An Analysis of the American Educated Readers of the Hollywood Anti-Islam Movies- تحلیلی بر...

مريكايي از فيلمهاي ضد اسالم هاليوودآتحليلي بر خوانش مخاطبان تحصيلكرده

. 010-79، صص 0شماره 9ره ود ،0931 نهار و تابستاب، (دانشگاه تهران-نامه علوم اجتماعي سابق) جامعه شناسي هنر و ادبياتفصلنامه

.ي نداردمانع ،از مطالب اين مقاله در صورت ارجاعاستفاده

37

هاي فيلم از آمريكايي تحصيلكرده مخاطبان خوانشتحليلي بر

هاليوود اسالم ضد

عبداللهيان حميد

[email protected] ،تهران دانشگاهي اجتماع علوم دانشکده اطاتبارت گروه عضو و اريدانش

هومن نيلوفر

[email protected] ،تهران دانشگاه رسانه، وي فرهنگ مطالعات ارشد کارشناس

مقدمه

محتوای فيلم های برای خوانش مخاطبان آمریکایي که گوناگونياین مقاله تالشي است برای تحليل فرآیندهای

ین مقاله از یک مطالعه اینترنتي و مصاحبه داده های پژوهشي ا. مورد استفاده قرار مي دهند ضد اسالم هاليوود

مورد مطالعهمساله برای پرداختن به . های عمقي با مخاطبين فيلم های ضد اسالم هاليوود بدست آمده است

طرح ، مسالهطرح اجزایي همچون ر مقاله را بر اساس تا، ساخ(اثر پذیری مخاطبان آمریکایي فيلمهای هاليوودی)

، توضيحات روش شناسي و سپس تحليل داده ها سعيد و گفتمان شرق شناسيادامر گنظریه ترکيبي دریافت

در پایان مقاله نيز نشان خواهيم داد که این مقاله در قالب علم ارتباطات و مطالعات فرهنگي .تنظيم کرده ایم

.وردی برای توسعه علم داردتاچه دس

مساله طرح

mailto:[email protected]







37

گذرد، مي ریختا آن از قرن نيم از بيش که امروز به تا هاليوود سيستا ابتدای از مسلمانان از منفي سازی تصویر

دهيم قرار مطالعه مورد را هاليوود سينمای ریخچهتا و بازگردیم گذشته به کمي اگر. داشته استادامه همچنان

مشاهده مي شود که؛

شکل با و 0391 دهه در سالم،ا ویژه به عرب فرهنگ به پرداختن و خاورميانه در ساکن افراد به بخشي شخصيت"

شرکت با 0391 سال محصول 9شيخ پسر و 0390 سال محصول 0شيخ فيلم. شد آغاز صامت های فيلم گيری

دادند ارائه هاليوودی های فيلم در را مسلمانان از منفي تصویر که بودند آثاری نخستين جمله از والنتينو رادولف

. 9(3: 0939نشریه سياست روز، )

در... و تمدن از دور به ده،تااف عقب باره، زن طلب، جاه حریص، چون خاصي صفات با مسلمانان ابتدا مانه از

. شد اضافه صفات این به بنيادگرایي و تروریسم بحث که بود 31 دهه شروع با البته که شدند بازنمایي ها فيلم

به منتسب صفات این از آمریکایي طبانمخا خوانش چگونگي از شناخت کسب رتانوش این اصلي دغدغه بنابراین

شناساندن برای معرفتي منبع کی عنوان به هاليوود که است جایگاهي همچنين و هاليوود سوی از مسلمانان

.کند مي ایفا ها غربي به مسلمانان

ر مورد را با ارجاع به مخاطبيني که این فيلمها برای آنها ساخته شده به شرح زیمساله از این رو شاید بتوان

تحصيلکرده مخاطبان ميان در هراسي اسالم پدیده گيری شکل بر هاليوود اثرگذاری ميزان( 0 ،مطالعه قرار داد

با مخاطب تعامل نحوه فهم کند، مي مهم رامساله این حل آنچه .مخاطبان بر آن پذیری اثر های مکانيسم( 9 و

رسانه محتوای و متن با رابطه در هراسي اسالم حوزه در بسياری مطالعات این از پيش تا. است ای رسانه متون

جای به او خوانش مطالعه و مخاطب به توجه مقاله این ابتکار اما است شده انجام هاليوود های فيلم بخصوص ها

.است ها فيلم محتوای به پرداختن

1 The Sheik

2 Son of the Sheik

9 .3 ص ،0939 آذر 07 ،"بیغر و ناشناختهي قوم از مغشوشی ریتصو" ،(0939) روز استيس هینشر




37

تصویر" ،(0931) یزدی ایيرض پيش از این به این حوزه پرداخته اند مي توان به مقاله تااز جمله آثاری که

در. است داده انجام ای رسانه متن روی بر تمرکز با را مطالعاتياشاره کرد که "هاليوود سينمای در مسلمانان

قرار مطالعه موردرا فيلم 051 دوره، سه به هاليوود های فيلم در مسلمانان حضور بندی تقسيم با او ،مقاله این

کرده بيان و مشخص اند، شده بازنمایي آنها اساس بر مسلمانان دوره هر در هکرا صفاتي ترین عمده و داده

: مسلمانان بازنمایي و انگليسي های رسانه" عنوان با پژوهشي در ،(9117) دیگران و عاملي همچنين. است

بر سياسي عقاید بازنمایي و بخصوص ایدئولوژیکي مباحث نشر در ها فيلم نسيلتاپ به " سازی اهریمن ایدئولوژی

با اعراب و مسلمانان اسالم، بازنمایي در را سينما نقش تحقيق این از بخشي در. اند پرداخته مخاطبان روی

تحول" عنوان تحت پژوهشي در نيز( 9117) آرتي. اند داده قرار مطالعه مورد ها فيلم از ای مجموعه بر تمرکز

بازنمایي به "دیگربودگي از تصور و سياسي حوادث بين رتباطا: مبرتاسپ 00 از قبل اعراب از هاليوود بازنمایي

از ای کليشه سازی تصویر پشت که سياسي های انگيزه روی بر مقاله این. است پرداخته هاليوود در مسلمانان

در این که مطالعاتي یکي دیگر از . کند مي تعمق دارد، وجود مبرتاسپ 00 از قبل دوره در هاليوود در اعراب

ود به مردم بهتان ونه هاليوچگ: اعراب همواره بد"به نام (9119) ، اثر جک شاهينبر روی متن تأکيد کرده حوزه

فيلم هاليوودی به شيوه تحليل محتوا 311ب تصویر اعراب را در بيش از در این کتاشاهين که .است "مي زند

قرن است که در حال ساختن تصاویر و بررسي کرده، معتقد است که تصاویر سينمایي و تلویزیوني بيش از یک

ميليارد 0/0و این در حالي است که بيشتر جمعيت ( 079: 9119شاهين، )باورهای کليشه ای از اعراب است

مسلمانان جهان را اعراب تشکيل مي % 09تنها وی مسلمانان جهان اندونزیایي، هندی و مالزیایي هستند نفر

(. 07همان، )دهند

4 Sulaiman Arti




37

متمرکز ای رسانه متون رویبر را خودتوجه ،اینچنيني تحقيقات از بيشتری بخش شد اشاره که طور همان

در نيامده نهاد آکادميکخوانش مخاطبان آمریکایي هنوز به دایره شناخت مساله ما فکر کردیم اما اند هکرد

فقدان مساله هم تا پردازد ميآمریکایي از اینگونه فيلمها ينمخاطب خوانش مطالعه به مقاله این از این رو. است

برای این منظور ما .جدیدی را در این باره به حوزه شناخت درآورد مباحثدانش در این حوزه را حل کند و هم

ترکيبي از نظریه دریافت گادامر و گفتمان شرق شناسي سعيد را به شکل زیر ارائه سنتز و یا فکر مي کنيم باید

از این موج اسالم هراسي هنر را تبيين کرده و خوانش مخاطبان آمریکایي را بتوانيم اسالم هراسي تاکنيم

.تحليل کنيمسينمای هاليوودی

سعيد شناسي شرق گفتمان با گادامر دريافت رويكرد ترکيب: مقاله نظري رويكرد

موردمساله حل به ،سعيد شناسي شرق و ،گادامر آراء به اتکاء با، دریافت رویکرد دو کارگيری به با مقاله این در

رابطه یک در توانند مي نظریه دو این معتقدیم که چرا برای چنين ترکيبي دليل داریم. پردازیم مي مطالعه

پيچيده خوانش مخاطبين آمریکایي فيلمهای یبرای تحليل مکانيسمها را نياز مورد پارادایميک رویکرد منطقي،

در پایان تاست ویژگيهای بارز هر یک از دو نظریه را توضيح دهيم اما ابتدا الزم ا .آورند فراهماسالم هراس

.بتوانيم این سنتز را ارائه کنيم

دريافت نظريه

این. کند مي حرکت فرهنگي مطالعات جریان با همسو مخاطب شناخت جهت در تاعمد دریافت تحليل سنت

طبقه گروهي و فرهنگي اصول براساس که داند مي مبحثي را رسانه پيام فرهنگي، مطالعات همچون رویکرد




33

: 0930 شيخ، سرکيسيان، سعيدیان، نيکو،) داند مي سازی معنا عامل را مخاطب که حالي در شود، مي بندی

ثيرتا اجتماعي، های استفاده و مصرف نظر از تواند مي که است فعالي فرد ،مخاطب نظریه این طبق"(. 07

نه مخاطب این اصل استوار است که نکته محوری نظریه دریافت بر (.07 همان،) "بگذارد ها رسانه بر فراواني

- اجتماعي و اقتصادی زمينه تجربيات، ثيرتا تحت بلکه است، رسانه پيام فهم فرآیند در کليدی عنصری تنها

در سنت نظریه . مي پردازد ای رسانه متون معنای آفرینش به است، کرده رشد و زیسته آن در که فرهنگي

تفریط و افراط نوع هر ازنيز گادامر که چرا برای تحليل ما دارد یکاربرد بيشتر گادامر آراء "دریافت"ازان پرد

معنای فهم برای را عنصر دو این بين دیالکتيکي رابطه وجود و پرهيز مي کند مخاطب ای متن به دهي قدرت در

. داند مي ضروری متن

منظر از همواره فرهنگي، متن هر شدن فهم که کند مي استدالل "روش و حقيقت" بتاک در( 0373) گادامر

خاصي نيات است ممکن اثر خلق هنگام نویسندگان چه اگر. کند مي فهم را متن آن که گيرد مي صورت کسي

از (.33: 0931 استوری،) کند مي ایجاد را آن متن خواندن با شخصي هر که است چيزی معنا اما باشند داشته

همين به. کند مي بيان نویسنده که است چيزی آن از فراتر هميشه بلکه گهگاه فقط نه متن، نایمع او نظر

دیگر، بيان به .معنا توليد برای است تالشي همواره بلکه نيست معنا توليد باز برای تالشي صرفا متن فهم سبب،

و خواننده بين گفتگو فرآیند این دامرگا (.31:همان) شود مي توليدجدید "معنایي" متن، با خواننده تعامل در

یا ادراک چارچوب) خواننده فهم افق. نامد مي "ها افق ادغام" شود، مي معنا توليد به منجر که را متن

ادغام" اثر بر معنا که است افق دو این بين آمده بوجود فضای در. شود مي مواجه متن فهم افق با( او مفروضات

(.31 همان،) دگير مي شکل "فهم های افق

وضعيت ينچن و شوند مي مواجه یکدیگر با اجتماعي و ریخيتا موقعيتي در همواره خواننده و متن ،اساس این بر

متني هر سبب، همين به که است معتقد گادامر. گذارد مي ثيرتا متن و خواننده بين تعامل بر ی،مند موقعيت




37

- خوانش ی زمينه یا - خواننده آگاهي دیگر، بياني به. دشو مي خوانش داوری پيش یا پنداشت پيش با همواره

(. 33 همان،) گذارد مي ثيرتا متن از شده استنباط معنای در

ای زمينه در که مورد مطالعه ما ، بویژه مخاطبان تحصيلکردهآمریکایي مخاطبان از این منظر، ما نيز معتقدیم که

لحاظ به پيشرفته ای جامعه و توانا سينمایي درتمند،ق خبری های رسانه از ثرتام فرهنگي - اجتماعي

در ای رسانه متونخوانش و ها داوری پيش فرآیند تربيت شده اند، مي توانند نشان دهند که در تکنولوژیکي

در مقابل تاانتقادی سود مي جویند فرآیندهای تحليلي از آیا در مقابل متن تسليم مي شوند و یا مسلمانان مورد

شکل در آمریکایي ها زیسته تجربيات نقش به پرداختن که آنجا از ؟ندالم هراسانه متن مقاومت کنپيام اس

رویکرد از ما ،کافي باشد مقاله اینی مساله حلتبيين و برای تواند نمي تنهایي به مخاطبان داوری پيش گيری

که ابزاری و غربي های رسانه در مسلمانان بازنمایي شرایط ساختن مشخص برای نيز سعيدشرق شناسي ادوارد

. رده ایمک استفادهبه شرح زیر دارند، اختيار در بازنمایي این برای

و گفتمان اسالم هراسي در آمريكا شناسي شرق

های رسانه و افکار در مسلمانان ارائه و بازنمایي چگونگي مطالعه به شناسي شرق گفتمان کردن مطرح با سعيد

که پردازد مي موضوع این به( 0973) ها رسانه اسالم عنوان تحت خود بتاک در یو .است پرداخته غربي

"باشيم داشته بایست مي تفکری چه جهان بقيه به نسبت ما که کنند مي تعيين ها رسانه و کارشناسان چگونه"

گفتمان چوبچار در ها غربي منظر از مسلمانان بازنمایي مطالعه به سعيد ،اساس این بر (. 11: 0973 سعيد،)

: 0931 سعيد،) داند مي فرآیند این شروع برای آغازی را ميالدی هجده قرن اواخر و پردازد مي شناسي شرق

شناسي شرقتوليد گفتمان و شرق بر نتاانگلس و فرانسه دوم، جهاني جنگ پایان تا نوزدهم قرن اوایل از (.01




37

که نگرد مي چشمي همان با آن به و شده مسلط قشر بر آمریکا نيز جنگ از بعد از و داشتند؛ کامل سلطه

(.03 :همان) نگریستند مي فرانسه و نتاانگلس روزگاری

پر مسير در آگاهانه کامال طور به دوم، جهاني جنگ از بعد از زمين، مشرق مورد در آمریکا موضع ،سعيد نظر از

و( 1 :همان) است بوده( فرانسه و نتاانگلس) قبلي اروپایي بزرگ قدرت دو جایگزیني از حاصل خالء کردن

موثر زمينه این در را جمعي ارتباط سایل و منابع همه و سينمایي، های فيلم تلویزیون، نظير ای رسانه ابزارهای

:همان) اند آورده در ای شده نداردتااس قالبهای در پيش از بيش را مردم اطالعاتي کانالهای کهچرا ،داند مي

ها آمریکایي ميان فرهنگي بين ارتباط ایجاد برای مسلمانان مورد در سازی کليشه با توانند مي منابعاین (. 55

(.993: 9117 جنت،) کنند ایجادممانعت اسالم، مذهب پيروان دهنده تشکيل عمده بخش عنوان به، اعراب و

اصطالحي امروز که "اسالم" واژه معتقد است، ها رسانه اسالم و شناسي شرق بتاکدر همين زمينه در سعيد

از قسمتي و عقيدتي برچسب با همراه بخشي پندار، و افسانه آن از بخشي واقع در رسد مي نظر به ساده بسيار

و معنادار واقعيت هيچ ،دیگر تعبيری به. شود مي ناميده اسالم که است مذهبي اصل از تقليدی برداشتي نيز آن

وجود گذرد، مي اسالم دنيای درون در آنچه و فهمد مي اسالم زا غرب امروز که آنچه ميان مستقيمي ارتباط

(.51: 0973 سعيد،) ندارد

صورتي به کامال بلکه نيست تفسير اسالم کلمه واقعي معنای به متحده ایاالت در ها رسانه اسالم" سعيد، نظر از

مي اسالم درباره خواهند مي دخو که را آنچه ها رسانه. است جهان قدرت ابر آخرین آمریکا، قدرت یيدتا خالص،

از بسياری نظر از بنابراین (. 90-909 :همان) "تروریسم و بنيادگرایي از است عبارت اسالم آنکه نتيجه و گویند

به اگر را اسالم مذهب و مسلمانان از تلقي طرز این(. 0 :همان) نيست دردسر جز چيزی اسالم ها آمریکایي

طرز نوع این از ای عمده بخش توانيم مي ندهيم، نسبت فيلم و اخبار خصوص به غربي های رسانه به کامل طور

چگونگيبرای شناخت ،دليل همين به. کنيم تلقي ها رسانه در مسلمانان های بازنمایي از گرفته تانش را تلقي




78

از مریکایيآ مخاطبانمقاومت گونه خوانشثير گفتمان شرق شناسي مندرج در اینگونه فيلمها و در مقابل تا

که رویکرد شرق شناسي سعيد ، بنظر منطقي مي آیدغربي رسانه کی عنوان به یهاليوود های فيلمای محتوای

ي نمي یرویکرد سعيد به تنها همرویکرد گادامر و هم از آنجا که .يمهد قرارمورد استفاده مطالعه در اینرا باید

.زیر را برای این تبيين پيشنهاد کرده ایمما مدل ترکيبي ،د مساله ما را تبيين کندنتوان

ي هاییکي از ابزار (در اینجا فيلم های هاليوود) رسانه های آمریکایي ما معتقدیم که :رويكرد ترکيبي مقاله

به نظر ما آنچه انتقال جهت گيری ها و . در ميان افراد نقش دارند اسالم هراسيحس گسترش در که هستند

بر اساس برخي از این مخاطبان ا در ميان آمریکایي ها مشکل مي کند آن است که نگرش های شرق شناسانه ر

به معنا کردن و مي نامد، ثر از تجربيات شخصي زندگي روزمره تاآنچه گادامر پيش زمينه ذهني و پيشداوری م

و محتوای آن توانند با پيام ارسالي فيلم ها مياین مخاطبان از این رو . خوانش متون فيلم ها مي پردازند

نمي توان انتظار ثيرگذار نيست و تا ،معنای مورد نظر فرستنده اصرفکه مي توان گفت بنابراین .مخالفت کنند

عالوه بر پيام ارسالي، . داشت که گيرنده همان معنایي را درک کند که فرستنده قصد بيان آن را داشته است

در کدام دسته بندی چه تحصيالتي دارد؟ و ؟خوردار است گيرنده از چه موقعيتي برکه نظر بگيریم باید در

و مهم تر از اینها اینکه با چه هدفي در برابر پيام های ؟اجتماعي، فرهنگي، اقتصادی و تحصيلي جامعه جای دارد

؟فرستنده قرار مي گيرد

:که دهيم پاسخ پرسش این به جااین در داریم سعي اساس این بر

تحصيلکرده مخاطب در را گریزی اسالم حس تواند مي یهاليوود اسالم ضد های فيلم در موجود تبليغات آیا

آورد؟ پدید آمریکایي

:گرفت خواهد قرار مطالعه مورد زیر های فرضيه مقاله نظری نگاه و شده مطرح پرسش به توجه با




78

ای رسانه محتوای لقمط پذیرش به او تمایل باشد، بيشتر ها رسانه سياسي عملکرد به نسبت فرد دانش هرچه (1

.است کمتر

اسالم ضد های فيلم روایي تبليغات باشد، بيشتر مسلمانان به نسبت آمریکایي مخاطب زیسته تجربه هرچه (2

.دارد کمتری اثر او در هاليوود

شناسي مطالعه خوانش مخاطبين آمريكايي از فيلمهاي اسالم هراسانه روش

آوری جمع و شناخت ،ما هدف چرا که دیمکر استفاده کيفي روش زا ها داده آوری جمع برای این مطالعه، در

بازنمایي تماشای از پس مسلمانان و اسالم مورد در آمریکایي تحصيلکرده مخاطبان افکار و ها نگرش ها، ایده

همچون ابزاری با و کمي روش با عميق و دقت به توان نمي را ها مؤلفه گونه این. ه استبود هاليوود در آنها

.کرد آوری جمع پرسشنامه

از. بردیم بهره ناهمزمان آنالین مصاحبه فن از کيفي، روش فنون انواع ميان از همه این مالحظات، به توجه با

مصاحبه آنالین شيوه گرفت، مي صورت حضوری غير شکل به ،در این مطالعه هدف جامعه به دسترسي که آنجا

احتمالي غير گيری نمونه از کيفي مصاحبه روش در. است بوده نظر مورد مخاطبين مطالعه برای انتخاب بهترین

انتخاب جامعه هدف، برای البته. رسيدیم نظری اشباع به تا دادیم ادامه را گيری نمونه جایي تا و کردیم استفاده

( ب؛ آمریکایي برخورداری از اصالت( الف :ببریم باال را تحقيق یجتان اعتبار تا کردیم تعيينزیر را شرطدو نيز

.دیمکرفيلمي که ما بر اساس معيارهایي که در ادامه مي آید انتخاب 09فيلم از 9شای تما

:شيوه به جامعه آماری مورد نظر خود دسترسي پيدا کردیم 9به نيز نهایت در

آمریکایي دانشگاه 03ارسال ایميل به ( 0




78

و درخواست کمک از آنها جهت پخش پرسشنامه ایراني غير دتااس 3 0 و ایراني دتااس 7 ارسال ایميل به( 9

در بين دانشجویانشان

ن مسيحي خود در آمریکا و استفاده از تکنيک گلوله برفي تادرخواست کمک از دوس نهایت در و( 9

09 که شد آوری جمع پرسشنامه 99 نهایت در ،برای انجام مصاحبه ارتباطي های کانالپس از انتخاب

از نيز، کنندگان شرکت تحصيالت ميزان. ندبودتکميل کرده پسرانرا پرسشنامه 01 و ختراندرا پرسشنامه

.بود متغير دکتری تا کارشناسي مقطع

برای مشارکت افراد همچنيناز آنجایي که ما در این مطالعه دسترسي مستقيم به جامعه آماری خود نداشتيم و

کت کنند، از این رو ما قصد در این مطالعه شر دزیادی نتوانستن در تحقيق ضوابطي وجود داشت، بنابراین افراد

حوزهخود را وارد تحقيق ه مسال کرده ایمنداریم بلکه سعي به کل جامعه آمریکا نتایج خود را دادن تعميم

.کنيمدر ایران شناخت تحقيقات آکادميک

ها فيلم انتخاب هاي مالک و شرايط

تمامي در. ه بوددش ارائهدر فيلم مسلمانان از که بود بازنمایي نوع ها فيلم انتخاب برای ما مالک ترین عمده

حکایت منفي باراز نوعي به پنهان چه و آشکار صورت از مسلمانان چه به شده انجام بازنمایي منتخب، های فيلم

یما برده نام امه ها رسشنپی در هاليوود اسالم ضد های فيلم عنوان به اینگونه فيلمها از دليل همين به. داشت

که گرفت مي بر در را مختلفي ابعاد ها بازنمایي این. مخاطبين نيز با نظام منطقي پژوهش ما آشنا باشند تا

:بود زیر موارد شامل

مانند ها غربي منظر از انساني غير قوانين( ؛ جغرب با اسالم دشمني( فقيرانه مسلمانان؛ ب زندگي سبک( الف

.تروریسم با مبارزه در مسلمانان انيناتو( ج و سنگسار




77

،(9115)7سيریانا ،(0333)1محاصره ،(0331)5عملي تصميم :شدند انتخاب به شرح زیر فيلم 09 هامالک این با

09نيرومند قلب یک ،(9111) 00جهاني تجارت مرکز ،(9111) 0139 یونایتد ،(9111)3بابل ،(9115) 3مونيخ

(.9113) 01م. ثریا سنگسار ،(9113)05خيانتکار ،(9113) 0اه دروغ مجموعه ،(9117)09سلطنت ،(9117)

تاا ماي پاردازیم تجرباي یج تاا در اینجا به تحليل نیم اله و روش آزمون آن را شرح دادحال که رویکرد نظری مق

و نشان دهيم که آیا ادعای ما در قدرت تبييني این چارچوب قدرت پيشگویي چارچوب نظری مقاله را بيازمایيم

بوده یا باید رویکرد نظری خود را تغيير دهيم؟نظری درست

تحقيق هاي يافته

این . ندا شده استخراج پرسشنامه از صرفا که یمه اداد انجام هایي مقوله اساس بر را ها یافته تحليل جااین در

از آمریکایي مخاطب ذهني تصویر نخستين ارزیابي. 0: از عبارتند شدند، تقسيم دسته پنج به که ها مقوله

تجربه نقش گرفتن نظر در با مخاطب بر فيلم اثرگذاری ارزیابي. 9 فيلم، از مخاطب خوانش ارزیابي. 9 اسالم،

منظر از هاليوود سياست نوع ارزیابي. 5 واقعيت، با فيلم محتوای معنای تطبيق از مخاطب ارزیابي. زیسته،

5 Executive Decision

6 Siege

7 Cyriana

8 Munich

9 Bable

10 The United 93

11 World Trade Center

12 A Mighty Heart

13 The King Dom

14 Body of Lies

15 Traitor

16 The Stoning of Soraya M.




77

یک کد عددی بادر مصاحبه را از شرکت کنندگان برای ارائه داده ها، هریک الزم به اشاره است که .مخاطب

.یممشخص کرد

تصوير ذهني مخاطب آمريكايي از اسالم نخستينارزيابي . 1

به داشته ثيرتا تصاویر این گيری شکل در که منابعي اساس بر را مخاطبين ذهني تصاویر مقوله، این تحليل برای

.که مخاطبين انجام داده بودند دارد اختصاص يمطالعات به از منابع اول هدست (الف: کردیم تقسيم عمده گروه

افارادی . را در بر مي گيرد پاسخگویان آزاد مطالعات هم و مي شود دانشگاهي مطالعات شامل هم مطالعات این

: دادند شرح چنين را اسالم از خود ذهني تصویر نخستين داشتند، قرار گروه این در که

حج زیارت مکه، ،(ص) محمد(: 0کد)

. اناد پيوساته هام به عبادت و احترام جهت و زده حلقه کعبه دور که سفيد لباس با زائر ميليون دو حج،(: کد)

.روسری یا حجاب و رتاساخ خانواده،

قرآن(: 0کد)

و فيلم اینترنت، ، تلویزیون شامل که است مربوط خبری غير و خبری های رسانه انواع به منابعاز دوم هدست(ب

ایان در کاه پاساخگویاني . اسات ... و سي. بي. ای سي،. بي. ان نيوز، فاکس ان،. ان. سي مثل خبری های کانال

:دادند شرح چنين را خود ذهني تصاویر گيرند، مي قرار گروه

.است شده احاطه جنگ با که صلح کلمه ره،تاس نماد و ماه هالل(: 9کد)

سر پوشش با زنان خيابانمان، گوشه در مسجد(: 5کد)

عبادت حال در مردم از بزرگي های گروه مذهب،(: 00کد)

خاورميانه مردم(: 09کد)

.افتد مي اتفاق که هایي جنگ تمام خاطر به جنگ، حاضر حال در(: 07کد)




77

نتاعربس جزیره شبه قرآن، کعبه، ،(ص) محمد حضرت(: 91کد)

عباادت تعظايم حال در که هایي آدم گشاد، و بلند های لباس و صورت پوشش با زنان سانسور، جنگ،(: 90کد)

.کنند مي

اختصاص اسناد بهاز منابع هدست این . شود مي پرداخته اسالم مذهبي بعد به دوباره منابع،از سوم هدست در (ج

:کردند بيان چنين را خود ذهني تصاویر گيرند، مي قرار گروه این در که پاسخگویاني و دارد

.سبيل و ریش مردم، از مختلفي های گروه ه،ماس کویر، آبادی،(: 9کد)

خاورميانه و عرب مسلمانان،(: 3کد)

کاه کانم، ماي فکار دارد، جهاان در را رشد ترین سریع که مذهبي به شنوم، مي اسالم به راجع وقتي(: 05کد)

.است کرده احاطه را متفاوت های طایفه و قوم با مردمي

:است بوده شرح بدین تصاویر ترین عمده شده، داده ختصاصا افراد تجربه به که آخر گروه در اما( د

زنان مورد در عادالنه غير و سخت فرهنگ(: 3کد)

.حجاب و رهتاس ماه، هالل مناره، مسجد، ،(ص) محمد(: 01کد)

فرمانبردار بسيار هایي آدم(: 03کد)

تصاویر در ماؤثر مناابع ماورد در که بندی دسته با و تحقيق این های یافته اساس بر طورکلي به :نتيجه گيري

. کردناد ماي القاا را منفاي تصااویر ها رسانه سایر از بيش خبری های رسانه: کرد ادعا توان مي شد، ارائه سازی

. اسات داشاته اشااره آن روزافازون رشد و اسالم مذهبي بعد به نيز اسناد و بوده سوگيرانه کمتر مطالعاتي منابع

اشاره داشته پيروانش برای آن دشواری و اسالم تعاليم و احکام بهاست که نپاسخگویا فردی تجربيات ،سرانجام

9 تنهاا پاساخگو، 99 مياان از: گفت باید بپردازیم، خصوص این در هاليوود جایگاه به صرفا بخواهيم اگر اما. اند

این و اند برده نام داشته، نقش مسلمانان از آنها ذهني تصویر بر که منابعي از یکي عنوان به هاليووداز آنها از نفر




77

مخاطبان معرفتي منابع سایر با مقایسه در و نداشته خصوص این در زیادی اثر ها فيلم که دهد مي نشان واقعيت

ماي هاا فايلم از مخاطباان رمزگشاایي چگاونگي به ادامه در وجود این با. ندا بوده برخوردار کمتری اهميت از

. است داشته ها فيلم محتوای از اشتيبرد چه مخاطب شود مشخص تا پردازیم

فيلم از مخاطب خوانش ارزيابي. 2

طور به مخاطب بر رسانه چيرگي دوره و است فعال مخاطب که است مربوط نکته این به ها مقوله از گروه دومين

ارتباطات محققان از بسياری( 0337) 03نکاردتا و 07سورین گفته به حال این با. است رسيده پایان به طرفه، یک

یاين، ) دارناد توافاق هستند، مدرن جامعه در گویان قصه قدرتمندترین جمعي های رسانه که موضوع این سر بر

مي توليد را متوني ای،رسانه فرهنگ محصوالت سایر و فيلم تلویزیون، رادیو،" ،(9117)03کلنر اعتقاد به(. 9113

مليات، ناژاد، و قوميت طبقه، از ما درک بودن، زن یا مرد از ما تصور خود، از ما برداشت ما، هایهویت که کنند

کمک پایدار هایارزش و جهان از ما دید گرفتنشکل به ای،رسانه تصاویر. سازندمي را "آنها" و "ما" و جنسيت

(.9113 کلنر،) "آوریممي حساب به شر یا خير و منفي یا مثبت بد، یا خوب ما که را آنچه کنند؛مي

. است مخاطب ای رسانه سواد کرد، بحث آن مورد در توان مي و یابد مي اهميت آنچه شرایطي چنين در بنابراین

فعاالنه و متقابل معادله به و شده خارج مصرفي و انفعالي حالت از که بياموزد مخاطبان به تواندمي ایرسانه سواد

اینجاا در کاه فيلم از مخاطب خوانش مقوله .(0933 امامي،) باشد آنان خود نفع به نهایت در که شوند وارد ای

گزینشي به آگاهي با مخاطب که پردازد مي نکته این به مقوله این. دارد اشاره مسئله همين به است، بحث مورد

باا مخاالف و متفااوت تواناد ماي که کند مي توليد ها پدیده از جدیدی معاني ها، پدیده ای رسانه معاني بودن

17

Severin, W.T 18

Tankard, J.W 19

kellner




73

کاه گيارد مي نظر در نيتاداس همچون را ها فيلم ،0 کد شونده مصاحبه مثال برای .باشد نهرسا ارسالي معاني

: گوید مي او. دهد نمي نمایش را واقعيت لزوما

مطلب یا نگرش خاصي را درباره بنابراین بياورم بدست مسلمانان از کاملي تصویر نتوانستم ها فيلم این از من

در افرادی شامل که هایي نتاداس عنوان به را ها فيلم بيشتر، بلکه. نکردم برداشتها از این فيلم اسالم و مسلمانان

بنابراین. ام داده انجام خاورميانه مورد در زیادی مطالعات کارم در من. گرفتم نظر در هستند معين های مکان

مسلمانان که بکنم را برداشت نای فيلم از نتوانم که شد مي باعث دارم اسالم و خاورميانه از من که ای آشنایي

.هستند گر ستيزه افرادی

بارای عاواملي عناوان باه داده، انجاام منطقه این خصوص در که مطالعاتي و خاورميانه مردم با پاسخگو آشنایي

شده دنبال نيز 09 کد شونده مصاحبه سوی از مخالفتي چنين است، شده نامبرده فيلمها محتوای با وی مخالفت

. است معترض دهند، مي نمایش منفي و ساده ای گونه به را مسلمانان تصاویر، اینکه از و

معيااری را آنهاا تاوان نمي که است قائل کننده سرگرم ينقش صرفا ها فيلم این برای ،3 کد شونده مصاحبه اما

: او نظر به. داد قرار قضاوت برای

دادن قرار قضاوت مورد برای مقياسي عنوان به نباید و دهش ساخته سرگرمي هدف با که است فيلم یک فقط این

. شود استفاده کلي طور به اسالم و مسلمانان

باه ساطحي نگااهي کاه داناد ماي بيناناه کوته بسيار را ها فيلم این نيز 07 کد کننده مصاحبه تاراس همين در

.دارند اسالم و مسلمانان

معتقاد و داشاتند مسلمانان به نسبت منفي نگرش ها فيلم ثيرتا تتح گروهي نمونه، افراد ميان در وجود این با

بياان چناين را مطلب این 90 کد شونده مصاحبه. دهند مي انجام مذهبشان برای هرکاری اسالم پيروان: بودند

:کند مي

مذهبشان برای است ممکن آنها که است این من برداشت. کنند مي جانسپاری مذهبشان برای شدت به آنها

.شوند قتل مرتکب اینکه حتي بکنند، رکاریه

مذاهب برای تهدیدی را مسلمانان دارد، 90 کد پاسخگوی به نسبت مشابه دیدی که نيز 01 کد شونده مصاحبه

:گوید مي رابطه این در و داند مي دیگر




77

تهدیدی کلي طور به را مسيحيان و ها آمریکایي هرچيزی از بيشتر که هستند متفاوت فرهنگي دارای مسلمانان

.دانند مي خود مذهبي تعاقيب برای

تک نگاهي توان نمي بودند، معتقد و کردند مي دنبال را روتری ميانه دیدگاه برخي کنندگان، شرکت ميان در اما

:گوید مي 7 کد شونده مصاحبه مثال طور به. داشت مسلمانان و اسالم به بعدی

مي انجام ها غربي مقابل در آميز خشونت عملياتي هایشان بعضي. باشند مختلف افرادی آنها که آید مي نظر به

.دارند دهند، مي انجام بد اعمال که افرادی دستگيری در سعي مسلمانان سایر که حالي در دهند،

قول نقل این تفاوت البته که است بارز ها تفاوت شده، ارائه های قول نقل در شد، مشاهده که طور همان بنابراین

خاصاي هاای ایادئولوژی و اهاداف تحت متني هر. گردد مي باز واحد متن یک از مخاطبان خوانش تعدد به ها

فرهنگاي - اجتمااعي زميناه ثيرتاا تحات نيز مخاطب اما دارد مخاطب به را خاص معاني سری یک ارسال قصد

دانشاجویان اینکاه باه توجه با. کند مي متون از رمزگشایي به اقدام دارد، که گفتماني های دسترسي و خویش

باه نسبت بيشتری گفتماني دسترسي جهان، در تکنولوژی روزافزون رشد با و هستند جامعه تر تحصيلکرده قشر

ملتا با را آنها و باشند داشته ای رسانه های بازنمایي به نسبت انتقادی دیدی که رود مي انتظار دارند، موضوعات

. کنند درک

متعدد معرفتي منابع به که دسترسي ميزان به توجه با مخاطب هر که داد شاننیج مقوله تان :نتيجه گيري

مسائل به نسبت را فرد زیسته تجربه اهميت مطلب این. است کرده ارائه متن از متفاوتي های برداشت داشته

گيرد، نمي رسانه از صرفا را خود دانش و اطالعات مخاطب که شرایطي در. دهد مي نشان خوبي به پيرامونش

قوی استدالل و برهان ارائه به نياز و شده تر سخت مراتب به مخاطب به نظرش مورد معاني القای برای رسانه کار

بنابراین در مقوله بعدی به ميزان اثر .دهد قرار خود ثيرتا تحت را او بتواند تا دارد مخاطب بر اثرگذاری برای

.ربه زیسته مي پردازیمگذاری فيلم بر مخاطب با در نظر گرفتن نقش تج




77

ارزيابي اثرگذاري فيلم بر مخاطب با در نظر گرفتن نقش تجربه زيسته. 3

ی زمينه یا خواننده آگاهي گادامر نظر از. گيرد مي قرار رسانه اثرگذاری حيطه در ها مقوله از گروه سومين

محتوای و معنا اثرگذاری ميزان که معنا این به بگذارد، ثيرتا متن از شده استنباط معنای در تواند مي خوانش

رسانه بين رابطه توان نمي بنابراین . .شود تغييرات دستخوش مخاطب فردی شرایط ثيرتا تحت تواند مي رسانه

قائم، منتظر) باشند رنگ بي و شکل بي آن در مردمي های توده که کرد فرض سویه یک ای رابطه را مخاطب و

مي تأثير مخاطب خوانش نوع بر دیگر اجتماعي متغيرهای و تحصيالت ه،طبق چون عواملي بلکه( 90: 0937

های زمينه به بسته مخاطبان دهيم نشان تا کردیم تالش مقوله این در از این رو (. 03: 0937 رضایي،) گذارند

مصاحبه هرابط همين در مثال، طور به. تغيير دهند را رسانه اثرگذاری ميزانمي توانند فرهنگيشان، و اجتماعي

: گوید مي ها فيلم این اثرگذاری مورد در داشته، را مسلمانان با ارتباط تجربه که ،07 کد شونده

.شناسم مي را زیادی مسلمانان اینکه به توجه با کنم، فکر باز زمينه این در کنم مي سعي من

:کند مي اذعان و داند مي رمؤث آنان مورد در تفکرش گيری شکل نحوه در را مسلمان یک با ارتباط داشتن وی

را من ذهن که طور همان کرد، باز آنها شرایط به را من چشمان آنها، ميان از دوستم بهترین بودن کنم مي فکر

.کرد باز بود، شده گفته ما به که چيزهایي به راجع

ایان در آکادمياک تتحصايال مسلمانان، با ارتباطي تجربه از برخورداری بر عالوه که نيز 00 کد شونده مصاحبه

:گوید مي دارد، حوزه

ها آمریکایي همه بين کلي گرایش یک. است نکرده تغييری مسلمانان مورد در من نظرات ها، فيلم این دیدن با

انجام موضوع این به راجع ای منصفانه مطالعات من که زماني از ولي بدانند تروریست را مسلمانان که دارد وجود

.است نکرده یتغيير من نظر دادم،




78

نگاه ها آمریکایي از برخي بين در آنها مورد در قضاوت مورد در را اعتدال حد توانسته مسلمانان، با روابط داشتن

شاکل باه منجار حادثه این از ریخيتا شوک و مبرتاسپ 00 حادثه وقوع که نيست پوشيده کس هيچ بر اما دارد

90گرینبارگ و 91چااک گااتس کاه طوری به شده، ها یکایيآمر از بسياری عمومي اذهان در منفي نگرش گيری

در بادون تروریسام و مسلمانان موضوع مورد در کردن فکر آمریکایي خواننده هر برای تقریبا: معتقدند( 9113)

از که 99 کد شونده مصاحبه رابطه همين در اما . بود خواهد ممکن غير 9110 مبرتاسپ 00 حمالت گرفتن نظر

:گوید مي کند، مي یاد مثبت تجربه یک عنوان به انانمسلم با اش رابطه

از من که شد باعث آنها با آشنایي و مسلمان دوست یک داشتن. دتااف اتفاق مبرتاسپ 00 که بود سالم 00 من

.کنم نظر صرف مذهبي های گروه مبنای بر فرضيات ساختن

هاای بازنماایي به راجع افراد تفکر گيری کلش در تواند مي رابطه این که اهميتي و فردی تجربه نقش مورد در

باه مساافرت تجرباه نيز وی که 01کد شونده مصاحبه نظر اظهار به توان مي باشد، داشته ها پدیده از ای رسانه

:کرد اشاره دارد، را نشين مسلمان کشوری

با را خود وقت اکثر نينهمچ من. ام کرده زندگي مسلمان یک با و ام گذرانده مصر و قاهره در را نتابستا دو من

بلند اخالقي، سيرت ما همه که رسيدم نتيجه این به و ام کرده کسب مثبتي بسيار تجارب و ام گذرانده مسلمانان

.باشد متفاوت مذاهبمان که هرچند داریم مشابهي عالیق و پروازی

و داند مي واقعيت را ها فيلم این در شده ارائه تصاویر مسلمان، نتادوس داشتن وجود با ،1 کد شونده مصاحبه اما

وجاود با شونده مصاحبه این اگرچه .اند کرده سپری را آن نيز دیگر ادیان که داند مي ریختا از سيری را ها فيلم

های پاسخ در حال این با اما داند مي واقعيت از برگرفته را تصاویر این مسلمانان، با ارتباطي تجربه از برخورداری

از که است دليل همين به درست و شود مي قائل تمایز متمدن و افراطي مسلمانان بين کند مي هارائ که دیگری

20

Peter Gottschalk 21

Gabriel Greenberg




78

افاراد انگيازه نقاش حاال ایان باا اماا هساتند درگير مسلمانان تروریستي وقایع همه در است معتقد طرف یک

.داند مي تر مهم غيرانساني اعمال چنين انجام برای آنها مذهب نوع از را، تروریست

. دانستند مي مسلمانان مورد در عقایدشان بخش تحکيم را ها فيلم که بودند گروهي شوندگان، مصاحبه ميان در

بار ها فيلم گذاری اثر مورد در نداشته، را مسلمانان با ارتباط تجربه که 09 کد شونده مصاحبه یعني آنها از یکي

:گوید مي مسلمانان مورد در تفکرش

بترسم مسلمانان از من هک شدند باعث ها فيلم این

:گوید مي ها فيلم اثرگذاری مورد در داشت قرار شرایط همين در که نيز 03 کد شونده مصاحبه

.کرد تحکيم مسلمانان به نسبت را من منفي و سوگيرانه نظر ها فيلم این

ماورد در کارش تف نحاوه بار مسالمانان باا ارتبااط تجربه داشتن گذاری ثيرتا عدم از نيز 01 کد شونده مصاحبه

: که کند مي اذعان و کند مي صحبت مسلمانان

آن با روز هر ما که منطقي مسلمان آمریکایي بين که کنم مي فکر من. کردند تحکيم را من عقاید ها فيلم این

شناختن و تفاوت این دانستن. دارد وجود تفاوت بينيم، مي تلویزیون در که افراطي مسلمانان و کنيم مي تعامل

.نداد تغيير آنها به راجع را من کلي نظر مسلمان، های آمریکایي از ياریبس

نشايند، مي فيلم تماشای به هدفي چه با مخاطب اینکه اول. گردد مي باز عامل چندین به عقاید این در تفاوت

تماشا به گر،دی قومي به نسبت اطالعات کسب و سرگرمي هدف با که افرادی. کند مي متفاوت او بر را اثر ميزان

ماورد در مساتقيم تجرباه فاقاد کاه کسااني تماامي اینکاه دوم. اند داده کاهش را فيلم گذاری اثر اند، نشسته

کارده ساهيم مسلمانان مورد در عقایدشان تحکيم در را آنها و گرفته قرار تصاویر ثيرتا تحت اند، بوده مسلمانان

. شاود ماي دیاده و تعاارض نگرشاي دستگي دونوعي اند، داشته رابطه مسلمانان با که کساني ميان در اما. اند

را اثر ایان رابطاه 1 مانند پاسخگوی کد دیگر گروهي اما اند دانسته اثرگذار تفکرشان نوع در را رابطه این برخي




78

را خود ارتباطي تجربه نقش آنکه وجود با که است این آید، مي بر پاسخگو این های گفته از آنچه. اند کرده نفي

ماي اثباات زمااني ادعا این و گذاشته را خود اثر عامل این که دهد مي نشان وی دیگر های پاسخ اما کرده نفي

تمایل این که است حالي در این ،است کرده ابراز دیگر مسلمانان با ارتباط برقراری به را خود تمایل وی که شود

. شود نمي دیده اند، بوده ارتباطي تجربه فاقد که افرادی از یک هيچ در

اساتوری، ) کناد ماي برخورد ای رسانه متون با داوری پيش با مخاطب گادامر، گفته طبق اگرچه :نتيجه گيري

بار معناا اثرگاذاری ميزان: گفت توان مي جا بدین تا داد، نشان مقوله این یجتان که گونه همان اما ،(33: 0931

باه نياز تحقياق ایان دوم فرضيه. است مخاطب زیسته ربهتج از گرفته نشئت دیگری، چيز هر از بيش مخاطب،

. دارد اشاره مطلب همين

واقعيت با فيلم يمحتواي معناي تطبيق از مخاطب ارزيابي. 4

تجرباي شواهد . شود مي مربوط مخاطب منظر از واقعيت با ها فيلم مطابقت عدم ای مطابقت به مقوله چهارمين

کاد شونده مصاحبه مثال طور به . دارند توافق واقعيت با تصاویر تطابق عدم رس بر پاسخگویان اکثر که داد نشان

:گوید مي رابطه این در 99

.است هاليوود همان کند، نمي منعکس را واقعيت معتقدم من که باشد مؤسسه یک فقط اگر

:گوید مي تصاویر بودن واقعي با رابطه در و تاراس همين در نيز 0 کد شونده مصاحبه

اسالم اینکه نه اما بدهد، نشان معين های مکان بعضي در را واقعيت نوعي به است ممکن تصاویر آن که عتقدمم من

.باشد صحيح است ممکن تصاویر این که نکردم فکر حتي. دهد نشان را مسلمانان یا و

اسات، دیاده یاا و دهکر مطالعه که اسنادی به توجه با و کند مي اشاره دیگری نکته به 1 کد شونده مصاحبه اما

:گوید مي چنين




77

انگيزه. ام خوانده و ام دیده رابطه این در را اسنادی من. کنند منعکس را واقعيت ها فيلم این کنم، نمي فکر من

. هستند دقيق مواقع بسياری و درست وقایع این حقایق است، درست بله. اند نکرده پيدا انعکاس ها فيلم این در ها

با اند، شده گذاشته کنار که هایي انگيزه با را شوند مي کشيده تصویر به ها فيلم این در که وقایعي دنبای بنابراین

مبحثي این کنيم، توجه اند داده انجام را اعمالي چنين که افرادی های انگيزه به که باشد نياز اگر. کنيم اشتباه هم

.است جداگانه

طاور به. داشتند را خود خاص دالیل و پنداشتند مي واقعي را ها مایيبازن این نيز، شوندگان مصاحبه از تعدادی

مسالمانان از هاليوود توسط شده ساخته تصاویر دانستن واقعي برای را خود دليل ،01 کد شونده مصاحبه مثال،

:دهد مي توضيح چنين را

.نيست است، شده داده نشان ان ان سي در که آنچه با متفاوت خيلي تصاویر این

واقعاي امکاان مسالمانان، ماورد در مناابع برخي با هاليوود تصاویر بودن همسو و دیگر منابع به استناد واقع رد

.است داده افزایش مخاطب در را ها تصویرسازی این پنداشتن

را تصاویر این شود، مي داده نمایش خبری های شبکه در که اخير حوادث به توجه با نيز 09 کد شونده مصاحبه

ماي ایان و نداشته ارتباط مسلماني فرد با گاه هيچ خود شخصي زندگي در اگرچه داند، مي واقعيت کننده بازگو

اکثار شوندگان، مصاحبه ميان در. شود گرفته نظر در نظری اظهار چنين در کننده تعيين عاملي عنوان به تواند

ساوی از سوگيری نوع هر منکر و دانسته واقعي را تصاویر این اند بوده مسلمانان با ارتباط تجربه فاقد که افرادی

را تصااویر داشته مسلمانان با بسياری ارتباطات آنکه وجود با 7 کد پاسخگوی ميان این در اما. اند بوده هاليوود

:گوید مي و داند مي واقعيت بر منطبق

که دارند وجود افراد از روهيگ هميشه اما. باشد چه مذهبشان که کند نمي فرقي هستند، آميز صلح ها انسان اکثر

.کنند نمي تحمل دارند، متفاوت فرهنگ یا مذهب که را افرادی




77

زیساته تجرباه نقش با منافاتي وی نظر اظهار این اما داند مي واقعيت بر منطبق را تصاویر پاسخگو این چند هر

آنها بودن نيک یا افراد بودن شرور است، معتقد وی که چرا. ندارد مسلمانان جامعه به آنان مثبت نگرش در افراد

. دارد وجود مذهبي هر پيروان ميان در صفت دو این و ندارد مذهبشان به ارتباطي

را فايلم در شاده بازگو مسائل از برخي و داشتند ميانه دیدگاه که بودند گروهي هم باز پاسخگویان، ميان در اما

:کند مي بيان چنين را مطلب این 05 کد پاسخگوی مثال، طور به. دانستند مي واقعيت مطابق

این به مسلمانان همه اعمال اینکه نه اما دارد وجود شده، داده نشان که هایي صحنه در حقایقي که معتقدم من

.باشد صورت

فاقاد شاان زیساته تجرباه کاه افارادی . هساتند ارزیاابي قابل مجزایي بسترهای در ها قول نقل تمامي کل در

باه ای رساانه مناابع و دانساتند مي واقعيت کننده بازگو را ها سازی تصویر بود، مسلمانان با ارتباطي همزیستي

بودند، مند بهره زیسته تجربه این از که کساني اکثر اما. داد مي شکل زندگيشان و مسلمانان مورد در آنها تفکر

ماي القاا را هااليوود باه مينانشاان اط عدم حس نوعي به و دانسته مي واقعي جنبه فاقد را تصاویر قاطع طور به

در شار و خيار نياروی وجاود به قائل اینها: گفت باید داشتند، ميانه دیدگاه که هم سوم دسته مورد در. کردند

یاک هيچ مورد در قطعي نظری و بودند اعتقاداتشان، و مذهب گرفتن نظر در بدون مردمي های گروه همه ميان

چاه مسالمين جامعاه مياان در را پيشاامدی نوع هر وجود احتمال بلکه ادند،د نمي ارائه خود از طيف سر دو از

.دادند مي بد چه و خوب

تجربه نقش بر مبني نامه پایان دوم فرضيه که دهد مي نشان نيز مقوله ایننتایج تجربي مطالعه :نتيجه گيري

روایاي تبليغاات اثار ماي تواناد تجرباه زیساته افاراد و است صادق ای رسانه محتوای با برخورد در افراد زیسته

.دهد کاهش را هاليوود فيلمهای




77

نوع سياست هاليوود ان آمريكايي از مخاطبارزيابي . 5

مي دنبال مسلمانان بازنمایي از هاليوود که هایي سياست مورد در مخاطبان نگرش به ها مقوله از گروه آخرین

. پردازد مي کند،

برخاي از آنهاا صارفا جنباه . ش متفاوتي از جانب پاسخگویان ارائاه شاد اظهار نظرهای کم و بي خصوص این در

اقتصادی و سودآوری را مالک این بازنمایي ها قرار دادند و سياست هاليوود را سياستي مبتني بار اقتصااد بياان

ماي با این حال نمي توان گفت که کسب سود تنها سياستي است که هاليوود از نمایش مسلمانان دنبال . کردند

، چاه کساي قادرت دارد و "آنها"است و چه کسي "ما"صنعت فيلم هاليوود نشان مي دهد که چه کسي . کند

با علام باه ایان موضاوع در ایان . (9111سکایا، )چه کسي ندارد، چه کسي فرمانرواست و چه کسي فرمانبردار

سياساتهای فايلم اشااره کارده و از تحقيق برخي از پاسخگویان به ابعاد سياسي بازنمایي مسلمانان در فيلم هاا

در همين رابطه پاساخگوی . یيدی برای برخي اعمال سياسي دولتمردان نام بردندتاهاليوود به عنوان مهر سازی

:چنين مي گوید 1کد

های عمليات این در که گناهي بي افراد از بسياری که است سخت. است سخت گفتن سخن مورد این در

سعي آمریکا دولت که را حقيقت این است سخت همچنين و کنيم انکار اند، داده دست از را خود جان تروریستي

روی کند مي سعي هاليوود بنابراین. بگيریم نادیده کند، حفظ خارجي های سياست طریق از را خود عالیق دارد

.کند گذاری سرمایه هيجانات آن

معتقاد 01پاسخگوی کاد . رسانه های دیگر مي داند اما پاسخگوی دیگری سياست هاليوود را مطابق با سياست

هاليوود سعي مي کند تصاویری را نشان دهد که منطبق با آن چيزی است که ماردم آمریکاا هرشاب در ": است

در واقع از دید این فرد، هاليوود در واقعيت دستکاری نمي کند و واقعيتي را نمایش . "اخبار تلویزیوني مي بينند

تکرار پياام هاای مشاابه از مجراهاای متفااوت، . شبکه های خبری نيز به آنها پرداخته مي شودمي دهد که در

هار چناد در ایان ،قدرت اثرگذاری معنای فرستنده بر مخاطب را افزایش داده و اقناع مخاطب را دنبال مي کند




77

و ایسر، رابطه ( 0371)ر شرایط باز هم نمي توان حکم کلي داد و مخاطب را دست کم گرفت چرا که از نظر گادام

(.531: 0937بارکر، )بين متن و مخاطب، رابطه ای تعاملي است

اما در ميان شرکت کنندگان، عده ای معتقد بودند، سياست هاليوود ایجاد یاک دشامن خاارجي جدیاد پاس از

آمریکاا را فروپاشي شوروی است که سعي مي کند با ارائه چهره ای منفي و ترسناک از مسلمانان احساس مردم

. همسو با سياست های دولت این کشور کند

:، هاليوود را متهم به سود جویي مي کند و مي گوید01در همين رابطه پاسخگوی کد

از موضاوع، ایان ماورد در هاا آن آگااهي کمباود و ها آمریکایي احساسات از کند مي سعي هاليوود که معتقدم من

مطابقات اکشن های فيلم با کامال که تصاویری. کند سودجویي اسالم، از سطحي بسيار تصاویری دادن نشان طریق

.دارد

:گفته شده است 3این نوع اظهار نظر به شيوه ای دیگر نيز از سوی پاسخگوی کد

ضد بر اسالم، به معتقد مردم که طوری به دهد مي نشان تندرو و افراطي مذهب یک عنوان به را اسالم هاليوود،

.هستند ها آمریکایي زندگي شيوه و ریکاآم های سياست

معتقد است، هاليوود واقعيت را نمایش مي دهد و با توجه 09اما برخالف این اظهارنظرهای منفي، پاسخگوی کد

به حوادث اخير، در بازنمایي هایي که از مسلمانان ارائه مي کند، غرض ورزی ندارد، وی در مورد سياست هاليوود

:ویددر این رابطه مي گ

.است اسالمي فرهنگ به نسبت ما ملت نگرش همانسياست هاليوود، دنبال کردن

ب این نقطه نظرات نشان مي دهد، هاليوود نيز مانند هر رسانه دیگر حاوی ایدئولوژی و دیدگاهي اسات کاه تاباز

ین جاا نشاان داد، باد تاا یج تحليل هاا تاهمان گونه که ن. مين کننده منافع این رسانه و گردانندگان آن استتا

پاسخگویاني که به گفتمانهای متعددی در مورد مسلمانان دسترسي دارند و از تجربه ارتباطي باا مسالمانان نياز




73

برخوردار بوده اند، با آگاهي نسبت به سياست های رسانه ای، اثرگذاری فيلمها را کاهش داده اند بنابراین فيلمها

ه که فاقد تجربه ارتباطي باوده اناد در نتيجاه سياسات هااليوود از ایان اثر خود را بيشتر بر روی افرادی گذاشت

.بازنمایي ها را هم سویي با نگرش جامعه عنوان کرده اند

عدم آگاهي افراد از دليلکه اثرگذاری فيلمها بمي توان چنين نتيجه گيری کرد با این توضيحات :نتيجه گيري

ه فرضايه اول تحقياق را کاه براسااس آن باا افازایش یافتاین . سياست های اصلي رسانه ای افزایش یافته است

یيد تاآگاهي افراد از عملکرد سياسي رسانه ها از ميزان پذیرش محتوای رسانه ای به طور مطلق کاسته مي شود،

.مي کند

و تحليل کفايت نظري و تجربي نظريه ترکيبي يجمع بند

بسته به مخاطبان اینگونه فيلمهااست که آن، ستنباط مي شوداآنچه از تحليل خوانش پاسخگویان از فيلم های

. با گفتمان حاکم بر فيلم ها رابطه برقرار مي کنناد زیسته خویشی ی فردی و تجربه هاویژگي ها و مشخصه ها

که مي توان از تحليل خوانش ها گرفت این است که به نظر مي رسد تجربياات فاردی برجسته ای یج تایکي از ن

. ثير گذار بوده استتاروابط ميان فردیشان با قشر مسلمان بر نوع خوانشي که از محتوای فيلم ها داشتند، افراد و

کااهش بر افکار و باورهاای خاود پاسخگویاني که از این تجربه ارتباطي برخوردار بودند نه تنها اثرگذاری فيلم را

ين با با این حال عده ای از این گاروه، . ز آگاه بودندني یتصاویربازنمایي بلکه به سياست های حاکم بر اند داده

مسلمانان ساکن در آمریکا و مسلماناني که فيلم ها به آنان پرداخته بودند تمایز قائل مي شادند باه طاوری کاه

کاه و چهره منفي واقعيت دارد که بخشي از تصاویر هاليوود مبني بر تروریست بودن این افراد مي دادند احتمال

این تفاوت در نگرش نقش تجربه ارتباطي افراد . ددارق انطباواقعيت با دسته از مسلمان ساخته مي شود، این از

رد نياز ارتباط مستقيم داشته محتوای فيلم ها را با مسلمانان فرد خودش وقتي که بطوری. را پر رنگ تر مي کند




77

اما باه طاور کلاي . تصاویر موافقت مي کندم پيابا ي برقرار نمي شود، مخاطب ارتباطچنين که زمانيمي کند اما

این گروه تروریسم پنداشتن همه مسلمانان و شرور بودن آنها به صورت ذاتي را برخالف هویت واقعي مسالمانان

.مي دانستند

مخاطباني که اطالعات خویش از مسلمانان را از گفتمان رسانه ای به دست آورده ،از سویي دیگردر عين حال و

خاود و موافقات این افراد همبستگي . ابع معرفتي دیگر محروم بودند، دیدگاهي موافق با هاليوود داشتندو از من

بازنمایي مسلمانان طي مي را در مسيری معتقدند هاليوود تنها هان مي کردند که ابرازبا هاليوود را از آن جهت

بازنمایي های هاليوود از مسلمانان حمایات ماي این گروه، از. که سایر منابع رسانه ای نيز دنبال مي کنند کند

هسته اصلي خوانش مسلط این . قرار مي دادندیش تاسمورد مبني بر آگاه سازی ملت آمریکا آنرا کردند و هدف

چنين . تلقي مي کردند چنين خطری سردمداررا مسلمانان بود و گروه دفاع از کشورشان در برابر خطر تروریسم

همبساتگي باا فقادان ایان . رهای قدرت را نمایان ماي کناد تاتگي فکری این افراد با ساخخوانشي وجود همبس

لژی بارای زنادگي در کشاوری آرام و تامي یابد و به تقویت نوعي نوسهم تحکيم حتي با مسلمانان افراد ارتباط

ي است که این گاروه بنابراین طبيع. کمک مي کند ندمسلمانانکه عامالن آن مبرا از هر نوع عمليات تروریستي

از پاسخگویان تمایلي برای داشتن ارتباط نزدیک با مسلمانان از خود نشان ندهند و هر ناوع تاالش بارای شاکل

. گيری این رابطه را کنار بگذارند

مبناای دساته بنادی م رابطه ميان تجربه زیسته مخاطبان و ميزان اثرگاذاری فايلم هاا را يدر نهایت اگر بخواه

:، مي توان به دو گروه از مخاطبان اشاره کردر دهيم در آنصورتمخاطبان قرا

ویژگي های این گروه، شامل مقاومت در برابر معنای فيلم . با مسلمانانند تجربه زیستهکه دارای يپاسخگویان( 0

. اسات نه و رد تبعيضاات دیناي تاها، گرایش به برقراری ارتباط با سایر مسلمانان، مخالفت با تعصبات ميهن پرس

این دسته از مخاطبان با گفتمان حاکم بر فيلم ها وارد گفتگو مي شوند، بدین معنا که با وجود آنکاه اکثار پياام




77

های آن در مورد مسلمانان را رد مي کنند اما عناصری از آن را مي پذیرند، عناصاری کاه بيشاتر حاول مراسام

انتقادات آنها به گفتمان مسالط فايلم هاا . چرخدرهای دیني مسلمانان و شرایط فرهنگي آنان مي تامذهبي، رف

. اکثرا نقد تالش های این گفتمان برای معرفي مسلمانان به عناوان افارادی باا چهاره منفاي و خطرنااک اسات

این گروه از افراد به دنبال تغيير در شيوه بازنمایي مسلمانان در فيلم ها و نزدیکي تصاویر : بنابراین مي توان گفت

.اقعي آنان هستندبه زندگي و

شاامل گاروه از پاساخگویان ناصر اصلي حاکم بر تفکر اینع. با مسلمانان نداشتند تجربه زیسته يپاسخگویان( 9

نه، پذیرش محتوای فيلم ها به عنوان تحکيم کننده عقاید جامعه آمریکاا، وفااداری باه تاگرایش های ميهن پرس

این گروه از افراد روابط مبتني بر دوستي . مي شود ط با مسلمانانسينمای هاليوود و عدم تمایل به برقراری ارتبا

و نزدیکي با مسلمانان را رد مي کنند و عالقه ای به شکل گيری این روابط ندارند، همچنين وفاادار باه گفتماان

.مسلط در فيلم هایي هستند که مسلمانان را به گونه ای منفي بازنمایي مي کنند

بر این اسااس بایاد اشااره . دنیيد مي شوتاتحقيق این یجي که به دست آمد، فرضيه های تابنابراین با توجه به ن

موجاب دو عامل این ه موجب شده است کرسانه ای سياستگذاریهای تجربه زیسته افراد و آگاهي آنان از کرد که

ماي دهاد کاه یج نشاان تاا همچنين ایان ن .ندنهاليوود عمل کمنفي فيلمهای ضد اسالمي کاهش بازنمودهای

کاربست چنين رویکرد ترکيبي در این تحقيق نه تنها توانسته به برجساته کاردن عناصار اثار گاذار در خاوانش

کمک کند بلکه جایگاه هاليوود را در بين مخاطباان آمریکاایي و در شناسااندن های ضد دیني مخاطبان از فيلم

.مسلمانان به آنها مشخص ساخته است




888

فارسي منابع

.آگه: تهران پاینده، حسين ترجمه ،عامه فرهنگ درباره فرهنگي مطالعات ،(0931) جان ری،استو -

قابال زیار ساایت در مطلب این ،93/10/0933: مراجعه تاریخ ،ساده زبان به اي رسانه سواد ،(95/10/0933) حسين امامي، - -

:است بازیابيhttp://www.hamshahrionline.ir/News/?id=112068

پژوهشاکده : تهاران حميادی، نفيساه و فرجاي مهادی ترجماه ،(عملكرد و نظريه) فرهنگي مطالعات ،(0937) کریس رکر،با -

.اجتماعي و فرهنگي مطالعات

باه ایاران، در روزماره زنادگي و فرهنگي مصرف فرهنگي، مطالعات در ،فرهنگي مطالعات بر درآمدي ،(0937) محمد رضایي، -

.تهران واحد دانشگاهي جهاد: نتهرا کاظمي، عباس اهتمام

رساانه در مسالمانان ساازي اهريمن بر درآمدي هاليوود؛ سينماي در مسلمانان تصوير ،(0931) محمد یزدی، رضایي -

حمياد یگاناه، جاوادی رضاا محمد ،رسانه و دین بتاک در ،هاليوود سينمايي فيلم 151 تحليل و بررسي اساس بر غربي هاي

.رادیو های پژوهش دفتر: تهران ،(0931) عبداللهيان،

.توس: تهران افسری، اکبر ترجمه ،ها رسانه اسالم ،(0973) ادوارد سعيد، -

.اسالمي فرهنگ نشر دفتر: تهران گواهي، عبدالرحيم ترجمه ،شناسي شرق ،(0931) ادوارد سعيد، -

.3ص آذر، 07 ،غريب و ناشناخته قومي از مغشوش تصويري ،(0939) روز سياست -

زنادگي و فرهنگي مصرف فرهنگي، مطالعات در ،فرهنگي مطالعات در جمعه هاي رسانه جايگاه ،(0937) مهدی قائم، منتظر -

.تهران واحد دانشگاهي جهاد: تهران کاظمي، عباس اهتمام به ایران، در روزمره

.سروش: تهران ،"رضامندي و استفاده "رويكرد با تلويزيون مخاطب شناخت ،(0930) دیگران و مينو نيکو، -

التين منابع

- Ameli S. R et. al. (2007) the British Media and Muslim Representation: The Ideology of

Demonisation, Retrieved on April 11, 2009 from: http://www.islamonline.net/English/News/2007-01/26/images/ISLAMOPHOBIA.pdf .

- Arti, Sulaiman (2007), the Evolution of Hollywood's Representation of Arabs before 9/11:

the Relationship between Political Events and the Notion of 'Otherness', Retrieved on April

8, 2009 from: http://journalhosting.org/meccsa-pgn/index.php/netknow/article/viewFile/31/67 .

- Fred E., Jandt (2007), an Introduction to Intercultural Communication, London: Sage

Publication.

- Gottschalk P., and Greenberg. G. (2007), Islamophobia: Making Muslims the Enemy, New

York: Weekly.

http://www.islamonline.net/English/News/2007-01/26/images/ISLAMOPHOBIA.pdf

http://journalhosting.org/meccsa-pgn/index.php/netknow/article/viewFile/31/67




888

- Kellner, Douglas. (2007) Cultural Studies, Multiculturalism, and Media Culture, Retrieved

March 17, 2010 from:

http://www.gseis.ucla.edu/faculty/kellner/essays/culturalstudiesmulticulturalism.pdf .

- Kellner, Douglas. (2008), Social Memory and the Representation of 9/11 in Contemporary

Hollywood Film, Retrieved on March 3, 2010 from:

http://www.gseis.ucla.edu/faculty/kellner/essays/2008_Kellner_SocialMemory911filmart17.pdf .

- Sakkaya. (2006), Orientalism and Hollywood, Retrieved on March 7, 2010 from: http://www1.aucegypt.edu/conferences/iamcr/uploaded/CD_SENEM%20GUNGOR.pdf .

- Shaheen. (2003), Reel Bad Arabs: How Hollywood Vilifies a People, London: Sage

Publication.

-Yin, Jing. (2008), Constructing the other: Acritical Reading of the Joy Luck Club, In

Asante, M. k& Miike, T& Yin. J (Eds), the Global Intercultural Communication Reader,

London: Routledge.

http://www.gseis.ucla.edu/faculty/kellner/essays/culturalstudiesmulticulturalism.pdf

http://www.gseis.ucla.edu/faculty/kellner/essays/2008_Kellner_SocialMemory911filmart17.pdf

http://www1.aucegypt.edu/conferences/iamcr/uploaded/CD_SENEM%20GUNGOR.pdf

An Analysis of the American Educated Readers of the Hollywood Anti-Islam Movies- تحلیلی بر...

Documents

Transcript of An Analysis of the American Educated Readers of the Hollywood Anti-Islam Movies- تحلیلی بر...