Post on 24-Jan-2023
T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİM BİLİM DALI
SEMİNER I
YRD. DOÇ. DR. İSMET ŞAHİN
SOSYAL MEDYANIN ÖĞRETİM AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN
ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ
DUYGU BİRBİRİ
HAZİRAN, 2013
KOCAELİ
İÇERİK SAYFA
I. Giriş 2
II. Yöntem 3
a. Alan yazın incelemesi
3
b. Örneklem 6
c. Veri toplama aracı
6
III. Bulgular
7
IV. Özet ve Değerlendirme
15
V. Kaynakça
18
Ek I. Öğretmen Görüşme Formu
19
1
TABLO LİSTESİ SAYFA
Tablo 1. Facebook Kullanım Sıklığı
9
Tablo 2. Twitter Kullanım Sıklığı
9
Tablo 3. Myspace Kullanım Sıklığı
10
Tablo 4. Google Plus Kullanım Sıklığı
10
Tablo 5. Google Gruplar Kullanım Sıklığı
11
Tablo 6. LinkedIn Kullanım Sıklığı
11
Tablo 7. Wikipedia Kullanım Sıklığı
12
Tablo 8. Bloglar Kullanım Sıklığı
12
Tablo 9. Sosyal medya web sitelerinin etkin kullanımı
13
3
Tablo 10. Öğrencilerle iletişim kurma amaçlı
14
Tablo 11. Sınıf toplantı veya etkinlikleriyle ilgili bilgi
verme amaçlı 14
Tablo 12. Ödev teslim veya kontrol yapabilme amaçlı
15
Tablo 13. Derslerle ilgili duyuru ve bilgilendirme
yapabilme amaçlı 15
Tablo 14. Derslerle ilgili materyal paylaşım amaçlı
15
4
I. GİRİŞ
Sosyal ağlar insanların birbirlerini tanıma ve iletişim
kurmaları fikri üstüne şekillenmektedir. İnsanlara içerisinde
bulundukları dünyayı daha açık, daha paylaşımcı ve birbiriyle
daha bağlantılı bir hale getirme fırsatı sunmaktadır. Son
zamanlarda sosyal ağlar; insanlar üzerinde ekonomik, politik ve
eğitim gibi pek çok alanda etki etmektedir. Bu yüzden de son
zamanlarda insanlar arasındaki en önemli iletişim araçlarından
birisi haline gelmiştir.
Sosyal ağlar; insanların ilgilendikleri disiplinler
üzerinde dosya, video veya fotoğraf paylaşmalarına, bloglar
oluşturmalarına, mesaj göndermelerine veya gerçek zamanlı
konuşma gerçekleştirmelerine olanak sağlamaktadır. Bu yüzden bu
ağlar “sosyal” olarak tanımlanmaktadır. Çünkü internet
ortamında bulunan insanların arkadaşlarıyla, iş arkadaşlarıyla
ya da diğer kişilerle iletişim kurmalarını, aralarında bağ
kurmalarını ve bu bağları güçlendirmelerini sağlamaktadırlar.
Dünyada kullanılan en ünlü sosyal ağlar Facebook, Twitter ve
Myspace’dir. Bu ağlar insanlara birçok hizmet sunmakla
birlikte, sunduğu en önemli hizmetlerden birisi insanların
fikirlerini paylaşabildikleri ve tartışabildikleri ortamları
5
oluşturan mikrobloglardır. Bu tarz sanal ortamlar sayesinde
bireyler direkt olarak diğer bireylerle iletişime
geçebiliyorlar. Sosyal ağlar özellikle küresel olaylarla ilgili
ekonomik, politik, sosyal ve eğitsel kararları verme sürecinde
aktif ve etkili rol oynamaktadırlar (Zaidieh, 2012).
Sosyal medya sitelerinin popülerliğinin giderek artması
eğitimde kullanılmasını kaçınılmaz hale getirmiştir. Ortak ilgi
ve zevkleri bulunan insanların bir araya gelerek bir şeyler
paylaşabildikleri, kendilerine uygun etkinlikleri
seçebildikleri bu sanal ortam, getirdiği faydalarla birlikte
bazı sıkıntılar da doğurmaktadır. En önemli dezavantajı eğitim
öğretim sürecindeki insani etkileşimin olmamasıdır. İnternet
yoluyla yapılan eğitimlerde (e-learning) bu sorun sık sık
kendini göstermektedir. Fakat sosyal medya sitelerinin
kullanıcılarına sunduğu online konuşma ya da birebir iletişim
kurma gibi imkanlar sunduğu için bu sorunları en aza
indirgeyebiliyor. Sosyal medya araçlarının öğretim araçlarına
entegre edilmesi hem öğretmenler hem de öğrenciler açısından
büyük kolaylıklar sunmakta ve dersleri daha çekici hale
getirmektedir (Zaidieh, 2012).
6
Yurt içi ve yurt dışında yapılan alan yazın
incelemelerinde çeşitli yerlerde özellikle yükseköğretim
eğitimi için sosyal medya araçlarından yararlanıldığı
görülmektedir. Fakat yine de sosyal medyanın tam olarak bir
öğretim aracı olarak kullanılmasına yönelik yapılan çalışma
sayısı oldukça kısıtlıdır. Bu yüzden de sosyal medyanın
öğretimsel kullanımına yönelik bir araştırmanın yapılması
gerekli görülmüştür.
Yapılan çalışma betimsel analiz modelinde olup alan yazın
taraması yapılmış ve öğretmenlerin öğretim aracı olarak sosyal
medya kullanımları sorgulanmıştır. Araştırma, öğretmenlerin
sosyal medya web sitelerinin öğretimsel kullanımına ilişkin
görüşleri ve sosyal medya web sitelerinin eğitimsel açıdan
alternatif kullanım modelleri hakkında bilgi edinme amacıyla
gerçekleştirilmiştir. Öğretmen görüşleri sorgulanırken
araştırmacı tarafından hazırlanan “öğretmen görüşme formu”
uygulanmış ve öğretmenlerin sosyal medyayla ilgili görüşleri
anket aracılığıyla araştırılmıştır. Çalışma içerisinde
uygulanan anket ile öğretmenlerin sosyal medya araçlarını
kullanıp kullanmadıkları; sosyal medya kullanım sıklıklarının
7
ne olduğu ve sosyal medyayı öğretim amaçlı kullanıp
kullanmadıkları sorularına yanıt aranmaktadır.
a. ALAN YAZIN İNCELEMESİ
Facebook, kullanıcılarının oluşturduğu ağlarda farklı izin
seviyelerinde özel veya herkese açık yazılarla kullanıcıların
birbiri ile bağlanmasını, gruplara katılmasını ve diğerleri ile
kaynakların paylaşılmasını sağlayan çevrimiçi sosyal ağ
yazılımıdır. Diğer çevrimiçi sosyal ağ sitelerine (Friendster,
MySpace gibi) benzer bir biçimde, kullanıcılar kendilerini
çevrimiçi bir profilde tanıtır, arkadaş edinir, diğerlerinin
profillerine veya sosyal içeriğe bilgi veya yorum yazabilir.
350 milyondan fazla kullanıcısı olan facebook dünyanın
en büyük sosyal ağı olmasına rağmen, Facebook dışında da birçok
kullanıcısı olan ve büyüyen sosyal ağlar da bulunmaktadır
(http://www.Facebook.com/press/info.php?statistics). Örneğin,
MySpace özellikle müzik ve eğlenceye, Flickr, resim ve video
paylaşımına, Twitter, 140 karakterlik mesaj yazmaya ve Ning
insanların ilgilerini keşfetmesine ve açıklamasına
odaklanmıştır.
8
Facebook şu anda Türkiye’de de en çok kullanılan sosyal
medya web sitesidir. Türkiye’de Facebook kullanan
kullanıcıların %10’u 13-15, %9’u 16-17, %34’ü 18-24, %30’u 25-
34, %11 35-44, %4’ü 45-54, %1’i 55-64 ve %1’i 65 ve üstü yaş
aralığındadır (http://www.facebakers.com/countries-
withfacebook/TR/).
Facebook eğlence amaçlı kullanımının yanı sıra bazı
eğitimciler tarafından eğitimsel açıdan da çeşitli
özelliklerinden yararlanılarak kullanılmaktadır. Heather
Rogers, Haverback Towson üniversitesinde, “324 Okuma Yöntemi
Grubunun Kadınları” olarak oluşturduğu Facebook grubunu
öğretmen adayları ile okuma dersinde buluşmak için
kullanmıştır. Bu grup ödevlerin tartışıldığı, soruların
sorulduğu, görüşlerin eleştirildiği, bilgilerin gönderildiği ve
görüşlerin desteklendiği bir platform olarak işlev görmüştür.
Ayrıca araştırmacı, öğrencilerin okumasını desteklemek için
kitap kulüplerinin kurulmasını, kitap tartışmalarının
yapılmasını ve okumaların paylaşılması için sosyal ağların
kullanımını önermiştir.
Brown (2008) “Facebook’un eğitimsel kullanımı” isimli
çalışmasında; öğrencilerin Facebook ortamını okul temelli
9
kitapları alıp vermek, kulüpler, grup ödevleri, uygulamalar ve
dersler için kullanıldığından bahsetmektedir. Öğrenciler diğer
öğretmenleri kendilerine arkadaş olarak ekleyebilir, çalışma
konularına ait gruplar oluşturarak veri toplayabilir ve
tartışma başlatabilirler. Ayrıca araştırmacı tarih, edebiyat
derslerinde, kültürel rehberlerin hazırlanmasında ve
programlama uygulamalarında da bu sosyal ağın
kullanılabileceğini önermiştir.
Munoz & Towner (2009) “ Facebook’u açmak: Sınıf ortamında
Facebook nasıl kullanılır” isimli çalışmasında benzer şekilde
öğrenciler için konulara uygun resimlerin, mesajların, derslere
ait ödevlerin, olayların ve uygulamaların Facebook sosyal
ağında eğitim amaçlı kullanılacağı belirtilmiştir. Ayrıca,
öğretmenler Facebook ortamında web sitelerine ait adresleri ve
videoları gönderebilir, Google belgeleri ile bağlantı
oluşturarak öğrencilerin sunularını, ödevlerini ve diğer
ürünleri paylaşılabilirler.
Madge, Meek, Wellens & Hooley “Facebook, sosyal
birleştirme ve informal öğrenme” isimli çalışmalarında;
üniversite Facebook ağına önceden kayıt olmanın, sosyal ağlara
sonradan kayıt olmayı nasıl etkilediği konusunda yaptıkları
10
çalışmada, Facebook sosyal ağının üniversite hayatına
öğrencilerin yerleşmesinde “sosyal birleştirici” olduğu
sonucuna ulaşmıştır.
George & Dellasega’nın “Lisans düzeyinde tıp eğitiminde
sosyal medya kullanımı: Penn State College of Medicine’dan iki
örnek çalışma” isimli çalışmalarında; dördüncü sınıf tıp
öğrencilerinin iki seçmeli ders içerisinde sosyal medya
araçlarını kullanımını ve değerlendirmelerini ölçmektedirler.
Çalışma esnasında, öğrencilerin öğrenmelerini pekiştirme
amacıyla beş farklı sosyal medya aracı (Twitter, Youtube,
Flickr, Blogging ve Skype) kullanılmıştır. Her bir ders sonunda
öğrencilerin niteliksel ve niceliksel olarak değerlendirmeleri
yapılmıştır. İki farklı vaka incelenmesi yapılmıştır çalışmada.
İlk incelemede tıpta yaratıcı yazma dersleri esnasında 15
öğrenci katılmıştır. Ders boyunca öğrencilerin günlük tutmaları
ve buna ek olarak öğrencilerin twitter hesabı açmaları
istenmiştir. Twitter üzerinden öğretmen dersle ilgili kısa
özetler sunmaktadır ve öğrenciler sınıf arkadaşlarıyla dersle
ilgili birbirlerine dönüt vermektedirler. İkinci vaka
incelemesi çalışmasında birçok sosyal medya sitesinden
(Youtube, Twitter, Skype) yararlanılmıştır. Disiplinlerarası
11
çalışılarak farklı alanlarla sosyal medya siteleri üzerinden
bağlantılar kurulmuştur. Araştırma sonunda öğrenciler
niteliksel olarak memnuniyetlerini dile getirmişlerdir. Sosyal
medya araçlarını derslere entegre edilerek yapılan dersler
geleneksel yöntemle yapılan derslere göre çok daha avantajlı
olduğu görülmüştür. İki olay incelemesi sonucunda öğrenciler ve
öğretmenler arasındaki dersle ilgili konuşmaları, ders dışında
da devam etmiş ve bu durumda öğrencilerin daha yaratıcı
olmalarına yardımcı olmuştur. Ayrıca sosyal medya araçlarının
derse entegre edilmesi öğrencilerin derse karşı olan
motivasyonlarını arttırmakta olduğu ve dersi daha ilgi çekici
hale getirdiği görülmüştür. Öğrenciler her iki derste de yüksek
başarı puanları elde etmişlerdir. Sosyal medya araçlarının
entegre edilmiş dersin işbirliğini ve öğrenmeyi arttırmasının
yanı sıra zaman yönetimi, teknolojiye karşı pratikliğin eksik
olması ve gizlilik uygulamaları gibi bazı zorlukları da ortaya
çıkardığı görülmüştür.
Özetlemek gerekirse; işbirlikli öğrenme, araştırma,
sorgulama, tartışma becerileri, eleştirel düşünme ve problem
çözme becerilerini desteklemek için Facebook etkili bir şekilde
materyalleri (video dosyaları, ses dosyaları, resimler, kelime
12
işlemci, tablolama, sunu, veri tabanı ve diğer türdeki
belgeleri içeren web siteleri) paylaşmak, gündelik olayları,
haberleri, kişileri veya grupları takip etmek, tartışma
ortamlarına dâhil olmak için kullanılabilir (Gülbahar,
Kalelioğlu & Madran, 2013).
II. YÖNTEM
a. ÖRNEKLEM
Araştırma örneklemi; Kocaeli ili İzmit ilçesinde bulunan
Tavşantepe İlköğretim Okulu, Ulubatlı Hasan İlkokulu, 29 Ekim
Ortaokulu, Kuvayi Milliye İlkokulu, Ulusal Egemenlik İlkokulu,
28 Haziran İlköğretim okulu, Yahya Kaptan İlkokulu, Namık Kemal
İlköğretim okulu ve İstanbul ili Sultanbeyli ilçesinden yer
alan Sultanbeyli Lisesi’nde görev yapmakta olan öğretmenlerden
oluşmaktadır. Araştırma örnekleminin evreni temsil ettiği
sayılmaktadır.
b. VERİ TOPLAMA ARACI
Sosyal medyanın öğretimsel kullanımına yönelik öğretmen
görüşlerini almak üzere “öğretmen görüşme formu” isimli anket
uygulanmıştır. Öğretmen görüşme formu iki bölümden
oluşmaktadır. İlk bölümde öğretmenlerin yaş, çalıştığı kurum,
13
hizmet yılı, branş, mezun olunan üniversite gibi demografik
bilgileriyle birlikte yüksek lisans veya doktora yapıp
yapmadıkları, sosyal medya web sitelerini kullanıp
kullanmadıkları, sosyal medya web sitelerini kullanım
sıklıkları, sosyal medya web sitelerini ne amaçla ve ne kadar
etkin kullandıkları, sosyal medya web sitelerini öğretim amaçlı
kullanıp kullanmadıkları gibi sorulara cevap aranmaktadır.
Anketin ikinci bölümünde sosyal medya web sitelerinin ne gibi
öğretim amaçları için kullanıldığını sorgulamaktadır. Anketin
ikinci bölümü sosyal medya web sitelerini öğretim amaçlı
kullananlar tarafından doldurulmuştur.
Anket; Tavşantepe İlköğretim Okulu, Ulubatlı Hasan
İlkokulu, 29 Ekim Ortaokulu, Kuvayi Milliye İlkokulu, Ulusal
Egemenlik İlkokulu, Sultanbeyli Lisesi, 28 Haziran İlköğretim
okulu, Yahya Kaptan İlkokulu ve Namık Kemal İlköğretim okulu
olmak üzere dokuz farklı okulda ve farklı branşlardan 118
öğretmene uygulanmıştır. Anket gönüllülük esasına dayanılarak
doldurulmuştur. Anket verileri SPSS veri analiz programı
kullanılarak analiz edilmiştir.
III. BULGULAR
14
Ankete katılan öğretmenlerin %30,5’i 20 - 30 yaş, %39’u 31
- 40 yaş, %16,9’u 41 – 50, %8,5’i 51 – 60 yaş arasındadır.
Öğretmenlerin %30,5’i (36) sınıf öğretmeni; %13,6’sı (16)
İngilizce öğretmeni; %10,2’si (12) Türkçe öğretmeni; %8,5’i
(10) fen ve teknoloji öğretmeni; %6,8’i (8) matematik
öğretmeni; %5,9’u (7) sosyal bilgiler öğretmeni; %3,4’ü (4)
resim öğretmeni, beden eğitimi öğretmeni ve din kültürü ve
ahlak bilgisi öğretmeni; %1,7’si (2) müzik öğretmenidir. Geriye
kalan %11’i (13) ise diğer branşlardan öğretmenlerdir.
Katılımcıların; %6,8’i 0-1 yıl; %4,2’si 1-3 yıl; %9,3’ü 3-5
yıl; %20,3’ü 5-10 yıl ve %54,2’si ise 10 yıl ve üstü hizmet
yılına sahiptir. Ankete katılan öğretmenlerin %11’inin yüksek
lisans yaptığı belirlenmiştir. Katılımcıların %88’i sosyal
medya web sitelerini kullandığını belirtmiştir. Katılımcıların
sosyal medya web sitelerinin kullanım sıklıklarını gösteren
frekans tabloları aşağıda gösterilmektedir.
15
Facebook kullanım sıklığı
14
11,9
13,0
13,01
311,0
12,0
25,01
613,6
14,8
39,82
924,6
26,9
66,73
630,5
33,3
100,010
891,5
100,01
08,511
8100,0
HiçNadirenAra sıraGenellikleHer zamanToplam
Geçerli
Hesaplanmayan veriToplam
FrekansYüzde
Geçerli yüzde
Kümülativ yüzde
Twitter kullanım sıklığı
48
40,7
61,5
61,51
19,3
14,1
75,61
19,3
14,1
89,73 2,
53,8
93,65 4,
26,4
100,07
866,1
100,04
033,911
8100,0
hiçnadirenara sıragenellikleher zamanToplam
Geçerli
Hesaplanmayan veriToplam
Frekans Yüzde Geçerli yüzde
Kümülativ yüzde
Tablo 1. Facebook kullanım sıklığı
En çok kullanılan sosyal medya web sitelerinden
Facebook’u ‘her zaman’ kullananların oranı %30,5;
‘genellikle’ kullananların oranı %24,6; ‘ara sıra’
kullananların oranı %13,6; ‘nadiren’ kullananların oranı
%11 ve ‘hiç’ kullanmayanların oranı ise %11,9dur.
Katılımcılar arasında facebook kullanımının oldukça yoğun
olduğu görülmektedir.
Tablo 2: Twitter kullanım sıklığı
16
Myspace kullanım sıklığı
62
52,5
91,2
91,21 ,
81,5
92,62 1,
72,9
95,63 2,
54,4
100,06
857,6
100,05
042,411
8100,0
hiçnadirenara sıragenellikleTotal
Geçerli
Hesaplanmayan veriToplam
Frekans Yüzde Geçerli yüzde
Kümülativ yüzde
Tabloya bakıldığı zaman katılımcıların %40,7’sinin
Twitter’ı ‘hiç’ kullanmadığı görülürken; %4,2’sinin her zaman
kullandığı görülmektedir. Twitter’ı nadiren kullananların oranı
ile ara sıra kullananların oranı %9,3 olurken, genellikle
kullananların oranı %2,5tir.
Tablo 3: Myspace kullanım sıklığı
Katılımcıların %52,5’i myspace web sitesini ‘hiç’
kullanmadığını belirtirken, ‘genellikle’ kullananların oranı
%2,5tir. Nadiren kullananların oranı % 0,8 olurken, ara sıra
kullananların oranı %1,7dir. Myspace web sitesinin katılımcılar
tarafından pek kullanılmadığı görülmektedir.
17
Google Plus kullanım sıklığı
51
43,2
58,6
58,68 6,
89,2
67,83 2,
53,4
71,31
210,2
13,8
85,11
311,0
14,9
100,08
773,7
100,03
126,311
8100,0
hiçnadirenara sıragenellikleher zamanToplam
Geçerli
Hesaplanmayan veriToplam
Frekans Yüzde Geçerli yüzde
Kümülativ yüzde
Google gruplar kullanım sıklığı
44
37,3
55,0
55,06 5,
17,5
62,51
311,0
16,3
78,81
08,5
12,5
91,37 5,
98,8
100,08
067,8
100,03
832,211
8100,0
hiçnadirenara sıragenellikleher zamanToplam
Geçerli
Hesaplanmayan VERİToPLAM
Frekans Yüzde
Geçerli yüzde
KümülativYüzde
Tablo 4: Google Plus kullanım sıklığı
Tabloya bakıldığı zaman katılımcıların Google Plus’ı
%43,2’si hiç kullanmadığını, %6,8’i nadiren, %2,5’i ara sıra,
%10,2’si genellikle ve %11’i her zaman kullandıklarını
belirtmişlerdir.
Tablo 5: Google gruplar kullanım sıklığı
18
LinkedIn kullanım sıklığı
58
49,2
82,9
82,95 4,
27,1
90,03 2,
54,3
94,33 2,
54,3
98,61 ,
81,4
100,07
059,3
100,04
840,711
8100,0
hiçnadirenara sıragenellikleher zamanTotal
Geçerli
Hesaplanmayan veriToplam
Frekans Yüzde Geçerli yüzde
KümülativYüzde
Katılımcıların %5,9’u ‘her zaman’ Google grupları
kullandıklarını belirtirken, %37,3’ü ise ‘hiç’ kullanmadığını
ifade etmiştir. Google grupları ‘genellikle’ kullananların
oranı %8,5 ve ‘ara sıra’ kullananların oranı %11 olurken,
‘nadiren’ kullananların oranı %5,1dir.
Tablo 6: LinkedIn kullanım sıklığı
LinkedIn kullanım sıklık tablosunda da görüldüğü gibi,
LinkedIn web sitesini hiç kullanmayanların oranı %49,2 olurken;
nadiren kullananların oranı %4,2, ara sıra ve genellikle
kullananların oranı %2,5 ve her zaman kullananların oranının
%0,8 olduğu görülmüştür. Tabloya bakıldığı zaman LinkedIn web
sitesinin katılımcıların çoğunluğu tarafından kullanılmadığı
görülmektedir.
19
Wikipedia kullanım sıklığı
29
24,6
34,9
34,96 5,
17,2
42,22
521,2
30,1
72,31
815,3
21,7
94,05 4,
26,0
100,08
370,3
100,03
529,711
8100,0
hiçnadirenara sıragenellikleher zamanTotal
Geçerli
Hesaplanmayan veriToplam
Frekans Yüzde Geçerli yüzde
Kümülativyüzde
Bloglar kullanım sıklığı
45
38,1
57,0
57,01
08,5
12,7
69,61
411,9
17,7
87,36 5,
17,6
94,94 3,
45,1
100,07
966,9
100,03
933,111
8100,0
hiçnadirenara sıragenellikleher zamanToplam
Geçerli
Hesaplanmayan veriToplam
Frekans Yüzde Geçerli yüzde
KümülativYüzde
Tablo 7: Wikipedia kullanım sıklığı
Bu maddeye verilen cevaplarda katılımcıların %24,6’sının
Wikipedia’yı ‘hiç’ kullanmadığı görülürken; %5,1’in ‘nadiren’,
%21,2’sinin ‘ara sıra’, %15,3’ünün ‘genellikle’ ve %4,2’sinin
‘her zaman’ kullandığı görülmektedir.
Tablo 8: Bloglar kullanım sıklığı
20
Sosyal medya web sitelerinin etkin kullanımı
11
9,3
9,6
9,63
328,0
28,9
38,64
739,8
41,2
79,81
512,7
13,2
93,08 6,
87,0
100,011
496,6
100,04 3,
4118
100,0
çok iyiiyiortaorta düzeyin altındabaşlangıçToplam
Geçerli
Hesaplanmayan veriToplam
Frekans Yüzde Geçerli yüzde
Kümülativyüzde
Tabloya göre katılımcıların %38,1’inin Blog web sitelerini
hiç kullanmadığı; %11,9’unun ara sıra; %8,5’inin nadiren,
%5,1’inin genellikle ve %3,4’ünün her zaman kullandığı
görülmektedir.
Anket katılımcılarının sosyal medya kullanım amaçları
değişkenlik göstermektedir. Sosyal medya web sitelerini
kullananların %77,1’i insanlarla iletişim kurma amacıyla
kullandıklarını belirtirken, sosyal paylaşımda bulunmak için
kullananların oranı %66,9’dur. Güncel konularla ilgili bilgi
edinme amacıyla kullananlar katılımcıların %83,1’ini
oluştururken, eğlenme amaçlı, müzik dinlemek ve video izlemek
için kullananlar %77,1’ini oluşturmaktadır.
Tablo 9: Sosyal medya etkin kullanımı
21
Öğrencilerle iletişim kurma amaçlı
42
35,6
50,6
50,64
134,7
49,4
100,08
370,3
100,03
529,711
8100,0
evethayırToplam
Geçerli
Hesaplanmayan veriToplam
Frekans
Yüzde
Geçerli yüzde
Kümülativyüzde
Katılımcılara sosyal medya web sitelerini ne kadar etkin
kullandıkları sorulduğu zaman en yaygın (%39,8’i) orta düzeyde
kullandıklarını belirtmişlerdir. Aşağıdaki tabloda
katılımcıların sosyal medya web sitelerini ne kadar etkin
kullandıklarını belirtmektedir.
Anket katılımcılarının %66,1’i sosyal medya web
sitelerini öğretim amaçlı kullanırlarken, %31,4’ü öğretim
amaçlı kullanmadıklarını belirtmişlerdir. Anketin ikinci bölümü
sosyal medya web sitelerinin ne gibi öğretim amaçları için
kullandıkları sorgulanmıştır. Katılımcılar çeşitli öğretim
amaçları için sosyal medya web sitelerini kullanmaktadır.
Katılımcıların sosyal medya web sitelerini kullandıkları
öğretim amaçlarının frekans tabloları aşağıda belirtilmektedir.
Tablo 10: Öğrencilerle iletişim kurma amaçlı
Ankete katılan öğretmenlerin %35,6’sı öğrencilerle iletişim
kurma amaçlı kullandıklarını belirtirlerken, %34,7’si
22
Sınıf toplantıları veya etkinliklerle ilgili bilgi verme amaçlı
37
31,4
44,0
44,04
739,8
56,0
100,08
471,2
100,03
428,811
8100,0
evethayırToplam
Geçerli
Hesaplanmayan veriToplam
Frekans
Yüzde
Geçerli yüzde
Kümülativ yüzde
Ödev teslim veya kontrol yapabilme amaçlı
21
17,8
25,3
25,36
252,5
74,7
100,08
370,3
100,03
529,711
8100,0
evethayırToplam
Geçerli
Hesaplanmayan veriToplam
Frekans
Yüzde
Geçerli yüzde
Kümülativ yüzde
kullanmadıklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların %29,7’si ise
bu maddeye cevap vermemişlerdir.
Tablo 11: Sınıf toplantıları veya etkinlikleri hakkında bilgi vermek için
. Katılımcıların %31,4’ü sınıf toplantıları veya
etkinlikleri hakkında bilgi verme amacıyla kullandıklarını
belirtmişlerdir. Aynı maddeye katılımcıların %39,8’i hayır
cevabını vermişlerdir.
Tablo 12: Ödev teslim veya kontrollerini yapabilmek için
23
Derslerle ilgili duyuru ve bilgilendirme amaçlı
43
36,4
51,8
51,84
033,9
48,2
100,08
370,3
100,03
529,711
8100,0
evethayırToplam
geçerli
Hesaplanmayan veriToplam
Frekans
Yüzde
Geçerli yüzde
kümülativyüzde
Derslerle ilgili materyal paylaşım amaçlı
58
49,2
65,9
65,93
025,4
34,1
100,08
874,6
100,03
025,411
8100,0
evethayırTotal
Geçerli
Hesaplanamayan veriiToplam
Frekans
Yüzde Geçerli yüzde
Kümülativ yüzde
Ödev teslimi veya ödev kontrollerini yapabilmek için
kullanan katılımcıların oranı %17,8 iken kullanmayanların oranı
% 52,5’tir.
Tablo 13: Ders ile ilgili duyuruları ve bilgilendirmeleri yapabilmek için
Ders ile ilgili duyuruları ve bilgilendirmeleri yapabilmek
için kullananların oranı %36,4 iken, kullanmayanların oranı
%33,9’dur.
Tablo 14: Derslerle ilgili materyal paylaşım amaçlı
Katılımcıların %49,2’si derslerle ilgili materyal paylaşım
amaçlı kullandıklarını belirtmişlerdir. Bu amaçlar dışında
24
anket katılımcılarına diğer alternatif kullanım yolları
sorulmuştur. Katılımcılar sosyal medya web sitelerini;
derslerle ilgili video izlemek, öğretmenlerin web sitelerinin
tanıtılmasına ilişkin teşvik, öğrenci grupları oluşturma, ders
içerisinde yapılan etkinliklerin paylaşılması ve daha fazla
öğretmene ulaşmak, tartışma ve bilgilendirme amacıyla
kullandıklarını belirtmişlerdir.
Yapılan analizler sonucunda görüşmüştür ki; araştırmaya
katılan öğretmenlerin büyük çoğunluğu sosyal medya web
sitelerini kullanmaktadırlar. Katılımcılar gerek eğlence amaçlı
olsun gerekse öğretim amaçlı kullandıklarını belirtmişlerdir.
Katılımcılar öğretimsel olarak da çok çeşitli amaçlarla
kullanmaktadır. Öğretmenlerin öğrencileriyle iletişimde
bulunmaları, derslerle ilgili materyal paylaşımı yapmaları,
derslerle veya sınıf toplantılarıyla ilgili bilgilendirme
yapmaları gibi amaçlar bunlara örnek verilebilir.
IV. ÖZET VE TARTIŞMA
Ülkemizde ve dünyada internet ve bilgisayar
kullanıcılarının günden güne artması, internetin haber
takibinden, alışveriş yapmaya iletişim kurmaktan, eğitime
kadar gündelik yaşam uygulamalarına her anlamda yerleşmesi,
25
yeni iletişim teknolojilerinin günümüzde kazandığı önemin en
büyük göstergesidir. Günümüzde zamansal ve mekânsal anlamda
birçok zorluğu ortadan kaldıran internet ve ona bağlı olarak da
sosyal paylaşım ağları, sosyalleşmenin önemli bir tamamlayıcı
unsuru olarak ön plana çıkmaktadır. Günümüz toplumunun hızlı
yaşanan kopuk ilişkileri içerisinde sosyal paylaşım ağları
yardımıyla insanlar bir sosyal ilişki kurma ya da mevcut olan
ilişkilerini sürdürme şansına sahip olabilmektedirler. Sosyal
paylaşım ağları bireyleri, toplumun gittiği yönde sosyal olarak
tamamlayan bir bileşen olarak karşımıza çıkmaktadır (Özmen,
Aküzüm, Sünkür & Baysal, 2011).
Toplumu bu denli etkileyen sosyal ağlar bazı
davranışlarımızı ve alışkanlıklarını değiştirmektedir. Birçok
alanda olduğu gibi, soysal ağ teknolojileri eğitim için de
birçok olanağı içerisinde barındırmaktadır. Sosyal ağların
birçok kullanım özelliği ve olanaklarının olması, öğretmenlerin
eğitim öğretim süreçlerini aktif, yaratıcı, işbirlikli öğrenme
ile desteklemelerine, öğrenci-öğrenci, öğrenci-içerik ve
öğretmen-öğrenci etkileşimi arttırmada, öğrencilerin araştırma,
sorgulama ve problem çözme becerilerini kullanmaları ve
26
geliştirmeleri konusunda destek olmaktadır (Gülbahar,
Kalelioğlu & Madran, 2013).
Sosyal ağların eğitime ilişkin bu denli olumlu ve
önemli katkılarına rağmen bu alanda yapılmış çalışmaların
azlığı ve ülkemizde bu konuda eğitimin her kademesini kapsayan
çalışmaların yapılmamış olması dikkat çekicidir. Sosyal ağların
eğitim ortamlarındaki işlevselliğine ilişkin araştırma
sonuçları, sosyal ağların öğretmen, yönetici ve diğer okul
mensupları tarafından etkin bir şekilde kullanıldığını
göstermektedir. Bulunduğu çevreden etkilenen ve aynı oranda
çevresini etkileyen ve şekillendiren okullarda sosyal ağlarla
sağlanan etkileşim, okul mensuplarını dolayısıyla toplumu daha
aktif bir katılımcılığa sevk ettiği söylenebilir. Bunun
yanında eğitimsel amaçları gerçekleştirmek için sosyal ağların
kullanımı, okul yönetimi, öğretmen ve öğrenciler arasında
sağladığı eş güdümün ve bilgi paylaşımının, varılmak istenen
amaçları gerçekleştirme noktasında olumlu katkısının olduğu bir
gerçektir (Özmen, Aküzüm, Sünkür & Baysal, 2011).
Anket verilerine göre yapılan analizde en yoğun
olarak Facebook sosyal medya sitesinin kullanıldığı
belirtilmiştir. Katılımcıların çoğunluğunun sosyal medya web
27
sitelerini kullanım yeterliklerinin anket sonuçlarına göre
ağırlıklı olarak orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Sosyal
medya web sitelerinin hem öğretim amaçlı hem de kişisel
kullanım amaçlı en yoğun olarak kullanıldıkları yaş grubu 20 –
30 yaş olduğu görülmüştür (bkz. Ek II. Yaşa göre sosyal medya
web siteleri kullanımı istatistik tablosu).
Araştırmada uygulanan anket çalışmasında;
öğretmenlerin çoğunluğunun sosyal medya web sitelerini öğretim
amaçlı kullandıklarını göstermektedir. Kullanım amaçları
öğretmenler arasında değişkenlik göstermektedir. Katılımcıların
bazıları iletişim kurma amaçlı kullandıklarını belirtirken,
bazıları da sınıf toplantılarıyla ilgili bilgi vermek veya
derslerle ilgili duyuruları yapmak ve bilgilendirmek amaçlı
kullandıklarını ifade etmektedir. Katılımcılar derslerle ilgili
materyal paylaşımı amaçlı kullandıklarını ifade ederken,
katılımcıların bir kısmı eğitim programlarındaki
değişikliklerinden haberdar olmak ve diğer öğretmenleri
haberdar etmek amacıyla kullandıklarını belirtmişlerdir.
V. KAYNAKÇA
1. Brown, A. ‘Educational Uses of Facebook’. Paper presented
at 2008 Conference on Information Technology in Salt Lake
28
City, Utah, 2008. URL: http://cit.ceu.edu/mat/t/t26.pdf.
Erişim tarihi: 31.05.2013
2. George, D.R. & Dellasega, C. (2011). “Use of social media
in graduate-level medical humanities education: Two pilot
studies from Penn State College of Medicine.” Medical
Teacher Web Paper, 33, e429 – e434.
3. Gülbahar, Y., Kalelioğlu, F. & Madran, O. “Sosyal ağların
eğitim amaçlı kullanımı.”
http://orcun.madran.net/yayinlar/sosyal_aglarin_egitim_ama
cli_kullanimi.pdf Erişim tarihi: 01.06.2013.
4. http://www.facebakers.com/countries-withfacebook/TR/
5. http://www.Facebook.com/press/info.php?statistics
6. Jiang, H. & Tang, M.(2010) "Web-Based Learning
Platforms Integrating Social Networking for Design
Education at High Schools in China." Computational
Intelligence and Software Engineering (CiSE), 2010
International Conference on , vol., no., pp.1-3, 10-12
Dec. 2010.
7. Madge, C., Meek, J., Wellens, J. & Hooley, T. “Facebook,
social integration and informal learning at university:
‘It is more for socialising and talking to friends about
29
work than for actually doing work’’. Learning, Media and
Technology, Vol. 34, Issue 2, pp. 141-155.
8. Muñoz, C. & L. Towner, T. L. ‘Opening Facebook: How to Use
Facebook in the College Classroom’. Paper presented at
2009 Society for Information Technology and Teacher
Education conference in Charleston, South Carolina, 2009.
URL:
http://www46.homepage.villanova.edu/john.immerwahr/TP101/F
acebook.pdf. Erişim tarihi: 03.05.2013
9. Özmen, F., Aküzüm, C., Sünkür,M. & Baysal, N. (2011).
“Sosyal ağ sitelerinin eğitsel ortamlardaki işlevselliği.”
6th International Advanced Technologies Symposium
(IATS’11), 16 -18 May 2011, Elazığ.
10. Ractham
, P. & Firpo, D.;(2011) , "Using Social Networking
Technology to Enhance Learning in Higher Education:
A Case Study Using Facebook," System Sciences
(HICSS), 2011 44th Hawaii International Conference
on , vol., no., pp.1-10, 4-7 Jan.
11. Zaidieh
, A. (2012). “The Use of Social Networking in Education:
30
Challenges and Opportunities.” World of Computer Science
and Information Technology Journal (WCSIT) ISSN: 2221-
0741Vol. 2, No. 1, 18-21.
EK I. ÖĞRETMEN GÖRÜŞME FORMU
ÖĞRETMEN GÖRÜŞME FORMU
31
Bu anket Kocaeli Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Bölümü Eğitim Programları ve Öğretim Ana bilim
dalında yürütülen “Eğitimde sosyal medya kullanımı” başlıklı
bir seminer çalışması için hazırlanmıştır. Anket öğretmenlerin
sosyal medya kullanımını ve sosyal medyayı eğitim amaçlı
kullanıp kullanmadıklarını ölçmeyi amaçlamaktadır ve iki
bölümden oluşmaktadır. Anketin A ve B bölümü ayrı ayrı
cevaplandırılacaktır. B bölümündeki soruları sosyal medya web
sitelerini öğretim amaçlı kullananlar cevaplayacaklardır.
Adınızı ve soyadınızı yazmanız gerekmemektedir. Ankete
katıldığınız ve zaman ayırdığınız için teşekkür ederiz.
Duygu BİRBİRİ
Kocaeli Üniversitesi Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı Yüksek Lisans
öğrencisi
BÖLÜM A:
1. Yaşınız:
2. Çalıştığınız kurum:
32
3. Lütfen hizmet yılınızı işaretleyiniz.
( ) 0 -1 yıl ( ) 1-3 yıl ( ) 3-5 yıl ( ) 5-10
yıl ( ) 10 yıl ve üstü
4. Branşınızı lütfen belirtiniz.
( ) Sınıf öğretmenliği
( ) İngilizce
öğretmenliği
( ) Türkçe
öğretmenliği
( ) Fen ve teknoloji
öğretmenliği
( ) Sosyal bilgiler
öğretmenliği
( ) Resim öğretmenliği
( ) Müzik öğretmenliği
( ) Beden eğitimi
öğretmenliği
33
( ) Matematik öğretmenliği
( ) Diğer
( ) Din kültürü ve Ahlak bilgisi öğretmenliği
5. Mezun olduğunuz üniversite/fakülte:
6. Yüksek lisans yaptınız mı?
( ) Evet ( ) Hayır
7. Doktora yaptınız mı?
( ) Evet ( ) Hayır
8. Facebook, Twitter, Google plus, Youtube, LinkedIn gibi
sosyal medya web sitelerini kullanıyor musunuz?
( ) Evet ( ) Hayır
9. Sosyal medya web sitelerini ne sıklıkla kullanıyorsunuz?
Her zaman
(5)
Genellikl
e (4)
Ara
sıra
(3)
Nadiren
(2)
Hiç
(1)
Myspace
plus
34
gruplar
Wikipedia
Blog
10. Sosyal medya web sitelerini hangi amaçla
kullanıyorsunuz? Maddelere verdiğiniz cevap evet ise
lütfen sıklık derecelerinizle birlikte belirtiniz.
a. İnsanlarla iletişim kurmak için kullanıyorum. ( )
Evet ( ) Hayır
( ) Sık sık ( ) Ara sıra ( ) Nadiren
b. Sosyal paylaşımda bulunmak için kullanıyorum. ( )
Evet ( ) Hayır
( ) Sık sık ( ) Ara sıra ( ) Nadiren
c. Güncel konularla ilgili bilgi edinmek için
kullanıyorum. ( ) Evet ( ) Hayır
( ) Sık sık ( ) Ara sıra ( ) Nadiren
d. Eğlenme amaçlı, müzik dinlemek ve video izlemek için
kullanıyorum.
( ) Evet ( ) Hayır
35
( ) Sık sık ( ) Ara sıra ( ) Nadiren
e. Diğer (lütfen belirtiniz):
11. Sosyal medya web sitelerini ne kadar etkin olarak
kullandığınızı düşünüyorsunuz?
( ) Çok iyi
( ) İyi
( ) Orta
( ) Orta düzeyin altında
( ) Başlangıç
12. Sosyal medya web sitelerini öğretim amaçlı kullanıyor
musunuz?
( ) Evet
( ) Hayır
BÖLÜM B:
*Bu bölümü 12. Maddeye “evet” diyenler cevaplandıracaklardır.
36
13. Sosyal medya web sitelerini ne gibi öğretim amaçları
için kullanıyorsunuz?
EVET HAYIR
1. Öğrencilerle iletişim kurmak için ( ) (
)
2. Sınıf toplantıları veya etkinlikleri
hakkında bilgi vermek için
( ) (
)
3. Ödev teslim veya kontrollerini yapabilmek
için
( ) (
)
4. Ders ile ilgili duyuruları ve
bilgilendirmeleri yapabilmek için
( ) (
)
5. Derslerle ilgili materyal paylaşımı amaçlı ( ) (
)
6. Diğer (lütfen belirtiniz) ( ) (
)
14. Sosyal medyanın öğretim amaçlı kullanımının
alternatif yollarını lütfen örneklendirerek yazınız.
37
EK II. YAŞA GÖRE SOSYAL MEDYA WEB SİTELERİ KULLANIM İSTATİSTİK
TABLOSU
Yaşa göre sosyal medya web sitesi kullananları gösteren tablo
Yas * m8 Crosstabulation
34 2 3632,3 3,7 36,0
94,4% 5,6% 100,0%42 3 45
40,3 4,7 45,093,3% 6,7% 100,0%
16 4 2017,9 2,1 20,0
80,0% 20,0% 100,0%8 2 10
9,0 1,0 10,080,0% 20,0% 100,0%
4 1 54,5 ,5 5,0
80,0% 20,0% 100,0%104 12 116
104,0 12,0 116,089,7% 10,3% 100,0%
CountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within Yas
20-30
31-40
41-50
51-60
Yas
Total
evet hayýrm8
Total
Yaşa göre sosyal medya web sitelerini öğretim amaçlı kullananları gösteren
tablo
39
Yas * m23 Crosstabulation
25 9 3423,1 10,9 34,0
73,5% 26,5% 100,0%31 15 46
31,2 14,8 46,067,4% 32,6% 100,0%
12 8 2013,6 6,4 20,0
60,0% 40,0% 100,0%7 3 10
6,8 3,2 10,070,0% 30,0% 100,0%
3 2 53,4 1,6 5,0
60,0% 40,0% 100,0%78 37 115
78,0 37,0 115,067,8% 32,2% 100,0%
CountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within Yas
20-30
31-40
41-50
51-60
Yas
Total
evet hayýrm23
Total
40