FAAL RESPIRASI

FAAL RESPIRASI

&

kaitannya dengan ilmu lain

RESPIRASI

Organ: PARU dalam thorax

Sifat: OTONOM ( syaraf otonom

Organ respirasi

Otot skelet (otot sadar)

FAAL RESPIRASI

DefinisiRespirasi

FungsiGabungan aktivitas berbagai mekanisme yg berperanan dalam proses suplai Oksigen keseluruh sel tubuh (dan pembuangan Karbondioksida)

Proses1. Ventilasi paru (pulmonal)

2. Difusi O2 & CO2 di paru

3. Transpor O2 & CO2 di darah

4. Difusi O2 & CO2 di sel

5. Regulasi Pernafasan

2 ( Respirasi Eksterna

4 ( Respirasi Interna

6. Insufisiensi Respirasi

VENTILASI PARU (PULMONAL)

Komponen gerak (fase):

1. Inspirasi

2. Ekspirasi

Otot respirasi:

Otot inspirasi:

Utama( Diafragma

Otot Ekspirasi:

Utama ( otot dinding perut

TEKANAN PERNAFASAN

Tekanan Intra alveolar (PA)

Inspirasi ( PA = -1 s/d 80 mmHg

Ekspirasi ( PA = +1 s/d +>100 mmHg

Tekanan Intra pleura (PPL) = - 4 mmHg

( desakan NEGATIP

(sub alveolar)

subatmospheric

KECENDERUNGAN RECOIL PARU

Kecenderungan elastik untuk mengempis

Faktor:

1. Serabut elastis (1/3)

2. Tegangan permukaan (2/3)

Akibat: Tekanan negatip antar ruang

intrapleura

COMPLIANCE (C)

= Expansibility / distensibility

= Daya mengembang / kompliansi

Paru & thorax merupakan struktur viskoelastis

Faktor:

Paru ( serabut elastis, surfactan

Thorax ( otot, tendo, jar. Ikat

KERJA PERNAFASAN (K)

Kerja otot pernafasan untuk:

1. Mengembangkan paru (elastis)

2. Mengatasi hambatan/resistensi

( resistensi jar. non-elastis

( resistensi jar. elastis

K ( pada: penyakit2 restriktif &

Penyakit obstruktif

Volume2 pernafasan

TV = Tidal volume = vol. Istirahat

500 ml

IRV = Inspiratory Reserve Volume

3000 ml

ERV = Expiratory Reserve Volume

1100 ml

VC = Vital Capacity = 4600 ml

= TV + IRV + ERV

IC = Inspiratory capacity = 3500 ml

FRC = Functional Residual Capacity

2300 ml

TLC = Total Lung Capacity = 5800 mlVol. Pernafasan dipengaruhi oleh:

1. Tinggi Badan & Berat Badan

2. Postur badan

3. Kekuatan otot pernafasan

4. Kompliansi paru-thorax

5. Posisi badan

6. Seks (( = 75 85 % ()

VENTILASI ALVEOLUS

Dead Space (DS)

DS Anatomis = DS Fis + DS Alv

DS Fisiologis

DS Alveolar

Normal :

Istirahat( DS Fis > DS Anat

Aktif ( DS Fis = DS Anat

Patologis ( DS Fisiologis ((Emfisema & Asthma ( MBC & MEFR (FUNGSI JALAN NAFAS

1. Jalan udara

2. Perlindungan pada unit respirasi

3. Pembentukan suara

4. Indra penghidu & pengecap

PRINSIP PERTUKARAN GAS

Derajad difusi (kecepatan difusi)

dipengaruhi oleh:

1. Beda desakan

2. Kelarutan gas dalam cairan

3. Area difusi

4. Jarak difusi

5. BM gas

6. Temperatur

Difusi gas melalui membran respirasi (MR)

dipengaruhi oleh:

1. Tebal membran MR

2. Luas permukaan MR

3. Koefisien difusi gas dalam MR(=air)

4. Beda tekanan antara permukaan MR

Kapasitas Difusi (KD)

= Volume gas berdifusi (VD) pada beda tekanan 1 mmHg

Faktor:

1. Pembukaan kapiler

2. Pelebaran kapiler

3. Regangan MR

4. Blood Flow

Safety Factor

Normal: proses difusi O2/CO2 sempurna pada 1/3 awal kapiler ( 2/3 sisanya ( safety factor

Fungsi: Aktivitas (sehat); bernafas (sakit)

TRANSPORT GAS DALAM DARAH

(antara paru jaringan)

Prinsip:

a. Beda tekanan parsial O2 & CO2 antara darah alveolus

Darah jaringan / sel

b. Aliran darah :

CO2 dari jaringan ( alveolus

Peningkatan kapasitas transport:

O2 : bergabung dengan Hb ( ( 70 X

CO2 : reaksi kimia reversible ( ( 17 X

TRANSPORT O2

Normal 97 % HbO2

3 % Larut dalam plasma & SDM

(sebagai mol O2)

Transport O2 oleh Hb

Hb + O2 (HbO2 (1 mol Hb( 4 mol O2)

HbO2 ( ikatan longgar reversibel

PO2 tinggi ( Hb + O2 ( HbO2 (paru)

PO2 rendah ( HbO2 ( Hb + O2 (jaringan)

Ikatan HbO2 ( pada keadaan:

H+ ( (pH (), CO2(, Temp(, DPG (Ikatan HbO2 ( pada keadaan:

H+ ( (pH () CO2 (, Temp (, DPG (Kurva Disosiasi Hb-O2

Jumlah %Hb yang mengikat O2 =

Saturasi % Hb waktu meninggalkan paru:

PO2 100 mmHg: saturasi Hb = 97%

Saturasi % Hb waktu meninggalkan jar:

PO2 100 mmHg: saturasi Hb = 70%

Transport O2 yang larut

O2 larut dalam cairan darah (

Plasma darah

Cairan Eritrosit

PO2 ( ( jumlah O2 yg larut ( secara linier

Normal:

O2 yang dilepas di jar hanya O2 yang terikat oleh Hb ( fungsi buffer Hb thd O2

Bila PO2 >> ( O2 yg larut ikut dilepas ke

Jaringan ( keracunan O2

Mis. ( Bekerja dibawah

permukaan air laut

( Terapi O2 hiperbarik

Hb sebagai buffer O2

Mengatur agar PO2 jar relatif konstan

Fungsi buffer pada keadaan:

( Normal

( Keadaan O2 atmosfir abnormal

( Pada perubahan ventilasi paru

Pergeseran kurve disosiasi

Shift to the Right: (ikatan Hb kurang kuat

H+ (, CO2 (, to (, DPG (Shift to the Left:

Fetal Hb (1. pH: Asidosis ( S to R (jaringan)

Alkalosis ( S to L

2. CO2: BOHR EFFECT

CO2 ( ( H+( ( pH( ( S to R

( membantu pelepasan O2 di jar

3. DPG (DiPhospho Glyserate)

Hipoksia ( DPG ( ( S to R

Pengaruh Hematokrit

Nilai Ht optimal = 40

Ht ( > 40 ( viskositas ( ( COP ( ( R ( Kapasitas transport (Ht ( < 40 ( viskositas ( ( COP ( ( R ( Kapasitas transport ((TRANSPORT CO2 DALAM DARAH

Normal : 200 ml/min

Akibat transport CO2:

1. H+ ( ( pH vena ( 7.36 < pH arteri

7.41

2. Chloride shift kedalam Eritrosit

3. Bikarbonat shift keluar Eritrosit

4. Water shift kedalam eritrosit

(ukuran Eritrosit vena > dalam arteri)

CO (CARBON MONOKSIDA)

CO + Hb ( HbCO (Karboksi Hb)

CO + HbO2 ( HbCO + O2 ( O2 terusir

CO + HbCO2 ( HbCO.CO2 ( trans CO2

Tak terganggu

Keracunan CO : Hipoksia, tidak hiperkapnia

Therapi: O2 Hiperbarik

RESPIRATORY QUOTIENT (RQ)

= Ratio pengeluaran CO2 : Penyerapan O2

Normal keadaan istirahat: 0.825

Exercise: RQ (, Recovery (Asidosis Metabolik : RQ (Alkalosis Metabolik: RQ (Diabetes Mellitus: RQ (Hipertiroidi: RQ (Diit KH: RQ = 1.0

Diit Protein: RQ = 0.8

Diit Lemak RQ= 0.7

REGULASI RESPIRASI

1. Regulasi Neurogen

2. Regulasi Humoral (kimia)

Regulasi Neurogen

1. Korteks cerebri ( otot2 pernafasan

2. Perifer ( fasilitasi (pusat pernafasan

via medulla spinalis

3. Refleks Hering-Breuer

Inspirasi ( vol paru ( ( strech

Reseptor

Pusat pernafasan

Ekspirasi

Inspirasi berhenti

4. Suhu tubuh

5. Pusat vasomotor

REGULASI HUMORAL

Pengendali regulasi kimiawi:

Kadar CO2 darah

pH darah

Kadar O2 darah

Regulasi melalui cara:

1. Langsung pada pusat pernafasan

2. Via Chemoreceptor ( P.P.

CO2( (+) ( 1000 %

PH ( (+) ( 400 %

O2 ( (+) ( 66 %

Pada keadaan:

Asfiksia

Ggn ventilasi kronis

Adaptasi high altitude

INSUFISIENSI RESPIRASI

I. VENTILASI < NORMAL

paralisa otot pernafasan

Compliance ( Kerja pernafasan (II. GANGGUAN DIFUSI

Tebal membran respirasi ( Luas membran respirasi (III. GANGGUAN TRANSPOR OKSIGEN

Anemia

Gangguan sirkulasi darah

Keracunan Hb

IV. GANGGUAN IRAMA PERNAFASAN

Pernafasan periodik: CHEYNE STOKES

Pernafasan Biot

Depresi pusat pernafasan

HIPOKSIA

1. Hipoksia hipoksik : VO2 ( PO2( Sianosis +

2. Hipoksia Anemik : VO2 ( PO2 N

3. Hipoksia Stagnan : VO2 N PO2 N Sianosis +

4. Hipoksia Histotoksik : VO2 N PO2 N Sianosis

Terapi Hipoksia: O2 hiperbarik

Bahaya terapi: keracunan O2, hipokapnia

DISPNEA (Air hunger, pernafasan bertenaga)

1. Kadar gas respirasi abnormal

2. Kerja penafasan (3. Neurogenic/emotional

4. Gangguan kapasitas ventilasi

SIANOSIS (warna biru tampak pada permukaan tubuh) ( jumlah deoksi-Hb mencapai 5 gram %

ANATOMI

FISIKA

BIOKIMIA

BEDAH

ANESTHESI

INTERNA

PEDIATRI

FAAL RESPIRASI

FAAL JANTUNG

FAAL GINJAL

INSUFISIENSI

PENYAKIT

Dapat bekerja tanpa disadari

Dapat dipengaruhi kesadaran sampai batas-batas tertentu

Diameter

Vertical (cc)(

Diameter

Horizontal ( (AP/Lat)

Volume

thorax(

Volume

Intra (

pulmonal

Desakan Intra

Pulmonal (

INSPIRASI

Cairan Permukaan

Alveolus

Tegangan

Permukaan

Alveolus

RECOIL /

KOLAPS

Daya

tarik

antar

molekul

Surfactan (Fosfolipid)

(+)

(-)

Penyakit Membran Hyalin (Respiratory Distress Syndrome)

Surfaktan (-)

(+)(+)

Akti-fitas

MRV = Minute Respiratory Volume

= TV X RR

Minimal 1.5 L/min

MBC = Maximum Breathing Capacity

Normal: 150-170 L/min

MEFR = Maximum Expiratory Flow Rate

Normal: 150 L/min

MAV = Minute Alveolar Ventilation

(TV DSV) X RR = 6000 ml/min

Udara inspirasi

sal. Nafas (pembersihan/ pelembaban / pemanasan)

ALVEOLUS

(difusi O2 & CO2)

CO2

Larut (CO2)

Reaksi Hidrasi: CO2+H2O(H+ + HCO3-

lambat

Reaksi Hidrasi:

CO2+H2O H+ + HCO3-

CO2 + prot

sangat cepat

5000 X

Carbonic anhidrase

H2O

Water

shift

Cl

Chloride

shift

Berikatan dgn Hb

CO2 + Hb (HBCO2

Larut : CO2

SEL

KAPILER

ERITROSIT

PLASMA

P.P.

VENTILASI (

O2 berperan penting

HIPOKSIA

HIPERKAPNIA

ASIDOSIS

Berbagai volume paru yang didapat dari pemeriksaan spirometri

PAGE 26