PERANCANGAN PUSAT PENGEMBANGAN RISET DAN...
20
PERANCANGAN PUSAT PENGEMBANGAN RISET DAN TEKNOLOGI BAMBU DI KABUPATEN MALANG Tema: Focus On Material TUGAS AKHIR Oleh: ARIS ZAINURRAHMAN NIM 09660035 JURUSAN TEKNIK ARSITEKTUR FAKULTAS SAINS DAN TEKNOLOGI UNIVERSITAS ISLAM NEGERI MAULANA MALIK IBRAHIM MALANG 2013
Transcript of PERANCANGAN PUSAT PENGEMBANGAN RISET DAN...
PERANCANGAN PUSAT PENGEMBANGAN RISET DAN TEKNOLOGI
BAMBU DI KABUPATEN MALANG
Tema: Focus On Material
TUGAS AKHIR
Oleh:
ARIS ZAINURRAHMAN
NIM 09660035
JURUSAN TEKNIK ARSITEKTUR
FAKULTAS SAINS DAN TEKNOLOGI
UNIVERSITAS ISLAM NEGERI
MAULANA MALIK IBRAHIM MALANG
2013
PERANCANGAN PUSAT PENGEMBANGAN RISET DAN TEKNOLOGI
BAMBU DI KABUPATEN MALANG
TUGAS AKHIR
Diajukan Kepada :
Fakultas Sains Dan Teknologi
Universitas Islam Negeri (UIN)
Maulana Malik Ibrahim Malang
Untuk Memenuhi Salah Satu Persyaratan Dalam
Memperoleh Gelar Sarjana Teknik (S.T)
Oleh:
ARIS ZAINURRAHMAN
NIM 09660035
JURUSAN TEKNIK ARSITEKTUR
FAKULTAS SAINS DAN TEKNOLOGI
UNIVERSITAS ISLAM NEGERI
MAULANA MALIK IBRAHIM MALANG
2013
ii
DEPARTEMEN AGAMA
UNIVERSITAS ISLAM NEGERI (UIN) MAULANA MALIK
IBRAHIM MALANG
FAKULTAS SAINS DAN TEKNOLOGI
JURUSAN TEKNIK ARSITEKTUR Jl. Gajayana No. 50 Malang 65114 Telp./Faks. (0341) 558933
PERNYATAAN ORISINALITAS KARYA
Dengan Hormat,
Saya yang bertanda tangan di bawah ini:
Nama : ARIS ZAINURRAHMAN
NIM : 09660035
Judul Tugas Akhir : Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan
Teknologi Bambu di Kabupaten Malang
Menyatakan dengan sebenar-benarnya bahwa saya bertanggung jawab atas
orisinalitas karya ini. Saya bersedia bertanggung jawab dan sanggup menerima
sanksi yang ditentukan apabila dikemudian hari ditemukan berbagai bentuk
kecurangan, tindakan plagiatisme dan indikasi ketidakjujuran didalam karya ini.
Malang, 09 Juli 2013
Yang membuat pernyataan,
ARIS ZAINURRAHMAN
NIM: 09660035
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu
Tema: “Focus On Material”
Aris Zainurrahman 09660035
iii
PERANCANGAN PUSAT PENGEMBANGAN RISET DAN TEKNOLOGI
BAMBU DI KABUPATEN MALANG
TUGAS AKHIR
Oleh:
ARIS ZAINURRAHMAN
NIM 09660035
Telah disetujui oleh:
Dosen Pembimbing I
Aulia Fikriarini Muchlis, M.T.
NIP. 19760416.200604.2.001
Dosen Pembimbing II
Dr. Agung Sedayu, M.T.
NIP. 19781024.200501.1.003
Malang, 09 Juli 2013
Mengetahui
Ketua Jurusan Teknik Arsitektur
Aulia Fikriarini Muchlis, M.T.
NIP. 19760416.200604.2.001
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu
Tema: “Focus On Material”
Aris Zainurrahman 09660035
iv
PERANCANGAN PUSAT PENGEMBANGAN RISET DAN TEKNOLOGI
BAMBU DI KABUPATEN MALANG
TUGAS AKHIR
Oleh:
ARIS ZAINURRAHMAN
NIM 09660035
Telah Dipertahankan di Depan Dewan Penguji Tugas Akhir dan Dinyatakan
Diterima Sebagai Salah Satu Persyaratan
Untuk Memperoleh Gelar Sarjana Teknik (S.T)
Tanggal 09 Juli 2013
Menyetujui :
Tim Penguji
Susunan Dewan Penguji
Penguji Utama : Arief R Setiono, M.T. ( )
NIP. 19790103.200501.1.005
Ketua : Agus Subaqin, M.T. ( )
NIP. 19740825.200901.1.006
Sekertaris : Aulia Fikriarini Muchlis, M.T. ( )
NIP. 19760416.200604.2.001
Anggota : Tri Kustono Adi, S.Si, M.Sc ( )
NIP. 19710311.200312.1.002
Mengetahui
Ketua Jurusan Teknik Arsitektur
Aulia Fikriarini Muchlis, M.T.
NIP. 19760416.200604.2.001
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu Tema: “Focus On Material”
A r i s Z a i n u r r a h m a n ( 0 9 6 6 0 0 3 5 )
v
“KU TEMPUH SATU PERJALANAN
DALAM NUANSA YANG SEJALAN
TAK LELAH KU BERDIRI
DEMI CITA-CITA PASTI
NEGERI 1 MENARA
AKU BERJANJI..!”
(ARIS Z)
PerancanganPusatPengembanganRisetdanTeknologiBambu Tema: “Focus On Material”
A r i s Z a i n u r r a h m a n ( 0 9 6 6 0 0 3 5 )
vi
KATA PENGANTAR
BiIsmillahirrahmanirrahim Alhamdulillahirobbil alamin, puji syukur pada
Allah SWT yang telah melimpahkan rahmat serta kesabaran bagi penulis untuk
meyelesaikan laporan pra tugas akhir yang berjudul “Perancangan Pusat
Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu di Kabupaten Malang” ini
dengan baik, sholawat serta salam senantiasa tercurahkan pada junjungan kita
Nabi Muhammad saw.
Kata demi kata, gambar demi gambar dalam laporan pra tugas akhir ini
tidak mungkin dapat terselesaikan tanpa adanya dukungan dan doa dari berbagai
pihak, sebuah perjuangan yang tidak mungkin penulis lakukan sendiri,maka dari
itu penulis ingin mengucapkan terima kasih kepada:
1. Allah SWT the chosen one, yang telah setia setiap waktu, memberikan
kesabaran dan ketabahan hati pada penulis untuk menyelesaikan laporan
pra tugas akhir ini.
2. Prof. Dr. H. Mudjia Raharjo, selaku rektor Universitas Islam Negeri
Maulana Malik Ibrahim Malang
3. Ibu Aulia Fikriarini M,MT selaku Ketua Jurusan Teknik Arsitektur
Fakultas Sains dan Teknologi UIN Maulana Malik Ibrahim Malang
sekaligus pembimbing Tugas Akhir yang senantiasa memberikan
pengarahan, motivasi dan bimbingan.
4. Bapak Dr. Agung Sedayu, MT selaku dosen pembimbing Tugas Akhir
yang senantiasa memberi saran, masukan serta motivasi untuk
menyelesaikan Tugas Akhir ini
PerancanganPusatPengembanganRisetdanTeknologiBambu Tema: “Focus On Material”
A r i s Z a i n u r r a h m a n ( 0 9 6 6 0 0 3 5 )
vii
5. Bapak Tri Kustono Adi selaku dosen pembimbing agama
6. Bapak Arief R Setiono, MT dan Bapak Agus Subaqin, MT selaku dosen
penguji
7. Ibu Luluk Maslucha, MT selaku dosen wali yang selalu memberi motivasi,
8. Segenap karyawan jurusan Teknik Arsitektur UIN Maulana Malik Ibrahim
Malang yang telah memberikan bantuannya selama ini.
9. Ayahanda dan ibunda tercinta, bapak Muchlas B. dan ibu Munjianah yang
tidak henti-hentinya memberikan dukungan moral, materi dan doa pada
penulis untuk meyelesaikan laporan ini.
10. Saudara-saudaraku terkasih, mas Andy Mashudi dan mbak Arin
Mahfudhoh yang telah memberi banyak saran dan semangat untuk
meyelesaikan kuliah dengan baik.
11. Dulur archi 09 yang memberi nuansa berbeda saat kumpul-kumpul bareng,
suka duka, canda tawa akan selalu terkenang.
12. Mas Effan Adhiwira, Pak Alvin Yudistira, Pak Djiman Morisco yang
memberi jawaban atas pertanyaan-pertanyaan saya.
Laporan ini berisi proses berpikir seorang mahasiswa tentang sebuah
perancangan yang berangkat dari tahap latarbelakang hingga hasil desain. Penulis
menyadari bahwa bayak sekali kekurangan baik dalam hal penulisan maupun
ilustrasi, maka dari itu penulis minta maaf sebesar-besarny serta tak lupa saran
dan kritikan sangat terbuka lebar demi tercapainya suatu kebaikan bersama.
Malang, 09 Juli 2013
Penulis
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu Tema: “Focus On Material”
Aris Zainurrahman 09660035
viii
DAFTAR ISI
HALAMAN JUDUL .............................................................................................. i
SURAT PERNYATAAN ORISINALITAS KARYA ........................................ ii
HALAMAN PERSETUJUAN ............................................................................ iii
HALAMAN PENGESAHAN .............................................................................. iv
HALAMAN MOTTO ............................................................................................ v
KATA PENGANTAR .......................................................................................... vi
DAFTAR ISI ....................................................................................................... viii
DAFTAR GAMBAR .......................................................................................... xiii
DAFTAR TABEL .............................................................................................. xvi
ABSTRAK ......................................................................................................... xvii
BAB I PENDAHULUAN ....................................................................................... 1
1.1. Latar Belakang ........................................................................................... 1
1.2. Rumusan Masalah ...................................................................................... 7
1.3. Tujuan ......................................................................................................... 8
1.4. Manfaat ....................................................................................................... 8
1.5. Batasan ........................................................................................................ 9
1.5.1 Objek ........................................................................................................... 9
1.5.2 Tema ............................................................................................................ 9
BAB II KAJIAN PUSTAKA ............................................................................... 10
2.1. Kajian Objek Rancangan ............................................................................ 10
2.1.1. Definisi Riset ........................................................................................ 10
2.1.2. Riset Bambu ......................................................................................... 11
2.1.3. Definisi Teknologi ............................................................................... 12
2.1.4. Teknologi Bambu ................................................................................ 12
2.1.5. Teori Bambu ........................................................................................ 13
2.1.5.1. Bambu .................................................................................... 13
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu Tema: “Focus On Material”
Aris Zainurrahman 09660035
ix
2.1.5.2. Jenis-jenis Bambu .................................................................. 14
2.1.5.3. Kelebihan dan Kelemahan Bambu ........................................ 20
2.1.6. Karakteristik kegiatan .......................................................................... 21
2.1.6.1. Konservasi Bambu .................................................................. 21
2.1.6.2. Pengawetan Bambu ................................................................ 24
2.1.6.3. Konstruksi Bambu .................................................................. 29
2.1.7. Karakteristik ruang ............................................................................... 31
2.1.7.1. Ruang Konservasi ................................................................... 31
2.1.7.2. Ruang Pengawetan ................................................................. 33
2.1.7.3. Ruang Konstruksi ................................................................... 35
2.1.7.4. Fasilitas Penunjang ................................................................. 37
2.2.Kajian Tema Rancangan ............................................................................... 39
2.2.1. Definisi Tema Focus On Material ....................................................... 39
2.2.2. Karakteristik Tema Focus On Material ............................................... 39
2.3.Kajian Integrasi .............................................................................................. 40
2.3.1. Integrasi Objek dengan Keislaman ...................................................... 40
2.3.2. IntegrasiTema dengan Keislaman ........................................................ 42
2.3.3. Prinsip Tema ........................................................................................ 44
2.3.3.1. Material Sebagai Struktur ....................................................... 45
2.3.3.2. Material Sebagai Karakteristik Estetika ................................. 47
2.3.3.3. Mixing of Material .................................................................. 50
2.4.Studi Banding ................................................................................................. 53
2.4.1. Studi Banding Tema ............................................................................. 53
2.4.2. Studi Banding Objek ............................................................................ 60
2.5.Gambaran Umum Lokasi .............................................................................. 69
BAB III METODE PERANCANGAN ............................................................... 71
3.1.Ide Perancangan ............................................................................................. 71
3.2.Rumusan Masalah .......................................................................................... 72
3.3.Tujuan Dan Manfaat ..................................................................................... 73
3.4.Batasan ............................................................................................................ 73
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu Tema: “Focus On Material”
Aris Zainurrahman 09660035
x
3.5.Pengumpulan Data ......................................................................................... 73
3.5.1. Data Primer .......................................................................................... 74
3.5.1.1. Observasi ............................................................................. 74
3.5.1.2. Dokumentasi ........................................................................ 75
3.5.2. Data Sekunder ...................................................................................... 75
3.5.2.1. Studi Literatur ...................................................................... 75
3.5.2.2. Studi Komparasi .................................................................. 76
3.5.2.3. Integrasi Keislaman ............................................................. 76
3.6.Analisis ............................................................................................................ 76
3.6.1. Analisis Tapak ...................................................................................... 77
3.6.2. Analisis Fungsi ..................................................................................... 77
3.6.3. Analisis Aktifitas Dan Pengguna ......................................................... 77
3.6.4. Analisis Ruang ..................................................................................... 78
3.6.5. Analisis Bentuk .................................................................................... 78
3.6.6. Analisis Struktur .................................................................................. 78
3.6.7. Analisis Utilitas .................................................................................... 78
3.7.Konsep Perancangan ..................................................................................... 78
3.8.Kerangka Berpikir ......................................................................................... 80
BAB IV ANALISIS PERANCANGAN .............................................................. 81
4.1. Data Eksisting ................................................................................................ 81
4.2. Analisis Tapak ............................................................................................... 84
4.2.1. Program analisis .................................................................................... 85
4.2.2. AnalisisBatas Bentuk dan Dimensi ....................................................... 86
4.2.3. Analisis Aksesibilitas ............................................................................ 87
4.2.4. Analisis Sirkulasi dan Parkir ................................................................. 88
4.2.5. Analisis Matahari .................................................................................. 89
4.2.6. Analisis Angin dan Hujan ..................................................................... 90
4.2.7. Analisis View ........................................................................................ 91
4.2.8. Analisis Vegetasi dan Ruang Terbuka .................................................. 92
4.2.9. Analisis Struktur ................................................................................... 93
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu Tema: “Focus On Material”
Aris Zainurrahman 09660035
xi
4.2.10. Analisis Utilitas ................................................................................... 94
4.3. Analisis Fungsi ............................................................................................... 95
4.3.1. Fungsi Primer ........................................................................................ 95
4.3.2. Fungsi Sekunder .................................................................................... 95
4.3.3. Fungsi Penunjang .................................................................................. 95
4.4. Analisis Aktivitas ........................................................................................... 96
4.5. Analisis Pengguna ......................................................................................... 99
4.6. Analisis Ruang ............................................................................................. 100
4.6.1. Kebutuhan Ruang ........................................................................... 100
4.6.2. Persyaratan Ruang .......................................................................... 104
4.6.3. Hubungan Antar Ruang Makro ...................................................... 107
4.6.4. Hubungan Antar Ruang Mikro....................................................... 108
4.6.5. Besaran Ruang ............................................................................... 109
BAB V KONSEP PERANCANGAN ................................................................ 114
5.1. Konsep Dasar ............................................................................................... 114
5.2. Konsep Tapak .............................................................................................. 115
5.3. Konsep Bentuk ............................................................................................ 116
5.4. Konsep Ruang ............................................................................................. 117
5.5. Konsep Struktur .......................................................................................... 118
BAB VI HASIL RANCANGAN ....................................................................... 119
6.1. Hasil Rancangan Kawasan ......................................................................... 119
6.2. Hasil Rancangan Tapak ............................................................................. 121
6.2.1. Perencanaan Vegetasi Dan Signage ........................................................ 121
6.2.2. Sirkulasi Dan Akses Pada Tapak ........................................................... 122
6.3. Hasil Rancangan Ruang Dan Bentuk Bangunan ..................................... 123
6.3.1. Bangunan Penerima ................................................................................. 124
6.3.2. Bangunan Penginapan ............................................................................. 126
6.3.3. Bangunan Konservasi .............................................................................. 128
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu Tema: “Focus On Material”
Aris Zainurrahman 09660035
xii
6.3.4. Bangunan Konstruksi .............................................................................. 130
6.3.5. Bangunan Preservasi ............................................................................... 132
6.3.6. Bangunan Cafetaria ................................................................................. 134
6.4. Hasil Rancangan Eksterior Dan Interior .................................................. 136
6.5. Hasil Rancangan Sistem Konstruksi Bangunan ...................................... 138
6.6. Hasil Rancangan Detail Sambungan ......................................................... 139
6.8. Hasil Rancangan Utilitas ............................................................................ 142
6.9. Hasil Kajian Integrasi ................................................................................. 144
BAB VII PENUTUP ........................................................................................... 145
7.1. Kesimpulan .................................................................................................. 145
7.2. Saran ............................................................................................................ 145
DAFTAR PUSTAKA ......................................................................................... 146
LAMPIRAN
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu
Tema: “Focus On Material”
Aris Zainurrahman 09660035
xiii
DAFTAR GAMBAR
Halaman
2.1. Anatomi Bambu ......................................................................................... 13
2.2. Bambu Apus ............................................................................................... 14
2.3. Bambu Petung ............................................................................................ 16
2.4. Bambu Ori .................................................................................................. 17
2.5. Bambu Wulung .......................................................................................... 19
2.6. Bambu Berumpun Sympodial .................................................................... 22
2.7. Memotong Bambu ...................................................................................... 23
2.8. Pemilihan Tunas ......................................................................................... 23
2.9. Penelitian Pengawetan Bambu Dan Proses Pengawetan Bambu ............... 24
2.10. Fasilitas Pengawetan Sistem Vsd ............................................................... 28
2.11. Laboratorium Penelitian Dan Pengujian Konstruksi Bambu ..................... 29
2.12. Konstruksi Bambu Tradisional .................................................................. 30
2.13. Konstruksi Bambu Modern ........................................................................ 31
2.14. Ukuran Tempat Makan .............................................................................. 37
2.15. Susunan Meja Makan ................................................................................. 37
2.16. Pola Tempat Parkir ..................................................................................... 38
2.17. Ukuran Truk Dan Bus ................................................................................ 38
2.18. Diagram Prinsip ......................................................................................... 44
2.19. Bambu Wing, Vo Trong Nghia .................................................................. 47
2.20. House Of Bambu ........................................................................................ 49
2.21. Interior Bambu ........................................................................................... 49
2.22. Sambungan Bambu1 .................................................................................. 50
2.23. Sambungan Bambu2 .................................................................................. 51
2.24. Sambungan Bambu3 .................................................................................. 52
2.25. Sambungan Tiang Bambu .......................................................................... 52
2.26. Green School,Bali ...................................................................................... 54
2.27. Layout Plan Green School Bali .................................................................. 54
2.28. Interior Green School,Bali ......................................................................... 55
2.29. Analisis Prinsip 1 ....................................................................................... 58
2.30. Analisis Prinsip 2 ....................................................................................... 59
2.31. Analisis Prinsip 3 ....................................................................................... 59
2.32. Sahabat Bambu........................................................................................... 60
2.33. Zoning Ruang Sahabat Bambu................................................................... 61
2.34. Pencucian Bambu ....................................................................................... 61
2.35. Vsd Treatment ............................................................................................ 62
2.36. Ruang Pengelola......................................................................................... 63
2.37. Bambu Nusa Verde .................................................................................... 64
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu
Tema: “Focus On Material”
Aris Zainurrahman 09660035
xiv
2.38. Pembagian Ruang Parkir ............................................................................ 65
2.39. Penzoningan Ruang .................................................................................... 65
2.40. Proses Kultur Jaringan ............................................................................... 66
2.41. Laboratorium kultur Jaringan ..................................................................... 67
2.42. Inkubasi Kultur Jaringan ............................................................................ 67
2.43. Rumah Plastik ............................................................................................ 68
2.44. Persemaian ................................................................................................. 68
2.45. Lokasi Tapak .............................................................................................. 70
3.1. Skema Perancangan ................................................................................... 80
4.1. Peta Kawasan Kecamatan Karangploso ..................................................... 82
4.2. Eksising Kawasan Kecamatan Karangploso .............................................. 82
4.3. Eksising Tapak ........................................................................................... 83
4.4. Program Analisis ........................................................................................ 85
4.5. Análisis Batas Bentuk Dan Dimensi .......................................................... 86
4.6. Análisis Aksesibilitas ................................................................................. 87
4.7. Análisis Sirkulasi Dan Parkir ..................................................................... 88
4.8. Análisis Matahari ....................................................................................... 89
4.9. Análisis Angin Dan Hujan ......................................................................... 90
4.10. Análisis View ............................................................................................. 91
4.11. Análisis Vegetasi Dan Ruang Terbuka ...................................................... 92
4.12. Análisis Struktur ........................................................................................ 93
4.13. Análisis Utilitas .......................................................................................... 94
4.14. Diagram Fungsi .......................................................................................... 95
4.15. Diagram Hubungan Antar Ruang Makro ................................................... 106
4.16. Diagram Hubungan Antar Ruang Mikro ................................................... 107
5.1. Konsep Dasar ................................................................................................ 114
5.2. Konsep Tapak................................................................................................ 115
5.3. Konsep Bentuk .............................................................................................. 116
5.4. Konsep Ruang ............................................................................................... 117
5.5. Konsep Struktur ............................................................................................ 118
6.1. Hasil Rancangan Kawasan ............................................................................ 119
6.2. Hasil Rancangan Kawasan ............................................................................ 120
6.3. Perencanaan Vegetasi Dan Signage ............................................................. 121
6.4. Sirkulasi Dan Akses Pada Tapak .................................................................. 122
6.5. Hasil Rancangan Ruang Dan Bentuk Bangunan ........................................... 123
6.6. Hasil Rancangan Bangunan Penerima .......................................................... 124
6.7. Tampak dan Potongan Bangunan Penerima ................................................. 125
6.8. Hasil Rancangan Bangunan Penginapan ....................................................... 126
6.9. Tampak dan Potongan Bangunan Penginapan ............................................. 127
6.10. Hasil Rancangan Bangunan Konservasi ..................................................... 128
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu
Tema: “Focus On Material”
Aris Zainurrahman 09660035
xv
6.11. Tampak dan Potongan Bangunan Konservasi ............................................ 129
6.12. Hasil Rancangan Bangunan Konstruksi ...................................................... 130
6.13. Tampak dan Potongan Bangunan Konstruksi ............................................ 131
6.14. Hasil Rancangan Bangunan Preservasi ....................................................... 132
6.15. Tampak dan Potongan Bangunan Preservasi ............................................. 133
6.16. Hasil Rancangan Bangunan Cafetaria ......................................................... 134
6.17. Tampak dan Potongan Bangunan Cafetaria ............................................... 135
6.18. Hasil Rancangan Eksterior .......................................................................... 136
6.19. Hasil Rancangan Interior ............................................................................ 137
6.20. Hasil Rancangan Sistem Konstruksi Bangunan .......................................... 138
6.21. Hasil Rancangan Detail Sambungan 1 ........................................................ 139
6.22. Hasil Rancangan Detail Sambungan 2 ........................................................ 140
6.23. Hasil Rancangan Detail Sambungan 3 ........................................................ 141
6.24. Hasil Rancangan Utilitas Plumbing ............................................................ 142
6.25. Hasil Rancangan Utilitas Listrik, Kebakaran, Sampah ............................... 143
6.26. Hasil Kajian Integrasi 1 ............................................................................... 144
6.27. Hasil Kajian Integrasi 2 ............................................................................... 145
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu
Tema: “Focus On Material”
Aris Zainurrahman 09660035
xvi
DAFTAR TABEL
Tabel 2.1. Langkah-Langkah Proses Pegawetan Dengan Sistem Vsd ................ 24
Tabel 2.2. Ukuran Fasilitas Pengawetan VSD .................................................... 29
Tabel 2.3. Kebutuhan Ruang Konservasi ............................................................ 32
Tabel 2.4. Kebutuhan Ruang Preservasi ............................................................. 33
Tabel 2.5. Kebutuhan Ruang Konstruksi ............................................................ 35
Tabel 2.6. Nilai Sifat Fisis Dan Mekanis Bambu Betung ................................... 45
Tabel 2.7. Sifat Fisis Dan Mekanis Bambu Apus. .............................................. 45
xvi
ABSTRAK
Zainurrahman, Aris. 2013. Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan
Teknologi Bambu. Dosen Pembimbing Aulia Fikriarini, MT. dan Agung
Sedayu, MT.
Kata kunci: Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu di
Kabupaten Malang, Focus on Material, Bambu
Indonesia sebagai salah satu negara yang memiliki keanekaragaman hayati
yang melimpah, salah satunya adalah tanaman bambu. Jumlah persebaran bambu
di Indonesia menempati urutan ketiga setelah india dan cina. Dari sekitar 1500
jenis bambu yang sudah dikenal, 147 diataranya merupakan jenis asli Indonesia.
Banyaknya potensi bambu tersebut seharusnya bisa dimanfaatan semaksimal
mungkin karena dilihat dari segi fungsinya, bambu marupakan material
multiguna. Namun kebanyakan masyarakat masih menganggap bahwa bambu
identik dengan material orang miskin. Maka dari itu perluasan ilmu pengetahuan
tentang bambu sangat diperlukan untuk mengangkat citra terhadap material
spesial ini. Untuk menujang hal tersebut maka perlu adanya suatu fasilitas yang
mampu menampung segala kegiatan yang berhubungan dengan perbambuan.
Perancangan Pusat Pengembangan Riset dan Teknologi Bambu ini
memiliki 3 fungsi utama yaitu seagai tempat konservasi, preservasi dan kostruksi
bambu yang di integrasikan dalam satu lokasi perancangan. Tema yang diambil
adalah focus on material dengan definisi secara singkat adalah pengoptimalan
penggunaan material bambu dalam perancangan sehingga diharapkan seseorang
akan tertarik untuk mengujunginya dan belajar mengenalinya. Konsep yg diangkat
adalah nilai fleksibilitas bambu berdasar sifat fisis dan mekanisnya serta nilai
keunikan yang ada pada bambu kemudian dari kesemuanya itu diterapkan dalam
perancangan mulai dari tapak sampai konsep perancangan.
xvii
ABSTRACT
Zainurrahman, Aris. 2013. Bamboo Research and Technology Development
Center Design. Supervisor Aulia Fikriarini, MT. and Agung Sedayu, MT.
Key word: Bamboo Research and Technology Development Center Design in
Malang Regency, Focus on Material, Bamboo
Indonesia is one of a country which have a excessive number of biodiversity, one
of them is bamboo plant. The spread of bamboo in Indonesia is ranked number three in
the world after India and China. From approximately 1500 identified bamboo types, 147
of them is originally Indonesia. The amount of the potential should be able to harnassed
into its maximal value due to their function as a multi purpose material. But most of the
society still assume that bamboo identical with poverty material. Therefore, the need of
bamboo knowledge expansion is highly required to raise image of this special material.
To support those idea, it is necessary to provide facility which capable to accommodate
all of bamboo related activity.
This Bamboo Research and Technology Development Center Design have three
main function as bamboo conservation, preservation and construction place which
integrated in one design location. The theme taken from focus on material which in brief
explanation means optimalization of bamboo material in design so that somebody would
expected to visit and learn it. The appointed theme is bamboo flexibility value based from
its physic and mechanic nature and also bamboo unique rate that all of those applied in
design from the site up to the design concept.
xviii
ملخص البحث
تصميم ادلركز تنمية البحوث التكنولوجيا بامبو يف ماالنج . البحث اجلامعي . . 3102أريس , ,زين الرمحنقسم اذلندسة كلية العلوم و التكنولوجي . اجلامعة موالنا مالك إبراهيم اإلسالمية احلكومية ماالنج . ادلشرفان :
األستاذة أولياء فكريارين ادلاجستري و األستاذ أغنج سدايو ادلاجستري . الرئيسّية : تصميم ادلركز تنمية البحوث التكنولوجيا بامبو يف ماالنج , الرتكيز علي ادلواد بامبو. الكلمة
من عدد .بامبو هو نبات، واحد منها التنوع البيولوجي وفرة لديها الدولة الوحيدة اليت إندونيسيا هيهو الذي معروف بامبو من نوع 0011 حوايل من .الصنيو اذلند بعد الثالثة يف ادلرتبة يف إندونيسيا بامبو توزيعأن احملتملة اخليزران بامبو العديد من وينبغي أن يكون .اإلندونيسية األنواع احمللية هو علىو منها 041
ال يزالون ، فإن معظم الناس ومع ذلك .متعددة األغراض ادلواد بامبو هو، وظيفتها ألنه من حيث ينفعممكن من صورة لرفع بامبو ادلعرفة حول توسيع هناك حاجة إىل وبالتايل .مع الفقراء متطابقة بامبو هو ادلوادأن يعتقدون
ادلرتبطة مجيع األنشطة ميكن أن تستوعب مرفق من ادلرافق اليت جيب أن يكون أنه قضيته لدعم .خاص ادلواد هذا .اليت يتعلق فربامبني احلفظ حيث هي كمكان وظائف رئيسية ثالث لديه بامبو التنمية التكنولوجيةمركز البحوث و تصميم
خمتصر مع تعريف ادلواد الرتكيز على ادلوضوع هو .موقع واحد تصميم متكاملة يف بنيات والصون والبامبو اليتنتعلم و ليزورها شخص مهتم نأمل يف أن يكون التصميم حبيث يف بامبو استخدام ادلوادتعظيم االستفادة من ل
القيم الفريدة فضال عن وادليكانيكية اخلصائص الفيزيائية من ادلرونة هي قيمة مرتفعة مفهوم .عليهكيف نتعرف مفاهيم إىل اختيار ادلوقع بدءا من يف تصميم يتم تطبيقه الذي من مجيع ومن مث من بامبو اليت توجدعلى
.التصميم
