f ' '«?■■ ■■■%■ *\.v ;_jgsr
■ ■'-••■ ' - ' • -V- - . ; " ■. - •■' '■••^-\^s' - s ^ ^
■;;¡>,V;;^' • *'** , ■•*’ . . -■.t''" - S : " .
■:/
'A
.. „ *VT-:'C., ' . V V . ’ - ' . . v ‘ , -
i:^Á it\- -■ ' •
. 1 •♦ ■•••■• "•■ 'i•J .A
ifTf<,-r.'- - - •<
'•■ V ’ ^.i
PHILOSOPHIAV E R A , ET U T I L I S
PRO CATHEDRA TUENDA
SUB AUSPICIIS YEN. EUCHAR. SACRAMENT.
ET S. Mauri Mart. Rom.
A I O A N N E I B A Ñ E Z,C kr, PhìLM ag. TheoL D ocl. Reg, Colleg.Corp.Chrìfii Alum,
Cathed. Ling, SanB. Moderatore, cet,
IN A C A D E M I A V A L E N T I N A
D IE X X III. M EN SIS SE P T E M B R IS , A N N . M D CCLXXVI.
V A L E N T I A E ;
I N O F F I C I N A B E N E D I C T I M O N F O R T .
K v . i ìx ¥ ±2 Ï T T 5 ’■.r "IF A « V i V¿ 1 w-l X . Í 1 - t . ' r -Í-V ^
: :T T \ A ^ a a K T A ‘J V>vi f .
.T K '- 'Ì Ì A A ^ O / •• * r > " ? 5 . l i ì i l T ? .Ì ir> ì^ 3 ! J A iTU?>' . ' ' , ■ - ■ , u ■■■ . ■ r ‘ Î
f¿í-
y• I
.. i
T/' • T ■/TT
'■ t . ¡'-v.■7k , j , .
h- Jv •..«M w«' -w — '<v»éJk;
H:r «jjn .i-WTe-
o 7.Ì
P E R I L L U S T R I
V A LEN TIN A E URBIS S E N A T U I:
D. D. lOHANNI DE CERVERA , PRAETORI DIGNISSIMO, lufticiae M a lo r i I & C e n cu r io n i V alenciuae U rbis | eiufque G u - b e n u c io n is > cet. cet . cet.
M agnì/tcìt Valentìnae ü rb if R eifer ib u ñ D. E m m a n e v l i F e r n a n d ì z d b M a r m a n i l l o R a m í r e z d e tk
P i s c i n a , in S . Officio V a len t . Inquilir. P rim ario A p p a r i to r i : D. I q s e p h o M i r a l l e s , e t C E B R t A N , A c a d e m . Regiae Hiftorico«
M atr ic . Socio H o n o ra r io .D. l o s E p H O N a r v a e z , e t P o r t o c a r r e r o .D . F r a n c i s c o P a s c h a l i C a s t i l l o I s e o , e t Q u i n c o z e s , Phil..
M ig . I. U . D . Academiac Macritenfis Regiae Nobiliufn Artium Académ ico H onorario ,Regiae item Valent. Artium Academiac Prim o Confil. M archioni de Jura-Real.
D . F r a n c i s c o C e b r i a n , e t B o r d e s , R egii M ilitaris Ordinis Mariae de M ont, ac S.Georgii de Alfama ftemmate decorato:
D . I o s e p h o C a l d e s d e l R e a l , e t B a s d e C a r m o n a , I. C . D .Regiae Acad. Valent. Nobilium Arcium Académico Honorario*.
D . A n t o n i o P a s q j / a l , e t G a r c i a d e A l m u n i a , I.U .D .D . V i n c e n t i o P a s c h a l i G u e r a u d e A r e l l a n o , P v c h a d b s »
S i s t e r n e s d e O b l i t e s , P i l i l . Mag. I. C. Baccalaur.D . F r a n c i s c o B e n e d i c t o E s c v d e r , e t S e g a r r a , I. C . D . &
Valentini Fidei violatae Tribunalis M inifìro Familiari;D . P e t r o M e r i t a , e t L l a z e r , L U . D . iam Inftit. Imper. Prof*
& Cenf. M athefeos Cathedrae candidato.D . l o s E P H O V i n c e n t i o R a m o n d e C a s c a j a r e s , D y r a n , H e k
l a , e t H e n r i q v e z d e N a v a r r a , B a r o n i i n T a m a r i c .D . G a s p a r i P a s t o r , e t R o m b a v .p . B e r n a r d o I o s e p h o d e B E R T O D a N o , e t N a r v a e z , N e y p e r ,
T r i p s , B e r r i o , G u z m í n e t O v i e d o , Marchioni de cl Moràl, R egli, Sc Milicaris Ordinis S. lacobi Equiti PiofeiTo , Si Dima-r charura Lufîtaniae Centurioni,
p . I g n a t i o L l o p i s F e r r î s , ET S a l t , Phil. Mag. I . C. D . Regiae Micriten* lur. Pub* Acad. in Reg. Couf. Advoc. CoUeg. eiufd»
À ÌU 0311*
Älumn. & in R«g. Valent. Auditorio PiHperum Patrono*D . O 4 U P H R I O V l N C E N T l O D A N V I L A , E T S O LS O K A, I . U . D .D . M a u R - O A n t o n i o O l l e r , e t B o n o , o l i m Regal. G r a t i a c D e
cimar. N o v a l . l u d . A p o f t . & Reg.D. l O A C H l M O E s t E V E DB A R B O R E D A , M A S D E M A S P A R 9 . 0 T A >
I. U . D .D . ^ V L V A T O R l M w SOLES , X i M E N O , I . U . D . 'D . E m m a n 'j Et f "G i n e u , e t G i i í e r , I . C D .D . V i ' i c E M T i o G u i l l e m B u z a r a n , e t E l v i r a .D . l o A C H i M O E s c o L a , E T C l i m e n t , à C o n f i l i i s Reg. A d t-
Sindico G tner. V rbtj Procuratori dtgnifsimoiD . M A t h i a b P e r e l l o , Phil. Bacc. I .C .D . à Reg.Ctínfil.Advoeatw
in A u.iitocio Suprenoo Valenciao olimPauperum Caufidico*
Confultifsim ii ttufdtm V rbii Advocatis\D . l o A C H T M O S o l s o n a , e t S o l e r , C o llcg ii R egii Matritcnlis
Caufarum Patronorum Socio , Decimarum , Prim iiuium , 8fl Tertiarum Utbis , ac Regni Valentini iingulari ludici Regio, P alatii R e g a lis , ac etiam Confulati Maris , & Terrae eiufdem. Urbis Affeifori alleato,& Reorum violatae Religionis apud Va- lentlnum S. Inquific. Tribunal Advocaco.
D- l o s E P H O I g n a t i o A l p h o n s o , e t M O R E O , Phil. Mag. eiufdem Facultatis , & I. U. Cathedrarura , 1& Praepofitura Civilis candidato , I . Ü. D . Mont. M il. Advoc. ordinario.
D . I o s e p h o M a r i a e A l e m a n y , lur, Caef. & Pontif. D o il. pro variis utriufque luris Cach. Praepofitura,& Canonicatu candidato , Imperial.Inftitut. poftea ProfeiT. & I .U .C. nunc vero à R eg. Coaiìl. A vvocata, Valent. C olleg. Alumn.
D . ViNCENTio F e r r e r , e t P e r a l t a , luris Caefar. atquc Pontlf. Do6t. pro v^riis Cathedris , atque Praepof. candidar, iam olim Inilic. CatK. ProfelT. & Genf, lllm i. Dom« Archiep. Adv. C onf.
F ìd tltfs ìm ù Secretario,D . T h o m a s T i n a g e r o , e t V i l l a n o v a , D o m in o in L oco de
A ya co r, Phil* M ag. I. C . D .
V I K I S ^ I D E M . A V IT A m B lL J T A T E S P L E N D O R E VTTAE^ d':j^rtitatif gradu y v ìr tu tt , dtque doSfrina lllu ß r 'tfsim ii y ac Acade- rrtiae VM tniin»e P s tr o n ii d ig n i/ s im ii, bat Pbihfcpbicat Tbefes¡ D.O. Cm
fiib ie& ífsim u s fe r v u s
lo a n n e s l h a m z *
D E UNIFERSA PHILOSOPHIA.
1 . î!Pa H IL O S O P H IA E nomen , amor Sapîen* tiae eji. Veritati inquirendae incumben- tes Sapientum nomine Veteres Philo- fophi decorabant.
2. ^ Ê x his vero perpaucos felîges, qui vero fapientis fcopo fefe amicare velint,
3. „ A lii , inquit S. Bernardus , foire vo lu n t, ut fcianr, ,5 5c turpis curiofitas eft ; alii , ut fciantur , & turpis vani- „ tas eft ; quidam ut fcientiam fuam vendant, & turpis quae- „ Îlus eft ; quidam ut aedifficent, & charitas ^ft ; quidam
ut aedifficentur, & prudentia eft. Horum omnîùm foli duo5, ultimi non inveniuntur eiTe in abufiòne fcientiae ; quippe^5, qui ad hoc volunt intelligere , ut bene faciant.
4 . Philofophia perficit mentem hominis necelTario ; ipfam docet aliis hominibus confociare ; & tandem Fidei , & R e- ligionis praefidium maximum ipfi praebet , ut ait D . Thom .
j . Sub fe comprehendit Logicam , MetapJ^ficam , eam , & Ethicam feu Mordem,
E t eft cognitio veri & boni ex re^et ratione derivata 9 & ûd veram hominis, felicitatem comparata»
D E L O G I C A ,
%, T Ogica mentem d ir ig it , & rationem in cognitionem veritatis*
A Men&
2. Mens autem veritatera co gn o fcct, fi diflinfle perci- p la t , vere iud icet, & re6le ratiocinetur.
3. E t quidem tribus mentis aftionibus, perceptione fci- l ic e t , iudicio & ratiocinations , quarum notiones in aperto ponam.
4. Has mentis aftiones ohie^um Logicae materiale , ea- rumdeni rc6litudi.iem ohieSium formale vocat Summus Aquina«?.
y. E ft virtus m entis, eft vera fcientia , ars quoque lib era ls , ut docet S. D o fto r.
6. Itaque fimpliciter eft fpeculativa , & fecundum quid praética.
7. Haud ulla datur fcientia perfeéla , fme Logicae ar- tificialis praeildio.
8. Univerfale , quod eft mum verjus plura , minime extra inteile^um adeft. R eéle ergo , ait D . Angelicus ; uni- verfaie eiTe folum in anim a, & nullo modo in rebus.
9 . Quinque funt fpecies univerfalium : Gems , fpecies^ ¿ijferentia proprtum, & accidens de quibus verba faciam.
10. Unitatis carentia , & idemtitatis diJiM io nominatur, & dividitur varie pro diverfitaie extremorum.
1 1 . Dijiin^ionem Scoticam , ut menti D . Thom , contrariara, reiiciendam fufcipio.
12 . Propofitionis, definitionis, d ivifionis, & argumenta- tionis , harura partium , & divifionum , artificiique notas & caraéteres ad me attinet percontare.
13 . R u rfu s, quid fit veritas, quid falfitas ; fcientia quid, & opinio , quid dubium , quomodo haec inter fe differant, atque qua methodo veritas detegatur , exponam dodrina D . Thom .
14 . Si quid vero huic fcientiae defit , ample<Stetnr fe-. quente concluHone.
C. P.D iv i T h o m . Aquinat is Dodt . A n g . Q u ae f t io *
deVentate i z .ar t icu l is d iv i iam , & quacftio- n c m de Idaeis in 8 . artic. d iv i fam cuendas f irmo.
D E
D E M E T A P H Y S I C A .
I , Q C ie n tia u n iverfa lis , Metaphyfica dièta , notìones à r t f -
hus individuis feiunSias contemplatur , difiinBe ex-plicat,
1 . Quadripartitam facìo in Ontologiam , Cofmologiam , Vfy- fologiam & Theologiam naturalem , in quibus ducem fequar A n - gelicum D oSorem , exercitatifsimum fané , & v ix folum in M etaphyfica leétioni dignum.
D E O N T O L O G I A .
C. P.I T3 P. Francifci lacquier ex Minimo-
J -V # familia Ontologia Do-
¿trìnae D. Tliom . amico foedcre confociatur, quam propugno,
D E C O S M O L O G I A .
1 , f^Ofmologìa notìones expendit quas haec rerum univet^ ^ fitits cum aliis mundis pofsibilihus commmes habet,
1 . Compagem ex Coelo , elementis , iifque naturis , quibus haec continentur mundum Arifìotelcs dicit.
Deus eum ex nihilo condidit fex dierum naturalium fpatio. I Praecefsitne ad eius procreationem ulla in tempore produña m ateria? minime gentium.
4. Unicus eil niundus , magnitudine eft finitus , caret infinítate , & mortali anima eft deftitutus ; at perfcéticncm eius clamitat Scriptura,
y. Maxima rerum omnium ineft mundi connexic , nec per faltum aliquid dcprehendiiur in eo.
A a For-
6, Fortunam fubm ove, & cafus è natura : Pro^rejus etiam in infinitum prorfus eliminatur.
j . M ulta fatorum genera occurrunr apud Prifcos Philofo- phos : recenfere lìngula, & impugnare eadem , ut C hrifíia ' ñus Philofophus promtus ero.
8. Catholicorum fatum , ordinationem nempe caujjae creatae ad producendos 4 Deo vero infitam cuín S. Thom , admitto.
D E P S Y C O L O G I A .
j . T^Sycologia fcientiam animae reipfa fignificat. Animatae hominis eft principium , & eft ea fuhjiantia^
quae in nóbis f u i , rerüm , quae extra nos funt csnfcia efi,2, Quae ad humanae animae fpiritualitatem , eiufque ef-
fentiam attinet , per miraculum duabus quaeñionibus per- traátat D . Thom , quas ampleétor in his propofitionibus.
CC. PP.S. T h om . Aquinatis quaeñioncm uni-
cam de fpiricualibus creaturis in i i . artículos divifam pro viribus meis dcfendo.
4. S.Thom.Aquinacis quaeílioncm unicann de anima in 2 1 . artículos divifam defcndendani fufcipio.
j*. A d brutorum animas nunc defcendam iifdem aíTertio- nibus D . Thom ,
6. , , Similitude hominis ad alia animalia attenditur quan-3, tum ad conditíonem m ateriae, id eft , quantum ad corpus, 55 non vero quantum ad formam , id eft , quantum ad animam.
7. „ Anima hominis eft immortalis , brutorum vero ani- j , malium animae funt mortales.
8. In viventibus mortalibus non eft aliquod genus ha-bemium intelieétum , niil in fpecie humanai
„ In -
9. ,,In ten tio non convenit proprie animalibus b ru tis , fed ,5 agunt ex inílinélu naturae.
10. „ Bruta eieétionem non h aben t, carent ufu , & im -5, perio.
1 1 . Appetitus eorum non eft liber ; non eft ipfis frui- 55 tio ne operationes quidem animae inteliefiivae.
12 . „B ru to ru m animae non funt fubfiftentes.13 . „ A iiae demum animae ab intelleétiva , corrupto cor-
55 p o re , corrumpuntur.14 . Itaque Brutorum animas immateriales fpirituales &
immortaks ejje citra f id e i, & pietatis ia^uram fuftineri non valet.
© £ T H E O L O G IA N J T L \ J L 1 .
1 . I ^Heologia naturalis eft fcientia eorum quae áe natura D ei rationis ope confequi , homini conceJJ'um eji.
2. N e agnofcit ullum primura traétatorem de D eo D . Thom . A qu in as: unde eius placita tueor per hanc propofi- tionem.
C. P.Qaacquc de D e o , &: eius attributis eru-
ditione fum m a, rationibus evidcntifsimis de- monftrat D. Thom , i . p. á q. 2. ad 1 1 . ufque lubentifsime reiblvam.
4
D E P H Y S I C J .
1 . 'pH yJica eft fcientia naturae, quae res ntturales, earum* ^ que próximas caujjas ac phaenomena , ex veris prin-
fipiis rationc & experientia firmatis , congrua illatione deducit,2. Si corporum proprietates in univerfim rimetur , ge~
neralis fi particulares corporum proprietates expendat 5/>¿?r- ticularis Vhyficat nomen habet,
Qui
3. Q ui vero rerum Phaenomena rite fcrutare cupit , has N iw toni regulas prae oculis habeat.
L4. CaufTae rerutn naturalium non plures funt admitten-
dae , quam quae & verae fu n t, & efFeétibus explicandis fuf- iìciunt.
II.EfiTeftuum naturalium eiufdera generis eaedem fune
cauiTae.III.
6. Qualitates corporum , quae fine incremento vel decremento obfervantur pro univerfalibus haberi poiTunt.
IV .7 . Hypotheflbus quibufcumque anteponendae funt propo-
fitiones ex obfervationibus & experimentis colleftae.
D E E X IS T E N T IJ , N A T U R A , E T CORPORVMproprìetadbus.
I- OXJbJiantia matenalis quae totam qua /aif patet uni- ^ verjì vajìitatem rep k t , corpus appello.
2. E xifìit fane corpus ut experientia monftrat ; fed ev i- dcntia Mathematica non convincitur.
3. Particulis minutifsimis, materia prim a, & ultimis ele- metuis tìguratis tam en, & extenfione praeditis conftant corpora omnia y eorum varia textura horum varietatem pro- gignit.
4. Phyfics corporis divifio terminis continetur ; Mathematica vero in infinitum protendi demonftratur.
Ncque in extenfione trin a , & immenfa , nec in alio quovis attributo corporum natura bene ponitur , cum omnia attributa corpus conflitutum fupponant,
6. Corporis natura , intìmsque eflentia ignota nobis eft> quaixivìs compofitum ab ipiìus partibus , n ateria fcilicct & fo rm a , fimul fumtis non dillinguatur fecundum Angelicum Praeceptorem.
C o r-
?7* Corporum utcumque diverforum compofitionem M uf-
chembroekius tradit.8. Attributa corporum funt revera , & proprietates
multae.9. Haec funt deteéla corporum attributa : Extenfw , foli^
ditas , mobilitas, quiefcibilitds, figurahilitas , vis attradfionis gravitas , & inertia.
10. Proprietates h z t i Opacitas ^pelluciditas Jluiditas ele- (iricitas, & aliae fexcentae.
1 1 . Si exteniionera inter duo punéta , lineam nempe , con* fiderare v e lis , penes longum ; fi inter lin eas, fcilicet fuper- ficiem , penes latum ; fi demum inter fuperficies , folidum fan e , penes profundum erit extenfio , ex iifque omnibus fo - liditas dimanat.
12 . Omnia corpora locum mutare v a le n t, ex quo mob ilita s; licet non fit praecife, & inde quiefcibilltas venit.
13 . Sive m inim a, five maxima corpora eiufdem fint fi- gurae , five diverfae , earn mutare valent , ficque omnia corpora figurabilitate gaudent.
14 . D ifficu ltas, ut fuum fìatum quietis, ve l mobilitatis corpora cedant , provenit á vi inertiae.
ij-. V is inertiae quantitati materiae proportionalis eft.16 . Hac vi inertiae , fi corpus motu fimplici in vacuo
m oveatur , verfus eandem direétionem , qua m overi coepit, infinite movebitur.
1 7 . Hinc patet ilia phyfica lex : Corpus omit perfeverat in ftatu fuo quiefcendi vel movendi uniformiter, & c.
18. Quidquid huic vi reliflit , nominatur objiaculum , & ab eo dimanat reprcfsio om nis, & refiftentia.
19 . Omni tandem aftioni contraria & aequalis eft rea c io .
D E C A U S S I S.
1 , f^AuJJam generatira acceptam fic definit Angel. Prae- ^ ceptor : Prit/cipium ad quod aliud fequitur» Quin
principium & caufla convertantur.a . Ariftoteles cauíTam dividit in efficientem , finalem , ma-
U -
terìalem^ & formakm. Innumerae funt aliae cauiTaram divi- iìones, quas in circo.
3. EfFetìum omnis cauiTa praecedit prioritate naturae, fed prioritate tem poris, etfi aliquando , non tamen femper evenit.
4. Idem numero effe¿lus etiam de potentia D ei abfolu- ta 5 ncque divifìm à duplici cauiTa totali creata produci po- teft fecundum D . Thom .
5'. Eiufdem gen eris, feu in eodera cauiTandi genere duae cauiTae fibi invìcem haud vaJent effe • cauiTae.
6. Perfeétifsima inter omnes eft efjkiens cauffa quae eft p'incipium intrinfecum , à quo primo .incipit motus. Q uae hu- ius cauiTae- fuerint fubdivifiones , aperire non renuam.
7 . Errorem M alebranchìi, cauffas naturales cenfentis effe foium occafionales cauiTas, determinantes Deum ad agendum hoc vel ilio m o d o , hoc aut ilio tem p o re, D^Thom, doàtrina hoc aiTerto convincam,
8. CauiTae. creatae vere & proprie funt cauiTae , & e f- feitus veros producunt.
9 . Non tameri ipfae folae ; egent concurfu D ei proximo cfficaciter praemovente.
10. Quare nulla Tubilantia creata eft immediate operativa , fèd operationes. efücit aliqua virtute mediante.
1 1 . Injìrumentum fic. audit in praefentia : cnujfa mtnifie- rialis operans per virtutem 4 caujja principali derivatam , « tranfeunter cmcejjam.
12 . E x his patet non raoveri per fe , fed per phyfi- c a m & principalem cauiTam , aliquam virtutem intrinfecam inftrumento tranfeunter communicantem.
1 3., Finalis cauJJa appellatur , ctdus gratta aliqtàd fit : fe fola voluntatem poteft movere , apprehenfione fe liabenie ut praecifum conatum.
14 . Qwae demum fit connexio cauflas ínter & effeflus explanaturus ego.
D i i
m SPATIÒ, VACUO, LOCO, E T T m íP O R R
1 . pU níStorum lineas ínter & fuperficies Jpat/i notionemconfideratio praebet; & hoc modo conceptum um-
cum erit illud , extenfum , penetrabile , ubivis homogeneum, fi- hi fimile^ proprietates denique multas bahens licet per intel- leótum.
2. Vacuum eíl : fpatium capax continendi aliquod corpus om ni tamen corpore dejìitutum,
3. Pofsibile eft vacuum. IneÌl imane feu dijfeminatum* Haud datur coacervatum,
4. M . Aquinas fic ex Ariftotele locum definit : ultima fu^ Perf.cies corporis continentis immobilis prima.
5*. Tres modos exifìendi in loco agnofcit S. Thom . cir~ cumjeriptive nem pe, definitive & facramentaliter : eos libentet explanandos fufcipio.
6. Rurfus locus alius eft abfolutus , & relativus alius; hie poteft manere idem , ctfi ille mutetur.
7 . N aturaliter non datur penetratio : fupernaturalitec ita.
8 . Angelici D oftoris alTertum: nec n atu raliter, nec fu- pernaturaliter eft pofsibilis replicatio , v i cuius idem c o rpus fit in duobus locis adaequatis circum fcriptive.
9. Id , quod in entibus fibi JUccedentibus a6tu praefio ejiy fraefens ; id vero cum adejje d efsit, praeteritum dicitur 5 quodaliquando aderit, futurum appeliatur.
10. „ Illud quod nunc efl , ex eo futurum fu it , antequam „ e lje t , quia in fua caujja erat ut fieret.^^ A it D . Thom . E rgo conilftit futurum in Divino Decreto.
1 1 . Ñeque hucufque eft tradita clara temporis noì\o. Oh^ fcurifsima eft fa n e , & meditatione poiius quam explication ne dignofcitur.
12 . „ Haec de tempore fatetur A ug. ft nemo ex me quae- j , rat, fcio^ f i quaerenti explicare velim , nefcio. “
13 . Sic tamen i Numerus motus fecundum prius & pojierius : ordo fcilicet hie rerum in continenti ferie fibi fue- cedentium.
B Quod
IO14 . Quod in f e , & in fua natura aequabilìter fluit fine
relatione ad aliquid externum , eft lempus abfolutum , & mathematicum : externa quaedam ope durationis njenfura j eft tempus relativum .
D E M O T U L O C A L I
I , f^ O n tìm a loci mutatici feu translatio corporis de loC9 ^ in locum : eft mottts localis,
I . Motum darì firraifsime teneo; inftantaneum eiTe non admitto.
3. Abfoluti m o tu s ,& relativi; relative communis , & relative proprii ; lìmplicis & compofiti ; direéti fimplicis , & ilmplicis reflex! notiones tradere , promtus ero.
4. Corpus , quod motu fimplici defertur in linea re£ta m overi feroper debet ; non tarnen omne corpus in linea re- 6la motum motu fimplici fertur.
5', P ulcherrim a com pofui motus exem pla v e l in v ita cotidiana pafsim occurrunt ; fi cui ea d e le fta n t , percontaturus.
6. Si mobile quodam duabus viribus im pellatur, & ha* rum direiSiones fuerint latera cuiufdam p arallelogram i, tali motu compofito diagonalem dabit.
7 . D icitur fpatium percurfum lin ea, quam corpus motu fuo defcribit. Linea v e r o , quae duéta concipitur à corpo- re partem verfus qua nititur , aut in qua progreditur linea d ireftio n is, aut direélio appcllatur.
8. In quolibet motu varii funt gradus fecundum varias, quas accipit velocitates co rp u s, quod movetur.
9 . Motus quantitas ab omnibus corporis partibus, qua* tenus in eundem motum confpirant, tendebit ; attenta ta - inen celeritate , & tempore.
10. Ünd'e , fi duo corpora A fcilicet & B m oveantur, ita ut A maiori fpatio acquali tem pore, v e l aequalia minori , quam B percurrat, m ovetur A celerius.
I I . In primo cafu erit fpatii augmentum velocitatis augmento , in fecundo decrementum fpatii erit velocitatis iaélu- ra proportionale.
12. Illa igitur mobilis aiFeétio, qua dato tempore da»turn
tura fpatium percurrìt corpus , nomiiiatur celeritas.13 . Ipfa in corpore m o ta , fpatium per tempus dividen
do , detegitur. T em p u s, fi per celeritatem dividatur fpatium, Spatium tandem , fi tempus per celeritatem ducatur.
14 . Utiiifsima eft fane motus partitio in aequabilem feu uniformem , & variabilem ; in acceleratum & retardatum; in acceleratum aequabiliter, & aequabiliter retardatum : quid- quid ad ea attinet in palaeftra.
1^ , Quantitas motus aequabilis d ir e te eft ut maifa & celeritas corporum 5 feu ut maiTae produétum per velocita- tem multiplicatae.
16 . Corpus libere cadens fuper terram , à gravitate ac- cipiens in unoquoque inftanti defcenfus gradum infinite par- vum velocitatis , in fuo decurfu decurrit dimidium fpatii, quod percurrilTet, fi ipfi fuiffent à motus initio omnes velocitatis g rad u s, quos habuit in fine m otus, ni illorum fuc- rit unquam quaedam iattura.
1 7 . M otu aequabiliter accelerato fpatia ab initio defcrip- ta funt ut quadrata temporum , ve l celeritatum ; feu quod idem eft , in ratione duplicata temporum vel velocitatum.
18 . Experimenta fedulo repetita ob oculos ponunt, corpora labentia uniformiter accelerari fecundum progreftionem Arithmeticara numerorum imparium 1 . 3. cet.
19 . Quifquis hucufque appofita d a rò o c u lo , & impedite perpenderit pronos horum problematum tradit explicatus*
I.10 . D ato tempore , quo corpus emetitur aliquod fpa-*
tìum , invenire alia fp a tia , quae temporibus aequalibus corpus confìciet.
l i a r . D ato tempore , quo corpus emetitur aliquod fpa
tium , invenire fpatia , quae fingulis minutis fecundis conficit.
I l i ,22. D ato tempore , quo corpus determinatum fpatium
defcribit cadendo, invenire tem pus, quo aliam altitudinem emeiietur.
IV .2 j . D ato tempore , in quo corpus defcribit fpatiom da
tum in defcenfu iavenire fpatium , quod alio tempore dato corpus coaficiet.
V .1 4 . D ata qualibet altitudine à qua faxum perpendicu-
lariter diraittatur earn menfurare.
Eadem in motu uniformiter retardato obtinebunt phaenomena , quae in motu uniformiter accelerato funt ob- fervata , fi inverfe procedatur.
26. Ne ullus quidem fuapte vi movetur , fed ab alio ente inQnito motum accepit , fecundum Angelicum Praecep- torem.
27. Deus principaliter m ovet , ait ipfe S. D . ; fed fecundarlo movent g ra v ita s , impetus impreflus , magneticae v ir e s , & faepe numero alia.
28. Quies eft perfeverantia corporis in eodem loco. Q uae- que de ea tradenda ven iu n t, in aperto ponere meum erit,
J)E P O T E i ^ T l I S P R A E M E N T I B U S ,viiibus.
1 . ~pRaemens potentia dicitur , quae operatur in corpore,quod attingit, ipfum è loco movens vel movere ni -
tens.2. Praementes v ir e s , & quiefcentes funt homines v iv i,
& animaba , gravitas , elafticitas, & vis quoque magnetica.3. Quidquid huic potentiae rejìjìit , objìaculum a u d it, cuius
ex m agnitudine, v e lo c ita te ,& fpatio percurfo tota ratio potentiae manifcfte cognofcitur.
4 . Si potentiae duae praementes promoveant duo obfta- cula aequalia pari velocitate earumdem aétiones aequales erunt : at fi obftacula fuerint inaequalia , uti obftaculoruin magnitudines erunt aéìiones.
y. Si aftiones potentiarum , obftaculorum mugnitudinibns dividantur , celeritates horum funt in proclivi ; fi celeri- tatibus vero , obftaculorum magnitudines in promtu erunt.
N a-
6. Naturaliter non datur a ftio in à'Jìans \ fupernaturali- ier ita. Angelicus Praeceptor.
7 . Corpus ab aliqua potentia motum , uti tem porum , & velocitatum quadrata fpatia d a b it, quae temporibus aequalibus defcripta erunt numeri inflar impares i» 5. y . cet.
8. Verum enim vero fi binae hae potentine , conatu acquali praeditae , in oppofito praem ant, inter eas a¿quilibrium ¿elitefcet , quin adfit ulla mutatio.
9 . N e ullus unquam impugnare fu fcep it, nifi luce meridiana caligare v o lu e r it , mortuarum virium menfuram m af- fam eíf¿ duétam in fimplicem velocitatem.
10. Pro viribus vivis huiufmcrdi menfuram exadlifsimam ¡udico cum Newtono contra Leibnitium.
D E JTTRACTIO NE , E T G RAFITATE,1 . JX/rUtuam gravitatem Newtoni vocabulo pafsim attra-
üionem adpello , quae vox fignificat determina- tionem , quam habent co rp o ra , aut materiae particulae ut ad fe invicem tendant certa lege.
2. Attraftionis vera caufla hucufque non eft data : ¿ Si vero ullus è nobis quaerat , quonam paéto mutua haec cauf- fa phyficc oriatur I Refpondcbo eíTe materiae proprietatem primariam.
3. Attraétionis effcétus clamitant attradionem . Eam corte luculenter evincunt cohaerentiae phaenomena , elafìicita- tis , fermentationum , ac folutionum chemicarum , medica- mentorum fru íS u s, & innúmera alia demonílraturus.
4 . N ec ullis fo lu m , fed fingulis corporibus eft communis a ttra ftio , & in ea agit per has confiantes leges , ni e¡ obiam eant perturbatriccs cauifae.
I.4 . V is attrahens in nulla diftantia infinite maior e f t , ac
in quacumque diftantia.n.
In parvis diftantiis fuperat raiionem inverfam quadra- torum difiantiae.
H in.6. In magnis dirtantiis corpora vires attraftrices exercem
In ratione inverfa quadratorum diñantiae.8. AEqualis non deprehenditur attraftio in omnibus cor-
poribu s, magnes enim vim fpecialem h ab et, ut ad fefe certa corpora tra h a t, & apparet d a re in hac propofitione.
C. P.9. Petri Mufchembroek diflertatio-
nem phyficam experimentalem de attradtio- ne rpcculorum planorum vitreorum , Vien- n a e , Pragae , & Tcrgefti editam, propugno.
10. Non deerant d im qui de aere ac igne gravitare ad dubitarent , cum viderent tenuifsima haec corpora fuperas regiones femper petere , & quodammodo afFeÓtare.
1 1 . Sed terreftria omnia corpora verfus tellurcm ipfam v i gravitatis tendere experientia partim , & partim induélio- ne perfpicuum eft.
12 . Nullum haftenus deprehenfum eft corpus , quan- tumvis exile , & elafticum fu e r it, gravitate poenitus defti- tutum.
13 . CaulTam gravitatis quaerentes P h ilo fop h i, nullam hu- cufque invenerunt , quamvis fummo labore , & induftria fumma in ea perveftiganda ipfi laboraverint.
14 . Non ulla res Mechanica gravitatis eft cauiTa , nec vortex C artefianus, neque ullus impellens.
ij- , Quid ? Gravitatem confiftere dicam in ea v i , fiv e Ímpetu i l i o , quo corpora , libere fibi commiiTa verfus terrae centrum ferun tur, deorfum fc ilic e t, ut ait D . Thom .
16 . A d leges attraétionis gravitas revocatur, & gravitatis terreftris phaenomena attraftionis legibus apprime coa- veniunt.
17* Ubique terrarum non eft eadem g ra v ita s , maior ip- fa deprehenditur in locis proximioribus P o lis , minor autem in ì l l is , < ui ad aequatorem accedunt.
Si
18 . Si m vacuo duo ínaequaliá corpora ex eadem altitudine demittuntur , aequa velocitate curfum a g e n t, eodem- que tempore in fundum ibunt.
19 . Corporum ergo aequalis fuperficiei inaequalis defcen- fus non è materiae natura ab obfìaculis refiñentibus oritur.
20. Quare haec regula ponatur: per corporis volumen eius partito pondere , quotus deftgnat eius fpecificam gravitatem.
3 1 . Hinc duo corpora pondere , & voluniine paria eiuf- dem funt fpecificae gravitatis ; pondere vero paria , fed dif- paria volumine gravitatem fpecificam habent in ratione in- verfa voluminum.
22. Á t , fi gravitas fpecifica duobus corporibus efi inaequalis , & aequale volumen , eft illis fpecifica gravitas in ponderum direfta ratione ; fi eadem eft tandem gravitas fpecifica 5 in ratione direéta voluminum erunt corporum pondera.
23. E o maiori iftu gravía feriunt obftacula , quo è m a- iori altitudine delabuntur 5 & celerius aguntur pro hoc maiori iétu.
24. Quod f i , poftquam grave corpus motu iJlo accelerato fpatium aliquod intra datum tempus percurrit , ceieri- tate fan e , quam in fine temporis habuit , m overetur , pari tempore fpatium duplum priori dabir.
D E M E C H A N I C A,
1 . motibus compendio praduétis verba facit Me^ chanica quae fic definitur : fcientia motus & ma-
chinarum. ütilitatem maximam toto tempore M echanica mor- talibus praeftitit.
2. Machinae funt infirumenta, quae facilitatem praeJÍant in movendis corporibus , quaeve corpus aliquod retinent in quiete na" turali vi gravitatis obvia.
3. Simplices funt aliae , & aliae funt compofitae. Illae; V eiíis, Libra, Trochlea , Axis in peritrocMo , planum inclina- turn , Choclea , cuneus numerantur. Haec infinitae.
4. In quavis machina tria in primis diftinguenda veniunt, vis^pondus^ & centrum m tus: rurfus linea d ire ftio n is , &
di-
diftantia potentiae tnotricis , aut ponderis á centro motus, quae omnia enodabo in ved te, notifsima , & ufitatifiima cm* nium machina.
5’. VeBis eft pertica rìgida , gravìtatis expers , innixa fuU pro immohili, quod hypomochlion dicitur.
6. Trip lex eft ; ve l enim pondus intra hypomochl'um , & potentiam moventem conftituitur ; vel hypomoclium intra po- tentinm & pondus ; vel denique potentia intra pondus & hypomochlium.
7 . A d veftem omnis machina fere reducitur, idcirco fuper eam principium ftatuam , ex quo tota haec fcientia pender , fcilicet : ¿40 pondera , vedii applicata aequilihrantur , cum fmt eorum majjae in ratione inverfa dijiantiarum ab hypomochlio.
8. Quare longitudine veétis cognita & aequilibrandis pon- deribus hypomochlii locum afsignabo ; & contra , cognitis diftantiis à fulcro , & quantitate ponderis poteotiam data demum quantitate potentiae , & longitudine v e é tis , pondus per regula m auream eruentur.
9. Nunc vero ; fi corpus in piano horizontali iacens , eius linea direftionis intra batlm caeciderit , coafiftet corpus ii vero caderet extra bafim , in fundum ibit.
10. Ruet ergocorpusjfi praefsionis linea caderet extra bafim.'1 1 . A d veilem primi generis reducitur libra^ five bra-
cliiis aequalis longitudinis five dxverfae, Jiatera Romana , fie índigitata.
12 . In hac machina , quo ponderum diftantiae ab axe funt maiores , eo maiora funt momenta , quae femper in - crefcenc in ratione diftantiarum à centro.
13. In Romana idem pondus, f ia d varias diftantiasy^ii- p i ab axe in altera parte vagetur efle valet in aequilibrio cum diverfis ponderibus altera lance impofitis.
14 . His rite perpenfis Trochleae y A x is in peritrochio , Cw- tiei 5 cetera phaenomena haud nemo demonftrabit.
B E F L U I V O .>• f^Ongeriem corpufculorum minimorum , quae praefsjom\
^ vel minimae y aliquam verfus partem direnine coedunt, ^ coedendo faciliime movintur inter f e , fiuidum appello.
i r2. Ultima eleftientarls fluidi particola non efì fluida , qui*
aimo firmi corporis proprietates omnes includit.g. N ec ulla folum firmi corporis partícula fluidum con-
f litu it , fed earum congeries, & multitudo.4 . N on eft necelTe ad fluiditatis caulTam, ut corpufcula , i l-
lam componentia , fmt dem en ta, variorum enim ordinum pof- funt d i e , fi ob fuam exiguitatem noftrorwm fenfuum aciem ef- fugiant.
y, Subtiliora , ve l firmiora fluida deprehenduntur , prout a ltio rts , vel depraefsiorìs ordinis.particulis componuntur: qua- re , fluida crafsiora fieri valent fubtiliora ; immo firma in fluida , & haec vieifsira in illa polTunt converti.
6* z An igitur natura fluidi partium perpetuum motum po- flulaverit femper , fic , u t , eo fublato , in corpus firmum fluidum concrefcat ì nihil minus verum effe , & docet ipfa ratio , & experientia.
7 . Tam etiì fluidorum natura fub ludice m aneat, ex fphae- rica particularum fluidarum figura , earumque minima v i a t- traétrice fluiditatis caufl^ repetenda videtur,
8. Quum tamen fluidi partes omnes gravitate donentur, per omnes eius partes aequabiliter erit gravitas dillributa , quo paélo inferiores fuperiorum praementur pondere.
9 . Unde fluidorum compraefsilium p artes, acquali volumi- ne donatae plus gravitant in fundo quam in fuperficie , & haec fluidi praefsio eft ut faftum ex bafi in vafis altitudinem.
10. Quia quantum hae particulae deorfum praemunt fur- fum tantopere reaguntur, erunt in aequilibrio , adeoque ultro citroque furfum atque deorfum , ac fi gravitate fpoliatae fo - r e n t , v i minima moventür.
1 1 . Hinc in communicantibus tubis eo ufquehomogénea fluida afcendunt,quoufque eandem in utroquecrure altitudinem ob- tinuerint, five crura fint aequalis diam etri, five inaequaiis, vel ▼erticaliter fint erefta , vel ad horizontem inclinata.
12 . Verum enim vero heterogenea fluida erunt in «equilibrio , fi altitudines fuerint in ratione reciproca gravitatis fpe- cificae fluidorum.
13. D ein , fluidorum a(^io facile cognofcetur ,com paratio- ne fa ita ea inter & corpora firma immerfa. Haec autem effe
C va-
valent ve l maJon's, r e i eiufdem , ve l minoris cam fluido Tpecì- ficae gravitatis.
14 . Si minoris : tandiu imraergitur corpus firmum , quam- diu fluidum , exclufum á corporis immerfa p a rte , cum toto corporis immeril pondere aequilibratur.
I j". Si eiufdem : corpu s, quocumque in loco pofitum fub fuperficie fluidi immotnm ilabit.
1 6. Si maioris rurfus fuerit fpecificae gravitatis : ruet fo - lidum ad ufque vafis fundum excelTu fuae fpecificae gravitatis fupra gravitatem fpecificam fluidi.
1 7 . E x hac doètrina vera fluidi gravitas fpecifica , monetae adulteratio, pondus navis proprium , & quod ei imponitut deferendum cum innumeris aliis facile delitefcunt.
18 . Sí eognofcere velis velocitates fluidi dum à vafis fora- inine , feu à lumine exit ; eas eíTe ut radices quadratae altitudi- num diverfarum v a f is , fcito.
19 . Sicque decrefcit aquae quantitas dum vas depletur íux- ta números impares 7 . 5. 3. i .
10 . Q uare fi duo tubi akitudinum , & luminorum forent aequalium , quantitates aquae fluentis , & quibus e x i t , velocitates funt quoque aequales.
2 1 . Praeñantifsimos fiudio , & eruditione, tum huius, tuM elapfi faeculi vitos admodum torferunt phaenomena, quae tubi gráciles, ob fuam tenuitatem capilares vocati , in fe abfor- bendo , atque -ad notabilem altitudinem elevando liquores, confpicienda praebuerunt.
2 2. Horum caufla attraftio mutua v i t r i , & aquae videtur, iuxta exp erta, & tradita à Mufchembroekio in hac diilèrtatio*» n e , quam defendo.
C. P.‘2^. Petri van Mufchcmbrock DiiTertatlo
Phyfica Expcrimencalis de Tubis Capilaribus vitreis. Viennae , Pragae , 3c Tergeili anno 1 7 5 6 .
D E rULGÂRIBUS E L E M E M ÌS .
t. T 7 Lementorum nomine întelligîmus corporafmplitta , eK quibus alia mixta corpora componuntur,
4. Non alia agnofcimus dem enta praeter ignem , aerem üquam , & terrm,
j . Ignis naturam nefdo. Sed ibi ignis adeíTe dicitur , ubi calor , lumen , & rarefaétio obfervantur , & praecipuum naturae , & artis organum agitatur.
4 . Nullum corpus cognitum eft hucufque quod non valeat igais fu b ire , fed om nia, utcumque dura fu erin t, & fluida , igne extenduntur.
y . Q uare folaribus radiis expofita corpora dilatantur aefta* te , & coroprimuntur hyeme.
6. Ignis fubftantia eft corpus, fubtilifsimis cooaponitur par« tibus , omnia corpora penetrantibus.
7 . Corporum durorum , & ficcorum perfricatione incoept» ìncipit quoque calor ; attrita continuato , & augto increfcit aeftus ; candefcunt tandem corpora perfricata ; & fi ignis funt pabulum accenduntur in fìammam.
8. D e ignis generations , confervatione , & utilitatibus, & de pabulo multa.
9. Eleëîricitatis phaenomena, ad ignem revocata, vulgo iam funt notiora , quana ut longara expofcant narrationem.
10. E a autem , fi attenta cogitations perluftrem us, omnia pendere deprehendemus à fluido quodam , igneo potifsimum, quod effluir è quibufdam corporibus, ut influât aliig.
1 1 . Ignis habet proprietatem lucendi, qua proprietateprae» ditum lucem nominamus.
12 . L ux eft fpecies ignis iuxta Angelicum Doétorem ,13 . Quidquid efficit, u t , mediantibus oculis , animus videat^
lucis nomine indigitatur.14 . M ovetur lux à corpore lucente , tangit organum vifus,
ipfi raoleftia afiicit,imo,fi paulo vehementior fuerit,laedit etìam.1$, Propagatur per iineam reÒam , & quidem pedetentim,
refle6tit,& refrangit,habet & diffra6tionem,ut docet experienfia.16 . M otu aequabili fertur , & pernicitate incredibili. Inten-
fitas eius in receflli à pua^o radiante per fpatium homogeneumC a de-
aodecrefcit in duplicata inverfa diflantiarum ratione,
1 7 . E t fic omne corpus, funt verba S .T h o m ., videtur irt „ qiiodam ángulo , cuiufdam trian gu li, vel piramidis cuius ba- ,5 fis eft in re vifa , & angulus eft in videntis oculo.
18. Quamquam imraenfum fit volumen lum inis, profluen- tis ex S o le , malfa tamen propter particularum incrcdibilem fubtilitatem eft perquam exigua.
19 . Si radius luminis ex uno medio in difsimile aliud , quod permeare valet, tranfierit, refraétionem patietur.
20. Haec refraftio fit verfus perpendiculum , fi ceteris paribus fiat tranfitus de medio rariori in denfius ; fed ab eo rece- d it , fi tranfitum è contrario ex denfiori in rarius radius iuminis faceret.
2 1. Quilibet lucis radius eft inüav fafckuU , aliis radiolis compofiti fua quibuslibet refrangibilitate praeditis-
22. Si in piano albo, medio prifm ate, radius luminis reci- piatur,^eptem colorum imaginem ob oculos ponet in hoc ordine; ruhrum , aurantium, flavum , viridem , Cñeruleum, purpureum , & violaceum,
23. Horura refrangibilitas non eft eadem ; maxima eft violacei , & eft minima rubri ; ceterorum vero maior vel minor erit fecundum extremorum varios acceíTus.
24. In uno colore iam femel collocata refrangibilitas non mutatur , etfi diverfis vicibus refringatur ; nec ille primus color variabitur unquam,
2 | . Immenfum , vqfiumque fluidum , cingens mdeqmque iella- rem , aerem appello , qui aniverfts corporibus in eo natantibus iuti'
, vocatur Atmofphaera.26. Corpus eft ,in vifsib ile , intaglile, pellucidum , elafti-
cum , fonorum , ut experientia praedicat.27I Alendis p lantis, & tuendae vitae animalium adeo eft
necelTarius, ut animabiliSyfpirabilifque mtura appellaverit tullius.28. Aerem peregrinis corpufcuhs numquam non refertum
elTe eft in confeflb. Innúmera experimenta aeris gravitatem, & vim in fubie^a corpora luculenter oftendunt.
29. Ventus eft fiumen quoddam aeris è fublata ñtmofphaerae nequilih'ttate nafcens.
30. Quae fint cauflae v e n tu s , qu^e diverfitas, & ipfius militas demonftrare ducam« U t
Ú T
3 1 . U t fonus generetur , neceíTario requítur refiflentia , & quaedam in corpore refilitio , ut Aquinas Nofter ofìendit.
32. M etaphyfices i . hanc tradit D . Thom . definitionem foni : SoHus confifiit in commotione aeris vehemente^
33. „Q u a r e , ut fonus e x t e t , debet extare motus ; qui fi j , multum parvo tempore m o v e t, fonum acutiim edit 5 fi vero5, multo tempore parum , gravem .“ Sunt verba S. Thom .
34. A d echum explicandum paritatem ponit Angelicus P rae- ceptor ì q aqua , quae mota girationes exerit ufque ad obftacuU reiìftentiam , reagens exinde verfus girationes traofaétas.
3 f . Aqua fi de elementari & pura verba dicam us, eft quaer àam majjafluida , liquida , húmida inftpida iriedora , limpida. lu-- cida , coloris expers , volatilis exiguo calore , in igne non ardéns, & qmndoque eum extinguens.
36, Si quis aquae probe depurgatae indolem attenta cogitations p erlu ftraverit, imprimis animadvertet miiiimas eius partes incredibili tenuitate donatas, & fefe tranfmeantes per quam- plurima corpora.
37. Percollatione , congelatione, evaporatione , praecipi- tatione cet- valet aqua aliquantulum depurati.
58. Utilitates aquae vita hominum , & piantatura , navium comm oda, fiuviorum , &fontium cet. ve l me tacente , narrant.
3 5 . A d minus fpatium aquam non rédigés aliqua compref« fione , quamquam facile dilatetur.
40. Eadem aqua fextupliciter confidetatur. Eius cofigrega tio vaftifsima , amhiens terram undique , habet nomine mare.
4 1 . Salium diiToIutae particulae caulTant maris falfedinem, amaritudinem bitumen terreftre , variaque olea ex corporum fumma congerie abrafa.
4 2. Inter marinos motus celeberrimus obfervatut marinus aefius^ cuius cauiìàm affirmo attraftionetn Solis & Lunae.
43. E x fupra terram concurrentibus aquis oriuntur^«^;; ex c i s , quae in vifceribus terrae confìuunt , oriuntur/£?^r^j.
44. Terram veteres appellabant, corpus fofsile ^fmptex, ma.- xime frigidum ficcum , durum & ^ave^ vel in ipfo igne fixum nec aqua , aere, oleo , aut alcohole dijjblubile.
4 ;', Intumefcit aqua terram iuxta Raumurinm & expulfa iterum recidit. D e terrae divifionibus in palaeftra,
D E M E T H E O R I S .
1 . f^Uaeque fefe nóbis Vhaenomem in Atmofphaera noflrAconfpicienda venimt Meteora dicuntur.
2. Terreftrium corporum vel firmorum, vel fluidorum particulae fubtilifsim ae, è tellure furfum e v e d a e , & cum aere ex« quifite permixtae , Meteora confticuunt.
3. A d tres claiTes reducuntur, & in quavìs earum funt innúmera : fingula recenfere non vacat.
4. Unde : de vaporihus nebula^ nube ^pluvia rore ■tiCy nive grandine ^ pruina in lyceo.
Verficolor in Coelo arcus nonnumquam obfervatu r, Iris .fcilicet, cum afpeétator folem inter & pluviam conftituitur.
6. N ec unus fo lu s , fed duo , aut tres faepifsime concentrici confpiciuntur. Internus eorum coloribus vivacifsimis gaudet, languefcunt a l i i , qui fecundarii audiunt.
7 . Iridis phaenomena ex diverfa ratiorum Solis refrangibi- litate omnino pendent.
8; Stellae cadentes ignes fatui fulgur fulmen tronitruusy funt quoque M eteora , quae rogatus , expendam.
9 . Aurora btrealis ejì igneum Meteoron notifsimum , in fo- lis itm ofphaera collocandum, Eius caulfam expendere , non audeo.
D E P L A N E T A R U M , E T M U N D I Syjlematìbus*
CC. PP.I.
I . TN Spliaera obfervata Phaenomena; ^ to le m e i, T ycon is, & Copenticì cele
brata Syftemata 5 Cometarum , Planctarum , & Sccllarum fixarum eiTendam , atque motum ex- plicabo.
IL2. Hos motus 5 hacc phaenomena in Co4
pernlcana hjipotheß demonftrare eft perfacilc^
D E E T N I C A .
1 . 'J^Thica eft fcìcntta traàens regulas fecundum quas hcmo injìatunaturalifuas aciones infiituere dehet fife lix
tjje v ilit.2. Legislatorum primum folum Deum agnofco ; ex notione
D e i , & rationalis creaturae fluunt omnia moralitatis princì- pia.
3. Debet homo fefe D ei creatwram cogtiofcere, ipfique omnia amoris & benevolentiae oflicia praefìare.
4. Quare ipfum debet diligere toto peitore & tota anima fua fi D ei confors eife velit ; quum dicat A ug. talis ejì quif- que, qualis eius dile^io. j Terram diligis ? terra eris.
E t non folum ob fuam perfe^ionem , & bonitatem fum- mam Deum amare' d eb et, fed quoque , quia homini ipfi eft bo- nitate plenus , & dilezion e Pater.
6. D eo obedire tenetur , & femper precare , ut voluntas eius compleatur ab omnibus.
7. E x Divina Volúntate omnis nafcitur obligatio ; ficque Regibus & Principibus homo refiftens, & fciat fe refiftere V o - luntati Divinae,
5. A d finem ultimum , Deum , omnes ordinet a6tus, cum fit ipfe folus hominis obiettiva beatitudo, quae fme auxilio gratiae confequi nequit.
9. Sed fc ia t , quaefo , in individuo nullos dati ai5tus indifferentes, ne ii, qui fuerint tales in fua fpecie, S.Thom.Aquinas.
Imprimatur.'0 ,Xoannes Ant. Mayans, Can, Fernandez de Gatki^
Univ, VaL ReSior* Cenf. Reg^
•^íV ‘T . . ' %'
V.- ' '■'■
i'.:\ ■ i)W ; lO.'Ur --' íií
^.'fí^lgUWÍK:, ' . ■
fH Î. J .^ T rf'íis tu ". ^
t i a * ; ■’ :: i î : , i f S i î f 5j £ f e ; ' : , ! ^ Î s â i a M ' ? . '* '•Vv*?'.-. .-..na' J‘\.««.'*t-< .--v.wKJH
i y « » ' - ; -V
j*.#*. . ' ' • fc* *'.‘ • •* • • _ »i > •
■ ' ‘ i»V‘ X* Já5íPíi£.-i^»í»'TÍ{
. * *■ * • V *■ _ . «
l a'*'’-.’ ' ■• : ' ■ ' ' i iU i jà i^ à à ië ^ ^
\
..ï
i ;. r". ,* •-
" - ' ■ :î' 1< '■■■ ■•;
■,:î;’Î\ *3
- i f - -,
'• .'h-
.V
:. U' ti . v;'
■:f 4 .' :,.» ,..-4 C
. ‘f .
'• * (
'*• ■
-• t
• J
.ft
;U'
• \r- *» '