БЪЛГАРИЯ В КОНТУРИТЕ НА ТРУДОВА ЕВРОПА ...

1

ЕВРОПЕЙСКИ ПРОФСЪЮЗЕН ИНСТИТУТ ≠ ЕКПКОНФЕДЕРАЦИЯ НА НЕЗАВИСИМИТЕ СИНДИКАТИ В БЪЛГАРИЯИНСТИТУТ ЗА СОЦИАЛНИ И СИНДИКАЛНИ ИЗСЛЕДВАНИЯ

БЪЛГАРИЯВ КОНТУРИТЕ

НА ТРУДОВА ЕВРОПА

БЪЛГАРИЯВ КОНТУРИТЕ

НА ТРУДОВА ЕВРОПА

2007

М А Й

2

БЪЛ ГА Р И Я В КОН Т У Р И ТЕ Н А Т РУДО ВА Е В РО ПА

С Ъ Д Ъ Р Ж А Н И Е

¬˙‚Â‰ÂÌËÂ ..................................................................................................................................................................................................... 3

˙Ï ˜ËÚ‡ÚÂÎˇ ............................................................................................................................................................................................... 7

1. ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ ..................................................................................................................................................................... 9

2. Ã‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ë ÔÓ·ÎÂÏË Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡................................................................................................................ 17

3. «‡ÂÚÓÒÚ .............................................................................................................................................................................................................. 31

4. «‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ‚ ≈— ............................................................................................................................................................................................... 47

5. –‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ............................................................................................................................................................................................. 58

6. —ÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡˘ËÚ‡ Ë ÒÂÏÂÈÒÚ‚‡Ú‡ ............................................................................................................................................................ 68

7. ”˜ÂÌÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ ≠ ÔÂ‰ÂÙËÌË‡ÌÓ .......................................................................................................................................... 80

8. »ÌÙÓÏË‡ÌÂ, ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ë Û˜‡ÒÚËÂ.................................................................................................................................................... 95

9. ÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓÚÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ: ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓÚÓ Û˜‡ÒÚËÂ Ë ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ ......................107

10. ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Ë ÌÂ„Ó‚‡Ú‡ Â‡ÎËÁ‡ˆËˇ ...................................................................................................................118

√ÛÔ‡Ú‡ ÔÓ ·ÂÌ˜Ï‡ÍËÌ„ .......................................................................................................................................................................132

—ÔËÒ˙Í Ì‡ ÍÓ‰Ó‚ÂÚÂ Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ .........................................................................................................................................................133

œËÎÓÊÂÌËÂ ì¡˙Î„‡Ëˇ ‚ ˆËÙËî.......................................................................................................................................................134

3


Œ—⁄«Õ¿¬¿Õ≈ Õ¿ Œ√–¿Õ»◊≈ÕŒ—““¿

¬ÂÏÂÌ‡Ú‡ ÒÂ ÔÓÏÂÌˇÚ. œÓÏÂÌˇÚ ÒÂ Ë Ì‡˜ËÌËÚÂ, ÔÓ ÍÓËÚÓ ÓÔËÒ-‚‡ÏÂ ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡, Í‡ÍÚÓ Ë ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍËÚÂ Ë ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌËÚÂÒÂ‰ÒÚ‚‡ Á‡ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ.

œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ‰ÂÒÂÚËÎÂÚËˇ Ì‡ ‚ÓËÌÒÚ‚‡˘ ÌÂÓÎË·Â‡ÎËÁ˙Ï ËÌÂÓÍÓÌÒÂ‚‡ÚËÁ˙Ï, Ò·Î˙ÒÍ‚‡ÈÍË ÒÂ ÌÓ‚Ë Ë ÓÒÚË ÔÓ·ÎÂÏË Ì‡ Ô‡Á‡‡Ì‡ ÚÛ‰‡ Ë ‚ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÒÙÂ‡, ÌËÂ ÊË‚ÂÂÏ ‚ ÂÔÓı‡ Ì‡ Ó„‡ÌË˜ÂÌÓÒÚÌ‡ ÓÒ˙ÁÌ‡‚‡ÌÂÚÓ, ·ÂÎˇÁ‡Ì‡ ÓÚ ‚˙ÁÌËÍ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ·ÎÂÏË, Ò‚˙Á‡ÌË Ò Ì‡-·Ë‡ÌÂÚÓ Ë Ó·‡·ÓÚÍ‡Ú‡ Ì‡ ËÌÙÓÏ‡ˆËˇ, Í‡ÍÚÓ Ë ·ÂÎˇÁ‡Ì‡ ÓÚ ÌÂ‚Â-ÊÂÒÚ‚Ó ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÙÛÌ‰‡ÏÂÌÚ‡ÎÌËÚÂ ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚË Ì‡ ‡·ÓÚÂ˘Ë-ÚÂ ıÓ‡. ¬ Ì‡È-„ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ, ÚÓ‚‡ ÌÂ‚ÂÊÂÒÚ‚Ó Â ı‡‡ÍÚÂÌÓ Á‡ ÔÓÎË-ÚËˆËÚÂ Ì‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓ ‡‚ÌË˘Â Ë ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ Í‡ÍÚÓ Ì‡ ÌË‚ÓÚÓ Ì‡≈—, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó: ÚÂÁË, ÍÓËÚÓ Ò‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌË Á‡ Á‡Ô‡Á‚‡ÌÂÌ‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ Ë ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·Î‡-„ÓÒ˙ÒÚÓˇÌËÂÚÓ ‚ Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ.

ÕˇÍÓË ÒÎÓÂ‚Â ÓÚ ‡·ÓÚÂ˘ÓÚÓ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ÒÔÓ‰ÂÎˇÚ Ú‡-ÁË Ó„‡ÌË˜ÂÌÓÒÚ Ì‡ ÓÒ˙ÁÌ‡‚‡ÌÂÚÓ, ‚˙Áı‚‡Îˇ‚‡ÈÍË ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Á‡ËÁ·Ó Ë ËÌ‰Ë‚Ë‰Û‡ÎËÒÚË˜ÌËÚÂ ÒÚ‡ÚÂ„ËË Ë ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÈÍË ‰‡ ÒÂ ÒÔ‡-Òˇ‚‡Ú ÔÓÂ‰ËÌË˜ÌÓ ÔÂ‰ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Á‡ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌË ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ. —˙-˘ÓÚÓ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ Ë Á‡ ÏÌÓ„Ó Û˜ÂÌË ‚ Ó·Î‡ÒÚÚ‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ì‡ÛÍË Ë,ÔÓ-ÒÔÂˆË‡ÎÌÓ, Á‡ ËÍÓÌÓÏËÒÚËÚÂ. “ÂÁË, ÍÓËÚÓ ÔÓËÁ‚ÂÊ‰‡Ú ÁÌ‡ÌËÂÚÓ ÒÂÓÔËÚ‚‡Ú ‰‡ ÓÔË¯‡Ú Ë ÍÓÌÒÓÎË‰Ë‡Ú ÏÓ‡ÎÌËˇ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËˇ Â‰ Ò ÔÓ-ÏÓ˘Ú‡ Ì‡ ÔÓÌˇÚËˇ Ë ÒÚ‡ÚÂ„ËË, Á‡ËÏÒÚ‚‡ÌË Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌÓ ÓÚ Ò‚ÂÚ‡ Ì‡·ËÁÌÂÒ‡ (ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ, „˙‚Í‡‚ÓÒÚ, ·ÂÌ˜Ï‡ÍËÌ„ Ë ‰Û„Ë

ВЪВЕДЕНИЕ

4


ÔÓ‰Ó·ÌË), Í‡ÚÓ ÔÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ ì‰Â-ÔÓÎËÚËÁË‡Úî ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ÔÓ·ÎÂ-ÏË.

œÂ‰Î‡„‡ ÒÂ ÌÓ‚‡ ‰ÂÙËÌËˆËˇ Ì‡ Ô˙ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ: ÛÎÂÒÌÂÌ ‰ÓÒ-Ú˙Ô ‰Ó ‡·ÓÚ‡ Á‡ ‚ÒË˜ÍË (Ò˙˘Ó Á‡ Ò‡ÏÓÚÌËÚÂ Ï‡ÈÍË, ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ Ì‡ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ, ÎËˆ‡Ú‡ Ò Û‚ÂÊ‰‡ÌËˇ, ıÓ‡Ú‡, ÍÓËÚÓ Ò‡ Ì‡ ÒÓ-ˆË‡ÎÌË ÔÓÏÓ˘Ë, ÒÚÛ‰ÂÌÚËÚÂ). —‚Ë‰ÂÚÂÎË ÒÏÂ Ì‡ ‰Â-ÒÓˆË‡ÎËÁ‡ˆËˇ Ì‡Ú‡ÍË‚‡ ÔÓ·ÎÂÏË, Í‡ÚÓ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ Ë ·Â‰ÌÓÒÚ. œÓÌ‡ÒÚÓˇ˘ÂÏ ÓÍÓÎÓ19 ÏËÎËÓÌ‡ ‰Û¯Ë ‚ ≈‚ÓÔ‡ Ò‡ ÓÙËˆË‡ÎÌÓ Â„ËÒÚË‡ÌË Í‡ÚÓ ·ÂÁ‡-·ÓÚÌË. “Ó‚‡ Â Â‡ÎÌÓÒÚÚ‡: 19 ÏËÎËÓÌ‡ ÚÛ‰ÓÒÔÓÒÓ·ÌË ‰Û¯Ë, ìÌ‡ ÍÓËÚÓÂ ÔÓ‰‡‰ÂÌ Ô˙ÒÚî ÓÚ ÌÂ‚Ë‰ËÏ‡Ú‡ ˙Í‡ Ì‡ Ô‡Á‡‡, Úˇ·‚‡ ‰‡ ËÁ‡ÁˇÚÔËÒ˙‰‡Ú‡ Ì‡ Ú‡ÁË ‰ÂÙËÌËˆËˇ.

≈ÁËÍ˙Ú Ì‡ Ô‡Á‡‡ ≠ ÌÂ„Ó‚ËÚÂ ÍÎË¯ÂÚ‡ Ë Ì‡˜ËÌË Ì‡ ÏËÒÎÂÌÂ ≠‰ÌÂÒ ÔÓÌËÍ‚‡Ú ‚˙‚ ‚ÒˇÍ‡ ÔÓ‡ Ì‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ë ÔÓÒÚ‡‚ˇÚ ‚ÒË˜ÍË ˜Ó-‚Â¯ÍË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ ‚ ÏÓ‰ÂÎ‡ Ì‡ Â„ÓˆÂÌÚË˜ÌÓ ÔÓ‚Â‰ÂÌËÂ. ì—‡ÏÓ ‚‡¯Ë-ÚÂ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌË ÂÒÛÒË Ò‡ ÓÚ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ.î —ÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‚˙ÁÍË, Ò‚˙Á‚‡˘ËıÓ‡Ú‡ Ì‡ ÓÒÌÓ‚‡Ú‡ Ì‡ ‚Á‡ËÏÌÓ ÔËÁÌ‡‚‡ÌÂ, ÌÂ Ò‡ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓ ÂÍ‚Ë-‚‡ÎÂÌÚÌË ËÎË Ò‡‚ÌËÏË Ò Ú‡ÍË‚‡ ÔÓÌˇÚËˇ, Í‡ÚÓ ‰Ó„Ó‚Ó, ‡ˆËÓÌ‡ÎÂÌËÁ·Ó Ë Ï‡ÍÒËÏ‡ÎËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ÔÓÎÁ‡Ú‡.

–‡Á„ÎÂÊ‰‡ÈÍË Ì‡ÒÚÓˇ˘ËÚÂ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍË ÒÚ‡ÚÂ„ËË, ÍÓËÚÓ ÒÂ ÒÎÂ‰-‚‡Ú Ì‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ≈— Ë Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ Â‚ÓÔÂÈÒÍË‰˙Ê‡‚Ë, Â ÚÛ‰ÌÓ ‰‡ ÒÂ Ì‡ÏÂË ÒÚ‡Ì‡, ‚ ÍÓˇÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÒË„Û-ÌÓÒÚ, ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ËÌ‚ÂÒÚËˆËË Ë ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ ‡Á·Ë‡ÌÂ Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ, ‰‡ ÂÓÔÂ‰ÂÎÂÌÓ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓ ÏˇÒÚÓ. —ÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒË Ô‡-‚Ë ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÒÏÂÚÍ‡. ƒÓË, Á‡ ÔÓ-„ÓÎÂÏËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË ÌÂ‡‚ÂÌÒÚ‚‡˜ÂÒÚÓ ÒÂ „Ó‚ÓË Í‡ÚÓ Á‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡˘ ‰ËÌ‡ÏËÁ˙Ï Ì‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ, Ë ÔÓ‡-‰Ë ÚÓ‚‡, Í‡ÚÓ Ô˙Ú Í˙Ï ÔÓ-‰Ó·‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ Ë ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒ-ÍË ˙ÒÚ! “Ó‚‡ Â ‰Û„ ‡ÒÔÂÍÚ Ì‡ Ó„‡ÌË˜ÂÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÓÒ˙ÁÌ‡‚‡ÌÂÚÓ ‰ÌÂÒ.

÷ÂÌÚ‡ÎÌÓÚÓ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍÓ ÔÓÒÎ‡ÌËÂ Â, ˜Â ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ Úˇ·‚‡‰‡ ÒÂ Ò˙ÊË‚Ë, ÔÂ‰Ë ‰‡ ÏÓÊÂÏ ‰ÓË ‰‡ ÏËÒÎËÏ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÔÓ„ÂÒ ËÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÍÓıÂÁËˇ. ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇ, Ó„Î‡‚ˇ‚‡Ì‡ ÓÚ „-Ì ¡‡ÓÁÛ,ËÁ„ÎÂÊ‰‡, ÒÔÓ‰ÂÎˇ ÚÓ‚‡ Ù‡Î¯Ë‚Ó ‡Á·Ë‡ÌÂ Ë Ú‡ÁË ÔÓ„Â¯Ì‡ ÒÚ‡ÚÂ-„Ëˇ.: ÔÓ ËÓÌËˇ, ÍÓÎÍÓÚÓ ÔÓ-·Ó„‡ÚÓ ÒÚ‡‚‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ, ÚÓÎÍÓ‚‡ ÔÓ-Ï‡Î-

√‡ÙËÍ‡

Source: Calculation based on AMECO

ÍÓ, Í‡ÍÚÓ ÌË Í‡Á‚‡Ú, ÏÓÊÂÏ ‰‡ ÒË ÔÓÁ‚ÓÎËÏ ‚ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ Ó·Î‡ÒÚ! Õ‡Ú‡ÁË ÓÒÌÓ‚‡, ÌÂ‡‚ÂÌÒÚ‚ÓÚÓ ÒÂ ÔË‚ÂÚÒÚ‚‡.

ÕÓ, ÔË ÚÂÁË ÛÒÎÓ‚Ëˇ, Á‡„‡‰Í‡ ÒË ÓÒÚ‡‚‡ Á‡˘Ó ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ ÌÂ‰‡‚‡ ÔÓ-‰Ó·Ë ÂÁÛÎÚ‡ÚË. œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË Â Ì‡ÎËˆÂ ÒÓˆË‡ÎÌ‡‰ÂÂ„ÛÎ‡ˆËˇ, ‡ÒÚÂ ÌÂ‡‚ÂÌÒÚ‚ÓÚÓ Ë ÚÓ‚‡, ÒÔÓÂ‰ Ó·˘ÓÔËÂÚÓÚÓ ÏÌÂ-ÌËÂ, ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ ÒÚËÏÛÎË‡ ÔÓ-‰Ó·ËÚÂ ÂÁÛÎÚ‡ÚË Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂËÍÓÌÓÏËÍË. Õ‡È-Ó˜Â‚Ë‰ÌËˇÚ ÂÁÛÎÚ‡Ú Ó·‡˜Â Â Ó„ÓÏÌÓÚÓ ÔÂ‡ÁÔÂ-‰ÂÎÂÌËÂ ÓÚ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ Í˙Ï ÔÂ˜‡Î·ËÚÂ.

ƒÂÎ˙Ú Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ, ËÁ˜ËÒÎÂÌ Í‡ÚÓ ‰ˇÎ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ÒÔˇÏÓ ÔÂ-˜‡Î·ËÚÂ, ÔÓÒÚÂÔÂÌÌÓ Ô‡‰‡ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 25 „Ó‰ËÌË, Í‡ÍÚÓ ÔÓÍ‡Á‚‡„‡ÙËÍ‡Ú‡: Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ò 10 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ‚ ¡¬œÒÔˇÏÓ ÔÂ˜‡Î·ËÚÂ ÓÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ 80-ÚÂ „Ó‰ËÌË ÔÓÍ‡Á‚‡ ÔÂ‡ÁÔÂ‰Â-ÎÂÌËÂ ÓÚ ÔÓÎÛ˜‡‚‡˘ËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË Í˙Ï ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌËˆËÚÂ Ì‡ Í‡ÔËÚ‡Î.

5


ÕËÍÓ„‡ ‰Ó ÒÂ„‡ ÌÂ ÒÏÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ÎË ÔÓ-·˙Á ÒÔ‡‰ Ì‡ ‰ÂÎ‡ Ì‡ Á‡Ô-Î‡ÚËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ ‚ ·Ó„‡ÚÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ Ì‡ˆËËÚÂ. –ˇ‰ÍÓ ÔÂ‰Ë, Ì‡‡ÒÚ-‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÂ˜‡Î·ËÚÂ Â ·ËÎÓ ÚÓÎÍÓ‚‡ ‚ËÒÓÍÓ. ÕËÍÓ„‡ ÔÂ‰Ë ÚÓ‚‡ Â‚Ó-ÔÂÈÒÍËÚÂ Ó·˘ÂÒÚ‚‡ ÌÂ Ò‡ ·ËÎË ÚÓÎÍÓ‚‡ ·Ó„‡ÚË. » ÌËÍÓ„‡ ÔÂ‰Ë ÚÓ‚‡‡Î˜ÌÓÒÚÚ‡ Ë „Î‡‰˙Ú Á‡ ÔÓ‚Â˜Â ÔÂ˜‡Î·Ë ÌÂ Â ·ËÎ ÔÓ-ÒËÎÂÌ ≠ Ë ÔÓ-·ÂÁÒÔÓ-ÂÌ. “Ó‚‡ Â Â‰Ì‡ ÔÓ‡ÁËÚÂÎÌ‡ ÔÓÏˇÌ‡ ‚ ÓÒ˙ÁÌ‡‚‡ÌÂÚÓ. Ã‡ÎÍÓ Ò‡ ÔÓ-ÎËÚË˜ÂÒÍËÚÂ ‚˙Á‡ÊÂÌËˇ ÒÂ˘Û Ú‡Í˙‚ ·˙Á ˙ÒÚ Ì‡ ÔÂ˜‡Î·ËÚÂ, ÌÂÁ‡-‚ËÒËÏÓ ÓÚ Ù‡ÍÚ‡, ˜Â ÏËÎËÓÌË ıÓ‡ ÌˇÏ‡Ú ‡·ÓÚ‡, ‡ „ÓÎˇÏ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚÌ‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ÌÂ ‡ÁÔÓÎ‡„‡ Ò ‡‰ÂÍ‚‡ÚÌÓ ·Î‡„ÓÒ˙ÒÚÓˇÌËÂ. “Ó‚‡, ‡Á·Ë‡ÒÂ, ÓÚ‡Áˇ‚‡ ‡ÁÎË˜ÌËˇ ÍÎËÏ‡Ú Ì‡ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍÓ ÓÒ˙ÁÌ‡‚‡ÌÂ ≠ ËÎË, ·ËÏÓ„ÎÓ ‰‡ ÒÂ Í‡ÊÂ, ÎËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ Ò˙ÁÌ‡ÌËÂ Ë ÒÔ‡‚Â‰ÎË‚ÓÒÚ.–‡‚ÂÌÒÚ‚ÓÚÓ ‚Â˜Â ÌÂ Â ÔÓÒÚ‡‚ÂÌÓ ‚ ˆÂÌÚ˙‡ Ì‡ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍËÚÂ ˆÂÎË ËÁ‡‰˙ÎÊÂÌËˇ.

‡Á‚‡ ÌË ÒÂ, ˜Â ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÒË„ÛÌÓÒÚ ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡·˙‰Â ÌÂ ìı‡Ï‡Íî, ‡ ì·‡ÚÛ‰î Á‡ ‚˙˘‡ÌÂ Í˙Ï Ò‚˙Á‡ÌÓÚÓ Ò ÔÓÂÏ‡ÌÂ Ì‡ËÒÍ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡. ’Ó‡Ú‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ÏÓÚË‚Ë‡ÌË˜ÂÁ ÒÚËÏÛÎË! ÕÓ ıÓ‡Ú‡ ÌÂ Ò‡ Í‡ÚÓ ÍÛ˜ÂÚ‡Ú‡ Ì‡ œ‡‚ÎÓ‚, ‰‚ËÊÂÌË Ò‡-ÏÓ ÓÚ ÌÂÒ˙ÁÌ‡ÚÂÎÌË ÂÙÎÂÍÒË Ë Â‰ËÌ Ú‡Í˙‚ ÔÓ‰ıÓ‰ Ú‚˙‰Â ÏÌÓ„Ó ÔË-ÎË˜‡ Ì‡ ÔÓÔ‡„‡Ì‰‡Ú‡ Ì‡ ‚ÛÎ„‡Ì‡Ú‡ Ï‡ÍÒËÒÚÍ‡ ÔÒËıÓÎÓ„Ëˇ ÓÚ ‰Â‚ÂÚ-Ì‡‰ÂÒÂÚË ‚ÂÍ.

’Ó‡Ú‡ ‚ ≈‚ÓÔ‡ ÒË ÔÓÒÚ‡‚ˇÚ ˆÂÎË Á‡ Ò‚Óˇ ÊË‚ÓÚ ≠ ÚÂ ÒÂ Ì‡‰ˇ‚‡Ú,ÏÂ˜Ú‡ˇÚ Ë ‰ÂÈÒÚ‚‡Ú. »ÁÔÓÎÁ‚‡ÈÍË Ì‡ÎË˜ÌËÚÂ ÂÒÛÒË Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ÒÂ‰‡, ÓÚ ÍÓˇÚÓ Ë‰‚‡Ú, ÚÂ ‡Á‚Ë‚‡Ú ‡ÍÚË‚ÌË ÒÚ‡ÚÂ„ËË Á‡ ÒÔ‡‚ˇÌÂ. Õˇ-Ï‡ ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎÒÚ‚‡, ˜Â ıÓ‡Ú‡ ÌÂ ÊÂÎ‡ˇÚ ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ Ë ÚÓ ÛÒËÎÂÌÓ ËÎË ‰‡ÒË ÔÓÒÚ‡‚ˇÚ ˆÂÎË. “Â Ì‡ËÒÚËÌ‡ ÒÂ ÒÚ‡ıÛ‚‡Ú ÓÚ ÚÓ‚‡ ‰‡ ÌˇÏ‡Ú ‡·ÓÚ‡ Ë‰ÓÒÚÓÂÌ ÊË‚ÓÚ. » ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÚÛ‰Â˘Ë ÒÂ ıÓ‡ Ò‡ ÒÂ Ì‡Û˜ËÎË ÓÚ ÏËÌ‡ÎËˇÒË ÓÔËÚ, ˜Â ÒÂ ÌÛÊ‰‡ˇÚ ÓÚ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡, ÓÚ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌË ÓÚ„Ó‚Ó-ÌÓÒÚË Ë Â„ÛÎ‡ˆËË. ÷ÂÌÚ‡ÎÌ‡Ú‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ Ë ‰Ó„Ó‚ÓÂ-ÌÓÒÚËÚÂ Á‡ ·Î‡„ÓÒ˙ÒÚÓˇÌËÂÚÓ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡Ú ÓÚ Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌËÚÂ ıÓ‡ Í‡-ÚÓ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏË.

¿ÍÓ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ Ó·˘ÂÒÚ‚‡ ËÒÍ‡Ú ‰‡ ÓÒÚ‡Ì‡Ú ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓ-ÒÓ·ÌË Ë ÒÓˆË‡ÎÌÓ ·‡Î‡ÌÒË‡ÌË, ·˙‰Â˘ËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓËÂÌÚË‡Ì Â‚-

ÓÔÂÈÒÍË ÏÓ‰ÂÎ Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰Â „‡‡ÌÚË‡Ì Ë ‰‡ ÔÓ‰˙ÎÊË ‰‡ ÒÂ ‡Á-‚Ë‚‡. ¬ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂ Ì‡ Á‡‰‡˜‡Ú‡ Á‡ ÏÓ‰ÂÌËÁË‡ÌÂ Í‡ÍÚÓ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË-Í‡Ú‡, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ, ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÂ‰Ò-Ú‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË ‡‚ÌË˘‡ Â ÊËÁÌÂÌÓ ‚‡ÊÌÓ. —Ú‡-ÚÂ„ËËÚÂ Ì‡ Ò˙ÚÛ‰ÌË˜ÂÒÚ‚Ó Ò‡ ÓÚ Â¯‡‚‡˘Ó ÁÌ‡˜ÂÌËÂ.

ÓÌˆÂÔÚÛ‡ÎÌËÚÂ ÂÒÛÒË Ò‡ Ë ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍË ÂÒÛÒË. Õ‡˜ËÌ˙Ú,ÔÓ ÍÓÈÚÓ ÒÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ˇ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ Â ÓÚ Ó„ÓÏÌÓ ÁÌ‡-˜ÂÌËÂ Á‡ ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ ıÓ‡ Ë „‡Ê‰‡ÌËÚÂ Ì‡ ≈‚ÓÔ‡. ÕÂÁ‡‚ËÒËÏÓ ˜ÂËÏ‡ÏÂ ‡ÁÌÓÓ·‡ÁËÂ ÓÚ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÒÓˆË‡ÎÌË ÒËÒÚÂÏË, Ë Â‰Ëˆ‡ ÍÎ˙Ò-ÚÂË ÓÚ Ì‡ˆËË ‚ ÚÓ‚‡ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ (ÔÓÌÂ ‚ «‡Ô‡‰Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ ≠ Â‰ËÌ ÒÍ‡Ì-‰ËÌ‡‚ÒÍË, Â‰ËÌ ‡Ì„ÎÓ-ËÎ‡Ì‰ÒÍË, Â‰ËÌ ÍÓÌÚËÌÂÌÚ‡ÎÂÌ Ë Â‰ËÌ ˛ÊÌÓ-Â‚ÓÔÂÈÒÍË), ÌËÂ ÒÔÓ‰ÂÎˇÏÂ Ë Ó·˘Ë ˆÂÌÌÓÒÚË, ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎËÁË‡ÎËÒÏÂ ÏÌÓ„Ó ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡‚‡ Á‡ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ Ë ÒÏÂ ÒÂ ‡Ì„‡ÊË‡ÎË Ò ÍÓ-ÎÂÍÚË‚ÌÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔË‰Ó·Ë‚ÍË Ë ÛÒÎÛ„Ë ÓÚ Ó·˘ ËÌÚÂÂÒ. ÕËÂ ÌÂÚˇ·‚‡ ‰‡ Á‡·‡‚ˇÏÂ, ˜Â Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ‰ÂÏÓÍ‡ˆËˇ ·Â¯Â ÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌ‡ÓÚ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÓÒË„ÛËı‡ ÒËÎÌÓ ËÁÏÂÂÌËÂ Ì‡ ÒÓÎË‰‡ÌÓÒÚ,ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎËÁË‡ÈÍË ÍÓÎÂÍÚË‚ËÒÚË˜Ì‡Ú‡ ÎÓ„ËÍ‡, Í‡Í‚‡ÚÓ ÚÛ‰ÌÓÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ì‡ÏÂË ‚ ‰Û„ËÚÂ ˜‡ÒÚË Ì‡ Ò‚ÂÚ‡. ÕÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Ì‡≈— Ò‡ ‚ÒÂ Ó˘Â ‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÒÚ‡ÌË Ò ÌËÒÍË ‰ÓıÓ‰Ë Ë Ò ÌËÒÍÓ ‡‚-ÌË˘Â Ì‡ ·Î‡„ÓÒ˙ÒÚÓˇÌËÂ, ÌÓ Ò ‡ÁÌÓÓ·‡ÁÌË ÚËÔË˜ÌË ‰Ó„Ó‚ÓÂÌÓÒÚËÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÒÙÂ‡ Ë Ò ‡ÁÎË˜ÌË ÂÁÛÎÚ‡ÚË. ÕËÂ ÁÌ‡-ÂÏ, ÌÂ˘‡Ú‡ ÒÂ ÔÓÏÂÌˇÚ, ÌÓ ‚ÒÂ Ó˘Â Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ Á‡ÔÎ‡ı‡ ÓÚ ÌÂ‰ÓÒÚ‡-Ú˙˜ÌÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌË ·Î‡„‡ Ë ÎËÔÒ‡ Ì‡ ‡ÍÚË‚ÌË ÔÓÎËÚËÍË‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÓÚ ÚÂÁË ÒÚ‡ÌË.

≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ Í‡ÍÚÓ Í‡-ÚÓ ÔÓ‰ÛÍÚ, Ú‡Í‡ Ë Í‡ÚÓ ÔÓÂÍÚ. ‡ÚÓ ËÌÒÚÛÏÂÌÚ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÍÓıÂ-ÁËˇ ≠ ÔÓ-ÒÔÂˆË‡ÎÌÓ ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈— Ë Ò˙‚Â-ÏÂÌÌÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ, Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ Â ‚‡ÊÂÌ. ‡Á‡ÌÓ ÔÓ-ÔÓÒÚÓ, ÌËÂ ÒÂ ÌÛÊ‰‡ÂÏ ÓÚ ÔÓ‚Â˜Â Â„ÛÎ‡ˆËË, ÔÓ‚Â˜Â ËÌÒÚËÚÛˆËË Ì‡Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ë ÔÓ‚Â˜Â ÒÓˆË‡ÎÂÌ Ë „‡Ê‰‡ÌÒÍË ‰Ë‡ÎÓ„. ÕËÂ ÒÂ ÌÛÊ-‰‡ÂÏ Ë ÓÚ ÔÓ-‰Ó·Ë Â„ÛÎ‡ˆËË, Í‡Í‚ËÚÓ Ò‡ Á‡ÎÓÊÂÌË ‚ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ‰ÌÂ‚ÂÌ Â‰ ÔÓÌ‡ÒÚÓˇ˘ÂÏ, Ë Â ‚‡ÊÌÓ ‰‡ ÔËÁÌ‡ÂÏ, ˜Â ÚÓ‚‡ ÌÂ Â Ò˙˘ÓÚÓÍ‡ÚÓ ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ Â„ÛÎ‡ˆËË.

6


ÓÌˆÂÔÚÛ‡ÎËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ Í‡ÚÓ ÔÓ-‰ÛÍÚ, Ú.Â., Í‡ÚÓ Ó·˘Ë ̃ ÂÚË, ÍÓËÚÓ ‚Â˜Â Ò‡ ÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌË ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍËÌ‡ ≈—, ·Ë ·ËÎÓ Ú‚˙‰Â ÒÚÂÒÌÂÌÓ, ÌÓ: ÌËÂ ÏÓÊÂÏ ‰‡ ‡Á·ÂÂÏ Â‚ÓÔÂÈÒ-ÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ Ë Í‡ÚÓ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÔÓ Ô‡‚Ó ≠ Í‡ÚÓ ËÌÒÚÛÏÂÌÚ Á‡ÏÓ‰ÂÌËÁË‡ÌÂ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ Ó·˘ÂÒÚ‚‡. –‡Á„ÎÂ‰‡Ì ÔÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ,Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ Â ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍË ÔÓÂÍÚ Á‡ Ë‰ÂÌÚËÙËÍ‡-ˆËˇ, ‚ ÍÓÈÚÓ ˜Û‚ÒÚ‚ÓÚÓ Á‡ ÔËÌ‡‰ÎÂÊÌÓÒÚ Ë Â‡ÎËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÓÒÌÓ‚-ÌËÚÂ Ó·˘Ë Â„ÛÎ‡ˆËË ˘Â ÔÓÏÓ„Ì‡Ú ‰‡ ÒÂ ÔÓÚË‚ÓÔÓÒÚ‡‚ËÏ Ì‡ ìÓ„‡-ÌË˜ÂÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÓÒ˙ÁÌ‡‚‡ÌÂÚÓî Í‡ÍÚÓ ‚ Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ, Ú‡Í‡ Ë ‚ ˜‡ÒÚ ÓÚ‰ÌÂ¯ÌËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ì‡ÛÍË.

ÕÂ‚ÂÊÂÒÚ‚ÓÚÓ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌË-ÚÂ ıÓ‡ Ò˙˘Ó Â ˜‡ÒÚ ÓÚ Ó·ˇÒÌÂÌËÂÚÓ Á‡ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌËˇ ‚ÓÚ Á‡ ≈‚ÓÔÂÈÒ-Í‡Ú‡ ÍÓÌÒÚËÚÛˆËˇ ‚˙‚ ‘‡ÌˆËˇ Ë ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ ÔÂÁ ÔÓÎÂÚÚ‡ Ì‡ 2005 „.2005 „Ó‰ËÌ‡ ÒÚ‡Ì‡, ‡ÍÓ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÏÂ ‰ÛÏËÚÂ Ì‡ Í‡ÎËˆ‡ ≈ÎËÁ‡·ÂÚ, Â‰Ì‡ÛÊ‡ÒÌ‡ „Ó‰ËÌ‡ (ìannus horribilisî) Á‡ ≈—, ËÏÂÌÌÓ ÔÓ‡‰Ë Ú‡ÁË ìÓ„‡ÌË-˜ÂÌÓÒÚ Ì‡ ÓÒ˙ÁÌ‡‚‡ÌÂÚÓî Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ Ë Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó. ≈‚ÓÔ‡ ÒÂÌÛÊ‰‡Â ÓÚ ‚˙˘‡ÌÂ Í˙Ï ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ Ò‚ÓËÚÂ „‡Ê‰‡ÌË Ë ÚÓ‚‡Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰Â Ì‡Ô‡‚ÂÌÓ ÔÓ Ì‡˜ËÌ, ÍÓÈÚÓ ÌÂ ÔÂ˜Ë Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂÓ·˘ÂÒÚ‚‡ ‰‡ ‡Á‚Ë‚‡Ú ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ë ÔÓÚÂÌˆË‡Î‡ Á‡ ˙ÒÚ,ÌÓ ÍÓÈÚÓ, Á‡Â‰ÌÓ Ò ÚÓ‚‡, ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰ Ë‰Ó„Ó‚ÓÂÌÓÒÚËÚÂ ‚ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÒÙÂ‡, ‚Ó‰ÂÈÍË Â‰ÌÓ‚ÂÏÂÌÌÓ ‰Ó ËÍÓ-ÌÓÏË˜ÂÒÍË ÔÓÒÔÂËÚÂÚ Ë ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÍÓıÂÁËˇ.

» ÓÚÌÓ‚Ó: ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ËÏ‡ ìËÁÚ˙„Û‚‡ÌÂî ÏÂÊ‰Û ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇ˙ÒÚ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ÂÙÓÏË. —ÓˆË‡ÎÌËÚÂ ÂÙÓÏË Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú‚‡ÊÌ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÏÓ‰ÂÌË Ë ÔÓ-ÓËÂÌÚË‡ÌË Í˙Ï ÁÌ‡ÌËÂÚÓÂ‚ÓÔÂÈÒÍË Ó·˘ÂÒÚ‚‡. “ˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰Â ËÁ·‡Ì „ÓÎÂÏËˇÚ Ô˙Ú, ‚Ó‰Â˘ Í‡Í-ÚÓ Í˙Ï ‰ËÌ‡ÏË˜ÂÌ ˙ÒÚ, Ú‡Í‡ Ë Í˙Ï ‰ÓÒÚÓÈÌÓ Ë ‰Ó·Ó Ó·˘ÂÒÚ‚Ó.

—Í‡Ì‰ËÌ‡‚ÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË ÔÓÍ‡Á‡ı‡, ˜Â Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓ ‰‡ ÒÂ ÔÓÒÚË„ÌÂÂ‰ÌÓ‚ÂÏÂÌÌÓ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ Ë ÒË„ÛÌÓÒÚ, ‰‡ ·˙‰Â¯ Â‰ÌÓ‚ÂÏÂÌÌÓ Ò ‚ËÒÓ-ÍË Á‡ÔÎ‡ÚË Ë ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÂÌ, ‰‡ ÓÒË„ÛË¯ Ô˙ÎÌ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ, ‚ ÚÓ‚‡˜ËÒÎÓ Ë Á‡ ÊÂÌËÚÂ Ë ‰‡ ÔÂ‡ÁÔÂ‰ÂÎË¯ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ë ÊËÚÂÈÒÍËÚÂ¯‡ÌÒÓ‚Â ÔÓ ·‡Î‡ÌÒË‡Ì Ì‡˜ËÌ. “Â ‚Â˜Â ÔÓÒÚË„Ì‡ı‡ ˆÂÎËÚÂ Ì‡ ÀËÒ‡·ÓÌ-

ÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ Á‡ 2010 „Ó‰ËÌ‡. «‡˘Ó ‰‡ ÔÂÌÂ·Â„‚‡ÏÂ ÚÓÁË ‰ÓÍ‡Á‡ÌÙ‡ÍÚ Ë ÒÍ‡Ì‰ËÌ‡‚ÒÍËÚÂ ÏÓ‰ÂÎË Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡, ÍÓËÚÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÎÛÊ‡ÚÍ‡ÚÓ ÔËÏÂ Á‡ ÓÒÚ‡Ì‡Î‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ≈‚ÓÔ‡? » Á‡˘Ó ËÁÔÓÎÁ‚‡ÏÂ ‚ ÔÓ-ÎËÚËÍ‡Ú‡ ÒË ËÁ·Ë‡ÚÂÎÌÓ Ò‡ÏÓ ÂÎÂÏÂÌÚË Ì‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚÚ‡, Á‡·‡‚ˇÈÍËÁ‡ ‚˙ÁÍËÚÂ ÏÂÊ‰Û „˙‚Í‡‚ÓÒÚ Ë ÒË„ÛÌÓÒÚ Ë ‡ÍÚË‚Ì‡Ú‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌ‡ ÔÓ-ÎËÚËÍ‡? Õ‡ÎËˆÂ ÎË Â Ó„‡ÌË˜ÂÌÓÒÚ Ì‡ ÓÒ˙ÁÌ‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÌË‚Ó?

ÕËÂ ËÏ‡ÏÂ Ì‡¯ËÚÂ Ò˙ÏÌÂÌËˇ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÙÓÏËÚÂ Ì‡ ÓÒ˙Á-Ì‡‚‡ÌÂ Ë ÍÓÌˆÂÔÚÛ‡ÎÌËÚÂ ÂÒÛÒË, ÍÓËÚÓ ÒÂ ÔÂ‰Î‡„‡Ú ‰ÌÂÒ. ŒÒ˙ÁÌ‡‚‡-ÌÂÚÓ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ ÌÂ Ò‡ÏÓ ‰Ó Ì‡¯ËÚÂ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌË ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ, ÌÓ Ë ‰Ó Ì‡¯‡Ú‡Ò˙-ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ Á‡ ‰Û„ËÚÂ. » ‡ÍÓ Ì‡¯ËÚÂ ÔÓÎËÚËˆË Ë ‰Û„Ë ÁÌ‡˜ËÏË‡ÍÚ¸ÓË ÌÂ ÔËÚÂÊ‡‚‡Ú ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ ÓÒ˙ÁÌ‡‚‡ÌÂ Ë Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌËˇ Í‡Ô‡ˆË-ÚÂÚ Á‡ ‚ÁÂÏ‡ÌÂ Ì‡ Â¯ÂÌËˇ, ÌËÂ ÌˇÏ‡ÏÂ ÔÂÒÔÂÍÚË‚‡ ËÎË Ì‡‰ÂÊ‰‡ Á‡‚˙Á‡Ê‰‡ÌÂ Ì‡ ÚÓ‚‡, ÍÓÂÚÓ ‚Â˜Â ÒÏÂ Ì‡ Ô˙Ú ‰‡ Á‡„Û·ËÏ: Ì‡¯‡Ú‡ ıÛÏ‡Ì-ÌÓÒÚ Ë Ì‡¯ÂÚÓ ÒÓˆË‡ÎÌÓ Ò˙ÁÌ‡ÌËÂ.

œÓÎËÚË˜ÂÒÍÓÚÓ ‰ÂÈÒÚ‚ËÂ ÒÂ ÌÛÊ‰‡Â ÓÚ ‡‰ÂÍ‚‡ÚÌ‡ ËÌÙÓÏ‡ˆËÓÌ-Ì‡ Ë ÔÓÁÌ‡‚‡ÚÂÎÌ‡ ·‡Á‡. ¿ÍÓ ÌËÂ ÌÂ ÓÔËÒ‚‡ÏÂ Ò‚ÂÚ‡ Ú‡Í˙‚, Í‡Í˙‚ÚÓ Â,ÔÓ-ÔÂˆËÁÌÓ Ë ‰ÓÒÚÓ‚ÂÌÓ, Â‰ËÌ ‰ÂÌ ÏÓÊÂÏ ‰‡ ÒÂ Ò˙·Û‰ËÏ Ë ‰‡ ‚Ë‰ËÏ,˜Â Ò‚ÂÚ˙Ú ÔÓÒÚÓ Â ÌÂ‚ÂÓˇÚÂÌ!

John Monks Henning Jorgensen

√ÂÌÂ‡ÎÂÌ ÒÂÍÂÚ‡ Ì‡ ≈ œ ƒËÂÍÚÓ Ì‡»ÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÒÍËˇ

ƒÂÔ‡Ú‡ÏÂÌÚ Ì‡≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÔÓÙÒ˙˛ÁÂÌ

ËÌÒÚËÚÛÚ ETUI-REHS

¡˛ÍÒÂÎ, Ï‡Ú 2006 „.

7


“Ó‚‡ Â ¯ÂÒÚÓÚÓ ËÁ‰‡ÌËÂ Ì‡ ì“Û‰Ó‚‡ ≈‚ÓÔ‡î Ì‡ ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÒ-ÍËˇ ÂÍËÔ ÓÚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÔÓÙÒ˙˛ÁÂÌ ËÌÒÚËÚÛÚ ‚ ¡˛ÍÒÂÎ Ë ‚ÚÓÓÚÓ,ÍÓÂÚÓ ÒÂ ÔÂ‚ÂÊ‰‡ Û Ì‡Ò Ò ËÁ‚ÂÒÚÌË Ò˙Í‡˘ÂÌËˇ Ë ‰ÓÔ˙ÎÌÂÌËˇ (‰‡ÌÌËË Í‡Ú˙Í ‡Ì‡ÎËÁ Á‡ ¡˙Î„‡Ëˇ). “Ó Â ÓÚ ÔÓÎÁ‡ Á‡ ‚ÒË˜ÍË, ÍÓËÚÓ ÒÂ ËÌÚÂ-ÂÒÛ‚‡Ú ÓÚ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ÚÂÌ‰ÂÌˆËË ‚ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ≈‚-ÓÔ‡ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ËÁÏÂÂÌËˇ Ì‡ ‡ÒÚÂÊ‡ ÒÎÂ‰ Ì‡È-Ï‡˘‡·ÌÓÚÓ ‡Á¯Ë-ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á ≠ Ì‡ ËÁÚÓÍ Í˙Ï ÌÓ‚ËÚÂ ‰ÂÏÓÍ‡ˆËË. ¬Òˇ-ÍÓ ÒÎÂ‰‚‡˘Ó ËÁ‰‡ÌËÂ ‚Â˜Â ˘Â Ò˙‰˙Ê‡ ‡Ì‡ÎËÁ Ë ‰‡ÌÌË Á‡ ‰‚ÂÚÂ Ì‡È-ÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ≠ ¡˙Î„‡Ëˇ Ë –ÛÏ˙ÌËˇ. ŒÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ 2007 „. ÚÂÒ‡ ÌÂ‡Á‰ÂÎÌ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ Œ·Â‰ËÌÂÌ‡ ≈‚ÓÔ‡ ≠ Â‰ËÌ „‡Ì‰ËÓÁÂÌ ÔÓÂÍÚ,Á‡ÔÓ˜Ì‡Ú ÔÂ‰Ë 50 „Ó‰ËÌË ÓÚ ÿÛÏ‡Ì, ÒÚ‡Ì‡Î ‚˙ÁÏÓÊÂÌ ‚ ‰ÌÂ¯ÌËÚÂ ÒËÏ‡˘‡·Ë ÒÎÂ‰ Ô‡‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ìÊÂÎˇÁÌ‡Ú‡ Á‡‚ÂÒ‡î Ë ˜ËˇÚÓ ‚ËÁËˇ ‚ ·˙‰Â˘Â-ÚÓ ˜ÂÚ‡Â ‚ÒÂ ÔÓ-ÌÓ‚Ë ËÁÏÂÂÌËˇ Ì‡ ËÌÚÂ„‡ˆËˇÚ‡.

¬ Ò‚Óˇ ·ÂÒÚÒÂÎ˙ ì≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÏÂ˜Ú‡î (Ì‡„‡‰‡ Á‡ Ì‡È-‰Ó·‡ÍÌË„‡ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÚÂÏ‡ÚËÍ‡ Á‡ 2005 „. Ì‡ ÔÂÒÚËÊÌËˇ ÓËÌ »Ì-ÚÂÌÂ¯˙Ì‡Î ¡ÛÍ œ‡ÈÒ ‚ √ÂÏ‡ÌËˇ) ƒÊÂÂÏË –ËÙÍËÌ ≠ ÓÒÌÓ‚‡ÚÂÎ ËÔÂÁË‰ÂÌÚ Ì‡ ‘ÓÌ‰‡ˆËˇÚ‡ Á‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓ ‡Á‚ËÚËÂ ‚˙‚ ¬‡¯ËÌ„ÚÓÌ,Ó·ËÒÛ‚‡ ı‡‡ÍÚÂÌËÚÂ ˜ÂÚË Ì‡ Á‡‡Ê‰‡˘‡Ú‡ ÒÂ ìÂ‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÏÂ˜Ú‡î.œÓ‚Â˜Â ÓÚ ‰‚Â ÒÚÓÎÂÚËˇ Ò‚ÂÚ˙Ú ÒÂ ‚˙Ó‰Û¯Â‚ˇ‚‡¯Â Ë ‚Ó‰Â¯Â ÓÚ ‡ÏÂË-Í‡ÌÒÍ‡Ú‡ ÏÂ˜Ú‡. —Â„‡ ‚ÒÂ ÔÓ‚Â˜Â Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÏÂ˜Ú‡ ÒÂ ÔÂ‰Î‡„‡ Í‡ÚÓ‡ÎÚÂÌ‡ÚË‚‡ Ì‡ ‡ÏÂËÍ‡ÌÒÍ‡Ú‡ ‚ËÁËˇ Á‡ ÛÒÔÂı Ë ÔÓÒÔÂËÚÂÚ. ƒÓÍ‡ÚÓ‡ÏÂËÍ‡ÌÒÍ‡Ú‡ ÏÂ˜Ú‡ ÔÓÒÚ‡‚ˇ Û‰‡ÂÌËÂ ‚˙ıÛ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇ ‡ÒÚÂÊË ËÌ‰Ë‚Ë‰Û‡ÎÌËÚÂ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË, Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÏÂ˜Ú‡ ÙÓÍÛÒË‡ Ì‡È-‚Â˜Â ‚˙ıÛ Ú‡ÈÌÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ë Í‡˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ÊË‚ÓÚ. ŒÔÓÌË ÚÓ˜ÍË

УВАЖАЕМИ ЧИТАТЕЛЮ,БРАТЯ И СЕСТРИСИНДИКАЛИСТИ,

8


Ì‡ ÌÓ‚‡Ú‡ ÏÂ˜Ú‡ Ò‡: 455 ÏÎÌ. ÔÓÚÂ·ËÚÂÎË, ÙÓÏË‡˘Ë Ì‡È-¯ËÓÍËˇ‚˙ÚÂ¯ÂÌ Ô‡Á‡ ‚ Ò‚ÂÚ‡; Ì‡È-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ ÂÍÒÔÓÚÌ‡ ÒËÎ‡; ÒËÎÌ‡Ú‡ Â‰ËÌ-Ì‡ ‚‡ÎÛÚ‡; ÔÂÓ·Î‡‰‡‚‡˘‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ Â‚ÓÔÂÈˆËÚÂ ÒÂ ‡‰‚‡Ú Ì‡ ‚ËÒÓÍ‡ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ ÊË‚ÓÚ‡, „‡ÏÓÚÌÓÒÚ Ë ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ·Â‰ÌÓÒÚ Ë ÔÂÒ-Ú˙ÔÌÓÒÚ. ≈‚ÓÔ‡ ˜ÂÚ‡Â ÌÓ‚‡ ‚ËÁËˇ Á‡ ·˙‰Â˘ÂÚÓ Ì‡ ˜Ó‚Â˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ.

—Ú‡ËˇÚ ÍÓÌÚËÌÂÌÚ ‰ÓÍ‡Á‡ Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ÔÂËÏÛ˘ÂÒÚ‚‡Ú‡ Ì‡ Â‚-ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ ÔÂ‰ ÌÂÓ„‡ÌË˜ÂÌËˇ ÎË·Â‡ÎËÁ˙Ï Ë ÚÓ‚‡,˜Â ≈‚ÓÔ‡ Ú˙ÒË ÌÓ‚Ë ËÁÏÂÂÌËˇ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ÔËÌˆËÔË, ÌÂ Â ·ˇ„Ò-Ú‚Ó ËÎË ÓÚÒÚ˙ÔÎÂÌËÂ ÓÚ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ‰˙Ê‡‚‡. “‡ÁË ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·Ì‡Ë ‰ËÌ‡ÏË˜Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ Ì‡ ÔÓÁÌ‡ÌËÂÚÓ, Ì‡ ÍÓˇÚÓ ÒÂ Á‡Î‡„‡ ‰ÌÂÒ Ë ‚·˙‰Â˘Â, ÓÁÌ‡˜‡‚‡ Ë ÏÌÓ„Ó ÔÓ-‚ËÒÓÍ ÊËÁÌÂÌ ÒÚ‡Ì‰‡Ú, ÌÓ‚Ó Í‡˜ÂÒÚ‚ÓÌ‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡. ¡ÂÁÒÏËÒÎÂÌ ÓÒÚ‡‚‡ ÒÔÓ˙Ú Á‡ ÔËÏ‡Ú Ì‡ ËÍÓÌÓÏË-˜ÂÒÍÓÚÓ Ì‡‰ ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ Ë Ó·‡ÚÌÓ. ÕÂÍÓÂÍÚÌÓ Â Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË-‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ ‰‡ ÒÂ ‚˙ÁÔËÂÏ‡ Í‡ÚÓ ÌˇÍ‡Í˙‚ Ò˙‚˙¯ÂÌ ÔËÍ‡ÁÂÌ Á‡Ï˙ÍËÎË Ô˙Í ‰Û„‡Ú‡ Í‡ÈÌÓÒÚ ≠ Í‡ÚÓ Â‰Ì‡ ÌÂÎÓ„Ë˜Ì‡, ÒÚ‡ÓÏÓ‰Ì‡ ÍÓÌÒÚ-ÛÍˆËˇ ‚ Â‡Ú‡ Ì‡ „ÎÓ·‡ÎÌ‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇ, ÍÓˇÚÓ ‚ÒÂÍË ÏÓÏÂÌÚ ˘Â ÒÂÒÛÚË ÓÚ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌ‡Ú‡ ÒË ÚÂÊÂÒÚ.

—ÓˆË‡ÎÌ‡ ≈‚ÓÔ‡ Â Â‰ÌÓ‚ÂÏÂÌÌÓ Ë ÔÓÒÚËÊÂÌËÂ Ë ˆÂÎ, Í˙Ï ÍÓˇ-ÚÓ Ò‡ ÒÂ ÒÚÂÏËÎË Ë ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ ÒÂ ÒÚÂÏˇÚ ÔÓÍÓÎÂÌËˇ Ì‡Â‰. “ˇÌÂ Â Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌÓ Ë Ò‡ÏÓ Ú‚ÓÂÌËÂ Ì‡ ÒÎÂ‰‚ÓÂÌÌË ÍÓÌ˛ÌÍÚÛÌË Ó·ÒÚÓˇ-ÚÂÎÒÚ‚‡, Ó‰ËÎË ì˜Û‰ÓÚÓî, ÍÓÂÚÓ ÒÔÓÍÓÈÌÓ Ë Ò‡ÏÓ‰Ó‚ÓÎÌÓ ‰ÌÂÒ ÏÓÊÂÏ‰‡ Ò˙ÁÂˆ‡‚‡ÏÂ ÓÚÒÚ‡ÌË. ≈‚ÓÔ‡ Â ‡ÁÎË˜Ì‡, ≈‚ÓÔ‡ ÒÂ ËÁÏÂÌˇ Ë, ‚˙Ô-ÂÍË ‚ÒË˜ÍÓ, ˆÂÌÌÓÒÚËÚÂ, ÔËÌˆËÔËÚÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ-‰ÂÎ ÓÒÚ‡‚‡Ú, ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓ ÓÚ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡, ÍÓËÚÓ ÒÂ ÔÓˇ‚ˇ‚‡ÚÌ‡ Â‰ËÌ ËÎË ‰Û„ ÂÚ‡Ô ÓÚ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ. ¬˙‚ ‚ÒˇÍ‡ Â‰Ì‡ ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍËËÏ‡ ÓÒÓ·ÂÌÓÒÚË, ‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ ÍÓÌÍÂÚÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍ‡ Ë ËÍÓÌÓ-ÏË˜ÂÒÍ‡ ÒËÚÛ‡ˆËˇ. “Â ÌÓÒˇÚ Ó·‡˜Â ÔÓÎÓÊËÚÂÎÂÌ Á‡ˇ‰, ÍÓ„‡ÚÓ Ó·Â‰Ë-Ìˇ‚‡Ú, ‡ ÌÂ ‡Á„‡ÌË˜‡‚‡Ú, ÍÓ„‡ÚÓ ÛÒËÎËˇÚ‡ Í˙Ï ˆÂÎÚ‡ Ò‡ Ó·˘Ë Ë Â‰ÌÓ-ÔÓÒÓ˜ÌË.

«‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, Ë ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ Á‡ Õ—¡, Í‡ÚÓ Ì‡È-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ ‚ „‡Ê‰‡ÌÒÍÓÚÓ Ó·˘ÂÒÚ‚Ó, ÍÓˇÚÓ ÒË ÔÓÒÚ‡‚ˇ Á‡

ˆÂÎ Á‡˘ËÚ‡Ú‡ Ì‡ Ô‡‚‡Ú‡ Ë ËÌÚÂÂÒËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, ˆÂÌÌÓÒÚËÚÂ,Ò‚˙Á‡ÌË Ò˙Ò —ÓˆË‡ÎÌ‡ ≈‚ÓÔ‡, ·ˇı‡ Ë Ò‡ ÓÌÂÁË ÏÓ·ËÎËÁË‡˘Ë Ê‡ÎÓ-ÌË, ÍÓËÚÓ ÓÔÂ‰ÂÎˇÚ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ ÌË Ó˘Â ÓÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÔÂıÓ‰‡. »Á„-‡Ê‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡, Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·Â‰-ÌÓÒÚÚ‡, Ì‡Ò˙˜‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ Ò·ÎËÊ‡‚‡ÌÂ, ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ Ó·-‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ Ë Á‰‡‚ÂÓÔ‡Á‚‡ÌÂÚÓ, ËÌ‚ÂÒÚË‡ÌÂÚÓ ‚ ˜Ó‚Â¯ÍË Í‡ÔËÚ‡Î ËÒ˙·Î˛‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ˜Ó‚Â¯ÍËÚÂ Ô‡‚‡, ÓÒÌÓ‚‡ÌË Ì‡ Â‰ËÌÒÚ‚Ó Ì‡ ËÍÓÌÓ-ÏË˜ÂÒÍ‡, ÚÛ‰Ó‚‡ Ë ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ‚ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ Ò Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂˆÂÌÌÓÒÚË Ë ËÁÏÂÂÌËˇ, Ò‡ ÒÂ‰ ÔËÓËÚÂÚËÚÂ Ì‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ‡-·ÓÚÌËˆËÚÂ.

¡˙Î„‡Ëˇ ‰ÌÂÒ ÒÂ Ì‡ÏË‡ ‚ Â‰ËÌ ÓÚ Ì‡È-Á‡·ÂÎÂÊËÚÂÎÌËÚÂ Ë ËÁÍ-Î˛˜ËÚÂÎÌÓ ‚‡ÊÌË ÂÚ‡ÔË Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂ ÓÚ Ò‚ÓˇÚ‡ Ì‡È-ÌÓ‚‡ ËÒÚÓËˇ. «‡Ì‡Ò Ô˙ÎÌÓÔ‡‚ÌÓÚÓ ˜ÎÂÌÒÚ‚Ó ‚ ≈— Â ‚˙ÔÓÒ Ì‡ Ò‚Ó·Ó‰ÂÌ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍËËÁ·Ó, ÌÓ ÚÓÁË ËÁ·Ó ÓÁÌ‡˜‡‚‡ Ë Ó„ÓÏÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ. ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ÒÚ‡Ì‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ Â‰Ì‡ ‚ËÒÓÍÓ ‡Á‚ËÚ‡ Ë ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·Ì‡ËÍÓÌÓÏËÍ‡, ‡ ·˙Î„‡ÒÍÓÚÓ Ó·˘ÂÒÚ‚Ó ÒÂ ÔËÒ˙Â‰ËÌË Í˙Ï Â‰Ì‡ ‰ÂÏÓÍ-‡ÚË˜Ì‡ Ó·˘ÌÓÒÚ ÓÚ Ì‡Ó‰Ë, ‚˙ÁÔËÂÎË Ú‡ÍË‚‡ ˆÂÌÌÓÒÚË, Í‡ÚÓ Ò‚Ó·Ó-‰‡, ÒÓÎË‰‡ÌÓÒÚ, ÒÔ‡‚Â‰ÎË‚ÓÒÚ Ë ÛÚ‚˙‰ËÎË ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ ËÁÏÂÂÌËÂÌ‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇ ÔÓÒÔÂËÚÂÚ. ŸÂ ÏÓÊÂÏ ‰‡ ÓÚ„Ó‚ÓËÏ Ì‡ ‰ÌÂ¯ÌË-ÚÂ Ë ÛÚÂ¯ÌËÚÂ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡ Ò‡ÏÓ Ò Ó·Â‰ËÌÂÌË ÛÒËÎËˇ Ë Ò˙ÔË-˜‡ÒÚÌÓÒÚ Ì‡ ÔÓÎËÚËˆËÚÂ, ËÌÒÚËÚÛˆËËÚÂ, ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË Ë ‰Û-„ËÚÂ ÌÂÔ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÂÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË, Ì‡ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ Ì‡ ¡˙Î„‡Ëˇ.

»ÒÍÂÌÓ ¬‡¯‰Óˆ. ‰- ∆ÂÎˇÁÍÓ ’ËÒÚÓ‚, ‰.Ï.

œÂ‰ÒÂ‰‡ÚÂÎ Ì‡ Õ—¡

9


1. ЕВРОПЕЙСКИЯТСОЦИАЛЕН МОДЕЛ

»‰ÂˇÚ‡ Á‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ Á‡ÂÏ‡ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓ ÏˇÒÚÓ‚ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á. —ÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡‚‡, ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ, ÒÓˆË‡ÎÌËˇÚ ‰Ë‡ÎÓ„ Ë ‚‡ÊÌ‡Ú‡ ÓÎˇ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡Ú-Ì¸ÓË Ò‡ ÔËÁÌ‡ÚË Í‡ÚÓ ÍÎ˛˜Ó‚Ë ÂÎÂÏÂÌÚË Á‡ ≈‚ÓÔ‡ Ë Ò‡ ÒÂ‰ ÓÒÌÓ‚-ÌËÚÂ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ˆÂÌÌÓÒÚË, ‚ÍÎ˛˜ÂÌË ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÌÒÚËÚÛˆËˇ.≈ÚÓ Á‡˘Ó ≈ œ ÔÓ‰ÍÂÔˇ ≈‚ÓÔ‡. “ÂÁË ˆÂÌÌÓÒÚË Ò‡ ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌÓ ÁÌ‡˜Â-ÌËÂ Á‡ Á‡Ô‡Á‚‡ÌÂ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌ‡Ú‡ Ë ÚÛ‰Ó‚‡ ÔÓ‰ÍÂÔ‡ Á‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÒ˙˛Á, ÔÓ‰ÍÂÔ‡, ÍÓˇÚÓ ˇÒÌÓ ‚ÁÂ ‰‡ ÓÚÒÎ‡·‚‡ ‚ ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË. «‡ Â‚Ó-ÔÂÈÒÍËÚÂ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚË ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ Ò˙˛Á ‚ÒÂ Ó˘Â Â „‡‰Ë‚Ì‡ ÒËÎ‡, Ò˙ı-‡Ìˇ‚‡ÈÍË ‚ Ò‚ÓˇÚ‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌËÚÂ ÔËÌˆËÔË Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ë ÒÓÎË‰‡ÌÓÒÚ, ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ, ÛÒÎÛ„Ë ÓÚ Ó·˘ ËÌÚÂ-ÂÒ, ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓ Û˜‡ÒÚËÂ Ë ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ. ÷ÂÎÚ‡ ‚ËÌ‡„Ë Â·ËÎ‡ ‰‡ ÒÂ ·‡Î‡ÌÒË‡Ú ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ë ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ ËÁÏÂ-ÂÌËÂ. “Ó‚‡ ˇÒÌÓ ÓÚÎË˜‡‚‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÏÓ‰ÂÎ ÓÚ ‡ÏÂËÍ‡ÌÒÍËˇ ÔÓ‰-ıÓ‰ Ë ÒÎÂ‰‚‡ÌËˇ Ô˙Ú ‚ ‰Û„Ë ‡ÈÓÌË Ì‡ Ò‚ÂÚ‡. ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ·‡Î‡ÌÒÎÂÊË ‚ ÓÒÌÓ‚‡Ú‡ Ì‡ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ, ‡Á‡·ÓÚÂÌ‡ ÔÂÁ 2000 „.Ë ÔÓ‰ÍÂÔˇÌ‡ ‰ÌÂÒ ÓÚ ≈ œ.

≈ œ ‚ËÌ‡„Ë Â ËÁÚ˙Í‚‡Î‡ ‚ˇ‡Ú‡ ÒË ‚ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‚Ó-ÔÂÈÒÍË ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ, ‡ ÌÂ Ò‡ÏÓ Ì‡ 25 ‡ÁÎË˜ÌË Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÒÓˆË‡Î-ÌË ÏÓ‰ÂÎË ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á. ‘‡ÍÚ Â, ˜Â ‚ ÌˇÍÓË ÒÂÍÚÓË, Í‡ÚÓ ÒÚÓ-ËÚÂÎÒÚ‚Ó, Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌÓ ı‡ÌÂÌÂ Ë ÌˇÍÓË ‚Ë‰Ó‚Â Ú‡ÌÒÔÓÚ, ‚ÒÂ ÔÓ‚Â˜ÂÒÂ Ì‡Î‡„‡ Â‰ËÌÂÌ ÚÛ‰Ó‚ Ô‡Á‡ ‚ ≈—, ‡ ‚˙‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ó·˘Ë ÒÚ‡Ì‰‡-ÚË Â ÍÓÎÍÓÚÓ ÊÂÎ‡ÚÂÎÌÓ, ÚÓÎÍÓ‚‡ Ë ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓ. ƒ‡ ÒÂ Ú‚˙‰Ë Ó·‡Ú-ÌÓÚÓ ÓÁÌ‡˜‡‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰ı‡Ì‚‡ ‚‡Ê‰Â·ÌÓÒÚ Ë Ò˙ÔÓÚË‚‡ Í˙Ï e‰ËÌÌËˇÔ‡Á‡ Ë ≈—. »ÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‚˙ÔÓÒË ‚˙‚ˇÚ ˙Í‡ Á‡˙Í‡, ‡ ·‡Î‡ÌÒ˙Ú ÔÓÏÂÊ‰Û ËÏ Â ˜‡ÒÚ ÓÚ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌËˇ ‰Ó„Ó‚Ó, ‚ÍÎ˛-

˜ÂÌ Í‡ÚÓ ÂÎÂÏÂÌÚ Ì‡ ËÁ„‡Ê‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‰ËÌÌËˇ Ô‡Á‡. √Î‡‚ÌÓÚÓ ÒÎÂ‰Ò-Ú‚ËÂ ÓÚ ÚÓÁË ‚˙Á„ÎÂ‰ Â Û·ÂÊ‰ÂÌËÂÚÓ, ˜Â Â ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ‡ Ó·˘‡ ‡ÏÍ‡ Á‡ÒËÎÌÓ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó.

ƒÂ·‡Ú˙Ú Á‡ ·˙‰Â˘ÂÚÓ Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ Ë Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌÏÓ‰ÂÎ ‚Â˜Â Â ‚ ıÓ‰. —˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ÓÚÓ ÔÓÚË‚Ó·ÓÒÚ‚Ó ÒÂ ÓÔËÒ‚‡ Í‡ÚÓ·Ó·‡ ÏÂÊ‰Û ÔË‚˙ÊÂÌËˆËÚÂ Ì‡ ÏÓ‰ÂÂÌ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ-‰ÂÎ, Ì‡ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍË Ë ÒÓˆË‡ÎÂÌ Ò˙˛Á, ÓÒÌÓ‚‡Ì Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Ô‡Á‡Ì‡ËÍÓÌÓÏËÍ‡ Ë ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡‚‡, Ë ÚÂÁË, ÍÓËÚÓ ËÒÍ‡Ú Ò‡ÏÓ ÁÓÌ‡ Á‡ Ò‚Ó·Ó‰-Ì‡ Ú˙„Ó‚Ëˇ, Ò ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ Â„ÛÎË‡Ì Ò‚Ó·Ó‰ÂÌ Ô‡Á‡ Ë ÒÎ‡·Ë ËÌÒÚËÚÛ-ˆËË.

ƒÓÍ‡ÚÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ÚÂÁË ¯ËÓÍÓ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌË Ë Â¯‡‚‡˘Ë‡ÁÎË˜Ëˇ ‚˙‚ ‚˙Á„ÎÂ‰ËÚÂ, ‡ Â‰Ëˆ‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎË Ò ÔÓ‰ÍÂÔ‡Ú‡ Ì‡ ÔÓ-ÎËÚËˆËÚÂ, ‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Ë ÓÚ Îˇ‚Ó ˆÂÌÚËÒÚÍË Ô‡ÚËË ‚ ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË,Ì‡ÒÚÓˇ‚‡Ú Á‡ ÔÓ‚Â˜Â ì·ËÁÌÂÒ ÓËÂÌÚË‡Ì‡ ≈‚ÓÔ‡î (ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ Á‡·‡-ÌË, ÔÓ-ÌËÒÍË ÒÓˆË‡ÎÌË ÒÚ‡Ì‰‡ÚË, ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ‰ÂÂ„ÛÎ‡ˆËˇ, ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ÎË·Â‡ÎËÁ‡ˆËˇ, ÔÓ-ÒÎ‡·Ó ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌÓ ‚ÎËˇÌËÂ), ˘Â ·˙‰Â ÌÂ‚˙ÁÏÓÊÌÓ‰‡ ÒÂ Ì‡ÏÂË ÌÓ‚‡ ÓÒÌÓ‚‡ Á‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÔÓ„ÂÒ. »‰ÂÓÎÓ„Ë˜ÂÒÍ‡Ú‡ÔÓÔ‡ÒÚ Â Ú‚˙‰Â ¯ËÓÍ‡. ¿ÍÓ ÚÛ‰Â˘ËÚÂ ÒÂ ÔÓ˜Û‚ÒÚ‚‡Ú, ˜Â ÒÓˆË‡ÎÌ‡≈‚ÓÔ‡ Â Ì‡Í˙ÌÂÌ‡, ÚÂ ˘Â ‚˙ÁÔËÂÏ‡Ú ≈‚ÓÔ‡ Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ Í‡ÚÓ Á‡ÔÎ‡-ı‡, ‡ ÌÂ Í‡ÚÓ ÓÔÓ‡. ≈ÒÚÂÒÚ‚ÂÌ‡Ú‡ ËÏ Â‡ÍˆËˇ ˘Â ·˙‰Â ‰‡ ÓÍ‡Ê‡Ú Ò˙Ô-ÓÚË‚‡ Ë ÓÚÔÓ.

Tеми

1.1. Характеристики на европейския социален модел

1.2. Бъдещето на европейския социален модел

1.3. България: Предизвикателствата на Европейския социаленмодел

1.4. Изводи

10


1.1. ХАРАКТЕРИСТИКИ НА ЕВРОПЕЙСКИЯ СОЦИАЛЕН МОДЕЛ

≈ œ ÒÏˇÚ‡ Á‡ ÊËÁÌÂÌÓ ‚‡ÊÌÓ —˙‚ÂÚ˙Ú Ì‡ ÏËÌËÒÚËÚÂ, ≈‚Ó-ÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇ, ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ Ô‡Î‡ÏÂÌÚ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸Ó-Ë, ‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Ë „‡Ê‰‡ÌÒÍÓÚÓ Ó·˘ÂÒÚ‚Ó, ‰‡ ÓÒË„ÛˇÚ ÍÓÎÍÓÚÓ ÒÂÏÓÊÂ ÔÓ-¯ËÓÍÓ Ò˙„Î‡ÒËÂ ‚ ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙¯ÌËˇ Ô˙Ú Í˙Ï ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ≈‚Ó-Ô‡. —ÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÁ„‡‰Ë Ó·˘‡ ÔÎ‡ÚÙÓÏ‡ Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡:

ï ·Î‡„Ó‰ÂÌÒÚ‚ËÂ ≠ ÔÓ‚Â˜Â Ë ÔÓ-‰Ó·Ë ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡, ÛÒËÎËˇ Á‡ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ Ô˙ÎÌ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ, ÛÒÚÓÈ˜Ë‚Ë ÒÓˆË‡ÎÌË ‰˙Ê‡‚Ë Ë ÔÓ-‰Ó·ÓÍ‡˜ÂÒÚ‚Ó Ì‡ ÊË‚ÓÚ Á‡ ‚ÒË˜ÍË;

ï ‡‚ÌÓÔ‡‚ËÂ ≠ ÔÂÏ‡ı‚‡ÌÂ Ì‡ ‚ÒˇÍ‡Í‚Ë ÙÓÏË Ì‡ ‰ËÒÍËÏËÌ‡-ˆËˇ Ì‡ ÓÒÌÓ‚‡Ú‡ Ì‡ ÔÓÎ, ‡Ò‡ Ë ÂÚÌË˜ÂÒÍË ÔÓËÁıÓ‰, ‚ˇ‡ Ë Û·ÂÊ‰ÂÌËˇ,ÒÂÍÒÛ‡ÎÌ‡ ÓËÂÌÚ‡ˆËˇ, ‚˙Á‡ÒÚ Ë ËÌ‚‡ÎË‰ÌÓÒÚ;

ï ÒÓÎË‰‡ÌÓÒÚ ≠ ËÁ„‡Ê‰‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ‚ÍÎ˛˜‚‡˘Ë Ë Â‰ËÌÌËÓ·˘ÂÒÚ‚‡, Á‡˘ËÚ‡ Ì‡ ÌÛÊ‰‡Â˘ËÚÂ ÒÂ, ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌÂ Ì‡ ÛÒÎÛ„Ë ÓÚ Ó·˘ËÌÚÂÂÒ.

√Î‡‚ÌËÚÂ ı‡‡ÍÚÂËÒÚËÍË Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ Ò‡:ï ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ Ò‡ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ô˙ÎÌ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ

(ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Ô‡Á‡Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡), ÛÒÎÛ„Ë ÓÚ Ó·˘ ËÌÚÂÂÒ Ë Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌËÛÒÎÛ„Ë, ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ Ë ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÍÓıÂÁËˇ;

ï ÓÒÌÓ‚ÌË ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡‚‡: Ò‚Ó·Ó‰‡ Ì‡ Ò‰ÛÊ‡‚‡ÌÂ, Ô‡‚Ó Ì‡ ÒÚ‡˜-Í‡, Ì‡ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ; Ô‡‚Ó Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂË ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ; Á‡˘ËÚ‡ ÒÂ˘Û ÌÂÔ‡‚ÓÏÂÌË Û‚ÓÎÌÂÌËˇ; ‰ÓÒÚÓÈÌË ËÒÔ‡‚Â‰ÎË‚Ë ÛÒÎÓ‚Ëˇ Ì‡ ÚÛ‰; ‡‚ÌÓÔ‡‚ËÂ Ë ÌÂ‰ËÒÍËÏËÌ‡ˆËˇ;

ï ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡: ‚ËÒÓÍÓ‡Á‚ËÚË ÛÌË‚ÂÒ‡ÎÌË ÒËÒÚÂÏË ‚ Ò‡‚-ÌÂÌËÂ Ò˙Ò Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ ‚ —¿Ÿ Ë ‰Û„Ë ‡ÈÓÌË Ì‡ Ò‚ÂÚ‡ Ë ÔÂ‡ÁÔ-Â‰ÂÎËÚÂÎÌË ÏÂÍË;

ï ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Ë ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ Ò ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Á‡ÒÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌË ÚÛ‰Ó‚Ë ‰Ó„Ó‚ÓË; ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓ ÔÂ‰ÒÚ‡-‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó, Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË Ò˙‚ÂÚË;

ï ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Ë ÚÛ‰Ó‚‡ Â„ÛÎ‡ˆËˇ (Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Á‡ Á‰‡‚ÓÒ-ÎÓ‚ÌË Ë ·ÂÁÓÔ‡ÒÌË ÛÒÎÓ‚Ëˇ Ì‡ ÚÛ‰, Ó„‡ÌË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÂ‰ÏË˜Ì‡Ú‡ Ë‰ÌÂ‚Ì‡Ú‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ÓÚÔÛÒÍË, Á‡˘ËÚ‡ Ì‡‡·ÓÚÌÓÚÓ ÏˇÒÚÓ Ë ‰.); ‡‚ÌË ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË; Á‡ÍËÎ‡ Ì‡ ·ÂÏÂÌÌËÚÂÊÂÌË Ë ‰.

¬ ‰ÓÔ˙ÎÌÂÌËÂ Í˙Ï ÚÂÁË ı‡‡ÍÚÂËÒÚËÍË ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ‰ÂÒÂÚË-ÎÂÚËˇ ·Â ‡Á‚ËÚÓ ÒËÎÌÓ ‰ÓÔ˙Î‚‡˘Ó Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ËÁÏÂÂÌËÂ. ƒÂÈÒÚ‚‡Ú¯ËÓÍÓÓ·ı‚‡ÚÌË Â‚ÓÔÂÈÒÍË ‡ÁÔÓÂ‰·Ë Á‡ Á‰‡‚Â Ë ·ÂÁÓÔ‡ÒÌÓÒÚ ÔË‡·ÓÚ‡, ‡ ÓÚ 1975 „. ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ Ô‡‚‡ Ë ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ ÚÛ‰Ó‚Ó Ô‡‚Ó ÔÓ-ËÁÚË˜‡Ú ÓÚ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó (√‡ÙËÍ‡ 1), ‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ ËÓÚ ‡ÏÍÓ‚ËÚÂ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ, ÔÓÒÚË„Ì‡ÚË ˜ÂÁ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë-‡ÎÓ„ (√Î‡‚‡ 10).

√‡

ÙËÍ

‡ 1

ОСНОВНИ ЕЛЕМЕНТИ

11


1.1. ХАРАКТЕРИСТИКИ НА ЕВРОПЕЙСКИЯ СОЦИАЛЕН МОДЕЛ

ÕÓ ≈— Â ‚ ÍËÁ‡, ‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ (≈—Ã) Â ÔÓ‰-ÎÓÊÂÌ Ì‡ Ì‡ÚËÒÍ ÓÚ ÓÌÂÁË, ÍÓËÚÓ Ú‚˙‰ˇÚ, ˜Â ÏÓ‰ÂÎ˙Ú Í‡ÚÓ Ú‡Í˙‚ ÌÂÒ˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡, ‡ Â Ò‡ÏÓ Ò·Ó ÓÚ ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÏÓ‰ÂÎË. “ÓÈ ÂÔÓ‰ÎÓÊÂÌ Ì‡ Ì‡ÚËÒÍ ÓÚ ÌÂÓÎË·Â‡ÎÌÓÚÓ ÚÂ˜ÂÌËÂ, ÍÓÂÚÓ ÔÂ‚˙˘‡ ËÌ-ÚÂÂÒËÚÂ Ì‡ ‡ÍˆËÓÌÂËÚÂ ‚ ÏÂËÎÓ Á‡ ‚ÒˇÍ‡ ÒÚÓÔ‡ÌÒÍ‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ Ë ÔÓ‰-˜ËÌˇ‚‡ ‚ÒË˜ÍË ÒÓˆË‡ÎÌË ˆÂÌÌÓÒÚË Ì‡ Á‡ÍÓÌ‡ Ì‡ Ò‚Ó·Ó‰ÌËˇ Ô‡Á‡. ÕÂ-ÓÎË·Â‡ÎËÚÂ Ë ÔÓÎËÚËˆËÚÂ ËÁÚ˙Í‚‡Ú, ˜Â ‡ÏÂËÍ‡ÌÒÍËˇÚ ÏÓ‰ÂÎ Â ÔÓ-ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÂÌ Ë ÔÓ-ÛÒÔÂ¯ÂÌ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚Ëˇ Ô‡Á‡.

œÓ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎË ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌÓÚÓ ‰ÂÒÂÚËÎÂÚËÂ—¿Ÿ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌÓ Ò‡ ÔÓÒÚË„Ì‡ÎË ÔÓ-‚ËÒÓÍ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‡ÒÚÂÊ (√Î‡‚‡2). œÓ ‡‚ÌË˘‡ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ≈‚ÓÔ‡ Ò˙˘Ó ËÁÓÒÚ‡‚‡ Ò ‰ÓÒÚË„Ì‡ÚËˇ ÍÓÂ-ÙËˆËÂÌÚ ÓÚ 65%, Í‡ÚÓ ÓÚÒÚ˙Ô‚‡ Ì‡ —¿Ÿ, ÍÓËÚÓ Ò‡ ÔÓÒÚË„Ì‡ÎË ÀËÒ‡-·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ˆÂÎ ÓÚ 70% (√‡ÙËÍ‡ 2).

—ËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ÓÒ˙ÁÌ‡‚‡Ú, ˜Â Ò‡ ËÁÔ‡‚ÂÌË ÔÂ‰ „ÓÎÂÏË ÔÂ‰ËÁ‚Ë-Í‡ÚÂÎÒÚ‚‡. Õ‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó ˜ÎÂÌÛ‚‡˘ËÚÂ ‚ ≈ œ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚË ÌÂ-‚Â‰Ì˙Ê Ò‡ ‰ÓÍ‡Á‚‡ÎË ÊÂÎ‡ÌËÂÚÓ Ë „ÓÚÓ‚ÌÓÒÚÚ‡ ÒË ‰‡ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ‡ÍÚË‚ÌÓË ÍÓÌÒÚÛÍÚË‚ÌÓ ‚ ÏÓ‰ÂÌËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ.ÕÓ Á‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ÏÓ‰ÂÌËÁ‡ˆËˇÚ‡ ÌËÍÓ„‡ ÌÂ Â ÓÁÌ‡˜‡‚‡Î‡ ‡ÁÛ¯‡-‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ‰˙Ê‡‚‡ ËÎË ÔÓÒÚÓ ÒÎÂ‰‚‡ÌÂ Ì‡ ‡ÏÂËÍ‡ÌÒÍËˇÏÓ‰ÂÎ. ÃÓ‰ÂÌËÁ‡ˆËˇÚ‡ ÓÁÌ‡˜‡‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ„Ó‚ÓË Ì‡ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ-‚‡Ú‡, ÔÂ‰ ÍÓËÚÓ Â ËÁÔ‡‚ÂÌ‡ ÔÓÌ‡ÒÚÓˇ˘ÂÏ ≈‚ÓÔ‡, Á‡ ‰‡ ÒÂ ÓÒË„ÛËÌÂÈÌÓÚÓ ÓˆÂÎˇ‚‡ÌÂ ‚ ·˙‰Â˘Â. “ÂÁË ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡ ÔÓËÁÚË˜‡Ú ÔÂ-‰Ë ‚ÒË˜ÍÓ ÓÚ „ÎÓ·‡ÎËÁ‡ˆËˇÚ‡, ‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍËÚÂ ÚÂÌ‰ÂÌˆËË, ÔÂÏËÌ‡‚‡-ÌÂÚÓ Í˙Ï Ó·˘ÂÒÚ‚Ó, ÓÒÌÓ‚‡ÌÓ Ì‡ ÁÌ‡ÌËÂÚÓ Ë Ì‡ ÛÒÎÛ„ËÚÂ, Í‡ÍÚÓ Ë ÌÂÓ·-ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ÓÚ ÂÍÓÎÓ„Ë˜Ì‡ Ë ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÛÒÚÓÈ˜Ë‚ÓÒÚ.

ƒ˙Ê‡‚ËÚÂ-˜ÎÂÌÍË ÌÂ ÏÓ„‡Ú ‚Â˜Â ‰‡ ÓÚ„Ó‚ÓˇÚ Ì‡ ÚÂÁË ÔÂ‰ËÁ-‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡ Ò‡ÏÓ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó, Í‡ÍÚÓ ÌÂ ÏÓ„‡Ú Ë ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ.÷ÂÎÚ‡ Ì‡ Ó·Â‰ËÌÂÌ‡ ≈‚ÓÔ‡ Ò˙Ò ÒËÎÌÓ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ËÁÏÂÂÌËÂ ·Ë ÒÎÂ‰‚‡-ÎÓ ‰‡ Â Ó‚Î‡‰ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ „ÎÓ·‡ÎËÁ‡ˆËˇ Ë ÒÚÛÍÚÛÌË ÔÓÏÂÌË,‚ ÚÓ‚‡ ˜ËÒÎÓ ‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍËÚÂ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡, Ú‡Í‡ ˜Â ‰‡ ÒÂ ËÁ‚ÎÂ-Í‡Ú Ï‡ÍÒËÏ‡ÎÌË ÔÓÎÁË Ë ‰‡ ÒÂ ÔÎ‡ÚË ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡ ˆÂÌ‡, Í‡ÚÓ ÔÂ˜ÂÎË‚-¯ËÚÂ Ò‡ ÍÓÎÍÓÚÓ ÒÂ ÏÓÊÂ ÔÓ‚Â˜Â, ‡ Á‡ ÚÂÁË, ÍÓËÚÓ Ò‡ „Û·Â˘Ë ‰‡ ÒÂÓÒË„ÛˇÚ ÍÓÏÔÂÌÒ‡ÚÓÌË ÏÂÍË.

Source: International Adult Literacy Survey, 1994-1998; OECD, Trends in IncomeDistribution & poverty in OECD Area 1999

√‡

ÙËÍ

‡ 2

ЕВРОПЕЙСКИЯТ СОЦИАЛЕН МОДЕЛ ПОД НАТИСК

12


1.2. БЪДЕЩЕТО НА ЕВРОПЕЙСКИЯ СОЦИАЛЕН МОДЕЛ

ÕÓ ‡ÍÓ ÒÂ ÔÓÒÚ‡‚Ë ‚˙ÔÓÒ˙Ú Á‡ ·˙‰Â˘ÂÚÓ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡-ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ, ÏÓÊÂÏ ÎË ‰‡ ÒÂ ÔÓÛ˜ËÏ ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ —¿Ÿ? »ÎË ≈‚ÓÔ‡ ËÌÂÈÌËÚÂ ÔÓÎËÚËˆË ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔÓ-Û‚ÂÂÌË ‚ ÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ ÒË‰‡ Á‡ÒËÎˇÚ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÍÓıÂÁËˇ ˜ÂÁ ÏÓ‰ÂÌËÁ‡ˆËˇ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÏÓ-‰ÂÎ? ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË Ë ÒÓˆË‡ÎÌË ÔÓÒÚËÊÂÌËˇ Ò‡ ‰ÓÒÚ‡ÌÂ‡‚ÌÓÏÂÌË. » ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË ÔÓÌˇÍÓ„‡ ÒÂ ·ÓˇÚ ‰‡ Á‡Ô‡ÁˇÚ ‚ËÒÓÍËÚÂÒË ÒÚ‡Ì‰‡ÚË Á‡ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Ò Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌË ÛÒÎÛ„Ë Ë ‰‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡Ú Ì‡Ò˙‚ÂÏÂÌÌÓ ÌË‚Ó Ò‚ÓËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË ÒËÒÚÂÏË Ë ÚÛ‰Ó‚ Ô‡Á‡. ≈ œ Â Û·Â-‰ÂÌ‡, ˜Â ≈— ËÏ‡ ÏÌÓ„Ó Ì‡ Í‡Í‚Ó ‰‡ Ì‡Û˜Ë ‰Û„ËÚÂ Ë Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ Ï‡Î-ÍÓ ‰‡ ÒÂ Û˜Ë ÓÚ Úˇı Í‡ÍÚÓ ‚ Ó·Î‡ÒÚÚ‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ Ë Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ÔÓÎËÚËÍ‡, Ú‡Í‡ Ë ‰ÓË ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ-‰‡. ¬ Â‰Ëˆ‡ ÒÚ‡ÌË ÓÚ ‡Á‚Ë‚‡˘Ëˇ ÒÂ Ò‚ˇÚ ≈— ÒÂ ‚˙ÁÔËÂÏ‡ Í‡ÚÓ ÓÚÔ-‡‚ÂÌ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË Ë ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ Ë ÔÓÚË‚Ó‚ÂÒ Ì‡ ÎË·Â‡ÎÌËˇÔÓ‰ıÓ‰, ‚˙ÁÔËÂÚ ÓÚ —¿Ÿ.

¬ Ú‡ÁË „Î‡‚‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔË‚Â‰ÂÌË Ò‡ÏÓ ÌˇÍÓÎÍÓ ÔËÏÂ‡Á‡ Ó„ÓÏÌËÚÂ ‡ÁÎËÍË ÏÂÊ‰Û ‡ÏÂËÍ‡ÌÒÍËˇ Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÏÓ‰ÂÎ(Morley et al. 2004). Õ‡ÔËÏÂ, ÔÓ‰ÓıÓ‰ÌËÚÂ ÌÂ‡‚ÂÌÒÚ‚‡ Ë ·Â‰ÌÓÒÚÚ‡(√‡ÙËÍ‡ 3) ‰ÓÒÚË„‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-‚ËÒÓÍË ‡‚ÌË˘‡ ‚ —¿Ÿ. ¬ ìÒÚ‡-Ëˇî ≈— Ì‡ 15-ÚÂ, Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ, 18% ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú ‰ÓıÓ‰ ÔÓ‰60% ÓÚ ÒÂ‰ÌËˇ Á‡ ≈—, ‰ÓÍ‡ÚÓ ‚ —¿Ÿ 25% ÊË‚ÂˇÚ ÔÓ‰ Ô‡„‡ Ì‡ ·Â‰-ÌÓÒÚÚ‡.

¿ÏÂËÍ‡ÌÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ÒÂ˘‡ ÚÛ‰ÌÓÒÚË ÔÓ‡‰Ë Ò‡‚ÌËÚÂÎ-ÌÓ ÌËÒÍ‡Ú‡ ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ „‡ÏÓÚÌÓÒÚ, Ò „ÓÎˇÏ ·ÓÈ ÌËÒÍÓÍ‚ÓÎËÙËˆË‡ÌËËÎË ÌÂÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌË ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡, Í‡ÚÓ ÔÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂÒÂ ÒÏ˙Í‚‡Ú ‰Ó ‰ÓÎÌËˇ Ô‡Á‡ÂÌ Ô‡„. Œ·‡ÚÌÓ, ‚ ÒÂ‚ÂÌÓÂ‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂÒÚ‡ÌË, Í˙‰ÂÚÓ ÔÓ˜ÚË ÌÂ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ÌÂ„‡ÏÓÚÌÓÒÚ, ÏÌÓ„Ó ÔÓ-Ï‡ÎÍÓıÓ‡ ÒÂ ·ÓˇÚ Á‡ Ó„‡ÌË˜ÂÌËˇ ·ÓÈ ÏÂÒÚ‡ Á‡ ÌËÒÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡Ì‡ ‡-·ÓÚ‡.


√‡

ÙËÍ

‡ 3

ЕВРОПЕЙСКИЯТ СЪЮЗ ИМА МНОГО ПОУЧИТЕЛЕН ОПИТ


√‡

ÙËÍ

‡ 4

13


1.2. БЪДЕЩЕТО НА ЕВРОПЕЙСКИЯ СОЦИАЛЕН МОДЕЛ

√ÓÎÂÏË ‡ÁÎË˜Ëˇ ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡Ú Ë ÔË Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ‚ÂÏÂ ‚ —¿Ÿ Ë ‚ ≈—. √Ó‰Ë¯ÌÓÚÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ‚ ≈—≠ 15 ‚˙ÁÎËÁ‡ÒÂ‰ÌÓ Ì‡ 1700 ˜‡Ò‡ „Ó‰Ë¯ÌÓ, ‰ÓÍ‡ÚÓ ‚ —¿Ÿ ÒÂ ‡·ÓÚË Ì‡‰ 2150 ˜‡Ò‡„Ó‰Ë¯ÌÓ. œÓ-Ï‡ÎÍË Ò‡ ‡ÁÎËÍËÚÂ ‚ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ÒÂ‰ÏË˜Ì‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎ-ÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ (ÔË·ÎËÁËÚÂÎÌÓ 39 ˜‡Ò‡ ‚ —¿Ÿ Ë 37 ˜‡Ò‡ ‚≈— ≠ 15). ÃÌÓ„Ó ÔÓ-ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË Ò‡ ‡ÁÎËÍËÚÂ ‚˙‚ ‚ÂÏÂÚ‡ÂÌÂÚÓ Ì‡ÔÎ‡ÚÂÌËˇ ÓÚÔÛÒÍ, Í‡ÍÚÓ ÒÂ ‚ËÊ‰‡ ÓÚ √‡ÙËÍ‡ 5. œÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Â ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎ Á‡ Í‡˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ÊËÁÌÂÌËˇ ÒÚ‡Ì‰‡ÚË Ó˜Â‚Ë‰ÌÓ Â‚ÓÔÂÈˆËÚÂ, Ï‡Í‡ Ë Ò „ÓÎÂÏË ‡ÁÎË˜Ëˇ ‚ ≈— ≠ 25, ÓÔÂ‰Â-ÎÂÌÓ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡Ú ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ ÔÓ-·˙ÁÓ Ë Ò˙˜ÌÓ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‰‡ ‡·Ó-ÚˇÚ ÔÓ-‰˙Î„Ó.

√‡

ÙËÍ

‡ 5

ЕВРОПЕЙСКИЯТ СЪЮЗ ИМА МНОГО ПОУЧИТЕЛЕН ОПИТ

«Ì‡˜ËÚÂÎÌË ‡ÁÎËÍË ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡Ú ‚ ‰Û„Ë ÒÂÍÚÓË Ì‡ ÒÓˆË‡Î-ÌÓ-ÓÒË„ÛËÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡. œÛ·ÎË˜ÌËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË ‡ÁıÓ‰Ë Í‡ÚÓ ‰ˇÎÓÚ ¡¬œ ‚ ≈—-15 Ì‡‰ı‚˙ÎˇÚ 23%, ‰ÓÍ‡ÚÓ ‚ —¿Ÿ ÚÂ Ò‡ ÔÓ‰ 15% ( √‡-ÙËÍ‡ 6). –‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚ ≈—, Ò ËÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ Ì‡ »Î‡Ì‰Ëˇ, Ò‡ ÌÂÁÌ‡˜ËÚÂÎ-ÌË Ë ‰ÓË ‚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ‡ÁıÓ‰ËÚÂ Ò‡ Ò 5% ÔÓ-‚ËÒÓÍË ÓÚ ÚÂÁË‚ —¿Ÿ. Œ„ÓÏÌË ‡ÁÎËÍË ÏÂÊ‰Û —¿Ÿ Ë ≈— ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡Ú ‚ ‰ÂÎ‡ Ì‡ÔÛ·ÎË˜ÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ‚ËÒ¯Â Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ.


√‡

ÙËÍ

‡ 6

14


»Á„‡Ê‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡, Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·Â‰ÌÓÒÚÚ‡, Ì‡Ò˙˜‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ Ò·ÎËÊ‡‚‡ÌÂ, ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ Ë Á‰‡‚ÂÓÔ‡Á‚‡ÌÂÚÓ, ËÌ‚ÂÒÚË‡ÌÂÚÓ ‚ ˜Ó‚Â¯ÍË Í‡ÔËÚ‡Î Ë Ò˙·Î˛‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ˜Ó‚Â¯ÍËÚÂ Ô‡‚‡, ÓÒÌÓ‚‡ÌË Ì‡ Â‰ËÌÒÚ‚Ó Ì‡ ËÍÓÌÓÏË-˜ÂÒÍ‡Ú‡, ÚÛ‰Ó‚‡Ú‡ Ë ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ‚ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ Ò Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ˆÂÌÌÓÒÚË, Ò‡ ÒÂ‰ ÔËÓËÚÂÚËÚÂ Ì‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚¡˙Î„‡Ëˇ. ÃÓ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ≈‚ÓÔ‡ ÒÂ ·‡ÁË‡ ‚˙ıÛ Ó·˘Ë ÔËÌˆËÔË, ˆÂÌÌÓÒÚË Ë ÏÌÓ„ÓÓ·‡ÁËÂ Ì‡ ÒËÒÚÂÏËÚÂ Ë, Á‡Â‰ÌÓ Ò ÚÓ‚‡, Ì‡ Ó·˘ËÔ‡‚ËÎ‡ Ë ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Á‡ ÚˇıÌÓÚÓ ÔËÎ‡„‡ÌÂ, Ó˜ÂÚ‡‚‡˘Ë Á‡˘ËÚÌ‡Ú‡ ÏÂÊ‡ ÓÚ ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ ÒÚ‡Ì‰‡ÚË.

— ÔËÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ acquis communittaire, Í‡ÚÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ÔÓ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡, Ë Ò ˆˇÎÓÒÚÌ‡Ú‡ ÒË‡·ÓÚ‡ ÔÓ √Î‡‚‡ 13, ‚Ò˙˘ÌÓÒÚ ¡˙Î„‡Ëˇ ÒÂ ÔËÒ˙Â‰ËÌË Í˙Ï Ú‡ÁË ‡ÏÍ‡ ÓÚ Ó·˘Ë Ô‡‚ËÎ‡, ÍÓˇÚÓ „‡‡ÌÚË‡, ˜Â ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇÚ ˙ÒÚ Ë ÍÓÌÍÛÂÌ-ÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡, Í‡ÚÓ ˆÂÎ Ì‡ Œ·Â‰ËÌÂÌ‡ ≈‚ÓÔ‡, ÌˇÏ‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔÓÒÚË„‡ÌË Á‡ ÒÏÂÚÍ‡ Ì‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÚ‡Ì‰‡ÚËÚÂ, ÓˇÁ‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡‚‡Ú‡ Ì‡‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ‚ÎÓ¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰ Ë ÊË‚ÓÚ.

œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 16 „Ó‰ËÌË ¡˙Î„‡Ëˇ ËÁ‚˙‚ˇ ÚÂÊ˙Í Ë ÔÓÚË‚ÓÂ˜Ë‚ Ô˙Ú Ì‡ ÂÙÓÏË, Ì‡ÒÓ˜ÂÌË Í˙Ï ËÁ„‡Ê‰‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Á‡Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ Ë‰ÂÏÓÍ‡ˆËˇ, Í‡ÚÓ ÓÒÌÓ‚‡ Á‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÌË ËÌÚÂ„‡ˆËˇ. —ÎÂ‰ Â‰Ëˆ‡ ÍËÁË, ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ÔÂÚ „Ó‰ËÌË ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ. ≈‰ËÌ ÔÓ-‚ÌËÏ‡ÚÂÎÂÌ ‡Ì‡ÎËÁ Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ Ó·‡˜Â ÔÓÍ‡Á‚‡ Â‰Ëˆ‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌË Ë Ó·ÂÁÔÓÍÓËÚÂÎÌË ÔÓ·ÎÂÏË, Ò‚˙Á‡ÌË „Î‡‚ÌÓ Ò˙ÒÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ËÌ‰ËÍ‡ÚÓË Ì‡ ‡ÒÚÂÊ‡, ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò˙Ò ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ ËÁÏÂÂÌËÂ Ì‡ ≈‚ÓÔ‡.

œÂÁ 2005 „. ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ˙Ú Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Á‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ 15-64 „Ó‰ËÌË Â 55.8% ÔË ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈—-25 ≠ 63.8% Ë Á‡ÎÓÊÂÌ‡ ˆÂÎ ÓÚÀËÒ‡·ÓÌ ‰Ó 2010 „. ≠ 70%; Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ 15-64 „. Â 51.7% ÔË ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈—-25 ≠ 56.3% Ë ˆÂÎ ÓÚ ÀËÒ‡·ÓÌ ≠ ÔÓÌÂ 60%; Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ıÓ‡ ‚ „ÛÔ‡Ú‡ 55-64 „Ó‰ËÌË Â 34.7% ≠ ÔË ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈—-25 ≠ 42.5% Ë ˆÂÎ ÓÚ ÀËÒ‡·ÓÌ ≠ 50%.

–‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌ‡ ·Â‰ÌÓÒÚ (NSI, Laeken indicators:Results of 3rd Round) Ì‡ Ô˙‚ ÔÓ„ÎÂ‰ ÌÂ ÒÂ ‡ÁÎË˜‡‚‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌÓ ÓÚ ÚÓ‚‡ ‚ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË (14-15% Á‡ ¡˙Î„‡Ëˇ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 3 „Ó‰ËÌË Ë ÓÍÓÎÓ 16% ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈—). “‚˙‰Â ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎÌË Ò‡ Ó·‡˜Â ‡ÁÎË˜Ë-ˇÚ‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ Ô‡„Ó‚ÂÚÂ Ì‡ ·Â‰ÌÓÒÚ, ËÁÏÂÂÌË ‚ ìÒÚ‡Ì‰‡Ú Ì‡ ÔÓÍÛÔ‡ÚÂÎÌ‡ ÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚî ≠ ‰‚‡ Ô˙ÚË ÔÓ-ÌËÒ˙Í Â Ô‡„˙Ú Ì‡ ·Â‰ÌÓÒÚ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò 10-ÚÂ ÌÓ‚ÓÔËÒ˙Â‰ËÌÂÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË, ‡ ÒÔˇÏÓ ÒÚ‡ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ÓÚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á ≠ ÓÍÓÎÓ ÔÂÚ Ô˙ÚË. “Ó‚‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÏ‡ÔÂ‰‚Ë‰ ÔË ÓˆÂÌÍ‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ·Â‰ÌÓÒÚ ÔÓ ÚÓÁË ÏÂÚÓ‰, Ú˙È Í‡ÚÓ ÔË ‡‚ÌË ˆÂÌÓ‚Ë ÛÒÎÓ‚Ëˇ ‰ÓıÓ‰ËÚÂ Ò‡ ‚ Ô˙ÚË ÔÓ-ÌËÒÍË Ë Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡Ú‚ ‡Ì‡ÎÓ„Ë˜Ì‡ ÒÚÂÔÂÌ ÔÓ-ÌËÒ˙Í ÊËÁÌÂÌ ÒÚ‡Ì‰‡Ú.

1.3. БЪЛГАРИЯ:ПРЕДИЗВИКАТЕЛСТВАТА НА ЕВРОПЕЙСКИЯ СОЦИАЛЕН МОДЕЛ

15


1.3. БЪЛГАРИЯ:ПРЕДИЗВИКАТЕЛСТВАТА НА ЕВРОПЕЙСКИЯ СОЦИАЛЕН МОДЕЛ

œÓ-ÒËÎÌÓ Á‡ÒÂ„Ì‡ÚË ÓÚ ·Â‰ÌÓÒÚÚ‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Ò‡ ‰Âˆ‡Ú‡. –‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ·Â‰ÌÓÒÚ ‚˙‚ ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡ „ÛÔ‡ 0-15 „. ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 3 „Ó‰ËÌË ÂÏÂÊ‰Û 17.7 Ë 21.5%, ‡ ÔË ‰ÓÏ‡ÍËÌÒÚ‚‡Ú‡ Ì‡ ‰‚‡Ï‡ ‚˙Á‡ÒÚÌË Ò ÚË Ë ÔÓ‚Â˜Â ‰Âˆ‡ Úˇ ‰ÓÒÚË„‡ ‰ÓË 31.5-64.0%.

ƒÛ„ËˇÚ ËÁ‚Ó‰, ÍÓÈÚÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ì‡Ô‡‚Ë ≠ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ú‡ÌÒÙÂË, ËÁ‚˙Ì ÔÂÌÒËËÚÂ, ËÏ‡Ú ÏÌÓ„Ó Ï‡ÎÍÓ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ Â‰ÛˆË‡ÌÂ Ì‡·Â‰ÌÓÒÚÚ‡. ¿ ÚÓ‚‡ ÓÁÌ‡˜‡‚‡, ˜Â ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ ÌË Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÔÓ‰ÔÓÏ‡„‡ÌÂ ÌÂ ‡·ÓÚË ÂÙÂÍÚË‚ÌÓ Ë ÌÂ ÒÚË„‡ ‰Ó ËÒÚËÌÒÍË ÌÛÊ‰‡Â˘ËÚÂ ÒÂ ·ÂÌÂÙËˆËÂÌÚË.

¬˙ÔÂÍË, ˜Â ÔÂÌÒËËÚÂ Ò‡ ‚ÚÓËˇ ÔÓ ÁÌ‡˜ËÏÓÒÚ ‰ÓıÓ‰ ‚ ‰ÓÏ‡ÍËÌÒÚ‚‡Ú‡, ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ˙Ú Ì‡ Á‡ÏÂÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ‰ÓıÓ‰‡ (ÒÂ‰Ì‡ ÔÂÌÒËˇ Í˙Ï ÌÂÚÂÌÓÒË„ÛËÚÂÎÂÌ ‰ÓıÓ‰) ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 3 „Ó‰ËÌË Â ÓÍÓÎÓ 42-44%, ‡ ÚÓ‚‡ ‡‚ÌË˘Â ÔÓ‚Â˜Â ÌË ÔË·ÎËÊ‡‚‡ Í˙Ï ÂÁÛÎÚ‡ÚÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡ÏÂËÍ‡ÌÒÍËˇ Ë·ËÚ‡ÌÒÍË ÏÓ‰ÂÎ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ Í˙Ï ÒÂ‰ÌËÚÂ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ‡‚ÌË˘‡.

–‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÔÛ·ÎË˜ÌËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË ‡ÁıÓ‰Ë ÓÚ ¡¬œ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 5 „Ó‰ËÌË ÒÂ ÒÚ‡·ËÎËÁË‡ ÓÍÓÎÓ 22-24% Ë ÚÓ Â ÓÍÓÎÓ ÒÂ‰ÌÓÂ‚ÓÔÂÈÒ-ÍÓÚÓ, ÌÓ ÂÁÛÎÚ‡ÚÌÓÒÚÚ‡ ËÏ Ó˜Â‚Ë‰ÌÓ Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-ÌËÒÍ‡. –Â‰Ëˆ‡ ÌÂÏÓÌÂÚ‡ÌË À‡ÂÍÂÌ-ËÌ‰ËÍ‡ÚÓË Ò‚Ë‰ÂÚÂÎÒÚ‚‡Ú Á‡ ˇÍÓ ËÁ‡ÁÂÌ‡ ‡ÒËÏÂÚËˇÌ‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ÒÔˇÏÓ ÒÂ‰ÌÓÂ‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ‡‚ÌË˘‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ·Â‰ÌÓÒÚÚ‡ Ë ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ ËÁÍÎ˛˜‚‡ÌÂ. ŒÒÓ·ÂÌÓ ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎÌË Ò‡ ËÌ‰ËÍ‡ÚÓËÚÂ,ı‡‡ÍÚÂËÁË‡˘Ë ‰˙Î„ÓÚ‡ÈÌ‡Ú‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡, Á‰‡‚ÌËˇ ÒÚ‡ÚÛÒ ÔÓ ‰ÓıÓ‰ÌË „ÛÔË, ‡ÌÌÓ Ì‡ÔÛÒÍ‡˘ËÚÂ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Ë Ó·Û˜ÂÌËÂ,Í‡ÍÚÓ Ë ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÌÂ„‡ÏÓÚÌÓÒÚ ÒÂ‰ ÌˇÍÓË ÂÚÌË˜ÂÒÍË „ÛÔË ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ. “Â Ò‡ Ò‚Ë‰ÂÚÂÎÒÚ‚Ó Á‡ Á‡ÚÛ‰ÌÂÌ ‰ÓÒÚ˙Ô ‰Ó ÍÓÏÔÂÌÒ‡ÚÓÌËÚÂÏÂı‡ÌËÁÏË Ë ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË ÒËÒÚÂÏË ≠ Á‰‡‚ÂÓÔ‡Á‚‡ÌÂ Ë Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ, Í‡ÍÚÓ Ë Á‡ ÌËÒÍ‡ ÂÙÂÍÚË‚ÌÓÒÚ Ì‡ ÔÓ„‡ÏËÚÂ, Ì‡ÒÓ˜ÂÌË Í˙Ï ÒÓˆË‡ÎÌÓ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ë ÔÂÓ‰ÓÎˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ·Â‰ÌÓÒÚÚ‡.

ÕÂ·Î‡„ÓÔËˇÚÌ‡ Â Ì‡¯‡Ú‡ ÔÓÁËˆËˇ Ë ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ. √Ó‰Ë¯ÌÓÚÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Ì‡ ·˙Î„‡ËÌ‡ ‚˙ÁÎËÁ‡ ÒÂ‰ÌÓ Ì‡ 1760˜‡Ò‡, ‡ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒÂ‰ÏËˆ‡ Â 41.5 ˜‡Ò‡. œÓ ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎˇ ÔÓÎÁ‚‡ÌË ‰ÌË ÔÎ‡ÚÂÌ ÓÚÔÛÒÍ (21 ‰ÌË „Ó‰Ë¯ÌÓ, ÔË ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡ÌÓÏ‡ ÓÚ 20 ‰ÌË ÔÓ Ó‰ÂÍÒ Ì‡ ÚÛ‰‡) ÌËÂ ÒÏÂ ‰‡ÎÂ˜ ÔÓ‰ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË, ‡ Ë ÔÓ‰ —¿Ÿ (23 ‰ÌË).

16


1.4. ИЗВОДИ

¿ÍÓ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰Â ÔË‚ÎÂÍ‡ÚÂ-ÎÂÌ Á‡ ‰Û„Ë ‡ÈÓÌË Ì‡ Ò‚ÂÚ‡ Ë ‚ ·˙‰Â˘Â, ≈ œ Â Û·Â‰ÂÌ‡, ˜Â ÒÂ ÌÛÊ‰‡-ÂÏ ÓÚ ÔÓ‚Â˜Â, ‡ ÌÂ ÓÚ ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ≈‚ÓÔ‡ Ë ‚ÒÂ Ó˘Â ÒË ÒÚÛ‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓÎÓ-Ê‡Ú ÛÒËÎËˇ Á‡ ‡ÚËÙËˆË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓÂÍÚ‡ Á‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÍÓÌÒÚËÚÛ-ˆËˇ. ¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ ≈ œ ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒË ÔÓÁ‚ÓÎË Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‚ÔÂ-˜‡ÚÎÂÌËÂÚÓ, ˜Â ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Â ìÒÔˇÎ‡î ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ Ì‡˜Ë-Ì‡ÌËÂÚÓ. œÓ‰‰˙Ê‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·‡Î‡ÌÒ‡ Â ÍÎ˛˜˙Ú Í˙Ï ·˙‰Â˘ÂÚÓ. Õ‡ËÒÚË-Ì‡ Â Ì‡ÒÚ˙ÔËÎÓ ‚ÂÏÂ Á‡ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌ‡ ËÌËˆË‡ÚË‚‡, ÍÓˇÚÓ ˘Â „‡‡Ì-ÚË‡ Á‡˜ËÚ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ Ô‡‚‡ ‚ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ ·˙ÁÓ Ó·Â‰ËÌˇ‚‡-˘Ëˇ ÒÂ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÚÛ‰Ó‚ Ô‡Á‡, ÍÓÈÚÓ ‰ÂÒÚ‡·ËÎËÁË‡ ‰Ó·Â ÛÒÚ‡ÌÓ-‚ÂÌËˇ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÂÌ Â‰.

≈ œ Ì‡ÒÚÓˇ‚‡ Á‡ ·˙ÁË ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ Á‡ Â‚ËÁË‡ÌÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡Á‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, Á‡ ‰‡ ÒÂ ÔÂÍ‡ÚˇÚ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Á‡ ÌÂÔËÎ‡„‡-ÌÂÚÓ ∫ Ë Á‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓÒÚË„ÌÂ ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘‡ Á‡˘ËÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ÒÂ˘ÛÛ‰˙ÎÊÂÌÓ Ë ÌÂÂ„Î‡ÏÂÌÚË‡ÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ. —Â„‡¯ÌÓÚÓ ·ÎÓÍË‡ÌÂÌ‡ ÔÓÂÍÚÓ‰ËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ‡·ÓÚÌËˆË, Ì‡ÂÏ‡ÌË ˜ÂÁ ÔÓÒÂ‰ÌË˜ÂÒÍËÚÂÒÎÛÊ·Ë, ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÂÓ‰ÓÎÂÂ, Á‡ ‰‡ ÒÂ ÓÒË„ÛË Ì‡ ÚÂÁË ‡·ÓÚÌËˆË ‚ˆˇÎ‡ ≈‚ÓÔ‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡, ‡ ÔÓÂÍÚÓ‰ËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ÛÒÎÛ„ËÚÂÌ‡ ‚˙ÚÂ¯ÌËˇ Ô‡Á‡ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ·˙‰Â Â¯ËÚÂÎÌÓ ÔÓÏÂÌÂÌ‡, Ú‡Í‡ ˜ÂÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡ ‰‡ ÌÂ ‚Ó‰Ë ‰Ó Ì‡‰ÔÂ‚‡‡ Á‡ ÒÏÂÚÍ‡ Ì‡ Ô‡‚‡Ú‡ Ì‡ ‡-·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰. ≈ œ ÔÓ‰ÌÓ‚ˇ‚‡ ÔËÁË‚‡ ÒË Á‡ Â‚ËÁË-‡ÌÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡ 94/45 Á‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË Ò˙‚ÂÚË, ÍÓÂ-

ÚÓ ˘Â ÒÔÓÏÓ„ÌÂ ‰‡ ÒÂ ÓÚ„Ó‚ÓË Ì‡ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡, ÔÓÓ‰ÂÌË ÓÚ‚ÒÂ ÔÓ-˜ÂÒÚËÚÂ ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌËˇ, ÒÎË‚‡ÌËˇ Ë ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌËˇ Ì‡ ÔÂ‰-ÔËˇÚËˇ Ë ˘Â ‰ÓÔËÌÂÒÂ Á‡ ÔÓ-‰Ó·Ó ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ Ì‡ ÚÂÁË ÔÓˆÂÒË Ì‡ÓÒÌÓ‚‡Ú‡ Ì‡ ‰ÂÈÒÚ‚ÂÌË ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡-ÌÂ. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡, ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÂ‰ÔËÂÏ‡Ú ÏÂÍË Ì‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ≈— Ò‡ÍÚË‚ÌÓÚÓ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË Á‡ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÓ·-ıÓ‰ËÏ‡Ú‡ ÚÛ‰Ó‚‡ Á‡˘ËÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ò ÌÂÒÚ‡Ì‰‡ÚÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÌ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ (ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË Á‡‚ËÒËÏË ‡·ÓÚÌËˆË, ‰ÓÏ‡¯ÌË ÔÓÏÓ˘ÌË-ˆË Ë ‰.).ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡, Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÚÓ„‡ ‡ÏÍ‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂÚÓ Ë ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÒÚÓË ÔÓÌ‡ÒÚÓˇ-˘ÂÏ Ì‡ ‰ÌÂ‚ÂÌ Â‰ ÔÂ‰ Â‰Ëˆ‡ ‡·ÓÚÌËˆË Ë Ì‡˜ËÌ˙Ú, ÔÓ ÍÓÈÚÓ ˘Â ÒÂËÁ‡·ÓÚË Úˇ, Â ÓÚ Â¯‡‚‡˘Ó ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Á‡ ·˙‰Â˘ÂÚÓ. ¬‡ÊÌÓ Â Ò˙˘Ó Ú‡Í‡‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍËÚÂ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡ ‰‡ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡Ú ‰‡ÎÌÓ‚Ë‰ÌÓ Ë ‰˙Î-„ÓÒÓ˜ÌÓ, ‡ ÌÂ ÔÓÒÚÓ Í‡ÚÓ ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ ‚˙Á‡ÒÚÚ‡ Á‡ ÔÂÌÒËÓÌË‡ÌÂ.Õ‡ ÔÓÒÎÂ‰ÌÓ ÏˇÒÚÓ, ÌÓ ÌÂ ÔÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ, Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ ‚‡ÊË ÌÂ Ò‡ÏÓ Á‡ ≈‚ÓÔ‡. ≈‚ÓÔ‡ Úˇ·‚‡ ÏÓ˘ÌÓ Ë Û‚Â-ÂÌÓ ‰‡ Ì‡Ò˙˜‡‚‡ ÔËÎ‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ò‚Óˇ ÏÓ‰ÂÎ ‚ ÔÓ‰ıÓ‰‡ ÒË Í˙Ï Ú˙„Ó-‚ËˇÚ‡ Ë ‡Á‚ËÚËÂÚÓ, ÔË ÍÓËÚÓ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ÒÚ‡Ì‰‡ÚË Úˇ·‚‡ ‰‡ Á‡Â-Ï‡Ú ‚ ·˙‰Â˘Â ̂ ÂÌÚ‡ÎÌÓ, ‡ ÌÂ ‚ÚÓÓÒÚÂÔÂÌÌÓ ÏˇÒÚÓ. ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÍÓÏ-Ô‡ÌËË ·Ë ÒÎÂ‰‚‡ÎÓ ‰‡ ‰ÂÈÒÚ‚‡Ú ËÁ‚˙Ì ≈‚ÓÔ‡ Ú‡Í‡, Í‡ÍÚÓ ÒÂ ÔÂ‰ÔÓÎ‡-„‡, ̃ Â ‰ÂÈÒÚ‚‡Ú ‚ ≈‚ÓÔ‡, Ò˙·Î˛‰‡‚‡ÈÍË Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ̂ ÂÌÌÓÒÚË Á‡ ÍÓ-ÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ, ÂÍÓÎÓ„Ë˜ÌËÚÂ Ë ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ ÒÚ‡Ì‰‡ÚË, ‚ ÚÓ‚‡˜ËÒÎÓ Ë ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ.

17


Ã‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ë ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ-‰ÂÎ (≈—Ã) Ò‡ Ò‚˙Á‡ÌË ÔÓ ÍÓÏÔÎÂÍÒÂÌ Ì‡˜ËÌ. ¬Ó‰Â˘ËÚÂ ÍÓÏÂÌÚ‡ÚÓËË ÔÓÎËÚËˆË ÒÂ ÓÔËÚ‚‡Ú ‰‡ ÍËÚËÍÛ‚‡Ú ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÓÒÌÓ‚Ë Ì‡≈—Ã Á‡ ÎÓ¯ËÚÂ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÂÁÛÎÚ‡ÚË Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò˙Ò—¿Ÿ Ë ÓÚÒÍÓÓ Ë Ò ¿ÁËˇ. Õ‡ Ú‡ÁË ÓÒÌÓ‚‡ ÔÂÁ 2005 „. ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ÍÓÏËÒËˇ ‡ÌÓÌÒË‡, ˜Â ˘Â ìÔÓÏÂÌË ÙÓÍÛÒ‡î Ì‡ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡ÚÂ-„Ëˇ ‚ ÔÓÒÓÍ‡ Ì‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ ÁÌ‡˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ËÁÏÂÂÌËˇ. ƒÓ-Ë Ë ÚÓÁË ÔÂÓ·Î‡‰‡‚‡˘ ‚˙Á„ÎÂ‰ ‰‡ Â ÌÂÔ‡‚ËÎÂÌ (Watt 2004), Á‡·‡‚Â-ÌËˇÚ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ˙ÒÚ ÌÂÒ˙ÏÌÂÌÓ ÓÍ‡Á‚‡ Ì‡ÚËÒÍ ‚˙ıÛ ·˛‰ÊÂÚËÚÂÌ‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡ Ë ÙÓÌ‰Ó‚ÂÚÂ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ, Í‡ÚÓ ‚Ó‰Ë ‰ÓÓˇÁ‚‡ÌÂ ‚ Ó·Î‡ÒÚÚ‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡, ‡ ‚ËÒÓÍ‡Ú‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ÓÚÒÎ‡·‚‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ Ë ÒÎÛÊË Í‡ÚÓ ÔË‚Ë‰ÌÓ ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Á‡ ÔÂ‰-ÔÓÎ‡„‡ÂÏ‡Ú‡ ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚ ÓÚ ÂÙÓÏË‡ÌÂ Ì‡ ≈—Ã, Á‡ ‰‡ ·˙‰Â ÚÓÈ ‚ ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ Ò ÔÂ‰ÔÓÎ‡„‡ÂÏËˇ ÔÓ-ÛÒÔÂ¯ÂÌ ¿Ì„ÎÓÒ‡ÍÒÓÌÒÍËÏÓ‰ÂÎ.

¬ Ú‡ÁË „Î‡‚‡ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡Ú ÔÓ-‰ÂÚ‡ÈÎÌÓ ÚË ÔÓ·ÎÂÏ‡ ÓÚ ÒÔÂˆË-‡ÎÂÌ ËÌÚÂÂÒ: ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ‰ÛÍˆËˇÚ‡ Ë ‡·ÓÚÌËÚÂ ÏÂÒÚ‡, ‚ ̃ ‡Ò-ÚÌÓÒÚ ÓÚ «‡Ô‡‰Ì‡ Í˙Ï »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡; Ò‚˙Á‡ÌËÚÂ Ò ÚÓ‚‡ ÔÓ·ÎÂÏËÌ‡ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË ˜ÎÂÌÍË Í˙Ï Â‚Ó-ÁÓÌ‡Ú‡ Ë Á‡„Ë-ÊÂÌÓÒÚÚ‡ ‰‡ÎË Â‚Ó-ÁÓÌ‡Ú‡, ÍÓˇÚÓ Â ‰‡ÎÂ˜ ÓÚ ÍÓÌ‚Â„ÂÌˆËˇ, ÓÚË‚‡ ÔÓ-ÒÍÓÓ Í˙Ï ‰Ë‚Â„ÂÌˆËˇ, Á‡ÔÎ‡¯‚‡ÈÍË ‚ Í‡ÈÌ‡ ÒÏÂÚÍ‡ ÌÂÈÌÓÚÓ ÓˆÂ-Îˇ‚‡ÌÂÚÓ.

2. МАКРОИКОНОМИЧЕСКО РАЗВИТИЕИ ПРОБЛЕМИ НА ПОЛИТИКАТА

Теми

2.1. œÂ„ÎÂ‰ Ì‡ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ

2.2. œÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ‰ÛÍˆËˇÚ‡ ÓÚ «‡Ô‡‰ Ì‡ »ÁÚÓÍ ≠ ÁÌ‡-˜ËÏÓ ˇ‚ÎÂÌËÂ?

2.3. œËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Í˙Ï Â‚Ó-ÁÓ-Ì‡Ú‡ Ë ÌÂ„Ó‚ÓÚÓ ‚ÎËˇÌËÂ

2.4. ƒË‚Â„ÂÌˆËˇÚ‡ ‚ Â‚Ó-ÁÓÌ‡Ú‡ ≠ Á‡ÔÎ‡ı‡ Á‡ Ô‡Ë˜ÌËˇ Ò˙˛Á?

2.5. ¡˙Î„‡Ëˇ: Ã‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ı‡‡ÍÚÂËÒÚËÍË Ë „ÓÚÓ‚-ÌÓÒÚ Á‡ ˜ÎÂÌÒÚ‚Ó ‚ Â‚ÓÁÓÌ‡Ú‡

2.6. »Á‚Ó‰Ë

18


–‡ÌÊË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÔÓ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ˙ÒÚ Â ÏÌÓ„Ó ·ÎËÁÍÓ‰Ó ÚÓ‚‡ ÔÂÁ 2004 „.: ‚ÒË˜ÍËÚÂ ÓÒÂÏ ËÁÚÓ˜ÌÓÂ‚ÓÔÂÈÒÍË ÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË (Õ—◊) ËÏ‡Ú ˙ÒÚ ÔÓ-‚ËÒÓÍ ÓÚ ÚÓÁË Ì‡ ≈—-15, Ò ËÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ Ì‡À˛ÍÒÂÏ·Û„ Ë »Î‡Ì‰Ëˇ. √ÓÎÂÏËÚÂ Á‡Ô‡‰ÌÓÂ‚ÓÔÂÈÒÍË ÍÓÌÚËÌÂÌÚ‡Î-ÌË ËÍÓÌÓÏËÍË (»Ú‡ÎËˇ, √ÂÏ‡ÌËˇ Ë ‘‡ÌˆËˇ) ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ ÍÂÚ‡ÚÌ‡ ‰˙ÌÓÚÓ Ì‡ ‡ÌÊËÓ‚Í‡Ú‡ (Ë ÔÓ‡‰Ë ÚÂıÌËˇ ‡ÁÏÂ ÚÂ„ÎˇÚ ÒÂ‰ÌËÚÂ‡‚ÌË˘‡ Á‡ ≈—-12 Ë ≈—-15 Ì‡‰ÓÎÛ), Ï‡Í‡ ˜Â Ë ÛÒÔÂ¯ÌËÚÂ Ì‡ÔÓÒÎÂ‰˙ÍœÓÚÛ„‡ÎËˇ Ë ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ Ò‡ Ò˙˘Ó ÒÂ‰ ËÁÓÒÚ‡‚‡˘ËÚÂ ÔÂÁ 2005. “ËÚÂ·‡ÎÚËÈÒÍË ‰˙Ê‡‚Ë ‚ÒÂ Ó˘Â ËÏ‡Ú Ì‡È-·˙Á ˙ÒÚ. –˙ÒÚ˙Ú Ì‡ ¬ÂÎËÍÓ·Ë-Ú‡ÌËˇ Ô‡ÍÚË˜ÂÒÍË Ì‡Ï‡Îˇ Ì‡ÔÓÎÓ‚ËÌ‡ ÔÂÁ 2005 „. ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ÔÂ-‰Ë¯Ì‡Ú‡ „Ó‰ËÌ‡, ÍÓÂÚÓ ˇ ÓÚ‚Â‰Â Ì‡Á‡‰ ‚ ‡ÌÊË‡ÌÂÚÓ. Õ‡ ÙÓÌ‡ Ì‡ Ó·-˘ÓÚÓ Á‡·‡‚ˇÌÂ Ì‡ ˙ÒÚ‡, ‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÒÚÓÈÌÓÒÚË ÒÂ Á‡-‰˙Î·Ó˜‡‚‡Ú Ó˘Â ÔÓ‚Â˜Â ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò 2004 „.: ÔÂÚ ÒÚ‡ÌË ÌÂ ÛÒÔˇı‡ ‰‡ÔÓÒÚË„Ì‡Ú 1% ˙ÒÚ; »Ú‡ÎËˇ Â ÔÓ˜ÚË ‚ ÒÚ‡„Ì‡ˆËˇ, ‰ÓÍ‡ÚÓ ‚ Ò˙˘ÓÚÓ ‚Â-ÏÂ Ì‡È-ÛÒÔÂ¯ÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË ÓÚ 2004 „. Ì‡Ô‡‚Ëı‡ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌ‡ Í‡˜Í‡ ËÔÓ‚Ë¯Ëı‡ Ò‚ÓËÚÂ ÂÁÛÎÚ‡ÚË Ò ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ Â‰ËÌ ÔÓˆÂÌÚÂÌ ÔÛÌÍÚ.

2.1. ПРЕГЛЕД НА МАКРОИКОНОМИЧЕСКОТО РАЗВИТИЕ

Source: AMECO

œÓÚ‚˙Ê‰‡‚‡ÈÍË ÒÚ‡ıÓ‚ÂÚÂ, ËÁ‡ÁÂÌË ‚ ÏËÌ‡ÎÓ„Ó‰Ë¯ÌËˇ ‰ÓÍÎ‡‰,Á‡ÔÓ˜Ì‡ÎÓÚÓ ÔÂÁ 2004 „. ‚ «‡Ô‡‰Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓ ‚˙ÁÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡-ÌÂ ìÁ‡ÒÂ‰Ì‡î Ó˘Â ÔÂÁ 2005. œÓ-‚ËÒÓÍËÚÂ ˆÂÌË Ì‡ ÔÂÚÓÎ‡ ÔÂÁ „Ó‰ËÌ‡Ú‡,‰ÓÒÚË„Ì‡ÎË ÓÍÓÎÓ USD75 Á‡ ·‡ÂÎ ‚ Í‡ˇ Ì‡ ÎˇÚÓÚÓ, Í‡ÍÚÓ ÒÂËˇÚ‡ ÓÚÛ‡„‡ÌË, ÍÓËÚÓ ‡ÁÒÚÓËı‡ ÔÂÚÓÎÌ‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ ‚ ÃÂÍÒËÍ‡ÌÒÍËˇÁ‡ÎË‚ ≠ ·ˇı‡ ÒÂ‰ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÔË˜ËÌË Á‡ ÚÓ‚‡, Á‡Â‰ÌÓ Ò˙Ò Á‡·‡‚ÂÌÓÚÓ ‚ÎË-ˇÌËÂ Ì‡ ÔÂ‰Ë¯ÌÓÚÓ Ó·ÂÁˆÂÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Â‚ÓÚÓ. ÃÂÒÚÌÓÚÓ ÔÓÚÂ·ËÚÂÎÒÍÓÚ˙ÒÂÌÂ Ë ËÌ‚ÂÒÚËˆËËÚÂ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ Ò‡ ‡ÁÒÚÓÈ‚‡˘Ë, Í‡ÚÓ ÓÚ‡Áˇ-‚‡Ú ·ÂÁÔÓÍÓÈÒÚ‚ÓÚÓ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡, ÔÂÒÔÂÍÚË‚ËÚÂ Á‡ÔÂÌÒËËÚÂ Ë Á‡·‡‚ÂÌËˇ ˙ÒÚ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ. ≈‰ËÌÒÚ‚ÂÌËˇÚ Ò‚ÂÚ˙Î Î˙˜ Â ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙¯ÌËˇÚ ˙ÒÚ Ì‡ ÂÍÒÔÓÚ‡, ÍÓÈÚÓ ÓÚ˜‡ÒÚË ÒÂ ‰˙ÎÊË Ì‡ ÌÂÓ˜‡Í‚‡ÌÓ-ÚÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Â‚ÓÚÓ ÒÔˇÏÓ ˘‡ÚÒÍËˇ ‰ÓÎ‡. ‡ÍÚÓ —¿Ÿ, Ú‡Í‡ ËÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË ˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈—, Ò˙˘Ó ËÁÔËÚ‡ı‡ ÔÓ‰Ó·ÂÌ Ó·‡Ú ‚ ˙ÒÚ‡ ‚Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò 2004 „., ÌÓ Á‡Ô‡ÁËı‡ Ò‚ÓÂÚÓ Ú‚˙‰Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÂ‰ËÏÒÚ‚Ó,Ò‚˙Á‡ÌÓ Ò ÔÓ-„ÓÎÂÏËˇ ˙ÒÚ (Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ ÓÍÓÎÓ 2 Ë 2½ ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡)ÒÔˇÏÓ ≈—-15. œÂÒÔÂÍÚË‚ËÚÂ Á‡ 2006 „. Ò‡ Ì‡ÒÓ˜ÂÌË Í˙Ï ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂÌ‡ ÒËÚÛ‡ˆËˇÚ‡ ‚ «‡Ô‡‰Ì‡ ≈‚ÓÔ‡, ‰ÓÍÓÎÍÓÚÓ ËÏ‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡˘Ë ÒË„Ì‡ÎË, ˜ÂËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ —¿Ÿ ÒÂ Á‡·‡‚ˇ.

√‡

ÙËÍ

‡ 1

ПОЛЕТЪТ КЪМ ВЪЗСТАНОВЯВАНЕТО НА ИКОНОМИКАТА „ЗАСЕДНА“ ПРЕЗ 2005, ДОКАТО ДИФЕРЕНЦИАЦИЯТА В РЪСТА СЕ ЗАДЪЛБОЧАВА

Source: AMECO

√‡

ÙËÍ

‡ 2

19



–‡ÌÊË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÔÓ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ˙ÒÚ ‚ √‡ÙËÍ‡ 2ÔÓÍ‡Á‚‡ ‚Â˜Â ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ‡ ÍÓÌ‚Â„ÂÌˆËˇ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ≈—-25 ÏÂÊ‰Û ÓÚ-ÌÓÒËÚÂÎÌÓ ·Ó„‡ÚËÚÂ ËÍÓÌÓÏËÍË, ÌÓ Ò˙Ò Á‡·‡‚ÂÌ ˙ÒÚ («‡Ô‡‰Ì‡ ≈‚Ó-Ô‡) Ë ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÔÓ-·Â‰ÌËÚÂ Ò ·˙Á ‡ÒÚÂÊ ÒÚ‡ÌË ÓÚ ÷ÂÌÚ‡ÎÌ‡ Ë»ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡. √‡Ù. 3 ÌË ‰‡‚‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ ‰‡ ÔÓ‚ÂËÏ ÚÓ‚‡ Ú‚˙-‰ÂÌËÂ ÔÓ-ÚÓ˜ÌÓ, Í‡ÚÓ Ò‡‚ÌËÏ ¡¬œ Ì‡ „Î‡‚‡ ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ (ÔÓ ÒÚ‡Ì-‰‡Ú Ì‡ ÔÓÍÛÔ‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ) ÒÔˇÏÓ ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎËÚÂ Ì‡ ËÍÓÌÓ-ÏË˜ÂÒÍË ‡ÒÚÂÊ. Œ˜ÂÚ‡‚‡ ÒÂ ˇÒÌ‡ ÌÂ„‡ÚË‚Ì‡ ÍÓÂÎ‡ˆËˇ, ÔÓÍ‡Á‚‡˘‡,˜Â ÍÓÌ‚Â„ÂÌˆËˇÚ‡ Â Ì‡ÎËˆÂ. «‡·ÂÎÂÊËÏË ËÁÍÎ˛˜ÂÌËˇ Ò‡: »Î‡Ì‰Ëˇ,ÍÓˇÚÓ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ‡ÒÚÂ ·˙ÁÓ, ‚˙ÔÂÍË ˜Â ËÏ‡ ÏÌÓ„Ó ‚ËÒÓÍ ‰ÓıÓ‰Ì‡ „Î‡‚‡ ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ Ë œÓÎ¯‡, ÍÓˇÚÓ ÔÂÁ 2005 „. ‡ÒÚÂ¯Â ìÚ‚˙‰Â·‡‚ÌÓî, Í‡ÚÓ ÒÂ ËÏ‡ ÔÂ‰‚Ë‰ ÌÂÈÌ‡Ú‡ ÔÓÁËˆËˇ ·ÎËÁÍÓ ‰Ó ‰˙ÌÓÚÓ ‚ ‡Ì-ÊË‡ÌÂÚÓ ÔÓ ‰ÓıÓ‰ Ì‡ „Î‡‚‡ ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ. –‡Á·Ë‡ ÒÂ, ÔË ÚÂÁËÔËÏÂË Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ˜ËÚ‡Ú ˜‡ÒÚË˜ÌÓ Ë ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÚËÒÚË˜ÂÒÍËÚÂ ‰Â-ÙÂÍÚË: ‰ÓıÓ‰˙Ú Ì‡ „Î‡‚‡ ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ‚ »Î‡Ì‰Ëˇ Â ÔÓ-ÌËÒ˙Í, ÓÚ-ÍÓÎÍÓÚÓ ÓÙËˆË‡ÎÌÓ ÓÚ˜ËÚ‡ÌËˇ, ÔÓ‡‰Ë ÏÌÓ„Ó ‚ËÒÓÍ‡Ú‡ ‚˙Á‚˙˘‡Â-ÏÓÒÚ Ì‡ ÔÂ˜‡Î·ËÚÂ, ‰ÓÍ‡ÚÓ ‰ÓıÓ‰ËÚÂ ‚ œÓÎ¯‡ (‡ Ò˙˘Ó Ë ‚ ÌˇÍÓË ‰Û„ËÒÚ‡ÌË) Ò‡ ÔÓ-‚ËÒÓÍË, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ Â„ËÒÚË‡ÌËÚÂ, ÔÓ‡‰Ë ÛÍË‚‡ÌÂ Ì‡˜‡ÒÚ ÓÚ Úˇı Ë Ì‡ÎË˜ËÂÚÓ Ì‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ‚ ÒˇÌÍ‡.

Source: AMECO. Note: Luxemburg excluded

√‡

ÙËÍ

‡ 3

ПРОДЪЛЖАВАЩИ СИГНАЛИ ЗА ИКОНОМИЧЕСКА КОНВЕРГЕНЦИЯ, НО ЩЕ БЪДЕ ЛИ EСМ ПОДКРЕПЕН С НАРАСТВАЩИ ДОХОДИ?

20



¬ ÍÓÌÚÂÍÒÚ‡ Ì‡ ‰Â·‡Ú‡ Á‡ ≈—Ã Â ÓÒÓ·ÂÌÓ ËÌÚÂÂÒÌÓ ‰‡ ‡Á„ÎÂ‰‡-ÏÂ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ ÏÂÊ‰Û ‡‚ÌË˘‡Ú‡ Ì‡ ‰ÓıÓ‰Ë Ì‡ „Î‡‚‡ ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌË-ÂÚÓ Ë ÒÚÂÔÂÌÚ‡, ‰Ó ÍÓˇÚÓ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ‡Á„ÎÂÊ‰‡-ÌË Í‡ÚÓ ìÂ‡ÎËÁË‡ÎËî ≈—Ã. ÓÎÍÓÚÓ Ë ÛÒÎÓ‚ÌÓ ‰‡ Â ÚÓ‚‡, ‡ÁıÓ‰ËÚÂÁ‡ ≈—Ã ‚ √‡Ù. 4 ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ÒÛÏ‡ ÓÚ Ó·˘ËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË ÔÓÏÓ˘Ë,ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ ÔÓÚÂ·ÎÂÌËÂ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ú‡ÌÒÙÂË ‚ Ì‡ÚÛ‡ Í‡ÚÓ ‰ˇÎÓÚ ¡¬œ. “ÓÁË ÔÓ‰ıÓ‰ ËÁÍÎ˛˜‚‡ Â‰Ëˆ‡ ‚‡ÊÌË Â„ÛÎ‡ÚÓÌË ‡ÒÔÂÍÚË,Í‡ÍÚÓ Ë ‡ÒÔÂÍÚË Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ËÌÚÂÂÒË, ı‡‡ÍÚÂÌË Á‡≈—Ã, ÌÓ ÒÎÛÊË Í‡ÚÓ ‰Ó·˙ ËÌ‰ËÍ‡ÚÓ Á‡ ÔÛ·ÎË˜ÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ≈—ÃË ÔÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ Í‡ÚÓ Á‡ÏÂÒÚËÚÂÎ Ì‡ ìÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡î, ÍÓˇÚÓ ‚ÒˇÍÓ Ó·˘ÂÒ-Ú‚Ó ‚Î‡„‡ Í‡ÚÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ Ó·˘ËÚÂ ÂÁÛÎÚ‡ÚË. ƒ‡ÌÌËÚÂ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ˇÒÌÓ ËÁ-‡ÁÂÌ‡ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌ‡ ÍÓÂÎ‡ˆËˇ: ÔÓ-‚ËÒÓÍÓ‰ÓıÓ‰ÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË ‚ ≈‚ÓÔ‡‡ÁıÓ‰‚‡Ú ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ̃ ‡ÒÚ ÓÚ Ò‚Óˇ (ÔÓ-‚ËÒÓÍ) Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÂÌ ‰ÓıÓ‰ Á‡ Ò‚˙-Á‡ÌË Ò ≈—Ã ìÔÛ·ÎË˜ÌËî ‰ÂÈÌÓÒÚË. Õ‡Î‡„‡Ú ÒÂ ÌˇÍÓË ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌËËÁ‚Ó‰Ë. Õ‡ Ô˙‚Ó ÏˇÒÚÓ, ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ÚÛ‰ÌÓ Â ‰‡ ÒÂ Ú‚˙‰Ë, Í‡ÍÚÓ ÌÂÔÂ-Í˙ÒÌ‡ÚÓ ÌË ÒÂ ‚ÌÛ¯‡‚‡ ÓÚ ÏÂ‰ËËÚÂ Ë ÔÓÎËÚËˆËÚÂ, ˜Â ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡Á-ıÓ‰Ë Ë, ÔÓ-ÚÓ˜ÌÓ Ò‡ÏËˇÚ ≈—Ã, Â ÌÂ˘Ó Í‡ÚÓ ·‡ËÂ‡ ÔÂ‰ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡‚ËÒÓÍË ‰ÓıÓ‰Ë Ì‡ „Î‡‚‡ ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ. ƒ‡ÌÌËÚÂ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú, ˜Â Ò Ì‡‡Ò-Ú‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰ÓıÓ‰ËÚÂ, Ú˙ÒÂÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ‰Ó·ÌË ‡ÁıÓ‰Ë Ì‡‡ÒÚ‚‡, ÌÂ Ò‡ÏÓ‡·ÒÓÎ˛ÚÌÓ, ÌÓ Ë Í‡ÚÓ ‰ˇÎ ÓÚ ¡¬œ. ¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌËÚÂ ‡Á-ÎË˜Ëˇ ‚ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌË ‡ÁıÓ‰Ë ÒÂ‰ ÏÌÓ„Ó ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ≈— Ò ‰ÓıÓ‰ Ì‡ „Î‡‚‡ ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ÓÍÓÎÓ ÂÔÂ‡ �26 000 ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜ÂÚÓ‚‡ ÌÂÒ˙ÏÌÂÌÓ ÌÂ Â Ú‚˙‰Ó Ô‡‚ËÎÓ ËÎË Ô˙Í Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓ ‰‡ ËÏ‡ Ú‡-‚‡Ì, ËÁ‚˙Ì ÍÓÈÚÓ ÚÓ ‚Â˜Â ÒÂ Á‡Ô‡Á‚‡. “Ó‚‡ Â ÓÚ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Á‡ ÍÎ˛˜Ó‚ËˇÔÓÎËÚË˜ÂÒÍË ‚˙ÔÓÒ ‰‡ÎË Õ—◊ Ò Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÂıÌËÚÂ ‰ÓıÓ‰Ë ˘ÂÒÎÂ‰‚‡Ú Ó·˘‡Ú‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ ‚ ≈‚ÓÔ‡ ‰‡ ‡Á¯Ëˇ‚‡Ú ÂÎÂÏÂÌÚËÚÂ, Ò˙Ò-Ú‡‚Îˇ‚‡˘Ë ≈—Ã ËÎË ˘Â ÒÎÂ‰‚‡Ú ÔËÏÂ‡ Ì‡ »Î‡Ì‰Ëˇ Ë ˘Â ÒÂ ‡‰‚‡ÚÌ‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡˘Ë ÒÂ‰ÌË ‰ÓıÓ‰Ë ·ÂÁ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ‰˙Ê‡‚‡ ÓÚÂ‚ÓÔÂÈÒÍË ÚËÔ. œÓÒÎÂ‰ÌÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ ·Ë ÔÂÏÂÒÚËÎÓ ˆÂÌÚ˙‡ Ì‡ ÚÂ-ÊÂÒÚÚ‡ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ≈—-25 Í˙Ï ‡ÏÂËÍ‡ÌÒÍËˇ ÏÓ‰ÂÎ Ì‡ Í‡ÔËÚ‡ÎË-Á˙Ï. flÒÌÓ Â, ˜Â Ë ‰‚ÂÚÂ ÓÔˆËË ËÎË ÌˇÍ‡Í˙‚ ìÒÂ‰ÂÌ Ô˙Úî Ò‡ ‚˙ÁÏÓÊÌËË ˜Â ÂÁÛÎÚ‡Ú˙Ú ˘Â Á‡‚ËÒË ÓÚ Â¯ÂÌËˇÚ‡ Ì‡ ÔÓÎËÚËˆËÚÂ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ‡ÍÚ¸ÓË Í‡ÍÚÓ ‚ ÚÂÁË ÒÚ‡ÌË, Ú‡Í‡ Ë ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÓÚ ÚÂÁË Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ‡‚ÌË˘Â.

Source: AMECO. Note: Luxemburg excluded, data not available for ES, PT, US

√‡

ÙËÍ

‡ 4

ПРОДЪЛЖАВАЩИ СИГНАЛИ ЗА ИКОНОМИЧЕСКА КОНВЕРГЕНЦИЯ, НО ЩЕ БЪДЕ ЛИ EСМ ПОДКРЕПЕН С НАРАСТВАЩИ ДОХОДИ?

21


Source: WIIW, (2004)

2.2. ПРЕМЕСТВАНЕТО НА ПРОИЗВОДСТВОТО ОТ ЗАПАД НА ИЗТОК ≠ ЗНАЧИМО ЯВЛЕНИЕ?

ƒ‚ËÊÂÌËÂÚÓ Ì‡ Í‡ÔËÚ‡ÎË ÔÂÁ „‡ÌËˆË (‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ ÔÂÏÂÒÚ-‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‰ÂÈÌÓÒÚË), Á‡Â‰ÌÓ Ò ËÌÚÂÌÁËÙËÍ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û ÒÚ‡ÌËÚÂ ̃ ÎÂÌÍË, ÓÍ‡Á‚‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛÏ‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ÂÁÛÎÚ‡ÚË Ë Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡, ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ ‚ ÌÓ‚ËÚÂÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË (Õ—◊). ¬ “Û‰Ó‚‡ ≈‚ÓÔ‡ 2005 ÌËÂ ÔÓÒ‚ÂÚËıÏÂ ÒÔÂˆË-‡ÎÌ‡ „Î‡‚‡ Ì‡ ÔÓ·ÎÂÏ‡ Á‡ ìÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂÚÓî. –ÓÎˇÚ‡ Ì‡ „ÓÎÂÏËÚÂ ‰Ë-ÙÂÂÌˆË‡ˆËË ‚ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ Ò˙˘Ó ·Â¯Â ‡Á„ÎÂ‰‡Ì‡. “ÛÍ ÌËÂ ˘Â ‡Á„ÎÂ-‰‡ÏÂ Ì‡È-ÌÓ‚ÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÒˆÂÌ‡. ¿Ì‡ÎËÁË‡ÈÍË ÔÓ-ÚÓˆËÚÂ Ì‡ ÔÂÍË ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌË ËÌ‚ÂÒÚËˆËË (œ◊») ‚ Õ—◊ Ë ÓÔË‡ÈÍËÒÂ Ì‡ ‰ÓÍÎ‡‰Ë Á‡ ÍÓÌÍÂÚÌË ÒÎÛ˜‡Ë Ì‡ ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂ (‚ ÔÓÒÎÂ‰ÌÓ ‚ÂÏÂÓÚ ÒÂÍÚÓ‡ Á‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚Ó Ì‡ ì·ˇÎ‡ ÚÂıÌËÍ‡î), ÔÂ‰ÔÓÎÓÊÂÌËÂÚÓ, ˜ÂÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚‡ Ì‡·Ë‡ ÒËÎ‡, Ì‡ Ô˙‚ ÔÓ„ÎÂ‰, Ì‡ÏË‡‚ÒÂ ÔÓ‚Â˜Â ÒÚ‡ÚËÒÚË˜ÂÒÍË ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎÒÚ‚‡ (√‡Ù. 5).

Source: WIIW, (2004)

√‡

ÙËÍ

‡ 5

НАБИРА ЛИ СИЛИ ПРЕМЕСТВАНЕТО НА ПРОИЗВОДСТВОТО ОТ ЗАПАДНА КЪМ ИЗТОЧНА ЕВРОПА?

—ÎÂ‰ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ ÔÂÁ 2003 „., ÌÓ‚ ÔÓ‰ÂÏ Ì‡ ÔÓÚÓˆËÌ‡ œ◊» ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ ÔÂÁ 2004 „. ‚ Ì‡È-‚‡ÊÌËÚÂ Õ—◊ ÓÚ÷ÂÌÚ‡ÎÌ‡ Ë »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡. “Â Ò‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-ÌËÒÍË ÓÚ ÔËÍ‡ ‚ÔÂËÓ‰‡ ÔÂ‰Ë ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂÚÓ, ÌÓ ÌÓ‚‡Ú‡ ‚˙ÎÌ‡ ÓÚ œ◊» Â ‰‚ËÊÂÌ‡„Î‡‚ÌÓ ÓÚ ÂËÌ‚ÂÒÚË‡ÌÂ Ì‡ ÔÂ˜‡Î·ËÚÂ Ì‡ ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÍÓÏÔ‡-ÌËË ‚ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ ÔÓ‰ÂÎÂÌËˇ. “Ó‚‡ ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ì‰ËÂÍÚÌËÚÂî ÙÓ-ÏË Ì‡ ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÂÌËÚÂ ÏÓ˘ÌÓÒÚË ÓÚ ≈—-15 ‚Â˜Â ÌÂÒ‡ ÓÒÌÓ‚ÌËˇÚ ‰‚Ë„‡ÚÂÎ Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ËÌ‚ÂÒÚËˆËËÚÂ. œÂ‰‚‡Ë-ÚÂÎÌËÚÂ ÓˆÂÌÍË Á‡ œ◊» ÔÂÁ 2005 „. ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙¯ÂÌ ˙ÒÚ Ì‡‚ıÓ‰ˇ˘ËÚÂ ÔÓÚÓˆË Ì‡ œ◊» ‚ ÚÂÁË ÒÚ‡ÌË, ÍÓËÚÓ ‚ ÌˇÍÓË ÒÎÛ˜‡Ë ÒÂÔË·ÎËÊ‡‚‡Ú ‰Ó ÔÂ‰Ë¯ÌËÚÂ ÔËÍÓ‚Ë ÌË‚‡. “Ó‚‡ Ò˙˘Ó Â Ò‚˙Á‡ÌÓ ÒÂËÌ‚ÂÒÚË‡ÌË ÔÂ˜‡Î·Ë, ÌÓ ‚ ÌˇÍÓË ÒÎÛ˜‡Ë Ë ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËÓÌÌËÚÂ Ò‰ÂÎÍË‰ÓÔËÌ‡ÒˇÚ Ò˙˘Ó Á‡ ÌÓ‚‡Ú‡ ‰ËÌ‡ÏËÍ‡. ÀËÔÒ‚‡Ú ·ÂÁÒÔÓÌË ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎ-ÒÚ‚‡ Á‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ËÎË Ì‡‡ÒÚ‚‡˘Ó ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ-ËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ ÓÚ «‡Ô‡‰Ì‡ Í˙Ï »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡. ¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ÔÓ-‰˙ÎÊ‡‚‡˘ËˇÚ ÔÓÚÓÍ Ì‡ œ◊» (‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Ë ÂËÌ‚ÂÒÚË‡ÌËÚÂ ÔÂ˜‡Î-·Ë) ÓÁÌ‡˜‡‚‡, ˜Â ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ œ◊» Í‡ÚÓ ÔÓˆÂÌÚ ÓÚ ¡¬œ Ò˙˘Ó Ì‡‡ÒÚ‚‡ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÓÚ 1998 „. ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ Õ—◊ (√‡Ù. 6).

√‡

ÙËÍ

‡ 6

22


2.2. ПРЕМЕСТВАНЕТО НА ПРОИЗВОДСТВОТО ОТ ЗАПАД НА ИЗТОК ≠ ЗНАЧИМО ЯВЛЕНИЕ?

ÕˇÍÓË ÒÚ‡ÌË ÓÚ ÷ÂÌÚ‡ÎÌ‡ Ë »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ ÒÚ‡‚‡Ú Ë ‚‡ÊÌÓÏˇÒÚÓ Á‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚Ó Ì‡ » “ (√‡Ù. 7): ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ≈—-25 Ò‡ÏÓ»Î‡Ì‰Ëˇ Ë ‘ËÌÎ‡Ì‰Ëˇ ËÏ‡Ú ÔÓ-‚ËÒÓÍ ‰ˇÎ Ì‡ » “ ‚ ÚÂıÌËˇ ¡¬œ ÓÚ”Ì„‡Ëˇ Ë ◊Â¯Í‡Ú‡ ÂÔÛ·ÎËÍ‡ (Martinez, 2005).

ŸÓ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ ‰Ó ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ˜‡ÒÚË Ë ÍÓÏÔÓÌÂÌÚË Á‡ ÂÎÂÍ-ÚÓÌËÍ‡Ú‡ (CEM), ÔÂÁ ÔÂËÓ‰‡ 1993-2005 ÔÓ‰ÛÍˆËˇÚ‡ Ì‡ ÓÒÂÏÚÂ Õ—◊ÓÚ ÷ÂÌÚ‡ÎÌ‡ Ë »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ Ì‡‡ÒÌ‡ 25 Ô˙ÚË, Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÈÍË ‰ÂÎ‡ÒË ‚ Ó·˘‡Ú‡ ÔÓ‰ÛÍˆËˇ Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ (≈—-15 + ÷»≈ 8) ÓÚ 10.7% ‰Ó 54.5%.¬ Ò˙˘Ëˇ ÔÂËÓ‰ ÔÓ‰ÛÍˆËˇÚ‡ Ì‡ ≈—-15 Ì‡‡ÒÌ‡ 4 Ô˙ÚË, Ï‡Í‡ Ë Ò ÔÓ-Ï‡Î˙Í ÓÚÌÓÒËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ (ÓÚ 90.3% Ì‡ 45.5%) Ë ÔÓÍ‡Á‚‡ ËÁ‚ÂÒÚÌÓ ‚ÎÓ-¯‡‚‡ÌÂ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË (MHM Business Development Services2006). —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ Õ—◊ ÔÓ‚Ë¯Ëı‡ Ò‚Óˇ ‰ˇÎ ‚ ‰ËÌ‡ÏË˜ÌÓ Ì‡‡ÒÚ‚‡-˘‡Ú‡ ì·‡ÌËˆ‡î, ·ÂÁ ÁÌ‡˜ËÏË Á‡ÔÎ‡ıË Á‡ ‡·ÓÚÌËÚÂ ÏÂÒÚ‡ Ì‡ «‡Ô‡‰(√‡Ù. 7). —ËÚÛ‡ˆËˇÚ‡ ‚ ÒÂÍÚÓËÚÂ, ‚ ÍÓËÚÓ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ ÒÂ ÔÓ‰‰Ó-„Ó‚‡ˇ, Í‡ÚÓ Ì‡ÔËÏÂ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ·ˇÎ‡ ÚÂıÌËÍ‡ ÌÂ Â Ú‡Í‡‚‡,Í‡ÚÓ ÂÍÒÔ‡ÌÁËˇÚ‡ Ì‡ »ÁÚÓÍ ‚˙‚Ë Á‡Â‰ÌÓ Ò˙Ò Ò‚Ë‚‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡«‡Ô‡‰. ¬ ÚÂÍÒÚËÎÌËˇ ÒÂÍÚÓ Í‡ÍÚÓ ÒÚ‡ËÚÂ, Ú‡Í‡ Ë ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË ̃ ÎÂÌ-ÍË „Û·ˇÚ ÔÓ˜‚‡, Ò·Î˙ÒÍ‚‡ÈÍË ÒÂ Ò ËÏÔÓÚÌ‡Ú‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇ Ì‡ ¿ÁËˇ.

Source: MHM

√‡

ÙËÍ

‡ 7

ПРИМЕР НА СИТУАЦИЯ ПЕЧЕЛЯ-ПЕЧЕЛЯ: СЕКТОРЪТ НА ИКТ, ЧАСТИ ЗА ЕЛЕКТРОНИКА И КОМПОНЕНТИ

23


2.3. ПРИСЪЕДИНЯВАНЕ НА НОВИТЕ СТРАНИ ЧЛЕНКИ КЪМ ЕВРО-ЗОНАТА И НЕГОВОТО ВЛИЯНИЕ

ÕÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË ˜ÎÂÌÍË Ò‡ Á‡‰˙ÎÊÂÌË ‰‡ ÔËÂÏ‡Ú Â‚ÓÚÓ, Ï‡Í‡Ë ÚÓ‚‡ ‰‡ ÌÂ Â Ó·‚˙Á‡ÌÓ Ò ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ ÒÓÍ. «‡ ‰‡ Ì‡Ô‡‚ˇÚ ÚÓ‚‡, ÚÂÚˇ·‚‡ ‰‡ ËÁÔ˙ÎÌˇÚ ÍËÚÂËËÚÂ Ì‡ œ‡ÍÚ‡ Á‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Ë ˙ÒÚ ÔÓ ÓÚ-ÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ‰˙Î„, ·˛‰ÊÂÚÌËˇ ‰ÂÙËˆËÚ, ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ Ë ÒÚ‡-·ËÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ó·ÏÂÌÌËˇ ÍÛÒ. —Â‰ÌÓÒÓ˜ÌËÚÂ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÔÓ-ÎËÚËÍË Ì‡ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇÚ ÓÚ ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Á‡ Úˇı-ÌÓÚÓ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂ Í˙Ï ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ‚‡ÎÛÚÂÌ Ò˙˛Á (≈¬—), ÍÓÂÚÓ˘Â ËÏ‡ ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌÓ ‚ÎËˇÌËÂ Ë ÓÚ‡ÊÂÌËˇ ‚˙ıÛ ˆˇÎ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ËÓ·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ.

√‡ÙËÍ‡ 8 Ó·Ó·˘‡‚‡ ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Á‡ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Õ—◊ Í˙Ï≈¬—, Í‡ÍÚÓ Â ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ‡ ÔÂÁ ÂÒÂÌÚ‡ Ì‡ 2005 „., Ò Â‰ËÌ ÔÂ„ÎÂ‰ Ì‡ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ ÔÓ ÒÚ‡ÌË ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÍËÚÂËËÚÂ ÓÚ Ã‡‡ÒÚËıÚ(ÓˆÂÌÍËÚÂ Á‡ 2005 „. ÒÂ ÓÒÌÓ‚‡‚‡Ú Ì‡ ÔÓ„ÌÓÁËÚÂ ÓÚ ÒÂ‰‡Ú‡ Ì‡ 2005„.). œÓ‡‰Ë ÌÓ‚ËÚÂ ‰Â·‡ÚË, ‡Á„ÓÂÎË ÒÂ ÔÂÁ 2005 „., ÓÙËˆË‡ÎÌËÚÂ ÔÎ‡-ÌÓ‚Â Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔÓÏÂÌÂÌË (ÓÚÎ‡„‡ÌÂ) ÒÔˇÏÓÔÓÒÓ˜ÂÌËÚÂ ‰‡ÚË (Ì‡ÔËÏÂ, Á‡ ”Ì„‡Ëˇ Ë œÓÎ¯‡). œÂÚ ÒÚ‡ÌË Ò‡ ‚Â˜Â‚ ì˜‡Í‡ÎÌˇÚ‡î Ì‡ ≈¬—, ÔËÎ‡„‡ÈÍË ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÏÂı‡ÌËÁ˙Ï Ì‡ Ó·ÏÂ-ÌÂÌ ÍÛÒ (ERM II) ÓÚ Í‡ˇ Ì‡ 2005 „. (≈ÒÚÓÌËˇ, ËÔ˙, ÀËÚ‚‡, —ÎÓ‚‡-ÍËˇ, —ÎÓ‚ÂÌËˇ), Í˙‰ÂÚÓ ÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡Ú ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Ì‡ Ó·ÏÂÌ-ÌËˇ ÍÛÒ (‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ Ï‡Ê ÓÚ +/-15%) Á‡ ‰‚Â „Ó‰ËÌË, Á‡ ‰‡ ÓÚ„Ó‚Ó-ˇÚ Ì‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Á‡ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂ Í˙Ï ≈¬—.

‘ËÒÍ‡ÎÌ‡ Ë ÏÓÌÂÚ‡Ì‡ ÍÓÌ‚Â„ÂÌˆËˇ,

ÔÎ‡ÌË‡ÌÓ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂ Í˙Ï ≈¬—

√‡

ÙËÍ

‡ 8

ДНЕВЕН РЕД НА ПРИСЪЕДИНЯВАНЕ НА НОВИТЕ СТРАНИ ЧЛЕНКИ КЪМ ЕВС

24



÷ÂÎÂÒ˙Ó·‡ÁÌÓÒÚÚ‡ ‰‡ ÒÂ ÔÂÍ‡‡Ú ÔÓÌÂ ‰‚Â „Ó‰ËÌË ‚ ‡ÏÍËÚÂÌ‡ ÏÂı‡ÌËÁÏ‡ Ì‡ Ó·ÏÂÌÌËˇ ÍÛÒ ERM II ÔÂ‰Ë ÔËÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‚ÓÚÓÒÂ ÔÓÒÚ‡‚ˇ ÔÓ‰ ‚˙ÔÓÒ Ò‡ÏÓ ÓÚ ÌˇÍÓË ‡Ì‡ÎËÁ‡ÚÓË. ŒÚ Â‰Ì‡ ÒÚ‡Ì‡,ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ÷»≈ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ÔËÂÏÎË‚Ó ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Ì‡ Ó·-ÏÂÌÌËˇ ÍÛÒ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÔÂËÓ‰ ÓÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ‚˙‚ÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Á‡Ì‡ËÍÓÌÓÏËÍ‡ (‰ÓË ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË). ¡‡ÎÚËÈÒÍËÚÂÒÚ‡ÌË Ò ÙËÍÒË‡Ì ÍÛÒ ËÎË Ô‡Ë˜ÂÌ Ò˙‚ÂÚ Ô˙Í ËÏ‡ı‡ ÔÓÒÚÓˇÌÂÌ Ó·-ÏÂÌÂÌ ÍÛÒ. ¬˙ÁÌËÍ‚‡ ÂÁÓÌÌÓ ‚˙ÔÓÒ˙Ú ‰‡ÎË Ú‡Í˙‚ ÍËÚÂËÈ ‚ ÔÂË-Ó‰ ÓÚ ‰‚Â „Ó‰ËÌË ËÏ‡ ÒÏËÒ˙Î Ë ‰ÓË ‰‡ÎË ÌÂ Â Ò‚˙Á‡Ì Ò ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌËËÒÍÓ‚Â Á‡ ÚÂÁË ÒÚ‡ÌË, ÔÓ‡‰Ë Ì‡‡ÒÚ‚‡˘‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡ ÒÔÂÍÛÎ‡ˆËˇ.

◊Â¯Í‡Ú‡ Ë ÒÎÓ‚‡¯Í‡Ú‡ ÍÓÌ‡ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ÛÒÚÓÈ˜Ë‚Ó ÌÓÏËÌ‡ÎÌÓÔÓ‚Ë¯ÂÌËÂ ÒÔˇÏÓ Â‚ÓÚÓ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ÒÂ‰ÂÏ „Ó‰ËÌË (√‡Ù. 9).–Â‡ÎÌÓÚÓ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Â Ù‡ÍÚË˜ÂÒÍË ÔÓ-ÁÌ‡˜ËÏÓ, ÔÓ‡‰Ë „ÓÎÂÏËÚÂ ‡Á-ÎË˜Ëˇ ‚ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ ÔÂÁ ÚÓÁË ÒÂ‰ÂÏ „Ó‰Ë¯ÂÌ ÔÂËÓ‰ (ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚ Ô˙-‚‡Ú‡ ˜‡ÒÚ Ì‡ ÔÂËÓ‰‡), CZK ÒÂ ‰‚ËÊÂ¯Â ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ +/≠ 17%, ‰ÓÍ‡-ÚÓ SKK ÒÂ ‰‚ËÊÂ¯Â ‚ „‡ÌËˆËÚÂ +/≠ 13.5%.

ŸÓ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ ‰Ó œÓÎ¯‡ Ë ”Ì„‡Ëˇ, ÚÂıÌËÚÂ ‚‡ÎÛÚË ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ÛÒÚÓÈ˜Ë‚‡ ÍË‚‡, ÌÓ ÒÂ„‡¯ÌËÚÂ ËÏ ÌÓÏËÌ‡ÎÌË Ó·ÏÂÌÌË ÍÛÒÓ-‚Â Ò‡ Ú‚˙‰Â ·ÎËÁÍÓ ‰Ó ‡‚ÌË˘ÂÚÓ ÓÚ 1999 „., Ï‡Í‡ ˜Â ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ‚ËÒÓ-ÍÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ Â‡ÎÌÓ ÔÓÍ‡˜‚‡ÌÂ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ Â‚ÓÚÓ ÔÓ‡‰Ë ÔÓ-‚ËÒÓÍËÚÂ ‡‚ÌË˘‡ Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ. (√‡Ù. 10).

Source: ECB

√‡

ÙËÍ

‡ 9

РАЗВИТИЕ НА ОБМЕННИЯ КУРС В ЧЕТИРИ СТРАНИ ОТ ЦИЕ СЛЕД НАЧАЛОТО НА ЕВС

25



Source: ECB

¬ œÓÎ¯‡, ÁÎÓÚ‡Ú‡ (PLN) ÒÂ ‰‚ËÊÂ¯Â ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ Ï‡Ê ÓÚ +/-23% (Ì‡È-‚ËÒÓÍ ‚ „ÛÔ‡Ú‡), ‰ÓÍ‡ÚÓ ”Ì„‡ÒÍËˇÚ ÙÓËÌÚ (HUF) ÓÒÚ‡Ì‡‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ +/-8% ÔÂÁ ÒÂ‰ÂÏÚÂ „Ó‰ËÌË.

–Â‡ÎÌÓÚÓ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÂÁË ‚‡ÎÛÚË ÓÚ‡Áˇ‚‡ ‰ËÌ‡ÏË˜ÌËˇ ˙ÒÚÌ‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚Ó Ë Á‡ÚÓ‚‡ ÌÂ ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó Ì‡Ï‡Îˇ‚‡˘‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓ-ÒÓ·ÌÓÒÚ Ì‡ ÚÂıÌËÚÂ ËÍÓÌÓÏËÍË. ÕÓ ÍÓ„‡ÚÓ Ó·ÏÂÌÌËÚÂ ÍÛÒÓ‚Â Ò‡ ÙËÍ-ÒË‡ÌË, ÔÓ-‚ËÒÓÍËˇÚ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÂÌ ˙ÒÚ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ ˘Â ËÏ‡ ÚÂÌ-‰ÂÌˆËˇ ‰‡ „ÂÌÂË‡ ÔÓ-‚ËÒÓÍ‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ. ¿ÍÓ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÔÓ‰ÚËÒÍ‡Ú ËÌ-ÙÎ‡ˆËˇÚ‡ ÔË ÙËÍÒË‡Ì Ó·ÏÂÌÂÌ ÍÛÒ (Ò ˆÂÎ ‰‡ ‚ÎˇÁ‡Ú ‚ ≈¬— ËÎË Ì‡ÔÓ-Í˙ÒÂÌ ÂÚ‡Ô ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ≈¬—), ÚÓ‚‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ËÏ‡ Ò‚ÓˇÚ‡ ˆÂÌ‡ ÔÓ‰ÙÓÏ‡Ú‡ Ì‡ ÔÓ-ÌËÒ˙Í ˙ÒÚ Ë Á‡ÂÚÓÒÚ. ¬ ÚÓÁË ÒÏËÒ˙Î ·˙Á‡Ú‡ ÔËÒÚ‡ Ì‡ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂ Í˙Ï ≈¬— ÌÂ Â Ó·ÂÁ‡ÚÂÎÌÓ Ì‡È-‰Ó·‡Ú‡ ÓÔˆËˇ Á‡ ÚÂÁËÒÚ‡ÌË.

ËÚÂËËÚÂ Ì‡ œ‡ÍÚ‡ Á‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Ë ˙ÒÚ Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌÓ ·ˇı‡ÔËÒÔÓÒÓ·ÂÌË Í˙Ï ÚÂÏÔ‡ Ì‡ ˙ÒÚ Ë ‰Û„Ë ÒÔÂˆËÙË˜ÌË ı‡‡ÍÚÂËÒÚËÍËÌ‡ Ì‡ÒÚÓˇ˘ËÚÂ ÒÚ‡ÌË ̃ ÎÂÌÍË Ì‡ ≈¬—. Õ‡ÒÚÓˇ˘ËÚÂ Í‡Ì‰Ë‰‡ÚÍË Á‡ ≈¬—Ò ÔÛ·ÎË˜ÂÌ ‰˙Î„ ÔÓ‰ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ 60% ÓÚ ¡¬œ Ë ‡‚ÌË˘‡ Ì‡ ÌÓÏËÌ‡-ÎÂÌ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ˙ÒÚ ·ÎËÁÓ ‰Ó 10% ·Ëı‡ ÏÓ„ÎË ‰‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡Ú „Ó‰Ë-¯ÂÌ ‰ÂÙËˆËÚ ÓÚ 4-4.5% ·ÂÁ ‰‡ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡Ú ÔÓÔÓˆËˇÚ‡ Ì‡ ÔÛ·ÎË˜ÌËˇ‰˙Î„. “˙„‚‡ÌÂÚÓ ÔÓ ·˙Á‡Ú‡ ÔËÒÚ‡ Ì‡ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂ Í˙Ï ≈¬— ÍËÂÔÓ-„ÓÎÂÏË ÒÓˆË‡ÎÌË ËÒÍÓ‚Â Ë Á‡ÔÎ‡ı‡, ˜Â ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚËÚÂ ÓÚ ÔÓ-„ÓÎÂ-ÏË ÔÛ·ÎË˜ÌË ËÌ‚ÂÒÚËˆËË ÌÂ ·Ëı‡ ÏÓ„ÎË ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔÓÒÂ˘Ì‡ÚË.

œÓ-‚ËÒÓÍË ÒÓˆË‡ÎÌË ËÒÍÓ‚Â ‚˙ÁÌËÍ‚‡Ú ÔÓ‰ ÙÓÏ‡Ú‡ Ì‡ ìÒÓˆË‡-ÎÂÌ ‰ÂÙËˆËÚî, Ì‡ÚÛÔ‡Ì ‚ „Ó‰ËÌËÚÂ Ì‡ Ú‡ÌÒÙÓÏ‡ˆËˇ Ò ÓÒÚË ÔÓ·ÎÂ-ÏË Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ (ÌËÒÍ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ë/ËÎË ‚ËÒÓÍ‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡) ËÌ‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ·Â‰ÌÓÒÚÚ‡ Ë ÌÂ‡‚ÂÌÒÚ‚ÓÚÓ, ÍÓËÚÓ ËÁËÒÍ‚‡Ú ÒÔÂˆË‡ÎÌÓ‚ÌËÏ‡ÌËÂ. »ÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ËÁÓÒÚ‡Ì‡ÎÓÒÚ ËÁËÒÍ‚‡ ÔÓ-‚ËÒÓÍË ÔÛ·ÎË˜-ÌË ËÌ‚ÂÒÚËˆËË ‚ ËÌÙ‡ÒÚÛÍÚÛ‡Ú‡, Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ, Á‰‡‚ÂÓÔ‡Á‚‡ÌÂ-ÚÓ, ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌËˇÚ‡ Ë ‡Á‚ÓÈÌ‡Ú‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ Ë ÓÔ‡Á‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÓÍÓÎÌ‡Ú‡ ÒÂ‰‡Ò ˆÂÎ ‰‡ ÒÂ ÒÚËÏÛÎË‡ Ò·ÎËÊ‡‚‡ÌÂÚÓ Ò ÚÂıÌËÚÂ ÔÓ-‡Á‚ËÚË Ô‡ÚÌ¸ÓËÓÚ ≈—.

√‡

ÙËÍ

‡ 10

РАЗВИТИЕ НА ОБМЕННИЯ КУРС В ЧЕТИРИ СТРАНИ ОТ ЦИЕ СЛЕД НАЧАЛОТО НА ЕВС

26


2.4. ДИВЕРГЕНЦИЯТА В ЕВРО-ЗОНАТА ≠ ЗАПЛАХА ЗА ВАЛУТНИЯ СЪЮЗ?

ƒÂ·‡Ú˙Ú Á‡ Ì‡È-‰Ó·Ëˇ Ì‡˜ËÌ ‰‡ ÒÂ ÛÔ‡‚Îˇ‚‡ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚Ë ˜ÎÂÌÓ‚Â Í˙Ï Â‚Ó ÁÓÌ‡Ú‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ Ì‡ ÙÓÌ‡ Ì‡ÔÓ·ÎÂÏËÚÂ, Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘Ë ÔË ÒÂ„‡¯ÌÓÚÓ ˜ÎÂÌÒÚ‚Ó ‚ ≈¬—, Ì‡ ‚˙ı‡ Ì‡ ÚÛ‰ÌÓÒÚËÚÂ, ÓÔËÒ‡ÌË ÔÓ-„ÓÂ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌ‡Ú‡ ÁÓÌ‡ Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ, ËÁÔ˙Í‚‡ÚÔÓ·ÎÂÏËÚÂ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ‰Ë‚Â„ÂÌˆËˇ ÏÂÊ‰Û ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ÌÂˇ. “Ó‚‡ Â ÒÂËÓÁÌÓ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ÔÂ‰ ÔÓÎËÚËˆËÚÂ.

Source: AMECO

Œ˜‡Í‚‡¯Â ÒÂ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇÚ Ë ‚‡ÎÛÚÌËˇÚ Ò˙˛Á ‰‡ ‰Ó‚Â‰‡Ú ‰ÓÌ‡‡ÒÚ‚‡˘‡ ÍÓÌ‚Â„ÂÌˆËˇ Ì‡ Û˜‡ÒÚ‚‡˘ËÚÂ ÒÚ‡ÌË: Ú‚˙‰Â¯Â ÒÂ, ˜Â Á‡-ÒËÎÂÌËÚÂ Ú˙„Ó‚ÒÍË ‚˙ÁÍË Ë ÍÓÌÍÛÂÌÚÌËˇÚ Ì‡ÚËÒÍ ˘Â ·˙‰‡Ú ‰‚ËÊÂ-˘‡ ÒËÎ‡ Í˙Ï ÍÓÌ‚Â„ÂÌˆËˇ Ì‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËËÚÂ ‚ ˆÂÌËÚÂ (‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ ËÌ‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ) . ¬ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ Ò˙˛Á (Í˙‰ÂÚÓ ÎËÔÒ‚‡ Ó·ÏÂÌÂÌÍÛÒ) ÚÓ‚‡ ÓÁÌ‡˜‡‚‡, ˜Â ÍÓÌÍÛÂÌÚÌ‡Ú‡ ÔÓÁËˆËˇ ≠ ÚÂıÌË˜ÂÒÍË Í‡Á‡ÌÓìÂ‡ÎÌËˇÚ ÂÙÂÍÚË‚ÂÌ Ó·ÏÂÌÂÌ ÍÛÒî Ì‡ ‚ÒˇÍ‡ ÒÚ‡Ì‡-˜ÎÂÌÍ‡ ÔÓ ÓÚÌÓ-¯ÂÌËÂ Ì‡ ‰Û„ËÚÂ, ÓÒÚ‡‚‡ ‚ Ó·˘Ë ÎËÌËË ÔÓÒÚÓˇÌÂÌ ‚ ÒÂ‰ÌÓÒÓ˜ÂÌÔÎ‡Ì. œÂÁ 2004 „. ‚ “Û‰Ó‚‡ ≈‚ÓÔ‡ ·Â¯Â ÓÚ·ÂÎˇÁ‡Ì ÔÓ·ÎÂÏ˙Ú Ò ÓÚ-ÍÎÓÌˇ‚‡˘ËÚÂ ÒÂ ‡‚ÌË˘‡ Ì‡ ˙ÒÚ Ë ‚˙ÁÍ‡Ú‡ ËÏ Ò ‡ÁÎË˜‡‚‡˘ËÚÂ ÒÂÌË‚‡ Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ. √‡ÙËÍ‡11 ÔÓÍ‡Á‚‡ ÚÓÁË ÔÓ·ÎÂÏ, ÍÓÈÚÓ Â ÚÛ‰ÌÓ‰‡ ·˙‰Â Â¯ÂÌ Ò‡Ï ÔÓ ÒÂ·Â ÒË ˜ÂÁ ÍÓÌÍÛÂÌÚÌËˇ Ì‡ÚËÒÍ Ë Á‡ÒËÎÂÌ‡Ú‡Ú˙„Ó‚Ëˇ Ë ÍÓÈÚÓ ËÁ„ÎÂÊ‰‡, ˜Â ˘Â ÒÂ ‚ÎÓ¯‡‚‡ Ó˘Â ÔÓ‚Â˜Â.

¬ √ÂÏ‡ÌËˇ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ Ë ˆÂÌËÚÂ ÌÂÛÏÓÎËÏÓ Ô‡‰‡Ú ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂÒ˙Ò ÒÂ‰ÌËÚÂ Á‡ ≈¬—, Í‡ÚÓ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡Ú „ÂÏ‡ÌÒÍ‡Ú‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓ-ÒÓ·ÌÓÒÚ ‚ Â‚Ó ÁÓÌ‡Ú‡ Ò ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 10%. ¿‚ÒÚËˇ Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌÓ ÒÎÂ‰‚‡-¯Â Ò˙˘Ëˇ Ô˙Ú, ÌÓ ‚ ÔÓÒÎÂ‰ÌÓ ‚ÂÏÂ ÒÂ ÍÓË„Ë‡, Í‡ÚÓ ÒÂ ‚˙Ì‡ Í˙ÏÒÂ‰ÌËÚÂ ‡‚ÌË˘‡. ÃÂÊ‰Û‚ÂÏÂÌÌÓ »Ú‡ÎËˇ Ë »ÒÔ‡ÌËˇ (Ë »Î‡Ì‰ËˇÓÚ ÔÓ-ÒÍÓÓ) ÌÂÛÏÓÎËÏÓ „Û·ˇÚ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÌ‡ ˆÂÌËÚÂ ÒÔˇÏÓ ÒÂ‰ÌÓÚÓ ‡‚ÌË˘Â (10-15%). œÓ‰Ó·ÂÌ ·Â¯Â ÒÎÛ˜‡ˇÚÔ˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌÓ Ë Ò ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ, ÌÓ ‚ ÔÓÒÎÂ‰ÌÓ ‚ÂÏÂ ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ Ó·‡Ú-Ì‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ.

√‡

ÙËÍ

‡ 11

ВЪТРЕШНАТА КОНКУРЕНТОСПОСОБНОСТ НА СТРАНИТЕ-ЧЛЕНКИ НА ЕВС ПРОДЪЛЖАВА ДА СЕ РАЗЛИЧАВА

27


œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 5 „Ó‰ËÌË ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ·ÂÎÂÊË ÛÒÚÓÈ˜Ë‚ ‡ÒÚÂÊ ‚ ‰Ë‡Ô‡ÁÓÌ‡ ÏÂÊ‰Û 4 Ë 6%, Í‡ÚÓ ÔÂÁ 2006 „. ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ ÚÓÈ ‰‡‰ÓÒÚË„ÌÂ ÂÍÓ‰Ì‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ ÓÚ 6.3% Ë ÔÓÒÚÂÔÂÌÌÓ ÒÎÂ‰ ÚÓ‚‡ ‰‡ ÒÂ ÒÚ‡·ËÎËÁË‡ ÓÍÓÎÓ 6% ÒÂ‰ÌÓ„Ó‰Ë¯ÌÓ ‚ ÔÂËÓ‰‡ ‰Ó 2009-2010 „. “ÂÁË ı‡‡ÍÚÂ-ËÒÚËÍË ÓÚÂÊ‰‡Ú Ì‡ ¡˙Î„‡Ëˇ (Á‡Â‰ÌÓ Ò –ÛÏ˙ÌËˇ) ÏÂÊ‰ËÌÌË ÔÓÁËˆËË ≠ ÒÎÂ‰ ¡‡ÎÚËÈÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË Ò ÂÍÓ‰ÂÌ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‡ÒÚÂÊ ÓÚ 8-10%(≈ÒÚÓÌËˇ, ÀËÚ‚‡ Ë À‡Ú‚Ëˇ) Ë ÔÂ‰Ë ÚÂÁË ÓÚ ÷ÂÌÚ‡ÎÌ‡ ≈‚ÓÔ‡ Ò ÛÏÂÂÌ ‡ÒÚÂÊ ÓÚ 3-5% (◊ÂıËˇ, œÓÎ¯‡, ”Ì„‡Ëˇ, —ÎÓ‚ÂÌËˇ). œÓÒÚË„Ì‡ÚËˇÚ ÔÂÁ2005 „. ‡ÒÚÂÊ ÓÚ 5.5% Â Ò ÓÍÓÎÓ 4 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ ÔÓ-‚ËÒÓÍ ÒÔˇÏÓ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ ≈—-25 (1.7%).

ŒÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ‚ËÒÓÍËˇÚ Ë Ú‡ÂÌ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‡ÒÚÂÊ ÒÂ Ò˙Ô˙ÚÒÚ‚‡ ÓÚ ‰ËÌ‡ÏË˜Ì‡ ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌ‡ ‡ÍÚË‚ÌÓÒÚ (‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ·ÛÚÌËÚÂ ËÌ‚ÂÒÚËˆËË‰ÓÒÚË„Ì‡ 30% ÓÚ ¡¬œ). ŒÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ Ú˙ÒÂÌÂÚÓ ÓÒÌÓ‚ÂÌ ÔËÌÓÒ Á‡ ‡ÒÚÂÊ‡ ÒÎÂ‰ 2000 „. ËÏ‡¯Â ‚˙ÚÂ¯ÌÓÚÓ Ú˙ÒÂÌÂ, ‡ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂÚÓ≠ ÒÂÍÚÓ‡ Ì‡ ÛÒÎÛ„Ë. —ÎÂ‰ ‚ÎËÁ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ‚ ≈— ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ ‚ ÔÂËÓ‰‡ 2007-2009 „. ÓÒÌÓ‚ÂÌ ÔËÌÓÒ ‚ ‡ÒÚÂÊ‡ ‰‡ ÓÚ·ÂÎÂÊË ËÁÌÓÒ˙Ú.

— ‚ËÒÓÍ ÔËÌÓÒ Á‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇ ‡ÒÚÂÊ Ò‡ Ë ÔÂÍËÚÂ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌË ËÌ‚ÂÒÚËˆËË, ÍÓËÚÓ Ú‡ÈÌÓ Ì‡‡ÒÚ‚‡Ú, ÔÓ‡‰Ë ÔÓ‰Ó·ÂÌ‡Ú‡ ·ËÁÌÂÒ-ÒÂ‰‡ Ë ÍÓÌÍÛÂÌÚÌË ‰‡Ì˙˜ÌË ÛÒÎÓ‚Ëˇ, ÌËÒÍËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ÚÛ‰, ÌÓ Ë ÔÓ‡‰Ë Û‚ÂÎË˜ÂÌÓÚÓ ‰Ó‚ÂËÂ Ë Ì‡‡ÒÌ‡Î‡Ú‡ ‡Ú‡ÍÚË‚ÌÓÒÚ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Í‡ÚÓ˜‡ÒÚ ÓÚ Â‰ËÌÌËˇ Â‚ÓÔÂÈÒÍË Ô‡Á‡. ŒÚ 980 ÏÎÌ. Â‚Ó ÔÂÁ 2002 „. ÔÂÍËÚÂ ˜ÛÊ‰ÂÒÚ‡ÌÌË ËÌ‚ÂÒÚËˆËË ‰ÓÒÚË„Ì‡ı‡ ÂÍÓ‰ÌÓÚÓ ‡‚ÌË˘Â ÓÚ 4.015ÏÎ‰. Â‚Ó ÔÂÁ 2006 „., ‡ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ËÏ ‰ˇÎ ‚ ¡¬œ ÒÂ Û‚ÂÎË˜Ë ÓÚ 5.9 Ì‡ 16.6%. «‡ ÒÏÂÚÍ‡ Ì‡ ‚ÒÂ ÔÓ-Ì‡Ï‡Îˇ‚‡˘Ëˇ ‰ˇÎ Ì‡ ËÌ‚ÂÒÚËˆËËÚÂ,Ò‚˙Á‡ÌË Ò ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËÓÌÌË Ò‰ÂÎÍË (ÔÂÁ 2006 „. ≠ Â‰‚‡ 6%), ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡Ú ÚÂÁË ìÌ‡ ÁÂÎÂÌÓî Ë ÂËÌ‚ÂÒÚËˆËËÚÂ. –Â‰Ëˆ‡ ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÍÓÏÔ‡-ÌËË ÂÎÓÍ‡ÎËÁË‡ı‡ Ò‚ÓË ÔÓ‰ÂÎÂÌËˇ ≠ ÌˇÍÓË ÓÚ Úˇı ÂÒÚÂÒÚ‚ÂÌÓ Á‡ ‰‡ Â‡ÎËÁË‡Ú ÍÓÌÍÛÂÌÚÌË ÔÂ‰ËÏÒÚ‚‡, ÌÓ ‰Û„Ë ≠ Ò Ú‡ÈÌË Ì‡ÏÂÂÌËˇ ‰‡ÛÒÚ‡ÌÓ‚ˇÚ ÚÛÍ Ò‚ÓˇÚ‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ.

— ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎËÚÂ ÒË ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‡ÒÚÂÊ ÓÚ 5.5% Ë ¡¬œ Ì‡ „Î‡‚‡ ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ 7700 —œ— (2005 „.) ¡˙Î„‡Ëˇ ÒÂ ‚ÔËÒ‚‡ Í‡ÚÓ Â‰ËÌ ÓÚÚËÔË˜ÌËÚÂ ÔËÏÂË ‚ ÏÓ‰ÂÎ‡ Ì‡ ÌÂ„‡ÚË‚Ì‡ ÍÓÂÎ‡ˆËˇ ì–˙ÒÚ ≠ ‰ÓıÓ‰Ëî (√‡ÙËÍ‡ 3). ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÏ‡ ÔÂ‰‚Ë‰, ˜Â ÔÓˆÂÒ˙Ú Ì‡ÍÓÌ‚Â„ÂÌˆËˇ ˘Â ·˙‰Â Ú‚˙‰Â ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÂÌ, ÔÓ‡‰Ë Ì‡È-ÌÂ·Î‡„ÓÔËˇÚÌ‡Ú‡ ÔÓÁËˆËˇ, ÍÓˇÚÓ Á‡ÂÏ‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ÌË ÔÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ‰ÓıÓ‰Ë ≠ Â‰‚‡32.9% ÓÚ ÚÓ‚‡ Ì‡ ≈—-25.

—˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ Ì‡ ÌËÒÍËÚÂ ‰ÓıÓ‰Ë Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ Ï‡Î˙Í Â Ë ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ Ú.Ì‡. ì‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎî(√‡ÙËÍ‡ 4). “ÓÁË ÓÚÌÓÒËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ (32.5% ÓÚ ¡¬œ) ÌË ÓÚÂÊ‰‡ ÔÓÁËˆËˇ ÏÂÊ‰Û ◊ÂıËˇ Ë —ÎÓ‚‡ÍËˇ. ¬ ÏÓ‰ÂÎ‡ Ì‡ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌ‡ ÍÓÂÎ‡ˆËˇ ì‰ÓıÓ‰Ë≠ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ≈—Ãî ¡˙Î„‡Ëˇ ÓÚÌÓ‚Ó Â ÒÚ‡Ì‡Ú‡, ÍÓˇÚÓ ÏÌÓ„Ó ‰Ó·Â ÒÂ ‚ÔËÒ‚‡ ‚ ÌÂ„Ó, ‰ÓÍ‡ÚÓ »Î‡Ì‰Ëˇ ÔÓÍ‡Á‚‡ Ì‡È-„ÓÎˇÏÓÚÓ ÓÚÍÎÓÌÂÌËÂ ≠ ÔËÌ‡È-‚ËÒÓÍÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ‰ÓıÓ‰Ë (Ì‡‰ 30 000 —œ— Ì‡ „Î‡‚‡ ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ), ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ ì‡ÁıÓ‰ËÚÂ Á‡ ≈—Ãî ÔË ÌÂˇ Â Ì‡È-ÌËÒ˙Í (ÔÓ‰25% ÓÚ ¡¬œ). ¬ÔÓ˜ÂÏ Ì‡ Ú‡ÁË „‡ÙËÍ‡ ÏÌÓ„Ó ˇÒÌÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÓÚÍÓˇÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò ÌËÒÍ‡ ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ ÔÂ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌËÂ Ì‡ ¡¬œ ≠ »Î‡Ì‰Ëˇ, ÀËÚ‚‡,≈ÒÚÓÌËˇ Ë À‡Ú‚Ëˇ ≠ Ú.Ì‡. ìËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÚË„Ëî ‚ ‰‚‡ ‡ÁÎË˜ÌË Â„ËÓÌ‡ Ì‡ ≈‚ÓÔ‡. –‡Á·Ë‡ ÒÂ, ‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚ ÒÚ‡Ì‰‡Ú‡ Ì‡ ÊË‚ÓÚ ÏÂÊ‰Û Úˇı Ò‡„ÓÎÂÏË, ÌÓ ÚÓ‚‡, ÍÓÂÚÓ ‚ ÒÎÛ˜‡ˇ „Ë Ó·Â‰ËÌˇ‚‡ (√‡ÙËÍË 3 Ë 4) Â ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‚ËÒÓÍ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‡ÒÚÂÊ Ë ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÌËÒ˙Í ‰ˇÎ Ì‡ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë.

’‡‡ÍÚÂÌ‡ ÓÒÓ·ÂÌÓÒÚ Ì‡ ÔÓ‚ÂÊ‰‡Ì‡Ú‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ÔÓÎËÚËÍ‡ Ì‡ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Â ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·˛‰ÊÂÚÂÌ ËÁÎË¯˙Í ÔË

2.5. БЪЛГАРИЯ: МАКРОИКОНОМИЧЕСКИ ХАРАКТЕРИСТИКИ И ПОДГОТОВКА ЗА ЧЛЕНСТВО В ЕВРО-ЗОНАТА

28


ÒÚÓ„‡ ÂÒÚËÍˆËˇ Ì‡ ‰ÓıÓ‰ËÚÂ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë. ŒÔÂ‰ÂÎÂÌÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ú‚˙‰Ë, ˜Â ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ‰‚Â Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡ ËÁ‰Ë„Ì‡ı‡ ‚ ÍÛÎÚ ÙËÒÍ‡ÎÌ‡Ú‡ÛÒÚÓÈ˜Ë‚ÓÒÚ, ‚ ÒÎÂ‰ÒÚ‚ËÂ Ì‡ ÍÓÂÚÓ ÌÂ‰ÓÙËÌ‡ÌÒË‡ÌË ÓÒÚ‡Ì‡ı‡ Ú‡ÍË‚‡ ‚‡ÊÌË ÒÓˆË‡ÎÌË ÒÙÂË, Í‡ÚÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Ë Á‰‡‚ÂÓÔ‡Á‚‡ÌÂ. —ÎÂ‰ ÓÚ˜ÂÚÂÌËˇÏËÌËÏ‡ÎÂÌ ·˛‰ÊÂÚÂÌ ‰ÂÙËˆËÚ ÓÚ 0.2% ÓÚ ¡¬œ ÔÂÁ 2002 „. ¡˙Î„‡Ëˇ ÔÓÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ Â‡ÎËÁË‡ ËÁÎË¯˙Í ‚ ‡ÁÏÂ Ì‡: 0.3% ÔÂÁ 2003 „., 2.7% ÔÂÁ 2004„. Ë 2.4% ÔÂÁ 2005 „. ‘ËÒÍ‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓÁËˆËˇ ÓÒÚ‡Ì‡ ÂÒÚËÍÚË‚Ì‡ Ë ÔÂÁ 2006 „., Í‡ÚÓ ˆÂÎÚ‡ ·Â ‰‡ ÒÂ ÔÓÒÚË„ÌÂ ·˛‰ÊÂÚÂÌ ËÁÎË¯˙Í ‚ ‡ÁÏÂ Ì‡ 3% ÓÚ ¡¬œ.

ŒÒÌÓ‚ÌËˇÚ ÏÓÚË‚ Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Á‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·˛‰ÊÂÚÂÌ ËÁÎË¯˙Í Â ÏËÌËÏËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ËÒÍÓ‚Â Á‡ÒÚ‡Ì‡Ú‡, ÔÓÓ‰ÂÌË ÓÚ Ó„ÓÏÌËˇ ‰ÂÙËˆËÚ ÔÓ ÚÂÍÛ˘‡Ú‡ ÒÏÂÚÍ‡. ˙Ï Í‡ˇ Ì‡ 2006 „. ‰ÂÙËˆËÚ˙Ú ÔÓ ÚÂÍÛ˘‡Ú‡ ÒÏÂÚÍ‡ ‰ÓÒÚË„Ì‡ ÂÍÓ‰ÌËÚÂ 16% ÓÚ¡¬œ, ‡ ‚˙Ì¯ÌÓ-Ú˙„Ó‚ÒÍËˇÚ ‰ÂÙËˆËÚ Â ‚Â˜Â 21.8% ÓÚ ¡¬œ.

¬ ÏÓÏÂÌÚ‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ÌË ‚Ó‰Ë Â‰Ì‡ ÓÚ Ì‡È-ÒÚÓ„ËÚÂ ÙËÒÍ‡ÎÌË ÔÓÎËÚËÍË ÒÂ‰ ÒÚ‡ÌËÚÂ ˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈— Ò ˆÂÎ ‰‡ ÒÂ ÔÂ·ÓË Ò ‚ËÒÓÍ‡Ú‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ,ÍÓˇÚÓ ÒÂ ˇ‚ˇ‚‡ ÓÒÌÓ‚Ì‡ ÔÂ˜Í‡ Á‡ ÔËÂÏ‡ÌÂ Ì‡ Â‚ÓÚÓ Í‡ÚÓ Â‰ËÌÌ‡ ‚‡ÎÛÚ‡. œÂ‰ÒÚÓË ‚ÁÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â¯ÂÌËÂ Á‡ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂÚÓ ÌË ‚ ÏÂı‡ÌËÁÏ‡ Ì‡Ó·ÏÂÌÌËˇ ÍÛÒ ERM II ≠ ÔÂËÓ‰ ÓÚ Ì‡È-Ï‡ÎÍÓ 2 „Ó‰ËÌË, ‚ ÍÓÈÚÓ ÒÂ ‡Ì‡ÎËÁË‡ ÓÒÌÓ‚ÌÓ ÒÚÂÔÂÌÚ‡ Ì‡ ÍÓÌ‚Â„ÂÌˆËˇ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ Ò Ú‡ÁË‚ Â‚ÓÁÓÌ‡Ú‡, ‡ Ú‡Í‡ Ò˙˘Ó Ë ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ã‡‡ÒÚËıÚÒÍËÚÂ ÍËÚÂËË Á‡ ÔËÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‰ËÌÌ‡Ú‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ‚‡ÎÛÚ‡.

ŒÚ ‰ÌÂ¯Ì‡ „Î.Ú. ¯‡ÌÒÓ‚ÂÚÂ Ì‡ ¡˙Î„‡Ëˇ ËÁ„ÎÂÊ‰‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-‰Ó·Ë ÓÚ ÚÂÁË Ì‡ ÌˇÍÓË ÓÚ ÌÓ‚ÓÔËÒ˙Â‰ËÌÂÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË (√‡ÙËÍ‡ 8). ËÚÂËÈ 1: –‡ÁÏÂ˙Ú Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÌÂ Ì‡‰‚Ë¯‡‚‡ Ò ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 1.5 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡

ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ ‚ ÚËÚÂ ‰˙Ê‡‚Ë-˜ÎÂÌÍË Ò Ì‡È-ÒÚ‡·ËÎÌË ˆÂÌË ‚ ÚÂ˜ÂÌËÂ Ì‡ „Ó‰ËÌ‡Ú‡ ÔÂ‰Ë ÔÂ„ÎÂ‰‡ Ì‡ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂ Ì‡ ÍËÚÂËËÚÂ.»ÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÚÓÁË ÍËÚÂËÈ Â Ì‡È-ÔÓ·ÎÂÏÌÓ ÓÚ „Î.Ú. Ì‡ ‡Á‚Ë‚‡˘ËÚÂ ÒÂ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË ËÌÙÎ‡ˆËÓÌÌË ÚÂÌ‰ÂÌˆËË. ¬ ÔÂËÓ‰‡ ÓÚ

2000 „. Ì‡Ò‡Ï Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌÓ ÔÂÁ 2003 „. ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ÌË ÛÒÔˇ‚‡ ‰‡ ÒÎÂÁÂ ÔÓ‰ ÂÙÂÂÌÚÌ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ. —ÎÂ‰ ÚÓ‚‡, Ì‡È-‚Â˜Â ÔÓ‰ ‚ÎËˇÌËÂ Ì‡ ÔÓ‚Ë¯ÂÌËÚÂˆÂÌË Ì‡ ÂÌÂ„ÓÌÓÒËÚÂÎËÚÂ, Í‡ÍÚÓ Ë ˆÂÎÂÌ‡ÒÓ˜ÂÌÓ ÒËÒÚÂÏ‡ÚË˜ÌÓ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ ˆÂÌËÚÂ Ì‡ ‡ÍˆËÁÌËÚÂ ÒÚÓÍË, ¡˙Î„‡Ëˇ ÔÓ‰‰˙Ê‡ ÒÂ‰ÌÓ„Ó‰Ë¯Ì‡ËÌÙÎ‡ˆËˇ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ 5 ‰Ó 7.3%. œÓ„ÌÓÁËÚÂ ÒÓ˜‡Ú, ˜Â Â‰‚‡ Í˙Ï 2008 „. ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ ÔÓÍË‚‡ÌÂ Ì‡ ÂÙÂÂÌÚÌ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ ÓÚ Ã‡‡ÒÚËıÚÔË ÔÎ‡ÌË‡ÌÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ ÓÚ 2.9%.

ËÚÂËÈ 2: –‡ÁÏÂ˙Ú Ì‡ ÔÎ‡ÌË‡ÌËˇ ËÎË Ù‡ÍÚË˜ÂÒÍËˇ ·˛‰ÊÂÚÂÌ ‰ÂÙËˆËÚ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÌÂ Ì‡‰‚Ë¯‡‚‡ 3% ÓÚ ¡¬œ ÔÓ Ô‡Á‡ÌË ˆÂÌË.—ÎÂ‰ ‚˙‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ¬‡ÎÛÚÂÌ ·Ó‰ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ÔÂÁ 1997 „. Ë ÔËÎ‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÚÓ„‡ ·˛‰ÊÂÚÌ‡ ‰ËÒˆËÔÎËÌ‡, ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ËÁÔ˙ÎÌˇ‚‡ ËÁˆˇÎÓ

ÍËÚÂËˇ ÓÚ Ã‡‡ÒÚËıÚ Á‡ ·˛‰ÊÂÚÂÌ ‰ÂÙËˆËÚ. ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â, ÒÎÂ‰ 2002 „. ÒÂ ÔÓ‰‰˙Ê‡ Ú‡ÈÌÓ ·˛‰ÊÂÚÂÌ ËÁÎË¯˙Í, ÍÓÈÚÓ Ë ‚ ÔÂËÓ‰‡ 2007-2009 „.ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ ‰‡ ·˙‰Â ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ 1.5 ‰Ó 2% ÓÚ ¡¬œ. ÃÌÓÁËÌ‡ ËÍÓÌÓÏËÒÚË Ë ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌË ÂÍÒÔÂÚË ÓÒÔÓ‚‡Ú ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ·˛‰ÊÂÚÌËˇ ËÁÎË¯˙Í Í‡ÚÓÂÙÂÍÚË‚ÂÌ ËÌÒÚÛÏÂÌÚ Á‡ Ó„‡ÌË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÌÂ„‡ÚË‚ÌËÚÂ ÂÙÂÍÚË ÓÚ ‰ÂÙËˆËÚ‡ ÔÓ ÚÂÍÛ˘‡Ú‡ ÒÏÂÚÍ‡. ƒÓ ÒÂ„‡ Ú‡ÍÓ‚‡ ‚ÎËˇÌËÂ ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ‰ÓÍ‡ÊÂ ≠‰ÂÙËˆËÚ˙Ú ÔÓ ÚÂÍÛ˘‡Ú‡ ÒÏÂÚÍ‡ ·ÂÎÂÊË ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ Ì‡ ÔÓÒÚÓˇÌÂÌ ˙ÒÚ. ¬˙ÔÂÍË Ì‡‡ÒÚ‚‡˘Ëˇ ËÁÌÓÒ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌÓÚÓ Ú˙„Ó‚ÒÍÓ Ò‡Î‰Ó ÒÂ Á‡Ô‡Á‚‡ ÔËÛÒÔÓÂ‰ÌÓ ‡ÒÚˇ˘ ‚ÌÓÒ, ‚ ÍÓÈÚÓ ÓÒÌÓ‚ÂÌ ‰ˇÎ Á‡ÂÏ‡Ú ÂÌÂ„ËÈÌËÚÂ ÂÒÛÒË, „ÓË‚‡Ú‡, ÒÛÓ‚ËÌËÚÂ Ë ËÌ‚ÂÒÚËˆËÓÌÌËÚÂ ÒÚÓÍË. ”‚ÂÎË˜ÂÌËÚÂ ˜ÛÊ‰ÂÒ-Ú‡ÌÌË ËÌ‚ÂÒÚËˆËË ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ÓÒÌÓ‚ÂÌ ËÁÚÓ˜ÌËÍ Á‡ ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ Ì‡ ‚ÌÓÒ‡ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡.

ËÚÂËÈ 3: —˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ ÏÂÊ‰Û ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ‰˙Î„ Ë ¡¬œ ÔÓ Ô‡Á‡ÌË ˆÂÌË ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÌÂ Ì‡‰‚Ë¯‡‚‡ 60%, ÓÒ‚ÂÌ ‡ÍÓ ÚÓ‚‡ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Â‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ Ì‡Ï‡ÎˇÎÓ Ë ÒÂ ‰Ó·ÎËÊ‡‚‡ ‰Ó Ú‡ÁË ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ò˙Ò Á‡‰Ó‚ÓÎËÚÂÎÌË ÚÂÏÔÓ‚Â.

œÂÁ 1997 „. Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ Â 105%, Í‡ÚÓ ÓÚÚÓ„‡‚‡ ÚÓ ÔÓÒÚÂÔÂÌÌÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡. œÂÁ 2002 „. ¡˙Î„‡Ëˇ Á‡ Ô˙‚ Ô˙Ú ËÁÔ˙ÎÌˇ‚‡ ÚÓÁË ÍËÚÂËÈ


29


(56%), ‡ Í˙Ï Í‡ˇ Ì‡ 2006 „. ·ÛÚÌËˇÚ ‰˙Ê‡‚ÂÌ ‰˙Î„ ‚Â˜Â Ì‡Ï‡Îˇ ‰Ó ÌË‚‡ ÔÓ‰ 30% ÓÚ ¡¬œ. “Ó‚‡ ÒÂ ‰˙ÎÊË Í‡ÍÚÓ Ì‡ ‡·ÒÓÎ˛ÚÌÓÚÓ Ì‡Ï‡ÎÂÌËÂ Ì‡‚˙Ì¯ÌËˇ ‰˙Î„, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ Â‡ÎËÁË‡ÌËÚÂ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌË ÌÂÚÌË ÂÏËÒËË Ì‡ ‚˙ÚÂ¯ÂÌ ‰˙Î„. ¬ ÒÂ‰ÌÓÒÓ˜ÂÌ ÔÎ‡Ì ˘Â Ì‡‡ÒÚ‚‡Ú ÌÛÊ‰ËÚÂ ÓÚ ÙËÌ‡ÌÒË-‡ÌÂ Ì‡ „ÓÎÂÏË ËÌÙ‡ÒÚÛÍÚÛÌË Ë ÂÌÂ„ËÈÌË ÔÓÂÍÚË. ”Ò‚Óˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÙÓÌ‰Ó‚Â Ò˙˘Ó Ú‡Í‡ ˘Â Ì‡Î‡„‡ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Ì‡Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ Ò˙ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌÂ, ˜‡ÒÚ ÓÚ ÍÓÂÚÓ ˘Â ·˙‰Â ˜ÂÁ ‰˙Ê‡‚ÌÓ „‡‡ÌÚË‡ÌË Á‡ÂÏË. ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡ ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚ÂÌËÚÂ Ë Í‡˜ÂÒÚ‚ÂÌËÚÂ Ô‡‡ÏÂÚËÌ‡ ‰˙Î„‡ ‰‡‚‡Ú ÓÒÌÓ‚‡ÌËÂ Á‡ ÓˆÂÌÍ‡, ˜Â ËÒÍÓ‚ÂÚÂ, Ò‚˙Á‡ÌË Ò ‡ÁÏÂ‡ Ë ÒÚÛÍÚÛ‡Ú‡ ÏÛ, ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ Ò‡ Â‰ÛˆË‡ÌË.

ËÚÂËÈ 4: —Â‰ÌËˇÚ ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÂÌ ÎËı‚ÂÌ ÔÓˆÂÌÚ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Á‡ ÔÂËÓ‰ ÓÚ Â‰Ì‡ „Ó‰ËÌ‡ ÔÂ‰Ë ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÂ„ÎÂ‰‡ ÒÎÂ‰‚‡ ‰‡ ÌÂÌ‡‰‚Ë¯‡‚‡ Ò ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 2 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË ‚ ÚËÚÂ ‰˙Ê‡‚Ë-˜ÎÂÌÍË Ò Ì‡È-‰Ó·Ë ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎË ‚ Ó·Î‡ÒÚÚ‡ Ì‡ ˆÂÌÓ‚‡Ú‡ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ.

¡˙Î„‡Ëˇ Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ ËÁÔ˙ÎÌˇ‚‡ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË Ë ÍËÚÂËˇ ÓÚÌÓÒÌÓ ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌËÚÂ ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË, Í‡ÚÓ ÎËı‚ÂÌËÚÂ ÔÓˆÂÌÚË ÔÓ10-„Ó‰Ë¯ÌËÚÂ ‰˙Ê‡‚ÌË ˆÂÌÌË ÍÌËÊ‡ ÒÂ ‰Ó·ÎËÊ‡‚‡Ú ‚ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ÒÚÂÔÂÌ ‰Ó Ï‡ÍÒËÏ‡ÎÌËÚÂ ÒÚÓÈÌÓÒÚË, Á‡‰‡‰ÂÌË Ò˙„Î‡ÒÌÓ Ã‡‡ÒÚËıÚÒÍËˇ ÍËÚÂ-ËÈ. ÓÌ‚Â„ÂÌˆËˇ ÔÓ ÚÓÁË ÍËÚÂËÈ ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ ÓÚ 2002 „., ÍÓ„‡ÚÓ ÓÚÍÎÓÌÂÌËÂÚÓ ‚ ÔÎ˛Ò Â 1.5 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ Ì‡‰ ÂÙÂÂÌÚÌ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ, ‡ÒÎÂ‰ 2003 „. ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌËÚÂ ÎËı‚ÂÌË ÔÓˆÂÌÚË ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Ô‡‰Ì‡ı‡ Ë ÔÓ‰ ÌÂˇ. Œ˜‡Í‚‡ÌËˇÚ‡ Á‡ ÒÎÂ‰‚‡˘ËÚÂ 3 „Ó‰ËÌË ÌÂ ÍËˇÚ ËÒÍÓ‚Â Á‡ ÔÓÍË‚‡ÌÂÌ‡ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ ÔÓ ÚÓÁË ÍËÚÂËÈ Ë Ó˘Â ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ Ò·ÎËÊ‡‚‡ÌÂ Í˙Ï ÌË‚‡Ú‡ ‚ ≈—.

ËÚÂËÈ 5: —Ô‡Á‚‡ÌÂ Ì‡ ÌÓÏ‡ÎÌËÚÂ „‡ÌËˆË Ì‡ ÍÓÎÂ·‡ÌËˇ Ì‡ ‚‡ÎÛÚÌËˇ ÍÛÒ (ÍÓË‰Ó + / ≠ 15%) ‚ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ Ò ‚‡ÎÛÚÌÓÍÛÒÓ‚ËˇÏÂı‡ÌËÁ˙Ï ERM II ‚ ÔÓ‰˙ÎÊÂÌËÂ Ì‡ Ì‡È-Ï‡ÎÍÓ ‰‚Â „Ó‰ËÌË, ·ÂÁ ‰‡ Â ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ÌÓ ‰Â‚‡Î‚Ë‡ÌÂ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ‚‡ÎÛÚ‡.

»ÌÚÂÂÒÂÌ Â ‚˙ÔÓÒ˙Ú, ‰‡ÎË ÂÊËÏ˙Ú Ì‡ ‚‡ÎÛÚÂÌ ·Ó‰ ÓÚ„Ó‚‡ˇ Ì‡ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÔÓÒÎÂ‰ÌËˇ ÍËÚÂËÈ, ‡ ËÏÂÌÌÓ ÒÔ‡Á‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓÏ‡Î-ÌËÚÂ „‡ÌËˆË Ì‡ ÍÓÎÂ·‡ÌËˇ. “˙È Í‡ÚÓ ·˙Î„‡ÒÍËˇÚ ÎÂ‚ Â ÙËÍÒË‡Ì Ò˙Ò «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ¡Õ¡ Í˙Ï Â‚ÓÚÓ, ÚÓ Û˜‡ÒÚËÂ ‚˙‚ ‚‡ÎÛÚÌÓÍÛÒÓ‚Ëˇ ÏÂı‡ÌËÁ˙ÏERM II Ì‡ ≈— Ò ÔÓ‰Ó·ÂÌ Ô‡Ë˜ÂÌ ÂÊËÏ ·Â ‰˙Î„Ó ‰ËÒÍÛÚË‡ÌÓ ‚ ÓÙËˆË‡ÎÌËÚÂ Ë Ì‡Û˜ÌË ÒÂ‰Ë ‚ ≈‚ÓÔ‡. “‡Í‡ ËÎË ËÌ‡˜Â, Ù‡ÍÚ Â ‚Â˜Â ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ-‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈ÒÚÓÌËˇ Ë ÀËÚ‚‡ (ÒÚ‡ÌË Ò ‚‡ÎÛÚÂÌ ·Ó‰) Í˙Ï ERM II ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ÔÓ‰„ÓÚ‚ËÚÂÎÌËˇ ÂÚ‡Ô Á‡ ÔËÂÏ‡ÌÂ Ì‡ Â‰ËÌÌ‡Ú‡ ‚‡ÎÛÚ‡. –‡Á·Ë‡ ÒÂ,ÚÓ‚‡ ÌÂ ÓÁÌ‡˜‡‚‡ ‡‚ÚÓÏ‡ÚË˜ÌÓ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂ Ë Á‡ ¡˙Î„‡Ëˇ. ¬ÒˇÍ‡ ÒÚ‡Ì‡ ÒÂ ÔÂˆÂÌˇ‚‡ ËÌ‰Ë‚Ë‰Û‡ÎÌÓ, ‚˙Á ÓÒÌÓ‚‡ Ì‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÌÂÈÌËˇ‚‡ÎÛÚÂÌ ·Ó‰. ÕÂÁ‡‚ËÒËÏÓ ÓÚ ÚÓÁË Ù‡ÍÚ, Í˙Ï Ì‡ÒÚÓˇ˘Ëˇ ÏÓÏÂÌÚ Ô‡Ë˜ÌËˇÚ ÂÊËÏ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Â ÒÚ‡·ËÎÂÌ Ë ÔÂÒÔÂÍÚË‚ËÚÂ Á‡ ˜ÎÂÌÒÚ‚Ó ‚ ERM IIÒ ‚‡ÎÛÚÂÌ ·Ó‰ Ò‡ „ÓÎÂÏË.

“‡Í‡ ¡˙Î„‡Ëˇ Â Ì‡ Ô˙Ú ‰‡ ÔÓ‰ÌÂÒÂ ÔÓÂ‰ÌËˇ Ô‡‡‰ÓÍÒ ≠ Ò ·˛‰ÊÂÚÂÌ ËÁÎË¯˙Í ÓÚ 3% (2006 „.) Ë ÓÚÌÓÒËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ Ì‡ ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ‰˙Î„ ÓÚ ¡¬œÔÓ‰ 30% (2006 „.) Úˇ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÓÍ‡ÊÂ ÏÌÓ„Ó ÔÓ-ÔÓ‰„ÓÚ‚ÂÌ‡ Á‡ ‚ÎËÁ‡ÌÂ ‚ Â‚ÓÁÓÌ‡Ú‡ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ÌˇÍÓË ÓÚ 10-ÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈— ÓÚÔÂ‰Ë¯Ì‡Ú‡ ‚˙ÎÌ‡ Ì‡ ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂ, Í‡ÚÓ ‚ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ‚ ËÌ‰ÛÒÚËˇÚ‡ Ë ÛÒÎÛ„ËÚÂ ÔÂÁ 2005 „. (1978 Â‚Ó „Ó‰Ë¯ÌÓ) e2.1 Ô˙ÚË ÔÓ-ÌËÒÍ‡ ÓÚ Ú‡ÁË ‚ À‡Ú‚Ëˇ Ë 21.3 Ô˙ÚË ÓÚ À˛ÍÒÂÏ·Û„ (‚ —œ— Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ 1.5 Ë 7.3 Ô˙ÚË). “Ó‚‡ ‚Ò˙˘ÌÓÒÚ Â Ë ÓÒÌÓ‚Ì‡Ú‡ ÍÓÌÙÎËÍÚÌ‡ ÚÓ˜Í‡ÏÂÊ‰Û Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡ Ë ÒËÌ‰ËÍ‡ÚË, ÓÍÓÎÓ ÍÓˇÚÓ ÒÂ ‚˙ÚˇÚ ‚ÒË˜ÍË ‰Â·‡ÚË ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 10 „Ó‰ËÌË ≠ ÏÓÊÂ ÎË ‰‡ ·˙‰Â Ò‡ÏÓˆÂÎ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒ-Í‡Ú‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ, ÌÂ Â ÎË ÔÂÍ‡ÎÂÌÓ ‚ËÒÓÍ ËÒÍ˙Ú ÓÚ Ì‡ÚÛÔ‡ÌËˇ ‚ ÔÂıÓ‰‡ ìÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰ÂÙËˆËÚî, ‚˙ıÛ ÍÓÈÚÓ ‡ÍˆÂÌÚË‡ ‡Ì‡ÎËÁ˙Ú ‚ Ú.2.3 Ë ËÏ‡ ÎË‚Ò˙˘ÌÓÒÚ ÔÓ-‰Ó·Ë ÔÂÒÔÂÍÚË‚Ë Á‡ ‰Ó„ÓÌ‚‡˘Ó ‡Á‚ËÚËÂ ‚ Â‰ËÌ ÔËÂÏÎË‚ Ë Ó·ÓÁËÏ ÔÂËÓ‰ ÓÚ ‚ÂÏÂ?


30


2.6. ИЗВОДИ

«‡Ô‡‰ÌÓÂ‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ÔÂÁ 2005 „. ÓÚÌÓ‚Ó Â Ó·˙Í‡-Ì‡, ÌÓ ÔÂÒÔÂÍÚË‚ËÚÂ Ò‡ ÔÓ-Ò‚ÂÚÎË. “Ó‚‡ Ó·‡˜Â Â ÔËÍ‡ÁÍ‡, ÍÓˇÚÓ ‚Â˜ÂÒÏÂ ˇ ˜Û‚‡ÎË ÔÂ‰Ë ÚÓ‚‡! ¬˙ÁÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡ÌÂÚÓ Â ÔÓÒÚ‡‚ÂÌÓ ÔÓ‰ ÛÒÎÓ‚ËÂÓÚ ÔÂÓ‰ÓÎˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ „ÎÓ·‡ÎÌËÚÂ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‰ËÒ·‡Î‡ÌÒË, ÓÚÒ˙ÒÚ-‚ËÂÚÓ Ì‡ ·˙‰Â˘Ó ˇÁÍÓ ÔÓÍ‡˜‚‡ÌÂ Ì‡ ˆÂÌËÚÂ Ì‡ ÔÂÚÓÎ‡, ÎËÔÒ‡ Ì‡ „Ó-ÎÂÏË ÚÂÓËÒÚË˜ÌË ‡Ú‡ÍË Ë Ú.Ì. œÓ-ÓÍÛ‡Ê‡‚‡˘ÓÚÓ Â, ˜Â ÔÓˆÂÒ˙Ú Ì‡‰Ó„ÓÌ‚‡ÌÂ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ÷ÂÌÚ‡ÎÌ‡ Ë »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ ÒÂ ÛÒÍÓˇ‚‡;ÚÓÈ Â ÔÓ‰ÍÂÔÂÌ ÓÚ œ◊», ÍÓËÚÓ Ò‡ ‚ Ú‡Í˙‚ Ó·ÂÏ, ˜Â ÌÂ ÔÓÚ‚˙Ê‰‡‚‡ÚÓÔÎ‡Í‚‡ÌËˇÚ‡ ≠ ÔÓÌÂ ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡, ˜Â ÍÓÌ-ÍÛÂÌˆËˇÚ‡ Ì‡ ·‡Á‡ ÔÓ-ÌËÒÍËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË ‚Ó‰Ë ‰Ó ÔÓ-‚ËÒÓÍ‡ ·ÂÁ‡·ÓÚË-ˆ‡ Ë ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò ‚ËÒÓÍË Á‡ÔÎ‡ÚË ‚ «‡Ô‡‰Ì‡ ≈‚ÓÔ‡. ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡,ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Í˙Ï ≈¬— Â ËÁÔ˙ÎÌÂÌÓ Ò ÔÓÚË‚ÓÂ˜Ëˇ Ë ÌÂ„Ó‚ÓÚÓÛÒÔÂ¯ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ ˘Â ·˙‰Â ÓÚ ÊËÁÌÂÌÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ. “‡ÌÒÙÓÏ‡ˆËÓÌ-ÌËÚÂ ËÍÓÌÓÏËÍË Ò‡ ‚ ‰ËÌ‡ÏË˜Ì‡ ÔÓÏˇÌ‡, ÚˇıÌ‡Ú‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Ë ËÍÓÌÓ-ÏË˜ÂÒÍ‡ ÒÂ‰‡ Â ÏÌÓ„Ó ÔÓ-‡ÁÎË˜Ì‡ ÓÚ Ú‡ÁË Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍËÚÂ ÓÚ Â‚Ó-ÁÓÌ‡Ú‡ Ë ÚÓ‚‡ Ô‡‚Ë Ò˙˘ËÚÂ ÌÓÏËÌ‡ÎÌË ÍËÚÂËË Á‡ SGP ÔÓ-ÒÚËÍÚ-ÌË Ë ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘Ë, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ Á‡ Ì‡ÒÚÓˇ˘ËÚÂ ˜ÎÂÌÓ‚Â Ì‡ Â‚ÓÁÓÌ‡Ú‡. œÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ ÒÂ ÔÓ‰ÚËÒÍ‡ ÚÂıÌËˇÚ ÔÓÚÂÌˆË‡Î Á‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒ-ÍË ˙ÒÚ, ˙ÒÚ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ë Â‡ÎÌ‡ ÍÓÌ‚Â„ÂÌˆËˇ (Ò·ÎËÊ‡‚‡ÌÂ). ¬Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ˆÂÌÚÓ·ÂÊÌËÚÂ ÒËÎË ‚ ≈¬— ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ ‰ÂÈÒÚ‚‡Ú Ë

‰ÓË ÒÂ Á‡ÒËÎ‚‡Ú, ÔÓÒÚ‡‚ˇÈÍË ÒÂËÓÁÌË ‚˙ÔÓÒË Á‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓÚÓÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ Ë ‚ÂÓˇÚÌÓ Á‡ ·˙‰Â˘ÂÚÓ Ì‡ ≈¬— Í‡ÚÓ Ú‡Í˙‚. ‡Í‚Ó ÔÓÍ‡Á‚‡ ÚÓÁË Í‡Ú˙Í Ó·ÁÓ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ Á‡ ≈—ÃË ÔÂÒÔÂÍÚË‚ËÚÂ Á‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ ÏÛ? Õ‡ÚËÒÍ˙Ú Á‡ ÓˇÁ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡Î-ÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Ë ÓÚÍ‡Á‚‡ÌÂÚÓ ÓÚ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ÔÓÒÚËÊÂÌËˇ ‚ «‡Ô‡‰Ì‡ ≈‚-ÓÔ‡ ˘Â ÔÓ‰˙ÎÊË, ‰ÓÍÓ„‡ÚÓ ˙ÒÚ˙Ú Â Á‡·‡‚ÂÌ Ë ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ Â ‚Ë-ÒÓÍ‡. œÓ‡‰Ë ÚÓ‚‡, ÒÚËÏÛÎË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ-·˙Á ˙ÒÚ Ë ˙ÒÚ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ-Ú‡ Â ÓÚ ÊËÁÌÂÌÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ ÌÂ Ò‡ÏÓ ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ÌÂ„Ó‚ÓÚÓ ÔˇÍÓ‚ÎËˇÌËÂ, ÌÓ Ë Ò˙˘Ó Á‡ ÚÂÁË, ÍÓËÚÓ ÍÓÒ‚ÂÌÓ Ò‡ ËÒÚËÌÒÍË Á‡ËÌÚÂÂÒÓ‚‡-ÌË ÓÚ Á‡˘ËÚ‡ Ì‡ ≈—Ã. ¿Ì‡ÎËÁ˙Ú ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ÚÓ‚‡ ËÁËÒÍ‚‡ ÔÓ-‡ÍÚË‚ÌÓËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡. œÓˆÂÒ˙Ú Ì‡ ‰Ó„ÓÌ-‚‡ÌÂ ‚ »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ Â ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓ, ÌÓ ÌÂ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ÛÒÎÓ‚ËÂ Á‡·˙‰Â˘ÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ≈—Ã.“ÂÁË ÒÚ‡ÌË ‚ÒÂ Ó˘Â ÒÂ Ò·Î˙ÒÍ‚‡Ú Ò ÌÂÓ·-ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ‰‡ Ì‡Ô‡‚ˇÚ ËÁ·Ó „Î‡‚ÌÓ ÏÂÊ‰Û ‡Ì„ÎÓ-‡ÏÂËÍ‡ÌÒÍËˇ ÏÓ-‰ÂÎ Ë ÍÓÌÚËÌÂÌÚ‡ÎÌËˇ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÏÓ‰ÂÎ Ì‡ Í‡ÔËÚ‡ÎËÁ˙Ï, ‡ ÚÓÁË ËÁ-·Ó ˘Â ÓÍ‡ÊÂ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ ÓÚ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍËˇ ‰Â·‡Ú ËÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ·Ó·Ë, ÌÂ Ò‡ÏÓ ‚ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË, ÌÓ Ë ‚ ≈‚ÓÔ‡ Í‡ÚÓˆˇÎÓ.

31


œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 12 ÏÂÒÂˆ‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ë ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ ÒÂ ‡Á‚Ë-ı‡ ÛÏÂÂÌÓ, ÌÓ ‚ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌ‡ ÔÓÒÓÍ‡, ‚˙ÔÂÍË ËÌÙÎ‡ˆËÓÌÌËˇ Ì‡ÚËÒÍÓÚ ‚ËÒÓÍËÚÂ ˆÂÌË Ì‡ ÔÂÚÓÎ‡ Ë Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ÒÚ‡·ËÎÌÓÚÓ Â‚Ó ‚ Ò‡‚-ÌÂÌËÂ Ò US ‰ÓÎ‡‡. «‡ Ô˙‚ Ô˙Ú ÓÚ 2001 „. Ì‡Ò‡Ï ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚË-ˆ‡ ‚ ≈— Ô‡‰Ì‡ ÔÂÁ 2005 „Ó‰ËÌ‡. œÓÒÎÂ‰ÌËˇÚ ÔÛ·ÎËÍÛ‚‡Ì ‰ÓÍÎ‡‰ «‡Â-ÚÓÒÚÚ‡ ‚ ≈‚ÓÔ‡ Ò˙˘Ó ÓÚ·ÂÎˇÁ‚‡ ìÓÍÛ‡Ê‡‚‡˘Ë ÁÌ‡ˆË Á‡ „ÎÓ·‡ÎÌÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓ ‚˙ÁÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡ÌÂ, ÍÓÂÚÓ ˘Â Ó·ı‚‡ÌÂ Ë Ó·Î‡„Ó‰ÂÚÂÎÒÚ‚‡ˆˇÎ‡ ≈‚ÓÔ‡î (European Commission 2005f). —‚˙Á‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË-˜ÂÒÍËˇ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ÔÓ„ÂÒ, ÍÓÂÚÓ Â Ò˙ˆÂ‚ËÌ‡ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË-‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ Ó·‡˜Â ÒË ÓÒÚ‡‚‡ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚Ó. œÓÒÚËÊÂÌËˇÚ‡, ‚˙Ô-ÂÍË ̃ Â Ò‡ ÔÓ-ÌËÒÍË ÓÚ ÔÂ‰‚Ë‰ÂÌËÚÂ ‚ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ ÓÚ 2000„., ‰ÓÍ‡Á‡ı‡ Ò‚ÓˇÚ‡ ìÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ,î ‚˙ÔÂÍË ËÌÚÂÌÁË‚Ì‡Ú‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇ‚˙‚ ‚ÒÂ ÔÓ-„ÎÓ·‡ÎËÁË‡˘Ëˇ ÒÂ Ò‚ˇÚ.

”ÏÂÂÌÓÚÓ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á ‰ÓÔ-ËÌÂÒÂ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ Á‡ ÔË‰˙Ê‡ÌÂ Í˙Ï ˆÂÎËÚÂ Ì‡ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡-ÚÂ„Ëˇ. ‘ËÒÍ‡ÎÌËˇÚ Ì‡ÚËÒÍ ‚˙ıÛ ÔÓÎËÚËÍËÚÂ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ó„‡-ÌË˜Ë ÓÎˇÚ‡ Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡ ‚ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÛ·ÒË‰Ë‡Ì‡ Á‡Â-ÚÓÒÚ. Õ‡ 22-23 Ï‡Ú 2005 —˙‚ÂÚ˙Ú ‰ËÒÍÛÚË‡ ÒÂ‰ÌÓÒÓ˜ÌËˇ ÔÂ„ÎÂ‰Ì‡ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ Á‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓ, ÒÓˆË‡ÎÌÓ Ë ÂÍÓÎÓ„Ë˜ÌÓÓ·ÌÓ‚ÎÂÌËÂ, ÔÓ‰„ÓÚ‚ÂÌ ÓÚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇ.. ŒÚ Â¯‡‚‡˘Ó ÁÌ‡-˜ÂÌËÂ Á‡ ÌÓ‚ÓÚÓ Ì‡˜‡ÎÓ Ì‡ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ÔÓ„‡Ï‡ Á‡ ÂÙÓÏË Â Ò˙Ò-Â‰ÓÚÓ˜‡‚‡ÌÂÚÓ ‚˙ıÛ ‡ÒÚÂÊ‡ Ë Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ë Á‡ÒËÎ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ì‡ˆËÓ-Ì‡ÎÌËˇ ÔËÌÓÒ ˜ÂÁ Õ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÔÎ‡ÌÓ‚Â Á‡ ‰ÂÈÒÚ‚ËÂ ÔÓ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡.(European Commission 2005e).

—Ú‡ÌËÚÂ -˜ÎÂÌÍË Úˇ·‚‡ ‰‡ ÓÔÂ‰ÂÎˇÚ ˆÂÎËÚÂ Á‡ ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ ·ÂÁ-‡·ÓÚËˆ‡ Á‡ 2008 Ë 2010 Ë ‰‡ ÔÓÒÓ˜‡Ú Í‡Í‚Ë ÔÓÎËÚËÍË ˘Â ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú,Í‡ÚÓ ËÌÒÚÛÏÂÌÚ Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂÚÓ ËÏ. ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇÚ‡ Ì‡ ≈‚-ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á ËÒÍ‡ ‰‡ Û‚ÂÎË˜Ë ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û ÒÚ‡ÌËÚÂ≠ ̃ ÎÂÌ-ÍË Ì‡ ≈—.

—‚Ó·Ó‰ÌÓÚÓ ‰‚ËÊÂÌËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÒËÎ‡ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË ÂÂ‰Ì‡ ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ Ò‚Ó·Ó‰Ë Ì‡ ≈—. œÓ-ÌËÒÍ‡Ú‡ ˆÂÌ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ ‚ »ÁÚÓ˜-Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ÔË‚ÎË˜‡ ÌÓ‚Ë ËÌ‚ÂÒÚËˆËË, ÌˇÍÓË ÓÚ Úˇı ÓÚ«‡Ô‡‰Ì‡ ≈‚ÓÔ‡, ÍÓÂÚÓ Á‡ÒËÎ‚‡ ÒÚ‡ıÓ‚ÂÚÂ ÓÚ Ì‡‡ÒÚ‚‡˘‡Ú‡ ‚˙ÚÂ¯Ì‡ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇ Á‡ ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ≈—. ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ËÌÚÂ„-‡ˆËˇ, Í‡ÍÚÓ Ë Ì‡ÚËÒÍ˙Ú Ì‡ „ÎÓ·‡ÎËÁ‡ˆËˇÚ‡, ÔÓÒÚ‡‚ˇÚ ÌÓ‚Ë ÔÂ‰ËÁ‚Ë-Í‡ÚÂÎÒÚ‚‡ ÔÂ‰ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ËÌ‰Ë‚Ë‰Ë Ë ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ Á‡ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂÚÓÌ‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÔËÂÏÎË‚ Ë ËÌÚÂ„Ë‡Ì ≈‚ÓÔÂÈÒÍË Ò˙˛Á.

Теми

3.1. œÓ ·‡‚ÌËˇ Ô˙Ú Í˙Ï ÀËÒ‡·ÓÌ ...

3.2. ¡ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ ...

3.3. Œ‚Î‡‰ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂ ...

3.4. ¡˙Î„‡Ëˇ: œÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡ Ì‡ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡ÚÂ-„Ëˇ

3.5. «‡ÍÎ˛˜ÂÌËˇ

3. ЗАЕТОСТ

32


3.1. ПО БАВНИЯ ПЪТ КЪМ ЛИСАБОН ...

—ÎÂ‰ ·‡‚ÌÓÚÓ Ë ‚ ÓÚ‰ÂÎÌË ÏÓÏÂÌÚË ÔÓ˜ÚË ÌËÍ‡Í‚Ó Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÌ‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ÌˇÍÓÎÍÓ „Ó‰ËÌË, ÔÂÁ 2005 „. ÒÂ ÓÚ˜ËÚ‡˙ÒÚ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡. —Â‰ÌÓ„Ó‰Ë¯ÌÓÚÓ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ÓÚ 0.6%(√‡ÙËÍ‡ 1) ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á Á‡ ÔÂËÓ‰‡ ÏÂÊ‰Û 2004 Ë 2005 ÒÂ‰˙ÎÊË ÔÂ‰Ë ‚ÒË˜ÍÓ Ì‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ ‚ 15 ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈— (+2.1ÔÓˆÂÌÚ‡ ÓÚ 2000 „.) ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ Ì‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍËÚÂ 25 ÒÚ‡-ÌË Ì‡ ≈— (+1.4 ÔÓˆÂÌÚ‡ ÔÂÁ 2000 „.). ÓÌˆÂÌÚË‡ÌÂÚÓ ‚˙ıÛ Ó·ÌÓ-‚ÂÌ‡Ú‡ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡ ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ, ‚ ÍÓˇÚÓ ìÁ‡ÂÚÓÒÚ Ë ‡ÒÚÂÊî Ò‡ ÔÓÒÚ‡‚Â-ÌË Í‡ÚÓ ì‰‚‡Ú‡ ÓÒÌÓ‚ÌË ÔÓ·ÎÂÏ‡î, Â Ì‡Ô˙ÎÌÓ ÓÔ‡‚‰‡ÌÓ, Ï‡Í‡ ˜ÂÀËÒ‡·ÓÌÒÍËÚÂ ˆÂÎË ÓÒÚ‡‚‡Ú ‰‡ÎÂ˜Ì‡ ÔÂÒÔÂÍÚË‚‡ Á‡ ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ ‚ ≈‚-ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á. —Â‰ÌÓÒÓ˜ÌËÚÂ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍË ˆÂÎË, ‰Ó„Ó‚ÓÂÌË ÔÂÁÏ‡Ú 2001 „. ÌÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔÓÒÚË„Ì‡ÚË: ÌËÚÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ Ó·˘‡Ú‡Á‡ÂÚÓÒÚ ÓÚ 67% ‰Ó ˇÌÛ‡Ë 2005 „. (‚ÚÓÓÚÓ ÚËÏÂÒÂ˜ËÂ Ì‡ 2005: 63.6%),ÌËÚÓ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ÔË ÊÂÌËÚÂ ÓÚ 57% ‰Ó ˇÌÛ‡Ë 2005 „. (‚ÚÓ-ÓÚÓ ÚËÏÂÒÂ˜ËÂ Ì‡ 2005: 56.2%). Õ‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ÒÂ ‰˙Î-ÊË ‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ë ‰ÓË Ì‡Ï‡„ËÌ‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ‚ ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË.

Data source: Eurostat (2005)

√‡

ÙËÍ

‡ 1

...И СЪС ЗАПАЗВАЩИ СЕ ДИСБАЛАНСИ

33


ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ˆÂÎ Á‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ó·˘Ó Á‡ Ï˙ÊÂ Ë ÊÂÌË (70%) Ë ˆÂÎ-Ú‡ Ò‡ÏÓ Á‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ÊÂÌËÚÂ (60%) Ò‡ ÔÓÍ‡Á‡ÌË Í‡ÚÓ ÔÛÌÍÚË‡ÌË ÎËÌËËÌ‡ √‡ÙËÍ‡ 2. “ÓÁË ÌÓ‚ Ì‡˜ËÌ Ì‡ Ó˜ÂÚ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÎËÌËˇÚ‡ Ì‡ ˆÂÎËÚÂÔÓÍ‡Á‚‡ Í‡Í‚Ó ÁÌ‡˜ÂÌËÂ ÒÂ ÓÚ‰‡‚‡ Ì‡ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÛÒËÎËˇÚ‡ Á‡Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ÊÂÌÒÍ‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÒËÎ‡ Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ÔÓÒÚ‡‚ÂÌËÚÂ ˆÂÎË ÔÓ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡. √‡ÙËÍ‡ 2 ‡ÁÍË‚‡ ‡ÁÎËÍËÚÂ, Í‡Ò‡Â-˘Ë ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ‚ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ≈‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË, ‡ÁÎË˜Ì‡Ú‡ ËÌ-ÚÂ„‡ˆËˇ Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ Ë ÊÂÌËÚÂ ‚ Ó·˘‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ë ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ, ‚ Á‡Â-ÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ. Õ‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Á‡-ÂÚÓÒÚ (ÒÂ‰ÌÓ Á‡ 25-ÚÂ ÒÚ‡ÌË Ì‡ ≈—) ÓÚ 2004 ‰Ó 2005 ÒÂ ‰˙ÎÊË ÔÓ‚Â˜ÂÌ‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ÔË ÊÂÌËÚÂ (+0.8 Ô.Ô.) ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ Ì‡Ú‡ÁË Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ (+0.5 Ô.Ô.). ÃÂÊ‰Û 2000 Ë 2005 „. Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ Ò2.7 Ô.Ô., Í‡ÚÓ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ ÔË Ï˙ÊÂÚÂ Â Ò‡ÏÓ Ò 0.1 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡.œÓÎ¯‡ ‚ÒÂ Ó˘Â ËÏ‡ Ì‡È-ÌËÒÍÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ (52.2%), ‰ÓÍ‡ÚÓÌ‡È ‚ËÒÓÍÓ ‡‚ÌË˘Â ËÏ‡Ú: ƒ‡ÌËˇ (75.5%), ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ (73.2%) Ë ÿ‚Â-ˆËˇ (72.6%).

¬Ó‰Â˘Ë ÔÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ÔË Ï˙ÊÂÚÂ Ò‡: ËÔ˙ (79.5%) Ë»Î‡Ì‰Ëˇ (76.2%), ‰ÓÍ‡ÚÓ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ÔË ÊÂÌËÚÂ ‚ ÚÂÁËÒÚ‡ÌË Â Ú‚˙‰Â ÌËÒÍÓ ( ËÔ˙: 58.5%, »Î‡Ì‰Ëˇ: 58%). ‡ÚÓ ˆˇÎÓ,‚˙‚ ‚ÒË˜ÍË ÒÚ‡ÌË Ï˙ÊÂÚÂ Ò‡ Ò ÔÓ-‚ËÒÓÍÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ‚ Ò‡‚-ÌÂÌËÂ Ò ÊÂÌËÚÂ; Ò‡ÏÓ ‚ —Í‡Ì‰ËÌ‡‚ÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÔË ÊÂÌËÚÂ ÒÂ ÔË·ÎËÊ‡‚‡ ‰Ó ÚÓ‚‡ Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ. » Ó·‡ÚÌÓ, Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ÊÂÌËÚÂ ‚ ≈‚ÓÔ‡, ‡·ÓÚÂ˘Ë Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÂÌ ‡·ÓÚÂÌ ‰ÂÌ, Â ÔÓ-„ÓÎˇÏ, Í‡ÚÓ ‚Ó‰Â˘Ë Ò‡: ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ (75.2%), √ÂÏ‡ÌËˇ (43.9%) Ë ¬ÂÎË-ÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ (42.4%) . ƒ‚ÂÚÂ ÒÚ‡ÌË Í‡Ì‰Ë‰‡ÚÍË ≠ ¡˙Î„‡Ëˇ Ë –ÛÏ˙ÌËˇÒ‡ Ò ÌËÒÍÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ, ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ ¡˙Î„‡Ëˇ ËÏ‡ Ú‚˙‰Â ÌËÒÍÓ‡‚ÌË˘Â Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ≠ 56.2%, ‡ –ÛÏ˙ÌËˇ ≠ 58.7% Ë ÌËÒÍ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ì‡ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Í‡ÍÚÓ Á‡ Ï˙ÊÂÚÂ, Ú‡Í‡ Ë Á‡ ÊÂÌËÚÂ.


Data source: Eurostat (2005)

√‡

ÙËÍ

‡ 2


34



ŒÒÌÓ‚Ì‡ „ËÊ‡ Á‡ ‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ‡·ÓÚÂ˘Ë ÓÒÚ‡‚‡ Á‡Ô‡Á‚‡ÌÂÚÓ Ì‡‡·ÓÚÌÓÚÓ ÏˇÒÚÓ ËÎË ÂËÌÚÂ„Ë‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚Ëˇ Ô‡Á‡. œÂÁ 2005„. ÀËÒ‡·ÓÌÒÍËÚÂ ÍËÚÂËË (ÏËÌËÏ‡ÎÌÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ì‡ ‚˙Á-‡ÒÚÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË 50%) Ò‡ ËÁÔ˙ÎÌËÎË ‰Â‚ÂÚ ÒÚ‡ÌË: ËÔ˙ 50.4%,ÀËÚ‚‡ 50.4%, œÓÚÛ„‡ÎËˇ 50.9%, »Î‡Ì‰Ëˇ 51.7%, ‘ËÌÎ‡Ì‰Ëˇ 52.7%,¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ 56.8%, ≈ÒÚÓÌËˇ 57.1%, ƒ‡ÌËˇ 59.8% Ë ÿ‚ÂˆËˇ 68.9%.

√‡ÙËÍ‡ 3 ÔÓÍ‡Á‚‡ Ò˙˘Ó Ë ‡ÁÎËÍËÚÂ ÏÂÊ‰Û Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‚˙Á-‡ÒÚÌËÚÂ Ï˙ÊÂ Ë ÊÂÌË. ƒÂÎ˙Ú Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ ‚Â˜Â ‰ÓÒÚË„‡ ˆÂÎÚ‡ ‚ 17 ÒÚ‡-ÌË; ‰ÓÍ‡ÚÓ Ò‡ÏÓ ‚ —Í‡Ì‰ËÌ‡‚ÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË Â ÔÓÒÚË„Ì‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ì‡ ‚˙Á-‡ÒÚÌËÚÂ ÊÂÌË Ì‡‰ ÔÓÒÚ‡‚ÂÌ‡Ú‡ ˆÂÎ ÓÚ 50% ≠ ‚˙‚ ‘ËÌÎ‡Ì‰Ëˇ (52.8%),ƒ‡ÌËˇ (52.9%) Ë ÿ‚ÂˆËˇ (66%), Í‡ÍÚÓ Ë ≈ÒÚÓÌËˇ (55%) Ò‡ Á‡ÂÚË Ì‡‰50% ÓÚ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË. ƒÂÎ˙Ú Ì‡ Á‡ÂÚËÚÂ ‚˙Á‡ÒÚÌË Ï˙ÊÂ ËÊÂÌË ÓÒÚ‡‚‡ Ú‚˙‰Â ÌËÒ˙Í ‚ œÓÎ¯‡ ( Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ 35.5% Ë 19.2%).

ƒ˙Î„ÓÒÓ˜Ì‡Ú‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ ÔË ‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ‡·ÓÚÂ˘Ë (ÌÂ Â ÔÓ-Í‡Á‡Ì‡ Ì‡ „‡ÙËÍ‡Ú‡) ÒÂ Â Û‚ÂÎË˜ËÎ‡ Ò 3.9 Ô.Ô. ÏÂÊ‰Û 2002 Ë 2005 „.(ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈—-25). ”‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ Â ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ ÔË Ï˙ÊÂÚÂ (+4.5 Ô.Ô.)ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÔË ÊÂÌËÚÂ (+3 Ô.Ô.). Œ·˘Ó ‰˙Î„ÓÒÓ˜Ì‡Ú‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡(Á‡ ÎËˆ‡Ú‡ ÓÚ ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡ „ÛÔ‡ 15-64) ÒÂ Â Û‚ÂÎË˜ËÎ‡ ÏÂÊ‰Û 2002 Ë2005 „.Ò 1.6 Ô.Ô. ”‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ Â ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ ÔË Ï˙ÊÂÚÂ (+2.9 Ô.Ô.) ‚Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ÚÓ‚‡ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ (+0.1 Ô.Ô.).Data source: Eurostat (2005)

√‡

ÙËÍ

‡ 3


35



“ÂÌ‰ÂÌˆËˇÚ‡ Á‡ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÒË„ÛÌÓÒÚÚ‡ ‚ ≈‚ÓÔ‡ Â ÔÓÍ‡-Á‡Ì‡ Ò Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÒÓ˜ÂÌ ‰Ó„Ó‚Ó (√‡ÙËÍ‡ 4). ÃÂÊ-‰Û 2000 Ë 2005 „. ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ Á‡ÂÚËÚÂ Ì‡ ÒÓ˜ÂÌ ‰Ó„Ó‚Ó ÒÂ Û‚ÂÎË˜Ë Ì‡È-ÏÌÓ„Ó ‚ œÓÎ¯‡ (+19.7 Ô.Ô.), ¡˙Î„‡Ëˇ (+6.4 Ô.Ô.), —ÎÓ‚ÂÌËˇ (+4.1Ô.Ô.) Ë ËÔ˙ (+3.1 Ô.Ô.). flÒÌË Ë ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌË ËÁÍÎ˛˜ÂÌËˇ Ò‡ »Î‡Ì-‰Ëˇ (-2.9 Ô.Ô.), ‘‡ÌˆËˇ (-2.1 Ô.Ô.), √˙ˆËˇ (-1.7 Ô.Ô.) Ë ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡-ÌËˇ (-1.3 Ô.Ô.).

ƒÂÎ˙Ú Ì‡ Á‡ÂÚËÚÂ Ì‡ ÒÓ˜ÂÌ ‰Ó„Ó‚Ó ÔË ÊÂÌËÚÂ (ÌÂ Â ÔÓÍ‡Á‡ÌÌ‡ „‡ÙËÍ‡Ú‡) Â ÔÓ-‚ËÒÓÍ ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÓÚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË, ‚˙ÔÂ-ÍË ˜Â ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ Ò˙Ò ÒÓ˜ÌË ‰Ó„Ó‚ÓË Â ÔÓ-‚ËÒÓÍ ‚ À‡Ú‚Ëˇ (-5.4Ô.Ô.), ÀËÚ‚‡ (-3.6 Ô.Ô.), œÓÎ¯‡ (-1.7 Ô.Ô.), ≈ÒÚÓÌËˇ (-1.6 Ô.Ô.) Ë ”Ì„‡Ëˇ(-1.3 Ô.Ô.). –ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ Á‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ ÌÂ Ò‡ ÌÂÓ˜‡Í-‚‡ÌË, Ú˙È Í‡ÚÓ ÊÂÌËÚÂ Ú‡Ï Ò‡ ÏÌÓ„Ó ‰Ó·Â ËÌÚÂ„Ë‡ÌË Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ÚÛ‰‡ Ë Ú‡‰ËˆËÓÌÌËÚÂ ‰ÊÂÌ‰˙ ÓÎË (ÏÓ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ Ï˙Ê‡, ÍÓÈÚÓ ËÁı-‡Ì‚‡ ÒÂÏÂÈÒÚ‚ÓÚÓ) Ò‡ Ò ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ.

‡ÚÓ ÔËÂÏÂÏ, ˜Â ÒÓ˜ÌËÚÂ ‰Ó„Ó‚ÓË Ò‡ Ú‚˙‰Â ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌËÒÂ‰ ÊÂÌËÚÂ Ë ÏÎ‡‰ËÚÂ ‡·ÓÚÂ˘Ë, ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙¯ÌÓÚÓ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ Ì‡ Á‡-ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÒÓ˜ÌË ‰Ó„Ó‚ÓË ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ÔÓ·ÎÂÏ‡ÚË˜ÌÓ, Á‡˘ÓÚÓ Ó˜Â-‚Ë‰ÌÓ ÔÂ‰Î‡„‡ Ï‡ÎÍÓ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Á‡ ÔÂÏËÌ‡‚‡ÌÂ Í˙Ï ÔÓÒÚÓˇÌÌ‡Á‡ÂÚÓÒÚ.

Data source: Eurostat (2005), New Cronos, Labour Force Survey

√‡

ÙËÍ

‡ 4


36



«‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ‚ÒÂ Ó˘Â Â ÓÒÌÓ‚ÂÌ Ù‡ÍÚÓ‚ ‰ÊÂÌ‰˙ ‡Á‰ÂÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡. ƒÂÎ˙Ú Ì‡ ÊÂÌËÚÂ, Á‡ÂÚËÌ‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ‚˙‚ ‚˙Á‡ÒÚÓ‚ËÚÂ „ÛÔË 25-49 Ë 55-64 „Ó‰Ë-ÌË ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ Ì‡‰‚Ë¯‡‚‡ ÚÓÁË Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ. ¬ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ, ‚ ¡ÂÎ„Ëˇ (+36Ô.Ô.), ¿‚ÒÚËˇ (+36.9 Ô.Ô.), √ÂÏ‡ÌËˇ (+40.1 Ô.Ô.) Ë ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ (+59.6Ô.Ô.), ÔÓ‚Â˜Â ÊÂÌË ÓÚ ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡ „ÛÔ‡ 25-49 „Ó‰ËÌË Ò‡ Á‡ÂÚË Ì‡ ÌÂ-Ô˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ. ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡, ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ÚÓ‚‡ ‡Á‰ÂÎÂÌËÂ Â ÚÛ‰ÌÓ ‡ÁÎË˜ËÏÓ. ¬˙‚ ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡ „ÛÔ‡ 55-64„Ó‰ËÌË ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ÊÂÌËÚÂ Ò˙˘Ó Â ÔÓ-‚ËÒÓÍ, ÌÓ ‡ÁÎËÍËÚÂ ÌÂ Ò‡ „ÓÎÂÏË.ÃÂÊ‰Û 2000 Ë 2005 „. ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ Á‡ÂÚËÚÂ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ÒÂ ÂÛ‚ÂÎË˜ËÎ Ì‡È-ÏÌÓ„Ó ‚ œÓÎ¯‡ (+18 Ô.Ô.), —ÎÓ‚‡ÍËˇ (+9.4 Ô.Ô.) Ë »ÒÔ‡-ÌËˇ (+8.7 Ô.Ô.). Õ‡·Î˛‰‡‚‡Ú ÒÂ ‡ÁÎË˜Ëˇ ÏÂÊ‰Û „ÛÔËÚÂ Ì‡ ÒÚ‡Ë ÒÔˇ-ÏÓ ÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË, Í‡ÍÚÓ Ë Ì‡ ÒÂ‚ÂÌË ÒÔˇÏÓ ˛ÊÌË ÒÚ‡ÌË.

¬ ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË (Ì‡ÔËÏÂ ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ) Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡-·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ÒÂ ÓˆÂÌˇ‚‡ ‚ËÒÓÍÓ ÓÚ ÊÂÌËÚÂ. ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡, ÚÓÁË ÚËÔÁ‡ÂÚÓÒÚ Â Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌ‡Ú‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Á‡ ÊÂÌËÚÂ ‰‡ ÍÓÏ·ËÌË‡Ú ÒÂÏÂÈ-ÌËÚÂ Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇ Ë ‡·ÓÚ‡Ú‡. ¡ÓÎ¯ËÌÒÚ‚ÓÚÓ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎË ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂÒ˙Á‰‡‚‡Ú ÒÚËÏÛÎË ·‡˘‡Ú‡ ‰‡ ‚ÁÂÏ‡ Ó‰ËÚÂÎÒÍË ÓÚÔÛÒÍ, ÍÓËÚÓ ·Ë ‰‡ÎÓ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ ‰‡ ÔÓÎÁ‚‡Ú ÔÓ-Í‡Ú˙Í ÓÚÔÛÒÍ ÔÓ Ï‡È˜ËÌÒÚ‚Ó.œÓ Ú‡Í˙‚ Ì‡˜ËÌ ·Ë ÒÂ ÛÎÂÒÌËÎ‡ ËÌÚÂ„‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ÚÛ‰‡ Ë Ì‡ÔÂ‰˙Í˙Ú ‚ Í‡ËÂ‡Ú‡ ËÏ.

‡ÚÓ ˆˇÎÓ, ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ÒÂ‰ÔÓ-‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ÎËˆ‡ Â ÔÓ-„ÓÎˇÏ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ÚÓÁË Ì‡ ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ ÓÚ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡ „ÛÔ‡ 25-49 „Ó‰ËÌË. «‡ ‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË Á‡ÂÚÓÒÚ-Ú‡ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â ‡‰ÂÍ‚‡ÚÌ‡ ÙÓÏ‡ Á‡ Á‡Â-ÚÓÒÚ ‚ ÓÚ„Ó‚Ó Ì‡ ‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍËÚÂ ÔÓÏÂÌË Ë ˘Â ÓÒË„ÛË ÛÒÚÓÈ˜Ë‚‡Á‡ÂÚÓÒÚ Ë ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡˘Ó ÒÓˆË‡ÎÌÓ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ≠ ‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ËÓÔËÚÌË ‡·ÓÚÌËˆË.

Data source: Eurostat (2005), New Cronos, Labour Force Survey√

‡Ù

ËÍ‡

5


37


3.2. БЕЗРАБОТИЦА ...


√‡

ÙËÍ

‡ 6 «‡ Ô˙‚ Ô˙Ú ÒÎÂ‰ 2001 „. ÔÂÁ 2005 „Ó‰ËÌ‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ Ì‡Ï‡Îˇ

(-0.3 Ô.Ô.). ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡, Ó·‡˜Â 9% ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ Á‡ ≈—-25 Â ‚ÒÂ-Ó˘Â‚ËÒÓÍ‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ ÔÂÁ2002 „. —ÎÂ‰ Í‡ÚÓ ÓÚ ÌÓÂÏ‚Ë 2005 „. ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ Á‡≈—-25 ÒÔˇ Ì‡ 8.5% (Eurostat 2006), ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇÚ‡Í˙Ï Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ ‰‡ ÔÓ‰˙ÎÊË Ë ÔÂÁ 2006 „. œÓÎÓ-ÊËÚÂÎÌÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ÚÓÁË ÔÓˆÂÒ Â ÔÓ‰ÍÂÔÂÌÓ ÓÚ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡¡¬œ Ë ÓÚ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ ‚ Ò‚ÂÚÓ‚ÂÌ Ï‡˘‡· (≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡ÍÓÏËÒËˇ 2005f), ÌÓ ‚˙ÚÂ¯ÌÓÚÓ Ú˙ÒÂÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ‰ÛÍÚË Ë ÛÒÎÛ„Ë Ë,Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ, Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÒËÎ‡ Â ‚ÒÂ Ó˘Â Ú‚˙‰Â ÒÎ‡·Ó.

“˙È Í‡ÚÓ, ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ ‚ ≈—-15 Â ÌÂÔÓÏÂÌÂÌÓ, ÚÓÔÓÁËÚË‚ÌÓÚÓ ‚ÎËˇÌËÂ ÒÂ ‰˙ÎÊË „Î‡‚ÌÓ Ì‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚË-ˆ‡Ú‡ ‚ ÌÓ‚ÓÔËÂÚËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË. ¬ 10-ÚÂ ÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ÔÓ-ÌËÒÍ‡Ú‡ ˆÂÌ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ ÏÓÊÂ Ë ‰‡ ÔÓ‚ÎËˇÎ‡ Á‡ ÔÓÁËÚË‚ÌÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ,ÌÓ ÂÙÂÍÚ˙Ú ÓÚ ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌËˇÚ‡, ÔÓ‡‰Ë ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËÚÂ ÏÂÒ-Ú‡ Ì‡ ËÁÚÓÍ Ò˙˘Ó ÒÂ ÛÒÂ˘‡.

...НАМАЛЯВАЩА САМО В НОВИТЕ СТРАНИ-ЧЛЕНКИ


œÂÁ 2004 „. ÏÎ‡‰ÂÊÍ‡Ú‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ Â ÔÓ˜ÚË ‰‚‡ Ô˙ÚË ÔÓ-‚ËÒÓ-Í‡ ÓÚ Ó·˘‡Ú‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡. “Ó‚‡ ‚‡ÊË Ë Á‡ 2005 „. ¬ ≈—-15 Ë ≈—-25ÒÂ‰ÌÓÚÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ ÔË ÏÎ‡‰ËÚÂ ÊÂÌË Â ÔÓ˜ÚË Â‰Ì‡Í‚ÓÒ ÚÓ‚‡ Ì‡ ÏÎ‡‰ËÚÂ Ï˙ÊÂ, ‚˙ÔÂÍË ˜Â ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ ÔË ÊÂÌËÚÂ Â ÏÌÓ-„Ó ÔÓ-‚ËÒÓÍ‡ ‚: √˙ˆËˇ (+17.2 Ô.Ô.), À˛ÍÒÂÏ·Û„ (+9.7 Ô.Ô.), »ÒÔ‡ÌËˇ(+6.7 Ô.Ô.) Ë À‡Ú‚Ëˇ (+6.7 Ô.Ô.). Œ·‡ÚÌÓ Ì‡ ÚÓ‚‡, ‚ ≈ÒÚÓÌËˇ (+5.1Ô.Ô.), ¡˙Î„‡Ëˇ (+3.6 Ô.Ô.), √ÂÏ‡ÌËˇ, ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ Ë —ÎÓ‚‡ÍËˇ(+3.3 Ô.Ô.) ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÏÎ‡‰ÂÊÍ‡Ú‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ ÔË Ï˙ÊÂÚÂ Â ÔÓ-‚ËÒÓÍÓ.

√‡

ÙËÍ

‡ 7

38


3.2. БЕЗРАБОТИЦАТА ...

ƒ˙Î„ÓÒÓ˜Ì‡Ú‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ ‚ 18 ÒÚ‡ÌË Ì‡ ≈— Á‡ ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡„ÛÔ‡ Ì‡‰ 55 „Ó‰ËÌË Â Ì‡‰ 50% (√‡ÙËÍ‡ 8). –ËÒÍ˙Ú ‰‡ ÓÒÚ‡ÌÂ¯ ·ÂÁ‡-·ÓÚÂÌ ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 12 ÏÂÒÂˆ‡ (‰˙Î„ÓÒÓ˜Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡) ÒÂ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ˇÁÍÓ Ò Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚÚ‡. ¬˙‚ ‚ÒË˜ÍË Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË,Á‡ ÍÓËÚÓ ËÏ‡ ‰‡ÌÌË, Ì‡È-‚ËÒÓÍ ‰ˇÎ ÔË ‰˙Î„ÓÚ‡ÈÌÓ ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ ËÏ‡ÚÔÓ-‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË (Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ 55+). ƒÂÎ˙Ú Ì‡ ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌÓ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ Á‡ ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡ „ÛÔ‡ ÏÂÊ‰Û 15 Ë 24 „Ó‰ËÌË Â ÏÌÓ„Ó ÔÓ-ÌËÒ˙Í ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡ „ÛÔ‡ 25-49 „Ó‰ËÌË. »ÁÍÎ˛˜ÂÌËÂÔ‡‚Ë Ò‡ÏÓ »Ú‡ÎËˇ, Í˙‰ÂÚÓ ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌÓ ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ ÏÎ‡-‰ÂÊËÚÂ Â Ò‡ÏÓ 2.3 Ô.Ô. ÔÓ-ÌËÒ˙Í ÓÚ ÚÓÁË Á‡ ıÓ‡Ú‡ Ì‡ ÒÂ‰Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ.

–‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚ ‰ÂÎ‡ Ì‡ ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌÓ ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ ‚ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂÒÚ‡ÌË Ò‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË: ÿ‚ÂˆËˇ (15-24: 5.1%, 25-49: 16.6% Ë 55+: 33.1%)Ë ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ (15-24: 13.6%, 25-49: 24.3% Ë 55+: 38.2%) ËÏ‡Ú Ò‡‚-ÌËÚÂÎÌÓ ÌËÒÍÓ ÌË‚Ó ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍË ‚˙Á‡ÒÚÓ‚Ë „ÛÔË. ¬ —ÎÓ‚‡ÍËˇ, Ó·‡Ú-ÌÓ, ÌË‚‡Ú‡ Ò‡ Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ‚ËÒÓÍË (15-24: 61.3%, 25-49: 73.1% Ë 55+:77.8%). ¬ ¡ÂÎ„Ëˇ ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ÔÓ-‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË ‚ Ó·˘‡Ú‡ ·ÂÁ‡-·ÓÚËˆ‡ Â ‚ËÒÓÍ (55+: 73.2%). “ÂÁË ‡ÁÎË˜Ëˇ ÒÂ ‰˙ÎÊ‡Ú Ì‡ ‡ÍÚË‚ÌËÚÂÔÓÎËÚËÍË Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ë ÒÔÂˆË‡ÎÌËÚÂ ÙÓÏË, ÍÓËÚÓ Ò‡ Ì‡ÒÓ˜ÂÌËÍ˙Ï ÔÓ-‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË, ÌÓ ‚ ·ÓÎ¯ËÌÒÚ‚ÓÚÓ ÓÚ ÒÎÛ˜‡ËÚÂ ÒÂ ÔÂ‰-Î‡„‡Ú ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Á‡ ‡ÌÌÓ ÔÂÌÒËÓÌË‡ÌÂ, ‡ ÌÂ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Á‡ ÔÓ-‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡ÍÚË‚ÌËˇ Ë Á‰‡‚ÓÒÎÓ‚ÂÌ ÚÛ‰Ó‚ ÊË‚ÓÚ.


√‡

ÙËÍ

‡ 8

...НАМАЛЯВАЩА САМО В НОВИТЕ СТРАНИ-ЧЛЕНКИ

39


3.3. РЕШАВАНЕ НА ПРОБЛЕМА С ПРЕСТРУКТУРИРАНЕТО...

œÓÚÂ·ÌÓÒÚÚ‡ ÓÚ ‚ËÒÓÍÓ Í‚‡ÎËÙËˆË‡ÌË ‡·ÓÚÌËˆË Ë ËÍÓÌÓÏË-˜ÂÒÍÓ ÔÂÛÒÚÓÈÒÚ‚Ó Â ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ‡ ÔÂ‰ÔÓÒÚ‡‚Í‡ Á‡ ËÁ„‡Ê‰‡ÌÂ Ì‡ Ó·-˘ÂÒÚ‚Ó, ÓÒÌÓ‚‡ÌÓ Ì‡ ÁÌ‡ÌËÂÚÓ Ë ÚÓ‚‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÔÓÒÚË„ÌÂ Ò‡ÏÓ Ò˙ÒÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË ËÌ‚ÂÒÚËˆËË ‚ ÛÏÂÌËˇÚ‡ Ë Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËˇÚ‡ Ë ˜ÂÁ ÔÂÍ‚‡-ÎËÙËÍ‡ˆËˇ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ. –‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ ‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂ-ÔÂÌ ÒÂ ‚ÎËˇÂ ÓÚ Ó·˘ÓÚÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌÓ ÌË‚Ó Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ (√‡ÙËÍ‡9). — ËÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ Ì‡ √˙ˆËˇ, ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍË ÓÒÚ‡Ì‡ÎË ≈‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡-ÌË ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ Ì‡ ÎËˆ‡Ú‡ Ò ‚ËÒ¯Â Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Â Ì‡È-ÌËÒÍÓ. —Â‰ ÌÓ‚ÓÔËÂÚËÚÂ ÒÚ‡ÌË ˜ÎÂÌÍË Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌÓÚÓ ÌË‚Ó ËÏ‡ÒËÎÌÓ ‚ÎËˇÌËÂ: ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ Â ÏÌÓ„Ó ÔÓ-ÌËÒÍ‡ ÒÂ‰ ÎËˆ‡Ú‡ Ò ‚ËÒ¯ÂË ÒÂ‰ÌÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ ‚ —ÎÓ‚‡ÍËˇ, œÓÎ¯‡, ËÔ˙ Ë ¡˙Î„‡Ëˇ ‚ Ò‡‚-ÌÂÌËÂ Ò ÎËˆ‡Ú‡, ÍÓËÚÓ ËÏ‡Ú Ò‡ÏÓ ÓÒÌÓ‚ÌÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ. “Ó‚‡ ÔÓÍ‡Á‚‡,˜Â Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËˇÚ‡ Ë„‡Â ‚ÒÂ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ÓÎˇ Ë ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ Ò˙˛ÁÚˇ·‚‡ ‰‡ Ì‡Ô‡‚Ë ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË ÛÒËÎËˇ Á‡ ÛÎÂÒÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ú‡ÁË Ú‡ÌÒ-ÙÓÏ‡ˆËˇ, ‡ ‚ ÚÓ‚‡ ˜ËÒÎÓ Ë Á‡ ÎËˆ‡Ú‡, ÍÓËÚÓ ÌËÍÓ„‡ ÌÂ Ò‡ ËÏ‡ÎË ‚˙Á-ÏÓÊÌÓÒÚ ‰‡ ÒÂ Ó·Û˜‡‚‡Ú Ì‡ ÏÎ‡‰Ë „Ó‰ËÌË.


√‡

ÙËÍ

‡ 9

...НЕОБХОДИМИ СА ПОВЕЧЕ ИНВЕСТИЦИИ

40


¬ ÔÂËÓ‰‡ 2000≠ 2005 „. ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ÒÂ„Â„‡ˆËˇ Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂË ÊÂÌËÚÂ ÔË ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ ÔÓÙÂÒËË (ÔÓ ¯ËÓÍ‡Ú‡ ÍÎ‡ÒËÙËÍ‡ˆËˇ Ì‡ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌËÚÂ „ÛÔË Ò˙„Î‡ÒÌÓ ISCO-88 ‚ ELFS) ÌÂ ÒÂ Â ÔÓÏÂÌËÎ‡ÏÌÓ„Ó (√‡ÙËÍ‡ 11). ¬ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò Ï˙ÊÂÚÂ ÊÂÌËÚÂ ÔÓ-˜ÂÒÚÓ ÒÂ Ì‡ÂÏ‡ÚÌ‡ ‡·ÓÚ‡ ‚ ÛÒÎÛ„ËÚÂ Ë Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ (+13.4 Ô.Ô.) ËÎË Í‡ÚÓ ÔÓÏÓ˘ÂÌ ÔÂ-ÒÓÌ‡Î (+11.8 Ô.Ô.). Ã˙ÊÂÚÂ, Ó·‡˜Â, ÔÓ-˜ÂÒÚÓ Ò‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌË ÒÂ‰ ‚ËÒÓ-ÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ ÒÔÂˆË‡ÎËÒÚË (+9.3 Ô.Ô.) Ë ÓÔÂ‡ÚÓËÚÂ Ì‡ Ï‡¯Ë-ÌË Ë Ò˙Ó˙ÊÂÌËˇ (+19.4 Ô.Ô.). œÓˆÂÒ˙Ú Ì‡ ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂ Ì‡ ËÍÓ-ÌÓÏËÍ‡Ú‡ ‚˙‚Ë Ú‚˙‰Â ·‡‚ÌÓ, ‡ÍÓ Ò‡‚Ìˇ‚‡ÏÂ ÔÓÏÂÌËÚÂ ‚ ÔÓÙÂÒË-ÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á.


√‡

ÙËÍ

‡ 11


√‡

ÙËÍ

‡ 10 ”ÒËÎËˇÚ‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‚Ë¯Ë ìÍÓÌÚÓÎ˙Úî ‚˙ıÛ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ ≠ Ì‡Ô-

ËÏÂ ˜ÂÁ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Á‡ Â„ËÒÚ‡ˆËˇ Í‡ÚÓ ·ÂÁ‡-·ÓÚÂÌ ≠ ‚Ó‰ˇÚ ÔÓÌˇÍÓ„‡ ‰Ó Ù‡Î¯Ë‚Ó Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡, ·ÂÁ‰‡ ÒÂ Â¯Ë ÔÓ·ÎÂÏ˙Ú. Œ·ÂÁÍÛ‡ÊÂÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË ÏÓÊÂ ‰‡ ÌˇÏ‡Ú‚Â˜Â Ô‡‚Ó ‰‡ ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú Ó·ÂÁ˘ÂÚÂÌËˇ Á‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡, ÌÓ ÏÓÊÂ ·Ë ÚÂ‚ÒÂ Ó˘Â Ú˙ÒˇÚ ‡·ÓÚ‡, ÍÓˇÚÓ ‰‡ ÓÚ„Ó‚‡ˇ Ì‡ ÚÂıÌËÚÂ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÌËˇ.√‡ÙËÍ‡ 10 ÔÓÍ‡Á‚‡ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ ÏÂÊ‰Û Â„ËÒÚË‡ÌËÚÂ Ë ÌÂÂ-„ËÒÚË‡ÌËÚÂ ·ÂÁ‡·ÓÚÌË, ÔÓÎÛ˜‡‚‡˘Ë ËÎË ÌÂ ÔÓÎÛ˜‡‚‡˘Ë Ó·ÂÁ˘ÂÚÂ-ÌËÂ Á‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡. ƒÂÎ˙Ú Ì‡ ÎËˆ‡Ú‡, ÍÓËÚÓ Ò‡ Â„ËÒÚË‡ÌË Í‡ÚÓ·ÂÁ‡·ÓÚÌË Ë ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú Ó·ÂÁ˘ÂÚÂÌËˇ ÒÂ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ ÎÂÍÓ ÔÂÁ ÔÂËÓ‰‡ÓÚ 2002 ‰Ó 2004 „. ŒÚ 2005 „., Ó·‡˜Â ÚÓÁË ‰ˇÎ Ô‡‰Ì‡ Ò 0.5 Ô.Ô. ÃÂÊ‰Û2002 Ë 2004 „. Â Ì‡È -‚ËÒÓÍ ÔÓˆÂÌÚ˙Ú Ì‡ ÎËˆ‡Ú‡, Â„ËÒÚË‡ÌË Í‡ÚÓ·ÂÁ‡·ÓÚÌË, ÌÓ ÌÂ ÔÓÎÛ˜‡‚‡˘Ë Ó·ÂÁ˘ÂÚÂÌËˇ, ÌÓ ÔÂÁ 2005 „. ÒÂ Ì‡·Î˛-‰‡‚‡ Ì‡Ï‡ÎÂÌËÂ. ƒÂÎ˙Ú Ì‡ ÎËˆ‡Ú‡, ÍÓËÚÓ ÌÂ Ò‡ Â„ËÒÚË‡ÌË Í‡ÚÓ ·ÂÁ-‡·ÓÚÌË, ÔÓÒÚÂÔÂÌÌÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ÓÚ 2002 „. ‡ÚÓ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÂÌ ÒË„Ì‡Î ·ËÏÓ„ÎÓ ‰‡ ÔÓÒÎÛÊË ÒÎ‡·ÓÚÓ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ Ì‡ ‰ÂÎ‡ Ì‡ Â„ËÒÚË‡ÌËÚÂ ·ÂÁ-‡·ÓÚÌË ÔÂÁ 2005 „. “Ó‚‡ ·Ë ÏÓ„ÎÓ ‰‡ ÔÓÍ‡Á‚‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ËÒÍ‡Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ËÁÍÎ˛˜‚‡ÌÂ. ÕÓ ‡ÁÏÂ˙Ú Ì‡ Ó·ÂÁ˘ÂÚÂÌËˇÚ‡ Á‡ ·ÂÁ‡·Ó-ÚËˆ‡ Ô‡‰Ì‡ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË ‚ Â‰Ëˆ‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË.



41



¬ÚÓËˇÚ ‚‡ÊÂÌ ÂÎÂÏÂÌÚ ÓÚ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓÚÓ ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂÒ‡ ÔÓÏÂÌËÚÂ ‚ ÁÌ‡˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ÒÂÍÚÓË. ¬˙‚ ‚ÒË˜ÍËÒÚ‡ÌË ÓÚ ≈— ÒÂ ÓÚ˜ËÚ‡ Ì‡È-‚ËÒÓÍ ‰ˇÎ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ‚ ÛÒÎÛ„ËÚÂ (√‡ÙËÍ‡12), ‚˙ÔÂÍË ˜Â ‚ ÌÓ‚ÓÔËÂÚËÚÂ ‰˙Ê‡‚Ë ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ Á‡ÂÚËÚÂ ‚ ÛÒÎÛ„ËÚÂ Â‚ÒÂ Ó˘Â Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ÌËÒ˙Í. ¬ ˛ÊÌÓÂ‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË ‰ÂÎ˙Ú Ò˙˘ÓÂ ÔÓ‰ ÒÂ‰ÌËˇ Á‡ ≈—-25 (67.7%), Í‡ÚÓ ‚ œÓÚÛ„‡ÎËˇ Â 57.7%, ‚ »ÒÔ‡-ÌËˇ ≠ 65.1%, ‚ √˙ˆËˇ ≠ 65.1% Ë ‚ »Ú‡ÎËˇ ≠ 65.3%. «‡ ‡ÁÎËÍ‡ ÓÚ ÚÓ‚‡,Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ‚ ÛÒÎÛ„ËÚÂ Â Ì‡È-‚ËÒÓÍ‡ ‚ À˛ÍÒÂÏ·Û„ (78%) Ë ‚˙‚ ¬ÂÎË-ÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ (76.5%).

œÂÏËÌ‡‚‡ÌÂÚÓ ÓÚ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚÚ‡ Í˙Ï ÒÂÍÚÓ‡ Ì‡ ÛÒÎÛ„ËÚÂ ÂÓËÂÌÚ‡ˆËˇ, ı‡‡ÍÚÂÌ‡ Á‡ ÔÓÒÚ-ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌËÚÂ Ó·˘ÂÒÚ‚‡. Œ·‡ÚÌ‡-Ú‡ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ÏÓÌÂÚ‡Ú‡ Â ÔÓˇ‚‡Ú‡ Ì‡ ÌËÒÍÓÔÎ‡ÚÂÌË ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡ ‚ÛÒÎÛ„ËÚÂ. ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â, ‡·ÓÚÌËÚÂ ÏÂÒÚ‡ ‚ ÛÒÎÛ„ËÚÂ Ò‡ Ì‡ ÒÓ˜ÂÌ ‰Ó-„Ó‚Ó Ë ËÏ‡Ú ËÁÍÎ˛˜ËÚÂÎÌË ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ „˙‚Í‡‚ÓÚÓ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ. ¬ ÔÂËÓ‰‡ 2000 ≠ 2005 „. ÔÓˆÂÒ˙Ú Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ÒÂÍ-ÚÓ‡ Ì‡ ÛÒÎÛ„ËÚÂ ·Â¯Â Ì‡È-ÒËÎÂÌ ‚ –ÛÏ˙ÌËˇ (+7.5 Ô.Ô.) Ë √˙ˆËˇ (+5.1Ô.Ô.). Õ‡È-ÌËÒ˙Í Ì‡ÔÂ‰˙Í ‚ ÚÓÁË ÒÂÍÚÓ ËÏ‡¯Â ‚ ËÔ˙ (+0.3 Ô.Ô.) Ë—ÎÓ‚‡ÍËˇ (+0.3 Ô.Ô.). «‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ‚ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚÚ‡ Ì‡Ï‡Îˇ ÁÌ‡˜ËÚÂÎ-ÌÓ ÔÂÁ ÚÓÁË ÔÂËÓ‰ ‚ À‡Ú‚Ëˇ (-3.8 Ô.Ô.) Ë ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ (-3.7 Ô.Ô.).

ÕÓ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ÔÓˆÂÒ˙Ú Ì‡ Ò‚Ë‚‡ÌÂ Ì‡ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌËˇ ÒÂÍÚÓ (ÔÂ-‡·ÓÚ‚‡˘‡ Ë ‰Ó·Ë‚Ì‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ, ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚Ó Ë ÒÌ‡·‰ˇ‚‡ÌÂ ÒÂÎÂÍÚË˜ÂÒÚ‚Ó, „‡Á Ë ‚Ó‰‡, ÒÚÓËÚÂÎÒÚ‚Ó) Í‡ÚÓ ˜Â ÎË ÒÂ Á‡·‡‚Ë: ‰ÂÎ˙ÚÌ‡ Á‡ÂÚËÚÂ ‚ ÚÓÁË ÒÂÍÚÓ Ì‡Ï‡Îˇ Ò 0.5 Ô.Ô. ÏÂÊ‰Û 2002 Ë 2003 „., Ò 0.3Ô.Ô, ÏÂÊ‰Û 2003 Ë 2004 „.Ë Ò 0.4 Ô.Ô. ÏÂÊ‰Û 2004 Ë 2005 „. — Ó„ÎÂ‰ ÔÓÒÚË-„‡ÌÂ Ì‡ ‡Ï·ËˆËÓÁÌËÚÂ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍË ˆÂÎË ÔÓˆÂÒ˙Ú Ì‡ ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡-ÌÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÔÓ‰˙ÎÊË Ë ‰ÓË ‰‡ ÒÂ ÛÒÍÓË, Ò˙Ò Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌËÚÂ ÔÓÒÎÂ‰Ë-ˆË Á‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Á‡ ·‡Î‡ÌÒË‡Ì‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ Ë ÒË„ÛÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌË-ˆËÚÂ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á.


√‡

ÙËÍ

‡ 12


42



ÕÓ‚ËÚÂ ÒÙÂË Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ Ò‡ ÔË‰ÛÊÂÌË Ò Û‚ÂÎË-˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓ Ì‡ÂÚËÚÂ: ÒÂÍÚÓ˙Ú ËÌÙÓÏ‡ˆËÓÌÌÓ-ÍÓÏÛÌË-Í‡ˆËÓÌÌËÚÂ ÚÂıÌÓÎÓ„ËË Â ‰Ó·˙ ÔËÏÂ Á‡ ÚÓ‚‡. ÕÓ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌ‡Ú‡Á‡ÂÚÓÒÚ ÔÓÌˇÍÓ„‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ ÓÚ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ Í‡ÚÓ Á‡ÏÂÒÚËÚÂÎ Ì‡ÔÓÒÚÓˇÌÌ‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ËÎË Í‡ÚÓ ÙÓÏ‡ Ì‡ ÔÓ‰≠ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂ Ë ‰ÂˆÂÌÚ‡-ÎËÁ‡ˆËˇ. œÓ‡‰Ë Ú‡ÁË ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ, ÏÓÚË‚Ë‡Ì‡ ‚ ÌˇÍÓË ÒÎÛ˜‡Ë ÓÚ ÊÂÎ‡-ÌËÂÚÓ ‰‡ ÒÂ ËÁ·Â„ÌÂ ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌË ÓÒË„ÛÓ‚ÍË, ‚ÍÎ˛˜‚‡ÏÂÌ‡·Î˛‰ÂÌËÂ Ì‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËËÚÂ Á‡ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜-Í‡ Ì‡ Ì‡È-‚‡ÊÌËÚÂ ËÌ‰ËÍ‡ÚÓË Á‡ Á‡ÂÚÓÒÚ. —Â‰ÌËˇÚ ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎ Á‡ Ò‡-ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌ‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Á‡ ≈—-25 ÒÂ Â Û‚ÂÎË˜ËÎ Ò 1 ÔÓˆÂÌÚÂÌ ÔÛÌÍÚ ‚ÔÂËÓ‰‡ 2000 ≠ 2005 „. (√‡ÙËÍ‡ 13). –‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚ ≈— ‚‡Ë‡Ú ÏÂÊ‰Û4.5% ‚ ƒ‡ÌËˇ Ë 22.1% ‚ √˙ˆËˇ. Õ‡È-Ó·˘Ó Í‡Á‡ÌÓ, Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌ‡Ú‡Á‡ÂÚÓÒÚ Â ̄ ËÓÍÓ ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌ‡ ‚ fiÊÌ‡ ≈‚ÓÔ‡: œÓÚÛ„‡ÎËˇ (18.3%)Ë »Ú‡ÎËˇ (17.7%) ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ‚ËÒÓÍË ÒÚÓÈÌÓÒÚË, ‚ÂÓˇÚÌÓ Á‡-˘ÓÚÓ ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ‚ ÒÂÎÒÍÓÚÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó ‚ Ó·˘‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ‚ÒÂÓ˘Â Â „ÓÎˇÏ. «‡ ‡ÁÎËÍ‡ ÓÚ ÚÓ‚‡, ‚ ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË ÓÚ »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 5 „Ó‰ËÌË ·ÓˇÚ Ì‡ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓ Á‡ÂÚËÚÂ Ì‡Ï‡Îˇ,Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ ‚ –ÛÏ˙ÌËˇ -4.5 Ô.Ô., ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ -3.5 Ô.Ô., ÀËÚ‚‡ -2.5 Ô.Ô. ËœÓÎ¯‡ -2.2 Ô.Ô., ÌÓ Ò˙˘Ó Ë ‚ √˙ˆËˇ -2.3 Ô.Ô. «Ì‡˜ËÚÂÎÌÓ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ Ò‡ÏÓ ‚ »Ú‡ÎËˇ (+6.3 Ô.Ô.) Ë —ÎÓ‚‡ÍËˇ (+4.2 Ô.Ô.).

—‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌ‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ÒÂ ÒÂ˘‡ ÔÓ-˜ÂÒÚÓ ÒÂ‰ Ï˙ÊÂÚÂ Ë ‚„ÛÔ‡Ú‡ ì–˙ÍÓ‚Ó‰ÌË ÒÎÛÊËÚÂÎËî. ƒÂÎ˙Ú Ì‡ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓ Á‡ÂÚËÚÂ ÒÂÛ‚ÂÎË˜‡‚‡ Ò ‚˙Á‡ÒÚÚ‡ Ë Ì‡È-‚ËÒÓÍËˇÚ ÔÓˆÂÌÚ Â ÒÂ‰ ÌËÒÍÓÍ‚‡ÎËÙË-ˆË‡ÌËÚÂ (European Commission 2005e). —‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ˜ÂÒÚÓÒÂ Á‡·ÂÎˇÁ‚‡ ÒÂ‰ Ï‡„ËÌ‡ÎËÁË‡ÌËÚÂ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡: Ì‡ÔËÏÂ,ÒÂ‰ ÏË„‡ÌÚËÚÂ. ¬ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÎÛ˜‡Ë Úˇ Â ÍÓÏ·ËÌË‡Ì‡ Ò ÌÂÒË„ÛÌË ËÓÔ‡ÒÌË ÛÒÎÓ‚Ëˇ Ì‡ ÚÛ‰. ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡, Úˇ Â Ì‡˜ËÌ Á‡ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂÍ˙Ï Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ë ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á.


√‡

ÙËÍ

‡ 13


43


¬ ÂÁÛÎÚ‡Ú Ì‡ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚ Ë Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ‚ËÒÓÍËˇÚ Ë ÛÒÚÓÈ˜Ë‚ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ˙ÒÚ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË ÒÂ Ì‡·Î˛-‰‡‚‡Ú ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌË ÚÂÌ‰ÂÌˆËË ‚ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚Ëˇ Ô‡Á‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ. œÂÁ 2006 „. Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ ‰‚‡ Ô˙ÚË ÔÓ-·˙ÁÓ , ÓÚÍÓÎÍÓÚÓÔÂÁ 2005 „. —˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ ÏÂÊ‰Û ·Óˇ Ì‡ Á‡ÂÚËÚÂ Ë ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ÛÒÚÓÈ˜Ë‚Ó ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡. «‡ ‰Â‚ÂÚÚÂ ÏÂÒÂˆ‡ Ì‡ 2006 „Ó‰ËÌ‡ Ì‡Â‰ËÌ ·ÂÁ‡·ÓÚÂÌ ÒÂ Ô‡‰‡Ú ÒÂ‰ÌÓ 9.9 Á‡ÂÚË ÎËˆ‡ ÔË 8.9 Á‡ Ò˙˘Ëˇ ÔÂËÓ‰ Ì‡ 2005 „Ó‰ËÌ‡. ”‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ„Ó‰ËÌË ÒÂ ‰˙ÎÊË Í‡ÍÚÓ Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ·ËÁÌÂÒ‡, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ ‡ÍÚË‚ÌËÚÂ ÔÓÎËÚËÍË Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡, Á‡ÎÓÊÂÌË ‚ Õ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÔÎ‡ÌÓ‚Â Á‡ Á‡ÂÚÓÒÚ. ¬ÒÂÓ˘Â Ó·‡˜Â ‡‚ÌË˘‡Ú‡ Ì‡ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ËÌ‰ËÍ‡ÚÓË Á‡ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂÚÓ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚Ëˇ Ô‡Á‡ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Ò‡ ‰‡ÎÂ˜ ÓÚ ÒÂ‰ÌËÚÂ Á‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ ˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈— ËˆÂÎËÚÂ ÓÚ ÀËÒ‡·ÓÌ. «‡Ô‡Á‚‡Ú ÒÂ Ë ÌÂ·Î‡„ÓÔËˇÚÌËÚÂ ÒÚÛÍÚÛÌË ı‡‡ÍÚÂËÒÚËÍË Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ë ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ Ì‡ÛˇÁ‚ËÏËÚÂ „ÛÔË Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡: ÏÎ‡‰ÂÊËÚÂ, ÊÂÌËÚÂ, ÌËÒÍÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÚÂ Ë ÌËÒÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ, ‰˙Î„ÓÚ‡ÈÌÓ ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ.

ƒ‡ÌÌËÚÂ Ì‡ ≈‚ÓÒÚ‡Ú Á‡ 2005 „. Ó˜ÂÚ‡‚‡Ú ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡ ÔÂ‰ ¡˙Î„‡Ëˇ Í‡ÍÚÓ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ ‚ÔËÒ‚‡ÌÂÚÓ ‚ Ó·˘Ëˇ Â‚ÓÔÂÈÒÍË Ô‡Á‡Ì‡ ÚÛ‰‡, Ú‡Í‡ Ë ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ˆÂÎËÚÂ ÓÚ ÀËÒ‡·ÓÌ:

¡˙Î„‡Ëˇ Â Ì‡ ÔÂ‰ÔÓÒÎÂ‰ÌÓ ÏˇÒÚÓ ‚ ≈‚ÓÔ‡ (ÔÂ‰Ë œÓÎ¯‡) ÔÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ (15-64 „.). œÂÁ 2005 „. ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ‚ ¡˙Î„‡ËˇÂ 55.8 Ì‡ ÒÚÓ ÔË ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈—-25 63.8% Ë ˆÂÎ ÓÚ ÀËÒ‡·ÓÌ 70% ÔÂÁ 2010 „Ó‰ËÌ‡. ¡˙Î„‡Ëˇ ËÁÓÒÚ‡‚‡ ‚ Ó·Î‡ÒÚÚ‡ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Í‡ÍÚÓ Ò˙ÒÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈—, ÍÓËÚÓ Ò‡ Ò Ì‡È-ÌËÒÍ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ, Ú‡Í‡ Ë ÓÚ –ÛÏ˙ÌËˇ (57.6%).

œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌ‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ÔË ÊÂÌËÚÂ Ò ÔÓ-·˙ÁË ÚÂÏÔÓ‚Â ÓÚ Ú‡ÁË ÔËÏ˙ÊÂÚÂ, ÌÓ ‚ÒÂ Ó˘Â ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Â ÒÂ‰ÌÓÚÓ Á‡ ≈‚ÓÔ‡. œÂÁ 2005 „. ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ˙Ú Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ Â 51.7 ÔËÒÂ‰ÌÓ ‡‚ÌË˘Â Á‡ ≈—-256.3% Ë ˆÂÎ ÓÚ ÀËÒ‡·ÓÌ 60%. «‡Â‰ÌÓ Ò ÚÓ‚‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ Â ·ÎËÁÓ 15 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ÔÓ-ÌËÒÍ‡ ÓÚ ÒÂ‰ÌËÚÂ ‡‚ÌË˘‡ Á‡ ≈—.

«‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ÒÂ‰ ‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ıÓ‡ (55-64 „.) ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ Ò ÔÓ-·˙ÁË ÚÂÏÔÓ‚Â ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈—, ÌÓÔÓÒÚË„Ì‡ÚÓÚÓ ‡‚ÌË˘Â (34%) ‚ÒÂ Ó˘Â ‰‡ÎÂ˜ ÓÚ ÒÂ‰ÌÓÚÓ Á‡ ≈—-25 (42.5% ), ÔÓ-ÌËÒÍÓ ÓÚ ÚÓ‚‡ ‚ –ÛÏ˙ÌËˇ (39.4%) Ë ‰‡ÎÂ˜ ÓÚ ˆÂÎÚ‡ ÓÚ ÀËÒ‡·ÓÌ ≠ 50%.«‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ÒÂ‰ ‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ıÓ‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ÒÂ Â Û‚ÂÎË˜ËÎ‡ Ò Ì‡‰ 10 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ ÓÚ 2001 ‰Ó 2003 „. “ˇ·‚‡ Ó·‡˜Â ‰‡ ÒÂ ËÏ‡ ÔÂ‰‚Ë‰, ˜Â Ú‡ÁËÔÓ-‚ËÒÓÍ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ıÓ‡ ÒÂ ‰˙ÎÊË ÔÂ‰Ë ‚ÒË˜ÍÓ Ì‡ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÂÌÒËÓÌÌ‡Ú‡ ‚˙Á‡ÒÚ, ‡ ÌÂ ÚÓÎÍÓ‚‡ Ì‡ ‡ÍÚË‚Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Ì‡ÚÛ‰Ó‚Ëˇ Ô‡Á‡ Á‡ ËÌÚÂ„Ë‡ÌÂ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ ıÓ‡. œÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËˇÚ‡ Ë ÔË‰Ó·Ë‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚Ë ÛÏÂÌËˇ Ë ÁÌ‡ÌËˇ, Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚‡-˘Ë Ì‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ ·ËÁÌÂÒ‡ ·Ë ‰Ó‚ÂÎÓ ‰Ó ÂÙÂÍÚË‚ÌÓ ËÌÚÂ„Ë‡ÌÂ Ì‡ Ú‡ÁË ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡ „ÛÔ‡ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡.

–‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ì‡ ÏÎ‡‰ÂÊËÚÂ (21%) Â Ò 18.5 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ ÔÓ-ÌËÒÍÓ ÓÚ ÚÓ‚‡ ‚ ≈—-25 Ë Ò 2.4 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ ÔÓ-ÌËÒÍÓ ÓÚÁ‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË ÓÚ »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡.

ÕËÒÍ‡ Â Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ‚˙‚ ‚ËÒÓÍÓ Ë ÒÂ‰ÌÓ ‚ËÒÓÍÓÚÂıÌÓÎÓ„Ë˜ÌËÚÂ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÂÌË ÒÂÍÚÓË (22%) ÔË ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈— ≠ 31%.

¡˙Î„‡Ëˇ ÔÓÍ‡Á‚‡ ÒıÓ‰ÌË Ô‡‡ÏÂÚË Ì‡ ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌ‡ Ë ÒÂÍÚÓÌ‡ ÒÂ„Â„‡ˆËˇ ÔÓ ÔÓÎ Ò ÚÂÁË ‚ ≈—-25. «‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ Â Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ‚ËÒÓÍ‡ (ÓÍÓÎÓ 75-80%) ÓÒÌÓ‚ÌÓ ‚ ÒÂÍÚÓËÚÂ Ì‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ Ë ‚ ÔÓÙÂÒËË, Ì‡ÎÓÊËÎË ÒÂ Í‡ÚÓ ÊÂÌÒÍË. ≠ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚Ó Ì‡ ÚÂÍÒÚËÎ Ë Ó·ÎÂÍÎÓ, ÔÓËÁ‚Ó‰Ò-Ú‚Ó Ì‡ ÎËˆÂ‚Ë ÍÓÊË, ‰˙Ê‡‚ÌÓÚÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ, ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ó ÔÓÒÂ‰ÌË˜ÂÒÚ‚Ó, Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ, Á‰‡‚ÂÓÔ‡Á‚‡ÌÂÚÓ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‰ÂÈÌÓÒÚË. 55.2% ÓÚ

3.4. БЪЛГАРИЯ: ПРЕДИЗВИКАТЕЛСТВАТА НА ЛИСАБОНСКАТА СТРАТЕГИЯ

44


ÊÂÌËÚÂ Ò‡ Á‡ÂÚË ‚ ÔÛ·ÎË˜ÌËˇ ÒÂÍÚÓ. ‡ÍÚÓ Ë ‰Û„ËÚÂ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË Ò‡ÏÓ Â‰Ì‡ ÚÂÚ‡ ÓÚ ÊÂÌËÚÂ Û Ì‡Ò Ò‡ Ì‡ ˙ÍÓ‚Ó‰ÌË ÔÓÁËˆËË Ë ÔÓ˜ÚËÚÓÎÍÓ‚‡ ‡·ÓÚˇÚ ‚ „ÛÔ‡Ú‡ Ì‡ Í‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÂÌË ‡·ÓÚÌËˆË. ∆ÂÌËÚÂ Û Ì‡Ò ÔÂÓ·Î‡‰‡‚‡Ú ÔË ÔÓÏÓ˘ÌËˇ ÔÂÒÓÌ‡Î (73.7%), ÔËÔÂÒÓÌ‡Î‡, Á‡ÂÚ Ò ÛÒÎÛ„Ë Á‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ, Óı‡Ì‡ Ë Ú˙„Ó‚Ëˇ Ë ÔË ‡Ì‡ÎËÚË˜ÌËÚÂ ÒÔÂˆË‡ÎËÒÚË (67.4%). —‡ÏÓ Â‰Ì‡ ÚÂÚ‡ ÓÚ ÊÂÌËÚÂ Û Ì‡Ò Ò‡ Ì‡˙ÍÓ‚Ó‰ÌË ÔÓÁËˆËË Ë ÔÓ˜ÚË ÚÓÎÍÓ‚‡ ‡·ÓÚˇÚ ‚ „ÛÔ‡Ú‡ Ì‡ Í‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÂÌË ‡·ÓÚÌËˆË. ∆ÂÌËÚÂ Ò˙ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ·ÎËÁÓ 70% ÓÚÌÂÔÎ‡ÚÂÌËÚÂ ÒÂÏÂÈÌË ‡·ÓÚÌËˆË, 36.7% ÓÚ Ò‡ÏÓÌ‡ÂÚËÚÂ Ë Ò‡ÏÓ 23% ÓÚ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ

¬˙ÔÂÍË ÛÒÍÓÂÌËˇ ÒÔ‡‰ Ì‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ ÓÚ 17.9% ÔÂÁ 2001 „. ‰Ó 9.6% ≠ ÔÂÁ 2006 „. Ë ÔÓÒÚË„‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ò‡‚ÌËÏË ‡‚ÌË˘‡ Ò ≈—-25 (8.5-9%), Ô‡Á‡˙Ú Ì‡ ÚÛ‰‡ ÒÂ Ò·Î˙ÒÍ‚‡ Ò Â‰Ëˆ‡ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡, ÍÓËÚÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ Ì‡ÒÓ˜‡Ú ÔËÓËÚÂÚËÚÂ Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ˆÂÎËÚÂ ÓÚ ÀËÒ‡·ÓÌ:

ï Ã‡Í‡ Ë Ì‡Ï‡Îˇ‚‡˘Ó, ‚ËÒÓÍÓ ÓÒÚ‡‚‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ ÔË ÏÎ‡‰ÂÊËÚÂ ÔÓ‰ 25 „Ó‰ËÌË ≠ 19.6% ÔÂÁ 2006 „. ÔË 34% ÔÂÁ 2001 „.—ÚÓÈÌÓÒÚËÚÂ Ò‡ ·ÎËÁÍË ‰Ó ÚÂÁË ‚ ≈—-25.

ï ƒ˙Î„ÓÒÓ˜Ì‡Ú‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ÓÚ 12.0% ÔÂÁ 2002 „. ‰Ó 5.9% ÔÂÁ 2005 „., ÌÓ ÒÂ Á‡Ô‡Á‚‡ Ò 2 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ Ì‡‰ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ Á‡ ≈—-25. ŒÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌÓ ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ ÔË Â„ËÒÚË‡ÌËÚÂ ·ÂÁ‡·ÓÚÌË Ì‡‰ı‚˙Îˇ 55%. Õ‡‰ 70% ÓÚ Úˇı Ò‡ ·ÂÁ Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËˇ Ë ÒÌËÒÍÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ, ÍÓÂÚÓ Ô‡ÍÚË˜ÂÒÍË „Ë Ô‡‚Ë ÌÂÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌË Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡.

ï ¬ËÒÓÍÓ Ë Û‚ÂÎË˜‡‚‡˘Ó ÒÂ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ‰˙Î„ÓÒÓ˜Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ ÔË ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡ „ÛÔ‡ Ì‡‰ 55 „Ó‰ËÌË ≠ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Â ‰‚ÓÈÌÓ Á‡ ÔÂËÓ‰‡2001 ≠ 2006 „. Ë ‰ÓÒÚË„‡ 15.1% ÔÂÁ 2006 „. (III ÚËÏ.).

ï ÕËÒÍÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌÓ Ë Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËÓÌÌÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ. 74% ÓÚ Â„ËÒÚË‡ÌËÚÂ ·ÂÁ‡·ÓÚÌË ÏÎ‡‰ÂÊË Ò‡ ·ÂÁ Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËˇ.ï √ÓÎÂÏË Â„ËÓÌ‡ÎÌË ‡ÁÎË˜Ëˇ ‚ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ë ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡.ï Õ‡ÎË˜ËÂ Ì‡ Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ „ÓÎˇÏ ·ÓÈ Ó·ÂÁÍÛ‡ÊÂÌË ÎËˆ‡ ≠ Ï‡Í‡ ˜Â Ì‡Ï‡Îˇ‚‡Ú Ò˙Ò 74 ıËÎˇ‰Ë ÔÂÁ 2006 ÒÔˇÏÓ 2005, ÚÂıÌËˇÚ ·ÓÈ (270

ıËÎˇ‰Ë) Â ‚ËÒÓÍ Ë ‰Ó·ÎËÊ‡‚‡ ÚÓÁË Ì‡ Â„ËÒÚË‡ÌËÚÂ ·ÂÁ‡·ÓÚÌË.ï ƒÂÎ˙Ú Ì‡ Â„ËÒÚË‡ÌËÚÂ ·ÂÁ‡·ÓÚÌË, ÍÓËÚÓ ÌÂ ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú ÔÓÏÓ˘Ë Ë Ó·ÂÁ˘ÂÚÂÌËˇ Â ·ÎËÁÓ 80% (2004 „.) ÔË ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈—-25 ÓÍÓÎÓ 40%.

»Ì‚ÂÒÚËˆËËÚÂ ‚ ˜Ó‚Â¯ÍË Í‡ÔËÚ‡Î Á‡ ÔÓ-‰Ó·Ó Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Ë ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌ‡ Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËˇ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡ Ò‡ ‚‡ÊÂÌ ÂÎÂÏÂÌÚ Ì‡ ÀËÒ‡-·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ‚Â˜Â Ë ÔÓ-‰Ó·Ë ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡. ¬ Ú‡ÁË Ó·Î‡ÒÚ ≈ ÔÂÔÓ˙˜‚‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ ‰‡ ÒÂ Ò˙ÒÂ‰ÓÚÓ˜‡Ú ‚˙ıÛ ÏÓ‰Â-ÌËÁË‡ÌÂÚÓ Ë ÂÙÓÏË‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌËÚÂ Ë Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËÓÌÌËÚÂ ÒË ÒËÒÚÂÏË, Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÚ‡ÚÂ„ËË Á‡ Û˜ÂÌÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ, ˇÒÌÓÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚËÚÂ (˜‡ÒÚÌË Ë Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌË) Á‡ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌÓÚÓ Ë Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËÓÌÌÓÚÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡ Ë ‰‡ÔÂ‰ÔËÂÏ‡Ú ‡‰ÂÍ‚‡ÚÌË ÏÂÍË Á‡ ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ‡ÌÌÓ ÓÚÔ‡‰‡˘Ë ÎËˆ‡ ÓÚ Û˜ËÎË˘Â. –‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÔÛ·ÎË˜ÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ˜Ó‚Â¯ÍË ÂÒÛÒË Í‡ÚÓ ÔÓ-ˆÂÌÚ ÓÚ ¡¬œ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ‚ÒÂ Ó˘Â Â Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ÌËÒÍÓ ≠ 3.57 Ì‡ ÒÚÓ, ÍÓÂÚÓ Â ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎÒÚ‚Ó, ˜Â ËÌ‚ÂÒÚËˆËËÚÂ ‚ ˜Ó‚Â¯ÍË Í‡ÔËÚ‡Î ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂ Ò‡ÔËÓËÚÂÚ Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡. «‡ Ò‡‚ÌÂÌËÂ, Ì‡È-ÍÓÌÍÛÂÌÚÌËÚÂ ËÍÓÌÓÏËÍË ‚ Ò‚ÂÚ‡ Í‡ÚÓ ƒ‡ÌËˇ Ë ÿ‚ÂˆËˇ ÓÚ‰ÂÎˇÚ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ 8.51 Ì‡ ÒÚÓË 7.66 Ì‡ ÒÚÓ ÓÚ ¡¬œ Á‡ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ˜Ó‚Â¯ÍËÚÂ ÒË ÂÒÛÒË.

—Â‰ÒÚ‚‡Ú‡ Á‡ ‡ÍÚË‚ÌË ÔÓÎËÚËÍË, Ì‡ÒÓ˜ÂÌË Í˙Ï Ó·Û˜ÂÌËÂ ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂ Ò‡ ÔËÓËÚÂÚ Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡. —˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ Ì‡ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ Á‡ ‡ÍÚË‚Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Í˙Ï ¡¬œ ÔÂÁ 2005 „. Â 0.49 %. «Ì‡˜ËÚÂÎÌË ‡ÁÎË˜Ëˇ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ‰Û„ËÚÂÂ‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ Ì‡ÒÓ˜ÂÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ ÔÓ ‚Ë‰Ó‚Â ‡ÍÚË‚ÌË ÏÂÍË:


45


≠ «‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ ¡˙Î„‡Ëˇ ËÁ‡ÁıÓ‰‚‡ 12.6% ÔË ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈—-15 ≠ 40.6%. «‡ Ò‡‚ÌÂÌËÂ ≈ÒÚÓÌËˇ ËÁ‡ÁıÓ‰‚‡ Á‡ Ú‡ÁË ‰ÂÈÌÓÒÚ 76.9%, ¿‚ÒÚËˇ ≠64.8%, ‘ËÌÎ‡Ì‰Ëˇ Ë œÓÚÛ„‡ÎËˇ ≠ Ì‡‰ 50%.

≠ «‡ ÏÂÍË Á‡ Ì‡Ò˙˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ¡˙Î„‡Ëˇ ËÁ‡ÁıÓ‰‚‡ 5.1% ÔË ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈‚ÓÔ‡ 18.3%. «‡ Ò˙˘‡Ú‡ ˆÂÎ –ÛÏ˙ÌËˇ Á‡‰ÂÎˇ 53.7%,’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ, »Ú‡ÎËˇ, »ÒÔ‡ÌËˇ, ƒ‡ÌËˇ Ë ‰. ≠ 40≠ 45.5%.

≠ «‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡ ¡˙Î„‡Ëˇ Ì‡ÒÓ˜‚‡ ÔÂÓ·Î‡‰‡‚‡˘‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ ≠ 78.4% ÔË ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈—-15 ≠ 16.2%. Õ‡È-‚ËÒÓÍË‰ˇÎÓ‚Â ÒÂ ÓÚ‰ÂÎˇÚ ‚ ¡ÂÎ„Ëˇ ≠ 50%, »Ú‡ÎËˇ ≠ 41.5%, —ÎÓ‚‡ÍËˇ ≠ 48.5%, –ÛÏ˙ÌËˇ ≠ 42.9%.

¡‡Î‡ÌÒ˙Ú Ì‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ Ë ÒË„ÛÌÓÒÚ Ì‡ ÚÛ‰‡ ‡ÚÓ Â‰ÌÓ ÓÚ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ Á‡ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ë Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈— ‡Á„ÎÂÊ‰‡Ú „˙‚Í‡‚ÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡, ÔË

ÚÓ‚‡ ‚ ÌˇÍÓÎÍÓ ÓÒÌÓ‚ÌË Ì‡Ô‡‚ÎÂÌËˇ: „˙‚Í‡‚ÓÒÚ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ ‰Ó„Ó‚ÓË, „˙‚Í‡‚ÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, „˙‚Í‡‚ÓÒÚ Ì‡ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÛ‰‡ ËÙÛÌÍˆËÓÌ‡ÎÌ‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ. Õ‡ ÙÓÌ‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ÚÂÁË ÔÓˆÂÒË ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂ Ò‡ Ú‡Í‡ Ï‡ÒÓ‚Ó ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌË. ƒ‡ÌÌËÚÂ ÓÚËÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡ ì«‡ÂÚÓÒÚ Ë ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡î Ì‡ Õ—» ÔÓÍ‡Á‚‡Ú, ˜Â Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ÒÂ ı‡‡ÍÚÂËÁË‡ÔÂ‰ËÏÌÓ Ò Ì‡ÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓÒÚÓˇÌÂÌ ‰Ó„Ó‚Ó Ë Ì‡ Ô˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ. Œ„‡ÌË˜ÂÌ‡Ú‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÒË„ÛÌÓÒÚ ‚˙ÁÔÂÔˇÚÒÚ‚‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Á‡ Â‰Ì‡ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ˜‡ÒÚË˜Ì‡Ú‡ Ë ‚ÂÏÂÌÌ‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ. ‡ÚÓ Ô‡‚ËÎÓ ÚÂÁË ÙÓÏË Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ÌÂ Ò‡ ‡Ú‡ÍÚË‚ÌË Á‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡Â‡ÎÌÓÒÚ, ÔÓ‡‰Ë ÌËÒÍÓÚÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ. «‡ ÙÛÌÍˆËÓÌ‡ÎÌ‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ, ÍÓˇÚÓ ‚ÍÎ˛˜‚‡ ÌÓ‚Ë Ó„‡ÌËÁ‡ˆËÓÌÌË ÙÓÏË Ì‡ ‡·ÓÚ‡, Ì‡ ÔÓÙÂ-ÒËÓÌ‡ÎÌ‡ Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËˇ, ÔÓÎË‚‡ÎÂÌÚÌÓÒÚ Ë ÏÓ·ËÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡ Û Ì‡Ò ‚ÒÂ Ó˘Â Ï‡ÎÍÓ ÒÂ „Ó‚ÓË, ‡ Ë ÚÛ‰Ó‚ÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ÌÂÒ˙‰˙Ê‡ ÏÌÓ„Ó ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË ‚ ÚÓ‚‡ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ. ÕÂÏËÒÎËÏÓ Â ‰‡ ÒÂ ÔÓÒÚË„ÌÂ ÂÙÂÍÚË‚Ì‡ „˙‚Í‡‚‡ Á‡ÂÚÓÒÚ, ‡ÍÓ ÌÂ ÒÂ ÓÒË„ÛË Ë ¯ËÓÍÓÔÓÙËÎÌ‡ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌÓ ÔÓ‰„ÓÚÓ‚Í‡ Ë ÏÓ·ËÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡. —Ú‡ÚËÒÚËÍ‡Ú‡ ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â Â„ËÒÚËÚÂ Ì‡ ·˛‡Ú‡ ÔÓ ÚÛ‰‡ ÒÂ Ô˙ÎÌˇÚ Ì‡È-‚Â˜Â ÓÚÌÂÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌË Ë ÌËÒÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌË ‡·ÓÚÌËˆË, ‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡, ÍÓËÚÓ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ Á‡‰ÂÎˇÚ Á‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ Ë Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËˇ Ì‡ Ò‚ÓËÚÂ ‡·ÓÚ-ÌËˆË, ‰‡ ÌÂ „Ó‚ÓËÏ Á‡ Û˜ÂÌÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ, Ò‡ ÌË˘ÓÊÌË ËÎË ÎËÔÒ‚‡Ú ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ·˙Î„‡ÒÍË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ.

–Â‰Ëˆ‡ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌËˇ, ‚ÍÎ. Ë ÔÓ ÎËÌËˇ Ì‡ ÃŒ“, Ò‚Ë‰ÂÚÂÎÒÚ‚‡Ú, ˜Â ·˙Î„‡ÒÍËˇÚ ÚÛ‰Ó‚ Ô‡Á‡ ÒÂ ı‡‡ÍÚÂËÁË‡ Ò ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ‚ËÒÓÍ‡ „˙‚Í‡-‚ÓÒÚ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Ë ÒËÎÌÓ Ó„‡ÌË˜ÂÌ‡ ÒË„ÛÌÓÒÚ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡. “‡ÁË Ó„‡ÌË˜ÂÌ‡ ÒË„ÛÌÓÒÚ Â Ò‚˙Á‡Ì‡ Ò ‰ÓıÓ‰ËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆË-ÚÂ, Ò˙Ò Á‡·‡‚ÂÌË ËÎË ÌÂ‡ÁÔÎ‡ÚÂÌË Á‡ „Ó‰ËÌË Ì‡Á‡‰ ‡·ÓÚÌË Á‡ÔÎ‡ÚË, Ò ÌËÒ˙Í ‡ÁÏÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ó·ÂÁ˘ÂÚÂÌËˇ. ‡ÍÚÓ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌËˇÚ Ú‡Í‡ Ë˜‡ÒÚÌËˇÚ ÒÂÍÚÓ ÌÂ „ÂÌÂË‡Ú ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ Í‡˜ÂÒÚ‚ÂÌË ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡ (Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ, ÌÂÒ˙Ó·‡ÁÂÌÓ Ò ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡, ÌÂÂ‰Ó‚ÌÓ ÔÎ‡-˘‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚË Ë ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ ‚ ÌÂÔ˙ÎÌË ‡ÁÏÂË, ÎÓ¯Ë ÛÒÎÓ‚Ëˇ Ì‡ ÚÛ‰, Ì‡Û¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ Ô‡‚‡). ƒÓÏËÌË‡˘‡ ÓÎˇ ËÏ‡ÚÏÂÍËÚÂ Ì‡ ‚ÚÓË˜ÌËˇ Ô‡Á‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ë ÒÛ·ÒË‰Ë‡Ì‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ. ¬ Ì‡˜‡ÎÌ‡ Ù‡Á‡ Ì‡ ÔËÎÓÊÂÌËÂ, ËÎË ‡Á‚ËÚË Ò‡ÏÓ Í‡ÚÓ Ë‰ÂÈÌ‡, ÚÂÓÂÚË˜Ì‡ÍÓÌÒÚÛÍˆËˇ, Ò‡ Ú‡ÍË‚‡ ‚‡ÊÌË ËÌÒÚÛÏÂÌÚË Ë ÏÂı‡ÌËÁÏË, ÔÂ‰ÔÓÎ‡„‡˘Ë „˙‚Í‡‚‡ Á‡ÂÚÓÒÚ, Í‡ÚÓ ≠ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡˘Ó ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ ‚ ‡Ï-ÍËÚÂ Ì‡ Û˜ÂÌÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ, ËÌ‰Ë‚Ë‰Û‡ÎÌË ÔÓÊËÁÌÂÌË ìÒÔÂÒÚÓ‚ÌË ÒÏÂÚÍËî Á‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ Ë Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËˇ, ÙÓÌ‰ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇÊË‚ÓÚ.

ÀË·Â‡ÎËÁ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Ë ‰ÂÂ„ÛÎ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ Ò˙ÔÓ‚ÓÊ‰‡Ú Ò˙Ò Á‡ÒËÎ‚‡ÌÂ ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ÒÓˆË-‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ Ë ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ, Í‡Í˙‚ÚÓ Â ÓÔËÚ˙Ú Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË. ƒÓ„Ó‚ÓÂÌÓÒÚÚ‡, ÍÓÌÒÂÌÒÛÒ˙Ú, Ò˙„Î‡ÒÛ‚‡ÌÂÚÓ Ë ÍÓÏÔÓÏËÒ˙ÚÌ‡ ËÌÚÂÂÒË ‰‡‚‡Ú ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ ‰‡ ÒÂ Á‡˘ËÚˇÚ Ë ËÌÚÂÂÒ˙Ú Ì‡ ·ËÁÌÂÒ‡ ÓÚ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ Ë ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ, Ë ËÌÚÂÂÒ˙Ú Ì‡ ‡·ÓÚÌËÍ‡ ÓÚ ÒË„ÛÌÓÒÚ,‰‡ ÒÂ ÔÂÓ‰ÓÎÂˇÚ ‚ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ‡ ÒÚÂÔÂÌ ‰ËÙÂÂÌˆË‡ˆËˇÚ‡ ‚ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ Ì‡ÂÏ‡ÌÂ, Á‡„Û·‡Ú‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÒË„ÛÌÓÒÚ Ë ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ ‡ÁÒÎÓÂÌËÂ.


46


3.5. ИЗВОДИ

ÃÓÌËÚÓËÌ„˙Ú Ë ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂÚÓ Ì‡ ÂÔÂËÚÂ ‚ ÚÂÌ‰ÂÌˆËËÚÂ Ì‡ Á‡-ÂÚÓÒÚÚ‡ Ë ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡Ú‡ ‚ ≈— ÔÓÍ‡Á‚‡Ú, ˜Â ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË ÚÂÒÂ ‡Á‚Ë‚‡Ú ÛÏÂÂÌÓ, ÌÓ ‚ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌ‡ Ì‡ÒÓÍ‡. ÀËÒ‡·ÓÌÒÍËÚÂ ˆÂÎË Ò‡ÓÒÌÓ‚ÌË ‚ ‰ÓÍÛÏÂÌÚËÚÂ Ì‡ ÔÓÎËÚËˆËÚÂ ÓÚ ÒÚ‡ËÚÂ Ë ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË. ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡, ÚÂÏÔ˙Ú Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂ Â ‰ÓÒÚ‡ ÔÓ-·‡‚ÂÌ, ÓÚÍÓÎÍÓ-ÚÓ ÒÂ ÔÂ‰‚ËÊ‰‡¯Â Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌÓ. ¬ËÁËˇÚ‡ Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ ÂÔÂËÚÂÒÂ Á‡Ô‡Á‚‡, ÌÓ Ô˙ÚˇÚ Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ ˆÂÎËÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÂÓÒÏËÒÎˇÂ‰Ó‚ÌÓ. flÒÌÓ Â, ˜Â ˆÂÎËÚÂ Ò‡ ÌÂ‰ÓÒÚËÊËÏË, ‡ÍÓ ÌÂ ÒÂ ÓÚ‰‡‰Â ‰˙ÎÊË-ÏÓÚÓ ‚ÌËÏ‡ÌËÂ Ì‡ ‚‡ÊÌ‡Ú‡ ÓÎˇ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ Á‡ Â‡ÎËÁ‡ˆËˇÌ‡ (Ó·ÌÓ‚ÂÌ‡Ú‡) ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ. √ÓÚÓ‚ÌÓÒÚÚ‡ Á‡ Û˜ÂÌÂ ÓÚ ÓÔË-Ú‡ Ì‡ ‰Û„ËÚÂ Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ ˆÂÎËÚÂ Â ‚ÒÂÓ·˘‡.

¬ÏÂÒÚÓ ÚÛ‰˙Ú ‰‡ ÒÂ ÍÓÌˆÂÌÚË‡ ‚ ˙ˆÂÚÂ Ì‡ ‚Â˜Â ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ˜ÂÁ Û‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ÔÓ-ÔËÂÏÎË‚Ó ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ‰‡ ÒÂÓÔÓÎÁÓÚ‚ÓË ‚ÒˇÍ‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ‚Â˜Â ‡·ÓÚÌË ÏÂÒ-Ú‡, Á‡ ‰‡ ÒÂ ‚˙Ì‡Ú ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ, ÓÒÓ·ÂÌÓ ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌÓ ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ,Ó·‡ÚÌÓ Ì‡ ‡·ÓÚ‡. ¬ ‰ÓÔ˙ÎÌÂÌËÂ, Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ‰Ó„Ó‚ÓˇÚ Ë ÔÂ‰ÔËÂ-Ï‡Ú ÔÓ-Â¯ËÚÂÎÌË ÒÚ˙ÔÍË Á‡ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ ‚ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ì‡ „ÛÔËÚÂ,Á‡ ÍÓËÚÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ËÒÍ ÓÚ ËÁÍÎ˛˜‚‡ÌÂ (Ì‡ÔËÏÂ, ÔÓ-‚˙Á‡ÒÚÌËÚÂ‡·ÓÚÌËˆË Ë ÏË„‡ÌÚËÚÂ).

œÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÍÓıÂÁËˇ ‚ÒÂ Ó˘Â ÒÚÓË ÔÂ‰25-ÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË, ‡ ËÌ‰ËÍ‡ÚÓËÚÂ Á‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ë ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ ÔÓÍ‡Á-‚‡Ú ‚ËÒÓÍ‡ ‰ËÒÔÂÒËˇ ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ‡ÒÔÂÍÚË, Í‡Ò‡Â˘Ë Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡. —ÎÂ‰2007 „. ÚÓ‚‡ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ‚ÂÓˇÚÌÓ ˘Â ÒÂ Á‡ÒËÎË, Ú˙È Í‡ÚÓ Ó˘ÂÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË ÒÂ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡Ú Ë ˘Â ÒÂ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡Ú Í˙Ï ÔÓÎËÚË-˜ÂÒÍËˇ, ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ÔÓÂÍÚ, Ì‡Â˜ÂÌ ≈‚ÓÔÂÈÒÍË Ò˙-˛Á. œÓÚË‚ÓÂ˜Ë‚ËˇÚ ÍÓÌÚÂÍÒÚ Ì‡ Â‰ÌÓ‚ÂÏÂÌÌÓÚÓ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ-‚ËÒÓÍ‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ Ë Ó·ÎÂÍ˜‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ò‚Ó·Ó‰ÌÓÚÓ ‰‚ËÊÂ-ÌËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÒËÎ‡ ÏÓÊÂ ‰‡ Á‡ÒÚ‡¯Ë ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ÏË ‚ ≈—, Ï‡Í‡ ˜ÂÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÍÓıÂÁËˇ ÒÂ ‡Á·Ë‡ Í‡ÚÓ ˆÂÌÌÓÒÚ Ò‡Ï‡ ÔÓ ÒÂ·Â ÒË, ÍÓÂÚÓÔÂ‰ÔÓÎ‡„‡ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍ‡ ‡Ì„‡ÊË‡ÌÓÒÚ Ë ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡˘Ë ËÌ‚ÂÒÚËˆËË.

47


¬ ≈‚ÓÔ‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ, ÏÌÓ„Ó Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡ Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍË ËÌ-ÒÚËÚÛˆËË ÓÚ „Ó‰ËÌË ÔËÁÓ‚‡‚‡Ú Á‡ ÛÏÂÂÌ ˙ÒÚ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ, ‡ ‚ ÔÓÒ-ÎÂ‰ÌÓ ‚ÂÏÂ, ‰ÓË Ë Á‡ Â‡ÎÌÓÚÓ ËÏ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ. “‚˙‰Ë ÒÂ, ˜Â ÛÏÂÂ-ÌËˇÚ ˙ÒÚ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ, Â ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ, Á‡ ‰‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÓÚ„Ó‚ÓË Ì‡ÍÓÌÍÛÂÌÚÌËÚÂ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡ ËÁ‚˙Ì ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á, ÌÓ Ò˙˘ÓÚ‡Í‡ Ë Á‡ ÒÔ‡‚ˇÌÂ Ò ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇÚ‡ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ≈‚ÓÔ‡. œÓÙÒ˙˛-ÁËÚÂ ÓÚı‚˙ÎˇÚ Ú‡Í‡‚‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ, Ú˙È Í‡ÚÓ ÒÂ ÒÚ‡-ıÛ‚‡Ú, ˜Â Úˇ ˘Â ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó Ó·‡ÚÌ‡ ÒÔË‡Î‡ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ Ë ˘Â Á‡ÒÂ„-ÌÂ ·Î‡„ÓÒ˙ÒÚÓˇÌËÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÚÂıÌËÚÂ ÒÂÏÂÈÒÚ‚‡. –‡·ÓÚÌË-ˆËÚÂ Ò‡ ÔÓ‰ Ì‡ÚËÒÍ Ë ÚˇıÌ‡Ú‡ ÔÓÁËˆËˇ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌÓ ÓÚÒÎ‡·‚‡ ÓÚ ·‡‚-ÌËˇ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‡ÒÚÂÊ Ë ‚ËÒÓÍ‡Ú‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡. ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â ≠ ‚˙Ô-ÓÒËÚÂ ÔÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ‚Ó‰ˇÚ ‰Ó Ì‡ÔÂÊÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË Ì‡ ≈‚ÓÔ‡. –‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂÓÚ ≈—-15 ÒÂ ·ÓˇÚ, ˜Â ÚÂıÌËÚÂ ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔÂÏÂÒÚÂ-ÌË ‚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË (Õ—◊) Ò ÔÓ-ÌËÒÍÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ, ‰ÓÍ‡ÚÓ ‚ ÌÓ-‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ̃ ÛÊ‰ËÚÂ ËÌ‚ÂÒÚËˆËË ÒÂ ÔËÂÏ‡Ú Í‡ÚÓ Â‰ËÌ ÓÚ „Î‡‚-ÌËÚÂ ËÌÒÚÛÏÂÌÚË Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ. ¬Ó‰Ë ÒÂ ÓÊÂÒÚÓ˜ÂÌ ‰Â·‡Ú ÔÓ ÓÚÌÓ-¯ÂÌËÂ Ì‡ ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ, ÔÂÓËÂÌÚ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ˜ÛÊ-‰ËÚÂ ËÌ‚ÂÒÚËˆËË Ë ÔÓÚÂÌˆË‡ÎÌËÚÂ ÂÙÂÍÚË ‚˙ıÛ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ Ë ÛÒÎÓ‚Ëˇ-Ú‡ Ì‡ ÚÛ‰ (Galgoczi et al. 2005). –‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ÔÓÌˇÍÓ„‡ ‰ÓË ËÁÔÓÎ-Á‚‡Ú ÒÚ‡ı‡ ÓÚ ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ, Á‡ ‰‡ Û·Â‰ˇÚ ÒËÌ‰Ë-Í‡ÚËÚÂ ‰‡ ÒÏÂÍ˜‡Ú ËÒÍ‡ÌËˇÚ‡ ÒË Ë ‰‡ ÔËÂÏ‡Ú ÌÂ·Î‡„ÓÔËˇÚÌË Â„ÛÎ‡-ˆËË ‚ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ, ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ËÎË ÔÓ ‰Û„Ë ‚˙ÔÓÒË. œÓ‰Ó·ÌÓ ÔÂ-„Ó‚‡ˇÌÂ Ò Ô‡‚ÂÌÂ Ì‡ ÓÚÒÚ˙ÔÍË ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â Ì‡·Î˛‰‡‚‡ÌÓ ‚ ÏÌÓ„ÓÒÚ‡ÌË ‚ ≈—, ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈—-15.

–‡Á‰ÂÎ˙Ú ‡Á„ÎÂÊ‰‡ ÔÓ-ÔÓ‰Ó·ÌÓ ÔÓÒÎÂ‰ÌÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ Á‡Ô-Î‡˘‡ÌÂÚÓ ‚ ≈—, ‡ Ò˙˘Ó Ú‡Í‡ Ë ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ ÏÂÊ‰Û Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ Ë„ÓÎˇÏ ·ÓÈ ‰Û„Ë ÔÓÏÂÌÎË‚Ë, ‚ÍÎ˛˜‚‡˘Ë ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚ, ‡ÁıÓ-‰Ë Á‡ ÚÛ‰ Ë ÔÓÎ.

Теми

4.1 ƒÓıÓ‰Ë Ë ¡¬œ

4.2 «‡ÔÎ‡ÚË, ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚ Ë ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ÚÛ‰

4.3 –‡ÁÎËÍ‡ ÔË Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ÏÂÊ‰Û ÔÓÎÓ‚ÂÚÂ

4.4 ÃËÌËÏ‡ÎÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡

4.5. ¡˙Î„‡Ëˇ: —Â„‡¯ÌËÚÂ ÚÂÏÔÓ‚Â Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ‚ ¡˙Î„‡ËˇÌÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÓÒË„ÛˇÚ ‰Ó„ÓÌ‚‡˘Ó ‡Á‚ËÚËÂ ‚ ≈—

4.6. »Á‚Ó‰Ë

4. ЗАПЛАТИТЕ В ЕС

48


“ÂÁË ‡ÁÎË˜Ëˇ ‚ ˙ÒÚ‡ Ì‡ ¡¬œ Ì‡ÒÓ˜‚‡Ú Í˙Ï ÓÔÂ‰ÂÎÂÌÓ Á‡Ú‚‡-ˇÌÂ Ì‡ ÔÓÔ‡ÒÚÚ‡ ÏÂÊ‰Û ÔÓ-·Ó„‡ÚËÚÂ Ë ÔÓ-·Â‰ÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË ‚ ≈‚ÓÔ‡.ÕÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ‡ÍÛÏÛÎË‡Ú ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ‡ ·‡Á‡, ÌÓ ‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚≈‚ÓÔ‡ ÓÒÚ‡‚‡Ú ‚ËÒÓÍË Ë ‡Á‰ÂÎÂÌËÂÚÓ ÏÂÊ‰Û ÌÓ‚ËÚÂ Ë ÒÚ‡ËÚÂ ÒÚ‡-ÌË-˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈— ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ·˙‰Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ (√‡ÙËÍ‡ 2). œÓÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ¡¬œ Ì‡ ˜Ó‚ÂÍ, ÍÓË„Ë‡Ì Ò ÔÓÍÛÔ‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡, ‚ÒË˜-ÍË ÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ÓÒÚ‡‚‡Ú ÔÓ‰ ÒÂ‰ÌÓÚÓ Á‡ ≈—-25 ‡‚ÌË˘Â, ‰ÓÍ‡-ÚÓ Ò‡ÏÓ ÚË ÓÚ ÒÚ‡ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ÔÓÔ‡‰‡Ú ‚ Ú‡ÁË Í‡ÚÂ„ÓËˇ (»Ò-Ô‡ÌËˇ, √˙ˆËˇ Ë œÓÚÛ„‡ÎËˇ). —˙˘Ó Ú‡Í‡, ‚ Ì‡È-·Ó„‡Ú‡Ú‡ ÌÓ‚‡ ÒÚ‡Ì‡˜ÎÂÌÍ‡ (—ÎÓ‚ÂÌËˇ), ¡¬œ Ì‡ ˜Ó‚ÂÍ (‚ —œ—) ÓÒÚ‡‚‡ ÔÓ‰ 70% ÓÚ ÚÓÁË,Ì‡ÔËÏÂ, ‚ ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ, ¿‚ÒÚËˇ ËÎË »Î‡Ì‰Ëˇ, ‰ÓÍ‡ÚÓ Ì‡È-·Â‰Ì‡Ú‡ ÓÚ10-ÚÂ ÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ≠ À‡Ú‚Ëˇ, ËÏ‡ ¡¬œ Ì‡ ˜Ó‚ÂÍ ÔÓ‰ 40% ÓÚÚÂÁË ÒÚ‡ÌË. «‡Ú‚‡ˇÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓÔ‡ÒÚÚ‡ ˘Â ·˙‰Â ·‡‚ÂÌ ÔÓˆÂÒ Ë ˘ÂËÁËÒÍ‚‡ ÏÌÓ„Ó ÔÓ‚Â˜Â „Ó‰ËÌË Ì‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ‡ÒÚÂÊ, Á‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓÒÚË„ÌÂÒÓˆË‡ÎÌÓ ÔÓ-Â‰ÌÓÓ‰ÂÌ ≈‚ÓÔÂÈÒÍË Ò˙˛Á.

Source: Eurostat 2005

√‡

ÙËÍ

‡ 2

4.1. ДОХОДИ И БВП

Source: AMECO 2005

√‡

ÙËÍ

‡ 1 œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË, Ì‡È-‚‡ÊÌËˇÚ ÍÓÌÚÂÍÒÚ ‚ ÍÓÈÚÓ ÒÂ ‡Á-

‚Ë‚‡Ú Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ‚ ≈‚ÓÔ‡, ·Â¯Â ·‡‚ÌËˇÚ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‡ÒÚÂÊ. ¬ ÔÂ-ËÓ‰‡ 2002 ≠ 2005 „. ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇÚ ˙ÒÚ Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈—-25 ·Â¯ÂÒ‡ÏÓ 1.5% „Ó‰Ë¯ÌÓ. —˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú Ó·‡˜Â, ÁÌ‡˜ËÏË ‡ÁÎË˜Ëˇ ‚ ‡ÒÚÂÊ‡ÏÂÊ‰Û ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË Ë Á‡Â‰ÌÓ Ò ÚÓ‚‡ ≠ „ÓÎˇÏÓ ‡Á‰ÂÎÂÌËÂ ÏÂÊ‰ÛÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈—-15 Ë ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË (√‡ÙËÍ‡ 1). œÂÁ ˆÂÎËˇ˜ÂÚËË „Ó‰Ë¯ÂÌ ÔÂËÓ‰ 2002-2005 „. ‡ÍÛÏÛÎË‡ÌËˇÚ ˙ÒÚ Ì‡ ¡¬œ ·ÂÔÓ‰ 15% ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÚ‡ÌË ÓÚ ≈—-15, Í‡ÚÓ Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌËÚÂ ËÁÍÎ˛˜ÂÌËˇÒ‡ √˙ˆËˇ Ë »Î‡Ì‰Ëˇ. –‡ÒÚÂÊ˙Ú ·Â¯Â ÓÒÓ·ÂÌÓ ·‡‚ÂÌ ‚ √ÂÏ‡ÌËˇ, »Ú‡-ÎËˇ, ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ Ë œÓÚÛ„‡ÎËˇ, ‡ ÔÂÁ 2005 „. ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ Ë ‘‡Ì-ˆËˇ Ò˙˘Ó ÔÓÔ‡‰Ì‡ı‡ ‚ „ÛÔ‡Ú‡ Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò ·‡‚ÂÌ ˙ÒÚ. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ-ÌÓ, ‚ ÔÓÒÎÂ‰Ì‡Ú‡ „Ó‰ËÌ‡ ˜ÂÚËËÚÂ „Î‡‚ÌË Â‚ÓÔÂÈÒÍË ËÍÓÌÓÏËÍË ËÏ‡-ı‡ ÎÓ¯Ë ÂÁÛÎÚ‡ÚË. ¬ËÒÓÍ ‡ÒÚÂÊ ÔÂÓ·Î‡‰‡‚‡ ‚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌ-ÍË ÓÚ ÷ÂÌÚ‡ÎÌ‡ Ë »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡, Í˙‰ÂÚÓ ÔÂÁ ˜ÂÚËË„Ó‰Ë¯ÌËˇ ÔÂ-ËÓ‰ ‡ÍÛÏÛÎË‡ÌËˇÚ ˙ÒÚ ·Â¯Â ·ÎËÁÍÓ ‰Ó ËÎË Ì‡‰ 15% , ‡ ‚ À‡Ú‚Ëˇ ËÀËÚ‚‡ ‰ÓÒÚË„Ì‡ ‰Ó 35%.

БАВЕН РЪСТ И ГОЛЕМИ ВЪТРЕШНИ РАЗЛИЧИЯ В ДОХОДИТЕ В ЕС

49


4.2. ЗАПЛАТИ, ПРОИЗВОДИТЕЛНОСТ И РАЗХОДИ ЗА ТРУД

Source: Keune (2005)

√‡

ÙËÍ

‡ 3 ¬ ÍÓÌÚÂÍÒÚ‡ Ì‡ ÒÎ‡· ‡ÒÚÂÊ, ‚ËÒÓÍ‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ Ë ËÒÍ‡ÌËˇ Á‡

Á‡‰˙Ê‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ, ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ ÔÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ·Â¯Â ÚÛ‰ÂÌ ÔÓˆÂÒ Á‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ. ¬ ÂÁÛÎÚ‡Ú ≠ Â‡ÎÌ‡Ú‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ, ‰Ó„Ó‚ÓÂÌË ‚ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌËÚÂ ÔÂ„Ó‚ÓË, ·Â¯Â ÔÓ‰ ÁÌ‡˜Ë-ÚÂÎÂÌ Ì‡ÚËÒÍ (√‡ÙËÍ‡ 3). œÂÁ 2004 „., ‰Ó„Ó‚ÓÂÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË Ì‡‰ı-‚˙ÎËı‡ 1.5% Â‡ÎÂÌ ˙ÒÚ Ò‡ÏÓ ‚ ‰‚Â ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ, ‰ÓÍ‡ÚÓ ‚ ˜ÂÚËËÒÚ‡ÌË (¿‚ÒÚËˇ, œÓÎ¯‡, —ÎÓ‚‡ÍËˇ Ë —ÎÓ‚ÂÌËˇ) ‰Ó„Ó‚ÓÂÌÓÚÓ Ì‡‡Ò-Ú‚‡ÌÂ ·Â ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌÓ. œÂÁ 2005 „. ‚ ˜ÂÚËË ÒÚ‡ÌË Â‡ÎÌÓÚÓ Ì‡‡ÒÚ-‚‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ, ‰˙ÎÊ‡˘Ó ÒÂ Ì‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ, ·Â ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 1.5%,‰ÓÍ‡ÚÓ ‚ ÔÂÚ ÒÚ‡ÌË (’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ, ¡ÂÎ„Ëˇ, »ÒÔ‡ÌËˇ, √ÂÏ‡ÌËˇ Ë ÓÚÌÓ‚Ó¿‚ÒÚËˇ) ÚÓ ·Â ÌÂ„‡ÚË‚ÌÓ. ¬ÒÂ Ô‡Í, ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚ÓÂÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚËÌÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ˇÚ ˆˇÎ‡Ú‡ Í‡ÚËÌ‡. ¬ ÏÌÓ„Ó ÒÚ‡ÌË ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ ÓÚ ‡-·ÓÚÂ˘ËÚÂ ÌÂ ÒÂ ÔÓÍËÚË ÓÚ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌË ‰Ó„Ó‚ÓË, ‡ Á‡ ÚÂÁË, ÍÓËÚÓ Ò‡ÔÓÍËÚË, ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚ÓÂÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË ˜ÂÒÚÓ ÌÂ Ò‡ Í‡ÈÌËÚÂ Á‡Ô-Î‡ÚË, ÍÓËÚÓ ÚÂ ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú. ‡ÈÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔÓ-‚ËÒÓ-ÍË ÔÓ‡‰Ë ÔÓÁËÚË‚Ì‡Ú‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ËÎË ÍÓ„‡ÚÓ ÍÓÎÂÍ-ÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚ÓÂÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË ÌÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ÌˇÍÓË ÂÎÂÏÂÌÚË Ì‡ Á‡ÔÎ‡-˘‡ÌÂÚÓ, ÌÓ ÚÂ Ò˙˘Ó ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú Ë ÔÓ-ÌËÒÍË ‚ ÂÁÛÎÚ‡Ú Ì‡ ÌÂ„‡ÚË‚-Ì‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ.

ЗАПЛАТИТЕ СА ПОД НАТИСК И НЕ СЪОТВЕТСТВАТ НА РЪСТА НА ПРОИЗВОДИТЕЛНОСТТА

¬ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÚ‡ÌË, ÔÂÁ 2004-2005 „. Ó·˘ËˇÚ ˙ÒÚ Ì‡ Â‡ÎÌËÚÂÁ‡ÔÎ‡ÚË ·Â ‡‚ÂÌ Ì‡ ËÎË ÔÓ-‚ËÒÓÍ ÓÚ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚ÓÂÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡-ÚË (√‡ÙËÍ‡ 4). »Ï‡ ÚË ËÁÍÎ˛˜ÂÌËˇ ‚ ÚÓ‚‡ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ: ‚ √ÂÏ‡ÌËˇ,—ÎÓ‚‡ÍËˇ Ë ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ Ó·˘ÓÚÓ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ·Â¯ÂÔÓ‰ ÚÓ‚‡ Ì‡ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚ÓÂÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË. ¬ √ÂÏ‡ÌËˇ ÚÓ ÓÚ‡Áˇ-‚‡ ÌÂ„‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ, ‚Ò˙˘ÌÓÒÚ, ÚÓ‚‡ ·Â¯Â Â‰ËÌ-ÒÚ‚ÂÌ‡Ú‡ ÒÚ‡Ì‡ Ò ÓÚËˆ‡ÚÂÎÂÌ ˙ÒÚ Ì‡ Â‡ÎÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË Ë ÔÂÁ ‰‚ÂÚÂ„Ó‰ËÌË. œÂÁ 2005 „., Ò‡ÏÓ ÚË ÒÚ‡ÌË ÔÓÍ‡Á‡ı‡ ˙ÒÚ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ Ì‡‰3%, ‰ÓÍ‡ÚÓ ‚ ¯ÂÒÚ ÒÚ‡ÌË ˙ÒÚ˙Ú ÓÒÚ‡Ì‡ ÔÓ‰ 1%. Õ‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ÓÚÌÓ‚Ó Â Ì‡È-‚ËÒÓÍÓ ‚ ÌˇÍÓË ÓÚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË (◊Â¯-Í‡ ÂÔÛ·ÎËÍ‡, ”Ì„‡Ëˇ Ë ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ). ÕÓ ÌÂ ‚ÒË˜ÍË ÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍËÒÂ ‡Á‚Ë‚‡Ú ‰Ó·Â: ‚ —ÎÓ‚‡ÍËˇ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ÓÒÚ‡‚‡ ÔÓ‰1%, ‡ ‚ œÓÎ¯‡ Â Ò‡ÏÓ 1.5%. “‡Í‡ ˜Â, Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌÓÚÓ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡¡¬œ ‚ ÚÂÁË ÒÚ‡ÌË ÌÂ ·Â ÔÂÌÂÒÂÌÓ ‚ ‡Ì‡ÎÓ„Ë˜ÌÓ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ Ì‡ Á‡ÔÎ‡-ÚËÚÂ.

Source: (Keune 2005)

√‡

ÙËÍ

‡ 4

50


‘‡ÍÚ˙Ú, ˜Â Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ËÁÓÒÚ‡‚‡Ú ÓÚ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Â ÔÓÍ‡-Á‡Ì Ë ˜ÂÁ ËÁÏÂÌÂÌËˇÚ‡ ‚ ‡ÁıÓ‰‡ Á‡ Â‰ËÌËˆ‡ ÚÛ‰. œÂÁ ÔÂËÓ‰‡ 2001-2005 „. Â‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ Â‰ËÌËˆ‡ ÚÛ‰ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈—-25 Ì‡Ï‡Îˇ-ı‡ Ò ÔÓ˜ÚË 2 % (√‡ÙËÍ‡ 6). Õ‡È-„ÓÎˇÏÓÚÓ ÔÓÌËÊÂÌËÂ Â ‚ œÓÎ¯‡,ÒÎÂ‰‚‡Ì‡ ÓÚ »ÒÔ‡ÌËˇ Ë Ã‡ÎÚ‡. √ÓÎˇÏÓ Ì‡Ï‡ÎÂÌËÂ Ì‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ Á‡ ÚÛ‰,‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ·ÎËÁÓ ‰‚‡ Ô˙ÚË ÒÔˇÏÓ ÒÂ‰ÌÓÚÓ, ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡Ú Ò˙˘Ó ‚√ÂÏ‡ÌËˇ, ¡ÂÎ„Ëˇ, ¿‚ÒÚËˇ Ë ”Ì„‡Ëˇ. “ÂÁË ÒÚ‡ÌË Ì‡ËÒÚËÌ‡ ÔÓ‰Ó·-Ëı‡ Ò‚ÓËÚÂ ÍÓÌÍÛÂÌÚÌË ÔÓÁËˆËË, ÌÓ Í‡ÍÚÓ Â Ì‡È-Ó˜Â‚Ë‰ÌÓ ‚ ÒÎÛ˜‡ˇ Ò√ÂÏ‡ÌËˇ, ÚÓ‚‡ ˜ÂÒÚÓ ÒÂ ÔÓÒÚË„‡ Ò ˆÂÌ‡Ú‡ Ì‡ ÒÚ‡„ÌË‡ÌÂ ËÎË Ì‡Ï‡Îˇ-‚‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ, ÍÓÂÚÓ ÌÂ ‰‡‚‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‰‡ ÒÔÓ-‰ÂÎˇÚ ÔË‰Ó·Ë‚ÍËÚÂ ÓÚ ÔÓ‰Ó·ÂÌ‡Ú‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚ ËÎË ÍÓÌÍÛÂÌ-ÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ. —‡ÏÓ ‚ ˜ÂÚËË ÒÚ‡ÌË Ì‡ËÒÚËÌ‡ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ÏÂ Û‚ÂÎË˜‡-‚‡ÌÂ Ì‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ Á‡ Â‰ËÌËˆ‡ ÚÛ‰ Ò ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 2% ÔÂÁ ÚÓÁË ÔÂÚ „Ó‰Ë-¯ÂÌ ÔÂËÓ‰. ÕÓ ‰ÓË Ë ÚÛÍ, ÚÓ‚‡ ÌÂ ‚ËÌ‡„Ë Â Ò‚˙Á‡ÌÓ Ò Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂÌ‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ. Õ‡ÔËÏÂ, ‚ »Ú‡ÎËˇ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ Â‰ËÌËˆ‡ÚÛ‰ ÔÓËÁÚË˜‡Ú ÔÂ‰Ë ‚ÒË˜ÍÓ ÓÚ ÒÔ‡‰‡ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡.

Source: AMECO 2005

√‡

ÙËÍ

‡ 6

4.2. ЗАПЛАТИ, ПРОИЗВОДИТЕЛНОСТ И РАЗХОДИ ЗА ТРУД

Source: Keune (2005)

√‡

ÙËÍ

‡ 5 ◊ÂÒÚÓ ÒÂ Ú‚˙‰Ë, ˜Â Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡

·˙‰Â ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÓ ÓÚ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡. ƒÓÍÓÎÍÓÚÓ‚‡ Â Â‡ÎÌÓ Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡? √‡ÙËÍ‡ 5 ÔÓÍ‡Á‚‡ ÒÚÂÔÂÌÚ‡, ‚ ÍÓˇÚÓ Ì‡-‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ÓÚ‡Áˇ‚‡ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó-‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡. ŒÚËˆ‡ÚÂÎÌËˇÚ ÂÁÛÎÚ‡Ú ÓÁÌ‡˜‡‚‡, ˜Â Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡Â‡ÎÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË ÓÒÚ‡‚‡ ÔÓ‰ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡, ËÓ·‡ÚÌÓ. ¬ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË (12 ÓÚ 19 ÔÂÁ 2003 „. Ë 15 ÓÚ19 ÔÂÁ 2004 „.) Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‡ÎÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË ÓÒÚ‡‚‡ ÔÓ‰ ˙ÒÚ‡ Ì‡ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡. œÂÁ 2004 „., ‚ 9 ÒÚ‡ÌË ˙ÒÚ˙Ú Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ Â ÒÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 2 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ ÔÓ-ÌËÒ˙Í ÓÚ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó-‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡. ¬ ÚÂÁË ÒÚ‡ÌË ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ËÏ‡Ú ÒÂËÓÁÌË ÚÛ‰ÌÓÒÚË ‚ÔÂÌ‡ÒˇÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ-‚ËÒÓÍ‡Ú‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚ ‚ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ Á‡Ô-Î‡ÚËÚÂ. » Ï‡Í‡, ˜Â ˜‡ÒÚ ÓÚ ˙ÒÚ‡ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ ÒÂ ÍÓÏÔÂÌ-ÒË‡ ÔÓÌˇÍÓ„‡ Ò ‰Û„Ë ‚Ë‰Ó‚Â ÍÓÏÔÂÌÒ‡ˆËË (Ì‡ÔËÏÂ, ÔÂÌÒËÓÌÌËÔ‡‚‡), Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ËÁÓÒÚ‡‚‡ ÓÚ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓ-ËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡, Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÈÍË ÌÂ Ò‡ÏÓ ÔÓÎÁËÚÂ ÓÚ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Á‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, ÌÓ Ò˙˘Ó Ë ÚÂıÌËˇ ËÌÚÂÂÒ ÓÚ ÔÓÒ-ÚË„‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ-‚ËÒÓÍ‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚ.

ЗАПЛАТИТЕ СА ПОД НАТИСК И НЕ СЪОТВЕТСТВАТ НА РЪСТА НА ПРОИЗВОДИТЕЛНОСТТА

51


4.3. РАЗЛИЧИЯ В ЗАПЛАЩАНЕТО ПО ПОЛ

¬˙ÔÓÒ, Ì‡ ÍÓÈÚÓ ÒÂ ‡ÍˆÂÌÚË‡ ‚ÒˇÍ‡ „Ó‰ËÌ‡ ‚ ÚÓÁË ‰ÓÍÎ‡‰, Ò‡ ÔÓ-‰˙ÎÊ‡‚‡˘ËÚÂ ‡ÁÎË˜Ëˇ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ÏÂÊ‰Û Ï˙ÊÂÚÂ Ë ÊÂÌËÚÂ. œÂÁ2004 „., ‡ÁÎË˜ËÂÚÓ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ÔÓ ÔÓÎ ·Â¯Â 15 ÔÓˆÂÌÚ‡ (√‡ÙËÍ‡ 7).ƒÓ·‡Ú‡ ÌÓ‚ËÌ‡ Â, ̃ Â Ò „Ó‰ËÌËÚÂ ËÏ‡ ÔÓ‰Ó·ÂÌËÂ: ÔÂÁ 2001 „. ‡ÁÎË˜ËÂÚÓ·Â¯Â 17%, ÔË 18.4% ÔÂÁ 1996 „. —˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú Ó·‡˜Â, „ÓÎÂÏË ‡ÁÎË˜Ëˇ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ≈‚ÓÔ‡. œÂÁ 2004 „. ‡ÁÎË˜ËÂÚÓ Â ÓÚ 4 % ‚ Ã‡ÎÚ‡ ‰Ó 25%‚ ËÔ˙. ÃÂÊ‰Û 2001 Ë 2004 „. ‡ÁÎË˜ËÂÚÓ Ì‡Ï‡Îˇ ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÚ‡ÌË,Ï‡Í‡ ˜Â ‚ ƒ‡ÌËˇ, ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ, √ÂÏ‡ÌËˇ, —ÎÓ‚‡ÍËˇ Ë ‘ËÌÎ‡Ì‰ËˇÚÓ ÒÂ Û‚ÂÎË˜Ë, ‡ ‚ ÔÂÚ ‰Û„Ë ÒÚ‡ÌË ÓÒÚ‡Ì‡ ÌÂÔÓÏÂÌÂÌÓ. —‡‚Ìˇ‚‡ÈÍË2004 Ò 1994 „., ‡ÁÎË˜ËÂÚÓ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ÔÓ ÔÓÎ ‰ÓË Ì‡‡ÒÌ‡ ‚ ÒÂ‰ÂÏÒÚ‡ÌË. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ, Ï‡Í‡ ˜Â ÒÂ‰ÌÓÚÓ ‡ÁÎË˜ËÂ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡, ÌˇÏ‡ Ó·-˘Ó ÔÓ‰Ó·ÂÌËÂ Ë ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ ‡ÁÎË˜ÌÓ ‡Á‚ËÚËÂ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ≈—.

ÕˇÏ‡ ÎÂÒÌÓ ËÎË ÔˇÍÓ Ó·ˇÒÌÂÌËÂ Á‡ ‡ÁÎË˜ËÂÚÓ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓÔÓ ÔÓÎ. “Ó Â ÂÁÛÎÚ‡Ú ÓÚ ÒÂËˇ ÓÚ Ù‡ÍÚÓË: ÒÂÍÚÓÌ‡Ú‡ Ë ÔÓÙÂÒËÓÌ‡Î-Ì‡Ú‡ ÒÂ„Â„‡ˆËˇ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡, Ó·˘ÓÚÓ ÌÂ‡‚ÂÌÒÚ‚Ó ÔË Á‡ÔÎ‡-˘‡ÌÂÚÓ, Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌË ‡ÁÎË˜Ëˇ, ‡‚ÌË˘‡Ú‡ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ‡ÍÚË‚-ÌÓÒÚ Ë ÔˇÍ‡Ú‡ ‰ËÒÍËÏËÌ‡ˆËˇ. Õ‡ÔËÏÂ, ÒÚ‡ÌËÚÂ, ‚ ÍÓËÚÓ ‡ÁÎË-˜ËÂÚÓ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ÔÓ ÔÓÎ Â ÌËÒÍÓ, ÌÂ Ò‡ ÌÂÔÂÏÂÌÌÓ ÒÚ‡ÌË, ‚ ÍÓË-ÚÓ Ï˙ÊÂÚÂ Ë ÊÂÌËÚÂ Ò‡ ÚÂÚË‡ÌË Â‰Ì‡Í‚Ó. ¬ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÎÛ˜‡Ë ÊÂÌËÚÂËÏ‡Ú ÌËÒÍÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ‡ÍÚË‚ÌÓÒÚ, ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ Ï‡ÎÍ‡„ÛÔ‡ ÓÚ ÊÂÌËÚÂ, ÍÓËÚÓ Ò‡ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡, Ò‡ Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ‚ËÒÓÍÓÓ·‡ÁÓ‚‡ÌË Ë Ì‡ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ‰Ó·Â Á‡ÔÎ‡ÚÂÌË ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡. ¬ ‰Û„ËÒÚ‡ÌË ‚ËÒÓÍÓÚÓ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ Â ˜ÂÒÚÓ ÍÓÌˆÂÌÚË‡ÌÓ ‚ ÌËÒÍÓÔ-Î‡ÚÂÌËÚÂ ÔÓÙÂÒËË ‚ ÛÒÎÛ„ËÚÂ. ¬ ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË ‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚ ˜Ó‚Â¯-ÍËˇ Í‡ÔËÚ‡Î Ó·ˇÒÌˇ‚‡Ú „ÓÎˇÏÓÚÓ ‡ÁÏËÌ‡‚‡ÌÂ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ÔÓ ÔÓÎ(Ì‡ÔËÏÂ 41.6% ‚ ¡ÂÎ„Ëˇ), Í‡ÍÚÓ Ë Ï‡ÎÍ‡Ú‡ ‡ÁÎËÍ‡ ‚ ‰Û„Ë ÒÚ‡ÌË(Ì‡ÔËÏÂ 6.4% ‚ ƒ‡ÌËˇ).

¬ÒÂ Ó˘Â, ‚˙ÔÂÍË Ù‡ÍÚ‡, ˜Â Í‡ÍÚÓ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ Â‚-ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó ÔÓÎËÚËˆËÚÂ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ÔÓÒÚÓˇÌÌÓ ËÁ‡-Áˇ‚‡Ú Ò‚ÓÂÚÓ ‡Ì„‡ÊË‡ÌÂ Ò Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡ÁÎË˜ËÂÚÓ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ-ÚÓ ÔÓ ÔÓÎ, ÌÂ ÒÂ ÔÂ‰ÔËÂÏ‡Ú ÂÙÂÍÚË‚ÌË ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ Á‡ ÔÂÓËÂÌÚË‡ÌÂÌ‡ ‰‡Ì˙ˆËÚÂ, Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ, Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ, Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ë ‡ÌÚË-‰ËÒ-ÍËÏËÌ‡ˆËÓÌÌËÚÂ ÔÓÎËÚËÍË, Ì‡ÒÓ˜ÂÌË Í˙Ï ˆˇÎÓÒÚÌÓ Ë ÛÒÍÓÂÌÓ Ì‡-Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‡ÁÎË˜ËÂÚÓ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ÔÓ ÔÓÎ.

Source: Eurostat

√‡

ÙËÍ

‡ 7

БАВНИ ПОДОБРЕНИЯ

52


¬ ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË Ó·‡˜Â, ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ Â ÏÌÓ„Ó ÔÓ-‚‡ÊÌ‡,ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‚ ‰Û„Ë ÒÚ‡ÌË, ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ÓÚ˜ËÚ‡ÌÂ Ì‡ ‰ÂÎ‡ Ì‡‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, ÍÓËÚÓ ˇ ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú. ƒÓÍ‡ÚÓ Ï‡ÎÍÓ ÔÓ‰ 1% ÓÚ Á‡ÂÚËÚÂ Ì‡Ô˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ‚ »ÒÔ‡ÌËˇ Ò‡ Ì‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡, ‰ÂÎ˙Ú ËÏ ÂÔÓ˜ÚË 16% ‚˙‚ ‘‡ÌˆËˇ Ë 18% ‚ À˛ÍÒÂÏ·Û„ (√‡ÙËÍ‡ 9). — ËÁÍÎ˛-˜ÂÌËÂ Ì‡ ”Ì„‡Ëˇ Ë Ã‡ÎÚ‡, ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍË ‰Û„Ë ÒÚ‡ÌË ÔÓ‚Â˜Â ÊÂÌË, ÓÚ-ÍÓÎÍÓÚÓ Ï˙ÊÂ ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡. ¬ ÌˇÍÓÎÍÓ ÒÚ‡ÌË (◊Â¯-Í‡ ÂÔÛ·ÎËÍ‡, ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ, œÓÚÛ„‡ÎËˇ), ÓÍÓÎÓ ‰‚‡ Ô˙ÚË ÔÓ‚Â˜Â ÊÂÌË,ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ Ï˙ÊÂ ÔÓÎÛ˜‡‚‡Ú ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ, ÔÓ‚Ë-¯‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ Ò˙˘Ó ·Ë ÏÓ„ÎÓ ‰‡ ÔÓÏÓ„ÌÂ ‰‡ ÒÂÂ¯Ë ÔÓ·ÎÂÏ‡ Ò ‡ÁÎË˜ËÂÚÓ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ÔÓ ÔÓÎ ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÚ‡ÌË‚ ≈‚ÓÔ‡. ¬ ÒÚ‡ÌËÚÂ ·ÂÁ ÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌ‡ Ò˙Ò Á‡ÍÓÌ ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡,ÚÂÁË ÔÓ·ÎÂÏË ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ ÒÂ Â¯‡‚‡Ú ˜ÂÁ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ ‰Ó„Ó‚‡-ˇÌÂ.

Source: Eurostat 2005

√‡

ÙËÍ

‡ 9

4.4. МИНИМАЛНАТА ЗАПЛАТА

Source: Eurostat

√‡

ÙËÍ

‡ 8 ¬ ÒÚ‡ÌËÚÂ, ‚ ÍÓËÚÓ ËÏ‡ ÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌ‡ Ò˙Ò Á‡ÍÓÌ ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡ Á‡Ô-

Î‡Ú‡, Úˇ Ë„‡Â ‚‡ÊÌ‡ ÓÎˇ Á‡ Ó·˙˘‡ÌÂ Ì‡ ‚ÌËÏ‡ÌËÂ ‚˙ıÛ ÔÓ·ÎÂÏ‡ìÌËÒÍË Á‡ÔÎ‡ÚËî. —˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú „ÓÎÂÏË ‡ÁÎËÍË ‚ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ÏËÌË-Ï‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ‚ ≈‚ÓÔ‡, ‚‡Ë‡˘Ë ÓÚ 72 Â‚Ó ÏÂÒÂ˜ÌÓ ‚ –ÛÏ˙ÌËˇ ‰Ó1467 Â‚Ó ‚ À˛ÍÒÂÏ·Û„ (√‡ÙËÍ‡ 8). »Á‡ÁÂÌË ˜ÂÁ Ô‡ËÚÂÚ‡ Ì‡ ÔÓ-ÍÛÔ‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ, ÚÂÁË ‡ÁÎËÍË ÒÚ‡‚‡Ú ÔÓ-Ï‡ÎÍË, ÌÓ ‚ÒÂ Ó˘Â Ò‡ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË. —˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ≠ ÒÂ‰Ì‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ‚≈—-25 Ò˙˘Ó ‚‡Ë‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌÓ ≠ ÓÚ 32% ‚ ≈ÒÚÓÌËˇ ‰Ó 55% ‚ Ã‡ÎÚ‡.—‡ÏÓ ‚ Ã‡ÎÚ‡ Ë À˛ÍÒÂÏ·Û„ ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ‰ÓÒÚË„‡ 50% ËÎËÔÓ‚Â˜Â ÓÚ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡. “Ó‚‡ Â ËÁÌÂÌ‡‰‚‡˘Ó, Á‡˘ÓÚÓ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ‰Â-ÙËÌËˆËË Á‡ ÌËÒÍÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ, ‚˙ÁÔËÂÚË ÓÚ Â‚ÓÔÂÈÒÍË Ë Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËËÌÒÚËÚÛˆËË, Ò‡ ÛÒÚ‡ÌÓ‚ËÎË „‡ÌËˆ‡, ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡˘‡ 50 ËÎË 60 ÔÓ-ˆÂÌÚ‡ ÓÚ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ, ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÚ‡ÌËÏËÌËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ Â ÔÓ‰ ‰ÂÙËÌËˆËˇÚ‡ Á‡ ÌËÒÍÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ, ÓÒÚ‡-‚ˇÈÍË ÏÌÓ„Ó ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Á‡ ÔÓ‰Ó·ÂÌËˇ.

МИНИМАЛНАТА ЗАПЛАТА ОСТАВА ПОД ПРАГА НА НИСКОТО ЗАПЛАЩАНЕ

53


”ÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌËˇÚ ÒÎÂ‰ 1998 „. Ú‡ÂÌ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‡ÒÚÂÊ ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ÔÂÁ 2005 „. ¡¬œ Ì‡ Â‰ËÌ Á‡ÂÚ ‚ Â‡ÎÌÓ ËÁ‡ÊÂÌËÂ ‰‡Ì‡‰ÏËÌÂ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ ÒË ÓÚ 1990 „. Ò 33.8%. ¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ Ó·‡˜Â Â‡ÎÌ‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ‚ÒÂ Ó˘Â ËÁÓÒÚ‡‚‡ Ì‡ ÓÍÓÎÓ ÔÓÎÓ‚ËÌ‡Ú‡ ÓÚ ‡‚ÌË˘ÂÚÓÒË ÔÂ‰Ë ÔÂıÓ‰‡ (Ò 49.1%). “Ó‚‡ Â Ì‡È-ˇÍÓÚÓ Ò‚Ë‰ÂÚÂÎÒÚ‚Ó Á‡ ˆÂÌ‡Ú‡ Ì‡ ËÁ‚˙¯ÂÌËÚÂ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÂÙÓÏË, Á‡ÔÎ‡ÚÂÌ‡ ËÁˆˇÎÓ ÓÚ Ì‡ÂÏÌËˇÚÛ‰. ŒÔËÚËÚÂ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË ‰‡ ÒÂ ÍÓÏÔÂÌÒË‡Ú Ó„ÓÏÌËÚÂ Á‡„Û·Ë ‚ ÔÓÍÛÔ‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË ‚ ÔÂËÓ‰ËÚÂ Ò„ÓÎˇÏ‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ 1990-1991 „. Ë 1996-1997 „. ÓÒÚ‡Ì‡ı‡ ÌÂÛÒÔÂ¯ÌË. ¿ÍÛÏÛÎË‡ÌËˇÚ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ˙ÒÚ ÓÚ 22.2% Á‡ ÔÂËÓ‰‡ 2002-2005 „. (√‡ÙËÍ‡1) ‰Ó‚Â‰Â Ò‡ÏÓ ‰Ó 11.9% Â‡ÎÌÓ ÔÓÍ‡˜‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡, Ú.Â. ‰Ó Ó˘Â ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ ‡ÁÚ‚‡ˇÌÂ Ì‡ ÌÓÊËˆ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û ‰ÓıÓ‰ËÚÂÌ‡ ÚÛ‰‡ Ë Í‡ÔËÚ‡Î‡.

ƒ˙Ê‡‚Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ‚ Ó·Î‡ÒÚÚ‡ Ì‡ ‰ÓıÓ‰ËÚÂ ÒÎÂ‰ 1998 „. ÒÂ ÔÓ‚Â‰Â ‚ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡ Ë ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÒÚ‡·ËÎËÁ‡ˆËˇ. »ÍÓÌÓÏË-˜ÂÒÍËÚÂ Ù‡ÍÚÓË ‚ÎËˇÂı‡ ·Î‡„ÓÔËˇÚÌÓ ‚˙ıÛ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ Â‡ÎÌ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡, ÌÓ Ò˙˘Â‚ÂÏÂÌÌÓ ‰ÂÈÒÚ‚‡ı‡ ÔÓˆÂÒË, ÍÓËÚÓ Á‡‰˙Ê‡ı‡ ‰ËÌ‡-ÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ ‰ÓıÓ‰ËÚÂ. œ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡ ÒÂ ‰ËÒÚ‡ÌˆË‡ı‡ ÓÚ ‚˙ÁÏÓÊÌË ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ ‚˙ıÛ ‡·ÓÚÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ‚ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ, ‡ Á‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ÓÚ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌËˇ ÒÂÍÚÓ ·Â¯Â ‚ ÒËÎ‡ ÂÒÚËÍÚË‚Ì‡ Õ‡Â‰·‡ Á‡ Â„ÛÎË‡ÌÂ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ≠ ‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎ-ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡, ÔÂ˜‡Î·‡Ú‡ Ë ÏÓÌÓÔÓÎÌÓÚÓ ËÏ ÔÓÎÓÊÂÌËÂ Ì‡ Ô‡Á‡‡. ¬ ·˛‰ÊÂÚÌ‡Ú‡ ÒÙÂ‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ÒÚÓ„Ó ÒÂ Ò˙„Î‡ÒÛ-‚‡¯Â Ò ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡, ÔÓÒÚ‡‚ÂÌË ÓÚ Ã¬‘ Ë Ò˙Ó·‡ÁÂÌË Ò ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇ ‡ÒÚÂÊ Ë ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ ·˛‰ÊÂÚ‡. œË ÚÂÁË ÛÒÎÓ‚Ëˇ Â‡ÎÂÌ ËÁÚÓ˜ÌËÍÁ‡ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ·Â¯Â Â‰ÛˆË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÂÒÓÌ‡Î‡, Ú.Â Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË ÒÂ ÓÒË„Ûˇ‚‡¯Â Á‡ ÒÏÂÚÍ‡ Ì‡Ò˙Í‡˘‡‚‡ÌÂ Ì‡ ˜ËÒÎÂÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Á‡ÂÚËÚÂ, ÍÓÂÚÓ ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ·Óˇ Ì‡ Ú‡ÈÌÓ ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ.

œÂÁ 2006 „. ‡ÁÏÂ˙Ú Ì‡ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ‰ÓÒÚË„Ì‡ 355 Î‚. (182 Â‚Ó), Í‡ÚÓ Â‡ÎÌÓ Ì‡‡ÒÌ‡ Ò‡ÏÓ Ò 2.1% Ë ‚Â˜Â ÔÎ˙ÚÌÓ ÒÂ ‰Ó·ÎËÊË‰Ó ÌË‚ÓÚÓ ÒË ÓÚ 1995 „. » ÔÂÁ Ú‡ÁË „Ó‰ËÌ‡ ÔÓ‰ÓıÓ‰Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ÌÂ ÒÂ ÓÒÌÓ‚‡‚‡¯Â Ì‡ ÔÂ‰‚‡ËÚÂÎÌÓ ‰Ó„Ó‚ÓÂÌË Ò˙Ò ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓËÓÒÌÓ‚ÌË ÏÂı‡ÌËÁÏË Ë ËÌÒÚÛÏÂÌÚË Á‡ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË ‚ ÒÂ‰ÌÓÒÓ˜ÂÌ ÔÂËÓ‰.

–‡ÁÎËÍ‡Ú‡ ‚ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ÏÂÊ‰Û Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌËˇ (439 Î‚.) Ë ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ (317 Î‚.) ÓÒÚ‡Ì‡, ÌÓ ÒÎÂ‰ 2003 „. Â Ì‡ÎËˆÂ Ú‡ÈÌ‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇÌ‡ ÔÂ‰ËÏÒÚ‚ÂÌ ˙ÒÚ ‚ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ. “Ó‚‡ ÒÂ ‰˙ÎÊË ÓÒÌÓ‚ÌÓ Ì‡ ‚˙‚Â‰ÂÌËÚÂ ÓÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ 2003 „. ÏËÌËÏ‡ÎÌË ÓÒË„ÛËÚÂÎÌË Ô‡„Ó‚Â (ÃŒœ),Í‡ÍÚÓ Ë Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌ‡Ú‡ Â„ËÒÚ‡ˆËˇ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ ‰Ó„Ó‚ÓË ‚ Õ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËˇ ÓÒË„ÛËÚÂÎÂÌ ËÌÒÚËÚÛÚ. “ÂÁË ‡‰ÏËÌËÒÚ‡ÚË‚ÌË ÏÂÍË Ó„‡ÌË˜Ëı‡ ‚ËÁ‚ÂÒÚÌ‡ ÒÚÂÔÂÌ ìÒË‚‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡î, Í‡ÚÓ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ Ì‡ÂÚËÚÂ ÎËˆ‡ ‚ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ ÒÂ Â„ËÒÚË‡ı‡ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ ‰Ó„Ó‚Ó Ë ÒÂ ÓÒË„Ûˇ‚‡ı‡Ì‡ ‰ÓıÓ‰, ÔÓÌÂ ‡‚ÂÌ Ì‡ ÃŒœ Á‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ.

4.5. БЪЛГАРИЯ: СЕГАШНИТЕ ТЕМПОВЕ НА ЗАПЛАТИТЕ НЕ МОГАТ ДА ОСИГУРЯТ ДОГОНВАЩО РАЗВИТИЕ В ЕС

54


œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 12 „Ó‰ËÌË ÒÂ Á‡Ô‡ÁËı‡ Ú‡‰ËˆËÓÌÌÓ Ì‡ÎÓÊËÎËÚÂ ÒÂ ‡ÁÎË˜Ëˇ ‚ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ÔÓ ÔÓÎ. —Â‰ÌËˇÚ ‡ÁÏÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡Á‡ÔÎ‡Ú‡ Ì‡ Ì‡ÂÚËÚÂ ÊÂÌË ÔÂÁ 2006 „. Ò˙ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ 84.6% ÓÚ Ú‡ÁË Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ. »ÌÚÂÂÒÌÓ Â ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â ÔÓ‰Ó·ÌÓ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ ËÔÂÁ 1995 „. (80.1%). —ÎÂ‰ Ú‡ÁË „Ó‰ËÌ‡ Ì‡ÒÚ˙Ô‚‡ ‰‡ÒÚË˜ÂÌ ÒÔ‡‰, ÔË ÍÓÈÚÓ Á‡ÔÎ‡Ú‡Ú‡ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ ËÁÓÒÚ‡‚‡ ÓÚ Ú‡ÁË Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ Ò ·ÎËÁÓ 30%. —ÎÂ‰2001 „., Í‡ÚÓ ÒÎÂ‰ÒÚ‚ËÂ ÓÚ Â‰Ëˆ‡ ÌÓ‚ÓÔËÂÚË Á‡ÍÓÌÓ‚Ë ‡ÁÔÓÂ‰·Ë, ÍÓËÚÓ ‚ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÔÓ‚ÎËˇı‡ Ë Á‡ ÔÂÓ‰ÓÎˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ÔÓ ÔÓÎ, ÒÂ Á‡·ÂÎˇÁ‚‡ ÔÂ‰ËÏÒÚ‚ÂÌÓ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÂÏÔ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ÔË ÊÂÌËÚÂ ÒÔˇÏÓ ÚÓÁË Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ Ë Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓÒ‚Ë‚‡ÌÂ Ì‡ ‰ËÙÂÂÌˆË‡ˆËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û Úˇı (√‡ÙËÍ‡ 7).

¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡ Í˙Ï Ì‡ÒÚÓˇ˘Ëˇ ÔÂËÓ‰ ‡ÁÎËÍËÚÂ ‚ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ ÔÓ ÔÓÎ ÒË ÓÒÚ‡‚‡Ú ‚ËÒÓÍË. ŒÒÌÓ‚Ì‡ ÔË˜ËÌ‡ Á‡ ÚÓ‚‡ ÛÒÚÓÈ˜Ë‚Ó ÌÂ‡‚ÂÌÒÚ‚ÓÂ Ú‡‰ËˆËÓÌÌÓÚÓ ÔËÒ˙ÒÚ‚ËÂ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ ‚ ÌËÒÍËÚÂ ÂÚ‡ÊË Ì‡ ÒÎÛÊÂ·Ì‡Ú‡ ÈÂ‡ıËˇ, Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘‡Ú‡ ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌ‡ Ë ÓÚ‡ÒÎÓ‚‡ ÒÂ„Â„‡ˆËˇ Ì‡ÊÂÌËÚÂ, ‚˙ÁÔËÂÚËÚÂ ÒÚÂÂÓÚËÔË, ‰ÓÔÛÒÍ‡˘Ë ‰ËÒÍËÏËÌ‡ˆËÓÌÌÓ ÔÓ‚Â‰ÂÌËÂ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ.

ƒËÙÂÂÌˆË‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ÏÂÊ‰Û Ï˙ÊÂÚÂ Ë ÊÂÌËÚÂ Â Ì‡È-‚ËÒÓÍ‡ ‚ ÓÚ‡ÒÎËÚÂ Ì‡ ÔÂ‡·ÓÚ‚‡˘‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ, Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Ë Á‰‡-‚ÂÓÔ‡Á‚‡ÌÂ. “Ó‚‡ Ò‡ Â‰ÌË ÓÚ Ì‡È-ÒËÎÌÓ ÙÂÏËÌËÁË‡ÌËÚÂ ÓÚ‡ÒÎË. ŒÙËˆË‡ÎÌËÚÂ ‰‡ÌÌË ÔÓÍ‡Á‚‡Ú, ˜Â ‚ ìœÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚Ó Ì‡ ÚÂÍÒÚËÎ Ë Ó·ÎÂÍÎÓî,ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ 67.2% ÓÚ Ú‡ÁË Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ (‰ÂÍÂÏ‚Ë 2005„).

—‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ‚ËÒÓÍËÚÂ ‡ÁÎËÍË ‚ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ‚ ÚÓÁË ·‡Ì¯ Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ Ó·ˇÒÌˇÚ Ò ÔË˜ËÌË Í‡ÚÓ ≠ ÌÂ‰ÓÔÛÒÍ‡ÌÂ Ì‡ ÊÂÌË ‰Ó˙ÍÓ‚Ó‰ÌËÚÂ ÔÓÒÚÓ‚Â; Ó·˘‡ Ì‡„Î‡Ò‡ ‚ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍËÚÂ ÒÂ‰Ë Á‡ ÔÂ‰Î‡„‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ-ÌËÒÍÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ; ÔÓ-ÌËÒÍ‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ÚÛ‰‡ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ; ÔËÎ‡„‡ÌÂ Ì‡ ÚÛ‰ÓÂÏÍË ÚÂıÌÓÎÓ„ËË Á‡ ‡·ÓÚ‡ Ë ‰Û„Ë.

ƒËÙÂÂÌˆË‡ˆËˇ ‚ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ÏÂÊ‰Û Ï˙ÊÂÚÂ Ë ÊÂÌËÚÂ ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ Ë ‚ ÓÚ‡ÒÎË Ò ‚ËÒÓÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡Ì ÚÛ‰, Í‡ÚÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ, Á‰‡‚ÂÓÔ‡Á-‚‡ÌÂ Ë ‡ÁÎË˜ÌË ‰ÂÈÌÓÒÚË, ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌË ÓÚ ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ËÎË ÏÂÒÚÌËˇ ·˛‰ÊÂÚ. ¬ ÓÚ‡ÒÎËÚÂ ìŒ·‡ÁÓ‚‡ÌËÂî Ë ì«‰‡‚ÂÓÔ‡Á‚‡ÌÂ Ë ÒÓˆË‡ÎÌË ‰ÂÈÌÓÒ-ÚËî ‡ÁÏÂ˙Ú Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ 80.6% ÓÚ Ú‡ÁË Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ (‰ÂÍÂÏ‚Ë 2005„).

—Î‡·‡Ú‡ Ó·‚˙Á‡ÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ Ò ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ÂÁÛÎÚ‡ÚË Â Â‰Ì‡ ÓÚ ÔË˜ËÌËÚÂ Á‡ Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ Ó„‡ÌË˜ÂÌÓÚÓ ‚ÎËˇÌËÂ Ì‡ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇ ‡ÒÚÂÊ ‚˙ıÛ ·Î‡„ÓÒ˙ÒÚÓˇÌËÂÚÓ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ. œÓ·ÎÂÏËÚÂ Ò‡ Í‡ÍÚÓ Ì‡ ·‡Ì¯Ó‚Ó ‡‚ÌË˘Â, Í˙‰ÂÚÓ Í‡ÚÓ Ô‡‚ËÎÓ ÌÂ ÒÂ ‰Ó„Ó‚‡-ˇÚ ÍÓÌÍÂÚÌË ‡‚ÌË˘‡ Ì‡ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ ÔÓ Í‡ÚÂ„ÓËË ÔÂÒÓÌ‡Î, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ ÏËÍÓ‡‚ÌË˘Â, Í˙‰ÂÚÓ ‚ÒÂ Ó˘Â ÏÌÓ„Ó ˇ‰ÍÓ ÒÂ ÒÚË„‡ ‰Ó ÔÓ·Ë‚ ‚ÔÂ„Ó‚ÓËÚÂ ÔÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ Ë Ì‡Î‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÙÓÏÛÎ‡Ú‡ Á‡ ÌÓÏËÌ‡ÎÂÌ ˙ÒÚ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ, Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚‡˘ Ì‡ ˙ÒÚ‡ Ì‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇÚ‡ + ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂÌ‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡.

ŒÒÓ·ÂÌÓ ÓÚ˜ÂÚÎË‚Ë Ò‡ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ ÓÚ ÒËÒÚÂÏ‡ÚË˜ÌÓ Ì‡ÚÛÔ‚‡ÌËÚÂ ÔÓ·ÎÂÏË ‚ ËÌ‰ÛÒÚËˇÚ‡ (“‡·ÎËˆ‡ 1). «‡ ÔÂËÓ‰‡ ÓÚ 1996 ‰Ó 2005 „.‡ÁË‚˙Ú ÏÂÊ‰Û ËÌ‰ÂÍÒËÚÂ Ì‡ ‰‚‡Ú‡ ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎˇ ≠ ·ÛÚÌ‡ ‰Ó·‡‚ÂÌ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ (¡ƒ—) Ì‡ Ì‡ÂÚÓ ÎËˆÂ Ë Â‡ÎÌ‡ ‡·ÓÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ‰ÓÒÚË„Ì‡ 53.2ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡. — ËÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ Ì‡ ‰‚Â „Ó‰ËÌË (1997 Ë 1999 „.) ¡ƒ— ‚ ÚÓÁË ÓÚ‡Ò˙Î Ì‡‡ÒÚ‚‡ Ò˙Ò Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ‚ËÒÓÍË ÚÂÏÔÓ‚Â ≠ ÏÂÊ‰Û 4.1 Ë11.1%. œË Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÒÓÎ˛ÚÌËˇ ·ÓÈ Ì‡ Ì‡ÂÚËÚÂ ÎËˆ‡ ‚ ÔÂËÓ‰‡ ÓÚ 1997 ‰Ó 2001 „. Ë ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÌËÒÍËÚÂ ÚÂÏÔÓ‚Â Ì‡ ÔÓ‚Ë¯ÂÌËÂ ‚


55


ÒÎÂ‰‚‡˘ËÚÂ 4 „Ó‰ËÌË (ÏÂÊ‰Û 0.9 Ë 4.7%) ÒÂ Ò˙Á‰‡‚‡Ú ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Á‡ ÛÒÚÓÈ˜Ë‚ ‚ËÒÓÍ ˙ÒÚ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡, ‰ÓÒÚË„‡˘ ÔËÍÓ‚ËÒÚÓÈÌÓÒÚË ÔÂÁ 1998 „. (17.9%) Ë 2000 „. (21.0%). ¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ Â‡ÎÌ‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ‚ ËÌ‰ÛÒÚËˇÚ‡ ÔÓÍ‡Á‚‡ Ú‚˙‰Â ÍÓÎÂ·ÎË‚Ë ÚÂÌ‰ÂÌˆËËÌ‡ ‡Á‚ËÚËÂ, ÍÓËÚÓ ÒÛÏ‡ÌÓ ‚Ó‰ˇÚ ‰Ó ÓÚËˆ‡ÚÂÎÂÌ ÂÙÂÍÚ ≠ ÒÔ‡‰ ÓÚ 2.3% Á‡ ˆÂÎËˇ 10-„Ó‰Ë¯ÂÌ ÔÂËÓ‰. œË Ú‡ÍË‚‡ ÛÒÎÓ‚Ëˇ Ë ÌÂÁ‡‰Ó‚ÓÎËÚÂÎÌËÚÂÏÔÓ‚Â Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ, Â‰ÌÓ ‰Ó„ÓÌ‚‡˘Ó ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ≈— ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ËÎ˛ÁÓÌÓ.

–Â‰Ëˆ‡ ÌÂÓÎË·Â‡ÎÌË ËÍÓÌÓÏËÒÚË ÓˆÂÌˇ‚‡Ú ËÁÔÂ‚‡‚‡˘Ëˇ ˙ÒÚ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ì‡‰ Â‡ÎÌËÚÂ ‡·ÓÚÌË Á‡ÔÎ‡ÚË Í‡ÚÓ ‚Ó-‰Â˘ Ù‡ÍÚÓ Á‡ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡, ÌÓ ÚÓ‚‡ Â ËÁÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ ÓÔ‡ÒÌ‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ ‚ ÒÂ‰ÌÓÒÓ˜ÂÌ ÔÎ‡ÌÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ËÌÚÂ„‡ˆËˇ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡. —˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ Â‡ÎÌ‡ ÓÔ‡ÒÌÓÒÚ ËÌ‰ÛÒÚËˇÚ‡ Ì‡ ¡˙Î„‡Ëˇ ‰‡ ÒÂ ÒÔÂˆË‡ÎËÁË‡ ‚ ÚÛ‰ÓÂÏÍË,ÌËÒÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌË Ë Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ ÌËÒÍÓÔÎ‡ÚÂÌË ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚‡, Ò˙Á‰‡‚‡˘Ë Ï‡ÎÍÓ ‰Ó·‡‚ÂÌ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ, ÌÓ ÛÒÚÓÈ˜Ë‚‡ Ë Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ‚ËÒÓÍ‡ ÔÂ˜‡Î-·‡ Á‡ ·ËÁÌÂÒ‡ ‚ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰˙ÏÔËÌ„ Ë ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ÒË‚ ÒÂÍÚÓ.

“‡·ÎËˆ‡ 1:

»Ì‰ÂÍÒË Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ë Ì‡ Â‡ÎÌËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË ‚ ËÌ‰ÛÒÚËˇÚ‡ Ì‡ ¡˙Î„‡Ëˇ (1996-2005)

œÂ‰ı. „Ó‰ËÌ‡ = 100.0

��

��

��

��

��

� !�� "� "� ��"� � ��" ��" �� "� ��"�

#��#$ �� "� " ��"� � "� � ��"� ��"� ��"� ��" � "

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: Õ‡ˆËÓÌ‡ÎÂÌ ÒÚ‡ÚËÒÚË˜ÂÒÍË ËÌÒÚËÚÛÚ Ë ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌË ËÁ˜ËÒÎÂÌËˇ.

»ÁÓÒÚ‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡ÒÚÂÊ‡ Ì‡ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ÓÚ ÚÓÁË Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡, ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡,ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ·ËÁÌÂÒ˙Ú ËÏ‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË ÂÁÂ‚Ë Á‡ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ ‚˙ÁÌ‡„‡Ê‰ÂÌËˇ. “Ó‚‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÛÒÚ‡ÌÓ‚Ë ÓÚ ÌËÒÍËˇ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎÌ‡ ÍÓÏÔÂÌÒ‡ˆËËÚÂ Á‡ ÚÛ‰ ‚ ¡¬œ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡. œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 10 „Ó‰ËÌË ÚÓÈ ÌÂËÁÏÂÌÌÓ ÓÒÚ‡‚‡ ‚ „‡ÌËˆËÚÂ ÏÂÊ‰Û 34 Ë 37%, ÍÓÂÚÓ Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓÔÓ‰ ÒÂ‰ÌËÚÂ ÒÚÓÈÌÓÒÚË Á‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈—. ƒ‡ÌÌËÚÂ ÓÚ √‡ÙËÍ‡ 6 ÔÓÍ‡Á‚‡Ú, ˜Â Ë ‚ ‰ËÌ‡ÏË˜ÂÌ ÔÎ‡Ì Á‡ ÔÂËÓ‰‡ 2001-2005 „. Â‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡Â‰ËÌËˆ‡ ÚÛ‰ ÒÔ‡‰‡Ú Ò 0.3%. œÓ-„ÓÎˇÏÓ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ Ì‡ ‰ÓıÓ‰ËÚÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ ÔË ÔÓÏˇÌ‡ Ì‡ ‡ÁÔÂ‰ÂÎËÚÂÎÌËÚÂ Ë ÔÂ‡ÁÔÂ‰ÂÎËÚÂÎÌËÚÂÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ. –Â¯‡‚‡˘‡ ÓÎˇ ‚ ÚÓ‚‡ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ËÁË„‡Â, Í‡ÍÚÓ Â‰Ì‡ ÔÓ-‡ÍÚË‚Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡, Ú‡Í‡ Ë ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡‡ÏÂÚ-ËÚÂ Ì‡ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ ÔÓ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ Ì‡ ·‡Ì¯Ó‚Ó ‡‚ÌË˘Â Ë ‡ÁÔÓÒÚË‡ÌÂ ‚‡ÎË‰ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‰Ó„Ó‚ÓËÚÂ.


56


ƒ‡ÎÂ˜ ÔÓ-ÂÙÂÍÚË‚Ì‡ ·Ë ÏÓ„Î‡ ‰‡ ·˙‰Â Ë ‰˙Ê‡‚Ì‡Ú‡ Ì‡ÏÂÒ‡ ‚ ÒÙÂ‡Ú‡ Ì‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ ÔÎ‡˘‡ÌËˇ. ¬ ¡˙Î„‡Ëˇ ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡Á‡ÔÎ‡Ú‡ (Ã–«) Â Á‡ÍÓÌÓÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌ‡. –‡ÁÏÂ˙Ú ∫ ÒÂ ÙËÍÒË‡ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ‡‚ÌË˘Â Ë ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌÓÚÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ, ÔÓ‰ÍÓÂÚÓ ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÒÎËÁ‡. ¬ÒÂ Ó˘Â Ó·‡˜Â ‡ÁÏÂ˙Ú Ì‡ Ã–« Â ‡‰ÏËÌËÒÚ‡ÚË‚ÌÓ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ‡ ‚ÂÎË˜ËÌ‡, ÍÓˇÚÓ ÌÂ ÔÓÍË‚‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂÁ‡ ÙËÁË˜ÂÒÍÓ ÓˆÂÎˇ‚‡ÌÂ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ‰ÓÏ‡ÍËÌÒÚ‚ÓÚÓ Ë ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â ËÁÏÂËÚÂÎ Ì‡ Ì‡È-ÌËÒÍÓ Í‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËˇ ÚÛ‰.

œÂÁ „Ó‰ËÌËÚÂ ÒÂ ÔÂ‰ÔËÂı‡ ‡ÁÎË˜ÌË ÏÂÚÓ‰Ë Á‡ ÓÒ˙‚ÂÏÂÌˇ‚‡ÌÂ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Ã–« ≠ ÔÓ‰ ÙÓÏ‡Ú‡ Ì‡ ÍÓÏÔÂÌÒ‡ˆËˇ ‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚÌ‡ÚÛÔ‡Ì‡Ú‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ; ‚ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌÓ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ ÓÚ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ Á‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡; ËÌ‰ÂÍÒË‡ÌÂ Ò ËÁÔÂ‚‡‚‡˘ ˙ÒÚ ÒÔˇÏÓ —–« Ë ‰.

ÕˇÏ‡ ÙËÍÒË‡Ì ÔÂËÓ‰ Á‡ ÓÒ˙‚ÂÏÂÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ã–«. ¬ ÔÂËÓ‰‡ Ì‡ „‡ÎÓÔË‡˘‡ ËÌÙÎ‡ˆËˇ (Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ 1997 „.) Ò‡ ÔÂ‰ÔËÂÏ‡ÌË ËÁÏÂÌÂÌËˇ5 Ô˙ÚË „Ó‰Ë¯ÌÓ. —ÎÂ‰ ‚˙‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ¬‡ÎÛÚÌËˇ ·Ó‰ ÓÚ ÒÂ‰‡Ú‡ Ì‡ 1997 „. Ë ‰ÓÒÚË„‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌËÒÍË ËÌÙÎ‡ˆËÓÌÌË ‡‚ÌË˘‡ ÔÓÏˇÌ‡Ú‡ Ì‡ Ã–« Á‡ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Â ÓÚ 2 ‰Ó 3 Ô˙ÚË, ‡ ÒÎÂ‰ 2000 „. Â‰ËÌ Ô˙Ú „Ó‰Ë¯ÌÓ.

ŒÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ 2007 „. ÌÂÈÌËˇÚ ‡ÁÏÂ ·Â ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ Ì‡ 180 Î‚. (92 Â‚Ó), ÍÓÂÚÓ ÌË ÓÚÂÊ‰‡ ÔÓÒÎÂ‰ÌÓ ÏˇÒÚÓ ÒÂ‰ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈—, Í‡ÍÚÓ ÔÓÌÓÏËÌ‡ÎÌ‡ ÒÚÓÈÌÓÒÚ, Ú‡Í‡ Ë ‚ —œ— (ÔÂÁ 2005 „. –ÛÏ˙ÌËˇ ·Â¯Â ÒÎÂ‰ Ì‡Ò ≠ √‡ÙËÍ‡ 8). —˙ÓÚÌÂÒÂÌ‡ Í˙Ï ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡, ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ7 „Ó‰ËÌË ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ÙÓÏË‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡˘Ë Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ ≠ ÓÚ 33.3% ÔÂÁ 2000 „. ‰Ó 46.3% ÔÂÁ 2005 „. Ë ÔÓÒÎÂ‰‚‡˘ ÒÔ‡‰ ‰Ó45.1% ÔÂÁ 2006 „.

ŒÙËˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÒÚ‡ÚËÒÚËÍ‡ ÌˇÏ‡ ‰‡ÌÌË Á‡ ·Óˇ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, ÔÓÎÛ˜‡‚‡˘Ë Ã–«. ¬ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÛÒÎÓ‚Ëˇ ÔÓ·ÎÂÏ˙Ú Ò ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ËÏ‡ Ë ‰Û„Ó ËÁÏÂÂÌËÂ. Ã‡ÒÓ‚‡ Â Ô‡ÍÚËÍ‡Ú‡, ÔË ÍÓˇÚÓ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ÓÙËˆË‡ÎÌÓ Á‡ÔÎ‡˘‡Ú Ë ÓÒË„Ûˇ‚‡Ú ÓÒÌÓ‚Ì‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ Ì‡ÂÚËÚÂ Ì‡ ·‡Á‡‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡, ‡ Ù‡ÍÚË˜ÂÒÍË ËÏ ËÁÔÎ‡˘‡Ú ÔÓ-‚ËÒÓÍË ‚˙ÁÌ‡„‡Ê‰ÂÌËˇ. —ÔÓÂ‰ ‰‡ÌÌË Ì‡ Õ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËˇ ÓÒË„ÛËÚÂÎÂÌ ËÌÒÚËÚÛÚÍ˙Ï 2006 „. ·ÓˇÚ Ì‡ Ì‡ÂÚËÚÂ Ì‡ Ã–« ‚ ·˛‰ÊÂÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ Â 70 677, ‡ ÚÂÁË, ÍÓËÚÓ Ò‡ ÓÒË„ÛÂÌË ‚ ‡ÁÏÂ ‰Ó 160 Î‚. (Ã–« Á‡ 2006 „.) Ò‡ 414 609.»Ï‡ÈÍË ÔÂ‰‚Ë‰ „ÓÂËÁÎÓÊÂÌËÚÂ Ò˙Ó·‡ÊÂÌËˇ Ë Ù‡ÍÚË, ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ Â‡ÎÌÓ ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ Ì‡ Ã–« ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Â‰‚‡ ÎË Ì‡‰ı‚˙Îˇ 7-8%.

œ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ, ÒÎÂ‰ ÔÂ„Ó‚ÓË Ò˙Ò ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË, ÔËÂ ÓÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ 2007 „. ‰‡ ÒÂ ËÁ˜ËÒÎˇ‚‡ Ë ÔÛ·ÎËÍÛ‚‡ ÓÙËˆË‡ÎÌ‡ ÎËÌËˇ Ì‡·Â‰ÌÓÒÚ, ÍÓˇÚÓ ‰‡ ÒÎÛÊË Á‡ ˆÂÎËÚÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡. “‡Í‡ ËÎË ËÌ‡˜Â Ó·‡˜Â Â Ì‡ÎËˆÂ ÒËÎÌ‡ Ò˙ÔÓÚË‚‡ (ÓÒÓ·ÂÌÓ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒ-ÍËÚÂ ÏËÌËÒÚÂÒÚ‚‡) ≠ Ú‡ÁË ÎËÌËˇ Ì‡ ·Â‰ÌÓÒÚ ‰‡ ÒÂ Ó·‚˙ÊÂ Ò Â‰ËÌ ÔÓ-ÍÓÌÍÂÚÂÌ ÏÂı‡ÌËÁ˙Ï Ì‡ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ ÏÂÊ‰Û ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË Ì‡ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ ÔÎ‡˘‡ÌËˇ Á‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡, ‚ÍÎ. Ë Ì‡ Ã–«.


57


4.6. ИЗВОДИ

¬ ≈‚ÓÔ‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ Ò‡ ÔÓ‰ÎÓÊÂÌË Ì‡ Ì‡ÚËÒÍ, ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚ ÒÚ‡ÌË-ÚÂ ÓÚ ≈—-15. Õ‡ÎËˆÂ Â Á‡·‡‚ÂÌ ÚÂÌ‰ ‚ ˙ÒÚ‡ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ, ÍÓÂÚÓ ÔÓ‚Ë-¯‡‚‡ ÒÚ‡ıÓ‚ÂÚÂ Á‡ Ì‡ÒÓ˜ÂÌ‡ Ì‡‰ÓÎÛ ÒÔË‡Î‡ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ. «‡·‡‚ÂÌË-ˇÚ ˙ÒÚ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ Â ÂÁÛÎÚ‡Ú Í‡ÍÚÓ ÓÚ ·‡‚ÌËˇ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‡Ò-ÚÂÊ, Ú‡Í‡ Ë ÓÚ Û‚ÂÎË˜‡‚‡˘ËÚÂ ÒÂ ÚÛ‰ÌÓÒÚË Á‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ‰‡ ÔÂÌÂ-Ò‡Ú ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ ‚ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ‚ ÍÓÌÚÂÍÒÚ‡ Ì‡ ‚ËÒÓÍ‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ Ë ÒÚ‡ı Á‡ ÒË„ÛÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌË-ÚÂ ÏÂÒÚ‡. –‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ, ‡ ˜ÂÒÚÓ Ë Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡, Ì‡ÒÚÓˇ‚‡Ú Á‡ Á‡-‰˙Ê‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ‚ ËÏÂÚÓ Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·-ÌÓÒÚ. «‡ÔÎ‡ı‡Ú‡ ÓÚ ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ ÒÂ ÔÂ‚˙˘‡ ‚ ÌÂ-‡Á‰ÂÎÌ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÒÚ‡ÚÂ„ËËÚÂ Á‡ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ ÔÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂÚÓ. ¿ÍÓ Ú‡ÁËÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ ÔÓ‰˙ÎÊË, ÒÚ‡„Ì‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ ËÎË ÚˇıÌÓÚÓ Ì‡Ï‡Îˇ-‚‡ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÔÂ‚˙ÌÂ ‚ ÒÂËÓÁÌÓ ÔÂÔˇÚÒÚ‚ËÂ Í‡ÍÚÓ Á‡ ‡Á‚ËÚËÂ-ÚÓ Ì‡ ‰ËÌ‡ÏË˜Ì‡, ËÌÓ‚‡ÚË‚Ì‡ Ë ‚ËÒÓÍÓ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌ‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡ËÍÓÌÓÏËÍ‡, Ú‡Í‡ Ë Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ≈‚ÓÔ‡, ÍÓˇÚÓ ËÒÍ‡ ‰‡ ÓÒË„ÛË ‰Ó·ÂÁ‡ÔÎ‡ÚÂÌË ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡ Á‡ ‚ÒË˜ÍË. –‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ ÔÓ-ÎÛ˜‡‚‡Ú ÒÔ‡‚Â‰ÎË‚ ‰ˇÎ ÓÚ ÔÓ‰Ó·ÂÌËˇÚ‡ ‚ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ ‚ Ò‚Ó-ËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË. “Ó‚‡ ˘Â „Ë ÏÓÚË‚Ë‡ ‰‡ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‚ ÔÓÌ‡Ú‡Ú˙¯ÌÓÚÓÓ·ÌÓ‚ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡, Í‡ÚÓ ‚ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ ˘Â ÏÓÚË‚Ë‡ ‡·Ó-ÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ‰‡ ÒÂ ÓÚÍ‡Ê‡Ú ÓÚ ÒÚ‡ÚÂ„ËËÚÂ Á‡ ÌËÒÍÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ ‚ ÔÓÎÁ‡Ì‡ ÒÚ‡ÚÂ„ËËÚÂ Á‡ ‚ËÒÓÍ‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚ.

«‡ ‰‡ ÒÂ ËÁ·Â„ÌÂ ÔÓÚË‚ÓÔÓÒÚ‡‚ˇÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒËÌ‰ËÍ‡-ÚËÚÂ, ÚÂ ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ ÓÚı‚˙ÎˇÚ ÒÚ‡ÚÂ„ËËÚÂ Á‡ ÌËÒÍÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ Ë‰‡ Â‡„Ë‡Ú Ì‡ Úˇı ÌÂ Ò‡ÏÓ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ, ÌÓ Ò˙˘Ó Ë Ì‡ Ú‡ÌÒÌ‡ˆËÓ-Ì‡ÎÌÓ ÌË‚Ó, ˜ÂÁ Ó·ÏˇÌ‡ Ì‡ ËÌÙÓÏ‡ˆËˇ Ë ÍÓÓ‰ËÌË‡ÌÂ Ì‡ Ò‚ÓËÚÂÒÚ‡ÚÂ„ËË Ë ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ. œÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ, ÔÓÙÒ˙˛ÁËÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ËÁ·Â„Ì‡ÚÌÂ„‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇ ÓÚÌÓÒÌÓ Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ Ë ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰. ƒÂÈÒ-Ú‚‡ÈÍË Á‡Â‰ÌÓ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó, ÚÂ ÏÓ„‡Ú Ë ‰‡ ÒÂ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇÚ Í˙ÏÔËÁË‚ËÚÂ Á‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏËÚÂ ÔÓÏÂÌË Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Ì‡Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó, Á‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓÒÚË„ÌÂ ÔÓ-‚ËÒÓÍ ˙ÒÚ.

—ÔÂˆË‡ÎÌÓ ‚ÌËÏ‡ÌËÂ ÒÂ ÓÚ‰ÂÎˇ Ì‡ ÔÓ·ÎÂÏ‡ Á‡ ‡‚ÂÌÒÚ‚ÓÚÓ ÏÂÊ-‰Û ÔÓÎÓ‚ÂÚÂ Ë ÌËÒÍÓÚÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ. –‡ÁÎË˜ËÂÚÓ ÔÓ ÔÓÎ, Ï‡Í‡ Ë ·‡‚ÌÓÌ‡Ï‡Îˇ‚‡˘Ó, ÓÒÚ‡‚‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ Ë ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ ÏÛ ÒÂ Ó·˙ÌÂ ÔÓ-ÒÂËÓÁÌÓ ‚ÌËÏ‡ÌËÂ ÓÚ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË, Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡ Ë Â‚Ó-ÔÂÈÒÍËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË. “Ó‚‡ Â ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚‡ÊÌÓ ÔÂ‰‚Ë‰ Ù‡ÍÚ‡, ˜Â ‡‚ÂÌ-ÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ÔÓÎÓ‚ÂÚÂ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ Í‡ÚÓ ÓÒÌÓ‚Ì‡ ı‡‡ÍÚÂËÒÚËÍ‡ Ì‡ —Ó-ˆË‡ÎÌ‡ ≈‚ÓÔ‡. œÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÌËÒÍÓÚÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ, ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÚ‡-ÌË ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ ÓÒÚ‡‚‡ ÔÓ‰ ‰ÂÙËÌËˆËˇÚ‡ Á‡ ÌËÒÍÓ Á‡ÔÎ‡˘‡-ÌÂ, ÍÓÂÚÓ ÓÁÌ‡˜‡‚‡, ˜Â Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡ Â Á‡-‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓ Á‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÌËÒÍÓÚÓ Á‡ÔÎ‡-˘‡ÌÂ, ÓÒÓ·ÂÌÓ Á‡ ÚÂÁË ÒÚ‡ÌË, ‚ ÍÓËÚÓ ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, ÔÓÎÛ˜‡-‚‡˘Ë ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡ Á‡ÔÎ‡Ú‡, Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ.

58


–‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ÒÚÓË ‚ ˆÂÌÚ˙‡ Ì‡ ‰Â·‡ÚËÚÂ ‚≈‚ÓÔ‡ ÔÓ ÌˇÍÓÎÍÓ ÔË˜ËÌË. ŒÚ Â‰Ì‡ ÒÚ‡Ì‡, ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ, ˜ÂÒÚÓ ÒÔÓ‰ÍÂÔ‡Ú‡ Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡, ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ Ì‡ÒÚÓˇ‚‡Ú Á‡ ÔÓ-„ÓÎˇ-Ï‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ‡ ‚ÒÂ ÔÓ-˜ÂÒÚÓ Ë Á‡ Û‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ·ÂÁ ÍÓÏÔÂÌÒ‡ˆËË. “Ó‚‡ Ó·ÚÂ„Ì‡ ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ Ò˙Ò ÒËÌ-‰ËÍ‡ÚËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÓÚı‚˙ÎˇÚ Û‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Ë ÔÓÒ-Ú‡‚ˇÚ ÔÓ‰ ‚˙ÔÓÒ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ÓÚ ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙¯ÌÓÚÓ ÏÛ Ó„˙‚Í‡‚ˇ‚‡-ÌÂ. ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡, ‚ ≈— ÓÚ Ì‡‰ ‰‚Â „Ó‰ËÌË ÒÂ Ó·Ò˙Ê‰‡ Â‚ËÁËÁË‡ÌÂ-ÚÓ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ÍÓˇÚÓ Á‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ Â ÔÂ‰-ÏÂÚ Ì‡ ÒÂËÓÁÌ‡ Á‡„ËÊÂÌÓÒÚ Ë ÍÓˇÚÓ Â¯ËÚÂÎÌÓ ÒÂ ÓÒÔÓ‚‡ ÓÚ Úˇı.

¬ Ú‡ÁË „Î‡‚‡ ˘Â ·˙‰Â ËÁÎÓÊÂÌ Ì‡Í‡ÚÍÓ ‰Â·‡Ú˙Ú Á‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚÚ‡Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Ë ÌÂ„Ó‚‡Ú‡ ÒÂ‰ÏË˜Ì‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ ‚ ≈‚ÓÔ‡.—ÎÂ‰ ÚÓ‚‡ ˘Â ·˙‰Â ‡Á„ÎÂ‰‡Ì ·ÓˇÚ Ì‡ ÓÚ‡·ÓÚ‚‡ÌËÚÂ ˜‡ÒÓ‚Â ‚ ≈‚ÓÔ‡Ë Ì‡ÒÚ˙ÔËÎËÚÂ ÔÓÏÂÌË ‚ ÚÓ‚‡ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË.ŸÂ ·˙‰Â Ó·Ò˙‰ÂÌÓ Ë ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡-·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ. ŸÂ ·˙‰Â ÔÓÒÎÂ‰ÂÌÓ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ Â‚ËÁË‡-ÌÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ. ¬˙‚ ‚˙ÁÍ‡ Ò ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂÁ‡ ÓÚÍ‡Á ÓÚ ÌÂÈÌÓÚÓ ÔËÎ‡„‡ÌÂ ˘Â ·˙‰‡Ú ÔË‚Â‰ÂÌË ‰‡ÌÌË Á‡ ÔÂ‰ÔÓ-˜ËÚ‡ÌÓÚÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ÓÚ ÊÂÌËÚÂ Ë Ï˙ÊÂÚÂ ‚ ≈—-15 Ë Ò‡‚ÌËÚÂÎÂÌÔÂ„ÎÂ‰ Ì‡ ËÁ˜ËÒÎˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÍÓÌÓÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌ‡Ú‡ Ï‡ÍÒËÏ‡ÎÌ‡ ÔÓ‰˙Î-ÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ‚ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË.

Tеми

5.1. –‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ

5.2. –Â‚ËÁËˇ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ‰ËÂÍÚË‚‡ Á‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ

5.3. ¡˙Î„‡Ëˇ : ŒÒÌÓ‚ÌË ÚÂÌ‰ÂÌˆËË ‚ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ

5.4. »Á‚Ó‰Ë

5. РАБОТНО ВРЕМЕ

59


5.1. РАЗВИТИЕ НА РАБОТНОТО ВРЕМЕ

√Ó‰ËÌË Ì‡Â‰ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ÒË ÔÓÒÚ‡‚ˇı‡ Í‡ÚÓ ‚‡ÊÌ‡ ˆÂÎ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Ò Ó„ÎÂ‰ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ ÊË‚ÓÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ËÒ˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Á‡ ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ. Õ‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ·Â¯Â Â‰ÌÓ ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ËÒÍ‡ÌËˇ Í˙Ï ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ÔË ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ, ‡ Ò˙˘Ó Ë Í˙Ï Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡, Ë ÚÓ Ò ËÁ‚ÂÒÚÂÌ ÛÒÔÂı. ◊ÂÁ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌËÚÂ ‰Ó„Ó‚ÓË Ë Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌËÒÂ‰ÏË˜ÌÓÚÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ‰ÓÒÍÓÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡¯Â. ◊ÂÒÚÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÒÂ ÔÓÒÚË„‡¯Â ‚ Á‡ÏˇÌ‡ Ì‡ Â‰Ì‡ ÓÚ „Î‡‚ÌËÚÂ ˆÂÎË Ì‡‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ, Ì‡ÔËÏÂ, ÔÓ-„˙‚Í‡‚‡Ú‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ÍÓˇÚÓ ‰‡ ÔÓÁ‚ÓÎË Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌÓ ‰‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‡-·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡, ÍÓ„‡ÚÓ ËÏ‡Ú Ì‡È-„ÓÎˇÏ‡ ÌÛÊ‰‡ ÓÚ ÚÓ‚‡. ÕÓ ÔÂ‰ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ‰‚Â „Ó‰ËÌË ÒÚ‡Ì‡ıÏÂ Ò‚Ë‰ÂÚÂÎË Ì‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ÔÓÏˇÌ‡ ‚ ÔÓÁËˆËˇÚ‡ Ì‡‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ, Í‡ÍÚÓ Ë Ì‡ Â‰Ëˆ‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡ (Keune and Galgoczi 2006). “Â Á‡ÔÓ˜Ì‡ı‡ ‰‡ ÓÚı‚˙ÎˇÚ ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙¯ÌÓÚÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ‚ÂÏÂ Ë ÔÓ-ÒÍÓÓ Ì‡ÒÚÓˇ‚‡Ú Á‡ Û‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ·ÂÁ ÍÓÏÔÂÌÒ‡ˆËË, Í‡ÚÓ Ò˙˘Â‚ÂÏÂÌÌÓ ÌÂ ÓÚÒÚ˙Ô‚‡Ú ÓÚ ËÒÍ‡ÌÂÚÓ Á‡ ÔÓ-„˙‚Í‡‚‡Ú‡ÏÛ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ. “Â Ú‚˙‰ˇÚ, ˜Â ÚÓ‚‡ ÒÂ Ì‡Î‡„‡ Á‡‡‰Ë ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌËˇ ÍÓÌÍÛÂÌÚÂÌ Ì‡ÚËÒÍ, Ë ˜ÂÒÚÓ Á‡ÔÎ‡¯‚‡Ú, ˜Â ˘Â ÔÂÏÂÒÚˇÚ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ ÒË, ‡ÍÓËÒÍ‡ÌËˇÚ‡ ËÏ ÌÂ ·˙‰‡Ú Û‰Ó‚ÎÂÚ‚ÓÂÌË. ¬ÒÂ ÔÓ-˜ÂÒÚË Ò‡, ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚ ≈—-15, ÒÎÛ˜‡ËÚÂ Ì‡ ÓÚÒÚ˙ÔÍË ÔË ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂÚÓ, ÔË ÍÓÂÚÓ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ò‡ÔËÌÛ‰ÂÌË ‰‡ ÔËÂÏ‡Ú Û‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ÔÓ‡‰Ë Á‡ÔÎ‡ıËÚÂ ÓÚ ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ. œÓ‰Ó·ÌÓ Û‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ‚ÂÏÂ ‚Ó‰Ë ÔÓÒÚÓ ‰Ó Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ˜‡ÒÓ‚ËÚÂ ‚˙ÁÌ‡„‡Ê‰ÂÌËˇ, ÌÓ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ËÏ‡ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌÓ ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚ËÂ Ë ‚˙ıÛ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡ ‚Â‰Ëˆ‡ ÒÚ‡ÌË ÒÂ Ô‡‚ˇÚ ÓÔËÚË Á‡ ËÁÏÂÌÂÌËÂ Ì‡ Á‡ÍÓÌÓ‚ËÚÂ ‡ÁÔÓÂ‰·Ë Á‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ÍÓÂÚÓ ‰‡ ÔÓÁ‚ÓÎË Û‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÌÂ„Ó‚‡Ú‡ ÔÓ‰˙ÎÊË-ÚÂÎÌÓÒÚ. ¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ Ò˜ËÚ‡Ú Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Á‡ Ò‚Óˇ ‚‡ÊÌ‡ ˆÂÎ Ë ÒÂ ÓÔËÚ‚‡Ú ‰‡ ÒÂ ÔÓÚË‚ÓÔÓÒ-Ú‡‚ˇÚ Ì‡ ÌÂ„Ó‚ÓÚÓ Û‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂ, Ò ‡ÁÎË˜ÂÌ ÛÒÔÂı ‚ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË. Õ‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÒÚÓÂ¯Â Ò˙‚ÒÂÏ ‰ÓÒÍÓÓ Ì‡ ‰ÌÂ‚ÂÌ Â‰ ‚ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË (Õ—◊) ÓÚ ÷»≈, ÍÓÂÚÓ ÒÂ ËÁ‡ÁË ‚ ÔÂ‰ÔËÂÚËÚÂ ËÁÏÂÌÂÌËˇ Í‡ÍÚÓ ‚ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ, Ú‡Í‡ Ë ‚ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ËÎË ÓÚ‡Ò-ÎÓ‚Ë ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ Ú‡ÁË ˆÂÎ. ÕÓ 2005 „. ÓÚ·ÂÎˇÁ‡ ÒÏˇÌ‡ Ì‡ Ô‡‡‰Ë„Ï‡Ú‡ Ë ‚ ÚÓ‚‡ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ, Ú‡Í‡ ˜Â ‰ÌÂÒ ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙¯ÌÓÚÓÌ‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Ô‡ÍÚË˜ÂÒÍË ÌÂ ÒÚÓË Ì‡ ‰ÌÂ‚ÂÌ Â‰. ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡, ÔÂ‰Ë¯ÌËÚÂ ÛÒËÎËˇ Á‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ‰Ó‚Â-‰Óı‡ ‰Ó ËÁ‚ÂÒÚÌÓ Ò·ÎËÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÂ„‡¯Ì‡Ú‡ ÏÛ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ ‚ ≈—-15.

¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ „˙‚Í‡‚‡Ú‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÔË‰Ó·Ë ¯ËÓÍÓ ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌËÂ ‚ ≈‚ÓÔ‡ Í‡ÍÚÓ ˜ÂÁ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌË ÔÓÏÂ-ÌË, Ú‡Í‡ Ë ˜ÂÁ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌËÚÂ ‰Ó„Ó‚ÓË. “Ó‚‡ ‚ÍÎ˛˜‚‡ ‡ÁÔÓÂ‰·Ë Á‡ „˙‚Í‡‚ ‡·ÓÚÂÌ „‡ÙËÍ Ò Û‰˙ÎÊÂÌ ÔÂËÓ‰ Á‡ ÓÚ˜ËÚ‡ÌÂ, ËÁ‚˙ÌÂ‰ÂÌ ÚÛ‰ ËÌÂ„Ó‚ÓÚÓ ÍÓÏÔÂÌÒË‡ÌÂ, ‡·ÓÚ‡ ‚ ÔÓ˜Ë‚ÌË ‰ÌË, Ì‡Ï‡ÎÂÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ÔË ÂˆÂÒËˇ Ë ‰. ¬ Â‰Ëˆ‡ ÒÎÛ˜‡Ë ÍÓÎÂÍÚË‚ÌËÚÂ ÚÛ‰Ó‚Ë ‰Ó„Ó‚ÓË ÒÂÔÂ‚˙˘‡Ú ‚ ËÌÒÚÛÏÂÌÚ Á‡ ÔÓ-„˙‚Í‡‚‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ. œÓ‰Ó·Ì‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ Â ‰‡ÎÂ˜ ÔÓ-ËÁ„Ó‰Ì‡ Á‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ. ÕÓ ÒËÌ‰ËÍ‡-ÚËÚÂ Ò˙˘Ó ‚ÒÂ ÔÓ‚Â˜Â ÒÂ ÓÔËÚ‚‡Ú ‰‡ ‰Ó„Ó‚‡ˇÚ ì·Î‡„ÓÔËˇÚÌ‡ Á‡ ‡·ÓÚÌËÍ‡î Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ÍÓˇÚÓ ‰‡ ÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡ Ì‡È-‚Â˜Â ÔÓ-‰Ó·Ó Ò˙‚ÏÂÒÚˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚Ëˇ Ë ËÁ‚˙Ì-ÚÛ‰Ó‚Ëˇ ÊË‚ÓÚ. ¬ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË, ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ, ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰, ‚ Ú.˜. Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚ-ÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, Ò‡ ÏÌÓ„Ó ÔÓ‚Â˜Â ÓÔÂ‰ÂÎÂÌË ÓÚ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÓÚ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ. “Û‰Ó‚ÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ‰ÂÈÒÚ‚‡ Í‡ÚÓÁ‡ÏÂÒÚËÚÂÎ Ì‡ ÒËÎÌËÚÂ ‡‚ÚÓÌÓÏÌË ÒËÒÚÂÏË Ì‡ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ Ë Ô‡ÍÚËÍË Ì‡ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡, ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ ‰Ó„Ó‚‡-ˇÌÂ ‚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Â ÔÂ‰ËÏÌÓ Ì‡ÒÓ˜ÂÌÓ Í˙Ï Á‡ÔÎ‡ÚËÚÂ, ‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Ë„‡Â ‚ÚÓÓÒÚÂÔÂÌÌ‡ ÓÎˇ. «‡ÚÓ‚‡ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ËÚÂıÌËÚÂ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚË Ò‡ ÏÌÓ„Ó ÔÓ-˜Û‚ÒÚ‚ËÚÂÎÌË Í˙Ï Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌËÚÂ ÔÓÏÂÌË, ‡ ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚ËÂÚÓ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ‰ËÂÍÚË‚Ë Â ÔÓ-ÒËÎÌÓ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ‚ ≈—-15.

ДЕБАТЪТ ЗА СЕДМИЧНАТА ПРОДЪЛЖИТЕЛНОСТ НА РАБОТНОТО ВРЕМЕ И ГЪВКАВОСТТА НА РАБОТНОТО ВРЕМЕ

60



¬ ≈‚ÓÔ‡ ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË ‡ÁÎËÍË ‚ ÒÂ‰ÏË˜ÌÓÚÓ ‡-·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ. —Â‰Ì‡Ú‡ ÒÂ‰ÏË˜Ì‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚Â-ÏÂ Á‡ Á‡ÂÚËÚÂ Ì‡ Ô˙ÎÂÌ ‡·ÓÚÂÌ ‰ÂÌ ‚ ≈—-25 ÔÂÁ 2005 „. ·Â¯Â 41.9˜‡Ò‡. –‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ‚ 6 ÒÚ‡ÌË ·Â¯Â ÔÓ‰ 41 ˜‡Ò‡ (ÀËÚ‚‡, ƒ‡ÌËˇ,‘ËÌÎ‡Ì‰Ëˇ, ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ, »Î‡Ì‰Ëˇ Ë ‘‡ÌˆËˇ), ‡ ‚ ÚË ÒÚ‡ÌË Ì‡‰ı-‚˙Îˇ¯Â 43 ˜‡Ò‡ (¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ, œÓÎ¯‡ Ë √˙ˆËˇ). ¬ √˙ˆËˇ Ó·Ë-˜‡ÈÌÓÚÓ ÒÂ‰ÏË˜ÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ‰ÓË Ì‡‰‚Ë¯‡‚‡ 44 ˜‡Ò‡, ‚ÂÓˇÚÌÓÁ‡‡‰Ë ÏÌÓ„Ó ‚ËÒÓÍËˇ ‰ˇÎ Ò‡ÏÓÌ‡ÂÚË (Ì‡‰ 40% ÓÚ Á‡ÂÚËÚÂ). ‡ÍÚÓ ÒÂ‚ËÊ‰‡ Ì‡ √‡ÙËÍ‡ 1, ÓÚ ÓÒÂÏÚÂ ÒÚ‡ÌË Ò ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Ì‡‰ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ 5 Ò‡ ÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË. ÕÓ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ 5 ÌÓ‚Ë ̃ ÎÂÌ-ÍË Ë Í‡Ì‰Ë‰‡ÚÍËÚÂ –ÛÏ˙ÌËˇ Ë ¡˙Î„‡Ëˇ Ò‡ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌÓ ÔÓ‰ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ, ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌÓÚÓ ÏÌÂÌËÂ, ˜Â ‚ ÌÓ-‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Û‰˙ÎÊÂÌÓÚÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ Í‡ÚÓ ÍÓÌ-ÍÛÂÌÚÌ‡ ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ, ÌÂ Â Ò˙‚ÒÂÏ ‚ˇÌÓ. –‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ‚ √ÂÏ‡ÌËˇ,Ì‡ÔËÏÂ, Â ÔÓ-ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓ ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‚ ÔÂÚÚÂ ÌÓ‚Ë ˜ÎÂÌÍË Ë ‚‰‚ÂÚÂ ÒÚ‡ÌË-Í‡Ì‰Ë‰‡ÚÍË. œÂ‰ÒÚ‡‚‡Ú‡ Á‡ ÔÓ-ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ‚ÂÏÂ ‚ Õ—◊ ÓÚ˜‡ÒÚË ÒÂ ‰˙ÎÊË Ì‡ ÚÓ‚‡, ˜Â Ò‡‚ÌÂÌËˇÚ‡ ˜ÂÒÚÓ ÒÂ Ô‡-‚ˇÚ Ì‡ ·‡Á‡Ú‡ Ì‡ Ò˙‚ÍÛÔÌÓÚÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ. œÓ‡‰Ë ÌËÒÍËˇ ‰ˇÎ Ì‡Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Ë ÔÓ-‚ËÒÓÍËˇ ‰ˇÎ Ì‡ ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂÌ‡ ‰‚Â ÏÂÒÚ‡, ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ‚ Õ—◊ ÏÓÊÂ ‰‡ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ÔÓ-ÔÓ‰˙Î-ÊËÚÂÎÌÓ. ŒÚ √‡ÙËÍ‡Ú‡ ÒÂ ‚ËÊ‰‡ ˇÒÌÓ Ë, ˜Â Á‡ÂÚËÚÂ Ì‡ Ô˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ‚ÂÏÂ Ï˙ÊÂ ‡·ÓÚˇÚ ÔÓ-‰˙Î„Ó ÓÚ ÊÂÌËÚÂ, Ì‡ÂÚË Ì‡ Ô˙ÎÂÌ ‡·ÓÚÂÌ ‰ÂÌ.—Â‰ÌÓ ‡ÁÎËÍ‡Ú‡ Â ÓÍÓÎÓ ‰‚‡ ˜‡Ò‡ ÒÂ‰ÏË˜ÌÓ, ÌÓ ‰ÓÒÚË„‡ 4 ËÎË ÔÓ‚Â˜Â˜‡Ò‡ ‚ »Î‡Ì‰Ëˇ, œÓÎ¯‡, ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ Ë »Ú‡ÎËˇData source: Eurostat 2005

√‡

ÙËÍ

‡ 1

СЕДМИЧНО РАБОТНО ВРЕМЕ

61



Data source: Eurostat 2005.

¿ÍÓ ‡Á„ÎÂ‰‡ÏÂ Ì‡ÒÚ˙ÔËÎËÚÂ ‚˙‚ ‚ÂÏÂÚÓ ÔÓÏÂÌË ‚ Ó·Ë˜‡ÈÌÓÔÓÎ‡„‡ÌËˇ ÒÂ‰ÏË˜ÌÓ ÚÛ‰, ÛÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡ÏÂ, ̃ Â ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌÓ Â Ì‡ÎËˆÂ ÚÂÌ-‰ÂÌˆËˇ ÓÚ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Í˙Ï Û‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ (√‡ÙËÍ‡2). œÂÁ ÔÂËÓ‰‡ 1998-2002 „. ‚ ÔÓ˜ÚË ‚ÒË˜ÍË Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË ÒÂ‰-ÏË˜ÌÓÚÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Â Ì‡Ï‡ÎˇÎÓ, ‚ ¯ÂÒÚ ÓÚ Úˇı Ò Ì‡‰ 1 ˜‡Ò. Õ‡È-ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË Ì‡Ï‡ÎÂÌËˇ ≠ Ò Ì‡‰ 2 ˜‡Ò‡ ‚ ÒÂ‰ÏË˜Ì‡Ú‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ≠ Ò‡ ÔÓÒÚË„Ì‡ÚË ‚ ÀËÚ‚‡, ◊ÂıËˇ Ë ‘‡ÌˆËˇ, Í‡ÚÓ ‚ ÔÓÒÎÂ‰Ì‡Ú‡ Ì‡Ï‡ÎÂ-ÌËÂÚÓ ÒÂ ‰˙ÎÊË Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ ∫ Á‡ 35-˜‡ÒÓ‚‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÒÂ‰ÏËˆ‡. —‡ÏÓ‚ ÚË ÒÚ‡ÌË ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÒÂ Â Û‚ÂÎË˜ËÎÓ ÔÂÁ ÚÓÁË ÔÂËÓ‰, ÌÓÛ‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂÚÓ Â ÌÂÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ. ÕÓ ‚ ÔÂËÓ‰‡ 2002 ≠ 2005 „. ‡·ÓÚÌÓÚÓ‚ÂÏÂ ÒÂ Â Û‚ÂÎË˜ËÎÓ ‚ 12 ÒÚ‡ÌË Ë ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ÏÛ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ ‚E—≠ 25 Â Ì‡‡ÒÌ‡Î‡. œÓ-Á‡·ÂÎÂÊËÚÂÎÂÌ Â Ù‡ÍÚ˙Ú, ˜Â Ò ÓÚÍ‡Á‡ ÓÚ ÔÓÎË-ÚËÍ‡Ú‡ Á‡ 35-˜‡ÒÓ‚‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÒÂ‰ÏËˆ‡, ÒÂ‰ÏË˜Ì‡Ú‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚÌ‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ‚˙‚ ‘‡ÌˆËˇ Ì‡‡ÒÚ‚‡ Ò 2 ˜‡Ò‡, Ò ÍÓÂÚÓ ÔÓ˜ÚËËÁˆˇÎÓ ÒÂ ÔÂÏ‡ı‚‡ ÔÓÒÚË„Ì‡ÚÓÚÓ ‚ ÔÂËÓ‰‡ 1998-2002 „. Ì‡Ï‡ÎÂÌÓ ‡-·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ. ¬ 13 ÓÚ 27 ÒÚ‡ÌË ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ‚ÒÂ Ô‡Í ·Â¯Â Ì‡Ï‡ÎÂ-ÌÓ, ÌÓ ÌÂÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ, Ë Ò‡ÏÓ ‚ Â‰Ì‡ ÒÚ‡Ì‡ ÒÂ‰ÏË˜Ì‡Ú‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎ-ÌÓÒÚ Â Ì‡Ï‡ÎÂÌ‡ Ò Ì‡‰ 1 ˜‡Ò. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ, Ì‡ÎËˆÂ Â ˇÒÌ‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇÍ˙Ï Û‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Ë ËÁ„ÎÂÊ‰‡, ˜Â Ú‡ÁË ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ˘Â ÒÂ Á‡Ô‡ÁË Ë ÔÂÁ 2006 „.

¬‡ÊÂÌ Á‡ ‰Â·‡Ú‡ ÔÓ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Â Ë ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ‚ Ó·˘‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ. œÂÁ 2005 „. 18.5% ÓÚ Á‡ÂÚË-ÚÂ ‚ ≈— -25 Ò‡ ‡·ÓÚËÎË Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ, ‡ ÔÂÁ 2001 „. ≠ Ì‡‰16.4% (√‡ÙËÍ‡ 3). ¬ ÔÓ˜ÚË ‚ÒË˜ÍË Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Ì‡‡ÒÚ‚‡. ŒÚ 2001 „. ‰Ó 2005 „. ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ Á‡ÂÚË-ÚÂ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Â Ì‡Ï‡ÎˇÎ Ò‡ÏÓ ‚ 6 ÒÚ‡ÌË Ë, Ò ËÁÍÎ˛˜Â-ÌËÂ Ì‡ »Î‡Ì‰Ëˇ, ‚ÒË˜ÍËÚÂ Ò‡ ÌÓ‚Ë ˜ÎÂÌÍË ËÎË ÒÚ‡ÌË Í‡Ì‰Ë‰‡ÚÍË.«‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Â ‰‡ÎÂ˜ ÔÓ-ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ‚ ’ÓÎ‡Ì-‰Ëˇ ≠ 46.2%, ÒÎÂ‰‚‡Ì‡ ÓÚ ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ, ÿ‚ÂˆËˇ Ë √ÂÏ‡ÌËˇ ≠ ÓÍÓ-ÎÓ 25%.

√‡

ÙËÍ

‡ 2


62


Data source: Eurostat 2005.

Õ‡ÎËˆÂ Â ˇÒÌÓ ‡Á„‡ÌË˜ÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û ÒÚ‡ËÚÂ Ë ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË, ‚ ÍÓËÚÓ ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Â ÔÓ-ÌËÒ˙Í, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍË ÒÚ‡Ë ̃ ÎÂÌÍË, Ò ËÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ Ò‡ÏÓ Ì‡ √˙-ˆËˇ. «‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Â ÚÓÎÍÓ‚‡ ÌËÒÍ‡ ‚ ÌÓ‚ËÚÂ˜ÎÂÌÍË, ÔÂ‰Ë ‚ÒË˜ÍÓ, ÔÓ‡‰Ë ÌËÒÍËÚÂ Á‡ÔÎ‡ÚË, ÍÓÂÚÓ ˇ Ô‡‚Ë ÙËÌ‡Ì-ÒÓ‚Ó ÌÂÔË‚ÎÂÍ‡ÚÂÎÌ‡.

œÓˆÂÒ˙Ú Ì‡ Â‚ËÁË‡ÌÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂÒÚ‡ÚË‡ ÔÂÁ 2004 „. Ò Ô˙‚ÓÚÓ ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏË-ÒËˇ (≈ ) ÒÎÂ‰ ‰ÓÔËÚ‚‡ÌÂ ‰Ó ¯ËÓÍ‡Ú‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌÓÒÚ Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË. œÂÁ Ï‡È 2005 „. ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ Ô‡Î‡ÏÂÌÚ (≈œ)ÔÂ‰ÎÓÊË ÓÒÌÓ‚ÌË ËÁÏÂÌÂÌËˇ Í˙Ï ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËÂÚÓ Ì‡ ≈ , ÍÓËÚÓ ·ˇı‡ÔÓ-·ÎËÁÍÓ ‰Ó ËÒÍ‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ ≈ œ. ≈œ ËÁË˜ÌÓ ‚ÍÎ˛˜Ë ‚ ÚÂÍÒÚ‡ ‚˙ÔÓ-Ò‡ Á‡ Ò˙‚ÏÂÒÚˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚Ëˇ Ë ÒÂÏÂÈÌËˇ ÊË‚ÓÚ, Í‡ÚÓ ˇÒÌÓ ÔÓÒÚ‡ÌÓ-‚Ë, ˜Â ‚ÂÏÂÚÓ Ì‡ ‡ÁÔÓÎÓÊÂÌËÂ ÒÂ Ò˜ËÚ‡ Á‡ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Ë ÔÓËÒÍ‡ ‚‡ÏÍËÚÂ Ì‡ 36 ÏÂÒÂˆ‡ ‰‡ ÒÂ ÒÎÓÊË Í‡È Ì‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ Á‡ ìËÁÍÎ˛-˜ÂÌËˇî. ≈ Úˇ·‚‡¯Â ‰‡ ‚ÌÂÒÂ ÌÓ‚Ó ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËÂ ÔÂÁ Ï‡È, ÌÓ ÒÂ Ò˙Ó·-‡ÁË Ò‡ÏÓ Ò ÌˇÍÓÎÍÓ ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËˇ Ì‡ ≈œ Á‡ ÓÚ˜ËÚ‡ÌËˇ ÔÂËÓ‰ Ë Á‡Ò˙‚ÏÂÒÚˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚Ëˇ Ë ÒÂÏÂÈÌËˇ ÊË‚ÓÚ. ¬˙ÔÓÒËÚÂ Á‡ ì‚ÂÏÂ-ÚÓ Ì‡ ÔÓ‚ËÍ‚‡ÌÂî Ë ìËÁÍÎ˛˜ÂÌËˇÚ‡î (ÔÓ-‰˙Î„‡ ÓÚ Ï‡ÍÒËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ 48-˜‡ÒÓ‚‡ ÒÂ‰ÏËˆ‡ Ì‡ ËÌ‰Ë‚Ë‰Û‡ÎÌ‡ ÓÒÌÓ‚‡) ÓÒÚ‡‚‡Ú ÏÌÓ„Ó ÒÔÓÌË, Í‡Í-ÚÓ Ë Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ‡ÁÎË˜Ëˇ ÔÓ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Ë ÚÓ‚‡ ·ÎÓÍË‡ Ó·-Ò˙Ê‰‡ÌÂÚÓ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙‚ÂÚ.

√‡

ÙËÍ

‡ 3



63


5.2. РЕВИЗИРАНЕ НА ЕВРОПЕЙСКАТА ДИРЕКТИВА ЗА РАБОТНОТО ВРЕМЕ

Source: European Foundation 1998

√Î‡‚ÌËˇÚ ‡„ÛÏÂÌÚ Á‡ ‰ÓÔÛÒÍ‡ÌÂ Ì‡ ËÁÍÎ˛˜ÂÌËˇ, Â Á‡˜ËÚ‡ÌÂÚÓÌ‡ Ò‚Ó·Ó‰‡Ú‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‰‡ Â¯‡‚‡Ú Í‡Í‚‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ ‰‡ËÏ‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ËÏ ‚ÂÏÂ. ¿Ì‡ÎËÁ˙Ú Ì‡ ‰‡ÌÌËÚÂ ÔÓÒÚ‡‚ˇ ÔÓ‰ Ò˙ÏÌÂÌËÂ‰‡ÎË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÓÚÒÚÓˇ‚‡Ú Á‡Ô‡Á‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ËÁÍÎ˛˜ÂÌËˇÚ‡, ËÁÓ·˘Ó Ò‡ ÒÂ ËÌÚÂÂÒÛ‚‡ÎË ÓÚ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ Ì‡-ÂÚËÚÂ. œÓ ‰‡ÌÌË ÓÚ 1998 „. ÒÂ‰ÌÓ Ï˙ÊÂÚÂ ·Ëı‡ ÔÂ‰ÔÓ˜ÂÎË ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ6.76 ˜‡Ò‡ ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‚ ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌÓÒÚ, ‡ ÊÂÌËÚÂ ≠ 3.86 ˜‡Ò‡.–‡ÁÏËÌ‡‚‡ÌÂÚÓ ‚‡Ë‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ ÒÚ‡ÌË.

—Â‰Ì‡Ú‡ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡Ì‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Á‡ ÊÂÌËÚÂ ‚ ≈— 15 +ÕÓ‚Â„Ëˇ Â 30.1 ˜‡Ò‡ ÒÂ‰ÏË˜ÌÓ, ‡ ÔË Ï˙ÊÂÚÂ ≠ 36.5 ˜‡Ò‡. ¬ ≈‚ÓÔÂÈÒ-Í‡Ú‡ ‰ËÂÍÚË‚‡ Ï‡ÍÒËÏ‡ÎÌÓ ‰ÓÔÛÒÚËÏ‡Ú‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚ-ÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇ Ì‡ 48 ˜‡Ò‡ ÒÂ‰ÏË˜ÌÓ, ‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Ë ËÁ‚˙Ì-Â‰ÌËˇ ÚÛ‰, ‡ ÔË Ó·Ò˙Ê‰‡ÌÓÚÓ Â‚ËÁË‡ÌÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡, ‰ÓË Ì‡ÚÓÁË „ÓÂÌ Ô‡„ ÒÂ „ÎÂ‰‡ ÍËÚË˜ÌÓ. Õ‡ √‡ÙËÍ‡ 4 Ò‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌË ‰‡Ì-ÌË Á‡ Ï˙ÊÂÚÂ Ë ÊÂÌËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÊÂÎ‡ˇÚ ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ 50 Ë ÔÓ‚Â˜Â ˜‡Ò‡, Ú.Â.,Ì‡‰ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ „ÓÂÌ Ô‡„. —‡ÏÓ ‚ ˜ÂÚËË ÒÚ‡ÌË 10% ËÎË ÔÓ‚Â˜ÂÔÓˆÂÌÚ‡ ÓÚ Ï˙ÊÂÚÂ ·Ëı‡ ÔÂ‰ÔÓ˜ÂÎË ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ Ì‡‰ 50 ˜‡Ò‡. — ËÁÍ-Î˛˜ÂÌËÂ Ì‡ ƒ‡ÌËˇ, ÔÓˆÂÌÚ˙Ú Ì‡ ÊÂÌËÚÂ, ÊÂÎ‡Â˘Ë ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ Ì‡‰ 50˜‡Ò‡ ÒÂ‰ÏË˜ÌÓ, Â ÏËÌËÏ‡ÎÂÌ (ÓÍÓÎÓ 1%). Œ˜Â‚Ë‰ÌÓ, ‡„ÛÏÂÌÚ˙Ú, ˜ÂÚˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ Á‡Ô‡ÁË ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ Á‡ ËÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ (ËÌ‰Ë‚Ë‰Û‡ÎÌÓ Ò˙„-Î‡ÒËÂ Á‡ ‡·ÓÚ‡ Ì‡‰ 48 ˜‡Ò‡), Á‡ ‰‡ ÒÂ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚Ë Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ò‚Ó-·Ó‰‡ ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ ÔÓ‚Â˜Â, Â ÌÂÒ˙ÒÚÓˇÚÂÎÂÌ.

√‡

ÙËÍ

‡ 4

ДЕРЕГУЛАЦИЯ

64


5.2. РЕВИЗИЯ НА ЕВРОПЕЙСКАТА ДИРЕКТИВА ЗА РАБОТНОТО ВРЕМЕ

≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ Ô‡Î‡ÏÂÌÚ ÔÂ‰ÎÓÊË ‚ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ‰‡ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜Ë ËÁË˜Ì‡ ‡ÁÔÓÂ‰·‡, ÍÓˇÚÓ ‰‡ ÔÓÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡, ˜Â Ó„‡ÌË-˜ÂÌËÂÚÓ Á‡ 48 ≠ ˜‡ÒÓ‚‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ ÒÂ ÔËÎ‡„‡ Í˙Ï ÓÚ‰ÂÎÌËˇ ‡·ÓÚÌËÍ, ‡ ÌÂ Í˙Ï ÚÛ‰Ó‚ ‰Ó„Ó‚Ó, Á‡ ‰‡ ÒÂ ËÁ·Â„ÌÂ ÌÂÒÔ‡Á‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ 48-˜‡ÒÓ‚ÓÚÓ „‡ÌËˆ‡ ˜ÂÁ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ ÌˇÍÓÎÍÓ ‰Ó„Ó‚Ó‡. œË Ó·Ò˙Ê‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‚ËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÒÂ ÓÍ‡Á‡ı‡ Ì‡ ‡ÁÎË˜ÌËÔÓÁËˆËË Ë ÔÓ ÚÓÁË ‚˙ÔÓÒ. “Ó‚‡ ËÁÓ·˘Ó ÌÂ Â ËÁÌÂÌ‡‰‚‡˘Ó, Í‡ÍÚÓ ÎË˜Ë ÓÚ √‡ÙËÍ‡ 5. ¬ 14 ÓÚ Ó·˘Ó 22 ÒÚ‡ÌË Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓ ‰‡ ÒÂ Á‡Ó·ËÍÓÎËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ Ó„‡ÌË˜ÂÌËÂ Á‡ Ï‡ÍÒËÏ‡ÎÌ‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, Ú˙È Í‡ÚÓ ËÎË ÔÓ Á‡ÍÓÌ, ËÎË ÔÓÌÂ Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂÏÓ„‡Ú ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ ÔÓ ÌˇÍÓÎÍÓ ‰Ó„Ó‚Ó‡ Ë ‡·ÓÚÌÓÚÓ ËÏ ‚ÂÏÂ ÒÂ ËÁ˜ËÒÎˇ‚‡ Ì‡ Ú‡ÁË ÓÒÌÓ‚‡. “‡ÁË ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍË ËÁ·ÓÂÌË 9ÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Ë ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ Í‡Ì‰Ë‰‡ÚÍË, Ò ËÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ Ì‡ —ÎÓ‚‡ÍËˇ Ë ¡˙Î„‡Ëˇ. “ÓÁË ÂÁÛÎÚ‡Ú Â ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ÌÂÓ˜‡Í‚‡Ì, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÔË ≈—-15,Ú˙È Í‡ÚÓ ÏÌÓ„Ó ‡·ÓÚÌËˆË ‚ ÷ÂÌÚ‡ÎÌ‡ Ë »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ ‡·ÓÚˇÚ Ì‡ ÔÓ ÌˇÍÓÎÍÓ ‰Ó„Ó‚Ó‡, Á‡ ‰‡ ÒË ÓÒË„ÛˇÚ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÂÌ ÒÂÏÂÂÌ ‰ÓıÓ‰. ŒÚËÁ·ÓÂÌËÚÂ 12 ÒÚ‡Ë ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Ò‡ÏÓ 4 ˇÒÌÓ ÒÔ‡Á‚‡Ú ÔËÌˆËÔ‡, ˜Â Ó„‡ÌË˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ Á‡ ÓÚ‰ÂÎÌËˇ ‡·ÓÚÌËÍ. Œ˜Â-‚Ë‰ÌÓ Ï‡ÍÒËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÁ˜ËÒÎˇ‚‡ Á‡ ‡·ÓÚÌËÍ, ‡ ÌÂ Á‡ ÚÛ‰Ó‚ ‰Ó„Ó‚Ó. »Ì‡˜Â, ‚ÒË˜ÍË Á‡˘ËÚÌËÏÂÍË, ‡ ÌÂ Ò‡ÏÓ Í‡Ò‡Â˘ËÚÂ Á‰‡‚ÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, ·Ëı‡ ÏÓ„ÎË ‰‡ ÒÂ Á‡Ó·ËÍ‡ÎˇÚ.

Source: Questionnaire to ETUC affiliates 2005, author

Œ„‡ÌË˜ÂÌËÂ Á‡ Ï‡ÍÒËÏÛÏ‡ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ?

√‡ÙËÍ‡ 5

ОГРАНИЧЕНИЕ НА МАКСИМАЛНАТА ПРОДЪЛЖИТЕЛНОСТ НА РАБОТНОТО ВРЕМE?

65


Õ‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ, ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ Ë Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ‰Ó„Ó‚ÓËı‡ ÔÓÏÂÌË Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó, Ò‚˙Á‡ÌË Ò ‡·ÓÚ-ÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ. — ËÁÏÂÌÂÌËˇÚ‡ Ë ‰ÓÔ˙ÎÌÂÌËˇÚ‡ ‚ Ó‰ÂÍÒ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ ÔÂÁ 2001 „. Ë 2004 „., ÒÂ Ò˙Á‰‡‰Óı‡ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ Ô‡‚ÌË ÓÒÌÓ‚‡ÌËˇ, ÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡˘Ë Ì‡‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ‰‡ ‚˙‚ÂÊ‰‡Ú Û‰˙ÎÊÂÌÓ ËÎË ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ. ¬˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ ÒÛÏË‡ÌÓÚÓ ËÁ˜ËÒÎˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ˜ÂÁ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ ËÎË Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˇ ‰ÂÌ, ÌÓ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ˜ÂÚËË ÏÂÒÂˆ‡, ‰‡‚‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ‰‡ ‡ÁÔÓÎ‡„‡Ú Ò Ó„‡ÌËÁ‡ˆËÓÌÂÌ ÂÒÛÒ Á‡ ÔËÎ‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ „˙‚Í‡‚Ë ÂÊËÏË Á‡ ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ.

œÂÁ 2004 „. ·ˇı‡ Ì‡Ô‡‚ÂÌË ‰ÓÔ˙ÎÌÂÌËˇ Ë ËÁÏÂÌÂÌËˇ Ì‡ “ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ÔÓ˜Ë‚ÍËÚÂ Ë ÓÚÔÛÒÍËÚÂ Ò Ó„ÎÂ‰ ÒËÌıÓÌË-ÁË‡ÌÂ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Ò ‰ËÂÍÚË‚ËÚÂ Ì‡ ≈— ÔÓ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ (ƒ/93/104/≈Œ Ë ƒ/2000/34/≈Œ) ‚ ÒÎÂ‰ÌËÚÂ Ì‡ÒÓÍË:

1. ¬ ÒÎÛ˜‡Ë Ì‡ ‡·ÓÚ‡ ÔÓ ÚÛ‰Ó‚ ‰Ó„Ó‚Ó Á‡ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÂÌ ÚÛ‰, ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Á‡ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌËˇ ÚÛ‰, Á‡Â‰ÌÓ Ò ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÔÓ ÓÒÌÓ‚ÌÓÚÓ ÚÛ‰Ó‚Ó Ô‡‚ÓÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ ÔË ÔÓ‰ÌÂ‚ÌÓ ËÁ˜ËÒÎˇ‚‡ÌÂ, ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒÂ‰ÏËˆ‡ ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 48 ˜‡Ò‡, ‡ Á‡ÌÂÁ‡‚˙¯ËÎËÚÂ 18 „Ó‰ËÌË ≠ ÌÂ ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 40 ˜‡Ò‡.

2. œÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Û‰˙ÎÊÂÌËˇ ‡·ÓÚÂÌ ‰ÂÌ ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ Ì‡‰‚Ë¯‡‚‡ 10 ˜‡Ò‡, ‡ Á‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ Ò Ì‡Ï‡ÎÂÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ≠ ‰Ó 1 ˜‡Ò Ì‡‰ Ì‡Ï‡ÎÂÌÓÚÓ ËÏ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ.

3. œË ‡·ÓÚ‡ Ì‡ ÒÏÂÌË Ï‡ÍÒËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÒÏˇÌ‡ ÔË ÒÛÏË‡ÌÓ ËÁ˜ËÒÎˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â ‰Ó12 ˜‡Ò‡, ‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒÂ‰ÏËˆ‡ ≠ ‰Ó 56 ˜‡Ò‡, ‡ Á‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ Ò Ì‡Ï‡ÎÂÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ≠ ‰Ó 1 ˜‡Ò Ì‡‰Ì‡Ï‡ÎÂÌÓÚÓ ËÏ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ.

–Â‡ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÒÂ ‰‚ËÊË ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ Á‡ÍÓÌÓÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌËÚÂ ÌÓÏË. ƒ‡ÌÌËÚÂ Ì‡ Õ—» ÔÓÍ‡Á‚‡Ú, ˜Â ÔÂÁ ÔÂËÓ‰‡ 2001-2005 „. ÌÂ Ò‡Ì‡ÒÚ˙ÔËÎË Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌË ÔÓÏÂÌË ‚ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, Í‡ÍÚÓ ‚ ‰ÌÂ‚ÂÌ, Ú‡Í‡ Ë ‚ ÒÂ‰ÏË˜ÂÌ ÔÂËÓ‰. —Â‰ÏË˜Ì‡Ú‡ ÔÓ-‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Â 41.3 ˜‡Ò‡ ÔÂÁ 2002 „. Ë ‰ÓÒÚË„‡ 41.5 ˜‡Ò‡ ÔÂÁ 2005 „. ŒÚ‡·ÓÚÂÌËÚÂ „Ó‰Ë¯ÌÓ ˜‡ÒÓ‚Â Ì‡ Â‰ÌÓ ÎËˆÂ ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡-‚‡Ú Ò ·ÎËÁÓ 3 ˜‡Ò‡ ÔÂÁ 2006 „. ÒÔˇÏÓ 2005 Ú. Ë ‰ÓÒÚË„‡Ú 1763.11 ˜‡Ò‡, Ì‡ ÒÔˇÏÓ 2003 „. Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ Â Ò 10 ˜‡Ò‡. Õ‡Ï‡Îˇ‚‡ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎÌ‡ Ì‡ÂÚËÚÂ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ (ÓÚ 2.4% ÔÂÁ 2001 Ì‡ 1.9% ÔÂÁ 2005 „.) Ë ÚÓ‚‡ ÔÓ˜ÚË ËÁˆˇÎÓ ÒÂ ‰˙ÎÊË Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ ·Óˇ Ì‡ Ì‡ÂÚËÚÂ Ì‡Ô˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ÔÓ ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Ì‡ Ã“—œ ìŒÚ ÒÓˆË‡ÎÌË ÔÓÏÓ˘Ë Í˙Ï Á‡ÂÚÓÒÚî. 3/4 ÓÚ Á‡ÂÚËÚÂ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ ‡·ÓÚˇÚ ÔË ÚÂÁËÛÒÎÓ‚Ëˇ ÔÓ‡‰Ë ìÎËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ‡·ÓÚ‡î ËÎË ìÌÂ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ ‰‡ Ì‡ÏÂˇÚ ‰Û„‡ ‡·ÓÚ‡î. ÃÓÚË‚Ë, Ò‚Ë‰ÂÚÂÎÒÚ‚‡˘Ë Á‡ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌ ËÁ·Ó Ì‡Á‡ÂÚËÚÂ, Ò‚˙Á‡ÌË Ò ìÓ·Û˜ÂÌËÂ ‚ Û˜Â·ÌÓ Á‡‚Â‰ÂÌËÂ ËÎË ÍÛÒÓ‚Â Á‡ Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËˇî ËÎË Ô˙Í ìÔÓ‡‰Ë ÒÂÏÂÈÌË ÔË˜ËÌËî Ò‡ ÔÓÒÓ˜ÂÌË Ò‡ÏÓ ÓÚ ÔÓ 5%ÓÚ ÂÒÔÓÌ‰ÂÌÚËÚÂ. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ Á‡ ¡˙Î„‡Ëˇ Ì‡Ï‡ÎÂÌÓÚÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Â ÔÂ‰Ë ‚ÒË˜ÍÓ ÔËÌÛ‰ËÚÂÎÌÓ Â¯ÂÌËÂ, Ì‡ÎÓÊÂÌÓ ÓÚ‚˙Ì ≠ ÓÚ ‡·ÓÚÓ‰‡-ÚÂÎˇ, ÓÚ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÒËÚÛ‡ˆËˇ Ë ÏÌÓ„Ó ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ Â ‡‚ÚÓÌÓÏÂÌ ËÁ·Ó Ì‡ ÎË˜ÌÓÒÚÚ‡.

»Á‚˙ÌÂ‰ÌËˇÚ ÚÛ‰ ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ ÌÂÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ. “ˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÏ‡ ÔÂ‰‚Ë‰ Ó·‡˜Â, ˜Â ÚÓ‚‡ Ò‡ ÓÙËˆË‡ÎÌË ‰‡ÌÌË Á‡ ÔÎ‡ÚÂÌ ËÁ‚˙ÌÂ‰ÂÌ ÚÛ‰.—ÔÓÂ‰ ÂÍÒÔÂÚÌË ‡Á˜ÂÚË ËÒÚËÌÒÍËˇÚ ‡ÁÏÂ Ì‡ ËÁ‚˙ÌÂ‰ÌËˇ ÚÛ‰ ‚ ÌˇÍÓË ÓÚ‡ÒÎË Ì‡ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ (Ì‡Ô. ÚÂÍÒÚËÎÌ‡ Ë ¯Ë‚‡¯Í‡ ÔÓÏË¯ÎÂ-ÌÓÒÚ) Â ÏÌÓ„ÓÍ‡ÚÌÓ ÔÓ-„ÓÎˇÏ Ë ‰ÓÒÚË„‡ ‰Ó 20-30% ÓÚ ÌÓÏ‡ÎÌÓÚÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ. ¬ „ÓÎˇÏ‡Ú‡ ÒË ˜‡ÒÚ ÚÓÈ Â ÌÂÁ‡ÔÎ‡ÚÂÌ Ë ˜ÂÒÚÓ Ô˙ÚË ÔËÍËÚ ÔÓ‰ÙÓÏ‡Ú‡ Ì‡ ‡ÍÓ‰ÌÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ Ë ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂ Ì‡ ÒÔÂ¯ÌË ÔÓ˙˜ÍË. –‡ÁÏÂ˙Ú Ì‡ ÔÓÎÁ‚‡ÌËˇ ÔÎ‡ÚÂÌ ÓÚÔÛÒÍ ÒÂ ‰‚ËÊË Ï‡ÎÍÓ Ì‡‰ Á‡ÍÓÌÓÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌËˇÏÛ ÏËÌËÏ‡ÎÂÌ ‡ÁÏÂ ÓÚ 20 ‡·ÓÚÌË ‰ÌË „Ó‰Ë¯ÌÓ ‚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÔÂËÓ‰‡ (20.9 ‰ÌË ÔÂÁ 2004 „, 20.3 ‰ÌË ÔÂÁ 2005 „.), ÌÓ ÔÂÁ 2006 „. Â 20 ‰ÌË .Õ‡Ï‡Îˇ‚‡, Ï‡Í‡ Ë ÌÂÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ, Ë ‡ÁÏÂ˙Ú Ì‡ ÔÓÎÁ‚‡ÌËˇ ÌÂÔÎ‡ÚÂÌ ÓÚÔÛÒÍ Ë ÓÚÔÛÒÍ‡ ÔÓ ·ÓÎÂÒÚ.

5.3. БЪЛГАРИЯ: ОСНОВНИ ТЕНДЕНЦИИ В РАЗВИТИЕТО НА РАБОТНОТО ВРЕМЕ

66


œÂÁ ˛ÌË 2004 „. Õ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËˇÚ ÒÚ‡ÚËÒÚË˜ÂÒÍË ËÌÒÚËÚÛÚ ÔÓ‚Â‰Â Â‰ÌÓÍ‡ÚÌÓ Õ‡·Î˛‰ÂÌËÂ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ ÒÂ‰ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ Ì‡ ÔÂ‡-·ÓÚ‚‡˘‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ, Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ Ì‡ ‰Â·ÌÓ Ë ÒÂÍÚÓ‡ Ì‡ ÛÒÎÛ„ËÚÂ. ƒ‡ÌÌËÚÂ ÓÚ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂÚÓ ÔÓÚ‚˙Ê‰‡‚‡Ú Ì‡Ô‡‚ÂÌËÚÂ ‰‡ ÒÂ„‡ ÍÓÌÒÚ‡Ú‡ˆËËÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ Ì‡ÂÏÌË ‡·ÓÚÌËˆË.

—ÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ Á‡ÂÚËÚÂ ÒÔÓÂ‰ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂï «‡ÂÚËÚÂ ‡·ÓÚˇÚ ÔÂÓ·Î‡‰‡‚‡˘Ó Ì‡ Ô˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ, Í‡ÚÓ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ Ò‡:≠ Á‡ ÔÂ‡·ÓÚ‚‡˘‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ ≠ 99.7%;≠ Á‡ Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ Ì‡ ‰Â·ÌÓ ≠ 95.5%;≠ Á‡ ÒÂÍÚÓ‡ Ì‡ ÛÒÎÛ„ËÚÂ ≠ 96.8%.ï —˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ ÔÓÒÚÓˇÌÌ‡/‚ÂÏÂÌÌ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Â ‚ ÔÓÎÁ‡ Ì‡ ÔÓÒÚÓˇÌÌÓ Á‡ÂÚËÚÂ:≠ 94.1 % Á‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚÚ‡;≠ 99.1% ≠ Á‡ Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ Ì‡ ‰Â·ÌÓ;≠ 93% ≠ Á‡ ÒÂÍÚÓ‡ Ì‡ ÛÒÎÛ„ËÚÂ.

œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 5 „Ó‰ËÌË 88% ÓÚ ÔÓÏË¯ÎÂÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÌÂ Ò‡ ÔÓÏÂÌˇÎË ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚ‡ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ Á‡ ÒÂ‰ÏË-ˆ‡, 8% ÎÂÍÓ Ò‡ ˇ Û‚ÂÎË˜ËÎË, Ï‡ÎÍÓ Ì‡‰ 1% Ò‡ ˇ Û‚ÂÎË˜ËÎË ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ.

‡ÚÓ ˆˇÎÓ ËÁ‚Ó‰˙Ú, ÍÓÈÚÓ ÒÂ Ì‡Î‡„‡ Â, ˜Â ·˙Î„‡ËÌ˙Ú ‡·ÓÚË ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ ÍÓÎÍÓÚÓ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ Ô‡‡Ú‡ ‚ ‰Û„ËÚÂ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË, ÌÓÔË ÔÓ-ÚÂÊÍË ÛÒÎÓ‚Ëˇ Ë ÔË ÔÓ-ÌËÒÍÓ Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ. ÀËÔÒ‚‡ ËÎË Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ Ó„‡ÌË˜ÂÌ‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ Á‡ Ò˙˜ÂÚ‡‚‡ÌÂ Ë ·‡Î‡ÌÒ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚Ëˇ ËÒÂÏÂÈÌËˇ ÊË‚ÓÚ.

«‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Â ı‡‡ÍÚÂÌ‡ ÌËÒÍ‡ ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ. «‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÌÂÔ˙ÎÌÓ ‡·ÓÚÌÓ‚ÂÏÂ ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂ Â ÔÓÔÛÎˇÌ‡ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡, ËÁÍÎ˛˜‚‡ÈÍË ‡Á·Ë‡ ÒÂ ÒË‚Ëˇ ÒÂÍÚÓ, Á‡ ÍÓÈÚÓ ÎËÔÒ‚‡Ú ‰ÓÒÚÓ‚ÂÌË ‰‡ÌÌË. ÀËÔÒ‚‡Ú Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌË ËÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚ÓÂÌË ÒÚËÏÛÎË Á‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ „˙‚Í‡‚Ë ÂÊËÏË Ì‡ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ, Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚‡˘Ë ÌÂ Ò‡ÏÓ Ì‡ ËÌÚÂÂÒËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎˇ,ÌÓ Ë Ì‡ Ì‡ÂÏÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË ÕÂ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‚ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜Ì‡ ÒÚÂÔÂÌ Â‰Ëˆ‡ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌË Ô‡ÍÚËÍË, ‰ÓÍ‡Á‡ÎË Ò‚ÓˇÚ‡ ÔÓÎÂÁÌÓÒÚ ‚ Â‰Ëˆ‡ Â‚ÓÔÂÈÒ-ÍË ÒÚ‡ÌË: ËÌ‰Ë‚Ë‰Û‡ÎÌË ÒÏÂÚÍË Ë ÍÂ‰ËÚÌË ÒıÂÏË Á‡ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ, ÔÓ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓ ÏˇÒÚÓ Ò ˆÂÎ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Á‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ,ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÎ‡ÚÂÌËˇ „Ó‰Ë¯ÂÌ ÓÚÔÛÒÍ , ˆÂÎˇ˘ ÔÓ-‚ËÒÓÍÓ Í‡˜ÂÒÚ‚Ó Ì‡ ÊË‚ÓÚ.

5.3. БЪЛГАРИЯ: ОСНОВНИ ТЕНДЕНЦИИ В РАЗВИТИЕТО НА РАБОТНОТО ВРЕМЕ

67


5.4. ИЗВОДИ

—Ô‡‚Â‰ÎË‚‡Ú‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ·Ë ÒÎÂ‰-‚‡ÎÓ ‰‡ Â Ò˙ÒÚ‡‚Ì‡ ˜‡ÒÚ Ì‡ —ÓˆË‡ÎÌ‡ ≈‚ÓÔ‡, ÍÓˇÚÓ ‚˙ÁÔËÂÏ‡ ‡·ÓÚ-ÌËˆËÚÂ Í‡ÚÓ ÌÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÂÌË Ù‡ÍÚÓË, ÓÒË„Ûˇ‚‡ Á‰‡-‚ÓÒÎÓ‚ÌË Ë ·ÂÁÓÔ‡ÒÌË ÛÒÎÓ‚Ëˇ Ì‡ ÚÛ‰ Ë ËÏ ‰‡‚‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ ‰‡ Ò˙˜Â-Ú‡‚‡Ú ÚÛ‰Ó‚Ëˇ ÒË ÊË‚ÓÚ Ò ‡ÁÌÓÓ·‡ÁÂÌ ÎË˜ÂÌ ÊË‚ÓÚ. ÕÓ ÚÓ‚‡ Â ÔÓ‰Á‡ÔÎ‡ı‡. ¬ ˆˇÎ‡ ≈‚ÓÔ‡ ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ ÔÓ‚‡Ú ‚ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ‡-·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ‚ ÓÚ„Ó‚Ó Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡˘Ëˇ Ì‡ÚËÒÍ Ì‡ „ÎÓ·‡ÎËÁ‡ˆËˇÚ‡ ËÔÓÏˇÌ‡Ú‡ ‚ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÒËÎËÚÂ ÏÂÊ‰Û ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎË Ë ‡·ÓÚ-ÌËˆË. ”‰˙ÎÊ‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÒÚ‡Ì‡ Ó·Ë˜‡ÈÌ‡ Ô‡ÍÚËÍ‡‚˙‚ ‚ÒÂ ÔÓ‚Â˜Â ÒÚ‡ÌË ÓÚ ≈—, ‡ ÔÂ‰ıÓ‰Ì‡Ú‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ Á‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÌ‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Á‡„Î˙ı‚‡. “˙È Í‡ÚÓ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰ ‚ ÌÓ‚ËÚÂÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ÒÂ ÓÔÂ‰ÂÎˇÚ ‚ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌÓ, ÓÚ-ÍÓÎÍÓÚÓ ‚ ≈—≠ 15, Í‡ÚÓ ÒËÎÌ‡Ú‡ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌ‡ ÓÒÌÓ‚‡ Á‡ÏÂÒÚ‚‡ ‰Ó„ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓÚÓ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ, ÚÂÁË ÒÚ‡ÌË Ò‡ÔÓ-˜Û‚ÒÚ‚ËÚÂÎÌË Ë Í˙Ï Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌËÚÂ ÔÓÏÂÌË Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ‡‚-ÌË˘Â. “Ó‚‡ Ò˙˘Ó Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÏ‡ ÔÂ‰‚Ë‰, ÍÓ„‡ÚÓ ≈—-25 ÒÂ ÓÔËÚ‚‡ ‰‡Ì‡ÏÂË ÍÓÏÔÓÏËÒ ÔÓ Â‚ËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚Â-ÏÂ.

«‡ÚÓ‚‡ ·Ó·‡Ú‡ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ Á‡ ÓÚı‚˙ÎˇÌÂ Ì‡ ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËÂ-ÚÓ, ÍÓÂÚÓ Ì‡Û¯‡‚‡ Ô‡‚ÓÚÓ Ì‡ Ó„‡ÌË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ‚ÒÂÓ˘Â ÌÂ Â ÔËÍÎ˛˜ËÎ‡. ¬ÒË˜ÍÓ ÚÓ‚‡ ÒÚ‡‚‡ ‚˙‚ ‚ÂÏÂÚÓ, ÍÓ„‡ÚÓ ≈‚Ó-ÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇ „Ó‰Ó ÔÂ‰ÒÚ‡‚ˇ Ò‚ÓËÚÂ ‚ËÊ‰‡ÌËˇ Á‡ ìÔÓ-‰Ó·Ó Â-„ÛÎË‡ÌÂî. ÃÓÊÂÏ Ò‡ÏÓ ‰‡ ÒÂ Ì‡‰ˇ‚‡ÏÂ, ˜Â ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËÂÚÓ Á‡ ‰ÂÂ„Û-Î‡ˆËˇ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÌˇÏ‡ ‰‡ ÒÂ ‚˙ÁÔËÂÏÂ Í‡ÚÓÌÓ‚Ëˇ ÔÓ„ÂÒË‚ÂÌ Ô˙Ú. ¬ ÚÓÁË ÒÏËÒ˙Î ÌÂ Â ËÁÎË¯ÌÓ Ó˘Â ‚Â‰Ì˙Ê ‰‡ ÒÂËÁÚ˙ÍÌÂ, ˜Â Â‚ËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ Ú‡Í‡,Í‡ÍÚÓ ÒÂ Ó˜ÂÚ‡‚‡ Á‡ÒÂ„‡, Á‡ Ô˙‚ Ô˙Ú ˘Â ÔÓÌËÊË ÔÓÒÚË„Ì‡ÚË ‚Â˜ÂÂ‚ÓÔÂÈÒÍË Á‡ÍÓÌÓ‚Ë ÒÚ‡Ì‰‡ÚË. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡, ‡Á‚ËÚËÂÚÓ ÔÓ ÚÓÁË ‚˙Ô-ÓÒ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ Ì‡ ÙÓÌ‡ Ì‡ Â¯ÂÌËˇÚ‡ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÒ˙‰, ÍÓËÚÓ ËÁÔ‡˘‡Ú Ò˙‚ÒÂÏ ‡ÁÎË˜ÌË ÒË„Ì‡ÎË Í˙Ï Ì‡¯ËÚÂ Á‡ÍÓÌÓ‰‡-ÚÂÎÌË Ó„‡ÌË, Ë ‡Á·Ë‡ ÒÂ, Ì‡ ÙÓÌ‡ Ì‡ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÌËˇÚ‡, ËÁ‡ÁÂÌË ÓÚÁ‡ÒÂ„Ì‡ÚËÚÂ ≠ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ.

68


œÂÁ ÒÎÂ‰‚‡˘ËÚÂ ‰ÂÒÂÚËÎÂÚËˇ ≈‚ÓÔ‡ ˘Â ÒÂ ËÁÔ‡‚Ë ÔÂ‰ ÔÓÒ-ÎÂ‰ÒÚ‚ËˇÚ‡ ÓÚ ÌÂÔÂÍ˙ÒÌ‡ÚÓ ÔÓÏÂÌˇ˘‡Ú‡ ÒÂ ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡ ÒÚÛÍÚÛ‡Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ, ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡Ì‡ ÓÚ ÌËÒÍ‡Ú‡ ‡Ê‰‡ÂÏÓÒÚ Ë Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ-ÚÓ Ì‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÊË‚ÓÚ‡. ˙Ï ÚÓ‚‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔË·‡‚ˇÚË ‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚ ÒÚËÎ‡ Ì‡ ÊË‚ÓÚ Ë ÓÚÚÛÍ Ë ‚ ‰ÂÙËÌËˆËˇÚ‡ Á‡ ÒÂÏÂÈÒÚ‚Ó-ÚÓ. “ÂÁË ÔÓÏÂÌË ˘Â ÔÓ‰ÎÓÊ‡Ú Ì‡ ËÁÔËÚ‡ÌËÂ Ë ˘Â ÓÍ‡Ê‡Ú ‚ÎËˇÌËÂ‚˙ıÛ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡, Â‰ËÌ ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÒÚ˙Î·Ó‚Â Ì‡≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ.

¬ ≈— ÒÂ ‡Ê‰‡Ú Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ Ï‡ÎÍÓ ‰Âˆ‡, Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ Á‡ÒÚ‡ˇ-‚‡, ‡ ËÁ·Ó˙Ú Ì‡ ÒÚËÎ Ì‡ ÊË‚ÓÚ‡ ÒÚ‡‚‡ ‚ÒÂ ÔÓ≠ ÏÌÓ„ÓÓ·‡ÁÂÌ. œÓÒÎÂ‰-ÌËÚÂ ‰‚Â ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌË ÚÂÌ‰ÂÌˆËË, ÍÓËÚÓ Ò‡ ÂÁÛÎÚ‡Ú Ì‡ ÔÓÒÔÂËÚÂÚ‡,˘Â ÓÚÔ‡‚ˇÚ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡, Ï‡Í‡ Ë ÔÓ ‡ÁÎË˜ÌË ÔË˜ËÌË, Í˙ÏÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ‰˙Ê‡‚‡, Ú‡Í‡‚‡ Í‡Í‚‡ÚÓ ˇ ÔÓÁÌ‡‚‡ÏÂ ‰ÌÂÒ. —Â‰ ÔÓ·ÎÂ-ÏËÚÂ, ÔÓÓ‰ÂÌË ÓÚ Á‡ÒÚ‡ˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ, Â Ù‡ÍÚ˙Ú, ˜Â ÔÓ-Ï‡-Î˙Í ·ÓÈ ÎËˆ‡ ˘Â Úˇ·‚‡ ‰‡ ÔÓ‰ÍÂÔˇÚ ÔÓ‚Â˜Â. —ÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ‰˙Ê‡‚‡˘Â Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ‡‰‡ÔÚË‡ Á‡ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ‡Ú‡ ÔÓ‰ÍÂ-Ô‡ Ì‡ ÏÌÓÊÂÒÚ‚Ó ‡ÁÎË˜ÌË ÚËÔÓ‚Â ÒÂÏÂÈÌË Â‰ËÌËˆË, ‡ ÌÂ Ò‡ÏÓ Ì‡Ú‡‰ËˆËÓÌÌÓÚÓ ÒÂÏÂÈÒÚ‚Ó, Ò˙ÒÚ‡‚ÂÌÓ ÓÚ ‰‚‡Ï‡ ‚˙Á‡ÒÚÌË Ë ‰‚Â ‰Âˆ‡.ŒÚÚÛÍ Ë ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ‡‰‡ÔÚË‡ÚË ÔÂÓËÂÌÚË‡Ú, ÌÓ ÚÓ‚‡ ÌÂ ÓÁÌ‡˜‡‚‡ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓ ÒÚÂÒÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ‰˙Ê‡‚‡. ŒÚ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Â ‰‡ ÒÂ ÛÒ-Ú‡ÌÓ‚Ë ‰Ó Í‡Í‚‡ ÒÚÂÔÂÌ ‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍËˇÚ ÒË‚ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ Í‡ÚÓ ÔÂÚÂÍÒÚÁ‡ Ò˙Í‡˘‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ ‚ ‰ËÒÍÛÒËËÚÂ Á‡ ÂÙÓÏË‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡Î-Ì‡Ú‡ ‰˙Ê‡‚‡, ‚ÏÂÒÚÓ ‡„ÛÏÂÌÚ‡ Á‡ ‡‰‡ÔÚË‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ‰˙Ê‡-‚‡ Í˙Ï ÌÓ‚‡Ú‡ ÒËÚÛ‡ˆËˇ Ë ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚË.

–‡Á‰ÂÎ˙Ú Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡ Ô‡‚Ë ÔÂ„ÎÂ‰ Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡‡ÁıÓ‰ËÚÂ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡, Í‡ÍÚÓ Ë Ì‡ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÚËÔÓ‚Â ‡ÁıÓ‰Ë.—Û·ÂÍÚ Ò‡ Ë ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ ÒÂÏÂÈÌË ÔÓÎËÚËÍË, Ú˙È Í‡ÚÓ ÚÂ ‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂ-ÔÂÌ ÒÂ ÙËÌ‡ÌÒË‡Ú Ë Ó„‡ÌËÁË‡Ú ÓÚ ÒÓˆË‡ÎÌÓ-Á‡˘ËÚÌËÚÂ ÒËÒÚÂÏË (‚˙Ô-ÂÍË, ˜Â ÌÂ ‚ÒË˜ÍË ÔÓÎËÚËÍË Ò‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÒÓˆË‡ÎÌÓ-ÓÒË„ÛËÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒËÒ-ÚÂÏ‡), Í‡ÚÓ ÒÂ Ô‡‚Ë ÔÂ„ÎÂ‰ Ì‡ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂÚÓ Ì‡ ÒÂÏÂÈÌËÚÂ ÔÓÎËÚËÍË ‚≈— Ë ÔÓÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‰Ì‡ ÔÓ-‡ÍÚË‚Ì‡ ÓÎˇ Ì‡ ÙÓÌ‡ Ì‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘‡-Ú‡ ‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍ‡ Í‡ÚËÌ‡. “Ó‚‡ ÌÂ Â Ì‡˜ËÌ Á‡ Ì‡ÏÂÒ‡ ÔË ËÌ‰Ë‚Ë‰Û‡Î-ÌËˇ ËÁ·Ó ‰‡ ËÏ‡¯ ËÎË ÌÂ ‰ÂÚÂ, ‡ ÔÓ-ÒÍÓÓ ÔÓ‰ÔÓÏ‡„‡ÌÂ Ë ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇ-ÌÂ Ì‡ ÛÒÎÛ„Ë Á‡ Ï˙ÊÂÚÂ Ë ÊÂÌËÚÂ ‰‡ ÔÂÓÒÏËÒÎˇÚ ÚÂıÌËˇ ÎË˜ÂÌ Ë ÚÛ-‰Ó‚ ÊË‚ÓÚ. Œ·ÂÁÔÓÍÓËÚÂÎÂÌ Â ÌÂ Ò‡ÏÓ Ù‡ÍÚ˙Ú Á‡ ÌËÒÍÓÚÓ ÌË‚Ó Ì‡ ‡Ê-‰‡ÂÏÓÒÚ ‚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË ˜ÎÂÌÍË, fiÊÌ‡ ≈‚ÓÔ‡ Ë ÌˇÍÓË ÍÓÌÚËÌÂÌÚ‡Î-ÌË ≈‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË ≠ Ì‡ÔËÏÂ √ÂÏ‡ÌËˇ ≠ ÌÓ Ë ÌËÒÍÓÚÓ ÌË‚Ó Ì‡Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ ‚ ÚÂÁË ÒÚ‡ÌË.

Теми

6.1. “ÂÌ‰ÂÌˆËË ‚ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë

6.2. —ÂÏÂÈÌË ÔÓÎËÚËÍË

6.3. ¡˙Î„‡Ëˇ: ŒÒÌÓ‚ÌË ÚÂÌ‰ÂÌˆËË ‚ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡-Ú‡ Ë ÒÂÏÂÈÌ‡Ú‡ Á‡˘ËÚ‡

6.4. «‡ÍÎ˛˜ÂÌËˇ

6. СОЦИАЛНАТА ЗАЩИТАИ СЕМЕЙСТВАТА

69


6.1. ТЕНДЕНЦИИ В СОЦИАЛНИТЕ РАЗХОДИ

Source: Eurostat, ESSPROSS database

√‡

ÙËÍ

‡ 1

√‡ÙËÍ‡ 1 ÔÓÍ‡Á‚‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ Ó·˘ËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓÒË„ÛËÚÂÎ-ÌË ‡ÁıÓ‰Ë Ì‡ ˜Ó‚ÂÍ ‚ —Ú‡Ì‰‡Ú Ì‡ ÔÓÍÛÔ‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ (—œ—).¬ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ≈— ÔÓ‚Â˜Â Ô‡Ë Ò‡ ·ËÎË ËÌ‚ÂÒÚË‡ÌË ‚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ. ÕÓÚÓ‚‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ Ì‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ ÌÂ Â ‡‚ÌÓÏÂÌÓ ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌÓ. Õ‡È-‚ËÒÓÍÓ ÔÓˆÂÌÚÌÓ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë ‚ ÔÂËÓ‰‡ 2000≠ 2003 „Ó‰ËÌ‡ ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ ‚ ”Ì„‡Ëˇ Ë »Î‡Ì‰Ëˇ, ‡ Ì‡È-ÌËÒÍÓ ≠ ‚»Ú‡ÎËˇ Ë √ÂÏ‡ÌËˇ. œË˜ËÌËÚÂ Á‡ ÚÂÁË ‡ÁÎËÍË Ò‡ ‡ÁÌÓÓ·‡ÁÌË Ë‚ÍÎ˛˜‚‡Ú Ú‡ÍË‚‡ ÔÓ·ÎÂÏË, Í‡ÚÓ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ˆËÍÎË, ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë Ó„-‡ÌË˜ÂÌËˇ Ë ÂÙÂÍÚ‡ Ì‡ ì‰Ó„ÓÌ‚‡ÌÂî. œÓÒÎÂ‰ÌËˇÚ ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â ÁÌ‡˜Ë-ÚÂÎÂÌ, ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚ ÒÚ‡ÌË Ò ÌËÒÍË ‡ÁıÓ‰Ë Ë ÌÂ‡Á‚ËÚË ÒÓˆË‡ÎÌÓ-ÓÒË„Û-ËÚÂÎÌË ÒËÒÚÂÏË, ‚ ÍÓËÚÓ ÔÂÁ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ ÔÂËÓ‰ ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ ‚ËÒÓÍÔÓˆÂÌÚ Ì‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ, Ò Ó„ÎÂ‰ ËÁ‡‚Ìˇ‚‡ÌÂÚÓ ËÏ Ò ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ÒÚ‡ÌËÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌË ‡ÁıÓ‰Ë Ë ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ-‰Ó·Ó Ó·ÒÎÛÊ‚‡ÌÂ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ.

ПОВЕЧЕ СОЦИАЛНИ РАЗХОДИ НА ЧОВЕК, НО НЕ И КАТО ПРОЦЕНТ ОТ БВП

70


‡ÍÚÓ ÒÂ ‚ËÊ‰‡ Ì‡ √‡ÙËÍ‡ 2, ÌÂ˘‡Ú‡ Ò‡ Ï‡ÎÍÓ ÔÓ-‡ÁÎË˜ÌË ÔÓÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Í‡ÚÓ ÔÓˆÂÌÚ ÓÚ¡¬œ. ŒÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ 1990 „Ó‰ËÌ‡ ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ Ì‡ ÒÚ‡·Ë-ÎËÁË‡ÌÂ, ‰ÓË Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‰ÂÎ‡ Ì‡ ¡¬œ, ËÁ‡ÁıÓ‰‚‡Ì Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ, ÔÓ‡‰Ë ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÒËÚÛ‡ˆËˇ. ƒÂ-Î˙Ú Ì‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡ Í‡ÚÓ ÔÓˆÂÌÚ ÓÚ ¡¬œ Â Ó·‡Ú-ÌÓ-ˆËÍÎË˜ÂÌ (‚ËÊ “Û‰Ó‚‡ ≈‚ÓÔ‡, 2005) Ë Ú˙È Í‡ÚÓ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂˆËÍÎË Ë ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ ‡ÒÚÂÊ ‚‡Ë‡Ú ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈—, ÚÓ‚‡ ‰ÓÌˇÍ˙‰ÂÏÓÊÂ ‰‡ Ó·ˇÒÌË ‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚ ‰ÂÎ‡ ÓÚ ¡¬œ, ËÁ‡ÁıÓ‰‚‡Ì Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Á‡˘ËÚ‡. ¬ ÒÚ‡ÌËÚÂ, ÍÓËÚÓ Ì‡ÔÂ‰‚‡Ú ‰Ó·Â, ·Ë ÏÓ„ÎÓ ‰‡ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ÒÔ‡‰ Ì‡ ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ ‡ÁıÓ‰Ë, ‰ÓÍ‡ÚÓ Ó˜‡Í‚‡ÌËˇÚ‡ Á‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÌÂÒÂ ÒÔ‡‚ˇÚ ‰Ó·Â Ò‡ ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ¡¬œ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌË ‡ÁıÓ‰Ë ‰‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡,Ú˙È Í‡ÚÓ Ò Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ˙ÒÚ‡ Ì‡ ¡¬œ, Ì‡‡ÒÚ‚‡ ·ÓˇÚ Ì‡ ıÓ‡Ú‡,Ú˙ÒÂ˘Ë ÔÓÏÓ˘Ë. ÕÓ Â‰ËÌ ‚ÌËÏ‡ÚÂÎÂÌ, ÍËÚË˜ÂÌ ‡Ì‡ÎËÁ ÔÓ‚‰Ë„‡ ‚˙Ô-ÓÒ‡ ‰‡ÎË ÂÙÂÍÚ˙Ú Ì‡ ì‰Ó„ÓÌ‚‡ÌÂî ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ-‰Ë, ÍÓÈÚÓ ·Â¯Â ÓÒÌÓ‚ÌÓ ìÔ‡‚ËÎÓî ‚ ‰ÓÒÂ„‡¯ÌËˇ ≈‚ÓÔÂÈÒÍË ËÌÚÂ„-‡ˆËÓÌÂÌ ÔÓˆÂÒ, ˘Â ÒÂ ÔÓˇ‚Ë Ë ÔË ÒÂ„‡¯ÌÓÚÓ ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂ. “ÓÁËÍÓÏÂÌÚ‡ ËÏ‡ Ò‚ÓËÚÂ ÓÒÌÓ‚‡ÌËˇ ‚ Ì‡·Î˛‰ÂÌËÂÚÓ, ˜Â ‰ÓÍ‡ÚÓ ÓÚ ÒÚ‡-ÌËÚÂ, ËÁ‡ÁıÓ‰‚‡˘Ë ÔÓ-Ï‡Î˙Í ‰ˇÎ ÓÚ ¡¬œ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡, ÌÓ Ò‡Ò ‚ËÒÓÍ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ˙ÒÚ, ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ ‰‡ ËÁ„‡‰ˇÚ Ë ÍÓÌÒÓ-ÎË‰Ë‡Ú Ò‚ÓËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓÒË„ÛËÚÂÎÌË ÒËÒÚÂÏË, ÚÓ‚‡ ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ Í‡-ÊÂ Á‡ ÚËÚÂ ¡‡ÎÚËÈÒÍË ‰˙Ê‡‚Ë, —ÎÓ‚‡ÍËˇ Ë Ã‡ÎÚ‡. ‡ÚÓ ÔË·‡‚ËÏÍ˙Ï ËÁ‡ÁıÓ‰‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÌËÒ˙Í ‰ˇÎ ÓÚ ÚÂıÌËˇ ¡¬œ Á‡ ÒÓ-ˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡ ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÛÒÎÓ‚Ëˇ, ‚ ÚÂÁË ÒÚ‡-ÌË ÚÓÁË ‰ˇÎ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡.. Ã‡Í‡ ˜Â ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ ÒÍÓÏÌÓ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡‡ÁıÓ‰ËÚÂ Ì‡ ˜Ó‚ÂÍ (√‡ÙËÍ‡ 1), ÚÓ ÌÂ Â ÚÓÎÍÓ‚‡ ‚ËÒÓÍÓ, ÍÓÎÍÓÚÓ ˙Ò-Ú˙Ú Ì‡ ¡¬œ.

Source: Eurostat, ESSPROSS database


√‡

ÙËÍ

‡ 2

ПОВЕЧЕ СОЦИАЛНИ РАЗХОДИ НА ЧОВЕК, НО НЕ И КАТО ПРОЦЕНТ ОТ БВП

71



√‡ÙËÍ‡ 3 ËÎ˛ÒÚË‡ ¯ËÓÍÓ ‰ËÒÍÛÚË‡ÌËˇ Ù‡ÍÚ, ˜Â ÍÓÎÍÓÚÓÔÓ-‚ËÒÓÍ Â ¡¬œ Ì‡ ˜Ó‚ÂÍ, ÚÓÎÍÓ‚‡ ÔÓ-‚ËÒÓÍË Ò‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰ËÌ‡ ˜Ó‚ÂÍ. ÓÂÎ‡ˆËˇÚ‡ Â ÏÌÓ„Ó ÒËÎÌ‡, Í‡ÚÓ ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎˇÚ R2 Â 0.8. Ó-ÂÎ‡ˆËˇÚ‡ Ò ËÌ‰ÂÍÒ‡ Ì‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ ˘Â ‰‡‰Â Ò˙˘ËÚÂ ÂÁÛÎ-Ú‡ÚË. ‡Á‡ÌÓ Ò ÚÂÏËÌÓÎÓ„ËˇÚ‡ Ì‡ ÚÂÓËˇÚ‡ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡,ÚÓ‚‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ ìÔÓ‰ÛÍÚË‚ÂÌ Ù‡ÍÚÓî ‚ ÒÏËÒ˙Î, ˜Â ÚÓÈ ìÔÓ‰ı‡Ì-‚‡î ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇ ‡ÒÚÂÊ ˜ÂÁ ËÌ‚ÂÒÚË‡ÌÂ ‚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ, Í‡ÚÓ ÏÛ‰‡‚‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË ‰‡ ÒÂ ÒÔ‡‚Ë Ò ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ Ë ÒÓˆË‡ÎÌË ÔÓÏÂ-ÌË, Ô‡‚ÂÈÍË ıÓ‡Ú‡ ‰Ó·Â Í‚‡ÎËÙËˆË‡ÌË, Á‰‡‚Ë Ë ÏÓÚË‚Ë‡ÌË. »ÌÂ Ì‡ ÔÓÒÎÂ‰ÌÓ ÏˇÒÚÓ, ÚÓ‚‡ Ô‡‚Ë ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ ÒÚ‡·ËÎÌ‡ Ë ÒË„ÛÌ‡, ı‡-‡ÍÚÂËÁË‡˘‡ ÒÂ Ò˙Ò ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÍÓıÂÁËˇ. ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡, ÒÚ‡ÌËÚÂÚˇ·‚‡ ‰‡ ËÏ‡Ú ÒÓÎË‰Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ·‡Á‡, Á‡ ‰‡ ÙËÌ‡ÌÒË‡Ú ÒÓˆË‡Î-ÌËÚÂ ÒË ‡ÁıÓ‰Ë: ËÎË, ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ Â ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‡ÒÚÂÊ, Á‡ ‰‡ ÒÂÙËÌ‡ÌÒË‡Ú ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë. “ÂÁË Ë‰ÂË ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú Â‰ËÌ ÓÚ ÓÒ-ÌÓ‚ÌËÚÂ ÙÛÌ‰‡ÏÂÌÚË Ì‡ ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆËˇ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËË ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ. »ÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇÚ ˙ÒÚ Úˇ·‚‡ ‰‡ ‚˙‚Ë ˙Í‡ Á‡ ˙-Í‡ Ò˙Ò ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÍÓıÂÁËˇ. ¿ÍÓ Ó·Ó·˘ËÏ Ó·‡˜Â ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ ÓÚ √‡-ÙËÍË 1-3, ‚˙ÁÌËÍ‚‡ ‚˙ÔÓÒ˙Ú ‰‡ÎË ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇÚ ˙ÒÚ ˘Â ÔÓ‰˙Î-ÊË ‰‡ ÓÍ‡Á‚‡ ‚ÎËˇÌËÂ Á‡ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ËÌ‚ÂÒÚËˆËË ‚ Ì‡-ÒÂÎÂÌËÂÚÓ: ‰ÂÎ˙Ú ÓÚ ¡¬œ, ËÁ‡ÁıÓ‰‚‡Ì Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌË ‡ÁıÓ‰Ë ÌÂ ÒÂ Û‚Â-ÎË˜‡‚‡, ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò ÔÓ-ÌËÒÍË ‡ÁıÓ‰Ë, ‚˙ÔÂÍË ÚÂıÌËˇ ‚ËÒÓÍËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ˙ÒÚ. ¿ÍÓ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Ò‡ ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Á‡ ÌË-‚ÓÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡ Ë ÓÚÚÛÍ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ‰˙Ê‡‚‡, ÒÚ‡ÌËÚÂ ÒÌÂ ‰Ó·Â ËÁ„‡‰ÂÌË ÒÓˆË‡ÎÌË ÒËÒÚÂÏË Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú Ì‡Ò˙˜ÂÌË ‰‡ËÁ„‡Ê‰‡Ú ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ‰˙Ê‡‚‡ Ë ‰‡ ËÌ‚ÂÒÚË‡Ú ‚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ.Source: Eurostat, ESPROSS and annual national accounts databases

√‡

ÙËÍ

‡ 3

ЩЕ СТИМУЛИРА ЛИ РАЗВИТИЕТО НА СОЦИАЛНА ЕВРОПА НАРАСТВАНЕТО НА БВП?

72



Ó„‡ÚÓ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ÏÂ ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘Ë-Ú‡, Úˇ·‚‡ ‰‡ ËÏ‡ÏÂ ÔÂ‰‚Ë‰ ‰‚‡ ÔÓ·ÎÂÏ‡: (1) ‚ÎËˇÌËÂÚÓ Ì‡ ‰‡Ì˙˜Ì‡-Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ ‚˙ıÛ Ó·˘ËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Ë (2) Ó·ÂÏ‡ Ì‡ ˜‡ÒÚÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ˆÂÎËÚÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡˘ËÚ‡. ¡ÓÎ¯ËÌÒÚ‚ÓÚÓ ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ‚˙ÁÒÚ‡ÌÓ-‚ˇ‚‡Ú ·ÛÚÌËÚÂ ÒË ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ ˜ÂÁ Ó·Î‡„‡ÌÂÚÓ Ò‰‡Ì˙ˆË (‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓÒË„ÛËÚÂÎÌËÚÂ ‚ÌÓÒÍË). «‡ ‰‡ ËÏ‡ÏÂÔ˙ÎÌ‡ Í‡ÚËÌ‡ Ì‡ ÔÂ‡ÁÔÂ‰ÂÎËÚÂÎÌËˇ ı‡‡ÍÚÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÒËÒ-ÚÂÏ‡, Ò‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏË ‰‡ÌÌË Á‡ ÌÂÚÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë. œÓ Ò˙˘Ëˇ Ì‡˜ËÌ ˜‡Ò-ÚÌËÚÂ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Á‡ ÔÓÍË‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ËÒÍ ÏÓ„‡Ú Ò˙˘Ó ‰‡ÓÍ‡Á‚‡Ú „ÓÎˇÏÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ ‚˙ıÛ Ó·˘ËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡ ‚ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË. ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â, ÚÓÁË ‚Ë‰ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ ÔË‰Ó·Ë‚‡ ÔÓ-„ÓÎˇ-ÏÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ ‚ ÌˇÍÓË ÒÎÛ˜‡Ë ÔÓ‡‰Ë ÎËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌË ÒËÒÚÂÏËËÎË Á‡ ‰‡ ÒÂ ÍÓÏÔÂÌÒË‡Ú ÌÂ‰ÓÒÚ‡Ú˙ˆËÚÂ Ì‡ ÚÂÁË ÒËÒÚÂÏË (Ì‡ÔËÏÂ˜‡ÒÚÌÓ Á‰‡‚ÌÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ, ËÌ‰Ë‚Ë‰Û‡ÎÌË ÔÂÌÒËÓÌÌË ÔÎ‡ÌÓ‚Â). √‡-ÙËÍ‡ 4 ËÎ˛ÒÚË‡ ÚÓ‚‡ Í‡Í ‚ÒÎÂ‰ÒÚ‚ËÂ Ì‡ ÚÓ‚‡ ÏÓ„‡Ú ‰‡ Ì‡ÒÚ˙ÔˇÚÒ˙˘ÂÒÚ‚ÂÌË ÔÓÏÂÌË ‚ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓÒË„ÛËÚÂÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë. ¬ ÏÂÊ‰ÛÌ‡-Ó‰ÂÌ ÔÎ‡Ì ‚‡Ë‡ˆËËÚÂ ‚ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Ë ¡¬œÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÒÂ ÒÚÂÒÌˇ‚‡Ú. –‡ÁıÓ‰ËÚÂ ‚ —¿Ÿ, ÍÓËÚÓ ‚ËÌ‡„Ë Ò‡ ·ËÎË ÏÌÓ„ÓÔÓ-ÌËÒÍË ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò˙Ò ÒÚ‡Ì‰‡ÚËÚÂ Ì‡ ≈—, ËÁ‚Â‰Ì˙Ê ÒÂ ÓÍ‡Á‡ı‡ ÔÓ˜-ÚË Â‰Ì‡Í‚Ë Ò ÚÂÁË Ì‡ ≈—: ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌË ‡ÁıÓ‰Ë ‚ ¡¬œ Â ÔÓ-‚ËÒÓÍÓÚ ÚÂÁË ‚ ƒ‡ÌËˇ Ë ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ. ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â, Í‡ÚÓ ÒÂ ‚ÁÂÏ‡Ú ÔÂ‰‚Ë‰˜‡ÒÚÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Ë Ì‡˜ËÌ˙Ú Ì‡ Ó·Î‡„‡ÌÂ, ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ ËÁÎËÁ‡ Ì‡‚˙ı‡, Á‡Â‰ÌÓ Ò ÿ‚ÂˆËˇ, ‘‡ÌˆËˇ Ë √ÂÏ‡ÌËˇ. — ‰Û„Ë ‰ÛÏË, ÔÓ‰ÂÊ-‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ú˙ÔË ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË ÔÓÏÂÌË.Source : Adema and Ladaique (2005)

√‡

ÙËÍ

‡ 4

НЕТНИ/БРУТНИ СОЦИАЛНИ РАЗХОДИ

73


6.2. СЕМЕЙНИ ПОЛИТИКИ

Õ‡ ÔÂ‰ÂÌ ÔÎ‡Ì ‚ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍËÚÂ ‰Â·‡ÚË ËÁÎÂÁÂ ÔÓ·ÎÂÏ˙Ú Á‡ÒÂÏÂÈÌËÚÂ ÔÓÎËÚËÍË, Ú˙È Í‡ÚÓ ÚÂ Ò‡ Â‰ËÌ ÓÚ ÍÎ˛˜Ó‚ÂÚÂ Á‡ ÔÂÓ‰ÓÎˇ-‚‡ÌÂ Ì‡ ‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍËÚÂ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡. ÕˇÍÓË ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎË ‡Í-ˆÂÌÚË‡Ú ‚˙ıÛ Ù‡ÍÚ‡, ˜Â Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ·ÂÁÔÓÍÓËÏ ÌÂ ÚÓÎÍÓ‚‡ ÓÚ Á‡ÒÚ‡-ˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ, ÍÓÎÍÓÚÓ ÓÚ ÛÒÚÓÈ˜Ë‚Ó ÌËÒÍ‡Ú‡ ‡Ê‰‡ÂÏÓÒÚ.—Ú‡ÌË, ‚ ÍÓËÚÓ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ˙Ú Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ Â ·ÎËÁ˙Í ‰Ó ÍÓÂÙËˆË-ÂÌÚ‡ Ì‡ Á‡ÏÂÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ (ÔÓ 2.1 ·Â·ÂÚ‡ Ì‡ Â‰Ì‡ ÊÂÌ‡), Ò‡ËÁÔ‡‚ÂÌË ÔÂ‰ ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÒÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ ÔÓ‰ 1.6. ¬ Ú‡Í˙‚ ÍÓÌÚÂÍÒÚ ÒÂÏÂÈÌËÚÂ ÔÓÎË-ÚËÍË ÏÓ„‡Ú ‰‡ Ë„‡ˇÚ ÔÓ-‡ÍÚË‚Ì‡ ÓÎˇ. —˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ „ÓÎˇÏÓ ‡ÁÌÓÓ·-‡ÁËÂ ‚ ÒÂÏÂÈÌËÚÂ ÔÓÎËÚËÍË, ‚ ÚÓ‚‡ ˜ËÒÎÓ ÓÚÔÛÒÍ ÔÓ Ï‡È˜ËÌÒÚ‚Ó ËÓ‰ËÚÂÎÒÍË ÓÚÔÛÒÍ, Ô‡Ë˜ÌË ÔÓÏÓ˘Ë Á‡ ‰Âˆ‡ Ë „ËÊË Á‡ ‰Âˆ‡Ú‡ ÔÓ‰ÓÏÓ‚ÂÚÂ Ë ‚ ‰ÂÚÒÍË „‡‰ËÌË . Õ‡‡ÒÚ‚‡ ÁÌ‡˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÚÓ‚‡ ÏÌÓ„ÓÓ·-‡ÁËÂ ÓÚ ÔÓÎËÚËÍË, Ú˙È Í‡ÚÓ ÚÂ Ò‡ Â‰ËÌ ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ËÌÒÚÛÏÂÌÚË,ÍÓËÚÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÔÓÏÓ„Ì‡Ú Ì‡ ÊÂÌËÚÂ ‰‡ ÒÂ ÒÔ‡‚ˇÚ Ò ìÚÓÈÌ‡Ú‡ ÓÚ„Ó-‚ÓÌÓÒÚî ≠ ‚˙ÁÔËÚ‡ÌËÂ Ë ÓÚ„ÎÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ‰Âˆ‡Ú‡, ÔÎ‡ÚÂÌ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ë„ËÊË Á‡ Ó‰ËÚÂÎËÚÂ. √‡ÙËÍ‡ 5 ÔÓÍ‡Á‚‡ ‰Ó Í‡Í‚‡ ÒÚÂÔÂÌ ÔÓÏÓ˘Ú‡ Á‡ÒÂÏÂÈÒÚ‚ÓÚÓ Â ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎËÁË‡Ì‡; ˜Â Ò‡ÏÓ 2% ÓÚ ¡¬œ ‚ ≈—-25ÒÂ ËÁ‡ÁıÓ‰‚‡Ú Á‡ ÒÂÏÂÈÌË ÔÓÎËÚËÍË, Í‡ÚÓ ÒÂ Á‡ÔÓ˜ÌÂ ÓÚ Ì‡È-ÌËÒÍËÚÂ‡ÁıÓ‰Ë ≠ 0.6% ‚ »ÒÔ‡ÌËˇ Ë ÒÂ ÒÚË„ÌÂ ‰Ó Ì‡È-‚ËÒÓÍËÚÂ ≠ 4.1% ‚ À˛Í-ÒÂÏ·Û„. Õ‡ÎËˆÂ Ò‡ Ë Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌË ‡ÁÎË˜Ëˇ ‚ ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÏÂ-ÊË Í‡ÍÚÓ Ë ˘Â‰ÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ Á‡˘ËÚÌ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Ò‡Ï‡ ÔÓ ÒÂ·ÂÒË. “Ó‚‡ Â ˇÒÌ‡ ËÎ˛ÒÚ‡ˆËˇ Ì‡ ‡Á‰ÂÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÓÎËÚÂ ÏÂÊ‰Û ‰˙Ê‡-‚‡Ú‡ Ë ÒÂÏÂÈÒÚ‚ÓÚÓ, Ì‡ÔËÏÂ, ÏÂÊ‰Û ƒ‡ÌËˇ, Ò ÌÂÈÌ‡Ú‡ ‚ËÒÓÍ‡ ÒÚÂÔÂÌÌ‡ ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎËÁË‡ÌÂ Ì‡ ÛÒÎÛ„ËÚÂ Ë »ÒÔ‡ÌËˇ, Í˙‰ÂÚÓ ÒÂÏÂÈÒÚ‚ÓÚÓ‚ÒÂ Ó˘Â ÒÂ ÒÏˇÚ‡ Á‡ ÓÒÌÓ‚ÂÌ ÒÚ˙Î· ÔË ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Ë ÛÒÎÛ-„Ë.

Source: Eurostat, ESSPROSS and demographic statistics databases

√‡

ÙËÍ

‡ 5

ЗНАЧИТЕЛНИ РАЗЛИЧИЯ В ЕС-25

74


¡Û‰ˇÚ ·ÂÁÔÓÍÓÈÒÚ‚Ó ÌËÒÍËÚÂ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚË Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ ‚ ≈‚-ÓÔ‡, Ó˘Â ÔÓ‚Â˜Â, ̃ Â ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌËˇÚ‡ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú, ̃ Â ‚ ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌÓÒÚ ÏÌÓ-„Ó ÒÂÏÂÈÒÚ‚‡ ·Ëı‡ ËÒÍ‡ÎË ‰‡ ËÏ‡Ú ÔÓ‚Â˜Â ‰Âˆ‡. ≈‰ËÌ ÓÚ ÔÓ·ÎÂÏËÚÂ,ÍÓÈÚÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÏ‡ ÔÂ‰‚Ë‰ ÚÛÍ, Â ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ, Ò‚˙Á‡ÌËÒ˙Ò ÒÂÏÂÈÒÚ‚ÓÚÓ Ë Í‡Í ÚÂ ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú, Á‡ ‰‡ ‰‡‰‡Ú ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Ì‡ÒÂÏÂÈÒÚ‚‡Ú‡ ‰‡ ËÏ‡Ú ÊÂÎ‡ÌËˇ ÓÚ Úˇı ·ÓÈ ‰Âˆ‡.

ÓÂÎ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ÔË‰Ó·Ë‚ÍËÚÂ, Ò‚˙Á‡ÌË Ò˙Ò ÒÂÏÂÈÒÚ‚ÓÚÓ Ë Ó·-˘Ëˇ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ Â ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌ‡ Ë ÁÌ‡˜ËÏ‡, Í‡ÚÓ R2 ÂÓÍÓÎÓ 0.3. “Ó‚‡ ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ËÏ‡ ÌˇÍ‡Í‚‡ ‚˙ÁÍ‡ ÏÂÊ‰Û Ó·˘Ëˇ ÍÓÂÙË-ˆËÂÌÚ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ Ë ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ, Ò‚˙Á‡ÌË Ò˙Ò ÒÂÏÂÈÒÚ-‚ÓÚÓ: Ú.Â., ‰Ó·ËÚÂ Ë ˘Â‰Ë ÔÓÎËÚËÍË ‰‡‚‡Ú ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Ì‡ ÒÂÏÂÈÒÚ-‚‡Ú‡ ‰‡ ËÏ‡Ú ÊÂÎ‡ÌËˇ ÓÚ Úˇı ·ÓÈ ‰Âˆ‡ Ë ‡Á·Ë‡ ÒÂ, ÍÓÎÍÓÚÓ Ò‡ ÔÓ‚Â-˜Â ‰Âˆ‡Ú‡, ÚÓÎÍÓ‚‡ Ò‡ ÔÓ-‚ËÒÓÍË ‡ÁıÓ‰ËÚÂ. √‡ÙËÍ‡ 6 Ó·‡˜Â ÔÓÍ‡Á‚‡,˜Â ‡ÁıÓ‰ËÚÂ Ì‡ ÒÂÏÂÈÒÚ‚‡Ú‡ Ò‡ Ò‡ÏÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ Ô˙ÁÂÎ‡, ÏÌÓ„Ó ‰Û„Ë ÂÎÂ-ÏÂÌÚË Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÏ‡Ú Ò˙˘Ó ÔÂ‰‚Ë‰.

Source: Eurostat, ESPROSS and demographic statistics databases


√‡

ÙËÍ

‡ 6

ЗНАЧИТЕЛНИ РАЗЛИЧИЯ В ЕС25

75



≈‰ËÌ ÓÚ ÚÂÁË ÂÎÂÏÂÌÚË Â ‚˙ÁÍ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ‡ Ì‡ ÙÂ-ÚËÎÌÓÒÚ Ë ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ‡ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ. »ÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÚÂÓ-Ëˇ ÔÂ‰ÔÓÎ‡„‡ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌ‡ ÍÓÂÎ‡ˆËˇ, Ú˙È Í‡ÚÓ ÚÓ‚‡ ÓÁÌ‡˜‡‚‡ ËÁ-·Ó (‡ÁÏˇÌ‡) ÏÂÊ‰Û ÚÓ‚‡ ÊÂÌËÚÂ ‰‡ ËÏ‡Ú ‰Âˆ‡ ËÎË ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ. Õ‡√‡ÙËÍ‡ 7, Ó·‡˜Â, ÒÂ ‚ËÊ‰‡, ˜Â ÍÓÂÎ‡ˆËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ‡ Ì‡Á‡ÂÚÓÒÚ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ Ë ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ‡ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ Â ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌ‡. “ÓÁËì„ÓÎˇÏ Á‡‚ÓÈî ·Â¯Â ÔÓÚ‚˙‰ÂÌ ÓÚ ÌˇÍÓÎÍÓ ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎË (Castles 2003;Bertram and al. 2005), Ë Â ÒËÎÌÓ Ò‚˙Á‡Ì Ò ÔÓˇ‚‡Ú‡ Ì‡ ÏÌÓ„Ó ÌËÒÍË ÍÓÂ-ÙËˆËÂÌÚË Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ ‚ ÒÂ‰ËÁÂÏÌÓÏÓÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË. Õ‡È-Ó·˘Ó,Ì‡ √‡ÙËÍ‡ 7 ÒÂ ‚ËÊ‰‡ Ó·˙˘‡ÌÂ Ì‡ ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘‡Ú‡‡ÁÎËÍ‡ ‚˙‚ ÙÂÚËÎÌÓÒÚÚ‡ ÏÂÊ‰Û —Â‚ÂÌ‡ Ë fiÊÌ‡ ≈‚ÓÔ‡; Ú‡ÁË ÔÓ-ÏˇÌ‡ Á‡ÔÓ˜Ì‡ ÔÂÁ 80≠ ÚÂ „Ó‰ËÌË Ë ÒÂ ‰˙ÎÊË „Î‡‚ÌÓ Ì‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓÌ‡ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ‡ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ ‚ fiÊÌ‡ ≈‚ÓÔ‡. “Ó‚‡ Ó·˙˘‡ÌÂ Ì‡ÚÂÌ‰ÂÌˆËËÚÂ Ó·‡˜Â ·Â¯Â ÔË‰ÛÊÂÌÓ ÓÚ ËÒÚÓË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÔÓÏˇÌ‡ Ì‡Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ ÏÂÊ‰Û ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ‡ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ Ë ÔÓÏÂÌÎË‚ËÚÂ,ÍÓËÚÓ Ó˜ÂÚ‡‚‡Ú Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ‡ÁÎË˜Ëˇ. ƒÌÂÒ ÌËÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ÏÂ, ˜Â‚ËÒÓÍËˇÚ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ ‚˙‚Ë Á‡Â‰ÌÓ Ò ‚ËÒÓÍËˇ ÍÓÂÙË-ˆËÂÌÚ Ì‡ ‡Á‚Ó‰ËÚÂ, ‚ËÒÓÍËˇ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ ËÁ‚˙Ì·‡˜ÌÓ Ò˙ÊËÚÂÎÒÚ-‚Ó Ë ‚ËÒÓÍËˇ ‰ˇÎ Ì‡ ËÁ‚˙Ì·‡˜ÌË ‡Ê‰‡ÌËˇ. Õ‡·Î˛‰‡‚‡ ÒÂ Ò˙˘Ó, ˜ÂÍÓÎÍÓÚÓ Â ÔÓ-‚ËÒÓÍÓ ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ, ÚÓÎÍÓ‚‡ ÔÓ-‚ËÒÓÍ Â ÍÓÂÙËˆË-ÂÌÚ˙Ú Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ; ÌÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â, Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ÌÂ„‡ÚË‚Ì‡ ÍÓÂÎ‡ˆËˇÏÂÊ‰Û ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡ Ë ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ‡ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ, ÍÓÂÚÓÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ÒÎ‡·‡Ú‡ ÔÓÁËˆËˇ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ ÔÓÒÚ‡‚ˇ ÒÔË‡˜ÍË Ë Ì‡ÙÂÚËÎÌÓÒÚÚ‡.

¬ÒÂ Ó˘Â ‚ ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ÓÚËˆ‡ÚÂÎÌ‡ ÍÓÂÎ‡ˆËˇ ÏÂÊ-‰Û ÙÂÚËÎÌÓÒÚÚ‡ Ë Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ, ‚˙ÔÂÍË ˜Â Ú‡ÁË Á‡‚ËÒËÏÓÒÚÒÚ‡‚‡ ‚ÒÂ ÔÓ-ÒÎ‡·‡ Ë ‰ÓË ÒÚ‡ÚËÒÚË˜ÂÒÍË ÌÂÁÌ‡˜ËÏ‡ ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÚ‡-ÌË, Ò ËÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ Ì‡ »Ú‡ÎËˇ (Bertram et al. 2005).

Source: Eurostat, demographic statistics and LFS databases

√‡

ÙËÍ

‡ 7

„ГОЛЕМИЯТ ЗАВОЙ“

76


ŒÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ Í˙Ï ‰ÂÚÒÍËÚÂ Á‡‚Â‰ÂÌËˇ Á‡ ‰Âˆ‡ ÓÚ 3 „Ó‰Ë¯Ì‡ ‚˙Á-‡ÒÚ ‰Ó Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌ‡Ú‡ Û˜ËÎË˘Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ ÌÂ Â Ò˙˘ÓÚÓ, ‚ÂÓˇÚÌÓÁ‡˘ÓÚÓ ‡Ì„‡ÊËÏÂÌÚËÚÂ Á‡ Ô˙ÎÌÓ Ó·ı‚‡˘‡ÌÂ ‚˙‚ ‘‡ÌˆËˇ, ¡ÂÎ„Ëˇ Ë»Ú‡ÎËˇ Ò‡ ÔÓ‚ÎËˇÌË ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ ‡Ì„‡ÊËÏÂÌÚËÚÂ Í˙Ï ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Ì‡Ó·Û˜ÂÌËÂ ÓÚ ‡ÌÌÓ ‰ÂÚÒÚ‚Ó, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÓÚ ÁÌ‡˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Ì‡ ÒÂÏÂÈÒÚ‚ÓÚÓ Á‡ Ò˙˜ÂÚ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚Ëˇ Ë ÒÂÏÂÈÌËˇÊË‚ÓÚ. ƒÓÍ‡Á‡ÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡, ˜Â ‰Û„Ë ‚Ë‰Ó‚Â ÔÓÎËÚËÍË ËÏ‡Ú ÔÓÎÓÊËÚÂÎ-ÌÓ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ ÙÂÚËÎÌÓÒÚÚ‡ Ò‡ Ú‚˙‰Â Ï‡ÎÍÓ, ÌÓ ‚ÒÂ Ô‡Í Ò‡ ‚‡ÊÌË.√˙‚Í‡‚ÓÚÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ Ë ÔÓÎËÚËÍËÚÂ, Ì‡ÒÓ˜ÂÌË Í˙Ï Ò˙˜ÂÚ‡‚‡ÌÂ Ì‡ÚÛ‰‡ Ë ÒÂÏÂÈÒÚ‚ÓÚÓ (Í‡ÍÚÓ Â ÔÓÒÓ˜ÂÌÓ Ò ÍÓÏ·ËÌË‡ÌËˇ ËÌ‰ÂÍÒ Ì‡O»–—), Í‡ÚÓ ˜Â ÎË ÓÍ‡Á‚‡Ú ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌÓ ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚ËÂ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ-Ú‡ Ë ÔÓÍ‡Á‚‡Ú, ˜Â ÔÓÎËÚËÍËÚÂ Á‡ ÒÂÏÂÈÒÚ‚ÓÚÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ˜‡ÒÚ ÓÚÔÓ-„ÓÎˇÏ Ô‡ÍÂÚ ÏÂÍË, ÍÓËÚÓ ‰‡‚‡Ú ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Ì‡ ÒÂÏÂÈÒÚ‚‡Ú‡ ‰‡Ò˙˜ÂÚ‡‚‡Ú ÚÂÁË ‰‚‡ ìÒ‚ˇÚ‡î.Source: Eurostat and European Commission (2004) and Eurostat, demographic statistics database

√‡

ÙËÍ

‡ 9

6.2. СЕМЕЙНИ ПОЛИТИКА

≈‰ËÌ ÓÚ Ì‡˜ËÌËÚÂ ‰‡ ÒÂ Ò˙„Î‡ÒÛ‚‡Ú ÚÛ‰Ó‚ËˇÚ Ë ÒÂÏÂÈÌËˇÚ ÊË-‚ÓÚ Â Ì‡ÎË˜ËÂÚÓ Ì‡ ‰ÂÚÒÍË Á‡‚Â‰ÂÌËˇ Ò ‰Ó·Ó Í‡˜ÂÒÚ‚Ó Ë ‰ÓÒÚ˙ÔÌÓÒÚ.≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙‚ÂÚ ÓÚ ¡‡ÒÂÎÓÌ‡ ÔÂÁ 2002 „. ÔËÂ Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ËÁÌÂ-Ì‡‰‚‡˘Ë ‡Ì„‡ÊËÏÂÌÚË Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Á‡ ÊÂÌËÚÂ ‰‡Ò˙„Î‡ÒÛ‚‡Ú ÚÛ‰Ó‚Ëˇ Ë ÒÂÏÂÈÌËˇ ÒË ÊË‚ÓÚ, Í‡ÚÓ ÔËÂı‡ ‰‡ ÓÒË„ÛˇÚ ‰Ó2010 „Ó‰ËÌ‡ ‰ÂÚÒÍË Á‡‚Â‰ÂÌËˇ Á‡ Ì‡È-Ï‡ÎÍÓ 90% ÓÚ ‰Âˆ‡Ú‡ Ì‡ ‚˙Á-‡ÒÚ ÏÂÊ‰Û 3 „Ó‰ËÌË Ë Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌ‡Ú‡ Û˜ËÎË˘Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ Ë Á‡ Ì‡È-Ï‡ÎÍÓ 33% ÓÚ ‰Âˆ‡Ú‡ ÔÓ‰ 3 „Ó‰Ë¯Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ. «‡ Ò˙Ê‡ÎÂÌËÂ, ÔÓ‡‰ËÏÂÚÓ‰ÓÎÓ„Ë˜ÂÒÍË Ë ÒÚ‡ÚËÒÚË˜ÂÒÍË Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ, Ì‡ √‡ÙËÍ‡ 8 Ò‡ ÔÂ‰-ÒÚ‡‚ÂÌË Ò‡ÏÓ ÓˆÂÌ˙˜ÌË ‰‡ÌÌË Á‡ Ó„‡ÌË˜ÂÌ ·ÓÈ ÓÚ 25-ÚÂ ÒÚ‡ÌË ˜ÎÂÌ-ÍË. “ÂÁË ‰‡ÌÌË, Ó·‡˜Â ÒÓ˜‡Ú, ˜Â ‰ÓÍ‡ÚÓ 8 ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË ÒÂ ÒÔ‡-‚ˇÚ ‰Ó·Â Ò ÔÓÒÚ‡‚ÂÌ‡Ú‡ ˆÂÎ, ÚÓ ¯ÂÒÚ ÓÚ Úˇı ÌÂ ÒÂ ÒÔ‡‚ˇÚ. “Ó‚‡, ÍÓÂÚÓÒÂ ‚ËÊ‰‡, Â ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÒËÎÌ‡Ú‡ ÍÓÂÎ‡ˆËˇ ÏÂÊ‰Û Ì‡ÎË˜ËÂÚÓ Ì‡ ‰ÂÚ-ÒÍË Á‡‚Â‰ÂÌËˇ Ë Ó·˘Ëˇ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ (R2 Â 0.35). ÕÂ˘ÓÔÓ‚Â˜Â, ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò ÔÓ‚Â˜Â ‰ÂÚÒÍË Á‡‚Â‰ÂÌËˇ, ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ˙Ú Ì‡ Á‡Â-ÚÓÒÚ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ Ò˙˘Ó ËÏ‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ ‰‡ Â ‚ËÒÓÍ. “Ó‚‡ ÌÂ „Ó‚ÓË ÌË˘ÓÁ‡ ÔË˜ËÌÌÓÒÚÚ‡, ÌÓ ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò ÌËÒ˙Í ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ ÙÂ-ÚËÎÌÓÒÚ, ÍÓËÚÓ ËÒÍ‡Ú ‰‡ „Ó ÔÓ‚Ë¯‡Ú, Úˇ·‚‡ ‰‡ Ì‡Ô‡‚ˇÚ ÒÂËÓÁÌËÍ‡˜ÍË ‚ ÔÓÒÓÍ‡ Ì‡ ËÁ„‡Ê‰‡ÌÂ Ì‡ Í‡˜ÂÒÚ‚ÂÌË Ë ‰ÓÒÚ˙ÔÌË ‰ÂÚÒÍË Á‡-‚Â‰ÂÌËˇ, ÍÓÂÚÓ ‰‡ ÌÂ ÔÂ˜Ë Ì‡ ÚÛ‰Ó‚‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ Ë ÏÓ·ËÎÌÓÒÚ.

Source: European Commission (2004)

√‡

ÙËÍ

‡ 8

СЪЗДАВАНЕ НА ВЪЗМОЖНОСТИ ХОРАТА ДА СЪЧЕТАВАТ СЕМЕЙНИЯ ЖИВОТ И РАБОТАТА

77


¡˙Î„‡Ëˇ Â ‚ ÚÂÊÍ‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ-‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍ‡ ÒËÚÛ‡ˆËˇ, Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌ ÔËÌÓÒ Á‡ ÍÓˇÚÓ ËÏ‡Ú Ë ÌÂÛ‰‡˜ËÚÂ ‚ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ Ë Á‰‡‚Ì‡ ÂÙÓÏ‡. ˙Ï ÚÓ‚‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ‰Ó·‡‚ˇÚ ÌËÒÍËÚÂ ‰ÓıÓ‰Ë Ì‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ, ÌÂ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌËÚÂ ÒÚËÏÛÎË Á‡ Ï‡È˜ËÌÒÚ‚Ó Ë Â‰Ëˆ‡ ‰Û„ËÒÎ‡·ÓÒÚË ‚ ÔÓ‚ÂÊ‰‡Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡, ÍÓËÚÓ ÌÂ ÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡Ú ‰ÓË ÔÓÒÚÓ ‚˙ÁÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚Ó Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ.

≈ÏË„‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ÏÎ‡‰Ë Ë ‚ËÒÓÍÓÓ·‡ÁÓ‚‡ÌË ·˙Î„‡Ë ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡, Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÈÍË ‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍËˇ Ë ÚÛ‰Ó‚Ëˇ ÔÓÚÂÌˆË‡Î Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡. ¬˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Â ‚ÎÓ¯ÂÌ‡ Ë ÚÓ‚‡ ÌÂÒ˙ÏÌÂÌÓ ˘Â ËÏ‡ ÒÂËÓÁÌË ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌË ÂÙÂÍÚË ‚˙ıÛ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Ë ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ‰‡ ÒÂ Ó·ÂÁÔÂ˜‡‚‡ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ó Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ, Í‡ÍÚÓ Ë ‚˙ıÛ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ë ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏËˇ ÍÓÌÚËÌ„ÂÌÚ Í‡˜ÂÒÚ‚ÂÌ‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÒËÎ‡ ‚ ·˙‰Â˘Â.

—ÎÂ‰ ÍËÁËÒÌËÚÂ 1996-1997 „. ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë ‚ ¡¬œ Ì‡‡ÒÚ‚‡ Ò˙Ò Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ·˙ÁË ÚÂÏÔÓ‚Â, ‰ÓÒÚË„‡ÈÍË ÔÂÁ2003 „. 24% . ¬ ÒÎÂ‰‚‡˘ËÚÂ ‰‚Â „Ó‰ËÌË ÚÓÁË ÓÚÌÓÒËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ ÒÔ‡‰‡ ‰Ó 22.2 Ë 22.8%, Í‡ÚÓ ‚ ÚÓ‚‡ ˜ËÒÎÓ Á‡·ÂÎÂÊËÚÂÎÂÌ Â Ë ÒÔ‡‰˙Ú ‚ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓÚÓÚÂ„ÎÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ, ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÔÓ‰ÔÓÏ‡„‡ÌÂ Ë „ËÊË ≠ ÓÚ 14% ÔÂÁ 2003 „. ‰Ó 13.3 Ë 13.5% ÓÚ ¡¬œ.

¬ ÚÓÁË ÍÓÌÚÂÍÒÚ ÏÌÓ„Ó ÓÔ‡ÒÌË ËÁ„ÎÂÊ‰‡Ú ÓÔËÚËÚÂ ‰‡ ÒÂ ìÂÙÓÏË‡î ˆÂÎÂÌ‡ÒÓ˜ÂÌÓ Ë Â‰ÌÓÔÓÒÓ˜ÌÓ Ò˙Á‰‡‰ÂÌ‡Ú‡ Ò ÏÌÓ„Ó ÛÒËÎËˇ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË ÒÓˆË‡Î-ÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ÔÂÌÒËÓÌÌÓ-ÓÒË„ÛËÚÂÎÌ‡ ÒËÒÚÂÏ‡. Õ‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÓÒË„ÛËÚÂÎÌ‡Ú‡ ÚÂÊÂÒÚ Ò 6 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ ÔÂÁ 2006 „. ÌÂ Ò‡ÏÓ ·Â‡ÒËÏÂÚË˜ÌÓ ÓÚ „Î.Ú. Ì‡ ÔÓÎÁËÚÂ ÏÂÊ‰Û ÓÒË„ÛÂÌ Ë ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎ, ÌÓ ÚÓ ÍËÂ Ó„ÓÏÌË ÓÔ‡ÒÌÓÒÚË ÔÂ‰ ÒÚ‡·ËÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ò‡Ï‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡. œÂ‰ÔËÂÏ‡ÌÂÚÓÌ‡ ÌÓ‚Ë ÒÚ˙ÔÍ‡ ‚ Ú‡ÁË ÔÓÒÓÍ‡ Ò Ó˘Â 3 ÔÓˆÂÌÚÌË ÔÛÌÍÚ‡ (Í‡ÍÚÓ ÒÂ Ì‡ÒÚÓˇ‚‡ ÓÚ ÒÂ‰‡Ú‡ Ì‡ 2007„.) ˘Â ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó ‰‡ÒÚË˜Ì‡ ÔÓÏˇÌ‡ ‚ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ Ì‡ÔËıÓ‰ËÚÂ Ì‡ ÕŒ» ≠ 52% ÓÚ ‰˙Ê‡‚ÌËˇ ·˛‰ÊÂÚ Ë 48% ÓÚ ÓÒË„ÛËÚÂÎÌË ‚ÌÓÒÍË. «‡ Í‡Í‚‡ ÓÒË„ÛËÚÂÎÌ‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Ë Á‡ ÓÚ˜ËÚ‡ÌÂÚÓ Ì‡ Í‡Í˙‚ ÎË˜ÂÌ ÔËÌÓÒ˘Â „Ó‚ÓËÏ ÚÓ„‡‚‡? œÓ‰Ó·ÌÓ ‰ÂÈÒÚ‚ËÂ Ô‡ÍÚË˜ÂÒÍË ÒÎ‡„‡ Í‡ˇÚ Ì‡ Ó˜‡Í‚‡ÌËˇÚ‡ Á‡ ‡‚ÚÓÌÓÏÂÌ Ô˙Ú Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ÔÂÌÒËÓÌÌÓÚÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ.

“ˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÏ‡ ÔÂ‰‚Ë‰, ˜Â ÚÂÁË ÒÚ˙ÔÍË ÒÂ ÔÂ‰ÔËÂÏ‡Ú ‚ Â‰Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ-ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÒÂ‰‡, Í˙‰ÂÚÓ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌÓ ÌÂ„‡ÚË‚ÌÓ ‚ÎËˇÌËÂÓÍ‡Á‚‡Ú ‚‡ÊÌË Ù‡ÍÚÓË, Í‡ÚÓ:

≠ ÌÂ·Î‡„ÓÔËˇÚÌ‡ ‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍ‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ Ò˙Ò Á‡ÒÚ‡ˇ‚‡˘Ó Ì‡ÒÂÎÂÌËÂ, ‚ËÒÓÍ‡ ÒÏ˙ÚÌÓÒÚ Ë ÌËÒÍ‡ ‡Ê‰‡ÂÏÓÒÚ;≠ Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ‚ËÒÓÍ‡ ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡, Ò˙˜ÂÚ‡Ì‡ Ò ÌËÒ˙Í ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ;≠ ÌËÒÍ‡ ˆÂÌ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ë Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ Ì‡ ÚÓ‚‡ ÌËÒÍÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ÓÒË„ÛËÚÂÎÌËˇ ‰ÓıÓ‰.

ÕÂÁ‡‰Ó‚ÓÎËÚÂÎÌÓ Â ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÓÚ‰ÂÎˇÌËÚÂ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ ÓÚ ÓÌÒÓÎË‰Ë‡ÌËˇ ‰˙Ê‡‚ÂÌ ·˛‰ÊÂÚ Á‡ ÒÂÏÂÈÌ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡. œÂÁ ÔÂËÓ‰‡ 2000-2004„. ÚÂıÌËˇÚ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ ÓÚ ¡¬œ Â ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ 0.77-0.84% Ë ÚÓ‚‡ ÌË ÓÚÂÊ‰‡ ÔÂ‰ÔÓÒÎÂ‰ÌÓ ÏˇÒÚÓ ≠ Ò Ï‡ÎÍÓ ÔÂ‰ »ÒÔ‡ÌËˇ (√‡ÙËÍ‡ 5). œÓÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌ‡Ú‡ ÍÓÂÎ‡ˆËˇ ìÒÂÏÂÈÌË ÔÓÏÓ˘Ë ≠ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚî (√‡ÙËÍ‡ 6) ¡˙Î„‡Ëˇ Á‡ÂÏ‡ ÏˇÒÚÓ ‚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ÍÓÓ‰ËÌ‡ÚÌ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡, ‚ÔËÒ‚‡ÈÍË ÒÂ ‚ ÚË˙„˙ÎÌËÍ ÏÂÊ‰Û ÒÚ‡ÌËÚÂ »ÒÔ‡ÌËˇ, ÀËÚ‚‡ Ë œÓÎ¯‡ ≠ Ò ÌËÒ˙Í ‡ÁÏÂ Ì‡ ÒÂÏÂÈÌËÚÂ ÔÓÏÓ˘Ë Ë ÌËÒ˙ÍÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ. ŒÚ 1.23 ÔÂÁ 2003 „. ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ˙Ú Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ Ì‡‡ÒÚ‚‡, ‰ÓÒÚË„‡ÈÍË ÔÂÁ 2006 „. 1.38. ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡ ÔÓ ÚÓÁËÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎ ÓÒÚ‡‚‡ÏÂ Á‡‰ ÒÂ‰Ì‡Ú‡ Á‡ ≈—-25 ‚ÂÎË˜ËÌ‡ (1.50). ¡˙Î„‡Ëˇ Â Ë ÚËÔË˜ÂÌ ÔËÏÂ Á‡ Ì‡ÎË˜ËÂÚÓ Ì‡ ÒËÎÌÓ ËÁ‡ÁÂÌ‡ ÍÓÂÎ‡ˆËˇ ÏÂÊ‰ÛÍÓÂÙËˆËÂÌÚ‡ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ Ë ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ‡ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ÔË ÊÂÌËÚÂ (√‡ÙËÍ‡ 7). “.Â. ·ÓˇÚ Ì‡ ÊË‚ÓÓ‰ÂÌËÚÂ ‰Âˆ‡ Ì‡ 1 ÊÂÌ‡ ‚˙‚ ÙÂÚËÎÌ‡ ‚˙Á‡ÒÚÂ ‚ ÔˇÍ‡ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ ÒÚ‡ÚÛÚ‡ ∫ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Ë ÔÓ-‚ËÒÓÍ‡Ú‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ÔÂ‰ÔÓÒÚ‡‚ˇ ÔÓ‚Â˜Â ‰Âˆ‡. «‡ Â‰Ëˆ‡ ‰Û„Ë ÒÚ‡ÌË Ú‡ÁË ÍÓÂÎ‡ˆËˇ ÌÂÒ˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡, Í‡ÚÓ ‰‚Â „ÛÔË ÒÚ‡ÌË ÙÓÏË‡Ú ‡ÌÚËÔÓ‰Ë. œË ÔË·ÎËÁËÚÂÎÌÓ Â‰ËÌ Ë Ò˙˘ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ (ÓÍÓÎÓ ÒÂ‰ÌËˇ Á‡ ≈—-25),»Î‡Ì‰Ëˇ Ë ‘‡ÌˆËˇ Ò‡ Ò Ì‡È-‚ËÒÓÍË ÍÓÂÙËˆËÂÌÚË Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ (1.9-2.0), ‡ ÀËÚ‚‡, À‡Ú‚Ëˇ Ë —ÎÓ‚ÂÌËˇ Ò‡ ÒÂ‰ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò Ì‡È-ÌËÒ˙Í (1.2-1.3).“ÛÍ ‚Â˜Â ÓÔË‡ÏÂ ‰Ó ‰Û„Ë ÂÎÂÏÂÌÚË ÓÚ ÊËÁÌÂÌÓÚÓ ‡‚ÌË˘Â (Ì‡Ô. ‚ËÒÓÍËÚÂ ‰ÓıÓ‰Ë Ì‡ Ï˙Ê‡ ÓÒÚ‡‚ˇÚ ÌˇÍÓË ÊÂÌË ‰ÓÏ‡ÍËÌË ‚ Í˙˘Ë) ËÎË Ô˙Í‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ ‰‡ ÒÂ ÔÓÎÁ‚‡Ú ÌˇÍÓË ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌË ÒÓˆË‡ÎÌÓ-Á‡˘ËÚÌË ÛÒÎÛ„Ë (Ì‡Ô. ‰ÂÚÒÍË ˇÒÎË Ë ‰ÓÏÓ‚Â). –ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ‰ÓÏ‡ÍËÌˇ ÌÂ Â ÔÓÔÛÎˇÌ‡Á‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ÊÂÌ‡ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ‰ÂÒÂÚËÎÂÚËˇ (ÔÂ‰Ë 1989 „. ÔÓ‡‰Ë Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌ‡Ú‡ Ô˙ÎÌ‡ Á‡ÂÚÓÒÚ, ‡ ÒÎÂ‰ ÚÓ‚‡ ÚÓÁË Ù‡ÍÚ Ì‡È-‚Â˜Â Â Ò‚˙Á‡ÌÒ ÎËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Á‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓÏ‡ÎÂÌ ÊËÁÌÂÌ ÒÚ‡Ì‰‡Ú ÔË Ì‡ÎË˜ËÂÚÓ Ì‡ ÌÂÁ‡ÂÚË ÎËˆ‡ ‚ ÒÂÏÂÈÒÚ‚ÓÚÓ).

6.3. БЪЛГАРИЯ: ОСНОВНИ ТЕНДЕНЦИИ В РАЗВИТИЕТО НА СОЦИАЛНАТА И СЕМЕЙНАТА ЗАЩИТА

78


Œ·ı‚‡Ú˙Ú Ì‡ ‰Âˆ‡Ú‡ ‚ ‰ÂÚÒÍË Á‡‚Â‰ÂÌËˇ Â Ù‡ÍÚÓ, ÍÓÈÚÓ ‚ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË ·ÂÎÂÊË Ú‚˙‰Â ÔÓÚË‚ÓÂ˜Ë‚Ó ‡Á‚ËÚËÂ. ÕËÒÍ‡Ú‡ ‡Ê‰‡ÂÏÓÒÚÓÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÔÂıÓ‰‡ ·Â ÔË˜ËÌ‡Ú‡ ‰‡ ÒÂ Á‡ÍËˇÚ ÓÍÓÎÓ 30% ÓÚ ‰ÂÚÒÍËÚÂ Á‡‚Â‰ÂÌËˇ, ‰ÓÍ‡ÚÓ ÔÂÁ ÔÂËÓ‰‡ 2000-2005 „. ÚÂıÌËˇÚ ·ÓÈ ÒÂ ÒÚ‡·ËÎËÁË‡Ë ‰ÓË ·ÂÎÂÊË Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂ: Á‡ ‰ÂÚÒÍËÚÂ ˇÒÎË ÓÚ 636 ‰Ó 641, ‡ Á‡ ‰ÂÚÒÍËÚÂ „‡‰ËÌË ÓÚ 3242 ‰Ó 3331. Œ·ı‚‡Ú˙Ú Ì‡ ‰Âˆ‡Ú‡ ÓÚ 0 ‰Ó 3 „. ‚˙Á‡ÒÚ ‚ ‰ÂÚÒÍËÁ‡‚Â‰ÂÌËˇ ÔÂÁ ÚÓÁË ÔÂËÓ‰ ÒÂ ÓˆÂÌˇ‚‡ Ì‡ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÒÚ‡·ËÎÂÌ (15-16%), ‰ÓÍ‡ÚÓ ÌÂÚÌËÚÂ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚË Ì‡ Á‡ÔËÒ‚‡ÌÂ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ‚˙‚ ‚˙Á‡ÒÚÓ-‚‡Ú‡ „ÛÔ‡ 3-6 „Ó‰ËÌË ‚ ÔÂ‰Û˜ËÎË˘ÌÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ (‰ÂÚÒÍË „‡‰ËÌË) ‚‡Ë‡Ú ÓÚ 70.1% ÔÂÁ 2000 „. ‰Ó 78.5% ÔÂÁ 2002 „. Ë 75.6% ÔÂÁ 2006

ƒ‡ÌÌËÚÂ ÓÚ √‡ÙËÍ‡ 9 ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-ÒÎ‡·‡ ÍÓÂÎ‡ˆËˇ Á‡ ¡˙Î„‡Ëˇ ÏÂÊ‰Û Ì‡ÎË˜ËÂÚÓ Ì‡ ‰ÂÚÒÍË Á‡‚Â‰ÂÌËˇ (Ó·ı‚‡Ú Ì‡ ‰Âˆ‡Ú‡ ‚˙‚ ‚˙Á‡ÒÚÓ-‚‡Ú‡ „ÛÔ‡ 0-3 „Ó‰ËÌË) Ë ÔÎÓ‰Ó‚ËÚÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ (ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ‡ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ), ÌÓ ‡Á„ÎÂ‰‡Ì ‚ ‰ËÌ‡ÏËÍ‡ ·˙Î„‡ÒÍËˇÚ ÏÓ‰ÂÎ ÏÓÊÂ ·Ë ÒÂ ÔË‰‚ËÊ‚‡ ÓÚ·ÎËÁÓÒÚ Ò »ÒÔ‡ÌËˇ (2000 „.) ‰Ó ·ÎËÁÓÒÚ Ò √ÂÏ‡ÌËˇ (Í˙Ï 2005 „.). ¬ „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÚÓ‚‡ ÒÂ ‰˙ÎÊË Ë Ì‡ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÌËÂÚÓ Û Ì‡Ò ÔÓÌÂ ‰Ó 2 „. ‚˙Á‡ÒÚ ‰ÂÚÂÚÓ ‰‡ÒÂ ÓÚ„ÎÂÊ‰‡ ÓÚ Ï‡ÈÍ‡Ú‡ Ë ‚ ‰ÓÏ‡¯ÌË ÛÒÎÓ‚Ëˇ. “ˇ·‚‡ ‰‡ ÓÚ·ÂÎÂÊËÏ Ë ‰Û„‡ Â‰Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡ ÓÒÓ·ÂÌÓÒÚ ≠ ˜Â Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ÌËÒÍËˇÚ Ó·ı‚‡Ú Ì‡ ‰Âˆ‡Ú‡ ‚ ÏÂÊ‡ÓÚ ‰ÂÚÒÍË Á‡‚Â‰ÂÌËˇ (ˇÒÎË Ë „‡‰ËÌË) ‚ „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÒÂ ÍÓÏÔÂÌÒË‡/‰ËÍÚÛ‚‡ ÓÚ Ú‡‰ËˆËÓÌÌÓÚÓ Á‡ ¡˙Î„‡Ëˇ Ò˙ÊËÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡ ÌˇÍÓÎÍÓ ÔÓÍÓÎÂÌËˇ ‚‰ÓÏ‡ÍËÌÒÚ‚‡Ú‡, Ú.Â. Ì‡ÎËˆÂ Ò‡ ÔÂ‰ÔÓÒÚ‡‚ÍË (Ë ÚÂ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú) Á‡ ÔÓÎ‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ „ËÊË Á‡ Ï‡ÎÍËÚÂ ‰Âˆ‡ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ÓÒÚ‡Ì‡ÎË ˜ÎÂÌÓ‚Â Ì‡ ‰ÓÏ‡ÍËÌÒÚ‚ÓÚÓ.

ÕÂÂ‰ÌÓÁÌ‡˜Ì‡ Â Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÂÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÒÚËÏÛÎË‡ÌÂ Ì‡ ‡Ê‰‡ÂÏÓÒÚÚ‡ Ë ÒÂÏÂÈÒÚ‚‡Ú‡ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË. ”ÌË‚Â-Ò‡ÎÌ‡Ú‡ ÏÂÒÂ˜Ì‡ ‰Ó·‡‚Í‡ Á‡ ‰ÂÚÂ ·Â ÔÂÏ‡ıÌ‡Ú‡ ÔÂÁ 2002 „. ‚˙ÔÂÍË ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡ Á‡ ÌÂ·Î‡„ÓÔËˇÚÌ‡ ‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍ‡ ÒËÚÛ‡ˆËˇ. ÕÓ‚ËˇÚ ÒÚ‡ÚÛÚ Ì‡‰Ó·‡‚Í‡Ú‡ Í‡ÚÓ ÒÂÏÂÈÌ‡ ÔÓÏÓ˘, ÓÚ Â‰Ì‡ ÒÚ‡Ì‡ ÎË¯Ë ÓÍÓÎÓ 40% ÓÚ ‰Âˆ‡Ú‡ ‚ ÒÂÏÂÈÒÚ‚‡Ú‡ ÓÚ ÚÓÁË ‚Ë‰ ÔÎ‡˘‡ÌÂ, ‡ ÓÚ ‰Û„‡ ≠ Ì‡ÎÓÊË Ë ÌÓ‚Ë ‡ÁıÓ‰Ë ÔÓ‡‰ÏËÌËÒÚË‡ÌÂÚÓ ∫. ÀÂÚ‚‡Ú‡ Á‡ ‰ÓÒÚ˙Ô ‰Ó Ú‡Í‡‚‡ ÔÓÏÓ˘ (ÔÓ‰ÓıÓ‰ÌËˇÚ ÍËÚÂËÈ) ÒÎÂ‰ ‰‚Â „Ó‰ËÌË ·Â Û‚ÂÎË˜ÂÌ‡, Ò ÍÓÂÚÓ ÎÂÍÓ Ì‡‡ÒÌ‡ ·ÓˇÚ Ì‡ ‰Âˆ‡Ú‡Ò Ô‡‚Ó Ì‡ ÚÓ‚‡ ÔÎ‡˘‡ÌÂ, ÌÓ Ú‡Í‡ ËÎË ËÌ‡˜Â ÔÓÚË‚ÓÂ˜ËˇÚ‡ ÔÓ‚Â˜Â ÒÂ Á‡‰˙Î·Ó˜Ëı‡, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‰‡ ÒÂ Â¯‡‚‡Ú ÍÓÌÍÂÚÌË ÔÓ·ÎÂÏË Ì‡ ‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍ‡Ú‡ ËÒÂÏÂÈÌ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡. »Ì‰ËÍ‡ˆËË ‚ Ú‡ÁË ÔÓÒÓÍ‡ ‰ÓÈ‰Óı‡ Â‰‚‡ ÔÂÁ 2006 „., ÍÓ„‡ÚÓ ÒÂ ÔÂˆËÁË‡ı‡ Ë ÛÒ˙‚˙¯ÂÌÒÚ‚‡ı‡ ÌˇÍÓË ÂÎÂÏÂÌÚË Ì‡ ÌÓÏ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ÛÂ‰·‡ ÔÓ Ô‡Ë˜ÌÓÚÓ Ó·ÂÁ˘ÂÚÂÌËÂ Á‡ ·ÂÏÂÌÌÓÒÚ, ‡Ê‰‡ÌÂ Ë ÓÚ„ÎÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ Ï‡ÎÍÓ ‰ÂÚÂ, ÔË ÍÓÂÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎˇÚ ‚˙ÁÔËÂ ‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÙÓÏÛÎË-‡ÌËÚÂ ÓÚ Õ—¡ ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËˇ Ì‡ Á‡ÍÓÌÓ‚Ë ÚÂÍÒÚÓ‚Â. œÓÒÚË„Ì‡ÚÓÚÓ, Ï‡Í‡ Ë Ò Ï‡ÎÍË ÒÛÏË, Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ Ó·ÂÁ˘ÂÚÂÌËÂÚÓ Á‡ „ÎÂ‰‡ÌÂ Ì‡ Ï‡ÎÍÓ ‰ÂÚÂ,Í‡ÍÚÓ Ë Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ‡ÁÏÂ‡ Ì‡ ÔÎ‡ÚÂÌËˇ ÓÚÔÛÒÍ Á‡ ·ÂÏÂÌÌÓÒÚ Ë ‡Ê‰‡ÌÂ ÓÚ 135 Ì‡ 315 Í‡ÎÂÌ‰‡ÌË ‰ÌË ‚ÎÂÁÂ ‚ ÒËÎ‡ ÓÚ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ 2007 „.

¡˙Î„‡Ëˇ Â Â‰Ì‡ ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ‚ ≈‚ÓÔ‡, ÔÓÍ‡Á‚‡˘Ë Ì‡È-‚ËÒÓÍ ‰ˇÎ Ì‡ ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ, ÍÓËÚÓ ËÁÔËÚ‚‡Ú Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ ÔË Ò˙˜ÂÚ‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚ‡Ú‡Ë ÒÂÏÂÈÌËˇ ÊË‚ÓÚ (‚ËÊ Quality of life ..., 2003). ƒ‡ÌÌËÚÂ ‚ ÒÍÓ·Ë Ò‡: ≈—-10 Á‡ 10-ÚÂ ÌÓ‚ÓÔËÒ˙Â‰ËÌÂÌË ÒÚ‡ÌË, ‡ ≈—-15 Á‡ 15-ÚÂ ÒÚ‡Ë ˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈—:

ƒˇÎ Ì‡ ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ, ÍÓËÚÓ ËÁÔËÚ‚‡Ú Á‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ ÔË Ò˙˜ÂÚ‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚ‡Ú‡ Ë ÒÂÏÂÈÌËˇ ÊË‚ÓÚ ÌˇÍÓÎÍÓ Ô˙ÚË ÒÂ‰ÏË˜ÌÓ:

≠ “‚˙‰Â ËÁÏÓÂÌ Á‡ ‰ÓÏ‡¯Ì‡ ‡·ÓÚ‡ ¡˙Î„‡Ëˇ 37% (≈—-10 29%; ≈—-15 22%)≠ «‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ ÔË ËÁÔ˙ÎÌ. Ì‡ ÒÂÏÂÈÌËÚÂ Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇ ¡˙Î„‡Ëˇ 20% (≈—-10 15%; ≈—-15 9%)≠ «‡ÚÛ‰ÌÂÌËˇ ÔË ÍÓÌˆÂÌÚË‡ÌÂ ‚ ‡·ÓÚ‡Ú‡ ¡˙Î„‡Ëˇ 6% (≈—-10 4%; ≈—-15 3%)

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: EQLS 2003

Õ‡Û¯‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÓÁË ·‡Î‡ÌÒ Í‡ÚÓ Ô‡‚ËÎÓ ÒËÎÌÓ Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡ Ë ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Á‡ ÎË˜ÂÌ ÊË‚ÓÚ Ë ÒÓˆË‡ÎÌË ÍÓÌÚ‡ÍÚË, ÔË ÛÒÎÓ‚ËÂ, ˜Â‰ÓÏ‡ÍËÌÒÍËÚÂ Ë ÒÂÏÂÈÌË „ËÊË ËÁÎËÁ‡Ú Ì‡ ÔÓ-ÔÂ‰ÂÌ ÔÎ‡Ì. –‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚ ‰‡ÌÌËÚÂ Á‡ ¡˙Î„‡Ëˇ, Á‡ 10-ÚÂ ÌÓ‚ÓÔËÒ˙Â‰ËÌÂÌË ÒÚ‡ÌË Ë Á‡ 15-ÚÂÒÚ‡Ë ˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈— ÔÓËÁÚË˜‡Ú ÓÚ Â‰Ëˆ‡ ÓÒÓ·ÂÌÓÒÚË ‚ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ë Ò˙ÒÚÓˇÌËÂÚÓ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡, ÔÓ‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ,ÒÚÂÔÂÌÚ‡ Ì‡ ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡ Ò Ì‡Ï‡ÎÂÌÓ ‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ, ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ „˙‚Í‡‚Ë ÒıÂÏË Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ, ‰ÓÒÚ˙Ô˙Ú ‰Ó ÛÒÎÛ„Ë, Í‡˜ÂÒÚ-‚ÓÚÓ Ì‡ ÊËÁÌÂÌ‡Ú‡ ÒÂ‰‡ Ë ËÁ„‡‰ÂÌ‡Ú‡ ËÌÙ‡ÒÚÛÍÚÛ‡.

6.3. БЪЛГАРИЯ: ОСНОВНИ ТЕНДЕНЦИИ В РАЗВИТИЕТО НА СОЦИАЛНАТА И СЕМЕЙНАТА ЗАЩИТА

79


6.4. ИЗВОДИ

≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ ÓÁÌ‡˜‡‚‡ Ó·‚˙Á‚‡ÌÂ Ì‡ ËÍÓÌÓ-ÏË˜ÂÒÍËˇ ‡ÒÚÂÊ Ò˙Ò ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÍÓıÂÁËˇ. “Ó‚‡ ÔÂ‰ÔÓÎ‡„‡ ËÁ„‡Ê-‰‡ÌÂ Ì‡ ÒÚ‡·ËÎÌ‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌ‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Á‡ Á‡˘ËÚ‡, Í‡ÚÓ Â‰ËÌÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÏÛ ÒÚ˙Î·Ó‚Â. —ÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Â ÔÓ‰ÛÍÚË‚ÂÌ Ù‡Í-ÚÓ ‚ ÒÏËÒ˙Î, ˜Â ÓÒË„Ûˇ‚‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÍÓıÂÁËˇ Ë Ò˙Á‰‡‚‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÁ‡ ıÓ‡Ú‡ ‚ ˆˇÎ‡ ≈‚ÓÔ‡ ‰‡ ÒÂ ˜Û‚ÒÚ‚‡Ú ÒË„ÛÌË, Á‰‡‚Ë Ë ÔÓ‰ÛÍÚË‚ÌË.¬ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ˇÒÌ‡ ‚˙ÁÍ‡ ÏÂÊ‰Û ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ ¡¬œ ËÌË‚ÓÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡; ÍÓÎÍÓÚÓ ÔÓ-·Ó„‡Ú‡ Â ‰˙Ê‡‚‡Ú‡, ÚÓÎÍÓ‚‡ÔÓ‚Â˜Â ÒÓˆË‡ÎÌË ÔË‰Ó·Ë‚ÍË ÓÒË„Ûˇ‚‡ Ì‡ Ò‚ÓÂÚÓ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂ. “‡ÁË ‚˙Á-Í‡ ÔÓÍ‡Á‚‡ ‡Ì„‡ÊË‡ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ≈—-25 Í˙Ï ‚ËÒÓÍË ÒÓˆË‡ÎÌË ÒÚ‡Ì‰‡-ÚË.

÷ËÙËÚÂ Á‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú, ̃ Â ‚˙‚ ‚ÒË˜-ÍËÚÂ 25 ÒÚ‡ÌË ÓÚ ≈—, ÓÚ 1997 „. ËÎË ÓÚ 2000 ‰Ó 2003 „., ËÏ‡ Û‚ÂÎË˜ÂÌËÂÌ‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡ Ì‡ „Î‡‚‡ ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ. ¿ÍÓ, Ó·‡˜Â, ‚ÁÂ-ÏÂÏ ÔÂ‰‚Ë‰ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇ ˙ÒÚ, ÒËÚÛ‡ˆËˇÚ‡ ÒÂ ÔÓÏÂÌˇ ‰Ó ËÁ‚ÂÒÚ-Ì‡ ÒÚÂÔÂÌ. —Â‰ÌËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ Á‡˘ËÚ‡ ‚ ≈—-25 Í‡ÚÓ ÔÓ-ˆÂÌÚ ÓÚ ¡¬œ ÒÂ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡Ú Ï‡ÎÍÓ: ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË ÓÚ˜ËÚ‡Ú Ì‡Ï‡Îˇ‚‡-ÌÂ Ì‡ ‡ÁıÓ‰ËÚÂ Í‡ÚÓ ÔÓˆÂÌÚ ÓÚ ¡¬œ, ‰ÓÍ‡ÚÓ ‰Û„Ë ÓÚ˜ËÚ‡Ú ÔÓ‚Ë¯‡-‚‡ÌÂ. “ˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â ÒÚ‡ÌËÚÂ, ÍÓËÚÓ ËÁ‡ÁıÓ‰‚‡Ú ÔÓ-Ï‡-Î˙Í ‰ˇÎ ÓÚ ¡¬œ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡ ÓÚ˜ËÚ‡Ú Ì‡Ï‡ÎÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û 2000 Ë2003 „Ó‰ËÌ‡. “Ó‚‡ ÔÓÒÚ‡‚ˇ ‚˙ÔÓÒ‡ ‰Ó ÍÓÎÍÓ ÏÓÊÂÏ ‰‡ Ó˜‡Í‚‡ÏÂ ‰‡ ÒÂÔÓ‰‰˙Ê‡ Ì‡ÒÚÓˇ˘‡Ú‡ ‚˙ÁÍ‡ ÏÂÊ‰Û ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ ·Ó„‡ÚÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ÒÚ‡-Ì‡Ú‡ Ë ‡Ì„‡ÊËÏÂÌÚËÚÂ ∫ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ ‚ ·˙‰Â˘Â.—ÂÏÂÈÌËÚÂ ÔÓÎËÚËÍË ˜ÂÒÚÓ ÒÂ ‰ËÒÍÛÚË‡Ú ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍË-

ÚÂ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡: ≈—-25 ÒÂ Ò·Î˙ÒÍ‚‡ ÌÂ Ò‡ÏÓ Ò Ì‡ÒÂÎÂÌËÂ, ÍÓÂÚÓÊË‚ÂÂ ÔÓ-‰˙Î„Ó, ÌÓ Ò˙˘Ó Ë Ò Ó·ÂÁÔÓÍÓËÚÂÎÌÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÂÙËˆË-ÂÌÚ‡ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ, ÍÓÈÚÓ ‚ ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË Â ÏÌÓ„Ó ÔÓ-ÌËÒ˙Í ÓÚ ÍÓÂÙË-ˆËÂÌÚ‡ Ì‡ Á‡ÏÂÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ. œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ 20 „Ó‰ËÌË ≈‚-ÓÔ‡ ÔÂÊË‚ˇ‚‡ ÌÂ˘Ó, ÍÓÂÚÓ Í‡ÚÓ ˜Â ÎË Ó·˙˘‡ Ì‡Ô˙ÎÌÓ ËÒÚÓË˜ÂÒ-Í‡Ú‡ ‚˙ÁÍ‡ ÏÂÊ‰Û ÍÛÎÚÛÌËÚÂ ˆÂÌÌÓÒÚË, Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ë ÙÂÚËÎÌÓÒÚÚ‡. ¬ÒÚ‡ÌËÚÂ, ‚ ÍÓËÚÓ ÒÂ Á‡Ô‡Á‚‡ Ú‡‰ËˆËÓÌÌÓÚÓ ‚ËÊ‰‡ÌÂ Á‡ ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ÊÂ-Ì‡Ú‡ ‚ Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ë ÚÓ ÒÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡ ‚˙ıÛ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ Ì‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓË ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ, ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ˙Ú Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ Â Ó·ÂÁÔÓÍÓËÚÂÎÌÓ ÌËÒ˙Í,‰ÓÍ‡ÚÓ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ, ‚ ÍÓËÚÓ Ï‡ÈÍËÚÂ ÒÂ Ò˜ËÚ‡Ú Í‡ÚÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÚÛ‰Ó‚ËˇÔ‡Á‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌËÚÂ ÔÓÎËÚËÍË Ë ÔÓÎËÚËÍËÚÂ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ Ò‡ ‡‰‡Ô-ÚË‡ÌË, ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ˙Ú Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ Â Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ‚ËÒÓÍ. œÂ‰ÔÓ-˜ËÚ‡ÌËˇÚ‡, Ò˙Á‰‡‰ÂÌË Ì‡ ÓÒÌÓ‚‡Ú‡ Ì‡ ‚ËÊ‰‡ÌËˇÚ‡, ˜Â Ô˙‚ÓÒÚÂÔÂÌÌ‡ÓÎˇ Á‡ ÊÂÌ‡Ú‡ Â ‰‡ ·˙‰Â Ï‡ÈÍ‡ Ë ˜Â Ï‡È˜ËÌÒÚ‚ÓÚÓ Ë ÚÛ‰˙Ú Ò‡ ‰Ó„ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÌÂÒ˙‚ÏÂÒÚËÏË, Ò‡ ÒÏÂÌÂÌË Ò ÌÓ‚ Ì‡·Ó ÓÚ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡-ÌËˇ, ÔÓËÁÚË˜‡˘Ë ÓÚ ÔÂÁÛÏÔˆËˇÚ‡, ˜Â ÊÂÌËÚÂ ËÏ‡Ú Ò˙˘ËÚÂ Ô‡‚‡ ËÙËÌ‡ÌÒÓ‚‡ ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚ ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ, Í‡ÍÚÓ Ï˙ÊÂÚÂ Ë ÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ ÙÂ-ÚËÎÌÓÒÚÚ‡ ÔÓ ÌˇÍ‡Í˙‚ Ì‡˜ËÌ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÍÓÏ·ËÌË‡ Ò ÚÓ‚‡ (Castles2003). “Ó‚‡ ‚ÍÎ˛˜‚‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ÓÚ ÔÓÎËÚËÍË, ÍÓËÚÓ ‰‡ ÔÓÏÓ„Ì‡ÚÌ‡ ÊÂÌËÚÂ ‰‡ ÔÂÓ‰ÓÎÂˇÚ ÔÂÔˇÚÒÚ‚ËˇÚ‡ ÔÂÁ Ò˙˜ÂÚ‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÂÏÂÈ-ÌËˇ Ë ÚÛ‰Ó‚Ëˇ ÊË‚ÓÚ. ¬ ÔÓÚË‚ÂÌ ÒÎÛ˜‡È, ˘Â ÒÂ ÒÚË„ÌÂ ‰Ó ‡ÁÏˇÌ‡,‚Ó‰Â˘‡ ‰Ó ÌËÒ˙Í ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ ÙÂÚËÎÌÓÒÚ Ë ÌËÒÍÓ ÌË‚Ó Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÌ‡ ÊÂÌËÚÂ. ∆ÂÌËÚÂ ÔÓÏÂÌËı‡ Ò‚ÓËÚÂ ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡ÌËˇ Ë ÔÓÎËÚËÍËÚÂÚˇ·‚‡ ‰‡ ÓÚ˜ÂÚ‡Ú Ú‡ÁË ÔÓÏˇÌ‡. “Ó‚‡ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ ÌÂ Ò‡ÏÓ ‰Ó ÒÂÏÂÈÌËÚÂÔÓÎËÚËÍË, ÌÓ Ë ‰Ó ÔÓÎËÚËÍËÚÂ, Ò‚˙Á‡ÌË Ò Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ Ë ÚÛ‰Ó‚ËÚÂÔ‡Á‡Ë Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ.

80


”ÒËÎËˇÚ‡ Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ ‰‡ ÒÚ‡ÌÂ Ì‡È-ÍÓÌÍÛÂÌÚÌÓÒÔÓÒÓ·Ì‡Ú‡, ÓÒ-ÌÓ‚‡Ì‡ Ì‡ ÁÌ‡ÌËÂÚÓ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ ‚ Ò‚ÂÚ‡ ‰Ó 2010 „. ÓÍ‡Á‚‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌÌ‡ÚËÒÍ ‚˙ıÛ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËÓÌÌË ÏÓ‰ÂÎË, ÌÂ Ò‡ÏÓ Ì‡ ËÍÓ-ÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡, ÌÓ Ë Ì‡ Ì‡˜ËÌ‡, ÔÓ ÍÓÈÚÓ Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ ÙÛÌÍˆËÓ-ÌË‡. ÕÂÔÂÍ˙ÒÌ‡ÚÓÚÓ ÔË‰Ó·Ë‚‡ÌÂ Ì‡ ÁÌ‡ÌËˇ Ë ÛÏÂÌËˇ ÓÚ ıÓ‡Ú‡ ÔÂÁˆÂÎËˇ ËÏ ÊË‚ÓÚ Â Â‰Ì‡ ÓÚ Ì‡È-‚‡ÊÌËÚÂ ÔÂ‰ÔÓÒÚ‡‚ÍË Á‡ ÚÓ‚‡ ≈‚ÓÔ‡‰‡ Á‡Ô‡ÁË ÍÓÌÍÛÂÌÚÌËÚÂ ÒË ÔÂ‰ËÏÒÚ‚‡ ‚ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ÍÓÌÍÛÂÌ-ˆËˇ. œÂÏËÌ‡‚‡ÌÂÚÓ ÓÚ ËÍÓÌÓÏËÍ‡, ÓÒÌÓ‚‡Ì‡ Ì‡ Ï‡ÚÂË‡ÎÌÓÚÓ ÔÓËÁ-‚Ó‰ÒÚ‚Ó Í˙Ï ÓÒÌÓ‚‡Ì‡ Ì‡ ÁÌ‡ÌËÂÚÓ Â Ì‡ÎÂÊ‡˘ ‚˙ÔÓÒ Ë ÔÓÎËÚËÍËÚÂ ÔÓÔ‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ËÁË„‡ˇÚ Ò‚ÓˇÚ‡ ÓÎˇ Á‡ ÛÒÔÂ¯ÌÓÚÓ Á‡‚˙¯-‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÓÁË ÔÂıÓ‰ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË ÓÚ ≈—.

ƒÓ ÒÂ„‡ ·ˇı‡ ‡Á‡·ÓÚÂÌË Â‰Ëˆ‡ ‰ÓÍÛÏÂÌÚË, Ó˜ÂÚ‡‚‡˘Ë ÒÚ‡-ÚÂ„Ë˜ÂÒÍËÚÂ ˆÂÎË Á‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ì≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ÔÓÒÚ‡ÌÒÚ‚Ó Á‡Û˜ÂÌÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚî, Í‡ÍÚÓ Ë ÍËÚÂËË Á‡ ÓˆÂÌÍ‡ Ì‡ ÔÓ„ÂÒ‡ Ì‡≈—. “Â ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‡‚ÌË ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚË Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‰‚‡Ú‡ ÔÓÎ‡ ‚ Ó·Û-˜ÂÌËÂ Ë ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ Ì‡ 15% ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓÌ‡ ≈‚ÓÔ‡ (ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡ ˆÂÎ), ‡ Ò˙˘Ó Ë Á‡ÂÚÓÒÚ Á‡ Ì‡È-Ï‡ÎÍÓ 50% ÓÚıÓ‡Ú‡ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ 55-64 „Ó‰ËÌË, ÍÓËÚÓ ÔÓ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ ˘Â ËÏ‡Ú ÔÓ-„ÓÎˇ-Ï‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ ‰‡ ÔÓÎÛ˜‡Ú Ó·Û˜ÂÌËÂ.

≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ÔÓÒÚ‡ÌÒÚ‚Ó Ì‡ Û˜ÂÌÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ ÒÂ ÌÛÊ-‰‡Â ÓÚ ËÒÚËÌÒÍË Ò‚ÂÚÓ‚ÌË ‡ÍÚ¸ÓË, ÍÓËÚÓ ‰‡ ÔÂÌÂÒ‡Ú ÚÂÁË ÔÓÒÎ‡ÌËˇ Ë‰‡ ‡Á¯ËˇÚ ÏÓÚË‚‡ˆËˇÚ‡ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ Í˙Ï ‚ÒË˜ÍË „ÛÔË ÓÚÓ·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ. —ËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ·ˇı‡ Ú‚˙‰Â ‡ÍÚË‚ÌË ‚ Ú‡ÁË Ó·Î‡ÒÚ ‚ ÔÂ„Ó-‚ÓËÚÂ Ë ÔÓ‰ÔËÒ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌË ‰Ó„Ó‚ÓË Ì‡ ‚ÒË˜ÍË ‡‚ÌË˘‡.

flÒÌÓ Â, ˜Â Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÂÌ Ô‡Á‡ ÓÒÚ‡‚‡ ÌÂÒ˙‚˙-¯ÂÌ. «‡ÚÓ‚‡ Ì‡ÏÂÒ‡Ú‡ Ì‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË ‚ ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂÚÓÌ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ ˘Â ·˙‰Â ÓÚ Â¯‡‚‡˘Ó ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Á‡ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ÂÙÂÍÚË‚ÌÓ, ÌÓ Ò˙˘Ó Ú‡Í‡ Ë Ò ‡‚ÂÌ ‰ÓÒÚ˙Ô ÙÛÌÍˆËÓÌË‡ÌÂ Ì‡ Ô‡Á‡‡.«Ì‡˜ËÚÂÎÌ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÌÂÛÒÔÂı‡ Ì‡ Ô‡Á‡‡ ÒÂ ‰˙ÎÊË Ì‡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌÂÚÓÌ‡ Û˜ÂÌÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇÚ ÊË‚ÓÚ, ‡ ‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ ÒÔÓÂ‰ ‚˙Á‡ÒÚ,ÒÚ‡ÚÛÒ ‚ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ë ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ÔÓËÁıÓ‰ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú ‰‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú(Schomann and Siarov 2005). ŒÚ˜ËÚ‡ÌÂÚÓ Ë Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÂÁË ‡Á-ÎË˜Ëˇ ‚ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Â ÏÓÊÂ ·Ë Ì‡È-„ÓÎˇÏÓÚÓ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Á‡ Â‚-ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË.

Tеми

7.1. ”˜‡ÒÚËÂ ‚ Û˜ÂÌÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ

7.2. ‘ÓÏ‡ÎÌÓ, ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓ Ë Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ: Â‰ÌÓ ‚‡ÊÌÓ ‡Á„‡ÌË˜ÂÌËÂ

7.3. ÕÂÙÓÏ‡ÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ.

7.4. «Ì‡˜ÂÌËÂ Ì‡ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ

7.5. ¡˙Î„‡Ëˇ: ”˜ÂÌÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ

7.6. »Á‚Ó‰Ë

7. УЧЕНЕТО ПРЕЗ ЦЕЛИЯ ЖИВОТ ≠ПРЕДЕФИНИРАНО

81


7.1. УЧАСТИЕ В УЧЕНЕТО ПРЕЗ ЦЕЛИЯ ЖИВОТ

”˜‡ÒÚËÂÚÓ ‚ Û˜ÂÌÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇÚ ÊË‚ÓÚ Ì‡ ÌË‚Ó ≈—-25 ‰ÓÒÚË„Ì‡42%, ÒÔÓÂ‰ ‰‡ÌÌËÚÂ ÓÚ ÒÔÂˆË‡ÎÌËˇ ÏÓ‰ÛÎ Á‡ Û˜ÂÌÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇÚ ÊË-‚ÓÚ Ì‡ »ÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡ Ì‡ ≈‚ÓÒÚ‡Ú ≠ 2003 (√‡ÙËÍ‡1). –‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ÏÂÊ‰Û ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË, Ò ÌË‚‡ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ, ‚‡-Ë‡˘Ë ÓÚ 12% ‚ ”Ì„‡Ëˇ ‰Ó ÔÓ˜ÚË 90% ‚ ¿‚ÒÚËˇ. —Ú‡ÌËÚÂ Ò‡ ‰ÓÒÚ‡‰Ó·Â „ÛÔË‡ÌË ‚ ÒÂËË Ò 10 ÔÓˆÂÌÚÌË ‡ÁÎËÍË: ”Ì„‡Ëˇ, √˙ˆËˇ,¡˙Î„‡Ëˇ Ë –ÛÏ˙ÌËˇ ÔÓÔ‡‰‡Ú ‚ Ô˙‚‡Ú‡ „ÛÔ‡, Ò Û˜‡ÒÚËÂ 10-20%, ÒÎÂ‰-‚‡˘‡Ú‡ „ÛÔ‡ Â Ò ÓÍÓÎÓ 30% Ë ÒÎÂ‰ Úˇı Ò‡ „ÛÔËÚÂ Ò Û˜‡ÒÚËÂ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓÓÍÓÎÓ 40%, 50% Ë 80%. —Í‡Ì‰ËÌ‡‚ÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË Ò‡ Ì‡ ˜ÂÎÌË ÔÓÁËˆËË,Á‡Â‰ÌÓ Ò ¿‚ÒÚËˇ, —ÎÓ‚ÂÌËˇ Ë À˛ÍÒÂÏ·Û„. ÕˇÏ‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË ‡ÁÎË-˜Ëˇ ‚ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ Ë ÊÂÌËÚÂ.

ÕÓ‚ËˇÚ Ì‡˜ËÌ Ì‡ ËÁÏÂ‚‡ÌÂ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂ-ÎËˇ ÊË‚ÓÚ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈—-25 Á‡Òˇ„‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÌÂ Ò‡ÏÓ ·Óˇ Ì‡Û˜‡ÒÚ‚‡˘ËÚÂ, ÌÓ Ë ‡ÌÊË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ. √‡ÙËÍ‡ 1 ˇÒÌÓ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú‡ÁË Ú‡ÌÒÙÓÏ‡ˆËˇ, Ó˜ÂÚ‡‚‡ÈÍË ÓˆÂÌÍËÚÂ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ Í‡Í‚ÓÚÓ Ë ‰‡Â Ó·Û˜ÂÌËÂ ÔÓ ‰‡ÌÌËÚÂ Á‡ 2003 „, ÍÓËÚÓ Ì‡‰ı‚˙ÎˇÚ Ô‡‡ÏÂÚËÚÂ, ËÁ-˜ËÒÎÂÌË ÒÔÓÂ‰ Ú‡‰ËˆËÓÌÌ‡Ú‡ ÍÎ‡ÒËÙËÍ‡ˆËˇ, ‚˙ıÛ ÍÓˇÚÓ ÒÂ ÓÒÌÓ‚‡-‚‡ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ˆÂÎ Á‡ Û˜ÂÌÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ. “‡ÁË ÔÓÏˇÌ‡ ‚ ÔÓ‰-ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ò˙Á‰‡‚‡ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ‡ ÚÛ‰ÌÓÒÚ ÌÂ Ò‡ÏÓ Á‡ ËÌÚÂÔÂÚË‡ÌÂÚÓÌ‡ Ò‡ÏËÚÂ ‰‡ÌÌË, ÌÓ Ò˙˘Ó Ë Á‡ ÔÂ‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ˆÂÎ(15% ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈— Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ Ë ÌÂ ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ÓÚ 10% ‚˙‚ ‚ÒˇÍ‡ ÓÚ‰ÂÎÌ‡ÒÚ‡Ì‡) ‚ ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎË, Ò˙ÔÓÒÚ‡‚ËÏË Ò ÌÓ‚Ëˇ ËÁÏÂËÚÂÎ. œÓÌ‡ÒÚÓˇ˘ÂÏÚÓ‚‡ Â Ó˘Â ÔÓ-ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓ, Ú˙È Í‡ÚÓ ÌËÚÓ Â‰Ì‡ ÒÚ‡Ì‡ ÌÂ Â ÔÓ‰ Ì‡ˆËÓ-Ì‡ÎÌËˇ ÂÔÂ, Í‡ÚÓ Ò‡ÏÓ –ÛÏ˙ÌËˇ Ë ”Ì„‡Ëˇ Ò‡ ÌÂÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-ÌËÒ-ÍÓ, ÍÓÂÚÓ ÎË¯‡‚‡ ÓÚ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Á‡ÎÓÊÂÌ‡Ú‡ ˆÂÎ ÓÚ ÀËÒ‡·ÓÌ. ÕÂ˘Ó ÔÓ-‚Â˜Â, ÔÓÏˇÌ‡Ú‡ ‚ ‡ÌÊË‡ÌÂÚÓ Â ÏÌÓ„Ó ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌ‡. ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇË ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ, ÍÓËÚÓ ÔÂ‰Ë ÚÓ‚‡ ·ˇı‡ Ì‡ ‚˙ı‡, ÒÂ„‡ Ò‡ ‚ ÒÂ‰‡Ú‡ Ì‡ ÍÎ‡-Ò‡ˆËˇÚ‡, ‡ —Í‡Ì‰ËÌ‡‚ÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË, ÍÓËÚÓ ‚Ó‰Âı‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ Û˜‡Ò-ÚËÂÚÓ, ÒÂ„‡ Ò‡ Á‡‰ ¿‚ÒÚËˇ, —ÎÓ‚ÂÌËˇ Ë À˛ÍÒÂÏ·Û„.

Data source: Eurostat LFS, Ad hoc module on lifelong learning 2003; Eurostat LFS

√‡

ÙËÍ

‡ 1

НОВИ СТАТИСТИЧЕСКИ ИЗМЕРИТЕЛИ НАЛАГАТ НЕОБХОДИМОСТТА ОТ ПРЕДЕФИНИРАНЕ НА ЦЕЛИТЕ

82


7.2. ФОРМАЛНО, НЕФОРМАЛНО И САМОСТОЯТЕЛНО ОБУЧЕНИЕ: ЕДНО ВАЖНО РАЗГРАНИЧЕНИЕ

¬ ÒÔÂˆË‡ÎÌËˇ ÏÓ‰ÛÎ Ì‡ »ÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡ Ì‡ ≈‚ÓÒÚ‡Ú ÔÂÁ 2003 „. ·Â¯Â Ì‡Ô‡‚ÂÌÓ ‚‡ÊÌÓ ‡Á„‡ÌË˜ÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û ÚËÚÂ Ì‡˜ËÌ‡Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ: ÙÓÏ‡ÎÌÓ, ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓ Ë Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓÚÓ. ‘ÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚‡ Ì‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ Ë Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËˇÚ‡ ‚ Â‰Ó‚Ì‡Ú‡ÒËÒÚÂÏ‡ ÓÚ Û˜ËÎË˘‡, ÛÌË‚ÂÒËÚÂÚË Ë ÍÓÎÂÊË. —‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚‡ Ì‡ Ò‡ÏÓÓ·‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ, ÍÓÂÚÓ ÌÂ Â ˜‡ÒÚ ÌËÚÓ ÓÚ ÙÓÏ‡ÎÌÓ-ÚÓ, ÌËÚÓ ÓÚ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Ë Ó·Û˜ÂÌËÂ, Ë ËÁÔÓÎÁ‚‡ Ú‡ÍË‚‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡, Í‡ÚÓ ÍÌË„Ë, ÍÓÏÔ˛ÚË, Û˜Â·ÌË ˆÂÌÚÓ‚Â Ë Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌË ÔÂ‰‡-‚‡ÌËˇ. ÕÂÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Ë Ó·Û˜ÂÌËÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‚ÒË˜ÍË ‚Ë‰Ó‚Â Û˜Â·ÌË ‰ÂÈÌÓÒÚË, ÍÓËÚÓ ÌÂ Ò‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÙÓÏ‡ÎÌ‡Ú‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌ‡ ÔÓ„‡-Ï‡.

“Ó‚‡ ‡Á„‡ÌË˜‡‚‡ÌÂ ÌË ÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡, Ô˙‚Ó ‰‡ ÓÚ˜ÂÚÂÏ ‚ÒË˜ÍË ÙÓÏË Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÍÓËÚÓ ËÌ‰Ë‚Ë‰˙Ú ÏÓÊÂ ‰‡ ËÁ·ÂÂ, ÓÚ‡Áˇ‚‡˘Ë Á‡‡Ê‰‡˘Ó-ÚÓ ÒÂ Òı‚‡˘‡ÌÂ Á‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ÓÚ ÔËÁÌ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË Ì‡˜ËÌË Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ‡ ÌÂ Ò‡ÏÓ ÚÂÁË, ÍÓËÚÓ Ò‡ ÓÙËˆË‡ÎÌÓ ÒÂÚËÙËˆË‡ÌË. — Ú‡ÁË ˆÂÎ„ÓÎˇÏ ·ÓÈ ÓÚ ‰ÂÈÌÓÒÚËÚÂ ‚Â˜Â Ò‡ ‚˙‚Â‰ÂÌË ‚ ÌˇÍÓÎÍÓ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË, ÔÂ‰ËÏÌÓ ÔÓÎËÚËÍË, Ì‡Ò˙˜‡‚‡˘Ë Ë‰ÂÌÚËÙËÍ‡ˆËˇÚ‡ Ë ÔËÁÌ‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡‚ÒË˜ÍË ÙÓÏË Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ (≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÍÓÏËÒËˇ 2001). ŒÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡, ÚÓ‚‡ ÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡ ÔÓ-‰Ó·‡ ÔÓÁËˆËˇ ÔË ‡Ì‡ÎËÁ‡ Ì‡ ÒÚÛÍÚÛ‡Ú‡ Ì‡ Ó·Û˜Â-ÌËÂ Ë ‰ËÌ‡ÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó. ÕÓ ÍËÂ ËÁ‚ÂÒÚÂÌ ËÒÍ ÓÚ ‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ Ú‚˙‰Â ¯ËÓÍ‡ ‰ÂÙËÌËˆËˇ Á‡ Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ. “Ó‚‡ÏÓÊÂ ‰‡ ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó Ì‡‰ˆÂÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ, ÔÓ‡‰Ë ‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ‰ÂÙËÌËˆËË Ì‡ ìÓ·Û˜ËÚÂÎÌËÚÂ ‰ÂÈÌÓÒÚËî.

√‡ÙËÍ‡ 2 ÔÓÍ‡Á‚‡ ÁÌ‡˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ, Í‡-ÚÓ ‚‡ÊÂÌ ÍÓÏÔÓÌÂÌÚ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó, ÍÓÂÚÓ ‚‡Ë‡‚ ‡ÏÍËÚÂ ÓÚ 6% ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ‚ ”Ì„‡Ëˇ ‰Ó 85.6% ≠ ‚ ¿‚ÒÚËˇ. ÓÏ-ÔÓÌÂÌÚ˙Ú Ò Ì‡È-Ï‡Î˙Í ‰ˇÎ e ÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÓÚ‡Áˇ‚‡˘Ó Ó„‡-ÌË˜ÂÌ‡Ú‡ ÓÎˇ Ì‡ ËÌÒÚËÚÛˆËËÚÂ Í‡ÚÓ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇ˘Ë ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡˘Ó Ó·Û-˜ÂÌËÂ ‚ ≈—. ¬ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ ·˙ÁÓ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚÚ‡ ÔÂÁÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË Ò ÔÓˇ‚‡Ú‡ Ì‡ ‰ËÒÚ‡ÌˆËÓÌÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ ÚÂÁË ÙÓ-ÏË ÓÒÚ‡‚‡Ú ÒÍ˙ÔË Ë ÍÓÌÒÛÏË‡˘Ë ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ‰ÓÒÚ‡ ‚ÂÏÂ. ÕË‚‡Ú‡Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ Ò‡ ‚ ‡ÏÍËÚÂ ÓÚ 0.9% ‚˙‚ ‘‡ÌˆËˇ ‰Ó 13.3% ‚ ÿ‚ÂˆËˇ.¬Ó‰Â˘ ÔË Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ Â ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÎÂÒÌËˇÚ Í‡ÍÚÓÙËÁË˜ÂÒÍË, Ú‡Í‡ Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ó, ‰ÓÒÚ˙Ô. ÕÓ, ÍÓÎÍÓÚÓ Ë ÓÍÛ‡Ê‡‚‡˘Ë ‰‡ËÁ„ÎÂÊ‰‡Ú ÚÂÁË ‰‡ÌÌË, ¯ËÓÍ‡Ú‡ ‰ÂÙËÌËˆËˇ Ì‡ ‰ÂÈÌÓÒÚËÚÂ, Ò‚˙Á‡ÌËÒ˙Ò Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÏÓÊÂ ·Ë ‚Ó‰Ë ‰Ó Á‡‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ·ÓˇÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓËÎËÚÂ. ”˜‡ÒÚËÂÚÓ ‚˙‚ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ Â ‚ ‡ÏÍËÚÂÓÚ ÓÍÓÎÓ 5% (”Ì„‡Ëˇ Ë √˙ˆËˇ) ‰Ó ÓÍÓÎÓ 25% (—ÎÓ‚ÂÌËˇ Ë ¿‚ÒÚËˇ),‰ÓÍ‡ÚÓ ‚˙‚ ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ, ‘ËÌÎ‡Ì‰Ëˇ, ƒ‡ÌËˇ Ë ÿ‚ÂˆËˇ ÒÚÓÈÌÓÒÚË-ÚÂ Ò‡ ÓÚ 35% ‰Ó 48%.

Data source: Eurostat LFS, Ad hoc module on lifelong learning 2003

√‡

ÙËÍ

‡ 2

ЗНАЧЕНИЕТО НА САМОСТОЯТЕЛНОТО ОБУЧЕНИЕ

83



Œ·˘ËˇÚ ÚÂÌ‰ Ì‡ ËÁ·Ó Ì‡ ÙÓÏ‡ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ‡Á„ÎÂ‰‡Ì ÓÚ „ÎÂ‰-Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ÚËÚÂ ÙÓÏË Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÓÒÚ‡‚‡ ÌÂÔÓÏÂÌÂÌ (√‡ÙËÍ‡3). ”˜‡ÒÚËÂÚÓ ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ (”÷∆) ) ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ≈—-25 Ì‡‡ÒÚ‚‡ ˇÁÍÓ Ò ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÚÂÔÂÌÚ‡ Ì‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ.Œ·‡˜Â, ‰ÓÍ‡ÚÓ, ‰ÓË Ë ÏÌÓ„Ó ÌËÒÍÓ Í‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ ËÏ‡Ú ÓÚÌÓÒË-ÚÂÎÌÓ ‚ËÒÓÍË ÌË‚‡ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ (·ÎËÁÓ 20%),ÍÓÂÚÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â Ó·ˇÒÌÂÌÓ Ò ÂÙÂÍÚ‡ Ì‡ Ì‡‡ÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚÚ‡ ËÌ‡Ï‡ÎÂÌËÚÂ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇ Á‡ ËÌ‚ÂÒÚËˆËË, ÁÌ‡˜ËÏËÚÂ ‡ÁÎË˜Ëˇ ÔÓ‰ÍÂ-ÔˇÚ ËÁ‚Ó‰‡, ˜Â ÓÔËÚËÚÂ ‰‡ ÒÂ ÓÚ„Ó‚ÓË Ì‡ ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ ÌËÒÍÓÍ‚‡-ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË Ò‡ Á‡ÚÛ‰ÌÂÌË ÓÚ ÒÚÛÍÚÛÌË ÔÓ·ÎÂÏË. Õˇ-ÍÓÎÍÓ Ò‡ ‚˙ÁÏÓÊÌËÚÂ Ó·ˇÒÌÂÌËˇ. ¬ËÒÓÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆËÓ·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ Ò‡ ÔÓ-ËÌÙÓÏË‡ÌË Á‡ ÔÓÎÁËÚÂ ÓÚ Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ Ë Ò ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ ÊÂÎ‡ÌËÂ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ ‚ Ó·Î‡ÒÚË, ‚ ÍÓËÚÓ ‚˙Á‚‡˘‡-ÂÏÓÒÚÚ‡ Â ËÒÍÓ‚‡ Ë ÌÂÒË„ÛÌ‡, ÌÓ ÍÓËÚÓ ˜ÂÒÚÓ ‰‡‚‡Ú ÔÓ-‚ËÒÓÍË ÔÓÒ-ÎÂ‰‚‡˘Ë ËÁ„Ó‰Ë. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ, ÔÓ-‚ËÒÓÍÓ Í‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆËÔÓˇ‚ˇ‚‡Ú ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ Ì‡„Î‡Ò‡ ‰‡ ËÌ‚ÂÒÚË‡Ú ‚ÂÏÂ Ë ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ÂÒÛ-ÒË ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ (Schomann and Siarov 2005). ‡ÏÔ‡ÌË-ËÚÂ Á‡ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÓÒÚÚ‡, Ì‡Â‰ Ò ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÓÌ-ÒÛÎÚ‡ÌÚÒÍË Ë ÔÓÒÂ‰ÌË˜ÂÒÍË ÛÒÎÛ„Ë, Ò‡ ÌˇÍÓË ÓÚ ÔÓ‰ıÓ‰ËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÒÂÔÂÔÓ˙˜‚‡Ú ÓÚ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ÌÚËÚÂ, ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎËÚÂ Ë ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓ-ÏËÒËˇ, Ì‡ÔËÏÂ ‚ ÌÂÈÌ‡Ú‡ Ò˙‚ÏÂÒÚÌ‡ ÔÓ„‡Ï‡ Á‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ(www.mutual-learning-employment.net).


√‡

ÙËÍ

‡ 3

ЗАПАЗВАЩА СЕ СЕЛЕКТИВНОСТ В ОБУЧЕНИЕТО

84


—ËÚÛ‡ˆËˇÚ‡ Â ÔÓ‰Ó·Ì‡, ÍÓ„‡ÚÓ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ Ë Û˜‡ÒÚËÂÚÓ ÔÓ ‚˙Á-‡ÒÚ (√‡ÙËÍ‡ 4). Ã‡Í‡ ˜Â ËÏ‡ ˇÒÌ‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ ‰‡ Ì‡Ï‡Îˇ-‚‡ Ò ‚˙Á‡ÒÚÚ‡, Úˇ ÒÂ ÔÓˇ‚ˇ‚‡ ÔÓ ÏÌÓ„Ó ‡ÁÎË˜ÌË Ì‡˜ËÌË ‚ ÚËÚÂ Í‡ÚÂ-„ÓËËÚÂ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ. ”˜‡ÒÚËÂÚÓ ‚˙‚ ÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ ÒÔ‡‰‡ ÒÚÂ-ÏËÚÂÎÌÓ ÒÎÂ‰ 34 „Ó‰Ë¯Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ, ÍÓ„‡ÚÓ ıÓ‡Ú‡ Ò‡ ÔË‰Ó·ËÎË ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ Ò‚ÓÂÚÓ Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌÓ Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËÓÌÌÓ-ÓËÂÌÚË-‡ÌÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ. Õ‡Ï‡ÎÂÌËÂÚÓ Â ‰‡ÎÂ˜ ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÒÔ‡‰˙Ú Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊËÁÌÂÌ ˆË-Í˙Î Â Ò 13% (ÓÍÓÎÓ 6% Á‡ ÚÂÁË Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ ÓÚ 25 ‰Ó 54 „Ó‰ËÌË). Õ‡Ï‡ÎÂ-ÌËÂÚÓ Â ÔÓ-ÒÎ‡·Ó ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÍÓÂÚÓ ÂÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÛÒÚÓÈ˜Ë‚Ó ‰Ó 44 „Ó‰Ë¯Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ, Í‡ÚÓ ÒÂ Â„ËÒÚË‡ ÁÌ‡-˜ËÚÂÎÂÌ ÒÔ‡‰ Ò‡ÏÓ ‚˙‚ ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡ „ÛÔ‡ 55-64 „Ó‰ËÌË. ¡˙ÁËˇÚ ËÒÂÚËÙËˆË‡Ì ÂÁÛÎÚ‡Ú (Ò‚˙Á‡Ì Ò ÔÓ-ÒË„ÛÌË ·˙‰Â˘Ë ÔÓÎÁË) Ì‡ ÌÂ-ÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ ËÁ„ÎÂÊ‰‡, ˜Â ÏÓÚË‚Ë‡ ıÓ‡Ú‡ ‰‡ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ‚Ú‡ÁË ÙÓÏ‡ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÒË ÊË‚ÓÚ. —Ô‡‰˙Ú ‚ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡ „ÛÔ‡ 55-64 „Ó‰ËÌË ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍË ÙÓÏË Ì‡ Û˜ÂÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ÒÂ ÓÚ‰‡‰Â Ì‡ Ù‡ÍÚ‡, ˜Â ÚÂ ËÏ‡Ú ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ Ï‡ÎÍÓ ÓÒÚ‡Ì‡ÎÓ ‚ÂÏÂ, ‚ÍÓÂÚÓ ‰‡ ‚˙Á‚˙Ì‡Ú ËÌ‚ÂÒÚËˆËËÚÂ ÒË ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ.



√‡

ÙËÍ

‡ 4

ЗАПАЗВАЩА СЕ СЕЛЕКТИВНОСТ В ОБУЧЕНИЕТО

85




√‡

ÙËÍ

‡ 5 ”˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡ „ÛÔ‡ 55-64 „Ó‰ËÌË ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ ‚‡-

Ë‡ ¯ËÓÍÓ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË (√‡ÙËÍ‡ 5). Œ·˘ÓÚÓ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ÌË-‚Ó ≈—-25 Â 29.5%, Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ ‚ÔÂ˜‡ÚÎˇ‚‡˘ ÂÁÛÎÚ‡Ú, Ï‡Í‡ ˜Â ÒÚÓÈÌÓÒ-ÚËÚÂ ‚‡Ë‡Ú ‚ ¯ËÓÍË ‡ÏÍË ≠ ÓÚ 4.4% Á‡ ”Ì„‡Ëˇ ‰Ó 92.5% ‚ ¿‚ÒÚ-Ëˇ. ÕËÚÓ Â‰Ì‡ ÓÚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ÌÂ Â ÏÂÊ‰Û Ì‡È-‰Ó·ËÚÂ, ‚˙Ô-ÂÍË ˜Â Â ÚÛ‰ÌÓ ‰‡ ÒÂ „Ó‚ÓË Á‡ ËÁ‡ÁÂÌ‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ, ËÏ‡ÈÍË ÔÂ‰‚Ë‰ÌËÒÍËÚÂ ‡‚ÌË˘‡ ‚ »ÒÔ‡ÌËˇ, √˙ˆËˇ, ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ, ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ Ë‘‡ÌˆËˇ. Ã˙ÊÂÚÂ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ ÔÓ‚Â˜Â, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÊÂÌËÚÂ.‘‡ÌˆËˇ Ë »Ú‡ÎËˇ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú Ì‡È-‚ËÒÓÍË ‡ÁÎË˜Ëˇ ‚ ‡‚ÌË˘‡Ú‡ Ì‡ Û˜‡Ò-ÚËÂ Ì‡ Ï˙ÊÂ Ë Á‡ ÊÂÌË (Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ 6.7% Ë 8%), ‰ÓÍ‡ÚÓ »Î‡Ì‰Ëˇ, ‘ËÌ-Î‡Ì‰Ëˇ, ÿ‚ÂˆËˇ, ÀËÚ‚‡ Ë À‡Ú‚Ëˇ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ÔÓÚË‚ÓÔÓÎÓÊÌ‡ ÚÂÌ‰ÂÌ-ˆËˇ. –‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ‚ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ ÔÓ ÔÓÎ ÌÂ Ò‡ ÁÌ‡˜ËÏË, Í‡ÚÓ Ì‡È-„ÓÎÂÏËÚÂ‡ÁÎËÍË ‚ ‰‚ÂÚÂ ÔÓÒÓÍË Ò‡ ‰Ó 8.8%. ¡˙Î„‡Ëˇ Ë –ÛÏ˙ÌËˇ ËÏ‡Ú ËÁÍÎ˛-˜ËÚÂÎÌÓ ÌËÒÍË ÌË‚‡ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ, Ò‡‚ÌËÏË Ò ÚÂÁË Ì‡ ”Ì„‡Ëˇ, Í‡ÚÓ ÔÓ-‚Â˜Â Ï˙ÊÂ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÊÂÌË Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ. ÃÓÚË‚Ë‡ÌÂÚÓ Ì‡ıÓ‡Ú‡ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ 55-64 „Ó‰ËÌË ‰‡ ÒÂ Ó·Û˜‡‚‡Ú ÓÒÚ‡‚‡ „ÓÎˇÏÓ ÔÂ‰ËÁ-‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚Ó.

ГОЛЕМИ РАЗЛИЧИЯ ПО СТРАНИ В ОБУЧЕНИЕТО НА НАСЕЛЕНИЕТО НА 55-64 ГОДИНИ

86


“ˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÏ‡ ÔÂ‰‚Ë‰, ˜Â ÒÂ‰ÒÚ‚‡Ú‡, ËÌ‚ÂÒÚË‡ÌË ‚ Ó·Û˜Â-ÌËÂ, ÌÂ Ò‡ Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌËˇÚ Ù‡ÍÚÓ, ÓÔÂ‰ÂÎˇ˘ Ó·ÂÏ‡ Ì‡ ÔÓ‚ÂÊ‰‡ÌÓÚÓÓ·Û˜ÂÌËÂ. Õ‡·Î˛‰‡‚‡Ú ÒÂ ‰‚Â ÁÌ‡˜ËÏË ÓÚÍÎÓÌÂÌËˇ ÓÚ Ó·˘‡Ú‡ ÚÂÌ‰ÂÌ-ˆËˇ: √ÂÏ‡ÌËˇ Â Ò Ì‡È-‚ËÒÓÍËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÌÓ ‚ÒÂ Ó˘Â ÔÓ-Í‡Á‚‡ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÛÏÂÂÌË ÂÁÛÎÚ‡ÚË ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ; ¿‚-ÒÚËˇ, ÓÚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡, ÔÓÍ‡Á‚‡ ÏÌÓ„Ó ‚ËÒÓÍ‡ ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ ÔËÔÓ-ÒÍÓÏÌË ËÌ‚ÂÒÚËˆËË.

Data source: Eurostat LFS, Ad hoc module on lifelong learning 2003, Eurostat LabourMarket Policy Database

√‡

ÙËÍ

‡ 7

Data source: Eurostat LFS, Ad hoc module on lifelong learning 2003, Eurostat LabourMarket Policy Database

√‡

ÙËÍ

‡ 6


√‡ÙËÍ‡ 6 ÔÓÍ‡Á‚‡ ‚˙ÁÍ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û ‰ÂÎ‡ Ì‡ ‡ÍÚË‚ÌËÚÂ ÔÓÎËÚËÍËÌ‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ (Aœœ“) ‚ Ó·˘ËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ÔÓÎËÚËÍË Ì‡ Ô‡Á‡‡Ì‡ ÚÛ‰‡ Ë ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ ‚ ‰‡‰ÂÌ‡Ú‡ ÒÚ‡Ì‡. ¬˙Á-Í‡Ú‡ Â ÏÌÓ„Ó ÒÎ‡·‡ ËÎË ËÁÓ·˘Ó ÎËÔÒ‚‡. œË·ÎËÁËÚÂÎÌÓ Ò˙˘‡Ú‡ Í‡-ÚËÌ‡ ÒÂ Ó˜ÂÚ‡‚‡, ÍÓ„‡ÚÓ ÒÂ Ò˙ÓÚÌÂÒÂ ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂÍ˙Ï ‡ÁıÓ‰ËÚÂ Á‡ ‡ÍÚË‚ÌËÚÂ ÔÓÎËÚËÍË Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ Í‡ÚÓ ÔÓ-ˆÂÌÚ ÓÚ ¡¬œ. ¬ËÊ‰‡ ÒÂ, ˜Â ÔÓ-‚ËÒÓÍËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ¿œœ“ ÌÂ ÒÚËÏÛÎË-‡Ú Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÌË‚Ó ≈—.

«‡ ‡ÁÎËÍ‡ ÓÚ √‡ÙËÍ‡ 6, Á‡‚ËÒËÏÓÒÚÚ‡, ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌ‡ Ì‡ √‡ÙË-Í‡ 7, Â ‰ÓÒÚ‡ ÔÓ-ˇÒÌ‡: ÔÓ-‚ËÒÓÍ‡Ú‡ ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ ËÌ‚ÂÒÚËˆËË ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ ÒÂÒ‚˙Á‚‡ Ò ÔÓ-‚ËÒÓÍË ÌË‚‡ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ, ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ì‡Ô-‡‚Ë ‚‡ÊÌËˇÚ ËÁ‚Ó‰, ˜Â ÔÓÎËÚËÍËÚÂ ˘Â ‚ÎËˇˇÚ ‚˙ıÛ (ËÎË Ò‡ Ò‚˙Á‡ÌËÒ) ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó. ƒÂÈÌÓÒÚË, ÙË-Ì‡ÌÒË‡ÌË ÓÚ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ, Í‡ÚÓ ËÌ‰Ë‚Ë‰Û‡ÎÌË ÒÏÂÚÍË Á‡ Ó·Û˜Â-ÌËÂ, ÓÚ‡ˆËˇ Ì‡ ‡·ÓÚÌËÚÂ ÏÂÒÚ‡, ‚‡Û˜ÂË Á‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÔÓÒÂ‰ÌË˜ÂÒÚ-‚Ó, ÔÓ„ÌÓÁË‡ÌÂ, ÍÓÌÒÛÎÚ‡ÌÚÒÍË ÛÒÎÛ„Ë, ÒÛ·ÒË‰ËË Ë Ú.Ì., Ï‡Í‡ ̃ Â ÎËÔ-Ò‚‡Ú ˇÒÌË ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎÒÚ‚‡ Á‡ ÛÒÔÂ¯ÌÓÒÚÚ‡ ËÏ, ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ËÏ‡Ú ÂÙÂÍÚ ‚Ì‡Ò˙˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ.

РОЛЯТА НА ПОЛИТИКАТА НА ПАЗАРА НА ТРУДА

87


ÕÂÙÓÏ‡ÎÌËÚÂ Û˜Â·ÌË ‰ÂÈÌÓÒÚË Ò‡ ‚‡ÊÌË ‚ ≈—, ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡È-ÍË ‚ÚÓËˇÚ Ì‡È-ÔÓÔÛÎˇÂÌ Ì‡˜ËÌ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ. ÕÂÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜Â-ÌËÂ ÏÓÊÂ ‰‡ Ó·ı‚‡˘‡ ÓÚ ÙËÏÂÌÓ-Ó„‡ÌËÁË‡ÌË ÍÛÒÓ‚Â ‰Ó ‚˙Ì¯ÌËÒÂÏËÌ‡Ë Ë ‰ËÒÍÛÒËË. Œ·˘‡Ú‡ Í‡ÚËÌ‡ Ì‡ ÌË‚Ó ≈—-25 ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ ÒÂ ÔÓ‚ÂÊ‰‡ ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ‡-·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ≠ 62.8% (√‡ÙËÍ‡ 8). —˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË ‡ÁÎË-˜Ëˇ ‚ ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎËÚÂ ÏÂÊ‰Û ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË, ÍÓËÚÓ ‚‡Ë‡Ú ÓÚ 36.9%Á‡ ”Ì„‡Ëˇ ‰Ó 87.4% Á‡ ‘‡ÌˆËˇ. œÓÚË‚ÌÓ Ì‡ Ó˜‡Í‚‡ÌËˇÚ‡, ÒÚ‡ÌËÚÂÒ ‚ËÒÓÍË Á‡ÔÎ‡ÚË ËÏ‡Ú ÔÓ-‚ËÒÓÍ ‰ˇÎ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ ‚ ‡ÏÍËÚÂÌ‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ (À˛ÍÒÂÏ·Û„, ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ, ÿ‚ÂˆËˇ Ë —ÎÓ‚‡-ÍËˇ). œÓ-‚ËÒÓÍËÚÂ ‡ÁıÓ‰Ë Á‡ ÙËÏ‡Ú‡, Á‡‡‰Ë ÔÓÔÛÒÌ‡Ú‡Ú‡ ÔÓËÁ‚Ó-‰ËÚÂÎÌÓÒÚ ÔÓ ‚ÂÏÂ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ (·ÂÁ ‰‡ ÒÂ „Û·Ë Á‡ÔÎ‡˘‡ÌÂ), ËÁ„ÎÂÊ-‰‡ ÌˇÏ‡ ‚Ë‰ËÏ ÌÂ·Î‡„ÓÔËˇÚÂÌ ÂÙÂÍÚ ‚˙ıÛ ÚÓÁË Ì‡˜ËÌ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ.

7.3. НЕФОРМАЛНОТО ОБУЧЕНИЕ


√‡

ÙËÍ

‡ 8

ВТОРИЯТ НАЙ-ПОПУЛЯРЕН НАЧИН НА УЧЕНЕ

88


ÓÎÍÓÚÓ Ë ‰‡ Â ‚‡ÊÌÓ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ, Á‡‰˙Î·Ó˜ÂÌËˇÚ‡Ì‡ÎËÁ ÔÓÍ‡Á‚‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË ÒÚÛÍÚÛÌË ÔÓ·ÎÂÏË. Õ‡ ÌË‚Ó ≈—-25, ÓÍÓ-ÎÓ 2/3 ÓÚ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ Â ÒÎÛ˜‡ÈÌÓ. “Ó‚‡ ‚‡ÊË ÔÓ-ÒÔÂˆË‡Î-ÌÓ Á‡ ”Ì„‡Ëˇ, √˙ˆËˇ Ë ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ, Ó·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ ÒÂ ÔÓ-‚ÂÊ‰‡ Ò‡ÏÓ Â‰ËÌ Ô˙Ú „Ó‰Ë¯ÌÓ. —˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ˇÒÌ‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ, ÒÚ‡ÌËÚÂÍÓËÚÓ ËÏ‡Ú Ì‡È-ÌËÒÍË ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎË Á‡ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ, ‰‡ ËÏ‡Ú Ë ÔÓ-ÌËÒÍË‡‚ÌË˘‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ·Óˇ Ì‡ ÔÓ‚ÂÊ‰‡ÌËÚÂ Ó·Û˜ÂÌËˇ. “Ó‚‡ ÔÓ-Í‡Á‚‡ ‰‚‡ ‡ÁÎË˜ÌË ÔÓ‰ıÓ‰‡ Í˙Ï ÙËÌ‡ÌÒË‡ÌËÚÂ ÓÚ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓÏÂÍË Á‡ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ: (1) ÔÓ-ÙÓÍÛÒË‡Ì ÔÓ‰ıÓ‰ Ë (2) ÔÓ‰ıÓ‰,Ì‡Ò˙˜‡‚‡˘ ÔÓ-¯ËÓÍÓ Û˜‡ÒÚËÂ. » ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌÓ, ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò Ì‡È-‰Ó·Ë ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎË ≠ ¿‚ÒÚËˇ, ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ, ‘ËÌÎ‡Ì‰Ëˇ, ƒ‡ÌËˇ Ëÿ‚ÂˆËˇ ≠ ·ÓˇÚ Ì‡ ‰ÂÈÌÓÒÚËÚÂ Â ÔÓ-‚ËÒÓÍ. “Â, Í‡ÍÚÓ Ë ¡ÂÎ„Ëˇ, Ò‡ Â‰ËÌ-ÒÚ‚ÂÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË, ‚ ÍÓËÚÓ ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 2% ÓÚ ıÓ‡Ú‡ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ‚ ÌÂÙÓ-Ï‡ÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ ˜ÂÚËË ËÎË ÔÓ‚Â˜Â Ô˙ÚË „Ó‰Ë¯ÌÓ. √ÂÏ‡ÌËˇ Ë ≈ÒÚÓ-ÌËˇ Ò‡ ‰‚ÂÚÂ ËÁÍÎ˛˜ÂÌËˇ Ò ÔÓ-„ÓÎˇÏ ÓÚÌÓÒËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ,ÍÓÂÚÓ ÒÂ ÔÓ‚ÂÊ‰‡ ÌˇÍÓÎÍÓ Ô˙ÚË „Ó‰Ë¯ÌÓ, ÌÓ Ò ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÔÓ-ÌËÒÍËÌË‚‡ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ.

¬ÍÎ˛˜‚‡ÌÂÚÓ ‚ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Ì‡ ÌË‚Ó ≈—-25 Â ÏÓÚË-‚Ë‡ÌÓ „Î‡‚ÌÓ ÓÚ ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌË ÔË˜ËÌË. —‚˙Á‡ÌË Ò ‡·ÓÚ‡Ú‡ ÔË-˜ËÌË Ò‡ ÔÓÒÓ˜ËÎË 83.9% ÓÚ Â‚ÓÔÂÈˆËÚÂ Í‡ÚÓ „Î‡‚ÂÌ ÏÓÚË‚ Á‡ ‚ÍÎ˛˜-‚‡ÌÂ ‚ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ, Í‡ÚÓ ‰‡ÌÌËÚÂ ‚‡Ë‡Ú ‚ ‡ÏÍËÚÂ ÓÚ 72%Á‡ √˙ˆËˇ, À˛ÍÒÂÏ·Û„ Ë ¿‚ÒÚËˇ ‰Ó 93% ≠ Á‡ ÀËÚ‚‡, ‘‡ÌˆËˇ Ë —ÎÓ-‚‡ÍËˇ. ≈‰ËÌÒÚ‚ÂÌ‡Ú‡ ÒÚ‡Ì‡, ÍÓˇÚÓ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÒÂ ÓÚÍÎÓÌˇ‚‡ ÓÚ ÚÓÁËÏÓ‰ÂÎ, Â »ÒÔ‡ÌËˇ, Í˙‰ÂÚÓ 38.3% ≠ ÔË·ÎËÁËÚÂÎÌÓ ‰‚‡ Ô˙ÚË ÔÓ‚Â˜Â ÓÚÒÂ‰ÌÓÚÓ Á‡ ≈—≠ Ò‡ ÏÓÚË‚Ë‡ÌË ÓÚ ÎË˜ÌË ÔË˜ËÌË Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ÌÂÙÓ-Ï‡ÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ. œËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡˘ËÚÂ ÒÂ ÒÚ‡ÌË ÔÓÔ‡‰‡Ú ‚ ÓÒÌÓ‚ÌÓÚÓ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌËÂ. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ, ÔÓÎËÚËÍËÚÂ, Ì‡ÒÓ˜ÂÌË Í˙Ï ÔÓ-‚ËÒÓÍÓÛ˜‡ÒÚËÂ, ˘Â Úˇ·‚‡ ‰‡ ‡ÍˆÂÌÚË‡Ú ÔÓ‚Â˜Â Ì‡ ÂÙÂÍÚ‡ ÓÚ Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ‚˙ıÛ ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ, ‡ ÌÂ ÚÓÎÍÓ‚‡ ‚˙ıÛ ÎË˜ÌÓÒÚÌÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ ËÌÂ„Ó‚ÓÚÓ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ ·˙‰Â˘ËÚÂ ÔÂÒÔÂÍÚË‚Ë Á‡ ÔÓ-‰Ó·Ó Á‡ÔÎ‡˘‡-ÌÂ.

7.3. НЕФОРМАЛНОТО ОБУЧЕНИЕ

ВТОРИЯТ НАЙ-ПОПУЛЯРЕН НАЧИН НА УЧЕНЕ

89


7.4. ЗНАЧЕНИЕТО НА САМОСТОЯТЕЛНОТО ОБУЧЕНИЕ

—‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ Â Ì‡È-‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌ‡Ú‡ ÙÓÏ‡ Ì‡Û˜ÂÌÂ Ì‡ ÌË‚Ó ≈—. ÿËÓÍÓÚÓ ‡ÁÌÓÓ·‡ÁËÂ Ì‡ ‰ÂÈÌÓÒÚË, ‚ÍÎ˛˜ÂÌË ‚ÚÓ‚‡ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌËÂ, ÙÓÏ‡ÎÌÓ Â ‡Á‰ÂÎÂÌÓ Ì‡ ˜ÂÚËË Í‡ÚÂ„ÓËË: (1) Ò‡-ÏÓÓ·Û˜ÂÌËÂ Ò ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÂ˜‡ÚÌË Ï‡ÚÂË‡ÎË; (2) Ó·Û˜ÂÌËÂ Ò ËÁ-ÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÏÔ˛Ú˙; (3) Ó·Û˜ÂÌËÂ Ò ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌËÔÂ‰‡‚‡ÌËˇ Ë (4) Ó·Û˜ÂÌËÂ Ò ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ ÛÒÎÛ„ËÚÂ Ì‡ ·Ë·ÎËÓÚÂÍËËÎË Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌË ˆÂÌÚÓ‚Â.

≈‰Ì‡ ÓÚ Ì‡È-‚‡ÊÌËÚÂ ı‡‡ÍÚÂËÒÚËÍË Á‡ Ò‡‚ÌÂÌËÂ ≠ ‚˙Á‡ÒÚÚ‡ÔÂ‰ÒÚ‡‚ˇ ‡ÁÎË˜ÌË ÏÓ‰ÂÎË ‚ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ˜ÂÚËËÚÂ ÓÒÌÓ‚ÌË ÚËÔ‡Ò‡ÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ. ¬ Ô˙‚ËÚÂ ‰‚Â „ÛÔË, Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ·˙ÁÓÒ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚÚ‡, Í‡ÚÓ ÔÓÍ‡Á‚‡ Ì‡È-ÌËÒÍÓ ÌË‚Ó Ì‡ Û˜‡Ò-ÚËÂ ‚ „ÛÔ‡Ú‡ 55-64 „Ó‰ËÌË (9%).

“ÂÌ‰ÂÌˆËˇÚ‡ ‚ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ ‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Ó·‡ÁÓ-‚‡ÌËÂ ÒÎÂ‰‚‡ Ò˙˘Ëˇ ÓÒÌÓ‚ÂÌ ÔËÌˆËÔ: ÍÓÎÍÓÚÓ ÔÓ-‚ËÒÓÍÓ Â Ó·‡ÁÓ‚‡-ÚÂÎÌÓÚÓ ÌË‚Ó, ÚÓÎÍÓ‚‡ ÔÓ-‚ËÒÓÍÓ Â Û˜‡ÒÚËÂÚÓ. –‡ÁÎË˜ËÂÚÓ ÏÂÊ‰Û ÚË-ÚÂ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌË „ÛÔË Â Ì‡È-ÒËÎÌÓ ËÁ‡ÁÂÌÓ ÔË Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ Ò ËÁÔÓÎ-Á‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÏÔ˛Ú˙, Í‡ÚÓ ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‚ËÒÓÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌË-ÚÂ Â ÔË·ÎËÁËÚÂÎÌÓ ÒÂ‰ÂÏ Ô˙ÚË ÔÓ-‚ËÒÓÍ ÓÚ ÚÓÁË Ì‡ ÌËÒÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË-‡ÌËÚÂ. —‡ÏÓÓ·‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ Ò ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÂ˜‡ÚÌË Ï‡ÚÂË‡ÎË Ë Ó·-‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌËÚÂ ÔÂ‰‡‚‡ÌËˇ Ò‡ ‰‚ÂÚÂ ÙÓÏË Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÍÓËÚÓ Ò‡ Ì‡È-ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌË ÓÚ ÌËÒÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ.Data source: Eurostat LFS, Ad hoc module on lifelong learning 2003

√‡

ÙËÍ

‡ 9

РАЗЛИЧНИ ТИПОВЕ САМОСТОЯТЕЛНО ОБУЧЕНИЕ

90


—Ú‡ÚÂ„Ë˜ÂÒÍ‡Ú‡ ‡ÏÍ‡ Ì‡ Û˜ÂÌÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ

—ÎÂ‰ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ¡˙Î„‡Ëˇ Í˙Ï ≈— ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡, ÓÒÌÓ‚‡Ì‡ Ì‡ ÁÌ‡ÌËÂÚÓ, ÒÂ ÛÚ‚˙Ê‰‡‚‡ Í‡ÚÓ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÂÌ ÔËÓËÚÂÚ,ÍÓÂÚÓ Â¯ËÚÂÎÌÓ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Í˙Ï Í‡˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡ ‚ ÓÚ„Ó‚Ó Ì‡ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡ Ì‡ Â‰ËÌÌËˇ Ô‡Á‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ ‚ ≈— ËÒ‚Ó·Ó‰ÌÓÚÓ ‰‚ËÊÂÌËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÒËÎ‡. ”˜ÂÌÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ ÒÂ ÔÂ‚˙˘‡ ‚ ÍÎ˛˜Ó‚ ÔËÓËÚÂÚ ‚ ÍÓÌÚÂÍÒÚ‡ Ì‡ ‡Ì„‡ÊËÏÂÌÚËÚÂ, ÔÓÂÚË ÓÚ¡˙Î„‡Ëˇ ‚ ıÓ‰‡ Ì‡ ÔÂ„Ó‚ÓËÚÂ Á‡ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂ Ë ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ˜ËÚ‡Ú Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÔÓÎËÚËÍË Ë ÔÓ„‡ÏÌË ‰ÓÍÛÏÂÌÚË ‚ Ó·Î‡ÒÚÚ‡Ì‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ Ë Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ ≠ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËÓÌÌ‡ ‡ÏÍ‡ Á‡ Û˜ÂÌÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ, Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÔÓ„‡Ï‡ ìŒ·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ ËÓ·Û˜ÂÌËÂ ≠ 2010", »ÌÚÂ„Ë‡ÌËÚÂ Ì‡ÒÓÍË Ì‡ Ó·˘ÌÓÒÚÚ‡ Á‡ ‡ÒÚÂÊ Ë Á‡ÂÚÓÒÚ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á 2005-2008 „., ÓÔÂÌı‡„ÂÌÒÍ‡Ú‡ ‰ÂÍÎ‡‡ˆËˇ (2002„.) Á‡ Á‡ÒËÎ‚‡ÌÂ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ÍÓÓÔÂË‡ÌÂ ‚ Ó·Î‡ÒÚÚ‡ Ì‡ ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Ë Ó·Û˜ÂÌËÂ, Í‡ÍÚÓ Ë ‚ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ Ò˙Ò ÒÚ‡ÚÂ„Ë˜ÂÒ-ÍËÚÂ ˆÂÎË Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË ‰Ó 2010 „., Á‡ÎÓÊÂÌË ‚ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ Ë Ò ¯ÂÒÚÚÂ ÔÓÒÎ‡ÌËˇ Á‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏËÚÂ ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ, ‚ÍÎ˛˜ÂÌË ‚ ÃÂÏÓ-‡Ì‰ÛÏ‡ Ì‡ ≈ Á‡ ”˜ÂÌÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ (2000 „.). ¬ ≈— ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ ÒÂ Ì‡ÒÓ˜‚‡ ‚ÒÂ ÔÓ‚Â˜Â ÌÂ Ò‡ÏÓ Í˙Ï ÙÓÏË‡ÌÂ Ì‡ ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌËÚÂÛÏÂÌËˇ, ÌÓ Ë Ì‡ ÍÎ˛˜Ó‚Ë ÍÓÏÔÂÚÂÌÚÌÓÒÚË, ÍÓËÚÓ ‰‡ ÔÓÏ‡„‡Ú Ì‡ ıÓ‡Ú‡ ‰‡ ÒÂ ÒÔ‡‚ˇÚ Ò ‰ËÌ‡ÏËÍ‡Ú‡ Ì‡ „ÎÓ·‡ÎËÁË‡˘Ëˇ ÒÂ Ò‚ˇÚ: ÍÓÏÛÌËÍ‡ˆËˇ Ì‡ÓÙËˆË‡ÎÂÌ ÂÁËÍ, ÍÓÏÛÌËÍ‡ˆËˇ Ì‡ ˜ÛÊ‰ ÂÁËÍ, Ï‡ÚÂÏ‡ÚËÍ‡ Ë ÔËÓ‰Ó-Ï‡ÚÂÏ‡ÚË˜ÂÒÍË Ì‡ÛÍË, ËÌÙÓÏ‡ˆËÓÌÌÓ-ÍÓÏÛÌËÍ‡ˆËÓÌÌË ÚÂıÌÓÎÓ„ËË (» “),ÛÏÂÌËˇ Á‡ Û˜ÂÌÂ, ÏÂÊ‰ÛÎË˜ÌÓÒÚÌË, ËÌÚÂÍÛÎÚÛÌË Ë ÒÓˆË‡ÎÌË ÍÓÏÔÂÚÂÌÚÌÓÒÚË, ÔÂ‰ÔËÂÏ‡˜ÂÒÚ‚Ó Ë ÍÛÎÚÛ‡.

—ÔÂˆË‡ÎÌËˇÚ ‡ÍˆÂÌÚ ‚˙ıÛ Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ ËÏ‡ ‰‚Â ÓÒÌÓ‚ÌË ÔË˜ËÌË. œ˙‚‡Ú‡ ËÏ‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓ ËÁÏÂÂÌËÂ, Ò‚˙Á‡ÌÓ Ò ÔÓ‚Ë-¯‡‚‡ÌÂ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡, ÔËÎ‡„‡ÌÂ Ì‡ „˙‚Í‡‚Ë ÙÓÏË Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ, ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Í‡˜ÂÒ-Ú‚ÓÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËÚÂ ÏÂÒÚ‡ Ë ÏÓ·ËÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡. ¬ÚÓ‡Ú‡ ËÏ‡ ÒÓˆË‡ÎÌË ËÁÏÂÂÌËˇ ≠ Úˇ Â Ò‚˙Á‡Ì‡ Ò ‡Á‚Ë‚‡˘Ëˇ ÒÂ ‚ ≈‚ÓÔ‡ ÔÓˆÂÒ Ì‡ÒÓˆË‡ÎÌÓ Ò·ÎËÊ‡‚‡ÌÂ, ÍÓÈÚÓ Â Ó·ÂÍÚ Ì‡ ˆÂÎÂÌ‡ÒÓ˜ÂÌ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á. ¬ ¡˙Î„‡Ëˇ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ËÁÏÂÂÌËˇ Ì‡ÏË‡Ú ÓÚ‡ÊÂÌËÂ ËÔËÎÓÊÂÌËÂ ‚ ÍÓÌˆÂÔÚÛ‡ÎÌ‡Ú‡ ·‡Á‡, Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ‡ÏÍ‡, ÔÓ‚ÂÊ‰‡ÌËÚÂ ÔÓÎËÚËÍË Ë ‚ Ô‡ÍÚËÍ‡Ú‡ Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ Û˜ÂÌÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ .œÓˆÂÒ˙Ú ÒÂ Á‡ÒËÎË ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË ‚˙‚ ‚˙ÁÍ‡ Ò ÔÓÒÎÂ‰Ì‡Ú‡ Ù‡Á‡ Ì‡ ÔÂ„Ó‚ÓËÚÂ Á‡ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂ. Õ‡Ô‡‚ÂÌË Ò‡ Ô˙‚Ë Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌËÒÚ˙ÔÍË Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ Ò ÙËÎÓÒÓÙËˇÚ‡ Ì‡ Ó·˘ËÚÂ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÔËÌˆËÔË Á‡ ÔÓ-¯ËÓÍÓ ‡Á·Ë‡ÌÂ Ì‡ Û˜ÂÌÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ, ‚ ÚÓ‚‡˜ËÒÎÓ Á‡ ÔËÁÌ‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ ÓÚ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ë Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓ Û˜ÂÌÂ. œÓÎËÚËÍËÚÂ, ÔËÓËÚÂÚËÚÂ Ë ÏÂÍËÚÂ Á‡ ÂÙÓÏË‡ÌÂ Ì‡ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡Ì‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Ë ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ ·ˇı‡ Á‡ÎÓÊÂÌË ‚ Â‰Ëˆ‡ ÒÚ‡ÚÂ„Ë˜ÂÒÍË ‰ÓÍÛÏÂÌÚË, ÔËÂÚË ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË.

Œ·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌ‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ

œÂÁ ÔÂËÓ‰‡ 2001-2005 „. ÒÂ Â„ËÒÚË‡Ú ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌË ÚÂÌ‰ÂÌˆËË ‚ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ 25-64 „Ó‰ËÌË ÔÓÔÓÒÓÍ‡ Ì‡ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‰ÂÎ‡ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ Ò ‚ËÒ¯Â Ë ÒÂ‰ÌÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Ë Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‰ÂÎ‡ Ì‡ ıÓ‡Ú‡ Ò ÓÒÌÓ‚ÌÓ Ë ÔÓ-ÌËÒÍÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ.ŒÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ Ò ‚ËÒ¯Â Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ (ÛÌË‚ÂÒËÚÂÚ Ë ÍÓÎÂÊ) Á‡ ÔÂËÓ‰‡ ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ Ò 1% Ë ‰ÓÒÚË„‡ 22%. — 1% ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡Ë ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌËˇÚ ‰ˇÎ Ì‡ ıÓ‡Ú‡ Ò˙Ò ÒÂ‰ÌÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ (51%). “‡Í‡ 73% ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ‚ Ì‡È-‡ÍÚË‚Ì‡Ú‡ Á‡ ÚÛ‰Ó‚‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ ‚˙Á‡ÒÚ Ò‡ Ò˙Ò ÒÂ‰ÌÓË ‚ËÒ¯Â Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ. œÓ ÔÓÒÓ˜ÂÌËÚÂ ÔÂ‰ËÏÌÓ ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚ÂÌË (ÌÓ ÌÂ Ë ÔÓ Í‡˜ÂÒÚ‚ÂÌËÚÂ) ÍËÚÂËË, ¡˙Î„‡Ëˇ Â Ì‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈—,‡ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ÌˇÍÓË ÓÚ Úˇı, ÔÓÍ‡Á‚‡ ÔÓ-‰Ó·Ë ÂÁÛÎÚ‡ÚË. —‡‚ÌÂÌËÂÚÓ ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ÒÂ‰ÌÓ Á‡ ≈—-15 ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ Ò ÓÒÌÓ‚ÌÓ Ë ÔÓ-ÌËÒÍÓÓ·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ ÒÂ‰ÌÓ Â 38%, ÔË 27% ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, ‡ ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ÎËˆ‡Ú‡ Ò˙Ò ÒÂ‰ÌÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Â 41%.

7.5. БЪЛГАРИЯ: УЧЕНЕТО ПРЕЗ ЦЕЛИЯ ЖИВОТ≠ НИСКИ РАВНИЩА НА УЧАСТИЕ

91


œˇÍÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Í˙Ï ÙÓÏË‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ËÏ‡ ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎˇÚ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ‚ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎ-ÌËˇ ÔÓˆÂÒ (ÌÂÚÂÌ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡ Á‡ÔËÒ‚‡ÌÂ) . œÓ ÚÓÁË ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ÓÚ·ÂÎˇÁ‚‡ Ì‡ÔÂ‰˙Í ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË, ÌÓ ‚˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡ ÓÒÚ‡‚‡Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ Ì‡Á‡‰ ÒÎÂ‰ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈— Ë ÓÚ ˆÂÌÚ‡ÎÌÓÂ‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË. Ã‡Í‡ Ë Ì‡Ï‡Îˇ‚‡˘ ÔÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË, ‚ËÒÓÍ Â ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ‡ÌÌÓÌ‡ÔÛÒÍ‡˘ËÚÂ Û˜ËÎË˘Â ≠ 20% ÔÂÁ 2005 „. ÔË ÒÂ‰ÌÓ Á‡ 25-ÚÂ ÒÚ‡ÌË Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á ≠ 14.9%. ÃÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÔÂ‰ÔÓÎÓÊË, ˜Â ‚ ·ÎËÁÍÓ ·˙‰Â˘ÂÓ·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ˘Â ÒÂ ‚ÎÓ¯Ë, Í‡ÚÓ ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ÌËÒÍÓÓ·‡ÁÓ‚‡Ì‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ˘Â ÒÂ Û‚ÂÎË˜Ë.—ËÎÌÓÚÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌÓ ‡ÁÒÎÓÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û ÏÎ‡‰ËÚÂ ıÓ‡ ˘Â ÔÂ‡ÒÚ‚‡ ‚ ‡ÁÒÎÓÂÌËÂ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‡ÍÚË‚ÌÓÚÓ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂ. ƒÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌËÛÚÂÊÌˇ‚‡˘Ë Ù‡ÍÚÓË Ò‡ ÂÏË„‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ÏÎ‡‰Ë Ë Ó·‡ÁÓ‚‡ÌË ıÓ‡ Ë Í‡ÈÌÓ ÌËÒÍÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌÓ ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ÓÏËÚÂ. ‡ÚÓ ÒÂ ‚ÁÂÏÂ ÔÂ‰‚Ë‰‚ËÒÓÍ‡Ú‡ ‡Ê‰‡ÂÏÓÒÚ Ì‡ ÚÓ‚‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂ, Ó˜Â‚Ë‰ÌÓ Â, ˜Â ‚ ·˙‰Â˘Â ÌÂ„Ó‚‡Ú‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌ‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ ˘Â ÓÔÂ‰ÂÎˇ ‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ Ó·˘‡Ú‡Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌ‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ.

”˜‡ÒÚËÂ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ‚ Û˜ÂÌÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ

«Ì‡˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ Í‡ÚÓ ÍÓÌˆÂÔˆËˇ Á‡ÔÓ˜‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÒÏËÒÎˇ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Â‰‚‡ ‚ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË, „Î‡‚ÌÓ ÓÚËÌÒÚËÚÛˆËËÚÂ Ë ‚ÒÂ Ó˘Â ÒÎ‡·Ó ÓÚ „‡Ê‰‡ÌËÚÂ. ƒÂÎ˙Ú Ì‡ ıÓ‡Ú‡, Û˜‡ÒÚ‚‡˘Ë ‚ ÔÓÌÂ Â‰Ì‡ ÙÓÏ‡ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ Â ÓÚÌÓÒËÚÂÎÌÓ ÌËÒ˙Í, ÓÒÓ·ÂÌÓ Ì‡ÎËˆ‡Ú‡, Û˜‡ÒÚ‚‡˘Ë ‚ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ. ÕËÒÍÓ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ‰Û„ËÚÂ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË Â Û˜‡ÒÚËÂÚÓ ‚ „ÛÔ‡Ú‡ 15-29 „Ó‰ËÌË.

“‡·ÎËˆ‡ 1ŒÚÌÓÒËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ 16 Ë ÔÓ‚Â˜Â Ì‡‚˙¯ÂÌË „Ó‰ËÌË, Û˜‡ÒÚ‚‡˘Ó ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ 2003 „. (‚ %)

��

��

��

��

�!�"��#$%��&��'#(�

1 œÓÒÓ˜ÂÌÓ Â Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ Â‰Ì‡ ÙÓÏ‡.»ÁÚÓ˜ÌËÍ: Õ‡ˆËÓÌ‡ÎÂÌ ÒÚ‡ÚËÒÚË˜ÂÒÍË ËÌÒÚËÚÛÚ, LFS (ÃÓ‰ÛÎ ìŒ·Û˜ÂÌËÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚî, 2003)


92


”˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ‚ Û˜ÂÌÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-ÌËÒÍÓ ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò˙Ò ÒÂ‰ÌÓÚÓ Á‡ ÒÚ‡ÌËÚÂÓÚ ≈—. —ÔÓÂ‰ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ Ì‡ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂÚÓ ìŒ·Û˜ÂÌËÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚî, ÔÓ‚Â‰ÂÌÓ ÔÂÁ 2003 „., Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ 16 Ë ÔÓ‚Â˜Â Ì‡‚˙¯ÂÌË „Ó‰ËÌË,Û˜‡ÒÚ‚‡˘Ó ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ ÔÂÁ Â‰ÌÓ„Ó‰Ë¯ÌËˇ ÔÂËÓ‰ ÔÂ‰Ë ‰‡Ú‡Ú‡ Ì‡ Ì‡·Î˛‰ÂÌËÂÚÓ, Â 1 288.8 ıËÎ. ‰Û¯Ë, ËÎË 19.7% ÓÚ Ó·˘ÓÚÓ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂ Ì‡ Ú‡ÁË‚˙Á‡ÒÚ, ‡ ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ÎËˆ‡Ú‡ ‚ ‡ÍÚË‚Ì‡Ú‡ ÚÛ‰Ó‚‡ ‚˙Á‡ÒÚ 25 ≠ 64 „., Û˜‡ÒÚ‚‡˘Ë ‚ ÔÓÌÂ Â‰Ì‡ ÙÓÏ‡ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ (ÙÓÏ‡ÎÌÓ, ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓ ËÎËÒ‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓ), Â Â‰‚‡ 16% ≠ Ò ÓÍÓÎÓ 2.5 Ô˙ÚË ÔÓ-ÌËÒÍÓ ÓÚ ÚÓ‚‡ ‚ ≈—.

–ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ ÓÚ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂÚÓ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú:ï œÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡Ì‡ ÙÓÏ‡ Á‡ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÁÌ‡ÌËˇÚ‡ Ë ÛÏÂÌËˇÚ‡ Â Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓÚÓ Û˜ÂÌÂ (15.8% ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ 16 Ë ÔÓ‚Â˜Â „Ó‰ËÌË) ÒÂ

Ò‡ÏÓÓ·Û˜‡‚‡ Í‡ÚÓ ËÁÔÓÎÁ‚‡ ÔÓÌÂ Â‰ËÌ ÓÚ ÒÎÂ‰ÌËÚÂ ÏÂÚÓ‰Ë: ˜ÂÚÂÌÂ Ì‡ ÔÂ˜‡ÚÌË ËÁ‰‡ÌËˇ; ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÌÙÓÏ‡ˆËˇ ÓÚ ËÌÚÂÌÂÚ; „ÎÂ‰‡ÌÂ/ÒÎÛ¯‡ÌÂÌ‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌË ÔÓ„‡ÏË, ‡Û‰ËÓ≠ Ë ‚Ë‰ÂÓÍ‡ÒÂÚË, ÍÓÏÔ‡ÍÚ‰ËÒÍÓ‚Â; ÔÓÒÂ˘ÂÌËÂ Ì‡ ·Ë·ÎËÓÚÂÍË, Û˜Â·ÌË ˆÂÌÚÓ‚Â Ë ‰Û„Ë.

ï ÕËÒÍÓ Â Û˜‡ÒÚËÂÚÓ ‚˙‚ ÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ ≠ 7.9% ÓÚ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ 16 Ë ÔÓ‚Â˜Â „Ó‰ËÌË Ë ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ (Ó·Û˜ÂÌËÂ/Û˜ÂÌÂ ‚ÍÛÒÓ‚Â, ÒÂÏËÌ‡Ë, ˜‡ÒÚÌË ÛÓˆË Ë ‰Û„Ë ÔÓ‰Ó·ÌË ËÁ‚˙Ì Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÌ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡) ≠ Â‰‚‡ 1.7%.

ï —˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ÓÔÂ‰ÂÎÂÌË ‡ÁÎË˜Ëˇ ÔÓ ÒÓˆË‡ÎÌÓ-‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍË ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎË≠ ÕˇÏ‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌË ‡ÁÎË˜Ëˇ ‚ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ Ï˙ÊÂÚÂ Ë ÊÂÌËÚÂ ‚ Û˜ÂÌÂÚÓ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚ, Ï‡Í‡ ˜Â ÒÂ Â„ËÒÚË‡ ÎÂÍ ÔÂ‚ÂÒ Ì‡ ÊÂÌËÚÂ.≠ ÃÂÒÚÓÊË‚ÂÂÌÂÚÓ ÓÍ‡Á‚‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ ÒÚÂÔÂÌÚ‡ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ. ∆Ë‚ÂÂ˘ËÚÂ ‚ „‡‰Ó‚ÂÚÂ ËÏ‡Ú 3 Ô˙ÚË ÔÓ-„ÓÎˇÏ ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ Ì‡

Û˜‡ÒÚËÂ (25%), ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò ÊË‚ÂÂ˘ËÚÂ ‚ ÒÂÎ‡Ú‡ (7.4%).≠ Õ‡È-‡ÍÚË‚ÌÓ ‚ ÔÓÌÂ Â‰Ì‡ ÙÓÏ‡ Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ (ÙÓÏ‡ÎÌÓ, ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓ ËÎË Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓ) Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ÏÎ‡‰ËÚÂ ıÓ‡ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ 16 ≠ 24 „Ó‰ËÌË

(38.3%.). — Ì‡ÔÂ‰‚‡ÌÂ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚÚ‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ ÒËÒÚÂÏÌÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ Ë ‚ ÚËÚÂ ÙÓÏË Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ Í‡ÚÓ ‰ÓÒÚË„‡ 6.4% ÓÚ ‚˙Á‡ÒÚÓ‚‡Ú‡„ÛÔ‡ 55 ≠ 64 „.

ï —ÚÂÔÂÌÚ‡ Ì‡ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Ò˙˘Ó ‚ÎËˇÂ ‚˙ıÛ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ Ì‡ÒÂÎÂÌËÂÚÓ ‚ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ. ”˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ıÓ‡Ú‡ Ò ‚ËÒ¯Â Ó·‡ÁÓ-‚‡ÌËÂ, Ï‡Í‡ ˜Â ËÏ‡ ÌËÒ˙Í ÓÚÌÓÒËÚÂÎÂÌ ‰ˇÎ (4.3%) Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-‡ÍÚË‚ÌÓ ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÔË ÚÂÁË Ò˙Ò ÒÂ‰ÌÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ (1.4%) Ë Ò ÓÒÌÓ‚ÌÓ Ë ÔÓ-ÌËÒÍÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ, ÍÓÂÚÓ Â ÓÍÓÎÓ 0.2 % —ÚÂÔÂÌÚ‡ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓÚÓ Û˜ÂÌÂ/Ó·Û˜ÂÌËÂ Û Ì‡Ò Ì‡ ‚ËÒ¯ËÒÚËÚÂ Â ÏÌÓ„ÓÍ‡ÚÌÓ ÔÓ-ÌËÒÍ‡ ÓÚÒÂ‰Ì‡Ú‡ Á‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈— (31%).

ï ¬ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÎÛ˜‡Ë ÔË˜ËÌ‡Ú‡ ÎËˆ‡Ú‡ ‰‡ ÔÂ‰ÔËÂÏ‡Ú ÌÂÙÓÏ‡ÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ Â Ò‚˙Á‡Ì‡ Ò Ì‡ÒÚÓˇ˘‡Ú‡ ËÎË Ò Â‚ÂÌÚÛ‡ÎÌ‡ ·˙‰Â˘‡ ‡·ÓÚ‡. œÓ-Ï‡ÎÍÓ (39.6 %) Ò‡ Á‡ÔÓ˜Ì‡ÎË Ó·Û˜ÂÌËÂ ÔÓ‡‰Ë ÎË˜ÂÌ ËÌÚÂÂÒ ËÎË ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚ.

ÕÂÁ‡‰Ó‚ÓÎËÚÂÎÌÓ Â Ò˙ÒÚÓˇÌËÂÚÓ Ì‡ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡˘ÓÚÓ ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ (œœŒ), Ó„‡ÌËÁË‡ÌÓ ÓÚ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ Á‡ Á‡ÂÚËÚÂ ‚ ÚˇıÎËˆ‡. ¬ÒÂ ÔÓ‚Â˜Â ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎË ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡Ú ‰‡ Ì‡ÂÏ‡Ú ÔÂÒÓÌ‡Î Ò ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ‡Ú‡ Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆËˇ, ‚ÏÂÒÚÓ ‰‡ ÓÒË„ÛˇÚ ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ Í‚‡ÎËÙËÍ‡ˆË-ˇÚ‡ Ì‡ Á‡ÂÚËÚÂ ˜ÂÁ Ó·Û˜‡‚‡ÌÂ ‚ ÌÓ‚Ë ÛÏÂÌËˇ. ¬˙ÔÂÍË ˜Â ÔÓ ‰‡ÌÌË Ì‡ Õ—¡ Ì‡‰ 65% ÓÚ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌËÚÂ ÚÛ‰Ó‚Ë ‰Ó„Ó‚ÓË Ò˙‰˙Ê‡Ú ÍÎ‡ÛÁ‡ Á‡Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ÌÂ ÒÏˇÚ‡Ú Á‡ Ò‚ÓÈ ÔËÓËÚÂÚ Ó·Û˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÔÂÒÓÌ‡Î‡. œË˜ËÌ‡ Á‡ ÚÓ‚‡ Â ÍÓÏ·ËÌË‡ÌÓÚÓ ‚˙Á‰ÂÈÒÚ‚ËÂ Ì‡ ÌˇÍÓÎÍÓÙ‡ÍÚÓ‡: ÎÓ¯Ó ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ó Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ Ë ÎËÔÒ‡ Ì‡ ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Á‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ; ÎËÔÒ‡ Ì‡ ÒÚËÏÛÎË‡˘Ë ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ÏÂı‡ÌËÁÏË;‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ÌÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡Ú ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ Í‡ÚÓ ËÌ‚ÂÒÚËˆËˇ Ë Â‡ÎÌ‡ ÔÂ‰ÔÓÒÚ‡‚Í‡ Á‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ Ë ÌÂ ÛÏÂˇÚ ‰‡ ÓÔÂ-‰ÂÎˇÚ ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚËÚÂ ÓÚ Ó·Û˜ÂÌËÂ; Ì‡ÎË˜ËÂ Ì‡ ‚ËÒÓÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡Ì‡ Ò‚Ó·Ó‰Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÒËÎ‡ Ì‡ Ô‡Á‡‡ Ì‡ ÚÛ‰‡.


93


œÓ‚Â‰ÂÌËÚÂ ÓÚ Õ—» ÌˇÍÓÎÍÓ ÔÓÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌË ‡ÌÍÂÚÌË ÔÓÛ˜‚‡ÌËˇ Ì‡ œœŒ ÔÓ ÏÂÚÓ‰ÓÎÓ„Ëˇ Ì‡ ≈‚ÓÒÚ‡Ú ≠ ÔÂÁ 1999 „. (ÔÓÂÍÚ CVTS2 ),2003 Ë 2005 ÔÓÍ‡Á‚‡Ú:

ï œÂÁ 2004 „. ÔÎ‡Ì/ÔÓ„‡Ï‡ Á‡ œœŒ Ò‡ ËÏ‡ÎË Ò‡ÏÓ 6.6% ÓÚ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡.ï œÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡, ÍÓËÚÓ Ò‡ ÓÚ‰ÂÎËÎË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Á‡ Ó„‡ÌËÁË‡ÌÂ Ì‡ œœŒ Ì‡ Á‡ÂÚËÚÂ Ò‡ Ò‡ÏÓ 4.6%, (5.2% ÔÂÁ 2002 „.), ‚ ÚÓ‚‡ ˜ËÒÎÓ 31.7% ÓÚ

Ì‡È-„ÓÎÂÏËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, 4.9% ÓÚ ÒÂ‰ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ë Â‰‚‡ 2.2% ÓÚ ÏËÍÓÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ Ë Ò˙ÒÒÓ·ÒÚ‚ÂÌ ˆÂÌÚ˙ Á‡ Ó„‡ÌËÁË‡ÌÂ Ì‡ ÏÂÓÔ-ËˇÚËˇ Á‡ œœŒ ‡ÁÔÓÎ‡„‡Ú Ò‡ÏÓ 1.3% ÓÚ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡.

ï œÂÁ 2004 „. ‚ÒˇÍÓ ˜ÂÚ‚˙ÚÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂ Â Ó„‡ÌËÁË‡ÎÓ ÏÂÓÔËˇÚËˇ Á‡ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡˘Ó ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ. ƒÂÎ˙Ú Ì‡ Ó·Û˜‡‚‡˘ËÚÂÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ó·‡˜Â Â Ì‡Ï‡ÎˇÎ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ (Ò˙Ò 7.7 ÔÛÌÍÚ‡) ‚ Ò‡‚ÌÂÌËÂ Ò 2002 „. (34.5%) Ë Â ÔÓ‰ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ 1999 „. ≠ 28.2%. —˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓÓ·Û˜‡‚‡˘Ë/ÌÂÓ·Û˜‡‚‡˘Ë ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-·Î‡„ÓÔËˇÚÌÓ ‚ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌËˇ ÒÂÍÚÓ ≠ 40.6% : 59.4%, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‚ ˜‡ÒÚÌËˇ ≠ 24.3 : 75.7%.

ï œœŒ Â Ò Ì‡È-„ÓÎˇÏ Ó·ı‚‡Ú ‚ ìƒ˙Ê‡‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ; Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂî ≠ Ó·Û˜‡‚‡˘ËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ò‡ 59.7%.; ‚«‰‡‚ÂÓÔ‡Á‚‡ÌÂ Ë ÒÓˆË‡ÎÌË ‰ÂÈÌÓÒÚË ≠ 45%, ‚ ìœÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚Ó Ë ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌËÂ Ì‡ ÂÎÂÍÚÓÂÌÂ„Ëˇ, „‡Á Ë ‚Ó‰‡î -50.7%. Õ‡È-Ï‡Î˙Í ≠ 11.9%, Â ‰ÂÎ˙ÚÌ‡ Ó·Û˜‡‚‡˘ËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ‚ ì’ÓÚÂÎË Ë ÂÒÚÓ‡ÌÚËî .

ï ¬˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ ‰‡ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ‚ ÍÛÒÓ‚Â Á‡ œœŒ ÔÂÁ 2004 „. Ò‡ ËÏ‡ÎË 246 862 ÎËˆ‡ ËÎË 14.2% ÓÚ Á‡ÂÚËÚÂ ‚ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. ¬Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌËˇ ÒÂÍÚÓ Û˜‡ÒÚÌËˆËÚÂ ‚ ÍÛÒÓ‚Â Ò‡ 23.4% ÓÚ ÔÂÒÓÌ‡Î‡, ‡ ‚ ˜‡ÒÚÌËˇ ≠ 10.5%.

ï Ã˙ÊÂÚÂ, Û˜‡ÒÚ‚‡ÎË ‚ œœŒ ÍÛÒÓ‚Â Ò‡ 55.0% ÓÚ Ó·˘Ëˇ ·ÓÈ Û˜‡ÒÚÌËˆË, ‡ ÊÂÌËÚÂ Ò‡ 45.0% , ÔË ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ Á‡ÂÚËÚÂ ÎËˆ‡ ÔÓ ÔÓÎ 49.8%Ï˙ÊÂ ÒÂ˘Û 50.2% ÊÂÌË. œÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ Ò‡ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÎË ‚ ÍÛÒÓ‚Â Á‡ œœŒ Ì‡È-˜ÂÒÚÓ ˙ÍÓ‚Ó‰ÌËˇ ÔÂÒÓÌ‡Î ≠ 83.0% ÓÚ Ó„‡ÌËÁË‡ÎËÚÂ Ó·Û˜‡‚‡˘ËÏÂÓÔËˇÚËˇ. “ÂıÌË˜ÂÒÍË Ë Í‚‡ÎËÙËˆË‡Ì ÔÓÏÓ˘ÂÌ ÔÂÒÓÌ‡Î Ò‡ ‚ÍÎ˛˜ËÎË ‚ ÍÛÒÓ‚ÂÚÂ Á‡ œœŒ 52.1% ÓÚ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡, ‡ ÌËÒÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌË‡·ÓÚÌËˆË ≠ Â‰‚‡ 14.4%.

ï —Â‰ÌÓ Ì‡ Â‰ËÌ Û˜‡ÒÚÌËÍ ‚ ÍÛÒÓ‚Â Á‡ œœŒ ÔÂÁ 2004 „. ÒÂ Ô‡‰‡Ú ÔÓ 17 ˜‡Ò‡ ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ, Ì‡È-‰˙Î„Ó Ò‡ ÔÂÍ‡‡ÎË ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ Á‡ÂÚËÚÂ ÓÚÏËÍÓÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ≠ ÔÓ 48 ˜‡Ò‡, ‰ÓÍ‡ÚÓ ÚÂÁË ÓÚ Ì‡È-„ÓÎÂÏËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ò‡ ÒÂ Ó·Û˜‡‚‡ÎË ÒÂ‰ÌÓ ÔÓ 11 ˜‡Ò‡.


94


7.6. ИЗВОДИ

¬ Á‡ÍÎ˛˜ÂÌËÂ, ‚˙ÔÂÍË ˜Â ÎËÔÒ‚‡Ú Ì‡È-ÌÓ‚Ë ‰‡ÌÌË Á‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ-ÚÓ, ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌÓ ÓÚ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ, ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú Ì‡Ô‡‚ÂÌË ÌˇÍÓËËÁ‚Ó‰Ë Á‡ Ó·Û˜‡‚‡˘ËÚÂ Ô‡ÍÚËÍË Ì‡ ÙËÏËÚÂ Ì‡ ÓÒÌÓ‚‡Ú‡ Ì‡ ËÁÒÎÂ‰-‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈‚ÓÒÚ‡Ú ÓÚ 2003 „. —ÔÂˆË‡ÎËÒÚËÚÂ (ì·ÂÎËÚÂ ˇÍË˜ÍËî) Ó˜Â-‚Ë‰ÌÓ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ÔÓ‚Â˜Â ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ (ìÒË-ÌËÚÂ ˇÍË˜ÍËî), Ï‡Í‡ ˜Â ËÏ‡ ‡ÁÎË˜Ëˇ ÏÂÊ‰Û ÒÚ‡ÌËÚÂ. ÃÓÊÂ ‰‡ ÒÂÓÚ·ÂÎÂÊË, ̃ Â ‡ÁÎË˜ËÂÚÓ ‚ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Â ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ ÏÂÊ‰Û ‚ËÒÓÍÓ Ë ÌËÒÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ ì·ÂÎË ˇÍË˜ÍË, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÚÓ‚‡ ÏÂÊ‰Û ‚ËÒÓÍÓÍ‚‡ÎË-ÙËˆË‡ÌËÚÂ Ë ÌËÒÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ ìÒËÌË ̌ ÍË˜ÍËî. ÓÏÔ‡ÌËËÚÂ, Í‡-ÚÓ „Î‡‚ÌË Ó„‡ÌËÁ‡ÚÓË Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ Á‡ Á‡ÂÚËÚÂ, ËÌ‚ÂÒÚË‡Ú ÛÒËÎÂÌÓ ‚Ò‚Óˇ ÏÂÌË‰ÊÏ˙ÌÚ, ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎÒÚ‚Ó, Á‡ ÍÓÂÚÓ Â 65% Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ Ú‡ÁË „Û-Ô‡ Ì‡ ÌË‚Ó ≈—-25. ÕÓ Ò‡ ËÁÌÂÌ‡‰‚‡˘Ë „ÓÎÂÏËÚÂ ‡ÁÎË˜Ëˇ ÏÂÊ‰Û ÒÚ‡-ÌËÚÂ. ≈‰ÌÓ ÁÌ‡˜ËÏÓ ÓÚÍËÚËÂ Â, ˜Â ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ìÒËÌË ˇÍË˜ÍËî ‚ À˛Í-ÒÂÏ·Û„ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ÒÂ‰ÌÓ ÔÓ‚Â˜Â, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÏÂÌË‰Ê˙ËÚÂ ‚ 18 ÓÚ ‰Û-„ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË. –‡ÁÎË˜ËˇÚ‡ ÔÓ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂ Ë ‚˙Á‡ÒÚ ‚ÒÂ Ó˘Â ÔÂ-Ó·Î‡‰‡‚‡Ú ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÚ‡ÌË (ETUC Ë ETUI, 2005„.).

¿ÍÓ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ Ò˙˛Á ËÒÍ‡ ‰‡ ÔÓ‚Ë¯Ë ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ÒËÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ, ÔÓÎËÚËÍËÚÂ, Ì‡ÒÓ˜ÂÌË Í˙Ï ÍÓË„Ë‡ÌÂÚÓ ËÎËÔÓÌÂ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÌÂÛÒÔÂı‡ Ì‡ Ô‡Á‡‡, Úˇ·‚‡ ‰‡ Ò‡ ÔÓ‡ÍÚË‚ÌË. ÷Â-ÎÂÌ‡ÒÓ˜ÂÌËÚÂ Ë ÔÓÁ‡˜ÌË ÔÓÎËÚËÍË, ÓÚ„Ó‚‡ˇ˘Ë Ì‡ ÔÓÚÂ·ÌÓÒÚËÚÂÌ‡ Ì‡È-ÛˇÁ‚ËÏËÚÂ „ÛÔË (ÌÂ‡ÍÚË‚ÌËÚÂ, ÌËÒÍÓÍ‚‡ÎËÙËˆË‡ÌËÚÂ Ë ‡-·ÓÚÌËˆËÚÂ Ì‡ ‚˙Á‡ÒÚ 55-64 „Ó‰ËÌË), Ò‡ ‚ËÌ‡„Ë ÔÓ-ÛÒÔÂ¯ÌË Í‡ÚÓ ÓÚ„Ó-‚Ó Ì‡ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡ Ì‡ Â‰ËÌ ÌÂÒ˙‚˙¯ÂÌ Ó·‡ÁÓ‚‡ÚÂÎÂÌ Ô‡-Á‡ (van Elk and Gelderblom 2005). ¬‡ÊÌ‡Ú‡ ÓÎˇ Ì‡ Ò‡ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓÚÓÓ·Û˜ÂÌËÂ ÌÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰ˆÂÌˇ‚‡.¬ ÒÎÂ‰‚‡˘ËÚÂ „Ó‰ËÌË ˘Â Ì‡‡ÒÚ‚‡ÁÌ‡˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÔÂ‰ÔËÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÚ˙ÔÍË Á‡ ÒÂÚËÙËˆË‡ÌÂ Ì‡ Ò‡-ÏÓÒÚÓˇÚÂÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ, Í‡ÍÚÓ Ë ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡‚ÂÌ ‰ÓÒÚ˙Ô ‰ÓÏÂÚÓ‰Ë Ì‡ Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÔÓ‰ÔÓÏ‡„‡ÌË ÓÚ ÍÓÏÔ˛Ú˙ÌËÚÂ ÚÂıÌÓÎÓ„ËË.

95


ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË Ò˙‚ÂÚË (94/45/E—),ÔËÂÚ‡ Ì‡ 22 ÒÂÔÚÂÏ‚Ë 1994 „., Ë„‡Â ÔËÓÌÂÒÍ‡ ÓÎˇ ‚ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓÁ‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ÔÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ. “ˇ ËÁ‡Áˇ‚‡ ÒËÎÌ‡-Ú‡ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍ‡ ‚ÓÎˇ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Ì‡ ÌË‚Ó ÍÓÏÔ‡ÌËˇ, ÔÓ‰ÍÂÔÂ-Ì‡ ÓÚ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌ‡ ‡ÏÍ‡. ÷ÂÎÚ‡ Ì‡ Ú‡ÁË ‰ËÂÍÚË‚‡ Â‰‡ ‡Á¯ËË Ô‡‚‡Ú‡ ÔÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂË ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ ‚ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ, ˜ËËÚÓ ˆÂÌÚ‡ÎÌË ÓÙËÒË Ò‡ ‡ÁÔÓÎÓÊÂÌË‚ Ó·˘ÌÓÒÚÚ‡.

–‡Á„ÎÂÊ‰‡ÈÍË ÔÓ·ÎÂÏËÚÂ Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ ‚ ÔÓ-¯ËÓÍ ÔÎ‡Ì, ÌˇÏ‡ Ò˙ÏÌÂÌËÂ, ˜Â ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ 2002/14/EC ˘Â ÒÂ ÔÂ-‚˙ÌÂ ‚ ÓÒÌÓ‚‡ Á‡ ‚˙‚ÎË˜‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËÍ‡ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÔÂ‰-ÔËˇÚËÂÚÓ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ Ó·˘ÌÓÒÚ. ¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ, Úˇ ‰ÓÔËÌ‡Òˇ ËÁ‡ ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ÚÛ‰Ó‚Ó Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó.

◊ÂÁ Ô‡‚ÌËÚÂ ÌÓÏË Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ‰ÛÊÂÒ-Ú‚Ó/ÍÓÏÔ‡ÌËˇ (ƒËÂÍÚË‚‡ 2001/86/EC), ÓÚ 8 ÓÍÚÓÏ‚Ë 2004 „., Á‡ Ô˙‚Ô˙Ú, Ô‡‚‡Ú‡ ÔÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó ÒÂ‰ÓÔ˙Î‚‡Ú Ò Ô‡‚ÓÚÓ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÌË‚Ó ÍÓÏÔ‡ÌËˇ. —˙-˘Ó Ú‡Í‡, Á‡ Ô˙‚ Ô˙Ú, Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó Â ÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌÓ Ó·˘Ó ‡Á·Ë‡-ÌÂ Á‡ ìÛ˜‡ÒÚËÂî, ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÓ Í‡ÚÓ Ô‡‚Ó Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚ-ÌËˆËÚÂ ‰‡ ‚ÎËˇˇÚ ‚˙ıÛ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ, Í‡ÚÓ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ‚Ì‡‰ÁÓÌËÚÂ Ë ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËÚÂ Ò˙‚ÂÚË Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ.

“Ó‚‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ‡Á·Ë‡ Ë Í‡ÚÓ ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Á‡ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍ‡‚ÓÎˇ Á‡ Â‡ÎÌÓ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ÛÒËÎËˇÚ‡ ‰‡ ÒÂ Ì‡Ô‡‚Ë≈‚ÓÔ‡ Â‰ÌÓ‚ÂÏÂÌÌÓ Ë ÔÓ-‰ÂÏÓÍ‡ÚË˜Ì‡, Ë ÔÓ-ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·Ì‡.

ÃÂÊ‰Û‚ÂÏÂÌÌÓ, ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË ‚ÍÎ˛˜Ëı‡ ‚Ò‚ÓÂÚÓ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ÌÓÏËÚÂ Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‚Ó-ÔÂÈÒÍËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË Ë Ô˙‚ËÚÂ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ‰ÛÊÂÒÚ‚‡ ‚Â˜Â Ò‡ ÓÒÌÓ‚‡-ÌË. ¬ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÔÂÒÔÂÍÚË‚‡, ÌÂ ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ ÒÂ ‰ÓÔÛÒÍ‡ ÓÚÍ‡Á ÓÚ‚Â˜Â ÔÓÒÚË„Ì‡ÚËÚÂ Ô‡‚‡ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ, ‚ «‡-ÍÓÌ‡ Á‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ. “Ó‚‡ Â ‚‡ÊÌÓ Ë ‚˙‚ ‚˙ÁÍ‡ Ò ÌÓ‚‡Ú‡ƒËÂÍÚË‚‡ Á‡ Ú‡ÌÒ„‡ÌË˜ÌËÚÂ ÒÎË‚‡ÌËˇ, ÔËÂÚ‡ ÔÂÁ ÓÍÚÓÏ‚Ë 2005„.

Теми

8.1. »ÌÙÓÏË‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ÏˇÒÚÓ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË ÓÚ

≈—

8.2. œËÎ‡„‡ÌÂ Ì‡ ‡ÏÍÓ‚‡Ú‡ ƒËÂÍÚË‚‡ Ì‡ ≈— Á‡ ËÌÙÓÏË‡-ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó

8.3. ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË Ò˙‚ÂÚË

8.4. ”˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ‰ÛÊÂÒÚ‚Ó

8.5. ¡˙Î„‡Ëˇ: »ÌÙÓÏË‡ÌÂ, ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ë Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡

‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ

8.6. »Á‚Ó‰Ë

8. ИНФОРМИРАНЕ,КОНСУЛТИРАНЕ И УЧАСТИЕ

96


8.1. ИНФОРМИРАНЕ НА РАБОТНОТО МЯСТО В СТРАНИТЕ-ЧЛЕНКИ НА ЕС

¬ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÚ‡ÌË ÓÚ ≈— Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎËÁË‡ÌË ÙÓÏË Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÚÂıÌËÚÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Ë-ÚÂÎË. “Ó‚‡ ÒÂ Ò˜ËÚ‡ Á‡ ÙÛÌ‰‡ÏÂÌÚ‡ÎÌÓ ÒÓˆË‡ÎÌÓ Ô‡‚Ó, ‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Ë ‚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË. ¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ, ‚ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍËÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ÏˇÒÚÓ ÒÂ ‡ÁÎË˜‡‚‡ ÔÓ ı‡‡ÍÚÂËÒÚËÍË, ‚Ë‰Ó‚Â ‰ÂÈÌÓÒÚË, Ò˙ÒÚ‡‚ Ë ÂÒÛÒË.

ÕÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ÓÚ ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘Ó Ô‡‚Ó Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË ÌË‚‡: ‚ ÓÚ‰ÂÎÌ‡Ú‡ ÙËÏ‡, ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓ ÓÚ‡ÁÏÂ‡ ∫; ‚ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡ (‚ÍÎ˛˜‚‡˘‡ ÌˇÍÓÎÍÓ ÙËÏË); ËÎË „ÛÔ‡ ÓÚ ÍÓÏÔ‡ÌËË. ÕˇÍÓË ÍÓÏÔ‡ÌËË ËÏ‡Ú ÌˇÍÓÎÍÓ ÔÓ‰ÂÎÂÌËˇ ‚ ‰‡‰ÂÌ‡Ú‡ ÒÚ‡Ì‡. ¬ÚÓÁË ÒÎÛ˜‡È, ÷ÂÌÚ‡ÎÌËˇÚ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË Ò˙‚ÂÚ Ë„‡Â ‚‡ÊÌ‡ ÓÎˇ ‚ ÍÓÓ‰ËÌ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ Ó„‡ÌË Á‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, ‡Ò˙˘Ó Ú‡Í‡ Ë ÓÒË„Ûˇ‚‡ ‚˙ÁÍ‡ ÏÂÊ‰Û Úˇı Ë ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË Ò˙‚ÂÚË. ÷ÂÌÚ‡ÎÌË ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË Ò˙‚ÂÚË ËÏ‡ ‚ ¿‚ÒÚ-Ëˇ, ƒ‡ÌËˇ, ‘‡ÌˆËˇ, ‘ËÌÎ‡Ì‰Ëˇ, √ÂÏ‡ÌËˇ, √˙ˆËˇ, ”Ì„‡Ëˇ, »Ú‡ÎËˇ, À˛ÍÒÂÏ·Û„, ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ, ÕÓ‚Â„Ëˇ, »ÒÔ‡ÌËˇ Ë ÿ‚ÂˆËˇ. ÕÓ ‚ ÌˇÍÓËÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË, Ô‡‚‡Ú‡ ÔÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ÚÓ‚‡ ÌË‚Ó ÌÂ Ò‡ ÛÂ‰ÂÌË.

≈‰Ì‡ ÓÚ ˆÂÎËÚÂ Ì‡ ·ÂÌ˜Ï‡ÍËÌ„‡ Â, ˜Â ‚ÒË˜ÍË ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ ÔËÎ‡„‡Ú Ô‡‚‡Ú‡ ÔÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ÌË‚ÓÚÓ Ì‡„ÛÔ‡Ú‡ ÓÚ ÔÓ‰ÂÎÂÌËˇ. “ÂÁË Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË Ô‡‚‡ Ë Ô‡ÍÚËÍË ÔÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, Á‡Â‰ÌÓ Ò ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ Ï‡ÒÓ‚ËÚÂ Ò˙Í‡˘ÂÌËˇ(75/129/EC, ËÁÏÂÌÂÌ‡ Ò 98/59/EC) Ë ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ (77/187/EC, ËÁÏÂÌÂÌ‡ Ò 2001/23/EC), Ò‡ ‚‡ÊÌ‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÒÓˆË‡Î-ÌËÚÂ acquis Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á, ‰ÓÔ˙ÎÌÂÌË Ë ÓÚ ƒËÂÍÚË‚‡ 2002/14/EC.

Source: European Commission et al. (1999), Infopoint ETUC (1998)

√‡ÙËÍ‡ 1

ФОРМИ НА РАБОТНИЧЕСКО ПРЕДСТАВИТЕЛСТВО НА РАБОТНОТО МЯСТО В ЕВРОПА

97


8.2. ВЪВЕЖДАНЕТО НА РАМКОВАТА ДИРЕКТИВА НА ЕС 2002/14/EC ЗА ИНФОРМИРАНЕ И КОНСУЛТИРАНЕ НА НАЦИОНАЛНО НИВО

‡ÚÓ ÊËÁÌÂÌÓ ‚‡ÊÌÓ ‰ÓÔ˙ÎÌÂÌËÂ Ì‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ÓÚÓ Ù‡„ÏÂÌÚË‡ÌÓ Ô‡‚Ó Ì‡ ËÌÙÓÏ‡ˆËˇ Ë ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËˇ ‚ Œ·˘ÌÓÒÚÚ‡, ƒËÂÍÚË‚‡ 2002/14/EC ‚ ÏÌÓ„Ó ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚ÂÌ‡, ‡ ‚ ÌˇÍÓË ÒÎÛ˜‡Ë Ë Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌ‡ ÓÒÌÓ‚‡ Á‡ Ô‡‚ÓÚÓ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚ-ÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ. “ˇ Á‡Ô˙Î‚‡ Ô‡‚ÌËÚÂ Ô‡ÁÌÓÚË Ë Ô‡‚Ë‡ Ô˙Úˇ Í˙Ï ÔÓ-‚ËÒÓÍ‡ ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ ı‡ÏÓÌËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡-ÚÂÎÒÚ‚Ó. —˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÓÒÚÓˇÌÌ‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓÚÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡‚ÒˇÍ˙‰Â ‚ ≈‚ÓÔ‡, Â ÂÎÂÏÂÌÚ Ì‡ ‰ÂÙËÌËˆËˇÚ‡ Ì‡ ÍÓÌÚËÌÂÌÚ‡Î-ÌËˇ ÏÓ‰ÂÎ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚Ë ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ, ÍÓÈÚÓ ËÏ‡ Ó„ÓÏÌÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Á‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò ‚ÓÎÛÌÚ‡ËÒÚË˜ÌË Ú‡‰ËˆËË ≠ ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ, »Î‡Ì‰Ëˇ, Ã‡ÎÚ‡.

ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â, ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ ÔÓÏÂÌˇ ÔÂÈÁ‡Ê‡ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ, ‚ ÍÓËÚÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ËÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ ÒÂ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ ËÁÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ ËÎË ˜ÂÁ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ (‚ ÏÌÓ„Ó ÓÚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË, Ò ËÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ Ì‡ ”Ì„‡Ëˇ Ë —ÎÓ‚ÂÌËˇ), ËÎË˜ÂÁ ËÁ·‡ÌË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË. “ˇ Ô‡‚Ë‡ Ë Ô˙Úˇ Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó ‚ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ, ‚ ÍÓËÚÓ ‰ÓÒÂ„‡ ÌÂ Â ËÏ‡ÎÓ Ú‡ÍË‚‡Ô‡‚‡, ÔÓ‡‰Ë ÎËÔÒ‡ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚË ‚ Úˇı. “ˇ ÌÂ ÏÓÊÂ, Ó·‡˜Â, ‰‡ ÒÂ ÔËÎ‡„‡ Á‡ Ï‡ÎÍËÚÂ Ë ÒÂ‰ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ÔÂ‰Ë ‚ÒË˜ÍÓ, ÔÓ‡‰Ë ÔÂ‰ÎÓÊÂ-ÌËÚÂ Ú‚˙‰Â ‚ËÒÓÍË Ô‡„Ó‚Â ≠ Ì‡‰ 50 Ì‡ÂÏÌË ‡·ÓÚÌËˆË.

Sources: Schomann and all. 2006

��

��

��

��

� � ��

!"� ��

!#� ��

$%� �� !�� "� "�

&'� � � ! ��#��$��

()� � !��

(*� �� %��&�'�� #�� &�'��

&"� ��

#*� � ��

)"� � �� "� "�

)+� � � �

) � ��

,-� �� #��

./� � ��

.,� � �� #��$��

0,� (��'��

0 � ��&��

*/� ��

+)� � ��

"+� �� )� ��#��

+"� ��&��

-'� � ��

��

’‡ÏÓÌËÁ‡ˆËˇ Ì‡ Ô‡„Ó‚ÂÚÂ:ÚÛ‰Ì‡ Á‡‰‡˜‡ Á‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË

√‡ÙËÍ‡ 2

ИНФОРМИРАНЕТО И КОНСУЛТИРАНЕТО НА РАБОТНИЦИТЕ: ТРУДНИЯТ ПЪТ КЪМ ДЕМОКРАЦИЯТА

98


8.2. ВЪВЕЖДАНЕТО НА РАМКОВАТА ДИРЕКТИВА НА ЕС 2002/14/EC ЗА ИНФОРМИРАНЕ И КОНСУЛТИРАНЕ НА НАЦИОНАЛНО НИВО

’‡ÏÓÌËÁ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ÒÂ ÔÓ‚ÂÊ‰‡ Ì‡ ÙÓÌ‡ Ì‡ ‡ÁÎË˜ÌË ÌË‚‡Ì‡ Á‡˘ËÚ‡, ÔÂ‰‚Ë‰ÂÌË ‚ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÏÂÍË. ŒÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ÔËÌˆËÔ‡ Á‡ ÒÛ·ÒË‰Ë‡ÌÓÒÚ, ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ ‰‡‚‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Ì‡ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË Á‡ ¯ËÓÍÓ Ï‡ÌÂ‚Ë‡ÌÂ ÔË ÔËÎ‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡‚ËÎ‡Ú‡. ƒÓ ÒÂ„‡ ÏÌÓ„Ó ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ÔËÂı‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌË ËÌÚÂÔÂÚ‡ˆËË ‚ÏÂÍËÚÂ Á‡ Ú‡ÌÒÔÓÌË‡ÌÂ, ‡ ¿‚ÒÚËˇ, √ÂÏ‡ÌËˇ Ë ‘‡ÌˆËˇ ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂ Ò‡ Ú‡ÌÒÔÓÌË‡ÎË ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ ‚ Ò‚ÓÂÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó, Á‡˘ÓÚÓ Ò˜ËÚ‡Ú,˜Â ÚÓ ÔÂ‰Î‡„‡ ‡‰ÂÍ‚‡ÚÌ‡ Á‡˘ËÚ‡. œÂÚ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Á‡Í˙ÒÌˇ‚‡Ú Ò ÌÂÈÌÓÚÓ Ú‡ÌÒÔÓÌË‡ÌÂ.

»Á‡Áˇ‚‡Ú ÒÂ ÓÔ‡ÒÂÌËˇ ÓÚ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡, ÔÂ‰Î‡„‡Ì‡ ÓÚ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡, ‰‡ ÒÂ ÔË·ˇ„‚‡ Í˙Ï ‰ËÂÍÚÌÓ ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ (»Î‡Ì‰Ëˇ), ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ,ÔÓ‡‰Ë Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ËÁ·‡ÌË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Ë/ËÎË ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌ‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ Á‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó. ¿ÍÓ ÒÂ ÓÒÚ‡‚Ë ËÁ·Ó˙Ú Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎˇ, ÚÓÚÓ‚‡ ·Ë ÏÛ ‰‡ÎÓ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ ‰‡ Á‡Ó·ËÍ‡Îˇ ‰‡‰ÂÌ‡ ÙÓÏ‡ Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó Ë ‰‡ Ù‡‚ÓËÁË‡ ‰Û„‡. ≈‰ËÌ ÓÚ ÒÔÓÏÂÌ‡‚‡ÌËÚÂ ËÒÍÓ‚Â, Â ‡ÁÏË‚‡-ÌÂÚÓ Ì‡ ‡ÁÎËÍ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËˇÚ‡ (ÍÓˇÚÓ Â ‚ ÒÙÂ‡Ú‡ Ì‡ ÙÛÌÍˆËËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËÚÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË) Ë ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ (ÔÂÓ-„‡ÚË‚ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ), ÍÓÂÚÓ ·Ë ÏÓ„ÎÓ ‰‡ ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó ÒÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ ‚ ‰‡‰ÂÌÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂ ÔÓ ‚˙ÔÓÒË, ÍÓËÚÓ Ò‡ ‚ ÒÙÂ‡Ú‡ Ì‡ ‰ÂÈÒÚ‚ËÂÌ‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ (Ì‡ÔËÏÂ, ÒıÂÏË Á‡ ‡·ÓÚÌË Á‡ÔÎ‡ÚË).

œ‡‚ÓÚÓ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ ÌÂ Â ‡‚ÚÓÏ‡ÚË˜ÌÓ. ÕÂ„Ó‚ÓÚÓ ÛÔ‡ÊÌˇ‚‡ÌÂ Â Ó„‡ÌË˜ÂÌÓ ‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ „ÓÎÂÏËÌ‡Ú‡ Ì‡ ÔÂ‰ÔË-ˇÚËÂÚÓ, ÍÓˇÚÓ ‚ ≈— ‚‡Ë‡ ÓÚ 5 ‰Ó 150 ‰Û¯Ë. ¬ ÌˇÍÓË ÒÎÛ˜‡Ë ·‡ËÂËÚÂ Ò‡ Ú‚˙‰Â ‚ËÒÓÍË, ‡ ÚÓ‚‡ Â ÔÂ˜Í‡ Ë Á‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ‰‡ ÔËÒ˙ÒÚ‚‡Ú ‚ Ï‡ÎÍËÚÂÔÂ‰ÔËˇÚËˇ. Ã‡Í‡ ˜Â ‚ ÏÌÓ„Ó ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Ú‡ÌÒÔÓÌË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÏÂÍËÚÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡ ‰ÂÙËÌËˆËˇÚ‡ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ı‡‡ÍÚÂ‡ Ì‡ ËÌÙÓÏ‡ˆË-ˇÚ‡, ÍÓˇÚÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰‡‚‡ ÓÚ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎˇ, ËÁ„ÎÂÊ‰‡, ˜Â ‰ÓÒÚ˙Ô˙Ú ‰Ó ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ‡ ËÌÙÓÏ‡ˆËˇ Á‡‚ËÒË ÓÚ „ÓÎÂÏËÌ‡Ú‡ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ(¡ÂÎ„Ëˇ). ¬ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÏÂÍË ˜ÂÒÚÓ ÒÂ ËÁÔÛÒÍ‡Ú ÌˇÍÓË ÓÚ ÒÔÂˆË‡ÎÌËÚÂ ÔÂÔÓ˙ÍË Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡, Ì‡ÔËÏÂ ˜ËÒÎÂÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Á‡ÂÚËÚÂ (œÓÎ¯‡).

ŸÓ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ ‰Ó ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËËÚÂ, ÏÌÓ„Ó ÓÚ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÏÂÍË ÓÚË‚‡Ú ÔÓ-‰‡ÎÂ˜ ÓÚ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Ë ÔÓÍË‚‡Ú, ÓÚ Â‰Ì‡ ÒÚ‡Ì‡,Â„ÛÎˇÌË ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËË ÔÓ Ó·˘Ë ‚˙ÔÓÒË (ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË, ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë Ë ÒÓˆË‡ÎÌË) Ë, ÓÚ ‰Û„‡ ≠ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËË ÔÓ ÔÓ-ÒÔÂˆËÙË˜ÌË ‚˙ÔÓÒË ≠ ÔÂÒÚÛÍ-ÚÛË‡ÌÂ, Ò˙Í‡˘ÂÌËˇ.¬˙ÔÂÍË ˜Â ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËËÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‚ÂÊ‰‡Ú ÔÂ‰Ë ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎˇÚ ‰‡ ‚ÁÂÏÂ ÓÍÓÌ˜‡ÚÂÎÌÓÚÓ Â¯ÂÌËÂ, Á‡‰˙ÎÊÂÌËÂÚÓ ÏÛ‰‡ ÍÓÌÒÛÎÚË‡ Ò Ó„ÎÂ‰ Ì‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ, Â Ú‡ÌÒÔÓÌË‡ÌÓ Ú‚˙‰Â ˇ‰ÍÓ ËÎË ÌÂ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ‚˙‚ ÙÂÌÒÍÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó.

Ã‡Í‡ ˜Â Á‡˘ËÚ‡Ú‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËÚÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Â Á‡‰Ó‚ÓÎËÚÂÎÌÓ ÛÂ‰ÂÌ‡ ‚ ÔÓ˜ÚË ‚ÒË˜ÍË Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚‡, ‚ ≈‚ÓÔ‡ ËÏ‡ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ Ë ÓÔËÚË ‰‡ ÒÂ Â‰ÛˆË‡ Á‡˘ËÚ‡Ú‡, Ò‚˙Á‡Ì‡ Ò ÚˇıÌÓÚÓ Û‚ÓÎÌÂÌËÂ. (»Î‡Ì‰Ëˇ, ◊ÂıËˇ). –ÂÒÛÒËÚÂ, Ò ÍÓËÚÓ ‡ÁÔÓÎ‡„‡Ú ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËÚÂÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË ÔÓ ‚ÂÏÂ Ì‡ ÚÂıÌËˇ Ï‡Ì‰‡Ú, ‚‡Ë‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ‚ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ‰˙Ê‡‚Ë Ë Ò‡ Ò‚Â‰ÂÌË ‰Ó ÏËÌËÏÛÏ ‚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË.

¬ Ó·˘Ë ÎËÌËË, ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË ÓÒË„Ûˇ‚‡Ú ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘Ë ‡‰ÏËÌËÒÚ‡ÚË‚ÌË ËÎË ˛Ë‰Ë˜ÂÒÍË ÏÂÍË Á‡ Ó·Ê‡Î‚‡ÌÂ ‚ Ò˙‰‡, Í‡ÍÚÓ Ë ‡‰ÂÍ‚‡ÚÌË,ÂÙÂÍÚË‚ÌË Ë ÔÓÔÓˆËÓÌ‡ÎÌË Ò‡ÌÍˆËË. “ÂÁË Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÏÂÍË ÓÚ˜ËÚ‡Ú ìÔÂÚÓË‡ÌÒÍ‡Ú‡î ˛ËÒÔÛ‰ÂÌˆËˇ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ Ó·˘ÌÓÒÚ Ë ËÏ‡ÚÂÒÛÒË ‰‡ ÔË·ˇ„‚‡Ú ‰Ó ÒÔË‡ÌÂ Ì‡ Â¯ÂÌËˇÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎˇ. ¬ ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË, Ó·‡˜Â ÎËÔÒ‚‡Ú Ò‡ÌÍˆËË (–ÛÏ˙ÌËˇ), ‡ ‰ÓË ÒÔÂˆË‡ÎÌË Ò‡ÌÍˆËË ‚ÒÎÛ˜‡ËÚÂ Ì‡ Á‡Ï‡Áˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡‚ÓÚÓ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ (◊Â¯Í‡Ú‡ ÂÔÛ·ÎËÍ‡). ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â, ÌÂ ‚ÒË˜ÍË Ò˙‰ËÎË˘‡ ÙÛÌÍˆËÓÌË‡Ú„Î‡‰ÍÓ, ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Ë –ÛÏ˙ÌËˇ, ÍÓÂÚÓ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Á‡ Ò‡ÌÍˆËÓÌË‡ÌÂ.

ƒËÂÍÚË‚‡ 2002/14/EC ËÏ‡ ÁÌ‡˜ËÏ ÔËÌÓÒ ‚ ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡ Œ·˘ÌÓÒÚÚ‡. ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡, Ô‡‚ÓÚÓ Ì‡ ËÌ-ÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ, ÍÓÂÚÓ Â Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ˆÂÌÌÓÒÚ Ë ÙÛÌ‰‡ÏÂÌÚ‡ÎÌÓ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌÓ Ô‡‚Ó, ÓÒÚ‡‚‡ ÌÂ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ‡Á‚ËÚÓ acquis ‚ ≈—,ËÁËÒÍ‚‡ÈÍË ÏÓ·ËÎËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË, Á‡ ÍÓËÚÓ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ.

ИНФОРМИРАНЕТО И КОНСУЛТИРАНЕТО НА РАБОТНИЦИТЕ: ТРУДНИЯТ ПЪТ КЪМ ДЕМОКРАЦИЯТА

99


8.3. ЕВРОПЕЙСКИТЕ РАБОТНИЧЕСКИ СЪВЕТИ

¬ÒÂ Ó˘Â ËÏ‡ 1,432 ÍÓÏÔ‡ÌËË, ÍÓËÚÓ ÔÓÔ‡‰‡Ú ‚ ÔÓÎÂÚÓ Ì‡ ‰ÂÈÒÚ-‚ËÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ≈–—, ÌÓ ÌÂ Ò‡ Ò˙Á‰‡ÎË ≈–—. —‡ÏÓ, ‡ÍÓ ‚ÒˇÍ‡„Ó‰ËÌ‡ ÒÂ Ò˙Á‰‡‚‡Ú ÔÓ 100 ÌÓ‚Ë ≈–—, ‚ 2020 „. ˘Â ·˙‰‡Ú ËÁÔ˙ÎÌÂÌËËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡. –Â¯ÂÌËÂÚÓ Â ‰‡ ÒÂ Ì‡Ò˙˜‡‚‡Ú ˆÂÌÚ-‡ÎÌËˇ ÏÂÌË‰ÊÏ˙ÌÚ Ë ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËÚÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË ‰‡ ÔÂ„Ó‚‡ˇÚÁ‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈–— ‚ ÔÓÒÓ˜ÂÌËÚÂ 1, 432 ÍÓÏÔ‡ÌËË. œÂÁ 1996 „.Ú‡ÍË‚‡ ÒÚËÏÛÎË ·ˇı‡ ÓÒË„ÛÂÌË ‚ ˜ÎÂÌ 13 Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ≈–—. ¬ÚÓ‚‡ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ ÔÂ‰ÒÚÓˇ˘ÓÚÓ Â‚ËÁË‡ÌÂ Ì‡ ‰ËÂÍÚË‚‡Ú‡ ÏÓÊÂ ‰‡‰‡‰Â ÌÓ‚Ë ÒÚËÏÛÎË.

European Works Councils database, June 2005

√‡

ÙËÍ

‡ 3

СТЕПЕН НА СЪОТВЕТСТВИЕ С ДИРЕКТИВАТА ЗА ЕРС

œÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÒÚ‡ÌËÚÂ, ‚ ÍÓËÚÓ Â ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡-Ï‡ÈÍ‡ Ì‡ ÔÓ-ÒÓ˜ÂÌËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË, ‚ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Â ÓÚ 30% ‰Ó40%. ÕË‚ÓÚÓ Ì‡ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂ Â ÔÓ-‚ËÒÓÍÓ ‚ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ-Ï‡ÈÍË ‚ ÕÓ-‚Â„Ëˇ, ¡ÂÎ„Ëˇ, ÿ‚ÂˆËˇ Ë ‘ËÌÎ‡Ì‰Ëˇ, ‡ ÔÓ-ÌËÒÍÓ ‚ ÚÂÁË, ·‡ÁË‡ÌË ‚√ÂÏ‡ÌËˇ, √˙ˆËˇ, »ÒÔ‡ÌËˇ, »Î‡Ì‰Ëˇ Ë œÓÚÛ„‡ÎËˇ. ¬ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ Ó·˘ÌÓÒÚ, Í˙‰ÂÚÓ ÓÔÂË‡Ú ÃÕ , Á‡ÒÂ„-Ì‡ÚË ÓÚ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡, ‚‡Ë‡ˆËËÚÂ ‚ ÒÚÂÔÂÌÚ‡ Ì‡ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Â ÏÌÓ-„Ó ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ˜ËÒÎÂÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡. √ÓÎÂ-ÏËÚÂ Ë ÓÔÂË‡˘Ë ‚ ÔÓ‚Â˜Â ÒÚ‡ÌË ÃÕ ËÏ‡Ú ÔÓ-„ÓÎˇÏ ·ÓÈ ≈–—,ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÔÓ-Ï‡ÎÍËÚÂ Ë ‡ÁÔÓÎÓÊÂÌË ‚ Ï‡ÎÍÓ Ì‡ ·ÓÈ ‰˙Ê‡‚Ë.

≈–— ÔÂ‰Î‡„‡Ú ÔÓÎÂÁÌ‡ ËÌÙÓÏ‡ˆËˇ, ÍÓˇÚÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ Í‡˜ÂÒÚ‚Ó-ÚÓ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂÚÓ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂÚÓ ‚ Ú‡ÌÒÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÍÓÏÔ‡-ÌËË.

¬ ÏÌÓ„Ó ÒÎÛ˜‡Ë ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ≈–—, ‡ ÌÂÏÂÌË‰ÊÏ˙ÌÚ˙Ú, Ò‡ ÚÂÁË, ÍÓËÚÓ ÔÓÒÚ‡‚ˇÚ ‚˙ÔÓÒËÚÂ, Ò‚˙Á‡ÌË Ò ÂÁÛÎ-Ú‡ÚËÚÂ ÓÚ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡. ÃÌÓ„Ó ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Ì‡ ‡·ÓÚ-ÌËˆËÚÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÔËÌÛÊ‰‡‚‡Ú ÏÂÌË‰ÊÏ˙ÌÚ‡ ‰‡ ËÏ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚Ë ËÌ-ÙÓÏ‡ˆËˇ, ‰ÓË ÔÓ ‚˙ÔÓÒËÚÂ, ËÁË˜ÌÓ ÛÔÓÏÂÌ‡ÚË ÓÚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ÍÓÏËÒËˇ. »Ï‡ÈÍË ÔÂ‰‚Ë‰, ˜Â ÏÌÓ„Ó ÓÚ Ò˙Á‰‡‰ÂÌËÚÂ ÃÕ ÙÛÌÍˆËÓ-ÌË‡Ú ‚Â˜Â ÓÚ 10 „Ó‰ËÌË, ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ì‡Ô‡‚Ë ËÁ‚Ó‰˙Ú, ˜Â Ò‡ ÌÂÓ·ıÓ‰Ë-ÏË ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË ÔÓ‰Ó·ÂÌËˇ, ÔÂ‰Ë ‰‡ ÔÓÒÚË„Ì‡Ú ˆÂÎËÚÂ, ÔÓÒÚ‡‚ÂÌË ÓÚ≈ . “ÓÁË ìÓÒÌÓ‚ÂÌî ÔÓ‚‡Î ‚ ÒÙÂ‡Ú‡ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂÚÓ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË-‡ÌÂÚÓ ÔÓ‰ÍÓÔ‡‚‡ ‚ ÏÌÓ„Ó ÒÎÛ˜‡Ë ËÌËˆË‡ÚË‚‡Ú‡ Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈–—.

ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â, Í‡˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂÚÓ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂÚÓÂ ÌÂÁ‡‰Ó‚ÓÎËÚÂÎÌÓ. ≈‰Ì‡ ÓÚ ˆÂÎËÚÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Â ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰Ó·ËÍ‡˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂÚÓ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂÚÓ ÔÓ ‚˙ÔÓÒËÚÂ, Ò‚˙-Á‡ÌË Ò ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ ÓÚ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡ Ë ÌÂÈÌËÚÂ ·˙‰Â˘ËÔÎ‡ÌÓ‚Â. Õ‡ Ô‡ÍÚËÍ‡, ÏÌÓ„Ó ÓÚ ≈–— ÌÂ ÔÓÒÚË„‡Ú ÚÂÁË ˆÂÎË. ƒÓÍÓÎ-ÍÓÚÓ ÌˇÍÓË ≈–— ·ÂÁÒÔÓÌÓ ÓÚ„Ó‚‡ˇÚ Ì‡ ˆÂÎËÚÂ Ì‡ ≈ , ÚÓ ÚÂ Ò‡ Ï‡Î-ˆËÌÒÚ‚Ó.

100


◊ÎÂÌ 15 ÓÚ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ ÒÂ Í‡Á‚‡ ìœÂ„ÎÂ‰ ÓÚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓ-ÏËÒËˇî. “ÓÈ „Î‡ÒË, ˜Â ìÌÂ ÔÓ-Í˙ÒÌÓ ÓÚ 22 ÒÂÔÚÂÏ‚Ë 1999 „. ≈ Úˇ·‚‡‚ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËË Ò ‰˙Ê‡‚ËÚÂ-˜ÎÂÌÍË Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡Ú-Ì¸ÓË, ‰‡ ÔÂ‡Á„ÎÂ‰‡ ‰ÂÈÒÚ‚ËÂÚÓ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡î, Ë ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ ≠ ‰‡ÓˆÂÌË ‰‡ÎË ‡ÁÏÂ˙Ú Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡, ÍÓÈÚÓ ÒÂ ˇ‚ˇ‚‡ Ô‡„ Á‡ Ò˙Á‰‡-‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈–—, Â ÛÏÂÒÚÂÌ ‚ ÌÓ‚ËÚÂ ÛÒÎÓ‚Ëˇ. ¬˙ÔÂÍË ÚÓ‚‡, ÒÎÂ‰ ÌÂË-ÏÓ‚ÂÌËÚÂ ÛÒËÎËˇ Á‡ ÔË‰‚ËÊ‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÓÁË ÔÓ·ÎÂÏ, ‚ÒÂ Ó˘Â ÌÂ Â Ì‡Ô-‡‚ÂÌÓ Â‚ËÁË‡ÌÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡, „Î‡‚ÌÓ ÔÓ‡‰Ë ÌÂÔÂÍÎÓÌÌ‡Ú‡ Ò˙Ô-ÓÚË‚‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÙÂ‰Â‡ˆËË Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ. œÂÁ ÒÂÔÚÂÏ‚-Ë 2003 „. ·Â¯Â ÔËÂÚÓ ÃÌÂÌËÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË Ë ÒÓˆË-‡ÎÂÌ ÍÓÏËÚÂÚ ÔÓ Ô‡ÍÚË˜ÂÒÍÓÚÓ ÔËÎÓÊÂÌËÂ Ì‡ ‰ËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ≈–— ËÌˇÍÓË ‡ÒÔÂÍÚË Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡, ÍÓËÚÓ ÒÂ ÌÛÊ‰‡ˇÚ ÓÚ Â‚ËÁË‡ÌÂ. “ÓÒ˙Á‰‡‚‡ Ó·˘Ó ‰Ó„Ó‚ÓÂÌ‡ ÓÒÌÓ‚‡, Ì‡ ÍÓˇÚÓ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ÏÓ-„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÓÒÎ‡ÌˇÚ.

8.3. ЕВРОПЕЙСКИТЕ РАБОТНИЧЕСКИ СЪВЕТИ

≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÔÓÙÒ˙˛ÁÂÌ ËÌÒÚËÚÛÚ ÛÒÚ‡ÌÓ‚Ë 32 ÍÓÏÔ‡ÌËË ÍÓ-ËÚÓ ÔÓÔ‡‰‡Ú ÔÓ‰ Â„ÛÎ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ≈–—, Ò ˆÂÌÚ‡ÎË ‚ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË. ŒÚ ‚ÒË˜ÍËÚÂ 2,204 ÍÓÏÔ‡ÌËË, ÍÓËÚÓ ÔÓÔ‡‰‡Ú ‚Ó·ı‚‡Ú‡ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡, 1,142 ÓÔÂË‡Ú ‚ ÔÓÌÂ Â‰Ì‡ ÓÚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡-ÌË-˜ÎÂÌÍË, Í‡ÚÓ ‚ 535 ÓÚ Úˇı ËÏ‡ Ò˙Á‰‡‰ÂÌË ≈–—.

√‡ÙËÍ‡ 4 ÔÓÍ‡Á‚‡ ‰ÂÎ‡ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ, ÍÓËÚÓ Ò‡ ‚˙‚ÎÂ˜ÂÌË ‚Ú‡ÌÒÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÒÎË‚‡ÌËˇ Ë ÔË‰Ó·Ë‚‡ÌËˇ ‚ ÔÂËÓ‰‡ 2002 ≠ 2004 „.“ÛÍ ÒÂ ‡Á„ÎÂÊ‰‡Ú Ú‡ÌÒÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÓÔÂ‡ˆËË, ÍÓËÚÓ ÒÂ ‰ÓÍÎ‡‰‚‡Ú‚ √Î‡‚Ì‡ ‰ËÂÍˆËˇ ì ÓÌÍÛÂÌˆËˇî. ŒÚ 1,432, ÍÓÏÔ‡ÌËË ·ÂÁ ≈–—, 175(12,2%) Ò‡ ‚˙‚ÎÂ˜ÂÌË ‚ ÒÎË‚‡ÌËˇ ËÎË ÔË‰Ó·Ë‚‡ÌËˇ, ‡ ÓÚ ÚÂÁË Ò ≈–—(772) ≠ 217 (28,1%).

≈–— Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ‚ ÒÎË‚‡ÌËˇÚ‡ Ë ÔË‰Ó·Ë‚‡ÌËˇÚ‡ ‚ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ‚ ÔÓ-„ÓÎÂÏËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË Ò Ì‡‰ 1000 Ì‡ÂÚË. “Â ÔÂ‰ÒÚ‡‚-Îˇ‚‡Ú 42,8 % ÓÚ ‚ÒË˜ÍË „ÓÎÂÏË ÍÓÏÔ‡ÌËË ÒÂ˘Û 22.6% ÓÚ „ÓÎÂÏËÚÂÍÓÏÔ‡ÌËË ·ÂÁ ≈–—. œË Ï‡ÎÍËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ ‡ÁÎË˜Ì‡Í‡ÚËÌ‡: ≈–— Ò‡ ‰ÓÒÚ‡ ÔÓ-ÒÎ‡·Ó ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌË, Í‡ÚÓ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ, Û˜‡Ò-Ú‚‡˘Ë ‚ ÒÎË‚‡ÌËˇ Ë ÔË‰Ó·Ë‚‡ÌËˇ Ò ≈–— Ò‡ 15,3%, ‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ ·ÂÁ≈–— Ò‡ Ò‡ÏÓ 9,1 % (Kerckhofs and Pas 2006).

√‡

ÙËÍ

‡ 4

ВКЛЮЧВАНЕ НА ЕРС В ТРАНСНАЦИОНАЛНИТЕ СЛИВАНИЯ И ПРИДОБИВАНИЯ

European Works Councils database, June 2005

101


8.4. УЧАСТИЕТО НА РАБОТНИЦИТЕ В ЕВРОПЕЙСКАТА КОМПАНИЯ

ŒÚ 8 ÓÍÚÓÏ‚Ë 2004 „. ‚Â˜Â Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓ ‰‡ ÒÂ Ò˙Á‰‡‚‡Ú ≈‚ÓÔÂÈÒ-ÍË ÍÓÏÔ‡ÌËË/‰ÛÊÂÒÚ‚‡ (≈ƒ). ŒÒÌÓ‚Ì‡Ú‡ ˆÂÎ Ì‡ Â„Î‡ÏÂÌÚ‡ (EC 2157/2001) Â ‰‡ ÒÂ ‰‡‰Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ ‰‡ ‚Ó‰ˇÚ Ò‚Óˇ ·ËÁÌÂÒ ‚„‡ÌËˆËÚÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á, ÔÓ‰˜ËÌˇ‚‡ÈÍË ÒÂ Ì‡ Ó·˘ ÍÓÔÓ‡ÚË-‚ÂÌ ÂÊËÏ. —ÔÓÂ‰ ÌÓ‚ËÚÂ Â„ÛÎ‡ˆËË ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ ËÏ‡Ú ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÁ·Ë‡Ú Ò‚Ó·Ó‰ÌÓ ÒÚ‡ÚÛÚ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ, ‡ ÌÂ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡Î-Ì‡ ÔË ˜ÂÚËË ÛÒÎÓ‚Ëˇ: ÒÎË‚‡ÌÂ; ÙÓÏË‡ÌÂ Ì‡ ıÓÎ‰ËÌ„Ó‚‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ;ÙÓÏË‡ÌÂ Ì‡ Ò˙‚ÏÂÒÚÌÓ ‰˙˘ÂÌÓ ‰ÛÊÂÒÚ‚Ó; ËÎË ÔÂÓ·‡ÁÛ‚‡ÌÂ Ì‡‰ÓÒÂ„‡ ‰ÂÈÒÚ‚‡˘Ó ‰ÛÊÂÒÚ‚Ó Ò Ó„‡ÌË˜ÂÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ. ¬‡ÊÌ‡ ı‡‡Í-ÚÂËÒÚËÍ‡ Ì‡ Ú‡ÁË ÌÓ‚‡ ÙÓÏ‡ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ (ÔÓ ÒÏËÒ˙Î‡ Ì‡ ƒËÂÍÚË-‚‡ 2001/86/EC) Ò‡ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌËÚÂ ÔÂ„Ó‚ÓË Á‡ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚ-ÌËˆËÚÂ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡ ≠ ‚ Õ‡‰ÁÓÌËˇ ËÎË ”Ô‡‚ËÚÂÎ-ÌËˇ Ò˙‚ÂÚ.

”˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ‰Û-ÊÂÒÚ‚Ó ‰ÓÔ˙Î‚‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ. –‡Á·Ë‡ ÒÂ, ‚ÏÌÓ„Ó ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈— Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ-ÚÓ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ Â ÔÓ-˜ÂÒÚÓ ‚Â˜Â ÒÚ‡Ì‰‡ÚÌÓ Ô‡‚Ó, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ËÁÍ-Î˛˜ÂÌËÂ (‚Ê. √Î‡‚‡ 8.1.).

—˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ ‡ÁÎË˜Ëˇ ÓÚ Ô‡ÍÚËÍ‡Ú‡ Ë Ô‡‚‡Ú‡ ÔÓ Û˜‡ÒÚËÂ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ‰ÛÊÂÒÚ‚Ó, ˘Â ÒÂ ı‡‡ÍÚÂËÁË‡Ú Ò ¯ËÓÍË ‡ÁÎË˜Ëˇ.–Â¯ÂÌËˇÚ‡ ˘Â Á‡‚ËÒˇÚ ‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÓÚ ÒÔÂˆËÙË˜ÌËˇ ÍÓÌÚÂÍÒÚ ËÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ÍÛÎÚÛ‡ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ, ÍÓËÚÓ ˘Â ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‡Ú ‚ Ò˙Á-‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ‰ÛÊÂÒÚ‚Ó. «‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ÓÚ‡Áˇ‚‡ „Ó-ÎˇÏÓÚÓ ‡ÁÌÓÓ·‡ÁËÂ Ì‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÒËÒÚÂÏË Á‡ Û˜‡Ò-ÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÔÂ‰Î‡„‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ‡Ú‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ, Í‡ÚÓ ÒÂ ‰‡‚‡ÔËÓËÚÂÚ Ì‡ ÔÓÒÚË„Ì‡ÚÓÚÓ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ. œË ÌÂÔÓÒÚË„‡-ÌÂ Ì‡ Ú‡ÍÓ‚‡, ÒÂ ÔËÎ‡„‡Ú ÒÚ‡Ì‰‡ÚÌË Ô‡‚ËÎ‡ Á‡ Á‡Ô‡Á‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡‚ÓÚÓÌ‡ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ≈ƒ. “ÓÁË ÔÓ‰ıÓ‰ ÓÒË„Ûˇ‚‡ ÒÔ‡Á‚‡ÌÂÚÓ Ì‡Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ Ô‡‚‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ÔÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ, ÍÓÌÒÛÎÚË‡-ÌÂ Ë Û˜‡ÒÚËÂ.

Source: SEEurope

√‡

ÙËÍ

‡ 5

НОВИ СТАНДАРТИ НА ЕВРОПЕЙСКО РАВНИЩЕ

102



«‡ Ô˙‚ Ô˙Ú ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ≈‚ÓÔ‡ ËÏ‡Ú Á‡ÍÓÌÓ‚Ó Ô‡‚Ó ‰‡ ËÁÔ‡˘‡Ú Ò‚ÓË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌÒÍËÚÂ Ó„‡ÌË Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡, ˜ËˇÚÓˆÂÌÚ‡Î‡ ÏÓÊÂ ‰‡ Â ‡ÁÔÓÎÓÊÂÌ‡ ‚ ‰Û„‡ ÒÚ‡Ì‡-˜ÎÂÌÍ‡ Ì‡ ≈—. ƒ‡ÎË ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ ˘Â ·˙‰Â ÛÒÔÂ¯ÌÓ, ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, ˘ÂÁ‡‚ËÒË ÏÌÓ„Ó ÓÚ ÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ ÓÚ ‡ÁÎË˜ÌË ÒÚ‡ÌË ‰‡ ÔÓÒÚË„Ì‡Ú Ò˙„Î‡ÒËÂ ÔÓÏÂÊ‰Û ÒË ÔÂ‰Ë ÔÂ„Ó‚ÓËÚÂ Ò ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎˇ Á‡ÚÓ‚‡, ÔÓ Í‡Í˙‚ Ì‡˜ËÌ ÊÂÎ‡ˇÚ ‰‡ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú.

»ÒÚÓË˜ÂÒÍËˇÚ ÍÓÏÔÓÏËÒ Á‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓÚÓ Û˜‡ÒÚËÂ, ÔÓÒÚË„Ì‡ÚÓ ‚ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ (ÍÓˇÚÓ ·Â ÓÚÎ‡„‡Ì‡ ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ 30 „Ó‰ËÌË), ‚˙‚ÂÊ‰‡ ÌÓ‚ËÂ‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡Ì‰‡ÚË ÔÓ ÚÓÁË ‚˙ÔÓÒ. ¬‡ÊÌÓ Â ‚ ·˙‰Â˘Â ‰‡ ÒÂ Á‡Ô‡ÁË ÚÓÁË ÒÚ‡Ì‰‡Ú ‚ ÔÓÒÎÂ‰‚‡˘Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍË ‰ËÂÍÚË‚Ë Ë ËÌËˆË‡ÚË‚Ë ‚ Á‡ÍÓÌÓ‰‡-ÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Á‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ. ƒÓ ÒÍÓÓ, Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌÓ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ≈ƒ ÔÂ‰Î‡„‡¯Â Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ‡ÏÍ‡ Á‡ Ú‡ÌÒÌ„‡ÌË˜ÌËÚÂ ÒÎË‚‡ÌËˇ. ÃÂÊ‰Û‚ÂÏÂÌÌÓ,Ì‡ 26 ÓÍÚÓÏ‚Ë 2005 „. —˙‚ÂÚ˙Ú Ì‡ ÏËÌËÒÚËÚÂ ÔËÂ ÙÓÏ‡ÎÌÓ Ú‡Í‡ Ì‡Â˜ÂÌ‡Ú‡ 10-Ú‡ ƒËÂÍÚË‚‡ Á‡ Ú‡ÌÒ„‡ÌË˜ÌËÚÂ ÒÎË‚‡ÌËˇ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ ÒÓ„‡ÌË˜ÂÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ (2005/56/EC). ÷ÂÎÚ‡ Ì‡ Ú‡ÁË ‰ËÂÍÚË‚‡, ÍÓˇÚÓ ‚ÎËÁ‡ ‚ ÒËÎ‡ ÔÂÁ ‰ÂÍÂÏ‚Ë 2007 „., Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ‰‡ ÒÂ ÛÎÂÒÌˇÚ ÒÎË‚‡ÌËˇÚ‡ ‚„‡ÌËˆËÚÂ Ì‡ ≈—. ¬ ÏÓÏÂÌÚ‡ ÔÓˆÂ‰Û‡Ú‡ Â Ú‚˙‰Â ·‡‚Ì‡ Ë ÒÍ˙Ô‡, ‡ Á‡ ÌˇÍÓË ÒÚ‡ÌË ‰ÓË ÌÂ‚˙ÁÏÓÊÌ‡.

«‡Ô‡Á‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ Ô‡‚‡ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ÒËÚÛ‡ˆËˇ Ì‡ Ú‡ÌÒ„‡ÌË˜ÌË ÒÎË‚‡ÌËˇ Â ÂÒÚÂÒÚ‚ÂÌÓ ˜Û‚ÒÚ‚ËÚÂÎÂÌ ‚˙ÔÓÒ. ¬ Í‡ˇ Ì‡Í‡È˘‡Ú‡, ·Â¯Â ÔËÂÚÓ Â¯ÂÌËÂ, Ò˙„Î‡ÒÌÓ ÍÓÂÚÓ ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÎÛ˜‡Ë ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ÏÂı‡ÌËÁÏËÚÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ≈ƒ Ë ‚ „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰‰˙Ê‡Ú ÌÂÈÌËÚÂ ÒÚ‡Ì‰‡ÚË Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ. ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ‡ÍÚ, Ò‚˙Á‡Ì Ò ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ Ú‡ÌÒ„‡ÌË˜ÌËÚÂ ÒÎË‚‡ÌËˇ, Â ‚ ÔÓˆÂÒ Ì‡ ‡Á‡·ÓÚÍ‡Ë ˆÂÎÚ‡ Â ‰‡ ÔÓÁ‚ÓÎË Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ ‰‡ ÏÂÒÚˇÚ ÚÂıÌËÚÂ Â„ËÒÚË‡ÌË ˆÂÌÚ‡ÎÌË ÓÙËÒË Ì‡‚ÒˇÍ˙‰Â ‚ ≈—.

¬ÒÂ Ô‡Í, ÔÂ„Ó‚ÓËÚÂ ÔÓ ÔÓÂÍÚ‡ Á‡ 14-Ú‡ ƒËÂÍÚË‚‡ Á‡ Ú‡ÌÒ„‡ÌË˜ÌËÚÂ ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌËˇ Ì‡ Â„ËÒÚ‡ˆËÓÌÌËÚÂ ÓÙËÒË Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ Ò Ó„‡ÌË˜Â-Ì‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ Ò‡ Ì‡ ‰ÌÂ‚ÂÌ Â‰. ÕÂÔÓÒÂ‰ÒÚ‚ÂÌÓ ÒÎÂ‰ ÚÓ‚‡ Ë‰‚‡ —Ú‡ÚÛÚ˙Ú Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ÍÓÓÔÂ‡ÚË‚ÌÓ ‰ÛÊÂÒÚ‚Ó (≈ ƒ), ÍÓÈÚÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ ‚ÎÂÁÂ‚ ÒËÎ‡ ÔÂÁ ˛ÎË 2006 „., ÍÓÂÚÓ ˘Â ‰‡‰Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Ì‡ ÍÓÓÔÂ‡ˆËËÚÂ ÓÚ ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË ‰‡ ÓÔÂË‡Ú ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ Ó·˘ÓÚÓ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓÔÓÒÚ‡ÌÒÚ‚Ó. ƒÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌÓ ÒÂ ‡Á‡·ÓÚ‚‡Ú ÒÚ‡ÚÛÚËÚÂ Ë ‰ËÂÍÚË‚ËÚÂ Á‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ‚Á‡ËÏÌÓ ‰ÛÊÂÒÚ‚Ó Ë Á‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ‡ÒÓˆË‡ˆËˇ.

œÂÁ ‰ÂÍÂÏ‚Ë 2005 „. ≈ Á‡ÔÓ˜Ì‡ ÔÓˆÂÒ Ì‡ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËË ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ·˙‰Â˘ËÚÂ ÔËÓËÚÂÚË Ì‡ ÌÂÈÌËˇ ìœÎ‡Ì Á‡ ‰ÂÈÒÚ‚ËÂ ÔÓ «‡ÍÓÌ‡Á‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡ Ë ÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓÚÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ ‚ ≈—î, ÔËÂÚ ÔÂÁ Ï‡È 2003 „. ŒÚÌÓ‚Ó, ËÁÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ ˘Â ËÏ‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú „‡‡ÌÚË‡ÌË Ë ‰‡ ÌÂÒÂ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡Ú ËÎË ‰ÓË ÔÂÏ‡ı‚‡Ú ËÌÚÂÂÒËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ Ë, ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ, ÒÚ‡Ì‰‡ÚËÚÂ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌÒÍËÚÂ ·Ó‰Ó‚Â Á‡‡‰ËìÒ˙ÏÌËÚÂÎÌË Ô‡Á‡ÌËÚÂ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇî.

НОВИ СТАНДАРТИ НА ЕВРОПЕЙСКО РАВНИЩЕ

103



≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎË ÔÂ‰‚ËÊ‰‡Ú 8 ÓÍÚÓÏ‚Ë 2004 Í‡ÚÓ Í‡ÂÌ ÒÓÍ Á‡ Ú‡ÌÒÔÓÌË‡ÌÂ ‚ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡ ‰‚‡ Ò‚˙-Á‡ÌË Á‡ÍÓÌ‡ Á‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ ≠ –Â„ÛÎ‡ˆËˇÚ‡ Á‡ ÒÚ‡ÚÛÚ‡ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ‰ÛÊÂÒÚ‚Ó Ë ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ≈¿. —‡ÏÓ 9 ÒÚ‡ÌË Ò‡ Ú‡ÌÒÔÓÌË‡ÎË ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ ‚ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌËˇ ÒÓÍ. ƒÛ„Ë 14 ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Ò‡ ÔËÂÎË Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó,ÓÒË„Ûˇ‚‡˘Ó ÌÂ Ò‡ÏÓ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ‰ÛÊÂÒÚ‚‡ Ì‡ ÚˇıÌ‡ ÚÂËÚÓËˇ, ÌÓ Ë ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ì‡ Ì‡ÂÏÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË ‚ ÛÔ‡‚ÎÂ-ÌËÂÚÓ ‚ ·˙‰Â˘Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÍÓÏÔ‡ÌËË, ÍÓËÚÓ ˘Â ÓÔÂË‡Ú ‚ ÚˇıÌ‡Ú‡ ÒÚ‡Ì‡. ŒÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËÍ‡ ÒÎÂ‰ÌËÚÂ ‚‡ÊÌË ‚˙ÔÓÒË, Ó˜ÂÚ‡‚‡Ú‡ÏÍ‡Ú‡ Á‡ Ú‡ÌÒÔÓÌË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÂÍÒÚÓ‚Â ‚ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó:

ï »Á·Ó Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË ‚ —ÔÂˆË‡ÎÌËˇ Ó„‡Ì Á‡ ÔÂ„Ó‚ÓË (—Œœ), ÍÓÈÚÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ Ò ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡Ì‡

“Ë Ò‡ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÔÓ‰ıÓ‰Ë, ÍÓËÚÓ ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡Ú ÔË ËÁ·Ó‡: ‡) ÓÚ –‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËˇ Ò˙‚ÂÚ/ÔÓ‰Ó·ÂÌ Ó„‡Ì; ·) ÓÚ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ Ë ‚) ‰ËÂÍÚÌÓ ÓÚÌ‡ÂÏÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË. “Ó‚‡ ‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÒÂ ‚ÎËˇÂ ÓÚ ÍÓÌÚÂÍÒÚ‡ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ. ¬ ˜ÂÚËË ÒÚ‡ÌË ≠ ”Ì„‡Ëˇ,Ã‡ÎÚ‡, ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ Ë ≈ÒÚÓÌËˇ Â¯ÂÌËÂÚÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ÌÂ ÓÚ‡Áˇ‚‡ Ì‡Ô˙ÎÌÓ Ô‡‚‡Ú‡ Ì‡ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡Ú‡.

ï ¬ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË ‚ —Œœ, ÍÓËÚÓ ÌÂ Ò‡ Ì‡ÂÏÌË ‡·ÓÚÌËˆË ‚ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡

—‡ÏÓ ‚ ÚË ÒÚ‡ÌË ≠ ƒ‡ÌËˇ, ÕÓ‚Â„Ëˇ Ë ÀËıÚÂÌ˘‡ÈÌ ËÏ‡ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓ Ó„‡ÌË˜ÂÌËÂ ‚ —ÔÂˆË‡ÎÌËˇ Ó„‡Ì Á‡ ÔÂ„Ó‚ÓË ‰‡ ÒÂ ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú Ò‡ÏÓÌ‡ÂÏÌË ‡·ÓÚÌËˆË ÓÚ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡. ¬ ÚËÌ‡‰ÂÒÂÚ ÒÂ ‰‡‚‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Á‡ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ì‡ ì‚˙Ì¯ÌË ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËî.

ï ¡ÓÈ Ì‡ ÂÍÒÔÂÚËÚÂ, ÍÓËÚÓ ‰‡ ÔÓ‰ÔÓÏ‡„‡Ú ‡·ÓÚ‡Ú‡ Ì‡ —Œœ

ÃÌÓÁËÌÒÚ‚ÓÚÓ ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò‡ Â¯ËÎË ‰‡ Ó„‡ÌË˜‡Ú Á‡‰˙ÎÊÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÙËÏ‡Ú‡ ‰‡ ÙËÌ‡ÌÒË‡ ÂÍÒÔÂÚÌ‡Ú‡ ÔÓÏÓ˘ Ò‡ÏÓ ‰Ó Â‰ËÌ ‚˙Ì¯ÂÌÂÍÒÔÂÚ (Ò ËÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ Ì‡ ‘ËÌÎ‡Ì‰Ëˇ, ƒ‡ÌËˇ, ”Ì„‡Ëˇ, À‡Ú‚Ëˇ, ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ, ÿ‚ÂˆËˇ). 12 ÒÚ‡ÌË ‰‡‚‡Ú ËÁË˜Ì‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Á‡ ËÁ·Ó Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡Î-ÌË ÂÍÒÔÂÚË Í‡ÍÚÓ ÓÚ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ, Ú‡Í‡ Ë ÓÚ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó.

ï —ÚÛÍÚÛÌË ÔÓÏÂÌË Ë ÌÂÔ‡‚ËÎÌÓ ÔËÎ‡„‡ÌÂ

œÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË ‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ‚ Ò‚ÓÂÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ÙÓÏÛÎËÓ‚ÍË, ÔÓ‰Ó·ÌË Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ≈ƒ, ÍÓËÚÓ ÔÂ‰‚ËÊ‰‡Ú Ò‡ÌÍˆËËÔË ÓÚÌÂÏ‡ÌÂ Ì‡ Ô‡‚ÓÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ. ÕˇÍÓÎÍÓ ÒÚ‡ÌË ÔÂ‰‚ËÊ‰‡Ú Â‰ÌÓ„Ó‰Ë¯ÂÌ ÔÂËÓ‰, ‚ ÍÓÈÚÓ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡ ‰‡ ‰ÓÍ‡ÊÂ, ˜Â ˆÂÎÚ‡Ì‡ ÔÓÏˇÌ‡Ú‡ ÔÓ ÌËÍ‡Í˙‚ Ì‡˜ËÌ ÌÂ Ì‡Í˙Ìˇ‚‡ Ô‡‚‡Ú‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ.

ï —Ú‡Ì‰‡ÚÌË Ô‡‚ËÎ‡: ËÁ·Ó Ì‡ ˜ÎÂÌÓ‚Â ÓÚ –‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËˇ Ò˙‚ÂÚ Ì‡ ≈ƒ (Ó„‡Ì Á‡ Ú‡ÌÒÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ) ËÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ Ó„‡ÌËÚÂ Á‡ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ

œÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÚ‡ÌË ÔËÎ‡„‡Ú Ò˙˘Ëˇ ÏÂı‡ÌËÁ˙Ï Á‡ ËÁ·Ó, Í‡ÍÚÓ ÔË ËÁ·Ó Ì‡ ˜ÎÂÌÓ‚ÂÚÂ Ì‡ —ÔÂˆË‡ÎÌËˇ Ó„‡Ì Á‡ ÔÂ„Ó‚ÓË. »ÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ Ô‡‚Ë‡Ì„ÎËÈÒÍÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó, ÍÓÂÚÓ ÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡ Ì‡ —Œœ ‰‡ Â¯Ë Í‡Í˙‚ ‰‡ ·˙‰Â Ò˙ÒÚ‡‚˙Ú Ì‡ –‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËˇ Ò˙‚ÂÚ Ì‡ ≈ƒ. œÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ËÁ·Ó‡Ì‡ ˜ÎÂÌÓ‚ÂÚÂ ≠ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ·Ó‰Ó‚ÂÚÂ, Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚‡ Ò‡ ËÁ·‡ÎË ‡ÁÎË˜ÌË ‚‡Ë‡ÌÚË ≠ 14 ÒÚ‡ÌË Ò‡ ËÁ·‡ÎËÒ˙˘ËÚÂ ÔÓˆÂ‰ÛË, Í‡ÍÚÓ ÔË ËÁ·Ó‡ Ì‡ ˜ÎÂÌÓ‚ÂÚÂ Ì‡ —Œœ; 6 ÒÚ‡ÌË ≠ ‰ËÂÍÚÂÌ ËÁ·Ó (◊ÂıËˇ, ƒ‡ÌËˇ, ‘‡ÌˆËˇ, À˛ÍÒÂÏ·Û„ (ÔÓÂÍÚ), œÓÎ¯‡ Ë—ÎÓ‚‡ÍËˇ); 5 ÒÚ‡ÌË ≠ Â¯ÂÌËÂÚÓ ÒÂ ‚ÁÂÏ‡ ÓÚ –‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËˇ Ò˙‚ÂÚ Ì‡ ≈ƒ (”Ì„‡Ëˇ, »Ú‡ÎËˇ, À‡Ú‚Ëˇ, Ã‡ÎÚ‡, ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ).

ï ¬˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ ‰‡ ÌÂ ÒÂ ÔËÎ‡„‡Ú ÍÎ‡ÛÁËÚÂ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ·Ó‰Ó‚ÂÚÂ

ÕËÚÓ Â‰Ì‡ ÒÚ‡Ì‡-˜ÎÂÌÍ‡ ÌÂ ÒÂ Â ‚˙ÁÔÓÎÁ‚‡Î‡ ÓÚ ÍÎ‡ÛÁ‡Ú‡ ‚ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ≈ƒ, ÍÓˇÚÓ ÔÂ‰‚ËÊ‰‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ ‰‡ ÌÂ ÒÂ ÔËÎ‡„‡Ú ÒÚ‡Ì‰‡Ú-ÌËÚÂ Ô‡‚ËÎ‡ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ·Ó‰Ó‚ÂÚÂ. œÓÒÎÂ‰ÒÚ‚ËˇÚ‡ ÓÚ ÚÓ‚‡ Ò‡, ˜Â ÌÂ ·Ë ÏÓ„Î‡ ‰‡ ÒÂ Ò˙Á‰‡‰Â ≈ƒ ‚ ÚÂÁË ÒÚ‡ÌË, ‚ ÍÓËÚÓ ÔÂ‰Ë Ò‡Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ÎË Ô‡‚‡ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ.

ŒÚ ÓÍÚÓÏ‚Ë 2004 „. ‰Ó ÏÓÏÂÌÚ‡ Ì‡È-Ï‡ÎÍÓ 13 ≈ƒ Ò‡ Â„ËÒÚË‡ÌË ‚ ‡ÁÎË˜ÌË ÒÚ‡ÌË ÓÚ ≈—. Ã‡Í‡ ˜Â ‚ÒÂ Ó˘Â ÒÏÂ ‚ ÏÌÓ„Ó Ì‡˜‡ÎÂÌ ÂÚ‡Ô Ì‡ÔËÎ‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈ƒ, Ô˙‚ËÚÂ ÔËÏÂË Ì‡ Ú‡ÍË‚‡ ÍÓÏÔ‡ÌËË ˇÒÌÓ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ÓÚ ÒÚÓ„ ÏÓÌËÚÓËÌ„ Á‡ ÒÔ‡Á‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡‚‡Ú‡, Ò˙‰˙Ê‡-˘Ë ÒÂ ‚ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Ë ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂÚÓ Ì‡ ‰Ó·Ë ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, ‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Ë ‚ ·Ó‰Ó‚ÂÚÂ Ò ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡Ì‡.

ТРАНСПОНИРАНЕ НА ДИРЕКТИВАТА ЗА ЕД В НАЦИОНАЛНОТО ЗАКОНОДАТЕЛСТВО

104


œ‡‚ÓÚÓ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ, ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ë Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ Â ÛÂ‰ÂÌÓ ‚ Â‰Ëˆ‡ ·˙Î„‡ÒÍË Á‡ÍÓÌË ≠ Ó‰ÂÍÒ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡(2006), «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ·ÂÁÓÔ‡ÒÌË Ë Á‰‡‚ÓÒÎÓ‚ÌË ÛÒÎÓ‚Ëˇ Ì‡ ÚÛ‰, «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ ‚ ÏÌÓ„ÓÌ‡ˆË-ÓÌ‡ÎÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, „ÛÔË ÓÚ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍË ‰ÛÊÂÒÚ‚‡. ¬ Ò‚ÓˇÚ‡ Ò˙‚ÍÛÔÌÓÒÚ ÚÂ ËÁ„‡Ê‰‡Ú ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡-ÌÂ, ÍÓˇÚÓ ÔÓ˜Ë‚‡ Ì‡ ÌÓÏË Ë ÒÚ‡Ì‰‡ÚË, Â‰Ì‡Í‚Ë Ò ÚÂÁË ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍË Ò˙˛Á.

œËÎ‡„‡ÌÂ Ì‡ ‡ÏÍÓ‚‡Ú‡ ‰ËÂÍÚË‚‡ Ì‡ ≈— Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ ≠ 2002/14/≈—–‡ÏÍÓ‚‡Ú‡ ‰ËÂÍÚË‚‡ Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ Â Ú‡ÌÒÔÓÌË‡Ì‡ ‚ ·˙Î„‡ÒÍÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó

˜ÂÁ ËÁÏÂÌÂÌËˇ Ë ‰ÓÔ˙ÎÌÂÌËˇ ‚ Ó‰ÂÍÒ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ ÓÚ 2006 „. »Á„‡Ê‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Á‡ÔÓ˜‚‡ ÒÎÂ‰ ËÁ·Ó Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ ËÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ. ¬ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ò 50 Ë ÔÓ‚Â˜Â ‡·ÓÚÌËˆË Ë ÒÎÛÊËÚÂÎË, Í‡ÍÚÓ Ë ‚ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËÓÌÌÓ Ë ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÓ·ÓÒÓ·ÂÌË ÔÓ‰ÂÎÂÌËˇ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ò 20 Ë ÔÓ‚Â˜Â ‡·ÓÚÌËˆË Ë ÒÎÛÊËÚÂÎË, Œ·˘ÓÚÓ Ò˙·‡ÌËÂ ËÁ·Ë‡ ÓÚ Ò‚Óˇ Ò˙ÒÚ‡‚ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Ì‡ ‡·ÓÚÌË-ˆËÚÂ/ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ Á‡ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂÚÓ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂÚÓ ÔÓ ‚˙ÔÓÒËÚÂ, Á‡Òˇ„‡˘Ë ËÁÏÂÌÂÌËˇÚ ‚ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ë ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓÚÓÒ˙ÒÚÓˇÌËÂ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ, Á‡ÂÚÓÒÚÚ‡ Ë Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡. Œ·˘ÓÚÓ Ò˙·‡ÌËÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚Ë ÙÛÌÍˆËËÚÂ ÒË ÔÓ ËÁ·Ó Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂ-ÎË Ì‡ ˙ÍÓ‚Ó‰ÒÚ‚‡Ú‡ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË ‚ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌÓÚÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂ. œÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ ÒÂ ËÁ·Ë‡Ú ÓÚŒ·˘ÓÚÓ Ò˙·‡ÌËÂ Á‡ ÒÓÍ ÓÚ 1 ‰Ó 3 „Ó‰ËÌË Ë ÔÓ ‚ÂÏÂÚÓ Ì‡ Ò‚Óˇ Ï‡Ì‰‡Ú Ò‡ Á‡˘ËÚÂÌË ÓÚ Û‚ÓÎÌÂÌËÂ.

œ‡‚ÓÚÓ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ ÌÂ ÒÂ ÛÔ‡ÊÌˇ‚‡ ‡‚ÚÓÏ‡ÚË˜ÌÓ. »ÁËÒÍ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Á‡ÍÓÌ‡ Â ‰‡ ÒÂ ÔÓ‚Â‰Â Œ·˘Ó Ò˙·‡ÌËÂ/Ì‡ Ô˙ÎÌÓÏÓ˘ÌË-ˆËÚÂ Á‡ ËÁ·Ó Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË. œ‡‚ÓÚÓ ‰‡ Ò‚ËÍ‚‡Ú Œ·˘ÓÚÓ Ò˙·‡ÌËÂ ËÏ‡Ú Í‡ÍÚÓ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎˇÚ, Ú‡Í‡ Ë ˙ÍÓ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌ‡Ú‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇËÎË ÔÓ ËÌËˆË‡ÚË‚‡ Ì‡ Â‰Ì‡ ‰ÂÒÂÚ‡ ÓÚ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ (Ô˙ÎÌÓÏÓ˘ÌËˆËÚÂ) ÓÚ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ. ¬‡ÊÌÓ Â ‰‡ ÒÂ ÓÚ·ÂÎÂÊË, ˜Â Ì‡Û¯‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡Ô‡‚‡Ú‡ ÔÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎˇ ÒÂ ÔË‡‚Ìˇ‚‡ Í˙Ï Ì‡Û¯ÂÌËˇÚ‡ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ Ô‡‚‡, ÍÓÂÚÓ ‚Ó‰Ë ‰Ó Ò‡ÌÍˆËË Á‡ ÌÂ„Ó.

— Ú‡ÌÒÔÓÌË‡ÌÂÚÓ ‚ ·˙Î„‡ÒÍÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ 2002/14/≈— ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË Ë ÒÎÛÊËÚÂÎË ˘Â ÒÂ ÔÓÎÁ‚‡Ú ÓÚ Ô‡‚ÓÚÓ ÔÓËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Í‡ÍÚÓ ‚ÒË˜ÍË ÚÛ‰Ó‚Ë ıÓ‡ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á. “Ó‚‡ Ô‡‚Ó Â ËÁ‰Ë„Ì‡ÚÓ ‚ Ó·˘‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ˆÂÌÌÓÒÚ. ¬ Ò˙˘ÓÚÓ ‚ÂÏÂ,·˙Î„‡ÒÍÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ÌÂ Â ‚ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜Ì‡ ÒÚÂÔÂÌ ÍÓÂÍÚÌÓ Í˙Ï ÌˇÍÓË ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡. ŒÒÌÓ‚ÌËˇÚ ÌÂ‰ÓÒÚ‡Ú˙Í, Í‡ÍÚÓ Â ÓÚ·ÂÎˇÁ‡ÌÓ Ë‚ ‡Ì‡ÎËÚË˜ÌËˇ Ï‡ÚÂË‡Î Á‡ Ú‡ÌÒÔÓÌË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰ËÂÍÚË‚‡Ú‡ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á, Â ÎËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌÂ Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÏÂÊ‰Û ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎˇ Ë ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ ÔÓ ‚˙ÔÓÒËÚÂ, ÔÓ ÍÓËÚÓ ÒÂ ÔÓ‚ÂÊ‰‡Ú ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËË. “Ó‚‡, Ì‡Â‰ Ò ÏËÌËÏ‡ÎÌ‡Ú‡ËÌÚÂÔÂÚ‡ˆËˇ Ì‡ ÔÂ‰‚Ë‰ÂÌËÚÂ ‚ ‰ËÂÍÚË‚‡Ú‡ ÏÂÍË, Ó„‡ÌË˜‡‚‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Á‡ ÔÓ-¯ËÓÍ ‰Ë‡ÎÓ„ ÏÂÊ‰Û ÚÛ‰‡ Ë Í‡ÔËÚ‡Î‡ ÔÓ ÔÓ-„ÓÎˇÏ Í˙„‚˙ÔÓÒË. «‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡, ‚ ÍÓËÚÓ ËÏ‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË, ÚÓÁË ‚˙ÔÓÒ ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â Â¯ÂÌ ÔÓ Ô˙Úˇ Ì‡ ÔÂ„Ó‚ÓË Ë ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂÚÓ ËÏ ‚ “ƒ.

¬ “ ÌÂ Â Â¯ÂÌ ‚˙ÔÓÒ˙Ú Á‡ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡‚ÓÚÓ ÔÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË ÌË‚‡ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡. ¬ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÓÚÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á Â ËÁ·‡Ì ÏÓ‰ÂÎ˙Ú Ì‡ ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎËÁË‡ÌÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ ˜ÂÁ Ó„‡ÌË (–‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËÒ˙‚ÂÚ ËÎË ÔÓ‰Ó·ÌË Ó„‡ÌË) Ë ÚÂ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú Ì‡ ‚ÒˇÍÓ ‡‚ÌË˘Â. ¡˙Î„‡ÒÍËˇÚ ÏÓ‰ÂÎ (˜ÂÁ ËÁ·‡ÌË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË) ÌÂ ‰‡‚‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ ‰‡ ÒÂËÁ„‡‰Ë ÒËÒÚÂÏ‡ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË ÌË‚‡. ƒÛ„‡ ÓÔ‡ÒÌÓÒÚ Á‡ ËÁÍË‚ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ë‰ÂˇÚ‡ Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ, Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÚ‡ Œ·˘ÓÚÓ Ò˙·‡ÌËÂ Á‡ËÁ·Ó Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË, ‰‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ò‚ËÍ‚‡ Ë ÓÚ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎˇ. “ÓÁË ËÒÍ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ‚ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ‚ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡, ‚ ÍÓËÚÓ ÌˇÏ‡ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌ‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ. –ÂÒÛÒËÚÂ, Ò ÍÓËÚÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ ‡ÁÔÓÎ‡„‡Ú ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ, Á‡ ‰‡ ËÁÔ˙ÎÌˇ‚‡Ú ÚÂıÌËÚÂÙÛÌÍˆËË, Ò‡ Í‡ÈÌÓ Ó„‡ÌË˜ÂÌË. ¬ ÌÂ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜Ì‡ ÒÚÂÔÂÌ ËÎË ‚˙Ó·˘Â ÎËÔÒ‚‡Ú ‡ÁÔËÒ‡ÌË ÌÓÏË Á‡ ÚÓ‚‡, Í‡Í ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë

8.5. БЪЛГАРИЯ: ИНФОРМИРАНЕ, КОНСУЛТИРАНЕ И УЧАСТИЕ НА РАБОТНИЦИТЕ И СЛУЖИТЕЛИТЕ

105


ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ ˘Â Â‡ÎËÁË‡Ú Ô‡‚ÓÚÓ ÒË ‰‡ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ‚ Ó·Û˜ÂÌËÂ ‚˙‚ ‚˙ÁÍ‡ Ò ÛÔ‡ÊÌˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÂıÌËÚÂ ÙÛÌÍˆËË? ÓÈ ˘Â Ó„‡ÌËÁË‡ ÚÓ‚‡Ó·Û˜ÂÌËÂ, ÍÓÈ ˘Â „Ó Á‡ÔÎ‡˘‡, ‚ Í‡Í‚Ó ‚ÂÏÂ ˘Â ÒÂ ÔÓ‚ÂÊ‰‡?

œÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ ËÏ‡Ú Ô‡‚Ó Ì‡ ‰ÓÒÚ˙Ô ‰Ó ‚ÒË˜ÍË ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡ ‚ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ ËÎË ÔÓ‰ÂÎÂÌËÂÚÓ, Á‡ ‰‡ Â‡ÎË-ÁË‡Ú Ò‚ÓËÚÂ ÙÛÌÍˆËË ÔÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ. œ‡‚ÓÚÓ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÛÔ‡ÊÌˇ‚‡, ‡ÍÓ ÚÂ Ò‡ ÓÒ‚Ó·Ó‰ÂÌË ÔÂÁ ÚÓ‚‡ ‚ÂÏÂ ÓÚ ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ ÒË Á‡‰˙ÎÊÂ-ÌËˇ, ÌÓ ÔÓ ÚÓÁË ‚˙ÔÓÒ Ò˙˘Ó ÌˇÏ‡ ÌÓÏ‡ ‚ Á‡ÍÓÌ‡. ◊ÂÁ ÔÂ‰‚Ë‰ÂÌÓÚÓ ÓÚ Á‡ÍÓÌ‡ ÒÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ì‡ —ÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ë ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎˇ,ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÛÂ‰ˇÚ ‚˙ÔÓÒËÚÂ, Á‡ ÍÓËÚÓ ÌˇÏ‡ ËÏÔÂ‡ÚË‚ÌË ÌÓÏË ‚ Ó‰ÂÍÒ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡, ÌÓ ÚÓ‚‡ ËÁˆˇÎÓ ˘Â Á‡‚ËÒË ÓÚ ‚ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎˇ.

≈‚ÓÔÂÈÒÍË ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË Ò˙‚ÂÚËƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡ ≈–— Â Ú‡ÌÒÔÓÌË‡Ì‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Ò ÓÚ‰ÂÎÂÌ Á‡ÍÓÌ ≠ «‡ÍÓÌ Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ

‚ ÏÌÓ„ÓÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, „ÛÔË ÓÚ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍË ‰ÛÊÂÒÚ‚‡.. ¬ ÌÂ„Ó Ò‡ Á‡ÎÂ„Ì‡ÎË ‚ÒË˜ÍË ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇ Ë ÌÓÏË Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ-ÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó. ¬ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ÌË ÓÔÂË‡Ú ÓÍÓÎÓ 120 ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÍÓÏÔ‡ÌËË, Í‡ÚÓ ÔË·ÎËÁËÚÂÎÌÓ 40 ÓÚ Úˇı ÔÓÔ‡‰‡Ú ÔÓ‰ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡. «‡ ÒÂ„‡ ÌˇÏ‡ ·˙Î„‡ÒÍ‡ ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ, ÍÓˇÚÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ Ò˙Ó·‡Áˇ‚‡ Ò ÌÓÏËÚÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡. ¬ ÔÓ˜ÚË 3/4 ÓÚÔÓ‰ÂÎÂÌËˇÚ‡ Ì‡ ÃÕ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, ÍÓËÚÓ ÔÓÔ‡‰‡Ú ÔÓ‰ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡, ËÏ‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË Ì‡ Õ—¡.

¬Â˜Â Ò‡ ËÁ·‡ÌË Ó·˘Ó 7 ·˙Î„‡ÒÍË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË ‚ ≈–— Ì‡ ÒÎÂ‰ÌËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË:≠ ‚ ì ÛÏÂËÓ-ÏÂ‰î; ì»Ì¡Â‚î; ìƒ‡ÌÓÌî; ì¡ÛÌ„Âî ( ‡ÎË‡Í‡); ì—ÓÎ‚ÂÈî Ò‡ ËÁ·‡ÌË ˜ÎÂÌÓ‚Â Ì‡ Õ—¡;≠ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎˇÚ ‚ ≈ON Â ËÁ·‡Ì ÔÓ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û “ ìœÓ‰ÍÂÔ‡î Ë ‰Û„ ÒËÌ‰ËÍ‡Ú;≠ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎˇÚ ‚ ≈–— Ì‡ ì ‡ÙÚ ÙÛÛ‰Òî ÌÂ Â ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÂÌ ˜ÎÂÌ.¬ —≈Z-ì≈ÎÂÍÚÓ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌËÂî ≠ —ÓÙËˇ Ó·Î‡ÒÚ, œÂÌËÍ Ë œÎÂ‚ÂÌ, Ò‡ ËÁ·‡ÌË Á‡ —ÔÂˆË‡ÎÌËˇ Ó„‡Ì Á‡ ÔÂ„Ó‚ÓË Ó·˘Ó ˜ÂÚËËÏ‡ ÔÂ‰ÒÚ‡-

‚ËÚÂÎË ≠ ÔÓ Â‰ËÌ ÓÚ ‰‚ÂÚÂ ÙÂ‰Â‡ˆËË Ì‡ Õ—¡ Ë ÓÚ “ ìœÓ‰ÍÂÔ‡î. —ÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ Â ÔÓ‰ÔËÒ‡ÌÓ Ì‡ 3 ‡ÔËÎ 2007 „Ó‰ËÌ‡, ÏÂÊ‰Û ËÁÎ˙˜ÂÌËˇ—ÔÂˆË‡ÎÂÌ Ó„‡Ì Á‡ ÔÂ„Ó‚ÓË Ë ˆÂÌÚ‡ÎÌËˇ Ó„‡Ì Á‡ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡. ≈–— ˘Â ÒÂ Ò˙ÒÚÓË ÓÚ 23 ‰Û¯Ë Ë ˘Â ‚ÍÎ˛˜‚‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË ÓÚÔÓ‰ÂÎÂÌËˇÚ‡ ‚ ◊ÂıËˇ, ¡˙Î„‡Ëˇ, –ÛÏ˙ÌËˇ Ë œÓÎ¯‡. œÂ‰‚ËÊ‰‡ ÒÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Á‡ ≈–— ‰‡ ÒÂ ËÁÎ˙˜‚‡Ú ˜ÂÁ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË.

¬ ENEL ≠ “≈÷ ìÃ‡Ëˆ‡î≠ 3 ÔÂÁ ÙÂ‚Û‡Ë 2007 „. Á‡ —ÔÂˆË‡ÎÌËˇ Ó„‡Ì Á‡ ÔÂ„Ó‚ÓË Â ËÁ·‡Ì ˜ÎÂÌ Ì‡ “ ìœÓ‰ÍÂÔ‡î.¬ ì¿ÍÚ‡‚ËÒî ËÏ‡ Ì‡˜‡ÎÌË ‡Á„Ó‚ÓË Á‡ ÒÚ‡ÚË‡ÌÂ Ì‡ ÔÂ„Ó‚ÓË, ÌÓ ÓÙËˆË‡ÎÌÓ ËÒÍ‡ÌÂ Á‡ ÔÂ„Ó‚ÓË ÌÂ Â ÓÚÔ‡‚ÂÌÓ ≠ Úˇ·‚‡ ‰‡ „Ó Ì‡Ô‡‚ˇÚ

·ËÚ‡ÌÒÍËÚÂ Ë ËÒÎ‡Ì‰ÒÍËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË ‚ Ú‡ÁË ÍÓÏÔ‡ÌËˇ. ¬ÒÂ Ó˘Â ÌˇÏ‡ ÔÓÚ‚˙Ê‰ÂÌËÂ ÓÚ ≈–— Á‡ ‰ÓÒÂ„‡¯ÌËÚÂ Ì‡·Î˛‰‡ÚÂÎË ‚ ì’ÓÎÒËÏî, ìÕÂÒÚÎÂîË ìÃËÓÎËÓî. «‡ ìÃÂÚÓî ËÏ‡ —ÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ ÓÚ 1999 Á‡ ≈–—, ‚ ÍÓÂÚÓ ÒÂ ÒÔÓÏÂÌ‡‚‡, ˜Â ÔÓÍË‚‡ Ë ¡˙Î„‡Ëˇ. ÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡ ì¿ÏÂËÍ‡Ì ÒÚ‡Ì‰‡ÚîËÏ‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ Á‡ ≈–—, ÌÓ Â Ó·ˇ‚ËÎ‡ ÔÓ‰‡Ê·‡ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ÒË ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, ‡ ìfiÌËÎÂ‚Âî Á‡ÍË‚‡ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ ÒË.

”˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ ≠ ÌÓ‚Ë ÒÚ‡Ì‰‡ÚË Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ‡‚ÌË˘Â—˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ Â ÔÓ‰˜ËÌÂÌÓ Ì‡ Â„Î‡ÏÂÌÚ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á, ‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ 2001/86/≈— Á‡‰˙ÎÊ‡‚‡ ÚÓÁË ‚Ë‰

ÍÓÏÔ‡ÌËˇ ‰‡ ‚Ó‰Ë ÔÂ„Ó‚ÓË Ò ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ ËÏ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡ ≠ ‚ Õ‡‰ÁÓÌËˇ ËÎË ‚”Ô‡‚ËÚÂÎÌËˇ Ò˙‚ÂÚ, ‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ ÒÚÛÍÚÛ‡Ú‡ Ì‡ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ.

ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ 2001/86/≈— Â Ú‡ÌÒÔÓÌË‡Ì‡ ‚ ·˙Î„‡ÒÍÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ˜ÂÁ «‡ÍÓÌ‡ Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ËÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ ‚ ÏÌÓ„ÓÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, „ÛÔË ÓÚ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍË ‰ÛÊÂÒÚ‚‡.

«‡ ‡ÁÎËÍ‡ ÓÚ Â‰Ëˆ‡ ÒÚ‡ÌË ≠ ˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á Ë Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÁÓÌ‡ (19 Ì‡ ·ÓÈ), Í˙‰ÂÚÓ ËÏ‡ ¯ËÓÍË Ô‡‚‡Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ÌÓ‚ËˇÚ Á‡ÍÓÌ ‰‡‚‡ Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌ‡Ú‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Á‡ ÛÔ‡ÊÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Ô‡‚ÓÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ Á‡Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÌË‚Ó ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ.

8.5. БЪЛГАРИЯ: ИНФОРМИРАНЕ, КОНСУЛТИРАНЕ И УЧАСТИЕ НА РАБОТНИЦИТЕ И СЛУЖИТЕЛИТЕ

106


8.6. ИЗВОДИ

— ÔÓ‰ÌÓ‚ÂÌËÚÂ ÛÒËÎËˇ ‰‡ ÒÂ ËÌÚÂ„Ë‡ ≈‚ÓÔ‡, ÔÂ‰‚Ë‰ÂÌËÚÂ Ô‡-‚‡ Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆË-ÚÂ ÌÂ Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡Ú, ‡ ÔÓ-ÒÍÓÓ Û‚ÂÎË˜‡‚‡Ú ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ Ì‡ „ÎÓ·‡ÎÌËˇ Ô‡Á‡. ÃÌÓ„Ó ÍÓÏÔ‡ÌËË ÔÂ‰ÔËÂÏ‡Ú ÒÎË-‚‡ÌËˇ Ë ÔË‰Ó·Ë‚‡ÌËˇ, ÍÓËÚÓ ËÏ‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌË ÔÓÒÎÂ‰ÒÚ‚Ëˇ Á‡ Á‡Â-ÚÓÒÚÚ‡. ¬˙ÔÂÍË ˜Â ÚËÚÂ ÓÒÌÓ‚ÌË Â‚ÓÔÂÈÒÍË ‰ËÂÍÚË‚Ë Á‡ ËÌÙÓ-ÏË‡ÌÂÚÓ, ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂÚÓ Ë Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú‚‡ÊÂÌ ÔÓ„ÂÒ ‚ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌËÚÂ ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó, ‚ÒÂÓ˘Â ËÏ‡ ¯ËÓÍÓ ÔÓÎÂ Á‡ ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙¯ÌÓ ÔÓ‰Ó·ÂÌËÂ. ÷ˇÎÓÒÚÌ‡Ú‡ ‡Ï-Í‡ Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ ÔÓ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ ‚ÒÂ Ó˘Â Â ‚ ÔÓˆÂÒ Ì‡ËÁ„‡Ê‰‡ÌÂ Ë ‚ Ú‡ÁË ‚˙ÁÍ‡ ÎËÔÒ‚‡˘ÓÚÓ Â‚ËÁË‡ÌÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡Á‡ ≈–—, ÌÂ Â ÔËÂÏÎË‚Ó. ¡ÂÁ Ú‡ÁË ÏˇÍ‡, ÛÒËÎËˇÚ‡ ‰‡ ÒÂ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚Ë Ì‡≈–— ˜ÂÁ ‡ÏÍÓ‚‡ ‰ËÂÍÚË‚‡ ‚Ó‰ÂÌÂÚÓ Ì‡ ÔÂ„Ó‚ÓË Á‡ ÒÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ì‡ÍÓÎÂÍÚË‚ÂÌ ‰Ó„Ó‚Ó, ˘Â ·˙‰‡Ú Â¯‡‚‡˘Ë.

÷ÂÎÚ‡ Â ‰‡ ÒÂ ‚˙‚Â‰Â Ó·˘‡ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌÓ ÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌ‡Ú‡ ÒÚÛÍ-ÚÛ‡ Á‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓÚÓ Û˜‡ÒÚËÂ ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍË ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË, ÍÓˇÚÓ ‰‡·˙‰Â „Î‡‚ÂÌ ‡ÒÔÂÍÚ ËÎË ‰ÓË ÍÎ˛˜Ó‚ Ù‡ÍÚÓ Á‡ ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂÚÓ Ì‡ ÍÓÌ-ÚËÌÂÌÚ‡ÎÌËˇ ÏÓ‰ÂÎ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚Ë ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ ‚ ≈‚ÓÔ‡. ¬ÎËˇÌËÂÚÓ Ì‡ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ ‚˙ıÛ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ˘Â ·˙‰Â ÓÚ Ì‡È-„ÓÎˇÏÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ Ò ‚ÓÎÛÌÚ‡ËÒÚË˜ÌË Ú‡‰ËˆËË, ‚ ÍÓËÚÓ Ìˇ-Ï‡ Ó·˘Ó Ë Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ

—‡‚ÌËÚÂÎÌËˇÚ ‡Ì‡ÎËÁ Ì‡ ÔËÎÓÊÂÌËÂÚÓ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡ 2002/14/≈— ‚ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó, Ì‡Ô‡‚ÂÌ ÓÚ NETLEX (Schomannet al. 2006), ÔÓÍ‡Á‚‡ ÚÛ‰ÌËˇ Ë Ï˙˜ËÚÂÎÂÌ Ô˙Ú Í˙Ï ‰ÂÏÓÍ‡ˆËˇÚ‡ ‚ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ Ì‡ ≈‚ÓÔ‡. ÃÌÓ„Ó ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË Ò‡ ÔËÂÎË ÏË-ÌËÏ‡ÎÌËÚÂ ÒÚ‡Ì‰‡ÚË, Á‡ÎÂ„Ì‡ÎË ‚ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡, ‡ ÌˇÍÓË ‰ÓË Ó˘Â ÌÂÒ‡ ˇ Ú‡ÌÒÔÓÌË‡ÎË. œÓ‰˙ÎÊ‡‚‡˘‡Ú‡ Ò˙ÔÓÚË‚‡ ÒÂ˘Û ÔËÎ‡„‡ÌÂÚÓÌ‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Ë Ò‚˙Á‡ÌËÚÂ Ò ÌÂˇ Ô‡‚‡ ÔÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎ-

ÚË‡ÌÂ,, ‚ÚÓÓÚÓ ÓÚ ÍÓËÚÓ Â ÓÒÌÓ‚Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ˆÂÌÌÓÒÚ ËÙÛÌ‰‡ÏÂÌÚ‡ÎÌÓ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌÓ Ô‡‚Ó, ËÁËÒÍ‚‡ ÏÓ·ËÎËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ‚ÒË˜ÍËÁ‡ÒÂ„Ì‡ÚË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË.

ÕÂÓ·ıÓ‰ËÏÓ Â ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙¯ÌÓ ÓÔÂ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ ÂÔÂËÚÂ ‚˜ÂÚËË ÒÙÂË: ‡) ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ÏˇÒÚÓ ÒÂ ÌÛÊ‰‡ÂÓÚ ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂ Ë ÒÔˇÏÓ Ï‡ÎÍËÚÂ Ë ÒÂ‰ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ÍÓËÚÓ ÔÓ-‡‰Ë Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ Ô‡„Ó‚Â, ÌÂ ÔÓÔ‡‰‡Ú ‚ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌËÚÂ ËÁËÒÍ-‚‡ÌËˇÚ‡; ·) ËÁ‚ÂÒÚÌË Ò‡ Â‰Ëˆ‡ ÒÎÛ˜‡Ë, ‚ ÍÓËÚÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ Ô‡‚‡ÔÓ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ ÌÂ ÒÂ ÒÔ‡Á‚‡Ú; ‚) ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏË Ò‡ ÂÙÂÍ-ÚË‚ÌË Ò‡ÌÍˆËË Á‡ Ï‡ÍÒËÏ‡ÎÌÓ Ò˙·Î˛‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Ë „) ËÌ-ÙÓÏË‡ÌÂÚÓ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂÚÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‚ÂÊ‰‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌÓÚÓÏˇÒÚÓ, ÌÓ Ò˙˘Ó Ë Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó ‚ ÷ÂÌÚ‡ÎÌËÚÂ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËÒ˙‚ÂÚË Ë Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó ‚ ≈–—.

ŒÚ ÓÍÚÓÏ‚Ë 2004 „. ÏÂÌË‰Ê˙ËÚÂ ÏÓ„‡Ú Ò‚Ó·Ó‰ÌÓ ‰‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÚÂ‚ÓÔÂÈÒÍË ÍÓÏÔ‡ÌËË/‰ÛÊÂÒÚ‚‡. ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ÏÓÊÂ ‰‡Ó·ÂÁˆÂÌË ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ≈ƒ, ÒÚÂÏÂÈÍË ÒÂ ‰‡ Ì‡Ï‡ÎËÒÚ‡Ì‰‡ÚËÚÂ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ, ÔÓÒÚË„Ì‡ÚË ‚ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Á‡ ≈ƒ. œÓ-ÒÔÂˆË‡ÎÌÓ, ÚÓ‚‡ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ ‰Ó ÔÓÒÎÂ‰‚‡˘ÓÚÓ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎ-ÒÚ‚Ó Á‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ. œÓÌÂ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ‰ËÂÍÚË‚‡ Á‡ Ú‡ÌÒÌ‡ˆËÓ-Ì‡ÎÌËÚÂ ÒÎË‚‡ÌËˇ, ÒÚ‡Ì‰‡ÚËÚÂ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ≈ƒ ·ˇı‡‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ Á‡Ô‡ÁÂÌË. —˙„Î‡ÒÌÓ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ ÒÚ‡Ì-‰‡ÚËÚÂ Á‡ ·˙‰Â˘ÂÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ ‚ ÚÓ‚‡ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ Ì‡Ò˙-˜‡Ú, ‡ ÌÂ ‰‡ ÒÂ Ï‡„ËÌ‡ÎËÁË‡Ú. ≈ÙÂÍÚË‚ÌË –‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËÚÂ Ò˙‚ÂÚË ‚≈ƒ, ‰ÓÔ˙ÎÌÂÌË ÓÚ Ó˘Â Â‰ÌÓ ÌË‚Ó Ì‡ ‚ÎËˇÌËÂ ˜ÂÁ ÚÂıÌËÚÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Ë-ÚÂÎË ‚ Ó„‡ÌËÚÂ Á‡ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ, ÏÓÊÂ ‰‡ ‰ÓÔËÌÂÒÂ Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡‡‰ÂÍ‚‡ÚÌ‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡ ÍÛÎÚÛ‡. ¬ ‰Ûı Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ Ô‡ÚÌ¸ÓÒÚ‚Ó, ÚÓ‚‡·Ë ÏÓ„ÎÓ ‰‡ ‰‡‰Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Â‰ÌÓ‚ÂÏÂÌÌÓ ‰‡ ÒÂ Ò˙·Î˛‰‡‚‡Ú ËÌÚÂÂ-ÒËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚÚ‡ Á‡ ·˙‰Â˘ÂÚÓ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂÚÓ.

107


¬ ÏÓÏÂÌÚ‡ ÒÂ ‰ËÒÍÛÚË‡ ‚˙ÔÓÒ˙Ú Á‡ ı‡‡ÍÚÂ‡ Ì‡ ‡Á‚Ë‚‡˘‡Ú‡ÒÂ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Ì‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ. Œ·Ò˙Ê‰‡ ÒÂ ÓÒ-ÌÓ‚ÌËˇÚ ËÁ·Ó ÏÂÊ‰Û ‰‚Â ‡ÁÎË˜ÌË ÍÓÌˆÂÔˆËË Á‡ ÙËÏ‡Ú‡: ‡ÍˆËÓÌÂ-ÌËˇ ÏÓ‰ÂÎ, ‚ ÍÓÈÚÓ ˆÂÎÚ‡ Ì‡ ÙËÏ‡Ú‡ Â Û‚ÂÎË˜‡‚‡ÌÂ ‰Ó ‚˙ÁÏÓÊÌ‡ Ì‡È-„ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÒÚÓÈÌÓÒÚÚ‡ ‚ ËÌÚÂÂÒ Ì‡ ‡ÍˆËÓÌÂËÚÂ Ë ÏÓ‰ÂÎ˙Ú, ‚ ÍÓÈ-ÚÓ ÙËÏ‡Ú‡ ÌÓÒË ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ Á‡ ÔÓ-¯ËÓÍ Í˙„ ÓÚ Á‡ËÌÚÂÂÒÓ‚‡ÌËÒÚ‡ÌË. ¬˙ÔÂÍË ÒÍ‡Ì‰‡Î‡ Ò ≈ÌÓÌ Ë ‰Û„ËÚÂ ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë ÒÍ‡Ì‰‡ÎË ‚—¿Ÿ, ‡ÍˆËÓÌÂÌËˇÚ ÏÓ‰ÂÎ (Ú‡Í˙‚, Í‡Í˙‚ÚÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ‚ —¿Ÿ), ÓÒ-Ú‡‚‡ ‰ÓÏËÌË‡˘ Á‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ Í˙„Ó‚Â, ÓÔÂ‰ÂÎˇ˘Ë ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡.≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚË Ò‡ ÏÌÓ„Ó Á‡„ËÊÂÌË Á‡ ÚÓ‚‡, Ú˙È Í‡ÚÓ Ì‡ÂÏ-ÌËˇÚ ÚÛ‰ Â ËÁÍÎ˛˜ÂÌ‡ ‚ „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ ÓÚ ÏÓ‰ÂÎ‡ Ì‡ —¿Ÿ.

≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ ÏÓÊÂ ‰‡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚Ë ‰Ó·‡ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚÁ‡ ‚˙‚ÂÊ‰‡ÌÂ ‚ Ô‡ÍÚËÍ‡Ú‡ Ì‡ ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘ ÂÊËÏ Á‡ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ Ì‡ Ú‡ÌÒ-„‡ÌË˜Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ, ÍÓÈÚÓ ·‡Î‡ÌÒË‡ ËÁËÒÍ‚‡ÌÂÚÓ Á‡ ‰Ó·Ë ËÍÓÌÓÏË-˜ÂÒÍË ÂÁÛÎÚ‡ÚË Ò˙Ò ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÍÓıÂÁËˇ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ Ó·˘ÂÒÚ‚‡.ƒÌÂÒ Â ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ‡ Ì‡ÏÂÒ‡ ‚ ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË Á‡ Ó·‚˙-Á‚‡ÌÂÚÓ ËÏ Ò Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ.

ƒÓÏËÌË‡˘‡Ú‡ ÓÎˇ Ì‡ „ÓÎÂÏËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ËÎ˛ÒÚË-‡ ÒÚ‡ÚËÒÚË˜ÂÒÍË: ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ Â‰Ì‡ ˜ÂÚ‚˙Ú ÓÚ „ÎÓ·‡ÎÌ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡‰ÂÈÌÓÒÚ ÒÂ ÍÓÌÚÓÎË‡ Ò‡ÏÓ ÓÚ 200 ÍÓÏÔ‡ÌËË, ‡ ÓÚ 100-ÚÂ Ì‡È-„ÓÎÂÏËÒ‚ÂÚÓ‚ÌË ÍÓÏÔ‡ÌËË, ÍÎ‡ÒË‡ÌË ÔÓ ÒÚÓÈÌÓÒÚ Ì‡ ‡ÍÚË‚ËÚÂ, 51 Ò‡ ÏÛÎÚË-Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÍÓÔÓ‡ˆËË. ÃÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË, ‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎ-ÌÓ Ë ‚˙ÚÂ¯ÌÓÙËÏÂÌËÚÂ Ú‡ÌÒÙÂË, ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡Ú Ì‡‰ ‰‚Â ÚÂÚË ÓÚÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ Ú˙„Ó‚Ëˇ Ë ËÌ‚ÂÒÚËˆËË. œÓÎËÚËÍËÚÂ Ì‡ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ-

‚‡Ú‡ Ò‡ Ì‡ÒÓ˜ÂÌË Í˙Ï ÔË‚ÎË˜‡ÌÂ Ì‡ ËÌ‚ÂÒÚËÚÓË ˜ÂÁ ‚˙ÚÂ¯ÌÓ ‰ÂÂ-„ÛÎË‡ÌÂ, Á‡ ‰‡ Ì‡Ò˙˜‡Ú Ô‡Á‡ÌË ÔËÌˆËÔË ËÎË ‰‚ÛÒÚ‡ÌÌË ËÌ‚ÂÒÚË-ˆËÓÌÌË ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ (TUAC 2005). ¬ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍ‡Ú‡ Ó·Î‡ÒÚ, ‰ÓË Ì‡Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó ≠ Ì‡ÔËÏÂ ÔÎ‡Ì‡ Á‡ ‰ÂÈÒÚ‚ËÂ Ì‡ ÓÏËÒËˇÚ‡ Ì‡ ≈— Á‡ÏÓ‰ÂÌËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ÙËÏÂÌÓÚÓ Ô‡‚Ó Ë ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓÚÓÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ ‚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ —˙˛Á (COM(2003)284) Ë ‚ÒË˜ÍË ÔÓÒÎÂ‰‚‡-˘Ë ÏÂÍË ≠ ‰ÂÈÒÚ‚‡˘ËÚÂ ÎËˆ‡ ÒÂ ÓËÂÌÚË‡Ú Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌÓ Í˙Ï ÔË„‡Ê-‰‡ÌÂ Ì‡ Â„ÛÎ‡ÚÓÌËÚÂ ÒËÒÚÂÏË Í˙Ï ÌÛÊ‰ËÚÂ Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌËÚÂ ËÌ-‚ÂÒÚËÚÓË. ¬ ËÌÚÂÂÒ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË „‡Ê‰‡ÌË Â Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÔÓÎËÚËÍËÓÚÌÓ‚Ó ‰‡ ÔÓÂÏ‡Ú ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ ˜ÂÁ ÒÚÂÏÂÊ Í˙Ï Ó·‚˙Á‚‡ÌÂ Ì‡ ·ËÁ-ÌÂÒ‡ Ò Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ, Í‡ÚÓ ÒÂ ËÁ„‡‰Ë ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘‡ ‡ÏÍ‡ ÔÓÒÂ‰ÒÚ‚ÓÏ Á‡-ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó, Í‡ÚÓ ÒÂ „‡‡ÌÚË‡, ˜Â ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ˘Â ÔÓÂÏ‡Ú Ò‚ÓˇÚ‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ ( —Œ) ÒÂËÓÁ-ÌÓ, ‡ ÌÂ ÔÓÒÚÓ ‰‡ ˇ ‚˙ÁÔËÂÏ‡Ú Í‡ÚÓ ‡ÒÔÂÍÚ ÓÚ ‚˙ÁÍËÚÂ Ò Ó·˘ÂÒÚ‚Â-ÌÓÒÚÚ‡ Ë, Ì‡Í‡ˇ, ‰‡ ÒÂ „‡‡ÌÚË‡, ˜Â ÏÂÌË‰ÊÏ˙ÌÚ˙Ú ˘Â Á‡˜ËÚ‡ Ô‡‚‡Ú‡Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ.

÷ÂÎÚ‡ Ì‡ Ì‡ÒÚÓˇ˘‡Ú‡ „Î‡‚‡ Â ‰‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Ë ‰Ó·Â ÙÛÌÍˆËÓÌË‡-˘Ó ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ, ÍÓÂÚÓ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ ÒÂËÓÁÌÓ Í˙Ï —Œ ËÒ˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚‡ Ì‡ Ò˙‚ÂÏÂÌÌËÚÂ Á‡ÍÓÌÓ‚Ë ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇ Ë Ô‡ÍÚËÍË, Á‡˜Ë-Ú‡ÈÍË ËÌÚÂÂÒËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡ ËÒÚ‡ÚÂ„Ë˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÓËÂÌÚ‡ˆËˇ Ì‡ ÙËÏÂÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡.

Теми

9.1. œÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó ‚ ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËÚÂ Ó„‡ÌË Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡

9.2. ËÚÂËÈ Á‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ Á‡ Á‡-

ÍÓÌÓÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó ‚ ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËÚÂ Ó„‡ÌË,

9.3. —Œ Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÒÂÍÚÓË

9.4. —Œ Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌÓ ÌË‚Ó: „ÎÓ·‡ÎÌÓ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ Á‡ Ô‡-

‚‡Ú‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ

9.5. ¡˙Î„‡Ëˇ: ÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ

9.6. »Á‚Ó‰Ë

9. КОРПОРАТИВНО УПРАВЛЕНИЕ:РОЛЯТА НА РАБОТНИЧЕСКОТО УЧАСТИЕ

И КОРПОРАТИВНАТА СОЦИАЛНАОТГОВОРНОСТ

108


9.1. ПРЕДСТАВИТЕЛСТВО В БОРДОВЕТЕ

¬ 19 ÓÚ 28-ÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈—-25 Ë ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÁÓÌ‡ (≈≈¿) Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËÚÂ Ò˙‚ÂÚË Ì‡ÙËÏËÚÂ Â Á‡ÍÓÌÓ‚Ó ÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌ ÂÎÂÏÂÌÚ Á‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Á‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ. ƒÓË ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÓÚ 9-ÚÂ ÒÚ‡ÌË, ÍÓËÚÓ ÌˇÏ‡ÚÁ‡ÍÓÌÓ‚Ë ‡ÁÔÓÂ‰·Ë, ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ Ì‡ÏÂˇÚ ÔËÏÂË (Ï‡Í‡ Ë Í‡ÚÓ ËÁÍÎ˛˜ÂÌËˇ) Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌË-ˇÚ‡. ¬ Ì‡È-Ï‡ÎÍÓ 12 ≈—/≈≈¿ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Â Ù‡ÍÚ ¯ËÓÍÓ ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌÓÚÓ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ, ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓ ‰‡ÎË ‡·ÓÚÓ-‰‡ÚÂÎËÚÂ „Ó Ó‰Ó·ˇ‚‡Ú ËÎË ÌÂ. “Ó‚‡ ÌÂ Á‡‚ËÒË ÓÚ ÒÚÛÍÚÛ‡Ú‡ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Ì‡ ÙËÏÂÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ, ÍÓÂÚÓ ÓÁÌ‡˜‡‚‡, ˜Â ÚÓ‚‡ ÓÒË„Ûˇ‚‡Â‰ÌÓÒÚÂÔÂÌÌ‡ ÒËÒÚÂÏ‡ (Í‡ÍÚÓ Â ‚ 13 ≈—/≈≈¿ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË), ËÎË ‰‚ÛÒÚÂÔÂÌÌ‡ ÒËÒÚÂÏ‡ (Í‡ÍÚÓ Â ‚ 11 ≈—/≈¿¿ ÒÚ‡ÌË -˜ÎÂÌÍË), ËÎË ÓÒË„Ûˇ‚‡ËÁ·Ó ÏÂÊ‰Û ‰‚ÂÚÂ (Í‡ÍÚÓ Â ‚ ˜ÂÚËË ÒÚ‡ÌË -˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈—).

¬ ·ÓÎ¯ËÌÒÚ‚ÓÚÓ ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ, ‚ ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËÚÂ Ò˙‚ÂÚË Ì‡ ÙËÏËÚÂ ÏÓ„‡Ú ‰‡ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú Ò‡ÏÓ ‡·ÓÚÂ˘Ë ‚ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡. ÕÓ, ‚ Â‰Ëˆ‡ ÒÚ‡ÌË ËÏ‡‡ÁÎË˜ÌË Ô‡‚ËÎ‡. ¬ √ÂÏ‡ÌËˇ Ì‡ÔËÏÂ, ÌˇÍÓË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË ‚ ·Ó‰‡ ÌÂ ‡·ÓÚˇÚ ‚ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡, ‡ Ò‡ ÓÔÂ‰ÂÎÂÌË ÓÚ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ. –‡ÁÎË˜Ì‡ ÂÒËÚÛ‡ˆËˇÚ‡ ‚ ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ, Í˙‰ÂÚÓ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËˇÚ Ò˙‚ÂÚ ÏÓÊÂ ‰‡ ÔÂ‰ÎÓÊË Ò‡ÏÓ Í‡Ì‰Ë‰‡ÚË, ÍÓËÚÓ ÌÂ ‡·ÓÚˇÚ ‚ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡. —˙ÓÚ‚ÂÚÌÓ, ÚÂÁË˜ÎÂÌÓ‚Â ÓÙËˆË‡ÎÌÓ ÌÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ËÌÚÂÂÒËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ. ‘ÓÏËÚÂ Ë Ô‡ÍÚËÍËÚÂ Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡ ‚‡Ë‡ÚÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ‚ ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ÒÚ‡ÌË Ë ÚÓ‚‡ ‡ÁÌÓÓ·‡ÁËÂ ÒÂ ‡Á‡ÒÚ‚‡ ‚ ÂÁÛÎÚ‡Ú ÓÚ ‡Á¯ËÂÌËÂÚÓ Ì‡ ≈—. Õ‡ Ô˙‚ ÔÓ„ÎÂ‰ 28 ÒÚ‡ÌË, ‚ ÍÓËÚÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ÒÂ ÓÒÌÓ‚‡Ú ≈‚ÓÔÂÈÒÍË ÓÏÔ‡ÌËË (25-ÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈— ÔÎ˛Ò »ÒÎ‡Ì‰Ëˇ, ÕÓ‚Â„Ëˇ Ë ÀËıÚÂÌ˘‡ÈÌ) ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ‡Á‰ÂÎˇÚ Ì‡ ÚË „ÛÔË:

1. —Ú‡ÌË Ò ¯ËÓÍ‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ, (Ú.Â., ÍÓˇÚÓ ÔÓÍË‚‡ Ë ÍÓÏÔ‡ÌËË ÓÚ ˜‡ÒÚÌËˇ ÒÂÍÚÓ): ¿‚ÒÚ-Ëˇ, ◊Â¯Í‡Ú‡ –ÂÔÛ·ÎËÍ‡, ƒ‡ÌËˇ, ‘ËÌÎ‡Ì‰Ëˇ, √ÂÏ‡ÌËˇ, ”Ì„‡Ëˇ, À˛ÍÒÂÏ·Û„, ’ÓÎ‡Ì‰Ëˇ, ÕÓ‚Â„Ëˇ, —ÎÓ‚‡¯Í‡Ú‡ –ÂÔÛ·ÎËÍ‡, —ÎÓ‚ÂÌËˇ, ÿ‚ÂˆËˇ.

2. —Ú‡ÌË Ò Ó„‡ÌË˜ÂÌ ÓÔËÚ ‚ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓÚÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ (Ì‡ÔËÏÂ, Ò‡ÏÓ ‚ ‰˙Ê‡‚ÌËÚÂ Ë ÔË‚‡ÚËÁË‡ÌËÚÂ ÍÓÏÔ‡-ÌËË): ‘‡ÌˆËˇ, √˙ˆËˇ, »Î‡Ì‰Ëˇ, Ã‡ÎÚ‡, œÓÎ¯‡, œÓÚÛ„‡ÎËˇ, ≈ÒÔ‡ÌËˇ.

3. —Ú‡ÌË ·ÂÁ ‡ÁÔÓÂ‰·Ë Á‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó ‚ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ: ¡ÂÎ„Ëˇ, ËÔ˙, ≈ÒÚÓÌËˇ, »ÒÎ‡Ì‰Ëˇ, »Ú‡ÎËˇ, À‡Ú‚Ëˇ, ÀËıÚÂÌ-˘‡ÈÌ, ÀËÚ‚‡, ¬ÂÎËÍÓ·ËÚ‡ÌËˇ.

¬ÒˇÍ‡ ÒÚ‡Ì‡-˜ÎÂÌÍ‡ Â ‡Á‚ËÎ‡ Ò‚Óˇ ÒËÒÚÂÏ‡ Ë ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓÚÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó ‚ ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËÚÂ Ò˙‚ÂÚË Â Á‡ÎÂ„Ì‡ÎÓ ‚ ÔÓ-¯ËÓÍËˇÍÓÌÚÂÍÒÚ Ì‡ ÒËÒÚÂÏËÚÂ Ì‡ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ Ë Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÙËÏÂÌÓ Ô‡‚Ó. “Ó‚‡ ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ Ë Á‡ ‰ÂÒÂÚÚÂ ÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË. Ã‡Í‡ ˜ÂÁ‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Á‡ÔÓ˜Ì‡ ‰‡ ÒÂ ÔËÂÏ‡ Â‰‚‡ ÔÂÁ 1990 „Ó‰ËÌ‡, ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ÷ÂÌÚ‡ÎÌ‡ Ë »ÁÚÓ˜Ì‡ ≈‚ÓÔ‡ ÔËÒÚ˙ÔËı‡ Í˙Ï ÛÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡ÌÂ Ì‡Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ Ë ÒËÒÚÂÏË Á‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓ Û˜‡ÒÚËÂ ÔÓ ‡ÁÎË˜ÌË Ì‡˜ËÌË. “Ó‚‡ Â ‚‡ÊÌÓ ÌÂ Ò‡ÏÓ ÔÓ‡‰Ë ÚÓ‚‡, ˜Â ‚ÒˇÍ‡

СЪЩЕСТВУВАЩИ СИСТЕМИ В ЕС 25 + 3

109


≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÓÏÔ‡ÌËˇ (≈ ) ÏÓÊÂ ‰‡ ËÁ·ÂÂ ÏÂÊ‰Û Â‰ÌÓÒÚÂÔÂÌÌ‡ ËÎË ‰‚ÛÒÚÂÔÂÌÌ‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ Ì‡ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ, ÌÂÁ‡‚ËÒËÏÓ ‰‡ÎË ÒÚ‡Ì‡Ú‡, ‚ ÍÓˇÚÓ ÒÂÌ‡ÏË‡ ÒÂ‰‡ÎË˘ÂÚÓ Ì‡ ≈ ÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÒË ÍÓÏÔ‡ÌËË ‰‡ ÔËÎÓÊ‡Ú Ú‡ÁË ÒÚÛÍÚÛ‡. œÓ˜ÚË Ó·˘ÓÔËÂÚÓ Â ‚Â˜Â ‚ ‰Â·‡Ú‡, ˜Â ÌËÍÓˇ ≈ ÌˇÏ‡ ‰‡ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ Í‡ÚÓ ‰Û„‡.

œÓ-ÍÓÌÍÂÚÌÓ, ‚‡Ë‡ÌÚËÚÂ, ÍÓËÚÓ ‚Â˜Â Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú ËÎË ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡Ú, ÒÂ ÓÚÌ‡ÒˇÚ Í˙Ï::ï ÏËÌËÏ‡ÎÂÌ Ô‡„ Á‡ Ì‡ÂÚË, Ú.Â. ·ÓˇÚ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, Ì‡‰ ÍÓÈÚÓ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓÚÓ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËˇ Ò˙‚ÂÚ Â Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓ, ‚‡Ë‡ ÓÚ

25 ‡·ÓÚÌËÍ‡ ‚ ÿ‚ÂˆËˇ ‰Ó 500, 1000 ËÎË 2000 ‚ √ÂÏ‡ÌËˇ;ï ·ÓˇÚ Ì‡ ˜ÎÂÌÓ‚Â Ì‡ ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËˇ Ò˙‚ÂÚ, Ì‡ ÍÓËÚÓ ËÏ‡Ú Ô‡‚Ó ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚‡Ë‡ ÓÚ Â‰ËÌ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎ ‰Ó Â‰Ì‡-ÚÂÚ‡ ËÎË ‰ÓË ÔÓÎÓ‚Ë-

Ì‡Ú‡ ÓÚ ˜ÎÂÌÓ‚ÂÚÂ Ì‡ Ò˙‚ÂÚ‡;ï ÔÓˆÂ‰ÛËÚÂ Á‡ ËÁ·Ó ËÎË Ì‡ÁÌ‡˜‡‚‡ÌÂ ‚‡Ë‡Ú ÓÚ Ó·˘ ËÁ·Ó ÓÚ ‚ÒË˜ÍË ‡·ÓÚÌËˆË ‰Ó Ì‡ÁÌ‡˜‡‚‡ÌÂ ËÎË ËÁ·Ó ÓÚ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËÚÂ Ò˙‚ÂÚË

ËÎË ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ;ï Ó·˘Ó ‚ÁÂÚÓ, ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ËÏ‡Ú Ò˙˘ËÚÂ Á‡ÍÓÌÌË Ô‡‚‡ Ë Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇ, Í‡ÍÚÓ ˜ÎÂÌÓ‚ÂÚÂ Ì‡ Ì‡‰ÁÓÌËÚÂ ËÎË ‡‰ÏËÌËÒÚ‡-

ÚË‚ÌË Ò˙‚ÂÚË, ÍÓËÚÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ‡ÍˆËÓÌÂËÚÂ. ÕÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ Ì‡ÏÂˇÚ Ë ËÁÍÎ˛˜ÂÌËˇ ÓÚ ÚÓ‚‡ Ô‡‚ËÎÓ, Ì‡ÔËÏÂ ‚ ÿ‚ÂˆËˇ, Í˙‰ÂÚÓ Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡-‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ÌÂ Â ÔÓÁ‚ÓÎÂÌÓ ‰‡ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ‚ Â¯ÂÌËˇÚ‡ Ì‡ ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËˇ Ò˙‚ÂÚ, ÍÓËÚÓ Á‡Òˇ„‡Ú ËÌÚÂÂÒËÚÂ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ (Ì‡ÔËÏÂ,‚˙ÔÓÒË, Ò‚˙Á‡ÌË Ò ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ).

9.1. ПРЕДСТАВИТЕЛСТВО В БОРДОВЕТЕ


110


9.1. ПРЕДСТАВИТЕЛСТВО В БОРДА

ŒÚ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ Á‡ÍÓÌË ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ËÁ‚ÎÂ˜Â Â‰ËÌÂÌ Â‚Ó-ÔÂÈÒÍË ÒÚ‡Ì‰‡Ú. ÕÓ ‚ ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ ÔÓÎÓ‚ËÌ‡Ú‡ ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË Ì‡≈—, Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÚÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ÛÔ‡‚ËÚÂÎ-ÌËˇ Ò˙‚ÂÚ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡ Â ˜‡ÒÚ ÓÚ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Á‡ ÍÓÔÓ‡-ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡, ≈ ‚ÂÓˇÚÌÓ ˘Â ‚˙‚Â‰Â ÚÓÁË ÂÎÂÏÂÌÚ ‚ÒÚ‡ÌË, Í˙‰ÂÚÓ ÔÂ‰Ë ÚÓ‚‡ ÌÂ Â ·ËÎ ÔÓÁÌ‡Ú. ÕˇÏ‡ ÌËÍ‡Í‚Ó ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎ-ÒÚ‚Ó Á‡ Ì‡Ô˙ÎÌÓ ÓÚÏÂÌˇÌÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ËÏÂ-ÚÓ Ì‡ ÏÓ‰ÂÌÓÚÓ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ.

¬ÒˇÍ‡ ÒÚ‡Ì‡-˜ÎÂÌÍ‡ Ì‡ ≈— ÒÂ ÒÚÂÏË ‰‡ ÔËÒÔÓÒÓ·Ë Ì‡ˆËÓÌ‡Î-Ì‡Ú‡ ÒË ÒËÒÚÂÏ‡ Á‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ ‚ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ Ò ËÁËÒÍ-‚‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÓÔÂË‡Ú ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ „ÎÓ·‡ÎÌËÚÂÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ë Ô‡Á‡Ë. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ, ‰‚ÛÒÚÂÔÂÌÌ‡Ú‡ ÒÚÛÍÚÛ‡ ÌÂ Â Á‡„Û-·ËÎ‡ Ò‚ÓˇÚ‡ ‡ÍÚÛ‡ÎÌÓÒÚ, Í‡ÍÚÓ ÒÂ ÒÏˇÚ‡ ÔÓÌˇÍÓ„‡. —˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ÚÂÌ-‰ÂÌˆËˇ Í˙Ï ̌ ÒÌÓ ‡Á„‡ÌË˜‡‚‡ÌÂ ÏÂÊ‰Û ˙ÍÓ‚Ó‰ÌË Ë ÌÂ˙ÍÓ‚Ó‰ÌË ÙÛÌ-ÍˆËË, Í‡ÍÚÓ ÓÙËˆË‡ÎÌÓ ÒÂ ‚˙ÁÔËÂÏ‡Ú ‚ ‰‚ÛÒÚÂÔÂÌÌ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡, ‡ Ò˙-˘Ó Ë ‚ ÒËÒÚÂÏËÚÂ Ò Â‰ËÌ ·Ó‰. —ÎÂ‰ ÒÍ‡Ì‰‡ÎË, Í‡ÚÓ ÚÓÁË Ò ≈Õ–ŒÕ, ÌÂÏÓÊÂ ‰‡ ËÏ‡ ‚Â˜Â ÌËÍ‡Í‚Ó Ò˙ÏÌÂÌËÂ, ˜Â ÌÂÁ‡‚ËÒËÏËˇ ÏÓÌËÚÓËÌ„ Ì‡ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂÚÓ Â ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ. «‡ÍÓÌÓ‚ÓÚÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡ ‡·ÓÚÌË-ˆËÚÂ ‚ ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËÚÂ Ó„‡ÌË Â Â‰ËÌ ÓÚ Ì‡˜ËÌËÚÂ Á‡ „‡‡ÌÚË‡ÌÂ Ì‡‚˙Ì¯ÂÌ Ë ÌÂÁ‡‚ËÒËÏ ÍÓÌÚÓÎ. œÓÚË‚ÌÓ Ì‡ ÏÌÂÌËˇÚ‡, ËÁ‡ÁÂÌË ÓÚ ·ËÁ-ÌÂÒ‡, ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËÚÂ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ Á‡ÒËÎË Ë‰‡ ÌÂ ÒÂ ÚÂÚË‡ Í‡ÚÓ ÔÂÔˇÚÒÚ‚ËÂ ‚ ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ Ì‡‰ÁÓÌ‡ ÒÚÛÍ-ÚÛ‡.

Source:

”˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ·Ó‰Ó‚ÂÚÂ‚ 28 ÒÚ‡ÌË ≠ ÔËÎÓÊÂÌËÂ Ì‡

Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Á‡ ≈ƒ

� �� 1��

��

� ��

��

��

��

��

�� 2

��

��

��

��

��1��1��

�� 3�

� �4� 4��4��

�� 4� ��2��

� � �� *!� � �� %�

!"� � � � � � � � +�

$%� � � � � � � � +�

$5� �� *!� � � �� ,��-��

��

%�

&"� �� *!��*��

��

� ��%�$&��

��

��

��

%�

&'� �� *!�

�

� � �� +�*�%�

""� � � � � � � � %�

"+� �� .�

()� �� $��

��/��

� ��0�$��

� �� +��%�

(*� �� 1�2� �*!��

�"!��

� � �� +��%�

#*� �� "!�� +�

6-� �� *!� 3��$��

�� %�

)"� �� 1��2��*!� � � �� +�

)+� � � � � � � � +�

) � � � � � � � � +��%�

,)� � � � � � � � +�

, � � � � � � � � +��%�

,-� �� *!� ��

��"

��$�&��

��

��$�&��

��

+�

,7� � � � � � � � %�

8 � �� +�

.,� �� $��*!� � �� 4�5� %�

./� �� *!� � � �� +�

0,� �� 1��2��* � � � �� %�

0 � �� +�

+"� �� "!�� +�

+)� �� *!�"��*��

16��$��2�

� �� %�

+'� �� 7��6��*!�

%��-��6��*��

��

��-��6��

� �� %�

-'� � � � � � � � +�

√‡

ÙËÍ

‡ 1


111


9.2. ЗАКОНОУСТАНОВЕНОТО ПРЕДСТАВИТЕЛСТВО В УПРАВИТЕЛНИТЕ СЪВЕТИ КРИТЕРИЙ ЗА ЕВРОПЕЙСКО КОРПОРАТИВНО УПРАВЛЕНИЕ

ÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓÚÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ ‚ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡ ÔÂÒÔÂÍÚË‚‡ Úˇ·‚‡‰‡ ÓÚ‡Áˇ‚‡ Ù‡ÍÚ‡, ˜Â ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ÛÔ‡‚ËÚÂÎ-ÌËÚÂ Ò˙‚ÂÚË Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ Ë„‡ˇÚ ‚‡ÊÌ‡ ÓÎˇ ‚ ÏÌÓ„Ó ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ-˜ÎÂÌÍË Ì‡ ≈—, Í‡ÍÚÓ Ë ‚ ·˙‰Â˘Ë ≈ . “Â ÙÓÏË‡Ú ˜‡ÒÚ ÓÚ Ì‡ˆËÓÌ‡Î-Ì‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Á‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ ˜ÂÁ ÍÓÌÚÓÎ Ì‡ ÛÔ‡‚ÎÂ-ÌËÂÚÓ Ë ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ Ó·˘‡Ú‡ ·ËÁÌÂÒ-ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ. ¬ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ Ò ˆÂ-ÎËÚÂ Ì‡ ÀËÒ‡·ÓÌÒÍ‡Ú‡ ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ, ÌÓ‚‡Ú‡ ‡ÏÍ‡ ÔÓÒÚ‡‚ˇ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ÔÓ-‰Ó·‡ ÔÓÁËˆËˇ, Á‡ ‰‡ ‰ÓÔËÌÂÒ‡Ú ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ Ë Ò Ó·‚˙Á‚‡˘ ÂÙÂÍÚÁ‡ ÊÂÎ‡Ì‡Ú‡ Ô‡‚ËÎÌ‡ ‡ÎÚÂÌ‡ÚË‚‡ Á‡ ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÍÛÂÌ-ÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ËÌ‰ÛÒÚËˇ.

ŒÔËÚ˙Ú ÔÓÚ‚˙Ê‰‡‚‡, ˜Â ÒËÎÌÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌÓ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Â ·Î‡„ÓÔËˇÚÌÓ Á‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ËÍÓÌÓÏËÍË. —‡‚ÌËÚÂÎ-ÌËÚÂ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ‰‡ÌÌË ÌÂ ‚Ó‰ˇÚ ‰Ó ËÁ‚Ó‰‡, ˜Â Û˜‡ÒÚËÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚ-ÌËˆËÚÂ ‚ ·Ó‰Ó‚ÂÚÂ Ò˙Á‰‡‚‡ ÔÂ˜ÍË Á‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ËÍÓÌÓÏËÍË. —Ú‡-ÌËÚÂ, ‚ ÍÓËÚÓ Ò‡ ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ÂÌË ¯ËÓÍË Ô‡‚‡ Á‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓÚÓ Û˜‡Ò-ÚËÂ, ‡·ÓÚˇÚ ‰Ó·Â, Í‡ÍÚÓ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ÏËÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÔÓÍ‡Á‡ÚÂÎË(Ú‡ÍË‚‡ Í‡ÚÓ »Ì‰ÂÍÒ Á‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÓÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚ Ì‡ ·ËÁÌÂÒ‡ ÓÚ —‚ÂÚÓ‚-ÌËˇ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÙÓÛÏ), Í‡ÍÚÓ Ë Ú‡ÍË‚‡ Ï‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÔÓÍ‡-Á‡ÚÂÎË, Í‡ÚÓ Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÓ ÏÂÊ‰Û Ú˙„Ó‚ÒÍËˇ ·‡Î‡ÌÒ Ë ¡¬œ /≈‚ÓÒ-Ú‡Ú 2004/. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡, ÍÓÂÙËˆËÂÌÚ˙Ú ƒÊËÌË ‰‡‚‡ ‰ÓÍ‡Á‡ÚÂÎÒÚ‚‡ Á‡ ÔÓ-‰Ó·‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÍÓıÂÁËˇ ‚ ÒÚ‡ÌË Ò˙Ò Á‡ÍÓÌÓÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌÓ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó, ÔÓ‡‰Ë ÔÓ-„ÓÎˇÏÓÚÓ ‰Ó·ÎËÊ‡‚‡ÌÂ Ì‡ Ì‡È-‚ËÒÓÍË-ÚÂ Ë Ì‡ Ì‡È-ÌËÒÍËÚÂ ‰ÓıÓ‰Ë ‚ Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ.

ÕÓ, ÌÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ Ô‡‚Ë Á‡ÍÎ˛˜ÂÌËÂ, ˜Â ÒÚ‡ÌËÚÂ ‡‚ÚÓÏ‡ÚË˜ÌÓÔÂ˜ÂÎˇÚ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÓÚ Á‡ÍÓÌÓÛÒÚ‡ÌÓ‚ÂÌÓÚÓ Û˜‡ÒÚËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆË-ÚÂ. ÕÓ ÚÓ Â ‡„ÛÏÂÌÚ ÔÓÚË‚ ÏÌÂÌËÂÚÓ, ˜Â ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓÚÓ Û˜‡ÒÚËÂ ÂËÁÚÓ˜ÌËÍ Á‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË Á‡„Û·Ë. ƒÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌÓ, Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÚÓ Á‡-˜ËÚ‡ÌÂ Ì‡ ËÌÚÂÂÒËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ‰Ó‚Â‰Â ‰Ó ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏËÒÚÛÍÚÛÌË ÔÓÏÂÌË ‚ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡. Œ˘Â ÔÓ‚Â˜Â, ˜Â Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓÌË‚Ó, Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ó˜Â‚Ë‰ÌÓ ÒÂ Â Ì‡Û˜ËÎÓ ‰‡ ËÌÚÂ„Ë‡ ÔÓ‰ÛÍÚË‚ÌÓ ÚÓ-‚‡ Û˜‡ÒÚËÂ. ¬˙‚ ‚ÒÂÍË ÒÎÛ˜‡È, ÌˇÏ‡ ‰‡ Â ÓÚ ÔÓÎÁ‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÂ-„‡¯ÌÓÚÓ ÌË‚Ó Ì‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó ‚ ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËÚÂ Ò˙-‚ÂÚË, Í‡ÚÓ ÓÔËÚ Á‡ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡Ú‡ ÍÓÌÍÛÂÌÚÌÓÒÚ. ¬ÍÓÌÚÂÍÒÚ‡ Ì‡ „ÎÓ·‡ÎËÁ‡ˆËˇÚ‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓÚÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ Ú˙-ÔË ‰Û„Ë ÌÂÛ‰‡˜Ë. Õ‡ ÚÓÁË ÙÓÌ ‚ ≈‚ÓÔ‡ ÒÂ ‡Á‚Ë‚‡ ‰Â·‡Ú Á‡ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡-ÌÂ Ì‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓÚÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ. “ÓÈ Úˇ·‚‡ ‰‡ ‰Ó‚Â‰Â Ò˙˘Ó ‰Ó Ì‡ÏË-‡ÌÂ Ì‡ ı‡‡ÍÚÂËÒÚËÍË, ÍÓËÚÓ ‰‡ ÓÚÎË˜‡Ú ì≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ô˙Úî ÓÚ Ú‚˙-‰Â Á‡ÍÓÒÚÂÌÂÎËˇ ‡Ì„ÎÓÒ‡ÍÒÓÌÒÍË ‡ÍˆËÓÌÂÂÌ ÔÓ‰ıÓ‰.

Source: Vitols 2005

»ÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÂÁÛÎÚ‡ÚË ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ≈—

‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ Ô‡‚‡Ú‡

Á‡ Û˜‡ÒÚËÂ ‚ ·Ó‰Ó‚ÂÚÂ

* AT, CZ, DK, FI, DE, HU, LU, NL, NO, SK, SI, SE** BE, CY, EE, FR, GR, IS, IE, IT, LT, LI, LV, MT, PL, PT, ES, UK

9��

4��

�:;;;2��<�

#).)2��=��

�>$�?��@�

� ��2��

�

>�� :��

�� @�

��

��4��

��

� ��9��>�� :�� @A�

182�!9:�;� �9� :� :9 ��&�

)9��

� ��

��

4�� AA�1"2��9��;� �9!�� /9��

��&�

�:9:�

√‡

ÙËÍ

‡ 2

ЧАСТ ОТ ДОБРОТО ЕВРОПЕЙСКО КОРПОРАТИВНО УПРАВЛЕНИЕ

112


9.3. КСО И ЕВРОПЕЙСКИТЕ ИНДУСТРИАЛНИ СЕКТОРИ

Õ‡ÒÚÓˇ˘ËˇÚ ‰Â·‡Ú Á‡ —Œ Â ÔÓÓ‰ÂÌ „Î‡‚ÌÓ ÓÚ ÍËÚË˜ÌË ËÌ‚ÂÒÚËÚÓË Ë ÒÂ ÔÓ‰ÂÏ‡ ÓÚ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡. ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ·‡Ì¯Ó‚ËÙÂ‰Â‡ˆËË Ò‡ ‰‚ËÊÂ˘‡ ÒËÎ‡ Á‡‰ ËÒÍ‡ÌÂÚÓ Á‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ ∫ Í‡ÚÓ Ì‡˜ËÌ Á‡ ÓÒ˙˘ÂÒÚ‚ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ Ó·‚˙Á‚‡ÌÂ Ì‡ ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂÍÓÏÔ‡ÌËË. ÕˇÍÓË ÒÂÍÚÓË, Í‡ÚÓ ÚÂÍÒÚËÎÌËˇ, Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡ Ë Á‡ı‡ÌÓÚÓ ÔÓËÁ‚Ó‰ÒÚ‚Ó, Ò‡ ÓÒÓ·ÂÌÓ ‡ÍÚË‚ÌË Ë ‰‡‚‡Ú ÌÓ‚ ÚÎ‡Ò˙Í Á‡ Ó·˘Ë ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ, Í‡ÚÓ‡Á¯Ëˇ‚‡Ú Ó·ı‚‡Ú‡ Ì‡ ‰Â·‡ÚËÚÂ ‚ ‰Û„Ë ÔÓÏË¯ÎÂÌË ÒÂÍÚÓË..

Œ·ËÍÌÓ‚ÂÌÓ ËÌËˆË‡ÚË‚ËÚÂ Á‡ —Œ ÒÂ ÔÂ‰ÔËÂÏ‡Ú ÓÚ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ‰Ó·Ó‚ÓÎÌÓ. ¡ÂÁ ‰‡ Ò‡ Ó·‚˙Á‚‡˘Ë, ËÎË Ò‡ÏÓ ‰Ó ËÁ‚ÂÒÚÌ‡ ÒÚÂÔÂÌ,ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ‰ÓÍÛÏÂÌÚË Á‡ —Œ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ‰ÂÍÎ‡‡ˆËË, ÍÓËÚÓ ÌÂ ˆÂÎˇÚ ‰‡ ÛÔ‡ÊÌˇ‚‡Ú Ì‡ÚËÒÍ ‚˙ıÛ ÙËÏËÚÂ, ÌÓ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ÔÓ-ÒÍÓÓ Í‡ÚÓÏ‡ÍÂÚËÌ„Ó‚ ËÌÒÚÛÏÂÌÚ Á‡ ÔË‚ÎË˜‡ÌÂ Ì‡ ÍÎËÂÌÚË Ë ÌÓ‚Ë ‡ÍˆËÓÌÂË. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡, ÔÂ‰ÔÓÎ‡„‡ ÒÂ, ˜Â ‰ÂÈÒÚ‚ËˇÚ‡ Á‡ —Œ Ì‡‰ı‚˙ÎˇÚ Ô‡‚ÌËÚÂ Ë‰Ó„Ó‚ÓÌËÚÂ ËÁËÒÍ‚‡ÌËˇ. œÓ‚Â˜ÂÚÓ ‰ÓÍÛÏÂÌÚË Á‡ —Œ, ‚˙ÔÂÍË ˜Â ÓÚ·ÂÎˇÁ‚‡Ú ÚÓ‚‡ ÛÒÎÓ‚ËÂ, ËÁ·Óˇ‚‡Ú Â‰Ëˆ‡ ÚÛ‰Ó‚Ë Ô‡‚‡, ‚Â˜Â ÒÔÓÏÂÌ‡ÚË ‚Ó·‚˙Á‚‡˘ËÚÂ Á‡ÍÓÌË Ë ÍÓÎÂÍÚË‚ÌËÚÂ ‰Ó„Ó‚ÓË, ‡ÍÓ ÌÂ Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌÓ ÌË‚Ó, ÚÓ ÔÓÌÂ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ Ë Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó, Ì‡ÔËÏÂ, ‚˙ÔÓÒË Á‡ÌÂ‰ËÒÍËÏËÌ‡ˆËÓÌÌ‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ËÎË Á‰‡‚ÓÒÎÓ‚ÌË Ë ·ÂÁÓÔ‡ÒÌË ÛÒÎÓ‚Ëˇ Ì‡ ÚÛ‰. ¬ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ, ‚˙ÔÓÒ˙Ú Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂÚÓ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂÚÓ Ì‡ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ÔÓ ÒÔÂˆËÙË˜ÌË ÒËÚÛ‡ˆËË ‚ ÚÂıÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ≠ Ú‡ÍË‚‡ Í‡ÚÓ ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂ ≠ ÒÂ ÔÓˇ‚ˇ‚‡Ú ÔÂËÓ‰Ë˜ÌÓ ‚‰ÓÍÛÏÂÌÚËÚÂ Á‡ —Œ, ‚˙ÔÂÍË ˜Â ÚÓÁË ‚˙ÔÓÒ ÒÂ ÚÂÚË‡ ‚ ÔÓÌÂ ‰‚Â Â‚ÓÔÂÈÒÍË ‰ËÂÍÚË‚Ë (ÔÂÏÂÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ Ë ËÌÙÓÏË‡ÌÂ ËÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó). ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡, ËÁ·Ó˙Ú Ì‡ ‚˙ÔÓÒË, ÍÓËÚÓ ‰‡ ·˙‰‡Ú ÚÂÚË‡ÌË ÓÚ ‰ÓÍÛÏÂÌÚËÚÂ Á‡ —Œ Ó˘Â Â ˜‡ÒÚË˜ÂÌ Ë ËÁ„ÎÂÊ-‰‡ ÏÓÚË‚Ë‡Ì ÔÓ‚Â˜Â ÓÚ Ï‡ÍÂÚËÌ„Ó‚Ë Ò˙Ó·‡ÊÂÌËˇ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ÓÚ ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌËÚÂ ‡Ì„‡ÊËÏÂÌÚË ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ÏÂÌË‰ÊÏ˙ÌÚ‡ Á‡ Á‡˘ËÚ‡ Ì‡ ÍÓÌÍ-ÂÚÌË Ô‡‚‡ (ËÁ·ˇ„‚‡ÌÂ Ì‡ ‰ÂÚÒÍË ÚÛ‰ ËÎË Ô‡‚ÓÚÓ Ì‡ Ò‰ÛÊ‡‚‡ÌÂ). ¬ Á‡ÍÎ˛˜ÂÌËÂ, Â‡ÎËÁ‡ˆËˇÚ‡ Â ÒÎ‡·ÓÒÚ ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ‰ÓÍÛÏÂÌÚË Á‡ —Œ. ¬ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÎÛ˜‡Ë ÏÂÍËÚÂ Á‡ Â‡ÎËÁ‡ˆËˇ Ò‡ Ò‚˙Á‡ÌË Ò „Ó‰Ë¯ÌÓ Ò˙·‡ÌËÂ Á‡ Ó·ÏˇÌ‡ Ì‡ ÏÌÂÌËˇ ÔÓ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ ‰ÂÍÎ‡‡ˆËˇÚ‡ Á‡ —Œ. ¬ Â‰ÍËÒÎÛ˜‡Ë ÏÓÌËÚÓËÌ„˙Ú Ì‡ ËÌÒÚÛÏÂÌÚËÚÂ Á‡ —Œ Â ‚˙ÁÎÓÊÂÌ Ì‡ ‚˙Ì¯Ì‡, ·ÂÁÔËÒÚ‡ÒÚÌ‡, ÔÓ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌ‡ Ë ÒÂÚËÙËˆË‡Ì‡ Ó„‡ÌËÁ‡-ˆËˇ. ÕÂ ÒÂ ÔÂ‰‚ËÊ‰‡Ú ÌËÍ‡Í‚Ë ÍÓÌÍÂÚÌË ÔÓÒÎÂ‰‚‡˘Ë ÏÂÍË: ‚ ÒÎÛ˜‡È Ì‡ ÌÂËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂ ˇ‰ÍÓ ÒÂ ÔËÎ‡„‡Ú Ò‡ÌÍˆËË.

ŒÚ Ò˙‚ÏÂÒÚÌË ‰ÂÍÎ‡‡ˆËË ‰Ó ÔÓ‰ÔËÒ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ú‡Í‡ Ì‡Â˜ÂÌËÚÂ (‡ÏÍÓ‚Ë) ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ, ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË Ë ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ÒÂ ‰Ó„Ó-‚‡ˇÚ Á‡ ÔËÌˆËÔË Ë ÚÛ‰Ó‚Ë ÒÚ‡Ì‰‡ÚË, ÍÓËÚÓ ‰‡ ÒÂ ÔËÎ‡„‡Ú ‚ ÚÂıÌËˇ ·‡Ì¯, ‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Á‡ ‰ÓÒÚ‡‚˜ËˆË, ÔÓ‰ËÁÔ˙ÎÌËÚÂÎË Ë ÏÂÊ‡Ú‡ ÓÚÒ‚˙Á‡ÌË Ò Úˇı ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ..

ПОСТОЯННО НАСЪРЧАВАНЕ НА УЧАСТИЕТО И ПОДОБРЯВАНЕ НА КОРПОРАТИВНОТО ПОВЕДЕНИЕ

113


9.3. КСО И ЕВРОПЕЙСКИТЕ ИНДУСТРИАЛНИ СЕКТОРИ

¬ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÒÎÛ˜‡Ë —Œ ÒÂ ‡ÒÓˆËË‡ Ò „ÓÎÂÏËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË. Õ‡Ò-ÍÓÓ, ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÙÂ‰Â‡ˆËˇ Ì‡ ı‡ÌËÚÂÎÌ‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ, ÒÂÎÒ-ÍÓÚÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó Ë ÚÛËÁÏ‡ Ò˙ÒÚ‡‚Ë ÍÎ‡ÒËÙËÍ‡ˆËˇ Ì‡ ‰‚ËÊÂ˘ËÚÂ ÒËÎËË ·‡ËÂËÚÂ ÔÂ‰ ËÌËˆË‡ÚË‚ËÚÂ Á‡ —Œ, Á‡ ‰‡ ÛÎÂÒÌË ÔÓ-‰Ó·ÓÚÓ ‡Á-·Ë‡ÌÂ Ì‡ Ë ‰‡ Ì‡Ò˙˜Ë —Œ ‚ Ï‡ÎÍËÚÂ Ë ÒÂ‰ÌËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ (Ã—œ),ÍÓËÚÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ÓÍÓÎÓ 90% ÓÚ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ‚ ÚÓÁË ÒÂÍÚÓ. œÓ-‰Ó·ÓÚÓ ‡Á·Ë‡ÌÂ Ì‡ ÚˇıÌÓÚÓ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ ÓÍÓÎÌ‡Ú‡ Ë ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ÒÂ‰‡ Ë ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÁÌ‡ÌËÂÚÓ Ë ÛÏÂÌËˇÚ‡, ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏË Á‡ ÔÓÂÏ‡ÌÂÌ‡ ËÌËˆË‡ÚË‚Ë Á‡ —Œ, ·Ëı‡ ÛÎÂÒÌËÎË ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ ÒÂÍÚÓË ‰‡ ËÁÔÓÎÁ-‚‡Ú ÔÓ-‰Ó·Â —Œ. ¬ ÏÌÓ„Ó ÒÂÍÚÓË ‚ ≈‚ÓÔ‡ ‚Â˜Â ÒÂ ‡·ÓÚË Á‡ ‡ÍÚÛ‡-ÎËÁË‡ÌÂ Ì‡ ËÌËˆË‡ÚË‚ËÚÂ Á‡ —Œ Ë Á‡ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ Ì‡ ÚÓÁË ‚˙ÔÓÒ ‚ÚÂıÌËÚÂ ÒÚ‡ÚÂ„ËË ¬‡ÊÌÓ Â ‰‡ ÒÂ Ì‡Í‡‡Ú „ÓÎÂÏËÚÂ ÍÓÔÓ‡ˆËË ‰‡ „‡-‡ÌÚË‡Ú ÒÔ‡Á‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ ÒÚ‡Ì‰‡ÚË ‚ ÂÊÂ‰ÌÂ‚Ì‡Ú‡ ËÏ ‰ÂÈ-ÌÓÒÚ.

Sources: authors

B� ��

��$��<=�'��#��'��&��1#��2��>��?@A��

4BBCD��EFDG4H9�

%��

��/�

��1� � ��

��

��

��I��-��

��#��?�9�=�'��#��J��'��9�3��

��-�$��A��'��

��&��1��2��9�

�

K��

��4� ��

<L��'��M��A��I��$��'��&��I��'��

��NOFA��+��'��

��$��'��A��(��#�6��'��P��&��1#��P2��

Q��'��>��?��#�6��'��

��$��(��1#3�(��2��J��?��9�

K��

œÓ‰·‡ÌË ËÌËˆË‡ÚË‚Ë Á‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ ( —Œ)

‚ ÒÂÍÚÓËÚÂ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó

√‡

ÙËÍ

‡ 3

ПОСТОЯННО НАСЪРЧАВАНЕ НА УЧАСТИЕТО И ПОДОБРЯВАНЕ НА КОРПОРАТИВНОТО ПОВЕДЕНИЕ

114


9.4. КСО НА МЕЖДУНАРОДНО НИВО

ŒÚ Í‡ˇ Ì‡ 90-ÚÂ „Ó‰ËÌË ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË ‡Á‡·ÓÚ‚‡Ú Ú‡Í‡ Ì‡Â˜ÂÌËÚÂ „ÎÓ·‡ÎÌË ËÎË ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌË ‡ÏÍÓ‚Ë ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ.Õ‡È-Ì‡ÔÂ‰ ÚÂ ·ˇı‡ ÒÍÎ˛˜ÂÌË ÓÚ ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÍÓÏÔ‡ÌËË, ·‡ÁË‡ÌË ‚ ≈‚ÓÔ‡ /‘‡ÌˆËˇ, √ÂÏ‡ÌËˇ Ë —Í‡Ì‰ËÌ‡‚ÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË/ Ë ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌÓ80% ÓÚ ÚÂÁË ÍÓÏÔ‡ÌËË ‚ÒÂ Ó˘Â Ò‡ Ò ˆÂÌÚ‡ÎË ‚ ≈‚ÓÔ‡. ÃÌÓ„Ó ‰Û„Ë ÒÚ‡ÌË ÒÂ ÔËÒ˙Â‰ËÌˇ‚‡Ú ÒÂ„‡, Í‡ÚÓ —¿Ÿ /Ë ‚ ≈‚ÓÔ‡, »Ú‡ÎËˇ/. Õ‡È-ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌËˇÚ ÒÂÍÚÓ Â ÏÂÚ‡ÎÓÓ·‡·ÓÚ‚‡ÌÂÚÓ/Ï‡¯ËÌÓÒÚÓÂÌÂÚÓ, ÒÎÂ‰‚‡Ì ÓÚ ÒÚÓËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ë ‰˙‚ÓÓ·‡·ÓÚ‚‡ÌÂÚÓ, ÂÌÂ„ÂÚËÍ‡Ú‡/ÍÓÏÛÌ‡Î-ÌËÚÂ ÛÒÎÛ„Ë, ı‡ÌËÚÂÎÌ‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ Ë Ú˙„Ó‚ËˇÚ‡. ¬ ÏÓÏÂÌÚ‡ ÓÍÓÎÓ 29 Ú‡ÍË‚‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Ó·ı‚‡˘‡Ú Ì‡‰ 2.6 ÏËÎËÓÌ‡ ‡·ÓÚÌËˆË Ë ÚÂıÌË-ˇÚ ·ÓÈ ÒÂ Û‚ÂÎË˜‡‚‡ /TUAC 2005/.

√ÎÓ·‡ÎÌËÚÂ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ ÒÂ ÔÓ‰ÔËÒ‚‡Ú ÏÂÊ‰Û ˙ÍÓ‚Ó‰ÒÚ‚ÓÚÓ Ë ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌË ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌË Ó„‡ÌË, ‚ÍÎ˛˜‚‡˘Ë Â‚Ó-ÔÂÈÒÍË Ë Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË Ë Ò‚ÂÚÓ‚ÌË, Â‚ÓÔÂÈÒÍË Ë Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË Ò˙‚ÂÚË Á‡ ‚ÒÂÍË ÓÚ‰ÂÎÂÌ ÒÎÛ˜‡È. Õ‡È-˜ÂÒÚÓÔÓ‰ÔËÒ‚‡˘‡ ÒÚ‡Ì‡ Â √ÎÓ·‡ÎÌ‡Ú‡ —ËÌ‰ËÍ‡ÎÌ‡ ‘Â‰Â‡ˆËˇ /√—‘/, ÍÓˇÚÓ Ó·Â‰ËÌˇ‚‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚË ÓÚ ˆˇÎ Ò‚ˇÚ ÓÚ Â‰ËÌ Ë Ò˙˘Ë ÒÂÍÚÓ, Á‡Â‰ÌÓ Ò˙ÒÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Ì‡ ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇ. ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ÙÂ‰Â‡ˆËˇ Ì‡ ÏÂÚ‡ÎËˆËÚÂ (IFM) Â ÙÂ‰Â‡ˆËˇÚ‡, ÍÓˇÚÓ Ì‡È-˜ÂÒÚÓ ÂÛ˜‡ÒÚÌËÍ ‚ „ÎÓ·‡ÎÌË ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ, ÒÎÂ‰‚‡Ì‡ ÓÚ ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ‘Â‰Â‡ˆËˇ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ÓÚ ıËÏËˇÚ‡, ÂÌÂ„ÂÚËÍ‡Ú‡ Ë Œ·˘Ëˇ Ò˙˛Á Ì‡ ÏËÌ¸Ó-ËÚÂ (ICEM) Ë ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ÏÂÊ‡ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ÓÚ ÛÒÎÛ„ËÚÂ (UNI). ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÔÓÏË¯ÎÂÌË ÙÂ‰Â‡ˆËË, Ó·Â‰ËÌˇ‚‡˘Ë ÒËÌ‰ËÍ‡ÚË ‚ÓÔÂ‰ÂÎÂÌ ÒÂÍÚÓ ‚ ≈‚ÓÔ‡, Ò˙˘Ó Ò‡ Û˜‡ÒÚÌËˆË ‚ „ÎÓ·‡ÎÌË ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ.

÷ÂÎÚ‡ Ì‡ „ÎÓ·‡ÎÌËÚÂ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Â ‰‡ ‡Ì„‡ÊË‡ ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË, Á‡Â‰ÌÓ Ò ÚÂıÌËÚÂ ‰ÓÒÚ‡‚˜ËˆË Ë ·ËÁÌÂÒ-Ô‡ÚÌ¸ÓË, ‰‡Á‡˜ËÚ‡Ú ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ Ô‡‚‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ ËÏ ‚ ˆˇÎ Ò‚ˇÚ. “Â ÒÂ ÓÚÌ‡ÒˇÚ Á‡ ÓÒÌÓ‚ÌË Ô‡‚‡ ÒÔÓÂ‰ ‚˙Ì¯ÌË ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌË ÒÚ‡Ì‰‡ÚË( ÓÌ‚ÂÌˆËË Ì‡ ÃŒ“, √ÎÓ·‡ÎÌËˇ ‰Ó„Ó‚Ó Ì‡ ŒŒÕ, Õ‡ÒÓÍËÚÂ Ì‡ Œ»–— Á‡ ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË), Ï‡Í‡ ˜Â ÌˇÍÓË „ÎÓ·‡ÎÌË ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇËÁÎËÁ‡Ú ËÁ‚˙Ì ÔÓÒÓ˜ÂÌËÚÂ ÔÓ-„ÓÂ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌË ÒÚ‡Ì‰‡ÚË Ë ÔÓÍË‚‡Ú, Ò˙˘Ó Ú‡Í‡ Ë ÔÓÎËÚËÍËÚÂ Á‡ ÚÛ‰Ó‚‡ Á‡ÂÚÓÒÚ, ÔÂÒÓÌ‡Î Ë ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌËÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ Ë ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ.

ÃÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ‡ÁÎË˜‡Ú ‰‚‡ ÓÒÌÓ‚ÌË ÔÓ‰ıÓ‰‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÏÂÍËÚÂ Á‡ ÔËÎÓÊÂÌËÂ. »ÁÔÓÎÁ‚‡Ú ÒÂ ËÎË Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ Ú‡ÌÒÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÒÚÛÍÚÛË Ë ÔÓˆÂ‰ÛË, Ú‡ÍË‚‡ Í‡ÚÓ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ –‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË —˙‚ÂÚË (≈–— ËÁ„ÎÂÊ‰‡ Ë„‡ˇÚ ‚ÒÂ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ÓÎˇ ‚ Ú‡ÁË Ó·Î‡ÒÚ), ËÎË ÒÂ Ó„‡ÌË-ÁË‡ ÌÓ‚ Ì‡‰Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÂÌ ÙÓÛÏ ÏÂÌË‰ÊÏ˙ÌÚ ≠ ÒËÌ‰ËÍ‡Ú. “ÂÁË ‰‚‡ ÔÓ‰ıÓ‰‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÍÓÏ·ËÌË‡Ú, ËÎË ‰‡ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Í‡ÚÓ ‡ÎÚÂÌ‡ÚË‚‡ ÍÓÌÒÛÎ-Ú‡ÚË‚ÌË ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË ÒÚÛÍÚÛË, ‚ÍÎ˛˜‚‡˘Ë Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ˙ÍÓ‚Ó‰ÌÓ ÌË‚Ó Ì‡ Ó„‡Ì, ÓÚ„Ó‚‡ˇ˘ Á‡ ÍÓÌÚÓÎ Ì‡ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂÚÓ, ‡ÍÓ Â ÌÂÓ·ıÓ‰Ë-ÏÓ Ò ÔË·ˇ„‚‡ÌÂ ‰Ó ‡·ËÚ‡Ê. Õ‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌÓ ÌË‚Ó ÒÂ Ì‡·Î˛‰‡‚‡ Á‡ÒËÎÂÌ‡ ËÌËˆË‡ÚË‚‡ ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍË ÒÂÍÚÓË Á‡ ÔÓ‰ÔËÒ‚‡ÌÂ Ì‡ „ÎÓ·‡ÎÌË ÒÔÓ‡-ÁÛÏÂÌËˇ Á‡ ÔËÌÛÊ‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË ‰‡ ÒÔ‡Á‚‡Ú ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ Ô‡‚‡ ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍËÚÂ ÒË ÓÔÂ‡ˆËË ÔÓ Ò‚ÂÚ‡. ¬ ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ ÒË Á‡‰ÂÈÒÚ‚ËÂ ÔÂÁ 2005-2009 „Ó‰ËÌ‡ ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ‘Â‰Â‡ˆËˇ Ì‡ ÃÂÚ‡ÎËˆËÚÂ ÔËÁÓ‚‡‚‡ ‚ÒË˜ÍË Ò‚ÓË ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌË ˜ÎÂÌÓ‚Â ‰‡ ÒÍÎ˛˜‡Ú Ú‡ÍË‚‡„ÎÓ·‡ÎÌË ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Ë Á‡ Ú‡ÁË ˆÂÎ ‡Á‡·ÓÚË ÏÓ‰ÂÎ Ì‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ. œÂÁ Ï. ‡‚„ÛÒÚ 2005 „ UNI ÔËÂ ÔÓ„‡Ï‡ ‚ Ú‡ÁË Ì‡ÒÓÍ‡. √ÎÓ·‡ÎÌËÚÂÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Ò˙Á‰‡‚‡Ú ‰ËÌ‡ÏËÍ‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ Ë Ò‡ ÒÚËÏÛÎ Á‡ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌÓ ÌË‚Ó. ¬ÒÂ Ó˘Â ÏÌÓ„Ó ‚˙ÔÓÒË ÓÒÚ‡‚‡Ú ÓÚ‚ÓÂ-ÌË, Í‡ÚÓ Ì‡ÔËÏÂ Á‡ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌËˇ ı‡‡ÍÚÂ Ì‡ ÚÂÁË ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Ë ÚˇıÌÓÚÓ ‚ÎËˇÌËÂ ‚˙ıÛ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ˆˇÎ Ò‚ˇÚ. ¬ ÚÓ‚‡ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÚÛ‰ÌÓÒÚËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÒÂ ÒÂ˘‡Ú Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó, Ò‡ ÔÓ‰Ó·ÌË Ì‡ ÚÂÁË Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌÓ ÌË‚Ó.

ГЛОБАЛНИ СПОРАЗУМЕНИЯ ЗА ПРАВАТА НА РАБОТНИЦИТЕ

115


Œ–œŒ–¿“»¬Õ¿“¿ —Œ÷»¿ÀÕ¿ Œ“√Œ¬Œ–ÕŒ—“ ¬ ¡⁄À√¿–— »“≈ ”—ÀŒ¬»fl

Õ‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡ Í˙„Î‡ Ï‡Ò‡ Á‡ ‚˙‚ÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌË ÒÚ‡Ì‰‡ÚË ‚ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÓÚ ¯Ë‚‡¯Í‡Ú‡ Ë ÚÂÍÒÚËÎÌ‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂ-

ÌÓÒÚ.

»ÌËˆË‡ÚË‚‡Ú‡ Á‡ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË Í˙„ÎË Ï‡ÒË ÔÓ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ÒÚ‡Ì‰‡ÚË ‚ 11 ÒÚ‡ÌË, Í‡ÍÚÓ ‡Á‚Ë‚‡˘Ë ÒÂ, Ú‡Í‡ Ë ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, Ë ‚–ÛÏ˙ÌËˇ, Â Ì‡ √ÂÏ‡ÌÒÍÓÚÓ ÙÂ‰Â‡ÎÌÓ ÏËÌËÒÚÂÒÚ‚Ó Á‡ Ò˙ÚÛ‰ÌË˜ÂÒÚ‚Ó Ë ‡Á‚ËÚËÂ Ë Ì‡ ¿ÒÓˆË‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ÌÂÏÒÍËÚÂ ‚˙Ì¯ÌÓÚ˙„Ó‚ÒÍË ÙËÏË Á‡Ú˙„Ó‚Ëˇ Ì‡ ‰Â·ÌÓ. Õ‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ Í˙„Î‡ Ï‡Ò‡ Á‡ ‚˙‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌË ÒÚ‡Ì‰‡ÚË ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ (Õ Ã——) Á‡ÔÓ˜‚‡ ‰‡ ÙÛÌÍˆËÓÌË‡ ÔÂÁ 2004„. ¬ ÌÂˇ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Ì‡: Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË, Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ, ÌÂÔ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÂÌËˇÚ ÒÂÍÚÓ. ŒÒÌÓ‚ÌËÚÂ∫ ˆÂÎË Ò‡: ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‰Ë‡ÎÓ„‡ Ë Ó·ÏÂÌ‡ Ì‡ ËÌÙÓÏ‡ˆËˇ ÏÂÊ‰Û Û˜‡ÒÚÌËˆËÚÂ; ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÓÒÚÚ‡ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ÒÚ‡Ì‰‡ÚË ÒÂ‰Û˜‡ÒÚÌËˆËÚÂ, Ó·˘ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ë ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË; ÔÓ‰ÍÂÔ‡ Ì‡ ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ Ó‰ËÚË‡ÌÂ ‚˙‚ ÙËÏËÚÂ.

œÂÁ ˛ÎË 2006 „. Õ Ã—— Ó„‡ÌËÁË‡ Ô˙‚‡Ú‡ Á‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ ÌË Õ‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡ ÍÓÌÙÂÂÌˆËˇ Ò ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌÓ Û˜‡ÒÚËÂ Á‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ÒÓˆË-‡ÎÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ. Õ‡ ÍÓÌÙÂÂÌˆËˇÚ‡ ·ˇı‡ Ì‡„‡‰ÂÌË Û˜‡ÒÚÌËˆËÚÂ ‚ ÍÓÌÍÛÒ‡ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂ, Ó„‡ÌËÁË‡Ì ÓÚ Ã——, ‚ ÚËÍ‡ÚÂ„ÓËË ≠ „ÓÎˇÏÓ, ÒÂ‰ÌÓ Ë Ï‡ÎÍÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂ. œÂ‰ÒÚÓË ÌÓ‚ ÍÓÌÍÛÒ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓ ÔÂ‰ÔËˇÚËÂ Ë Ó„‡ÌËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ¬ÚÓ‡Ú‡Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡ ÍÓÌÙÂÂÌˆËˇ ÔÓ ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ.

√ÎÓ·‡ÎÌËˇÚ ‰Ó„Ó‚Ó ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ: Í‡Í‚Ó ÏÓÊÂ ‰‡ Ì‡Ô‡‚Ë ·ËÁÌÂÒ˙Ú Á‡ ˜Ó‚Â¯ÍËÚÂ Ô‡‚‡, ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ ÌÓÏË, ÓÍÓÎÌ‡Ú‡ ÒÂ‰‡ Ë ÍÓÛÔˆËˇÚ‡?

√ÎÓ·‡ÎÌËˇÚ ‰Ó„Ó‚Ó Â ‰Ó·Ó‚ÓÎÌ‡ ËÌËˆË‡ÚË‚‡, Ó·Â‰ËÌˇ‚‡˘‡ Ú˙„Ó‚ÒÍË ‰ÛÊÂÒÚ‚‡, ‡„ÂÌˆËË Ì‡ ŒŒÕ, ÒËÌ‰ËÍ‡ÚË, ·ËÁÌÂÒ Ë ÌÂÔ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÂÌËÓ„‡ÌËÁ‡ˆËË. ÷ÂÎÚ‡ Ì‡ ÙÓÛÏ‡ Â ‰‡ ÔÓ‰ÍÂÔˇ ÛÒÚÓÈ˜Ë‚Ëˇ ‡ÒÚÂÊ Ë „‡Ê‰‡ÌÒÍ‡Ú‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ Ì‡ ·ËÁÌÂÒ‡ Í‡ÚÓ ÒÂ ÒÔ‡Á‚‡Ú ‰ÂÒÂÚÚÂ ÛÌË‚ÂÒ‡ÎÌËÔËÌˆËÔ‡ Á‡ Ô‡‚‡Ú‡ Ì‡ ˜Ó‚ÂÍ‡, ÚÛ‰Ó‚ËÚÂ ÌÓÏË, ÓÔ‡Á‚‡ÌÂ Ì‡ ÓÍÓÎÌ‡Ú‡ ÒÂ‰‡ Ë ÔÓÚË‚ÓÔÓÒÚ‡‚ˇÌÂ Ì‡ ÍÓÛÔˆËˇÚ‡. “‡ÁË ËÌËˆË‡ÚË‚‡ ·Â¯Â Î‡ÌÒË-‡Ì‡ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ÔÂÁ 2003 „. Ò ÔÓ‰ÍÂÔ‡Ú‡ Ì‡ œÂÁË‰ÂÌÚ‡ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡. ˙Ï √ÎÓ·‡ÌËˇ ‰Ó„Ó‚Ó ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Í˙Ï ÏÓÏÂÌÚ‡ Ò‡ ÒÂ ÔËÒ˙Â‰ËÌËÎË Ì‡‰120 ÙËÏË, ÍÓËÚÓ ÒÔ‡Á‚‡Ú ‚ÒÂÓ·˘ËÚÂ ÔËÌˆËÔË Ë ‰Ó·ÎËÊ‡‚‡Ú ·˙Î„‡ÒÍËˇ ·ËÁÌÂÒ ‰Ó ÒÚ‡Ì‰‡ÚËÚÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á.

Ó‰ÂÍÒË Ì‡ ÔÓ‚Â‰ÂÌËÂ ‚ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ÔÓ‰ÂÎÂÌËˇ Ì‡ ÃÕ . Ó‰ÂÍÒËÚÂ Ì‡ ÔÓ‚Â‰ÂÌËÂ Ò˙‰˙Ê‡Ú ÂÚË˜ÌË ÒÚ‡Ì‰‡ÚË, ÍÓËÚÓ ÍÓÏ-Ô‡ÌËˇÚ‡ ‰Ó·Ó‚ÓÎÌÓ ÔËÂÏ‡ ‰‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡ ‚ Ò‚ÓˇÚ‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ Í‡ÍÚÓ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, Á‡ÂÚË ‚ ÌÂˇ, Ú‡Í‡ Ë ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÏÂÒÚÌËÚÂÓ·˘ÌÓÒÚË Ë ‰ÓÒÚ‡‚˜ËˆËÚÂ ÒË. œË ÔÓ‚Â‰ÂÌÓÚÓ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, –ÛÏ˙ÌËˇ Ë “ÛˆËˇ ÔÂÁ 2005 „. ÔÓ ÔÓÂÍÚ Ì‡ ÃŒ“ Ë ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á, ‚

9.5. БЪЛГАРИЯ: КОРПОРАТИВНАТА СОЦИАЛНА ОТГОВОРНОСТ

116


30% ÓÚ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌËÚÂ 274 ·˙Î„‡ÒÍË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ÓÚ ÎÂÍ‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ ËÏ‡ ÍÓ‰ÂÍÒË Ì‡ ÔÓ‚Â‰ÂÌËÂ. √ÓÎÂÏËÚÂ ÃÕ , ÍÓËÚÓ ÓÔÂË‡Ú ‚ ¡˙Î„‡-Ëˇ ËÏ‡Ú ‡Á‡·ÓÚÂÌË ÍÓ‰ÂÍÒË Ì‡ ÔÓ‚Â‰ÂÌËÂ Ë ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÔÓ‰ÂÎÂÌËˇ Ò‡ Ó·‚˙Á‡ÌË Ò Úˇı.

¬ ÒÂÍÚÓËÚÂ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó Ò‡ ÔÓ‰ÔËÒ‡ÌË Â‰Ëˆ‡ ‰ÓÍÛÏÂÌÚË Á‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ ÏÂÊ‰Û ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË,ÍÓËÚÓ ·Ë Úˇ·‚‡ÎÓ ‰‡ Ó·‚˙Ê‡Ú Ë ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍË Ë ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË (‚ ıÓÚÂÎËÂÒÚ‚ÓÚÓ Ë ÂÒÚÓ‡ÌÚ¸ÓÒÚ‚ÓÚÓ, ‚ ÒÂÍÚÓ‡ Ì‡ÂÎÂÍÚÓÂÌÂ„ËˇÚ‡), ÌÓ ÓÒÚ‡‚‡ ÓÚÍËÚ ÓÒÌÓ‚ÌËˇÚ ‚˙ÔÓÒ Ò ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌËÚÂ Ë ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË Í‡ÍÚÓ Ì‡ Ì‡ˆËÓ-Ì‡ÎÌÓ, Ú‡Í‡ Ë Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó.

œÂÁ ˛ÎË 2005 „. ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Â ÔÓ‰ÔËÒ‡Ì‡ Ô˙‚‡Ú‡ ’‡Ú‡ Á‡ ÂÚË˜ÌË ÒÚ‡Ì‰‡ÚË Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ‚ ÔË‚Ó‚‡ÌËˇ ÒÂÍÚÓ, Ì‡Ò˙˜‡‚‡-˘‡ ÍÓÌÒÚÛÍÚË‚ÌËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Ë ÔÓ‰ÍÂÔˇ˘‡ ÓÒÌÓ‚ÌË ÍÓÌ‚ÂÌˆËË Ì‡ ÃŒ“, ‰ËÂÍÚË‚Ë Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛ÁË Ë Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎ-ÒÚ‚Ó. —Ú‡ÌË ÔÓ ı‡Ú‡Ú‡ Ò‡ —ËÌ‰ËÍ‡Ú˙Ú Ì‡ ÔË‚ÓÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎËÚÂ Í˙Ï Õ—¡, ‘Â‰Â‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ı‡ÌËÚÂÎÌ‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ Í˙Ï “ ìœÓ‰ÍÂÔ‡îË —˙˛Á˙Ú Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ÓÚ ÔË‚Ó‚‡Ì‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ.

√ÎÓ·‡ÎÌËÚÂ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ ‡Ì„‡ÊË‡Ú ÃÕ , Á‡Â‰ÌÓ Ò ÚÂıÌËÚÂ ‰ÓÒÚ‡‚˜ËˆË Ë ·ËÁÌÂÒ-Ô‡ÚÌ¸ÓË, ‰‡ Á‡˜ËÚ‡Ú Ô‡‚‡Ú‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ÚÂıÌË-ÚÂ ÔÓ‰ÂÎÂÌËˇ ÔÓ ˆˇÎ Ò‚ˇÚ. ¬ ÏÓÏÂÌÚ‡ ‰ÂÈÒÚ‚‡˘Ë ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌË ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ, ÍÓËÚÓ Ó·‚˙Á‚‡Ú ÃÕ Ë ÌÂÈÌËÚÂ ÔÓ‰ÂÎÂÌËˇ Ò‡:

≠ ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ÙÂ‰Â‡ˆËˇ Ì‡ ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ ‚ ı‡ÌËÚÂÎÌ‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ, ÁÂÏÂ‰ÂÎÒÍËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË Ë ıÓÚÂÎËÂÒÚ‚ÓÚÓ, ‚ ÍÓˇÚÓ ˜ÎÂÌÛ‚‡‘Õ—Œ’œ Í˙Ï Õ—¡ Ë —ËÌ‰ËÍ‡Ú˙Ú Ì‡ ÔË‚ÓÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎËÚÂ Í˙Ï Õ—¡. œÓ‰ÔËÒ‡ÌÓ Â ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ Ò ìƒ‡ÌÓÌî, ÔÂ‰ÒÚÓË ÔÓ‰ÔËÒ‚‡ÌÂ Ò ìÕÂÒÚ-ÎÂî. ƒÛ„Ó ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ ËÏ‡ Ò ¿ Œ– (ÕÓ‚ÓÚÂÎ ìœÎÓ‚‰Ë‚î), ÌÓ Ú‡Ï ÌˇÏ‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌ‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ.

ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ÙÂ‰Â‡ˆËˇ Ì‡ ÏÂÚ‡ÎÓ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ËÏ‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ Ò˙Ò SKF, ÌÓ ‘Â‰Â‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ÓÚ ¬œ Í˙Ï Õ—¡ ÌÂ˜ÎÂÌÛ‚‡ ‚ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌ‡ ÒÚÛÍÚÛ‡, ÔÓ‰ÔËÒ‡Î‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ.

ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ÙÂ‰Â‡ˆËˇ Ì‡ ÒÚÓËÚÂÎËÚÂ Ë ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ Ò ‰˙‚Ó ËÏ‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ Ò » ≈¿. ¬ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ ≠ ÔÓ‰ËÁÔ˙ÎÌËÚÂ-ÎË ≠ ìÀÛ‰Ó„ÓËÂ 91" - Û·‡Ú Ë ì—Â‰Ì‡ „Ó‡î≠ —Ú. «‡„Ó‡, ËÏ‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË Ì‡ Õ—¡ Í˙Ï ‘Â‰Â‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËËÓÚ „ÓÒÍÓÚÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó Ë ‰˙‚ÓÔÂ‡·ÓÚ‚‡˘‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ, ÍÓˇÚÓ Â ˜ÎÂÌ Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ÒÚÛÍÚÛ‡, ÒÚ‡Ì‡ ÔÓ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ.

ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ÙÂ‰Â‡ˆËˇ Ì‡ ÏËÌ¸ÓËÚÂ, ÂÌÂ„ÂÚËˆËÚÂ Ë ıËÏËˆËÚÂ ËÏ‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ Ò ìÀÛÍÓÈÎî, ÌÓ Ú‡Ï ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌ‡Ú‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ Õ—¡ Â Ï‡ÎÓ·ÓÈÌ‡. ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÙÂ‰Â‡ˆËˇ Ì‡ ‡·ÓÚÂ˘ËÚÂ ‚ ÚÂÍÒÚËÎ‡, Ó·ÎÂÍÎÓÚÓ, ÍÓÊ‡ÒÍ‡Ú‡ Ë Ó·Û‚Ì‡Ú‡ ÔÓÏË¯ÎÂÌÓÒÚ ËÏ‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ(ı‡ÚË) Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ÓÚ ÚËÚÂ ·‡Ì¯‡ Ò˙Ò Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌËÚÂ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË ≠ Á‡ ÚÂÍÒÚËÎ Ë Ó·ÎÂÍÎÓ, Á‡ ÍÓÊ‡ÒÍ‡ Ë Á‡ Ó·Û‚Ì‡.—ÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇÚ‡ ‚ ÏÓÏÂÌÚ‡ ÒÂ ‡ÍÚÛ‡ÎËÁË‡Ú Ë ÚÂ˜Â ÔÓˆÂ‰Û‡ Á‡ ÔÂÔÓ‰ÔËÒ‚‡ÌÂ. ¡˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ‚ ÍÓËÚÓ ËÏ‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËËÌ‡ Õ—¡ Ë “ ìœÓ‰ÍÂÔ‡î, ˘Â ·˙‰‡Ú Ó·‚˙Á‡ÌË Ò ÚÂÁË ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ.

¬ Â‰Ëˆ‡ ·˙Î„‡ÒÍË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ, ÔÓ‰ÂÎÂÌËˇ Ì‡ ÃÕ , ÔÓ‰ÔËÒ‡ÌËÚÂ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Á‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ ÌˇÏ‡Ú Ó·‚˙Á‚‡-˘‡ ÒËÎ‡. “Ó‚‡ ÒÂ ‰˙ÎÊË Ì‡ Ù‡ÍÚ‡, ˜Â ‚ Úˇı ËÎË ÌˇÏ‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌ‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ, ËÎË Úˇ ÌÂ Â ˜ÎÂÌ Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌ‡ ÒÚÛÍÚÛ‡, ÒÚ‡Ì‡ÔÓ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ. —Ú‡ÚÂ„ËˇÚ‡ Ì‡ Õ—¡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰Â Ì‡ÒÓ˜ÂÌ‡ Í˙Ï ÒËÌ‰ËÍ‡ÎËÁ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ÚÂÁË ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ë ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ÒÚÛÍÚÛË-ÚÂ ∫ ‚ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ˜ÎÂÌÓ‚Â, ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌË Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌÓ ÌË‚Ó. ¬ÍÎ˛˜‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚË ËÎË ˜ÂÁ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË ‚ ≈–—, ËÎË ˜ÂÁ˜ÎÂÌÒÚ‚ÓÚÓ ËÏ ‚ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌËÚÂ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌË ÒÚÛÍÚÛË, ˘Â ‰ÓÔËÌÂÒÂ Á‡ Ó·‚˙Á‚‡ÌÂÚÓ Ë Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇ Ò ÔËÌˆËÔËÚÂ Á‡ ÍÓÔÓ‡-ÚË‚Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ Ì‡ ÃÕ Ë ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰ÓÔ˙ÎÌËÚÂÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡ Ì‡ Ô‡‚‡ Ë ËÌÚÂÂÒË Ì‡ ıÓ‡Ú‡ Ì‡ Ì‡ÂÏÌËˇ ÚÛ‰ ‚ ÔÓ‰ÂÎÂÌËˇÚ‡ ‚¡˙Î„‡Ëˇ.

9.5. БЪЛГАРИЯ: КОРПОРАТИВНАТА СОЦИАЛНА ОТГОВОРНОСТ

117


9.6. ИЗВОДИ

≈ œ Ë ÌÂÈÌËÚÂ ˜ÎÂÌÓ‚Â ÔÓÓ˘ˇ‚‡Ú ‚ËÒÓÍÓÔÓ‰ÛÍÚË‚Ì‡ Â‚Ó-ÔÂÈÒÍ‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡ Ë —ÓˆË‡ÎÌ‡ ≈‚ÓÔ‡, Í‡ÍÚÓ Â Á‡ÎÂ„Ì‡ÎÓ ‚ ÔÓ„‡Ï‡-Ú‡ ÓÚ ÀËÒ‡·ÓÌ. œÓ„‡Ï‡Ú‡ ‰‡‚‡ ÔÂ‰ËÏÒÚ‚Ó Ì‡ ì¯ËÓÍËˇ Ô˙Úî ÔÂ‰ìÚÂÒÌËˇ Ô˙Ú ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌÓ ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂ Ë Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ·Î‡„‡ Ì‡·‡Á‡Ú‡ Ì‡ ‚ËÒÓÍÓ Í‚‡ÎËÙËˆË‡Ì‡ Ë ‡Ì„‡ÊË‡Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÒËÎ‡ Ë ‚ËÒÓÍ‡ÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚ. ÕÓ ÚÓ‚‡ ËÁËÒÍ‚‡ ÔËÂÏ‡ÌÂ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒ-ÍËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË Ì‡ ÔÓ-¯ËÓÍÓ ‡Á·Ë‡ÌÂ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ,ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ Ò‡ÏÓ Ó„‡ÌË˜ÂÌÓ Ó·ÒÎÛÊ‚‡ÌÂ ËÌÚÂÂÒËÚÂ Ì‡ ‡ÍˆËÓÌÂËÚÂ.“Ó‚‡ Â ÍËÚÂËˇÚ, ÔÓ ÍÓÈÚÓ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ËÁÏÂ‚‡Ú Ì‡È-ÌÓ‚ËÚÂ ÔÓÎËÚË-ÍË Á‡ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓÚÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ Ë ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó.

Ã‡Í‡ ˜Â Ì‡ Ô˙‚ ÔÓ„ÎÂ‰ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓÚÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ ËÁ„ÎÂÊ‰‡Ò‡ÏÓ ‚˙ÔÓÒ Á‡ ·ËÁÌÂÒ-‡ÍÚ¸ÓËÚ, ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ò˙˘Ó ËÏ‡Ú Á‡ÍÓÌÌÓÚÓÓÒÌÓ‚‡ÌËÂ ‰‡ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú. “Â ÌÂ Ò‡ÏÓ Ò‡ ÒÚ‡Ì‡ ÔÓ ÚÛ‰Ó‚ ‰Ó„Ó‚Ó, ÌÓÒ˙˘Ó Ú‡Í‡ Ò‡ Ë Ô‡ÚÌ¸ÓË ‚ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡, ËÌ‚ÂÒÚËÚÓË Ë„‡Ê‰‡ÌË. “Â Ò‡ Á‡ÒÂ„Ì‡ÚË ÓÚ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌËÚÂ Â¯ÂÌËˇ ÔÓ ‡ÁÎË˜ÌËÌ‡˜ËÌË:

ï ‡ÚÓ ‡·ÓÚÌËˆË, ÍÓËÚÓ Ú˙ÒˇÚ ËÁÚÓ˜ÌËÍ Á‡ ‰ÓıÓ‰Ë Ë ‰Ó·Ë ‡-·ÓÚÌË ÛÒÎÓ‚Ëˇ, ÛÂ‰ÂÌË ‚ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌËˇ ‰Ó„Ó‚Ó.

ï ‡ÚÓ ·ËÁÌÂÒ-Ô‡ÚÌ¸ÓË Ò Ô‡‚Ó Ì‡ ÒÂËÓÁÌÓ Ë Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÛ˜‡ÒÚËÂ ÔË ‚ÁËÏ‡ÌÂ Ì‡ Â¯ÂÌËˇ ‚ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡, ÍÓËÚÓ „Ë Á‡Òˇ„‡Ú.

ï ‡ÚÓ ËÌ‚ÂÒÚËÚÓË, ÔËÚÂÊ‡‚‡˘Ë ‰ËÂÍÚÌÓ ËÎË ËÌ‰ËÂÍÚÌÓ ‡Í-ˆËË, ÍÓËÚÓ ‚ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡Ú‡ ÒË ˜‡ÒÚ ÓÒË„Ûˇ‚‡Ú ÔÂÌÒËÓÌÂÌ ‰ÓıÓ‰..

ï ‡ÚÓ „‡Ê‰‡ÌË, ÍÓËÚÓ ÒÂ ËÌÚÂÂÒÛ‚‡Ú ÓÚ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÒÔ‡‚Â‰ÎË-‚ÓÒÚ Ë ·ËÁÌÂÒ ÂÚËÍ‡Ú‡, Ë ÚÓ ÌÂ Ò‡ÏÓ Ì‡ ÏÂÒÚÌÓ, ÌÓ Ë Ì‡ „ÎÓ·‡ÎÌÓ ÌË‚Ó.

Õ‡ ÚÓÁË ÙÓÌ ‚ÒË˜ÍË ÛÒËÎËˇ ‰‡ ÒÂ ‡Á‚ËÂ ÒÚ‡·ËÎÌ‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡‡ÏÍ‡ Á‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÓÒË„ÛˇÚ ÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘ËÚÂÓ„‡ÌËÁ‡ˆËÓÌÌË ÛÒÎÓ‚Ëˇ Á‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ, Á‡ ‰‡ ÒÂ Ì‡Ò˙˜‡Ú ‰˙Î„ÓÒÓ˜-Ì‡Ú‡ ÔÂ˜‡Î·‡ Ë ÔÂÒÔÂÍÚË‚ËÚÂ Á‡ ÚÛ‰Ó‚‡ Á‡ÂÚÓÒÚ, ÏÂı‡ÌËÁÏËÚÂ Á‡ ÔÂ-‰ÓÚ‚‡Úˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÎÓ¯Ó ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ, ÔÓÁ‡˜ÌÓÒÚ Ë ÓÚ˜ÂÚÌÓÒÚ ÔÓ ÓÚÌÓ-¯ÂÌËÂ Ì‡ ËÌ‚ÂÒÚËˆËËÚÂ Ë ÚˇıÌ‡Ú‡ ‚˙Á‚‡˘‡ÂÏÓÒÚ.

≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ Ò˙˛Á ÏÓÊÂ ‰‡ ËÏ‡ ÁÌ‡˜ËÚÂÎÂÌ ÔËÌÓÒ Á‡ —Œ ̃ ÂÁÒ˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ë ÔÓ‰‰˙Ê‡ÌÂ Ì‡ ‰Ó·Â ·‡Î‡ÌÒË‡Ì‡ Á‡ÍÓÌÓ‚‡ ‡ÏÍ‡ Á‡

ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ, ÍÓÂÚÓ ÏÂÊ‰Û ‰Û„ÓÚÓ, ÓÔ‡‚‰‡‚‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û-‚‡ÌÂÚÓ Ë Ì‡ Â‰ÌÓÒÚÂÔÂÌÌ‡Ú‡ Ë Ì‡ ‰‚ÛÒÚÂÔÂÌÌ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏË ‚ ≈‚ÓÔ‡..

“‡ÁË ‡ÏÍ‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÛÎÂÒÌË ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËÚÂ Ò˙‚ÂÚË Ì‡ ÍÓÏÔ‡-ÌËËÚÂ Í‡ÚÂ„ÓË˜ÌÓ ‰‡ ÓËÂÌÚË‡Ú ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Ë ‚ÁÂÏ‡-ÌÂÚÓ Ì‡ Â¯ÂÌËˇ Í˙Ï Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÛÒÚÓÈ˜Ë‚‡ ÔÂ˜‡Î·‡, Í‡ÚÓ ‚ Ò˙˘ÓÚÓ‚ÂÏÂ ÓÚ˜ËÚ‡Ú Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌËˇ ËÌÚÂÂÒ Ë Û‚‡Ê‡‚‡Ú ÙÛÌ‰‡ÏÂÌÚ‡ÎÌË Ô‡-‚‡ Ë ˆÂÌÌÓÒÚË. ¡ÂÁ Ò˙ÏÌÂÌËÂ, Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÚÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ÛÔ‡‚ËÚÂÎÌËˇ Ò˙‚ÂÚ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰-‰˙Ê‡ Ë ‡Á‚Ë‚‡ Í‡ÚÓ ÓÒÌÓ‚ÂÌ ÂÎÂÏÂÌÚ ÓÚ ‰Ó·ÓÚÓ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ-‡‚ÎÂÌËÂ. flÒÌÓ Â, ˜Â Ò˙‚ÏÂÒÚÌÓÚÓ ‚ÁÂÏ‡ÌÂ Ì‡ Â¯ÂÌËˇ Â ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌÓÁ‡ ≈‚ÓÔ‡ Ë ÌˇÏ‡ ÌÂ„‡ÚË‚ÌË ÔÓÒÎÂ‰ËˆË Á‡ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ ÓÚ ‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËˇÚ‡. —˙‚ÏÂÒÚÌÓÚÓ ‚ÁÂÏ‡ÌÂ Ì‡ Â¯ÂÌËˇ ÒÂ ÓÍ‡Á‚‡ ÛÒÔÂ¯ÌÓ‚ ÏÌÓ„Ó ‡ÁÎË˜ÌË Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÛÒÎÓ‚Ëˇ. —ÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌÓ, Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒ-Ú‚ÓÚÓ Ì‡ ≈— Á‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ, ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ «‡ÍÓÌ˙Ú Á‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏ-Ô‡ÌËˇ, ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌËÚÂ ÒÎË‚‡ÌËˇ (10-Ú‡ ƒËÂÍÚË‚‡/ Ë ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÌË-ÚÂ ÔÂı‚˙ÎˇÌËˇ Ì‡ ÒÂ‰‡ÎË˘‡ Ì‡ ÙËÏË (‚ÂÏÂÌÌ‡ ƒËÂÍÚË‚‡ 14) ≠Úˇ·‚‡ ‰‡ ËÏ‡Ú Á‡ ˆÂÎ ÌÂ Ò‡ÏÓ ‰‡ Á‡˘ËÚ‡‚‡Ú Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡˘ËÚÂ Ì‡ˆËÓ-Ì‡ÎÌË Ô‡‚‡, ÌÓ ‰‡ ‡Á¯ËˇÚ ÚÂÁË Ô‡‚‡ Ë ‰Ûı‡ ËÏ ‚ ˆˇÎ‡ ≈‚ÓÔ‡. ÓÎ-ÍÓÚÓ ‰Ó —Œ, ÏÌÓÊÂÒÚ‚ÓÚÓ Ò˙‚ÏÂÒÚÌË ‰ÓÍÛÏÂÌÚË Ë ‡ÁÌÓÓ·‡ÁËÂÚÓÓÚ ÏÂÍË Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡Ú ‡Ì‡ÎËÁ‡. ¬ ÍÓÌÚÂÍÒÚ‡ Ì‡ Ó·˘ÓÚÓ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌÓ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ ÏÂÊ‰Û ÙËÏËÚÂ Ë ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ËÏ‡ Â‰Ëˆ‡ ÍËÚË˜ÌË ‡ÒÔÂÍÚË, Á‡ ÍÓËÚÓ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÙÂ‰Â‡ˆËË ‚Â˜Â Ò‡ ÔÂ‰ÎÓÊËÎË Â¯ÂÌËˇ.

Õ‡Í‡ˇ, „ÎÓ·‡ÎÌËÚÂ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú Â‰Ì‡ ÌÓ‚‡ ·‡-Á‡ Á‡ ‚˙‚ÂÊ‰‡ÌÂ Ë ÔËÎ‡„‡ÌÂ Ì‡ Ë‰ÂˇÚ‡ Á‡ Á‡˜ËÚ‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ ËÌ-ÚÂÂÒË ˜ÂÁ ÔÓÂÏ‡ÌÂ Ì‡ Ó·‚˙Á‚‡˘Ë ‡Ì„‡ÊËÏÂÌÚË Ò ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ËÚÂıÌËÚÂ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚË, Ì‡‰ı‚˙Îˇ˘Ë „‡ÌËˆËÚÂ Ì‡ ≈‚ÓÔ‡. “ÂÁË ËÌÒÚÛ-ÏÂÌÚË ÛÎÂÒÌˇ‚‡Ú ËÁ„‡Ê‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡ÏÍ‡ Ì‡ ÓÒÌÓ‚‡Ú‡ Ì‡ ‡Ì„‡ÊË‡ÌÂ-ÚÓ Ì‡ ÍÓÏÔ‡ÌËËÚÂ ‰‡ ÔËÎ‡„‡Ú Ë Á‡˜ËÚ‡Ú ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÚÛ‰Ó‚Ë ÒÚ‡Ì‰‡-ÚË Ì‡ ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡Ú‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ ÔÓ ÚÛ‰ (ÃŒ“). ÕÓ ÚÂÁË ÒÔÓ‡ÁÛ-ÏÂÌËˇ ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰‡Ú ‡Á‚ËÚË Ú‡Í‡, ˜Â ‰‡ ÔÓÍËˇÚ ÔÓ-¯ËÓÍ Í˙„ ÓÚ‚˙ÔÓÒË, ‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Ë Ô‡‚‡Ú‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‚ ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ ‚ÁËÏ‡-ÌÂ Ì‡ Â¯ÂÌËˇ ‚ „ÓÎÂÏËÚÂ ÏÛÎÚËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÍÓÏÔ‡ÌËË. œÓ ÚÓÁË Ì‡-˜ËÌ ÚÂ ÒÚ‡‚‡Ú ˜‡ÒÚ ÓÚ ˇ‰ÓÚÓ Ì‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓÚÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ Ì‡ „ÎÓ-·‡ÎÌËÚÂ ÍÓÏÔ‡ÌËË.

118


œÂÁ 2005 „. ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ ÓÚÔ‡ÁÌÛ‚‡ Ò‚ÓˇÚ‡20 „Ó‰Ë¯ÌËÌ‡: ÛÒÔÂ¯ÂÌ, ÌÓ Ë ÚÛ‰ÂÌ, ÛÒÚÓÈ˜Ë‚ Ë ‡Ï·ËˆËÓÁÂÌ ‚˙ÁıÓ‰Í˙Ï ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎËÁ‡ˆËˇ Ë ‡‚ÚÓÌÓÏÌÓÒÚ Ì‡ ÚÓÁË ÛÌËÍ‡ÎÂÌ ÔÓˆÂÒ Ì‡‚˙‚ÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌËÚÂ ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ‡‚ÌË˘Â. “‡ÁË„Ó‰Ë¯ÌËÌ‡ Â ÔÓ‚Ó‰ ‰‡ ÓˆÂÌËÏ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ‰Ë‡ÎÓ„ Ë ‰‡ ‰ËÒÍÛÚË‡ÏÂ ·˙‰Â˘ËÚÂ ÔÂÒÔÂÍÚË‚Ë Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ‰Â-ÏÓÍ‡ˆËˇ Ì‡ Û˜‡ÒÚËÂÚÓ. œÂÁ 2005 „. ·Â¯Â ÔÓ‚Â‰ÂÌ Ë ÁÌ‡˜ËÏ ‡Í‡‰Â-ÏË˜ÂÌ ‰Â·‡Ú Á‡ ÓÎˇÚ‡ Ë ·˙‰Â˘ÂÚÓ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÂÍÚÓÂÌ ÒÓˆË‡ÎÂÌ‰Ë‡ÎÓ„. ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â: ÔËÍÎ˛˜‚‡ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ô˙‚‡Ú‡ ‡‚ÚÓÌÓÏ-Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÔÓ„‡Ï‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË 2003-2005„. ŒˆÂÌÍËÚÂ Á‡ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ú‡ÁË ÔÓ„‡Ï‡ Ë ÔÂ„Ó‚ÓËÚÂ Á‡ ÔË-ÂÏ‡ÌÂ Ì‡ ÌÓ‚‡ ÔÓ„‡Ï‡ ‰‡‚‡Ú ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Á‡ ÓÒÏËÒÎˇÌÂ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒ-ÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„.

“‡ÁË „Î‡‚‡ Â ˜‡ÒÚ ÓÚ Ó·˘ÓÚÓ ‡Á„ÎÂÊ‰‡ÌÂ Ë Ó˜ÂÚ‡‚‡ÌÂ Ì‡ Ê‡ÎÓ-ÌËÚÂ Ì‡ ‰ÂÈÒÚ‚ËˇÚ‡ Ë ÔÓÒÚËÊÂÌËˇÚ‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ Ë ÒÂÍÚÓÌÓ ‡‚ÌË˘Â ‚ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ÔÓˆÂ‰Û‡Ú‡ Ì‡ ÍÓÌ-ÒÛÎÚ‡ˆËË, Á‡ÎÓÊÂÌ‡ ‚ ˜Î. 138 Ë 139 Ì‡ ƒÓ„Ó‚Ó‡ Á‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ Ó·˘-ÌÓÒÚË. ‡ÚÓ ÌÂÓÚÏÂÌÌ‡ ̃ ‡ÒÚ Ì‡ ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ acquis Ì‡ Ó·˘ÌÓÒÚÚ‡Ë ÒÎÂ‰ ‚˙‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ ÔÓ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ ‚ ƒÓ-„Ó‚Ó‡ ÓÚ Ã‡‡ÒÚËıÚ ÔÂÁ 1992 „. Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Ì‡‚ÒË˜ÍË ‡‚ÌË˘‡ Ë ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍËÚÂ ÏÛ ÙÓÏË Â ÌÂÁ‡ÏÂÌËÏ ËÌÒÚÛÏÂÌÚ Á‡Ò˙„Î‡ÒÛ‚‡ÌÂ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ÂÁÛÎÚ‡ÚË Ë ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ÔÓ„ÂÒ. “ÓÈÂ Ë Â‰Ì‡ ÓÚ ÓÔÂ‰ÂÎˇ˘ËÚÂ ı‡‡ÍÚÂËÒÚËÍË Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌÏÓ‰ÂÎ (European Commission 1994).

–Á„ÎÂ‰‡ÌË Ò‡ ‚ ÍËÚË˜ÂÌ ‰Ûı, ÌÓ Ë ÍÓÌÒÚÛÍÚË‚ÌÓ, ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂÓÚ ÔÓˆÂ‰Û‡Ú‡ Ì‡ ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ, Í‡ÍÚÓ Ë Ì‡ ÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌË-ÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË. ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÂÍÚÓÂÌ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Â ÙÓÍÛÒ Ì‡ Ìˇ-ÍÓË ËÌÚÂÂÒÌË ÓˆÂÌÍË, ÍÓËÚÓ ÔÓ‰ı‡Ì‚‡Ú ÒÍÂÔÚËˆËÁÏ‡ ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂÌ‡ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ Á‡ 2005 „. ≈‰Ì‡ ÓÚ ÔË˜ËÌËÚÂ Á‡ ÚÓÁË ÒÍÂÔÚËˆËÁ˙Ï ÂÔÓˆÂÒ˙Ú Ì‡ ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂ, ÍÓÈÚÓ Í‡ÚÓ ˆˇÎÓ ÒÂ ‚˙ÁÔËÂÏ‡ Í‡ÚÓ ÔÂ‰ËÁ-‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚Ó Á‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„.

Теми

10.1. –ÂÁÛÎÚ‡ÚË ÓÚ ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ ‚ ≈— Ò˙„Î‡ÒÌÓ ◊ÎÂÌ 138(2) ÓÚ ƒÓ„Ó‚Ó‡ Á‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ Ó·˘ÌÓÒÚË

10.2. –ÂÁÛÎÚ‡ÚË ÓÚ ‡‚ÚÓÌÓÏÌËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„

10.3. ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÂÍÚÓÂÌ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„

10.4. —ÓˆË‡ÎÌËˇÚ ‰Ë‡ÎÓ„ Ë ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂÚÓ

10.5. ¡˙Î„‡Ëˇ: œÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡Ú‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡-ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„

10.6. »Á‚Ó‰Ë

10. EВРОПЕЙСКИЯТ СОЦИАЛЕНДИАЛОГ И НЕГОВАТА РЕАЛИЗАЦИЯ

119


10.1. РЕЗУЛТАТИ ОТ СОЦИАЛНИЯ ДИАЛОГ В ЕС СЪГЛАСНО ЧЛЕН 138 (2) НА ДОГОВОРА ЗА ЕО

—˙„Î‡ÒÌÓ ‡Á‰ÂÎ XI ÓÚ ƒÓ„Ó‚Ó‡ Á‡ ≈Œ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡, Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ, ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ Ó·Û˜ÂÌËÂ Ë ÏÎ‡‰ÂÊÚ‡, ÔÓˆÂ‰Û‡Ú‡ Á‡Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ ÒÂ Ò˙‰˙Ê‡ ‚ ˜Î. 138 Ë ÛÔ˙ÎÌÓÏÓ˘‡‚‡ ÏÂÌË‰ÊÏ˙ÌÚ‡ Ë ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‰‡ ÓÚ„Ó‚ÓˇÚ Ì‡ ËÌËˆË‡ÚË‚ËÚÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ÍÓÏËÒËˇ ËÎË Í‡ÚÓ ‡ÁÔÓÒÚ‡ÌˇÚ ÏÌÂÌËˇ ËÎË ÔÂÔÓ˙ÍË, ËÎË ˜ÂÁ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇ Á‡ Ò‚ÓÂÚÓ ÊÂÎ‡ÌËÂ ‰‡ Á‡ÔÓ˜Ì‡Ú ÔÂ„Ó-‚ÓË, ÍÓËÚÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ‰Ó‚Â‰‡Ú ‰Ó ‰Ó„Ó‚ÓÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ, ‚ ÚÓ‚‡ ˜ËÒÎÓ Ë ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ (◊ÎÂÌ 139).

¬ÒË˜ÍË ÓÚ„Ó‚ÓË Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË Ì‡ ËÌËˆË‡ÚË‚ËÚÂ Ì‡ ÓÏËÒËˇÚ‡ ·ˇı‡ ËÁ‡·ÓÚÂÌË ÓÚ‰ÂÎÌÓ, ‡ÍˆÂÌÚË‡ÈÍË ‚˙ıÛÒ˙ÓÚ‚ÂÚÌËÚÂ ÔÓÁËˆËË ≠ ‡ÁÎË˜‡‚‡˘Ë ‚˙‚ ‚ÒÂÍË ÒÎÛ˜‡È ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ÓÚ ‰ÂÈÒÚ‚ËˇÚ‡ Ì‡ Ó·˘ÌÓÒÚÚ‡. Õ‡ÔËÏÂ, ÔÓ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËˇÚ‡ ìœÂÒÚ-ÛÍÚÛË‡ÌÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍË Ò˙‚ÂÚËî ≈ œ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ÔÓ‰‰˙Ê‡ Ò‚ÓÂÚÓ ÓÚ‰‡‚Ì‡¯ÌÓ ËÒÍ‡ÌÂ Á‡ Â‚ËÁË‡ÌÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ Á‡≈–—, ‰ÓÍ‡ÚÓ UNICE ˇ ÓÚı‚˙Îˇ. ÕÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÔÓÒÚË„ÌÂ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ Á‡ Ò˙‚ÏÂÒÚÌ‡ ÔÓÁËˆËˇ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË Á‡ ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙¯ÌË ‡Ì„‡ÊË-ÏÂÌÚ ÔÓ ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂÚÓ ËÎË ≈–—. “Ó‚‡ ÒÂ ÒÎÛ˜‚‡ ‚ ÍÓÌÚÂÍÒÚ, ‚ ÍÓÈÚÓ ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌÓ ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËÂ ÌËÚÓ ÔÓ Â‰ËÌËˇ, ÌËÚÓÔÓ ‰Û„Ëˇ ‚˙ÔÓÒ, ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ÓÏËÒËˇÚ‡.

œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ÓÍÓÎÓ ÚË „Ó‰ËÌË ÒÚ‡Ì‡ı‡ ÔÓÏÂÌË ‚ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇ Ò˙Ò ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË. Õ‡ÔËÏÂ,‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ‚ ÌˇÍÓË ÒÎÛ˜‡Ë ·Â¯Â Ó„‡ÌË˜ÂÌÓ ‰Ó ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌË ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËË, ÍÓËÚÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ ÔËÂÏ‡Ú,˜Â Ò‡ ‚ ‡ÁÂÁ Ò ˜Î. 138 ƒ≈Œ. ¬‡ÊÌÓ Â ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰˜ÂÚ‡Â, ˜Â ƒÓ„Ó‚Ó˙Ú ÔÂ‰ÔÓÒÚ‡‚ˇ ÒÔÂˆË‡ÎÂÌ ÒÚ‡ÚÛÚ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ≠ ÚÂ ÌÂ Ò‡ ÔÓÒÚÓ‰Û„‡ Á‡ËÌÚÂÂÒÓ‚‡Ì‡ „ÛÔ‡. œÂ‰Ë¯Ì‡Ú‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ Ì‡ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËË ÒÂ Ò˙ÒÚÓÂ¯Â ‚ Ó·˙˘‡ÌÂ Í˙Ï ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ˜ÂÁ ÙÓÏ‡ÎÌÓ ÔËÒÏÓ.ÕÓ ‚ ıÓ‰‡ Ì‡ ÔÂ‡Á„ÎÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚‡Ú‡ ÔÓ ‡·ÓÚÌÓÚÓ ‚ÂÏÂ ÔÂÁ 2004 „., Í‡ÍÚÓ Ë ÔË ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍËÒ˙‚ÂÚË, ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ·ˇı‡ ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌË ˜ÂÁ ÍÓÏ˛ÌËÍÂ Ì‡ ÓÏËÒËˇÚ‡ Â‰ÌÓ‚ÂÏÂÌÌÓ Ò Ó·˘ÂÒÚ‚ÂÌÓÒÚÚ‡. “ÓÁË ÔÓ‰ıÓ‰ Ì‡ ÓÏËÒËˇÚ‡ Í˙ÏÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ‚ÒÂ ÔÓ-‡ÁÔÓÒÚ‡ÌÂÌ. “‡ÁË Ô‡ÍÚËÍ‡ Â ÍËÚËÍÛ‚‡Ì‡ Í‡ÚÂ„ÓË˜ÌÓ ÓÚ ≈ œ. ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â, ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈–— Á‡ Ô˙‚ Ô˙Ú ÍÓÏËÒËˇÚ‡ ÔÓ‚Â‰Â Ò˙‚ÏÂÒÚÌ‡ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËˇ ÔÓ ‰‚‡ ÓÚ‰ÂÎÌË ÔÓ·ÎÂÏ‡ Ì‡ ‚ÚÓËˇ ÂÚ‡Ô Ì‡ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËËÚÂ.“ÛÍ ÓÚÌÓ‚Ó ≈ œ ËÁ‡ÁË Ò‚ÓÂÚÓ ‰˙Î·ÓÍÓ ·ÂÁÔÓÍÓÈÒÚ‚Ó Á‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‰Ì‡ ÌÂÔÓ‰ıÓ‰ˇ˘‡ ÔÓˆÂ‰Û‡.

—ÔËÒ˙Í˙Ú Ì‡ ÔÓ·ÎÂÏË, ÔÓ‰ÎÂÊ‡˘Ë Ì‡ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËË Ò˙„Î‡ÒÌÓ ˜Î. 138 (2) ƒ≈Œ, ÒÚ‡‚‡ ‚ÒÂ ÔÓ-Í˙Ò Ë ËÏ‡ ‚ÒÂ ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ Ë ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËËÔÓ ÍÓÌÍÂÚÌË Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌË ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËˇ. “ÂÌ‰ÂÌˆËˇÚ‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇ ‰‡ ËÌËˆËË‡ ÔÓ-Ï‡ÎÍÓ ËÌËˆË‡ÚË‚Ë ≠ ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ ‚ ÒÙÂ‡Ú‡ Ì‡ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ÌÂ ÏÓÊÂ ‰‡ ·˙‰Â ÔÂÌÂ·Â„Ì‡Ú‡. »Ï‡ Ï‡ÎÍ‡ Ì‡‰ÂÊ‰‡, ˜Â ÚÓ‚‡ ˘Â ÒÂ ÔÓÏÂÌË ‚ ÍÓÌÚÂÍÒÚ‡ Ì‡ ËÌËˆË‡ÚË‚ËÚÂ Ì‡ ÓÏËÒËˇÚ‡ Á‡ ìœÓ-‰Ó·‡ Â„ÛÎ‡ˆËˇî Á‡ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ·Óˇ Ì‡ Â„ÛÎ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ≈—.

ПРОЦЕСЪТ НА КОНСУЛТАЦИИ ПРЕЗ 2005

120


10.2. РЕЗУЛТАТИ ОТ АВТОНОМНИЯ СОЦИАЛЕН ДИАЛОГ

œ˙‚‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÔÓ„‡Ï‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ÔËÍÎ˛˜‚‡. ¬˙‚ ‚ÒË˜ÍË ÔÎ‡ÌË‡ÌË ÒÙÂË Ò‡ ÔÂ‰ÔËÂÚË ÔÂ‰‚Ë‰ÂÌËÚÂ ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ,Ï‡Í‡ Ë Ò ‡ÁÎË˜ÌË ÂÁÛÎÚ‡ÚË. —ÎÂ‰ Ì‡Ô‡‚ÂÌËˇ Ò˙‚ÏÂÒÚÂÌ ‡Ì‡ÎËÁ Ì‡ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡ ÔÂÁ ≈—, Í‡ÚÓ ‰ÂÏÓ„‡ÙÒÍ‡ ÔÓÏˇÌ‡, ÏË„‡-ˆËˇ, ·‡Î‡ÌÒ ÏÂÊ‰Û ÒË„ÛÌÓÒÚ Ë „˙‚Í‡‚ÓÒÚ Ë ‰Û„Ë ÔÓ‰Ó·ÌË, Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË ˘Â ÔÓ‰˙ÎÊ‡Ú ‰‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‡ÁÎË˜ÌË ËÌÒÚÛÏÂÌÚË(‡‚ÚÓÌÓÏÌË ‡ÏÍÓ‚Ë ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ, ÔÂÔÓ˙ÍË, ‡ÏÍÓ‚Ë ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ, ÒÂÏËÌ‡Ë Ë ‰.), Ì‡ÒÓ˜ÂÌË Í˙Ï Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌËÚÂ ‡ÍÚ¸ÓË (ËÌÒÚËÚÛˆËËÚÂ Ì‡ ≈— ËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ËÌÒÚËÚÛˆËË, Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË Ë ‰.) ‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ ÚÓ‚‡ Í‡Í ·Ë ÏÓ„ÎÓ/Úˇ·‚‡ ‰‡ ÒÂ ÓÚ„Ó‚ÓË Ì‡È-‰Ó·Â Ì‡ ÚÂÁËÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡. ≈‰Ì‡ ÓÚ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ˆÂÎË Â ‰‡ ÒÂ Ì‡Û˜ËÏ ÓÚ ÔÓÁËÚË‚ÌËˇ Ë ÌÂ„‡ÚË‚ÌËˇ ÓÔËÚ, ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ ÌÂÔÂÍ˙ÒÌ‡ÚÓ Í‡˜ÂÒÚ‚ÓÚÓ Ì‡Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Ë ÌÂ„Ó‚ËÚÂ ÂÁÛÎÚ‡ÚË.

œÂ„ÎÂ‰ Ì‡ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂÌ‡ œÓ„‡Ï‡Ú‡ Á‡ ‡·ÓÚ‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ

Ô‡ÚÌ¸ÓË 2003-2005

� ��=��

CDEFG�HE�ICJKEDKKC�1��!�� 21R2�S��A��3��'��I��>��/��

SS��A��J��6��$�� 3��'��I��>��

��

4LJMJ�HNJI�OJPGQ�RGSEK�1��!�� 21RR2�

S��I��T��/*�!*��!�

SS��I��T��/�

SSS��I��T��

U�I��'��A��#��'��&A��$��)�

�KNJDTK�HNG�NCUEKC�1��!2�

�� )*��*��!�

V��&��*�:*��!�

��$��A��4DWH�WXNH4*W4CY.4�H44Y��*��*��/�

(��I��T��A��+#(�1�� 2�

�CSJMDKSE�MC�HEPESJKJ�1��!2��!��/*�!*��!�

V��&��*��*��!�

��T��A��

�NJDKNVFKVNGNCMJ�1��!2��*��T��!�

3��T��'��M��Z��$��T��'��

��[�1��J��)*��*��!2�=��9�#��+#(��-��$��

�MSCPGWMEDK�1��!2��'��T��'��M��T��&��>��$��-��

1��*��*��!2��

1PCWJRG�1��!�� 2� ��)�

�CDGITX�1��/2� ��)�

�DKCNQSCMJ�MC�NCUEKMCKC�DGPC�1��/2� (��I��/*�:*��

CDGPGJ�1��/�� 2�

(��&��-��&��$��I��&��J��

��$��

S��$��'��#��Z��[�"��!*��*��/��T��

��'��M��"��T�� A��&�� *�*��)�

�CUEKC�EK�NCIDKEQMGJ�1��!�� 2�U��6��'��I��#��'��&��&$��

��&��&��+#(*+��T��6��J��$��

��

JWJFPCNGNCM�KNVW�1�� 2� ��:*�:*��

�MWVDKNGCPMG�EKMEYJMGQ�1��!�� 2�

��I��&��:��*��*��!��6��'��:��*��*��/�1\J��2��

��/��I�� A��

��?��$&��&��'��'��

��T��

�EOGCPJM�WGCPEZ�1��!�� 2��I��Z��?��[��'��&��:*��*��!A��*��*��!A�� *�!*��/A�� *��/�]^__�

��

�NJDKNVFKVNGNCMJ�1��!��/2�(��A��/��)��A�� 1EWA�H`A�HaA�.DA�OD�b�YO2��/��$&��

�'��8��8��A��J��)�

4LJMJ�HNJI�OJPGQ�RGSEK��1��/*�� 2�

��T��/�

�TSJRWCMJ�MC�ICFEMEWCKJPMGKJ��1��/2� %��T��+��1��!*��*��/�� *��*��/2��

��9

��

�EOGCPMG�HEPGKGFG�G�HEPGKGFG�HE�ICJKEDKKC�MC��DPJW�NCIYGNQSCMJKE�1��/�2�

��&��$��'��-��1�-��"&��R��RR2��

1��

2��

�PCM�IC�WJ[DKSGQ�HE�FSCPG\GFCOGQKC�G�XEUGPMEDKKC��1��!�� 2�

��#��'��M��1�!*��*��!��P�J��2��-��I��

��T��

»ÁÚÓ˜ÌËÍ Ì‡ ‰‡ÌÌËÚÂ: »ÌÙÓÏ‡ˆËˇ Ì‡ ‡‚ÚÓ‡

√‡ÙËÍ‡ 1

„ТАБЛО“ НА ИЗПЪЛНЕНИЕТО НА МНОГОГОДИШНАТА РАБОТНА ПРОГРАМА

121


10.2. РЕЗУЛТАТИ ОТ АВТОНОМНИЯ СОЦИАЛЕН ДИАЛОГ

—ÎÂ‰ ÓÙËˆË‡ÎÌÓÚÓ ËÁÚË˜‡ÌÂ Ì‡ Í‡ÈÌËˇ ÒÓÍ Á‡ ‚˙‚ÂÊ‰‡ÌÂ Ì‡ —ÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ Á‡ ‰ËÒÚ‡ÌˆËÓÌÌ‡ ‡·ÓÚ‡ (˛ÎË 2005), ìÚ‡·ÎÓÚÓî Á‡ ÍÓÎË˜ÂÒ-Ú‚ÂÌÓ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ÔÓ ÒÎÂ‰ÌËˇ Ì‡˜ËÌ:

ï ¬ ÓÒÂÏ ÒÚ‡ÌË ˜ÎÂÌÍË Â‡ÎËÁË‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÏÂÊ‰Û-ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ò˜ËÚ‡ Á‡ ÔËÍÎ˛˜ÂÌÓ (IT, FI, FR, NL, SE, UK,ES Ë BE), ‡ ‚ ‰Û„Ë ÒÂ‰ÂÏ ÒÚ‡ÌË ÏÂÊ‰Û-ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÔÂ„Ó‚ÓË ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡Ú (AT, GR, IE, IS, NO ≠ ÌÓ ‚ ÌˇÍÓË ÓÚ ÚÂÁË ÒÚ‡ÌË ÓÒÚ‡‚‡Ú ‰‡·˙‰‡Ú ÔÂÓ‰ÓÎÂÌË ÒÂËÓÁÌË ÚÛ‰ÌÓÒÚË) ËÎË Ò‡ ·ÎËÁÍÓ ‰Ó ÔËÍÎ˛˜‚‡ÌÂ (LU, PL).

ï Õ‡ ÒÂÍÚÓÌÓ ÌË‚Ó Í‡ÚËÌ‡Ú‡ ÌÂ Â ÚÓÎÍÓ‚‡ ÓÁÓ‚‡. œÓÒÚË„Ì‡ÚË Ò‡ ÌˇÍÓË ÛÒÔÂıË (Í‡ÚÓ Ì‡ÔËÏÂ ‚ AT Ë IT), ÌÓ ÌÂ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ÚÂ ‰‡ Ò‡ Ò‚˙Á‡ÌË‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ Ò˙Ò ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ Ì‡ ≈— ‡‚ÌË˘Â. ¬ ‰Û„Ë ÒÚ‡ÌË, Í‡ÚÓ DK, DE Ë SE, Í˙‰ÂÚÓ ‚˙‚ÂÊ‰‡ÌÂÚÓ ·Â¯Â ÔÂ‰‚Ë‰ÂÌÓ ˜ÂÁ ÒÂÍÚÓÌÓÚÓÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ, ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ, Ò ËÁÍÎ˛˜ÂÌËÂ Ì‡ SE, Á‡ Ò˙Ê‡ÎÂÌËÂ Ò˙˘Ó Ò‡ ÏÌÓ„Ó ÓÒÍ˙‰ÌË ËÎË ‚˙Ó·˘Â ÌˇÏ‡ ÂÁÛÎÚ‡ÚË.

ï Õ‡·Î˛‰‡‚‡Ú ÒÂ Ë ÌˇÍÓË ËÌÚÂÂÒÌË ‡Á‚ËÚËˇ ‚ ÚË ÓÚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË ˜ÎÂÌÍË (CZ, HU Ë PL), ‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ ‚ ”Ì„‡Ëˇ, Í˙‰ÂÚÓ ‚ Í‡ˇ Ì‡ ‡ÔËÎ2004 ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ‡ÏÍÓ‚ ‰Ó„Ó‚Ó ·Â¯Â ‚˙‚Â‰ÂÌÓ ˜ÂÁ Á‡ÍÓÌ, ‚ ÍÓÈÚÓ ‡Á‰ÂÎ˙Ú Á‡ ‡·ÓÚ‡Ú‡ ÓÚ ‡ÁÒÚÓˇÌËÂ (telework) ÒÂ„‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ ËÌÚÂ„‡Î-Ì‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ Ó‰ÂÍÒ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡ ÓÚ 1992 „. ¬ ÏÌÓ„Ó ‰Û„Ë ÌÓ‚Ë ÒÚ‡ÌË ˜ÎÂÌÍË Ó·‡˜Â Ò‡ ÔÓÒÚË„Ì‡ÚË Ï‡ÎÍÓ ËÎË ÌËÍ‡Í‚Ë ÂÁÛÎÚ‡ÚË.

ï Õ‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÒÂÍÚÓÌÓ ‡‚ÌË˘Â ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‰˜ÂÚ‡ˇÚ ÔËÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ò˙‚ÏÂÒÚÌË ÚÂÍÒÚÓ‚Â ‚ ÒÂÍÚÓ‡ Ì‡ ÂÎÂÍÚÓÂÌÂ„ËˇÚ‡ Ë ‚ ÒÂÍÚÓ‡ Ì‡Ó·˘ËÌÒÍËÚÂ Ë Â„ËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ‚Î‡ÒÚË.

–‡·ÓÚ‡ ÔÓ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ —ÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ Á‡ Ò‚˙Á‡ÌËˇ Ò ‡·ÓÚ‡Ú‡ ÒÚÂÒ Â Á‡ÔÓ˜Ì‡Î‡ ‚ Â‰Ëˆ‡ ÒÚ‡ÌË, ‚ ÌˇÍÓË ÓÚ ÍÓËÚÓ Ò‡ ÒÍÎ˛˜ÂÌËÌ‡ˆËÓÌ‡ÎÌË ÏÂÊ‰ÛÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌË ÍÓÎÂÍÚË‚ÌË ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Á‡ ÔÂ‚ÂÌˆËˇ Ì‡ ÒÚ‡Ò‡, ‡ ‚ ‰Û„Ë Ò‡ ÔÂ‰ÔËÂÚË ÓÔÂ‰ÂÎÂÌË ËÌËˆË‡ÚË‚Ë. ¬˙‚ ‚ÒË˜-ÍË ÒÎÛ˜‡Ë ‡·ÓÚ‡Ú‡ Â ÔÓ-‡ÍÚË‚Ì‡ ÓÚ Ú‡ÁË ÔÓ —ÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ Á‡ ‰ËÒÚ‡ÌˆËÓÌÌ‡Ú‡ ‡·ÓÚ‡. œË˜ËÌËÚÂ Ò‡: Ò‚˙Á‡ÌËˇÚ Ò ‡·ÓÚ‡Ú‡ ÒÚÂÒ Â ÔÓ-Ó·˘ÔÓ·ÎÂÏ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ ‡·ÓÚ‡Ú‡ ÓÚ ‡ÁÒÚÓˇÌËÂ; Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË ËÁ‚ÎˇÍÓı‡ ÔÓÛÍË ÓÚ Ò‚Óˇ ÓÔËÚ ÔÓ Â‡ÎËÁË‡ÌÂ Ì‡ Ô˙‚ÓÚÓ ‡‚ÚÓ-ÌÓÏÌÓ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ, ÍÓÂÚÓ ÛÎÂÒÌË Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ Â‡ÎËÁ‡ˆËˇ/ÔÂ„Ó‚ÓËÚÂ ÔÓ ÚÓ‚‡ ‚ÚÓÓ ‡‚ÚÓÌÓÏÌÓ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ. ÕÂ Úˇ·‚‡ Ò˙˘Ó Ë ‰‡ÒÂ Á‡·‡‚ˇ, ˜Â Á‡ ‡ÁÎËÍ‡ ÓÚ ‡·ÓÚ‡Ú‡ ÓÚ ‡ÁÒÚÓˇÌËÂ, ÏÌÓ„Ó ÒÚ‡ÌË ‚Â˜Â ËÏ‡Ú Â„ÛÎ‡ÚÓÌ‡ Ë/ËÎË ‰Ó„Ó‚ÓÂÌ‡ ‡ÏÍ‡ ËÎË Í‡ÚÓ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ÔÓ Á‡˘ËÚ‡ Ì‡ ·ÂÁÓÔ‡ÒÌÓÒÚÚ‡ Ë Á‰‡‚ÂÚÓ ÔË ‡·ÓÚ‡, ËÎË Í‡ÚÓ ÒÔÂˆËÙË˜Ì‡ ÔÓÎËÚËÍ‡, Ì‡ÒÓ˜ÂÌ‡ Í˙Ï ÚÓÁË ÔÓ·ÎÂÏ.

ƒÛ„ ‚‡ÊÂÌ Ù‡ÍÚÓ Â, ˜Â, ÔÓÌÂ ≈ œ, ÒË ‚ÁÂ ÔÓÛÍ‡ ÓÚ ÓÔËÚ‡ Ò ‚ÌÂ‰ˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂÚÓ ÔÓ ‰ËÒÚ‡ÌˆËÓÌÌ‡Ú‡ ‡·ÓÚ‡Ú‡. — ÔÓ‰ÍÂÔ‡Ú‡ Ì‡≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇ, Úˇ Î‡ÌÒË‡ Â‡ÎËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ÔÓÂÍÚ Ë ÔÓÒÎÂ‰‚‡˘Ë ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ, ‚ÍÎ˛˜‚‡˘Ë ÌˇÍÓÎÍÓ ‰ÂÈÌÓÒÚË/ËÌÒÚÛÏÂÌÚË, Á‡ ‰‡ ÔÓ‰ÔÓÏÓ„ÌÂÒ‚ÓËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË-˜ÎÂÌÍË, ÍÓÎÍÓÚÓ Â ‚˙ÁÏÓÊÌÓ ÔÓ-ÂÙÂÍÚË‚ÌÓ ‚ ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ Â‡ÎËÁ‡ˆËˇ. ¡ˇı‡ ÔÓ‚Â‰ÂÌË ÚË ‰ÂˆÂÌÚ‡ÎËÁË‡ÌË ËÌÙÓÏ‡ˆËÓÌÌËÒÂ˘Ë Ë ÚÂÍÒÚ˙Ú Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ ·Â¯Â ÔÂ‚Â‰ÂÌ Ì‡ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË ÓÙËˆË‡ÎÌË Á‡ ≈— ÂÁËˆË, ·Â¯Â ËÁ‰‡‰ÂÌ ÒÔ‡‚Ó˜ÌËÍ Ì‡ ≈ œ Ë‡Á‡·ÓÚÂÌ‡ ÒÔÂˆË‡ÎÌ‡ ÛÂ·-ÒÂÍˆËˇ Ë ‰.

ИЗПЪЛНЕНИЕ НА СПОРАЗУМЕНИЕТО ЗА ДИСТАНЦИОННА РАБОТА. ИЗПЪЛНЕНИЕ НА СПОРАЗУМЕНИЕТОЗА СВЪРЗАНИЯ С РАБОТАТА СТРЕС. СЪСТОЯНИЕ НА НЕЩАТА КЪМ ЯНУАРИ 2006

122


10.3. ЕВРОПЕЙСКИЯТ СЕКТОРЕН СОЦИАЛЕН ДИАЛОГ:

œÂÁ 2005 „. Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÂÍÚÓÂÌ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ (E——ƒ) ·Â¯Â ¯ËÓÍÓ ‰ËÒÍÛÚË‡Ì Ì‡ ‡Í‡‰ÂÏË˜ÌË Ë ÔÓÙÂÒËÓÌ‡ÎÌË ÙÓÛÏË. ŒÚ Í‡ˇÌ‡ 90-ÚÂ „Ó‰ËÌË E——ƒ ÔË‚ÎÂ˜Â ËÌÚÂÂÒ‡ Ë ËÏ‡ ÔÓ˜ÚË Ò˙˘ÓÚÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ, ÍÓÎÍÓÚÓ Ë ÏÂÊ‰Û-ÒÂÍÚÓÌËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Á‡ ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡ËÌÚÂ„‡ˆËˇ. œÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌËˇ (‚ËÊ Ì‡ÔËÏÂ, ETUI 2005; Marginson 2005) Ô‡‚ˇÚ ÓˆÂÌÍ‡ Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÔÓˆÂÒ‡, ÔÓ‰ÛÍÚËÚÂ Ë ‚ÎËˇÌË-ÂÚÓ Ì‡ ÒÂÍÚÓÌËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Ë ‚ÎËˇÌËÂÚÓ ÏÛ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ‡‚ÌË˘Â. “Â Ó˜ÂÚ‡‚‡Ú ÌˇÍÓË Ó·˘Ë ÚÂÌ‰ÂÌˆËË, Ì‡ÒÓÍË Ë ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡.E——ƒ ÔÂ‰Î‡„‡ ÙÓÛÏ, Ì‡ ÍÓÈÚÓ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ Ë ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ‰‡ ÒË Ò˙ÚÛ‰ÌË˜‡Ú ‚ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÔÓÚÂÍˆËÓÌËÒÚÍË ÔÓÎËÚËÍË Á‡ Â‚ÓÔÂËÁË‡ÌË-ÚÂ ËÌ‰ÛÒÚËË. ÕÂÓ·ıÓ‰ËÏ Â ÔÓˆÂÒ Ì‡ ËÁ„‡Ê‰‡ÌÂ Ì‡ ‰Ó‚ÂËÂ Ë ÔÎ‡ÚÙÓÏË Á‡ Ó·ÏˇÌ‡, ÔÂ‰Ë ‰‡ ÒÂ ÒÚË„ÌÂ ‰Ó ‡‚ÌË˘ÂÚÓ Ì‡ ÙÓÏ‡ÎÌËÚÂ, Á‡‰˙ÎÊË-ÚÂÎÌËÚÂ ÒÚÛÍÚÛË Ë ÂÁÛÎÚ‡ÚË Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó. ¬ Ò‚Óˇ Ì‡ÒÚÓˇ˘ ÓÒÌÓ‚ÂÌ ÙÓÏ‡Ú E——ƒ Â ˜‡ÒÚ ÓÚ Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÒËÒÚÂÏ‡ Á‡ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚‡-ˇÌÂ, ÍÓˇÚÓ ‚ÒÂ Ó˘Â ÒÂ ËÁ„‡Ê‰‡. ‘‡ÍÚË˜ÂÒÍË, E——ƒ ÓÒÚ‡‚‡ Ì‡È-Ï‡ÎÍÓ ‡Á‚ËÚËˇÚ ∫ ÂÎÂÏÂÌÚ. ”ÒÔÂ¯ÌÓÚÓ ·˙‰Â˘Ó ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂ ËÁËÒÍ‚‡, Ì‡Â‰ Ò‰Û„ÓÚÓ, ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ‰‡ ÔÓÂÏ‡Ú ËÌËˆË‡ÚË‚‡Ú‡ Á‡ Ì‡Ò˙˜‡‚‡ÌÂ Ì‡ ‰Ë‡ÎÓ„‡ Ì‡ ÒÂÍÚÓÌÓ ÌË‚Ó. ÕÓ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌËˇÚ‡ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú, ˜Â ÚÂ ÌÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ‚‰ÓÒÚ‡Ú˙˜Ì‡ ÒÚÂÔÂÌ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ, ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇÌË ÓÚ ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„. “Ó‚‡ ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ Ó·ˇÒÌË Ò ÌˇÍÓË ÒÚÛÍÚÛÌË ‰ÂÙÂÍÚË. ‘‡„ÏÂÌÚË‡ÌËˇÚËÌÚÂÂÒ ‚ ÒÔÂˆËÙË˜ÌËˇ Á‡ ÒÂÍÚÓ‡ ‰Ë‡ÎÓ„ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍËÚÂ ‡ÒÓˆË‡ˆËË, Í‡ÍÚÓ Ë ÎËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ ÒÂÍÚÓÌÓ ËÁÏÂÂÌËÂ ‚ UNICE, ÂÙÎÂÍÚË-‡ ‚ ÔÓ-Ó·˘‡ Ò˙ÔÓÚË‚‡ Á‡ ‡Ì„‡ÊË‡ÌÂ ‚ E——ƒ. ŒÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ, Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÙÂ‰Â‡ˆËË, Ï‡Í‡ Ë ‰‡ Ò‡ ‰Ó·Â ËÁ„‡‰Â-ÌË, ËÏ‡Ú Ó„‡ÌË˜ÂÌË ÂÒÛÒË Ë ˜ÂÒÚÓ ÌˇÏ‡Ú ˇÒÂÌ Ï‡Ì‰‡Ú ÓÚ Ò‚ÓËÚÂ ˜ÎÂÌÓ‚Â Á‡ ÔÂ„Ó‚ÓË.

ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â, Á‡ ‡ÁÎËÍ‡ ÓÚ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÏÂÊ‰Û-ÒÂÍÚÓÂÌ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„, ÓÚ E——ƒ ËÁ„ÎÂÊ‰‡ ÌÂ ÒÂ Ó˜‡Í‚‡ ÏÌÓ„Ó, ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚ ÌÓ‚ËÚÂ ËÁÚÓ˜-ÌÓÂ‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÔÂˆËÁÌÓÒÚ, Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌÓÒÚ Ë Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó. ÃÂÍ‡Ú‡ Â„ÛÎ‡ˆËˇ ·Ë ÏÓ„Î‡ ‰‡ ËÏ‡ ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ ‚ÎËˇÌËÂ,‚˙ıÛ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌËÚÂ ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ, ÓÚÍÓÎÍÓÚÓ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌËÚÂ ËÌÒÚÛÏÂÌÚË, ÓÒË„Ûˇ‚‡ÈÍË ¯ËÓÍÓ ÔÓÎÂ Á‡ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ËÌÓ‚‡ÚË‚ÌË ÔÓ‰ıÓ‰Ë ËÍ‡ÚÓ ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂ Ì‡ ÒÙÂË Ì‡ ÍÓÌÒÂÌÒÛÒ Á‡ ÔÓ-ÒÚÛÍÚÛË‡Ì Ë ÙÓÏ‡ÎÂÌ ÔÓˆÂÒ Ì‡ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ. œÓ‰ 2% ÓÚ ÔËÂÚËÚÂÚÂÍÒÚÓ‚Â Ò‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Ò˙Ò Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÂÌ ÂÙÂÍÚ). ÓÌÒÛÎÚ‡ˆËˇÚ‡ Â ÔÂ‰ÔÓ˜ËÚ‡Ì‡ ÔÂ‰ ÔÓ‰ÔËÒ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰ÂÚ‡ÈÎÌË Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌË ÚÂÍÒÚÓ‚Â.—ÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ ÔÓ-˜ÂÒÚÓ ÒÂ ÒÍÎ˛˜‚‡Ú ‚ ÒÂÍÚÓË, Ò‚˙Á‡ÌË Ò Â‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡, Í‡ÚÓ Ú‡ÌÒÔÓÚ Ë ÒÂÎÒÍÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó, ‰ÓÍ‡ÚÓ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÔÂÔÓ-˙ÍË Ò‡ Ì‡Ô‡‚ÂÌË ‚ ÒÂÍÚÓË, ‚ ÍÓËÚÓ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ËÌ‰ÛÒÚËˇ ÔÂÏËÌ‡‚‡ ÔÂÁ ‰ÂÂ„ÛÎ‡ˆËˇ (ÚÂÎÂÍÓÏË, ÔÓ˘ÂÌÒÍË ÛÒÎÛ„Ë). Ó‰ÂÍÒË Ì‡ ÔÓ‚Â‰ÂÌËÂÏÓ„‡Ú ‰‡ ÒÂ Ì‡ÏÂˇÚ ‚ ÒÂÍÚÓË, ÍÓËÚÓ Ò‡ ËÁÎÓÊÂÌË Ì‡ ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡ ÍÓÌÍÛÂÌˆËˇ (ÚÂÍÒÚËÎ Ë Á‡ı‡) ËÎË ‚ ÒÂÍÚÓË, Ì‡ÒÓ˜ÂÌË Í˙Ï ËÁ‰Ë„‡ÌÂ Ì‡ Ò‚ÓˇÔÓÙËÎ (˜‡ÒÚÌÓ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂ Ë Á‡ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌÂ, ÔÓ˜ËÒÚ‚‡˘‡ ËÌ‰ÛÒÚËˇ). Õ‡È-ÌÓ‚ËÚÂ ËÁÒÎÂ‰‚‡ÌËˇ ÔËÁÌ‡‚‡Ú, ˜Â ÔÂÓ·Î‡‰‡‚‡˘‡Ú‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÂÁÛÎÚ‡ÚË-ÚÂ Ì‡ E——ƒ Ò‡ ·ÂÁ ÒÂËÓÁÌË ÔÓÒÎÂ‰ÒÚ‚Ëˇ Á‡ ÔÓ‰ÔËÒ‚‡˘ËÚÂ ÒÚ‡ÌË. ƒÓ·Ó‚ÓÎÌËˇÚ ÍÛÒ, Î‡ÌÒË‡Ì ÓÚ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÂÍÚÓÌË ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË,ÌÂ ‰‡‚‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÙÂ‰Â‡ˆËË ÓÚ ‚Ó‰Â˘ËÚÂ ÒÂÍÚÓË ÌËÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌ‡ ÒËÎ‡, ÌËÚÓ ÙÓÏ‡ÎÌ‡ ‚Î‡ÒÚ ‰‡ Ì‡Î‡„‡Ú ÒÔ‡Á‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ ÓÚÒ‚ÓËÚÂ ÔÂ„Ó‚ÓË. »ÁËÒÍ‚‡ÌËˇÚ‡ Á‡ ÏÓÌËÚÓËÌ„ Ë ÓˆÂÌÍ‡ ˇ‰ÍÓ Ò‡ ˜‡ÒÚ ÓÚ ÂÁÛÎÚ‡ÚËÚÂ, Ï‡Í‡ ˜Â ÚÂ ·Ëı‡ ÏÓ„ÎË ‰‡ ÓÒË„ÛˇÚ ‰ÂÈÒÚ‚ËÚÂÎÌ‡ Ë

ВРЪЩАНЕ КЪМ РЕАЛИЗМА И СКЕПТИЦИЗМА

123



ÂÙÂÍÚË‚Ì‡ Â‡ÎËÁ‡ˆËˇ. ƒÓ Ò˙‚ÒÂÏ ÒÍÓÓ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌËÚÂ ÒÂÍÚÓË Ò Ì‡È-„ÓÎˇÏÓ ÁÌ‡˜ÂÌËÂ Á‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ËÍÓÌÓÏËÍË Ë ÚÂıÌËÚÂ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌËÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ, Í‡ÚÓ Ì‡ÔËÏÂ Ï‡¯ËÌÓÒÚÓÂÌÂÚÓ ËÎË ÔÛ·ÎË˜ÌËˇÚ ÒÂÍÚÓ, Ù‡ÍÚË˜ÂÒÍË ÔÓ˜ÚË ÓÚÒ˙ÒÚ‚‡ı‡.. »ÁÒÎÂ‰‚‡ÌËˇÚ‡ ÔÓÍ‡Á‚‡Ú ÌÂ‡‚ÌÓÏÂÌÓ‡ÁÔÂ‰ÂÎÂÌËÂ Ì‡ ‰ÂÈÌÓÒÚ ÏÂÊ‰Û ÒÂÍÚÓËÚÂ, „Î‡‚ÌÓ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‰˙Î„ÓÒÓ˜ÌË Ó·˘Ë ÔÓÎËÚËÍË (ÒÂÎÒÍÓ ÒÚÓÔ‡ÌÒÚ‚Ó, ÏËÌË) ËÎË Ì‡ ‰ÂÂ„ÛÎ‡-ˆËˇ Ë ÔË‚‡ÚËÁ‡ˆËˇ (ÚÂÎÂÍÓÏÛÌËÍ‡ˆËË, ÔÓ˘ÂÌÒÍË ÛÒÎÛ„Ë, ÂÎÂÍÚÓÒÌ‡·‰ˇ‚‡ÌÂ). E——ƒ Â Ë ÒÂ‰ÒÚ‚Ó Á‡ Ó·Â‰ËÌˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒËÎËÚÂ ‚ ÚÛ‰ÌËÚÂ ‚ÂÏÂÌ‡,Ò ÍÓËÚÓ ÒÂ Ò·Î˙ÒÍ‚‡Ú ÒÂÍÚÓËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÒÂ ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡Ú, Í‡ÍÚÓ ÔÓÍ‡Á‚‡ √‡ÙËÍ‡ 3. œÓ‚Ó‰ Á‡ Á‡„ËÊÂÌÓÒÚ Ò‡ ÒÎ‡·ËÚÂ ‚˙ÁÍË ÏÂÊ‰Û ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ‡‚ÌË˘‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ (Â‚ÓÔÂÈÒÍË, ÏÂÊ‰Û-ÒÂÍÚÓÂÌ Ë ÒÂÍÚÓÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„, ÓÚ‰ÂÎÌËÚÂ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÂÍÚÓË Ë Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ ‡‚ÌË˘Â). œÓÌ‡Ò-ÚÓˇ˘ÂÏ, ÌˇÍÓË ÒÂÍÚÓË, Í‡ÚÓ ·‡ÌÍË Ë Á‡ÒÚ‡ıÓ‚‡ÌÂ, Î‡ÌÒË‡Ú ÒÚ‡ÚÂ„Ëˇ Á‡ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ‚˙ÁÍ‡Ú‡ ÏÂÊ‰Û Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ‡‚ÌË˘Â Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„. ¬ Ó·‡ÁÓ‚‡ÌËÂÚÓ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ‡‚ÌË˘Â ETUCE ÔËÂ ÔÎ‡Ì Á‡ ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ ÔÓ ”ÍÂÔ‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ ÔÂÁ2005 „. »ÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌ‡Ú‡ ÂÙÓÏ‡ Ì‡ ÒÚÛÍÚÛËÚÂ Ì‡ E——ƒ, ÔÂ‰ÔËÂÚ‡ ÓÚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇ ÔÂÁ 1998 „. ËÁ„ÎÂÊ‰‡, ˜Â ÌÂ ÔÓÒÚË„Ì‡Ó˜‡Í‚‡ÌËÚÂ ÂÁÛÎÚ‡ÚË ‚ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÎË˜ÂÒÚ‚ÂÌËÚÂ Ë Í‡˜ÂÒÚ‚ÂÌËÚÂ ÂÁÛÎÚ‡ÚË Ì‡ E——ƒ. Œ·Ó·˘‡‚‡ÈÍË, ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ≈— Á‡ÔÎ‡¯‚‡ ‰‡Á‡ÚÛ‰ÌË ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ E——ƒ, Í‡ÚÓ ÒÂ ËÏ‡ ÔÂ‰‚Ë‰ ÎËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ (ÒËÎÌ‡) ÒÂÍÚÓÌ‡ ‡ÏÍ‡ ‚ ÔÓ‚Â˜ÂÚÓ ÓÚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË. ¬ÒË˜ÍÓ ÚÓ‚‡ ÔÓÍ‡Á-‚‡, ˜Â E——ƒ Â Ì‡ Í˙ÒÚÓÔ˙Ú, Ò·Î˙ÒÍ‚‡ÈÍË ÒÂ Ò Â‰Ëˆ‡ ÒÚËÏÛÎË‡˘Ë, ÌÓ ÚÛ‰ÌÓ Â¯ËÏË ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚‡.


124




√‡

ÙËÍ

‡ 2

125



»Á·‡ÌË ÒÂÍÚÓË, ‚ ÍÓËÚÓ ÒÂ ÔÓ‚ÂÊ‰‡ ÔÂÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂ ÔÂÁ 2005 „.

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: ¿‚ÚÓËÚÂ

+"$ /*� =��1�� 4��

1�� 1��

Hcdefdgdeh_�CiA�

L��A�0��!��fd��)�

(��$��$��A��A��J��-�$��

��T�� A��T��&��-��

&$��jeöklgd��"��-��I��'��$6"8)$�,� mCjB�P��&��

�

��!��

V��Bg_^n�1J-��P��&��9�U��$��$��

��&�?��'��Bg_^n�� "��;9�(��$��$��

��$��

8).).#�

).&-+ *%�o��"��

$��$��

��$��$��A��

��'��$&��'��&��

!�.').#�+"$ /*�

P��&�$��

EpmA��0��

WdfHqgrfecA�=��

� ��(��?��A��&�I��6��s��+��1(��?�A�P��&��L��29�(��

��>$��&��&$��

).(/*8� )/.��.&�

"$6./,/#%�

Dg_glct^dflhkuh�

Yc_vlh�jCA�

(��?��

��

#�6��I��$?��'��$��?��

��I��A��V��!�&9��T��'��

��$��?��A��

��A��$��'��&��'��

�6��'��A��&��'��>��&��&$��A�'��

��I��wA��T��DY�jC��/"��A��&��

�T"��6��$��

Nm.�Neh_n�x�-�$��A��

��!A��

�(��$��$��T��1��I��A��&��'��Nm.��

��29�8" �,��.&�

8�$6)."*%�� yzfq_{cc_�4^qc{g� �A��

(��$��$��A��x�#�yzfq_{cc_A��o|A��T"&��

��$��T��9��

��$��$��>��T��

��$��&��

","$/8�8-.)$� )/.�

�

Dg_fhjcdgqhA�

Q��) ��

(��$��$��'��

��?��$��A��"��?�9��'��'�$��

Q��&��"��I��I��A��}�'��

ВРЪЩАНЕ КЪМ РЕАЛИЗМА И СКЕПТИЦИЗМА√

‡Ù

ËÍ‡

3

126


10.3. ЕВРОПЕЙСКИЯТ СОЦИАЛЕН ДИАЛОГ И РАЗШИРЯВАНЕТО:

≈‰ËÌ ÓÚ ÒÚ˙Î·Ó‚ÂÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÔÓ„‡Ï‡ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË Á‡ 2003-2005 Â ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂÚÓ (√‡ÙËÍ‡ 4). ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË Ò˜ËÚ‡Ú, ˜Â ÚÓ‚‡ Â ‚‡ÊÌ‡ ÒÙÂ‡ Ì‡ ÚˇıÌ‡Ú‡ Ò˙‚ÏÂÒÚÌ‡ ‡·ÓÚ‡. œÓ‡‰Ë ÚÓ‚‡ Ì‡ ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂÚÓ Â ÔÓÒ‚ÂÚÂÌ‡ „ÓÎˇÏÓ ‚ÌËÏ‡ÌËÂ ‚ÌÓ‚‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÔÓ„‡Ï‡ 2006-2008 „., ÍÓˇÚÓ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ÔÓÂÍÚ‡, ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌ ÔÓ-‰ÓÎÛ ‚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË Ë „Ó ‡Á¯Ëˇ‚‡ Ë ‰Ó ÒÚ‡ÌËÚÂ-Í‡Ì‰Ë‰‡ÚÍË.

¬ ‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ÒÚ˙Î·‡ Á‡ ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂÚÓ, Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË ÔÂÁ 2003-2005 „. Â¯Ëı‡ ‰‡ ÔÓ‰ÔÓÏÓ„Ì‡Ú ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓËÌ‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó ‚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ÷»≈ Á‡ ÔÓÒÚË„‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô˙ÎÌÓ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ ‚ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„. ¡ˇı‡ ÔÓ‚Â‰ÂÌË ‰‚Û‰ÌÂ‚ÌË ÒÂÏËÌ‡Ë‚˙‚ ‚ÒˇÍ‡ ÓÚ ÓÒÂÏÚÂ ÒÚ‡ÌË ÓÚ ÷»≈, Ì‡ ÍÓËÚÓ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó ·ˇı‡ ÔÓÏÓÎÂÌË ‰‡ ÔÓÒÓ˜‡Ú Ô‡ÍÚË˜ÂÒÍËÚÂ ÔÓ·ÎÂÏË, ÒÍÓËÚÓ ÒÂ Ò·Î˙ÒÍ‚‡Ú Ë Ô‡ÍÚË˜ÂÒÍËÚÂ Â¯ÂÌËˇ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÌË‚Ó, ÍÓËÚÓ ·Ëı‡ ËÏ ÔÓÏÓ„Ì‡ÎË ‰‡ ÙÛÌÍˆËÓÌË‡Ú ÔÓ-‰Ó·Â Ë ‰‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡ÚÒ‚ÓËÚÂ ˜ÎÂÌÓ‚Â ‚ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„.

¬˙‚ ‚ÒË˜ÍËÚÂ ÓÒÂÏ ÒÚ‡ÌË ÚÓ˜ÍËÚÂ, ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌË Ì‡ √‡ÙËÍ‡ 4 ·ˇı‡ ‚‡ÊÌË ‚ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ËÎË ÔÓ-Ï‡ÎÍ‡ ÒÚÂÔÂÌ, ‚ Á‡‚ËÒËÏÓÒÚ ÓÚ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ‡ÁÎË˜Ëˇ ‚˙‚ ‚ÒˇÍÓ ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ.

¬ Ì‡˜‡ÎÓÚÓ Ì‡ ‰ËÒÍÛÒËËÚÂ Á‡ ·ËÔ‡ÚËÚÌËˇ Ë ÚËÔ‡ÚËÚÌËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ÓÚ ‡‚ÚÓÌÓÏÂÌ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ ÌÂ ·Â¯Â ‚ËÌ‡„ËÒ˙‚ÒÂÏ ˇÒÌ‡. ◊ÂÒÚÓ ·ËÔ‡ÚËÚÌËˇÚ Ë ÚËÔ‡ÚËÚÌËˇÚ ‰Ë‡ÎÓ„ ·ˇı‡ ‚˙ÁÔËÂÏ‡ÌË Í‡ÚÓ ËÁÍÎ˛˜‚‡˘Ë ÒÂ, ‡ ÌÂ Í‡ÚÓ ‰ÓÔ˙Î‚‡˘Ë ÒÂ. —ÂÏËÌ‡ËÚÂ ‚ ÒÚ‡ÌË-ÚÂ ÔÓÍ‡Á‡ı‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ‰‡ ÒÂ ‡Á‚Ë‚‡ ÒËÌÂ„ËˇÚ‡ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË ‡‚ÌË˘‡ (Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ, ·‡Ì¯Ó‚Ó, Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ Ë Ì‡ ‡‚ÌË˘Â ÔÂ‰ÔËˇÚËÂ) Ë ÓÚÒÔÂˆËÙË˜ÌË ‰ÂÈÒÚ‚Ëˇ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË. —˙‚ÏÂÒÚÌËˇÚ ÔÓÂÍÚ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË Ì‡‚ÎËÁ‡ ‚ ÂÚ‡Ô‡ Ì‡ ÔÂ„ÎÂ‰ Ì‡ ÔÓÒÚË„-Ì‡ÚÓÚÓ.

КАК ДА СВЪРЖЕМ ЕВРОПЕЙСКИЯ И НАЦИОНАЛНИЯ СОЦИАЛЕН ДИАЛОГ

127


10.3. ЕВРОПЕЙСКИЯТ СОЦИАЛЕН ДИАЛОГ И РАЗШИРЯВАНЕТО:

»Á„‡Ê‰‡ÌÂ Ì‡ Í‡Ô‡ˆËÚÂÚ Á‡ ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„

»ÁÚÓ˜ÌËÍ:: Wild (2005)

��1� � ��4��

�� 1�� 1�

88�

(�"��

ODA�44A�jN�

(��A��'��&��

• � x��$��

• � (��

• � ��8��-��'��T��

��&��I��

• � 7��&��'��T��I��'��

��$��

• � U�>��&��A��&$��

��$��

• � =��&��$��'��&��I��'��

��&��'��?��+��

��

8�

(�"�� ODA�

44A�jN�

• � 3��I��A��'��A��&��

��'��M��A��T��

<��'��8��@A��

• � (��I��-��

��

�� ]��8�

• � o�� I�� "�6�� I�� +�A� ��>��

��$��-��&��'��M��

��4�� 8�

• � Q��6�'��

• � (�"��6��J��

• � #��J��1��-��8��'��

��I��+�_2�

�� 9�� 4��

8� • � +��$��>��>��

КАК ДА СВЪРЖЕМ ЕВРОПЕЙСКИЯ И НАЦИОНАЛНИЯ СОЦИАЛЕН ДИАЛОГ√

‡Ù

ËÍ‡

4

128


10.5. БЪЛГАРИЯ: ПРЕДИЗВИКАТЕЛСТВАТА НА ЕВРОПЕЙСКИЯ СОЦИАЛЕН ДИАЛОГ

¬˙ÔÂÍË ‰Ó·Â ËÁ„‡‰ÂÌ‡Ú‡ ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌ‡ ‡ÏÍ‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡, ‚ÒÂ Ó˘Â Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡Ú Â‰Ëˆ‡ ÔÓ·ÎÂÏË Ë ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡-ÚÂÎÒÚ‚‡, ‚ÍÎ˛˜ËÚÂÎÌÓ Ë ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ·˙‰Â˘ÓÚÓ ÌË ÂÙÂÍÚË‚ÌÓ ËÌÚÂ„Ë‡ÌÂ ‚ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍË ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ.

“ËÒÚ‡ÌÌÓÚÓ Ò˙ÚÛ‰ÌË˜ÂÒÚ‚Ó, Ï‡Í‡ Ë ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌÓ ‚Â˜Â Ò‡‚ÌËÚÂÎÌÓ ‰Ó·Â ÛÂ‰ÂÌÓ, ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ ÒÂ ÔÓ‚ÂÊ‰‡ ÙÓÏ‡ÎÌÓ Ë ‚Â‰Ëˆ‡ ÒÎÛ˜‡Ë ÌÂÂÙÂÍÚË‚ÌÓ:

≠ ÔÂÌÂ·Â„‚‡Ú ÒÂ ÏÌÂÌËˇÚ‡ Ë ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËˇÚ‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ÔÓ ÓÒÌÓ‚ÌË ÔÓ·ÎÂÏË Ì‡ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÒÚ‡Ì‡Ú‡;≠ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Â‰ÌÓÒÚ‡ÌÌÓ ÔËÂÏ‡ Â¯ÂÌËˇ Ë ÒÎÂ‰ ÚÓ‚‡ Ò‡ÏÓ ËÌÙÓÏË‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË;≠ ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÛÚ‚˙‰ÂÌË ‚ Ô‡ÍÚËÍ‡Ú‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ ËÌÒÚÛÏÂÌÚË, Í‡Í‚ËÚÓ Ò‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂ-

ÌËˇ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÍÚÓ‚Â, ·Â¯Â ÓÚÎÓÊÂÌÓ ‚˙‚ ‚ÂÏÂÚÓ;.≠ Á‡ÒËÎÂÌ Ù‡„ÏÂÌÚ‡ˆËˇ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË Ë ÒÓˆË‡ÎÌÓÚÓ Ô‡ÚÌ¸ÓÒÚ‚Ó ˜ÂÁ ÔËÁÌ‡‚‡ÌÂÚÓ ÔÂÁ 2004 „. Á‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌË Ì‡ ÚË

ÌÓ‚Ë Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË≠ —˙˛Á‡ Ì‡ ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ‚ Ó·Â‰ËÌÂÌËÂ ìœÓÏˇÌ‡î, ¿ÒÓˆË‡ˆËˇ Ì‡ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌËˇ Í‡ÔËÚ‡Î ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ Ë —˙˛Á Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎË-ÚÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ, Ò ÍÓÂÚÓ ·ÓˇÚ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË, Û˜‡ÒÚ‚‡˘Ë ‚ Õ—“— ÒÚ‡‚‡ 9.

‘‡„ÏÂÌÚ‡ˆËˇÚ‡ Á‡ÚÛ‰Ìˇ‚‡ ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ ÍÓÌÒÓÎË‰Ë‡ÌÂ Ì‡ ÔÓÁËˆËËÚÂ Ì‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ‚ Ó„‡ÌËÚÂ Á‡ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ ÔÓ ‚‡ÊÌË ÔÓ·ÎÂÏË, Á‡ÒËÎ‚‡ ÍÓÌÙÓÌÚ‡ˆËˇÚ‡ Ë Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ÂÙÂÍÚË‚ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„. Œ˜Â‚Ë‰ÌË Ò‡ ÔÓÒÎÂ‰ÒÚ‚ËˇÚ‡ Á‡‰ÂÈÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ÏÌÓ„Ó·ÓÈÌË Ó„‡ÌË, ËÁ„‡‰ÂÌË Ì‡ ÚËÔ‡ÚËÚÂÌ ÔËÌˆËÔ. ÕÓ‚ÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ ÔÓ ÔÓ‚Ó‰ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ ÔÓ‚Ú‡ˇ ÒËÚÛ-‡ˆËˇÚ‡ ÓÚ ÔÂ‰Ë 10 „Ó‰ËÌË, ÌÓ ‚ ìÓ„ÎÂ‰‡ÎÂÌ Ó·‡Áî, ÍÓ„‡ÚÓ ÔÓ ÍÓÌ˛ÌÍÚÛÌË Ò˙Ó·‡ÊÂÌËˇ ÒÓˆË‡ÎÌËˇÚ ‰Ë‡ÎÓ„ ·Â¯Â ÒËÎÌÓ Ù‡„ÏÂÌÚË‡Ì, ÌÓ ÚÓ„‡‚‡ÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ ·ˇı‡ 7, ‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË ≠ 4. Õ‡ ‚ÒË˜ÍË Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡ ‚ËÌ‡„Ë Â ËÁ„Ó‰ÌÓ ‰‡ ÌˇÏ‡Ú Ó·˘‡ ÔÓÁËˆËˇ ÒÂ˘Û ÒÂ·Â ÒË. ÕÓÕ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËˇÚ Ò˙‚ÂÚ Á‡ ÚËÒÚ‡ÌÌÓ Ò˙ÚÛ‰ÌË˜ÂÒÚ‚Ó ‚ ÚÓÁË Ò˙ÒÚ‡‚ ÌÂ ÔÓÒ˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ‰˙Î„Ó. œÎÛ‡ÎËÁÏ˙Ú Â ËÁ‡Á Ì‡ ‰ÂÏÓÍ‡ÚË˜ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ËÌ‰ÛÒ-ÚË‡ÎÌËÚÂ ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ, ÌÓ ÔÓÒÚ‡‚ˇ ‚˙ÔÓÒ‡ Á‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡, ÒÓˆË‡ÎÌËˇ Ï‡Ì‰‡Ú Ë ÒÔÓÒÓ·ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ ‰‡ ‚Ó‰ˇÚÔÂ„Ó‚ÓË Ë ÔÓÂÏ‡Ú Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇ. ¬ÒˇÍ‡ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ‰ËÒÔÂÒËˇ ‚ ÒËÌ‰ËÍ‡ÎÌÓÚÓ ÔÓÒÚ‡ÌÒÚ‚Ó Ë ‚ÎËˇÌËÂ ‚ËÌ‡„Ë Â ËÏ‡Î‡ ÌÂ„‡ÚË‚ÂÌ ÂÙÂÍÚ ‚˙ıÛ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ ‰‡ ÒÂ ‚Ó‰ˇÚ ÂÙÂÍÚË‚ÌË ÔÂ„Ó‚ÓË Ë ‰‡ ÒÂ ÔËÂÏ‡Ú Â¯ÂÌËˇ Ò ÍÓÌÒÂÌÒÛÒ.

œÎÛ‡ÎËÁÏ˙Ú ‚ ÔÓÎÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ Â Ó˘Â ÔÓ-„ÓÎˇÏ. ÕÂˇÒÌËˇÚ ÔÓÙËÎ Ì‡ ÌˇÍÓË ÓÚ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË, Ò˙ÒÚÓˇÌËÂÚÓ Ì‡˜ÎÂÌÒÚ‚ÓÚÓ (‰‚ÓÈÌÓ Ë ÚÓÈÌÓ ˜ÎÂÌÒÚ‚Ó Ë ÌËÒÍ‡ ÔÎ˙ÚÌÓÒÚ) Ë ·‡Ì¯Ó‚ÓÚÓ ËÏ ÒÚÛÍÚÛË‡ÌÂ ÔÓÒÚ‡‚ˇÚ ÔÓ‰ ‚˙ÔÓÒ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ Ë ÎÂ„ËÚËÏ-ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡‚ÚÓÌÓÏÌËˇ ·ËÔ‡ÚËÚÂÌ ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„, Á‡ ÍÓÈÚÓ ÒÏÂ ÒÂËÓÁÌÓ ÍËÚËÍÛ‚‡ÌË ‚˙‚ ‚ÒË˜ÍË ‰ÓÍÎ‡‰Ë Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇ.

¬ ÔÓÒÎÂ‰ÌËˇ ÃÓÌËÚÓËÌ„Ó‚ ‰ÓÍÎ‡‰ Ì‡ ≈ ÓÚ 26.09.2006 „. ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ ÒÂ ÓÚ·ÂÎˇÁ‚‡:ì ËÚÂËËÚÂ Á‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌÓÒÚÚˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú ÔËÎÓÊÂÌË ·ÂÁÔËÒÚ‡ÒÚÌÓ Á‡ ‚ÒË˜ÍË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË. ”˜‡ÒÚËÂÚÓ ‚ ÚËÒÚ‡ÌÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ Úˇ·‚‡ ‰‡ ·˙‰ÂÓ„‡ÌË˜ÂÌÓ ‰Ó Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË Ò˙Ò ÒÓˆË‡ÎÂÌ Ï‡Ì‰‡Ú. ¡˙Î„‡Ëˇ Úˇ·‚‡ ‰‡ Á‡ÒËÎË ÔÓ‰„ÓÚÓ‚Í‡Ú‡ ‚ Ú‡ÁË ÒÙÂ‡.î ¬ ÓÚ„Ó‚Ó Ì‡Ú‡ÁË ÔÂÔÓ˙Í‡, ÒÎÂ‰ Ó·Ò˙Ê‰‡ÌÂ ÓÚ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË, Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ ‚ÌÂÒÂ ‚ œ‡Î‡ÏÂÌÚ‡ ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËˇ Á‡ ËÁÏÂÌÂÌËÂ Ì‡ “ ‚ ÔÓÒÓÍ‡ Ì‡ÛÒ˙‚˙¯ÂÌÒÚ‚‡ÌÂ Ì‡ ÍËÚÂËËÚÂ Á‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌÓÒÚ Ë ÔÓˆÂ‰ÛËÚÂ Á‡ ÌÂÈÌÓÚÓ ÛÒÚ‡ÌÓ‚ˇ‚‡ÌÂ, ÍÓËÚÓ Ò‡ ÔËÂÚË Ì‡ Ô˙‚Ó ˜ÂÚÂÌÂ.

129



œÂÁ ÔÓÒÎÂ‰ÌËÚÂ „Ó‰ËÌË ‚ ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË ÒÂ Á‡·ÂÎˇÁ‚‡Ú ‰‚Â ÔÓÚË‚ÓÔÓÎÓÊÌË ÚÂÌ‰ÂÌˆËË. œ˙‚‡Ú‡ Ó˜ÂÚ‡‚‡ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎËÁ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ Ë ‰ËÙÂÂÌˆË‡ˆËˇÚ‡ Ë ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ËÌÚÂÂÒË. “‡ÁË ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ Â ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌ‡ ˜ÂÁ Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂ-ÚÓ Ì‡ ÔÓ ËÌËˆË‡ÚË‚‡ Ì‡ ¡“œœ Ì‡ ¿ÒÓˆË‡ˆËˇ Ì‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ (¿Œ–¡) ÔÂÁ 1995 „. “ÂÌ‰ÂÌˆËˇÚ‡ Ì‡ Ò‡ÏÓË‰ÂÌÚË-ÙËÍ‡ˆËˇ Ì‡ ÔËÓ‰‡Ú‡ Ë Ò˙˘ÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËËÚÂ ÔÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ Ò Ó·Â‰ËÌÂÌËÂÚÓ Ì‡ —˙˛Á‡ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ (—–¡) Ë ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ÏÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰Ì‡ ·ËÁÌÂÒ ‡ÒÓˆË‡ˆËˇ (¡»¡¿) ‚ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ Ì‡ Â‰Ëˇ Ë ÒÂ‰ÌËˇ ·ËÁÌÂÒ ÔÂÁ Ï‡È 2006 „. Ë Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÓÌÙÂ‰Â‡ˆËˇ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡-ÚÂÎËÚÂ Ë ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎˆËÚÂ ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ( –»¡), ÍÓˇÚÓ ÒÂ Ò‡ÏÓË‰ÂÌÚËÙËˆË‡ Í‡ÚÓ ì√Î‡Ò˙Ú Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍËˇ ·ËÁÌÂÒî ÔÂ‰ Ô‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÓÚÓ Ë ÔÂ‰Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÚÛÍÚÛË. ¡˙Î„‡ÒÍ‡Ú‡ ÒÚÓÔ‡ÌÒÍ‡ Í‡ÏÂ‡ Ë ¿ÒÓˆË‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌËˇÚ Í‡ÔËÚ‡Î ‚ ¡˙Î„‡Ëˇ ÔÓ‰ÔËÒ‡ı‡ —ÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ Á‡Ô‡ÚÌ¸ÓÒÚ‚Ó, ˆÂÎˇ˘Ó ÔÓ-ÂÙÂÍÚË‚ÌÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ˇÌÂ Ì‡ ÚÂıÌËÚÂ Ó·˘Ë ËÌÚÂÂÒË Ë ˆÂÎË. œÓˆÂÒ˙Ú Ì‡ ÍÓÌÒÓÎË‰‡ˆËˇ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍËÚÂ ËÌÚÂÂÒËÓ˜Â‚Ë‰ÌÓ ˘Â ‰Ó‚Â‰Â Ë ‰Ó ÔÓ‰Ó·ÌË ÔÓˆÂÒË Ë ‚ ÒÙÂ‡Ú‡ Ì‡ Ï‡ÎÍËˇ ·ËÁÌÂÒ, ÔÓ‰Ó·ÌÓ Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡Ú‡ ‚ ‰Û„ËÚÂ ÒÚ‡ÌË ÓÚ ≈—. «‡Â‰ÌÓ Ò ÚÓ‚‡ ÒÂ ÔÓˇ‚ˇ‚‡Ë ‚ÚÓ‡ ÚÂÌ‰ÂÌˆËˇ Ì‡ Á‡ÒËÎ‚‡ÌÂ Ì‡ ÍÓÌÙÎËÍÚËÚÂ ÏÂÊ‰Û ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË. œÂÁ 2006 „. ÔÂÚ ÓÚ ¯ÂÒÚÚÂ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌË‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË ÔÓ‰‡‰Óı‡ ËÒÍ ‚ Ò˙‰‡ ÒÂ˘Û Â„ËÒÚ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ ËÏÂÚÓ Ì‡ ì –»¡ ≠ √Î‡Ò˙Ú Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍËˇ ·ËÁÌÂÒî, ÍÓÂÚÓ Ò˙Á‰‡‚‡ÎÓÒ˙ÏÌÂÌËÂ ‚ ‡‚ÚÂÌÚË˜ÌÓÒÚÚ‡ Ë Ô‡‚ÓÚÓ Ì‡ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË ‰‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ·ËÁÌÂÒ‡.

–‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ‡‚ÚÓÌÓÏÌËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„

œÓ‰˙ÎÊ‡‚‡ ‰‡ Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ ‰ËÒ·‡Î‡ÌÒ˙Ú ÏÂÊ‰Û ‡‚ÌË˘‡Ú‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„. » ÚÓ‚‡ Â ÔÓ‚Â˜Â ‚ËÌ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË ËÒËÌ‰ËÍ‡ÚËÚÂ, ‡ ÌÂ ÚÓÎÍÓ‚‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡. ŒÒ‚Ó·ÓÊ‰‡‚‡ÌÂÚÓ ÓÚ ìÒˇÌÍ‡Ú‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡î ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÚ‡ÌÂ, Ò‡ÏÓ ‡ÍÓ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË ËÏ‡Ú ˇÒÂÌÒÓˆË‡ÎÂÌ Ï‡Ì‰‡Ú ÓÚ Ò‚ÓËÚÂ ˜ÎÂÌÓ‚Â ‰‡ ‚Ó‰ˇÚ ÔÂ„Ó‚ÓË, ÍÓËÚÓ ·Ëı‡ „Ë Ó·‚˙Á‡ÎË, Ú.Â. , ‰‡ Ò‡ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌË. –‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ‡‚ÚÓ-ÌÓÏÌËˇ ·ËÔ‡ÚËÚÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Ì‡ ÓÚ‡ÒÎÓ‚Ó ÌË‚Ó ÒÂ Ò˜ËÚ‡ Á‡ ÒÎ‡·ÓÚÓ Á‚ÂÌÓ ‚ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ. “Ó‚‡ ÒÂ ‰˙ÎÊË‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ ÎËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ ˇÒÌË ÍËÚÂËË Á‡ ·‡Ì¯ Ë ÓÚ‡Ò˙Î Ë ÌÂ‰ÓËÁ„‡‰ÂÌËÚÂ Ë ÌÂ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ ÂÙÂÍÚË‚ÌË ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍË ÒÚÛÍÚÛË Ì‡·‡Ì¯Ó‚Ó ‡‚ÌË˘Â, ÏÌÓ„Ó ÓÚ ÍÓËÚÓ ÂÍÒÔÎÓ‡ÚË‡Ú ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌÓÒÚ, Â‰ËÌÒÚ‚ÂÌÓ Ì‡ ·‡Á‡ ˜ÎÂÌÒÚ‚ÓÚÓ ÒË ‚ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌ‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌ‡ Ó„‡ÌËÁ‡-ˆËˇ. ì—Â˘‡Ú‡î Ì‡ ËÌÚÂÂÒËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ Ì‡ ÚÓ‚‡ ÌË‚Ó ·Ë ÔÓÁ‚ÓÎËÎ‡ ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜Ì‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ ÒÔÓÂ‰ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ ËÔÓËÁ‚Ó‰ËÚÂÎÌÓÒÚÚ‡ ‚ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌËˇ ÓÚ‡Ò˙Î/·‡Ì¯, ÌÓ Ë ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ „‡‡ÌˆËË Á‡ Á‡˘ËÚ‡ Ì‡ ËÌÚÂÂÒËÚÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Á‡ ÔÓÍË‚‡ÌÂ Ì‡ ÏËÌËÏ‡Î-ÌËÚÂ ÒÚ‡Ì‰‡ÚË, ÓÒÓ·ÂÌÓ ‡ÍÓ ÒÂ ÔÓÒÚË„Ì‡Ú ì‡Á¯ËÂÌËˇî Ì‡ ¡‡Ì¯Ó‚ËÚÂ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌË ÚÛ‰Ó‚Ë ‰Ó„Ó‚ÓË. ¬ÒÂ Ó˘Â ÌÂ‰ÓÒÚ‡Ú˙˜ÌÓ Ô˙ÎÌÓ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ë Ô‡ÍÚËÍ‡Ú‡ Ì‡ ÌˇÍÓË Â‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË ‚ ÛÒÎÓ‚ËˇÚ‡ Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡ ÒÚ‡„Ì‡ˆËˇ ‰‡ ÒÂ ‰Ó„Ó‚‡ˇÚ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ ÔÓ ÓÚ‰ÂÎÌË Ì‡Ô‡‚ÎÂÌËˇ, ‚ÏÂÒÚÓ‰‡ ÒÂ ‚˙‚Ë Í˙Ï Ô˙ÎÂÌ ÓÚÍ‡Á ÓÚ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ (‰Ó·Ó‚ÓÎÂÌ ÓÚÍ‡Á ÓÚ Ô‡‚‡). ÕÂ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú Ë ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ Ú. Ì‡. ÓÚ‚ÓÂÌË ÍÎ‡ÛÁË, ÍÓËÚÓÔÓÁ‚ÓÎˇ‚‡Ú ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂÚÓ ‰‡ ÒÂ Ò˙Ó·‡ÁË Ò ‡ÁÎË˜ÌÓÚÓ Ò˙ÒÚÓˇÌËÂ Ì‡ ÔÂ‰ÔËˇÚËˇÚ‡ ‚ Â‰ËÌ ÓÚ‡Ò˙Î ËÎË ·‡Ì¯ Ë ÚÓ‚‡ ÎË¯‡‚‡ ÓÚ‡ÒÎÓ‚ËÚÂ Ë·‡Ì¯Ó‚ËÚÂ “ƒ ÓÚ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏ‡Ú‡ „˙‚Í‡‚ÓÒÚ.

«‡Â‰ÌÓ Ò ÚÓ‚‡ ÌˇÍÓÎÍÓ Ò‡ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌËÚÂ ‡Á‚ËÚËˇ Ì‡ ÚÓ‚‡ ‡‚ÌË˘Â:

≠ Á‡ÎÓÊÂÌËÚÂ ÔÓÏÂÌË ‚ Ó‰ÂÍÒ‡ Ì‡ ÚÛ‰‡, ‚ ÒËÎ‡ ÓÚ 1 ‡ÔËÎ 2001 „. ÍÓËÚÓ ‰Ó‡Á‚Ë‚‡Ú ÌÓÏ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ·‡Á‡ Ì‡ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌÓÚÓ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ Ë‚ÍÎ˛˜‚‡Ú ÌˇÍÓË Â‚ÓÔÂÈÒÍË Ô‡ÍÚËÍË, ÍÓËÚÓ Ú‡Í‡ Ë ÌÂ ·ˇı‡ Â‡ÎËÁË‡ÌË (‡ÁÔÓÒÚË‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÍÓÎÂÍÚË‚ÌË ÚÛ‰Ó‚Ë ‰Ó„Ó‚ÓË ËÎË ÚÂıÌË ÍÎ‡ÛÁË ‚ÓÚ‡Ò˙Î‡/·‡Ì¯‡);

≠ ÔÓ-Ì‡Ú‡Ú˙¯ÌÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ì‡ ·ËÔ‡ÚËÚÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ ˜ÂÁ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ Ì‡ ÏËÌËÏ‡ÎÌËÚÂ ÓÒË„ÛËÚÂÎÌË Ô‡„Ó‚Â (‚ ÒËÎ‡ ÓÚ 2002 „.). ‡ÚÓ ÔÓÎÓÊËÚÂÎÌÓ, Ï‡Í‡ Ë Ú‚˙‰Â Á‡Í˙ÒÌˇÎÓ, ÏÓÊÂ ‰‡ ÒÂ ÓˆÂÌË ÔËÎ‡„‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ô‡ÍÚËÍË, ı‡‡ÍÚÂÌË Á‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË

ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ:

≠ œÓ‰ÔËÒ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ œ‡ÍÚ‡ Á‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓ Ë ÒÓˆË‡ÎÌÓ ‡Á‚ËÚËÂ 2007-2009

130



≠ “‡ÌÒÔÓÌË‡ÌÂ Ì‡ ƒËÂÍÚË‚ËÚÂ Á‡ ËÌÙÓÏË‡ÌÂ Ë ÍÓÌÒÛÎÚË‡ÌÂ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÒÎÛÊËÚÂÎËÚÂ≠ —˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ë ÛÚ‚˙Ê‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‚‡ÊÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËÓÌÌË ÒÚÛÍÚÛË, ÚËÔË˜ÌË Á‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌË ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇ ≠ »ÍÓÌÓÏË˜ÂÒ-

ÍËˇÚ Ë ÒÓˆË‡ÎÂÌ Ò˙‚ÂÚ Ë Õ‡ˆËÓÌ‡ÎÌËˇÚ ËÌÒÚËÚÛÚ Á‡ ÔÓÏËÂÌËÂ Ë ‡·ËÚ‡Ê.»ÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËˇÚ Ë ÒÓˆË‡ÎÂÌ Ò˙‚ÂÚ (»——) Â ËÌÒÚÛÏÂÌÚ˙Ú, ÍÓÈÚÓ ‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ Á‡‚˙¯‚‡ ËÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎÌÓÚÓ ËÁ„‡Ê‰‡ÌÂ Ì‡ ÒËÒÚÂÏ‡Ú‡

Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„. »‰ÂˇÚ‡ Á‡ ËÁ„‡Ê‰‡ÌÂ Ì‡ »ÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË Ë ÒÓˆË‡ÎÂÌ Ò˙‚ÂÚ Ô˙‚ÓÌ‡˜‡ÎÌÓ ·Â¯Â ÔÓ‰ÍÂÔÂÌ‡ Ò‡ÏÓ ÓÚ Õ—¡ Ë ¡— . ŒÔÂ‰ÂÎÂ-ÌË ÂÁÂ‚Ë ·ˇı‡ ËÁ‡ÁÂÌË ÓÚ ÌˇÍÓË ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎÒÍË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË Ë “ ìœÓ‰ÍÂÔ‡î. ¬ Ò‚Óˇ ƒÂÍÎ‡‡ˆËˇ ÔÂÁ 2000 „. ¡“œœ ÒÂ ÔÓÚË‚ÓÔÓÒÚ‡‚Ë Ì‡Ò˙Á‰‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ »—— Ò ÏÓÚË‚‡, ˜Â Ú‡ÁË ÒÚÛÍÚÛ‡ ˘Â ËÁÏÂÒÚË Ë ‰Û·ÎË‡ Õ—“—, ˘Â ÔÓ„˙ÎÌÂ ·˛‰ÊÂÚÌË ÒÂ‰ÒÚ‚‡ Ë ˘Â Û‚ÂÎË˜Ë ·˛ÓÍ‡ÚËÁÏ‡. “Ó‚‡ÒÂ ‰˙ÎÊÂ¯Â ‰Ó „ÓÎˇÏ‡ ÒÚÂÔÂÌ Ì‡ ÎËÔÒ‡Ú‡ Ì‡ ‰ÂÏÓÍ‡ÚË˜Ì‡ Ô‡ÍÚËÍ‡ Ë ÌÂÔÓÁÌ‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ı‡‡ÍÚÂÌË Á‡ ≈— Ô‡ÍÚËÍË Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚Ó Ì‡„‡Ê‰‡ÌÒÍËˇ ËÌÚÂÂÒ. «‡ÍÓÌ˙Ú ·Â¯Â ÔËÂÚ ÔÂÁ 2001 „., ÌÓ ÔÓ‡‰Ë ÎËÔÒ‡ Ì‡ ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍ‡ ‚ÓÎˇ Ë ‡Ì„‡ÊË‡ÌÓÒÚ ÓÚ ÒÚ‡Ì‡ Ì‡ ‰‚ÂÚÂ ÔÓÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÌËÔ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚‡, Â‰‚‡ ÔÂÁ ‰ÂÍÂÏ‚Ë 2003 „. ÒÂ ÔÓ‚Â‰Â Ô˙‚‡Ú‡ ÓÙËˆË‡ÎÌ‡ ÒÂÒËˇ Ì‡ »——. ƒÓÍ‡ÚÓ ‚ ÓÒÚ‡Ì‡ÎËÚÂ ËÁÚÓ˜ÌÓÂ‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÚ‡ÌË ÔÓ‰Ó·ÌËÒ˙‚ÂÚË ·ˇı‡ ÍÓÌÒÚÛË‡ÌË Ì‡ ÚËÔ‡ÚËÚÌ‡ ÓÒÌÓ‚‡, Ú.Â., Ò˙Ò Á‡Ô‡Á‚‡ÌÂ Ì‡ ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ‰˙Ê‡‚‡Ú‡, ·˙Î„‡ÒÍËˇÚ »—— Á‡Ô‡ÁË ÓÒÌÓ‚ÌËˇ Á‡ÏËÒ˙Î Ì‡‡‚ÚÓÌÓÏÂÌ „‡Ê‰‡ÌÒÍË ‰Ë‡ÎÓ„ Ì‡ ÔÓ‰Ó·ÌË Ó„‡ÌË ‚ Á‡Ô‡‰ÌÓÂ‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË, Ó·Â‰ËÌˇ‚‡˘Ë Ò‡ÏÓ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Ì‡ Ó„‡ÌËÁË‡ÌÓÚÓ „‡Ê‰‡Ì-ÒÍÓ Ó·˘ÂÒÚ‚Ó. —ÎÂ‰‚‡ÈÍË ÓÔËÚ‡ Ë ÏÓ‰ÂÎ‡ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË Ë ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÍÓÏËÚÂÚ (≈»— ), »—— Â ËÁ„‡‰ÂÌ Í‡ÚÓ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ÚË‚ÂÌ Ó„‡Ì,Ò˙ÒÚ‡‚ÂÌ ÓÚ ‡‚ÂÌ ·ÓÈ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Ì‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌËÚÂ Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË Ì‡ ‡·ÓÚÓ‰‡ÚÂÎËÚÂ Ë ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ Ë ÌÂÔ‡‚ËÚÂÎÒÚ‚ÂÌËˇ ÒÂÍÚÓ. ŒÒÌÓ‚Ì‡ÌÂ„Ó‚‡ ˆÂÎ Â ‰‡ ËÁ‡Áˇ‚‡ ‚ÓÎˇÚ‡ Ë ËÌÚÂÂÒËÚÂ Ì‡ Ó„‡ÌËÁË‡ÌÓÚÓ „‡Ê‰‡ÌÒÍÓ Ó·˘ÂÒÚ‚Ó ÔÓ ÓÒÌÓ‚ÌËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ë ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍË ÔÓ·ÎÂÏË Ì‡ÒÚ‡Ì‡Ú‡. ƒÓ ÒÂ„‡ »—— Â ‡Á‡·ÓÚËÎ Ì‡‰ 18 ÒÚ‡ÌÓ‚Ë˘‡ Ë ‡Ì‡ÎËÁË ‚˙‚ ‚‡ÊÌË ÒÙÂË Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌÓ-ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ, ÔÂÓ·Î‡‰‡‚‡˘‡Ú‡ ˜‡ÒÚÓÚ Úˇı ÔÓ ÒÓ·ÒÚ‚ÂÌ‡ ËÌËˆË‡ÚË‚‡. ŒÚ ˇÌÛ‡Ë 2007 „. 12 ˜ÎÂÌÓ‚Â Ì‡ »—— ÓÚ ‚ÒË˜ÍËÚÂ ÚË „ÛÔË ÔÂ‰ÒÚ‡‚Îˇ‚‡Ú ·˙Î„‡ÒÍÓÚÓ „‡Ê‰‡ÌÒÍÓ Ó·˘ÂÒÚ‚Ó ‚≈»— .

»ÌÒÚËÚÛˆËÓÌ‡ÎËÁ‡ˆËˇÚ‡ Ì‡ »—— Í‡ÚÓ ÌÓ‚‡ ÙÓÏ‡ Ì‡ ‰Ë‡ÎÓ„ Ë ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËË, ‡Á¯Ëˇ‚‡ÈÍË „Ë Ë ‚ÍÎ˛˜‚‡ÈÍË ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎË Ì‡ ‰Û„Ë ÌÂÔ‡-‚ËÚÂÎÒÚ‚ÂÌË Ó„‡ÌËÁ‡ˆËË, Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚‡ Ì‡ ÌÂÓ·ıÓ‰ËÏÓÒÚÚ‡ ÓÚ ÔÓÏˇÌ‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÍÓÏÛÌËÍ‡ˆËˇ ‚ ÒÚ‡Ì‡Ú‡ Ë ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÂÁ‡‚ËÒËÏ‰Â·‡Ú Ë ‰ÂÏÓÍ‡ÚË˜ÌÓ Û˜‡ÒÚËÂ ‚˙‚ ‚ÁÂÏ‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â¯ÂÌËˇ ˜ÂÁ „‡Ê‰‡ÌÒÍË ‰Ë‡ÎÓ„ ‚ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ Ò Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ Ô‡ÍÚËÍË. »—— ÔÓ‰ÍÂÔˇ‡Á‚ËÚËÂÚÓ Ì‡ ÍÓÌÒÂÌÒÛÒÌ‡ ÍÛÎÚÛ‡ Ë ‡Á¯Ëˇ‚‡ ‰ÂÏÓÍ‡ÚË˜ÌËˇ ÔÓˆÂÒ Ë ˆÂÌÌÓÒÚËÚÂ Ì‡ „‡Ê‰‡ÌÒÍÓÚÓ Ó·˘ÂÒÚ‚Ó. ¬ÒÂ Ó˘Â Ó·‡˜Â Ò˙˘ÂÒÚ‚Û‚‡ÌÂÂÙÂÍÚË‚Ì‡ ÍÓÏÛÌËÍ‡ˆËˇ ÏÂÊ‰Û ËÌÒÚËÚÛˆËËÚÂ Ì‡ „‡Ê‰‡ÌÒÍËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ Ë ÛÔ‡‚Îˇ‚‡˘ËÚÂ, ÍÓËÚÓ ÌÂ ÏÓ„‡Ú ËÎË ÌÂ Ò‡ „ÓÚÓ‚Ë ‰‡ ËÁÔÓÎÁ‚‡Ú ÔÓÚÂÌˆË-‡Î‡ Ì‡ Ó„‡ÌËÁË‡ÌÓÚÓ „‡Ê‰‡ÌÒÍÓ Ó·˘ÂÒÚ‚Ó, Í‡Í‚‡ÚÓ Â Ô‡ÍÚËÍ‡Ú‡ ‚ ≈—.

—ÂËÓÁÌÓ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ÔÂ‰ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ Ô‡ÚÌ¸ÓË Â ÔÓ‚Ë¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ Í‡Ô‡ˆËÚÂÚ‡ ËÏ (ÓÚ „ÎÂ‰Ì‡ ÚÓ˜Í‡ Ì‡ ÔÓ‰„ÓÚÓ‚Í‡, ÒÓˆË‡ÎÂÌÏ‡Ì‰‡Ú Ë ÔÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎÌÓÒÚ) Á‡ ËÌÚÂ„Ë‡ÌÂ ‚ ÒÚÛÍÚÛËÚÂ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Ì‡ ‚ÒË˜ÍË ‡‚ÌË˘‡ Ë ÔÓÂÏ‡ÌÂ Ì‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚËÚÂ,Ò‚˙Á‡ÌË Ò ÚÓ‚‡ Û˜‡ÒÚËÂ. œÂ‰ÒÚ‡‚ËÚÂÎËÚÂ Ì‡ ·˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË ˘Â Úˇ·‚‡ Ô˙ÎÌÓˆÂÌÌÓ Ë ÂÙÂÍÚË‚ÌÓ ‰‡ Û˜‡ÒÚ‚‡Ú ‚ ˆÂÎËˇ ˆËÍ˙Î Ì‡ËÁ‡·ÓÚ‚‡ÌÂ, Ó„‡ÌËÁ‡ˆËˇ Ì‡ ËÁÔ˙ÎÌÂÌËÂ Ì‡ ÏÂÍËÚÂ Ë ÒÔÓ‰ÂÎˇÌÂ Ì‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ ‡‚ÌË˘‡ ÔÓ ‚ÒË˜ÍË ‚‡ÊÌË ÔÓ·ÎÂÏË Ì‡ ÒÓˆË-‡ÎÌ‡Ú‡ ÔÓÎËÚËÍ‡ Ë ‚ ÍÓÓ‰ËÌË‡ÌÂ Ì‡ Ò˙‚ÏÂÒÚÌËÚÂ ÔÓÎËÚËÍË Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË. ì≈‚ÓÔÂËÁ‡ˆËˇÚ‡î Ì‡ ËÌ‰ÛÒÚË‡ÎÌËÚÂ ÓÚÌÓ-¯ÂÌËˇ ÌÂ Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ ÁÌ‡˜ÂÌËÂÚÓ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌËÚÂ ÒËÒÚÂÏË Ì‡ ‰Ó„Ó‚‡ˇÌÂ ≠ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó ÒÂ ‰Ó„Ó‚‡ˇÚ ‡Á¯ËÂÌË ÏËÌËÏ‡ÎÌË ÒÚ‡Ì‰‡ÚË Ë ÒÂÁ‡ÒËÎ‚‡ ÔÓÎËÚËÍ‡Ú‡ ÔÓ ÍÓÓ‰ËÌ‡ˆËˇ Ì‡ ‰Ó„Ó‚ÓÌËˇ ÔÓˆÂÒ. ¡˙Î„‡ÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË Ì‡ ‚ÒË˜ÍË ‡‚ÌË˘‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ ÛÏÂˇÚ ‰‡ ÒÂ ÔÓÎÁ‚‡Ú ÓÚÚ‡ÍË‚‡ ËÌÒÚÛÏÂÌÚË Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ë „ÎÓ·‡ÎÌËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„, Í‡ÚÓ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ Ë ÎÓ·‡ÎÌËÚÂ ‡ÏÍÓ‚Ë ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ, ÍÓ‰ÂÍÒËÚÂ Á‡ ÔÓ‚Â‰Â-ÌËÂ, ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇÚ‡, Ò‚˙Á‡ÌË Ò˙Ò ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ Ë ‰.

131


10.6. ИЗВОДИ

≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Â ̃ ‡ÒÚ ÓÚ ÒÂËˇ Ó·˘Ë ̂ ÂÌÌÓÒÚË, ÒÔÓ-‰ÂÎˇÌË ÓÚ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÚ‡ÌË ˜ÎÂÌÍË Ë Ó·Ó·˘ÂÌË Ë ÍÓÌˆÂÔÚÛ‡ÎËÁË‡-ÌË Í‡ÚÓ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ (COM(94) 333). “ÓÈ ·Â¯Â ÔÓÔÔÛÎˇ-ËÁË‡Ì ‚ ÒÂ‰‡Ú‡ Ì‡ 80-ÚÂ „Ó‰ËÌË ÓÚ ∆‡Í ƒÂÎÓ, ÔÂÁË‰ÂÌÚ Ì‡ ≈‚Ó-ÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇ ÓÚ 1985 ‰Ó 1995. œËÁÌ‡‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡-ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Ì‡‡ÒÚÌ‡ ÒÎÂ‰ 90-ÚÂ, ‚ÍÎ˛˜‚‡ÈÍË ÒÓˆË‡ÎÌ‡Ú‡ ÍÓıÂÁËˇ ‚ ≈‚Ó-ÔÂÈÒÍËÚÂ acquis communautaire ÔÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÂÌ Ì‡˜ËÌ. ¬ Ò‚ÓˇÚ‡ ‰‚ÓˇÍ‡ÙÛÌÍˆËˇ Ì‡ ‰‡‚‡˘ ‚˙ÁÏÓÊÌÓÒÚ Á‡ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËË ÏÂÊ‰Û ÒÓˆË‡ÎËÌÚÂ Ô‡Ú-Ì¸ÓË Ì‡ ‡‚ÌË˘Â ≈— Ë ÔÂ‰ÓÒÚ‡‚ˇ˘ ËÏ Ô‡‚ÓÚÓ ‰‡ ‰Ó„Ó‚ÓˇÚ ÒÔÓ‡ÁÛ-ÏÂÌËˇ, ÍÓËÚÓ ÏÓ„‡Ú ‰‡ ·˙‰‡Ú Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌÓ Á‡‰˙ÎÊËÚÂÎÌË ËÎË ‰‡ Ì‡Î‡-„‡Ú Á‡‰˙ÎÊÂÌËˇ Ò‡ÏÓ Ì‡ ÔÓ‰ÔËÒ‡ÎËÚÂ „Ë ÒÚ‡ÌË, Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇÚ ÒÓˆË‡ÎÂÌ‰Ë‡ÎÓ„ ÛÒÚ‡ÌÓ‚Ë Ò˙ÚÛ‰ÌË˜ÂÒÚ‚Ó ÏÂÊ‰Û ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ Ë ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ‡ÍÚ¸ÓË, Ì‡Ò˙˜‡‚‡ÈÍË ÂÙÂÍÚË‚Ì‡Ú‡ ‡‰‡ÔÚ‡ˆËˇ Í˙Ï ÒÚÛÍÚÛÌ‡Ú‡ ÔÓ-ÏˇÌ‡. ”ÍÂÔÂÌË ÓÚ Ò‚ÓËÚÂ ‰ÓÒÂ„‡¯ÌË ÔÓÒÚËÊÂÌËˇ, Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ Ô‡Ú-Ì¸ÓË Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓ Ë ÒÂÍÚÓÌÓ ÌË‚Ó, ÔÓ‰ÍÂÔÂÌË ÓÚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ÍÓÏËÒËˇ, ‡·ÓÚˇÚ Á‡ ÔÓ-„ÓÎˇÏ‡ ‡‚ÚÓÌÓÏËˇ Ë Ì‡ÒÚÓˇ‚‡Ú Á‡ ÔÓ-„ÓÎˇÏÓ ËÁ-ÔÓÎÁ‚‡ÌÂ Ì‡ Ú.Ì‡. Ò‡ÏÓ-Â„ÛÎ‡ˆËˇ (COM(2001) 428). Õ‡ÔËÏÂ, Â‚Ó-ÔÂÈÒ‰ÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË Ì‡ ÌË‚ÓÚÓ Ì‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡Ú‡ ÔËÂı‡ Ò‚ÓˇÚ‡Ô˙‚‡ ÔÓ Ó‰‡ ÒË Ò˙‚ÏÂÒÚÌ‡ ÏÌÓ„Ó„Ó‰Ë¯Ì‡ ÔÓ„‡Ï‡ 2003-2005, ÔÓÍ‡Á-‚‡ÈÍË Ò‚ÓˇÚ‡ ÔÓ‡ÍÚË‚ÌÓÒÚ. “Â ‰Ó„Ó‚ÓËı‡ Ë ÔÓ‰ÔËÒ‡ı‡ ‰‚Â ‡‚ÚÓÌÓÏÌË‡ÏÍÓ‚Ë ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇ Ë ˘Â Á‡ÔÓ˜Ì‡Ú ÔÂ„Ó‚ÓË Á‡ ÚÂÚÓ ÔÂÁ 2006.

‡ÍÚÓ ÔÓÍ‡Á‚‡ Ú‡ÁË „Î‡‚‡, Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË ‚‡ÏÍËÚÂ Ì‡ ‡‚ÚÓÌÓÏÌËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ ÒÂ ÒÚÂÏˇÚ ‰‡ ÔÓÒÚË„‡Ú ÁÌ‡˜Ë-ÏË ÂÁÛÎÚ‡ÚË ‚ Â‰Ì‡ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍ‡, ÒÓˆË‡ÎÌ‡, ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍ‡ Ë ËÌÒÚËÚÛ-ˆËÓÌ‡ÎÌ‡ ÒÂ‰‡, ÍÓˇÚÓ Ò˙‚ÒÂÏ ÌÂ Â ·Î‡„ÓÔËˇÚÌ‡. ¿‚ÚÓÌÓÏÌÓÒÚÚ‡ Ì‡ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ Â ÁÌ‡˜ËÚÂÎÌÓ ÔÂ‰ËÁ‚ËÍ‡ÚÂÎÒÚ‚Ó ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ÌÂ„Ó‚‡Ú‡ Â‡ÎËÁ‡ˆËˇ (‚ËÊ ÔÓ-„ÓÂ ìÚ‡·Î‡Ú‡î Ì‡ ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËˇÚ‡ Á‡ ‡-·ÓÚ‡Ú‡ ÓÚ ‡ÁÒÚÓˇÌËÂ Ë Ò‚˙Á‡ÌËˇ Ò ‡·ÓÚ‡Ú‡ ÒÚÂÒ). “‡Í‡ ÒÚÓˇÚ ÌÂ˘‡Ú‡‚ ˜‡ÒÚÌÓÒÚ Ë ‚ ÍÓÌÚÂÍÒÚ‡ Ì‡ ËÁÚÓ˜ÌÓÚÓ ‡Á¯Ëˇ‚‡ÌÂ. —˙˘ËÚÂ ÚÛ‰ÌÓÒ-ÚË Ë ‰ÓË ÔÓ-ÓÚ˜ÂÚÎË‚Ó ÒÂ ÔÓ‚Ú‡ˇÚ Ë ÔÓ ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇÒÂÍÚÓÂÌ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„, Í˙‰ÂÚÓ „˙‚Í‡‚ËÚÂ Â„ÛÎ‡ˆËË Ò‡ ìËÌÒÚÛÏÂÌ-Ú˙Úî, ÍÓÈÚÓ Ì‡È-˜ÂÒÚÓ ÒÂ ËÁÔÓÎÁ‚‡, ·ÂÁ ÒÂËÓÁÌË ÔÓÒÎÂ‰ÒÚ‚Ëˇ Á‡ ÔÓ‰ÔË-Ò‡ÎËÚÂ ÒÚ‡ÌË.. ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â, Ì‡ÎËˆÂ Â ÒÎ‡·‡ ‚˙ÁÍ‡ ÏÂÊ‰Û ‡ÁÎË˜ÌËÚÂ‡‚ÌË˘‡ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„, ÓÒÓ·ÂÌÓ ‚ ÌÓ‚ËÚÂ ÒÚ‡ÌË-˜ÎÂÌÍË (Í‡ÍÚÓ Ë‚ ÓÚ‰ÂÎÌË ÒÂÍÚÓË). ≈‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË ‚Ë‰ˇı‡ ˇÒÌ‡Ú‡ÌÛÊ‰‡ ‰‡ ‡·ÓÚˇÚ Á‡Â‰ÌÓ Ò ÍÓÎÂ„ËÚÂ ÒË ÓÚ ÒÚ‡ÌËÚÂ ÓÚ ÷»≈ ÔÓ ‚˙ÁÍËÚÂ

ÏÂÊ‰Û ÒÓˆË‡ÎÌËˇ ‰Ë‡ÎÓ„ Ì‡ Ì‡ˆËÓÌ‡ÎÌÓ Ë Â‚ÓÔÂÈÒÍÓ ÌË‚Ó Ë ‰‡ ÔÓÒÚË„-Ì‡Ú ÚˇıÌÓÚÓ Ô˙ÎÌÓ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂ ‚ Â‚ÓÔÂÈÒÍËˇ ÒÓˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„. œÓÒÎÂ‰-ÌÓÚÓ ‡Á‚ËÚËÂ ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË Ì‡ ÏÂÊ-‰ÛÒÂÍÚÓÌÓ ÌË‚Ó ËÁ·Ë‡Ú Í‡ÚÓ ‚Ó‰Â˘ ÔËÌˆËÔ ìÏ‡ÎÍÓ, ÌÓ Í‡˜ÂÒÚ‚Â-ÌÓîÔË ‡Á‡·ÓÚ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÌÓ‚‡Ú‡ ‡·ÓÚÌ‡ ÔÓ„‡Ï‡ Á‡ ‡‚ÚÓÌÓÏÂÌ ÒÓ-ˆË‡ÎÂÌ ‰Ë‡ÎÓ„ Á‡ ÔÂËÓ‰‡ 2006-2008 „. —ÎÂ‰ ÔËÂÏ‡ÌÂ ÓÚ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌËÚÂ˙ÍÓ‚Ó‰ÌËÚÂ Ó„‡ÌË, Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË ˘Â ÔÂ‰ÒÚ‡‚ˇÚÔÓ„‡Ï‡Ú‡ Ì‡ “ËÒÚ‡ÌÌ‡Ú‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÒÂ˘‡ Ì‡ ‚˙ı‡ ÔÂÁ Ï‡Ú 2006.

Õ‡È-Ó·ÂÁÔÓÍÓËÚÂÎÌ‡ Â ËÌËˆË‡ÚË‚‡Ú‡, ÔËÂÚ‡ ÔÂÁ Ï‡Ú ÓÚ ÓÏË-ÒËˇÚ‡ ¡‡ÓÁÛ Á‡ ìœÓ-‰Ó·Ë Â„ÛÎ‡ˆËË Á‡ ‡ÒÚÂÊ Ë ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡ ‚ ≈‚Ó-ÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Áî (COM(2005) 97). »ÌËˆË‡ÚË‚‡Ú‡ Á‡ÔÓ˜Ì‡ Ò ÔÓˆÂÒ‡ Ì‡ ÔÂ„-ÎÂ‰ Ì‡ 183 ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËˇ Á‡ Á‡ÍÓÌË Ì‡ ≈—, ÍÓËÚÓ ·ˇı‡ ÔÂ‰ÒÚ‡‚ÂÌË Á‡ ‡Á-„ÎÂÊ‰‡ÌÂ ÓÚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ô‡Î‡ÏÂÌÚ Ë —˙‚ÂÚ‡ (COM(2005) 462). œÓ‚Â˜ÂÓÚ Â‰Ì‡ ÚÂÚ‡ ÓÚ Úˇı (68 ‰ËÂÍÚË‚Ë) ·ˇı‡ ÓÚÚÂ„ÎÂÌË, ‚ ÚÓ‚‡ ˜ËÒÎÓ Ë Á‡ÒÚ‡ÚÛÚ‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ‰ÛÊÂÒÚ‚Ó Ë Á‡ ÒÚ‡ÚÛÚ‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ ‚Á‡Ë-ÏÓÒÔÓÏ‡„‡ÚÂÎÌÓ ‰ÛÊÂÒÚ‚Ó, ‰‚ÂÚÂ ÔÓ‡‰Ë Ù‡ÍÚ‡, ˜Â ÌÂ ÏÓÊ‡ ‰‡ ·˙‰Â ÔÓÒ-ÚË„Ì‡Ú ÒÔÓ‡ÁÛÏÂÌËÂ ÔÓ ‚ÍÎ˛˜‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌËˆËÚÂ, Í‡ÍÚÓ Ë ÔÓ ÛÒÎÓ-‚ËˇÚ‡ Á‡ ‚ÎËÁ‡ÌÂ Ë ÔÂ·Ë‚‡‚‡ÌÂ Ì‡ „‡Ê‰‡ÌË Ì‡ ÚÂÚË ÒÚ‡ÌË Ò ̂ ÂÎ ÔÎ‡ÚÂ-Ì‡ Á‡ÂÚÓÒÚ ËÎË Ò‡ÏÓÁ‡ÂÚÓÒÚ. ŒÒ‚ÂÌ ÚÓ‚‡, ÓÏËÒËˇÚ‡ ÒË Á‡Ô‡Á‚‡ Ô‡‚ÓÚÓ‰‡ ÔÂ‡Á„ÎÂ‰‡ ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËÂÚÓ Á‡ ‚ÂÏÂÌÌËÚÂ ‡·ÓÚÌËˆË ‚ Ò‚ÂÚÎËÌ‡Ú‡Ì‡ ·˙‰Â˘ËÚÂ ‰ËÒÍÛÒËË ÔÓ ‰Û„Ë ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËˇ. ÕÂ˘Ó ÔÓ‚Â˜Â, ÓÚ ÚÛÍ Ì‡Ú‡-Ú˙Í ‚ÒˇÍÓ ÌÓ‚Ó Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÌÓ ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËÂ ˘Â ÔÂÏËÌ‡‚‡ ÔÂÁ ‡Ì‡ÎËÁÁ‡ ÓˆÂÌÍ‡ Ì‡ ‚ÎËˇÌËÂÚÓ Ò Ó„ÎÂ‰ ÓÒË„Ûˇ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÒÚ‚ËÂ Ò ˆÂÎËÚÂÁ‡ ‡ÒÚÂÊ Ë ‡·ÓÚÌË ÏÂÒÚ‡. ƒÛ„‡ ÒÚ˙ÔÍ‡ Á‡ ÔÓ‰Ó·ˇ‚‡ÌÂ Ì‡ Í‡˜ÂÒÚ‚ÓÚÓÌ‡ ÌÓ‚ËÚÂ ÔÂ‰ÎÓÊÂÌËˇ Ì‡ ÓÏËÒËˇÚ‡ Â ËÁÔÓÎÁ‚‡ÌÂÚÓ Ì‡ ÔÛ·ÎË˜ÌË ÍÓÌ-ÒÛÎÚ‡ˆËË. —‡ÏÓ ÔÓ ÒÂ·Â ÒË ÚÓ‚‡ ÌÂ Â ÔÓ·ÎÂÏ‡ÚË˜ÌÓ, ÌÓ ˘Ó ÒÂ ÓÚÌ‡Òˇ ‰ÓÂ‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ ÒÓˆË‡ÎÌË Ô‡ÚÌ¸ÓË, ÓÏËÒËˇÚ‡ Úˇ·‚‡ ‰‡ Ò˙·Î˛‰‡‚‡ ÔÓ-ˆÂ‰Û‡Ú‡ Á‡ ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËË, Á‡ÎÓÊÂÌ‡ ‚ ƒÓ„Ó‚Ó‡ Á‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍËˇ Ò˙˛Á.“‡ÁË „Î‡‚‡ ÔÓÍ‡Á‚‡, ˜Â ÓÏËÒËˇÚ‡ ‚ÒÂ ÔÓ-ÌÂÓıÓÚÌÓ ÓÚ˜ËÚ‡ ÚÓ‚‡. » Ì‡Í-‡ˇ, ÓÏËÒËˇÚ‡ ÔÂ‰ÔËÂÏ‡ Â‰ÌÓ ÓÔÓÒÚˇ‚‡ÌÂ Ë Ì‡Ï‡Îˇ‚‡ÌÂ Ì‡ ˆˇÎ‡Ú‡Ò˙‚ÍÛÔÌÓÒÚ Ì‡ ≈‚ÓÔÂÈÒÍÓÚÓ Á‡ÍÓÌÓ‰‡ÚÂÎÒÚ‚Ó, ÔËÂÚÓ ÒÎÂ‰ 1957. ŒÁÌ‡-˜‡‚‡ ÎË ÚÓ‚‡ ‡ÁÛ¯‡‚‡ÌÂ Ì‡ ÒÓˆË‡ÎÌËÚÂ acquis communautaire? ≈ œ ËÁ-‡ÁË Ò‚ÓÂÚÓ ‰˙Î·ÓÍÓ ·ÂÁÔÓÍÓÈÒÚ‚Ó ÓÚÌÓÒÌÓ ÔÓ‰Ó·ÌË ËÌËˆË‡ÚË‚Ë Ë ÔË-ÁÓ‚‡ ‰‡ ·˙‰‡Ú Ò˙·Î˛‰‡‚‡ÌË ÌÂ ËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍËÚÂ ÔË‰Ó·Ë‚ÍË ÔÓ ÒÓˆË‡Î-ÌËÚÂ ‰ËÂÍÚË‚Ë, Í‡ÚÓ ÒÂ ÔËÁÌ‡‚‡Ú ËÒÍ‡ÌËˇÚ‡ Ì‡ Â‚ÓÔÂÈÒÍËÚÂ „‡Ê‰‡ÌËÁ‡ ÔÓ‚Â˜Â ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ≈‚ÓÔ‡ Ë ÒÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡.

132


ГРУПАТА ПО БЕНЧМАРКИНГ

¬˙‚Â‰ÂÌËÂJohn Monks, ETUC, „ÂÌÂ‡ÎÂÌ ÒÂÍÂÚ‡Henning Jorgensen, ETUI-REHS, ‰ËÂÍÚÓ Ì‡ ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎÒÍË

‰ÂÔ‡Ú‡ÏÂÌÚ√Î‡‚‡ 1: ≈‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ

Reiner Hoffmann, ETUC, Á‡ÏÂÒÚÌËÍ „ÂÌÂ‡ÎÂÌ ÒÂÍÂÚ‡√Î‡‚‡ 2: Ã‡ÍÓËÍÓÌÓÏË˜ÂÒÍÓ ‡Á‚ËÚËÂ Ë ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍË ÔÓ·ÎÂ-

ÏË

��, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎAndrew Watt, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ√Î‡‚‡ 3: «‡ÂÚÓÒÚ

Sara Geerdes, ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÂÌ ÛÌË‚ÂÒËÚÂÚ ≠ ¡ÂÏÂÌ, ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡-ÚÂÎ

Klaus Schımann, ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÂÌ ÛÌË‚ÂÒËÚÂÚ ≠ ¡ÂÏÂÌ, ÔÓÙÂ-ÒÓ

√Î‡‚‡ 4: «‡ÔÎ‡ÚË ‚ ≈—

Maarten Keune, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ√Î‡‚‡ 5: –‡·ÓÚÌÓ ‚ÂÏÂ

��, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎMaarten Keune, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎWiebke Warneck, ETUI-REHS, ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ√Î‡‚‡ 6: —ÓˆË‡ÎÌ‡ Á‡˘ËÚ‡ Ë ÒÂÏÂÈÒÚ‚‡Ú‡Maria Jepsen, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ√Î‡‚‡ 7: ”˜ÂÌÂ ÔÂÁ ˆÂÎËˇ ÊË‚ÓÚKlaus Schımann, ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÂÌ ÛÌË‚ÂÒËÚÂÚ ≠ ¡ÂÏÂÌ, ÔÓÙÂ-

ÒÓLiuben Siarov, ÃÂÊ‰ÛÌ‡Ó‰ÂÌ ÛÌË‚ÂÒËÚÂÚ ≠ ¡ÂÏÂÌ, ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡-

ÚÂÎ√Î‡‚‡ 8: »ÌÙÓÏ‡ˆËˇ, ÍÓÌÒÛÎÚ‡ˆËˇ Ë Û˜‡ÒÚËÂ

Peter Kerckhorfs EMCEF, ÔÓÎËÚË˜ÂÒÍË ÒÂÍÂÚ‡Norbert Kluge, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎIsabelle Schımann, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎMichael Stollt, ETUI-REHS, ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ

Jeremy Waddington, Ã‡Ì˜ÂÒÚÂÒÍË ÛÌË‚ÂÒËÚÂÚ, ÔÓÙÂÒÓ, ETUI-REHS

√Î‡‚‡ 9: ÓÔÓ‡ÚË‚ÌÓ ÛÔ‡‚ÎÂÌËÂ: ÓÎˇÚ‡ Ì‡ ‡·ÓÚÌË˜ÂÒÍÓÚÓ

Û˜‡ÒÚËÂ Ë ÍÓÔÓ‡ÚË‚Ì‡Ú‡ ÒÓˆË‡ÎÌ‡ ÓÚ„Ó‚ÓÌÓÒÚ

Norbert Kluge, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎIsabelle Schımann, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎMichael Stollt, ETUI-REHS, ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ√Î‡‚‡ 10: ≈‚ÓÔÂÈÒÍË ÒÓˆË‡ÎÂÌ ÏÓ‰ÂÎ Ë ÔËÎÓÊÂÌËÂStefan Clauwaert, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎIsabelle Schımann, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎWiebke Warneck, ETUI-REHS, ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ√Î‡‚‡ 11: ≈— ‚ Ò‚ÂÚÓ‚Ì‡Ú‡ ËÍÓÌÓÏËÍ‡

Gintare Kemekliene, ETUI-REHS, ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎAndrew Watt, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎETUI-REHS –ÂÒÛÒÂÌ ˆÂÌÚ˙

James Patterson, Â‰‡ÍÚÓIrmgard Pas, ETUI-REHS, ÏÂÌ‡ÊÂ ÔÓ Ó·‡·ÓÚÍ‡ Ì‡ ‰‡ÌÌËÚÂEric Van Heymbeeck, ETUI-REHS, ÓÙÓÏËÚÂÎIsabelle Schımann, ETUI-REHS, ÒÚ‡¯Ë ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ ÓÓ‰ËÌ‡ÚÓ Ì‡ Benchmarking group 2006

ETUI-REHS Â ÙËÌ‡ÌÒÓ‚Ó ÔÓ‰ÔÓÏÓ„Ì‡Ú ÓÚ ≈‚ÓÔÂÈÒÍ‡Ú‡ ÍÓÏËÒËˇ

«‡ ËÌÙÓÏ‡ˆËˇ:http://www.etuc.orghttp://www.etui-rehs.orghttp://www.labourline.org

133


КОДОВЕ НА СТРАНИТЕ

��

��

��

��

��

�� !��

"��

� �� #��

�� $�%��&�� '!��())*

�� +�,��-�� $��

�� .�� $/�� -�� !��())*

�� 0�� $��

�� 1�� 2��

�� 3��'!��

())*

� ��/2 � 3��

� 4�� 5�,� ��6��2��

�2��

�� 4�� 5��-��

�� .�� 7- ��

134


ОСНОВНИ МАКРОИКОНОМИЧЕСКИ ПОКАЗАТЕЛИ1.1. РЕАЛНИ И СТРУКТУРНИ ИЗМЕНЕНИЯ В ИКОНОМИКАТА , 2000 ≠ 2006 ГОДИНА

БЪЛГАРИЯ В ЦИФРИ

œËÎÓÊÂÌËÂ 1

��

��

��

��

�� !��"��#��$�%&'�"��#�("��( �)� ) ��

��*��"��

�� )+)�#��"��)��(#�� $*&,�' ��

��-� �� #"��

��%!��!�� #�� $ ��-��' ��

�� $�./'0�( �)� ) ��

*�("��1�� 0�( �)� ) ��

*��2��3

��4#��(�+��#�#�� 5 ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��5 ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��-��5 ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� �)�

�./� �5��%& ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

,-6��-�#�("��1�� 5��%& ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� 5��./� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

/�� -6�� 5�#!(��%&�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��0�� )

&��#��(�+��#��#��

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

/� �#��#��"�� )� ��)� ��)� ��)� �)� �)� �)�

4��1 ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

7� �� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� �/� �#��#��"�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� �4��1 ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� �7� �� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� �

��

��

135


1.2. РЕАЛНИ И СТРУКТУРНИ ИЗМЕНЕНИЯ В ДОХОДИТЕ НА НАСЕЛЕНИЕТО, 2000 ≠ 2006 ГОДИНА


��%&�"��#�("�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

*��"�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��-� �� #"�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

%!��!�� #�� $ ��-��' ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��0��

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� !��"��#��$�%&'�"��#�("��( �)� ) ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��*��"�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )+)�#��"��)��(#�� $*&,�' ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��-� �� #"�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� $�./'0�( �)� ) ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

� ��

��

��

��%&��+� �#��

��*&,��+� �#��

��%&��-�� ./��

��4-��!8#��8� ��$49'�� (#�� )�� )�� )�� )�� )�� )�� )��

��:�;��6��$:.'�� (#�� )�� )�� )�� )�� )�� )�� )��

��&��+��6��$&.'�� (#�� )�� )�� )�� )�� )�� )�� )��

��/��-" ��$/,�' ��

��/��-" ��$/,�' ��

��/��"��1�$/&' ��

��!�� "��# ��$� �� %��

136


&� �"�' ��$��' ��'��

��49�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��<��( ��-" ��$<,�' ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��<��( �� "��1�$</&' ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: Õ—», ÕŒ» Ë ËÁ˜ËÒÎÂÌËˇ Ì‡ »——» Ì‡ Õ—¡—ÚÛÍÚÛËÚÂ Ë Ò˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËˇÚ‡ Ò‡ ËÁ˜ËÒÎÂÌË ÓÚ ÒÚÓÈÌÓÒÚÌËÚÂ Ó·ÂÏË ÔÓ ˆÂÌË Ì‡ Ò˙ÓÚ‚ÂÚÌ‡Ú‡ „Ó‰ËÌ‡, ‡ % Á‡ Â‡ÎÌËÚÂ ËÁÏÂÌÂÌË ,̌ Ò‡ ÓÚ Ó·ÂÏË ÔÓ Ò˙ÔÓÒÚ‡‚ËÏË (·‡ÁËÒÌË) ˆÂÌË

1 œÂ‰‚‡ËÚÂÎÌË ‰‡ÌÌË


&� �"�' ��$��' ��'��

��49�� )�� )�� )� ��)�� )�� )�� )��

��<��( ��-" ��$<,�' ��

��<��( �� "��1�$</&' ��

��.�� #�-�� )�� )�� =��(��( ��6��$=<.' ��)��

(��"��)

��*&,�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��:. ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��&. ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

(��"��*+

��,� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��/& ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��<,� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

,-��"�., ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

</&� �5�#!(�/& ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��

��%&��+� �#�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��*&,��+� �#�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��%&��-�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��./�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��4-��!8#��8� ��$49'�� (#�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��:�;��6��$:.'�� (#�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��&��+��6��$&.'�� (#�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��/��-" ��$/,�' ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��/��-" ��$/,�' ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��/��"��1�$/&' ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��

� ��

137


2. ЗАЕТОСТ И БЕЗРАБОТИЦА2.1 ЗАЕТИ ЛИЦА ПО ПОЛ, ВЪЗРАСТ, СТАТУС НА ЗАЕТОСТ, СТЕПЕН НА ОБРАЗОВАНИЕ

И ИКОНОМИЧЕСКИ СЕКТОРИ, 2000 ≠ 2006 ГОДИНА



��;� (!8� 8�� ;� (!8� 8�� ;� (!8� 8�� ;� (!8� 8��

.��

,��'

<!8� ��

9��

/��

��

��

��

��

��

��"� �+� ��

,��

,��

/(��1�� -��

��

�� +��#��

�� ;�� #��

�" ��(��

,��

%��

/��

:��

+ ��"��#� ��

,�� "�#��

/� �#��#��"��

4��1 ��

7� ��

��

��

0��1!��'��

138


.�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

,��'

<!8� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

9�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

/��

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� �� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��"� �+� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)�

,��

%�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

/�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

:�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

+ ��"��#� �)� �)� �)� �)� ��)� �)� ��)� ��)� �)� ��)� ��)� �)�

2��3�$�� 4��

� �� !��


139


2.2 БЕЗРАБОТНИ ЛИЦА ПО ПОЛ, ВЪЗРАСТ, СТАТУС НА ЗАЕТОСТ,СТЕПЕН НА ОБРАЗОВАНИЕ И ИКОНОМИЧЕСКИ СЕКТОРИ, 2000 ≠ 2006 ГОДИНА

��

��;� (!8� 8�� ;� (!8� 8�� ;� (!8� 8�� ;�

.��

,��'

��(!8� ��

��8��

/��

��

�� )� ��

�� )� ��

�� )� ��

�� )� ��

��"� �+� �)� � �

,��

��

��

��

��+ ��"��#� ��

,��'5��' �� $��

��"��( #��(�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� �)� ��)� ��)� �)� ��)� �)� �

��(�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��(�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��(�� )� �� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��(�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� �)� ��)� �)� �)� ��)� �)� �)�

��(�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��"� �+�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��"��+� � �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)�

��

��

�0��1!��'��

��


140


.�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� �)� �)�

,��'

��(!8� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� �)�

��8�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� �)� �)� �)�

/��

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� �)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� �)� ��)� �)� �)� �)� �)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� �)� �)� �)�

�� )� ��)� ��)� ��)� �)� ��)� �)� �)� �)� �)� �)� �)�

��"� �+� �)� �)� �)�

,��

�� )� � �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)� �)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� �)� �)� �)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��+ ��"��#� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

*��2��-��5

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: Õ—», ËÁ‰. ì«‡ÂÚÓÒÚ Ë ·ÂÁ‡·ÓÚËˆ‡î

ƒ‡ÌÌËÚÂ Ò‡ ÓÚ Õ‡·Î˛‰ÂÌËÂÚÓ Ì‡ ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡. «‡ 2000, 2001 Ë 2002 Ò‡ ÒÂ‰ÌË ÓÚ Ï. Ï‡Ú, ˛ÌË, ÒÂÔÚÂÏ‚Ë Ë ‰ÂÍÂÏ‚Ë, ‡ ÓÚ 2003 Ò‡ ÒÂ‰ÌÓ„Ó‰Ë¯ÌË1 «‡ 2003 Ë ÒÎÂ‰‚‡˘ËÚÂ „Ó‰ËÌË ≠ 55 Ë ÔÓ‚Â˜Â „Ó‰ËÌË2 —˙ÓÚÌÓ¯ÂÌËÂ ÏÂÊ‰Û ·Óˇ Ì‡ ·ÂÁ‡·ÓÚÌËÚÂ Ë ‡·ÓÚÌ‡Ú‡ ÒËÎ‡


141


3. ИЗДРЪЖКА НА ЖИВОТА И РАБОТНА ЗАПЛАТА3.1. МЕСЕЧНА СРЕДНА РАБОТНА ЗАПЛАТА, НЕТНА РАБОТНА ЗАПЛАТА И МИНИМАЛНА РАБОТНА ЗАПЛАТА,

2000 ≠ 2006 ГОДИНА



�� '

�*+�-��

��#��"!8� ��

��8��

��#)��;�� #��

��+��#��

��#��>�8��-��

��!�� #��8�� 0�

��"��"��1��1

6*+�-��

&*+�-��

�*+�-�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��#��"!8� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��8�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��#)��;�� #�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��+��#�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��#��>�8��-�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��!�� #��8�� 0�

��"��"��1��1

6*+�-�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

&*+�-�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��)� ��)��)� ��)� ��)� ��)�

��

� �� "� �' ��*+

4��#��0��-�"��)��)�?��

��

��

142


�*+�-�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��#��"!8� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��8�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��#)��;�� #�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��+��#�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��#��>�8��-�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

��!�� #��8�� 0�

��"��"��1��1

6*+�-�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

&*+�-�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

4��#��0��-�"��)��)�?��

��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

� �� ' ��*+

"�� #$�%�"&�"��"��'%��


143


3.2. ИЗДРЪЖКА НА ЖИВОТА НА ЛИЦЕ ОТ ДОМАКИНСТВО ПО ПОЛ, ДЕЦА ПО ВЪЗРАСТОВИ ГРУПИ,РАБОТЕЩ И БЕДЕН 2000≠ 2006

»ÁÚÓ˜ÌËÍ: »——» Ì‡ Õ—¡


��

:�;�

�� )�� )�� )�� )�� )�� )�� )��

�� )�� )�� )�� )�� )�� )�� )��

�� )�� )�� )�� )�� )�� )�� )��

�� )�� )�� )�� )�� )�� )�� )��

�� )�� )�� )�� )�� )�� )�� )��

�� )�� )�� )�� )�� )�� )�� )��

�� )�� )�� )�� )�� )�� )�� )��

:�;�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

�� )� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)� ��)�

@� � �

4��#��0�"��)��?��

9��

.�� .��

=��0�=��"�

��+ ��(#�� 4- !��+ ��(#��

:�;� <!8

144


—Ú‡ÚËÒÚË˜ÂÒÍËÚÂ ‰‡ÌÌË Ë ÍÓÏÂÌÚ‡Ë Á‡ ¡˙Î„‡Ëˇ Ò‡ ÔÓ‰„ÓÚ‚ÂÌË ÓÚ ÍÓÎÂÍÚË‚ Ì‡ »——»:

Õ.Ò. À˛·ÂÌ “ÓÏÂ‚, ‰.Ë.

Õ.Ò., Õ‡‰ÂÊ‰‡ ƒ‡ÒÍ‡ÎÓ‚‡, ‰.Ë.

Õ.Ò. “‡ÚˇÌ‡ ÃËı‡ÈÎÓ‚‡

—Ú‡ÌÍ‡ Ó‚‡˜Â‚‡ ≠ ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ

¬ËÓÎÂÚ‡ »‚‡ÌÓ‚‡ ≠ ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ

ƒË‡Ì‡ “‡ÍËÂ‚‡ ≠ ËÁÒÎÂ‰Ó‚‡ÚÂÎ

≈Í‡ÚÂËÌ‡ –Ë·‡Ó‚‡, ‰.Ë.

–˙ÍÓ‚Ó‰ËÚÂÎ Ì‡ ÍÓÎÂÍÚË‚‡ ‰Óˆ. ‰- ∆ÂÎˇÁÍÓ ’ËÒÚÓ‚, ‰.Ï.

œÂ‚Ó‰: Õ‡‰ÂÊ‰‡ ƒ‡ÒÍ‡ÎÓ‚‡, “‡ÚˇÌ‡ ÃËı‡ÈÎÓ‚‡, —ÌÂÊ‡Ì‡ ƒËÏËÚÓ‚‡, ƒ‡ËÌÍ‡ Ë˜Â‚‡, ¿Ì„ÂÎËÌÍ‡ ÕËÍÓÎÓ‚‡, »Ì„Ë‰ ¬˙ÎËÌÍÓ‚‡

БЪЛГАРИЯ В КОНТУРИТЕ НА ТРУДОВА ЕВРОПА ...

Documents

Transcript of БЪЛГАРИЯ В КОНТУРИТЕ НА ТРУДОВА ЕВРОПА ...