Czas na zdrowie - Ziko dla zdrowia

48
Czas na zdrowie Kwartalnik cieszących się pełnią życia Ciesz się życiem! 2/2016 (nr 2), ISSN-2084-9036 Egzemplarz bezpłatny Jesień może być... piękna! Obalamy mity! Na temat przeziębienia, cukrzycy, depresji i suplementów diety Oszczędzanie bez wyrzeczeń Małe zmiany, które przyniosą duże korzyści

Transcript of Czas na zdrowie - Ziko dla zdrowia

Czas na zdrowieKwartalnik cieszących się pełnią życiaCiesz się życiem!

2/2016 (nr 2), ISSN-2084-9036Egzemplarz bezpłatny

Jesień może być... piękna!

Obalamy mity!Na temat przeziębienia,cukrzycy, depresjii suplementów diety

Oszczędzaniebez wyrzeczeńMałe zmiany, któreprzyniosą duże korzyści

DOŁĄCZ DO

Zobacz katalog nagród on-line / www.ziko-klub.pl

Wypełnij formularz w punkcie Ziko Dermo i odbierz kartę stałego klienta

Zbieraj punkty na kartę, robiąc zakupy w Ziko Dermo

Punkty wymieniaj na nagrody

Krok 1

Krok 3

Krok 2

Drodzy Czytelnicy!

J est mi niezmiernie miło zaprosić Pań-stwa do lektury drugiego numeru Cza-

su Na Zdrowie. Zaczęła się jesień, a później ani się obejrzymy, przyjdzie zima, czyli czas przeziębień, spadku energii, a z drugiej strony wielu świąt, do których chcemy się jak naj-lepiej przygotować. To dla nas wszystkich bardzo ważny okres niezależnie od tego, czy spędzamy go sami, czy otoczeni gronem najbliższych i przyjaciół. Niestety to właśnie jesienią wpadamy w nostalgiczny nastrój związany z przemijaniem, dodatkowo podkre-ślanym przez żółknące i opadające z drzew liście. Dlatego też przygotowaliśmy kilka po-rad, które pomogą zarówno w walce z przy-gnębieniem, jak i w pełni cieszyć się tym, co oferuje nam przyroda. Wspomniane wcześniej święta wiążą się z ko-lei z dużymi kosztami. Może warto przyjrzeć się naszym codziennym wydatkom i ograni-czyć je w taki sposób, aby zmiany nie były dla nas dotkliwe? Oszczędności z pewnością okażą się przydatne! Mam głęboką nadzieję, że tegoroczna je-sień będzie dla wszystkich z Państwa pełna pozytywnych wrażeń i pozbawiona nieprzy-jemnych dolegliwości chorobowych. Porady naszych ekspertów, którzy w tym numerze rozprawiają się z mitami zdrowotnymi, po-winny okazać się pomocne.

Z pozdrowieniami,Michał Pstrucha, redaktor prowadzący

W pracach nad tym numerem zaangażowani byli m.in.:

Dr n. farm. Grażyna Świerczek-Zię-

ba – ekspert działu zdrowie. Absol-

wentka Wydziału Farmaceutyczne-

go na kierunku farmacja apteczna

Śląskiej Akademii Medycznej w Ka-

towicach, gdzie w 2006 r. obroniła doktorat. Od 2009 r.

pracuje jako asystent nauczyciela akademickiego na

Wydziale Ochrony Środowiska Śląskiej Wyższej Szkoły

Medycznej w Katowicach, a od 2013 r. prowadzi wy-

kłady na punkty miękkie dla farmaceutów w ramach

Akademii Farmaceuty. Od ponad 20 lat wykorzystu-

je swoją wiedzę w praktyce, pracując przez ten czas

w wielu aptekach – obecnie w ZIKO Aptece w Dąbro-

wie Górniczej.

Katarzyna Matuszewska-Godzik

– z wykształcenia kosmetolog

i instruktor higieny. Pracuje jako

dermokonsultantka w ZIKO Der-

mo w Krakowie. Autorka wielu

artykułów na temat pielęgnacji skóry. Interesuje się

medycyną, kuchnią, podróżami i sztuką.

Natalia Pokorna – ekspert działu

dieta. Dietetyk kliniczny i sporto-

wy zarówno z wykształcenia, jak

i pasji. Posiada Certyfikat Jakości

serwisu Znany Lekarz, zdobyła też

tytuł „Lekarza Przyjaznego Pacjentowi”. Interesuje się

tematyką racjonalnego żywienia i aktywnego trybu

życia oraz wpływem żywności na reakcje hormonalne.

Autorka strony na Facebooku – Dietetyka dla Laika.

Redaktor naczelny: Andrzej SieczkaRedaktor prowadzący: Michał Pstrucha, tel. 501 380 870, [email protected]: Natalia Cygan, Tomasz Dziedzic, Anna Fryda, Łukasz Gąsowski, Anna Sieczka, Bartłomiej SmoleńBiuro reklamy: [email protected]: Media Enterprise Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, 30-716 Kraków, ul. Przewóz 21/D2Projekt graficzny: PromoAgency Sp. z o. o.Zdjęcia: shutterstock.com, arch. UM UniejówWydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść i formę zamieszczonych

ogłoszeń i reklam, a także za błędne stosowanie prezentowanych

w magazynie preparatów.

― s. 14

TEST sprawdź kondycję

swojego układu

nerwowego!

Przeziębienie - fakty i mity

Uniejów - uzdrowisko termalne

w centralnej Polsce

― s. 8

― s. 40

― NA ZDROWIE

Niebezpieczne powikłania

Przeziębienie – fakty i mity

Test na sprawność umysłu

Suplementy diety – fakty i mity

Cukrzyca – fakty i mity

Żyję z astmą – jest całkiem dobrze!

― URODA, PIELĘGNACJA

Po pierwsze… nawilżenie

Nawilżenie bez wody – fakt czy mit?

― DIETA

Dieta dobra na pamięć

Przysmaki dla umysłu – myśl o tym, co jesz!

― EKSPERT RADZI

Jak sobie radzić z jesienno-zimową chandrą?

Jak oszczędzać na co dzień – cz. 1

― ROZMAITOŚCI

Uniejów – uzdrowisko w sercu Polski

Nowe życie starych rzeczy

Chwytaj jesienne chwile!

Sudoku

6

8

14

16

18

20

22

25

30

34

36

38

40

42

44

46

W NUMERZE POLECAMY

SZAMPON PIELĘGNACYJNY DO WŁOSÓWzapobiegający zarażeniu wszami głowowymi

Wyrób Medyczny Oceanic/1/08/2016

• jedyny szampon pielęgnacyjny na rynku, który zapobiega zarażeniu wszami głowowymi

• zawarte w preparacie substancje zapobiegają kolonizacji skóry głowy przez wszy

• mechanizm działania produktu jest oparty na

nie jest szkodliwy dla ludzkich komórek, a ponadto wyklucza oporność pasożytów na składniki preparatu

• unikalny skład szamponu zapewnia kompleksową pielęgnację włosów

• szampon może być stosowany do codziennej pielęgnacji

• szampon może być stosowany już od 3 roku życia

R E K L A M A

Przeziębienie to choroba uciążliwa dla pacjenta, jednak w pierwszej fazie jest niegroźna, przez

co często bywa bagatelizowana i lekceważona. Ta-kie lekkomyślne podejście może doprowadzić nie tylko do nieprzyjemnych, lecz także niebezpiecznych dla zdrowia i życia powikłań. Z powodu obniżonej odporności organizmu w czasie choroby najczęściej dochodzi do różnego rodzaju stanów zapalnych, któ-re potrafią być niezwykle groźne.

Zapalenie krtani

Może mieć różny przebieg w zależności od wieku i ogólnego stanu zdrowia chorującego. Najczęściej pojawia się chrypka, suchy kaszel oraz drapanie i pieczenia gardła. Jeśli infekcja nie jest bakteryjna, można uniknąć antybiotyku. Pomoże wtedy zwykłe oszczędzanie głosu oraz picie dużej ilości płynów o temperaturze pokojowej. Z leków przydadzą się syropy na kaszel oraz, dostępne bez recepty, prze-ciwzapalne preparaty. Dodatkowo wskazane jest robienie inhalacji, w celu nawilżenia, oraz płukanie gardła roztworami z witaminą A i D lub ziołami. Można również stosować nawilżanie aerozolami z mieszanką olejków eterycznych czy też oliwy z oliwek. Jeśli objawy nie ustępują, a dodatkowo pojawiają się duszności, trzeba skontaktować się z lekarzem, gdyż może być konieczne leczenie mocniejszym środkami, przepisanymi przez spe-cjalistę.

Zapalenie oskrzeli

Jeśli suchy kaszel zaczyna przechodzić w mokry, a dodatkowo pojawia się gorączka (choć nie za-wsze), to jest duże prawdopodobieństwo, że w ra-mach powikłań po przeziębieniu pojawiło się za-palenie oskrzeli. Niestety jest trudne do wykrycia, ponieważ badanie radiologiczne płuc nie pokazuje zmian. Jeśli nie występują duszności i bardzo silny

Niebezpieczne powikłania radzi dr n. farm. Grażyna Świerczek-Zięba

kaszel, pomoże zażywanie leków przeciwzapal-nych i inhalacje z soli fizjologicznej lub soli kwasu hialuronowego. Konieczne jest wyleżenie choroby w łóżku, odpoczynek, picie ciepłej (nie gorącej) herbaty z sokiem z malin, z cytryną lub mleka z masłem i miodem. Najlepiej jednak udać się do lekarza, aby osłuchał nas i zalecił leki wykrztuśne i być może inhalacje z przeciwzapalnych prepara-tów dostępnych jedynie na receptę.

Zapalenie ucha środkowego

Dotyka przeważnie dzieci poniżej 7 roku życia i po-woduje pogorszenie się słuchu, gorączkę oraz silny ból, a nierzadko także nieżyt układu pokarmowego. Dostępne są już w sprzedaży bez recepty krople do uszu działające przeciwzapalnie i od nich można zacząć kurację. Jeśli objawy nie ustępują po ok. 2-3 dniach, należy zgłosić się do lekarza. W przypadku pojawienia się wysięku z ucha zwykle konieczne jest zażywanie antybiotyków, oczywiście zleconych przez lekarza. Kurację trzeba prowadzić do końca (ok. 10 dni), aby nie nastąpił powrót choroby. Niele-czone zapalenie ucha środkowego może prowadzić do porażenia nerwu twarzowego, zapalenia opon mózgowych, a nawet utraty słuchu.

Artykuł dla Państwa opracowała dr n. farm. Grażyna Świerczek-Zięba, Ekspert działu zdrowie

Nie istnieje w 100% skuteczna profilakty-ka przeciwko przeziębieniu, ponieważ nie-możliwe jest stworzenie szczepionki dzia-łającej przeciwko 200 różnym wirusom wywołującym je. Między innymi z tego powodu podczas leczenia choroby walczy się z jej objawami, a nie przyczyną. O tym, jak zniwelować szanse na zachorowanie, możesz przeczytać w następnym artykule.

na zdrowie

Inhalator tłokowy NEB 10 AInhalator Microlife NEB 10A to profejsonalny inhalator do pracy ciągłej wyposażony w dwusystemowy nebulizator. Zestaw inha-lacyjny umożliwia inhalację dróg oddechowych, irygację zatok przynosowych oraz czołowych w jednym urządzeniu.Skutecznie rozpyla wszystkie leki przeznaczone do inhalacji.Cykl pracy - ciągłyRozmiar cząsteczek inhalacji: 1,97 pm APUMMAD (2,83 pm MMD)Rozmiar cząsteczek irygacja: 24,3 pm API/M MAD (34,9 pm MMD)Tempo inhalacji: 0,55 ml/minTempo Irygacji: 5,58 ml/minGwarancja 5 lat

Inhalator tłokowy NEB 200Inhalator o wysokiej wydajności, przeznaczony dla całej ro-dziny. Zastosowanie nebulizatora typu Venturiego z dodatko-wymi zaworami powoduje maksymalne przyspieszenie proce-su nebulizacji, oraz znacznie ogranicza straty leku. W zestawie maseczki, ustnik oraz filtry. Skutecznie rozpyla wszystkie leki przeznaczone do inhalacji.Cykl pracy: 30 min praca/ 30 min spoczynekRozmiar cząsteczek inhalacji: 3,16 μm API/MMAD Tempo inhalacja: 0,40 ml/minGwarancja 5 lat

Inhalator tłokowy NEB 100 BInhalator o wysokiej wydajności, przeznaczony dla całej ro-dziny. Charakteryzuje się zwartą konstrukcją oraz wysoką wydajnością inhalacji. W zestawie maseczki,ustnik, filtry oraz aplikator do nosa. Skutecznie rozpyla wszystkie standardowe roztwory inhalacyjne. Nadaje się do inhalacji kortykostery-dów. Nie zawiera ftalanu ani bisfenolu A.Cykl pracy: 30 min praca/ 30 min spoczynek Wydajność inhalacji: 0,35 ml/minRozmiar cząsteczek inhalacji: 1,82 pm APVMMAD (2,61 pm MMD)Gwarancja 3 lata

Inhalator membranowy typu Mesh NEB 300Kompaktowy designNowoczesna technologiaPrzyjazny interfejs dla użytkownikaTylko jeden przyciskUltra lekki i cichyPoziom hałasu: <20dBARozmiar cząsteczek inhalacji: 1-5 μm API/MMADTempo inhalacji: 0,25 ml/minZasilany bateriami lub zasilaczem

Weź głęboki oddech

Przeziębienie- fakty i mity

Jesień na dobre zagościła za oknem. Wraz z jej przyjściem u większości

z nas pojawia się katar, kaszel, ból gardła lub gorączka. Przy

nieprzyjemnej aurze osłabiony organizm szczególnie narażony jest na różnego rodzaju infekcje. Wszystkiemu

winne są wirusy, które w czasie gwałtownych zmian temperatury

czy opadów deszczu, atakują nas ze wzmożoną siłą. Chociaż większość

z nas przyzwyczajona jest do łapania przeziębienia co najmniej dwa razy w roku, wokół tej choroby narosło

wiele mitów i nieporozumień.

na zdrowie

Co to jest przeziębienie?

Przeziębienie jest w rzeczywistości ze-społem objawów związanych z zapale-niem błony śluzowej gardła, nosa czy zatok przynosowych, wywołanych przez wirusy. Chorobę może powodować po-nad 200 rodzajów wirusów, które uszka-dzają błonę śluzową dróg oddechowych, przede wszystkim jam nosa i zatok przy-nosowych. Zakażenie szerzy się drogą kropelkową, kiedy osoba chora kaszle lub kicha, bądź jeżeli ma miejsce bez-pośredni kontakt z przeziębionym, np. przez podanie ręki. Niektóre wirusy mogą przez kilka godzin przetrwać np. na rzeczach codziennego użytku (telefo-nach komórkowych, poręczach, siedze-niach w autobusach itp.) i po dotknięciu zakażonego przedmiotu możemy się nimi zarazić, przenosząc je na dłoniach do nosa czy ust. Objawy przeziębienia są za każdym razem podobne i bywa-ją bardziej uciążliwe niż groźne. Często mylnie uważa się, że ta choroba jest pierwszym stadium do grypy. Obie do-legliwości dotyczą układu oddechowego i są wywołane przez wirusy, ale należy mieć świadomość, że są to dwie różne infekcje.

Gorączkę należyszybko zbijać

Gorączka jest naturalnym odruchem obronnym organizmu na zagrażające mu wirusy i bakterie. Nie zawsze powin-no się ją zbijać, bo może mieć to nega-tywny wpływ na walkę naszego organi-

zmu z chorobą. Podczas podwyższonej temperatury zwiększa się efektywność mechanizmów obronnych, np. następu-je namnażanie limfocytów, produkcja przeciwciał, które są najbardziej aktyw-ne właśnie w temperaturze ok. 38°C.

Witamina D wzmacnia odporność

Japońscy naukowcy z University of Tokyo dowiedli ostatnio, że najskuteczniejszym sposobem na zapobieganie zachorowa-niom w sezonie przeziębień jest przyj-mowanie suplementów witaminy D. Z badań wynika, że zmniejsza to ryzy-ko przeziębienia aż o 50%, szczególnie u osób z jej niedoborem. Podstawowym miejscem syntezy witaminy D jest skóra, która wytwarza ją pod wpływem pro-mieni słonecznych. Niestety, w związku z położeniem geograficznym, w Polsce optymalna dla wytwarzania witaminy D dawka promieniowania słonecznego do-ciera do skóry jedynie od końca kwietnia do września w słoneczne dni między go-dziną 10:00 a 15:00. Należy przebywać na słońcu minimum przez 15 minut, by uzupełnić jej dzienne zapotrzebowanie.

Najlepsze lekarstwo na przeziębienie? Profilaktyka!

Żebyśmy nie musieli leczyć przeziębienia warto zastosować profilaktykę. Przede wszystkim należy zadbać o równowa-gę psychiczną i fizyczną, a więc unikać stresu, wysypiać się i zdrowo odżywiać. Niezbędna jest również dawka ruchu na

MIT.

FAKT.

9 www.ZikodlaZdrowia.org

na zdrowie

świeżym powietrzu. Dzięki temu nasz organizm przystosowuje się do zmie-niających się warunków klimatycznych, zyskuje prawidłowe dotlenienie i nabiera sił do walki z drobnoustrojami.

Wysiłek fizyczny jest powodem przeziębień

Powiedzenie „sport to zdrowie” doskona-le odzwierciedla wpływ systematycznego, umiarkowanego wysiłku na stan nasze-go układu odpornościowego. Regularne ćwiczenia potrafią trwale zmobilizować nasze ciało do walki z chorobotwórczymi drobnoustrojami. Jednak zbyt intensyw-ne i częste treningi sprawiają, że orga-nizm reaguje obniżeniem odporności, a w efekcie częstymi infekcjami (głównie)

górnych dróg oddechowych. Dlatego for-ma ruchu powinna być starannie dopa-sowana do indywidualnych możliwości każdej osoby, tak by podnosić ogólną kondycję organizmu, a nie narażać na spadek formy i zachwianie równowagi zdrowotnej.

Zioła łagodzą kaszeli uporczywy katar

Na przeziębienie dobre są także niektóre zioła takie jak: majeranek, rumianek, ty-mianek, szałwia, eukaliptus, lipa, czarny bez, pietruszka, podbiał czy dziewanna. Złagodzą one uporczywy katar i kaszel lub rozrzedzą wydzielinę tak, aby łatwiej ją odkrztusić. Ponadto niektóre z nich łagodzą stany gorączkowe. Na ich bazie

FAKT.

FAKT.

Czym różni się przeziębienie od grypy?

Przeziębienie Grypa

OznakiObjawy rozwijają się 1-2 dni. Naj-częściej najpierw pojawia się ból

gardła i katar.

Objawy są nagłe i szybko się nasilają, szybko pojawia się też

gorączka i dreszcze.

Temperatura ciała 37-38°C Powyżej 38°C

Samopoczucie Osłabienie, zmęczenie. Ogólne zmęczenie i rozbicie.

Objawy

• zatkany nos• cieknący katar• kaszel• kichanie• chrypka• ból gardła

• wysoka gorączka• dreszcze• bóle mięśni i stawów• wyczerpanie• suchy i uciążliwy kaszel

Przebieg Trwa do 10 dni 2 tygodnie lub dłużej

PrzyczynyPrzeziębienie może wywołać jeden z nawet 200 różnych wirusów (np.

rhinowirusów).Wirus grypy.

10 Czas na zdrowie

na zdrowie

R E K L A M A

można przygotować lecznicze wywary i herbaty, np. herbatę rumiankową na przeziębienie. Wystarczy łyżeczkę ususzo-nych ziół wsypać do szklanki, zalać gorą-cą wodą i pozostawić pod przykryciem na 10 minut. Po tym czasie do ochłodzo-nego naparu należy dodać plasterek cy-tryny, łyżeczkę miodu i wymieszać.

Witamina C najlepsza na przeziębienie

Witamina C to najbardziej popularna wita-mina na wzmocnienie odporności, jednak nie spełnia funkcji ochronnej wtedy, gdy in-fekcja już się rozwinie. Natomiast jej regu-larne przyjmowanie zmniejsza ryzyko prze-ziębienia, szczególnie u osób, które trenują lub wykonują ciężką pracę fizyczną.

Czosnek zwalczaprzeziębienie

2-3 ząbki surowego czosnku dziennie wy-starczą, aby wspomóc organizm w walce z infekcją. Aby najlepiej wykorzystać jego zdrowotne walory, należy go zgnieść 10

MIT.

FAKT.

minut przed zjedzeniem, bowiem wtedy otwierają się błony komórkowe uwal-niające enzym, pod wpływem którego powstają związki wykazujące działanie antybiotykowe.

Leki z domowej apteki

Kiedy już przeziębienie na dobre rozgoś-ciło się w naszym organizmie, można je zwalczyć przy pomocy domowych metod. Najpopularniejsza z nich to odpoczynek. Osłabione ciało potrzebuje chwili wy-tchnienia zarówno w aspekcie fizycznym, jak i psychicznym. Dzięki temu wszystkie siły zostaną skierowane do walki z prze-ziębieniem. Ważne jest, żeby dobrze się rozgrzać, nie tylko przy pomocy ciepłego koca lub kołdry, ale np. gorącej herbaty – tu sprawdzą się ziołowe napary z lipy, czarnego bzu oraz rumianku.

Gorąca herbata z miodemzawsze Cię wyleczy

Niestety to stwierdzenie nie do końca jest prawdziwe. Miód w wysokich tem-peraturach traci swoje antyseptyczne właściwości. Dlatego należy pamiętać, by rozpuszczać go jedynie w letnich napojach. Tylko wtedy będziemy mogli w pełni korzystać z dobroczynności tego naturalnego antybiotyku.

Miska rosołupostawi Cię na nogi!

Naukowcy udowodnili, że rosół z kury nie tylko rozgrzewa i odżywia organizm do-

dając mu energii, lecz także pozytywnie wpływa na działanie układu odpornościo-wego, wspomaga nawilżanie błon śluzo-wych nosa, a jego konsystencja korzyst-nie oddziałuje na podrażnione gardło.

Popraw odporność i chroń się przed przeziębieniem!

Nasz organizm powinien być przygoto-wany na starcie z różnymi typami wiru-sów o każdej porze roku, dlatego waż-ne jest, by dbać o zdrowie na co dzień. Wzmocnienie układu odpornościowego przyczyni się znacznie do obniżenia za-chorowalności nie tylko na przeziębie-nie, ale także inne infekcje, które ataku-ją nasz organizm szczególnie w sezonie jesienno-zimowym.

(AS)

FAKT.

MIT.

O czym warto pamiętać, żeby uniknąć przeziębienia? » myj ręce » nie wychładzaj organizmu » unikaj zatłoczonych pomieszczeń » zadbaj o zdrową dietę » wysypiaj się » zażywaj ruchu

12 Czas na zdrowie

na zdrowie

Dietetyczny środek spożywczyspecjalnego przeznaczenia medycznego

VITRUM® D3Vitaminum D3 1000 j.m.

VD3/2016/08/05

1) Rekomendacja Towarzystwa uzyskana 31.03.2016 r., www.vitrumd3.pl2) Wyniki ogłoszone przez prof. E. Jassem na konferencji: 2 Międzynarodowa

Konferencja „Witamina D - Minimum, Maximum, Optimum” pod patronatem Europejskiego Towarzystwa Witaminy D „EVIDAS”, Warszawa 16.10.2015 r. www.vitrumd3.pl: dla lekarzy i farmaceutów

Naturalna witamina D

Zawieszona w naturalnym oleju z krokosza barwierskiego

Potwierdzona skuteczność w polskich badaniach klinicznych2

Jedyna rekomendowana przezPolskie Towarzystwo Ginekologicznewitamina D dla wszystkich kobiet, dla kobiet w ciąży1.

Vitaminum D3 2000 j.m.

Suplement diety

Wit. D3 pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego

R E K L A M A

J eszcze do niedawna panował mit, że ludzki mózg rozwija się tylko wtedy, gdy

jesteśmy dziećmi. Najnowsze badania dowo-dzą jednak, że połączenia między neuronami mogą powstawać przez całe nasze życie. Tak jak sprawność fizyczną, można więc ćwiczyć sprawność umysłową. Warto sprawdzić, czy potrzebna jest nam większa stymulacja móz-gu, a może jest on w świetnej formie? Przy-

gotuj długopis i czystą kartkę, na której zapi-szesz niektóre odpowiedzi. Pamiętaj, że test ma charakter rozrywkowy i nie zastąpi wizyty u specjalisty.

(ŁG)

1. 2.Poniżej znajduje się kalendarz imienin.Przez 2-3 min postaraj się zapamię-tać z niego jak najwięcej. Po około10-minutowej przerwie spróbuj wypi-sać wszystkie z nich. Każde popraw-nie zapamiętane imię to jeden punkt.

Test - na sprawność umysłu

Przykładowe ćwiczenia rozwijające mózg i pa-mięć: nauka nowego języka obcego, czytanie książek, rozwiązywanie krzyżówek, sudoku (np. tych na 46 str.) czy gra w ping-ponga.

5 PAŹDZIERNIKA

BARTŁOMIEJ

7 PAŹDZIERNIKA

JUSTYNA 6

PAŹDZIERNIKAMONIKA

3 PAŹDZIERNIKA

TERESA

8 PAŹDZIERNIKA

LUDWIK

4 PAŹDZIERNIKA

FRANCISZEK

9 PAŹDZIERNIKA

JAN

Policz wszystkie prostokąty,każdy z nich to jeden punkt.

14 Czas na zdrowie

na zdrowie

Twój mózg działa wręcz idealnie.Nie masz problemów ze snem, spo-strzegawczością ani pamięcią.Wszystko w normie, ale nie zaniedbuj swojej kondycji umysłowej, zawsze może być lepiej!Masz lekkie problemy, powinieneś skorzystać z różnych ćwiczeń, które usprawnią Twój mózg.Zdecydowanie musisz poprawić swo-ją kondycję umysłową. Najlepiej skon-sultuj się z lekarzem, który zdiagnozu-je źródło problemów.

Rozwiązania: Zad. 2. – 7 prostokątów. | Zad. 3. – gry-pa, jesień, fakty, alergia, zdrowie, witamina, pamięć, bogactwo, katar, pióro. | Zad. 4. – kucharz, policjant, aptekarz, kierowca, sprzedawca, nauczyciel, biznesmen, żołnierz, krawiec, marynarz, malarz, dyrygent, kelner, ar-chitekt. | Zad. 5. – Nigdy – 3 pkt. Czasami – 2 pkt. Często – 1 pkt. Bardzo często – 0 pkt.

56-43 –

42-29 –

28-15 –

14 - 0 –

3. 5.

4.

W poniższym ciągu liter odnajdź ukrytewyrazy, np. TRUSWPIESASDOIAJSD.Każdy wyraz to jeden punkt.

Odpowiedz na pytania,a następnie zlicz punktywedług wzoru z klucza.

Podlicz punkty i sprawdź swój wynik!

Z rozsypanki literowej ułóżnazwy zawodów. Każdyzawód to jeden punkt.Przykład: ŻSARTKA: strażak

SNDGIUVOABHRGIPWURHGSDOUGRYPANVA Jak często zasypiasz, czytając na siedząco?

Jak często zdarza Ci się zasnąć gdy, jako pasażer, jedziesz samochodem?

Jak często zdarza Ci się zasnąć, oglądając telewizję?

Jak często zdarza Ci się zasnąć, gdy siedzisz i rozmawiasz z kimś?

Jak często zdarza Ci się zasnąć w miejscu publicznym, np. kinie, teatrze?

Jak często zdarza Ci się zasnąć w samochodzie podczas krótkiego postoju, np. na światłach?

MNBVNMNBVCXVVBALERGIAGCXZASEWAQK

BHJUIJKNHUIOJIUGZPIÓRODHVIUSDWHEFUNAS

GTFDSPAMIĘĆFDGHJYHBGVFYUJKNMJHKOKM

IBUGUAISDHJESIEŃGAISODJFKOSNOUADFHE

WEWREZDROWIEYUHYFGHJKIJHUGFHJKILOUOP

NJKIELOPLKJUIJKLNVGFTGYHVCXDFBOGACTWOSE

LTHFAKTYSWSHTSCTYIKOLHFTPOOJHVGCBNMK

IUHGHVFHJGVCFXWITAMINAVDFGDGFSAWEDR

SDEDKATARXSAWEEDRXSDWERRFCGYUHBVF

UACZHRK

JCLIOTAPN

TKRAAZPE

CWAEIKOR

OZŁŻIENR

EICAWKR

AZLAMR

LREEKN

RIHATKCET

YZARRAMN

YTYNDERG

ICEUNZCLAY

WASRADZPEC

NESIBMZEN

Nigdy Czasami Często Bardzo często

Nigdy Czasami Często Bardzo często

Nigdy Czasami Często Bardzo często

Nigdy Czasami Często Bardzo często

Nigdy Czasami Często Bardzo często

Nigdy Czasami Często Bardzo często

15 www.ZikodlaZdrowia.org

na zdrowie

Reklamy suplementów diety atakują nas z każdej strony, przez co z roku na rok ku-

pujemy ich coraz więcej. Niektórzy przekonują, że są one niezbędne przy współczesnym, za-bieganym stylu życia, inni twierdzą, że to tylko chwyty marketingowe, mające na celu wyciąg-nąć jak najwięcej pieniędzy z naszych kieszeni. Czy warto po nie sięgać? Jak je stosować, aby sobie nie zaszkodzić? Obalamy krążące na te-mat suplementów popularne mity!

Suplementacja często jest potrzebna

Składników odżywczych i witamin potrzebu-jemy do prawidłowego funkcjonowania. Po-winniśmy dostarczać je sobie w diecie, jednak nie zawsze jest to możliwe – wtedy, w celu ich uzupełnienia, możemy sięgnąć po suplemen-ty. Niektóre warto przyjmować – przykładem jest witamina D3, której niedobory w okresie jesienno-zimowym odczuwa większość z nas; żelazo, którego może brakować młodym ko-bietom; witamina B12, polecana szczególnie

osobom niespożywającym produktów od-zwierzęcych; czy witamina K, która odgrywa znaczącą rolę w gospodarce wapniowej, a co za tym idzie, pomaga w utrzymaniu zdrowych kości. W niektórych schorzeniach, np. hormo-nalnych czy metabolicznych, suplementacja jest wręcz wskazana. Jednak u osób zdrowych, odżywiających się w zbilansowany sposób, nie jest konieczna. Niestety mało kto zwraca uwa-gę zarówno na to, co je, jak i na to, jakie suple-menty i leki przyjmuje.

Suplementy dietydziałają jak lekarstwa

Suplementy diety często są mylone z lekami. Wielu z nas jest przekonanych, że skoro moż-na je kupić w aptece, mają lecznicze działanie. Jednak w większości przypadków nie tylko nie leczą, ale również nie są w stanie zapobiegać chorobom. Ich celem jest uzupełnienie normal-nej diety, zbyt ubogiej w witaminy czy minera-ły. Czy jest to potrzebne? Tak, jednak to zawsze indywidualna kwestia.

Suplementy diety– fakty i mity

FAKT.MIT.

16 Czas na zdrowie

na zdrowie

Suplementacja nie wymaga konsultacji ze specjalistą

Wielu z nas nie wiedząc, czego dokładnie ma niedobór, na wszelki wypadek wybiera prepa-raty wieloskładnikowe lub na raz zażywa kilka tabletek na różne dolegliwości. W efekcie czę-sto dochodzi do przedawkowania substancji, co może być groźniejsze niż ich niedobór. Spo-żywane w zbyt dużych ilościach obciążają wą-trobę, mogą nawet prowadzić do uszkodzenia serca i nerek czy do zakrzepicy. Trzeba również pamiętać, że suplementy mogą wchodzić w in-terakcję z przyjmowanymi lekami – obniżać lub wzmagać ich działanie czy powodować skutki uboczne. Ponadto stosowanie ich w reakcji na niepokojące objawy takie jak brak apetytu czy

obniżona odporność, może prowadzić do nie-rozpoznania i nieleczenia poważniejszych cho-rób. Dlatego ich przyjmowanie, podobnie jak w przypadku leków, warto jest skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.

Pamiętajmyo zdrowym rozsądku!

Przed zakupem oceńmy swoje nawyki żywie-niowe i stan zdrowia – wykonajmy odpowied-nie badania, aby upewnić się, że suplemen-tacja jest rzeczywiście potrzebna. Zawsze skonsultujmy się też ze specjalistą – może się okazać, że nie powinniśmy przyjmować kon-kretnych składników (np. suplementy zawie-rające wapń i żurawinę nie są wskazane dla chorych na kamicę nerkową). Pamiętajmy, aby unikać preparatów pochodzących z niewiado-mego źródła, sprzedawanych na bazarach czy w Internecie.

Zawsze czytajmy też ulotkę. Suplementy nie są szkodliwe, jeśli stosujemy je zgodnie z zale-ceniami, a mogą stanowić znaczące wsparcia dla naszego zdrowia i samopoczucia. Przede wszystkim pamiętajmy jednak, że nie zastąpią one właściwych nawyków zdrowotnych ani racjonalnej diety.

(NC)

Prawo jednakowo traktuje „dostar-czanie” i „przyswajanie” składników odżywczych. Można więc zamieścić na produkcie informację, że dostarcza 100% zalecanego dziennego spożycia substancji, podczas gdy przyswaja się ona w znikomym stopniu.

Kto przykładowo możepotrzebować suplementacji? » osoby na dietach niskokalorycznych,

eliminacyjnych czy jednostronnych » cierpiący na zaburzenia przyswajania

składników odżywczych » osoby aktywne fizycznie » cierpiący na przewlekłe choroby » kobiety planujące ciążę i spodziewające

się dziecka (kwas foliowy, czasami także żelazo i wapń)

» kobiety po menopauzie (witamina D i wapń)

» młodzież w okresie intensywnego wzrostu, szczególnie uprawiająca różne rodzaje sportu

» dzieci niedożywione lub tzw. niejadki » osoby pracujące w zamkniętych po-

mieszczeniach bez dostępu słońca

FAKT.

MIT.

17 www.ZikodlaZdrowia.org

na zdrowie

Cukrzyca to choroba metaboliczna, polegająca na zaburzeniach wydzie-

lania hormonu zwanego insuliną i w efek-cie zwiększenia stężenia cukru we krwi. Wyróżnia się dwa typy: pierwszy polega na ograniczonym produkowaniu insuliny i występuje głównie u dzieci, ale częściej spotykany jest typ drugi, w którym orga-nizm jest oporny na jej działanie.Większość osób będących w grupie ry-zyka nie wie, że może zachorować, a pacjenci często zgłaszają się do lekarza, gdy stadium choroby jest już znaczne. Rze-telna wiedza może uratować zdrowie, a na-wet życie wielu z nas! Dlatego obalamy mity na temat cukrzycy i oddzielamy je od faktów.

Cukrzycę powoduje otyłość

Nie każda osoba z nadwagą zachoru-je, a cukrzyca zdiagnozowana może zo-stać także u osoby szczupłej. Nie jest też bezpośrednio związana ze spożywaniem w nadmiarze cukru. Warto jednak pamię-tać, że fakt ten prowadzi często do tycia, a wraz z kolejnymi kilogramami, zwiększa się ryzyko wystąpienia choroby.

Diabetycy nie mogąjeść słodyczy

Słodycze, a także owoce, zawierają cukry proste, powodujące szybki wzrost jego po-ziomu we krwi. Dlatego chorzy rzeczywiście powinni raczej ich unikać. Nie oznacza to jednak całkowitej rezygnacji. Dietę ustalić powinien lekarz na podstawie tzw. indeksu glikemicznego.

Diabetycy mogąuprawiać sporty

Znajdziemy ich nawet wśród mistrzów olimpijskich! Regularna aktywność poma-ga utrzymywać stały poziom cukru we krwi oraz zredukować masę ciała, a więc także ryzyko rozwoju choroby.

Cukrzyca może być groźna dla zdrowia

Jest to choroba śmiertelna. Nieleczona może być przyczyną powikłań takich jak niewydolność nerek, stopa cukrzycowa, uszkodzenie siatkówki, zawał serca, udar mózgu czy choroba wieńcowa. W efekcie silnych skoków poziomu cukru we krwi może nawet dojść do tzw. śpiączki cukrzy-cowej i śmierci.

Cukrzyca - fakty i mity

FAKT.

FAKT.

MIT.

MIT.

Cukrzyca to pierwsza niezakaźna choroba uznana przez ONZ za epidemię XXI wieku.

18 Czas na zdrowie

na zdrowie

Cukrzycy niemożna zapobiec

Typowi 1 rzeczywiście nie można zapobiec. Jednak typ 2 rozwija się przede wszystkim w efekcie niewłaściwego trybu życia: złej die-ty, braku ruchu, nałogów czy stresu. Dbając o swoje nawyki i zapobiegając otyłości, mo-żemy znacznie zmniejszyć ryzyko choroby.

Cukrzyca wymaga samokontroli i obserwa-cji, ale nie wyklucza z normalnego funkcjo-nowania. Nigdy nie należy jej jednak lekce-ważyć!

(NC)

FAKT.

R E K L A M A

Co powinno zaniepokoić? » rosnące pragnienie i częstsze

oddawanie moczu » gwałtowna utrata wagi » senność, ospałość, szybkie męczenie się » zakażenia dróg moczowych i skórne » zaburzenia widzenia

Kto jest w grupie ryzyka? » osoby z nadwagą lub otyłością » mający diabetyków w rodzinie » mało aktywni fizycznie » kobiety, które urodziły dziecko powyżej

4 kg i z przebytą cukrzycą ciążową » osoby z nadciśnieniem tętniczym i cho-

robami układu sercowo-naczyniowego » kobiety z zespołem policystycznych

jajników » osoby z podwyższonym poziomem

trójglicerydów lub niskim stężeniem tzw. dobrego cholesterolu HDL

OWRZODZENIASTOPA CUKRZYCOWAODLEŻYNYODPARZENIAMACERACJA SKÓRY

Dystrybutor w Polsce: HEXANOVA Sp. z o.o., Pieńków 11, 05-152 Czosnów

Z NANOCZĄSTECZKAMI AKTYWNEGO SREBRA125 ml SUCHY SPRAY i 50 ml KREM

GOJENIEBEZ POWIKŁAŃ

www.argotiab.pl

Produkt dostępny także jako

2% krem ARGOTIAB tuba 50 mlZapytaj o produkt w swojej aptece.

I Miejsce Argotiab sprayNajlepszy produkt stosowany

w medycynie paliatywnej w 2016 rokuXVIII Krajowa Konferencja Medycyny Paliatywnej

i Ogólnopolskie Forum Onkologii, maj 2016, Toruń

Prawdziwe historie

Paweł to zwyczajny mężczyzna około trzydziestki. Wysoki, przystojny, zadba-

ny. Pracuje na magazynie, ma psa, lubi ak-tywny tryb życia. Na pierwszy rzut oka nie widać, że od ponad 24 lat choruje na astmę.

Astma znana była już w starożytnym Egip-cie, a jej pierwszy opis pochodzi sprzed 3500 lat. Chorują na nią ludzie niezależnie od wieku, rasy i płci. Na świecie cierpi na nią około 300 milionów ludzi. Nazwa pochodzi od greckiego słowa, które oznacza szybkie oddychanie lub trudności z oddychaniem. I chyba to najlepiej obrazuje objawy klinicz-ne. Astma oskrzelowa to jedno z najczęściej występujących schorzeń dróg oddechowych. Towarzyszy jej szereg objawów spowodo-wanych m.in. zaburzeniami w przepływie powietrza przez oskrzela. Diagnoza jest sto-sunkowo prosta, ułatwiają ją jednoznaczne symptomy takie jak napady duszności, jed-nak kłopotliwe jest stwierdzenie, jaki czynnik u danej osoby jest przyczyną choroby.

Redakcja: Kiedy to wszystko się zaczęło?Paweł: Moje kłopoty ze zdrowiem zaczęły się tuż po urodzeniu. Najpierw były problemy z nieprzyswajaniem pokarmów, uczuleniem na pylenie drzew, kurz i roztocza. Do tego

wszystkiego dotknęło mnie atopowe zapa-lenie skóry, które powodowało dziury sięga-jące niemal do kości. Astma doszła później. Na początku było tak, że po prostu człowiek się dusił, z byle czego, najczęściej w nocy. Wystarczyło przejść obok konia i już trzeba było wzywać karetkę. W okresie podstawówki średnio cztery dni w tygodniu byłem w szpitalu na odczula-niu. Z czasem zdarzało się to coraz rzadziej, gdy wyeliminowano większość alergenów. W końcu prawie całkowicie ustało.

R: Jak wygląda u Pana leczenie?P: Mam świetną lekarkę, u której leczę się od momentu diagnozy. Na samym początku za-stosowała innowacyjne leczenie oparte na le-kach sprowadzanych zza granicy. Miałem to szczęście, że mój tata dobrze wtedy zarabiał, więc rodzice mogli sobie pozwolić na taki wydatek. Dzięki temu uniknąłem leków ste-rydowych. Na szczęście od czasów mojego dzieciństwa wiele się zmieniło. Cena terapii spadła i w obecnych czasach nie odbija się tak bardzo na kieszeni. Więcej kosztuje, jak człowiek ma grypę.

R: Jak astma wpływa na styl życia?P: Nie mogę się bawić w remont i na pew-no nigdy nie będę mechanikiem – wszelkie smary i farby odpadają, bo bardzo szybko

Żyję z astmą- jest całkiem dobrze!

na zdrowie

20 Czas na zdrowie

uczulają. Na pewno trochę bardziej trzeba uważać w okresie wiosny i jesieni, np. cho-dząc na spacery, żeby za bardzo się nie eks-ponować na pyłki. Mogę normalnie uprawiać sport. Brak aktywności jest wręcz najgorszą rzeczą, jaką można zrobić. Trzeba się mę-czyć, trzeba sobie wyrabiać płuca. Wszystko można, ale z umiarem.

R: Leczenie nie polega wyłącznie na far-makoterapii. Czy i Pan wdrożył jakieś inne rozwiązania?P: Jak byłem młodszy chodziłem na cyklicz-ne zajęcia do Polskiego Towarzystwa Zwal-czania Chorób Alergicznych. Dowiedziałem się tam wielu przydatnych rzeczy, np. jak samemu sobie poradzić kiedy się zaczyna atak, a nie liczyć na to, że ktoś mi pomoże.

Dzięki technikom opanowywania oddechu oraz wiedzy jak się zachować, łatwiej jest mi nad tym zapanować i odpowiednio za-reagować. Nie da się czekać, jak człowiek się dusi. Wiem,w o czym muszę pamiętać, gdzie zadzwonić itp.

Zresztą do dziś jestem związany z PTZCA. I bardzo się dziwię, że na zajęcia przychodzi coraz mniej osób.

R: Z czego to może wynikać?P: Ludziom się nie chce, mamy Internet i wydaje im się, że można sobie wszystko samemu znaleźć. Niestety nie działa to tak fajnie. Niewiele osób wie też, że można ast-mę nabyć. Obecnie problem dotyka coraz więcej osób, żyjemy w otoczeniu chemika-liów, zanieczyszczeń w powietrzu.

Chorzy mają niewielką wiedzę i to jest wina przede wszystkim ich samych. Większości

się po prostu nie chce, kursy to dla nich strata czasu i marnowanie wieczoru. Nikt czasu nie ma.

R: Czy astma znacząco wpływa na Pana życie?P: Choroby wprawdzie nie da się wyleczyć, ale można z nią normalnie żyć. Sam mam psa w tym momencie. Są oczywiście pewne zawody, których człowiek nie będzie mógł wykonywać, ale ja akurat wykonuję pracę, którą uwielbiam, mogę uprawiać sporty. Jestem zadowolony z życia!

(MP/NC)

Dodatkowe informacje:Wszystkich cierpiących na astmę zachęcamy do pogłębienia wiedzy na temat tej choroby. Warto jest poświęcić trochę czasu, by popra-wić stan swojego życia w podobny sposób, jak zrobił to Paweł.

Kursy, o których wspomniano w artykule orga-nizowane są m.in. przez Polskie Towarzystwo Zwalczania Chorób Alergicznych. www.ptzca.pltel. 12 430 52 66, w. 460, 461

na zdrowie

21 www.ZikodlaZdrowia.org

Po pierwsze... nawilżenie

lipidy, oleje naturalne oraz emolienty. Do mieszanej lub normalnej zalecane są produkty lekkie w konsystencji, szyb-ko wchłaniające się, ponieważ zapewnią one dobre nawilżenie w suchych partiach ciała, nie obciążając miejsc szybko się przetłuszczających. W przypadku skóry trądzikowej i tłustej również zalecane są delikatne emulsje, nienasilające zmian trądzikowych – radzi ekspert działu uro-da Katarzyna Matuszewska-Godzik. →

Właściwa pielęgnacja skóry jest ważna niezależnie od wie-ku. Wraz z upływem lat staje

się sucha i mało elastyczna, gdyż zanika praca gruczołów łojowych. Brak odpo-wiedniego nawilżenia może dodatkowo przyspieszyć powstawanie widocznych zmarszczek. Dlatego tak ważna jest co-dzienna aplikacja kremu. Skóra sucha potrzebuje preparatów o bogatych kon-systencjach zawierających np. ceramidy,

22 Czas na zdrowie

uroda

Jak prawidłowo nawilżaćskórę od wewnątrz?

Najważniejsze jest przyjmowanie odpowied-niej ilości płynów w ciągu doby. Najlepsza będzie woda mineralna niegazowana, świe-żo wyciśnięte soki owocowe i warzywne oraz niektóre herbaty ziołowe. Wyeliminujmy z na-szej diety słodzone napoje – cukier uszkadza włókna kolagenowe, przyspieszając proces starzenia. Należy ograniczyć kawę, ponieważ działa moczopędnie i odwadniająco. Redukcja soli w potrawach również przyniesie pozytyw-ne korzyści dla zdrowia oraz urody. O prawid-łowy poziom nawilżenia skóry trzeba dbać codziennie. Jest to konieczne do zachowania równowagi między różnymi funkcjami i pro-cesami, które stale w niej zachodzą. Poprzez systematyczne stosowanie kosmetyków, jak i właściwą dietę, można znacznie przedłużyć jej świeży oraz młodzieńczy wygląd.

Domowe zastosowanie ziół w pielęgnacji urody

W kremach do natłuszczania stosuje się emolienty – są to preparaty tłuszczowe tworzące na powierzchni naskórka cien-ką warstwę zapobiegającą utracie wody przez parowanie z głębszych warstw skó-ry. Do nawilżania natomiast wykorzystuje się humektanty, czyli substancje o właści-wościach wiążących wodę i zapewniające nawilżenie w górnych warstwach naskór-ka. W kosmetykach najczęściej spotyka się mieszaninę emolientów i humektantów.

Czym jest naturalny czynnik nawilżający i w jaki sposób

wpływa na naszą skórę?

Naturalny czynnik nawilżający (NMF) to mieszanina wielu składników produkowa-nych przez komórki skóry. Występuje on w warstwie rogowej naskórka i zapewnia jej prawidłowe nawilżenie, jędrność oraz ela-styczność. Z wiekiem maleje jego produkcja, co przyczynia się do fizjologicznej suchości skóry osób dojrzałych. W jego skład wcho-dzą m.in.: kwas piroglutaminowy, mocznik, mleczany, kreatynina, kwas moczowy, ami-nokwasy, potas oraz magnez.

Przyczyny niedostatecznego nawilżenia skóry

Wrodzone Nabyte

• predyspozycje gene-tyczne, skóra sucha, choroby np. atopowe zapalenie skóry

• skóra u małych dzieci jak również u osób doj-rzałych jest fizjologicz-nie skórą suchą

• stosowanie środków myjących zawierających agresywne detergenty lub alkohol

• niewłaściwie dobrane kremy pielęgnacyjne

• nieodpowiednia dieta, narażenie na stres czy też brak snu

• choroby np. niedoczynność tarczycy, łuszczyca

• warunki klimatyczne tj.: wiatr, mróz

SKÓRA TŁUSTANIE WYMAGA NAWILŻENIAPrzesuszeniu może ulec każdy rodzaj skóry, nawet ta najbardziej tłusta. Dlatego tak ważne jest stosowanie odpowiednich preparatów. Warto postawić na lekkie i nieobciążające kosmetyki, które przyniosą ulgę.

MIT.

24 Czas na zdrowie

uroda

Nawilżanie bez wody- fakt czy mit?

Wokresie jesienno-zimowym naszej skórze często zagraża mróz, wiatr,

ale także suche i przegrzane pomiesz-czenia oraz nagłe wahania tempera-tur. Zatem podstawą, przy tak trudnych warunkach, powinna być odpowiednia pielęgnacja ciała. Niektórzy twierdzą, że należy unikać w tym czasie kremów na-wilżających, które mogą zamarznąć na naszej twarzy, jednak nie jest to prawdą. Woda zawarta w kosmetykach odparo-wuje w ciągu kilku minut po ich aplikacji, dlatego smarujmy skórę minimum pół go-dziny przed wyjściem z domu.W okresie mrozów warto sięgać po pro-dukty o bogatszych konsystencjach. Do-bieramy je w zależności od posiadanego rodzaju skóry oraz miejsca jego aplikacji (ciało, twarz, włosy i dłonie). Powinny one posiadać substancje pomagające zatrzy-mać wodę w skórze, łagodzące podrażnie-nia oraz zawierające antyoksydanty. →

25 www.ZikodlaZdrowia.org

pielęgnacja

Nawilżenie ciała

Nie należy obawiać się balsamów za-wierających więcej substancji tłustych, ponieważ skóra na całym ciele wy-maga zdecydowanej ochrony przy niskich temperaturach. Sięgajmy po pro-

dukty, które zawierają dodatkowe oleje. Tworzą one na powierzchni naskórka cienką warstwę ochronną, która wzmacnia działa-nie naturalnego płaszcza hydro-lipidowego

skóry, zapobiegającego odparowywaniu wody. Często łagodzą również świąd, który nierzadko dokucza nam w okresie jesienno--zimowym, a wynika właśnie z niedostatecz-nego nawilżenia naskórka. Zamiast balsamu można wypróbować masła do ciała, które mają podobne właściwości – nawilżają i re-generują skórę, ale są bogatsze w witaminy oraz olejki. Klasyczne żele do mycia warto zastąpić łagodnymi syndetami czy też olej-kami myjącymi, które nie zawierają agresyw-nych detergentów.

Nawilżenie twarzy

Pielęgnacja tej części ciała nie może ogra-niczać się tylko do zmiany kremu w okresie

―Najlepiej używać balsamów po każdej kąpieli, na lekko wilgotne ciało – ułatwi to rozsmarowanie preparatu. Niektórzy

zalecają również, aby przy ich nakładaniu jak najdłużej masować skórę, ponieważ

pobudza to krążenie i sprawia, że kosmetyk lepiej się wchłania.

1. Avene Cicalfate – antybakteryjnykrem regeneracyjny

marka: Avenepojemność: 100 ml

2. Physiogel – balsam łagodzący do ciałamarka: Physiogel

pojemność: 200 ml

3. Emolium – emulsja do skóry suchejmarka: Emolium

pojemność: 400 ml

4. Oillan Ballance – regenerujący kremdermatologiczny

marka: Oillanpojemność: 40 ml

5. Synchroline Synchrovit – przeciwzmarszczkowykrem do twarzy i dekoltu

marka: Synchrolinepojemność: 50 ml

6. Nuxe Splendieuse – krem pod oczymarka: Nuxe

pojemność: 15 ml

Nie zapominajmy o skórze wokół oczu! W okresie zimowym zrezygnujmy jednak z beztłuszczowych żeli na rzecz bogatszych kremów, zawierających ceramidy czy też kwasy omega.

26 Czas na zdrowie

uroda

jesienno-zimowym. Należy pamiętać o odpo-wiednim oczyszczaniu twarzy. Unikajmy gorącej wody i stosujmy delikatne pre-paraty – można zamienić typowy żel na łagodną emulsję lub płyn micelarny. Zre-zygnujmy z alkoholowych kosmetyków, które mogą tylko dodatkowo podrażnić skórę. Na dzień aplikujmy kremy z filtrem, w szczególności kiedy planujemy dłuższy pobyt na świeżym powietrzu. Dodatkowo powinny one zawierać substancje nawilża-jące i natłuszczające, np. kwas hialurono-wy, mocznik, lipidy, olejki, wyciąg z owsa, jak i wosk pszczeli, który świetnie chroni przed mrozem. Dwa razy w tygodniu wy-konujmy peeling i nakładajmy maseczkę. Codziennie na noc warto natomiast za-

aplikować odpowiednie serum pod krem.

Nawilżenie włosów

Kluczowym preparatem przy zimowej pielęgnacji włosów są emolienty, czyli substancje tłuszczowe, do których na-leżą m.in. oleje roślinne i masła. Tworzą one na ich powierzchni warstwę ochron-ną zabezpieczającą przed utratą nawil-żenia. Ułatwiają rozczesywanie, wygła-dzają oraz dodają połysku zniszczonym włosom. Niektóre z preparatów mogą nawet przenikać do ich wnętrza, popra-wiając elastyczność i zwiększając wy-trzymałość. Po umyciu, przynajmniej raz w tygodniu, nałóż odpowiednią dla typu

R E K L A M A

pielęgnacja

włosów maskę. Ten produkt posiada zdecydowanie silniejsze właściwości niż odżywki i zapewni kosmykom odbudowę oraz regenerację.

Nawilżenie rąk

Skóra dłoni różni się znacznie budową od reszty ciała. Ich wewnętrzna część nie po-siada gruczołów łojowych dlatego też jest szczególnie narażona na odwodnienie,

odmrożenie i popękanie. Ochronę zapew-nią kremy, które mają składniki odżywcze, np. olej lniany, wosk pszczeli, miód, lipidy, jak i oleje roślinne np. z awokado lub ko-kosowy. Kosmetyki stosowane bezpośred-nio na tę część ciała powinny być gęste, bo chociaż trudno je wetrzeć, to trwalej przylegają do skóry.

10. Iwostin Sensitia – regeneracyjny krem do rąkmarka: Iwostin

pojemność: 50 ml

11. Balneo Biosiarczkowy – krem do rąk i paznokci marka: Balneokosmetyki

pojemność: 100 ml

12. La Roche-Posay Lipikar Xerand – regenerujący krem do rąkmarka: La Roche-Posay

pojemność: 50 ml

7. La Roche-Posay Kerium – delikatny szampon z wodą termalną

marka: La Roche-Posaypojemność: 400 ml

8. Be Organic – organiczny olej kokosowymarka: Be Organicpojemność: 250 ml

9. Biovax Glamour Caviar – maseczka nawilżająca

marka: Biovaxpojemność: 125 ml

―Włosy schowane pod czapką są

bardziej podatne na elektryzowanie się i stroszenie. Dla poprawy ich

kondycji można stosować preparaty np. z jedwabiem czy olejem arganowym,

które nawilżą i wygładzą ich powierzchnię.

―Bezpośrednio przed wyjściem z domu nie powinno się myć rąk, bo wilgotna

skóra jest bardziej podatna na działanie chłodu i może szybciej popękać! Jeśli

musisz to zrobić, pamiętaj aby dokładnie i delikatnie osuszyć je ręcznikiem,

a następnie zaaplikować odżywczy krem. Nie zapomnij też o rękawiczkach!

28

uroda

Czas na zdrowie

R E K L A M A

reklama ZIKO_135x95mm.indd 3 2016-09-28 15:19:23

Przygotowując posiłki, najczęściej zwra-camy uwagę na to, czy nie przytyjemy. A co z kondycją jednego z najważniej-szych organów naszego ciała?

Mózg na diecie?

Praca mózgu pochłania aż 20% składni-ków odżywczych, które dostarczasz do organizmu. Można śmiało zaryzykować stwierdzenie, że sprawność twojego my-ślenia zależy od tego, co zjadłeś. Umysł, aby mógł pracować w pełni swoich moż-liwości, potrzebuje odpowiedniej ilości energii. Doskonałym jej źródłem są wę-glowodany złożone. Ulegają one trawie-niu wolniej niż cukry proste, a obecne są w owocach, dżemach i słodyczach. Hola, hola! Nie przesadzaj tylko z iloś-

cią, dbając o to, by poziom cukrów w or-ganizmie nie skoczył za mocno. Jedz też pieczywo pełnoziarniste, brązowy ryż, muesli, otręby, kiełki, ziemniaki, kukury-dzę i fasolę.

Nie zapominajmy o… pamięci

Wpływ na jej dobrą formę mają kwasy omega-3 i omega-6. Gdzie ich szukać? Jedz ryby, nawet trzy razy w tygodniu (np.: makrela, dziki łosoś, sardynki). Do-daj do diety orzechy, pestki słonecznika lub dyni. Korzystaj też z oleju rzepako-wego. Istotną rolę w poprawianiu pa-mięci pełni żelazo. Uczestniczy w trans-porcie tlenu do mózgu, a dotleniony mózg działa sprawniej i efektywniej, poza tym mamy lepsze samopoczucie.

Dieta dobra na pamięć

30 Czas na zdrowie

dieta

Główne źródła żelaza to: czerwone mię-so, kaszanka i podroby, zielone warzy-wa, rośliny strączkowe oraz produkty zbożowe. Pozytywnie na pamięć wpły-wa także lecytyna, która zapobiega po-jawieniu się choroby Alzheimera. Można ją przyjmować w formie suplementów diety lub dołączyć do codziennych po-siłków produkty sojowe, orzeszki ziemne czy kiełki.

Zdrowo dla mózgu

W ostatnim czasie media przepełnione są reklamami suplementów, które uzu-pełniają magnez w organizmie. Nikogo nie trzeba już chyba przekonywać, że składnik ten jest niezwykle ważny dla ogólnej kondycji organizmu, w tym tak-że dla mózgu. Wspomaga przewodzenie impulsów z nerwów do mięśni oraz chro-ni układ nerwowy przed uszkodzeniami ze strony metali ciężkich. Jego wchłania-nie może być zaburzone przez doustne środki antykoncepcyjne, alkohol, kawę czy zbyt dużą ilość tłuszczów i konser-

wantów w spożywanych produktach. Pamiętaj! Odpowiednie ilości magnezu występują w gorzkim kakao i czekola-dzie, kaszy gryczanej, grochu oraz orze-chach laskowych. Nie mniej ważnym pierwiastkiem jest potas. Objawami jego niedoboru są skurcze mięśni, nadciśnie-nie, zmęczenie, zdenerwowanie, obrzęki rąk i nóg. Znajduje się w takich produk-tach jak pomidory, ziemniaki, brzoskwi-nie, winogrona i banany. Dla uzupełnie-nia zdrowej dla mózgu diety dodaj do niej produkty zawierające kwas foliowy: brokuły, sałatę i wspomniane wcześniej kiełki. Jest on niezwykle istotny, ponie-waż bierze udział w syntezie kwasów nukleinowych, z których powstaje nasze DNA oraz reguluje wzrost i funkcjono-wanie wszystkich komórek. Bez niego grozi nam anemia.

Dobre rady

Często na spadek koncentracji i proble-my z pamięcią wpływ ma odwodnienie. Pamiętaj zatem o piciu co najmniej 1,5 litra wody dziennie. Zaciekawi cię na

31 www.ZikodlaZdrowia.org

dieta

pewno odkrycie angielskich naukow-ców. Żucie gumy poprawia sprawność pamięci krótkotrwałej i długotrwałej! Uczestnicy, którzy w czasie testu żuli gumę, osiągali o 37% lepsze wyniki niż ci, którzy zdawali go normalnie. Ruchy szczęki podczas żucia zwiększają prze-pływ krwi do mózgu, co wpływa na jego dotlenienie. Jednocześnie zwiększa się aktywność hipokampa, czyli struktury odpowiadającej za pamięć ruchową i długotrwałą. Najlepsza do żucia bę-dzie guma bez aspartamu, gdyż słodziki są na dłuższą metę szkodliwe dla zdro-wia. Pytaj więc o taką, która nie zawiera tego typu substancji. Inne badania udo-wodniły, że zjedzenie kostki ciemnej lub mlecznej czekolady przed testem popra-wiło wyniki aż o 20%. W przypadku stre-su lub czynności wymagających od nas większego skupienia warto zjeść trochę czekolady.

Podsumowanie

Dieta służąca pamięci opierać może się na powyższych, wymienionych produktach. Jednak aby była rzeczywiście skuteczna, należy zwrócić uwagę na kilka istotnych szczegółów. Zadbaj o jakość posiłku zaraz po przebudzeniu, po południu i wieczor-ną porą. Jedz różnorodne śniadania. Wy-bieraj produkty pełnoziarniste (zawierają one błonnik, żelazo, witaminy z grupy B, witaminę E i wapń) zamiast tych z białej mąki. Unikaj zbyt dużej ilości cukrów i tłu-stych produktów (kiełbaski, dania sma-żone). Mózg od przebudzenia powinien

mieć do dyspozycji wszystkie niezbędne składniki odżywcze i energetyczne (m.in. wolno uwalniane węglowodany złożone). Przygotowując obiad, unikaj węglowo-danów przetworzonych, szczególnie fry-tek, ale jedz produkty bogate w proteiny (drób, ryby) i dużo warzyw. Zmniejsz spo-życie słodkich deserów. Cukry proste są szybko przyswajane przez organizm, co powoduje popołudniowe spadki koncen-tracji i uwagi. Unikaj zbyt obfitych posił-ków, jedz lekkie i niskokaloryczne dania.

Na drugie śniadanie i podwieczorek po-siłkuj się drobnymi przekąskami (owoce świeże lub suszone, niskosłodzone pro-dukty mleczne). Zrównoważona i zdrowa dieta na dobrą pamięć jest wskazana dla każdej grupy wiekowej. Pamiętaj też, że wiele ze składników odżywczych jest wypłukiwanych z organizmu przez kawę, nikotynę i alkohol. Chcąc osiągnąć sku-teczność i widoczne efekty, zwróć uwagę na swój tryb życia.

(TD)

32 Czas na zdrowie

dieta

R E K L A M A

Jeśli dokuczają Ci

Sięgnij poDexoftyal MD -nawilżające i regenerujące krople do oczu

y pieczenie oczu y uczucie suchości oczu y uczucie piasku pod powiekami y zaczerwienienie oczu y nadmierne łzawienie y światłowstręt

Przysmaki dla umysłu - myśl o tym, co jesz!

Łosoś w pomarańczowej marynacie

Składniki:– 4 filety z łososia,– 1/3 szklanki soku pomarańczowego,– 1/4 szklanki miodu,– 5 łyżek sosu sojowego,– 1 mała cebula,– 1 łyżeczka imbiru w proszku,– sól, pieprz,– limonka, listki melisy do dekoracji.

Sposób przygotowania:1. Przygotuj marynatę: sok pomarańczowy wymieszaj z miodem i sosem sojowym, do-daj posiekaną cebulę i imbir. 2. Dokładnie umyj i osusz filety z łososia i włóż je do powstałej marynaty.3. Marynuj około 2 godziny, następnie po-sól i popieprz do smaku. 4. Piecz w piekarniku lub na patelni gril-lowej przez 20 minut, obracając. Podawaj z plastrami limonki, udekorowane listkami melisy. Smacznego!

Nadesłała: Pani Małgorzata z Krakowa

Ciasto z orzechami i cukinią

Składniki:– 250 g mąki, najlepiej pełnoziarnistej,– 200 g zmielonych orzechów laskowych, (możesz użyć też np. włoskich),– 1 łyżeczka cynamonu,– 2 łyżeczki proszku do pieczenia,– pół łyżeczki sody oczyszczonej,– szczypta soli,– 3 duże jajka,

redukcji wagi, cukrzycy, nietolerancji laktozy, otyłości i nadwadze, osteoporozie, zespole po-licystycznych jajników, niedoczynności i nad-czynności tarczycy

WSKAZANE PRZY

chorobach wątroby i woreczka żółciowego, dnie moczanowej, chorobach układu trawiennego, nadciśnieniu, diecie bezglutenowej

NIEWSKAZANE PRZY

Łosoś to jedna z najtłustszych ryb, ale nawet osoby na diecie nie muszą się go obawiać. Zawiera cynk i selen, które wzmacniają i zwiększają odporność, a także jod i potas, wspomagające pracę tarczycy oraz układ krążenia. Jest bogaty w witaminy A, D, E i B oraz kwasy omega-3, redukujące poziom cholesterolu, usprawniające pracę serca i mózgu oraz poprawiające nastrój.

34 Czas na zdrowie

dieta

– 150 ml oleju słonecznikowego lub rzepa-kowego,– 180 g brązowego cukru (lub ksylitolu),– 250 g startej cukinii.

Sposób przygotowania:1. Cukinię umyj, odetnij końce, zetrzyj na tarce o dużych oczkach, nie odsączając.2. Mąkę przesiej razem z proszkiem do pieczenia, sodą oczyszczoną, cynamonem i solą. Wymieszaj ze zmielonymi orzechami laskowymi.3. W osobnym naczyniu lekko roztrzep jajka, olej, cukier. Dodaj odłożone suche składniki i krótko wymieszaj szpatułką do momentu połączenia się składników. Dodaj startą cukinię i ponownie wymieszaj do po-łączenia.4. Spód formy wyłóż papierem do piecze-

nia, przelej do niej ciasto. Piecz w tempe-raturze 170ºC przez około 35–40 minut lub do tzw. suchego patyczka. 5. Wyjmij, wystudź na kratce.

Nadesłała: Pani Agnieszka z Krakowa

redukcji wagi, nietolerancji laktozy, chorobach wą-troby i woreczka żółciowego, nadciśnieniu i choro-bach układu krążenia, otyłości, nadwadze, osteo-porozie, dnie moczanowej, zespole policystycznych jajników, niedoczynności i nadczynności tarczycy

WSKAZANE PRZY

alergii na orzechy, cukrzycy, diecie bezgluteno-wej, chorobach układu trawiennego, Hashimoto

NIEWSKAZANE PRZY

Podziel się pomysłami na dania z naszymi czytelnikami! Prześlij je na adres: Ziko Dermo, Długa 88, 31-146 Kraków, lub mailem: [email protected]. Nasz dietetyk podpowie, przy jakich schorzeniach są one odpowiednie, a kto powinien ich unikać.

VICHY_reklama_XMASS_2016_135x95mm_ZIKO_prod.indd 1 05.09.2016 13:18

R E K L A M A

Jesienią, kiedy robi się chłodno, a dni są coraz krótsze, wielu z nas narzeka

na spadek nastroju i brak motywacji do działania. Po czym poznać, czy to tylko chwilowy stan, czy może już depresja? Jak przetrwać ten czas? Poznaj opinię i rady naszego eksperta!

Jesienny spadeknastroju to depresja

Depresja sezonowa może dotykać 2-4% z nas. Często nadużywamy jednak tego terminu. Gdy przez co najmniej dwa ty-godnie codziennie odczuwamy spadek nastroju, brak zainteresowania i radości z tego, co sprawiało nam przyjemność, a objawy zakłócają normalne funkcjonowa-nie, może to być depresja. Jednak diagnozę zawsze powinien postawić specjalista!

Winny jest brak słońca

Światło słoneczne wpływa na wydziela-nie hormonów i neuroprzekaźników. Jego brak powoduje niedobór tzw. hormonu szczęścia oraz większą produkcję mela-toniny – hormonu snu, przez co jesteśmy senni i zmęczeni.

Pomogą suplementy i zioła

Przy zwykłej chandrze możemy przyjmować magnez i witaminy z grupy B, które wspoma-gają układ nerwowy, a także ziołowe prepa-raty. Na poprawę nastroju wpływa m.in. dziurawiec (jednak pamiętajmy, że może on wejść w interakcje z niektórymi lekami) oraz żeń-szeń.

Fototerapia jestnieskuteczna

Jej skuteczność jest potwierdzona naukowo. Naświetlanie zaleca się zarówno jako meto-dę leczenia spadku nastroju, jak i w ramach profilaktyki.

Nic nie możemyna to poradzić

Możemy pomóc sobie sami! Każdy wie naj-lepiej, co sprawia mu przyjemność – basen, książki, kino, a może kurs tańca? Poniżej przedstawiamy kilka naszych sposobów.

Jak sobie radzićz jesienno-zimową chandrą?

Angelika Kotwica, psycholog Wojskowej Pracowni Psychologicznej w Kielcach. Ukończyła psychologię ze specjalizacją kliniczną na Uniwersytecie Jagiellońskim.

FAKT.

FAKT.

MIT.

MIT.

MIT.

Lampy do światłoterapii to podstawowe wyposażenie skandynawskich ośrodków zdrowia, lotnisk, biur czy uczelni, a nawet domów.

36 Czas na zdrowie

ekspert radzi

Jednak pamiętaj, że nie zastąpią one wizyty u specjalisty!

1. Nie zamykaj się w domu. Nawet krótki spacer może poprawić samopoczucie!2. Pamiętaj o zdrowej diecie. Powinna być bo-gata zwłaszcza w magnez i witaminę B, które wspomagają układ nerwowy. Warto sięgać po banany, gorzką czekoladę, rośliny strącz-kowe, orzechy, szpinak i ryby.

3. Bądź aktywny! Regularne ćwiczenia po-magają zwalczyć złe samopoczucie, do-dają energii i poprawiają jakość snu. Nie musisz wykonywać forsownych ćwiczeń, wystarczy zwykły spacer!4. Wykorzystaj moc aromaterapii. Zapal pachnącą świecę albo przygotuj ciepłą ką-piel z dodatkiem olejku – antydepresyjnie zadziała zwłaszcza pomarańczowy, herba-ciany czy różany, a lawenda i melisa wyci-szą i pomogą zasnąć.5. Rozgrzej się w saunie! To dobry sposób na dotlenienie i wzmocnienie odporności. Jednak pamiętaj, aby skonsultować się z le-karzem! Nie jest to terapia dla osób cier-piących na żylaki, z niewydolnością odde-chową, chorobami serca czy kobiet w ciąży i podczas miesiączki.

Pamiętajmy, że w jesiennym spadku nastroju dużo zależy od nas samych. Właściwa dieta, aktywność fizyczna i pozytywne nastawienie pomogą przetrwać ten trudny czas.

(NC)

Norwegowie profilaktycznie przeciwko depre-sji stosują tran. Zawiera witaminy A i D oraz kwasy omega-3, które wzmacniają odpor-ność i regulują poziom hormonów. Znajdziesz je też w tłustych rybach morskich (takich jak łosoś, tuńczyk, makrela, śledź) i orzechach.

R E K L A M A

Polacy słyną z tego, że oszczędzają nie-wiele. W większości staramy się ogra-

niczyć nasze wydatki, wybierając produkty gorszej jakości. Niestety to tylko pozorne korzyści. Jest nawet powiedzenie – biedne-go nie stać na tanie rzeczy. Wpadamy więc w pułapkę, ponieważ ubrania ze sztucznych tkanin szybciej się niszczą i obniżają komfort życia, tańsza żywność wpływa negatywnie na nasze zdrowie (m.in. ze względu na sporą ilość konserwantów), a brak podróży (nawet tych krótkich) odbija się na naszej psychice. Koniec końców wydajemy więc więcej, gdyż parę złotówek mniej na jedną rzecz, oznacza większe wydatki na inne.

Gdzie szukać oszczędności?

Zacznijmy od tego, jak podchodzimy do eko-logii. Być może to oklepane hasło, które ko-jarzy się głównie z młodymi, zwariowanymi aktywistami, jednak parę prostych (i tanich!) rozwiązań sprawi, że odczujemy znaczącą różnicę. I to bez wpływu na jakość naszego życia, za to z dużą korzyścią dla otaczające-go nas świata.

Oszczędzajmy na… wodzie

Biorąc prysznic, zużywamy średnio od 14 do 16 litrów wody na minutę. Po zamontowaniu perlatorów przepływ wody spada do zale-dwie 6 l. Oznacza to, że inwestując około 12-20 zł na punkt, możemy ograniczyć rachunki nawet o 63%. Perlatory (rodzaj nakładki na baterię, która optycznie zwiększa strumień wody poprzez jej napowietrzenie) może za-montować każdy. Co więcej, nawet nie od-czujemy różnicy w komforcie kąpieli czy my-cia rąk. W przypadku baterii umywalkowych

Jak oszczędzać na co dzień – cz. 1

wystarczy nakładka o przepływie 4 l. Można nawet pokusić się o większe oszczędności, jednak wtedy strumień wody będzie rozpro-szony. Gotując wodę na herbatę czy kawę, nalewajmy jej tylko tyle, ile trzeba. Mamy zły nawyk napełniania całych czajników. Tracimy wtedy także prąd lub gaz, a w dodatku gotu-jąc wciąż tę samą wodę, obniżamy jej jakość. Na działce lub w przydomowym ogródku zbierajmy deszczówkę – jest ona przyjazna zarówno dla kieszeni, jak i roślin (ze względu na odpowiednie pH i miękkość wody).

Czas przykręcić grzejnikiWydatki na ogrzewanie to największe obcią-żenie dla naszego budżetu. Aby funkcjono-wać komfortowo, potrzebujemy utrzymywać temperaturę około 18-21 stopni. W nocy po-winna być niższa niż za dnia. Przykręcajmy więc grzejniki, gdy kładziemy się spać. Ko-niecznie należy także zamykać je całkowicie, gdy wietrzymy mieszkanie. To właśnie wtedy marnujemy ciepło i niepotrzebnie wychła-dzamy całą instalację grzewczą. Róbmy to nawet wtedy, gdy nie mamy podzielników ciepła. Dzięki temu roczne rozliczenie z ry-czałtu będzie niższe. Mała zmiana, a nic nie kosztuje. I najważniejsze – nie zasłaniajmy grzejników i nie suszmy na nich prania.

Ciąg dalszy w następnym numerzei na stronie www.ziko-blog.pl (MP)

Zasoby słodkiej wody na ziemi stanowią zale-dwie 3% jej całości. W dodatku ta, którą czło-wiek wykorzystuje w gospodarstwie domowym, rolnictwie i przemyśle stanowi niewielki procent – zaledwie 0,7. Jej ilość odnawia się znacznie wolniej, niż wzrasta nasza konsumpcja.

38 Czas na zdrowie

ekspert radzi

Jak oszczędzać na co dzień – cz. 1

BUDUJEMY i zwiększamy świadomość

zdrowotną

OGRANICZAMYzjawisko samoleczenia

ZAPOBIEGAMY niebezpiecznym skutkom złej

farmakoterapii

UDZIELAMYrzetelnych porad

www.zikodlazdrowia.org

facebook.com/FundacjaZikoDlaZdrowia

Uniejów uzdrowisko w sercu Polski

Uniejów – trzytysięczne miasteczko na skraju województwa łódzkiego.

Niegdyś jedna z najbiedniejszych gmin w regionie. Dziś to prężnie rozwijają-ce się uzdrowisko termalne doceniane w całym kraju. I to nie tylko ze względu na walory lecznicze.Wizyta w Uniejowie polecana jest prze-de wszystkim cierpiącym na schorzenia reumatologiczne, ortopedyczno-urazo-we, skóry, naczyń obwodowych, a także przy nerwicach, nerwobólach i dysko-patiach. Kuracjusze mogą korzystać z rozbudowanej oferty uzdrowiskowej i hotelowo-gastronomicznej. Wielu od-wiedzających swoje pierwsze kroki kie-ruje do Term Uniejów – nowoczesnego kompleksu basenów, w którym nie brak atrakcji dla całej rodziny. Znajdziemy tam baseny z gorącą wodą geotermal-ną, basen pływacki, jacuzzi, zjeżdżalnie, komorę lodową czy saunarium. Mimo że większość atrakcji znajduje się na zewnątrz, można bezpiecznie korzystać z nich przez cały rok.

Woda termalnanie tylko w basenie

Wydobywana jest z głębokości ponad dwóch kilometrów. Ma około 68°C, sło-nawy smak i mocny, siarkowy zapach. Zawiera wiele cennych związków i pier-wiastków przydatnych m.in. w balneo-terapii, takich jak chlorek sodu, jod, bor, fluor i oczywiście siarka. Wykorzystują to nie tylko hotele i zakład przyrodo-

W Uniejowie odbywa się wiele ciekawych wydarzeń, wśród których

na szczególną uwagę zasługuje sierpniowy Jarmark Średniowieczny.

fot. arch. UM Uniejów

Wysoka temperatura wody geotermalnej sprawia, że z atrakcji Term Uniejów możemy bezpiecznie

korzystać przez cały rok. fot. Janusz Tatarkiewicz, arch. UM Uniejów

Miłośnicy historii życia na dawnej wsi powinni koniecznie odwiedzić Zagrodę Młynarską. W chałupie z połowy XIX w.

znajduje się karczma oferująca wiele tradycyjnych dań.

fot. arch. UM Uniejów

rozmaitości

leczniczy. Zdrowotnych kąpieli można zażywać także w… blokach mieszkal-nych. Odkąd miasto uzyskało status uzdrowiska, powstało kilka obiektów, w których dostępny jest „trzeci ku-rek” z wodą termalną. Ich mieszkańcy mogą korzystać z leczniczych właści-wości wody bez wychodzenia z domu. Zresztą woda geotermalna widoczna jest w uzdrowisku niemal wszędzie. Spa-cerując, znajdziemy interesujące miej-sca np. czerpnie wody termalnej z wodą pitną, fontanny i minitężnię, w których pobliżu powietrze jest wyjątkowo boga-te w związki mineralne. Niektóre z nich mają przy tym osobliwy kształt, jak znaj-dujące się na brzegu Warty fontanny ter-malne w formie armat.

Geotermalna kaskada w służbie miastu

W Uniejowie nie znajdziemy jednak bi-jących gorącą wodą źródeł. Spod po-wierzchni wydobywana jest ona za po-mocą sztucznych odwiertów, a wysoka temperatura sprawia, że zażywanie ką-pieli możliwe jest dopiero po jej schłodze-niu. Aby nie marnować energii cieplnej, wykorzystano tzw. kaskadowy odbiór energii geotermalnej – najpierw woda oddaje ją do miejskiego systemu central-nego ogrzewania i do przygotowania cie-płej wody użytkowej. Dzięki temu ogrze-wane są mieszkania, obiekty komercyjne i publiczne, a nawet murawy boisk spor-towych i ścieżki spacerowe wokół zamku. Dopiero schłodzona i przefiltrowana woda geotermalna wykorzystywana jest w celach leczniczych i rekreacyjnych. Już wkrótce może zostać zastosowana także do produkcji ogórków kiszonych oraz so-ków warzywnych i owocowych – trwają pionierskie badania we współpracy z In-stytutem Ogrodnictwa w Skierniewicach.

Zamek, Zagroda Młynarska, rycerze i… miłośnicy Indian

Z kilkusetletniej historii Uniejowa zacho-wały się perełki architektury średnio-wiecznej – zamek Arcybiskupów Gnieź-nieńskich i gotycka kolegiata. Władze miasta postarały się też, aby przybli-żyć turystom klimat odległych czasów. Wśród atrakcji turystycznych nawiązują-cych do historii życia na dawnej wsi znaj-duje się Zagroda Młynarska, czyli zespół muzealno-noclegowy z 5 zabytkowymi obiektami przeniesionymi z terenu całe-go województwa, w którym znajdziemy dwór, dwa wiatraki-koźlaki, budynek in-wentarski i wierną kopię stodoły. Będąc w Uniejowie, koniecznie należy zobaczyć także średniowieczny zamek ufundowa-ny w połowie XIV w. przez arcybiskupa gnieźnieńskiego, dziś służący jako hotel i centrum konferencyjne. Warto zajrzeć na jego dziedziniec, wejść na basztę za-mkową i pospacerować po otaczającym go 34-hektarowym parku założonym w XIX wieku w stylu angielskim. W mieście odbywa się także wiele cieka-wych wydarzeń, takich jak lipcowy Tur-niej Rycerski z pokazami sokolniczymi, walk rycerskich i artyleryjskich czy tańca dawnego oraz turniejami konnymi i za-bawami plebejskimi. Dwa razy w roku Uniejów gości także pasjonatów kultury rdzennych mieszkańców Ameryki Północ-nej, którzy zjeżdżają się z całego kraju i zza granicy na POW-WOW – Festiwal Muzyki i Tańca Indian Ameryki Północnej oraz na Indiańskie Lato – Święto Alei im. Sat-Okha. (MP)

Aktualny kalendarz wydarzeńi opis najciekawszych atrakcjiturystycznych znajduje się na www.uniejow.pl

DODATKOWE INFORMACJE

Uniejów

41 www.ZikodlaZdrowia.org

rozmaitości

Przedmioty to emocje. I choć więk-szość z tych starych i niepotrzeb-

nych po prostu się wyrzuca, to niektóre znaczą więcej niż tysiąc słów. Wiemy, że w pewnym wieku człowiek powinien się ich pozbyć i zapomnieć. Przychodzi nam to jednak z trudem, bo sentyment po nich pozostaje na dłużej. Nic straco-nego. Musisz wiedzieć, że istnieje wie-le sposobów na to, by w stare rzeczy tchnąć nowe życie.

Niech śmieją się dzieci

Nic tak nie cieszy, jak uśmiech dziecka lub wnuczki. Z tego też powodu nie warto wyrzucać starych szafek na RTV – odrobiną chęci i energii uczynisz z niej małą, zabawkową kuchenkę. Wystar-czy, że wykorzystasz półkową przestrzeń i wykończysz wnętrze według własne-go uznania lub sugestii pociechy. Masz ochotę na więcej? Weź stare deskorolki, wykorzystaj je do obicia stolika dla dzieci lub przerób gitarowe pudło w malutką, poręczną szafeczkę na drobiazgi.

Butelkowy świat

Zużyte plastikowe butelki możesz wykorzy-stać do stworzenia całkiem poręcznych mio-

Nie ma najmniejszego powodu, by stare przedmioty

zbierały kurz i zajmowały miejsce. Bądź pomysłowy!

Zaskocz rodzinę i przyjaciół niezwykłą inwencją -

pomysłowości nigdy za wiele. Nie zwlekaj i uczyń z drabiny

inspirującą, przywołującą wspomnienia półkę na

książki. Miejsce na tomy ukochanej prozy i poezji

zrobisz, ustawiając ją pionowo i porządnie przymocowując do

ściany. Posłuży całe lata, a w dodatku świetnie

wygląda!

Nowe życiestarych rzeczy

42 Czas na zdrowie

rozmaitości

teł – jedną z nich zrobisz już z czterech nie-potrzebnych butelek. Odetnij dna, z trzech z nich szyjkę z gwintem oraz natnij w rów-nych, centymetrowych odstępach. Na koniec sklej je gorącym klejem i gotowe! Szklane bu-telki możesz wykorzystać do stworzenia kli-matycznych, wiszących lamp, które dodadzą wnętrzu niepowtarzalnego uroku.

Niezwykłe pozostałościMasz komplety zupełnie niepotrzebnych sztućców? Nie pozwól, by pomysł na ge-nialny produkt poszedł w zapomnienie! Wykorzystaj nadmiar łyżeczek i stwórz z nich modne wieszaki, które wyglądają perfekcyjnie na podbiciu z gustownego drewna. Z łyżek możesz zrobić nawet modny żyrandol.

Bezpieczne ptaszkowanie

Warto wykorzystać pozostałości desek i zatroszczyć się o ptaszki. Potrzebu-ją pomocy zwłaszcza zimą, kiedy aura wyjątkowo im nie sprzyja. Wystarczy, że połączysz ze sobą 5 wymiarowych desek – te na dach i podstawę powin-

ny być w kształcie prostokąta, a bocz-ne – w kształcie domku. Obij podstawę listwami, połącz wszystko gwoździami lub sklej, a potem solidnie zaimpregnuj dobrej marki impregnatem do drewna, by całość służyła na dłużej.

Święta jak marzenie

Nieprzydatne już rzeczy możesz też wyko-rzystać do stworzenia pięknych, choinko-wych ozdób. Zrobisz je nawet z korków po winie – przybierz i obwiąż je tak, jak lubisz. Świetnie uzupełnią bombki zrobione z pla-stikowych butelek czy ozdoby z papieru. Zbędne obrusy, serwety oraz inne mate-riały wykorzystaj do zrobienia narzut na krzesła i czekaj na Mikołaja!

(BS)

43 www.ZikodlaZdrowia.org

rozmaitości

Chwytajjesiennechwile! Porady

i ciekawostki

J esień to pora roku, która nie służy optymistycznemu myśleniu. Trzeba

umieć z niej korzystać, ponieważ mija niepostrzeżenie, a to idealny czas na uprawianie sportów oraz na planowa-nie wyjazdów. Od września nie doskwie-ra upał, co sprzyja pieszym wędrówkom w górach i długim spacerom brzegiem morza, jednak należy przygotować się i na niepogodę. Gdy pada deszcz i spę-dzamy czas w mieście, możemy udać się do pobliskiego domu kultury, gdzie

organizowane są różne darmowe zajęcia.Sporą popularnością cieszą się także grupy językowe czy też kursy z obsłu-gi komputera. Udział w warsztatach pozwala na poznanie nowych ludzi, jak i na rozwój osobisty. Jesień to również doskonały moment na relaks przy dobrej książce z kubkiem gorą-cego napoju – to klasyk, który zawsze się sprawdza! Przeczytaj także nasze pozostałe porady. Zadbaj o siebie i swoje zdrowie.

Czas na zdrowie

rozmaitości

44

PORADY

Herbata z imbirem Gdy temperatury spadają, warto pamię-tać o herbatach z różnymi rozgrzewają-cymi dodatkami, na przykład z imbirem. Posiada on właściwości przeciwzapalne i odkażające. Stanowi również bogate źródło witamin: C, A, B2, P, PP, soli mineral-nych oraz mikroelementów, dlatego też może być stosowany w przypadku wielu schorzeń jako domowy środek leczniczy.

Spacery Spacery zalecane są każdemu, nieza-leżnie od wieku. Jest to forma ruchu, która nie obciąża zbytnio organizmu, ale wzmacnia jego odporność. Co wię-cej, systematyczny 15-20 minutowy ruch na świeżym powietrzu pozwala zmniejszyć ryzyko rozwoju miażdżycy tętnic wieńcowych. Należy jednak pa-miętać, aby mieć ze sobą odpowied-nie ubrania – przygotowani na różne ewentualności możemy zabrać się do planowania aktywnej jesieni!

Dynia – królowa jesieni Dynia łączy w sobie znakomite właś-ciwości zdrowotne i odżywcze – jest pomocna w ochronie układu serco-wo-naczyniowego i ma dobroczynny wpływ na oczy, dzięki zawartej w niej prowitaminie A oraz luteinie. Co więcej, dynia ma mało kalorii i chętnie sięgają po nią osoby będące na diecie. To po-marańczowe warzywo można podawać w postaci zup, przecierów, jak i dodat-ków do sałatek.

Kasztany Kasztany są bogate w escynę – wartościowy składnik chemicz -ny, który uszczelnia ściany naczyń krwionośnych. Właśnie ten składnik przeciwdziała obrzękom, zapaleniom i łagodnie ściąga skórę. Maseczki z wyciągiem kasztana są szczególnie zalecane przy cerze z rozszerzonymi naczynkami. Poza tym zbieranie ich to relaksujący sposób na spędzenie wolnego czasu z rodziną.

(AF)

I CIEKAWOSTKI

45 www.ZikodlaZdrowia.org

rozmaitości

Czekamy na rozwiązania!Wytnij i prześlij do nas do końca października rozwiązanie sudoku wraz z przepisem na pyszne danie na adres: Ziko Dermo, Długa 88, 31-416 Kraków, z dopiskiem “Czas na Zdrowie”, lub mailem: [email protected]. Auto-rzy dziesięciu najciekawszych przepisów, które po analizie naszego dietetyka opublikujemy w kolejnych wydaniach naszego magazynu, otrzyma zestaw kosmetyków marki Oillan: balsam intensywnie natłuszczający, krem rege-nerujący oraz hydro-aktywny żel pod oczy.

Chcieliśmy również pogratulować Agnieszce i Małgorzacie z Krakowa, Kry-stynie z Tarnowa oraz Bogusławie i Mayi z Gliwic. Dziękujemy za nadesłane przepisy! Produkty marki Vis Plantis zostały już do was wysłane.

6

35

2

1

1

8

94

3

7

15

7

4

5

3

8

7

1

26

9

Poziom trudności: średni

7

2

18

49

94

4

26

197

1

5

91

7

6

6

4

1

7

5Poziom trudności: łatwy

57

4

13

4

4

36

2

5

9 781

6

69

48

78

5

6

Poziom trudności: średni

5

9

2

15

3

4

7

5

8

32

6

8

4

1

48

3

7

6

9

1

Poziom trudności: łatwy

sudoku

/Fundacja ZIKO dla Zdrowia

POLUB STRONĘ FUNDACJI

NA FACEBOOKU