for pdf.pmd - Lembaga Koko Malaysia

ISSN 1675-5669 Vol. 1 No. 1 2004

Kandungan (Content)

Industri koko masa kini(Cocoa industry today) .....................2

Semiokimia buah koko(Semiochemicals in cocoa pods) ..........4

Sebatian antibakteria tisu koko melawanmikrob patogen(Antimicrobial compounds from cocoatissues against human pathogenicmicroorganisms) .............................6

Rekabentuk ujikaji dalam biakbaka koko(Experimental design in cocoa breeding).................................................10

Media tiruan pengorek buah koko(Cocoa pod borer artificial diet) ........13

Kursus Penggredan Biji Koko(Cocoa Beans Grading Course) ...........15

Kitar haid dan keinginan terhadap coklat(Menstrual cycle and chocolate craving).................................................19

Penerbitan terkini(Recent publications) ..................... 21

Perlantikan dan perpisahan(Comings and goings) .................... 22

Peristiwa akan datang(Coming events) ........................... 22

Kupu-kupu dewasa UPBK yang dihasilkan dari media tiruanArtificially reared CPB adult

Satu Penerbitan Lembaga Koko Malaysia (LKM)A Publication of the Malaysian Cocoa Board (MCB)

Malaysia Cocoa Vol. 1 (1)

Industri Koko Masa KiniCocoa Industry Today

Pada tahun 2003, industri kokodunia telah mengalami peningkatandalam pengeluaran koko dan pengisarankoko. Pengeluaran koko duniadianggarkan meningkat sebanyak 1.3%,iaitu sebanyak 3.136 juta tan pada tahun2002/03 kepada 3.178 juta tan padatahun 2003/04 (menurut ICCO, EX/121/3/Rev.1 yang dikeluarkan padaApril 2004). Pengisaran koko duniadianggarkan meningkat sebanyak 3.8%,iaitu sebanyak 3.010 juta tan pada tahun2002/03 kepada 3.123 juta tan padatahun 2003/04. Wilayah Afrika Barat(Cote d’Ivoire, Ghana dan Cameroon) danAmerika (Brazil) mengalami peningkatan,manakala wilayah Asia dan Oceaniamengalami penurunan pengeluaran.Keadaan ini telah menyebabkan lebihankoko, di mana stok koko dunia meningkatdaripada 1.211 juta tan pada tahun 2002/03 kepada 1.266 juta tan pada tahun2003/04. Oleh kerana terdapat lebihankoko dalam tempoh dua tahun berturut-turut, harga koko dunia dijangka akanmenurun kepada US$ 1,482 per tan padatahun 2003/04.

Industri koko Malaysia masihmengalami pengurangan keluasan danpengeluaran. Pada tahun 2003, keluasantanaman koko ialah 45,364 ha, iaitu 5.6%lebih rendah berbanding tahun 2002manakala pengeluaran koko negaraberjumlah 36,236 tan pada tahun 2003telah berkurang sebanyak 24% berbandingtahun 2002. Pengurangan pengeluaranadalah di sebabkan pengurangan keluasantanaman koko, kawasan terbiar dantaburan hujan yang tinggi semasa musimbuah koko.

In 2003, world cocoa industryexperienced growth in cocoa productionand consumption. World cocoaproduction increased by 1.3%, i.e. 3.136million tonnes in 2002/03 to 3.178million tonnes in year 2003/04 whilegrinding was increased by 3.8%, i.e. 3.010million tonnes in 2002/03 to 3.123million tonnes in 2003/04 (according toICCO, EX/121/3/Rev.1 released on April2004). The West African region (Coted’Ivoire, Ghana and Cameroon) andAmerica (Brazil) experienced growth,whereas there was reduction inproduction in Asia and Oceania region.Hence the surplus increased the worldcocoa stock to 1.211 million tonnes in2002/03 to 1.266 million tonnes in 2003/04. Due to the cocoa surplus for twoconsecutive year, world cocoa price isexpected to come down to US$ 1,482 pertonne in 2003/04.

The Malaysian cocoa industry isstill facing reduction in hectarage andproduction. In 2003, cocoa planting areawas 45,364 ha, a 5.6% lower comparedto 2002 while national cocoa productionwas 24% lower at 36,236 tonnes in 2003.The reduction on production was due tothe reduction in cocoa planting area,increased abundant area and highrainfall during fruiting season.

Dato’ Dr. Azhar IsmailKetua PengarahLembaga Koko MalaysiaDato’ Dr. Azhar IsmailDirector GeneralMalaysian Cocoa Board

“Industri kokoMalaysiamasihmengalamipengurangankeluasan danpengeluaranmasing-masingsejak tahun1991 dan1990.”

2

3

Walau bagaimanapun,pengisaran koko negara telah meningkat42.5% daripada 117,586 tan pada tahun2002 kepada 167,595 tan pada tahun2003. Ini adalah disebabkan oleh marginpemprosesan lemak koko yang lebihbaik dan kekukuhan nisbah lemakkoko. Peningkatan pengisaran jugadisumbangkan oleh dua buah kilangpengisaran yang baru beroperasi.

Tren harga koko tempatan adalahmengikuti tren harga di pasaran London.Purata harga tempatan tahun semasatelah meningkat manakala purata hargadi London berkurang berbanding tahunsebelumnya. Pada tahun 2003, purataharga koko di Tawau dan Bagan Datohialah RM 6,179 dan RM 5,956 iaitu lebihtinggi berbanding tahun 2002, masing-masing RM 5,893 dan RM 5,509.

Nilai eksport biji koko danproduk-produk koko telah meningkatsebanyak 39.3%, iaitu RM 903.2 juta padatahun 2002 kepada RM 1.260 billion padatahun 2003. Manakala nilai import bijikoko dan produk-produk koko jugameningkat sebanyak 85% iaitu daripadaRM 660 juta pada tahun 2002 kepada RM1.218 billion pada tahun 2003.

However, national cocoagrindings increased by 42.5% from117,586 tonnes in 2002 to 167,595 tonnesin 2003. This was due to the better cocoabutter processing margin and a morestable cocoa butter ratio. The increasedin grindings was contributed by the twonewly operating factories.

Local cocoa price followed theLondon cocoa price trend. The currentaverage local cocoa price bucked thetrend, causing an increase compared tothe decreasing London cocoa price. In2003, the average prices of cocoa inTawau and Bagan Datoh were RM 6,179and RM 5,956 respectively, highercompared with 2002 at RM 5,893 and RM5,509.

As for the export and importvalue, the export value of cocoa beansand cocoa products increased by 39.3%from RM 903.2 million in 2002 to RM1.260 billion in 2003. However, theimport value of cocoa beans and cocoaproducts increased by 85%, from RM 660million in 2002 to RM 1.218 billion in2003.


Semiokimia Buah KokoSemiochemicals in Cocoa Pods

Semiokimia ialah bahan-bahankimia yang digunakan oleh organismauntuk perhubungan dan terbahagi kepadaallelokimia dan feromon bergantungkepada jenis perhubungan sama adaantara spesies atau spesies yang sama.Allelokimia ialah bahan-bahan kimiapengantara dalam perhubungan antaraspesies. Bergantung kepada kesannya,allelokimia juga boleh dibahagikankepada allomon (sumber mendapatfaedah), kairomon (penerima mendapatfaedah) dan sinomon (kedua-dua sumberdan penerima mendapat faedah).Manakala feromon pula ialah bahan-bahan kimia yang dibebaskan olehindividu dari spesies yang sama untukperhubungan yang khusus dengan individulain bagi spesies berkenaan. Pengkelasanferomon pula biasanya merujuk kepadacara tindakannya seperti feromonpenggera, feromon pengumpul danferomon seks. Kedua-dua allelokimia danferomon kadang-kadang juga dirujuksebagai bahan-bahan kimia penghadang,penarik, pengganggu, penghalau danpenggalak.

Kajian semiokimia adalahpenting di dalam pengurusan perosak.Contohnya feromon seks bagi kebanyakanperosak telah pun digunakan untukmenguruskan perosak tersebut melaluigangguan peluang mengawan di antaraserangga jantan dan betina ataumemerangkap dan membunuh seranggaperosak jantan. Setakat ini kajian dalamsemiokimia serangga pengorek buah koko(PBK) telah mengenalpasti feromon seksdaripada serangga PBK betina.

Semiochemicals are chemicalsthat used in organism interactions andare subdivided into allelochemicals andpheromones depending on whether theinteractions are interspecific orintraspecific Allelochemicals mediateinter-species interaction. Depending onthe response, allelochemicals can besubdivided into allomones (emitter getthe benefit), kairomones (receiver getthe benefit) and synomones (both theemitter and receiver get the benefit).On the other hand, pheromones arereleased by an individual species to causea specific interaction with anotherindividual of the same species.Classification of pheromones usuallyrefers to the interaction mediated, suchas alarm pheromone, aggregationpheromone, and sex pheromone. Bothallelochemicals and pheromones aresometimes referred to as arrestant,attractants, repellents, deterrents,and stimulants.

Research on semio-chemicals isuseful in pest management. For examplesex pheromone of many pests has beenused to manage them by reducing thechances of females mating with maleseither through mating disruptions ortrapping and killing the males. So farsemiochemicals research on cocoa podborer (CPB) has identified the sexpheromone of the female.

“Semiokimiaialah bahan-bahan kimiayangdigunakan olehorganismauntukperhubungan…”

Navies M.

4


5

Lembaga Koko Malaysia (LKM)telah menguji keberkesanan feromonseks serangga PBK sebagai salah satukaedah untuk mengawal perosaktersebut. Walaupun serangga PBK jantanberjaya diperangkap namun seranganulat PBK masih tinggi kerana berlakuperpindahan serangga PBK daripadakawasan yang lain.

Pada masa ini, LKM sedangmelaksanakan kajian untuk mengenalpasti kairomon daripada buah koko.Adalah dipercayai bahawa serangga PBKbetina menjejaki buah koko yang sesuaiuntuk ia bertelur melalui bahan-bahankimia yang dibebaskan oleh buah koko.Kajian ini melibatkan pengenalpastianklon-klon yang lebih digemari olehserangga PBK betina dan diikuti denganmemerangkap bahan-bahan kimiayang dibebaskan oleh buah koko. Bahan-bahan kimia yang telah diperangkapitu kemudiannya dianalisa melaluiteknik kromatografi gas (GC) untukmengenalpasti komponen bahan-bahankimia tersebut supaya seterusnyaboleh disintesis di makmal. Kejayaandalam kajian ini tentu sekali pentingdalam pengawalan ulat PBK denganmemerangkap serangga PBK betina danmembunuhnya. Keputusan analisispertama melalui GC, menunjukkanterdapat 18 komponen bahan-bahankimia yang telah diperangkap daripadabuah koko. Sungguhpun demikianpenemuan ini masih lagi diperingkatawal dan memerlukan penelitian lanjutkerana serangga bertindakbalasterhadap beberapa kimia sahaja untukperhubungannya. Adalah menjadiharapan kita agar kajian ini berjayadilaksanakan oleh LKM untuk kawalanulat PBK.

Malaysian Cocoa Board (MCB)was involved in evaluating the CPBsex pheromone as one of the CPBmanagement tools. Although the malesof CPB are attracted to the sexpheromones, infestation of CPBremained high due to the migration ofCPB from the other areas.

Currently, MCB is conductingresearch to identify kairomones fromcocoa pods. It is believed that CPBfemales locate suitable pods throughchemical cues to lay the eggs. Thisresearch involves clone preference bythe female CPB and followed by trappingof the volatile chemicals emitted by thecocoa pods. Trapped chemicals will beanalysed through gas chromatography(GC) for identification of chemicalscomponent for possible synthesis in thelaboratory. Breakthrough of this researchwill be invaluable to managing the CPBinfestation by trapping and killing theCPB females. The first result of GCanalysis for pods volatile chemicalsrevealed 18 chemical components.However the finding still requireverification because the insect onlyresponse to certain chemicals. It is ourhope that more breakthrough will beachieved by the MCB in this research forCPB control.


6

Sebatian Antibakteria Tisu KokoMelawan Mikrob Patogen

Antimicrobial Compounds From Cocoa TissuesAgainst Human Pathogenic Microorganisms

Salah satu ciri umumbagi tumbuh-tumbuhan ialah bolehmenghasilkan pelbagai metabolitsekunder atau sebatian bioaktif yangdikenali sebagai sebatian antibakteria.Kebanyakan metabolit sekunder terdiridaripada beberapa dozen komponenkecil. Pelbagai kompleks yang berbeza diantara organ-organ dan kadangkala diantara tumbuhan dan spesis merupakanhasilnya. Sebatian antibakteria inidisintesis dalam tumbuhan oleh tisu,organ dan pembentukan spesifikoleh enzim biosintesis spesifik. Padakebiasaannya, tumbuh-tumbuhan inimempunyai mekanisma bagi merangsangpertahanan dengan menghasilkansebatian antimikrobial untuk melawanserangan musuh seperti bakteria, kulatatau yis. Oleh kerana metabolit sekundermerupakan sebatian penting untukkesihatan sebagai ubatan, nampak lebihmenarik untuk diaplikasikan dalambeberapa bidang bioteknologi.

Pada masakini, satu bidangkajian aktif ialah ubatan herba, danbeberapa ribu tumbuh-tumbuhan telahdigunakan di seluruh dunia untukmerawat pelbagai penyakit manusia.Banyak jangkitan penyakit telahdiketahui boleh dirawat melalui kaedahubatan herba yang telah digunakan olehmanusia sejak zaman dahulu lagi.

A typical trait of plants is theproduction of a high diversity ofsecondary metabolites or bioactivecompounds. Several major secondarymetabolites are commonly accompaniedby dozens of minor ones. Complexmixtures, which differ from organ toorgan, sometimes between individualplants and regularly between species,are the result. These compounds aresynthesized in plants in a tissue, organand developmental-specific way byspecific biosynthetic enzymes. Normally,plants contain mechanisms forstimulating production of antimicrobialcompounds against enemies such asbacteria, molds and yeast. Sincesecondary metabolites have evolved ascompounds that are important for thefitness of the organisms producing them,many of them interfere withpharmacological targets, whichmake them interesting for severalbiotechnological applications.

Presently an active field of studyis phytomedicine, and several thousandplants are in use worldwide to treathuman ailments and diseases. Thus,many infectious diseases have beentreated with herbal remedies throughoutthe history of mankind.

“Salah satuciri umum bagitumbuh-tumbuhanialah bolehmenghasilkanpelbagaimetaboliksekunder atausebatianbioaktif …”

Zainal B., A.J. Ag. Adzman, Z. Ishak dan S. Suzannah


7

Hingga kini, tumbuh-tumbuhanmasih lagi memainkan perananyang amat penting untuk penjagaankesihatan sebagai ubatan terapeutik dikebanyakan negara membangun. Ubatantumbuhan seharusnya dianggap pentingmemandangkan ianya boleh memastikankesihatan penduduk luar bandar.

Pertubuhan Kesihatan Seduniamenganggarkan bahawa lebih 80%penduduk di negara membangunbergantung kepada perubatantradisional. Memandangkan ubatanherba ini amat penting maka pasarandunia untuk ekstrak tumbuhan dansebatian-sebatian bioaktif adalahmelebihi RM 38 billion setahun.

Di Malaysia, pokok koko(Theobroma cacao L.) merupakan salahsatu tumbuhan yang berpotensi untukmenghasilkan sebatian antibakteria bagimelawan mikroorganisma patogen.Walaupun kebanyakan penyakit pokokkoko bukan disebabkan oleh bakteria,namun tidak ramai yang mengetahuiatau menyelidik mengenai sebatianantibakteria atau antikulat dari pokokkoko, sehinggalah penduduk tempatan diAmerika Tengah telah menggunakanekstrak dari bunga koko untuk merawatjangkitan mata dan sakit gigi.

Para saintis juga telahmelaporkan bahawa kulit batang kokotelah digunakan untuk sakit abdomen dancirit-birit (darah). Biji koko pula bolehdigunakan untuk merawat bronkitis, kulitterbakar, penyakit gout, penyakit bibir,sakit perut, kecederaan, penyakit vagina(bengkak), sesak pernafasan, kanser(perut), hati tak berfungsi dan paru-parutak berfungsi.

Even today, plant materialscontinue to play a major role in primaryhealth care as therapeutic remedies inmany developing countries. Medicinalplants should be considered of greatinterest, since they could ensure healthsecurity to rural people.

According to World HealthOrganization (WHO) estimates, morethan 80% of people in developingcountries depend on traditionalmedicines. As a consequence, of thesevarious applications, the world marketfor plant extracts and isolated bioactivecompounds exceeds RM 38 billionannually.

In Malaysia, cocoa trees(Theobroma cacao L.) can be one ofthe potential plants that produceantimicrobial compounds against humanpathogenic microorganisms. There areno bacterial diseases of cocoa. No oneknows why and no one has investigatedantibacterial or antifungal compoundsfrom cocoa trees, even thoughindigenous people in Central Americaused extracts from cocoa flowers to treateye infections and toothache.

Scientists also reported thatthe cocoa bark was used for thetreatment of abdominal pain anddiarrhea (bloody). Treatments forbronchitis, burns, gout, lips, indigestion,wounds, vaginal (irritation), respiratory(general distress), cancer (stomach),liver disorders and lung disorders thatare from cocoa seed.


8

Bagi membantu kelahiran bayipula, pulp koko telah digunakan. Selainitu, daun koko juga digunakan untukmerawat pendarahan dan luka. Oleh yangdemikian, sebatian antimikrobial daripokok koko mungkin boleh menjadisumber yang terbaik untuk merawatpenyakit-penyakit manusia yangdisebabkan oleh serangan komunitimikroorganisma merbahaya.

Dalam penyelidikan ini, bahagian-bahagian pokok koko yang mempunyaisebatian antibakteria telah dipilih.Sebatian tersebut diekstrak dan dinilaiuntuk menentukan keupayaannyamelawan mikroorganisma patogenseperti Streptococcus pneumoniae,Staphylococcus aureus, Escherichia coli,Klebsiella pneumoniae dan Candidaalbicans. Klon-klon koko yang dikajidalam projek ini ialah PBC 123, BR 25dan SCA 6, yang sederhana rintang,masing-masingnya terhadap penyakitkoko matirosot jejalur vaskular(Oncobasidium thebromae), buah hitam(Phytophthora palmivora) dan witchesbroom (Crinipellis pernisiosa). Bahagian-bahagian pokok koko yang dikaji ialahbunga, daun, kulit dahan, kulit buah, bijidan pulpa koko. Di dalam kajian awalyang dijalankan, tisu pokok koko klon PBC123 telah diekstrak sebatian bioaktifmelalui teknik rendaman menggunakanbeberapa pelarut selama 3 hari (Gambar1). Seterusnya hasil ekstrak dipekatkandengan memeluwapkan pelarut (Gambar2). Kemudian, ujian aktiviti antimikrobialdilakukan bagi menilai keupayaan ekstrakkasar sebagai antibakteria yang dapatmembunuh mikroorganisma patogen.

Childbirth / delivery isfacilitated by using fruit pulp. While,cocoa leaves were used for thetreatment of bleeding and wound. Theantimicrobial compounds in cocoa plantscould be a good candidate for thetreatment of microorganisms that causea wide range of human illness.

In this research, cocoa tree partsthat produce antibacterial compoundswere selected. Various tissues weretreated with solvents and extractswere evaluated against pathogenicmicroorganisms such as Streptococcuspneumoniae, Staphylococcus aureus,Escherichia coli, Salmonella typimurium,Klebsiella pneumoniae and Candidaalbicans. The cocoa clones studied werePBC 123, BR 25 and SCA 6, which arefairly resistant to vascular streak dieback(Oncobasidium thebromae), blackpod (Phytophthora palmivora) andwitches broom (Crinipellis pernisiosa)respectively. The cocoa plant partsstudied were leaf, flower, bark, pod,pulp and bean. In preliminary work,cocoa tissue from clone PBC 123 wassoaked for three days (Picture 1) invarious solvents to extract bioactivecompounds. Extracted samples werethen concentrated by evaporating thesolvents (Picture 2). Crude extracts werethen evaluated for their ability to killpathogenic microorganisms.

“Pokok kokomempunyaipotensitersendiridalammenghasilkansebatianantibakteriabagi melawanjangkitanpenyakit…”


Dalam eksperimen ini, kertascakera yang bersaiz 6 mm telahdisediakan dan disuntik dengan 50 µlekstrak kasar. Mikroorganisma patogenseperti S. typimurium pula telahditumbuhkan di dalam agar plat padasuhu 37°C selama 24 jam. Kemudiankertas cakera yang mengandungi ekstraktumbuhan itu diletakkan di dalam platagar yang mengandungi mikrob patogen(Gambar 3) dan dieram pada suhu 37°Cselama 24 jam. Sekiranya terdapat zonjelas di sekitar kertas cakera tersebut,ini bermakna sebatian antibakteria daribahagian pokok koko tersebut berupayamelawan mikrob patogen tersebut.Keputusan awal menunjukkan pulpa kokoyang diekstrak menggunakan pelarutmethanol telah memberi kesan positifbagi melawan S. typimurium dimanaterdapat zon jelas disekitar cakera kertastersebut yang berukuran diameter lebihkurang 15-16 mm (Gambar 4).

In this experiment, 6 mm paperdiscs were impregnated with 50 µl ofcrude extracts. Pathogenic micro-organisms such as S. typimurium werecultured on agar plates for 24 hours at37°C. After that, paper discs containingplant extracts were placed on agar platescontaining the microbes (Picture 3) andincubated for 24 hours at 37°C. Thepresence of antimicrobial compounds isrevealed by a clear zone around thepaper discs. Preliminary results showthat a methanol extract from cocoa pulpproduced a 15-16 mm diameter clearzone on plants with S. typimurium(Picture 4).

Gambar 1. Sampeldimasukkan ke dalamthimble kertas dandirendam di dalampelarut selama 3 hari

Picture 1. Sample wasinserted in a paperthimble and soaked insolvent for three days atroom temperature

Gambar 2. Hasil ekstrakdari pulp koko yangdilarutkan semula dalampelarut asal

Picture 2. Crude extractsfrom cocoa pulpredissolved in originalsolvent

Gambar 3. Memasukkancakera kertas ke dalamagar plat yangmengandungi S.typimurium

Picture 3. Paper discsplaces on an agar platecontaining S. typimurium

Gambar 4. Menunjukkanzon jelas di sekelilingcakera kertas yangmengandungi ekstrakpulp koko

Picture 4. Clear zonesurrounding the paperdisc containing cocoapulp extract

9


10

Rekabentuk Ujikaji dalam Biakbaka KokoExperimental Design in Cocoa Breeding

Rekabentuk ujikaji melibatkancampurtangan terancang terhadap alamsemulajadi oleh penyelidik. Penyelidikbiasanya melakukan sesuatu lebihdaripada mencerap apa yang berlakukepada alam semulajadi. Beliau akanmemperkenalkan suatu keadaan tertentuatau suatu perubahan (rawatan) kepadaalam semulajadi dan membuat cerapanatau pengukuran terancang untuk melihatsebarang kesan perubahan pada alamsemulajadi.

Penyelidik memerlukanrekabentuk ujikaji dalam percubaannyaadalah untuk mengganggar ralat ujikaji.Contohnya, pembiakbaka koko yang inginmembandingkan hasil klon koko barudengan klon piawai PBC 123. Jikapenyelidik menanam dua jenis varietiatau klon dalam dua plot berlainan, makabeliau pasti akan tersilap tafsir bahawaperbezaan hasil yang diperolehi daripadadua plot adalah disebabkan oleh varietidan bukan faktor lain. Sebenarnyaterdapat faktor lain yang jugamempengaruhi hasil koko sepertikesuburan tanah, kelembapan dankerosakan akibat serangan serangga,penyakit dan mamalia. Oleh itu,rekabentuk ujikaji diperlukan untukmengenal pasti sama ada perbezaan yangdiperhatikan adalah disebabkan olehperbezaan varieti atau faktor lain. Iniboleh ditentukan dengan mengetahuiperbezaan hasil di antara plot yangditanam dengan varieti berlainan danjuga perbezaan hasil di antara plot yangditanam dengan varieti sama. Perbezaandi antara plot ujikaji yang ditanamdengan varieti sama dikenali sebagairalat ujikaji.

Experimental design is a plannedinterference in the natural order ofevents by the researcher. A researcherusually does something more thancarefully observe what is occurring ofa natural event. He will introducea selected condition or a change(treatment) to the natural event andplanned observations or measurementswill be done to illuminate the effectof any changed conditions.

The reason why the researcherneeds an experimental design in his trialis to estimate the experimental error.For example, plant breeder may wish tocompare the yield of a new cocoa cloneto the standard clone PBC 123. However,if he planted the two varieties or cloneson two different plots, then he certainlywill misjudged that the different yieldsproduced from the two plots was causedby the varieties and nothing else.Actually there are other factors that alsoaffect cocoa yield such as soil fertility,moisture and damage by insects, diseasesand mammals. So the design should beable to determine whether thedifference observed is caused by varietaldifference or by other factors. This canbe determined by knowing the yielddifference between plots planted todifferent varieties, and also the yielddifference between plots planted to thesame variety. The difference among theexperimental plots treated alike iscalled experimental error.

“Rekabentukujikajimelibatkancampurtanganterancangterhadap alamsemulajadi olehpenyelidik.”

Albert L.S.C.


11

A researcher also must notforget to include randomization andreplication in his trial to measure theexperimental error precisely.Randomization ensures that each varietywill have an equal chance of beingassigned to any experimental plot. Onthe other hand, replication is theprimary technique that permits theestimation of risk of making a poordecision.

There are few types of designscommonly used by plant breeders suchas Completely Randomized Design (CRD),Randomized Completely Block Design(RCBD), Lattice Design and CompletelyRandomized Split-Plot Design.

Completely Randomized Design (CRD)

The CRD is used when theexperimental site is relatively uniformor a large fraction of the plots may belost during the course of the experiment.Besides that, CRD can provide maximumdegree of freedom (df) for error whenthe number of plots is limited.

Randomized Completely Block Design(RCBD)

In RCBD, the treatments areassigned to the plots within blocks in sucha way that each treatment occurs thesame number of times, usually once,within each block. This is to makethe variation from plot to plot as smallas possible within the blocks whilemaximizing the variation among blocks.The reason why a researcher likes to useRCBD is because it can eliminate onesource of unwanted variation. However,the efficiency of RCBD is less than CRDwhen the plots are uniform.

Penyelidik juga perlu membuatperawakan dan replikasi dalampercubaannya untuk mengukur ralatujikaji dengan lebih tepat. Perawakanadalah untuk memastikan setiap varietimempunyai peluang yang sama ditanamdi mana-mana plot ujikaji. Manakalareplikasi adalah digunakan untukmenganggar risiko membuat keputusanyang lemah.

Terdapat beberapa jenis ujikajiyang biasanya digunakan olehpembiakbaka koko seperti RekabentukPerawakan Lengkap, Rekabentuk BlokPerawakan Lengkap, Rekabentuk Latticedan Rekabentuk Perawakan LengkapBelahan Plot.

Rekabentuk Perawakan Lengkap

Rekabentuk Perawakan Lengkapdigunakan apabila tapak ujikaji adalahseragam secara relatif atau sebahagianbesar plot mungkin hilang ketika ujikajiberjalan. Selain itu, rekabentukperawakan lengkap boleh memberikandarjah kebebasan yang maksimum bagiralat apabila bilangan plot adalah terhad.

Rekabentuk Blok Perawakan Lengkap

Dalam rekabentuk blokperawakan lengkap, rawatan diberikankepada plot yang terdapat dalam blokdengan setiap rawatan mempunyaipeluang yang sama berlaku, biasanyasekali dalam setiap blok. Ini bertujuanuntuk meminimumkan variasi di antaraplot di dalam blok dan memaksimumkanvariasi di antara blok. Ramai penyelidiksuka menggunakan rekabentuk blokperawakan lengkap kerana ia bolehmenghapuskan salah satu punca variasiyang tidak dikehendaki. Walaubagaimanapun, keberkesanan reka-bentuk blok perawakan lengkap adalahkurang berkesan berbanding rekabentukperawakan lengkap apabila plot adalahseragam.


12

Lattice Design

In plant breeding program, it isusually difficult to find sufficientuniform plots to form blocks which arelarge enough to contain a completereplication of all the new selections.Therefore, the block size needs to bemade smaller. This is called incompleteblock designs. The most commonly usedof incomplete block designs inagricultural research is the latticedesign. Lattice design can be divided intotwo types, namely balanced lattices andpartially balanced lattices. In all thelattice designs the number of treatmentsmust be an exact square, and the numberof plots per incomplete block is thesquare root of the number oftreatments.

Completely Randomized Split-PlotDesign When there is more than onefactor to be studied in the experimentand the number of treatments aresignificantly large and cannot easily beaccommodated by the RCBD, split-plotdesign has to be used. It is also usefulwhen the plant breeder want tointroduce new factors into an experimentthat is already in progress. In split-plotdesign, the levels of one factor areassigned at random to large plots (whichare called main plots) that are thendivided into small plots (which are calledsplit plots) and the levels of the secondfactor are applied at random to the smallplots within the large plots.

continue to page 18

Rekabentuk Lattice

Dalam program biakbakatumbuhan, adalah sukar untuk mencariplot seragam secukupnya untukmembentuk blok yang besar bagimelakukan replikasi lengkap bagi semuarawatan terpilih. Untuk mengatasimasalah ini, saiz blok perlu dijadikanlebih kecil yang dikenali sebagairekabentuk blok tak lengkap.Rekabentuk blok tak lengkap yang palingkerap digunakan dalam penyelidikanpertanian adalah rekabentuk lattice.Rekabentuk lattice boleh dibahagikankepada dua jenis, iaitu lattice seimbangdan lattice separa seimbang. Dalamsemua rekabentuk lattice, bilanganrawatan mesti dalam nombor kuasaduasempurna dan bilangan plot per blok taklengkap adalah punca kuasadua bilanganrawatan.

Rekabentuk Perawakan LengkapBelahan Plot

Apabila terdapat lebih daripadasatu faktor yang dikaji dalam suatuujikaji dan bilangan rawatan adalahbanyak dan tidak mudah disesuaikan olehrekabentuk blok perawakan lengkap,maka rekabentuk perawakan belahanplot perlu digunakan. Rekabentuk ini jugaberguna apabila pembiakbaka tumbuhanhendak memperkenalkan faktor barudalam ujikajinya yang sedang berjalan.Dalam rekabentuk perawakan lengkapbelahan plot, aras bagi faktor pertamadiberikan secara rawak kepada plot besar(yang dikenali sebagai plot utama). Plotutama ini dibahagikan kepada plot kecil(yang dikenali sebagai plot belahan) danaras bagi faktor kedua diberikan secararawak kepada plot kecil di dalam plotutama.

bersambung ke mukasurat 18


13

Larva berumur 13 haridi dalam media tiruan.Thirteen day old larvain artificial diet.

Pupa tanpa kokun didalam piring petri.Pupa without cocoonin petri dish .

Kupu-kupu dewasapertama dihasilkan darimedia tiruan tidakmempunyai sifat fizikalyang sempurna.Our first artificiallyreared CPB moth.Malformed wingsindicate vital nutrientsare missing in the diet.

Kupu-kupu dewasa keduadihasilkan dari media tiruanyang telah diperbaikikandungan nutrient lebihsihat berbanding denganyang pertama .Our second artificiallyreared CPB moth inimproved diet was healthierthan the first one .

Media Tiruan Pengorek Buah KokoCocoa Pod Borer Artificial Diet

Media tiruan untuk seranggaialah makanan yang diformulasi supayaserangga boleh melengkapkan kitarhidup mereka di dalam makmal,iaitu perkembangan dari peringkattelur hingga dewasa. Keupayaanmendewasakan serangga perosak didalam media tiruan dan memperolehikoloni serangga tersebut di makmal,banyak membantu program untukmengawal serangga perosak. Mediatiruan yang berkualiti tinggi untukulat pengorek buah koko (UPBK)(Conopomorpha cramerella (Snellen);(Lepidoptera: Gracillariidae)), seranggaperosak terpenting di Malaysia dannegara-negara di Asia Tenggara, akanmemudahkan kajian LKM untuk mengawalserangga perosak ini. Contohnya, satumedia tiruan membolehkan ujiankeberkesanan bahan toksik baru dankompaun racun berpontesi sepertiBacillus thuringiensis (B.t) delta-endotoksin dan perencat-perencatprotease.

An artificial diet for insects isthe food that allows the insect tocomplete its life cycle in the laboratory,i.e. development from the egg to adult.The ability to rear insect pestson artificial diets and to establishcolonies in the laboratory greatly aidsprograms for insect pest management.A high-quality artificial diet for cocoapod borer (CPB) (Conopomorphacramerella (Snellen); (Lepidoptera:Gracillariidae), the most serious insectpest of cocoa in Malaysia and otherSouth-East Asian countries, will facilitateMCB’s studies to control this pest.For example, an artificial diet willallow us to test the toxicity of noveland potentially insecticidal compounds(e.g. Bacillus thuringiensis (B.t.)delta-endotoxin, protease inhibitors,new insecticides).

“Media tiruanuntuk seranggaialah makananyangdiformulasisupayaserangga bolehmelengkapkankitar hidupmereka didalam makmal.”

Azwan A., Z. Ishak, F.B. Anika, K. Rafiah dan D.B. Furtek


14

An artificial diet also can be usedto discover new insect pathogens(entomopathogens), to study thegenetics of CPB, to develop a sterileinsect technique (SIT) program, and todevelop an autocidal biological control(ABC) plan. These programs will add toour current arsenal of environmentallysafe and effective CPB control measures,such as cocoa black ants (Dolichoderusthoracicus Smith) and egg parasitoids(Trichogrammatoidea bactrae fumata).

Artificial diets were formulatedso that the essential nutrients suchas proteins, carbohydrates, lipids,minerals, and vitamins are sufficientfor CPB larvae to grow. All larvae werereared in petri dishes with diet blocksat room temperature in darkness.Generally, our diets could sustain fromegg to pupation stage. The time fromegg-laying to pupation for artificialmedia is similar to that in the wild: 14days. Among the artificial diets tested,two could sustain from egg until mothemergence. The success rate must beimproved, however. Nevertheless, theseresults suggest a high possibility that CPBcan be reared in the laboratory as donewith other insect pests. Improvementsof artificial diets that reflect thechemical composition and physicalstructure of immature pods will alsobe tested.

Besides working on recipes forartificial diets, we have also devisedan efficient collection and transfertechnique for CPB eggs. An earlytechnique used to collect CPB eggs isto allow female CPB moths to ovipositon cocoa pods hanging in a plastic cage.A small paint brush is then used totransfer CPB eggs one at a time from apod onto the artificial diet.

continue to page 20

Media tiruan juga bolehdigunakan di dalam penemuanpatogen serangga (entomopathogens)baru, penyelidikan genetik UPBK,membangunkan program seranggasteril (SIT) dan pelan kawalan biologisecara autosidal (ABC). Program-programini merupakan alternatif untuk mengawalUPBK selain penggunaan semut hitam(Dolichoderus thoracicus Smith) danparasit telur (Trichogrammatoideabactrae fumata) yang mesra alamdan efektif.

Media tiruan diformulasi denganmenggabungkan bahan berasaskanprotein, karbohidrat, lipid, vitamin danmineral yang mencukupi untuk larvaUPBK membesar. Larva dipelihara didalam pinggan petri bersama blok mediapada suhu bilik. Secara amnya, mediatiruan yang dihasilkan setakat ini mampumembesarkan larva UPBK sehinggaperingkat pupa. Masa dari peringkat telurhingga pupa pada media tiruan adalahsama dengan keadaan liar: 14 hari.Antara media tiruan yang telah diuji,dua formulasi media telah berjayamembesarkan larva daripada peringkattelur sehingga ke peringkat dewasa.Bagaimanapun, peratus kejayaannyaperlu diperbaiki. Penambahbaikan mediatiruan yang mencerminkan komposisikimia dan struktur fizikal buah belummatang juga akan diuji.

Selain dari resipi untuk mediatiruan, LKM juga telah menghasilkanteknik pengumpulan dan pemindahantelur UPBK yang efisyen. Teknikpengumpulan telur UPBK yang digunakansebelum ini adalah dengan membiarkankupu-kupu dewasa UPBK betina bertelurdi buah koko yang tergantung di dalambalang plastik. Kemudian, berus yanghalus digunakan untuk memindahkantelur UPBK dari buah koko ke mediatiruan satu persatu.

bersambung ke mukasurat 20


15

Kursus Penggredan Biji KokoCocoa Beans Grading Course

Pendahuluan

Kursus penggredan biji kokokering telah diadakan sebanyak duakali iaitu pada 28 hingga 30 April 2003kepada pegawai Lembaga Koko Malaysia(LKM) dan pada 14 hingga 16 Julai 2003kepada Agensi Penggredan. Tempatkursus adalah di Pusat Penyelidikandan Pembangunan Koko Tawau. Kursusini dijalankan sebagai syarat memenuhiMS ISO 9002 LKM – perkara 2.18 ManualKualiti yang menyatakan keperluanlatihan kepada pegawai-pegawai LKMdan pelanggan-pelanggan yang terlibatdalam pengurusan kualiti.

Ucapan perasmian kursus

Kedua-dua perasmian kursuspenggredan biji koko kering telahdisempurnakan oleh Y. Bhg. Dato’ Dr.Azhar Ismail, Ketua Pengarah LembagaKoko Malaysia. Di antara perkara yangdiketengahkan ketika ucapan perasmianY. Bhg. Dato’ Ketua Pengarah adalah:

• Standard ISO 9000 adalah satu sistempengurusan untuk mencapai kualitidalam sesebuah organisasi. Sistemkualiti adalah cara pihak pengurusansesebuah organisasi merancang,menyusun dan menggembelingkansumber-sumber dan proses-proses dalamorganisasi bagi menghasilkan produkatau perkhidmatan yang menepati kualitiyang ditetapkan. Ini akan melibatkanpewujudan struktur organisasi yangmantap, proses kerja yang kemaskini dansumber yang optimum bagi mencapaimatlamat organisasi.

Introduction

The grading course was conducedtwice from 28 to 30 April 2003 toMalaysian Cocoa Board (MCB) officersand from 14 to 16 July 2003 to GradingAgencies. The venue of the course wasCentre for Cocoa Research andDevelopment, Tawau, Sabah. The coursewas conducted according to MS ISO 9002LKM – article 2.18 Quality Manual thatrequires all MCB officers and clients whoare directly involved in qualitymanagement to be trained.

Course opening speech

The two courses were officiatedby Y. Bhg. Dato’ Dr. Azhar Ismail,Director-General of Malaysian CocoaBoard. Among the things mentioned bythe Director-General during his openingspeech were,

• ISO 9000 standard is a system ofmanagement to achieve quality in anorganization. The quality system is howthe management in an organization plan,arrange and utilize the resources andprocesses in their organization toproduce useful products or services thatachieve a certain specified quality. Thisinvolves the existence of of a stableorganizational structure, work processthat is tidy and up-to-date and optimumresources to achieve the organizationalobjectives.

“Kursus inidijalankansebagai syaratmemenuhi MSISO 9002 LKM– perkara 2.18Manual Kualiti”

Zamri A.G.


• MS ISO 9000 defines the requiredminimum characteristics for qualitysystem management in an organizationand ensures that the services providedfulfill the needs of the clients.

• The Government has made a decisionthat MS ISO 9000 be implemented in allGovernment agencies.

• The implementation of MS ISO 9002 inPublic Services is one of the Governmentefforts to further raise the effectivenessand efficiency of Government agenciesin providing services to clients.Implementation of the standard opensthe opportunity to Government agenciesto improve their quality of services sothat the services provided will beconsistent with the quality level thatis set.

• MCB has formed a committee on MSISO 9000 to determine and implementthis standard in all MCB services.Numerous activities have achieved theMS ISO 9000 standard, and the committeewill examine the suitability of itsimplementation.

• MS ISO 9000 telah menetapkan ciri-ciri minimum yang perlu ada dalamsistem kualiti sesebuah organisasibagi memastikan perkhidmatan yangdiberikan adalah memenuhi kehendakpelanggan organisasi.

• Kerajaan telah membuat keputusansupaya MS ISO 9000 dilaksanakan disemua agensi Kerajaan.

• Pelaksanaan MS ISO 9002 dalamPerkhidmatan Awam merupakan satu lagiusaha Kerajaan untuk terus meningkatkankeberkesanan dan kecekapan agensi-agensi Kerajaan dalam memberikanperkhidmatan kepada pelanggan.Pelaksanaan standard ini membukapeluang kepada agensi Kerajaan untukmenambahbaik kualiti perkhidmatansupaya perkhidmatan yang dihasilkanadalah konsisten tahap kualitisepertimana telah ditetapkan.

• LKM telah menubuhkan satuJawatankuasa MS ISO 9000 untukmengenalpasti dan melaksanakanstandard ini dalam perkhidmatan LKM.Banyak aktiviti yang didapati menepatistandard MS ISO 9000 dan jawatankuasaini akan melihat dengan secara khususbagi melihat kesesuaiannya untukdilaksanakan.

Peserta kursus (Pegawai LKM - 28 hingga 30 April2003) dengan YBhg. Dato’ Dr. Azhar Ismail.Course participants (MCB officers – 28 to 30 April2003) with YBhg. Dato’ Dr. Azhar Ismail.

Peserta kursus (Agensi Penggredan - 14 hingga 16 Julai2003) dengan YBhg. Dato’ Dr. Azhar Ismail.Course participants (Grading Agencies – 14 to 16 July2003) with YBhg. Dato’ Dr. Azhar Ismail.

16


17

• The first activity that was selected andawarded an MS ISO 9002 certificate wasGrading System for Dry Cocoa Beans forexport and licensing for Exporter andGrading Agencies.

Course Objective

The main objective of thecourse was to produce qualified cocoagraders that fulfilled MS ISO 9002requirements – Grading System for DryCocoa Beans for Export.

• To disseminate knowledge to thecocoa industry in Malaysia and theWorld.

• To disseminate knowledgeregarding planting and cocoaquality.

• To provide theory and practicaltraining on grading of dry cocoabeans, and

• To organize examinations forqualified cocoa graders.

Instructors

The instructors were officersfrom Licensing and Quality ControlDivision, Chemistry and TechnologyDivision and Biology Division of MCB.

Papers presented

Among the papers presented were,

• The role of MCB and Licensing andQuality Control Division in the

cocoa industry.• Cocoa graders – role and

responsibility.• Specification and Standard Cocoa

Malaysia.• Grading system of dry cocoa beans

(tests).• Procedure of grading of dry cocoa

beans.

• Aktiviti pertama yang dipilih dantelah pun dianugerahkan persijilan MSISO 9002 ialah Sistem Penggredan BijiKoko Kering Untuk Diekspot danPelesenan Pengekspot dan AgensiPenggredan.

Objektif Kursus

Objektif am kursus ini ialahuntuk melahirkan penggred-penggredkoko yang bertauliah bagi memenuhisyarat MS ISO 9002 – Sistem PenggredanBiji Koko Kering Untuk Dieksport.

• Memberi pengetahuan am industrikoko di Malaysia dan dunia.

• Memberi pengetahuan am mengenaitanaman dan kualiti koko.

• Memberi latihan teori dan praktikalpenggredan biji koko kering; dan

• Mengadakan peperiksaan bagikelayakan penggred-penggred koko.

Tenaga Pengajar

Tenaga pengajar terdiri daripadapegawai-pegawai BahagianPengawalseliaan dan Kawalan Kualiti,Bahagian Kimia dan Teknologi danBahagian Biologi, LKM.

Kertaskerja

Antara kertaskerja yangdiketengahkan:-

• Peranan LKM dan BahagianPengawalseliaan dan KawalanKualiti dalam Industri Koko.

• Penggred Koko - Peranan danTanggungjawab.

• Spesifikasi dan Standard KokoMalaysia.

• Sistem Penggredan Biji Koko Kering(Ujian-ujian).

• Prosedur Penggredan Biji Koko Kering.


18

Closing

The grading of dry cocoa beanswas successfully carried out. This factwas shown by the commitment andcooperation of the management, all theofficers, presenters, traders, processorand grading agencies. The organizerwould like to take this opportunity tothank all the officers who were directlyor indirectly involved in making thiscourse a success.

Penutup

Penganjuran kursus penggredanbiji koko kering telah disempurnakandengan jayanya. Perkara ini telahditunjukkan dengan komitmen dankerjasama pihak pengurusan, semuapegawai, penceramah, pedagang,pemproses dan agensi penggredan. Pihakpenganjur merakamkan setinggipenghargaan dan terima kasih kepadasemua pegawai yang terlibat secaralangsung atau tidak langsung dalammenjayakan kursus tersebut.

continued from page 12 (Experimental Design inCocoa Breeding)

With the proper experimentaldesign, plant breeders can determinewhich progeny or clones he should focusinterest on. Then, statistical analysispermits him to decide what level of riskof failure he is willing to accept.However, the plant breeder needs toremember that by increasing hisacceptable p-value will increases his riskof releasing a poor variety.

sambungan dari mukasurat 12 (RekabentukUjikaji dalam Biakbaka Koko)

Penggunaan rekabentuk ujikajiyang betul boleh membantu pembiakbakatumbuhan menentukan progeni atauklon yang diberi tumpuan. Seterusnya,analisis statistik membolehkannyamenentukan tahap risiko kegagalan yangsanggup diterima. Walau bagaimanapun,pembiakbaka tumbuhan perlu ingatbahawa dengan menerima nilai-p yangbesar akan meningkatkan risikomengisytiharkan varieti yang lemah.


Ucapan Perasmian oleh Y. Bhg KetuaPengarah LKM, Dato’ Dr Azhar Ismail.Opening speech of the Director Generalof MCB, Dato’ Dr Azhar Ismail.

Peserta kursus (Agensi Penggredan)14 hingga 16 Julai 2003.Course participants (Grading Agencies)14 to 16 July 2003.

Lawatan ke tempat pemproses kokobasah (Liang Commodities Sdn Bhd.).Visit to wet cocoa beans processor(Liang Commodities Sdn Bhd.).

Peserta sedang memeriksa guni kokoketika sesi latihan amali.Participants examining cocoa gunnysacks during practical.

19

Kitar Haid dan Keinginan Terhadap CoklatMenstrual Cycle and Chocolate Craving

Soal selidik yang dilakukan diAmerika Syarikat, Sepanyol dan Kanadamendapati wanita mempunyai keinginanyang lebih terhadap makanan manisberbanding lelaki yang lebih menggemarimakanan pedas atau berperisa.Wanita di Amerika Syarikat didapatimenginginkan manisan terutamanyasebelum kitar haid bermula. Coklatpula merupakan manisan yang palingdigemari pada masa ini. Kajian di UnitedKingdom, Amerika Syarikat dan Kanadamendapati, separuh dari wanita yangdisoalselidik memilih coklat sebagaimanisan pilihan.

Hubungan antara keinginanterhadap coklat dengan kitaran haidmungkin disebabkan oleh kesan fisiologiseperti keperluan untuk beberapa bahanyang terdapat di dalam coklat sepertimagnesium atau serotonin atau mungkinjuga ia disebabkan oleh bahan di dalamcoklat yang menghasilkan perasaankenikmatan. Namun, terdapat jugapendapat yang menyatakan keinginanterhadap coklat ini cuma berpunca daripersepsi coklat itu sebagai ganjaranistimewa. Pendapat ini diperkukuhkanlagi dengan hasil kajian di mana didapatiapabila coklat diberi dalam bentukkapsul keinginan terhadap coklattersebut tidak dipenuhi. Satu kajian lainyang membandingkan keinginan coklatpelajar-pelajar wanita di Sepanyol danAmerika Syarikat mendapati keinginan inilebih disebabkan oleh budaya berbandingdengan keperluan fisiologi. Kajianmendapati bilangan pelajar-pelajar diSepanyol yang menginginkan coklatsebelum kitar haid bermula cuma4% berbanding majoriti pelajar-pelajardi Amerika.

A survey conducted in the UnitedStates, Spain and Canada found thatwomen have a stronger craving for sweetfood compared to men who preferssavory food. Women in the United Statesalso crave sweets especially before theirmenstrual cycle starts. Chocolate is thesweet craved the most during thisperiod. In a study conducted in theUnited Kingdom, United States andCanada, half of the women interviewedchose chocolate as the preferred sweet.

The relationship betweenchocolate craving and menstrual cyclemay be influenced by physiologicaleffects such as the requirement for somecompounds contained in chocolate, forexample magnesium and serotonin, ormay be due to compounds in chocolatethat produce a pleasurable feeling. Onthe other hand, there are opinions thatthe craving for chocolate is due to theperception of chocolate as specialreward. This opinion is supported byresearch that found that when chocolateis given in a capsule form the cravingfor chocolate was not fulfilled. Anotherstudy that compared the chocolatecraving of female students in the Spainand United States found that this cravingis influenced more by culture thanby physiology requirements. The studyfound that only 4% of female Spanishstudents craved for chocolate comparedto a majority of United States femalestudents before their menstrual cycle.

“Wanita diAmerikaSyarikatdidapatimenginginkanmanisanterutamanyasebelum kitarhaid bermula... ”

S. Suzannah dan H. Asimah


20

Buah koko dibalut dengankertas tisu. Anak panahmenunjukkan seranggaUPBK dewasa.Cocoa pod covered withtissue paper. Arrowindicates CPB moth.

Telur UPBK (anak panah)di atas kertas tisu.CPB eggs (arrows) ontop of tissue paper.

Kertas tisu bersama telurUPBK dipindahkan kemedia tiruan.Tissue paper pieces withCPB eggs are transferredto artificial diet.

Telur UPBK dan kertas tisudi atas media tiruan.CPB egg with tissue paperon top of artificial diet.

This culture not only influenceswhat we want to eat but also when wewant to eat a certain food. Therefore,in order to increase chocolateconsumption by Malaysians, we shoulddevelop a culture where chocolate isenjoyed by everyone.

Source: Zellner, D. A., Carriga-Triollo A., CentenoS. and Wadsworth E. (2004) Chocolate carvingand the menstrual cycle. Apetite 24, 119-121

Budaya ini bukan sahajamempengaruhi apa yang kita ingin makantetapi bila kita hendak makan sesuatumakanan tersebut. Oleh yang demikianuntuk meningkatkan keinginan rakyatMalaysia terhadap coklat kita perlulahmewujudkan budaya untuk menikmaticoklat ini agar dimasa hadapan ia akanmenjadi sesuatu yang semulajadi.

Sumber: Zellner, D. A., Carriga-Triollo A., CentenoS. and Wadsworth E. (2004) Chocolate carvingand the menstrual cycle. Apetite 24, 119-121

continued from page 14 (Cocoa Pod Borer ArtificialDiet)

We modified this technique byallowing female moths to oviposit oncocoa pods covered with tissue paper.The tissue paper with eggs is peeled fromthe pod and cut into small pieces, whichare then sterilized with formalin. Thetissue pieces with eggs are subsequentlywashed with sterile water, and allowedto dry before transfer to artificial diets.Using this technique a person cantransfer up to a hundred CPB eggs perday into media.

sambungan dari mukasurat 14 (Media TiruanUlat Pengorek Buah Koko)

LKM telah mengubah teknik inidengan membenarkan UPBK betinabertelur di atas kertas tisu yangmembalut buah koko. Kertas tisubersama telur ditanggalkan dari buahkoko, digunting menjadi cebisan kecil dandisterilkan dengan formalin. Cebisankertas tisu bersama telur kemudian dibasuh dengan air steril dan dibiarkankering sebelum dipindahkan ke mediatiruan. Dengan menggunakan teknik ini,seseorang boleh memindahkan telurUPBK ke media tiruan sehingga seratusbiji sehari.


21

Kasran, R., Alias, A. D. and Furtek, D.B.(2004). Molecular Fingerprinting ofCocoa Clones. MCB Commercializationof R& D Seminar 2004, 13rd April 2004,Putrajaya Marriot.

Lamin, K., Francis, A. and Jaafar, H.(2004). Methods used for clonemultiplication at farmers level. Paperpresented at the Workshop onGermplasm Improvement ThroughGlobal and Participatory Approaches,28th March – 3rd April 2004, ReadingUniversity, London.

Saripah, B and Azhar, I. (2003).Penggunaan Semut Hitam KokoDolichoderus Thoracicus Smith SebagaiAgen Untuk Pengawalan Ulat PengorekBuah Koko Conopomorpha CramerellaSnellen. Proceeding of the ‘BengkelPerlindungan Tanaman Koko 2003’,Sabah, pp: 17-30.

Suzannah, S. and Fisal, A. (2004).Physical and Chemical Characteristicsof Malaysian Cocoa Butter and Powder.Paper presented at Malaysian CocoaTrade and Technical AwarenessProgramme 2004, 22nd May 2004,Renaissance Hotel, Kuala Lumpur.

Tan, C.L. (2003). DevelopmentalAnatomy and Ultrastructutal of SomaticEmbryos in Theobroma cacao L. Posterpresentation at the 14th InternationalCocoa Research Conference, 13-17th

Oct. 2003, Accra, Ghana.

Wan Aidah, W.I. (2004). Cempedak AgarChocolate (MCB Tech 017). MCBCommercialization of R& D Seminar2004. 13rd April 2004,Putrajaya Marriot.

Ahmad Kamil, M.J., Lamin, K., Sapiyah,S., Lee, M.T., Shari Fuddin., S., Albert.,L.S.C., Francis, A. and Bong,C.L. (2004). Management of vascularstreak dieback disease in Malaysia:Evaluation of resistance to VSD,methods, problems and selection.Paper presented in the Workshop onCocoa Germplasm Evaluation andImprovement Through Global andParticipatory Approaches,28th March – 3rd April 2004, ReadingUniversity, London.

Fisal, A. and Rosinah, R. (2004). CocoaShell as Source of Dietary Fiber (MCBTech 019). MCB Commercialization ofR& D Seminar 2004. 13rd April 2004,Putrajaya Marriot.

Furtek, D.B., Kasran, R., Tan, C.L.,Johnsiul, L., Mohammed, A., Mohd.Yusof, M., Khairul Bariah, Lamin, K.and Lee, M.T. (2003). BiotechnologyResearch by the Malaysian CocoaBoard. Poster presentation at the 14th

International Cocoa ResearchConference, 13-17th Oct. 2003,Accra, Ghana.

Hassan, M.R. (2004). Instant CocoaBeverage with Skimmed Milk Powder(MCB Tech 014). MCBCommercialization of R& D Seminar2004, 13rd April 2004,Putrajaya Marriot.

Hii, C.L. (2004). Post harvest treatmentfor flavour quality enhancement inMalaysian cocoa bean. Paper presentedat Malaysian Cocoa Trade and TechnicalAwareness Programme 2004, 22nd May2004, Renaissance Hotel, Kuala Lumpur.

Johnsiul, L. and Lamin, K. (2004).Cocoa Genetic Linkage Map. MCBCommercialization of R& D Seminar2004. 13rd April 2004,Putrajaya Marriot.

PenerbitanTerkiniRecentPublications


22

Perhimpunan ASEAN Cocoa Club(ACC) yang ketujuh akan diadakanpada 29 Julai 2004 di Berjaya TimesSquare Hotel dan Convention Center,Kuala Lumpur. Perhimpunan iniadalah untuk mengkaji semula pelankerja 1999 – 2004 dan merangkapelan kerja yang baru. ACC iniadalah skema promosi bersamaproduk pertanian dan perhutanan dirantau ASEAN.

The seventh ASEAN Cocoa Club(ACC) meeting will be held on the29 July 2004 at Berjaya TimesSquare Hotel dan ConventionCenter, Kuala Lumpur. The mainagenda of the meeting is to reviewthe workplan for years 1999 – 2004and to formulate a new workplan.ACC is a joint scheme to promoteagricultural and forestry productsin the ASEAN region.

Hari Bertemu Pelanggan 2004 diLembaga Koko Malaysia telahditetapkan pada tarikh berikut : 16Januari, 13 Februari, 19 Mac, 16April, 14 Mei, 18 Jun, 16 Julai, 13Ogos, 17 September, 15 Oktober, 19November dan 17 Disember. Waktudari jam 9.00 hingga 11.30 pagi dan3.00 hingga 4.00 petang.

The Client Meeting Day 2004 atMalaysian Cocoa Board (MCB) willbe on the following dates : 16January, 13 February, 19 March, 16April, 14 May, 18 June, 16 July, 13August, 17 September, 15 October,19 November dan 17 December. Thetime is from 9.00 until 11.30a.m.and 3.00 until 4.00 p.m.

PerlantikanComings

PerpisahanGoings

Peristiwaakan datangComingevents

• Cik Diana @ Victoria Nasun telah dilantik sebagai Pembantu Tadbir(Kesetiausahaan) di Bahagian Direktorat, Ibu Pejabat LKM.

• Cik Hasnita Jaafar telah dilantik sebagai Pustakawan dan melapor diri di LKM,Bangi, Selangor.

• Ms. Diana @ Victoria Nasun was appointed as Administrative Assistant at theDirectorate Division, MCB headquarter

• Ms. Hasnita Jaafar was appointed as Librarian and based at MCB, Bangi, Selangor.

• Pihak Jawatankuasa Penerbitan LKM ingin mengambil kesempatan untukmengucapkan Selamat Bersara dan Selamat Maju Jaya kepada Bi Jainal, MatSaad Lokman, Lee Fui Len @ Joky Lee, Affandi Husain, Janes Kansirong,Muhamad Fabli Abd Hamid, Sahak Siji dan Naisah Ujin. Jasa merekadikenang dan terus kekal abadi di LKM.

• The MCB Publication Committee like to take this opportunity to wish happyretirement and all the best in their future undertakings to Bi Jainal, MatSaad Lokman, Lee Fui Len @ Joky Lee, Affandi Husain, Janes Kansirong,Muhamad Fabli Abd Hamid, Sahak Siji, and Naisah Ujin. Their contributionsto MCB will always be remembered.


Malaysian International Cocoa Fair2005 (MICF) telah ditunda ke tarikh18-19 Julai 2005.

Malaysian International Cocoa Fair2005 (MICF) has been postponed to18-19 July 2005.

Peperiksaan Tahap Kompetensi (PTK)Lembaga Koko Malaysia telahditetapkan pada 5 - 7 Oktober 2004.Pegawai-pegawai LKM di KotaKinabalu dan sekitar akanmengambil peperiksaan di BilikSerbaguna, Tingkat 3, WismaSEDCO, Kota Kinabalu, Sabah.

The Malaysian Cocoa BoardCompetency Level Examination willbe held from the 5 - 7 October,2004. MCB officers based in KotaKinabalu and its vicinity will sit fortheir examination at BilikSerbaguna, Tingkat 3, WismaSEDCO, Kota Kinabalu, Sabah.

Pusat Penyelidikan BioteknologiKoko (PPBK), LKM, Inanam akanmenganjurkan bengkel ‘DNAFingerprinting and Mapping ‘ pada 6– 10 Disember, 2004 di PPBK,Inanam, Kota Kinabalu, Sabah.Untuk pendaftaran, sila E-mail Pn.Lea Johnsiul ([email protected])

The Centre for Cocoa BiotechnologyResearch, MCB, Inanam willorganise a workshop on ‘DNAFingerprinting and Mapping’ on the6 – 10 December, 2004 at the samevenue. For registration, please e-mail Ms. Lea Johnsiul([email protected])

Peristiwaakan datangComingevents

MALAYSIA COCOA

Editorial:Penasihat (Adviser)Dato’ Dr. Azhar Ismail

Ketua Penyunting (Chief Editor)Dr. Hj. Rosmin Kasran

Naib Ketua Penyunting(Vice Chief Editor)Dr. Lee Choon Hui

Setiausaha (Secretary)Dr. Tan Chia Lock

Ahli Jawatankuasa(Committee Members)Dr. Douglas Bruce FurtekDatin Norhaini UdinHj. Omar Hj. TompangAlias AwangDenamany a/l GangadaranHii Ching LikRamle KasinSuzannah Sharif

23


LEMBAGA KOKO MALAYSIATingkat 5 & 6, Wisma SEDCO, Lorong Plaza Wawasan, Off Coastal Highway

Beg Berkunci 211, 88999 Kota Kinabalu, Sabah, Malaysia.Tel: 088 - 255 320 / 252 572 Fax: 088 - 239 575 / 253 037

Laman Web: http://www.koko.gov.myPertanyaan: [email protected]

for pdf.pmd - Lembaga Koko Malaysia

Documents

Transcript of for pdf.pmd - Lembaga Koko Malaysia