คู่มือการด...

คมอการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

โดย

นายสวจกขณ สายชวย

นกวชาการศกษาช านาญการ

กลมสงเสรมการจดการศกษา โทรศพท 0 7534 5050 ตอ 105

โทรสาร 0 7534 3575

ค าน า

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เปนกระบวนการหนงในการบรหารจดการศกษาของสถานศกษา ทจะด าเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยน ทมขนตอน วธการและเครองมอการท างานทชดเจน มครประจ าชนหรอครทปรกษาเปนบคลากรหลกในการด าเนนงานดงกลาว โดยการมสวนรวมของบคลากร และเครอขาย ทเกยวของ ทงภายในและภายนอกสถานศกษา อาท คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ผปกครอง ชมชน ผบรหาร ครทกคน ฯลฯ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) จงก าหนดนโยบายส าคญ ใหสถานศกษาในสงกดทกแหง จดใหมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน และด าเนนการอยางจรงจง ตอเนอง เพอใหเกดความยงยน สงผลใหนกเรยนทกคนไดรบการดแล ชวยเหลอ พทกษ ปกปอง คมครองอยางรอบดานดวยกระบวนการทถกตอง เหมาะสมและทนการณ ไดรบการพฒนาในทกมต เพอใหเปนคนด มความสข และปลอดภยในสภาพสงคมปจจบน ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 จงไดจดท าคมอการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนเลมนขน เพอเปนแนวทางในการขบเคลอนการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในสถานศกษา หวงวาผเกยวของจะไดใชเปนประโยชนตอไป

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

สารบญ หนา

สวนท 1 ความเปนมาและสภาพปญหา......……………………………………………………………………………….…… 1 ความเปนมาและสภาพปญหา......……………………………………………………………………………….…… 1 กฎหมายทเกยวของ..................................................................................................................... 3 สวนท 2 การด าเนนการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน.......................................................................... 5 ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน................................................................................................. 6 กระบวนการและขนตอนของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน……………………………………………. 7 บทบาทหนาทผเกยวของในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน……………………………………………… 11 การพฒนาความเขมแขงใหแกระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน.................................................. 16 การเยยมบาน (Home Visit)………………………………………………………………………………………….. 20 การประชมผปกครองชนเรยน ( Classroom Meeting)............................................................ 21 ทกษะชวต (Life Skills)…………………………………………………………………………………………………. 24 สวนท 3 การขบเคลอนการด าเนนระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน…………………………..….….……..….…… 25 ขนตอนการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน.......................................................... ... 26 กรอบการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน................................................................ 27 กรอบการคมครองและชวยเหลอนกเรยน.................................................................................... 28 การประเมนผลคณภาพระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน............................................................ 31 ภาคผนวก....................................................................................................... ............................................... 41 แบบคดกรองนกเรยนรายบคคล.................................................................................................. 42 แบบสรปผลการคดกรองนกเรยนรายบคคล……………………………………………………………………… 46 แบบรายงานสรปผลการคดกรองนกเรยน จ าแนกรายดาน.......................................................... 47 แบบรายงานสรปผลการคดกรองนกเรยน จ าแนกรายกลม......................................................... 48 แบบรายงานสรปการประชมผปกครองชนเรยน……….…….………………………………………………… 49

สวนท 1 ความเปนมาและสภาพปญหา

1. ความเปนมาและสภาพของปญหา ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนเปนกระบวนการหนงในการบรหารจดการศกษาของสถานศกษาทจะ

ด าเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนทมขนตอนวธการและเครองมอการท างานทชดเจน มครประจ าชนหรอครท

ปรกษาเปนบคลากรหลกในการด าเนนงานดงกลาว โดยการมสวนรวมของบคลากรและเครอขาย ทเกยวของทง

ภายในและภายนอกสถานศกษา อาท คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ผปกครอง ชมชน ผบรหาร ครทก

คน ฯลฯ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) จงก าหนดนโยบายส าคญ ใหสถานศกษาใน

สงกดทกแหงจดใหมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน และด าเนนการอยางจรงจง ตอเนอง เพอใหเกดความ

ยงยน ซงนกเรยนทกคนจะตองไดรบการดแล ชวยเหลอ พทกษ ปกปอง คมครองอยางรอบดานดวย

กระบวนการทถกตอง เหมาะสมและทนการณ ไดรบการพฒนาในทกมต เพอใหเปนคนด มความสข และ

ปลอดภยในสภาพสงคมปจจบน

วกฤตการณดานเดกและเยาวชนในปจจบน

เดกและเยาวชนในยคปจจบนจ านวนไมนอยทไดรบผลกระทบจากปญหาและสภาพแวดลอมทไม

สรางสรรคในสงคม ท าใหมพฤตกรรมแตกตางไปจากเดกและเยาวชนในอดต แมวาผปกครอ ง คร และ

คนท างานดานเดกจะใชความรกความปรารถนาดอยางมากมายเพยงใดกตามกไมอาจพทกษปกปอง และ

คมครองเดกและเยาวชนใหปลอดภย หรอมพฤตกรรมตามทสงคมคาดหวงได จากขอมลสถานการณปญหาเดก

และเยาวชนสวนหนงเดกมกมพฤตกรรมทไมพงประสงค ดงน

1. เดกตกเปนทาสของเกมคอมพวเตอร จนถงขนหมกมน และเรยนรพฤตกรรมทไมเหมาะสมจากเกม

จนน าไปสการประพฤตปฏบตทกอใหเกดความสญเสยแกตนเองและสงคม

2. นยมประลองความเรวโดยการแขงรถมอเตอรไซด มพฤตกรรมการใชรถจกรยานยนตทผดกฎหมาย

เปนนกซงวยใส และเปนสกอย

3. ใชความรนแรงในการตดสนปญหาและขอขดแยง ทะเลาะววาท จบกลมรวมตวกนสรางความ

ปนปวนในชใชนไปจนถงการยกพวกตกน

4. มเพศสมพนธเรวขน เปนพอแมตงแตอายยงนอย มเพศสมพนธโดยไมปองกนตนเอง ขาดความ

รบผดชอบ

5. เขาถงสารเสพตดไดงาย เรมจากการใชบหร เหลา ยาบา ยาไอซ ยาเลฟ และสารเสพตด

2

6. ขาดหลกยดเหนยวทางจตใจ ไม เหนความส าคญของหลกศาสนา คานยมความเปนไทย ความสมพนธกบคนในครอบครวคอนขางเปราะบาง ตดเพอน ตดสอ และใหความส าคญกบวตถมากกวาความมคณธรรมน าใจ

เดกและเยาวชนยงมพฤตกรรมเสยงตอการเกดปญหาสงคม เชน ตดการพนน นยมการเสยงโชค ไมไป

โรงเรยน หนเรยน ท ารายรงแกกนเอง หมกมนกบสอทไมสรางสรรค นยมบรโภคอาหารกรบกรอบ อาหารทไม

เปนผลดตอสขภาพ เครยด ซมเศรา สาเหตทท าใหเดกและเยาวชนมพฤตกรรมทไมเหมาะสม เปนผลมาจาก

ปจจยเสยง ตาง ๆ ดงน

1. ปจจยเสยงจากสภาพครอบครว ครอบครวเปนสภาพแวดลอมทมอทธพลตอบคลกภาพและ

พฤตกรรมของเดกและเยาวชน พฤตกรรมทเปนปญหาของเดกและเยาวชน เปนผลมาจากการเลยงดดวยวธการ

ทไมเหมาะสม สงเสรมใหแสดงออกในทางทไมถกตอง ปลอยปละละเลยเรยนรการใชความรนแรงจากสมาชก

ในครอบครว ครอบครวแตกแยก ผปกครองบบบงคบ กดดน และคาดหวงในตวเดกเกนกวาความเปนจรง ไมม

บรรยากาศทสรางความรก ความอบอน ความสมครสมาน สามคค เตบโตในทามกลางความสบสน ไมม

ความหวง ขาดการอบรมบมนสย และไมมจดหมายปลายทางในชวต

2. ปจจยเสยงจากโรงเรยนโรงเรยนเปนบานหลงทสองของเดก เปนบอเกดของคณงามความด โดยเฉพาะการพฒนาศกยภาพ ความรความสามารถของเดกและเยาวชนใหเปนทรพยากรมนษยทมคณคาของสงคม แตโรงเรยนจ านวนไมนอยยงขาดความพรอมทจะท าใหเดกและเยาวชนเปนคนทสมบรณตามความมงหวงของสงคม จากการตดตามพบวา โรงเรยนขาดการดแลเอาใจใสนกเรยนอยางจรงจง ขาดการจดการทเหมาะสมตอการพทกษ ปกปอง คมครอง และใหการดแลชวยเหลอนกเรยน ไดอยางเท าทน ทวถง ถกตอง และเปนธรรม จดกจกรรมการเรยนรโดยไมค านงความแตกตางระหวางบคคล ใหความส าคญกฎระเบยบมากกวาชวตจตใจของนกเรยน พฒนาผเรยนโดยไมค านงถงองครวม ตลอดถงการจดการกบปญหาของนกเรยนโดยขาดการมสวนรวม และยงเลอกใชความรนแรงในการแกปญหาพฤตกรรมนกเรยน 3. ปจจยเสยงจากชมชนและสงคม ความลมเหลวในชวตของเดกและเยาวชน เปนความสญเสยทาง

เศรษฐกจ และตนทนทางความรสกของผปกครองอยางประเมนคาไมไดสงคมไทยยงละเลยตอการจดระเบยบ

แบบแผนในชมชน ชมชนออนแอขาดสมพนธภาพทดระหวางสมาชกในสงคม ตางคนตางอย เอาหไปนาเอาตา

ไปไร ปลอยใหมการแสวงหาผลประโยชนจากเดกและเยาวชน ยอมรบการเตบโตและขยายตวทางเศรษฐกจท

ไมสรางสรรค ละเลยตอปญหาของเดกและเยาวชน ไมใหความส าคญตอทาทของเดกและเยาวชน มองเดกและ

เยาวชนทประสบปญหาดวยทศนะและทาททตอกย าซ าเตม

4. ปจจยเสยงจากเพอน เพอนเปนปจจยทส าคญในชวตของเดกและเยาวชนเปนธรรมชาตทเดกและ

เยาวชนทกคนตองม แตเพอนกเปนดาบสองคมทอาจท าใหเดกและเยาวชนจ านวนไมนอยกาวพลาด เชน เพอน

ทมนสยเกเร เปนอนธพาล เสเพล ส ามะเลเทเมา การคบเพอนทมพฤตกรรมโนมเอยงไปในทางกาวราว เสยงภย

3

มวสม เบยงเบน หรอการไดรบแรงบบคน กดดน ขมข หรอการไมไดรบการยอมรบจากกลมเพอน ซง

สภาพการณดงกลาวลวนสงผลตอพฤตกรรมของเดกและเยาวชนทงสน

5. ปจจยเสยงจากบคลกภาพหรอตวนกเรยน เดกและเยาวชนแตละคนมภาวะดานพฒนาการแตกตาง

กนมบคลกภาพภายในและภายนอกตามสภาพความความเปนตวตนทมลกษณะเฉพาะ เชน มขอจ ากดเกยวกบ

พฒนาการทางสมองและการรบร ไมมความตระหนกในคณคาความส าคญของตนเอง ขาดทกษะในการคด

บกพรองทางการเรยนรปฏเสธคานยมหรอหลกศาสนาทคนสวนใหญนบถอ ไมมทกษะในการสอสารปฏเสธไม

เปน ควบคมอารมณและความเครยดไมได รวมทงการมสตปญญาดานสขภาพกายและสขภาพจต

2. กฎหมายทเกยวของ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 หมวด 1 มาตรา 6 การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถ อยรวมกบผอนไดอยางมความสข หมวด 4 มาตรา 22 การจดการศกษาตองยดหลกวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ มาตรา 26 ใหสถานศกษาจดการประเมนผเรยน โดยพจารณาจากพฒนาการของผเรยน ความประพฤต การสงเกต พฤตกรรมการเรยน การรวมกจกรรม และการทดสอบควบคไปกบกระบวนการเรยนการสอนตามความเหมาะสมของแตละระดบและรปแบบการศกษา พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 พระราชบญญตฉบบนมเปาหมายในการดแลชวยเหลอเดกและครอบครวใหอยในสภาพทมมาตรฐานในการด ารงชวตทด ไดรบการดแล ใหมพฒนาการตามวย และเดกทกคนตองมหลกประกน ความปลอดภย ไดรบความคมครองจากผเกยวของ ทงเดกทประสบปญหาและเดกทไมประสบปญหา ซงระบไว ดงน หมวด 2 มาตรา 22 การปฏบตตอเดกไมวากรณใดใหค านงถงประโยชนสงสดของเดก เปนส าคญ และไมใหมการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2547 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2551 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 มาตรา 42 ก าหนดให ก.ค.ศ. ก าหนดมาตรฐานต าแหนงคร สายงานการสอน การปฏบตหนาทหลก

เกยวกบการจดการเรยนการสอน การสงเสรมการเรยนร พฒนาผเรยน ปฏบตงาน ทางวชาการของสถานศกษา

พฒนาตนเอง และพฒนาวชาชพ โดยก าหนดใหลกษณะงานเกยวกบการจดระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

เปนภาระงานหนงในมาตรฐานต าแหนงคร

4

พระราชบญญตการปองกนและแกไขปญหาการตงครรภในวยรน พ.ศ. 2559 การตงครรภในวยรนของประเทศมจ านวนเพมขนอยางตอเนอง ซงสงผลกระทบตอสขภาพ ของบคคล ครอบครว ชมชน สงคมและเศรษฐกจในภาพรวม ปญหาการตงครรภในวยรนของประเทศ มความซบซอนและไมอาจแกไขไดดวยอ านาจหนาทของหนวยงานใดหนวยงานหนง ดงนน สมควรสรางกลไก ในการก าหนดนโยบาย ยทธศาสตรและการด าเนนการรวมกนของหนวยงานทเกยวของทงหนวยงานของรฐหนวยงานของเอกชนและประชาสงคม เพอบรณาการใหการปองกนและแกไขปญหาการตงครรภในวยรน เปนรปธรรมมความเปนเอกภาพและมประสทธภาพยงขน โดยมมาตราทเกยวของกบสถานศกษาระบไว ดงน มาตรา 6 ใหสถานศกษาด าเนนการปองกนและแกไขปญหาการตงครรภในวยรน ดงตอไปน (1) จดใหมการเรยนการสอนเรองเพศวถศกษาใหเหมาะสมกบชวงวยของนกเรยนหรอนกศกษา (2) จดหาและพฒนาผสอนใหสามารถสอนเพศวถศกษาและใหค าปรกษาในเรองการปองกนและแกไขปญหาการตงครรภในวยรนแกนกเรยนหรอนกศกษา (3) จดใหมระบบการดแลชวยเหลอและคมครองนกเรยนหรอนกศกษาซงตงครรภ ใหไดรบการศกษาดวยรปแบบทเหมาะสมและตอเนองรวมทงจดใหมระบบการสงตอใหไดรบบรการอนามย การเจรญพนธและการจดสวสดการสงคมอยางเหมาะสม การก าหนดประเภทของสถานศกษาและการด าเนนการของสถานศกษาแตละประเภท ใหเปนไปตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทก าหนดในกฎกระทรวง

สวนท 2 การด าเนนการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ก าหนดนโยบาย ยทธศาสตร มาตรการ และจดเนนในการพฒนาการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน โดยมอบหมายใหศนยเฉพาะกจคมครองและชวยเหลอเดกนกเรยน (ฉก.ชน.สพฐ.) ด าเนนการขบเคลอนโดยค านงถงสทธของนกเรยนใหไดรบโอกาสทางการศกษาดวยรปแบบทเหมาะสม พฒนาบคลากรของส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาใหมความรความสามารถในการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ซงระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนเปนกระบวนการหนงในเชงการบรหารทส าคญ สถานศกษาทกแหงตองด าเนนงานอยางเปนระบบ และตอเนอง โดยมขนตอนส าคญ 5 ขนตอน ดงน 1. การรจกนกเรยนเปนรายบคคล 2. การคดกรองนกเรยน 3. การสงเสรมและพฒนานกเรยน 4. การปองกนและแกไขปญหานกเรยน 5. การสงตอ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน และก าหนดจดเนนเพอการพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางตอเนอง เพอเปนแนวทางสการปฏบต ดงน ป พ.ศ.2550 -2552 เปนปแหงการชวยเหลอนกเรยน ป พ.ศ.2553 -2554 เปนปแหงการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางรอบดาน ป พ.ศ.2555 -2556 เปนปแหงการดแลชวยเหลอนกเรยนใหพนภยยาเสพตด ป พ.ศ.2557 -2558 เปนปแหงการดแลชวยเหลอและคมครองนกเรยน ป พ.ศ.2559 -2561 เปนปแหงการรกและเหนคณคาในตนเองและผอน ป พ.ศ.2562 -2564 เปนปแหงการรจก รก เขาใจ หวงใย ไมทงใครไวขางหลง

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานด าเนนงานภายใตกรอบแนวคด

6

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน การพฒนานกเรยนใหเปนบคคลทมคณภาพทงดานรางกาย จตใจ สตปญญา ความสามารถ มคณธรรมจรยธรรม และมวถชวตทเปนสขตามทสงคมมงหวง โดยผานกระบวนการทางการศกษานน นอกจากจะด าเนนการดวยการสงเสรมสนบสนนนกเรยนแลว การปองกนและการชวยเหลอแกปญหาตางๆ ทเกดกบนกเรยนกเปนสงส าคญ เนองจากสภาพสงคมทเปลยนแปลงอยางรวดเรวในทกมต ทงดานการสอสาร เทคโนโลย ปญหาเศรษฐกจ ปญหาการระบาดของสารเสพตด ปญหาครอบครว ปญหาการแขงขนทกรปแบบ กอใหเกดความทกข ความวตกกงวล ความเครยด ซงลวนแตเปนผลเสยตอสขภาพกายของทกคน จนน าไปสการเกดปญหาและสภาวะวกฤตทางสงคมส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพทลง เขต 2 มความตระหนกถงความส าคญในการพฒนาคณภาพชวตของนกเรยนใหมความสมบรณพรอมอยางเป นองครวม ทงดานรางกาย สตปญญา ความรความสามารถ คณธรรมจรยธรรม ตลอดใหมทกษะในการด ารงชวต ทกโรงเรยนในฐานะทเปนหนวยงานทตองรบผดชอบในการสรางเสรมคณภาพชวตผเรยน และแกวกฤตสงคม จงควรน าระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนมาประยกตใชและพฒนาใหเหมาะสมกบรบทของแตละโรงเรยน ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนคออะไร การดแลชวยเหลอนกเรยน คอ การสงเสรมพฒนา การปองกนและการแกไขปญหาใหแกนกเรยน เพอใหนกเรยนมคณลกษณะทพงประสงค มภมคมกนทางจตใจ มคณภาพชวตทด มทกษะในการด า รงชวต และรอดพนจากสภาวะวกฤตตางๆ ไดอยางปลอดภย ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน หมายถง กระบวนการด าเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนอยางเปนระบบ มขนตอน มครทปรกษาเปนบคลากรหลกในการด าเนนงาน โดยการมสวนรวมของบคลากรทกฝายทเกยวของทงภายในและภายนอกสถานศกษา ไดแก คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ผปกครอง ชมชน ผบรหาร และครทกคน มวธการและเครองมอทชดเจน มมาตรฐานคณภาพและมหลกฐานการท างานทตรวจสอบได ท าไมจงตองมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน วตถประสงคของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

1. เพอใหการด าเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนเปนไปอยางมระบบและมประสทธภาพ 2. เพอใหโรงเรยน คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ผปกครอง ชมชน องคกรและหนวยงานท

เกยวของมการท างานรวมกน โดยผานกระบวนการท างานทชดเจน มรองรอยหลกฐานการปฏบตงาน สามารถตรวจสอบและประเมนผลได

ประโยชนและคณคาของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 1. นกเรยนไดรบการดแลชวยเหลออยางทวถงและตรงตามสภาพปญหา 2. สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยนเปนไปดวยดและอบอน 3. นกเรยนรจกตนเอง ควบคมตนเองได มการพฒนาความฉลาดทางอารมณ (EQ) ซงจะเปนรากฐานในการพฒนาความเกง (IQ) คณธรรม จรยธรรม (MQ) และความมงมนทจะเอาชนะอปสรรค (AQ) 4. นกเรยน เรยนรอยางมความสข และไดรบการสงเสรมพฒนาเตมตามศกยภาพอยางรอบดาน

7

5. ผเกยวของมสวนในการพฒนาคณภาพนกเรยนอยางเขมแขงจรงจง ดวยความเสยสละ เอาใจใส กระบวนการและขนตอนของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เปนกระบวนการด าเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนอยางเปนระบบ มขนตอน มครทปรกษาเปนบคลากรหลกในการด าเนนงาน โดยการมสวนรวมของบคลากรทกฝายทเกยวของทงภายในและนอกสถานศกษา ไดแก คณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ผปกครอง ชมชน ผบรหาร และครทกคน มวธการและเครองมอทชดเจน มมาตรฐานคณภาพและมหลกฐานการท างานทตรวจสอบได กระบวนการและขนตอนของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนมองคประกอบส าคญ 5 ขนตอน ดงน 1. การรจกนกเรยนเปนรายบคคล 2. การคดกรองนกเรยน 3. การสงเสรมและพฒนานกเรยน 4. การปองกนและแกไขปญหานกเรยน 5. การสงตอ

8

กระบวนการและขนตอนการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ดขน

ไมดขน

1. การรจกนกเรยนเปนรายบคคล

2. การคดกรองนกเรยน

กลมพเศษ กลมปกต กลมเสยง กลมมปญหา

3. การสงเสรมและพฒนานกเรยน 4. การปองกนและแกไขปญหานกเรยน

พฤตกรรมดขนหรอไม

5. การสงตอ ภายใน: ครแนะแนวหรอคร ฝายปกครอง ภายนอก: ผเชยวชาญเฉพาะดาน

9

การรจกนกเรยนเปนรายบคคล ดวยความหลากหลายของนกเรยนและนกเรยนแตละคนซงมพนฐานความเปนมาของชวตทแตกตางกน ผานการหลอหลอมใหเกดพฤตกรรมในหลายลกษณะ ทงดานบวกและดานลบ ดงนน การรขอมลทจ าเปนเกยวกบตวนกเรยนจงเปนสงส าคญทจะชวยใหครมความเขาใจนกเรยนมากขนสามารถน าขอมลมาวเคราะหเพอการคดกรองนกเรยนและน าไปใชประโยชนในการสงเสรมและพฒนาการปองกนและแกไขปญหาของนกเรยนไดอยางถกทางซงเปนขอมลเชงประจกษทไดจากเครองมอและวธการทหลากหลาย ตามหลกวชาการ มใชการใชความรสกหรอการคาดเดา โดยเฉพาะในการแกไขปญหานกเรยน ซงจะท าใหไมเกดขอผดพลาดตอการชวยเหลอนกเรยน การคดกรองนกเรยน การคดกรองนกเรยน เปนการพจารณาขอมลเกยวกบนกเรยนเพอการจดกลมนกเรยน ซงจ ะเปนประโยชนอยางยง ในการหาวธการทเหมาะสมในการดแลชวยเหลอนกเรยนใหตรงกบสภาพปญหาและความตองการจ าเปนดวยความรวดเรวและถกตองแมนย า ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนอาจจดกลมนกเรยนตามผลการคดกรองเปน 2 กลม, 3 กลม หรอ 4 กลมกได ตามขอบขายขายและเกณฑการคดกรองทโรงเรยนก าหนด ในกรณทแบงนกเรยนเปน 4 กลมอาจนยามกลมไดดงน 1. กลมปกต คอ นกเรยนทไดรบการวเคราะหขอมลตางๆ ตามเกณฑการคดกรองของโรงเรยนอยในเกณฑของกลมปกต ซงควรไดรบการสรางเสรมภมคมกนและการสงเสรมพฒนา 2. กลมเสยง คอ นกเรยนทอยในเกณฑของกลมเสยงตามเกณฑการคดกรองของโรงเรยน ซงโรงเรยนตองใหการปองกนและแกไขตามกรณ 3. กลมมปญหา คอ นกเรยนทจดอยในเกณฑของกลมมปญหาตามเกณฑการคดกรองของโรงเรยน ซงโรงเรยนตองชวยเหลอและแกปญหาโดยเรงดวน 4. กลมพเศษ คอ นกเรยนทมความสามารถพเศษ มความเปนอจฉรยะแสดงออกซงความสามารถอนโดดเดนดานใดดานหนงหรอหลายดานอยางเปนทประจกษเมอเทยบกบผมอายในระดบเดยวกนภายใตสภาพแวดลอมเดยวกน ซงโรงเรยนตองใหการสงเสรมใหนกเรยนไดพฒนาศกยภาพความสามารถพเศษนนจนถงขนสงสด การสงเสรมและพฒนานกเรยน การสงเสรมและพฒนานกเรยน เปนการสนบสนนใหนกเรยนทกคนไมวาจะเปนนกเรยนกลมปกตหรอกลมเสยง/มปญหา กลมความสามารถพเศษใหมคณภาพมากขน ไดพฒนาเตมศกยภาพ มความภาคภมใจในตนเองในดานตางๆ ซงจะชวยปองกนมใหนกเรยนทอยในกลมปกตและกลมพเศษกลายเปนนกเรยนกลมเสยง/มปญหา และเปนการชวยใหนกเรยนกลมเสยง/มปญหากลบมาเปนนกเรยนกลมปกตและมคณภาพตามาตรฐานทโรงเรยนหรอชมชนคาดหวงตอไป การสงเสรมและพฒนานกเรยนมหลายวธทโรงเรยนสามารถพจารณาด าเนนการได แตมกจกรรมหลกส าคญทโรงเรยนตองด าเนนการ คอ 1. การจดกจกรรมโฮมรม

10

2. การเยยมบาน 3. การจดประชมผปกครองชนเรยน (Classroom Meeting) 4. การจดกจกรรมเสรมสรางทกษะการด ารงชวตและกจกรรมพฒนาผเรยน การปองกนและแกไขปญหา ในการดแลชวยเหลอนกเรยน ครควรใหความเอาใจใสกบนกเรยนทกคนอยางเทาเทยมกน แตส าหรบนกเรยนกลมเสยง/มปญหานน จ าเปนอยางมากทตองใหความดแลเอาใจใสอยางใกลชด และหาวธการชวยเหลอทงการปองกนและการแกไขปญหา โดยไมปลอยปละละเลยนกเรยนจนกลายเปนปญหาของสงคม การสรางภมคมกน การปองและแกไขปญหาของนกเรยน จงเปนภาระงานทยงใหญและมคณคาอยางมากในการพฒนาใหนกเรยนเตบโตเปนบคคลทมคณภาพของสงคมตอไป การปองกนและการแกไขปญหาใหกบนกเรยนนนมหลายเทคนควธการ แตสงทครทปรกษาจ าเปนตองด าเนนการมอยางนอย 2 ประการ คอ

1. การใหค าปรกษาเบองตน 2. การจดกจกรรมเพอปองกนและแกไขปญหา การสงตอ

ในการปองกนและแกไขปญหาของนกเรยนโดยครทปรกษา อาจมกรณบางปญหามความยากตอการชวยเหลอ หรอชวยเหลอแลวนกเรยนมพฤตกรรมไมดขนกควรด าเนนการสงตอไปยงผเชยวชาญเฉพาะดานตอไปเพอใหปญหาของนกเรยนไดรบการชวยเหลออยางถกทางและรวดเรวขนหากปลอยใหเปนบทบาทหนาทของครทปรกษาหรอครคนใดคนหนงเพยงล าพงความยงยากของปญหาอาจมมากขน หรอลกลามกลายเปนปญหาใหญโตจนยากตอการแกไข ซงครทปรกษาสามารถด าเนนการไดตงแตกระบวนการรจกนกเรยนเปนรายบคคลหรอการคดกรองนกเรยนกได ทงน ขนอยกบลกษณะปญหาของนกเรยนในแตละกรณ

การสงตอแบงเปน 2 แบบ คอ 1. การสงตอภายใน ครทปรกษาสงตอไปยงครทสามารถใหการชวยเหลอนกเรยนได ทงนอยกบลกษณะปญหา เชน สงตอครแนะแนว ครพยาบาล ครประจ าวชา หรอฝายปกครอง 2. การสงตอภายนอก ครแนะแนวหรอฝายปกครองเปนผด าเนนการสงตอไปยงผเชยวชาญภายนอก หากพจารณาเหนวาเปนกรณปญหาทมความยากเกนกวาศกยภาพของโรงเรยนจะดแลชวยเหลอได

11

บทบาทหนาทผเกยวของในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ความส าเรจดานการเรยนและดานการด ารงชวตของนกเรยน คอ ความส า เรจทแทจรงของผบรหาร คร อาจารย และบคลากรทางการศกษา แตการจะสรางความส าเรจดงกลาวได จะตองอาศยพลงความรวมมอจากทกฝายในการพฒนาคณภาพนกเรยน รวมทงการดแลชวยเหลอนกเรยน ใหสามารถกาวขามปญหาอปสรรคและจดทยากล าบากทสดในชวตของนกเรยนแตละคน ไปสเปาหมายปลายทางตามความมงหวงของตวนกเรยนเอง และความคาดหวงของสงคม

ในการด าเนนงานตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนจงตองมผรบผดชอบด าเนนงานตามบทบาทหนาท ตามขนตอนและกระบวนการทถกตองอยางมประสทธภาพจงจะชวยใหนกเร ยนทกคนไดรบการดแลชวยเหลอตามเจตนารมณของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน บทบาทหนาทของคณะกรรมการในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 1. คณะกรรมการอ านวยการ (ทมน า) คณะกรรมการอ านวยการ (ทมน า) ประกอบดวย ผอ านวยการโรงเรยน เปนประธานกรรมการ มกรรมการต าแหนงตาง ๆ ไดแก รองผอ านวยการทกฝาย หวระดบ หวหนางานแผนงาน หวหนางานกจกรรมพฒนาผเรยน ผแทนผปกครอง ผแทนชมชน และหวหนางานแนะแนว เปนกรรมการและเลขานการ คณะกรรมการอ านวยการ (ทมน า) มบทบาทหนาท ดงตอไปน 1.1 สงเสรมสนบสนนการขบเคลอนและผดงรกษาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 1.2 สรางขวญก าลงใจ และพฒนาบคลากร

1.3 เปนผน าในการผนกผสาน บรณาการภารกจโดยรวมของสถานศกษา

1.4 ประสานความสมพนธและสรางความเขมแขงใหทมประสาน ทมน า และเครอขายการ

ด าเนนงานจากทกภาคสวน

1.5 นเทศ ก ากบ ตดตาม และประเมนผล

2. คณะกรรมการประสานงาน (ทมประสาน)

คณะกรรมการประสาน (ทมประสาน) ประกอบดวย รองผอ านวยการทผบรหารมอบหมาย เปน

ประธาน มกรรมการตามต าแหนงและหนาทตางๆ ไดแก หวหนาระดบทกระดบ ห วหนางานกจกรรมพฒนา

ผเรยน หวหนางานอนามย ครพยาบาล และหนางานแนะแนว เปนกรรมการและเลขานการ

คณะกรรมการประสานงาน (ทมประสาน) มบทบาทหนาท ดงตอไปน

2.1 ปฏบตงานในฐานะบคลากรหลกในการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

2.2 ประสานงานระหวางคณะกรรมการอ านวยการ (ทมน า) และคณะกรรมการด าเนนงาน

(ทมท า) และหนวยงานอนๆ ทเกยวของกบการดแลชวยเหลอนกเรยน

2.3 จดท าเครองมอสออปกรณทจ าเปนในการพฒนาด าเนนงานและรบผดชอบในการชแจง สราง

ความร ความเขาใจ แกผปฏบตงานจดการประชมคณะกรรมการทกฝายอยางตอเนองสม าเสมอเพอแสวงหา

12

แนวทางในการดแลชวยเหลอนกเรยน

2.4 สรปรายงานผลการด าเนนงานและด าเนนการอนใด เพอใหระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

เปนไปอยางมประสทธภาพ

3. คณะกรรมการด าเนนงาน (ทมท า)

คณะกรรมการด าเนนงาน (ทมท า) ประกอบดวย หวหนาระดบชน เปนประธานกรรมการ

มกรรมการตามต าแหนงหนาทตาง ๆ ไดแก รองหวหนาระดบ ครทปรกษา ครผสอน และครแนะแนว เปน

กรรมการและเลขานการ

คณะกรรมการด าเนนงาน (ทมท า) มบทบาทหนาท ดงตอไปน

3.1 ประสานงานกบผเกยวของและด าเนนการประชมชแจง

3.2 บนทกหลกฐานการปฏบตงานประเมนผลและจดท ารายงานตามระดบชน

3.3 ศกษาขอมลเกยวกบความตองการของครทปรกษาและนกเรยนเพอประโยชนตอการดแล

ชวยเหลอนกเรยน

3.4 ประชมคณะกรรมการอยางตอเนอง สม าเสมอ

3.5 ด าเนนการดแลใหความชวยเหลอนกเรยนตามขนตอนและกระบวนการของระบบการดแล

ชวยเหลอนกเรยน

บทบาทหนาทของบคลากรในคณะกรรมการด าเนนงาน (ทมท า)

1. หวหนาระดบ/รองหวหนาระดบ

1.1 ตดตาม ก ากบการดแลชวยเหลอนกเรยนของครทปรกษา

1.2 ประสานงานกบผเกยวของในการดแลชวยเหลอนกเรยน

1.3 จดประชมครในระดบเพอพฒนาประสทธภาพในการดแลชวยเหลอนกเรยน

1.4 จดประชมกลมเพอปรกษาปญหารายกรณ (Case Conference)

1.5 บนทกหลกฐานการปฏบตงานและจดท ารายงานประเมนผลระดบ สงผบรหารโดยผานทม

ประสาน

2. ครทปรกษา/ครประจ าชน

2.1 ด าเนนการดแลชวยเหลอนกเรยนตามแนวทางทก าหนด ดงน

การรจกนกเรยนเปนรายบคคล โดยการรวบรวมขอมลนกเรยนเปนรายบคคล จดท าขอมล

นกเรยนเปนรายบคคล จดท าขอมลใหเปนระบบและเปนปจจบน

การคดกรองนกเรยน วเคราะหขอมล จ าแนกจดกลมนกเรยน เชน กลมเดกมความสามารถ

พเศษ กลมปกต กลมเสยง และกลมมปญหาตองการชวยเหลอโดยเรงดวน

13

สงเสรมและพฒนานกเรยน โดยจดกจกรรม โครงการ โครงงาน สงเสรมพฒนานกเรยนให

รจกตนเอง รกและเหนคณคาในตนเองมทกษะในการด ารงชวต

การปองกนและแกไขปญหา ดแลชวยเหลอใหค าปรกษา กรณปญหาทไมยงยาก ไมซบซอน

ทงรายบคคลและเปนกลม

การสงตอ กรณปญหาของนกเรยนซบซอน ใหสงตอไปยงครแนะแนว ฝายปกครอง หรอผม

ทกษะความสามารถตรงกบลกษณะปญหา

2.2 พฒนา ตนเองดานองคความรทางจตวทยาการแนะแนวและการใหค าปรกษา

2.3 รวมประชมกลมปรกษาปญหารายกรณ

2.4 บนทกหลกฐานการปฏบตงานและประเมนผล รายงานสงหวหนาระดบ

3. ครแนะแนว

3.1 นเทศ (Supervising) สนบสนนและเปนแกนหลกแกครทปรกษาและผเกยวของทกคนให

ความร เทคนค วธการ และกระบวนการตามหลกจตวทยาและการแนะแนวเพอใชในการดแลชวยเหลอ

นกเรยนในประเดนส าคญ ตอไปน

- เทคนค วธการ และเครองมอ เพอการรจกและเขาใจนกเรยน รวมทงการคดกรองจด

กลมนกเรยน การใหค าปรกษาเบองตน เชนการใชระเบยบสะสม แบบทดสอบ การสงเกต การสมภาษณ

- เสนอแนะแนวทางการจดกจกรรมโฮมรม การประชมผปกครองชนเรยน และกจกรรม

ส าหรบนกเรยนทกกลมคดกรอง

- ใหความร ความเขาใจ เกยวกบธรรมชาตและลกษณะของนกเรยนกลมพเศษประเภท

ตางๆ และเสนอแนะแนวทางในการดแลชวยเหลอสงเสรมและการพฒนานกเรยน

3.2 ใหค าปรกษา (Counseling) แกนกเรยน (ในกรณทครปรกษาไมสามารถแกไขหรอยากตอ

การชวยเหลอ) ผปกครองและผขอรบบรการทวไป

3.3 ประสาน (Co-ordinating) กบผเกยวของทงในและนอกสถานศกษา เปนระบบ

“เครอขาย” ในการด าเนนงานแนะแนวและการดแลชวยเหลอนกเรยน

3.4 จดกจกรรมพฒนานกเรยนในคาบแนะแนว

3.5 ใหบรการตางๆ หรอจดท าโครงการ กจกรรมกลมตางๆใหนกเรยน ซงเปนการสนบสนน

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

3.6 รวมประชมกลมปรกษาปญหารายกรณ

3.7 ในกรณทนกเรยนมปญหายากตอการชวยเหลอของครแนะแนว ใหสงตอผเชยวชาญ

ภายนอกและตดตามผลการชวยเหลอนน

14

3.8 บนทกหลกฐานการปฏบตงานและประเมนผลรายงานสงผบรหารหรอหวหนาระดบ

4. ครผสอนประจ าวชาและครทเกยวของ

4.1 ศกษาขอมลของนกเรยนเปนรายบคคล เพอรจกและเขาใจนกเรยนอยางแทจรง

4.2 ใหขอมลเกยวกบตวนกเรยนแกครทปรกษา และใหความรวมมอกบครทปรกษาและ

ผเกยวของในการดแลชวยเหลอนกเรยน

4.3 ใหขอมลการรจกและเขาใจผเรยนในการจดกระบวนการเรยนรกจกรรมพฒนาผเรยนและ

บรการตาง ๆ ใหผเรยนไดพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ

4.4 ใหค าปรกษาเบองตนในรายวชาทสอนในดานการศกษาตอการประกอบอาชพ ทกษะการ

ด ารงชวต และบคลกภาพทพงประสงค

4.5 พฒนาตนเองดานองคความรทางจตวทยาและการแนะแนวและน ามาบรณาการในการจด

ประสบการณการเรยนรใหแกผเรยน

4.6 รวมประชมกลมปรกษาปญหารายกรณ ในกรณทเกยวของกบการดแลชวยเหลอนกเรยน

4.7 บนทกหลกฐานการปฏบตงาน สรปผล และรายงานสงหวหนาระดบ

5. ผแทนนกเรยน

5.1 เรยนร ท าความเขาใจกรอบแนวคดของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

5.2 ประสานงานในการรวบรวมขอมลเกยวกบสภาพปญหาและความตองการจ าเปนของเพอน

นกเรยน

5.3 มสวนรวมในการก าหนดแผนงาน/โครงการ/กจกรรม

5.4 เปนแกนน าในการดแลชวยเหลอเพอนนกเรยนใหไดรบประสบการณการเรยนรและการ

เสรมสรางทกษะการด ารงชวตอยางเตมตามศกยภาพ

15

แผนภมแสดงโครงสรางของระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

ได ไมได

ได ไมได

ได ไมได

ชวยเหลอได

คณะกรรมการอ านวยการ (ทมน า)

คณะกรรมการประสาน (ทมประสาน)

คณะกรรมการด าเนนงาน (ทมท า)

การด าเนนงาน (ครทปรกษา)

กลมพเศษ (สมใจ) กลมปกต (พอใจ) กลมเสยง (หวงใย) กลมมปญหา (ใกลชด:ชวยเหลอ)

สงเสรมพฒนา ปองกน ชวยเหลอ

ครแนะแนว/ ฝายกจการนกเรยนใหการชวยเหลอ

สงตอผเชยวชาญ

ผเรยนไดรบการพฒนาใหเปน

คนด มปญญา มความสขและ

ด ารงความเปนไทย

คณะกรรมการสถานศกษา เครอขายผปกครอง

16

การพฒนาความเขมแขงใหแกระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน จดท าขนตามแนวคดการบรหารเชงระบบทมโครงสรางส าคญ 3 องคประกอบ คอ ปจจย (Input) กระบวนการ (Process) และผลผลต (Output) โดยแตละองคประกอบ มรายละเอยดและมปฏสมพนธกน สามารถใหขอมลยอนกลบเพอปรบปรงและพฒนาระบบใหมประสทธภาพมากขน ดงแผนภมตอไปน

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน มครประจ าชน/ครทปรกษาเปนบคลากรหลกในการปฏบตหนาทตาม

กระบวนการทก าหนด โดยมครหรอบคลากรอนๆ ทเกยวของ เชน ครประจ าวชา ครอนามย ครแนะแนวฯลฯ

รวมในการดแลชวยเหลอนกเรยน และมคณะผบรหารโรงเรยนใหการสนบสนนและเออ านวยความสะดวกให

การปฏบตหนาทของครประจ าชน/ครทปรกษา ครผสอน และบคลากรทเกยวของด าเนนกากรไปไดอยาง

ปจจย กระบวนการ ผลผลต

คณะผบรหาร ครประจ าชน/ครท ปรกษา คร บคลากรท เกยวของ ผปกครอง ชมชน งบประมาณ ฯลฯ

การรจกนกเรยนเปนรายบคคล การคดกรองนกเรยน การสงเสรม/พฒนา นกเรยน การปองกน/แกไขปญหานกเรยน การสงตอนกเรยน

ปรมาณนกเรยนในกลมเสยงและกลมมปญหาลดนอยลง นกเรยนมพฤตกรรมเปนไปตามจดประสงคทโรงเรยนก าหนด นกเรยนมคณภาพ/คณลกษณะตามทโรงเรยนก าหนด

ขอมลยอนกลบ

17

ราบรนมประสทธภาพไดตามมาตรฐานในการบรหารจดการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนทใช

วงจรเดมมง (PDCA) ซงเปนกระบวนการในการด าเนนงานทมรปแบบการพฒนา ดงแผนภมตอไปน

แผนภมแสดงขนตอนการพฒนาและขบเคลอนระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

P

D

C

มจดออน

A ด/ยอมรบได

-19-

ศกษาสภาพและทศทางการด าเนนงานด ำเนนงำน

วางแผนการด าเนนงานจดระบบ การดแลชวยเหลอ

ด าเนนงานตามแผนทก าหนด

นเทศ ก ากบ ตดตาม

ประเมนเพอทบทวน (ประเมนภายใน)

ผลการประเมน

พฒนาตอเนอง

ปรบปรง

สรปรายงาน/ประชาสมพนธ

18

แนวทางการพฒนาและขบเคลอนระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

การพฒนาและขบเคลอน ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

แนวทางการด าเนนงาน

1.ศกษาสภาพและทศทางการด าเนนงาน

- ศกษาและท าความเขาใจนโยบาย กระทรวงศกษาธการ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทเกยวของกบการ ดแลชวยเหลอนกเรยน - ศกษาและวเคราะหสภาพปญหาและศกยภาพของสถานศกษาใน การจดท าระบบการดชวยเหลอนกเรยน - ศกษาและวเคราะหบรบทของชมชน

2.วางแผนการด าเนนงาน จดระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

- สรางทมงานและสรางความตระหนกเจตคตทดในการท างานแก ทมงาน - ก าหนดกลยทธการด าเนนงานจดระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน - ก าหนดมาตรฐานการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน - จดท าแผนงาน/ปฏทนปฏบตงานตลอดปการศกษา ใหคลอบคลม ทงการด าเนนการบรหารจดการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน และสรางกระบวนการดแลชวยเหลอนกเรยนของครประจ าชน/ครท ปรกษา ทง 5 กระบวนการ คอ 1.การรจกนกเรยนเปนรายบคคล 2.การคดกรองนกเรยน 3.การสงเสรมและพฒนานกเรยน 4. การปองกนและแกไขปญหานกเรยน 5. การสงตอ - จดท าสอ/นวตกรรม สนบสนนการด าเนนงานตามระบบการ ดแลชวยเหลอนกเรยน

3.ด าเนนการตามแผนทก าหนด ด าเนนงานตามแผนการทจดท าขนใหครอบคลมกจกรรมตอไปน - พฒนาบคลากรใหมเจตคต ความร ความเขาใจ และความสามารถ ในการด าเนนงานตามกระบวนการดแลชวยเหลอนกเรยน - สนบสนนใหครทปรกษาและบคลากรทเกยวของด าเนนการดแล ชวยเหลอนกเรยนครอบคลมทง 5 กระบวนการ - ผลตหรอจดหาสอ/นวตกรรมใหการสนบสนนการกด าเนนงานของ ครประจ าชน/ครทปรกษาและบคลากรทเกยวของ

19

การพฒนาและขบเคลอน ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

แนวทางการด าเนนงาน

4.นเทศ ก ากบ ตดตาม ด าเนนการนเทศ ก ากบ และตดตามการด าเนนงานตามระยะเวลาทเหมาะสมและครอบคลมกจกรรมตอไปน - ประชมแลกเปลยนเรยนรประสบการณและประสานความรวมมอ ในการดแลชวยเหลอนกเรยนของครประจ าชน/ครทปรกษาและ บคลกรทเกยวของ - น าเสนอขอมล ความร หรอเทคนควธการทเปนประโยชนตอการ ดแลชวยเหลอนกเรยน - ตดตามผลการด าเนนงานดแลชวยเหลอนกเรยนของครประจ าชน /ครทปรกษาและบคลากรทเกยวของ

5.ประเมนเพอทบทวน (ประเมนภายใน)

- จดประเมนการด าเนนงานตามกระบวนการดแลชวยเหลอนกเรยน ของครประจ าชน/ครทปรกษา และบคลากรทเกยวของดวยวธการ ทหลากหลายอยางนอยปละ 1 ครง - เนนการประเมนเพอพฒนาไมใชการจบผดตวบคคล - ประเมนดวยบรรยากาศแบบกลยาณมตร - น าผลการประเมนไปใชในการปรบปรงสวนทเปนจดออนและ พฒนา ในสวนทดเปนทยอมรบใหกาวหนายงขน เพอใหมความ เขมแขงมนคงตลอดไป

6.สรปรายงาน/ประชาสมพนธ จดท าหลกฐานการสรปรายงานประชาสมพนธทครอบคลมประเดน ตอไปน - จดประสงค - เปาหมาย - วธด าเนนงาน - ผลการด าเนนงาน - ปญหา อปสรรค - ขอเสนอแนะ/แนวทางการพฒนา - การรายงาน เผยแพร ประชาสมพนธ ผลงานดเดน Best Practices คร/บคลากรดเดน นกเรยนทมสวนรวม/YC ดเดน ผปกครอง/ชมชนทใหความรวมมอชวยเหลอสนบสนนดเดน

20

การเยยมบาน (Home Visit) การเยยมบานเปนกจกรรมทส าคญอยางหนงในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ซงม กจะน าไปใชมากในขนตอนการรจกนกเรยนเปนรายบคคล ชวยใหครรจกนกเรยนอยางลกซงและมขอมลเชงประจกษ สามารถน าไปใชในการสงเสรมพฒนารวมถงการปองกนและแกไขไดอยางเหมาะสม โดยมกจกรรมยอย ดงน ระยะเตรยมการ 1. ประชาสมพนธใหผปกครองและประชาชนทราบการด าเนนงานโดยใชสออยางหลากหลาย เชน การประชมผปกครอง การจดท าปายประชาสมพนธ การประชาสมพนธทางหอกระจายขาวประจ าหมบาน เสยงตามสายของ อบต. การจดท าแผนพบ ฯลฯ 2. รวบรวม สงเกต และศกษาขอมลนกเรยน ทงขอมลเชงพฤตกรรมและกายภาพ เชน พฤตกรรมขณะอยโรงเรยน การแตงกาย ความสะอาดของรางกาย การเดนทางไป-กลบ จากบานมาถงโรงเรยน เปนตน น ามาวเคราะห สรป และก าหนดวตถประสงคในการเยยมบาน 3. วเคราะหวาใครคอ คนทตองการพบ เชน พอแม หรอลง ปา นา อา ของนกเรยน 4. เตรยมความพรอมทงดานบคลากร อปกรณ ทกษะในการสอสารเพอการสรางสมพนธภาพการคนหาปญหา การรสกเขาใจและเหนใจ การใหก าลงใจ ทบทวนประเดนทจะสงเกตและสนทนา 5. นดหมายลวงหนา เพอใหพรอมทงสองฝาย หรอในกรณทตองการขอมลทเปนธรรมชาตไมมการจดฉาก ผเยยมบานอาจไมนดหมายลวงหนากได ระยะเยยมบาน 1. ไปตามนด กรณไมไปตองแจงลวงหนา เพราะผปกครองนกเรยนบางคนอาจตองหยดงานเพอรอพบคร ไมควรเลอนนดถาไมจ าเปน 2. หากตามนดแลวไมพบใคร ใหสอบถามขอมลจากเพอนบานใกลเคยงเพอนดมาสรป วเคราะหและก าหนดวตถประสงคทจะมาในครงตอไป 3. รวบรวมขอมลโดย การสงเกตสภาพทอยอาศย และพฤตกรรมของนกเรยนและบคคลในบานของนกเรยน การพดคยสนทนากบพอแม ผปกครอง หรอผมสวนเกยวของกบนกเรยน ***ระหวางการเยยมบานควรระวงการเขยนบนทก ไมควรท าขณะสนทนา แตอาจใชสออนชวยบนทก ทงน ควรขออนญาตผปกครองกอน และตองถอเปนความลบไมน าไปเผยแพร**** 4. เมอเยยมบานเสรจควรรบจดบนทกขอมลทพบจากการสงเกตและสนทนาในแบบบนทกทเตรยมไวทนท เพอรวบรวมขอมลใหครบถวนทสด ระยะหลงการเยยมบาน

1. ควรกลบมาทบทวนขอมลจากการสงเกตและการสนทนารวมถงขอมลจากภาพทถายได เพอสรป

เปนขอมลและขอสงเกตของนกเรยน เพอน าไปใชสงเสรมพฒนา ปองกน และแกไขไดอยางเหมาะสม

2. สรปรายงานและความเหนของผเยยมบานเพอรวบรวมเปนฐานขอมลนกเรยน

21

***พงระลกเสมอวาขอมลและความเหนของผเยยมบานเปนขอมลเฉพาะของนกเรยนแตละคน ควร

รกษาความลบและใชอยางระมดระวงทสด ***

การประชมผปกครองชนเรยน ( Classroom Meeting)

ความหมาย

การประชมผปกครองชนเรยน เปนกระบวนการแลกเปลยนความคดเหนและสรางสมพนธภาพทดของ

ครทปรกษาและผปกครอง เปนการสรางเจตคตทดใหกบผปกครองในการใหความรวมมอกบโรงเรยนเพอการ

ดแลชวยเหลอนกเรยน โดยครทปรกษามบทบาทส าคญในการด าเนนกจกรรมและอ านวยความสะดวกให

ผปกครองไดพดคย แลกเปลยนความคด ความรสกและประสบการณในการเลยงดบตรหลาน ซงจะชวยให

ผปกครองเหนพฤตกรรมของบตรหลานทงในดานบวกและดานลบสอดคลองกบความเปนจรงมากขน อกทงยงท า

ใหเกดสมพนธภาพทดระหวางผปกครองดวยกน เกดเปนเครอขายผปกครองและชมชนทเขมแขง รจกการ

ดแลชวยเหลอตนเองและชวยเหลอบตรหลานใหปลอดภยจากอนตรายทงปวง

การจดประชมผปกครองชนเรยน ควรจดภาคเรยนละอยางนอย 1 ครง โดยใชเวลา ประมาณครงละ 1 – 3 ชวโมง วตถประสงค 1. เพอใหผปกครองตระหนกถงบทบาทหนาทในการดแลเอาใจใสบตรหลานและเปนทพงทดของบตรหลาน 2. เพอใหผปกครองมความรความเขาใจในเทคนควธการเลยงดบตรหลานในสงคมยคปจจบน 3. เพอใหผปกครองมเจตคตทดตอบตรหลาน มองเหนถงสวนทดของบตรหลานส าหรบสวนทบกพรองกยนดรวมมอกนปรบปรงแกไข 4. เพอใหผปกครองมทกษะในการสอสารกบบตรหลาน รจกรบฟงบตรหลาน เพอกอใหเกดสมพนธภาพอนอบอนของครอบครว 5. เพอใหผปกครองยนดรวมมอกบโรงเรยนในการวางแนวทางในอนาคตของบตรหลาน รวมทงรวมมอรวมใจกนสรางเครอขายผปกครองทเขมแขงเพอการดแล 6. เพอใหความชวยเหลอนกเรยนรวมกนระหวางผปกครองดวยกนและระหวางบานกบโรงเรยน แนวทางในการประชมผปกครองชนเรยน กอนการประชม เพอใหเกดความพรอมกอนการจดประชมผปกครองชนเรยน ครทปรกษาควรมการเตรยมตาง ๆ ดงน

22

1. ก าหนดวตถประสงคการประชมแตละครง

2. ก าหนดรายละเอยดของกจกรรมทจะด าเนนการในระหวางประชม

4. จดเตรยมความพรอมของสถานท

3. จดเตรยมอปกรณ สอ และเอกสารทใช

วธการประชมผปกครองชนเรยน การประชมผปกครองชนเรยนแตละครงมกจกรรมทเปนกระบวนการโดยครทปรกษาเปนผรบผดชอบ ดงน 1. การสรางความคนเคยระหวางครทปรกษากบผปกครอง และระหวางผปกครองดวยกนเอง 2. บอกวตถประสงคของการประชมผปกครองชนเรยน 3. พดถงภาพรวมของนกเรยนในดานด ความประทบใจทงดานการเรยน ความประพฤต ความมน าใจ และอน ๆ 4. ด าเนนกจกรรมทโรงเรยนหรอทครทปรกษาก าหนด เพอสงเสรมปองกน และแกไขปญหานกเรยน โดยใชหลกการเรยนรแบบมสวนรวม เปดโอกาสใหผปกครองไดแลกเปลยนเรยนรระหวางกนและกน 5. หากผปกครองมความพรอมในการน ากจกรรม กใหผปกครองเปนผด าเนนการ โดยครเปนผอ านวยความสะดวกเพอใหการประชมเปนไปตามวตถประสงคทไดก าหนดไว 6. ประเมนผลการจดกจกรรม สรปและบนทกหลกฐานการประชม การสรปและบนทกหลกฐานการประชม การสรปและบนทกหลกฐานการประชมมประโยชนหลายประการ ดงน 1. เปนขอมลในการวางแผนจดการประชมครงตอไป 2. เปนขอมลในการจดกจกรรมสงเสรม ปองกน และแกไขปญหานกเรยน 3. เปนขอมลในการปรบปรง พฒนาการประชมผปกครองชนเรยนใหมประสทธภาพและเกดประโยชนสงสดตอนกเรยน ผปกครอง คร โรงเรยนและชมชน 4. เปนหลกฐานอางองในโอกาสตาง ๆ

23

ขอเสนอแนะในการประชมผปกครองชนเรยน ขอเสนอแนะทวไป 1. จดตามวนเวลาทเหมาะสม แตสวนใหญนยมจดในวนประชมผปกครองของโรงเรยน ภายหลงจากทผปกครองไดพบผบรหารโรงเรยนในหองประชมใหญแลว 2. จดแสดงผลงานนกเรยนแตละระดบชนใหผปกครองชมในหองประชมใหญ 3. จดนทรรศการแสดงผลงานนกเรยนในสถานททผปกครองลงทะเบยน 4. จดกจกรรมบรการผปกครองฟร เชน การวดสมรรถภาพทางกาย การตรวจวดสายตา – ตรวจสขภาพ การตรวจสอบความเครยด ขอเสนอแนะในการสอสาร 1. ครทปรกษาควรใชภาษาและทาทางทเออตอความส าเรจในการจดประชม 2. ใชภาษาเชงบวก สรางสรรค ดวยบรรยากาศทเปนกลยาณมตร 3. สอสารใหผปกครองเขาใจบทบาทหนาทของครทปรกษาในการดแล เอาใจใสนกเรยนดวยความรกความหวงใย 4. สอสารใหผปกครองรวมมอในการดแลบตรหลาน ดวยการเปนทปรกษาของบตรหลานไดทกเรอง และแมวาบตรหลานจะท าผดกควรใหอภย ใหโอกาสโดยใชความออนโยนในการแกไขปญหา 5. มทาทใหเกยรต เปนมตร และจรงใจกบผปกครอง โดยระมดระวงค าพดทท าใหผปกครองรสกอบอาย บกพรอง ถกประจาน หรอรสกตอตานคร ไมวาจะโดยทางตรงหรอทางออม

24

ทกษะชวต (Life Skills) ความหมาย ทกษะชวต เปนความสามารถของบคคลทจะจดการกบปญหาตางๆ รอบตวในสภาพสงคมปจจบนและ

เตรยมพรอมส าหรบการปรบตวในอนาคต องคประกอบของทกษะชวต

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดก าหนดองคประกอบทกษะชวตทส าคญทจะสรางและพฒนาเปนภมคมกนชวตใหแกเดกและเยาวชนในสภาพสงคมปจจบนและเตรยมพรอมส าหรบอนาคตไว 4 องคประกอบ ดงน 1. การตระหนกรและเหนคณคาในตนเองและผอน การตระหนกรและเหนคณคาในตนเองและผอน หมายถง การรจกความถนด ความสามารถ จดเดน จดดอยของตนเอง เขาใจความแตกตางของแตละบคคล รจกตนเอง ยอมรบ เหนคณคาและภาคภมใจในตนเองและผอน มเปาหมายในชวตและมความรบผดชอบตอสงคม 2. การคดวเคราะห ตดสนใจ และแกไขปญหาอยางสรางสรรค

การคดวเคราะห ตดสนใจ และแกไขปญหาอยางสรางสรรค หมายถง การแยกแยะขอมลขาวสารปญหา และสถานการณรอบตว วพากษวจารณและประเมนสถานการณรอบตวดวยหลกเหตผลและขอมลทถกตอง รบรปญหาสาเหตของปญหา หาทางเลอกและตดสนใจแกไขปญหาในสถานการณตางๆ อยางสรางสรรค

3. การจดการกบอารมณและความเครยด การจดการอบอารมณและความเครยด หมายถง ความเขาใจและรเทาทนภาวะอารมณของบคคล รสาเหตของความเครยด รวธการควบคมอารมณและความเครยด รวธผอนคลาย หลกเลยงการปรบเปลยนพฤตกรรมทจะกอใหเกดอารมณไมพงประสงคไปในทางทด

4. การสรางสมพนธภาพทดกบผอน การสรางสมพนธภาพทดกบผอน หมายถง การเขาใจมมมอง อารมณ ความรสกของผอน ใชภาษาพดและภาษากาย เพอสอสารความรสกนกคดของตนเอง รบรความรสกนกคดและความตองการของผอน วางตวไดถกตองเหมาะสมกบสถานการณตาง ๆ ใชการสอสารทสรางสมพนธภาพทด สรางความรวมมอและท างานรวมกบผอนไดอยางมความสข

สวนท 3 การขบเคลอนการด าเนนระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

เพอใหสถานศกษามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนทเขมแขง นกเรยนทกคนจะตองไดรบการดแล ชวยเหลอ พทกษ ปกปอง คมครองอยางรอบดาน ดวยกระบวนการทถกตอง เหมาะสมและทนการณ ไดรบการพฒนาในทกมต เพอใหเปนคนด มความสข และปลอดภยในสภาพสงคมปจจบน ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 ก าหนดแนวทางการขบเคลอนการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ดงน 1. ส านกงานเขตพนทการศกษา ด าเนนการศกษา วเคราะหนโยบายของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เพอก าหนดนโยบายระดบส านกงานเขตพนทการศกษา จดท าแผนปฏบตการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน น าไปสการปฏบตในสถานศกษา 2. ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 แตงตงคณะท างานขบเคลอนการด าเนนระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ก าหนดกรอบนโยบายการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน จดท าแผนปฏบตการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ประชมผเกยวของ เพอชแจงแนวทางการด าเนนงานใหเปนไปตามแผนปฏบตการทก าหนด 3. แจงสถานศกษาจดท าโครงการ/ กจกรรมระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน ใหเปนไปตามแผนปฏบตการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน 4. นเทศ ตดตาม เรงรดการด าเนนงานใหเปนไปตามแผนทก าหนด พรอมทงจดใหมการประกวดผลการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในระดบส านกงานเขตพนทการศกษา และการประเมนผลคณภาพการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษา 5. ประชมแลกเปลยนเรยนร และสรปผลการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

27

กรอบการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

31

การประเมนคณภาพการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 ก าหนดใหสถานศกษาในสงกดทกโรงเรยนด าเนนประเมนคณภาพการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษา โดยใหสถานศกษามการแตงตงคณะกรรมการประเมนผล และด าเนนการประเมนระดบคณภาพการปฏบต มลกษณะเปนมาตรสวนประมาณคา (Rating Scale) ตามแบบของ Likert ม 4 ระดบ วาอยในระดบใด 4 ระดบ 4 หมายถง การปฏบตระดบดมาก 3 หมายถง การปฏบตระดบด 2 หมายถง การปฏบตระดบพอใช 1 หมายถง การปฏบตระดบตองปรบปรง ตามแบบประเมนทก าหนดในภาคผนวก ครอบคลมการด าเนนงานทง 5 ดาน ไดแก ดานท 1 การบรหารจดการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษาทสะทอนการด าเนนงานอยางตอเนอง 3 ป ใหเหนถงแนวคด และวธการทสอดคลองตอสภาพปญหาและบรบทของสถานศกษา ดานท 2 การด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในสถานศกษาอยางมประสทธภาพ ดานท 3 การมสวนรวมของภาคเครอขายทกภาคสวนทเกยวของในการดแลชวยเหลอนกเรยน ดานท 4 การสงเสรม สนบสนนนเทศ ตดตามและประเมนผลการด าเนนงานสงผลตอประสทธภาพ

ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

ดานท 5 ความส าเรจของการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 ด าเนนการรวบรวมผลการประเมน วเคราะห

แปลผลระดบคณภาพการด าเนนระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษาในสงกด ตามแนวทางของ

บญชม ศรสะอาด ซงแบงคะแนนเปนชวงๆ แตละชวงมความหมาย ดงน

คาเฉลยระหวาง 3.51 - 4.00 หมายถง มระดบการด าเนนงานอยในระดบดมาก

คาเฉลยระหวาง 2.51 - 3.50 หมายถง มระดบการด าเนนงานอยในระดบด

คาเฉลยระหวาง 1.51 - 2.50 หมายถง มระดบการด าเนนงานอยในระดบพอใช

คาเฉลยระหวาง 1.00 - 1.50 หมายถง มระดบการด าเนนงานอยในระดบปรบปรง

เปรยบเทยบขอมลทไดจากการประเมนคณภาพการด าเนนงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน จ าแนก

ตามขนาดสถานศกษา โดยพจารณาจากระดบคณภาพการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

32

แบบประเมนคณภาพการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษา

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

33

แบบประเมนคณภาพการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

โรงเรยน.................................................................................................................................

ค าชแจง

1. แบบประเมนผลฉบบนใชประเมนคณภาพการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของ

สถานศกษา ในการสงเสรม สนบสนนระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษาทไดด าเนนงานระบบ

การดแลชวยเหลอนกเรยนของปการศกษา 2563

2. ใหประเมนตนเองตรงตามทสถานศกษาไดปฏบตตามความเปนจรงในแตละรายการประเมนแตละ

ตวชวด โดยท าเครองหมาย ลงใน ทก าหนดให

ระดบคณภาพการปฏบตรายการประเมน

4 หมายถง การปฏบตระดบดมาก

3 หมายถง การปฏบตระดบด

2 หมายถง การปฏบตระดบพอใช

1 หมายถง การปฏบตระดบตองปรบปรง

ท รายการประเมน

ระดบคณภาพ การปฏบต

1 2 3 4

1 การบรหารจดการระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของสถานศกษาทสะทอนการ

ด าเนนงานอยางตอเนอง 3 ป ใหเหนถงแนวคด และวธการทสอดคลองตอสภาพ

ปญหาและบรบทของสถานศกษา

1.1 นโยบายของสถานศกษาทเกยวของกบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน การ

เสรมสรางทกษะชวตและการคมครองนกเรยน

1.1.1 วสยทศนของสถานศกษาสะทอนใหเหนถงความส าคญของระบบการดแล

ชวยเหลอนกเรยนโดยมการก าหนดแนวทางตามนโยบายทเกยวของกบระบบการดแล

ชวยเหลอนกเรยน การเสรมสรางทกษะชวตและการคมครองนกเรยนอยางชดเจน

34



1 2 3 4

1.1.2 มแผนกลยทธทระบการด าเนนงานเกยวของกบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

การเสรมสรางทกษะชวตและการคมครองนกเรยน

1.1.3 มแผนปฏบตการทระบโครงการ กจกรรมทเกยวของกบระบบการดแลชวยเหลอ

นกเรยน การเสรมสรางทกษะชวตและการคมครองนกเรยน

1.1.4 มค าสงแตงตงคณะท างานเกยวกบระบบการดดแลชวยเหลอนกเรยน การ

เสรมสรางทกษะชวตและการคมครองนกเรยนทชดเจน

1.1.5 มระเบยบ แนวปฏบตทเกยวของกบระบบการดดแลชวยเหลอนกเรยน การ

เสรมสรางทกษะชวตและการคมครองนกเรยนมาใชไดอยางเหมาะสม

1.2 แนวทาง/รปแบบการบรหารจดการของสถานศกษาสะทอนแนวคดทสอดคลองกบ

สภาพปญหาและบรบทของสถานศกษา

1.2.1 มการวเคราะหสภาพปญหา น าผลการด าเนนงานมาปรบปรงและพฒนาในการ

ปฏบตงานทเกยวของกบระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน การเสรมสรางทกษะชวต

และการคมครองนกเรยน

1.2.2 มการบรหารและด าเนนงานทสอดคลองกบนโยบายของกระทรวงหรอหนวยงาน

ทเกยวของ

1.2.3 มแนวทาง/รปแบบการด าเนนงานทสอดคลองกบสภาพปญหาและบรบทของ

สถานศกษา

1.3 ขอมลสารสนเทศของสถานศกษาทเกยวของกบการดแลชวยเหลอนกเรยน

1.3.1 มขอมลนกเรยนรายบคคลทเปนปจจบน และพรอมน าไปใช

35



1 2 3 4

1.3.2 มสารสนเทศเกยวกบผลการคดกรองนกเรยน 3 ปการศกษายอนหลง ตอเนอง

อยางเปนระบบ

1.3.3 มสารสนเทศผลการด าเนนงานทแสดงใหเหนวานกเรยนทกคนไดรบการดแล

1.3.4 มการสรปขอมลพรอมทงรายงานผลการพฒนา ปองกน แกไขปญหาและสงตอ

ตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

1.3.5 มการน าสารสนเทศมาใชในการพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน การ

เสรมสรางทกษะชวตและคมครองนกเรยนอยางตอเนองและยงยน

2 2. การด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเร ยนในสถานศกษาอยางม

ประสทธภาพ

2.1วธการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในสถานศกษาครบทง 5

ขนตอน โดยการด าเนนงานสอดคลองอยางเปนระบบ

2.1.1 มวธการรจกนกเรยนเปนรายบคคล

2.1.2 มวธการคดกรองนกเรยน

2.1.3 มวธสงเสรม พฒนานกเรยนทกกลม

2.1.4 มวธปองกนและแกไขปญหา

2.1.5 มวธการสงตอ

2.1.6 มการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางรอยรดทง 5 ขนตอน

2.1.7 มการด าเนนงานแตละขนตอนอยางเปนระบบ

36



1 2 3 4

2.1.8 มการใชนวตกรรมในการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

2.2 การด าเนนการเสรมสรางทกษะชวต และการคมครองนกเรยนอยางเปนรปธรรม

2.2.1 มการบรณาการทกษะชวตและการคมครองนกเรยนในการเรยนการสอนกลม

สาระการเรยนร

2.2.2 จดกจกรรม/โครงการทเสรมสรางทกษะชวตและการคมครองนกเรยน

2.2.3 นกเรยนทกกลมไดรบการเสรมสรางทกษะชวตและคมครองนกเรยนตามรปแบบ

หรอวธการทเหมาะสมและนกเรยนมปญหาดานพฤตกรรมลดลง

2.2.4 การใชพฤตกรรมเชงบวกในการจดชนเรยนและพฤตกรรมนกเรยน

3 การมสวนรวมของภาคเครอขายทกภาคสวนทเกยวของในการดแลชวยเหลอ

นกเรยน

3.1 มขอมลภาคเครอขายและวธการสรางเครอขายอยางมประสทธภาพ

3.1.1 มภาคเครอขาย ผปกครอง ชมชน หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชนและเขตพนท

การศกษา

3.1.2 มสารสนเทศเครอขายผปกครอง ชมชน หนวยงานภาครฐและภาคเอกชนท

เกยวของในการดแลชวยเหลอนกเรยน

3.1.3 มวธการสรางและการท างานรวมเครอขายทสนบสนนระบบการดแลชวยเหลอ

นกเรยน

3.1.4 ภาคเครอขายใหการสนบสนนการดแลชวยเหลอนกเรยนอยางตอเนอง

37



1 2 3 4

3.2 การมสวนรวมของภาคเครอขายในการสงเสรมสนบสนน ปองกน ชวยเหลอและ

คมครองนกเรยนรวมกบสถานศกษาอยางมประสทธภาพ

3.2.1 ภาคเครอขายมสวนรวมประชมเพอใหขอมลและวางแผนการสงเสรม สนบสนน

ปองกน ชวยเหลอ และคมครองนกเรยน

3.2.2 ภาคเครอขายมสวนรวมในการสงเสรม สนบสนน การด าเนนงานระบบการดแล

ชวยเหลอนกเรยน การเสรมสรางทกษะชวตและคมครองนกเรยน

3.2.3 ภาคเครอขายมการด าเนนงานในการดแลชวยเหลอนกเรยน การเสรมสราง

ทกษะชวตและคมครองนกเรยน

3.2.4 ภาคเครอขายรวมประเมน/ชนชมใหขวญก าลงใจ การด าเนนงานดแลชวยเหลอ

นกเรยน

4 การสงเสรม สนบสนนนเทศ ตดตามและประเมนผลการด าเนนงานสงผลตอ

ประสทธภาพระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

4.1 การพฒนาครและบคลากรทางการศกษาใหมความตระหนก ความเขาใจระบบ

การดแลชวยเหลอนกเรยน การเสรมสรางทกษะชวตและการคมครองนกเรยน

4.1.1 ครทกคนไดรบการพฒนาความรความเขาใจเรองระบบการดแลชวยเหลอ

นกเรยน การเสรมสรางทกษะชวตและคมครองนกเรยนดวยวธการทหลากหลากอยาง

ตอเนอง

4.1.2 ครและบคลากรทกคนไดน าองคความร ทกษะมาใชในการด าเนนงานระบบการ

ดแลชวยเหลอนกเรยนอยางเปนรปธรรม

38



1 2 3 4

4.2 การนเทศ ตดตาม สงเสรม สนบสนนและใหขวญก าลงใจแกครและบคลากร

ทางการศกษาในการด าเนนงานการดแลชวยเหลอนกเรยน การเสรมสรางทกษะชวต

และการคมครองนกเรยนอยางตอเนอง

4.2.2 มการนเทศ ตดตามผลการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน การ

เสรมสรางทกษะชวตและคมครองนกเรยนจากภายนอก

4.2.3 มรปแบบ และกระบวนการนเทศทเหมาะสมกบบรบทสถานศกษา

4.2.4 ผรบการนเทศมความพงพอใจ และน าผลการนเทศไปพฒนางานอยางตอเนอง

4.2.5 ครและบคลากรทางการศกษาทกคนไดรบการสงเสรมสนบสนนและไดรบขวญ

ก าลงใจจากการปฏบตงานอยางตอเนอง

4.3 การประเมนผลการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน การเสรมสราง

ทกษะชวตและการคมครองนกเรยน เพอปรบปรงพฒนาอยางตอเนองและยงยน

4.3.1 มวธการและเครองมอประเมนผลอยางเหมาะสม

4.3.2 ใชวธการและเครองมอประเมนผล เปนระยะๆ สอดคลองกบวตถประสงคของ

งาน

4.3.3 น าผลการประเมนไปพฒนางานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน การเสรมสราง

ทกษะชวตและคมครองนกเรยนอยางตอเนอง

4.3.3 น าผลการประเมนไปพฒนางานระบบดแลชวยเหลอนกเรยน การเสรมสราง

ทกษะชวตและคมครองนกเรยนอยางตอเนอง

4.3.4 มการปรบปรง พฒนา วธการและเครองมออยางเหมาะสมกบวตถประสงคของ

งาน

39



1 2 3 4

5 ความส าเรจของการด าเนนงานระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน

5.1 ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน การเสรมสรางทกษะชวตและการคมครอง

นกเรยน มผลตอการพฒนาคณภาพผเรยน

5.1.1 นกเรยนกลมเสยง/ปญหามจ านวนลดลงสอดคลองกบเปาหมายของสถานศกษา

5.1.2 อตราไมจบตามหลกสตรตามเวลาทก าหนดของนกเรยนลดลงอยางตอเนอง

5.1.3 อตราการออกกลางคนของนกเรยนลดลงกวาปทผานมาอยางตอเนอง

5.1.4 นกเรยนมทกษะชวตตามเปาหมายทสถานศกษาก าหนด

5.1.5 นกเรยนทกกลมไดรบการดแล ชวยเหลอ ปกปอง คมครอง แกไข และพฒนา

ตามศกยภาพ

5.1.6 นกเรยนประสบความส าเรจไดรบการยอมรบในระดบตางๆ

5.2 ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน การเสรมสรางทกษะชวตและการคมครอง

นกเรยน สงผลตอสถานศกษาและชมชนทองถน

5.2.1 สถานศกษาไดรบการยอมรบ ยกยอง เชดชเกยรตในดานการดแลชวยเหลอ

นกเรยน การเสรมสรางทกษะชวตและการคมครองนกเรยน

5.2.2 มวธปฏบตทเปนเลศในการดแลชวยเหลอนกเรยน การเสรมสรางทกษะชวต

และการคมครองนกเรยน

40



1 2 3 4

5.3 นกเรยนสามารถชวยเหลอตนเองไดตามวย

5.3.1 นกเรยนมทกษะชวต รเทาทนภยตางๆ ทเกดขนในสงคมและสามารถจดการกบ

ปญหาทเกดขนกบตนเองได

5.3.2 นกเรยนมสมรรถนะส าคญ และคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตร

ลงชอ....................................................... ..................... ประธานคณะกรรมการประเมน

(.............................................................................)

ลงชอ.................................................................... ........ กรรมการ

(.............................................................................)

ลงชอ.................................................................... ........ กรรมการและเลขานการ

(...................................................................... .......)

ขอมลครผรบผดชอบงานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยน ชอ-สกล................................................................... ต าแหนง............................................. ........ มอถอ......................................................................

ภาคผนวก

46

แบบสรปผลการคดกรองนกเรยนรายบคคล/หองเรยน/ชน

ชน.........................................ประจ าปการศกษา ……………….. โรงเรยน...........................................................................อ าเภอ...................................จงหวด………………………… ส านกงานเขตพนทการศกษา................................................................................................................................. ขาพเจา 1............................................................................ 2............................................................................ ไดด าเนนการออกเยยมบานนกเรยนแลวสรปผลได ดงน 1. จ านวนนกเรยนทรบผดชอบจ านวน................คน เยยมบานได จ านวน........................................คน ยงขาดอก จ านวน............................คน คดเปนรอยละ..........................สามารถแยกเปนต าบลทนกเรยนอาศยอยไดดงตอไปน (ตวอยาง) - ต าบล.......................ม.....................คน - ต าบล............................ม............................คน

- ต าบล.......................ม.....................คน - ต าบล..............................ม...........................คน 2. ผลของการเยยมบานนกเรยนสามารถคดกรองนกเรยนไดดงน

2.1 นกเรยนทงหมด..............................คน 2.2 สภาพนกเรยนรายบคคล

ท ผลดานตาง ๆ กลมพเศษ (คน)

กลมปกต (คน)

กลมเสยง (คน)

กลมมปญหา (คน)

หมายเหต

1. ความสามารถพเศษ 2. ดานการเรยน 3. ดานสขภาพ 4. ดานเศรษฐกจ 5. ดานสวสดภาพและความปลอดภย 6. ดานพฤตกรรมการใชสารเสพตด 7. ดานพฤตกรรมการใชความรนแรง 8. ดานพฤตกรรมทางเพศ 9. ดานการตดเกมส 10. นกเรยนทมความตองการพเศษ 11. ดานการใชเครองมอสอสารฯ

ลงชอ............................................................. ลงชอ........................................................ (.........................................................) (..........................................................) ครทปรกษาชน..................................................... ครทปรกษาชน.......................................................

47

แบบรายงานสรปผลการคดกรองนกเรยน จ าแนกรายดาน (รายงานสพม.)

แสดงจ านวนนกเรยนทไดรบการดแลชวยเหลอตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนเปนรายดาน

ประจ าปการศกษา ……………….. โรงเรยน...........................................................................อ าเภอ...................................จงหวด…………………………

ส านกงานเขตพนทการศกษา............................................................................................................................. ....

ท ผลการคดกรองนกเรยน จ าแนกรายดาน

กลมพเศษ (คน)

กลมปกต (คน)

กลมเสยง (คน)

กลมมปญหา (คน)

หมายเหต

1. ความสามารถพเศษ 2. ดานการเรยน 3. ดานสขภาพ 4. ดานเศรษฐกจ 5. ดานสวสดภาพและความปลอดภย 6. ดานพฤตกรรมการใชสารเสพตด 7. ดานพฤตกรรมการใชความรนแรง 8. ดานพฤตกรรมทางเพศ 9. ดานการตดเกมส 10. นกเรยนทมความตองการพเศษ 11. ดานการใชเครองมอสอสารฯ

รวม

ลงชอ............................................................. ผรายงาน (..................................................................)

48

แบบรายงานสรปผลการคดกรองนกเรยน จ าแนกรายกลม (รายงานสพม.) แสดงจ านวนนกเรยนทไดรบการดแลชวยเหลอตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนเปนรายกลม

ประจ าปการศกษา..................................... โรงเรยน...........................................................................อ าเภอ...................................จงหวด………………………… ส านกงานเขตพนทการศกษา............................................................................................................................. ....

ประเภท จ านวนทงหมด (คน)

นกเรยนทไดรบการดแลชวยเหลอตามระบบการดแล

ชวยเหลอนกเรยน (คน)

โครงการ/กจกรรม (ระบ)

จ านวน รอยละ กลมปกต

กลมเสยง

กลมมปญหา

กลมพเศษ (มความสามารถพเศษ)

รวม

ลงชอ............................................................. ผรายงาน

(..................................................................)

49

แบบรายงานการสรปการประชมผปกครองชนเรยน (รายงานสพม.) โรงเรยน...........................................................................อ าเภอ...................................จงหวด…………………………

ภาคเรยนท.....................ปการศกษา............................ ครงท......................สถานทประชม...................................................... วนท..........................เดอน..................................พ. ศ ..........................

1. จ านวนผปกครองทงหมด...............................คน มาประชม จ านวน................................ คน ไมมาประชม จ านวน...............................คน จ านวนผปกครองทมาประชม คดเปนรอยละ..................... 2. หวขอส าคญของการประชม ไดแก ............................................................................................................................................................. ................. ................................................................................................................. ............................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 3. ขอสรปจากการประชม ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................. ................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 4. บรรยากาศประชมและขอสงเกต 4.1 ความรวมมอในการเสนอความคดเหน ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................... .................................................................................................... 4.2 การใหขอคดเหนทเปนประโยชน .................................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................. ............................. 4.3 การใหการสนบสนบสนน ...................................................................... ........................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 4.4 อน ๆ …………………………………………………………………………………………………………………………………….. ...................................................................................................................................................................... ........

ลงชอ............................................................. ผรายงาน (..................................................................)

หมายเหต ใหแนบภาพถายกจกรรม 1 - 2 รป

คู่มือการด...

Documents

Transcript of คู่มือการด...