1

2

Bu kitabı Sanat Kitabevi’nden edinebilirsiniz.

Doç. Dr. Orhan YILMAZ1962 doğumlu. 1984 yılında Ankara Üniversitesi, Zi-

raat Fakültesi, Zootekni Bölümü’nü bitirdi. 1997 yılında Uni-versity of Aberdeen’de yüksek lisans, 2007 yılında Ankara Üniversitesi’nde doktora çalışmasını tamamladı. Halen öğretim üyesi olarak görevine devam etmektedir.

Yayımlanmış Kitapları 1. Kangal Köpeği (2003, 2004, 2005, 2008) 2. Her Yönüyle Tokat Zile Küçüközlü Köyü (2004) 3. Zile İsyanı (2005, 2014) 4. Şair Esi Köylü Ürfet Pehlivan (2005) 5. Turkish Kangal (Karabash) Shepherd Dog (2007) 6. Zileli Halil Yalçınkaya (2008) 7. Le Chien Karabash (2008) 8. Sıraçlar (Beydili Alevi Türkmenleri) (2009) 9. Sünni Gözüyle Alevilik-Kızılbaşlık-Bektaşilik (2009)10. Kelleci Efo (2009)11. Sezar ile Farnake’nin Zile Savaşı (2010)12. Çakır (Bir Hain! Çerkez Ethem Analizi) (2010)13. TürkischerKangal (Karabasch) Hirtenhund (2010)14. Kangal (Karabash) Cane Da Pastore Turco (2011)15. At, Eşek, Katır Terimleri Sözlüğü (2011)16. 100 Soruda Köpek Yetiştiriciliği (2011)17. Domesticated Donkey (2012)18. Güvercin Yetiştiriciliği (2012)19. Atçılık (Irk, Don, Nişane ve Yürüyüş Çeşitleri) (2012)20. Güvercin Terimleri Sözlüğü (2012)21. Zileliyiz Dediler (2013)22. Kafesteki Çocuk (2013)

3

Veni Vidi Vici Yayınları: 9

100 Soruda Köpek YetiştiriciliğiDoç. Dr. Orhan YILMAZzileliorhan@gmail.com

ANAHTAR SÖZCÜKLER- keywords -

Köpek, ırk, morfolojik özellik, post rengiDog, breed, morphological trait, coat colour

Bu kitabın yayın hakkı Veni Vidi Vici Yayınevi’ne aittir. İzinsiz kopya edilemez ve kullanılamaz.

Kaynak göstermek şartıyla, alıntı yapılabilir.

1. Baskı: 2011

ISBN : 978-605-89397-8-3

Kapak Fotoğrafı: Erzurum, Hınıs’ta Kars Çoban Köpeği (M. Canberk YILMAZ)

Baskı: Konak Kırtasiye, Ankara

Veni Vidi Vici YayıneviZİLE

4

100 SORUDA KÖPEK YETİŞTİRİCİLİĞİ

Doç. Dr. Orhan YILMAZ

Veni Vidi Vici YayıneviZİLE

3

Doktora danışmanımProf. Dr. Mehmet ERTUĞRUL’a

4

5

İÇİNDEKİLER

Sayfa

1. Köpek nedir? ........................................................................................................................................................................................112. Köpekler terler mi? .................................................................................................................................................................113. Köpeklerin vücut ısısı, nabız ve nefes özellikleri nasıldır? ........................114. Köpeklerin ayaklarında kaç parmak ve tırnak bulunur? ..............................115. Köpeklerde kaç meme başı bulunur? ............................................................................................... 126. Köpeklerde gebelik kaç gündür? ............................................................................................................... 127. Köpekler bir seferde kaç yavru doğurur? ................................................................................. 128. Dünyada kaç tane köpek ırkı vardır? ................................................................................................. 129. İslâmiyet’te köpeğin yeri neresidir? .................................................................................................... 1210. Köpek Kuran’da geçiyor mu? ........................................................................................................................ 1311. Kaç tane köpek ırkımız vardır? ............................................................................................................... 1312. Kangal (Karabaş) Köpeği’nin ırk özellikleri nelerdir? ................................. 1413. Akbaş Köpeği’nin ırk özellikleri nelerdir? ........................................................................... 1414. Kars Köpeği’nin ırk özellikleri nelerdir? ................................................................................. 1515. Türk Tazısı’nın ırk özellikleri nelerdir? .................................................................................... 1616. Tarsus Çatalburun Köpeği’nin ırk özellikleri nelerdir? ............................. 1617. Kangal (Karabaş) Köpeği’nin Kökeni Neresidir? ................................................... 1618. Türkî Cumhuriyetlerde Kangal benzeri köpekler var mıdır? ........ 171 19. Yurt dışına ilk Kangal Köpeği nereden çıkmıştır? ......................................... 1820. Kangal (Karabaş) Köpeği ismi nereden çıkmıştır? ............................................ 1821. Kangal Köpeği’nin kökeni Kangal İlçesi midir ? ....................................................... 1922. Anadolu Çoban Köpeği isimli bir ırk var mıdır? ...................................................... 2223. Batı Ülkesi Kangalları’nın Ne Kadarı Saf Kangaldır? ...................................... 23

5

6

24. Kangal Köpeği’nin asıl vazifesi nedir? ......................................................................................... 2325. Daha saldırgan olması için yavruyu karanlıkta tutmalı mıdır? ...2526. Kurdun tür özellikleri nelerdir? .............................................................................................................. 2627. Kurtçul Kangalların özellikleri nelerdir? ............................................................................... 2728. Kurt ile Kangal Köpeği’nin benzer yanları var mıdır? .................................. 2929. Kangal Köpeği’nde ana ırk özellikleri nelerdir? ....................................................... 3130. Kangal Köpeği’nin genel karakteri nasıldır? ................................................................... 3731. Köpek dövüşleri niçin yapılır? .................................................................................................................... 3832. Yavrunun doğduğu ve büyüyeceği iklim önemli midir? ........................... 3933. Yavru seçerken nelere dikkat edilmelidir? ........................................................................ 4034. Bir çift yavru seçerken nelere dikkat edilmelidir? .............................................. 4135. Damızlık yavru seçerken nelere dikkat edilmelidir? ..................................... 4136. Damızlık seçilecek yavrunun genel görünüşü nasıl olmalıdır? . 4237. Damızlık yavrulara “Cesaret Testi” uygulanabilir mi? .................................. 4338. Yetişkin bir köpek satın almanın sakıncaları var mıdır? ......................... 4439. Yetişkin bir köpek satın alınacaksa, nelere dikkat edilmelidir? ..4540. Köpeklerde diş sayısı ve yapısı nasıldır? ................................................................................ 4541. Birbiri ile akraba erkek ve dişinin çiftleşmesi zararlı mıdır? ......... 4642. İlk kez kızgınlık gösteren bir dişi çiftleştirilebilir mi? .................................. 4643. Bir dişi ilk kez kızgınlık gösterirse, ne yapmak gerekir? ........................ 4744. “Gen” nedir? .................................................................................................................................................................................... 4845. Siyah ve ala maskeli çiftleşmesinde maske nasıl çıkar? ........................... 4946. İki siyah maskeli çiftleşmesinde maske nasıl çıkar? ....................................... 5047. Bir damızlığın saf yada melez olduğu nasıl anlaşılır? ................................. 5148. İki ala maskeliden siyah maskeli yavru çıkar mı? ................................................ 5349. Kızgınlık gösteren bir köpek nasıl anlaşılır? ................................................................. 5350. Çiftleşme nasıl olur? ....................................................................................................................................................... 54

6

7

51. Köpeklerde çiftleşme niçin uzun sürer? ................................................................................. 5452. Dişiyi birden fazla erkekle çiftleştirmek faydalı mıdır? ............................ 5553. Erkek köpeğin cinsel organınında kemik var mıdır? ..................................... 5554. Köpeklerde gebelik ne kadar sürer? .............................................................................................. 5655. Gebe dişide nelere dikkat edilir? ........................................................................................................... 5656. Doğum belirtileri nelerdir? .............................................................................................................................. 5657. Doğum nasıl gerçekleşir? ..................................................................................................................................... 5758. Yazın mı yoksa kışın mı doğan yavrular mı daha iyidir? ........................ 5859. Köpekler kaç yavru doğurur? ..................................................................................................................... 5860. Bir köpeğin kalacağı, uyuyacağı yer nasıl olmalıdır? ..................................... 5961. Bir köpeğin ışık ihtiyacı nedir? ................................................................................................................. 5962. Yetişkin bir köpek ve yavruları üşür mü? ............................................................................ 6063. Nem köpekler için önemli midir? ........................................................................................................ 6064. Yavruların bakımı nasıl olmalıdır? .................................................................................................... 6165. Köpek yıkanır mı? .............................................................................................................................................................. 6266. Üşüyen bir yavru, pratik olarak nasıl ısıtılır? ................................................................ 6267. Yavruların birbirlerini yalaması zararlı mıdır? ......................................................... 6268. Bir yavru niçin bağırır? ............................................................................................................................................ 6369. Yavruya tuvalet terbiyesi nasıl verilir? ...................................................................................... 6470. Sürü koruma köpeklerinde yavruların kulakları niçin kesilir? . 6471. Eğer kulaklar kesilecekse, nasıl kesilmelidir? ............................................................ 6572. Kulak koparma nedir? ............................................................................................................................................... 6573. Köpeklerde kuyruk ne işe yarar? ......................................................................................................... 6674. Kuyruk kesilmeli midir? ........................................................................................................................................ 6675. Ergin köpeklerin bakımı nasıl olmalıdır? ............................................................................ 6776. Köpek nakliyesi nasıl yapılmalıdır? ................................................................................................ 6877. Köpeğin günlük besin maddesi ihtiyacı ne kadardır? .................................. 68

7

8

78. Köpeğin günlük su ihtiyacı ne kadardır? ............................................................................... 6979. Yavrular annesini kaç ay emmelidir? ............................................................................................ 6980. Yavrularının ilk 2 ayda beslenmesi nasıl olmalıdır? ....................................... 7081. Ağız sütü (Kolostrum) önemli bir besin midir? ........................................... ........... 7082. İlk defa doğum yapan dişinin yavruları kötü müdür? ................................. 7083. Annesinden çok küçük ayrılan yavrular nasıl beslenir? ......................... 7284. Yavru büyürken, süt dışındaki gıdalara nasıl alıştırılır? ........................... 7385. 2-18 aylık genç köpeklerin beslenmesi nasıl olmalıdır? ........................ 7486. Yavrulara eti çiğ mi, yoksa pişmiş mi vermek gerekir? ............................. 7487. Köpeklerin beslenmesinde pratik bir yol var mıdır? .................................... 7588. 18 aydan büyük köpeklerin beslenmesi nasıl olmalıdır? ..................... 7589. Günlük öğün sayısı ve yiyecek miktarı ne kadar olmalıdır? ............ 7590. Yal nedir? ............................................................................................................................................................................................. 7691. Gebe dişilerin beslenmesi nasıl olmalıdır? ....................................................................... 7692. Yaşlı köpeklerin beslenmesi nasıl olmalıdır? ................................................................ 7793. Hasta ve yaralı köpeklerin beslenmesi nasıl olmalıdır? .......................... 7794. Köpeklerin kaldığı barınak nasıl olmalıdır? .................................................................... 7795. Köpeğin yemek kabı nasıl olmalıdır? ........................................................................................... 7896. Köpeğin su kabı nasıl olmalıdır? ........................................................................................................... 7897. Köpeğin eğitimi nasıl olmalıdır? ............................................................................................................ 7998. Köpeğin sağlığı bozulduğu zaman ne yapılmalıdır? ....................................... 7999. Koruyucu tedbirler ve aşılar nedir ve ne zaman yapılmalıdır? . 79100. Köpek yetiştiriciliğinin genel problemleri nelerdir? ................................ 80Kaynaklar ............................................................................................................................. .......................................................................... 81 Dizin ................................................................................................................................................ .......................................................................... 85

8

9

SORULAR VE CEVAPLARI

1. Köpek nedir?

Köpekgiller ailesinden, kurdun alt türü ve ondan köken alan, 400’den fazla ırkı olan; sürü ve mekan koruma, kızak çekme, pet hayvanı ve can yoldaşı olarak yetiştirilen hayvana köpek denir.

2. Köpekler terler mi?

Ter bezleri olmadığı için, terlemezler. Herhangi bir koşma anında veya fazla sıcağa maruz kaldıklarında, vücutlarında biriken fazla ısıyı atmak için dillerini dışarı çıkarırlar.

3. Köpeklerin vücut ısısı, nabız ve nefes özellikleri nasıldır?

Köpeklerde normal vücut ısısı ortalama 38,4 derece, nabız dakikada 70-100 ve soluk alıp verme dakikada 15-30 keredir. Koku alma duyguları çok gelişmiştir. Burunlarında 125-200 milyon arasında koku alma hücresi bulunur.

4. Köpeklerin ayaklarında kaç parmak ve tırnak bulunur?

Pençeleri hareketsizdir, tırnaklarını deri altına çekemez.

9

10

Bu kitabı Sanat Kitabevi’nden edinebilirsiniz.

11

Acıkma 63Adaptasyon 39Ağız sütü 70Akraba çiftleşmesi 45Anadolu Çoban Köpeği 22Aşı 79Ayak parmakları 11Ayak tırnakları 11Batı Ülkesi Kangalları 22Cesaret testi 42Çiftleşme 53Çiftleşme çeşitleri 47Damızlık yavru seçimi 41Diş yapısı 45Doğum 56Doğum belirtileri 56Dünya köpek ırkları 12Emzirme süresi 69Eti çiğ veya pişmiş vermek 74Gebe dişi besleme 76Gebelik 12, 55Gen 47Genç köpek besleme 73Günlük besin maddesi ihtiyacı 68Günlük öğün sayısı 75Günlük su ihtiyacı 68Günlük yiyecek miktarı 75Hasta köpek besleme 77Irk özellikleri – Akbaş 14Irk özellikleri – Kangal (Karabaş) 14, 31Irk özellikleri – Kars 15Irk özellikleri – Tarsus Çatalburun 16Irk özellikleri – Tazı 16Işık ihtiyacı 59İsim kökeni 18İslamiyette köpek 12Karakter 36Kızgınlık 46Kolostrum 70Kontrol çiftleştirmesi 50Koruyucu tedbirler 79Kökeni 20Köpek 11

Köpek bakımı 67Köpek barınağı 58, 77Köpek dövüşleri 38Köpek eğitimi 78Köpek nakliyesi 67Köpek pratik beslemesi 74Köpek yıkama 62Köpeklerde çiftleşme 53Kulak kesme 64Kulak koparma 65Kuran 13Kurt - Tür özellikleri 25Kurt ve Kangal’ın benzerlikleri 29Kuyruk 66Kuyruk kesme 66Meme 12Nabız 11Nefes 11Nem 60Orijini 20Os penis 54Post rengi 33Soğuğa dayanıklılık 59Su kabı 78Terleme 11Tuvalet ihtiyacı 63Tuvalet terbiyesi 64Türki Cumhuriyetler 17Türkiye köpek ırkları 12Üşüyen yavruyu ısıtma 62Vücut ısısı 11Yal 75Yalama 62Yaralı köpek besleme 77Yaşlı köpek besleme 76Yavru bakımı 61Yavru besleme 69, 71Yavruyu ilave besleme 73Yavru sayısı 12, 58Yavru seçimi 39Yaz yavrusu-Kış yavrusu 57Yemek kabı 78Yetişkin köpek seçimi 44

Dizin

12