ASIAN OPEN-BILLED STORKS (Anastomus oscitans ) IN THAILAND

56

20 1 พ.ศ. 2556 Journal of Wildlife in Thailand Vol.20 No.1 2013

การกระจายของนกปากหางในประเทศไทยDISTRIBUTION OF

ASIAN OPEN-BILLED STORKS (Anastomus oscitans ) IN THAILANDฑฐ สอนสา1 ยงยทธ ไตรสรตน1* ประทป ดวงแค1

Thiti Sornsa1 Yongyut Trisurat1* Prateep Duengkae1

ABSTRACT

The goals of the study were to produce potential distribution maps of Asian open-billed storks (Anastomusoscitans Boddaert, 1783) in Thailand. The result derived from logistic regression showed that the presence ofAsian open-billed storks was positively correlated to paddy fields but negatively correlated with forest, otheragriculture fields, urban areas and distance from streams. This relationship can be written as Y = 3.427 +1.857(paddy) - 3.490(forest) - 4.105(agriculture) - 0.0001(urban) - 0.0004(dist_stream). The accuracy of thisequation was evaluated using area under curve (AUC) showing a very high accuracy (AUC = 0.974). Thepredicted distribution maps derived from logistic regression covered 170,919 km2 (33.31% of country areas) withaccuracies of 92.98 %. Asian open-billed storks can be found in all regions of Thailand, particularly in the central,lower north and northeastern parts due to the abundance of paddy fields.

Key Words: Asian Open-billed Stork, Distribution, Logistic Regression Analysis, Probability map

1/ ภาควชาชววทยาปาไม คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพฯ E-Mail : [email protected]

57


บทคดยอการศกษาการกระจายของนกปากหาง (Asian Open-billed Stork Boddeard)

logistic regression พบวา(paddy) (forest)

(agriculture) (urban) (dist_stream)Y = 3.427 + 1.857(paddy) - 3.490(forest) -4.105(agriculture) - 0.0001(urban) - 0.0004(dist_stream)

(area under curve : AUC) พบวามคาสงมากถง 0.974 กบ 170,919 ตารางกโลเมตร หรอคดเปนรอยละ 33.31โดยเฉพาะในภาคกลาง ภาคเหนอตอนลาง และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

คานา

ในอดตนกปากหาง Asian Open-billed Stork(Anastomus oscitans Boddaert, 1783) มสถานภาพเปนนกอพยพมาทารงวางไข (breeding visitor) โดยอพยพมาในชวงเดอนกนยายนถงเดอนมนาคมของทกป (Amget, 1986.;Jaturasooksakul, 1988 ; Khobkhet, 2000) วดตาลเอน จงหวดนครศรอยธยา (Khobkhet, 2000 ;International Council for Bird Preservation, 1984) (Kerttamand Poomsakha,1983; Khobkhet, 2000) 2547 ถงปจจบน มรายงานการพบนกปากหาง

สตวปาบงบอระเพด จงหวดนครสวรรค บานวงเปด จงหวดพษณโลก วนอทยานนครชยบวร จงหวด(Eiamumpai, 2008) และยงพบวาในแต

H5N1 ในนกปากหางบรเวณบงบอระเพด จงหวดนครสวรรค จงหวดสพรรณบร อาเภอบางเลนจงหวดนครปฐม และเขตลาดกระบง กรงเทพมหานคร (Pothieng & Jamjumroon, 2006) จง

นกปากหางอาจจะเปนแหลงรงโรค (Pothieng & Jamjumroon, 2006)

58


จากการรวบรวมขอมลขางตน พบวาในชวงระยะ 20 (พ.ศ.2531-พ.ศ.2551) นกปากหางได

สงผลกระทบตอสขภาพของมนษยและชมชน แตอยางไรกตามในปจจบนยงขาดขอมลการ

การวางแผนปองกนการแพรระบาดของโรคไขหวดนกไดตอไป

ประเทศไทยอยบนคาบสมทรอนโดจน ลอมรอบดวยประเทศตางๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต 513,115 ตารางกโลเมตร 5 องศา 37 ลปดาเหนอ ถง20 องศา 27 ลปดาเหนอ และลองจจด 97 องศา 22 ลปดาตะวนออก ถง 105 องศา 37 ลปดาตะวนตก

จงทาใหม18 องศาเซลเซยส

ภาคเหนอภมประเทศสวนใหญเปนภเขา หบเขา โดยทวเขาสาคญในภาคเหนอประกอบดวยทวเขาแดนลาว ทวเขาถนนธงชย และทวเขาหลวงพระบาง

เกดจากการงไหลมาจากดาน

ตะวนตก เปนตนอดมสมบรณ

เขาเพชรบรณทางดานตะวนตกและใตตามแนวทวเขาสนกาแพงและพนมดงรก สวนใหญเปนดนรวนปนทรายแลง ไดแก แหลายแหง เชน เปน

ไหลผานภาคใต

โดยมทวเขาเปนแกนกลางของภาค

59


การยกตวจงทาใหมลกษณะเปนชายหาดยบตว มเกาะใหญนอยและบางชวงเปนหนาผาสงชน

อปกรณและวธการ

1.แบงเปน 8 (paddy) (forest)(agriculture) (water body) (miscellaneous land) หมบานหรอชมชน(urban)

(distance to stream) และ ระยะหางจากถนนหรอเสนทางคมนาคม(distance to road)สารวจโดยหนวยงานทางดานสตวปาของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช และการสารวจ

.ศ.2552 จนถงเดอนสงหาคม พ.ศ.2553 รวม12 เดอน ห

ภาคตะวนออก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคใตของประเทศ นาเขา จดเตรยม และแปลงขอมลใหอยในรปของ

2. การวเคราะหโดยใชสมการ logistic regression หาความสมพนธระหวางตวแปรตามคอ(presence) และไมพบนกปากหาง (absence) โดยแบงขอมลจดพบนกปากหางออกเปน

สองชดดวยการสม (random sampling) ขอมลสวนแรกออกมารอยละ 80 ใชสาหรบการนาไปวเคราะหและอกรอยละ 20 (Vinitpornsawan, 2003;Tifong, 2007; Umponjan, 2006)ดงสมการ

( ) =

60


P(y)=e = 2.718Y = ความสมพนธของจดพบนกกบปจจยแวดลอมβ0+ β1x1+ β2x2+…+ βnxn

β0 = (constant)βn =Xn = ตวแปรอสระแตละชนด(ปจจยดานนเวศ)

ตรวจสอบความเหมาะสมของสมการ โดยใช คา area under the curve (AUC) หากมคาเขาใกล 1

เปน 2 ระดบ คอ

P(Y) ≥ 0.4 คอ ความนาจะเปนในการพบนกปากหางP(Y) < 0.4 คอ ความนาจะเปนในการไมพบนกปากหาง

ออกมารอยละ 20 มาซอนทบ (overlay)(Vinitpornsawan,

2003)

61


ผลและวจารณ

1. การกระจายของนกปากหาง

จากการสารวจและรวบรวมขอมลการกระจายของนกปากหาง ในชวงเดอนกนยายน พ.ศ.2553 จนถงเดอนสงหาคม พ.ศ.2554 รวม 12 เดอน สารวจตามเสนทางถนนสายหลกของแตละภาค

6,295 กโลเมตร ครอบคลมทกภาคของปร639

บรเวณจงหวดสรนทร บรรมย ศรสะเกษ นครนายก ฉะเชงเทรา ปราจนบร และสระแกว สวนทางภาคใต พบนกปากหางบรเวณจงหวดเพชรบร ประจวบครขนธ และสราษฎรธาน ในตลอดชวงเวลา

1 2

นกปากหางพบนกปากหางเกาะพกอยตามตนไมหรอเสาไฟฟาแรงสง บางแหงพบนกปากหางหากนตามแม ทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอสวนใหญพบ

เปนฝงใหญมากกวา 1,000 ตว

62


1 จานวนจดพบและไมพบนกปากหางในแตละภาคของประเทศไทย

2

ภาคเหนอ ภาคกลางภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ

ภาคตะวนออก ภาคใต

จดพบนก 150 430 37 11 11จดไมพบนก 144 52 106 55 173

0100200300400500

จานวนจดสารวจ

63


2. การวเคราะหดวยสมการ Logistic regression

2.1 สมการความสมพนธ

ยตางๆ ดวยเทคนคLogistic regression analysis 95 (ระดบนยสาคญเทากบ 0.05) พบวาปจจย

5

y = 3.427+1.857(paddy)-3.490(forest)-4.105(agriculture)-0.001(dist_urban)-0.0004(dist_stream)(AUC=0.974)

จากสมการความสมพนธของจดพบนกปากหางกบปจจยแวดลอม แสดงใหเหนวา นก

ไดคา AUC = 0.974

2.2

จากตารางผลการวเคราะหความสมพนธดวยสมการ logistic regressionการพบนกปากหาง โดยแทนคาในสมการ

( )= . . ( ) . ( ) . ( ) . ( ) . ( _ )1 + . . ( ) . ( ) . ( ) . ( ) . ( _ )P(y) = 0.995-0.0

64


การพบนกหางออกตามระดบความเหมาะสมเปน 2 ระดบ คอ P(Y) ≥ 0.4 คอ ความนาจะเปนในการพบนกปากหาง P(Y) < 0.4 คอ ความนาจะเปนในการไมพบนกปากหาง 3

logisticregression 33.32

92,956.49ตะวนออกเฉยงเหนอ รอยละ 18.12 5.81 และ5.06 พบนกปากหางรอยละ2.38 และ 1.95 ตามลาดบ 1

1

ภาค ภาคเหนอ

ภาคกลาง

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ภาคตะวนออก ภาคใต รวม

ความ

นาจะ

เปนในก

ารพบ

P(y)≥

0.4

5.06 5.81 18.12 1.95 2.38 33.32

กม2.25,950.37

29,811.98

92,956.49 9,990.6812,232.15

170,941.67

ความ

นาจะ

เปนในก

ารไมพ

บP(y

)<0.4

22.77 8.44 16.83 4.74 13.91 66.68

กม2.116,828.71

43,316.40

86,336.41 24,322.9571,351.76

342,156.23

65


3

66


confusion matrix random ไว 213 จด และจดไมพบนก 200 จด มา

201 จด และจดทดสอบ 12logistic regression มความถก

ตองสงคดเปนรอยละ 92.98 2

2 logisticregression

ความนาจะเปน P(Y)ในการพบนกปากหาง จดพบนก(1) จดไมพบนก(0) รวมความนาจะเปนในการพบนกปากหาง P(Y) ≥ 0.4 (1) 201 17 218ความนาจะเปนในการไมพบนกปากหาง P(Y) < 0.4(0) 12 183 195รวม 213 200 92.98

สรปผลและขอเสนอแนะ

สรปผล

1.พบมากกวารอยละ 90กบแหลงอาหาร สมพนธกบการศกษาของ Amget(1986), Jaturasooksakul(1988), Eiamumpai(2008)

127 ตวตอวน และจากการศกษาของ Eiamumpai(2008) 61 9,600 ตว

กล

67


2.ตร

(Chaipakdee, 2011)

ในการวางแผนการอนรกษและการจดการประชากรนกปากหางไมใหเกดปญหาแกมนษยตอไป

3. logistic regression มคารอยละความถกตอง 92.98

ขอเสนอแนะ

1. 12

ทาใหเหน

2.

ออกเปน นาขาวนาป, นาขาวนาปรงทาปละ 2 , นาขาวนาปรงทาปละ 3

68


3.

งบประมาณมากพอ ควรทาการ

4. 8

5.

REFERENCES

Amget, B. 1986. Open-billed Stork. Wildlife Conservation Division. Royal Forest Department. (inthai). 1995. Study on selection of nesting areas of the open-billed stork in Thailand.

Wildlife Research Division, Forest Research Office, Royal Forest Department., Bangkok(in thai)

69


Chaipakdee, M. 2011. Colony and Population of Asian Open-billed Stork(Anastomus oscitans ) inLower Central Plain of Thailand. Page 29-50. In Research Annual Progress Report 2010.Wildlife Research Division, Wildlife Conservation Office, Department of National park,Wildlife and Plant Conservation. (in thai)

Eiamumpai, K. 2008. Study on population, movement and food habits of Asian Open –billedStork(Anastomus oscitans (Boddaert)) in Nakhonsawan Province. Wildlife ResearchDivision, Department of National park, Wildlife and Plant Conservation. (in thai)

International Council for Bird Preservation. 1984. World Working Group on Storks, Ibises andSpoobills. Report. W.Brehm Fund for International Bird Conservation, Walsrode.

Jaturasooksakul, K. 1988. Plants use to build Asian Open-billed Stork’nests in Wat Pai Lom non-hunting area and Wat Aumpuwararam, Phatumthanee Province. Thai journal of forestry7(3): Page 266-274 (in thai)

Kerttam, C. and S. Poomsakha. 1983. A survey and status of birds in non-hunting area, Thasadetsubdistrict, Meuang district, Supanburi province. Page 207-212. In Thailand WildlifeSeminar 4th. Faculty of Forestry., Kasetsart university.(in thai)

Khobkhet, O. 2000. Bird of Thailand vol.3. Sarakadee publishing, Bangkok.(in thai)Pothieng, D. and W. Jamjumroon. 2006. Survey and Surveillance of Avian influenza in Bird

Conservancy. page 249-272. In Research Annual Progress Report 2006. WildlifeResearch Division, Wildlife Conservation Office, Department of National park, Wildlifeand Plant Conservation. (in thai)

Tifong, J. 2007. Homerange and Habitat Use of Rufous-necked Hornbill(Aceros nipalensis)determined by Radio Tracking in Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuary, Uthai ThaniProvince. M.Sc. Thesis, Kasetsart University. (in Thai)

Trisurat, Y. and A. G. Toxopeus. 2011. Modeling Species Distribution, pp.171-197.In Y. Trisurat., R. P. Shrestha and R. Alkemade. Landuse, Climate Change andBiodiversity Modeling : Perspectives and Applications. Information Science Reference,USA.

70


Umponjan, M. 2006. Ecology and Application of GIS for Analysis of the White-handed Gibbon(Hylobates lar) Habitat at Phu Khieo Wildlife Sanctuary, Chaiyaphum Province.M.Sc. Thesis, Kasetsart University. (in Thai)

Vinitpornsawan, S. 2003. Application of GIS Analysis of the Elephant (Elephas maximusLinnaeus, 1758) Distribution at Phu Khieo Wildlife Sanctuary, Chaiyaphum Province.M.Sc. Thesis, Kasetsart University. (in Thai)

ASIAN OPEN-BILLED STORKS (Anastomus oscitans ) IN THAILAND

Documents

Transcript of ASIAN OPEN-BILLED STORKS (Anastomus oscitans ) IN THAILAND