Wykład monograficzny IV, GP -UAM, rok akademicki 2013/2014

DOBRO WSPÓLNE W GOSPODARCE PRZESTRZENNEJ

Wykład monograficzny IV, GP -UAM, rok akademicki 2013/2014

www.igsegp.amu.edu.pl

mgr Krzysztof Rosenkiewicz, KRos@amu.edu.Pl , http://confashion.academia.edu/KrzysztofRosenkiewic z

Powody (braku) zaufania w społecze ństwie

• Późne zniesienie pańszczyzny (między 1811 a 1864 r. w zaleŜności od zaboru) i to w warunkach zaborów spowodowało przetrwanie antagonizmów między chłopami a „panami” (właścicielami ziemskimi) aŜ po wiek XX. (nawet do II wojny światowej).do II wojny światowej).

• Poza zab. ros. zlikwidowano serwituty (np. wspólne pastwiska, moŜliwość wyrębu drewna) – nastąpiło nasilenie grodzenia, „gorączka drewna” / w zaborze rosyjskim –niejasne prawo – nasilenie sporów o serwituty – zjawisko niekończących się sporów (za Bukraba - Rylska I., 2008).

Powody (braku) zaufania w społecze ństwie - 2

• W warunkach zaborów rosyjskiego i austriackiego chłopi najczęściej byli pozbawieni edukacji i Ŝyli w biedzie –wykształcenie Polaków traktowano jako zagroŜenie, protekcjonizm gospodarczy utrudniał wolnorynkową gospodarkę. Chłopi byli wykorzystywani do rozgrywek z „bogaczami”. Pod koniec XIX w. poprawiła się koniunktura z „bogaczami”. Pod koniec XIX w. poprawiła się koniunktura w Rosji, a w Galicji rozwinęła edukacja.

• W zaborze pruskim – powszechność szkół, surowe, ale sprawiedliwie przestrzegane prawo, warunki do konkurencji i dostęp do nowoczesnych środków popychały do rozwoju i współpracy W wyniku rozwiniętej korupcji w Rosji i biedy w Galicji rozwinął się, a w II RP rozpowszechnił po kraju stereotyp „bogacza –krętacza.”

Zaufanie społeczne współcze śnie

• Potem była PRL, kiedy to ideologicznie piętnowano przedsiębiorczość i własność, i z podejrzliwością traktowano prywatną inicjatywę.

• Zawirowania transformacji i niejednoznaczność obecnych warunków i przepisów powodują trwałość tych obrazów.

• Medialny model człowieka sukcesu z lat 90. XX w. („Kiler”)• „Fura, skóra i komóra” – spryt, konieczność pilnowania

interesu, w czasie wolnym – samochód z przyciemnianymi szybami i odpoczynek w domu pod miastem, szczelnie odgrodzonym od otoczenia.

Chciał(a)by ś z nimi konsultowa ć?I wszystko jasne… (za www.stoplatka.pl – Kiler)

Tradycje współpracy

• Tradycja jednoczesnej współpracy i rywalizacji w małych społecznościach (Matczak 2004 nn / Bukraba – Rylska 2008):– Rolnicy uŜytkowali te same zasoby (łąki, woda), mieli tych

samych odbiorców, ale pomoc przy Ŝniwach była normą,samych odbiorców, ale pomoc przy Ŝniwach była normą,– „tłoka” – wspólna praca (zobowiązanie wynikające z norm

w społeczności) – budowa dróg, kopanie studni,– Tradycje wspólnego budowania domów, ale do budowy

drogi potrzebny był lider.

• Tradycje dbania o wspólne dobro – straŜe poŜarne, „majenie” kapliczek, sprzątanie kościoła

Współpraca s ąsiedzka i samoorganizacja społeczna współcze śnie

• Lata 80./90. XX w. – komitety lokalne (potem obywatelskie) wokół spraw społecznych („gospodarka niedoboru):– komitety telefonizacyjne, na rzecz budowy dróg, szkół

i ochrony środowiska:– ochrona zabytków Krakowa, – pierwsze organizacje ekologiczne (przeciw elektroniom

atomowym - „Klempicz stop” – powstrzymanie budowy na etapie lokalizacji, przeciw zbiornikom wodnym – Nidzica / Czorsztyn (bardzo się przydał podczas powodzi w 1997 r…)

• …..

Wiosenne roztopy…

Brak lub zaniedbanie melioracji jako powszechny niedobór dobra wspólnego

Zaufanie społeczne dzi ś - 2

• Ten obraz się zmienia, ale powoli…• Jest to widoczne np. w obszarach podmiejskich, gdzie nie

układa się współpraca między „starymi” a „nowymi” mieszkańcami wsi (mimo coraz bardziej zbliŜonego poziomu Ŝycia, wyposaŜenia mieszkań).Ŝycia, wyposaŜenia mieszkań).

• Powszechność grodzenia posesji moŜe być wynikiem pragnienia odseparowania się od innych i ochrony prywatności = spokoju, bezpieczeństwa, wypoczynku (a nie obrony przed agresją, zagroŜeniem czy nawet złodziejami).

Współpraca s ąsiedzka i samoorganizacja społeczna współcze śnie - 2

• Mimo zmian ustrojowych po 1989 r. sprawy pozostały aktualne:

• „luka inwestycyjna” – niedobory infrastruktury technicznej (zwł. dróg, wodociągów, kanalizacji, telefonii przewodowej, rzadziej gaz) i społecznej (przedszkoli, świetlic), degradacja rzadziej gaz) i społecznej (przedszkoli, świetlic), degradacja istniejącej substancji

• Orientacja promodernizacyjna……• Dodatkowo pojawił się ruch na rzecz restytucji tradycji

lokalnych i lokalnego dziedzictwa, takŜe niepolskiego („małe ojczyzny”, portale historyczne, akcje porządkowania cmentarzy, parków, ewidencji dziedzictwa kulturowego i zabytków – „Polska dolina Loary”)

Współpraca s ąsiedzka i samoorganizacja społeczna dzi ś

• Ruchy miejskie i organizacje wiejskie – problem rozdźwięku orientacji

• W Poznaniu: upodmiotowienie rad osiedli w 2011 r. (zwiększony udział w budŜecie, system grantów, obligatoryjne konsultowanie planów miejscowych) – niestety konsultowanie planów miejscowych) – niestety zainteresowanie społeczne tymi gremiami – niewielkie (dlaczego?) – wybory 2011 – frekwencja około 9%,

• Społeczeństwo obywatelskie – kontroluje instytucje władzy ….

Specyfika społecze ństwa polskiego

• Uwarunkowania społeczne:– Ziemia podstawą bytu –

przepłacanie za ziemię (Bukraba – Rylska I., 2008, 163),

– Nadwartościowanie prawa własności i zasad wolnego rynku własności i zasad wolnego rynku - niekiedy osiągająca przeciwne ekstremum (mpzp przeciw roszczeniom),

– nadawanie nadrzędnego znaczenia prawu własności -niedostatek myślenia w kategoriach dobra wspólnego,

– Niski wskaźnik ogólny zaufania społecznego:

• 12% - kilkakrotnie mniej niŜ średnia „starej” UE (CBOS, 2012 r.).

Specyfika społecze ństwa polskiego - 2

• Spuścizna paradygmatu „modernizacji fordowskiej:”

– ogólne braki infrastrukturalne miast i „luka remontowa” –mieszkańcy często wykazują aspiracje promodernizyjne (budowa dróg), inaczej niŜ członkowie ruchów miejskich,członkowie ruchów miejskich,

– władze widzą często panaceum na problemy miasta (jego społeczności) w wielkiej imprezie – igrzyskach a nie w długotrwałym budowaniu kapitału społecznego i kulturowego w oparciu o związki z miastem (por. Rewers, 2010),

– oparcie rozwoju miast na redystrybucji środków unijnych zamiast na rozwoju potencjałów endogenicznych (por. Billert 2012b).

Aktywno ść społeczna

• Poziom aktywności obywatelskiej rośnie bardzo wolno (32% Polaków działa „gdziekolwiek”, 39% zaangaŜowanych „obywatelsko” – CBOS, 2011), najczęściej:– Kadra kierownicza, specjaliści,– Osoby dobrze sytuowane,– Osoby dobrze sytuowane,– Mieszkańcy największych miast– Osoby zaangaŜowane religijnie (bo brano pod uwagę teŜ

organizacje kościelne – stanowią największy udział).

Gotowo ść do współpracyocena władz lokalnych

• W sens współpracy wierzy 4/5 Polaków (badania CBOS 2012).• Przekonanie to rośnie wraz z wykształceniem.• 61% ankietowanych stawiało na solidarność międzyludzką, 31% na

indywidualizm i własną zapobiegliwość.• MoŜliwość współdecydowania w sprawach lokalnych jest waŜna dla • MoŜliwość współdecydowania w sprawach lokalnych jest waŜna dla

59% respondentów, dla 36% - nie.• 72% uwaŜa, Ŝe działając wspólnie z innymi moŜe pomóc

potrzebującym lub rozwiązać niektóre problemy swojego środowiska lub miejscowości (19% - przeciwnie).

• Gotowość do współpracy na rzecz środowiska Ŝycia, na rzecz dobra wspólnego wyraŜało 47%.

• 58% zachowywało dystans do sąsiadów.

Gotowo ść do współpracyocena władz lokalnych - 2

• Jednak tylko 36% chciałoby pomóc komuś zostać radnym lub posłem.

• Największe problemy lokalne – sytuacja na rynku pracy (50% wskazań) i zły stan dróg (49%) (CBOS 2010).

• 69% było zadowolonych z pracy władz gmin w kadencji 2006.• Frekwencja w wyborach lokalnych rzadko przekracza 50% • Frekwencja w wyborach lokalnych rzadko przekracza 50%

(głównie w największych miastach…).

Polacy o architekturze i zagospodarowaniu przestrzennym

• 82% Polaków interesuje się wyglądem przestrzeni publicznej (=ładem estetycznym) (CBOS, „Polacy o architekturze”, 2010).

• 89% cieszy się z nowych budynków, choć 36% uwaŜa, Ŝe „kłują w oczy”.

• Jednolity, spójny styl zabudowy jest waŜny dla 49% (37% w 2005 r.).• Zmiany wyglądu miejscowości w latach 2006-2010 pozytywnie • Zmiany wyglądu miejscowości w latach 2006-2010 pozytywnie

oceniało 74% pytanych.• 82% pozytywnie ocenia architekturę swojej miejscowości (25%

zdecydowanie) (przy czym jest to ocena generalna); wygląd swojego budynku pozytywnie ocenia 51% (w 2005 r. 44%).

• Wygląd najbliŜszego otoczenia akceptuje 51%; 26% nie.• 51% podobają się budynki uŜyteczności publicznej, 19% nie.• Oceny te stopniowo się poprawiają.• Jednak w zestawieniu z innymi (koszty, bezpieczeństwo), aspekty

estetyczne (i współdecydowanie) są najmniej waŜne. Taki etap…

Polacy o architekturze i zagospodarowaniu przestrzennym - 2

• RóŜne grupy róŜnie waloryzują róŜne aspekty. Przykładowo obecność w pobliŜu szkoły czy przedszkola najczęściej podnoszą osoby w wieku 25-44 lata, gospodynie domowe, osoby o najmniejszych dochodach…

• …a dobra komunikacja to potrzeba przede wszystkim • …a dobra komunikacja to potrzeba przede wszystkim uczniów, studentów, mieszkańców największych miast, osób najlepiej zarabiających. Trzeba umieć się porozumieć.

Poznań - JeŜyce

Polacy o potrzebie standardów w architekturze i urbanistyce

• „W PRL kaŜdy budował jak mógł i z czego mógł. Estetyka była na dalszym miejscu”. Czy coś się zmieniło? Nieco…

Polacy o potrzebie standardów w architekturze i urbanistyce - 2

• Nastawienie „pro-indywidualistyczne” przejawiały najczęściej osoby w wieku 18-24 lata, rolnicy, robotnicy, pracownicy niŜszego szczebla. „Pro-regulacyjne” – mieszkańcy największych miast, osoby z wyŜszym wykształceniem, z największymi dochodami, kadra kierownicza i …zwolennicy prawicy.

• Badania własne KR: postawy „pro-indywidualistyczne” dominują w małych miastach i na wsi, a terytorialnie – w b. zaborze rosyjskim (takŜe w Warszawie), a zwł. w austriackim. „Pro-regulacyjne” -– w b. zaborze pruskim (por. Wykład II, slajdy 42-43).

Kto powinien odpowiada ć za estetyk ę przestrzeni w Polsce?

Polacy o potrzebie standardów w architekturze i urbanistyce - 3

• A jak z detalami?

To jednak wciąŜ ład estetyczny…

Polacy o potrzebie standardów w architekturze i urbanistyce - 4

• Nastawienie konserwatorskie rośnie:

Najczęściej przejawiają je ludzie młodzi – uczniowie i studenci, oraz mieszkańcy starej zabudowy.

Polacy o potrzebie standardów w architekturze i urbanistyce - 5

Świadomo ść prawna badanych:• 39% było przekonanych, Ŝe prawo reguluje techniczne aspekty

budowy budynków, 41% o tym przypuszczało.• Potrzebę istnienia tego typu uregulowań popierało >90%

(56% zdecydowanie).(56% zdecydowanie).• Przekonanie o istnieniu unormowań dotyczących estetyki wyraŜało

19%, przypuszczenie – 42%. Częściej byli to męŜczyźni, osoby z wyŜszym wykształceniem, w wieku 25 – 44 lata. Zaprzeczało –24%.

• O potrzebie takich przepisów mówiło 86%, 46% zdecydowanie. Kto – jak wyŜej (i męŜczyźni, i kobiety).

Gospodarka przestrzenna – relacje oddziaływania na otoczenie

studium

uwarunkowańnie narusza

Aspekty: funkcjonalne,

społeczno – gospodarcze,

zbiór instrumentów

wykonawczych, kontrolisystem

przepisów ład przestrzenny

partycypacja/ kontrola i nadzór

dyskusje, skargi /

kontrola legalnanie narusza

wiąże ustaleń

plany miejscowe

decyzje o warunkach

zabudowy

i zagospodarowania

terenu

scalanie, podziały działek

opłaty planistyczne

zachęty podatkowe,

społeczno – gospodarcze,

środowiskowe, kulturowe

(brak bądź występowanie

konfliktów grup i funkcji)

oraz kompozycyjno –

estetyczne (rzutujące na

atrakcyjność terenu

-osiedleńczą,

- inwestycyjną,

- wypoczynkową etc.)

Dobro wspólne w prawie polskim

Konstytucja RP• Art. 1. Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich

obywateli.• Art. 82. Obowiązkiem obywatela polskiego jest wierność

Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne (1. artykuł w rozdziale „Obowiązki ).(1. artykuł w rozdziale „Obowiązki ).

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 594) (dalej u.s.g.)

• ogół mieszkańców gminy tworzy „z mocy prawa wspólnotę samorządową”,

• gmina jako lokalny TSS – przedmiot GP, a społeczność gminy – to podmiot GP (Parysek J., 2006) - postulat: ujmowanie systemu gminy jako całości, nawet gdy plan dla części,

• ustawowa odpowiedzialność organów gminy za sprawy ładu przestrzennego (art. 7 ust. 1 pkt. 1, art. 18 ust. 2 pkt. 5 u.s.g.).

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym - ogólnie

• ustawa z dn. 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniuprzestrzennym (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 647 ze zm.) (dalej: u.p.z.p.)- wzorowana na prawodawstwie zachodnioeuropejskim,

• wskazane zasady naczelne - ład przestrzenny i zrównowaŜonyrozwój (art. 1 ust. 1 u.p.z.p.),rozwój (art. 1 ust. 1 u.p.z.p.),

• zrównowaŜony rozwój - umocowany w Konstytucji RzeczypospolitejPolskiej (art. 5), lecz ten sposób wyliczenia zasad, stosownie dosystematycznej wykładni prawa wskazuje na ich równą waŜność,

• ww. zasady jako ”dyrektywy interpretacyjne przy realizacji przepisówu.p.z.p. oraz przy kontroli aktów planistycznych” (Bąkowski, 2004),

• w ustawowej definicji ładu przestrzennego (art. 2 ust. 1 u.p.z.p.)aspekt funkcjonalny wymieniony jako pierwszy.

• Wracamy do aspektu funkcjonalnego.

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – ogólnie - 2

• decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenumają mieć z załoŜenia charakter wyjątkowy,

• decyzje o warunkach zabudowy stanowią o moŜliwościkontynuacji zabudowy w sąsiedztwie terenów zabudowanych(art. 61 u.p.z.p. z wyjątkami – ust. 2-4),(art. 61 u.p.z.p. z wyjątkami – ust. 2-4),

• tylko plan miejscowy moŜe zapewnić – przez zapewnienieudziału społeczeństwa, szerszy zakres uzgodnień oraznadzór wojewody - wywaŜenie potrzeb wszystkich stron,

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – praktyka

Okoliczności szczególne:• wyjątkowa rola prawa własności:Przepis art. 6 ust. 2 u.p.z.p. (mający w załoŜeniu stanowić

o podstawowej roli planów miejscowych): „KaŜdy ma prawo,w granicach określonych ustawą, do:w granicach określonych ustawą, do:

zagospodarowania terenu, do którego ma tytuł prawny, zgodniez warunkami ustalonymi w miejscowym planie zagospodarowaniaprzestrzennego albo decyzji o warunkach zabudowyi zagospodarowania terenu, jeŜeli nie narusza to chronionegoprawem interesu publicznego oraz osób trzecich”

• zapis ten niebezpiecznie stawia na równi plany miejscowe i decyzjew sprawach indywidualnych.

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – praktyka - 2

• decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu bywają uwaŜane za substytuty miejscowych planów w sytuacji ich niedoboru po uniewaŜnieniu (abolicji) wcześniejszych planów przez ustawę o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 r.

• z tego powodu – domniemanie praw do roszczeń z art. 36 i 37 • z tego powodu – domniemanie praw do roszczeń z art. 36 i 37 u.p.z.p. stosowane równieŜ przy wydawaniu warunków zabudowy (praktyka chroni niezrealizowany, hipotetyczny stan własności).

• domniemanie prawa do zabudowy.Rozpowszechnione traktowanie pojmowanie art. 6 ust. 2: kaŜdy ma prawo do objęcia nieruchomości planem lub decyzjąo warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeŜeli niezakazują tego przepisy ustaw.

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – praktyka - 3

• Uznanie za praktyczną zasadę powszechnego prawo do zabudowy(obwarowanego jedynie ograniczeniami ustawowymi) prowadzi do:

• deprecjacji znaczenia studiów uwarunkowań i kierunkówzagospodarowania przestrzennego (częste są lokalizacje zupełniesprzeczne z postanowieniami studiów) i powoduje, Ŝe:

• odmowa prawa do zabudowy nieruchomości, która cechy fizyczne• odmowa prawa do zabudowy nieruchomości, która cechy fizycznespełniałyby warunki działki budowlanej jest traktowana jako zamachna istotę prawa własności,

• rozpowszechnione, błędne sformułowanie „brak planu miejscowegoto brak ograniczeń planistycznych w inwestowaniu” (por.Niewiadomski 2003, s. 127), - nadmierne akcentowanie potrzeby –źle pojmowanej – „swobody inwestycyjnej”.

Zegar rozwoju (nie)zrównowa Ŝonego

Interes

publicznyPrawo

własności

Dobro wspólne w przepisach bran Ŝowych

• Ustawa (u.p.z.p.) nie zawiera pojęcia dobra wspólnego,• zawiera natomiast wyjaśnienie pojęcia „interesu publicznego” (art. 2,

pkt. 4), określonego jako „uogólniony cel dąŜeń i działańuwzględniających zobiektywizowane potrzeby ogółu społeczeństwalub lokalnych społeczności, związanych z zagospodarowaniemlub lokalnych społeczności, związanych z zagospodarowaniemprzestrzennym”

• w art. 1 ust. 2 pkt. 9 wskazuje uwzględnienie „potrzeb interesupublicznego” jako jedną z zasad,

• w niezwykle doniosłym art. 6 zabrania naruszania chronionegoprawem interesu publicznego,

• dalej jednak koncepcji tej nie rozwinięto.

Jakie rozwi ązanie?

Wobec braku regulacji ustawowej - przesłanka konstytucyjnawzmocniona ideową podbudową J. Paryska (2006):– w planowaniu przestrzennym naleŜy kierować się dobremPolski, którą współtworzy społeczeństwo („wszyscy obywatele”),a takŜe poszczególnych TSS stanowiących elementya takŜe poszczególnych TSS stanowiących elementy(podsystemy) Rzeczypospolitej.Podsystemy te oddziałują na siebie na róŜnych poziomach

Obszar interwencji I

konieczność pionowej i poziomej integracji planowania, także

w ramach metropolii - suburbanizacja / zjawisko „free-riding” –

negatywne zjawiska obciążają wszystkie jednostki – ale już dziś

można planować jednocześnie i w uzgodnieniu

Ład przestrzenny jako dobro wspólne -powtórzenie

• pojęcie ładu ma charakter subiektywny, jednak istnienie ogólnychnorm społecznych pozwala to uwspólnić (zobiektywizować) (por.Parysek, 2006),

• odpowiedzialność przede wszystkim planistów i administracji jakopodsystemu,

• miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (dalej :• miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (dalej :mpzp) postulowany jako model ładu przestrzennego –pierwsze ństwo planów miejscowych,

Podstawowe cechy przestrzeni:• publiczny charakter• ograniczoność• wartość (pojmowana w kategoriach ceny i subiektywnie)JeŜeli ładu przestrzennego mają doświadczać wszyscy, wówczas staje

się dobrem.

Ład przestrzenny jako dobro wspólne –wst ęp do oceny

Będzie to dobro wspólne wówczas jednak, gdy interes jednostki ustąpiprzed zbiorowym, a ten przed ogólnospołecznym, pojmowanymi(zinternalizowanymi) takŜe jako interes osobisty.Trzeba więc takiej gospodarki przestrzennej, w której ład przestrzennybędzie pojmowany jako wartość, i interes takŜe jednostkowy.będzie pojmowany jako wartość, i interes takŜe jednostkowy.Pojęcie „interesu” na gruncie funkcjonalizmu proponuje się zastąpićpojęciem „potrzeby” – potrzeba ładu.Konflikt to gra interesów o sumie zerowej.Współwystępowanie i przenikanie się potrzeb.Potrzeby da się określić i wyartykułować (niekoniecznie liczbowo)MoŜna określić stopień zaspokojenia p. – i moŜe być częściowy.

Ład obserwowany i ład ukryty

• Ład obserwowany – kojarzony z estetyką• Ład ukryty przejawiają się w sprawności i wskaźnikach działania

TSSprzykłady: zakłócenia w sieciach energetycznych, porównaniegranic zaborów, wpływ na bezpieczeństwo i jakość Ŝycia

Przykładowe instrumenty prawne na rzecz ładu w prawie niemieckim(za Jędraszko A., 2005, 89-90):

• unikanie rozpraszania zabudowy, niezabudowywanie terenów rolnych (z wyjątkami obwarowanymi przepisami) i jednocześnie:

• unikanie niegospodarnych wydatków na drogi, systemy infrastruktury.

Cele szczegółowe gospodarki przestrzennej (cele III rz ędu)

Odniesienie do celów podanych przez Bolesława Malis za (1984 –za Parysek J., 2006):

1. Ochrona człowieka i wytworów jego działalno ści przed wszelką agresją dla zapewnienia osobniczego (biologicznego) rozwoju:– ochrona ludności przed niekorzystnym oddziaływaniem

gospodarki,gospodarki,– ochrona ludności i mienia przed klęskami Ŝywiołowymi i ich

następstwami,– ochrona społeczeństwa przed agresją elementów

patologicznych,– ochrona zdrowia i Ŝycia w miejscu zamieszkania, w pracy,

w drodze oraz podróŜy,– ochrona krajobrazu kulturowego przed zniszczeniem lub

dewastacją.

Cele szczegółowe gospodarki przestrzennej (cele III rz ędu) - 2

2. Tworzenie warunków racjonalnego gospodarowania dla podmiotów gospodarczych:– oszczędne gospodarowanie terenami,– racjonalne gospodarowanie zasobami,– zmniejszenie transportochłonności gospodarki,– zmniejszenie transportochłonności gospodarki,– umiarkowania koncentracji ludności, podmiotów gospodarczych

i elementów zabudowy,– poprawa dostępności komunikacyjnej głównych ośrodków

miejskich oraz utworzenie sieci powiązań międzyregionalnych.

Cele szczegółowe gospodarki przestrzennej (cele III rz ędu) - 3

3. Osiągnięcie mo Ŝliwie mało zró Ŝnicowanego i wzgl ędnie wyrównanego poziomu warunków bytowych ludno ści na obszarze kraju:– tworzenie warunków dla powstawania nowych miejsc pracy,– zapewnienie dobrych warunków mieszkaniowych,– zapewnienie dobrych warunków mieszkaniowych,– polepszenie zakresu i warunków obsługi ludności,– umoŜliwienie kształtowania osobowości i rozwoju,– tworzenie warunków wypoczynku, uprawiania sportu oraz

korzystania z rozrywki,– tworzenie warunków wzrostu społecznej integracji oraz

komunikacji.

Generalny schemat oceny przestrzeni

• Za: Gorzelak G., 2003 (…) [W:] Biuletyn KPZK PAN, Nr 205, .s. 60).

Dobra praktyka? Os. RóŜany Potok w Poznaniu

Lata 1989 – 1998, proj. Arch. Marian Fikus

Dobra praktyka? Os. Zielone Wzgórza w Murowanej Go ślinie1984 – nadal; Proj. prof. arch. Jerzy Buszkiewicz, prof. arch. Tomasz Durniewicz, Stanisław Sipiński, Eugeniusz Skrzypczak, z zespołem współpracował równieŜ prof. Augustyn Bańka

http://www.zielone-wzgorza.Pl/o-spoldzielni/galeria.html

Przyst. kolejowy

www.geoportal.gov.PL