ေရးသားသ -

ဥးစသနး၊ Jean-Christophe Diepart (ဂငးခရစစစတ႔ဒပတ) ၊ ဥးလႊမးမး၊ Céline Allaverdian (စလငးအယလာဗာဒအန)

ဆနးစစသးသပသ -

Brett Ballard (ဘရကဘားလတ) - UNOPS/LIFT ၊ ျမနမာ

Paul De Wit (ေပါလဒ၀စ) - EU-FAO FIRST အစအစဥ၊ ျမနမာ

Antoine Deligne ( အနထြနး) - UNOPS/LIFT ၊ ျမနမာ

Kevin Woods (ကယဗင၀တ) - East-West Center ၊ ဟႏလလ၊ ဟာ၀ငအ

ဥးေရႊသနး - Land Core Group (ေျမယာမ႑ငအဖြ႔)၊ ျမနမာ

ပမသရလပါက ဆကသြယရန -

ဥစသနး - usanthein@gmail.com

CélineAllaverdian(စလငးအယလာဗာဒအန)၊GRET၊ျမနမာ allaverdian@gret.org

Jean-Christophe Diepart (ဂငးခရစစစတ႔ဒပတ) ၊ MRLG၊

jc.diepart@gmail.com

ရညညႊနးကးကားရန -

San Thein, Diepart J.-C., Hlwan Moe and C. Allaverdian (2018). Large-Scale Land Acquisitions for Agricultural Development in Myanmar:

A Review of Past and Current Processes. MRLG Thematic Study Series #9. Vientiane: MRLG.

Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0International License မ လငစငခြငျပထားပါသည။

ဂ

မာတကာအတေကာကစကားလးမား ဆ

အစရငခစာအကဥးခပ စ

မတဆကျခငး ဍ

နညးလမးမားႏငအခကအလကရငးျမစမား ၃

၁။ ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရစကပးေရးဆငရာ ၅

အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈလပငနးစဥမားအားရငးလငးတငျပျခငး

၁.၁ ျမနမာေျမယာသမငး ၅

၁.၂ မကေမာကစကပးေရးဆငရာစကခငးမားႏင ကလနအေမြ ၉

၁.၃ ဆရယလစေခတမ စစအပခပေရးကာလအထ ႏငငေတာပငစးပြားေရးလပငနးမား (SEEs) ၉

တညေထာငျခငးႏငအသြငေျပာငးျခငး

၁.၃.၁ ႏငငေတာပငစးပြားေရးလပငနးမားတညေထာငျခငး၏ ေနာကခအေၾကာငးတရားမား ၁၀

၁.၃.၂ တပမေတာ၏စးပြားေရးကမၸဏမား (MEHL ႏင MEC) ကတးခ႔ျခငးျဖင တပမေတာ၏ ၁၁

စးပြားေရးပါ၀ါအားေကာငးခငမာလာျခငး

၁.၃.၃ တစႏငငလးအႏ႔တပမေတာတပရငးမားလငျမနစြာတးခ႔ျခငး (ႏငငေတာၿငမ၀ပပျပားမႈ ၁၂

တညေဆာကေရးအဖြ႔၊ န၀တအစးရ၊ ၁၉၈၈ ေနာကပငး)

၁.၄ ေျမလြတႏငေျမရငးညႊနၾကားခက (၁၉၉၁) ၁၃

၁.၅ စကပးေရးဆငရာဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြက စစအစးရ၏လငျမနစြာေဆာငရြကခမႈမား ၁၄

၁.၆ အသြငကးေျပာငးမႈမား (၂၀၁၁ မစ၍) ၂၀

၂။ စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာအႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအေပၚ ၂၂

စမအပခပသညအဖြ႔အစညး ဆငရာမေဘာင

၂.၁ အႀကးစားစကပးေရးဆငရာေျမယာေရာငး၀ယမႈမားအတြက ဥပေဒမေဘာင ၂၂

၂.၁.၁ ဥပေဒႏငနညးဥပေဒမား ၂၂

၂.၁.၂ ေျမအမးအစားမားႏင ျပ႒ာနးဥပေဒအရလပပငခြငမား ၂၇

၂.၁.၃ ေျမတငးတာျခငး၊ ေဖာထတသတမတျခငး၊ ေလလာေစာငၾကညျခငးႏင ၃၃

ေျမအသးခမႈအမးအစားမားအားျပနလညသတမတျခငး

၂.၂ စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာအႀကးစားေျမသမးဆညးမႈလမးေၾကာငးမား ၃၆

၂.၂.၁ စစတငးမး၊ တငး/ျပညနယေအးခမးသာယာေရးႏငဖြ႔ၿဖးေရးေကာငစဥက႒ ၃၆

သ႔မဟတ တငး/ျပညနယ၀နႀကးခပ

၂.၂.၂ ေျမလြတ၊ေျမလပႏငေျမရငးစမခန႔ခြမႈဗဟေကာမတ ၃၈

၂.၂.၃ သစေတာဥးစးဌာန (သယဇာတႏငပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာန) ၃၉

၂.၂.၄ ျမနမာႏငငရငးႏးျမပႏမႈေကာမရင ၃၉

၂.၂.၅ စကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာနေအာကရ လပပငခြငအပႏငးထားသညဥးစးဌာနမား ၄၀

၂.၂.၆ အျခား အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈအမးအစားမား ၄၁

င

စ၃။ စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာအႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈလကရအေျခအေန ၄၃

၃.၁ စစညးေဖာျပျခငး ၄၃

၃.၂ ေျမလြတ၊ေျမလပႏငေျမရငးမားတြင စကပးေရးဆငရာအႀကးစားေျမယာေရာငး၀ယမႈျပလပျခငး ၄၅

၃.၂.၁ ၿခငေဖာျပခက ၄၅

၃.၂.၂ ေျမအသးခမႈခြငျပခကေပးအပျခငးဆငရာဆငကျဖစစဥ ၄၅

၃.၂.၃ ေျမလကခရရသႏင ေျမအသးချခငးရညရြယခက ၄၇

၃.၂.၄ ေျမလြတ၊ေျမလပႏငေျမရငးမားေပၚတြင စကပးေရးဆငရာအႀကးစားစမခကမားအားေနရာ ခထားျခငး ၄၈

၃.၂.၅ အမနတစကယေျမအသးခမႈ ၅၀

၃.၂.၆ အဓကရငးႏးျမႇပႏသမား ၅၃

၄။ အႀကးစားစကပးေရးႏငလပကြကငယေတာငသမား၏ေျမယာအခြငအေရးမား - ပ႗ပကၡ၏အေျခခအရငးအျမစ ၅၆

၄.၁ လပကြကငယေတာငသမား၏ေျမယာမားအသမးဆညးခရျခငး ၅၆

၄.၂ လပကြကငယေတာငသမား၏ေျမယာျပနလညေတာငးဆမႈမား - သမးဆညးခေျမမားစစစေရး ၆၀

လႊတေတာေကာမရင၏အျမင (၂၀၁၂ - ၂၀၁၆)

၄.၃ လကရ ခကခရႈပေထြးလေသာ “ေျမျပနလညေပးအပျခငး” လပငနးစဥ ၆၄

နဂးႏငအႀကျပခကမား ၆၅

ရညညႊနးကးကားခကမားႏင ဖတရႈသငသညမား ၇၀

ေနာကဆကတြမား

ေနာကဆကတြ ၁ - ျမနမာႏငငစးပြားေရးရာမားအားခႏစသကရာဇအလကအတခပေဖာျပခက ၇၃

ေနာကဆကတြ ၂ - ေဇယာ၀တ ႀကစကခငးသကတမး ၇၄

ေနာကဆကတြ ၃ - တနသၤာရရ ရာဘာစကခငးသကတမး ၇၅

ေနာကဆကတြ ၄ - ျမနမာႏငင စစအစးရလကထကတြင စကပးေရးဆငရာစးပြားေရးအပစမားက ၇၆

စပါးစကပးရနေပးအပခေသာေျမမား (၁၉၉၉၊ ေဖေဖာ၀ါရလ စာရငးဇယားမားအရ)

ေနာကဆကတြ ၅ - တနသၤာရတငးတြင ဆအနးစကခငးမားအတြက စကပးေရးဆငရာစးပြားေရး ၇၈

ကမၸဏမားအား သစေတာႏငေျမရငးမားခြေ၀ခထားခမႈမား

ေနာကဆကတြ ၆ - ႀကး၀ငးေတာမားႏင ႀကး၀ငးျပငပကာကြယေတာမားရ အျခားေသာ ၈၀

ေျမယာအသးျပမႈပစမား (၂၀၁၂၊ ႏ၀ငဘာလ)

ေနာကဆကတြ ၇ - စကပးေရးဆငရာစးပြားေရးကမၸဏမားက ေဖာေဆာငစကပးေနေသာေျမ ၈၁

(၂၀၁၆၊ စကတငဘာလ)

ေနာကဆကတြ ၈ - ျမနမာႏငငတြငေျမပမာဏအမားဆးခြငျပျခငးခရေသာကမၸဏႏစခ (၂၀၁၀) ၈၂

ေနာကဆကတြ ၉ - တနသၤာရတငးရ ခရငသးခတြင ဆအနးႏငရာဘာစကခငးမားအတြက

ခြငျပေပးခေသာေျမဧရယာဧက (၂၀၁၂၊ ႏ၀ငဘာလကနစာရငးမားအရ) ၈၃

အဆးသတ မတစမား ၈၄

စ

အတေကာကစာလးမား

ABCs Agro-Business Companies

(စကပ းစးပြားကမၸဏမား)

CCVFVLM Central Committee for Vacant, Fallow and Virgin Land Management

(ေျမလြတ၊ေျမလပႏငေျမ႐ငးမားစမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတ)

CCLUM Central Committee for Land Use Management

(ေျမအသးခမႈစမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတ)

CSO Civil Society Organization

(အရပဖကအဖြ ႔အစညး)

DALMS Department of Agricultural Land Management and Statistics (formerly SLRD)

(စကပ းေျမစမခန႔ခြေရးႏငစာရငးအငးဥးစးဌာန) (ယခင ေၾကးတငႏငေျမစာရငးဥးစးဌာန)

DICA Direc-torate of Investment and Company Administration

(ရငးႏ းျမပႏမႈႏငကမၸဏမားညႊနၾကားမႈဥးစးဌာန)

DICD Department of Industrial Crops Development

(စကမႈသးႏဖြ ႔ၿဖးေရးဥးစးဌာန)

FAB Farmland Administration Bodies

(လယယာေျမစမခန႔ခြေရးအဖြ ႔)

FDI Foreign Direct Investment

(ႏငငျခားတကရကရငးႏ းျမပႏမႈ)

GAD General Administration Department

(အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန)

LSLA Large-Scale Land Acquisition

(အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈ)

MEC Myanmar Economic Corporation

(ျမနမာစးပြားေရးေကာပေရးရငး)

MEHL Myanmar Economic Holding Co. Ltd.

(ျမနမာစးပြားေရးဥးပငကမၸဏလမတက)

MIC Myanmar Investment Commission

(ျမနမာႏငငရငးႏ းျမပႏမႈေကာမရင)

ဆ

MoAF Ministry of Agriculture and Forest (precursor of MoAI)

(စကပးေရးႏငသစေတာ၀နႀကးဌာန)

(ေနာငတြငစကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာနျဖစခသည)

MoAI Ministry of Agriculture and Irrigation

(စကပ းေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန)

MoALI Ministry of Agriculture, Livestock and Irrigation

(စကပ းေရး၊ေမြးျမေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန)

MoECaF Ministry of Environmental Conservation and Forestry

(ပတ၀နးကငထနးသမးေရးႏငသစေတာ၀နႀကးဌာန)

MoNREC Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation

(သယဇာတႏငပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာန)

MoI Ministry of Industry

(စကမႈ၀နႀကးဌာန)

MT Million Tonnes

(မကထရစတနတစသနး)

NLD National League for Democracy

(အမ းသားဒမကေရစအဖြ ႔ခပ)

PFE Permanent Forest Estate

(အၿမတမးသစေတာနယေျမ)

PPF Protected Public Forest

(ႀကးျပငကာကြယေတာ)

SEE State-owned Economic Enterprises

(ႏငငေတာပငစးပြားေရးလပငနးမား)

SLORC State Law and Order Restoration Council

(ႏငငေတာၿငမ၀မပျပားမႈတညေဆာကေရးေကာငစ)

SLRD Settlement and Land Records Department

(ေၾကးတငႏငေျမစာရငးဥးစးဌာန)

SPDC State Peace and Development Council

(ႏငငေတာေအးခမးသာယာေရးႏငဖြ ႔ၿဖးေရးေကာငစ)

USDA Union Solidarity and Development Association

(ျပညေထာငစႀကခငေရးႏငဖြ ႔ၿဖးေရးအသငး)

VFV Vacant, Fallow and Virgin

(ေျမလြတ၊ေျမလပႏငေျမရငး)

VTA Village Tract Administrator

(ေကးရြာအပစအပခပေရးမး)

ဇ

အစရငခစာ အကဥးခပ

ix

ဤေလလာဆနးစစမႈ၏ရညရြယခကမာ ျမနမာႏငငရ စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမား၏ သမငး

ေၾကာငးႏင မကေမာကလပငနးစဥမားက တစစတစစညးတညး ေရးသားေဖာျပႏငရနျဖစသည။ ဤေလလာဆနးစစမႈသည တစဆငခ

ရရေသာအရငးအျမစမား၊ ယခငေရးသားျပစသျပလပခသည သငေလာရာအငတာဗးမားႏင ကြငးဆငးေလလာမႈမားအေပၚ အေျခခ

အားျဖင အမသဟျပထားသည။

ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေရးဆငရာ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈလပငနးစဥမားအား ပထမဥးစြာ တငျပ

ထားပါသည။ ကလနကာလအတြငး ျပနာမားစြာျဖစေပၚေစသည ေျမလြတႏငေျမ႐ငးဆငရာ ညႊနၾကားခက (Wasteland Instruction)

က အဂၤလပတ႔က မတဆကခၿပး ၎သည စကပးေရးဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက အဓကပစမတျဖစသညဟ ဆခသည။ လြတလပေရး

ရၿပး လယယာေျမႏငငေတာပငျပလပျခငးႏင ႏငငပငလယယာေျမတညေထာငျခငး (ႏင ႏငငေတာပငစးပြားေရးလပငနးမား တညေထာင

ျခငး)တ႔က ၁၉၈၈ စစတပအာဏာသမးသညကာလအထ တးျမႇငျပလပခသည။ ထအခနက အႀကးစားစကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈရရရန

အတြက ႏငငပငလယယာေျမမားအား ျမနမာစစတပက နညးလမးအမးမးျဖငအသးျပခၿပး လပကြကငယေတာငသမားႏင လကရေျမ

အသးျပေနသမား၏ေျမမားအား သမးယျခငး၊ ေနရာေရႊ႕ေျပာငးခငးျခငးမား ျဖစေပၚခသည။ ၂၀၁၂ ခႏစတြင အရပသားတစပငးအစးရက

ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးဥပေဒက အတညျပခၿပး ျပညတြငးျပညပရငးႏးျမႇပႏသမားအား ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမ႐ငးမား ခြငျပခ

ထားေပးႏငေျခ ျဖစေပၚေစခသည။ ဤလပရပေၾကာင ေရရညတြင လပကြကငယေတာငသမား၏ လယယာေျမသမးဆညးခရမႈမား

ျဖစေပၚေစသညဟ ႐ႈျမငရေပမည။

ထသမငး၀ငအစအစဥက အေျချပ၍ အႀကးစားစကပးေရးဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈႏင စပလဥးေသာဥပေဒမားႏင အဖြ ႔အစညးမား

သညလညး ျပန႔ကလကရသည။ အစးရက မတညသညလပငနးစဥ ၉ ခက အသးျပ၍ စကပးေရးဆငရာဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြက အႀကး

စားေျမယာခထားေပးမႈမားအား လပေဆာငေနသညဟ ကၽြႏပတ႔ေတြ႔ရရသည။ အစးရက တရား၀ငသတမတထားေသာ ေျမအမးအစား

မားႏင - (၁) ေျမျပငတြင အမနတစကယျဖစေပၚေနသညအေျခအေန (၂) ထေျမအမးအစားမားအားစမခန႔ခြသညဥပေဒမား (၃)

စမ ခန႔ခြမႈဆငရာအဖြ႔အစညးမားႏင စမခန႔ခြမႈက ဥးေဆာငသညဌာနဆငရာမား- အၾကား လြေခာေနမႈမားက ကၽြႏပတ႔ေရးသားတငျပထားပါ

သည။

စ

စကပးစးပြားလပငနးမားအတြကေသာလညးေကာငး၊ စးပြားေရးလပငနးရငတစဥးခငး အေနအထားျဖငေသာလညးေကာငး၊

ေတာငသတစဥးခငးအေနအထားျဖငေသာလညးေကာငး ေျမဧက ၅၀ ေအာက လပကငခြငမားခထားေပးခၿပး ၁၉၉၁ မ ၂၀၁၆

ေအာကတဘာအထ ခန႔မနးေျခေျမဧက ၅.၁ သနး ခြငျပခသည။ အမားဆးျဖစသည ေျမဧက ၂.၂ သနးက ယခငေျမလြတ၊ ေျမလပႏင

ေျမ႐ငး စမခန႔ခြမႈဗဟေကာမတ (၄၃%) ႏင စစတပအရာရႀကးမား (၂၇%) က ခထားေပးခၾကသည။ အႀကးစားစကပးေရးဆငရာဖြ႔ၿဖး

တး တကမႈအတြက ေျမအသးခခြငျပခကရရထားေသာေျမမားက သယဇာတႏင ပတ၀နးကငဆငရာ၀နႀကးဌာနကလညးေကာငး (၂၁%)၊

ယခင တငးေဒသႀကး/ျပညနယ၀နႀကးခပမားကလညးေကာငး (၄%)၊ စကပးေရး၊ ေမြးျမေရးႏင ဆညေျမာငး၀နႀကးဌာနေအာကရ

လပပငခြငေပးထားေသာ ဥးစးဌာနမားကလညးေကာငး (၃%)၊ အသစဖြ႔စညးထားေသာ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးစမခန႔ခြမႈဗဟ

ေကာမတကလညးေကာငး (၂%) အသးသး ခထားေပးခၾကသည။

ထသ႔ေျမယာခထားေပးမႈအမားစ (၇၈.၄%)အေၾကာငးက စစညးေကာကယထားသည အခကအလကရငးျမစ (Dataset)တစခ

က ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမား ခထားေပးမႈအေၾကာငးက ပမအေသးစတသရႏငရန လမးဖြငေပးခသည။ ပထ၀အေနအထားအရ

ဆပါလင စကပးေရးဆငရာဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြက ေျမအသးျပမႈ ခြငျပခ အဆပါ အခကအလကရငးျမစ(Dataset)အဆအရ အႀကး

စားေျမခထားေပးမႈအစအစဥမားအား ၂၀၀၇ ႏင ၂၀၁၁ ႏစမားအတြငး လကမတေရးထးခြငျပခသညျဖစရာ စစအပခပ

ေရးကာလမအေမြျဖစသညဟ ဆႏငေပသည။ ၂၀၁၂ ႏင ၂၀၁၄ ခႏစမားတြင ယာယရပတန႔သြားခေသာလညး ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင

ေျမ႐ငးမားေပၚတြင ေျမအသးခမႈခြငျပခကမားေပးအပမႈက ၂၀၁၅ မ စတငကာ ဆကလကျပလပခသည။ စကပးေရးဆငရာ ဖြ႔ၿဖး

တးတကေရးအတြက ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးလပပငခြင (၅၄%)က ကမၸဏမားအား ခထားေပးခၿပး (၃၂%) ကမ တစသးပဂၢလ

လတစဥးခငးအတြက ခထားေပးခသည။ ကမၸဏမားအေနျဖငစကပးေသာ အဓကသးႏမားမာ ဆအနး၊ ရာဘာ၊ ဆနစပါး၊ ဆထြက

သးႏမားႏင အေစထတေျပာငးတ႔ ျဖစသည။

ခထားေပးခေသာ ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမ႐ငးမား ( ဧက ၅၀ ေအာက ေျမေရာငး၀ယမႈမားအပါအ၀င)ႏင အမနတကယအသးျပမႈ

(ခထားေပးေသာေျမေပၚတြင အမနတစကယစကပးအသးျပမႈရာခငႏႈနး)တ႔အၾကား ႀကးမားေသာ ေျပာငးျပနဆကစပမႈက ကၽြႏပတ႔

ေတြ႔ရခရသည။ အႀကးစားစးပြားေရးလပငနးရငမား၊ ကမၸဏမားႏင ႏႈငးယဥလင လပကြကငယေတာငသမားသည ခထားေပးေသာ

ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမားက ပမထေရာကစြာ အသးျပၾကေၾကာငး ရငးရငးလငးလငးေတြ႔ရရသည။

အႀကးစား ေျမသမးဆညးမႈလပငနးစဥမားသာမက စကပးေရးဆငရာ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြက ရငးႏးျမႇပႏသမားအား ေျမအေပၚ

xည

တစစတစရာေသာ ထနးခပခြငေပးအပႏငသည အကးတစကပးေရး( contract farming) လပငနးစဥမားလညး တညရေနသည။

ထလပငနးစဥမားက အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားတြင မေတြ႔ရဘ ေျမႏငေစးကြကအေပၚတြငသာ တစစတစရာေသာ ထနးခပမႈျဖစေပၚ

ေစသည။ သ႔ပါေသာလညး ေနာကဆးတြငမ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈကသ႔ အလားတသကေရာကမႈမားသာ ရရလမမညျဖစပါသည။

အဓကစးရမမသညမာ ႏငထတခရမႈမားအျပင စးပြားေရးကမၸဏမား၊ တစဥးခငးရငးႏးျမႇပႏသမား သ႔မဟတ ၀နႀကးဌာနမား

ႏင ပ႗ပကၡယဥၿပငရငဆငေနရေသာ လပကြကငယေတာငသမား ျဖစပါသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ခထားေပးေသာေျမမားသည

မၾကာခဏဆသလပင ေဒသခေတာငသမားႏင ေကးရြာသ/သားမား လကရအသးျပေနေသာေျမမားျဖစေန၍ျဖစသည။ အကယ၍

ေတာငသမားအေနျဖင အဆပါေျမမားအား ၎တ႔၏ အသကေမြး၀မးေကာငးမႈ ရငသန႐မသာ အသးျပေနသညျဖစေစကာမ ေျမယာ

စမခန႔ခြေရးဌာနဆငရာမားက ၎တ႔အား ႏငငပငေျမတြင တရားမ၀င ၀ငေရာကေနထငသမားဟ၍သာ သတမတသည။

ယခငႏင လကရအစးရတ႔က ျပညသတ႔အေနျဖင နစနာမႈမား တငၾကားႏငရနႏင ၎တ႔ေျမယာအခြငအေရးမားအား ေတာငး

ဆႏငရန လမးဖြငေပးခသည။ မတရားသမးဆညးခရေသာ ေျမယာကစၥရပမားအား ေဖာထတဆနးစစရန ယခငအစးရလကထကက

လႊတေတာ ေကာမရငတစရပက ဖြ႔စညးတာ၀နေပးခသည။ ေကာမရငသည ေျမသမးဆညးမႈဧကေပါငး ၄၈၉၃၆၉ ဧကက ေဖာထတ

ဆနးစစႏငခသည။ ေကာမရငကပင ျမနမာစစတပသည ေျမသမးဆညးမႈ(၅၁.၅%)က အဓကေမာငးႏငခသျဖစေၾကာငး၊ စကမႈလပငနး

တးတကေရးအတြက သမးဆညးေျမမာ(၂၄.၁%) ျဖစေၾကာငးႏင စကပးဆငရာ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြက သမးဆညးေျမမာ(၁၆.၈%)

ျဖစေၾကာငး အတညျပခသည။

ပ႗ပကၡမားေျဖရငးရနႏငသမးဆညးေျမမားအား မလပငဆငသမားထ ျပနလညေပးအပႏငေရး ႏငငေရးအရ ကတက၀တ

ျပထားသည လကရအစးရသစ၏ကညအားေပးမႈျဖင ဤေကာမရငလညပတေနသည။ ဤအသစ ျပနလညဖြ႔စညးလကသည သမးဆညးခ

လယယာေျမႏင အျခားေျမမား ျပနလညစစစေရးဗဟေကာမတ၏ တာ၀နမားမာႀကးမားလသည။ ျပနာေပါငးမားစြာက ေျဖရငးရန

တာ၀နရၿပး ထျပနာအမားစသည ေရးႏစေပါငးမားစြာက စတငခသညျပနာမားျဖစသည။ လကရေျမေပၚတြင ကာလအတနၾကာ

ကပငလပကငေနသက မထခကေစဘ အဆပါေျမက မလပငရငထသ႔ ျပနလညေပးအပေရးဆသညမာ အထးတလညခကခလသည။

ထ႔အျပင အသကေမြး၀မးေကာငးမႈလအပခကအတြက အသးမျပဘ အလဟျဖစေနသည (ႏငငပင) ေျမမားက အခြငအေရးယ အသး

ျပသမားႏင ေစးကစားရန ေျမသမးဆညးသမားအၾကား ခြျခားသႏငရနလညး အထးတလညခကခသည။

အႀကးစား စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အစအစဥမားႏငစပလဥး၍ ၿပးျပညစေသာ ေလလာသးသပမႈတစခ ျပလပရနအတြက

အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈအသစက ေခတရပဆငးထားရန (Moratorium) - ကမၸဏမား သ႔မဟတ စးပြားေရး လပငနးရငမားက

စာခပပါအခကအလကမားက မလကနာလင ေျမအသးျပမႈခြငျပခကက ဖကသမးရန၊ အသးျပခြငပယဖကၿပးေျမမားက

ေတာငသမား/ ႏငငေတာ သ႔မဟတ တတယအဖြ႔အစညးမားထသ႔ ျပနလညခထားေပးရနအတြက တာ၀နမားႏင လပငနးစဥ

မားအား ခမတႏငရန ရငးလငးေသာ ညြနၾကားခကတစခ ထတျပနရန၊ စကပးေရးဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားက

တးျမႇငေဆာငရြကရနအတြက အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအား ထညသြငးစဥးစားသင/မစဥးစားသငက ေခတရပဆငးမႈ (Mora-

torium)အၿပးတြင ေဆြးေႏြးရန၊ တာ၀နယမႈတာ၀နခမႈရေသာ စကပးေရးဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏမႈျဖစေပၚေစ ရနအတြက စကပးေရး

ဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈ ေဖာထတေစာငၾကညျခငးဆငရာ ေကာငးမြနေသာ လပထးလပနညးတစရပ ခမတရန (အထး

သျဖင လပကြကငယေတာငသမားအား ပါ၀ငခြငေပးရပါမည)။

အႀကျပခကမား

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈႏငပတသက၍ ပမကယျပန႔ေသာ၊ သကဆငသ ေပါငးစပါ၀ငေသာ ေဆြးေႏြးမႈ

တစရပ ျဖစေပၚေစရနရညသန၍ ဤေလလာဆနးစစမႈက ေအာကပါအႀကျပခကမား ေပးအပလပါသည -

တစခတညးေသာေျမယာစမအပခပမႈမေဘာငေရးဆြခမတရန - အဆပါမေဘာငသည လကရ တညရေနေသာ

ေျမယာဥပေဒမားအၾကား မေျဖရငးရေသးသည ကြာဟခကမားအား ေျဖရငးရန၊ ေျမယာ ဥပေဒမား တစခႏင

တစခ သဟဇာတျဖစေစရန (အမးသားေျမယာဥပေဒ)၊ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမား ျပလပရနႏင စပလဥး

သညလပငနးစဥမားအား သဟဇာတျဖစေစရနႏင ေျမအမးအစားသတမတခကမားအား ျပနလညေလလာသးသပရန၊

ေျမအမးအစားေျပာငးလမႈလပထးလပနညးက ျပနလညေလလာသးသပရနအတြက ျဖစသည။

အႀကးစားစကပးေျမအစအစဥမားႏငစပလဥးေသာ အခကအလကစမခန႔ခြမႈ ပမေကာငးမြနလာ

ေအာင ျမႇငတငေဆာငရြကျခငး - အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈဆငရာ အခကအလကမား ေကာကယ

ျခငး၊ စမခန႔ခြျခငးႏင ခြျခမးစတျဖာသးသပျခငးမား ပမေကာငးမြနလာေစရနအတြက လပငနးစဥ

တစခ ခမတကညရန၊ ထသ႔ေဆာငရြကျခငးျဖင နစၥဓ၀ဆးျဖတခကခမတျခငး၊ မ၀ါဒခမတျခငးမားက

ကညႏငရနႏင အႀကးစားစကပးေရးဆငရာ ဖြ႔ၿဖးေရးအစအစဥဆငရာ အခကအလကမားအား အမား

ျပညသရရႏငရနျဖစသည။

ဌ

ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေျမသမးဆညးျခငးလပငနးစဥမား

မတဆကျခငး

ျမနမာႏငငသည ၎၏ၾကြယ၀ေသာ လမႈ-ေဂဟစနစႏငပတသက၍ ထးျခားေသာႏငငတစႏငငျဖစသည။ (၂၀၁၇၊ ျပညသ႔

အငအားဥးစးဌာနစာရငးမားအရ) လဥးေရ ၅၁.၄ သနးရၿပး တငးရငးသားလမးေပါငး ၁၃၅ မးရကာ ဘာသာစကားေပါငး ၁၁၈ မး

(Lewis ၊၂၀၀၉) ေျပာဆလကရသျဖင တစႏငငလးလဥးေရႏင အခးခၾကညပါလင တငးရငးသားအေျချပဘာသာစကား အလြန

ၾကြယ၀ေသာႏငငအျဖစ ရပတညေနသည။

ျမနမာစးပြားေရးတြင စကပးေရးသည အဓကအခနးက႑မ ပါ၀ငေနသည။ ျမနမာ GDP ၏ ၃၂%သည စကပးေရးက႑မျဖစၿပး

အလပသမားထ၏ ၅၂.၄ %က အလပအကင ဖနတးေပးထားသည (ျပညသ႔အငအားဥးစးဌာန၊ ၂၀၁၇)။ စကပးထတလပေရးလပငနး

၏ လမႈအေျခခအကဆးယနစသည စကပးေရးလပကငသ အမေထာငစပငျဖစသည။ အမေထာငစမားသည မးစေသာစကပးေရးႏင

ေမြးျမေရးလပကငျခငး၊ သဘာ၀သယဇာတမား ေကာကယစေဆာငးျခငးတ႔ ျပလပၾကၿပး ၎တ႔သည အမေထာငစမား၏အသကေမြး

၀မးေကာငးမႈမားအတြက မရမျဖစလအပသည။ ထသ႔အေရးပါေသာက႑တြင ပါ၀ငေသာလညး လပကြကငယေတာငသမားသည

ဆးျဖတခက ခမတမႈလပငနးစဥမားမ ဖယကဥခထားရၿပး ႏငင၏ စကပးေရးဆငရာဖြ႔ၿဖးမႈက ထခကေစသည။

ကလနေခတမသည လကရကာလအထ ျမနမာသမငးတစေလာကတြင ေျမယာက အစးရအဖြ႔အစညးမား၊ စစတပအပစမား

ႏင ပဂၢလကေကာပေရးရငးမားကသာ ရညရြယခကအမးမးျဖင အသးျပထနးခပခၾကသည။ စကမႈစကပးေရးဆငရာ ဖြ႔ၿဖးတးတက

ေရး၊ ေရအားလပစစဆညမား၊ သတတးေဖာေရးလပငနးမား၊ ၿမ႔ျပေဖာေဆာငေရး၊ စစတပ၏စမကနးမား စေသာရညရြယခကမား

ျဖစသည (Ferguson ၊ ၂၀၁၄)။ ထေျမမားအား အသကေမြး၀မးေကာငးမႈအတြက အသးျပေနႏငၿပးျဖစေသာ ေဒသခလထ၏ ပကတ

အရတရားက စမကနးမားက အမားအားျဖင ထညသြငးစဥးစားျခငး မျပခၾကေပ။ ထ႔ေၾကာင အဖြ႔အစညးဆငရာ၊ စးပြားေရးဆငရာႏင

လမႈဆငရာ တငးမာမႈမားျဖစေပၚကာ တစႏငငလးအႏ႔ရ လပကြကငယေတာငသမား၏ ေျမယာအခြငအေရးႏင အသကေမြး၀မးေကာငး

မႈမားက ထခကေစခသည (ALTSEAN ၊ ၂၀၁၄)။

ထျပနာမားကေျဖရငးရန တစခတညးေသာေျမယာစမအပခပမႈ မေဘာငတစခက ယခငမညသညအစးရကမ ခမတ

ေဆာငရြကႏငချခငးမရပါ။ ရလဒအေနျဖင အဖြ ႔အစညးဆငရာမားျပား ႐ႈပေထြးမႈမားျဖစေပၚျခငး၊ လပငနးက႑အသးသးအၾကား

ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ အားနညးျခငးတ႔ ျဖစေပၚခၿပး ေျမယာေရာငး၀ယေဖာကကားမႈမား အတညျပျခငး၊ စမခန႔ခြျခငးႏင ေလလာ

ေစာငၾကညျခငးတ႔ ျပလပရာ၌ အဆပါအခကအခႏင အားနညးခကမားက ေတြ႔ရရသည။ အတတကာလအေမြက ဆကခေနရျခငး

လညးျဖစပါသည။ (Srinivas and Hlaing ၊ ၂၀၁၅၊ Mark ၊ ၂၀၁၆)

စကမႈစကပးေရးဆငရာ စညး႐းဆြေဆာငသမားႏင ကမၸဏမား၏ တြနးအားေပးမႈေၾကာငျဖစေပၚလာေသာ အႀကးစား

ေျမသမးဆညးမႈမား (အမားအားျဖင ႏငငေတာႏင ကမၸဏၾကား လကမတေရးထးကာ ေျမအသးျပခြငျပခကခေပးျခငး)က ျမနမာ

ႏငငတြင မၾကာေသးမက အဓကထား အလငစလ ျပလပလာသညက ေတြ႔ရသည။ မေခါငေဒသတြငးရ အျခားႏငငမားတြငမ ထ

လပရပက ၂၀၀၇-၂၀၀၈ စားနပရကၡာႏင ေငြေၾကးအကပအတညးကာလတြင အရနအဟနျမႇင ေဆာငရြကခသည။ ထကာလမားတြင

ေျမယာသယဇာတမား၌ ပမရငးႏးျမႇပႏလေသာ ႏငငေတာႏငကမၸဏမား၏ စတ၀ငစားမႈတ႔ ေပါငးဆမခၾကျခငးလညးျဖစသည။

၁

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ျမနမာႏငင၏ သမငးေၾကာငးအရေသာလညးေကာငး၊ အႀကးစားဖြ႔ၿဖးေရးမဒယမားအေပၚ မားယြငးယဆခကမားေၾကာငေသာ

လညးေကာငး၊ အမးမးေသာ အေၾကာငးျပခကမားျဖင အႀကးစားစကပးေျမဆငရာဖြ႔ၿဖးတးတကေရးလပငနးစဥသည အျငငးပြားဖြယ

ျဖစသည။ ေျမယာသမးယေဖာေဆာငမႈမားေၾကာင ႏငငလဥးေရ၏ အမားစျဖစေသာ၊ ႏငငစးပြားေရးအငအားစတစရပလညးျဖစေသာ

လပကြကငယေတာငသမား ဖြ႔ၿဖးေရးတြင အႏႈတလကၡဏာေဆာငသည သကေရာကမႈမား ျဖစေပၚလကရသည။

ထျပနာရပမားက စစညးတငျပထားသညမတတမးတြင အဓကအားျဖင ျဖစရပေလလာဆနးစစျခငး (case studies)မား

ပါ၀ငကာ မမသရလေသာကစၥရပမားအတြက အေရးပါသည အေတြးအျမငမား ေပးအပႏငေသာလညး တစႏငငလးအေနအထားျဖင

ျဖစေပၚေနသည အဓကပစမားႏင ဥးတညရာမားက ေဖာထတသရႏငရနမာမ မျဖစႏငေၾကာငး မၾကာခဏေတြ႔ရခရသည။ ထကြကလပက

ျဖညေပးႏငရန ဤအေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ ( Thematic Study) က ရညရြယပါသည။ ျမနမာႏငငတြင စကပးေရး

ဆငရာ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြက ေခတအဆကဆကျပလပခေသာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈလပငနးစဥမား၊ အဖြ႔အစညးဆငရာ ခကခ

႐ႈပေထြးမႈမား၊ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈဆငရာ အေသးစတအခကအလကမားအားလးက လကရအခနအထစစညး၍ တငျပထား

ျခငးျဖစပါသည။ အထးသျဖင ဤအထးေလလာဆနးစစမႈက ရညရြယသညမာ - (၁) ျမနမာႏငင၏ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈသမငး

ေၾကာငးႏင ဆငကျဖစစဥကနားလညရန၊ (၂) ယေန႔အထ စကမႈစကပးေရးဆငရာ ေျမယာေရာငး၀ယမႈမားအား စမအပခပေနသည

အဖြ႔အစညးဆငရာ မားျပားရႈပေထြးမႈအေၾကာငး ေလလာဆနးစစရန၊ (၃) ၂၀၁၇ အထ စကမႈစကပးေရးဆငရာ ေျမယာ ေရာငး

၀ယမႈမားအေၾကာငး ေနာကဆးသတငးအခကအလကေပးရန၊ (၄) အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈေၾကာင တစႏငငလးအႏ႔တြင မညသည

အတငးအတာအထ ပ႗ပကၡမးေတာကေလာငေနခၿပနညးဟ ေလလာဆနးစစရနႏင (၅) ျမနမာႏငငတြင အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈ

လပငနးစဥမားအတြက လကရႏငအနာဂတတြင မညသ႔စမခန႔ခြမႈျပသငသညဟ အႀကျပခကမားေပးအပရနတ႔ ျဖစပါသည။

ဤအစရငခစာတြင တငျပခကမားသည အထကတြငေဖာျပထားသည ရညရြယခကမားႏငအည အစဥအလက ေဖာျပထား

ျခငးျဖစပါသည။ နညးလမးအေၾကာငး အတခပတငျပၿပးသညေနာက အခနး (၁)တြင မကေမာကကာလ ေျမယာေရာငး၀ယမႈမားဆငရာ

ေနာကခသမငးေၾကာငးက တငျပထားပါသည။ ႏငငေရးအေျခအေနႏင ကာလအသးသးတြင (ကလနေခတမသည ယေန႔ေခတအထ)

စကပးေျမသမးဆညးမႈလပငနးစဥမား တညရမႈ အေၾကာငးက သရႏငရနအတြက ျမနမာေျမယာသမငးေၾကာငးက အၾကမးဖဥး

ေဖာျပျခငးျဖင အစျပထားသည။ ဤအခနး(၁)တြင ၾကာခၿပျဖစေသာ အတတကာလကအေမြႏင မၾကာေသးေသာအတတကာလက

အေမြမားသည ယေန႔အခနအထ တ၀လညလည ဆကလကတညရေနေၾကာငး ျငငးခနေဆြးေႏြးထားပါသည။ အခနး (၂)တြငမ

လကရျမနမာႏငင၏ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈလပငနးစဥမားအား စမအပခပေနသည အဖြ႔အစညးဆငရာမေဘာငအေၾကာငး

တငျပထားပါသည။ ဥပေဒမေဘာငသည မတညေသာေျမအမးအစားမား၊ ဥပေဒအရ လပပငခြငအပႏငးခရသမားႏင မညသ ႔

ဆကစပမႈရေၾကာငး ေလလာသးသပထားၿပး စကပးေရးဖြ ႔ ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမယာလပပငခြငမားက အဆပါအဖြ ႔

အစညးမားက ခြငျပခထားေပးရန ေမာငးႏငတကတြနးေနသည လမးေၾကာငးမားအေၾကာငးကလညး ေလလာဆနးစစထားသည။

အခနး(၃)တြင ျမနမာႏငင၌ အႀကးစားစကပးေျမ အသးျပမႈခြငျပခက ပါမစဆငရာ လကရအေျခအေနက ဆနးစစတငျပထားသည။

မတညသည ေျမအမးအစားမားတြင ေျမအသးျပခြငေပးထားပက ပထမဥးဆးအေနျဖင တစစတစစညးတညး ေဖာျပထားပါသည။

ထ႔ေနာက ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမားတြင ေျမအသးျပမႈခြငျပခကခေပးမႈက ပမ အေသးစတကစြာ တငျပထားသည - ခြငျပခက

ရသညအခနမစ၍ မညသ႔ဆကလကျပလပသညဟသည ဆငကျဖစစဥ၊ ေျမလကခရရသမား၊ အသးျပရနရညရြယခက၊ ေျမယာ

လပပငခြငခထားမႈက ပထ၀အေနအထားအရေဖာျပျခငး၊ ခထားေပးသညေျမက အမနတစကယအသးျပမႈႏင အဓကရငးႏးျမႇပႏ

သမားအေၾကာငးက ေဖာျပထားသည။ အခနး(၄)တြင စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈႏငဆကစပ၍ ျဖစ

ေပၚေသာ ပ႗ပကၡအေျခအေနမားက ေလလာၿပး လပကြကငယေတာငသမားက ေျမဆငရာရပငခြငမား ေတာငးဆသညအေျခအေနမား

အေၾကာငးက ေဆြးေႏြးထားပါသည။ ေနာကဆးတြငမ ျမနမာႏငငတြင အႀကးစား ေျမယာသမးဆညးမႈဆငရာ စမအပခပမႈ တးတက

ေကာငးမြနလာေစရနအတြက ဤအထးေလလာဆနးစစခကက အႀကျပခကမား ေပးအပထားပါသည။

၂

နညးလမးမားႏင အခကအလကရငးျမစမား

တစႏငငလးအေနအထားျဖင ျဖစေပၚေနေသာ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈက သရႏငရနအတြက ၿပးျပညစမႈရေသာ

အခကအလကမားရရရန အလြနပင အေရးႀကးပါသည။ ဤ အထးေလလာဆနးစစမႈသည ရငးျမစမးစထမ သတငးအခကအလကမား

အေပၚ အမသဟျပထားသည။ ပထမေရးသားျပစသသည ျမနမာႏငငအႏ႔ ႏစေပါငး ၉ ႏစအတြငး ကြငးဆငးစစတမးေကာကယမႈမား

စြာ ျပလပခသည။ အဆပါကြငးဆငးေကာကယမႈမားသည ဤ အထးေလလာဆနးစစမႈအတြက ရညရြယချခငးမဟတပါ။ သ႔ေသာလညး

ဤေလလာဆနးစစမႈတြင နဂးခပ ေဖာျပႏငရနအတြက သကေသအေထာကအထားမား၊ မတတမးမား ေပးအပနငခသည။ ထ မတည

ေသာစစတမးမားမ ထြကေပၚလာသည သတငးအခကအလကမားက ဤအစရငခစာတြင ထညသြငးအသးျပထားၿပး မမတ႔သလသည

ေလလာသးသပမႈရႈေထာငက ေဖာျပေပးႏငမည Case Studies (ျဖစရပေလလာသးသပျခငး) မား ျပလပႏငရနျဖစသည။

Leckie, S., & Simperingham, E. (2009) ၊ ျမနမာႏငင အမရာ၊ ေျမႏင ပစၥညးဥစၥာပငဆငခြင (Housing, Land and Property

Rights in Burma)- လကရဥပေဒမေဘာငတြင စစညးထားသည မရငးဥပေဒမတတမးမားက ေလလာဆနးစစျခငးအေပၚ

အလးစအေျချပ၍ ဥပေဒမေဘာင ေလလာသးသပမႈ ျပလပခသည။ ၂၀၀၉ ခႏစ ေနာကပငးထတျပနခသည ဥပေဒမတတမးမားကမ

ေျမယာမ႑ငအဖြ႔ (Land Core Group) ၏ MyLaff portal (http:// mylaff.org) တြင ရရႏငပါသည။

အႀကးစား စကပးေျမေရာငး၀ယျခငးဆငရာ အခကအလကမားအား စကပးေရး၊ ေမြးျမေရးႏင ဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန၏

လယယာေျမစမခန႔ခြေရးႏင စာရငးဇယားဥးစးဌာန(DALMS) ႏင သယဇာတႏငပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာန၏ သစေတာဥးစးဌာန

တ႔ထမ ကနဥးေကာကယခသည။ စကပးေရးဆငရာစးပြားေရးကမၸဏမားႏင (အစးရ)လကမတေရးထး ငားရမး/ခထားခေသာ ေျမယာ

မား(ဆငကျဖစစဥ)အေၾကာငး၊ ၎တ႔ စကပးေသာသးႏမားအေၾကာငးက အမးသားအဆငတြင ေကာကယခသည ဤအခကအလက

မားထမတစဆင သရခရသည။ ျမနမာႏငငရ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈပမာဏက ေဖာထတသရႏငရနအတြက ထ အခက

အလကရငးျမစ(Dataset)က စနစတက ေလလာသးသပမႈျပလပခသည (DALMS၊ ၂၀၁၇(ခ) ႏင သစေတာဥးစးဌာန၊၂၀၁၃)။ ထ႔အျပင

ျမနမာႏငငတြင ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမရငးမား ငားရမး/ေရာငး၀ယမႈအေၾကာငး ေနာကဆးအေသးစတအခကအလကမားကလညး

ယခအခါ ရရႏငၿပျဖစ၍ စာရငးဇယားႏငေျမျပငဆငရာ ေလလာသးသပမႈျပလပရန အဓက အခကအလကရငးျမစအျဖစ အကအည

ေပးေနသည (DALMS ၊ ၂၀၁၇(က))။ ထအခကအလကရငးျမစတြင ၁၉၉၁ မ ၂၀၁၆ အထ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမား ေရာငး၀ယ

ေဖာကကားမႈအားလး၏ အခကအလကမားက ေဖာျပထားသည။ လကခရရသ၊ မညသညဌာနဆငရာက လပပငခြင႔ေပးထားသည၊

ေကးရြာအပစ တညရရာေနရာ၊ ခြငျပေျမ ဧရယာအရြယအစားႏင အမနတစကယ စကပးမႈ၊ ေျမအသးျပရန ရညရြယခက (သ႔ေသာ

လညး ဤေနာကပငး သတငးအခကအလကက ေကာငးစြာမတတမးတငထားျခငး မရသျဖင သငေလာစြာ ေလလာသးသပမႈျပရန

အကအညမျဖစခပါ) စသညတ႔က ေဖာျပထားသည။ ေလလာသးသပမႈ(analysis) မျပလပမ အခကအလကရငးျမစ (Dataset)က

ရငးလငးေအာငျပခၿပး အဓကရညညႊနးကနးမားႏင ရလဒမားကလညး အမးအစားခြ၍ စစညးခသည။ ဤအစရငခစာတြင တငျပထား

သည အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားဆငရာ ေလလာသးသပခကသည ဧက ၅၀ အထက ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမား ေရာငး၀ယ

၃

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ေဖာကကားမႈအတြကသာ အကး၀ငသည။ ဤကနးဂဏနးသတမတခက (Threshold value) က ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးဥပေဒ၊

ပဒမ ၁၀ ျဖစသည ေကးလကေနေတာငသမားသည ဧက ၅၀ ထက မပေစဘ ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမ႐ငး(VFV)ရယရန ေလာကထား

ႏငသညဟသည အခကအေပၚမတည၍ သတမတခသည။ ထ႔ျပင လကရ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးဥပေဒအရ လယယာေျမအျဖစ

ေျပာငးလခသည VFV ေျမဧကေပါငး (၁၃၃၆၃ ဧက) ကလညး ခနလပထားခပါသည။

အႀကးစား ေျမယာေရာငး၀ယမႈမားအား ေလလာေစာငၾကညျခငးစနစ မရသညအတြက လပကြကငယေတာငသ မား၏

အသကေမြး၀မးေကာငးမႈအေပၚ ေကာငးကး သ႔မဟတ ဆးကးသကေရာကသညဟ ၿပးျပညစစြာ ေကာကခကခေလလာသးသပရန

ခကခသည။ ပထမေရးသျပစသ ျပလပခသည Case studies (ျဖစရပ ေလလာဆနးစစျခငးမား) အျပင MyLaff မေ၀ေရးလမးေၾကာငး

မရရေသာ သေတသနအစရငခစာမားမလညး အခကအလကမား ရယခသည။ ထ႔အျပင ဥပေဒမတတမးျဖငသာဆလင အေျဖ

မထတႏငေသာ အခ႕ဥပေဒေရးရာကစၥရပမားအေၾကာငး ပမသရႏငရနအတြက ဤအစရငခစာေရးသားျပစသတ႔က ကၽြမးကငပညာရင

မားႏင ေတြ႔ဆေမးျမနးမႈမား ျပလပခသည။ အျပညျပညဆငရာအဖြ႔အစညးမားက ထတေ၀ေသာစာေစာငမား (ဥပမာ - Namati)ႏင

အရပဖကအဖြ႔အစညးမားမအစရငခစာမား (ဥပမာ - Myanmar Peace Alliance) ထမလညး အခကအလကမားရရခပါသည။

အခကအလကရငးျမစ (Datasets)မားကျပညစေစရနအတြက Daily Eleven သတငးစာက အမားျပညသသေအာင အသေပး

တငျပေနသည ေျမယာအျငငးပြားမႈဆငရာ သတငးအခကအလကမားကလညး ကၽြႏပတ႔ရယခပါသည။ စစစေရးေကာမရငမား တရား၀င

ထတျပနသည သတငးအခကအလကမား ရရရနအတြကလညး အစးရပငသတငးစာမ ေဖာျပခကမားက ရယခသည။

ထ႔အျပင လယယာေျမႏင အျခားေျမမားသမးဆညးခရမႈမားေၾကာင ျပညသမားနစနာမႈမရေစေရးအတြက စစမးေရးေကာမရင

သ႔မဟတ လႊတေတာလယယာေျမစစစေရးေကာမရင၏ အစရငခစာမားမလညး သတငးအခကအလကမားရရခပါသည။ ေျမသမးဆညး

မႈကစၥရပမားက စစမးစစေဆးရနႏင မလပငရငထသ႔ ေျမ ျပနလညေပးအပႏငေရးေရးရႈကာ အေျဖရာေဆာငရြကရန ေကာမရငက

တာ၀နေပးအပခသည။၂ ေျမသမးခရသ အမားစမာ လပကြကငယေတာငသမသားစမားျဖစသည(ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငင၊

၂၀၁၃ (ခ))။ အဆပါအစရငခစာမားက ကၽြႏပတ႔ ေလလာဆနးစစခၿပး ရရသညသတငးအခကအလကမားက Database ထသ႔

ထညသြငးခပါသည။ အဆပါ Database ၏ စာရငးဇယားႏင ေျမျပငဆငရာ ကနဥးေလလာသးသပမႈက ၂၀၁၅ တြင ထတေ၀ခသည

အစရငခစာတြင ထညသြငးေဖာျပခသည (စသနး၊ ျပညစ ႏင Diepart ၊ ၂၀၁၇)။ ဥးစန၀ငး (၂၀၁၃) က အထးေကာငးမြနစြာေရးသား

တငျပခသည မအပငၿမ႕နယ၏ စစစေရးေကာမရငအစရငခစာက ကၽြႏပတ႔ ျပနလညဆနးစစခသည။

ကၽြႏပတ႔ ေလလာသးသပခသည သတငးအခကအလကမားအား ျဖစႏငသမ ပထ၀အေနအထားအလကေဖာျပမႈ ျပလပ

ခပါသည။ အႀကးစား ေျမယာသမးဆညးမႈလပငနးစဥမားႏင ေျမယာအျငငးပြားမႈကစၥမားအား ခတဆကမႈက GIS နညးပညာ အသး

ျပကာ ပမေကာငးမြနစြာ ျပလပႏငခသည။

ဤအစရငခစာတြငေဖာျပထားသည ကနးဂဏနး၊ စာရငးဇယားအခကအလကမားသည ေျမျပငတြင အမနတစကယ ျဖစေပၚ

ေနေသာ အႀကးစား ေျမယာေရာငး၀ယေဖာကကားမႈမားအားလးက လႊမးၿခႏငလမမည မဟတေၾကာငး ေဖာျပအပပါသည။ အခ႕

အခကအလကမား မျပညစမႈေၾကာငေသာလညးေကာငး၊ ဥပေဒအရ သတမတထားသည ေျမအသးခမႈ အမးအစားမားႏင ေျမျပငတြင

အမနတစကယအသးခမႈတ႔ ကြာျခားမႈရျခငးေၾကာငေသာလညးေကာငး ဤအစရငခစာ၏ စာရငးဇယား ကနးဂဏနးမားတြင လစဟာ

မႈ၊ မျပညစမႈမား ရေနပါသည။ အစျပရမညဆပါလင ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမားေပၚတြင အႀကးစားေျမယာခထား ေရာငး၀ယမႈမား

အေၾကာငးက Database ထတြင မတတမးတငထားျခငး ရခငမ ရႏငေပလမမည။ သ႔ပါေသာလညး ယခ ကၽြႏပတ႔ ဤအစရငခစာတြင

တငျပထားသည အခကအလကရငးျမစ(Dataset)သည ျမနမာ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈမားႏင ပတသကလာလင အသသာဆး

ႏင ေခတအမဆးေသာ Dataset ျဖစပါလမမည။ ထသ႔ေသာ အခကအလကမားအား အစးရရငးျမစမားထမ ရယေလလာ သးသပၿပး

ပထမဆးအႀကမအျဖစ စစညးတငျပရန ႀကးပမးမႈမားထမတစခလညး ျဖစေနႏငပါသည။ သစေတာေျမတြင အႀကးစားေျမယာ

ေရာငး၀ယေဖာကကားမႈဆငရာ Database သညလညး ၂၀၁၂ ခႏစအထသာ အကး၀ငၿပး ၂၀၁၃ ေနာကပငး အတညျပခေသာ

ေရာငး၀ယမႈမား မပါ၀ငပါ။

၄၄

ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေျမသမးဆညးျခငးလပငနးစဥမား

၁။ ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေျမသမးဆညးျခငးလပငနးစဥမား

ဤအခနး(၁)တြင အႀကးစားစကပးေျမသမးဆညးမႈလပငနးစဥမားက ၎တ႔ျဖစေပၚခသည ႏငငေရး-စးပြားေရး အေျခအေန

ကာလတြင ေရးသားေဖာျပၿပး ေနာကခသမငးအေၾကာငးအရာမားႏင ဆငကျဖစစဥကျပသရန ကၽြႏပတ႔ ရညရြယပါသည (ပ ၁ ႏင

အေသးစတက ေနာကဆကတြ ၁ တြင ၾကညပါ)။

`

1894 – Land Acquisition Ac t

1963 –Disposal of Tenancies La w

1953 –Land Nationalization

Ac t

1991–W aste Land Instructio n

2014 – National Land Use Policy

2016 –Committee for

Land Reinvestigation

1824 1948 1962 1974 1988 1997 2011 2016

British Colony

Union of Burma

(Parliamentary Democracy)

Union of Burma (Revolutionary

Council)

Socialist SLORC (Military )

SPDC (Military )

Union of Myanmar

Quasi-civilian NLD-le d

2012 –Farmland Law

2012 – Vacant, Fallow and Virgin Land

La w

1963 –Law Safeguarding

Peasants Rights

1861–R ules for the Granting

of Waste Land

ပ ၁ - ျမနမာေျမယာသမငး၏ မငတငမား၊ ရငးျမစ - ေရးသားတငျပသမား

၁.၁ ။ ျမနမာေျမယာသမငးက လငျမနစြာဆနးစစၾကညျခငး

ကလနေခတမတငမက ျမနမာဘရင႔ႏငငေတာရ တငးသျပညသားမားသည အမားပငေျမ သ႔မဟတ ဘးဘြား ပငေျမမား အပါ

အ၀င ရငဘရငႏင စပလဥးမႈမရသညေျမက ခတထြငရငးလငးစကပးၿပး (ဓါးမဥးခ) ပဂၢလကေျမယာအခြငအေရးက ရရခသည။

သငေလာရာအခြန - လတစဥးခငးစ၏ ၾကြယ၀မႈအေပၚအေျခခ၍ အခြနေပးေဆာငၿပးေနာက(Furnivall ၊ ၁၉၅၇၊ Boutry et al., ၂၀၁၇)

ထေျမမားသည ထြနယကစကပးသ၏ ေျမ/ဥစၥာ ပစၥညးျဖစလာခသည(ဥးပင)။ ဥးပငေျမျဖစသြားပါက ေပါငႏခြင၊ ေရာငးခခြင သ႔မဟတ

ေဆြစဥမးဆက လႊေျပာငးခြငမားရရသည။ ေနာကပငးတြင ပစၥညးဥစၥာပငဆငခြင(ဥးပင)က ေၾကးတငႏင ေျမစာရငးဥးစးဌာနတြင I-A

ေဖာငပစ (ေျမအသးျပမႈမတတမး)ျဖင မတပတငခၾကသည။

၅၅

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

၁၈၂၄ မ ၁၉၄၈အထ ျမနမာႏငငကၿဗတသတ႔က လစဘရယပစျဖင အပခပခၿပး ဆနစပါးစကပးသညေဒသမားက ပမ

အေလးထားမႈရခသည။ ကလနအပခပေရးေအာကတြင “ေျမယာပငဆငခြငမား” က (ပ ၂ က ၾကညပါ) ေျမခတထြငရငးလငးစကပး

သႏင ၁၂ ႏစဆကတက ေျမခြနေပးခသမားအား ေပးအပခသည။ ေျမယာပငဆငခြင ေခါငးစဥျဖငေျမရရသသည ထေျမက လႊေျပာငး

ေပးပငခြင သ႔မဟတ ေရာငးခပငခြငလညးရသည။ သ႔ေသာလညး ျမနမာႏငငအထကပငးေဒသမားတြငမ ေျမသည ထစဥက လြတ

ေနသည သ႔မဟတ လစလပေနခသည။ အဂၤလပတ႔အေခၚအေ၀ၚအရ “ေျမလြတ၊ ေျမ႐ငး - Wasteland” ဟ၍ ျဖစသည။ ထေျမမားက

ရာဘာစကပးရနႏင ကလနနယေျမမားတြငစကပးေသာ အျခားသးႏမားစကပးရန သ႔မဟတ ကလနဆငရာသစေတာစမကနးမား

ျပလပရနအတြက ႏငငေတာက သမးယႏငသည (Scurrah ၊ Hirsch ႏင Woods ၊ ၂၀၁၅)။

ၿဗတသတ႔တညေထာငခေသာ စကခငးႀကးမားက ျပနလညထနးခပႏငရနႏင ေျမရငစနစႏင ေတာငသလယသမားမား

အေၾကြးတြငး နစေနမႈက ေလာခႏငရန (၁၉၄၈ မ ၁၉၆၂ အထ အပခပခသညအစးရက) ၁၉၅၃ ခႏစတြင လယယာေျမ ႏငငေတာပင

ျပလပျခငးဥပေဒက ျပ႒ာနးခသည။ ဤဥပေဒအရ ျပညေထာငစျမနမာတစႏငငလးရေျမက ႏငငေတာက ပငဆငခြငရသည။ အႀကးစား

ကလနစကခငးမား (ရာဘာႏငအျခား)က ႏငငေတာပင ျပလပခၿပး ႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမားအျဖစ လညပတခသည။ ေတာငသမားႏင

အျခားေသာ ဆငးရသညလယသမားမားအတြက ရညစးၿပး စကပးေရးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈျပလပရန ေျမအေပၚမတညေနသည။

လယယာေျမႏငငေတာပငျပလပေရး ဥပေဒေအာကတြင ေျမခြေ၀ေပးအပျခငးက ဆးရြားစြာအေကာငအထညေဖာခၿပး ေျမမားစြာသည

ခမးသာေသာလယသမားမား၏လကတြငသာ ကနေနခသည (Taylor ၊ ၂၀၀၉)။ ထမသည ထြနယကစကပးသက ေျမအခြငအေရး

ေပးအပသည “လယလပသလယပင - land to the tiller” စနစသ႔ လငျမနစြာေျပာငးလသြားခၿပး (ပ ၂ ကၾကညပါ) ထေျမက ေရာငးခခြင

သ႔မဟတ ေပါငႏခြငကမ တားျမစခသည။

၁၉၆၂ ခႏစ အာဏာသမးမႈေၾကာင အာဏာရငဆရယလစအပခပေရးဆသ႔ ဥးတညသြားခသည။ သ႔ေသာလညး ေျမယာ

အခြငအေရးဆငရာ စညးမဥးစညးကမးမားကမ အေျခခအားျဖင သကေရာကမႈမရခေခ။ ျမနမာဆရယလစလမးစဥ(ႏငပါတ)က

တညေထာငခၿပး ႏငငေတာဥးေဆာငသည ဆရယလစစးပြားေရးစနစက ပထမတြင ေတာလနေရးေကာငစလကထက(၁၉၆၂- ၁၉၇၄)

၌လညးေကာငး၊ ထ႔ေနာက ဆရယလစျမနမာႏငငေတာလကထက (၁၉၇၄- ၁၉၈၈) တြငလညးေကာငး ကငသးခသည။ (၁၉၇၄-၁၉၈၈

ကာလမား၌) ေျမစမခန႔ခြမႈ ရႈေထာငမးစတြင ႏငငေတာက အဓကေနရာမ ခပကငလပေဆာငခသည။ လပကြကငယေတာငသမားအား

ကာကြယေပးရနအလ႔ငာ ဥပေဒမားကလညး ျပ႒ာနးခသည။ အႀကးစားေျမလြတေျမ႐ငးမား - Wastelands တြင ႏငငေတာပငစကကြငး

မားႏင စကပးေရးလပငနးမားတညေထာငရန ႀကးပမးခသည။ သ႔ေသာလညး ႏငငေတာဥးေဆာငသည ဆရယလစစးပြားေရးစနစသည

ႏစေပါငး ၃၀ နးပါး ကရႈးခသညအတြက ျမနမာႏငငသည “ဖြ႔ၿဖးမႈအနညးဆးႏငင” အေနအထားသ႔ ေရာကရခရသည။

၁၉၈၈ တြင စးပြားေရး ခၽြတၿခကမႈႏင ႏငငေရးဖႏပမႈမားေၾကာင တစႏငငလးအႏ႔ ဒမကေရစလႈပရားမႈႀကး ျဖစေပၚခသည။

တစႏငငလးအတငးအတာျဖင ဆပအၾကြမႈမားႏင ျပညသ႔ဆႏၵျပပြမားက စစတပက ႏပကြပခသည။ စစတပက အာဏာသမးခၿပး

အစးရကခပကငသည စးပြားေရးစနစက ႏငငေတာ ၿငမ၀ပပျပားမႈတညေဆာကေရးေကာငစ (န၀တအစးရ) လကထက (၁၉၈၈-၁၉၉၇)

တြငလညးေကာငး၊ ထ႔ေနာက ႏငငေတာေအးခမးသာယာေရးႏင ဖြ႔ၿဖးေရးေကာငစ(နအဖအစးရ) လကထက (၁၉၉၇- ၂၀၁၁)တြင

လညးေကာငး ဆကလကကငသးခသည။ လပကြကငယေတာငသမားသည “လယလပသလယပင” အခြငအေရးမား ဆကလကရရခ

ၾကသည။ ထအခြငအေရးမားအား လႊေျပာငးခြငမရပါ။ ေျမခြနေျပစာမားႏင ေတာငသစာအပကေလးမားျဖင ထအခြငအေရး တရား၀င

ပငဆငသမားအျဖစ ဆကလကရပတညခသည။ သ႔ေသာလညး ထေျမအခြငအေရးမားက ေတာငသမားအား ၎တ႔စကပးလသည

သးႏက ေရြးခယခြငမေပးခပါ (ပ ၂ ကၾကညပါ)။ ၂၀၀၃ ခႏစအထ ေျမယာအခြင အေရးမားသည (အထးသျဖင စပါးစကပးေျမမားအတြက)

“သးႏထြကကနမားအားအစးရထသ႔ ေစးေပါေပါျဖင ေပးသြငးရမညဆသညသတမတခကက မျဖစမေနလကနာရျခငး” ႏင ဆကစပ

ေနသည။ ထသတမတခကက မလကနာပါက ေျမသမးဆညးခရျခငး သ႔မဟတ ပ၍အျဖစမားသညမာ စတပပငေသာကမားစြာျဖင

ေျမမားက တးတးတတတတေရာငးခကာ ေျမဆး႐ႈးျခငးတ႔ ႀကေတြ႔ရသည။

၁၉၈၈ လထအၾကြမႈမားျဖစေပၚၿပးေနာက ႏငငစးပြားေရး တျဖညးျဖညးလမးပြငလာခသည။ ဆနစပါးေစးကြကတြင ပဂၢလက

၆

ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေျမသမးဆညးျခငးလပငနးစဥမား

လပကငခြငမား ခြငျပချခငး၊ ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏသမားအပါအ၀င ပဂၢလကရငးႏးျမႇပႏမႈမားက လမးဖြငေပးချခငးတ႔ ျဖစေပၚလာခ

သည။ ၁၉၉၁ တြင စစအစးရသည စကပးႏငေသာေျမမား၊ ေျမလြတႏင ေျမ႐ငး(Wasteland)မား စမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတက၃

ဖြ႔စညးၿပး တာ၀နႏငအခြငအေရးမား သတမတေပးခသည။ ၎က ေျမလြတႏငေျမ႐ငးညႊနၾကားခက - Wasteland Instruction ဟလညး

သၾကသည။ ထ႔အျပင ေျမယာစကပးလပကငခြငႏင အသးျပခြငေပးအပျခငးဆငရာ လပထးလပနညးမားကလညး ထတျပနခသည။

ေကာမတသည ျပညတြငးကမၸဏမားႏင တျဖညးျဖညးတးပြားလာေသာ ႏငငျခားကမၸဏမားအား စစစကာ ခြငျပခကထတေပးရနႏင

စကပးေျမ၊ ေျမလြတႏင ေျမ႐ငး-Wasteland တ႔က ပဂၢလကႏငငသားမား၏ စကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးလပငနးမား (ေမြးျမေရးႏင

ေရလပငနးအပါအ၀င) အတြက စစစခြငျပခကေပးရန တာ၀နရသည။ ကနဥးအေနျဖင ႏစ ၃၀ ခြငျပထားကာ၊ ၁၀ ႏစ သကတမး

အထပတးႏငၿပး၊ စစေပါငးႏစေပါငး ၅၀ အထ လပပငခြင ရရႏငသည။

ဤကာလအတြငး ေအာကပါအေၾကာငးျပခကမားျဖင တစႏငငလးအႏ ႔ ေျမယာအေျမာကအမား သမးဆညးခရျခငး

ျဖစပြားခသည -

(၁) ၾသဇာႀကးမားသ စးပြားေရးလပငနးရငမားႏင စစတပတ႔ပးေပါငးႀကစညကာ အာဏာ အလြသးစားျပျခငး

(၂) ေျမသမးဥပေဒႏင အျခားဥပေဒမား၏ ျပ႒ာနးခကမားအား သကဆငရာအာဏာပငမားက မလကနာျခငး

(၃) လပကြကငယ ေတာငသမား၏ မားစြာေသာစကပးထတလပမႈစနစမား၊

ဥပမာ - ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာ၊ အလညကစကပးျခငးႏင ဓေလထးတမး ေျမယာအေလအကငအရ သးႏႏငသစပင ေရာေႏာ

စကပးျခငးတ႔ျဖစၿပး ၎တ႔က ဥပေဒအရ အသအမတမျပသညအတြက ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမားအျဖစ သတမတကာ တရား၀င

ေျမသမးယႏငသည။ ရလဒအေနျဖင ဤကာလအတြငး တစႏငငလးအႏ႔တြင ေျမအေျမာကအမား သမးဆညးခခရသည။ ၂၀၁၁ ခႏစတြင

ဒမကေရစအသြငကးေျပာငးေရး စတငခသည။ သ႔ေသာ ေျမယာက႑ တြငမ ေတြးေခၚယဆမႈမားမာ ယခငအတငးသာျဖစသည - အစးရ၏

အဓကရညရြယခကမာ ျပညတြငးျပညပ ရငးႏးျမႇပႏသမားအား ေျမႏင စကမႈစကပးေရးဆငရာ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈတြင လာေရာကျမႇပႏေ

စလျခငးပငျဖစသည (ထမသာမက အႀကးစားရငးႏးျမႇပႏမႈမားကလညး တးျမႇငလသည၊ ဥပမာ - တြငးထြကပစၥညးဆငရာ ေလာေပါ

လပပငခြငေပးျခငး၊ ေရအားလပစစစမကနးမား၊ စသျဖင)။ ၂၀၁၂ တြင ထြကေပၚလာခသည ေျမလြတ၊ ေျမလပႏငေျမ႐ငး စမခန႔ခြေရး

ဥပေဒသညလညး အႀကးစားစကပးေျမဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားက အဓကအားျဖင တြနးအားေပးေဆာငရြကရန ရညရြယသည။ ထ႔အျပင

၂၀၁၂ လယယာေျမဥပေဒသည လပကြကငယေတာငသမားအား “လယယာအခြငအေရးမား” ေပးအပထားသည။ ထအခြငအေရးမား

အား လႊေျပာငးခြငေပးထားၿပး ေျမအသးျပလကမတ(ပစ ၇)ျဖင တရား၀ငအသးျပႏငသည။ ထလယယာအခြငအေရးမားေၾကာင

ေတာငသမားအေနျဖင ၎တ႔ေျမက ေရာငးခခြင၊ ေပါငႏခြင သ႔မဟတ အငားခခြင ရလာေသာလညး ၎တ႔စကပးလသညသးႏမား

က လြတလပစြာ ေရြးခယခြငကမ တရား၀ငအျပညအ၀ မေပးထားေသးေပ (ပ ၂ ကၾကညပါ)။ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငး ဥပေဒတြငမ

အစးရအေနျဖင စးပြားျဖစစကပးေရးလပငနးႏင ေမြးျမေရး လပငနးမားအတြက “ေျမအသးျပမႈခြငျပခကမား”အား ျပညတြငး သ႔မဟတ

ျပညပကမၸဏမားကလညးေကာငး၊ စးပြားေရးလပငနးရင တစဥးခငးစကလညးေကာငး၊ စကပးသမသားစလကကလညးေကာငး ဧက

၅၀ ထကမပေစဘ ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမ႐ငး လပပငခြင ခထားေပးႏငသည။ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငး အမနတစကယ

အသးျပမႈအေပၚမတည၍ ေျမအသးျပခြငျပခကမားက ပစအမးမး ျဖင (ပစ ၁၁ မ ၁၅) တရား၀ငေလာကထားရယႏငသည။

သ႔ေသာ သအရအယအဆအရဆပါလင ထေျမမားက ေရာငးခခြင၊ ေပါငႏခြင၊ ေပးခြင သ႔မဟတ လႊေျပာငးခြငမရေပ။ သ႔ေသာလညး

ႏငငေတာက အခြနေပးသြငးရနလအပခကက ဥပေဒတြင ေဖာျပထားသည။ သ႔ျဖစရာ ဥပေဒအသစမားသညလညး ယခငက ျပ႒ာနး

ခကအေဟာငးမားကသာ ဆကလကကငသးေနသညျဖစၿပး အတတမ အေမြဆးမားျဖစသည ျပနာရပမားႏင ေျမယာဥေပဒ

တစခႏငတစခအၾကား ဆန႔ကငဘက ျဖစေနျခငးမားက ေျဖရငးေပးႏငသည တစခတညးေသာ ေျမယာစမအပခပမႈ မေဘာငက ေရးဆြ

ခမတႏငျခငး မရေသးေပ။ သ႔ေသာလညး ေျမသမးဆညးမႈ ေၾကာငျဖစေပၚလာေသာ လမႈႏငႏငငေရးဆငရာ သကေရာကမႈမားအေပၚ

အစးရက ပ၍တာ၀နယလမႈရလာၿပး ၂၀၁၂ ခႏစ သမၼတဥးသနးစန၏မန႔ခြနးတစခတြင သမးဆညးေျမမား ျပနလညေပးအပရန

ကတက၀တျပခသညက ေတြ႔ရရသည။ ထမတစဆင သမးဆညးခေျမမား စစစေရးလႊတေတာေကာမရငတစရပက ဖြ ႔စညးခၿပး

ယခငပငဆငသမားထ ျပနလညေပးအပႏငေရး အေျဖရာရန ေကာမရငက တာ၀နေပးအပခသည။

၇

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

၂၀၁၆၊ မတလတြင လကရအစးရအာဏာရလာၿပး “ေျမယာျပနာမား” သညအစးရ၏ ဥးစားေပးက႑တစရပ လညး ျဖစသည

(NLD၊ ၂၀၁၅)။ ယခင သမးဆညးခလယယာေျမ စစစေရးလႊတေတာေကာမရင (ယခဖကသမးလကၿပျဖစသည)၏ ေျမ ျပနလညေပး

အပႏငေရးႀကးပမးမႈမားက လကရတြင၂၀၁၆၊ ဇြနလက ဖြ႔စညးခသည သမးဆညးခလယယာေျမႏင အျခားေျမမား ျပနလညစစစေရး

ဗဟေကာမတက ဆကလကေဆာငရြကေနသည (ေျမ စစဗဟဟ အတေကာက သၾကသည)။

မတညေသာ ႏငငေရး စနစမားမ တဆင

ေျမယာအသးခမႈ အခြငအေရး

အမ းမ း

လပငနးေဆာငရြကမႈဆငရာအခြငအေရးမား စမခန႔ခြခြငမား ထနးခပခြငမား

ေျမယာအခြငအေရး

သကေသခေပးသည

စာရြကစာတမးမားစကပး

လပကင

ျခငး

Usufruct

ေျမ

အမး

အစား

ေျပာငး

လျခငး

သးႏ

လြတလပ

စြာ

ေရြးခယ

ခြင

အေမြေပးခြင၊ကယပင ဆး ျဖတခကျဖင လကေဆာင

ေပးခြင

ေရာငး၊ငား၊

ေပါငႏခြင

(ပစၥညး ဥစၥာ

ပငဆငခြင

ေျမပငဆငသ အခြငအေရး

အခြနေျပစာျဖငပငဆင

ေၾကာငးျပျခငး “ဥးပင” ၊

ေျမခြနေပးမႈအေပၚ

မတညသည

လယလပသ လယပငခြင

လယေျမေပၚတြင

ေျမလပကငသစာအပ

သ႔မဟတ ေျမလြတ၊

ေျမလပႏင ေျမရငး

အသးျပမႈခြငျပခက

၂၀၁၂ မ ယေန႔အထ (ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊

ေျမ႐ငးတြင) ေျမအသးျပခြင

ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊

ေျမ႐ငးဥပေဒပါ ေဖာင

၁၁၊ ၁၂၊ ၁၃၊ ၁၄၊ ၁၅

၂၀၁၂ မ ယေန႔အထ

လယယာေျမဥပေဒပါ

ေျမအသးျပခြင

လကမတ (ပစ ၇)

(၁) (၃)

(၂)

(၄)

ခြငျပသည ခြငမျပပါ ကန႔သတထားသည

(၁) Usufruct (သတစပါးပစၥညးဥစၥာ/ေျမက မပကစးေအာင ထနးသမးရငးအသးျပခြင) သည အစးရထသ႔သတမတထားသည

ေစးႏႈနးျဖင ေရာငးေပးရမည သတမတခကျပညၿပးေနာက အမနတစကယ(ေျမ)အသးျပမႈရ/မရအေပၚမတညသည

(၂) ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးအသးျပခြင ေလာကထားခကတြင အထးေဖာျပထားသညသးႏမားက မျဖစမေနစကပးရမည

(၃) ေျမအေမြေပးခြင/ဆကခခြငသည ေသဆးသ၏မးဆကကေျမကအမနတစကယ အသးျပျခငးရ/မရအေပၚမတညသည

(ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးတြင မလအပပါ)

(၄) ၁၉၄၈ မ ၁၉၆၂ အထသာခြငျပခသည

ပ ၂ - ျမနမာအစးရေခတအဆကဆက ေတာငသမား၏ ေျမယာအခြငအေရးဆငကျဖစစဥ ရငးျမစ - ေရးသားတငျပသမား

၈

ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေျမသမးဆညးျခငးလပငနးစဥမား

၁.၂ ။ မကေမာကစကပးေရးဆငရာ စကခငးမားႏင ကလနအေမြ

ျမနမာႏငငတြင ေျမမားက စမခန႔ခြထနးခပရန ၿဗတသတ႔ ႀကးပမးမႈမားသည ေျမနမလြငျပငပငး စပါးစကပးသညေဒသ

မားတြင ပမျဖစပြားခၿပး အခြနေကာကခသညစနစျဖင လညပတခၾကသည။ ဆနစပါးတငပ႔မႈ ၇ (MT = မကထရစတနတစသနး) ေကာျဖင

စးပြားေရးအကးအျမတဆငရာကစၥရပမားမာ ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးခြငႏင ေ၀းကြာလသည ( Scurrah et al., ၂၀၁၅ တြင Turnell က

ကးကားေရးသားခသည)။

သ႔ေသာ အထကပငးေဒသမားတြငမ ေျမယာလပပငခြငစမခန႔ခြျခငး၏ အဓကရညရြယခကမာ ၿဗတသနယခ႕တ႔ႏင ျပညတြငး

အခြငထးခလအပစမား၏ ပစၥညးဥစၥာမား၊ နယေျမမားက ခငမာေအာင ျပလပျခငးျဖစသည။ ထ ႔အျပင ဥေရာပသားရငးႏးျမႇပႏ

သမားကလညး ႀက၊ မနယ စသညသးႏစကခငးမားတြင လာေရာကေငြေၾကးရငးႏးျမႇပႏရန ဆြေဆာငရနလညး ရညရြယခသည။

၁၉ ရာစက ျပ႒ာနးခေသာဥပေဒက အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈက ခြငျပခၿပး ျမနမာႏငငတြင ယေန႔အခနအထ ထဥပေဒ

အသက၀ငေနဆျဖစသည။ ၁၈၉၄ ေျမသမးဥပေဒအရ “အမားျပညသအကးစးပြား” အတြကဆလင ေျမလြတ၊ ေျမ႐ငး(wasteland) ႏင

စကပးႏငေသာေျမမားက ႏငငေတာက ခြေ၀စမႏငခြငရသည။ “အမားျပညသ အကးစးပြား” ဟသညစကားရပက အဓပၸာယ

ဖြငဆထားမႈမရျခငး၊ အမားျပညသ အကးစးပြားႏင ပဂၢလကအကးစးပြားတ ႔အၾကား ဇေ၀ဇ၀ါျဖစျခငးတ ႔သည ယေန႔အခနထ

ျမနမာႏငငတြင ဆကလကျဖစေပၚေနဆ ျဖစပါသည -

....“အမားျပညသအကးစးပြားအတြက သ႔မဟတ ကမၸဏတစခအတြက မညသည ေျမလြတ၊ ေျမ႐ငး-Wasteland သ႔မဟတ

မညသညစကပးႏငသညေျမကမဆ ယာယသမးဆညးအသးျပရနလအပသညဟ ႏငငေတာသမၼတက ယဆပါလင ထေျမမားကရယ

အသးျပႏငေရးအတြက သမၼတသည ေကာလတေတာ (collector) က တက႐ကညႊနၾကားႏငၿပး စတငရယအသးျပသညေန႔မ စ၍

သမၼတ၏ ကာလသတမတခကအတငး သးႏစထက မေကာေစဘ ထေျမမားက အသးျပႏငသည(ပဒမ ၃၅ (၁)၊ ၁၈၉၄

ေျမသမးဥပေဒ)”.....

“ေျမလြတ၊ ေျမ႐ငး - Wasteland” ဆသညမာ ၿဗတသကလနအပခပေရးက ၁၈၆၁ တြင ခမတခေသာ ေျမလြတ၊ ေျမ႐ငး

လပပငခြငေပးအပေရး စညးမဥးစညးကမးမားအရ ေပၚေပါကလာေသာ ေျမအမးအစားတစချဖစပါသည - ေျမအငားခထားျခငးဆငရာ

အစအစဥေအာကတြင ေျမအသးျပကာ စကခငးမားတညေထာငႏငသည ပထမဥးဆးေသာ ဥပေဒျပ႒ာနးခကလညးျဖစသည။ လြနခ

သည ႏစေပါငး ၁၅၀ ေကာ ဤစညးမဥးစညးကမး ထြကေပၚလာသညအခနမစ၍ ျမနမာႏငငေျမစမခန႔ခြမႈ (အထးသျဖင အႀကးစား

စကပးေရးဆငရာ ေျမယာငားရမး/ေရာငး၀ယမႈမား)တြင “ေျမလြတ၊ ေျမ႐ငး- Wasteland” သည အဓကအကဆး ေျမအမးအစား

ျဖစလာခသည။

ၿဗတသတ႔လကထကတြင ေျမယာလပပငခြငေပါငး ၁၁၄ ခေကာခထားေပးခသည။ ကလနေခတကအစျပခေသာ ႀကစကခငး

ႏင ရာဘာစကခငးမားအေၾကာငးက ေနာကဆကတြ ၂ ႏင ၃ တြင ခႏစသကရာဇအလက ေဖာျပထားပါသည။

၁.၃ ။ ဆရယလစေခတမ စစအပခပေရးကာလအထ

ႏငငေတာပငစးပြားေရးလပငနးမား (SEEs)တညေထာငျခငးႏင အသြငေျပာငးျခငး

ဤအပငးတြင ျမနမာႏငင၌လြတလပေရးရၿပးေနာကပငး ေျမယာက႑မညသ႔ အသြငေဆာငလာေၾကာငး ေဖာျပရန ရည

ရြယပါသည။ စစတပသည အႀကးစားစကပးေရးဆငရာ ေျမယာေရာငး၀ယမႈမားတြင တာ၀နႏငလပပငခြငမားစြာ ရယထားၿပး

၎တ႔အသးျပေသာ မတညေသာလပငနးစဥမားက ကၽြႏပတ႔ ေလလာထားပါသည။

၉

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

၁.၃.၁။ ႏငငေတာပငစးပြားေရးလပငနးမားတညေထာငျခငး၏ ေနာကခအေၾကာငးတရားမား

၁၉၄၈ လြတလပေရးရၿပးေနာကပငး ၁၉၅၃ တြငအစးရက လယယာေျမႏငငေတာပငျပလပျခငးဥပေဒက ျပ႒ာနးခသည။

(ရမညယဆထားေသာလညး ရမေနသည) အေ၀းေရာက ေျမရငမားထမ လယယာေျမမားက ျပနလညရယကာ ေတာငသမားႏင

ဆငးရသညလယသမားမားထ ခြေ၀ေပးအပရနအတြကျဖစသည။ လယယာေျမႏငငပငျပလပျခငးဥပေဒသည ဆရယလစအစးရက

ကလနေခတက ပဂၢလကကမၸဏမား လပကငခေသာ အႀကးစား သဘာ၀ရာဘာစကခငးမားအား ႏငငပင ျပလပခြငေပးခသည။

ထစကခငးမားက လယယာစကပးေရးႏင သစေတာ၀နႀကးဌာန၄(MoAF)ေအာကတြင ႏငငေတာပငစကခငးမား (ႏငငေတာပင

ရာဘာစကခငးနယေျမ) အျဖစထားရခသည။

ႏငငေတာပင လယယာေျမစကကြငးမားက ဆရယလစေခတက စတငခကာ န၀တ/နအဖအစးရလကထကမသည ယေန႔အထ

ဆကလကတညရေနဆျဖစၿပး ထလယယာေျမစကကြငးမား တညေထာငမႈအတြက အေၾကာငးျပခကမားမာလညး အမားအျပားပင

ျဖစသည။

ပထမအေနျဖင ၎တ႔သည ႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမား၏ သတမတထားသည ထတကနကနးဂဏနးမားက ျပညမရန

အတြက စကပးေရးႏင သစေတာ၀နႀကးဌာန၏ ပ႔ကနဥးစားေပး စကမႈထတကန တးခ႕ထတလပရန နညးလမးတစရပ ျဖစသည။

သ႔ေသာ ေရးယခငကပင စကပးေရးႏင သစေတာ၀နႀကးဌာနသည ေရ႕တနးမျပနလာၿပး စစတပတြင ဆကလကတာ၀နထမးေဆာငျခငး

မရေတာသညစစသားမားႏင ပ႗ပကၡေဒသ(ဥပမာ- ရမးျပညနယ)မ ျပညတြငးေရႊ႕ေျပာငးခရသမား(IDPs)အား ျပနလညေနရာခထား

ေပးရနအတြက မဖြ႔ၿဖးေသးသညေနရာမားတြင ႏငငပငလယယာေျမစကခငးႀကးမား တညေထာငထားၿပးျဖစသည။ ထသ႔ျပလပႏငရန

အတြက အစးရအေနျဖင တစခါတစရ နညးပညာပငးဆငရာ အကအညအခ႕လညး ရရခသည။ ဥပမာအားျဖင - ၁၉၈၂ ကာလမားတြင

USAID က လယယာႏငသစေတာ၀နႀကးဌာန၊ လယယာစကပးေရးေကာပေရးရငး (ႏငငပင စးပြားေရးလပငနး)၏ ေျပာငးႏငဆထြက

သးႏစမကနးမားအတြက နညးပညာအကအညပပးေပးခသည (ဇယား ၁၊ နပါတ ၂ ႏင ၃ တြငၾကညပါ)။ ၁၉၈၀ ကာလတြငမ စကပး

ေရးႏင သစေတာ၀နႀကးဌာန ဒ-၀နႀကး၏ ညႊနၾကားခကျဖင လယယာစကပးေရးေကာပေရးရငးက သစေတာမရေတာသည ေျမဧက

၅၀၀၀ က စကပးေျမ ေဖာေဆာငခသည (ကေတာ ႀကး၀ငးသစေတာဧရယာ၊ ကန႔ဘလၿမ႕နယ)။ ၎က ေျမမန စကခငးနယေျမဟ

သၾကသည (ဇယား ၁၊ နပါတ ၇ ကၾကညပါ)။

၁၀

ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေျမသမးဆညးျခငးလပငနးစဥမား

တပမေတာအစးရလကထက စကပးေရးႏငသစေတာ၀နႀကးဌာန၏ မ၀ါဒရညမနးခကမားမာ - (၁) စားနပရကၡာဖလေရးႏင

ျပညပပ႔ကန၀ငေငြရရရန ဆနစပါးထတကနတးျမႇငေရး (၂) ျပညတြငးစားသးဆ ဖလေရးႏင (၃) စကမႈ သးႏမား (ဥပမာ - ၀ါဂြမး၊ ရာဘာ၊

ႀကႏင ဂနေလာပင) တးျမႇငစကပးေရးတ႔ ျဖစသည။ မ၀ါဒသည စကမႈသးႏထတကနႏငလပငနးမားဖြ႔ၿဖးေရးက တြနးအားေပးၿပး စကမႈ-

စကပးေရးဆငရာ လယယာေျမမားအား ေျမလြတႏငေျမ႐ငး - Wastelandမား အျဖစလညးေကာငး၊ လယယာေျမမားႏင သစေတာ

ေျမမားအျဖစလညးေကာငး မားျပားစြာတးခ႕မႈ ျဖစေပၚေစခသည။

သ႔ေသာလညး ဆရယလစေခတ(၁၉၆၂ - ၁၉၈၈)ႏင တပမေတာအစးရေခတ (၁၉၈၈- ၂၀၁၁) တ႔က ႏႈငးယဥၾကညပါလင

ႏငငပင လယယာေျမစကခငးမားႏင ႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမားတညေထာငျခငး၏ ေနာကခအေၾကာငးရငးမားမာ ကြျပားမႈရေၾကာငး

ရငးရငးလငးလငး ေတြ႔ရရသည။ ျမနမာဆရယလစလမးစဥပါတ( ၁၉၆၂ - ၁၉၈၈)က ဆရယလစအစအစဥအရ စးပြားေရးသတမတ

ခကမားျပညမရနအတြက ႏငငပငစကကြငးမားႏင ႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမားက ျမႇငတငေဆာငရြကခသည။ စစအပခပေရး

ကာလ(၁၉၈၈ - ၂၀၁၁) တြင လပကြကငယေတာငသမားအတြက ေျမယာလပပငခြငနညးစနစမားက တရား၀ငျပျပငေျပာငးလမႈ မရဘ

ဆနစပါးက သတမတခကအတငး မျဖစမေနေပးသြငးရသညစနစက ၂၀၀၃ အထ ဆကလကစြကငထားခသည။ သ႔ေသာလညး

စစတပကမ ၎တ႔၏ကယပငစးပြားေရးၾကြယ၀မႈက ျမႇငတငရနအတြက ႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမားက နညးလမးတစရပအျဖစ

တကၾကြစြာ အသးျပခသည။ န၀တအစးရလကထကအေစာပငး ကာလမားတြင ႏငငေတာဥးေဆာငသည ကနထတလပမႈႏင

ႏငငေတာက လက၀ါးႀကးအပခပကငထားသည ပ ႔ကနမားက အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရနအတြက ၀နႀကးဌာနမား၏

အေရအတြကမားႏင လအငအားမားက တးခ႕ခသည။ စကပးေရးႏင သစေတာ၀နႀကးဌာနက စကပးေရးႏငဆညေျမာငးဌာနအျဖစ

ေျပာငးလဖြ႔စညးခၿပး စကမႈသးႏအေလးထားသည စးပြားေရးလပငနးႀကး ၃ ခကတးခ႕ကာ ျပညပတငပ႔ႏငသညသးႏမား တးခ႕စကပး

ထတလပရနအတြက လယယာေျမစကခငးႀကးမား၏အခနးက႑က ျမႇငတငခသည (ဇယား ၁၊ နပါတ ၁ ႏင ၅ ကၾကညပါ)။

စကမႈ၀နႀကးဌာနလကေအာကမ စကပးေရး ဆငရာစက႐မားအားလးက စကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန လကေအာကသ႔

ေျပာငးေရႊ႕ခၿပး အဆပါ ၀နႀကးဌာနက ႀက၊ ရာဘာ၊ ခညမငရည၀ါ၊ ဂနေလာႏင အမငစက႐အသစမား၊ စညသြပဗး ထတကန

ထတလပသညစက႐အသစမားက ႀကးၾကပခသည။

၁.၃.၂ ။ တပမေတာ၏စးပြားေရးကမၸဏမား (MEHL ႏင MEC) ကတးခ႕ျခငးျဖင

တပမေတာ၏ စးပြားေရးပါ၀ါ အားေကာငးခငမာလာျခငး

၁၉၈၉၊ မတလတြင စစအစးရက ႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမားဥပေဒက ျပ႒ာနးခၿပး မညသညအစးရအဖြ႔အစညးကမဆ

စးပြားေရးလပငနးမား တညေထာငခြငျပခသည။ ဤဥပေဒသည မညသညပဂၢလကအဖြ႔အစညးမားကမဆ - အစးရကသာ မျဖစ

မေနေဆာငရြကရမည သ႔မဟတ ပဂၢလကကမၸဏမားႏင ဖကစပေဆာငရြကမညက႑ ၁၂ ခ (ကၽြနးသစ၊ ေရန၊ ေကာကစမးႏင သတ

မား၊ ဘဏႏငအာမခလပငနး၊ အသလႊငလပငနး၊ လကနကထတလပျခငး၊ ေလေၾကာငးႏင မးရထားသယယပ႔ေဆာငေရး၊ စာတကႏင

ေၾကးနနး) မလြ၍ အျခားက႑ရပမားတြင စးပြားေရးလပကငခြငျပခသည။ အစးရ၀နထမးမားသညလညး အစးရ ရနပေငြျဖငမဟတဘ

ကယပငရယယာေငြျဖင စးပြားေရးလပငနးမား လပကငႏငရန ဥပေဒက ၁၉၉၇ တြင ျပငဆငခသည။ စစတပအေျချပ စးပြားေရး

လပငနးႀကးႏစချဖစသည ျမနမာစးပြားေရးေကာပေရးရငး(MEC)ႏင ျမနမာစးပြားေရးဥးပငကမၸဏလမတက (MEHL)က တညေထာငရန

အတြက ဤဥပေဒမားက စစအပခပေရးကာလတြင အေျခခအတျမစခကာ ျပ႒ာနးချခငးလညးျဖစသည။

စစတပ၏ ဤစးပြားေရးလပငနး ၂ ရပလးသည ၎တ႔၏ကယပငလပငနးမားႏင စကမႈလပငနးမားတညေထာငျခငးျဖင

အခနတအတြငး ႀကးထြားလာခသည။ ထသ႔ႀကးထြားလာႏငရနအတြက သကဆငရာ၀နႀကးဌာနမား ေအာကတြငလညပတခသည

စက႐မားႏင ႏငငပငစကကြငးႀကးမားက သမးယခသည။ ထသ႔လႊေျပာငးေပးရမႈမာ ပငဆငသမခင၀နႀကးဌာန (အမားအားျဖင စက

ပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန) အတြက ႐တတရက မေမာလငဘ ျဖစပြားချခငးျဖစသည။ အဆပါ၀နႀကးဌာနက ေန႔တစ၀ကေစာ၍

၁၁

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ၁၂

သာ အသေပးစာေပးပ႔ၿပး ေရြးခယခရသညစက႐မားအား ကာကြယေရး၀နႀကးဌာနလကေအာကသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ေစခသည။ ထ႔ေနာက

ကာကြယေရး၀နႀကးဌာနက ထစက႐မားအား စစတပ၏စးပြားေရးလပငနးႀကးႏစချဖစသည MEC ႏင MEHL တ႔ထသ႔ လႊေျပာငး

ေပးခသည။

MEC က ၎တ႔ကယပငစက႐မား တညေဆာကရာတြငလညး ႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမား သ႔မဟတ ေဒသခေတာငသမားက

စကပးေနေသာ အနးအနားေဒသရေျမမား သ႔မဟတ ေျမလပမားက ရယခၾကသည။

စစတပႏင MEC ၏ စကပးေျမသမးဆညးမႈသာဓကတစခ

ဆရယလစေခတအဆးတြင ႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမား၏စက႐မားမ သၾကားထတလပမႈကဆငးၿပး

ျပညတြငး သၾကားေစးကြက လငျမနစြာျမငတကလာခသည။ ႀကမသၾကားအထ အဆငဆင ထတလပသ

ပဂၢလကစးပြားေရးလပငနးရငမားက မႏေလးတြင စတငလပငနးလညပတလာၾကသည။ အဆပါစးပြားေရး

လပငနးရငမား၏ေတာငးဆမႈေၾကာင ၁၉၈၀ ႏစမားတြင စစကငးတငးရ ကန႔ဘလၿမ႕နယႏင အျမငပငး

ေဒသမားတြင သစေတာမားႏင ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမ႐ငးမားက ခတထြငရငးလငးကာ ႀကစကပးျခငး၊

ႀကရညထတယျခငးႏင ထႀကရညမားအား မႏေလးရ လပငနးရငမားထသ႔ ဧရာ၀တျမစေၾကာငးမေပးပ႔ျခငး

တ႔ ျပလပခသည။ ထအျမတမားေသာ သၾကားစးပြားေရးသည ေဒသခေတာငသမားကလညး သစေတာ

မရသညေျမမားတြင ႀကစကခငးမားစကပးလာေအာင တြနးအားေပးခသည။ ဤအေနအထားျဖင ၂၀၀၀

ခႏစ၀နးကငတြင ကန႔ဘလၿမ႕နယရ ႏငငပင စးပြားေရးစကခငး (ေျမမြနစကခငး နယေျမ) က စစတပက

ရယခၿပး ကန႔ဘလသၾကားစက႐က MEC က တညေထာငခသည။ MEC သၾကားစက႐သည နဂကပင

ထြနယကစကပးေနသည ဤေဒသသ႔ ေရာကရလာၿပး ေျမမားကရယခသည -

(၁) ႏငငပငစးပြားေရး လပငနးျဖစသည ေျမမြနစကခငးနယေျမ(စကပးေရးေကာပေရးရငး)၏ ဧက ၃၀၀၀

ေကာကလညးေကာငး (၂) ေျမလြတ၊ေျမလပႏငေျမ႐ငးမားေပၚရ ေတာငသမားထြနယကစကပးေနသာ

ေျမမားကလညးေကာငး (၃) ေျမမြန စကခငးနယေျမ၏ အေနာကဘကသ႔ ႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမားက

ေရႊ႕ခငးခေသာေဒသခမား၏ ႀကစကခငးမား (အမားစမာႀကစကခငးမားျဖစသည)ကလညးေကာငး သမး

ယခသည။ ေနာငတြငစက႐၏ ႀကစကခငးနယေျမမား တးခ႕ရာ၌ ေဒသခေတာငသမားလပကငေနေသာ

နးစပရာစကခငးမားကလညး သမးယခသည။ ရာဘာ၊ ၀ါဂြမးႏင ေကာဖစကပးထားသညေျမမားတြငလညး

အလားတ သမးယမႈမား ျဖစေပၚခသည။ အႀကးစား ႏငငပငစကခငးႀကး ား သ႔မဟတ ေဒသခ တာငသမား၏

စကပးေျမမားက စစတပ၏စးပြားေရးလပငနးအပစမားျဖစသည MEC သ႔မဟတ MEHL တ႔က သမးယခ

ျခငးျဖစသည။

၁.၃.၃ ။ တစႏငငလးအႏတပမေတာတပရငးမားလငျမနစြာတးခ႕ျခငး

(ႏငငေတာၿငမ၀ပပျပားမႈ တညေဆာကေရးအဖြ႔၊ န၀တအစးရ၊ ၁၉၈၈ ေနာကပငး)

စစတပ၏တပရငးမားသည တစႏငငလးအႏတးခ႕လာၿပး တးခ႕ခသညေနရာအမားစတြင (စစတပဘကမ တစဥးခငးစႏင

ေကာပရတစးပြားေရးလပငနးမား၏ အကးစးပြားလႈ႕ေဆာမႈေၾကာင) ေျမသမးယမႈမားမာ အဓကအေလအကင ျဖစလာခသည။၅

သးႏထတလပႏငသညေျမမားက စစတပကသမးယချခငးသည စစသားတ႔၏အသကေမြး၀မးေကာငးမႈက အကအညျဖစေစရနသာမက

ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေျမသမးဆညးျခငးလပငနးစဥမား

စစတပက အကအညေပးရနလညးျဖစသညဟ ေတြ႔ရရသည (အညေရာငစာပဒေလးမားတြင ေဖာျပထားသညအတငး)။ ၂၀၀၄ ခႏစ၊

မတလအကနတြင ႏငငေတာအဓပတက တငးမး၊ တပမမး အစညးအေ၀း၌ စစတပတပရငးမားႏင စစစခနးမားအား တပရငး

အကးစးပြားအတြက စးပြားေရး မလပေဆာငရန အမန႔ေပးခသည။ သ႔ပါေသာလညး စကပးေရးအေျချပ စးပြားေရးေဆာငရြကခကမား

ကမ ဆကလကေဆာငရြကခြငျပခသည။

စစတပပါ၀ငခေသာ စကပးေျမသမးဆညးမႈသာဓကတစခ

ဆရယလစအစးရလကထကက ကယားျပညနယ၊ ဒေမာဆၿမ႕နယ၊ ေငြေတာငေကးရြာအပစ၊ ေဒါကလခး

ေကးရြာတြင ေၾကးတငႏင ေျမစာရငးဥးစးဌာနက ေျမတငးတာမႈျပလပခသည။ အဆပါဥးစးဌာနက ကြငး

ေျမပႏငေကးရြာ လထေျမအသးျပမႈျပေျမပမားက ေရးဆြခသည။ ထသ႔ တရား၀ငမတပတငခေသာလညး

ေျခလငတပရငးတစခက အမေထာငစ ၁၃ စ ပငဆငသည စပါးေျမ ၇၆ ဧကက သမးယခသည။ ေတာငသမား

ပငဆငသည ဤေျမက (ဥးပင)အျဖစ မတပတငထားသညျဖစေသာလညး မညသညေလာေၾကးေငြကမ

ေပးအပျခငးမရခပါ။

ေျမမားကသမးယၿပး ပထမ ၃-၄ႏစအတြငးတြင စစတပသည ေကးရြာသ/ေကးရြာသားမားအား ေျမမား

ေပၚတြင လယထြနရန၊ ပးကရနႏငစပါးစကရနအတြက အတငးအဓမၼ အလပေစခငးခသည။ ေနာကပငး

တြင စစတပက ထေျမမားအား ေကးရြာလထက တစဧကလင စပါး ၆ ေတာငးႏႈနးျဖငလညးေကာငး

သ႔မဟတ ၎ႏင ပမာဏတေငြသားျဖငလညးေကာငး အငားခထားခသည။ ေျမအငားခရာတြငလညး နဂ

မလပငရငျဖစသည ေဒါကလခးေကးရြာ လထထကစာလင အျခားေကးရြာမားမ ေတာငသမားအား ပ၍

အငားခေပးခသည။

၁.၄ ။ ေျမလြတႏငေျမ႐ငးညႊနၾကားခက (၁၉၉၁)

၁၉၉၁ တြငစစအစးရက ညႊနၾကားခကႏစရပက ထတျပနခသည။ စကပးႏငေသာေျမမား၊ ေျမလပ၊ ေျမလြတႏငေျမ႐ငး

(Wasteland)မား စမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတကဖြ႔စညးၿပး တာ၀နမားသတမတေပးခကာ ၎က “ေျမလြတႏငေျမ႐ငးညႊနၾကားခက -

Wasteland Instruction” ဟလညး သၾကသည။ ထ႔အျပင “ေျမယာ စကပးလပကငခြငႏင အသးျပခြငေပးအပျခငးဆငရာ လပထး

လပနညးမား”ကလညး ထတျပနခသည။ ပထမညႊနၾကားခကအရ စကပးႏငေသာေျမ၊ ေျမလပ၊ ေျမလြတႏငေျမ႐ငးမား စမခန႔ခြေရး

ဗဟေကာမတ (ယခင ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးစမခန႔ခြမႈဗဟေကာမတ)၏ တာ၀နႏငအခြင႔အေရးမားက သတမတခသည။ ဤ

ေကာမတသည ႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမားႏင သမ၀ါယမအသငးအဖြ႔မား၊ ဖကစပလပငနးမား၊ အျခားအဖြ႔အစညးမားႏင ပဂၢလက

စးပြားေရးလပငနးရငတစဥးခငးတ႔၏ ေျမအငားခထားေပးပါရန ေလာကထားခကမားက စစစရနႏင စကပးႏငေသာေျမ၊ ေျမလပ၊

ေျမလြတႏငေျမ႐ငးတ႔က စကပးေရး၊ေမြးျမေရးႏငေရလပငနးမားအတြက သ႔မဟတ အျခားခတဆကထားသည စးပြားဖြ႔ၿဖးမႈဆင

ရာလပငနးမားအတြက အသးျပျခငးရ/မရ စစစရနတာ၀နရသည။ ေျမအငားချခငး သေဘာတညမႈဆငရာ ညႊနၾကားခကမားအရ

အမားဆးအေနျဖင ေျမဧက ၅၀၀၀ လႊမးၿခႏငျပး ႏစ ၃၀ ထက မေကာလြနဘ ေျမအငားခထားႏငသည။

အႀကးစားစကပးေရးဆငရာဖြ႔ၿဖးမႈက ျမႇငတငေဆာငရြကရာတြင ၁၉၉၁ ေျမလြတႏင ေျမ႐ငး ညႊနၾကားခကသည အခရာ

ျဖစလာခသည။ ေၾကးတငႏငေျမစာရငးဥးစးဌာန (ယခလယယာေျမစမခန႔ခြေရးႏငစာရငး ဇယားဥးစးဌာန) ၏ ေပါငးခပစာရငးဇယားမား

၁၃

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

အရ ၁၉၉၁ မ ၁၉၉၅အတြငး ဗဟေကာမတက ေျမဧကေပါငး ၁၄၈၉၂၇ အတြက ေလာကထားခကမားက ခြငျပေပးခသည။ ၂၀၁၀

ခႏစအထ အဆပါဥးစးဌာန၏စာရငးမားအရ စကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးကမၸဏမားထသ႔ စကမႈစကပးေရး ထတကနမားထတလပရန

ခြငျပေပးခသည ေျမဧကေပါငး ၁၂ ဆ ေကာျမငတကလာခၿပး ၁၈၉၄၅၅၅ ဧကအထေရာကရသြားခသည (လယယာေျမစမခန႔ခြေရး

ႏငစာရငးအငး ဥးစးဌာန၊ ၂၀၁၇၊ (ခ))။

၁.၅ ။ စကပးေရးဆငရာဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြက စစအစးရ၏လငျမနစြာေဆာငရြကခမႈမား

ျမနမာႏငငတြင စစအစးရအာဏာသမးခၿပး ၄ ႏစအၾကာတြင ထပပငးေခါငးေဆာငမားက ႏငငရေျမအရငးအျမစေျမာကမား

စြာသည မထတ/မသးရေသးဘ ကနရေနေသးၿပး အကယ၍ေဒသခေတာငသမားလက၀ယတြငသာ ထားရပါလင အဆပါေျမမားက

ထတသးႏငမညမဟတသညအတြက စကပးေရးဆငရာ ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈမျဖစေပၚႏငဟ စဥးစားလာခသည။ အေနာကႏငငမားက

၎တ႔အေပၚ ပတဆ႔မႈမားျပလပထားသညျဖစရာ စစအစးရအေနျဖင ႏငငတြငးအငအားကသာ မခအားထားမႈျပခသည၊ ဥပမာ - အစးရ

၏ ႏငငေတာတညေဆာကေရး စမကနးမားတြင ျပညတြငးပဂၢလကကမၸဏမား (အမားအားျဖငေဆာကလပေရးကမၸဏမား)က ၀င

ေရာကကညခၾကသည။

ပထမစမကနးမာ ျမစ၀ကၽြနးေပၚေဒသတြင စကပးေရးဆငရာစးပြားေရးကမၸဏမားအား ေရေအာကရေျမမားက စကပးရန

တးေဖာခြငျပျခငးျဖစၿပး ဧရာ၀တႏင ရနကနတငးတြင ခြငျပခသည။ စမကနးက “ေျမေအာကရတနာတးေဖာျခငး” ဟ၍လညး သၾကၿပး

စပါးစကပးမႈက ျမႇငတငရနရညရြယချခငးျဖစသည။ ၁၉၉၉ ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရလအထ ဧရာ၀တတငးႏင ရနကနတငးတ႔တြင စစေပါငး

၂၃၁၉၄၉ ဧကက စးပြားေရးအပစေပါငး ၂၄ ခအား ခြငျပေပးခသည (ေၾကးမသတငးစာ၊ ၁၉၉၉၊ ေနာကဆကတြ ၄ တြင ၾကညပါ)။

သ႔ေသာခြငျပသည ေျမဧရယာသည ဤကာလေနာကပငးတြင ပမမားျပားလာခသည။

စစအစးရသည စပါးစကပးျခငးအျပင ျပညတြငးစားသးဆဖလေရးအတြကလညး စညး႐းလႈ႔ေဆာမႈတစခ ျပလပခသည။

ျမနမာလမးမားသည ဆစားသးမႈမားျပားၿပး ႏမးဆႏငေျမပဆထတလပမႈသည ျပညတြငး လအပခကက မျဖညဆးႏငေပ။ ထ႔ေၾကာင

ျမနမာႏငငသည ႏစစဥ ဆအနးတနခနစစေပါငး ၂၅၀၀၀၀ မ ၃၀၀၀၀၀ မကထရစတနအထ တငသြငးခရၿပး ကနကစရတမာ

ႏစစဥအေမရကနေဒၚလာသနး ၃၅၀ ရသည။ ထ သြငးကနအစားထးရနႏင ႏငငေတာငပငးတြင ေဒသတြငးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈက အားေပး

ရနအတြက န၀တအစးရက တနသၤာရတငးတြင ဆအနးစကခငးမားက တးခ႕ခသည။ “တနသၤာရတငးသည စားသးဆအးႀကး

ျဖစလာရမည” ဟသည ေဆာငပဒေအာကတြင ျပညတြငးကမၸဏေပါငး ၄၀ က ဆအနးစကခငးေျမ ဧကေပါငး ၁၆၄၈၇၃၁ ဧကခြငျပေပး

ခၿပး ခြငျပေျမတစခသည ဧက ၂၀၀ မ ၅၁၄၁၆၉ ဧက အထရႏငသည (ေနာကဆကတြ ၅ က ၾကညပါ)။

၂၀၀၄ - ၂၀၀၅ ခႏစတြင ႏငငေတာအႀကးအကဗလခပမးႀကးသနးေရႊက တစႏငငလးအႏ႔တြင ၾကကဆစမကနး စတငေစခ

သည။ တငး/ျပညနယ၏ အရြယအစားမညသ႔ပငရေစကာမ တငးႏငျပညနယတငးတြင ၾကကဆပငစစေပါငး ဧက ၅၀၀၀၀၀ မျဖစမေန

စကရမညဟေသာအမန႔က ႏငငအႏ႔တြင အထကမေအာကသ႔ အဆငဆငအမန႔ေပးေစခငးခသည။

သတမတခကမာ တစႏငငလးအႏ႔တြင ၃ ႏစအတြငး ၾကကဆပငစစေပါငး ဧက ၈.၅ သနးစကပးရမညဟ၍ျဖစသည။

တငးႏငျပညနယအသးသးရ ဌာနဆငရာမားသညလညး စစတပထနးခပမႈေအာကရ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနက ထတျပနေသာ

ၾကကဆသတမတခကက ျပညမရနအတြက ေျမဧက ၅ သနးက ေဖာထတရေတာသည။ ၾကကဆစကခငးအတြက ေျမမားက ေဒသ

ဆငရာအာဏာပငမားက ခေပးခၿပး ျဖစႏငသညမညသညေနရာတြငမဆ ၾကကဆပငစကပးခၾကသည - ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငး

မားတြငလညးေကာငး၊ လမးေဘးတြငလညးေကာငး၊ လယ/စကခငး ၿခစညး႐းတစေလာကတြငလညးေကာငး၊ အျခားေသာသငေလာ

ရာေျမမားတြငလညးေကာငး ၾကကဆပငစကပးခၾကသည။ အစရငခစာတစခ၏ အဆအရ ၂ ႏစအၾကာတြင ၾကကဆပငဧကေပါငး

၁.၈၆ သနး စကပးခၿပးျဖစသညဟ သရရသည။ ထသ႔ေသာ ၾကကဆစမကနးေအာငျမငမႈက အမနးခငးႏငငမားက အၾသတႀကး

၁၄

ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေျမသမးဆညးျခငးလပငနးစဥမား

ျဖစခ႔ရသည။ သ႔ေသာ ဤေအာငျမငမႈမတတငေရးထးရနအတြက ေဒသခေတာငသမား၏ ေျမမားသမးဆညးခခ႔ရေၾကာငး မညသမ

မသရခၾကေခ။ သမၼတဥးသနးစနဥးေဆာငေသာ အရပသားတစပငး အစးရလကထကတြငလညး ၾကကဆပငစမကနးက တရား၀င

ရပတန႔ျခငးမျပခပါ။ ၾကကဆဆ ထတယရနႏင ေစးကြကတညေထာငရန လအပသည အေျခခအေဆာကအဥက မညသညအခါကမ

မတညေဆာကချခငး၊ အျမတအစြနးနညးျခငးႏင စမကနးေၾကာင ေျမသမးဆညးမႈမားစြာျဖစပြားချခငးေၾကာင (စကပးျဖစခေသာ)

ၾကကဆပငမားသညလညး မညသညအာဏာပင၏ညႊနၾကားခက သ႔မဟတ မညသည ပါ၀ငေဆာငရြကခကမ မပါဘ တးတတစြာ

ေပာကကြယသြားခသည။

“တစလ - တစဆည” စမခကေအာကတြင တစလလင ဆညတစခတညေဆာကျခငးျဖင တစႏငငလး အႏ႔ဆညေရသြငးစ

ကပးသညေျမမားခ႕ထြငရန ဗလခပမးႀကးက ၎၏၀နႀကးမားအဖြ႔က ညႊနၾကားခသည။ ဤစမခကသည ပငမ ေရေ၀ေရလ ေဒသ

တစေလာကတြင သစေတာျပနးတးမႈမားျဖစပြားေစခသည ျမငသာသညအေၾကာငးအရာတစခ ျဖစသည။ ဆည/ေရေလာငတမ

ဧရယာအတြငးရ ေကးရြာမားမာ ေနရာေရႊ႕ေျပာငးခခ႔ရသည။ ထဆညမားသည အရြယအစားအားျဖငေသးငယေသာလညး ဆည

မားေၾကာင သကေရာကမႈအားလးက စေပါငးလကပါလင ထခကမႈမားသညက ေတြ႔ရသည - လယယာေျမမား ဆးရႈးျခငး၆ ႏင အသကေမြး

၀မးေကာငးမႈမား ဆးရႈးျခငးတ႔အျပင ကေလးငယမား၏ ပညာေရးတစပငးတစစႏင ရပတန႔ခရျခငး၊ ေတာေနသတ၀ါမား ေပာကဆး

ျခငး၊ ပတ၀နးကငဆငရာ ယယြငးပကစးျခငး စသျဖင ေအာကစာပဒအညမားတြင ေဖာျပထားပါသည။ စစအပခပေရးကာလတြင

ထျပနာမား က အမားျပညသသရေအာငချပျခငးမရခဘ ေနာကပငးမသာ အမားသရလာခၾကျခငးျဖစသည (ပထမ ေရးသား

တငျပသ၏ ေဒသတြငးအေတြ႔အႀကအရ)။

ဆညတညေဆာကမႈမားေၾကာငေနရာေရႊ႕ေျပာငးခခရေသာ

လပကြကငယေတာငသမားအေပၚ ေနရာေျပာငးေရႊ႕ေရးအစအစဥ၏သကေရာကမႈ

စစကငးတငးမ ျဖစရပတစခက ေလလာၾကညပါက စစတပအရာရမားသည ဆညတညေဆာကမႈမားေၾကာင

ေတာငသမားေနရာေရႊ႕ေျပာငးရမႈက မညသ႔ကငတြယေျဖရငးခေၾကာငး၊ ထမတစဖန ဆငပြားသကေရာက

မႈမားေၾကာင ေတာငသအမးမးအေပၚသကေရာကေသာ ေျမယာပ႗ပကၡမား ျဖစပြားခ႔ရေၾကာငး ေတြ႕ရ

ရသည။ ဆညႀကးႏစချဖစသည သဖနးဆပဆညႏငကငးတပဆညတညေဆာကမႈေၾကာင ေအာကပါ

ဇယားတြင ျပထားသညအတငး ေကးရြာ ၇၁ ရြာ ေနရာေရႊ႕ေျပာငးခရသည။

ၿမ႕နယ ေကးရြာအပစ အေရအတြက

ဖယရားခခ႔ရေသာေကးရြာ

အေရအတြက

ေနရာေရႊ႔ေျပာငးခရသည

အမေထာငစ

ေနရာေရႊ႕ေျပာငးခရသည

လစစေပါငး

ကၽြနးလ (ကငးတပဆညအတြက) ၂ ၈ ၈၀၈ ၄,၈၄၃

တန႔ဆည ၁ ၂ ၄၃၈ ၂,၅၃၁

ကန႔ဘလ ၂ ၃ ၂၃၁ ၁,၀၈၁

ကၽြနးလ (သဖနးဆပဆညအတြက) ၁၅ ၅၈ ၆,၂၂၈ ၃၃,၂၃၂

စစကငးတငးတြင ၁၉၉၆ ခႏစ၌ ကငးတပဆညႏငသဖနးဆပဆညတညေဆာကမႈေၾကာင

ေနရာေရႊ႕ေျပာငး ခခရေသာ ေကးရြာမားႏငအမေထာငစမား

၁၅

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ေရကာတာႏစခတညေနရာတြင စစေပါငးေျမဧရယာ ၄၁၆၈၇ ဧကရခသည။ ေနရာေရႊ႕ေျပာငးခရသ

ေကးရြာလထအား နးစပရာေနရာမားတြင ေျမစစေပါငး ၁၃၃၄၉ ဧက က ေျမစားထးျပနေပးခသည။

သ႔ေသာလညး ထေျမမားသည ေျပာငးေရႊ႕ခရသ အမေထာငစ ၇၇၀၇ အတြက လေလာကေသာေျမေနရာ

မဟတခေပ။ သငေလာေကာငးမြနသည ေလလာဆနးစစမႈမား ႀကတငျပလပျခငးမရခဘ လငျမနစြာ ေရႊ႕

ေျပာငးေနရာခထားခမႈေၾကာင ေျမအသးခမႈႏငပတသကၿပး ေကးရြာလထအၾကား ၿပငဆငအျငငးပြားမႈ

ျဖစေပၚကာ ေအာကေဖာျပပါအတငး ေတာငးဆမႈ ၃ မးျဖစေပၚခသည။

၁။ ေရႊ႕ေျပာငးခရသညေကးရြာမားမ ေတာငသမားအား သစရာပငသစေတာႀကး၀ငးတြင ေနရာခထား

ေပးခသည။ သ႔ေသာလညး ထေနရာတြင နဂကပငေနထငႏငသေတာငသမားရေနၿပး ၎တ႔ေျမမားက

စြန႔လြတရန ျငငးဆနခသည။ ထေတာငသမားကလညး သစေတာေျမတြင တရားမ၀ငကးေကာေနထငသ

မားဟသတမတကာ အာဏာပငမားက အတငးဖယရားခသည။

၂။ ထအတငးအဓမၼေရႊ႕ေျပာငးခရသေတာငသမားက သစေတာေျမအသစ(ေတာၾကမး)ရာေဖြကာ ႐းရာ

ဓေလအတငး “ဓါးမဥးခစနစ”ျဖင စကပးေရးလပကငခသည။ သ႔ေသာလညး ေနရာအသစရ ၎တ႔၏ ေျမယာ

အခြငအေရးမားကလညး အသအမတျပျခငးမခခရေပ။ အေၾကာငးမာ သစေတာအရာရမားက ထေျမက

သစေတာေျမဧရယာမ ပယဖကေပးရန ျငငးဆနခေသာေၾကာငျဖစသည။

၃။ ဆညမားႏငဆကစပေနသည ေျမေနရာႏစခအနကမ တစခတြင တာတမေဆာကလပေရးလပငနးမား

မၿပးစးမက ေနာငေရႊ႕ေျပာငးခရမည ေကးရြာသ/သားမားေနထငၿပး ဆညေရ၀ပဧရယာ မျဖစေပၚေသးမ

ကာလအတြငး ေနရာမေရႊ႕ေသးဘ စကပးေရးလပကငခသည။ ၂ ႏစအၾကာ ေရေလာငတမတညေဆာကမႈ

ၿပးစးသညအခါတြင ေကးရြာလထက ၎တ႔အတြက ေျမအစားေပးေနရာမားသ ႔ သြားေရာကခသည။

သ႔ေသာ ထေျမမားတြင ေဒသခမားကေနရာယထားၿပး ၎တ႔သည “လကရ-လကငတလပကငေနသမား”

(ေျမပငဆငသေတာငသမားျဖစၿပး စကပးေရးလပကငေနသမား) ျဖစသညဟ ဆခသည။ အျငငးပြားမႈမား

ျဖစေပၚခၿပး ဆညေၾကာင ေနရာေရႊ႕ေျပာငးခရသ ေကးရြာသ/ေကးရြာသားမားမာ ေျမေနရာမရဘ မလ

ေျမမားလညး ဆး႐ႈးခရသည။ ကၽြ၊ ႏြားမား၊ အမေထာငပစၥညးမားျဖင ၎တ႔သည တစေနရာမတစေနရာ

တ၀လညလညေနရာရာကာ အေျခခရနႏင စကပးရန ေျမမားရာေဖြခၾကသည။ ၎တ႔အား မညသညတ႔

လအပပါသနညးဟ ေမးျမနးရာ အစးရက ၎တ႔အားကညရန တစစတစခလပေပးရန ေမာလငေၾကာငး

ေျပာၾကားခသည။ ထျပနာမားသည ယေန႔ထကတင မေျဖရငးရေသးဘ ဆကလကတညရေနသည။

မကေမာကကာလ ေျမယာပ႗ပကၡမားသည စစအစးရကာလမ အေမြမားျဖစေၾကာငး မးေမာငးထးျပရန ေအာကပါ ဇယား(၁)

တြင ဆရယလစ-စစအစးရကာလက တညေထာငခေသာ ႏငငေတာပင စကမႈစကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးလပငနးမား၊ ၎တ႔ေၾကာင

အစျပခေသာ ေျမပငနကကးေကာမႈႏင ယေန႔ထတင မေျဖရငးႏငေသးေသာ ေျမယာပ႗ပကၡဥပမာမားက တငျပထားပါသည။

၁၆

ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေျမသမးဆညးျခငးလပငနးစဥမား

စဥ

ႏငငပ

ငစက

ခငးအ

မည

တည

ေနရာ

စတငတ

ညေထ

ာငသ

ညႏစ

မတ

ခက

၁ေည

ာငပင

သာစ

ကခင

း (ႀက

ႏင

ဆနစ

ပါး)

ေညာင

ပငသ

ာရြာ

အနး

၊ ျဖးၿမ

႕နယ

၊ ပခ

းတငး

၁၉၇၆

ခႏစ

တြင

စစသ

ားေဟ

ာငးမ

ား

ျပနလ

ညေန

ရာခ

ထား

ေရးအ

တြက

စက

ကြငး

ျဖစလ

ာခၿပ

း MoA

F ထ

သ႔

လႊေျ

ပာငး

ေပးခ

သည

။ ျပည

သ႔အ

ငအား

ျပ

နလည

ေနရာ

ခထ

ားေရ

း လ

ယယ

ာဥးစ

းဌာန

Peo

ple’s

W

orkf

orce

Set

tle- m

ent F

arm

De

partm

ent

ဟ ေ

ခၚဆ

ခၿပး

ေန

ာကပင

းတြင

ျမနမ

ာစက

ပးေ

ရးႏင

ေမ

ြးျမေ

ရးလ

ပငနး

မား

ဟ ေ

ျပာင

းလ

ဖြ႔စည

းခသ

ည။

MoA

I ၏ ျပ

ညသ

႔အငအ

ား ျပ

နလည

ေနရာ

ခထ

ားေရ

း လယ

ယာဥ

းစးဌ

ာန

(ေနာ

ငတြင

ျမနမ

ာစက

ပးေ

ရးႏင

ေမြး

ျမေ

ရးလ

ပငနး

- M

FE အ

ျဖစ

ျပနလ

ညဖြ႔စ

ညးခ

သည

)အတ

ြက သ

စေတ

ာေျမ

ႏငေျ

မလြတ

မား

ထမ

၂၅၀၀

ဧက

ေဖာ

ေဆာင

ခသည

။ MFE

က ေ

ဒသခေ

တာင

သမ

ားႏင

အ

ကးတ

စကပ

းေရး

လပက

ငခသ

ည။ ၂

၀၁၃-

၂၀၁၄

ခႏစ

တြင

MoA

I ၀န

ႀကးက

စစေ

ပါငး

လယ

ယာေ

ျမ ဧ

က ၁

၈၀၀

က ျမ

တအ

ေႏၵပဂ

ၢလက

က

မၸဏထ

သ႔ င

ားရမ

းေပး

ခသည

။ ေနရ

ာမ ႏ

ငထတ

ခရေသ

ာ ေတ

ာငသ

မား

ႏင က

မၸဏႏင

အက

းတ စ

ကပ

းေရး

လပက

ငသ

ေတာင

သမ

ားအ

ၾကား

၂၀၁

၃ မ

စတငက

ာ

ေျမအ

ျငငး

ပြားမ

ႈမား

ျဖစပ

ြားခၿ

ပး ယ

ေန႔ထ

မေျ

ဖရငး

ႏငေသ

းေပ။

၂ေက

ာငးစ

မးေ

စၿခ၊

USA

ID

ေျပာ

ငးႏင

ဆထ

ြကသ

းႏမ

ား

ထတ

လပေ

ရးစမ

ကနး

ေအ

ာကတ

ြင ေဖ

ာေဆ

ာငခသ

ည

ပႏြယ

ကနး

၊ ေက

ာကတ

ခါးၿမ

႕နယ

၊ ပခ

းတငး

၁၉၈

၂ဧက

၁၄၀

၀ သ

မးဆ

ညးခ

ၿပး ေ

နာက

ပငးတ

ြင ဧက

၁၀၀

က

ေတာင

သမ

ားထ

ျပနလ

ညေပ

းအပခ

သည

၃သ

စခမ

းေစၿ

ခ -

အထ

ကတ

ြင တ

ငျပ

ထား

သည

အတ

ငး M

OAF

က ေ

ဖာေဆ

ာငခသ

ည။

ေနာက

ပငးတ

ြင ဤ

ၿခက

MOA

F ၏

စက

ပးေ

ရး ေ

ကာပ

ေရးရ

ငး

လက

ေအာက

တြင

ထား

ရခသ

ည။

ဓါးမ

ငယေက

းရြာအ

ပစ၊

နတတ

လငး

ၿမ႔န

ယ၊

ပခးတ

ငး

၁၉၈၂

ပယဖ

ကသ

စေတ

ာနယ

ေျမမ

ားထ

မ (d

egaz

ette

d fo

rest

land

s)ဧက

၃၀၀

၀ ေဖ

ာေဆ

ာငခသ

ည

၄က

ငးတ

ပဆည

စမခ

က

ေအာက

တြင

ပးေပ

ါငး

ေဖာေ

ဆာင

ခသည

စမ

စကခင

း

၀မးတ

ြငးၿမ

႔နယ

၊ မႏ

ေလးတ

ငး၁၉

၈၉ ခ

ႏစတ

ြင ႏင

ငပငစ

ကက

ြငးက

M

oAI၏

စက

မႈသးႏ

ဖြ႔ၿဖ

း ေရ

းဥးစ

းဌာန

(DIC

D) ေ

အာက

တြင

ထား

ရခသ

ည။

ေျမလ

ြတ၊ ေ

ျမလ

ပ၊ ေ

ျမ႐င

းမား

တြင

၁၈၀၀

ဧက

ေဖ

ာေဆ

ာငခၿ

ပး ထ

လပင

နးစဥ

အတ

ြက

ေဒသ

ခ ေတ

ာငသ

မား

၏

လယ

ယာေ

ျမအ

ခ႔သ

မးဆ

ညးခ

ခရသ

ည။

၁၇

ဇယ

ား(၁

) စက

ပးေ

ရးက

႑တ

ြင ႏင

ငပငစ

ကခင

းမား

ႏင စ

က႐မ

ား အ

ကဥ

းခပ

ရ

ငးျမ

စ - ေ

ရးသ

ားျပ

စသ

မား

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

၅ေရ

တာရ

ညသ

ၾကား

စကခင

း ေ

ရတာရ

ည

စကရအ

နး၊

ေရတ

ာရည

ၿမ႔န

ယ၊

ပခးတ

ငး

သစေ

တာဥ

းစးဌ

ာနမ

၁၉၈၆

တြင

ထငး

သစေ

တာေ

ျမက

စက

မႈ ၁

၀နႀက

းဌာန

ထသ

႔ ႏငင

ပငစက

ရ ႀက

ထတ

လပေ

ရးအ

တြက

စြန႔

လြတ

ေပးခ

သည

။ ထ႔ေန

ာက

MoA

I ထသ

႔လႊေျ

ပာငး

ေပးခ

ၿပး

၂၀၁၁

-၂၀၁

၂ တ

ြင ထ

စဥက

ျပ

ညေထ

ာငစ၀

နႀက

းက ပ

ဂၢလက

က

မၸဏတ

စခထ

ငားရ

မးခသ

ည။

သစေ

တာဥ

းစးဌ

ာနထ

မ ေျ

မ ၂၃

၉၆ ဧ

ကက

ရရ

ခသည

။ ယခင

က ထ

ေနရာ

တြင

ေတာင

သမ

ား

ေနထ

ငစက

ပးခ

သည

။ စက

ရ၏စမ

ခန႔ခြမ

ႈ ေအ

ာကတ

ြင ေဒ

သခေ

တာင

သမ

ားက

အက

းတ

ေတာင

သမ

ားအ

ျဖစ

အလ

ပလပခ

သည

။ ထေျ

မ က

ပဂၢလ

ကက

မၸဏတ

စခထ

ေစ

းေပါ

ေပါ

ျဖင

ငားရ

မးလ

ကသ

ညအ

ခါ အ

ေျခအ

ေနမ

ား ေ

ျပာင

း သ

ြားခ႔သ

ည။ ေ

ဒသခမ

ားႏင

အျင

ငးပြာ

းမႈမ

ား

ျဖစေ

ပၚက

ာ ေဒ

သခမ

ားက

ေျမ

ယာမ

ားေပ

ၚ က

းေက

ာမႈမ

ားျဖ

စေပၚ

လာခ

သည

၆(န

၀တ/န

အဖအ

စးရ

လက

ထက

တြင)

စစ

ဥးစး

ခပ

က ေ

ကာဖ

စက

ခငး စ

မခက

စတငခ

ၿပ

း MoA

I ၏ စ

ကမႈ

သးႏ

ဖြ႔ၿဖ

းေရး

ဥးစး

ဌာနက

စမ

ခက

အေက

ာင အ

ထည

ေဖာရ

န တ

ာ၀နေ

ပးခသ

ည

၂၀၀၁

-၂၀၀

၂၊

ျပငဥ

းလြငၿ

မ႔ န

ယ၊

မႏေလ

းတငး

၊ M

ilitar

y Ch

ief က

ေက

ာဖစက

ခငး

ဧက ၁

၀၀၀၀

၀ အ

စအစဥ

က

စတငခ

သည

ရညရြယ

ထား

သည

ေက

ာဖဧက

ေပ

ါငး ၅

၉၂၄၂

မ ၁

၈၂၉၅

ဧက

က

ေျမလ

ြတ၊ ေ

ျမလ

ပ၊ ေ

ျမ႐င

းမား

တြင

MoA

I ကေဖ

ာေဆ

ာငခၿ

ပး ေ

ဒသခ

ေတာင

သမ

ား၏

ဓေလ

ထးတ

မးအ

ရ စက

ပးေ

ျမမ

ား သ

မးဆ

ညးခ

ခ႔ရသ

ည

ေဖာေ

ဆာင

ခသည

ေျမအ

ခ႕က

ႏငင

ပငေျ

မ အ

ျဖစခ

ြေ၀ခ

ထား

ခၿပး

အမ

ားစက

မ ၀န

ႀကးဌ

ာန

အရာ

ရမား

ႏင က

မၸဏမ

ားထ

ခထ

ားေပ

းခသ

ည။

ေဒသ

ခအခ

႔ႏငဇ

စျမစ

မသရသ

မား

စြာက

ခထ

ား

ၿပး ေ

ျမမ

ားေပ

ၚ ကးေ

ကာ၀

ငေရာ

ကစက

ပးမ

ႈမား

ျဖ

စေပၚ

လာသ

ည။

၇M

oAI၊

တးခ

႔ဌာန

ခြ၊ စ

ကပ

းေရး

ဥးစး

ဌာန၏

ေျမမ

ြနစက

ကြငး

။ ဆရယ

လစက

ာလတ

ြင

ေျပာ

ငး သ

းႏက

ပ႔ကနအ

ျဖစ

ထတ

လပခ

သည

။ ၁၉၉

၇

ေနာက

ပငး ႏ

ငင ေ

တာက

သာခ

ပက

ငထား

သည

ပ႔ကနစ

နစက

ရပဆ

ငးၿပ

း ပဂၢလ

ကက

႑အ

တြက

လမး

ဖြငေပ

းခသ

ည။ ထ

စကက

ြငးက

စကပ

းေရး

ဥးစး

ဌာန၏

မးေ

စဌာန

ခြသ႔

လႊေျ

ပာငး

ေပးခ

သည

။ MEC

သၾက

ားစက

ရ

တည

ေဆာက

သည

အခါ

ထလ

ယယ

ာ၏

ေျမအ

မား

စက ရ

ယသ

ြားခသ

ည။

ကန႔ဘ

လၿမ

႔ နယ

၊

ဇးက

နးမ

၁၅ မ

ငအက

ြာ။

သစေ

တာေ

ျမႏင

စား

ကက

ေျမတ

႔ထမ

ဧကေပ

ါငး

၄၀၀၀

ေက

ာေဖာ

ေဆာင

ခသည

။

ဆရယ

လစက

ာလေႏ

ာငးပ

ငး ၁

၉၈၀

ခႏစ

တြင

ႏငငပ

ငစးပ

ြားျဖ

စ စက

ကြငး

အျဖ

စ

တည

ေထာင

ခသည

။ ပ႔က

နအတ

ြက

ေျပာ

ငးသ

းႏက

ထတ

လပခ

သည

။

ေျမယ

ာေဖာ

ေဆာင

စဥက

ေဒသ

ခအမေ

ထာင

စ

၆ စ

ကသ

ာ ထ

ေနရာ

တြငအ

ေျခခ

ေနထ

ငၾက

သည

။

စကက

ြငးေျ

မမနေ

နဂာက

စက

ကြငး

၏ အ

စြနးပ

ငးေန

ရာတ

ြင

ဧက ၆

၀ က

၎တ

႔အတ

ြက ခ

ြေ၀ခ

ထား

ေပးခ

သည

။ MEC

သၾက

ားစက

ရက အ

နးပတ

၀နးက

ငရစ

ကပ

း

ေျမမ

ား၊ ေ

ျမမြန

နယေျ

မႏင

အျခ

ားေတ

ာငသ

တ႔၏

စကပ

းေျမ

မား

က သ

မးယ

ခသည

။ ယငး

ေနာက

တြင

ေျမမ

ြနစက

ကြငး

အတ

ြငးသ

႔ ကးေ

ကာသ

မား

ႏင ေ

ျမယ

ာ

အျင

ငးပြာ

းမႈမ

ား ျဖ

စပြား

ခသည

။

စဥ

ႏငငပ

ငစက

ခငးအ

မည

တည

ေနရာ

စတငတ

ညေထ

ာငသ

ညႏစ

မတ

ခက

၁၈

ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေျမသမးဆညးျခငးလပငနးစဥမား၁၉

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

၁.၆ ။ အသြငကးေျပာငးမႈမား (၂၀၁၁ မစ၍)

ျပညသ႔ဆႏၵခယပြအၿပးတြင ေပၚေပါကလာေသာ၂၀၀၈ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒႏငအည၊ ႏ၀ငဘာလ ၇ ရက၊ ၂၀၁၀ တြင

တစႏငငလးအႏ႔ ကငးပခေသာ ေရြးေကာကပြ၌ စစတပေနာကချပထားသည ျပညေထာငစ ႀကခငေရးႏငဖြ႔ၿဖးေရးပါတက အႏငရၿပး

အာဏာရလာခသည။ ၂၀၁၁ ခႏစတြင ဗလခပေဟာငးမားသည ျပညသ႔၀နေဆာငမႈဆငရာအစးရ၏ ထပသးေခါငးေဆာငမား ျဖစလာခ

ၿပး (တငး/ျပညနယ၀နႀကးခပ၊ ျပညေထာငစ၀နႀကးႏင သမၼတ) လပပငခြငအာဏာမားစြာ ရရခသည။ ႏငငေတာအာဏာက အပခပေရး၊

ဥပေဒျပေရးႏင တရားစရငေရးဟ၍ ပငးျခားကငသးခၿပး စစဥးစးခပမာမ သမၼတထနးခပမႈေအာကတြင မရေပ။ ျပညထေရး၀နႀကးဌာန၏

၀နႀကးမားႏင ထပတနးအရာရမားက စစတပက ေရြးခယျခငးျဖစၿပး (သမၼတေရြးခယျခငးမဟတပါ) အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန

(GAD)ကလညး အဆပါ၀နႀကးမားႏင အရာရမားက စမအပခပသည။ အရပသားမားကအပခပသည ဤ၀နႀကးဌာနတြင အရပသား

၀နထမးမားက အမားစျဖစသည။

ဖႏပခပခယမႈမားေအာကတြင ဆယစႏစမားစြာ ေနထငခရၿပးေနာက အထကေဖာျပပါ ဒမကေရစအကးအေျပာငးျဖစစဥ

သည (အထးသျဖင)လယယာေျမသမးဆညးခခရသေတာငသမားအား ၎တ႔ေျမယာအခြငအေရးမား ေတာငးဆလာႏငရန တြနးအား

ေပးခသည။ ေတာငသမားသည အခငးခငး တငပငေဆြးေႏြးမႈမျပႏငခဘ တစႏငငလးအႏ႔တြင ဆႏၵထတေဖာျခငး၊ စ႐းခတကျခငး၊

နစနာမႈတငၾကားစာမားအား သမၼတႏငလႊတေတာ(ျပညသ႔လႊတေတာႏင အမးသားလႊတေတာ)ထသ႔ ေပးပ႔ျခငး၊ ထစဥက အတက

အခပါတျဖစသည NLD သ႔ေပးပ႔ျခငးမား ျပလပခသည။ ေျမယာအေရး တကၾကြလႈပရားသမားႏင အရပဖကအဖြ႔အစညးကြနရကမား

ကလညး ေတာငသတ႔၏ ဆႏၵထတေဖာမႈမားက ကညေပးခသည (Boutry et al. 2017)။ စစစစအားျဖင ေျမယာမတပတငျခငး

လပငနးစဥမား ျပလပေနစဥအေတာအတြငး သမးဆညေျမ ျပနလညေပးအပျခငးဆငရာ သမၼတဥးသနးစန၏မန႔ခြနးေၾကာင ေတာငသ

မား၏ ေမာလငခကမား ျပန လညအစျပကာ ဆႏၵျပထတေဖာမႈမား ျဖစေပၚလာရျခငးျဖစသည။

၂၀၁၂ ခႏစတြင ထတျပနခသည လယယာေျမဥပေဒသည ေျမယာေရာငး၀ယမႈမားအား တရား၀ငလြတလပစြာ လပကငခြင႔

ေပးခၿပး ႏငငအတြငး ေျမယာေစးကြကလညး ျဖစေပၚလာခသည။ ယခငေျမယာဥပေဒ၏ “လယလပသလယလပပငခြငမား”သည ၂၀၁၂

မစ၍ “လယယာေျမလက၀ယထားပငခြင” ဟ ျဖစလာခၿပး ေျမအသးျပခြင အပႏျခငးခရသမားအေနျဖင နညးဥပေဒမားႏငအည

ေရာငးခခြင၊ ေပါငႏခြင၊ ေခးငားခြင၊ အလအလယျပခြင သ႔မဟတ ေပးခြင (အလးစ သ႔မဟတ တစစတတစပငးအားျဖင)တ႔ ရရလာ

ခသည။၂၀၁၂ ဥပေဒေၾကာင လယယာေျမသည တနဖးႀကးေရာငးကနပစၥညးတစခ ျဖစလာခၿပး ၂၀၀၈ ကမၻာစားနပရကၡာ အကပ

အတညးေၾကာငလညး ရငးႏးျမႇပႏရန ပစမတတစချဖစခသည။ ဤသ႔ ေစးကြကတြင လယယာေျမတနဖး ျမငတကလာမညျဖစသည

အတြက လယယာေျမဥပေဒ မထတျပနမ ေန႔ရကမားစြာကပင ေျမယာေစးကစားလသအမးမး (ကမၸဏမား၊ ၿမ႕ေနလတနးစားမားႏင

စးပြားေရးလပငနးရငမား) က အထးသျဖင လမးမႀကးေဘးတစေလာကရ လယယာေျမမားက၀ယယခၾကသည။

၂၀၁၂ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငး စမခန႔ခြေရးဥပေဒ(VFV)သညလညး ႏငငပငေျမကစကပးေရး ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြက

ခြေ၀ခထားေပးရာတြင အသးျပသည အဓကဥပေဒတစရပျဖစလာသည။ ၎သည ၁၈၆၁ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးလပပငခြငဆငရာ

နညးဥပေဒႏင ၁၉၉၁ ေျမလပႏငေျမ႐ငး ညႊနၾကားခကတ႔က ဆကလကသယေဆာငလာျခငးလညးျဖစသည။ VFV ဥပေဒအရ ေျမလြတ၊

ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမား စမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတက အသစျပနလညဖြ႔စညးခၿပး စကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန၀နႀကးက ထ

ေကာမတ၏ဥက႒ႏင ေၾကးတငႏင ေျမစာရငးဥးစးဌာန (ေနာငတြင လယယာေျမစမခန႔ခြေရးႏင စာရငးအငးဥးစးဌာန)၏ ညႊနၾကားေရးမးခပ

က အတြငးေရးမးျဖစလာခသည။ VFV ေကာမတသည အမားျပညသ၊ ပဂၢလကရငးႏးျမႇပႏသမား၊ အစးရအဖြ႔အစညးမားႏင NGOs

တ႔၏ ေရရည VFV ေျမအငားခထားေပးပါရန ေလာကထားခကမားက လကခစစစရနတာ၀နရသည။ VFV ေျမမားက စးပြားျဖစစကပး

ေရးလပငနး၊ ေမြးျမေရး၊ သတတြငးႏင အျခားရညရြယခကမားအတြက အသးျပရနျဖစသည။ သ႔ေသာ လယယာေျမႏင ကြျပားသညမာ

သအရအယအဆအရဆပါလင VFV ေျမမားက ေပါငႏျခငး၊ ေရာငးချခငး၊ တစဆငခအငားချခငး၊ ေျမပငးျခားျခငး သ႔မဟတ

လႊေျပာငးျခငးမားက အစးရခြငျပမသာ ျပလပႏငသည။ လကေတြ႕တြငမ VFV ေျမမားစြာက လပပငခြငရရသမား (grantee) က ေရာငးခမႈ

ျပေနၾကသည။

၂၀

ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေျမသမးဆညးျခငးလပငနးစဥမား

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

၂။ စကပ းေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအေပၚ စမအပခပသည အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာင

ေျမယာသမးဆညးမႈလပငနးစဥမားက သမငးေၾကာငးအလက ျပနလညေလလာသးသပမႈတစခ၏ အဆအရ စကပးေရးဖြ႔ၿဖး

တးတကမႈဆငရာ ေျမအမားအျပားက ေ၀းကြာလၿပျဖစေသာ အတတကာလကပင အမးမးေသာ သကဆငရာအာဏာပငမားက

နညးလမးမးစျဖင ခြငျပေပးချခငးျဖစၿပး ယေန႔ထကတင ဆကလကျဖစေပၚေနသည။

၂ . ၁ ။ အႀကးစားစကပးေရးဆငရာေျမယာခထားမႈမားအတြက ဥပေဒမေဘာင

အႀကးစားစကပးေရးဆငရာ ေျမယာငားရမး/ေရာငး၀ယမႈမားအား စမအပခပေနေသာ လကရဥပေဒမေဘာငသည

ကလနေခတကပငရခသည ဥပေဒမား၊ ျပ႒ာနးဥပေဒအရ အခြငအာဏာရသမားႏင ေျမ(အသးျပမႈ)အမးအစားမားဟသည သးပြငဆင

ဆကစပမႈပငျဖစသည။ ထအေၾကာငးအရာကပင ေကးလကေျမ အမးအစားဆငရာ ဥပေဒစနစအေျခခက ျဖစေပၚေစသညဟ Oberndorf

(၂၀၁၂) က ရညညြနးခသည။ သ႔ေသာလညး ေျမအမးအစားမား၊ ထေျမအမးအစားမားက စမခန႔ခြသညဥပေဒမားႏင စမခန႔ခြမႈက

ဥးေဆာငသတ ႔အၾကား ရငးလငးတကစြာ ပငးျခားေနရာခထားမႈ မရေပ။ ျမနမာေျမသမငးဆငရာ စာေပမတတမးမားတြငလညး

ထသးပြငဆငဆကစပမႈအၾကား တငးမာမႈ သ႔မဟတ မားယြငးတြစပမႈတ႔ေၾကာင ေျမယာလပပငခြငမခငမာမႈအေျခအေနမားႏင ေျမယာ

ပ႗ပကၡမားက ျဖစေပၚေစသည သ႔မဟတ ပမဆးရြားေစသညဟ စဥဆကမျပတ ေဖာျပေနသည။ အာဏာရၾကြယ၀သႏင ၎တ႔အေပၚ

မခေနရသဟသည ေကးဇးခ၊ ေကးဇးစား ဆကဆေရးပစေၾကာင ျပနာမားပမဆးရြားခၿပး ႏငငတြငအာဏာရသမားကလညး

ေျမႏငသကဆငသည ဥပေဒမားအား ၎တ႔စတတငးက သငေလာသလအသးျပခၾကသည (Scurrah ၊ Hirsh ႏင Woods ၊ ၂၀၁၅)။

၂. ၁. ၁ ။ ဥပေဒႏငနညးဥပေဒမား

ယခဆကလကၿပး စကပးေျမခြငျပခထားျခငးဆငရာ ဥပေဒမေဘာငအေၾကာငးတငျပလပါသည။ ရညရြယခကမာ သကဆငရာ

ဥပေဒမားအား ခႏစသကရာဇအလက ေဖာျပရနႏင ၎တ႔သည ယေန႔ျဖစပြားေနေသာ စကပးေျမခြငျပခထားမႈမားႏငစပလဥး၍

မညသညအတငးအတာအထ သငအကး၀ငမႈရသညက ေဖာျပရန ျဖစပါသည (ဇယား ၂)။

၆

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအေပၚ စမအပခပသည အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာင

၁၈၇၉ ေအာကျမနမာျပည ေျမႏငအခြနေတာဥပေဒ

၁၈၈၉ အထကျမနမာျပည ေျမႏငအခြနေတာနညးဥပေဒ

၁၈၉၄ ေျမသမးဥပေဒ

၁၈၉၉ ေအာကျမနမာျပည ၿမ႕ႏငေကးရြာေျမမားဥပေဒ

၁၉၂၀ - ၁၉၅၁

ရနကနဖြ႕ၿဖးေရးရနပေငြ အကဥပေဒႏင ႏငငေတာျပညသ႔အးအမျပနလညထေထာငေရးႏင ၿမ႕ရြာစညပငေရးအဖြ႕အကဥပေဒ

၁၉၆၂ ရြာသႀကးလကစြလမးညႊန

၁၉၈၇ မေရႊ ႔ေျပာငးႏငေသာပစၥညးမား လႊေျပာငးျခငးဆငရာ ကန႔သတခကဥပေဒ

၁၉၉၁ စကပ းႏငေသာေျမမား၊ ေျမလပ၊ ေျမလြတႏငေျမ႐ငး(Wasteland) စမခန႔ခြေရး ဗဟေကာမတ၏တာ၀နမား

၁၉၉၂ သစေတာဥပေဒ

၂၀၀၆ ေရအရငးအျမစမားႏငျမစေခာငးမား ထနးသမးေရးဥပေဒ

၂၀၀၈ ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ၆

၂၀၁၂ လယယာေျမဥပေဒႏငနညးဥပေဒမား

၂၀၁၂ ေျမလြတ၊ေျမလပႏငေျမ႐ငးမားစမခန႔ခြမႈဥပေဒ

၂၀၁၂ ေတာငသလယသမားအခြငအေရးကာကြယေရးႏငအက းစးပြားျမႇငတငေရးဥပေဒ

၂၀၁၆ ျမနမာႏငငရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒ

ဇယား ၂ - လကရျဖစပြားေနသညအႀကးစား စကပ းေျမခထားမႈမားႏင သကဆငေသာဥပေဒမားစာရငး (သကဆငရာနညးဥပေဒမားအပါအ၀င)

ရငးျမစ - ေရးသားျပစသမား

၁၈၇၉ ခႏစ ေအာကျမနမာျပည ေျမႏငအခြနေတာဥပေဒ

ေအာကျမနမာျပညေျမႏင အခြနေတာဥပေဒတြင ေျမပငဆငသအခြငအေရးမားႏင ထပငဆငသသည ဥပေဒအရ မညသည

အေနအထားတြင ရပတညေနသညကလညးေကာငး၊ ေျမႏငစပလဥး၍ မမပငဆငခြငက မညသ႔ရယႏငသည/စြန႔လြတ

ႏငသည သ႔မဟတ ျပနလညရရႏငသညကလညးေကာငး ေဖာျပထားသည။ စားကကေျမက ခြေ၀ခထားရန သ႔မဟတ

ပယဖကရနႏင ထေျမေပၚတြင ယာယေနထငရနတ႔က ခြငျပႏငသညအာဏာ သမၼတထတြငရသည။

၁၈၈၉ ခႏစ အထကျမနမာျပည ေျမႏငအခြနေတာဥပေဒ

ဤဥပေဒသည ေျမအေျချပအခြနေကာကခသညစနစႏင အျခားသကဆငရာအခြနမားေကာကခရန အေျခခအတျမစ

ခခသညအတြက အေရးပါေသာဥပေဒတစရပျဖစသည။ ႏငငေတာေျမက ဤသ႔အဓပၸာယဖြငဆသည - ၁) ယခငက ဘရငေျမ

၂၃

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ဟေခၚခသညေျမျဖစသည။ ၂ ) ျပညသ႔၀နေဆာငမႈေပးေနသ ေျမပငဆငသက အေျခအေနအလက ကငေဆာငထား

သညေျမ သ႔မဟတ အစးရ႐းဌာနမရရသည အခေၾကးေငြအေပၚမတည၍ ကငေဆာငထားသညေျမ။ ၃) ျမစေၾကာငးတြင

ျဖစေပၚေသာ ေျမႏကၽြနးမားႏင ကၽြနးမား။ ၄) ေျမလပ၊ ေျမ႐ငးႏင ႀကး၀ငးသစေတာမားအတြငးရေျမ ။ ၅) စြန႔ပစခ

စကပးေျမမားႏင ၁၈၈၉၊ ဇလင ၁၃ ရကေန႔မ ၂ ႏစအေတာအတြငး မညသကမ ပငေရးပငခြငေတာငးဆျခငးမရသည

ထေျမမား။ ေျမလပႏငေျမ႐ငးမားတြင ယာယေနထင/လပပငခြငႏင တရစ ၦာနမားအတြက စားကကအျဖစ အသးျပခြင

ေပးအပျခငးဆငရာ အေသးစတလပငနးစဥမားက ဤဥပေဒတြင ေဖာျပထားသည။

၁၈၉၄၊ ေျမသမးဥပေဒ

စးပြားေရးအတြက သ႔မဟတ အျခားရညရြယခကမားအတြက ႏငငေတာက ေျမမညသ႔သမးယႏငသညဟ ဤဥပေဒတြင

အေျခခအျဖစ စတငထတျပနခၿပး ယေန႔အထ ႏငငေတာက ဆကလကကငသးေနဆ ျဖစသည။ ဤဥပေဒတြင ေျမအသး

ျပရန ရညရြယခက၊ ကန႔ကြကမႈမား ၾကားနာစစေဆးျခငး၊ ေျမသမးယမႈက ေၾကညာျခငးႏင စတ၀ငစားသ လပဂၢလထသ႔

အသေပးစာေပးပ႔ျခငးတ႔ဆငရာ ကနဥးေလလာဆနးစစမႈႏင သတငးထတျပနရန စညးမဥးစညးကမးမား ခမတခသည။

ထ ႔အျပင ေျမတငးတာမႈမား၊ တနဖးတြကခကမႈမား၊ ေတာငးဆမႈမား၊ ခြငျပခကမားႏင စပလဥး၍ ေကာလတေတာ

(collector)က စစမးေမးျမနးႏငသည စညးမဥး စညးကမးမားလညး ခမတခသည။ အျခားစညးမဥးစညးကမးမားကမ

ေလာေၾကး/နစနာေၾကး တြကခကေပးအပရန၊ ေကာလတေတာက ေပးအပထားသည လပပငခြငအာဏာ၊ ကမၸဏမားအတြက

ေျမသမးဆညးျခငးႏင အမားျပညသက အသေပးျခငးဆငရာ သေဘာတညခက ထတျပနရနအတြက ျဖစသည။ ယေန႔

ျမနမာႏငငတြင အႀကးစားေျမယာခြေ၀ခထားေပးမႈမား သသာထငရားစြာျဖစပြားေနၿပး ဥပေဒတြင စးပြားေရးႏင အျခား

ရညရြယခကမားအၾကား ကြာျခားမႈက ရငးရငးလငးလငး မသရႏငသညအတြက ျပနာျဖစႏငေျခ ျမငမားေနဆပငျဖစ

သည။

၁၈၉၉ ခႏစ ေအာကျမနမာျပညၿမ႕ႏငေကးရြာမားအကဥပေဒ

ဤဥပေဒတြင အစးရကစမခန႔ခြခြငရေသာေျမႏင ေျမလက၀ယကငေဆာငသအခြငအေရးမားရရရန နညးလမးမားက

သတမတခသည။ အစးရကစမခန႔ခြခြငရေသာေျမတြင ေျမအသးျပခြငလက၀ယ ခေပးျခငး သ႔မဟတ အငားချခငးျဖင

စမဆးျဖတႏငေၾကာငး ဥပေဒတြငေရးသားထားသည။ ေျမကငေဆာငသအခြငအေရးမားအေၾကာငး၊ တရားမ၀ငေျမကငေ

ဆာငသမားအားဖယရားျခငး အေၾကာငးႏင ႏငငေတာပငေျမအသးျပမႈ အေၾကာငးကလညး အေသးစတျပ႒ာနးခသည။

၁၉၂၀ ခႏစ ရနကနဖြ႔ၿဖးေရးရနပေငြအကဥပေဒႏင

၁၉၅၁ ခႏစ ႏငငေတာျပညသ႔အးအမျပနလညထေထာငေရးႏင ၿမ႕ရြာစညပငေရးအဖြ႔ အကဥပေဒ

ဤဥပေဒတြငမ သမၼတသေဘာတညခကျဖင လယယာေျမႏင ေျမလပ၊ေျမ႐ငးမားအား ၿမ႕ျပတညေဆာကေရးအတြက

သမးယႏငေၾကာငး ေဖာျပထားသည။

၁၉၆၂ ခႏစ၊ ရြာသႀကးလကစြလမးညႊန

ဤဥပေဒတြငမ ေကးရြာသႀကးသည တာ၀နမားစြာအနကမ တာ၀နတစခအေနျဖင ၎လပပငခြငရ ေကးရြာနယနမတအတြငးရ

ေျမအမးအစားမားအားလးက ထနးသမးေစာငေရာကရနႏင ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ေျမ႐ငးမားသ႔ ကးေကာ၀ငေရာကမႈမားက

၂၄

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအေပၚ စမအပခပသည အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာင

ကာကြယတားဆးရန ေဖာျပထားပါသည။ လကရ ေကးရြာအပစအပခပေရးမးဥပေဒရ ျပ႒ာနးခကမားတြင ၁၉၆၂

ေကးရြာသႀကးလကစြလမးညႊနတြင ေဖာျပထားသညတာ၀နမားက ေတြ႔ရရသည။

မေရႊ႕ေျပာငးႏငေသာပစၥညးမား လႊေျပာငးျခငးဆငရာ ကန႔သတခကဥပေဒ

ဤဥပေဒတြင ႏငငျခားသားမားအတြက လယယာေျမႏင ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမ႐ငးမားတြင ေျမရယႏငသည အေျခခဥပေဒ

အေၾကာငးအရာမား ေဖာျပထားသည။

၁၉၉၁ ခႏစ၊ စကပးႏငေသာေျမမား၊ ေျမလပ၊ေျမလြတႏငေျမ႐ငး(Wasteland)

စမခန႔ခြေရး ဗဟေကာမတ၏ တာ၀နႏငအခြငအေရးမား

စစတပ၏ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈမားအတြက အဓကအေျခခဥပေဒအေနျဖင သးခသည ညႊနၾကားခကျဖစသည။

ကမၸဏမား စးပြားျဖစစကပးရနအတြက VFV ေျမခြငျပခကခထားေပးရန VFV ဗဟေကာမတအား လပပငခြင ပမေပးအပ

ခသည။ လကရ VFV ေကာမတမားသညလညး ဤညႊနၾကားခက၏ လမးညႊနမႈေအာကတြင ဆကလကလညပတလက

ရသည။

၁၉၉၁ ခႏစ၊ေျမယာစကပးလပကငခြငႏငအသးျပခြငေပးအပျခငးဆငရာလပထးလပနညးမား

ဤညႊနၾကားခကက စကပးႏငေသာေျမမား၊ ေျမလပ၊ ေျမလြတႏင ေျမ႐ငး(Wasteland) စမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတက

ျပညသမားအား စကပးေရးႏငေမြးျမေရးအတြကရညရြယ၍ ေျမခြငျပခကေပးအပႏငသညဟ သတမတခသည။ စကပး

ႏငေသာေျမ၊ ေျမလပ၊ ေျမလြတႏင ေျမ႐ငးမားအား စကပးေရး၊ သးႏစကခငးမား၊ သစသးၿခမား၊ ရာသသးႏမား၊ ေမြးျမေရး၊

ေရလပငနးစသညတ႔အတြက စကပးအသးျပႏငရန ျဖစသည။

၁၉၉၂၊ သစေတာဥပေဒ

အၿမတမးသစေတာနယေျမရ (ႀကး၀ငးေတာ၊ ႀကးျပငကာကြယေတာႏင သစေတာပစၥညးထတလပမႈ ဆငရာေတာ) သစေတာ

အမးအစားထပါ၀ငေသာ သစေတာအမးမး၏ဧရယာက ပငးျခားသတမတရန ဤဥပေဒတြင ေဖာျပထားသည။ အဓက

အေကာငအထညေဖာသညမာ သစေတာဥးစးဌာန ျဖစပါသည။ ဤဥပေဒအရ သစေတာေျမက ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမ႐ငး

အျဖစ ျပနလညအမးအစားသတမတခြင သ ႔မဟတ ႀကး၀ငးေတာျဖစေနပါက ႀကး၀ငးေတာအျဖစ သတမတခကက

ပယဖကၿပး စကပးေျမ သ႔မဟတ ႀကးျပငကာကြယေတာအျဖစ သတမတခြငတ႔ရသည (Woods ၊ ၂၀၁၅)။ ထေဖာျပပါ

အေျခအေန ႏစခလးက အႀကးစားစကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးလညပတမႈမားလပေဆာငရန ခြငျပေနသည။

၂၀၀၆ ခႏစ၊ ေရအရငးအျမစမားႏင ျမစေခာငးမား ကာကြယထနးသမးေရးဥပေဒ

ေရႏငထစပေနေသာနယေျမမား၊ ျမစေခာငးနယေျမမား၊ ျမစကမးပါးနယေျမမားႏင ကငးကၽြနးေျမဆငရာ အခြငအာဏာ

မားသည ဤဥပေဒအရ ပ႔ေဆာငေရး၀နႀကးဌာန၏ နယပယအတြငးသကေရာကသည။ သ႔ေသာ ေျမႏကၽြနးမားတြင

စကပးမႈသည စကပးေရး၀နႀကး၏ စမခန႔ခြခြငတြင ကေရာကသည။ ျမစ၀ကၽြနးေပၚေဒသမားရ အႀကးစားေျမစမခကမားတြင

၂၅

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ေရႀကးေရလမႈျဖစေပၚႏငၿပး သ႔ျဖစပါက ေရေဖာကထတျခငးလပငနးစဥမားသည ဤဥပေဒႏင ကကညမႈရရမည။ ထ႔အျပင

ျမစေခာငးမားထမ ထြကေပၚလာေသာ ျမစကးအငးမားက စကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးကမၸဏမားက စကပးေရးဖြ႔ၿဖး

တးတကမႈအတြက ေတာငးဆတတၾကၿပး ၎သညလညး ဤဥပေဒ၏အခ႕ေသာ ျပ႒ာနးခကမားႏင ကကညမႈရရမည။

၂၀၀၈ ခႏစ၊ ျမနမာႏငငဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒ

ႏငငေတာသည ေျမအားလး၏မရငးပငရငျဖစၿပး ေျမယာလႊေျပာငးျခငးအတြက ေစးကြကစးပြားေရးက အဓကလပငနးစဥ

အျဖစ အသအမတျပသည။

၂၀၁၂ ခႏစ၊ လယယာေျမဥပေဒႏငနညးဥပေဒမား

ဤဥပေဒတြင ( ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာ၊ ၂၀၁၂ (က) ) လယယာေျမလပကငခြင ခငမာေစရနအတြက ေျမ

အသးျပခြငလကမတႏင မတပတငျခငးစနစက ျပ႒ာနးခသည။ ဤစနစကဖနတးရာတြင အစးရဥပေဒျပေရးမ႑ငက

ပဂၢလကအတြက ေျမအသးျပမႈဆငရာ ပစၥညးဥစၥာလက၀ယထားရပငခြင (land holder rights) ကလညး ဖနတးခၿပး

ေရာငးခခြင၊ လလယခြင၊ ေငြေၾကးအရငးအႏးရရခြင၊ အေမြဆကခခြငႏင ငားရမးခြငတ႔လညး အပါအ၀ငျဖစသည။ ေဒသခ

ေတာငသလယသမားမားအေနျဖင ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမားတြင ေျမအသးျပခြငေလာကထားကာ ‘ခြငျပမန႔’

ရယျခငးႏင စပလဥး၍ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမသည လယယာေျမသ႔ ေျပာငးလျခငးလပငနးစဥမားက ျပ႒ာနးခသည။

၂၀၁၂ ခႏစ၊ ေျမလြတ၊ေျမလပႏငေျမ႐ငးမားစမခန႔ခြမႈဥပေဒ ၇

ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမား စမခန႔ခြမႈဥပေဒ (ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငင၊ ၂၀၁၂(ခ))သည ယခင (၁၈၆၁)

ေျမလြတႏင ေျမ႐ငး လပကငခြငစညးမဥးစညးကမးမားႏင (၁၉၉၁)ေျမလြတႏငေျမ႐ငး ညႊနၾကားခကက ျပနလညအသး

ျပထားျခငးပင ျဖစသည။ ဤဥပေဒတြင အမားျပညသ၊ ပဂၢလကရငးႏးျမႇပႏသမား၊ လယသမားမား၊ အစးရအဖြ႔အစညး

မားႏင အစးရမဟတေသာအဖြ႔အစညးမားအေနျဖင စကပးေရး ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြကလညးေကာငး၊ သတႏင အျခား

ရညရြယခကမားအတြကလညးေကာငး VFV ေျမငားရမးလပါက အသစျပနလညဖြ႔စညးထားသည ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင

ေျမ႐ငးမား စမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတ(CCVFVLM)သ႔ ေလာကထားႏငသည ယႏရားတစခလညး ဖနတးခသည။ ဤဥပေဒက

အဆပါေကာမတက ႏငငပငေျမ ေရရညအငားခထားခြငေပးအပႏငရန ခြငျပခသည။ အငားခထားသည ေျမလြတ၊ ေျမလပ

ႏင ေျမ႐ငးမားက အစးရခြငျပခကမရဘ ေပါငႏျခငး၊ တစဆငခ အငားခထားျခငး၊ ေျမပငးျခားျခငး သ႔မဟတ လႊေျပာငး

ျခငးမား မျပလပႏငပါ။ ဤေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးဥပေဒက ျပငဆငရန ျပနလညေလလာသးသပေနေၾကာငး သတ

ရေစလပါသည။

၂၀၁၂ ခႏစ၊ ေတာငသလယသမားအခြငအေရးကာကြယေရးႏင အကးစးပြားျမႇငတငေရးဥပေဒ

စးပြားေရးကမၸဏမား၏ေျမသမးယမႈႏင အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားက တ႔ျပနေသာအားျဖင ဤ ဥပေဒက ျပ႒ာနးချခငး

ျဖစသည။ သ႔ေသာ (၁၉၆၃) ေတာငသလယသမားအခြငအေရးကာကြယေရးဥပေဒ (ထဥပေဒက ဖကသမးၿပး ၂၀၁၂ ခႏစတြင

ျပ႒ာနးခသည ေျမဥပေဒႏစရပျဖငအစားထးခသည) ႏင ႏႈငးယဥလင ဥပေဒအာဏာ နညးပါးသည။

၂၆

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအေပၚ စမအပခပသည အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာင

၂၀၁၆ ခႏစ၊ ျမနမာႏငငရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒ

ေျမႏငသယဇာတမားအေပၚ ျပညတြငးႏငျပညပ တက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈ ျမငတကလာေစရန ဤ ဥပေဒက ျပ႒ာနးခၿပး ေျမ

ႏင သယဇာတစမအပခပေရးတြင အေရးပါသည ဥပေဒတစရပလညး ျဖစသည။ ဥပေဒအေကာငအထညေဖာျခငးတြင

ျမနမာႏငငရငးႏးျမႇပႏမႈ ေကာမရင (MIC)၊ အထးသျဖင ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ကမၸဏမားညြနၾကားမႈဥးစးဌာန (DICA)သည

အဓကျဖစၿပး ခြငျပမန႔ႏင အတညျပမန႔ေပးရနလပငနးစဥမားက အဆငဆငလပေဆာငသည။ “ခြငျပမန႔”လအပေသာ

စးပြားေရးလပငနးမား - ဥပမာ “မဟာဗဟာေျမာက” စးပြားေရးလပငနးမား (ရငးႏးျမႇပႏမႈေငြမားျပားၿပး ပတ၀နးကငႏင

ေဒသခမား၊ အထးသျဖင တငးရငးသားလနညးစမားအေပၚ သကေရာကမႈရႏငသည စးပြားေရးလပငနးမား သ႔မဟတ MIC

က ခြငျပမန႔ေပးရန လအပသညဟသတမတသည စးပြားေရးလပငနးမားအပါအ၀င)။ အျခားေသာ ရငးႏးျမႇပႏမႈမားအတြက

ပမ႐းရငးသည “အတညျပမန႔”ကလညး MIC ကပင ေပးအပသည။

ရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒအရ ခြငျပမန႔ရထားသည ရငးႏးျမႇပႏသသည ပဂၢလကေျမ/အေဆာကအဥလအပပါက အဆပါ ေျမ/

အေဆာကအဥက ပငရငထမလညးေကာငး သ႔မဟတ အစးရစမခန႔ခြေသာ ေျမျဖစပါက သကဆငရာအစးရဥးစးဌာနမား သ႔မဟတ

အစးရအဖြ႔အစညးထမလညးေကာငး ႏစရညေျမငားခြငရရသည ( ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငင၊ ၂၀၁၆ ခႏစ )။

ယခငအစးရ၀နႀကးဌာနက ေၾကညာခကအမတ - ၃၉/၂၀၁၁ က ထတျပနခၿပး ( ျမနမာႏငငျပနတမးတြင ၂၀၁၁ ခႏစ၊

ေအာကတဘာ လ၊ ၂၁ ရကတြငေဖာျပခသည) MIC သည VFV ဗဟေကာမတခြငျပခကႏငအည ရငးႏးျမႇပႏသမားအား ေျမလြတ၊

ေျမလပႏငေျမ႐ငး ငားရမး လပကငခြငျပမညျဖစေၾကာငး ေဖာျပခသည။ ယခငနညးဥပေဒတြငမ ကနဥး ေျမခြငျပခကသည ၃၀ ႏစ

သာျဖစသည။ သ႔ေသာ ၂၀၁၆၊ ျမနမာ ရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒတြင ၁၀ ႏစ တစႀကမ၊ ႏစခါသကတမးတးခြငျပၿပး စစေပါငး ႏစ ၅၀ အျဖစ

ျပငဆငခြငျပခသည။

ရငးႏးျမႇပႏသဘကမၾကညလင ဤရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒသစသည ၂၀၁၂ အေဟာငးႏငႏႈငးယဥလင ပမေကာငးမြနလာသည။

အဘယေၾကာငဆေသာ (၁) ျပညတြငးႏငျပညပရငးႏးျမႇပႏသမားက ဤဥပေဒ တစခတညးျဖငလႊမးၿခထားျခငး၊ (၂) ေရးသားေဖာျပခက

မားမာ ပမရငးလငးၿပး ခြငျပမန႔/အတညျပမန႔မားရယရန လပငနးစဥမားအား ရငးလငးလြယကစြာေဖာျပထားျခငးႏင (၃) ရငးႏးျမႇပႏ

သမားက မကႏာသာေပးၿပး ႏငငတကာ စခနစညႊနးမားႏင ကကညမႈရျခငးတ႔ေၾကာငျဖစသည (VDB ၊ ၂၀၁၆)။

၂. ၁. ၂ ။ ေျမအမးအစားမားႏင ျပ႒ာနးဥပေဒအရလပပငခြငမား

ေျမစမခန႔ခြမႈစနစအရ သတမတထားသည ေျမအမးအစားမားစြာရၿပး ၎ေျမအမးအစားအလက သကဆငရာဥးစးဌာနမား၏

လပပငခြငအာဏာသညလညး ကြျပားသည။ ေျမအမးအစားမားက အဓကအားျဖင အပစ ၄ ခခြျခားထားသည -

စပါးစကေျမ/လယေျမ၊ ယာေျမ၊ ကငးကၽြနးေျမ၊ ဥယာဥေျမ၊ ေတာငယာေျမ (အၿမတမး သ႔မဟတ ေရႊ႕ေျပာငး)၊ ဓနေျမ၊

အသး/ပနးမနေျမႏင ရာသသးႏစကေျမတ႔သည စကပးေျမထတြငပါ၀ငၿပး လယယာေျမ စမခန႔ခြေရးႏင စာရငးအငး

ဥးစးဌာန(DALMS)၏ စမအပခပမႈေအာကတြငရသည။ ထ႔အျပင စကပးေရး၊ ေမြးျမေရးႏင ဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန၊

ဆညေျမာငးဥးစးဌာန၏ စမအပခပမႈေအာကတြင (ဆညမား၊ ေရေလာငတမမား၊ ေရကာတာမား စသျဖင) ေရ

စမခန႔ခြမႈဆငရာ အေျခခအေဆာကအအမားက အသးျပ၍ စကပးသညေျမလညး ရသည။

သစေတာေျမ (အၿမတမးသစေတာနယေျမ)တြင ႀကး၀ငးေတာ၊ ႀကးျပငကာကြယေတာႏင ကာကြယထနးသမးထား

သည သစေတာမားသည သယဇာတႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာန၊ သစေတာဥးစးဌာန၏ စမအပခပမႈ

ေအာကတြငရသည။

၂၇

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငး (တစခါတစရ အၿမတမးသစေတာနယေျမမဟတသညေျမဟ ရညညြနးတတၾကသည)

ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးစမခန႔ခြမႈဗဟေကာမတ၏ စမအပခပမႈေအာကတြငရသည။

အျခားေသာေျမမားျဖစသည - ေရလပငနးႏငငါးေမြးျမေရးဆငရာေျမသည စကပးေရး၊ေမြးျမေရးႏင ဆညေျမာငး

၀နႀကးဌာနရ ငါးလပငနးဥးစးဌာန၏ စမအပခပမႈေအာကတြငလညးေကာငး၊ သတတြငး ေျမမားသည သတတြငး

ဥးစးဌာနေအာကတြငလညးေကာငး၊ လေနထငသညေျမမား၊ ေကးရြာဘေျမ/စားကကေျမမားသည အေထြေထြ

အပခပေရးဥးစးဌာန၏ စမအပခပမႈေအာကတြင လညးေကာငး အသးသးရၾကသည။

အမနစစစစတြငမ ေအာကပါအခက ၄ ခကေၾကာင ျမနမာႏငငတြင ေျမအမးအစားသတမတမႈသည အခကအခ ျပနာ

မားက ျဖစေပၚေစႏငသည -

ျမနမာႏငင ေျမအမးအစားခြျခားမႈက တညဆဥပေဒမားတြင လေလာကရငးလငးစြာ ဖြငဆမထားျခငး (Oberndorf ၊

၂၀၁၂)

အခ႕ေသာေျမအမးအစားမားသညသငေလာမႈမရျခငး။ ဥပမာ - လယယာေျမအမးအစားမားတြင တစခႏငတစခ

ထပေနျခငး (ဥပမာ - အသးပင/ပနးမနပငစကပးေျမ၊ ဥယာဥၿခေျမ၊ ယာေျမ)

ေျမအမးအစားခြျခားမႈႏင စမခန႔ခြမႈဆငရာ ေရးကၿပး တစခႏငတစခ လကေလာညေထြမရေသာ ဥပေဒမားေၾကာင

ေျမသယဇာတမား စမခန႔ခြရနခကခၿပး သကဆငပါ၀ငသမားအတြကလညး ရႈပေထြးမႈ/ နားမလညမႈ ျဖစေပၚေစျခငး

(Oberndorf ၊ ၂၀၁၂)

အစးရေျမပမားတြငရေသာ ေျမအမးအစားမား၊ ၿမ႕နယအရာရက မတကြျပားစြာေျမက စမအပခပမႈ၊ ေျမျပငေပၚတြင

ေဒသခလထက အမနတစကယ အသးျပေနသညေျမ စသညတ႔အၾကား သဟဇာတမျဖစဘ ကြာဟေနသည (Woods ၊

၂၀၁၅ ၊ က)။ ခ႐ငအဆငတြင ေျမအရငးအျမစစာရငးဇယားမားမရျခငးႏင GIS နညးပညာသး ေျမပမားမရျခငးေၾကာင

လညး အဆပါကြာဟခကက ျဖစေပၚေစသည။

အမးအစားစလငလြနးလၿပး တစခႏငတစခထပေနေသာေျမအမးအစားမားႏင ၎တ ႔က စမအပခပသ သကဆငရာ

အာဏာပငမားအၾကား - အႀကးစားစကပးေရးဆငရာရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက အဓကေျမ အမးအစား ေျခာကခသည ပစမတျဖစလာႏင

ေပသည (ဇယား ၃ ကၾကညပါ)။ ေျမအမးအစားတစခစအတြက အဓကစမအပခပသညအစးရဌာနႏင ၎တ႔ကလမးညႊနသည

ဥပေဒအရငးအျမစမားက ေဖာျပထားပါသည။

ဥပေဒအရေျမအမ းအစားမား ဥပေဒအရ အာဏာအပႏငးခရသမားႏငစမအပခပသညဥပေဒ

လယယာေျမစပါးစကေျမ/လယေျမ၊ ယာေျမ၊ ကငးကၽြနးေျမ၊ ဥယာဥေျမ၊ ေတာငယာေျမ (အၿမတမး သ႔မဟတ ေရႊ႕ေျပာငး)၊ ဓနေျမ၊ အသး/ပနးမနစကေျမႏင ရာသသးႏစကေျမ

လယယာေျမစမခန႔ခြေရးအဖြ႕စကပ းေရး၊ေမြးျမေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန (MoALI)

လယယာေျမဥပေဒ (၂၀၁၂)

သစေတာေျမအၿမတမးသစေတာနယေျမႀကး၀ငးသစေတာ၊ ႀကးျပငကာကြယေတာ၊ ကာကြယထနးသမးနယေျမမား၊ ပဂၢလကစးပြားျဖစစကခငးမား

သစေတာဥးစးဌာန သယဇာတႏငပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာန။

သစေတာဥပေဒ (၁၉၉၂)

၂၈

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအေပၚ စမအပခပသည အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာင

ဥပေဒအရေျမအမ းအစားမား ဥပေဒအရ အာဏာအပႏငးခရသမားႏငစမအပခပသညဥပေဒ

ေျမလြတ၊ ေျမလပႏငေျမရငး

ေျမရငး ေျမလြတ၊ ေျမလပႏငေျမရငးစမခန႔ခြမႈဗဟေကာမတ၊ MoALI က ဥက႒ျဖစသည

ေျမလြတ ေျမလပႏငေျမရငးဥပေဒ (၂၀၁၂ေျမလြတႏငေျမလပ

စားကကေျမအေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာန၊ ျပညထေရး၀နႀကးဌာန

၁၈၇၉၊ ေျမႏငအခြနေတာဥပေဒအရ

ဂရအငးႏင ငါးလပငနးေျမငါးလပငနးဥးစးဌာန MoALI

ေရခ ငါးဖမးလပငနးဥပေဒ၊ ငါးေမြးျမေရးဥပေဒ

သတတြငးေျမ၊ ေကာကမကရတနာေျမ

MoNREC(သယဇာတႏငပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာန)

ျမနမာသတတြငးဥပေဒ။ ေျမလြတ၊ေျမလပ၊ေျမရငးအတညျပျခငးအဆငတြင

MoALI က စစစသးသပသည။ အတညျပၿပးပါက သတတြငးလပငနး က MoNREC က ထနးခပသည။

ၿမ႕ျပေျမ

စညပငသာယာေရးေကာမတ (ေနျပညေတာ၊ ရနကန၊ မႏေလး)၊ ျပညထေရး၀နႀကးဌာန

ၿမ႕ျပႏငေကးရြာဥပေဒ/ စညပငသာယာေရးေကာမတဥပေဒ

ေကးရြာေျမ

ျပညထေရး၀နႀကးဌာန

ၿမ႕ျပႏငေကးရြာဥပေဒ

အမားျပညသပနးၿခေျမ

ျမစကမးပါးေျမ

ေရကနေျမ

တပေျမ

ေကးရြာဘေျမ

ဆည၊ေရေလာငတမမားႏငတာတမမား တးေျမာငးဥပေဒ၊ MoALI

လမးမား ပ႔ေဆာငေရးႏငဆကသြယေရး၀နႀကးဌာန၊ လမးဥပေဒ

ဘာသာေရးေျမ၊ သခၤ ငးေျမ၊ ဘာသာေရးအေဆာကအေျမမား သာသနာေရးႏငယဥေကးမႈ၀နႀကးဌာန

ျမစကမးပါးေျမမား၊ေရႏငထစပေနေသာနယေျမမား၊ ျမစေခာငးၾကမးျပငေျမ

ပ႔ေဆာငရး၀နႀကးဌာနေရအရငးအျမစမားႏငျမစေခာငးမား ထနးသမးေရးဥပေဒ

မးရထားလမးမား ပ႔ေဆာငေရးႏငဆကသြယေရး၀နႀကးဌာန

ေလယာဥကြငးေျမ ျမနမာအမ းသားေလေၾကာငးဥပေဒႏငအတတပငျဖစသည

ဇယား ၃ - မတညေသာေျမအမးအစားမားအတြက ျပ႒ာနး ဥပေဒႏငအညအာဏာအပႏငးျခငးခရသည ၀နႀကးဌာနမားႏင ဥးစးဌာနမား

၂၉

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

လယယာေျမ

လယယာေျမအမးအစားမားတြင ေျမအသးျပမႈအမးမးအလက သတမတထားသညေျမမားပါ၀ငသည - လယေျမ၊ ယာေျမ၊

ကငးကၽြနးေျမ၊ ဥယာဥေျမ၊ ေတာငယာ (အၿမတမး သ႔မဟတ ေရႊ႕ေျပာငး)၊ ဓနေျမ၊ ဥယာဥၿခေျမ၊ ရာသသးႏစကေျမ စသညတ႔ျဖစသည။

စစစစအားျဖင “လယယာေျမ” ေခါငးစဥေအာကတြငရသည ေျမအသးျပမႈအမးအစားမားသည ကလနအစးရေခတက အခြနမား

ေကာကခရန ရညရြယ၍ ဖနတးသတမတချခငး ျဖစသည။ ရာဘာစကခငးမားမ အခြနေငြရရမႈမားသညအတြက ကလနေခတအေစာပငး

ကပင ႏစရညသးႏစကေျမက ရာဘာေျမအျဖစ သတမတခသည။ သ႔ေသာ ယေန႔ေခတအခါတြင ေျမအမးအစားမားအၾကား တစခႏင

တစခ ကြျပားခကသည ရငးရငးလငးလငးမရဘ ေျမအခြငအေရးမားက အသအမတျပရာတြင အခကေတြ႔ႏငသည။ ဥပမာ - ကငးကၽြနး

ေျမတြင ႏစမး ႏစစားရသည - ျမစေရကသြားသညအခနတြင ျဖစေပၚလာသည ယာယေျမႏကၽြနးႏင အၿမတညရေနသည ကငးကၽြနး

ေျမတ႔ျဖစသည။ အၿမတညရေနသည ကငးကၽြနးေျမအတြက ေျမအသးျပလကမတ (ပစ ၇) ထတေပးႏငေသာလညး ယာယေျမႏကၽြနးကမ

ႏငငေတာ ျပညသပငေျမအျဖစ သတမတသညအတြက ပဂၢလကအေနျဖင ပငဆငခြငမရေခ။ သ႔ေသာလညး လကေတြ႔တြငမ ယာယ

ေျမႏကၽြနးႏင အၿမတမးကငးကၽြနးေျမအၾကား ကြျပားခကက တတကက သတမတရန ခကခသည။ ေနာကထပဥပမာတစခမာ

ေတာငယာေျမျဖစသည။ ၂၀၁၂ လယယာေျမ ဥပေဒတြင ေတာငယာေျမက ေရႊ႕ေျပာငးစကပးသညေျမျဖစၿပး ေျမလပေပၚတြငအလညက

စကပးသညစနစျဖစသညဟ ဆသည။ လယယာေျမစမခန႔ခြေရးႏင စာရငးအငးဥးစးဌာန (DALMS)က ေတာငယာေျမက အမးအစား

ႏစမးခြထားသည - (၁) အၿမတမးေတာငယာႏင (၂) ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာတ႔ျဖစသည။ အကယ၍ ေျမတြင ေလကားထစမားႏင အၿမ

တမးစကပးျခငးရသညဆပါက အၿမတမးေတာငယာအမးအစားျဖစၿပး ေျမအသးျပမႈလကမတရရႏငသည။ သ ႔ေသာ ေရႊ႕ေျပာငး

ေတာငယာေပၚတြင ဓေလထးတမးေျမယာလပပငခြငက ၂၀၁၂ လယယာေျမ ဥပေဒက တရား၀ငအသအမတမျပေပ။

(၂၀၁၂) လယယာေျမဥပေဒက ေကးလကေျမယာလပပငခြငခငမာေစေရးအတြက ေျမအသးျပလကမတ ထတေပးျခငးႏင

အခြငအေရးမားစြာ ခြငျပထားေသာ မတပတငျခငးစနစ (ဥပမာ - ေလာကထားရရႏငခြင၊ တစပါးသေျမက ထနးသမးအသးျပႏငခြင၊

ပငဆငခြင၊ ေရာငးခခြင၊ လလယခြငႏငေပါငႏခြင) တ႔က အေကာငအထညေဖာရန ႀကးပမးခသည။ လယယာေျမစမခန႔ခြေရးအဖြ႔ (ဌာန

ဆငရာမားျဖင အသစဖြ႔စညးခသည)က ေတာငသမားအား ေျမအသးျပခြငလကမတမား ထတေပးခၿပး ထလကမတမားမတပတငျခငး

ကမ လအပသည ေငြေၾကးေပးသြငးမႈမားၿပးပါက လယယာေျမစမခန႔ခြေရးႏင စာရငးအငးဥးစးဌာန (ယခင ေၾကးတငႏငေျမစာရငးဥးစး

ဌာန)က ျပလပသည။ သ႔ေသာလညး Oberndorf (၂၀၁၂) ေရးသားခသညမာ ေတာငသမားထတြင ဥပေဒအရ ေျမယာလပပငခြငဆငရာ

စာရြကစာတမးမားရေသာလညး ၎တ႔ေျမမားက ႏငငေတာ သ႔မဟတ ေကာပရတလပငနးမားက သမးယမႈမား မၾကာခဏ ျဖစေန

သည။ ေတာငသမားအေနျဖင ထေျမေပၚတြင စကပးလပကငခ၊ အခြနေငြ ေပးသြငးခသညမာၾကာၿပး ျဖစေသာလညး ၎တ႔ေျမမားက

ႏငငေတာႏငေကာပရတလပငနးမားက သမးယမႈမားျဖစပြားေနသည။

လယယာေျမစမခန႔ခြေရးအဖြ႔မားက ၂၀၁၂ ဥပေဒအရဖြ႔စညးခသည။ အဆပါေကာမတမားက “ေျမစမခန႔ခြေရးေကာမတမား”

(လယ/စ သ႔မဟတ ေျမ/စ)ဟလညး ေခၚဆၿပး စကပးေရး၊ ေမြးျမေရးႏင ဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန(MoALI) မ ကယစားလယမား

(လယယာေျမ စမခန႔ခြေရးႏင စာရငးအငးဥးစးဌာနအပါအ၀င - DALMS) ႏင အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနမ ကယစားလယမားျဖင

ဖြ ႔စညးထားၿပး ဗဟအဆငမသည ေကးရြာအပစအဆငအထ လႊမးၿခထားသည။ ဗဟအဆငတြင MoALI ၀နႀကးက ဥက႒အျဖစ

လညးေကာငး၊ ဒ-၀နႀကးက ဒ-ဥက႒ အျဖစလညးေကာငး၊ DALMS ၏ညႊနၾကားေရးမးခပက အတြငးေရးမးအျဖစလညးေကာငး

အသးသး တာ၀နယထားသည။ တငး/ျပညနယအဆင၊ ခ႐ငႏငၿမ႕နယအဆငတြငလညး လယယာေျမစမခန႔ခြေရးအဖြ႔က ဗဟအဆင

အတငး ဖြ႕စညးတညေဆာကထားၿပး အေထြေထြ အပခပေရးဥးစးဌာန၏အႀကးအကက ဥက႒အျဖစလညးေကာငး၊ DALMS အႀကး

အကက အတြငးေရးမးအျဖစလညးေကာငး တာ၀နယထားသည။

၃၀

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအေပၚ စမအပခပသည အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာင

သစေတာေျမ - အၿမတမးသစေတာနယေျမ

သစေတာဥပေဒ (န၀တအစးရ၊ ၁၉၉၂)အရ အၿမတမးသစေတာနယေျမတြင သစေတာအမးအစား ၃ မး ပါ၀ငသည -

ႀကး၀ငးေတာ၊ ႀကးျပငကာကြယေတာႏင ကာကြယထနးသမးနယေျမရ သစေတာတ႔ ျဖစသည။

ႀကး ၀ ငးသစေတာ (reserved forest)က စးပြားျဖစ သစထတလပရနလညးေကာငး၊ ေဒသႏရသစ လအပခက

ျဖညဆးရနလညးေကာငး၊ ေရေ၀ေရလေဒသ ထနးသမးရနလညးေကာငး၊ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင ဇ၀မးကြမားထနးသမးရနႏင အျခား

ရညရြယခကမားအတြကလညးေကာငး ထနးသမးထားရသည။

ႀကးျပငကာကြယေတာမား (protected public forests) က ေရ/ေျမထနးသမးကာကြယရနလညးေကာငး၊ အပပငးေဒသေတာ

ထနးသမးကာကြယရနလညးေကာငး၊ ဒေရေတာထနးသမးကာကြယရနလညးေကာငး၊ သဘာ၀၀နးကငႏငဇ၀မးစတမား ထနးသမး

ကာကြယရနလညးေကာငး၊ သစေတာထြကပစၥညး မားက စဥဆကမျပတ ထတယသးစြႏငရနအတြက ထနးသမးကာကြယရနလညး

ေကာငး ရညရြယထားရသည။ Woods(၂၀၁၅)က မတခကျပသညမာ သအရအယအဆအရဆပါလင ႀကးျပငကာကြယေတာမား

တြငလညး စးပြားျဖစ သစထတလပႏငသညဟ၍ျဖစသည။ ကာကြယထနးသမးနယေျမမား (protected areas)တြင သစေတာထနးသမး

ေရးလပငနးမားက ၾကပၾကပမတမတလပေဆာငေနသည ေဒသအမး အစားတစခ ပါ၀ငသည။ အမးသားဥယာဥမားႏင ေတာ႐ငး

တရစ ၦာနေဘးမ႔ေတာမားလညး အပါအ၀င ျဖစသည။

သယဇာတႏငပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာန - MoNREC (ယခငက ပတ၀နးကငထနးသမးေရး ႏင သစေတာ၀နႀကး

ဌာန - MoECAF ဟေခၚသည) ေအာကရ သစေတာဥးစးဌာနသည သစေတာႏငပတသက၍ အာဏာပငအႀကးအကျဖစသည။

(၁၉၉၂၊ သစေတာဥပေဒ၊ ပဒမ ၇ အရ) ၀နႀကးသည ႀကး၀ငးသစေတာတစခလးကျဖစေစ၊ တစစတတစေဒသကျဖစေစ ႀကး၀ငး

သစေတာအမးအစား ျပငဆငဖြ ႔စညးျခငး၊ ႀကး၀ငးေတာအျဖစမ ပယဖကျခငး သ႔မဟတ ႀကးျပငကာကြယေတာအျဖစ ေျပာငးလ

သတမတျခငး ျပႏငသည။ ထ႔အျပင ဆကလကကာကြယထနးသမးရန မလအပသည ႀကးျပငကာကြယေတာတစခလးကျဖစေစ၊

တစစတတစေဒသကျဖစေစ ႀကးျပငကာကြယေတာအျဖစမ ပယဖကႏငသည။ ဤအစရငခစာ ေရးသားသမားအေနျဖင အထကေဖာ

ျပပါအေၾကာငးအရာမားႏင သကဆငသည မညသညနညးပေဒကမ ရာေတြ႔ျခငးမရခပါ။

အေရးႀကးသညအခကမာ သစေတာဥပေဒ၊ ပဒမ ၁၃ အရ သစေတာဥးစးဌာနသည MoNREC ၀နႀကး၏ သေဘာတခြငျပခက

ျဖင ‘အၿမတမးသစေတာနယေျမ’ ၏တစစတတစပငးျဖစသည သစေတာေျမေပၚတြင စကခငးမားတညေထာငႏငသညဟ၍ျဖစသည။

စးပြားေရးစကခငး၊ စကမႈကနၾကမးစကခငး၊ ေရေျမသဘာ၀၀နးကင ထနးသမးေရးစကခငး၊ ေဒသႏရေထာကပေရးစကခငး၊ ေကးရြာ

ထငးစကခငးႏင အျခားစကခငးမား တညေထာငႏငသညဟ ဥပေဒက ေဖာျပထားသည။ ပဒမ ၁၄ တြငမ အစးရအဖြ႔၏ ခြငျပခကရရ

လင ေကးရြာလထက စကပးျပစထားေသာ မမသးေကးရြာပင ထငးစကခငးမားမအပ သစေတာစကခငး ျပစပးေထာငျခငးလပငနး

ႏင ထနးသမးျခငးလပငနးက အစးရႏငပဂၢလကတစဥးဥး သ႔မဟတ အဖြ႔အစညးတစရပရပက ဖကစပလပကငေဆာငရြကခြငရ

ေၾကာငး၊ ပဂၢလတစဥးဥး သ႔မဟတ အဖြ႔ အစညးတစရပရပက စညးကမးသတမတခကႏငအည လပကငေဆာငရြကခြငရေၾကာငး ေဖာျပ

ထားသည။ ပဒမ ၁၄ ႏင ပဒမ ၇ အတ ဆကစပၾကညပါလင MoNREC သည သစေတာအမးအစား ျပနလည ခြျခားသတမတခြငရၿပး

စကခငးမား စကပးရန ခြငျပႏငသည။ သ႔ေသာ အဆပါလပငနးစဥမား မညသ႔ ျပလပႏငသညဟသည ရငးလငးေသာ လမးညႊနမႈႏင

လပထးလပနညးကမမေတြ႔ရေပ (Woods ၊ ၂၀၁၅၊ က)။ သစေတာအမးအစားေျပာငးလသတမတျခငးႏင သစအမးအစားေျပာငးလမႈ

ဆငရာ ဥပေဒရႈေထာင အေသးစတကသရလပါက K.Woods (၂၀၁၅၊ က) တြငၾကညပါ။

၃၁

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငး

ေျမ႐ငးသည “ေျမလြတ၊ေျမလပ၊ေျမ႐ငး” အမးအစားတြင ပါ၀ငသည။ အကယ၍ မညသညအခါမ စကပးျခငးမရခေသာ

ေျမက “ေျမ႐ငး” ဟေခၚသညဆပါလင (၂၀၁၂၊ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးဥပေဒ၊ ပဒမ ၂၊ စ) ယခငကစကပးခဖးၿပး ေနာငတြင

စြန႔ပစခထားရသညေျမက “ေျမလြတႏငေျမလပ” ဟေခၚ သည (၂၀၁၂၊ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏငေျမ႐ငးဥပေဒ၊ ပဒမ ၂၊ င)။

“ႀကး၀ငးေတာ” မဟတသညသစေတာေျမ သ႔မဟတ ႀကးျပငကာကြယေတာ သ႔မဟတ ကာကြယထနးသမးနယေျမဟ သတ

မတျခငးမခရသည မညသညသစေတာေျမမဆ ေျမ႐ငးအျဖစအကး၀ငသည။ သစေတာနယေျမ မဟတသညေျမ၊ မညသညအမး

အစားမ မသတမတထားသညေျမ ျဖစသည။ ေျမ႐ငးနယေျမမားအတြက (အမားပငသစေတာ၊ အမးအစား မသတမတထားသည

သစေတာ၊ ေတာစပနယေျမဟလညး သၾကသည) တရားစရငပငခြငသည အလြနပငရႈပေထြးၿပး ျပနာျဖစေပၚေစႏငသည။ အဘယ

ေၾကာငဆေသာ ၎တ႔သည ၂၀၁၂၊ VFV ဥပေဒေအာကတြင အကး၀ငေသာလညး ထေျမေပၚရ သစပငမား၊ ေတာမားမာမ သစေတာ

ဥပေဒေအာကတြင အကး၀င၍ ျဖစသည။

VFV ေျမအမးအစားႏငပတသက၍ ျမနမာႏငငတြင အၿမတညရေနခသည တငးမာမႈတစခမာ - ေတာငသမား လကရ

စကပးေနသညေျမမား သ႔မဟတ ေကးရြာေနလအပစမားက အပငခတျခငး/မး႐ႈ႕ျခငးျဖင ေျမရငးလငးျပငဆငကာ အလညကစကပး

စနစ ကငသးေနသညေျမမားအား ေျမစမအပခပသမားက ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမ႐ငးအျဖစ သတမတျခငးေၾကာငျဖစသည။ ထ႔အျပင

ေတာငသမား ေနထငစကပးခသညမာ ၾကာၿပျဖစေသာလညး လယယာေျမစမခန႔ခြေရးႏင စာရငးအငးဥးစးဌာန စမအပခပမႈေအာက

သ႔ အေၾကာငးအမးမးေၾကာင မေရာကရႏငသညေျမမားသညလညး ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမ႐ငး ျဖစႏငသည။ ယခအခနအထ ေရႊ႕ေျပာငး

ေတာငယာစကခငးမားႏင ေျမလပသစေတာ(fallow forest)မား ေရာေႏာေနသည ေျမမားအတြက ေျမအသးျပလကမတထတေပး

ျခငးဆငရာ ျပ႒ာနးခကမားက မေတြ႔ရေသးပါ။ ဓေလထးတမး ေျမယာအေလအကငမားအား ယေန႔အထ ဥပေဒတြငေရးသားျပ႒ာနး

အသအမတျပျခငးမရသညအတြက အထကေဖာျပပါနညးလမးမားျဖင စကပးေနၾကေသာ တငးရငးသားလနညးစမားသည ေျမ

ဆးရႈးႏငေျခ ျမငမားစြာႀကေတြ႔ေနရသည။ အမနစငစစတြငမ VFV ဥပေဒသည သမား႐းကေျမ အသးျပမႈႏင သမားရးကမဟတသည

ေျမအသးျပမႈအၾကား ခြျခားျပ႒ာနးျခငးမရသညအတြက အပငခတ/ မး႐ႈ႕ကာ ေျမရငးလငးျပငဆငစကပးသညစနစကငသးမႈက ေျမ

စမအပခပသမားႏင ေျမပမားတြငေတြ႔ျမငႏငရန အလြနပငခကခလသည။

ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမားစမခန႔ခြမႈက ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငး စမခန႔ခြမႈဗဟေကာမတ၏ အကအညျဖင

ျပလပလကရသည။ အဆပါေကာမတက ၀နႀကးဌာနမားမ ကယစားလယမားျဖငဖြ႔စညးထားၿပး စကပးေရး၊ ေမြးျမေရးႏငဆည ည

ေျမာငး၀နႀကးဌာန (MoALI) က ဥက႒ျဖစသည။ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးစမခန႔ခြမႈဗဟ ေကာမတက VFV ဥပေဒ၊ ပဒမ ၃ အရ၊

သမၼတက ဖြ႔စညးေပးသည။ ဥက႒သည MoALI ၀နႀကးျဖစၿပး လယယာေျမစမခန႔ခြေရးႏငစာရငးအငးဥးစးဌာန -DALMS (ယခင

ေၾကးတငႏငေျမစာရငး ဥးစးဌာန) ညြနၾကားေရးမးခပက အတြငးေရးမးျဖစသည။ စကပးေရး၊ သတတြငးႏင ဥပေဒအရခြငျပႏငသည

အျခားရညရြယခကမားအတြက VFV ေျမမား အသးျပခြငခေပးျခငးႏင ေလလာေစာငၾကညျခငးတ႔က ဗဟေကာမတက သကဆင

ရာ၀နႀကးဌာနမား၊ တငး/ျပညနယအစးရမားႏင ပးေပါငး၍ ႀကးၾကပသည။ ဗဟေကာမတ၏အဓကတာ၀နမားမာ VFV ေျမ အသးျပ

ခြငေလာကထားခကမားအား စမခန႔ခြရန၊ သကဆငရာ၀နႀကးဌာနမားႏင တငး/ျပညနယအစးရမားထမ အႀကျပခကမားလကခရယ

ရနႏင အမားျပညသ/ပဂၢလကက႑ရငးႏးျမႇပႏသမား၊ အစးရအဖြ႔အစညးမားႏင NGOs မားထမ ေျမအသးျပခြငခထား ေပးပါရန

ေလာကထားခကမားအား လကခရယရနျဖစသည။၈

ဗဟေကာမတယထားသည ညႇႏႈငးေရးအခနးက႑သည အထးအေရးပါသည။ သစေတာေျမမားမပကစးေအာင ထနးသမး

ရန၊ သဘာ၀နယေျမမား၊ ေရေ၀ေရလေဒသမားႏင သဘာ၀ေရလပငနးမားကာကြယ ထနးသမးရနအတြက သယဇာတႏငပတ၀နး

ကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာန (MONREC)ႏင အျခား၀နႀကး ဌာနမားသည ဗဟေကာမတတြင ပါ၀ငေနသည။ အထးအေရးပါသည

တစခကမာ MoALI ႏင MONREC ၾကား သေဘာတညခကျဖင “အၿမတမးသစေတာနယေျမ” မ ယယြငးပကစးလာေသာသစေတာက

VFV ေျမ အျဖစ ေျမအမးအစား ျပနလညသတမတႏငျခငးပငျဖစသည။

၃၂

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအေပၚ စမအပခပသည အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာင

ဤေလလာဆနးစစမႈတြင VFV ဗဟေကာမတ၏အခနးက႑သည မရမျဖစအေရးပါသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ စကပး

ေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြက ကမၸဏမားအား ခြငျပခထားေပးသညေျမမာ အေျခခအားျဖင ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးအမးအစား

ျဖစေန၍ ျဖစသည။

စားကကေျမ

စားကကေျမအမးအစားႏငစမခန႔ခြမႈတ႔က အထကျမနမာျပညေျမအခြနေတာနညးဥပေဒမား(၁၈၈၉)တြင ေဖာျပထားသည။

လကေတြ႔တြင ဥပေဒအရသတမတထားသည စားကကေျမအမားစက အျခားေျမအသး ျပမႈသ႔ ေျပာငးလခသညမာႏစေပါငးၾကာျမငခၿ

ပျဖစၿပး စားကကအတြကအသးမျပေတာေခ။ လယယာေျမ ဥပေဒတြင စားကကေျမကမေဖာျပထားေသာလညး ေျမလြတ၊ေျမလပႏငေျ

မ႐ငးဥပေဒတြငမ စားကက ေျမအျဖစမပယဖကၿပး ေျမ႐ငးအျဖစသ႔ေျပာငးလႏငသည ေျမအမးအစားျဖစသညဟ ေဖာျပထားသည။

ဤသ႔အဓပၸာယဖြငဆခက မရငးလငးေသာလညး စားကကေျမသညတရစၦာနေမြးျမေရးအတြက အေရး ပါၿပး အသးမျပေတာသညယ

ယြငးလာေသာခႏြယပတေပါငးဧရယာဟသည စဥးစားခကထက ပပါသည။

၂.၁.၃။ ေျမတငးတာျခငး၊ ေဖာထတသတမတျခငး၊ ေလလာေစာငၾကညျခငးႏင

ေျမအသးခမႈအမး အစားမားအား ျပနလညသတမတျခငး

ေျမယာမတတမးမားႏင ေျမအသးခမႈသတငးအခကအလကမားရရရန ေျမနယနမတျပစာရြကေျမပမား (cadastral maps)

က အသးျပခသည။ စစစစတြငမ ေျမနယနမတျပေျပပေရးဆြျခငးႏင ေျမတငးတာျခငးမားသည ျမနမာႏငငႏငအႏၵယႏငငက အဂၤလပတ႔

အပခပခစဥကတညးက စတငခသည။ အမးသားအဆင ေျမနယနမတျပေျမပမားေရးဆြရန အသးျပခသညေျမပမားအားလးက ၁၉

ရာစအကနတြင အႏၵယႏငငသားေျမတငးအရာရမားက ေရးဆြေပးချခငးျဖစသည - ေျမပေရးဆြရာတြင အေျခခေနထငသည နယ

ေျမသစမား (new settlement areas) က ထညသြငးေရးဆြျခငးမျပခပါ။ ထ႔ေနာကပငးတြငမ ေျမပမားအား ေခတႏငေလာညေအာင

ျပငဆငမြမးမျခငးမာ အလြနပငနညးပါးခသည။

ယခအခါတြင လယယာေျမစမခန႔ခြေရးႏင စာရငးအငးဥးစးဌာန- DALMS (ယခငေၾကးတငႏငေျမစာရငးဥးစးဌာန)သည

ဘ႑ာေငြအခကအခမားရေသာလညး (ေျမအရာရမားႏင ပဂၢလေရးအရဆကသြယမႈ) ပမအဆငျမငေသာ နညးပညာမားအသးျပေန

ၿပျဖစပါသည (Total Station Theodolite၊ GIS software၊ စသျဖင)။ စာရြကအသးျပ ေျမပေရးဆြျခငးစနစမသည ဒဂစတယနညးပညာသး

ေျမပေရးဆြျခငးဆသ႔ ျဖညးညငးစြာ ကးေျပာငးေနၿပ ျဖစသည။ ၂၀၁၃ မ ၂၀၁၅ ခႏစအထ UN-Habitat သည ေျမယာစမအပခပမႈႏင

စမခန႔ခြမႈအစအစဥ(LAMP)ျဖင DALMS က ေျမနယနမတျပေျမပမားအား ေခတႏငေလာညစြာ ျပငဆငမြမးမႏငရနအတြက ၿဂလတ

ပရပႏင GIS နညးပညာကအသးျပႏငရန ၿမ႕နယ ၂ ၿမ႕နယတြင ကညပပးေပးခသည။ ထ႔အျပင UN-Habitat သည scan ဖတထားသည

မတပတငျခငးဆငရာဖငမားအား ေျမပမားႏငခတဆကေပးၿပး ဒဂစတယ Database စနစတစခ ဖနတးေပးခသည။ သ႔ေသာလညး

ဤစမခကက DALMS က ဆကလကအေကာငအထညမေဖာႏငေသးသကသ႔ အျခားၿမ႕နယမားတြငလညး ျပလပႏငျခငးမရေသးပါ။

ထ႔ေၾကာင လြနခသညႏစေပါငးတစရာေကာက ေရးဆြခသည ေျမပမားက ယေန႔အထ ဆကလကအသးျပေနဆပငျဖစၿပး သဘာ၀

နယနမတမားတငးတာျခငး၊ (ဥးပင) ေျမအရြယ အစားတငးတာျခငးႏင ေျမနယနမတဆငရာမတတမးမား၏ တကမႈမာ သသယ ျဖစ

ဖြယပင ျဖစသည။

ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးဧရယာက ဆးျဖတရာတြင ခန႔မနးစေကး ၁/၃၆၀၀၀ ရသည “တစလကမ” ေျမပက အသးျပ

သည။ ၿမ႕နယႏငေကးရြာအပစရေျမတငးအရာရမားသည ထေျမပမားက အသးျပကာ VFV ေျမဧရယာက အတအကေဖာထတ သတ

မတရန လပေဆာငေနရသည။ ေကးရြာအပစအဆငတြင ထခန႔မနးဧရယာမားအားစေပါငးကာ ၿမ႕နယအဆင၊ ခရငအဆင၊ တငး/

၃၃

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ျပညနယအဆငစသျဖင ကနးဂဏနးမား အဆငဆငတြကခကသည။ သ႔အတြကေၾကာင ေျမပေပၚတြင တစခႏငတစခေဘးခငးကပေန

ရမည မတကြျပားသည ေျမအသးျပမႈဧရယာမားသည လကေတြ႔ေျမျပငေပၚတြငမ ထပေနသည။ အမးသားအဆငမဟတသည

သကဆငရာဌာနဆငရာမား (Sub-national) ၏ အေရးႀကးသည ေနာကထပတာ၀နတစခမာ ေျမအမးအစားဆငရာ ေနာကဆး(up-

to-date) သတငးအခကအလကမား ရယထနးသမးရနျဖစသည။ ဥပမာအျဖစ - ပ ၃ တြင ၁၉၈၀-၁၉၈၁ မ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ အတြငး

ရနကနတငး၏ မတညသညေျမအမးအစားမား ဆငကေျပာငးလလာပက ေဖာျပထားပါသည။ ထပတြင ေျမ႐ငးႏငစားကကေျမမား

ေပာကဆးကာ ၿမ႕ျပေျမ၊ ကနးတြငးငါးဖမးလပငနးေျမ (ငါးေမြးျမေရးကနမား အပါအ၀င)ႏင ဥယာဥေျမအမးအစားမား တးပြားလာ

ေၾကာငး တငျပထားသည။

ေျမျပငအေျခအေနကႀကတငေလလာစစစျခငးမရဘ

VFV ေျမလပပငခြငပငးျခားသတမတခသည ဥပမာတစခ

၁၉၉၇ ခႏစတြင စကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးကမၸဏမား(ABCs)သည တနသၤာရတငးတြင ဆအနးစကခငး

အတြက အႀကးစားေျမလပပငခြငရရခသည။ သကေသအေထာကအထားအရသရရသညမာ ကမၸဏပငရင

မားအား ထား၀ယၿမ႕နယ၊ ေမာငးမကနကမးေျခအပနးေျဖစခနးတြင ေခၚယစစညးထားၿပး န၀တအစးရ၏

ဗလခပမးႀကးက ကမၸဏတစခလင အမားအားျဖင ေျမဧက ၅၀၀၀၀၀ ႏႈနးျဖင တစလကမေျမပ(စေကး

- ၁/၃၆၀၀၀)အသးျပကာ ေကာေသာငးႏငဘတျပငး ၿမ႕နယေနရာတြင ေရးဆြခထားေပးခသည။ ထလပ

ေဆာငခကသည တစနာရအတြငး ၿပးစးသြားခၿပး ေျမျပငအေျခ အေနမားက ႀကတငေလလာစစစျခငးမရဘ

ျပလပချခငး ျဖစသည။

ပ ၃ - ရနကနတငးတြင ၁၉၈၀-၈၁ မ ၂၀၁၆-၁၇ အထ VFV ေျမမသည အျခားေျမအမးအစားမားအျဖစ ေျပာငးလသြားပ

ရငးျမစ - လယယာေျမစမခန႔ခြေရးႏင စာရငးဇယားဥးစးဌာန

၃၄

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအေပၚ စမအပခပသည အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာင

မတပတငစာရငးရ ေျမအသးျပမႈအမးအစားႏင လကေတြ႔ေျမျပငတြင အမနတစကယအသးျပမႈတ႔ ကကညျခငးမရသည

အတြက မၾကာခဏဆသလပင ေျမေလလာဆနးစစမႈမားက စနစတကျပလပႏငျခငးမရေပ။ အထးစးရမမသညမာ ခြျခားသတမတ

ထားသည VFV ေျမအတနးအစားမားႏင လကေတြ႔အေျခအေန ကကညမႈမရျခငးျဖစသည။ ဥပမာ - ဇယား ၄ ၌ တငးႏငျပညနယမားတြင

VFV ေျမမားခြေ၀ခထားမႈမားႏင စကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးကမၸဏမားအား VFV ေျမအသးျပမႈခြငျပေပးၿပးေနာက ကနရေနေသး

ေသာ VFV ေျမဧရယာမား က DALMS မရသည အခကအလကမားကအသးျပ၍ ေဖာျပထားပါသည။ ဇယားတြင ေတြ႔ရသညမာ VFV

ေျမမား အေျမာကအမားကနရေနေသးသညဟ အစးရကစဥးစားၿပး အမနလကေတြ႕တြငမ VFV ေျမအနညးငယသာ ကနရေတာသည

ဟယဆစရာအေၾကာငးမားရသည။ အမားက ျမနမာေျမဧရယာစစေပါငး၏ ၂၇% က VFV ေျမဟ ယဆၾကသည။ အႀကးစား

ေျမသမးဆညးမႈအတြက VFV သည အဓကပစမတေျမျဖစရာ အခကအခႏငျပနာမားစြာ ျဖစေစႏငသည။ ထသ႔ေသာ အစးရ၏

ကနးဂဏနးအခကအလကမားက ဂ႐တစကစမခန႔ခြရန လအပေၾကာငးလညး ျပသေနသည။ ထ႔အျပင ဇယား ၄ က ဆကလက

ေဖာျပေနသညမာ အခ႕ေသာ တငး/ျပညနယမားတြင ေျမအသးျပခြငခမတေပးျခငးမားသည အမနတစကယမတသားထားသည VFV

ေျမပမာဏထကပင ပမႀကးမားမားျပားေနေၾကာငးေတြ႔ရသည (ရနကနႏင ဧရာ၀တတငး)။

ေနျပညေတာ/တငး/ျပညနယ

ေျမဧကစစေပါငး VFV ေျမဧကစစေပါငး၂၀၁၆

ေအာကတဘာအထ*ရရႏငေသးေသာ

VFV ခြငျပခေသာေျမ*

၁ ေနျပညေတာ ၁၇၄၃၈၄၄ ၂၆၄၉၂၂ ၃၃၇၅၀ ၂၃၁၁၇၃

၂ ကခင ၂၂၀၀၂၇၀၂ ၉၄၂၇၆၄၉ ၁၃၈၆၂၈၁ ၈၀၄၁၃၆၈

၃ ကယား ၂၈၉၈၉၂၀ ၄၅၃၈၂၇ ၀ ၄၅၃၈၂၇

၄ ကရင ၇၅၀၇၇၄၃ ၃၂၀၁၃၇၄ ၃၅၀၃၄ ၃၀၆၆၃၄၀

၅ ခငး ၈၉၀၀၄၅၈ ၄၂၃၅၈၃၂ ၁၇၄၄ ၄၂၃၄၀၈၈

၆ စစကငး ၂၃၁၅၄၃၈၂ ၄၃၆၁၀၆၇ ၆၀၂၇၅၃ ၃၇၅၈၃၁၄

၇ တနသၤာရ ၁၀၇၁၀၇၅၆ ၃၅၇၆၇၇၇ ၄၇၄၈၂၉ ၃၁၀၁၉၄၈

၈ ပခး ၉၇၃၇၅၅၄ ၃၇၀၇၇၂ ၂၀၃၂၉၈ ၁၆၇၄၇၄

၉ မေကြး ၁၁၀၇၅၄၀၄ ၂၅၂၇၈၆၈ ၂၁၂၁၇၂ ၂၃၁၅၆၉၆

၁၀ မႏေလး ၇၆၃၂၆၁၁ ၆၆၅၆၀၀ ၅၈၁၇၀ ၆၀၇၄၃၀

၁၁ မြန ၃၀၃၈၅၆၅ ၂၂၆၈၁၁ ၃၃၂၉၆ ၁၉၃၅၁၅

၁၂ ရခင ၉၀၈၈၀၅၃ ၃၈၁၄၆၈၇ ၁၄၀၇၇၄ ၃၆၇၃၉၁၃

၁၃ ရနကန ၂၅၁၃၃၇၂ ၄၁၅၂၄ ၉၀၅၁၂ - ၄၈၉၈၈

၁၄ ရမး ၃၈၄၉၉၃၄၅ ၁၅၉၇၅၈၁၉ ၄၃၇၆၀၈ ၁၅၅၃၈၂၁၁

၁၅ ဧရာ၀တ ၈၆၈၂၆၁၉ ၃၄၆၉၄၅ ၃၅၈၉၃၃ -၁၁၉၈၈

၁၆ ျပညေထာငစ ၁၆၇၁၈၆၃၃၄ ၄၉၃၉၁၄၇၄ ၄၀၆၉၁၅၄ ၄၅၃၂၂၃၂၀

ဇယား ၄ - ႏငငအာဏာပငမားက အႀကးစားေျမခြေ၀ခထားမႈျပလပၿပးေနာကပငး

ကနရေနေသးေသာ VFV ေျမမားက တငး/ျပညနယအလက ေဖာျပခက (၂၀၁၆၊ေအာကတဘာလအထ)

ရငးျမစ - လယယာေျမစမခန႔ခြမႈႏငစာရငးအငးဥးစးဌာန၊ ၂၀၁၇၊ခမတခက - စစေပါငး VFV ေျမသည ေျမ႐ငးႏင ေတာစပနယေျမ (Woodland) ကေပါငးထားျခငးျဖစသည* ေတာငသမားအားခထားခြငျပခသည ေျမအပါအ၀င (အမေထာငစတစခလင ၅၀ ဧကထကမပေစဘ)

၃၅

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

၂ .၂ ။ စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာအႀကးစားေျမသမးဆညးမႈလမးေၾကာငးမား

အႀကးစားစကပးေရးဖြ႔ၿဖးမႈဆငရာ ေျမလပပငခြငခေပးသညလမးေၾကာငး ၈ ခက ကၽြႏပတ႔ေတြ႔ရခပါသည။ ၎တ႔က အစအစဥ

အလက ပ ၄ တြင ေဖာျပထားပါသည။

စစတပ တပမးမားမ ေျမယာအသးျပမႈ ပါမစခေပးျခငးေျမလြတ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးေျမမားက CCVFV မ ေျမအသးျပမႈ ပါမစခေပးျခငးအျဖစသ႔ သတမတျခငးငါးေမြးကနမားက ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးေျမအျဖစသ႔ သတမတျခငးစားကကေျမမားက ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးေျမအျဖစသ႔ သတမတျခငးႀကးျပငကာကြယေတာမားက ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးေျမအျဖစသ႔ သတမတျခငးႀကး၀ငးေတာႏင ႀကးျပငေတာမားက ေျမယာငားရမးျခငးMoALI အတြငး တာ၀နရဌာနမားမ ခြငျပေပးျခငးCCVFV (သ႔) သစေတာဥးစးဌာနတစခခႏငအတ တငပငၿပးေနာက ျမနမာႏငင ရငးႏးျမႇပႏမႈေကာမရငမ ခြငျပေပးျခငး

ေျမယာအသးျပမႈ ခြငျပမန႔ေပးရာတြင ဆးျဖတခကချခငး

ေျမယာအမးအစားမား ေျပာငးလမႈ

ညႇႏႈငးတငပငမႈ

ပ ၄ - ျမနမာႏငငတြငစကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာအႀကးစားေျမသမးဆညးမႈလပငနးစဥမား

ရငးျမစ - ေရးသားျပစသမား

၂.၂.၁ ။ စစတငးမး၊ တငး/ျပညနယေအးခမးသာယာေရးႏင ဖြ႔ၿဖးေရးေကာငစဥက႒

သ႔မဟတ တငး/ျပညနယ ၀နႀကးခပ

၁၉၉၇ ခႏစတြင စစတပ၏ န၀တအစးရမသည နအဖအစးရျဖစလာၿပးေနာက စစတပမအရာရႀကးမားအာဏာသည

သကဆငရာ၀နႀကးဌာနမား၏ ၀နႀကးအာဏာထကပင ပမမားျပားလာခသည။ ေဒသဆငရာစစတငးမးမား (regional military

commanders)သည တငး/ျပညနယ ဖြ႔ၿဖးေရးေကာငစဥက႒လညးျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင ၎တ႔နယေျမအလက ေျမႏငေျမအသးျပ

ခြငျပခကမားထတေပးရန အာဏာအျပညအ၀ရခသည (ပ ၄ - လမးေၾကာငး ၁ ကၾကညပါ)။ ေျမႏငေျမစမခန႔ခြမႈအေပၚရခသည

စစတပ၏အာဏာႏငထနးခပမႈမာ အလြနပငႀကးမားခသည။

၃၆

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအေပၚ စမအပခပသည အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာင

ေျမႏငေျမအသးျပခြငျပခကမား ထတေပးရာတြင (စစ)တငးမးမားက ၎တ႔မသားစ၀ငမားကဥးစားေပးခသည။ (စစ)

တငးမးမားအၾကား ျပလပေလရသည အေလအကငတစခမာ ၎တ႔အခငးခငး ေျမအသးျပခြငျပခကမားအား အျပနအလန

ေပးအပျခငးျဖစသည။ ဥပမာ - ကခငျပညနယတငးမး(Kachin State commander) က ကခငျပညနယအတြငးရေျမကြကႀကး တစခက

စစကငးတငး တငးမးကေပးအပခၿပး အဆပါ စစကငးတငး တငးမးက ကခငျပညနယတငးမး၏ လပေဖာကငဖကတစဥးအတြက

ေျမကြကႀကးတစခက အျပနအလနအားျဖင ေပးအပခသည။ ရညလားလသည ေျမအသးျပခြငျပခကရရသမားစာရငးတြင ဌာနခပ

ရဗလခပႀကးမား မကနခရေလေအာင ဂ႐တစစကရရသည။ ထဗလခပႀကးမားသည တငး/ျပညနယအလက အရပသားဥးစးဌာန

မား၏ အႀကးအကေသာလညးေကာငး၊ ျပညေထာငစႀကခငေရးႏငဖြ႔ၿဖးေရး အသငး၏ေခါငးေဆာငမားကေသာလညးေကာငး မကနရစ

ေအာင အစဥအလာအတငးခထားေလရသည။

တငး/ျပညနယအမားစတြင ခြေ၀ခထားေပးႏငသညေျမမား၏ တညေနရာႏငအရြယအစားစာရငးက သရသ အာဏာပငႏစဥး

သာရၿပး ၎တ႔မာ တငးမးႏင ေၾကးတငႏငေျမစာရငးဥးစးဌာန၏ တငး/ျပညနယအဆင အႀကးအကတ႔ ျဖစသည။ VFV ေျမ ရယ

အသးျပလသ မညသညပဂၢလကကမၸဏမဆ သ႔မဟတ မညသည ျပညတြငးလပငနးရငမားမဆ ေျမအသးျပခြငျပခကမား၀ယယရန

ေငြေၾကးပမာဏအေျမာကအမားျဖင ဂါ၀ရျပရသည။ ဥပမာ - အထကျမနမာျပညမကမၸဏႀကးတစခသည ဧရာ၀တတငးသ႔သြားေရာကၿပး

တငးမးကေတာဥးေဆာငသည အမးသမးေရးရာေကာမတက ေငြအေျမာကအျမားလဒါနးခသည။ တငးမးက အဆပါကမၸဏအား

ေျမဧက ၅၀၀၀ အသးျပခြငေပးအပခသည။ ဤဥပမာအရ - စကပးေရးဖြ႔ၿဖးမႈဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏလသမညသမဆ ေဒသအလက

အာဏာရသစစတပအရာရတစဥး ဥးထမ ေျမအသးျပခြငျပခက ၀ယယရနလအပသည။ ကမၸဏကေပးေခရမည ေျမအသးျပခြငျပ

ခကေစးႏႈနးသည စစတပအရာရ၏ ရာထးအလက အနညးအမားေျပာငးလႏငသည။ အကယ၍ ၀ယယသက VFV ေျမပမာဏ

အေျမာကအမားက ေျမေနရာတစဆကတညးရရလပါက ေစးႏႈနးပ၍ျမငမည ျဖစသည။

(စစ)တငးမးမားသည ၎တ႔ႏငနးစပရာအပစမားအတြက စားကကေျမမားကလညးလပပငခြင ခထားေပးႏင သည။ ဥပမာ

- ရနကနတငးတငးမးသည ထနးထပငၿမ႕နယ၊ မေရႊဥေကးရြာအတြငးရ ကၽြစားကက ေျမ အေျမာကအမားက စစတပအရာရမားႏင

အရပသားအဆငျမငအရာရမားထသ႔ စပါးစကေျမတးခ႕ျခငး အမည ျဖင ခထားေပးခသည။ အေထြေထြအပခပေရးဥးစးဌာနသည

ထစားကကေျမအျဖစ တညရေနမႈက တစဆကတညး ပယဖကခၿပး ေၾကးတငႏငေျမစာရငးဥးစးဌာနမ၀နထမးမားက ထေျမက

“စပါးစကေျမ/ လယေျမ”အျဖစ ေျမအမးအစားေျပာငးလ သတမတခသည။ တငးမးႏင ေျမအသးျပခြငရသမားက အစးရ၏ ေငြေၾကး

ေထာကပမႈျဖင ထေျမတြငေႏြစပါးစကပးမႈက ၁ႏစ -၂ ႏစခန႔လပေဆာငခသည။ ေနာကပငးတြင တငးမးကေတာက လန၃၉9 (လယ

ယာေျမကအျခားရညရြယခကျဖငအသးျပခြင)ျဖငေလာကထားၿပး ထေျမက စးပြားျဖစငါးေမြးျမေရးေျမအျဖစ အမးအစားေျပာငးလ၍

လကလႊေရာငးခခသည။

စစအပခပေရးႏင ပဂၢလကလပငနးရငမားအၾကား လက၀ါးခငး႐ကပးေပါငးေဆာငရြကသညေနာကထပပစ တစခမာ

ခရနအရငးရငစနစ10(ခရန) ျဖစသည။ ကမၸဏက စစတပအရာရ(ေဟာငး)တစဥးက အလပခန႔သည။ ဥပမာ - မႏေလးရ

စားေသာကကနကမၸဏတစခသည မၾကာေသးမကအၿငမးစားယသြားသည ဒ-တငးမး ေဟာငးက ရယႏငေသးသညVFVေျမမားရာေဖြ

ရနအတြက “အထးအရာရ” အျဖစလစာအေျမာကအမား ေပးခန႔ထားခသည။ ၎၏ စစတပႏငဆကဆေရးမတစဆင ကမၸဏအတြက

VFV ေျမလပပငခြငရရခသည။

အတခပေျပာရလင (စစ)တငးမးမားက ၎တ႔အတြက သ႔မဟတ ၎၏ေဆြမးအသငးအ၀ငးအတြက တက႐ကအကး

စးပြားသကဆငေနသည ကမၸဏမားအား ေျမလပပငခြငခထားေပးျခငးသည ဘအေလအကင တစခပငျဖစလာသည။ စစတပႏငခ႐န

ကမၸဏမားအၾကားကြနရကမားကသာ ေျမရယလပပငခြငကပေဖာ ဆးျဖတခၿပး တရားဥပေဒစးမးေရးက အမားအားျဖင မကကြယ

ျပခၾကသည။

၃၇

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

၂၀၁၁၊ မတလတြင စစအပခပေရးမသည အရပသားတစပငးဒမကေရစအစးရျဖစလာခၿပး အခ႕ေသာတငးမးမားသည

၎တ႔တာ၀နယခသည တငး/ျပညနယမား၏၀နႀကးခပမားျဖစလာကာ ေျမယာခြေ၀ခထားခြင အာဏာမားဆကလကကငစြထားခ

သည။ အခ႕၀နႀကးခပမားမာ သေဘာထားတငးမာလြနးၿပး ၎တ႔ထမ သေဘာတညခက ႀကတငမရယပါက ဗဟ/ျပညေထာငစအဆင

ပင ထတငး/ျပညနယမားတြင ေျမလပပငခြငခထားျခငးမျပႏငပါ။

၂.၂.၂ ။ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးစမခန႔ခြမႈဗဟေကာမတ

၁၉၉၁ ခႏစ “ေျမလြတႏငေျမ႐ငးညႊနၾကားခက” က ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငး စမခန႔ခြမႈဗဟေကာမတ၏ လပပငခြင

အာဏာမား သတမတေပးခသည။ ထစဥက စကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန (ယခစကပးေရး၊ ေမြးျမေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကး

ဌာန)သည ဗဟေကာမတ၏ ဥက႒ျဖစသည။ သ႔ေသာ ၂၀၁၀ ခႏစအထ ဤ ဗဟေကာမတ၏ဆးျဖတခကမားက စစတပ(အထးသျဖင

တငး/ျပညနယအဆငမားတြင တငးမးမား) က မားစြာလႊမးမးခယလယခသည။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာကပြအၿပးတြင အရပသားတစပငး

အစးရအာဏာရလာၿပး ၂၀၁၂ ခႏစတြင ေျမလြတႏငေျမ႐ငးညႊနၾကားခကက ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးဥပေဒျဖင အစားထးခသည။

တာ၀နႏင လပပငခြငအာဏာမားမေျပာငးလဘ ဆကလကတညရေနေသာလညး ဗဟေကာမတအသစသည ဆးျဖတခကမားက

စစတပအေပၚမခမႈကငးစြာျဖင ျပလပလာႏငသည။

၁၉၉၁ ခႏစ ေျမလြတႏငေျမ႐ငးညႊနၾကားခကတြငေဖာျပထားသည စညးကမးခကမား၊ လပငနးစဥမားသည စသတမတခက

ႏငေသြဖေနသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ထေဖာျပခကမားက ကမၸဏမားႏင ေျမစမအပခပေရးအရာရမား အကးစးပြားအတြက

အသးျပရန ရညရြယခမတချခငးေၾကာင ျဖစသည။ ဥပမာ - ရမးျပညနယေျမာကပငးရ သၾကားစက႐တစခသည ေျမအရာရေဟာငး

တစဥးက အလပခန႔ထားခၿပး ၎၏တာ၀နမာ ႀကစကခငးတးခ႕ရနအတြက ရရႏငေသးေသာေျမမားရာေဖြရနႏင ေတာငသမား/ေျမ

ပငရငမားႏင ေစးႏႈနးညႇႏႈငးရန ျဖစသည။ ေတာငသႏင ႀကကေရာငးႀကက၀ယစနစက အေျခခေဆာငရြကျခငးျဖစ၍ ေနာငတြင

အျငငးပြားမႈ နညးပါးသည။ ေကာကစမးႏငေရႊသတတြငးကမၸဏ ဒါ႐ကတာ (ဒ-၀နႀကးေဟာငး၏ဇနး)ကလညး ရာထးမ ေလာေလာ

လတလတအၿငမးစားယထားသည ေၾကးတငႏငေျမစာရငးဥးစးဌာနမ အဆငျမငအရာရတစဥးက အလပခန႔ထားခၿပး ၎၏တာ၀နမာ

ရရႏငေသးေသာ VFV ေျမမားရာေဖြရန သ႔မဟတ ေျမေစး မတကမေျမ၀ယႏငရနအတြက ေျမခြငျပခကကငေဆာငထားသမားႏင

ညႇႏႈငး ေဆြးေႏြးရနတ႔ျဖစသည။ ထသ႔ရရခေသာေျမမားသည တစေနရာတညးတြင တစဆကတစစပတညး/တစစတစစညးတညး မရဘ

ျပန႔ကတညရေနသည။ လမးမႀကးေဘးတစေလာကေျမမားသည ျပနေရာငးခရနလြယကသညအတြက အဓကထား၀ယယခၾကသည။

ေရႊသတတြငးကမၸဏႀကးတစခကလညး စကပးေရး၀နႀကးထမအခြငအေရးတစခရရခၿပး ၀နႀကးဌာနပငစကခငးေျမမားစြာက ေစးႏႈနး

ခသာစြာျဖင ငားရမးခြငရရခသည။ နဂတညရေနသ/ အသးျပေနသမားအား ဖယရားပစခသည (ဇယား ၁၊ နပါတ ၁ ႏင ၃ ကၾကညပါ)။

၂၀၁၂ ေျမလြတ၊ေျမလပႏင ေျမ႐ငးဥပေဒအရ ႏငငပငေျမက VFV အျဖစအငားခထားခြငႏစ ၃၀ ခြငျပသည။ VFV စမခန႔ခြ

ေရး ဗဟေကာမတသည တစႀကမလင ဧက ၅၀၀၀ ႏႈနးျဖင အမားဆးဧက ၅၀၀၀၀ အထခြငျပႏငသည။ သ႔ေသာလညး အခ႕အေျခ

အေနတြငမ ဤဥပေဒပါ စညးကမးခကမားႏငကကညမႈမရေခ (ပ ၄ - လမးေၾကာငး ၂ ကၾကညပါ)။ ဥပေဒကဆထားသညမာ - VFV

ေျမ လပပငခြင ခထားေပးလကသည ေျမေနရာမားတြင တရား၀ငအသအမတျပခသညျဖစေစ/မျပခသညျဖစေစ ထေျမကအသးျပ

ေနႏငၿပးျဖစသည ေတာငသလယသမားမား၏ အကးစးပြားကကာကြယရန ဗဟေကာမတသည သကဆငရာအစးရဌာနမား/ အဖြ႔

အစညးမားႏင လပငနးေဆာငရြကရနဟ၍ျဖစသည။ ေတာငသမားအသးျပေနသည ထေျမမားက လယယာေျမအျဖစ အမးအစား

ျပနလညသတမတရနႏင ထေျမအသးျပေနသ ေတာငသမားအား ေျမအသးျပလကမတထတေပးရနျဖစသည (ပ ၄ ကၾကညပါ)။

သ႔ေသာလညး ဤဥပေဒပါစညးကမးခကမားက လကေတြ႔အေကာငအထညေဖာျခငးမရေပ။

၃၈

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအေပၚ စမအပခပသည အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာင

ထ႔အျပင ႀကး၀ငးသစေတာေျမအမးအစားအျဖစမ တရား၀ငပယဖကလကေသာေျမမား၊ စားကကေျမႏင ငါးကနေျမမား

သညလညး VFV ေျမအမးအစားထတြင ပါ၀ငသည။ ထ႔ေၾကာင ေျမလြတ၊ေျမလပႏငေျမ႐ငးမား စမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတသည ေျမ

အေျမာကအမားတြင တရားစရငပငခြငရေနသည (ပ ၄၊ လမးေၾကာငး ၃၊ ၄ ႏင ၅ ကၾကညပါ)။

ဥပေဒအရ ျမနမာႏငငသားမားကဥးစားေပးထားေသာလညး VFV ေျမက ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏသမားႏင ႏငငျခားအဖြ႔အစညး

မားအတြကလညး အငားခထားႏငသည (Oberdorf ၊ ၂၀၁၂)

၂.၂.၃ ။ သစေတာဥးစးဌာန (သယဇာတႏငပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာန)

ႀကး၀ငးသစေတာမားက VFV ေျမအမးအစားသ႔ေျပာငးလႏငသညဆေသာလညး (အထကတြငၾကညပါ) ၁၉၉၂၊ သစေတာ

ဥပေဒအရ ႀကး၀ငးသစေတာမားတြင စကပးေရးဖြ႔ၿဖးမႈဆငရာ ေျမအသးျပခြငျပခကမားေပးအပရန ေနာကထပလမးေၾကာငးတစခ

ရေနေသးသည။ ျပညေထာငစအစးရခြငျပခကျဖင MoNREC သည ႀကး၀ငးသစေတာအမးအစားတစခလး သ႔မဟတ အစတ

အပငးတစခက အမးအစားေျပာငးလႏငၿပး (ပဒမ ၇) စးပြားေရးႏင စကမႈကနၾကမးစကခငးအတြက အငားခထားႏငသညဟဆသည

(ပဒမ ၁၃)။ သ႔ေသာလညး ထသ႔ျပလပႏငရနအတြက လပငနးစဥမား/လပထးလပနညးမားကမ အထကတြငေဖာျပခသညအတငး

ရငးလငးစြာ ေဖာျပထားျခငးကမေတြ႔ရေပ (Woods၊ ၂၀၁၅၊ က)။ အကယ၍ေျမ႐ငးေပၚတြငသစေတာရေနဆဆပါက VFV စမခန႔ခြမႈ

ဗဟေကာမတသည စကမႈစကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ ေျမအသးျပခြငျပခကမေပးအပမ MoNREC၏ သစေတာဥးစးဌာနက အသ

ေပးရနလအပသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ထေျမရသစပငမား အတြက သကဆငရာအာဏာရသမာ သစေတာဥးစးဌာနျဖစေသာ

ေၾကာငျဖစသည (ပ ၄ ကၾကညပါ)။

၂.၂.၄ ။ ျမနမာႏငငရငးႏးျမပႏမႈေကာမရင (MIC)

အႀကးစားစကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးလပငနးမားသည ျမနမာႏငငရငးႏးျမႇပႏမႈေကာမရင(MIC)ထမ ခြငျပခကရယရန

လအပသည။ အစးရထမျဖစေစ သ႔မဟတ ပဂၢလကလတစဥးခငးစထမျဖစေစ ငားရမးလကေသာေျမသည အရႈပအရငးမရ အသးျပ

ႏငေၾကာငး ေသခာေစရနျဖစသည။

သ ႔ေသာလညး ရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒတြင မညသညေျမအမးအစားကရငးႏးျမႇပႏသက ငားရမးခြငရသညဟ အတအက

မေဖာျပထားေပ။ အဓပၸာယမာ ရငးႏးျမႇပႏမႈက႑အလက VFV ေျမျဖစေစ၊ သစေတာေျမ တြငျဖစေစ၊ ထဥပေဒမားတြငေဖာျပထား

သညအတငး ရညညြနးႏငသညဟ၍ျဖစသည။ ထ႔အျပင အတအကဆရပါလင ျပညတြငးျဖစေစ/ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏသျဖစေစ စကပးေရး

ဖြ႔ၿဖးမႈဆငရာရငးႏးျမႇပႏသမားျဖစပါက ၎တ႔သည MIC ထမခြငျပမန႔ရယရနလအပၿပး ထ႔ေနာကတြငမ ၎တ႔စးပြားေရးလပငနးမား

အတြက MoALI (သ႔မဟတ/ႏင) MoNREC ထသ႔ ဆကလကတာ၀နခရမညျဖစသည (ပ ၄၊ လမး ေၾကာငး ၈ ကၾကညပါ)။

MIC ကရငးႏးျမႇပႏမႈ ခြငျပမန ႔ သ ႔မဟတ အတညျပမန ႔က ရငးႏးျမႇပႏမႈအမးအစားအလက ထတေပးသည။ ၂၀၁၆၊

ရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒအရ ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏသမားသညလညး သငေလာေကာငးမြနသညလမးေၾကာငးမားအတငး (ႏငငျခား သ႔မဟတ

ျပညတြငးတက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈအျဖစ) အစးရထမ ေျမတက႐ကငားရမးႏငသည(ပ ၅ တြင ၾကညပါ)။ ထ႔ျပင ခြငျပခကကငေဆာင

ထားသႏင ဖကစပလပငနးတညေထာင၍လညး အစးရထမ ေျမတက႐ကငားရမးႏငသည (ပ ၆ တြငၾကညပါ)။

၃၉

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ပ ၅ - ႏငငျခား/ျပညအတြငး တက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက ရငးႏးျမႇပႏမႈ ခြငျပမန႔ ေလာကထားျခငးႏငေပးအပျခငးလပငနးစဥရငးျမစ - ေရးသားျပစသမား

ပ ၆ - ဖကစပရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက ရငးႏးျမႇပႏမႈခြငျပမန႔ ေလာကထားျခငးႏငေပးအပျခငးရငးျမစ - ေရးသားျပစသမား

Investor

Concerned government ministry

Approval

of Cabinet

Contact with government agency

forJoint Venture

MoNREC to conduct ESIA

Proposal

Myanmar Investment

Commission

Forest Department to conduct ESIA,if forest land

CCVFV to conduct ESIA, if VFV land

MoNREC

MoAL I

Investor

ႏငငျခား သ႔မဟတ ျပညတြငး ေျမအေျချပတက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈျဖစပါက ရငးႏးျမႇပႏသသည ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ကမၸဏမား

ညႊနၾကားမႈဥးစးဌာန (DICA) မတစဆင MIC ၏ ခြငျပမန႔ရယရနလအပသည။ သ႔ေသာ MIC တစခ တညးအေနျဖင စမကနးကခြငျပ

ရနအာဏာမရပါ။ ပတ၀နးကငႏငလမႈထခကမႈဆနးစစျခငး (EIA/SIA) ျပလပရနအတြက MoALI သ႔မဟတ MoNREC (သ႔မဟတ

သကဆငရာတငး/ျပညနယအလကအာဏာပငမား) ထသ႔ လႊေျပာငးေပးရသည။ ဤေလလာဆနးစစမႈျပလပရန ရငးႏးျမႇပႏသက

ရနပေငြေထာကပေပးရၿပး MIC ထမ ခြငျပမန႔မရမ EIA/SIA ျပလပရနလအပသည။ ျမနမာႏငငရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒက ဆကလက

ေဖာျပသညမာ ဖကစပလပငနးျဖစၿပး အကယ၍ ျမနမာလမးရငးႏးျမႇပႏသသည ဥေပေဒ/နညးဥပေဒလအပခကမားႏင ကကညမႈ

ရပါက ဖကစပရငးႏးျမႇပႏသသည MIC ထမ ေျမအသးျပမႈခြငျပခကရယရန မလအပပါ။

သတမတထားသညႏႈနးျဖင ျမနမာႏငငျခားကနသြယမႈဘဏတြငရငးႏးျမႇပႏသက လပငနးအာမခေငြ ေပးသြငးၿပးပါက MIC

ထမ ခြငျပမန႔ရရမည ျဖစသည။ ၂၀၁၆ ခႏစအထ ႏငငျခားတက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈ(FDI) ၁၉ ခ သာရၿပး ၁၇ ခသညဖကစပလပငနး

ျဖစကာ ကနသည ၂ ခမာမ ႏငငျခားမ အျပညအ၀ရငးႏးျမႇပႏထားသည MoALI မ တငျပလာေသာ FDI ျဖစသည။ ၂၀၁၅၊ ဒဇငဘာ

အထ စကပးေရးက႑တြင ႏငငျခားတက႐ကရငးႏး ျမႇပႏမႈသည အေမရကနေဒၚလာ သနး၂၄၉.၈၇ သာရခၿပး က႑အားလးရ ႏငငျခား

တက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈ စစေပါငး၏ ၀.၅၀ % သာရသည။ ျမနမာႏငငတြင ရငးႏးျမႇပႏမႈခြငျပခကရယျခငးဆငရာလပငနးစဥသည

အသစျဖစေနေသးၿပး ၂၀၁၇ အထ ႏငငျခားကမၸဏ ၅ ခကသာ ေျမအေျချပ စကပးေရးဆငရာရငးႏးျမပႏမႈအတြက မတပတငခသည။

၂.၂.၅ ။ စကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာနေအာကရ လပပငခြငအပႏငးထားသညဥးစးဌာနမား

စကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန၏ ျပညေထာငစ၀နႀကးတြင ၎ႏငအကးစးပြားသကဆငသအပစက ေျမ ခြေ၀

ခထားေပးႏငသည ကယပငအခြငအာဏာရသည။ ၀နႀကးဌာနတြင အပခပေရးဆငရာ အေထြေထြ မနေနဂာအခ႕သည ႏငငပင

လယယာေျမ ဖြ႔ၿဖးေရးဥးစးဌာနမား သ႔မဟတ စကမႈကနၾကမးသးႏလပငနးမား၏ အႀကးအကျဖစေနသည။ ျပငဥးလြငႏငေနာငခ

ၿမ႕နယတ႔တြင အေထြေထြ မနေနဂာသည VFV ေျမ မားႏင သစေတာေျမမားက ေကာဖ သ႔မဟတ ပးစာပငသးႏတးခ႕စကပးရန

အတြက ရယႏငရန ရာေဖြမႈျပလပခသည။

၄၀

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားအေပၚ စမအပခပသည အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာင

ပ ၅ - ႏငငျခား/ျပညအတြငး တက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက ရငးႏးျမႇပႏမႈ ခြငျပမန႔ ေလာကထားျခငးႏငေပးအပျခငးလပငနးစဥရငးျမစ - ေရးသားျပစသမား

ပ ၆ - ဖကစပရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက ရငးႏးျမႇပႏမႈခြငျပမန႔ ေလာကထားျခငးႏငေပးအပျခငးရငးျမစ - ေရးသားျပစသမား

Investor

Concerned government ministry

Approval

of Cabinet

Contact with government agency

forJoint Venture

MoNREC to conduct ESIA

Proposal

Myanmar Investment

Commission

Forest Department to conduct ESIA,if forest land

CCVFV to conduct ESIA, if VFV land

MoNREC

MoAL I

Investor

ႏငငျခား သ႔မဟတ ျပညတြငး ေျမအေျချပတက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈျဖစပါက ရငးႏးျမႇပႏသသည ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ကမၸဏမား

ညႊနၾကားမႈဥးစးဌာန (DICA) မတစဆင MIC ၏ ခြငျပမန႔ရယရနလအပသည။ သ႔ေသာ MIC တစခ တညးအေနျဖင စမကနးကခြငျပ

ရနအာဏာမရပါ။ ပတ၀နးကငႏငလမႈထခကမႈဆနးစစျခငး (EIA/SIA) ျပလပရနအတြက MoALI သ႔မဟတ MoNREC (သ႔မဟတ

သကဆငရာတငး/ျပညနယအလကအာဏာပငမား) ထသ႔ လႊေျပာငးေပးရသည။ ဤေလလာဆနးစစမႈျပလပရန ရငးႏးျမႇပႏသက

ရနပေငြေထာကပေပးရၿပး MIC ထမ ခြငျပမန႔မရမ EIA/SIA ျပလပရနလအပသည။ ျမနမာႏငငရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒက ဆကလက

ေဖာျပသညမာ ဖကစပလပငနးျဖစၿပး အကယ၍ ျမနမာလမးရငးႏးျမႇပႏသသည ဥေပေဒ/နညးဥပေဒလအပခကမားႏင ကကညမႈ

ရပါက ဖကစပရငးႏးျမႇပႏသသည MIC ထမ ေျမအသးျပမႈခြငျပခကရယရန မလအပပါ။

သတမတထားသညႏႈနးျဖင ျမနမာႏငငျခားကနသြယမႈဘဏတြငရငးႏးျမႇပႏသက လပငနးအာမခေငြ ေပးသြငးၿပးပါက MIC

ထမ ခြငျပမန႔ရရမည ျဖစသည။ ၂၀၁၆ ခႏစအထ ႏငငျခားတက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈ(FDI) ၁၉ ခ သာရၿပး ၁၇ ခသညဖကစပလပငနး

ျဖစကာ ကနသည ၂ ခမာမ ႏငငျခားမ အျပညအ၀ရငးႏးျမႇပႏထားသည MoALI မ တငျပလာေသာ FDI ျဖစသည။ ၂၀၁၅၊ ဒဇငဘာ

အထ စကပးေရးက႑တြင ႏငငျခားတက႐ကရငးႏး ျမႇပႏမႈသည အေမရကနေဒၚလာ သနး၂၄၉.၈၇ သာရခၿပး က႑အားလးရ ႏငငျခား

တက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈ စစေပါငး၏ ၀.၅၀ % သာရသည။ ျမနမာႏငငတြင ရငးႏးျမႇပႏမႈခြငျပခကရယျခငးဆငရာလပငနးစဥသည

အသစျဖစေနေသးၿပး ၂၀၁၇ အထ ႏငငျခားကမၸဏ ၅ ခကသာ ေျမအေျချပ စကပးေရးဆငရာရငးႏးျမပႏမႈအတြက မတပတငခသည။

၂.၂.၅ ။ စကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာနေအာကရ လပပငခြငအပႏငးထားသညဥးစးဌာနမား

စကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန၏ ျပညေထာငစ၀နႀကးတြင ၎ႏငအကးစးပြားသကဆငသအပစက ေျမ ခြေ၀

ခထားေပးႏငသည ကယပငအခြငအာဏာရသည။ ၀နႀကးဌာနတြင အပခပေရးဆငရာ အေထြေထြ မနေနဂာအခ႕သည ႏငငပင

လယယာေျမ ဖြ႔ၿဖးေရးဥးစးဌာနမား သ႔မဟတ စကမႈကနၾကမးသးႏလပငနးမား၏ အႀကးအကျဖစေနသည။ ျပငဥးလြငႏငေနာငခ

ၿမ႕နယတ႔တြင အေထြေထြ မနေနဂာသည VFV ေျမ မားႏင သစေတာေျမမားက ေကာဖ သ႔မဟတ ပးစာပငသးႏတးခ႕စကပးရန

အတြက ရယႏငရန ရာေဖြမႈျပလပခသည။

၎သည အျခားေသာအရာရမား၊ အဆပါအရာရမားႏင နးစပသစးပြားေရးကမၸဏမားႏငပးေပါငးကာ ေကာဖစကပးသမား

အသငးက ဖြ႔စညးခသည။ တငး/ျပညနယအဆင၊ ၿမ႕နယအဆငအရာရမားမတစဆင ၀နႀကး၏ ညႊနၾကားခကအရ ေကာဖစကခငး

အတြက ေျမကခြေ၀ခထားေပးခသည (ပ ၄၊ လမးေၾကာငး ၇ ကၾကညပါ)။ သ႔ေသာ ထေျမသည သစေတာဧရယာအတြငးကေရာကေန

ၿပး ၂၀၁၆ ခႏစတြင သစေတာဥးစးဌာနႏင ညႇႏႈငးၿပးေနာက ထေျမက သစေတာေျမအျဖစမပယဖကကာ VFV ေျမအျဖစ အမးအစား

ျပနလညသတမတခသည။ ၀နႀကးဌာနအတြငး ထသ႔ေသာအသငးက“သရက”အတြကလညး ဖြ႔စညးခၿပး အဆငျမငအရာရမားႏင

ညြနၾကားေရးမးမားလညး ပါ၀ငသည။ VFV ေျမေပၚတြင အလတစားေျမသမးယမႈျပလပခၿပး သရကပငစကနယေျမအျဖစ အမည

ေပးခသည။ ထေျမသည ေနျပညေတာေကာငစ၏ ဒကၡဏသရႏင ဥတရသရၿမ႕နယမားတြင တညရသည။ အရပသားတစပငးအစးရ

အာဏာရလာၿပး မၾကာမ ထေျမသမးယမႈျဖစပြားချခငးျဖစသည။

၂.၂.၆ ။ အျခား အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈအမးအစားမား

အထကတြငေဖာျပခသည အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈလပငနးစဥမားအျပင အကးတစကပးေရးလပငနးစဥမားစြာလညး

တညရေနၿပး ရငးႏးျမႇပႏသအား စကပးေရးဖြ ႔ၿဖးမႈဆငရာ ေျမမားေပၚတြင အတငးအတာတစခအထ စမထနးခပခြငေပးေနသည

(Antonio၊ ၂၀၁၅၊ Woods ၊ ၂၀၁၅၊ ခ)။

တစႏငငလးတြင အဆပါလပငနးစဥမား မညသ႔လပေဆာငေနသညဟသည ၿပးျပညစေသာပရပတစခ ရရႏငရန ခကခလ

သည။ ဥပမာ - တ႐တစးပြားေရးလပငနးရငမား၏ ဖရစကပးထတလပမႈဆငရာ ေျမအေျချပရငးႏးျမႇပႏမႈက ေဖာျပလပါသည။ စးပြားျဖစ

စကပးေရးလပငနးမားအတြက တ႐တတ႔သည လယယာေျမႏငစကပးေရးဆငရာထတလပမႈမားတြင စတ၀ငစားမႈျမငတကလာေန

ၿပး ၎သည ႏငငေတာကသတမတထားသည မညသညေျမအသးျပမႈခြငျပခကအမးအစားႏငမ ကကညျခငးမရသည ေျမသမးယမႈ

ပစအသစတစခ ျဖစေပၚလာရန လပေဆာငေနသည။ မႏေလးတငးတြင ဤသ႔ေသာ ေျမကစၥရပမားျဖစပြားခၿပး အလားတလပငနးစဥက

တ႐တႏငနယစပျဖစသည ကခငျပညနယရ ငကေပာစကပး ထတလပမႈတြငလညးေကာငး၊ ကးကန႔ကယပငအပခပေရးဇနရ

ႀကစကပးထတလပမႈ တြငလညးေကာငး ေတြ႔ရရသည။

တ႐တတ႔၏ေျမသမးယမႈသည ျမနမာႏငငတြငတရား၀ငအသအမတျပထားသညနညးလမးမားျဖင သမးယျခငးမဟတဘ

ျပညတြငးရ ပြစားမားထမတစဆင ျပလပချခငးျဖစသည (ပ ၇ တြငၾကညပါ)။ တ႐တရငးႏးျမႇပႏသမားသည ၎တ႔ပြစားမားထမ

တစဆင ဘာသာျပနမားႏင ေျမႏငသးႏေလလာသပညာရင (agronomist) မားက သငေလာသညေျမမား ရာခငးရန၊ ေတာငသမား၊

ေကးရြာအပစအပခပေရးမးမားႏငခတဆကရန ငားရမးခသည။ ေျမမားစာခပခပဆရာတြင ရငးႏးျမႇပႏသမား သ႔မဟတ ေကးရြာ

အပစအပခပေရးမးတ႔ မပါ၀ငဘ ေတာငသမားႏငပြစားၾကား သေဘာတညမႈရရသည။ ထ႔ေနာက ပြစားက ေန႔စားအလပသမားမား

အတြက ေျမဧက မညမအငားခေပးမညဆသညအေၾကာငးက သကဆငသမား(ေကးရြာအပစ အပခပေရးမးအပါအ၀င)အား အေၾကာငး

ၾကားသည။ ေန႔စားအလပသမားမားသည အေျခခအားျဖင တ႐တအလပသမားမား ျဖစၾကသည။ ဤလပငနးစဥအစအဆးတြင ပါ၀င

သမားအတြက တ႐တရငးႏးျမႇပႏသ မညသျဖစသညဟ မသရႏငပါ။

ေတာငသမားသည တစဧကလင အေမရကနေဒၚလာ ၂၈၀-၃၀၀ ႏႈနးျဖင(ႀကတငေငြေပးေခသညစနစျဖင) ၎တ႔ေျမမားက

၄ လမ ၆ လအထ ငားရမးေပးခသည။ ထသ႔ ႀကတငေငြေပးေခမႈကေတာငသမားက ႀကဆၾကသည။ သ႔ေသာ ထသ႔ေျမငားရမးျခငး/

ေရာငး၀ယျခငးမားက ေတာငသမားႏငအလပသမားမားၾကား ေတာငသ႔ဘကက တရား၀ငစာခပပစမား ခပဆချခငး မရပါ။ ထ႔ေၾကာင

၎သည စာခပျဖင အကးတစကပးေရး (contract farming) ျဖစသညဟ မသရၾကဘ “သေဘာတညခကတြင စေပါငးေဖာျပ

ထားသညအတငး” ဟ၍သာ သးႏႈနးေလရၾကသည (Antonio၊ ၂၀၁၅)။ သ႔ေသာ ႏစဖကသေဘာတညခကအရ တ႐တတ႔ကသာ

၄၁

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ဖရသးသန႔ စကပးထတလပႏငမႈက အာမခေပးသညအေနျဖင ေတာငသမားအျခားေျမမားေပၚတြင ဖရစကခြငက ကန႔သတထားသည။

မားေသာအားျဖင တ႐တရငးႏးျမႇပႏသမားသည ေတာငသမားထမ ၎တ ႔ ငားရမးထားသညေျမေပၚတြင ေရတြငးတးေလရ ၿပး

ေျမျပနလညေပးအပခနတြင ေတာငသက ထေရတြငးအတြက ကနကစရတက ျပနအမးေပးရသည။ အေမရကနေဒၚလာ ၂၀၀-၂၅၀ ခန႔

ကနကၿပး ေျမငားခနးပါးရသည။ ထ႔အျပငေတာငသမားသည ငားရမးထားသညကာလအတြငး ၎တ႔ေျမမားသ႔ သြားေရာကခြင မရ

သကသ႔ အျခားေတာငသမား သ႔မဟတ ေကးရြာသားမားသညလညး ထေျမသ႔ျဖတသနးသြားလာခြင၊ ကးေကာခြငမရေခ။ တ႐တ

ရငးႏးျမႇပႏသမားသည ေျမငားရမးထားသည ကာလအေတာအတြငး ဓာတေျမၾသဇာမားႏင ပးသတေဆးမားကအလြနအကၽြ

အသးျပၾကၿပး ပတ၀နးကငညစညမးမႈဆးရြားစြာ ျဖစေပၚေစခသည။

1

2

3

45

6

1

2

3

4 56

Chinese In vestors

Chinese Agronomist Chinese Broker

Translator

Burmese broker Village Chief

Fertile Land

Farmers

1. Look for suitable land in the village

2. Hire translator from Shan state

3. Request for selected fields to rent

4. Inform and Negotiation lease agreement

5. Sign contract with group of farmers

6. Inform about which fields are rented

ပ ၇ - မႏေလးတငး၊ တတားဥးၿမ႕နယ၊ ေခာငးကြေကးရြာအပစရ ေျမငားရမးျခငးလပငနးစဥ (၂၀၁၄)

ရငးျမစ - Antonio ၊ ၂၀၁၅

ေျမႏငစကပးထတလပမႈအေပၚ တ႐တရငးႏးျမႇပႏသမား၏ထနးခပမႈ အလြနတငးၾကပသညဟ သရေသာလညး ေဒသခ

ေတာငသမားအေနျဖင ဤစတေကနပဖြယမေကာငးေသာ ေျမငားရမးျခငးကစၥရပမား ျပလပလျခငးမာ နယစပရ တ႐တေစးကြကက

၎တ႔အေနႏင လကလမးမမျခငးေၾကာငလညးေကာငး၊ ေငြၾကးရငးႏးျမႇပႏမႈျပရန မတတႏငျခငးေၾကာငလညးေကာငးျဖစသညဟ

Antonio (၂၀၁၅) က ေတြ႔ရခသည။

မႏေလးတငး၊ တတားဥးၿမ႕နယတြင ဖရစကပးထတလပရန ဤေျမငားရမးျခငးစနစျဖင ငားရမးခေသာေျမဧရယာသည

ခန႔မနးအားျဖင ၂၀၁၂-၂၀၁၃ တြင ၂၁၅၅ ဧကရၿပး ဖရမကထရစတနေပါငး ၃၂၃၂၅ MT ထတလပ ခကာ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ တြငမ ၃၂၈၅

ဧကရၿပး မကတရစတနခနေပါငး ၄၉၂၇၅ MT ထတလပခသည။ ဤၿမ႕နယ၏ နယစပကနသြယေရးတြင အေမရကနေဒၚလာ ၁၇.၃

သနး ရရခသည။

၄၂

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈ လကရအေျခအေန

၃။ စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ

အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈ လကရအေျခအေန

ေအာကေဖာျပပါအပငးတြင စကပးေရးဖြ ႔ ၿဖးတးတကမႈဆငရာအႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈ လကရအေျခအေန၊ ထေျမ

ကစၥရပမား ျဖစေပၚလာပ အဆငဆငႏင ပမာဏ၊ ေျမလကခရရသႏင ရငးႏးျမႇပႏမႈရညရြယခကမား၊ ႏငငအႏ႔ေျမခြေ၀ခထားမႈပစမား၊

ေျမယာ ေဖာေဆာငမႈအေျခအေနမားႏင အဓကရငးႏးျမႇပႏသမားအေၾကာငးက စစညးေဖာျပသြားမညျဖစပါသည။

၃. ၁ ။ စစညးေဖာျပျခငး

MoALI ရ VFV ေျမငားရမး/ေရာငး၀ယမားက ေလလာေစာငၾကညထားသည(Dataset) အခကအလကရငးျမစ (DALMS ၊

၂၀၁၇၊က)ႏင သစေတာေျမတြင အႀကးစား ေျမငားရမး/ေရာငး၀ယမႈမားက စစညးေဖာျပထားသညကနးဂဏနး (သစေတာဥးစးဌာန၊

၂၀၁၃)မားအရ ၁၉၉၁ မ ေအာကတဘာလ၊ ၂၀၁၆ အထ စစေပါငးေျမ ၅၁၅၆၈၁၉ ဧက (၂၀၉၁၅၄၃ ဟကတာ) က စကပးေရးဆငရာ

စးပြားေရးကမၸဏမားႏင တစဥးခငးစးပြားေရးလပငနးရငမားအတြက အစးရကခြေ၀ခထားေပးခသည (ပ ၈ တြငၾကညပါ)။

အမားဆးအေနျဖင ေျမဧက ၂.၂ သနးက ယခင ေျမလြတ၊ ေျမလပႏငေျမ႐ငးမား စမခန႔ခြမႈဗဟေကာမတ - CCVFVLM (၂၀၁၂၊

ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးဥပေဒမတငမ)က ေျမဧရယာစစေပါငး၏ ၄၃% ႏင စစတငးမး (၂၀၁၁-၂၀၁၆ ဥးသနးစနအစးရမတငမက)

မားက စစေပါငးေျမဧရယာ၏ ၂၇% က ခြေ၀ခထားေပးခသည။ ခထားေပးခေသာ VFV ေျမမားအနက ၁၄.၈၉% ကသာ အမနတစကယ

စကပးအသးျပမႈရေၾကာငး သတျပေစလပါသည ( အေသးစတကေအာကတြငၾကညပါ) ။

၂၀၁၂၊ ႏ၀ငဘာအထ စာရငးမားအရ အၿမတမးသစေတာနယေျမမားရ အႀကးစားစကပးေရးဖြ႔ၿဖးမႈဆငရာ စမကနးမားက

သစေတာဥးစးဌာနက တက႐ကႀကးၾကပၿပး ဧကစစေပါငး ၁.၁၁ သနးရသည။ ယခဆလင ထ႔ထကမားျပားေနႏငပါသည။ ဤ ကနးဂဏနး

သည ႀကး၀ငးေတာႏင ႀကး၀ငးျပငပကာကြယေတာမားတြင သစေတာႏငမဆငဘ အသးျပေနသညေျမဧရယာ ဧကစစေပါငး (၃.၁၆

သနး) ထက မားစြာနညးေနပါေသးသည။ အဆပါ ဧက ၃.၁၆ သနးတြင ဆည၊ ေရေလာငတမမားႏင သတတြငးအတြက ခြေ၀ခ

ထားေပးေသာေျမမားလညးပါ၀ငသည၁၁ (ေနာကဆကတြ ၆)။

၂၅

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

စကပးေရးဆငရာဖြ႔ၿဖးမႈအတြက သစေတာေျမက ပယဖကေပးခေသာ ေျမဧက ၁.၁၁ သနးအနက ဆအနးစကပး ထတ

လပျခငးအတြက ၀.၄၆ သနး (၄၁ %)၊ ရာဘာအတြက ႀကႏင အျခားသးႏမားအတြက ၀.၃၇ သနး (၃၃ %)၊ ကၽြနးႏငသစမာစကခငးမား

အတြက ၀.၂၈ သနး (၂၅ %) ခြေ၀ခထားေပးချခငးျဖစသည (သစေတာဥးစးဌာန၊ ၂၀၁၃၊ ဒဇငဘာ) (အေသးစတက ေနာကဆကတြ ၆

တြင ၾကညပါ)။

Military commander (1,372,175 acres)

27%

Former Chief Minister (204,137

acres)4%Previous CCVFVLM

(2,210,398 acres)43%

New CCVFVLM (89,254 acres)

2%

MoAI (170,339 acres)

3%

MoNREC (1,110,516 acres)

21%

ပ ၈ - သကဆငရာအာဏာပငမားက ျမနမာႏငငတြငစကပးေရးဖြ႔ၿဖးမႈဆငရာ ခြငျပခထားေပးခေသာ ေျမဧရယာစစေပါငး

အခကအလကအရငးအျမစ - လယယာေျမစမခန႔ခြေရးႏငစာရငးအငးဥးစးဌာန၊ ၂၀၁၇၊က ႏင သစေတာဥးစးဌာန။

ဤအစရငခစာက ေရးသားျပစသမားက တြကခကထားသည။

အေရ႕ေတာငအာရေဒသရ ႏငငမားအေျခအေနႏင ႏႈငးယဥၾကညပါလင ျမနမာႏငငတြင အႀကးစားစကပးေရးဆငရာဖြ႔ၿဖးမႈ

သည အေရးအပါဆးအေနအထားတြငရသညဟ မဆႏငပါ။ စကပးေရးဖြ႔ၿဖးမႈဆငရာ ေျမငားရမး/ ေရာငး၀ယမႈ ဧရယာစစေပါငးသည

ဟကတာ ၂.၀၈ သနးရၿပး ကေမၻာဒးယား (ဟကတာ ၂.၁ သနး)ထက အနညးငယေလာနညးကာ လာအ (ဟကတာ ၀.၄ သနး) ႏင

ဗယကနမ (ဟကတာ ၀.၂၅သနး) တ႔ထက မားျပားသည။ စကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးလပငနးမားအတြက ေျမငားရမး/ေရာငး၀ယမႈ

သည ႏငငေျမပငနက၏ ၃.၀၈ % ရသည။ စစေပါငးေျမ၏ ၁၆% က လပကြကငယေတာငသမားက စကပးလပကငေနၾကၿပး

ကေမ ၻာဒးယားႏင လာအတ႔ထက ေလာနညးသည (ဇယား ၅ တြငၾကညပါ)။

လာအ ျမနမာ ဗယကနမ

စကပ းေရးဆငရာေျမခြငျပခကမား(ဟကတာ) ၁၈၁၀၃၅၀၀ ၄၄၆၄၁၀ ၂၀၈၆၈၉၄ ၂၅၃၈၄၁

ႏငငေျမဧရယာစစေပါငး (ဟကတာ) ၁၈၁၀၃၅၀၀ ၂၃၇၉၆၀၀၀ ၆၇၆၅၇၈၀၀ ၃၃၁၂၁၀၀၀

ႏငငဧရယာစစေပါငးအနက ခြငျပထားသည ေျမ % ၁၁.၉၃ % ၁.၈၈ % ၃.၀၈ % ၀.၇၇ %

လပကြကငယေတာငသမား၏ဧရယာစစေပါငး(ဟကတာ) ၃၂၀၀ ၀၀၀ ၁၁၀၀၀၀၀ ၁၃၁၀၀၀၀၀ ၁၀၀၀၀၀၀၀

ေျမလပပငခြငျပထားသညဧရယာႏင လပကြကငယ ေတာငသမားဧရယာအခ း

၆၇.၅၁ % ၄၀.၅၈ % ၁၅.၉၃% ၂.၅၄%

ဇယား ၅ - CMLV (ကေမၻာဒးယား၊ျမနမာ၊ လာအႏင ဗယကနမ) ႏငငမားတြင

စကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးလပငနးမားအတြက ခထားေပးေသာေျမမားႏင စကပးသမား

ရငးျမစမား - MRLG ၊ ၂၀၁၇

၄၄

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈ လကရအေျခအေန

၃.၂ ။ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမားတြင စကပးေရးဆငရာ အႀကးစားေျမယာေရာငး၀ယမႈျပလပျခငး

VFV ေျမ အသးျပခြငျပခကမားအေၾကာငး မတတမးတငထားသည Database ကအေျချပ၍ ထေျမမားအေၾကာငး အေသးစတ

ေလလာသးသပမႈျပႏငခၿပး အႀကးစားေျမအသးျပခြငျပခကမား၏ ၇၈.၄%သည VFV ေျမျဖစေၾကာငး သရရသည။ အထကတြင တငျပ

ခသညအတငး ၁၉၉၁ မ ၂၀၁၆၊ ဒဇငဘာအထ VFV ေျမေရာငး၀ယမႈမားက မတတမးတငထားသည အေသးစတကေသာ Database

ကအသးျပကာ အဆပါ ေျမလကခရရသမား၊ ခြငျပခကခေပးသညအာဏာပငမား၊ ပထ၀အေနအထား၊ ခြငျပသညေျမ အရြယအစား

ႏင အမနတစကယစကပးသည အရြယအစားတ႔က ေလလာသးသပႏငခသည။

၃.၂.၁ ။ ၿခငေဖာျပခက

၁၉၉၁ ခႏစမစ၍ ေျမေရာငး၀ယမႈအမားအျပားျဖစပြားခေၾကာငး တြကခကမႈအခ႕က ေဖာျပေနသည။ ပမးမအားျဖင ၁၀၇၅

ဧက (၄၃၅ ဟကတာ)ဟ ဆေသာလညး ေျမခထားမႈသည ေနရာအႏ႔ျဖစပြားခၿပး သတမတစခနစညႊနးမားႏင ေသြဖမႈမားသည။

အနညးဆးဧကႏင အမားဆးဧကအၾကား ကြာျခားမႈသည အေရးႀကးသည။ VFV ေျမဥပေဒတြင ေဖာျပထားသည အမားဆးဧက ၅၀၀၀၀

ဟသည သတမတခကထက မားစြာပမားခၿပး ပမးမတစဥးလင ၁၅၇၃၅၃ ဧကအထအမားဆးအေနျဖင ေျမခေပးခသည (ဇယား ၆

တြင ၾကညပါ)။

Area of VFV land allocated

ေျမငားရမး/ေရာငး၀ယမႈ အႀကမအေရအတြက ၃၆၀၃

ေျမငားရမး/ေရာငး၀ယမႈဧရယာစစေပါင ၃၈၇၅၉၆၄ ဧက

ပမးမ (ဧရယာ) ၁၀၇၅ ဧက

အလယအလတ (ဧရယာ) ၂၀၃ ဧက

စႏႈနးမေသြဖမႈ ၃၆၀၇

အနညးဆး ၅၀.၀၂

အမားဆး ၁၅၇ ၃၅၃ ဧက

ဇယား ၆ - ျမနမာႏငငတြငစကပးေရးဆငရာ ရညရြယခကမားျဖင ၁၉၉၁ မစ၍ ခြေ၀ခထား ေပးခေသာ VFV ေျမဆငရာေဖာျပခက

အခကအလကရငးျမစ - လယယာေျမစမ ခန႔ခြေရးႏငစာရငးအငးဥးစးဌာန၊ ၂၀၁၇၊ က။ အစရငခစာေရးသားျပစသမားက တြကခကထားသည

အျခားမေခါငေဒသႏငငမားႏင ႏႈငးယဥလင အႀကးစား ေျမငားရမးေရာငး၀ယမႈအေရအတြကလညး ပမားသည - ၁၉၉၆ မစ၍

ကေမၻာဒးယားတြင ၂၅၂ ခ၊ လာအတြင ၂၀၀၀ ခႏစမစ၍ ၇၂၇ ခတ႔ျဖစသည။ ပမးမအားျဖင ျမနမာႏငငတြင ေျမသေဘာတညမႈတစခတြင

၁၀၇၅ ဟကတာရၿပး ကေမ ၻာဒးယား (၈၃၈၅ ဟကတာ) ထကပနညးၿပး လာအ (၆၁၄ ဟကတာ) ထက အနညးငယပမားသည။

၃.၂.၂ ။ ေျမအသးခမႈခြငျပခက ေပးအပျခငးဆငရာ ဆငကျဖစစဥ

၁၉၉၁ မ လကရကာလအထ VFV ေျမေပၚတြင ေျမအသးျပခြငျပခကမားက မညမသညနညးလမးျဖင ခထားေပးခသည (ပ

၉ တြငၾကညပါ)။ ၁၉၉၉ တြင ေျမခထားေပးမႈမား အျမငဆးကေရာကရခၿပး ၂၀၀၆ႏင ၂၀၁၁ (နအဖ စစအစးရအပခပေရးေနာကဆးႏ

စမား) တြင အဓကျဖစပြားခသကသ႔ စားနပရကၡာ အကပအတညးကာလ အဆးဆးအခနတြငလညး ျဖစပြားခသည။ တစနညးအားျဖင

ဆရလင ယေန႔ျဖစေပၚေနေသာ အႀကးစားစကပးေရးဆငရာအစအစဥမားသည ဤကာလအပငးအျခားတြင ျဖစပြားခသည ေျမယာ

၄၅

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ခထားေပးမႈမား၏အေမြပင ျဖစပါသည။ န၀တအစးရ၏အေစာပငးကာလမားတြင ကမၸဏမားက သစထတလပေရးဆငရာ ေျမအသးျပ

ခြငျပခကမား ခမေပးခပါ။ သ႔ေသာ ၂၀၀၄ -၂၀၀၅ ေနာကပငးတြငမ ဤရညရြယခကျဖင VFV ေျမတြင ခြငျပခကမား ေပးအပခသည။

ေနာကပငးတြင သစထတလပရာမရလဒမားက သစတငပ႔ေရးလငစငရရသမားထ ေရာငးခႏငခသည။ ၂၀၀၈ ခႏစတြင VFV ေျမႏင

သစေတာေျမမားေပၚတြင ကမၸဏမားအား သစမးစ ထတလပခြငေပးခသည။ ခ႐နကမၸဏမားအားလးသည VFV ေျမေပၚတြင ထသ႔

ေသာ စးပြားေရးလပငနးမားလပေဆာငရနအတြက ေျမအသးျပ ခြငျပခကမားရရရန အလငစလေဆာငရြကလာၾကသည။ ဤသညမာ

၂၀၀၇ မ ၂၀၁၁ အတြငး ေျမအသးျပခြငျပခကမား အလြနအမငးမားျပားလာရျခငး အေၾကာငးရငးတစခလညးျဖစသည။

0

20 0

40 0

60 0

80 0

1,00 0

1,20 0

0. 0

0. 5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4. 0

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Are

a of

VFV

allo

cate

d a

nnua

lly (a

cres

)

Thou

sand

s

Cum

ulat

ed a

rea

of V

FV a

lloca

ted

(ac

res)

Mill

ions

Cumu la ted ar ea Pe r a nnuu m

ပ ၉ - ၁၉၉၁ မ ၂၀၁၆ အထ VFV ေျမအသးခမႈ ခြငျပခကေပးအပျခငးဆငရာ ဆငကျဖစစဥ

အခကအလကရငးျမစ - လယယာေျမစမခန႔ခြေရးႏငစာရငးအငးဥးစးဌာန၊ ၂၀၁၇၊ က။ အစရငခစာ ေရးသားျပစသမားက တြကခကမႈ

ျပလပထားသည။

၄၆

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈ လကရအေျခအေန

၃.၂.၃ ။ ေျမလကခရရသႏင ေျမအသးချခငး ရညရြယခက

စကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးကမၸဏႀကး/ငယမားသည စကပးေရးဆငရာ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြက VFV ေျမ၏ အႀကးဆးေ၀စ

က ရရၾကသည (၅၄%) (ပ ၁၀ တြငၾကညပါ)။ ပဂၢလကတစဥးခငး (လယယာစးပြားေရး လပငနးရငမား၊ ပဂၢလကရငးႏးျမႇပႏသမား

သ႔မဟတ ေျမေစးကစားသမား) အျဖစ Database တြင ေဖာျပထားသမားသည (VFV ေျမခြငျပခက ၃၂%ျဖင) ေျမလကခရရမႈ ဒတယ

အမားဆးေနရာတြင ရပတညေနသည။ စစတပ (၈%)ဆသညမာ စစသားတစဥးခငးစ သ႔မဟတ စစတပစခနးတစခကလပပငခြငခ

ေပးသညေျမျဖစသည။ အဖြ႕အစညးမား (၆%)ဆသညမာ ၿမ႕နယ သ႔မဟတ ခ႐ငအဆငအဖြ႔အစညး (ဥပမာ - ျပညေထာငႀကခငေရးႏင

ဖြ႔ၿဖးေရးအသငး၊ မးသတ၊ အမးသမးအဖြ႔မားႏင (စစတပမအၿငမးစားယၿပး စစမႈထမးေဟာငးမားအသငး) မားက ဆလသည (DALMS၊

၂၀၁၇၊ က) ။

Dataset ၏ အခကအခတစခမာ ေျမအေျချပရငးႏးျမႇပႏမႈ ေနာကဆးအေျခအေနက ရငးရငးလငးလငး မေဖာျပႏငျခငးျဖစ

သည။ ၉၂% ေသာေျမမားက စကပးေရးဆငရာ ရညရြယခကမားျဖင ခြငျပခထားေပးခေသာလညး သးႏအမးအစားကမ အတအက

မေဖာျပထားႏငပါ (ပ ၁၁ ကၾကညပါ)။ ထ႔အျပင ေလာကထားခကတြငပါ၀ငသည ေျမအသးျပရနရညရြယခကကသာ ျပနလည၍

သတငးေပးေဖာျပထားသည။ အသးျပရနရညရြယခကႏင အမနတစကယအသးျပေနမႈက ႏႈငးယဥရနအတြက သတငးအခက

အလကလေလာကစြာ မရရႏငခပါ။

Company, (54%)

Military , (8% )

Organization, (6% )

Private, (32% )

ပ ၁၀ - စကပ းဖြ႕ၿဖးတးတကမႈဆငရာ VFV ေျမလကခရရသမား

အခကအလကရငးျမစ - DALMS၊ ၂၀၁၇၊ က၊ အစရငခစာေရးသားတငျပသမား တြကခကခသည။

Agricu ltur e(uns pecifie d) - 9 2.3%

Undete rm ined - 4 %

Live stoc k - 1.7%

Pere nnial c ro p - 1.4%

Annu al c ro p - 0. 3%

Fish er ies - 0. 3%

Fore st ry - 0 .0 %

ပ ၁၁ - စကပ းေရးဖြ႕ၿဖးအတြက အသးျပရနရညရြယသည VFV ေျမ။

အခကအလကရငးျမစ - DALMS၊ ၂၀၁၇၊ က။ အစရငခစာေရးသားသမားကတြကခကထားသည။

၄၇

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

သ႔ေသာ စကပးေရး၊ ေမြးျမေရးႏင ဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန (DALMS ၊ ၂၀၁၇ ၊ ခ) ၏ အျခားအစရငခစာတစခတြင

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးမႈအတြက စကပးေရးဆငရာစးပြားေရးကမၸဏမား (ABCs)ရရခသည VFV ေျမစစေပါငး ကနးဂဏနးမားက ေဖာျပခၿပး၁၂

၂၀၀၃ ႏင ၂၀၁၃ အတြငးအျမငဆးသ႔ ေရာကရခသညဟ ေတြ႔ရသည။ ထကမၸဏမားစကပးသည အဓကသးႏမားကလညး အစရငခစာက

အေသးစတေဖာျပခသည (ပ - ၁၃ တြင ၾကညပါ)။ ကမၸဏႀကးမားရရေသာ ေျမဧရယာ၏ ၅၉% သည ဆအနးစကပးမႈျဖစေၾကာငး

ေဖာျပခသည (ေနာကဆကတြ ၇ ကၾကညပါ)။

0

50 0

1,000

1,50 0

2,00 0

2,50 0

1995 2003 2004 2010 2013 2014 2015 2016

Are

a (.1

,000

acr

es) o

f lan

d gr

ante

d to

ag

ro-b

usin

ess

com

pani

es

ပ ၁၂ - အႀကးစား စကပ းေရးဆငရာစးပြားေရး ကမၸဏမားအတြက MoAI ကခထားခြငျပခသညေျမဧရယာ။

အခကအလကရငးျမစ - DALMS ၊ ၂၀၁၇၊ ခ။ အစရငခစာေရးသားသမားက ပပါအတငးတြကခကခသည။

Palm oi l59%

Rubber10%

Sugar cane0%

Rice3%

Pulses2%

Oil seed crops3%

Maiz e3%

Other20 %

ပ ၁၃ - စကပ းေရးဆငရာစးပြားေရးကမၸဏႀကးမားအား ခြငျပခထားေပးသညေျမေပၚတြင သးႏစကပ းထတလပမႈ။

အခကအလကရငးျမစ - DALMS ၊ ၂၀၁၇၊ ခ။ အစရငခစာေရးသားသမားက ပပါအတငးတြကခကခသည။

၃.၂.၄ ။ ေျမလြတ၊ေျမလပ၊ေျမ႐ငးမားေပၚတြင

စကပးေရးဆငရာအႀကးစားစမခကမားအား ေနရာခထားျခငး

ပထ၀အေနအထားအရဆရလင စကပးေရးဖြ႔ၿဖးမႈအတြက VFV ေျမအသးျပခြငျပခကက တစႏငငလး အႏ႔ခထားေပးခသည

(ပ ၁၄ ကၾကညပါ)။ တငးႏငျပညနယအႏ႔ အႀကးစားေျမသမးယမႈမားျဖစပြားခၿပး အဓကအားျဖင တငးႏငျပညနယ ၇ ခတြင ပမ

ျဖစပြားခသည။ ကခငျပညနယသည ျမနမာႏငငတြင တတယအႀကးဆးျပညနယျဖစၿပး VFV ေျမခထားမႈ အမားဆးျဖစပြားခကာ

၄၈

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈ လကရအေျခအေန၄၉

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

စစတငးမးမားအား အဓကလပပငခြငေပးအပချခငးျဖစသည (၁၃၈၇၄၈၁ ဧက၊ ေျမခြငျပခထားမႈ စစေပါငး၏ ၃၄%)။ စစကငးတငး

တြင ဒတယအမားဆး၊ တနသၤာရတြင တတယအမားဆးႏင ရမးျပညနယတြင စတတအမားဆးခြေ၀ခထားခသည။

ခငးျပညနယတြင ျမငမားမတေစာကသညေတာငတနးမားရျခငး ( ဧရယာအနညးငယကသာ ေျမျပန႔အျဖစရၿပး ခင႔၀မး/

ျမစ၀မးမားမရေပ)ေၾကာင အႀကးစားေျမသမးယမႈမားမျဖစေပၚေအာင သဘာ၀အားျဖငကာကြယေပးထားသည။ မြနျပညနယတြငမ

ေျမမားစြာသည အေသးစားစးပြားေရးလပငနးရငမားႏင ရာသသးႏ (ရာဘာႏင အျခားသးပငမား)စကပးရနအတြက လပကြကငယ

ေတာငသမားလက၀ယတြင ရေနျခငးေၾကာင အႀကးစားေျမသမးယမႈျဖစႏငေျခ အနညးငယရသည။ မြနလမးမားသည ရပေ၀းမ

လႊေပးလာသညေငြမားက ရာဘာစကပးရနအတြက ေျမ၀ယယရငးႏးျမႇပႏေလရေၾကာငး ေတြ႔ရရသည။ မြနျပညနယတြင ရာဘာ

စကခငးမားႏင သစသးၿခအမားအျပားတညရေနသည။ ကမး႐းတနးျပညနယျဖစသည ရခငကသ ႔ေသာျပညနယတြင အႀကးစား

ေျမသမးဆညးမႈသည ငါးေမြးျမေရးလပငနးအတြကႏင သးႏစကပးရနအတြကျဖစသည။ ထ ႔အျပင ရခငျပညနယတစေလာက

အႀကးစားေျမဧရယာမားက တ႐တ၏ ယနနသ႔ ဓာတေငြ႔ပကလငးအတြက ခြငျပေပးထားရသည။

ပ ၁၄ - တငးႏငျပညနယအလက VFV ေျမခြေ၀ခထားမႈ

အခကအလကရငးျမစ - DALMS ၊ ၂၀၁၇၊ ခ။

အစရငခစာေရးသားသမားက ပပါအတငး တြကခကခသည။Kachi n34%

Sagaing13%

Tanintharyi12%

Shan11%

Ayeyarwady9%

Magway7%

Bago5%

Rakhine …

Yangon …

Mandalay …

Kayi n…

Mon…

Nay Pyi …

Chin…

ေအာကေဖာျပထားသည ေျမပ (ပ ၁၅)တြင ေကးရြာအပစအလက သ႔မဟတ ၿမ႕နယအလက VFV ေျမခြေ၀ခထားမႈက

ေဖာျပထားသည၁၃ ။ အႀကးမားဆးေသာ VFV ေျမခြငျပခကမားက ျမနမာႏငငအစြနအဖား ရျပညနယ/တငးမားတြင ခြငျပခၿပး

ပမေသးငယေသာ VFV ေျမခြငျပခကမားကမ အလယပငးေဒသမား (အပပငးဇနႏင ျမစ၀ကၽြနးေပၚေဒသမား)တြင ခြငျပခေၾကာငး

သရရသည။ ကခငျပညနယတြင ပမာဏ ႀကးမားစြာျဖင ဧက ၅၀၀၀၀ ထကပေသာVFV ေျမမားက ခထားေပးခၿပး တနသၤာရေတာငပငး

တြင ဧက ၅၀၀၀ မ ၅၀၀၀၀ အထခြငျပခထားေပးခသည။ ႏႈငးယဥၾကညပါက စစကငးႏင မေကြးတငးတ႔တြငမ ဧက ၅၀၀၀၀ ေအာက

သာခထားေပးခသည။

၃.၂.၅ အမနတစကယေျမအသးခမႈ

စကပးေရးအတြက ရညရြယခြငျပခသည VFV ေျမ ၃၈၇၅၉၆၄ ဧကအနကမ ၁၄.၈၉% ကသာ စကပးလပကငခၿပး (ဇယား

၇ တြင ၾကညပါ) ကနေသာ ေျမမားစြာကအသးမျပဘထားရခသည။ VFV ေျမလပပငခြငရရသတစဥးသည ထေျမက လပကြကငယ

ေတာငသမားထသ႔အငားခေပးၿပး “ဖကစပလပငနး” သ႔မဟတ “အကးတစကပးေရး” အစအစဥမားျဖင လပကငေနသညဟ ေၾကညာ

တတၾကသည။ ဤအခကေၾကာင ျမနမာႏငငတြင တးျမႇငေဆာငရြကေနသည အႀကးစားစကပးေရးေမာဒယမားႏငပတသက၍

ေလးေလးနကနက ေမးခြနးထတမေစသည။ တငးႏငျပညနယအသးသးတြင ထသ႔ေသာအႀကးစားစကပးေရးေမာဒယမားသည ေျမ

အကးရစြာအသးျပမႈက မျမႇငတငေပးႏငေၾကာငး အစးရဌာနမားမရရသည စာရငးဇယားမားကလညး သကေသထေနသည။ ထ႔ေၾကာင

ေျမအကးရစြာအသးျပႏငေရးအတြက လပကြကငယစကပးျခငးက အားနညးေစၿပး အႀကးစား စကပးေရးလပငနးႀကးမားက အားေပး

ရမညဆသည ေတြးျမငယဆမႈသည အထကပါအခကႏင ဆန႔ကငဘကျဖစေနေပသည။

၅၀

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈ လကရအေျခအေန

ခြငျပခထားခသည

VFV ေျမဧရယာစစေပါငး

] ၅၀ - ၅၀၀ ] ဧက

] ၅၀၀- ၅၀၀၀] ဧက

] ၅၀၀၀ - ၅၀၀၀၀] ဧက

+ ၅၀၀၀၀ ဧက

ရငးျမစ - DALMS (MoAI၊ ၂၀၁၆၊ေအာကတဘာ)

ေျမပ- MRLG၊ ၂၀၁၇၊ ေဖေဖာ၀ါရ

၅၁

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ခြေ၀ခထားခသည VFVေျမဧရယာ စစေပါငး

စကပ းခသည ဧရယာစစေပါငး

အသးမျပဘ ထားရခသည ေျမစစေပါငး

ေျမ ၅၀ ဧကႏငအထကသာ

ဧရယာ (ဧက) ၃၈၇၅၉၆၄ ၅၆၂၈၂၉ ၃၃၁၃၁၃၄

စစေပါငးစကပ းေနသညေျမ%

၁၄.၅%

ဧက ၅၀ ေအာကေျမမားလညး အပါအ၀င

ဧရယာ (ဧက) ၃၉၆၈၃၁၅ ၆၁၁၆၇၃ ၃၃၅၆၆၄၂

စစေပါငးစကပ းေနသညေျမ%

၁၈.၂ %

ဇယား ၇ - VFV ခြငျပေျမမားတြင စကပ းေရးဖြ ႔ ၿဖးမႈဆငရာ အေကာငအထညေဖာေနမႈအေနအထား

အခကအလကရငးျမစ - DALMS၊ ၂၀၁၇၊ က။ အစရငခစာေရးသားသမားက တြကခကမႈျပလပခသည။

VFV ေျမငားရမး/ေရာငး၀ယမႈမားအားလး (၅၀ ဧကေအာကေျမမားအပါအ၀င)တြင စကပးအသးျပသညေျမသည ၁၈.၂ %

အထ တကလာခသည။ သ႔ေသာလညး စတ၀ငစားဖြယေကာငးသညအခကမာ ခြငျပခထားေပးခသည VFV ေျမဧရယာႏင အမန

တစကယ စကပးအသးျပမႈတ႔မာ ေျပာငးျပနအခးကေနသညဟေတြ႔ရသည ( အျပနအလနဆကစပမႈ = - ၀.၁၊ ၀.၀၁ အဆငတြင

သသသာသာကြျပားမႈရသည)။ အဓပၸာယမာ VFV ေျမအနညးငယသာ လပပငခြငရသေတာငသမားသည VFV ေျမမားစြာ ခထားေပး

ျခငးခရသည ေတာငသမားထက ေျမက ပမအမနတစကယအသးျပ စကပးၾကသညဟ၍ျဖစသည (ပ ၁၆ တြငၾကညပါ)။ ဧက ၅၀၀

ႏငအထက ေျမအသးျပခြငျပခက ကငေဆာငထားသမားထတြင မစကမပးဘ ကနေနသညေျမသည အမားဆးျဖစသညဟ ရငး

ရငးလငးလငးေတြ႔ျမငႏငသည။

0

50 0,00 0

1,000 ,000

1,50 0,00 0

2, 000 ,0 00

2, 50 0,00 0

3, 000 ,000

3, 50 0,00 0

<= 100 acres ]100 -500 ] acres> 500 acres

Are

a in

acr

es

Pl anted Unplant ed

64% Unplanted67% Unplant ed

78% Unplant ed

ပ ၁၆ - VFV ေျမဧရယာႏင အမနတစကယေျမအသးျပမႈျပဇယား

အခကအလကရငးျမစ - DALMS၊ ၂၀၁၇၊ က။ အစရငခစာေရးသားသမားက တြကခကမႈျပလပခသည။

၅၂

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈ လကရအေျခအေန

ဇယား

၈ -

တ

ငးႏင

ျပည

နယအ

လက

သက

ဆငရ

ာဌာန

မား

၏ V

FV ေ

ျမခြေ

၀ခထ

ားမႈက

အက

ဥးခ

ပေဖ

ာျပျခ

ငး(ေ

ရာငး

၀ယမႈအ

ေရအ

တြက

၊ ဧရယ

ာကဧက

ျဖငေ

ဖာျပ

ျခငး

၊ အ

မနတ

စကယ

ေဖာေ

ဆာင

ေသာေ

ျမ%

)။

အခ

ကအ

လက

ရငးျမ

စ- D

ALM

S ၊ ၂

၀၁၇၊

က။ အ

စရငခ

စာေရ

းသား

သမ

ားက

တြက

ခက

မႈျပ

ခသည

။

ယခင

၀နႀက

းခပ

ေဟာင

း

ဧက

ဧ

က

ဧက

ဧ

က

ဧက

ေျ

မခြငျ

ပခ

ကမ

ားေျ

မခြငျ

ပခ

ကမ

ားေျ

မခြငျ

ပခ

ကမ

ားေျ

မခြငျ

ပခ

ကမ

ားေျ

မခြငျ

ပခ

ကမ

ားေျ

မခြငျ

ပခ

ကမ

ား

ေဖာေ

ဆာင

ခသ

ညေျ

မ%

ေဖာေ

ဆာင

ခသ

ညေျ

မ%

ေဖာေ

ဆာင

ခသ

ညေျ

မ%

ေဖာေ

ဆာင

ခသ

ညေျ

မ%

ေဖာေ

ဆာင

ခသ

ညေျ

မ%

စစေပ

ါငး

(စစ)

တငး

မး

လက

ရဗဟ

VFV

ေျမ

ေကာမ

တ

၅၃

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

၃.၂.၆ ။ အဓကရငးႏးျမႇပႏသမား

ေအာကေဖာျပပါအခကအလကမားက ျမနမာႏငငတြင အဓကရငးႏးျမႇပႏသအခ ႔အေၾကာငးက ေဖာျပထားသည (ဇယား ၉

ႏင ပ ၁၇)။

ဇယား ၉ - VFV ေျမတြင အေရးပါဆးေသာရငးႏးျမႇပႏသ ၈ ဥးအား ခြငျပေပးခေသာစစေပါငးေျမဧက

မတခက - ကမၸဏနာမညခြမားျဖင ေျမရယမႈမားက အျပညအစမသရပါ။

အခကအလကရငးျမစ - DALMS ၊ ၂၀၁၇၊ က။ အစရငခစာေရးသားသမားက တြကခကမႈျပခသည။

ယဇနကမၸဏႏင ထးကမၸဏတ႔သည VFV ေျမအမားဆးခြငျပေပးခရသညအေရးပါဆးေသာ စကပးေရးဆငရာ စးပြားေရး

ကမၸဏႀကးမားျဖစၾကသည။ ယဇနကမၸဏအတြက ေျမစစေပါငး ၅၁၄၁၆၉ ဧကႏင ထးကမၸဏအတြက ၁၂၄၀၃၁ ဧက ခထားေပးခသည

(ဇယား ၉ ႏင ေနာကဆကတြ ၈ က ၾကညပါ)။ ထေျမပမာဏမားသည ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးမား စမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတ၏

တာ၀နႏငလပပငခြငမားတြင ေဖာျပထားသည အျမငဆးဧက ၅၀၀၀၀ ထကအဆမတနမားျပားေနေပသည။

တနသၤာရတငးတစခတညးကၾကညပါလင (ယဇနကမၸဏႏင ထးကမၸဏမားသာမက) တငးေဒသႀကးအစးရက ခြငျပခထား

ေပးခသညေျမမားသည အမနစငစစတြင ေျမလပႏငေျမ႐ငးမားမဟတဘ ႀကး၀ငးေတာဧရယာႀကးမားျဖစသည - လသမားေသာ ပါခန

(Pachan) ႀကး၀ငးေတာ၏ တစစတတစပငးျဖစသည (ေနာကဆကတြ ၉ တြငၾကညပါ)။ ဤအခကသည အခ႕ေသာကမၸဏႀကးမား -

ဥပမာ ထးကမၸဏသည ဆအနးစကခငးအတြက ရညရြယရရထားေသာေျမက အမနတစကယအားျဖင မားစြာေသာသစထတလပမႈမား

အတြကအသးျပရန အခြင႔အေရးဖနတးေပးသည။ အခ႕ေသာ တငးႏငျပညနယမားတြင ဆအနးကမၸဏမေရာကလာမ သစေတာဧရယာ

ရသစပငမားအားခတလျခငးျပခၾကသည (ေတာငဒဂဆအနးကမၸဏက ေတြ႔ဆေမးျမနးျခငး)။

ယဇနကမၸဏသည အဏၰ၀ါထြနး၊ ေရႊေျမရတနာ စသျဖင မတညေသာကမၸဏအမညမားျဖငလညး ေျမလပပငခြငရရထားသည။

ယဇနကမၸဏသည သစေတာေျမ ၃၅၀၅၅၀ ဧကက ဆအနးစကပးရန လပပငခြငရရထားၿပး ဤအစရငခစာအတြက ျပလပခသည

ကြငးဆငးေလလာမႈမားအရ အဆပါ ကမၸဏသည သယဇာတႏငပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာနထမ ေျမမားပမေလာကထားရန

ေဆာငရြကလကရေၾကာငး ေတြ႔ရရသည။ ထ႔အျပင ၎၏လကေအာကခကမၸဏမားကလညး ယဇနကမၸဏအတြကေျမမားရယထား

ၾကၿပး စစေပါငး ၅၁၄၁၆၉ ဧကထကပင ပ၍ေျမမား ရယထားႏငေျခရသည။

၅၄

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈ လကရအေျခအေန

ၿမ႕နယအလက ခြငျပခသည

VFV ေျမစစေပါငး

<= ၃၅၀၀ ဧက] ၃၅၀၀ - ၁၅၀၀၀] ဧက ] ၁၅၀၀၀ - ၃၅၀၀၀] ဧက] ၃၅၀၀၀ - ၈၀၀၀၀] ဧက

+ ၅၀၀၀၀ ဧက

ပ ၁၇ - အေရးႀကးဆးရငးႏးျမႇပႏသ ၈ ဥး၏ VFV ေျမတညရမႈေျမပ

ရငးျမစ - DALMS ၊ ၂၀၁၇ ၊ က။ အစရငခစာ ေရးသားသမားက ေျမပေရးခသည။

၅၅

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

၄။ အႀကးစားစကပးေရးႏငလပကြကငယေတာငသမား၏

ေျမယာအခြငအေရးမား - ပ႗ပကၡ၏အေျခခအရငးအျမစ

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးမႈဆငရာ အႀကးစားေျမယာခြငျပခထားေပးမႈသည ျမနမာႏငငအႏ႔တြင ေျမပ႗ပကၡအမးမးက ျဖစေပၚေစခ

သည။ လပကြကငယေတာငသမား (ႏင၎တ႔ကကညသမားက) ေျမအခြငအေရးမားက ေတာငးဆလာၾကသညအေလာက ထေျမ

ပ႗ပကၡမားသည ပမမားျပားလာခသည။

ႏငငအႏ႔ေျမပ႗ပကၡမားေလလာစစေဆးမႈႏင ထျပနာမားအေပၚ ႏငငေတာအစးရႏင အစးရမဟတသမား၏ ေျဖရငးနညး

လမးမားအေၾကာငးေဖာျပရနမာ ဤအစရငခစာ၏ သတမတနယပယထကေကာလြနေနပါသည။ ထအစား အႀကးစားစကပးေရးဆငရာ

ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအစအမမားေၾကာင မညသညအတငးအတာအထ ပ႗ပကၡမားျဖစပြားေစေၾကာငးႏင ၎တ႔က ယခငအစးရႏင လကရ

အစးရတ႔က မညသ႔ေျဖရငးေနသညဟေဆြးေႏြးရန ဤအစရငခစာတြင ကၽြႏပတ႔ႀကးပမးအားထတထားပါသည။

၄.၁ ။ လပကြကငယေတာငသမား၏ေျမယာမား အသမးဆညးခရျခငး/ဆးရႈးျခငး

အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားဆငရာ အဓကျပနာမားသည ေျမယာဆးရႈးမႈႏငပတသက၍ ျဖစေပၚလာျခငးျဖစသည။

စကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးကမၸဏႀကးမား သ႔မဟတ စးပြားေရးလပငနးရငတစဥးခငးအေနအထားျဖင သမးယသညေျမမားသည

မားေသာအားျဖင လပကြကငယေတာငသမားက စကပးထတလပေရးလပငနးအတြကလညးေကာငး သ ႔မဟတ ဘအရငးအျမစ

အျဖစလညးေကာငး ရယႏငၿပးေသာေျမမားျဖစေနသည။ အဆပါေျမမားက လပကြကငယေတာငသမားက ၎တ႔၏အသကေမြး၀မး

ေကာငးမႈမားအတြက မရမျဖစလအပၿပး ထေျမမားေပၚတြင အႀကးစားစကခငးႀကးမား ထးေဖာက၀ငေရာကလာမႈက ေတာငသမားအား

ထေျမအရငးအျမစမားမ ဖယထတခသည။ ထ႔ျပင သဘာ၀သယဇာတမားအား ပမရရရနႏင ေျမပမရရရန ႀကးစားမႈမားသညလညး

ေျမယာဆငရာ ေတာငးဆမႈမားျဖစေပၚလာရျခငး၏ အဓကဇစျမစမားျဖစသည။

၄၄

အႀကးစားစကပးေရးႏင လပကြကငယေတာငသမား၏ ေျမယာအခြငအေရးမား - ပ႗ပကၡ၏အေျခခအရငးအျမစ

ျဖစရပအမားစတြင ေျမယာေတာငးဆမႈမားထပေနၿပး ၎သညခြေ၀ခထားေပးခသညေျမမားက တတကကေဖာျပႏငမႈအား

နညးျခငးႏင/သ႔မဟတ ေျမမားက ရညရြယခကအမးမးျဖငအသးျပရန တညဆအခြငအေရးမားက အသအမတျပမႈမလေလာကျခငး

(စကပးျခငး၊ စားကက၊ ေျမလပတြင အပငမား ခတ/မး႐ႈ႕ကာ စကပးရနေျမျပငဆငျခငး-swidden fallow စသျဖင) တ႔ေၾကာငျဖစ

သည။ အမနတြင ေတာငသမား၏ ေျမယာလပပငခြငက ျပ႒ာနးဥပေဒျဖင အသအမတျပမႈအားနညးျခငးႏင ထေျမမားအား သတ

မတခထားေပးရန ဥပေဒေၾကာငးဆငရာလပထးလပနညးမား အေကာငအထညေဖာမႈအားနညးျခငးသည ေတာငသမားအတြက အဟန႔

အတားျဖစေစသည။ မၾကာခဏဆသလပင ေတာငသမားအား တရားမ၀ငေနထငသမား သ႔မဟတ ‘ကးေကာသမား’ ဟ သမတကာ

စကပးေရးဆငရာ ရငးႏးသမားအတြက လမးရငးေပးသညအေနျဖင ေျမေပၚမ ႏငထတခၾကသည။

ဤသ႔ တစခႏငတစခထပေနေသာ ေျမယာဆငရာေတာငးဆမႈမားက ေရတြကျပရနခကခလသည။ ျခြငးခကအေနျဖင

လႊတေတာေကာမရင အဖြ႔၀ငတစဥးျဖစသည ဥးစန၀ငး၏မဆႏၵနယ မအပငတြင ၎၏အေသးစတေလလာစစေဆးမႈ (သးသန႔အစရငခစာ၊

၂၀၁၃) ရပါသည။

ဥးစန၀ငး၏အစရငခစာတြင ေျမျပငေပၚ၌ အမနတစကယျဖစေပၚေနေသာ ရႈပေထြးမႈမားက မးေမာငးထးေဖာျပထားပါသည။

ျမစ၀ကၽြနးေပၚေဒသတြင VFV ေျမခြငျပခကမားအျဖစ ကမၸဏမားအားခထားခြငျပခသည ေျမအမားအျပားသည ေတာငသမား

ယခငကပငေနထင/စကပးေနသညေျမမား ျဖစေနေၾကာငးက အဆပါအစရငခစာတြင တငျပထားသည (ဇယား ၁၀ ကၾကညပါ)။ အျခား

အေရးပါသညအခကတစခကလညး အစရငခစာက တငျပခသည။ ကမၸဏမားသည ၎တ႔ရရထားသညေျမအမားအျပားက အျပည

အ၀ေဖာေဆာငလပကငျခငးမရသညအတြက ေဒသခေတာငသမားက ထအခကက အခြငအေရးယကာ အသးမျပဘကနရေနသည

ေျမမားက ရယအသးျပခၾကသည။ ကမၸဏမားသည အမားအားျဖင ေျမ၏ အေကာငးဆးအစတအပငး (လမးမႀကးတစေလာကႏင

ေရသြငး/ေရထတ လြယကေသာေနရာတစေလာက)ကသာ ေဖာေဆာငလပကငၿပး ထေနရာမားတြင ယခငက ေနထင/ အသးျပခသမား

က ဖယထတခသည။ ထသမားသည ဤေျမလပကငအသးျပခြင ျဖစေပၚလာမႈက ေလလာေစာငၾကညၿပး အမနတစကယ ေဖာေဆာင

လပကငျခငးမရသညေျမမားသ႔ ျပနလာရန ဆးျဖတခၾကသည။

၅၇

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ဇယား

၁၀

- မအ

ပငၿမ

႔နယ

တြင

စကပ

းေရး

ဆငရ

ာ စး

ပြားေ

ရးက

မၸဏမ

ား ေ

ဖာေဆ

ာငလ

ပကငေ

နသည

ေျမမ

ားႏင

ေတ

ာငသ

မား

ေျမရ

ယအ

သးျပ

မႈ

ရငးျမ

စ - မ

အပင

မဆႏၵန

ယ လ

ႊတေတ

ာကယ

စားလ

ယဥး

စန၀င

း၏ မ

အပင

တြင

ကြငး

ဆငး

ေလလ

ာစစေ

ဆးမ

ႈအစရ

ငခစာ

၊ ေအ

ာကတ

ဘာ

၁၀၊ ၂

၀၁၃။

၅၈

အႀကးစားစကပးေရးႏင လပကြကငယေတာငသမား၏ ေျမယာအခြငအေရးမား - ပ႗ပကၡ၏အေျခခအရငးအျမစ

CF (Contract farming)= အကးတစကပးျခငး

Company Name - ကမၸဏအမည

Acres of land granted to the company = ကမၸဏထခြငျပေပးခသညေျမဧက

Acres cultivated by the company for aquaculture business = ငါးေမြးျမေရးလပငနးအတြက ကမၸဏက အသးျပခသညေျမဧက

Area available for crop cultivation (acres) = သးႏစကပးရနအတြက ရရႏငေသာေျမဧရယာ

Areas of crop cultivation = သးႏစကပးထားသညေျမ

Contract farming with farmers (acres) = ေတာငသမားႏင အကးတစကပးထားသညေျမဧက

Farmers occupying idle land (acres) = အသးမျပဘပစထားသညေျမမားက ေတာငသမားရယအသးျပမႈ (ဧက)

Farmers’ land overlapping with company land (acres) = ေတာငသမား၏ေျမႏင ကမၸဏေျမမား ထပေနမႈ (ဧက)

Number of farmers’ complaints = ေတာငသတ႔၏ တငၾကားမႈမားအေရအတြက

အႀကးစားဆညစမကနးမားေၾကာင ေကးရြာမားေျပာငးေရႊ႔ခခရၿပး ေျမပ႗ပကၡအမးမးျဖစေပၚခသည (ေအာကပါ ဥပမာတစခ

တြင ၾကညပါ)။ ေရအားလပစစကမၸဏမားထသ႔ လေနေျမႏငစကပးေျမမား ဆး႐ႈးခရသလပကြကငယေတာငသမားအတြက အစးရက

လယယာေျမ သ႔မဟတ VFV ေျမက အစားထးျပနလညခေပးခသည။ သ႔ေသာ မၾကာခဏဆသလပင ထအစားထးေျမမားေပၚတြင

ယခငကပင ေနထငအသးျပေနသ ေတာငသမားရေနတတၿပး ၎တ႔အား တရားမ၀ငအျဖစသတမတကာ လသစမား၀ငလာႏငရန

ေနရာမ ဖယထတခခရသည။

လပကြကငယေတာငသမား၏ေျမမားက ရမးျပညနယ၊ လားရႈးရ

ျမနမာစစတပ တပရငးကသမးယချခငး

ေကာငးဟမးရြာ၊ မငးတငေကးရြာအပစ (Min Tin VT)

ရမးျပညနယေျမာကပငး၊ လားရႈးၿမ႕နယတြင (၁၉၆၉ ခႏစခန႔က တညေထာငခသည) ကခငေကးရြာ

၄ ရြာက မလေနရာမ လမးမႀကးအနးရ ရမးရြာမားသ႔ လားရႈးစစတပ ခလရ ၄၁ က ေျပာငးေရႊ႔ခသည။ ေသာငး

ကနးသမားအား ေကးရြာသားမား အကအညမေပးႏငေရးရညရြယ၍ ထသ႔ေရႊ႕ေျပာငးခငးချခငးျဖစသည။

ေနရာသစတြင ကခငေကးရြာမားသည အစးရ၏ကညေထာကပမႈမပါဘ အမေဆာကႏငခၾကေသာလညး

၎တ ႔၏ ေတာငယာမားသ႔သြားေရာကရနမာ ၃ နာရထက ပ ၾကာေအာငလမးေလာကရသည။ ထသ ႔

ေ၀းကြာသြားမႈေၾကာင ၎တ႔စကခငးမားက လေလာကစြာ ျပစပးေထာငႏငျခငးမရေတာဘ သးႏထြကႏႈနး

ကဆငးကာ စားနပရကၡာအခကအခမား ျဖစေပၚခသည။ ၎တ႔သည အဆပါအခကအခမားက ႏစေပါငး

၃၀ ေကာၾကာေအာင ခစားခရသည။

ေျမနမ႔ပငး(လယေျမ)တြင ရမးရြာသ/သားမားက စပါးစကပးၾကၿပး ရမးရြာသ/သားမားကမ ေတာငယာ

(ေျမလပ)မားေပၚတြင အလညက စကပးသညစနစျဖင ေျမပစကပးၾကသည။ အနးအနားရ ျမနမာစစတပ

က ထေတာငေပၚရ ေျမလပမားက အသးျပသမရဟယဆၿပး ဧက ၄၀၀၀ အထ သမးယခသည။ ထေျမမား

သည ရမးရြာ ၈ ရြာ စကပးအသးျပေနသည ေတာငယာေျမမားျဖစသည။ ျမနမာစစတပက ထေျမမားက

၅၉

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ပဂၢလက အႀကးစားစကပးေရးႏင လပကြကငယေတာငသမား၏ေျမယာအခြငအေရးမား - ပ႗ပကၡ၏

အေျခခအရငးအျမစ စးပြားေရးကမၸဏတစခ (ခငးေရႊေဟာမ သေဌးတစဥးပငဆငသညကမၸဏဟ ယဆ

ရသည) ထသ႔ လပကငခြငခေပးခၿပး ေနာကပငးတြင စန၀တမႈ ရာဘာစကခငး (ဖကစပစးပြားေရးလပငနး)

တညေထာငခသည။ ရမးရြာမားသည ထေတာငယာေျမမားဆးရႈးၿပးေနာက ကခငရြာသ/သားမား စကပး

အသးျပေနသည အျခားေတာငေပၚေျမမားသ႔ေရႊ႔ေျပာငးစကပးခၾကသည။ အသကေမြး၀မးေကာငးမႈခငမာ

ျခငးမရဘ ထေျမမားက ရမးႏင ကခငရြာမား မေ၀အသးျပခၾကသည။ သ႔ေသာ လမားစျဖစသည ရမးရြာမား

က ေတာငယာေျမရယမႈမားအေပၚ ကခငလနညးစက ရငဆငႏငျခငး မရဘ ကခငတ႔၏အသကေမြး၀မး

ေကာငးမႈမား ယယြငးခရသည။ ကခငအခ႕သည ရာဘာစကခငးအသစတြင ေန႔စားအလပသမားအျဖစ

လညးေကာငး၊ အခ႕သည ရာသအလက တ႐တတြင ေရႊ႔ေျပာငးအလပသမားမားအျဖစလညးေကာငး

႐နးကနခရသည။ ႏစၾကာလာေသာအခါ ကခငေကးရြာမားတြင မဆးမအေရအတြကသည အမေထာငစ

၏သးပတစပအထ တကလာခသည။ ၎တ႔ရငးျပခကအရ အမးသား (ခငပြနး) မားသည တစနယတစ

ေကးသ႔ ေရႊ႔ေျပာငးေနထင အလပလပကငစဥ ကနးမာေရးခ႕တလာၿပး အမျပနလာကာ ေသဆးသြား

ၾကေၾကာငး သရရသည။

ပထမစာေရးသက ၂၀၁၃ တြငျပလပခသည ျဖစရပေလလာဆနးစစမႈ (case study)

၄.၂ ။ လပကြကငယေတာငသမား၏ေျမယာျပနလညေတာငးဆမႈမား - သမးဆညးခေျမမား

ေဖာထတစစစေရးလႊတေတာေကာမရင၏အျမင (၂၀၁၂ - ၂၀၁၆)

ေနရာအႏ႔အျပားျဖစေပၚေနေသာ ေျမယာပ႗ပကၡမားက ေျဖရငးရနအတြက ၂၀၁၂ ခႏစတြင အစးရက လယယာေျမႏင

အျခားေျမမား သမးဆညးခရမႈမားေၾကာင ျပညသမားနစနာမႈမရေစေရးအတြက စစမးေရးေကာမရငတစရပ (သမးဆညးေျမ

ေဖာထတစစစေရး လႊတေတာေကာမရငဟလညး သၾကသည) ဖြ႔စညးခသည။ ေကာမရင၏တာ၀နမာ တရားမ၀ငေျမသမးဆညးခရ

၆၀

အႀကးစားစကပးေရးႏင လပကြကငယေတာငသမား၏ ေျမယာအခြငအေရးမား - ပ႗ပကၡ၏အေျခခအရငးအျမစ

သညဟ ေတာငသမားတငျပခကမားက ေဖာထတစစေဆးရနႏင ထေျမက မလပငရင (အမားအားျဖင လပကြကငယေတာငသမသားစ)

မားထသ႔ ျပနလညေပးအပႏငရန နညးလမးရာေဖြရနျဖစသည ( ျပညေထာငစ သမၼတျမနမာႏငင၊ ၂၀၁၃၊ က )

ေျမယာပ႗ပကၡမားက ေဖာထတစစစေရးသည ေျမယာက႑တြင ပမတရားမတမႈရရလာရနအတြက အေရးပါေသာေျခလမး

တစရပျဖစသည။ သ႔ေသာ ေကာမရငတြင ေျမယာအျငငးပြားမႈမားက ေျဖရငးရနအခြငအာဏာမရဘ ပ႗ပကၡမားေျဖရငးရန ဆးျဖတ

ခကကမ သမၼတအစးရက ဖြ႔စညးထားသည ေျမ အသးခမႈစမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတ (CCLUM) ကသာ အဓကျပလပသည။ ထ

ေကာမတက သမၼတဥးသနးစနဥးေဆာငသည အရပသားတစပငးအစးရလကထကတြင ဖြ႔စညးခၿပး ဒသမၼတဥးဥာဏ၀ငးက ေကာမတ

၏ဥက႒ျဖစၿပး အဖြ႔၀ငမားကမ ၀နႀကးဌာနအသးသးမျဖစသည။ ျပညထေရး၀နႀကးဌာန ျပညေထာငစ၀နႀကးကေကာမတ၏ ဒ-ဥက႒

အျဖစလညးေကာငး၊ ဒ-၀နႀကးက ေကာမတအတြငးအေရးမးအျဖစလညးေကာငး တာ၀နယခၾကသည (ပ ၁၈ တြငၾကညပါ)။

Military & Defense

President Pyidangs uH luttaw

Investigation Commission

Executive Body Government

Draft NLUP

Vice -Presiden t Vice -President

Chairman of CCLU M

Deputy Chair of CCLUM

Secretariat of CCLUM

Minister of Home

Deputy Minister of

Other line Ministries Regional Chiefs

MoAI

Central Administrative Body of Farmland (CABF )

Central CCVF V

MoECaFAdminister Forest Lands

MNPED DICA Approve FDI for LSLA

Other line ministrie s

GADAuthority for grazing, urban + village lands, religious land, lak e land , revering bank, village communal land

Legislative Body Parliament

CCLU M

Member s

Report to

ပ ၁၈ - ယခငအစးရလကထကေျမဆငရာအစးရအဖြ႔အစညးမား ဖြ႔စညးမႈ (၂၀၁၁ - ၂၀၁၅)

ရငးျမစ - အစရငခစာေရးသားသမား

အဖြ႔အစညးမားအၾကား ခတဆကလပေဆာငမႈအေနျဖင အမႈကစၥရပမား/အႀကျပခကမားက လႊတေတာ႐းညႊနၾကားေရးမးခပ

ထမတစဆင ျပညေထာငစအစးရ႐း ညႊနၾကားေရးမးခပထသ႔ ေပးပ႔ခသည။ ၂၀၁၃၊ စကတငဘာလ ၁၃ မ ၂၀၁၆၊ ဇနနာ၀ါရလ ၂၁

ရကေန႔အထ အစရငခစာေပါငး ၁၈ ခက ျပညေထာငစအစးရ႐းထသ႔ ေပးပ႔ခသည။

၆၁

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

ေနာကဆးအစရငခစာတြင တစဥးခငးတငၾကားမႈ ၁၄၇၅၆ ခလကခရရ ေဆာငရြကခသညဟ ေဖာျပထားသည။ ၅ ခေျမာက

အစရငခစာမ ၁၆ ခေျမာက အစရငခစာအထကမ အမားျပညသထသ႔ အသမေပးခေပ။ သ႔ေသာ ကၽြႏပတ႔ေလလာေရးအဖြ႔မ ပထမ

စာေရးသသည ထအစရငခစာမားက ဖတရႈေလလာခြငရခၿပး မညသညအစရငခစာတြငမ သမးဆညးခေျမဧရယာမား သ႔မဟတ

ေျမဆး႐ႈးသ ေတာငသအေရအတြကတ႔က ကနးဂဏနးျဖင ေဖာျပမႈမရေၾကာငး ေတြ႔ရခရသည။ တငၾကားမႈအေရအတြကႏင စစစခေသာ

အမႈအေရအတြကတ႔ကသာ ေဖာျပထားသည။ အခ႕အမႈမားတြင ေတာငသမားစြာပါ၀ငၿပး အခ႕တြငမတစဥးႏငသာ သကဆငသညဟ

ယဆရသည။ ကၽြႏပတ႔ Dataset (အခကအလကရငးျမစ) က ေရ႕ေနာက သဟဇာတျဖစရနအတြက ေလလာသးသပမႈက အစရငခစာ

၁ မ ၄ အထသာ အေလးထားျပလပရန ဆးျဖတခသည၁၄ ။ အစရငစာတစခစတြင ေျမသမးဆညးမႈအမးအစားတစခႏင ဆကစပေဖာျပ

ထားေၾကာငးေတြ႔ရရသည။ ဥပမာ၊ ပထမအစရငခစာသည စစတပ၏သမးဆညးေျမႏင ဆကစပ၍ျဖစေပၚေသာ ေျမငားရမး

ေရာငး၀ယမႈမားႏင တငၾကားမႈမားအေၾကာငးေဖာျပထားၿပး (ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာ၊ ၂၀၁၃၊ က) ဒတယအစရငစာတြငမ

ၿမ႕ျပတညေဆာကေရး/စကမႈလပငနး ဖြ႔ၿဖးေရးဆငရာစမခကမားႏင စပလဥး၍ျဖစေပၚေသာ ေျမေရာငး၀ယမႈမားႏင တငၾကားမႈမား

အေၾကာငး ေဖာျပထားသည (ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာ၊ ၂၀၁၃၊ ခ)။ တတယအစရငခစာတြငမ ပ႔ေဆာငဆကသြယေရးႏင

စကပးေရးဆငရာ ေျမသမးဆညးမႈအေၾကာငးေဖာျပထားၿပး (ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာ၊ ၂၀၁၃၊ ဂ) စတတအစရငခစာ

တြငမ အထကေဖာျပပါအစရငခစာမားထတြင မေဖာျပရေသးေသာ အျခားေျမသမးဆညးမႈအမးအစားမားက ေဖာျပထားသည

(ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာ၊ ၂၀၁၃၊ ဃ)။

ျမနမာစစတပေျမသမးယမႈမားအေၾကာငး အေသးစတသတငးအခကအလကမား မေပးႏငသညအတြက ကၽြႏပတ႔ Dataset

တြင မျပညစမႈ/ ခ႕ယြငးမႈမားရသညဟ အစရငခစာမားက ေလလာထားသည အေစာပငးေလလာခကတစရပတြင ကၽြႏပတ႔ေဖာျပခ

သည။ ေကာမရငသည ၿမ႕ျပေဒသမားႏင ၿမ႕ျပတညေဆာကေရးစမခကမားတြင အဓကအေလးထားေဆာငရြကခဟနတသည။ ရနကန၊

မႏေလးႏင ဧရာ၀တေဒသမားတြင ၿမ႕ျပဆငရာအမႈမား ပမမားျပားၿပး ေဆာကလပေရး၀နႀကးဌာနသည ေျမသမးဆညးမႈမားတြင အဓက

အခနးက႑မ ပါ၀ငခသည။

၂၀၁၁ ခႏစအထ ေျမသမးဆညးမႈေနရာမားႏင စကမႈစကပးေရးဆငရာေျမလပပငခြငမားအား ႏႈငးယဥၾကညပါက အဆပါေျ

မလပပငခြငမားေၾကာင ျဖစေပၚသည အလြနအေရးႀကးသည ေျမသမးဆညးမႈအခ႕က ေကာမရငက ေဖာထတစစစရမညအစား ခနလပ

ထားခေၾကာငးေတြ႔ရရသည (San Thein et al., ၂၀၁၇)။ အထးသျဖင ကခငျပညနယႏင တနသၤာရတငးတြင ေျမလပပငခြငမားေၾကာင

အလြနအေရးႀကးသညေျမသမးဆညးမႈႀကးမားျဖစပြားခသည (စသနး၊ ျပည႔စ ႏင Diepart ၊ ၂၀၁၇)။ ဤျပညနယႏငတငးႏစခတြင

ေျမလပပငခြင အမားအျပားခထားေပးခေသာလညး ဆငရာေကာမရငက လၿခေရးအေၾကာငးျပခကေၾကာင ေလလာစစေဆးမႈ မျပ

ႏငေသးပါ။

ေအာကေဖာျပပါဇယား ၁၁ တြငေတြ႔ရသညအတငး ေလလာစစေဆးခသည ေျမဧရယာစစေပါငးသည ၄၈၉၃၆၉ ဧကရသည

(၅၁.၅% က စစတပ ကသမးဆညးခသည)။ အစရငခစာမားတြငတငျပခသညအတငး ဤကနးဂဏနးမားသည ရရေသာ အခက

အလကမားအတငး စစညးေဖာျပထားျခငးျဖစၿပး ကၽြႏပတ႔ကယပငတြကခကမႈေၾကာင ထြကေပၚလာျခငး မဟတပါ။

ေျမအျငငးပြားမႈမားႏင တငၾကားမႈမားျဖစေပၚေစခသည အျခားဖြ႔ၿဖးေရးဆငရာစမကနးမားသည အေျခခအေဆာကအအႏင

ၿမ႕ျပစမကနးမားျဖစသည။ လႊတေတာေကာမရငအစရငခစာ (၂၀၁၃၊ အပငး ၂ ႏင ၃)အရ ေတာငသမားထမေျမမားက (စကပးေရး

ဆငရာ စးပြားေရးကမၸဏမားက သမးဆညးမႈအပါအ၀င) စကပးေရး ဖြ႔ၿဖးမႈအတြကသမးဆညးခမႈႏငပတသက၍ ေျမယာအျငငးပြားမႈ

ေပါငး ၁၁၀ ခရၿပး ခန႔မနးသမးဆညးခဧရယာသည တစႏငငလးတြင ၈၂၄၃၇ ဧကရသည (ဇယား ၁၁)။

၆၂

အႀကးစားစကပးေရးႏင လပကြကငယေတာငသမား၏ ေျမယာအခြငအေရးမား - ပ႗ပကၡ၏အေျခခအရငးအျမစ

ဇယား ၁၁ - လႊတေတာေကာမရငထသ႔ ေတာငသမားက ဖြ႔ၿဖးေရးစမကနးမားသမးဆညးခသည ေျမမားအေၾကာငး တငၾကားခၿပး ေကာမရငက

လကခခသည ထေျမအမႈမား၏ စစေပါငးဧရယာ

ရငးျမစ - လယယာေျမႏငအျခားေျမမားသမးဆညးခရမႈမားေၾကာင ျပညသမားနစနာမႈမရေစေရးအတြက စစမးေရးေကာမရင

(စစညးရရေသာ အခကအလကမား အေပၚအေျချပ၍ အမးမးေသာေဆာငရြကခကမားျပလပကာ ေျမသမးဆညးမႈ အမးအစားမားခြျခားျခငး)။

ကနဥးေျမသမးဆညးမႈတြငပါ၀ငခသမားအား အဓကေလလာခသည Dataset အရ စစတပအျပင ၀နႀကးဌာနမား (၁၃၅၅၄၆

ဧက = ၂၇.၇%) ႏင ကမၸဏမား (၅၄၀၀၂ ဧက = ၁၁.၁ %)လညး ပါ၀ငသညက ေတြ႔ရရသည (ပ ၁၉ တြငၾကညပါ)။

ပ ၁၉ - ေျမသမးဆညးမႈတြငပါ၀ငသည အဓကအဖြ႕အစညးမား ပ ၂၀ - ေျမသမးဆညးမႈတြငပါ၀ငခသည MoALI ၏ အဓကဥးစးဌာနမား

Military(251,865 acres)

51.5%

Ministries

(135,546 acres )

27.7%

Companies(54,002 …

Peace & Development

Council …

CCVFVLM …

Other agencies0.3%

Yangon City Development

Council0.6%

Irrigation Department , 9,279 acres

Industrial Crops Development

Department

,

12,739acres

Commercial Farms of Department of

Agriculture,

16,431acres

Water Resources Utilization

Department , …

ရငးျမစ- လယယာေျမႏငအျခားေျမမားသမးဆညးခရမႈမားေၾကာင ျပညသမားနစနာမႈမရေစေရးအတြက စစမးေရးေကာမရင။

အစရငခစာေရးသားသမားက အခကအလကဆငရာတြကခကမႈျပလပခသည။

MoALI ပါ၀ငသညေျမသမးဆညးမႈမားအား ေတာငသမားကတငၾကားခၿပး တငၾကားခကမားအရ (အဓက ဥးစးဌာန ၄ ခက

သမးဆညးခသညေျမ) ၄၀၀၁၉ ဧက ရမညဟ ကၽြႏပတ႔ခန႔မနးသည (ပ ၂၀ တြင ၾကညပါ)။ စကမႈစကပးေရးေဖာေဆာငမႈအတြက

သမးဆညးခသည ေျမဧရယာစစေပါငး ၈၂၄၃၇ ဧက (ဇယား ၁၁)ထမ ထပမာဏက ႏႈတလကပါလင ကနရသည (၄၂၄၁၈ ဧက)သည

၆၃

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

စကပးေရးဆငရာ စးပြားေရးကမၸဏမားႏင ျပညသ႔၀နထမးမား သကသာေခာငခေရးအစအစဥမားအတြက သမးဆညးခသညေျမမား

ျဖစသည။

ထေျမ၏အစတအပငးတစခက အခြငအေရးယအသးျပသမားရခၿပး လပကြကငယေတာငသမား စကပးအသးျပေနေသာ

ေျမလညး ျဖစသည။ သ႔ေသာ အသကေမြး၀မးေကာငးမႈအားလးက ၿခငၾကညပါလင ကမၸဏမားသမးဆညးေျမသည ၄၂၄၁၈ ဧကသာ

ရသညဆျခငးမာ အမနတစကယ သမးဆညးေသာေျမဧကထက အလြနနညးပါးစြာခန႔မနးထားျခငး ျဖစသည။ အျခားေသာသေတသမား၊

ေျမယာအေရး တကၾကြလႈပရားသမားႏင မဒယာမားကတငျပထားေသာ ျပနာရပမားႏငႏႈငးယဥလင ဤကနးဂဏနးမားသည

အလြနနညးပါးေနသညဟ ယဆႏငသည ( Buchanan ၊ Kramer ႏင Woods ၊ ၂၀၁၃။ Chao ၊ ၂၀၁၃ ။ LIOH၊ ၂၀၁၅။ Woods ၊ ၂၀၁၅

က)။ အဘယေၾကာငဆေသာ ေကာမရငထသ႔ မတငၾကားခသည ေျမအျငငးပြားမႈ မားစြာရ၍ ျဖစသည။

၄.၃ ။ လကရ ခကခရႈပေထြးလေသာ “ေျမျပနလညေပးအပျခငး” လပငနးစဥ

၂၀၁၆၊ မတလတြင အစးရသစအာဏာရလာၿပး “ေျမအေရးအခငးမား” သည ၎တ႔၏ဥးစားေပးတစရပလညးျဖစသည။ ၂၀၁၆၊

ဇြနလ၊ ၉ ရကေန႔တြင လကရအစးရသစက သမးဆညးေျမေဖာထတစစစေရး ယခငလႊတေတာေကာမရငက ဖကသမးၿပး ေျမျပနလည

ေပးအပႏငေရးလပငနးမား ဆကလကေဆာငရြကရနအတြက လယယာေျမႏငအျခားေျမမား သမးဆညးခရမႈျပနလညစစေဆးေရး

ဗဟေကာမတ (ေျမစစဟလညးအတေကာကသၾကသည) က ဖြ႔စညးခသည။

သ႔ေသာ ေကာမတ၏လပငနးတာ၀နမားမာ ထ႔ထကမားျပားသည။ ေျမသမးဆညးမႈျပနာရပမားက စစမးစစေဆးရန

တာ၀နရ႐သာမကဘ အသးမျပေသာေျမမား (ကမၸဏမား၊ အစးရႏင စစတပတ႔ပါ၀ငေနသည အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမား အပါအ၀င)

က ပငဆငခြငရသ ေတာငသမားအား ထေရာကစြာျပနလညေပးအပႏငရနလညး တာ၀နရသည။

အမနစငစစတြင တငၾကားခကမားကျပနလညေလလာသးသပျခငးႏင ျပနလညေပးအပျခငးလပငနးစဥသည ေျမစစေကာမတ

အတြက ရႈပေထြးလၿပး (အခငးခငးသကၽြမးမႈေၾကာင ေျပာျပခကမားအရ) ေျမစစေကာမတထသ႔ တငၾကားလာေသာေတာငသမား

အနက ရာခငႏႈနးအနညးငယကသာ ေျမျပနလညရရႏငမညျဖစသညဟ သရသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ အမးမးေသာ လပဂၢလ

မားက (မလပငရငမား၊ ေျမသမးမႈျဖစေပၚၿပးေနာက ေျမကရယအသးျပေနသမား၊ မၾကာေသးမက ေျမကအခြငအေရးယအသးျပေနသ

မားႏင ေျမကရယအသးျပလသ ေျမမမား) ေတာငးဆေနၾကေသာ ေျမအခြငအေရးမားသည တစခႏငတစခ ထပေနၿပး ေျမယာ

အျငငးပြားမႈမားကလညး ဆကလကျဖစပြားေန၍ ျဖစသည။

လပငနးစဥတြင အထးခကခသညအခကတစခမာ အခြငအေရးပငဆငသေျမပငရငက ေဖာထတသတမတရနႏင ထသတငး

အခကအလကမားက စစစရနျဖစသည။ အျခားစနေခၚမႈတစရပမာ အသကေမြး၀မးေကာငးမႈ ေရရညတညတရန ေျမကလအပသ

မားအား ေဖာထတသရႏငရန ျဖစသည။ ထသ႔ျပလပႏငရနအတြက ထေဒသတြင ေျမက မညသ႔ရယအသးျပခသညဟသည ေနာကခ

သမငးေၾကာငးကသရရန လအပသကသ႔ လပကြကငယေတာငသမားက ေျမေပၚမဖယထတခသည ရႈပေထြးသညလပငနးစဥမား

ကလညး သရနားလညရနႏင မတတမးတငထားရန လအပသည။ ထ႔အျပင ေျမခြေ၀ခထားေရးဆငရာဆးျဖတခကခမတရာတြငလညး

ရငးလငးသညလပငနးစဥတစရပရမသာ ပ႗ပကၡေျဖရငးေရးေဆာငရြကႏငမညျဖစသည။ လယယာေျမစမအပခပေရးအဖြ႔ (FAB)ႏင

လယယာေျမစမခန႔ခြေရးႏင စာရငအငးဥးစးဌာန (DALMS) ကသ႔ေသာ ေျမဆငရာအစးရအဖြ႔အစညးမားသညလညး ပ႗ပကၡမားေျဖ

ရငးရနအေနအထားတြငမရသကသ႔ ယငးသည ၎တ႔၏ လပပငခြငလညးမဟတေခ (Boutry et al, ၂၀၁၇)။ ထ႔ေၾကာင မားစြာေသာ

ပ႗ပကၡမားသည မေျဖရငးႏငေသးဘ ကနရေနျခငး ျဖစသည။

သ႔ေသာလညး အထကေဖာျပပါလပငနးစဥမားအား အေသးစတေလလာဆနးစစရနမာမ အႀကးစားစကပးေျမသမးဆညး

ျခငးဆငရာ ဤေလလာဆနးစစမႈ၏နယပယအတြငးမရပါ။

၆၄

နဂးႏင အႀကျပခကမား

ဤေလလာဆနးစစမႈ၏ရညရြယခကမာ ျမနမာႏငငရ စကပးေရးဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမား၏

သမငးေၾကာငးႏင မကေမာကလပငနးစဥမားက တစစတစစညးတညးေရးသား ေဖာျပႏငရနျဖစသည။ ဤေလလာဆနးစစမႈသည

တစဆငခရရေသာ အရငးအျမစမား၊ ယခငေရးသားျပစသျပလပခသည သငေလာရာအငတာဗးမားႏင ကြငးဆငးေလလာမႈမားအေပၚ

အေျခခအားျဖင အမသဟျပထားသည။

အဓကေတြ႔ရခကမားက အစရငခစာအကဥးခပတြင ေဖာျပၿပးျဖစပါသည။ နဂးခပသညအေနျဖင စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ

ဆငရာ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈႏငပတသက၍ ပမကယျပန႔ေသာ၊ သကဆငသ ေပါငးစပါ၀ငေသာ ေဆြးေႏြးမႈတစရပ ျဖစေပၚေစရန

ရညသန၍ အေထြေထြ အႀကျပခကမားအား စစညးေဖာျပလပါသည။

လကရ ဥပေဒမေဘာငအေျခအေနအရေသာလညးေကာငး၊ ဥပေဒပါအခကမားက အေကာငအထညေဖာရန အဖြ႔အစညး

ဆငရာစြမးေဆာငရည မရျခငးေၾကာငေသာလညးေကာငး၊ VFV ေျမဆငရာ ေခတမမေသာ သတငးအခကအလကအေျခအေနမား

ေၾကာငေသာလညးေကာငး ေအာကပါအခကအခမားက ထထေရာကေရာကေျဖရငးႏငသညအခနအထ အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားက

ေခတ ရပဆငးထားရန (Moratorium) မျဖစမေန လအပေနပါသည။

သတငးအခကအလက - ေန႔စဥဆးျဖတခကခမတျခငးႏင မ၀ါဒခမတျခငးတ႔က အေထာကအကျပႏငရနအတြက ေျမအသးျပမႈႏင

ေျမလပပငခြငဆငရာ သတငးအခကအလကမားႏင အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈဆငရာသတငးအခကအလကမားက စေဆာငးျခငး၊

စမခန႔ခြ ျခငးႏင ေလလာသးသပျခငးတ႔က ျမႇငတငေဆာငရြကႏငရန လပငနးစဥတစခ ေဖာထတခမတသငပါသည။

VFV ေျမခြငျပခကမားက စာရငးစစေဆးမႈျပလပသငသည - VFV ေျမလပပငခြငမားသည ကနဥးလကခရရသလကထ

တြင ဆကရ/မရ သ႔မဟတ အျခားသမားထသ႔ တရားမ၀င ေရာငးခချခငး/လႊေျပာငးေပးချခငးရ/မရ အကျဖတသးသပ

ႏငရန ယခင VFV ေျမခြငျပခကမားက စနစတက အေျခခစစတမးတစခ ေကာကယသငသည။ ထ႔အျပင (ေလာက

ထားခကမားတြင ေဖာျပခသည ရညရြယခကမားအတငး) ေျမမားက အသးျပျခငးရ/မရကလညး စစတမးတြင ေလလာ

ဆနးစစသငသည။ လကရေျမအသးျပေနသမားကလညး စစတမးတြငေဖာထတသငၿပး အကယ၍ VFV ေျမလပပင

၄၅

ခြငမား ပယဖကမညဆပါက ထသတငးအခကအလကမားက ထညသြငးစဥးစားႏငမည ျဖစသည။ ျမနမာစကပးေရး

ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈမဟာဗဟာတြင အဆျပထားသညအတငး ၿဂဟတမေပးပ ႔ေသာ ပရပႏငသတငးအခကအလကမား

ရယျခငး (Remote sensing)ႏင လကေတြ႔ကြငးဆငးေဆာငရြကျခငးတ႔က ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးျဖင ဤလပငနးေဆာင

တာမားက ျပလပႏငမညျဖစသည။ VFV ေျမလပပငခြငမား ဖကသမးျခငးဆငရာ ဆးျဖတခကခမတမႈက အေထာက

အကျပရနႏင ေရ႕ဆကျပလပရနလပငနးမား ေဖာထတသတမတရနအတြက ထစစတမးမ ထြကေပၚလာေသာ ရလဒ

မားက အသးျပႏငမညျဖစသည။ ထစစတမးက ျပလပရာတြင အခနတတႏင လကေတြ႔ကစြာ၊ ထေရာကစြာ ျပလပသင

ၿပး အစးရ၊ အရပဖကအဖြ႔အစညးမားႏင အျခား တတယအဖြ႔အစညးမားလညး ပါ၀ငသငပါသည။

ယခအခနထ ျမနမာႏငငတြငျဖစေပၚေနေသာ အႀကးစားစကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာအစအစဥမားက အေသးစတ

ျပညစစြာ အကျဖတသးသပမႈတစခ ျပလပသငသည - အဆပါအစအစဥမား၏ အကးသကေရာကမႈႏင ေရရညတညတ

ႏငမႈမားက ေလလာဆနးစစရန နညးလမးအမးမးျဖင အကျဖတေလလာသးသပမႈ ျပလပႏငသည။ ေျမယာပ႗ပကၡမား

ျပန႔ႏ႔ျဖစပြားေနမႈ၊ အႀကးစား စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာအစအစဥမား၏ ေဒသတြငးအလပအကငဖနတးေပးႏငမႈ၊

စကပးထတလပမႈႏင ပတ၀နးကငထနးသမးကာကြယေရးက အကအညေပးႏငမႈ စသညတ႔အပါအ၀င နညးလမးအမး

မးျဖင ေလလာသးသပႏငသည။ အႀကးစားစကပးေရးလပငနးႀကးမားသည လပကြကငယေတာငသစကပးေရးထက

ပမထေရာကအကးရသည၊ စးပြားေရးအငအားပမ ေကာငးမြနေစသညဟသည ယဆခကကလညး အကျဖတ

သးသပသငသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ထယဆခကကအသးျပကာ မ၀ါဒ ဥးတညခကမားက လႊမးမးခပကငရန

ႀကးစားခ ၾကၿပး ၎သညလပကြကငယစကပးမႈမားအား ဖႏပထား၍ျဖစသည။ လပကြကငယေတာငသမား၏

လကရမးဆကႏင ေနာငအနာဂတမးဆကတ႔အၾကား ေျမလအပခကက အကျဖတသးသပရန အခြငအလမးတစရပ

လညးျဖစႏငသည။ ဤေလလာသးသပမႈက အစးရ၊ ကၽြမးကငပညာရငမားႏင အရပဖကအဖြ႔အစညးမားပးေပါငးကာ

ေဆာငရြကသငပါသည။

VFV ေျမလပပငခြငႏင အျခားအႀကးစားစကပးေရး ရငးႏးျမႇပႏမႈဆငရာ အခကအလကမားစမခန႔ခြမႈ ျမႇငတငေဆာင

ရြကသငသည - အႀကးစား ေျမငားရမး/ေရာငး၀ယမႈအမားစသည ပြငလငးျမငသာမႈမရျခငး၊ ေျမနယနမတမားဆငရာ

သတငးအခကအလကမားသည မားေသာအားျဖင ရမေနျခငး၊ မတကျခငး သ႔မဟတ မျပညစျခငးတ႔ေၾကာင ျဖစသည။

ဤအခကမားေၾကာင မဆးႏငေသာ အခကအခ ျပနာမားက ျဖစေပၚေစသည - သတငးအခကအလက မတကသျဖင

သကဆငရာအာဏာပငမားက ထသတငးအခကအလကက ျဖန႔ေ၀ျခငးမရသကသ႔ ရငးႏးျမႇပႏမႈလမးေၾကာငးမားက

ေလလာသးသပရန ထသတငးအခကအလကမားက အသးျပဆနးစစျခငး လညးမရေပ၊ စသညတ႔ျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင

အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမ၀ါဒမားသည အမနတစကယသကေရာကမႈ မညသ႔ရမည ဟသည အသအျမငဗဟသတမရဘ

မကစစမတခမတထားသကသ႔ ျဖစေနသည။

သကဆငရာအာဏာပငမားအေနျဖင အခကအလကမားလကခရရရန၊ ထအခကအလကမားဆငရာ ခ႕ယြငးခကမားက

ပမသျမငႏငရနႏင အလယအလတကာလရညမနးခကျဖင (mid-term vision) စြမးေဆာငရည ျမႇငတငမႈျပလပကာ

ထအခကအလကမားဆငရာ တးတကမႈရေရး အခြငအလမးတစရပ ရေနသည။

ေျမသတငးအခကအလက - အစရငခစာတြငတငျပခသညအတငး ျမနမာႏငင၏ေျမအမားစက ဥပေဒအရ VFV ေျမ

အျဖစ ယဆေနဆျဖစသည။ ေဒသခတ႔၏ အသကေမြး၀မးေကာငးမႈမားအတြကသာမက ပတ၀နးကငႏငယဥေကးမႈ

ဆငရာ ကာကြယထနးသမးမႈမားအတြက မရမျဖစအေရးပါသည ေျမႏငသဘာ၀သယဇာတအရငးအျမစမားဆငရာ

ေဒသခအခြငအေရးမား တညရေနေသာလညး ျမနမာေျမအမားစကမ ဥပေဒေၾကာငးအရ VFV ေျမဟသတမတႏငေန

ျခငး ျဖစသည။ ေျမစမအပခပမႈဆငရာ အေသးစတ အႀကျပခကမားေပးႏငရနမာ ဤ အစရငခစာ၏နယပယအတြငးတြင

မရပါ။ စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈမဟာဗဟာက အႀကျပထားသညမာ ေျမနယနမတဆငရာ သတငးအခကအလကမား

၆၆

ေခတႏငေလာညေစရနႏင ထသတငးမားထတေ၀ရန၊ ေျမလက၀ယထားရခြင မတပတငရန၊ ဓေလထးတမး ေျမယာ

လပပငခြငမားက မတတမးတငရန၊ ေျမစမခန႔ခြမႈကထနးသမးရနႏင “ကြငး” ေျမပအသစမား ေရးဆြရရႏငရနအတြက

ေျမစမအပခပေရး၀နေဆာငမႈေပးသမားႏင ၎တ႔က ကညေပးေနသညအဖြ႔အစညးမား၏ စြမးေဆာငရည ျမႇငတငရန

ဟ၍ျဖစသည။ ဤအႀကျပခကအတြက အႀကးမားဆးစနေခၚမႈမာ နညးပညာပငးဆငရာအခကအခမဟတဘ အဖြ ႔

အစညးမား/ ဌာနမားဆငရာ အဟန႔အတားမားျဖစသည။

အႀကးစားစကပးေရး ဖြ ႔ ၿဖးတးတကမႈဆငရာအစအစဥမားႏငစပလဥးသည အခကအလကမားက အမားျပညသ

သရေစျခငး - ေကးရြာအပစအပခပေရးမးမားႏင ၿမ႕နယအပခပေရးမးမားသညလညး ဤအခကအလကမား ရရ

သငသည။ သ႔မသာလင ေျမျပငအေျခအေနႏင ႏႈငးယဥသးသပႏငမည ျဖစသည။ ထသ႔ျပလပႏငရနအတြက One

Map ကသ႔ေသာစမခကမားက နညးလမးတစရပအေနျဖငအသးျပႏငသည။ VFV ေျမေလာကထားမႈမားႏင ကန႔ကြက

မႈမားအေၾကာငးကလညး သမား႐းကနညးလမးျဖစသည ျပနတမးတြင ထတျပနေၾကညာျခငးအျပင ျပညတြငးမဒယာ

မား၊ အြနလငးမဒယာမားမတစဆငလညး အမားျပညသသေအာင ျပလပႏငသည။

အာဏာအလြသးစားျပမႈက ေရာငကဥရနႏင တညဆဥပေဒမား/နညးဥပေဒမားပါ ျပ႒ာနးခကမားကအေကာငအထညေဖာရန

အဖြ႔အစညးဆငရာ စြမးေဆာငရညျမႇငတငျခငး

လကရ VFV ေျမလပပငခြငရရသမားအား စညးၾကပရာတြင VFV ေျမစမခန႔ခြမႈဆငရာ နညးဥပေဒမားအား အေကာင

အထညေဖာျခငး - VFV ေျမေလာကထားမႈမား၊ ထေလာကထားမႈမားအေပၚ ကန႔ကြကႏငေျခမားႏင ေျမသညအမန

တစကယ ေျမလြတ ဟတ/မဟတ စေသာ သတငးအခကအလကမားက အမားျပညသအား ႀကတငအသေပးရနဟ

လကရ VFV ေျမဥပေဒတြင အတအက ရငးရငးလငးလငး ေဖာျပထားသည။ အခနး ၂ တြငလညး VFV ေျမေလာကလႊာ

တြင “ေျမမားသည အမနတစကယ ေျမလြတ၊ ေျမလပ၊ ေျမ႐ငး ဟတ/မဟတ” ရငးရငးလငးလငးေဖာျပရနလအပ

သညဟ ဆထားသည။ သ႔ေသာ ေျမျပငတြင ေျမဆငရာေတာငးဆမႈမား(claims)က ေလလာစစစရနအတြက လပငနးစဥ

မားကမ ရငးရငးလငးလငးမေဖာျပထားေပ။ VFV ေျမစမခန႔ခြမႈနညးဥပေဒ၊ အခနး ၅ ၏ ပဒမ ၄၈ တြငလညး အကယ၍

ေျမလပပငခြငရရသသည ၎၏အဆျပစမခကက အေကာငအထညေဖာရနပကကြကျခငးႏင နညးဥပေဒက မလကနာ

ျခငးတ႔ျဖစေပၚပါက ေျမလပပငခြငက ပယဖကႏငသညဟ ဆထားသည။ “ ေျမလပပငခြငရရသ၏ ေျမအသးျပမႈ သ႔မဟတ

စကပးမႈက စဥဆကမျပတႀကးၾကပကြပကရန” ဟသည ဗဟေကာမတ၏ တာ၀နကလညး ေဖာျပထားသည။

အျပနအလနထနးညႇျခငးမား(Checkes and balances) - ပဂၢလကလပငနးရငမားအၾကား သ႔မဟတ အစးရ အဖြ႔အစညး

မား၏ တာ၀နရသမားအၾကား အျပနအလနအကးအျမတရရရန ပးေပါငးႀကစညမႈ ျဖစႏငေျချမငမားလသညအတြက

အျပနအလနထနးညႇမႈမား ျပလပရန မရမျဖစ လအပပါသည။ VFV ေျမစမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတသည ေျမ ခြေ၀ခထား

ျခငးႏင ၎ႏငဆကစပသညေလလာေစာငၾကညမႈမားက တၿပငနကတညး ျပလပရန မျဖစႏငပါ။ အကးစးပြားဆငရာ

ပ႗ပကၡမား ျဖစႏငေျချမငမားသညအတြက ေလလာေစာငၾကညမႈမားက အျခားအဖြ႔အစညးတစခက ျပလပရနလအပ

ၿပး ပြငလငးျမငသာမႈႏင တာ၀နယမႈ/တာ၀နခမႈရေသာ စကပးေရးလပငနးဆငရာ အေလအကငမားျဖစေပၚေရးသ႔

ေရးရႈသည အျပနအလနထနးညႇျခငးတစရပ တညေထာငသငပါသည။ ဤသ႔ျပျခငးသည ကမၸဏမားႏင လမႈႏင

ပတ၀နးကငဆငရာ ကာကြယထနးသမးေစာငေရာကမႈမားအေပၚ ၎ကမၸဏတ႔၏ အေလးအနကထားေဆာငရြကလမႈ

က ေလလာစစစႏငမည ေလလာေစာငၾကညျခငးႏငအကျဖတျခငး (M&E)စနစတစရပ တညေထာငရန အေျခခတစခ

၆၇

လညးျဖစသည။ M&E စနစ၏ရညရြယခကမာ ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈႏငအတ တနးတမတမႈလညး ပမရရႏငရနအတြက

စကပးေရးက႑တြင မားစြာလအပေနသည ရငးႏးျမပႏမႈမားအား စညးၾကပႏငရန လအပခကေၾကာင ျဖစသည။

ေျမေပၚတြင သမား႐းကနညးလမးျဖင ေနထငအသးျပေနသမားအား ရာဇ၀တမႈေျမာကသညဟေသာအခကက

ေရာငကဥသငပါသည။

ဥပေဒမေဘာငႏငစပလဥး၍

ျပညစစြာေရးဆြခမတထားသည အမးသားေျမအသးခမႈမ၀ါဒ၏ အေျခခမမားႏငလမးညႊနခကမားက အေျချပ၍

အားလးၿခငသည အမးသားေျမဥပေဒႀကးတစခေဖာထတခမတရန မရမျဖစ လအပေနပါသည။ ဤလပငနးစဥသည

စစမနေသာ၊ အမားျပညသ ပါ၀ငေသာ တငပငေဆြးေႏြးျခငးလပငနးစဥတစရပက ျဖစေပၚေစႏငသည။ ထေျမဥပေဒႀကး

သည ယေန႔တငမေျဖရငးႏငေသးသည အခကအခမားက ေျဖရငးႏငရနလအပသည။ ဥပမာ - ဓေလထးတမးေျမယာ

လပပငခြငက အသအမတျပျခငး၊ ပ႗ပကၡေျဖရငးမႈ လပငနးစဥမားက အသအမတျပျခငး၊ ေျမစမအပခပမႈတြင ပါ၀င

သည သကဆငရာအာဏာပငမားအား တာ၀နယမႈ/ တာ၀နခမႈရေစျခငး စသညတ႔ျဖစသည။ ထဥပေဒႀကးသည

လကရေျမဥပေဒမားတြင တစခႏငတစခ ဆန႔ကငေနေသာအစတအပငးမားက ေလလာသးသပၿပး ေျမက႑အလက

ဥပေဒမားျဖစသည လယယာေျမဥပေဒ၊ ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငးစမခန႔ခြေရးဥပေဒ၊ သစေတာဥပေဒ စသညတ႔တြင

ျပ႒ာနးခကမားအား တစခႏငတစခ သဟဇာတျဖစေစသငပါသည။ ဤအခကသည ေကးရြာ/ရပရြာ လထအဆငတြင

တညရေနသည ေဒသခတ႔၏ တရား၀ငမတပတငမထားသည ေျမႏငသယဇာတဆငရာအခြငအေရးမားအတြက အထး

သငေလာမညျဖစသည။ အေရးပါသညကစၥရပ တစခမာ “အမားျပညသပငမဟတသညသစေတာနယေျမမား (non-

public forest estate)” ႏငစပလဥးသည ကြာဟခကျပနာက ေျဖရငးရနလအပေနျခငးျဖစသည။ ေျမအသးခ

မႈအမးအစားမား (ေအာကတြငၾကညပါ) က ျပနလညေလလာသးသပျခငးသညလညး တစခအပါအ၀ငျဖစပါသည။

ေျမအမးအစားမားအဓပၸာယဖြငဆခကႏင ေျမအမးအစားေျပာငးလမႈဆငရာလပထးလပနညးမားက ျပနလညေလလာ

သးသပသငပါသည။

ေျမေစးကစားမႈမားေလာနညးေစရနအတြက VFV ေျမကလက၀ယကငၿပး အခြငအေရးယရနေစာငေနသမားအား လပပငခြငဆငရာ

ျမငမားေသာအခြနေငြမား ခမတေကာကယျခငး (ဥပမာ - ခန႔မနးေျမ တနဖး၏ ၅% - ၁၀% ကႏစစဥအခြနေကာကချခငး)

အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမားက(Moratorium) ေခတရပဆငးၿပးေနာက အစးရသည စကပးေရးဆငရာ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင

ဖြ႔ၿဖးေရးက ျမႇငတငေဆာငရြကရန အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈျပလပလသညဆပါက ထသ႔ျပလပရနအတြက ရငးလငး

ေသာလပငနးစဥမားက ေဖာထတခမတသငသည။ ထလပငနးစဥမားကအသးျပ၍ တာ၀နယမႈ/တာ၀နခမႈရေသာ စကပး

ေရးဆငရာရငးႏးျမႇပႏမႈ ပမျဖစေပၚေစရနအတြက အႀကးစားစကပးေျမသမးဆညးမႈမားက ေဖာထတသတမတၿပး

ေလလာေစာငၾကညရပါမည။ လပကြကငယ ေတာငသမား၏ ဓေလထးတမးေျမယာလပပငခြငက ေလးစားမႈရျခငး၊

အမးသမးမား ထထေရာကေရာက ပါ၀ငေဆာငရြကခြငရျခငး၊ သငေလာၿပး အေကာငအထညေဖာရနလြယကသည

ဥပေဒမေဘာင၊ ေဒသခအာဏာပငမား၏ အကအညႏင ညႇႏႈငးဖနေျဖေဆာငရြကမႈ၊ ေငြေၾကး ရရႏငမႈႏင သးႏႏင

အသကေမြး၀မးေကာငးမႈမား အမးအမညစေအာငစကပးလပကငႏငမႈက အားေပးျခငးတ႔သညလညး ထလပငနးစဥ

မားတြင ပါ၀ငသငေပသည (MRLG ၂၀၁၇)။

၆၈

ေျမျပနလညေပးအပျခငးႏင ပ႗ပကၡေျဖရငးျခငး

စကပးေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈမဟာဗဟာတြင ေဖာျပထားသည အစအစဥျဖစသည ရငးလငးေသာဥပေဒႏငအဖြ႔အစညး

ဆငရာ မေဘာငတစခ ထေထာငၿပး ထမေဘာငတြင ေျမယာပ႗ပကၡမားေျဖရငးေရးအတြက မတညေသာလပငနးစဥမား

က အသးျပႏငေၾကာငးႏင ထလပငနးစဥမားအား ျပညစသညစနစတစခတညးတြင အတတကြေပါငးစညးရန ျဖစႏငေျခ

ရေၾကာငး ေဖာျပထားသည။ လကေတြ႔ ေျမျပငတြင ပ႗ပကၡေျဖရငးေရးလပငနးစဥမားက ျမႇငတငေဆာငရြကရန အထး

အေရးႀကးပါသည။ အမးသားေျမအသးခမႈမ၀ါဒတြင ေအာကပါလပငနးစဥမားအား ေဖာျပထားသည - (၁) ေဒသတြငး

အဆငတြင ေတာငသအသငးအဖြ႔မားပါ၀ငသည အျငငးပြားမႈ ေျဖရငးေရးအျခားနညးလမး (alternative dispute

resolution) (၂) အထးတရား႐းမား (၃) အမအခကငးလြတလပသည ခသမာဓနညးလမး (၄) သမား႐းကတရား႐းမား

(၅) အပခပေရးပငးဆငရာစရငဆးျဖတခက။ အဆပါ အျငငးပြားမႈေျဖရငးေရးလပငနးစဥတငးအတြက ရငးလငးေသာ

လပထးလပနညးမားေဖာထတခမတရန လအပမညျဖစသည။

ျပနလညေတာငးဆထားသညေျမက ေတာငသမား၊ ႏငငေတာ သ႔မဟတ တတယအဖြ႔အစညးမားအား ျပနလည ေပး

အပခထားႏငရန ၊ တာ၀နမားႏင လပငနးစဥမားဆးျဖတခမတရန၊ ျပနလညေပးအပမညေျမမားက ေဖာထတသတ

မတရနႏင ေျမ လကခသမား ျပည႔မရမည စသတမတခကမားက ေရးသားေဖာျပရန။

ေျမျပနလညစစေဆးေရးေကာမတအဖြ႔တြင ပါ၀ငသမားသည အကးစးပြားဆငရာပ႗ပကၡ (conflicts of interest)

မားမရေစရ - အဘယေၾကာငဆေသာ မၾကာခဏဆသလပင ေျမေကာမတမားတြင ပါ၀ငသမားသည ေျမသမးဆညးမႈတြင

ကယတငကယက ပါ၀ငသမးဆညးခသမား ျဖစေနတတသည။

ပ႗ပကၡေျဖရငးေရးလပငနးစဥမားတြင “တရား၀ငေျမပငဆငသထမေျမက အျခားသက ဥပေဒအရေျမပငဆငခြင/

အသးျပခြင ရေၾကာငး ေတာငးဆမႈ - adverse possession” အေျခခမကလညး ထညသြငးသငပါသည။ ဤ

ေတာငးဆမႈမားသည လကရတရား၀ငေျမပငဆငသ ခြငျပခကမပါဘ အျခားသတစဥးက သမငးကျပနၾကည၍ ဥပေဒ

အရ ေျမပငဆငမႈ သ႔မဟတ ရယအသးျပလမႈကေတာငးဆျခငးျဖစၿပး ထေတာငးဆမႈမားက အကအညေပးႏငရန ျဖစ

သည။

၆၉

ရညညႊနးကးကားခကမားႏငဖတရႈသငသညမားALTSEAN (2014) Land confiscation in Burma: a threat to local communities and responsible investment. Bangkok: Altsean.

Antonio, M. E. R. (2015) Land grabbing, isn’t it ? An exploratory field case study in Myanmar to analyze another pattern of

access and control of land.

Boutry, M., Allaverdian, C., Mellac, M., Huard, S., U San Thein, Tin Myo Win and Sone, K. P. (2017) Land Tenure in Rural

Lowland Myanmar: From historical perspectives to contemporary realities in the Dry zone and the Delta. Yangon: GRET.

Buchanan, J., Kramer, T. and Woods, K. (2013) Developing Disparity. Regional Investment in Burma’s borderlands.

Transnational Institute.

Chao, S. (2013) ‘National Updates on Agribusiness Large Scale Land Acquisitions in Southeast Asia Brief. Brief #8

of 8: Union of Burma’, in Colchester, M., Chao, S., Dalliner, J., Toh, S. M., Kiev, C., Ramirez, I. S. M. A., and Pulhin, J. (eds)

Agribusiness large-scale land acquisitions and human rights in Southeast Asia - Updates from Indonesia, Thailand,

Philippines, Malaysia, Cambodia, Timor-Leste and Burma, pp. 140–157. Available at: http://www.forestpeoples.org/sites

....fpp/files/publication/2013/08/briefing-8-8-burma.pdf.

DALMS (2017a) List of land transactions on VFV land in the Union of Myanmar from 1991 to December 2016 (database).

Department of Agricultural Land Management and Statistics Ministry of Agriculture, Livestock and Irrigation, Nay Pyi

Taw: MoALI

DALMS (2017b) Summary report of large scale land acquisition in Myanmar, as of December 2016. Department of

Agricultural Land Management and Statistics Ministry of Agriculture, Livestock and Irrigation, Nay Pyi Taw: MoALI

Department of Population (2017). Census Atlas Myanmar: The 2014 Myanmar Population and Housing Census. Ministry of

Labour, Immigration and Population, Nay Pyi Taw, Myanmar.

Ferguson, J. M. (2014) ‘The Scramble for the Waste Lands: Tracking colonial legacies, counterinsurgency and international

investment through the lens of land laws in Burma/Myanmar’, Singapore Journal of Tropical Geography, 35, pp. 295–311.

Forest Department (2013). Large scale concessions in reserved forests and protected public forests. Forest Department,

Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation. Nay Pyi Taw: MoNREC

Furnivall, J. S. (1957) An introduction to the political economy of Burma. 3rd ed. Rangoon: Rangoon Burmese Advertising

Press.

Leckie, S. and Simperingham, E. (2009) Housing, Land and Property Rights in Burma: the current legal framework. Geneva,

Switzerland: Displacement Solutions & The HLP Institute.

Lewis, M. P. (ed.) (2009) Ethnologue: Languages of the World. 16th ed. Dallas: SIL International. Available at: https://www.

ethnologue.com/.

၇၀

LIOH (2015) Destroying People’s Lives: The Impact of Land Grabbing on communities in Myanmar. Land In Our Hands.

Mark, S. (2016) ‘Are the Odds of Justice “Stacked” Against Them? Challenges and Opportunities for Securing Land Claims by

Smallholder Farmers in Myanmar’, Critical Asian Studies, 48(3), pp. 443–460. doi: http://dx.doi.org/10.1080/14672715.2016.119688

8.

MRLG (2017) Towards Responsible Large-Scale Agricultural Investments in the Mekong Region: Key messages from a regional

dialogue. Vientiane, Laos: Mekong Region Land Governance, MPI, Oxfam, IPSARD.

NLD (2015) National League for Democracy 2015 Election Manifesto. Yangon, Myanmar: National League for Democracy.

Oberndorf, R. B. (2012) Legal Review of Recently Enacted Farmland Law and Vacant, Fallow and Virgin Lands Management

Law. Yangon, Myanmar: Food Security Working Group - Land Core Group.

Republic of the Union of Myanmar (2012a) Farmland Law. Nay Pyi Taw, Myanmar.

Republic of the Union of Myanmar (2012b) The Vacant, Fallow and Virgin Lands Management Law. Nay Pyi Taw, Myanmar.

Republic of the Union of Myanmar (2013a) Report No 1 of the Investigation Commission for Prevention of Public

Disenfranchisements Connected to Confiscation of Farmland and Other Lands. Naypyi Daw. Available at: http://www.mylaff

org/document/view/2486 (English) or http://www.mylaff.org/document/view/2485 (Myanmar).

Republic of the Union of Myanmar (2013b) Report No 2 of the Investigation Commission for Prevention of Public

Disenfranchisements Connected to Confiscation of Farmland and Other Lands. Naypyi Daw. Available at: http://www.mylaff

org/document/view/2488 (English) or http://www.mylaff.org/document/view/2487 (Myanmar).

Republic of the Union of Myanmar (2013c) Report No 3 of the Investigation Commission for Prevention of Public

Disenfranchisements Connected to Confiscation of Farmland and Other Lands. Naypyi Daw. Available at: http://www.mylaff.

org/document/view/2489 (Myanmar).

Republic of the Union of Myanmar (2013d) Report No 4 of the Investigation Commission for Prevention of Public

Disenfranchisements Connected to Confiscation of Farmland and Other Lands. Naypyi Daw. Available at: http://www.mylaff.

org/document/view/3148 (Myanmar).

Republic of the Union of Myanmar (2016) Myanmar Investment Law (The Pyidaungsu Hluttaw Law No. 40/2016). Nay Pyi Taw,

Myanmar.

San Thein, Pyae Sone and Diepart, J.-C. (2017) Transparency Under Scrutiny Information Disclosure by the Parliamentary Land

Investigation Commission in Myanmar. MRLG Case. Vientiane, Laos: Mekong Region Land Governance.

Scurrah, N., Hirsch, P. and Woods, K. (2015) The Political Economy of Land Governance in Myanmar. Vientiane: Mekong Region

Land Governance.

Sein Win (2013) Field investigation report by the Parliamentary Member for Maubin constituency,

၇၁

SLORC (1991a) Duties and Rights of the Central Committee for the Management of Cultural Land, Fallow Land and Waste Land

(Notification No. 44/91.13 November 1991), issued by the State Law and Order Restoration Council, Union of Myanmar.

SLORC (1991b) Procedures conferring the right to cultivate land/ right to utilize land (Notification No. 1/91.16 December 1991),

issued by the State Law and Order Restoration Council, Union of Myanmar.

SLORC (1992) The forest law (1992). Yangon, Myanmar: State Law and Order Restoration Council Law.

Srinivas, S. and Hlaing, U. S. (2015) Myanmar: Land Tenure Issues and the Impact on Rural Development. Yangon: FAO, National

Action Plan for Agriculture.

Taylor, Robert H. (2009) The State in Myanmar. Honolulu: University of Hawaii Press.

VDB (2016) What Changes in Practice under the New Investment Law ? Nay Pyi Taw, Myanmar.

Woods, K. (2015a) Commercial Agriculture Expansion in Myanmar: Links to Deforestation, Conversion Timber, and Land

Conflicts, Forest Trends Report Series.

Woods, K. (2015b) ‘CP maize contract farming in Shan State, Myanmar: A regional case of a place-based corporate agro-feed

system’, Land grabbing, conflict and agrarian environmental transformations: perspectives from East and Southeast Asia.

Chiang Mai University, 5-6 June 2015.

၇၂

ေနာကဆကတြမားေနာကဆကတြ ၁ - ျမနမာႏငငစးပြားေရးရာမားအားခႏစသကရာဇအလကအတခပေဖာျပခက

အခနကာလ အပခပမႈနညးစနစ စးပြားေရးႏငစကပ းေရးမ၀ါဒဆငရာေဆာငရြကခကမား

၁၈၈၆ - ၁၉၄၈ ၿဗတသကလန စးပြားေရးလပငနးမားလြတလပစြာလပႏငခၿပး အစးရက ပါ၀င ေဆာငရြကမႈအနညးငယသာရသည။ ဆနစပါး မကထရစတန (MT) ေပါငး ၇ သနးတငပ႔ခၿပး ကမၻာတြငေစးကြကဥးေဆာငသျဖစခသည

ဇနန၀ါရ ၄၊ ၁၉၄၈ လြတလပေသာအရပသားအစးရ ႏငငေတာဥးေဆာငသညစးပြားေရးစနစႏင လြတလပသည ေစးကြကလပငနးစဥ

၁၉၆၂ ခႏစအထ ပါလမနဒမကေရစ ႏငငေတာဥးေဆာငသညစးပြားေရးစနစႏင လြတလပသည ေစးကြက

၁၉၆၂ - ၁၉၇၄ စစတပအာဏာသမးမႈ၊ ေတာလနေရးေကာငစ

အမ းသားေရးႏင ဗမာျပျခငး၊ ျပညတြငးအငအားကသာ အလးစမခ ခသညကာလ။ ဆရယလစေျမယာလပကငျခငးစနစ။

၁၉၇၄ ျပညေထာငစဆရယလစသမၼတ ျမနမာႏငငေတာ (စစတပ ဥးေဆာငသည)

ဆရယလစစးပြားေရးစနစ၊ ဗဟခပကငသညစမကနးမား၊ ျပညတြငး အငအားကသာမခအားထားၿပး အစးရက ခပကငဆးျဖတသည စးပြားေရးစနစ၊ ျပညသ႔၀နထမးဆငရာ ဖြ႕စညးတညေဆာကမႈပစမား စတငယယြငးလာသည

၁၉၇၄ - ၁၉၈၈ ျပညေထာငစဆရယလစသမၼတ

ျမနမာႏငငေတာ၊ ျပညသ႔ေကာင စ အစးရ

အစးရကခပကငဆးျဖတသည တခါးပတစးပြားေရးစနစ၊ စးပြားေရး ဆငရာ ဖစးမႈမားကာလ၊ သြငးကနအစားထးျခငး၊ စကမႈလပငနး ေဖာေဆာငျခငး၊ ျမနမာႏငငသည ဖြ႕ၿဖးမႈအနညးဆးႏငင အေနအထားသ႔ ေရာကရသြားခသည

၁၉၈၈ ႏငငေရးအၾကမးဖကမႈ၊ ၈.၈.၁၉၈၈ တြင စစတပက အာဏာသမးခသည

ဆရယလစစးပြားေရးစနစကဖကသမးျခငး၊ ေစးကြကစးပြားေရးစနစ ေအာကတြင ဖြငလြယပတလြယမ၀ါဒက ကငသးခသည (swing-door policy)

၁၉၈၈ - ၁၉၉၇ (ႏ၀ငဘာ)

ႏငငေတာၿငမ၀ပပျပားမႈတည ေဆာကေရးေကာငစ(န၀တ)၊ စစအပခပေရး

စးပြားေရးအနညးငယလြတလပခြငရရလာျခငး၊ ႏငငျခားကမၸဏမား ထသ႔ စးပြားေရးလမးဖြငေပးျခငး

၁၉၉၇ - ၂၀၁၁ ႏငငေတာေအးခမးသာယာေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရးေကာငစ (နအဖ)၊ စစအပခပေရး

ေစးကြကစးပြားေရးစနစသ႔အကးအေျပာငး၊ ခ႐နအရငးရငစနစ၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနး ၂၆% (၂၀၁၁)ျဖစၿပး ၂၀၀၅ ခႏစအမ းသား အဆငဆငးရႏြမးပါးမႈ ၃၂% မ အနညးငယကဆငးလာခသည

၂၀၁၁ - ၂၀၁၆ (မတလ)

ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအစးရ ပါလမနဒမကေရစ၊ အရပသားတစပငးအစးရ၊ ေစးကြကစးပြားေရး စနစ၊ စးပြားေရး၊ ဘ႑ာေရးႏငေငြေၾကးဆငရာျပျပငေျပာငးလမႈမား၊ ကနသြယမႈႏငရငးႏ းျမပႏမႈဆငရာ လြတလပစြာ ေဆာငရြကလာႏငျခငး၊ ခရနအရငးရငစနစ၊ ေျမသမးဆညးမႈႏင အဂတလကစားမႈဆကလကျဖစေပၚျခငး၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈ အေနအထားမ အဆငမတကလာႏငျခငး

၂၀၁၅ ၊ ႏ၀ငဘာ အေထြေထြေရြးေကာကပြကငးပခၿပး အမ းသားဒမကေရစ အဖြ႕ခပက အျပတအသတအႏငရခသည

၂၀၁၆၊ မတလအကနတြင အရပသားတစပငးအစးရသည NLD ထသ႔ အပခပေရးႏင ဥပေဒျပေရးအာဏာမား လႊေျပာငးေပးခသည

၂၀၁၆ ၊ ဧၿပ NLD ဥးေဆာငသညအစးရႏင လႊတေတာ၊ ႏငငေတာ၏ အတငပငခ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက ဥးေဆာငသည

၂၀၁၆၊ ဧၿပတြင အာဏာလႊအပခသည

၇၃

ေနာကဆကတြ ၂ - ေဇယာ၀တ ႀကစကခငးသကတမး

အခနကာလ သၾကားလပငနးတြင ေျမအေျချပရငးႏးျမႇပႏမႈမားဆငရာျဖစရပမား

တတယ အဂၤလပ-ျမနမာစစ

(၁၈၈၅)

ၿဗတသတ႔ႏငအတ တကပြ၀ငခသည မဟာရာဇာတစဥးက အဂၤလပအစးရက ဂဏျပသညအေနျဖင ေဇယ၀တနယေျမတြင ေျမပမာဏအမားအျပားက ေပးအပခသည။ ေနာငတြင မဟာရာဇာ၏ မဆးမအျဖစကနရစခသ ဇနး မဟာေဒ၀က ထေျမမားကရရခသည။ ထဂဏျပမႈသည မဟာရာဇာ သစၥာရမႈက အသအမတျပသညအေနျဖင ၿဗတသအငပါယာ၏ ဗစတးရယားဘရငမထမ ေရာကရလာျခငးျဖစသည

မဟာေဒ၀က ထေျမမားအား သမအေပၚအလြနသစၥာေစာငသသ အႏၵယမးမတတစဥးကေပးအပခသည။ ထသသညေျမပငရငျဖစလာၿပး အႏၵယ၊ ဘဟာနယမ အလပသမားမားေခၚကာ ထ(ေဇယာ၀တ) ေျမေပၚရေတာမားက ရငးလငးခၿပး စပါးစကခငးအျဖစေျပာငးလခသည

၁၉၃၂ ေဇယာ၀တေျမပငရင၏သားျဖစသ ရငဘဟာဒဟာရကာပရာဆတ လကထကတြငမ စပါးအစား ႀကကေျပာငးလစကပ းခသည။ ၎က အႏၵယႏငငသားေျမငားမားက အသးျပခသည

၁၉၃၄ ႐ငဘဟာဒဟာရကာပရာဆတသည တစေန႔လင ႀက ၁၀၀၀ တနကတႏငေသာ သၾကားစကရတစခ ကတညေဆာကခသည။ ထစက႐က စေကာတလနႏငငမ ဒနကငစတး၀ပကမၸဏကတညေဆာက ေပးခၿပး ၁၉၃၅ တြင စတငလညပတခသည

၁၉၃၇ - ၁၉၃၈ သၾကားျဖထတလပမႈသည ၁၈၀၀၀ တနအထ ျမငတကလာခသည

သၾကားစကရတြငကတသညႀကမားသည ေတာငငႏငရမညးသငးခရငမားမျဖစၿပး (၁၉၃၇ - ၃၈) တြင ႀကဧကေပါငး ၃၄၇၁၄ ဧကျဖစလာခသည။ ထစဥက ျမနမာႏငငတြင ႀကႏငသၾကားထတလပမႈ အႀကးမားဆးပမာဏလညးျဖစသည။

၁၉၅၄ လြတလပသညျမနမာအစးရက ထစကရက ႏငငပငျပလပခသည။ ထစကရကစကမႈ (၁)၀နႀကးဌာနက စမခန႔ခြခသည။

၁၉၉၄ စကရက စကမႈ (၁) ၀နႀကးဌာနက စကပ းေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာနသ႔ လႊေျပာငးေပးခသည

၂၀၀၄ စကပ းေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာနထမ ထစက႐က စကမႈ (၁) ၀နႀကးဌာနကျပနလညသမးယခသည

၂၀၀၈ ??? ထစက႐က စကမႈ (၁) ၀နႀကးဌာနက ပဂၢလကကမၸဏတစခသ႔ ငားေပးခသည

၂၀၁၀ ထေနရာတြင ယခငက အႏၵယလဥးေရ ၆၀၀၀ သာရခရာမ ယေန႔အခါ လဥးေရ ၂၀၀၀၀၀ အထ မားျပားေနၿပျဖစသည

၇၄

ေနာကဆကတြ ၃ - တနသၤာရရ ရာဘာစကခငးသကတမး

အခနကာလ သဘာ၀ရာဘာစကခငးနယေျမေဟာငးမား၏ ထးျခားျဖစရပမား

၁၉၀၈ ၿဗတသကလနအပခပစဥက ေျမမားက အမားအားျဖင ၿဗတသကမၸဏမားထသ႔ ခြငျပခထား ေပးခသည။ Crown ရာဘာကမၸဏသည ေရေဆာငကမၸဏျဖစသည

၁၉၂၀ ရာဘာကမၸဏအေရအတြကႏင ဧကမားတးလာသကသ႔ ရာဘာစကခငးအေရအတြကလညး တးပြားလာခသည

ဒတယကမၻာစစ စကခငးမားဖကဆးခရသည။ ေဒသခမားက ေျမမားကရယခၾကၿပး ေျမႏင စကခငးနယေျမမားက ခြေ၀ပငးျခားခသည

ဂပနအပခပေရး ဂပနအပခပသတ႔က မလေျမပငဆငသမားကအသအမတျပခသည

ဒတယကမၻာစစအလြန သဘာ၀ရာဘာစကခငးနယေျမမား ျပနလညထေထာငသည

၁၉၆၄ စစတပ (ေတာလနေရးေကာငစ) က ပမႀကးမားေသာရာဘာစကခငးနယေျမမားက ႏငငပငျပလပခသည

၁၉၈၈ အထ ဆရယလစေခတတြင ႏငငေတာပငဆငမႈအျဖစဆကလကတညရခသည

၁၉၈၈ - ၂၀၁၀ ႏငငေရးမၿငမမသကျဖစၿပး စစအပခပေရးဆကလကတညရခသည (န၀တအစးရ/နအဖအစး ရ) - ရာဘာစကခငးနယေျမမားသည စကပ းေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာနပငဆငမႈအျဖစ တညရခသည၊ ထ႔ေနာက စကမႈ၀နႀကးဌာနႏင စစတပ၏စးပြားေရးေကာပေရးရငးမား၊ ကမၸဏမားက အဆပါ၀နႀကးဌာနထမ အခ ႕သာ ရာဘာနယေျမမားရယခသည

၂၀၁၀ စကပ းေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာနႏင စကမႈ (၁) ၀နႀကးဌာနလကေအာကတြငထတလပမႈ ကဆငးခသည

၀နႀ ကးဌာနမားေအာကတြင လညပတေနသည အခ ႔ေသာရာဘာနယေျမမားက စစအစးရက ပဂၢလကထသ႔ လပပငခြငေပးခသည

ရကစြမသပါ လပပငခြငရသ ၀နႀကးတစဥးက ရာဘာစကခငးနယေျမမားက ၎ႏငအက းစးပြားနးစပမႈရသ လပငနးရငမားထသ႔ ေရာငးခေပးခသည

၇၅

ဧရာ၀တ

တငး

ကမၸဏ/ဥးစးဌာန ၿမ႕နယ ေနရာ ခြငျပခသညဧက

၁

ျမနမာဘလလအပစ

ေညာငတနး ေညာငတနးကၽြနး၊ အေရ႕ေဗာဓ ၄၁၈၀၈

မအပင ဧရာ၀တအေနာကပငး

ပနးတေနာ ကြငး

၂ယဇနအပစ

ပနးတေနာ မးကတ- ဒးဒတေတာငပငး ၂၀၃၈၀

ေညာငတနး Ah Ywe Kwin (အရြယကြငး) ၁၅၀၀

၃အလပစ

ပနးတေနာ မးကတ- ဒးဒတေျမာကပငး ၂၀၆၅၀

ဓႏျဖ ရေကာကြငး

၄ ၀ါ၀ါ၀ငးကမၸဏ မအပင ေညာငတနးကၽြနး ၁၃၈၈၀

၅ Service International (SI) အပစ ေညာငတနး စကငး ၃၀၀၀၀

ဓႏျဖ

၆

ဧရာေရႊ၀ါ

သာေပါငး စစပငႀကး ၊ ထနးပငလ

ေရၾကည ကနႀကးေထာငကြငး ၃၃၅၄၇

ေကာငးကနး

ကနႀကးေထာင

၇ စနသရဖစကပ းေရးကမၸဏ မအပင ေညာငတနးကၽြနး ၄၆၀

၈ ျမနမာေရႊၾကယကမၸဏ မအပင သးခြကၽြနး ၅၆၀၀

၉ သစခြစကပ းေရးကမၸဏ ေညာငတနး ေညာငတနးကၽြနး ၅၀၅၀

၁၀ ေရႊနဂါးမငးစကပ းေရး ကမၸဏ မအပင ေညာငတနးကၽြနး ၁၀၀၀

၁၁ အာကာဥး - ပနးတေနာ ပနးတေနာ ေဘာဓအေနာက ၅၀၈၀

၁၂ ျမနမာဆနစပါးကနသညမားအသငး ပနးတေနာ ေဘာဓအေနာက ၅၀၈၂

၁၃ တးတကေအာငစကပ းေရးကမၸဏ ပနးတေနာ ေဘာဓအေနာက ၄၇၀

၁၄ Golden Green စကပ းေရး ကမၸဏ ေကာငးကနး Ye Tar Gyi Gyi Aine ၅၅၅၆

၁၅ Klo Sein စကပ းေရး ကမၸဏ အဂၤပ Klo Sein ၅၈၅၈

၁၆အေနာကေတာငတငးစစဌာန၊ စစတပစခနးမား

သာေပါငး စစပငႀကး ၂၀၇၅

၁၇ ဥးေစာ၀ငး သာေပါငး စစပငႀကး ၁၀၀၀၀

၁၈ ဥးတငေရႊ မအပင ေညာငတနးကၽြနး ၄၅၀

၁၉Landmark ေဆာကလပေရးႏင အငဂငနယာ ကမၸဏ

အမမ အမမကၽြနး ၃၉၂၃

စစေပါငး ၂၀၃၃၆၉

ေနာကဆကတြ ၄ - ျမနမာႏငင စစအစးရလကထကတြင စကပ းေရးဆငရာစးပြားေရးအပစမားက စပါးစကပ းရနေပးအပခေသာေျမမား (၁၉၉၉၊ ေဖေဖာ၀ါရလ စာရငးဇယားမားအရ)

၇၆

ရနကန

ကမၸဏ/ဥးစးဌာန ၿမ႕နယ ေနရာ ခြငျပခသညဧက

၁ ျပညထေရး၀နႀကးဌာန တကႀကး စႀကၤ (Sin Gyan) ၂၀၀၀

၂ရနကနၿမ႔ေတာစညပငသာယာေရး ေကာမတ (YCDC)

တကႀကး စႀကၤ (Sin Gyan) ၁၅၀၀

၃ ဒဂအငတာေနရငနယ(စကပ းေရး) ထနးတပင/တကႀကး ၁၈၀၀၀

၄Golden Ploughႏင စကမႈလယ ယာဥးစးဌာန

တကႀကး စႀကၤ (Sin Gyan) ၂၀၈၀

၅ Steel Stone အပစ တကႀကးႏငထနးတပင ၅၀၀၀

စစေပါငး ၂၈၅၈၀

မေကြး

ကမၸဏ/ဥးစးဌာန ၿမ႕နယ ေနရာ ခြငျပခသညဧက

၁ ျမနမာဘလလအပစ မငးဘး စဖ ၂၉၀၀၀

၂ ယဇနအပစ မငးဘး၊ မငးလ ကးကန ၃၀၀၀၀

၃Service International (SI)

ကမၸဏလမတကငါးဖယ၊ စလငး ကနေပါက ၄၀၀၀၀

၄ ေရႊမသားစ ဆငေပါင၀ ကးပင ၁၀၀၀၀

၅ ေရႊသဇင Syndicate ဆငေပါင၀ သာစည ၂၀၀၀၀

၆ ေအာငထကမငး ကမၸဏေတာငတြငးႀကး/

ေအာငလေရတြငးေကာငး၊ ေရႊပနေတာ ၇၀၀၀

၇ အလပစကမၸဏ ဆငေပါင၀ ဧကရာဇ ၅၀၀၀

၈ ေအးရားေ၀ါကမၸဏ စလငး တဘကန ၁၀၀၀၀

၉ ဒဂအငတာေနရငနယ ပြငျဖ ရဘႀကး ၃၆၀၀၀

စစေပါငး ၁၉၈၄၀၀

ရငးျမစ - ေၾကးမသတငးစာ၊ ၁၉ ဇနန၀ါရ၊ ၁၉၉၉။

၇၇

ကမၸဏမား ခြငျပသညဧက

အမနတကယ စကပ းေျမ

စက႐ ရ/မရ မတခက

ယဇန ၁ ၁၄၄၇၈၇ ၁၄၄၇၈၇ ၆၀ FFB* ton/hr (၁) ေကာေသာငးၿမ႕နယတြင မေလးရား CPO စက႐၊ ရနကနတြင သန႔စငစက႐ (၁)

အဏၰ၀ါထြနး ၃၇၉၅၅ ၁၉၇၅၆ ၆၀ FFB ton/hr (၁) အျခားအမညျဖငယဇနကမၸဏ

ေရႊေျမရတနာ ၂၉၁၀၀ ၆၆၀၀ အျခားအမညျဖငယဇနကမၸဏ

ယဇန ၂ ၁၃၈၇၀၇ ၂၉၇၃၄ ဘတျပငးၿမ႕နယ

Pokaung ပေကာငး (၁) ၂၀၀၂ ၂၀၀၂ စက႐မရ FFB က ေလာငးလးရ CPO စက႐သ႔ေရာငးသည

Pokaung ပေကာငး (၂) ၂၇၅၅၀ ၁၂၁၀၀ စက႐မရ ေကာေသာငးႏင ကရသရၿမ႕နယမား

ထးကနသြယေရး ၇၀၀၀၀၀ ၂၀၇၅ သစထတလပၿပးေနာကပငးတြင ေျမစြန႔လႊတခသည၊ ေျမဧက ၃၀၀၀၀ သာကနရသည၊ ဥးေတဇကမၸဏ

ျမနမာႏင ၇၀၀၀၀ စကပ းမႈ မရ ဆအနးစကခငးမရ၊ စက႐မရ

ကမၸဏက ဗလခပမးႀကး(ေဟာငး)တစဥး၏သား ပငဆငသည

ဒဂသစလပငနး ၁၈၆၀၁ ၁၃၃၇၈ စက႐မရ FFB က ယဇန CPO စက႐သ႔ေရာငးသည

ေအာငဇငမာ ၁၀၀၀၀ ၅၆၉၀ စက႐မရ FFB က ယဇန CPO စက႐သ႔ေရာငးသည

ေတာငဒဂ ၁၃၂၄၅ ၈၆၄၆ ၃၀ ton/hr စက႐ (၁) စက႐ကျပညတြငးတြင တညေဆာကထားသည၊ ရနကနရ သန႔စငစကရ (၁) တြင တစေန႔လင ၁၅၀ တန

ေတာငပငးေရႊေရာင ၇၂၀၀ ၁၅၀ စက႐မရ

ေရႊကေမၻာဇ ၃၉၃၁၄ ၇၂၀၅ ၂ ton/hr စက႐ (၁) ျပညတြငးတြငျပလပသညစက႐အေသး

ျမနႏငျမင ၂၃၀၈ ၂၃၀၈ CPO စက႐အငယ (၁)

ေအးရားေ၀ါ ၁၀၂၀၀ ၁၀၂၀၀ CPO စက႐အငယ (၁)

ေရႊသလြန ၁၄၆၃ ၁၄၃၈

Vintage (၁) ၄၀၀ ၄၀၀

အဏၰ၀ါစးမး ၆၀၀၀ ၆၀၀၀ စက႐မရ FFB က ေလာငးလးရ CPO စက႐သ႔ေရာငးသည

Steel Stone ၃၀၀၀ ၂၀၆၇ စက႐မရ FFB က ေလာငးလးရ CPO စက႐သ႔ေရာငးသည

ေရႊပဒမၼာ ၁၂၀၀ ၃၀၀ စက႐အေသး

Evergreen ၇၀၀၀ -

စပါ၀မး ၇၅၀ ၇၅၀ FFB က ယဇန CPO စက႐သ႔ေရာငးသည

ေရႊအဟန ၄၉၆၀၀ ၂၄၆ စက႐မရ မေလးရားႏငဖကစပလပငနးလပရန DICA ထသ႔ ေလာကထားခသည၊ ရတပဖြ႕ခပ(ေဟာငး)သား၏ ကမၸဏျဖစသည၊ သစထတလပေရးအစား ဆအနး ထတလပမႈကပမအေလး ထားခပါလင အႀကးစားလပငနးရငႀကး ျဖစႏငသည

ေနာကဆကတြ ၅ - တနသၤာရတငးတြင ဆအနးစကခငးမားအတြက စကပ းေရးဆငရာ စးပြားေရးကမၸဏမားအား သစေတာႏငေျမ႐ငးမားခြေ၀ခထားခမႈမား (၁၉၉၅ ခႏစမ ၂၀၁၃၊ ႏ၀ငဘာ၊ ၂၅ အထ ကမၸဏတစခခငးအလကခြငျပေပးခသည ေျမဧရယာစစေပါငး)

၇၈

ကမၸဏမား ခြငျပသညဧက

စက႐ ရ/မရ

မတခက

Arm Strong ၁၅၀၀ ၃၇၅ စက႐မရ

ေအာငရၿဖး ၂၀၀ ၂၀၀ စက႐မရ

ကမး႐တနးဖြ႕ၿဖးေရး ၂၀၀၀ ၂၀၀ စက႐မရ

Auto Industrial Group (AIG) အပစ

၁၃၃၆၀၀ ၁၀၀ ထတကနမေ၀ခစားသညစနစျဖင စကပ းေရး၀နႀကးဌာနႏင ပါတနာအျဖစ ကရးယားကမၸဏ မ ၁၀၀% ရငးႏးျမႇပႏထားသည

ေတာ၀ငေရႊပလ ၄၂၂၀၀ ၃၅၀ စက႐မရ Prestige Plantation ကမၸဏနာမညျဖင မေလးရားကမၸဏႏင ပါ တနာအျဖစေဆာငရြကရနစစဥထားသည၊ မေလးရားကမၸဏဘကမ ၈၀% ရယယာပငဆငမႈအဆျပထားသည၊ DICA သ႔ ေလာကလႊာ တငထားသည

ျပညၿဖးထြနး ၂၁၈၉၅ ၃၆၃၅

Vintage ၂ ၁၅၂၀ ၇၂၀ စကပ းရန စတငေနၿပျဖစသည

သနးခြနး (Thein Khun) ၅၀၀ ၄၀၅ စကပ းရန စတငေနၿပျဖစသည

စမးလမးဌာေန ၅၄၀၀ ၁၅၀ စကပ းရန စတငေနၿပျဖစသည

Myanmar Aveior ၇၇၅ ၇၇၅ စက႐မရ

တကေန ၁၅၀၀ ၁၄၁၃

CKB ၂၀၀၀ ၁၈၇၆

ေမာင၀တ ၁၀၂၀ ၁၀၂၀ ပဂၢ လေရးရာျပနတစခေၾကာင စြန႔ပစခသည

SI ၄၂၂၀၀ ၄၀ အာဖရကတြင သစထတလပခသ မေလးရား ကမၸဏႏင ပါတနာအျဖစ လပကငရန DICA သ႔ေလာကထားခသည၊ ကမၸဏသည ဆအနးစကခငးအစား သစထတလပလျခငးျဖစသည ဟ ေဒသခမားက သသယ၀ငခသည

Advanced sea-Food (အဆငျမငပငလယစာ)

၁၇၀၀၀ ၄၅၀

ထား၀ယကမၸဏ ၂၀၀၀၀ -

စနျပညလေအာင ၁၀၀၀၀ -

MEC ၆၅၃၉ ၆၅၃၉ ျမနမာစးပြားေရးဥးပငကမၸဏ

ျမနမာၾသဘာ ၁၈၅၀၀ -

ရငးျမစ - စကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန၊ စကမႈသးႏဖြ႔ၿဖးေရးဥးစးဌာန၊ ထား၀ယ

FFB= Fresh fruit bunch ( ေရာငးခႏငရနထြကေပၚလာေသာဆအနး)

CPO = Crude palm oil extracted from FFB (FFB မထတလပေသာ ဆအနးအၾကမး)

DICA= Directorate of Investment and Companies Administration (ရငးႏးျမပႏမႈႏငကမၸဏမား ညႊနၾကားမႈဥးစးဌာန)

FDI= Foreign Direct Investment (ႏငငျခားတကရကရငးႏးျမပႏမႈ)

ခြငျပေပးခသညေျမဧကစစေပါငး - ၁၆၄၈၇၃၁ ၊ စကပးခသညေျမဧကစစေပါငး - ၂၉၄၀၈၀ (ႏ၀ငဘာ၊ ၂၀၁၃ အထ)

၇၉

ေနာကဆကတြ ၆ - ႀကး၀ငးေတာမားႏင ႀကး၀ငးျပငပကာကြယေတာမားရ အျခားေသာ ေျမယာအသးျပမႈပစမား (၂၀၁၂၊ ႏ၀ငဘာလ)

ေျမအသးခမႈအမ းအစား ဧက

ေရႊ/သတမား ၇၈၈၃.၄၅

ကၽြနး/သစမာ (ပဂၢလကစကခငး) ၂၈၁၁၉၉.၅၃

ရာဘာ/ႀက/အျခားသးႏမားစကပ းရန စကပ းေရးဆငရာစးပြားေရးကမၸဏမား၏ အႀကးစားေျမယာသမးဆညးမႈမား

၃၇၀၇၃၁.၅၄

ဆအနးအတြက စကပ းေရးဆငရာစးပြားေရးကမၸဏမား၏ အႀကးစားေျမယာ သမးဆညးမႈမား

၄၅၈၅၈၅.၀၀

ဆညေရေလာငတမမား ၃၄၈၂၃၃.၄၀

ကးေကာမႈ (ေဒသခေတာငသမားႏင အျခားသမား) ၁၆၈၁၆၆၇.၆၂

စစေပါငး ၃၁၆၈၃၀၀.၅၄

စစေပါငးသစေတာေျမဧရယာ၏ ရာခငႏႈနး ၇.၇၁

ရငးျမစ - သစေတာဥးစးဌာန၊ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးႏငသစေတာ၀နႀကးဌာန (MoECAF) ၊ ယခ သယဇာတႏင ပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာန (MoNREC)

၈၀

ေနာကဆကတြ ၇ - စကပ းေရးဆငရာစးပြားေရးကမၸဏမားက ခတထြငရငးလငးၿပးစကပ းေနေသာေျမ (၂၀၁၆၊ စကတငဘာလ)

တငး/ ျပညနယ

LSLA ဧက

ေဖာ ေဆာင ခသည ေျမ %

ဆအနး ရာဘာ သၾကား စပါး ပဆထြက

သးႏ ေျပာငး အျခား

စကပး ခသည ေျမ%

ေနျပညေတာ ၅ ၉၆၉၅ ၄၄.၂၉ ၁၂ ၇ ၄၀၀၃ ၄၁.၄၈

ကခင ၁၁၃ ၉၁၈၅၀၉ ၁၀.၁ ၅၅၅၇ ၂၉၉ ၁၆၅၄ ၄.၂၉

ကရင ၁ ၁၀၁၁ ၀.၃၈

စစကငး ၃၀ ၃၄၂၁၉၃ ၂.၅ ၂၃၅ ၃၉၅၅ ၃၉၃ ၂၉၃ ၃၁၃၆ ၂.၃၄

တနသၤာရ ၄၇ ၃၆၉၁၆၄ ၅၆ ၁၉၇၀၂၂ ၈၀၁၆ ၇၉၆ ၅၅.၇၅

ပခး ၁၄ ၁၄၂၂၇ ၄၄.၆

၆၅၃ ၂၀၄ ၁၉၁၂ ၁၀၈၂ ၂၇.၀၇

မေကြး ၁၉ ၈၈၀၃၉ ၅၇.၆ ၄၀ ၃၃၁၆ ၇၉၄၅ ၃၅၆၁ ၁၆.၈၈

မႏေလး ၁၀ ၁၇၄၂၀ ၂၁.၆ ၅၇၁ ၂၂၉ ၁၆၂ ၃၁၆ ၇.၅၉

ရနကန ၉ ၁၁၉၁၁ ၈၃.၆ ၃၇၁ ၇၇၁ ၃၇၁ ၁၂.၇

ရခင ၁၀ ၁၁၂၃၉၈ ၁၂.၂ ၁၃၄၀ ၈၆၃၅ ၈.၈၇

ရမး ၆၅ ၂၀၉၉၅၂ ၂၃.၄

၄၆၂ ၃၁ ၃၀ ၄၄၅ ၉၁၀၆ ၁၆.၀၂

ဧရာ၀တ ၅၇ ၁၉၀၄၈၂ ၆၅.၅ ၇၁၆၆ ၅၁၂၉ ၁၁၅၇ ၇.၀၆

ျပညေထာငစ ၃၈၀ ၂၅ ၁၉၇၀၂၂ ၁၅၄၈ ၇၅၃၇ ၈၉၄၅ ၉၃၉၉ ၁၄.၇၃

၈၁

ေနာကဆကတြ ၈ - ျမနမာႏငငတြငေျပမာဏအမား ခြငျပျခငးခရေသာ ကမၸဏႏစခ (၂၀၁၀)

Sub – total : ကနးဂဏနးမားကစေပါငးေဖာျပထားေသာလညး ေနာကဆး(စစေပါငး)မဟတေသးပါ

ရငးျမစ - ကမၸဏႏင တစဥးခငးထသ႔ခြငျပေပးခသည အႀကးစားေျမသမးဆညးမႈမေျမမား၊ ၂၀၁၀၊ DAP အစရငခစာ

၈၂

ေနာကဆကတြ ၉ - တနသၤာရတငးရ ခ႐ငသးခတြင ဆအနးႏင ရာဘာစကခငးမားအတြက

ခြငျပေပးခေသာေျမဧရယာဧက (၂၀၁၂၊ ႏ၀ငဘာလကနစာရငးမားအရ)

အ

ခ႐င

ေျမလပ/ေျမရငး ႀကး၀ငးေတာ/ ႀကးျပငကာကြယေတာ စစေပါငးဧက

အသးျပသည ခြငျပခထားေပးခသည

အသးျပသည ခြငျပခထားေပးခသည

အသးျပသည ခြငျပခထားေပးခသည

ထား၀ယ ၂၆၉၄၈ ၂၆၉၄၀ ၆၈၁၆၆.၆ ၈၁၄၇.၅ ၉၅၁၀၆.၆ ၃၅၀၈၇.၅

ၿမတ ၇၆၈၇၃ ၇၆၈၇၃ ၅၅၆၈၃၃.၀ ၉၁၉၄.၇ ၆၃၃၇၀၆.၁ ၈၆၀၆၇.၇

ေကာေသာငး ၃၈၃၈၂၄ ၃၈၃၈၂၄ ၁၄၂၁၈၄.၆ ၆၈၇၆၂.၀ ၅၂၆၀၀၈.၆ ၄၅၂ ၅၀၆.၀

စစေပါငး ၄၈၇၆၃၇ ၄၈၇၆၃၇ ၇၆၇၁၈၄.၂ ၈၆၁၀၄.၂ ၁၂၅၄၈၂၁.၃ ၅၇၃၇၄၁.၂

၈၃

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

အဆးသတမတစမား

၁ VFV ေျမ ၅၀ ဧကေအာကေရာငး၀ယမႈသည ကနးဂဏနးမားအရ အေရးပါေသာလညး ( n = ၄၈၀၂၊ စစေပါငး၏ ၅၇ %) စစေပါငး

VFV ေျမဧရယာ၏ ၂% (၉၂၃၅၁ ဧက) သာရၿပး အမားစမဟတပါ

၂ ပထမ ျပညေထာငစလႊတေတာ၊ စတတအႀကမပမနအစညးအေ၀း၊ ၾသဂတလ ၈ ရက၊ ၂၀၁၂

၃ စကပးႏငေသာေျမမား၊ ေျမလြတႏင ေျမ႐ငး(Wasteland) စမခန႔ခြေရးဗဟေကာမတ (၁၉၉၁) ၏ တာ၀နႏင အခြငအေရးမားက

ျပညေထာငစျမနမာႏငင၊ ႏငငေတာၿငမ၀ပပျပားမႈတညေဆာကေရး (န၀တ)ေကာငစက ထတျပနခသည။ ညႊနၾကားခကအမတ -

၄၄/၉၁၊ ႏ၀ငဘာ ၁၃ ရက၊ ၁၉၉၁။ ေျမယာစကပးလပကငခြငႏင အသးျပခြငေပးအပျခငးဆငရာလပထးလပနညးမား (၁၉၉၁)

ကလညး န၀တအစးရကပင ထတျပနခသည။ ညႊနၾကားခက အမတ - ၁/၉၁၊ ဒဇငဘာ ၁၆ ရက၊ ၁၉၉၁။

၄ စကပးေရး၀နႀကးဌာနက နာမညအမးမး၊ ဖြ ႔စညးတညေဆာကမႈအမးမးသ ႔ေျပာငးလခ ၿပး စကပးေရးႏငသစေတာ၀နႀကး

ဌာန(MoAF)၊ စကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန(MoAI)ႏင စကပးေရး၊ ေမြးျမေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာန (MoALI) တ႔

ျဖစသည။ MoAF သည ဆရယလစကာလတြငတညရခၿပး MoAI သည န၀တ/နအဖ စစအစးရလကထကႏင MoALI သည

လကရကာလ ဒမကေရစအစးရ လကထကတြင တညရေနသည။ ဤေလလာဆနးစစမႈတြင ႏငငေရးကာလအပငးအျခားႏင

၀နႀကးဌာနအမည ကကညေအာင ေခၚေ၀ၚေရးသားထားသည

၅ ၂၀၁၁-၂၀၁၅ ခႏစ အရပသားတစပငးအစးရလကထကတြင သမးဆညးေျမစစေပါငး ၂၄၇၀၇၇.၀၆ ဧကရသညဟ သမးဆညးခေျမ

ေလလာစစေဆးေရးလႊတေတာေကာမရင၏ မတတမးမားအရ သရရသည။ ဤကနးဂဏနးမားသည အရတရားထကနညးပါးေန

ေသာကနးဂဏနးမားျဖစႏငၿပး ၁၉၈၈ မတငမ စစတပေျမသမးဆညးမႈမား မပါ၀ငေပ

၆ သမးဆညးခေျမေလလာစစေဆးေရးလႊတေတာေကာမရင၏အဆအရ စကပးေရးႏငဆညေျမာငး၀နႀကးဌာနႏင သကဆငသည

ေျမဆး႐ႈးမႈတငၾကားခက(အမႈ) ၄၅၂ မႈရၿပး ၎အနက ဆညတညေဆာကမႈေၾကာင ျဖစပြားသည ေျမသမးဆညးမႈမာ ၂၃၃ မႈရကာ

စစေပါငးအမႈအားလး၏ ၅၀ % ေကာအတြက ၀နႀကးဌာနတြငတာ၀နရသည

၇ ဥပေဒႏစရပလးက ျပနလညသးသပေနသည

၈ ေကးလကေနေတာငသမားႏင မသားစမားက တစပငတစႏငစကပးေရးစမကနးမားျပလပလပါက ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင

ေျမရငးမားေပၚတြင ဧက ၅၀ ထကမပဘ ေျမခြငျပခကေလာကထားႏငၿပး ေနျပညေတာေကာငစ သ႔မဟတ ျပညနယ/တငးေဒသႀကး

အစးရမားက ထေလာကထားခကက ျငငးပယႏငသည သ႔မဟတ သေဘာတႏငသည

၉ ေျမအသးျပသက စကပးေရးမဟတသည အျခားရညရြယခကျဖင ေျမအသးျပရန ေပးအပသည အထးခြငျပခက

၁၀ ခ႐နကမၸဏဆသညမာ စစတပအရာရႀကး(မား)ႏင သ႔မဟတ ၎မသားစ၀ငမားႏင တကရက ဆကစပေနေသာ ကမၸဏျဖစၿပး

စးပြားေရးလငစင သ႔မဟတ ေျမႏငပတသက၍ အထးအခြငအေရးမား ရရသည

၁၁ စငစစတြင ကနးဂဏနးသည ပမႀကးမားမညျဖစေသာလညး ပမတကေသာကနးဂဏနးမားက ကၽြႏပတ႔ မရရႏငခသကသ႔ စကမႈ

စကပးေရးဆငရာေျမေရာငး၀ယမႈမားသည ဤေလလာဆနးစစမႈ၏အဓက ရညရြယခကလညး မဟတပါ

၁၂ ကၽြႏပတ႔တြကခကရာမ ထြကေပၚလာေသာရလဒမားႏင အနညးငယကြလြေနသည၊ ကၽြႏပတ႔က အေသးစားႏင အႀကးစားေျမ

ေရာငး၀ယမႈမားက ခြျခားသးသပခၿပး ၎တ႔က ထသ႔မျပခ၍ျဖစသည

၁၃ ခြငျပေျမေနရာအတအကက ေဖာျပထားျခငးမဟတဘ ၿမ ႕နယအလယဗဟတညတညကသာ ေဖာျပထားျခငးျဖစသည။

ထနယေျမတြင ခြငျပထားသည စကမႈစကပးေရးဆငရာေျမမားေပၚရ VFV ေျမ စစ ေပါငးဧရယာႏင အခးအစားတသည

၁၄ ဤအစရငခစာမား၏အေသးစတေလလာသးသပမႈက သရလပါက ဥးစသနး၊ ျပညစႏင Diepart ၂၀၁၇ တြငၾကညပါ။

၈၄

ေခတအဆကဆက ျမနမာႏငငရ စကပးေျမသမးဆညးျခငးလပငနးစဥမား၄၅

အေၾကာငးအရာအလက ေလလာဆနးစစမႈ

Further Information

Mekong Region Land Governance

Unit 11, House No. 262, Ban Saphanthong Kang, Sisattanak District, Vientiane Capital, Lao PDR

PO Box 2973, Vientiane Lao PDR 01000

P +856 21 454 807

F +856 21 454 807

info@mrlg.org

Funded by: Implemented by: