Basa Jawa 11A

download Basa Jawa 11A

of 6

description

Basa Jawa 11A TA 2014/2015 (Terbit 2014)

Transcript of Basa Jawa 11A

  • 1Basa Jawa 11A

    Lets go to Smart Learning with Fokus!

    WELCOME TO SMART LEARNING

    Diterbitkan oleh CV SindunataJl. Diponegoro No. 123 Kartasura, Sukoharjo 57166

    Telp. (0271) 781797, 781853Email: [email protected]

    Penulis : Tim Catha EdukatifEditor : Yen Nur RahayuSetter : Hendra PrasetyoArt Design : Teguh PribadiIlustrator : Andika, Margo

    Mengacu SK Gubernur Jateng No: 423.5/5/2011

  • Basa Jawa 11A 2

    Bahan PiwulanganPembelajaran berangkat dari kajian teori yang telah tersurat, dan realisasi dari proses pengalaman hidup. Materi mengemban fungsi sebagai pendulum pembelajaran menuju proses yang

    Materi Fokus sarat dengan nilai-nilai edukatif, etika, dan kecakapan hidup.

    1Piranti lan Sarana PasinaonMedia dan metode pembelajaran merupakan bagian dari rencana pembelajaran. Validitas dan akurasi keduanya, menjadi salah satu syarat menuju keberhasilan pembelajaran. Pembelajaran dengan metode Aktif, Inovatif, Kreatif, Efektif, dan Menyenangkan (PAIKEM) merupakan pendekatan yang digunakan Buku Fokus agar pembelajaran lebih bermakna.

    2

    Gladhen, Gladhi, lan Ajang GladhenPembelajaran berorientasi pada proses dan hasil. Keduanya terintegrasi dan terelaborasi melalui pengukuran kompetensi dan pengembangan perilaku. Standardisasi keberhasilan tidak hanya berupa skor, tetapi juga terciptanya kebiasaan. Kebiasaan harus dikreasi. Kebiasaan harus dilatih. Dari situlah keahlian bermula. Keahlian hanya dimiliki oleh mereka yang sering berlatih. Penilaian pembelajaran dalam Buku Fokus mencakup penilaian afektif, kognitif, dan psikomotorik.

    3

    Angkah Pandaya KapribadenPembelajaran menjadi media untuk menggali keutamaan. Teori yang tersurat dan peristiwa yang terlihat, menjadi kaca benggala untuk menumbuhkan kebiasaan berbudaya luhur dalam interaksi, baik dengan sang Pencipta, sesama manusia, maupun jagat raya. Puncak perjalanan keutamaan manusia adalah kemampuan

    CITRA MULIA SANG MAHA. Pembelajaran dalam Buku Fokus sarat dengan nilai-nilai Karakter dan Budaya Bangsa Indonesia.

    4

    Kawruh JawaBerisi teori dan informasi-informasi penting yang berhubungan dengan mata pelajaran dan budaya lokal. Bermanfaat untuk menambah pengetahuan dan merangsang keingintahuan peserta didik pada informasi yang telah disajikan. Dengan demikian peserta didik dapat mengetahui tentang informasi yang belum pernah diketahui sebelumnya.

    5

    Lets go to Smart Learning with Fokus! Buku Fokus menyajikan keunggulan materi dan strategi belajar baru yang akan mengantarkan peserta didik memasuki Pembelajaran Aktif, Inovatif, Kreatif, Efektif, dan Menyenangkan!

    The Power of Book

    Manungsa iku kedunungan sipat apes.

  • 3Basa Jawa 11A

    Table of Content

    Welcome to Smart Learning ................................................................. 1

    The Power of Book ................................................................................ 2

    Table of Content ..................................................................................... 3

    WULANGAN 1: BUDI PAKERTI ....................................................... 5

    Kagiyatan Piwulangan 1: Nyemak lan Micara .. 6

    A. Nyemak Tanggap Wacana ................................ 6

    B. Nindakake Sesorah (Atur Pambagyaharja) .... 8

    Kagiyatan Piwulangan 2: Maca lan Nulis .......... 10

    A. Maca Paragraf ...................................................... 10

    B. Nulis Aksara Jawa .............................................. 10

    WULANGAN 2: KABUDAYAN ......................................................... 17

    Kagiyatan Piwulangan 1: Nyemak lan Micara .. 18

    A. Ngrungokake Wawancara ................................. 18

    B. Micara Migunakake Unggah-Ungguh Basa

    kang Trep ............................................................. 20

    Kagiyatan Piwulangan 2: Maca lan Nulis .......... 23

    A. Maca Aksara Jawa ............................................... 23

    B. Nulis Geguritan .................................................. 24

    WULANGAN 3: PRASTAWA ............................................................. 31

    Kagiyatan Piwulangan 1: Nyemak lan Micara .. 32

    A. Ngrungokake Geguritan .................................... 32

    B. Micara kanthi Unggah-Ungguh ....................... 33

    Kagiyatan Piwulangan 2: Maca lan Nulis .......... 35

    A. Maca Aksara Jawa .............................................. 35

    B. Nulis Geguritan .................................................. 36

    ULANGAN TENGAH SEMESTER PAKET 1 .................................. 42

    ULANGAN TENGAH SEMESTER PAKET 2 .................................. 47

    Melok nanging ora nyolok.

  • Basa Jawa 11A 4

    WULANGAN 4: KAPRIBADEN ......................................................... 50

    Kagiyatan Piwulangan 1: Nyemak lan Micara .. 51

    A. Nyemak Tanggap Wacana ................................ 51

    B. Nindakake Sambutan Atur Pambagyaharja .... 52

    Kagiyatan Piwulangan 2: Maca lan Nulis .......... 54

    A. Nembang Macapat ............................................. 54

    B. Nulis Ukara Baku ............................................... 55

    WULANGAN 5: HIBURAN ................................................................. 61

    Kagiyatan Piwulangan 1: Nyemak lan Micara .. 62

    A. Nyemak Geguritan .............................................. 62

    B. Ndhiskusikake Isine Geguritan ........................ 63

    Kagiyatan Piwulangan 2: Maca lan Nulis .......... 65

    A. Nembang Macapat ............................................. 65

    B. Nulis Aksara Jawa ............................................... 67

    ULANGAN SEMESTER 1 .................................................................... 73

    PREDIKSI ULANGAN SEMESTER 1 ............................................... 77

    DAFTAR PUSTAKA ............................................................................. 80

    Mikul dhuwur mendhem jero.

  • 5Basa Jawa 11A

    Sumber: http4.bp.blogspot.com

    1W U L A N G A N

    Budi pakerti saiki mulai dadi wacana ing masarakat. Akeh kang pada beda pangerten anggone nanggepi masalah budi pekerti, ananging iku dadi becike amarga saiki perkara budi pakerti wis mulai dadi kebutuhan urip masarakat kudu diajarake marang putra-putrine supaya besuk gedhene dadi wong kang bisa ngajeni marang wong tuwane lan masarakat sekitare. Budi pakerti iki babagan kang kudu dicerna nganti permati amarga kapan maneh, menawa ora saiki mulai dipikirake babagan kasebut. Budi pakerti iku hubungan langsung karo babagan tumindak, solah bawah, lan pangucapan. Pendidikan budi pakerti mbutuhake keteladanan kanti tumindak kang becik, tumrap sapa bae kang arep menehi pendhidhikan budi pakerti.

    Standar Kompetensi1. Mampu mendengarkan dan memahami

    wacana lisan nonsastra maupun sastra dalam berbagai ragam bahasa Jawa.

    2. Mampu mengungkapkan pikiran, pendapat, gagasan, dan perasaan secara lisan sastra maupun nonsastra dengan menggunakan berbagai ragam dan unggah-ungguh bahasa Jawa.

    3. Mampu membaca dan memahami bacaan sastra maupun nonsastra, berhuruf Latin maupun Jawa dengan bebagai keterampilan dan teknik membaca.

    4. Mampu mengungkapkan pikiran, pendapat, gagasan, dan perasaan dalam berbagai jenis karangan nonsastra maupun sastra menggunakan berbagai ragam bahasa Jawa sesuai dengan unggah-ungguh dan menulis dengan huruf Jawa.

    Kompetensi Dasar1.1 Mendengarkan sambutan atau khotbah

    yang disampaikan secara langsung atau rekaman.

    2.1 Menyampaikan sambutan dalam bentuk pambagyaharja.

    3.1 Membaca pemahaman paragraf berdasarkan letak kalimat utama.

    4.2 Menulis wacana sederhana menggunakan huruf Jawa.

    Pambuka Komponen Silabus

    Mung sadrema dadi lantaran.

  • Basa Jawa 11A 6

    Tanggap wacana utawa pidhato nduweni teges omongan ana ing sangarepe wong akeh. Upamane pidhato khitanan, mantenan, sepasaran, sewindhunan, lan sapanunggalane. Ancas utawa tujuwane pidhato kaperang dadi telung warna, yaiku:1. Kanggo menehi pangerten marang wong liya kanthi pangajab supaya sing padha

    mirengake mangerteni lan mudheng apa sing wis diwedharake dening wong kang pidhato.

    2. Kanggo menehi panglipur marang wong kang mirengake.3. Kanggo menehi daya pangaribawa marang wong kang padha mirengake, kanthi

    ancas supaya sing mirengake gelem tumindak kaya sing dikarepake dening wong kang pidhato mau.Dene urut-urutane pidhato ing antarane, yaiku:

    1. Salam pambuka2. Atur pakurmat marang tamu kang padha rawuh3. Purwaka (ngucapake syukur lan ngaturake sugeng rawuh)4. Surasa (wigatining pasamuwan)5. Atur pangajab6. Pangarep-arep7. Panutup (atur panuwun lan nyuwun pangapura)8. Salam panutupRungokna kancamu anggone maca tanggap wacana pambuka pengetan dinten kamardikan RI ing ngisor iki!

    Kagiyatan Piwulangan 1 Seneng katentremanToleransi

    Nyemak lan Micara

    A Nyemak Tanggap Wacana

    Assalamualaikum Wr. Wb.Bapak saha Ibu Guru ingkang kula kurmati.Para kadang siswa-siswi ingkang kula tresnani.

    Saderengipun, mangga kita sareng ngaturaken puja-puji pudyastuti dhumateng ngarsanipun Gusti Ingkang Maha Kuwaos inggih punika Gusti Allah SWT. Amargi kanthi linuberan rahmat saha hidayanipun kita sedaya saged pinanggihan wonten wekdal ingkang sae menika kagem mengeti dinten Kamardikan Republik Indonesia ingkang kaping 69.

    Para rawuh ingkang minulya, kita sedaya sampun mangertosi menawi Nagari Indonesia punika sampun saged sejajar utawi sami kaliyan Nagari maju sanesipun. Kathah sampun panggriasi utawi predikat ingkang dipun sandhang kaliyan Indonesia wonten tingkat Internasional. Ananging punapa saged Indonesia moncer kados sakmenika menawi mboten wonten pahlawan bangsa wonten warsa 1945? Menawi kados menika kita kedah instropeksi dhiri saha kedah gadhah pambegan menapa ingkang sampun kita aturaken dhumateng bangsa kita.

    Mung sadrema nglakoni.