhvìmụctiêuchung.

Nhưvậy,bạnđãhìnhthànhmộtdòngchảynănglượngtíchcựctácđộngđếnbảnthânvànhữngngườixungquanhđểcùngnhauđạtđượccáckếtquảtuyệtvời.Quátrìnhpháttriểntrítuệcảmxúclàmộtcuộchànhtrìnhchứađựngnhiềusựbấtngờvàthúvị.

Nhữngbướcđikếtiếp

Bạnđãđiđếnchươngcuốicùngcủaquyểnsáchnàyvàcóthểbạnnghĩrằngchuyếnhànhtrìnhkhámphátrítuệcảmxúcsắpkếtthúc.

Nhưngkhôngphảinhưvậy!Thậtra,bạnchỉvừakhámpháchặngđườngđầutiêncủanómàthôi.Bâygiờlàlúcbạncânnhắcnhữngbướcđitiếptheo.Bạncóthểtiếptụcnângcaotrítuệcảmxúccủabảnthânbạnnhưthếnào?Bằngcáchnàobạncóthểthổihồntrítuệcảmxúcvàocuộcsống?

Làmchủtrítuệcảmxúcđãđưabạnđếnđây,nhưngđãđếnlúcbạntựnắmbắt,làmchủnănglựcnàyvàxửlýtheocáchcủabạn.Bạnphảichấpnhậnrằngtrítuệcảmxúccầnmộtquátrìnhlâudàiđểpháttriển.Đâykhôngphảiviệcbạnbấtchợtquantâmrồilạibỏmặc:trítuệcảmxúcphảitrởthànhđịnhhướngsốngcủabạn,cáchbạnthểhiệnbảnthânmìnhvàtươngtácvớimọingườitừngphút,từngngàyvàmãimãi!

Hãynhớrằngbạncóápdụngthànhcôngnhữngbàihọchaykhôngphụthuộchoàntoànvàotinhthầnsẵnsànghọchỏivàlòngquyếttâmcaođộcủabạn.

PhươngpháphỗtrợHaiphươngphápsauđâysẽgiúpbạnthổihồntrí

tuệcảmxúcvàocuộcsống.•Chiếnlượctiếpnhận

Môhìnhhộinhập1.Chiếnlượctiếpnhận(ADOPT)Khitiếpnhậnvàpháttriểnmộtphươngcáchứngxửmới,hãylàmchủbản

thânquanămgiaiđoạnkiểmsoátsau.

Thừanhận(Acknowledgement)Tronggiaiđoạnđầu,bạnphảithừanhậnrằngđểcủngcốtrítuệcảmxúc,

bạncầnthayđổicáchứngxử.Sựthừanhậnnàysẽmanglạichobạnđộnglựcvàlòngquyếttâmứngdụngnhữnggìđãhọc.

Hãysửdụngkhảnăngtựnhậnthức,phảnhồitừnhữngngườixungquanhvàthôngtintừcáchoạtđộngpháttriểncánhânđượcđềcậptrongquyểnsáchnày,sauđóghichúnhữngđiềubạnchấpnhậnthayđổibảnthânmình.

Quyếtđịnh(Decision)Giaiđoạnthứhailàraquyếtđịnhđểbắttayvàothực

hiện.ErnestHemingwayđãtừngviết:“Đừngbaogiờnhầmlẫngiữaýđịnhvà

hànhđộng”.Nếuchỉnói“Tôiquyếtđịnhthayđổicáchtôigiảiquyếtvấnđề”vẫnchưađủ.Ýthứcđóthểhiệnýnghĩatíchcực,nhưngnóchưadẫnbạnđếnnhữnghànhđộngcụthểđểtạorasựthayđổimàbạnmongmuốn.

Đâychínhlàthờiđiểmbạnđặtrachobảnthânnhữngmụctiêucụthể,chẳnghạn,“Đểtạoramôitrườnglàmviệcthânthiện,mỗingàykhiđilàm,tôivuivẻchàohỏimọingườimộtcáchâncần”.

Làmchủ(Ownership)Mộtkhiđãđặtramụctiêucụthể,bạnphảinắmbắtkếtquảrõràng.Nếu

không,bạnsẽkhôngthểhoànthànhmụctiêuđó!

Mộtvàimụctiêusẽmấtnhiềuthờigianthựchiệnvàđôilúccóthểkhiếnbạnnảnlòng.Tuyvậy,bạnđừnglolắngvàcũngđừngtừbỏquyếttâm.Chương5(Độnglựcthúcđẩy)sẽgiúpbạnlàmđượcđiềunày.Đâylàlúcbạncầnứngdụngcácchiếnlượctựkhíchlệbảnthân.Mấuchốtcủagiaiđoạnthứbanàylàhướngvềmụctiêudàihạnsongsongvớiviệctậptrungvàocácmụctiêungắnhạn.Hãyyêucầumọingườiphảnhồi–cáchnàymanglạichobạnnhữngthôngtincầnthiếtvàcảsựđộngviêntinhthần.Đừngquênthừanhậnnhữngthànhtựubạnđạtđượcvàtưởngthưởngchobảnthânmộtcáchxứngđáng.

Hãynghĩđếnmộtmụctiêubạnquyếttâmthựchiện.Chẳnghạn,“Bấtkỳkhinàotôingãlòng,tôicũng

nghĩđếnbađiềutíchcựcxảyrangayngàyđó”.

Chứngcứ(Proof)Giaiđoạnnàyyêucầubạnthuthậpbằngchứngtíchcựcvềtrítuệcảmxúc

củamình.Ngânhàngthôngtinsẽcungcấpchobạnnguồnthamkhảovàhỗtrợtrongnhữnglúcbạnđánhmấtniềmtinvìbấtkỳlýdonào.

Khibạnnhậnrahànhvicủamìnhkhôngnươngtheotrítuệcảmxúc,hãydừnglạivàtìmralýdokhiếnbạnhànhxửkhácbiệtnhưvậy.Lúcđó,bạncầnsửdụngcuộcđốithoạinộitạiđểthayđổiquanđiểm,suynghĩ,cảmgiácvàhànhvicủabạn.

Hãythuthậpchứngcứvàghinhậnvàoôdướiđây.

Truyềntải(Transformation)Giaiđoạncuốicùngdiễnrakhibạnđãhoàntoàntiếpnhậntrítuệcảmxúc

nhưmộtphầncủachínhmình.Đâylàlúcbạntạorabảnsắcvănhóacánhân.Bạnkhôngcònphảiđắnđovềnhữnggìbạnnóihaynhữngviệcbạnlàm,

bởitấtcảđềudiễnramộtcáchtựnhiên.Ởgiaiđoạnnày,bạnkhôngcònlàmột“tânbinh”nữamàthậtsựđãtrởthànhmộtchuyêngia!

Hãytưởngtượngbạnđanglàmộtbậcthầyvềtrítuệcảmxúc.Hãyquansátchínhmìnhxemnào.Nhữngsuynghĩnàovừalướtquatrongtâmtríbạn?Bạnsẽđanglàmgì?Bạnnghebảnthânbạnthầmthìnhữngđiềugì?Hãyghinhậntấtcảcâutrảlờicủabạn,sauđótựnhủsẽquaylạivàđánhgiátừngbướcquátrìnhcủabạn.

Mộtgợiýnhắcbạnnhớnhữngmụctiêuvàquyếttâmcủabạnchínhlàghiracâutrảlờivàtựgửithưchomình.Bạncóthểgiaobứcthưchomộtngườibạnthântínvànhờanhấy/côấygửichobạntrongthờigiantừbađếnsáutháng.Nếubạnvẫnđangápdụngcácphươngpháprènluyệntrítuệcảmxúc,bạnsẽbấtngờtrướcnhữnggìbạnthấykhinhậnthư.

2.MôhìnhhộinhậpEIMôhìnhnàydunghòahaiýniệmcốtlõivềtrítuệ

cảmxúc.•MỗingườiđềucótrítuệcảmxúcởmộtmứcđộnhấtđịnhAicũngcómộtđiểmxuấtpháttrongchuyếnhànhtrìnhpháttriểnnănglực

trítuệcảmxúc.Tuynhiên,mỗingườicóđiểmxuấtphátkhácnhau,tùythuộcvàotuổitácvàkinhnghiệmsống.

•CóthểpháthuytrítuệcảmxúcAicũngcóthểpháthuynănglựctrítuệcảmxúcnhờvàokiếnthức,sự

hiểubiếtvàquátrìnhluyệntập.Môhìnhsauminhhọadiễntiếncủatrítuệcảmxúc

theothờigian.

Hãynhớrằngmỗingườiđềucómộtđiểmxuấtphátkhácnhautrongmôhìnhnày.DựavàođiểmsốtrongBảnghỏiEIởChương2,bạncóthểxácđịnhđiểmxuấtphátcủabạn.Dùbắtđầuởmứcđộnào,cácphươngphápvàkỹthuậtápdụngđềunhưnhau.

1.KhởiđầuBướcđầutiên,bạnsẽđọcvàtiếpthukiếnthứctrongmộtthờigianngắn.

Điềunàygiúpbạnnắmbắttrítuệcảmxúcvàhiểuđượcýnghĩa,vaitrò,phươngpháprènluyệnvàcáchpháthuynó.

Đừngquênđánhgiánhữngđiềubạnđọcvàđúckếtđượctronggiaiđoạnnày.

Saukhinắmvữngnhữngkiếnthứcnềntảng,bạnsẽtựđộngứngdụngvàohànhviứngxửvàlàmchủđượcbảnthân.

2.ThựchànhỞbướcthứhai,bạntiếptụcnỗlựcđểtiếpthunhữnghànhvitrítuệcảm

xúc,vàsuyngẫmvềkhảnăngthànhcônglẫntrởngạicủamình.Bạntáihiện

nhữngmụctiêuEIquaquátrìnhđánhgiácánhânvàtiếpnhậnphảnhồitừmọingười.

Tronglúcthựchiện,bạnđãđồngthờixâydựnglòngtinởmọingười,bồiđắpsựtựtinvàlòngtựtrọngchochínhmình.

3.ThànhquảBạnnêntựhàovềtrítuệcảmxúccủamình.Chắchẳnbạnđãnhậnrasự

khácbiệtcủabảnthânquabiểuhiệnbênngoàivàgiờđâymốiquanhệhợptácgiữabạnvàmọingườiluônđạtkếtquảtốtđẹp.Bạncảmthấythoảimái;cảmgiácđóđếnmộtcáchtựnhiênvàtrởthànhmộtphầntrongconngườibạn.

Ýthứcđạođứccủabạnhìnhthànhnênmộtchuẩnmựcđểmọingườicóthểlấyđólàmhìnhmẫu,vàbâygiờ,bạncóthểkhơinguồntrítuệcảmxúcchohọvàgiúphọpháttriểnnguồnsứcmạnhnày.

Hãyhànhđộng!Chỉcònmộtđiềuduynhấtđểchiasẻcùngbạn–hãyhànhđộngvà

chúcbạnmaymắn!

Phụlục7yếutốcủatrítuệcảmxúc

1.NhậnthứcbảnthânLàkhảnăngtựthấuhiểucảmxúccủamộtngườivàkhảnăngnhậnra

cũngnhưkiểmsoátnhữngcảmxúcnàytheocáchmàngườiđócảmnhậnvàcóthểkiểmsoátđược.Yếutốnàybaogồmcảmứcđộniềmtincủahọvàotácđộngcủaxúccảmtrongmôitrườnglàmviệc.

2.CânbằngcảmxúcLàkhảnăngkiênđịnhtrongnhiềutìnhhuốngkhókhănvàgiữđượchành

viứngxửphùhợp;làkhảnăngcânbằnggiữanhucầucôngviệcvànhucầucánhân;vàlàkhảnăngtậptrungtrongmộtchuỗihànhđộnghoặckiêntrìđạtmụctiêutrướcthửthách.

3.ĐộnglựcthúcđẩyLànguồnnănglượngthôithúcđểđạtđượcthànhquảvàtạosứcảnh

hưởng,đồngthờiđểcânbằngnhữngmụctiêungắnhạnvàdàihạnvớikhảnăngthựchiệnnhữngmụctiêuđótrướctháchthứcvàkhókhăn.

4.NhạycảmxãhộiLàkhảnăngnhậnthức,quantâmnhucầuvàquanđiểmcủangườikhác

khiđưaraquyếtđịnhhoặcđềxuấtgiảiphápgiảiquyếtvấnđề;làkhảnăngxâydựngquanhệtừnhậnthứcnàyvàđượcsựđồngtìnhcủamọingườikhiđưaraquyếtđịnhvàýtưởnghànhđộng;sẵnsànglắngnghevàtiếpnhậnquanđiểmcủamọingườikhihọnêuranhữnggiảiphápkhảthi.

5.SứcảnhhưởngLàkhảnăngthuyếtphụcngườikhácthayđổiquanđiểmkhiđãthấuhiểu

hoàncảnhvàbiếtđượcmongmuốncũngnhưnhucầucủahọ.6.TrựcgiácLàkhảnăngraquyếtđịnhdứtkhoátvàphươnghướngthựchiệnrõràng

khicácthôngtinthuộcvềtưduyvàcảmtínhcủanhữngvấnđềquantrọngchưađầyđủhoặccònmờnhạt.

7.ÝthứcđạođứcLàkhảnăngthểhiệnsựkiêntâmtrongnghịchcảnhvàgiữchữtíntrong

lờinóivàhànhđộngđểkhuyếnkhíchmọingườiủnghộđịnhhướngđãchọn;làbảngiaokèovớichínhmìnhrằngsẽluônhướngđếngiảipháphợptìnhhợplýđểgiảiquyếtkhókhănhaytrởngạitrongcôngviệc.

NhữngcôngcụhữuíchCửasổJohari

CửasổJoharidohainhàtâmlýngườiMỹlàJosephLuftvàHarryIngrampháttriểnvàothậpniên1950.Đâylàmộtcôngcụhữuíchgiúpbạnhiểurõcáchbạnnhìnnhậnbảnthânvàcáchmọingườiđánhgiávềbạn.

Trênphươngdiệntrítuệcảmxúc,CửasổJoharichophépbạnnhậnraxúccảmcủabạntácđộngnhưthếnàolênbảnthânbạnvàmọingười.Điềunàygiúpbạnsuynghĩthấuđáohơnvàbiếtrõmìnhmuốnvàcầnứngxửrasao.

CửasổJoharigồmbốnphầnđượcthiếtkếchiathànhbốnôvuông.Mỗiôgiúpbạnhiểuhơnvềbảnthânbạnvàcácmốiquanhệcùngmọingườixungquanh.

HãybắtđầulàmquenvớibốnôcửasổJoharinhé.1.Ômở(bạnbiếtvềbạnvàngườikháccũngbiếtvềbạn)Ôđầutiênthểhiệnquanđiểmmởcủabạn;đâylànhữngthôngtinbạn

khámpháđượctừbảnthânvàtừcảmnhậncủanhữngngườixungquanh.Đólànhữngđiềubạnnóivànhữngđiềubạnlàm.

Lấyvídụ,cóthểbạnvàtấtcảmọingườikhácđềubiếtrằngbạnrấtdễmấtbìnhtĩnh.

2.Ôẩn(chỉcómìnhbạnbiếtvềbạn)Ônàythểhiệnnộitâmcủabạn–nơibạnchegiấutâmtrạng,xúccảm

cùngnhữngviệcbạnkhôngmuốnchiasẻvớimọingười.Cólẽnguyênnhânlàdobạnkhôngmuốnbiểulộsự“yếuđuối”và“mấtkiểmsoát”.

Lấyvídụ,bạnghétmấtbìnhtĩnhbởivìtrạngtháinàykhiếnbạnsợhãi;bạncảmthấyaicũngcóthểkiểmsoátđượccảmxúccủahọ,cònbạnthìkhông–điềunàycàngkhiếnbạnbuồntủi,hụthẫng.

3.Ômù(mọingườibiếtvềbạnnhưngbạnthìkhông)Ônàythểhiệnđiệubộ,hànhvi,cửchỉvàtưduycủabạn–nhữngcáimà

chỉcóngườikhácnhậnthấyởbạn.Đâylàđiểmmùcủabạn.Bạncóthểkhôngbiếtchútgìvềnhữngđiềuđangxảyra.Đâylàômàbạncầnkhámpháđểhiểuhơnvềtínhcáchcủamình,cảtíchcựclẫntiêucực.

Lấyvídụ,nhữngngườikhácchorằngbạndễxúcđộng,căngthẳngvàmấttậptrungnhưngbạnhoàntoànkhôngnhậnrađiềunàyởbảnthânmình.

4.Ôđóng(bạnkhôngbiếtvềmìnhvàngườikháccũngvậy)Ônàyphảnánhnhữngngõngáchsâukíntrongtâmhồnbạnmàbạnchưa

nhậnravàcũngkhôngainhìnthấyđược.Lấyvídụ,đólànhữngtiềmthức,cảmgiáchoặcnăngkhiếumàbạnchưa

cócơhộiđểbộclộvàpháthuy.Đểtậndụngtốiđasựtiệníchcủacôngcụnày:•Hãymởlòngvàchiasẻcảmxúccủabạnvớimọi

ngườiđểhọhiểuhơnvềbạn.•Sẵnsàngđónnhậnphảnhồitừphíamọingười–đâylàphươngpháp

hữuhiệugiúpbạnnhậnbiếtnhữngđiềuchưakhámpháđượcvềbảnthân,đồngthờicũngtạođiềukiệnđểbạnhiểurõchínhmình.

Mộtkhibạnnhìnthấusuốtvềchínhbảnthânmình,bạnsẽpháttriểnnhậnthứcvềnhữngxúccảmtiềmthức,đếnkhiđó,bạnsẽcóthểhoànthànhtrọnvẹnmôhìnhCửasổJohari.